Skip to main content

Full text of "Patrologiæ cursus completus"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


f 


^-^. 


ry'^  . 


PATROLOGI.E 

CLRSUS  COMPLETlis 

SIVE 

BIBLIOTHECA  UNIVERSALIS,  INTEGRA,  UNIFORHIS,  COMHODA,  CDCONOHICA, 

OMIIJN  SS.  PATRDH,  DOCTOMM  SCRIPTOBDHQDE  ECCLESIASTKORVH 

QI7I 

AB  ^VO  APOSTOLICO  AD  INNOCENTII  III  TEMPORA 

floruerunt; 
RECUSIO   CHRONOLOGICA 

OM-SIUM  QU^  EXSTITEUE  MOr^UMENTORUII  CATIIOLlCif:  TRADITIONIS  PER  DUODECIM  PRIORA 

ECCL£SL£  Si£CULA, 

JV\Tk.  EDITIONES  ACCURATISSIllAS ,   INTER^SE   CUMQUE  NONNULLIS   C0DICIDU8  HAMSCRIPTIS  COLLATAS, 

PERQUAH  DILIGENTER   CASTIGATA ; 

BISSERTATIOMDUS,  COMMENTARIIS  LECTIONIDUSQUE  VARIANTIDUS  CONTINENTER  ILLU8TRATA  ; 

0MX1DUS    0PERIDU8    P06T    AMPL1S8IMAS    CDIT10.NE8   QUiC    TRIDUS    N0V1SSIMI8   8iECULI8   DEDENTUR   ADSOLLTAS 

DETECTW,   AUCTA  ; 
I.XDICI8US  PARTICULARIDU8  ANALlTICiS»  SlNGUtOS  8IVE   TOMOS,   SIVE  AUCT0RE8   ALICUiUS  HOMENTI 

8UDSEQUENTIDUS,   DONATA; 

CAnrLI.IS  i:fTRA  IPSUM  TEXTUM  RITE  DISPOSITIS,  NECNON  ET  tlTULtS  8INGULARUM  PAGINARUH  MARGLVEM  SUPERIOREH 

DISTINGUENTIDUS  SUDJECTAHQUE  MATERIAM  8IGNIFICANTIDU8,  ADORNATA ; 

OPERIDUS  CUM  DUDIIS  TUM  APOCRYPHIS,  AL1QUA  VERO  AUCTORITATE  IN  ORDINE  AD  TRADITIONEM 

ECCLESIASflCAM   POLLENTIDUS,  AMPLIFICATA  ; 

DLODUS   INDICIfiUS  GENERALIDUS  LOCUPLETATA   :   ALTFRO  ftClLICET   RERUM,   QUO  CONSULTO,   QUIDQUID 

UXVSQUISQUE   PATRUH  IN  QUODLIDET  THEMA    SCRIPSERIT  UNO   INTUITU   CONSPICIATUR ;  ALTERO 

SCRIPTURiO  SACRif),  ex  quo  lectori  couperire  sit  ODviifM  qui>am  patres 

ET  IN  QUIDUS  OPERUH    SUORUM    LOCIS    SINGULOS   SINGULORUM    LIDRORUM 

SCRIPTURiC   TEXTUS  COMMENTATl   SI?(T. 

EDITIO   ACCVRATISSIMA  ,  C^TERISQUE  OHNWUS  FACILE  ANTCPONEKDA  ,  81    PCRPENDANTUR* '.  CIIARACTCRUM  NlTlhlTAS,. 

Ctt.KRTM    QUALITA8,   INTEGRITAS    TEXTU8,   PERPECTIO    C0RRECTI0M9,   OPERUH    RFCISORUH    TUM    VARIETAS 

Trii    NUMERUS ,  FORMA  TOLUMINUH  PERQUAH   COHHODA  SIDIQUE  IN  TOTO  OPERIS  DKCURSU  CONSTANTER 

SI3IILIS,  PRETIl  EXIGUITAS,  PRiCSERTIHQUE  ISTA  COLLECTIO,  UNA,  UETIIODICA  ET  CllRONOLOGICA,  * 

SCXCENTORUH    FRAGHENTORUH    OPUSCULORUMQUE     llACTEMiS    IIIC    II.LIC    SPARSORUM, 

PRIMUH    AUTEH    IN    NOSTRA    DIDLIOTUECA,    EX    OPCRIDUS    AD    OMNCS    ^TATCS, 

LOCOS,     LINGUAS    FORMASQUE    PERTINENTIUUS ,    COADUNATORUM.  ^ 

SERIES  TERTIA, 

IN  QIA  rRODEUNT  PATBES,  DOCTORES  SCRIPTORESQLE  ECaESI/E  Qf\£C^ 
A  S.  BARNABA  USQUEaD  PUOTIUM. 

ACCURANTE  J.-P.  MIGNK, 

CURSUUM  COMPLBTORUM  m  SUIGULOS  ECIEIfTl.e  BCCLESIA^TICA  RAIIOS  ED!TORE. 


PATROLOGIiC   TOAIUS 

S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  tomds  secundus. 


PAKlSIiS,  \  EVIT  APUD  EDIlOHeM, 
IN  VIA  MCTA  DAMBOISE.  PRtS  LA  BARRIERE  DENFER, 


OU    rETIT-UONTROUGE. 


CS^sro^^ 


M 


SANCTI  JOANNIS 


CHRYSOSTOMI, 

ARCHIEPISCOPI  CONSTANTINOPOLITANI, 

OPERA  OMNIA, 

CASTISATA  AD  MANUSGR1PT0S  CODIGES  GALLIGOS,  YATICAlilOS,  ANGLIGANOS,  GERMANIGOSi  ETG.» 
NECNON  £T  AD  SATIUANAM  £T  FAONTOMIANAH  EDITIONES, 

!<iCV#.  I^TCRTgCTATIO^B,  CBl  Ow'%  ERAT ,  PRiEFATIOXIBUS ,   MOMTIS  ,  ?IOTIS ,  VARHS  LEGTI091BIJ8  nXOSTRATA  ,  MOfASAIICTI 

B«>CTORIS  VITA,   APPE^^VDICIBUS  LOCOPLBTATA, 

*  omA  n  snn>io 

MONACHORUM  ORDINIS  SANCH  BENEDICTI 

E  C0NGRE6ATI0ME  S.  HAURI. 

^bitio  nooiMtma,  (menbata  rt  auctior, 

ACCUBAMTB   H'",   CORSVUN  COMPIBTORUN   BDITORB. 


TOMUS  SECUNDUS. 

*J  VOL.  Pbiz  :  50  rn. 


4 

^PARisns 


VENIT  APUD  EDITOREU  IN  VICO  DICTO  MONTROVGE,  JUXTA  PORTAM 

OALUGB  DICTAN,   BARRliBB  D^BlVrBR,   A  PARIS. 


ELENGHUS  CFERUM 

QVM  IN  HOG  SBCUMDO  TOMO  COIfTINBNTIIB/ 


HomLliB  XXI  DB  StaTUM  kh  POnJLUH  AlTfOGIEKOH  UABITJt.  i5 

GaTECHESES  n  AD  ILLUIII!CAlfD08.  )^ 

flomLUB  ni  DB  iHBBCILUTlTB  DIADOU.  ^ 

HoiflUjB  IX   DE  POENlTEirriA*  ,f 77 
SEBMONEi  PANEGTBIGI  IH  SOLEICNITATBS.                                                                                                                 «       S5t 

IHjbia  opera.  719 

SnnuA.  785 

Sblegta  bi  KOTift  Bbnbici  Satiui  et  Fboiitoius  Docjbi.  S^ 


£X  TYPIS  CATHOLIDS  HIGNE,  IN  YICO  DICTO  UONTROUGE,, 
Juxla  uorlam ,  Gallice  diclam,  barri^.re  (TEnfer^  H  Parh, 


^vtetnii^ 


IN  VIGINTI  ET   UQTAM  HOBIILIAS 

AD  FOPULUM  ANTIOCHENUH  DE  STATUIS. 


Inter  ea  quffi  Joannis  Chrysostomi  tempore  accidemnt,  nihil  memorabilins  illa  Antio* 
chenonun  seditione,  qua,  dejectis  Theodosii  Imperatoris  et  Flacill»  ejns  nxoris  statnis, 
iisdemqne  per  nrbem  raptatis,  Theodosium  ita  exacerbamnt,  ut  de  nrbe  delenda  sit  cogi- 
tatum.  Hiec  fuit  Chrysostomo  nostro  ad  condonandi  facnltatem  exercendam  ampla  mate- 
ries.  Antiochenis  qnippe  inter  spem  et  metnm  flnctnantibnsy  dnm  repentini  casns  novam 
inexspectatamque  quotidie  vei  sperandiy  vel  timendi  cansam  offerrent,  imparatns  fere 
semper  Chrysostomus »  prout  res  sese  dabant ,  stylnm  vertere  coactns ,  ex  tempore  illas 
admiratione  certe  dignas  homilias  pronuntiabat :  modo  nt  in  calamitate  yersantem  popnlnm 
consolaretnr;  modo  ut  fractos  periculi  magnitndine  animos  confirmaret;  tnm  prncipne  ut 
occasione  imminentium  malomm  Antiocbenos  ad  yitia  corrigenda »  eluendaqne  crimina , 

aum  tantam  Dei  iram  accenderant ,  monitorum  freqnentia  dednoeret :  qui  certe  conatus 
brysostomo  cessit  ex  yoto,ut  ille  alicubi  fatetur. 

Tant»  yero  seditionis  causa  fuit ,  teste  Zosimo ,  nimia  tribntoram ,  qum  qnotidie  nova 
excogitabantur,  exactio ,  sive  pro  celebritate  quinti  initi  ab  Arcadio  anni,  ex  quo  Augustns 
promulgatns  fuerat,  et  decimi  anni  Theodosii  Imperatoris  aui  anno  3B8  incipiebat,  sive  pro 
apparatu  belli  contra  Maximum  tyvannum ,  siye  pro  ambaous  aliisqne  etiam  pnblicis  ne- 
cessitatibus.  Tributi  onere  perculsi  Antioclieni  ciyes  Pnefectnm  adeunt,  ii  scilicet  qui  urba;- 
nioris  not»  erant ,  et  lacrymantes  yectigal  indictnm  nimium  qnerantnr :  Dei  opem  implo- 
rant.  Deindeqne  circumforaneoram  et  exteroram  hominum  ex  inflma  plebe  turba,  commotis 
animis,  in  facinora  erampunt  :  primo  in  publico  balneo  omnia  sns  deque  ponnnt ;  hinc 
Pnefecti  domnm  adeunt ,  cancellos  jannasque  inyadnnt ;  yixqne  coerciti  alio  ftirorem  con- 
yertnnt  y  depictasqne  Imperatoram  tabellas  lapidibus  impetunt,  fcedantet  labefactant;  ipsos- 
que  Angnstos  maledictis  et  conviciis  onerant :  demum  Imperatoris  Theodosii  Flacillaeque 
ejns  uxoris  jam  defunct»  statuas  dejiciunty  et  per  yieos  urbis  raptant;  jamqneplura  inferre 
damna  CGBperant ,  cum  immissa  a  PriBfecto  sagittarioram  mann  coerciti  snnt.  Sic  exstincta 
seditione ,  furori  timor  snccessit,  atqne  imminentis  poen»  exspectatio  onerosi  impositi  ye- 
ctigalis  oblivionem  induxit.  Quid  inde  sit  conseauutnm  infra  narrabitur  in  recensione  Ho- 
mifiaram.  Jam  de  anno  seditionis ,  quo  h»  snnt  nabittt  homili» ,  aliqnid  dicendnm. 

Missa  Sozomeni  et  Theodoreti  narifatione,  ex  quibus  post  bellum  contra  Haximnm  hsc! 
seditio  et  conciones  secnndum  illam  habitie  statuendie  essent :  ex  notis  temporis  longe  cer-  [ 
tioribns ,  ante  bellum  contra  Maximum  hiec  accidisse  jam  probarant  yiri  docti  et  pfuribus  . 
asserait  Tillemontius  in  nota  27  ad  Vitam  Theodosii  Imperatoris.  Yalidissimnm  porroadyer- 
aus  priorem  illam  sententiam  eraitur  argumentum  ex  ipsis  Cbrysostomi  yerbis,  qni  homilia 
decima  sexta,  numero  %  tesUGcatur  hunc  annum  secundum  esse  ex  quo  concionari  cceperat : ' 
ccepit  autem  cumprimum  presbyter  ordinatus  fuitanno  yertente  385,  yel  inennte  386.  Qnamo- 
brem  vel  in  annum  388  h»  conciones  conferend®  sunt ,  aut  potius  in  887.  Pro  priore  sen- 
tentia  stat  Baronius,  et  post  eum  Petavius  et  Henricusyalesius,  qui  ideo  in  annnm  388  eas 
conjiciunt,  quia  illo  anno  incipiebat  decimus  imperii  Theodosii ,  ad  cnjus  celebritatem  in- 
ductnm  fuit  tributum  supra  memoratum  :  auod  autem  ex  Libanio  afferiur  ad  illam  tnen- 
dam  sententiam,  intricatam  omnino  est ,  et  ad  utramyis  sententiam  potest  detorqueri.  Cer- 
tiorem  porro  his  omnibus  notam  eruimus  ex  eo ,  quod  Theodosius  Imperator  certissime 
Constantinopoli  esset  per  hiemem  et  Quadragesimam  anni  SSJ^  quo  etiam  anno  seditionem 
contigisse  oportet :  nam  tempore  seditionis  etiam  Constantinopoli  ceriissime  degebat;  contra 
antem  anno  scquenti  hac  ipsa  tempestate  Thessalonic»  Imperator  yersabatur.  Quod  yero 
contra  affertur  ex  celebratione  anni  dccimi  Theodosii,  qui  anno  388  incipiebat»  illud,  in- 
quam,  nihili  est,  cum  certum  sit  ex  Fastis  Idatii  et  Marcellini  ipsum  anni  decimi  Imperii 
sui  celebritatem  uno  anno  prffi?enisse ,  ut  cum  filio  suo  Arcadio ,  qui  annnm  quintum 
Imperii  in  387  inibat »  una  decimum  celebraret  quemadmodum  et  Maximianus  Herculius , 
cnm  annnm  decimum  octayum  tantum  Imperii  ageret ,  uma  cum  Diccletiano ,  qui  yigesi- 
mum  agebaty  yigesimum  celebrayit.  De  hac  re  autem  pluribus  in  Vita  sancti  Joannis  Cnry- 
sostomi. 

Alia  yero  non  minor  oboritur  difficttltas,  de  qua  jam  in  Monito  contra  Judieos  actum  m  * 
S.  JoAK.  Chbtsost.  II.  (Une.) 


7  PRiBMTIO  S 

nimimm  in  condone  iinadam  contra  Judseos »  mense  Septembri  anni  386  habita ,  Chryso- 
stomns  objnrgans  Antiochenoram  Christianorum  bene  multos,  qui  cumJudceis,  sivetem- 
pore  a  Judseis  obserrato  jejunabant,  et  p^scha  celebraBant  :  Ecce  namque,  inq uit,  pnmtttf 
dies  Azymorum  hoe  anno  in  Dominicam  diem  iricidit ,  et  omnino  necesse  est  ut  tota  hebaomada 
jejunemus^  et  cumpassio  prceterieril,  et  eru±  adbeherity  et  resurrectio,  nos  adhuc  jejunantes 
maneamus,  Et  scepenumero  istud  accidit,  ut  post  crucem,  post  resurrectionem^hebdomadanon-^ 
dum  absolutajjejunium  observemus.  Exhis  porro  dictis  liquet  Christianos  illos,  qui  in  jejunio 
servando  et  in  paBcIidtb  Cblebrahdd  jndaizabaht ,  illic^aando  Jejun^lyisse  cum  alii  Christiani 
pascha  celebrarent,aliquando  secus  :  jejunabant  sciiicet  in  die  resurrcctionis,quando  Judsei 
tardius  qaam  cieteri  Christianorum  pascha  cdiebrabanl ;  non  jejunabant  yero ,  quando  Judiei 
citius  quam  Christiani  idem  restdm  dgebant.  Ili  concione  yero  Chrysostomi  supra  memorata 
et  mense  circiter  Septembri  anni  386  babita,  agitur  haud  dubie  dc  Quadragesima  et  de  Pa- 
:  schate  anni  387.  Eo  autem  anno  secundum  tabulas  paschales  incidebat  pascha  in  25  Aprilis, 
}  nempe  quam  tardissime  potest  occurrere  :  quomodo  ergo  poterant  judaizantes  illi  Christiani 
'  hoc  anno  in  paschate  jejunare  j  et  pascha  tardius  celebrare,  cum  pascha  non  possit  tardius 
occurrere  quaiti  25  Apnlis,  qna  die  caeteri  Christlani  non  judaizantes  hoc  anno  pascha  cele- 
|>rabant,  si  quidem  tabulis  paschalibus  standum  fuerit?  In^ens  sane  difficuUas ,  sed  (\\xdd  ta- 
nien»  ipso  fatehte  TiliemontiOy  notas  temporis  quibus  homiham  illam  contra  Judseos  in  mcn- 
sem  Septembrem  anni386.conrerimus,  non  possit  eyertere.  Etenim,  ut  diximus  in  eodcm 
Monito  in  Homdlias  contra  Judceos ,  utrum  semper  Antiocheiii  inyarinbili  Icgc  Alexandrino- 
rum  circapascha  Domini  calcnlum  sequuti  sint,  id  sane  ilon  usquc  adeo  nobts  compcrtuai 
esl:atque  etiamsisempersequuti  sint,  anafQrmarepossumus  numquam  errorcm  in  calculum 
incidisse  ?  Certe  fatentur  viri  calculomm  paschalium  peritissimi ,  quos  adii ,  errorem  inter- 
damin  calculis  hujusmodi  contingere,  nec  multis  abhinc  annis  contigisse,  neque  tutum 
semper  esse  notas  paschales  aliis  quibuscumque  temporum  notis  anteponere. 

Tillemontius  ti^nen^qui  difBcnltatem  hojusmodi  in  notis  adYitani  Chrysostomi,  ubi  agitur 
de  Homiliis  contra  Judseos ,  animadyertit  et  excussit ,  nullam  ejus  mentionem  fecit  in  notis 
ad  Yitam  Theodosii  Imperatoris  :  nbi  homilias  hasce  Chrysostomi  ad  populiiill  Antio- 
chenum  ita  ordinat  ac  si  pascha,  ut  ferunt  paschales  tabuloe ,  iticident  m  vigcsimam 
quintam  Apriiis ;  primam  igitur  homiliam  paiilo  ante  seditionem  locat ;  seditionem  vero  vi* 
gesima  sexta  Februarii,  decem  diebus  ante  Quadra^esimam,  quse  Antiochiae  incipiebat  feria 
secunda  Quinquagesim»  nostrffi,iIIo  anno  in  SMartii  cadente.  Secundam  homiliam  velferia 
quinta  yel  sabbato  ante  Quadragesimam6  Martii,  octavo  post  seditionem  die.  Tertiam  Domi- 
nica  sequente  7  Martii,  vel  circiter.  Qaartam  fieria  secunda  sequente  8  Martii.  Quintam  ferid 
tertia  9  Marlii.  Sextam  feria  quarta  circiter,  seu  10  Martii.  Septimam  feria  quitita  11  Martif . 
Octavam  feria  sexta  12  Martii.  Nonam  feria  secunda  bebdomadis  secundse  Quadragesima^ 
15  Martii.  Decimam  paucis  elapsis  postea  diebus.  Undecimam  utpote  transpositam,  feria  ie- 
cunda  quartse  hebdomadis  Quadragesimo  29  Martii.  Duodecimam  feria  tertia  sequente  SO 
Martii.  Decimam  tertiam  feria  quarta  sequente  31  Martii.  Decimam  i|uartam  paulo  post  eahi 
ifuse.decima  octava  numeratur^  quoque  habita  fuitDominica  quinta  Quadragesimse  5  Apri- 
lis.  becimam  quintam  sabbato  secnndce  hebdomadis  Quadragesimce ,  seu  20  Martii.  Deci- 
mam  sextamDominica  tertia  Qaadragesimce  21  Martii.  Decimam  septimam  circa  finem  hcb- 
domadis  quart»  Quadragesim».  Decimam  octavam  Dominica  qttinta  Aprilis  vel  circiter. 
Decimam  nonam  post  decimam  quartam  11  circiter  Aprilis.  Yigesimam  die  paschatis  25 
Aprilis.  Yigeslmam  primani  eodem  circiter  tempore  quo  yigesimam  secundam  seqraentem, 
quce  habita  est  feria  sexta  post  I)ominicam  Passionis  16  Aprilis.  Sic  perturbatum  narumce 
nomiiiarum  ordinem  summa  accuralione  restituere  conatur  Tillemontius  t  cui  ut  ih  mnltts 
adstipulamur,  jn  aliis  irepugnare  cogimur.  Ordinem  porro  homiliarnm  qualem  ille  statuit  hic 
uho  conspectu  reprcesentamlis. 


TlLLGM. 

Edit.  Front. 

1. 

Prima. 

3. 

Secunda. 

5. 

Tertia. 

4. 

Quarln. 

S. 

iQuinia. 

6. 

Sexia. 

7. 

Seplima. 

8. 

Ooiava. 

«. 

Nona. 

fO 

Declma. 

K. 

Decima  quinla. 

TlLLElf. 

Eblt.  ^RONT. 

12.       ^ 

!>ccima  siexla. 

15. 

Undecima. 

iL 

Duodecima. 

15. 

Dccima  lerlia. 

l(i. 

Decima  sepiima. 

17. 

Decima  octtiva. 

18. 

Decima  quarla. 

19. 

Decima  nona. 

20. 

Vigesima  sccunda. 

21. 

Yigesima  prima. 

22. 

Vigesima. 

Anteqnam  yero  de  singnlis  homiliis  disseramns  ,  ac  de  cnjusque  tum  ordine  tum  argu- 
mento  pauca  diCamus  j  e  re  fuerit  annotare,  ex  titulo  homilifle  quse  olim  yigesima  secunda , 
tam  vero  vigesima  numeratur,  oui  titulus  in  notis  FrOhtonis  et  ih  Hss.  nostris  habet,  hanc 
homiliam  pronnntiatam  fuisse  decemdiebus  ante  pascha;  itemque  ex  his  verbis  antefinembo* 


9  IN  HOMILIAS  DE  STATUIS.  iO 

iDili»,  Jaoi  quadraginiadieB  prceter ierunt,  vroht  TiUemoiitiam  inferre  Qaadrag^iiiiam  apnd 
Ajitiochenos  co^pisse  feria  secunda  post  Quinquagesimam,  septemque  hebdomadibns  apnd 
illos  totam  Qnadragesimam  persolvi«  jnreque  hanc  homiiiam  ille  in  feriam  sextam  Qnadra- 
gesim»  Q^nfert :  erat  quippe  illa  dies  et  Quadragesima  ab  inchoato  jejunio,  et  decima  ante 
pascha.  Hinc  pro  asserto  habemus  Quadragesimam»  qu8B  aliquot  in  Ecciesiis  yariiB  limitibns 
circumscribebatur»  perseptem  hebomadas  Antiochiie  obseryatam  fuisse. 

Cum  porro,  memoratis  supra  de  causis ,  paschales  tabnlas  hodiernas  j  quce  pascha  aniii 
387  in  diem  25  Apriiis  conferunt,  suspectas  habeamus  saltem  pro  Bcclesiffi  Antiochena 
usU  j  neqiie  exploratum  nobis  sit  qua  die  Antiocheni  hoc  anno  387  pascha  celebraverinl , 
a  die  raensis  in  recensione  homiliarum  commemorando  abstinebimus,  satisque  habeblmus 
indicasset  qbando  id  licebit,  qua  die  hebdomadis  homili»  dictie  fuerint. 

Prima  itaque  homilia  habita  est  paucis  ante  seditionem  Antiochenam  diebus ,  ut  ex  his 
secundiB  homiiiffi»  nura.  3,  yerbis  eruitur :  Longam  nuper  apud  caritatem  vestram  concionem 
extendi...et  laborum  mercedem  accepi.,..  Qum  vero  merces  eratf  Civitatis  blasphematores 
punire,  et  eastigare  Deum  contumelia  afficientes,  etfuriosos  cohibere.  H«bc  proculdubio  spe- 
clani  ad  primam  homiliam,  eamaue  longissimam,  ae  sanctorum  lernmnis,  deque  Dci  provl- 
denlia  erga  elcctos  suos»  qui  in  nac  vita  cruciantur,  ubi  demum  h»c  observatu  ccrte  digna 
profert :  Sed  postqtum  de  blasphemia  nobis  verba  facta  nunc  sunt.  unam  a  vobis  omnibuspe- 
tere  volo  retributtonem  pro  eoneione  hac  atque  sermone,  ut  in  civitate  blasphemantes  mihi  ca- 
stigetis;  si  quempiam  in  bivio  tt  foro  in  Deum  blasphemantem  audieris,  accede,  increpa :  et 
si  verbera  infiigere  oporteat,  ne  recuses  :  ipsius  faciem  alapa  percute,  contere  os  ipsius,  per-~ 
cussione  manum  tuam  sanctifica.  Qui  sane  corrigendi  modus  non  esset  ad  usum  hodiernpm 
•  accommodatus. 

Secnndam  homiliam  confert  TiUemontius  vel  in  feriam  quintam,  yel  in  sabbatnm  ante 
Quadragesimam  :  tutius  yero  dicatur  his  circiter  diebus  habitam  fuisse,  septem  exactis ,  ut 
ipse  Chrysostomus  ait,  a  seditione  diebos  :  qaibus  se  tacuisse  dicit,  i^uod  ingenti  calamitate, 
ct  periculi  mole  consternati  Antiocheni,  non  essent  audiendis  concionibus  idonei ;  ob  ne-- 
glectam  porro  fratrum  blasphemantium  emendationem  haBC  mala  divinitus  dicit  immissay 
quorum  postquam  imaginem  eleganler  descripsit,  de  divltiis,  de  divitiamm  usu,  deque 
clejemosyna  et  de  paupertate  plaribus  cpncionatusy  orationem  claudit. 

Tertia  homilia  secundam  €t  vestigio  sequitur ;  illam  yero  habitam  putamns  cnm  Tillemon- 
tio  Dommica  Quinquagesim»,  nt  hodierno  more  loquimar.  Agitur  de  profectu  Flaviani  An- 
tiocheni  episco(ii  Constantinopolinad  Imperatorem  placai\dum ,  et  rei  bene  gerend»  spe  po- 
puluin  consolatur  Chrysostomus  :  pluribns  deinde  commonstrat  jejunii,  nisi  a  yitiis  absti- 
neatur,  utilitatem  esse  nullam  :  postquam  yero  de  detractione  yitanda  pauca  dixerat,  cala- 
mitatem  pi^ssentem  deplorat,  et  intolerantius  s»yitum  esse  narrat :  Hi  quidem  ferro,  In- 
quit,  illi  ignsy  quidam  bestiis  traditi  perierunt,  non  viri  tantum ,  sed  et  pueri :  nec  cetatis  tm- 
maturitas,  nec  populi  tumultusj  nec  quod  furore  diabotico  pereiti  quidam  hcec  fecerinty  nee 
quod  exactio  intoterabilis  essetf  non  paupertaSy  non  quod  commune  peccatum  fuerit  ^  noii 
quod  promserint  numquam  se  amplius  tcuiaausuros,  non  cUiud  quidpwm  ipsos  eripuit :  sed 
cAsqtie  venia  ad  barathrum  adducebantur,  niilitibus  armatis  utrimque  ipsos  agentious  et  ob- 
servanlibus  ne  quis  reos  eriperet ;  et  sequebantur  matres ,  procul  quiaem  filios  conspicientei 
abstractos ,  sed  de  ealamitate  conqueri  non  audentes.  Affectum  enim  vincebat  formido ,  et  na-- 
turam  superabat  metus.  Haec  omnia  iilata  sunt  Antiochenis  mala  a  Priefectis  seu  magistra- 
tibus ,  anlequam  Theodosius  de  seditione  quidpiam  audisset,  ut  ait^ibidem  Chrjsoslomus. 
Orationem  porro  claudit  monens  ut  a  detractione,  ab  inimicitiis  et  a  juramentis  abstineant. 

Homilia  quarta  feria  secunda,  qn»  erat  initium  Qnadragesims ,  ut  videtur  habita ,  bona 
excalamitate  partadescribit,  mutatosdicit,  et  a  pristinis  moribus  reductos  Antiochenos. 
In  flne  Vero  ea  ipsa  monita,  que  in  priecedenti  se  dedisse  commemorat ,  iterum  repetit ;  ni- 
mirum  de  vitandis  detractionibus ,  inimicitiis  et  juramentis.  Ait  vero  num.  6  se  per  hanc 
hebdomadem  de  juramentis  dictnrum  esse. 

Homiiia  quinta  dle  sequenti,  ut  iuitio  dicit  Chrysostomus,  Id  est  feria  tertia,  pronuntiata 
est.  In  ea  sBrumnosos  de  more  Antiochenos  consolatur  Chrysostomus  ,  et  ad  mortis  dcspe- 
ctum  cohortatur.  Et  in  flnede  juramentis  yitandis  agit  num.7,ac  prsecedentium  sequentium- 
que  homiliarum  aliquem  indicat  ordinem  his  yerbis  :  Primum  igitur  ei  persuadeamus,  ut  a 
iuramentorum  fuga  mutationem  incipiat,  etsi  enim  et  nudiustertius  de  nac  vobis  loquutus 
sum  materia  ,  neque  tamen  hodie  desistam,  neque  cras,  neque  perendie ,  eadem  monere. 

Homilia  sexta  feria  quarta  prim»  hebdomadis  habita ,  consolatjonem  alTIictis  impertit » 
bonam  rerum  mutationem  sperare  jubot :  moras  nuntiis,  qui  sedilionem  Antiochenam  Im- 
peratori  narraturi  erant,  a  Deo  immissas  dicit,  et  inde  spem  bonam  audltoribus  affert,  et  de 
yenia  a  Flayiano  episcopo  impetranda  flduciam  habere  jubet :  ac  postquam  de  morte  non 
timenda  disseruit,  adversus  juramenta  pro  more  loquitur. 

Homiiia  septima  uie  sequenti,  ut  multis  ex  notis  liquidum  est,  habita  :  Etenim  quintam 
diem,  inquit  Chrysostomus ,  ojftmus  vestram  consolantes  caritatem.  Quinta  porro  dies  hsec 
numeratur  incipiendo  aDominica,  ita  ut  de  quinta  hebdomadis  die  loquatur.  Agitur  hic  de 
primis  Geneseos  yerbis,  In  principio  fecitDeus  ccelum  et  terram,  diciturque  Deum  non  modo 
cam  castigat  >  sed  etiam  cujdii  benefacit  bonum  esse ,  et  a  juramcntis  yitandis  clauditur 
oratio. 

Homiliam  octavam  putat  TiUemontius  die  septimam  homiliam  sequente>  idest  feria  sexta 


jl  PRiEFATiO  It 

die(ain  faisse.  Verum  reclamai  Chrysoslomus,  qui  tcstiGcaiur  inilio  se  fiuper,  non  heri,  in 
illud  :  In  principio  fecit  Deus  ccelum  et  terram,  verba  fecisse,  quod  haud  dubie  ad  homiliam, 
septimam  perlinet.  Itaque  esi  illa  in  sabbatum  conferenda  ,  quod  eiiam  nobis  suadent  hiec 
yerba  statim  post  inittum ,  Ad  pnem  nobis  devenit  hebdomas.  Argumentum  homiii»  ducii  ab 
his  verbis  :  Deambulabat  Deus  %n  paradiso  in  meridie.  Hinc  pavidos  formidolososque  semper 
esse  impios,  pios  autem  fiducia  plenos  dicit.  Demum  pro  consuetudine  de  jurameniis  yitan- 
dis  agit,  se]Ltumque  jam  diem  ait  esse  quo  de  servanda  hujusmodi  leee  admonei. 

Homiiiam  nonam  in  feriam  secundam  secund^e  hebdomadis  Quadragesimffi  probabiliter 
conjicit  Tillemontius.  Hac  de  re  vero  nuUa  comparet  nota  qua  aut  certum  aut  verisimile 
quidpiam  statuamus.  Habita  autem  fuit  hiec  concio  posi  silentium  unius  vel  plurium  die- 
rum,  ut  initio  diserte  ait  Cbr^sostomus  :  contra  (juam  opinatur  Tillemontius,  qui  cum  octa- 
Tam  in  feriam  sextam  conjiciat,  et  nonam  in  feriam  secundam  hebdomadis  sequentis,  ait  in 
Yita  Chrysostomi ,  art.  15,  interpositas  sabbati  et  Dominicie  dies  fuisse  haud  dubie  Ghryso- 
stomi  concionibus  insignitas,  quie  conciones  Jam  amissie  fuerint.  Populum  autem  Antioche- 
num  laudat  initio  Chrysostomus,  quod  monitis  suis  obtemperantes  de  abigenda  iuramento- 
rum  consuetudine  curarent.  In  hsec  item  verba,  Cceli  enarrant  gloriam  Dei,  mulia  dicii,  et 
Dei  providentiam  in  rerum  naiuralium  ordine  atque  conceniu  prnedicai :  demumque  clandit 
orationem  monendo  ui  a  jurameniis  abstineatur. 

Homilia  decima  non  die  nonam  insequenie  habita  fuit ,  licei  idem  prosequaiur  arffumen-^ 
tum,  ui  voce  nuper  indicaiur.  Auditoribus  autem  gratulatur  Chrysosiomus  quod  monitis  suis 
obiemperaverint.  Longe  pnesiare  ait  verbum  Dci  audire  quam  jejunare  :  prohai  deinde 
mundum  sine  Dei  provideniia  stare  non  posse.  Desinitqne  demum  cohortando  ui  a juramentis 
abstineatur. 

Homiiiam  undecimam  puiai  Tillemoniius  habitam  fuisse  posteam  quaB  decima  quinta  in- 
scribitur  infra,  necnon  post  sequeniem  decimam  sextam  :  hoc  autem  ratiocinio  utitur  ille  : 
In  ea,  inquit,  homilia,  de  periculis  et  a^rumnis  quibus  jam  functa  civitas  Antiochena  erat, 
agitur,  qusB  post  adventum  Hellebichi  et  Ciesarii  accidisse  videntur.  Ille  autem  adventus 
Hellebichi  ei  CsBsarii  in  decimie  septimse  homili»  iitulo,  longe  posi  undecimam,  de  qua 
nunc  agimus,  memoratur.  Hocfulius  aTgumenio  Tillemontius,  non  modo  decimam  quintam, 
sed  etiam  decimam  sextam  ante  undecimam  locandam  esse  putat.  At,  prseterquam  quodom- 
nes  prorsus  Manuscripti  eumdcm  quem  Editi  ordinem  scrvant,  ea  omnia  quae  tunc  iemporis 
acciderunt  pericula,  icrrores,  minas,*non  sat  accurate  novimus,  ut  ex  hujujmodi  ratiocinio 
aliquid  in  ordine  mniandum  censeamus.  Multa  dixit  Chr^sostomus,  forteque  mulio  plura 
tacuit.  Quamobrem  donec  quid  ce'rtius  emergai,  prisco  ordmi  standnm  putamus.  In  hac  igi* 
tur  homilia  principio  gratias  agit  Chrysosiomus,  quod  civitas  abimmisso  terrore  respirave- 
rii ;  ex  injectis  quippe  suspicionibus  perierriti  quam  plurimi  aufugerant ;  hoc  calamitaiis  ci 
terroris  tempore  aliquoi  diebus  iacuit  Chrysostomus,  ut  ipse  ait.  Hanc  vero  homiliam  con- 
jicii  Tillemontius  in  feriani  secundam  quartie  hebdomadis  QuadraffesimsB,  ei  quidem  optime, 
ui  ad  homiliam  decimam  iertiam  dicemus.  Agitur  priecipue  in  hac  homilia  de  Dei  sapieniia  in 
hominis  constitutione,  ei  in  flne  de  viiando  juramenio. 

Duodecimam  item  ei  decimam  iertiam,  posi  decimam  quintam  etdecimam  sextam  eadem 

aua  supra  de  causa  rejicit  Tillemontius.  At  nescio  quo  pacto  intelligai  iliud  in  hac  homilia 
uodecima  n.  2:  Tribus  igitur  prceteritis  diebus  unum  cognitionis  Dei  modumqu(jerebamus,ip- 
sumque  in  finem  deduximw,  interpretanteSf  quomodo  Cieli  enarrant  gloriam  Dei  :  et  quale  sit 
Pauli  dictum,  Invisibilia  ipsius  a  creaiura  mundi  per  ea,  quse  facta  suni,  intellecta  conspi- 
ciuntur  :  et  demonstravimus  quomodo  a  creatura  mundi,  et  quomodo  per  ccelum  et  terram  et 
mare  Crealor  glorificetur.  Hodie  vero,  etc.  Hic  seriem  irium  homiliarum  clare  affert  Chry- 
sostomus,  quo  ordine  habitffi  fuerant  anie  duodecimam  :  ncmpe  nonse,  decim»  et  undecimie. 
In  nona  num.  2  argumentum  orationis  ponit  hoc  Pauli  dictum,  Invisibilia  ipsius,  etc,  et  il- 
lud  Psalmorum,  Cceli  enarrant  gloriam  Dei :  in  dccima  item  num.  2  se  hoc  ipsum  argumen- 
tum  persequi  declarai :  in  undecima  quoque  num.  2  se  eidem  argumento  insistere  testifica- 
tur.  Annon  Chrysostomi  diciis  vim  infert  Tillemontius,  cum  decimam  inter  ei  undecimam 
vult  interscri  decimam  quiniam  el  decimam  sextam  ?  Id  autem  iile  subdubitando  tanium  pro- 
ponitin  nota  29  ad  Theodosium  imperatorem  n.  10, 11  e.i  seqq.,  fateiurque  enm,  qnem  nos 
statuimus,  ordinem  clare  a  Chrysostomo  indicari,  sed  nescio  quo  pacto  abeodem  ipso  ordine 
postea  discedat.  CaBterum  cum  dicii  Chrysostomus,  tribus  prceteritis  diebus,  non  intelligitur 
de  tribus  diebus  consequentibus,  sed  de  tribus  postremis  diebus,  quibus  anie  concionatns 
erai.  In  hac  item  homiiia  12,  qusB  habita  fuii  feria  teriia  ({uarisB  hebdomadis  ,  eidem  insistit 
hypothesi,  de  sapientiaDei  in  mundi  opificio;  postea  agii  dc  jure  naiurali,  cujus  cognitio- 
nem  Deus  homini  indidit,  deque  juramento  vitando. 

Decimam  tertiam  homiliam  dixit  postridie  duodecimam.  Principioque  graiias  agii  Deo  de 
mutata  rerum  facie,  sublaioque  metu,  qui  tauius  fuerat,  ut  civitatxs,  inquii,  major  parsprce 
timore  et  comminatione  illa  ad  deserta  et  fauces  montium  et  occulta  locorum  transmigraverit. 
Hinc  de  muUis  ad  tribunal  adductis,  de  horribili  habita  verberum  et  flagellorum  quaesiione, 
de  aliis  ad  supplicium  raptatis,  dc  matre  et  sorore  cujusdam,  de  quo  intus  judicabatur,  ad 
vestibulum  in  pulvcre  voIutatis.Hiecpathetice  describit  Chrysostomus,  qucB  paucis  ante  die- 
bus,  scilicet  antequam  undecimam  concionem  haberet,  gesta  fuerant.  Cffiterum  quod  initio 
liabet  Chrysostomus  :  Qualem  feriam  quartam  prceteritam  vidimus,  et  qualem  prcesentem  vide^ 


13  IN  HOMILIAS  DE  STATUIS.  14 

nm  (a)  f  Qao  declaratnr  qnarta  feria  habitam  homiliam  fuisse,  et  qUidem  quart»  hebdoma- 
dis  quadragesim(B«  ant  fortasse  iertiie,  secundumalium  numerandi  modum.  A  mullis  quippe 
jam  SJBCulis  Grneci  primam  jejuniorum  Dominicam  et  hebdomadem  vocant  eam,  quam  nos 
primam  QuadragesimffiTOcamus.  Hic  yero  de  nomine  tantum  est  quffistio.  Hujus  autem  he- 
bdomadis  quaria  die  habitam  homiliam,  et  ex  serie  homiliarum  et  ex  Chrvsostomi  silentio 
aliquot  dierum  inter  homilias  decimam  et  undecimam  palam  esse  ridetur.  in  hac  porro  ho- 
milia  prwoissis  bene  multis  de  calamitate  illa  Antiochena,  ad  pristinum  de  hominis  opifido 
argamentum  descendit«  et  cohortando  de  more  ad  juramenta  yitanda,  orationem  claudit. 

Decimam  quartam  Tillemontius  locandam  putat  post  decimam  octayam ,  hac  permotus  ra- 
tione :  Initio  ait  Chry  sostomus :  Non  parum  civttatem  nobis  heri  diabolus  perturbavit,  sed  et  JDeti» 
nositerum  nen  narvm  consolatus  est.  Hsc  yerba,  Inquit, adyentum  Hellebichi,  et  nuntium  jam 
Constantinopoli  adyenisse  significant.  Yerum  haec  hariolando  dicuntur.  Quot  suspiciones  et 
terrores  immissos  putas  Antiochenis  dum  animi  penderent,  et  quorsum  tam  infausta  ret 
eyasura  esset  ignorarent  ?  De  iis  yero  terroribus  rumoribusque  ratiocinari  quomodo  pos- 
sumus,  qui  eorum  haud  dubie  maximam  partem  ignoramus»  et  si  qua  noyimus,  ita  obscore 
percipimus»  ut  yix  inde  quampiam  temporis  notam  expiscari  possimus.  Hsc  homilia  ferme 
tota  est  de  yitando  juramento. 

Decimam  quintam  homiliam  yult  Tillemontius  habitam  fuisse  inter  decitnam  et  undeci-* 
mam,  tum  ob  causas  supra  ad  undecimam  memoratas»  quia  Chrjsostomus  initio  sic  habet ; 
Oportebat  et  hodie,  et  superiore  sabbato,  dejejunio  movere  sermonem.  Ubi  «upertore,  qaasi  es-* 
set  primo,  de  primo  sabbato  Quadragesim»,  subdubitando  tamen,  intelligit ;  sed  nos,  at  et 
Bemardus  Bnxianus,  de  superiore,  siye  de  prsDcedente  intelligimus  :  a^[ue  nullam  aliam 
interponi  posse  homiliam  inter  decimam  et  undecimam  jam  superius  probayimus.  Occa- 
sione  metus,  €[no  affecli  Constantinopolitani  erant,  multa  dicit  ae  bono  timoris,  et  in  fine 
contra  jurandi  ab  aliisque  juramentum  exigendi  consuetudinem  concionatur. 

Decima  sexta  tunc  habita  fuit,  cum  sparso  quodam  falso  futuro  populationis  rumore,  om- 
nes  de  fuga  deliberabant.  Hanc  etiam  loco  moyere  conatur  Tillemontius,  et  inter  decimam  et 
undecimam  locare,  quod  tamen,  ut  ad  duodecimam  diximus,  admitti  nequit.  His  porro  nU 
titur  Ghrysostomi  yerbis  TilIemontius:n,6  aitS.doctor,5ectmdumj>jttnit  septimanamprwter^ 
ivimus.  Duas  ergo  jejunii  hebdomadas  tantum  prffiteriisse  infert ,  atque  ideo  hanc  loco  mo- 
yendam  esse  statuit  Tiilemontius  ,  qui  illam  putat  habitam  Dominica  tertia  Quadragesim«, 
.pro  prima  Dominica  numerando  eam  qu®  primam  jejunii  diem  procedebat,  quam  Qninqua- 
gesim«  Dominicam  yocamus.  Quid  yero  si  tunc  temporis  Antiochi»  prima  Dominica  Quadra- 
gesim»yocabaturea  qu»,  more  hodierno,  intrajejunium  primaoccurrit?  namjejunium  in«- 
cipiebat  feria  secunda  post  Quinquagesimam,  utnunc  incipit  feria  quarta,  poterantque  illam 
hebdomadam  Antiocheni  non  numerare  pro  prima  Qnadragesim»,  ut  nos  non  numeramus  : 
illoqne  modo  una  hebdomade  tardius  hiec  homilia  habita  fuerit,  Dominica  scilicet  tertia  ho- 
diemo  moresumpta.  Sed  tunc  etiammagna  superesset  difficultas  :  nam  hschomiliadecimam 
tertiarn  et  sequentes  precessisset.  Certe  haec  omnia  salebris  sunt  plena,  ut  ipse  fatetur  Til- 
lemontius,  qui  non  semcl  ali(|uam  amplexus  sententiam  ab  ea  desistere  cogitur.  Usus  for- 
tasse  et  tractatio  diuturna  aliquam  in  re  tam  obscura  afferent  notitiam,  qua  possimus  in 
VitaChr^sostomi  in  fine  opemm  adornanda  h»c  accuratiuset  clarius  statuere.  Quapropter 
rem  dubiam  relinauere  consulto  staiuimus.  Id  unum  tantum  contendimus,  non  posse  hanc 
homiliam  inter  decimam  et  undecimam  locari,  memoratis  supra  de  causis.  Promissis 
quibusdamdetimiditate  Antiochcnoram  deque  juramento  yitando,  argnmentum  homili»  mu- 
tuatar  Chrysostomus  ex  his  Pauli  yerbis  :  Pavlus  vinctus  Jesu  Christi^  et  Timotheus  frater, 
Paulumque  gloriosiorem  ex  yinculis  demonstrat,  quam  ex  yirtute  miraculoram. 

Decima  septima  habita  est  posiquam  Ellebichus  seu  Hellebichus,  Maffisier  militum ,  et 
Caesarius ,  Magister,  ad  Imperaiore  missi  perquisitum  de  seditione,  Antiocniam  adyenerant. 
Hellebichus  hic,  Magister  equiium  pediiumye,  alibi  memoratus  occurrit,  ei  justiiiie  clemen- 
tisqiie  laude  celebris  erat  :  Ciesarius  etiam ,  Maffister  officioram  alibi  dicius ,  pari  gaude- 
bat  probitaiis  fama.  Pronuntiata  autem  fuit  hffic  homilia  cum  Aniiocheni  pene  a  metu  liberi 
essent.  Jnnumera,  ait  num.  1.  Chrysosiomus,  exspectavimus  mala,  omnium  facultates  dire-^ 
ptum  iri,  habitacula  cum  habitantibus  comburenda,  civitatem  medio  tollendam  ex  orbe^^  et  ipsius 
rdiquias  omnes  perituras,  aratrum  ipsius  terram  suscepturam :  sed  ecce  hme  omnjd  intra  ex" 
spectationem  tantum  steterunt,  et  in  opus  non  processerunt.  Sub  hiec  narratur  quomodo  mo- 
nachi  ex  moniibus  Aniiochiam  descenderint,  ut  judices  placarent ,  dum  intenm  philosophi 
omnes  Greci  urbem  desererent ;  quo  pacto  eiiam  sacerdoies  in  ffratiam  populi  strenue  rem 

fesserint.  Pcenas  ab  Imperaiore  demum  irrogatas  leyes  tolerabilesque  ait,  neque  dolen- 
am  si  orchestram  et  balnea  occluserit ,  ac  Metropoleos  dignitaiem  ab  urbe  Antiochia  sus- 
tulerii.  Yeram  Aniiochi»  dignitatem  esse,  quod  m  ea  discipuli  Christi  primttm  Christiani 
sinlyocati;  quod  Aniiochem  sanctis  Jerosolymitanis  fame  laborantibus  opem  tulerini. 
Non  magnitudinem ,  sed  pietatem  urbes  exornare.  In  fine  yero  ait,  alios  adhucin  carcere 
degere,  alips  in  exsilium  mittendos  esse.  Hanc  homiliam  TiUemontius  confert  in  hebdiv* 
madem  quartam  Quadragesim»  post  feriam  quariam ;  sed  ex  conjectura  tantnm.  i 

Decima  ottaya  homiha  post  dimidium  jejunii  dicta  fuit ,  ut  ait  initio  Chrysostomus.  Pa^ 

(a)  Bernardiis  Rriiianns  habet :  Qmte  prc^mtum  tndvms  quatri  duum,  et  quate  tmnc  tndemiu  prxsens,  yox  inteiii  gneca 
^*n,  qnam  tndodt  per,  qvMnduuMj  stjlo  eodeaasiioo,  a  ten^e  osque clementis  Alexaodrini, significat feriam qoar-t 
ebaoaiadis. 


18  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl  ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  16 

tat  vekxi  Tilleinontias  eam  in  Dominicam  quintam  Quadragesimie   probabiliter  conjici 

Sosse. '  Agitur  porro  de  yera  jejunandi  ratione,  de  divitiarum  contemptu,  de  trislltia  secun- 
um  Deum  ,  etc. 

Decima  nona  homiHa  habita  est,ut  titulus  habet,  Dominiea  sermttB.  ApudCappa- 
doces  servatAm  Ascensionem  Domini  ait  AHatius  ,  Libro  de  Dominicis  et  hebdo- 
madibus  Grfficorum,  qui  ibidem  addit  Dominicam  servatce  esse  quintam  post  pascha  ,  eam 
seHicet  qum  prcecedit  ascensionem  Domini.  Savflius  autem  ait  esse  Dominicam  in  albis,  ne- 
scio  unde  id  expiscatus.  At  non  dubium  videtur,  esse  iHam  aHquam  ex  Dominicis  postremis 
Quadragesimffi,  seu,  ut  putat  TiHemonlius,  Dominicam  Passionis,  cui  ego  potius  adstipuler. 
Ghrysostomus,  qui  aliquanto  tempore  morbo  detenlus  fuerat,  postquam  de  festo  Martyrum 
quod  Antiochiie  celebratum  fuerat,  etde  adventu  rusticorum  qusedam  praemisit,  contra  ju- 
ramenta  de  more  loquitur,  eorumque  perniciem  multis  commonstrat  e^emplis. 

Hactenus  in  homiiiarum  numero  et  ordine  SavHii  et  Frontonis  Ducsei  editiones  sequuti 
sumus.  Deinceps  vero  secus.  Nam  vigesima  sequcns  in  prius  Editis  est  procul  dubio  vige- 
sima  prima  et  ultima  deSlatuis.  Yigesima  autcm  prinia  est  catechesis,  quam  post  alteram 
cdtechesin  quse  prima  inscribebatur,  secundam  posuiraus ,  ut  dicimus  in  Monito,  in  fihc 
homiiiarum  de  Statuis,  et  in  fronte  catecbesium  posilo  :  hsec  quippe  catechesis  cxtra  se- 
riem  homiliarum  de  Statuis  omnino  ponenda.erat.  HomiHa  autem  in  prius  Editis  vigesima 
secunda  est  sine  dubio  vigesima,  queehabita  fuit  decem  ^iebus  ante  pascha.  Itaquc  hoc  or- 
dine  procedimus. 

Vigesima  homiHa  hiec  habet  in  titulo,  secundum  codices  a  Frontone  Ducaeo  memoratos , 
similfterque  in  aHquot  nostris,  et  nominatim  in  Reg.  1971  :  Dicta  estdecem  dishus  anlesan- 
ctam  et  vivificam  Domini  Jesu  Christi  resurrectionem  ex  mortuis.  Hoc  utiqu«  Oplime  quadrat 
ad  dictum  illnd  Chrysostomi  paulo  ante  finem  bomilise  :  Quadraginta  dies pr^etcrierunt.^H' 
hita  ergo  fuerat  hsec  concio  feria  sexta  post  Dominicam  ,  quam  Passionis  vocamus.  Bffi 
quippe  dies  erat  quadragesima ,  incipienao  a  feria  secunda  post  Quinquagcsimam,  qu^' 
erat  initiuAi  Quadragesimse :  erat  item  decima  ante  pascha  ,  ipsum  pascha  annumcrando. 
Est  atitem  hsechomilia  ferme  tota  contra  simultatem  et  injuriarum  memoriam,  etin  fine  pro 
more  soUto' contra  juramenta. 

Vigesima  prima  homiiia ,  quse  est  ultima  de  Statuis,  ipso  die  resurrectionis  Domini  habita 
▼idetur,  ex  Hsquse  subinitiumdicuntur,  et  post  reditum  Flaviani  episcopi ;  cujus  profeclu^ 
ad  Imperaforem,  oratio  adeumdem  pro  salute  ciritatis  su«e,  responsio  item  Imperatoris  le- 
nitatis  plena,  qua  veniam  civibus  cOncessit ,  hcec,  inquam,  onmia  per  totam  concionem  re- 
feruntur  a  Chi^sostomo.  Adusque  autem  reditum  Flaviani  inter  spem  et  pietum  fluctua- 
bant  Antiochekii,  qui  quotidianis  rumoribus  terrebantur,  ut  ait  Chrysostomus  paulo  post 
Initium. 

Interpretatio  Latina  est  Bemardi  Brixiani,  una  excepta  homilia ,  nempe  vigesima,  quam 
interpretatus  est  Petrus  Nannius  ;  utriusque  autem  interpretationes  multis  in  locis  casti- 
gavimus. 


SAIIGTI  PATRIS  NOSTRI 

JOANNI8  CHRYSOSTOMI, 

ARCHIEPISGOPI  CONSTANTINOPOLITANI, 
HOMILI^    XXI    DE    STATUIS^'^ 

AD  POPULUU   ANTIOCnENUM  HABIT^. 


ffqmtU  PRIMA,  ANTIOCmA  HABITA  IN  PALiBA  8E0  VBTBRI  ECGLESIA,  CUM  ADHUG  PRESBTTER 
ESSET,  IN  ILLUD  APOSTOLI  :  VINO  MODIGO  UTERE  PROPTER  STOMACHUM  TUUM  ET  FREQUEN- 
TES  INFIBMITATES  TUAS     (l.   Jim.   5.   23). 

»OQgg|W" 

1.  AudiftUs  apostolicam  vocem,  tubam  cielestem  ,      canens  el  belUcum,  liosles  quidem  consternat,  lapsos 
iyram  $piritualemf  Etenim  taroquam  tuba  terribile     autem  suornm  erigit  animos,  etmulia  implens  fiUi- 

(a)  t^ovcm  codlces  oontnlimus,  qainqae  nempe  Be^os  et  m  Pakea  ecclesia,  cum  adhuc  presbyter  (%et,  in  iUud  ^po^ 

miatudr  colbcrtiiios  :  praeiereaque  Fronionis  Ducspi  et  sa-  sl(M  :  «  yino  modico  ittere  prof>ter  smmachum  tuum,  \  etc, 

irdii  lectioaes  consuluiraus.  Colbertinus  unus  numero  27t5  et  in  eos  qiiijustorum  afjUciionibus  pcccQtorum(n»e  felicttat^ 

^upc  tltulum  babet :  Chrysostomi  Homilia  habita  Antiochice  scMndalizantury  et  adversus  eos  qu»  audeni  blasphemarc 


n^  4D  POPDLUU  ANTIQCBENUM.  HOMIL 

cia  eo$,  qoi  mentem  adbibent,  diabolo  inexpiignabiles 

reildit ;  et  tamquam  lyra  rorsum  mulU  C^m  jucundi- 

tate  delectans,  absurdarum  morbos  cogilalionum  so- 

pit»  ac  mQlUm  ci|m  voluptate  nobis  affert  uliliiatem. 

ApdiEtis  igilur  bodie  de  multis  et  necessariis  rebus 

Timotheo  disser^ntem  T  Etcnim  de  ordinationibus  ad 

ipsofii  scriQsit,  dicens  :  Manu^  cito  ^emt/ft  imposueris^ 

negiK  coiniiiitJitcaMnj  peccaU$  aUem  (r.  7im.  5.  22} : 

et  iD|o]erabile  talis  prsTaricationis  periculum  cxpo* 

suit,  demoostrans  quod  malorum  ab  aliis  perpetrato- 

rum  SQppUduii^  alii  cum  illis  ipsis  susiinebunt,  quia 

p^r  ordioi&tionem  improbiiati  conferunt  potestatem. 

Mox  rursus  inquit :  Yino^  raodxco  uiere  jnropter  stoma- 

e^m  ftcum,  et  [requenlet  tuas  infirmitates  {Ibid,  v.  23). 

£t  de  BerTorum  subjectione,  et  de  avarorum  insania, 

et  de  diviium  arrogantia,  et  de  muhis  aliis  nobis  bo- 

die  disseruit.  Cum^  i^itur  omnia  percurrere  non  po$- 

sjmus,  quid  vuliis  e  commemoratis  proponentes  cari- 

tati  vestr»  dicamus  ?  Velut  enim  in  prato  mullos  ct 

varios  video  lec^onis  flores  et  amplum  rosarium, 

ipull^s  vero  yiola^,  nec  pauciora  lilia  ;  sed  ct  varium 

ubique  et  copiosum  spirilus  fnictum  disseminatum  , 

et  muliaip  odoris  suavitaicm  :  imo  vcro  non  tantum- 

inodo  pratum,  verum  paradisus  est  divinarum  lcclio 

Scripturaruni  :  non  cnim  frngranliam  solum  nudam 

habent  ejus  Oores,  sed  et  fructuni ,  qui  animam  nu- 

Irire  possit.  Quid  igilur  de  diciis  in  niedinm  vullis 

agamuf  bodie  ?  vuliis  quod  omnium  vilissimum  essc 

videlur,  et  quibusquc  intcllcctu  facillimum,  hoc  in 

pra^senli  (ractemus  ?  Mihi  ncmpe  placct,  scd  et  vobis, 

hoc  bene  novi,  paritcr  placebit.  Quid  vcro  tandem 

est  nliis  facilius?  quid^autcm  aliud  quam  quod  et 

cuilibct  facile  et  dictu  compendiosum  esse  vldelur  ? 

Qnale  quidem  istud  t  Modico  vino  ulere  propter  stoma- 

chum  tuum ,  et  crebras  wgritudines  tuas.   Eia  igitur 

omnem  orationem    in    hanc    impendamus    dictio- 

nem. ' 


18 


Scrifturm  sacrm  ^l  mjntm^  senlentiig  pretiosce  sunt. 
— llq^^qtem  ^imus  nonambitionisgratia,  nequein 
4iccD4o  facultatis  ostentationem  e|hibere  studentes : 
non  enim  qos  dicuntur  nosti-a  $u))t,  $ed  qua^  Spirilus 
gratia  alBaveri( :  «ed  ut  auditoffis  y^l  segniores  exci- 
tei|ip$9  ^  qu:|ntu8  sit  Scriptu^rum  thosauras,  et 
quod  neqne  liljferum  sit  neqiie  tulufn  e^^  practercur- 
rere,  p^rsuade^mus.  Si  enini  tcnuis  hapc  et  compen- 
dios^  dictio,  et  qu»  pihil  oecessarjum  multisrbabere 
videtur»  mifiu^nim  causam  ^iyitiarum  et  aUissimse 
philosophiae  occ^sione^  pobis  prfieber^  visa  fuerit ; 
multo  magl#  iUa,  goap  ^\  ex  ^  dovnestifam  osteotant 
ropiam,  iofiQttii  thoiaqris  aqifnaclverteutes  imple- 
bunt.  Igtlur  pec  illqs  qiiidein ,  qux  tenues  esse  pu- 
laiitor,  ScrjptiipirDm  s^nt^ntj^sprxtercurramus.  IJ^m 
et  ip«p  de  ^int9i  gi^tia  m)'  *  Spiritu§  autem  grati« 

Hmie  pisaetere^  tatiihtti  habet  sayilius  sine  dtscrindne.  kx 
bis  porro  verhis  hsec  titulo  nostro  inserenda  duximus,  m 
paleea  seu  veteri  eeelesia\  Mapa  seu  velus,  Voeabamr  pars 
ADtiocbiae  urhi$  ad  Qrqntfiin  i|uyium  sha:  in  qua  erateoclo- 
sia  raiaea  item  dicta,  etiamque  Apostolica/quiaab  aposloUs 
fiindata.  vid^  quse  hac  de  re  diximus  in  Bdit  Athanasli, 
pu  771. 


numquam  parva  et  vilis,  sed  magna  et  minhilis,  et 

dantis  munificentia  digna,  Ne  igitur  otiose  audiamus, 

quoniamquimeulloruraterram  excoquunt,  postquara 

in  caminum  ipsam  injeccrinl,  non  lantum  auri  massas 

tolluni,  sed  ei  parvas  bracteolas  multa  cum  seduli- 

Ute  colligunt.  Quoniam  igijur  et  nos  auram  ex  apo- 

stolicis  haustum  mctallis  excoquimus,  non  in  foma- 

ccm  jacientes,   scd  in  animae  vcstras  cogitationes 

immittcntes,  non  flammam  accendcntes,  sed  ignem 

spiritus  excitantes ;  parvas  eiLim  micas  magna  dili- 

gentia  coUigamus.  Licet  enim  breve  sit  verbum, 

multa  Umeq  esi  virlus  ;  quoniam  et  gemmas  non  in 

corporis  mole,  sed  in  naturae  pulchritudine  suum 

pretium  ^  habent,   sic  et'divinarum  Scripluranim 

l^ctio.  Externa  quippe  doctrina  mulias  jnctans  nugas, 

etmuUam  inrundensauditoribus  futilitatem,  eos  vacuis 

remiuit  manibus,  nullum  neque  magnum  neque  par 

vum  lucratos  cmolumentum.  Spiriius  vcro  gratia  non 

hujusmodi ,  scd  in  contrarium  omnino  per  modica 

vcrba  omnjbus  advertenlibus  philosophiam  affert  :  ec 

mullis  sa^pe  verbum  unum  sufficit  binc  excerpsisse , 

ut  totius  vilx  viaticum  habcant. 

2.  Quoniam  igiiur  tanta  adest  copia,  nos  ipsos 

excilcmus,  et  vigili  menle  quac  dicuntnr  suscipiamus: 

ad  mngnam  enim  profundiinlem  scrmoncm  dcmittere 

paro.  MuUis  enim  etiam  superflua  et  superabundans 

csse  hxc  admonilio  quodammodo  videtur,  iique  talia 

dicunt  vcrba  :  Non  pqr  seipsum  polcrat  Timoiheug 

conjicere,  qua  re  uii  oportcret  ■,  verum  a  praeceptore 

disccro  cxspectabat  ?  Quid  quod  prxceplor  non  tan* 

tumimperavU,sed  et  litteris  inscruit,  tamquam  aereae 

columnx,  data^  ad  ipsum  epislolae  insculpens ;  nec 

erubuit  hujusmodi  res  scriptur»  mandare  et  ad  disci- 

pulum  publice  legendas  mittere?  Ut  igitur  discas  quod 

non  tantum  non  redundet  admonitio,  sed  necessaria 

et  utili^sima  sit ;  et  non  a  Paulo,  sed  a  Spiritus  gratia 

factum  sit,  ut  boc  non  modo  diceretur,  sed  etiam  lite- 

rJs  tradereiur  et  ad  omnes  posteros  per  hanc  episto- 

lam  devcnirct :  ad  ipsam  mox  probaiionem  veniemus. 

Ad  bacc  cnim  de  alia  quoque  re  non  minus  dnbiiant 

quidam  inlra  se  quxrentes,  qua  de  causa  permisit 

Deus  virum  taniam  hahentem  potesutem,  cujua  ossa 

et  reliquix  dxmones  expellerent,  in  UnUm  aegritu- 

dinem  incidere.  Non  enim  leviter  v^Ubat,  sed 

contin^e,  sed  aiternis  et  jugihus  inihrmiutihufl,  nec 

minimum  quidem  ipsum  respirare  Indolgentibus.  Undo 

hoc  manifestuffl  ?  £x  ipsis  Pauli  verbis.  Non  enim 

dixit :  Propter  aegritudinem,  sed  Propter  agritudines: 

neque  simpliciter,  Propter  infirmiutes,  sed  ipsarum 

continuaiionem  significans  dicebat,  Frequentes  tua$ 

infirnutaUe.  Audiant  qui  diuturno  traditi  languori , 

aegro  feruot  et  animo  eoncidont.  Non  solum  aotem 

lioc  est  qvod  quaerilur,  quod  cum  esset  sanctus, 

sgroubat,  et  sic  frequenler  «^oubat,  sed  etiam 

quod  publica  mundi  negotia  ipsi  eraot  crediu.  Si  enim 

UDQs  essel  illorum,  qui  in  montium  vertices  aecease- 

nint,  et  in  solitudine  cellqlais  (^p^erunt*  et  al^ 

<  A\ii:pretmmetdeeu$. 

*  Alii :  Timothem  conficere  q^odvinpv^ffitfrtei. 


23  S.  JOANNiS  CHRYSQSTOm 

i^isl  imbecilliUs  vexassct,  nequo  modicurri  admiUerQ 
(iiscipqlorn  poegi^set.  Qportet  enifp  nobis  tradiips 
ciiKTs  et  fy}u$,  ^(npoifibus  et  nccessitaiibus  seniper 
meiirj,  el  nu||alenu8  i^ecessitalem  esccdere,  neque 
imprudentcr  et  teoier^  qpid  facere  op^rtel.  Sed  posi- 
quam  Papli  curao(i  ^t  Tin^o^liei  virtutem  c|idicimus, 
^ia  (jejnceps  ad  ipsam  qi^npstlonupn  soluilonem  duca- 
tur  ^ratju.  Quacnaip  igilujr  quxruntur  ?  Uerum  cnioi 
djcgfe  {leress^riunf  e$t,  u(  so^utio  inanifcsiior  enicia* 
litr*  Qu§  de  causa  sanctMm  talcm,  lanta  trnciantem 
nc^otia}  in  iporj^um  Deus  incidere  permisit,  et  ncque 
ip$Ci  njsque  prxccptor  xgritudincm  curarc  potuerunt, 
sfd  bibendi  vini  auxilln  opus  babuerunt?  ^i  quxsiia 
quideni  l|xc  erqnt :  oportct  aulcni  ipsam  inferresolu- 
tionem»  ut  non  tanium  si  qui  in  niorbum  et  aDgritu- 
dinem  talem,  scd  ct  quicumque  in  pauperiem  incide- 
rint  e\  rnmcm,  et  vincula,  ct  tofmenta,  ct  tentaliones^ 
et  calumnias,  coitcrnque  pr^csenlis  vifae  iocommpda, 
sancii  etiam  magiii  e(  admirabiles  viri,  ex  rebus 
bodic  diceiidis  idoneam  ^t  manifcstissimam  in  illis; 
quoque  defensloncm  contra  accusarc  volentes  in« 
yenire  possint.  UuUos  enim  audivisiis  taUa  qnaereo- 
le^ :  Quid  tan^em  illc  modcstus  et  mansuetus  bomo 
ab  alic|  quodam  impio  et  improbo  per  singulos  dies  ia 
iudicium  trabitur,  et  innumeras  patitur  molesiias,  et 
Peus  permUtit?  quare  alter  accusatus,  injusle  mor- 
tuu9  est?  llie  i^ubpfiersus  pst,  inquit,  alius  praecipi- 
^{us  :  et  multos  possemus  referre  sanctos  et  nostris 
et  majorum.  nostrorum  teqiporibus,  qui  multas  sus- 
(inuerunt  tribulatipnes ,  dUrerontes  et  varias.  Vt 
igitur  borum  omniam  rationem  videamus ,  et  neque 
i|)si  perturbeiDQr,  neque  alios  scandalizatos  negliga- 
ipus,  nuncdicendis  diUgeiitissime  attendamus. 

6.  Om$w  varice  c^  Deus  sanclos  mala  perpeti  sinaL 
— Tarise  enim  et  omnimodae  sanctorum  afflictioni^ 
csjusas  nuDDero  octo  caritati  vestrae  diccre  possum. 
Idcirco  omnes  cym  diligentia  animum  adhibete,scien- 
t^  quod.nuIIa  deinceps  nobis  venia  et  excusaiio  dabi- 
tnr,  si  de  coniingenfibus  scandalizemur,  quippe  quicuin 
sint  tam  multae  rationes,  tamquam  npUasit,  ilalunn)I- 
tuemur  etperturbemuf.  Uaque  prima  quidem  esi  quod 
n$i  facile  in  arrogan  tiam  propter  meriionim  et  miraculo^ 
rufu  in.')gnitudinem  toUantur,  ipsos  Deus  sinat  affligi. 
^ectffidn,  ne  c^.teri  majorem  habeant  de  ipsis  opinio- 
n^iQ,  quam  iiumana  patitnr  natura,  etipsps  deos,  non 
aqtem  bomines  esse  arbitrentu^.  T^rtia,  ut  et  Dei 
yirtiis  appareat  per  aegrotantcis  et  compe^ito^,  exsu- 
perans  etvinceps,acpr.nedicationemaugens.  Quarta,  ut 
ipsorum  patientia  manife^iior  fiat,  non  propter  merce- 
dcmhominum  Deo$erYientiun),sedettantam  exbiben- 
tium  graiiiudinem,  ut  et  post  tot  mala  sincen^ in  ipsuni 
benevolentia  ostendatur.  Quinta,  utde  resurreclione 
cogitemus :  cum  eniro  xirum  ju|t^m  $t  multa  plenum 
virtute,  innyfnera  pa^um  mala,  et  sip  bin<$  digces^Mm, 
videris,  vei  invitus  d^  futurq  ibi  judicio  eogites  opor- 
tet.  Si  |;iiim  pro  se  \^^imt  laiborantes  »ioe  pfasvniis  et 
r^tfilmtioqi^  ab&re  im  perinittJl :  muUo  magif  eos, 
qui  tanlum  laborayerunt,  numquam  inc^oronatosreiqa' 
nereDeus  decemet.  S»  aiitem  lm%  l^hmm  mxm 


rc((ibut4onc  privare  nolit,  omikino  necesse  est  quod- 
(lim  aliud  lempiis  esse  posi  pncsentium  rioem,  quo 
pricseniis  vitae  labprum  retributiones  recipiant.  Sexta, 
ut  omnes  iu  res  adversas  incidentes,  sufTicientem  con- 
solaUonem  et  mitigationem  etbabeant,  in  eos  respici- 
cnies,  et  malorum  qusc  ipsis  accidere  memores.  Se- 
piima,  ne  quando  exhortammr  vos  ad  iUornm  Tirtutemi 
ct  cuique  dicimus,  Imllare  Pauium ,  imitare  Retrum, 
propier  gestorum  subUmitatem  aiteriuB  ipsos  natur» 
participes  fuisse  cogitantes,  ad  imiutionem  torpeatis. 
Octava,  utquando  beatos  vel  miseros  Vensere  oportet « 
discamns  quosbeatos,  quos  miseros  et  aerumnosos  pu« 
t^re  debeaipus;  Igitur  hse  quidem  suntcausae :  sed  opor- 
tet  eas  omnes  ex  Scriptui^is  confirmare ,  et  diligenter 
demonstrare  omnia  supra  dicia  non  humanarnm  cogi- 
tationum  inventa,  sed  divinarum  Scripturarum  sen- 
tenlias  esse.  Sic  enim  et  oratio  erit  nobis  fide  dignior, 
et  roetius  aoimis  vestris  insidebU.  Quod  iribulatio 
quidem  conferat  hoc  saneiis,  ut  modesti  sini  et  hu- 
roiies,  nec  inflentur  ej.  gesiis  et  signis,  et  propter 
hoc  ipsam  eveniro  Deus  permittat,  propbctam  David 
et  Paulum  eadem  dicentes  audiamus.  \\\e  quidcm 
dicit :  BoHum  nuAi,  XHomtRe,  qma  hunnliasti  nie,  ut 
discamjustificatienes  tuas  {Psal.  418.  71) :  hicautem 
prjefatus,  Raptus  sum  in  tertium  cwlum^  et  tn  paro' 
disum  «/a^fM;subintuli(,  £(nartfve/a<iottum  magnitudo 
exoilai  me ,  dalus  est  mibi  stimulus  caruis ,  angekus 
satam,  «t  rfie  colaphiM  (9.  Cor,  42.  3.  4.  7).  Quid 
Iioc  apertius?  Ne  extoUar,  inquit,  propter  boc  per- 
ipisit  Deos  angelos  satanae  colaphizare  me.  Angelos 
aut^m  saUnae,  non  d^emoqes  aliquqs  dicit,  sed  bomi- 
ncs  diabolo  ministrantes,  infideles  tyrannQS,gentUe$» 
q^i  assidue  ipsi  molesli  erdnl»  ipsumque  vexabant. 
Quod  autem  dici(  hujusmodi  est :  Poterat,  inquU, 
Deqs  conUnere  perQequMtiones  et  lerumnas  assiduas ; 
sed  quoniam  in  tertium  raptus  ftii  caelum,  et  in  para* 
disum  delatus,  ne  harum  magnitudine  revelationum 
extollar  et  altum  sapiam,  permisitpersequutioneshas, 
et  angelo  satan»  per  pcrsequutiones  et  tribulationes 
me  colapbizare,  ne  extollar.  Etsi  enim  sancti  et  ^^ 
mirabiles  sint  Paulus  et  Petrus,  et  omnes  quicumqne 
lales,  tamen  bomines  sunt,  et  mult»  ^utionis,  qe 
facile  extoilantur,  indigent.et  maxime  omnium  san- 
cti :  nihil  enim  sic  in  arrogaaUam  extidlere  consve- 
vit,  ut  meritorum  plena  eonscientiti,  et  anima  eum 
flducia  viv^^.  Me  quid  igitur  tale  Uli  patiantor,  teo- 
tatioi^es  et  tribuiatiopes  efse  coQce^it,  quas  possent 
ipsos  corripero  ipsisquo  persuadere;,  ut  iii  omnibus 
lOQderate  agerent. 

7.  Quod  autem  ad  demonstTaadam  Dei  virtntem 
hoc  lOagiiopepe  coofei^at,  el  |ioc  ab  eodepi  apostolo 
disce,  qui  prins  hpe  dixerat.  I)e  enim  dicas,  quod  in- 
fldeles  pntant,  Deom  Ulta  permktoitem  debilem  esse, 
neesuds  perieuUs  eripere  pesse,  qood  ipsos  aflligi 
eoQlfaine  stnat :  hoe  ooDsideTa ,  qoomodo  per  hoic  de- 
monsMrit  Faidas ,  npn  tantum  qunTierent  ipsius  im« 
bedl)italen  non  aifoere ,  sed  amplios  potentiam  om- 
nibus  QStentare.  Qo^k  ^ni(p  fii^j^flgl :  pM^f  ^^  ^}^^ 
slimulus  carnUf  angelus  satanmi  tu  me  colaphket;  et  bis 


25 

freqaentes  teDUikoef  dflHNmsfmset,  intulit :  Propier 
quod  ter  Dondmm  ro^/tcl  a  me  di$cederet:et  dtdr 
mhi :  Sufficit  tibi  gratia  mea;  nam  virtue  mea  in  tn/Sfw 
miiau  perficitur  (2.Cor.  12.  8. 9.)  Tunc  roea,  iDquit» 
potentia  demooslratur,  qoando  tos  in  infirmitate  estiSt 
etper  yos  qui  Tidemini  esse  debiles,  praedicationis 
terbum  aqgetur,  et  ubiqoe  dispergitur.  Quando  igitur 
in  carcerem,  innumeris  sosceptis  verberibus,  dedu- 
clos  ftut,  carceris  cnstodem  vinxit  (Aet.  16) :  in  lignq 
erant  pedes ,  in  catenis  manos ,  et  carcer  sub  mediam 
Boeiem  qoatiebator,  ipsis  Deum  laudantibus. 

Det  peten^  ma^  demtmetratMr  in  emmins  $aneUh 
tuau  —  Geniis  qoomodo  ipsius  ?irtos  in  infirmitate 
periciebatnr  t  Si  fiiisset  solotos  Paqlos » et  illud  habi* 
tacuUuii  concQasis8et,nonfuis8ettam  mirandum  quod 
liebat.  Ueiroo,  inqdt,  remane  vinctus ,  «t  commo- 
Teantor  parieles  ondiqoe ,  6t  solTantur  tincti :  ut  ma* 
gis  Tirtos  aea  evidens  sit,  dom  per  te  constrictum  et 
coUigatum  omnes  Tincti  si^Tnntur.  Hoc  ipsum  igitur 
etcaroeris  costodem  tonc  perculit,  quod  cum  tanta. 
leneretor  necessiute,  per  oraiionem  soiam  potuit  fiin* 
domemaqoidemqnassare,  fores  Terojcarceris  aperire, 
H  emaea  Tinclbs  aolTcre*  Non  hic  autem  solum » sed 
etiam  in  Petro,  el  in  ipso  Paulo,  el  aliis  quoqne  apo* 
ftlotia  Tider«  qoispiam  possel  boc  jogiter  evenire,  et  in 
perseqontioiiibQs  Dei  gratiam  efiorescere,  apparere 
in  tribulationibos»  etsicTirtotem  suam  praedicare*  id* 
dreo  dicebal :  Sugieit  tibi  graHa  mea :  tkrtue  emm  mea 
kt  infinmttae  perfkiiur  (i.  Cer.  42.  •).  Qood  aotem  et 
bonana  natora  majora  molti  sspius  de  ipsis  sospica* 
mri  erant,nisi  taiia  patientes  Tidissent^aodi  qoomodo 
tanoil  Paulus.  Nam  et  si  vohiero ,  inqoit ,  glerian,  non 
ero  hmpiene :  parco  mitem ,  ne  qtdi  me  ixiitimet  tupm 
ui  quad  Met  in  me,  aut  audit  aUtfUul ex  me  (2.  Cor.  \% 
§).  Qoid  aotem  est  quod  dicitT  Poteram,  inquit, 
BiQlto  majora  dicere  mfracula ,  sed  nolo »  ne  forte  %U 
gnormn  magnitudo  majorem  de  me  hominibus  suspi* 
cionem  inducat.  Propterea  et  Petrus  postquam  clau* 
dum  erexit ,  el  omnes  ipsum  admirabantur,  ut  cohi- 
beret  eos  ipsisque  persuaderel  se  nibll  ex  Tirtuie  pro- 
pria  eihibolsse,  didt :  Qmd  nos  intuemifd  tamquam 
propria  eirHUe  ftet  pietau  feeerimu$  hunc  ambuiare 
(Acf.  5. 12)  t  Bl  rorsus  Lystris  non  solum  erant  ob- 
slopellicli,  sed  el  taoros coronatos  duxemnt, et Paulo 
et  Bamabm  immolare  aggrediebantur  {Aet.  U.  i2). 
▼ide  diaboil  maliiiam :  per  quos  I>ominus  ex  mundo 
iin]»elatem  expurgare  studebat,  per  hos  ipsam  ille 
\  studebal ,  rursnm  persuadens,ut  deos  homi- 
)  potarent :  qood  et  prioribos  fecit  temporibus : 
«I  hoc  maxime  esl  quod  idololatri»  principiom  et  va- 
Aoem  Introduxit.  Multi  enim  qui  bellabene  gesserant, 
ttexeranl  tropaea ,  urbes  aedificaverant ,  et  aliis  bn- 
Josmodi  demeroerani  sui  lemporis  bomines,  dii  a 
inoliis  exislimali  sunt ,  el  templis  et  aris  bonoriiti ,  et 
omnis  genliliom  deorom  nomerus  ex  bominlbus  istis 
confialBs  esi« 

CurDeu»  SmieloepelUet  erueiari  pemnserit,  —  Ne 
igitar  hoc  el  in  sanctis  fleret,  permisit  ipsos  Deus 
continne  pelli,  flagcHari,  in  Tarios  incidere  morbos : 


AD  POPOLBM  AiqiqpHBNDM.  DQMIL.  I. 


26 

ot  nimia  corporis  imbecillitas,  et  tentationum  turba 
praesentibus  persuaderet,  bomines  esse  eos,  qui  talia 
ederent  miracula,  nibilque  de  suo  afierre,  sed  nudam 
gratiam  per  illos  omnia  operari.  Si  enim  parva  el 
Tilia  operatos,  deos  putaverunt,  muito  magis  si  nihil 
passi  fuissenl  humanum,  bos  su8(;icati  fuissent,  qui 
talia  fecerint,  qualia  nemo  umquani  neque  Tidit  nequ^ 
audiTit.  Si  eniip  cuin  ipsi  flagel^rentur,  pnecipiia- 
^niuf ,  ligarentur,  pellerentur,  pericIiUfentur  quo- 
tidie,  taipcQ  in  hanc  iippiam  Qpinionem  quldam  ceci- 
derunt :  multo  magis  si  nihil  huipanum  passi  fuissent^ 
jiujusmodi  fuissept  existimati. 

8.  Igitur  kxc  quidem  teriia  afllictionis  causa  : 
qiiarta  vcro,  ne  sancti  propter  prxsentis  felicitatis 
spem  Deuip  colere  putentur.  Etenjni  multi  in  lasclvia 
yivcniium  a  muliis  sxpius  accusati,  ct  ad  virtutis 
Tocaii  labores,  et  sanctos  de  liilarj  mole.^tiarup[i  tole- 
raniia)audari  audicotos,  exbisip^osaccusare  aggrer 
diuniur  :  et  non  bomioes  tantum,sed  et  ipse  diabolua 
boc  ipsum  snspicatus  est.  Quoniam  enim  piuliis  erat 
circumdatus  diTiiiis  lobt  et  multa  poUebatur  opulen- 
tia,  exprobratus  a  Deo  propter  ipsum  malus  ille  (1«- 
mon»  cum  nihii  baberet  quo()  diceret,  neque  quo  de 
suis  excusaretur  crimiutbus,  neque  quod  justi  Tirto- 
tibusimpingeret»  adbancMaitim  conftigU  detioqaio- 
pem,dicens:  Nmnquid  fratie  iok  ^IU  te?  ctr^" 
vallatti  interiora  et  exterioru  ^  {lo^.  i.  9*  40.)  pro- 
pter  meroedemy  inquit»  iUe  Tirtut^in  seqnitur,  tania 
frueqs  opulentia.  Quid  igiiur  fecit  Deus  ?  tJt  daipoq- 
atraret  saoctos  non  mercedis  causa  ipsum  colere  f 
oronem  ip^ius  substantiam  abstolit,  paupertati  tradi* 
dit,  el  in  graTem  morbnm  incidere  permisit.  Mox 
illom  redarguens  tamquam  teroere  talia  sospicatum  » 
iuquil :  Adhuc  innccentiam  retit^t ;  tu  vero  commo- 
vuti  me  ut  fruitra  ippm  suisttmtiam  perderem  {Jiok  2. 
,3 ).  Sanctis  enim  hoc  in  remuneratiQoem  et  retribq- 
ijonem  sufllcit,  Deum  Tenerari :  quoniam  et  amanil 
hoc  in  retribuiionem  sunicit,  sc  amapiem  aouure, 
^et  nibil  aropUus  requirit,  nec  quidpiam  hoc  m^ios 
essc  puial.  SiTcro  erga  bominem  hoc,  muito  magis 
erga  Deum  :  quod  ut  demonstraret  Deus»  plnra  quam 
diaboluspeUeratt  concessit.  Ille  inquit :  MiHentanum 
tuam,  et  tange  ipsum  {Job  2.  5) :  Deus  aotem  non 
ita»  sed,  Tibi  ipsom,  inqoit,  trado  (/(•  t.  6).  Qoemad- 
modum  enim  ui  exierioribus  certaminibQS  oorpoic 
Tigentes,.et  bonae  habitodinis  aihletap,  non  sic  app»- 
rent,  com  TesUmentum  undique  ol<3o  madidqai)  foa- 
rint  induti,  sed  quando  ilio  abjecto  nudi  in  stadtum 
feruntur,  tunc  maxime  spcclatpres  membromm  pro- 
poriiODC  penitus  ob^tupefaciupt,  cuip  nibjl  ipsam 
amplius  Qbumbrarc  possit :  sic  et  Job«  qu^ndo  omni* 
btis  qni<Iem  illis  diviliis  circumfusus  era|,  qois  Q8- 
sci,  non  inuliis  m^nifcstum  erat;  postqiiam  Tero 
ipsas  velut  vestimentum  athleU)  abiecit»  et  adpietatii 
^crlauiinanudus  intraTit,  sic  spoliatos  spectatores 
omnes  pcicuiii,  ut  et  ipsum  ai^{e|orpm  theatrom 
super  animi  ejus  toleranUa  ^  Tobementer  acdamareii 
et  victori  illi  applaudcfet.  Qund  eoiqi  snperios  iooi 

A  Alii :  sttper  mmmieiue  pmMe^  ele. 


19  S.  JOANNIS  GHRYSOSTQHI 

lidjusniodinegoliis  alicnam  vitam  elcgcnint,  non  csset 
tam  (lubium  quod  qnxritur  :  iu  medium  vcro  provc- 
cium,  et  lot  Ecciesuarum  curas  habcntcm  crediias,  et 
urbcs  toia^  et  gentes  et  totum  letrarum  orbem  tanta 
cum  sedolifale  et  studio  administrantem,  inGrmitatis 
necessitati.  iraditum  esse,  hoc  est  quod  maxime  non 
animadverteniem  omnino  in  stoporem  agere  potest. 
Etsi  enim  non  propter  se,  saliem  propter  alios  ipsum 
valcre  oporlebat.  Impcralor  eratoptimus  :  bellum  ab 
eo  gcrcbatur  non  contra  infideies  lantom,  sed  et 
contra  dxmones  et  contra  ipsum  diabolum  :  multa 
com  vehementia  hostes  omnes  imminebant,  dissipan- 
tes  exercitum  et  in  captivitatem  trahenies ;  hic  vero 
iAflnitos  ad  veritaiem  reducere  poterat,  et  Tgrotabat. 
Eisi  enim,  inquit,  nullum  prxterca  damnum  ex  hac 
Infirmitaie  rcbus  infcrrctur,  ea  ipsa  sola  fidcles  pi- 
griorcs  et  torpidiores  reddcre  poterat.  Nam  si  milites 
duccm  suum  lecto  dctentum  cernentes,  segniores 
Jiunt  et  ad  pugnam  tardiores ;  mullo  magis  par  erat 
et  fidelcs,  prxceptorem  post  tot  signa  openim  intuen* 
tes  continue  o^grotantem  ct  corporis  morbo  laboran- 
tem,  humanum  quiddam  esse  pcrpessos.  Nec  vero 
hxc  tantum,  sed.et  aliud  quiddam  dubitantes  quae- 
runt,  qua  de  causa  rursum  neque  se  ipse,  neque  ipsius 
prxceptor  ita  confectum  curavit :  sed  mortuos  quidem 
suscitabant,  et  daemones  expellebant,  et  mortem  fa- 
cile  vincebant,  unum  vero  corpus  aegrotum  non  in- 
staurabant :  et  qui  in  alienis  corporibus  et  viventes 
et  mortui  tantam  exhibuere  virtutem,  stomachum 
lapsum  non  relevabant :  et  quod  majus  esi,  non  ve- 
reiur  nec  erubescit  Paulus  post  lot  et  talia  signa  qua 
vcl  nudo  prtesiitit  vcrbo,  Timotheo  scribere,  ut  con- 
fugiat  ad  vini  medclam.  Non  quod  vinum  bibere  turpe 
fiii :  absit,  li«c  sunt  enim  hxreticorum  prsecepta; 
scd  quod  dedccus  esse  non  pularety  non  posse  absque 
illius  auxilio  unum  laborans  membrum  erigere.  Ye- 
rnmenimvcro  tantum  abfuit  ul  dc  hoc  crubesceret,  ut 
et  omnlbus  posteris  hoc  fecerit  manifestum.  Videlis 
in  quantam  sermoncm  egimus  prorundiialcm  ?  quo- 
modo  quod  parvum  csse  videtur,  innumeris  quxstio- 
pibus  scaturit?Eia  igitur  et  solutionem  afferamus. 
Idcirco  enim  ad  imum  descendimus,  ut  meniem  vc- 
stram  excitantes,  iii  tiito  sensus  collocemus. 

3.  Goncedatis  autem  mihi,  quseso,  priusquam  his 
qusestionibus  solulionem  afieram,  aliquid  de  Timotliei 
virlute  et  cura  Pauli  dicere.  Qiiid  enim  illo  fuii  aman- 
tius  qui  tanto  absens  intervallo  et  lot  circumventus 
negotiis,  pro  slomachi  sanitale  discipuli  tantam  pro- 
videntiam  gerebai,  et  cum  sedulitate  de  morbi  cor- 
rcctione  scribebat? 

Timoihei  vhlus.  —  Timothei  vero  virtoti  quid 
aequale?  Sic  delicias  aspernabatur,  et  lautam  mensam 
deridebat,  ut  in  morbam  ex  victus  asperitate  et  nimio 
caderet  jejunio.  Quod  enim  natura  lalis  non  essel,  sed 
Jejunio  el  aquse  potu  stomacbi  yim  prostrasset,  ipsum 
Paolum  diligenter  hoc  manifestantem  audile.  Non 
enim  simpliciler  dixit :  Yino  roodico  ulere :  sed  cum 
prius  dixisset,  NoU  adhue  aquam  bibere  (i.  Tim,  5. 
2?)  f  tunc  bibendi  vioi  consilium  aitulit.  Illud  autem 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  Ift 

adhuc^  vcrbum  est  significantis,  quod  eousqoe  aqiiam 
bibebal,  et  propterea  imbecillis  siu  Quls  non  admire- 
tur  Ipsius  pliilosopbiam  et  diligentiam  ?  Ipsos  atti- 
gerat  cxlos,  ad  virtotis  culmeii  pervenerat  :  etbxc 
ipsi  prxceptor  aliestatur  sic  dicens  :  Mid  vobi»  7t- 
motheum ,  qui  e*t  /S/iui  meu$  dUectu$  et  fidelie  in  Do* 
mino  (1.  Cor.  J^.  i7).  Quando  aulem  Paiilus  Ipsum 
vocat  filium,  et  filium  dileclum  et  fidelem,  bxc  verba 
omnem  ipsius  virtutem  demonstrare  sufiiciunt.  San- 
ciorum  enim  judicia  nec  ad  gratiam  necad  inimicitiam 
fiunt,  sed  ab  omni  sunt  praesumpta  opinione  liben. 
Non  fuisset  tam  beatos  Timotheus,  si  Pauli  filius  a 
natura  fuisset»  quam  nunc  est  admirabilis  :  quoniam 
secundum  carnem  nihil  ad  ipsum  attinens ,  per  co« 
gnationem  quai  est  secundum  religionem ,  in  Ipsius 
1  se  adoptionem  induxit,  cum  sedulitale  disciplin» 
\  illius  characteres  in  omiiibus  servans.  Sicot  enim  vi- 
tulus  tauro  conjugatus,  sic  jugum  cam  illo  trahebat 
ubique  terrarum,  et  nihilo  propter  actatem  deficlebat, 
sed  studium ,  ul  cum  pneceptoris  laboribus  conten- 
deret,  prxstabat.  Et  horum  teslis  nirsus  ipse  PauIQs 
sic  diccns :  Piemo  ijnum  contemnat ;  ojmt  emm  DomiM 
operaiur,  ticut  et  ego  (1.  Cor.  16.  10.  11).  Vidlstl  ut 
omnino  aequale  studium  ipsi  atiestetur?  Mox  ne  baec 
adgratiam  dicerevideatur,  ipsos  auditores  fililTir- 
tiitis  lestes  facit,  sic  inquiens  :  Probationem  autem 
ipsiui  nostis,  quod  tamquam  patri  filius^sic  mecum  ser^ 
•  vimt  in  evangelio  :  experientiam  vos  eepistis  virtutis 
ipsius  et  probata  anima  {Philipp.  i.  22).  VeramUmen 
cum  ad  tantam  officionim  altiludinem  ascendisset» 
nequesic  confidebat,  sedin  anxietate  animi  erat  et  in 
timore  :  ideoqoe  cum  instantia  jejunabat,  neque  illud 
*passus  est  quod  mulli,  qui  deoem  tantum  vel  viginli 
menses  jejunio  se  tradentes  repeote  omnia  dissol- 
vunt.  S^  iile  nihii  Ule  passos  est,  neque  Ule  quld- 
plam  intra  seipsum  dixit :  Quid  mihi  deinceps  opus 
est  jojunio  ?  viclorevasi,  cupiditates  superavi,  corpus 
meum  mortificavi,  dspmones  terroi,  diabolom  depuli, 
mortuos  resuscitavi,  leprosos  mundavi,  conlrarlis  po- 
tesutibus  lerribilis  sum  :  quid  ego  amplios  jejunio 
indigeo  et  hujusmodi  cautela  ?* 

Sancti  quanto  majoribus  affiuunt  meritiSf  tanto  magi» 
Ument,  —  Nihil  tale  dixit  aut  cogiuvlt :  sed  quanto 
magis  innumeris  aflluebat  meritis ,  tanto  magis  Ume« 
bat  et  tremebat :  et  hanc  a  praeceptore  philosophiam 
discebat.  Eienim  llle  in  tertium  raptus  caelom,  et  in 
paradisum  delatus ,  et  auditis  Ineffabilibus  verbis ,  e( 
my  steriorum  factus  Ulium  particeps,  cum  orbem  lotum 
percurrisset  Umquam  alis  quibusdam  foltus,  ad  Co« 
rinihios  scrlbens  dicebat:  Vereorne  forte  cum  aliis 
prffdicavero,  ipse  reprolnts  efidar  (1.  Cor.  9, 27),  Si 
vero  Paulus  post  Ulia  et  tot  officia  timet,  qui  dicere 
potuit :  Mihi  mundus  crucifixus  est ,  et  ego  mundo 
{Gal,  6.  li);  multo  magis  nos  timere  oportet,  et 
(anto  magis  quanto  majora  fuerimus  operaii.  Tanc 
enim  diabolus  saevior  efficitur,  tunc  magis  efferalur, 
cum  viderit  nos  diligentia  vium  nostram  disponenies ; 
cum  viderit  virtutis  onera  composiu,  et  magnos  acer- 
vos,  tunc  gravius  inferre  naufragiom  studet.  Vilis 


91 


AD  POPULUH  ANTIOCBENUM.  HOMIL.  I. 


29 


enianet  i^bjeetas  etiamsi  Mpi^aoutas  faerit  et  eed- 
derit»  noii  taiiuim  eommuni  vits  eladem  infert :  In 
alta  vefo  quadam  tamquani  ▼irtotis  gpecula  eom 
moltaelaritateeonslitatas,  et  qoiomnibus  manifestus 
et  cognltos  sit,  et  ab  omnibas  in  admiratione  babea- 
tir»  qaando  tentatus  eeeiderit,  magnam  ruinam  et 
Jaetoram  CKit ;  non  lantum  qnoniam  cx  allo  cecidity 
aed  qooniam  ot  alios  moltos  In  ipsom  respicieiites  se- 
gDiores  reddldlt.  Et  sicot  in  corpore,  alio  qaidem' 
■Mfflbro  comiplOy  non  magnom  damnum:  oenlis 
autom  eie«caiis»  vei  capite  graTiter  laeso,  totum 
corpos  uratile  redditor :  sic  et  in  sanctls  et  magna 
emeritis  dicendon  est '.  quando  illi  exstlncti  fuerint, 
cum  maculam  quampiam  admiserint ,  lotum  et  rell- 
quum  corpus  intolcrabile  detrimentum  patltur. 

4.  IJsc  Igilar  omnia  nou  habens  Timotbeus,  un- 
dique  so  monlebai :  sciebat  quod  difHcilis  res  est  ju- 
ventus,  quod  jactabills,  deceptu  facilis,  labilis  est,  et 
Ycbenentiori  indiget  framo :  pyra  enim  qusedam  esl 
exieriora  appreheMiens  omnia,  facileqae  ac  eeleriler 
suceeiMleas  K  Iddrco  ipsam  ondique  obstruebai,  ut 
compeaeeret,  ei  banc  flanunani  omnl  roodo  exstin- 
guere  slodebat :  atqoeeqnam  effranemet  vix  habenis 
parcDlem  mulu  com  vebementia  angebai,  donec 
ipsios  iascMas  clrcomclderet»  donec  obedientem  red- 
deret ,  et  traderel  magna  cum  potestate  raiionis  ip- 
mm  docenlis  imperlo.  Infirmetur»  inquit,  corpns,  el 
aon  infirmetar  aniinos :  refraenetar  caro»  et  anim» 
ad  celum  eursus  non  impedlatur.  Ad  bttC  autem  et 
lUud  maximo  qolsqae  in  Ipso  mirari  posset,  quod  Ull 
laborans  inflrmiute ,  et  tanU  eoro  flegriiudine,  Dei 
negotla  non  aegligebat,  sed  aropiios  quam  valenles 
ci  corpore  vigentes  cireomqnaqae  voliubat»  jam 
Epbesom,  jam  CorlBlbom ,  in  Macedonla  saepe,  In 
liaiia,  nMqae  lerranim,  abiqoe  tnariom  cum  praeco- 
|lore  apparens ;  omiubas  in  cerUminibos  et  contlnuls 
periealis  cam  ipso  eommunicabat ;  nec  anlmi  philo- 
oopbiam  prosiravil  corporis  ImbeeUlilas  :  tantom 
valei  in  Deom  aelos,  um  leves  efficit  alas.  Sicut  enim 
eorpora  balMntibus  plnguia  et  valida  nuUum  erit  va- 
leliidlnis  emolumentum»  sl  anlmus  dejectus  fuerit, 
aegnis  el  tardus :  sie  el  confectls  naliom  eril  ex  im- 
beeOIUaie  nocomenlamy  sl  animos  generosus  et  ex- 
peifeiMtos  faerit.  Tidotnr  autem  qoibasdam  baec 
adoMnilio  et  eonsilian  liberioris  vini  potos  pote- 
auiea  indnigero :  al  nen  iu  esl.  Sed  si  quis  di- 
ctionen  hane  dUigenler  oxqoiral,  de  sobriettte  magis 
esl  ndnoniiio.  Gogiu  enun  qoonodo  non  a  prindpio 
neqoo  ab  exmrdiis  boc  consUium  Paalus  dederlt ,  sed 
poolqann  vldlt  omnem  virtatem  dejoetam,  lanc  con- 
aaloil :  neqoo  boc  simpliciter,  sed  cum  prsfinitione 
qoadan :  non  enim  slmpliciter  dlxit,  Vum)  utere,  sed, 
Yh^ modfco :  noaqood  bae  admonitlono  et  ooosiilo 
Timoiboas  egerei,  sod  qnod  noo  indigeamas.  Idcirco 
ad  iUanscribens»  nobls  bibondi  »i  nenaaram  el 
aialail ;  lantnn  bibero  Jobons,  qoaBlun  va- 
adjavei,  qoaBlan  eorpori  aaniuten  prae- 

^  Qokiam :  jpprikendmcmnkLlMttlnetcelen^  euc' 


beat,  et  iion  alterum  morbum  :  non  pauciores  eiiim 
qoam  immoderatos  aqo»  potus,  sed  multo  plures  el 
difllciliores  animi  et  corporis  morbos  fanmodica  vini 
parit  poUtio,  passlonum  bellum ,  absurdarum  cogi- 
Utionum  procellam  in  mentem  Indoccns,  et  corporis 
vlm  moliiorem  et  solubUiorem  efficiens.  Non  enim 
lU  terrae  natura  vexau  aqoarom  superabundantia 
conlinue  dissolvitur,  ut  corporis  vis  moHescit  et 
diflluit  et  dissipatur,  vinl  potu  contlnuo  ingurgiUU. 
Fugiamus  igitur  utrinque  inteniperantlam  *  tum  cor- 
poris  valetudinem  curando,  tum  Ipsius  lascivias  re- 
ddendo.  Yinum  enim  a  Deo  datum  est,  non  ut  ine- 
briemur,  sed  ut  sobrii  simus :  ut  delectemur,  non  ut 
doleamos.  Vtmcm  enim  tori/fcaf,  inqnit  David ,  ew 
Aomtms  (Piof .  ifHS.  i5) :  tu  vero  ipsum  tristltiae  ma- 
teriamfacis.  Etenim  animogravato  suntsupramodum 
ebrii ,  tenebris  multis  mentl  offusis.  Medicina  optima 
esl,  quando  commensuralionem  habet  optimam.  Hi« 
locus  et  contra  baereticos  utUls  est,  Del  creaturam 
accusantes  :  si  enim  de  vetltis  esset ,  non  permislssei 
Paulus,  non  vino  otendum  dixisseu  Non  solum  autem 
contra  bxreticos,  sed  et  contra  fratrum  nostrorum 
simpliciores,  qui  poslquam  allquos  prae  ebrieuto  sr 
deturpantes  viderint,  illos  vituperare  omiitenies*, 
fructum  a  Deo  dalum  calumniantur,  dicentes,  Non  si* 
vinum.  Ipsis  iuque  dicamus,  Non  sit  ebrieUs.  Vinum 
enim  Dei,  ebrieus  diaboli  opus  est ;  non  vlnum  ebrie% 
Utcm  facit ,  sed  Intemperantla  ebrietatem  facit :  no 
Dei  crcaluram  accuses,  sed  conservi  Insaniam  argue. 
Tu  vcro  peccantem  punire  et  corrigere  omittens,  bc- 
nefactorem  afiicls  contumdia? 

6.  fim  moderatus  usu$  perndiHlwr.  —  Cum  igitor 
qnosdam  haec  dicentes  andierimus,  obmutescere  fa- 
damus :  non  enim  usus,  sed  immoderatio  ebrlctatem 
Jbcit :  ebrieUUm,  inquam,  malorum  omnium  radicem. 
Vinum  datum  est,  ut  languidum  corpus  erigat,  non 
ut  animae  robur  opprimat :  ut  carnis  imbecilliuiem 
toUat,  non  ot  anlmisanitatem  extcrmitiel.  Noli  igUor, 
immoderate  Dd  monere  iitcns,  stultls  et  imprudeniio- 
ribus  bomiiilbus  occasiones  pracbere.  Quid  enim  ebrie- 
tate  miserabilius?  mortuus  est  animatus,  ebriiis  : 
daemon  est  volunurius  :  morbus  veniam  non  habens, 
ruina  excusalione  carens,  commune  generis  nostri 
opprobrium.  Non  enim  in  eonveniibus  tantnminutilis 
ebrius,  aut  In  privatis  et  publicis  negotiis,  sed  etiam 
solo  est  aspectu  omnium  gravissimns,  foetoros  ex- 
babins  teterrimos:  erucutiones  et  osciiaiiones,  el 
voces  ebrioram  insuaves  atque  molestae  eos,  qoi  spe- 
cUnt  et  slmul  sunt,  extrema  abominatione  implent : 
ei  qood  malorum  caput  est,  caelum  ebriis  inaccessum 
blc  morbus  efficit,  nec  aelema  bona  assequi  pcr- 
mittit,  sed  praeter  vitae  bojus  opprobrium,  et  illic  Uli 
morbo  laborantes  pcena  manet  Intoleranda.  Hanc 
igitur  Improbam  consueludinem  reddamus,  et  Paulum 
audiamas  dicentem,  Vino  modlce  utere :  Ipsum  etc- 
nlm  modlcum  propur  infirmiutem  permisit :  qood 

«  ooldam :  pu^imm  igUuTf  oftanra,  peeeala  nfrtn^v^ 
cktBwvuit  elc 

•  Quidam :  yUuperare  ef  ammadverlere  eo$  omillemeSf 
tuperipimdokiidimemorei. 


51  S.  JOANNIS  fcHRtSOSTOMI 

in  nudilaie  flegebant ,  propliclaram  ,  pairiardiarum  , 
jusiorum  :  et  omneS  ipsos  invenies  non  de  divilibus , 
non  de  gaudeniibas ,  seil  de  cgenlibus  ,  tribulatis ,  et 
ahgusrKUls  esse. 

!!•  Hxc  apud  telpsum  coUigcns,  Domino  gralias 
age  ,  qiiod  le  hojus  Tecit  sortis ,  non  exosus ,  sed  el 
valde  diligcns  :  nam  ci  illos  tol  gravia  pali  non  per- 
misisset ,  nisl  velieraehlcr  amasset ,  qiioniam  clario- 
res  ipsos  per  haec  mala  reddebat.  Nullum  graiiarum 
aclioni  par  bonum  ;  quemadinodum  blnspliemia  pejus 
nihil.  Ne  admiremur ,  quod  splriiualibus  inslanles 
ninlia  patiamur  advcrsa.  Ot  enim  blrones  ,  non  ubi 
foenum  ct  paleae  et  calamus ,  sed  ubi  aurum  ct  argen- 
tum  ,  ibi  fodiunt  et  assidue  vigilani :  sic  el  diabolus 
iis  maxime  insial,  qul  spiritualia  atimgunt  nogolia  ; 
ibi  multae  insidioc ,  ubi  virlus  :  illic  invidia  ,  ubi  elec- 
mosyna.  Sed  est  nobis  telum  maximum  ,  quod  omncs 
lales  machinas  repellere  valeat ,  ut  per  haic  omnia 
Deo  gralias  aganms.  Abel ,  dic  mlhi ,  nohnc  de  pri- 
mitiis  Deo  sacrificans ,  fraterna  cccidil  manu  (  Gen. 
4  )?  sed  tamcn  Deus  permisit ,  non  cum  perosus  qui 
se  honoravit ,  sed  valde  diligens  :  et  .prayter  spccio- 
sissinii  illius  sacriflcii  coronam ,  alieram  eliam  ipsi 
per  marlyrium  prxbens.  Moses  cuidam  injuria  alTecto 
opitulari  voluit ,  et  mori  pericliiatus  cst ,  et  pntria 
excidit  (  Exod.  2  ),  Deusque  pcrmisii ,  ut  snnctorum 
patientiam  discas.  Si  enim  pracscii  nihil  nos  passuros 
maVi ,  sic  splritualia  altigisscmus  negotia  ,  nihil  ma- 
gnum  facere  vlsi  essemus ,  tale  securitaiis  pignus 
habcntes  :  nunc  yero  hinc  maxime  admirabiles  sunt 
qul  talia  faciunt ,  quod  etpericula  et  damna ,  et  mor- 
les,  et  inflnita  prscvidentes  mala,  lamen  hujusmodioflQ- 
ciis  non  absistant ,  ncque  timorum  ^  exspectalionibus 
segniores  facli  sint.  Sicut  Igitur  trcs  pueri  dicebant :  Eit 
t)etis  in  caelo  poleni  eripere  nos  :  et  si  non  ,  notum  sit 
Jlibi ,  rex ,  quod  diis  tm  non  tervimus  ,  et  auream  ima- 
gineni ,  quam  eredsti ,  non  adoramus  ( Dan.  3.  i7. 18) : 
et  tu  igitur  quando  quid  boni  secundum  Deum  ope- 
rari  debes ,  multa  prospice  pericula,  mulia  damna  , 
multas  mortes  ;  et  ne  mireris ,  neque  perturberis , 
81  haec  accidant.  FiR ,  mquit ,  accedens  ad  servitutem 
Dd ,  prcepara  animam  Tuqfn  ad  tentationem  ( Eccti,  2. 
i  ) .  Nemo  nempe  pugnare  decernens ,  absquc  vulne- 
ribus  coronam  reporiare  exspectat.  Et  tu  igitur  ,  ca- 
rissime ,  cum  diabolo  Colls  viribus  pugnare  aggressus, 
ne  vitam  securam  et  dbliciis  plenam  sequaris.  Non 
enim  hic  tibi  retributiones  et  promissiones ,  sed  in 
futuro  saeculo  omnia  praeclara  Deus  promisit.  Gum 
igitur  vel  ipse  bonum  feceris ,  et  contraria  receperis, 
vel  alium  hoc  videris  paiientem  ,  gaude  et  laetare  : 
majoris  enim  tibi  retributionis  materia  est.  Ne  conci- 
das  9  neque  solvas  animi  studium ,  neqne  segnior 
fias ,  sed  poiius  insta  cum  majori  alacriiale.  Quoniam 
et  aposloli  cum  praedicabant ,  elsi  flagcUarentur , . 
lapidarentnr,  carceres  continue  habitarcnt,  non  so- 
lum  posl  periculorum  liberationcm  ,  sed  et  in  ipsis 


AhCHlEP.  CONStANTINOP.  3« 

periculis  cum  majore  alacritate  V^ritaiis  piraecohUmi 
cnuntiabani.  Et  videre  est  Paulum  in  ipso  carcere  , 
in  ipsis  catcnis  instruenlem ,  initianlem  ,  et  in  foro 
judiciali  rursum  idem  facientcm  ,  ct  in  naofragio  et 
iii  tempeslaie  ,  ei  in  periculis  Innnmeris.  Tu  quoque 
sanctos  isios  xniulare ,  et  a  bonis  dperibus ,  dum 
polcs,  ne  cxcidas  * :  et  licet  millles  interpellaniem 
te  diabolum  videris ,  nusquam  absistas.  Tu  quidem 
pecunias  pcrferens  ,  forte  naufragium  fecisti  ; 
Paulus  autcm  omnibus  pecuniis  prciiosius  vcrbum 
fefens ,  Romnm  abibat ,  et  in  naufragium  incidit ,  et 
inrinila  subiit  incommoda.  Et  hoc  Ipse  dcclaravit  dl- 
ccns  :  Saipius  votuimus  venire  ad  vos ,  sed  impedmt 
nos  sntanas  ( 1.  Tkess,  2.  18 )  :  ei  Deus  pertnisit ,  ex 
supcrabundanii  suam  demonstrans  virtuiem  et  oslcn- 
dens  ,  quod  infinila  faciente  diabolo  et  prohibente  » 
nihil  cx  hoc  pra^dicatio  minuebatur ,'  aut  interrumpe- 
batur.  Idcirco  in  omnibus  Paulus  Deo  gralias  agebat , 
sciens  quod  probaiiorem  per  haec  sc  Deus  reddedat : 
ct  sludii  sui  vehementiam  in  omnibus  cxhibebat , 
nullo  horum  impedimcnlorum  cohibitus.  Quoiies  igi- 
tur  frusiraii  fuerimus  ,  tolies  spiritualia  opera  aggre- 
diamur :  ncque  dicamus ,  quare  Deus  impedimenta 
pcrmisit  ?  propter  hoc  enim  permislt ,  ut  sludium 
tuum  muUo  magis  demonslres ,  et  mullum  amorem. 
Amanlis  enim  maxime  est ,  numquam  ab  iis  ,  quae 
amalo  complaccnt ,  absistere.  AfoUis  enim  et  ignavus 
ex  primo  stalim  impeiu  concidet ;  vehcmens  autem 
et  cxcitatus ,  elsi  milUes  interpeUetur ,  tanlo  magis 
divinis  rebus  insiabit ,  quanlum  in  se  est  omnia  im- 
plens ,  et  in  omnibus  gratias  agens  :  hoc  et  nos  facia- 
mus.  Magnus  thesaurus  graliarum  actio ,  magnae  di- 
\jtiae ,  inconsumptum  bonum ,  armatura  fortis  :  sicut 
et  blasphemia  prxsentem  jaciuram  intendit ,  et  plura 
quam  quas^  perdidimus ,  insuper  perire  facit.  Pcrdi- 
disii  pecunias  ?  si  graiias  quidem  egeris ,  animam  iu^- 
cralus  es ,  et  majores  nactus  es  divitias  ,  qula  Dei 
benevolentiam  tibi  ampliorem  conciliasii ;  si  vero 
blasphemaveris ,  insuper  et  salulem  tuam  amisisti , 
neque  illas  recuperasti,  et  quam  babuisli  animam, 
hanc  quoque  occidisli. 

12.  Prwcipit  ut  blaspfiemi  corripiantur  et  vapulent. 
—  Sed  postquam  de  blasphemia  nobis  verba  nunc 
facta  sunt,  unnm  a  vobis  pmnibus  peiere  volo  rctri- 
butionem  pro  concione  hac  atque  sermone :  ut  in  ci- 
vitale  blasplienianies  mlhi  casligetis.  Si  quempiam 
in  bivio  et  ioro  Deo  blasphemanlem  audieris,  accedc, 
increpa :  el  si  verbera  infligere  oporteat,  ne  rccuses : 
ipsius  faciem  alapa  percute ,  coniere  os  ipsius  ,  per- 
cussione  manum  tuam  sanctifica.  Et  si  ulli  accusaverint, 
et  si  ih  judicium  traxerint ,  sequere :  et  si  poenas  ju- 
dex  pro  tribunali  repoposcerit,  diccum  libertate,quod 
;  angelorum  Regem  blasphemaverit,  Si  enim  regem 
terrae  blasphcmantes  puniri  oportet ,  muUo  magis  il- 
lum  contumelia  aflicientes.  Commune  crimen  est » 
pubUca  injuria,  cuique  accusarc  voleuti  Ucet.  Discant 


«  Unus  habet :  fieque  timendorum.  AUer. :  Neque  fiior 
tiuwu 


/  Duo  Mss.  et  savU.,  /n  boms  aperibus  persevera  quam- 
iHnsp^oveT^ 


85 


et  Judaet  et  gentiles,  Qiristlanos  esse  civhalis  conser- 
Talores,  et  curalores,  et  prxsides  ,  et  magistros  :  et 
Sdem  discant  dissoluil  et  perversi,  tiraendos  sibi  esse 
Dei  servos,  ut  et  si  qiiid  lale  loqui  umquam  aggredian- 
tor,  sese  undique  circumspiciant  el  umbras  timeant, 
anxii  ne  Turte  Chrisibnusaudiens  insiliat,  et  veliemen- 
tiuspuniat.  Non  audisli  iquid  Joannes  fecerit  ?  Tyran- 
num  vidithominem  nuptiarum  leges  subvertentem,  et 
cum  iiducia  iii  medio  foro  dicit :  Non  licet  tibi  habere 
kxorem  Philippifralrii  <tt}(lfarc,6,i8),Egoautem  nou 
ad  tyirannum  te  duxi ,  neque  ad  judiccm ,  nequc  pro 
uuptiis  illegiiimis  ,  neque  pro  conscrvis  coniumelia 
afiectis,  sed  pro  furore  in  Domiiium,  aequalem  ut  ca- 
stiges  cIe[K>sco.  Nonne  sitibi  dixissera,  reges  vel  judi- 
ces  prjcvaricantes  puni  vel  corrige,  me  insanire  dixis- 
ses  ?  Et  lamen  Joanues  hoc  fecil :  adeo  non  est  id 
supra  nos.  Nuncverosaltemcoiiservum,  velxqualcm 
corrige,etsi  mori  opus  sit,  casligare  fratrem  ne 
iorpeas:  mariyriam  tibi  hoc  est,  quoniam  el  Joannes 
mariyr  fuit.  Non  sacriflcare  jussus  fuit,  neque  idolum 
adorare,  sed  pro  sacris  legibus  temeratis  caput  dc- 
posuit :  et  tu  igitur  pro  verilate  usque  ad  moriem  con- 
tende,ei  Deus  pugpabit  pro  te.Nec  mihi  illud  dicas  fri- 
gidum  verbum,Quid  mihicuneest?  cum  ipso  commune 
habeo  nihil.  Cum  diabolo  solo  commmie  nlhil  habemus^ 
cum  omnibos  autem  hominibus  mulia  habemus 
commiinia.  Ejusdem  enim  nobiscom  naturx  par« 
ticipes  suikt  ,  eamdem  babitant  terram  ,  iisdem- 
quc  aluniur  nutrimentis  ,  eumdem  habent  Domi- 
bum,easdem  ceperunt  l^es,  ad  eadem  nobiscum 


AD  POPULUM  ANTIOCHENUM.  HOl^lL.  \l  H 

bona  invitautur.  fte  igitur  dicamii^  \m  nlhil  coni- 
munc  cuni  ipsis  habere :  satanica  esl  ista  vox,  diabo- 
lica  inhumnnilas.  Ne  igitur  tiaec  dicamus»  sed  con- 
gruam  fratribas  curam  exhibeamus.  Ego  autcm  hoc 
cum  onlhi  poHlceor  accuratione  ,  et  vo*bis  omnibus 
spondeb :  qu6d  sl  vosomnes  hic  prxsentes  civium  sa- 
iutem  ciirare  voliierilh  ,  brevi  toia  nobis  civiias  cor- 
rigetiir:  tametsiminimacjuspars  hicest,  multitudinc 
Ininima ,  sed  pietate  summa.  Dispensemus  igitur  sa- 
lulem  IVatrum  noslrorum ;  suflGcit  unus  horao  lidei 
zelo  succensus  ad  lotum  corrigendura  populum.  Cmn 
vcro  non  unus  tantiim,  neque  duo  vel  tres,  sed  tania 
slt  multitudo,  qux  negligentium  curam  possit  attin- 
gere,  non  aliunde ,  quam  per  torporem  vestrum ,  nec 
per  infinuitatem  plures  pereunt  et  iabuntur.  Anuon 
absurdum  ,  si  pugnam  quidem  in  foro  videamus,  eb 
accedereet  pugnantes  conciliare:  qu:d  vero  dico 
pugnam  ?  si  asinum  cecidisse  viderimus  ,  omnes  ma- 
num  porrigcre,  et  pariler  erigere  :  fratrum  vero  pcr- 
cunlium  curam  habere  nullam?  Asinus  est  blasphe- 
mus;  iracundiui  pondus  noh  feren8,cecidit:  accedCy 
erigc  verbis,  factis  ,  leniuie ,  vehemenlia  ,  varia  sit 
medicina.  Quod  si  nostra  sic  disponamus ,  et  proxi- 
morum  salutem  suscipiamus,  cito  et  illis  ipsis  corre- 
ctionem  admilientibus  desiderabiles  erimus  et  amabi- 
fes,  ct  quod  omnibus  miuas  est ,  repositis  fruemuf 
bonis  ,  qu»  nos  omnes  adipisci  contingat ,  gratia  et 
bcnignitate  Domini  nostri  lesu  Christi ,  per  quem  et 
cum  quo  Patrl  et  Sancto  Spiritui  gloria,  potestas,  ho- 
nor,  nunc  et  semper,  et  insxcula  saeculorum.  Amen. 


HOMILIA  SECUJYDA, 

AHTtOCfilJI  ttlBITA  nr  KGGLBSU  1>1GTA  mBM»  CUH  t^SB  PBBsBtTBA  Mikt^  OB  GAtAlltrAtB, 
QDiB  UBBt  AGGIDIT  PRO  TnMUtTO  SUBVERSIONlh  IttAaiNDtf  THEODOSIt  iIaGNI  tllPERATORIS 
Plt,   BT    IN  DIGTOM  APOSTOLI,   DITtTlbCS  HUaCS  &i£GDLi   PRifeClPE    NON     SUBLIME    SAPERB     (  t. 

TTm.  6.  17.) :  bt  gontra  ayaritiam. 


I.  Quid  dicam,  autquid  loquar  ?  lacrymarura  prac- 
sens  tempus,non  verborum:  lucluum  non  sermonum  : 
precationis  ,  non  conciouis.  Tanta  patratorum  est 
magnitudo,  lam  immedicabile  vulnus,  tam  vasla  plaga, 
ei  omni  medicamine  major ,  et  superno  indigens  au* 
xilio.  Sic  enim  ct  Job  omnibus  amissis  in  fimo  sede- 
bat  (Jak  2. 12 ),  et  audientes  amici  accesserunt,ip6um- 
quc  procol  conspicati  disciderunt  vestimenta ,  et  stbi 
cinerem  inspersernnt ,  et'  vehementer  ingemuere, 
Idem  nonc  facere  vicinas  omnes  civitates  oportebat , 
ad  arl>em  nostram  Tcuire ,  et  qnx  acciderant  cum 
omni  commiseratione  deflere.  Uie  in  stercore  tunc 
scdebat,  hara  in  roagno  taqueo  nunc  considet.  Sicut 
enim  tonc  diabolus  in  greges  et  armenta ,  et  omneiQ 
josti  snKslaniiam  insiliit:  sic  nunc  in  omnem  civita- 
taiem  deb*ccbatus  cst.  Sed  Deus  et  tonc  et  nunc  per- 
■lisit:  Uinc  quidem,  ut  juslum  clariorem  redderet 
lentatlonum  magniludine ;  nunc  vcro ,  ot  nos  modc- 
sticm  aenuDRse  hujus  maguitudine  reddat.  Datc  mihi. 


nt  prxsentia  lugeam.  Tacuimus  dies  septem ,  sicot  et 
amici  Job  (Job  v.  iZ):  concedile  hodieut  osaperiam, 
ct  hanc  communem  lugcam  calamitatem.  Quis  nobis 
invidit ,  carissimi?  quis  in  nos  iivore  commotus  est  ? 
unde  tanta  facta  est  mutatio  ?  Miiiil  fuerat  nostra  ci- 
vitaie  vcnerabilius :  nihilnunceslmiserabilius.  Popu« 
lus  tam  compositus  et  mansuetos  ,  velut  eqous  ira- 
ctabilis  et  phcidus  semper  accerseutium  manibos 
'cedeiis,  repento  tantom  nunc  nobis  resiliit »  ot  tot 
mala  fecerit ,  qoot  neqoe  dicere  fas.  Lamentor  et  lu- 
geo  nunc ,  non  propter  exspectatas  comminatlonis 
*  magnitudinem,  sed  propter  nimiam  patratorum  insa- 
niam.  Licet  euim  noa  irritaretor  Imperator  ,  neque 
puniret  et  casligaret,  quomodo,  dic  mihi ,  facinorun: 
ignominiam  (^rremus  ?  Lucto  intercidiior  mihi  do  - 
ctrin»  sermo,  vix  os  reserare  valeo  et  labia  aperire, 
iinguam  movere  et  emittere  verba:  sic  tamqyam  rre" 
num  doloris  vis  impedii  linguam  meam ,  el  verl>a  iu- 
tercipit.  Nihil  civiute  nostra  prius  erat  beatius;  nihil 


85  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOin 

nnnc  injucandins.  Qnenuidmodum  apes  bombizanles 
aWeare,  sic  forum  per  singulos  diescives  circumvoia- 
bant ,  ei  omnes  de  hac  nos  multitudine  beatos  yo- 
cabant. 

AnUochenarum  ealanulai  poit  dejeclat  ito(uai.  —  Sed 
ecce  nunc  hoc  aWeare  solitarium  redditum  esl  i  quem- 
admodum  enim  apes  iilas  fumus ,  sic  kas  apes  timor 
fugavit :  imo  potius  quod  de  Jerusalcm  propheta  lu» 
gens  dixit,  hoc  et  nos  ad  praesens  tempus  dicemus» 
Faeta  ett  nobis  dvitai  vt  terebinthus  ahjecth  foUis ,  et 
tamquam  hortut  aquam  non  haben»  (/«at.  1.  50).  Quem- 
admodum  enim  hortus  deficiente  irrigatione  foiiis  pri* 
vatas  et  fructibus  nudas  arbores  exhibet  :  taiis  et 
civitas  nobis  facta  est.  Suprcmo  enim  desiituu  auxi- 
lio,  solitaria  remansit,  omnibus  fere  habitatoribus 
nudala.  Nihil  patria  dulcius,  sed  nunc  nihii  amarius 
factum  est.  Omnes  t^rram  qu»  se  tulit  tamquam  la* 
quenm  fugiunt ,  deserunt  tamquam  barathrum,  tam- 
quam  ab  igne  resiliunt.  Et  sicul  domo  igne  correpta 
non  tanlum  domum  habitanles»  sed  et  omnes  proximi 
cum  mulla  se  recipiunt  festinatione,  nudum  corpus 
servare  studenlcs :  sic  et  nunc  dum  regia  ira  tamquam 
flamma  quxdam  superne  exspectatur,  priusquam  sen- 
sim  progredicns  ad  ipsos  perveniat  ignis,  quiiibet 
prius  exire,  el  nudum  corpus  servare  festinat :  et  xni- 
gma  nunc  facta  cst  miscria  nostra  :  sine  hostibus  fuga, 
sine  pugna  transmigratio,  et  sine  urbis  excidio  captivi- 
las  :  non  vidimus  barbaricum  ignem ,  neque  hostium 
▼ultus  spectavimus ,  et  ea  quas  capti  patimur.  Nunc 
omnes  discunl  calamitates  nostras  :  nostros  enim  ez- 
sules  suscipientes,  ab  illis  civilatis  cladem  audiunt. 

2.  Sed  non  super  hoc  confundor,  nec  erubesco  : 
omnes  intelligant  civitatis  pericula,  ut  matri  condo- 
lentes ,  cx>mmunem  ab  omni  terra  ad  Dcum  voccm 
extolianl,  et  unanimiter  communem  omnium  matrem 
et  altricem  a  caclorum  Rege  deposcant.  Prius  concnssa 
est  nobis  urbs ,  nunc  ipsae  habitatorum  animas  qua- 
tiuntur  :  tunc  domorum  fundamenta  quatiebantur» 
nunc  ipsa  cujusque  cordis  ima  commoyentur,  et  quo- 
tidie  ante  oculos  nostros  omnes  morlem  aspicimus , 
in  conlinuo  vivimus  timore,  ei  Gain  poenanv  sustine- 
mus,  olim  carcerem  habitantibus  miserabilius  affecti, 
el  obsessione  inusitala  quadam  et  nova  obsessi ,  et 
quam  cogitatum  sil  graviore.  Etenim  ille  quidcm  qui 
ab  hosiibus  hoc  paiiuntur  intra  muros  tantom  con- 
eludunlur  :  nobis  vero  forum  quoquc  inaccessum ,  el 
in  domo  quisque  sua  inclusus  est ;  ac  sicut  obsessis 
lulum  non  esl  muros  Iransgredi ,  hostibus  exlerius 
circumsidentibus ,  sic  ncque  muiiis  urbem  liabitan- 
lium  lutum  domo  exire,  nec  in  medio  apparere,  pro^ 
pler  eos  qui  undique  tum  sontes  lum  insontes  venan- 
tur ,  et  ex  medio  rapiunt  foro ,  et  in  judicium  quoquo 
modo  ac  temere  trahunt.  Propterea  liberi  cum  servis 
snis  compediti  intns  sedent,  quis  comprehensus  fuit , 
quis  abductus ,  quis  punitus  hodie,  quomodo  ei  qua 
ratione,  soliicite  quserentes,  et  curiose  sciscilantes,  a 
quibus  talia  secure  disccre  possunt :  ct  omni  roorte 
miserabiliorem  degunt  vitam ,  alienasque  lamenlari 
miserias  quotidie  coacti,  et  pro  salute  sua  trementes. 


ARCHICP.  CONSTANTLNOP.  M 

et  morluis  nihil  melius  habentes,  qnod  dudum  limore 
mortui  sint.  Si  quis  vero  qui  extra  limorem  el  angu- 
stiam  hanc  sit,  in  forum  procedcre  voluerit,  tam  tristi 
aspectu  statim  in  domum  suam  retrudltur,  vix  unum 
forte  vcl  duos  cornens  inclinatos,  et  cum  multa  tnce- 
dentes  tristiiia,  ubi  ante  paucos  dies  fluviorum  cursus 
multiludo  supcrabat,  sed  nunc  nobis  omnes  illi  ex- 
pulsi  sunt.  Et  sicut  cum  ex  sylva  multse  passim  exci- 
duntur  arbores,  ingratus  redditur  aspectus,  lamquam 
capitis  multa  calvitia  halicntis  :  sic  et  urbis  solum . 
hominibus  al>iatis ,  et  paucis  passim  apparentibus , 
ingratum  nunc  factum  est,  el  multam  cernentibus  tri- 
stiti»  caliginem  ofTundit.  Non  tantum  vero  terra,  secl 
et  ipsa  aeris  natura ,  et  solarium  radiorum  circulus 
nunc  mihi  moerere  et  obtusior  iucere  videtur  :  non 
elementis  naturam  mutanlibus,  sed  noslris  oculis,  qui 
tristitiae  iiube  turbati  sunt,  nort  valentibus  pure  neque 
cum  eodem  afTeclu  radiorum  lumen  suscipere.  Hoc  cst 
quod  olim  propheta  lugebat  dicens  :  Occidet  ipsts  sol 
in  meridie ,  et  obtenebrabitur  dies  ( Amos  8.  9 ).  Hoc 
autem  dicebat,  non  quod  astrum  occultaretur,  nec 
quod  dies  eyanescerct,  sed  quod  rooerentes  ne  quidem 
in  meridle  propter  doloris  caliginem  lucem  cernere 
possenl  :  quod  et  nunc  factum  est :  et  quocumque 
quis  respexerit ,  sive  in  tcrram ,  sive  in  parietes ,  sivo 
in  urbis  columnas ,  sive  in  proximos ,  noctem  et  ob- 
scuritatem  profundaro  cerncre  videtur  :  sic  omnia 
mull»  plena  sunt  trisiitiae.  Silentium  ubique  horroro 
plenum  et  soliludo ,  et  desiderabilis  iile  multitudinis 
tumultus  exslinctus  est :  tamquam  omnibus  terram 
subeunlibus,  iia  nunc  civitatem  taciturnitas  continel, 
saxis  orones  siroiles  sunl ,  et  taroquaro  quodaro  lin- 
guae  vioculo  calamitate  cohibKi,  profundissimuro  reii« 
nent  silentiuro,  quanturo  si  hostes  ingruissenl,  et 
orones  simiil  igne  et  ferro  absumpsissent.  Nonc  di- 
cendi  tcropus  est :  Mitlite  ad  lamentatrices^  et  teniant : 
et  ad  eas ,  qwjs  sapientes  stmt^  et  vociferentur  (Jer.  9. 
17).  Deducant  oculi  vestri  lacrymas,  et  palpebr»  tc- 
strx  defluant  aqiiis.  Golles,  sumite  planctuin,  et  roon* 
les,  luctum.  Greaturam  oronem  in  malorum  nostro* 
ruro  roiserationero  vocerous.  Civitas  taro  magna ,  et 
orientalium  caput ,  e  medio  tolli  terrarum  orbe  peri- 
clitatur :  nunc  qux  roultos  habebat  fiiios,  repente  sino 
fliiis  facta  est ,  et  qui  auxilietur,  neroo.  Lsesus  enim 
esl  qui  non  habet  parero  ulluro  super  terraro  :  Irope- 
rator  enim  est,  fastigium  et  caput  omnium  super  ter- 
raro  horoinuro.  Propterea  ad  supemuro  Regem  confu- 
giarous,  illuro  in  auxiliuro  invocerous;  nisi  supemam 
assequarour  gratiam,  nulla  comroissorum  reparatio 
relinquitur. 

5.  Yoluissero  hic  concionem  solvere  :  nolunt  enlm 
gementium  animi  longos  exiendere  sermones;  scd 
sicut  nubes  quxdaro  dcnsa ,  et  sub  solarero  radium 
currens ,  oroncro  relrorsum  splendorero  avertit :  sie 
et  tristilia!  nebula,  cum  ante  anirouro  nostram  stcte- 
rit,  non  sinit  facilem  csse  orationis  cursum,  sed  suf* 
focat,  et  cum  multa  vi  intus  reprimit.  Et  hoc  non 
dicentibus  tantum ,  sed  et  audientibus  accidit ;  sicot 
enim  ab  animo  diccntis  non  concedit  ipsam  cum  fa- 


S7  AD  POPULUM  ANTiOGHENUM.  HOMIL. 

eiliiale  exsilirc  :  sic  nec  in  aadienlium  mentem  per- 

mlllit  illabi  ciiro  propria  virlule.  Idcirro  ct  Judaei 

qnoodam  luto  el  lateritio  operi  servientes  (Exod.  6. 

9),  Mosein  magna  de  ipsorum  salute  saepe  dicentem 

audire  non  poieranl,  tristilia  verbis  inaccessam  roen- 

tem  reddeiile»  el  auditum  obstruente.  Igitur  volebam 

qnidem  el  ipse  finem  faic  dicendi  facere;  sed  cogitans 

qnod  non  solum  nebulae  natura  radii  in  anteriora  pro- 

coasum  impcditt  sed  et  conirarioro  ipsa  saepe  patitur : 

eum  enim  sol  calidior  eoniinoe  illapsiis  nobem  con« 

Iriverit,  mediom  ipsios  s:vpe  dissipavit,  et  totus  simul 

elucens,  splendidus  cementium  obtuiibus  incidit :  boc 

el  ipse  hodie  me  facturom  spero  :  ac  sermone  in  ani- 

mis  veslris  assidue  versante ,  el  diutius  immorante , 

aololum  iri  spero  tristiliie  nebulam ,  et  mentem  vc- 

siram  solita  rursom  doctrina  micaturam.  Sed  praebete 

miJii  animam  vesiram»  praebete  mihi  aliquantulum 

aores,  Iristitiam  excutile;  ad  priorem  consiietudinem 

redeamos ,  ei  slcoi  consuevirous  seroper  curo  laelilia 

boc  advenire »  sic  cl  nunc  faciamns ,  orouia  in  Deuro 

rejicienles.  Hoc  el  ad  ipsam.calamitatis  solutionem 

nobis  conferet.  Si  enim  Dominus  nos  viderit  sermones 
siios  cum  sedolilate  audientes,  ei  disciplinam  a  nobis 
teroporis  difficoliate  non  rcspui ,  celeriter  nos  susci- 
piet,  et  tranquiHiutem  faciel  et  ex  praesenti  procella 
bonaro  motalionem. 

Ckrii^amu  $pe  fuiurorum  omma  generoie  ferre  dehet. 
—  Ghristianom  eniro  el  in  hoc  ab  infidelibus  diflerre 
opcMlel,  01  omnia  generose  ferat ,  el  spe  folurorum 
erectus  boroauorom  malorum  impeto  se  soperiorem 
ezhibeal.  Supra  peiram  statulus  esl  fidelis :  propterea 
et  undarum  ictibus  Inexpugnabilis  est.  Si  enim  leiita- 
tionom  ondae  elevatae  foeriut,  ad  illius  pedes  non  per- 
veniuni :  bic  omni  lali  incursu  sublimior  firroatus  est. 
Ne  igilur  aniroo  concidamus,  dilecti :  non  sic  saliitem 
nostram  curamus,  sicut  qoi  fecil  nos  Deus  :  non  tan- 
tac  nobis  curae  est,  nibil  grave  pall,  quantae  illi  qui 
Dobis  animam  donavlt,  et  tot  post  haec  bona  contulit. 
His  spei  rationibus  nostros  animos  erigamus,  el  dicenda 
cam  aiacritate  solita  audiamus.  Longam  nuper  a|9ud 
caritatem  vestram  extendi  concionem,  el  omnes  obse- 
qaentescemebam,  nulliimque  ex  media  reversuro  via. 
Contra  btoiphemos.  —  Gratiam  vobis  de  illo  animl 
atadio  habeo,  et  labonim  roercedem  accepi ;  sed  el 
aliam  a  vobis  tunc  mercedem  exegi.  Forte  noslis  el 
raeminlstis.  Qoae  vero  merces  erat  ?  Givitatis  blaspbe- 
niatores  ponire ,  et  castigare  Deum  conturoelia  afO- 
tienles,  el  foriosos  cohibere.  Non  ^  me  ipso  talia 
me  dixisse^arbitror,  sed  Deom  futura  providenlem  in 
mentem  nostram  verba  misisse.  Si  enim  lalia  ausos 
ponissemoSy  non  talia  nonc  accidissent,  qiia;  a^cide- 
ront.  Quantb  melius  erat ,  si  peridilari  oportebat , 
ipsos  castiganles  et  corrigenles  aliquid  pertulisse, 
qood  ct  martyrii  coronam  nobis  attulisset,  quam  nunc 
formidarc  et  tremere,  et  ex  -illorum  petulantia  mor* 
tem  exspectare?  Ecce  crimen  a  paucis  commissum 
cst ,  et  culpa  commuuis  efflcitor  :  ecce  propter  illos 
nonc  omnes  pavescimos,  el  ab  lilis  patratonim  poenas 
ipsi  sQstinemos.  Si  autem  praevenientes  ipsos  ex  urbe 
S.  JoAK.  Chrtsost.  II. 


II*  » 

expulissemus ,  et  correxissemus,  el  aegroium  eoras- 
semus  membrum ,  non  praesenli  teneremur  pavore. 
Novi  civiiaiis  roores  a  majoribus  liberales»  aed  pere- 
grini  quidam  el  promiscui  homines,  scelesti  el  perni- 
ciosi,  et  de  sua  desperantes  salute,  aosi  sont  ea,  quae 
patrata  sunt.  Propierea  clamare  el  contesuri  non 
destiti :  Blasphemantiuro  furorem  poniarous ,  ipso- 
nimmeniem  castigemus,  ipsorom  saluti  provideamus; 
el  si  boc  facientes  mori  oporieat,  magnum  nobis  hoc 
afilerel  locrum  :  ne  communero  dominum  eontQroellis 
affici  negligaroos;  magnaro  civiuti  malum  pariel  ta* 
lia  despicere. 

4.  Haec  praedicebam,  haec  nunc  acciderani»  ei 
torporis  illins  poenas  pendimos.  Deoro  conturoelia 
affectum  despexisti  :  ecce  permisit  Imperalorero » 
contomelia  afOci ,  et  de  exlremis  pericolum  omnibus 
impendere,  ut  in  boc  limore  iliius  iiegligentiae  pcenas 
demus.  Num  igitur  frustra ,  num  temere  hxe  predi- 
cebam,  el  assidue  vestram  cariutem  inlerpellabani  ? 
Sed  tamcn  nihil  amplius  factum  cst ;  sed  fiat  minc, 
et  e  praesenti  calamiiate  casiigati ,  inordinatom  illo* 
rom  fororem  cohibeamos  :  obstruamiis  Ipsorum  ora, 
lamquam  fontes  mortiferos  occludamus ,  el  in  con« 
Irarium  mutemus,  ei  penitus  evauescenl  mala ,  qu» 
crvitatero  comprebenderunt. 

Chrtfionomui  plauiui  rejicit.  —  Non  esl  theatnim 
ecclesia ,  ol  ad  delecutionem  audiamus  :  adjutos 
hinc  recedere  oportel,  lucratos  quiddam  ampiius  el 
magnum,  sic  recKdere  expedit :  siquidero  temere  et 
frustra  accesseriroos,  si  ad  lempos  instituti  dictorum 
postea  otilitate  vacoi  recedarous.  Quae  mihi  borom 
pIau8oumutiIiUs?qoaelaudum  ei  lumultoom?  Laua 
mea  esl ,  ut  vos  omnia  quae  dicontor ,  operibos  exhi- 
beatis  :  tunc  ego  /ellx  habendos  et  beatos  :  iion 
qoando  com  applauso  exceperiiis ,  sed  qoando  omnl 
com  alacriute  feceritis  quscumqoe  a  nobis  audie-  ' 
ritis.  Qolsqoe  proximom  corrigat :  ^dificau  mm 
aker  alterum  (I  Thea.  5.  li),inquit.  Nisl  enim  hoc 
fisiciamuSya  qoocoroque  admissum  scelus  commune 
quoddam  et  intolerabile  damnum  civiuti  afllerct.  Ecce 
nullius  conscii  non  miuus  iis,  qui  peccaverunl,  ter- 
riti  somos  el  contremiscirous,  ne  orones  luiperatoris 
ira  corripiat.  Nec  enim  In  excosationero  nobis  dicere 
sofficil :  Non  aderam,  nou  conscius  eram ,  non  facino» 
rom  consors  foi.  Ob  hoc  igiiur,  inquit,  punieris,  et 
ultimaro  pendes  pcenam,  qoia  non  adfuisti ,  nec  pro- 
hibuisti,  nou  cohlboisli  turoolloantes,  nec  pro  Impe- 
ratoris  honore  pericliUlus  es.  Non  patratis  particl- 
pasli?  laodo  hoc  et  accepto ;  sed  neque  facU  probi- 
boisti ;  hoc  accosatione  dignom.  Hxc  et  a  Deo  verba 
audiemos ,  qiiando  cum  silentio  contumelias  ei  inju- 
rias  iii  ipsum  comroissas  palimur :  quoniam  et  is  qui 
Ulenlom  defodit  (Matlh,  25. 25.-30),  non  pro  reali- 
bos  suis  tunc  accusabatur ;  integrum  eium  depositum 
reddidit ;  sed  quoniam  ipsum  non  multiplicavit ,  quo- 
niam  non  casligavit  caeteros,  qooniam  argentum  ad 
uumroularios  non  delulil,  bocest,  non  admonuit,noo 


<  Quidam  roanQHGrlpli,  mortalm  et  fragilem. 
(Deux.) 


50 


S.  JOANNIS  CHRYSOS TOMi 


consilium  dedit,  iiun  increpuii,  non  cbrreilt  proxi- 
nios  peccatores  iiiordinatos ;  idckrco  absque  miseri- 
cordia  In  illas  iniolerabiles  poenas  iiiitlcbatur.  Sed  si 
lion  antca,  nunc  sallem  spero  vos  buic  emendaiioni 
:«dvigilatun)8,  el  Deum  coutumcUa  affcclum  non  nc- 
{^lecturos.  Possunl  enim  quui  acciderunl,  licet  mo- 
jicntc  nemine,  vel  ihsensaiisdeinceps,  ut  propriam 
asserant  saluiem,  persuadcre.  Nobls  vcro  jsim  hora 
est ,  solitam  vobis  ul  a  Paulo  mensam  apponamus  , 
leclionemque  hodiernam  promamus,  et  iii  niedio  om- 
nibus  proponamus.  Quid  igilur  esi  hodie  lecium  ?  Di- 
vHibus  hujus  steculi  prcecipe  non  sublime  sapere  (t .  Tim. 
6.  17).  Qui  dlxil,  Divitibus  hujus  swcuti,  demonslravil 
ei  allos  fQluri  S3BCull  divitcs  essc  :  qualls  ille  Lazarus 
erat ,  In  prasenti  quidem  vila  pauper,  in  fulura  vero 
dives :  non  auro  et  argento  etulla  tali  corruplibili  et 
niarcescibili  maleria  aliluens,  sed  arcanis  illls  bonis  *, 
qiiui  Ncc  oculuf  vidil,  nec  auris  audivit ,  nec  in  cor  ho- 
wmis  ascenderunl  (1 .  Cor,  2.  9), 

Vera?diw<i(P(/i<a?.^  — Hae  namque  veras  diviti»  et 
opuieiitia ,  quando  et  immarcescibilia  sunt  bona ,  et 
nullam  capiunt  mutalioneni.  At  non  talis  erat  WVd 
coniemptor  dives,  sed  omnium  pauperrimus  faictuB 
est.  Posi  haic  igitur  stillani  Obtinere  quxrens ,  nec 
ipsius  facius  est  compos  :  in  tam.  exlremam  devc- 
nerat  paupertaiem.  Idcirco  praesenlis  sxcull  divites 
appcUavil,  utdiscasquod  cum  viia  praesenti  opu- 
leniia  dissolvitur  :  non  procedit  ulierius,  non  simul 
migrai  cuin  possessoribus  migrantibus,  scd  ipsos  sa^ 
plus  et  ante  flimm  deserit :  quod  et  ipsum  demon- 
buat  dicen:»,  Neque  sperarein  incerlo  diviHaTum(i. 
Tim.  0.17) :  nihil  euiin  tam  infldum,quam  dWiii% :  quod 
cum  saepc  diKeritn,  dlcere  noncessabo ,  quod  fugiti- 
tus  est  ei  ingraius^senfus  Gdein  -non  babens,  vel  si 
innuniera  ti»6i  vincula  injicias ,  sic  quoque  cum  ipsis 
\inculis  aurqgit.  Sicpius  igilur  pessuiis  et  foribus 
ipsum  possessores  concluserunt ,  ser^'orum  adhibita 
cusiodla  :  ille  vero  servis  subornalis  cum  ipsis  fugit 
custodibus,  tamquam  catenam  eos  trahens,  et  nibil 
profuit  cusiodia.  Quid  hoc  infldelius?  quid  vero  iis , 
f|iii  circa  hunc  studium  coUocant,  miserabilius  t 
qunndo  rem  tam  labiiem  omni  studto  colligere  aggre- 
dlimiur,  nec  prophetam  audiunt  diceiilem,  V(b  iis  qui 
ronfidunt  in  viriute  sua^  et  in  multitudine  divitiarum  sua- 
rnm^orianiur{PsalM.7)i  Dic  quare,Yae?7ftesattniMi/; 
iiiquit ,  et  i^oral ,  cui  congregabit  ca  {Psal,  38.  7) : 
quoniam  labor  quidem  certus,  ffuctus  vero  incertus. 
S(i*pitis  iniyiicisiaboras,  et  aerumnisconficeris:  saepids 
post  morlem  tuam  ad  eos  qui  le  affbcerunlinjuria,  ei 
innumeris  circumvenerunt  insidiis,  hereditas  veniens, 
tibi  quidem  peccata,  possessionem  vero  alils  praebuit. 

5.  Jam  illud  inquirere  dignum  est,  quare  non 
dixit,Divitibus  prsesentbsaeculi  praeeipe  non  ditescere, 
pra*cipe  depauperari,  prxcipe  quae  babeniexbaurire: 
seddixit,  Pragdpe  non  «iiHtHM  soperf /NovKquod  dlvt* 
tiarum  radix  et  inateria  sit  superbia :  di  si  quts  modice 
vivere  sderit,  non  niultam  earum  curatn  aget.  Qua 

1  unus  Godex  et  savil.  Ui  marg.t  Armm  e^  ifieffa^iiibus 
bonis. 


ARCniEP   GONSTANTINOP.  10 

cnim,  dic  mihi,  de  causa  multos  eircumdheis  servos^ 
parasitos,  adulatores ,  et  reiiquam  omnem  pompam  ? 
Non  utilitatis  causa ,  sed  arrogantiae  solius,  ut  ex  bis 
venerabilior  aliis  homini6us  esse  videaris.  Praeierea 
novit  non  prohibitas  esse  divitias,  si  quis  in  neeesslta- 
tem  ipsis  usiis  fuerit.  Sicui  enim  dl^i,  noir  mala  res 
vinum,  sed  mala  ebrietas  :  ita  non  mala  res  divili», 
sed  mala  avaritia,  mala  cupidiuis.  Aliiid  araras,  el 
alittd^dives :  avarus  non  est  dives,  avarus  mullts  indi- 
gei,  indigeiis  auiem  multi^  itumquain  dives  esse  pos- 
sit.  Avanis  custos  esi ,  non  dominus  pecmiiarum ; 
servus,  non  possessor :  facilius  enim  alicui  ex  propriis 
carnibus,  quani  cx  defosso  auro  commutiicarei.  Velfit 
enim  jussus  nihii  de  repositis  taugere,  sic  cum  omni 
diiigeniia  ea  servat  ei  dcttnet,  a  suis  tanquam  alienis 
absiineits  :  ei  cerle  sunt  anena.  Qna*  enim  aliis  cro- 
gare  numquam  palerettir,  neqiie  iii  egenos  distri- 
buere,  etiain  si  infinitas  suslineret  poenas  :  quoinodo 
hsec  esse  propria  putarc  posset?  Quomodo  vero 
eorum  habet  possessionein ,  quorum  iiec  usum, 
nec  fructum  ciim  libcrtale  hal>ei?  Ad'haec  vero  non 
omnibus  oinnia  Paulus  imperare  consuevit,  sed  et 
audientium  imbecillitati  se  attemperal,  sicut  et  Chri* 
Rtus  fec!l.  Etcnim  iili  diviti  ad  se  accedenti ,  et  de 
vtta  loquenti ,  non  dixit  :  Yade,  vetidc  omnia  qus 
habes;  sed  hoc  pra'termittens,  de  aliis  Ipsuni  inan- 
daiis  instruit.  Deinde  postqiiam  ille  ipsiini  invitavit , 
inquiens  :  Quid  adhuc  mitn  deest  {Mutth.  19.  20)  ?  iie- 
que  tum  simpliciter  dlxit,  Veiide  oinnla  quae  habes; 
scd,  Si  vis  perfectus  esse,  vende  qum  habes  (i6.  v.  21) : 
hoc  in  tuo  pono  arbitrio,  te  electioiiis  dominum  con- 
siiiuo,  iion  in  necessitatem  iraho.  Propterea  ct 
Paulus  nihil  de  paupcrtnle  diviiibus  loquebatiir ,  sed 
de  humilitaie,  tum  propter  audieiitium  imbecillitaieiu, 
tum  quia  optime  scicbat,  si  modeste  agerent,  ct,  a 
supcrbia  alieni  essenl,  brevi  futuros  a  studio  diviiia- 
rum  liberos.  Prasterea  non  aliuni  sapcre  admoncns, 
et  moduin ,  quo  non  altitm  sapcre  possint,  demoii- 
slravlt,  Quis  vcro  liic  csl  ?  Si  diviliarum  n»turam 
aniniadvericrent,  qunin  incertoi  sint  ot  iiifidae  :  qua- 
proptcr  intulit,  Neque  sperare  in  diviiiarum  incerto. 
Dives  est,  non  qui  mullji  possidel ,  sed  qiii  mulia  lar- 
gitur  :  dives  erat  Abraham,  scd  non  a\arus  :  noii 
enimhujus  domum  considerabal ,  ncc  illius  subsian- 
tiam  curiose  scrutaliaiur ;  sed  cgredlLns  explorabal, 
num  allcifbi  hospes,  num  alicubi  paupcr ,  ut  pauper- 
taiem  resarcirct,  ut  peregrinum  exciperct :  non  auro 
tectum  ISnivit,  sed  apud  quercum  illam  tabcrnaculum 
figens,  foliorum  umbra  contentus  crat :  ct  lain  splcii- 
didum  ipsi  erat  djversoriuin ,  ut  nec  angelOs  apiid 
ipsiim  manere  puderet;  iion  eniin  quxTcbant.  doinus 
Splendorem  ,  sed  animi  virtutem.  Hur.c  et  nos  iini- 
;  iemur,  carissinii,  ei  qiiae  habeinus ,  in  pauperes  im- 
pendamus.  Rudi  modo  paratum  erat  ibi  taberuacu- 
lum,  sed  regiis  aulis  splcndidius  fuii, 
';  Uosfnlatitalis  taus  ei  prcsiuium  — ^NulIus  unquam  rcx 
■  'angelps  suscepii :  hic  vero  sub  quercii  scdcns  illa, 
*\cellamquefigens,  huc  lionorc  djgniis  h.ibilgs  cst,  non 
propter  domus  viliiatein  honoratus,  sod  proptcraninii 


M  AD  POPOLUM  ANTlOCHENUBr.  ITOMIL 

omattifn  et  dlvHias  iti  ipso  ri^positas  lioc  munerfe  po- 
tiltis.  Et  nos  igiltir  ne  doin6s  omemus ,  sed  poilus 
ipiam  domum  animam  nostram.  Quomodo  enira  noii 
ttirpe ,  marmoribus  parleies  frustra  et  temere  conie- 
geie,  Chrlsttim  vero  nvdnm  clreumeuntem  negllgcrc? 
qiiae  libi  domns  ntitltas,  liomo?  namquid  enim  ipsam 
tecmn  docens  abiM»?  Non  banc  lecom  ferens  nbibis, 
anhnamTero  omnino  ferens  migrabis.  Bcce  uanc  tale 
nos  emfAi  periculum  :  assistant  nobis  domas ,  sol- 
tafft  pericaluib  ffdbb  imminens ;  sed  non  poterunt. 
Tos  ipsf  mihf  flesies  esiis,  deserias  eas  dereiinquen- 
les,  ef  ad*  soilttTdinem  ex^llentes,  tamquam  laqueos 
et  reffa  ea»  timentes.  Opitulentur  nunc  diviiiae ;  sed 
opportmtitaiiem  non  habent.  Quod  si  ubi  homfnis  ira , 
peoanlanim  vi«  superatur ,  roulto  magis  in  divino  et 
iHiptoeabiif  /udleioc  hoe  ffef.  Si  homo  est  qui  etacer. 
hofur,  et  atgtv  hrt,  et  nihll  nobis  nnnc  aumm  pro- 
(teH  r  mnlto  magis  h-ascente  Deo ,  qui  piecuniis  non 
indfgef,  aiiri'polentia  penhus  evanescet.  Domos  xdi* 
flcMHir,  ot  habitennis,  non  ut  superbianius.  Quod 
noeessiiatem  excedlt,  superfluum  est  et  inutlle.  Cal- 
eem-  eilceam  pede  majorem ,  sed  non  tolerabis ;  te 
onim  ad  gressum  impedit :  sie  et  domus  necessiiate 
major,  in  caelo»  transitum  impedit.  Vis  magtias  ct 
spleoMa»  A>nos  sedfieare?  non  proiibeo,  sed  non 
Mpor  lemnK :  aMiifiea  tahemaeulir  in  ca*lis ,  ot  et 
»llo9^eidpere  potois,  laberttBcuhi  numqmnn  deflcien- 
tfa^  Qiifd  hisanis-  ehFOa  fbglentla ,  et  hic  manentia  ? 
Ifihil  divAfifi  raiincins :  bodie  tcciim,  et  eras  eontra  te, 
hividorura-  ocolos  armant  midiqne  :  liosies  sunt 
eoimihcrntfleo ,  iRunlci  domestid  :  et  vos  possidcntes 
I,  qul  omni  modo  ipsas  inrodltis  et  abseonditis : 
I  ei  nunc  nobls  perieulum  intolerabiliiisdiri- 
iHm  ^Mdont.  Nam  oeniis  pouperes  quidem  succiiictoi 
et  expedicos  ad  omnia  paratos;  divitea  autem  multam 
faaimitee  diffioaltalom,  etchtnimeanieSi  et  qamenteB 
M  aoriM  inlbdlant^  qoOTentea  apud  queoi  deponant* 
QimI  quaam,  hono,  eonsorvos?  Ghritlaiolat  ad  sos* 
dpieiMloaa  pomtot,  e(  ad  depoaita  tiiN  serranda,  nec 
lantun  serfofida,  aed  elaim  multipiieanda ,  et  cum 
muiia  rcBnons  roddendar :  ei  iilius  roaiiH  nemo  eripit* 
lioii.  senrai  aulom  lantmn  deposlta»  aed^eliam  super 
iis ,  securum  depositorem  facit.  In  horoiiiibaa  ennn 
qoi  depoiita  suscipiiiiit',  yratiam  ae  aobis  pvaesiare 
paiaAl»  si-euslodiMit  qo»  auaeopirant;  in  Cbriato  ao* 
lowoonirariua :  mhi enun gratiara praBatilisso, se ao» 
oopisse  sa  dicit ,  cum  deposita  aoacoperit  tua :  et  pro 

i^  custodia,  qoam  eirca  paeuniaa  tuas  eKhibol,  doii 

a  te  mereadm ropatit , aedipso ^ibi  dat meroedem* 
6.  Eleenum^Hm  (mdm^  —  Quo  igitur  saimis  ci€a«' 

satiuBo  digoi ,  qpa  veoia»  quaiido  et  cusiodare  vales*' 

lew ,  01  pro  oostodia  gioiioa  habentero ,  ot  aroana  et 

magna  prounia  pro  hao.  ouatodia  reddenlem  pneter- 

ttiitentoa,  liominibas  cirea  hi^uamodi  castodiam  dor 

i»ilibu6,et  gratiam  nohis  eonfonte  ae  puuntibus,  e| 

sola  igsa  qoaa  dantur.  pQoiea  reddeBlibus,  nostra  ira*' 

djroos?  QQspoa  es  bic  ei  peregrinii&?  patriaro  habea 

in  c^lis  :  illoc  oroiiia  iransmitie ,  ut  et  antequam 

fruaris,  bic  retribotlonem  capias.  Qoi  enim  bona  spo 


n.  a 

alUnr,  ct  ilc  futuris  coiifliIit,,hic  jam  rcgnum  gusia-* 
vii.  Niliil  c:iim  laniuni  aulinam  rcpararc  consMCviti 
ct  meliorcni  faccrc.  quam  bona  futurofum  spes,  si  eo 
transniittcnsdivilias  aiiim?R  lux  curain  cutn  otio  oon* 
gruenti  cgeris.  N.im  qui  siudium  omnc  iu  doinus  siuo 
ornntum  impcnduut,  in  exlcrioribiis  divitcs,  iiOeriora 
negligunt,  ac  dcscrtam  ,  squnleutcin  etarancis  ple- 
iiaui  aniniam  suaui  dcsplciunt :  si  veroexleriora  00- 
gligentes  rirca  uiciiieiu  sunni  oniue  sludium  impcn* 
derini,  uudiquc  ipsani  oruaiKcs,  tabernaculum  GUristo 
erit  talium  IiQminiim  anima  :  Cbristum  aulem  iia- 
l)entc  iiilinbitatorcn),  qiiid  unM]uani  fclicius  cssc  po»» 
sct  ?  Vis  diinri  ?  aniicuni  liabcas  Dcum ,  ct  oinnium 
dilissimus  cris.  Vis  ditnri?  nc  altiim  sapias.  Iloc  noq 
ad  ftitura  tntituin,  sed  ctiniu  ad  prascntia  utilc.  Nihil 
eiiim  tam  invidiosum ,  qiinui  honio  divcs  :  cuni  vcro 
supcrbia  accesserit ,  duplcx  pnratur  prxcipitium,  dif- 
ficilius  ab  omiiibns  bellum.  Si  vcro  roodcsle  vivcro 
scierls ,  succidis  humililntc  invidias  tyrannidem ,  e| 
cum  securitate  habes  quxcumqiie  habes.  Talis  cniin 
est  virtiitis  natura,  non  ad  fiitura  nos  taiitum  adjuvat, 
sed  et  bic  jnni  reiributiones  prxbct.  Ne  igitur  in-  divi- 
tiis  altuni  snpiamus,  sed  nite  in  ulla  nlin  re.  Si  enim 
in  spiritualibus  nllum  sapieos  labitur  et  pcril,  mult9 
m-igis  in  camalibus.Cogitenius  naturam  noslram,  pep- 
cata  recenseamus ,  discamus  qui  siinus,  ct  boc  nobia 
ad  omnisburoilitatfs  materiam  sufTicit.  Nedlcas  mihi : 
Tot  ettot  annomm  proventus  rcposilos  habeo,  auri  ta- 
lenta  innumera,  iucra  per  singutos  adaucladies. 

DbjHi(e  quatn  fuxm,  —  Quaulacumque  dixeris, 
omnia  temere  dlces  et  iiicassum  :  sa^pe  una  hora  el 
hre%*l  temporis  momento ,  velut  vento  supcme  ir- 
raenie  jactabHis  pulvis,  sic  baec  omnla  et  d6m<l 
exsuflhintur.  Et  honim  nobls  exemplomtn  vita  plcna, 
plensG  vcro  Scripttirtc  documentonim  :  hodie  dlves , 
cras  pnuper.  fdciiro  sxprus  risl  tcstamcnla  lcgemi 
diccntia  :  Ille  quidcm  liabeat  agromm  vel  domus  do^ 
minium,  usum  vem  alius :  ortincs  enim  u^um  habo^ 
mus ,  dominium  aiitcm  ncnio.  Elslcnim  nobls  pcr 
onmem  permancani  viinm  nultam  fncicntes  dlviiltf 
mntationem,  velimus  nolfmus ,  ih  flnc  nllis  cedcmus, 
ipsaram  usu  solo  rccepio,  domlnio  adfcin  nudi  et  ctt^ 
bati  ad  illam  vitam  migrantcs.  Onde  manilbstumest, 
illos  solos  domiuium  habere ,  qoi  ct  ipsarum  usUnt 
contemp«erani ,  et  fl-iictum  derisemnt.  Qtiienim  ti-^ 
cullntibus  nbjcctls,  ipsas  pauperibus  erogni,proat 
oportebat  fncnltatlbus  usus  est,  etipsorum  domimdOl 
hnbcnsr  ofoiit,  nequc  in  ipsa  mone  ill.l  excrdcns  pfrs- 
sessionc,  sed  omnia  illo  rcciprens  teinpore,  el  \\\\% 
multo  plurn ,  qunndo  in  dte  judicll  illorum  pr.Tsidio 
mflfxime  rgebit;  et  quando  a  nobls  omnlbits  facrontm 
ratlones  repetentiir.  iLique  si  qurs  vult  divfiianfNii  ct 
possesstonem  et  usum  et  dominiomhaberCf,  omiifbtts 
fiiciAtsrtibnS  silrs  se  cxpedlat :  qooniam  h'<^  s!  non 
ftehn',  ift  mone  ab  ipsts  ornnino  separabitur ;  mullo* 
tlea  vem  et*  antcr  ffnem  cifm  pertcolfs'  ct  inlliiiili 
malis  ipsas  amlttii.  Iflec  hoesolum  mnKnncst ,  qfifrf 
rotitatlo  Bt  repeatfe  umversa;  sed  quod  ifn[rr:mTcd!ia* 
tus  ad  povpertatis  tolernntiam  dhres  dc<lucitur.  Scd 


43  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

non  talis  pauper :  non  enim  auro  confidit  et  argento , 
inanimatls  matenis,  sed  Deo  omnia  copiose  praebenti. 
Itaqiie  dives  magis  in  incertoquam  pauper  constilu- 
tusest,  cum  frequentes  et  coniinuas  mutniiones  re- 
ciplat.  Quid  yero  illud  est ,  Qui  prmtat  nobis  abunde 
omnia  ad  fruendum  (1.  Tim,  6*  17 )  ?  Omnia  cum 
largitate  dat  Deus ,  qu£  sunt  mullo  magis  quam  pe- 
cuniae  necessaria,  ut  aerem ,  aquam ,  ignem ,  solem , 
omnia  taiia.  Non  licet  dicere  quod  magis  radiis  di- 
ves ,  minqs  vero  pauper  fruatur  :  non  licet  dicere  , 
quod  copiosiorem  aerem  quam  pauper  respiret  dives, 
sed  omnia  paria  et  communia  proposiia  sunt.  Quarc 
Igitur  majora  quidem  et  magis  necessaria ,  et  vitam 
nostram  conlinentia ,  communia  Deus  fecit ;  minora 
vero  et  viliora  non  sunt  communia,pecunix  nimirum  ? 
quadecausa?  Ut  vila  nosira  conservetur,  et  virtutis 
stadia  iiabe^mius.  Si  enim  non  essent  necessaria  bxc 
communia  ,  forie  divites  solita  usi  avaritia  pauperes 
sufrocassent :  si  enim  in  divitiis  hoc  faciunt ,  multo 
magis  in  iilis  fecissent.  Rursum  si  et  pecuniae  com* 
munes  essent,et  similiter  omnibus  propositse,  eleemo- 
synx  ocx^asio  sublata  esset,  et  caritatis  opportunitas. 
7.  Ut  igitur  secure  vivamus ,  communes  facta:  sunt 
nobis  vitx  causae ;  rursum,  ut  babeamus  coronarum  ct 
laudum  occasionem ,  non  communes  factx  suni  pe- 
cuniaD,  ut  avaritiam  exosi,  et  jusiitiam  sectantes,  no- 
.  stra  indigentibus  eroganies,  aliquod  peccaiorum 
nostrorum  remedium  per  viam  hanc  capiamus.  Di- 
vitem  te  fecit  Deus,  quid  te  ipsum  pauperem  facis  ? 
Divitcm  te  fecit,  ut  egenis  auxilieris,  ut  peccala  tua 
solvas  per  liberalitalem  aliis  exhibitam :  dedit  tibi  pe- 
cunias ,  non  ut  in  morlem  tuam  claudas ,  sed  ut  in 
salutem  tuam  effundas.  Propterea  et  ipsarnm  posses- 
sionem  Incertam  et  non  stabilem  fecit,  ui  per  boc  in- 
sania^  circa  ipsas  intentionem  dissolveret.  Si  enim  qui 
nunc  possident ,  qui  de  ipsis  confidere  non  valent , 
quinimo  mnltas  ex  bacre.nascentes  insidlas  cernunt, 
sic  circa  illarum  desiderium  succenduntur  :  si  ei  hoc 
addilum  essct ,  ut  stabiles  et  minime  caduc»  forent, 
qui  pepercissent?  a  quo  abstinuissent  ?  a  qua  viiiua? 
a  quibus  pupillis?  a  quibus  pauperibus?Nc  igilur 
magnum  putemus  bonum  esse  divilias  :  magnum 
enim  bonum ,  non  possidere  pecunias  ,  sed  Dei  timo- 
rem  et  reverentiam  possidere.  Ecce  nunc  si  quis  esset 
justus,  et  apud  Dcum  nduciie  habens  multum ,  etsl 
omnium  bominum  paupcrrimus  esset ,  praesentia 
mala  solvere  possct ;  satis  enim  cssct  tantuni  in  cx- 
lum  manus  extendere,  ct  Dcum  invocare,  et  hacc  ne- 
bula  priTleriret.  Aunim  vero  tantum  repositum  luto 
omni  ad  impendentium  malorum  solutionem  inutilius 
esl :  nec  in  hoc  tantum  pericuio,  sed  et  si  morbus 
comprehenderit,  sive  mors,  sive  aliud  quid  ejusmodi, 
redarguitur  pecuniarum  vis  iulpotens ,  et  nullam  va- 
lens  de  proprio  consolationem  in  adversis  afferre. 
Ununi  esl  quo  paupertatem  divitiae  superare  viden- 
tur,  quoiidianis  difOuere  deliciis ,  et  multa  In  convi- 
viis  repleri  voluptate.  Hoc  tamen  et  in  pauperum 
mcnsa  contingere  videtur,  et  hos  majori  quam  omnes 
diviies  voluptate  frui.  Et  ne  mireroini ,  neve  incredi- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  u 

bile  putetis,  quod  dictum  est :  ex  ipsa  enim  rerum 
demonstratlone  hoc  vohis  faciam  manifeslum.  Nostis 
quippe  omnes ,  et  hoc  confitemini ,  quod  Toluptatem 
in  convLvils  non  ferculorum  natura,  sed  convlvantium 
dispositio  facere  consuevit :  puta ,  cum  fame  quls 
mensam  attingens ,  omni  obsonio  et  condimento ,  et 
Innumeris  ciborum  illecebris  jucundiorem  escam 
gustabii ,  etsi  omnium  viiissima  sit :  necessltatem 
vero  et  esuriem  praeveuiens ,  quod  divites  faciunt , 
si  etiam  placentas  inveoerit  apposilas ,  non  sentiet 
voluptaiem ,  ipsius  appetitu  non  excitato.  Et  ut  di-  * 
scas  boc  iia  se  habere,  testes  quidem  et  vos  omnes ; 
audiamus  autem  et  Scrlpttiram  hoc  Ipsum  dicentem  : 
Anima  salurata  favis  illudit,  animm  autem  egenti  eftam 
amara  dulcia  videnlur,  ( Prov.  27.  7).  Et  c^rte  quid 
favis  dulcius  et  roeile  ?  Sed  non  jucundum  ,  inquit , 
non  esurienti.  Quid  vero  amaris  injucundius  ?  sed 
dulcia  sunt  in  pauperie  constitutis.  Quod  autem  paa- 
peres  cum  necessitate  et^esurie  ad  clbum  veniant , 
dlvites  vero  eam  non  exspectent ,  hoc  quique  mani- 
festum  est :  unde  legitimam  et  sinceram  voluptatem 
non  capiunt.  Nec  in  cibis  tantum,  sed  et  in  potu  idem 
accidere  videre  licet :  et  sicut  illic  esuries  supra  esca- 
rum  ^aturam  voluptatem  inducit,  sic  et  hic  sliis  ju- 
cundlssimum  potum  (acere  consuevit,  eui  pura  sil 
aqua  quae  bibalur.  Et  hoc  ipsum  propheta  demon- 
strans  ,  dicebat  :  Et-  de  petra  melie  taturavit  eoe 
( PsaL  80.  17 ).  Atqui  hoc  nusquam  in  Scriptara 
lectuin  est ,  quod  mel  de  petra  Moses  eduxerit,  sed 
ubique  fluvios,  et  aquas ,  et  frigida  fluenta.  Quid  Igi- 
tur  landem  est  quod  dicitur?  nequeenim  Scriptura 
mentitur.  Postquam  enim  sitientes  et  indigeniia  de- 
fatigati  in  frigidiores  aquas  inciderunt ,  ex  potu  volu- 
plalem  asserere  volens ,  mel  aquam  appeliavil ,  non 
umquam  mutata  in  mel  natura,  sed  blbentium  dis- 
positione  fluenla  melle  jucundiorafaciente.  Didici- 
sli ,  quo  modo  et  potum  suavem  sitienilum  affectio 
reddere  consuevii  ?  MuUi  igilur  pauperes  saepc  labo- 
rantes  et  defatigati ,  et  siti  ardenies ,  cum  dicta  volu- 
ptaie  lalia  libavere  fluenta :  divites  vero  vinum  suave, 
et  floris  odorem,  et  omnem  virlutem  habens,  quae  in 
vino  optari  possit ,  haurientes ,  non  eamdem  sensere 
dclectationem^ 

8.  Hoc  et  in  somno  fieri  videas.  Non  enim  molle 
stratum  ,  neque  deargeniatus  lectus ,  neque  quies  in 
conclavi  facta,  ncque  aliud  hujusmodi  quidpiam  so- 
mnum  dulcem  et  proclivem  facere  solet ,  sicut  labo  • 
rare  et  lassari  ,  et  vehementer  somno  indigenies  et 
dorinitantes  reclinari :  et  hoc  quidem  testatur  eliam 
rerum  experientia  :  testatur  autem  et  ante  rerum  ex< 
pcrienliam  Scripturarum  senlentia.  Deliciis  enim  in- 
nuiritus  Salomon  idem  demonsirare  volens,  dlcebat : 
Jucundus  somnui  servo^  sive  porttm,  sive  muUum  com-- 
edat  {EccL  5.  if).  Cur  igitur  addit,  Sive  parum,  »ve 
muUum  comedat?  Ambo  haec  vigiliam  inducere  solent, 
Indigentia  et  crapula  :  illa  quidem  corpus^  arefaciens, 
et  palpebras  corneas  reddens,  nec  claudi  permiitens : 

«  sic  juxU  savil.  In.  B.,  pro,  corpus,  Ugilur,  spirUunu 


45 


AD  POPULUM  ANTIOGHENUM.  HOMIL.  li. 


46 


luec  vero  anbelilam  angens,  et  elidens,  et  niultos  in- 
fereni  dolores;  sed  tanta  est  laborani  medicinisi,  iit 
eiiamsi  hate  ambo  adsint,  aervnsdormire  possit.  Qoia 
enim  servi  tota  die  ubique  circumcursitant,  dominis 
suis  ministrantes,  Tapolantes,  iaborantes,  et  ne  mini- 
mnm  quidein  respirantes,  sufOcientemlassitodinum  ei 
hboram  illoram  retributionem  eapiunt,  In  dormiendo 
voluputem.  £t  boc  Dei  benigniute  factum  esi,  ut  non 
auroel  argento»  sed  labore,et  asrumna,  ct  necessitate 
et  omni  disciplina  voluptates  emi  valeanl.  At  non  ita 
diTites :  sed  straiis  mollibus  jjacentes,  mulloties  totam 
noctem  duconl  insomnem ,  et  multa  macbinanles  tali 
non  rraontnr  voiuptate.  Pauper  autem  ex  diurois  la- 
boribtts  sniifens,  defatigata  babens  membra ,  prius- 
quam  recnbaerit,  integram  et  soaYem  et  legitimum 
somnom  suscipit ,  non  exiguam  et  hanc  Justorum  la- 
boram  capiens  mercedem.  Cum  igitur  cum  majori 
YolupUte  paoper  et  dormiat  et  bibat  et  comedat,  qua 
gratia  erant  aniplius  divitiae  dignae,  quain  videbantur 
snpra  paopertatem  pnerogativam  Itabere ,  iiac  etiam 
privaiae?  Propterea  et  ab  initio  Deus  homini  laborem 
aUigavil,  non  punieos  neque  ipsum  casiigans,  sed  cor- 
rigens  ac  docens.  Quando  illaboriosam  viiam  degebat 
Adam,  paradiso  excidit :  quando  laboriosam  et  xru- 
mnosam  Paolos  agebat  viUm,  ac  dicebat,  In  iabore  et 
mrunma  noete  €f  die  operani  (2.  Cor.  11.  27),  tunc  in 
paradisum  raptus  est,  et  tertium  in  c^lum  ascendit. 
Ne  igiUur  laborem  respuamus ,  nec  operationem  vitu- 
peremus.  Eienim  ante  caeloram  regnum  bicmaximum 
eapimus  praemium,  ex  ipsa  re  voluptatem  sumentes : 
Don  autem  voluputem  Untum,  sed  et,  quod  multo 
volupuie  majus  est ,  purissimam  saniutem.  Divites 
enim  praeler  insuaviutem  mulUe  aegritudines  inva* 
dunt;  pauperes  autem  a  medicoram  manibus  immu- 
nes  soni.  Si  vera  nonnuniquam  et  in  a^gritudinem 
incidanl,  brevi  seipsos  insUurant,  mollitie  omni  liberi» 
et  corpora  robusu  babentes. 

PauperUn  sapienter  ferentilm»  magna  poiteuio,  — 
Magoa  possessio  pauperUs  sapienter  ipsam  ferentibus» 
tbesaurus  qui  nequeal  auferri,  baculus  firmissimus» 
damni  expers  possessio»diversorium  ab  insidiis  tutum* 
At  oppriiiiitur,  inquit,  pauper ;  sed  majores  insidias 
dires  patitor.  Gontemnitur  paoper  et  conlumeliis  aftt- 
citur;  scd  diviti  invidetur.  Non  Um  expugnabilis  esl 
pauper  quam  dives,  inBnitas  undique  et  dialiolo  el 
insidiatoribus  occasiones  prxbens,  omnium  servus 
propter  mulUm  reram  abundantiam :  in  rouliorum 
indigentia  constitutos ,  el  multis  adulari  cogitur,  el 
com  mulu  iiliberalitate  servire;  pauper  autem  si 
phiiosopbari  sciat«  neque  ab  ipso  diabolo  expugnari 
poiest.  Job  igitur  et  ante  hoc  cum  forlis  csset,  posl- 
qoam  omnia  amisil,  tunc  factus  est  fortior,  et  egrc- 
giam  contra  diabolum  vicloriam  reporUvit.  Praeterea 
vero  nec  injuriam  pali  pauper  potest,  si  philosophari 
scierit.  Quod  eniro  dixi  de  Tolnpute,  quod  ea  non  in 
ciboram  apparatu,  sed  in  comedenlium  sit  affecin 
posita  :  lioc  et  de  contumelia  dico ,  quod  contumelia 
non  ab  infcrenltum  senlentia,  seJ  a  paiicnlium  afTcctu 
constituitur  vcl  dcsiruatur.  Vcrbi  gratia,  raulu  quis- 


piam  in  te  fanda  atque  nefanda  cotivicia  dixit  ?  si  coii- 
tumelias  deriseris,  si  verba  non  acceperis,  et  vuinere 
superior  sis,  contumeliain  non  es  passus.  Et  quemad- 
modumsicorpusadamantinum  baberemus,  etsi  innu- 
meris  nndique  lelis  peteremur,  non  tamen  vulnera 
reciperemus :  non  enim  a  maim  lela  lorquente,  sed  a 
corporibus  palicniibus  vulnera  Gunt :  sic  et  hic,  non 
a  petuhinlium  insania ,  sed  a  patieutium  imbecilliute 
injuriae  et  contumeliai  constituuntur.  Sienim  philoso* 
phari  sciamus ,  nec  contumelia  anici  possumus ,  ncc 
quidquam  grave  pali.  Aliquis  injuriam  iiilulit,  non 
sensisli  nec  doluisti?  nou  es  iiijuriam  passus,  sed  et 
magis  percussisti,  quam  percussuscs.  Cum  enim  qui 
contumeliam  intolit,  plagam  suam  ad  paticntium  znu 
mam  non  pervenientem  viderit,  ipse  majorem  in  mo- 
dom  roditor :  el  Ucentibus  iis,  qui  contumeliam  pa- 
Itnntur,  spontecontumeliarum  plagacontra  mittenlem 
conversa  infertur. 

9.  In  omnibus  igitur  pliilosopbomor,  dilectissimi»' 
et  nihil  nos  inopia  Ixdere  poteril :  quin  et  maxime 
adjuvabil  et  clariores  reddet,  et  omnibus  divitibus  co- 
piosiores.  Quid  enim,  dic  roihi,  Helia  pauperius?  Scd 
propterea  omnes  divites  vincebat,  quoniam  sic  pauper 
cum  essel,  ipsam  paupertatem  ex  mentis  opulentia 
eiegit.  Quoniam  enim  omnem  pecuniarum  copiam 
animi  sui  magnitudine  esse  puUvit  inferiorem,  nec 
pbilosophia  sua  dignam  :  ideo  Untani  pauperiem  ani« 
plexatus  est.  Quod  sl  magna  praesentia  puiassel,  noa 
solani  meloten  possedissel;  sed  ita  viiae  vanitatem 
condemnavit,  et  umquam  lutum  projectum  auram 
omne  despexit,  ut  praeter  amictum  illum  nihil  amplius 
possideret.  Idcirco  rex  paupere  indigebat ,  et  verbis 
nihil  plus  qoam  meloten  habemis  inhiabat,  qui  tan* 
tum  habebat  auri :  adeo  splendidior  piirpura  eral 
melote,  et  regallbus  aulis  justi  spelunca.  Propteret 
et  in  cselum  ascendens,  nihil  alliid  quam  melolen  di- 
scipnlo  rdiquit  (4.  Reg,%).  Guin  hac,  inquit,  cum  dia- 
bolo  piignavi,  et  to  contra  lllum  hanc  armatnram  ca- 
pies.  Yalidum  enim  telum  inopia ,  inexpiignabile  ha- 
bttaculuni,  ei  turris  inconcussa.  Tamqusm  maximam 
herediutein  Elisxus  ineloten  suscepit  :  etenim  vero 
maxima  fuit  beredius,  omni  auro  ^  pretiosior.  Et  eral 
posihac  diiplex  Helias  ille,  iU  ut  sorsum  Hetias,  et 
deorsum  Hciias  esset.  Novi  vos  justum  illnm  beatum 
pulare,  singulosquc  cupere  eum  ipsum  esse.  Quid  igi- 
tur,  si  vobis  denionstravcro  quod  aliud  illo  multo  ma« 
jus  onines  sacris  niysierlis  imbuti  receperimus? 

Locus  invgnis  de  S.  EucharisilfB  veritale.  —  Helias 
nempe  meloten  discipolo  rdiquit ;  Filius  autem  Dei 
asccndens,  suam  nobis  carnem  reliquit;  sed  Helias 
quidem  exutus  ,  Ghristus  aiitem  et  nobis  reliquit,  el 
ipsam  habens  asccndit.  Nc  igitur  animu  concidamus  , 
neque.lamentemur,  neque  temporom  dilficultatem 
limeamus.  Qui  enim  sanguincm  suum  pro  bmnibus  ef- 
fundere  non  recusavil,  et  carnem  suam,  et  rursus 
ipsum  sanguinem  nobis  communicavit,  quid  pro  salote 
uosira  faccre  recusabit?  Hac  igiiur  spe  fidenies  ipsum 
coniinue  rogcnius,  et  precibus  supplicationibusque 
*  kWiimlapidepretioto. 


^7  S.  JOANNIS  GUaYSOSTOtfl  AACHIEIP.  GONSTANTHiOP  M 

vacenius,  cl  rcliqu.u  viriuiis  cum  oniiii  diligentia  cu-     censeri  conlingaty  graim  et  benignitate  Domiiii  nosirf 
ram  liabenmus,  al  ct  instnns  Tugiamus  periculum^  et 
ftitura  asseqiiamur  bona  :  quibus  nos  omoes  dignos 


Jesu  Ciiristi ,  per  qoem  «I  emnqilo  Pairi  § lefia)  wia 
cimi  Spiritu  Sancto,  iu  attciiU  saBeakinm.  Amoii. 


IN  PAOFECTIONEM  EHSGCMPlI  FLA^VIAKIi  FRO  CITITATE  AD  IMPBRATeilSlE  LBOATfOinnf  OBEtJNtlS  ?  BT 
QUODNiLai  VEBUM  8IT  JBtUNtVV  :  «T  QUOB  OBTRAHfiRB  QUA«  HUUANim  GORPUS  GOMEDERE 
mVS  8iT  :  ET  DE  JUGULATIS  PROPTBR  SEDITIONBM  :  ET  ADTERSUS  EOS  gUI  QUEaBRANXLR, 
MULTOS  'iWNOXlOS    GAPTOS  BSSB  *. 


BOmUA  111. 

1.  FiawMM  imperatorem  piacaiurtt$  C<m{an(in<h' 
poHm  petiawL  — 'QuaRdo  ad  sedem  hane  derelictam 
•l  iDagistro  vacoam  respicio,  gaudeo  siinul  et  bcrj- 
iQo :  lacrymo  quidem «  quod  praesefHeiM  tion  video 
patrem*;  gaMdeo  autcro  quod  pro  salitie  nostra  pro- 
fesM^  ai»iii  latilmu  popnluni  a  fiirore  linperaioris 
erepturus.  Hoc  ei  vobis  ornanientum  est ,  el  4tli  oo- 
roiio;  oniftmoiilimi  voltfs,  qiiod  lalom  «itis  sortiii 
|Mr«m ;  et  iili  ieorona,  quod  circa  Alios  lam  tienignus 
wt«  et  a  Ciiri$to  4ietiim  per  opera  oonGrmarorii.  Aii- 
djens  enim  ilM;  Pa$tar  komu  mtimmn  tuam  pomt 
pro  wbm  {Joan.  10.  41),  abiH  pro  nobis  onuiilMW » 
animam  «uam  positurus,  etsi  nwila  enmiqa»  ipsnm 
abive  probilMyretit ,  et  inanere  eogereait :  primo  a!(aa 
mI  ubimam  provoou  seimetniem ,  ^^ooea  oorpona 
imheoUUus ,  et  anoi  AemiMiB »  eA  aaodas  celebriiaAis 
««n^s«i|as.«  Ad  hjaDC  unica  «oror  in  extromo  eonfltitula 
^lwiAu.  Sed  l«men  ot  cpnsaoguiMratem  despexli,  ei 
«tMBotiitom»  eli«ibeeittiutem«  et  leinfioris  diOiouUa- 
IM«  ei  itiueris  asperltaiem :  et  omnilvis  vos  vesirain* 
fno  «aluiemipraefmoens,  hm  •omniA  vineula  disrupit » 
ei^n  juveAii  Artur  8eneK«iiMiic  alatus  animi  magnl- 
tMdine  jfoeN».  Si  «rtm  CiirisMK,  inquit,  scipsum  pm 
UiiiM»  4edit,  faa  wenMis  nos  exeusaiione  et  yenm 
dy;ni«  taoli  cuatodiam  popnU  credilam  babentes ,  et 
non  eljgentas  omnia  et  (aoere  et  pati  pro  creditoruni 
QObissecuritate?  Si  enim  patriarclia,  inquit,  Jacol» 
pecMdibus  prsepositus ,  oves  irrationaies  pascens,  et 
homini  rationem  redUiuuruSy  nocies  ducebat  insoimiea» 
el  jscsium,  jgclu ,  omneroque  aeris  intemperiem  lere- 
hat«  ut  noll9  iliaram  pecodum  perirel  {Gen.  29): 
mullo  in^is  Aos  non  irnuionalibtts,  sed  spiritualibos 
ovilmspr»|iesi4os,ot  non  homini,  sed  Deo  prsfeciurm 
(mins  ratioQfim  ^eddiiuros ,  ad  nihil  torpere  et  teiKi* 
Tersari  «tporiet  oorom ,  quae  gregem  jnvare  possinU 
Sed  quanto  melior  grex  iste  f  rege  illo ,  et  brutis  qtti-* 
dcm  homineo^  hoiBioihus  vero  Beos :  lanto  ma|us  et 
nos  vebemeniijttsque  siudiiun  ci  diligeniiaffl  exbibere 
oporut.  Novit  ilLe  plaoe,  non  pro  ttoa  sibi  nune  clvi» 
Ute  ucfoiium  esse,  sed  pro  Orieme  toio.  Civiiatttoi 
cuim  sob  Orienie  posiururo  eaput  et  maier  estciviua 

«  fltnltts  Insavll.  el  In  qulbosdam  ifss.  habel :  /n  pro* 
fedkmem  qwmsuieepU  epitc^pm  Anlioehmm  Flavitmt^ 
pro  eivilate  ad  imperatorem  Theodosbm  legationem  obtene^ 
Mwiarum  in  gtamae  cama ;  et  ifuod^  amd  Deum,  retfim 
dknUadprmaleat  saeerdotmm^  el  qnid  eU  vermn  iejnr 
mumt  quamque  ob  caueam  KinwiUB  ipsa  bruta  ammantui 
ffjnnare  cwmerim ;  et  quod  detrahere  quam  Immanttm 
€Qrpu$  comedere  pejus  sU;  ei  poOremo  de  jugutatu,...  cae- 
tera  ut  supra. 


nosira :  proplerea  omne  periculum  subiit,  et  luhil 
nium  hic  retinerc  poiiiit.  Ideoque  booas  fore  sfick 
opportuniiaies  spero:non  eniin  tantam  fieduliutem 
et  curam  Deus  despicict,  ncque  scrvum  suum  infeciis 
rebiis  reJire  p.nniltet.  Novi  «juod   untum  coram 
posilus,  ct  religiosum-lmperaiorem  conspicatus,  ex 
aspectii  sdo  stalim  iiam  comprimere  poierU.  Sau- 
ctoruin  enim  non  tanlum  vcrba ,  scd  et  ipsi  vullus 
spirituall  grniia  pleni  sunl.  Ilic  vcro  e(  miilia  sajpiautiu 
plenus  est,  et  cum  divinaruni  Icgum  sit  peritus«  ad 
ipsum  dicct,  quod  et  Moses  ad  Deuin  :  Si  diaiitlis  qui' 
dem  ipsis  pecvatum^  dimitte;  si  nou  aulem^  et  me  oc- 
clde  cum  ipsis  [Exod.  52.  31.  52).TaIia  enini  sancio- 
rnm  vlscera;  cum  filiis  niorteni  quam  siue  ipsis  vitam 
dulciorem  esse  puUnt  Adjiciei  a  lempore  palroci- 
irinm,  et  sacrum  pascha  proponel,  commemoraUitque 
fempus,  quo  orbl  terrarum  lcJti  Christus  peccata  re- 
misll;  Dominum  imitari  exhortahilur,  et  paratokc 
fttius  dccem  mlirium  lalentorum  el  centum  denario- 
rum  Ipsum  commonehit.  Novi  palris  nosiri  fiduciainj 
non  duhitabit  Ipsum  per  hanc  similitudinem  ierrere 
et  dicere  :  Vide  ne  forte  et  lu  illo  die  audias  :  Sehe 
nequam^  omne  debitum  tllud  dimisi  libi^  quonittmrO' 
gasti  me;  oporubat  et  te  dimUtere  conservis  tuts  {Malih, 
i%.  54.  53).  Tlbi  Ipsi  magis  quam  illi  prodes,  in  pau- 
coriim  dlmlssione  peccatorum  ,  majorum  oblivioncm 
recipiens.  Addcl  prsdictls  ci  orallonem  Illam ,  quani 
qoi  saeris  tpsiim  initiarere  mysteriis,  oranlem  dicere 
doe«enmt :  Dhnitte  nobi$  de^ta  metra ,  sfenf  tt  nos 
i^tinfflimM  debitmibHs  no$t9H  {Mat^.  «.  12).  Ad  liiee 
docebit,  non  commune  civUalis  foisse  peecatttm ,  sed 
hominttm  <ivoramdam  «xieniomm  et  advenarum, 
nihtt  emn  ratione  farientium ,  eed  cum  attdacia  ei 
omnl  seelere :  nee  Justuni  essc  |>ro  pancomm  lemc- 
riute  unum  diripi  civiutem,  et  eos,  qnl  niliil  Hijnste 
fecerunt,  pwnas  luere.  Alioquin  etsi  omnespeccasscni, 
dignas  dedissent  panas,  tot  diehus  timore  consam- 
pii,  et  per  singulos  morl  dles  exspectanies,  pttlsi , 
exsttlanles ,  reis  miserabllifls  viventes ,  sangttincm  in 
manibns  gesunles ,  et  de  vUa  sna  non  conHdentes. 
HsEC  tibl  poena  sulllcHil :  ne  uUerios  Ira  proeedns : 
mitem  tibi  stipernnm  Jndicem  per  httmaniutem  1« 
conservos  redde :  coglu  urhis  magnUudlnem,  ct  qttod 
non  de  una ,  vel  de  du:rtHis ,  vel  irih«s ,  vel  dccem 
ammabus  nnnc  nobis  est  consideralio ,  sed  de  milli- 
bns  et  infhiitis,  de  totws  orbis  capite.  Hac  cst  civius, 
in  qna  prlmuin  appelUti  Chrisaani :  bonora  Chrislnm, 
revercre  eam ,  f|oa5  prima  nomen  hoc  omnibtts  deai- 


» 


Ab  PePtJtDil  ANTIOCHENOM.  HOMIL.  iH. 


60 


ubenttealaiti,  liibliai»him>iswrmii.  Nttnc  hoc  pri- 
tnvm  el  sdmii  tt)  pnncipes  fbcint»  patralmn  est,  et 
ciTitattfi  niores  ointie  prttiericam  tempns  testatinr.  91 
enhn  oohtfiftie  aedltidiies  moterct,  improbiiatom  con- 
dcmnare  opoiferet;  si  tcro  aemel  boc  omm  toniporo 
acftdtt,  certum  esi  qood  non  civiutis  monmi  em 
t)cecaiiim ,  sed  eonim  qoi  impodenier  oi  Cemere  in 
civitdiem  imiperunl,  isia  insania  fuit. 

S.  Hxc  sacerdos  et  plura  bh  com  mnfori  dicet 
fidueta  :  Ikpc  Imperator  audiet :  et  ille  humantts,  el 
blc  fMelis ,  iinde  utrimquc  bonam  babemos  spem. 
Pins  aiitem,  qutim  magtstri  fidei  atqoe  Imperaioris 
h«naniiali,  Dd  miseHeordi»  fidimus  :  nam  et  rogato 
fanperatori,  et  roganil  saccrdoti  ipse  medhis  assistet, 
Imperaioris  eor  eniolliens,  sacerdotis  Itnguam  exci^ 
tana,  bi4«s  terba  oecondans,  flKifs  mentem  prspa- 
nna,  m  fndidgONior  dteu  auaeipiat  ^  pelicionibtts 
fiwmm  eiviuvioin  omnium  noslra  Cbrislo 
tom  fropnr  i^ogMUormn,  tmn  propior 
rcstiMi  tbiniem  :  ei  sicol  Pciras  inier  aposioloo 
primiia  Cbrisium  pimdicaril ,  ste  «mer  errii»tes,  sicnl 
jam  dh4,  b»e  prlina  lamqoam  ooronam  admirabilem 
Cbrisilonorwn  hHU  appellalionem.  8i  wro  obi  do^ 
cem  mntnm  }Mfll  esaont,  omiM  lnbHanios  Doos 
saltos  se  factomm  promisii  (Gen.  f  S.  8i)  t  «M  non 
deoem  et  Tfgwii^  nequo  Ms  loHdom  oolom,  sodimdlo 
phnres  «imt  Deom  com  omni  dillgonibi  colentes,  quo^ 
modo  non  oporiei  bona  spororo,  ol  de  eommunl 
Dosini  omnmn  sotate  contdero  t  Audlri  muliosdi* 
cimles,  Mitm  regh  Umk  hm  mmUi  (Prw.  %%.  f  «K  «I 
aninto  eonoidonles  ot  lamon<a«les.  Qnid  igitur  adTCr* 
sos  illoo  «eemuft?  Qul  dlkil :  i4ipi  #i  o^nl  rimnf 
p«scfiiiw>,  «l^wte  IM  AoNf»  fUMOfO^  e(  I0O  lom 
b<m  pdm  emmdei  {im.  f  f .  6.  7) :  et  bmic  loonom 
reddore  o«em  poleril  mansoeum.  Supplioemos  igiior 
ipoi,  et  ad  tpsmn  loganiones  mitumos»  01  Inperaiorto 
anioHMn  poniiuseorripioi,  etab  omni  nos  liisionli  aii* 
gnnia  Hberabii.  i^aler  iiUc  kfl^tionem  obit,  nos  hiiio 
ad  caclonmi  rogem  mitumos  legaiionem,  ipsum  pro- 
eibus  acyaTemus.  Molium  Ecclesiic  communio  potosi» 
si  .inima  dolenio,  si  eorde  coniriie  prcces  emiuaimis* 
Non  opos  esl  inare  transire,  non  opus  esi  lotigam 
suliiro  peregriBatioAem  :  singuli  ac  singols  ei  ad 
Ecdesiain  oecttrronies,  ot  domi  manentes  muUo 
Denm  sUidio  intoeemtts,  ol  omnino  «upplicaiionibua 
annueu 

Hras  whanMer  cHpU  ut  homtMi  ad  ipium  eonfvh 
gima,  —  Undo  lioc  mamlestum  ?  Qnod  vehemcnier 
GH|Mal  ffios  ad  ipsum  semper  confogercy  in  oinnibus 
ipsum  defirecari^  et  nihil  abftquc  ipso  vd  facere  vel 
dicero.  liomincs  enim,  quando  ipsis  assiduo  negotiuni 
focessimiis  pro  rebus  noslris,  toipent  el  tcrgiversan- 
tory  et  «gre  fcrunt ;  Deus  autem  prorsiis  in  conira- 
rium  ;  non  cum  ipsi  continue  oocurrimus  pro  rcbus 
noslris,  sed  cum  noo  hoc  facirous,  tunc  maxime  in- 
dlgnolar.  Audi  igilur  quid  Judsis  objiciat,  dicens  : 
Fedtti»  cantiliumy  ef  non  per  me ;  et  pacta^  et  non  per 
optrieam  meum  {M*  10.  f  >4  Talis  onim  amontium 


consuetttdo  :  omnla  adamalorum  negotla  por  se  (ieri 
fdnnt,  et  slne  se  illos  neque  fhcerc  quidquam,  nequo 
diccre.  t^pierea  et  Deus  non  hic  lantum,  sed  et  alibi 
fdem  rursus  exprobrans  dicebal :  Regnaveruni,  el  non 
per  fne  :  Imperavemnt,  et  non  iigni/icaverunt  mihi.  Ne 
iglttir  torpenmtis  contintie  ad  ipsum  confugerc ,  et 
qtaod  grav^  focrit,   ortinino    rcmcdium  conveniciis 
acclpiet.  Tcrruii  !iomo?curre  nd  supernum  Domi- 
num,  et  nil  graire  paticris  :  slc  aniiqui  calamiuies 
aTcriebnnt,  ^non  tnntiim  viri,  scd  el  mulicres.  Fuit 
quftdam  mutler  Mcbriica,  Esiher  nomine :  hacc  Esilier 
nniversom  Juditortim  populum  internecione  delcn- 
dirm  sic  cripult.  Postqunm  Persarum  rex  omncs  pas* 
Sim  ludacos  intcrimi  Jussii,  cum  nullus  essel  qui  con« 
tra  imm  ilHus  obsisiere  possei,  splendidiorem  vcstitum 
exuU  mulicr,  ct  sncco  nmicla ,  ct  cinere  suhstralo  » 
divinx  clemenliae  supplicnhnt,  ul  secuin  ad  regcm 
iiigrederelur,  cl  Imc  prec abnlur : Grata^  Domine,  fae 
terba  mea^  et  da  scrnionem  ornatum  in  0$  meum  (Eslh. 
14. 15).  Hxc  ct  pro  inngistro  nos  nunc  Deum  orcnius. 
Si  eniro  mutier  pro  Judxis  bupplicans  barhariciini 
cobibere  furorem  potuit  :  mullo  mngis  doclor  nogier 
pro  tnnu  civliate,  et  cum  tanln  Ecclesi:i  siipplicnns  , 
benignissimum  el  initissimum  biinc  lutpcntorem  fle- 
ctere  polorit.  Si  cnim  pcccata  iii  Denm  solvcndi  po« 
tcstatcm  accepit,  ninUo  magis  in  bominein  patraU 
dcstruere  et  delere  poteril.  Priuccps  est  hic  quoqiie, 
01  quidcm  lllo  honornlior  *  :  etcnim  ipsum  regium 
caput  sacrac  legCs  rerentes  hujus  tunnibiis  sui>jcce« 
ruiil  :  cl  quando  aliquid  boni  cxlilus  rcqiiiritur,  rcx 
ad  saccrdotem,  non  sacerdos  ad  regeni  confugere  so* 
Uttis  esl.  Rabel  lilc  quoque  jUbtiti»  loricam,  hnbct  ct 
cinguhim  veriiaiis,  habet  ei  calcenmenta  multo  ho- 
ncsliora  ab  evangelio  pacis  :  habet  et  gladium,  noii 
exferro,  sed  spiriius :  habel  etcoronam  cnpili  iinposi^ 
tiin.  Splcndidior  Iixc  armatiira,  preliosiora  iixcnrma, 
major  fiducia,  major  vis.  lUque  et  pro  principnlus 
.  magniiudiue,  ei  propria  magnaiiimiute,  et  anle  rcli- 
qua  oinnia,  pro  lirmn  in  Dcum  spe,  cum  mulu  fiducia 
el  prudeiitia  Iniperntorcm  alloquetur. 

5.  Ne  igitur  de  saluie  nosira  dcsperemus,  sed  sup- 
plicemus,  precemur,  peiamus,  oremus,  ad  superiium 
Regem  multis  cuni  lacrymis  legationem  mitiamus : 
habemus  el  jcjunium  lioc  cooperans,  in  liac  pulclira 
Icgatione  nobis  adbaerens.  Sfcui  itaque  praeterita  hye< 
me,  et  aesUte  apparenle,  nnuU  navim  itl  marc  dedii- 
cil,  miles  arma  dctergei,  equumque  ad  bellum  parai, 
agricola  acuit  falcem,  viator  fiducix  pienus  longum 
iier  aggredilur,  el  ad  certamina  pugi)  exspolinlur , 
seque  denudal  :  sic  ct  nos  jejunio  umquam  xstato 
quadnm  spiriluaUappareute,  et  arma  tamqunm  mililcs 
abstergnmus,  falccm  acuamus  umquani  agricolae,  ct 
tamquam  naulae  contra  absurdarum  cupidiUlum 
fluctus  cogilaliones  opponamus,  et  ceu  Tiaiores  ad 
caeliim  iter  iusliiuamus,  ei  quasi  pugiles  ad  cerumina 
spoliemur  ;  fidelis  enim  et  agricola,  et  gubeniaior,  el 
miies,  et  athleu,  et  viator  est.  Idcirco  Paultts  qooqiie 


Post,  honoraHor,  qnlten 


ei  magh  remrnim. 


51  S.  JOANNIS  CHKYSOSTOMi 

dicit :  Non  eil  nobi$  lucta  advenut  sanguinem  et  car- 
nem,  ted  advertuB  principatut  el  potettatet :  indutte  igt" 
tur  armaturam  Dei  [Ephes.  6.  12).  Vidisti  alhletam  ? 
vidisti  militem  ?  Si  aihleta  cs,  nudum  in  certamen  ^ 
te  descendere  oporiet ;  si  niiles,  armatum  ad  pugnam 
consistere  necesse  est :  quomodo  igitur  luec  utraque 
siniul  essc  possint,  et  nudum  esse,  et  non  nudum  : 
et  indiitum,  et  non  indulum?Quo  tandem  modo? 
ego  dicam.  Ezue  yiiae  negotia,  el  athleta  facius  es  : 
indue  arma  spirilualia,  et  factus  es  miles.  Teipaum 
vilo!  curis  denuda ;  luctae  enim  tempus  est  ;  arma 
spiritus  iiidue ;  bellum  etiim  nobis  contra  dsmones 
couflauim  est  grave.  Proplerea  et  nudum  esse  opor- 
let,  ut  nullam  diaboiu  iiobiscum  luctanti  ansam  pne- 
henmus,  ct  undique  armari,  ut  nusquam  letalem 
plagam  accipiamus.  Escole  animam  tuam,  et  spinas 
excide :  semina  vcrbuni  plctalis,  pulchrasphilosophiae 
planlas  insere,  ei  cum  mulia  diligenlia  repastina,  et 
agricola  factus  es,  tibique  dicct  Paulus  :  Laborantem 
agricolam  oportet  primum  fructut  percipere  (2.  Tim, 
^.  6).  Hanc  et  ipse  artem  tractabat :  idcirco  Corin« 
thiis  scribens  dicebat :  Ego  plantavi^  ApoUo  rigavit « 
Deus  autem  incrementum  dedit  (1.  Cor.  3.  6).  Acue 
falcem  luam,  quam  per  crapulam  hebetasti,  acue  per 
jejunium,  aggredere  iter  in  caelum  ferens,  asperani  et 
angusiam  viam  altinge  et  ambula.  Quomodo  autem 
poleris  ot  aitingere  ct  ambulare  ?  Castigaus  corpus 
iuuin,et  in  servitutem  redigens :  ubi  enini  via  angusia, 
magnum  impedimentumestcarnisexcrapula  obesitas. 
Absurdas  undas  concupisccnlianim  reprime,  repelle 
impfobarum  hyemem  cogitaiionum,  serva  navigium, 
multam  ostende  peritiam,  et  faclus  es  gubemator  *. 

Horura  antem  omnium  uobis  maleria  jejunium  et 
roagisicr  est,  jejunium  autem  dico  non  hoc  vulgare , 
sed  acciiralum  jejunium  :  non  tantum  ciborum  absti- 
nentiam,  sed  et  peccatorum  :  non  enim  jejunii  nalura 
jejunantes  eruerc  valet,  nisi  congrua  cum  iege  fiat. 
Etenim  atbleta,  inquit,  Non  coronaiur^  rnn  Ugitime- 
certaverit  (2.  7tm.  2.  5).  Ne  igilnr  inter  jejunii  labo- 
rem  a  jejunii  corona  excidamus,  discamus  qualiter  et 
quomodo  hujusmodi  negotium  tractare  del>eamus  : 
quoniam  et  Pharisseus  ille  jejunavit,  scd  post  jeju- 
nium  illud  descendit  inanis,  et  jejunii  fructibus  va- 
cuus  :  publicanus  non  jejunavit,  et  Pharisaeum  jeju- 
nantem  praecessit  non  jejunans  {Luc.  18.  10-14),  ut 
discas  quod  jejunii  utilitas  nulla,  nisi  et  reiiqua  omnia 
consequantur. 

Jejuttii  utilitat  nulla,  nisi  a  vitiis  abstineamus. —  Je- 
junaverunt  Ninivitae,  et  Dei  misericordiam  ellcuerunt : 
jejunaverunt  et  Judaei ,  et  niliil  profecerunt,  sed  cul- 
pati  abierunt.  Quia  igilur  tanlum  jejunii  periculum 
est  nescientibus  quomodo  jejunare  oporlet ,  jejunii 
leges  discamus ,  ne  in  incertum  curramus ,  nc  acreiii 
verberemus ,  neu  pugnaiites  cum  unibra  dimiceinus. 
Medicina  est  jejuniuni ,  scd  medicina  licct  millics 
utilis  sit,  pcr  uientis  imperiliam  inutilis  saepe  01;  nam 
nosse  oportet  et  tcnipus  quo  ipsam  adhibcre  opus 

*  unns  :  fn  stadium. 

*  Aliquot  Mss.,  Gubemator  optimus, 


ARCHiEP.  CONSTANTiNOP.  M 

sit ,  et  ipaius  medicamenti  quintitatem  et  corporia 
temperiem ,  et  regionis  naiuraro ,  ei  anni  teropus ,  el 
congruum  victum,  et  multa  alia;  quorum  si  quodiiliei 
praetermissum  fuerit,  reliquis  omnibu8,qQae  dicta 
8unt ,  nocebit.  Si  autem  ubi  corpori  mederi  oportet, 
tanta  nobis  opus  est  diJigentia  :  multo  magis  cam  ani- 
mam  curemus ,  et  cogitationibus  medeamur ,  omnia 
scruiari,  et  cum  omni  sedulitate  considerare  necesse 
est. 

4.  Yideamus  igitur  quomodo  Ninivita;  jejunaverunt, 
et  quomodo  ab  illa  liberati  sunt  ira.  Homines ,  et  ju* 
menta',  et  oves,  et  boves  ne  pascatuur  {Jon.  3.  7),  inquit* 
Quid  dicis?  dic  niihi;  et  iHiita  jejunant,  et  equi :  et 
mult  sacco  vestiiintur  ?  Etiam ,  inquit :  sicut  enim « 
divite  aliquo  mortuo,  non  bervos  solos  et  ancillas,  sed 
et  equos  necessarii  saeco  amicientes ,  et  agasonibua 
tradentes  ad  sepulcnim  sequi  jubent,  calamitatis  ma* 
gniiudinem  ostentantes ,  et  omnes  ad  misericordiam 
allicientes  :  sic  et  civitate  illa  de  extremis  pericli- 
tante ,  et  brutam  naturam  sacco  circumtexerunt  et 
jejunii  jugo  subjeceruni.  Non  iicet  brutis  sermone  Dei 
iram  discere ,  discant  fame,  quod  a  Deo  infligatur 
plaga  :  etenim  si  dirueretur,  inquit,  civitas,  non  un- 
tum  nostri  inhabilantium ,  sed  et  horum  una  esset 
communis  sepuilura.  Quae  igitur  poense  partem  habi- 
tura  sunt ,  ea  jejunii  quoque  partero  capiant.  £t  aliud 
quiddam  tunc  fecerunt ,  quod  et  prophetae  faciunt : 
etenim  llii  cum  flagellum  aiiquod  Intoierabile  de  caelis 
ferri  viderint,  atque  puniendos  sine  fiducia  esse,  coii* 
fusione  plenos ,  neque  venia  neque  excusatione  ulla 
dignos,  nec  habeaut  quid  faciaiit,  nec  uiide  condein* 
natis  praebeant  pairocinium,  ad  bruta  conrugiunt ,  ct 
illorum  mortem  deploMntes ,  ex  his  supplicationem 
faciunt ,  miserabilem  ct  luctuo^am  ipsorum  pemiciem 
proponoiites.  Cum  igitur  faines  olim  Judaeos  compre* 
hendissel ,  et  multa  rcgioiiem  siccius  premeret ,  et 
omnia  consumerentur  :  unus  prophetarum  dicebat : 
Resilierunt  juvenca  apud  prmsepia  sm ,  fieverunt  ar- 
menta  ^oiim,  quoniam  non  erant  pascua :  omnia  jumenta 
tm(B  respexerunt  ad  te,  quoniam  exsiccaim  sunt  emis* 
siones  aquarum  {Joel.  1. 17);  alter  ex  sicciUte  naia 
mala  lugens ,  riirsum  sic  fere  dicit :  Cervas  in  agro 
pepererunt  et  dereliquerunt ,  quomam  non  erat  herba 
'  {Jer.  U.  5) :  onagri  in  sallibus  tubstiterunt,  atiraxerunt 
tentum  sicut  draco:defeeerunt  ipsorum  ocuHtqwmiam  non 
erat  fosnum.  Propierea  et  hodie  Joei  dicentem  audi- 
stis :  Egrediatur  sponsus  e  cubicuio  i«o ,  et  sponsa  e 
thalamo  suo  ,  infantes  sugentes  ubera  {  JoeL  1. 16  ). 
Qna  de  causa ,  dic  mihi ,  immaturam  aeUiem  ad  sup- 
plicaiionem  vocat?  Nonne  certum  est  quod  *  propler 
eamdem  ipsam  causam?Quoniam  ehim  omnes  viri 
xiate  perfecti  exacerbaverunlDeum,et  ad  iracundiam 
concitaverunt,  iElas,  inquit,  peccatorum  expers  irato 
supplicet.  Sed  utdiccbam,  videamus  quid  Undem  sit, 
quod  incvilabilem  illam  iram  solverit :  nuiii  jejunium 
solum  et  8accus?Nequaquam,sed  totiusvilaemuuiio. 
Undc  hocmanifeslum?  Ab  ipsis  propheticis  verbis. 

*  juxta  savilium  addidimus :  fionm  certm  est  quod. 


55 


AD  POPULUM  ANTIOCHENIJM  HOMIL.  UL 


M 


De  Dei  eoim  ira  loquulus  et  illorum  jejunio ,  Mem 
coiicUmtiooem  et  coDciliatiouis  causam  diceus,  sic  in> 
quit»  EtvidU  Dfut  operaip$orum{Jon€e  3. 10).  Qualia 
opera?quod  jejunaveront  ?  quod  saccum  induerunl? 
Niiiil  bonim,  sed  bxc  omnia  taceiis  inlulii :  Quoniam 
conunus  eU  qmque  a  tm  swi  maUt ,  et  poBniluit  Do' 
mmm  malt^  quod  ipm  u  facturum  dixerat.  Ceniis 
quod  Don  jejaniura  periculo  erlpuii,  sed  vits  mutatio 
Deum  barbaris  placatom  et  benevolum  reddidit? 

Jijunii  uera  roiio.  —  Eaec  dixl ».  non  ot  jejuiiium 
contemoamD8,sed  ot  jejonium  bonoremus :  bonor  eoim 
'  Jejunii  non  ciboromabstiDentia,  sed  peecatorum  fuga. 
Ita  ot  qui  ciborom  abstioeDtia  laotum   jejunium  de- 
finiat,  18  maxime  Ipsum  vituperet.  Jejonas?  demonstra 
mibi  per  ipsa  opera.  Qoalia ,  inquis«  opera?  Si  pao- 
perem  videriSy  miserere  :  si  inimicum  videris,  conci- 
iiare  :  si  amicom  laudabiliter  agentem  videris,  ne  in« 
^deas :  si  mulierem  videris  speciosam ,  praeiereas. 
Non  eoim  os  tantum  jejonet ,  sed  ct  oculus,  et  audi- 
tos ,  et  pedes,  et  manos ,  et  omnia  corporls  Dostri 
membra  jejuoent.  Jejunent  manus  a  rapina  etavarilla 
mund»  :  jejunent  pedes  ad  iliiciU  spectacula  cursum 
reprimeDies  :  jejunent  oculi  discentes  numquam  for- 
mosis  obtuUbus  insilire,  oec  alienas  curiose  pulcbri- 
lodioes  spectare.  Gibus  enlm  ociilorum  spectatio : 
sed  si  illegiiima  sit  et probibit» ,  Jejunio  nocet,et 
omnera  aoimse  saiutem  sobvertit :  si  vero  l^itioia  el 
concessa,  ornat  jeJoDlom.  Eteoim  absordissimum 
esset ,  ctbtim  somcDdo  etiam  a  coneessa  abstinere 
esca  per  Jejunium ,  oculis  antem  uieiido  etiam  probi- 
bium  aitingere.  Noo  comedis  caroes  ?  oeqoe  iasciTiam 
per  ocuios  baorias.  iejunet  et  auris  :  aurium  autem 
jejttmum  detracOones  et  calomoias  oon  suscipere. 
An^ni  euhm  tmum  non  tuteifues  {Exod.  iS.  1), 
ioqoit. 

5.  Jejonel  qooqoe  os  a  verbb  turpibos  et  convicto. 
Qoae  eoim  olilitas  com  avibus  qoidem  et  piscibos  abs- 
Uneamos,  fraires  vero  mordeamus  et  comedamus  ? 
Deirabeos  frateroas  caroes  comedit,  proxioii  cariiem 
moroordii:  proplerea  el  Paulos  terruit,  dicens  :  Si 
auiem  vo$  iumeem  morde^  etcomedilie,  videte  ne  ab 
nmcem  cemmumoM  ( CM.  5.  i5 ).  Non  inOxisU  dentes 
canii»  sedanimas  malediclum,  improbam  suspicionem 
inixisti,  vulDerasUJonomerisaflrecisUmaUs  et  tei- 
psoip,  el  illom^i  alios  piores :  eteDim  audientem  pejo- 
rera  fecisU,  proximom  calumnians :  sive  enim  peccator 
sit,  tom  segoior  111,  peccaU  commuoicatorem  nactus : 
sive  Jostos  sii»  io  arrogaoliam  toilitur,  et  inflatur  ex 
aliorom  peocalo,  magoa  de  seipso  senUre  persuasus. 
iDsoper  commonem  Ecclesiae  sutum  Issisli:  non 
enim  omnes  aodieoles  peccatorem  soium  accosanl, 
sed  opprobia  CbrisUanorom  genti  infligontor :  nec 
aodias  infideies  dicere,  ilhim  fomicatorem  esse  et 
iissolDium,  sed  im>  eo  qoi  peccavit,  GbrisUaoos  omnes 
calumDiis  insecUri.  Ad  b»c  Dei  gloriam  bbspbemari 
fecisU  :  sicot  enim  oobis  laodabiliter  TivenUbos  Dei 
nomen  glorificator,  sic  peccaoUbus  Maspbemator  et 
contomeliaafficitar.Qoartom,  maleaudientem  podore 
aflecisUy  et  sic  impodenUorem  reddidisU,  iniroicom  e( 


bostem  faciens.  Quintom,  teipsoro  proo»  el  casUga- 
Uonis  reum  fecrsU,  negoiia  ad  te  nibil  atUnentia  texcns. 
Ne  quis  enim  boc  mibi  dicat,  Tonc  detrabo,  cum  falsa 
dico;  si  autem  vera  dico,  minime.  Nam  licet  vera 
loquens  male  dixeris,  et  boc  esl  crimen :  etenim  Plia* 
risxus  ille  publicano  veridicus  maledixit  (  Luc.  18. 
il  )y  sed  Umen  boc  ipsl  nibil  profuit.  Nomie,  quxso, 
publicanus  erat  publicanus  el  peccator  ?  Coique  cer- 
lum  est  quod  publicanus  erat ;  sed  quoniam  ipsum 
vituperavil  Pbarisxus  ,  abiit  omnibus  amissis.  Vls 
fratrem  corrigere  ?  Lacryma,  ora  Deum,  seorsum  ap- 
prebeusuni  admoue,  consule,  exboriare  :  sic  et  Pau« 
lus  facicbat ;  Ne  iterum  cum  venero^  inquit,  hunttliet 
me  Deut  apud  vot^  et  lugeam  multot  ex  iit^  qui  ante 
peccaverunl^  et  non  egerunt  ptenUentiam  tuper  immuu* 
dilia,  et  formcatione,  et  imputUciHa  quam  getterunt.  (3. 
Cor.  12.  21  ).  Declara  cariuiem  erga  peccaiorem  : 
persuade  ipsi»  quod  consulenset  curans»  non  traduce- 
re  volens,  peccaU  ipsumcommonelacis:comprebende 
pedcs,  osculare,  ne  erubescas,  si  modo  vere  mederi  vis. 
Confetno.  —  H«c  el  medici  fadunt  Kepios » qoi 
difflciles  aegrotos  babent;  deosculantes,  rogantesper* 
suadenl  saluUrem  sumere  medicinam  :  iu  tu  quo- 
que  fac,  sacerdoU  vulnos  manifesu  :  boc  est  coraniis, 
boc  providentis,  boc  consulenUs.  Non  solos  autem 
maledicos,  sed  et  alils  detrabi  aodieDies  ^dmooeo 
aures  obstruere*  et  propiieum  imiiari  diceiitem  .'  De^ 
trahentem  teer^o  prommo  tuo^kunc  pertequebar  { PtaU 
iOO.  5).  Dic  proximo,  Habes  aliquem,  quem  laudes 
etcommendes?  auresaperio,  utungueou  susciplam; 
si  vero  male  veUs  dicere,  vcrbis  ingressum  obturo  : 
noD  enim  siercus  et  coenum  accipere  susUneo.  Quod 
mibi  lucrum,  si  didicero,  illum  esse  iroprobtun  ?  imo 
maxlmum  nocumeniom  ex  boc,  el  extrema  Jactura. 
Loquere  ad  ipsum  :  curemus  nostra.quomodo  pecca- 
torum  raUonem  reddamus,  et  curiosiuiem  banc  el 
operosam  iDdagalionem  circa  vitam  nostr.^m  exliibea* 
mus.  Qiiam  enim  habebimus  excusaUonem,  quam  ve* 
niam,  cum  iiostra  ne  in  mentem  quidem  veniant, 
aliena  vero  curiose  scrutemur  ?  Sicul  iu  doinum  se 
Inclinare,  ei  inleriora  considerare  prffitereunli  turpe 
esi,  et  mulu  ignoininia  plenum  :  sic  et  circa  aiienam 
viUm  saUgere  illiberaliuUs  extremae  esl.  Hoc  vero 
ridiculum  magis  esi,  quod  Ulem  babentes  vitam,  el 
res  suas  negligentes,*cum  aliquld  arcanum  dixerint, 
rogant  audieniero  ei  adjurant,  necuiquam  alleri  dicat, 
binc  declaranies,  se  rem  rcprebensione  dignam  cooh 
iiiisisse.  Si  eniin  illum,  ut  neminl  dical,  rogas,  roullD 
magis  le  priorcm  buic  dicere  non  oportebai.  In  luto 
sermonem  babebas :  poslquam  ipsum  prodidisli,  tunc 
salutero  ipsiui  ^ras ;  si  non  yis  eflerri  ad  alterum 
neque  ipse  dicas  ;  postquam  vero  alteri  prodidisU 
sermonis  cuslodiam,  superflua  facis  et  inutilia,  admo- 
nens  ct  obusuuspro  dicioriun  custodia.Sed  jucundum 
detrabere?  imo  jucundum  non  detrabere.  Qui  detrahit 
enim  deinceps  aiixius  esl,  suspicaiur  ct  timei,  et  eom 
pceniiet,  ct  linguam  suam  mordel,  Umeii^  el  treroi- 
scens,  ne  forie  aliis  enunUalum  verbum  roagnum  sibi 
periciilum  aflerat,  el  superfloam  <$t  inuiilero   inuoi- 


2«  S.  JOAiNNIS  CHmrsOSTOMI 

cilUm  iis,  qni  dliere,  operetur  :  qiii  scipsiim  vero 
«oiitiiiet,  in  ftecupiiaie  piuriiua  cum  inulla  vivet  vo« 
Iiipuue. 

Delractio  vilanda.  —  Audisti  sermonem  ?  inquit» 
moriaturin  te  :  confide,  non  te  disrumpel,  (  Eccli.  19. 
40).  Quiil  esl,  Moriatnr  in  te?  Exslingue  ipsum,  defo- 
dito,  nec  exii>'e«  iic;|ue  peniius  moveri  permillas ;  sed 
.  maximc  sludc,  nec  alios  qnidem  mnlc  dicenles  lole- 
rare.  Quod  si  quando  el  suscciicris,  inrodito,  inierime 
dictiim,  oblivioni  trade,  ul  iis  qui  non  audierint  si- 
milis  fias,  et  cum  innlla  pace  el  seciiriiale  prtTScntem 
transigas  viiam.  Si  delalorcs  didiccrinl,  quod  ipsos 
magis  quam  accusatos  averscmur,  ei  ipsi  inndcm  ab 
liac  mala  consuctudinc  dosislent,  et  peccaiutn  cor- 
i\gcnl,  ei  Inudnbunt  postlixc,  et  nos  ipsos  quasi  suos 
servalores  el  benefnciores  pncdicnbunl.  Sicut  eniin 
benedicere  et  laudare  nmicilix,  sic  ct  hinledicere  ct 
calunmiari  inimicitix  et  odii  el  injnrinrum  principium 
est,aique  infihiiarum  discordiarum  mnicria.  Non  ali- 
unde  nostra  negngunliir,  quam  qnod  aliena  snta- 
glmus  curiosequescrutnmur :  non  enim  vacat  liomini 
malcdico,  ei  alienos  cxquirenti  mores,  propriam  qnan- 
doqne  vilam  curarc  ;  sludio  enim  omni  in  alicnorum 
6uriosifateA)  impenso,  necesse  est  omnia  ejus  tcniere 
et  negligenter  jacere.  Eienim  bcne  nobiscum  ngi  pa- 
landum  (st,  si  omne  olium  in  proprioram  curani 
peccatorum  et  jndlcium  impendenles  proficere  pbss!- 
inus  :  cum  vcro  semper  alienn  cures,  qiuiTido  de  tuis 
soHicllus  eris  malis  ? 

B.  Fugiamusigflur,  dilecti,  fugiamiisderracttenes, 
^octi  id  cssc  totum  diaboli  barnihnim  et  insidiarmn 
ejus  lalibulam.  Ut  enim  nostra  negligamus,  et  gra- 
viorcs  nobis  reatus  constituamus,  in  liant  nos  con- 
suetudioemdiabolusduxit;'imovcro  non  id  ibi  soluin 
inest  mali;  qiiod  ttmc  raiioncm  dnhlmns  corum  qnae 
dixiinus,  sed  ctiam  quod  peccnta  nostra  sic  graviora 
faciemus,  omni  nos  excusntionc  privaiites :  qui  enim 
ncerbe  aricna  exquirit,  in  deliciissuis  nullam  umquam 
veniam  nanciscetur.  Non  enim  lantuin  a  pcccatorum 
nostrorum  nalura,  sed  et  ex  judicio  de  aliis  nostro 
scnlentiam  Deus  proferel :  idcirco  ndmonuit  dicens  : 
Nolite  judicare^  ne  judicemini  {  Manh.  7. 1.  ) :  non 
enim  quale  fuit  peccatum,  tale  illic  in  futiimm  appa- 
rcbit ;  sed  quamdam  magnam  «t  inevitnbilem  addi- 
lionem  a  judicio  in  conversum  faclo  aecipiel.  Sicut 
cnim  bumanus  et  miiis  et  clemens  majorem  peccato^ 
rum  gravilatem  snccidit :  ita  accrbus  et  crudelis  tii 
implacabiiis  magnnm  propriis  pondus  pcccatisappo- 
nii.  Elimiivemus  igiiur  omnem  ex  ore  nostro  detni« 
ciioncm,  BcienlBS  quod  etsi  cinerem  comedamus,  nuHft 
iiobis  aspcrae  vitse  hajus  utilitas  erit,  nisi  a  detraciione 
abstineamus :  non  enim  quae  intrant  coltiquinant  fao- 
niincm,  sed  quae  exennt  ex  ore  (  Manh,  15.  17.  18  ). 
Sl  qiiis  te  prxtereunte  siercus  commoveat,  nonne, 
quxso,  illum  convicio  et  conlumelia  afHcias  ?  Hoc  fac 
ct  erga  detractores.  Non  enim  sic  commotum  stercus 
ilhrm  faetorem  suspicientium  cerebri  membramnn 
perccl  Ht,  sicut  aliena  peccata  excussa,  et  vita  impura 
patefacta»  audientium  animoseonlriatareet  perturbare 


ARCHIEP.  CONSTANtlNOP.  56 

solent.  Abstlneamuslgiiura  dciractloiie,  turpiloquio, 
blaspbcmia,  et  neque  proximo,  neque  Deo  maledica' 
mus  :  multienim  obtrectntornm  eo  fbroris  HapsiBunt, 
ut  a  conservis  in  Deum  linguam  suam  revocaveriut. 
Quantum  vero  sit  hoc  malum,  ex  rebus  iiunc  nos  ur* 
gentibus  disce.  Ecce  enim  faomo  injuriam  passus  est» 
et  omnes  timcmus  et  tremimns,  et  qm*  intalerunit  In- 
juriam,  et  qui  de  nulla  hujusmodi  re  slbi  sunt  conscii , 
Deus  autem  per  singulos  dies  iujuria  affldtar  :  quid 
dico  per  singulos  dies  T  imo  vero  per  singrflas  lioras, 
a  drvitibus,  a  panpetfiias,  a  quietis,  ftb  ftfflfietis,  a- 
cahnnniantibus,  a  caltimniam  ferentibos,  tieqoe  ullus 
usqiiam  id  eurai*  Ideo  conserrum  vfdfari  permlsH,  ai 
ex  periculo  per  contumelhim  exorto  disca^Domini  be* 
nigniintem.  Atqui  hoc  nune  prinram  factum  est,  et 
solom;  nectamen  propterfaocnosullamassequuturos 
esse  veniam  vel  excusationem  exspectamus  ;  Deum 
vero  qiiotidie  Irritamus,  et  nullam  facimnsconversio- 
nem,  et  adhuc  cum  omni  longanrmirat^  sn^tmet.  Vi- 
disti  quantn  Domlni  sit  clementia  ?  Et  fti  hacquidem 
pracvaricatlon^  qui  peccaveront,  capti  sunt>  ei  }n  cafr- 
ccrem  detrusi,  poenasque  dedermit;  &ed  tamen  adhue 
timemus :  necdnm  enim  facia  laesus  audlvit,  nequO 
sententiam  enunthivit,  et  omnes  iremlmtre;  Deus 
vero  quotidie  contmnelias  in  se  fnctas  aodit,  et  nemo^ 
convertitur,  licet  iile  sit  tam  clemenis  et  miiis.  IIK 
peceatuai  dioer(e  salHcfl,  H  trimen  solvitnr ;  in  tie^. 
■HfNlNis  vm  coMrHritm  iieiiiltos^  cum  peccatores 
canfes^  foerim,  lonc  raiigts  pankmtar :  qood  qaidem 
et  nunc  Ihctam  M. 

^mtentn  tatttnimh*  dmripih,  —  Nam  hi  quidem 
ferriH  ilK  Ter o  igni,  qvidam  MMem  liesilfs  trMttcl  per» 
icruM,  non  vlri  iMiiaA » «ed  et  paerl :  nec  fletaiii 
immaiuriias,  nee  popiiii  toimilias,  neeqood  fttnra 
diabolico  perciti  quidam  baec  fecerint,  nec  quod  osfr» 
Gtio  intoiorabilis  esfeet,  non  pAfMins,  non  qnod 
eoimmMe  pacoatttm  foeril,  «na  qvad  pronnseriNt^ 
numquam  se  anplias  talia  au«ara&,  mm  4kUad  q«id» 
quam  oromue  ipsM  eripuit ;  aed  ahajM  oomi  vonit 
ad  baraihrumalMiacelNmtar,  niliiihiis  amatit  «lraiH> 
<tae  ipsoa  agentiin»  et  obsenrMMibos  ^  ne  ^s  raea 
eriiperei :  et  seqndlianuir  malres,  j^rMl  i^oidem  (rnae 
eotispicienies  abstraclos,  calaiaitaiMn  tntem  conq«eri 
non  audenles ;  aJlBCtnm  enim  vio<sahai  formido,  oi 
naturam  saferaboi  metus.  El  sioit  «Hifragos  a  lem 
coniaen«es  liomines  doieai  quideoi ,  oGoedere  aaieoi 
et  sobmeraoB  eripere  non  valeni :  iia  ^«idem  ei  hic^ 
tamqoaii  undis  qiiibasdam,  niiiiam  iimore  proMbiitt 
natras ,  aon  iantam  accedere ,  et  ipsos  a  damntiieiio 
truere  non  «udebani,  sed  et  iimelMHii  deplorara.  An 
blnc  Dei  miteriGordiaoi  conficitis  qaOm  inelEiMlis  sit  ? 
qaam  hiflailaT  quomodo  «mnem  transceodai  oraiio- 
nem  ?  iiic  quidem  Is,  qui  l^esus  «ti,  et  ei«sdem  natu- 
ra^,  ei  aemel  ex  omni  tompora  lioc  passus  est^  ei  noii 
eoram ,  nequa  prasens  et  ceriiens  ei  audieiis ,  et  Ui- 
men  nemo  rtoran  veiiiam  «sseqaalas  osi :  de  Deo 
autein  nihil  honira  dieere  licet  :  elenira  ttntum  eti 
Dei  ei  lioroinis  ditcrimem,  qipanittm  nemo  verbis 
postei  exprimere  :  qaoiidio  oanUimelia  «filcitar  pr»- 


37 


AD  K)PULUM  ANTIOCHENUM  UeMkL.  01. 


sens  el  videiis  el  aiidiens ,  ei  neque  fulmen  immisit* 

neqae  niare  jussit  lerrain  inundare  et  oniiies  submef- 

gere,  neque  terram  biarc ,  el  temeratores  absorbere 

mandaTit,  scd  lolcrat,  cl  longaniiniier  agit,  el  veniam 

&c  daturum  promiuit  contuinelise  aucioribus ,  si  tan- 

lum  poenilentinm  agnnl,  et  se  non  ampliiis  haec  faclu- 

ros  polticeaniur.  Vere   nuiic  exclamandi  tempus.: 

Qui$  toqueiur  poteuiias  Domim  ?  audilas  faciel  onmes 

laudeM  ejui  {P$aL  105  2)  ?  Quod  Dei  imagines  non 

tinhiin  dejecerunt,  sed  eiiam  concuicaverunt?  cum 

cnim  reum  angas,  cum  dispolies,  cum  irahas,  cum 

dcjicias,  Dei  imaginem  conculcas.  Audi  ccrle  Pauluin 

dioentem  qned  homo  non  dcbcl  opcrire  capul,  linago 

enim et  gloria  Dci  esl  (1.  Cor.  H.  7) :  et  nirsus  ipsam 

Deum  dicenlem  :  Faciamut  liominem  secundum  tiNii- 

ginem  ei  mHitudinem  noslram  {Gen.  4.  26).  Si  vero 

dicas ,  MNi  «be  ejosdein  BuManlise  Iniiiiinem  atque 

I>tnm^  qM  ium?  Neque  enim  m  staime  ejusdem 

m  aifuelapefftior  uibstantle,  sed  lamen  hanc  ausi 

lasdepe  poBiias  dedenMii :  sie  et  Hi  homiiiUiNje,  eiat 

iMMi  ^usden  cutt  Dee  subatantiac  mi  bomines,  sic- 

ut  iieqiie.revera  siHit,  tamen  imago  vecaii  soiH,  et 

proiiierappellalieiieBi  ipsos  homirem  recipere  opor- 

l^.   Tu  Toro  propter  paviolum  aKrl  eonGulcBs, 

aogis,  iraliis,  ctt  tiuUam  adhnc  pmmdn  dediati. 

7.  Contiogat  igitur  iiodie  Qoamdam  bonam  et  dex- 
leiam  fierl  flMilatienem.  Illod  certe  vobis  prsdicii, 
et  coalestor ,  qood  etai  bice  pneterieiit  nobet ,  nos 
aotem  lo  eoden  manserieins  lorpore » runora  mnlto 
his,  qmR  io  pncsanilarnm  exspectantor ,  pqora  pa- 
tiemor  :  qooniam  el  Hoiie  non  tantom  imperatoris 
iram»  ^Baotom  aeigniiiem  veslram  limeo.  Ifoo  enim 
doobns  aul  iribus  dlebus  supplieasse  nobis  ad  defen* 
siooem  soflicit,  sed  loUus  vit»  mutalionen  fiert  opor- 
let,  ec  a  malitia  desiatentes  in  viriute  pcnMinertt 
eoutioue.  Sicot  enim  «grotantes ,  nisi  semper  ordi- 
naie  vixerint,  nulla  ipsis  disciplime  per  ires  aut  qua- 
tuor  diea  servatx  ulliius  :  sic  et  peccaoies  niai  sem- 
per  sobril  sint,  nibil  jtroderil  ipsis  duorum  vei  irium 
dierum  correoiio.  Ut  eaiin,  dicitur,  lolus  pastea  in 
luto  rursum  ioquinaius,  nibil  profecit :  sic  per  irea 
dies  ^ens  poetiileiitiam ,  et  mrsum  ad  priora  rever- 
tens,  nihil  locratus  est. 

TerriB  motus  frequenles  AnlMchia.  —  Ne  igilar  quod 
semper  facimus,  Loc  et  iiuiic  faGiamus.  Ctenira  lerne- 
motibus  sspins  comprebendentibus ,  ei  laine  et  sic- 
citaie ,  iribus  vd  quatuor  diebus  moderati  et  man- 
suctiores  Eactl ,  rursus  ad  prlofa  reilivimus,  propier- 
caque  haec  acciderum.  Sed  si  noo  prius ,  nunc  sai- 
tem  io  eadem  pcrmaneamus  pietate,  et  eamdein 
mansaetudinero  serveinus,  ne  rursura  aliero  iodigea- 
mns  fiagcllo.  Anuen  poterat  Dcus  ea,  qiiae  aocideritnt, 
prohibere  ?  Sed  permisit,  ut  se  cmitemoenteB  per 
conservi  metom  modesliores  efOceret.  Noii  uiihi  qui$ 
dicat,  qoud  mulli  sontium  effiigerunt,  mnlti  vero 
insonlium  poenam  subierunt  :  eteuiui  boc  dicentes 
moltos  saepius  audio^  non  in  praesenli  tamumsedi- 
lione,  sed  ei  in  aliis  inultis  bujusraodi  negotiis.  Quid 
igitnr  tilia  objicientibus  dicendum?  QucmI  etsi  iu 


SB 


prxsenti  seditione  insons  eral  is  qnt  captns  est, 

lamen  aliud  peccaium  aiiqnaiido  gravius  commiaii, 

deinde  non  mutatus,  none  pseoas  dodit.  £ienim  lioe 

facere  Beus  consuevit :  cum  peecaverimos.,  non  ato* 

tim  peccau  ulciscitur,  sed  remittii,  daiis  oObia  pmni* 

tenliae  lempus ,  ut  corrigamur  el  mutemur ;  si  vero. 

quod  non  poenaa  dederimus,  peocatuin  deletom  easo 

existimantes,  contempserimus ,  ubi  non  putamus,  ibi 

post  hxc  omnioo  capiemur.  lioc  autem  fit,  ut  cnm 

peccaverimus ,  et  non  fuerimus  pniuli,  non  cooiida-^ 

mus,  nlsi  fuerimus  mutati,  scientes  quod  uiii  non 

putamus  omnino  cademus.  Itaque  si  peccaveris,  e( 

punitus  non  iVieris ,  ne  contenuias ,  dilecle ;  scd  pro- 

pter  hoc  Ipsum  magis  time,  scicns  qnod  facile  Dco 

est,  quando  velit,  ilerum  rctribuere.  Ideo  enim  tum 

te  non  punivit,  ut  babeas  poeniteniise  lempus.  Ne 

igiiur  dicamus,  quod  crimine  carens  ille  ceciderit, 

alter  vero  facinoris  auctor  effugeril.  Iniioccns  ctenrm 

punltns,  ut  ante  dlxi,  alionim  peccaiorum  poen^ts 

luit :  ei  qui  nunc  effugif ,  nisi  mutatus  fuerlt ,  in  »lio 

capietur  laqueo.  Si  src  disposili  sinius ,  nuniquam 

dropriomm  obliviscemur  peccatorum ,  sed  sempcr 

timentes,  irementes,  ne  quando  subcamus  judiciuni, 

cito  ipsorum  recordabiinur.  Nibii  cnim  sic  peccaia  in 

menioriam  revocare  consuevit,  ui  poena  ei  casiigaiio : 

ei  hoc  manifestum  ex  fnitribus  Josepb.  Gum  enim 

illi  justum  vendidissent ,  et  trcdecim  aiini  pratcrus- 

sent,  puniri  metuentes,  et  de  vita  timentes,  peccaii 

recordaii  sunt,  et  ihter  se  dicebani :  Certe :  in  pecca^ 

tts  enim  sumus  propler  fralrem  nostrum  Joseph  {Gen, 

42.  31).  Yides  quomodo  timor  tlle  ipsos  pcccati  sui 

commonefecit  ?  Et  quando  peccabani  quidem  non 

sentlebant  :  quaiido  vero  puniri  metuebant,  tunc  rc- 

cordali  sunt. 

MoraRs  exhortatio.  —  Hxc  igitur  omnia  scientcs, 
vitam  mulare  velimus  et  corrigere ,  et  ante  instanlis 
angustise  liberationem  de  religionc  et  virtuie  cogitc- 
mus.  Et  interim  tria  vobis  mandata  commendarc 
nolo,  ul  boec  mihi  in  jejunio  prxsictis  :  iiemini  detra- 
halis,  inimicum  babeatis  neminem,  et  omnem  pror- 
sus  ex  ore  malam  juramentorum  consueludiiiem  cx- 
p<!llaiis.  Et  sicui  cum  aorum  imperatum  audierimtis, 
abieiis  quisque  domum  el  uxorem  vocans ,  et  filios, 
et  servos,  considerat  cum  illis  ct  consullat  undc  lii- 
bulum  illud  erogei :  sic  et  in  mandatis  bis  spirituali- 
bus  fnciamus.  Domum  quisque  regrcssus ,  uxorem  et 
iilios  vocct  ei  dical :  Triboium  spirilualehodie  impo- 
silum  est,  tributum,  inquam ,  per  quod  erit  quaedam 
borom  malorum  solutlo  et  liberailo,  tributum ,  quod 
confercntes  non  pauperes,  scd  diiiorcs  facit,  ut  nemi- 
nem  inimicum  habeamus ,  delrahamus  nemini ,  ncc 
omnino  juremus.  Gonsideremus,  curam  agamus,  con-  ^ 
sultemus,  quomodo  baec  implcanius  mandata ;  omnc 
impendnmus  studium ,  nos  alter  altcrum  commonea- 
inos,  alicr  altenim  corrigamus ,  ui  non  debitores  ab« 
eamus  iltuc,  deindc  mutuari  ab  aliis  coacti,  illud 
quod  virgines  fniuae  paiiamur,  et  immortali  salute 
cxcidamos.  Si  sic  nosir»  insiicnanras  Tit«  ratkmemp 
liiuc  vobis  spondeo  et  polliceor ,  quod  et  pnesentis 


59  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

calamitaiis  aiiqua  soialio  dabitiir,  et  isiorum  malorum 
iiberalio :  et  quod  omiiibus  majus  est ,  fulnrorum 
fnictns  bonorum.  Oportebat  quidem  omnem  Tobis 
mandare  virtutem,  sed  hunc  esse  correctionis  opti- 
mum  modum  puto,  ut  per  parles  legem  accepiam 
impicamus ,  et  tuni  ad  alias  pergamus.  Sicut  cnim 
agro  proposito,  agricola  paulaiim  fodiens,  sic  ad 
flnem  venit :  slc  et  nos  sl  legem  banc  nobis  ponamus» 
ut  per  Quadragesimam  prscsentem  lia^c  tria  mandaia 
diligenter  exerceamus,  procul  dubio  cum  bonae  con- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  60 

sueiudinis  cuslodiam  prudenter  exhibuerimus «  oim 
majore  faciiitate  et  ad  reliqua  veniemus,  ei  ad  ipsum 
disciplinn!  verlicem  pervenienles ,  Uim  pneseuiem 
vilam  bona  cum  spe  transigemus,  tum  et  in  fulura  cum 
multa  Chrisio  fiducia  assistemus  et  arcanls  fruemur 
bonis  :  quae  nos  assequi  deiur ,  graiia  et  benignitaie 
Domini  nostri  Jesu  Cbristi ,  pcr-quem  et  ciim  quo 
gloria  Patri  una  cum  sancto  Spiritu,  in  sascuia  sxcu- 
iorum.  Ainen. 


CXHORTITIO  ID  POPULUM  DB  PITIEIITIA  ET  TOLERAMTIA,  AB  EXEMPLIS  JOB  ET  TRIUM  PUERORUM  : 

BT  DB    ABSTINBIITIA  A  JURAMBNTIS. 


<&it<mHfi> 


HOMILIA  QUABTA. 

I.  Benedictus  Deus,  qui  doientes  animas  vestras 
consolatus  est ,  et  vacillantes  inenles  confirmavit : 
quod  enim  congruam  ceperitis  consolatioiiem ,  per 
studium  boc  et  aiidiendi  promptitudlnem  demonstra- 
tis.  Non  enim  datur,  animam  dolentem  et  tristitlae 
nube  pressam  posse  qure  dicuntur  cum  prompiitudiniS 
audire ;  vos  auteA  video  cum  miilia  benevolenila  et 
acri  studio  nobis  atiendentes  omnihus  tristibus  ex- 
cussis,  et  audiendi  desiderio  instaniem  angusiiam 
repulisse.  Propierea  Deo  vobiscum  gratias  ago,  quod 
philosophlam  vestram  mlseria  non  vicerit ,  nec  vigo- 
rem  vestrum  iimor  remiseril,  iiec  alacritatem  vestram 
exstinxerit  tribulatio ,  nec  labefccerit  zelum  vestrnm 
perieuli  magnitudo,  nec  snperaverit  amorem'  In  Deum 
bominum  tlmor ,  nec  studium  vestrum  lemporis  lul- 
quitas  dejecerit :  non  tantum  non  dejecit,  sed  et  con- 
firmavlt :  non  tanium  non  remisil,  sed  et  inlendit : 
non  tantum  non  exstlnxit ,  sed  et  amplius  accendit. 
Evacuatum  quidem  forum  est,  sed  ecclcsia  repleta  (a) : 
illud  luctiis  materia,  h»c  gaudll  et  Ixtiiise  spiritualis 
occaslo.  Cum  igitur  in  forum  te  coniulerls,  dilecte,  et 
solitudinem  conspicaliis  ingemueris,  coufnge  ad  ma- 
trem,  et  statim  le  propriorum  filiorum  multiludiue 
consolabitur,  et  perfcctuin  ostendet  tihi  frairum  cho- 
rum ,  et  omnem  iristitiam  repellei.  In  urbe  quidem 
vlros  ccrnere  desideramus  tamqiiam  deserta  habitan- 
tcs ;  in  ecclesiam  vero  confugientes  multitudine  coin- 
primlrour.  Et  quemadmodum  mari  xstuanle,  el  muUis 
proccllis  furente ,  ad  portum  coiifugere  timor  onines 
coglt :  sic  et  nunc  fori  proceilae  et  civilaiis  hyems 
omnes  in  eccle^iam  undique  compellunt ,  et  carilatis 
vinculo  membra  inter  se  conslringunt.  Graiias  agamus 
igitur  et  propter  haec  Deo ,  quod  taiitum  ex  tribula- 
tione  carpsimus  emolumentum ,  quod  tanlam  cx  ton- 
taiione  utilitatem  cepimus.  Nisi  lcntatio,  nec  corona  : 
uisi  certamina ,  nec  pracmia  :  nisi  stadia ,  nec  hono« 
res  :  nisl  tribulario ,  nec  remissio  :  nisi  hyenis , 
byems ',  nec  xstas.  Et  hoc  non  in  bominlbus  laniuni, 
sed  in  seminibus  quoqiie  ipsis  Intueri  licet.  Et  in  lils 
enim  multam  qiiidem  pluviam ,  niultam  vcro  nubium 

«  vocem,  Aten»,  repeatam  bic  et  infra  juxU  savil.  inse- 
ruinius. 
{a)  in  calamltate  Autiodienl  ad  ecclesiam  oonftiglebant 


collisionem,  multam  deiiique  glaciem  fieri  oportet,  sl 
vemans  spica  exsui|;ere  debet;  ubl  vero  sementis 
tempus,  tempus  et  pluvix.  Postquam  igiiur  etnunc 
ingruit  hyems,  hyems  animarum,  non  acris  :  seramus 
et  nos  in  hac  hyeme,  ut  in  «state  meiamus :  semine- 
mus  lacrymas ,  ut  exsultationem  metamus.  Non  meus 
bic  sermo ,  prophetica  denuntialio  esi :  Qui  seminani 
fft  iaerymit,  inquit,  in  exiuUatione  nielent  {Psal,  125« 
5).  Non  sic  semina  demissus  imlier  gcrminare  et  cre« 
scere  faclt,  ut  pietaiis  semen  excital  et  vernare  facit 
ex  lacrymis  ruens  imber  :  bic  animam  detergel,  irri- 
gat  meiitem ,  doctrinx  germen  brcvl  progredi  facit : 
propterea  et  profundum  sulcum  proscindere  necessa- 
rium  :  eteniin  ei  boc  propheta  admonuit  ita  dicens : 
Novate  vobii  novada  ,  ejT  notite  $eminare  in  «ptnts  {Jer. 
A.  5).  Qtiemadmodum  igliur  qui  aratrum  immitiit  in- 
ferne  terram  sulcat,  tulam  seminibus  cuslodiam  pa- 
rans,  ne  jacta  in  superficie  remaneant ,  sed  in  ipsos 
terrxslnuscondantur,et  Intuto  radices  figant :  sic  et 
nos  facere  nece8sarium,et  tamquam  .aratro  tribulatione 
utenlcs,  cordis  profundum  scindere  :  hoc  enim  et 
alius  propbeta  admonet,  dicens :  Scindite  corda  ve$ira^ 
et  non  vestimenta  vettra  {Joel,  2.  15).  Corda  igitur 
scindamus,  ut  si  qua  mala  herba,  et  dolosa  cogitatio 
nobis  inesi,  radicitus  eam  vellamiis,  et  puras  pletatis 
seminibus  terras  exhibeainus.  Nisl  enlm  nunc  reno- 
veinus ,  nisi  nunc  scmincmus ,  nisi  iiunc  fundamus 
lacrymas,  cum  adest  iribulaiio  et  jejunium ,  quando 
umqiiam  in  compunclionem  vcniemus?  num  quando 
remissio  et  delicix  ftierint?Sed  hoc  fleri  uon  pote>t: 
rcmissio  enim  et  delidae  In  scgnitlem  inducere  con- 
sueverunt,  sicut  tribulatioad  studium  revocare,  et 
mentem  exterius  circa  mulia  vagantem  et  occupalara 
ad  sese  convertere.  Ne  igiiur  de  hac  tristitia  dolca^ 
mus,  sed  Deo  gratias  agamus  :  multum  enim  ex  iri- 
bulatione  lucrum.  Nam  et  cum  agricola  semina  cuin 
multo  labore  collecta  seminaverit,  ut  advenial  inibcr, 
exoptat :  et  ignarus  quispiam  omnia  quac  fiunt  ccr- 
ncns,  admirabilur,  forieque  apud  selpsum  dicel : 
Quid  hic  homo  tandcm  facii?  collecla  dissipat,  noc 
dissipat  tantum ,  sed  et  terr»  cum  multa  cura  com- 
miscet,  ne  facile  colligi  possint ;  nec  commiscet  laii- 
tum  terme ,  sed  et  oput  vehcmcutem  pluviam ,  u( 


61 


projecta  omDia  mareeseaint,  et  lutam  fiant.  Et  turba- 
lur  cernens  enimpere  fulmina  et  comscationes  defer- 
ri ;  agrlcola  vero  non  ila ,  sed  laetatur  et  gaudet  tem- 
pestatem  ceriiens :  non  enim  pncsentia  respicit ,  sed 
fuiura  speciat :  non  respicit  ad  fulmina,  sed  manipu- 
los  compntat ;  non  marcescentia  semina,  sed  vernan- 
tcs  spicas ;  non  gravem  imbrem ,  sed  jucundissimnm 
areae  pulverem.  Itidem  et  nos  non  prasseulem  specle- 
mus  iribulaiionem,  autdoiorem,  sed  orientem  cx  ipsa 
uiilitatem ,  ex  ipsa  nasceiilem  fructum :  exspectemus 
arex  manipulos  :  si  etenim  vigilemus,  multum  ex  hoc 
tempore  fructum  congregare,  el  mentis  nostns  penum 
iniplere  poterimus :  si  vigilemus ,  non  tanlum  nihil 
gi-ave  ex  hac  patiemur  tribulaiione*,  sed  et  innumera 
boua  capierous ;  sin  vero  torpeaiiius ,  remissio  nos 
perdet.  Non  advertentem  etiim  utraque  Ixdunt ,  cum 
sedulitaie  vero  viventi  utrnque  prosunt.  Et  sicut  au- 
rum  etsi  aquis  immoretiir,  propriam  prxfert  speciem : 
siTC  in  confiatorium  ceciderit,  spiendidius  rursum 
apparet;  lutum  autem  el  foenum,  sive  aqdisimmisceri 
accidat,  hoc  quidem  niarcescit,  illud  vcro  dissolviiur  : 
sive  in  ignem  ceciderit,  boc  quidem  frigitiir,illud  au- 
lein  coniburilur  :  sic  certe  et  justus  et  peccator  :  ille 
q!iideiu  sive  remisslone  fruatur,  nianei  spiendidus, 
sicut  aurum  aquae  iminersum  :  sive  iu  tentationem 
ceciderit,  splendidior  fil ,  sicut  aurum  igne  examina- 
luin;  peccaior  vcro  sive  remissionem  nanciscatur, 
iissolviiur  et  marccscit,  sicut  foenum  et  luium  aqu» 
imniorans  :  sive  tentaiionem  suslineat ,  comburiturp 
et  perditur,  sicut  lutum  et  foenum  ab  igne. 

2.  JBmmnarum  fructut,  -^  Non  igitur  conficiamur 
pnesentibus  malis  :  si  enim  in  peccatis  sis,  ea  de- 
slniuDlur  et  comburuntur  facile  per  tribulationem  :  si 
vero  virtute  sis  pneditus,  illustraris  et  splendescis 
per  lpe»am  :  si  continue  vigtles  et  sobrius  sis,  eris 
omni  damno  superior.  Non  enim  tentaiionutp  natura, 
sed  tenutoriim  segniiies  riiinas  efQcere  solet.  Iiaque 
si  vis  gaudere,  et  reinissione  et  voluptate  potiri , 
neqiie  voluptaiem,  neque  remissionem  quxras;  sed 
animam  palientia  plenam  quxre,  et  toleranliani  cx- 
lubcre  valeniem  :  quod  si  hoc  non  babcas,  non  lan- 
tom  teoutio  le  superabii,  sed  et  remissio  perdct,  ct 
magts  dejiciet.  Quod  enim  non  gravium  incursus 
easuum,  sed  mentis  nosirx  torpor  salutem  noslrani 
sobverlat,  audi  quid  dicat  Chrislus  :  Quteumque  audit 
terba  mea  hmc,  et  faeit  ea,  a$iimHalritur  viro  prudentu 
qm  eBdificamt  domum  suam  tuper  petram,  et  detcendit 
phtma,  et  venehmt  flumim,  et  flaverunt  venti,  et  ir- 
ruerunt  in  domum  iT/am,  et  non  cecidit :  fundata  enim 
erat  tuper  petram  :  el  rursuin  :  Ommt  qui  audit  verba 
mea  hac,  et  non  facit  ea,  tinuiit  erit  viro  ttuito,  qui 
Mficamt  domum  tuam  euper  arenam,  et  detcendit 
pkaria^  et  venerunt  fiumina^  et  flaverunt  venti,  et  tr- 
nerunt  in  domum  illam^  et  cecidit,  et  fuit  ruina  ejut 
magna.  {Matth.  7.  24-27).  Vides  quod  non  ieiita- 
iionum  infiictus,  sed  sdificantium  stultilia  ruinam 
feceril?  Eteiiim  iliic  pluvia,  et  bio  pluvla  :^t  illic 
flumina,  et  hic  flumina  :  illic  ventorum  incursus,  ct 
hie  idem  :  ille  aedificavit,  ct  hic  «dificavit :  cadcin 


AD  POPULUM  ANTIOCHENUM.  HOMIL.  IV. 

aedificalio,    et 


teniationed,  sed  non  idem 
finis,  quoniam  non  idem  fundamenium ;  non  enim 
tentationum  natura,  i;ed  aedificaptis  imprudenlia 
ruinam  fecit  :  alioqui  bportuisset  et  domum  siipra 
petram  aedificatam  cadere;  nunc  vero  nibil  tale 
passa  est.  Sed  ne  de  domo  haec  dicia  esse  putetis : 
de  anima  enim  sermo  est  divinorum  vefbonim 
auditum  per  opera  demonstranle,  vei  repellente. 
Sic  animam  suam  iob  «dificavit  :  descendit  pki* 
via,  ignis  enim  de  cxlo  cecidit,  et  omnes  greges 
absumpsit  (^06  I.  16-19) :  venerunt  flumina ,  fre- 
quentes  iietnpe,  continui,  et  sibi  succedentes  cala- 
matatum  nuntii  :  hic  quidem  gregum,  ille  vero 
camelorum,  ille  rursus  filiorum  interituro  dicens  : 
flaveruni  venti,  amara  uxoris  verba  :  D«,  inquit, 
verbum  contra  Domnum ,  et  morere  (Job  2.  9 )  : 
et  non  cecidit  domus,  iion  est  siipplantata  anima, 
non  blasphemavit  justus  :  sed  et  graiias  egit,  sic 
dicens  :  Dominut  dedit,  Dominut  abttulit,  ticut  Do* 
mino  placuit,  ita  factum  ett.  {Job  1.  21).  Yldes  quod 
non  lenuiionum  natura,  sed  torpentium  igiiavia 
ruinain  facere  soleat  ?  nam  fortein  viruni  tribulatio 
foriiorem  reddit.  Quis  boc  ait?  In  iribulatioue  nu- 
iritus  beatus  Paulus  ita  dicens  :  Tribulatio  patientiam 
operatur^  patientia  vero  .probationem,  probatio  vero 
tpem,  {Rom.  5.  5.  i).  El  sicui  firmas  arbores  vcn- 
lorum  unpetns  irrucns  et  undique  jactaiis  non  evellit, 
sed  solidiores  et  firnilorcs  bis  incursibus  reddii  : 
sic  et  animam  sanclam  et  pie  viveiitem  tentationum 
incursus  et  iribulalionum,  non  snppiantant,  alque 
etiam  ad  majorem  patientiam  incilant :  sicut  et  bca- 
tum  Job  splendidiorem  ei  venerabiliorem  reddide- 
runi.  Nunc  igitur  nobis  quidein  homo  irascitur,  ei 
homo  iisdem  passionibus  obnoxius,  similique  anima 
praMlitus,  et  timuimus;  tuncautem  ille  daemon  ma- 
lignus  et  ferus  erat  iratus,  nec  siropliciter  irasce- 
balur,  sed  oinnes  niovebat  artes,  omnemque  ad- 
bibebai  Vcrsutiam,  ei  nec  ita  quidero  justi  foriitti- 
dinein  superavit.  Et  hic  quidem  cum  homo  sil,  nunc 
irascitur,  niinc  conciliatur,  et  tamen  timore  mortui 
sumus.  Tiinc  vero  diabolus  erat  impugnans,  qui 
numqunm  hominum  natunc  conciliaiur,  sed  bellum 
sine  foedere,  el  pugnam  siue  induciis  generi  nostro  * 
iiidixit,  et  tamen  ipsiiis  sagitias  justus  derisil.  Quam 
igiiur  nos  excusationem,  vel  qualem  veniam  habere 
possumus,  humanam  tentalionem  non  ferenles,  qul 
ianlopere  in  gratia  philosophamur,  cum  ilie  ante 
gratiam,  et  in  veteri  Testamento  illud  tam  intole- 
rabile  bellum  generose  tuleril  ? 

Bona  mutatio  ex  calamitate  parta.  —  Hxc  igUur, 
dilecti,  semper  inler  nos  disseramus,  et  per  hos  scr- 
mones  nos  ipsos  exhorteraur.  Etenim  vos  testes, 
conscienliaque  vestra,  quanium  ex  bac  teniaiione 
uiiliiaiis  babuerimus.  Dissoluiiis  enim  modestos  fa- 
cius  est,  ferox  humanior,  segnis  siudiosus :  qui  num- 
quam  ecclesiam  viderani,  sed  toios  in  theairis  exlge- 
iKint  dies,  nunc  in  ecclesia  ioia  die  morantur.  Pro-  - 
piereane  igiiur  dolcs,  quod  le  probum  iimorc  Deus 
rcddidit  ?  quod  le  per  tribolaiionem  ad  iux  salutis 


63  S-  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

geiisum  perduxil?  Sed  lorqueiur  eonsciciUia  lua? 
'  sed  qnoiidie  perceliimr  mens  lua  mortem  exspeclans 
el  minas  maxiraas?  At  liincquoque  nobis  magna  ad 
virlulem  acccssio  eril,  crescente  nobis  per  angusliam 
religione.  Polesl  enim  Deus  omnia  gravia  hac  ipsa 
die  solvere,  sed  donec  nos  purgatos  videal,  donec 
videat  f;ictam  conversioncm,  et  poenilentiam  lirmam 
et  inconcussam,  non  dissolvit  tribulationcm.  Etenim 
aurircx  donec  aurum  bene  purgalum  videril,  de  con- 
flatorio  iion  exlrahit :  sic  el  Deus  non  abducit  hanc 
hubem,  donec  nos  penitus  emcndaveril.  Qui  enim 
leniaiionem  permisit,  ipse  novit  el  tenlationis  sol- 
vcndx  teropus-  Et  sicul  ciibaroHius  neque  n^rvum 
intendit,  ut  non  abrumpat,  neque  remillit  ultra  mo- 
dum,  ne  harmoniaj  concentum  laedat :  sic  ct  Deus 
agit,  neque  in  remissione  continua,  nec  in  longa  tri- 
bulalione  nostram  consiituit  auimam,  secundum 
suam  prudentiam  utrumque  faciens  :  non  sinit  enim 
nos  continua  poliri  remissione,  ne  segniorcs  fiamus; 
non  sinil  autem  rursum  in  continua  esse  Irihulatione, 
ne  concidamus  neve  desperemus. 

3.  Ipsi  igilur  adversitatis  finiendx^  tempus  rciinquar 
inus,  nos  vero  tanlum  precemur,  nos  m  sanciilaie  viva- 
mus.  Opus  enim  nostrum  ad  viriulem  muiari,  Dei  vero 
opus,  malis  urgentibus  finem  impoiiere.  Etenim  ipse 
magis,  quam  lu  qui  teniaris,  hoc  incendium  exsiin- 
guere  vuU,  scd  salutem  tuam  exspeclat.  Sicut  igitur 
ex  reinissione  tribulaiiu  facta  est,  sicex  tribulatione  re* 
missioncm  cxspectare  convenit.  Neque  enim  semper 
hyems,  nequc  seinper  aestas,  neque  semper  procelJa, 
ne^ue  semper  trauquillitas,  non  semper  nox,  neque 
eeinper  dies :  sic  neque  seinper  tribulatio,  sed  erit 
et  remissio,  si  tantum  in  trihulatione  Dco  graiias 
semper  agamus.  Nam  tres  in  fornacem  pueri  conjecii 
Bunt :  et  nec  ila  religionis  obliti  sunt,  nec  ipsos  ler- 
ruit  flamma,  sed  iis,  qui  in  cubiculo  sederent,  etnihil 
grave  paterentur,  siudiosius,  igne  licel  circumdaii, 
sacras  illas  preces  emiitehant.  Ideomurus  ipsis  factug 
est  ignis,  el  vesiis  flamma,  et  fons  fornax  :  el  ligaioa 
accepios  solulos  reddidit,  moruilia  suscepit  corpora, 
ct  tamquam.  immortalihus  abstinuil ;   mn  agnovit 
naturain ,  sed  pietaii  reverenliam  exhibuit :  vinxit 
pedes  tyrannus,  et  ignis  vim  |)edes  vinxerunl.  0  rem 
adrairabilem!  vinctos  solvit  flamma,  et  ipsade  reliquo 
a  vinctis  vincta  est :  mulavit  enim  rcruni  naturam 
adolcscentulorum  pietas;   imo  vero  non   naturam 
mutavit,  sed  quod  erat  mirabilius,  permanentis  iia- 
turae  vim  repressit:  non  enim  igncm  exsiinxil,  sed 
ardeniem  inefficacem  reddidit :  et  quod  est  mirabile 
ac  stupendum,  non  in  sanctis  tanlum  corporibus  hoc 
faclum  esl,  sed  et  in  veslimenlis  ipsorum  et  calcea- 
menlis :  et  sicut  in  apostolis,  veslimenla  Pauli  agri- 
tudines  et  dxmones  pellebant,  et  Peiri  umbra  mortem 
fugabat :  sic  etiam  hic  puerorum  calceamenla  ignis 
virtutem  exsiinxerunt.  Nescio  quomododicam:  miracu- 


liim  omnem  verhorum  narrailouem  iranscendlt.  Nam 
vis  crat  exslincta,  et  non  exstincta :  cum  enim  circa 
sanctorum  illorum  corpora  versabalur,^  erat  exstincta: 
cum  vcro  vincula  diTumpere  oportuit,  non  erat  cx- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  64 

stincta  :  compedes  igilur  diruplt,  et  talos  non  tctigit. 
Vidisii  quanta  propinquitas?  Neque  vi  sua  privatus 
est  ignis,  ncque  ullra  vincula  procedere  ausus  fnit. 
Vinxit  lyrannus,  et  flamuia  rcsolvit,  ut  et  barbari 
crudelitatem  discas,  et  elemenli  obedienliam.  Qna 
vero  causa  in  ignem  missurus  eos  ligavit?  Utmlracu- 
Inm  fierct  majus,  ut  mirabilius  signum,  ne  putares 
esse  oculorum  errorcm  ea  qux  vid^^bantur :  nisi  enim 
ignis  ille  ignis  fuisset,  vincula  non  absumpslsset,  non 
exterius  sedentes  milites,  quod  multo  magis  fuit, 
rapuisset  :  nunc  autem  exteriorihus  quidem  vim , 
interiorihus  vcro  obedienliam  exhibuii.  Tn  vero  mihi 
considera  ubiqne,  quomodo  dlabolus  per  qare  Dcl 
servos  impuguai,  per  h»c  propriam  vim  destruati, 
non  volens  quidem,  sed  Dei  sapientia  ei  providentia 
iilius  armis  cl  arlibus  in  ipsius  capul  utente  :  quod 
quidem  el  hic  factum  est.  Diabolus  enim  illlc  lunc 
tyranno  se  insinuans,  neque  ferro  sanctorum  capita 
abscindi  permisit,  neque  bestiis  tradi,  neque  ullo  alio 
tali  modo  puniri :  scd  in  igncin  injici  suasit,  ut  nequo 
reliquiac  illorum  sanctorum  remanercnt,  ipsis  cor- 
poribus  consumptis,  el  ipsorum  cinere  cum  sarmen- 
torum  cinere  commixto :  Deus.  autem  hoc  ipso  ad 
impietatis  desiructionem  usus  est,  et  eo  modo  qucai 
ego  mox  dicain. 

Ignis  apud  Pmas  deut  putatut.  — •  Dcus  apud  Per* 
sas  ignis  e«se  puiatur ,  ipsumque  mullo  cnltu  vcne* 
ranlur  etiam  nunc  hnrhari  regionem  illam  habitanteti 
Volens  igiliir  Deus  radicttus  impietatis  materiam 
auferre,  conccssit  hujnsmodl  poBn»  modiim,  ut  pna 
ocullsomnium  ipsum  colentium ,  servis  snis  vidoriam 
conferrct :  per  ipsa  opera  ipsls  persuadere  volens , 
quod  gentilluin  dii  non  Deum  tantiim,  sed  el  Del 
servos  timcant. 

4.  Et  considera  viclorije  coronaropercontraria  texi- 
lam,  ct  faciosiropaci  lestfes  Ipsos  inimicos.  tf f tti ettfm^ 
inquit,  Nabuchodonoiorrexad  eongregandum  omne$  tiM* 
gistratus,  et  duces,  et  prtmdes,  prindpet  el  tyrannos,  «i 
in  potestatibut  conttitutot,  etomnesregionwmprwfecto^ 
ut  venirenlad  nova  dedicationem  tiatutB,  et  eongregaA 
tunt  omnet.  {Dan,  3.  2).  Inimicus  thealrom  parat,  ac 
speciatores  cogit,  stadium  proponil,  ipse  spectaoiiluiii 
.  convocat,  et  iheatr™  non  vulgarium  homtnom,  no« 
privaiorum,  sed  oinnium  honoratoram  et  omuiQm 
magisiraiuum,  ut  et  tesilmonium  apud  raultos  fidd 
dignum  fiat.  Veiierant  ad  aliud  vocall  spectaeulum,  d 
alia  conspicaii,  oinnes  ahierunt.  Venemni  statuam 
adoraturi,  et  siatuam  quidem  deriserant;  ableraitt 
vero  Dei  potentlam  admirati  per  stgna  in  pucris  ex*- 
bibiu.  Ei  vide  ubi  stadinmlioc  statuemt :  QoninuriN^ 
ncc  in  ullo agro,  scd  plani  etnudleampi  lfoo(Ri)if 
Ihcatrnm  suscipiuiit  :  in  campo  eiilm  Delra  exiim 
civitatera  cffigiem  erexit,  el  praco  peKnn^cn»  d» 
mabai :  Vobit  dicHur,  gentet,  tnlmt,  popuU,  Unpm^ 
quacumque  hora  audierilit  vocem  Iii6«,/f  «ml»,  ei  df  Aori^ 
tambuc<eque,  et  ptalterii,  et  tffmpkonia  M  omntfeMrk 
muticorum,  cadentetadoraUttatuam  auream  (verecDiin 
cadere  crat  slmulacrura  adorare);  et  quieumqueum  cm- 
dens  adoraverii,  in  eadem  hora  projideim  in  cumimm 


<5 


i^0r4mtm*  [Oimi.  5»  4-6).  Yidisti  quam  difBeiiia 
ceil^aMna  paiala  aiai,  ct  qiiot  iii&UtiamfB  inMeaailates, 
quaai*|iMfttMia  wpago»  ei  prsKipiltttin  alrimqiie?  Scd 
aa  liauieria :  qiiaiito  magia  oMialiiiiaiiieBta  intmiou» 
aufteail,  lame  mails  puftnmim  fopiiniitiiiam  demon- 
simt.  Idee  eiiim  lot.muaieanim  coneanltia^  idoo  ca- 
uiiBiia  ardena»  ul  ei  voluptaa  et  limor  aatialeniiam 
aDiam  elMidegei.  Aaper  adaianlnm  quiapiam  esi,  et 
rigidua?  MoUiat  ipaum»  iiiquii«  deleciana  omBisoaje 
muaiemmelodia.  SedbisinaadiiB  sopariopeat?  teffreat 
et  peMBllai  ftumme  aapeciiu.  £t  erai  limor ei  volu- 
pUR»  liaie  pev  aoraa»  ilie  per  oculoa  auim»  sulmpens. 
VemmtamaB  addeeoeBluioram  iilorum  generaaitatem 
iKirmii  mbil  aupeniit;  aed  sient  in  igiieni  prejeeli 
Baramam  vieenifil,  sie  emnem  eoncuplseeniiam  et 
auziMlem  depiaaruut;  HflW  eiiimmBiiia^propler  ipsos 
dJalMriuB  prupamferat :  nmi  eoim  de  subdiiia  dubiu- 
tet^  wA  potiii&  mdliim  eoniidcbatt  BuUum  regis  legi 
repugpatupumease :  pootquam  vero  ceeidenin^  omnes» 
et  vioii  smii,.  lone  in  medium  pueri  soli  agmilur,  ut 
sis  qBoqaat  «ictoriai  flat  clarior,  oum  in  lania  mulU- 
liiAn«  ipai  mncaul,  et  inctoree  Penumieiitur  :  neque 
eBtm  lam  minbttefuissoly  n  nulio  supplaniaio,  primi 
virilimr  egissBut.  Hoe  aolem  maiimum  el  mirabile 
cst» quodeadmitiBm  muitiludo  ipso» non-UMmil^  mm 
aobtk  Ntin  intitt  se  lale  quid  digepuoi)  quod  niulli 
aaepe  dicere  eoBSueverunt :  8i<  primi  noa  imaginem 
adenremBa,  id  peceaiam  essot ;  si<  vero  oom  iol<  mii- 
iibua  Ime  faeiaaMm,  qub  veniam  non  dabit?  quts  ei- 
cusaiionedignoanon  oeosebll  ?  8ed  nltiit  itli  lale  aat 
diaenanl»  aut  eogiiaverunt,  lot  tynnmoputn  lapsua 
iittuiti.  Tu  vere  mibi  ei  ealumnlaiitium  ipsos  mali- 
gniialem  oonsiJera»  ei  quam  improbe  et  aoerbe  ipsos 
•jticusafverint.  Sunt^  inquit,  vrri. Judm,  ^os  coMSfilarKi 
wp$r  wp^raregUmU  Babyl&m$  (Dan.  5. 19).  Non  enim 
solum  genlem  commemeraront,  sed  el  boiiorem  in 
memeriam  revocaveronl,  ul  regis  iram  acceiidereni, 
lantum  non  dicenlee  :  Servos,  civilate  .careiitce» 
eapiivos  principes  noslros  fecisii ;  hi  vero  et  lanium 
bonorem  coiilumelhi  afHciunl,  et  in  euin  qui  se  iiono^ 
ravii,  iiiaolenler  agunt.  Ideo  dicunt,  Judm  quos  cait- 
uHuUli  $uper  opera  reghmt  Babyltnue,  non  paruerunt 
decreto  tuo,  et  diis  ttd$  nan  terviunt.  Maxima  laus 
acenaatio,  et  crimina  iaudes  Aont,  et  tesiimonium 
indubiuiiim  inimids  ipsum  perhibentibus.  Quid  igitur 
rei?  Jussitlpsos  inmediuni  agi,  ut  ipsos  undique  ter- 
Terei.  Sed  nibil  illos  censu^maylt,  noii  regis  furor,  non 
i|uod  soli  iu  lauta:  lurbs  medlo  deteiicii  essent,  non 
igitis  spcclalus,  uon  canentes  tuboe,  non  omues  ipsos 
ardeniibus  oculis  intuentes,  sed  hxc  illl  omnia  deri- 
c]ciiles,Umquaminfrigidmn  aquarom  rontem  mitien- 
4ii,  in  Ibrnaeem  ingressi  sunt,  beaUin  illam  emittentes 
Yocem  :  Dii$  tuU  non  servimuif  et  siatuam  auream^ 
quam  nexisti,  non  adoramus  {Dan.  5.  18).  Hanc  non 
icmere  reciuvi  historiam,  sed  ul  discaiis,  qiiod  licet 
furor  instet  regius,  elsi  miiilum  iosidia^  etsi  iuimir 
corum  invidia,  eUi  capiivius»  asi  erhitas,  et%i 
.  ignis,  eisi  (orn.ix,  eui  innumera  alia,  justum  iiUiil  su- 
penpo  a«|i  lerrere  poieril.  Si  enim  ubi  impins  erat 


A»  »eHJl:.UM  xWllOSHBmiL  UIMilL.  lY.  W 

wi,  nen  fonnidavepunl  adolteeeBtuk  t]n^iini  Oi^o<- 
ran^  nwltomagianoaeenfldere  eporlel,  bomanum  et 
milem  babemes  hnperalopemv  ei  de  bae  tribiilatione 
Deagraiiaa  agere,  ex  prmdietia-doelos,  serumnis  nos 
ebiriewg  eAri  et  apadt  Daumv  ^  qmd'  homines,  si 
ipaas  geaepose  llBrre  seiamfus.  Eteiiim  nisi  scrvi 
luisseiit  ht,  ipaoram  libertatem  non  eognovisseinos  :' 
niai  eapiivi  Aiiasent,  non  eeruni  animl  nobilftatcm 
didieiseemiis  :  nisi  inferiori  patria  excidissent,  non 
eognovisaemus  supeitiaeciviutis  etee  ipsorum  virtu- 
tem  :  nisi  terrenus  rex  ipsls  fluisset  Iratus,  non  au- 
diesemus  benevolenUam,  quam  caelestis  Rex  erga 
Ipaoa  gerebau 

5.  Et  ta  igilur  si  fllom  benevotum  habeas,  licct  fn 
fupnacem  cadas,  ne  desperes :  sicul  si  succenseat, 
lloet  in  pandiso  sis,  ne  confidas.  Etenitai  in  paradlso 
ent  Adam,  eipoatquam  Deum  irrrUTit,  nihil  prdfitit 
pandfsus  :  in  fbrnace  ennl  Istl,  et*  postqiiam  se  bene 
gessentirl)  nihil  obAiit  fbmax.  In  paradfso  erat  Adnm, 
et  qeia  segnis  erat,  supplanUtua  Ailt :  ftmo  insidebal 
iob,  et  quta  vigilabai,  superavit.  Alqui  quanlo 
paradlsus  cat  flmo  melior?  sed  iiihil  loci  virlusln- 
habiUntl  profbit,  pDstquam  seipsum  llle  prudidit : 
(»ieui  ncc  leci  viliias  vinuie  uiidlque  muniium  lo^sit, 
El  nos  igitur  animain  nostram  muniamus :  sive  ciiiin 
pecuniarum  mulcta  immineat,  sive  mors,  pietaiem 
vero  aulbnit  nemo,  sumus  omnihus  bealiores.  Iloc  et 
Chitsltis  maiidavit  dicens  :  Estote  igitur  prudentes 
siem  serpenles  {Mittth.  10.  16).  Sicut  cniin  ille  rcli* 
quum  objicit  eorpus,  ut  caput  sorvei,  sic  et  lu  :  siVe 
pecunias,  sive  corpus,  sive  praDScnlem  viUin,  sive 
omnfa  amiticre  oporieai,  ut  piciatem  conserves,  noli 
tristari.  Sl  enim  illani  Iiabens  migraveris,  oinn  a  tibl 
eum  migori  ncus  claritate  rctnbuei,  ei  corpus  cuiu 
majori  raroom  gloria  resliluet,  et  pro  pecuniis  bona 
qmu  nulla  rerborum  vi  possunt  cxprlml.  Nonnd  iu 
-ftmenudus  sedehatJob,  iimumcris  inortibus  gravio- 
nm  eusllnens  ▼iUm?  Sed  quia  pieutem  non  abjecil, 
omnia  oom  mnjori  copi.i  rediere  priora,  corporis 
sanitae  et  species,  omiiis  flltorum  coetus,  possessiones 
omnes,«et  qiiod  omiiiuin  maximuin;  splendfda  patien- 
tl»  ceroiia.  Siciil  eiiim  in  arborihus  accidit,  ul  si  quis 
fruoUiin  cum  fbliis  auferat,  cl  ramos  omnes  ainputet, 
ndice  manenle,  tou  cum  ni.ijori  eiiam  ornaiu  arbor 
pesurgal :  sic  rptidem  et  in  hobis,  si  pieiatis  radFx 
permaneat,  elsi  divilis  aufennlur^  et  corpus  cor- 
rumpaiur,  omiiia  rursus  nobis  cum  majnri  gloria 
redeunu  Omnem  igitur  ammae  sotticitudhiem  et  su- 
perfluam  curam  :tm.icieiiles,  ad.no&.ipsoaredeamus, 
corpuscl  aniinam  ornemus  virtutis  ornameoto^iustitiafi 
arnia,  scd  iion  arma  peccaii ;  corporis  noslri  toembra 
exhibeiites  :  et  anle  omnia  lihgunm  ut  si  spiritualis 
gratiae  ministn  iiislituamusr,  oinne  viriis  el  nialignita- 
tem  ex  ore  projicienles  et  turpium  verbonim  medi- 
tniioneni.  Elenim  in  nostra  poiesute  est,  unumqiiod- 
que  membronim  nostroram^aiae  malitiai,  sive  jusiiitas 
insiruinenium  fiiccre.  Audi  igitur  qyomoilo  lingittin, 
hi  quidem  percali,  illi  vero  justilix  arjna  ft,'ccrunt. 
Lingua  ipsorum  gladius  acutus  {t^s(d.  50.  5).   Aliei- 


67  S.  JOANNIS  CflRTSOSTOMl 

vero  quidam  de  sua  dicit  lingua :  Ungua  tnea  calanrn 
$mbijt  vHocUer  »eriberUi$  (P$aL  44.  2).  UU  caedcm 
operau  est,  liaec  divinam  legem  scribebat :  proplerea 
illa  quidem  gladius,  calamus  autem  haec  erat,  non 
secundum  propriam  naluram,  sed  secundam  uienlium 
f  electionem.  Lingus  enim  naiura  et  hujusei  illius 
?  uua  erat,  operatio  autem  non  una.  El  de  ore  rursus 
idem  cernere  licet :  elenim  hi  quidem  habebant  os 
sanie  et  improbilate  plenum ;  propterea  incusando 
dicebut  :  0$  ip$orum  maledictione  el  amariludine 
pknum  e$l  (P$aL  13.  5) :  ipsius  vero  non  lale,  sad 
0$  tnettm,  inquil,  loquetur  $apientiant,  et  meditatio 
cordi$  mei  prudentiam  (P$al.  48.  4).  Alii  vero  rursus 
manus  habebant  iniquitaiis  plenas,  ei  iios  accusans 
rursus  dicebat :  In  mambu$  ip$orum  tniquitatee^  et 
dexlra  eorum  repleta  est  muneribus  (P$aL  25.  10).  Ipse 
vero  manus  nibil  aliud  facere,  quani  in  caelum  erigi, 
assucias  habebai ;  idcirco  et  de  his  dicebat :  Elevatio 
manuum  mearum  eacrificium  veeperlinum  (Ptoi.  140. 
2).  In  corde  quoque  licet  idem  videre ;  quonimdain 
enim  cor  vauum  est,  hujus  auum  verum ;  propterea 
de  illis  dicit :  Cor  eurum  vanum  e$t  (P$aL  5.  10) ;  da 
suo  aulem,  Eructavit  cor  meum  verbum  bonum  (P$al> 
44.  2).  Et  de  audiiu  rursuni  idem  videre  licet.  Alii 
luimque  l>estiarum  audilum  habebaut  imroitem  et 
implacabilem,  et  ipsos  vituperans  sic  dicebat :  Sicut 
a$pidi$  eurdeB^  et  obturanti$  aure$  $ua$  (P$al.  57.  5) : 
ipsius  auiem  audiius  divinorum  erat  verborum  re- 
cepiaculum ,  et  hoc  ipsum  manifestavii ,  dicens  : 
Inclinabo  in  parabolam  aurem  meamt  aperiam  in  peal^ 
terio  propoeitionem  meam. 

O.Moralie  exhortatio.—  Haec  igiiur scienies,  nos  un* 
dique  virlule  muniamus,  et  sic  Dei  iram  repellemus  : 
et  corporis  nosiri  membra  justiiiai  arma  faciamus,  et 
oculos»  manus,  pedes,  cor,  linguam  ei  omne  corpus 
nostrum  ut  soli  viriuli  utile  sil  iustiiuamus  :  et  illo-* 
rum  iriura '  recordemur ,  de  quibus  ad  vesiram  ca* 
ritatem  verba  feci,  rogans  ut  inimicum  haberelis  ne- 
minem,  neque  cuiquam  eorum  qui  vos  tristilia  afTece- 
rini,  maledicatis,el  iroprobam  juramcntorum  cbnsue- 
ludinem  exore  vcsiro  ejiciaiis.  Et  teduobus  quidem 
mandatis  in  alio  tempore  disseremus  :  per  hanc  vero 
hebdomadam  iotam  de  juramentis  vobis  dicemiis,  a 
fadliori  mandato  iniiium  facienies :  uec  enim  labor 
ullus  est  Juramentorum  consueiudinem  vihcere»  si 

1  Sav.  et  unus  codex :  tegum. 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  68 

velimns  vel  parumimpendere  studii,  nos  invicem  com- 
monefacientes ,  admonentes,  observanies,  raiionem 
ei  posnas  abiis,  qui  oblitifuerint,  repetentes.  Quae  enim, 
quaeso,  ciborum  abstinentiae  utililas,  nisi  improbasani* 
mi  consueiudtnes  expeilamust  Ecce  hodie  totam  jeju- 
niiilieni  exegimus,  et  mensam  in  vespera  apponemus, 
non  besiernae  similem,  sed  immuiaiam  et  honestio- 
rem«  Numquid  igitur  quis  nostrum  dicere  valet,  se  viv 
lamsuam  bodiesicut  eimensam  mutasse,  se  impro- 
bam  consuetudinem  sicui  et  escam  conjvertisse  ?  Eqiii- 
dem  non  pulo.  Quae  igiiur  nobis  jejunli  uiililas?  Ideo 
exhortor,  et  exhorlari  non  desinam,  ut  unamquod- 
quemandaium  sigillatim  assumentes,  duos  vel  Ires 
dies  ad  ipsum  implendum  impendatis.  Et  sicutquidam 
suni  inter  se  ciborum  abstinentia  smulentes,  et  mira* 
bilem  conientioncm  facientes  :  et  hi  quidem  inlegros 
duos  dies  iransigunt  jejuni ,  hi  vero  non  vini  tantura 
et  olei,  sed  el  omnis  ferculi  usum  a  sua  mensa  reji- 
cientes,  pane  ei  aqua  uientes  dumtaxat,  Qoadragesi- 
mam  omnem  expediunt :  sic  et  nos  muluo  contenda- 
nius,  ut  juramentorum  frequentiam  toUamus  :  hoc 
enim  omni  Jejunio  ntilius,  hoc  omni  Titae  asperital6 
fructuosius :  et  studium  quod  circa  ciborum  abstinen- 
liam  habemus,  hoc  circa  Juramentorum  abstinentiam 
exhibeamus:quoniam  extremaedementiffi  crimen  sub- 
imus,  prohibita  quidem  coniemnenles,  circa  indiffe- 
rentia  vero  omne  studium  adhibentes :  conieilere 
enim  non  esl  inbibitum,  jorare  vero  prohibitum  esi; 
nos  autem  a  concessis  absiinentes,  prohibila  andemus. 
Proplerea  cariiatem  Tesiram  exhortor,  utaliquani  fa-  . 
ciatis  mulationem,  et  hine  principium  nobis  ostenda- 
tis.  Si  enim  cum  tanlo  pnesens  jejunium  sludiotrans- 
egerimus,  hac  quidem  hebdomade,  ut  ne  omnino  ju- 
remus,  elHcienies,  sequenti  vero  iram  exstinguenies , 
ulteriori  auiem  detractionero  radicitus  destruenles, 
et  post  ipsam  alia  rursus  plura  corrigenies ;  iia  sensim 
progredicnles,  paulatim  ad  ipsum  virtuiis  culmen  ve- 
niemus,  praesens  fugiemus  periculum,  Deuni  placatum 
reddemus  :  et  mullitudo  rursus  ad  nos  et  ad  urbem 
rcgredielur  :  tunc  fuga  lapsos  docebimus,  non  loco- 
rum  munimini,  nec  refugio  ei  recessui,  sed  animi  pie- 
tati  ci  moruin  virluli  saluiis  noslrae  spem  commiltere. 
Atque  ita  fiei,  ut  ei  hujns  vilae  el  illius  fuiurae  bona 
assequamur ,  quibus  nos  omnes  dignos  fleri  detar, 
graiia  et  benignltate  Domini  nostri  Jesu  Christi ,  per 
qucm  et  cum  quo  Patri  gloria  una  cum  sancto  Spi- 
riiu  nunc  ei  semper,  et  in  sascula  saecnlorum.  Amcn. 


ITIDEM  EXHORTITIO  AD  POPDLCM  DE  6ENER0SE  FERENDIS  IMMINENTIBUS  MINIS,  GUM  HABEAT 
SATIS  MULTA  EXBMPLA  EX  IIS  QUiE  EVENERE  ET  JOB  ET  NINIVITIS  :  QUOD  Hi»  OPORTEAT 
TIMBRB  MORTBM,  SED  PEGGATUM  :  QUID  SIT  MALE  MORI  ;  ET  DE  JURAMENTIS  OMNI  STUDIO 
FUeiBNDIS  :  BT  IN  TERRiE  MOTUM. 


■OMILIA  V. 


I.  Trium  puerorum  et  Babylonicse  fomacisenar* 
raiio  a^iqualenus,  ut  videiur,  veslram  beri  caritaiem 


consolala  fuit,  insuper  auteni  et  de  Job  exemplum ',  et 
fimus  omni  throno  regio  venerabilior.  Ex  Ihroni  nam- 

I  Qoidam poet,  Job  exempiiim,  addunt :  £f  vukieraiwti. 


AD  POPULIJIl  ANHOCHENUM.  ROMIL.  T. 


70 


queregii  aspeclu  nullamcrii  spocUiiiiibus  tucruni,  sed 
leniponlift  ilumiaiat  deleclaiio,  nuliam  ha))ens  ulili- 
laiem  :  ex  flmo  iob  ailtem  viso,  omnem  quis  capiet 
niiliiatemy  et  disciplinam  multam ,  cl  exhortaiionem 
ad  patienti£  rationem.  Itaque  muhi  nunc  longam  et 
transmarinam  peregrinaliunem  a  ternc  flnibus  in 
Arabiam  suscipiant »  ut  fimum  illum  ceruant ,  et 
conspicati  ierram  deosculentur ,  qiix  illius  vletoris 
ceriaraina  et  craorem  omni  auro  pretiosiorem  snsce- 
pit  («).  Neqiie  enim  tanlum  radiaret  purpura ,  quan- 
•tnm  illodoorpas  tunc  resplcndebat,  non  alieno,  sed 
proprto  tinctum  sanguine.  Ulcera  vero  illa  gommis 
omnibiis  erant  cariora.  Margaritarum  cnlm  naiura  ni« 
hilvitsnostne  prodest,  ncc  ullum  usum  habentibus 
necessarium  explct :  ulcera  vero  illa  sunt  omiiis  tri- 
sijiis  eonsolatio.  £t  ut  discas  boc  verum  esse,  si  quis 
filium  carissimum  et  unigcnitum  amittat,  osteode 
inflnilas  ipsi  gemmas,  et  non  consolal>eris  dolorem , 
ncqnc  angorcm  lenios  :  si  autem  Jobi  vulnera  ei  in 
memoriam  reToces,  facile  mederi  poteris,  sic  dicens : 
Quid  iuges,  homo  ?  tu  quidem  fillom  unum  aniisisti; 
be.niiis  autem  ille,  cum  omnis  filiorum  ccetus  ablatus 
faisset,  in  Ipsa  quoque  carneplagam  accepit,  et  nudus 
in  fimo  sedebat,  undiquc  sanie  difQuens,  dum  paula- 
lim  ipsius  caro  consumeretur,  justus,  verax,  in  Deum 
pios,  omni  mala  re  abstinens,  Deum  virtutis  testem 
liabens.  Si  cnim  haec  verba  dixcris,  omnem  Iiigeutis 
tristitiam  exstinxeris,  et  omnem  dolorem  sustuleris  : 
et  sic]osti  vulnera  mafgaritis  otiliora  fiunt.  Imagina- 
mini  igitur  et  vos  atbletam  illum,  et  existimate  voa 
eernere  fimum  illum,  et  ipsum  in  medio  stereoris  se» 
dentem  :  siatuam  aureain,  gemmaum,  qualem  dicere 
non  novi  :  neque  enim  tam  pretiosam  valeo  mate- 
riam  invenire,  ut  ilii  cruenialo  corpori  comparari 
possit.  Sic  omni  maleria  pretiosissima  carnis  illius 
nalora  erat  molto  venerabilior ,  et  ulcera  solaribus 
radiis  splendidiora :  hi  enim  corporis  oculos  illumi- 
naut;  illa  vero  meniis  nostrx  oculos  illustrant,  illa 
diaboium  penitus  excxcaverunt.  Propterea  nainque 
post  illam  plagam  resilivit,  necdeinceps  apparuil.  Tu 
vero,  dilecte,  et  hinc  disce  tribulationis  lucrum  quan- 
tuin  est.  Elenim  quando  dives  erat,  et  otio  fruebatur 
pistos,  onde  accosaret  ipsom  haboit,  mendaciter  qui- 
dem;verom  habuitondedicerel,iViim  fe  ffratit  cotU 
lob  {Joh  1«  9)?  Postquam  vero  ipsom  spoliavit,  et  fe- 
cit  paiiperem,  ne  hiscere  quidem  amplius  ausus  est : 
et  com  dives  qoidem  esset,  cum  ipso  pugnare  para- 
bat,  etsitpplanlare  minabalur;  postqoam  vero  pau- 
perem  fecit  omniaque  abstuUt  et  in  extremom  dolo- 
rem  indoxit»  tonc  resiliU  :  et  quando  sanom  quidem 
ipsios  cral  corpos,  manus  apponebat;  ut  vero  ipsios 
carnem  vulneribos  implevit,  tunc  aufugitvictus. 

JErvmna»  qtd  patienler  ferunttcUtriares  e9adunt, — Yl 
disU  qoantopaapertasdlvitiis,  imbecillitasetaegriiud 
sanitate,  tentatio  qaiete  melior  vigilantibus  et  utilio. 
tk  el  dariores  fortioresque  pognantes  faciai?  Quis 
viifiiy  qols  aodivil  tam  murabiles  pognas?  Profanoram 


(c)  Milti  in  Arabiam  ibant  ot  fimnm  Job  vid^enL 
J  0.  JQAS.  CBHTSOfiT.  U. 


GcrUimiiium  pugiles,  cum  advcrsariorum  capita  vulna  • 
rarint,  luuc  viclores  sunt ,  et  coronantur  :  hic  vero 
cum  justi  corpus  vulncrassei,  omnimodis  replens  ul- 
ceribus,  et  imbecillins  fecisset,  tunc  victus  est  et  re« 
trocessit :  et  posiquam  ipsius  latera  undique  confodit, 
ipse  qoidem  nihil  profecit :  repositum  enim  tkesau- 
rum  non  abstulit :  nobisautem  ipsum  clariorem.red" 
didit,  et  per  lllam  confossionem,  ut  omnes  hominem 
interiorem  aspicerent,  fecit,  et  omnes  ipsius  divitias 
discerent :  et  cum  vincere  speravil,  tunc  mulu  cum 
ignominia  recessi^  et  nuUam  amplius  vocem  emisil. 
Quid  actum  est,  diabole  ?  quare  refugis  ?  Nonne  facta 
sunt  quxcumque  volebas  ?  iion  iuleremisti  ipsius  ovi« 
lia,  armenta,  equorum  greges  et  mulorum?  nonfilio- 
rum  coetum  perdidisti,  et  camem  omnem  vulnerasti? 
quare  recessisti  ?  Quoniam  facta  quidem  sunt  omnia, 
qux  volui,  inquit,  quod  vero  fieri  maxlme  volebam,  et 
propter  quod  omnia  feci,  hoc  factum  non  esl :  nequo 
enim  blasphemavit :  propier  hoc  enim  omnia  illa  fa- 
ciebam,  inquil,  ut  bocprocederel.  Hoc  non  facto  nihil 
lucrifeci  ex  pecuniarum  jactura,  et  filiorom  interitai 
et  corporis  plaga,  sed  conlrarium ,  quam  volebam» 
evenit,  splendidiorem  reddidi  inimicom,  et  clariorem 
efleci.  Cognovistiy  quantum  sit  tribulationis  lucruin , 
carissime  ?  Pulchrum  quidem  et  integrum  corpus  fue- 
rat,muItovero  venerabiliusfactum  est,  iliis  vulneri- 
bus  pcrfossum  >quoniam  et  lanae  pulchrae  quidein,  et 
antequam  tinganlur ;  postquam  vero  purpureas  fact» 
fuerint,  ineffabilem  sumunt  pulchritudinem  mullum- 
qoe  decorem.  Nisi  vero  ipsum  exspoliasset,  bonam 
victoris  habitudinem  non  cognovissemus  :  nisi  ipsius 
corpos  plagis  perforasset,  radii  intrinsecus  iion  rela« 
xissent :  nisi  ipsom  infimo  constitoisset,  ipsiusdivi- 
lias  non  cognovissemus.  Neque  em'm  tam  splendidus 
in^solio  rex  sedens,  qoam  insignis  eral  ille  et  illu- 
stris  in  fimo :  etenim  posiregium  qoidem  soliom  mors, 
post  fimum  autem  illum  caslorum  regnum. 

2.  Auditorum  appUmui  r^icii  Chryso$tomu».  — Uxo 
igitur  omnla  ratiocinantes,  ex  opprimente  tristitia  noa 
relevemus.  tlas  eienim  vobis  historias  appono,  noa 
ut  dicta  laudetis,  sed  ut  virtutem  imitemini  et  patien- 
tiam  generosorum  hujusmodi  virorum  :  ut  per  ipsA 
discatis  opera ,  quod  humanorum  nuUum  sit  grave 
malorum ,  nisi  peccatum ;  non  pauperlas ,  non  aegri- 
tiido,  non  cootumelia ,  non  calumnia,  non  ignAniniay 
non  inors  qtue  omnium  malorum  extremum  esse  vi- 
delur.  Haec  enim  calamitatum  nomina ,  philosophan* 
libus  sunt  tantum  nomina  rebus  carentia ;  vera  autem 
calamiias,  Deum  offendere ,  et  eorum  qiue  ipsi  noa 
placent,  aliquid  facere.  Quid  enim,  qiue80,grave  mors 
habet?  num  quod  le  celerius  ad  tranquillom  portum 
et  pacatam  illam  transmitiit  vitam  ?  quamvls  enim 
homo  non  occidat ,  ipsa  naturse  lex  irrepens  nonne 
corpus  ab  anima  resolvet  ?  licet  enim  hoc  nunc  mi- 
nime  fial ,  erit  paulo  post ,  quod  nunc  timemus.  Et 
hxc  dico,  non  grave  quid  exspectans  aut  tristc,  absit, 
sed  erobescens  mortem  timenliom  caosa.  Tot  exspe- 
Gtans  bona  quae  nec  oculas  vidit,  nec  auris  aodi  vit,  nec 
in  cor  hominis  asceuderuDt  (1.  Cor.  %.  9),  dic  mibi»  ad 

iTroii.) 


,  n  S.  iOANNIS  CHRYSOSTaiH 

frueDduin  differs  et  negligis  ei  lorpcs?  nec  uinlum  lor- 
pes,  sed  et  times  et  horres?  Et  quomodo  noii  libi  turpe 
^  propter  roortem  dolere,  cum  Paulus  propier  prxsentem 
'  gemuerit  viiam  ,  et  Romanis  scnbens  dlxerit :  Crea- 
'  tura  eongemiseit »  et  noM  tpjt  sptri(t»  primtm  haben^ 
gemimus  {Rom.  8.  22.  23  )?  Et  bxc  dicebat  ^on  cou- 
demnans  praesenlia »  sed  futura  dcsideraaS'  Gustavu 
ait,  graliam ,  et  nnoram  non  fero  :  spirilus  priipilUs 
babeo ,  et  ad  iniegruin  festino :  ascendi  in  terUum 
cxlum ,  vidi  gloriam  iilam  ineffabilem ,  vidi  regiami 
splendeniem,  didici  quibi^s  hic  immorans  bonis  ca^ 
rean»,  propierea  gemo.  Dic  elenim  mihi,  si  quis  le  i|;i 
regias  duxissct  aulas,  et  de  parielibus  aurum  undique 
fuigcns,  et  omnem  aliumornatum  tibi  demoiistrasset; 
postea  le  iiide  in  pauperis  casam  induxissct ,  et  post 
breve  tempus  in  regias  reducturum  illas,  et  perennem 
Ibi  mansionem  se  tibi  daturum  esse  promisisset :  num- 
quid  non  dcberes  afQci  desiderio ,  et  vel  ipsos  paucos 
*dics  a^gre  ferre  ?  Hoc  quoque  de  caelis  et  de  terra  co- 
giics,  et  ingemisce  cum  Pauk),  non  propter  mortera, 
sed  propter  praesentem  viiam.  At  da  mihi ,  inquis ,  ut 
Paulo  similis  fiam  ,  et  numquam  mortem  timebo.  Et 
tquid  te  Paulo  similem  Geri  prohibet  ?  nonne  paupe^ 
erat  ille?  nonne  tentoriorum  sutor?  noniie  idiota? 
Si  enim  dives  fuisset  ac  nobilis,  babuisseiit  forte  pau- 
iperes  ad  ipsius  imitatlouem  vocali  ps^upertate^a  suam 
pbtendendi  causam  ;  nunc  autem  horm[n  niliil  dicere 
potes :  etenim  operarius  lionio  erat ,  et  quolidianis 
pascebatur  laboribus.  Et  tu  quidem  ab  iiiHio  pie^ateof 
a  parentibus  suscepisti,  a  primaxtatesacrises  lltterifll 
innutritos ;  ille  vero  et  blaspliemus  fuit ,  ct  perse- 
quutor,  et  contumeliosus,  ei  Ecciesiam  vs^stavit ;  ^e^ 
lamen  ita  subito  mutatus  cst,  ut  omnes  studio  e(  fer- 
tore  superaverit,  et  clamat  dicens,  Imiiaioret  tn.^ 
estote,  kicut  et  ego  Chrisli  (1.  Car.  11.1).  Hie.  PomiQU^ 
imitatus  est ,  tu  conservum  non  imitaris  ,  tu ,  qui  a 
fnrincipio  in  pietate  educatus  es,  euni,  qui  postea  pec 
mutatioiiem  ad  fidem  accessit  ?  Non  nosti ,  quod  qui 
A)  peccaiis  sunt ,  etsi  vivunt,  morlui  sunt?  qui  Yera 
In  justiiia  sunl ,  etsi  mortui  sunt ,  vivunt  ?  Nec  meus 
jiic  sermo ;  senteniia  est  Ghrisii  Marthae  '  dicentis  : 
Omnii  qui  credil  in  me  ,  etiam  n  mortuus  [uerit ,  vivel 
(Joan.  11.  25).  Num  enim  fabulx  sunt  doggiats^  oo-. 
Btra?Si  Christianus  es,  Cbristo  crede  :  si  Christo  crc- 
dis,  p^opera  inihi  fldemdemonstra.  Quomodo  vero 
per  opera  fidem  demonstrabis  ?  Si  mortem  contemnas. 
Et  in  hoc  enim  ab  infidelibus  diflerimus. 

Mor$  non  timenda  in  vitam  fuluram  sperantib^s,  — 
Etenim  iHi  quidem  merito  timent  mortem  ,  resurre-i 
ctionis  enim  spem  non  habent ;  to  vero  melioci  per- 
I  gens  via ,  et  de  futurorum  spe  philosophari  valens , 
.  4ua  djignus  es  venia ,  de  resurrectione  quidem  confi- 
\dens ,  ita  vero  mortem  timens  ut  i^  qui  non  credun^ 
^x^urrectioni  ?  Sed  morleni,  inquit ,  non  timeo  :  ne- 
qne  mori ,  sed  male  mori ,  et  capite  truncari.  Igitui 
Jbannes  male  mortuusest?  fuit  enim  oblruncatus. 
Igitor  Stepbanus  male  mortuus  est  ?  fuit  enim  lajpi- 

'  AiU,  Moriat. 


\ 


ARCHIEF.  GQN^TAirriNOP.  n 

daiiis ;  et  martyres  Gu<ieti  pisare  a«eandi|m  vos 
obiere  ,  quoniam  igne  aut  ferro  yUm  finlenmt :  et 
bi  quidem  in  marc,  bi  vero  in  piaBclpUium,  hi  autem 
in  de&tejs  bestiarum  ineidentes ,  sip  mortai  siint.  Non 
hoc  est  male  mori ,  mi  lio^no ,  vioknta  mocte  liniri . 
sed  in  peccatis  mori.  Audi  nam<||ue  proplH^iam  de  hoi 
ipso  philosophaniem  et  dicentem  :  4fces  pMcaUnuK 
pesiima  {Pial.  .53.  22).  Nou  dj^it,  moi»  vioteiiaa  pes- 
sinia,  sed  quid  ?  Mors  peccatoruifi  pewmi^  Jvftte  sane ; 
postqiiam  enim  hinc  migravedi^t,  pcena  intoiejr^ilti^ 
tormcnta  sempiteroa,vcrmis  virtileDtus,  iguis  iqexsUn-» 
guibiiis,  tenebrac  exieriores,  vincula  iosoluhilia,  ^teo- 
titimstridor,  (ribulatioet  a.ngustia.etafttemdjMpa^atiow 

3.  Cum  igiiur  talia  maneant  peccatocea  mffk ,  qua^ 
posslt  esse  utilitas ,  siye  domi  i  siye  in  lecto  vUsvf 
finiant  ?  sicut  coiiira  justis  QuUum  dami^uni  fu^jse  pc^ 
sit .  quod  ense  vel  igne  pnesentera  vitam  claudant » 
cum  ad  immortalia  migrare  bona  4^beant.  Vere  Mam 
peccatorum  pessima.  Talis  erat  divitis  iUius  morst,  q^i 
Lazarum  despexerat,  qui  do^i  et  ^i  lecto  et  M^^Missa* 
riis  assisteniibus  vita  per  propriam  soluta  nortem 
def^nctus  torrebatur,  oe  parvam  quidem  cpjuolatuk-» 
ncm  ex  praesentis  yitae  prosperitat^  nancisci  valeoa. 
A\  non  ita  Lazarus  ;  verum  in  ipso  pavimento  cani- 
bus  adstantibus  et  ulcera  Ungentibi^s  viqlentani  moiw 
tem  passus ;  quid  enim  fame  difficilius  esse  possU  l 
digressus  illinc  aeternis  potitus  est  bouis ,  ia  Abrabai 
sinu  gaudens.  Qiii^  igitur  ipsom  ixsit  yioleaU^  |Qce 
ti?  qnid  vero  diviti  profuit  morte  non  vlp^nta  mori  t 

Mors  injusta  minus  timenda ,  ^m  jfiM/a.  —  ^t  nMi 
violenter,  inqiut,  sed  injuste  mori  t^emiVS :  ^\  qiMMi 
ausi  nihil  eorum  de  quibus  in  suspiciooem  vxHaymafV 
Cum  sontlbus  pariler  puniamur.  Quid,  ais^  quaejso  ?  ^. 
{uste  mori  times  ?  an  ]uste  velles?  Et  quis  t^  mi$«i; 
i\  aeramnosus ,  ut  cum  injusie  mori  immliiea^ ,  njuili^ 
Juste  mori  ?  Si  enim  mortem  metuere  opoyrtet ,  juste. 
nobis  ingruentem  timere  convenit :  quoniam  iiyustCL 
quidem  mortuus,  per  hoc  ipsum^  cum  saiictis  omnibus 
communicat.  Apu4  Deum  enim  probaiorum  et  ^io-, 
strium  plures  injustam  suslinuere  moriem  ,  et  ante 
omnes  Abel  :  non  enim  in  fratrem  peccans.  nec  Cagui, 
Iseso ,  sed  quoniam  Deum  honprabat ,  ideo  jugulatus. 
est  (  Cen.  i ).  Deus  autem  permisit,  nuni^id  ip^ui^ 
amans ,  an  odio  liabens  ?  certum,  est  quod  %maas ,  ui 
clariorem  ipsi  coronam  laceret  ex  ij^^Mssima.  e:^. 
Tides  neque  violentam,  neque  iii|ustam  o^Qrt^^ijQ  eme 
metuendam  ,  sed  mortem  ^n  peccaliis  ?,  Al^eJ}  io^^^te 
moriuus  est,  Cain  vixit  gemens  et  tremeqs  ;  utec  igi- 
tur,  dic  mihi,  beatior  fuit»  qui  cum  |usiiiia  tef  uieve- 
rat,  an  qui  peccaiis  vivebat  ?  qui  mortuus  ^st  i/oj,M^te, 
an  qui  jusie  puni.ebatur?  Vultis  caritati  xe^trac  dir 
cam,  unde  timemus  mortem  ?  Non  vulaerat  nos  icegni 
ampr,  noi;i  nos  fuiucorum  amor  aipi^eo/^it :  iMAO^iii 
prxsehtia  despjQeremus  omnia ,  sicut  beatu^  ^auMtau 
Ad  hxc  non  timemus  gehennam ,  ideo  inoi;tei^  f|ime^ 
mus  :  supplicii  illius  intolerabjlen^  gra,\ilA//^  ^oq^. 
novimus,  propterea  pro  peccato  mprteqi  liipiiemM^;^ 
quod  si  ille  animam  noslram  timor  occupasset ,  iste 
subrepere  non  potuisset.  Et  hoc  non  prpcul ,  sed  qx 


73 

dQiiMyCieU^  et  ex  iis  qoae  nobis  accideruiu  his  diebus, 
inaoifestiim  bfiefe  conabor.  PostquaiD  enim  ab  Imp^ 
laiore  datae  s^Dt  fiterae-lrihutum  lioc,  quod  intolera- 
bile  ease  videlD^»  ooDferre  jubentes»  omoea  tu- 
jnultuabaniur /ojDoes  contepdebaot ,  aegre  ferebant , 
indignabantor ,  iiiter  se  occttnreiile^  dicebant :  Haud 
vitalis  nobis  vit^  »  sobversa  ciTitaa  est,  bujus  tributi 
Diagnitndinem  sostinere  poierit  nemp  :  et  omnes  an- 
gebantujTy  Unqo^m  de  extremis  ipsis  pericliuntes. 
Mox  vero  posto^oi  perpetrata  acciderunt,  et  quidam 
nefarii  et  scelejraiissimi,  l^ibus  conculcatis ,  statuas 
dejccenint ,  et  juortis  periculum  omnibus  imposue- 
runty  et  jam  d^  ipsa  vita  limemus,  exacerbato  Impe* 
ratore ;  non  no§  ampUus  pecuniarum  jactura  mordet, 
sed  alia  pro  illis  omoes  audio  dicentes  :  Capiat  et 
sobstantiam  Imjp«raior,  et  agris  et  supellectilibus  U- 
benter  carebimus,  dumtaxat  corpus  salvum  fore  quis 
spontieat.  Sicut  itaque  priusquam  nobis  moitis  timor 
iismineret ,  nos  pecuniarum  mulcta  cruciabat ;  post» 
quam  vero  nefanda  perpetrata  sunt,  mortis  timor 
succedens,  mulctx  dolorem  expulit :  sic  et  si  gebennae 
Umor  comprebendisset  animas  nostras ,  non  mortis 
tiinor  occupasset;  sed  quemadmodum  in  corporU)uSy 
qoaodo  nos  duo  dolores  oppresserint,  inferiorem  po- 
tentior  abscondere  consuevit  :  sic  et  nonc  factum 
esset ;  si  fuluri  supplicii  timor  in  anima  remansissety 
omnem  timorem  humanum  obseurasset.  Itaque  si 
qois  gehenn»  sunper  meminisse  laboret,  moriem 
deridebit ,  et  non  prxsenti  tantum  angnstia  Iil)erabi- 
tur,  sed  et  ab  illa  flamma  eripietur.  Qui  enim  gehen- 
nam  continue  timet ,  numquam  in  gebennae  ignem 
decidet,  hoc  assiduo  castigatus  metU|  Goncedite  nunCf 
ot  opporiune  vobis  dicam  :  Fratre$ ,  ne  pueri  efficia" 
mim  tennlnUt  tedmaUUa  infanle*  niii  (i.  Cor,  1^.20). 

Jf  or«  eur  deepidenda.  —  Eienim  puerUem  timemus 
pavorem,  mortem  limentes,  peccatum  autem  non  ti- 
mentes.  Pueri  enim  parvi  larvas  timent ,  ignem  uon 
timent ;  sed  si  ad  lucernam  lumen  habentem  portari 
oontingat,  inconsideratc  manum  immittunt  iucernae 
et  flamnue  :  dum  contemnendam  larvam  horrescunt, 
vere  timendum  ignem  non  timent ;  sic  quidem  et  uos 
timemus  moriem,  quae  est  larva  contemptu  digna, 
peccatum  vero  non  timemos ,  qood  est  vere  timeu- 
dum,  et  ignis  more  conscieniiam  devorat.  Et  haec  non 
ex  rerum  natura,  sed  ex  ignorantia  nobis  accidere 
consueveroni :  qood  si  cogitemus,  quid  tandem  sit 
raors,  Dumquam  ipsam  timetimus.  Quid  igitur  Un- 
demmors  estf  Idipsum  quod  vestimentum  exuere. 
Tamqoamirestimentum  enim  corpus  aoimx  circum- 
dalan  est,  et  hoc  ad  breve  tempus  per  mortem  de- 
pesitoin,  ciarttts  iienim  resomemos.  Quid  Undem  mOrs 
estfPeregrmatio  «d  tempos,  somnos  consoeto  lon- 
gior.  Itaqoe  si  menen  times,  time  et  somnom  :  si 
pffopt4»r  morientes  angeris,  et  propCer  eomedentes , 
et  pre^ter  bibentes  angere  :  sieot  enim  faoc  natorale, 
sie  et  tllud.  Ne  ie  natorafia  contristent ,  conlrislent 
U  potios  qiue  si^iit  ex  mala  vdoojU^  :  neqoe  mo- 
rieDtem   logo ,  sed  in  peccatis  viventem. 

i.  Vis  commemorem  et  atiaro  causam,  ftropler 


Ab  PonWU  ANTIQCUENUIf.  UOUIL.  V. 


quam  morteip  timemosT  Noo  vivimns  em  diUgeniia» 
uon  habemus  conscientiam  puram  :  quo^  si  faoc 
esset,  nUiil  nos  mojrs  terruisset,  non  faines,  non  pe- 
)»miarum  jaclur^,  non  «liud  qiild  ejusmodi.  In  vir- 
iute eoim viventem  borum  nilullaKlere  poterit ,  oec 
intema  privare  voluptate :  bon»  enim  innutritom 
spei  nihil  in  tristitiam  dejicere  poterit.  Quid  enim 
quispiam  facere  possit,  quo  fortem  vinim  in  t^ristitiam 
conjiciat?  Auferet  pecunias?  sed  habet  in  csRlis  divi- 
tias.  Patriaejiciet?  sed  in  supernam  civjiaiem  mitlet. 
Yincula  injiciet  ?  sed  habet  conscientiam  solutam ,  et 
exteriorem  non  sentit  catenam.  At  interficiet  corpus  ? 
sed  iierum  resurget :  et  sicut  qui  cum  umbra  pu- 
gnai,  et  aerem  verberat,  percutere  poierit  neminem: 
sic  et  qui  ciim  justo  pugnat,  cum  umbra  tanium  po« 
gnat>  Qt  vires  suas  4i^lvtt,  nuUam  illi  plagam  valcns 
iijfligere.  luque  da  mibi  4e  caelorum  regno  confideret 
et  si  vis  hodieine  jugula :  csBdis  gratiam  tibi  babebo, 
quod  me  celeriter  ad  ilia  bona  transmitias.  Hoc  est 
maxime  quod  et  nos  lugemus  \  inqult,  quod  pecca- 
torum  muliitudine  prohibiti ,  regnum  illud  non  asse- 
queniur.  Jgitur  mortem  lugere  omittens,  luge  pec- 
cau,  ui  ipsa  deleas.  Propter  hoc  enim  tristitia  lactA 
est,  non  ut  ob  jacturam  pecuniarom,  oon  ob  mor- 
tem ,  nec  ob  uUam  aliam  rem  talem  doleamus,  scd  *jt 
ipsa  ad  delenda  otamor  pt ccata ;  et  qood  boc  vemm 
ait,  exemplo  facio  manifestom.  Bemedia  medidDaJia 
propterUlos  UDtummorbos  iacu  sunt,  quos  tollera 
qoeimt,  ooo  F<V^  >U<^  t  Quos  Difail  adjuvare  pos- 
sunt.  Pota  :  adbuc  enlm  manifestiorem  volo  sermo- 
nem  reddere  :  niedlcanieDtum  oculos  afiectos  tantum 
juvare  valens,  nuUum  vero  alium  morbiun ,  propter 
ocuLorum  ^agriiudinem  lantum  lactum  esse  dicere 
quis  posset :  non  propter  stomacbum,  neque  propler 
manus,  neque  propier  uUum  aliud  menjjbrani.  Trans- 
.  feramus  igitur  oraiionem  ad  tristiliam,  et  joivenie- 
Qius,  quod  in  nuUo  eorum,  qu»  i^obis  accidunt ,  uo« 
adjuvet,  peccatom  vcfo  solum  corrigat :  certum  igi- 
tur  ^am  ad  Ulud  lantum  auCereudum  coneessam  esjse. 
Percurramus  ingruentium  nobis  malorum  quodUbet , 
et  urisiitiam  superadducamus,  et  videamus  qnld  ex 
iiac  fiat  utJiitatis.  llulctatus  est  quispiam  pecunUs  ? 
tristatuses^,  mulctam  non  emendavit.  FiUum  ami&it! 
doluit,  mo^iuuin  non  ressuscitavit,  nec  defuncto 
profuit.  Flagellatus  est  quis,  alapis  caesus,  couMi- 
meliis  airectus?doluit,  nou  resarcivlt  contntneliam. 
In  fliorba^  quis  incidit,  et  segritudinem  gravissi- 
mam  7  doluit,  a^gritudinem  non  sustulit ,  sed  et  dini- 
ciliorem  reddidit.  Yides  borum  nuUi  prodesse  tristi- 
tiam  ?  Peccavit  qois,  Iristatos  est?  peccatom  delevjt , 
dissolvit  debitum.  Unde  lioc  manifestum  ?  £x  Domini 
senteotia  :  de  qui^dam  eniin  pnevaricato  Joquens » 
dicebat :  Propter  peccaium  pauUsper  ipsum  cantristavif 
ei  viiti  quod  Irieiatue  esl,  el  inceuU  nwutus ,  et  ipeiut 
viae  correo»  (,lm.  57. 17.  18 ).  Propterea  et  Paulua 
dicit :  Quwerum  eeeun^um  Deum  Iriiliiia  eU,  pasni» 
temiam  m  eaiutem  stabilem  operatur  (2.  Gor.7.  10) 

*  sav. :  Hocestenim  maximet  hoc  est  quod  et  nos  luge^ 
mus. 


75  S-  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

Igitnr  postqtiain  manifesle  oratio  dcmonslravit ,  ne- 

t.    que  pecuniarum  mulciam,  neque  contumeliam,  neque 

M   calumniam ,  nequc  flagella,  neque  morbum,  ncque 

'  mortem,  neque  aliihl  liujusmodi  resarcire  irisiiiiam 
posse,  8cd  solum  delere  peccaium.  ci  ad  hoc  dc- 
slrucndum  valere  :  cerlum  est  quod  propter  lianc 
solam  causam  Tacia  sil.  Ne  amplius  igitur  pccuniarum 
jaciuram  doleamus,  sed  cuui  peccamus  lantum  do- 
leamus  ;  mulia  cnim  liic  ex  irisliiia  uliliias.  Mulcta- 
tus  es  t  ne  dolcas ;  nequc  cniin  proderil.  Pcccasti  f 
dole,  ulile  namque  cst ;  cl  Dci  prudcnliam  el  sapien- 
tiaih  x>nsidera.  Duo  ha!C  nobis  peperit  pcccatum  , 
tristitiam  et  inoriem  :  Quacumque  enim  die  comedes^ 
inquit,  morte  morieris{Gen.^,  17) ;  el  ad  mulieremy 
/m  dobribus  paries  filios  {Ib.  3.  16) ;  el  per  hsec  ulra- 
quc  pcccaium  susiulit,  ei  a  filiis  matrem  deleri  cu- 

•  ravit.  Quod  cnlm  cum  trislilia  mors  peccalum  de- 
slruat,  manircsiuin  quidem  ct  cx  marlyribus :  mani- 

'  festum  lieincx  iis,  qurc  dixit  Paulus  ad  pcccalores, 
sic  inquiens  :  Ideo  mulii  in  robis  infirmiet  imbecitles, 
et  dormiunt  muUi  (1.  Cor,  11.  30) ,  quia  vos  pcccatis, 
inquit,  morimiui,  ut  inorie  pcccala  solvanlur.  Inlulil 
igilur  diccns,  Si  enim  nos  ipsos  judicaremus,  non 
utique  jndicaremur  :  dum  judieamur  autem  a  Domino^ 
corripimur,  ut  non  cum  mundo  damnemur{Ib,v.  31. 
32).  Et  siciii  vermis  ex  ligno  nascilur,  ct  iliud  rodit;, 

'  ct  linea  lanam  comedit,  suam  ab  ipsa  originem  ha- 
bens :  sic  ci  trislitia  et  mors  de  peccato  natx  sunt,  ct 
pcccaiuni  absumunl.  Igitur  ne  timeamus  moriem,sed 
pcccaium  limcamus  dumtixat,  etproptcr  illuddolea- 
mus.  Et  hxc  dico  non  grave  quidquam  exspcctans , 
absii,  sed  timentes  vos  sic  semper  affici  volcns,  et 
Cihristi  legem  per  opera  implere  :  Si  quis  enim  non 
tolUt  crucem  suam,  et  sequitur  me,  rion  est  me  dignus , 
inquit  {-Matth.  10.  38).  Hoc  aulem  dlcebat ,  non  ut 
lignum  hameris  fcramus,  scd  ut  mortem  semper 

'  ante  oculos  habeamus,  sicut  et  Paulus  quotidie  morie- 
batur  (l.Cor.  15.  31),  et  martem  dcridebaty  prx- 

'  sentemque  vitam  contemncbat.  Es  enim  miles,^  sem- 
per  in  acie  conslitutus ;  miles  vero  mortem  timens, 

'  numquam  strenue  se  geret :  sic  igitur  neque  Christia- 
ntis  homo  pericula  timens,  magnum  quid  et  admira- 
bile  exhibebii,  imo  facile  expugnabilis  erit;  intrcpi- 

'  dus  contra  et  magnanimus,  inexpugnatus  manet  et 
invictus.  Sicut  igilur  pueri  tres,  ignem  non  timentes , 
igncm  cffiigcrunt :  sic  et  nos»  si  morlem  non  timea- 
mus,  moriem  effugiemus.  Ignem  vero  minime.timue- 
runt ;  non  enim  cst  crimen  incendi ;  sed  peccatom 
timuerunl :  crimen  enim  est  impietatem  sequi.  Hos 

'  et  nos  imiiemur,  et  omnes  illis  similes  :  et  ne  peri- 
ciila  timeamus,  et  effugiemus  pericula. 

5.  Non  tum  equidem  propheta ,  neque  fiUus  pro^ 
phetce  {Amos,  7.  U) ;  fulunim  tamen  manifeste  scio , 
et  magna  et  clara  vocc  proclamo,  quod  si  mutemur, 

'  et  aliquam  animae  nostrae  curam  agamus ,  el  ab 
improbitate  absistamus ,  nlhil  molestum  ingruei  et 
triste  :  atquehoc  manifeste  novi  cx  Dei  clcmentia,  et 
ex  his  quae  in  viros,  et  civitates,  el  gcntes,  et.popu- 
lo8  integros  fecit.  Etenim  Ninivitarum  civitati  minatus 


ARCfllEP.  CONSTANTINOP.  76 

est ' ,  et  dixil :  Adhuc  tres  dies^  et  Nimve  subvertetur 
{Jon.Z.  A).  Quid  igilur,  dic  mibit  Ninive  subversa 
est,  el  urbs  deslruota  AiitTContra  prorsus  acciditt 
ct  surrexit,  ct  clarior  facia  est,  et  lantuin  lempus 
;  prseteritum  Ipsius  gloriam  non  destruxit ,  sed  omnes 
eam  celebramus  adhuc  qiioque,  «et  nunc  admiramur : 
quoniam  portus  quidam  optimus  ex  illo  tempore 
peccantibus  omnibus  exstitil,  in  despcralionem  ca- 
dcre  non  permitlens,  scd  omnes  ad  poenitentiam 
vocans ,  el  per  ea  quas  fccit,  et  per  qtiae  Dei  pro- 
videiitiam  cst  asscquuta,  persuadens  numquam  de 
propria  salute  desperare,  sed  vitam  gerenCes  bonam « 
ct  optimam  spcm  proponeiites,  de  llne  tamquam  pe- 
nitus  bono  fuiuro  conQdere.  Quis  enim  non  excitetur 
illorum  cxeinplum  audiens,  licet  omnium  sit  ignavis- 
siinus  ?  Elcgit  itaque  Deus  propheitam  potius  suara 
irriiam  caderc,  quam  civiiatem  corruere  :  imo  yero 
nequet)rophetia  cecidit.  Si  enim  hominibus  in  eadem 
nialiiia  permancntibus  non  in  opus  sentenlia  proccs- 
cisset,  posset  qiiis  forte  dicta  criminari :  quod  vero 
muiaiis  ipsis,  et  a  malitia  desistentibus ,  eiiam  Deus 
ab  ira  dcstiierii,  quis  amplius  prophetiam  carpere 
polcrit,  ct  dicia  mcndaciicondenmare?ElcnimIegcm, 
quam  ab  inilio  Deus  cunctis  hominibus  posuit  per  pro< 
phetain  loquens,  hancet  tunc  conservavit.  Quam  au- 
tem  legcrn?  Adsummam  ioquar^  inquit,  ad  gentcm  et 
regnum,  ut  eradicem^  et  suffodiam^  et  perdam  :  et  erit^ 
si  posnitentiam  egerint  maliticeyme  quoque  pmitebit 
irce,  quam  loquutus  fueram  facere  illis  {Jerem.  {8.  7. 
8).  Hanc  igitur  legem  custodiens  poeniientes  salvavit, 
et  a  viiio  discedenles  ab  ira  liberavii.Novcrat  barba- 
rorum  virtnteift ,  el  ideo  prophetam  urgebat :  sic  et 
tunc  agitabaiur  civitas  audita  voce  prophctlca,  sed  in 
nullo  lacsa  est,  quin  a  limore  adjuta.  Timor  eiiini  ille 
salutem  peperit,  comminalio  periculo  libcravit,  sub- 
versionis  senlentia  subversionem  cohibuil.  0  novani 
rem  et  admirabilem  I  denuntiatio  morlem  minans , 
vitam  peperit.  Sententia  postquam  lala  fuit,  tunc 
invalida  facia  cst,  contra  quam  apud  sxculares  judi- 
ces  :  apnd  bos  eiiim  in  medium  prolala ,  rala  fit  sen- 
teniia ;  npud  Deum  conlra,  proferri  senlentiam  eam 
invalidam  facit :  ni.<)i  cnim  prolata  fuisset ,  non  ult- 
que  peccatores  audissent;  si  vero  non  audissent, 
neque  egissent  pocnileniiam,  neque  poenam  repu- 
lissent,  nec  fuissent  illa  mirabili  salute  potili.  Quo- 
modo  enim  non  mirabilis ,  cum  judex  senlentiani 
tuleril ,  rei  vero  per  poenitentiam  sententiam  solve- 
rint  ?  non  enim  urbem  fugerunt,  slcut  nos  nunc» 
sed  manentes ,  ipsam  nuiantem  flrmaruni.  Laqueus 
eral,  et  munimen  ipsam  reddiderunt  :  vorago 
eralet  praecipitium,  et  tutelae  turrim  fecerunl.  Au- 
dierunt  quod  xdiGcia  corrucnl ,  neque  fugerunt  xdi* 
ficia,  sed  peccata  fugerunt :  non  discesserunl  quisqiie 
de  domo  sua,  sicul  nunc  nos,  sed  disccssii  quisque  a 
via  sua  mala.  Num  enim,  inquit ,  muri  iram  pcpc- 

*■  sav.  et  quidam  Uss. :  urbem  minatus  est  subvertere  et 
dixit :  Adhuc  ires  dies.  Sic  seroper  lecluni  est  \n  LKX 
inierpretibus  vel  a  primis  Gcclesioe  saeculis,  trest  pro,  ^no* 
dragbua. 


77  AD  POPULUM  ANTIOCUENUM.  IIOMIL.  V. 

reroBi  ?  nos  Tnlnerls  aoctores ,  nos  medicamentum 
prx|Kiremiis.  Proplerea  non  iocorompermuUiionibus, 
sed  morum  conTersioui  salulem  crediderunt. 

6.  Hxc  barbari  :  ei  nos  non  coofundimur/neque 
nosabscomUmus,  quando»  illis  mores  converieniibus, 
nos  loca  permutamus »  et  ebrtorum  hominom  opera 
Eacimos,  substantiamque  nostram  exponimus  7  Domi- 
nus  nobis  irascitor»  et  nos  iram  solvere  omiitentesy 
quac  in  domo  sont  cireomferimus,  et  drcoimos  qu»*^ 


rciiteSy  ubi  sabslaiitiam  deponamos,  com  esset  opos 


quaerere ,  ubi  animam  deponeremos  :  imo  vero  nec 
oportet  qoa^rere,  sed  virtute  et  vitae  rectitodine  ipsi 
secoriiatem  praebere.  Neqoe  enim  si  servo  irascenti-  . 
btts  Dobis  et  indignanlibos « ille  adversos  irara  se  ex* 
cosare  omittens»  in  cellalam  soam  descendens,  vesti* 
menia  et  omnes  eolligens  sarcinnlas  et  colligans ,  de 
fiiga  medilaretnr,  honc  ipsios  contemptum  facile 
ferremos.  Desistamos  igitur  ab  boc  importuno  studio» 
et  dicamos  quisqae  ad  Deum  :  Quo  ibo  a  tptri/M  fuo» 
et  a  faeu  tua  qao  fagiani  ( PtaL  138. 7 )  f  Barbarorum 
pbilosopfalam  imitemor  :  illl  in  iocertis  poenitentiam 
cgeront :  non  enim  hoc  habebat  sententia  :  Si  con- 
▼ertaminl  et  pcenitentiam  agatis,  civitatem  ihrmabo ; 
sed  simpliciter,  Adhue  tra  diet^  el  Nimve  iubvertetur. 
Qoid  igilor  illi  ?  Qui$  notnt  an  jHBnitebit  Deum  mali^ 
fmod  loquutw  e$t  facere  nobii  ( ^011. 3.  i.  9 )  ?  Quis 
novit?  Nesciunt  rei  finem,  nec  poenitentiam  negli- 
gont :  nescinnt  Dei  benignitatis  consuetodioem,  et  in 
incertis  rootantor  :  nec  enim  babebant  alios  Ninivitas 
ad  quos  respicerent  pcenitentia  acia  servaios,  nec 
prophelas  legerant,  nec  patriarchas  audierant,  nec 
nsi  sont  consiliOy  non  admoniUooem  nacti  sont,  neque 
sibi  persoaserant,  omnino  Deom  pceniientia  placan- 
dom  esse.  Neqoe  enim  hoc  habebat  comminatio ,  sed 
dobitabant  haerebantqoe ,  et  tamen  com  omni  dili* 
gentia  poenitentiam  egemnt.  Qo»  igilur  raiio  nobis 
erit,  cum  illi  qoldem ,  nec  unde  de  Hne  confiderent 
habenles,  lantam  exhibeant  mutationem  :  tu  vero 
qni  dedivina  benignitate  coiifidere  potes,  et  qui  multa 
saepios  pignora  cepisii  ejos  circa  te  cone,  ei  prophe- 
las  et  apostolos  aodisti,  ct  per  ipsas  res  instroclus 
es,  nec  ad  eamdem  cum  ipsis  mensuram  virtutis  per« 
venire  contcndas?  Magna  igilur  horum  hominum 
virlus,  multo  aotem  major  Dei  clemenlia,  ct  hanc  ex 
ipsa  minarom  magnilodine  conspicere  liccl.  Ob  lioc 
enim  senteniiae  non  addidit  :  Si  vero  poenilenliam 
egerills,  parcam,  ot  indefinitam  inferens  senteniiam, 
melom  aogeret ,  ac  metu  aucto  celerius  ad  poeniten- 
tlam  compelleret.  Et  propbela  quidem  erubescit  futu- 
rum  sciens  et  coiijeccans,  quod  infecta  manebunt 
'  dicia  ;  Deos  aotem  non  erubescit ,  sed  unum  dum- 
taxat,  hominom  scilicet  salulem,  quaerii,  et  servum 
suum  emendai.  Postqoam  enim  navlginm  ille  ingres- 
sos  est ,  statim  excitavit  mare,  ut  discas  quod  ubi 
peecalnm ,  ibi  procella,  obi  inobedientia,  ibi  fluctua- 
lio :  et  qnatiebatur  quidem  dvitas  propier  peccata 
Ninivitamm,  qoatiebauir  autem  et  navigiom  proptcr 
prophetae  inobedientiam.  Illi  igitor  Jonam  in  mare 
dcjeeemnt ,  et  sletit  navigiom  :  nos  quoque  peccata 


78 

submcrgamus ,  et  civiias  omiiiiio  stabit.  Itaque  fug» 
nulla  nobis  utiliias ,  sicut  nec  i!!um  fuga  quidquam 
adjuvit,  quinimo  ct  Ixsit  :  fugicbat  ergo  lerram,  ct 
Dei  iram  non  clTugiebal.  Fugiebat  lerram,  ei  in  mare 
tempcstatem  induxit  :  nec  tantum  nullum  ex  fuga 
bonum  nactus  cst,  sed  elinm  eos  qui  sc  soscepenint, 
in  extremum  periculum  adduxit,  et  quando  navigans 
in  navigio  sedebat,  ct  nautx  ct  gubernatores  aderant, 
omnisque  nauticus  apparalus ,  dc  exlremis  periclita- 
batur  :  postquam  autem  In  marc  projectus,  et  pec- 
catum  per  suppiicium  deponens,  in  immensum  dedo- 
ctus  cst  navigium,  celi  scilicet  ventrem,  multa  potic- 
)»atur  libcrtate,  ut  discas,  sicut  in  peccatis  viventi 
neque  navigium  prodest ,  sic  peccato  exutum  iicque 
mare  perdere ,  neque  besllas  devorarc.  Ipsum  igilur 
undue  suscepcrunt,  nec  sulTocaverunt :  cetus  suscepil, 
et  non  ihtereinit ;  verum  ct  animal ,  et  clcmenlum 
incolume  depositum  Deo  reddiderunt ;  ct  per  omnia 
instituebalnr  propheta,  ut  esset  mansuetus  ct  huma- 
nus,  et  nequc  slultis  naulis,  neqne  feris  undis,  neque 
bestiis  crudelior  esset.  Etcnim  nautae  non  in  princi- 
pio  statim,  sed  post  niullam  necessilalem  ipsum  pro- 
didcrunt ;  mare  vero  et  beslia  cum  multa  benevo- 
lentia  cuslodierunt ,  Deo  b»c  omnia  dispcnsante. 
Rediit  igilur,  praedicavit,  minatus  est,  persuasit, 
salvavit,  terruit,  correxit,  et  una  primaque  praedica- 
tione  firmavit :  neque  enim  mullorom  dierum  indl- 
guity  ncque  continui  consilii ,  sed  nuda  illa  loqouios 
verba ,  omnes  in  poenitcntiam  dedoxit.  Ideo  ipsom 
non  statlm  de  navigio  Deos  ad  urbem  duxii ,  sed 
nautae.mari  iradiderunt,  mare  ceto,  cetus  Deo,  Deua 
Ninivitls,  et  per  longum  circuitum  profugom  resll- 
tuity  ot  omncs  doceat,  Dei  manus  efliigcre  impos- 
sibile  esse.  Nam  quocnmque  quis  proficlscatnr ,  pec- 
catum  perlrahens ,  infinita  susiinebit  detrimenia  :  et 
si  bominum  nemo  adsit ,  ipsa  undecomque  creature 
cum  multa  illi  resistet  vehemeniia.  Ne  Igitur  fugae 
salutem  nostram  credamus ,  sed  inorom  motationi. 
Num  enim  qoia  in  civitate  manes ,  propterea  Dcus 
irrilatur,  ut  fugias?  Quoniam  peccasli,  propterea  in- 
dignator.  Igiiur  peccatum  depone,  et  unde  vulneri 
causa ,  inde  mali  fontem  rcprime  :  contraria  ciiini 
conirariis  curarc  ct  mcdici  jubent.  Ex  crapola  crgo 
nata  est  febris?  inedia  morbum  corrigunt.  Ex  Irislilia 
quis  inflrmaius  cst  ?  Ixtitiam  huic  aptam  inedicinnra 
esse  dictmt.  Sic  el  in  animie  ?egriludinibus  facere 
oporlet.  Iram  torpor  excitavit  ?  industria  hanc  repel- 
lamus ,  multamque  prae  nobis  feramus  mutationcm. 
Jejuiiium  liabemus  auxiliatorem ,  et  commilitoncm 
maximum ,  et  prxter  jejuniiim  instaniem  angustiam 
ct  pcriculi  tiinorem.  Instemus  igilur  nnimx  hoc  tcm- 
pore  :  elenim  Ipsi  omnia  quxcumque  voluerimus, 
facilc  persuadere  poterimus.  Pavidus  enim  et  trc- 
mens,  et  a  dcliciis  omnibus  cxpcditus,  aique  in 
timore  vivens ,  facile  pliilosophari  poiesl ,  cl  cum 
mulu  alacriute  virtutis  semina  susdpere. 

7.  Juramenta  viianda.  —  Primum  igilur  ci  persiin- 
deamns ,  ut  a  juramentomm  foga  mutationem  inci- 
piat :  elsi  euim  bcri  ct  nudiuslcrtius  de  bac  vobis 


7»  S.  JOANNIS  CnRKSOSTOMI 

loquutus  sum  materia ,  neque  lamen  bodie  desistam, 
ne^iue  cras ,  neque  perendie  eadem  moncre.  Et  qaid 
dico  crastinam  aut  tertiam  diem  ?  Donec  vos  corre- 
ctos  videam,  non  absistam  :  si  enim  legem  prsevari  • 
cantes  non  erubescunl ,  multo  magis  nos  jubentes  ne 
praevaricemini ,  de  frequenti  admonitione  non  erube- 
8cere  par  est.  De  iisdem  enim  continue  commone- 
faceie,  non  dicentis,  sed  audieniium  est  crimen, 
diuturna  super  simplicibus  et  facilibus  praecepti^  in- 
digentium  disciplina.  Quid  enim  facilius  qnam  non 
jurare?  Consuetudinis  lantum  opus  est  :  non  ^st 
corporis  labor ,  non  est  pecuniarum  impendium.  Tis 
discere  quomodo  viiium  superari  possit  ?  quomodo 
ab  iinproba  corisueludine  liberari  licealY  Ego  te 
quemdam  docebo  modum,  quem  si  lenueris,  sopera- 
bis  onmino.  Cum  videris  leipsum ,  vel  alium  quem- 
que,  vei  serviim ,  vei  fiiium ,  vel  uxorem  hoc  malo 
caplos,  et  continue  commoriefaclos,  neque  correctos, 
jube  non  coenaios  cubare,  el  banc  libique  et  illis 
danmationern  inipone  ,  dainnationem  non  damnum, 
sed  lucrum  ferentcm.  Talia  enim  sunt  spiritualia  :  et 
lucrum  feruiit ,  et  celerrimam  correctioiiem  :  lingutf 
enim  assidue  cruciata  ,  vel  nemine  commonente  suf- 
^cientem  capii  admonidonem  a  siti  compressa,  a  fame 
angusiiau ;  ei  Jicet  oiiinium  simus  stoFidissimi ,  tola 
die  bujus  tormenti  magniludine  commoniii,  alio  con- 
ftilio  et  admonitione  non  iridigebimus.  Laudastis  di- 
cta ,  verum  et  factis  laudem  demonstrate.  Quod  enim 
alioqui  bujus  concionis  emolunientum  ?  Si  quolidie 
puerulus  ad  scholam  pcrgat,  postea  nil  discat,  nuhi 
ad  cxcusationem  sufficiat  nobis,  ipsum  illuc  quotidie> 
pergcre  ?  non  boc  ipsum  maxiiiium  ducemuS  crimen, 
quod  per  siiigulos  dies  illuc  pergens,  hoc  rruslra 
faciat  ?  Iloc  et  iii  nobis  ipsis  cogiiemus ,  et  intra  noS 
ipsos  dicanius  :  Taiitura  teniporis  ad  ecclesiam  occur- 
rentes ,  terribilissima  fruentes  syiiaxi ,  ipSaque  mul- 
,  tuin  lucrum  Iiabenie ,  si  tales  rur^um  discedahins, 
quales  advcnimus,  nulluin  defectuum  ndsfrorum  cor- 
rigentes ,  qux  nobis  erit  hujus  profeclionis  utilitas  ? 
Etenim  muha  non  propier  se  fiunt ,  sed  propter  ea 
quae  ex  ipsis  eveniunt.  Quale  illud  est  :  seminans 
non  ideo  seminal,  ut  taiitum  seminet,  sed  ut  et  me- 
tat :  quod  nisi  boc  fieret,  et  damnuin  semeiilis  pate- 
retur,  seminibus  iiicassum  putrefactis.  Mercator  iion 
propter  hoc  navigat,  ui  tantum  naviget,  sed  ut  pere- 
grinando  auctiorem  faciat  rem  :  quod  nisi  hoc  adsil, 
et  damnum  accidet  extremum,  et  damiiosa  mercato- 
rum  peregrinaiio.  Hoc  idem  et  in  nobis  ipsis  ratioci- 
nemur  :  eteiiim  et  nos  in  ccclesiam  conveiiirnus,  non 
propter  hoc  ipsum  solum,  ut  hic  immoremur,  sed  ut 
aliquid  magnum  et  spirituale  lucraii  discedamus.  Si 
igitur  inanes  et  nihil  adepti  abeamus,  condemnailo- 
nem  nobis  hoc  studium  accerset.  Quod  ne  fiai,  utque 
tantum  damnum  evitemus,  abeuntes  binc,  inicr  sese 
amici  cum  filiis  patres ,  cum  servis  domini ,  medila- 
mini ,  et  laborate  quomodo  imperatum  expediaiis,  ot 
postquam  iterum  reversi  fueriiis ,  et  de  iisdelD  nos 
suadeiites  audieriiis ,  non  pudore  afficiamini ,  mor- 
dente  vos  conscientiay  sed  gaudeatis,  et  iaetemilii  ad- 


AKCIflEP.  CONSTANTfrlOP.  SO 

monitionis  rdfajorem  vobis  pattem  «i|letaiii  eona^ 
cientes.  Haec  non  tanfiim  Mt  philosopberour  :  non 
eniin  liaec  momeiiianesi  admonUio  lotam  eradicare 
pcftest ,  vemm  et  domfi  vlr  ab  nxore  bxe  aiidiai ,  ei 
UTdT  a  conjuge  :  el  demtflatio  qnieddar  fiai  onMilbos  . 
adf  hojtis  legis  impletionem  pervenire  todeniibos,  el 
quf  prius  implevefif  deficienli  exprol»el ,  ul  ipsum 
magisf  etcitet :  qoi  defiett,  el  ttondilM  hnplevii,  prae- 
Teiiiemerit  sptdei  i  el  Sd  IpMn  celeflier  perveaire 
contendsrf.  Si  hxic  med^temor,  al  h«tf  toeraas,  brevi 
nobis  e<  alta  prospere  negoila  difi|f<nitiir.  Ta  ipiae 
Dei  suht  medltate ,  et  ipsdf  tvts  providebii.  Nec  raihi 
dieas  :  Quid  vero ,  si  qtfis  jorandi  necteiialem  nobia 
impionat  ?  qttd  si  nem  eredai  1  Sane  ? ero ,  obi  lcx 
vlolanda,  neeessilatia  mefliiiiisae  iion  oportel.  Uoa 
titi  enttti  inevitaibi}ia.Bece8Bilas»  Deun  non  offeudere. 
Yerttmtamen  ioterim  iliod  prcsta ,  soperflua  reclde 
juramenia,  temere  el  sine  necesaiuit»  domi,  curo 
amicis,  can  servis  prdata  :  si  hsee  sosiuleris,  ia  iilis 
inei  irtiiil  amplius  iudigebis  :  ipsam  aoim  os  io  iioe 
exercitatom,  ol  jorandi  frequefiiiam  iHneat  el  fijgiai, 
neque  si  qois  iRiiHes  coegerit,  in  illaOi  arapiius  cadere 
ckmsoetMlinem  adraittet  Sed  al  ntne  mulio  labore 
et  iftflftiia  iniertarbaiione « terreniesf  •  minantes,  ad* 
nfonentes,  eonsuienles,  vhc  potiilams.  In  aliam  ipsaa» 
eoflsuetudiBem  traasniotare  :  slc  el  luae  qaidenit 
licel  inflnitam  «(ob  inferal  Decessiiatem  <  lianc  Irans- 
ITedi  legera  non  polerit  persoadere ;  sed  sieul  vene- 
hom  qoodpiam  numqoam  goslare  qois  veilel »  eliaiH 
fnstaote  necessitate ,  slc  neqae  joraraenu  ailniitlere. 
Hoc  auiem  si  liai,  voliis  solameu  erii«  el  bortamen* 
lom  ad  reliquas  vinotis  paries  aitiogendas.  Qui  enim 
iiihil  praeslitic,  lorpeseii  ei  cito  eoimdit  aniuio,  qui 
tero  sibl  concius  esli  qodd  vel  OBum  expleverit 
mandaton,  ex  hoe  bene  sperare  doeios,  majori  cum 
siudlo  ad  reliqoa  profcedel :  postea  aliud  capienSt  ad 
allod  eeleriter  veniet ,  nec  prios  desislet ,  qiiam  ad 
ipsom  cQiiDen  perveoial.  Si  eoim  in  pecuniis  quantd 
qois  plores  comparaverlt ,  laoto  piores  cupil :  moilo 
magis  in  offlciis  spirrtaalUnis  hoc  conlingere  videas* 
Propterea  festino  et  argeo«  ut  res  prineipium  capial, 
et  in  animis  vestris  virtolis  fondafbentum  jaciatur, 
el  prccaniur  et  soppHcamos,  iil  oon  tanlum  bora 
praiseiiil  Iioram  sitis  verbonin  meinores ,  verum  el 
domi,  et  in  foro^  et  abicoihqoe  cmiiraoremini.  Utl- 
nam  milii  dari  posset,  ot  vobiscoi»  conversarer  I  nou 
lioc  iongo  mihi  sermone  fuisset  opus :  none  vero  cum 
boc  non  liceal ,  vos  me  absenie  verborura  memores 
eslole  meoromi  et  ad  mensam  Sedenles  ingredi  ii^e 
puiate,  et  adslare,  el  omnia  qoafr  none  vobis  liic  dico» 
Insonare  :  et  ubicumqoe  vobis  de  me  babebiiur  ser-* 
mo,  prse  omnibos  hojos  naemeiflole  mandaii,  el  haoc 
mihl  amoris  In  vos  raei  reiribatlonem  reddile :  si 
hoc  vos  implesse  videro,  toium  recepi»  dignan  labo- 
rum  cepi  mereedera.  Ut  igiior  ei  nos  reddatis  pron* 
ptiores,  ei  vos  bonss  spei  efficiamini,  ei  raajorera  ad 
reliqua  itoandata  faeiliuiem  pai^Cis,  multo  bane  legem 
stiidio  in  animis  veslris  reponHei  ei  lunc  adoiouiUo- 
nis  oliiiiaiem  seietis.  Qoteiiam  et  aoreura  vesliioen- 


ADPOPOLUII  AMtlQGHer^UN.  HOMTL.  Yl. 


89 


UDi  ez  M  pnlehnnii  Tidelor » miUio  iHildirii»  iuiM 
Qoliis  ▼idebitor  nostro  drcQmiiosittini  corpoH  $  Bfe  ei 
Dei  mandau  piriehra  quidem  tunt,  etitm  eom  Iftiidii^ 
c«r;  mullo  aMem  poicbrioni,  com  el  ta|»l«nilo^, 
apparent.  Eteiilm  •oiie  bre?t  temporis  momentd  df« 
cu  noslni  loodatis ;  li  terb  res  implettitt  per  emnem 
ft»  ei  per  omoe  lempoi,  et  nos  et  tot  lp«os  leudei- 


Miie*  Nec  hdc  e$t  magnum,  qaod  Inyicem  nos  lauda* 
Mmns ,  t^cd  quod  cl  Deus  nos  suscipict :  nfec  tanium 
losciplet ,  sed  et  magnis  HKs  rt?ibunerabitur  et  In-^ 
bHbbillbus  donis  :  qu^!  nos  onuib  assequl  conllngnt; 
grdtia  Dominl  noslH  Jesu  Clirisii  "  pcr  quem  et  cum 
qtio  Patri  gloria  nua  cunl  sancto  Splritu,  Itmic  el 
8em|)er,  et:  iit  ssecula  sxculofum.  Amen. 


OOOD  VriUS  BST  ilAGISTRATGUH  TIMOR,  st  IfAERAtlO  EORUM» .  QU^  P£R  YIAM  AGGUDBRUNT  118 
QUI  NUHTIUM  SEDITIONIS  IMPERATORI  AF^EREBANT  :  ET  QUOD  QUl  1ND16NA  PATITUR  BT  GRA* 
TUS  A6IT  PBRMITTBNTI  DBO,  PAR  SIT  EI  QUI  TAI.IA  PROPTBR  DBUM  PATITUR.  BUMPLA  RUR* 
ODM  A  TEIBUB  PUBEIS  BT  FORNACB  BABYLONICA  2   BT  UE  AB8TIBBNTU  A  JUEAMBNTIB. 


BOMIUA  VI. 

1.  Mnlles  i|aldem  impendlmas  dles  caritatem  ve- 
stram  consolantcs :  non  prepterea  tamen  ab  hac  de- 
sistemos  materia;  Sed  donec  tristitiae  ▼utnus  reman- 
eerit,  i^ontolatlonis  medltanientniri  Imponemus.  Si 
enim  iMrporls  vtiliiers  ctlrare  noli  desinont  medlci» 
donec  desltlsse  dolorem  tlderint :  multo  magis  hoc 
in  aniina  fieri  cooTenil.  Btenim  aniniae  tolnos  eit 
tristitia,  et  ipsam  continue  lenlblis  fotere  terbis 
bportet :  nec  enim  Ita  l^ariiis  tumortem  calidanim 
solet  nquarum  natura  reitiittere,  ut  AnimaD  xstum 
eonsolantlQm  copia  sel-monam  sedore  consuettt.  Mon 
faii^opbs  spongia,  Sicttt  medlcis,  sed  prd  spongia 
lingunm  tractabimus  :  non  hic  o()as  igne,  quo  aqutls 
caleTaiclamus,  sed  pro  Igne  SpiriiuS  gratia  utemur. 
Age  Igitur  et  hodle  hoe  ipsuni  faeiamus:  Misi  enlm 
nos  consolaliofiem  febis  iittoleriiiitts,  onde  solamen 
abunde  eapiells  T  Jndices  lerrent,  ideo  sacerdotes 
consolenior  :  magistratuS  minantdr ,  ideo  Eedesla 
confirmet.  Etenlm  hoc  Iri  parvalis  evenit ;  praeceptores 
terrent,  et  terberant,  tx  latrymantes  ad  matres  re- 
mittttnt :  matres  tero  sina  susciplentes  contlnent  et 
circumplectuntur,  et  lacrymas  detergentes  osculan- 
tur,  et  dolentem  ipsorunl  nnimam  relerant,  terbls 
persuadentes,  ipsius  utilem  eSse  prjeceptorum  metum. 

If a^sfrartittni  rfmor  vtt7fs.  —  Quoniam  igitur  et  tos 
temierunt  magistrattis,  el  aniios  reddiderunt,  Ec- 
clestn  cominunis  omniummaternostrasinusaperiens, 
etsuplnis  suscipienS  manibos  qnotidie  consohtuf, 
dicensutilem  esse  magistratuuin  metom,atilem  etiam 
binc  ite-oleCtam  consolationem.  Itlorum  enlm  metus 
non  sirilt  nos  torpore  dissolti;  hujus  aotem  con<^ola« 
tio  Sub  tHstitia  Soccambere  non  permltiit  t  et  per 
utraqoe  beos  salutem  nostram  disponii.  Mam  et  ma- 
gisiratus  ipSe  arrtiavit,  ut  lascivientes  terreant :  et 
sacerdotes  ipse  elegit,  ut  dolaites  consolentur  :  et 
haecntrsique  post  Scripturas,  Ipsa  etiam  rerom  expe- 
rientia  docet  *.  Sl  enlm  cum  nmi  deesseiit  maglstra- 
tus,  et  miliieS  in  al^mis  praesto  essent,  Airor  paucorum 
hointnurii  promiscuorum  et  advenarum  brcvi  tempo- 
riS  momenlo  bntuni  nobis  incendium  fecit,  6t  tanlam 
excitavit  procellam,  et  de  naurragio  cunctos  metuere 

«  Aliquot  liss. :  ttpMMIa  elama. 


eompolit :  si  magistratuum  metus  omnlno  tuhlaliiB 
foiesel,  ad  qold  fororis  iati  non  tenissenlT  nonne  a 
foudamentis  hanc  nobis  urbem  etertiasent,  et  omnla 
confundentes,  ipsas  demum  animas  nostras  abMolift- 
senl?  Si  enim  judictalia  sustoleris  Cribonalia,  omnem 
tit»  nostrfle  ordinem  susluieris :  et  slciitsi  guberua- 
lorem  a  nati  separaverid,  scapham  submerseris»  el 
si  ducem  ab  exercitu  ibduxeris,  tincios  iiostibos  tra 
dideris  milites :  ila  si  magistratus  de  civlutibos  abe« 
loleris,  feris  irrationabilibos  magis  irrationabilem 
degemos  vium,  mter  nes  mordenies  ei  iios  deveran-* 
tes,paaperioremdivcs»  infirmiorem  potenlior^  mau- 
soetiorem  aodacior.  Sed  horom  nihU  none  esl  per 
Oei  graiiam :  In  reiig ione  eniw  tlyentet  nihil  opos 
horum  habeiit  correclione :  /osie  cntm  te  noii  mt 
poitm»  inquil(i.rtm.  1.  9).  Multi  tero  ad  titium 
apeeuintei|.nisi  hunc  imminentem  timorem  Inberent» 
infinitis  utiqoe  malii  dtitates  impieaient «  qoe 
Paolus  qooque  cogiiosceni  dieebat :  ATen  mm  e»i  po- 
tssfot»  nMaDeoTel  qam  twtf  pote$taie9i  a  Deo  ardi- 
iioiatioiil(liom.  i3.  i).  Qood  eoiffi  in  domibos  fa- 
dooi  lignorom  contignationei,  hoc  magistratos  in 
dtitaHbus :  m  sicot «  illas  sustuleris»  disaoluti  parie- 
tes  per  sese  carroonl :  Ita  si  ex  mundo  magistratos 
toUaset  liorum  meium,  et  domos  et  eitiutee  el  gen- 
tes  cnm  muiu  inter  se  licentla  eorrueol,  nemine  exi- 
stente  qui  oontlnealet  repeilat,  et  pmnie  timere  eos 
fuietcere  pertuadeat. 

jffrMRiMnmi  aliiilat.  — «Ne  igiiurdnleamoa»  dileeii, 
profter  magittraloom  metom;  terom  et  Dee  gralitt 
agamot  quod  torporera  notlrom  corripoeril ,  et  nes 
diligeniioret  eiscerit.  Quod  enim ,  quoDtOi  dam- 
nnm  factmn  eti  ex  cura  et  soilidtodlne  isia?  qiiod 
honesliores  facti  simus  el  mansueliorest  qood  dili- 
gentlores  el  allentiores  ?  qood  ebrium  el  meretricia 
canentem  canlica  tideamos  neminem?  qood  aupplt* 
cationet  continu»,  et  lacrymae  et  precet?  qoed  risos 
Impertonat,  et  torpia  terba,  et  omnis  laseivia  expolsa 
Sit,  ei  mulierem  modesum  et  liberam  dvitat  nottra 
tou  nune  imltetur  ?  propier  hxc  dolet?  Quin  gaodere 
propler  hfte  et  Deogratias  agere  magisoportet,  qood 
lanum  moilltiem  paocorom  dlerom  formidine  resol 
veril.  Noif  nego,  Inqolt ;  sed  d  ad  melom  usque  uo« 
tom  peridUafomor,  mitls  ettemot  oailutit  luerati: 


S5 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


84 


nuac  vero  limcnius  no  ulterius  roalum  procedat ,  et 
de  ultimis  periclilemur  omnes.  Sed  ne  timeatis,  Pau* 
lus  vos  consolalur  dicens  :  Fidelis  m  Deus^  qui  non 
met  vos  tentari  plus  quam  potestis^  sed  faciet  et  cum 
tentalUme  proventwn,  ut  posntissufferre  (\,Cor.   iO. 
15).  Ipse  enim  dixit^  Non  te  dimitlam^  neque  te  deretin- 
quam  {  Hebr.  13. 5 :  Deut,  31  6 ;  Jos.  i.  5).  Si  enim 
rebus  ipsis  casiigare  vellet,  et  malorum  experientia , 
n  on  tot  diebus  nos  timori  tradidisset :  cum  cnim  pu- 
iiire  nolaerit,  terret;  quoniam  si  puniturus  esset, 
timor  esset  superfluus,  superfluse  minae.  Nunc  vero 
Innumeris  mortibus  graviorem  vitam  sustinuimus,  tot 
diebus  trepidantes  et  trementes,  et  ipsas  umbras  re- 
formidanles,  alque  ipsius  Cain  poenam  iuentes,  et  e 
medio  somno  prse  contiiraa  anxieiate  exsilienles,  ita 
ut  si  eiiam  Deum  irritassemus,  nunc  lantam  passi 
poenam,  reddidissemus  propitinm.   Etsi  enim   non 
dignum  peccato  supplicium  dedimus,  Dei  tamen  cle- 
mentlae  sulficit. 

.    2.  NtmtH  seditionis  AntiochencB  in  via  moras  trahere 
taquntur,  —  Non  tantum  auiem  ex  boc,  scd  etiam  ex 
aliis  multis  eonfldere  oportet  :  non  enlm  modiea 
aobis  bonae  spei  pignora  jani  Deus  dedit.  Et  quod  est 
cmnium  primum,  qui  malum  attulere  nuntium,  hinc 
Telutaiaiidigressi,  et  dudum  ad  castra  se  perventuros 
esse  putantes,  circa  medium  adbuc  iter  morantur ; 
tot  obstacula  et  impedimenta  ipsis  acciderunt ,  et 
equos  dimittentes,  nunc  veliicula  agunt :  unde  necesse 
esteos  illueurdlus  perventuros  esse.  Posiquam  enim 
antistltem  nostrum  et  communem  patremDeus  hinc 
suscltavit,  et  persuasit  abire,  et  obire  legationem 
hanc,  mox  illos  circa  medium  itincris  consequutus 
eet,  ne  praevenientes  ignem  succenderent,  et  in  reli- 
qQun  cdrrectlonem  doctorl  Inutilem  redderent,  regiis 
aurlbaa  Mbmmatis.  Quod  enim  non  sineDeofactum 
8it  bec  impedlmentum,  inde  maniresium  :  homines 
totum  tempus  in  talibus   peregrinationibus  impen- 
dentes ,  el  boc  ofllcium  habentes,  equos    continue 
agendi,  nunc  ab  ipsa  equitaiione  contrili  defecerunt , 
etquae  nunc  accidere,  Jonoe  rebus  contraria  facia 
sunt  (Jonas  i).  lllum  enim  urgebat  Deus  abire  uolen- 
tem,  hos  volentes  vctuit.  0  novum  et  admirabiie  ne- 
gotium !  ille  subversionem  praedicare  noiebat,  et  in- 
Titum  eum  excitavit :  lii  cum  celeritate  subversioncm 
annuntiare  feslinant,  et  invitos  ipsos  rursum  prohi- 
buit.  Qua  tandem  de  causa  ?  Quoniam  liic  quidem 
'    celerius  damnum,  illic  vero  celerilas  lucrum  ferebat: 
ideo  et  illum  per  cetum  festinare  fccit,  et  lios  per 
equos  Impedivit.   Vides  Del  sapientiam?  per  quae 
quisque  quod  exspectabat  se  expediturum  speravii, 
per  hsec  quisque  impeditus  est.  Per  navigium  ilie  se 
evasurum  putavit,  et  navigium  illi  vinculum  factum 
est :  isti  per  equos  ocyus  se  Imperatorem  visuros 
speraverunt,  et  equi  fuerunt  impedimenlo :  imo  vero 
non  equl,  sicut  nec  illi  navigium,  sed  Dei  providentia 
ubique  omnia  propria  dispensans  sapieniia.  Et  consi- 
dera  providentie  modum,  qnomodo  et  terruit  et  conso- 
latus  est.  Ipso  enim  die  quo  omnia  ilia  patrata  sunt  faci  • 
Bora,  ipsos  quidem  eiire,  Umquam  omnia  qu«  acei- 


derant  Imperaiori  nuniiaturos  permiUens,  exeundi 
eelerltate  omnes  perierruit ;  postquam  vero  abicnint, 
etduostresve  dies  eontriverunt,  cum  jam  inanem 
esse  antistitis  nostri  profectionem  puubamus,  utpole 
qui  posierior  esset  futorus :  tunc  metuni  dissolvit,.et 
nos  consolatus  est,  ilios,  sicut  dixi ,  media  detinens 
via,  efOcicnsque  ut  ii  qul  illinc  ad  nos  proflcisceban- 
tur,  illorum  per  viam  acrumnas  nobis  annuntiarent, 
ut  parumper  respiraremus  :  quod  et  factum  est ,  et 
magnam  anxietatum  partem  deposuimus.  His  auditis, 
horum  auclorem  adoravimos  Deum,  qui  patre  quovis 
diligcntius  omnes  rcs  nosiras  nunc  disposuit,  invisi- 
sibili  quidem  vi  improbos  istos  cohibens  nuntios ,  et 
Unium  non  dicens,  Quid  festinatis  ?  quidve  prope- 
ratis  civitatem  lalem  subvertcre  volcntes?  num  bona 
reginontiaaffertis?  Maneleisiic.donecservum  meiim 
iamquammedicumoptimum  prcxvenire,  et  vestnim 
pneverterecursumfaciam.  Si  vero  nascente  prscva- 
ricaiionis  ulcerc,  tanU  providentia  exhibiu  est: 
multo  magis  post  conversionem,  post  pcenitentiam» 
post  lantum  timorem,  post  lacrymas  et  preces,  ma- 
jorem  liberutem  consequemnr.  Jonas  enim  congrue 
pellebatur,  ut  ad  poenilentiam  induceret ;  vos  vero 
jam  exhibuistis  poenitcnliam  et  magnam  conversio- 
nem,  ideoque  consolaiione  deinceps  cst  opus,  non 
nuntio  minas  ferente.  Propterea  communem  et  hinc 
pairem  susciuvit,  et  quidem  cum  mulu  essent  quae 
prohiberent ;  si  vero  non  pepercisset  ^  saluti  nostrae, 
non  illi  persuasisset,  sed  et  volenlem  exire  vetuisset. 
3.  TheQdosU  in  Pasckate  clementia.^  Tertium  quid- 
piam  suppetit  dicendum,  quod  fidociam  vobis  pariat, 
prssens  nempe  solemnitas ,  quam  et  infideles  fera 
omnes  reverentur,  et  hlc  ipse  religiosus  Imperator  sic 
suspexit  et  honoravit,  ut  omnes  ante  se  cum  pieute 
Imperantes  superaverit.  Talibus  namque  diebus  cum 
epistolam  ad  solemniutis  honorem  misisset ,  oinnes 
fere  carcerem  habiUnles  dimisit.  Et  banc  cpistoiam 
admissus  antistes  noster  corani  Imperatorc  leget,  et 
propriarum legum  commonefacict,  et dcet  ad  ipsuni : 
Tu  leipsum  exhorUre,  et  tui  recordare  :  domesticum 
babes  humaniutisexemplum  :  jusUm  noluisti  caMiern 
.  conimiitere,  etinjusUm  patrare   sustinebis?  convi* 
cios  et  condemnntos  festivrutis  revcrentia  dimisisti, 
et  insontes  nihilque  ausos  condemnabis ,  prssertim 
solcmnitate  praesente?  Nequaquam,  Imperator.  Tu 
banc  cpistolam  civiiaiibos  omiiibus  mittens ,  aiebas : 
Utinam  ct  defunctos  resuscitare  possem.  Hac  opus 
.  habemus  humaniutc,  his  nunc  egemus  verbis  ■.  Non 
Um  claros  racit  reges  bostes  vincere,  quam  animum 
ct  iram  superare :  iilic  enim  armorum  et  miliium 
opus  gcritur,  liic  vero  loum  solius  simpliciter  tropxutn , 
et  habcs  ncminem,  qui  tecum  sapientix  gloriani  pnr- 
tiatur.  Superasti   tumultum  barbaricum,  supera  et 
animum  regium  :  discant  omnesinfideles,  quodCbri- 
sti  timor  omnem  poteniiam  refrenare  possit.GIorifica 
Dominum  luum,  conservis  peccata  dimiliens,  ul  ipse 
quoque  le  magis  glorificet,  ut  benignum  tibi  et  tran- 

1  Alii,  n  verononconsulmssel, 

*  Alii :  illorumnmc  verbarum  Ukus. 


15  AD  POPULUH  ANTIOCHeNUM. 

quiilum  ocolum  in  jndidi  die  clem«nll9C  tu»  recorda« 
tu8  cxkibeat.  Exc  et  Iiis  plura  dicet,  et  nos  ab  ira 
penitus  eripiet.  Non  tantnm  antem  ad  Imperatori  per- 
Buadendum  maximum  ex  lioc  jejunio  nobis  est  auxi- 
Jium,  sed  etiam  ad  casns  generose  fercndos  :  etcnim 
eonsolaiionem  non  minimamex  hoc  lemporecapimos. 
Per  singulos  enim  dies  congregari,  et  divinarum  nu- 
dliu  Scriptnranim  froi,  et  invicem  nos  conspicere  ot 
Lnmentari,  et  oranles,  ac  benedictionem  accipienies , 
sic  domom  abire,  id  doloris  plorimum  nobis  aufert. 
Ne  igilur  cormamQS»  neque  nos  ipsos  prae  anxlelate 
prodamus,  sed  maneamus  exspectantes  bona ,  et  di- 
cendis  mentem  adhibeamns :  etenim  toIo  et  hodie  de 
mortts  contemptu  iternm  disserere  ^  Dixi  vobis  heri, 
Dos  morlem  timere,  non  qnidem  qnia  terribilis  est, 
led  qnoniam  neque  caelestis  regni  amor  nos  succen- 
dit,  neque  gebennae  timor  nos  occupavit :  et  ad  ha^c, 
quoniam  coDScientiam  non  babemus  bonani.  Vullis  et 
quartam  hujns  importunae  anxietatis  causam  comme- 
morem,  nou  minus  superioribus  Tcram?  Non  vivlmus 
jn  asperiiate  Christianis  congma ,  sed  facilem  hanc 
et  solotam  el  moliem  amamus  yitam  :  idcirco  Tcrisi* 
miliier  el  pnesentibus  oblecumur  r^bus. 

Ex  maeeraiiane  emi€$lium  denderhm  noicitur,  — 
Quod  81  Qliqoe  in  jejuniis  el  pemoctationibus  et  tI- 
ctus  lennilate,  hanc  viiam  transigeremus,  cupiditates 
nofitrasprMidentes  absurdas,  Toluptates  arcentes,  su- 
dores  Tirtiiiis  snstinentes,  secvndum  Paulum  corpus 
castiganles  et  io  serrituiem  redigentes  \{  Cor.  9. 27), 
camisprotidentiamaddesiderla  non  facientes,  angu- 
stam  et  conihigosam  tenenies  Tiam,  cilo  fulura  concu- 
pisceremnSypraesentlbas  liberari  laboribus  festinantes. 
Et  quod  Don  Cdsns  sit  sermo  noster,  ad  monliom  Tcr- 
tices  ascende,  eonsidera  illic  morantes  monachos  in 
sacco,  in  Tincnlls,  in  jejunils,  in  tenebris  conciusos, 
et  omnes  Tidebls  mortem  exoptantes,et  rem  illamre- 
qniem  appellantes.  Sicui  enlm  caisiibus  pugnans  sta- 
dio  exire  lesiinat,  ul  Tulneribus  liberetur  et  aiiileta 
speciaiores  exsurgere  concupiscit,utIaboribus  absolva- 
^r  :  sic  el  qui  in  rigida  et  aspera  Titi  cum  virtute 
Tirit,  ilnem  (tesiderat,  ut  praesentibus  eripiatur  labo- 
ribns,  el  pro  repositis  Taleai  coronis  confidere,  nd 
tranquillnm  narigans  portnm,  et  illo  transmigraas, 
Qbi  Don  esl  amplins  timendum  naufragium.  Propter- 
ea  Deos  natnra  laboriosam  el  gravem  nobis  Titam 
paravii,  olppa^nti  tribolatione  compulsi,  futurorum 
desideriom  capiamns.  Si  enimcum  sint  tot  tristia,  el 
pericnlaetiifflores,  et  curaenos  undiqoe  circmn- 
euntes,  tam  libenter  praesenti  immoramur  Titx ;  si 
nihil  homm  esset,  et  absque  tristitia  et  srumnis  toia 
forel  Tita  noslra»  quando  umquam  futnra  desidera- 
rcmus? 

4«  Sic  el  Judaeis  Deus  fecit.  Yolens  enim  et  illos  in 
reditus  cnpidiuiem  inducere,  et  utiGgyplum  odissenl 
persuadere,  permisit  eos  laterttio  opere  ct  luto  labo- 
rare  {Exod.  i.  li),  ut  iaboram  et  aerumna}  illius  ma- 
guiittdine  cruciati,  adDeum  reversioois  ciusa  clama- 

*  Motel.,  oaiimls  Daltts :  sed  de  morH»  coniemptu  di^ 


HOMIL.  VI.  ^M 

renl.  Si  enim  egrcssl,  quamvis  bacc  accidlssont,  iEgypti 
iterum  meminerantet  pristinx  servitutis,  etad  gravein 
tyrannidem  redire  fesiinabant  (Exod,  16.  5) :  nisi  U- 
les  fiiissent  experti  barbaros,  quando  omquam  alle- 
nam  dimiltcre  tcrram  Toluisscnt  ?  Ne  igitur  et  nos 
terrae  affixi,  et  praesentibus  inhiantes  torpeamus,  ei 
futororum  obliviscamur,  vilam  nobis  fecit  Deus  labo- 
riosam.  Non  igitur  ultra  quam  est  opus  praesentem 
viiam  amplecumur.  Quae  nobis  utilitas  ?  quod  vero 
emolumentum  ex  nimia  pra^sentis  vitae  cupidiute! 
Yis  discere  quare1)onum  sit  pnesens  Tita?  Quia  futurae 
nobis  Tltx  matena  emcitur,  et  occasio  et  stadiom  est 
pro  coronis  illic  adipiscendis  :  quod  nisi  hoc  nobis 
pneberet,  innumeris  mortibus  esset  miserabilior.  Nisi 
enim  Tiventes  Deo  simus  placituri,  melius  est  obire. 
Quid  eniin  est  amp!ius?quid  reliquum?  non  enmdem 
solem  el  eanidem  lunam  quotidie  cernimus?  non 
eamdein  hyemem,et  non  eamdem  »sutem?  uon  eadem 
negotia?  (2i(fi<  eil  quod  fuH?  id  quod  erxL  Quid  esl 
quod  est  factumfipsum  quod  futurum  e$i  {Eecles,  1. 9). 
Ne  igitur  bealos  putemus  TiTcntes,  nequc  morientes 
lugeamiis;  sed  in  peccatls  constitutos,  sive  viTentes, 
sive  mortuos  deplorenius ;  in  justiiia  Tcro  ubicumque 
sint,  beatos  exlstimemiis.  Tu  quidem  uiiam  mortem 
formidas  ct  luges ;  at  Paulus  per  singulos  dies  mo- 
riens,  non  lantum  non  lacrymabat,  sed  et  laetabatur 
ei  exsultabat.  Utinam  et  ego  propter  Deum  periclita- 
rer,  inquii,  et  niliil  curarem.  Sed  neque  nunc  consler- 
neris :  non  enim  lantum  qui  propter  Deum  patilur» 
laudem  meretur ;  sed  et  qui  Injuste  quidqiiam.paiitur, 
ei  generose  fert,  et  Deo  permiitenti  gratias  agit ,  alio 
haec  propter  Deum  patiente  noii  est  inferior.  Quoniam 
et  beatus  Job  mulus  et  intolerabiles  illas  plagas  a 
diabolo  frustra  el  temere  et  sinc  causa  insidiante  ev 
ccpii ;  sed  tamen  quoriiam  generose  tulit,  et  Deo  ha^c 
permittenti  gratias  egit,  integram  reporlavit  coronain. 
Mors  non  timenda, —  Ne  igiiurpropler  mortem  tri- 
sleris,  naturae  enim  est :  tristare  propter  peccatum , 
Tolunlatis  enim  est  culpa.  Si  vero  propter  defunctos 
tristarls,  et  propter  nasccntes  dole  :  sicut  enim  Loc 
est  natursp,  sic  el  illud.  Si  quis  igitur  mortcm  mine- 
tur,  dic  ipsi :  Institulus  sum  a  Christo  non  illostimere, 
quicorpns  interimunt,  animam  vero  occidcrc  ne- 
queunt.  {Maitfi,  !0.  28).  Si  rei  faniiliaris  publicalio- 
nem  roinetur,  responde  :  Nudus  exivi  de  utero  matris 
meWf  el  nudus  revertar  illuc  {Job  i.  21.) :  i\t/u7  in 
Akhc  mundum  intutimus ;  palam  est  quod  nec  exportare 
quidquam  poterimus  (l.Ttm.  6.  7) :  et  si  tu  non  al)s- 
tuleris,  mors  superveniens  auferet,  et  si  tu  non  ju- 
gulaveris,  naturae  lex  finem  afferet.  Nihil  igitur  eorum 
timeamus,  quae  nobis  natura  alTeruntur,  sed  illa  qiiae 
ex  mala  nobis  proveniunt  voluntale  :  ilb  enim  nobis 
pocnam  pariunt :  hocque  cogitemuscontiniieiniis  qux 
nobis  inexspecUU  accidunt,  quod  non  corrigemus  illa 
dolenles,  et  dolere  desinemus  :  et  prxter  hoc  illud 
quoque,  nos  si  quid  injuste  in  praesenii  palimiir  vita, 
mulu  pcccaia  dissolvere.  Idcirco  magnum  bonum  est 
hic  luere  peccau,  ei  non  illic :  etenim  dives  ille  grave 
nihilrecepit,  et  propterea  illic  torquebalur.  Et  quod 


«  S.  JOANNISCHRYSOSTOMI 

hoc  esset  in  caasa  ne  ulla  illic  rrueretiir  consotaiione, 
audt  quid  dicat  Abraiiani  :  Fiti ,  reeepisti  bona  tua  : 
propiereaerucittris[Lue.  16.  2S).  Quodauiem  ideoLa- 
zarb  bbna  dala  sint,  qufa  liic  cum^virluie  infinitas  pas- 
sus  erat  tnolestias,  patriarcliain  et  lioc  dicentem  audi. 
Curti  enim  ditisset  diviti  :  Recepisti  bonatua  :  intulit, 
Et  LaxanunuAa,  ei  propterea  consolationem  capit,  Sic- 
ut  enim  in  viKute  viventes  et  tribuiati  duplex  a  Deo 
iiaberiternoiumentum  :  sicet  iti  vilio  vivens  ctdeliciis 
fruens  duplicem  babebit  pcenam.  Rursum  dico  non 
fugientes  lccusans  :  Amnam  enim  kumiliatam  ne  per" 
iurb6$  [EccU,  4. 3),  inquit ;  non  increpare  volens,  aegro- 
tans  ehim  consolairoriis  indiget :  sed  corrigere  stu- 
dend  :  he  fiiga  salutem  nostram  petamus;  sed  ftigia- 
Ifous  peccata,  et  a  via  mat»  recedamus.  Si  baec  fugerimug 
ifetiartisl  inler  innuriieros  fuerimus  mitites,  ncn-.o  nos 
Ixderepolerit;  si  lixc  non  fugerimus,  etsi  ad  ipsuta 
ttidrttium  verticem  asccnderimus,  bostes  et  illic  reper 
Hemus  innumerabites.  Recorderis  igitur  iterum  ilto- 
irum  trium  piierorum,  qui  eranl  intra  fornacem,  et  nibil 
grave  patiebantur  :  et  eorum  qui  Ifisos  injecerant  et 
extra  fornacem  manebant ,  quoiquot  circumslabanl , 
bhines  consumpli  sunt.  Quld  hoc  mirabitius?  Quos 
corilinebat  ignis,  exsolvit :  quos  non  continebat»  rapuit: 
lit  discas  non  locum,  sed  morum  qualitatem  salutem 
Ht  poenam  afTerre :  interiores  efTugerunt ,  exteriores 
absumpti  sunt.  Eadem  corpora  et  bis  qii»  illis,  sed  non 
iidem  sensus :  propterea  nec  esedcm  passiones.  PoRnum 
enim  etsi  circumjacet  extra,  celeriter  accenditur :  sicut 
ebhtra  amrum,  licet  intus  maneat,  magis  splendescit. 
5.  Ubi  nunc  sunt  qui  diclmt,  Capiat  omnia  Impe- 
rator,  et  corpus  nostrum  det  liberum?  Quid  tandem 
8it,  esse  corpore  liberum,  discant.  Non  enim  immu  * 
dttas  a  suppticio  corpus  facit  libernm,  sed  in  justi' 
tia  continiie  vivere.  llorum  igilur  pucrorum  corpora 
libera  erant,  etiam  fornaci  tradita  :  peccali  enim  ser- 
vitutem  jam  pridem  deposudrant.  Etenim  haec  sota 
est  libertas,  non  supplicium  eifugere,  nec  grave  nihil 
pati.  Tu  vero  fomacem  audiens,  recordare  fluviorum 
ignis  die  ilio  Iremendo.  Sicut  enim  hic  hos  quidem 
rapuit  ignis,  illos  autem  reverilus  est :  sic  et  in  itlis 
erit  fluviis  :  et  si  quis  liabeat  ligna,  fientim  et  slipu- 
iam,  is  igneni  accendit :  si  vero  quis  habet  aurum 
et  argetitum,  fit  splendidior.  Hanc  igitur  materiam 
congregemtts,  el  praesenliagenerose  feramus,  scientes 
quod  ab  ilia  pcena  pnesens  nos  iribulaiio  liberavit,  si 
phitosophari  sciamus»  et  bic  meliores  efliciet,  nec  nos 
tantiirii,  sed  et  eos  saepe,  q»i  nos  cruciant,  si  vigite- 
nlns ;  tanta  vis  est  hujus  philosophiae  quod  et  in  ly- 
i-anno  tunc  factum  esl.  Postquam  enim  vidit  oihil 
grave  passos,  audi  quomodo  mutalus  est  :  Servt  Dei 
n/rttitmi,  exite,  Iriquit,  et  vemte.  Aiiiion  paulo  aiite  di- 
cebas,  Et  quis  est  deus  qui  vos  et  mambus  meis  eripere 
possll  {ban.  3.  93. 15)?  Quid  factum  esi?  unde  mnta- 
tio?  cxtcriiis  pdsilos  absumplos  vidisii,  et  inlerius 
stantes  Vocas?  unde  tibi  evcnit  talia  meditari?Vi- 
disli  quanla  regi  muutio  (acta  est?  quando  nondum 
ipsos  tenuerai,blaspbeniabat;  postquam  vero  In  ignem 
CODJecit,  philosophabatur.  Prbpte^ea  et  Deus 


AaciilEP.  fcoJiStANTlNOP-  .  8« 

permisii  omnia  fieri,  qusecumque  tyrannus  voluit,  u( 
demonsxraret  a  se  cusioditos  olfendcre  posse  nemi- 
nera  :  ei  quod  in  Job  fecit,  hoc  et  bic  operatus  est. 
Etenim  tliic  permisit  diabolum  omnem  suam  potcn^ 
tiam  ostendere  :  et  postquam  omnes  hausit  sagitlas, 
et  iiutlus  insidiarurii  modus  reliquus  facius  est»  lunc 
e  stadio  pitgilem  eduxit,  ut  clara  et  indubiuta  fiereC 
victoria  :  ct  hic  hoc  ipsum  fecit.  Voluit  ipsorum  urbeia 
evertere ,  et  non  prohibuit :  voiuit  captivos  ducere^  • 
el  rion  impedivit :  volutt  ligare,  concessit :  in  forna*  . 
cem  Injicere^  permisit :  flammam  uttra  niodum  suc- 
cenderb,  et  hoc  permisit :  et  quando  niliil  reliquunk 
fiierat,  sed  omnem  vim  suam  tyrannus  exbauserat, 
tunc  suam  Deus  virtutem  denionstraVit  et  pueroruin 
patleniiam.  Tides  idcirco  Deuin  iisque  in  flnem  tn- 
bulationes  permisisse,  ul  insidiantibns  et  circuinven- 
torum  phitosophiam ,  el  suarii  demonstraret  provi-> 
dentiani?  Quae  ulraque  et  ille  tuncdiscens  damabat : 
Sen^  Dei  atlissimi^  exite,  et  venite  Kuc.  Tu  vero  miHi 
consldera  pucrorum  magnariimiiaiem  :  neque  enini 
ante  vocem  exsilierunt,  ne  quis  putarel  ipsos  ignem 
fimnisse  :  ntque  vdcatt  Intiis  manserunt,  ne  ambi- 
tiosi  esse  et  fconientiosi  Vidererilur.  Posiqdam  didici^ 
6tl,  inqritunt,  bujus  iwnwxi  Servl,  posiquam  Dominnni 
ttbstrum  agnovlsil,  tUnc  exlmus,  praeseniibus  omjiibutf 
futurl  ditinae  poientise  praecbries.  Irtto  verb  hon  ipst 
lantoril,  sed  et  hosii^  profiria  voce  ei  linguaei  |ief  liite- 
ras  oninibu^  ttim  ptigtlum  con^tahttairi,  lum  agono- 
thetx  virtutehi  prxdicabat.  Et  sicut  prtccOnes  athle-^ 
tas  Victores  in  medio  theatro  pionuhti^nles,  ipsortiin 
quoque  civitaies  dicunt,  llle  de  inlt  civttate :  ila  et  bic,; 
clvitatls  toco,  ipsorum  Oomirium  prxdicavtl,  Sedrach^ 
Misach,  et  Abdenago,  servi  Dei  altissimif  exite.et  venite 
hue.  Quid  actum  est,  quod  tpsos  Del  Servos  voc.is  ? 
nonne  tui  erant  serti?Scd  regniim,  inquit,  ^ieiim 
dissolvernnt,  superbiam  meam  concnlcaverunt,  veruni 
peropera  suum  demonstravere  Doiriinum.  Si  homi- 
num  fuissetlt  servl,  non  etpavi^t  ignls,  noh  cessissct 
flamma  :  hominom  eiiinl  sei^vos  breatnra  revereri  ci 
honorare  non  notit.  Propterea  rurSus  inqull :  6enedi- 
etus  Deus  Sedraehf  Misach,  et  Abdenago  [Dan.  3. 93).  Tu 
autem  mlhl  conlemplare  qnomodo  priniuih  rcmunc- 
ratorem  prscdicat :  Benedictui  Deus  qiti  nusit  angelum 
suum,  et  eruit  pueros  suos  [Ibid.).  Hoc  potenii;c  Dei  : 
dic  et  atliletarurii  virtulcm  :  Quoniam  confiderunt  in 
eo,  et  verbum  regii  immutaverunt,  et  tradiderunt  cor- 
pom'tfia,  ne  servirent  diis  alienis  [Ibid.].  Sed  quid  vir- 
tuti  pnr  esse  posset?  Ariica  qunhdo  dixerunt,  Diii 
tnis  non  servimus  [Ib,  v,  !8),forriace  saevius  accensus 
est :  postquam  vero  per  ipsa  opera  hoc  ostenderunt, 
non  tantum  non  indignatus  est,  Sed  laudavit  et  ad- 
miratus  est,  quod  sibi  non  obedissent.  Tantom  virtus 
bonum,  ut  et  ipsos  hostes  habeat  admiratores  ot 
hudatores.  1111  pugnaverunt,  superaverunt,  et  ipse  Yb- 
Ctus  gratias  agebat,  quod  non  ipsos  terrulsset  flammx 
aspectus,  sed  spes  in  Dominum  consolata  esset,  et 
Dominum  orbis  terrsirum  ex  tribus  pueris  vocat ,  non 
ipsiits  iffiperltim  ftne  tfllo  eonelttdens,  sed  qaod  Instar 
orbis  terrarum  pueri  tres  essent :  propterea  lot  ty-' 


n  AD  POPVLUtf  ANTl^GHENUM.  HOIIIL 

mnnos,  reges  et  pirfncfpetf  practermitten$  qtii  srbi  pa-^ 
merant,  tres  eapiiTOs  et  senros,  qtff  (yranntdem  snam 
contempseraint,  admiratus  est.  fion  enim  contendeAi* 
tes,  sed  pfiifosophantes  baec  a^ebant,  neqoe  pef 
arreganfiam,  sed  per  religionrem  :  non  snperbia  tn- 
flati,  md  xeto  fgnhf.  Magmmt  etenim  bonum  in  Deom 
spemre  :  ^dod  quidem  et  barbaras  anf madTef  tit«  ci 
deraonslfan^  eos  fndfc  fmrafneits  MugfiEse  pcfrfetntira, 
prodattai^  :  jjitofiltfm  eonfUtehini  bk  eo. 

€.  fhtc  aNitei&  nthr^  dfco,  et  otimes  eieerpo  histo- 
ilas,  in  qolftn^  lentatiorie^  et  xfumna^,  et  fegihn  frafe 
et  ii^dke  Mnt,  tft  hfhf!  thneamus,  nisi  tantammod6 
Beum  offlendere.  Etenim  et  tunc  fomax  accensa  erat; 
illl  teto  hane  ^oidem  Contempserunt,  peccntom  an- 
lem  ttmoerant :  noTehint'  eidm  se  incensos  quideffl 
fiihif  graTe  passonte  esse,  imple  Tero  agentes,  ex- 
'trema  SQbltoros. 

PeeMiim  ipntm  magnnm  tttppHdnm»  —  MagtiuiA 
cjnhtt  snppficihm  peccare ,  etiam  sf  non  poniamur : 
siculet  maximos  honor,  matima  (ranqtriltiUts  ctnn 
Tirtote  TiTere »  eiiamsi  puniamur.  Peccata  enim  nos 
a  Deo  separant,  sicut  et  ipse  dicit :  Nonne  peceata 
fWo  t^poraiit  ffir^  vet  ei  me  {haL  59.  fTT  poenss 
( ad  DOQID  pordoooat :  tnqtilt  enim,  Da  nekie 
.*  mnim  emm  retribwUH  nobU  (id.  S6.  i2).  Si 
qois  Tulnos  habeai»  ^id  tinere  oportet»  saniem,  an 
mediei  sectionem?  fermm,  an  ulceris  depaslionem  ? 
Peecatam  sanies  est ;  poena  femim  medlcinale.  Sicut 
i^lv  ^  saMom  bahcl«  etsi  noii  SMeior,  maie  habet : 
01  ooni  MB  seeatur«  luiic  est  m  roajoribtts  malis :  ita 
^  poosat»  olsl  non  poniator,  omiiiuro  est  miserri- 
.■las :  el  tone  naxiine  niser,  ciun  non  punitur,  et 
gnTo  niliil  paiiior.  £i  sicut  spleoe  et  intercuio  labo- 
nmteo^  con  larga  rnwniur  nensay  et  lirigida  polione, 
ot  deiicatis  sapidisque  ferculis,  lunc  pnecipue  om- 
Biam  SQOt  miserrimi ,  deliciis  morbum  augenies  :  si 
Tero  siti  et  fame  secoodam  medicorum  leges  cru- 
eieotnr,  aliquain  salulis  spem  liabenl :  sic  ei  in  ini- 
quitate  Tivenles»  si  pmianiur  quidem,  bonam  spem 
.habenl»  si  Tero  cum  iniquiiaie  iicenlia  et  deliciis 
frnaBlory  hydrope  laborantibus  simul  et  crapulan* 
liiNis  aont  mullo  raiseriores,  et  lanto-magis,  quanlo 
eorporo  meiior  eat  aniina.  Si  aliquos  igiiur  in  iisdem 
oase  peceatis  TideriSy  et  bos  qnidem  fame  conlinua, 
etinniimeris  maiis  laborautes,  hosToro  ebriosos, 
Saudemes»  et  crapulanies,  eos  qui  gravia  patiantur 
beaiiores  pola.  £leoim  delectatiQius  flaroma  his  aeru- 
mnis  intercidilttry  et  apud  rulonim  judicium  el  terribile 
Iribunai  iilud  non  porum  consolaiionis  capienles  mi- 
granl^aia  mulla  peccata  Tilae  hujus  snimnis  expiarunu 

AdnereHO  juramenta  pro  more  loquitur^ — Sed  conso- 
lalioms  satis ;  jam  nobis  deinceps  tempus  est  ad  fu- 
giendonim  mooilioQem  juramentorum  iranseuudi ,  e( 
tollendi  ezcusationem»  qux  juraniibus  essc  Tidetur, 
fiigidam  et  inutilem.  Eienim  cum  ipsos  accusamus , 
alios  nobis  idem  facientes  objiciunt ,  et  dicunl :  lUe 
etille  joront.  Dlcamus  igimr  ipsi^ :  Sed  ille  non  jurat, 
Deoa  aoleraeorom  qoi  recle  egerunt,  comparaiionem 
inler  iodicaDdum  profert :  nara  peccatores  eos  qui 


tl.  98 

peceant  dclictorum  eommanicctione  non  juTant,  qoi 
vero  rectc  TlTont ,  peecafores  eondemnaol.  EteOim 
qoi  Chrtstnm  non  eibaTerant»  neqio  poUTerani 
XMauk.  ».  "SBl  mulii  erani  :  sed  nibil  slbl  to- 
^icem  tirofttertinl  *.  slcut  neqOe  tirgines  qolnqoe 
oKera  ah  afiera  ^tdn  ioTeneront  Teniam,  sed 
prae  Hs,  qol  rocte  so  gess^nmt ^  el  h»  ei  llli  c<Oi- 
^eoiiiati  e(  fMihitl  oont.  Ab  bae  Igitor  l^lgida  eieoia- 
^OfiellherMi;  ne  lafMM  res|pieiani«a,  oed  roele  sAgeo 
^Mites,  e(  iiodeaiMoft  pneseoUs  }ejonli  monomontom 
teferre.  Kt  aietil  sftpenomoro  TesUmeiriom  adeptl» 
ie\  serTnnl,  Tel  TaS  preUesOm,  temporls  remiiiiaei» 
inor,  et  ihntotf  diclffios  :  BerTom  llhim  uli  solem* 
iliiate  emi,  testimentom  hoe  (aH  eomparaTl  tempon : 
ita  qooqne  si  f^em  hanc  liOploterlmoo,  diceima  i 
ItfranieiHnm  bae  eorreti  ftoadragosinn ;  haeiete 
ooioi  jorabam,  et  sola  admonHkmo  aoditi ,  peeeMo 
obstinoi.  9ed  ros  tsi  eorroelo  diMciHa  eonsoeio^i 
NoTf  ei  ego,  el  fAropierea  festino  too  in  aliam  eonaao* 
lodjROiii  benam  ei  loehNn  hoHenttm  indooefo.  Gom 
onim  diioris,  difHeilo  a  ODOaooiodino  doslaio, 
liroplereo  dosisioro  labora,  torto  sciOM»  i|ml 
8f  ttbt  attam  non  jnrandi  '  conanetodinem  mdiao" 
ris,  nollios  laboris  ampiKm  indiiebis.  Qoid  dilft* 
eiiitts,  nott  jorarot  an  per  teiom  diem  inodiam  paii 
et  aqo»  polu  ot  tenui  Ticto  siccari?  Cerium  est  ^oc 
liio  graTius  esse ;  sed  lamen  consuetudo  res  est  tam 
facilis  el  expedita,  ui  adTenienie  jejimio,  elsi  millies 
quis  exborieiur ,  el  cogai  Tinum  delibare,  tcI  aliud 
quid  jejunii  lege  non  concessum  guslare,  omiiia  quis 
linllel  poii,  qaam  probibitom  somere  nulrimentum  : 
ot  boG  eum  non  iilibenler  erga  mensam  affecli  aimns, 
lameo  proptor  coasaetodinem  ex  conacientia  omoia 
feneroso  teriBaoa  laborando«  Hoc  niminim  et  m  jara< 
menlis  eril :  ei  sicut  nonc  i  si  qois  eUam  maximam 
Boceasilaiom  isDponol ,  permanes  coosuelodinera  ser- 
vans  :  sie  el  looc,  si  quis  eliam  mililes  exhorletur, 
.0  consuetudine  noo  absistes. 

7.  Domum  igiior  profeclus,  omoibua  basc  ^omo^ 
slieis  ioquere  :  el  slout  s«pe  rouiii  ex  pralo  recedeo- 
les,  rosara  toI  violain  Tei  quempiara  ulium  flarum 
eapionl,  et  digilia  clrcomrerenles  receduni :  aiit  vero 
ex  Tiridario  domum  abeuoleat  arboruin  ramos  fructus 
liabonles  roporlani  :  alii  rarsum  a  iauiis  coenis, 
mens»  reiiquiaanecessariis  suis  referuol :  sic  utiqoo 
01  10  hinc  rocedeos,  admoottionem  reporta  filiis, 
oxori,  noeossariis  omoiiNis.  Hse  enim  admoniiio,  et 
pralo,  el  Tiridario,  el  raehsa  oUlior  est :  b»  num- 
qoam  ro6«  marcescunt,  hi  auroquam  dcfluunt  fruotus, 
haee  numquam  fercohi  corruropuntur :  el  ex  iilis  qoi- 
dem  lemporalis  deleclaiio,  ex  bis  vero  continua  uU- 
lilas»  non  iautum  postquani  adimplela  fuerint,  sed 
eUaro  dum  adimpieniiir.  Gogila  enim  quale  esi,  re- 
liquis  omnibus  omissis  publicis  el  privalis,  de  divinis 
semper  legibos  disscrere,  et  ad  mensam,  el  hr  fbro, 
el  in  aliis  conventiculis.  Si  bis  Tacetnus,  nihil  dico- 
mos  pericolosom,  nihil  noxium,  nec  loTiU  peeeabi- 
rous ;  sed  et  imminente  irisUtla  sermocinaiioni  fii  bis 
Tacanles,  aiHmam  liberaro  poieriamis,  misaa  eort  ills 


It  S.  JOANfHS  CHRYSOSTOMI 

qut  soUicili  miituo  sciscUabamar :  Numquid  gqsu 
Imperaior  audivii?  an  irrilatus  esl?  quid  vero  scn- 
lentiac  pronuntiaTit?  numquid  ipsum  quispiam  ex« 
oravit?  numquid  vero  feret  ipse  tam  magnam  et  popu- 
loaam  funditus  civitatem  perdere?  Haec  quidem  et 
omaia  talia  in  Deum  projicientes,  ipsius  tantum  man- 
data  curemus :  sic  enim  et  illa  omnia  dissolvcmus ;  et  si 
vel  decem  tantum  in  nobis  rccte  egerint,  brevi  illi  decem 
vigirfti  flent;  vigiuti  quinquaginta  ,  quinquaginta  cen- 
lum,  centum  mille,  mille  tota  civitas.  Et  sicut  decem 
accensis  lucernis.  omnem  domum  iumine  facile  quis 
implere  poterit  :  sic  et  in  officiis  spiritualibus »  si 
decem  soli  recte  egerint,  pyram  per  totam  civitatem 
incendemus  habentem  lumcn,  et  securitatem  nobis  af- 
ferentem.  Non  enim  slc  flammas  natura  in  materiam 
delapsa  vicina  semper  ligna  incendlt,  sicut  virtutis 
adus  in  paucas  lapsus  animas ,  sensim  procedendo 
omnem  implere  civitatem  potcrit.  Date  itaque  miiii 
ut  de  vobia  glorier,  et  in  praesenti  vita,  et  in  futuro 
die,  quo  talenta  babentes  credila  introducentur :  suf- 
ficiens  mihi  laborum  mercesvestra  claritas,  et  si  vos 
cmn  pietate  viventes  videro,  totum  recepi.  Facite 


ARCHIEP.  CONSTANTiMOP.  M 

Igitur  qnod  et  heri  admonui ,  et  hodie  dicam,  ncc  di- 
cens  quiescam  :  contra  jurantes  mulctam  definieutcs» 
mulctam  lucrum,  non  damnum  habenlem :  praepara- 
mini  jam  tamquam  nobis  profectus  probationcm  da- 
turi.  Conabor  eieiiim  apud  qucmque  vestrnm  longum 
protrabere  sermonem  dimissa  liac  concione ,  ut  in 
verborum  longitudine  emendatos  inveniam  ^ :  ct  si 
quem  jurantem  videro,  omnibus  cmendatis  ipsum  do- 
clarem,  ut  increpantes,  arguentes,  corrigentes,  brcvi 
ipsummala  liberemus  consuctudine.  Meliusesteicniin 
hic  exprobratum  corrigi,  quam  die  illa  palam,  prae- 
senle  toto  mundo,  confuiidi  atque  puniri,  peccaiis 
nostris  sub  omnium  aspeciu  revelatis.  Sed  absit ,  ut 
quisquam  ex  hac  honesia  concione  talia  patiens  illic 
apparcat,  verum  sanctorum  patrum  precibus  peccata 
corrigenlcs  omnia,  roultumque  virtuiis  fructum  ex- 
hibcnies,  cum  multa  binc  flducia  migremus,  gratia  el 
et  bcnlgnitate  Domini  nosiri  Jesu  Cbristi ,  per  quem 
ct  cum  quo  Pairi  gloria  una  cum  sancto  Spiritu  iu 
saecula  saeculorum.  Amen. 

^  Savil.  addit,  el  nm  emendaios. 


QUOD  TRISTrriJB  AFFEGTUS  TlllTUM  AD  PECCATI  DESTRUGTIONEII  BIT  UTILIS  :  ET  8UPBR  ILLUD, 
IN  PRINGIPIO  FEGIT  DEUS  CMLVM  BT  TERRAM,  ET  QUOD  MAXIMA  CONSOLATIONIS  MATBRIA 
CREATIONIS   APPARATUS   :    ET  SUPER  ILLUD,    ADAM,   UBI   ES?  ET  DE  NON  JURANDO  *' 


HOMILIA  VII. 

4.  Multa  qnidem  et  de  multis  heri  apud  veslram 
disserui  cariiatem :  de  multis  vero  si  omnla  vobis 
retinere  haud  est  facile ,  illud  omnium  maxime  vos 
meminisse  rogo ,  quod  iristitiam  nobis  Deus  non  ob 
aliud  indideril ,  nisi  propler  solum  peccatum  ,  et  hoc 
per  ipsam  rerum  experiehtiam  manifestaverit.  Tn  pe- 
cuniarum  enim  mulcta ,  et  morte ;  et  aegritiidine ,  et 
aliis  nobis  ingruentibus  molestiis  doJcntes  et  mceren- 
tes,  non  tanium  nullam  consoIaUonem  capimus ,  verum 
etmolestiasaugemus;  in  peccntis  vero  si  doleamus 
et  contristemur.pcccati  magnitudincm  minnimus,  et 
quod  erat  magnum ,  reddimus  parvum ;  sspe  vero  et 
funditus  ipsum  totum  delemus.  Hoc  mihi  assiducrecor- 
damini,  ut  ob  pcccatum  tantum  doleatis,  nullam  auicm 
ob  rem  prxterea  :  ct  pncler  hoc  illod  qnoque ,  quod 
mortem  et  tristitiam  in  vHam  nostram  peccatum  in- 
ferens ,  ab  his  ambobus  vicissim  destruitur  :  quod 
quidem  ipsum  manifestius  et  antea  demonstravimus. 
Nihil  igitur  sic  timeamns,  ut  peccalum  et  prxvarica- 
lioDcm.  Nc  timeamus  poenam,  et  pcenam  effugiemus : 
sicut  et  tres  illi  pueri  non  timuerunt  fornacem,et  foma- 
cem  effugerunt :  tales  esse  decet  Dei  servos.  Si  enim 
in  veieri  Testamento  educati ,  quando  nondum  mors 

^  Titulum  slc  efferunt  sav.  et  duo  oodices :  Ejusdem  cwn- 
memoraiio  rermi  jam  ab  ipio  antea  dictarum  consequen- 
ter  :  quod  peccatum  solum^  postquam  nwrtem  et  tristUiam 
m  vjtom  itttToduxU,  per  iUas  ipsas  rursus  aufertur ;  et  SU' 
per  iUud  :  «  in  principio  fecit  Deus,.,.  terram; »  et  quod 
Deus^  non  modo  honorificans  nos  et  benefaciens  nobis,  sed 
eiumi  casHgans,  wque  sU  bonus;  et  de  abtUnentiajunh 
mentt. 


erat  roortlflcata,  nec  aere»  portae  confraciic,  nec  vectes 
ferrei  contriti ,  tam  gonerosam  contra  mortem  auda- 
ciam  prac  se  tnlere  :  quam  nos  habebimus  exeosatio* 
ncm  ,  aut  quam  veniam  ,  tantam  nacii  grailam ,  eC 
neque  pares  illis  virtutis  gradus  nunc  assequutl,  cnm 
mors  nomen  solum  sit  re  privatuni  ?  Nlbil  enim  aliud 
mors  esl,  quam  somnus,  et  migratio,  et  translatio,  et 
requies ,  et  tranquillus  portus,  et  perturbationis  libe- 
ratio ,  et  a  viUe  curis  absolutio.Sed  hic  consolationis 
sermonem  solvamus  :  etenim  quiniam  diem  agimus 
vestram  consolanles  caritatem ,  et  jam  molesil  vtde* 
mur.  Aitentis  enim  dicta  sufnciunt ,  pusillanimis  na- 
tcm ,  ctiamsi  dictls  plnra  addamus  ,  nihil  profoerit. 
Tempus  vcro  hobis  jam  ad  Scriplurnrum  cxpositionem 
convcrterc  doctrinam  :  quemadmodum  enim  si  nihil 
dc  hac  acrumna  loquuti  essemus,  cmdelitatis  o4  iiiho- 
maiiitatis  nos  aliquis  cpndemnassct :  sic  si  semper  de 
ipsa  disseramus,  puslllanimitatis  jure  nos  condemna- 
ret.  Corda  igitur  vestra  Deo  commendantes ,  qui  in 
mcnte  veslra  loqni  potest ,  et  omnem  ex  pectore  tri- 
siitiam  cxpcllere  ,  consuetam  doctrinam  nunc  attin- 
gamus ,  ninvimc  quando  omnls  Scrlpturas  expositio 
exhortalio  cst  et  consolatio.  Itaque  ctsi  a  consolando 
nbsistcre  vidcmur ,  rursum  per  Scripturaram  exposl- 
tionpm  in  camdem  materiam  incidimus.  Quod  enim 
mentcm  adhibentibus  tota  Scriplura  consolatio  sit , 
jam  nunc  vobis  palani  faciam.  Non  enim  Scriptnraram 
historiam  circumicns,  quosdam  consolntorios  smno- 
nes  quxrere  conabor;  sed  ut  apertioreni  promissionis 
dcmonstrationem  praebeam,  hodie  lectnm  traclabo 
librum  :  et  si  libet ,  ipsius  principiom  et  procamiom , 


13 


AD  POraLIIM  ANTIOCHBNOM.  HOHIL.  YU. 


0« 


quod  inaxime  Tldelur  neqna  consolalionis  Testlgium 
demonstrare,  sed  a  oonsolatoriis  penitus  verbis  aiie- 
num  esse ,  in  medkim  proponens ,  quod  dico  manife* 
siom  faciam.  Quod  tandem  esl  hoc  pnxBmium  ?  in 
prindpio  {ecA  Detu  cmlum  et  terrwn :  Urra  auiem  troi 
hmsibilii  et  incomixmta ,  ei  iemtrm  erani  tuper  faciem 
ttbffm  {Gen.  i.  I.  9).  Numquid  Insc  aliquibus  e  vobis 
Tidentur  iristiti»  consolationem  babere?  nonno  bislo- 
ris  narraiio  est ,  et  de  creattone  doctrina?  ' 

2.  Ynilis  igitur  demonsirem  consolaiionem  in  hac 
diciione  absconditam  ?  Exsurgite  igitur ,  et  cum  dili- 
geiitia  advertite  quxdicenda  sunl.  Cum  cnim  audieris» 
qiiod  caelum ,  terram ,  mare ,  aerem ,  aquas  ,  stellas 
multas,  dno  luminaria  roagna,  plantas,  quadnipedes, 
naiaiilia  et  tolaiilia  animalia ,  omniaque  generaiiter 
qiue  Tfdentor,  propler  le  tuamquc  saluiem  et  hoiiorem 
Oeus  creaTerit,  nonne  magnam  capis  consolationem, 
et  maximam  dilectionis  Dci  demonstrationem  baiic 
suscipis,  cum  cogitaTeris,  qood  lanlum  et  lalem  mun« 
dum  ,  tam  pulchnim  et  magnum  ct  admirabilem 
I^ropter  te  pusillum  in  medium  protulerit  ?  Cum  igiiur 
audieris,  /n  fmnciph  fecil  Deus  castnm  et  ierram ,  ne 
simplictter  dictum  practercurras ,  sed  terra  magniiu- 
dinem  mcnte  percurre ,  et  reputa  quam  lautam  nobis 
et  opimam  produxit  mensam;  et  multam  passiin  nobis 
deleekttionem  prxbuii :  el  quod  quidem  esi  masimum, 
in  nuUorum  laborum  relribulionem  dedit,  nec  in  me- 
riiorum  pnemium  lantum  el  talem  niundum ;  sed 
pariter  nos  finxit,  el  hoc  regno  genus  nostrum  hono- 
ravii  :  inquit  enim  ,  Faciamui  hominem  ad  imaginem 
ei  nmiliiudinem  nostram,  Quid  esl ,  Ad  imagmem  ei 
umiliiudinem  noslram  (G^n.  1.26)?  Principaius  ima-. 
ginem  dixit,  ut  sicut  nullus  in  cselo  est  Deo  superior , 
sic  super  terram  nullos  sil  hominc  superior.  Uno  enim 
hoc  el  primo  bonoravit,  quod  ad  imaginem  su.im  eum 
fecerit ;  secundo,  quod  non  laborum  pnemium  nobis 
impeiium  prxbueril,  sed  solam  exhibuerit  benignita- 
Ib  suae  grali;im  :  tertio  antem  quod  naluralc  nobis 
iUud  elargitus  sit.  bnperia  cnim  aut  naturalia  sunl, 
auteiectione  rmnt;  natiiralia  suut,  utleonis  in  qun- 
dnipedeSy  et  in  aves  aquilae ;  electione  flunt,  sicul  no- 
siri  Imperaloris.  Hic  cnim  non  nalura  conservis  im- 
perat»  ideo  saepe  imperiom  amillil.  TaJia  enim  sunt , 
qu»  non  naluM:  inha^renl ,  ul  facile  admillanl  muia- 
tionem.  At  non  ita  leo ,  sed  natura  quadrupcdibus 
dojninator ,  sicut  iiidem  et  aliiibus  aqtiila.  Semper 
igilur  com  genere  conjuncta  esl  regni  specics ,  nec 
ttllum  quis  videi  leonem  umquam  hunc  amiltenlem 
principalum.  Taie  nobis  imperium  Deus  a  principio 
largiius  esl,  ei  nos  omiiibus  praeposuit :  nec  boc  solo 
naiuram  nostram  decoravit,  sed  el  ipsa  loci  pncstan- 
Ua ,  egregiiim  nobis  habiuculum  designans  paradi- 
sum,  el  raiioiiem  dans,  ei  aniovam  largiens  imniorta* 
lem. 

DeuM  non  iantum  eum  benefacii ,  $ed  eiiam  cum  cor 
aigai,  bonuM  e$t.  —  Sed  non  haec  dicam  :  ego  enim 
lanlam  Dei  dilectionis  superabundantiam  esse  dico » 
Ht  non  lantoin  cx  iis  quibus  nos  bonoravit ,  sed  eC 
quibtts  casiigavit,  similiicr  possimus  demonstrare 


ipsius  boniialem  el  benigniiatem.  Ei  boc  maxime 
omnium  vos  eum  diligentia  considerare  cohorlor» 
Deum  non  lantum  cum  honorat  et  benefacit,  sed 
et  cum  casiigai  ei  punit,  similiter  esse  bonnm :  el  sive 
contra  geniiles,  si ve  conira  hxrelicos  nobis  certamina 
moveanlur,  el  pogna)  de  Dei  benignilaie»  nou  unlum 
ex  qulbos  nos  honoravit,  sed  el  ex  quibus  nos  ponivil, 
ipsius  bonitaiem  demonsirabimas.  Si  enim  honorans 
lantum  bonus  esset,  punicos  vero  non  esset,  ex  dhni- 
dio  bonus  esset ;  sed  non  ita  esi ,  absit.  in  hominibna 
quidem  hoc  evenire  verisimile  est ,  qooniam  cum  tvh 
rore  el  ex  afieclu  ixBnas  inferunt ;  Deus  auiem  eora 
nullis  sil  afibctibiis  obnoxios,  sive  beneCieial,  sive  pu- 
niat ,  siiniliter  esi  bonus :  nec  regno  minus  geheoius 
comminalio  ipsius  bonitatem  demonstral :  et  quo  pa- 
cto  id  fial,  ego  dicam.  Nisi  gehennam  minatos  fuisset» 
nisi  pcenam  pneparasset,  non  molii  regnom  asseqoi 
poioissenl.  Non  enlAi  iu  l>onorum  proroissio  ad  vir- 
lulem  mulios  evocai,  ul  maloniro  inteniatio  limore 
compellil ,  et  ad  animae  curam  cxcilal.  Ilaque  elsi 
cxlorum  regnogelienna  coniraria  esiy  ad  onom  tamcn 
ambo  fiiiein  res)nciunt,  hominom  salolem  :  illod  qui- 
dein  ad  se  alliciens,  hxc  aulem  ad  illud  compeikMis , 
et  negiigenliores  liniore  corrigeos. 

3.  Hunc  auiem  non  incassum  sermonem  protrabo; 
sed  quoniam  ssppe  fame  el  sicciMUbos  venientibus,  cl 
beltis ,  et  ira  regia  irruenle  ,  ei  aliis  isUiismodi  inex- 
spectatts  rebos,  niiihi  simpliciores  dectpiunldiceodo, 
non  digna  haec  esse  Dei  providentia.  Ne  igilur  deei- 
piamur,  sed  certo  sciamus,  quod  sive  fainein,  sive 
bellum,  sive  aliud  qnodcumque  molestum  iiiducat,  ex 
benigniute  el.mulla  dilectione  boc  cfliciat ,  huic  ser- 
moni  coactus  sum  immorari.  Nam  et  paires  omnium 
maxime  filios  amantes  el  niensa  prohibcni,  cl  fiagelln 
infiigunt,  et  afficiunt  ignominia,  et  alils  infinilis  lalibus 
lascivientes  pueros  corrigunt :  sed  Umen  patres  sunt, 
non  unlum  dum  houoraitt ,  sed  et  dum  hacc  faciunt , 
et  tunc  maxime  patres ,  cum  faxc  faciunt.  Si  autem 
homines,  quifurorc  el  Ira  saepe  ab  ulili  declinaiil,  non 
cnidelitate  et  inhumaniuie,  sed  cura  et  caritaie,  qoos 
amant ,  punire  puUniur  :  muHo  magis  de  Deo  sic 
senlire  oportet,  qui  bonitalis  suae  cumulo  omnem  ex- 
cedit  paternam  caritatem.  El  ne  credas  hxc  per  con- 
jecturam  esse  dicu,  age  ad  ipsam  Scripiuram  sermo- 
ne  reverlamur.  Postquam  enlm  homoab  improbo  dat* 
monc  deceplus  el  alleclus  est,  videamus  quomodo 
ipsum  Ule  operalum  crimen  Dcus  traciavit.  Nuinquid 
ipsum  omnino  perdidil?  el  quidem  jusUUsc  raiio  lioe 
exigebat ,  nihil  quidem  boni  operatum  ,  lanum  vcro 
lienevolenliam  assequulom ,  mox  a  primordiis  lasci- 
vienlem  de  medio  tolli ,  ei  fundiius  deleri.  Sed  non 
fecii  hoc  Deus,  nec  abominalus  esi,  nec  eum  aversa« 
lus ,  qui  se  Um  ingralum  in  benefaclorem  exhibuit , 
sed  ad  ipsum  venit ,  sicut  ad  segrotum  medicus.  Et 
noli  osciUntcr  diclum  praeiercurrere ,  carissimc ,  sed 
cogiu  qiiale  est,  nec  angelum,  nec  archangelura,  nee 
ullum  alium  illius  conservorum  misisse,  sed  ipsummel 
Dominom  ad  collapsum  descendisse ,  jacentcm  rcle- 
vasse,  et  solum  ad  solimi  lamquam  ad  amicum  infor- 


9t  g.  loktm  aansMvm 

toimtiim  el  (n  magna  eenMitiilttiii  advenitile  aeces- 
sisae. Qood  enin  ei malia boc Garilale feeeril, elipsa 
TeH»a,  qiMB  ad  ipMindisii,  ipeius  ioeflWleiii  amoreiii 
demonsirant.  Et  ^idd  opns  eai,  ut  epnia  teriia  dicaml 
prima  profeeio  dielio  Haiim  tpaias  aiporem  demoB- 
atravit.  Non  enim  dixil,  aieut  par  eral  injuriam  p»»- 
aw»dieere :  Q  ecaterate  el  aceleattasime,  tali  mea  ke- 
nomleBtia  poOlns^iaBtodeooraliis  regno,omnJbus 
lermstiribus  Duilo  mo  morilo  praeikabilus,  ol  me»  icur» 
pi9M>ra  per  opera  et.veram  proyidenii»  prob^tiomem 
asamutttus ,  impfQbum  dmmoaem  et  pesiifenim  Hub 
salii^is  inimiciim  ,  Dodmoo  el  tulore »  cui  crederes , 
digpion&ip  dufisli?  qmt  iUe  iale  Uia  causa  prttslitit, 
^uato  cgo  ?  QOime  cvlum  propier  te  creavi?  terram  » 
Hiafi»»  solem,  Im^m,  el  slelias  omnesT  non  eoim  ulli. 
^ngi^i  buJMS  cr^alur^  indigebsinl,  sed  propter  le  el 
reqiMoni  tuam ,  talem  el  lanmm  feci  mijndum :  et  Ui 
iHi^a  vcrba,  et  promissiQnem  fellam ,  et  ppUici^tio-^ 
nem  fraude  pienam,  eoll^  operiims  ipsis  beneficen* 
tta  ^t  providenita,  Ode  digniorem  esse  ratus,  le  ipsum 
illi  uradidisli,  measque  ieges  conculcasli? 

iM  er§9  fnmum  kimmim  elefnMta,  —  Hasc  enim 
ptbisplura  l«s«mpareraldicere:sedBon  ita  DWp 
verum  omnino  contra.  A  prima  eiiim  wof»  ipsum  sta- 
lim  jBre^it » ac  jacentepn,  a^nc  limeniem  el  iremen- 
len^  confidere  fecit,  prior  cum  vojmns  ipsd  :  quinimo 
noi)  tautum  prior  vocans ,  sed  etiam  ei  suo  ipsnm 
non^ine  appelians,  et  diceos :  Adam  ubi  $$  {Gm-  3.  9)T 
aoM^rem  suum,  el  nuiltam  cirea  ipsum  curafn  osfendit. 
Jan|  eoim  omoes  noslis  boc  esse  legitinue  amicili^ 
indicium.  Sic  fecere  consueverjaof  qui  piorluos  revo* 
canf ,  freqiienter  ipsorum  oomina  versantes  :  jucui 
vicipsim  qiii  odio  babent ,  e^  ioimice  erga  qifpspian^ 
afiecti  sunt,  nec  noipina  eprum  qui  se  Ixsere,  ferunl 
cofimemorare.  Ideo  Saiil  nuJlaiif  quidem  injuriai)» 
pa^us » multas  wero  el  magnas  injurias  in  Dayid  ma- 
cl^ifiatus,  postquam  fpsum  aversalKitur  et  oderaty  nec 
illips  appellationem  commemoriare  susti^iebaf ,  h^ 
coosidenti^us  omnil^us  poitquam  oon  yenissc  vidit » 
quid  inquit?  Non  dixi^,ubi  esl  DavidTsed,  Ubiest 
fiUui  Je$$€  { 1.  Reg.  2P)?a  patre  ipsum  vnca^s.  E| 
it^um  Judxi  de  Cbrisio  idem  fudun^ :  quoniain  emvf^ 
ip^um  aversabaniiur  ct  oderani,  non  dixeruni,  Ubi  est 
Cljristus,  sed,  Ubi  e$l  ille  {Joan.  7.  ii)  ? 
.  ji.  Sed  Deus  et  in  boc  demonstrare  volens ,  qjuod 
nec  peccatum  araorcm  exstinxerit ,  nec  /nobedientia 
S||am  in  ipsum  benevol^niiam  sustulerit ,  $ed  adhu^ 
pf ovideal  et  curam  gerat  Inpsi,  inquit :  Adam  ubi  es  t 
i)pn  ignorans  ubi  degeret,  sed  (juoniam  iis  qui  pecca- 
vprunt  os  consutum  esi ,  peccaip  iinguam  avertente » 
c^  coiiscientia  ipsam  cobibenle,  slupidique  iili  rema- 
i)cnt,  silentio  tamqunm  quodam  vinculo  coercili.  Yo- 
\vm  iiaque  Dcus  ipsum  ad  fiduciam  et  liberiatein 
loquciidi  provocarc  ,  et  in  eorum  quse  admiserat  pur- 
gnlionem  induccre  ,  ui  aliqua  frueretur  venia,  ipsum 
prior  ipse  vocavit,  anxieialis  multum  appellatione 
recldcns ,  et  expellens  timorcm,  osque  vocando  ape- 
ricns.  Ideoquediceb^l,  Adam  ubi  es?  Alibi  te  reliqui,  in- 
quii,  et  alibi  nunc  invenio :  reliqui  te  in  fiducia  et  gloria. 


AUMieP.  CMBf  4lWiN0k  M 

mme  aoiem  'mm9  in  confusfnyne  «I  sijeotio.  £t  eoo- 
sidera  coram  Uei :  noo  Evam  Tocuvit,  uoo  vocavff  ^ 
serpeolem ,  scd  <|ui  oomiuin  ievissime  peccaverai  ^ . 
bupc  ad  judicifim  prinuim  accersii,  ^i  i^  ef>  ippi-. 
piMis ,  qui  aliq^  piHoicat  veoia  potfri,  eiiam  ui  ei^ 
qum  muiiom  peccav^mi,  putiorw  ferai  seoi^liafOf 
El  iodices  quidem  c^sfervps  sups,  et  ejifsdem  secum 
oaturis  parUcipes,  per  «eipsfif  is^uminari  ooo  spsti- 
nent ,  sed  minislrorum  qugupiam  sibi  mediunf  pro- 
pooei^es ,  ioterr.og^ne9  Uium  suas  ad  reum  pro- 
ferre  julienl »  ct  per  ipsum  quaecnmque  yeliiu,  4icunl 
et  audiunt ,  dum  rieos  examinanl ;  Deqs  auicm  me- 
diaiore  nullo  ad  bpminem  opus  babuit ,  sed  ipse  per 
seipsum  fudicat »  el  consoiatur.  Nec  boc  ta^tnm  est 
adj^^ile ,  sed  etiam  quod  comn^issa  cor/rigat.  Ju- 
diceseoimcum  iatrones  ceperintiel  s^crilegos »  noif 
<|uomodp  ipsos  reddaul  meliores  cqiisiderant ,  sed 
q.uomodo  aj^  ipsis  peccatorum  poenas  exigant ;  Deus 
autcfu  cootra,  cum  aliquem  ceperit  peccatorem ,  non 
considerat  quomoifo  suinat  supplicium,  sed  quomodo 
ipsum  corrjgat»  etmeliorem  (aciat  et  in  fulurum  in- 
Otpugnabilem.  Iiaque  ^i  judex  pariter ,  et  .medicus , 
et  magister  est  Deus :  etenim  tamquam  judex  exami- 
oat,  et  tailiquam  roedicus  corrigit ,  el  tamquam  ma- 
gisler  docet»  prasvaricatos  in  omnem  disciplinam  in- 
duceos.  Si  vero  uoum  et  breye  yerbum  lanum  Dei 
curam  demoostravit,  quid  si  totam  yobis  litem  Jege- 
remus,  et  integra  explicaremus  monumenta  ?  Cernis 
quomodo  tou  Scriptura  consolatio  est  ei  exbortatio  ? 
£t  boc  quidem  congruo  tempore  dicemus  :  ante  bxc 
auiem  necessarium  est  dicere ,  quando  liber  bic  edi- 
lus  fuit :  non  eoim  in  prihcipio ,  noii  stailm  ^st' 
Adam  bsec  scripta  sunt ,  sed  posl  multas  generaiio- 
oes  :  et  operae  pretium  esl  quxrere ,  cur  post  mulus 
generationes ,  et  cur  tandem  JudxMs  dumtaxat ,  et 
000  oinnibus  bominibus  ?  cnr  Hebraica  lingua ,  cor 
in  deseno  Sina  ?  Neque  enim  siinpliciter  locum  Apo- 
Stolus  praetercurrit,  sed  ei  in  boc  inagnam  nobis  con- 
lemplalionem  demonsirat,  sic  dicens  :  Hcec  enim  duo 
teitamenla  tunl ,  tinum  a  monte  Sina  in  $emtulem  ge" 
neran$  { GaL  L  ik). 

3.  Consueta  ad  juramenta  vitanda  exhortatio, —  QuiU 
et  alia  plura  quaerere  necessarium  esset ;  sed  video 
tempus  nobis  non  permiltere  ut  sermonem  tanto  pe- 
lagO  commitiamus :  ideo  liis  in  congruum  tempus  di- 
latis,  iterum  de  jurandi  abstinentia  vobis  disseremus, 
:el  rogabimus  caritatem  vesLram ,  ut  multo  circa  lianc 
f  em  studio  uialur.  Quomodo  enim  non  absordum  ^ 
;servum  quidem  non  audere  dominum  nominattni  el 
,sine  honoris  prxfatione  appellare ,  angelorum  vero 
Dominum  temere  et  contemplim  ubique  jactare  ?  et 
8i  Evangelium  quidem  capere  oporteat  manibos  lotis^ 
et  cum  mulia  reverentia  et  religione  tremens  et  ti- 
mens  sumis ,  Evangelii  vero  Dominum  temere  lingua 
j>as8im  versas  ?  Vis  discere  quomodo  ipsum  appel- 
lant  supcrnae  Virlutes ,  cum  quanto  tremore ,  quaolo 
borrore  ,  quanu  admiratione  ?  Vidi  Dondnum  uden- 
Jtem,  inquit,  tn  throno  alto  et  elevato^  et  Seraphim  sfa- 
hant  circa  ipernn,  et  danwbant  alter  ad  atlerum,  et  di- 


n 

rrAflnf  *  -<?^M^'M» .  *<wi^i«« .  twaeiui  DkontinM  Hcum 
«ita0i&  ;  fiioMi  opm  <«rra  gtoria  «fui  (  /mI'  <i.  1-3). 
TMliai  cum  qaaa(q  tiaior^ ,  quaplo  horrore  iMimlnant 
i^ii)  glonficaotes  el  laudantes  t  Tu  vcro  i|i  iirecil^u^ 
^^icleio  e(  suppUi^Uooibtts  ctim  uiollQ  invpcaa  \f^m 
tprjioie,  quando  borre^cere  oporleba|,  et  vjidlare,  6( 
«^tinnm  esse  :  ii^  jorando  yero ,  cum  ^e^  omnioQ 
addnpere  admirabile  uoiueo  oi>a!^^^  i  Yaria  quae- 
damet  aKa  super  ^Uia  conueciis  juram^nia.  £(  qualia 
leoii,  qu2  \m  nqliis  erit  e^cu^aiio,  (icet  wll(ie^ 
consoeiudioem  ottlictafqus  ?  Oici^ur  quod  qiii(|am 
e^ieinorom  oraiorum  (a)  pr;e  quadam  stult^  cop^ue* 
to^e  desterqm  eundo  humerum  assi^ue  mqTebat , 
mi  tamen  cousuetadinem  vicit ,  el  gladi^  acutoa 
utnmqueliameris  imposuit,  u|  vqlneria  ti^iore  mem« 
)>nim  iJtepie  se  movens  corriger^t :  lioc  et  ti|  Vingtif» 
p^3  •!  ip«i  RBO  giadio  diiin«  pmn«  lirowem  im* 
PQI^,  01  omaint  aqperalHa.  Impossibile  eoiipi.  im- 
piMsUiile,  ifiQuam.  esi  meditaniesei  atudeoies  el 
0|M«  iioo  frciemea  umquam  supetari.  Dicia  nuac 
'  aed  em  pmwH  ro^iiis,  mgis  laod^Wiis» 


^D  |«f»QM})l  4MTKK:|tBlit]M-  WmU  m  9« 


w 


i|ou  taatum  nos ,  sed  et  vos  ipson ,  el  cum  mim  ^41' 
lliptate  audieiis  qu^  dicentor ,  et  eum  pura  conseieo- 
li^  Peum  invocabitis,  qui  tautum  tibi  parcit,  ut  dicat, 
Neque  per  paj^t  mmiwra^  {M^^h.  5-  3«  );ia  vero 
^  ipsum  cfiptemois,  ut  et  per  ipsius  gloriam  Jures. 
p,  q^id  hc\m  f  inquiet  aliqui^  ^  adversus  eos ,  qn\ 
IMicessiiaiem  iiiduciintT  Qnalom.  nece^i^iiten) ,  q 
jiomo?  Piscant  omnes  (e  opinia  malle  pati,  qiiao) 
Pei  legem  transgredi,  ei  ab  iuferenda  necessilalo  4^^}: 
fitent.  Quod  enim  non  juramentum  fide  digoiun  hop^i^ 
oem  faciat,  sed  viue  testimonium,  e|  cooversalionla 
inu^iias ,  ct  meos  bona ,  s«pe  muili  juraotes  disrn? 
pii  suoi ,  et  000  persuaserqot;  aiii  vero  aqoueulef 
tantufii,  muUo  juratis  fide  digniores  apparuerun(. 
pxc  igiiiir  omnia  scienles ,  et  poenam  juran|ibus  el 
pejeranlibus  staiuiam  ante  oculos  ponentes,  im- 
W>ba  ciiQSttetudinoabsislamos,  ul  biae  ei  ad  reiiqiia 
jradieoles  virioiis  open,  OQoaoqaamor  bona  ftiiura : 
qu»  nos  omnes  assequi  detur,  graiia  ei  beuigniuie 
Domiai  noslri  Jesu  Chrtsti ,  per  quem  et  cqm  quo 
l^atri  uoa  com  Spiriiu  saocio  gloria ,  imperium , 
liooor,Dooe  el  semper,et  io  aaeeola  aascuionim. 
Amen. 


AU  TPtTOTfCH  HPOHTATIO,  BX  U  1U.UI>  Qf  OOSIt,  DBAMBCLABAT  DBUS  IB  MBBIDIB  IB  FABADtSO 

{Gcn^  3.  8},  BT  qE  FuaiBBDis  jvbambbtis. 


■WMMWS^M 


OOBILU  VIII. 


Aodiaiia  oiiper,  qttomode  OBBis  Scriplnni  eo^- 
aSerai  el  refrigerittm ,  Mcel  hislorica  sit 
Barrotio.  Elenim  iliBd,  in  priadpjo  fecU  Beua  ceekm 
e»  lamui  \GeB.  4. 1 ),  histdrias  eiposilio  crat :  sed 
^emoastravii  oraiio  ei  m.ulia  pleoan  consolatioqe 
4ietioiieiB  esse  :  qttole  esl,  qned  depiicem  DeusmeB* 
san  feeerit,  lerraaa  el  mare  «mai  poHeoa  :  ei  loaai- 
oaria  gemiBa,  setan  et  luMm  sapecae  aceeadeoa :  f  l 
rdopiieia  cossai  lempos,  diem  et  ooclem  opeialua: 
.^m  qoidaiB  io  operalioBem,  hooc  ia  feqoiem. 

Noeiu  wdliiag.  ^  Hoo  eoim  miotta  miepsterieoi  ? 

qaam  diee  Bohis  ooi  aiert;  sed  aicul  ia  arhonihtts 

di» ,  qoo^  fracaMMps  iafradoosae  «asttlam  piasbeoet 

rBtiUlatiM,  fMienles  ae  eogaauir  ad  «diAeia  ^omeaii- 

'  cas  artmrea  aHiagere  sel  mansaefiaelis  aaiaialihaa  aen 

mhQDMa  JMhia  etilUalem  sylvestria  el  inuailia  afc- 

.'  runi,  qam  littoare  sui  aos  io  urhea  eompelhinl,  red- 

doat'  cauiieaee ,  el  aos  mutuo  conslringBol,  el^e 

horum  qpiidens  Oieeeeol  visittmai,  iUoram  vero  aiar- 

-  ho%  soWbbi;  aialia  eoim  ex  iia  medieaaienia  medici 

'  Cfmfieiani;  aoiiqai   ileaa  oos  peeoeli  commooeBt. 

Cum  eaiim  oaiieBa,  Vaaor  anler  nai  siip«r  omasa be- 

ttitts  lerree  (Gen.  9. 2),  et  posiea  hoooreas  hoae  auUe» 

OMa  videao,  paacaii  lemhiiacar»  qi|Hl  «t  timorem 

Boaiii dttBBlvil^  et pKiaeipniem  iflanyauil,  eteiiciar 

Bielaocei  peadealiar,  damooaieit  pttMalo  aohia  Uta- 

lamireiBlfimphilain    Sactti  igiltti; ,  qttoA  et  aolea,  di^  , 

ad  vilaai  aohia  OfDiMB  coafibruaA  haee  qpia^  #clA  aaol , 

el  alia  his  plora ,  quae  qui  fecit  Deus ,  ipse  novit :  ila 


aflten,  cum  lahorufo  sii  reqqlei,  e|  merbomm  medi' 
9loa.  Saepe  eoim  medici  mqita  operaii,  ei  infioiia   . 
foedicamioa  inoliii,  a  m0r|io  ^gfPBi  iiberaro  ooo  po* 
tueruot;  somqua  aufem.  spqnif  advaRieof,  qmoem 
,  solvit  aegrltu^ioeo) ,  et  |ofini|is  illis  (abpfihiis  libora- 
vit :  nec  morbis  tanlum  corporis ,  ae^  el  aoimas  oox 
Ipst  medicioa,  fiolenies  animaf  s^aos*  Saspe  qui^piam 
poslquam  filium  amisii ,  innumeris  illl  (sqasolatiQaes 
affereoiibus,  a  floMhus  9f  geanilq  dosislore  ooo  laluii; 
nocle  vero  auperveqi^pte,  aomni  fessit  imporiosape- 
.  catus ,  palpebras  ad  sofpquip  composuit,  ol  exigqam 
.  ^mpiam  diurqonim  cepit  malprum  cqasolationeip. 
,  Age  vero  Jaip  a(l  malefiam  paipui  unde  prof^il  ora- 
lio.  piam  prob^  novi  vos  hoic  ooiqes  inhiare,  et  quem- 
.  fiuo  difcere  exopiare  qua  de  causa  ooo  ah  iniiio 
r  ^^itus  sit  bic  liber  :  sed  oeqae  nuoc  expositioois  bp- 
jns  es^  lempus  video.  Quid  i|a  taodem  1  Ad  fioem 
•  Bpbis  hxc  deveuit  hebdomas ,  el  maieriam  atUogere 
inetuoT  deiode  siatim  expositlonem  iotercepiorqs. 
lluliis  ooim  diebos  opos  babet  boc  argumeniom , 
ejusque  meniio  rrequenler  babenda  :  ideo  rursnm 
.  ipsum  difleramus*  Sed  ne  aegre  feratis ,  cum  tonore 
.  vobis  mqnino  il^bitum  reddomus :  sic  eoim  et  oohis  * 
.  i|ui  persolvimus  expedit :  nuiic  autom  ioierim  dicc- 
lous  quod  beri  relicium  fuit.Quid  autein  lieri  r^UlBlnni 
fuitf  DeamM^bQi,  ipquit,  Detu  in  paroi^tio  to  n|frti/f« 
{Gen.  S.  8).  Quid  ais,  DegwkuMat  DewktViwk  deaiii- 
-  iHilabat :  qiipmodo  eoim  ubique  praeseos  el  omuia 
impleosl  sod  io  Adam  talemseoaom  posoii,  ut  s^- 
ipfum  corriperet^  ne  dissolutus  esset,  ut  fugiendo  ei 
«  la  sav.  leg. ;  £f  foiti  n  aoMi. 


99 


S.  JOANNIS  GHRYSOSTOlil  ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  100 


lalcndo  aliquam  cxcusaiionis  pariem  praelenderel,  vcl 
antc  ipsa  verba.  Slcut  qui  fn  judicium  adducendi 

•  8unt,  commissorum  poenas  subituri,  squalidi,  sorden- 

•  les,  trisies ,  contempli  judicantibus  apparenl,  utex 
habitu  ipsos  ad  bumanilatem  el  veniam  el  misericor- 
diam  irahaiit :  sic  et  in  Adam  faclum  est.  Oporlebat 
enim  deniissum  in  jQdicium  hoc  irahi ;  propterea 
praevenit  ipsum  Deus ,  et  corripuii.  Sed  quod  aliquis 

'  deambttlaret  sensit :  uiidc  vero  cogitavit  quod  I>eu8 
deambularet?Talis  est  peccaniium  consuetudo :  om- 
nla  suspecta  Iiabent,  umbras  tremunt,  omnem  strepi- 
lum  liment,  quemque  pulaiit  conlra  se  venire.  Multos 
Igitur  saepe  conspicali  ad  aliiid  minislerium  currenies, 
ad  se  venire  cogiiaverunt  peccalores  :  et  aliis  alia  in- 
tcr  se  disserentibus,  peccati  sibi  ipsis  conscii  putant 
illos  dc  sc  serinocinnri. 

2.  Talis  enim  res  peccatum  est ,  nulio  prodiC  ar- 
guente  ,  nullo  condemnat  accusante ,  pavidum  faclt 
et  timidum  peccatorem ,  slcut  justitia  contrariuro. 
Attdi  igilur  qiiomodo  et  bujus  pavorem  ,  et  illius  li- 
bertatem  Scriptura  (  Prov.  28.  1 )  designavit :  Fugii 
impiu$  nenune  persequente ,  inquit.  Quomodo  perse- 
qucnte  nemine  fugit  1  Intus  babct  agentem  conscien- 
i\x  accusatorem ,  et  hunc  iibique  circumfert  :  et 
sicut  seipsum  non  polest  fngere ,  sic  nec  eum  qui  in- 
tus  Ipsum  agitat ;  sed  quocumque  abeat ,  flagellatur, 
et  vulnus  Iiabet  immedicabile.  At  non  talis  justus; 
sed  qualis  ,  audi  :  Juttut  tamquam  leo ,  inquit ,  con/i- 
dit  (Ikid.  ).  Talis  erat  Helias  :  vidit  igitur  regem  ad 

•  se  venientem  :  et  dicente  illo  ,  Ul  quid  pervertis  I^ 
teel  t  Non  ego  penerto  lerael ,  inquit  ^  ted  tu  et  do* 
mnt  patrit  fiii  (  5.  Reg.  18:  47. 18 ).  Vere  justua  ut 
leo  conttdit :  sicut  enim  leo  In  regem  tamquam  in 
vilem  catellum  insurrexit ;  tameui  fiurpuram  habebat 
ille ,  sed  bic  meloten  habebat ,  indumentum  purpura 
illa  venerabilins. 

EHteeui  duplex  Etit»  teeundum  interpretationem 
Chrytottomi.  —  PurpufiBi  enlm  illa  famem  pepe- 
rit  gravem;  melote  autem  hxc  calamitates  dis- 
cussit ,  lixc  Jordanem  divisit ;  bacc  Elisseum  dupli- 
cem  Eliam  fecit  (  i.  Reg.  2. 18  ).  0  quanta  sancio- 
rum  virius !  non  sola  ipsorum  verba  et  corpora  ,  sed 
ct  ipsa  indumenta  creatune  omni  perpetuo  sunt  vene- 
rabilia.  Hujns  melote  Jordanem  divisit :  calceamenta 
trium  puerorum  ignem  conculcaverunt :  Elisaci  li- 
'  gnum  *  aquas  mutavit,  et  nt  ferrum  in  superficio 
portarent  eflecit :  Mosis  virga  mare  Rubrum'  divisit , 
petram  scidit :  Pauii  vestimenta  languores  expule* 
runt :  umbra  Petri  mortem  fugayit. 

Martyrum  favitla  dcmonat  expe//t(.'-Sanctorum  mar> 
tyrum  fn  villa  malignos  expell|t  daemonas.Propterea  cum 
fiducia  omnia  faciuiit ,  sicut  et  Elias :  non  enim  specla- 
bat  diadema,  et  exteriorem  regissplendorcm ;  sed  ani- 
mam  pannosam,  squalcntem,  sordidam,  etomni  reo  mi- 
serins  alTectam  respiciens ,  et  ipsum  intus  caplivum 
esse,  acvitiorumservumyipsius  principatum  contem* 
psit :  etenim  tamquam  in  sccna,  sed  non  in  veritate  re- 

*  siQ  savil.  et  omnes  pene  Mss.  Mord. :  uqna  EHteei. 
infiradiioiiss.  :5(mc(iinaiiel  egregie  vioorum  martgrum. 


gem  sibi  cernere  videbatur.Quoc  enlm  exteriorisopulen- 
tiae  ^  utililas,  cum  intus  est  tanta  pauperiesT  quae  vero 
paupertatis  noxa ,  cum  intus  taniae  repositse  sunt  di- 
viti»  ?  Talis  erat  leo  et  beatus  Paulus :  carcerem  enim 
ingressus ,  solo  clamore  omnia  fundamenta  concussit » 
vincula  rosit  ( Aef.  16.  26  ),  non  dentibus,  sed  ver- 
bis :  propterea  non  leones  Ipsos  tantum ,  sed  et  aliud 
quid  lconibtts  majus  oportet  appellare.  Leo  enim  in 
reiia  saepelapsuscapitur ,  sancti  vero  cum  llgantur , 
hinc  fortiores  flunt :  sicut  et  hic  beaius  in  carcere 
tunc  fecit,  solvens  compeditos ,  parietes  concutiens ,' 
carceris  custodem  alligans  et  pietatis  verbo  capiens. 
Leo  clamat',  et  omnes  besilas  fugat ;  sanctus  clamat , 
et  daemones  undique  expeiltt.  Leonis  arma ,  jubarura 
horror ,  unguium  mucro ,  et  dentes  acuti  :   amia 
justi ,  philosophia ,  tempcrantia  ,  patientia  ,  praesen* 
tium  c6ntemptu6omnium.  Hxcarma  quiequia  habec , 
non  homines  tantum  improbos ,  sed  et  ipsas  adver* 
sarias  potestates  deridebit.  Stude  igitur,  o  honio, 
secundum  Deum  vivere  ,  et  nemo  te  umquagi  supe- 
rabii;  sed  etiam  si  omnium  vilissimus  esse  videaris, 
omnium  eris  potentissimus ;  aicut  si  animi  virtutcm 
neglexeris ,  etiam  si  omnium  sis  potentissimtis  ,  om 
nibus  Insidiantibus  eris  facile  expugnabiHs.  Et  hoc 
quidem  dicla  demonstraverunt  exempla ;  si  vis  auteni, 
et  per  opera  te  docere  conabor ,  vim  justomm  inex* 
puguabilem ,  et  facilem  peecaiomm  captivitatem 
Audi  igiturquomodo  hxc  ambo  propheta  insinuavit ' 
Non  tic  impij,  nonsie,  ted  tamquam  pulmt^  quew 
projidt  ventut  a  faeie  terrm  (  Ptd.  1.  i  ).  Sicut  eniff 
.  ille  ventoram  incursibus  lacile  projiciendus  proposi- 
tus  est :  8ic  et  peccator  ab  omnl*  tentatione  subverti- 
tur.  Gum  enim  ipse  sibi  repugnet ,  et  hanc  pugnam 
passim  circumferat ;  quse  ipsi  spes  salutis  domi  pro- 
dlto ,  et  continuum  hostem  oonsclentiam  secum  tra- 
henti  ?  Sed  non  talis  justns.  Qualis  ergo?  Audi  ipsum 
propheuim  dicentem  :  Qul  eonfdunt  m    Domifio, 
Sicul  mone  Sion  ( PtaL  124 ).  Quid  tamdem  esC , 
tieut  mont  Sionf  Non  commoveHtur  in  eBternum  (Ibid.)^ 
iuquit.  Quaecumque  enim  adhibueris  machinamen- 
ta ,   quaecumque  jaculaveris  tela   montem    demo- 
liri  volens ,  illnm  qiiidem  numquam  snperabis  :  qui 
enim  poteris  ?  machinamenla  vero  solves  omnia , 
etiam  tuam  destraes  fortitudlnem.  Talis  est  et  justus : 
quaecumque  vulnera  exceperit ,  ipse  quidem  grave 
patitur  nibil ,  sed  insidiantium  vim  dissolvit ,  noe 
vero  mortalium  modo ,  sed  ipsoram  qooque  daemo- 
num.  Audisti  namque  saepius ,  quot  dlabolus  machi- 
namenta  Job  adhibtierit ,  nec  solum  Umen  lllum  mon* 
tem  non  conquassavit ,  sed  et  enervatus  recessit , 
sagittis  ipsls  confractis ,  et  machinamentis  inutilihus 
cx  illo  Inflietu  redditis. 

3.  Hxc  itaque  scienteSy  vitam  curemus  nostiam  : 
neque  eirca  pecunias  studeamus ,  qua^  pereunt  :  ne- 
que  circa  glorlam  ,  qte  exstlngnltor  :  non  circa  cor- 
pu8 ,  quod  senescit ,  non  circa  pulchrituduiem,  quos 
maroesclt,  non  circa  delicias,  quae  defluunt;  sed 


•  sic  savfl.  et 


P«8  II8B.  recte.  mx^tdecorit. 


«•I  AD  POPULIJII  ANTIOCREMdM.  HOMIL.  Via 

cirtt  aniinain  ooiDem  caram  Impendamas ,  et  hanc 

omni  raodo  cnremus.  Corpora  quippe  langaenlia  non 

omnibas  curare  racile  est »  animam  vero  lalK)rantem 

est  caiqae  medicari  facillimum :  et  corporis  quidem 

coraiio ,  et  mcdicaminum  et  argenli  indiget ,  anim» 

vero  iacile  parabilis  et  impendio  carens  :  carnis  na- 

tura  molto  cum  labore  ab  infestantibus  libcratur  vuU 

neribofi  :  eienim  ferrum  sxpe  et  amara  luedicamiua 

adbibere  necessarium  est ;  in  anima  vero  nibil  est 

tale ,  sed  tantum  velle  ei  cupere  sufficit ,  et  omuia 

correcla  sunt.  Efboc  fuit  opus  Dei  providentiae : 

qaoniam  enim  ez  corporis  infirmltate  non  multum 

fieri  DOcameDlum  potest :  nam  etiam  si  non  xgrote- 

mos  f  mors  superveniens  ipsum  corrumpet »  et  om« 

nino  dissolvet :  toium  vero  nobis  in  animi  sauitale 

sitiim  est :  multo  utilioris  et  magis  necessarias  partis 

curalionem  fecit  facilem  et  impendio  et  dolore  caren- 

tem.  Quara  igitur  excusaiionem  habebimus  ?  quam 

autem  veniara  ,  cum  corporis  quidem ,  ubi  argentum 

erogator ,  et  medici  accersuntur ,  et  multus  dolor 

sustinetur ,  tanlam  geramus  curam »  praecipue  cum 
non  roagnum  sit  nobis  damnum  ez  illius  a^riiudine ; 
animam  vero  contemnamus ,  et  hoc  com  nec  argcn- 

lum  erogare ,  nec  alios  perturbare ,  neque  dolores 

sustinere  debeamus ;  sed  absque  his  omnibus  propo- 

sito  solum  et  volantate  oronem  ipsius  correciionera 
£icere  possirans  :  et  optime  sciamus  nos  »  nisi  hoc 
fecerimus ,  extremam  subituros  pcenam ,  et  inevita- 
bilia  tormenta  atque  supplicia  ?  Dic  namque  mihi ,  si 
qnis  artem  medicinae  brevi  temporis  momcnto  absque 
a^ento  et  labore  se  docturum  le  polliceretur ,  non 
ipsum  putares  benefactorem  ?  nonne  subires  omnia 
facere  et  pati ,  quaecumqoe  haec  poUicens  jussisset  ? 
Ecce  nunc  sine  laboribus  iicet ,  non  corporis ,  sed 
aninue  vulnerum  invenire  remedia ,  et  eam  absque 
dolore  ullo  ad  sanitat^m  reducere  :  ne  igitur  negli- 
gamus.  Quis  enim  ,  dic  mibl ,  dolor ,  iram  contri* 
sianti  remitiere  ?  Dolor  quidem  est  injurias  memi% 
nisse  ,  et  non  conciliari.  Quis  hbor  orare ,  el  a  Deo 
prompte  praebente ,  innulhera  bona  pelere?  quis  labor 
deirahere  nemini  ?  qiiae  difOculias  ab  invidia  et  livore 
liberari?  quae  molestia  proximum  diiigere?  quae 
aernmna  non  turpia  verba  loqui ,  non  convicium » 
DOD  iDJuriam  inferre  ?  quae  fatigatio  non  jurare  ?  rur- 
sam  enim  ad  eamdem  deveniam  admoniiionem.  Imo 
labor  maximus  jurare ;  saepius  enim  ira  et  furore 
deleoti  y  nos  infeslantium  cuipiam  non  reconciliatu- 
ros  juravimas ,  poslea  Ira  exstiucla  et  furore  sedato , 
reciMiciliari  volentes ,  et  juramentoram  necessitate 
eoerdti ,  doluimus  tamquam  laqueo  quodam  deteuti 
et  viDcuIis  insolubilibus  irretiii.  Quod  et  diabolus  no- 
vit  y  et  quia  plane  novit  iram  esse  ignem  »  et  facile 
exsUngui ,  et  exstincta  ira  reconciliationem  et  amici- 
tiam  sequiy  cupiens  ignem  hunc  inexstinguibiletn 
manere ,  juramento  nos  sapius  irretivit ,  ul  et  si  ira 
desiverit ,  juramenti  necessiias  muncns ,  ardorem  in 


102 

nobis  conservet ,  et  duornm  flat  alleruni ,  vel  recon- 
ciliati  pejeremus ,  vel  non  reconciilati ,  odii  culpae 
nosmet  reos  consiituamus. 

L  Moratis  exhortatio  ad  jurgmenta  pttanda,  — 
Hxc  igilur  scientes,  juramenta  fugiamus  et  assi- 
due  mediletur  os  nostrum  dicere ,  Crede :  et  hoc 
•rit  nobis  totius  pietatis  argumentum.  Lingua 
enim  verbum  hoc  unum  ^  dicere  docta,  confundi- 
tur  et  erubescit  turpia  et  absurda  verba  pro- 
ferre  :  et  si  rursum  a  consuetudine  relrahatur  ,  mal'| 
tos  habens  accnsatores  corripietur.  Cum  enim  quis 
uon  jurantem  lurpia  viderit  verba  proferentem  ,  in- 
svltabit  facile ,  deridebit ,  et  carpens  dicet :  Tu  qui 
in  omnibus  dicis  ,  Crede ,  juramentum  proferre  non 
audens ,  quomodo  lurpibus  linguam  tuam  sermoni-^ 
bus  contaminas  ?  Itaque  et  inviti  a  praesentibus  com- 
pulsi ,  ad  pietatem  redibimus.  Quid  igilur  si  Jurandi 
necessiias  sit  ?  inquit  aliquis.  Ubi  est  legis  praevarica^ 
tio  ,  non  est  necessilas.  Et  possibile  est  penitus  ,  in- 
quit ,  non  jurare  ?  Quid  ais  ?  Deus  jussit ,  ^t  audes 
Interrogare ,  an  legem  custodire  sit  possibilc  T 
Imo  impossibile  non  custodire ,  et  hoc  per  prae- 
senlia  vobis  persuadere  volo  quod  non  impos- 
sibile  sit  non  jurare ,  sed  jurare.  Ecce  enim  jussi 
sunt  urbem  habitantcs,  quod  muUorum  vires  excede- . 
re  videtur,  aurum  erogare,  et  major  parsjam  collata 
est,  atque  exaclores  audire  licet ,  dicenles  :  Quid 
tardas  homo?  quid  vero  nos  de  die  in  diem  differst 
Don  enim  effugere  potes  :  lex  Imperaioris  est,  quae 
moram  non  patitur.  Quid  quaeso  dicis?  Imperaior 
Jussit  pecunias  pendi ,  et  ut  non  pendas,  fieri  non  po- 
test;Deus  Juramenla  fugere  Ju&sit,  et  dicis,  Noa 
possumus  fugerc  Juramenla  ?  Sextus  hic  diesestquod 
de  hoc  vos  praeceplo  admoneo  :  in  fuiurum  vobisconi 
pacisci  volo,  lamquam  desistens ,  ut  caveatis.  Non 
amplius  vobis  erit  excusatio  neque  venia,  maxime  cura 
etiamsi  a  nobisdiclum  fuisset  nihil ,  a  vobis  ipsis  hoc ! 
corrigi  debuerit  :  nec  enim  varium  est,  et  mulla 
praeparaiione  indlgens.  Cum  vero  tantum  sitis  nacti 
admonitionis  et  consilii,  quam  habebilis  excusationera 
accusati,  pro  tribunali  constiluti  tremendo,  cum  poenae 
praevaricaiconis  hujns  a  vobis  exigentur  ?  Nullara 
afferre  licebit  excusalionem »  sed  necesse  erit  vel 
emendatos  ablre,  vel  non  emendaiospuniri,  et  extre* 
mum  subire  supplicium.  Haec  igiiur  omnia  cogilan*' 
tes  *,  cum  multa  binc  cura  digressi,  quae  lot  diebus 
dicla  sunt  omni  cusiodia  in  mente  vestra  conservare 
inler  vos  exhortamini :  quo  vel  nobis  tacenlibus  al- 
ter  olterum  docentes ,  aedificantes,  exhorlantes ,  mul- 
tum  demonstretis  profectum,  et  omnes  reliquas  leges  ^ 
implcntes,  aelernis  fruamlni  coronis :  quas  contingat 
nos  omncs  assequi,  gratia  et  benignilato  Domini  no- 
stri  Jcsu  Chrisli,  per  quem  et  cum  quo  Patri  gloria 
simulque  sancloSpiritui,  in  saecula  sasculoram.Amen* 


*  vox,  toium  deesl  in  qaUwsdam  Hss. 

*  Alii :  HceciqUur  onmet  cogitanteM. 


S.JoAif.  Chrtsost.  IL 


(Quatre.J 


iOS 


S.  J0ANN18  GHEYSbSTOMl  ARCHiEP.  CONSTANTINOP. 


M4 


LAUDATIO  BORUM  QCI  JURANDI  CONSUETUDINEIf  DEPOSUBaAllT  ;  BT  QUOD  ttBIIO  SUraiWTltlOHB 
TBNERI  DEBBT,  NE  POST  RBVBCTIONBM  DITINOS  IN  BGQLBSIA  8BRH0NES  AUDIAT  t  QUARltf  f<09T 
HULTUM  TBIIPUS  DITINA  SUNT  TRADITA  SGRIPTUHA  :  BT  IN  ILLUD,  0^1  BNARRANT  QLORtAil 
DBI  (  Psal.  18,  2  }  :  ItUNm  HATURALIS  DBSCRimO  !  BT  Hf  FIltB,  DB  ifON  JURANDO. 


d6lllLIA  IX. 

I.  Et  nuper  ad  vos  ,  el  nunc  ad  vos  verba  facio  : 
ulinam  vero  e(  semper  vobiscum ,  imo  polius  semper 
vobiscum  y  etsi  non  corporis  praesentia  »  sallem  cari- 
taiis  vi  :  nec  enim  milii  est  alia  viia ,  nisi  vos  et  sa- 
luiis  vesirse  cura.  Sicut  enim  colonus  nibil  aiiud  curat 
praeier  semlna  et  segetcs ,  et  nauta  undas  et  portus  : 
sic  et  <iui  loquitur,  auditores  curat,  el  illoram  profe- 
cium,  sicut  et  ego  nunc  ^  Ideo  et  omnes  vos  in  niente 
mea  circumfcro,  nec  vero  hic  tantum ,  sed  et  domi. 
Etsi  enim  multus  est  populus,  et  brevis  cordis  mei 
mensura,  sed  lata  est  caritas,  et  Non  in  nobis  angustia- 
nttni  (2.  Cor.  6. 12) :  sequentia  yero  non  addam ;  ne- 
que  eoim  nos  apud  vos  angustiamur.  Unde  boc  ma- 
nifestum?  Novi  multos  referentes,  Mandatum  fecimus 
leges  nobismel  ponentes  *,  et  jurantibus  poBnas  defl- 
nientes,  et  legem  transgredientibus  poenam  inferentes, 
poenam  vobis  congniam,  qaod  est  maximae  caritatis 
indiciuni.  Non  enim  me  pudet  talia  saiagere :  quoniam 
in  hoc  curiositatis  nihil  est ,  sed  providentiae  hcTC  est 
solliciiudo.  Si  enim  medico  non  est  opprobrium  de 
segroto  sciscitari,  neque  nobiscrimendeTestra  semper 
inquirere  saluie.  Sic  enim  moniti  quid  vobis  quidem 
•xpediium  sit,  quid  vero  relictum,  congrua  cum  disci- 
plina  reliqua  afiTeremus  remedia. 

Auditores  a  juramentis  ciio  emendati.  —  Haec  igitur 
curiose  scrutati  cognovimus ,  et  Deo  gratias  egimus , 
quod  non  in  petris  seminavimus ,  nec  in  spinas  misi- 
mus  semina,  neqoe  multo  tempore  multaque  diiaiione 
indigniinns  ,  ut  segetes  meteremus.  Propterea  vos  in  , 
corde  meo  assidue  gero,  propterea  non  sentio  docendi 
laborein ,  audiiorum  lucro  reveiatus.  llxo  eniin  mer-  * 
ces  nos  reparare  poiest  et  relevare  et  alacres  prom- 
ptosque  facere  ad  omnem  pro  vobis  laborem  sustinen- 
dum.  Quoiiiam  igilur  mulla  vos  grati  animi  signa 
dedistis,  agc  jam  et  nos  cfebitum  erogemus,  qiiod  nu- 
per  promiserarous  :  iicet  non  videam  prxsenies  esse 
illos  omnes,  qui,  cum  promissionem  feci,  huc  venerant. 
^use  tandem  iiaque  caosa  ?  quid  ipsos  a  nostra  repulit 
inensa?  Qui  corporalem  attigit  mensam  ,  ul  videlur, 
indignum  esse  putavii,  post  corporis  nutrimenlum  ad 
divinorum  auditionem  eioquiorum  venire.  Sed  non 
recte  in  hoc  sentiunt :  neque  enim,  si  hoc  esset  absur- 
dutn,  muitos  et  longos  impendisset  sermones  Christus 
post  illam  mysiicam  coenam  :  non  utique  si  hoc  in- 
congrvum  essel,  refecta  saepius  in  deserto  mullitudi- 
ne  etiam  sermones  ipsis  post  mensam  communicasset. 
Si  enim  fas  est  aliquid  etiam  pneter  opinlonem  dicere, 
tunc  profecto  utilissknum  est  diviuis  doquiis  aurcs 

«  AttquotHai. :  sieM  igitwr  et  ego. 

•  Qoidam :  Legem  nolns  invieem  pmmtee. 


accomrriodare.  Gum  enlm  tibi  persuiseris,  post  cibum 

et  potum  et  ad  synaxim  convenlre  necesse  esse,  om- 

tiino  vei  invitos  muUant  gei-es  sobrieiatls  twfam ,  et 

nequc  in  ebrietatem  neque  in  crapulam  umquam  dd- 

duceris :  ciira  enim  et  exspectatlo  in  ecclesl:!  eoli- 

veniendl  com  honesta  mensura  cibutti  et  polum  su- 

tnere  docet,  ne  ingressus  et  fhitribas  fedmmlitus , 

postea  vinum  redolens,  et  immodeste  eructan^,  ab 

omnibus  pra;sentibos  deridearls.  Hxc  non  vobis  nunc 

prsesentibus ,  sed  lis  qui  absunt  dico,  ut  haec  per  vos 

diso^iit.  Mon  enini  tomedere  audlendi  obstaculum 

pfxbet,  sed  torpere ;  tu  vero  crimen  esse  putans  noii 

Jejutiare,  In  alitid  incurris  crlmen,  mulio  majus  ei  gra- 

vius,  quod  saerae  hujus  mensae  noii  pardceps  efRciaris, 

et  quod  cofpus  tuuiti  alens,  animdtn  fame  consumas : 

et  quam  excosatioiiem  faabcbisf  Jn  jejunio  quipfte 

Corporis  Imbecillitatem  praetefidere  fortasse  poteris ,  in 

atidiendo  autem  quid  tandem  dloere  posseS?  noh  enim 

corporis  Infirmitas  dlvlnorum  prohibet  eloquiorom 

][>ariiclpem  fieri.  Bl  enim  dliissem  :  Remo  pransus 

aliis  misceatar,  post  cibum  andlat  n^ino,  aliqoam  ha- 

buisses  veniam ;  nunc  vefo  cum  vos  trahamus,  et  al- 

Ilciamus,  et  ad  nos  vdcemus,  quam  resilientes  excu- 

Satiotiem  habebHisf  Etenlm  non  Idoneus  audiior  llle 

esset,  noii  qui  comedisset  adt  bibisset,  sed  qui  verbiS 

non  attenderet,  oseiuns  et  dissolutuf,  qni  eorpus  hi6 

habenB,  mente  alio  vagaretor ;  hic  etiamsi  jejunet,  Sd 

audiendum  inulilis  est :  excitatus  contra  et  vigilans , 

meiiteque  atietidens,  sive  comedeflt  sivc  biberit,  no- 

bis  erit  omnium  aptisslmus  duditof.  In  etierorunf 

6nim  Judiclis  6t  consilils  congrue  lex  ista  pfxvaluit  : 

hec  enim  norunt  philosopliari,  ideo  non  comedbnt  ui 

flulriantur ,  sed  ut  disrumpantur  :  saepe  einni  supra 

satietatem  bibunt :  proplerea  Seipsos  rerum  admini- 

stralioni  ineptos  reddentes ,  vespefe  et  nt^ridie  a  se- 

natu  ei  judlciis  abstlnent.  Hic  auiem  non  ita,  absit ; 

sed  quicoiiiedit,  jejund  anlmi  modestla  erit  nrqu^Iis  : 

fion  enim  ut  vetitrdm  disrumpat  fiiut  ratloncro  ob(e- 

tiebret,  comedit  et  blbit,  sed  ut  cofpus  debilitalum 

feparet. 

2.  Sed  hsec  pro  admonitione  satis  *  Jain  vero  (ein- 
pus  cst  dd  argumenlum  transeundl ,  ticet  fefugiftt  et 
torpeat  circa  doctrinam  hanc  cogitatlo  nostra  proptcr 
eos,  qui  non  Yenernnt.  Et  sicut  pia  roater  iiiensam 
apponenS ,  oronibus  flliis  non  prsfescntibus ,  dolet  ct 
gemlt :  hoc  et  ego  nunc  patior,  et  frairum  nostroruin 
absentiam  cogitans,  a  solutione  retrahorpromissorum; 
sed  vos  potestis  hunc  ejiccre  torporeni.  Si  enim  pol- 
llceamini  mihi  vos  omnia  ad  illos  cum  diligentia  rela- 
toros,  nos  vobis  omnia  prompte  erogabimus  :  sic  enim 
iiiis  erit  absenii»  consolatio,  vestne  caritatis  doctri- 


105 

na :  rosque  nos  alMnlins  audielis ,  scientes  ad  alios 
▼obis  hxG  referre  necessarium  esse.  Ui  igitur  mani- 
festior  nobis  oratio  fial»  a  superioribus  ipsaro  repeten- 
les  dicamus. 

Cur  Scriptura  non  tmpore  Adam  neque  Noe  vel 
Ahrahm  daia  eit,  —  Nuper  itaque  qunrebamus  ,  qua 
*de  causa  post  lol  annos  edits  sunl  Scriplurae  :  non 
enim  Adam  neqiie  Noe  et  Abraham  lempore,  sed  Mo 


AD  POPULUM  ANTIOCHENUM.  HOMIL.  I3L 


<06 


sis ,  liber  bic  Iraditus  est;  et  muJtos  audio  dicentes , 
quod  si  utilis  erai ,  ab  initio  datum  esse  oportebal  : 
si  vero  iniitiljs  erat,  neque  postea  oporlebat  dari.  Sed 
vana  kec  raiiocinatio  :  uon  enim  omnino,  si  quid  po- 
stea  uiile  est  futnrom ,  ab  iaitio  tradi  debet :  neque 
si  qoid  a  principio  daium  est ,  hoc  omnino  debet  et 
postea  inanere,  Quoniam  et  lac  niile,  nec  Umen  sem- 
per,  8ed  pueris  tanlum  nobis  datur  :  et  solidom  nu- 
tnmeniuffl  utile,  sed  neroo  nobis  ipsum  in  principio 
tradii,  sed  postquam  puerilem  fuerimus  etatem  egres- 
si.  Rursum  aesus  utilis ,  sed  non  semper  apparet :  et 
iiyems  eommoda,  sed  et  Jbaec  iransit.  Qiiid  igitur,  di- 
cei  aliqnis,  Scripturaenofl  sunl  uliles?  Ulilissimssane, 
et  admodom  neeessariae.  Ei  si  uiiles,  inquit ,  qoa  de 
causa  non  sunt  tradit»  nobis  ab  imtio?  Qnit  non  per 
liieras  ,  sed  per  res  Dens  naluram  bnmanam  doee^e 
tolebai.  Quid  tandem  est,  per  resT  Per  ipsam  eiea- 
innini.  Ju  banc  enim  sentenliam  incidens  aposiolnfl, 
ei  in  seniiles  inlendens ,  dicenies ,  Non  ab  initio  I>ei 
eognitionem  ex  Scriptoris  didieunos ,  «ide  quomodo 
respondil.  €um  enim  ditlsset ,  ReeeiabUur  ira  Dd  4e 
€(gio  super  omnom  impietatem  et  injnetitimtt  komhim 
eorum,  qui  veritatem  Dei  in  injuuitia  detitient  (Rom.  I. 
18),  et  vidisset  objectionem  sibi  occorreniem,  et  mul- 
tos  eontra  quaerenles,  imde  geniiles  Del  ^erilaiem 
cognoTisseol,  Intnlit  dicens :  Quia  quod  notum  e$t  Dei^ 
mamfeamm  e$t  in  HHs  {ib.  v.  19).  Et  qoomodd  manf^ 
festnm  esi  in  illis?  quomodo  fero  Deiim  nosse  pole- 
r.»nl ?  qois  osiendit?  die.  Deus  enim  iiUtmanireitavit «, 
inqoil.  Qoo  paeto?  quem  prophetam  mltiens,  qoem' 
erangelistam  ?  quem  dociorem,  si  Scripturae  nondum 
erani?  Imrisibiiiaemm  ipsius,  inquii,  a  creatura  mundi 
pereaqum  facta  eunt ,  intelUeta  eompiciuntnr ,  tempi^ 
Semaque  mrtu$  epu  et  divinitat  (Ib.  v.  20).  Quod  autem 
dicii,  ule  est :  Anle  omninm  oculos  creaturam  in 
medio  proposuit,  nt  ex  operibus  creatorem  conjf- 
ciani :  qnod  qnidem  et  alios  dicebat :  Ex  magfmudine 
eafai  ei  puichritut^e  creaturarum  proportionabiliter 
iatttrmm  auetor  tonsideratur  (Sap.  i5.  5).  Vidlsli  ma- 
gnitodinem  ?  considera  polentiam  Gonditoris  eom  ad- 
miratione.  Vidisti  pulehntudinem  ?  sapientiam  exor- 
naioria  obstopesce,  qood  et  propheu  demonstrans 
dicebat :  €m(i  enarrant  gioriam  Dd  ( Ptai.  18.  {  ), 
Qoomodo  igiiar,  qoaego,  narrant?  Tocem  non  habeni, 
os  non  ^denC,  non  est  ipsis  fingua  :  quomodo  igi- 
tor  narram?  Per  ipsum  aspectum.  Cum  enim  ▼iderls 
pulchTiiodinert,  magniitidinem,  celsitudinem,  sitom, 
fermam  per  tantum  temporis  permanere ,  lamqoam 
voeeni  aodiens,  et  per  aspectum  dicens ,  adoras  eum 

•  •».  etqaMmaia  x  Beut  entm  mmmistraolt. 


qui  um  pnlchnim  ei  admirabile  corpus  ereatii,  Tacet 
caDlum,  sed  ipsius  aspecins  vocem  loba  clariorem 
emittit ,  per  ocolos ,  non  per  aures  nos  doeens  :  faic 
enim  sensus  a  naiura  est  iiio  certior  et  nianifestior. 
Si  enim  per  libros  docuissel  et  liunis ,  literarum  qui- 
dero  peritus  scripu  didiclsset,  ilUtentns  yero  nihii 
inde  adjutus  abiissel ,  si  quis  alius  nori  indntlsslji ; 
di?es  Ubruta  emisset,  pauper  emere  nori  potuisset  • 
rursum  qoi  sciret  voeem  iUam  per  liierassignifltaiam. 
inlua  posiu  nossei ;  Scyiha  vero  el  ^arbarus,  et  indus 
ei  iEgjptius.  ei  omnes  Ungoa  carenies  llla,  nlbli  edo- 
cti  abiisseni.  Hoc  autem  de  caelo  dicere  non  licei,  sed 
el  Scytha  et  fiarbarus,  et  Indus  et  iEgypiios,  ei  omhis 
homo  soper  tcrram  incedens,  iianc  vocem  audiet  • 
non  enim  per  aures ,  sed  per  oeulos  in  mentem  iiiei^ 
dit  nostram.  VisibiUum  autem  pariicipntio  eadem  eat 
neque  diflerens  sicut  Unguarum  :  in  hune  pariier  li- 
brum  et  idioU  et  sapiens  intueri  pbierunt,  et  pauper 
et  dives,  et  quocunique  quis  venerit,  in  caelum  respi- 
ciens,  sufficleniem  eapiet  doctrinam  ex  aspeeto : 
quod  qoidem  et  Ipse  propheu  innnens  eC  demonslrans 
quod  vocem  creaiiira  et  barbaris  emitut  et  GrbcIs  * 
et  offiiiibns  in  wiiversum  hominibtts  inuilectu  fiicllem' 
dicebat  :  Non  sunt  ioqueim  neque  $ermone$,  quorum 
nan  audianhtr  $oee$  eorum  (Psai.  18.  4).  Qood  aoiem 
dicU,  uie  est :  Non  est  gens  neqne  ilngna  qa«  hanc 
Tocem  InteUigere  non  possit;  sed  ullt  est  ipso^m 
Tox,  01  ab  omnibui  hominibiis  audlri  posslt :  nee  ddi 
twilum ,  sed  et  dioi  et  noclis.  Et  quomodo  diei  ei 
noctls?  illod  enim  ei  per  pulchritudlnem,  ei  per  ma- 
gnitodlnem  ,  et  pet  aUa  omnia  specutores  percellit , 
ei  In  ipaios  Creaiorls  admirationem  Iradodt;  dle^ 
rero  et  nox  qoid  nobis  osUnUre  possenl?  Hdjdsmodi 
qoidem  nihU,  sed  alia  his  non  inAirlora  :  eoliveiileil. 
•lam ,  ordinem  cum  omnl  dillgemla  s^minm.  Ciiin 
^im  cogiuveris ,  quomodo  toium  per  itinnth  dlstrl- 
tnHnlar,  e«  Umquam  in  ilbra  et  blltfHce  toiius  spaiii 
iongitudinem  diviserunt  :  eum  qol  Ohllhiivit  aditil- 
raberis.  Velut  enim  sorores  qoMam  pilernam  he- 
rediuum  partit»  cmn  cariute  mulu,  nbUo  modo  intfer 
ae  ealomniantes,  sic  et  dies  el  noi  com  omni  dillgeri- 
tia  annom  squaUuu  Unu  dlsiribnunt.,  el  proprids 
eonservant  fines .  nee  omquam  alieram  aliersl  pelllt. 
Numquam  Igiiur  hyeme  di^  fuit  Wnga,  slcul  nec  um- 
quam  ftsuu  ionga  fnii  nox.  tot  prsleriiis  generatld- 
nlbos ,  sed  in  eodem  Intervallo  et  longituditie  neqrie 
modicom  necdimidiam  horam  nec  tfcbU  nkinm  allera 
quam  altera  plus  haboit. 

5.  Dei  $apientia  ih  rerum  naturaHum  ordine,—  Pro- 
pterea  eipsalmlsu  Ipsohim  aequaliuiem  admlrarus, 
elamabat  dicens  :  Nox  Hoeti  tndieat  edentiam  (  Ptai. 
48.  5 ).  Sl  haec  philosophari  scias,  sic  admiraberis 
eum,  qui  ab  inilio  hos  immobiles  lerminos  sutuit. 
Audlant  hxc  avari  et  aliena  concupiscentes ,  et  diei 
noctisqoe  aequnliutem  irtiitentur.  Audlarit  inflati  et 
aha  sapientes,  el  nofeiues  primas  paries  alils  conce- 
dere.  Dies  nocii  cedii  nec  allenos  llnes  iliyadii;  tn  vei  o 
seniper  honore  fruens  fniribus  huric  communicare 
non  dignaris  ?  Ei  considera  mlhi  legislatoris  sapicin 


107  S.  JOANNIS  CHRtSOSTOMt 

tiim.  In  byeme  longam  noctem  esse  jussit ,  quando 
rooUiora  semina  et  magis  frigescere  indigeniia ,  nec 
calidiorem  radium  tolerani :  poslquam  vero  aucta 
fuerittt ,  una  cum  ipsis  crescit  rursum  dies ,  et  tunc 
fit  longior,  quando  jam  viget  fructus.  Hoc  vero  non 
seminibustantum,  sedetiam  corporibus  opportunum. 
Qttoniam  byeme  nauta  ,  gubernator  et  viator,  miles 
et  agricola  multum  domi  sedent,gelu  constricd,et 
oiii  tempus  est  in  byeme ,  plus  temporis  in  nocles 
impendi  Deus  conslituit»  ne  diei  longitudo  superflua 
bM,  Dibil  bominibus  facere  valentibus.  Quis  anni  par- 
tium  ordinem  dlcere  possit  ?  quomodo  et  ba^  tam* 
quam  virgines  quaedam  in  gyro  saltantes,  cum  multa 
rationc  sibi  mutuo  succedunt,  et  paulatim  sine  stre- 
pitu  ad  conlrarias  mediae  iransire  non  cessant  ?  Pro- 
pterea  nec  ab  byeme  nos  excipit  aestas,  nec  ab  ipsa 
statim  byems,  sed  medium  ver  interpositum  est,  ita 
«t  sensim  et  paulatim  succedentibus  densata  corpora 
noslra  xstati  sine  tristitia  adducat :  quoniam  enim 
subilanex  in  contrarium  mutationes  nocumentum  et 
morbum  pariunt  cxtremnm»  dispensavit  Deus  ab 
byeme  quidem  ver  nos  excipere ,  a  vere  porro  sesta* 
tem,  ab  aeslate  auiumnum,  et  sic  byemi  transmittere ; 
itaque  innocuae  et  procedenles  paulalim  mutationes 
ex  contrariis  anni  tempestatibus  pcr  medias  nobis  ad- 
veniunt.  Quis  igitur  tam  miser  et  aerumnosus,  qui  cae- 
lum  quidem  cemens ,  cernens  vero  mare  et  terramy 
lempestatum  anni  temperiem  tam  diligenter  modera* 
tam,et  inconcussum  diei  et  noctis  ordinem,  baec 
sponte  fieri  putet ,  nec  adoret  eum ,  qui  baec  omnia 
cum  sapieniia  congrua  disposuit  ?  Uabeo  quod  dicam 
et  bis  majus  :  non  enim  magnitudo  Uutum  et  pul- 
ehritudo,  sed  et  ipse  creaiionis  modus  omnium  con- 
ditorem  demonstrat.  Quoniam  enim  condenti  et 
creauti  omnia  ab  initio  non  aderamus,  neque,  si  ad- 
luissemus,  quomodo  fiebant  scire  poteramus,  invisi- 
])iU  virtnte  cuncta  componente,  ipsum  creationis 
modum  optimum  nobis  magistrum  esse  fecit,  super- 
naturali  consequentia  componens  omnia  qu£  fiebant. 
Forte  quod  dixi  obseurius  est  :  igitur  necesse  hoc 
rarsum  manifesiius  dicere.  Omnes  utique  fateantur 
naturae  consequentiam  esse ,  ut  aqua  super  terram 
aed  non  terra  ab  aquis  feratur.  Terra  quippe  cum 
sit  densa  ,  dura  et  non  cedens ,  atque  solida ,  facile 
potest  aquarum  naiuram  suslinere  ;  aqua  vero  cum 
liquida  sit  et  mollis,  teneraque  et  diffluens,  et  omni- 
bus  cedens  occurrentibus ,  nullum  corpus  umquam 
sustinere  valeret,  etiamsi  levissimum  sit :  nam  saepe 
lapiilo  incidenti  parvo  cedit  et  refuglt,  ipsumque  ad 
profundum  transmiltit.Gum  videris  igiturnon  lapiilum' 
parvum ,  sedterram  omnem  super  aquas  ferri,  neque 
aubmergi,  admirare  potentiam  supra  naluram  bsecmii 
rabililer  operanlem.  Et  unde  boc  manifestum,  quod 
terra  superaquas  feratur  ?  Prophcta  hoc  dicit:  Ipsem'» 
per  fnana  fundavU  eamel  super  flumina  prasparavH  eam 
(Pm/.23.2):  et.  rursum,  Qui  [Undavil  terramsuper  aquaz 
{PtaL  i35. 6)  Quid  dicis?  lapillum  exiguum  aqua  in 
superficie  ferre  non  potest ,  et  terram  tantam  gerit , 
et  niontes,  et  colles,  et  urbes,  et  planias,  et  homines, 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  i08 

et  bruta,  et  non  submergitur?  Et  quid  dico,  non  sub- 
niergitur  ;  quomodo  inferius  circumstante  sibi  aqua 
tanio  tempore  non  est  dissoluta ,  nec  lutum  omnia 
facta  sunt?  Si  enim  lignorum  natura  parum  temporis 
aquis  immorata  corrumpitur  et  dissolvitur ;  qutd  dico 
lignorom  natura  ?  quid  ferro  validius  esse  posslt  f 
sed  et  boe  saepe  mollescit ,  cum  semper  In  aquis  ma- 
net,  et  merito  :  qutppe  et  ipsum  a  terra  substaniiam 
habet.  Propierea  multi  fugitivorum  servorum  post- 
quamcompedes  et  catenas  pertrahentes  fugemnt,  ad 
rivos  aquarum  vcnientes  ct  vinctos  aquis  pedes  im- 
mittentes ,  et  sic  mollius  ferrum  facientes,  facile  la- 
pide  percutientes  diffringunt.  Igitur  ferrum  quidem 
roollescit,  ligna  pufrefiunt ,  et  lapides  corrumpuntar 
ab  aquarum  natura  ;  lerrae  vero  magnitudo  tanto  tem* 
pore  aquis  imposita ,  non  est  submersa ,  nec  disso* 
luta,  nec  perdita. 

4.  Et  quis  haec  non  obstupescat  et  admiretur,  nec 
cum  fiducia  dtcat,  non  esse  naturae  opera,  sed  provl- 
denti:e  naturam  excedentis  ?  Ideo  quidam  dicit :  Qui 
nupendit  (erram  super  nihilo  {Job.  26.  7) :  alius  vero 
quidam  :  In  nianu  tpittcs  fines  terrm  (Psal.  94.  i). 
Item ,  Super  maria  fundavit  eam  {PsaL  25.  2).  £C 
luec  quidem  contraria  esse  vldentur ,  multam  tamen 
babent  consonantiam.  Qul  enim-  dixit ,  Super  maria 
fundavit  eam,  idem  dixit  atque  Is  qui  ait  quod  soper 
nihilo  terram  suspenderit :  super  aquas  enim  coii- 
sistere  xquale  est  ac  super  nlhilo  suspendi.  Ubi  igiiur 
suspensa  et  statuta  esl?  Audi  eumdem  dicentem :  in 
ifiaiitt  ipiiiu  fines  lerra.  Non  quod  manus  habeat 
Deos ,  sed  ut  discas ,  ipsius  potentiam  omnibns  pro- 
videntem  esse,  quse  terrse  corpus  continet  et  porut. 
Si  diciis  non  credis ,  iis  qum  vides  crede :  ct  in  aiio 
quippe  elemento  banc  mirabilem  operationem  invenire 
llcet.  Ignis  enim  natura  alta  pelit,  et  in  sublime  sem- 
per  salit,  et  a  iiatura  ut  exsiliat,  habet :  et  licet  infl- 
nita  cogant  et  urgeant,  ad  inferiora  deferri  non  paii- 
tur.  Nonnumquam  enim  facem  accensam  capientes» 
et  in  caput  inclinantes ,  ignis  impelum  inferius  ferri 
non  cogimus :  sed  et  sic  in  superiora  recurrit ,  et  in 
sublime  infeme  festinat;  in  sole  vero  lotum  contra- 
rium  Deus  fecit :  ipsius  enim  radios  ad  terrain  con- 
vertit ,  .et  luceni  fecit  inferius  vergere ;  tantuni  non 
dicens  ipsi  per  figuram,  Inferius  prospice,  et  bomini- 
bus  luce:propter  illos  enim  factus  es.  Et  lucernae 
quidem  flamma  hoc  pati  non  potest ;  sidus  vero  tam 
magnum  et  admirabile  ad  inferiora  vei|;it  et  ad  ter- 
ram  respicit ,  contra  quam  ignis ,  propter  ejus  qul 
jussit  potentiam.  Vis  et  aliud  tale  commemorem? 
Dorsa  cseli  hujus  nobis  conspicui  aqu»  undique  com- 
prehendunt,  ct  neque  defluunt  neque  excedunt :  licel 
non  talis  sit  aquarum  natura,  sed  in  concava  quidem 
facile  concurrant ;  cuin  autem  sit  corpus  convexum  , 
undique  defluunt,  et  neque  modica  earum  pars  in  lali 
posset  loco  subsislere.  Sed  ecce  boc  miraculum  in 
cxlis  factum  est,  et  hoc  ipsum  rursus  insinuans  pro- 
pheia,  dicebat :  Laudate  Dominum,  aqwB,  qum  psper 
ccelos  estis  {PsaL  148.  4).  Et  neque  aqna  solent 
exstinxit,  neque  sol  tanto  subtus  vadens  tempore. 


109  AD  P0PUL13M  ANTIOCHENUM 

superposium  aqoam  exsiceaTit.  Vis  te  in  lerram 
iterom  reducamus,  etqood  mireris  ostendamos  ?  Non 
ceniis  boc  m^re  ondis,  el  Tioienlis  flaiibus  plenom  ? 
sed  hoc  mare  spaiiosom  el  magnom ,  et  furens ,  in- 
liniia  coniinelnr  areoa.  El  considera  Dei  sapienliam : 
non  permisit  ipsom  qoiescere ,  neqoe  manere  seda- 
tom,  ne  id  esse  natunc  ipsius  ordinem  exislimes,  sed 
intra  terminos  manens  ciamat,  turbatur,  Tcbementer 
resonaly  et  inenarrabilem  in  altilodinem  floctos  exci- 
tat;cDmaotem  ad  lillosetarenamperTenerit,disso]u- 
tom  nirsom  ad  seipsom  rcTertitor ,  per  haec  otraqoe 
le  doceos ,  qood  non  natune  opos  est  ipsom  intra 
propriosfinesmanere,  sed  Tirtotis  ejos,  qoi  ipsom 
cohibel.  Propterea  enim  inflrmom  ipsios  murom  fecit, 
non  ligna,  non  lapides,  non  montes  bis  litloribos  cir- 
composQit,  ut  non  hiselemenlom  in  ordinem  cogi 
poles.  Hoc  igiior  el  ipse  aliqoando  Judaeis  imprope- 
rans  dicebat ;  Me  non  timebitii^  qm  arenam  mari  ier- 
mtRioM  amsiitm,  et  non  tranuendet  (Jer.  5)?  Non  ao« 
tem  bocsolom,  o  bomo,  esi  admirabile,  quod  magnom 
ei  mirabilem  fecerit  bonc  mundoro ,  quod  supra  na- 
tnr»  eonseqoeniiam  ipsom  compcgerit,  sed  qood 
etiam  ez  conirariis  ipsom  constituerit ,  calido  et  fri* 
gido,  sicoo  ei  bomido,  igne  et  aqoa«  lerra  et  aere :  et 
contraria  baec  dementa,  ex  iis  quibus  boc  totom 
consistil,  inter  se  pognantia,  a  sese  non  sont  con- 
sampta :  non  ignis  soperTenit  el  ascendit  omnia,  non 
aqoa  sopenreniens  orhem  submersit.  Sed  in  corpori- 
bos  qoidem  nostris  haec  fiont,  et  bile  crescente  nasci- 
lur  febris,  et  lotom  animal  laedit :  et  pituita  sopera- 
bondante  plurimi  nascontor  morbi ,  el  antmal  cor- 
nnDpont.  In  boc  aotem  oniTcrso  nibil  borum  aceidit, 
sed  miomquodqoe  manel ,  tamqoam  qoodam  freno  et 
Tincnio,  Conditoris  Tolontate  proprios  costodiens  ter- 
mioos,  et  horom  pogna  mondo  toti  pacis  fii  caosa. 
Annon  hxc  et  cxco  sonl  manifesta ,  et  Talde  impni- 
denlibus  intelligibilia,  qood  proTidenlia  qoapiam  facta 
sinl  el  contineantnr?  Qois  enim  tam  stullus  esl  el 
stopidus,  qoi  tanum  molem  cernens ,  tantam  poU 
diriiodinem ,  tantam  compositiooem ,  taliiiro  conii- 
noam  clemcnlorom  pognam  el  contrarictatem,  el 
perscTeraniiam ,  non  inlra  seipsum  raiiocinetur ,  et 
dicat :  Nisi  providentia  quaedam  esset  corporum  ma- 
gniludinem  cohibens,  nec  permiltens  toium  dissilire, 
nec  permanere,  nec  durarc  potuissci?  Tanlus  anni 
tempestatom  ordo,  lanta  nociis  ct  diei  convenieniia , 
tot  irralionaliom  genera  aniroalium ,  planlarum ,  se- 
minom  el  heitarom  tenorem  soum  scrvant ,  et  nihil 
io  pra^sentem  diem  neque  intercidit ,  neque  penitns 
coosomptam  est. 

5.  Non  haec  Tcro  lantum ,  sed  et  alia  multo  his 
plora  ct  profundiora  dici  poteranl,  et  de  ipsa  disseri 
creatora ;  sed  in  crastinum  illa  diflerentes ,  dicta  di- 
ligenter  reiinere  et  in  alios  efflerre  studeamus.  £i  scio 
qnidem  sententiarum  profundilatem  auribos  Tcsiris 


innsitatam  esse ,  sed  si  parumper  Tigilemus ,  et  his 
nos  ipsos  assuefaciamus ,  etiam  aliis  erimus  facilc 
doclores.  Interim  Tcro  illod  caritali  Tcstrae  necessa- 
riom  esl  dicere :  sicot  nos  glorificaTit  Deus  per  laniam 


IIOMIL.  IX.  110 

creatoram,  ita  nos  quoque  per  poram  ipsum  conTcr- 
sationem  glorificemus.  Cali  enarrant  gtoriam  Dd  (PtaL 
18.  2) ,  dum  apparent  solum  :  el  nos  igitur  Dei  glo- 
riam  enarremus,  non  dicentes  tantom,  sed  et  tacenles, 
el  Titae  clarilate  bmnes  in  admirationem  addocentes : 
Luceal  enim,  ait ,  lux  veUra  eoram  homimhui^  ut  vi- 
deant  opera  ve$tra  bona ,  et  glorifieent  Pairem  uttrum 
qm  e$t  m  ceeUt  {Matth.  5.  16).  Com  enim  Tiderit  in- 
fidelis  le  fidelem  compositnm ,  modestom  ,  ornatum 
esse,  mirabitur  et  dicel :  Tere  magnus  Gbristianorom 
Deos :  qoales  constitoil  bomines ,  qoales  e  qoalibos 
fecit !  angelos  ex  bominibus  ipsos  reddldit.  Si  qois 
conlumeliam  fecerit ,  non  conTiciantur :  si  qois  per- 
cosserit,  non  scgre  fcrunt :  si  quis  injoriam  inlolerit , 
pro  iis  qui  se  laeserint,  orant :  inimicum  non  babent, 
iram  senrare  non  nonint,  nogari  nesciont,  mentiri 
non  didiceront,  pejerare  non  sostinent,  imo  nec 
jorare,  sed  linguam  excidi  mallent,  qoam  ollom  et 
ore  juramentum  emittere.  Hsrc  illis  praebeamos  de 
nobis  dicenda,  et  improbam  juramentorom  consoelo- 
dinem  expellamos :  el  tcI  tantum  Deo  triboamos  ho- 
noris  ,  qoanlum  Testimentis  nostris  pretiosioribos. 
Qoomodo  enim  non  absordom  est,  Testimentom  qoi- 
.dem  babentesreliqoismelios,  ipso  freqoenter  aboti 
non  sustinere,  Dei  Tcro  nomen  obique  temere,  et  ol 
occorrit,  distrabere?  Igitor  precor  et  supplico,  ne  sic 
salotem  contemnamos  nostram ,  sed  siodiam ,  qood 
ab  initio  circa  mandalom  islod  adhibebamos ,  dedu- 
camos  ad  flnem.  Propterea  ego  continoam  de  jora- 
mentis  exborlationem  facio,  non  qood  lorporem 
Tcstrom  coodemnem ,  sed  qood  majorem  partem  a 
Tobis  correclam  Tideam  :  et  stodeo  festinoque  tolum 
perfectum  esse,  el  finem  aecipere.  Sic  et  spectatores 
faciunt,  qoi  braTiis  proximos  magis  excitanl.  Nec  nos 
igitur  lassemur :  somos  enim  prope  lotios  corre- 
ctionis  finem,  et  circa  principiom  erat  difliculias. 
Quando  Tcro  consuetudinis  plurimom  nnnc  esl  reci- 
som»  el  modicom  superest :  jam  nec  ollo  labore  opus 
est,  scd  modica  obserTatione ;  ei  brevi  diligeniia 
egcmus,  ut  ipsi  correcli  aliis  doctores  simus ,  et  com 
fiducia  sacrum  pascba  Tideamus,  el  cum  multa  toIu- 
ptaie  duplam  el  iriplam  consoetam  capiamos  laeli- 
liam.  Non  enim  lautom  nos  jejonii  laboribos  et  sodo- 
ribus  liberatos  esse  deleclat ,  quantom  cum  merito  el 
splendida  corona  sacrae  illi  solemnitali  occorrere, 
corona  numqoam  marcescente.  Ut  aotem  celerior  fial 
emendatlo,  boe  fac  qood  dico :  scribe  in  pariete  do- 
mus  tuae ,  et  in  cordis  loi  pariete  faicem  illam  Tolan- 
tem,  el  banc  ad  maledictionem  Tolare  poU  (Zach.  5. 
1-3):  et  assidoe  ipsam  recogiu,  siTC  alium  jurantem 
Tideas,  cohibe,  Veu,  el  curam  toorom  gere  serTorom. 
Si  enim  hoc  consideremos,  quomodo  non  Untom  ipsi 
recte  nos  geramos ,  sed  el  alios  in  boc  indocamus , 
celeriter  ipsi  ad  finem  veniemos.  Aliosenim  corrigere 
aggredicnles ,  erobescimus  et  confundimur,  qoae  aiiis 
mandamos,  haec  ipsi  omiuentes.  Ncc  pioribos  est  opus 
sermonibos :  molu  enim  prios  sunl  commemorala , 
et  bxc  renoTandae  memori»  Unlom  caosa  dicU  sunl. 
Deus  Tcro  qui  magis  quam  nos  nostris  parcil  animis^ 


„^  S.  JOANNIS  CIlinSOSTOMl  ARCHIEP.  COMSTANTINOP.  Hft 

et  in  hoc  el  in  omni  nos  bono  perfeclos  facial,  ut  Jcbu  Chrisli,  per  quem  et  cm  quo  talri  gloria  81- 
oninem  jusiiiiae  frucium  assequuli ,  csDlorum  regno  mulque  sancto  Spiritui,  in  saecula  s^culonun.  Ameo. 
digni  censeamur ,  gralia  el  benignilale  Domini  nosiri  


LAH»  EOWM  QUI  FOST  CIBUM  4^    AUDlEf^DUM    VENERANT,    ET     NA1UIUU8    MUNDI    ENAREATIO, 
ITM  CPNTH^  OENTIL^S  C|II^TU«iAM   UT  DBUM  COLENTES,   ET  DH   TITANDO  JURAMENTO. 

reditaiibus ,  vel  de  aliis  talibos  a  cunctis  eo  conve- 
nientibus  sermones  habentur.  Et  si  in  ipsam  veneris 
regiam ,  ct  illic  rorsum  omnes  disserentes  audies  de 


HOnaiA  z- 
I.  Gandeo,  et  gralqlor  omnjbus  vobis ,  quod  «d- 
jnpnitionem  nosiram  ,  quam  pronon  jejunantibus  el 
proptijrea  ahseniibus  nuper  feci.  re  priEstiiislis.  Ar- 
li^ror  enim  mulios  jam  pransos  hodie  adesse  et  pul- 
chram  banc  npbis  implere  copcionem  :  et  hocconji- 
cio  eo,  quod  amplius  nobis  thealrum  faclum  sit  et 
major  audientinm  conventus.  Non  frustra.  ut  videtur, 
innUos  de  ipsis  sermones  nuper  impendimus ,  ve- 
strara  exhorunfes  caritatem,  ipsos  ad  matrcm  ira- 
liere,  eliis  persuadere  quod  liceal  e^  post  corporis 
nutriroentum  splrilualis  esc»  participatione  non 
fraudari.  ftuando  vero,  quapso,  vps ,  dilecii ,  melius 
fecistist  an  prajteri^  synaxi ,  flMando  post  mensam 
ad  somnum  opnvcrle^amini,  an  nunc  cpm  ppst  men- 
sam  ad  divinas  leges  au4ienc|as  convenisiis?  quando 
in  foro  comroorabamiw .  e»  cohsessuum  nibil  boiu 
habentium  pariicipes  mW^ .  an  nunc  quandp  cum 
fratribus  vcstris  statia  el  prpphcticos  semiones  aq- 
dttls?  Non  est  ignoroinii  coiroedere ,  dilecti^  sed  sum- 
pto  cibo  domi  remanere  et  bac  sacra  solemniuie  prir 
varl.  Donji  enim  manens  oiiosior  eriset  segnior :  huc 
autem  veniens ,  umnem  somnum  et  lorporcm  excu- 
lics,  neciorporem  vero  lanium,  sed  et  irisliiiap[> 
omnem  deponens,  facilior  et  l»Mor  in  omnibus  eris 
casibus.  Et  quid  opus  est  plura  dicere?  Sta  lantum 
prope  jejunantem,  et  ipsius  staiim  odoris  suavi- 
taiem  seniies.  Nam  qui  iejunal ,  unguentqin  est  spi- 
rltnale ,  et  per  oculos  et  por  linguam  et  per  omnia 
l)onam  anim»  dispositionem  exhibens.  Haec  non  ut 
pransos  accusem  dixi ,  sed  ui  jejunii  lucrum  demon- 

$irera. 

Pfcntat  verkum  flei  audire  quam  jeiunare.  —  Jeju- 
nium  vero  non  ciborum  abstinentiam  ^anlum  dico , 
sed  et  peccatorum  fugam  roagis  quam  Ulam :  quoniam 
6t  convivalus,et  huc  cum  modesiia  profeclus  con- 
^ua ,  non  mulio  a  jejunante  vincilur  :  sicut  vicissim 
Jejunans  nec  cum  sludio  et  diligenlia  iis  quaj  (Jicun- 
tur  altendens,  nihil  ex  hoc  jejumo  miignum  lu^irabi. 
tur.  Comedens  enim  el  concionis  sanctae  cpngruo 
iiudio  participem  se  faciens,  nihil  comedente  et  ab- 
jenle  mulio  melior  est :  non  enim  tanmm  nos  inedia 
adjuvare  polcrit,  quanlum  prodest  el  bonum  affert , 
fepiriluali  disciplinae  inieresse.  Ubinam  haic  audies, 
iiuae  hic  philosopharis  ?  Si  in  fonim  iveris ,  rixai  ibi 
«l  pugn»  :  si  in  curiam,  civilium  rerum  cura  :  si  do- 
inum ,  privauirum  sollicitudo  undique  affligil  -  s> '»" 
fori  conventicula  el  consessus ,  omnia  iUic  lerrena  et 
corrupiibilia  :  vel  enim  de  venalibus,  vcl  de  tnbuiis , 
^el  de  Uiuia  mensa  ,  vel  de  agrorum  vendiiione ,  vel 
^  aliis  contraciibus,  vel  de  tesumentis ,  vel  de  he- 


pecuniis,  de  potentia,  de  gloria ,  quae  lilc  henoraiur ; 
spirituale  vero  nihil :  hic  vero  contrarium  toium ,  de 
lis  qu£  in  cxio  sunl  rebus,  de  anima,  de  vita  nostra, 
et  quare  fncti  sumus,  et  quare  hic  tanlum  lemporis 
eommoramur,  etad  quae  hinc  migramus,  et  quid  post 
h3ic  nos  suscipiet ,  et  quam  ob  causam  nobis  corpus 
esl  luleum  ,  et  quse  mortis  natura ,  qnid  tandem  est 
praesens  vita  et  quae  futura  :  nihil  prorsus  terrenum , 
sed  omnes  de  spiritualibus  sermones  nobis  habentnr ; 
et  magna  salulis  nosirae  viatica  capienles ,  hinc  ita 
cum  bona  spe  migrabimus. 

2.  Quoniam  igitur  non  temere  semina  jecimus,  sed 
sicut  vos  exhorlatus  fueram,  omnes  qui  ex  vobls  de- 
fecerant ,  venati  estis  :  age  et  nos  vobis  gratiam  re- 
pendamus  et  pauca  vobis  prius  dictorum  in  memo- 
riam   revdcantes,  rellqua  quoquc  reddamus.  Quas 
igilur  prius  sunt  dicta  ?  QusBrebamus  qualiler  et  quo- 
modo  ante  ScripturHrum  donum  res  nostras  Deus 
disposuit :  et  dicebamus,  quod  per  creaturam  docue- 
rit  genus  nostrum ,  caelum  ettendens  ei  in  mcdiumf 
proponens ,  maximum  librum  idioiis  el  sapientibus , 
pauperibus  et  divitibus,  Scyihis  el  Barbaris,  et  omni- 
bus  generaliier  terrain  habitanlibus  utilem  ,  librum  * 
nmlto   majorem  eorum  qui  docentur  mnltitudine. 
Multa  eliam  de  nocie  et  die,  et  horum  ordine ,  et  de 
convenieniia  ab  ipsis  cum  diiigentia  servata  disserui- 
mus :  multa  et  de  tempesiaium  anni  numero,  earum- 
que  ajqualilate.  Sicut  enim  dies  nocte  no  dimidla 
quidem  hora  plus  habet  per  lolum  annum ,  sic  et 
1)25  inler  se  ex  aquo  dies  oranes  dislribuernnt :  et 
quod  prius  dicebam,  non  magnitiido  crealurae  et 
pulchriludo  lantum  creatorem  deraonstrat,  sed  et 
jpse  coagmentaiionis  modus ,  el  quod  super  natura- 
iem  consequenliam   sit  modus  creationis.   Naturae 
nempe  conscqueniia  erat,  aquam  super  lerrara  ferri : 
punc  vero  contrarium  videmus,  terrara  ab  aquis 
ferri.  Nalurae  erat  consequentia,  ignera  ad  superiora 
currere:nunc   vero  conirarium  videmus,  inferius 
lerram  versus  conversos  solis  radios,  et  aquas  supelr 
caelos  esse,etnonconsumi;  solem  subtus  curren- 
lem  non  exsiingui  ab  aquis,  nec  humidilalem  illam 
absumere.  Ad  haec  diximus ,  ex  quaiuor  elemenUs 
hoc  lolum  consistere  inter  se  conirariis  et  pugnanil- 
bus ,  et  alterum  alterum  non  consumere ,  licet  alte- 
rum  ab  altero  natura  sua  consnmi  debeat.  Unde  ma- 
nifestvm,  quod  virtus  quadam  invislbilis  haec  cohl- 

i  voeem,  Ubrtm,  hlc  interposuimus  SavOlnm 


113 


AD  POPULUM  ANTIPCBENUM.  HOMIL.  X« 


lU 


beai,  el  TiBealom  sit  Dei  volanUiA.  Hoic  hodie 
scrmoai  aniolius  immorari  volo  ,  sed  expergisci* 
iiiiiii,  et  dilj^enter  nobis  attendiie.  Ut  autem  miracu- 
ium  0ai(  Bunifefltius  a  corpore  nostro  demonsuraiiot 
nem  honim  4ic>>m<  Eteoim  corpus  nostrum  breye 
linc  €^;panrui|i  n  qoatuor  compositttm  est  elemenlis.i 
eaJid^quidem,  fanguio^ ;  sicco  vero ,  bile  flava  ;  bn- 
mido,  pityita ;  frignh),  apra  bile.  Et  nemo  ipcoogruum 
lionc  poiet  esse  s^nnoneio  :Sfnriimli$  aerape  pmnit^ 
^fjndkoi^  ime  «sre  a  nmmn$  d^ndicQHiri  i,Cor.  %\ 
i^ ).  Sic  et  Paulua  agricullurae  rationes  Jeiiyit ,  dei 
iesorrcftieoe  nobia  diasereos  :  Stulte^  inquit,  l»  quod 
t€auna$  Mi  vimfcatw  ^  nim  n^mtur{  Ibid.  15,  36 ). 
Si  vero  beato^  ilt^  de  agricaliura  sermoaero  habebat, 
ne  nos  quispiam  accuset  si  roedicinalem  disciplinam 
attiogamns  :  de  Det  ^im  creatione  nunc  nobis  ora- 
lio,  et  oecesaariom  oobis  est  bujos  disciplinae  argu« 
mentuin.  Qood  igltur  ante  i\i\ ,  tn  quattior  bis  ele- 
meniis  corpos  oobis  compositom  esl|  et  si  pars  a  toio 
^issideat»  ex  boe  dis^idiQ  mora  encitur  :  ot  puta  ^ 
blle  avperabuodante  prodacitur  febris  ,  et  si  ultra 
Oiensuram  pr»valeat ,  finem  affert  celerrimum  :  rur^ 
sam  frigido  soperabuodante ,  paralysis  et  iremores 
Ciapoplexi;eetiimumerimorbi  pariuntur,  et  omnino 
qweque  aegrltudinum  forma  ab  boruro  (^leroeniprum 
superabundaniia  nasciiur,  qqando  uuuro  e^  ipsis  pro- 
prios  excedeoa  lerroinos,  centra  ilia  insurgii,e| 
QOiHeai  ledit  ifyiometriam. 

Mundn$un$lkifninidenlia  $Utrc  na^ni/.—Interroga 
igitur  diceQ^m,  quod  per  se  oata  oinnia,  per s^  subsi- 
6^|it.  Si  breve  hoe  et  modicum  Gorpos  roedicaroinibu9, 
etmedicinali  scieniia  ulens,  aoiroa  ioterius  ipsuni  di- 
qK)qente«  ac  mulla  philosophia  et  inoumerabilibus  aliia 
9u^iliis,  000  semper  iu  bono  statii  permfinere  valet,  sed 
peritet  <^orruippitur  s^pius^  turbationein  ipso  facu  : 
quomodo  tan|us  roundus,tantashaben^corponiro  moles 
et  ex  iisdem  composiiuseleineniis,  nisi  n)ulta  providen- 
iiarrueretur,tantoteropore  iniperturbatusroanere  po- 
tuisset  ?  Nec  eniro  ciim  ratione  fieri  possel,  ut  provi- 
dentiam  quidem  babens  iuterius  et  exlerius  nostrum 
corpus,  vix  ad  sui  cnnservationem  sufificeret;  tantus 
vero  niundos  nulia  fruens  providentia  per  tot  annos  nll 
lale  pat^liir  quale  corpu^  oosiruro.  Quoroodo  enimi 
oullum  borum  elemenionup  ,  quxso,  proprios  trans- 
eenditterroino8,nec  reliqua  omnia  consuropsil?  quis 
rero  ipsa  ab  initio  CQnjunxit  ?  quis  d^vinxit?  quls 
frenavii?  quid  ueque  in  tanturo  teropus  continet?  Si 
enim  siniplex  et  uniforroe  fuisset  mundi  corpiis,  non 
lam  Impossibile  fuisset  quod  dicitur;  quando  autem 
laiiu  eleroentomro  piigna  fuit  ab  initio,  quis  tam  de- 
mens,  ut  putet  sine  cggente  haec  per  se  convenissc, 
et  conjupcla  mai|sisse?  Si  eniro  nos  non  natura ,  sei 
voliintaie  male  muiuo  affecti  sponte  non  convenlmus, 
dpnec  maoemps  ipimici  et  offenso  ab  invicem  animo  ' 
disside^vjs ;  sed  altero  indigemos  qui  nos  conjungat, 
et  postquam  conjunxerit ,  constringai  el  in  pace  ma* 
oeM  paraoadiai ,  na^oe  jpoasom  feailire  t  qoo  modo 
demenia  neqae  ratione  neque  senso  ollo  prsedita,  ae 
sibiper  natoram  inimkaetadfersaniia,convenisaeotet 


congressn  ruissenl,et  altemmeamaUeropotnissentpe^ 
manere,nisi  potentia  qusRdam  esset lneffnbills,qure  con    , , 
gregaret,  el  congregata  semper  hoc  vinculo  cohlberet?    .' 

3.  Non  cemis  quomodo  corpus  hoc  anima  avolante 
defluit  et  tibescit,  et  perditur ,  et  in  suam  qnodque 
elemeatomro  reverlltur  sortero  ^  Hoc  ipsnro  prorecto 
el  in  boo  fieret  mundo,  si  virtus  perpetuo  gubcmans 
ipsum  reliquisset  propria  destitutum  providentia.  Si 
enim  asivigium  slnc  gnbernatore  non  perslsteret ,  sed 
fecile  sobmergeretur  :  quomodo  tantnm  teniportg 
ailbsisteret  mundus  gubernante  nemine?  Et  ne  quid 
plus  dicam,  navigium  mundum  esse  pula,  csrinam 
suppositam  terram,  velum  cxlum,  vectores  homines, 
mare  siibjectam  abyssum  :  quomodo  Igitur  tanto  nau* 
fragium  tempore  non  est  factum  ?  Dimitte  enim  na« 
Tigiuni  per  diem  unum  absqnegubematore  et  nautis, 
01  statim  submersum  videbis ;  sed  mundus  tale  nihlj 
passus  est,  quinque  millia  et  mullo  pliis  jaro  habena 
annomm.  Et  quid  dico  navigiuro?  casularo  aliquis 
parvaro  in  ^ineis  compegit,  etfructu  ablaio  desertam 
reliqnit,  et  neque  duos  sxpe  dles  perroanet,  sed  sol- 
vitur  et  brevi  cadit.  Igitur  tuguriuro  quidero  absque 
providenle  non  staret;  creatura  vero  tanta»  tam  pul- 
Chn,  lam  mirabilis,  et  leges  noctis  et  dlel ,  alterna- 
romquehorarumchoreas ,  et  naturae  cursus  varius  et 
omnimodus  in  terra,  In  roari,  aere,  cxlo  ,  et  plantis, 
el  animalibus  volantibus,  nalaiilibns,  gradieniibos, 
aerpenlibus,  etin  hominnm  genere  omnibus  illis  dl- 
gniore,  laoiam  lemporis  absque  aliqua  providentl^ 
Hlabilispermansisset?  Praeterea  menle  mihi  prata 
perciirre,  bortos,  floram  geoera,  berbas  omnes.et 
earufn  usus,  suaveolentiam,  dguras ,  sitom,  nomioi 
tantum,  arborei  fructnoaa^et  infmctposas ,  metalle*. 
rom  natnram,  aoimaliqm  terrestium,  marinommf 
oatatiliom,  pe^  aerem  meantium,  roontes ,  salius,  lu- 
cos,  inferius  prattim ,  superius  pratum,  est  enim  in 
lerra  praium,  et  ia  cielopratum,  siderum  variiflores, 
inferius  rosie,  superius  iris.  Vis  el  in  avibus  tibi  pra- 
lum  deroonstrero  ?  considera  pavonis  corpus  varium , 
et  omnero  excedens  lincturam ,  purpurantesque  avi« 
culas.  Cogiu  milii  caeli  polcbritudipem,  quantum  lem- 
porisagii ,  nec  ofl)iSGaiom  esl ,  sed  velot  bodie  fabri- 
eatom,  ita  est  niiens  et  splendidom  :  terras  utems 
taatom  teoipus  pariens,  quomodo  non  hebeiavit  virtu- 
lem  soam.  Cogtta  mihi  footes ,  quomodo  scatoriunt, 
el  non  defecerunt  ex  quo  flM^i  sunt ,  jugiter  oianantef 
dieboa  et  noetibus :  cogita  mare,  quot  flumina  susci- 
piens  mensorara  nen  excessit.  Sed  quousqoe  incom- 
pfehensibilia  seciamur  ?  lo  memoratorum  sipgulis  di- 
eere  par  est :  Qoam  mgnilicata$uni  ^fmratua,  Don»" 
n$ :  eni.0M  io  sapMOlaa  f$cM  (P^Mt.  105.  24).  Sed 
qoid  ad  hxc  soleot  ioQdeles  dieere,  qooties  ipsiscoro- 
memeramos  magoitudloem  mundi,ornaium,abuadan- 
|lam,  eopiam  in  omaiboa  ?  Hoc  ipsum>  ioquiunt,  ma- 
xlioa  criioinis  eal  eausa,  qood  xm  oplcbroni  et  ma- 
gottfo  fecit  De^a  muadum:nisi  eoifp  nMtgnum  el 
polcbrom  feciaset,  non  iimm  dttiiio  fecisserous;  nunp 
vero  inagnltudine  perctilsi,  et  ipsiiia  pulchritudinem 
admirati,  ipsom  deom  esse  polayimus-  S^  vaousest 


415  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

liic  sermo  :  quod  cnim  neque  magnitudo  ncc  ornalus 
impiemiis  sit  causa,  sed  illorum  ignorantia,  nos  nil 
tale  passl  declaramus.  Qua  enim  de  causa  nos  ipsi 
divinos  honores  non  decrevimus  ?  nonne  iisdem  ocu- 
lis  ipsum  aspicimus  ?  nonne  eadem  ex  creaiione  per- 
cipimus  qux  illi  ?  nonne  camdem  animam  habemus  T 
nonne  idem  corpus  possidemus  ?  nonne  eamdcm  cal- 
camus  tellurcm  ?  quomodo  pulchritudo  et  magnitudo 
nos  eadem  cum  illis  semire  non  persuasil?  Nec  binc 
vero  tantum  boc  palam  erit,  sed  et  aliunde.  Quod 
enim  non  propter  pulchritudinem  ipsum  consecrave- 
rint,  scd  ob  propriam  stnltitiam,  dicant  simiam  qua 
de  causa  adoraverunt,  crtfcodilum,  canem,  animalium 
ViWssmkl  Yeve  KvanuerunHn  coffHationibui  «iiw,  f< 
obtenebratum  e$t  insi}nen$  cor  eorum  :  dicentes  enim  se 
€$ie sapientes,  stultifacti  sunt  (Rom.  i.  21.  22).  Ye- 
rumtamen  non  ei  his  tanium  respondebimus,  sed  et 
allud  quid  amplius  dicemus. 

4.  Hsec  cnim  Deus  olim  praeyidens ,  et  hanc  ipsis 
ansam  secundum  sapientiam  suam  sustulit :  propterea 
non  tantum  mirabilem  et  magnumfecit  mundum,  sed 
et  corruptibilem  et  marcescibilem,  et  ipsius  imbecil- 
litalis  mulias  inseruit  demonslrationes :  et  quod  in 
apostolis  fecit ,  hoc  et  in  toto  mundo.  Quid  autem  in 
apostolis  fccil?  Quoniam  signa  mulla  faciebant,et 
miracula  magna  et  mirabilia,  ipsos  tamen  s»pe  fla- 
gellari  permisit,  pelli,  carcerem  habiure  ,  corporfs 
noorbos  subire ,  in  continuis  esse  iribulalionibus ,  ne 
signorum  magniludo  deos  ipsos  apud  boniines  putarl 
faceret ;  propterea,  tanlam  largitus  graiiam,  corpus 
esse  morlale  permisit,  multis  yero  yaletudinarium ;  nec 
Ipsorum  inflrmitatem  mntavit,  ut  naturam  insinuaret. 
Nec  meus  bic  scrmo ,  sed  ipsius  Pauli  sic  dicenlis  : 
;St  enim  gloriari  voluero  ,  non  ero  insijpiens;  parco  aU' 
tem,  ne  quis  in  me  putei  supra  quod  videtj  vel  audit 
aliquid  ex  me  (^Mor.  42.  6):  et  rursum  :  Habemus  au^ 
iem  thesaurum  hunc  in  vasis  fictilibus  {Ibid.  4.  7).  Quid 
autem  est,  In  vasis  fictHibus?  In  corpore  hoc,  inquit, 
mortali  et  corrupiibili.  Sicut  enim  tcsia  cx  luto  et 
igne  fit :  sic  profecto  et  corpus  sanctorum  illorum , 
cum  sit  luteum  et  spiritualis  ignis  efficaciam  suscepe- 
rit,  testa  facium  est.  Et  qua  de  causa  hoc  factum  est, 
et  thesaurum  taleni ,  el  gratiarum  copiam  mortali  et 
corruptibili  intulil  corpori  ?  Ut  superabundanlia  vir" 
tutis  nt  a Deo^  et  non  a  nobis  (Ibid.), Cum enim  videris 
apostolos  mortuos  quidem  soscitantes,  ipsos  vero 
aegrotantes,  nec  infirmitate  se  liberare  valentes ,  ma- 
xiifestes  cies ,  mortui  resurrectionem  non  ex  virtute 
suscitantis,  sed  Spiritus  operationc  factam  esse.  Qnod 
enim  frequenter  iegrotarent ,  audi  quid  de  Timotheo 
dicat  apostoliis  :  Vino  modico  utere  propter  stomachum 
et  frequentes  infirmtates  tuas  (1.  Trm.  5.25) ;  etrursum 
t  de  alio :  Ttvphimum  autem  reliqui  Mileti  infirmum  (2. 
/  Tim.  4.  20).  Et  Philippensibus  scribens  dicebat : 
^  Epaphroditus  >  aqrotamt  prope  mortem  (PM'(ipp.2.27). 
Si  enim  et  cum  haec  essent,  ipsos  deos  esse  putabant, 
et  sacrificare  parabant,  dicentes  :  Dii  sinnUs  facti  ho* 
mnibus  descenderunt  ad  nos  (Act.  14.  iO),  si  hxc  non 
•  Sic  Savil.  et  Norel.  Quinque  Mss.,  Epapkras. 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  11« 

accidissent,  ad  quid  impietaiis,  miraculis  conspectis, 
tunc  non  processissent  ?  Sicut  igilur  hic  proplcr  si« 
gnorum  mngnitudinem  ct  naluram  eorum  in  infirmi* 
late  esse  permisit,  et  frequentes  permisit  lentationeSt 
ne  putarentur  esse  dii :  sic  et  in  creatura  mundi  quid- 
dam  his  simile  fecit :  etenim  pulchram  ipsam  et  ma* 
gnam  fecit ,  et  riirsum  corruptibilem  constituit.  Et 
haee  utraque  Scripturac  docent :  bic  quidem  caelorum 
pulchritudinem  narrans,  sic  inquit  :  Cceti  enarrant 
gloriam  Dei  (PsaL  18. 11) :  et  rursum  :  Qui  constiluii 
ceelum  velut  cameram^  et  extendit  ipsum  quasi  tabema* 
culum  in  terra  (Isai.  40.  22) ;  et  rursum :  Qui  continet 
dreuitum  aBti  (Eccti.  45. 15).  Alter  Tcrodemonstrans, 
etsi  pulchrum  et  magnum ,  tamen  corruptibile  esse, 
sic  inquit :  Initio  tu,  Domine,  terram  fundasti^  et  ope^ 
ra  manuum  tuarum  sunt  ceeli :  ipsi  peribuntf  tu  autem 
permaneSf  et  omves  sicut  vestimentum  veterascent ;  et 
sicut  opertorium  mutabis  eos ,  et  mulabuntur  (Psat.  18. 
101.  26. 27).  Et  iterum  de  sole  inquit  idem  Davld : 
Tamquam  sponsus  procedens  de  thaiamo  suo  :  exsut^ 
tabit  ut  gigas  ad  currendam  viam  (Psat.  18.  6).  Vidisti, 
quomodo  sideris  pulchritudinem  simul  et  magnitudi* 
nem  libi  ante  oculos  posuit?  Sicut  enim  ex  thalamo 
quodam  sponsus  apparens,  sic  et  sol  sub  auroram  ra- 
dios  mittit,  et  tamquam  quodam  croceo  velo  caelura 
ornans ,  et  roseas  faciens  nubes,  et  sine  offensa  cnr- 
rens  totum  diem,  nullo  cursum  obstaculo  interrumpit. 
Vidisli  igilur  ipsiuspulcbritudinem?  vidisti  magnitu- 
dinem  ?  vide  et  imbecillitatis  ejus  demonstrationem* 
Elenim  et  lioc  demonstrans  sapiens  quidam  dicebat  : 
Quid  tucidius  soteTethicdefidt  (Eccli.  17.  50).  Nec 
ex  hoc  tantum  ipsius  imbecillitatem  videre  datur, 
sed  ctiam  in  nubium  concursibus.  Nube  igitur  stepiua 
subtuscurrente,radios  immittens,et  nubem  discindere 
conalus,  non  praevaluit,  cum  essetnubescrassior,  ncc 
ipsi  cedere  vellet.  Sed  semina,  inquit,  nutrit :  atqui 
non  ipse  nutrit  solus,  sed  et  terrae  indiget  ac  roris,  et 
pluviarum  atque  ventorum,  etbonae  tcmpestalum  an- 
ni  distributionis;  nisi  haec  omnia  concurrerint,  super- 
fluus  flt  solis  usus. 

Dei  solius  proprium  non  indigere.  —  Hoc  vero  Dei 
non  est,  ad  ea  facienda  quae  vult,  aliis  indigere :  Dei 
enim  maxime  proprium,  non  indigere.  Ipsc  enim  non 
sic  e  terra  semina  proiulit,  scd  tantum  jussil,  et 
omnia  germinavernnt.  Et  rursnm  ut  discas,  non  cle- 
mentorum  naturam,  sed  ipsius  mandatum  omnia  fa- 
cere,  ipsaque  elementa,  quae  non  erant,  produccre, 
Judaeis  nullius  ope  manna  demisit :  Panem^  inquit, 
cxti  dedit  eis  (Psal.  77.  24).  £t  quid  dico  solem  ad 
fructuum  vegetationem  mutationcmquc  aliis  indigere 
elcmentis,  cum  et  mullis  ad  sui  conslitutionem  egeai, 
nec  ipse  sibi  sufficerc  possit^?  Quippe  ut  vadat,  csclo 
indiget,  tanquam  pavimento  quodam  supposito  :  et  ut 
luceat,  aeris  pnritate  el  tenuitate.  Quod  si  hic  praeter 

modum  densetur,  ille  lucem  suam  ostendere  non  po- 

•  * 

A  Hic  seculi  sumus  savilimi.  Apud  Uorel.  et  MootdUe 
sic  habet  bic  locus  mutilatus :  Et  gmd  dico  quod  ad  fjru^ 
cluum  vegetalionem  aliis  indiget  efementis  ?  ad  propriam 
consiUuUonem  non  sufficeret  ipse  siH. 


117 

lest :  et  ne  omBibus  sit  intolerabilis,  neque  cuncta 
coniburat,  fr%iditate  rursiis  eget  ae  rore.  CQm  ipsum 
igilur  reliqoa  Tincant  elementa,  el  ipsius  impotentiam 
emendent :  vincunt  quidem,  sicut  nubes,  et  muriy  et 
alia  Quadam  corpora  ipsius  lucem  abscondenlia  :  cor- 
ris^nt  aulem  ipsius  iutemperantiain,  sicut  rores,  et 
footes,  et  «eris  frigiditas,  quomodo  bic  Deos  csse  po* 
lest?  Denm  eoim  non  indigere  necessarium  est,  et 
DuUa  re  opus  babere,  et  omnium  omnibus  bonorum 
esse  auctorem,  et  a  nemine  prohiberi,  sicut  scilicet 
do  Deo  ait  Paolos  et  propbeta  Jeremias,  hic  quidem  ex 
ipsios  persooa»  dicens  :  CiBlwn  ei  lerram  ego  impleOt 
mt  DinmMU  (Jer.  22. 24) ;  et  Rursum :  Deu$  approjnn- 
ipian  $go  swii,  el  non  Deu$  a  hnge  {Ib,  v.  23) ;  etrur- 
6Q8  DaYid :  Dixi  Dommo,  Deu$  meu$  e$  tu,  quoniam  6o- 
norum  meorum  non  ege$  {P$al.  15.  2).  Paulus  autem 
IpstDs  eopiam  nullius  indigentem  demonstrans,  et 
osleodens  baec  ambo  maxime  Dei  esse,  nullo  indigere, 
et  omnibos  omnia  subminlstrare,  sic  inqult  :  Deu$ 
f  Ki  feeii  ewium  et  terram  et  mare^  nuiliu$  indigen$ , 
ip$e  9itam  ommbu$  prcebene^  et  sptn/um,  et  omnia 
(Aet.  17.  U.  25). 

5.  Licebat  quidem  et  alia  perearrere  elementa, 
eadam,  aerem,  terram,  mare,  et  ipsorum  imbecilli- 
lalem  demoiistrare,  et  quomodo  proxlmo.  quodque 
faidiget,  el  sine  hoc  perit  et  corrumpitur.  Etenim 
ferra,  sideficianteam  fontes,  ethumiditas  tum  a  mari 
tuffi  a  lluviis  infusa,  tosta  brevi  disperdetur :  et  reii- 
qua  wo  elementa  altero  alterum  indigent»  et  aer 
sole,  sicot  sol  aere :  sed  ne  prolixiorem  faciamos  ser- 
moDetn^  ex  diclis  moltas  Tolenlibus  occasiones  de- 
disse  satis  foerit.  Si  enim  omni  creatora  sot  admira* 
bOior  lam  imbeciliis  et  inops  esse  jam  apparet, 
molto  niagis  alis  mumli  partes :  quod  eo  dixi,  ut  la* 
boriosis  illapneberem  colligenda  :  ipse  de  Scripturis 
itemm  vdbis  disseram,  demonstrans»  non  solem  tan- 
lom,  sed  et  totom  mundum  corrupiibilem  essc.  Gum 
enim  eleineiita  sese  mutuo  consumant,  et  solis  qui- 
dem  poteniiam  soperyeniens  major  firigidius  castiget» 
hane  antem  Ticisslm  calor  invalescens  consomat,  et 
contrariasqoaliutesetdispositionesalterum  in  altero 
bcianl  ei  patiantur  elemenU  :  certom  est  h»c  ma- 
gnas  cormpiionis  argumentum  praebere,  et  corpus 
ease  qQSComquc  videntur.  Sed  qooniam  tenuiute  no- 
sira  altlor  hic  est  sermo,  age  ad  dulcem  vos  Scriptu- 
nraai  fontem  agentes,  aiires  vestras  mulceamus. 
Non  eriim  de  c»Io  et  terra  singillatim  vobis  dicemus, 
sed  de  omni  pariter  creatora  hoc  ipsum  vobis  demon- 
stranlem  apostolum  ostendemus,  sicque  manifesie  dl* 
eeniem,  qood  omnis  creatura  corruptioni  nunc  ser- 
viai»  et  qoare  serviai,  et  quando  moubilor,  et  In 
qualem  transibit  conditionem.  Postqoam  enim  dixit : 
Kon  $uni  condignm  pa$^one$  prai$enti$  tempori$  ad  [H" 
turam  gloriam  qum  retelabitur  in  nobi$,  inlulit :  Nam 
axepeetatio  creaiwrm  reeeiationem  fHiorum  Dd  expeciat. 
Yamtaii  enim  eriatura  eubjecta  eH,  non  $ponte,  $ed 
projOer  eum,  tpti  eubjecit  eam  m  $pe  {Rom.  8.  18.  19- 
20).  Qood  antem  dicit,  hujusmodi  cst :  corrupiibilis 
trealora  facU  est :  hoc  enim  esl,  VanitaH  $ubf€cta 


AD  POPULUH  ANTIOCHENUM.  HOMIL.  X. 


118 


e$t :  corniptibilis  autem  facta  est,  Deo  sic  jubente; 
jossit  autem  sic  Deus  propter  genus  nostrum :  quia 
enim  bominem  nutrire  debebat  corruptibilem,  et  i|isa 
talis  esse  debebat :  non  enim  corruplibilia  corpora 
dccebat  in  incorrupiibili  degere  creatura.  Sed,  inquii, 
noii  tamen  UUs  remanet,  sed  Et  ip$a  creatura  libera^ 
bilur  a  eervitute  corruptioni$  {Rom.  8.  21) :  deinde 
demonstrans  quando  hoc  erit,  et  per  quos,  intulil : 
In  libertatem  giorim  filiorum  Dei,  €um  enim  resur- 
rexerimus,  inquit,  et  incomipta  sumpserimus  cor* 
pora,  tonc  ct  caeli  corpus  et  terr»,  et  mundi  totius 
incorruptum  erit,  et  immarcescibile.  Cum  igitur  so- 
lem  videris  exorientem,  creatorem  admirare;  qiiando 
ipsom  se  celaniem  ct  evanescentem  videris,  naturae 
imbecilliutan  disce,  nec  Ipsum  ut  Deum  adores.  Id- 
circo  enim  non  ex  hoc  solo  elemenlorom  naturas 
imbecilliutis  demonstlrationem  Deus  insernit,  sed  et 
hominibus  servis  sois,  ut  eis  imperarent,  mandavit, 
ut  si  nec  ex  aspectu  Ipaorom  servilutem  cogiioscas, 
ab  imperantibus  discas,  omnia  conserva  tua  esse. 
Ideo  Jesus  Nave  dicit :  Stet  $oi  contra  Gabaon ,  et  luna 
eontra  taiiem  JElon  {Jo$.  10. 12).  Et  iterum  propheU 
Isaias  ipsum  in  contrarium  retrogredi  fecil  sub  Ezc- 
chia  rege  (iiof.  38.  8),  et  Moses  quoque  aeri  et  mari 
etterne  et  petris  imperavit :  Elisaeus  aquarum  na- 
turam  mutavlt  (4.  Reg.  5),  tres  pueri  ignem  vicerunt. 
Yides  quomodo  utriumque  nobis  Deus  providit,  per 
elementorum  qtiidem  pulchritudinem  nos  in  diviniu- 
tis  suae  cognitionem  inducens,  per  inflrmiutem  vero 
nonpermittens  in  illorum  cadere  adorationem? 

6.  Moralie  exhortatio  ad  juramenta  vitanda,  —  Su- 
per  iis  ergo  omnibus  ipsum  nostri  gubernntorem  glo- 
rificemus,  nec  pcr  verba  Unlum,  sed  etiam  pcr  opera, 
et  conversationem  opiimam  exhibeamus,  ct  circa  alia 
et  circa  abstinentiam  a  juramentis.  Non  cnim  omne 
pecealum  eamdem  exigil  poenam,  sed  correctu  facilia 
majorem  afferuni :  quod.scilicet  et  Salomon  innueiis 
dicebat :  Non  mtmm,  $i  qui$  deprelien$u$  fuerit  furane : 
furatmr  entm,  iil  animam  $uam  impleat  eeurientem; 
aduUer  vero  propter  inopiam  mentii^  perdilionem  ani- 
mm  9um  acquirit  {Pro.  6.  50.  32).  Quod  aulem  diclt, 
Ule  est :  gravis  quidem  res  etiam  fur,  sed  non  tam 
gravis,  quam  adulter  :  ille  enlm  etsi  frlvolam  causam 
habet,  taroen  ex  pauperie  necessiutem  prxtendere 
potest :  hic  vero  nulla  ipsum  cogente  necessiute  pra: 
demcntia  sola  in  peccati  voraginem  corruil.  Hoc  et  de 
Juranlibus  dicere  licct :  nec  enim  isti  ullum  habent 
quem  praemittaut  pRstextum,  sed  contemptum  solum. 
Et  novi  quidem  me  gravem  esse  videri  et  onerosum, 
atque  admonitionis  jugiute  molestom  esse ;  vcruni- 
Umcn  non  deslno,ut  vel  meam  reveriii  impudenliam 
improba  jnramentorum  consuetudine  absislnlis.  Si 
enim  judex  ille  iinmitis  et  saevus,  viduae  vexaiionem 
vcrilus,  mores  inuUvit  {Luc.  18.  2.  sqq) :  muUo  ma- 
fishoc  vos  faciaiis,  et  maxime  cum  supplicans  vobis 
non  pro  me  ipso,  sed  pro  salule  vestra  hoc  faciam  : 
imo  vcro  et  pro  mei  ipsius  salute  hoc  ticere  non 
negaverim  :  vestra  enim  bona  puto  mea  esse  meriu. 
Vellcm  autem,  sicut  ego  nunc  laboro  et  fatigor  pro 


119  S,  JOANNIS  GIIRYSOSTOMl 

uiateTestra,  tic  et  vob  animse  vesirse  curann  gerere: 
slc  plane  hoc  tanium  negoiium  finem  acciperct.  Bt 
quid  opus  est  multa  dicere  ?  si  enim  gehenna  Abn 
etaet,  neo  paena  contumacibus,  neque  merces  obe- 
dientibus,  ego  autem  ad  vos  accedens,  in  graiiae  parte 
petiissem,  nonne  annuere  debuissetis?  noii  petilio- 
nem  ooneedere,  tam  levem  petenli  gratiam?  Cum 
vero  Deus  ipsam  peiens,  propter  tos  dantcs,  non 
propler  seipsum  percipientem  boc  faciat :  quis  tam 
iDgratus,  quis  tam  mtser,  et  serumnosus,  ut  benett- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP,  liO 

clum  pelenii  Deo  non  impcndal,  et  maxime  cum 
ipse  qui  impendit,  sit  beneficio  politurus?  Hxc  igilur 
cogitantes,  et  ad  tos  hinc  recedentes,  omnia  repetite 
dicta,  et  eos  qui  id  non  observant  omnibus  modls 
corrigite,  ut  propriorum  et  alienorum  retributionem 
meritorum  reciplamus,  gratla  et  benigniiate  Domini 
nosiri  Jesu  Cbristl,  per  quem  et-cum  quo  Patri  glo- 
ria  simul  et  sancto  Spiritui,  nunc  et  semper,  et  (o 
sxcula  saeeiilorum.  Amen. 


GRATURUlf  ACTIO  AD  DEUH  pB  UBERATIONKitf  A  HALia  EX  SEPIT|0|f|E  EXSPEQTATIf,  HT  SORq|l 
qUiB  TUNC  ACGIPERUNT  COMMEMOI(ATIO  :  llfSU^EE  YERO  BT  COHTRA  E08  QUI  GORFUS  IIOSTRUII 
GAI^UIflHIAKTUR,  |(T  |N  UNIVBRQUlf  DB  BOMINia  CHBATIONB,  BT  SUB  FniBM  DB  TITANDO  JURA- 
WSNTQ* 


BOIULIA  |l« 

f.  Cun)  practerii^in  tempe^taten^  et  prse$ent0m 
cogito  tranquillitaierp»  npQ  desino  dicere :  Benedictus 
Deys  qui  fi^cit  oinnia,  q(  ipssi  transfnuUt ;  qui  fec^t 
luc^m  de  l^nebris  (4>?<Q<«  ^*  B.  el  ^ob.  37.  i5),  qqi 
d^ui^itad  porias  inferi  el  reduoit.qBi  ca^tigat  et  nqi 
Qccidit  (i.  Heg.  2.  6)  :  et  hoc  yqa  assidue  dicere  volo^ 
nec  desistere  (2.  Cor.  6.  9).  Si  eiiim  ipse  nobis  ope- 
ribus  benefecit,  qua  nos  veuia  digni  esse  ppssemu^, 
ne  verbis  quidem  ipsuin  remimeranles^?  Proplerea 
exborlor  vos  numquam  cessare  ipsi  gratias  agere.  Si 
enim  pfo  primis  grati  fuerimus,  certum  quod  et  a|iis 
majoribus  poliemur.  Dicaipus  igi^ur  continue :  Beoe- 
dictus  Deus.,  qui  e|  nobis  dedit  solitaqi  cum  fiducia 
vobis  mensam  appouere,  et  vqbis  proebuit  secure  noir 
stros  audire  sermone^ :  beiiedictus  Deua,  quoniam 
|)on  amplius  esteriora  fugientes  pericula,  sed^udire 
optantes  huc  concurrimus,  non  amplius  cum  aqjKier 
tate  et  treiporeet  soKiciiudine  inier  qos  eonvenimuSf 
sedcum  flduciaomnemexcutientes  limorera,  quopei^ 
6Mperiore$  dics  fluciuantibus  in  medio  mari,  et  nay- 
frsigium  per  singtila^  horas  ex$pecian|ibu$  nihilo  me- 
lius  nos  habebamus,  iiifinitis  (ola  (|ie  rumoribus  pulr 
^aii»  pcirtMrhaii  et  undique  circumacli,  et  singuli^ 
satagentf^  diehuS|  ei  curiose  sciscitantes,  Quis  venit 
p  castris,  quid  vero  yenien^  nuntiavit?  nuniquid  ve- 
rum  sn  fiilsum  quod  dicitur?  et  nQc^es  sipe  somna 
^nsigentes,  et  qyitatem  respicieptes  <^m  lacrymlfi 
^piquain  mox  periiMrsiin.  Propterea  et  uqs  superioresi 
hos  die§  tacuimus,  qqoniam  civjtaQ  nosira  omnis  erat 
exbausta,  oiqi^s  iq  golimdines  |ransmijsr2|y^rant,  e( 
re^idui  tristiijai  nuhe  csiligayerant  ^  Animaenimse- 
inel  trisiilin  replet^,  nibil  audire  est  idonea.  Pro- 
pterea  eiamici  Johapcedeni^s,  dpmusilliuslra^OBdiam 
cernenieSy  necnon  ju.^tum  ip  stercore  sedentem,  et 
ulceribus  plenum,  Ves(imcn(a  sua  disciderunt,  inge- 
nmeruntque,  et  cum  sileiiiio  [Ili  assederynt  (Job.  2. 
11.-13},  significantes  quod  niliil  a  principio  lam  do- 
lentibus  opportunum,  quam  requies  et  silentlum  : 
erat  enim  consqlatione  major  trisiiiia.  Propterca  et 

*  ApQdlMief. legebitnr :  Turp^  ertmt. 


Juflaei  luto  et  ^rj  hteritio  alligati  (^ood.  fi.  I9.-21), 
Mosem  fid  se  yenisse  cernentes,  iis  qux  dioeb^niqr 
aiiendere  non  poterani  pr«  puaillanlmitate  et  tribu- 
latione,  quam  patiebantur.  Et  quid  miriim,  si  hom»* 
n^  qujdam  pusiliapimes  hoo  passi  sunt,  eum  et 
Ghrisli  discipulo^  in  huno  morbum  eccidisse  InToniB- 
mus?  Post  illan)  namque  inystican  ecBnam  quand* 
ipso^  ;issuinpt08  Cbrisius  seorsum  alioquebaiur,  ali 
initio  qiiidem  jpsum  inlQrrogabant  discipuli,  quo  va- 
dis?  qt  vero  dixit  illls  mala  ipsoapaulo  post  exeq>tur», 
hella,  persequuiiones,  inimioitias  ab  omnibiis,  fla- 
gella,  caf$eres,  judida,  abductiones,  velut  onere 
ponderosissimo ,  diotoram  formidine  et  futurorum 
tristitia  pressus  tune  ipsorum  animus,  postea  stupidus 
reipansil :  ideo  eonstematoa  cernens  ipsos  Chrisius, 
hoc  Ipsum  exprobrans  dieebat  :  Vado  «4  Batrem 
meumt  et  ttmo  e  vobii  me  interro^t  Q^o  vadU  f  eed 
quomam  hase  Ukquutut  $um  vobie^  trietilia  mplevit  car 
peHrum  {Joan*  !ۥ  6. 6).  Propterea  nos  quoque  taoui* 
mus  proiterito  teaipare,  praBseniem  epportunitatera 
exspectantes.  81  enim  is  qui  aliquem  rogaturas  est, 
ptsi  raiioni  consenlanea  proposiiuros,  temporis  ta« 
men  pcca&ionem  eyapectat,  ul  sedaium  et  bane  aAe- 
ctum  euin  inveniat,  qui  pelitionem  dalurus  esi,  ut 
lemporis  auxilium  naetus  benerichira  obtliieat .  maitq 
'magis  or^ntero  tempus  quserere  oommodom  oporlet^ 
ut  apud  hene  afleetum  auditorem  et  amni  oura  libon 
ratifm  ao  tristitia,  verba  faeiat }  quod  prafeeio  el  noa 
nunc  fecimus. 

i.  NuncigiturpQStquaro  trislitiamexcqssistts,  prlus 
dietorum  memoriam  reuovare  volumus,  ul  sernnQ  vo« 
his  fiat  manifestiqr  2  quod  enim  ei  in  iiiundi  creatlone 
diximus,  quod  non  pulclurum  t^intum  el  mirabileip  ei 
roagnum  Deus  fecerii  ipsum,  Sed  etiam  infiemun  el 
corruptibilem,  et  horum  rumus  multas  inseraefit  de- 
ilionslraiione^,  utnique  ad  uUlitatem  npslram  dispeii- 
sans;  et  per  pulchritudinem  quidem  ineondttoris  admi- 
rationem  nos  inducens,  per  iafirmilatem  vero  a  cnlen- 
da  nos  fibduoens  creatura  :  hoe  et  in  eprpore  nosiro 
Tidere  esl  evenisse  :  etenim  de  Imc  quoque  qo(eruiit 
el  veritatia  inimicorum  ei  nQsicorum  niuUi,  qua  de 


lii 


AD  POPULUM  ANTIQCBENUU.  HOHIL.  XI. 


Itt 


causa  boc  eorniptibile  ei  morUle  raclum  sit. 

Contra  Mamckmo$  hqtdtur,  —  Genlilium  vero  et 

ba^reticoram  mulii  ne  factom  qttidem  a  Deo  dicant : 

indignitm  enim  Dei  creatione  esse  potanty  aordea,  et 

sodores,  et  iacrymas,  et  labofes,  et  aBromnas,  et  alia 

corporis  omnia  percurrentes.  Ego  aotemy  postquaro 

de  bis  eoeplos  eat  aermo ,  primom  qoidem  illud  dicere 

poasem  :  Ne  mihi  proponaa  hominem  bunc  pnevari- 

catttm,  honore  privatum,  damnatum ;  sed  si  Tis  di^ 

scere,  quale  nol^ab  initio  Deuallnierit  corpoa,  in  pa- 

radisnm  eamos,  et  ab  iniiio  facium  bominem  videamua. 

Mon  enim  aic  erat  corpoa  illud  corropiibile  et  mortale» 

aed  taioquara  aurea  atatua  de  fornace  progreasa  r^ 

coQter  et  apiondide  fuigena,  aifi  omni  tali  corruptioop 

iklud  corpya  absolotum  erat :  et  neque  labor  vesabaft 

neque  sodor  Bocebot,  nec  cur»  inaidiabantqr,  non  ob- 

aidobant  tristitiae,  nec  aiiud  quidquam  quod  isdor 

rat,  patiebatur ;  poatquam  vero  Qoii  jnoderale  felicita* 

tem  tolii,  sed  benefactorem  bomo  contumciia  affecii, 

€1  fallacem  putavit  d;emonem  esse,  gubernaiore  Deo, 

qai  se  in  honore  ecfnstiioerat,  lide  digniorem,  ei  deus 

ieri  speravit,  et  majorem  propria  digniute  concepjt 

opiiiionem  :  taao  profecto,  tunc  et  per  ipsa  Deu^ope- 

n  Ipamii  oradieiis  corroptibi)em  et  monalem  roddi- 

dit,  et  hla  multis  obTinut  necessttatibua»  non  perosus, 

neque  aferaains ,  sed  consuiena  et  improbam  pesti- 

ienlefliqae  iiiam  ab  initiq  nascentem  soperbiam  prq- 

bibeiis ,  nec  ailerius  procedere  permitteos,  sed  per 

ipsam  rerum  experientiam  monens  eum,  quod  morta- 

lis  et  eormptibilis  esset,  et  iu  persuadena,  ut  num- 

qoam  inlia  oogitaret»  aut  soroniaret :  eleoim  diabolos 

diieral :  £fti/s  veku  dti  ( Gen.  5.  li).  Hanc  igilor  vo- 

lens  senieniiam  radicitos  evellere ,  morbosum  ipsius 

et  «ramnosom  corpos  ellficii,  per  ipsam  docens  natu* 

ram ,  ne  omqtiam  Ulem  conciperet  cogiiationem.  Kt 

quod  hoc  sit  vcrum,  maxime  qoidem  et  ex  gestis  cir- 

ca  ipsum  est  manifesium  :  post  iliam  enim  exspeela- 

tionem  hac  damnalus  est  pcena.  Et  coiisidera  mtbi 

Dei  prudentiam  :  non  ipsum  mori  primum  permisil, 

sed  hoc  ejus  Olium  pati,  ut  ante  oculos  tabescens  cor- 

pus  tnioiius  ct  marcescens,  magnam  ex  boc  «^speciu 

pbilosophiae  disciplinam  caperet,  et  xlisceret  quid 

actuntfe>  esset,  alque  ita  bene  correctus  hinc  discederei. 

DefiittUo  kondni»  secundum  phHotopkoe.  —  Maxime 

igitar,  quod  dixi,  et  ex  jam  gestis  lioc  maiiifestum 

est :  nec  minus  vero  ei  ex  aiiis  posl  b»c  dicondis 

apenum  erit.  Si  enim  tali  oori)ofis  neeessilate  nos 

vindente,  et  onmibos  morienlibus  corruptionemque 

palieniibas  el  marcesceolibus  ante  oronium  oculos,  et 

solotis  in  pulTcrem ,  et  phiiosophis  unam  banc  ' 

bominum  generis  compleiivam  deBniiionem  facienti- 

bus :  interrogati  namqueqoid  Undem  sil  bonio,animal 

rationale,  morule.  dicunt :  si  igiiur  omnibus  haec  con- 

fitenlibos,  aosi  snnl  qnldam  se  immorules  facere 

apud  mnltorum  opiniones ,  et  oculis  mortcm  tesiift- 

canlibus,  utdii  pnedicari  contenderunt,  et  ot  dii  cuili 

sani :  nisi  jHDdiisset  roors  natune  morUHutem  oro- 


Tresi 


.eiaaf.ln 


nes  doceos  et  corrnpiibiliutem,  ad  quid  impieutis 
iion  proruiiissent  hominum  plurimi?  Audi  iiaque  quld 
dicat  propheu  de  quodam  barbaro  rege  uli  furore 
capto ;  Super  auru  Da  exaiiabo  eolium  meum ,  ei  ero 
dmimaUmimo  {Im.  i4.  13.  i4).  Ip^qm  vero  deri- 
dens,  et  mortem  ejus  dep|arans,  inqui(  :  Subler  le 
atamenl  pu^edknem^  et  operimentum  (tiuiti  erit  vermii 
(IM.  V.  11).  Quo(|  aim^nf)  <|icit ,  lale  est :  flomo  U- 
lem  exspeeUns  ^nem,  Ulia  cpgiurc  ausus  esY  Et  de 
alio  iteriim,  regein  dico  Tyriprum,  similia  parantem, 
et  deum  s^  haberi  voleniem  :  Tu  veto^  inquit,  non  «i 
deu9t9ed  konuk^  et  te  pungentee  koc  dicent  {E^h.  28. 
9).  llaqne  a  primordiis  superbla^  et  idololatrix  matc- 
riam  penitusauferens,  Deus  lale  nobis  cerpus  paravif. 
Et  quid  miraris,  si  in  oorpore  boc  fectam  est,  cum  ^t 
in  anima  vtdere  iiceal  Ule  quid  geatum?  Ilqrtalep) 
neinpe  Deus  non  feeit,  sed  immqrtalera  eiae  pennj* 
sii;  oblivioni  aotera  ei  ignorantia)  at  triatiii«  o|  t\m 
obnoxiam  ipsam  reddidit  :  el  boa  fecH,  oe  ad  prp^ 
priam  generoaiutem  respiciens,  ra^orem  prQpriti  dj- 
gniute  opinionero  eoneipiat.  8i  enim ,  ciim  b«c  ita 
aint,  qoidam  dicere  anni  ausi,  eiim  suhftUinii^  Dei 
esse,  si  ab  iis  esaet  absoluU  passionibus,  ad  qaid  fp* 
roris  lati  non  'proceaaissent?  Verumumen  quod  de 
crealioiie  mupdi  dicebam,  bpe  et  de  oorpQro  dicq , 
me  similiter  propier  h«c  uiraque  DeMm  admirari ,  ^t 
quod  corruplibile  ipsom  feoerit,  et  quod  in  oomiptip- 
ne  propriam  virtutem  et  sapientiam  demonslraverit. 
Quod  enim  melioris  Ipsttm  materi^  fecere  posset, 
oaiendit  ox  calesii  eorpore  ei  aolari*  Qui  onim  iHa 
fecit  ulia,  et  boe  ule  ihcere,  si  voluisset,  pqtuisset; 
sed  infirmiutis  causa  e«t  ea ,  qnam  supra  diximiia. 
JNon  umen  boc  mirabiiem  vim  oreatoris  deleril,  «od 
0tiam  ampiius  iniendit :  maieri^  cnim  vilius  aagis 
demoostral  ariis  copiam  et  faculuiero  t  qiioniam  in 
luto  et  faviila  tanlara  posnit  barmoniam,  et  ules  seo- 
sus  Um  varios  el  omnimodos  et  Unium  philosophari 
valenlea. 

3.  lUque  quanto  magis  subsunti»  tenuiuuqi  aceu- 
aas,  lanlo  magis  Dei  arlis  magnitudinem  admirare. 
Quoniam  et  suiuarium  admiror,  non  um  ex  auro  pol- 
cbram  facieolem  suiuam,  quam  ex  lulo  dilabente  mi- 
rabiiem  et  iuexcogitabilem  figroenti  pulehritudinem 
ariis  faeuiuu  exhibere  valentem.  lilie  enim  Angeoti 
maleria  quoqne  oonferl,  bic  nuda  esl  arlis  oaten- 
uiio. 

Dek  eapientia  m  ociikann»  eom^tuHone.  ^  Tn  fero 
si  discere  vis,  qoanu  sit  ejus,  qui  nos  eieavli,  sapien- 
tia»  oogiu  quid  ex  lutq  fiat :  quid  autein  aiiiid  qiiam 
laieretleaia?  Verumumen  optimus  artifex  Deus  ex 
uiatwia  unde  fii  tesu  et  laier  dumlaxat,  ociiium  lam 
pulchrum  ellicere  poiuii,  ui  omnea,  qui  cernunt,  slu- 
peani,  ei  untam  buic  vim  inserere,  ut  aeria  immanem 
altiliidinem  speciet ,  et  exiguaB  pupilUs  adjutorio  lot 
corpora  comprehepdat,  et  montes,  et  salias,  et  colIc3, 
et  maria,  ei  ca^lum.  Ne  mihi  dicas  igilur  lacrjmas  et 
lippitudines  :  hoc  euim  propier  peocatum  tuum  fa- 
etum  est ;  sed  oogiu  ipsius  pulchriludinem  et  videqdi 
virtutem.  et  qiip  moido  t^num  s\eris  longiiudinem  pef  * 


123  S.  JOANNiS  CHRTSOSTOMI 

currens,  non  laborat,  neque  fatigatur ;  scd  pedes  qui- 
dem  paululum  progressi  fatiscunt  et  lassantury  oculus 
Ycro  tantam  altitudinem  permeans,  tantamque  iatitu- 
dinemj  nullam  sentit  infirmitatem.  Quoniam  eiiim  om- 
nium  membrorum  boc  est  nobis  maxime  nccessariuin, 
ipsum  labore  premi  non  permisit ,  ita  ut  expeditum 
ipsius  ministerium,  et  liberum  nobis  esset.  Quis  vero 
omnem  membri  bujus  virtutem  sermone  disserere  pos^ 
set?  £t  quid  de  pupilla  videndique  facullate  dico  ?  Si 
enim  quod  omnium  viiissimum  esse  videtor  membro- 
rum,ocuIi  paIpebrasexquisieristantummodo,et  inhis 
mullam  Dei  creatoris  sapieiitiam  videbis.  Sicut  enim 
in  spicis  aristae  tamqnam  qusedam  praetenta  spicula 
aves  repellunt,  non  sinenies  fructui  insidere,  et  sti- 
pulam  infirmiorem  difTringere :  sic  profecto  et  in  ocu- 
lis,  velut  qusedam  arisiae  et  spicula  prxtenta  Siinl 
palpebrarum  pili ,  pulverem  et  festucas  et  omnia 
▼exantia  extrinsecus  repellentes  ab  oculis,  nec  pal- 
pebras  infestari  sinentes.  Videas  autem  et  alteram 
sapientiam  in  superciliis  bac  uon  inferiorem.  Quis 
enim  ipsum  siluin  non  obstupescat?  quoniam  neque 
ultra  meiisuram  promissae  sunt,  ita  ut  oculos  oblene- 
brent,  neque  quam  opus  est  interius  resident ;  sed 
veiut  domus  suggrunda,  sic  superneeminent,  sudo- 
rem  capite  defluentemsuscipientes,nec  ocuiosisdere 
perinitteutes.  Propterea  qoidein  et  piii  ipsis  iiinati 
«int,  densitate  defluentia  coercentes,  et  multa  cum 
diligentia  protegentes ,  afferentesque  multam  oculis 
formositatem.  Nec  boc  tantum  quis  admirari  posset , 
sed  et  aliudnon  minus  quam  hoc.  Qua  enim  de  causa, 
quaeso,  capitis  quidem  capiili  crescunt  et  detonden- 
tor,  superciliorum  verominime?  neque  enim  hocno- 
Ins  temere  ct  easu  factum  est,  sed  ne  se  demittentet 
oculos  obtenebrarent,  quod  decrepiti  senes  patinn- 
tur.  Quisautemposset  sapientiam  omnem  pev  oere- 
briim  denoonstratam  commemomre?  Primo  quidem 
ipsuni  moUe  fecil,  quoniam  sensibus  foiites  omnibus 
minisirat :  postea  nc  propler  propriam  laedatur  natu- 
ram,  ipsum  ossibusundique  muiiivit:  rursum  ne  os- 
sium  asperitate  aitritum  vexelur,  menibranam  me- 
diam  obtendit,  nec  unam  solam,  sed  et  alteram, 
unam  quidem  calvarix  inferius  subtendens,  alteram 
Tero  superne  cerebri  carni  circumvolvens,  ei  est  illa. 
hac  durior.  Hocautem  fecit  tum  propter  commemo- 
ratam  causam,  tum  ut  iliaias  capiti  plagas  non  pri- 
mum  excipiat  cerebrum,  sed  prasoccurrentes  hujus- 
modi  membranae  iciibus  uocumentum  omne  dissoi- 
vant,  et  illaesum  ipsum  conservent.  Quin  et  quod  non 
coniinuetor  et  unum  sit  os  ipsum  obtegens,  sed  mui- 
tas  ex  muUis  partibus  habeat  suturas,  multae  rursum 
securitatis  ipsi  causa  est.  £t  vaporunv  enim  ipsum 
continentium  faciJis  per  suiuras,  illas  exterius  fieri 
potest  respiratio,  iia  ut  non  sufTocetur  :  et  si  plaga 
alicunde  inferalur,  non  ubique  fit  nocumentum.  Si 
enim  solum  et  continuum  os  esset,  in  unam  partem 
delata  plaga  totom  laesisset ;  nunc  autem  ciim  in 
mulia  divisum  sit,  hoc  fieri  non  posset.  £tsi  enim 
unani  partem  vulnerari  accidat,  os  secus  iliam  par- 
tein  situm  Iseditur  solum,  reliqua  vero  cuncla  rema- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  114 

nent  illassa,  plagse  continnitate  ex  ossiom  divistone 
sublala ,  nec  in  proximam  extendi  valente.  Propterea 
ex  multis  ipsius  tegumen  ossibus  Deus  composuit :  et 
sicot  domum  aliquis  aedificans,  tectum  et  teguias  su- 
perponit :  sic  sopra  capui  Deus  ossa  locavit  et  eapii- 
los  fecit  germinare,  ut  pro  quibusdam  galeris  capiti 
essent.  Hoc  ipsum  profecto  et  in  corde  fecit.  Quoniam 
enim  cor  membrorum  nostrorum  principalisslmum 
est,  et  totius  vitae  nostrae  firmitas  est  ipsi  tradlta,  et 
ipso  quomodocumque  percusso  mors  accidit,  solidis 
et  duris  ossibus  hoc  undique  circummunivlt,  et  pe*' 
ctoris  prominentiis  et  tergi  scapulis  ipsum  postdrius 
muniens  :  et  qnod  in  cerebri  membninis  fecit,  ei  in 
hocidem  faclum  est.  Ad  hoc  enim  oe  frequenter  sa- 
llens,  et  In  ira  hujusmodique  motlbus  palpitans,  oe* 
sium  asperitati  circumslantium  infligens  conteratur 
et  doleat,  multas  et  ibi  membranas  subtendit,  U  pul* 
monem  supposuit,  velut  molle  qooddam  strataim  ip- 
sius  saltibus  apponens,  ut  impone  erumpens  ex  lioe 
nihil  noxium  patiatur.  £t  quid  dico  de  cer^H^  el 
corde,  cum  uiique  si  quis  Tei  de  ipsis  unguibus  inve- 
siiget  mnlum  et  in  his  Dei  sapientiam  videai  appa- 
rentem,  tum  cx  ipsorum  forma,  tum  ex  substantia  et 
situ  ?  Licebat  dicere,  quare  et  magnitudine  imparei 
nobis  digiti  sint,  et  multa  alia  bis  plura ;  sed  sufli« 
eienter  ex  dictis  altendere  volentibus  creatoris  nostri 
sapientia  Dei  refulget :  propterea  partem  hanc  labo- 
riosis  relinquens  exquirendam  cum  diiigentia  ad 
altam  convertar  oppositionem. 

4.  Homo  atdmalibm  omnibut  ftrmiiatf  quamodo.  -— 
Multi  namqtie  praeter  dicta  et  iliud  opponunt :  quid 
tandem  si  brutorum  rex  esthomo,  et  roboro  etagiii- 
tate  et  celeriiate  muila  ipsum  supcrant  animaiia ! 
etenim  homine  veiocior  equus  ei  toierantior  bos,  et 
levior  aqoila,  et  fortior  ieo.  Quid  igitur  ad  hxc  di- 
cere  possumos  ?  Quod  et  binc  maxime  Dei  sapicn- 
tiam  cognoscimuSy  et  honorem  quo  nos  decoravit. 
Yelocior  quippe  equus  est  homine,  sed  ad  pcregrina- 
tionis  velocitatem  equo  commodior  homo.  £quus 
nempe,  quamvis  omnium  velocissimus  et  forlissimus 
sit,  vix  ducenla  stadia  ono  die  curret ;  homo  *autem 
muitosexsuccessione  equos  ad  currum  jungens  et 
duo  stadiorum  millia  expedire  potcrit.  Itaque  quod 
iili  velocitas»  huic  ratio  et  ars  cum  majori  tribuit  su- 
perabanduntia  r  et  tam  veloces  quidem  pedes  homo 
non  habet  quam  ilie,  habet  vero  pedes  illius  non 
minusquamsuos^sibi  minislranles.  Brutorum  enim 
nullom  animal  aiiud  ad  usum  suum  subjiigare  pote- 
rit ,  homo  aulem  omnia  aggreditur,  et  per  variam 
artem  a  Deo  sibi  Iraditam,  ad  usum  sibi  maxime 
eoRvenicntem  animalium  qiiodque  subigit.  Si  vero 
tam  forles  hominum  pedes  quam  equorum  fuissent ; 
ad  alia  fuissent  inutiles,  ad  locorum  difficullates  et 
montium  verlices  et  arborum  ascensiones  :  ungula 
enim  ad  talia  gressus  impedire  solet*  Itaque  eUi  mol- 
liores  ipsorum  pedes,  tamen  pluribus  opportuni  suni 
oUliUtibos,  et  nihii  ex  infirmitate  L-eduntur,  equi 
virtute  sibi  serviente,  et  per  gressus  varietate  prae- 
ccllunt.  Uursum  esi  aquUae  ievior  ala,  sed  esl  mihi 


AD  POPtJLUM  ANTlOGaENUM.  BOMIL.  XI.  m 

possum  omnia  volantii  de-     tar.  HaecetdescrpeDtibusetscorpHs  et  viperis  licet 


I2S 

ralio  et  ars,  per  quaro 
trabcre  amimalia  et  capere.  Si  vero  vis  ei  alam  meam 
videre:  habeo  illa  multo  leviorcm,  non  usque  ad  sta- 
dia  decem,  vel  vigentl,  nec  usque  ad  caelum,  sed  su- 
per  ipsum  caelam  evolanteni  et  super  caelum  ca^li  sa- 
periosy  iibl  est  Cbristus  in  dexlra  Dei  sedens.  Bruta 
rursum  in  corpore  gerunt  arma  :  puta  bos  comua, 
deutesaper,  ungues  leo  ;  mibl  vero  non  in  corporis 
natora  Deos  aitna  reposuit,  sed  extra  corpus ,  de- 
monstransquod  animalmite  sit  bomo,  etquod  non 
mibl  semper  borum  lempus  armomm  :  etenlm  fre- 
quenler  quidem  ipsa  depono,  nonnunquam  autem 
manibos  sumo.  Ut  igitur  liber  et  absolutus  sim,  ne 
aemper  gestare  cogar  arroa,  a  natura  mea  separata 
fedt  ipsa  Deus.  Non  enim  tantum,  quia  naturam 
faabemia  niioaalem,  bruta  superamas,  sed  et  cor^ 
pore  ipsis  praestamos :  et  hoc  eniro  anim»  generosl- 
uti  eonveuiens,    el  mandatis  ejus  Idoneum  Deas 
prxparavii :  etenim  corpus  tale  non  lemere  fecit,  sed 
quale  deccl  esse  ratlOBali  naturae  minislrans  :  quod 
nisi  lale  essel,  vebementer  impediue  fuissenl  animae 
operaiiones ;  el  boc  ex  sgritndinibus  manlfestiiro, 
Si  enim  modicaro  qaid  a  propria  conslitotioue  aver- 
taior  ipse  camis  staius,  mnlta^  ex  animae  operalio- 
Dibos  impediunlur,  puta  si  calidius  vel  frigidius  ce- 
rebram  fiau  luque  el  ex  corpore  mulUm  Dei  provi- 
dentiam  eernere  licet,  non  unlom  quooiam  ab  inilio 
ipsom  raelios,  quam  nanc  esf ,  Deos  fecit,  sed '  quo- 
niam  el  ad  gloriam  muho  majorem  rarsum  resosci* 
ubiu  Si  vero  el  alionde  discere  vis,  quanUm   Deus 
sapieDiiam  circa  corpos  demonstraverit,  dicam  boc,' 
qood  omnium  maxime  Paolos  admirari  assidue  vide- 
lur.  Qoid  aolem  boc  esl?  Membra  alteram  alteri 
praestare  fedl,  non  in  iisdem,  sed  baec  qoidem  pul- 
ebritudine  praevalere  sUtuil,  illa  vem  robore  :  puta, 
pulcber  oculus,  sed  fortiores  pedes  :  preiiosum  capul 
sed  dicere  non  potesl  pedibos,  vobis  opus  non  babeo 
( 1.  Cor.  12.  21 ).  Hoc  el  inbratis  cemere  licel,  boc 
et  in  tou  pariter  viU.  Rex  igilur  subditis  opus  habet, 
sul)d!ti  rege,  sicut  caput  pedibus.  Et  rursum  in  bratis 
hxc  quidem  sunt  fortiora,  baec  autem  speciosora ; 
ba*c  nos  delccUnt,  bsec  autem   amiciunt :  puta  dele- 
cui  pavo ,  nulriunt  galilnae  ac  sues ;  oves  autem  ve- 
stinnt  et  caprae,  coUaborant  bos  el  asinus.  Sunt  autem 
ei  alia,  quae  lioram  quidem  nihil  pKebent,  exercent 
autem  virtutem  nostram,  utferx  venatorum  augenl 
foriiludiuem  et  limore  genus  nostrum  eradiunt,  et 
caulius  reddunt,  nec  modicum  ad  medicinam  tribulum 
nobis  de  propriis  conferunt  membris.  luque  cum  libi 
quis  dixerit,  quomodo  brutorum  es  dominus,  qui  ti- 
mes  ieonem  ?  responde  ab  iuitio  non  iu  se  rcs  ba- 
buisse,  quando  apud  Deum  in  existimatione  eranl 
bomines ,  quaodo  in  paradiso  morabantur ;  sed  posi- 
qoam  Dominom  offendi,  servls  factos  som  obnoxius, 
non  umen  omnino,  sed  babeo  aliquam  artem  per 
quam  feras  supercm.  Sic  et  in  domibus  magnis  usu 
venit,  ol  filii,  qoamvis  noblles  sint,  dum  parom  va- 
leni  auctoriute,  servoram  multos  formident ;  com 
aoiem  eipeccaTeriniymolto  magis  tmxieUs  inienda'* 


dicere,  quod  propler  peccalum  nobis  sint  terribiles. 

5.  Nec  vero  tantum  in  corpore  nostro  conditioni- 

busque  variis ,  et  in  bruiis,  verum  et  in  arboribus 

varietatem  banc  specUre  licet,  et  omnium  vilissimam 

saepe  videaa  majorem  superare,  nec  omnia  in  singu- 

lis  esse,  ut  omnia  nobis  slnt  necessarla ,  cl  variam 

Domini  noverimus  sapientiam.  Noli  igitur  Deum  pro- 

pier  corporis  corrapiionem  accusare,  sed  propter  hoc 

magis  ipsuni  adora  ,  et  sapientiam  el  providenliam 

ipsius  admirare :  sapienllam  quidem,  quoniam  in  Um 

corruptibili  corpore  UnUm  potuit  barmoiiiam  exhi- 

bere ;  providentiam  vero ,  quoniam  ipsum  corropti- 

bile  ad  unimx  fecit  utiliiatem ,  ul  ipslus  lomorem 

Gomprimat  ^  et  superbiam  castiget.  Quare  igitur  non 

ab  Inilio  ipsum  tale  fecit  Deus ,  inquit  aliquis?  Exco* 

sans  se  tibi  per  ipsa  opera,  et  Untum  non  diccns  per 

evenium  :  Ego  quidem  te  ad  majorem  vocabam  ho- 

norem,  tu^  vero  leipsum  munere  indignum  reddldisti, 

paradiso  excidens;  veramUroen  ncque  sic  tedespi- 

ciam,  s^  peccatum  luum  corrigens  in  caeium  redu- 

cam.  Eleniro  propterea  le  Ubescere  et  corruropi  un- 

lum  temporis  permisi,  ut  in  teroporis  prolixiute 

subilis '  tibi  fial  bumiliutis  disciplina ,  et  numquam 

priorcm  resumas  mentero.  Pro  bis  oronibus  igilor 

gratias  agaroos  benigno  Deo,  el  pro  Ull  cura  gratiam 

rependamus,  qus  nobls  etiam  sit  utilis  :  el  mandati, 

de  quo  vobls  saepius  dlsseral,  studiuro  babeamos 

roaximum.  Neqoe  enim  desisum ,  donec  illod  expe- 

dleriiis  :  quonlain  hoc  non  quaeritur  a  nobis,  paucisne 

an  moltis  utamur  adroonitionlbus ,  seduteousqoe 

moneamus ,  donec  vobis  persuaserimus.  Judseis  qoi- 

dem  Deus  per  propheUm  dicebat :  Si  ad  judicia  et 

contentione$jejunalis,  ut  qufd  jejunatis  (/<at.58. 4.  5)  ? 

Per  oos  vero  vobis  dicet,  Si  ad  juramenta  et  perjuria 

jejunatis,  ut  quid  jejunaiis?  Qoomodo  eniro  sacrum 

vidcblmus  pascba?  quoroodo  sanctum  suscipiemus 

sacriflclum  ?  quomodo  mirabilibus  communlcabimns 

mysleriis  llngua  illa  qua  Dci  logem  conculcaverimus, 

lingua  illa,  qua  animam  conuminaverimus?  Si  nemo 

namque  purpuram  regaleni  manibus  accipere  inqui- 

naiis  auderet,  quoroodo  Dominicum  corpus  lingua 

polluu  suscipiemus  ?  Juramentum  enim  maligni ,  sa-* 

crificium  vero  Domini.  Quw  igiiur  conmunicatio  iuci 

ad  tenebras,  vet  quw  convenientia  Chritto  ad  Belial 

( 2.  Cor.  6.  14. 15)?  Quod  igilur  hac  liberari  impiC' 

late  studueritis,  manifeste  scio;  sed  quoniam  per 

seipsum  nou  facile  quisque  illud  expedire  poiest, 

faciamus'  sodalitia  et  classes  :  et  quod  in  conviviis 

.  pauperes  faciunt ,  quoniam  non  potest  quisque  solus 

convivluro  exhibere  perfectum ,  convenientes  omnes 

ex  syml^olo  conviviuro  conferunt :  hoc  el  nos  facia- 

mus,  quando  per  nos  ipsos  lorpidi  sumus ,  divisis  in- 

ler  nos  curis  ex  pacto  statuamus  conferre  consilium, 

monitionem ,  exbortationem ,  Increpalionem ,  minas , 

ut  ex  singuiorum  studio  omnes  recte  agarous.  QoO'- 

niam  enim  proximorom  res  acutius  videmos  quan 

^  QoidHn  II8S. :  Begula,  loco,  UMiu. 


^v 


S.  JOANNIS  CHRISOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


418 

spe,  et  conscieniia  bona,  gratia  el  benigniUite  Domini 
nostri  Jesii  Christi ,  per  qaem  el  cuiti  quo  Pairl 
gloria  ana  cum  Sancto  Splritu,  in  saecula  saeculorum. 
Amen. 


nosiras,  non  alios  cuslodiamus,  ei  nostri  illis  custo- 
diam  mandemus ,  et  lioc  pulchrum  faciathus  ceria- 
men,  ut  ita  turpem  hanc  consuelndirtem  snperanies, 
cum  fiducia  ad  hanc  sanclam  veniamus  soletnnita- 
lem ,  et  sancU  participes  simus  sacrlRcii  cum  beaia 

ADHtC  ID  DEUM  ORATURUM  ACTtO  PRO  ACCEWA  VBNU  COilillSSORUH  CO!ITRA  mPERATOREM  : 
ET  NATURALIS  DE  HIUNDO  SERMOCINATIO  :  ET  QUOD  HOMINEH  CREAN8  DBUS  LKaBH  IPSI  HA- 
TURALKM   INDlDERlt   :    ET   DE   JURAMENTO  OMNI   DILlGENTU   TITANDO. 

torum  niagniludinem  recordemur :  elenini  qui  mor^ 
borum  naturam  ncscit,  medici  artem  nuniquani  sciet. 
Hxc  et  pueris  noslris  dicamus ,  et  in  miUe  nuttamus 
generationes,  et  omnes  discant,  quomodo  diabolus  e( 
civitaiis  solum  delere  studuerit ,  et  quouiodo  ipsam 
Deus  lapsam  ei  jaceniem  rursus  erigere  polaeriti  ne-> 
que  ulium  pati  damnum  conoesseriti  ad  hoc  et  timo- 
rem  susiuJeril «  ct  repulerit  cum  multa  celeritate  pe- 
riculum.  Etcnim  kebdomada  pnvteriia  facultatesdiripi 
omnes  exspcctabamus ,  et  milites  nobis  immilti ,  et 
inlinita  alia  mala  suspicabamur ;  sed  ecce  illa  oronia 
prxterierunt,  tamquam  nubcs,  et  veiut  umbra  prxte- 
riens,etsola  calaniiiatum  exspectaiione  puniti  su- 
mus;  imo  vero  nec  puniti  sumus,  sed  correcti  et 
roeliores  facli ,  quia  Deus  Imperatoris  cor  emolllvit. 
Dicamus  igiiur  semper  et  quolidie  :  Benedlctas  Deus, 
et  cum  majori  studio  synaxi  vacemus,  et  carramus  ad 
ecdesiam ,  unde  utiliiaiem  tantam  accepimus.  Scitis 
enim  ab  initio  quo  Gonfugeritis«  quo  conearreritis, 
unde  facta  sit  nobis  salus.  Teneamus  igitur  sacram 
ancoram ,  et  sicut  in  lempore  periculerum  nos  non 
prodidit,  sic  neque  nos  ipsam  hn  tempore  remissionis 
rjBiinquamus ;  scd  cum  cura  maneamus,  et  quotidie 
faciamus  conveotus  precesque,  divinaque  audiamus 
eloquia  :  et  quod  impendebamus  otium  satagenies  et 
curiose  sciscitantcs,  e  castris  profeetos  circumcurren- 
tes,  pro  instantibus  malis  curam  gerentes,  hoc  totum 
divinas  leges  audiendo  impendamos,  uon  aulem  in 
importunas  et  inuliles  exercitaliones ,  ne  rursus  in 
iUius  ncgolii  necessitaiem  nos  ipsos  redigamus. 

2.  Tribus  igitur  pr.ncteritis  diebus  unum  cognitionis 
Dei  modum  quxrebamus,  ipsumque  in  finem  deduxi- 
mus,  interpretanles ,  quomodo  Cdli  narrant  gloriam 
Dei  {PiuL  18.  2) :  et  quale  landem  sii  Pauli  diclum, 
Invisibilia  ipsius  a  creatura  mundi  per  ea,  qua  facta  sunt, 
intellecta  conspiciuntur  (  Ronu  1.  20 }  :  et  demonstra- 
vlmus ,  quomodo  a  creaiura  mundi ,  et  quomodo  per 
caelum  et  terram  et  mare  creator  glorificatur.  Hodie 
vero  paulisper  in  hanc  rursum  philosophati  matcriam, 
ad  alium  iransibimns  sermonem  :  non  enim  tanlum 
fecit  mundum,  sed  etiam  ul  factus  operarclur,  effecil : 
neqne  totum  immobilem  dimitiens  ,  neque  totum  ju- 
bens  moveri ,  sed  cxlum  quidem  immotum  perman- 
sit,  sicut  propheta  inquit :  Qui  statuit  ca:lum  tamquam 
lestudinem^  el  extendil  ipsum  tamquam  tenlorium  supei 
terram  ( Isai,  40. 22) :  sol  vero  cum  reliquis  sideribus 
quotidie  currit :  et  rursum  terra  fixa  est,  aquos  vero 
semper  motentur  ;  nec  aquae  tantum  ,  sed  et  nubes , 


HOMILIA  111. 

i.  Et  heri  dixi ,  Benedictus  Deus,  ct  hodie  hoc 
ipsam  rursus  dicam.  E^i  enim  gravia  prseterieruni, 
tamen  gravium  memoria  ne  praiiereat,  non  ut  dolea- 
mus,  sed  ui  gralias  agamus.  Si  enim  malorum  memo- 
ria  maiiserit,  malorum  experieniia  numquam  iirge- 
bit.  Quid  enim  expericnlia  opus  est,  cuin  memoria 
iios  corrigat?  Sicut  igitur  submergi  nos  Deus  non 
permisit  praesentibus  procellis ,  sic  neque  iios  ipsos 
iliis  sublaiis  resolvi  sinamus.  ConsoIalus  est  nos  tunc 
moBrenles ,  gratias  ipsi  nunc  laetantes  agamus  :  con- 
soiatus  est  suspiranles,  neque  deseruil :  igilur  neque 
nos  ipsos  prospere  agenles  prodamus ,  in  torporem 
declinantes  :  nam  scriptuui  est :  Recordare  temporis 
fmms  in  die  satietaus  ( Eccli.  !8.  25 ).  Recordemur 
itaque  temporum  teniationis  et  nos  in  die  remissio- 
nis;qain  et  in  peccatis  hoc  ipsum  faciamus.  Et  si 
peecaveris,  et  tibi  pcccata  Deus  remlserit,  veniam 
qnidem  suscipe,  et  gralias  age ;  peccati  vero  ne  obli- 
viscere,  non  ut  teipsum  cogitatione  consumas,  sed  ut 
aniroam  doceas  non  lascivire ,  iicque  ^ursum  in  ea- 
dem  relabi.  Sic  et  Paulus  fecit :  cum  enim  dixisset : 
Fidelem  me  eadstimavitt  panens  in  ministerio,  inlulit : 
Qiif  priiM  blasphemus  fui  et  persequutor,  et  conlumeiio^ 
sus  (i.  Tim.  i.  i2. 15).  Traducalur,  inquit,  vita  servi, 
ut  appareat  humanitas  domini.  Etsi  enim  peccalorum 
veniam  accepi ,  non  tamen  ejicio  peccaiorum  memo- 
riam.  Nec  solum  Domipi  hoc  benignitaiein  demonsira- 
bat,  sed  et  illum  clariorem  faciebat.  Gum  enim  didi- 
ceris,  quis  prius  fuerit,  lunc  ipsuin  magis  admiraberis : 
et  cum  videris  ex  quo  quis  faelus  fuerit ,  tunc  ipsum 
niagis  commendabis  :  et  si  mullum  peccaveris,  muia- 
tus  inde  bonam  spem  habebis :  ham  prxter  dicu ,  ct 
in  desperatione  positos  exemplum  allicit  et  cxsurgere 
facit.  Quod  quidem  et  in  civiiale  nosira  crii :  orania 
enim  quse  contigerunt ,  et  virlutem  vcslram  demon- 
atranl,  qui  per  poeniieniiam  lanluin  irae  depeliere  po- 
tueritis;  et  Dei  clemeniiam  prasdicaht,  qui  ob  mo- 
dicam  conversionem ,  taniam  nubem  imminentcm 
abstulit :  in  despcratione  quoque  positos  omnes  exci- 
tat,  discentes  ex  rebus  nostris  eum,  qui  ad  snbliroia 
et  ad  Dei  auxilium  respiciat,  quamvis  infinili  undique 
fluclus  obstrepant ,  submergi  non  posse.  Quis  enim 
vidit,  quis  audivit  umquam  noslris  casibus  similia  ? 
quotidie  civitatem  nosiram  cum  suis  habilaloribus 
funditus  lollendam  esse  suspicabamur :  sed  cum  dia- 
Mus  navigium  submcrgere  sperabat,  ttinc  puram 
reddidit  Deus  tranquillitatem.  Ne  igilur  obliviscamur 
magnitudinis  malorom ,  ut  bcneficiorum  a  Deo  cblla-  ./  et  imbres  frequentes  el  successivi  tempore  propric 


ni 


AD  POPULUN  AffriOCHBNOH 


tcdditi :  H  ttni  qaidem  linbrium  e^  natura ,  dirersa 
teroti«ue  ei  ipfiU  fiunt :  etenim  in  vite  Tinnm  flt  plu- 
tia ,  oieam  itt  olen »  ei  in  aliis  plantis  in  illarum  liu- 
inores  routatur.  Bt  ilnuj  (|uidem  esk  lerrae  venter,  sed 
dilfbrentes  pfdftif)  frUetUs  i  unuS  soldris  bplendoris 
Cdt  calor,  sed  differenier  omnia  maturat,  haec  quidera 
brdius »  baec  v^rd  cltiUs  ad  consummationem  dedu- 
Gcns.  Quis  faa6c  n6il  obsitipescat*  et  admiretur?  imo 
^^ro  lidh  i)0C  soium  esi  adipirabilc  ,  quod  tarluni 
ipsum  et  dilferentem  fabHcavcrlt ,  sed  etiam  quod 
itisum  onuiibu^  eommunem  proposuerll ,  ct  divitlbus 
^i  pauperlbus ,  et  peccatoribus  et  juslis.  Quod  utiqtie 
fel  ChfistttS  dicebal :  Solm  $uum  wiri  faeit  $uper  60- 
noa  el  tuper  tiUdo$  ,  et  pluU  $uper  )u$iOi  et  mju$to$ 
[Ualth.  5.  45) :  et  infiifilis  ipsum  animalibus  implens, 
et  natufales  brutis  inserens  uiores ,  hos  quidem  imi- 
iari ,  fios  V^ro  fugere  nos  jussil.  Yerbl  gratia  :  indu- 
Urla  est  forinica ,  et  laboriosum  facit  opus.  Si  igiluf 
iiUcndas,  Inaximam  ab  boc  animali  capies  adnionilio- 
ncm,  ul  non  emolliaris,  neve  fugias  labores  et  sudo- 
fes :  propterejl  et  Scrlptura  torpeniem  ad  illam  mililt 
dieens :  fmli  ttd  formicnm,  0  piger,  el  imUare  via$  eju$, 
ei  e$lo  iUu  $apienl{or  {Prov.  B.  6).  Non  vis,  inquil,  el 
Scrtplttrls  discefc  quod  bonum  sit  opcrari ,  et  quod 
iion  6pefin&  iieque  manducare  debcnt  T  nnn  vis  a  do- 
fcioribus  boc  audlrt?  discc  a  brutis.  Sie  et  in  doniibuft 
^pe  r^iclmus  :  majofes ,  et  qiil  videntur  esse  ptit- 
Staniiofes,  eum  peccaverinl,  pucrulis  solerdbus  ai- 
tenderd  eibortamur,  dlcenlQS :  Resplce  minorcm  te, 
quam  e^l  induslrius  et  Solers. 

A  mlnimh  ^imatUnu  eruditur  hdmo.  —  Et  tu  igltur 
ab  boc  iiniinati  ihaiimam  capc  sedulKails  eihorlatio- 
nem  :  et  Domidnm  tuum  adlnirare  ,  non  quod  solem 
recerit  taiiliim  et  c^flUrti ,  sed  quod  etiam  fofmicam 
lecit.  fksl  enim  eiigoum  animal,  habct  tamen  sapleu- 
tiae  M  ma^nltndinis  multam  demonstrationem.  Con- 
^dera  igitar  qo;lm  sit  prudens,  et  admlrare,  quomodo 
potott  Oeos  in  tam  brevi  corpore  lantam  jugfs  in- 
serere  operaiionls  cupidftalcm.  Ab  hac  quidem  labo- 
rls  siodiain,  ab  ape  vero  mundiilamet  solerliam  disce 
et  carimtem.  Etenira  illa  f|on  magis  sibi  ipsi  quam 
nobis  laborat ,  ei  quotidle  fatigntur  :  quod  maxime 
Cbristiano  propriom  esi,  non  sua  quxrere ,  sed  qusfe 
sunl  aliofom.  Slcut  igitor  illa  circumvolat  omnia  pn»- 
ta  ,  01  proinptam  alterl  prxparet  mensam  :  sic  et  tu 
fac ,  homo ,  sive  pecunias  congreges ,  in  alios  ei- 
peode  :  slve  doctrina;  verba  habeas,  ne  defodias,  sed 
apponiS  indigentibus  in  medium  :  sive  afiud  pecoliare 
faaiicts ,  ntllts  esto  iis ,  qnl  kiborum  tuomm  frocto 
rg(!nl.  flon  cemfs ,  propterea  animaihim  gtorloslssi- 
nifmi  este  apem ,  non  quia  laborat ,  Sed  quia  alris  la- 
lrT.ilt  qooniam  et  aranea  laborat,  et  fatigatur,  et  le- 
iine«  per  parietds  ettendit  lexturas ,  onmem  mulierfs 
laplenfiam  exeedente^,  sed  est  igitobile  animaf,  quo- 
iiiam  opvs  ejtts  riofais  htiflalenns  est  ulife  :  tates  soni 
sibi  laborantes  et  se  defaiigantes.  Imltare  columbas 
simplieilatem ,  seclare  asini  el  bovis  in  domiiram  df- 
lectioiiem,  imitare  avium  secoriiatem  :  multum  enlm 
hicrari  iicei  a  bnitis  ad  morum  correciionem.  Ex  his 


nomL.  xii.  in 

Christtts  qnoqae  nos  animallbot  Instnilt :  nam  all : 
E$tot€  pndmteB  ricut  $erpekteo  :  ff  tim^iini  tkut  e^i 
iumhm  {Mattk.  !•.  16).  Ei  rarsum  :  lleapt«ttt  mktitiu 
mUi ,  ^  «•n  Mmiil  rnqw  melimf  ^  af  Pmer  utter  c#* 
«Mfta  iNiscti  «a  {Ib.  0.S6J.  El  pfopheli,  pudefa- 
tieiii  ingratos  Judmoi «  lic  fai^li :  AgnouU  ko$  poe- 
9e$$orem  nmm  ef  asinia  prcu^  donM  eni  :I$t9$t  an- 
Ummenon  agnotrit  {l$d.  I.  3/.  El  rartwi :  fiiffnr  et 
Mrundo  agri «  ooieutm  t  cognooerunt  tempom  ingreeeue 
oui;  poputu$  vero  meu$  non  eognotfU  Judida  Domini  Dei 
•Ki  {Jer,  8.  7).  Ab  hia  et  a  iimilifans  animalibus  diace 
Virtutein  eiereere,  a  contrariis  vero  vitium  Algere.  91- 
eol  cnim  benelica  apis,  sic  perniciosa  aspia  :  maliiiam 
igitar  cjos  averseris ,  ne  audias  :  Veneftniii  oepidMm 
euh  UAiie  eomm  (P$aL  139.  4).  Impudens  rursnm  ca« 
iiis ,  odio  qiioqne  habeaa  hane  improbitatem  :  doloKt 
ei  f^andiilenta  vulpes ,  ne  vitium  iiniieris  :  sed  niciii 
•pii  parlis  lupervolans,  non  omnia  legit,  ted  ntiiibiis 
•umptis  reliqua  omittit :  ita  tu  qmu\w  facias  bruionim 
genos  percurreni :  li  quid  inest  utiie  ab  illis  sume , 
ei  quas  habent  a  nainra  pncrogativai ,  bai  lu  per  11- 
bermn  cxprime  arbilrium :  ei  per  hoc  enim  a  b^o  lio- 
noratoi  es ,  qood  naiuralei  farntorum  prffrogativai 
^r  iiberum  arfaitrium  tibi  eiieqnl  concessii,  oi  pr«* 
mia  conseqoaris.  iiiii  enim  non  ei  eieciioneel  ratione 
Imna  operai  aed  a  sola  nalora.  ferbi  §niila  :  apto 
melHfleai,  non  ralione  ad  hoe  fiieiendum  indoeli,  aed 
•  imlora  inilitnta  t  qooniam  ii  esiet  opoi  non  nato- 
r<l6,  neque  loii  generi  aiiributom »  oporierei  oninino 
tt  Ipsii  aliquai  arils  ineiperus  ease ;  none  vero  ei 
qoo  faeioi  esl  mundoi ,  iiique  in  prieseniem  diem 
liemo  vidil  apes  ceisanles  et  non  meliificantes.  Taila 
onim  naioralla  loil  generi  communia  sont :  quai  vero 
ex  lifaero  arfaitrio,  non  soni  eommunia  :  labore  ehim 
indlgeni  ul  bene  luccedani. 

5.  NiMl  fai  mundo  htutite ,  tfi^  eeeue  nobi$  oideatur, 
*^  Omtfia  igiltir  optima  eapieni  eircumamiciaris : 
elenim  irraiionaliom  rei  es ;  regel  antem,  li  qold  e.<t 
in  sufaditis  opllmom,  itveaoroin«  slve  argeniom,  sive 
lapides  pretlosi ,  sive  Mmptaoia  vestimenia  ,  fascc 
enm  ioperabondanlia  ipsl  poisideni ;  et  ei  creatnra 
Dominum  toam  admirare.  Si  qtrid  vero  le  eicedil 
viiibillom ,  ei  ratkinem  invenire  mh  polea,  ideo 
ere:itorem  gloriflca^  qoia  mentem  tuam  ipsiui  opifl- 
eiorom  lapientla  cxoedil.  Ne  dicai,  Qoare  hoc  ?  ad 
qoid  faoe  ?  nam  onumqoodqn^  otile  eil ,  etsi  noi  ra- 
lionem  ignoramus.  Stciit  enim  ai  in  medici  oflicinam 
Ingrediaris  e|  muHa  proposita  videas  inslrumenu. 
varielatem  instrumemortnn  admtraris ,  licet  ipsoniin 
nesefas  asus  :  iie  et  in  crealnra  faciaSf  ei  sl  videris 
fnoUn  animaliom  et  heffaarom  ei  piantariim  et  alia- 
rom  rernm,  qnarnm  utiiilates  nescias,  admirarc 
Ipiarnm  varietaiem^  itnpe  eliam  Ipsarum  creatcTrm 
opcitnnmqne  opiflcem  Deum  :  quoniam  nec  omnia 
lifal  nota  feclt ,  nee  omnia  ineOgnil*.  Non  i<Bcit  qiiip)>e 
onmia  ineognita,  ne  dieaa  esse  mondum  sine  provi- 
denlia  :  non  permiiil  vero  liht  eegnila  eiie  omnia, 
ne  oognitionis  magnitodo  te  in^  ioperbiam  extollat. 
Sie  qoippe  et  prfanom  faominem  Jmproboi  damon 


131  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOHl 

ille  praecipilavit,  per  majoris  scieniiae  8pein,eam 
quam  hat^ebalaufereiMiPropterea  ei  sapiens  quidam 
admonet,  dicens  :  Forima  te  ne  quctrast  ei  profun» 
dwra  te  ne  ecruterie :  quas  mandaia  sunt  tibi ,  hac  co^ 
gniia  (Eccli.  5.SK1. 22) :  ipsius  enim  operum  plura  io 
aecretis  sunt;  et  rursum,  Majora  hominum  prudentia 
demonUrata  $unt  tibi  {Ib.  v.  23).  Hoc  autem  diiit 
consolans  mcsrentem  et  doleniem ,  quod  non  omnia 
norit :  etenim  et  ea,  inquit»  quae  nosse  dalum  esty 
mullum  prudentiam  tuam  transgrediunlur  :  neque 
enim  ex  le  invenisti ,  sed  a  Deo  doctus.  Contenlus 
igilur  esto  datis  diviiiis ,  et  ne  smpiius  inquiras,  sed 
pro  iis,  quae  accepisii,  gratias  age :  noli  indignari  pro 
iis,  qu»  non  accepisti,  et  pro  iis,  qu»  nosli ,  glori- 
fica,  ne  scaudalizeris  propter  ea  qu»  non  nosti : 
ambo  enim  Deus  utiliter  fecit ,  ei  hxc  quidem  reve- 
hivit,  ilia  vero  abscondit  tu»  consulens  saluti.  Unus 
quippe,  quod  dixi,  Dei  cognoscendi  modus  per  crea« 
tiouem,  mullos  valens  dies  absumere.  Ut  enim  non 
solius  hominis  cum  diligentia  formationem  percur- 
ramus,  cum  diiigeniia  dico  nobis  possibiii ,  non  iila 
vera  diligeniia  :  nam  etsi  multas  faciorum  raiiones 
diiimus,  sunt  tamenet  aliae  plures  arcanae  quas  qui 
fecit,  novit  Deus ;  non  euim  omnes  \p^i  scimus  :  ut 
igituromnem  bominis  fonnationem  cum  diligentia 
percurramus,  et  in  unoquoque  membro  sapieniiam 
inveniamus,  el  nervorum,  venarum ,  arteriarum  di« 
stributionem,  situm,  aliorumque  omnium  formatio* 
nem  consideremus ,  nec  annus  inieger  nobis  ad  hanc 
exposilionem  sufficiet.  Ideo  istum  bic  sermonem  fi- 
nientes,  ei  laboriosis  studiosisque  ex  dictis  prxbenles 
et  alias  crealionis  partes  percurrendi  modum,  ad 
aliam  sermonem  bypothesim  vertamus,  ipsam  quoque 
Dei  providentiae  demonstrativam.  Quae  igilur  est  se- 
cunda  hypoihesis  ?  Ab  iniiio  Deus  hominem  formans, 
legem  ipsi  naturaiem  indidit.  El  quid  tandem  est  lex 
naiuralis  ?  Gonscientiam  nobis  expressii,  et  a  nalura 
inditam  esse  voluit  bonorum  el  contrariorum  scien- 
tiam.  Non  enim  opus  faabemus  disCerc,  quod  malum 
sit  rornicatio,  et  bonum  conlinentia,  sed  abinitio  hoc 
scimus.Et  utdiscas  nos  ab  initio  boc  scire,legi&latur  ie- 
ges  postea  ferens, et  dicens :  Non  oceidei(Ex,  20.13) : 
uon  intulit,  Malum  enim  cxdes :  sed  simpUciter :  Non 
^ddetf  inquit  :  prohibuit  enim  peccalum  dunilaxat, 
non  docuii.Quare  igitur  quidixi(,/VoRocn(<e<,  non  ad- 
didit,  Quia  Inalum  cxdes  ?  Quoniam  prius  conscientia 
nos  hoc  docuil,  et  tamquam  scientibus  et  iiuelligenii- 
bus  ila  loquitur.Gum  igitur  de  alio  loquiiur  mandato, 
non  nobis  per  conscientiam  nolo,  non  lanlum  prohi- 
bet,  sed  et  causam  apponit.  De  sabbato  iiaque  legem 
ferens,  et  dicens  :  Septima  die  non  fadee  opu»  (Ibid. 
20. 10)  :  subjunxit  causam  quoque  ccssaiiouis  :  qua- 
lem  Ycro  ?  QuJa  in  die  eeptima  requieoit  Deu$  ab  om- 
uibu»  operibue  $uii  quoe  casperat  facere  :  el  rursum  : 
Quomam  $ervu$  fm$ti  in  terra  JEgypti  (Deut.  24.  48). 
Quare  igitur,  dic  mihi,  in  sabbato  quidem  causam 
adjecit,  in  caede  vero  nihil  tale  fecil  ?  Quoniam  hoc 
quideni  mandatum  non  de  primariis  erat,  nec  per 
conscientiam  nohis  exquisitis,  sed  particulare  quod- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  15f 

dam  et  lemporao^uin  :  propterea  post  haec  solutum 
est :  neccssaria  vero,  et  viiam  nostram  coutinenlia , 
illa  suiit :  Non  occidee ,  non  furaberi$f  non  macha* 
beri$  (Exod.  20.  16-15)  :  et  ideo  nallatenus  hic  cau- 
sam  ponit,  nec  doctrinam  adducit,  sed  sola  opus  esse 
putat  prohibilione. 

4.  ^ttris  nalurali$  cognilio  indita  homini.  —  Nec 
inde  tantum,  sed  et  aliunde  vobis  demonsirare  co- 
nabor,  quomodo  a  natura  instilutus  erat  hdino  ad 
virtutis  cognitionem.  Primum  Adam  admisit  pecca- 
tum,  et  post  peccatum  statim  se  occultavit  ?  si  ali- 
quid  mali  se  perpeirasse  non  noverat,  qua  de  causa 
se  occuUavit  ?  Neque  enim  erant  literae,  non  lex,  non 
Moses  :  unde  igitur  novit  peccatum ,  ut  se  abscon- 
deret?  Nec  tantum  se  celat,  sed  et  accusatus  ia 
alium  conalur  transferre  causam ,  dicens :  Mutier 
quam  dedi$li  ndhi ,  ip$a  dedit  mihi  de  ligno  ,  et  co-^ 
medi  (Gen.  3. 12).  Et  illa  rursas  in  alium  crimen 
transfert,  serpentem  scilicet.  Ac  vide  saplenliam 
Dei  :  cuni  enim  Adam  dixissei :  Yocem  tuam  au- 
divi ,  el  timui ,  eo  quod  nudu$  e$$em ,  et  abecondi  me 
(Ib.  V.  10) :  Deusnon  statim  faclum  redarguit,  nequo 
dixit :  Qiiare  enim  de  ligno  comedisti?  sedquomodof 
Qui$  enim  indicavit  tibi  quod  nudu$  e$$e$  nisi  quod  ex 
ligno ,  de  quo  prcsceperam  tibi  ne  comederee^  comedi$ti 
( Ibid.  V.  11 )  ?  Neque  tacuit ,  nec  aperte  ipsuro 
redargull :  non  enim  tacuit ,  ut  ipsum  ad  peccatj 
confessionem  evocaret;  nec  vero  manifeste  redarguii, 
ne  totum  Dci  esset,  et  ille  privatus  remaneret  venia, 
quae/  nobis  ex  confessione  nascitur.  Proptcrea  non 
dixii  manifeste  causam,  unde  cognitio  ^  nata  esset,  sed 
sub  interrogationis  forma  sermonem  profert ,  ut  illt 
aditum  ad  confessionem  relinqueret.  Rursum  in  Cai» 
et  Abel  idem  videre  licct.  Primum  quidem  primitias 
Deo  ferebant  laborom  suorum.  Non  enim  a  peccato 
tantum,  sed  eliam  a  virtute  demonstremus,  liominem 
utriusquc  scientia  prxditum  fuisse.  Quod  igilur  Iiomo 
peccatum  esse  malum  jam  sciret,  demoustravit 
Adam  ;  quod  auiem  virtuiem  esse  bonum  eliam  sci- 
ret,  rarsum  Abel  manifestavit.  Non  enim  ab  ullo 
doctus,  neque  lege  de  prlmitiis  hxc  disserente  audita, 
sed  a  sua  conscientia  doctus ,  sacrificium  illud  obtu- 
lit.  Propterea  non  descendo  ad  posteros,  sed  clrca 
priores  honiines  versor,  .quando  nondum  lilerae ,  ne- 
que  lex,  neque  proplielae  et  judlces ,  sed  solus  Adam 
cum  filiis  erat ,  ut  discas  in  natura  bonorum  et  con- 
trariorum  scienliam  prius  fuisse  reposium.  Unde 
enim  didicit.  Abel,  quod  bonum  esset  oflerre,  quod 
bonum  Deum  vencrari,  et  in  omnibus  gratias  agere  ? 
Quld  igilur ,  an  Cain  non  oblulit?  Obtulll  quidem  et 
ipse,  sed  non  similiter.  £t  hinc  vero  rursum  con- 
scieuliac  cogniiio  apparel :  quoniam  enim  ei;»  qui  ho- 
noralus  fuerat,  invidens,  de  caede  deliberabat,  dolo- 
sam  celebat  sententiam  :  et  quid  inquit?  Age  egredio' 
mur  in  campum  (Gen.A.  31).  Alia  figura,  caritatis 
enim  simulaiio  :  sententia  alia ,  fratricidi  enim  deli 
bcratio.  £t  nisi  malum  consilium   putabat ,  quart 

«  sic  uorel  ct  quidam  lis.  savil.  et  quldam  alii,  unac 
nudatio. 


155 


AD  POPULUIf  ANTfOCHBNUM.  HOMIL.  XlL 


13« 


ipsam  Qccullabat,  et  post  commissam  necem  rursum 
a  Uco  inlcrrognlus,  Ubi  ett  Abel  fraler  (uu$?  inqult , 
f^etcio:  numquidcustos  [ratris  mei  $um  ego  {Gen,  4.V.9): 
Quare  enim  negat  ?  nonne  patet  quod  condemnaret 
seipsum  vehcmeatcr?  Sicul  enim  ipsius  pater  se  abs- 
conderat,  ita  et  hic  ncgat :  et  post  interrogationem 
ilenim  inquit,  lfa;or  eil  eau$a  mea^  quam  ut  dtmt/- 
foivr  mihi  {Ib.  v.  13).  Sed  gentilU  haec  non  fert.  Age 
igitur  el  ad  illum  loqoamur,  et  quod  in  creatione  fe- 
cimus,  uon  Scripturis  tanluin,  sed  etiam  rationibus 
certamins  contra  illos  moventes,  hoc  et  circa  con- 
scientiam  nune  faciamus.  £ten\m  et  Paulus  hoc  mo- 
vitargumentum  adversus  illos  pugnans.  Quid  tandem 
est  quod  dicunt  ?  Non  est  nobis  pcr  se  !ex  in  con- 
scienlia  posita,  nec  eam  natune  Deus  inseruit.  Unde 
igitur,  unde,  inquam,  de  nuptiis,  de  csedibus,  de  tesia- 
nienijs,  de  depositis ,  de  proxiniis  non  opprimendis , 
de  infinitis  aliis  legcs  apud  eos  scripserunt  legisla- 
torcs  ?  Hi  quippe  pnesenles  forte  a  majoribus  naiu 
didieerunt,  et  illi  a  prioribus,  et  rursum  a  superio- 
ribus  isii  :  qoi  vero  ab  inilio  et  priini  apud  eos  lcgcs 
lulerout,  a  quo  didicerant?  annon  utique  a  con- 
scienlia?  Ncque  cnim  dicere  possent,  quod  cum 
Mose  fucrhit ,  quod  prophetas  audierint :  quomodo 
enim  qui  gcntiles  eraut  7  Scd  patet  eos  a  lege ,  quam 
homioem  fingens  Deus  ab  inilio  ipsi  posuit,  ab  hac  et 
kges  posuisse  suas,  elartcs  iiivenisse,  aliaque  omnia : 
ctenim  el  artes  sic  constitulse  sunt,  cum  prisci  illi 
suopte  iiigeuio  ad  ilbs  accessere.  Sic  ct  judicia ,  sic 
ct  pcenac  dcrmilae  suul :  quod  nempe  et  Paulus  dicit. 
Quia  eiiim  ct  gentilium  multi  contradicturi  eraut ,  et 
dicturi :  Quomodo  Deus  homines  qui  fuerunt  anie 
Mosem  judicabit  ?  non  niisit  legislaiorem,  non  legem 
tulit,  non  proplietam  paravit,  non  apostolum ,  iion 
evangclistam  :  quomodo  ab  ipsis  pcenas  eiiget?  vo- 
lens  Paulus  dcmonstrare ,  quod  a  nalura  docii  Icgem 
haberent,  et  agenda  manireste  scirent  •  audi  qiiid  in- 
quit :  Cmm  emm  gentee,  quee  tegem  non  fuibent^  natn- 
raliter  ea  quee  lcgi$  $unt ,  faciunt :  eju$modi  legem  non 
kakemiee,  ip$i  nbi  $unt  lex^  qui  o$tendunt  oput  legie 
tcriptum  in  eordibu$  $ui$(Hom.  2.14-16).  Quou)odo 
sine  literis?  JeKtmoittiiin  reddente  im$  con$den(ia 
ip$orum^  et  inter  $e  invicem  eogita(ionibu$  accu$anlibu$^ 
aut  etimn  defendeniibu^^  in  die  qua  judicabit  Deu$  oc^ 
cuUa  hominum^  ucundum  evangelium  meum  per  Je$um 
Ckritium:  ei  iterum  :  Qmcumqui  enim  $ine  legc  pecea^ 
wnni/,  tine  lege  peribuni :  H  quicumque  in  lege  pecca* 
veruHi^  per  legem  judicabuntur  {Ib.  v.  42).  Quid  est, 
Sine  iege  peribunt  ?  Non  iege  accusante,  sed  conscieii- 
lia  et  cogitationibus.  Si  vero  legem  non  babuissenl 
conscientiae.nec  ipsos  perire  peccantes  oportebat: 
qnomodo  enim,  si  sine  lege  peecaverunt?  Sed  cum  tin$ 
lege  dieit ,  non  dicit  non  habuisse  legem,  sed  nou  ha« 
httisse  legem  scriptam,  naturae  vero  legem  haboisse. 
Et  rursum  :  Glma  mUem  ei  Aoiior,  et  pax  omni  ope^ 
ranti  bonum^  Judeeo  primiim,  ei  Greuo  {Ib.  v.  10). 

5.  Haecautem  dicebat  de  superioribos  loquens  lem- 
porihus,  qoas  ante  Ghristi  adventum  foeruni.  Et  Grae- 
com  bie  voeai  noa  idololatrara ,  sed  Deum  qoidem 
S.  JoAN.  Ghrtsost.  II. 


solum  adorantem ,  Judalcamm  Tero  observationum 
necessitaii  non  deditum,  sabbatismis  dico,  et  circum- 
cisioiii ,  et  variis  puriflcationibus ;  sed  sapientiam  et 
pletaiem  omnem  exhibentem.  Et  rursum  de  eodem 
disserens  inquit :  ira  ei  indignatio,  iribulatio  et  angu$tia 
tuper  omnem  ammam  hominie  operantit  maium^  Juden 
primum  et  Crasd  {Rom.  v.  9  ).  Rursum  bic  Grxcum 
vocat ,  observalione  Judaica  liberatum.  Si  ilaque  ne« 
que  legem  audivlt,  neque  cum  Judaeis  conversaius  est, 
quomodo  erit  ipsi  ira  et  Indignatioet  iribulatio  malum 
operanti  ?  Quoniam  intus  conscientiam  habeat  incre- 
panlem  et  docentem  et  crudientem  In  omnibus.  Unde 
hoc  manifestum?  Ex  iis  in  quibus  alios  castigavit  pec- 
cantcs,  leges  tulit,  judicia  constiloil.  Hoc  igitnr  de« 
clarans  Paulus ,  de  viventibos  in  viiio  dicebat :  Qui 
cumjuttidam  Dri  eognov\$$ent^  quoniam  quitalia  agunt^ 
digni$unt  morte,  non  $olum  qui  ea  faciuut  ^  $ed  etiam 
qui  contenliunt^  faciendbne  {Rom.  1.  52).  Et  unde 
scicnint  voluntalem  Dei  esse ,  ut  qui  in  improbltala 
vivunt  piiniantur?  unde?  Ex  iis  in  quibus  alios  judica- 
hant  peccantes.  Si  enim  malum  esse  non  putes  cacdem, 
cnm  homicidam  ccperis ,  sentenlia  tua  non  punies  : 
nisi  malum  esse  putes  adulterare,  cum  Inciderit  adul« 
ter,  llbera  ipsum  a  pcena.  Si  vero  et  in  alioram  peccaUs 
leges  scribis ,  et  poenas  definis ,  et  severus  es  judex : 
qtiam  babere  possis  excusationem ,  in  quibus  ipse 
peccas  ,  dicens  tc  agenda  ignorare  ?  Moecbati  estis  ec 
tu  ct  ille.  Quarc  illum  qoidem  ponis ,  le  vero  venia 
dignom  censes  ?  Si  enim  mnlum  ncscicbas  esse  adul- 
terium  ,  neutram  puniri  oportebai ;  si  vero  alterum 
quldem  ponias ,  te  vero  poenam  effhgere  exisiimes, 
qnomodo  rnlioni  conscnlaneum  videri  poterit  eorum» 
dem  criminum  rcos  non  easdem  pendere  poenas? 
Hoc  igitiir  ipsom  accusans  Paulus  dicebat :  Exi$tima$ 
auiem  hoc,  o  homo ,  ^tii  judicae  eo$  qui  talia  agunt^  H 
faciae  ea ,  quia  (u  e/fugiee  judicium  Dd  (  Rom.  2.  3). 
Non  est  iia  ,  non  est ;  ex  judicio  enim  quod  iii  allum 
prolulisti ,  ex  boc  le  Deus  tiinc  judicabit :  non  cnim 
profcdio  tu  quidem  justus  ,  Deus  autem  injnstus.  Si 
enim  non  despicis  aliom  ii^oria  alleetom ,  qoomoda 
Deus  despiciet  ?  si  tu  ecirrigis  aliorum  peccala ,  quo* 
niodo  tc  Deus  non  corriget  ?  Sl  vero  non  tlbi  staiim 
poenani  infert ,  nc  ob  boc  conHdas ,  scd  time  magis. 
Sic  ct  Paulus  jussit  diccns  :  An  dividae  boni(ati$  eju$ 
etpadendte  et  longauimitade  eontemni$^iqnoran$  quoniam 
bettignita$  Dei  ad  poemtendam  te  addudt  {Rom.  2.  4  )  ? 
Propterea  enim  tolerai»  non  ut  pejor  fias ,  sed  ut  poe- 
nitentiam  agas ;  si  vero  noii  vis ,  majoris  matcria  ul-> 
iionis  tibi  est  Dei  longanimitas  sine  poeuiteniia  pcr* 
manenti.  Et  lioc  quippe  dedarans  dicebat :  Secundum 
auieni  duridam  tuam  et  impeemtene  cor,  theeaurizae  tibt 
iram  in  die  vree  ei  revelatiomt  ju$ti  judicii  Det ,  qui  reddei 
unicuique  ucundum  opera  ejue  { Rom.  8.  5.  6 ).  Que- 
niam  igitur  cuiqiie  sccundum  opera  reddit ,  et  legem 
propterea  nobis  naturalem  indidit ,  et  scriptam  posi« 
modum  dedit ,  ui  poenas  exlgat  peccatorum ,  et  recte 
agentes  coronet :  multo  itoque  studio  tamquain  ail 

1  Alii,  a$$enUiml.  Infra  vod ,  ptmiafiriir,  sav.  addii  ia 
inargine,  morte. 

(Cinq.J 


135  S.  JOANNIS  CHRYSOSTO»! 

iremendum  cony^turi  Jttdicinm ,  acliones  no^lrns 
dispensemas.sdenies  ^uod  nullam  «sseqtiemnr  tc- 
niam ,  ti  post  natnmlem  et  scripum  legem  et  dociri- 
nam  tantam  ct  admonilioiiem  assiduam  salutem  no- 
^lrnrti  n^ligamus* 

6.  iterum  dejwramenH$.  —  Yelo  itaque  mrsum  de 
jiiramentis  vobis  loqui,  erubesco  aulem.  Mibi  quidem 
grave  Aon  est  die  nocteque  eadem  vobis  dicere;  sed 
limeo  ne  poatqiuunTos  bis  multis  diebus  admonuero, 
mallimi  torporemvestrnmdamnabilemostetidam,  qui 
in  negotio  tam  facili  conlinua  egeatis  admonitione. 
Hec  tanlom  erubesco ,  sed  et  timco  vobls.  Assidua 
namque  doctrina  adverlentibus  salularis  quidem  et 
milis,  torpentibus  vero  damnosa  cl  periculosa.  Etenim 
quanto  quis  sspins  audierit,  tanto  majorem  ullionem 
aitrabet,  non  facicns  quae  dicuntur.  Iloc  igitur  et  Ju^ 
d;vis  improperans  dicebat  Deus  :  If i<t  ffraphetat  meoi 
exeurgeni  diluenlo ,  et  emitteHt ,  neque  ric  exaudittit 
{ Jer.  19.  d. ).  Nos  neoipe  ei  mulla  soUicitodinc  hoe 
facimus ,  sed  timemns  ne  in  die  illa  tremenda  obsit 
tobis  omnibus  bxc  admonitio  et  boc  consilium.  Cum 
enim  et  bonum  opus  sit  facile»  et  qui  assidue  commone- 
faciat  non  desit ,  qoid  poterimns  in  cxcusationem  di« 
cere?  vel  quae  nos  ratio  ab  uhione  eripiet?  Dic  nempe 
mihi,  81  argeutam  abs  te  muiuam  dari  contingat,  an«> 
non  semper  debitori  occurrens  ipsum  mutul  commo- 
nefacis  f  Hoc  el  nunc  fac ,  ei  quisque  pulet  aigentiim 
albi  proximum  debere ,  higus  scilicet  mandati  exple* 
Uonem »  et  ocearreos  solotionis  tpsum  commoneai « 
sciens  non  parvnm  nobls  repositum  esse  pericoloro^ 
fratrmn  coram  non  agentibus.  Pro|)terea  et  ego  eadem 
dicere  non  desisto  :  timeo  enim,  ne  illa  die  aodiam  : 
tmftrobiterve  et  tegnitf  oportebat  te  erogare  argentum 
meum  nummulmit{  Mattk.  35.  26.  27;.  Ecce  erogavi^ 
non  semel,  oeque  bis,  sed  sxpius ;  vesinim  vero  reli* 
qnom  est  fosnos  redd^re  :  usura  vero  ^st  auditae  mo- 
nitjonis  per  opera  exhibitio  :  eteoim  doniinica  suni , 


\nCIHP:P.  CONSTANTINOP.  156 

qiinc  nnttiio  dantur .  Ne  igitur  negligentcr  sn<;cipiamus, 
s^^d  cum  diligeniia  deposilum  coniineamus ,  ut  cum 
tniilia  negotialioiie  ipsum  lllo  die  reddamus.  Nisi 
cnim  el  alios  tn  idem  offlciam  induxeris,  audies  ve- 
cem  iltam,  quam  audivit  qni  talentum  defodit.  At  vo- 
bis  ne  eveniai  hanc  hiidire,  sed  aliam  vocem  quam  ci, 
qui  negoiialus  ^rat,  reddidit  Christus,  dipens  :  Euge^ 
terve  bone  et  fidelit ,  quoniam  tuper  pauca  ptttti  fidelit^ 
tupra  multa  teconttituam  (Matth.  25«  21 ).  Ilanc  aul<'m 
audiemus  vocem ,  si  idem  quod  ille  sludium  exliibue- 
rimus ;  ideni  vero  stodium  praeslabimus,  si  boc,  quod 
dico ,  fecerimus.  Cum  adhuc  fervens  est  aiiditus  in 
vobis,  egressi  exhorlamini  inter  vos :  ei  sicul  disjiin- 
gimini  quisque  cum  salutatione,  sic  cum  admonitione 
quisqne  domum  recedai,  et  dicat  proximo  :  Considera 
ei  recordare ,  quomodo  mandatum  custodias :  et  om- 
nino  superabimus.  Cum  cnim  ctamici  te  dimiserint 
cum  tali  consilio,  et  domum  profecium  rursum  eadem 
oxor  admoneat,  el,  cum  soli  esiis,  oratio  nostra  vos 
contineat ,  celeriter  hanc  consuetndinem  improbam 
expellemus.  Novi  quidem  vos  admirari  quare  tantum 
de  hoe  mandato  sludiuni  faciam ;  verohii  adimplete 
mandaiom,  et  tunc  dicam.  Inierim  quippe  illud  dico , 
legem  esse  divinam  lioc  mandatum,  et  ipsuni  trans- 
gredi  non  esse  iuium ;  si  autem  impietum  videro,  et 
aliam  vobis  causam  commemorabo  hac  non  niinoremt 
ut  discatis ,  me  jure  pro  hac  lege  sludiiim  exhibere. 
llestat  vero  jam  per  suppUcationem  sermonem  absol- 
vere.  Unanimiter  igltur  omnes  dicamus :  Deus  nolena 
tam  inortem  peccatoris,  quam  ot  converatur  et  vivat, 
ei  hanc  et  alias  lc^es  omnes  nos  exsequutos  dignare 
sic  assistere  iribiinali  Chrisii  tui,  ut  fiduciam  multam 
nssequuti,  in  regiium  perveniamus  ad  gloriam  tuam  : 
quouiam  te  decet  gloria,  una  cum  unigenlto  FUio  tuo 
ct  sancto  Spiritu,  nonc  et  semper,  ei  in  sscula  san^U' 
lorum.  Amen. 


•ilATIMUM  AOtlO  AmniG  kt  DBUM  1>B  ■UTAHONB  TniaTIUW   :   BT  G01UfBM0R4T10  BOnUM^  Qm 

ntonm  «BomoirBM  BAn-iTt)  PdBiVAg  lubh&iit.  simiutbr  nunauB  B»onno  ob  noMiiiis  crba- 

tlO!fB,  BT  XiUOft  LBGBM  AGCBPBRIT  H ATURALBM   :   ET    DB    lURATfDI  G05SUBTUDINB    RADIGITUS 
tOLLBlf1>A  K 


R0BIL1A  xni. 
1.  Ab^erfi  pfinciplo  et  iisdem  procemiis,  qoibos 
heri  et  nodios  lertios  ccspi,  et  hiHtie  inelpiam :  dicaM 
el  nune :  Benedicios  Dens.  Qoalem  praeteritam  vidl^ 
nnislBfiainqoartamf  etqoalem  nonc  videmos  prae- 
8eiitem?q[oanta  hiiK6  obscorilas  loncentt  qoimia 
noBc  in  fMsteU  mnqoitllH»?  Eodem  die  tremeftdoni 
In  fMMt  tribiOBal  iflod  H  omffiom  cMda  concimsh) 
ei  mm  feeHjllem  nthllofisse  melforem ,  ii6n  radHs 
elMineliB,  MMrirlsilliii  ei  timore  ocolos  ofliiscaniibos 
^Mroe.  Ui  Igllar  «t  ncn  m^iorem  capiamos  volopta- 
fMO  t  paoca  eomm  qo«  tunc  aedderunt ,  eommemo^ 

i  «  SavO^  aeeeperit  naturatem  per  coqnitkiiem  agendO' 
rumamm  ftgindmun;  ef  de  fitrmidi  conmetudme  tol- 
ienda. 


rare  tolo.  Bt  tobis  eniili  et  pesterli  omnibos  utilem 
borum  esse  Tideo  narraiionem  :  qoooitm  ei  de  nao- 
fragto  sefvalis  jocondom  esl  floctuom  memintssse  et 
tempe^laiis  et  venlorom ,  postqiiam  in  porlom  navi- 
gorint;  ei  morbedelenlispeifratomestposiaegriio- 
dinem  febres ,  per  qoas  pene  td  mortem  veneront , 
aHis  narrare.  Gnm  entm  gmtia  prMteriertoi,  volupta- 
tem  iiabet  eorom  commemoratio,  anlroa  non  aiftptios 
fbrmidiinte,  oed  majorem  capiente  delecuiionem. 
Praeteriiomm  eiiim  memoria  maloronfi»  praesenterti 
tranqoillitiitein  .^ceRratias  KostandVtti  ^ihibM. 

Coneterfmtio  AHH^efmeirHm  M  pertfUkMime  de  •(a- 
Mt«  mrttf.  —  l^tqoam  eiilm  civHiils  «najor  pari . 
pr»  itmore  et  comminathHie  itla  ad  desena  «i  faooes 
moniium  ei  occulia  locontm  iriosmigriVit ,  meta 


!5» 

ipsos  undiqQe  cogenle  *:  et  Tncnft  mvlieribtis  mni 
dorous ,  Tacuiini  Tirts  fomm  ,  vix  ntilem  diio  vd  tres 
enntes  in  medio  Bimnl  Tidehnntnr ,  ct  ipsi  (nmrrnMm 
aDimati  mortui  circumenntes ;  abitKimHs  in  forum  jn- 
dicJale  gesiorum  flnenr  visuri :  ci  coilecias  civiiail» 
reliquias  cementes,  illud  Omnlnm  maxime  atlflnrati 
fwmos ,  quod  multitudine  drca  forcs  mora  tie ,  tam- 
quam  praesente  nemine,  silentium  erai  profundl^- 
mnm ,  omnibus  Intcr  sese  resplcieniibus ,  ei  ncmine 
assistentem  Interrogare ,  aut  quidquam  audire  ab  rilO 
aodente.  Proxfmnm  enlm  qnisqufe  sus()eclum  li^bebnt: 
quoniaiA  tirolli  jam  tnrxYer  dfniieto  spemex  niedio  raptt 
foroinliis  coercebohtvrr :  et  onmos  pari4er  In  cslum  upl* 
ciebamus,  et  manus  exicndel)anius,curo  stlentio  supeme 
subsidium  exspeclanies,  ei  Deo  snppHicantes,  otjudi* 
candis  adesset,  et  JudicaDlium  Corda  iftulceret,  et  niitem 
faceret  sententiam.  Et  sieul  qui  naufragantes  a  lerra 
Yident,  accedere  quidem  ,  et  manum  porrigere  ,  td 
aenimnam  relevare  noB  possunt ,  com  undis  arceatr* 
tor  :  extrinsecns  autem  ab  fpsis  littoribus  manns 
enendentes,  et  lacrymantes ,  Deum  orant  ut  assistat 
floctaantilms  :  ita  et  hic  tacite  omncs  menle  Deurn 
invocabant ,  petentes ,  ut  ad  trtbunal  velut  in  fluctns 
addttctis  manum  porrigeret,  nec  sineret  nnvtgtum  sub- 
mergi,  nec  in  extremum  tiaufragium  judtcantium  sol- 
veret  judieium.  Et  haH;  quidem  eirant  pro  foribus :  post- 
quam  vero  inicriorem  aulam  introi  vimus,  mrsos  alia  hls 
terribiilofa  vidhnos,  milites  armatos  ensibus  et  clavis, 
et  mntlan  uiterius  judicantibos  qiiictem  praestania. 
Qooninm  enim  neeessarii  Hlorum  omne»,  ei  uxores, 
et  matres,  et  fUiae ,  et  patres  ante  fori  janoom  constl- 
teram ,  ni  si  eveniret  quempiam  ad  mortem  doci, 
nemo  «ramn»  spectacolo  accensosi  lumolfom  et 
tnrfanilonem  ollam  foceret ,  omnes  procnl  arcebant 
ndlites,  Ipsoram  mentem  pavore  praeoccopantes. 

Mherablle  tpeetaeulum.  —  Qiiod  aotera  omnitini 
maxime  mlaerabile ,  maier  et  soror  cnjosdam  ,  qui 
intiis  jndicabator,  ad  ipsa  jiidicaniium  vestlbula  jace» 
banl,  9t  humisternentes,  et  commune  omnibus  fnct» 
dTcnmstantibiis  spectaculum  ,  oculos  veia(9c,  et  ran- 
tnm  dumtiixat  erabescentes,  quantnm  calamiiatis 
neeeMitas  permittebat :  neque  aderat  Ipsis  ancillnla, 
non  vicina,  non-amfca,  non  olla  necessnriaram  alia, 
sed  sobe  vili  amieto  In  medlo  toi  mililnm  posiuo,. 
per  hfHnum  se  (rahentcs  ch>ca  ipsas  fores ,  iis ,  qoi 
intus  jodicabanlur,  gravioria  p:)Uebantur  ,  carnineum 
vocem  aodientes ,  verbcrum  sonilum  ,  vapulantium 
loctom,  tremendas  judicanlium  minas,  ci  dtim  singull 
flagellarcntor,  gravioribus  qtiain  iili  *  doloribus  hft 
eonficiebantnr.  Qnoninm  enim  in  aliorum  tesiimoniis ; 
de  cnminom  dcc1arationepericliiai)atnr,  slcubi  quern* : 
piamflagellari,  ut  reos  dicerei,  scnticbani,  et  ululare, 
in  ca^lum  rcspicientes  Dcnm  orabnnt  ul  llli  forlHo  | 
dinemet  loierantiam  daret,  nenecessariorum  suorum  > 
salosproderetur  per  aliorum,  acrem  verbcrum  dolorem  • 

ferre  non  valenliom ,  tnfinniuttcm  :  ei  liile  quid  rar^', 
.sum,  quale  flucloantibus  solet,  accidelKit.  Sicui  enlm' 


*  5ics«vfl.  Morel.  el  Monteftle.,  pro,  quam  iUi,  legcnint, 
iTtam  fiuqelUtii* 


AD  PO!>ULUM  ANTtOafeNOII.  BlMML.  Hll  IS» 

im ,  81  quando  imdae  impetmn  tMbanC  «mlim  tninr-i 
geniem ,  panlatim  ereseentem  et  navem  8iibmergel<n> 
ininaMem  ,  etlam  prlooqaam  Ipsi  praplor  Bat ,  pnn 
timore  ceo  mortoi  snnt :  alc  et  fNiesi  qnando  veeen 
eft  nlolatos  midiebtnt  enritti ,  vertl»  m  hi  tormenfls 
ratlseenies  qtri  cesiimonimn  dicere  oogelKintHri  cnii* 
vnt  necesssriormn  aliqnem  dieerem^  inflnkas  SHto 
oeote  moncs  videbant.  Et  erat  cnrnere  inios  (fir-^ 
menia  ,  eiira  tormenta  :  illos  ncmpe  cartiifices ,'  hr.n 
vero  naior»  torquebat  imperiom  et  visecram  com^» 
pasMo  :  iMos  htdos,  foris  loctns  :  intus  reonnnv 
forls  necessnrioram.  Imo  vera  non  ipsi  (anMm,  se4 
et  Ipsi  lodlces  eorde  litgebant,  et  omnibtis  gro» 
vlora  patiebantor ,  tam  aeerbs  calamita^  ministrai^ 
Gonctl. 

2.  Ego  aotem  assidens  e(  hftc  cernens ,  qood  nm^ 
tieres  et  virgines ,  (hahnnis  assoelse,  nonc  cuniiWiiie 
cunetis  spectacoiam  fMm  essent ,  et  molH  assuc<d§ 
slrnto ,  terram  pra  strato  iranc  hab^nt ,  et  nttpef 
tantum  nactte  obsequium  ancHlolarom ,  eimochordm 
et  reliqose  omnis  pompse  ,  ntmc  omnibos  Hlis  prfvatae 
ad  omninm  pedes  prosteraerentur ,  singulos  orantes 
ut  allqnid  jndhnindls  pro  facultate  sua  in  auxiMtmif 
conferrent ,  et  simnl  omnes  allquid  miscricordix  rt^ 
tribuereiTt ,  illud  dixi  Salomonis  :  VanUia  mniiattim^^ 
et  omnia  vanitas  {EccH,  1.  2.7).  'Vidcbnm  enlin  ^ 
hoc  ipsom ,  et  nliud  oractihim  Ipsis  rebirs  complG- 
tum,  ncmpe,  Omnii  ghria  hominlt  tanquam  pot  fieni^ 
eleeatum  est  f<enum ,  ei  eeeidit  /lot  {I$M,  40.  6.  t). 
Eteniin  divltitelonc  et  nobilitas ,  claritns ,  et  amicO* 
ram  parrodinium  ,  ct  cognado,  et  omnia  vitx  adjo- 
mentajnihili  erant,  peccato  ei  iniquilate  commissa' 
omnem  hnnc  opem  subvertente  :  et  sicut  avicularum 
mater  pnllis  subbtis  veniens,  et  nidum  Inancm  cofn- 
periens ,  suos  quidem  pullos  captos  eripere  non  po- 
test ,  venatoris  antem  manus  circumvolans ,  per  hde 
ipsum  dolorem  suum  demonstrat :  slc  et  illne  miiliereii 
tunc  faciebant,  rnptis  sibi  doino  flliis,  et  inierius  tam- 
qiiam  in  rete  quoddam  vci  laqtieiim  arreptis ,  acce-^ 
derc  quidem  et  eripere  cnplos  nun  poterant :  scd  circs' 
fores  ipsas  se  volutando ,  liigendo  ,  gcmendo,  cl  spi'- 
ciiialoribus  propinquare  tentnndo  dolorem  dimon-  • 
strabant.  Hacc  cquidem  lunc  aspiclens ,  in  illius  tre-* 
mendi  judicii  cogilalionem  veiii,  el  intra  me  dicebnm : 
Si  nunc  ab  hominibus  judicantibus  noii  mnicr ,  noit' 
soror ,  non  pnter ,  non  alius  quispiam  ,  licel  a  pcrpe- 
tratis  iminunis,  reos  eripere  potesl,  quis  in  tremcndo 
Chrisli  judicio  nobis  adstabit  judicandis?  quis  in' 
vocein  eruropere  aiidebit?  quis  nbduclos  ad  iiitolcrn- 
oilcs  illas  poenas  eriperc  valebit?  Aiqui   civitntis' 
primates,  qui  tunc  judicabahtur ,  crnnl,  et  ipsuin  no- 
bilitatis  caput.  Altamen  Ixti  fbissenl,  si  quls  eis  con- 
cessisset,  ut  amiltcntes  omnia,  ei,  si  oportercl,  ips:!ni 
liberiatem ,  priesemi  viia  potireniur.  Die  vefo  Jarfl 
exacto,  pirofundissinioqnc  faclo  vcspere  ,  cuui  j4idiclt 
flnis  exspectarelur ,  in  majori  drani  onincs  anxictati); 
el  a4)eo  |ietebant  dilatloncm  aliquninei  prorogatlo- 
;  nem  fieri ,  et  judicantium  aninio  immidi ,  ni  nd  lin- 

peraloris  senienliam  referrent  cxquibliortim  cngnitin- 


IS9  S.  JOANMS  CHRTSOSTOIII 

Beai  :  fore  enim  forUssis  aliqiiod  bonum  cx  bac 
dSIatione.  El  eommonos  a  populo  aopplicaiiones  ad 
y  bentgnas  Dei  aures  emiilebaiitur,  ut  servarei  reliquias 
dfltalis»  nec  ipsam  a  fumiamentis  peniius  eveni 
sineret.  Nec  videre  licebat  quemquam  non  haec  com 
lacrymis  clamantem  :  verumumen  nihil  eorum  judi- 
cesinterius  causas  audienles  lunc  inflexit ;  sed  unum 
soium  respiciebant ,  ut  diligens  commissorum  quae- 
stio  fleret,  et  postremo  catenis  ipsis  iiijeciis  in  car* 
cerem  p^r  medium  forum  agebaiit ,  homines  equos 
4omi  alenips,  bravia  proponere  solitos,  aliaque  innu- 
nera  vajenies  dariora  nuroerare  oflQcia  :  bona  publi- 
cabant,  el  in  omnium  foribus  signacula  cernere  lice- 
baL  £t  bomm  uxores  palcrna  donio  ejectas ,  singula) 
illod  uxoris  Job  pcr  opera  implebanl :  domum  ex 
domo  et  locum  ex  loco  circumibant ,  diversorii  in- 
digentea  :  nec  cDim  hoc  ipsum  erat  ipsis  facile  re- 
poriret  unoquoque  lunenle  et  tremeiite  quempiam 
reonim  nece$sariorum  suscipere  et  curae  babere. 

Cakmdlai  &d.  tiriiUem  ducU.  —  Yerumlamen  tot 
ilhi  passi,  omnibus  bis  conienii  eranl ,  quoniara  vita 
noD  excideranl  pKesenii :  ct  ceque  pecuniarum  mul- 
cta  f  neque  ignominia ,  neque  Unla  Iraduciio ,  neque 
quodcumque  aliud  hiijusmodi  ipsos  mordebat.  Gala- 
niutis  enim  magniludo,  et  majora  his  patiendi  ex- 
apecutio,  corum  aniinos  philosophari  Unlum  eflecit : 
et  tunc  discebant ,  quam  facilis  sit  nobis  virlus,  pro* 
divis  et  expedila ,  et  quod  per  nostrum  dumUxat 
n^lectum  laboriosa  res  esse  videalur.  iii  enim  qui 
paulo  ante  modicarum  mulctam  pecuuiarum  non 
«que  tulerunt,  majore  pressi  formidine,  cum  omnia 
8oa  aniibissent ,  ac  si  thesaurum  invenissenl ,  sic  se 
habebant,  quoniain  animam  non  perdideranl.  Iiaque 
si  fulune  sensus  gebennae  nos  teneret ,  ct  inlolerabi- 
les  ilias  cogiiaremus  pcenas ,  etiamsi  rero  et  animam 
et  oorpus  Dei  lcgibus  Iradidissemus ,  non  doleremus» 
scienies  quod  majora  lucrabimnr,  a  fuluris  malis 
liberalionem.  Forie  cor  vestrum  non  parum  dicto- 
rum  dcploralio  moliivil ;  scd  ne  fcralis  xgre  :  cicnim 
quoniam  subtiliorcs  sum  aggressums  senteniias,  et 
moliioris  indigeo  meniis,  hoc  feci  de  induslria  :  ul 
narraiioiiis  liinore  mens  vesira  omni  torpore  excusso, 
fib  omnibus  exsurgens  viix  curis ,  muiu  cum  faciii- 
Ute  in  anim»  profundum  dicendorum  virlutein  de- 
roitut. 

3.  Salis  igitiir  et  prius  nobis  sermo  demonstravit, 
vnod  naluralis  nobis  sit  iiisita  lex  bonorum  ei  con- 
laariorum  :  ut  auiem  manifedtiur  iiobis  fiai  dcn:on- 
slralio,  in  e:idein  ei  hodie  scnnonum  niateria  itcrum 
desudabiinus.  Nain  qiiod  ab  initio  Dous  liominem 
flngens ,  utraque  dignoscenicm  fecerll  ipsum ,  dc- 
monstrant  omnes  homincs  :  oum  pcccamus  cniin 
eliain  subdilos  vereinur ;  el  sxpc^  dominus  scorlum 
adiens,  poslea  scrvorum  quempiam  inodesiiorum  in- 
tuitus  erubuit ,  et  ab  liac  improba  via  rece§sil.  Rur- 
sum  cnm  alii  nos  nominibus  vilia  nosira  indicanlibus 
coropeiiant,  conuiroeliaiii  id  esse  diciinus  :  et  si  a^re 
feramus ,  in  judicium  eos  qui  id  fecerunt  irahimus. 
^U  scimus,  quid  vilium,  quid  virlus  sit. 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  140 

Legei  cariUUu  erga  ffroxmum.  —  Hoc  quippeipsum 
et  Gbristus  declarans ,  et  demonstrans  se  nibil  no- 
vum,  aut  uostram  transcendens  naturam  sancirc,  scd 
id ,  qood  a  principio  conscientiaD  indiderat  nostrx, 
post  mulus  ilias  beatitudinos  iu  diccbat :  QtuB  vhUU 
tcf  faciata  vMt  hommu^  htec  et  voi  facUe  iptn  {Matth. 
7. 12).  Non  opusestmultissermonibus,  inquit,  neqiie 
prolixis  legibas,  nec  varia  doctrina :  volunUs  tua  sit 
lex.  Yis  beneficia  capere?  coofer  benencium  altcri. 
Yis  mlsericordiam  conseqoi  ?  miscrere  proximi.  Yis 
laudari?  lauda  alium*  Vis  amari?  ama.  Yis  primas 
habere?  concede  illas  prius  alteri.  Tu  sis  judcx,  lu 
sis  vits  lux  legislator.  Et  rursum  :  Quod  odisU ,  o/it 
ne  facia$  (Tob.  4. 16).  Per  hoc  quidem  a  malo  fiigam 
indudt ,  per  illud  autein  virtuiis  operaiionem.  Quod 
odis/f,  alHnefacias.  Odisti  conlumeliam  pati?  ncalium 
afficias  conlumelia.  Odisii  invidiam  pati  ?  neqiic  tu 
alteri  invideas.  Odio  habes  falli?  ncfiue  tu  f:Ulas 
alium.  Et  vero  iii  omnibus  generatim  si  hxc  duo 
verba  reiineamus ,  aiia  disciplina  non  indigebimus. 
Virtutis  enim  cognitionem  indidit  auims  nostrx, 
actionem  vero  et  emendalionem  volunUti  uosir» 
concessit.  Forlassis  obscurumest  quod  dicilur :  igi- 
lur  id  ipsum  manifesiias  reddere  conabor.  Ut  scia^ 
musqood  bonum  sittemperantia,  non  opus  haberous 
verbis,  neque  doctrina  :  nam  in  naiura  cogniiiouem 
hanc  babemus ,  nec  opus  est  cum  laboribus  aut  fali- 
gationibus  circuroire  et  quxrere  an  bonum  sit  leni« 
peranlia  ct  utile  :  sed  comrouni  isenlentia  omnes  lioc 
confitemur ,  et  nemo  dubiut  de  virtute.  Sic  ct  adul- 
teriuin  malum  esse  puUmus,  et  neque  hic  laboribns 
ei  discipHiia  nobis  esl  opiis ,  ut  peccati  hujus  malitia 
noscaiur,  sed  omiies  in  bujusmodi  senieiiliis  sumus 
per  nos  ipsosdocti,  et  virtutein,  licet  ipsaro  nos  obea* 
mus ,  commendarous  :  sicut  vicissim  viiium ,  licel 
operemur ,  odirous.  £t  boc  fuit  maximum  Dei  bene- 
ficium ,  ut  conscientiaro  quidein  noslram  et  volunU- 
lem,  ct  jam  anteactionem  virluti  appiicarci,  infesiam 
autem  rcdderet  improbiUli.  Sicut  igilur  dixi,  liorum 
quidein  aroboruro  cognitio  oronium  hominum  con- 
scieutix  insita  cst ,  nec  ullo  iiidigemus  prxceplore 
ad  hxc  discenda;  emciidatio  vero  laboribus,  voluii- 
laii  ei  studio  data  est.  Quare  Undero  ?  Quoniain  si 
tolum  naiurae  tribuisset,  sine  coronis  et  prxmiis 
fuissemus  :  et  sicut  bruu  virlulum  quas  habent  a 
natura,  merccdem  aul  laudem  capere  non  debent,  sic 
neque  iios ,  si  horum  aliquid  habuissemus.  Nalurae 
eiiim  munera  non  habentium ,  sed  datoris  suni  laus 
et  coromeiidatio.  ideo  igiiur  non  lotum  ualuras  per- 
misit :  ac  rursum  volunutem  loium  pondus  susci-> 
pcre  non  concessit ,  ei  cognitionis,  et  cmendaiionis, 
iie  a  virtuiis  laboribnsabhorreret;  sed  dicUt  quidem 
ipsi  conscieniia  quae  sunt  agenda ,  ad  operationcm 
vero  ipsa  de  suo  labore  afferu  El  quod  bonum  qui- 
dem  sil  moderate  vivere,  sine  iabore  noviinus  :  na- 
turalis  enim  est  cogniiio;  temperantiam  vcro  iion 
possumus  exercere,  nisi  laborantes,  et  cupiditatcm 
refrxnantes,  multumque  subeuntes  laboris.  Non  enim 
hoc  quoque  nobis  adesi  a  natura ,  sicui  cognitio ,  sed 


I4i  AD  POPULUM  ANTiOCBfiNUil.  HOMIL.  Xllt 

opas  habet  s^litele  el  slodio.  Nec  solum  ila  nobts 
pondus  leTtvit,  sed  et  alio  modo  rursos  ipsorum  mc- 
riioram  quapdam  naturalia  iiobis  ess,e  sinens.  Etenim 
Qn.i  curo  iis  qui  contumeiiam  paliunlur ,  indignari, 
narunle  omneg  babemus  ( statim  quippe  infestanti- 
bus  elBcimur  inimici ,  licct  ipsi  nibil  simns  passi),  et 
gratulari  defensione  etauxiliopotienlibus,  et  in  alie- 
nis  caiamilalibus  aflligi,  et  cariute  mutua  delectari. 
Elsi  CDim  rerum  casus  simultatem  quamdam  inducere 
tideantary  babemus  lamen  communem  inter  nos 
amorem.  Et  boc  quidam  sapiens  inuuens  dicebat : 
Onme  ttmmal  amat  99^  stmt(e,  d  komo  ffraaimum  tuum 
(EceH,  13. 19). 

4.  Mulios  autem  et  alios  prster  conscientiam  prae- 
ceplores  nobis  Deus  pracposuit :  etenim  patres  filiis» 
ei  dominos  servis ,  et  viros  oxoribus ,  et  doclores 
discjpulis,  et  legisiatores  et  judices  subdiiis,  etami- 
cos  amicis.  Sxpe  vero  et  ab  inimicis  non  minus  la- 
*cramur ,  quam  ab  amicis  :  com  enim  nobis  peccata 
exprobravcrint ,  etiam  inviios  In  ipsorum  correctio- 
ncm  cxcitant.  Tot  auiem  doctores  nobis  praeposuit, 
ut  faciits  nobis  utililatis  inventio  et  reparaiio  fierel, 
maliiiudine  ad  id  compelleDtium  non  permiltenle 
nosabiis,  quae  nobis  expediunt,  excidere.  Etenim 
si  parentes  contemnamus,  magistratus  limentes,  eri- 
mus  onmino  mitiores  :  et  si  illos  in  peccatis  despi* 
ciamus  ,  numquam  conscientiae  increpationem  effa« 
gcre  possumus  :  et  si  banc  aspernemur  et  repella- 
rous,  muUorum  opinionem  timenies,  meliores  erimus ; 
si  ad  hanc  uon  erubescamus ,  insilus  legum  timor 
vel  inviios  nos  castigare  poierit :  et  eos  qui  juvenes 
snnt,  magisiri  et  patrcs ,  adultos  vero  legislatorcs  et 
principes  in  curam  suam  sumenies  componimt :  ser- 
vique  segnius  se  liabentes  el  a  supradicti^  el  a  do« 
minis  necessitaiem  modesiioe  servandae  babent,  et 
mulieres  a  viris ;  et  mulli  undtque  generi  nostro  murl 
sont ,  ne  facilc  iu  vitium  diiabamur  et  cadamus.  Ad 
bxc  aulero  omnia  ct  apgriludines  et  negolionim  pres- 
snrae  nos  docent :  eteniin  el  paupertas  cohibet ,  el 
roulcta  casiigat,  etpericulum  corripit,  el  mulla  alia 
biijusmodi.  Non  terret  te  paier?  nec  magister?  iion 
princeps  ?  non  legislator  ?  non  judex  ?  non  le  con« 
fondit  amicus  ?  non  te  mordet  inimicus  7  non  casligat 
domiiius?  non  doccl  mariiiis?  non  corrigil  conscien- 
lia?  Scd  corporaiis  aegriiudo  superveniens  sxpe 
omnia  corrcxil ,  el  roulcia  audacem  fecit  humanio- 
rem  :  quodque  profecto  majus  cst ,  non  laulam  no* 
bis ,  sed  ei  aliis  accidchlia  mala  magnopere  nos  ad- 
juvare  consucverunt :  el  ipsi  grave  nii  passi ,  alios 
vero  puniri  conspicaii ,  non  minus  illis  castigali 
samus. 

ildrerftis  juramenla,  —  Uoc  el  in  benefaciis  quis 
viileat  cvenire  :  sicul  cnim  dum  puniunlur  mali,  alii 
nicilorcs  cfliciuulur  :  sic  bouis  bene  se  gerenlibus, 
muUi  ad  similcm  sclum  iuducuntur  :  quod  et  in  ju- 
ramenlorum  fuga  contigU.  Mulli  enim  alios  intuiti 
malam  deposuisse  jtirandi  consuetudinem ,  studium 
imliali  siinl,  pcccalumque  vicerunt :  propu^rea  ct  nos 
proinptnis  iierum  eamdcw  tangimus  admonitioiiem. 


Itt 

Nemo  enim  mihi  dicat,  Muld  correcii  suut :  boe  non 
est  qiiod  quxritor,  sed  ul  onmes.  Donec  hoc  tidero, 
respirare  non  possum.  Pasior  llle  cenuim  oves  ba* 
bebat,  et  una  amissa,  non  sensit  de  nonaginta  novem 
salutedelecuiionem,  donec  perdiiam  invcnit  et  gregi 
restiluU  {Maiifu  18. 12. 13).  Noncerniset  incorpore 
hoc  fieri?  si  enim  vel  unguem  solum  offendentcs 
subvertimus,  totom  corpus  membro  condolct.  Nc  igl- 
tordicas,  Pauci  quidam  relicti  sunt,  qui  non  siinC 
correcti ;  sed  illud  considera,  quod  isti  pauci  tion  cor- 
recti  multos  cornimpant  alios.  Elenim  et  apud  Co- 
rintbios  unus  erat  fornicatus,  ei  tamen  lia  gemebat 
Pauliis,  lamquam  lola  perdita  civiUite  (1.  Cor,  5) : 
et  merilo;  sciebat  cnim,  illo  non  correclo,  vitium 
serpens  et  alios  omnes  invasurum  esse.  Vidi  nuper 
in  judicio  vlnctos  et  per  medium  forum  abducuia 
illos  illustres  viros  :  et  quibusdam  contumcliae  exces- 
sum  admiranlibus,  nihil  admlrari  oporiet,  dicebanc 
alii :  ubi  enim  damoatlo,  dignitiis  niliil  prodesi.  Non- 
ne  igilur  muUo  magis,  ubi  sit  impieUs,  nibil  dignius 
adjuvat  ? 

5.  Hxc  igitur  cogiunles,  nos  ipsos  excitemos  :  nisi 
enim  siudium  adliibuerilis  voa ,  a  nobis  omnia  agon- 
tiir  superflua.  Quid  iU  Undem?  Quoniam  nonsicit 
reliqoae  artes ,  iu  est  magislerium.  Argenlarias  enim 
faber  qaalecomque  vas  excuderit  et  reposuerit,  tale 
posUridie  reversos  ilerom  inveniet  :  et  aerarius  d 
marmorarius  et  artiflcum  quisque  qoala  propriofli 
opas  dimiserit,  Ule  rorsum  recipiet.  Circa  nos  Tert 
non  iu,  sed  contrarium  omnino  :  non  enUn  inanU 
inaia  vasa,  sed  animas  cudimus  rationales.  Ideo  noa 
Ules  vos  invenimos,  quales  reUnqoimus,  sed  posl- 
quam  susceptos  multo  labore  reformaverimos  etcor- 
rexerimus,  et  effecerimus  ferventiores»  egressos  ne- 
gotiorum  circumsUntia  vos  undique  circumcurreni 
rursom  perverlit,  et  inajorem  nobis  pncbet  diffieul- 
Utem.  Idcirco  supplico  et  oro,  manom  porrigatls,  ec 
quantum  ego  bic  ad  correctionem  vestram  studioni 
facio,  untom  vos  hincdigressi  circa  salotem  vestrnm 
cann  demonstretis.  Ulinam  posset  fieri,  ul  ego  pro 
vobis  bene  mererer,  et  meriloram  bravia  vos  cape- 
retis*;  iiecuntum  vos  vexassem.  Sed  quid  facumi? 
hoc  impossibile  est :  cuique  enim  secundum  oipem 
siia  reiribuet.  Sicut  igiiur  maier  filiom  febrieiUnieoi 
ceraens,  dolenti  et  ardenli  assisuns,  lugens  «igro* 
Unti  dicit  filio :  Uiinam,  fili,  fcbreni  ego  suspicere 
possem,  et  in  me  flaminam  attrahere :  sic  profecto  et 
^o  nunc  dico :  Utinam  possibUe  esset  me  pro  vobis 
laboraniem  omnibus  recte  agere ;  sed  non  licet  hoc, 
non  licel,  sed  quemque  necesse  est  a  s'e  cominisso* 
riim  raiionem  reddere  :  neque  videre  est  alium  pro 
alio  puniri.  Propterea  doleo  et  lugco,  quiu  vobis  dle 
lllo  accusaiis  asststere  non  poiera,  maxime  com  ne- 
que  mihi  fiducia  apud  Dcum  sit  unta ;  si  vero  el  fi- 
ducum  haberem,  non  sum  Mose  sanciior,  neque  Sa- 
moelejastlor,  qoos  vlrtutem  tanUm  asseqoutos  dixit 
Bon  *  posse  qoid  Jada!os  adjovare,  quod  Dimio  torpori 

<  aIU,  imm  permisU,  pro,  dixU  non.  Et  lU  verlit  Bernar- 
Uns  Brixianus. 


'445 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMi  AR£Hi£P.  GONSTANTINOP. 


*IM 


«eipsM  illidedis&eiii  (J«rem.  15,i).Qtti>nliin  igitur  ex 
Hroj^iift  operibus  pummur  ci  salvaiDur,  siudeaffius, 
qiiaeso»  cum  aliis  omnibus  el  lioc  eiplere  maodalum, 
ul  cum  bona  spe  binc  abeuntes  promissa  bona  asse- 


quamur,  gratia  el  benigniUUe  Domini  nostfi  lesu 
Gliristi,  per  quem  et  cum  quo  Patri  gloria,  una  cum 
sancto  Spiritu,  nunc  et  semper,  et  in  saecola  sxculo- 
rum.  Amen. 


VOPULO  Oimi  AB  ANGUSTIA  LIBBHATO  BT    GONSTITUTO  IN   FIOUGIA,   QUIDAH  BURSUM    CIVITATEH 

'      COffFIGTIS  BUHORIBUS  TRBHENDIS  TUBBAVERUNT,   ET  GOlf VIGTI   SUNT ;   DE  HOG   I6ITUR  HABITA 

EST  HOMILIA,   ET  DB  JURAHENTORUH   ABSTINBNTIA  ADMONITIO  ADDITA ;  IDEOQUE  DE  JONATUA 

ET  SAULE  ET  JEPHTBE  HISTORIA   PRODUGTA   BST,   BT  DEMONSTBATUH,   QUOD    EX    UNO    JUBA- 


HENTO  NASCUNTUB   PERJURIA ' 


^^iOK^;e> 


.     HOimJA  XIV. 

'     I.  Non  pnruin  civitatem  nobis  heri:  diabolus  per- 

'  tturbavit,  sed  ct  Deus  no^  iteruro  non  parum  conso- 

lalus  est,  iia  ui  quisqnc  nosirnm  opportune  dicere 

possit-  iHud  propheiicum  :  Secundwn  multUudincm 

dolorum  meorum  in  corde  meo  conMlationes  tum  lasti- 

femmunt  anmam  meam  {F$aL  93. 49).  Nec  tanlum 

eeiisolando,  sed  et  perturbari  permittendo,  providen- 

Uam  nobis  suam  Deus  exbibuii.  Quod  eiiim  numquarfi 

'dicere  destiti,  hoc  et  hodie  dicam,  non  modo  serum- 

navum  solutionem ,  sed  ei  harum  permissionem  ex 

M  benevoleniia  esse.  Gum  enim  nos  ad  torporem 

^KecliDantes  videt,  et  ab  ipsius  ^imiliaritate  resilien- 

'  les,  ac  spiritoalium  nullam  raiionem  habenies,  pau- 

lum  nos  derelinquii,  ut  ita  eastigati,  ad  ipsum  siu- 

diesiiis  redeamus.  Et  quid  admirapis ,  si  circa  nos 

'loii|>cntes  hoc  raeit,  quippe  cum  Paulus  et  In  se  et 

•in  discipulis  suis  banc  tentationum  causam  esse 

-iNxorrt?  Eienim  afl  Corinlhios  secundam  mitlens 

-  iD|NNlol»m,  sic  dioebal  :  Solo  vo$  ignware,  fratret,  de 

-U^nhition£'  facUi  nobis  ifiAsia,  quod  supramodum 

■'  froMii  «fmua  tuj^  miutem ,  ita  ut  taderel  no$  etitmi 

<  9ivcre ;  ud  ip$i  »  noln$  ip$i$  re$pontum  morti$  hubui" 
mui  ( S.  €or.  1.89):  quasi  dicerel ,  Tam  magna 

:  noluR,  iuquil,  incubuere  pericula  ,  ul  vivere  abomi- 

t  naremur,  nec  amplius  speraremus  uUaro  fore  bonam 

Miiialionero ,  nec  nisi  mortem  oxspectandum  esscl : 

<  1n)0  enim  Ulud  esl,  /pst  m  nobi$  tpm  re$pon$um  mor* 
iH  koMmuo;  sed  lamen  posi  tantam  desperiilionem 
depum  Deus  procellam ,  et  nubem  abegii,  nosque  cx 

'  ^s  mortis  fauclbus  eripuit.  Mox  demonstrans,  quod 

<  coNCedcM  ut  ia  tantum  incideremus  pericuium^  mul- 

•  tm  ei«4  proiiideiils»  opus,  ex  lentalionibus  lucrum 

•  ciKun  pariNni  roemoral ;  hoe  autem  erai ,  assidue 
ad  tpaum  sespieeMt  sed  nil  magnum  sapere  neque 

.  eitolli.  PmpfteMa  curo  dixisset,  Ip»  in  nobi$  ip»$ 

,  re$iiomm  morik  ttakuimui^  ei  causam  iiijlQiii,  Qu(b 

vcro  h»c  est  cauia  ?  Ui  non  stmuf  fideiue$  in  nobi$, 

inqnil,  $ed  inD^,  qui  iu$cital  mortuo$  (%,  Cor.  1.  9). 

Darmilanles  enim  nos  el  delapsos  expergefacere  solel 

ei  excilare ,  el  religiosiores  faccre  lentaiionum  na- 

tuca.  Cum  igitttr  videris ,  dilecte ,  teaiaiionem  nunc 

.  quidem  exslincM^n ,  rursum  auiem  accensam ,  ne 

.  aBimo  eqnfiidas  neu  reftigias ;  sed  bonajn  spem  le- 

«  savU.  haoc  U^m  in  maigiae  littifaun  adfert :  ExhorkiUo 
de  abtHnentiajuramenii,  et  quod  frequenter  juraniem  fre- 

•  tniente^  eUam  veriwrate  neeetee  «tf . 


neas,  illud  intra  teipsum  raiiocinans,  quod  non  pero- 
sus  nec  aversatus  nos  Deus  inimicorum  manibus  Ira- 
dat ,  sed  siudiosiores  et  sibi  magis  ramiliares  facere 
volens.  Ne  igiiur  aniinum  despondeamus ,  nec  mula- 
lionem  in  inelius  desperemus,  sed  celerrimam  spere* 
inus  fore  tranquiilitatem,  et  omnium  quibus  agitamnr 
luinttltnum  fltiem  in  Deum  projicieiiies,  rursum  con- 
suela  atiiiigainus,  solilainque  in  medium  doctrinam 
producamus  ^ :  rursus  enim  vobis  de  eadem  materia 
dicere  volo,  ui  de  mente  vestra  improba  jurandi  con- 
suetndo  radfcitus  evcllatiir. 

Iterum  contra  juramenta,  —  Idcirco  necesse  rursuni 
ad  eamdem  confugere  supplicationem.  Elenim  aniea 
vos  rogavi ,  ut  Joannis  capiit  abscissum  adhuc  calido 
cruore  deslillans  sumenlcs ,  sic  domum  quisque  suain 
redeatis ,  et  putetis  aiite  ocuios  babere  ipsum  vocem 
emittenlem  et  dicentem  :  Odio  habete  jogulatoreni 
meum  juramentum.  Quod  increpaiio  non  fecit,  hoc 
fecit  juramentum  :  quod  ira  non  potuit  tyrannica, 
hoc  perjurii  necessitas  effecit.  Sane  quando  omnibus 
pubiice  audientlbusarguebalur,  increpationem  genc- 
'  rose  tulit  lyrannus ;  cum  vero  se  in  juramentorum 
necessiiatein  adegit,  tunc  illiid  bealuin  capul  abscidti. 
Hoc  ipsum  igiiiir  el  nunc  peto ,  et  pelere  non  desi- 
siam ,  ut  quocumque  abierimus ,  hoc  gcstantes  caput 
'  abeamus,  et  oninibusosiendanius  clamans  et  jura- 
nienta  vitupcrans.    Quamvis  iiamquc  valde  simus 
'  ignavi  ct  negligentes ,  capitis  illius  oculos  intuiti, 
ierrii)ililer  nos  respicienics ,  et  minantes  jurantibus, 
'  freno  omnl  veliemeiitius  per  tiinorem  hujusmodi  re- 
pressi ,  cohibere  et  avertere  facile  poteriraus  linguam 
a  jurandi  prxcipitio.  Nec  enim  hoc  solum  habel  mali 
juramentum,  quod  el  (emeraium  et  servatum  juratos 
poenae  facial  obnoxios,  quod  in  nullo  peccaiorum  alio 
'  accidere  qnispiam  vidct ;  sed  et  aliud  non  miniis  isio 
malum.  Quid  autem  hoc  est  ?  Quod  neque  voleniibus, 
neque  siudentibus  saepius  possibile  sil  bene  jurare. 
Primo  quia  frequenter  jurans,  ct  volens  et  invilus, 
et  nesciens  et  sciens,  et  serio  et  joco,  et  ab  ira  sxpc 
elatus  et  a  multis  aliis,  omnino  pejerabit.  Et  his  coii- 
tradicet  nemo  :  usque  adeo  planum  el  manifesium 
est,  quod  multura  jurantem ,  perjorum  esse  neccssa- 

A  sav.  posi,pr€iicienle$,  sic  habet : Maneamu pro  omni- 
bu$  gratiam  aqenlee;  et  hpe  q^tidem  ipn  facientet  minquam 
demalit ;  ego  vero  cansueta  aUingam  iUrum  soUiamque  m 
mediumdoctrinamproducam. 


AD  POPULUM  ANTlOCm^y.  «OHIL.  XIV. 


U5 

riom  sit.  Secundo «  etsi  non  rapius ,  aul  inviius  aut 
ignonns  hoc  patisOur,  ab  ipsa  rei  natura,  et  yolunta- 
rius  et  sciens  oniiiino  pejcrare  cogelur.  Saepius  enim 
domi  nobis  prandentibus ,  et  serYorum  aliquo  pec* 
cante,  se  illum  flageUaturam  uxorjuravit,  moxvir 
eoBtrartum  juravH ,  et  restiiit ,  nec  permisit  *.  Hic 
quidf|uid  fiBcerint,  necesee  est  omnino  perjurium  con- 
stittti :  nec  enim  Yolentibiis  ipsis  et  studeniibus  jam 
«at  posaibile  custodire  juramentum ;  sed  quidquid 
aeeidat ,  ipsorum  alier  perjurii  reus  flet ,  vel  potius 
ambOy  hoc  scilieet  modo,  quem  dicam  :  boc  enim  est 
admirabile.  Juratus  se  flagellaturum  servum  vel  an- 
dllularo,  poslea  prohibttus,  et  ipse  pejeravit,  quQ- 
niam  noo  feeit  quod  juravit :  et  prohibeulem  ac  jura- 
menli  vcrilalera  impedientem  perjurii  crimine  aliiga- 
vit.  Non  enim  pejerantes  tantum ,  sed  aliis  quoque 
neoessttatem  banc  aiTerentes,  eorumdem  rei  sunt  cri- 
mioum  :  nec  domi  tanturo ,  sed  et  in  publico  hoc 
quispiam  fieri  videat ,  et  in  pugnis  maxime ,  quando 
mter  se  pugnantes  contraria  jurant :  hic  quidem  ver- 
beratnrum»  ille  vero  non  verberaium  iri  :  hic  pallium 
se  ablnturum ,  ille  non  perniissiirum  :  bic  airgentum 
JM  repetituram,  ille  vero  se  non  rcdditurum  :  et  mul- 
ia  alia  contcndentes  jurant  hujusiuodi.  Hoc  vero  et 
in  officinis  et  scholis  quispiam  evenire  videat.  Saepius 
quippe  ariifex  discipiilum  comedere  et  bibere  non 
prius  se  permissurum  esse  juravit ,  quam  totum  opus 
iiijanctum  expedierit.  Hoc  auiem  et  paedagogus  saepe 
m  puerom  et  in  ancillam  domina  fecit :  et  necesse  est 
supervenienie  vespere ,  et  opere  non  impleto ,  vel 
fame  noa  expedientes  absumi »  vel  juraios  oniniuo 
pejerare.  Maiignus  enim  darmon  ilie  bonis  sempcr 
nostris  insidians  adstat,  et  Ju<|ftnientorum  necessita- 
tem  aodiens,  hi  torporem  obnoxios  impcHit,  vel  aliam 
molitar  difficullatem ,  ut  non  impleto  opere  et  plag» 
et  coDtiiBieluB  et  perjuria  et  iiifinita  alia  inahi  fiant. 
Sicttt  enim  pueri  funiciilum  longum  ct  eomipium  ex 
contrario  inter  se  irahentes  cum  muHo  impetu  supini 
omnes  cadunt  feniculo  per  medlum  disruplo ,  et  hi 
qoideni  capite«  illi  vero  alia  eorporis  parte  feriuntur : 
sic  el  inler  se  contraria  juranies,  Juramento  pro  re- 
rum  necessitate  disrupto,  in  perjuril  barathrum  utri- 
qnecadunl,  hl  quidem  pejerando,  illi  vero  perjurii 
eaosaoi  aliis  praeliendo. 

t.  Ex  Sai/fs  fdtiaria  Jurametaorum  pertddem  ostenr 
dii.  —  Fit  ut  hoc  non  lantum  ex  iis  quse  quotidie  in 
domlbos  el  plateiB  flunl,  sed  etiam  ex  ipais  Scripturis 
sit  maaKestum ,  anUqoam  vobis  quamdam  narrabo 
hisiorinm  dtctis  convenientem.  Hostes  aliquando  lu- 
d-jeos  com  faivasissent,  eosque  Jonaihas  aggreasus  essel 
(hic  aolem  erat  Safllis  fllius),  et  hos  quidem  Urucidas- 
set,  tUoB  vero  in  ftagam  convcriisset :  volens  Safll 
hojos  pater  amplius  eonlra  rcHquos  exercitum  exci- 
Ure,  et  Cicere  ne  prios  abr^eret ,  quam  omnes  op- 
pressissei,  contrariom  qoaro  voluit,  fbcii :  Juratua. 
nemlnem  osqoe  ad  vesperam  panem  eomesturura 
osqoe  ad  bostiora  ohionem  soorora.  Quid  nenpe  bae 


un 


re  stuliius  flcri  posset?  Paligdlos  «|in^  ^  Inbm 
multo  preasos  niilitea  ciun  refociUmiWNilii^K  el 
fortiores  bostibus  immlttere,  hoatibiii  ipia  pai.viiis 
eos  babqit ,  per  jiiramenti  necQs&ital^  ^n^  gvmviik 
6im«  ipsos  tradens  (i.  Reg,  i^.  H.  U  «hO  :  «erico- 
losum  quippe  de  seipso  queropiMn  jiuri|r« ;  a^pins 
enim  9  rerum  circuroslontia  coginuHr ;  ajjoruip  auVwi 
sententi«im  Juramenlorum  suorum  neceasi^te  Qon- 
prelieodere,  multo  periculoaius »  et  maKime  cum  non 
dc  uno ,  aut  duubus  vel  i^ribus ,  sed  (to  mulljtodine 
quis  infinlta  juret :  sicut  timc  SaiU  mcqnsid^i^  fecitt 
neque  cogitavit  verisimiliter  ex  lantQ  RumerQ  unuoi 
saltem  juramentum  traiisgressurum  essie»  neqqe  con- 
sideravit  railites  et  miliics  pqgnantos  ^  et  multqro  a 
pbilosophia  alienos  ventrcm  vincere  nou  posse ,  el 
maiime  cum  labor  sit  plurimus.  Sed  h^  omi)i;i  ille 
despiciens « lamquam  de  uno  tantum  servQ  jtirans» 
quem  facile  coliibere  posset»  sic  de  omni  rajiiocinatus 
esl  exercitu.  Et  ideo  tantum  diabolo  aditom  aperuif, 
ut  npn  niodo  duo  et  tria  et  quatuor ,  sed  et  multo 
plura  hoc  ex  juramento  brevi  tempore  perjuria  texq« 
rel.  Sicut  enim  cnm  nihif  omnino  jui^amtts «  omnes 
ipsi  aditus  obstruimus  :  ila  si  unum  dumtaxat  jura- 
n^entum  emiserimus ,  ipsi  magnam  iufinit^  coinpQ- 
nendi  perjurb  potesutem  praebemus.  Et  sicut  ii  qvi 
catenas  complicant ,  si  eum  qui  capiM  tenet  hal>eant« 
facile  e|  diligenter  totam  expediunt  nodorum  seriem : 
si  vero  qui  faciat  lioc  adsit  nemo,  nec  Initluro  aggredi 
possuQl :  eodem  modo  diabolus  quoque  peci^toriim 
nostroriim  catenas  nectens,  nisi  a  lingiia  nosira  prio* 
cipium  ducat ,  nec  aggredi  quidem  possit ;  si  vero 
nos  priiicipiura  domtaxat  fecerimus ,   lingua  qnnsi 
manu,  Juhimentum  iiobis  retinentibus,  cum  multa 
Jam  licentia  maUgnam  artem  suam  exercet,  ex  unn 
Juramento  Innumera  componens  ct  texens  perjuria : 
qood  profecto  et  nunc  in  Saflle  hic  effecit.  Aspice 
nempe  qualis  hoc  jiiramento  laquens  exoritur.  Syl- 
vam  prxteribat  exercltus  apiarium  babentero,  et  illud 
aitte  fciciero  agri  •,  et  inj^ressus  est  popiilus  ad  apia- 
rium ,  et  transibat  loqueiis.  Vidisti  quantum  bara- 
thrum?  Mensa  extemporanea.ui  ei  accedendi  bciliuis, 
et  nutrimenti  suavitas,  et  latendi  spes  in  juramentO' 
rum  iransgre^iSionem  ipsos  alliceret.  Nara  fames  el 
labor  et  iempus  {Omnii  eiiim,  iiiquit,  terra  prqndebai) 
{i.Reg.  14. ^)  tunc ad  pnevaricationem  Iropellebant. 
Favorum  aspectns  quoquc  aiiimi  vigorem  solveust 
extrinsecus  ipsos  invitabat.  Mcns;c  enim  tum  jucun^. 
diias,  tnm  facilis  apparaius,  et  deprehendendi  furti 
difficuius  omnem  philosopliiam  fallere  potcrant.  Si 
nempecarnes  fuissent,  quas  elixarevel  torrere  opor- 
terel,  non  unluin  Ipsorum  animos  allexissent,  cum^ 
in  iiisis  coquendis  et  ad  escam  prxparandis  cunctan 
ei  tardarcoporteret,  in  re  deprehendi  exspectantes : 
nunc  vero  nil  erat  tate ,  scd  mei  solum .  ubi  bbore 
nuUo  opus  eral ;  sufflciebat  autem  summum  digilum 
iniingeniem  ex  meusa  capere.  Veroroiamen  IHi  cupt- 
diiatem  coniinuerunt,  nec  Intra  se  dixeront ,  Quid 


>  s«Tfl.eiiMraiifantt9cri|)ti,CaRlrarti(mj«ranl^lrs^. 
ifittl  canlendem  et  non  permUtens, 


Sic  phirimi  mss.  Monief.,  pop»h\  pro,  aq  i 


Ul  S.  JOANNIS  CimYSOSTOMI 

nobis  curs  esi?  numquid  nostruni  quisquam  lioc 
juravU?  ille  inconsiderali  poenas  dabit  juramenti. 
Quare  namque  jurabal?  Ai  niliil  ejusmodi  cogitarunt» 
sed  cum  mulia  transibanl  reverentia  :  et  cum  lot 
essent ,  qux  ipsos  alliccrent ,  disciplinam  servabant, 
El  iransibal  poputus  loquens  (i.  i{e^.  i4. 26).  Quid 
est ,  Loquens  ?  Dolorem  verbis  consolantcs  inter  sese 
loquebantur. 

3.  Quid  igtlur,  postquam  omnis  populus  disciplinam 
seryavit,  num  nibil  amplius  aclum  est,  sed  servalum 
est  juramentum?  Nec  ita  quidem  servatum  est, 
sed  temeratum.  Qualiier  autem ,  'et  quomodo » 
statim  audieiis  ,  ut  et  omnem  diaboli  arteni  ad- 
discatis.  Jonathas  enini ,  qui  non  audierai  patrem 
suum  jurantem^  extendii  summitatem  sceptri ,  quod 
habebai  in  manu  sua ,  ei  intinxii  in  favmn  meUis , 
et  converiit  manum  suam  in  os  suum  ,  e(  respexeruni 
oculi  ejus  ( i.  Reg.  i4. 27).  Yide  quem  ad  perjurium 
impulit,  non  unum  niilitum ,  sed  ipsum  jurati  filium  : 
nec  enim  perjurium  patrare  tantum  volebal ,  Terum 
et  filii  caedem  componebat,  ct  hoc  antea  molicbatur, 
ct  naturam  ipsam  conlra  seipsam  dividere  festinabat: 
el  quod  olim  in  Jephthac  fecerat  (Judic.  ii.  39) ,  hoc 
etpostea  se  faciurum  spcrabat.  Etenim  ille  Deo  polli- 
citus  se  primum  sibi  occursurum  post  belli  vicioriam 
jugulalurum  ,  in  filix  necem  cecidit ;  filiolain  cnim 
primam  sibi .  occurreniem  immolavit ,  et  Deus  non 
probibuit. 

Jephihce  exemplo  juramenti  damnum  ostenditur,  — 
£t  novi  quidcm  infidelium  multos  crudelitatcm  et  in- 
liumanitaiem  nobis  improperare  propter  hoc  sacrifi- 
cium;  ego  vcro  multoi  providentioe  et  clementi;e. 
demonstrationem  permissionem  in  hoc  sacrificio  fa- 
ctam  esse  dicerem,  et  quod  gencris  nostri  curam 
gerens,  cxdein  illam.non  prohibuerit.  Si  enim  post 
votum  et  promissionem  illam  sacrificium  prohibuis- 
sety  multi  eiiam  post  Jephtha!  Deum  sperantes  non 
su&ceplurum,  multavovissent  hujusmodi  voia,  et  sen- 
sim  progredientcs  in  filioruin  cxdem  incidissent: 
nuiic  vero  illud  opere  permittens  impleri ,  postcros 
omnes  prohibuit.  Et  quod  hoc  sit  verum ,  postquam 
Jephlhx  filiola  Tuit  jugulata  ,  ut  sempiternac  memo- 
Viae  calamitas  esset,  neu  malum  oblivioni  Iraderetur, 
apud  Judaoos  lex  est  lata  ,  virgincs  illo  lempore  con- 
Tenientes  quadraginta  diebus  commissam  cxdcm 
deplorare,  ul  luctu  cxdis  memoriam  renovantes , 
posteros  omnes  prudentiores  faciant  ,  el  discant  illi 
in  mente  Dei  non  fuisse ,  ut  hoc  fieret :  neque  enim 
lugere  et  plorare  Tirgines  permisisset.  El  quod  non 
conjectura  sii  quod  dicitur  ,  finis  demonstravlt.  Post 
*  illud  enim  sacrificium  nemo  tale  Deo  votum  vovit ; 
propterea  hoc  non  prohibuit:  quod  autem  ipse  de 
Isaac  mandayerat,  ipse  vctuif,  pcrambo  demonstrans 
se  non  gaudere  hujusmodi  sacrificiis.  Sed  malignus 
dxmon  et  nunc  taiem  tragoediam  patrare  contende- 
bat ,  ideoque  Jonathan  ad  prxvaricationem  impulit. 
Si  quis  enim  militum  prxvaricatus  legero  fuissel , 
non  magnum  id  malum  ipsi  videbalur ;  nunc  autem 
malis  insaturabilis  huroanis ,  nec  uroqiiam  nostris 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  i  ig 

expletus  miscriis ,  nihil  strenuum  se  facerc  pulabat , 

si  c;cdem  moliretur  simplicem :  sed  nisi  iilii  morte 

regis  dexteram  pollueret,  fecisse  nihil  se  magnum 

arbitrabatur.  Et  quid  dico  filii  caedem  ?  excogiiavii 

eniin  sceleratus  ille  et  hac  rursum  exsecrabiliorem 

moliri  cx'dcm  ?  Si  cnim  sciens  peccasset,  et  jugulatus 

fuisset,  filii  c;i'des  laiitum  id  erat  :  nunc  autem  cx 

ignoraniia  pra^varicatus  (nccenim  audivii  jiiramenta), 

deinde  interfcclus,  duplicem  patri  dolorcm  efrecissct: 

filium  cnim,  et  filium  qui  nihii  pcccaverat ,  immola- 

turus  erat.  Sed  jain  ad  historix  reliqua  eundum  est. 

Postquam  enim  comedit » Respexeruni  oculi  ipsiHs  , 

inquit.  Multam  et  hinc  regis  acciisal  stuUiiiam  ,  de- 

clarans  milites  ciinctos  fere  famem  obcxcasse ,  et 

niultam  ipsorum  oculis  infudisse  caligincm.  Postea 

conspicaius  quidam  militum  ,  ait :  Adjurans  adjuravii 

pater  tuus  populum^  qui  comederit  panem  hodie :  et  dt' 

fecit  populus.  Ei  dixii  Jonathas :  ,Dissolvti  pater  %neu$ 

terram  (i.  Reg.  i4.  28.  29).  Quid  est,  Dissolvii?  Pcr- 

didit,  corrupil  omnes.  Temerato  igitur  jurojurando 

omnes  lacebant ,  et  reum  nemo  iii  mcdium  agere  au- 

dcbat.  Non  modicum  autem  et  hoc  aliud  crimcn  fa« 

ctum  est ;  non  enim  soluin  pejerantes,  sed  ei  conscii 

et  obtegentes  criminibus  comrounicant. 

4.  Yerum  reliquia  videamus.  Ei  inquil  Saul :  De- 

seendamus  post  alienigenas^  et  diripiamus  eos :  ei  dixit 

sacerdoSf  Accedamus  huc  ad  Deum  (Ibid,  o.  36).  Anti- 

quitus  enim  Deus  dux  erat  bellorum,  et  absquc  illius 

sententia  numquam  attingere  pugnam  ausi  fuisseiit , 

et  bellum  ipsis  pieiatis  maieria  fiebat.  Nec  eniui  ex 

corporis  infirmitate,  scd  propler  peccata  vincebantur, 

si  quando  victi  sunt :  nec  poientia  et  fortitudino  ,  sed 

superna  bencToleiitia  vinccbant,  quaudocumque  vin- 

cebant :  et  Tictoria  ^i  ciades  exercitatio  i|^is  et  vir- 

tutis  instructio  erat :  nec  ipsis  tanlum,  sed  etiam  ip- 

sos  oppugnantibus.  Elenim  hoc  ipsis  manireslumeral, 

quod  non  armorum  natura ,  sed  bellaniium  vita  ec 

mcritis  cum  Juda^is  bcllum  decernebatur.  lioc  itaque 

scientes  Madianaeiy  et  cognoscentes  gentem  iliam 

iilexpugnabilem  esse  ,  et  machinis  quidem  et  armis 

expugnari  non  posse ,  pcccato  vero  lantum  ipsos  ca- 

pere  facile  esse  ,  Tirgines  spcciosas  ornanies  et  anie 

castra^tatuentes,  ad  lasciviam  militcs  provocabant , 

per  fornicationem  Dei  aiixiliuin  auferre  studentes  : 

quod  quidem  et  evcnit.  Postquam  enim  in  peccatiun 

inciderunt,  omnibus  facti  sunl  expugnabiies :  el  quos 

arma  ei  equi  et  milites  ct  tot  machinamenta  capere 

non  poluerunt ,  hos  peccali  natura  vinctos  hosiibns 

tradidit :  clypei  quidem  et  hastx  et  sagittx  omnes 

frustra  erant;  Tultus  autem  forma  et  animi  Liscivia 

bos  expugnavit ,  alioqui  strenuos.  Propterea  admonct 

quidam  dicens^:  Ne  (Useas  pukhritudinem  aiienam  , 

ei  ne  occurras  mulieri  fomicattti  (  Eccli.  9.  8.  3  ).  Mel 

enim  distillat  a  labiis  mulieris  fornicantis^  quod  adtem^ 

pusimpinguai  gulturiuum  ,  poslmodum  aulem  amarins 

felle  ipsum  inumes ,  el  aculius  gladio  ancipili  [Prov,  5. 

3.  4). 

»  Alii,  sapiens  quidam dicens .\nfv9  alii  •  Qnteadtmpits, 
pro,  quod  ad  lempus. 


H9  AD  POPULUM  ANtlOCiiENUM.  HOMIL.  XIT. 

MerHncum  mi9re$.  -^Meretrii  enim  ainare  nescit, 
aed  iosldialar  tanlum ;  vcnenuni  lialiet  ipsius  oscu- 
Jom.et  toxicmn  pemiciosum  os.  Si  vero  oon  suiim 
ai^paret ,  ideo  magis  ipsam  fugere  oportet ,  (}uoniam 
obiegit  pemtclem  et  mortem  haibei  celalam »  nec  a 
priroordiis  maiiirestam  apparere  permittit.  liaqoe  ai 
quis  volopuiem  secuturet  vitam  kctiti»  pleuam,  foroi* 
caoiiom  consortia  mulierum  fugiat :  belliaenim  innu- 
meris  et  turoollitNia  aroatomm  animos  implent,  con* 
tinuas  ipsis  pognas  conleniioiiesqoe  conciuntes  per 
verba,  per  opera  omnia :  et  sicut  bostium  iniroicissi- 
mi ,  sic  profecio  et  hae  omnia  faciunt  et  negotianlur 
ad  hoc ,  ttt  ipai  in  ignominiam  et  pauperUlem  extre- 
maqoe  mala  incidant.  Et  quemadmodum  venatorea 
feiibiis  extensis  sylvestria  animalia  Immittere  aggre- 
diuntory  ot  ipsa  jugulent :  iu  et  bs  postquam  lasd- 
vke  pennas  oodiqoeexteoderint  per  oculos  et  babitus 
et  verba ,  postea  suos  Injiciunt  amatores  et  colligantt 
non  prios  abslstentes » quam  et  ipsoram  craorem  ebi« 
berint,  insoluntes  postnioduroy  et  ipsorum  stultitiam 
drpenies»  etmultum  de  ipsisrisumfundentes.Neque 
mm  ut  misericordiam  inveniat  dignus  est  bujusmo- 
di  y  sed  ot  derideator  ot  mordeatur »  cum  muliere, 
et  muliere  mefetrice  stolidior  appareat.  Propterea 
rorsttSDOS  adroooet  sapieos  illecum  dicit:  Bibeaqim 
de  Msti  fint  ei  de  tumim  jmieanm  fonie :  et  rursum , 
Cemis  amidHee  ei  pHUus  iwirnm  graiimm  eou9eneiur 
teeum  (  Pro9.  5. 15.  ei  5.  49. ) :  de  oxore  per  nuplia* 
rum  legem  cohabiunteulia  dicens :  Quid  derelinquis 
adjutricem,  et  ad  insldiatricem  curris  ?  quld  vitx  so- 
ciara  aversaris  >  et  eam »  qu»  viUm  tuam  subvertit 
sectaris?  Haec  membrom  tuum  et  corpus  est ;  illa 
gladios  acuius.  Propterea ,  dilecti ,  fogile  fomicatio* 
nem  et  propcer  pracsentia  mala  ,  et  propter  poenam 
rutumm.  Forte  argumento  excidisse  videmur ,  sed 
hoc  non  est  excldere ;  non  enim  historias  vobis  sim- 
plicitcr  legere  volumus ,  scd  neqoitiaram  vos  iofe- 
suniium  quamque  corrigere :  Ideo  frequentes  vobis 
immictimus  correptioiies »  varium  vobis  sermonem 
conslruentes « quia  varias  aegritudines  iii  Unto  populo 
esse  verisimile  est :  ncc  uiium  solum  curare  vidnus 
nobis  propositum  est^sed  mulu  et  varia:  idcirco  va- 
rium  ettani  esse  doctrins  medicamenlum  oportet. 
Redeamos  igitur  eo «  unde  digressi  surous  »  ut  baec 
diceremus.  Ei  dixii  eaeerdos :  Accedamue  ad  Detim. 
Ei  Deum  Saul  inierrogatit :  An  deecendam  posi  aliemge' 
aaf ,  et  irades  ipeos  in  manus  meat  ?  Ei  non  respondii  ei 
in  die  Hla  Donunus  (I.  Reg.  14.  36.  57).  Respice  beni- 
goiutem  et  mansoetudinem  clemenlissiiiii  Dei.  Non 
enim  folmeo  imroisit »  neque  lerram  concussit;  scd 
quod  in  amicosamici  faciunt,  quando  conturoeliis  af- 
fecti  fuerint »  boc  et  in  servum  Dominus  fecit :  tacuit 
Untnm  ,  per  sileniium  loquens  et  omnem  ipsi  de- 
roonstrans  indignationem.  Gogiiovii  hoc  S.iul  ,  Ei  di- 
mi:  AdduciU  omnes  tribus  populi,  ei  cognosciie :  ei 
tidete  in  quo  factum  esi  hodie  peecalum  hoc^  quoniam 
ttvii  Dominvs^  /fui  saloum  fecii  Israei:  quod  n  r«- 
sponderit  conira  Jonailian  fiiium  »mm,  mortemorietur 
(1.  Ref.  14.  58).  Vidisli  lemeritalemt  intuitus  leme- 


196 


ratum  prius  juraroenturo,  nequa  slc  castlgatur,  sed  et 
secundum  adjicit  riirsum.  Et  considera  diaboli  ma* 
ligniuiem  *.  Quoniam  enim  cognoscebat ,  quod  sae* 
pius  puer  deprehehsus  et  in  medium  productus,  ex 
Ipso  aspeciu  sutim  patrem  raitlgare  et  rcgls  iram 
mollire  poierat » secundorum  rursus  jurainentorum 
necessitate  ipsius  sentcntiam  prseoccupavit ,  diiplici 
qiiodam  vincuio  cohibens  ipsum,  nec  pcriniuens  pro* 
priae  fleri  senteniiai  dominum »  sed  undiquc  iii  illam 
caidem  iniquam  impellens»  et  nondum  comperio  qui 
peccasset,  judicium  fecit,  et  reum  nescieiis,  laudam* 
navit  sententia  :  et  pater  faclus  est  filii  carnifex  »  et 
ante  ^xamen  damnationis  protulit  sententiam.  Quld 
hoc  irrationabilius  fieri  posset? 

5.  Uxc  igitur  illo  dicente  magis  limuit  populus,  ei 
omnes  erant  in  tremore  et  timore  multo :  diabolus  ao- 
lem'  ketabatur  » cum  omnes  anxios  reddidisset  '•  Non 
enim  erai  qui  responderei ,  mquit »  ex  toto  populo :  ei 
disit  Saul ,  Vos  eritis  in  ierviiutem »  et  ego  et  fiUus 
meusJonathas  in  servituiem  (i.Reg^  v.  50. 40).  Quod  au- 
tem  dicity  Uleest:  Nihilaliud,  inquit,  studetis,  quam 
hosiibus  vos  tradere «  et  pro  liberls  servos  facere , 
Deum  contra  vos  instigantes ,  reom  non  tradendo. 
Respice  aotemet  aliam  ex  joramento  couflaum  con- 
tnrleutem.  Com  enim  opus  esset ,  si  aoctorem  inve* 
nire  volebat,  nibil  ule  minari ,  nec  joramento  uliio* 
nem  obllgare  ,  et  audaclores  facti  reum  promptius  In 
medium  agerent ;  llle  rarsum  ex  Ira  ot  furore  mullo 
et  priori  stultitia  contra  »  qoam  vult »  iteram  (udu 
Quid  opos  est  mulu  dkere  ?  Sorii  negotinm  concessit^ 
et  sorte  examlnantur  Saul  et  JonaUias.  Et  dmt  SaM: 
Jacite  sortem  inier  me  ei  Jonathan ;  et  jadunt  soriem  , 
et  eapitur  Jonathas.  Et  dixii  Saul  ad  Jonatkan :  An- 
nuniiamihi^  guidfedeiif  Et  annuniiaoit  ipn  Jonaihas^ 
dieens :  Gusians  gusiavi  in  summitaie  sceptri ,  quod  Aa« 
bebam  in  manu  mea ,  parmn  meilis  *  et  euego  mmor 
(I.  Reg.  ii.  42. 45).  Quem  n6n  flexisseni,  quem  non 
in  misericordiam.  egissent  h«c  verba?  Considert 
quantum  procellae  deinde  Safii  siistinuit ,  ciim  ipshis 
viscera  diramperentur ,  et  utrimque  profundissimum 
appareret  pRccipiiium ;  sed  umen  nec  iia  eorreclos 
cst:  sed  qoid  ait?  Heee  faciai  milu  Deus,  et  heeeadji^ 
ciai ,  quoniam  morte  morieris  hodie  ( Ib.  v.  44 ).  Ecco 
tertium  rursus  juramentum ,  nec  simpliciter  tertium» 
sed  etiam  cum  mulu  temporis  angusiia.  Non  enim 
simpliciter  dixit ,  Morieris :  sed  Hodie.  Fcstinabal 
enim  diabolus  ipsum  in  hanc  impiam  agere  crdem 
ct  impellere.  Propterea  nec  sententia!  siatnm  diem 
adhibere  permitiit,  ne  qna  ex  mora  malr  flai  corre- 
ctio.  Et  dixit  populus  ad  Safll :  Heec  faciai  nobis  Deus^ 
ei  heee  adjiciai^  si  morU  morietur  ,  qui  feeit  saiuiem 
magnam  Israel.  Vioit  Dominus  ,  ri  cadet  cafnllus  de 
eapile  ^us  in  terram^  qma  miuricordiam  Dei  feeii  in  die 
hac  {Ibid.  v.  45).  Ecce  el  populus  secundum  Jiiravit, 
et  regi  contrariuni  juravii.  Nunc  milii  remioisciinini 
funiculum  a  puerulls  tractum  ,  et  disraptum  ,  et  tra- 

<  Sentealia  imperfecU  videtur  Montefalconio  cm  mioi- 
me  asscniimus.  caeieniin  omnia  exemplaria  sic  haUent. 
'  Alii  uno  verbo,  Iwtabatur  omnAus  anxiis. 
s  iia  ^is..  ei  maxima  pars  Mss.  Morel  vero :  Ex/^uiimiiifi. 


m  s.  joAimis  cflRvsostoiir 

hentes  ftupinos  projicienleRi.  Juravit  Sa&l  non  semel, 
neque  bis ,  sed  el  ssRpius:  conlraria  juravii  populos  , 
Gi  jaui  contendebat.  Necesse  jam  omnino  juramentum 
scitidi :  nam  lios  omnes  vere  Jurasse  est  impossibile, 
Juramenlanm  dainna  muUa,  —  Nec  mlhi  rei  eveii* 
tuiii  dicas,  sed  cogita,  quot  maia  nascehamur,  et  tra* 
giediam  ct  lyranuidero  venliiris  per  Absalom  simiies 
Irinc  diabolus  siruebat.  Si  enim  voloissel  rex  resi- 
stcre  et  ad  juramentum  procedere,  tolus  restitisset 
pnpulus,  et  tyrannis  crudelissima  facu  rtiisset  :  ei 
rursum  si  voluisset  filius  proprisD  consulens  saluti 
seipsum  eiercttui  dedere,  parricida  statim  exsiiiisset. 
Vides  et  tyrannidem,  et  Alii  ea^dem,  et  parricidium  el 
bclluiu  civile,  etpugnam,  et  jiigtttationeR,  cicruores, 
ei  in^iiita  cadavera  e%  nno  palrata  juramenlo.  Si 
nanique  belliim  fieri  accidisset,  ei  SaCil  forsiiau  oi 
J^maibas  jugulalus  Tuisset ,  ei  multi  militum  fuissent 
trucidaii  :  ei  uiiUi  sie  jurameiitttm  bene  cessisset. 
kaque  ne  consideres  hoc,  qiiod  non  ita  ractum  sit ; 
sed  iiiud  cousiitera ,  quod  rei  natura  hax  lieri  coge- 
bat  :  populus  auiem  vicii.  Age  igitur  numercmus 
commlssa  perjuria.  Temeralum  est  primum  SaCiiis 
juramenium  a  Hiio  :  secundum  nirsus,  et  tertium 
ipsHis  Sauiis  de  filii  cacde  :  et  visiis  esi  populus  vorc 
juvasse;  sed  si  quis  diiigealer  rcm  exuminel,  et  bi 
mvsus  oiiines  pei:^*'*"  ertmiaiibus  obuoxii  fHcii  sutii. 
Ipalus enim  JoAaili»  pairem pelerare  coegcruiii,  paiii 
flltum  non  dedentes.  Vides  quot  hominee  Uim  vu- 
.letties,  lum  iAviias  perjurio  obitoxioe  unum  Tecit 
Jaivameniuro?  quot  mala  moliiuro  est,  quoi  coides 
pairavii  I 

G.  Equidem  aermonem  incipiena  promisi^ine  de- 
flM)nsiraturum  in  contrariis  jiirameotis  omninQ  por- 
jiirtura  nasci,  historia  vero  progressa  mulio  pliis  quam 
coiiabar  demonsiravii  :  non  euim  unum  ei  duos  et 
tres  lioinines ,  sod  populuro,  uon  uiiuiii  et  tria ,  sed 
roulio  plura  jurameiiia  temeraia  exlubuii.  Licebat  ct 
altaiii  narrare  bistoriam,  ei  ex  ilia  demonsirare  gra- 
viorero  bac  ei  majorem  calamitaiem  unum  fecissc 
juramentum.  Eienim  civitatum  et  luulierum  et  pue- 
rulorum  capiiviiate,  ci  incendio,  etbarbarorum  iu- 
vasione ,  et  sanctorum  pollutione ,  ei  innumeris  aliis 
gravioribus  malis  JudsDos  ailccit  unum  omnes  jusju- 
raiidum.  Sed  in  longum  sermoRem  proiendi  video  : 
proplerea  historix  hujusiiarraiioncm  iiic  absohens  , 
cumJoaiinis  capiie  Jonaihae  caedein,  ei  peruicieiu  ge- 
neraleiN  totiuspopuli  liccl  iiou  admissaiu,  de  jura- 
ineuiorum  iameu  nccessitate  proveiiienteni,  iiUer  vos 
commemorare  exbortor,  el  douii,  et  in  foro,  et  apud 
coiijuges,  et  apud  amii^os ,  ei  apud  vicinos ,  et  »pud 
oiunesgcucraliier  htijusrci  curamgerero  :  necpuiare 
idoueam  e&se  nobis  dofeiisionem ,  si  consuoiudiiiem 
liraieudsimus.  Quod  eiiim  excusatio  bivc  sjt  el  pi-u'- 
lextus,  iiec  coRsueiudiDis,  sed  torporis  sit  culpa,  ab 
bis  qux  jam  evenere,  vobis  pprsuadere  conalior. 

Imperator  Anih^uos  balneis  interdixeratin  pamrn. 
Giviiaiis  iKilaea  Imporator  obsiruxit,  et  lavari  jussii 
iiemiiiem,  ei  legem  Uransgredi  est  ausus  nenio,  aut 
fuctum  incusare «  aul  coiisucludinem  prxi^biidcre  : 


ARCRieP.  CONSTANTINOP.  tS3 

veram  ei  qui  sa^pe  suoi  in  spgritadino  viri,  mttlieres » 
pueri  ei  senes,  ei  mulue  parlus  doioribus  recenier  li* 
beraioi  miriieres,  ei  omnes  neoessario  iale  rem^ium 
petcnles,  velininoilni  mandaiutti  hoe  fenmi,  ei  neque 
morbum  corporis,  neqiie  consuoiudinis  tyvanni^em , 
ncque  aiiis  peccaiuibua  so  puniri,  nec  alittd  taHum' 
qiildqunm  pRcienduni:  sed  hi^usnMMli  gnaa  exci^ 
pluni  uliionem,  quia  majon  esapeciani  inala,  ei  quo- 
iidie  precantiir  hactenua  regittm   furorem  sisierc. 
Vides  quod  uhi  ositimor,  fiaeile  SAhrati|r  eonbueiudo^ 
etiamsi  vaide  diuiunui  stt  ei  necessariaY  Aiqui  non 
lavari  grave.  Eisi  enim  ceniiea  philosophemur ,  cor«- 
poris  naiura  ai^ltur,  nihii  ab  anmii  pbiiosophia  ia 
propriam  valeiudinem  ad|tt«ari :  non  jurara  vero  valde 
fiicile,  et  nullamaflerinocttmenium,  non  coiporiihHa» 
non  animjs,  sed  eiiam  mnitHm  emolumenti,  mafoam 
ulilitatem,  mttltan  opttleniiam.  Qttomodo  igiliir  w» 
absurdum  hnperaiore  jttbeote,  vol  dilliGilUitta  siisli'- 
iiere,  Deo  vero  siaiuenie  id  quod  neipie  grave  ail, 
ueque  difficile,  verum  perquam  £ftciie  oicommodum , 
coiitemncre  et  deridere  ei  consueiudinem  praetendere? 
Ne,  qujBSo,  ne  in  tanium  sahiiem  uo&iram  coniemr 
namus,  sed  timeamus  Deum,  sicui  hominem  timemus. 
Novi  vos  exhomiisse  ulibus  audilis;  sed  horrore 
dignum  esi  ne  untum  quidem  Doo»  quanium  homi- 
nihus  honorem  aitrihttore;  sed  imperatoria  decreia 
diUgenier  ohservanies,  divina  ei  de  caelis  delapsa  con- 
culoare,  et  supervacaneum  esa»  puiare  ciroa  hoc  siu- 
dium.  Qu;rnam  excusatio  nobia  erii  reliqua?  qufe 
vcro  vei¥ia,  quando  posl  tanlam  admoniiioneii^  in 
iisdcm  permanemos?  fiteuim  oascento  miaeria  liac» 
(|iias  civilaiem  detioet,  hano  ineepi  admoniiionem  : 
et  iila  quidem  jamdebei  Qniri,  nost  vero  nondum 
uimm  explevimus  mandalum.  Quiomodo  i|(ilur  ma- 
lorum  nos  deiineniium  peiemus  soiuiionem,  cum 
'   uec  unum  obire  mandaiuni  poiuerimiift?  quomodo  vero 
l)ORam  exspecubimus  muuiioiiom?  quomodo  aulcm 
orabimus?qua  iingua  Deum  invocabimus  ?  Si  enim 
legem  exsequamur,  multam  capiomus  voluputem, 
Imperatore  civiuU  ooncilialo ;  si  voro  in  peccalo  man- 
soriinus,  pudor  et  opprobrium  undiqne  nobis  crii : 
quoniam  cum  Deus  periculum  aolveril,  nps  in  eodom 
niansiiiius  torpore.  Utiiiam  mihi  licerel  frequent^r 
jiiraniium  aiiimas  exuere,  ei  ipsarum  oculia  subjiccre 
vuliiera  et  cicatrices  quas  qiiolidie  capiimi  a  jura- 
nieiilis  :  iiec  admonitionis  aui  cousiiit  indigeremus : 
quoniam  vulneruin  aspeaus  omni  sermoue  poteutius 
hiiic  improbse  cousuetudJMi  eliam  plurimura  adbae- 
renies  a  maliUa  abducere  possei.   Verumlamen  si 
minusocuiis,  cogiutioni  quidem  cerle  ipsorum  animm 
dedecus  subjicere,  ei  ipsam  bibcfactam  et  corruplam 
ostendere  licei.  SicHienim^  iuquil,  mvui  qm  eoniinue 
flagellatur,  de  ckatrice  non  mundabltur  :  vcjurant,  rf 
Deum  semper  nominans^  a  peccato  non  innoceM  fiel^ 
(Eccli.  25. 11).  Impoa^ibiie  enim,  iropossibile  os  ju- 
rameuio  assuefactum,  non  frequcnier  pejerare.   Pro- 
pierea  supplico  omnibus,  ui  periiiciosam  haoc  ei  iiu- 

«  savil.  et  aliouoi  mss.,  iinpMntliii  er^ 


la 


AD  VOPULUM  ANTIOCttENUM.  HOMIL.  IV. 


154. 


probMB  OMsaetiMliiieiB  deponentes  ei  anima,  aliam 
eoroaa»  leportelii*  Bt  sicul  ubique  de  civiiaie  noslra 
caiiiaiii,  qood  fMnma  oDMMHni  iii  orbe  terrarnm  Chri- 
siianoruiii  noneii  indttii  ^ :  aic  laeiie  ui  oiniies  dicanl 
soiam  omiiiMn  ia  mwA^  Antioeliiaiii  pNpriia  jara- 
meQU  liBibua  MpHlleso.  Ino  vero  ai  hoc  flai,  mn 
lanuui  iyeu  ooroiMibiliif,  veruni  eiiaia  altas  in  euBidem 
icluffi  redigel.  Et  aicui  €lipi<»tlanorum  nomen ,  velot 
'  ti  qoodaBi  iMile  liiiio  iiiciyienp,  totum  mondum  inun- 
davii :  aie  fpofaeio  et  aierUum  boe  radicem  et  of ca- 
•  sav.  et  qoldam  M88.,  IMMMR  tiH  luftf r^. 


sionem  binc  capiens,  omnes  lerram  babiiantes  disci- 
pulos  vestn  •e(ficiet,ulduplex  vobis  et  triplex  Katmerr 
ces,  et  de  propriis  mcritis,et  de  aliorum  doctrina.  Ifoo 
dtailemate  quolibet  vobis  erit  splendidius  :  boc  me- 
tropolim  vobis  civiuiem  faciet  non  in  lerra  tantum  p 
Terum  et  in  caelis  :  boc  el  iiobis  die  iila  palrocina- 
bltur,  et  justitia:  coronarn  nobls  afferei :  qiiam  ut  omr 
nes  assequamur ,  deiur  graiia  et  benignimte  Domini 
nostrl  Jesu  Cbristi ,  cum  quo  Patri  gloria,  siinul  ct 
sancto  Splritui,  nunc  et  sempcr,  et  iu  saicula  sxcur 
lorum.  Amen. 


ITIDBll  IN  CALAMITATBII  GITllATI^  ANTIK^VIiB,  VTILBll  UMQUB  TIIIOREV  BSSB  LDCTUIIQUB 
BISU  DTlLIOltEll,  BT  IN  ILMW  I^TIifll»  AeMbeGB  QUOD  IN  MBDIO  LAQUBOBUM  rBBTEANSIS  (  EC'- 
Cli.   9.  aO  ),   n  QIH)»  PBA0S  JtUIUftB»  QVAM  OeGIDBBB. 


HONILIA   XV. 

1.  Oporlebat  el  bodie  et  superiore  sabbato  de  je 
jttiuo  facere  sermonein  :  inlcmpesiivum  boc  dictjvi^i 
esse  cogitet  nemo.  Nam  in  diebus  quidem  jejiinii  coii- 
silio  nibil  opus  esl  ei  aduioiiiiione,  ipsa  dierun^  pra2- 
seulia  etiam  negligenlissiinos  ad  jejunii  certameo  ex- 
ciiaitie ;  sed  quoniam  homiivm»  mulii  jejunium  ag- 
gressuri,  tamquam  Ipngae  cuidam  obsessioni  iradeii- 
dus  sit  venter,  crapulac  et  ebrietati  pncoccup.aiil^s 
induJgent :  rursuinque  egrcssi  inn({uaniex  longaqua- 
dninesurie,  elgravi  jejunii  carcere  soluU,  cuin  muU,o 
dedecore  ad  mensascurrunl,  cou  studentes  sibi  orlain 
ex  jejunio  utiliiatcm  crapulae  excessu  rursum  piT- 
dere;  opene  preliiim  fuii  et  tunc,  et  nunc  de  teinpo- 
mniia  ijisiiiuere  sermonem. 

Calamllas  virlutii  magistra.  —  YcninUamen  nequ^e 

prius  quidquani  liujusmodi  diximus,  iieque  nunc  dicc- 

mus  :  instantis  enim  calainilalis  liinor  pro  omni  ad- 

monitioue  et  consilio  cuncloruin  anitnas  moderari 

viilet.  Quis  eniin  tam  miser  et  xruinuosus,  ut  in  tanta 

tempeslaie  inebrielur ?  quis  tain  insensaius,  ut  civi- 

Uie  sic  flucluanle,  et  naufragio  lali  imminenle  non  so- 

brius  sit  et  vigilet,  ct  hac  anxieiale  non  diligeiiiius, 

quam  omni  consilio  et  adiuonilione  corrigatur?  Non 

eoim  taiitum  enicere  poierit  sermo,  quantum  tiinor 

operatur  :  et  boc  ipsum  ex  iis,  quae  nunc  acciderunt, 

demonstrare  facile  est.  Quol  namquc  sermones  im- 

pendimus,  torpidorum  multos  admonenlcs,  et  consii- 

lenies  ut  Iheatra  et  illinc  provenienles  lascivias  di- 

milterent?  et  non  abstinebant,  sed  semper  usque  ad 

bauc  dieni  ad  illicita  sallantium  speciacula  concurre- 

baiit,  diabolicam  concionein  adversus  Dei  ecclesiae 

plenitudinem  consiiiuebnnt ,  et  bujus  loci  psalinodiis 

damores  inde  cum  inulta  sublati  vehcmcntia  obstre- 

pebant.  Sed  ecce  nunc  tacentibus  nobis  et  nihil  de 

hoc  diccntibuSy  sponle  orchesiram  obstruxerunt ,  et 

circus  inaccessibilis  Tactus  cst.  Antehac  nostroruni 

mulij  ad  iilos  currebant;  nunc  autem  illinc  omnesad 

ecdesiam  confugeront,  et  nostrum  omnes  laudani 

Deiim. 

Gekeinus  Unm  feqm  ccfmtm  afcnfi.  —  Vides  quan- 


iiim  ex  iimore  kicri  Ihoium  esi  ?  Nisi  bonus  essei 
limor,  flliis  p:»tres  paMfcigogos  non  pra^ponereni,  non 
b^islaiores  eiviiatibus  ultos  inafistratus.  Quid  ge- 
beMia  gravins?  sed  bujiis  meiu  nil  iiiilius  :  grbeniite 
namque  iiinor  regui  nobis  a£feri  coronam.  Ubi  iimor 
esi,  livor  noa  csi :  ubi  iiMor  esi,  pecunianim  umor 
non  vexal :  iibi  iimor  esi,  exstinctus  /uror  est,  ciipt- 
ditas  improba  oorrecta,  omnis  irmiiofiabilis  passio 
cxiermiuata.  £i  sicui  io  domo  sianie  mllite  semper 
aroiato,  non  latro,  noB  Air,  noii  alius  quis  talia  mahi 
pairamiimi  api^rere  propius  Mideblt :  sie  ei  metu 
hiiiiiias  iiostras  occiipauie,  iHiberaHom  nulla  pertur- 
bationum  racile  uobis  subrepil,  sed  omnes  Aigiunl,  et 
peUuniur.  timoris  imperio  undiqtte  exaeia!.  Mec  bnc 
soiu^n  esli  quod  ex  (iMiore  lucmmur,  veriim  ei  alivd 
boc  mulio  naJBS.  Noa  enim  improbas  tantBn  nostras 
expeliii  passioiiea«  sed  et  omnera  cbbi  mulia  racilitaie 
virtuiem  indiicii.  Ubi  timor  est,  ibi  et  elecmosyRai 
studium»  ei  orationis  intcntio,  ei  lacryBue  fer\'ciilos 
ei  coniinuas  et  gemiMis  multam  babentes  compnn- 
ciioiieui.  Nibil  eiiim  tantom  peccata  con&Mmii,  viMu- 
temque  crescere  lacit  ci  gerniiiiare,  quaotMm  as»d«i 
timoris  natura.  Propi^ea  qi|i  Bon  vivii  ifi  timore, 
recie  illttm  agere  noa  esi  possibile  :  sicui  TicissiHi 
cuin  timore  viveutem  esi  unpossibile  peoeare.  Ne 
igitur  doleamus»  dilecii ,  Bcqoe  aniinum  despondoa- 
inus  ob  pr«Tscntem  tribolationem,  sed  solertem  Dci 
sapieniiam  aUmireinur.  Unde  namque  civttalem  no- 
SLram  diabolus  se  evcrsttrum  speravii,  Deus*  iude 
rcstiiuit  ipsam  ei  cpnrexii.  Diabolus  nempe  qnt- 
busdam  impiis  homioibtts  insplravit,  ut  Imperaionmi 
sUiuas  iniuriis  arflcerent,  quo  et  ipsum  urbis  s<;luui 
dcsirueretur ;  Deusautem  boc  ipso  facto  ad  majoreni 
nostram  correttionem  usus  est ,  exspeciaiai  conuni- 
naiionis  iiiuore  oinueiu  exlrudeiis  turporcm  :  ct  fa- 
Cium  esi  coutra  quam  daemon  volcbat,  ex  iis  quas 
ipse  struxerai.  Civitas  cnini  qiioiidie  nobis  expurga- 
Uir,el  angiporii  et  bivia  ei  piaieas  liberatse  meretriciis 

>  tta  sav.  ei  maxima  |tfm  un.  m  MoreL  vero  d«;esi, 


iK  S.  JOANNiS  GHRYSOSTOMi 

et  lubricis  sunt  canlibus  :  el  quocuroque  respexerii 
aliquis,  supplicaliones  ct  benedictioncs  et  lacrymse 
pro  risu  solulo,  et  verba  pbilosopbiam  babentia  pro 
verbis  turpibus  :  el  ecclesia  facta  nobis  est  civiias 
tota,  ofVicinis  clausis,  omnibus  in  bis  pubiicis  suppli- 
caiionibus  diem  toium  agentibus,  el  Dcum  una  com- 
munique  voce  cum  muita  invocanlibus  alacriuie, 
Quis  baecsermo  umquam  expedire  potuisset  ?  qux  ad- 
moniiio  ?  quod  consilium  ?  quanta  temporis  longitudo  ? 
2.  Proplerea  Deo  gratias  aganius,  non  molest^ 
feramus,  nec  indignemur.  Quod  enim  bonum  sit  ti- 
mor,  et  meroorata  demonstraverunt :  audi  vero  ct 
Saloraonem  de  boc  ita  pbilosopbantem ,  Salomo- 
nem,  inquam,  omnibus  innutritum  deliciis,  et  multa 
potitum  libertate.  Quid  igitur  inquit  ille  ?  Melm  e»t 
trein  domum  luctus  quam  in  domum  convivii  {Eecli.  7. 
5).  (a)  Quid  est,  quxso,  quod  ais  ?  Ubi  luctus,  cl  1a- 
cryni»,  et  gemiius,  ct  dolor,  et  tristitia  lanta,  mclius 
illinc  abscedere,  quam  ubi  chorcae,  et  cymbala,  ct 
risus,  el  delidne,  et  crapula,  et  ebrielas?  Etiam,  ait  *. 
Veruro,  qua  de  causa,  quxso,  ei  quapropier?  Quo- 
niaro  illinc  quidem  petulanlia,  binc  vero  modestia 
nascilur  :  et  si  quis  ad  opuleniioris  abeat  convivium» 
non  amplius  cum  eadem  laeiitia  domum  rcvcrtciur , 
aed  trisiis  quidem  ad  uxorem  redibit,  trisiis  autcro  ct 
de  sua  roensa  participabit,  et  molestus  scrvis  et  filiis 
et  omnibus  erit  domesticis,  ex  aliorum  copia  suam 
diligentius  pauperlatem  considerans.  Ncc  boc  solum 
est  grave,  sed  id  etiam  quod  sxpe  vocanii  se  ad  con- 
Vivium  invidet;  et  nihil  penitus  boni  gratique  su- 
mens  domuro  revertiiur.  Circa  lugentes  vero  nibil 
lale  di<el  po.te8t,  ^ed  rouUa  ibi  pbiiosopliia ,  muiu 
modestia/  Siroul  enim  ac  quispiaro  domus  mor- 
luuro  habentis  vestibuluro  ascenderit,  mortuum  in- 
luiius  mutum,  jacentem,  ct  uxorem  crines  vellentoni, 
laceranlem  genas,  et  bracliia  secantem,  corripi- 
tur,  tristatur,  et  considentium  quisque  ad  proximuro 
nil  aliud  loquitur,  qnam  quod  nil  sumus,  et  malitia 
nofiira  ait  ineffabilis.  Quid  his  verbis  sapientius  esso 
posdit,  cum  et  nalurae  vililatem  agnoscamus,  et  no- 
alraro  accusemus  improbitaiem,  et  nibil  esse  prsescn- 
tia  cogiicmus  :  aiiis  quidem  verbis,  senientia  tamen 
eadem  Salomonis  iila  loquenles  mirabilia  et  mulise 
plena  philosopliix,  Vanilas  vanilatum,  et  omnia  vaut- 
ta$  {Eccii.  1.  2).  Lugentium  domum  ingressus,  sla- 
tim  lacrymis  defuncliim  prosequiiur,  eiianisi  sit 
iniroicus.  Vidisii  quanto  melior  baecquam  illa  domus? 
Ilie  enim,  etiamsi  amicus  sit,  invidei ;  liic  autcm  , 
etiamsi  inimicus  sit,  lacrymaiur  :  quod  omnium  ma- 
xime  Deus  exquirit,  ut  non  insultemus  iis,  qui  nos 
coniristavere.  Non  haec  aiiiem  sola  possunt  biiic  boiia 

'  Haec,  etiam  ail,  in  solo  Morel.  desunt. 

(a)  la  bas  voccs,  quam  in  domim  eonvimy  hocdederunt 
moiiitain  editores  veaeii,  p.  i55.  B.  6.  cLi  vcrtn  sancue 
pagiax,  prout  hic  a  D.  chrysosiomo  referuolur,  Gde  verta- 
mus,  vox  uitis  subsiiluenda  est  voci,  conmiii :  quanivis  tum 
vulgala,  tum  Septuaffinia  cum  hebraico  coasentianl;  quod- 
que  mirum  magis  viaealur,  ipse  Chrysostomus  sensun)  le- 
ciiouis  hebraicp,  in  iis  quae  sequuntnr,  respcxit,  et  paulo 
inferius,  p.  154.  R.  4.  eumdera  tocum  salomonis  denuo  pro- 
fereas,  lcgit,  cum  sepiuagiuUinierpretibus  :  cmivH,  iion, 


ABCHIEP.  GONSTANTINOP.  iM 

excerpi,  veruin  et  alia  his  non  minora.  Eteniro  peo* 
catorum  quisque  suorum  reminisciturp  treroendi  lri« 
bunalis  et  poenaruro  illarum  et  iudicii,  ac  lieet  sit 
inflnita  ab  aliis  passus  roala,  etdoroi  tristitias  babeatt 
ipsorum  omnium  medela  capta,  iia  revertitur.  Cogi- 
tans  enim  et  se  et  eos  omnes,  qui  superbia  tumeni » 
idipsum  brevi  passuros  csse,  et  transiioria  cuncta 
pneseutia  esse,  sive  suavia  sint  aive  iristia,  trisiitiam 
et  invidiam  omncro  deponens,  et  ievcm  reddciis  aiii«> 
maro,  et  rcvelatus,  sic  domum  revertctur  :  et  biiie 
mansuetior  crit  in  omncSt  ei  liununtor,  bciiignior,  cl 
sapieniior,  futurorum  limore  ipsius  anitnaui  siibin-  ] 
grcsso  et  omnes  spiuas  alisumciiic.  Kt  Uxe  omnia 
cognosccnsille  dicebai,  Melius  e$t  ire  ad  domum  luctns^ 
quam  ad  domum  contivii  {Eecli.  7.  3).  IUiiic  lorpor, 
binc  anxietas  nascilur  :  iliiiic  coniciiiptus,  liinc  linior 
ad  omncni  nos  virtutcm  deduccns  '.  Nisi  boiiuni  cssct 
iimor,  non  mulios  iitipciidissct  Cliristiis  scrnioncs  c% 
longos,  dc  po^na  ct  supplicio  illic  fuluris  loqticns. 
Timor  nil  aliiid  cst,  qiiani  murus  ct  inuniiiicnlum,  ci 
turris  Inexpugnabilis  :  ctciiiin  iiiulia  iiobis  miiniiione 
opus  cst;  qiiia  niultx  sunt  undiqiic  insidia!,  stcut 
ipsc  Salomon  rursum  sic  admoncns  diccbat ;  Agnosct 
quodinmcdiolaqueorum  tramis^  ct  supcr  propugnacutit 
urbi$*ambuias{Eccti.9.  20).  Pai^x,  qiiot  bonoriim 
plcnuni  cst  lioc  vcrbuin ,  iic<r  ininus  qiiaiii  supe- 
rius ! 

In  mundo  plena  omnia  taqueis,  —  l|isum  igiiur  ia 
mcnicquisquc  iiostra  scribaiiius,  ci  scnipcr  in  iiicnio* 
ria  circumfcrniniis,  ci  non  facilc  pcccabiniiis.  Inscrl- 
bamus  prliis  ipsiini  ciim  oinni  diligcntia  discentes. 
Non  cnim  dixii :  Aspicc  quod  iii  iiicdio  laqiiconini 
pcrlransis,  scd,  Agnosce.  Kl  qiiarc  diiii,  Agnosce  f 
Obumbrattis  est,  iiiqiiil,  laquciis  :  boc  ciiini  laqueus 
est,  quaiulo  non  apcrtc  mors  apparci,  ncque  manifcsia 
cladcs,  scd  uiidique  oiiiecia  adjacct :  pruptcrca  di* 
-  xit,  Agnosce,  Multa  libi  opus  cst  considcrationc,  ec 
diligcnti  scrulationo :  sicui  cnim  pucri  tcrra  taqucos» 
sic  diabolus  vitos  voliiplaiibus  pcccata  circunilcxit. 
Scd  agnoscc  pcrscrutans  diligciilcr  :  et  si  lucnim 
occurrcrit,  nc  lucruni  aspicins  solum,  scd  scrutaro 
diiigentcr,  nc  fortc  mors  ct  pcccatum  intra  lucrum  sit 
absconditum  :  ct  si  vidcris,  refugc.  Rursus  ciiro  de- 
lectaiio  et  voluptas  occurrcril,  ne  volupiaiem  solum 
rcspicias,  sed  ne  forte  iniquiias  aliqua  in  volupiatis 
profundo  obunibraia  sit,  diligenter  consideray  et  si 
inveneris,  resililo.  Sive  consulat  quispiam,  sive  ada« 
letur,  sivc  obsequatur,  sive  hoiiores  polliceatur,  sive 
quodcumque  aliud ;  omnia  cum  diligentia  examine- 
mus,  ct  nndique  considcremus ,  ne  forte  damnum 
nliqiiod,  ne  forie  periculum  aliquod  ex  consilio,  vcl 
bonore,  vel  obsequio  nobis  eveniat,  et  ne  celeriter  ct 
inconsiderate  accurramus.  Sl  enim  unus  tanium  ct 
duo  laquei  forenl,  facilis  esset  custodia ;  nunc  aulcm 
ipsorum  mulirtudinem  ostendere  volens  Salomon, 
quomodo  dicit  audias  :  Agnosce  quod  in  medio  iaqueo* 
Tum  pertransis.  Nori  dixit,  Juxta  laqueos  pertranti? , 

>  Alii :  Bine  fimor,  timar  «f  ORwan,  etc 
•  Alii,  urbitm. 


«57 


AD  POPULUM  ANTJOCHENUM.  HOMIL.  XV« 


m 


sed,  /n  mMo  kqumm.  Utrimqoe  nobis  voragines » 
utrimque  doU.  Processil  qttispiam  in  romm ,  vidit 
inimicuro,  exarsit  ei  aspectu  solo  :  vidit  amicum 
hodeni  oonsequenlem ,  invidit:  vidit  pauperem,  con- 
iempsit,et  despexil :  divitem,  et  invidit :  quempiam  vidit 
afleclom  injuria.et  sgre  tulit :  quempiam  vidit  infestan- 
iem,et  indignatus  est :  vidit  speciosam  mulierem.ca- 
phis  est.  Vlden*  qoot  laqnet  ?  Ideo  dicit,il^ice  quod  m 
meSo  laqueontm  tranti$.  Et  domi  laquei,  et  in  mensa 
laqiiei,  et  in  eoncionilNB  laquei.  Ssepius  inconside- 
nie  quis  inter  amicoe  confidens,  loquutus  est  aliquod 
veibonim  qoas  proferri  nondcbent,  et  tale  pertolit 
pericolnm ,  ui  totam  domom  subverteret.  ^ 

5.  Undfique  igitor  reseum  diligentia  perscrutemur. 
Et  ttxor  saepe  non  adverteniibus  laqueus  est  facta  » 
saepe  filii»  saepe  amid,  vicini  s«pe.  Ct  qua  de  re  tot 
laqoci  ?  Ne  deorsum  volemus,  sed  superiora  quaera- 
mits.  Etenim  Tolaiilia  donec  altom  aerem  secant,  non 


pugnarour,  et  propter  brevero  visus  voluptatcm  dio- 
turnum  quemdam  et  continuum  dolorem  sustinemos* 
Sed  si  frequenter  nobis  boc  repetere  dicluni  didiceri- 
mus,  omnibus  malis  abslincbimus.  Laqueus  maximus 
mulieris  forma  :  imo  vero  non  mulieris  forma,  sed 
lascivus  aspectus.  Non  enim  res  calumniemur,  sed 
nos  et  nosirum  torporem ;  neqoe  dicamus  :  Ne  sinl 
mulieres,  sed|  Ne  sint  adulteria :  neque  dicamus,  Ne  ' 
sit  pulchritudo,  sed,  Ne  sit  fornicatio  :  neque  dica* 
mus,  Ne  sit  venler,  sed»  Non  sitisrapola :  noo  enim 
venter  crapolam  facit,  sed  negligentia  nostra.  Non 
dicamus,  Quia  comeditur  et  bibttur,  omnia  bine 
mala  :  non  enim  propter  hoc,  sed  propter  torporem 
et  ingluviein  nosiram.  Non  coinedit  quippe  nec  bibii 
diabolus,  et  cecidit :  comedit  et  bibit  Paulus,  et  in 
caelum  ascendit*  Quot  dicentes  audio,  Non  sit  paa« 
pertas?  Obmulescere  faciamos  igiior  eos,  qui  lalia 
8^  feront :  bhsphemia  eiiun  est  ulia  dicere.  Di- 


facile  capionlor  :  iia  to  donec  ad  soperiora  respexe-  ^  camos  igitor  ipsis^  Non  sit  posillanimius :  paupertaa 
ris,  nec  laqoeo  nec  oilis  iacile  capieris  insidiis.  Ao-  ^  enim  innomera  vit»  bona  intolit  nostrae»  et  sine  pao* 
ceps  est  diabolos  :  sis  igitor  ipsios  calamis  soblimior.  ^  pertate  inotiles  sont  diviti».  Ne  calomniemor  itaqoe 


Qui  ascendlt  in  altom,  non  amplios  ollam  rerom 
admirabitar  hmnanannn,  sed  sicot   postqoam  iii 
Bontiom  verlican  ascendmmos,  parva  nobis  et  orbs 
et  nMsnia  apparent,  et  formicarom  more  nobis  viri 
nper  terram  ire  videntor  :  sic  postqoam  ad  celsam 
phtlosophiae  cogiutiouem  ascenderis,  nihil  terreno- 
mm  te  percellere  poterit,  sed  parva  videbonior  om- 
Dia»  et  divitiae,  ei  gloria»  et  potentia,  et  bonor,  et  si 
quid  allod  .hojosmodi,  cum  caelestia  respicias  :  sicut 
adlicet  et  Paolo  parva  omnia  videbantur,  et  mortuis 
inutiliora  ea,  qoae  in  praesenli  vlu  sont  spiendida. 
Propterea  clamabat,  dicens  :  Mihi  mundut  crudfixut 
iti  (Gul.  6.  14)  :  ideo  et  iios  adm^nebat  his  verbis  : 
Qum  turttm  tmU  tapiie  {Cohtt.  3.  2).  Quw  turtum 
tuut  f  qoalia  dicis,  dic  mihi  ?  ubi  sol,  ubi  luna  ?  Non, 
inquit.  Sed  obi  ?  obi  angeti,  obi  archangeli,  obi  Cbe- 
rubim  et  Seraphim?  Non,  iiiquit*  Sed  obi?  Ubi 
Ckritiut  ett  in  dexieru  Deitedent  (Ibid.  v.  1).  Pareamos 
igitor.  et  illad  assidue  ratiodnemur,  quod  sicut  avi- 
culx  laqoeo  captae  alarom  oiilius  nolla,  sed  frostra 
et  iocassom  alas  concutit :  iu  tibi  nulla  ratiociuatio- 
Dom  oiilita^,  si  ab  improba  penilos  copidiute  captos 
«s,  sed  qoantumcomqoe  resilieris,  captus  es.  Idco 
abe  sont  avieulis,  ut  effugiant  laqueos  :  ideo  raiioci- 
aationes  bominlbus,  ut  peceau  fugiant.  Quam  ^|;iiur| 
veniam  baliebimos,  qoam  vero  defensionem,  com, 
bnitis  simos  dcmentiores  ?  I 

Esperientia  eauteUB  magitlra.  —  Avicula  iiamque: 
scBiel  capU  laqoeo,  mox  elapsa,  et  cervus  in  retcj 
decidens  et  effugiens,  iisdem  iterum  difficile  capton-' 
tur :  nam  coiqae  fit  exp6rientia  caotelae  magistra.; 
Nos  saepios  iisdem  capti,  in  eadem  cadimus :  neque^ 
bnitoram  providentiam  et  solliciiodinem  nos  ratioiie 
decorati  fmitamor.  Qooties  qoippe  mulierem  conspi  \ 
caii,  innunera  passi  somus  gravia,  domum  concepia 
reversi  coi^diute»  et  muliisdiebus  dolore  confecti?! 
Ifenuntamen  non  corrigimur,  sed  vix  priore  ciirato 
vulnerci  rursus  in  eadem  labimur,  ct  ab  iisdem  cx- 


nec  has,  nec  illam  :  pauperias  enim  et  divitia'  sont 
arma,  ad  virlutem  otraque  lerentiat  si  velimos.  Sieot 
igilor  generosus  miles,  quodcomqoe  ferram  capiat, 
propriam  virtotem  ostendit  :  sic  imbelliset  ignavoa 
ab  omnibos  impeditur.  Et  ut  discas  hoc  verum  esse, 
illius  mibi  Job  recordare,  qui  simul  et  dives  et  po« 
per  factos  esl,  et  otraqoe  arma  tractavit,  ct  in  otrisque 
vicit.  Et  qoaudo  dives  quidem  erat»  dicebat :  Jamm 
mea  omni  vemenli  fmt  aperla  (Job  5i  52) ;  quando 
vero  paiiper  factos  est»  dicebat :  Dominut  dedit,  Do- 
niintts  abttutit;  ticut  Doadno  placuit^  Ua  faetum  eti 
(Job  1 .  21 ).  Dom  foit  divcs,  moltam  bospiuliiatem,  com 
factos  est  paiiper,  muluro  patientiam  exhibuit.  Et  tu 
igiiur  si  dives  es,  multani  demonstra  eleemosynam: 
sl  pnuper  faclns  es,  patienll-e  multum  et  tolerantias. 
Neque  enim  divitiac  malum ,  nec  paupcrUs  simplici* 
ler,  sed  juxta  volunialem  utentium  hacc  ulraqoefiont. 
!  4.  Nos  igitur  ipsos  instituamus,  ut  nou  ulia  de  re- 
bus  feramus  judicia,  neque  Dci  opera,  sed  improbam 
.bominuro  volunutem  accosemos.  Neque  posillanimem 
divitiae  possunt  a4juvare,  nec  magnanimo  pauperiea 
oiiquam  nocct. 

Occtttionet  viiandw.  *-  Agnoscamus  igitur  laqueos» 
et  ab  ipsis  procul  eamus :  agnoscamus  pnecipiua,  nec 
•ppropinquemus.  Hoc  maxime  securiuils  nobis  erit 
occasio,  non  tantum  peccaU  fugere»  verum  et  qwn 
videntur  indifferentia  quidem  esse,  sed  ad  peccau 
nos  supplanUnt.  Exempli  causa  ridere,  et  jocosa  di« 
cere  vcrba,  non  manifesttiin  quidem  peccatum  esse 
videtur,  sed  in  manifestum  crimen  inducit :  nemiie 
sxpius  ex  risu  turpia  nascuntor  verba,  a  tiirpibos 
verbis  actiones  torpiores.  Saepios  ex  verbis  et  riso 
convicia  et  contumeliae ;  de  convicio  et  contumelia 
plagaeet  vulner^,  devuineribus  etplagis  caedes  et  ho- 
micidia.  Si  tibi  igitur  bene  consoltoros  es,  non  turpia 
Uiitum  verba,  neque  turpia  Untum  facu,  neque  pla« 
gas  et  vulnera  et  homicidia,  verum  et  ipsum  inicm- 
pesiivuro  risum  et  verba  fugies  scurrilia,  quoiiiam 


159  S.  JOANMIS  CHnYSOSTOai 

sutocqaentinm  malomm  radlx  lalia  es&e  solent.  Pro- 
|)lere»  Paulns  ihrpiit :  StuUUoqutum  cl  scurrilitas  ne 
prmtcat  ex  orevestro  (Ephes.  5.  5).  Elsi  namqiie  per 
sc  pnn-Htii  itwum  esse  videlur,  m:ignnrum  tamen  nia- 
}&nm  eausa  n(»Ws  cHKcitur.  Rursiim  dcliciis  vacare 
non  vldelur  quidem  esse  crimen  manifcslum  cl  ex- 
pre.^sum;  atinmen  multa  nobis  parfl  mala,  ebricla- 
*t6m,  furorem,  avariliam,  rapinas.  Siimpluosns  enlm 
ct  lamus,  ci  ministeria  ventri  ministrans  inl«»ltTal)i- 
]h,  fnrari  sa^pe  cogiliir  el  aliena  rapere  et  opprimcre 
d  vii)lare.  Si  dcHcias  itaque  fugias,  cl  avariliac  el 
riipinrc  et  chtietatis  et  innnmernhilinm  maloniin  sus- 
tttlisti  maienam,  iniquftatls  radiccm  a  principio  rc- 
secah*!.  f» ropterca  et  Pautus  dicchat  :  Qh<b  in  ddicii$ 
e^t  pWiw,  viwn$  morttai  esi  (I;  Thn,  5.  6).  In  llienlra 
rtrtrsiim  «sceiidere,  ci  cquorum  ccrlamina  spcctare, 
el  alcas  iractare  non  videtur  muliis  pcccaluni  csse 
manifcBlnm,  sed  infinita  vlix  mnl»  solei  inferrc.  Et- 
eniin  In  theatris  immorado  fomicaiionem,  pctulnii- 
tuim,eiomnem  incolilinetitiatn  pepcrit :  ei  circensium 
sqiectacolttih  pngniis,  convicia,  viilncra,  contumclias, 
jHfes  inhiildtills  MMinnt  :  et  circa  alcas  srudiusn, 
Masptiemi*»,  jftcliifas,  fras,  cnnvlda,  infiultaquc  alia 
lifs  grtniora  Sa*fcpc  prodiixit/  Nc  Umlum  itaquc  pec- 
Cfltn  fmfiamus,  verum  et  ea  qiiidcm  qusc  iiidiffefeniia 
vidi^nttvr,  sed  paulatim  in  liaRcpcccata  nos  pcrtrnhcnl. 
Natn  qui  jtixta  proH^ipitium  ambulat,  quamvis  non 
decidsA,  trcniii,  ei  sae|)enumero  ab'  ipso  subversus 
iremorc  decidii :  iia  ct  qni  non  procul  peccaia  fugil, 
sed  sectis  ipsn  vadit,  ciim  tiinorc  vivet,  et  in  ipsa 
laltciiir  Sfl»|TitffS.  Nam  qui  altenns  curiose  spcctnt  for- 
rtms,  qnanivis  non  mOBchetur,  tnnicn  ooiicupivit,  cl 
secttndiim  Christi  sentemhim  factus  est  adiiltcr  (Matth. 

5.  i8) ;  Il7r»pifis  ftutem  ab  Ipsn  concupiscenlia  ei  in 
peccauim  re  ip««a  defertur.  Nos  igilur  ipsos  procul  ^ 
peccaiis  reiineamus.  Vis  tem]>erans  cssc?  ne  tnnlnm 
Itigtas  ndnlterium,  sed  etiam  petulaniem  aspectum. 
Vis  a  verbis  torpibos  abesse?  ne  verba  tnntuni  tur- 
pia  fogias,  verom  et  risum  soluturo,  et  omnem  con- 
ciipiscentiam.  Vis  caedibos  esse  procul  ?  fuge  convicia 
ifuoqae*  \is  ab  ebrieiate  scparari?  fuge  delicias  ei 
kmtaa  mensas,  et  radidtus  vitiura  exstirpa.  Mngnus 
laqueus  cst  linguae  pelulanlia,  et  freno  admodum' 
iitdigelis.  Preptereii  et  quldam  inquit :  Laffueus  fortis 
tlro  propria  Mttoi,  et  capttur  verbis  oris  proprii  (Prov» 

6.  2). 

5.  Itetnm  eontra  juramenta,  ^  Supra  cxlera  igitur 
euncta  membra  hanc  moderemur,  hanc  refrenemus, 
ei  convicia  conlumeliasque  ac  turpiloquia  et  malcdi- 
cta  ex  ore  pellamus,  et  malam  juramentorum  consuc- 
todinem  :  rursum  enim  nos  ad  eaindem  admoniiio- 
nem  scrnio  deduxit.  Et  quidem  heri  cum  vestra  cari- 
t:ile  consiitui,  me  non  amplius  de  hoc  mandalo 
dtctorom  :  quouiam  omnibus  supcrioribus  diebus  de 
ilio  sofBciemer  diHsertmn  est :  sed  qoid  faciam?  Do- 
nec  vos  eorrectos  vldeam,  non  possum  a  consilio 
dnndo  absiinere  *■ :  quoniam  et  Pautus  qui  Galalis 

*  «^avil.  ctplurimiMss.,  nmtsustineo.,,  abstinere,  Biore;.. 
'  nmphc€t...abstinere,      -  ' 


AKCiriEP.  CONStANtlNOP.  160 

dicil ,  Deinceps  kibores  mihi  nemo  prosbeat  (Galat,  6. 
17),  rursiim  ipsis  apparet  congressus  et  loquolus. 
Hujusmodi  suiii  paieriia  visccra ,  etsi  recessuros  se 
palres  essc  dicaiit ,  non  absistunl ,  donec  correctos 
vidcrint  filios  suos.  Audistis  prophetam  de  juramento 
hodie  nohis  loquentem?  Respeaa  ocutis  meis,  et  vidi^ 
inqiiit ,  el    ecce  (alx  volans  longitudinis   eubitorum 
vigintij  et  latitudinis  cubitorum  decem.  El  dixit  ad 
me,  Quid  tu  vides?  et  dixi^  Video  falcem  volantem 
lonyitudims  cubitorum  viginti^  et  latitttdinis  cubito* 
rum  decem.  Et  ingredietuf  domum «  inquil ,  ^uraii- 
tls  nomiUe  meo,  et  destruet  in  medio,  el  suffodiet  /apt- 
des  et  tigna  (Zach.  5. 1-4).  Quid  taiidem  est  dictum  ?  ei 
qua  de  cagsa  iu  specie  r;ilcis,  et  faicis  volantis  juran- 
tcs  sequens  poRna  videlur?  Ul  ultionem  iiicvitabilem 
esse,  ct  supplicium  declinari  non  posae  vide:is.  Eiiscia 
enim  volantem  forsilau  aliquis  effugcre  potcrii  :  Ctl- 
ceiii  autem  in  collum  delapsam  et  pro  funiculo  fa- 
ciam,  nemo  fiigere  potesi :  cum  autem  el  alae  adsini« 
qu3e  snlutis  ullerius  spes?  Qua  vcro  dc  causa  lapides 
et  lignn  juranlis  dissolvit?  Ut  ruina  aliis  correciio 
fiai.  Quia  CDim  jurantcm  mortuum  terra  condi  iiecesso 
cst ,  doinus  dissoluta  ei  in  ruiuam  versa  pnstereon- 
tibus  omnibus  et  cerneiitibus  admoniiio  erii»  ui  non 
eadem  audeant,  ne  cadcm  paiiahtur,  illaque  defuncii 
crimen  semper  arguet.  Non  iia  pungit  cnsiSk  sicui  ji>- 
ramenti  naiura :  non  sicocciditgladius,  siculjiiranienli 
plnga.  iiiralus  elsi  vivcre  vidontur,  jam  moriuiisesl, 
ct  vulniis  excepit :  ei  sicut  qui  reslem  capii ,  prius- 
qunm  civitate  egrcdiatur,  et  ad  praecipitium  veniai« 
el  torlorem  vidcal  iininineiitein  ,  mortuus  est ,  simul 
ac  prsRlorit  jaiiuas  egressus  est :  sic  et  juratus.  Hxc 
reputenms,  et  ne  fratres  adjiiremus.  Quid  facis,  ho-> 
ino?  super  meiisaTn  ndjuras  sacram,  et  ubi  Ghristus 
positiis  est  imrnolntus,  iliic  rrnlrem  iuuin  immolas? 
Lntrones  quidem  in  viis  mactant :  tu  vero  coram  ma- 
trc  filium  immolns  scelcratius ,  quam  Cain  ,  patrnns 
homicidium?  Ille  nempe  frntrem  suum  iu  de.^crto  ci 
pr.rscnii  morte  maciavii ;  tu  vero  fratrem  tuuin  iin- 
molas  in  incdio  ecclesiac,  idque  mortc  fulura  imiiior- 
tnli.  Nuin  eniin  propieren  facia  est  ecclesia,  ui  jiire- 
iniis?  Proplerea  facia  est,  ut  oremiis.  Nuin  cnini  ideo 
incnsa  positn  csl,  ul  adjuremus?  Ideo  posila  cst,  ui 
pcccaia  solvamiis,  iioii  ul  alligemus. 

Jurnmcnta  Evaugeliorum  contactu.  —  Tu  vcto  si  ni- 
liil  aliud,  saliem  libruin  ipsuiu  rcvcrere,  qiicn)  in  ju- 
rninciiluni  porrigis^clevnngeliiiin,  quod  iiilra  iiianus 
c;i])iens  iurarc  jubes,  cxplica,  ct  audicns  quid  ibi 
Chrislus  di!  jurnmeiilis  disscrai ,  hdrrcscc  ct  dosibie. 
Quid  igilur  illic  de  jurainoniis  inquit?  Ego  autem  dico 
vobis  omnino  non  jurare  (Matlh,  6.  54).  Tii  vcro  Ic- 
gem  jurare  prohibentcin  ,  in  jiiraineiitum  ixMiis  ?  0 
conlumelinm,  o  insaninni !  idem  eniin  facis,  ac  si  quis 
legislatorem  iiilcrnocre  prohiheniem ,  ipsuin  c:odis 
sibi  sociiiin  esse  jul)eal.  Non  ita  geino  et  doploro 
(|iiospinm  in  viis  jugulnlos  audicns,  sicut  gcnio  ct  Ia« 
*  cryinis  prose.|uor  ct  horrcsco,  cum  vidco  quempiam 
prope  mcnsam  hanc  venientem  ,  et  nianus  imponoiir 
tcin,  01  cvaiigeliis  conlaclis  juranlcm,   Dc  pccuuiis , 


(01 


AD  POPDLin  ANTIOGilBNUH.  HOMIL.  XIT. 


fdi 


qiiam»  dftbitis,  el  Miimain  occidis?  qnid  tairtiim  in- 
crariSy  qainiiiN)  auiinani  tuam  et  proxiaiim  kedis  ?  $i 
cnim  credis  qnnd  verax  sil  liome »  ne  joramenii  ne- 
cessitalem  addiieas ;  si  tero  nt)gii  qnod  mentiemr, 
iie  pcjerare  cogas.  Sed  nt  mihi  plena  fidcs  fieret, 
inslanduro  ernt,  int|iiit  :  imo  tone  iiln  raCa  fides 
fici,  cam  jnrarc  euin  non  coegeris.  Nnnc  enim  do- 
nium  regressas,  a  consciciitia  assidue  roderis,  haec 
repauns :  Niimquid  non  rnislra  adjuravi?  numqiiid 
non  pefcravii?  namqiiid  non  ego  fni  causa  peceati? 
Si  Tero  non  a^juravcris ,  domum  regressiis  imiliam 
capies  consolationem,  agens  Deo  gratias ,  et  dicens : 
Benedietus  Deus,  quoniam  mc  ipsum  eontinai^  neque 
adjuravi  frasira,  nec  temere.  Dcploreturaurttm,per- 
eant  peeanix,  ut  hoc  nobis  maxime  pienam  fidem  fa- 
cist,  legem  non  prxtcriisse»  nec  alterum  coegisse,  at 
boc  beertl.  Cogiia  propter  qiiae  non  a4juraaii,  et  hoc 
libi  sufilciet  in  refrigerium  et  consolationem.  Sspius 
namqoe  pngna  conflaia  conturoeliam  patientes  geiie- 
rose  ferirans,  et  contnmeliam  inferenti  dicimiis,  Qiiid 
tibi  faciam?  ille  me  relinet '  patronos  tuus ;  ille  meas 
cohibet  manus.  El  hoc  nobis  ad  consolalionem  sulfi* 
cil.  Ita  tu  quoqoe  cnm  qucmpiam  adjuraturiis  e&, 
leipsum  contine,  probibe,  ct  dic  juraturo  :  Quid  (ibi 
fadam?  Deus  JussH  non  adjnrare,  ilie  me  nunc  con- 
tinel.  Sofficit  hoc  et  ad  honorem  legislatoris ,  et  ad 
secnritatem  tuam,  et  ad  juratnri  timorem.  Gum  enim 
iile  viderit  quod  slc  alios  adjurare  vereamur,  multo 
magis  Ipse  facile  jurare  formidabil.  Si  hoc  vcrbum 

1  Sic  liabel  Sav.  Apud  ■onief.  vero  legftnr,  tUttperat^ 
pro,i 


diteriB»  eum  mnHa  domiiro  securHatis  pleniiudine  re- 
(fttill.  Aedi  crgo  Deum  hi  mandatis,  lit  ipse  exaudiat 
t»  iii  oMloilibos.  Hoc  verbum  In  caclo  scribetur,  et  hi 
firdicfi  dic  iIIh  sistelnr ,  et  mntu  dissoTvct  peccala. 
Nec  hoc  lantnm  in  jttramento  ,  vcnim  et  In  onmibiis 
negotils  coghemiis  :  et  cnm  debemtis  allqnid  faccfe 
boni  propter  Denm ,  qnod  mox  aliqnid  iHferat  dainnl, 
noii  solnm  ei  negmfo  damniHn  specicmns,  sed  ctinm 
locrum,  ifood  eapiemus  propter  DenmlMendo.  Pnta, 
•ffbeii  le  qafspiam  conlnnielii?  f«r  generose  :  feres 
atitem  generose,  si  non  contumelitm  cogitaveris  tan- 
lam,  sed  etiam  ferre  jabentis  dtgniiatem,  ei  mansuele 
.feres.  EleemosynM  dedisli?  ne  Impensam  cogltes 
lanlttffl ,  verom  el  pr^enNim  ex  Impensa.  MalHains 
es  pecmifis  ?  grtiias  age,  nec  tantiim  jaetorse  doloreii 
apeclea,  veram  ei  hicraiA  ct  gmtiaram  actione.  Si 
sic  nos  componaiiias,  noilom  aecidcntfaim  nosgr»> 
vinm  oonlristabK»  aed  ex  iis  qhae  videmtir  esio  iri- 
•tia ,  lucrabimur  :  etdonmum  diviliis»  trialliia  vohi- 
piaie  et  deleciatione ,  eonioaaelia  honore  Jucundlor 
erK  et  desiderabilior  j  el  omnia  conlraria  in  locrM 
nobis  proveuienl ,  et  hic  mulia  frueimir  tranqailli- 
laie ,  el  illic  regniim  caelomm  asaeqaeniar  :  qno  nbo 
onines  dignos  fleri  ^  delnr^  gratia  eleiementa  Domiipi 
nostri  Jcsu  Christi ,  per  qoeni  et  cum  q«o  Pairi  unH 
cuin  saneto  Spirjta  gloria ,  imperiom  ei  honor,  nunc 
et  semper,.et  iii  saecula  «eoaloram.  hmen. 


1  savil.  et  quidara  alii,  quod  no$  oMnere,  Cxtera  qna 
orationem  claudunt,  tnutlum  varianl  inCodfdbus  pro  liiva- 
rioram  libilo,  qoi  l«e  sno  qoisqiie  nore  concfcmaot. 


jrUlfTIATA  AD  FRiBraCTUM  »  POPULATIOrfE,  ET  OMNIBliS  DB  FUGA  CONSULTANTIBUS,  CUM  I!<l- 
THASSBT  PBiBPECTUS  IN  BCCLBSIAH  BT  CONSOLATUS  FUISSET,  HABITA  BST  PRASBNS  HOMIN.IA  : 
ET   DB   VITANDO  JUBAMBNTO,  BT   IN    ILLUD  APOSTOLI  DICTUll   :  PAULVS  VINGTUS     JESU   CHRISTI 

(  Pkttem.  I ). 


BOHILIA   XVI. 

1.  Pnefecti  quidcm  providentiam  laudavi,  quoni^m 
tumpltnantem  conspicatus  cTvitatem,  cl  omnes  de  fnga 
delibcrantes,  ingressus,  vos  consolatns  cst  et  in  bo- 
tiam  spcm  adduxlt;  pro  vobis  autem  ruborc  pudoreqnc 
aHectus  sum,  quod  exierioris  posl  multOS  prolixosqite 
sennones  iUos  consolatRviis  indigucriliS.  Opuvi  len  am 
mibi  dehiscere  el  imihergr,  qnando  ipsum  vobis  lo- 
qaentem  audiebam,  et  intempcstivam  haiic  et  irratio- 
nabilem  limidiiatcm  tnodo  consolanlem,  inodo  cul- 
paniem.  Nbn  enim  vos  abilio  doceri  oporiebai,-8ed 
i:itldeUbastos  prajccptores  onmibus  fieri.  Ncc  enim 
n,  ud  infldcles  Judicari  Paulus  permisit  (i.  Cor,  C.  1); 
tu  vero  post  lanum  patrnm  adiAonitionem  exlcrnls 
indiguistl  praecepioribus,  et  ftigitivi  et  verberones 
quidam  mrsos  civiiatem  tantam  excitavernni,  et  ih 
fupih  conjecemnt.  Qoibos  ocnlis  ampKus  infldelcs 
respiciemus,  fnm  pavldi  com  ^Tmos  eitim!di?Qiia 
lingaaipsos  alloqoemur,  et  pro  Ingrncntibos  malls 
■  Safil.  et  quidam  atii,  comiUm, 


confidere  persuadcbimus,  oinni  lepore  limidiores  per 
hanc  facti  anxietatem?  Et  quid  faceremiis«  inquit? 
Ilomines  cnim  sumns.  At  proptcr  lioc  ipsum  pcrtur- 
bari  iioii  o|)ortet,  quia  liomines  stimus,  ct  non  bruta. 
Illa  fragoribus  et  stridoribus  omnia  terrentur  :  non 
eivim  liabcnt  raiionem,  quae  timorcm  repeilcrc  possit; 
tu  vero  raiione  et  consilio  dccoratus,  quomodo  in 
illorum  segniliemcadis?  Ingressus  estquidam,  militum 
incursionem  nuntiavit?  ne  turberis,  sed  ipsum  diinit- 
tcns,  genua  flecte,  Dominuin  tuuiii  roga,  geme  amarCp 
et  adversitatem  rcpcllet.  Tu  quidein  audita  militnm 
iiicursione  non  vera,  prxsenti  vita  abrumpli  pcricli- 
taliis  es ;  bcatus  vero  Job  ille  coniinuis  vcnicntibus 
nuntiis,  ci  gravia  nunlianlibus,  el  adjlcieniibus  into- 
lcrabilem  filiorum  perdilionein ,  non  ejulavit,  non 
gcmuit,  sed  ad  oraiionem  conversus  est,  et  Domino 
gralias  agebat.  Hunc  et  tu  imitare ;  cum  vcnicns  quis- 
piam  nuntiaverit  militcs  urbem  circuindedisse  ,  ei 
bona  direpluros  csse,  ad  Dominnm  luum  confuge,  ei 
dic  :  Dominttt  dedit,  Dominm  abstulit^  sicut  Domino 


les 


S.  JOANNiS  aiRTSOSTOMI 


plQCuU^  Ua  factum  m :  stl  nomeit  Domim  benetHctum 
iu  $wcula  (Job  i.  21).  lUum  non  t^rruit  malorum  ex- 
perienlia,  le  vero  solus  terrel  auditus?  Quauam  dignl 
simus  xstimatione,  qui,  etiam  conira  mortem  auden 
ter  ire  jussi»afalso  rumore  adeo  perceilimur  ?  Qui 
turbatur,  et  timorem  qui  non  est  coliigit  et  perlurbatio- 
nem  non  apparenlem  :  qui  vero  est  animo  sedalo  et 
tranquilio,  eliam  eum  qui  estdissolvit.  Non  vides  nau- 
cieros,  ul  insaniente  mari,  nubibus  iranscurrentibuSi 
fulmiiiibus  elisis,  omnibus  In  navigio  tumuliuantibus» 
ad  gubernacuia  sedent  ipsi  sine  trepidaiione  et  metu, 
et  arti  sux  vacant,  ut  imminentem  procellara  repei- 
lant?~  Hos  et  tu  imitare»  et  sacram  capiens  ancoram, 
In  Deum  spem,  iuconcussus  permane  et  immutabilis. 
Qmcumque  audit  utmonee  mio%  hot^  inquit,  et  non 
facU  ipm,  a$mnlabUw  homini  Huito.qmadipcamt 
domum  $uam  tuper  arenam^  et  descendii  ptuvia^  et  ve- 
nerunt  fiumina^  et  flaverunl  venti,  et  irruerunt  in  do- 
mmn  Uiam,  et  cecidit^  et  erat  ruina  [ipuu$  magna 
{Matth.  7.  26.  27).  Vides  quod  stultiti»  estcadereet 
subverti?  Imovero  nos  neque  stulto  illi  similes  facii 
tumuSy  verum  et  illo  miserius  cecidimus :  illius  nempe 
domus  post.flumina,  post  delatum  iinbrem,  post  illa- 
pm.ventos  cecidit;  nos  vero  non  pluviis  ingruenti« 
bus,  non  fluminibus  irrumpentibus,  non  ventis  irruen- 
tibusy  ante  malonim  experieiitiam,  ex  audltu  solo 
subversi  snmus ,  et  omnia  quae  philosophabamur 
effudimus.  Quaiem  nnhi  mentem  putatis  nuncesse? 
quomodo  pudore  suffundi  ?  quomodo  deprimi  ?  quo* 
modo  erubescere?  Nisi  multa  a  patribus  vi  compulsus 
fuisscm,  neque  surrexissem,  neque  loquutus  fttissem 
dolore  obtenebratus  ex  pusillanimiute  vesira,  sed 
nequo  nunc  in  meipsum  redire  possum  :  sic  animum 
mibi  indignalio  et  irislitia  obsidet.  Quis  enim  non 
a>grc  ferrct,  qnis  non  sucsenceret,  quando  post  tantam 
doclrinam  gentilibus  opus  Iiabuisiis  doctoribus ,  qut 
boriarcnlur  et  monerent»  ut  praesentem  generose 
timorem  ferretis?  Orate  igiiur  dari  nobis  verbum  in 
apertioiie  oris  nostri,  ut  banc  iristitiam  exctitere  pos- 
simus,  et  pauluni  mentem  excitare.  Elenim  pudor  de 
pusillanimiiaie  vestra  animum  valde  nostrum  dejecit. 
2.  Miiha  nuper  ad  caritatem  vcstram  loquutus 
sum,  etd^  laqueis  nobis  undique  posilis,  ct  dc  timore 
et  tristitia,  ct  de  iuctu  el  voluptate,  ei  de  falce  in  ju- 
rantiuin  domos  volante ;  ex  iis  igiiur  omnibus  sanc 
multis,  illa  inibi  maxime  reminiscimini  qiiae  de  volante 
falce  dicta  sunt  (Zac/i.  5.  I),  in  juraniis  domum  di- 
vertente,  lapides  ct  ligna  subruente,  ct  oinnia  con- 
sumente.  El  cuin  hoc  illud  qiioque  observate,  quod 
extremx  demenliae  sit  evangelium  sumentes  jurare,  et 
legemjurare  prohibentem  juramentuni  fieri:  et  quod 
melius  sit  pecuniis  mulctari ,  qunm  proximis  jura- 
mentum  offerre :  quoniam  hoc  est  non  niodiciis  in 
Dcumhonor.  Cum  cniin  Deo  dixeris,  Propier  te 
iion  adjuravi  illum ,  qui  erat  furatus  et  male  fece- 
rat :  pro  hoc  lionore  magnam  tibi  rcddel  gratiani  et 
in  prxsenli  tcmpore  et  in  futuro.  Hsec  et  aliis  dicite, 
et  ipsi  observatc.  Scio  quod  bic  reverentiores  siimus, 
et  omnein  iinprobam  deponimus  consueludinem;  sed 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  164 

quod  quxritur,  hoc  esi,  non  nt  hic  lantum  philoso- 
phemur,  sed  ut  pielalem  iiinc  capientes  extra  servc- 
mus,  ubi  maxime  ipsius  Indigemus.  Etenim  aquantts 
non  tantum  apud  fontem  habent  vasa  repleta,  domum 
'«lutem  abeuntes  evacuaiit ;  scd  illic  ipsa  maxime  cum 
cautela  reponont,  ne  subveriantttr  et  labor  fiatlnanis: 
hos  etiam  nos  imitemur,  accurateque,  domum  profectit 
dicu  servemiis.  Quod  si  bic  maneatis  satiati,  domuni 
Tcro  redeatis  inanes,  vasa  mentis  vestrae  admonilione 
vacua  referentes,  nulla  vobis  ex  hac  replelione  erit 
utllitas.  Ne  mihi  in  palxsira  demonstres  athletam, 
sed  in  certaniae  7  ri^  mihlreligionem  instructionis 
tempore,  sed  actionis  exibeas.  Laudas  nunc  quae 
dtcuntur:  cumjiiratumveneris,  omnium  ipsorum  tunc 
recordare.  Si  hanc  legem  expedieriiis,  ad  aiia  quoquo 
majora  disciplinam  promovebo.  Ecce  secundiis  liic 
annus  esl,  exquo  vestrae  dissero  cariuti(a),  et  neque 
cenlum  Scripturarum  versus  vobis  enarrare  potui. 
Causa  vero,  quoniam  a  nobis  discere  opits  habetis» 
quae  domi  et  per  vos  explere  potestis,  el  oraiioni5 
roajor  pars  nobis  in  morales  impenditur  sermoncs. 
Hasc  vero  sic  fieri  non  oportebat,  sed  morum  quidem 
cura  a  vobis  ipsis  gerenda ;  Sripturarum  vero  sensus 
et  specuiaiiones  nobis  permittendae  erant.  Si  autera 
et  a  nobis  audire  erai  opus,  uno  plus  die  non  decebat 
Nec  enim  varium  quiddam,  et  inventu  difTictle,  quo4 
dicitur  est,  nec  ullius  Indigens  prxparationis.  Cum 
enim  Deusdenuntiaverit,  argutationibus  non  est  opus. 
Deus  dixit,  Ne  juraverit :  noli  causas  amplius  a  me 
requirere.  Lex  est  regia  :  qui  tulil  ipsam,  ei  ipsius 
rationem  novit :  nisi  fuisset  uiile,  non  prohibuissety 
non  vetasset.  Reges  feruni  leges,  iiec  omnes  sxpe 

-  utiliier :  homines  enim  sunt,  nec  siciit  Deus  utile  pos* 
ftunt  invenire';  verumUmcn  paremus  :  sive  uxorcs 
ducamus,  sive  tesUmeiita  faciamus,  sive  servos  cniere 
debeamus,  sive  domos,  sive  agros,  sive  quodlibet 
alittd  facere ,  nun  es  propria  facimus  hrcc  scnlcnlia , 
sed  quomodocumque  ju&«erint  illi ;  nec  ut  res  nostrae 
pro  sententia  noslra  disponantur,  peniliis  domini 
8umil8,sedillorum  ubique  senlentiis  scrvimus,  ct  sl 
quid  prxterquam  quod  illis  videtur  Tacimus,  invali- 
dum  et  inutile  redditur.  Itaque  liominum  quidcm 
lcgibus  Untum  aitribuimus  honoreip ;  Dei  vero  leges 
iu,  quaeso,  conculcabimus?  et  qiiali  Uxc  digna  de* 
fensione?  quali  venia?  Dixil,  iVe  juravms :  ne  con- 
trariam  ipsius  legi  legem  fkr  opera  feras,  ut  cum 
securitate  cuncta  facias  et  dicas. 

3.  Sed  de  his  quidem  satis ;  age  de  iis,  qux  hodie 
lec^a  sunt ,  una  vobis  apposita  senlentia»  sermonem 
terminemus.  Paulut  vinctut  Jetu  Chrittif  iiiquil,  et 
Timotheutfrater  {PhilemA).  Maguiric^  Pauliappcllatio, 
non  principalus  ^t  honoris  nomen,  sed  viiicula  ct  ca^» 
tenae  :  vere  magnifica;  Umetsi  splendidum  ipsuni 
mulia  alia  faciuiii,  in  cxlum  rapi  teriiuin,  iii  paradi* 
sum  deferri,  verba  audire  ineffabiiia;  lanien  horura 
nihil  posuit,  sed  pro  omnibus  catenam :  haec  enim 
inagis  qiiam  illa  iilustrem  ipsum  reddebat  ei  splendi- 

(a)  Annus  bic  erat  secundus  fHraedicationis  chrjsostonu. 


M  it&  PDWLUM  ANTIOCBBmni.  BOillL.  XVI. 

dHB*  C«  mideait  QMniam  illa  ^vldem  Domiiii 
kenigiiiiatis  mi  fntnita  dona,  h»e  vero  aerfi  lole- 
jaaii»  a^ve  patieaii»  Imlieia;  eoRia^Qdo  aoiem 
amiBtiiitts  eat»  iHia  magiaaflicl  qn»  pro  aauiUs  pa- 
liaacar,  qvaa  iss,  qm  ab  Ipsis  benelleia  rcfBnint. 
fion  ita  rex  diademate  § lorialur,  m  Itle  vineylis  de- 
leeutelur :  et  aaerito.  Diadema  nempe  solum  coronato 
capiii  omalmD  alfert«  catena  vero  ei  omatum  multo 
nttjorera,  et  talelam.  Gorona  snpo  regia  eapol  se 
circumdalam  predidit,  innumeros  allexil  insidiatores» , 
alqiie  In  tynmiiidia  concttpiscentiam  InfilaTit;  ei  in' 
lieliis  blc  omalas  esl  adeo  periculoaos,  ut  ipsum  de- 
pomoiei  abaeondant.  kipraBiiia  nonnumquam  ref^es 
commtttantes,  ita  mamis  cum  oertantibus 
;  tanla  ez  corona.  oriinr  prodiiio.  Catena 
vero  ttibil  bvjusmodi  gereniibus  affert»  sed  omne 
cooirarittm  :  com  pagna  sll  et  acies  conirj  daemones,  | 
el  ailTerBarias  poiesuies,  praetendens  ipsam  qut  ea ' 
circiundatos  est,  lllorum  repellit  Incursns.  Et  magi- 
iinUNim  qoidem  exiemonim  multi  non  lantum  dum 
imperanl,  vemm  ei  com  exeesserint  msf istratii,  ipsius 
aonen  drenmferunt. 

-  fmemla  Pamli  Mque  pradteaHlmr.  ^  llle  excon«ul, 
dicitor»  ilfe  expraefeciiis;  hic  vero  pro  iis  oronibus; 
Pnhm  «iftcfiif,  inquit,  et  admodum  congraenter/ 
ini  naaique  magislraius  non  penitus  sunl  animi  vir- 
tuUs  demowatratiopes :  pecuniis  enim  sunt  Tena]es,et 
anicommindlgeaiasaenlalionibus;  hic  aulem  ex  vin- 
oilis  magislratos  est  aninti  disclplinae  indicium,  et 
trdencls  in  Cbristum  desiderii  signum  maximum.  Et 
tOi  qmdem  brevi  refugiunt ,  hic  Tcro  magislralus 
noHum  babet  sttccessorem.  Aspice  iiaroqne  qnnnlum 
ab  illo  Dunc  nsque  temporis  est,  ei  splendidius  bujus 
Tincii  nomen  redditum  esl  :  ac  consules  quidem 
orones ,  qaicumque  supcrioribus  ftiere  temporibus , 
siientio  tradili  sunt,  et  nec  ipso  quidem  nomine  Tuigs 
sant  cogniii ;  hnjus  autem  Tincti  beaU  Pauli  nomen 
maltam  quidem  bic ,  nrallum  aulem  in  barbaroram 
regione  multom  apud  Scytbas  et  Indos,  et  si 
Kl  ipsos  ierrarum  orbis  termtnos  Tcnias,  banc  au* 
dies  appellaiionem,  et  quocumque  quispiam  per- 
Tsnerit ,  Paulum  ubique  in  oronium  ore  clrcumferri 
Doscei.  Ei  quid  miram,  si  in  lerra  mariqoe,  qutppe 
eom  d  In  caelis  multnm  Pauli  nomen  apud  angejos, 
apud  archangelos,  et  supernas  Tirtules,  el  barum  re- 
gem  Denm?  Et  qualb,  inquit, erani  illa  Tincula, quo- 
niam  laniom  Tinclo  gloriae  lulerunt?  nonne  e  ferro 
fiibricata  erant?  E  ferro  quidero  fabricata,  sed  multam 
habebani  Spiritus  gratiam  efllorescentem  :  quoniam 
propier  Cfaristom  ipsis  circumdaius  foerat.  0  mira- 
calum !  serTi  Tincti  sunt,  Dominus  craciflxus,  cl  pne 
dicaiio  qnoiidie  erescil :  et  per  qu»  pulabalur  oper 
prohiberi,  per  baec  accensa  esl :  et  crax,  ei  Tincula, 
qnx  esse  videbantnr  abommaiio,  nunc  salulis  signa 
mnt  facta,  el  quolibei  auro  ferram  illud  nobis  pretio- 
sins  erat,  non  propler  naiotam  propriam,  sed  propter 
!  el  argnmenlnm  ^  Sed  rideo  qnaesiionem 


166 

binc  nobis  quamdam  orientem :  et  si  diiigenter  atten- 

datls ,  et  quftstionem  dicam,  et  soluiionem  appo» 

nam.«Quid  igiiur  landem  esi  quod  qua^ritur?  In- 

gresaiwaliquandoblc  Paulus  ad  Fcstum,  ct  ipsum 

.  alloqoens,  ac  purgans  se  de  criminibus,  quibus  urgeba- 

'  inr  a  Judaeis,  et  dieens,  quomodo  Jesom  Tidit,  qoomodo 

'  beaUm  Tocem  illam  audiTit,  quombdo  per  excxcatio- 

nem  ad  lucem  perTcnit,  quomodo  cecidit  etsorrexir, 

iquomodo  Ingressus  est  Damascum  captiTus  absque 

Tinculis  compeditus,  acde  propbetis   deque  legelo- 

/quens ,  et  ostendens  illos  Itnecomnia  pr«dixisse,  judi- 

|canlem  cepit,  et  fcre  ad  seipsum  iransire  persuasit. 

L    4.  Tales  enim  sancioram  snnt  animas :  cum  in  pe- 

!  ricnla  ceciderint,  non  qnomodo  pcricnlis  liberenliir, 

considerant,  sed  quo  |)ersequenics  hicrenlur  omnia 

faclont :  siculel  innc  facium  esi :  sedefensurus  in- 

IraTit,  ei  capio  jndice  dlscessit.  Et  bac  ipsc  judex 

itestatos  est,  diceiis  :  In  modteo  me  persuadet  Chritia» 

Inwm  fien  (  Act.  46.  «8 ).  Hoc  et  hodle  flen  decebni,  ei 

.pnefecium  lnmc  Tcsiram  admirari  magnanimiiatem* 

iPhilosopbiam,  peHeciamqne  quictem,  et  ex  ordine 

jvestro  disciplinam  capere,  et  sic  abire,  concionem 

ladmirari,  laudarb  cosnessinn,  et  ex  ipsis  rebusdi- 

'  scere,  qnantominler  geniilesetChristianosdiscriminis 

slt.  Sed  nt  ad  id  redeam  qiiod  dicebam,  posiquam 

ipsum  cepit  Paulus,  et  ille  dixit :  !n  modieo  me  per^ 

^madee  ChristianMm  fieri^  Paulus  ita  respondit :  Opta- 

rem  nUqae  ego  et  in  modleo  el  in  multo,  non  soium  te^ 

\$ed  etiam  omnee  audienle»  me  fieri  ChritHanos  absque 

\wmeu^  Us  {Aet.  «6.  29 ).  Qnid  dicis,  o  Panle  ?  Ephc- 

I  siis  nempe  scribens,  dicis  :  Rogo  igitur  vos  ego  vinccus 

I  in  Ihmlnot  digne  amhilare  voeatione  qua  vocati  estis 

•  (  Ephes.  4. 1  ).  El  ad  Timothxum  loquens,  In  quo 

\male  paiiar  usquead  vineula,  tamquam  maiefaetor  (  2. 

I  Tfei.  4.  9 ),  et  ad  Philemonem  rarsum,  Pantus  vin- 

.  etusJe»BChristi{Phil.iA) :  elcum  Jud3elsdiscepi.ins. 

!  dlcis  :  Propter  spem  Israei  hac  catena  circumdalun 

lsum{Ael.  28.20).  £t  Philippensibus  scribens  di- 

ccbas  :  ita  ul  pbares  fratrum ,  freti  vinculis  meis , 

■akundantius  auderenl  intrepide  verbum  loqui  {Pfii- 

[Hpp.  1.  U ).  Ubiquecaienamcircttmfcrs.ubiqiie  Tln- 

|cuki  proponis,  el  hujusmodi  gloriaris  negotio ;  in  ju- 

dicium  antem  Teniens  philosophiam  prodidlsii,  cum 

\  maxlme  libere  te  gerere  decebat,  et  Jiidici  dicis : 

:  Optarem  utique  te  fieri  Christianum  absque  vinculis  Ms' 

(  Aet.  26.  29  )  ?  Nempe  si  botia  Tincula,  el  ita  bona 

'  ut  aliis  quoque  fiduciam  ad  sermonem  pro  religione 

praebeanl  (etenim  lioc  ipsum  prius  dixisti,  Molii  frniriim 

Areti  Tinculis  roeis  Tcrbum  loqnebaniur  inlrepidc) 

{Pkiiipp.  4.U)  ;  quare  coraro  judice  non  liac  rc 

gloriaris,  sed  contrarium  facis  ?  Annon  Tidetur  csse 

qna»tio  quod  dicitur  ?  Scd  celerrimam  solniioncm 

affero.  Non  enim  aiixietale  tcI  limidilatc  Paulus  hoc 

feciebat,  scd  ex  sapientia  multa  et  spiriiitali  provi- 

dentia  :  quo  Tcro  paclo,  cgo  dicam.  Geniilem  allo- 

quebatur  et  infidelem,  nec  nosira  scientem.  Noloh.it 

igilur  ipsum  per  graTia  inducere,  sed  quod  diceliai : 


'  Moalef.  sic  legit,  omissis  quibusdaro 
wsfter  noc  argumewtum. 

8.  JoAV.  Chrtsost.  II. 


Pretwms  erat         '  Savil.  et  alii,  tl/orum  pnBfeclum  venientem  advosve^ 
fierari  magnanimitcuem. 

(Six.J 


.     ^,  ^\)ilm #« ^*^ im^* Si  VMCula widierii,  inqoil, 

k    i>^  inbHU^iMi^s.  s(Mii9t  peftie)^  cna»  ttACftlortini  vHr*' 

luUiiB  i)an  iMfil*  Fi^i  pnuft  Aileliti  el  ^flpdietiiotiMi 

4,ii8iei,  e(  Ittfic  ipw  %«M}i|0  «4  1»««  vineula  omei. 

Audi\|  DoniuMim  lymiai  (tteeiHem  :  Ntm  itHimiHti 

cmmimirm  pamu  rwiH  <«g^  n^aim^ium  mmif  ^i^ 

niam  UdUi  j^miudmem  iftfiuf  ei  pejoir  ^  ^mmm^  f 

uenue  mimu  wmm  mnmm  in  utm  tMierfif  9^mmm 

diirumfmntur  uiree  ( Malih,  9.  16. 17  ^  Moh.  9.  %U 

89 ;  Luc.  ^  56.  37  ),  Ajuma  Irajiis  eH  veBafneiHttm 

veittt,  el  ttier  aoliquus ;  non  esi  renavaCtts  flde,  Jim 

Sj^riHis  graiia  recen»  reddims  esl,  deiNUs  «d^uc  est 

el  lerreiMis,  muodaia  Sd|ii(,  et  ad  mundaiidro  tanH- 

Utem  slupel,  gloriaro  amai  pra»eiitein.  Si  a  prSmor» 

diie  stalim  audieril,  quod  foctus  Gbri»tlamis,  vtncittS 

mai  fieti  ei  catena  oircumdabiUir ,  ooBfusus  et  ertH- 

hcsceiis  a  prasdicatlone  re&ilie(«  Propterea  dioii  lAU* 

que  mculi^  bi»t  wm  ips^  viBCola  recusans,  absii  i 

8ed  ilUus  ciHAdescendeos  infirmiiaiiiqttoiuum  ipse  slc  tl«> 

h  Aiiigii  elampleclilur,utambitio6a  mttlier  moiulia  sua» 

A'an  4e  patfoU»  miracutii,  $ed  de  arumm  glorimwr 

Pattitti.— Umle  boc  mattifeslttm?  Gaudc^  in  pa»m*nbu$ 

mm,  inquit,  et  »uppho  dieferlu»  {ribuUaienum  Ckri»d 

in  <arii«m  ea  (  CqL^  1 .  9i  ),  Ei  il^um  :  Qifsnimii  vokU 

donatum  en  a  OhrietQ  ncn  tanlum  t»  ipeum  ermkm^ 

verum  et  prq  tfisa  pati  {PbiHpp,  I.  29  )«  Et  herom  i 

Non  tanium  au^emt  »ed  4i  gloriamur  in  tribujlmimiikm 

( Rom.  5. 3i ),  S»  gaudet  igitur  0t  florlatur*  ei  id  voeas 

donum  gratui|tim,  cerl«m  qqod  proptcr  hattO  sattsam 

ad  judicem  loqueos  hm  dicebut :  qttoniam  ei  aHaa 

rnrsom  in  necessiiatcm  delafstts  gloriandi,  bttei^uni 

demoniirat,,  dicena :  Lt6en/er  t^ur  gioriakor  in  «M^' 

mitatibus  mi».  iu  ttcce»silatibu»%  in  contumetii»y  im  pcrm 

»cquutionibu»,  in  angui/iis,  ut  inb(kbitet  in  w  virmi 

Cbrieti  (  3.  Qor.  i%.  9. 10  ).  El  ilerum :  Si  §i0rim 

oportet,  in  infirmitate  mea  gbmabor  ( Ib.  iU  (Q  ).  81 

alibi  seipsum  aliis  com^ainnsi  et  per  co)mpar¥ienena 

nobis  eiccUentiam  dciuoiistranait  sic  imuli ;  Mimeiri 

CVirtsiisiin/,  ut  minus  mpfm  loq^c%  pl»»  oftt  {Ibid* 

V.  25  )*  Ei  eiceasum  demoDslf^tt^a  vclet^,  non  qttsA 

m<Nrluos  re^uscitaveril,  dasmoa^v^  ^ulsffil»  neqttft 

mttudaveril  leprosos,  aliudve  quid  bujuswodi  feeeril», 

diiU :  sed  quidTQttodipoqmeraspassuasilmolssliiasr 

cum  eoimdixis.<^  Plu»  eg/^  mtidil  lentaiiQiittmmtt^^ 

titiidinem  ;  In  plagi»  »upra  medaim,  i«  mortMm»  fr^> 

q^enter^  in  carccribu»  abufuiantiu»^  u  Judmi»,  quinqfiieg' 

quadragcw^  una  nm%».  Oficepi^  ter  virg^  caem  »fmn%, 

semel  laj^aiu»,  ter  naufragium  fed^  nocte  ac  die-  Itk 

profundo  mari»  fui  ( Ibid^  v,  95<-25 ) :  et  rsliqua  M- 

nin.  Sic  ubi(^ue  glorialur  in  tributaliottibiis  Paulus^.  ^ 

ea  re  mirum  in  modum  sese  ornal »  ac  juce  mei^ljQ^ 

N)(m  hoc  est  quod  maiiima  Cbrisii  virlttlem  demon« 

sirat,  quoniam  per  lalia  vicerunt  afostoli,  per  vineulak. 

tribulationes,  dsgcUa  ei  eitrema  raaU.  Naoi  haee  diiQ 

Cliristtts  denuiiiiavit,  iribulaMonem  el.  renMssiQttcm^ 

lahores  et  coronas,  suilore^  el  rolribuiioneft,  sunvitt 

et  tristia;  sed  trisiia  quidem  vitae  dedit  praesenli, 

sQavia  vero  in  fhturum  dlstullt,  pariter  denu>oslran& 


ARdlUEK  COMariNnNOP.  1« 

se  bottiines  mi  iscipMf  alfiiG  ifsliiii.flnmmnai:tt« 
p0itdas  erdine  qnednm  mliitteta  aalafiiis..Ottt  4aftipjl 
«Him,  aUttTia  ptios  pro^ll,  m  nwc  iafcrl  irislin. 
Qnale  esA  plagsnrii  poef«los  mtjpt  pnrvos  praadaiiles  et 
AirsiilM,  noti  plng»s  el  verbert,  ueque  nliud  Imiusr 
iBodi  poiltoentur,  scd  plncentasei  biUatia^ni  alia  laHa 
«^1»»  piKpais  ffttttdere  cotiaaevil  mlas,  pnHi»thmt, 
«I  his  iUt  aUocli,  et  libsrttlBm  sttnm.  piodeutes,  ia 
«Ltremttm  ^cBlNBi  delabaAUir.  ▲vium  vera  pi- 
sehMMFtti  veniiiftts,  Ha  qom  vantttttttr  aUkliim^  con* 
saelain  oapliiMiisei  juittadam  priuiiioiB  prabealei« 
al  sie  laqaemn  eaalef  emes.  iiaqae  decipiaBiiiui  ma- 
lima  optti  hoo  esi,  priiii  suavia  ptfopauiie»  qoo  am 
inlbrant  Iristia ;  pravideniiiim  iulem  ei  dili^ioiiuai 
omniw)  eonlrarium.  Patreailaqtti  platiariis  ootitra» 
rium  faoittni  ;GQin  ad  ludttm  poereaUlerariam  mi^ 
ittiH»  piedagegos  propottunl«  flagiUaaMnanUin  liaMi* 
rcm  incttiittai :  elcumpriaremiiemialemlraaiigeriiili 
iunc  ipsis  in  babittt  viriU  confiliKilis  bonoras»  pole9«> 
iiasquo  eideUcias»  al  omoes  diviiias  saas  iratou. 

5.  Sic  Ocus  qumitti)  feciit  boq  plagiariocttm,  sed 

pairum  «morc  qui  curam  gerunt :  priui  res  adversas 

et  iristes  immisU  lamqttam  paMlsgsgla  el  pnecepto- 

ribus  prttsenti  tradeas  iribulalioai»  qtto  pcr  li»e  coiS 

recU  el  moderaU,  postqttam  loleratttiam  OBiaem« 

omnemque  discipUoam   didicirimttSt  mos  ad  periSa»' 

ctam  astatem  dui:ii«  cxlorum  regQum  heradilala  eoQ<* 

sequauiur  :  sed  prius  idoneos  reddii  ad  dandam  dia* 

liensalioocm  divitiarmn,  et  postmodttm  ipsaapraebebil 

divlUas.  Nisi  euim  boc  iecissalt  diviUarQm  erogaUo 

laon  do^iuui ,  &ed  uUio  ftiissel  et  posoa.  Sioui  cnim 

puer  luMpieus  ei  prodigus  paieroam  suseipiens  bere« 

dilaismi  ab  bac  ipsa  praecipiiaiur^prudsoiiam  nott 

hulteAs  pccuniarum  dispensaUooi  parsm ;  si  vero  pro- 

deiia  sii,  probus»  temperaos,  el  modesius  ia  aecessaria 

4ispcnsans  paierna  booat  apiendidior  ita  lil  el  iUiw 

$UJor  :  sic  et  itt  uabis  est  oecessaevenirq.  Cum  spi^ 

viiualem  prudanUam   acceperimuit  cum  in  virum 

pcrfsctum  amncs,  in  aeialis  maoauramporvenirimus* 

tunc  uobis  tradii  omoia  qu»  poUieitttS  esi ;  nuao 

Yeraiamquam  puarosparvos  doceicom  eihortatioaa 

^l  consotaUoQA.  Nsc  hoc  salum  eal  emohiaientmo  «i 

pra^missis  tribulationibus,  verum  el  adkid  illt  ooii  !»• 

fedus.  Qui  enim  prUiseraiio  deUciis,  max  postdeliclaa 

liUiouem  exspectaoa»neqttO  pr»sentibus(rH«ittpdeUGiia 

propter  fuiiirarttm  BMlestiarttm  exspeelatiQaem ;  qtts 

vero  pritts  erai  m  Urisiibus,  deinda  posl  hmo  saaviboa 

poUlmrttSt  eliaoa  pramentes  diificaUales  pr«>pieff  f«iaro-^ 

rum  spiKn  bonorttm  coalanmU.  Noti  igimff  itiialad  tan* 

Uvo  cattsa  nostne,  v«rttmelvoIuptaiisel.coiisoliiionii& 

prio^a  stamil  esso  moleiia » ut  iiitttfirttw  ana  rekvaii 

nuUum  pffassioiium  iapiamttssiosiim«  ELhic  ipsoa^ 

Paoltti  sigoiiicios  dicebai ;  #saiif»4imr<i:  (rricaalrifrt^ 

/i/ioai s  nmrm  »tspra  wmdum,  in  atttftjiUtfllf  tMsriiam 

pondas  gbmw  noMs  i|MNiftttSi  aoa^  cmmiiqranibbu$tm* 

bitqum  vickntug^  sid  q»m  nem  mrfittlar  (i«  Cor.  4*  17. 

iji )» Lovem.  aiNieDamt.  tfUmMwem ,  ima  prfii>lar 

propriam  gravium  naturam,  sed  propter  futurorum 

exspeetaiionem  bonorom.  Sicut  etym  mercaior  aott 


m 


ADIWULUM  ANT10CBfeNriM.H0MlL  XVI. 


1?« 


d  iMign  (eft^nM  fert  cdpitls  ttilnen,  euronftm  respU 
ekm :  Hi  pmfect^  (iob  qQo^tfe  in  cittaiii  et  ca^lesdfl 
Ifttendeiiteir  k<ma,  qtcsMnniqtfe  tnferdnttir  gratin,  gc- 
nerose  emfeCi  feremo^,  ben^  futoromm  spe  robofdti. 
Bae  itaqne  fceepta  flententia  atwamus :  quamvisnam- 
f(m  iimplefx  et  ferevitf  sk ,  mnltam  tanTcn  liabet  phi- 
twophiw  doetrtnam.  Qnl  In  dolore  ct  tribulaiiono 
fs^i^Miest»  iMbei  eonsolationem  ,•  quf  In  deliclls  et 
iMinriiY  maimM»  motferatfohia  exhoriatidnem.  €am 
eslnr  ad  immMi  dtaeaaibens «  sentcnii«hBjus  memf- 
■eris «  mtttiiw  irt>  ebHeiato  erapnlaqUe  resillea  ,  df^ 
loeni  ox  Imo  aementaa,  qnod  anxlos  nos  esse  contC' 
niat,  et  inira  teipsum  dicei  :  Panias  in  tincalls  et 
carcenbQS »  ego  vero  in  ebrieute  ei  lauia  mcnaa  :  et 
quam  assequar  veniam?  Hoc  ei  in  mulieribus  oppor- 
lonmri  dfcMm.  Ambilfos»  enlm  et  smnptaosae,  ef 
anfo  «idiqiie  oe  clfomnliganfea  catenife  hujiia  remt- 
nlseeniesodio  habebont,  utexistimo»  et  abominabun- 
tor  omatmn  illum,  et  ad  hxc  vincnla  curreni.  Illa 
namqne  ornamenla  multorum  caus»  malorum  fue- 
nmt,  et  innnmera  belta  iniradomum  contraxeruni  \ 
et  Irvores  peperemnt  et  invidias  et  odium  ;  h»c  vero 
peccaia  mundi  solTerunt,  et  terraerunl  dxmonas,  et 
dbbohnn  fiigaverunt.  Dum  his  in  carcere  degens 
east<Mli  persoasil,  cum  his  Agrippam  atiraxit,  cuin 
his  roiiltos  Paofoa  discipulos  acqaUivii,  propterea 
dieebat  r  In  quo  mide  pa^or  v$qne  ad  Hiiiuula,  (amquam 
maiefmMr,  $ed  Dti  tertum  non  est  vinctmn  (2.  f  im. 
1.9).  Skuienim  radiom  vlncire.possiblle  non  est, 
nee  domi  conclodere  :  sic  neqno  prxdicallonis  ver- 
bmn.  Et  qood  miiltoampliasest,  doctor  vinctus  erat, 
ec  ttrbmn  volabat :  llle  earcerem  habitabat ;  et  do- 
ciriiia  alaia  passkn  lii  orbe  terrarmit  correbat. 

6.  JforofM  tatkmMh  ad  emendationem.  —  Hasc  igl- 

Wf  ademetf,  ne  aoeeumbamus  fn  rcbos  adversis,  setf 

potkB  time  potentlom  efilciamur,  tonc  fortiores : 

THMM»  arfm  fktHmfhm  eperalur  {Rom.  S.  3).  Ne 

dflteam^»  in  eftlamllatibus  qtite  Inferumur,  sed  Inr 

onmibaa  Deo  gratlas  agamtis.  Secandam  jejunii  septl* 

inamim  expedltimffs,  sed  non  boc  cOnafderemua :  non 

eaim  tme  eoi  eipedirvisie  je}tinhim,  ai  tmnpus  praetef* 

lerMiMO,  eed  si  tmnaegerimos  eom  reete  factis.  Iloe 

repatemns,  tl  stadio^orea  faett  iimms,  II 

lAqaom  misiram  eonrexlmoa,  t^  abhiimiia 

^  CmiaaetiMHnem  omffe»  Meni  per  qiiadrag^ 

\  Minrogandly  qoot  qolsqne  soptlimmaa  qoadnh 

ge&inMi  Ji|miivk  ;  d  dlcemei  amlifo  Keef,  hos  qiil* 

iBmtftai4m»f  lioivotvq«odir«iy  HlioaafomqmKl 

Bmnii  jqrinAeeHHl  iopllmanai.  S(  qmid  hKrnim,  ii 

ft€le  iMliiOifttfteif  Jejmriim  imimgiflmBay  81  allsi 

Tomm  ji|dtavi'Q«Mlnge$mMiy  m  die,  ink»i» 

am»  ta  ca^ciliiaui  nm :  Imbelam  4mnh 

deaiiti :  joimidi  mebar  ai«i 

n  RMi  knpiohvi  miki  «nrfectai  dm«  NiiUa  mtfteakf* 

rilma  miiilai*  li  aaafiwm  naarii  langifdinem  ponmrw 

ElfHity  sod  i»  eiim  iinim  iopia  m  malld  awjniiiiuni» 

na«if»vf«Hil :  nalla  jojmiii  nobisr  nliitiais  ii  Infna* 

1  Ajii^  (if  4|piiiiMi,|ndifMriitf.' 


ciuose  Ipsuni  tempus  et  leniere  prxlcreamua.  Slcibo- 
rum  jtuunium  jejuncmus,  prxlcrilis  quadrag  vita  dic* 
bus  pneierit  et  jejunium;  si  vefo  peteaiis  absliiicv 
mus ,  et  transaclo  jcJOnio  lllud  remanel,  ct  couiinua 
erit  hinc  nobii  ulililas,  atque  ante  regnum  canloruin 
iion  parvas  nobis  hic  reddet  relributiones.  Slcut  enim 
qui  iii  iicquiiia  vivit,  et  anle  gchenniini  punlttir,  coii- 
scienlia  stiinutuluS  i  sic  qtii  mcrilis  abundal  et  onle 
regnum  magna  frOctur  hclilia ,  sc  bona  spc  p^isccns. 
Idcircb  Clirislus  iiiquit  :  llcrum  videbo  troi,  d  gttude' 
A/»,  e(  gaudturii  ttiirum  nemo  toltel  a  vobit  ^oan.  td. 
22).  fircve  verbiim,  sed  muttam  habet  Consolilionem. 
Quidiiam  tandem  e&t,  fttnio  gaudhitU  tettfnm  tottetf 
recunia^  si  habCnl,  multl  fuum  et  dlvltlis  gaodium 
auferre  possunt,  et  njrparleTcm  pcffodlens,  ctcredlta 
suhripicns  servus,  el  Imperaior  in  ITscuin  redigens,  et 
Invidos  Itonto  calamiikin^.  91  poMmiftmM^^o,  mnlfl 
posiimi  toam  ex  bocgaodMim  lottife.  Cmn  enlm  prln- 
cipatus  finierit ,  voluptas  quoque  llniel :  qm*  el  in 
Ipio  principalu  muliae  rcs  accidentes,  difHcullatea 
h.ibeniea  ct  curas,  Ixiiiiam  tiiam  diminuunl.  Si  cor-s 
poris  robur  habcas,  morbm  anperveniens  dissolvit 
inde  ortain  la(!titiam :  al  pidcbrimdinemlrab^aaeisf^- 
cicm,  sencctos  snperveniens  tabefeCft,  ef  gaifdffifil 
almtnfit :  si  mensa  froarii  lauta ,  tcspcfe  oceopante 
gnlufa  est  convlvll  Inetitifl.  Reram  onlm  qofefAet  mtfff^» 
daiiarum  kifestarf  facHe  potesi,  nec  atibiloni  AobM 
vofoptatcm  aflert,  pietas  aotem  et  aOiml  vlrttis  contra. 
Elecmosynam  si  fecerii,  merifum  anftf-fe  poiesf  ire« 
mo  :  sfve  exercitos,  alve  reges,  sive  infiwKi  eafomnhiN 
fores  et  Insldiatores  tnstent  andiqne,  In  e»8s  f«p09l« 
tam  pussesslonem  auferre  non  ponani,  aed  ffeferrMO 
permanet  gaadliim*  Ditptn^  enlm,  kiqolt,  deilil  ptnt* 
petibnt,  ftuHtia  efttt  mnel  ht  ttteuinm  {PtdL  if i.  9J/ 
Ifee  immerlio  :  fn  exlonim  enkn  collailis  repoaift 
itmt ,  ubi  fbf  fion  perfodH,  kifro  noif  toflit,  tkwa  noil* 
eottanmft  (IfiifiA.  9.  Iflf).  Sl  preeea  foderla  oonHfWi» 
et  k rlonf a«,  eanim  fHttiimi  aoferre  poierit  tim^ :  Mi 
efenkn  fihtctua  ki  e^to  radkama  M^ak  onml  oalamiii* 
Hber,  et  pcfmammi  kieiip«KmfMllaw  Si  male  pMftf 
benefecerh ,  it  fnalcdlef Is  liteaiHmf  paitomer  fulorli^ 
il  emivlena  affeefda  i<weiNt}f»  i  Imw  merkif  pfirpo* 
ifffO  manMFi ,  cv  onam  ex  ma  ismnMm  anMiai  iieimif 
aed  fft^Mmmtt^  ifmtnm  leomiimai  lierkr,  ^mttm 
et  kemrra  el  m«lft  flmmli  v olopmir<  Sio  profeHo  it 
fkgeve  |afafnmiiMm  il  frafiAiiiimif  ei  «^  hie  eoM' 
soeitfdkie  pemieMii»  akailiiere  lia|a«'  nsmrai  atvdmk 
miii ,  meriU  qoidem  k*iir  kmvl  ahaoiveliir,  keiiiii 
vero  iMrif  i  jvgkar  erH  m  mdcnunmti>  Cmtenim  irm 
ei  attomm  prscepiarea  em»  opMet  eidoooii  oi  ama' 
iOi  proaknl,  iorvooaaiim  Omiiirvit  tlimroneaooicvot 
8«icifleri,  faniimiPoot  kidmwiodebeiil»  MoiiMaiqMio 
libt  aoroiim  mmm  pro  stiigHlla  IminHibua  oonioelkl 
promisis^et,  omne  studiiim  adhibuissesi,  et  aa^iduoi 
adnkinca  peraaadons  ot  exiiortaAs?  Riwc  verO  mm 
mifeffm  fmnm,  neqtie  Stxem,  f^qaie  tigifill,  vef  eofr* 
tuin,  vvl  millc,  noqiio  totam  Deus  lirram  (ibl  ponici« 
i^v  fw  Homm  liBwm^B  ^wnv^w^Ri^^ff  ^  aev  qaoi»  iw^w 
toto  m^jus  est,  hoc  tibi  pra^.bet,  caetorum  re^ifm; 


171  S.  JOANNIS  CHRISOSTOMI 

nec  lioc  solam,  vcrum  el  aliud  pricler  hoc.  Quale  vero 
lioct  fiiii  educit  jtretiosum  a  vili,  sicut  o$  meum  erit 
(Jer.  15. 19),  InquU.  Quid  huic  posscl  esse  par  ad  lio- 
noris  el  securilalis  ralionem?  Quae  vero  nobiscxcu- 
saiio  et  venia  posl  lanUm  promissionem  proximorum 
saluiem  negligenlibus  esse  valeal?  Tu  vero  si  csecum 
quidem  in  voraginem  decidenlcm  videris,  manura 
porrigis,  el  indignum  esse  putas,  pereuniem  despi- 
cerc;  videns  aulem  quoiidie  omnes  prsecipiiari  fraires 
in  improbaroiuramenlorum  consueludinem,  nec  ver- 
bum  audes  proferre?  Sed  dixisli  semel,  el  non  audi- 
vil :  dic  igiiur  bis  el  ler,  el  lolies,  donec  pcrsuaseris. 
Nobis  qnocidie  loquitur  Deus,  et  non  audimus ,  nec 
alloqui  desisUt :  hanc  lu  quoque  curam  imiiare  circa 
proximum.  Proplerea  conjuncti  inier  nos  sumus,  el 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  m 

urbes  babitamus  et  in  ecclesiis  congregamur,  ut  alter 
allerius  onera  portemus,  ut  alter  alterius  peccala  oor- 
rigamus.  Et  sicut  multi  eamdem  ofQctDam  babitanles 
homincs  differenler  quidem  negotiantur,  omnb  vero 
in  commune  reponunt :  sic  profei*to  et  nos  agamus. 
Quaecumque  bona  quisque  conferre  potest  proximo, 
ne  pigeat  eum,  neque  differat ;  sed  Aat  negotiaito  quz- 
dam ,  et  talis  collaiio  spiritualis,  ut  in  comroQBe 
omnia  deponcnies,  et  multas  adepti  divitlas,  et  ma- 
gnum  consftquuti  ibesaunim,  communiter  omnes  ra* 
gnum  assequamur  cxlorum,  gratia  el  l)e»igDiiate  Do« 
mini  nostri  Jesu  Christi,  per  quem  etcum  qno  Patri 
gloria ,  simul  et  sancto  Spiritui,  nunc  et  semper,  et 
in  sjecuia  sxculorum.  Amen. 


H  MAGI8TRATU8  AB  IMPBRATORE  THEODOSIO  MISSOS,  ELLEBICHOM  MAG18TBUM  MIUTDM,  BT  GA8A« 
BIUM  MA6I8TRUM  (o),  AD  PRiBVARICATORUM  INQUI8ITI0NEM  PROPTBR  8TATUARUM  8UBVBF- 
SIONBM. 


HOMIUA  XVII. 

1.  Opporlune  omncs  hodie  simul  concinuimus,  Bfi- 
nedictus  Dmninus  Deus  hrael,  qui  [acit  mirabilia  solus 
(Psal,  71. 18).  Elenim  miranda  el  opinionem  exce- 
dentia  facia  sunt  negolia  :  urbem  loiam  ci  populum 
tantum  jam  submergendum,  et  sub  undas  agendum  et 
perdendum  fundilus  siatim  ,  uno  temporis  momento 
abomni  naufragio  liberavil.  Gratias  igiiur  agamus, 
non  Untum  quoniam  lempestaiem  sedavit,  sed  eiiam 
quoniam  ipsam  fieri  permisil :  non  lanlum  quoniam 
naufragio  nos  liberavit,  sed  cliam  quod  in  untam  nos 
angustiam  cadere  permisii ,  el  extremum  periculum 
nobis  imminere.  Sic  et  Paulus  in  omnibus  jussil  gra- 
tias  agere.  Cum  vero  dicil :  In  omnibus  graiias  agile 
(I.  Thess.  5. 18) :  hoc  significat,  non  Unium  in  gra- 
vium  soluiione,  verum  et  in  gravium  *  lempore  :  nam 
^gentibus  Deum  omnia  cooperantur  in  bonnm  {Ronu 
8.  S8).  Gratias  ipsi  agarmus  propler  leiiialionum  abso- 
laiionem«  et  harum  numquam  obliviscamur  :  oraiio- 
iiibus  vacemus,  supplicationibus  continuis,  pietali 
muli».  Cum  a  principio  gravis  horum  malorum  pyra 
fyerit  accensa,  dicebam  non  esse  doctrinae  tempus,  sed 
orationum  :  hoc  profecto  et  nunc  posiquam  exslincla 
est  dico,  nunc  magis  tempus  orationum  esse ,  quam 
prius :  nunc  maxime  lacrymarum  lempus  el  compun- 
ctionis  et  animae  anxias  mullique  studii  et  cauielae. 
Tunc  nerope  ipsa  tribulalionum  nalura  vel  invitos  nos 
corrlpiebat  et  modestos  faciebat,  el  ad  majorem  age- 
bat  rcverentiam;  nunc  antem,  aWato  freno  et  nube 
pReieriia ,  timendum  ne  ad  torporem  declinemus,  ne 
segniores  reddamur  rursnm  ez  remissione,  ne  de  no- 
bis  quoque  quispiam  dicat :  Ctcm  oedderet  eos ,  tunc 

>    *  Apud  Sav.  legitur,  tentationum,  pro,  graiman, 

(a)  Brix.  omlttTt  nomen  Caesarli  Magislri  quod  addimus 
e  Grads  oM,  quibus  adstipulauir  Tbeodoret.  llagistrum 
autem  officiorom  hunc  futsse  intellige  qui  etabsolule  Bla- 
irisier  appellatur,  licel  alii  essent  Biarfstri  scrimornm,  epi- 
siolarum  et  libellorum  grasoonim.  Ad  Magislrum  offlcionim 
disciplina  palaiii  pertinehat,  et  officus,  id  est,  minislents 
praeertt. 


quarebant  eum ,  et  revertebanlur^  et  diluculo  veniebanf 
ad  Deum  {PsaL  77.  3).  Ideo  Moses  Judxos  admo- 
nebnt  dicens  :  Posiquam  comederis  et  biberis^  et  fueris 
repletuSf  recordare  Donuni  Dei  <»t  (Dent.  6.42.  13). 
Nunc  sincerum  propositum  vesirum  videbitur,  si  in 
eadem  manserilis  pielate  :  tunc  quippe  multi  limori 
et  malorum  illationi  studium  vesurum  atiribuebant; 
nunc  vero  purum  erit  mcritum  vestrum,  si  in  eodem 
siudio  permaneatis.  Quoniam  et  pueruius  si  dum  ab 
aliquo  agitur  pxdagogo  terribili ,  cum  roodcstia  vivit 
et  mansuetudincy  nihil  est  mirandum,  sed  paedagogi 
limori  pueri  modesiiam  attribuunt  omnes;  cum  vero 
deposiia  nccessiuite  ille  in  eadem  nuinserit  honestate» 
tunc  ct  quam  babuit  in  priore  a^tate  modesiiam,  ipsi 
omnes  adscribunt.  Hoc  et  nos  uiiquc  faciamus,  in  ea« 
dem  manenics  reverentia,  ut  et  prioris  smdii  laudem 
muliam  a  Deo  capiamus.  Innumera  exspectavimus 
mala ,  omnium  subsiantias  dtreptum  iri ,  habitacula 
cum  babilantibus  comburenda ,  civitatem  medio  toi- 
lendam  ex  orbe»  et  ipsius  reliquias  omnes  periiuras, 
aratrum  ipsius  -  terram  suscepturam;  sed  ecce  haec 
omnia  intra  exspeciationem  tantum  steterunt,  et  in 
opus  non  processerunt.  Nec  hoc  solum  est  mirandum, 
quod  untum  periculi  Deus  absluUt,  sedeiiam  quoniam 
roagnis  nos  affecit  beneficiis,  et  civitatem  nostram  or- 
navit ,  nosque  per  hanc  tentatioaem  et  calamitaiem 
probatiores  eflrccii.  Quo  vero  pacto,  ego  dicam. 

Monachi  ex  montibus  Mtiockiam  deseenduntf  ut  chp- 
tati  veniam  impetrent.  —  Nam  quando  ab  Imperatore 
missi  adcommissorum  inquisitionem  tremendum  illud 
constituere  judicium ,  omnesque  ad  scelenim  poenas 
vocabant  et  varia  mortis  omnibus  erat  exspectatio, 
lunc  vertices  montium  babitantes  monachi,  propriam 
exbibuere  philosophiam.  Namque  tot  annis  In  cavor- 
nis  suis  conclusi,  nemlne  advocante,  suadente  nemine, 
postquam  nubem  tantam  civitatem  circiimstantem  vi- 
derunt,  tabernacula  speluncasque  suas  derdinquen- 
tes,  undique  confluxenint»  velut  angeli  quidam  decselo 


iTS  AD  POPULDM  ANTIOGHENUM 

profeeti :  eC  enteamere  lunc  civitatem  similem  led- 
diiam  caelo,  cum  nbique  occurrereni  sUi  sancii  vel  ex 
aspectu  solodolore  pressos  consolanics,  e(  ad  omnem 
calamluiis  contemptum  inducenles.  Quis  enim  illos 
conspicatus,  mortem  non  derisisset ,  non  despexisset 
vitam  ?  Nec  hoc  solum  erat  mirabile,  sed  quod  ad  prin* 
cipes  ipsos  acccdenies  cum  llducia  loquebaniur  pro 
reis  et  omnes  sanguinem  efnmdere  parati  ernnl,  et  ca- 
pita  deponere,  ut  captos  ab  exspeciaiis  lribuIationil)us 
criperent :  et  dixerunt  se  non  prius  recessiiroa%  qar.tn 
jadices  parcerent  ctvitatis  populo,  vel  se  simul  ciun 
reis  ad  Imperatorem  lcgatos  milterenl.  Religiosus  est, 
inqiiiC,  qui  nostro  orhi  domin:itur,  fldelis,  ciim  pieiate 
vivens :  nos  igitur  ipsum  onmino  reconciliabimus,  non 
pemHitemos  vobis,  neque  concedemus  ensem  pol- 
loere,  nec  uUius  abscindere  capol.  Si  vero  non  absti- 
nealis,  et  nos  com  ipsis  omnino  moriemur.  Gravia 
quidem  pairata  sunt,  et  nos  confltemur,  sed  linpera- 
toris  humanitatem  non  excedil  gestorum  inii|uiUis. 
Dicilur  qoidam  ipsorum  aliud  verbum  pliilosopbias 
pleoam  dixisse  (a) :  Statuas  quidem  dejecis  rursum 
ercciae  fuerunl,  et  propriam  receperuut  formam,  et 
facinus  corrcctionem  habuit  celerrimam ;  si  antem  vos 
Dei  imaginem  occideritis ,  quomodo  rursum  poteritis 
pereropium  revocare?  qnomodo  perditos  resuscilare, 
ei  animas  corporU)afl  reddere?  Multa  el  de  judicio  ipsis 
disseroere. 

S.  Quis  non  obstupesceret  ?  quis  non  viromm  sa- 
pientiam  admiraretur?^Nam  si  quapdam  ^  reorom  maler 
nudato  capiie  et  eants  ostensis,  judicaturi  equum  frae- 
no  apprehendens,  et  pcr  fonim  prxtercurrens,  sic  ad 
jodicium  simol  ingressa  est :  omnes  obslupefocii  su- 
mos ,  omnes  admirail  pielatem  el  magnanimitatem  : 
quomodo  non  magis  ad  hos  obslupescere  oportet? 
Illa  enim  etiam  si  morlua  esset  pro  filio,  nihil  miran* 
dom  :  magna  enim  naturae  vis,  et  Inexpugnabnis  vi* 
scemm  iieoessitas  z  hl  vero  quos  tion  genuerant  nec 
educarunt,  imo  vero  qoos  non  noverunt,  qtiorum  no- 
men  non  audierani,  quibuscum  numquam  conversaii 
suot ,  quos  ex  sola  noverunt  calamiiate ,  in  lantum 
amaveruntyUtetiam  si  inflniias  habuissent  animas » 
omnes  pro  illorum  salole  iradere  vellent  Neque  mibi 
dics^  hoc  quod  non  jugulati  sint,  nec  sanguinem  eflb- 
derint;  ^ed  quod  tanta  conlra  judices  usi  sint  liber- 
late ,  qiianta  solos  de  salute  sua  desperalos  uti  veri« 
simile  fuit  :  et  tali  cuin  senlenlia  de  inontibus  ad 
tribunal  cuculrerinl.  Nec  eniin  nisi  prius  se  neci  cui- 
libet  praeparassent,  lam  libere  potoissenl  judices  allo- 
qui,  et  untam  itinc  exhiiicre  magnanimitatem :  etenim 
anle  praetorii  januas  lotos  dies  agebani  sedentes,  ab- 
ducendoft  de  cariiiflcum  manibus  eripere  parali. 

Oiniief  philoiophi  urbem  in  eaUunilate  deieruerunt. 
*~  Ubi  nunc  sunt  paUia  gcsunles,  el  profundam  oslen- 
Untes  barbam,  el  baculos  dextra  ferentes,  exteraoram 
philosoplii ,  cynica  piacula »  submensalibus^  canibus 
inferiores,  ventrisque  causa  cuncu  facientcs?  Omnes 

«  Fonaase  rectins  sie  bntaurareinr  phrasis  :  Nam  si, 
cm^dton,  elc 
(a)  Hic  agilur  de  Macedonio  monadio. 


HOMIL.  IVU.  .  174 

tunc  civitaiem  desenierunt,  MiUienuil  onnet,  hi  ea« 
veroas  conditi  sunt ;  soli  vero  qui  per  opera  vere.phi- 
losopbiam  exhibent,  ac  si  nallum  civiuiem  malum 
comprehendisset ,  sic  inirepide  in  foro  apparueranc. 
£l  urbem  quidem  habiuntes,  ad  monies  et  deserU 
avolaveruiit;  eremi  vero  incolae  in  urbem  ingrml 
sunl ,  per  ipsa  demonsiranles  opera  sua ,  quod  supe- 
rioribus  diebus  non  destiti  dicere,  nempe  cum  virtuie 
viventem  neque  fornacem  quidqoam  la^dere  posse  : 
tanio  est  aniniae  sapieiitia  omnibus  subliinior,  et  aua- 
vibus  et  trisiibus  cunctis  :  nec  enim  in  illis  mollescit, 
nec  bis  contrahitur  et  bumiiiatur,  sed  per  omnla  ma- 
net  xqualis ,  propriaro  fbrtitudinem  et  vim  exblliens. 
Quem  enim  non  superasset  praesentis  lemporis  difll- 
cutus?  Proceres  noslrae  reipublicae  in  potesuilbus 
exsi!>ienles ,  diviiias  iinmensas  sortiii,  qui  muium 
apud  Imperalorwn  fiduciam  habebant*  domos  deso- 
rentes  orbas ,  omnes  de  propria  salnie  consoltabans  : 
et  amlciiia  omnis  et  cognatio  tunc  superabalur»  el 
quos  olim  noveraiit,  in  lempore  calamiUlis  hos  igno« 
rare  et  ab  aliis  ignorari  optabanU  Monachi  vero,  ho- 
mines  pauperes,  vesie  vUi  plus  nihil  habenles»  viveii" 
tes  in  rusticiuie,  nuili  esse  apparonles,  in  moniibui 
et  sahibus  versantes,  velut  quidam  leoiies,  magno  eC 
alto  sensu  praediii,  omnibus  pavefaciis  et  trepidanlibui 
in  medio  consistenies»  malum  dissolverant  non  muliia 
diebus ,  sed  brevi  temporis  momenlo.  Et  sicut  geno* 
rosi  bellatores  non  untum  ndversarios  complexi,  sed 
eliam  visi  untum  in  acie  et  vociferaii  adversarioi 
fugant :  sic  et  bi  die  ima  et  descendecunt ,  et  disse- 
rucrunl ,  et  solverant  calamiUlem ,  et  ad  propria  re- 
versi  sunt  ubernacula.  Tanti  esi  philosophia  a  Chrislo 
In  genus  humanum  introducu.  £t  quid  dico  de  divi- 
tibus  ei  in  polesiate  constitutis.  cum  ei  ii  qui  judicandi 
potestalem  assequuli  eranl ,  summos  gerentes  magi- 
straius ,  ab  his  ipsis  rogali  monachis ,  ut  cum  vcnia 
senlentiam  ferrent ,  evenlus  se  dominos  essft  negave- 
rinl ;  liaud  lulum  enim ,  sed  periculosum  esse,  non 
tanlum  injuriam  inferre  Iinperalori ,  sed  eliam  eos 
qui  conlumelix  rei  convicti  slnl,  impunilosdlmitlere? 
Sed  l)i  omnibus  fuero  polenliores ,  Sl  animi  mngniHi- 
dine  ei  tolerantia  assidenles  suppllcarunt ,  ul  quam 
ab  Imperatore  uon  acceperanl  polestalem ,  banc  cx- 
hibcrenl :  el  dopreliensis  ils  qni  rei  essenl,  judicibus 
persuadere  poiucrunt,  ne  damnalionis  sententiam 
efferrent,  sed  ad  Iinperatoris  nutum  eos  rejiccrent,  ct 
promiscrunt  se  illi  persuasuros ,  el  efl^ecluros  ut  om- 
nino  vcniam  darel  iis ,  qui  in  se  pcccaveranl,  el  per- 
egriiiationem  aggressi  sunl.  Sed  judiccs  ipsorum  sa- 
pientiam  reverili,  el  sensus  aliitudine  perculsi,  hanc 
eos  longam  obire  viam  non  permisere ,  sed  si  dum- 
taxat  ipsorum  voces  baberent  iii  scriplis ,  se  cum  lil- 
leris  discessuros,  et  linperaiorem  exoraluros,  ul  om- 
nem  iram  dimilleret ,  spopondcrunt :  quod  et  fore 
exspecumus.  Elenim  cum  senicnlia  dicerelur,  in- 
gressi  multae  sapienike  verba  dlxere ,  ac  per  Uieras 
Imperalori  suppllcaverunt ,  el  judicii  fecere  menlio- 
nem ,  el  se  sua  deposituros  esse  capiu  dixerunty  nisi 
boc  fiereu  El  posl  has  sumpUs  in  liieris  voces  judi:. 


475  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMJ 

'  c^s  abierunt ,  quod  oinni  corona  splendidius  noslram 

••K'teil#M  mnsmiH.  IBI  qii»  stini  He  nunc  gesta ,  aii- 

'  m^tim^mm,  ftUctfM  el  maKna  civhas,  audiet  et  toius 

.«rtiMh  quod  lato  Antleohenoniin  urbem  habiietil  mo- 

iwel»i ,  nl  «pMloIieam  oxhibeanl  flduciam  :  et  titeris 

mwo  lectit ,  lii  eaatris  omnes  ipsorum  magnanimita- 

«em  admlrBbiinim*,  omnos  dviutom  nostram  beatam 

vfeabBnl,  oC  malam  repellemns  ftimam  :  seientquc 

.  imines,  gesta  non  dvltalem  inhabitanthim  fuisse,  sed 

bnmlmim  exiemonim  el  perdilonim  :  ei  idmiea  civi- 

•lills  mOFum  demonstratio  monaehorum  crit  testimo- 

Alom.  Ne  Igiinr  trisiemur,  dtlecti,sed  spe  bona  in- 

-MHietl  simus.  M  enim  apud  homines  libertas  tnntum 

molestte  ppolitbere  potuit,  apud  [)eum  ipsum  flducla 

qtM  nen  operabHur?  llaRC  eiiam  geniilibus  dicamus, 

'«ifffl  du  phiiosopliis  nobiseum  dlspiitare  audebunt.  Cx 

'pnesenUbus  patei  prlora  ipioque  fuisse  fal>a  apud 

Hliis  :  e%  Ws  manifestttin  est,  el  apud  nos  vera  fulsse 

^pvloMi  M  loanne ,  IMro  et  i^aulo  ei  omnibiis  aliis. 

tQHonHim  enim  in  lllerum  tiletaiem  successerunl,  pru- 

plni^a  et  eorum  fiduchm  exblbuerunt :  quoniam  iis- 

-dem  legibus  edueati  aunt ,  ideo  et  ipsorum  viriuicni 

«nnt  imltatl.  liaque  non  est  epus  nobis  iiteris  :id 

«postelicatn  flrintem  demonsirandam,  rebiis  Ipsis  cla- 

niantibus ,  et  dlscipniis  magistros  reprsesentantibus  : 

nou  nobis  sermonibus  opus  est  ad  gentiiiuin  nugas 

niaiiifestand-.is ,  et  phiiosophorum  ipsoram  piisiltnnl- 

mitaiem,  rebus  ipsis  clamnntibus,  tam  praesenlibus , 

fliinm  pneterltls ,  quod  omnla  apud  ipsos  f^bulae ,  et 

scena,  et  hypocrisls.  Nec  monachi  tanlnin .  verum  et 

tacerdotes  camdem  prtBSliterunt  animi  magnitudi- 

Qcm^  nostPiimque  satiitem  dispefisaruni.  Et  alius  qui- 

dem  in  castra  se  eontulii ,  omnia  dilectioni  vestra; 

postponpns,  ct  Ipse  paratu^ ,  nisi  Imperatori  persu^i* 

ileret,  mori;  alii  vero  hic  remanentes,  et  eadem  qu» 

cponachi  exhibentes ,  propriis  manibus  judices  conU- 

nenles  /non  sinebant  ingredi  S  priusquam  de  jqdicii 

fine  promiiterent :  et  cum  renuentes  qvidein  videhanl» 

multa  fiducja  et  ipsi  vicissjm  ulQbantur.  Ut  auieuf  an- 

puent^  viderunt ,  pedes  et  genua  compiexl  et  manus 

exoscuiati,  utramque  viriutem  superabuiidnnter  exlii- 

bucre^  libertaiem  et  mansuetiulinem.  Quod  enim  non 

su)  erbi^  esset  fiducia ,  exosculando  genua  et  pedes 

ainpleclendo  maxime  demonstraverunt :  rursuin  quod 

huinililas  iila  npn  esset  assentatio ,  neque  serviiitas 

quxdam ,  nec  ei  iHiberaii  sententia  prpfecla  ^  quse 

prsemissa  ipsorum  flduciae  fuerunt,  testincnta  sunt. 

Ne<|ue  hxc  sola  de  tentatione  bona  |ucrati  sumus , 

verum  et  multam  modestiam,  ac  mansuetudinem ,  ^t 

civitas  noi)is  repente  mpnasterium  facla  esl.  Nop  sic 

illam  quis  ornnssei,  si  aureas  in  foro  staiuas  erci^isset, 

sicut  nunc  dara  et  iliustris  est ,  quae  bonas  virMUi» 

statuas  protulit»  et  prpprias  exhibuit  divitias. 

Pt^UB  a^  Imperatare  Antiochenii  infiictw,  Metropqtlf 
di§nita$  trantlata  ad  Laodicenp$,  —  At  quse  ab  impp- 
ratore  profecia  sunt  contrlstant :  sed  nec  illa  profecip 
gmy\^^  Temm  e(  iy^  ipultum  atlulerunt  emolqcnenti. 


•  Apofl  Sav.  et  alios  habetur 
lff,#te. 


conHnebmUytm  meth 


AUCIIIEI».  COrWTANTlNOP.  iT6 

Quid  enim  mol^ti,  di^  a)JhU  i4iX\m  eiA  ?  quod  orcbe^ 
siram  obsiruxerii,  quod  circum  iit9CC^ibilero  (eccrit, 
quod  nequiiios  foi)ies  e;((;luserit  «l  obruerlt?  (JUnaiu 
iiec  concedcreiur  vmqqain  bos  aperid.  Uuh;  ncquiiias 
radices  iii  civiiaie  gcrininaycxmit ,  Uuc  wai  qui  mo* 
vibus  ipsius  crim^i  ^fleruut,  su«$  vooes  saltjiutilMis 
vendenic3,  et  iribus  obolis  suam  ilUa^  «alutem  proden 
tes,  confundentes  oinni^*  PrQptcxea  trUtaris,  cartM»i- 
me?  Imo  idco  et  gaudore  et  laeidri  oport^  et  graiiiis 
tmperatori  agere  :  quouiain  ip$lus  uitio  corrcciio  fuii, 
et  poena  erudiiio,  et  ira  dactrina*  An  quia  bsdi^a  no- 
bis  occlusa  sunt  ?  Sed  hoc  nou  iutoleraiule ,  vc4  invt- 
tos,  liibricam  et  moll^m  et  dissolutain  degentefi  vitam 
ad  philosophiam  redttci.  An  quod  civiutis  abslHiit 
digniiaiem ,  nec  antplius  ips^m  metropolim  «piMii^i 
pennislt  (a)  ?  Sed  quid  facere  opQrtcbat  ?  la^dare  coiii- 
missa,  et  gratias  siger^  ?  £t  qujs  ipauip  noa  aecuMMH, 
quod  ppn  vel  specie^  iMdignationem  nuiHifeBtaaiei  ? 
Non  cernis  paires  tnulta  hi^usmodi  in  fiiios  eoos  fa- 
cere?  aversantur.  et  mensa  prolubeai.  Hoc  quoqne 
Imperator  fecit,  lales  imponeus  ultione^  nnUun  qui- 
dem  habentes  damniim,  multam  verp  porreettoiiem 
nflerenles.  Cogita  qua^  exspeotavimu^,  ^  qm  faeta 
sunt,  et  tunc  maxime  saemus  Dei  § rattain. 

Antiochice  vera  dignifah.  —  Doies  qw>d  civilatie  di- 
gnitas  abjata  sit?  disce  quid  ts^adem  sU  civiiniis  di- 
gniias,  et  tunc  manifeste  scies,  quod  si  htlMlalores 
ipsom  noju  prodid^int,  atrferre  poleirU  aliue  nenie  ci- 
vitatis  digoltatett.  Non  quod  m^trapoiia  ait,  neque 
quod  ^Tifiiit^L  sit  DoagtMtudioe  el  ornatu  s^tfieienim, 
neqiite  quod  mulia^  hab^t  coluinnaa»  el  htaa  porti- 
cits,  ei  deambulaiione^,  ueque^iuod  anle  aliascivita- 
tes  prxdicetur ;  sed  inbaiiivtntiwn  virttM  el  pietas, 
l^a  e^  digmtas,  et  oroatus»  et  luteki  eivitaiis,  iia 
Ut  si  |ioc  desit,  oiWEUum  «it  vijiisftima,  iicet  ininituiii 
^  Imperatpribus  Qonseqmitur  honorem.  Vit  ci¥iutls 
tu9c  dignitatem  discere?  via  geniilia  IpMusernamenta 
9i5se?  dicam  sediUai  nou  ut  diacas  lantum,  vertnii 
ut  ^t  imii^ris.  Qu^  tandem  esl  eivtutia  noalr»  di- 
fiiils^  ?  Conligii  ]^rmunk  Anlwckim  disoiptUoe  appeUm-i 
Cht;s$tiana$  (Acu  ii.  26)  :  boe  auieoi  ciyiuinffl  qna: 
i^uiu  ia  imindo  cuoctarum  iiabei  nuila,  nec  ipsa  il»- 
inuli  eivitas  :  proptem  couira  omnem  lerrarum  or- 
liiem  ocaloa  erigere  polest :  quoniam  erga  Cbristwn 
amoris  igaem  babet,  propter  fidnoiam,  propter  virtu- 
tem  illajii.  Vig  et  aliam  oivitatis  audire  dignitatem  et 
laudein  ?  Faniea  olim  dilficiiiifna  futuraerat,  et  An- 
liochiain  babitaBiei  «taiaerunl,  pmiqnisqne  abon- 
dal^t,  ad  sanetaa  teoselynam  babiuntee  alufuM 
«iittere  (Ibid.  «.  Sl.  S»).  Ecoe  el  seeundam  <Kgniia- 
tem,  ia  fame  eaiilaiem.  Non  €#niraxti  ipeoe  lempns, 
aee  sesaiorea  reddidil  calamitaiis  exspectatio;  sod 
fuando  alii  aiieaa  caUignnt,  tttae  ilii  sua  mniHebam, 

t  Qnidamaai,  twrlo,  pro,  apedo. 

(a)  Translau  iMPurum  fii^uat  iiira  ei  privilegia  aietro- 
poieos  ad  Laodicaeam,  ut  refert  llieodoretus,  t.  5,  c.  19 : 
c  Privllegia  dviUti  ademit,  urbique  viciaae  primaluiu  Iri 
bttil»  putai^  hpo  Uli  «aaimo»dalonfiitaniB».  invidebai  enim 
jam  olim  Aniiochifle  Laodlca^  ?  Vidc  t.  i.  Yiiaai  CkgjmMom 
Qostram,  ad  annum  397« 


i77 


Afi  MruLUM  ANnoQwmiL  mmu  xm 


i» 


nec  jiraeseiitUHis  UuUiiii,  imuk  ei  Ivnf»  tftdtaUhw. 
Vidisii  fidem  ju  Oew»  ei  airiuieoi  in  pr«aiiiHin? 
Tis  el  aiiam  civiiaUi  liujiM  discere  djgaiialamy  U^ 
sceuderuni  quidam  ex  Judaea  Anliucbiain,  pemirlMui- 
tes  pracdicationem,  et  Judaicas  indueenies  observa* 
tiones  (iici.  15,  t).  Nun  uciie  tttlerunl  iili  inaov»li«- 
nem,  nec  acqtiieveriui»  sed*  convenicntes  ei  eede- 
siam  facientcs ,  Jerosolyniam  Paulum  mistnini  ei 
BamabaiD,  et  efiecerunt  ui  apoetoli  dofroata  a  Ju- 
daica  iiifirmiuie  pura  quovis  terrarum  miuerenl. 
Uxc  civiutis  di|QitaS|  hxc  prxsuuiia,  hoc  ijisam  li^ 
cil  metropolim,  non  in  terra,  sed  in  c«lo,  liaqne 
omnes  a|ii  hoiu>res  corruptibile^  suni  ei-  caduci  ei 
cum  prasseiiti  viia  solvuntur ;  freqoenler  auiem  ei 
anie  prjesentem  viiam  finem  babent :  sicui  ei  nnnc 
uiique  babuerunu  Mibi  civius  non  habens  pios  cives 
omof  vilU  vilior  esi,  ei  quacumgoe  spelnnea  i|no- 
bilior.  £t  quid  dico  de  civiute?  Ut  enim  diligenlcr 
discas  viriuiem  solam  cives  omare»  Jiihii  yU  de  os- 
vicate  dico,  sed  quod  est  omni  civiute  venerabilius^ 
Jerosolymiiauum  Dei  templum  in  medium  afferens. 
hoc  demonslrare  conabor.  Hoc  enim  tempium,  in 
qoo  sacriflcia  et  orationes  ei  cultus,  ubi  sancU  sai»- 
ctorum,ei  Cberubim.ei  TesUmenittm,  et  urna  aurea« 
magna  indicia  divin»  circa  genus  illud  provideniios : 
ubi  oracula  superne  coniinua  ferebantur,  ubi  pro- 
pheiae  divino  aiHabaniur  numine :  ubi  non  humanae 
artts,  sed  divin;e  sapieniiae  ijpus  erat :  ubi  muiiopa- 
rietes  undique  fulgebaiit  auro,  et  supra  oinnem  roo- 
dum  lum  materije  preliosissima  species»  tum  artis 
diiigenlia  coiijunctae  solum  super  terram  templum 
liujusmodi  tunc  fuisse  denionstraveruni  :  imo  vero 
non  artis  Unium  diligeniia,  verum  el  Dei  sapientia 
siinul  iiiud  ornavit  aedificium.  Non  enim  ex  proprio 
nuiu,  nec  a  semetipso»  sed  a  Deo  cuncU  Salomon  ^ 
discens  ei  descriplionem  caslitus  referens,  sic  ipsum 
designavit»  ei  erexii  (3.  Reg.  6).  YerumUmen  tem- 
plum  tam  polcbrum,  eimirabile,  et  sanctum,  utenli- 
bus  ipso  perdilis,  tantae  ignominias  habitum  est,  sic- 
que  contemptum  ei  profanum  redditum,  utanie  ca- 
ptiviutem  quidem  spelunca  vocaretur  latronum(lf  altA. 
)i.4i^  ei  iffelMii  hysMi;  poei  kau  vtr^bMrb*- 
ricieel  immundti  ei  preCinie  Mwbos  iradilum  sil. 
Tieeidleeiviiiiehee  idem  4iieeffe?Qm4SKMlemiait 
coqiiatiii  etviiilihiw  loii  pr»elariils?  Eienim  domiii 
d  aiiiei»  ipfteMiide»  et  perielei  pulchefriwi  ap«i 
ipses  efani»  ei  te^  pinguia  ei  tetilie,  et  pefadiea 
Dd  aesimiUU ;  pelU  «aro  Abiahami  viiii  ei  pefn^ 
d  ■alliim^heai  aiwiiiMii :  iod  et^rie  qtMMdeque 
bcHo  bOTherieo,  «rbei  qmdem  mcMuhoi  mumaM  mttkh 
[  ei  ceperani  hmbaiii,  eiineelie  eepiivei  ebdii* 
I  aetem  eieero  AJMfaham 
ligreeMem  no»  iidiruMl*  Hec  immeMlo;  meHitndieis 

Mamieuiem  edlMai^  fiiGfanethwue  esv  eii^lelim 
Giviiiiii  noiif«  epife&ei 

iiospit^  et  peicgrini  teftus  sumus.  bi  cxlom  adscripti 

•  Alti, 


Mn  fnerehim  tiere  par- 
per^e  evHiiNniuf. 
tim  myiftiiii,  md  pfoue  riitiiiM  Miinief.  •-  Non 
eiviuiii  megiiiiide,  eidMiimiv«rM«ffMiiieii4om  cit 
eijwmuiieiiiuef.  Sl  varo  elTilacli  queqee  digiiUitem 
eiie  pttlevefii  magniiudiMm,  eogite  quot  kiioncs, 
qiielmoUee  el  per^UI,  el  imnmeili  pleni  imrii  dt- 
fwutihiiic  oommuaicent,  ei  tendem  hefle  confemfie 
henefem.  SM  een  ille  ulis  «M  t  n0n  etrtm  ipiiiM 
periem  capere  tieet  llli»  <|iii  noA  •mneiii  eihibeat  vff- 
Me  igioir  iMtl  teMve,  ied  fatie  ddeamni, 
dlgnilftM«i  ahsiuterft,  ciim 
P*«eetMM  RMninMi  eperati,  cmr  cemmvnem  omniom 
DimiBMi  oihodeHeiue :  eiqoidem  qeie  nunc  pairaU 
iMi,  non  UnMm  ttlMI  Ment  clfiutem,  sed  st  SO' 
hrii  8inii8,oi  meilNie  edSuvahmii.  Btenim  fione  clvl* 
lae  imMm  muliert  rormosif ,  ei  llherae,  eC  modestas  d 
milii  oiie  vedetur •  Tinior  IpiiM  fecH  mansiietlorem 
ei  hoiieitiorem,  et  a  ioereraifs  tlfls,  qoi  htvc  iiefandii 
faclnom,  llhemvit.  Ne  ^iliir  meKehfi  pto 
hMl«  I  etenim  mvHoe  per  fetnm  dicentes  au^ 
diei  t  VMilbl,  AfrtleGhle,  qvM  llbi  Ihcimnestrqiio- 
mede  ee  henere  privau?  et  cvm  aodissem,  piierttem 
Uli»  dieeeihim  Me«tem  derisi.  Hen  enlm  haec  nunc 
eperiei  dietffe,  eed  eum  iiliantei  ti^s,  potrnites, 
eiMplieMPieei ,  JifraRtei ,  pQerairtes,  fnentientes, 
tunehieeiere  verhts  :  T»  iHrt,  eivitas,  qirtd  tibi  fh- 
emt ii  vife  fofwn  vMerie  pavcii  hahens  vfroi 
eimedesieeet  moderirios,  civftatem  IRate 
Nlhil  fnim  jpiim  paeettas  hedefe  po* 
lefii,  eo»  non  desit  vinui  t  uevt  eetnra,  nihil  «m- 
qeeM  peodeiii  aHdliiade,  emn  adsii  meliiie.  Si  fu^H 

w^^H^^^w  ^M^vl^M  JMl^W,    niqvR,  w99^Kt  ^^Wnw  flMrFia,  r  ff* 

HfOm  mAnkumm  {Iwm.  Id.  It.  ItfM.  9.  t7).  lliMI 
me  meiiiivdo  peier il  eaomre»  taiqait.  Slc  et  GMstai 
Mi,  veeavit  civiiaeei  iMieme,  eon  propter  paneita* 

^ffi  niriuiu  propier  hoe  ipsum  miseram  dixil»  sic  inr 
quiens  :  JeruMoUm^  Jtrutalem ,  quai  ocMu  propheUu^ 
et  lapkdoM  eos,  «^tii  ad  le  mit$i  nuit  (Matth.  il5.  37). 
Quam  eniro  mihi  coiiferi  uliliUUm  muilitudo,  dic 
inihi,  si  viiiose  vivatt  Qui»  e  eentrario  el  dainnum 
et  hee  naeeltur.  Qnfd  enhn  alied  nettc  Hleie  niala 
fecii?  nenee  torpor  et  ceMempUM,  ei  InhehiumKiMa 
Improhitai?  nnmqiiid  dlgnUaecitiml  prefeiif  nui^ 
^[uiu  sMneii  magnniwo  7  neuivpMi  ^me'  SMMOpoiii  ? 
81  vefo  epod  regem  lerne  nlhll  ipBi"  prMvifieeiae  hee 
fiMAiil,  sed  iUe  eeiicte  febiou  mmi  :  aMlio  ■logli 
epmi  MigeleMmi  DemiMm  mhU  ipil  predeni  digniiee 
aiM  :  iiihil  enhM  nee  iile  die  potefU  adfwarev  fued 
meirepoiUB  hahUemue,  poniea»  hiiaa  hehenteaiei 
eiiee  h^Minedi  dignitaUi.  Eiqttid*  diee  UUmidtem? 
quid  vel  ad  praMeniam  vUam  prodesse  petmrii,  eiel- 
taaem  eiee  lihi  metfopolim?  MMnquid  e»  hoc  demum 
ipiiupRm  male  diepeeitam  correnU,  vei  ea  hoc  el- 
hwi  dignUete  pfeewitw»  hahuU^  vrt  inelilwm  rep»- 
lil,  vel  curporis  xgritudiiiem,  vel  awmi  vitium  depo- 
siiUt  Ne  luilamits,  dilecti,  nec  ad  vulgi  opinlones  re^ 
spiciaimw^  aeddlaeamim  qws  Mndem  sU  civUalis  dl' 


.179  S.  iOhmiS  CHftYSOSTOMl 

jniias,  quid  quod  €iYiuiem  reddai  raetropolim.  Nec 
hxc  dico  V  qaod  desperein  dYlialeih  lianc  formam 
priorem  resamptm^m,  ei  In  propria  futvram  prsesi- 
deniia ;  humanus  enlni  et  pius  est  Imperalor :  vos  au- 
tem  volo,  etiam  si  reddiia  fueril,  nbn  altum  ob^ioc 
sapere,  neque  gloriari ,  nec  ex  liis  civliatero  nobis 
magnince  cflcrre.  Gum  vis  piviiatis  laudem  eflcrre, 
ne  miiii  Dapiinen  suborbaaam  dicas,  nec  altitudinem 
cupressorum  et  muUiiudinein ,  nec  aqunrum  fontes, 
nec  multos  honiiiies  civilaieiu  babitare,  nec  usque  ad 
profundissiinam  vesperam  c*}tin  multa  liberlate  in  foro 
versari,  nec  venaUum  rerum  copiam  habere,  sensibi- 
lia  hxc  omnia  cum  sint  et  usque  ad  praesenlem  per- 
jnane;int  vitam ;  sed  si  dicere  possis  virtutem,  man- 
suitudiuem ,  eleemosyiiam,  nociurnas  vigilias,  ora- 
tiones,  modestiam,  animi  sapiejitiam ,  ex  istis  civi« 
tatem  comraenda.  Haec  si  ei  eremum  babitanlibus 
adsJnt,  omni  civiiale  splendidiorem  ipsain  fuciunt,  et 
oonUra  civitaiem  omnium  vilissimam,  si  hxc  lilius 
Don  adsint  civibus.  Hoc  non  in  civliale  tantiim  ve- 
nim  et  in  bominibus  iaciamus.  Si  bomlnem  vlderis 
corpulenium,  in  habitudinem  muUam  progFessum, 
alt^  sialurae  et  alios  corporis  proceriiale  superantem, 
ne  admireris,  donec  animum  ejus  didiceris.  Ne  ab 
exteriori  pvlcbritudine,  sed  a  mentis  ornatu  omnes 
bcatos  censeamus.  Parvus  erat  David,  et  brevis  sta- 
tura  (1  Re^  17),  verumtamen  brevis  ille  et  parvus,  et 
armis  nudus  omnibus ,  exerdtum  tantum  et  carneam 
Uirrim  Ulam  uno  prosUravit  iclu,  non  haslam  jacula- 
tus,  neque  sagitiain  mittens,  nec  ensem  stringens,  sed 
loium  modico  lapidis  jactu  perflciens  :  ideo  quidam 
admonet  dlcens  :  Ne  laudateris  homnem  tn  epecU 
sjus^  nec  abomineris  virum  in  aepectu  eju$ :  parva  inter 
volatilia  aptf ,  el  initium  dulcorie  ipsiui  fructus  {Eccli. 
41. 2. 5).  Hoc  et  de  civltatibus  et  hominibus  dlcamus, 
et  ioter  nos  philosopbemur,  ac  Deo  gratias  habeamus 


ARCHIEP.  CC^STANTINOP.  IM 

assidue  et  de  prssentibus  et  de  prscterltis.  et  simul 
ipsum  rogemus  cum  omni  conteniione,  ut  et  carce- 
rem  babitantes,  et  In  exsithim  transporiandi,  illi  qui- 
dem  dimitlantnr,  ht  vero  revertantur.  Membra  no- 
stra  sunt  et  illi  nobiscum  flucluati  sunt,  nobiscum 
prooellam  susllnuerunt^:  rogemus  igitur  beiiignitatem 
divinam,  ut  nobiscum  tranquilliiatem  assequaniur. 
Nemo  dicat  :  Qu»  vero  milii  cura  est  amplius?  libe- 
raius  suin  ipse  periculo,  pereat  ille,  morlaiur  alter. 
Ne  Deumnetacerbemus  per  hanc  aspeniationem ;  sed 
tamquam  ipsi  simits  in  adversis,  sic  doleamns,  slc 
Detim  cum  sedulitate  precemur,  illud  Pauli  diclum 
implenles  :  Cum  vinctis  tamquam  simul  tineti^  cum 
male  habentibus  tamquam  et  ipsi  simul  in  corpore  {Hebr^ 
15.  5),  et  flentescum  flentibus,  kumilibus  consentientes 
{Rom.  12. 15.  16).  Hoc  et  nobis  ipsis  tnaxime  prod- 
crit :  nihil  enim  sic  Deura  deleciare  consiievii,  sicut 
cum  muUa  alacritate  pro  membris  nostris  doiemus. 
Oremus  igitur  ipsum  simul  et  pro  praesenlibus  el  pro 
futuris,  ut  et  ab  illa  nos  poeiia  liberet.  Prxsentia 
enim  qualiacumque  sint,  tolerabilia  sunl.  et  finem 
habenl;  illa  vero  tormenla  immortalia  etineviuba.a. 
Pra&ler  consolalionem  vero  studeamus  et  ipsi  non 
ampliiis  lalibus  labi  peccalis,  scientes  nos  ulira  ve- 
niam  non  asseqtiuturos.  Simul  igilur  anle  Deum  pro- 
cidamus  omnes,  et  dum  hic  sumos,  et  domum  pro- 
fecli  dicamus  :  Justus  cs,  Domine,  in  omnibus  quas 
fecisli  nobis  {Dan.  3.  27)  :  quoninm  in  vero  judicio 
inJuxisii,  <]uaecumque  induxisti.  Si  peccata  nostra 
obsiilerint  nobis,  fac  nobis  propter  nomen  luiim,  et 
iie  concedas  amplius  lalinm  nos  molestiarum  expe- 
rientiam  capere,  Nec  nos  inducas  in  tentationem,  sed 
libera  nos  a  malo  {Matth.  6.  15):  quoniam  luum  est 
rcgnum  ct  potentia,  et  gloria  in  saicula  sseculorum. 
Anicn. 


1N  PIUEDIGTUH    8EDITIONI9   ARGUVENTCM,   DK  JEJUNIO  ,   ET  IN  APOSTOLIGUM  DIGTUM, 

IN  DOMINO  SEMPER*  {PhxUp.  h.  k). 


GAUDETB 


■OMILU  XVlll. 

1.  Multos  vidi  gaudenies,  et  inier  se  dlcentcs  :  Yi- 
cimus,  superaTimus,  jejunii  dimidium  profligatum 
,081.  Tales  autem  hortor  non  proptereagaudere,  quia 
profligatum  sitjejunii  dimidiom,  sed  iUud  considerare, 
si  peocatorum  sit  profligatum  dimidium  ;  et  tunc  ex- 
suliare  :  hoc  enim  voliiptaie  dignum,  hoc  est  quod 
qunDritur,  et  propter  quod  facta  sunt  omnia ,  ut  defcr 
ctu8  iiostros  corrigamus,ne  lalesexeamus  de  jejunio, 
qnaies  jejuniuni  ingressi  sumus,  sed>  abluii,  el  omni 
mala  consuetudlne  deposita  ,  sic  sacram  agamus  so- 
lemnllatem.  Si  boc  desit,  non  tantum  nulb  nobis  erit 
uiUiias,  verum  et  maximum  ox  consummato  jejunio 
dainnum.  Ne  igitur  iaelemur,  quod  jejunii  prolixita- 
tem  expedtvhnus  :  niliil  enim  magnum  hoc  est ;  sed 

*  sav.  huoc  effert  Utulum :  HomUia  habita  tn  dimidium 
fejumorum,  et  in  apostoUcum  verbum  dicens^  «  Gaudete  in 
JMNfimo  semper  »  ,  et  deprePdicta  inwrbe  setHHone, 


Iffitemiir,  quando  cum  bonis  operibus  ipsum  exegeri 
mus,  ul  etiam  ipso  transacto,  frnctus  ipsius  eflblgeal. 
Etenim  hyemis  lucrum  luiicmaximedemoiistraturS 
cum  lila  prsterierit :  namque  vernantes  segetes,  et 
foUis  ac  friictu  affluentes  arbores  per  ipsum  aspecium 
clamant  uiilitatem  sibi  ex  hyeme  faciain.  Hoc  et  in  - 
nobis  pariter  fial.  Etenhn  pluviis  cqiitinuis  et  erebris 
In  hyeme  per  jejunii  lempus  pOtili  sumus,  coiitinuaro 
haurientes  doctrinam,  et  semina  suscepimus  spiri- 
tualia,  et  deliciarum  spinas  abscidimus.  Persevere- 
mus  igitur,  quse  suscepimus  cum  diUgentia  servantes, 
ut  et  jejunio  praeterito  jejunii  scaturiat  fructus  :  et 
per  bona  qu»  de  jejunio  cephnus,  etiam  Ipsius  jejunli 
recordemur.  St  nos  igilur  slc  comparemus,  adveniens 
jejunium  com  voluptate  suscipiemus  denuo.  Multos 
etenim  video  se  ita  pusilUinimiter  habeutesy  ut  In 

«  sav.  ct  aitquot  Mss.  :  Eienim  ftyeme  peraolo,  mmtH 
hyemts  lucrwn,  et  tunc  nwxime  demonstratur. 


isl 


AD  POPULUM  ANTMCHBNUM.  HOHIL.  XVIIL 


m 


pnpseoii  de  rulim  solliciti  sini  quadngesima,  mul- 
tosque  dieentes  audivi,  se  postjejunii  liberatiooem 
noo  senlire  Toluplateni  ei  remissione  propter  futuri 
anni  soiliciUMlinero.  Quid  bis,  ^uaeso,  magis  esse  pos- 
sel  posiUaiiime  ?  Quae  vero  hpjus  causa  ?  Quod  adve- 
nieote  jejonio  non  quomodo  bene  disponatur  anima 
stodeamus,  sed  in  sola  ciborum  abstinenlia  ipsum 
defioiaraus. 

Jejumnm  quo  patto  promt.  —  liaque  si  multoro  m 
morum  eorreciione  ab  ipso  locraremur  f  quoiidie 
jejuniumadesse  opiaremos,  per  ipsa  opera  ejus  roeri- 
loniro  sensam  capieotes,  nec  umquam  ipsius  deside- 
rium  ejieerennis,  numquain  Ipsuro  exspecuntes  tri- 
sies  fieremus  ei  anxii.  Nenie  quippe  beiie  disposltum, 
et  animx  siue  curam  habenlem  null.i  res  coiUristare 
poterit,  sed  Is  pura  continuaque  fruetur  voluplate. 
Quod  hoc  sit  veruin  ,  hodie  Paoluro  audistis  nos  ad- 
moneotem  a  diccniem  :  baudtU  m  Domiiio  umfer^ 
Hamm  dko  gaudeie  (Philipp.  4.  4).  Sciroos  muliis  vi- 
deri  MMi  posse  fieri  quod  dictum  est.  Quomodo  nam- 
que  fieri  poteBl,  Inquil,  ut  qui  homo  esl,  semper 
ga«|^i?  liaodere  namque  noo  difllcile,  perpetoo 
aotem  gaudere,  impossibile  mthi  esse  videlur»  dicel 
fortasM  aliqois  :  mollse  entm  nos  irlstili»  necessario 
circomcorsanu  Yel  enim  filiom  qols  amistl,  vel  uxo* 
rem,  vel  amicom  smcemm  ,  magis  qoam  ollus  con- 
sangoiDeos  necessariom,  vel  pecomarum  Jactoram 
fecit,  vel  In  agritodinem  Incidii,  vel  aliarom  rerom 
snfanoii  daromim,  vel  praeter  dignilatem  cootome* 
liam  possus  indoluil :  vel  fames ,  vel  pestis,  vel  eza- 
ciioqaaeleffrinon  polest,  vel  fomiliaria  negolia  :  qoin- 
UDO  ■omqoam  omnia  recensere  possemos,  quscum- 
qoe  ei  privatim  el  pohliee  nos  mcBrore  afficere  con- 
soeveroni.  Qoomodo,  igilor,  loquii,  possibile  semper 
gaodere  ?  Poasibile  admodom,  o  homo  :  el  si  poosi- 
hile  non  essei,  noo  admonuissei  PauHis,  nec  eonsu* 
hiiasei,  cnm  hiNno  spiriloali  esselpraedilos  sapienlia. 
Idcireo  frequenter  hoc  Yobis  dtcebaro  et  dicere  non 
desinam :  qu»  nullaieniis  nh  slio  quot|oaro  dlscl  pos- 
sonl,  hsc  Yobis  Itcel  hic  philosophari.  Yoloptalem 
tmm  quaeroni,  el  gaudere  cupwotomnes,  et  propter 
boc  omnia  facinnt  et  dicont  et  ne^liantur.  Elenim 
mercator  ideo  navigat,  ut  pecunlns  congreget ;  con* 
fregaiaotem  pecunins,  ul  babens  repositas  gaudeat: 
ei  qoi  roililat,  Ideo  milUat,  et  agricola  ideo  terram 
colit,  ei  ariem  quisque  soam  propierca  Irnctat :  el 
domioationis  cupidi  ideo  cupiunt,  ut  gloria  fntantur ; 
gloria  vero  frai  volunl,  ut  gaudeant  :  et  negotium 
quodqoe  ad  hunc  finem  nobis  tendere  quis  viderit : 
ei  ad  hunc  qnisqoe  respiciens,  per  niulta  media  ad 
ipsom  ire  festinat.  * 

DhidcB  kttUiam  non  paritmt.  —  Lviitiam  quippet 
qood  dixi ,  amant  omnes,  assequi  vero  non  omnes 
possunl :  nesciunt  enim  viam  eo  lendeniem  ;  sed 
moUi  potant  quod  divitiisarfluere  hajits  sit  causa.  Si 
hxc  autem  causa  fuissel,  nemo  pccunias  posslden- 
tium  uroquam  fuisset  dolore  pressus ;  nunc  vero  df- 
vitoro  molti  vilam  non  vltalem  esse  potanl,  el  inno- 
roems  morie  exoptant,  com  aliquam  adversilafcm 


aenserinl,  el  hi  raaxime  oronlum  dolenl.  Ne  mihi 
quippe  mensas  ipsontm  respexeris,  nec  asseniatores 
et  parasiios,  sed  res  ex  ipeis  orienles,  Snfeatationes 
ct  calumnias,  pericula,  anxieutes,  el  quod  his  longe 
molestius  est,  quod  impraemeditaii  ad  has  devoluti 
motationes,  philosophari  nesciant,  et  casus  generose 
ferre.  Ideo  non  ea  videntur  ipsis  gravia,  quae  Uliaper 
natoram  sunt»  verum  el  levia  ipsis  inlolerabilia  esse 
videntur  :  sicut  vicissim  in  pauperibus  contrarium 
accidit;  et  illa  lolerari  posse  videntur  qu»  intolera- 
bilia  sunl :  quippe  qui  mulu  Ulia  prius  mediUli  fue- 
rint.  Non  enim  lam  rerum  naiura,  quam  patieniium 
dispositio,  roagna  vcl  parva  videri  facit  incombeolia 
nobis  mala.  £t  ne  horum  exempla  amborom  longioa 
acceraam,  de  iis  qu;B  nobis  acciderout,  disseram* 
Ecce  enim  pauperea  quidem  omnes  evaserunt,  po- 
puloa  pericolo  liberatus  esl,  el  pora  potitor  secori* 
Ule :  qoi  autem  rempublicam  iracUbant,  et  equos 
domi  alebanl,  bravia  in  ceriaminibos  proponebanli 
et  alia  adminisirabant,  ipsi  carcereni  nunc  liabKanl, 
de  extremis  liment,  el  ab  omnibua  palratorom  soli 
danl  poenas,  ei  in  continoo  meiu  vivont,  ODsiitbosque 
nune  mlseriores  aunl,  non  propter  pericolorum  ma- 
gniludinem,  sed  quia  praeleritum  lempus  io  ddiciia 
egeroot. 

2.  Mulli  namqoe  com  eos  horUremor  et  monere- 
rous,  01  generoae  res  adversas  ferrent,  dicebanl :  Nil 
umqiiaro  Ule  mediuti  somus,  nec  Ulia  philosophari 
novlmus :  propierea  magna  indigemos  consolaiione. 
Alii  nirsom  poiaDi  bonaro  velelodinem  esae  volo- 
piaiis  cauaam  ;  non  esl  aolem  :  miilii  naroqoe  beoe 
valenies ,  ei  ipai  millies  mori  optaveroni » illaus  slbi 
non  ferentes  injorias.  Alii  rorsum  gloria  poiirl,  el  ias* 
perio  ittsignilom  esse,  el  magistralos  adminlatrare,  et 
a  DMiltis  adohtionlhus  demolceri »  perpelo»  keiltiaB 
caosaro  esae  diconi ;  aed  nee  ialod  eal.  £t  qoid  loqoor 
de  aliia  magiairaiihos  ?  Eiai  enim  ad  ipsum  imperinm 
naenle  aaeeDdamoa,  in  illo  qnoqoe  viventem  moliia 
circomveDlom  molesiiia  tnveniemos  :  el  uoio  ploraa 
irisliilae  neeessiuteshabeniem,  quanio  majorequoqoo 
rerom  faato  clrcumdalos  est.  El  quid  opus  ei  bella 
pognasqoe  commemorare,  et  barbaronim  Insolioa? 
ipsos  saepe  timel,  qoi  secom  domi  convorsantor.  Ei- 
enim  regnm  molli  hosiilibos  elapai  manibos ,  corpo* 
ris  sui  costodom  insidias  noo  effogeronl.  Tol  vcfo 
regibos  triatitiae  neceaaiutea  aoni,  quoi  mari  undae. 
Gom  igilor  nec  regnom  vitam  aine  irisliiia  reddere 
possit ,  qoid  aliod  hoe  pncsUre  poieril  ?  Humanonmi 
quidem  nihil ,  sed  solnin  Paoli  breve  iaiod  el  exlle 
verbwn  nobis  honc  aperiel  ihesaonim.  Noo  enim 
moHls  opos  eai  sermonibus ,  nec  longo  cirooKo;  aed 
al  soinm  dictoro  -cogiteinos ,  viam  ad  hoc  fereolem 
inveniemns  :  nec  enim  simpliciter  dixil  :  Gaodete 
semper,  aed  addidit  continoae  volopUtU  coosam,  com 
dlxil :  Gmidete  m  Dmmo  oemper  (PhUipp.  4.  4).  ki 
Domlno  gaodens ,  cx  acddeDie  niiUo  volopUte  hac 
exeldere  potesi.  AKa  nempe  cwicu,  in  qulbos  gaode- 
mns ,  ninubilia  sonl ,  volobilia ,  ei  facile  vertontor  : 
nec  hoe  solum  habeni  rooleaioro,  aed  etiam  q/toi  rn^ 


ISS  S.  JOANNIS  CnUYSOSTCMH 

nentla  noii  laniimi  nobis  afferunt  Tolupuicm ,  ul  ex 
aHis  nasceolem  trisliiiam  repellant  cl  obunibrent : 
Dei  vero  timor  haec  habet  utraque,  stabilis  esl  immo- 
tusque,  el  tanbim  eniitiii  lacliliam,  ut  nuilus  nos  alio- 
rum  sensus  malorum  capiat.  Qui  Deum  enim ,  sicut 
oportet ,  timet  et  in  ipso  confidit ,  volupialis  radicem 
lucratus  esi,  et  omnem  habet  la^tithe  fontem  :  ei  sicut 
In  mare  decidens  immensum  scintilla  panra  faciie 
delelur  :  sic  quantacumque  Deom  timenti  incidant , 
velut  in  vastum  hactitiae  pelagus  incidentia  exstinguuii- 
tur  atque  perduntur.  Et  reTera  boc  cst  maxime  mira- 
bile  9  quod  cum  adsint  qu»  contristare  solent ,  ipse 
f  audeHS  permaneat.  Si  nihil  enim  trisle  adesset,  non 
esaec  ipsi  magnum  semper  posse  gaudere;  roultis 
autcm  Incuffibefitibus ,  qu»  in  tristitiam  impellant , 
omnibus  esse  superiorem  et  iii  medlis  trisiibus  laDtari, 
hoc  est  admirabile.  Et  sicut  Ires  pueros  non  arsiase 
miraretur  nemo »  si  procul  a  BabTkmica  stetissent 
fornace  :  quod  enim  omnes  constertiavlt ,  bec  est, 
quod  in  igne  tantum  temporia  \er8atl,  mhiQSlxsi  sunt 
egress!,  quam  qui  Tersati  ihmi  faerant :  sic  et  in  san» 
etis  dicere  lieet ,  quod  s!  nofla  ipsis  inslitisset  tenta- 
tio ,  ipsos  perpetuo  pvisos  ease  non  adniiraremtir. 
Stopore  autem  dtgntmi ,  et  supra  natnram  humanara 
hoc  est ,  quod  inflnitis  undique  undis  circumdatl , 
tranquitlitate  pura  fhientlbQs  melins  afltoeti  sint. 

Vfr  fittelit  f ontfmui  frmtnr  wlmpkUe»  —  Qvod  igitvf 
nullam  exteriorem  vitam  gaudlum  eoniniQum  haben* 
lem  rnvenirelieeat,  ex  diclis  patet ;  qood  autem  Me* 
lia  non  posstt  non  eentlnna  frai  voiuptate,  rorsam  et 
hoc.ipsum  demonstrare  eonabor,  non  ut  diseatis  tan» 
imn ,  ied  etiam  ut  hane  iristiiia  earenlem  vitam  ae* 
elemini.  Sit  enim  aKqais  nihil  in  ae  damnaiiduai  b»* 
beiis,  sed  bona  fretos  conseientia,  ad  ffrtnra  anbelaa» 
et  exepeetans  inam  bealMH  apem :  qni^  buiic,  qMesc^ 
in  Iristitiam  poterit  fnduceret  Nonne  omnilHis  reboa 
intotefabilior  mors  esse  videiurf  sed  hiijus  exspeet»- 
fio  non  lantQm  ipssm  non  contrislat,  verrnn  el  p^ 
tlns  deleeiat:  noviteniflD  mortis  pmsenllaoi  kabomro 
esse  fiberaiionem ,  et  eoreitm  ad  eoronas  et  bravk 
pro  pieiaie  el  virltte  pugnantibas  reposiu.  Sed  fili#» 
nmi  tffliqaiQra  mers  ?  Terum  el  boe  yciicroee  fnrt»  el 
dieet  Jubi  verba  :  1^'iitii  deiHt^  Domuut  akttutU  : 
tkui  Domuo  mum  etiy  kuit  fuctum  eu  :  ««  iiewww 
Aomini  benedietmm  m  tmcuiu  (Jobi.  %i ).  Sl  vere 
mors  el  tliorum  Jaetura  cenlrislare  nen  polesl, 
niuiio  minQS  pecuniarum  jaotara,  et  conlomelitt  ae* 
eusalienes  et  ealamniae  tam  magnam  et  generoswi 
aitimam  langere  possent,  neque  eorporis  dolor :  qucK 
Hiam  ei  aposisili  flageUabanlur  quidem,  sed  neAdoi^ 
baHt.  Msgna  qoidem  siint  et  h»e,  sedi  nuilio  Mjos 
est,  ifwd  non  taaium  nes  dolebant »  rarusa  ei  ipsa 
flageMa  majovis  maieriam  faciefaant  veluptftlis,  ei  nf 
Tertebantar  a  feeie  eonciiit  gaudcMes,  q«od  ^ifuk 
fnersnt  liabiii  pro  neoMiie  CMsti  eoalmneliam  peil 
{Aet.  5.  *i).  Gontamelia  el  eonTicio  qtm  l^iem  aflii- 
eitf  sed  a  ehristo  gawitra  iastitiilas  esl  in  cenliw»tr 
iifs.  Coo^is  enim,  imfail,  af  exmduoe,  eum  dixmtmi 
emiii  «o^  vmbnm  tmmtm  «o*  mmukukt » ^opfsr 


ARGHieP.  dOXSTANTINOP.  1S4 

me,  quaniam  merces  vettra  nmtiu  ett  in  ceeiit  {Mattk,  5. 
if .  12).  Sed  in  morbom  liicidit?  venim  audivit  aliuni 
admonentcm  el  dicentem  :  /n  morbo  et  pottpertale  in 
ipto  con/idat :  quoniani  ticul  in  igne  probatur  aurttm  , 
ric  hominet  acceptabilet  in  fomace  humiiationit  (Eecli. 
t.  4.  5).  €um  igitur  neque  mors,  neque  pecuniarum 
jaetara,  neque  corporis  aegritudo,  neque  ignominia, 
neque  convicium ,  tieque  quidpiam  aliud  hujusmodi 
ipsum  eontristare  possit  vcliim  et  niagis  delectet, 
quam  umquam  trisiitiiG  materiam  babebttTQutd  igi- 
tar,  inqoit ,  sancti  non  di^batil  ?  non  audis  Pauium 
dicentem  :  Tri«(t(M  mihi  magna  e$t,  et  indetinent  doior 
cordi  mee  (Bem.  9.  9)  ?  Iloc  ipeum  nempe  admirabile 
est ,  qood  tristif ia  locnim ,  el  Tohiptaiem  ex  locia ' 
ferebot.  Siciil  enim  lagella  non  dolores,  sed  laetifiam, 
sic  mr&um  et  iristiiia  magnas  illas  cemparaiiat  cofo* 
nas.  Et  hec  est  admirabile,  quod  muiidi  non  iristitia 
lantum,  verum  et  Ixtitia  damnum  habet  extremam  : 
in  spirilualibus  vero  centrarium  totum,  non  laetitia 
lamam,  verom  et  trisiilia  maltam  hatwt  iisiKium 
ibesaarum.  Verbi  gratia  :  pudel  quis  inmnnAe  saepe 
iMnscam  iaborantem  Tideas,et  per  banc  lasiiliani 
mitliam  sibi  aitrahit  peinam  :  doiel  rursom  qaissiias 
^trem  lapsam  Tideas,  el  per  hane  trisliliam  arallam 
sibi  apyd  Deam  benevolentians  eomparat. 

Trislirta  ssrMMfa»  Deum  mmlto  meMmt  ett  kunmmu 
MtHa.  —  CerMS  qooaiode  seeandam  Deum  iriaittia 
muMli  isiitia  melior  sk  et  oliiisr  t  Sie  el  Paohis  iri* 
sltbetar  propler  eos,  qui  peccarenl  el  De»  boo  cre* 
derettt,  et  e>%  hae  trislitia  mollam  sibi  aoposiiaas 
habebat  SMfeedem*  IJt  aulem  maiiifesliua  fued  dio» 
iaeian.  et  diasaiis,  ycei  pp«ter  efinieneai  sit  distosi^ 
taoMn  Terom  esse  r  et  keUMi  soepe  aeicve  doleniee 
SMBas  reparare»  el  eoaseieaiism  gvavaum  velevare : 
muU»  S8cpiu«  OMiisres  deaidevalissimis  amlssia  iiiis^ 
&i  ^obibeonmr  qaidem  llere»  lufsre  «t  coii%aeri« 
disriimpuiiiiir  el  pewani ;  si  Tero  mssremittm  emnia 
Ceceriot,  reievanlwr  et  eoBioktioHem  aceiptunl.  ¥A 
quid  ouraDdam»  si  in  Biiulieribas  hoe  fit,  qiiaiida 
eiiam  ipsom  {iro^taM  hoe  pstieniem  videre  ^piis 
possit  ?  Ideo  rseqasnler  dicebat :  Sioiis  ms,  amate  iu^ 
febo :  ttoUu  ceotemiere ,  ut  «snasismini  tuper  eanin-' 
tione  fiUm  gefferit  mei  ( Itai.  22.  i).  Itaqae  saepe  tri* 
siitia  allert  consulationem ;  si  antem  in  nuiodo  lioc 
ilt  mjilto  nuigis  in  rebus  spifitualibos.  Propterea  di- 
cit :  Secundum  Betm  autem  tritUtia  peantaitiam  iuta^ 
lulem  ttabilem  operatur  ( 2.  Cor.  7. 10).  fU  boc  qEiii<- 
dem  oliscarum  esse  videtur;  quod  aatem  diciieat 
htijusmodi :  Si  de  pecooiis  trislaius  fueris ,  oilui  pro- 
fecisii :  &i  ia  aegritudine»  nibii  lucratus  es ,  verum  et 
magis  teipsum  contrivisti.  • 

2.  £t  ego  quidem  muUos  audivi  po&t  talem  eaipc- 
rienliam  se  accusantes ,  et  ad  seipsos  dicentes :  Qux 
utUitas»  quod  dolui  ?  nec  pecuaias  recuperavi,.  et  me- 
ipsuni  laesi.  Si  vero  de  pecca»>  triateris ,.  hoc  delfisti, 
et  maxiiuam  lucratus  es  voluptaiem.  Si  de  rrairibus 
ispsis  coiitristeris,  tejpsum  bortatus  es  et  consoiatus, 
et  iilos  rursoro  recuperasU  :  quod  si  nibil  el  ipsis 

*•  siessvtt.  ui  iLf  imro^  pR«^  lofllH» 


185 


AD  POPQLUM  AOTiOCIIEIin»!.  BOmL.  XWL 


m 


profueris ,  mtiiniam  oalies  iDerccdeni.  Et  al  dism , 
(|Qod  de  lapsis  trislari ,' eUl  nlhil  prMiimus,  ma\i- 
mam  noliis  relrlbuttooem  affert,  aadi  Ezecliielem 
dicentem,  iroo  Tere  Dcum  per  ipsam  loquentem* 
FosU|aam  cnlm  mtsit  qoosdam  ad  sabvertenduiu 
«rben ,  et  ferro  et  Igni  consnmendum  xdttlcla  omnia 
cum  Imbltatoribas  Ipsis ,  imperat  cuidam  sic  dlcens : 
Da  ngnwu  in  fach  vkontm  gmenimm  ei  doUndum 
(EttcL  9.  4).  Bt  cam  alHs  imperasset,  et  dixisset : 
A  MUMfis  mdi  helpke  :  Intuiit  dicens  :  Supra  qao$ 
mrfsm  ert  fr^nnrn,  ne  ipeoe  tangile  {Ib.  v,  6).  Qua,  dlc 
miiii ,  caosatQooniam  etsl  nlhil  prosunt » tamen  ge- 
nroni  qoae  geruntar  ei  depiorant.  Et  alfos  rnrsas  ac- 
cosat ,  dioens :  Yentri  el  detidts  Tacantes»  et  muita 
potlenies  libenate ,  yidentes  Judaeos  in  captivitatem 
dedacl,  non  doiuerunt,  non  participes  foere  trlstlti»! : 
et  ipsos  accnsans  ait :  Nihil  pa$$l  $uni  in  contridone 
Jotepk  ( ilmoi.  6.  6 ),  Joseph  appeilans  populom 
omnem.  Ei  rufsani :  iVon  «rj^l  qum  habHai  JEnan , 
ptangere  domnm  $um eonfunetam  {Miek,  i. !i).  Quam- 
vis  enhn  Joste  punlantar ,  Tuit  Dcus  iios  condolere , 
non  antem  gandere  ei  insuitare.  Si  enim,  ait,  ego 
pnniens  non  lctus  hoc  focio,  nec  iii  ipsorum  nltioite 
deloclor  (A'on  eiiim  voluntate  volo  mortem  poccalorie 
[Execk.  18.  ^]) ;  oportel  et  le  Doniinum  imitari ,  et 
propierea  lugere ,  qnoniam  peccalor  justac  oHionts 
materiam  prabutl  et  occa$ionem.  tiaqoe  si  qois  etiam 
secnndnm  Deom  trlstclur ,  magtiam  tnde  somil  ulitip 
uiiem.  Cum  tgitnr  beatiores  sint  flagellati  flagellanH* 
bus ,  ei  qul  apud  nos  afniganiur;  exterls  poMs  in 
remissione»  et  dolentes  gaodentlbos  :  qti»  nofois  am* 
pllRS  erii  iritralatlonis  occasiof  Propterea  beaiom 
hat)erl  conyenlt  neminem,  nlsi  secondiim  Deom  ▼!- 
▼entem  solum.  Hosquoque  solos  Scriptora  beatos  to- 
cat :  inquil  enim ;  BsnliK  vw^guinon  abiU  in  coa$itio 
impiorum  (Pm/.  I.  f ) :  AmHis  fuom  Hi  enkhert$,  bo- 
nifiie,  et  tte  iege  tua  docuert$  eum  :  Beatt  immaeuiaii  tn 
tia:  Boaii mtmeo  gm  oamfidmu  m  eo :  Beakia  populu$ 
cujm$  Dominu$  Deu$  eju$  ^  {P$al.  93.  i2.  et  118. 1.  et 
2.  15.  ef  52.  i^) :  Beatue  quem  non  condemnuvit 
anima  eju$  {EccU,  14.2)  :  Beaiu$  v/r,  ^iii  llmef  Domi- 
nnm  (Psa/.ill.  i).  Et  nirsum  sic  Christus  :  Beati  qui 
lugeat ,  beali  kumilee ,  beati  milee ,  beati  pacifici ,  beati 
qui  persequuiionem  paHuntur  propter  ju$litiam  {Matth. 
5. 3-iO).  Vides  quomodo  nultibi  diviium  quemquam, 
non  generosum,  non  gtorla  polltuin  beatiflcant  diTlnx 
leges ,  sed  virlotem  taiitum  assequutum  ?  Quod  qtiae- 
riiiir  enim  ,  in  omnibus ,  qnx  fhclmus  vel  patliirar , 
I>«*i  limorem  esse  convenit ,  et  si  hanc  praemiltas  ra- 
diceti: »  non  remissio  tantum ,  nec  honores ,  neqne 
gloria  atqoe  minibterla,  «erum  et  infbstaiiones  ei 
calumnia^,  et  contumetlae,  el  ignomini»,  et  tormenta, 
ei  omni3  generaliier  voluptatis  fructus  tlbi  germina- 
bum.  Ei  sicat  .nrboruin  radices ,  ipsae  quidem  sunt 
amanc .  jiicundissiinos  autem  nobis  f^uctus  ferunt : 
sic  profecio  et  secuodum  Deum  trislitia  multam  nobls 
aflerei  voinptalem.  Noruiil  qulcunique  s»pe  com  dt>- 

*  sic  maxiroajjars  Mss,  Savii.  aulAmei  B^rol,  CMfiu  C(t 


lore  oraTenml  ei  laerjrmas  efroderHnt » quaniam  sini 
lucrnti  ixlitlam,  qaomodo  eonscientlam  expurgarini, 
qoomodo  exsurrezerlnl  com  bona  spe  :  quod  enlm 
semper  dlco,  non  rerum  naiuni,  sed  mens  noslra  nof 
contristare  tcI  Imllflcare  consue?ii.  Si  Igitur  liaiie 
intem  reddamus,  qualem  esse  decei,  omnls  Ixtitiae 
pigiius  babebimus  :  et  slcnl  corpus  non  tanlum  aeris 
naiora  aot  exierlores  incarsos,  quanium  propria  dis- 
positio  et  Isdit  et  adjuvat :  sic  ei  in  aniroa,  et  mulio 
magis.  Rie  eientm  nalurae  cst  necessltas ,  iilic  vero 
(otum  fn  Tohmlate  sltoni  est.  Propterea  Paulus  In- 
mimcra  passus  mnla,  nauftmgla,  bella,  persequuiio- 
nes ,  insidias » latronum  Incorsas,  ei  quacumqoe  nec 
oratione  numerare  licct ,  et  quotidie  moriens ,  non 
lanHim  non  dotebat  nec  indignabatur ,  Tcriim  et  glo^ 
riabfttur  el  gaudebat ,  dlcebatque  :  Nunc  gaudeo  tn 
pa$$ionibu$  mel$,  et  tuppleo  defeelue  iribulalionum  Chri- 
$d  m  eame  mea  {Coto$$.  i.  24).  Et  iterum  :  Non  tan^ 
lum  autem^  verum  et  gtoriamur  in  iribulaUoi^bue  {Bom» 
6.  8 ).  Gloriatto  vcro  Toluptalis  est  intentio. 

4.  Sl  tapiiltam  Itaqae  copis,  non  pecunias,  non  cor- 
porls  sanitatem ,  non  giorlam ,  non  potenliam ,  non 
dellclas,  non  lautas  mensas ,  non  sericarum  Tcstium 
amldas  quaeras  :  non  pretiosos  agros  domosTe 
spiendida8el.illastres,  aot  aliod  bujusmodi  quidquam 
seelaf • ;  sed  philosophiam ,  quae  est  secandum  Deum, 
exeree,  apprebende  rirtuiem ,  et  nil  eorom  qo«  soni 
aui  etspeeiaittar ,  te  poterit  eoittristare  :  qoid  dico 
coMlrisUi^  ?  inio  accesslo  tibi  Tohptatis  cront  qoft 
atios  coiurislani  i  eteniro  flagella',  mortes  ,  mulctx, 
aceosationes ,  smmn»,  et  omnia  taiia,  com  propter 
Deom  not>ls  Inferantor,  ei  hanc  habeant  radicem, 
moliam  nobis  in  aniniam  ludtieont  vohtplatem. 

Momio  wo$  m$ero$  faeit  ni$i  no$  fpti. —Nos  enim  mise- 
ros  faeere  polerii  nemo,  nisi  nos  ipsos  fiiclamos :  sicul 
scilicel  neque  bealos,  nisi  nos  efflciamus,  |iost  Dci 
graiiam.  Uittoe  dtscaiis  eom  sotum  esse  t>eaium ,  qui 
limei  Dominum  :  noa  ei  pneleriiia»  verwD  cx  iis, 
qux  coniigerunt  nobis,  hoc  vobis  nunc  demonstrnbo. 
I^ericulum  fuit,  ne  urbs  nobis  tota  delcrelur,  et  diti- 
tum  quidem,  illustrium  Insignlumque  virorum  in  nie* 
Uio  apiiarefo  aususeal  nemo ,  snd  fogeriuil  oiwtes  ci 
reoessofimi :  q«i  vera  Deu»  limebanl ,  ooammran* 
106  in  moMiStorii^  bi  mnlift  canfidueia  aecurrentes« 
nmnin  solverma :  el  tanlmn  abAul  oi  afieUenlta  main 
ei  exsiieciat»  eomminniionos  ipeoa  terfefenl  el  in 
anxiemem  injifiefOtti ,  m  lonie  a  ealamiiale  scdmtice 
ei  nihiiUab^ies  cemmnne»  sf^iilie  seifnos  in  me^mn 
miliereni  incendium»  eiooMMS  eriperejHiei  qimi 
CNnniUis  terrilMie  et  liorfendiim  esse  viiktMf ,  neriem 
i^i  Gumomni  alacfijMe  ensiMeivrenini»  ei  €um*m- 
jori  ad  eam  voluptaie  cocncrefunl,  quam  ad  mfligi 
siraius  alii  el  iiMiores.  Moraui  enim,  magmyn  «sae 
Iwne  magisiraium  ei  iionorem»  et  pes  ipsa  demenaisn- 
runi  opera»  qnod  hic  solus  esi  bealas,  qni  gbikm^ 
phiitm  apprehendit  ex  sursuro,  et  mutaiionem  nullam 
sosetpit,  pec  unam  susiinet  adversitatcm ,  sed  centi' 
wia  irtnmmMiiaie  (ruitiAr»  ei  omnia  der^dei,  i^  vir- 
dentur  esse  irtsiia.  N«mc  ernm  qni  sunl  Iti  primis  ma« 


ia  S.  lOANNIS  CHRlrSOStOMI 

gistratibus » trislitia  mulla  tenentur,  carcerem  habi- 

tantes,  caienis  obstricti,  quotidie  mori  exspectanies ; 

hi  yero  purissima  fniuntur  Toluptate,  eliam  si  quid 

grave  pati  accidat :  etquae  aliis  terribilia  esse  viden- 

lur ,  bxc  ipsis  sunt  desiderabilia :  norunt  enim  ad 

quid  currunl,  el  quis  finis,  posiquam  hinc  discesse- 

rint,  suscipiet  :  ct  cum  lanto  vivenles  siudio ,  et 

mortem  deridentes,  pro  aliis  tamen  dolent ,  et  ex  hoc 

vicissim  magnam  capiunt  utilitatem.  Sludeamus  igi- 

lur  animae  nostrae  curam  habere,  et  inexspectatorum 

nihil  nos  poterit  contristare;  el  pro  carceratis  Deum 

oremus ,  ut  eos  ab  imminenti  ipsis  liberet  calamiiate. 

Poterat  nempe  totumsimul  solvcre  malum,  et  ne 

tenuesquidem  dimiliere  reliquias;  sed  nerursusad 

priorem  revertamur  torporem ,  scnsim  et  paulaiim 

horum  lorrentem  malorum  remittere  curavit,  in  ea* 

dem  nos  reiinens  pietate.  Ei  quod  hoc  sit  verum» 

quodque  mulii  ad  priorem  rediissent  torporem,  si 

brevi  cuncta  soluta  fuissent ,  iade  manifestum  est : 

adhuc  calamitatis  reliqiiise  remanent ,  et  adhuc  Im- 

peratoris  est  incerta  sententia,  et  omnes  qui  civitatis 

negotia  adniinislrabant  sunt  in  vinculis;  multi  tamen 

civitatem  nobiscum  liabitantium  lavandi  cupiditate  ad 

fluvium  currunt,  inntimeris  illic  se  conviciis  morden* 

tes,  luxuriantes,  lascivientes,  saltantes,  feminas  per- 

irahentes.  Qua  igitur  illi  venia  digni?  qua  excusa- 

lione?  Imo  vero  qua  non  sunt  pcena  et  ultione  digni  ? 

Civitatis  caput  in  carcere,  membra  nostra  in  exsilio, 

incerta  de  his  sententia  :  et  tu  4ic »  quaeso,  saltas  et 

ludis  et  rides  ?  Dicit  aliquis :  Non  illoli  manere  feri- 

mus.  O  impudentem  sententiam ,  o  mechanicam  et 

perditam!  quot  menses,  dic,  rogo,  fuerunt?  qiiot 

anni?  nondum  viginii  dies  balneis  exclusus  egisti,  et 

tamquam  totum  ilLotus  iransegeris  annum,  sic  moeres 

et  indignaris?  Siccine,  quaeso,  fuisti  cum  militum  iii- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  18« 

cursum,  cum  per  singulos  mori  dies  ex8pe(;^bas, 
quando  in  deseria  fugiebas  et  ad  montium  currebas 
vertices?  SiqiiSs  tibi  tunc  totum  annum  illotum  ma- 
nere  proposuisset,  ut  abinstantiliberarerb  anxietate» 
nonne  prompte  suscepisscs  atque  tttlisses?Cnm  igiiur 
illi,  qui  absque  omni  damno  hxc  soivit,  Deo  gratias 
agere  conveniaiy  lascivis  rursum  et  contumeliam  fa- 
cis ,  et  quoiiiam  metus  transivii,  ad  majorem  iierum 
torporem  rediisti?  Sic  te  tetigerunt  mala,  ut  appetas 
et  balnea  ?  licet  enim  balnea  permitterentur,  non  po- 
terat  morienlium  calamitas,  eiiam  eis  qul  in  his  non 
essent  miseriis,  persuadere,  ul  omnium  oblivisceren- 
tur  deliciarum?  De  anima  periculum  est,  et  tu  bal- 
neorum  recordaris,  et  deliciis  vis  vacare  ?  Contemnis 
qui  nunc  effugisti?  Yide  ne  majoris  poenx  tibi  neces- 
silatem  circumponas,  et  ablatas  rursum  minas  cum 
majori  atirahas  discrimine,  el  idem  patiaris,  quod  de 
daemonibus  *  inquit  Cliristus.  Postquam  enim  egressus 
fuerit  spiriius  immundus ,  inquit,  et  postea  inveneril 
domum  vacantem  et  scopis  mundatam,  septem  alios 
spiritus  nequiores  se  iterum  assumens,  revertilur  in 
animam,  et  fiunt  posteriora  ejus  pejora  prioribus 
{Lue.  il.^.-26).Timeamu8igiturelnos,  neapriori- 
bus  liberati ,  Inerlia  subrepenie ,  prioribus  pejora 
subeamus.  Novi  vos  ab  hac  alienos  stuliitia ;  verum 
et  iucomposite  ambulantes  cohibete,  punite,  casti- 
gate;  utsemper  gaudeatis',  sicut  Paulus  imperavii, 
ut  et  propriorum  hic  meritorum  et  aliorum  cur» 
mulum  et  hic  et  in  futura  viia  capiamus  mercedem , 
gratia  et.  benignitate  Domini  nostri  Jesu  Chrisii,  per 
quem  et  cum  quo  Patri  simul  etsanctoSpiritui  gloria^ 
honor  et  adoratio ,  nunc  et  semper,  et  in  saecula  sae- 
culorum.  Amen. 

«  savil.  et  qukiam  Blss.,  de  daamtnacu. 
*  Apud  alios :  Ut  temper  gaudeanm. 


DOMINIGA  SBRTATJS   (a)   AD  HOBIINBS   AaROS  GOLBNTES,   ET  DB  TITANDO  JURAVBNTO* 


,  HOMILU  XIX. 

1.  EpoUs  sanctorum  martyrum  excepti  estis  his 
prseteritis  diebus :  spirituali  celebritate  repleti  exsul- 
tastis  honestis  exsulutionibus  :  vidistis  aperu  latera 
et  ilia  concisa,  cruorem  undique  defluentem,  infiniias 
tormentorum  species  :  hnmanam  vidistis  naturam 
supemaluralia  praesuntem,  etcoronas  sanguine  con- 
texUs  :  pulchram  salustis  choream,  in  omnem  par- 
tem  civitatts  hoc  hoiiesto  duce  tos  circumagente. 
Sed  nos  et  invitos  infirmius  domi  manere  cogebat. 
Tamen  etsi  solemniiati  non  interfuimus,  de  voluptale 
participavimus :  eui  de  concione  fructum  non  cepi- 
mus,  vobiscnm  umen  laetitiam  communem  habui- 
mus.  Talis  est  enim  cariiatis  vis  :  non  fruentes  pari- 
lercum  fhienlibusgaudere  facit,  communia  proxi« 

(a)  Erat  autem  servata  dies  AsceD&ionis,  ut  ait  Simeon 
aIkiuos;  Dmnmica  vero  Servaias  Domiaica  milnU  post  Pa- 
flcha.  Q«od  vero  id  diflicttlute  noa  vacet,  praribus  ea  de 
re  disseruinras  in  Monito.  certe  hic  alia  pror&us  oominica 
indicarl  videtur. 


morum  bona  pulare  persuadens.  Propterea  et  domi 
sedens  gaudebam  vobiscum ,  et  morbo  nondum  solu- 
tus  surrexi  et  cucurri  ad  vos,  ut  desiderabiles  facics 
vestras  intuerer,  el  praesenlis  festivitaiis  parliceps 
fierem.  FesliviUlem  enim  maximam  esse  puio  prae- 
sentem  diem,  propierfratrum  praesentiam  nosirorum. 
quiurbem  nobis  hodie  adornaverunl  et  ecclesiam 
honesurunt.  Populus  lingua  »  quidem  nobis  diver- 
sus  (6),  fide  vero  consonus  :  populus  in  tranquillitato 
vivens,  vium  habens  modestam  ei  venerabileni. 
Apud  hos  enim  viros  non  iniquiUlis  speciacula,  non 
equorum  cerumina ,  neque  meriloriae  mulicres,  nec 
reliquus  urbis  tumullus  sed  omne  luxuriae  genus  eli- 
minatum  est;  niiilta  vero  ubique  modesiia  florei.  Iil 
vero  est  in  causa,  quod  laboriosa  sit  ipsis  viu ,  el 
virtvtis  schokim  atque  modestiac  habeant  terrae  ciil- 
turam,  ariem  iracunies,  quaoi  anle  reliquas  omnes 

»  Sav.-et  alii  voci,  Imsua,  addunt,  frapna,  —  infrt,  nec 
reUqua  urbU  dissoluHo, 
{b)  AgH  Antiocheni  rustid  syriace  loqiiebntiir. 


m 


AD  POPULDIi  ANTIOCHENDM.  ROMIL.  XTUl 


m 


in  viiAm  Deos  nostrtm  iniuliu  Etenim  ante  peccatum 
Adani  quando  molu  fruebatur  libertate,  agrieultu- 
ramqoamdam  obire  jusKus  est»  non  laboriosam  qui- 
deni»  nec  scruninas  habentem,  sed  muiiam  sibi  pra>- 
beniem  philosophiam.  Potuit  enim  tpficm,  ait,  ut 
operarHiar  et  eu$todiret  paraditum  (Gen.  2. 15).  Ho- 
ruin  quemque  cerneres  nunc  quidem  boyes  jugantem 
araiorios  et  aralrum  irahentem  et  profundum  scin- 
deniem  sulcum,  nunc  auteni  sacrum  ascendentem 
sug^estum  et  subditorum  animas  arantem  :  nunc 
quidero  agri  spinas  excidentem  falce,  nunc  vero  ser* 
none  ex  animis  peccata  extergeniem.  Non  enini 
enibescontcttUuras,  sicut  urbis  nosirae  incolae,  sed 
erabescunt  segnitiem,  quoniaro  didiceruqt  iliam  om- 
nem  docnisse  malitiam  :  et  ab  initio  se  diligentibus 
neqoiii^e  fuisse  roagistram.  Hi  sunt  maxime  qui  nobis 
opiimaro  pbilosophari  Tidentur  philosopbiam,  nonex 
habiio,  sed  ex  senteiitia  virtutem  suam  exhibentes. 
luque  extemorum  philosophi,  sceiiicis  et  mimorum 
Indis  vacantibos  nihilo  meliiu  se  habent,  pallio  et 
barba  et  stola  nihil  amplius  exhibere  yalentes  :  hi 
TerocoDtra,  baculo  et  barba  et  reliquo  appamtu 
longum  valere  jnssis,  animam  suam  Terae  philosophix 
prxceptis  exomavere,  nec  prxceptis  tantum,  verum 
et  operibus  ipsis.  Et  si  horum  quempiam  interroges 
iQ  agricaltura  viventium  ,  et  ligone  et  aratro  confe- 
ctonim,  de  dogmatis,  de  quibus  infinita  qua^rentes 
extemi  philosophi,  et  sermones  roultos  fundenies, 
Rjbil  9anum  dicere  potuerunt,  sedulo  cuncta  tibi  cum 
mnlia  respondebit  sapientia.  Nec  hoc  tantum  est  ad- 
mirabile,  veriun  et  quoniam  per  opera  dbgmatum 
lldem  firmant.  Etenim  quod  animam  habeamus  im- 
moruleai,  et  omnium  qu»  hic  gerantur  rationes 
redderedebeamus,  et  tremendo  assistera  Iribunali,  et 
in  mente  sibi  persuaserunt ,  et  vitam  oronem  ad  hanc 
spem  institaerant,  et  omni  sseculari  pompa  superio- 
resreddiii,  atque  a  diviiia  eruditi  Scriptura,  quod 
Vmutat  vamtaiumt  et  omnia  vamtat  (Eeele,  i.  2) :  ad 
nil  eoram  qus  videntur  esse  clara,  anhelanl. 

Rustid  sapienliora  antiquii  philoiophis.  —  Hi  et  dc 
Deo  haec  philosophari  norant ,  quse  Deus  roandavit. 
Ac  si  assumens  eoram  unum,  pbilosophom  aliquem 
externoram  nunc  in  medium  adducas,  imo  vero  niinc 
quidem  noUus  potest  inveniri ;  si  vero  horum  assu- 
mas  unom ,  evolvensque  priscoram  philosophorum 
libros  percorras :  et  quid  hi  quidem  nunc  rcspondenl, 
qvid  autem  illi  tunc  pbilosopbati  sunt ,  in  compara- 
tionc  ponens  discutias ,  videbis  qoanta  sit  horum  sa- 
pieiitia ,  quanta  vero  illorum  demeniia.  Cum  eniro 
ipsorum  quidam  nullam  in  rebus  esse  providcniiam 
dicant,  nec  a  Deo  creatum  esse  mundum ,  neque  vir- 
tutem  sibi  ipsi  suffictentero  esae,  sed  opus  esse  pecu- 
niis  et  nobiliute  et  exteriori  claritate,  et  multa  alia 
his  magis  ridicula  :  bi  autem  et  de  providenlia,  et  de 
jiidiciis  seqneoiibus,  et  de  Dei  creatione,  qui  ex  nibilo 
eiDnia  produxit,  et  de  aliis  omnibos  philosophentur , 
Bihil  omBhio  de  extema  scientes  disciplina,  quis  non 
lincChristi  potentiam  discat,  qnsB  illiteratos  et  idio- 

tasrooltuminsapientiagloriantibus  unto  sapientiores 


deroonstraverit ,  quanto  parvls  puerulis  pnidentes 
viros  praesuntes  cemere  esi  ?  Quod  eniin  ipsis  da- 
mnum  ex  sermonls  imperitia  esse  possit,  cuin  mentes 
roulu  sint  Ipsis  plen»  sapientia  ?  qiinc  vero  externis 
ex  serroonuro  discipllna  uliliUs ,  curo  meiis  sensu  stt 
vacua?  Ut  si  quis  ensem  gereret,  capulutn  quiJem 
argenteuro  Jiabentem ,  ferrum  vero  qiiolibet  plumbo 
imbecillius  :  et  his  emm  lingua  quidem  verbis  et  no- 
roinibus  est  omau,  mens  Ycro  mulia  repleu  est  infir- 
roiute ,  et  Ipsis  ad  omnia  est  inutilis  :  at  non  sic  ho- 
rum  pbilosopborum ,  sed  penitus  contrarlum,  miiltaB 
mens  Ipsis  philosophide  spiritualis  est  plena ,  et  do- 
gmau  viu  sectatur.  Apud  hos  non  sunt  muiieres  luxu* 
rianles ,  nec  vestiroentoraro  oraatus ,  nec  colores  et 
fuci,  sed  oroiiis  hujusroodi  moram  corruptio  pulsa  est* 
Unde  facilius  quoque  subditum  sibi  populum  in  mode- 
stiam  dediicunt,  et  Pauli  legem  velamina  et  escas  ha- 
bere ,  et  nll  amplius  quaerere  jubentem ,  multa  cum 
diligentia  custodiunt  (1.  7tm.  6.  8).  Apud  hosnon 
est  nnguentorum  osus  roentem  aliectans ,  sed  terra 
herbas  proferens  omni  unguentario  sapientiua  ipsis 
variam  floram  parat  suaviutcm.  Propterea  et  ipsia 
corpora  cum  animis  pura  saniute  potiuntur,  quoniam 
omnes  delicias  expulerant ,  et  nequissima  ebrieutis 
fluenu  fugaverant,  et  Untum  comedunt,  quantum  ad 
vivendum  suRicit.  Ne  ipsos  igitur  ex  habitu  contemna* 
mus,  sed  ipsoram  roenlem  admiremur.  Quae  namque 
exterioris  amicius  uiilius,  cum  anima  mendico  sit 
omni  miserius  induU  ?  Virum  non  a  vestimentls,  imo 
nec  ab  ipso  corpore,  sed  ab  aniroa  landare  decet  ei 
adroirari.  Horuro  animam  exue ,  et  ipslus  pulchritu- 
dinem  videbis  atque  divitias  per  verba ,  per  dogmaU 
et  per  oronem.rooram  constitutionero. 

S.  Embescant  igitur  geniiles ,  secedant  et  abscon- 
dantur,  de  suis  philosophis,  de  soa  sapientia  omni  stuU 
titia  mlserlore.  Apud  ipsos  enim  philosophi  per  vitae 
suae  teropus  vix  paucos  et  facile  numerabiles  dogmau 
sua  docere  potuerant  *,  et  vei  exiguo  apprebendenle 
pericolo  bos  etiam  perdiderant ;  Christi  vero  disci- 
poli,  piscatores,  et  publtcani,  et  tenloriorum  sulores, 
paucis  annis  toiom  mundum  ad  verltateih  converte- 
nmt :  et  innumeris  tamen  nascentibus  periculis  non 
Uninm  non  est  exsiincu  pracdicatlo,  veram  et  florei 
ac  in  roajus  augetur ,  et  philosopbari  docuerant  ho- 
mines  rudes  et  agricolas  et  Inter  armenU  versantes. 
lli  praeler  caetera  omnia,  et  oronium  bonoram  causam, 
cariutero  radicataro  habented  *,  ad  nos  festinaveruiit 
lanUm  currentes  viam,  ut  venirent  et  propria  circuro- 
plecterenlbr  membra. 

Aiirfifm  ife ;iinim6n(ff .— Eia  igitur  et  nos  pro  dotiis 
islis,  cariute  dico  et  aflTectu,  viatica  dantes,  sic  ipsos 
remitumus,  et  rarsum  de  juramentis  sermonero  mo- 
veamns,  ut  i:adiciliis  ex  omnium  roente  improba  haec 
consueludo  revellatur.  Prius  autem  volo  pauca  de  di- 
ctls  a  nobis  superitis  hodie  commemorare.  Postquam 

1  sk  Mord.  savfi.  aotem,  dogmata  pm  ut  okervarentur 
persuadere  potuerunt.  .   . 

•  Sav.  et  quidam  iiss. :  ste  mrteter  emtera  omma  MHflr» 
eausam  ekaritatem  radkatam  Mentes. 


191  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOm 

entm  a  PiH^idc  dimissl  Judsi  el  nb  illn  lH)crati  tynn- 
rtide  ,  in  prnpriam  redierc  patriam  :  Vldi  fakem^^n^ 
qiiif,  Tolantem  longitudine  cubitonm  vigintl,  et  latitu- 
dine  cubitorum  decem  ( Zach,  5.  ! .  2 ) :  el  propliciam  se 
ilocentem  andicrunt :  Hac  ett  maledictio  egrediens  sa- 
pra  fadem  terrof ,  ct  ingredient  domnm  pejerantis^  et 
dissolvet  in  medio  ,  et  ligua  et  lapides  destruet  omnei 
( Ib.  V.  3.  4).  Et  his  tunc  lectis ,  quxrebamus  quare 
lion  jnratum  solum,  scd  etiam  ipslus  domnm  dissolTlt : 
et  linne  causam  esse  dicebamus,  quoniam  gravrssimo- 
rum  poEHias  pcccAtornm  Tult  Deus  contmuas  perma- 
iiere,  ut  omnes  post  hirc  eorrigantur.  Qnoniam  igitur 
peijtirdm  necesse  est  mortuum  sepeliri  et  torrs  sinl- 
bus  iradf ,  ne  cum  tpsius  eorpore  et  iniquiias  tomt- 
peliaiur,  domum  maccriem  fccit,  ni  pratereuntes 
cttoctl  vfHkVtr  (Mrnentes  et  suffossionis  causam  dlscen- 
tes»  peecati  imKntionem  fugiant .  Hoc  et  in  Sodoniis 
fiietum  est.  Postquam  enim  exarserunt  In  sui  concn- 
plteentiam  muiuQm  ,  ettam  lerro!  nntura  ab  igne  sn- 
perne  defnio  sticeensa  fuit  ( €en,  \9  ) :  volcbat  enim 
luiltis  peceati  iiltionem  mancre  pcrpetuam.  Et  nota 
Dei  ctemcntinm  :  non  ipsos  peccniores  perpettio  usque 
in  pncsefltem  diem  ardere  fecit,  sed  illos  scmcl  incen- 
808  occoitatlt ;  terrte  vero  faeiem  sttccensam  in  me- 
diufti  omnlbus  proposuit  post  hscc  cernere  volentibtts, 
etHuneomnl  rmgua  elarins  omnes  posteras  generatio» 
iies  icrrae  commonet  aspectus ,  tantom  non  elamans 
ei  dicenft,  Ne  patretis  Sodoinornm  sceiera,  no  poEinas 
patiaiRini  Sodomorum.  Nec  eniin  sie  in  meiites  sernK» 
pert enire  solet ,  ut  aspeeias  CerriMIis  et  per  omna 
tempus  calainiiaUs  gerens  vesiigla.  Et  attesinnlur  qui 
9d  ill8  looi  profecti  sont ,  qoi  nepias  ScHpturam  de 
his  loqueniem  audientes,  non  muliom  timebant ;  post* 
quam  vero  vettenint  et  regionem  ascendertint ,  et 
ipftius  omnem  tnperriciem  vidierunt  deleiam,  et  incen* 
dium  suttt  i^nspic^ti,  et  lernmi  qnidem  inisqttam  sp« 
parcniem » cinerem  verd  cuncta  atqye  favillam ,  pei«» 
cvtoi  et  nmllam  ex  aspeeta  illo  tapienies  lemperantifli' 
disciplineitt »  sie  abierunt :  nnm  ipse  iikioii&  modvi 
peoeati  modum  hiiitatar.  Sicut  eoim  ilit  congreBsmi 
inieettBitwn  adinventront,  ad  Giionim  procreationeiB 
nott  conferentem  :  aie  profecto  ei  Deoe  iniuik  pv* 
nam »  qu»  lerras  ventrem  pettitus  aterifeai  redMk 
et  omnibtts  vactHim  fniettttts.  Idcirco  ei  juranlMni 
demoase  deltttttrttm  naatos  eai»  ttialio»  iUonmt  pm* 
nift  modestMirea  feceret. 

&.  Jurmuntorwn  pemmeBm  -*•  Ego  autem  lioditt 
demonstro  non  unam  ei  duas  et  tres  doinos  juraoMn* 
tis  destrucuis ,  sed  civitatem  loiam  ei  popiilttm  reK* 
giosnm ,  ei  gentem  multa  scmper  previdetttia  Hii  ao- 
liiam ,  et  tribom  moltia  elapsam  periculis.  Elcnim 
Jerusalem «  eivitaa  Dei ,  sanctam  arcam  babeott  *  et 
omflcm  iUom  cttUum «  ubi  propbeta  ftienittS,  el  spi* 
rittts  gratia  ^  el  arca ,  el  Ubulae  lestamenii ,  et  uraa 
aorea,ttb&angeiia»pe  incedebattt :  h»c  civiias,  innii* 
ineris  nasceniibus  bellis  et  muliis  ipsani  incursanlibus 
bartwris ,  tamquam  twm  ex  adttmaiite  ciretifndata  , 
sic  onuies  illos  semper  derisit^  et  regione  tota  deleta, 
nihil  grave  passa  eal.  Nee  Ime  sotem  eii  admirabrlv, 


ARCHief.  CONSTANTWOP.  I9f 

verum  ct  qnodgravem  sxpe  ptagam  ho^tibusinfcrens, 

sic  eos  emittebat :  taniain  a  Deo  nacta  erat  provi- 

deniiam ,  ut  ipse  Deus  diceret :  felut  uvam  in  de- 

serto  inteni  Isroel ,  et  velut  iignum  *  m  ^cu  tempo' 

raneum  vidi  patres  ipsorum  {Osee.  9.  iOj.   El  ile- 

rtim  de  Ipsa  civitaie  :  Velut  grana  olivo!  in  summo 

excetsi ,  et  dicent ,   f(e  nocedk  ip^s  ( Isai.  65.  8  ). 

Yerumtnmen  civitas  Deo  cara,tot  ^lapsa  periculis,  in 

inullis  peccatis  venlaro  assequuta ,  et  qus  sola  ex 

omnlbijs  aliis  cnptivitatem  eAtgcre  potuit ,  semel  p 

l)id .  et  sxpius  soto  joramento  prostrata  est :  ei  quo- 

Ui(ido  id  fuerlt ,  dieam.  fult  qofdam  Sedeolas  apud 

ipsos  rex  :  hic  Sedecias  juramentum  dedit  barbaro- 

riim  regi  Nabiichodonosor ,  se  in  Ipsius  coinmililio 

pcrmansuruin  :  poslea  defecit  et  ad  .iEgypli  regem 

iraiisrugit,  juramenca  parvi  pendens  ,  et  tanla  passus 

esl ,  quaula  staiim  audielis.  Prius  vero  necessnrium 

esl  pruphetx  parabolaib  dicere,  per  qnam  hxc  omnia 

signiflcavit.  Factum  est  verbum^  Inqnit,  Domini  ad  me 

dicens  :  Fiti  homlnis ,  narra  narrationem  ,  et  dic  para" 

bolam ,  et  dices  :  H(cc  dfcit  Adonai  Dominus  :  Aquita 

grandh,  magnarum  atarum,  tonga  extensloni,  ptena  un-- 

guibus  (Ezech.  H.  1-3).  Aquilam  hic  Babytonioruni 

legem  vncavit :  magnam  liutem  ipsam  et  magnarum 

alnrum  dixit ,  et  loiigam  cxtcn^ione  ptenamqtie  un- 

guibus  iioininavlt ,  propter  exercittis  muttitudinem  ei 

inagiiitudinem  poicntire  el  incursionis  velociiatem ; 

sicut  eniin  aquilis  sunt  ala;  et  uiigties  arma ,  sic 

iniliies  regibus  et  eqni.  Haec  igituraquila  Babef,  iu- 

quit ,  ductum  inirandi  in  Libanum  (Ibid.  o.  3).  QuiJ 

est,  Ductum  t  Consitium,  senientiam  ;  Libaniim  vero 

Jiidxam  vocavlt ,  quia  prope  montem  iHum  slta  est. 

Posiea  Juramenu  vofens  ct  fcedera  dicere ,  Tutit,  in- 

quit,  de  semineterroe ,  et  dedit  in  campo  sativo,  ui  acd- 

peret  radicationem  super  aquam  muttam  :  ut  respicere^ 

tur  posuit  iHud :  cumque  gemunasset^  erevit  in  vitem  fn« 

firmam  et  parvam  magnitudine  ,  et  extendit  ramoi  suo» 

ad  ittam ,  et  radices  ejus  sub  itta  erant  ( Ibid,  t.  5)  Ct» 

vitntem  vero  Jerusalem  vitem  hic  appellavii ;  dicendo 

autem  quod  ramos  suos  ad  ipsam  cmisit  aquilam ,  ei 

radices  ejus  sub  ilta  erani ,  foBdera  signiflcavit  et  sa- 

cietntenf  cum  Ipso  initam ,  et  quod  seipsam  In  ilfuiti 

rcjecit.  Mox  iniquKatem  ostendere  volens,  arf :  Et  fkH 

aquila  attera,  de  rege  loquens  ifigyptio,  gram&s  et  ma- 

gnil  afis  multisque  unguibns;  et  ecee  vitis  isUt  impHcata 

erat  ad  eam ,  et  pampinu»  ejns  in  ea  ^  et  patmites  suo$ 

extendit ,  ut  irrigaret  eam :  projaerea  dixi ,  Hmc  dicH 

Deus :  Si  prosperabit^  lioc  est ,  qoae  juramentnm  non 

servaverit  et  foedera ,  si  poterii  numere  et  sateari ,  ei 

non  cadere  ( Ibid,  ».  )-9 ).  Mot  demonstrans  non  iitt 

fiiiuruni  esse ,  sed  omnfno  propter  juramentnm  per- 

ituram,  de  poena  ipsa  dfsserit ,  et  cansam  ponit :  /U- 

dices  enim  ejus  teneritudinis ,  et  fructus  'putrescet ,  ei 

arescent  qutB  ex  ea  germinant  ( Ibid.  v.  9 ).  £i  ^emon- 

strare  volens  quod  nmi  humana  vi  destnietur,  sed 

quoniam  per  illa  juramenta  Dcum  sibi  fecit  intmictmrr, 

subjunxif  :  Mon  in  brachxo  grandi ,  neque  in  popntt 

i  SicHorel.  etquidam  Mss.  Savil.  et  alii,  vctut  fmctum^ 
[vo,  veM  liffniifii. 


AD  NNMII  ANTHKBMni.  IICMIiL.  Iflll. 


f» 

mmU»^  lU  eHllmt  Hm  rMftdlM  <  JborA.  17. 9).  Et  pa- 
nbolft  qutdefli  boec  ;  rurMfli  «ero  dedanil  eam ,  tic 
itiqiiiens :  Ec»  Mimi  rcfl  Afl^omi  tit  iernmUm  {Ibid. 
r.  12  )*  ?mM  eofli  m  medio  qtftnbm  alm  diiissel , 
jiirameou  dieU  d  lcBdeni :  FmH^  am  eo  fmdm 
{ /M.  V.  i^  U»x  et  r^llioiiem  dioeiie :  Et  ncedet, 
iuffflil ,  0k  H  mkiendo  nmniia»  m  ^ff§piwm^  ui  darH 
M  «fflot  «r  iMfw^M  imi/iiMi  (  /M.  K  15  )«  Ei  posl 
b;»c  inferi ,  demoBftiraiis  propler  juramentiim  penii* 
ciem  loUoi  accadiase,  iVtsi  ^  iii  loeo  n§is,  ^m  ceiMfi'- 
imi  emm  rt§em^  ffli  epnmi  mdodkimiim  iHflHR»  ci  qid 
IroMyrfaiflS  sel  ieMlmnmUwm  MMtm,  iii  aisdia  Babffknk 
MorMMT^  el  non  inssKfvHii^ffliifliy  nfc  tn  |M|pifa  mnKa^ 
fKM  9fremi  /Hranifiilaw  pvfliifliMnida  |MrlMn  ituvm  ^ 
iMrammiam  nianm  fnin  s^avil»  sl  /Mm  fnad  piwvari* 
eaim  eet »  da^  tn  <fi|ml  ^m^  ei  empmidam  snywr  €nm 
rnememm  (IM*^.  i%^^).  VideaqiiaiMdo  naflanDel* 
nea  bis ,  ▼enim  et  sc^pina  diill «  illam  ptopter  jura^» 
mettiiiM  UsM  amiHa  paMnm  esae  !  implacfelHlis  enim 
ssl  Detm,  comompiia  jttramenlia»  Ne^  tere  laotom 
.  et  nilione  eifficali  iliaia  propl»  jnramentHm  boc  io* 
leUifero  ftieal ,  vcraol  el  ei  emmlaitane  ot  dilalione , 
qttsnioM  Eyeoa  sludiinm  bobeal ,  ne  jnrameflia  eon- 
caieefllar.  Fadinn  asl  enim ,  ioqnil»  ta  nnita  nmm  ra* 
fai  tjaa^  m  mmiaeeemnda^  indeeima  meneh,  venk  Naim^ 
ihadmmam^teuBakyiemk^  Heemmexemkumqmeafm 
lerwmkm^  ei  dmnnsstfil  Mm,  «I  isslnmti  ineircnilii  eJM 
Moniimwo^  ei  ciiBtfM  esl  etvilM»  aifM  oelteia  Mfua  ad  an 
d«ctawmflttmnnrs|is  Sededmf  nomdie  memk,  et  frema^ 
Imi  famea  tn  i jim  eimi^ie^  nae  erai  pame  papa/a  ad  eom- . 
idemtmm^  «f  sdsM  eilavliai(4.  Reg,  26. 1-4 ).  Poleral 
Mmpe  sUMimapriflMdle  ipaM  tradero.et&cereboai^ 
bos  soMilM  ;  aed  proplerco  iaierim  Irium  aoDamM 
lempnscfloleri  permiail,  ei  ipsos  obaidioiie  jiremi  frar 
Tisaima»  uleieilriiisecua  imli(iimiim<>re»eliirtriBseeHa 
bme  dvlutem  premeoie  castisaii,  vei  hitliom  regem 
barbaria^  sobdi  cogereol,  et  aliquod  peccalo  remcdium 
ficri.  Kl  qood  boc  sil  verum ,  oeque  maa  sii  ctkuje* 
clura ,  fliidi  quid  per  proplieum  ad  ipMim  dicat ;  Si 
ederit  ad  dueee  regts  Babi^nis  «  vivet  auima  tua  ,  cl 
cmta»  bate  wm  eueceudtlur  igtu  ,  et  mes  iu  et  domua 
lua.Si  aulem  non  exierh  ad  prindpes  *  r^jjiis  Babytonis^ 
tradeiur  dvitaMhiecmmanus  Chaldeeorum^  etsuecendenl 
eam  i§ni ,  d  non  effngies  de  manibus  earum»  El  ilUxii 
tex  Sededas  ad  Jenmiam :  Raiionem  habea  Judmorum^ 
qid  (u§eruni  ad  Chaldmas ,  ne  forie  tradant  me  in  mih 
nus  earumt  ei  iUudant  mtili.  Aeipondil  OMlem  Jeremias^ 
ei  d&mi  d ,  Non  te  iradeni  :  audi  vocam  Domini .  ^om 
egia  laquar  adie^et  nieiitti tibi  erit »  el  irirel  aaima  tua. 
Qaod  si  nolueris  egredi ,  iste  est  sermo  guem  ostendii 
mihi  Dmmnus  :  Ecce  omnes  mulieres  quee  remamerunt 
ia  doma  tegis  Juda ,  edacenlar  od  prindpes  regis  Ba- 
bglania^  ei  hm  dicmt :  Seduxexunt  tat,  et  premiuerunk 
edversum  ie  niri  padfici  iui ,  al  prirva/efrKRl  ta  iuhrid% 
contra  pedes  tuos.:  recesserunt  a  ie  tCt*  omnes  uxores 
et  fiiios  tuos  educenl  ad  Chfdd<BOs,  et  non  effugies  manm 

'  Lesit  savil.,  cerie.  in  BiM.  vero :  Fivo  ego  si  nevt; 
*  Ediiio  veneU,  qu»  cma  RlU.  qnadrtl,  IfgH,  primipei ; 
m  MiBttwis  afltem  altts  leginr,  rrtneipem. 
'  Aiii  sic  babent :  lion  remnutur,  af,  aic* 


m 


emrum,  qma  m  mauu  rofia  i 
hOK  c&mbureiur  igni  {Jerem.  U.  17.  %  ).  Sed  poaft* 
qnam  noii  persoAstt  bcc  dicens ,  sed  «moail  iii  pee«- 
cain  ai  iniqtiitale  «  poat  Ires  annos  civtlaiein  tradidH 
Deua ,  et  cleflmnliam  anam  demonsuiins  el  illiM  ki- 
graiom  aainMm.  Ei  iogramr  cum  magna  fticiltlatc , 
l>ei  et  regia  domom  incendertnu  el  domoa  JorasaleMi, 
el  omnem  oiagnom  domum  incendit  princeps  eoqo»- 
mm  ei  moruM  ienisalam  sobvertii ,  ei  ubi<|iie  igoai 
gfissilaiyr  bariiarieoa,  joramenia  igoem  dacenie  ol 
flammam  passim  ctrcumageme  :  et  pDpolttto  ia  eiva- 
um  reiidom  el  qui  traosierant  ad  regem  traMporUvil 
paineefB  eoqoomm  {^  Beg.  i5>.  Et  eotmnnm esrem^ 
qum  mam  in  domo  jDoanni ,  o(  ^nsw,  el  mare  amena^ 
fnod  eral  in  domo  Deemm^  coufregerunt  Chaidad  :  oUm 
rMr»  ei  fnieinn/M,  H  phiulm^ei  markuriakl^  Ui 
vaia  enea  iug^uhm  ministrabant »  iuleruni :  e$ 
Ikseributa^etpkiatmauremeimgenimeiukruni  :eleo* 
tumnas dum  et  baem^  etwmra quad  fedi  Salaman  in  damm 
Domini,  inHi  NabuMordan^  prkmepe  iafuarum  :  «I  mie^ 
mvtl quoqm Sareampriumm eacerdatem^  ef  Saplmn im> 
cerdotem  seeundum^  et  ires  qat  ensiodietail  iimen»  ol  da 
deUaie  emmhum  annm,  fui  arai  prmfeeim  super  bellm^ 
tatee  vifoe^  ee  qumqm  lirss  do  mi  qw  vMieaaiil  famem  r^ 
ffie,  et  Saphan  primipem  emrmius^ei  seribamneteemgiwm 
nrm ,  el  m/tl  eoe^  ei  abduuU  ad  regam  Bahftetus,  percum 
siUfmemrm  Bahgiankeiiiderfeeiiam{lbid.  v.  l3*Si)w 
kaqfle  wcMdaretttthi  folcis  valanliaol  requicsceollate 
daflM  jflnmtia «  d  pttrieles  desuuaniisiil  li|pM  ei  la» 
pidM :  recordme  milii  qoomodo  joraflieoittm  boc  urr 
bem  iflgrsMom «  atque  dooiM  esioaAphwi  et  mmmo 
»diAciai|oo  aplandida  dealraitt»  et  maeeriem  fecil  d- 
tHalvm»  oioaqno  soflflo  saiMHofumf  neqnesacra  vaaa« 
nee  aKodqnidqoam  psMam  d  uliionem  ilUm  avcriil^ 
qoia  viobitum  fupral  jin*amealttM.  Et  civilas  qttideM 
Um  misenibililer  solvebaHur,  rex  Milem  Uis  mi<%er:ibi- 
liora  el  trtstiora  paticbalur :  el  sicul  aidilicia  fali  tsu 
voUmis  destruxii «  sic  et  bunc  fuglcmem  absttmpsil. 
Egressm  cuim  en  rex  »  Inquit ,  nocu  de  dvitaie  pex 
viam  portm  ,  el  Chaidwi  drcumdedermU  dviiaiem  »  at 
penetfuutuseU  exerdim  ChtUdaMurum  posi  regem^  el  fe« 
pentU  eum  ^  et  coinprehenderuui  regem^  et  duxeruni 
ipsiuu  ad  regem  Babgtonis.  Ei  toquutm  esi  rsx  BabftO' 
nis  eum  Sedecia  judidum^  si  ocddk  fiiim  ipsim  in  ocu^ 
Us  e^»  el  oen/oi  Sededmexemeauit^ei vinxitsum com-' 
padibm^  ei  abduxU  in  Bahgtanem  ( L  Beg.  25.  4-7 )• 
Qttid  csL,  Loquuius  est  cum  ipsa  judidunif  kb  ipso  ra^ 
Uones  repeiivil,  raiioncm  po&oit  cuin  ipso^  ei  primum 
ipsitts  ilios  Jugttlavil  ^  ut  propriae  caiainiUiis  specU- 
lor  liarct :  al  poaiqoam  Irasovdiam  ilUm  miset abilem 
vitlii«  lunc  illum  axfiaecaviu  (^ua  de  cauia  rursucn  boc 
agilttr  t  Vl  flmgiaur  barbaris  abeat,  et  iUic  babitafl.- 
lijlnn  hrJTff" »  ui  cemenles  per  exe»caliim  discaai , 
qumttM  mali  sU  juramaailttm ;  nac  iUi  vavo  UoIiub  « 
verum  ei  aeotts  vUun  omaes  babiiaiilas,  vinctua  el  cav 
'Mum  iniuenies,  per  citlaaMlatismagfiituduiem  paccali 
pofldM  diacatti.  Praplorea  pvopbouruok  ailer  quidam 
sie  inqoii  r  Hau  vidoHl  Bahfkumu  (Eaeck.  i%.  15 ) ; 
alier  verOr  in  Bahgtonem  ahducetur  (Jerem,  52.  5).  El 


tlB 


S.  JOANMIS  CURTSOSTOm 


contnria  qaidem  prophetia  CMe  videlur,  sed  non  est : 
hacc  ambo  vcra :  etenim  Baby lonem  non  vidit,  el  in  Ba- 
bylonein  abductus  est.  Quomodo  igitur  Babylonem  non 
vidit  ?  Qiioniam  in  Judaca  excaecatus  est.  Ubi  naroque 
juramenlum  spretuin  est,  ibi  et  vindicatum  cst»  et  ul« 
tionem  ipse  sustinttlu  Quomodo  abductusest  Babylo- 
aem?  Captivus  facius.  Quoniam  enim  du»  erant  pos- 
n»,  excaecatio  et  caplivilas ,  distribuerunt  ipsas  pro- 
phelae :  et  bic  quidem,  Non  videhitt  inquit,  Babybnem^ 
ipsius  excsecaiionem  dicens :  ille  vero  ait,  /n  Ai^(p<- 
tum  abducelur,  ipsius  significans  captivltatem. 

4.  M^aUs  exhortatio.  —  Haec  igitur  scientes,  fra- 
ires,  et  nunc  dicta  ei  ante  hxc  commemorata  colli- 
f entesy  ab  bac  tandem  slulta  cessemus  consueiudine : 
sic  rogo  et  oro  yos  omnes.  Si  enim  anliquitus»  cum 
Judaei  ad  perfectaro  disciplinaro  non  exigebantur,  sed 
inuiia  erat  indulgenila,  tania  propter  unum  juramen* 
tom  ira,  Untum  excidium,  bnta  captivitas  fuit :  quid 
congruuraest  nunc  passorosessejuranlcs,  post  legem 
h6c  facere  problbentem  et  lantum  mandalorum  aiig- 
mentum?  Nuni  enun  hoc  esi  quod  quxriiur,  ut  ad 
ftynaxim  veniamus  et  audiamus  quas  dicunlur  ?  Hoc 
quidem  et  judiciuro  roajusest,  et  poena  inevitabilis , 
qqando  perpetuo  audientes  non  implemus  quae  dicun* 
IV.  Quam  enim  habebimus  defensionem?  quam  voro 
veniam ,  cam  a  prima  nos  aeiaie  usque  in  extreroara 
eanitiem  huc  coiivenientes  et  tanta  friienies  disciplina, 
iimiles  iliis  remanearous ,  et  nullnm  studcamus  defc- 
etum  corrigere?  Ne  roihi  jam  aliquis  consuetudinem 
praetendat:  propter  hoc  enim  indignor  et  irasoor, 
quoniam  oonsuetudinero  vincere  non  possumus.  Et 
nlsi  consuetudinem  vincamus,  quoroodo  concupiscen- 
tlam  vincemus,  cujus  radix  liabet  a  naiuraprincipinm? 
Goncupiscere  enim  naturale ,  male  vero  concupiscere 
|am  est  voluniatis.  Jurare  nempe  nec  cepit  a  volun- 
tate  *  principium,  sed  ex  negligentia  sola. 

Mir<e  circuiatomm  arU$.  —  Et  ut  discas,  non  ex 
rei  difficultate,  sed  propter  neglectum  nostrum  tan- 
t«n  hoc  pcccatura  processisse ,  cogiterous  multo  his 
difficiliora  homiiies  exsequi ,  et  hoc  nullaro  inde  re- 
tributionero  exspectanles :  cogiterous  quae  diabolus 
iroperavil ,  quam  laboriosa  ,  qnam  gravia :  nec  diffi* 
cultas  fuit  ejus  mandatis  iropedimenlum.  Quid  enim , 
quaeso,  difficilius  sit,  quam  cum  quispiam  juvcnis 
volentibus  se  eroollire  ct  merobra  sua  torquere  seipsum 
tradens,  sedulo  contendat  roke  more  totum  flectere 
corpus ,  et  in  pavimento  vcrsari,  et  per  oculos  et  per 
roanuuro  circuroductionem  et  aliam  revolulionera  in 
femineiim  genus  transire  conettfr,  nec  eoruro  quae 
fiuntdifficultaiero,  necex  iis  ignominiaro  ratiocinetur? 
in  orchestra  rorsuro  eos ,  qui  pertrahuntur ,  et  velut 
alis  merobris  utuntur  corporeis,  quis  videns  non  admi- 
retnr?  gladios  autero  altematiro  in  aerero  jaculantes, 
et  omnes  rursum  per  manubrium  capienles,  quem  non 
eonfundant  iiullnm  pro  virtnte  laborem  suscipere  vo- 
lentaum  ?  vel  qiiid  de  iis  dicatur  viris,  qui  perticam  in 
fronte  gestantes ,  velot  arborem  in  terra  radicalam , 
aic  immotam  conservant?  Non  hoc  solum  est  adroi- 

»  Mortf .  et  allqoot  iiss.,  a  voimiuai;  alii,  a  uatwra. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  1% 

rnbile ,  verum  et  id  qnod  puemios  parvos  in  summo 
ligno  '  inter  se  luctari  faciunt ,  et  neque  manus  nec 
alia  corporis  pars,  sed  frons  sola  oroni  vinculo  flrroius 
illam  perticam  gerit  inconcussam.  Altcr  rursum  supra 
funem  angustissimum  cum  tania  ambulat  securitate, 
cum  quanta  qui  planos  campos  percomint.  Veruni- 
tamen  baec  quae  et^cogitatu  inlolerabilia  esse  viden- 
tur ,  facia  sunt  arle  possibilia.  Quid  borum  in  jiira- 
mentis,  qiiseso,  praelendere  possumus?  quam  dif- 
ficuliatem  ?  quem  sudorem  ?  quam  arlem  ?  quod 
periculttro  ?  Cxiguo  tantum  studio  nobis  est  opus ,  et 
brevi  nobis  lotum  expeditum  fuerit.  Nec  mihi  dicas , 
Majorem  partem  expedtvi :  sed  tu  nisi  totum  expedi- 
veris,  nondum  te  quidquam  fecisse  puta :  hoc  enim 
exiguum  neglectom  et  omne  reliquum  destruit.  Sae- 
pius  naroque  doroos  OMiificantes  homines ,  et  leciiira 
imponentes ,  unius  teguls  excussae  curam  non  geren- 
lcs,  totam  doroum  perdiderunt.  Et  in  vesiimeniis  hoc 
ipsum  evenire  quis  cemere  possit:  etenim  parva  in 
illis  facia  scissnra,  nec  resarcita,  magnam  fecit  scis» 
suram.  Hoc  et  in  torrentibns  mnltoties  evenit :  etenim 
et  illi,  si  vel  minimnm  ceperint  ingressum,  tolum 
iiiiroducunt  flueiituin.  iiaqiie  et  tu ,  licet  te  undique 
muniveris,  si  tamen  aliqua  pars  immunita  diroissa 
est,  etiaro  hanc  diabolo  otistrue,  ut  sis  ab  oroni  parie 
firroatos.  Yidisii  fiailcem  ?  vidisti  caput  Joannis  ?  au- 
disti  historiaro  de  Safde  ?  audisti  captivitatis  Judaicaa 
modum  ?  cum  his  autem  omnibus  audisti  Christi  sen- 
tentiam ,  dicentem  quod  non  pejerare  tantum ,  verum 
et  jurare  quomodocumque  diabolicum  est,  et  tota 
maligni  machinatio  {Maith.  5.  33.  34)  ?  andisii  ubi- 
que  juramenla  sequi  peijnria  ?  Haec ,  inquam ,  omnia 
congregans,  Inscribe  cordi  luo.  Non  cerais  ut  mu- 
lieres  et  parvi  pueri  pro  magna  cusiodia  coilo  evan* 
gelia  suspendunt,  et  ubique  circuroferant  qiiocuroque 
abierint  (a)  ?  Tu  evangelii  roandata  et  leges  *  roente 
describas  :  non  auro  nec  argento  hic  est  opus  et 
pecuniis,  nec  libram  emere :  volunlate  sola  vobis  est 
opus  et  affectu  animae  expergefactae ,  et  securius  ha- 
I)ebis  evangelium,  iion  circuroferens  exlrinsecus ,  sed 
in  animae  penelralibus  ipsuro  reponens.  Exsurgena 
igitur  e  leclo,  et  doroum  tuam  egrediens,  banc  legem 
rcpete,  videlicet,  Ego  autem  dico  vobis,  non  jurare 
omnino  (Matth.  5.  34) :  et  erit  idoiiea  tibi  disciplina 
verbum  illud  :  nec  enim  mulio  labore  opus  esl,  sed 
modica  untum  alieniione.  Et  quod  boc  'sit  veram , 
inde  roanifestissimum.  Filium  tuum  vocans  terre ,  et 
minare  te  ipsi  plagas  inflictoram ,  nisi  legem  hanc 
exsequaiur ,  et  videbis  quomodo  a  consuetudine  sta- 
tim  desistet.  Quoroodo  igitur  noti  absurduro,  si  puerali 
parvi  timore  nostri  pavenles ,  mandaturo  perficiant , 
nos  vero  neque  sic  Deum  liineamus ,  ut  nos  filii  me- 
luunt?  Quod  autem  superius  dixi,  hoc  ^t  nunc  dico. 
Legem  nobis  ipsis  ponamus ,  non  prius  publica ,  noii 


*  Alii,  in  medio  Ugno,  Paulo  post  jdem,  aliud  corporii 
membrum. 

*  Aliquot  Mss.,  fii  BvanaeHi  literae. 

(a)  MuUeres  et  parvufi  coUo  Bvaogelia  suspeodebant* 
Hac  de  re  in  sequentibos  agetur. 


W' 


AD  POPVLUM  ANTIOCHENUM.  HOMIL.  XX. 


m 


prius  privM  (ractare  negotia »  donec  hanc  legem  Im- 
pieamas,  et  omnino  neceMilate  compulsi,  facile  aupe- 
rabimus,  et  omablmus  noe  ipsos »  ornabimus  autem 
ei  omnem  civilatera.  Cogila  naroque  quale  est,  ubiqne 
lerranim  Iwc  audire ,  Anliochias  pneyaluisse  morem 
ChristiaDis  congruentem  :  et  ibi  neminem  andies, 
iicet  mnxima  necessitas  instei ,  juramentum  emittere^ 
Prorsos  hase  audient  Ticin»  ciTitates :  qoinimo  non 
(antmn  ndnae  ci?ilates,  Terom  et  ad  ipsos  terrx  fines 
verbum  perveniet  :  etenim  Tcrisimile  est  vobis  ad- 
uiixlos  mercalores,  el  hincalio  proficiscenles ,  altis 
quoque  hM  erania  nuntiaturos  esse.  Cum  igiiur  alias 
dvitates  laiidantes  molti,  portus  memorant,  et  forum, 
et  Tenalium  copiam ,  hinc  proficisceniibns  dicendum 
tradite,  quod  est  Aniiochi»,  id  in  aliis  urbibos 
uosqnaffi  cemere  lioere  :  malient  enim  urbis  illlus 
habilaiores  prius  ringoam  abscindi,  quamex  ore  jura- 


roentnm  emittere.  Hoc  quidem  Tobis  erh  oniianentun 
et  munimen;  nec  id  tantum,  Temm  et  mercedem' 
afferet  magnam  ^ :  etenim  omnes  tos  alii  smulaturi 
sunt  atqne  Imitatori.  Si  quis  enim  unum  tcI  duos  ^ 
locratus,  a  Deo  mercedis  tanium  capiet :  omnem 
mundnm  emdientes ,  quantas  capietis  retributiones  7 
Oportet  igilur  stndere  et  Tigilare  et  sobrios  esse, 
scientes  non  pmpriorom  tantom  profectuum,  Terum 
et  alienoram  roaxlmam  roeritoram  retributionem  ac- 
cepturos  nos  esse,  et  moltam  apud  Deum  benevolen' 
tiam  assequnturos.  Quam  nobis  omnibus  in  perpetuum 
adeptis  detur  Trui  regno  cxlorum ,  in  Christo  Jeso 
Domino  nostro ,  cui  gloria  et  imperium  cum  Paire  et 
sancio  Spiritu,  nunc  et  semper ,  et  in  sxcula  saeculo- 
ram.  Amen. 


*■  aoc  vofris  non  9d*m  trU  amamnUwm  ei 
rum  etkan  mercedem.  etc. 


QUOD  80L0  QUADRAGBSIlfALI  JBJUNIO  NON  SATIS  PRJBPARBMUli  AD  GOMMUlflONBMy  8BD  OPUB 
Srr  AHIMI  TIRTUTB  ;  BT  QUI  FIBRI  P0S8IT,  UT  INJURIARUM  MBMORIAM  DBPONAMUSt  QUODQUB 
DBU8  HUJU8  LEGI8  MAGNAM  HARBAT  RATIONBM  :  BT  QUOD  INJURIARUM  mMORlA  H0MINB8 
ETIAM  ANTB  GBHBNNAM  CRUGIBT  :  P08TRBMO  DB  TITAHDn  JURAMnmSy  BT  DB  nS^  QUI  NON- 
DUM  8B   ITA  GORRBXBRINT9  UT  NON  AMPUD8   JUmBNT. 


<600^)6> 


■OMILU  XX  (s). 

I.  Ad  llDem  jejunii  jam  tempos  deproperat :  faare 
et  nos  majori  stodio  Tirtuti  operaro  demos  ^ ;  ut  enim 
oorrentibus  mulu  stadia  emensis  nibil  lucri,  si  a 
prsmio  excidant :.  iu  nihii  nobis  lucri  erit  ex  multis 
bboribus  et  sudoribus  jejunio  insumpiis,  nisl  cum 
pum  conscientia  sacra  mensa  frui  possimus.  Ob  hoc 
enim  jejunium  et  quadragesima  et  tot  dierum  synaxes, 
aodiliones,  preces  et  doctrin»  suscept»  sunt,  ut  abs- 
lersis  sceieribus  per  isiiusmodi  studium  * ,  qu«  nobis 
lioc  anno  quocomqoc  roodo  alliu  inhaeserant,  cum 
spiritnali  flducia  illius  incruenti  sacrificil  participes 
eflioeremur.  Qiila  nisi  id  assequamur,  temere  frustra- 
qoe  et  cum  nuUa  utiliute  tanti  labores  tolerati  sunt. 
Qoisque  Igiior  secum  repuiet,  quem  defeclom  cor- 
rexii ,  qoam  Tinutein  acquisiTit ,  quod  peccatum  de- 
posoit,  quhtti  noBTom  eluit,  secundum  quid  meiior 
bclus  sit :  quod  si  invenerit  pulchras  istas  merces  sibi 
e\  jejonio  adaucUs  esse,  certusque  sil  plurimam  se 
Tulneribus  adhibuisse  curam,  accedat.  Quod  si  isthic 
negligens,  solum  jejunium  osteuUre  polerif ,  nec  in  ullis 
aliis  rebus  se  casiigaiiorem  factum  probure  poterit» 
ioris  maneat,  ac  tum  iiitroeat,  cum  se  ab  omni^^  pec 
mis  expurgarit.  ( Nullus  in  solo  jejunio  fiducUim  ha- 
beat,  qui  Tiiiis  sine  emendatione  inhaesit. )  {If)  Fas 
eaim  est  eom » qui  noii  jejunaTerit,  Teniam  consequi 

>  saT.  in  margine  ei  aiiquot  llss.,  eampeUamm  mi,  vel, 
mcHemuB  ad  mnjorem  Hrftitem. 
^  BfireLetqwamli8B.,perftiidiM«dMieriORm0^ 


(a)  HaM^homllia  ooOaU  esl  cnm  oodidbus  Regiis  1828, 
1938,  Si2i,  24»,  3054,  et  cum  GolberttaiQ  347,  addltis  saT. 
eiUorelRlecliontbus. 

%  QOB  tnira  psrenthesim  dandontnr,  saTll.  et  aliquot 
Ms.  posiiemnt  In  marg. ;  sed  omisii  Morei. 

8,  .!<>»'♦   Chktsost.  n. 


eieusata  nimirmn  corporis  imbedliiiate :  is  Tcro,  qul 
MO  castigaTerit  delicia  ,  Impossibile  est ,  nt  ullam 
eicusaiioaem  institoal. 

A  qiAbm  ptiteeptii  emmtdh  excvsai  cerparii  in/lr^ 
mllM.—  Non  je|unasli  ob  corporis  infirmitatem  ^ ;  sed 
dic  mlhl ,  cnr  inimleis  tois  reconciliains  non  es  ?  an 
hic  habes  unde  praetendas  corporis  infirmiutem? 
Rursom  si  odium  ioTidiamque  retineas ,  qoid  possis 
eicusationis  allegare?  nosqnam  enim  in  isiiusmodi 
delieiis,  ad  corporis  fmbecillitatem  confugere  licet. 
Atqueid  Christl  hnmanitatis  opusest,  quod  praecipua 
et  vitam  nostram  continentla  pr»cepta  nibil  a  cor- 
poris  infirmitate  Isedantnr.  Caeterum  quoniam  xque 
omnibus  sacris  legibus  indigemns,  ac  in  primis  illa  , 
qu»  interdicit  Iniroicitias  irammque  perpetuiiatem , 
sed  reconcillailonem  statint  fleri  Jubet,  age,  de  boc 
praecepto  nunc  in  pnescntia  disputemns.  Ut  enim 
fomicantem  blasphemantemque  impossibile  oslsacra& 
mens»  participem  fiert,  ila  quoque  qui  inimicitiasfo* 
Tot,  aut  in  ira  pertinai  est,  non  polesl  fmi  ^ncta 
eommunione ;  neque  id  immerito.  Qui  enim  meie-* 
tricali;^  ost,  aut  adnlterium  «*omic:Bit ,  simtd  ut  aiii* 
mum  eipieTli,  flnem  peccato  imposuit :  quod  si  Tftt* 
piseensseaSjpsueieiureToluerit  magnamqne  osteo-- 
deril  pcenitemiam,  assequetur  atiquam  consolatio* 
nem ;  qui  autem  simolutis  lenai  cit,  singolis  diebus 
peccatum  fheit,  neeumqoam  itlud  absolTit.  Illicsimul 
cmn  iagliio  eipletom  esl  peccatom  *,  hic  qnbtidie 
Idem  soelos  lentaiur  :  quam  igiiur  Teniain  sperabi- 
qni  nos  uii  bellu»  ultro  dedlmus  ?  Quomodo 


*  Saril.etaliquoiOodd., ofreorporiflnji 

*  saril.  in  margiae  :  Etqmdem  m  adviterio^  cmn  fiaqH^ 
eMpUtmt.etlfeecmmt,  Et  slc  ^idelur  U^\*&q  nannius 

(Srpt.)      : 


m 


S.  JOANMS  ClIRTfSOSTOMI 


postulabis  Deum  liblinansuelum  et  mitem  (ieri,  cuip 
ta  coiiservo  tuo  tam  gravis  sis  et  inexorabiiis?  Eslo^ 
contumella  le  affecit  conservus  :  nonne  tu  sacpe  I>eo 
Gonlumellas  facis?Quidaequale  inter  dominuro  et  ser- 
TQm?  Aiqui  bic  Interdum  contumeliose  babituSyContu* 
meliam  forte  Teposuit,  etexasperaiuses;  tu  adversus 
Domlnum  contamellose  agis,  nibil  quidem  ab  UIq  la^^^ 
ias ,  ted  perpetuis  quotidie  beneficiis  affeclus.  Goglia 
jBrgoquod  u  vellelDeusadversusse  cpmmissa  dilige»» 
ter  exqulrere ,  ne  ad  unum  quidem  diem  viveremus , 
Feecataf  enim,  inqult, »  obtenaverit^Domhie^Domine^ 
quk  nutinebii  [  Psal.  129.  3}  ?  £t  ui  omittam  alia 
omnia  peccala ,  quae  sola  cujusque  peccatoris  conr 
acientia  cognita  habet,  et  ubi  praeter  Deum  nullum 
tesiem  rcrormidat,  si  de  conressis  istis  et  aperlis  ra- 
tionem  reposceremur,  quam  veniam  7qu8eso,  sperare 
posseniiSyMnostraminprecibas  inertiam  et  negligen- 
tlam  expenderet :  quod  coram  eo  consistenies  ipsum- 
^e  invocantes,  ne  tantnmquidempudoris  etreveren- 
fe  exhibemus,  qnaiHumservi  dominissols,  aut  milites 
^ucibys,  auiamid  amkis?  CQmamieoenin  coUoquens, 
ciim  atientioNe  illiMl  i:icis;  eum  Deo  autemde  j^caiie 
tuisagens,  et  condonaiieneipi  posliilans  et  veaiam  efans» 
subinde  torpescis,  genibusque  humi  positis,  saBpe  per 
forum,  sa'pe  per  aedes  mentem  tuam  divagari  sinis  , 
ore  tuo  interim  teinere  inanlterque  garriente  :  idque 
non  semel  aut  bisi  sed  freqoeDt^r  nebis  accidit :  qued 
81  vel  illiid  solum  ponderare  TelU  Deus,  an  vcuIbmi 
puias  obtinebimus  ?  an  purgaUonem  aliquam  ador»- 
nare  poterimus  7Mibi  certe  id  fierl  non  posee  Tidelur. 

S.  Quid  si  jam  coiivicia  quibus  quoiidie  alii  aliee 
incessimus,  in  medium  produxerit,  judiciaque  inop'» 
portuna  ,  quibus  proximnm  eondemiiamas ,  idqui 
nulla  alia  de  causa,  quam  quod  maledid  sumus ;  quid 
poterimusyquaeso,  pro  defeosione  noslra  afferref 
Bursum  si  examinet  qtiriosoe  noalfoe  intuitus  el 
nnimi  pravas  cupidiiates,  subinde  tnrpibus  et  immuii- 
dis  cogitaiionibus  imbutas ,  dum  oculos  quolibet  sine 
nlla  observatioiie  oberrare  sinimus ,  quaro  poentfli 
hiemus?  Quod  si  ineatur  ratio  nostrorum  eonviciorufli 
(  nam  Qm  fratri  suo  dixerit ,  Fatue^  re»$  erii  geheunm 
ignit  [Matth.  5.  22]),  num  vel  os  didueere  vel  hiscere 
licebit,  aut  parvum  aut  magnuni  respoiidere  t  iafli 
inanes  nostras  gloriationes  de  precibus  vel  Jejuniis  vel 
eleemosynis  nosiris,  si  in  disquisitiooem  revooentwr, 
non  a  Deo,  sed  a  nobis  ipsis  qui  iteccavimus  :  an  au^ 
debimus  vel  evlum  respicere?  Porro  si  de  dolis  judl^ 
dum  fiat,  quos  alii  in  alios  consuimus,  nunc  pr«^ 
sentem  laudantesfratrein,accum  eo  quaei  eimi  amiee 
colloquia  miscentes,  nunc  abseniem  criminantes :  au 
pares  erimus  istiusmodi  p<Bn«?  Quid  dicam  de  }nrt<» 
xpentis,  mendaciis,  perjuriis,  injuste  furore,  iiveve, 
^uo  sxp^  invidemus  viris  conspkuJ^  nen  inimieis 
modo  9  sed  araicis  ?  quid  quod  obleetamuralleflls  m» 
iiSi  arbitramurquealienam  infeliciiaiem  noMri  infoi^ 
iWai.  solatium  esse  ? 

l  mfabulaUonet  in  eccletia  prohibita.  —  Quod  si 
!  jrporis  «oeiri  in  sacra  coltecta  ratio  exfgaiur,  quid- 
nam  p9ti«inur?  Iilud.quippe  nan  jgaoraiis^  qued 


Deo  saepe  per  propheiam  eum  OflMnbus 
quente,  multas  magnasque  fabulaiieneseu»  preximli 
babeamus,  de  rebus  ^d  nes  miiiime  pertiikeniibuf. 
Quod  si  igitur,  omissis  ^sel^ris  4wmibas,  par  isU 
delicto  suppiicium  pe#tiiieMJr  ,  ^md  reliquum  erit^ 
quod  de  salute  «pfreiifr?  Me  esistimes  lA  pirvum 
crimen  esse  :  «jus  #itiiift  luaguitndiiien  si  petsplcers 
pupias,ih  rebus  bum^nis  perspicieMliiflB  esli  Aude  sit 
prastore  lecum  verba  habeii^e,  imo  velamino  alifMnte 
honesiiore,  eo  omisso  sermonem  iuum  a4  eervun 
transferre,  ac  lum  Tidebjs  q uantum  soelus  audeaa» 
cum  idipsum  in  Deum  faois.  Quod  si  bonesiler  aii* 
quisbujusmodiconiuineiiam  negleeiurus  nonest^Dees 
tamen  iisdem  m^oribusque  injuriis  j^ulsatus  que* 
lidie»  nec  ab  uno  ant  altero  vei  a  iribus  flsbnpi  sed  i 
nobis  ferme  omnibus,in  mansuetudiiie  aua  et  toleran» 
tia  perseverat,  quam  non  solum  adversus  istiusmodi^ 
sed  et  alia  muiio  graviora  conservat.  Ujpc  eniin  con- 
fessa  et  inanifesta  sunt  delicia  quap.  propeipodum  ab 
omnibus  designanlur;  sunt  auiem  et  ali^i,  quorum 
cojusque  peccaioris  animus  est  conscius.  Qiiod  si  haic 
otnnia  mente  revolverimos,  etlamsi  omniuin  crudells- 
slml  flc  immanlssimi  simitSy  modo  muMtodinem  pec- 
eatevflm  nosironim  eonsidereMus,  priBmetu  et  antie- 
tate  ne  meminisse  quidem  vacabit  accepiaruni  inju  • 
riarum.  Recordare  ignei  fflovii,  vermis  venenati,  hor- 
reHdi  judicii,  in  qoe  omiiia  nuda  et  aperta  erunt  : 
cegHa  quod  qux  nunc  in  abdito  fatent,  iunc  ri  lucem 
proiereiUun  Qned  si  proximo  femlseris  peecata,  ea 
qu»  tum  reiegenda  erunt,  nuae  in  hoe  saeculo  abaleo 
bununr,  exibisque  nihil  lecum  trabens  ex  tuis  pecca^ 
tis,  adeo  u4  multo  plus  recfpias,  qQ:im  dedisti.  Mnlta 
s»pe  istiusmodi  deliquimus,  quorum  neminem  con* 
seiflm  habemus  ;  deSnde  cum  cogitamns  qood  eo  die 
ante  oculos  emniom  peccala  nosira  exponeniur  in 
publicoerbis  Cerrarum  tbeatro,  tristius  id  q  ;ain  ipsum 
sepplicium,augente  nos  et  elidente  conscientla,arbi- 
ir^nnir.Tantuni  pudoris,  toi  peccaia,  tanla  supplicia 
elaere  licct  per  condonaiionein  offensa:  :  uihil  enim 
esi  hijric  virluti  «quale.  Vis  cognoscere  hujus  vires  ? 
Si  steterH  Hogteif  e$  Samuel  ante  factem  »ieam,inquif , 
non  est  anima  mea  ad  eo$  [Jerem.  15. 1).  Ayaoien  quos 
non  potuerunt  Moy%es  ei  Samoel  eripere  9b  ira  Dei » 
finjus  prsecepti  observatio  jsripere  poiuit :  ac  proinde 
illis  quibos  ista  dixit,  assidue  praecepit  ioquiens  : 
Nequilias  fratrh  vestri  singuli  ne  recordenuni  in  cordi- 
bns  vestris  (Zach.  7.  10) :  De  matefactis  prosami  tinguR 
ne  cogitaveritis  {Id.  8. 17).  Nondixitsoluin,Uennlle, 
sed,  Ne  vel  rn  menie  habeas,  .Mccogites,  omitie  iini- 
rersain  iram,  ulcus  tofle  :  dum  enim  vindiciam  ador- 
nas,  pritnum  teipsum  tormento  afnds,  veluti  sl  car- 
niflcem  iram  ilbi  apposuisses,  dilanians  tua  ipsius 
viscera. 

Qui  iram  non  refrenat^  in  erucktu  vksst*  *<-  Qmd 
oAiflB  miserifls  boHiine  assidue  iratot  Quemadmoduoi 
Curiesi  numquam  fruuatur  iranqiMiliiiie  :  iu  qiii  si- 
miiltatem  gerii,  et  inimicum  habei,  numquam  frttitur 
ulia  pace,  perpetuo  a^sluans  \  lewpesiiitemque  oogi- 

*  Alii,  itwentus. 


fM 


utionimi  fn  diei  agpmt 
repttUt,  ipsios  qHoqnt  nomltti  Hifeiuts  qii  injurbni 
dedit.  Si  andiat  illimi  tantiifn  nonrinari,  effmtar  oon* 
tinno,  imgiio  CQm  animi  trociatn,  ot  ad  fioliim  lllini 
eonspectnm  trepidaietborret,  taniqnam  si  oHinia  pa* 
tiatur.  Qnod  sl  qnid  iltina,  vel  ^stem,  vel  domum,  vd 
angiporlnm  vMoat,  omnium  ist<>rum  kituiiv  torque« 
tnr  :  ac  quemadmoduin  diledorttm  ac  carorum  homi-* 
nrnn  Teaies,  vultus,  calceanienia,  domus,  item  et  an*' 
giportos,  moi  ut  visa  fnerint,  excitare  nos  aoletti  c 
ita  qooque  inimieomn  et  odiosomm  hominum  semwi 
amlcus,  domus,  anftportus  in  conspectum  dstns,  ant 
qnodcnmqiie  afiod,  anrmOs  ait*odit,  alque  alias  super 
alias,  ut  qnodque  Tisum  (nerit,  plagas  noUs  incutit. 

6.  Quorsum  opus  igitur  est  istiusmodi  animi  obsl- 

dione,  lantis  tormentis  ac  tali  supplicio?  Qtiod  si  nec 

gebenna  imminerel  odio  laboraniibas,  saliem  ob  ipsius 

odii  cruciatum  peccata  proximorum  condonahda  es- 

sent ;  cum  auleni  aHerna  supplicia  nos  inaneant,  quid 

stultius  quam  et  hic  et  iHic  semetipsum  mulctare,  dum 

de  aliero  se  credit  ultiouem  snmcre?  Si  enim  floren- 

tem  illum  videnmus,  moerore  perinins;  sin  afiictum, 

veremur  oe  forluna  se  in  inclius  cominutet :  utriusqne 

eulpce  nobis  poena  indeprecabilis  constituU  est.  In 

mippiantatione  inimici  ne  te  effera$  [Prov,  24. 17),  in- 

quik  Scriptiira.  Ne  mihi  allegesiujuriarum  aoceptamm 

moles  :  non  enini  illud  in  le  fecit  periinaciam  irarum» 

scd  qnod  parum  n^emor  es  (iiorum  dclictorum,  ncqoe 

gclieniiam  ante  oculos  habcs  aut  Dei  timorem.  Vt 

autcro  condiscas  id  verum  esse,  ex  casibus  istius 

urbis  documenia  promam.  Cum  eniin  rei  isloruin  fa- 

cinorum  ad  judicium  irahcbantur,  ac  flamma  inlus 

incendebnliir,  circumstanlibus  carnincibus  ac  l.ntcra 

disaTpcnlibus,  si  quis  ibi  assislens^  ita  eos  cz  irans- 

Ycrso  alloquutus  fuisset,  Si  habeiis  iiiimicos,  miilite 

simultalem,  et  ex  islo  supplicio  vos  liberare  poleri- 

mns  :  an  non  cum  osculis  ad  illius  pcdes  se  devolvis- 

sent?  Imo  quid  de  pedibus  loquor?  si  quis  serviluiem 

illis  proposuisset ,  non  ean>  conditionem  aspornali 

fuis^ent.  Quod  si  bnmana  poeiia^  quae  (erminum  ha- 

bet,  quaslibet  iras  superat,  miilio  inagis  futurum  sup- 

^licium,  si  memoria  ejus  perpetuo  nosiras  mentes 

teneret^  non  solum  simuliaiem,  sed  et  omnes  pravas 

cogiuiiones  ab  animo  excluderet.  Quid  enim  facilius, 

dic,  qunpso,  quam  bominl,  qui  te  l«8erit,iraroremil- 

tcre^  Non  ei  im  tengts  ad  til  peregrinationiyus  0|ws 

esl,  non  peconianim  insnniptn,  «on  aliamm  esoni- 

tionibns ;  snfllcrt  irt  tantnm  vefis,  ae  jam  tfrlus  Mla 

sunm  opns  eiplevit.  Qoa  igitnr  peena  digni  non  tVieri- 

mns,  sl  saecularinm  rerum  cansa  et  servilia  ansline- 

nras  rainisteHa,  el  pnpter  dignHatem  Inaenrmiff?,  pe- 

conlas  expendhmis,  com  Janitoribns  eonr»buIam>nr,ut 

aodestis  Iromiaibosadofennir,  omma  denniiie  et  4ki' 

mm  4H  £i€MDns»nt  |^ro|>osit;i  ^cian)^;  pro  divi^a  f  u- 

tem  lege  lintremt|ni  4Malt,non  aokMn  tton  auaiineaNis 

exoraie,  aad  et  inter  probr^  ducimus  eum  priofes 


AD  POFULUM  AMTiOGHI»itIlf.  HOMJL.  XX.  ia| 

verba  liMtaqua  seeuin  -  adire?  An  vero  tibi  probro  OKI^  p^tas ,  ai  Iq  prltw  ln* 


'nafil.tn      ^     ^ ^ 

jiiTfwiiia,  wasMm  ^HramMirV, 
vicifciTNon 


lodicat  :  qkU  eif 


crum  reportesY  Imo  yero  vareoundi»  ^se  debet,  ai 
tn  eo  affectu  persistas,  oxspectesque  doaec  injuf ix  au- 
etor  pro  reconciliatione  te  adeal ;  id  pripbrum ,  ii| 
viiiam,  Id  logens  daaumm.  Qui  enim  prior  veult,  is 
toluro  lucrum  anticipat*  8i  enim  ab  alf>  paoratus, 
iraBB  felinqttis  iUi  bonum  opus  impqtatur :  oon  enim 
Deo  obtemperana«  sed  illi  gratiflcans,  lcgpm  ;|dim- 
piavisti ;  quod  si  nemiae  iiuercedeatet  nequa  illo  qni 
l«ait  te  adeiMite  et  preces  adbibente»  ipae  rqjecto  omni 
pndore  nihil  cunctatns,  ad  injuri«  auctoreo)  accnrr«- 
ris,dqiieiras  Uias  resolveris,  tifum  ea  U>to  lit  iliud 
ofBcium,  universamque  mercedem  ip^  redpie^  8i  di- 
xero,  iejuna ,  oorporis  imbecillitalem  wi^  snhMuie :  ob- 
lendiasi:  dixero,Des  paiiperi,allegasco9itra  tuam  i^ni* 
aatem,et  onnsj^diicaHdorom  liberorum  :  sidixerp,  Dea 
operam  sacrai  lyiiaxi,  saecuiarea  cum :  ai  dix^.  At* 
tenda  omctonibus  ac  doctria»  vim  jotellifa,  impori* 
ttam  :  ai  dixero,  Fac  ut  alinai  emendes,  ratpandea 
iilum  tnis  rooniiis  non  obteoiperatiarum ;  smpe  eum  le 
fattr  dioandum  aapernainai  fnisae.  Frigidai  faidem 
istae  a>int  eauaticatiottes,  sed  canaiieaiiouea  lajM». 
4)uod  si  dixero,  Iram  dafnaite»  qnid  islunim  aUi^iare 
poteiis  ^  Nmi  corporis  imbeciHitalen,  nott  psnpena- 
«em,  non  imperitiara,  non  ocenpalionea,  nil  earte 
iatorum  obtendi  poieat  *:  qnapropler  aniaima  omQittm 
Imc  peccauyn  veniam  meretttr. 

Detu  flofi  upiiitit  nobii^  4  ^^^  rfndttmui  aUi$,  -^ 
OuomodQ  polcris  manus  in  cuJum  eMendei^e ,  au|  lin-* 
giMm  loovere»  aut  veiiiam  postul^re?  Si  ienim  voluerit 
tibi  Deus  peccata  condonare,  tw  id  o.on  permiitis ' » 
cuip  advpj^us  Cimservum  ofTensum  aoiiuuin  rclinea^. 
$cd  crudelis  est»  inquis,  ex  efTeru^,  poeiia:  viiulicucque 
avidua*  Qyin  oii  idipsuui  peccaia  reiuiiUi.  Aluluis  in- 
juriys  uilisii,  mnUis  spoUiitus  es»  s;^-pe  copvicia  au- 
disU,  \f\  maximi^  rebus  damnuiu  paasuf  ei^,  acproinde 
desi,djsras  poenamiuim|ci.Alqui  iu  hocipsuo^  uiilis  libi 
condonaiio  ,o(Ceu^arum.  Si  ciiiin  ipse  vindicla}  incum- 
bas  uliioneiuque  sumas»  siveper  verb»a,  sive  per  fi^cta» 
sive  pcr  jmprecationem,  Deus  ipse  a  lunienda  ultione 
£Ui>ersedebit«  uli)ote  le  satagenle  ( ira  iui  ipsius  vin- 
dictam  ;  imo  non  sokim  non  perscqwHur  poeiius  inju- 
riaf  um  libi  illaUriim^  sed  a  tcipso  mulcUm  exigei^  ui 
injuriose  a  tebabitus. 

4.  Qiipd  sl  in  bominib^s  id  fit,  ui  vcrberaio  a  no- 
bis  alieno  serv^,  Jominus  illius  indigneiur,  et  hoc  in- 
juriamesse  dicai;  ipsi  duoquc  si  injuriis  afliciarouf 
»'cl  u  servis,  vcl  a  l|beris«  senteotia  Judicum  et  doini- 
norum  exspectanda  e;»t ;  si  igltur  in  rebus  bumauis 
jicmo  sibi  tuto  uitionem  sumii,  quanto  m^gis  id  obser- 
yauiium  in  rebus  iHis*  ubi  Deus  ips^  vindcx  constiLuuis 
,est?  Te  verp  inj,uri9  arfecit  et  iacsit»  ac  inntimef  ^  libi  fe- 
cil  proxijoaii^  mala  : 

De  non  faclfn/tit  cmtru  Miflfiefis  fmprecationibui. 

T-  Cave  fig^im^  luam  per^uare^  /oie  dominqm 

.  ,uium  conuimelio^  ju^cies :  fieifepe;ja;;p9enegoUum 

^ulto  ineUus  adminisu-^bit ,  qo^tm  lu  oipis.  Tibi  so> 

\ Siv.  ^d dAMrn,  €  fTM diaiMs,» Mittlfeiiwvm. 
teru  corporii  mUfecUbUOm^  etc. 
*  ^v.,  tofion  rmuentis. 


tOS  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

liiminodojii»amest,utproeoquitel8esil,precesrundas; 
qnid  autcm  de  eo  statuendum  sit,  sibi  reservari  jussit. 
Numquam  tibi  taies  ulliones  assequerc,  quales  pro 
te  ille  instruxit,  modo  illi  Jus  tuuro  concedas,  nec  im- 
prccationes  facias  adversus  inimicum ,  sed  illi  relin* 
quas  arbitrium  jndicandi :  sive  enim  nos  iujurias  con- 
donemus,  site  reconciliemur,  sive  pro  ioimicis  pre>- 
cemor,  nbi  ipsi  conversi  fuerint  atque  in  meiius  se 
mutaverint,  Deus  ipse  non  dimittel;  non  diniiltet  au- 
tem  eonim  ulilitati  studens.  Te  quippe  laudat,  tuam- 
que  philosopl)iam  ampleciiiur,  illuni  vero  punit,  ne 
toa  philosopbia  deterior  reddaiur.  Quamobrem  inanis 
est  illa  Tuigi  sententia.  Mulli  enim  a  nobis  admoniti 
superreconciliatione,  ubi  obtemperare  non  placebat, 
hancexcusationempraetenderunt,  quae  nihil  allud  fuit, 
quam  pretextus  ipsorum  malitis :  nolle  scilicet  se  re- 
conciliationem,  ne  deteriorem  inimicum  faciant ,  ne 
acerbiorem  postea  et  ma}orcm  ejus  contemptum  ex- 
periantur.  Ad  haec  illud  quoque  adjiciunt,  vulgo  exi- 
stiroatum  iri ,  ipsos  propter  imbecilliiatem  priores  ad 
reconcilialionem  placationemque  inimici  venisse.  Exc 
omnia  vana  sunt :  ocnlos  enim  ille  numqaam  dormi- 
taas  noTit  mentem  tuam,  ac  pruinde  conservorum  ni- 
"«ttscalos  curare  non  debemus ,  modo  judici  persua- 
aeas,  qui  de  cansa  tua  judicaturus  est.  Si  aatem  illud 
tibi  carx  est,  ne  eum  deteriorem  tua  bonitale  facias; 
scias  Tclim,  eum  hoc  pacto  dcleriorem  non  futurom, 
sed  deieriorem  poiius  fniurum ,  sl  eum  non  places  : 
nam  etsi  mortalium  omnium  scelestissimus  sit,  etsl 
non  dicat  neque  palam  prae  se  ferat,  attamen  tacitus 
approbabit  tuos  philosophicos  mores ,  conscientiaque 
sua  tuam  reverebitur  roansaetudinem.  Quod  si  in  ea- 
dem  malignitate  persiiterit,  nec  blanditiis  emolliatur, 
maximam  pcenam  a  Deo  sustinebit.  Ut  aufem  discatis, 
tametsi  noe  oremus  proinimicis  et  injuriosis,  Deum 
non  dimittere  illis  peccata,  si  ex  nostra  tolerantia  de- 
teriores  fiant,  TCterem  historiaro  Tobis  recensebo.  Ob- 
trectaTitMoysi  Maria  :  quid  hic  Deus?  Leprosaro  eam 
et  iromnndam  fecit,  probam  alioqui  et  castam;  deinde 
Moyse  deprecanie,  qui  earo  injuriam  passus  erat ,  ut 
criroenrerolueret,  noluii  Deus,  sed  quid  inquit?  5t 
inspuemintfmtoiiet  paler  in  ipsius  faciem^  nan  confusa 
fuiaett  Mamal^  in(|uit,  exlra  castra  teptem  dies  (Num. 
12.  li).  Quod  autem  dicit  tale  est :  Sipatrem  habuis- 
set,  isque  eam  a  conspectu  suo  remoTisset,  huroquid 
non  tolcraret  earo  increpationero?  Te  quidero  laudo 
de  fraterna  pietate,  roansuetudine  et  bonitate,  uiihi 
autem  notum,  quando  illam  oporteat  ab  hac  poena  li- 
bcrari.  Quamobrcm  et  tu  quoque  omneni  humani£aitem 
ostende  eiiga  fratrem,  neque  majoris  Tindictx  ciipidi- 
tate  delicta  diinittas.  sed  caritate  et  benigiio  animo. 
Id  tibi  certum  habe,  quod  quanto  magis  aspernatus 
fucrit  tuae  placationis  industriam,  Unto  majorem  sibi 
poenam  coacervat.  QumI  ais?  deierior  fit  colendo?  Id 
'  crimcn  ipsius,  tuum  antem  encomimn,  quod  cam 
'  cunitalem  Tideres  futurum,  non  tamen  abeocolendo 
abstiteris,  ut  diTinae  Toluntati  satisfaceres :  ipsiiis  cri- 
men,  quodtua  boiutateuihiioquam  antea  melior  red- 

^  In  savil.,  MuHo  aulem  optahiHus  e«/,  omi^is  his  Toci- 


AHCUIEP.  GONSTANTINOP.  90i 

-  ditur.  Paulus  vero  ait ,  roulto  optabilius  ^  alios  incii- 
sari  propter  nos,  quam  nos  propter  alios.  Ne  mihi  di- 
xerls  frigida  ista  Tcrba  v  Verendum  ne  ob  metum  me 
pulet  ad  se  accorrisse,  ac  proinde  majores  fastus  su- 
mat :  poerilis  ista  animi  sunt  et  stulti,et  ad  horoinum 
existimationem  obstupesoentis.  Putet  sane  quod  ob 
metum  accessisti :  nam  et  ita  merces  tua  major  futura 
est,  cum  et  istud  praecognoscas,  et  taroen  ob  timorem 
Dei  omnia  sustineas.  Qut  eiiim  lamam  bominuiii  aii- 
cupaus,  reconciiiationem  instjtuit ,  abscindiiur  a  re- 
munerandi  lucro  :  qui  autem  hoc  ipsum  plane  cogni- 
tum  habet,  quod  multi  et  irridebunt  et  Tiiuperabunt,  * 
neque  tamen  tcI  Ita  abi^tit  a  reconciliatione,  duplica- 
tam  et  triplicatam  habebit  coronam.  £t  hic  polissi- 
mum  is  est,  qui  propter  Deuni  id  fecit.  Ne  mihi  dicas, 
has  et  illas  injurias  intulit :  nam  si  quidquid  malo- 
rum  est  in  bominibus,  id  adTcrsus  te  deprompsisset, 
etiam  ita  jussit  Deus  offensas  remitiero. 

S.immtdifos  exercent  ne  ad  eacram  meneam  accedai. 
— Ecce  praedico,  et  conicsior.et  clara  Toce  exclamo, 
nemo  qui  inimicum  habeat ,  ad  sacram  mensam  adeat 
et  corpus  Ghrisli  accipiat  * ;  nemoqni  adit,  inimicum 
liabeat.  Inimicum  babes?  ne  acccdas.  Yis  accedere? 
reconciliare,  et  tum  sacrum  attinge.  Imonon  ego,  sed 
potios  Dominus  propter  nos  cruciliius  ista  dicii ;  ut 
reconciliaret  te  Patri,  ne  inactari  quidem  recusavit 
autsanguinem  effundere;  tu  autem  ut  reconcilieris 
conservo,  nec  verbum  vis  emittere,  aul  prior  acce« 
dere  ?  Audi,  quid  de  talibus  loquitur  Dominus  :  Si  o/*- 
fert  munut  luum  ad  aUare^  et  illic  recordatut  fuerit  quod 
frdter  tuut  aliquid  habet  advertum  te  [Matth.  5.  25) ; 
non  dixit ,  exspecta,  donec  ille  Tcniat  ad  te,  aut  ut 
aliquo  alio  intercessore  uiaris,  aot  deprecatorem  al- 
leges,  sed,  tu  ipse,  inquit,  ad  illum  accurre.  il^t,  In- 
quit,  priutreconciUare  fratri  tuo  (Matlh.  3.  24).  0  fa- 
ctum  iiicredibile!  ipse  non  accipitpro  ignominia,qood 
donum  sibi  destinaiutn  relinquatur,  et  tu  contupie- 
liam  putas,  si  prior  abeas  ad  reconciliationem?  Dic» 
quaeso,  qude  Tcnia  debetur  istis  rebus?  Si  Tideris  mem- 
brum  abscissum,  annon  omnia  facis ,  ut  conglutines 
corpori?  Idem  fac  in  fratribus  tuis :  quando  Tideris 
eos  abscissos  a  tua  amicitia,  propera  celeriter  ad 
amplexus,  ne  exspectes  donec  ipsi  priores  ad  te  Te« 
niant,  sed  ipse  prior  braTium  accipei  e  festina. 

Unut  inumeut  etio  nobit  diabolut.  —  Unum  inimi- 
cum  jussi  Bumus  habere  diabolum,  cum  illo  numquaia 
in  gratiaro  redeas;  adTersus  IVatrem  Tero  numquam 
sis  inimico  aoimo » sed  si  nata  fuerit  aliqua  offeusiun- 
cula,  loogior  uno  die  ne  esto,  noque  spatium  diurnum 
excedito.  Sol ,  inquit ,  non  oeddal  tuper  iracundiam 
vittram  (Ephet.  i.  26).  Si  ante  Tesperam  stomachum 
poois»  habes  a  Deo  aliquam  Teniam :  quod  si  ulierius 
tna  biiis  dorarit ,  non  ex  ira  et  indignatione  raptiin 

boa,  Pmdut  tero  aU.  Nannius  a  Paulo  etiam  memorando 
.  abstinet  io  ediu  Morel.,  et .  raulos  ipse  seoteatiaui  bic  e\- 
pressam  nulUbi  protulit.    . 

^  la  savil.  et  in  uno  Godice,  haec,  ad  tacrem  mensrnn  et 
corput  christi  accipiat,  desuat.  Sed  alii  et  Morel.  sic  lia- 
bent,  et  saviUus  ia  mai^ine  adlert.  Nttc  porro  germaua 
esse  ipsa  seriesarguit;  nis  emmdeiiiptis  in^iertecu  clai^ 
suka  esu 


fos 


AD  POPULUM  ANTJOCIIENUil.  HOIIIL.  XX. 


invadenle  iftU  siinQlUs  ,  sed  ex  iualiiia  ,  ac  meole 
ftederau,  et  seelerum  meditairice  exoritiir.  Nod  iliud 
solam  grave  eai,  quod  te.venia  spoHas,  sed  quod  dif- 
iiciriorem  tibi  reddis  usum  istiusmodi  ▼irlutis  exer* 
cends :  nam  una  die  elafisa  grandescit  vitiam«  augetur 
ex  seeunda  die  :  quod  si  terlia  et  qoarla  accesserit 
lax  »  addetur  quinta.  Rursus  quinque  fiunt  deoem , 
decem  a«tem  viginii,  viginli  cenlum,  ac  in  posierum 
vulnns  omntno  immedicabile  est :  et  quanlo  plus  lenw 
poris  adjungiiur»  tanto  magis  disjungimur  intervaliis. 
Cave  tibi,  honio,  ab  istis  irrationalibas  affectibns, 
neque  pudelias,  neqoe  erubescas,  neque  ita  loquare  : 
Modo  inter  nos  rixait  snnius ,  landa  alque  inf:inda 
diximos  InDomera  :  ac  statim  ad  reconciliaiionem 
accamm?quis  non  vituperabit  meam  laciliiaiem?^ 
Hemo  cordatos  damnabit  tuam  facilitatem »  sed  si 
manseris  implacabilis,  tum  te  omnes  irridebuiit ,  tum 
magnnm  dabis  diabolo  spatiom  :  non  enim  ex  lem* 
pore  solom  difficiiior  fiet  reconciliaiio ,  sed  ex  rebus 
iiiierea  oborientibus.  Ut  CariUu  operil  mukUudinem 
peeeaiorum  (I.  PeL  4.  8),  ila  inimicilia  ea ,  quae  de- 
licti  Datoram  non  babent ,  delicta  facit :  adeo  nt  om- 
nes  deinde  crtminatores,  qui  de  alienii  malis  gaudent 
et  aliorum  vilia  traducuut,  fidem  apiid  istiusmodi  in- 
veiiiant.  Istis  igilurcogniiis,  praeoccupa  frairem,eam- 
qne  deiine ,  priusqiiam  penitus  resiliat,  eiiam  si  opus 
sii,  ut  eo  die  oniversam  civiialem  percurras,  ctiam  si 
eTtr»  moenia  pergendum,  etkim  si  longum  iier  carpen- 
dum;  relictis  omnibus  quas  in  manibus  suiil,  id  unum 
cara,  ul  cum  fratre  reconcilteris.  Quod  si  arduum  sit 
negoiiuin,  cogita  quod  ob  Deum  ulia  pateris,  et  ple- 
nam  |)ercipies  coiisolationem  :  animamque  subterfu- 
gieniem,  reformidaiitem,  eriibescentem  excita,  eiqoo 
eoniiiiuo  ista  accine  :  Quid  ccssas?  quid  subierfugisT 
qoid  detrectas?  non  depecunia.noudealilsfluxisrebuSy 
sedde  nosira  ipsorum  saluie  agitur.  Deus  ista  fadenda 
pnecipit,  omnia  igiiur  iliius  mandatis  postponantnr.  Est 
hic  quidam  spiriiualis  mercatus  :  ne  cunctatores,  ne 
lenii  simus;  intelligat  inimicusmagnam  a  nobis  coram 
adhibitam,  ut  divinis  placiiis  nos  atiemperemas :  sive 
deiiuo  Gonlumelias  inferat ,  sive  verberet ,  stve  quid 
alind  acerbius  faciat,  omnia  ferainus  generose,  ulpote 
qiii  iion  Uiiiuin  illi,  quantum  nobismetipsis  gratifice- 
niur ;  prae  omnibus  virtuiibus  id  ad  niajorem  merce- 
dem  nobis  imputabilur  in  illo  die.  MulU  deliqnimus , 
in  magnis  offendimus ,  et  Doininum  nostrum  irriUvi- 
mus;  dedit  ex  sun  bumaniiate  hanc  viam  reconcilia- 
tionis  :  ne  igiuir  descramus  bunc  pulchrum  Ihesau* 
rom.  Nomquid  non  in  illius  potesute  fuil,  praecipere 
reconciliaiionem  sine  iiUa  proposita  mercede  ?  Non 
eiiim  est  qui  Ipsi  contradicai ,  aut  qui  ejus  praecepU 
corrigat ;  aitamen  ex  mulla  sua  benignlute  mercedem 
nobis  spopondit  et  magnam  et  ineffabilem  ,  et  quam 
mnximedesideramus,nimirumveniam  nostrorum  pec- 
ciiorum,  elhanc  obsequenliam  nobis  facillimam  fecit. 
6.  Quam  igiiur  voniam  haliebimus  ,  cum  et  Unlum 
pnemii  accepturi ,  ne  sic  quidem  obseqiiimur  legisla- 
tori ,  sed  perdnramos  in  eo  conlemptu  ?  Quod  auiem 
contempius  sit ,  itinc  palet.  Si  legem  Imptrator  sta- 


tui&s»e(,  ut  omnea  inimici  in  graiiam  redirent,  aut  ea- 
pite  plecterentar  :  an  non  omnes  festhMnmt  ad  mo^ 
tuas  recoDciliationes  ?  Ego  quidem  sic  arbitror.  Qoam 
veniam  igitor  habebimus,  ciun  ne  Untomdem  reve* 
reutiae  iribuamas  Domino,  quantum  conservis  ■ostria 
tribuimus?  Ob  hoc  ipaum  Jassl  sumos  dicere :  Dtmilfe 
nobu  dehiia  no$ira ,  meui  et  no§  dkmi^muM  dibiioriku$ 
no$im  {Manh.  6.  i^. 

JUcondita^foiitf  modiis.  -—  Qoid  eo  mltiat ,  qaid 
mansuetiua  praecepto.?  Tejadicem  fecitlD  eoodonatio- 
ne  taonim  criminum;  si  pauca  dimillia,  paoea  dimil- 
tnntur  :  si  plora  diroiuis,  plura  dimiuontur  :  ai  ez 
corde  dimiitia  et  sincere ,  eodem  pacto  tibi  Deoa 
remittit :  ai  praeler  yeniam  daUm  etiam  eum  pro  ami- 
co  babeasteodem  modo  eiga  le  Deus  allcieuur :  adoo 
ut  quanto  magia  quis  adversus  te  peocaverit,  UnU» 
magis  Ubi  ad  reconclliatlonem  properandnm  sit,  qoaa- 
doquidem  ipse  hoe*pacu>  in  causa  est»  nt  nobtoma- 
jora  crimina  oondonentur.  Vis  cognoscere  nuUam  esae 
veniam  nobis,  si  memores  aimus  irarum,  neque  esse, 
qui  nos,  si  Ulca  simus,  eripiat?Quod  dico  maniiesUim 
laciam.  Laesit  U  proximas ,  bona  rapuit ,  publicavit , 
iraadatil;  non  illad  solum  dico,  sed  et  alia  hls  ma- 
jora  adjango,  et  qnanUcomqao  Undein  vis ;  occidera 
le  voluit ,  sexcenu  pericata  libi  obtulit ,  omni  le  in- 
Jaria  hBsil,  et  nihil  omnino  improbiutis  homan»  ui- 
tenutnm  rdiqait  *•  Ne  e&tan  omnia  sigilhiUm  percnr- 
\9  pooe  unU  ipoom  le  affeoisse  injuria ,  quanu 
iinM|oam  qoemqoam  affecit :  ne  iu  quidem,  si 
iram  rethieta,  venhi  dignoa  eris.  Qoo  pacto  id  flat , 
ego  dieam*  81  servos  loos  tibi  ad  oentum  aureos  ob- 
ttratoaeiaei,  coi  alios  paocoiargenieoa  deberet,  isqoe 
d^li  condonatipnem  Hagiusset :  si  Ui  deinde  sOrvom 
Jossissea  debiu>rem  foom  obligatione  liberare,  teqoe 
iUi  vidsshn  debitl  soi ,  qood  est  centom  aoreorom , 
jiraUam  laoere ,  isque  deinde ,  ot  impudens  et  im- 
probns » debiunrem  aoom  strangulara,  an  quispiam 
illum  0  toismaoibus  eximeret?  annon  plorimas  plagat 
illi  incoteres,  qoasi  extrema  ii^uria  ab  eo  affeetus  ?  ac 
merHo  quidem. 

Quania  moren  reMnd(iaf<ontf .  —  Deua  eliam  id- 
ipsum  faciet :  dteet  enim  Ubi  in  illa  die,  improbe  serve 
et  perqoam  scderau ,  non  de  tuo  Uli  remiatsses;  sed 
de  meo,  quod  to  mihi  debebas ,  Jossos  es  ilU  m  alie- 
nimi  relaxare  :  Dimitu  enim ,  inquit ,  et  dunliio  tibi. 
Alqui  si  neque  illud  addidissem,  dimittere  oportebat ,. 
lU  obseqoereria  domioo;  nunc  autent  non  ui  dominiis 
imperavi,  sed  ot  abamieo  beneficlnm  postuhivi,  idqoe 
ex  meo,  et  majora  me  redonaturum  spopondi :  cete- 
rom  ne  lu  qoidem  melior  fiwtus  est.  Homines  aoiem 
cum  UIU  iMionl ,  tantom  servls  auis  acoepcam  fe* 
runt » qoantom  Ipaom  debilom  fuit :  exempli  caoea  , 
debttlt  hcro  servoa  cenuim  aoreos ,  huic  vidssim  de- 
bltor  deeem  aoreorum  fuil :  si  ipsi  debitom  remiilai, 
non  oentum  aoreos  remitilt  heroSf  sod  deeem  taotom, 
caBierosqtie  oawes  repetit.  Deos  Toro  non  iiem ;  sed 
ii  paoca  eondones  tuo  conservo ,  omnia  tlbl  in  to- 

*  SaviL  et  aliqoot  Codd., ei nUul  tUdreHquU omnino  2uxi* 
tm  iMiiMm,  r*^»  niiiii  wmmnO  nnpi uv Wnif •  • «  rm^ini» 


IM  A,  iOANHIIS  CHRY90STOM1 

liifln.  Uode  id  Kqoel?  6x  ipsa  prccanone.  Si  fnim, 
iiU|ait,  nmhtHUi  homnibui  iua  deMa  ,  itiam  Pater 
wmiii  emkak  temiiiet  vobii  deMia  wara  {Mattk.  6. 14). 
QHMtiim  ■tttein  Inlemllum  inter  cenuim  denarios  ec 
deefes  mlUe  talenti ,  tanitmi  quoque  inler  iila  ct  isla 
deWta»  Qoa  igitnr  poena  dignus  iion  fueri&,  qiii  dociet 
«iUKb  lilenla  p)t>  centiim  accepluros,  ne  aic  quid&m 
ista  niinulula  remitiis  ,  sed  luam  precaiionein  in  te« 
meiipsunleonTerli^fOim  eniiD  dixeris,  Dimiitonobii, 
mmitmndiniitdhmi  {Mattk,  6.  12),  si  tn  non  dimil* 
las,  ftiliil  aliud  a  Deb  postulas ,  qtiam  ul  le  omni  ex«' 
«usatione,  omni  tenia  egcludat.  Gacternm,  inqois,  noo 
ooelm  dicere,  Dimllie  mibi,  sicot  «liniitto ;  sed  tantiim» 
Dimiile  mihi.  Qoid  lom  lioc?  eiiam  si  tu  ipse  iHud 
noA  dicai ,  Dnus  tamen  ila  faeit,  et  qoeroadmodum 
dimltlis ,  iu  dimitiit.  Nam  iliud  ex  seqoenlibus  qus 
posiea  indneit ,  clarom  faeit :  Si  enim ,  inquil .  iioii 
famitirjrts  kominibui »  ne^e  Patir  mier  cmteitii  re- 
nnuet  vdbii  {  ibid,  v.  15).  Ne  igitur  ctuuclam  pntes, 
•i  non  leiam  oraiionem  profcras ,  neque  dimidiatam 
freeaiionem  facias ,  ^cd  proui  inslitnK  ,  iia  pre<rare , 
Ot  neecBsiias  diciionis  quotidie  extcrl*ens  oompellat 
10  ad  proximo  veniam  oondoiiandaas.  Ne  mlKi  dioas, 
€ompellavi ,  saepe  rogaTi,  goppiioati ,  &ed  reconeiiia- 
liooem  impetRlre  noii  potui;  ne  pnm  abeistas,  qnam 
leoooeilierf s.  Non  enim  dtxil ,  Dilnllte  boe  doniim , 
•I  abi  sopplieaium  frairi  Uto ,  i^d ;  fmdi'^  reeomitian 
iMauh,  5.  U)  :  qiianlobrem  elsi  muiiaro  auppUcaUo- 
nem  adbibueris,  ne  prliis  desinaa,  quom  persuasoHs, 
Deus  per  singulol  dies  a  neM  flagiiat,  ol  bod  audi- 
mus,  nee  tamen  a  flagitAliono  detiaiil,  et  la  i  eonseN 
vo  dedignoris  flagitare  !  Qoi  \  ifoteo « poierts  soItnb 
csseT  Alqui  sxpe  rogaiii ,  el  .ssspe  repolteo  es  i  s6d 
lonlo  mijorem  mercedem  aoeipiea.  Nam  ^uaoto  iife 
perTicaeiori  el  tu  in  sollicilandb  peNOYeraoliorv  taotd 
io  majui  loa  retribmio  aocrescit;  rurttim  ^nto 
cam  majore  dilBcullate  boc  opos  Tirtoiis  oxples,  gra^ 
▼itts^ii^  reconciliatio  hisiaoraiun  tanio  el  lllius  judi- 
ciom  mikios  erll,  et  apteiididiaroa  to»  toltranii»  cd- 
rons.  Non  laudanda  isia  solum ,  sed  factis  esliibed- 
da ,  neo  prius  abscodamos »  qoam  ad  roterem  amici- 
llam  rOTcrsi  loerimus.  Non  eniiu  sofBeit  ^  quod  noii 
l«dis*  quod  milla  Injuria  alOcis  ioimicom,  et  qood  non 
ouiligium  animom  adTcrsoa  oum  goris ,  sed  eniten- 
dum  est  ut  ipse  quoque  erga  aos  beheTolum  aniDwm 
indttsl. 

7«  Mulioa  enim  aodio  dioenlea  s  Ego  nihil  infensos 
iom,  nihil  doleo,  neque  <tuidqttam  commoQO  com  ilio 
habeo.  Venim  non  id  a  Deo  praeceplnm  ost  ul  nihil 
OOB  00  habeas  commoae,  aeil  nt  mulia  baheoi  eom- 
muoia.  Hao  enim  de  causa  fraler  eai  loos  :  bac  de 
cattoa  nOQ  dixit :  Remille  fhiiri  loo ,  qoa  adTora«$ 
onm  habes;  sed  ^IW^  el  mm  aa  priaa  recoaMetii 
{Mtmk.  &  ii ) }  el  ai  ille  aliquid  hahoi  adToraum  lo , 
BO  frius  famepittm  omiiiiai  ^m  mombrum  illud 
ooqcordia  jttndttm  coale&eal.  Tu  auien  ot  frugi  ser- 
Tm  eomparea«  et  attr«m  onQomio»  oi  com  roercaio- 
ribus  multis  Tcrba  facis,  et  longam  interdum  perc^n- 
palioBBem  iuseipia^  ui  aulem  fp^frrmyrp  »f»'frum  thciai 


ARCUIEP.  CONSTANTINOP.  10« 

non  omnia  rooTes  ei  agis,  responde  mibi!  Al  quotno^ 
do  poleris  Deiim  in  preeibus  inTocare.  curo  ejos  lo« 
gem  lanlopere  negligns  1  SerTUli  possessiu  non  inagna 
emoliimbnti  afferi^  potost;  inimicus  oooira  amicus 
factus,  cl  Deoni  nobls  propitinm  el  benoToleiitem  fa< 
ciet,  et  facile  noslm  peeeata  resolvei ,  et  inter  bomi- 
nes  buflein,  et  Tit:e  nosir»  magiiani  seciiritatem  coii-» 
ciliahit^ :  niiiil  enim  periculosius  quain  Tei  tmum  ba« 
bere  ioimicom.  Nam  et  fama  viun  iiosirsB  la*ditur»  cum 
ille  inillies  nos  apiid  oinnes  crimitialur,  et  niens  iio« 
Slra  turbaiur  et  conselentia,  el  t(*mprstatem  cuntinuam 
in  animis  sustinemiis.  Qiiai  omnia  ciim  cognita  hai)ea* 
mus,  Mieremns  nw  Ipsos  a  |KBna  ei  siippiicio,  el  pne- 
sens  festnm  (a)  cum  oninibus.jaiii  diciis  revereansur» 

^  et  qtiod  iilins  graiin  ab  Imporutore  o|>tafniis  ^idipisci^ 
id  etiaro  aliis  concedamus.  Nam  ex  luullis  audio,  lio* 
per.iiorem  paschaie  festum  revcritum ,  civiiatom  in 
graiiam  rccepluruin,  omnesque  ofTensas  reniissurunu 
Qiii,  qiiaso,  igiliir  non  iniquuin,  ut ab  aliis  saiuten 
consequare ,  reverentiam  volle  esse  feato  pascliali  : 
ubi  antem  aliis  jubemiir  recouciliari ,  easdt^m  ferias 
nihil  curare,  et  nullo  in  bonrtre  haliere?  Nuihis  eiiim 
lanlopere  conlaminat  sacrum  istum  paaehalem  con- 
ventum,  qiiam  ille  qni  euro  cum  siroultale  eelebrat» 
imo  ne  ceiebrire  qnidvm  potrsl,  quainvis  decein  con* 
linuos  dies  ab  omni  cibo  ahslineat.  Nain  ubi  hiimici* 
liiB  et  odiiim ,  ibi  noquo  jejuniuin  neque  festuin  esso 
polest.  Non  aodes  illoiis mmibns sacrain  victimam  aU 
treciare ,  eiiam  si  miile  necessiiatibus  premaris :  ne 
igitur  illoia  accedas  anima  :  hoc  enim  multo  quam  il« 
lud  CAt  gravius,  ei  acerblus  siipplicium  importai.  Ni- 
hil  enim  iia  implet  mentem  sordibus,  tu  ira  inms  per* 
pelno  coiisistens.  Ubi  cnim  furor  est  ct  ira ,  eo  spiri* 
tus  maiisuetudiuis  nun  advulai.  Hoino  auteni  deserius 
a  Spiritu  sancto,  quein  spem  salutis  iiabct  reliqnain  ? 
quando  recie  incedet?  Ne  igitur,  diiecte,  duin  ulci>ci 
inimicum  vis ,  teipstim  praDcipiles ,  aut  Dei  prxsidio 
spolies.  Idaiiino  vero  quia,  cUamsi  difncilis  res  esset, 
supplicii,  quod  ex  inohsequenlia  nasciLur,  magniiudo 
satis  est,  ui  vei  adinoduin  supinum  ct  igu:ivuin  erigat 
exciietquead  quemvis  suscipieniluin  luborem ;  at  nunc 
ipsa  oralio  magiiam  liiijus  uegolii  oslendii  facilitalem, 
&i  modo  veliinus.  Ne  igitur  negiigainus  nostram  ipso- 

'  ruin  salulom,  sed  operam  deinus  ac  uinnia  faciamus , 
ut  sinc  iuitnicis  sacra:  mensoc  assistnmus.  Niliil  enim 
prxceptoruin  Dei  difficile  erit,  si  recle  consideremus ; 
idque  palet  ex  iis  qui  fcliciier  se  jam  in  illis  gesserunt. 
Quot  eniro  jurandi  coDSuetudine  abripiehantur,  et  so 
id  viiii  eincndare  vix  posse  ceuscbani?  AiUimen  per 
Deigruliam,  ul)i  parva  a  vobis  ndhibita  esicura,  mn- 
juretn  parlem  cjus  praviiatis  abluistis  :  qiianiobrem 
vos  adliortor,  ul  reliquias  quoqiie  depouatis ,  aliisqne 
magistros  Yos  exhlbeaiis.  lis  vero,  qui  nondum  id  as- 
sequuti  suni,  sed  longutn  nobi»  lempns  prxtexuni, 
quo  antea  soliti  erant  juramenla  usurparc,  dicuniqnc, 
impossibile  esse  inlra  brevc  tenipus  id  avellere,  quod 
per  mnlios  annos  radices  egit,  resi^ondcriin  ego,  ubi 

»  Sav.  1n  mare.,  magnam  utililatem  cmrififMt. 
(a)  Hajebomiliaaute  Psscha  aaoi  987  bahiia  esfc. 


lestor,  dlHKeiMflB  rin 
NlnMUB  iiiyyiiii,  «  « 
(Lii<;j»il.Sih  M 


IM  '  AI>  MPOLOM  AlftlOCBENWL  flM 

qiiM  roctc  cftcicndiira  c«t,  flciod  i  nco  praecfpilur,  !M     dcnda  sint :  m 

Bon  cpas  Cscc  Tel  teinporis  vel  dicrom  nutncro,  aitt 

spaiiis  annoram,  scd  (imorc  solo  circtigionc,  ct  om^ 

niimi  eompotcs  crficiefflur,  idquc  Ibtra  cxiguum  tem* 

pos. 

.    8.  Cmtra  mattm  JurOhdi  eoMuetudinem.  —  Vcnim 

nc  eiisiimctiB  mc  id  lemerc  diccre.  Iiomincm  ad  Jus- 

lnranduro  pmmpllssimum  cl  qnem  vos  arbitramlili 

muiio  plura  juiiirnenta  proferre  quam  terlja,  eum  ml- 

lii  dale  ad  decem  dies,  et  nisi  illi  intra  paucos  istoa 

dies  Gonstietudinem  jurandi  abstiilcro,  cxtremo  sup- 

plicio  inc  condemnaic' :  ci  quod  isia  vcrba  non  vanam 

jactationem  babcant ,  e\  rebus  antc  actis  clarum  fe- 

clam,  Quid  Niuivilis  irrationabilius,  quid  stuiliusT  at- 
tdmcn  barbari  isti  et  stulti,  qul  nemlnem  umquam 
pbiiosophum  audierantr  qulbos  numquam  talia  pne- 

ccpta.tradita  erant,  auditis  his  propbel»  vcrbis,  A4m 

huc  tre$  diu^  ei  Nwite  eubvertetur  ( Jon.  3.  4 ) :  iolra 

tres  dies  deposuerunt  malam  consuetudinem  :  scoriar 

turcastu»,  ferox  maosueius,  defraudator  ei  raptor 

iDo4csius  ei  btoignua ,  ignavus  indusirius  iiicius  est. 

Ncque  uDum,  aut  alierum,  aut  tertium,  aut  quartum, 

led  omnia  vitia  simul  correierunt.  Id  unde  patet?  Cx 

Tcrbis  propb^ia^,  ipae  cnira  accu&ator  eorum,  qul 

dixcral  asccndisse  ad  «aslos  ciamorem  malitis  eorum 

(/on.  i.  %),  ip>e ,  inquam,  in  contrarium  de  illis  te- 

§U(u$  esi,  dicens,  Yidi^  Oem  quemlibei  absiiliiee  a  pnh 
fii  viii  $ms  lld.  5.  10.) ,  nun  gingulatun  dixit  a  scor- 
taii4>ne,  adulierio  aut  l^urto,  sed,  A  viiisuie  pravls,  Al 
quomodo  al)siiierunt?  (Jt  Oeus  novit,  non  ui  homo 
censuit.  Porro  aonon  pudendum  barbaros  inira  trir 
duum  sua  vitia  exuere ,  uos  ne  unam  quidem  eonsiie- 
lodiiieni  maiam  superape  posse,  qui  per  tot  dies  insii- 
luimur  aU|ue  docemur?  Atqui  ilii  ad  extrema  vitia  eve- 
cli  crant :  cum  enini  audis ,  Clamor  maliiio!  eorum  of- 
eendit  ad  me,  ne  mibialiud  inteiligas,  quam  immcAsam 
malitiam ;  attamen  poiuerunt  inura  triduum  ad  inte- 
gram  viriutem  scse  transferrc.  Ubi  enim  timor  Dei, 
non  opus  est  diebus  aut  ^patio  temporis;  ut  contra 
iibi  metus  noo  est,  niUil  commodi  ex  diebus  euascir 
Uir.  Ut  cnira  vas.i  xruginosa ,  si  aqua  solum  abiueria, 
etsi  muiuim  teraporis  insuuas,  nequaquam  omni  vitip 
cspiirgabis;  qui  auteni  ea  in  eonflatoriom  immittit, 
brevi  temporis  momeuto  splendidiora  illa  facit*  quaqi 
quae  BQva  sui^  :  iu  eiiam  BBima  pcccati  veneno  iuf&- 
4^  si  levi^r  et  ulcumque  seipaam  exterserit,  et  p<r 
siBgolmi  fKes  pMiicntiam  assumpserit,  nihil  ampiiuc 
aanciseeliiri  quodsi  vcluti  in  fornacem  Oei  timorem^ 
le  iivecerit^brevi  temporia  momenlo  quidquid  viiii  est 
abiiiel.  Ne  igitur  in  proximum  diem  procrastinemuff': 
^emm»  min  iimd  eefuens  dks  fHtnei  (Pfov.  27.  i); 
ecqoe  dicamus,  Pedeteaiiffl  nalam  eonsuetudinem 
evinceaiin  :  illud  enim  pedetentim  mimqoain  deerit. 
Qiiamobrem  istia  emissis  illud  dieamus  :  Nisi  hedie 
corfexerimiisiurandi  mercm,  numquam  foturum,  oiab 
to  aMstsoius,  etiamsi  milie  prenMnt  negotia,  etiani- 
si  morieadnm  si4,  supplioia  aubettnda  sini,  omnia  pci- 


'  Aj  iid  savil.  TOT,  in,  Mc  inierponUur  :  QtioH  si,  veluli  in 
(omacem,  it  De%  iunorem^  elc. 


rexerbil,  nos  saepc  admooiii  mo4 
emni  vlrlulc  profeccroni,  oesi 
Mlls  nobls  paramos  t  illi  minis  cwi 
nos  denuntiatioiic  gchcnue  omk 
8i  propheiaruro  participes  noa  iwfil,  «m  m  i^Br 
pctot  doctrina  el  omiIu  gratia  psifinmm.  Um  mm 
loqoor,  non  vos  de  vestrts,  scd  dc  alicMS  rnmmmm 
Incusans.  Ego  cnim,  scio»  qaOdel  anledisi,  le|M«g 
Jor^urando  polchre  tt  elllcacitcr  a  vobi»  fmiatfi^ 
Yerum  id  non  satis  est  ad  nostram  aalutc»*  01*1  ct 
alios  docendo  corrcxerimus  :  quandoquidcm  nc  ilte 
quidcm  supplicium  eVasit,  qut  talenlum  prolnlit»  et  te* 
tum  depositum  reddidit  {Hatth,  15  )  :  co  qood  atee- 
ptam  pecuniam  nullo  auciarlo  muUiplicarat  Quam» 
obrem  non  illnd  a  nobis  spcctandoin  *,  an  ipsl  ab  boe 
peccato  liberi  simiis ;  verum  anlequam  cl  alios  libcroi 
rcddamus,  nc  absislamus.  Quisqucdeccm  amlcos  ato 
correcios  Deo  adducal ,  sivc  sint  famnli ,  tlvo  dlscl- 
poll ;  quod  si  ncc  ditcipulos  ncc  ramulot  habet,  sal- 
lcm  amicos  habcs;  hos  emcnda.  Neque  mihl  dlcai, 
Crebram  lllam  jurandi  assldultatem  tbjccimus,  raro- 
quc  labimur ;  verum  ct  hanc  quoquc  ruritttcm  dcpd- 
las.  Sl  unum  aureom  pcrdldisses,  dic  mihl,  noniic  om- 
nes  obircs  qujcrendo  el  vesiigando ,  ot  Invcnires?  H 
quoque  in  jurameniis  facito.  Si  viderls  te  Inopinato 
ad  nnum  jusjiirandum  lapsum,  ingemitcc,  luge,  quasi 
qui  omnia  lua  hona  perdidcris.  llcrani  dlco ,  qood  tC 
antea  dixi :  Inchide  te  intra  tuas  aedcs,  medltationeni 
hanc  et  eicfciliom  instituascnm  uxore,  cum  iibcrit« 
cum  famillaribus :  slc  teciim  prius  loquerc,  Non  prlot 
aut  privaia,  autpubllcaattingam,  quam  animam  meate 
casiigavero.  Si  vos  ad  eum  modum  lllios  vcslrot  cni- 
dieritis,  Ipsique  rursus  suos,  atque  iu  0Sf|0C  id  con- 
summationem  et  advcnmm  Christi  disciplioa  itta  prO« 
pagetur,  illis  qui  primas  radlccs  flxerunl,  solidum 
prajmlum  adfeiet.  Si  proferrc  didiccrit  lillus  lunt, 
Credey  non  poterit  In  theatrum  ascenderc,  iol  caopO« 
nam  subirc ,  aiU  ale»  immonri.  Vcrbum  enim  lllod 
ejus  ori  pro  freno  incumbens,  invilum  quoquc  td  po- 
dorein  el  verccundiam  perpellct  :  quod  si  aliquando 
Ihi  conspiciatur ,  resiliet  indc  quamprimum  potcrll. 
Sed  alli  le  Irridcnl :  tu  vlcissim  illos  dcplort.  Mnlli  tl 
Noe  ludibrio  haboeninl,  cum  arcam  condcrei ;  eclO- 
rum  cum  venH  diiuvium,  Ipte  cot  vicissim  irritil : 
vel  polius  eos  npmquam  Irrisit  vlr  jiistus,  scd  lacrf- 
mis  et  gemitibus  proseqnutns  csl.  Cum  Igliorcosl^ 
dentes  videris,  cogita,  qnod  qul  nonc  cachmn«nltr 
dentes,  tunc  ploraium  et  stridorcm  glravissimum  Mit- 
Unebuiit,  ct  lamcntantcs  in  illo  die  ac  collisiono  stri- 
denies,  risus  rccordabuntur;  Iodc  d  loTitot  Istiut 
rccordaberis.  Qoaoiopere  irrisil  Uiarum  lllc  divct? 
sed  posiniodum  co  in  slnu  Ahrab»  conspeeto,  ipse 


tl  1  S.  JOANNfS  CHRYSOgTOMI 

-fieipsum  ioi«eribiliter  defleTit. 

0.  Honim  igiiur  omiiium  memor,  compelle  quam- 
primom  omoes  ad  bujus  prsccpU  adimpietiooem. 
^eque  mibi  dicas»  Paulalim  id  faciam»  aut  lo  crasU- 
oam  lueem  differas  :  cras  eoim  illud  oumquank  floem 
accipiec  Qaadragiola  dies  jam  pnelerierucl :  ai  Pa- 
aclia  quoque  Morum  pnelerierii,  oulli  jam  deiofle  tc- 
fliam  dabo,  uoo  admoolliooem,  sed  vim  imperii  et 
seYeritatem  ooo  cootemoendam  adhibebo.  Noo  eoim 
▼alida  est  baec  coosuetudiiiis  excusatio*  Cur  ooii  pne- 
teodit  fur  coosoetudioea,  et  a  suppiicio  libeiri/jr? 
cur  000  idem  facit  bomicida  et  aduUer  ?  iaiR  igtiur 
deouolio  ct  prolesior,  si  cooveoiam  siiigulos»  et  ex- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  Sli 

perimeotom  suoiam  (oam  baud  dobie  Mmam) ;  quod 
si  deprebeodam  aliquos  baec  Titia  ooo  correxisse  , 
poeoam  irrogabo»  edicam,  ut  foris  exiiasacra  mysie* 
ria  coosistaot,  idque  ooo  eo  aoimo  ut  foris  maoeani, 
sed  ot  postqoam  se  emeodaverioi,  iotus  recepU  cum 
pura  coiiscieotia  sacra  meosa  froaotur :  id  eoiio  est 
commuoionis  pariicipem  fieri.  Precor  auiem,  ut  per 
preces  lum  prxsidum,  tum  sanctorum  omnium  han: 
et  alia  vilia  omoia  emendaoles»  r^oum  caelorum  adi- 
piscaiDur,  gralia  et  beoignilale  Domini^  nostri  Jesu 
Cbristi,  cum  quo  Patri  cum  sancio  Spiritu  gloria , 
booor  et  adoraiio,  ounc  et  semper,  ct  in  sxcula  sx- 
culorum.  Aineii. 


m  BPISGOPI    FLAYIAIVI  RBDITOX,   BT  IN  IMPBRATORIS   GUM  CIYITATB   REGONGILIATIONEX,   BT  AO 
PRfyARIGATOS  IN  STATUARUM  SUBTBRSIONBM   >.       . 


aOMILIA  XXU 

I.  A  Terbo  a  quo  semper  periculorum  tempore 
apud  carilatem  Teslram  exordiri  consueveram,  ab 
eodem,  inquam,  et  bodie  apud  tos  sermooem  ioci- 
piam»  et  dicam  Tobiscum  :  Beoedictus  Deus,  qui 
haoc  nos  vobiscom  sacram  solemoiiatem  cum  gaudio 
et  IsetiUa  multa  bodie  celobrare  digoalus  est,  et  qui 
caput  corpori  reddidit,  et  pasiorem  ovibus,  praece- 
ptorem  discipulis,  militibusdueem,  sacerdoUbus  poo- 
Uflcem.  Beoedictus  Deos  qui  ex  superabundanU  plus 
lacit,  quam  pelimus  aut  cogilamus  (Ephet.  5.  20). 
Nobis  enim  sufllcere  Tidebaiur  ab  inslantibus  malis 
inierim  liberari,  et  pro  hoc  omnem  cmiiiebamus 
supplicatiooem  '  ;  clemenUsslmus  auiem  Deus  et 
doois  peiitiooes  oostras  semper  mulio  excessu  su- 
peraos,  etiam  pairem  oobis  omni  spe  celerius  red- 
didit.  Quls  eoim  exspectasset  tam  paucis  diebiis  ct 
profecturum,  et  Imperatorem  alloquuturum  ei  solu- 
lurum  adversa,  etrursum  adnos  tam  brevi  reversu- 
rum  esse,  ut  sacrum  Pascba  possot  prabvenire  et  no- 
hiscum  celebrare  ?  Sed  en,  inexspeetatum  boc  facium 
esi,  el  patrem  recepimus.  et  majore  fruimur  volu- 
.ptate,  ipsum  nunc  prseler  spem  suscipiendo.  Pro  his, 
inquam,  omoibus  clemenlissimo  Deo  graUas  agamus, 
elipsius  potenUam  admiremur,  et  beoigoilatem  et 
sapienUam  et  curam,  quam  pro  civitate  gessil.  Dia- 
]m)Ius  nempe  omnem  ipsam  per  facinora  pairaia 
obruere  icntaTit,  Deus  vero  civilatem  et  sacerdolem 
ct  linperaiorem  per  banc  ornavit  calamilatem,  el  om- 
nes  reddidit  clariores.  Civitas  nempe  splcndorem 
assequula  est,  quia  periculo  tali  circumvenia,  pnc- 
termissis  omnibus  Tiris  potenlibus,  omuibus  diviUis 
abundaoUbus,  omnibus  magnam  apud  Imperaiorem 
poientiam  babentibus,  ad  Ecclesiam  et  Dei  sacerdo- 
lem  confiigtt,  eicum  multa  flde  cxlesti  se  spei  com- 
misit.  MuUis  nanique  post  communis  patris  peregri- 
nalionem  in  carcere  babiiantes  terrenUbus  ct  dicenU- 


*  Savil.  et  quidam  alii  sic  tilulum  babeot :  /n  reconcHiO' 
Honem  imperaloris  cum  dviUUe,  et  in  TifroevaricatOB  staltuh 
rtim  subvertione,  et  in  reditwn  BfnsccpL 

*  Savil.  et  quidani  alii :  instantia  effugisse  pericula,  pro 
tpnlms  omnem  emit^efHmus,  etc. 


bus,  Non  lenitur  Imperator,  sed  magis  irritatiir«  et  de 
totiiis  civitaiis  subTcrslone  cogilat,  et  aiia  mulia  his 
plura  divulgantibus,  vincU  nihilo  tunc  ex  hac  fama 
timidiores  redditi  sunt;  sed  nobis  dicentibus,  llaec 
falsa  ct  diaboli  fraudis  opera  sunt,  anhoos  Tcstros 
consternare  volentis,  Nihil  ^emus,  aiebant,  verbo- 
rum  consolaUone  :  scimus  enini  ad  qoem  ab  inltio 
conrugimus,  ei  quali  spei  adhaesimus  :  sacr»  salutem 
nostram  ancorse  afllxinius,  nec  homioi  credidlmos 
haoc,  sed  omnipoienU  Deo.  Propterea  booum  quoque 
flnem  fulurum  omnino  confldimus  :  non  est  enim, 
non  est  banc  spem  umquam  confundi  posse  creden« 
dum.  Hoc  qiiot  coronas,  quot  laudes  civitaU  nostr:!^ 
comparabit?  quaniam  Dei  lucrabiiur  bencToIentiam  , 
etiam  in  reliqiils  negotiis  ?  Non  est  enim,  noo  est  cu- 
Juslibet  animae  in  lenlationum  incursu  vigilare,  et  ad 
Deum  respicere,  et  omnia  deridendo  bumana,  ad 
illud  auxilium  anhelasse. 

Flavianiad  Imperatorem  profectus.  —  fgitur  civiias 
quidem  ila  splendorem  assequuta  est;  sacerdos  rur- 
sum  non  minus  quam  civitas :  animam  enim  suam : 
pro  omnibus  exposuii,  et  mullis  impedieoitbos , 
byeme,  aUate,  fesUvitale ,  nec  minus  sorore  ad  ex-  ^ 
tremos  dedticta  spiritus,  omnibus  superior  emicuit 
impedimentis,  nec  intra  seipsum  dixit :  Quid  boc  est? 
sola  nobis  derelicla  soror,  et  meciim  Clirisii  jugum 
trabens,  et  tempore  tanto  inecum  coininornia,  nunc 
in  exlrcmifs  est ;  nos  vero  ipsam  deserentes  abibimus, 
oec  exspirantem  videbimus,  et  iiltimas  Toces  euitt* 
tenlem  ?  Et  ipsa  quidem  quoiidie  orahat,  ut  sibi  ocu« 
los  clauderemus ,  et  os  conjiingeremus  et  conipone- 
remus ,  ac  reliqiia  ad  sepuUuram  consueia  curare- 
mus  ;  nunc  vero  tamquam  desert»,  el  lutore  carens, 
nibil  horam  assequetur  a  germano ,  a  qiio  assequi 
maxime  peroptabat ,  sed  aoimam  emittens,  non  vide* 
btt  omnium  sibi  desideratissimum  ?  et  boc  qoomodo 
non  crii  sanpius  repetita  morie  graTius?  Quinimo  si 
longe  abfuissei,  nonne  oporlebat  currere,  et  omnia 
facere  et  paU,  ot  banc  ipsi  graUain  prscberem? 
ouoc  vero  prope  com  siin,  deseramne ,  et  dimitiens 
abibo?  et  quomodo  sequentes  perferel  dies?  llle  vcro 
non  tanlum  niliil  honim  dixit,  sed  neqiie  cogiiaTit; 


213  AD  POFOLUM  ANTliXIHENUM 

venun  Ofluii  consjngaliiiuii  Dei  timorem  praererens» 
bene  se  Doese  monslnifit»  quod  sicut  gubernatorem 
tempestalet»  et  doeem  pericola,  sic  et  sacerdotem 
tefliatio  conprobel,  Omnes,  inqnit,  ad  nos  tespi- 
dtmt  ec  Jndaei  et  Graeci  :  ne  igitur  Ipsorum  de  nobis 
eispeeuitiones  fitisiremas,  nec  Untum  parvi  penda- 
nms  nnarngimii ,  sed  nostra  Deo  roaodantes  omnfa, 
ipsan  animam  tradamus.  Et  considera  poniificis 
nafnaDimilalero,  el  Dei  benigiiitatem  ;  omnibus  liis 
qas  deapezil  potiios  esi ,  ut  et  alacriiails  pnemiom 
caperet,  et  poliendo  prxier  eiapecuiionem  majorem 
asseqQereiur  Toluptatem.  Elegit  solemniutem  in 
aliena  terra ,  et  protal  a  sois  propter  ciTitntis  salu- 
lem  tMmre ;  Deus  aulem  anie  Pascba  ipsum  nobis 
reddidil,  nt  eommanem  nobiscum  soleinnilat^  age- 
ret ,  01  el  propoaili  mercedem  baberei ;  et  majori 
lciilia  finierelor.  Non  limuit  anni  lempos ,  et  per 
toumi  peregrinaiionis  tempas  «stas  fuit :  non  curaTil 
«uiem,  el  umqoam  juTenia  et  iigens,  sic  toum 
hanc  Tiaro  fadle  pcrcurrit :  sororis  mortem  non  cogi- 
laTit,  nec  camis  affeciione  Tictus  esl  t  et  regressos 
TiTenlem  ipsam  deprehendit,  et  omnia  qaa^  despexlt, 
asseqaotus  esi. 

2.  El  pontifex  qaidem  iia  splendorem  et  celebri- 
ttlem  caro  apod  Deum,  tum  apnd  liomines  conse- 
qnnliis  est ;  Imperatorem  Tcro  negotium  boc  oroni 
diademate  aplendidlos  ornavit.  Prlmum  quidem,  quod 
tnra  palam  factum  est,  eum  quse  nulll  alteri  conce- 
deret »  haee  sacerdotibns  condonatunim  esse :  deinde, 
com  mulu  cderiute  gratiam  dedisse,  ei  irasd  de- 
iiisse.  Sed  ut  manifesllus  et  Imperatoris  magnanimi- 
iniem,  el  sacerdotis  sapientiam ,  el  anU  haec  uiraque 
Det  discalis  benignitatem,  date  mibi  ut  pauca  ei  con« 
dooe  Olic  babiu  Tobis  eiponam. 

FUffriam  imodesiia.  —  Dicam  antem  quae  a  quodam 
eoram,  qui  intus  adsiiterunt ,  didici  :  pater  nempe 
Dihii,  neque  parTum  neque  iiiagnum,  nobis  dixit,  sed 
Pauli  semper  magnanimiutem  imiUns,  propria  celat 
meriu»  el  andiqae  interroganlibus  quid  Imperaiori 
dixerit,  et  qoomodo  persuaserit,  et  quoinodo  ipsius 
omnem  exduserit  iram,  boK;  terba  referebat :  Nihil 
oos  ad  rem  conlulimus,  sed  ipse  Imperator,  lenienie 
Deo  cor  ipsius,  et  anle  verba  nostra  omnem  remisit 
iram  solTiiqae  furorem  :  el  de  gestis  disserens,  tam- 
qoam  alio  conlumelia  affecto,  iU  cuncta  quae  accide- 
nml  sine  ira  commemorabat.  Sed  quae  celavit  hic  ex 
bumtliiaie,  haec  Deus  in  medium  protulit.  Qux  Tcro 
buiiibsec?  Paulo  superius  serinonem  repetens  vobis 
rcreraro.  Postquam  enim  ei  urbe  egressus  est,  omnes 
iiiiaiiia  relinqaeDstristitia,muUograviora  patiebatur, 
qiiam  qai  in  ipsis  erant  molesiiis.  Primum  nempe  in 
Via  media  coiiveniens  eos,  qai  ad  gestornm  eiamen 
ab  Imperalore  missi  erant,  et  ab  illis  doctus,  qiiorsum 
essent  missi,  et  mala  civiutem  invasun,  lumiiltus, 
torbationes,  fngam,  timorem,  aniietalem,  pericula 
eogiuns,  lacrymanim  rontes  emitlebat,  com  viscera 
ipai  dissecarentur  :  patribus  enim  mos  est  mulio  ma- 
gis  dolere,  cam  fliliis  auis  malebabentibus  nec  adesse 
poiaint :  qaod  et  piissimas  hic  pasaoa  est,  non  mala 


HOMKL.  XXI. 


114 


tantam  nos  invasura  deplorans,  sed  cC  qood  nobis 
b«c  patieniibiis  procnl  abesset ;  verom  et  hoe  pro 
nostra  salute  racium  esi.  (Jl  haec  enim  ab  illia  didi- 
cit,  calidiores  laerymanim  rontes  emittebai,  el  eum 
majori  supplicatione  ad  Deuin  conrugiebal,  ei  noctea 
insomnes  docebat  supplicans,  ut  baec  patienti  succor- 
reret  civiuti,  et  ut  Imperatoris  meniem  redderet  mi- 
liorem.  Ut  Tcro  magnam  ciTiutem  illam  ascendlt  el 
regias  ingressus  esiaulas,  prociil  Imperatore  eonsiitit 
muiiis,  lacrymans,  deorsum  inclinatus,  latiUns,  Um- 
qunm  ipse  esset  qui  omnia  illa  patrassel.  Hoc  autem 
raciebat,  foabitu,  aspectu,  luciibus  prius  niovere  to- 
lens  ipsum  ad  misericordiam,  et  tum  defensionem 
pro  nobis  incipere.  Sola  namque  peccantibus  relin* 
quilur  venia,  tacere  et  nihil  pro  gestis  loqui.  Yolebat 
enim  affectum  hunc  qnidem  ejicere,  illum  vero  in- 
troducere  :  ejiccre  quippe  iram,  trisliliam  aulem  in- 
troducere,  ut  ila  viam  pranpararet  derensionis  verbis  : 
quod  qiiidem  et  racium  est.'Et  slcut  Moses  in  mon- 
tem  ascendens,  populo  lapso,  muiiis  ipse  constitit, 
donec  ipsum  Deus  provocavil  dtcens :  DimtU  m#,  ef 
delebo  popuium  hune{Exod.  32.  10)  :  iu  et  hic  reclt. 

Theodosii  ad  Fiamanum  verba.  —  Ipsum  iUque 
Imperator  conspicatus  lugentem  el  deorsum  inclina- 
tum,  accessil  ipse,  et  quod  patiebatur  propler  sacer- 
dotis  facrymas,  hoc  verbis  ad  ipsum  direclis  ostendil. 
Non  enim  iudignantis  nec  irascentis,  sed  moerentis  et 
dolore  magis  delenti  :  el  qiiod  hoc  sil  Terum,  ipsa 
audienies  verba  scielis.  Non  enim  diiit :  Qoid  tnn- 
dem  hoc  est  ?  pro  hominibus  scclestis  el  sceleratis- 
simis,  et  quos  nec  oporluit  vivere,  veuis  legationem 
obiens,  lymnnis,  novatoribus,  omni  sopplicio  dignis? 
Sed  hoecomnia  dimitiens  verba.  derensionem  com- 
postiit  reverentia  plenam  et  gravitate,  et  a  se  collata 
commemorabat  beneficia,  quibus  per  omne  regni 
tempus  civllatem  noslram  prosequutus  est,  et  ad  siii- 
gula  haec  repeiebat :  Hxcciiie  nie  pro  lllis  pati  opor- 
luit  ?  quarum  a  me  injuriarum  has  pcenas  eiegerunt? 
quid  parvum,  quidve  magnum  accusanduin  babeutes, 
non  mc  solum,  veruin  et  derunctos  contumeliis  affe- 
cerunt  ?  annon  satis  erat  in  vivis  rurorem  satiare  T 
sed  nisi  sepuitos  quoque  conlumeliose  traciarent, 
nil  magtiiim  racere  putarunt.  Iniqui  ruerimus  nos, 
ul  ipsi  putant :  igilur  mortuis  parcere,  qui  nuUam 
iiituleruiit  injuriam,  oportebat :  noii  enim  et  illis  hsec 
impotare  valebanl.  Nonne  semper  hanc  omiiibus 
pracposui  civitalcm,  ei  patria  desiderabiliorem  esse 
paUbam  :  et  vbtum  mihi  conlinuum  erat  urbem  illam 
spectare,  et  hoc  apud  omnes  racieliam  juramenium  ? 

3-  Fiaviani  ad  imperhlorem  orath  pro  Antiochenig, 
—  Hic  amare  ingeiuens  poniirei,  el  ferventiores  emit- 
tens  lacrymas,  non  ainplius  tacuii :  videbat  cnim 
Impcratoris  derensioncm  culpam  majorein  nostram 
facere ;  sed  graviter  et  amare  de  prorundo  gemens, 
Confilcmur,  inquit,  Imperatur,  nec  negare  possuniiis 
ainorein  istum  quem  erga  pairiam  nostram  dcmon- 
strasti,  et  idoo  maiime  lugemus,  quoniam  sic  ainai;R 
daemones  inviderunt,  et  erga  beneractoriun  ingiati  sii- 
mus  \isi,  ac  summopere  nos  amantem  exacerbavi- 


tu 


S.  ^OANNIS  CiiAYSQSVOMl  ABCHICF.  GONSTANTINOP. 


916 


Dius.  S^i^  ikm,  Mve  incendaa,  ftive  occidas,  sive 
quudcmoque  nliiid  facias  noiidiiiB  digoam  de  nobi» 
pcamim  •xegeris :  Dam  nos  ipsos  pra^venientea  iuuu- 
rocria  laorlibus  miseriii&  affecimua.  Quid  enini  ania^ 
riusesse  pos&ii,  quani  cuiu  beiiefaciorem  elsic  diii- 
genleoi  injusie  exacerbanies  appareawus»  et  omnU 
hocniuudus  discai,  el  nos  m  admcMlum  ingraios  cou- 
d^mael?  Si  barbari  ci\Malem  noslram  inciirsanles » 
t»(0iua  diruisdcni,  el  iiicendisseaL  domos,  el  abducus 
capiivisabiisseni,  uiiniis  erai  malum.  Quure  (aiidem 
ila?  Qiioiiiaju  ie  vivciUe  ei  laiUau»  io  nos  benevolen- 
liaui  cxbibeiiie «  spes  eral  iUa  ciincia  gruvia  solulum 
iri ,  ei  iios  iieruui  ad  priorem  fonnam  rediiuros »  et 
ciariorein  recepiuros  iiberiaieiu ;  nuiic  aulem ,  ablaia 
bcjievolenlia  lua,  ei  auioris  vinculo  violalo,  quod 
omiii  iniiro  iiobis  eral  Uitius,  ad  (luem  ]am  coufugie- 
miis?qiio  poterimus  alio  respicere,  lam  dulci  dumino 
et  facili  exacerbato  paire?  Itaque  videiuur  quidem  in- 
tolerabiiia  fecisse,  sed  passi  suiU  omuiuni  giavissiiiia^ 
ad  nullum  liomiiiein  audeutes  respicerc,  nec  ipsuni 
speclare  solein  liberis  valenlesoculis,  pudore  uiidi-* 
que  palpebras  coulraliente  et  occuliari  cogenle  :  ii* 
beriaie  ipsisablaU,  caplivis  omiiibus  iiunc  niiseiiiis 
alTccli  siint,  et  exlreinain  sustiiienl  ignomitiiaiii  :  e( 
nialurum  inagniludiuein  cogilanies,  el  in  quaiilum 
contuiiieliae  resilierunl,  nec  respirare  possunt,  cum 
omnes  lerram  liabilanles  in  sui  vebeinenlioreni  accu? 
saiionein  ob  euin  qui  injuria  afifecius  est  aiiraxerinL 
Sed  si  veiis,  Imperator,  est  vulneri  niedicina  et  tan- 
tis  maiis  remedium.  Saepius  el  apud  privatos  bomi- 
nes  hoc  factuin  est ;  niagnu;  et  inlolerabiles  offensio- 
nes  magiix  coritaiis  materia  factx  sunl :  sic   et  in 
hatura  iiostra  evenit.  Cum  enim  hoiUinein  Deus  fecit^ 
et  in  paradisuni  induxit ,  et  inulto  dignum  fecit  ho- 
nore,   lanlain  diabohis  pi^osperitaiein  non  ferens, 
iiividil :  et  ilium  a  data  exjjurit  dignitalc.  Sed  Deus 
iion  iaiituih  ipsum  non  reliquit ,  veruin  et  pro  para- 
diso  cu'lum  aperuit,  lioc  ipso  siinul  propriam  demon- 
strans  benigniialem,  et  diaboluni  niagis  puuiens,  IIoc 
el  lu  facias  i  nunc  omnia  inoverunt  da^inones ,  Ut 
omiiium  tibi  gralissiinain  civiiatem  a  benevolenlia 
tiia  separarent;  lioe  vero   lu  luiiic  scieiis,  poenam 
quamvis  exigas,  priori  aiiiiciliu  lic  nos  exirudas.  Sed 
et  si  pr%ter  opinionein  aliquid  nuiic  diccre  His  est, 
eiiain  nunc  inler  dilcctaruni  primas  ipsain  scribe ,  si 
inodo  dxmonas  ha:c  operalos  vis  ulcisci.  Si  nenipe 
destruas  etsubruas  et  deleas,  qux  prius  iUi  volucrunt, 
haec  efHcies;  si  vero  iram  dimiltes  et  1.&  rursus  ipsain 
aniare,  sicut  priusaniqbas,  conniearis,  lelhalem  ipsis 
plagani  inluleris,  et  uttimam  ab  ipsis  uUionem  cx« 
egeris,  dcmonstrans  non  tanlum  nihil  ampUiis  Ipsos 
per  insidias  pcrfecisse ,  veruih  et  cuncia  ipsls  contra- 
tia,  qu:l^m  \olebant,  accidisse.  ^quiim  autem  fuerit, 
ui  hdec  facias  et  civiiatis  niiserearis,  cui  propter  ami- 
citiani  tikam  damiones  invlderuni;  nist  enim  ipsnm 
lain  vehementef  amasses ,  nec  ipsani  itli  tanta  Inse- 
ciati  fuissenl  invidia.  Ilaque  etsl  miraiidum  est  quod 
dicilur,  cst  taincn  venim  ,  q^iod  propier  tfe  et  aniici- 
tiam  »uam  ha:c  passa  sii.  Quol  hnceudiis,  quaiiia  sub- 


versionA  sunt  baec  verbQ  acerbiora ,  qua»  reispoD4eo« 
dicebas?  Nunc  le  contumelia  alTeettw  diC46,.eL  pei-tu-* 
lisse  quae  nuJliis  umquain  superiorum  Imperatorum  ; 
sed  si  velis  ^  o  bumaBisaime  et  aapieniissime  ei  «auU^ 
pietate  plene ,  diademaie  isio  elariorein  el  ni.'4^i^m 
tibi  coronam  ha^e  afTerel  eoiUumeUa.   Utie  Hwpfit 
diadema  esi  et  tuae  virlulis  insigne ,  el  eias  qqi  ^edit 
liberaUtalis  iiidiciuro ;  sed  corona  es  hac  hu«Miiiitatft 
contexta  luum  soLius  erit  et  philoso|>hi:u  luas  interi'* 
tujn :  nec  te  tantum  eoHies  adiuirubuniur   prQpteR 
istos  lapides  preliosos ,  quaBiiuu  propter  vicioriajiit 
de  indignaiione  superata  repQrlatam  ]aiid«Uu^iU<,  De^ 
jecerunt  statuas  luas?  sed  illis  ciariores  resiiiuerQ 
tibi  licet.  Si  enim  injurue  auctorlbus  crimiua  reuut- 
tas ,,  ei  nullam  ipsis  inferas  pceuain  %  nou  ai^rean)  ih 
foro  tibi  sutuam  erigent »  nec  auream ,  ne^;  Uipiilii 
coagmentatim  :  sed  omni  materia  pretiosiori  iiidu- 
tam  f  humaniiaie  scilicet  el  misericordia.  Talem  iv^ 
mente  quisque  sua  te  erigent,  et  lot  habebis  staluas,, 
quot  orbem  habiiani  hoiiiines  et  babitabuat.  Moa 
euuQ  nos  taniym »  verum  et  posl  nos  futuri ,  ei  post 
ilios  omnes  ha>c  audient ,  et  taqiquam  ipsi  hene  fue* 
rint  liabiti ,  sic  te  admirabuntur  et  amabunt.  Et  qupA 
hiec  non  asseiuaus  dicain ,  sed  sic  fulturum  sit  omui- 
no,  aiitiquum  tibi  referaui  sermonem  queindanai » m 
discas  nou  lautuin  exerciius,  arma,  pccuiiiasii  subdi- 
t(^rum  inuiiiludinem  et  alia  iiujusinodi  spleiididos  fa-v 
cere  reges  consuevisse,  quanlum  animi  philosophiam 
et  mansuetudinem. 

Fulchrum  Constantm  dictum.  —  Fertur  beiUus  Con ' 
stantiiius,  cfligie  sua  aliquanclb  lapidaia,  mullis  ipsuiu 
iiisligantibiis  ad  suppticiuin  dc  aucloribus  conlumelias 
sumenduin ,  et  dicenlibus  eos  oinnem  ipsius  facieoi 
saxis  vuliierasse ,  manu  facieni  palpaiis  el  leiiiter  ri- 
dens  dixisse  :  Ego  vero  iiusquain  vulnus  in  fronie 
factum  vidco,  sed  sannm  quidem  caput,  sana  vero  et 
facies  tola.  Illi  vero  reveriti  et  confusi  ab  hoc  iniquo 
destitere  conslih  :  ct  hoc  verbuin  liaclenus  cannii^ 
oinnes  :  nec  lanluin  tempori^  labefecil,  aul  hujus 
philosophix  niemoriam  exslinxit.  Quot  non  sU  hoc 
trop?cis  splendidius?  Multas  magnasque*  urbes  itte 
condidii  et  multos  barbaros  superavit ,  sed  memini- 
hfius  illorum  iiihil ;  hoc  autcm  verbuin  usque  iii  prae-^ 
sehlem  dieui  canilur,  el  pbsleri  no.^tri  et  postert 
illorum  omnes  idipsum  audient.  Ncc  solum  est  admi- 
randum,  qiiod  audicnt,  verumetiam  quod  laudlbus  et 
faustis  verbis  prosequenlur,  diccntesque  laiidabunl, 
et  audienies  graic  suscipient :  nec  ullus  est  qui  hxc 
audiens,  sitere  possit ,  quin  parilcr  exclamet  et  talia 
dicentem  laudet ,  ei  iniiumera  ipsi  vel  defuncto  bona 
prccetur.  Quod  si  propler  niud  verbum  apud  hoinines 
tanta  potiius  est  glbria ,  quoi  apud  baiignum  Deum 
coronas  assequetur  t 

Theodosn  humamtai.  —  Quid  auiem  opiis  cslCon- 
slantinum  et  aliena  exeriipla  coUimemorare  ,  cHm  16 
de  proprils  nieritis  tuis  opus  sit  exhortari  ?  Hecordarft 
priorum  ,  quaiido  solemnitate  hac  superveniente  per 

*  saviL  :  Et  Ulos  mtlam  dare  p(pnam  sinas. 
«  \  ocein,  Hnarfnas,  e  Savilio  a(IJeciinus. 


M7 


AD  POPULUM   ANTIOGHENUII.  UOMIL.  XX1« 


m 


lotom  €fbm  lemrum  eplsiolam  mlslsli  jubeniem 
camre  MenM  diMinl,  ipsis  i)mosei  erimiHa  :  aique 
iiiis  iMimiiliaileni  luam  dei&onstrare  non  sufllclenli- 
)Mis»  per  HtleHis  dicelNis :  Utinam  mlhl  liceret  et  de- 
runeiot  revoetre  et  resmetiare .  et  ad  priorem  ▼itam 
redueere  1  Horuiii  mnie  reffltniscere  verborum :  eece 
lempus  dtfaDCtonun  levoeeiidorttm  el  resvscitando* 
nia  et  ad  Tiiam  reducenditrom  pristiriam.   Et  hi 
Dia^tte  jani  inoriii  eunt,  et  prlttsquam  Judiclum  pro- 
fentnr,  td  ipeas  t:unari  fbres  Jam  nunc  civttns  collo- 
caia  eat.  Ipsam  igitnr  inde  resuscita  sine  pecunlis , 
siae  impendii^t  sine  lempore  et  ullo  laborc.  Tibl 
aanM|ve  saits  esi  untam  loifui,  et  revocare  eivitatcnl 
ia  teiiebris  jaeeiUem^  Nunc  ipsam  Jul)e  ab  humnni- 
tate  t«a  poathac  appGllflH  :  nec  enim  taiitam  habehit 
fraiiam  illi «.  qut  ab  initio  se  cnndidlt »  qn»nlam  «^eiw 
tenti»  ItHtt :  nee  immeiilo.  llle  enim  principio  ipsi 
dsio  recesstt;  lu  vero  auctain  ei  magiiam  eflbctam, 
et  poat  inultam  hane  tranquilliiatem  desiriicium  rc- 
fiiiseiUbis.  Noo  Inissei  adco  mirandum  si  hoslibus 
ipsatneaiiieiitibtta,  etbarliaris  popolantibtts»  a  periculo 
Kberasses,  quam  en  admirabiie  nunc  pcpcrcihse; 
nind  eaim  ssppe  muhl  feeere  reges ,  hoc  atitem  tu 
saltts  ttperaberis  el  primus  pneter  omnem  exspecta- 
liooem.  El  illad  qoldem  mluimc  tnirandiim-,  nec  pne- 
ter  opiiiionem  ,  aed  est  qnotidianitm  opns ,  subdiiia 
praeesac;  qood^autem  toUt  Ulia  passus  iram  deponas, 
hoc  oronem  mliiram  eicedit  humanam.  Gogiia  nunc 
non  de  civiute  unium  llla  tibi  consultandum  esse, 
vi*mm  ei  ile  gtoria  tva ,  imo  vero  de  Clmsilanlsmo 
tnto.  Nmie  et  Jad»i  el  Graeci,  ei  tottts  terrarum  orbis 
ei  barbari  (otenim  el  illi  hsec  audiomnt)  ad  te  respl- 
ciunt,  exs|iectantes  ut  videant,  »|ualem  de  gestis  sen- 
«etiliain  foras:  oempe  si  liumanam  protuleris  et  mitem, 
onuies  deerelum  laudabunt,  el  Deuiu  gloriacabunt, 
et  inler  se  diceni :  pApee ,  quanta  Christianismi  |)o- 
tcnlia?  hominein  super  teiTam  liabenlem  aeqiialein 
neininem,  omnia  deiendi  et  perdendi  dominuni,  cohi- 
buit  ei  refrenavil,  et  docait  philosopbiam ,  quaui  nec 
bomo  iirivatua  eihiberet.  Yere  magnus  ChristiHnonim 
Deos,  qoi  ex  homiiiibus  ang eios  faeit ,  et  omni  iiece»- 
siute  Datimli  superiores  constiiuit.  Ne  naimiue  so- 
perflaum  timorem  illum  limeas,  nee  telerea  qoosdam 
dicenles,  reliquas  civitates  pejorcs  fbturaa  esse,  et  hac 
noii  pnniu ,  iinperiuni  luiim  roagis  eoiitempluras.  Si 
eniin  ad  idiionem  infirmus  fuisses,  et  ha^  operati  te 
vi  superasscnl ,  et  par  essot  poteniia,  eongnienier 
ha)c  sospicari  eportebat :  si  vero  pavefacti  pr«^que 
thnore  praejnoriui  sunt ,  et  ad  tuos  per  me  cucurrere 
pedest  nee  aliud  quotidie  exspectant  quam  baralliruro, 
et  aopplieationea  faciunl  communes*  in  eoilnm  respi- 
cienles,  et  Deuili  venire  supplicant,  el  simul  nobis- 
com  li9gaiionem  obira,  et  sicul  iii  extremis  coiistiluli, 
de  rebuft  suis  siiiguli  consuiunt :  quomodo  uoii  super- 
fliius  hle  limor?  Si  Jugulaii  fuissent  jussi,  tanu  passi 
noa  foissenl ,  qnanta  patiuntur  nunc ,  tot  dtebuv  <i 
tiworo  et  tremore  viventes,  el  8upeiwe»iie«io  vospoi*», 

*  savil.  el  Morel.,  sub  ocuHs  jacenim. 

>  saMI.  etduo  o$s. :  snppina^wini  fHmm  fMmniu^ 


auroram  videre  non  eispectantes  :  et  die  orto  ad 
vesperam  perveaire  non  sperant.  Multi  et  in  feras 
inciderunt,  duin  secuntur  deserta,  in  iiivia  translati, 
nec  viri  taniuin  ,  vcrum  et  pueruU  parvi ,  et  mulieres 
liberx*  et  decorx  per  miiltas  noctes  et  dies  in  spe- 
luncis  et  convallibiis  et  deserti  foraminibus  tatenles« 
Et  novus  captivitatis  modus  civiiaiem  desinet :  adifi-' 
ciis  elinuris  8tanliL)iis,  incensis  civitaiibus  graviora 
patiuntur;  nullo  incumbcnte  barbaro,  nec  b<>8te  ap- 
parentc,  c;iplis  niiserius  afTecti  sunl ,  et  vel  folium  si 
moveatur,  omnes  ipsos  per  singulos  terret  dies.  H«c 
bmnes  sciunt  :et  si  8ubvcrsaro  ipsaro  vtdissent,  nou 
slc  esscnt  cf 'aigali ,  ut  nunc  cum  has  ij>sins  audiere 
miserias.  Ne  igilur  boc  cogites ,  pejores  fuliiras  esse 
civitates  reliquas.  Non  enini  si  civiiales  alias  evcr- 
tisses ,  sic  eas  casiigasses ,  ut  nunc  per  inccrum  fa- 
lurorum  exspeciaiiouem  oinni  8upplici<»  vebcmeniius 
ipso>  punis.  Ne  igilur  ipsis  uiterius  calaoiiuies  pro- 
diicas ,  sed  jam  re^pirare  concedas.  Sul)ditos  ncmpe 
casiigarc  et  gesiorum  exigere  poenas,  tacile  penitus 
et  proniplum ;  iis  vero  qui  conlumelias  inlulerunt, 
parccre,  tl  iis  qui  venia  indigiia  palravenml,  vcniam 
darc,  unius  ct  vix  alterius  est,  et  Kaxime  cura  Impe- 
raior  sit  conlumeliam  passiis.  Et  civilatcni  quidem 
melu  subdere  facile;  omnes  nuteni  sui  amautes  coa- 
stitiieret  iisque  persuadere  ul  in  regnum  tuum  ee 
beucvole  habeant ,  et  non  untum  communes ,  verum 
et  privaUs  pro  tuo  prcces  impcrio  fundant,  difTtcile : 
licct  infinius  qiiis  expendat  pecuuias ,  ei  innmnerQS 
exercilus  roovcat ,  et  quidquid  operelur ,  iion  lacile 
tot  bominuro  aflectum  ad  aeipsum  attralicre  poterit , 
quod  nunc  tibi  facile  erit  el  nullius  ncgoiii.  Nam  et 
beneficiis  affecii,  et  qut  audierint  pariler  cuin  iia, 
qui  beneficia  acceperini,  erga  te  benevole  afBcieutur. 
Quot  pecuniis  emisses-,  quoi  erois^ses  laboribus^  brevi 
lempnris  roomento  totuni  orbem  acquirere,  cl  otnni- 
bits  qui  nuuc  suiit  fulurisque  pcrsuadere,   ut  quanta 
filiis  suis  opUnt,  unU  etcapiti  luo  optarent.  Si  autem 
ab  horoinibus  liaec,  cogiia  quanlam  a  Deo  capies  mer- 
cedem,  non  lanlum  eoriiin ,  qu»  nunc  tiuut,  vcrum 
et  qux  posl  iixc  ab  aliis  perageniur.  Si  umqoam 
eniin  rouiingat  fieri  ule  quid,  quale  uunc  faclumesl, 
quod  Deusaverut,  el  injuriaro  passorum  aiiqui  in 
eontumeliam  operatos  insorgere  vclint,  beidgniua  el 
phiiosophia  toa  pro  onini  ipsis  crit  discipiiua  et  ad- 
mooitioue  :  rubore  pudoreque  afficientur ,  taie  disci- 
plinx  eiemplum  halientes,  iuferiores  apparere.  liaque 
^omuium  poaterorum  eris  prapcepiop,  et  paloiam  ipsis 
pra^ripies,  iicet  ad  ipaum  piiilosopbigD  vertioem  por- 
veniaat.  Noo  cniro  par  est,  quampiam  tantam  ineipefe 
benigaitatem  primum,  el  »d  alios  respicientem  ewom 
acia  imiUri.  Quocirca  quicumque  poat  te  iiumaoiu- 
tem  et  mansuetudinem  quantamcumqne  exbibnerint, 
tu  cttm  illis  mercedemaccipies;  qni  emni  radiceni 
prsebuit,  hic  olique  et  fructuum  aucior  est,  Pri»pierea 
nune  quidem  nemo  lecuin  huHinoitatis  meitedeiii 
paniri  potest :  toum  eiiim  solius  roeritum  e^t :  tu  vero 
cum  oomibui  poateria,  si  qui  Ules  umquam  appa- 
reani  >  ex  nequo  meritum  dividoc^  polerlft ,  ^^  UPttift 


tl9  S.  JOANNiS  CHKYSOSTOMl 

reportare  partem,  quantam  in  disclpulis  praeceptores: 
ei  81  iiemo  talis  fucrit ,  rursum  tibi  commendationes 
et  laudes  per  singulas  proveniunt  generationes.  Gon- 
sidera  namque  quale  sit  posteros  omnes  audire,  quod 
tam  magna  civitate  poenx  et  ultioni  obnoxia ,  pave- 
factis  onmibus ,  et  horrcfactis  ducibus ,  pra^fectis  et 
judicibus ,  ac  ne  vocem  quidem  pro  niiseris  illis 
emittere  audentibus,  unus  accedens  senex  Dei  sacer- 
dotiuni  gerens ,  ex  ipso  aspectu  solo  et  collof|uio  ad 
reverentiam  Imperalorem  movil  :  et  qiiod  nemini 
suorum  subditorum  concessit,  nni  hoc  seni  concessit, 
Dei  leges  reverilus.  Elenim  hoc  quoque  ipso  non  te 
parum,  Jmperator,  civiias  lionoravit ,  quod  nie  ad  (e 
legalum  miserit ;  sententiam  eiiim  de  te  optiniani  et 
puicherriniam  prolulerunt ,  quod  omni  principatui 
libi  suhjecto  Dci  sacerdoics  anieponas,  etsi  viles  esse 
coiitingal.  Non  ab  illis  vero  (antum  nunc  venio, 
venim  et  ante  illos  a  communi  angelorum  Domino 
missus  sum,  ut  haec  dicain  mitissimaj  ac  benignissimrc 
nnimai  (uae :  Quod  si  hominibus  ipsornm  debi(a  dimit- 
tatis ,  et  Pater  caileslis  lapsus  vobis  dimiitet  [Mauh. 
6.  U).  Recordare  igilur  illius  diei,  quo  omnes  dc 
actis  rationem  reddemns  :  cogita  quod  eiiam  si  quid 
In  te  peccalum  est ,  oinnes  abluere  pncvaricationes 
■per  judicium  et  seniemiam  islnm  poteris  absque 
laboribuR.  absque  sudoribus.  Alii  nempe  legaii  aurum 
et  argentum  et  alia  hiijusmodi  doiia  ferunt ;  ego  vcro 
cuin  sacrisad  imperium  tuum  legibns  veni,  el  pro 
donis  omnibus  has  priclendo  ,  ei  te  Dominum  liium 
imiiari  suppiico  ,  qui  quoiidie  a  nobis  coinumeliam 
pnttens  non  cessat  bon.i  sua  omnibus  niinislrare.  Et 
nc  confundas  spem  nosiram,  nec  promissiones  irritas 
facias : etenim  ethoc  cum  nliis  tc  scirevolo,  quod  si 
reconciHari  vtlis  ei  pristinam  civiiali  benevolcnliam 
communicarc ,  et  hanc  remiifere  ju^lam  indignatio- 
nem,  cuiri  multa  revertar  fidncia ;  si  vero  menle  tua 
civitaicm  aspenieris,  non  tantum  ipsam  non  repetam» 
nec  ipsius  solum  videbo,  verum  ei  in  reliquum  pror- 
siis  negabo,  et  in  aliam  me  civitatem  conscribam. 
Ne  mihi  namque  accidat  in  illam  umquam  adscribi 
patriam ,  erga  quam  humanissimus  tu ,  et  hoiniiium 
cunctorum  milissimus  pacari  reconciliarique  noii  velis. 
4.  Mitis  respomio  ImperatoriSy  r/iit  parcit  Antioche- 
mi.  —  Hajc  et  his  plura  loquulus,  slc  Imperaiorem 
pudefecit,  ntidem  fierei,  (|uod  ei  in  Joscph  olim  con- 
tigit.  Sicnl  enim  ille  lunc  fralres  conspicatus,  iiigere 
quidem  volebat,  sed  doloreni  togebatj  ne^imulationem 
proderet :  sicetlmpepatorlacrymabaiquidem  mente, 
non  demoDstrabat  autem,  omnium  qui  timc  aderant 
cagsa.  Neciamenusquein  rmemxstum  celarepotuit, 
▼erum  etinvitus  superabatur.  Post  hanc  eiiim  concio- 
iiem  secundis  non  opus  habtiit  verbis,  sed  unum  solum 
loquutuB  est  verbum ,  quod  ipsuni  diademate  inuUo 
magis  ornavit.  Quid  autem  boc  esi  ?  Et  quid  admira- 
bile  etmagnom  est,  lnquit,  gi  iis,  qui  nos  coiKumeliis 
aflecerunt ,  iram  remtttamus  hominibus  exislenlibus, 
cum  et  ipsi  honiines  simus;  cum  mundi  Dominusin  ter- 
ram  descendens,  et  propter  nos  servus  Hictus,  et  a 
beneOcio  aflectis  cruciQxus,  pro  cruciflxoribus  sais 


AUCHIEP.  CONSTANTINOP.  no 

Patrem  oraverit,  dicens  :  Ignme  mu,  tm  emm 
seium  ^id  (aciunt  ( Luc.  23.  3i  )?  quid  Igitur  admir 
rabile,  si  nos  conservis  ignoseamus?  Et  quod  haec 
verba  non  sint  simulatio,  demonstraront  quidem  et 
reliqua  opera,  nec  iis  minus  iilud  quod  nune  sum  re- 
laturus.  Ipsum  enim  bunc  sacerdoiem  secom  liane 
solemni(a(em  celebrare  volenteni,  invitum  properare 
et  fesiinare  coegit  et  secivibusexhibere.  Novi,  inquii, 
nunc  ipsorum  animos  contnrbatos,  et  mollas  super- 
essecalamitatis  reliqulas;  ahi,  consolare.  Si  guber- 
natorem  viderint,  nec  praeierita;  reminiscentur  tempe- 
staiis,  verum  ei  ipsam  trisiium  memoriam  omnem 
delebunt.  Ut  autem  instiiit  pontifex  petens,  ut  filium 
suum  mitteret,  volens  ille  manifeste  demonstrare,  se 
penltus  iram  mente  delevisse :  Oraie ,  inqoit ,  haec 
auferri  obstacula,  hxc  bella  extingui,  et  ego  veniani 
omnino.  Quid  anima  mitius  illa  esse  possit?  Gonfun* 
dantur  gentilcs  de  reliquo,  quinimo  ne  confundaniur, 
sed  eriidiaiitur,  et  proprium  omittentes  errorem  ad 
Chri&tianisini  virtu(«m  redeant,  no^tram  ab  imperato- 
re  e(  ponlificedocii  pljilosophiam.  Non  eniin  bactenos 
tuncsubstitit  piissimiis  Imperator,  sed  et  pqstquam 
ex  urhc  sacerdos  exivit  et  pertransiil  mare,  misit  ad 
eumquosdam,  sciscitans  et  saiagens,  ne  forte  tempus 
(ereretur  et  civitad  voluplatem  diminueret,  cxtra 
urbeni  solemnita(em  peragens.  Qiiis  pater  inilis  lan- 
lam  de  contumeliam  inferentibus  curam  egit?  Dicarn 
et  aiiam  jiisti  laudem.  His  enim  expediiis  non  festi- 
jiavit,  ut  alius  gloria^  cupidiis,  ipse  literas  illam  (risii- 
tiam  solvenies  deferre ;  sed  quoniam  lentius  ibat , 
alium  queindam  velociter  equi(arc  doctom  se  prx* 
vertere  rogavit,  et  bona  civitati  nuntia  aflerre,  ne  ex 
reditussui  (ardatione  (ristitia  prolongaretur.  Quod 
eiiim  ipse  quxrebnt,  solum  erat,  noo  ut  ipse  veniret 
bona  hxc  deferens  volupiatis  inuhae  plena,  sed  ut 
ocyus  iiobis  patria  respiraret. 

Leclistemia  in  rebus  Uetis,  —  Quod  igitur  tnnc  fe- 
cistis,  forum  coronantes,  et  lucernas  accendentes,  et 
lectos  an(e  officinas  componentes,  et  tamquam  nuper 
civitate  nata  ,  fes(um  agentes ,  hoc  aiiter  per  omne 
facite  tempus,  non  florihus,  sed  virluie  vos  coronan- 
tes,  lumen  per  opera  in  anima  vestra  accendentes, 
spirituali  gaudentes  la?titia,  et  Deo  assidue  pro  his 
omnibus  gratias  agere  non  desinamos  :  npn  taiitum 
quoniani  gravia  solvit,  verum  quoniam  et  ipsa  fieri 
perniisit,  ei  mulluni  ipsi  nos  debere  coniteamur;  per 
otraque  enim  nobis  civitalem  ornavit.  Hoec  autein 
omnia,  secundum  propheiicum  eloquium,  filiis  vesti'is 
annuntiate,  etfilii  vestri  liliissuis,  etilli  rursum  gc- 
nerationi  posterx  (/o«/.  1 .  3) ,  ut  omnes  qui  usquc 
ad  consummationem  futuri  sunt,  Dei  huinanitateni 
civltati  exhibitam  discientes,  nos  quidem  beatlficeiit 
(antam  iiactos  benevolentiain  ;  adniirentur  autcni  ct 
dominuin  nostrum,  qiii  sic  lapsam  civiiatem  relevavit ; 
lucreiitur  et  i^si,  perque  talium  gestorum  excmpla  ad 
pietaiem  impellantur':  iion  enim  oos  Untum,  si  ipso- 
rum  semper  recordemur,  verum  et  posteros,  eoruoi 
qu»  nobis  eveneruot  narratio,  maxime  juvare  poterii. 


m  MONITUM 

<tBaftoouiit  nliocioaBtas,  non  taniuni  iii  gravium  so- 
loUooe»  ▼enim  el  in  liorum  perroissione  seroper  cle- 
meDtisoimo  Doo  gratiot  agoraus,  tum  ex  divinis  Scri- 
pUiris,  tom  ex  ils,  qiis  nobia  acciderunl,  educti  eum 
omnia  semper  ad  utilitatem  nostram  dispensare  ciim 


m 

benigniiate  sibi  semper  conTenienli :  qoanosseinper 
fnicnteti,  cselorum  quoque  regnum  assequi  conlingat» 
iji  Clirislo  Jesu  Domino  nostro,  cuigloria  el  imperiura 
in  snecula  sxculorum.  Amen. 


IN  CATECHESES  PRIMAM  ET  SECUNDAM  AD  ILLUMINANDOS 


MONITUIII- 


Hanccatechesin  ex  unico  Prederici  llorelli  Godice 
se  rontoatum  esse  testificatur  in  notis  Fr.  Ducseus  , 
quem  codicem  bactenus  nnncisci  non  potuimus.  In- 
scribiiur  aatem,  Catuheih  pnma^  qui  itlulus  aliam  vel 
atias  cateeheses  hane  siibsequenles  indicat.  N^jllam 
porro  aiiain  eatecbesin  in  Chrysosiomi  operibus  in- 
Tenio,  qoaE^  hane  sequi  potoerit  nist  bomiliam  vigesi- 
mam  primamad  populum  Antiochenuni ,  qoae  item 
ioscnlHtor,  CalrcAeitj  ad  iUumhumdot;  habita  vero 
fnit  eirca  finem  Quadragesimae  anni,  ut  putant  aiiqui, 
588.  Qoa  de  re  infra.  Hseporro,  dequa  nnnc  agitur» 
habiia  quoqne  fuit  in  Qaadrngesima,-triginu  nempe 
diebHS  ante  Pascba ,  nt  indicatnr  num.  4.  In  cujus 
vero  anni  Qnadragesima  pronantiata  fiierii  jam  qox» 
reofinm.  Gerle  si  longum  contra  jurandi  eonsuetodi- 
tiem  epilogum,  qnoclauditor  oratio,  attendamus,  in 
Quadragesima  anni  387  catechesin  hanc  constitnemus: 
per  loum  enim  iliam  Quadragesimam  fiomtlias  fcre 
omnes,  qoasnomero  21  babemus,  hujusm4idi  contra 
jaraunenu^bortatiOBlbus  clandi  cernimus,  iu  utin 
aliqua  earvm  eirca  finem  Quadmgesiman,  ez  ciu^ndi 
aasiilttiuie  pene  depalsum  inorbum  esse  testificelur 
CluTsostomas.  luqoe  ut  eam  in  annum  387  coitfe- 
ramos,  tum  hsc  ratio  suadet,  tum  etiam  aiia  ex  titulo 
peliia  :  nam  CaUckems  prima  congraeiiter  inscribiiur , 
aiaiiam  seqoi  catechesin  deprehendamus ;  cumautem 
iila  alUra  catecbesis  Tel  in  Qoadragesima  anni  387 , 
ot  nos  probabilios  existimamus,  vel  in  sequenti  anni 
S88,  01  Tillemontius  opinatur,  reponcnda  sit ,  prima 
in  Qoadragesimam  anni  387  coiiferri  posse  videtur. 
Sed  in  hane  temporis  notam  non  spemenda  qo«- 
daro  oljjicit  Tillomontius,  qui  mavult  illam  in  Qua- 
dragesiroamanni388oonjicere.  Hnjoscateebeseos  ba- 
bitae  dies,  inqait,  si  triginta  dies  a  Pascbate  retro 
nomeres,  in  bebdnroadeni  tertlam  (>ost  Pascha  incidit; 
atqni  aniid  387  per  totaro  iliam  hebdomadem  se  si- 
laisse  et  a  coneionibns  abstinnisse  testiflcatur  Gbry- 
sostomus  tlom.  Xi  ad  populuro  Aniiochenom ,  quia 
lou  eiTitas,  ob  proximam  quse  propter  eversaa  sta- 
loas  exspeeubatnr  ultionem,  tremore  borroreqoe 
plena  erat,  ae  singali  plos  de  foga  eapessenda ,  quam 
de  adeandis  eoneionibos  eogitabant.  Deinde  si  in  UnU 
irbis  calamtute  catociiamenos  aiioqaoius  esset,  an- 
non  qnidpiam  de  illa  omniom  ammos  oceupante  fonni- 
<Kne  carptim  saltem  ioqantus  esset?  Ut  vero  arga- 
menu  illa  sobtilias  exeotiamos :  qiiod  prius  objicit , 
CbrysoMomamneaape  per  loum  hebdomadeni  lertiain 
^  Qtiadragssim»  lacoisse,  ut  ipse  testificatur  iuiiio  lio- 


miliae  undecimae  ad  populum  Anliochenum ,  atque 
adeo  non  potuisse  illa  hebdomade  iianc  catechesin 
habere;  id,  inquam,  vel  ipsius  Tillemoniii  judicio 
nnllum  est:  nam  ait  qnidem  Clirysostomus,  Ideo  no$ 
his  iuperioribut  diebus  lacwmui ;  sed  non  dicit  se  per 
hebdomadem  integram  siluissc ,  alciue  ipso  fatente 
Tillcmontio  p.  7i,  potuil  hanc  concionem  XI  habero 
sub  finem  bebdomadis  tertix,  vel  initio  quarias.  Po- 
namus  baboisse  feria  sexta  tertias  hebdomadis ;  cum 
in  sabltatum  sequens  ejusdem  hebdomadis  cadat  lri« 
gesima  dies  ante  Pascha,  hac  die  catcchesin  babue* 
ril,  nibilque  tumofflcient  verba  illa  homiliae  II  die 
praecedenli  liabittT,  Bit  tuperioribut  diebut  tacuimui* 
Etlamsi  vero  ponamus  babium  fuisse  homilbm  un- 
deeimam  die  lunae  vel  feria  secunda  bebdomadia 
quartae:  cum  hane  catechesin  ad  solosjuvenes  cale- 
cbumenos,  seclusis  omnibus  aliis,  halHierit,  quod  uti- 
que  exploraium  est,  recte  dicere  potuit,  fcria  se- 
cunda  insequenti ,  dum  totum  popuii  ccelum  alloque- 
rctur,  se  siluisse,  qni  concionem  ad  eos  nullani  so- 
perioribus  diebua  habueral :  nam  sileniium  illud  eos 
soios  respicit,  qiios  tuni  alloquiiur.  * 

Sed  qui  fieri  potest,  pergit  Tillemontius,  nt  UnU 
instante  formidine,  cum  ingens  calamiUs  exspeclare-  ' 
tur,  ne  verbnm  quidem  de  illa  in  hac  catechesi  fa- 
ciat?  Faieor  binc  mihi  quidpiam  scrupuii  oriri,  non 
Unti  umen,  ni  me  a  sententia  dimoveat.  Nam  quaa 
ad  calamiutem  illam  vel  imminentem,  vel  aliqiiate* 
nus  sedaum  specubant,  in  coetu  quidem  et  in  con- 
cioiiibuspublicis,  pathetlce  describere  solebat :  in  ca- 
teebesi  vero  ad  solos  juvenes,  qui  in  Pascbaieillumi- 
iiandi  erant,  babiu,  cum  de  illis  ad  baptismum 
accipiendom  instituendis  Untum  ageretnr»  potuit 
Chrysostomus  a  deplorandis  hujusmodi  calamilatibus 
alistinere,  easque  ad  popubircs  bomiitas  reservare. 

Aliam  bnic  subjongimus  catecbesin,  qoas  bactenus 
inter  bomilhis  ad  populum  Antiochenum  et  de  sU- 
tuis  vigesima  prima  coiloeata  Aierat.  Pronuntiata 
aiitem  fuit,  ut  ait  initio  Chrysostomus,  decem  diebus 
post  aliam  catechasiii,  quam  in  eadem  ipsa  Quadra- 
gesima  liabuerat.  Eui  vero  non  ausim  alOrmare  ca- 
tediesin  illam»  qute  in  bac  quasi  decem  ante  diebus 
bablta  memoratur,  eam  esse,  quam  primam  ponimus, 
nibil  umen  repugnat  eamdem  ipsam  esse  :  aiquidem 
1m?c  perinde  atque  illa  paulo  posi  eversas  sutuaa 
babiu  fuisse  videtur,  ul  ex  iis  qu»  de  ilh  ipsa  su- 
lunrum  everslone  dicuntur,  argui  potest.  Qtiod  autem 
de  jnramcntis  nibil  babeat,  contra  quaiii  in  omnibus 


in 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOM!  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


«II 


per  illani  ^iuadragcsimain  habilis  concionibiis  obscr- 
Tnliir,  iibi  semper  dc  juramenlo  viiando  circa  flnem 
agiim  ;  ii),  iiK|iinm,  nonnihil  scrupuli  movere  possit; 
scd,  ui  ncmo  non  videl,  non  tatis  scrapiilus  est,  qui 
soliis  in  advcrsain  irahal  senleitliam.  Ulul  vero  sil, 
Iwmcmnehe&in  seeuiid«m  m«cribiNiiM«  quia  poslil- 
lam,  quam  priorein  ponimus,  diciam  fuisse  arbiira* 
mur.  Hanc  porro  secundain  cilechesin  non  csse  illam, 


qiiae  memoratur  ni  Homilia  Hit  fH&bOlo  lehttt^c,  ili 
sequenti  Motiito  probamus.  ^ 

Primac  catccheseos  inlerpretadonem  Ladnnm  ano* 
tiyini,  qux  in  Editis  ferebatur,  utpoie  intricatam  vnli* 
nnsque  accnrate  concinnatani,  rejedtnnft,  novnmqua 
paravirotts.  Intarpretatioiian  ver»  «eottnda  fialecba- 
seos  Bernardi  Brixiani,  aliquot  in  locis  emendaiam, 
damns. 


CATECHESIS  PRIMA 


^D  ai^UMINANDOS,  ET  CUR  LAYACRUM  RE6ENEBATI0NIS,  NON  AUTEM  REMISSIONIS  PECCATORUX 
DIGATUR  ;  QUODQUE  PBRICULOSUM  SIT,  NON  MODO  PEJERARE^  SBD  ETIAM  JUBAEE,  ^TIAMSI 
BBCTfi  lURBMUS. 


1.  Qiitim  desfdcrabilis  amabilisqee  nebisest  jiive^ 
mim  frairnm  choriis!  vos  enini  fratres  vd  ante  par* 
fmn  voco,  enrumqne  qui  nondnm  ttati  snnl  cognaiio* 
nem  ampicctor.  Novi  quippe,  ciareqne  novi,  in  qnan  • 
tnm  hortnrem ,  in  quantum  principatam  evehendi 
silfe.  Eos  aoTem,  qui  principatum  accepturi  sunt,  vel 
anleqnam  acctpiant,  solenl  omnes  honorare,  ut  iin*» 
}usmodi  obseqiiio  eonim  sibi  benevolenliam  ad  futu« 
rmn  commodum  capient.  Hoc  et  ego  ihcio;  non 
sohim  enim  ad  principatum,  sed  ad  ipsum  regnnra 
promoveiidi  eslis ;  imo  non  ad  regmim  simpliciter, 
Sed  ad  regnnm  ca^Iorum.  Quamobrem  oro  ntque  snp- 
piico,  nt  cum  ad  regnum  iilud  perveneritis,  mei 
reminiscamini.  Qnodque  Joseph  pincemanim  principi 
dicebal,  Mmento  mei  cum  bene  tibi  fncrii  {Gen.  40, 
T4),  id  ct  niino  dico  vobis  :  Memento  mei  com  \mte 
vobis  fnerit.  Non  hanc  ul  ille  somnlorum  intcrprela- 
(ionis  mercedem  posfnlo :  iiort  enim  vobis  somniornm 
interpres  ncccssi,  sed  crnlestia  narraiums,  anntkniia^ 
tnnisque  bona  illa,  Qum  nee  oculus  vidit^  nee  amii 
ttudivR^  nee  tn  cor  homims  ascenderunl  (I .  Cor.  S.  9) : 
talia  sunt  ea,  Quas  praparavit  Deut  ditigentihus  s$, 
loseph  quidem  pincernse  illi  dicebal,  Adfnie  triduum^ 
etrestituei  ie  Pharao  in  prineipatum  pincemantm 
(Gen.  40.  12.  13)  :  ego  vero  non  diee,  Adhnc  Iri* 
tfuum,  et  pinceraae  tyranni  constituemini ;  sed,  Ad- 
huc  triginta  dies,  el  restituet  vos,  non  Phnrao,  sed 
exlomm  Rex  in  snpernam  pntriani,  In  Jemsatenft 
illam  liberam.  m  cititaiem  civle  tem.  He  dieelMii, 
DttMn  ealreem  in  maenus  Pharo0ms(Hi4.)\  ego  vero 
fion  dlco  t  Dabitis  cnlicem  in  manus  regis ;  scd,  fpee 
titx  in  martum  vobis  tradet  calicem  iltnm  tion«nd«Mi, 
mulia  pleniim  firttite  atque  utraque  ert^auira  pretio- 
siorem.  Sci«int  inftiati  caiicis  hujiis  virtutem»  v<o^iie 
paiih)  post  scietis  (a).  Mementoie  igilMr  me(,  eM 
veneritis  in  regnum  flhid  com  regale  vestttncnlmii 
ncceperUis,  cnm  pnrpnra  Dominico  sangniwe  tinein 
tnduemhni,  cum  ^iadematc  ilTo  redimili  erifis,  coJm 
fittgor  undique  emieans  s»l.irihus  radiis  splettdldier 
est.  Talia  qnippe  snnl  sponsi  mnnera,  ni4<*fii  qnideiii 
Aignitate  vestra,  sed  ejns  benignitate  digna. 

(a)  catechumeni  qoo  sdebaDt  mysteriam  calicii. 


De  Hs  qni  baptisnmm  ed  usquis  m&fiem  dsffBra^msL 
— -  Ideo  jam  vos,  antequam  in  sacnMi  IIIimi  thaiamvm 
iiigrediamiui,  beatos  praedico :  nec  beatot  sdoni  pna^ 
dico,  scd  etium  laudo  gratum  vesAriim  «iii«iam«  qood 
non  siciit  negligenliores,  ad  baptiamtmi  in  ettreme 
halitu  aocedaiis  ;  sed  jam  ittde  quasi  probt  domcMiei* 
ad  obsequendum  magna  beacvelenlia  Oomino  panitii 
animfle  collum  multa  cnm  probitate  ei  alacritale  sali 
jugHm  Christi  indiixeritis,  jiigumqne  iliud  snave  el 
onns  ieve  susceperitis.  Lioei  eiiim  tam  vos,  qnam  ii, 
qiii  In  vjtae  exitu  inltaaniur,  parem  gratiam  acdpialis« 
ai  voluntatis  propositum,  appanitiisque  rerum  mm 
pari  modo  se  habenl.  Ilii  namqne  in  lecto  accipiofit^ 
vos  auiem  in  Ecclesi»  comnwBis  omttimn  noetnmi 
mairis  sinu ;  illi  flentes  et  lacryinantes>  vos  gaudm» 
lcs  atque  teunies ;  iili  gementes,vo6  gralias  agentei ; 
illi  febri  admodum  laborantes,  voa  niulia  pleni  spiri» 
ttiali  voluptate.  Qiiapropter  hic  omnia  Imie  mvniiri 
conveniunt,  illic  omnla  siint  moneri  comraria  :  Aelus 
nempe  ac  gemitns  eoruni,  qui  imtaautiir;  adslanC 
pncri  lugentes,  uxor  g<  nas  lacerans,  amici  lri8ies> 
domcstici  lacrjmantes,  tota  domos  species  bi|jernum 
et  caiiginosum  diom  iniitainr.  Qiiod  si  jaoentis  oor 
scniieris,  iis  omnibns  tristius  reperies.  Qaema4mo- 
dum  enim  venti  magno  impetu  aiit  allls  ex  adverso 
flanlesmiiilas  in  partes  pelagns  divtdaiil  :  sie  eogiu- 
ttones  IwK  iMgnioiitiuni  maiorimi,  aagri  animom  iii*> 
vadonleB,  in  muUas  soliiciiudiaes  illitis  meuttin  dis- 
iraiiunt.  8i  filios  respidat,  iiloramortNtatemeegitat; 
si  uxorem,  e^w  vidnitaiem  conhidefat ;  si  domesli^, 
domus  soliuidinem  seomn  repniat;  si  ad  aeipsHm 
«on^enatur,  prsRsoniem  yitam  in  nienioriam  revocat, 
aiqiie  iiMianie  acpQratione,  magnam  mmsiite  nelMi^ 
lani  eteififii.  Talis  mox  initiandi  animns  est.  IliAC 
Ihler  tumuHnni  pertnrbationemque  b^joamiMli,  ingre- 
ditur  saeerdos  t^tsa  Mri  fmrmidabilior,  4111100  sDgroti 
propinqois  ipsa  morte  imraawior.  Mem  Td  ipmiinedjoi 
ideploralam  ejm  valetudinem  4eekiraniis  vene  ^nsjor 
^pi^randi  cavsa  «sse  poiaSar  presbyieri  i^tCBefsns, 
2ik\m  id,  qood  ffilern»  vitae  argmnenlnm  08^  inorlis 
symi<olum  esse  pntatur.  At  nfminm  coloplKMiom  mn« 
lis  addidi  k  interim  quippe  tumnltnontibns  ol  sese  if  -  - 


^ 


Ab  tLLOMTNAMIKW  CAtlGHESIS  l 


tH 


pai-aiuibirs|ifOt>tetpiYS,  ll^  iAiMa  oorpat  defierem 
abscessit  :  imo  plaHMitA  V«l  pnescns  tMH  fjinMi. 
Cnm  etilm  neqiie  pfttsenies  agn^^Mit,  neqiM  vocem 
»idit,  ne<Tije  illa  respo«l#eM  verha  poMat-  qoilm 
beatara  cnm  omninm  nostrnm  Demino  p»(ttH>neiil 
deponnt,  sed  est  quasf  Hgnum  iRiKlle  vel  laplt,  ft 
Biorliioiive  nihil  differt  is  qnl  mox  lllumiriaiidnt  etl : 
qine  fnRiaiionls  uUliias  in  (aiita  sensin  omnlft  inopiaf 

2.  Eum  enim,  qui  ad  sacra  IHa  et  borrenda  mj^ 
steria  aceessorus  cst,  Tigllare  eonvenU,  omnl  soBeo^ 
ctilari  Ciira  purum  esse,  lemperamia  et  alacriiate 
multa  plemim  esse,  omnem  a  mysteriis  alienam  cogi« 
taiioneift  mente  depeliere,  et  undeq^iaqoe  mundan 
dommn  apparare,  qnasi  ipsum  regem  etceptunn  sit. 
Talis  nientls  Tesir»  prxparailo,  lales  apud  tos  simc 
ODgilationea»  lale  aniinl  propositom.  Digiiam  itaqae 
optirai  hnjtiseonsilii  retribuiionem  a  Deo  exspectate, 
qui  pr^miis  obseqnentiam  sibl  pr«8tltam  Buperat. 
Ouonlam  vero  oportet  qna;  sna  sunt  coiiserviB  enn- 
fcrre,  et  imtra  conlbnimu<» ;  iino  potias  baec  non  no« 
stre,  sed  Domlnlca  suiit :  Qnid  enim,  inquit,  kabe$t 
ifued  nm  aeeepkHf  ti  attam  aceepi$Hj  q^d  ^Mark^ 
qtumi  mn  aeeepifrh  (4.  C»r.  i.  7) T  Yolebam  boe  pri- 
mam  omniimi  dicere :  cur  patres  nosiri,  missis  aiili 
annl  partlbns,  hoc  fempore  lnitiandoB  esse  Ecelesie 
ilies  lege  stainefunt,  et  cor  post  doctrinam,  diseal- 
ttam  Tos  et  cxotos,  midfs  pedibus,  nna  toniefl  oper- 
les  ad  esorciCBiitfom  voces  tos  traiismittont.  Noti 
enim  frosire  fel  temere  hmie  liabltum  et  boe  tempvs 
nobis  ceiAtitwerttnt  i  sed  ftMbent  tee  ambo  my«tteam 
qnaiiMlam  et  arcanam  ratlofiem  i  et  lioe  qvoque  t«Mi 
apcrire  Tolebam.  At  Tideo  ad  aliam  rem  magls  n#* 
cessarfam  nos  «Tocari.  Ifeeesse  qnippe  ast  dicore 
quid  sit  baptisma,  cur  fn  vHam  imstram  fiHtoetam 
sii,  et  qnaiila  nobis  oonferat  bnna. 

V«rt<i  bapHmi  mmina.  *^  Sed  si  vuiiis,  de  iiHJas 
mysilcai  pargatSonis  vocabolo  prins  ditseramas;  non 
enim  ejus  nomen  anum  ost,  sed  pforfma  varlaqiie. 
Nam  haee  pargatlo  vooniur » lavaeruin  regenanitf onls : 
Satwamt  tnim  n&$,  tiiqait,  per  la^aemm  r$§enamiani$ 
ei  remmioni$  8pirtiu$  mneii  (TU^  S.  5).  Voeawr  el 
fllumimitlo  :  ita  ilhid  Pautas  mmcupavil :  Jl«ii«ma#vi- 
mM  priitinn  die$^  tn  qHikm$  Uluminati  nia§num  mrUh' 
men  9usthui$(i$  pa$»ienHm  {He^^  10.  5i);  01  rartam, 
lmpo$tSHta  e»t  enim  eo$,  qui  $emet  taM  Hhmimati,  et 
§uMm$M  dfttm  dmum  eeete$tej  et  pralapai  $unt^  rur- 
$w$  yename  ad  posmiemiam  (/^.  6.  4).  Voeaiar  et 
bopClsroa  :  QnteM^atf  tnlm  in  Cikrlno  ^isoii  «Jii, 
CAHiiam  inAn$t9$  {Gktm.  5.  i7).  AppoNaittr  ei  sepof- 
tora  f  ComepM  eiiiM,  Inqofi,  «slti  fn  ipoo  per  ^ptk- 
mmm  Iti  nionii»  ^ftom.  «i  4) ;  iiem(|«6  < 
In  fuo  01  ^eaMsrM  esifi  'in  ekmmMma  nm 
factat  M  os$potittihmm  feoemmm  emnk  {CoL  f;ll). 
Yoctfur  erux  t  fao»  mhm  tnmo  mour  crmtifimm  oat^ 
od  dmtnmtm  mrpuo  podt^i  {i(m$^  %.  i).  Poaaeiit 
pfurn  JiieivibmlMi  vsed  ne  sempas  omne  i»  charisma- 
lisappeilaiionlfkis  tnsDmamas,  agead  pnanam  i 
fovmali  fllasqfie  oiplioaur  sl^ifieailoae, 
Ibiamas ;  InieHai  voro  ] 


petamos.  fist  commane  jmniom  lioaiinam  lavnerum 
iMod  bahieonim,  qiiod  corports  sordes  soleiabiuere ; 
BSt  ei  lavacramJadaoram,  illoqaidem  bonesiias»  sed 
gmiitt  lavacro  longe  inferius  :  et  hoe  OHim  oer poreas 
«ordes  ohluii^  oee  aMNio  corporeas  abiuit^  sed  etiam 
nd  coNscieiititt  infirmiuiem  attingii.  Mam  moiiaR  rro 
manu  naliira  quiilem  non  iromondtt,  sod  ^nx  m^ 
firmilaie  eonsoieniim  efficiuntur  immuada.  Ae  sieoi 
ifi  posria  larvm  eirteraque  terricula  oaiam  qoidem 
lonaidahilia  aon  sani,  sed  talia  puaris  ob  iialana 
imbetfffilatem  esse  videntar  :  sic  et  in  tisqiMS  dicii 
«xempfi  eausa  moriaa  corpora  oonlliigera>  iiaaii« 
qaldem  noQ  est  immiindam,  veroro  si  Id  infirm»  eoa* 
oaieMMB  coiuiiigat,  immundum  facit  eum  qnl  tetigil» 
QiiOd  enim  illud  naiura  oon  sit  immandom,  ipse  qol 
legem  loiii  Moyses  dedaravii,  qui  morluam  Joso» 
pbom  aecum  deiulii,  et  Umen  maiidos  rsmaoaiii 
Ideoqae  Ihiulas  de  immanditia  hiijosmodi  loqiiens^ 
qom  neo  natora,  sed  infirmilaie  coiisoientka  accidil^ 
ita  loqaitar  :  NihH  eommune  per  anpoum  mti  ri,  §m 
mielimai  quid  oommune  eo$e  (itom,  14.  14).  Viden* 
immoodiiiam  noii  ex  rei  nntura^  oed  ex  eftglialfonis 
imbeciiiilale  contraliit  Ac  mrsum,  OmoiQ  qnidem 
snof  munda  :  $ed  maium  o$t  homini^  qui  per  ofendicet^ 
tum  mimdueat  (Ibid.  t.  30).  [Video*  qund  non  edei^ 
sed  peroffeodiciilum  edere  (a)\  causa  sit  immundiiiaf 
5.  lH$crimen  inier  tmaerum  iudetonun  ot  kiptiomumk 
*^Talem  maculnm  Jiidaeorum  lavacnimemiiodabat; 
01  gratiae  lavBcruoi  nou  lalem ,  sed  eam ,  t\um  vera 
Immondiiia  et  animam  et  oorpus  inficil ;  noo  tnim 
eos,  qoi  raorlua  coipore,  si^  qui  mortua  opera  eim»> 
lingant,  mumioa  facit.  Eisi  moilis,  etsi  fbrnicatorqafs 
Itirrit,  etsi  idofolatra,  clsi  quidvia  mait  fi;oeril,  eld 
humano  omnl  oeqailia  pienos  sif ,  si  in  piscinam  aqoo 
Tum  ioeidau  solaribus  radiis  portor  ex  divinis  lloeo^ 
lis  ascendit  Ne  vero  pules  faslu  quopiam  h»c  pro^ 
lerri,  aodi  Paulum  de  lavacri  virtute  h»)c  loqoentern : 
Nolite  errare  :  neqm  idolotairm ,  neque  fomieatorm , 
mqui  adutieri^  neque  motlee,  mque  mateuhrum  «Hml- 
bitoreo^  neque  (mri ,  neque  etfrmei ,  neqm  matedid ,  of- 
^rapacee  reqnmm  Dei  poeeidibunt  (i.  Cor.  fi.  fi.  lO^ 
Ecquld  iwc  ad  proposilam  ,  inquies?  qiiod  qosrfCor 
oslende,  an  scilfoet  lavaeri  virtos  Inh;  omnia  emon» 
4a.  Attdi  iloqiie  ea,  qom  seqaafitur :,  Et  hme  qvRdom 
fut$tit :  oed  abluli  m/tB,  ted  oamiificmi  etrii,  Oed  jmoii^ 
fieatH  emi$  in  mmim  Domini  no$tH  ie$u  Cihri$ti  ot  te 
SpfHfB  M  noiiH{/6.  v.  il).  Nosqiiidem  polliceinur 
vobfs  oslendens ,  onmi  Amiicatioae  ^  poros  esse  eos , 
qul  td  fsvacruro  ooc«datit;  verum  oratio  oostra  pios 
4emanstravft ,  «ciiieel  oon  modo  puros,  sed  ciiafil 
satisips  JosUiaqii^  facios  esse.  Noo  taoium-ooim  diiit : 
4ii<tiii  tktk,  oed  eliam,  Smmiifieati  «^i,  juotifimti 
o$ti$%  Qaid  hoe  ro  miraf>iliu8 ,  quod  «ine  fahort ,  ou^ 
doff^  bonisqoe  eperiboB  Jostitia  parialurf  TaliftoA 
ooim  diviju  doni  htnignfios «  oi^siite  GnAiNribtts  josios 

>  mterpre»  veuu  legitf  omm  iaiqidtaie,  et  uieliui^  jii 
videlur. 

ia)  B»c  qnae  Qodttis  daodanwr  fn  teKUideeHMIv  SMI  fh 
odmooo  fltvilluo  ex  esijeetara  8«vpieotHB» 


m  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOIIl 

erficial.  Nam  si  Imperatoris  episiola  paucis  conscrl- 
pta  liieris ,  innumeris  reos  criininibus  iiberos  dimil- 
lit,  alios  auiem  ad  honorem  etiam  evebil  maximum ; 
mulio  magis  sanctus  Dei  Spiritus,  <}ui  omnia  potest , 
omni  nos  nequitia  libcrabit,  multam  juslitiam  largie- 
fur,  muita  implebtt  fiducia.  Ac  quemadmodum  scin- 
tiila  mediam  in  pelagi  voraginem  incidens,  statim 
exstinguitur  et  cTanescit ,  aquarum  vi  demersa  :  sic 
et  omnis  humana  neqnitia ,  cum  in  piscinani  divino- 
rum  fluentorum  inciderit,  ciiius  faciliusque  quam 
scintilla  demergitur  ct  deletur.  At  cur,  inquies,  si 
peccata  nobis  omnia  lavacrum  remitiit,  non  lavacrum 
remissionis  peccatorum ,  non  lavacrum  purgationis, 
sed  lavacrum  regeneraiioiiis  vocalur  ?  Quia  non  solum 
nobis  peccata  remiuit ,  neque  solum  delicta  purgat, 
sed  iia  id  pnesiat  ac  si  denuo  generaii  essemus.  £t- 
enim  nos  deniio  creat ,  et  format ,  non  ex  terra  rur- 
sum  qflingens,  sed  ex  alio  elemenlo,  aquarum  scilicet 
natura,  creans;  non  enim  vas  simpiiciier  abstergit, 
sed  totum  conflat  denuo.  Nam  quae  absterguntur, 
eliamsi  accurate  mundentur  qualilatis  vesligia  et  sor- 
dium  reliquias  retineni ;  qox  vero  in  conflalorium 
immittuntur  ,  eta  flamma  renovanlur,  omnem  depo- 
nenlia  maciilam ,  ex  camino  educta ,  eumdem,  quem 
prorsus  no^a ,  splendorem  emiitunu  Quemadmodum 
tiquisauream  statuam ,  lempore,  fumo,  pulverc, 
rubigiiie  roedatam ,  ^enuo  conflaverit ,  eam  nobis  pu- 
rissimam  atqne  fulgenteih  restituit ;  sic  et  naturam 
nostram  Deus,  peccali  rubigine  fcBdatam  multoque 
afllectain  delictorum  fumo,  illa  pulchriiudine  destitu- 
tam ,  quam  ipsi  ab  iniiio  indiderat ,  denuo  conflavit , 
et  in  aquas  ceu  in  conflatorium  injiciens ,  et  pro  igne 
Spiritus  gratiam  immitteiis,  hinc  renovatos,  cum  sola- 
ribus  radiis  splendore  deceriantes  educit,  conlrito 
veteri  homine,  novo  autem  splendidiore ,  quam  vetas 
erat,  condito. 

4.  Hanc  porro  nobis  contritionem  mysticamque 
purgationem  subindicans  propheta ,  dicebat  olim , 
Tamquam  va*  figuli  conteres  eos  {Paal.  2.  9).  Nam 
quod  de  fiddibus  ioquatur  clare  indicant  ea,  qnae 
prsecedunl :  etenim  ait :  Fitiu$  meu$  es  tu  :  ego  kodie 
genm  U.  Postula  ame^el  dako  tibi  gentu  hwreditatem 
tuam^  et  possessionem  tuam  tenninos  terr<e  ( Ibid,  v.  7. 
8).  Vidisiin*  quomodo  Ecclesiam  gentium  commemo- 
ravit,  et  ubique  constitutum  Christi  regnum  dixit? 
Deinde  rursum  ait,  Pascee  eos  in  virga  ferrea ;  non  gra- 
vi,  sed  forti :  tamquam  vas  pguli  conleres  eos  (It,  v,  9). 
£cce  lavacrum  iiiagis  mystico  more  sumilur :  non 
enim  simpliciier  dixit  vasa  testacea ,  sed  tasa  figult* 
Yeriim  atiendlte.  Testacea  quippe  vasa  contrita».refici 
iion  possunt,  ob  duritiem  nempe  ab  igne  acceptam*: 
vasa  autem  figuli  iion  sunt  testacea^  sed  ex  luto  com- 
posiia ;  qiiare  si  labefacta  fuerint ,  artificis  solertia 
facilius  ad  secundam  formain  reduci  possunt.  Gum 
itaque  calaroltaiem  insanabilem  memorat ,  non  vasa 
figuli  dicit,  sed  tas  testaceum.  Nam  cum  propheum. 
et  Judaeos  docere  Tellet ,  se  calamitati  insanabili  ur- 
bem  tradidisse,  jussit  eum  accipere  vas  (eslacciun,  et 
coram  universo  popoloconfringere,  dicereque  {Jerem, 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  Mfl 

19),  Sic  peribiturbs.ae  caiaeretur(Jerem,  19. ii):cua 
autem  bonam  ipsis  spem  ofl*ert ,  in  officinam  flgoli 
prophetam  dedudt,  nec  ipsi  vas  testaoeom  ostendit, 
sed  vas  luteum  e  manu  figuli  decidcns ,  ac  subinfert 
his  verbis  :  Si  /igulus  hie  vas  quod  decidit ,  aeeeptum 
denuo  reformavU,  annon  muUo  magis  ego  potero  voe 
delapsos  emendare  {Jerem.  18.  6)?  Potest  igitur  Deus 
nos  luteos  noii  modo  per  lavacrum  regenerationA 
emendare ,  sed  Spiritus  accepta  vtrlute ,  iternmque 
lapsos  per  sinceram  poenitentiam  in  pristinum  statum 
revocare.  Sed  non  lempus  est  vos  de  poenitenlia  allo- 
qui,  imo  potius  utinam  nullo  umquam  tempore  his 
remediis  opus  habeatis ,  sed  semper  ea  servita  pul- 
cliritudine  eosqiie  splendore  maneatis,quem  nunc  ac- 
cepturi  estls.  Ut  itaque  io  eo  maneatis,  age,  de  vit» 
iiistituto  pauca  vobis  disseramus :  nam  io  bac  palie- 
stra  athletarum  lapsus  pericnlo  vacant :  cum  doine- 
siicis  enim  decertant ,  et  in  praeceptonim  corporibos 
omnia  meditantur.  Cum  vero  certaminum  tempus  ad» 
venerit,  cum  stadium  apertum  fuerit,  cum  omnes  ad 
spectaculum  congregati,  sedes  sorsum  occuparint, 
praesente  agonotbeu :  tunc  necesse  est  aot  ignave 
agenies  dejici,  ac  cum  igoominia  diseedere ,  aut  stre* 
nue  agentes,  coronas  et  bravia  conseqoi ;  sic  hi  tri- 
giiita  dies  vobis  paisstrae ,  gymnasiorum  ei  exerctia- 
tionis  loco  sunt.  Jam  hinc  discnmus  maiigiium  illum 
daemooem  vincere  :  nam  contra  illum  post  baptisina 
in  arenam  descendere  debemus,  contra  ilium  pugoare 
et  decertare*  Jam  hinc  ei|;o  insidias  ejus  ediscamos, 
undenam  malignus  sit ,  undenam  faciie  nos  l^^dere 
poterit,  ut  certaininis  Jenipore  iion  inexperti ,  novls 
conspectis  cerUminibos  terreamur,  sed  jatn  parati 
meditatique ,  ejusqoe  insidias  omnes  edocti ,  fidenter 
certamina  cum  illo  adeamus. 

Ungum  quot  et  quanti  Utpsue.  —  Undiqiie  vero  iio- 
bis  nocere  solet,  sed  in  primis  liogoa  et  ore.  Nulliim 
enim  illi  ita  opportunum  organom  ad  fmiidem  per- 
niciemque  nostram,  ut  intemperans  lingoa  el  os  non 
obturaium.  Hinc  nobis  lapsus  piurimi,  hinc  nobis  gra- 
via  crimina.  Qiiam  facile  sit  ore  labi,  sic  quidam  de- 
claravit :  MuUi  ceeidere  gtadio^  $ed  non  tot  quot  Ungua 
{EccU,  28.  22) :  ipseqoe  rorsum  qoam  gravis  sit  bo- 
jusmodi  lapsus  indicavit  bis  verbis ,  Lap$k$  de  pawi- 
mento  potiu$  quam  Uiptu$  de  Hngua  { EecU.  20. 20 ) :  id 
est ,  melius  est  labi  conterique  corpus,  qiiam  hujus- 
modi  verbum  proferre,  quod  possit  aniinam  nostram 
pcrdere.  Neque  lapsus  tantum  memorat,  sed  hortatiir 
ut  magnam  sollicitndinem  geramos,  ne  sopplaniemtir, 
his  verbis^  Fac  ori  tuo  januam  H  veete$  {EecU.  28. 28) ; 
non  iit  vere  jauoas  et  vectes  paremos ,  sed  ot  com 
magna  caotela  absurdis  verbis  Ihignam  claodamus. 
Rorsumque  alibl  osiendens  nos  et  cum  suidio  nosiro 
et  ante  studiom  nostrom  sopomo  egere  suxilio,  ut 
lianc  feram  intus  contineamos ,  ad  Deom  m:i^ios  ten- 
dens  propheta  dicebat :  Elevalio  mmnmmmeamm  ta- 
crificium  ve$pertinuin  {P$al.  140,  2. 5).  Pone,  Dmihe, 
eu$lodiam  ori  meo ,  et  o$Uum  cireumelantiee  UAii$  mci$ 
(  EecH.  22.  35 ).  Et  qoi  pnos  monoit ,  rorsmii  nit : 
Qttis  dabtt  ori  meo  cuti«diam,  tt  Uibii$  mei$  MigiUm 


m  AD  ILLUMINANDOS 

utuiumf  ?kIeDV8iii0Liloft  bujittnioili  lapsus  timenles, 
iugcmes,  coDsilia  danles,  precanies,  ul  circa  lingaam 
magna  cautela  adhibealur  7  At  cur,  inquies,  si  tantam 
nobis  pertticiem  hoc  instrumenlom  aflerat»  ipsum  no- 
bis  a  principio  indidit  Deus?  Quia  magiiam  etiam 
afTerC  utiliiaiem,  et  si  caYcamus ,  utiiiiatem  lantum « 
pemiciem  vero  nullam  affert.  Audi  enim  quid  dicat 
is,  qui  prius  illa  dixerat :  In  manu  lin^  tnia  el  mors 
[Pm.  18. 21).  Eademque  ipsa  Cbristus  decbrat  hts 
verbis,  De  sernumbui  tui$  condemnaberii,  aUfue  de  lermo- 
Ni^tti  tttU  juMiificabem  (MaUk.  12.  57 ).  Media  quippe 
suii  lingu^  inler  utrumque  usum ;  tu  dominus  es.  Ita 
el  gladius  jacet  medius ;  si  illo  contra  inimicos  ularis, 
salulare  tibi  instrumeDtum  efOcitur ;  sin  libi  ipsi  Tul- 
Dus  infiigas,  noD  ferri  natura,  sed  iuiquiias  tua  cxdis 
causa  esl.  Ita  et  de  lingua  cogiiemus  :  gladiiis  es^  in 
niedio  jaeens,  acue  lllam  ad  te  de  peccaiis  luis  accu- 
sandum»  ne  fratri  Tulnus  infligas.  Ideo  illam  doplici 
moro  Deus  circumTallavit ,  dentium  iiempe  seplo  et 
labionira  ambilu ,  ne  facile  et  inconsulle  verba  non 
congroentia  profcrat.  Refrena  illam  intus.  Yernm  illa 
Don  id  patiturTdentibus  illam  casiiga,  ipsoruni  ceu 
caniilicuni  morsai  iliam  tradens  :  mclius  qtiippe  est 
Uiam  Duuc  peecanlem  dentibus  morderi ,  quam  lunc 
aridam  et  aquas  stillam  qiuerentem  illa  consolaiione 
privari.  lo  multis  sane  aliis  peccare  illu  solet»  conri- 
ciis  nempe,  blasplieroiis«  verbis  obseoNiis,  sycophan- 
liis,  jarameotiSy  peijuriis. 

5.  Adtemu  juTonAi  cmuutiudinem.  —  Sed  ne  eon« 

fertim  omnia  dicenies  mentem   confiindamus  ve- 

straiiu  unam  vobis  legem  ponimus  de  viiandisrjura- 

maitis»  boc  vobis  praenttnilantes  et  edicentes,  si  non 

modo  perjuria,  sed  etiam  jaramenia  ob  jusum  ca»- 

cam  prolaia,  dod  logiatis»  me  oon  aliod  argumentum 

tractauirum.  Nam  absordum  esset,  st,  dum  ludima- 

gistrl  noo  aliaa  poeris  Iradunt  diuiplinas,  donec 

videant  priorem  in  ipaorom  memoria  pulcbre  b»- 

rere,  nos  com  priores  diaciplinas  nondum  inculcare 

poioerimus^  alleras  deiiuo  ingeramos  :  id  enim  nlhil 

aiiod  esset  qoam  in  pertoso  dolio  haorire.  Ne  Igitur 

os  Dobis  daodatis,  magnam  rei  euram  habele.  Nam 

grave  peccalum  est ,  admodumqoe  grave :  ideoque 

admodum  grave,  quia  non  vldelur  gravo  esse  :  ideo- 

que  ipsum  formido,  quia  ncmo  forraidat ;  ideo  ioco- 

rabilis  raorbus,  quia  morbos  non  esse  videtur ;  sed 

qaemadmodum  sermo  simplex  crimeo  non  est,  iia  et 

hoc  crimen  esse  non  videtur,  sed  confidenier  hoc 

fadnns  admiltitur ;  si  quis  vero  redargoai,  slatim 

risos  et  eachinnl  profusi,  non  adversns  cos,  qui  ju- 

ramenta  redarguont,  aed  adversos  eos,  qui  morbiim 

Mfare  volont.  Ideo  longom  bac  de  re  sermonem 

babeo  :  altara  enim  radicera  eveUere  cupio,  et  dia« 

Utmnm  delere  malum;  non  perjuria  solum  dico,  sed 

et  juramenla  joale  prdaia.  At,  mqoies,  ille  homo 

modestos,  sacerdoiiom  gerens,  ple  lemperanterqoe 

vivens,  jurat  Uuma.  Nemihi  modeslum  illum  alle- 

ges,  temperaniera,  piom,  in  sacerdotio  degenlem : 

sed  si  vis  pone  Pelnim  esse  vel  Paulum,  vel  ange- 

Imn.  qoi  de  caslo  deacenderit :  ne  sic  quidem  perso< 

S   J041f.  CHmTSOST.  II. 


CATEGHESIS  I.  "  Wl 

fiarom  dignilatem  rcspiciam.  Nam  legem  non  servN 
lem,  sed  dominicam  dc  Juramcnlo  lego  :  cum  autem 
impcratoria  scripta  leguntur,  omnis  servoruni  dignilas 
quiescat.  Nam  si  ^iccre  polcs  Chrislum  juramenta 
praeeepisse,  aut  Chrislom  ipsa  admissa  non  ulcisci « 
oslende  mihi,  et  roorem  geram.  Quod  si  tanla  cura 
ipsum  velat,  et  lantam  hiijus  rel  provideniiam  gerit, 
ut  com  maligno  joranlem  consliuiat  ( Qnod  autem  hi$ 
abundan^  e$t^  ail,  nempe,  ctt  et  nonj  a  diabolo  e$t) 
[Mtatk*  5],  quid  mihi  hunc  et  illum  in  medium  pro- 
ducisTNon  enim  ex  conservcrum  negligentia,  sed  ex 
kgom  suarom  pr»cepto,  hunc  Deus  feret  calculum. 
Jussi,  inquit  :  obtemperare  oporiebat,  non  liunc  et 
illura  practendere,  neque  aliena  mala  curiosius  inve- 
siigare.  Quandoquidem  magnus  ille  David  in  grave 
peccalum  lapsns  est :  ideone ,  quxso,  sine  periculo 
peccare  poterimus?  Quapropier  boc  cnvere  oporlct , 
alqne  recta  tantum  sancionim  gcsia  iiniiari.  8icubi 
vero  negrigeniia  vel  transgressio  legis  occiirrai,  id 
somina  solliciiudine  fugiendum  cst.  Non  eiiim  cum 
conservis,  sed  cum  Doinino  mtio  nobis  est,  rerumque 
in  vita  gcstarum  onininm  rniioncm  ipsi  reddenius.  Ad 
illiid  itaque  tribunal  nos  pr.Tparemus :  nam  qunnlum- 
vis  admirandus  et  ningnus  sit  is  qui  baiic  legeni  vio- 
lai,  reposito  huic  prx^varicalioni  supplicio  haud  dubie 
ptcctetur :  non  cnim  personas  accipit  Deus.  Quomodo 
aulem  quave  ratione  polest  lioc  peccatum  viUiri  7  non 
enim  par  esl  quam  grave  sit  peccatum  dumtaxat 
ostendere,  sed  consilium,  quo  ab  eo  liberari  possi- 
mos  aperire.  Est  tibi  conjux,  sunt  libi  filii,  esl  amicus^ 
cognatus,  vicinus  :  his  omnibus  banc  super  his  cusuh 
dlam  demanda.  Gravls  res  est  consuetudo,  difficile 
est  eam  de  mcdio  tollere,  arduum  est  ab  itla  cavcre , 
invitos  ssepe  et  improdentes  invadil.  fgilur  quanto 
majorem  nosti  vim  consuetudinis,  tanto  magis  a  prava 
consoetodine  libcrari  saiage  et  ad  aliam  utilissimam 
te  iransfer.  Quemadmodum  enim  le  illam  curantem 
ssepe,  ab  illa  cavenlem  leque  solliciie  custodientem  « 
poluit  supplanlare,  iia  si  te  in  bonam  non  jurandi 
consiieiudinem  iransferas,  nec  invilus  umquam  nec 
Bocors  poteris  in  joramenti  lapsum  deferri.  Hagnt 
olique  res  consuetudo,  qu»  nalune  vim  habct.  Ne 
igilur  id  frequenler  agamus,  in  aliam  nos  consuelu- 
dinem  iransferamus  :  a  singuHs  lecum  vivenlibus  et 
versantibus  hanc  gratiam  postula,  ut  te  horlenlur 
atque  inducant  ad  vilandum  juramentiim,  deprehen- 
som  argoant.  Nam  eorum  circa  tc  custodia  vel  ipsis 
consilium  et  adboriaiio  cst  ad  recte  agenduin.  Nnm 
qui  alierum  de  juramento  accusat,  non  facite  ipse  in 
hoc  baraihrum  incidet.  Barathrum  cniin  non  parvum 
est  jurandi  frequentia,  non  modo  cum  de  minimis 
rebos,  sed  com  de  maxtmisagitur.  Nos  autem  vel  olcra 
emenies,  valde  deduobus  oboiis  disceptantes,  in  famu- 
los  ira  commoii  et  comminantes,  Deum  semper  advo- 
camtis  tesiem.  Hominem  quidem  ingcnuum  vel  levi 
dignilaie  pnedilum,  ad  hujusmodi  rcs  in  foro  tesiem 
advocarc  non  aodes,  vel  si  audeas,  contumelix  poenns 
dabis ;  caelomm  autem  Regem  et  angelorum  Domi- 
nom,  sive  de  venalibus,  sive  de  pecuniis,  sive  de 

(//wV.) 


«H 


S.  JOANNB  aaTSCMTOMI 


niAimil  nlm  §»mnm  tebfts,  iii  MUro«il«n 
^  If»liic;te€0i9e  Ivindii  T  Qnomodtt  ^(Kerimus  eifo 
#^  |mc fRnto  mmmlMm  libenrir  Si eustodes, ^oos 
4ixi,  ^m  «m  ponwms,  leiHHisquc  Aoils  ipsls  «d 
comqiiiiMeni  «oiioUiuaittiift»  fomwq^e  tiobis  iiidieo- 
JBUis,  A  elaffso  teniHtfe  aoii  eieBdflti  fueriiiiiis.  HmA' 
mm  i^mfMs  9d  lioe  satis  €ril?  Non  puCa  eos,  #ii 
«dmodmn  Y%ila«(  eimiiio  tmtmdm  naloii  intenii 
fUnA,  jdn»  decQw  diebus  op»  iialttrf;»  «t  n  nsela  )n- 
rag)ei4»nwi  consnelndiire  prorsus  liberenmr*  Qnod 
;n  |«»t  JiLQft  deosm  dies  imraoies  dofirehottdainnr , 
jiCMMn  noliM  eoMilinamu^,  4iHSMiioMm  ot  siqppii- 


AMfiW.  QOIBTANTINOP.  ^ 

eiMn  pro  fnmrieatiene  nnximuin.  Qnam  Ter(;4a 
mnatieiiem  ?  Id  non  ege  deftBianiy  sed  vos  sentenliae 
oonetMino.  8ie  ea,  ^s  noe  spectani,  dispen- 
Aon  modo  eirea  }nramenta,  sed  cirta  alia 
4)«aclibet  delieia;  ac  tempos  ndbis  eonstituenies , 
fravlasimis  depntatis  peenis,  si  aDqoando  in  ea  inci- 
damns,  purl  ad  Bominmn  nosirum  accedemus,  ei  a 
fobenna  Ignfs  tiberaliftmnr,  (idenlerque  stabimus  ante 
4Hbiiiial  Cbflscl  :  quod  nos  asseqni  contingat,  gratta 
ot  benlgndate  Bomini  nostri  Josu  Clirisli,  quicum 
ftelri  glorbi  una  evm  S]^tu  sancto,  in  s.TCuIa  saecu- 
lorum.  Amon. 


CJTECHESIS  II 


iU>  iLLUMINAlfDOa»  ET  DB  Ifl^LIEniBUS  SB  TORTIS  GtlllflBUa  |ST  AUHO  QKKAnXBSi,  IT  BB  010«« 
T4KTIBC8  TATIGINU,  YliL  LIGATUBi^,  yVt,  INCAVTATIONBn  ;  (|I7«  OIWOTA  A  CBBinriANISlIO 
9UNT  ALIBNA. 


1.  Nup^  diciorum  apud  earitatem  Teatrmn  frnctiKS 

a  Tobis  reiietiturus  adTen.i :  iion  eBim  firoplerea  lo- 

C|uimurj  nl  tantum  andiaii^,  Ternoi  u^  ei  dietorwn 

memcriam  serretis^  etper  operd  nobis  memoriam 

demonstreiis ;  iipo  tqtq  noo  nobis»  3ed  Deo  mwli^ 

nrc^ia  sipieuti.  Propter^  et  catecbesis»  id  est  insii- 

Mi04  dicitniu  Hl  ^  AbsenJJJins  nobjs  «ermo  90stnr 

nentes  Tet^m  inf^iMdl*  Gl  M  wiremini,  «i  4mm 

diebas  Mitum  Maioiaiuisimwiim  ii-Brtiia  ^ei^NAUvi 

TenimQs :  mvm  die  w»  |i«ei  paritar  ei  ^wm 

dfiai^gere  ol  m^iim  Atfenp .:  bqp  ^im  prxifkria  ijnir 

tiim  Tirtnio.  «renim  i^  a^ymmxi^i»  fdltm^^  oic  ^d 

certamini  Tocainnr*  (Ncum^ne  |gituf  d'u:|a  «naeepe^ 

rvplt  et  per  iipm  va^^m^  mane^ni  «e  eiMiden- 

tes  iii  jMMi^ioni*  QBicwaim  mf>  Jionam  hm  nper^ 

tiofiem  m^dwn  .att||enu>l4  j/m  Mtii|gant«  m  en 

lorppr^  nal^m  d«nMaiionm  (Upro  ^tndie  n^ieUani. 

lacetenim^  lic0|»  m^nsow  eumqui  Aiultom  lorpuii* 

l>ost  b^eQ  diligemi»  nteBdo,  prmtfiriij  temporis  ooinem 

j»r«ii>ej;ictBnim,  Idcii^o^itcjiMr ;  9t>4hm  t»cm^ 

/wdt^nVtit  noUUokdiumt  m4a  mffn  m^  le  mmrki^^ 

^m  [Pifli*  M.  8)i.  Boc  anJ«m  iliGii»  adynnneBa  «i 

BPQSiilm  immquam  despimre,  snd  donoe  Iub  «ir 

111119«  Jbonam  habere  spcm  et  nnierioni  appnebeodendi 

et  braTijim  super/uc  Dei  voeationis  yierBeqoendi  iPhir 

UpP'  S*  H)*  Boe  igiunf  fopjamns,  et  nmgna»  li^ins 

dooationii  Bominaj^quiramus.  ^iM  eniw  d«m  agnor 

raifir  dignilali^  maftnilodo,  Sfiiiuores  snnl  ii  ^  bo* 

por^ntur ;  jt*  jsi  mm^,  «noo^  reddil  ai  mai^e 

jMudioeos  ^B^,  Alioqnio  iat  tnrpe  m^i  el  ridieMlBm 

tanio  poiiemtf  ^f»4  fkm  hfm^B^  m^  «eir^  <wd 

ip$iM9  tBndm  BOmiB»  ;9Jflm0l^O  velinlr  Hi  4lM  4$ 

boc  muner^  fyiQj  #i  t9m  mnomfi  gfifWW  nf^ 

nomen  eo|itaveris,  mMinuin)  ad  virUjiiem  wi»^^ 

.    sciplinam  et  exbortiiiAOMsm.  floc  eiiim  niHnen»  Jmm 

.     nos  non  aeciuidum  eUlOtiiOI  d^nifnn»,  sed  m  4ivjiMi 

D  jussit  Scripturi^  flam  kfxm  hop  est  ^miemnqne  aimt* 

piiciter  m^us  habei  et  ped<«  hBmanos,  nec  quicum* 


qne  tantnm  raliBBalis  eat ;  eed  qvtewnqne  pieiatem  et 
virtmem  eum  liducia  emencet.  Autfi  namqoe  qiiid  de 
Job  diml.  Cum  eBMi  diiiaBOt  qnod  in  ierra  Austide 
kom9  MHy  non  es  iis  onm  deaorlbit  lerminis,  quibus 
etbnkci,  MC  faoe  dicit,  ^piod  4bo8  pedes  habcrct  et 
unfHca  latOB ;  eod  iiidida  plciatls  Itffos  pr«^s  di- 
cebat,  Jttsms,  verax^  cotens  Ikmm,  oMlnfRs  nft  omni 
moU  fe  iM  4. 1),  doBmnemns  qood  hoe  est  bomo, 
Jieiil  sniieetBt  alws  teqoit,  0<nm  Irnie,  et  fpnva 
mmdmmHoM,  fnwiiani  koem  ^rnnie  homo^Eecte. 
IS.  13)-  Si  OBtttB  hoe  nomen  homo  tantam  ad  Tirlo- 
km  pmtet  esliBientlonom,  BHrito  magls  IHud,  fidetts. 
FideliaeBim  idoo  Toearis ,  q«oniam  et  eredls  Deo,  ct 
s^  eo  crodltam  jpae  jneUtlam  hahes,  aanciHatem , 
niNBditiafli  aniflae,  in  Mum  ndoptlonem,  regnum 
ewiorum,  4|t  h»e  lihi  oommoBdavlt.  Tu  Tidssim  ipsl 
olia  erodidieli olBnwmeBdani,  eleemosynam,  preces, 
medesiiam  et  eaiBem  aliam  Tlrtntem.  Et  quid  dioo 
^iemnosyoam  ^  ai  vei  hrigMMB  f poi  dederis  pocolam, 
«koe  boe  omitlea  (JreiBli.  «#.  M),  Temm  et  hoc  in 
iUnm  resenRai  nndnla  dKom,  et  eom  multa  reddel^ 
anpembBBdoBiin  :  hoe  quippe  odnHrabile  est,  quod 
noB  taninm  iapoiita  ooiwot,  Terum  ei  multipfioet 
relribBlioBibBS. 

Munmiolt,  san  hepltantf  .a^tonn.  —  Hoe  e(  te  se- 
enndBm  poleotiam  lunm  iaeere  JbbsIi  In  iis,  qosB  libi 
onadiu  aunl  e  Mnpe  saaelitnlem,  quam  accepisti , 
intendere,  etOB  lavBero  justillMB  teddere  elariorem, 
01  gmtiam  tiliislrioMm  teera  i  sionl  nHqne  et  f  nvftis 
iocii«  aoqnenlibHs  JnhorihBs  «i  olBdio  dMigentinqne 
aBfeoo  oauun  qmt  «ocepH  hooa.  fit  neia  Def  pro- 
widenliaBA  :  Boe  iihi  Mnm  hBO  4odlt ,  neqne  toto 
priTOTii;  aad  hiBe  dodil,  Wa  pMMiisit.  Et  qnare 
noB  hwMiHi  dedil?  IJl  ib  fidom  in  Ipsom  demon- 
aUQs,MBdBm  (dalia  ex  ipaiBa  proidssione soia  cre- 
im^  QBare  vavB  rarsBm  bbb  omnln  fflie  oen-nirtt , 
aed  4edit  el  Spiritus  grallam^  Justitiam  et  sarictifi- 
cntionem  ?  i?i  tihi  lahorea  4om  Cielat,  et  ex  jam  datis 


i35 


AD  ILLimiNANDOS  CATECHESIS 11. 


354 


eliam  de  fuluris  lc  bonae  spei  coiisliluau  Propierca- 
que  reccnler  inuminalus  vocari  debcs  :  quoniain  nova 
lux  semper  libi,  si  vells,  ei  numquani  cxsiinguilur. 
HaDC  nempe  lucem  el  volcntibos  nobis  el  noleniibus 
nox  subsequilur ;  Hlum  vcro  radium  lcncbrae  non  no- 
runl  :  Imx  enlm  f»  tenibrU  Ineet ,  el  teneltrm  eam  non 
camprwkenderuni  (Joan,  i.  5).  Non  sic  enim  mundus 
est  clanis  oriente  radSo,  ut  anima  illustralur  et  splen- 
didior  fit  a  Spfiritii  graiiam  suscipieiis.  Et  considera 
diligentSas  rerum  naturam.  Hocte  enira  lerras  tencute 
ei  icnebriscaliganllbusjsapc  funlculuin  quis  cernens, 
serpciilcm  essc  pulavit,  et  amlcum  accedcntem  'tam- 
quam  Inlmicum  fttglt,et  strepitum  queqapiam  sentiens 
trepidus  factus  cst ;  luccnte  ve^o  die  nihil  talc  acci- 
dertt,  sed  omnla  quatia  sunt  apparent :  quQd  et  in 
aniroanostra  contingit.Postquanieuimgratia  venieiv 
iReme  tencbras  expiderit,  rerum  veritatem  discimu», 
et  nolbis  flunt  desplcabiles  res  prios  tremendae  :  nec 
eiiini  amprios  mortem  tlmemus,  diHgcDtcr  ex  hac 
sacra  fnitiaUonc  dlscentes,  mortem  non  essc  mor- 
lem,  sed  somnim  et  dormitionem  temporariam  : 
uon  pauperfcm,  non  moibnm,  noii  aliud  quid  bujus- 
modi  rcrormidamus ,  scicntcs  nus  ad  meliorcm  tcn- 
dere  vitaro ,  immortalcm  ct  incorrupiam  ,  et  ab  omiii 
laii  liberam  inaeqnalitatc. 

9.  Nc  igltiir  ampffus  ad  mortalia  mancamus  hian- 
tes,  Dcc  circa  mensae  dcUcias,  nec  circa  vestimcn- 
toruro  omatam  :  habes  enim  maximum  indtimentum, 
habes  mensam  spirllualem ,  habes  gloriam  supeme, 
et  omoia  tibi  Chriatas  fictus  est,  ct  mensa ,  et  vesti- 
mcntum,  ct  donras,  et  capot,  et  radix.  Quoiquoi  fti 
CftHsfo  cnim  baptiiatlettU ,  Christum  induiitis  {Galat. 
3  ^).   ficcc  quomodo  vestimcntum  tibi  est.  Vis 
discere  quomodo  ct  mensa  tibi  sit  t  Qui  me  eomedit , 
in<|uiA ,  tfeart  ego  vivo  propier  Fatrem ,  vivet  et  itie 
propter  me{Joan,  6.  58).  Quod  autem  domus  sit  tibi : 
Qtti  comedU  camem  meam ,  in  me  manet  et  ego  in  eo 
{Ib.  9.  57).  Et  quod  radii,  rursum  inquit :  Ego  vitisj 
tos  palmites.  £t  quod  frater ,  ct  amicus  ,  sponsus  : 
Non  amptiutifos  dicam  servos.  Vos  er^m  anddnm  estts 
{Joan,  i5.  5.  et  15) :  ct  Paulus :  DespomU  vos  uni  vhro 
tirginem  castam  exliibere  Ciiristo  (2.  Cor.  1 1 ,  f ) ;  et  rnr- 
suiu :  Vt  sit  ipse  primogenitus  in  muith  fratribus  (Kom. 
S.  ^).  ^et  fratrcs  taiitnm  ipsius,  vcrum  ct  pueruli 
sunias :  Ecce  enim^  iuquit,  e^o  et  pueruli,  quos  tradidH 
mihi  Beus  [Ism.  8.  MS).  Non  boc  antem  solum,  ve^ 
runi  ct  iMcmbra  ipsius  ei  corpiis  ejus  (i.  Cor.  i%.  47). 
Tainqaani  ciiim  non  sufBccrcnt  ca,  qu«  dixerat ,  ad 
demonstrandam  bencvdcntlam,  et  caritaiem  qHain 
crga  nos  exliibct,  ctaittudbis  maju$  ct  propius  po- 
8>uil,  se  caput  nostmm  appeilans  {Epliess.  f.  2i). 
If aec  omiiia  certo  sdcns,  dUecte ,  sis  gratus  crgn  be- 
'  nefactorcm  nmm  optima  conversatione ,  et  sacrrticii 
luagnitttdinem  cogitans,  orua  corporis  tui  mcmbra : 
ccgfla  q«ld  iMMni  capias,  ficc  iMiH|iiam  iillaffl  veitc- 
rare  aiidcas,  nec  Unto  decoratam  munere,  plag3 
criauiie  dedecorcs  :  cqgita  quid  manu  capias ,  et 
ipsam  ab  omni  avaritia  et  rapina  lilieram  conscrva. 
Hcputa  qood  non  tantum  maiiu  capias ,  verum  el  ori 


admoveas,  cl  linguam  cusiodi  a  conlumeliosis  mun- 
dam  el  lurpibus  vcrbis,  blaspheniia,  |)erjurio,  ci  aliis 
omiiibus  hujusniodi.  Etenim  perniciosnm  csi^  tam 
tremendis  minislrantera  mysteriis  linguaiu  et  san- 
l^uine  lali  purpuratam,  ct  factam  auream,  gladliim  nd 
convicia  et  conlumclias  et  scurrilitales  Iransferre, 
Revcr^re  honorcm  quo  Dcus  ipsaro  honoravii,  nec  ac} 
peccati  usum  ipsam  deducas ;  sed  rursum  animadvcr- 
tens,  quod  pust  manuni  et  linguam  cor  suscipiat  ire- 
menduin  illud  mysterium  ,  ne  umquam  in  proxininni 
consuas  dolum,  sed  mentem  tuam  ab  onini  maliiia 
inuhdam  cooserva;sic  et  ocuIos,ct  iiurcs  munir^ 
poteris.  Quomodo  ciiim  non  est  absurdum  post  iny- 
sticam  illam   vocem  e  ca'Iis  delalan>,  a  Cherubjni 
dico,  merctriciis  cantibus  et  fraciis  melodiis  aurca 
inqiiinarc?  quomodo  vero  non  exlrcma  pcena  dignum 
est ,  Qculis  ijuibus  arcana  vides  ct  tremcnda  niysic*- 
ria,  his  mcretrices  spectare,  et  mentc  adulleriun^ 
cxcrcere  7  Ad  nupllas  vocaius  es ,  dilectc :  nc  inire^ 
sordidis  Indutus  ve^umcntis,  sed  iiupiiis  congriiani 
capevestem.  Si  enm  ad  nuplias  sensibiles  hominc3 
invitati*  cisi  omnium  pauperriu)!  sint,  routuo  su« 
mentes  so^pc  vel  ementcs  vesiiinenlum  mundum ,  sic 
se  vocaniibos  occurrunt  :  el  lu  ad  nuptias  spiriiualen 
et  prandla  vocaius  re^aiia,  considcrcs  quale  dignum 
sit  te  nuptiale  vestimemum  comparurc,  Verum  ciiinEi 
vero  ncc  opus  esl  comparare,  sed  ipse  qui  vocat  libi 
dat  gralis,  nevel  paupertatein  pra^tcndcrc  valcas. 
Scrves  ilaque  quod  accepisti  vestimeiUum  ;  si  nam« 
que   perdideris,  amplius  commodato  acciperc  iiuii 
poieris ,  aui  emere  :  nusquam  cnim  venditur  (ald 
vestimentum.  Audisti  qiiomodo  gemucrunt  oliui  sacris 
introducti ,  ct  pectus  percusserunt ,  eos  siinuiJaniQ 
conscientia  *?Considera  igitur  et  tu,  dilccte,  ne  um«; 
quam  hoc  patiaris.  Quomodo  auiem  uoii  paiieris,  noi| 
expulsa  prava  malorum  consueiudine?  Propterca  el 
priiis  dixi  et  nunc  dico,  el  dicere  iion  dcsii^tam ,  ^ 
quls  inorum  vilia  non  corrcxit  uec  sibi  Aicilcm  para» 
vil  viriutem^  ne  baptizetur.  Priora  iicmpc  crimina 
lavncrum  abluere  potest ;  limor  auiein  nun  parvus  e( 
periculum  non  mediocrc,  nc  rursuu)  ad  eadcui  redea- 
inus ,  et  in  vulnus  nobis  roedicioa  vcrtaiur.  Quanlp 
namque  major  facta  est  jgraiia ,  tauio  aippiior  poste^ 
peccantibus  poena. 

5.  Ne  igiiur  ad  pristinum  redeamus  vomiium ,  jam 
nos  ipsos  erudiamus.  Quod  eniro  oporleai  prius  poe* 
niiuissc  et  a  prioribus  destitSsse  malis,  et  sic  ad  gra- 
tiam  accederc ,  audi  quid  Joanues  dicat,  qiiid  vcro 
priiiceps  apostolorum  i)apiizari  debeuiibus.  Ille  ncinpc 
dicit  :  Facite  fruclum  dignum  pwnitenticB  :  et  ne  iuci" 
piafis  dicere  intra  voSf  Palrem  habemus  Abraham  {Luc* 
5.8).  Ilic  auleminlerroganMbus  rursus  aicbal ;  Pce- 
nitentiam  agite,  et  baptizetur  quisque  vestrum  in  no" 
mine  Domini  nostri  Jesu  Christi  {Act,  2. 5S).  Qui  au«- 
tem  agit  poenilenliam,  non  ainplius  eadcm  altingi^ 
ncgolia ,  quonim  poenituii  :  ideoque  jubciuur  diccie : 
Abrenuntio  tibi,  satana,  ne  amplius  ad  ipsuin  rever- 

<  Quidam  uss.,  peeUts  paremenm^  emudeHtsam^  es* 
pergefacientes. 


fSB  $.  JOANNIS  amYSOSTOMI 

lainur.  SictU  igilur  in  picloribus  accidil ,  sic  et 
nunc  fiat;  ctenim  llli  tabulas  proponentes*  et  albas 
circuroducenles  lineas,  et  regias  depingenies  imagi- 
nes,priusquam  coloruro  Teritatem  supcrinducant , 
curo  omni  libcrtatc  hxc  quidem  delenl,  illa  vero  re- 
pingunt ,  et  crraia  corrigcntes  et  malc  se  habeniia 
transponentes  :  postqtiam  Tcro  jam  colorcm  induxe- 
rlnt,  non  ampHus  libertatem  babent  rursum  delendi 
et  depingendi,  quoniam  imaginis  pulchritudinl  noce- 
rent,  et  sine  culpa  fieri  non  posset :  hoc  tu  quoque 
hc :  puta  animam  esse  tibi  imaginem;  Priusquam 
igitur  superveniat  Tcra  Spirilus  tinctura,  male  insilas 
tibi  consuetndines  dele  :  siye  jurare ,  siye  mentiri, 
sWe  contoroelias  inferre ,  siye  turpla  loqui ,  sive  ridi- 
enla  bcere  solitus  cs,  sive  quid  aliud  bujusroodi  non 
licitum  faciendi  consuetudinero  habes ,  erue  consue- 
tudiuero  S  ne  post  baptisma  rursum  ad  ipsaro  regre- 
diaris.  Peccata  delet  lavacrum  :  tu  consuetudinem 
corrige ,  ne  jam  inductis  coloribus  et  illustrau  ima- 
fine  regia,  amplitis  ^leleas,  et  vulnera  et  cicatrices 
inferas  a  I>eo  tibi  dato  decori.  Gorripe  Igitur  iram, 
eistingue  furorero,  sive  quis  afnciat  injuria  sive  con- 
innelia ,  iacrymis  illum  prosequere  :  ne  indigneris 
tn ,  condnle,  ne  exacerberis  :  ne  dicas,  in  anima  pa- 
tior  injuriaro.  Neroo  est  in  anima  injuriam  paiicns, 
nisi  nos  ipsos  in  anima  injuria  afficiamus ;  ct  quo- 
inodo  id  ita  sit,  jaro  dicaro.  Ablata  est  res  tua ;  non 
passns  es  in  anima,  scd  in  pecuniis  :  si  tn  vcro  mali 
menioriam  serves  in  anima  tu  teipsum  Ixsisti :  pe« 
eiiniae  enim  ablatx  nihil  animam  laeserunt,  verum  et 
adjuverunt ;  tu  vero  non  iram  dimitlens,  poenas  illic 
hiijus  servatas  malorum  memoriae  dabis.  Conviciis  te 
quispiam  et  conlumeliis  affecit?  te  nil  in  anima  Ixsit, 
sed  nec  in  corpore.  Tu  vicissim  confumelias  et  con- 
Ticla  intulisti  ?  teipsum  in  anima  laesisti,  eorum  quaa 
dlxisti,  illic  poenas  subiturus.  Et  boc  omnium  maxiroe 
Tos  certuro  scire  volo ,  Christianum  et  fidelem  in 
•nima  posse  Ixdere  neniinem  nec  ipsum  diabolum. 
Ncc  hoc  tanturo  ei;t  admirabile,  quod  nos  Deus  omnl- 
bus  insidiis  inexpugnabiles  fecerit,  verum  et  quod  ad 
omnem  virtutls  operationem  nos  aptos  paraveril :  ct 
inipediinentum  nullum  esi,  si  vclimus,  licet  pauperes, 
sive  corpore  imbecilles ,  sive  abjecti ,  sive  ignobiles , 
sive  servi.  Nec  enim  paupertas,  nec  imbecillitas,  nec 
corporis  routilatio,  npn  servitus,  non  aliud  talium 
quidpiam  ad  virtulem  impedimentum  esse  queat.  Et 
quid  dico  pauperem  et  servum  et  ignobilem  ?  etiam  si 
captivus  sis,  nec  hoc  tlbi  ad  virtutem  impedimenturo 
flt ;  et  quo  id  modo  sit,  dicam.  Quidam  domesticoruro 
le  contristavit  et  irritavit  ?  Ipsi  iraro  remitle.  Num- 
quid  tibi  ad  hoc  vincula  et  paupertas  et  ignobilitas 
impedimentum  facta  sunl  ?  Et  quid  dico  impediroen- 
tum  ?  et  potius  quidero  adjuvant :  naroque  et  coope- 
rantur  ad  superbiam  comprimendam.  Yidisii  alium 
feliciter  ageniem  ?  ne  invideas ;  nnm  nec  hic  pauper- 
tas  impcdimentum  est.  Rursum  cum  orare  convenii, 
sobria  et  vigili  inente  hoc  pracsta  ;  et  nec  liic  ullum 

<  Alii  eom  savil.,  dele  emuMetudinfm, 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  13« 

erit  obstaculuro.  Benignilatem ,  manspetodinem 
oninem  exhibe,  modestiam,  honestatero  :  nec  enim 
ista  exterinrum  indigent  aaxiliorum.  Et  hoc  est  im- 
primis  maximum  ' ,  quod  non  diviiiis,  non  potentia, 
non  gloria,  non  alia  quapiaro  talium  rerom  opus  ha- 
beat,  sed  anima  tantum  sanctificata,  et  nii  amplius 
inquirat.  Respice  vero  et  in  gratia  hoc  Ipsum  fieri : 
sive  quis  eniin  claudicet,  et  evulsis  sit  oculis ,  et  cor- 
pore  mutilus,  sive  in  extremam  delapsos  iufirmi- 
tatem,  ab  horum  nullo  gratia  venire  prohibetur.  Ani* 
mam  enim  exquirit  solam  se  com  alacrilaie  susci- 
pientem ,  et  haec  omnia  exteriora  practercurrit. 
Externorum  quidem  militum  et  corporis  staturam  et 
bonam  camis  habitudinem  exquirunt  qui  ipsos  mili- 
tiae  adscribunt ;  non  haec  aulem  sola  miliuturum 
oportet  babere,  verum  et  lihertalem ;  si  quis  eniin 
sit  serviis  ,  rejicitur  :  caelorum  aotem  Rex  *  nibil 
U)e  requirit,  sed  et  servos  in  exercitum  suum  susci- 
pity  et  senes,  et  invalidos  membris ,  neque  eum  ta- 
lium  pudet :  qiib  quid  humanius  aut  benignius  cogi- 
tari  potest?  Hic  enim  ea  soliimmodo,  qux  in  nostra 
potestate  sita  sunt,  quaerit ;  illi  vero  qu«  sita  non 
sunt.  Scrvitus  enim  tcI  Ubertas  in  potesiate  nostra 
sita  non  sunt ,  quemadmodum  neque  proceriias  sta- 
turae  aut  brevitas ,  neque  senium,  et  qua:cumq«e 
talia ;  mansuetum  autem  et  mitem  esse,  et  his  simi- 
lia ,  f oluntatis  nostrae  simL  Et  iiftc  sola  a  nobis 
Deus  exigit,  quorum  nos  domini  sumus,  et  valde 
congruenter  :  non  enim  propler  propriam  utilitatem, 
sed  propter  beneficentiam  nos  ad  suam  gratiam  to- 
cat,  reges  vero  ad  mtnisterium  suum  :  et  illi  quidem 
ad  bellum  Irahnnt  sensibile,  hic  autemad  pugnam 
spiritualem.  Nec  in  bellis  tantum  externis ,  verum  el 
in  ccrtaminibus  eamdem  quis  rationem  videre  possit. 
In  Ulud  enim  tbeatrom  qui  trabendi  sunt,  iion  prioa 
descendunt  in  certamina ,  dooec  ipsos    assumens 

^  praeco  sub  omnium  oculis  circumducat  clamans,  at- 
qoe  dicens  :  Num  quis  hunc  accosat  ?  etsi  illic  noa 
animae,  sed  corporis  pngnae  sint :  quare  igitur  nobili- 
tatis  raiiones  requiris?  Hic  vero  nihil  tale,  sed  totum 
oontrnrium  :  cum  non  in  mannum  collationibos 
sint  nobis  certamina,  sed  in  animi  philosopbia  ei 
mentis  viriiite,  contrarium  agonotheta  noster  facit : 
non  ipsum  assumens  circumducit,  et  dicii.  Num  qnis 
hunc  accusat?  sed  clainat :  Licet  omnes  homuies, 
licet  daemones  cum  diabolo  constiluti  ipsum  accusent 
de  turpissiinis  et  occuUis  criminibus,  non  rejicio  nec 
abomiuor,  sed  ab  accusatoribus  Ipsum  liberans  et  ab 
iniquitaie  absolvens ,  sic  ad  certamina  duco  :  nec 
immeriio.  lllic  enim  agonotheta  nil  certantibus  con- 
fert  ad  victoriam ,  sed  medius  constitutus  est;  bic  au- 
tem  agonotheta  pietatis  propugnatoribus  commiliio 
fit  et  auxiliator,  com  ipsis  contra  diabolum  pugnam 
commitiens* 
4.  Nec  hoc  Untum  est  admirabile»  quod  oobis  pec- 


*  h\n,  hoc  ea  impriims  virtutU  maxhfnm ;  alii,  hax  eti 
fmprt/tiiii  virUUis  magnitudo, 

»  Alii^  miverisnruM  ^Uem  Hex- 


IS7 


▲D  1LLUM1NAMD0&  CATECUfiSU  IL 


i» 


ctu  dimitlal»  Tentin  tt  quod  Ipta  non  revolet  nec 
manifesia  faciat,  nec  accedentes  cogat  in  medio  pt* 
trau  edicere,  sed  sibi  soii  rationem  reddere  jubeat  et 
silM  confiteri.  Etenim  ex  saecularibns  judicibus  si  quis 
alicui  captorum  latronum  toI  eorum  qui  sepulcra  eflfo- 
diunt  diceret,  ut  peccaU  conHteretur,  quo  sibi  poDna 
diniiiteretar,  cum  omni  certe  alacriute  boc  susclpe- 
rent,  salutis  cupidiute  pudorem  contemnentes.  Hlc 
Tero  nihii  ule  est,  verum  et  peccau  dimittit,  nee 
cogii  praesentilNis  quibusdam  ipsa  enuniiari  :  sed 
uuum  solom  exigit»  ut  ipse  reroissione  fruenSy  doni 
maguitodiiiem  discat.  Quomodo  igitntr  non  absurdum, 
ut  in  quibos  nos  ipse  benefido  afOcit»  solo  testimonio 
nostro  coBtentus  stt ;  nos  autem  in  quibos  ipsum  Goli- 
mosy  allos  lestes  quxramos  et  ad  ostenutiooein  quid- 
quam  faciamus?  ipsius  Igitor  benigniutem  admirati , 
nostra  ipsi  esliibeamus,  et  prae  omnibus  lingtuc  im- 
petom  refrenemus,  et  ne  semper  loquamur.  Ex  mit/- 
^lopuo  nmnyotf  mmi  efupe$  piccatum  {Frw.  10.  i9). 
Si  nempe  dioenduni  utile  quid  habes.  aperi  labia  :  si 
nibil  sii  necessarium ,  Uce :  melius  est  enim. 

Vbiqiu  EkM$  coU  pote$t.  —  Artifex  manualis  esf 
ledens  psalie ;  sed  non  Tis  ore  psallereT  hoc  faciaa 
menie  :  magnos  contnberiialis  psalmus.  Nibil  hinc 
grsTC  snsiinebis,  sed  Umquam  In  monasterio  in  ofH- 
cma  aedere  pderis :  non  enim  locorum  commoditas « 
led  momra  probitas  qoielem  nobis  pnebeblt.  Paolui 
coim  In  ofBcina  artem  suam  tracUns,  nihil  ad  pro* 
priaiB  Tirlnlem  besus  est  (AcL  i%.  5).  Ne  dicas  Igitur : 
Qoouaodo  poiero,  com  arUfex  et  ptoper  slm»  phllo- 
foplmri?  PropCerea  nempe  magis  poteris  philoso- 
phari.  Nom  paoperus  diTitiis,  et  negotium  oiio  ad 
pieuiem  nobis  est  opportonius  :  qoippe  com  et  di- 
Tiii»  Bon  adTenentibus  impedimentom  ianL  Com 
enun  iram  dimiuere  oporteat,  com  inTldiam  exslin- 
goerCy  com  remittere  furorem ,  cum  oralionem  of • 
ferre,  com  benigniutem  et  mansuetodlnem,  com 
Bodesllam  et  cariutem  eibibcre,  ubi  pauperus  im- 
pedimentom  esse  Taleat?  Non  enim  argentum  ero- 
gantcs  luec  oportel  obire»  sed  rectam  exhibentes  to- 
lunutem.  Eleemosyna  maxiroe  peconlis  eget,  Tcrom 
et  ipsa  per  paoperutem  magis  effolgel :  elenim  qo» 
doos  obolos  erogaTii,  omninm  hominom  erat  pao- 
perrima  ,  et  omnes  soperaTit  {Lue.  21«  S-4),  Ne 
magnom  igitor  qoid  dlTitias  esse  putemos,  nec  lulo 
mdios  aorqm  esse  cogitemus;  materia  namqoe  pre- 
tiom  Bon  ex  natura  est ,  sed  ex  opiiilone  nosira.  Si 
qois  eoim  diligenler  inqoireret,  roulto  magis  auro 
fermna  necessarium  :  illud  namque  nuUom  Titae  con* 
feri  osom»  hoc  aotem  pleraque  necessaria  nobis  ei- 
pedil,  innomeris  artibus  senriens.  £t  quid  dico  auri 
et  ferri  comparationem?  hi  enim  Tulgares  bpides 
magls  necessarii  sunt,  quam  pretiosi  :  namex  Itis 
nihil  otile  fierl  possel,  ex  illis  Tero  domus  et  muri, 
ei  urbes  coustructae  sunt.  Tu  Tero  mihi  demonslra « 
quse  de  roargaritis  ulililas  istis,  quinlroo  quod  non 
inde  damnum  CTcniat?  Elenini  ut  tu  feras  onionem 
unom,  innumeri  pauperes  fanie^prerountur  :  quam 
igilur  deft*nstoi)ero,  quam  veiiiani  assequcris  ? 


Veru$  muUiri$  orniUu$.  —  Vls  omare  faciero  ?  non 
maigaritis  oma,  sed  modestia  et  bonesute,  sicque  Tir 
gratiorem  faciem  cemel.  Ille  nempe  ornaius  et  ln 
xelotypiae  suspicionem  injicere  saepe  solet  et  inimici 
tias  et  coutentiones  et  pugnas  :  nil  autero  tuUu  so  - 
specto  turpius ;  eleemosynae  Tcro  el  modestiic  ornaiui 
omnem  quidem  Iroprobam  suspicionem  expellit, 
omni  aotem  Tinculo  firmius  conjngem  couciliat :  noii 
eniro  Um  decoram  natora  parat  faciem,  qnam  spe« 
ctantis  affectos  :  affectum  Tero  nibil  sic  ut  mo« 
destia  el  honestas  conciliare  solel.  lUque  licd 
pulchra  sil  muliery  Tir  autem  erga  ipsam  malc  af- 
fectus  sity  omnium  ipsi  turpissima  Tldebitur ;  si  Tem 
non  esse  pulchram  aliquam  contingai ,  ilb  lamen,  si 
Tiro  suo  placeat,  oronium  ipsi  pulcherrlma  essc  TiJe* 
bitur ;  non  enim  in  eoruni ,  quae  cerounlur,  natura, 
sed  in  cernenlium  affectu  judicia  ftunt.  Speciem  igi- 
lur  oris  exoma  modesila,  lionesute»  eleemosyna,  bii- 
maniute,  cariute,  erga  Tirum  dilectioiie,  mansucto- 
dine,  benlgnitate ,  malorum  tolerantia  :  hi  sunt  vir« 
tutis  colores,  per  hos  allicies  angelos»  non  homines » 
per  hos  ipsum  habcbis  Deum  laudatorem  :  cum  Tcro 
Deos  accepUTcrit ,  a  Tiram  omnino  tibi  placabit.  Si 
enim  Tiri  saplentia  faciem  illuminat,  multo  magls 
TirtusmolierisTultum  illuminat  (Eeele.  8.  i).  Si  Tcro 
puus  esse  magnum  hunc  oriiatum,  dic  mlhi,  qu»  mi* 
liUs  libi  hi  die  illa  de  margaritis  istis  Tcniet?  El 
qoid  opos  diem  illam  conunemorare ,  cum  liceal  oc 
ex  praesentibus  h«c  omnia  demonsiraro?  Cuin  enim 
li»  qui  Imperatori  conlumdlam  intulerant ,  ad  tribo<- 
nal  trahebantur  el  de  exiremis  pericliubantur,  tunc 
matres  et  uipres  monilla  aorea  et  margarius  depo- 
nentes  omamenloioqao  omne  el  Testimenu  aurea, 
Tilem  d  abjectam  Testem  sumentes,  el  cinerom  in- 
spergentes  sibl,  et  ante  forijanuas  se  Toluunies,  sic 
Jodicesexorabanl.  Si  auUm  in  his  judlciis  aurea  qui- 
dem  monilla  et  unkmes  el  Tsrla  Tcstis  insidix  el 
proditio  fuerint,  mansuetudo  aolem,  benignius,  cinis, 
lacrym»  et  Tilia  Tcstimenta  magis  judiccm  conci- 
liant :  multo  magis  in  Judicio  illo  ineviubili  ct  ire- 
mendo  hoc  fiel.  Quam  enim  rationem  dicendam 
habebis?  quam,  dic  mihi,  excusationem ,  quando  te 
Domlnus  accusabit  de  roargaritis  isiis,  el  pauperes 
fame  perditos  in  roedium  aget?  Propterea  Paulus 
dtcebat :  Non  in  tortie  erini^^  vd  auro,  velmarga' 
nlis,  vel  ve$timento  pretioeo  (1.  Tim.  2. 9).  Hinc  nempo 
slraentur  insidiae  :  etsi  aiitein  Jngiier  ipsis  fnia* 
mur,  tamen  omnino  per  mortem  ab  ipsis  scparabi- 
mur.  Ex  Tirtute' vero  sccnritas  omnis,  ct  mutatio  ral- 
oave  nulla,  verum  et  bic  nos  ca  reddit  tutiores,  ei 
illuc  comiiatur.  Vis  inargariias  possidere,  nec  um- 
quam  iias  dlTitias  deponcre?  urnatuni  omneni  aufc- 
rens  in  Cbrlsti  manus  per  paupcrcs  reponc  :  illc  libl 
cnncus  custodict  diTitias,  post<iiiain  corpus  tuuni 
mulu  cum  clariute  resusciuvcrit,  tunc  tibi  ineliores 
circnmponet  divitias  et  ornatum  majorein,  quippe 
cum  sit  hic  praesens  vilis  et  ridiculns.  Cogiu  iiamquo 
quibus  vis  placere,  et  propter  quos  hune  Induis  or- 
natum,  ui  funarius  ci  xrarius  ct  institor  admlrenior 


239 


8.  JOAN.  CHKYSOST.  ARCHIEP.  C0N8TANTIN0P.  AD  ILLUM.  CATECH.  IL 


3^40 


conKpicali :  annon  confunJerlscl  crubescis  le  illis  ossi- 
iciiUins,  et  quos  hec  appellatione  lua  dignos  censes, 
propter  hos  omnia  faciens? 

*  Verba  in  bapthmc  protata,  —  Quomodo  igituf  haric 
omnem  vanilaleni  deridebis  ?  Si  vocis  lilius  record^- 
ris,  quam  diim  sacris  initinreris,  emisisti  :  Abrenun- 
lio  tibi,  sntann,  cl  poinpa!  turc  et  cuRui  fuo  :  circ^i 
margaritarum  cnim  culliim  insaiiia  esi  pdmpa  sa(a- 
nica.  Aurum  enim  cepisli,  non  ut  corpus  viiicias,  sed 
ut  paupercs  solvas  et  enulrins.  Dic  igitur  frequenter, 
Abrenuntio  (ibi^  salana :  nibil  bac  (uiius  voce,  $i 
ipsam  per  opera  exbibeainus. 

5*  Hanc  et  vos  iniliandi,  u(  discaiis,  obsecro  :  bxc 
enim  vox  confbederalio  cniii  Domino  est.  Et  sicut  nos 
servos  einenles,  ipsos  qui  vcnduntur,  prius  in(erroga- 
mus  an  nobis  servire  vefiiil :  ita  facit  et  Cbristus; 
'qiiando  debet  te  in  serviintcin  capere,  prius  irtierro' 
gat  nn  velis  illum  crudelem  tyranfium  dimlltere  et 
'^imrtiitem ,  et  ad  foedera  suscipit :  fiOh  enim  coa- 
cium  est  ipsius  imperium.  Et  vide  Dei  benlgnlfatein. 
"Nos  nempe  priusqUam  preiium  cArogemud,  interro- 
'gamus  eos  qui  vendunlur,  et  cum  <fidicerimus  eos 
velle,  tunc  pretium  erogamu£(.  CiirTsfus  auteili  noii 
ita;  verum  et  prelium  erogavit  pt6  ortfftitrus  noliis 
'pretiosum  ganguinem  suuin  :  Predo  enim,  inquif, 
empti  estis  (1.  Cor,  7.  23  ) :  et  inmen  neque  siccogit 
sibi  servire  nolentes,  sed  nisi  graliam  babens  el  a  te 
if^so  et  sponte  ejus  velis  domihaiui  abscribf ,  N6n  ebg6, 
inqiiit,  neque  compelTo.  £t  iio^  qaid^ih  ihiprobos.<;6f- 
'vos  nc  emimus  qiiiJeh'1 :  quod  6{  quAndd  emaftitis, 
pravo  consilio  tale  preftum  crdgamds :  ChHstu»  HU- 
tem  ingratos  emeris  servos  iniqUo^,  opiiirtl  servt  pre- 
tium  erogavtf :  imo  vero  frtutt()  rtrajo^,  ac  tnntd  mjm 
ut  neque  ratio  neque  rtien^  fpslus  fnngnllifdinefn  c^- 
piat :  non  eiiim  exturrt  A  teffarh  Cl  tti^tt  dans,  sed 
^  omnibus  his  pr^tio^iorem  snn^uf htfm  satrtn  elfiindend, 
ita  nos  redemit :  ei  posthiecoirtntn  rton  testes  A  tiobl», 
'non  cbirograpba  esigit,  sed  sofa  (!ontentus  cst  voc^e : 
et  si  dicas  ex  corde,  Abrenunrio  (ibi,  s<itanft,  ci  pompAe 
tuae,  lotum  recepft.  Hoc  igitur  dic.lmtrs,  Abt^THlntfo 
tibi,  satana  :  (amquam  in  iltn  diebujuSvocisraiiorf^^rti 
rcddituri,  e(  ipsam  custodianiuS,  ut  salvum  iiine  red- 
damus  deposituin.  Pompa  vero  satlnlca  siini  the.irrrr, 
circenses,  et  oinne  peccalum,  dierum  observatia, 
'  pratttigid^,  et  oinina. 

Adversu$  omina.  —  Et  quid  tandem  sant  ortiina  ? 
Sxpe  domo  quis  sua  egressns  hominem  vldit  (inoctf- 
lum,  vel  claudicantem  y  et  ominalus  est.  HaiC  est 
pompa  satanica  :  iion  enim  hoininis  occursus  matarti 
facit  diem,  sed  in  peccalis  vivere.  Cum  igilur  cxierls, 
unum  inodo  cave,  ne  occurral  iibi  peccatum  t  hdc 
enim  est  quod  supptanlat,  practer  hoc  vero  fiec  tp^e 
diabolus  nos  quidpiam  lcedere  poterif.  Quid  dlcis? 
hominem  ceriiis,  et  ominaris,  nec  cefnls  laqueiirti 
diabolicuin\  quomodore  illi,  qui  te  nulln  affecit  irt- 
juria»  reddit  inimicum?  quomodo  te  frairl  consrituU 
\  adversarium  ex  niilla  juSia  occasione?  Et  Deus  ({uidem 

>  savil^  oi  qiiidam  Mss.,  plagam  diaboUcamt  pro,  iaqmum 
diatfoUcum. 


vel  inimicos  amare  nosjussii;  (u  autein  nil  l^dentein 
aversaris,  nil  nccusandum  habens,  nec  cogiins,  qiian- 
(us  risus,  quantum  dedecus,  imo  vero  quan(um  peri- 
Culumf  Dicamne  et  aliud  ridiculosius  ?  Confundor 
nempe  et  erubesco,  sed  cogor  propter  salutem  ve- 
siram  dlccre.  Sf  il^rgo,  Inquif,  occurrerit,  slerilis  dies 
^rit;  dt  vcr6  irtefctrit,  d^itera  et  bona,  et  inulia 
mercnfione  plcna.  O^cultnmiii,  e(  frontem  percuiitis, 
et  nd  terrlEiin  inelinatis  :  S^d  non  nunc  dum  dicuniur 
Vcrba,  6ed  (fuih  flunt  operi,  erubescendum  ernt.  Vidc 
nemptf  quomodo  et  hie  diabolus  dolum  abscondlt,  nt 
frtodestarti  qirtdeoi  avcrsemdr,  impudicam  vero  gm- 
(am  hnbeainas  '6t  amemus.  Quoniam  enim  audivit 
Cbristam  (ficertfetn ,  Qui  aspieit  mutierem  ad  couch- 
plscendumjam  nUBckatutetteam  (Haiih,  S.  2Sj,  e(  vidlt 
inultos  f^sciviam  Vfnc^re,  volens  rursum  pcr  aliam 
sHm  ipso^  iu  pcceatam  lirtpcllere,  perhnuc  obscrva- 
tionem  meriiortls  mutleiibds  ribeuter  ocutos  intendefe 
p^rsuasit. 

JErea  Aiexmdti  M.  numismata  tupmtitiost  Mur- 
pata,  —  Qiild  vet*o  dtcerei  aliqais  de  iis,  quf  carmi- 
iiibus  et  Hgatnris  atuniur,  et  (fe  circumligantibifs 
;cre.i  Alexandrt  ttdcedonis  numism^ta  Cdptli  vet  pedi- 
bti^t  Die  miltt,  an  far?  surtt  etspectntione^  nosfr^c,  nt 
post  cruceirt  c(  monem  Dominicatn  tn  gentrlis  regis 
fmngrrtc  spcm  sdfdtis  frabeanms?fgnofarsqonflticptit 
pcrftedf  ?  ttrorteirt  dfssdtvff ,  peccitom  txsiinxh ,  of- 
eum  fiiarn^m  reddidit,  diabdii  solvit  patemiam,  et  ^l 
(!)[rt^dfis  s.iniiatem  prsBStandam  non  es(  fide  dignn  ? 
totfmft  orbem  exstis^ifavit,  et  fd  fn  Ips^  non  confldifi? 
tt  qtfid  psKi  dlgmM  hon  fueris  1  Non  Tigaturas  vcK> 
idntum ,  &cd  etlafn  etcnritnmentar  tlbl  cfrcanidncls , 
Vettfr^s  ebfia^et  titdbante^  domurti  ddcens  :  nec  con- 
ftmitri^,  inee  erobescls,  posf  tantam  ad  b^  tfepl- 
dstns  diftelpllnam !  et  qdod  gravfai»  eslt  errof)&,  qmirtdo 
hscc  adrhonentds  «t  dissaademus ,  putitnies  s6  etcn- 
liflH,  dicunt,  Clrristiarta  efit  muflef  hdcc  eteartiarts,  ^t 
nthil  fllldd  toqultuf ,  quam  DeW  nomen.  fh^opteren 
naniqu6  potissiinum  ipsam  odt  et  adversor ,  qiiod  Dei 
rtdmhie  ad  contameliaTn  ntatuf,  quod  se  dlcens  essc 
Cbrisiiannm,  gcniiliunt  opera  faciat :  etenlin  et  dne- 
mon^s  l>ei  immen  profcfeb»nt,  sed  tamcn  er ant  d.r- 
m«rnes,  cft  ita  ChristO  dfCebant  :  Seimui  te ,  qu\  sti^ 
sanctm  t>el  (Mare.  1.  ftl)  t  ei  fnrten  ipsod  Increpavlt 
et  efeclt.  PrDpien^il  quippe  vobls  ftupplico ,  ut  ab  hnc 
sltls  ratlacia  puH ,  ef  tamquarn  bsreuldtn  hoc  vertmm 
h.lbeAtls.  Et  6tcut  slne  cnleeMnenfls  vef  vestimcntfs 
vestrum  nemo  In  forum  desccndere  vdfet :  Ita  sfne 
verbo  hoc  numf|uam  in  fbram  prodeas,  sed  tiim  cs 
janurc  vestltjula  tfansgressurus ,  hoc  pfitfs  loqucfe 
verbum,  Abrenuntlo  tibl ,  saianrr ,  et  pompae  In*  ei 
cutiui  tno ,  ei  conjnngor  tibi ,  Christe.  fHe  nmqtiam 
'  absque  hac  voce  excas  :  haec  cHt  tiW  bacolas ,  tir»»c 
armatura  ,  haic  tnrris  inexpugrtabrtis.  Cmn  hnc  Vwbo 
ct  erircem  tn  fronte  imprhnc  :  slc  enim  non  fanium 
homn  occnrreiis,  venfnt  nec  ip^e  diabohis  te(fuldqaam 
In^dere  potertt,  cnm  his  te  cemens  armis  obi^ne  ap- 
parentem.  Et  ba*c  teipsam  j&m  falnc  doce,  nt  cum  si- 
gniim  ccpcris,  sis  miles  pftratus,  el  contra  diabolufti 


841 


HOWm  IN  TRBS  SEQUBMTES  HOMIUAS.  i*^ 

tii>|iaeiMB  erigens ,  iustilis  coroiuin  aocifias  quam     Dooiiiii  noslri  Jesii  CUrisii,  Min  nt»  Patri  glori» 
nos  omues  asse(|ni  coaiinf  ai,  gratia  et  benigpiute     simul  el  saeclo  Spiritui,  in  saecula  tieciilorum.  AmeD. 


IK  TBES  SEOOBRTes  HOklUAS 

noiiiTinii* 


Argiimenti  nfione  ducti  fiaM^e  Ire»  boAiilias  con- 
sequenter  ponimus :  in  singulis  enim  agitur  de  imbe- 
ciUitate  diaboli ,  probaiurque  eum  non  gnbefnar^ 
mondiim,  atque  ex  bominom  igni^ta  Socordiaqu^ 
proficisciiquidquid  malorom  diaboftft  ia  Tfcam  huma- 
nam  imponat.  In  fedttione  Morentana  irarlis  ei  longe 
dissiiis  in  locis  iiaB  tres  Ooftciones  posfw  sont  i  fta  01 
ea,  quam  primam  ponimus  ,  in  quinto  toitio  sexage- 
sima  leftia  rcpcriatur  :  ea  Tero  qoam  securtdani  \o* 
carous,  de  diahalo  imatoti ,  in  primo  toAio  ttgesima 
qiiinta  Jaceat ;  terlin,  de  igrmia,  in  S^undO  tOffio  Sfl 
postrema.  Quod  anfem  In  Rdilione  Moreinana  fu  S0- 
jnnctae  reperiantur ,  id  casu  potlus ,  quam  i^onstllo 
accidisse  videtor.  Ifl  Ediiione  vero  Saviliana  dtiifi  ifltft 
quas  prtores  locamus,  nempe,  (tenional  no%  f/utet^ 
nare  ra  kumanai^  et,  de  ^aboh  tentatore ,  60nscf- 
quenter  ponuntur  tomo  6,  terlia  vero  de  ignaxAa^  atiis 
qiiilHisdam  inlerpositis  ,  separStuf  :  licet  et  catato- 
gus  iMe  sincerissimus  Augustanus  eam  cum  superlofl 
dt  dUAolo  tentatore  connecUt ,  et  argumenti  tempo- 
risque  ratio  Idfpsnm  postutet. 

Quod  ad  primam  spectat,  nempe  dmmnatnontfii' 
berndre  ru  kwnanat ,  certlssimum  esT  babfum  eam 
fuisse  post  Dominlcam  inam ,  qua  de  proplietiarum 
obscuritate  secnndam  eamqoe  prolixissimam  concio- 
nem  haboefat.  In  hujus  enfiri  ,  de  qua  nunc  agilur , 
principio  Omnia  iila  ordine  repetil,  qu.i-  in  Itne  con- 
cioi.is  illius  se  dixisse  testiHciitur;  nimirum  de  san- 
(lis  jusiisque  viris,  qui  sua  ifisoruin  peccaU,  non  au- 
tem  aliena,  cum  doloris  exsccrationisque  siguifica- 
tione  commemorabant  :  exempla  enim  cadem ,  eo- 
dcmque  ordine  omnia  recenset.  Nam  quod  exemplum 
clesiderarl  querebatur  Tillemontiiis  :  niroiruin  illud 
Pf^tri,  £xt  a  me,  quta  homo  peceator  sttm,  Domine ;  \U 
ludjam  ex  antiquissimo  Codice  restiiutum  babea  in 
poslrema  iila  de  propbcliarum  obscuritnle  liomilia. 
Ot  autem  exploraium  est  hnnc  de  dacmonibus  homi- 
liam  hebdomada  illa  insequente  Doroinicam,  qua  po- 
stremam  de  propbetiaruro  obscuriutc  concionem  fe- 
cii  babitam  fniase  :  iu  admodum  incertum  esi ,  n 
ea,  qoam  s^undaro  ponimus  de  diabota  tenlaioref 
eam  qiiam  primam  posuimus,  seqiialur  praecedatve  : 
iiemquc  dobium  eodemne  an  diverso  tempore  scripU 
sii.  Nam  iii  ea,  quam  biduo  ante  se  habiiisse  coinme- 
niorat  initio  hujus  de  diabolo  tenUtore  homfliae, 
idipsum  argumenium  susceperat ,  quod  in  hac  homU 
lia  proseipiitur  :  Diximus^  inquit,  nnper  (id  cst  bidito 
anle,  ul  jam  dixerat),  ««m  per  viotentiam  non  vincite 
neque  per  lyranmdem,  neque  necessitaUm  afferendo,  nie 
eogendo :  quoniam  $i  ita  etset^  onmia  ntique  perderet: 


hujusqde  rei  prottUim»$  arfummtum  porcoi.tn  ^nqa 
mhil  agere  dmmones  potuerunt »  jn/«^aiii  a  Domimei 
permistum  essel ;  armenUt  Job  «t  fpreges :  neque  enian 
hwc  diabolus  ausu%  est  perdera^  qiumssqiue  dewuper  po- 
testatem  aecepit.  Vmum  igitur  hoc  primum  dididmus^ 
eum  per  vim  aut  necestiMem  non  mneere,  Secuadunt 
posl  illud  addidimus  »  eum  quamit  fraudikut  vincai ,, 
910»  tamen  hae  ratione  cuneth  tuptrioeem  evadere^et 
rurtut  athletam  iptum  fn  medium  protutinm  Jok » cf4 
Ucei  miUe  maehinat  odnwverit ,  oon  eum  tamen  had 
ratione  tuperavit^  ted  et  victut  ahtcettit.  Ona  jam  r«- 
tiat  queutio^  eU.  (ii  iUa  igitur»  <|u«m  bic  commemo- 
rat»  bomiUa  biduo  ante  babiu.  de  diaboli  quideoi 
imbecilliute  agebatur ;  sed  eum  nihil  posse  dioebatn^ 
in  voluntates  httmanas ;  fraiidibua  vero  unium  et  dolo 
mcautos  vlncere.  Et  hoc  videtor  praecipuum  fuisat 
illiuSa  quam  coromemoral»  bomiiiaD  argumooturo.  Al 
in  ea  quam  primam  ponlmus»  cujus  tilulus,  dmmanen 
non  fuhemare  mundum .  de  porcis  quidero,  qul  da^ 
monum  opera  pra^ipiies  acU  sunl»  deqye  ealtmiuti-; 
bus  Jobo  perdiaboli)m  lUatis  meutioticcttrril»  s^ 
loDg»  diversa ,  quam  supra  uarralur»  senteulia;  ibi 
Baau)tte  demooslntttm  fuisio  dicitur,  nibit  posse  diop 
bolum  tn  voluBtales  bomiiiuro ,  ul  eas  vidoiicei  fm 
iUaus  aerumna»  in  maluiB  pertrahii :  in  oa  v^, 
quam  primam  cooslilttimtts^  bomilia  probm  Cbryao* 
stomua ,  daemones  non  gubeniaro  rea  bumanaf ;  li 
gubernarenl  enim»  onuMa  inmuodo  perdereni  ac  do» 
vastarowt ;  exeioplttm  enim  poroorum  et  Jobt  tnv^U 
Ux  iilaia  damoa ,  quae  omnia  l)eo  perniiiUnte  a  dx* 
monibos  peraeU  sonl »  ai^omeotum  esse  dacmonum 
sxvitiei»  el  malorum  91«  bomioibttS  inferrent»  ai  pe« 
oes  cos  hujusmodi  poiesus  essei ;  ac  nc  verbitm  qpir 
dem  habetur  de  diaboU  in  volunUtes  hominum  po- 
lestate,  qua  illos  sd  peccau  pertrabat  Quamobrenb 
cxisliino  Immiliam  illam  quae  initio  hiijus  dc  diabolo 
tentatore  concionis  memoratur,  diversam  esse  ab  ea, 
quoe  inscribitur ,  dannumee  non  gubemare  mundumt  itr* 
que  temporum  injuria  periisse. 

Homiliast  quam  secundam  loctunoa^  d$  dbkakUmr 
tatortt  lcrtiam  subjungimus,  de  tgnovta  af  qnU  Mo^ 
lus  vigilanii  homini  nocere  nequedt.  Kam  vero  postridle 
ab  ea  qu»  de  itiabolo  untatore  ln«!rittltof  fclblUm 
fuisse  putamus :  sic  enim  inciplt :  Anie  hutertmm  qui- 
dm^emd€  dMohr  noWt  epo4  ^^^^^^^^ 
fnidtuui  (friKh.  Birtosque  pwfo  itrg;nmmm^ttmm 
estt  ttffoMiftte  enlm  prelotmff  om es oiiifniibi  dkm  \ 
1iofl,sdlat  liomtemif  fd^pm 4&Mlm  ^Hmmqm^ 
hpm  vWaqoe  pwiw.  Q^mmmiimh^mAqim. 
sitno  Wo  eatafiiio  AngusUM»,  ni««m  edMH  H.  »wiUoe. 


m  S.  iOkttm  GMHYSOBTOIII 

homlMf  fjkfiig^.  Em  ilto  pMtreinft  p^rB  TMione 
pnediifli  creitHrae  i  sed  peiU»  €«pui  «TMerunt ,  et  in 
ilmnQj»  regiofli  pof  prtwitiaft  sunt  ereeii.  Quenitd^ 
modinn  enim  si  liMtt»  ^uispkim  lilferBlis  ae  magnlfl- 
otts,  emn  viderit  arH|«em  nnoringQni,  ^ui  Mlum  eor^ 
pm  nndam  ex  flnelftue  eripefe  potnit ,  sopinH  mann 
Ihjs  eum  etcipiat,  et  candtcto  teste  indutom  in  summo 
lionoris  gradn  oetloeel :  it<^  Dens  nafurnm  nostram 
iraciavit.  Omnia  qux  habebat  honoo^perdideraf,  trbet^ 
tatem  loqitendi  ae  idnciam,  eonsoeiudrnem  cum  Deo, 
coiirersaiionem  in  paradiso«  f  itam  caiamiiatts  eiper* 
lom,  et  lamquam  ex  naofragrd  nodos  inde  eiiverat  $ 
sed  1^05  illom  exceplum  confestim  amiciit ,  ei  pau-^ 
latim  manii  doetom  in  oaoium  eteili.  Atqni  aon  erat 
tenid  digmmi  ifanTrtiglum ;  neqoe  cnim  ob  ventoram 
impeium,  sed  ob  segniiicm  efns ,  qni  navigabat ,  lota 
Bla  lempesia»  aeeidertot. 

in  portu  fmfra^um  f^feh  Admui.  -^  Yerumtamen 
ad  lioe  non  respexk  DeuS ,  sed  ejos  miserlcordiam 
ealamiifltls  magnirudo  eomniotli,  eumque^fi>i  in  portu 
iMLOfhiglttm  feeerai,  pcrinde  qoasl  medio  in  pelago  Id 
fmssos  essei ,  beWHgne  ac  liberaKter  excepit :  si^idem 
in  paradiso  l«psum  esse,  id  tcro  est  in  portu  natrra^ 
gium  Cecisse.  Qnid  ita  ?  Qfiia  euni  nondiim  trtsilila  , 
nondtfm  soMieitudo,  nec  ISfbores ,  neo  {cremnm ,  Aec 
tnmuneri  floeios  tlbfdinum  In  natoram  fmsiram  saeTl^ 
rent »  sopplaMatos  est  et  cdrrtiit.  Et  qnemadmedom 
^oi  in  mari  natlgant  maleflci  homines ,  eiiigoo  ferro 
narim  «epe  perforonles,  loium  fflare  in  natiginm  ab 
iiifcriori  fiarK;  immitiunt  :  sic  nimfniffl  et  Hatirn 
Adnmi  cnm  tiderei  diabolos,  boe  est  anlm^i  multis 
#creriam  bonfs ,  aceedens  lamqn&m  mltfUto  quodiim 
fesro  slmpfid  tece  perforatit ,  et  omnes  ejos  opes 
exhausit ,  ipsamqtie  cTmbam  snbmersil.  AC  Deos  ef^ 
^ft ,  ut  InciHnn  damno  majtrs  essct ,  et  ad  tlrronOm 
regium  naturam  nostrain  extnlit.  Quoch*c*  Paoltis 
ciiani  clamat  dleens  :  Conreiuscttamt,  ct  eoniedere  ndi 
fecit  in  dexiera  fua  in  ctBleHilmi ,  if<  oitenderet  in  m^ 
ru(ii  iupervenientihui  ahundantei  diviiioi  gratia  ittig,  in 
honitate  iuper  noi  (Ephei.  2.  6.  7).  Qord  aii^?  jam  rei 
etenK  et  ftnem  habel,  et  dicis :  Vt  oitenderet  in  nectt* 
Hi  iuperveidentibui?  annon  enim  ostendit?  Jam  qui» 
dem  oslendit ,  sed  non  omnibus  hominibos ,  at  mihi 
qol  som  fldelis  :  fnftdelis  Metn  minieoinm  noodom 
tklil.  Tom  tero  lllo  die  rtatiir»  omnis  homaha  in  me^ 
diom  pregtesss,  ^ood  flei  admiTaMiur,  pReeipoe  tero 
nebis  etlam  tum  manirestlos  errit.  Ism  ettim  eredimos, 
sed  noii  ex  asqiio  mlracolom  exprimit  audUos  et  tisns  r 
sed  qoemadmodom  ki  regibos  dum  porporam  et  dlat-' 
dema  ei  aoreas  tesies  soliuinque  regium  awdimios , 
ndmiramnr  qoidem,  ai  molto  ampllus  id  noMs  neddlt, 
eitm  eoniraeiis  aotjsis  ipsom  in  soblkni  praesidentem 
cernimus  tribonali :  sie  et  in  Unlgenlio,  com  cwlorom 
vfdeiinnis  aolasa  eonlraeia,  eiRegem  angelorom  inde 
deseendenlem  a  esslesilbos  lormls  strporom,  lum  tero 
majos  miracolum  nobis  ocolorum  mlDisterio  apparo- 
bit.  Gogita  namque  quale  sit  naluram  noslram  Clieru- 
binis  inveoum  iotueri,  totoiiu|ue  angelicuni  exercitom 
ilii  circumfusum. 


Afl€filt:r>.  CONSTANTINOP.  M 

3.  Paoti  vero  sapienliam  (ftio<}ue  mlh!  considera , 
qtram  iiralta  nomlna  conqurrat ,  of  ditlnam  exprtmat 
benigmtatem.  Hott  enhn  dixit  simpiiciter  gratiam  ^ 
neqoe  shnptietier  dithias ,  sed  qold?  Akundante$  dl- 
ttttdi  gratia  in  bdnilate  ( Epfk$.  9.  7).  Sed  neque  sle 
Rtrticn  exprimere  potoit.  Ct  qoemadmodom  Isetla  et 
Inbfica  corpora  TiceC  innomerls  tnanffous  teneantuf , 
nobis  ebbuntor  et  fbcile  effugiurrt  i  slc  ef  Dei  benign^ 
tatem  qunntlscumque  nommibus  complecti  eonemtir, 
fie  sic  qtridem  eomprehendere  possmiuis ,  sed  tcrbo- 
rom  nosCrorum  imbedHHatem  *  ejos  magnitodo  tongO 
sopcfat  intertalfo.  Quod  cmt  expertos  esset  Paulus » 
ei  ipshis  magtifittfdhie  terbortmi  tim  ccmer^t  so- 
perari ,  irno  prolafo  terM  dtscessit.  Qtfodnam  illud 
est  landemT  Gndia  mem  Deotttpet  inenattabitt  dom 
ejui  ( 1  Cof.  9.  IS).  I?e<fue  enim  sermo  ulhis,  neque 
mens  ulh  fk\  prothfefithim  potcrtt  esp^imcire.Propter- 
ea  liie  qoidemineimrrabifem  illam  ait  esse,  alrbiaoteia 
et  memcm  nostram  exsoperare,stc  dicens  :  Pax  Dei^ 
quce  exmperod  omnm  nUntem,  cuilodief  cordavatra. 
( PhiU  i.  7).  •     • 

beui  non  eum  dat  modo^  ied  etiam  eum  aufert^  bonui, 
—  Sed  quod  dicebam,  duo  quidem  h.iclenus  dofensioiii 
reperti  suni  modi :  nnus ,  quod  non  Deus  ejecerit , 
sed  nos  amiserimus  :  secundus,  quod  phira  qoatii 
^iierant  a  nobis  amiSsa,  in  nos  collala  sint  bona  :  vulo 
nuiem  et  terlidm  dicere.  Quis  ergo  tenius  est?  Quod 
nrmirum  eliamsi  majora  quam  fucrant  amissa,  postea 
non  dedissel,  sed  qiKv.  dala  fiierant,  taiiluin  abslulis- 
set,  cuin  iios  causain  dedissenius  (hoc  eiiim  addatur) : 
boc  quoquo  suflecisset  unum  nd  ipsius  providenliaiii 
ei  curam  erga  iios  oslendendam.  Ncque  enim  ({uod 
del  lanCum ,  scd  etiam  quod  qux  dala  sunt  aolcrat , 
maxim»  speciaien  prse  se  fert  bcnignitatis.  Ac  si  pla- 
cet ,  cx  sernione  de  paradiso  id  osiendcre  aggredia- 
niur.  Paradisum  dederai,  hoc  (psius  cura;  fuit :  indi- 
gni  hoc  miinere  visi  sumus,  hoc  nostrae  fuit  improbi- 
latis  :  alistulit  munus  illis ,  qui  indigiii  evaserant  : 
lioG  ipsius  bonitnti  tribuendum  est.  Ct  quse  Undem 
Iix^c  boniias  esi  rem  dauin  auferre  ?  Exspecia  et  oin* 
nino  aiidies.  Cogila  namque  quis  futurus  fuisset  Cain, 
si  post  homicidium  in  paradiso  mansisset.  Si  enliii 
cum  ab  illa  habitatione  excidisset ,  si  ad  laborem  et 
serumiias  damnatus  et  mortis  minas  inlueiis  imminen- 
tcs,  si  cum  aiite  oculos  posium  parentis  calamitaieni 
haberet  et  objecia  pedibus  suis  irae  Dei  vestigia  cer- 
nerei,  ac  untis  malls  circumseptus  esset,  in  Untam 
erupit  improbiuiem  ,  ut  naturam  ignoraret,  commtw 
nionis  parlus  obliviscerelur,  eum,  a  quo  nulla  fuerat 
afFectus  uijuria,  necnrei,  fralernuin  sanguineno  funde- 
ret ,  dexterara  crueniarel,  cumque  beus  illum  adnio« 
neret  ut  quicscerei,  non  parerel,  sed  condiioreni 
suuni  probro  afficeret ,  parentibus  ignominiam  infer- 
rei ,  hic  si  in  paradiso  versaius  fuissei ,  expende  in 
quantam  nequiliani  prorupisset.  Nara  si  Um  mttliis 
frenis  injeclis,  tot  leiales  sahus  dedit,  si  sublati  obi- 

<  Unus  colb.,  copiam. 


U9 


DiEMONES  NON  GtJBERNAKE  MUNDUM.  HOMrL.  1.  tSO 

vciitUeraus.   Coiniuuneni  oniiiibus    liiiguani   (locTu : 


oes  isti  fuissenC ,  quo  non  seipsum  prxcipilem  cgis- 
sett 

Emr  profuiiesctfa  paradhum  fume,—  Vis  eiiam  ex 

matris  hnjiis  «xenpld  dlscere,  quatiium  bonum  etsti- 

tcrit  t  paradisi  babiiationeescldfsscTScfutare  qualls 

antea  «ssei  Era ,  et  qualls  postea  evaserlt.  Anie.1 

quidem  deceptorem  diabolum,  malignum  ittum  dc- 

monem  ilde  digniorem  Dei  mandatis  exlstimavit,  cl 

solo  arboris  aspectu  illecta  hlain  ab  ilio  legein  vio- 

hvil  ;  postquam  ailtem  excidit  paradiso,  quo  pacto 

melior  ac  modestior  sit  facta,  considera.  Cum  enim 

filium  esset  enixa,  Pottedi,  inquil,   hominem  pcr 

Deum  [Gen.  4. 1).  Ad  Dominuro  conreslim  conrugit 

ea,  qu»  DomiiiUin  ame  contempserai,  neque  iiulur.t! 

rem  aiscilbii,  beque  matrimonii  legibus  partum  ac« 

ceptum  fert;  sed  nalur»  Doininum  agnoscit,  eiqne 

nato  jam  fino  gratias  agit :  quaeque  mariium  aiite:i  in 

fraudem  illelerat,  filium  etiain  erudivit,  eique  nomen 

impf»suit,  a  quo  de  Dei  nmnere  possel  admoneri : 

cumque  allcrum  rursus  peperissel,  ait :  SutcUavU 

mifii  Deus  tenten  pro  Abet,  quem  occldit  Cain  (Gen,  4. 

2o).  Calamitatis  recordalur,  neque  Tert  impatientcr 

mulier,  sed  iterum  Deo  gralias  agil,  ac  filio  nomen  cx 

munere  divlno  rmponil,  eique  porpetuam  doclrinse 

occasionem  prxbet.  lUi,  duin  rti.im  abstiilit,  Deus 

nijjora  ConA  largitusest.  Paradiso  exciJit  mulier.  sed 

ad  Dei  Cogiiirionem  hac  ejeriione  deducla  est :  itaque 

plus  iiivenlty  quam  perdidit.  Quod  si  utile  cral  exci- 

dere  para<fiso,  cujus  rei  gratia  paradisum  ab  iniiio 

dedit  Dens?  Ciiliter  hoc  factuiu  est,  mi  Itoino,  pTopter 

negngenttam  nostrnm  :  itaqne  si  sibi  cavissent  illi, 

ac  Dominom  agnovissent,et  sobrii  fuissent  ac  modesti, 

perroansissenl  in  honore;  cum  autemdatum  sibi  mu- 

luis  ignominia  afieclssent,  tiinc  utile  fnil.  ut  ejice- 

renlur.  Cur  igilur  iliud  iuiiio  dedil  Dcus?  Ut  suaro 

ostenderct  benignitatem,  seque  paraiuin  semper  es^e 

nos  ad  majores  boiiores  provehere ;  nos  vero  nobis 

ubiqoe  poenarum  ct  suppliciorum  auctores  sumns, 

dum  nos  ipsos  nostra  socordia  bonis ,  qua^  nc»bis 

fuerant  concessa,  privamus.  Ui  igitur  indulgons  palcr 

initio  quidem  filium  suum  donii  manere  sinil  et  pa- 

ternis  Omnibus  frui  bonis;  postqiiain    nutem  illum 

videril  hoc  honore  fuissc  depravaium,  nrcet  a  mensa, 

ac  longe  a  conspectu  suo  collocat.  sivpenumero  etiam 

ex  ipsis  paternis  xdibus  ejicit,  ut  illis  privatus  et  hac 

coDtumelia  et  dedccore  melior  elfecius,  dignum  rcd- 

Ito  seipsum  rursus  enicial,  ac  pntcrnnin  capial  h:r- 

redilntem  :  ita  quoque  fecit  Deus.  Parndisum  homini 

dedit :  cum  se  indigmim  oslendisset,  ejecii,  ut  cxterna 

illa  habitatione  ignoniininque  melior  efieclus  ac  mo- 

destior,  dignus  reditu  nppareret.  Qnoniam    igilur 

postea  restpuerat,  revocat  illum  rursns,  et  ait :  Hodie 

mecum  eri$ln  paradiso  (Luc.23.  13).  Tides  non  qiiod 

d«derit  paradisum,   sed  quod  cjeccrlt  e  paradiso 

maximaB  curae  fipeciinen  exstitlssc?  nisl  enim  para- 

diso  excidissei,  paradiso  dignus  rursus  non  appa- 

ruisset. 

4.  Hunc  igitur  sermonem  perpetiio  otemoria  tc- 
neamuS|  hunc  et  iii  arguinenlo  proposilo,  si  lubet, 


boc  ejus  fuil  benignilatis.  Non  usi  sunt  illi  dono  ut 
opus  fuit,  sed  in  exiremam  dementiaro  sunt  prolapsi ; 
ifuod  datum  fuerif,  rursus  abslulit.  Si  cnim  quod 
unnm  linguam  bal)erenl,  in  tantaro  insaniaro  incide- 
runl,  ut  tiirrim  ad  ca'Ios,usque  pcriinentem  xdificare 
villenl ,  nisi  siatim  punitt  fuissent ,  nonne  ipsuin 
quoquc  cxloruro  fosligium  occupare  cupivis^enl? 
Licet  enim  illis  esset  impossibile,  tamen  si  nninii 
speces  propositum,  sceltis  illud  impium  ddfni^crunt. 
Quse  omnia  cum  previdissei  Deus,  quandoqitrdom 
liiguse  concordia  non  ut  oportuit usi  crant»  di^sMio 
linguarum,  ut  oportuit,  illos  dividit.  Ac  niihi  clenten- 
tiam  ipsius  verim  con&idcres.  Eece^  iiuiuit,  vo£  un^ 
omnibui^  et  hoc  facere  ccsperunt  (Gen.  11.  6). 

Cur  non  acciderit  eidui  divim  linguarum.—  Quarm 
Gfb  causam  nOn  statiro  eo  devenit,  ut  linguam  divi- 
deret^  sed  prius  se  excusat,  quasi  !n  judido  cansanr 
dicturus :  lameisi  nemo  iin  dictufus  esl  :  Quid  fec?- 
sli  t  scd  in  potestate  siluiii  est  IpsluS,  o(  cuncta,  qtine 
voIiicriC,  faciai.  Adamen  quasi  railoncm  reddiiurnK 
ila  excusationem  ac  defensionem  instiiuit,  uC  nos  do- 
ccai  humAniutem  et  clerfienilam  excrcere.  Nara  st 
Dominusservis  sc  excusat  alque  illis  qui  Injoria  ipsnm 
affecerant :  nuilto  magis  nos  muluo  excusare  op^r- 
tet,  ficct  vel  maxima  fuerimus  injurla  laftsi.  Vidc, 
quirso,  quo  pacto  se  excuscl  •  Ecce  tabium  unutA  el 
vox  una  omnibui,  inquil,  el  hoc  facere  ccepernni 
(Ibld.),  Qiiasi  diccrel :  Nemo  mihi  vitio  vertal  isln, 
cum  divisam  linguam  viderit,  nemo  diver^iiatem  banc 
linguarum  ab  inilio  fulsse  insertim  hominibus  arbi- 
trelur.  Eece  tabium  unum  et  vox  una  omnibu$ :  scd 
non  usi  sunt  dono,  ut  oportuit.  Alque  ut  infel1igf^« 
euro  non  tam  quod  facturo  fuerat  punire,  qnaro  qtiod 
futururo  erat  pravia  cautione  corrigere,  audl  (inid 
adjungnt :  Et  nunc  non  deficient  ab  iirtt  omnia,  qu(t- 
eumque  conati  fuerint  facete  (Gen.  !!).  Hornm  autoni 
verborum  hsec  est  senlentia  :  nisi  Jaiii  poenas  denf. 
et  ab  ipsa  peccat(»rum  radice  refrenentuT,  hulliim  fti- 
cient  flnem  scetera  perpelrandi.  Hoc  enloi  Sibi  Vfdunf 
illa  verba:  Non  deficieniab  ittii  omnia,  quatumque 
conati  fuerint  facere.  QumsI  dicerct :  Alia  qaoqne  mn- 
jora  scelera  adjicient,  Talis  eniin  rcs  csl  malitia  :  ^l 
cuin  primum  initiuro  duxeril,  non  cobibeatur,  tani- 
quam  ignis  aridn  ligna  Corripiens,  sic  in  immcnsjtni 
assurgil  altiludinem.  Yides  hoc  ipsnro  quoquc  boii!- 
gnitatis  fuisse  non  mediocris,  quod  unilateni  voc  is 
absluleril?  Dissidium  quippe  lingnarum  invcxil,  nc  iif 
majorem  improbilatcin  labereniur.  Ilunc  inilii  sermo- 
nem  memoria  tcncte,  nec  umquam  elabl  ex  ca  sinrtc, 
Deom  niminim  non  modo  cum  afficit  beneficiis.  scd 
etiam  cum  punit,  bonum  ease  ac  benignum.  Nnm  ei 
ipsios  poen»  ac  supplicia  beneftciofum  ejus  suni  pars 
maxima,  et  providentliaB  gentw  maximum.  Cum  crj^o 
faroem,  pesies,  aeria  sicciiates,  Inibres  continuos,  cl 
aeris  inicqualiiatcs ,  vel  dliad  qnidpfam  videris,  qno 
genus  humanunfi  punlaior,  nec  ti^ite  feras,  neqnc  in- 
digneris,  sed  adora  rerum  illarum  niiciorem,  aiqne 
ilium  cur»  ac  soilicitudinis  nomine  commenda.  Ille 


151  t.  lOANNIS  CHRYSOSTOIll 

quippe  esty  qui  haec  omnia  peracil,  el  corpus  cisligat, 
ut  aniina  emendelur.  An  vero  Deus  liaec  peragit, 
dicet  aliquis?  lllc  vero  baec  peragit;  quamvis  civitas 
omnis  adesset,  quamvis  universus  orbis  lerrarum, 
boc  dicere  me  non  pigebit.  Atque  utinam  tuba  clarior 
mihi  vox  esset,  atque  in  sublimi  loco  possem  consisiere 
aique  omnibus  proclamare  ac  testificari  Deum  ista 
praesiare.  Neqiie  prae  nimia  arrogantia  hxc  a  me  di- 
cuniur,  sed  assistentem  habeo  prophetam  mecum 
clamantem  ac  dicentem,  quia  /Von  e$t  maUiia  in  eivi" 
late^-quam  uon  feceril  Dominui  {Amoi  3. 6):  est  autem 
nomen  acquivocum,  malitia,  el  utriusque  appellationis 
volo  vos  etaciam  significationem  ediscere,  ne  forie 
propter  diciionls  ambiguitatemy  naturam  confundentes 
rerum  in  blasphemiam  incidatis. 

5.  Maliiiw  nomen  variii  modii  aecipitur»-'  Est  igitur 
malitia,  quae  vere  malitia  est,  fornicatio»  adulterium» 
•varltiay  et  innumera  mala,  quae  summis  criminibus 
suppliciisque  sunt  digna.  Rursus  est  malitia,  vel  po« 
tius  non  est,  sed  dicilur  malitia,  fames,  pestis,  mors» 
aegritudo,  et  alia  ejusmodi.  Haec  enim  non  sunt  vere 
mala :  propterea  dixi  lanlum  appellari.  Quid  ita?  Quod 
si  niala  esseni,  bonorum  nobis  causae  non  essent, 
dum  arrogantiani  reprimunt,  torporem  excutiunt  et 
ad  diligenliam  incilant,  dum~  attenliores  nos  reddunt. 
Cum  enim,  inquil,  occideret  eoi^  tune  quwrebant  eum: 
et  revertebantur^  et  dituculo  veniebaiU  ad  Deum  (PtaL 
77.  54).  Malitiam  igitiir  hanc  dicit,  quas  corrigit,  quae 
reddit  illuslres,  quae  diligenliores  efBcit,  quae  philo- 
sopbiam  inserit,  iion  iilam  accusaiioni  et  reprehen- 
sioni  obnoxiam.  Nam  illa  Dei  opus  non  esl»  sed  no« 
strae  volunutis  invenlum,  haec  auiem  ad  illam  tollen* 
dam  insiiluta  est.  Maliiiam  igiiur  hanc  appellat  affli* 
ctionem,  quae  nobis  ex  suppliciis  oriiur ,  non  ex  sua 
nalura,  sed  ex  hominum  opinione  tale  illi  nomen  im- 
ponens.  Nam  quoiiiam  maliiiam  solemus  vocare  non 
furla  solum  et  adulteria,  sedetiam  calamitates, 
ex  hominuro  senteniia  ita  rem  appellavit.  Hoc  igiiur 
est»  quod  ait  propbeu,  quia  Non  est  maiitu^  in  eivi- 
tale^  quam  non  fecerit  Donmui  (Amoi  3.  6).  Hoc  etiain 
per  Isaiam  antea  significavit  Deus ,  cum  dixit :  Ego 
Deui  facieni  pacem^  et  cream  mala  {lioi.  i5.  7);  mala 
rursuscalamilales  appeilans.  HancetiamChristusma- 
litiam  in  Evangeliis  subindicat,  cum  discipulis  iia  dicit 
Sufidt  diei  nuUitia  iua  (Matth.  6. 34),  hoc  est  afflictio, 
miseria.  Liquet  agiiur  undiquemaliiiam  hiceum  poe- 
iias  appellare,  quaset  ipsenobisdttmlnfertmaximum 
sus  curae  ac  providenlias  genus  exhibet.  Nam  et  me- 
dicus,  iton  cum  aegrum  in  hortos  ak  prala  deducil,  lau* 
danduscst  tanlum,nec  cuminbalneaetpiscinas  aqu.v 
rum,nec  cum  opiparam  mensam  apponit,  sed  et  cum  jc- 
juniim  jiibet  manere,  cum  fame  lorquetetsili  excruciat, 
cum  leclo  afUgit,  et  domum  converlit  in  carcerem, 
cuin  ipso  lumine  illum  privat  ac  domum  undique  la* 
peiibus  obuiiibrat,  cum  secat  et  urit,  cum  acerba 
porrigii  medicaineiiia,  ex  squo  medicus  est.  Annoa 
igitur  absurduin  est,  illum  tot  malis  iliaiis  medicum 
vocare,  Deuin  vero,  si  quid  tale  praestiterit,  exempli 
causa,  si  famein  aui  ninriein  invexerit,  blasphemare, 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  itSt 

atqueiili  curam  univer»!  detrahere?  atqui  verus  me« 
dicus  est  ipse  solus  et  animarum  et  corporum.  Quocirca 
sxpenumero  tiataram  nostram  ex  nimia  prosperitate 
insulianiem  deprebendens,  et  cui  jam'  peecatorum 
febris  ingrueret,  egestatc,  fame,  morte  ac.  caeteris 
aerumnis  aiiisque  medicamentis  sibi  notis  ab  aegritU' 
dine  illam  liberat.  Atqui  pauperes  soli  famem  sen- 
tiunt,  inquit.  Sed  non  sola  lame  castigat,  verum  aliis 
quoque  innumeris  :  ac  pauperlate  quidem  pressum, 
saepe  lame  vexaium  emendavit;  divitem  aulem  et 
opibus  abuiidautem  periculis,  morbis,  acerbis  fuue-* 
ribus ;  solers  enim  est,  eique  varia  suppetunt  saluiis 
nostrae  medicamenla. 

Deui  punieni  comparatur  eumjudicibui.  —  Ita  quo- 
que  faciunt  judicea  non  bonoribus  tantum  afflciunt  et 
coronani  urbium  incolas,  neque  dona  lanitim  largiun- 
tor ,  sed  et  saepenumero  puniunt.  Propterea  gladius 
lllorum  exaciiitur ,  et  baratbra  paninlur ,  et  roia ,  et 
equulei,  et  camifices,  et  alia  iiinumera  genera  suppli- 
cioruni.  Quod  igitur  est  apud  judices  caniifex ,  hoc 
apud  Deum  est  fames,  quae  tamquam  carnifex  nos  ca- 
siigat  et  a  vitio  revocat.  Idem  et  In  agricolis  cemera 
licet :  non  enim  tantum  radicem  obtegunt  vitis  neque 
cireumvallant  sepibus,  sed  eliam  limputant  et  multos 
palmites  resecant :  idcirco  non  ligonem  tantom  lia- 
bent  iili,  sed  et  falcem  aptam  ad  secandum.  Attamea 
illos  non  reprehendimos ,  sed  et  illos  tum  maxime 
laudamus,  cum  inutilia  mulu  viderimus  ab  IHis  rese* 
cta,  ut  superfluis  rejectis,  quae  remanent  saniora  red» 
dantur«  Annon  igilur  absordum  est,  ptiiem  qoideffl  « 
et  medicum,  et  judicem  ,  et  agricolam  approbare ,  ac 
neqtie  illum  dum  filtum  pellit  ex  sedidus,  neqoe  me* 
dicum  dum  torquet  aegroluin,  neque  judicem  dom  ca« 
siigat ,  neque  agricolam  dum  amputat ,  reprehendere 
vel  accusare ;  Deum  vero ,  si  quando  nos  tamqoam 
capitis  gravedine  laboranies  ex  nimia  exelure  velit 
ebrieute ,  quam  maliiia  ingenerat ,  carpere  et  lonu^ 
meris  impetere  criminalionibos  ?  Annon  extremse 
dementiae  fuerit,  non  eamdem  permlttere  Domino  cau-> 
sam  suam  defendendi  facuiutem,  quam  conservis  no- 
slris  permitiimus? 

6.  Haic  a  me  Idcirco  dicuntur,  qood  eorum  ipsonim 
causa  formidem,  qoi  criinini  vertiml,  ne  forte  adver* 
sus  siiinulos  calcitranles ,  pedes  cruentent,  ne  dom 
in  cxlum  lapides  jaciont,  capiiibus  suis  vulnera  exci-' 
piant.  Milii  vero  aliud  longe  gravius  dicendum  sop- 
petit.  Omittens  enim  qoaerere  (ut  boc  illis  eoncedam), 
num  utiliier  id  nobis  abslulerit  Deus,  id  dico  Untom  : 
si  qo»  daU  foerant  abstulisset,  iie  sic  quidem  posaet 
ullus  Deum  accosare  :  siquidem  rerum  suarom  do« 
minus  erai.  Quod  si  hominibus ,  cum  pecunias  nobls 
crcdideiint  et  argentum  mutuo  dederint ,  gratlas  agi- 
mus  ob  illud*  tempus,  quo  mutuatl  sont;  nec  indigna- 
rour  ob  illud  tempus,  quo  a  nobis  auferont ,  qoae  sont 
propria  :  num  Dcutoi ,  qusso  ,  reprehendemus ,  cum 
repetere  a  nobis  res  stias  voluerii?  quis  vero  non  illud 
extreniae  esse  dementiae  judicaverit?  At  non  iu  ma- 
gnus  ac  generosus  ille  Job  fccit :  neqtie  enim  solum 
cum  accepity  sed  etism  com  spoliaios  est|  maximas 


» 


IMUIOMES  MON  GUBBBMAR£  MUNDUM.  HOMIL.  I.  SM 


agdial  gnuias» aim  iui  diceret :  DomitmMdidii^  Dih 
MiMif  aiUMUi :  sii  nonten  Domni  benedkium  tn  itecuiM 
(Jok  1.  %i).  Qaod  81  pro  utroque  isiorum  sigilhiim 
gntiae  smil  agendae »  neque  uiiius  nlilis  esl  privaiio » 
qiam  ipea  iargiiio ,  qua  landem  venia  digni  erimus , 
qni  lam  milem  Dominum,  tani  t^eniguum,  lam  soUici* 
timi,  ei  qoovis  medico  sapieniiorero,  el  quovia  palre 
iiidulgenliorem»  el  judice  quovis  jusliorem,  el  qui  di* 
ligenlitts  qoam  ullua  agricoia  noslras  animas  excolit, 
foctis  conirariis  remuneramur,  ei  quem  adorare  opor- 
luii,  advcfsos  eun  siomacliamur  ?  Quidqaamne  esse 
poiesl  aaeBlios  aut  slupidius  iis ,  qui,  com  lanlo  or* 
dioe  res  sinl  disposiim » dicunl  res  noslraa  Dei  esse 
provideniia  curique  destiiuus?  Ui  enim  ai  qois  ob* 
sconmi  ac  frigidum  solem  esse  dicai ,  haa  soa  sen- 
teniia  exlremsB  slullitife  proferl  indiciom :  ila  si  qoisde 
Dei  provideniia  curaque  dubitet ,  mullo  magis  amen- 
ice  crimini  esl  obiiozius. 

Smdiiia  demumum  exempla.  —  Non  ila  ioeidos  soi 
di,  ac  Dei  providentia  manifesla :  lamen  aodenl  non- 
ddIU  dieere  daemones  res  noslras  gobemare.  Qoid  fa- 
ciam?BenigBom  Domiuom  babes;mavolC  a  le  bla« 
iphemiis  lacessi,  dom  ejosmodi  verba  prolersi  quam 
perinissa  daemooibos  rerom  luarum  cora  le  experien- 
lia  docere,  qoo  pacto  daemooes  gobement.Tum  enim 
probe  ioielligeres  experienlia  magislra,  quanta  sit  il- 
lorum  nequilia  :  imo  vero  nnnc  eliam  possumus  id 
unquam  exiguo  quodam  exemplo  demonstrare.  Oc^ 
eurreroiu  Domino  quidam  a  d»mone  correpli ,  ex 
iepulcris  egressi ,  el  rogabani  eom  dmmooea ,  ul 
sibi  permiuerel  in  gregem  porcorom  inlrare  :  ei  per« 
Busii»  aiqoe  illi  obeunles,  omnes  suiim  in  mare  pras- 
cipiies  egeroBi  (Jf aiiik.  S*  S8. 9^.).  iu  gobernanl  dm- 
nones.  Alqoi  nibil  illis  eral  rei  com  porcis ;  teeum 
aniem  aemper  irreconciliabile  lieilom  babenl  sosce* 
piom  t  el  pognam  acerrioiam ,  el  odiom  immortaie« 
Qood  si  liios»  qoibwscom  nibii  iliis  eral  commonet  ne 
ad  exigoom  lemporis  momeniom  tolerare  potuerini » 
si  bosles  suos  eia  qoibos  perpeloo  mordeolor,  obno- 
xk»  sil»  Bos  baboerinl,  qoid  non  lacieBi?  qoo  nos 
ineparabili  incommodononalBcienl?  Proplerea  nam* 
qae  Deos  in  gregem  porcorom  irroere  ilios  permisii , 
m  in  eorporibos  ralioois  experliom  animaliom ,  ipso- 
rom  neqniliam  discas.  Aiqoe  ilios  qoidem  eadem  la- 
doros  loisse  dmmooiacis,  qoas  porcis,  nisi  el  in  ipsa 
insania  iUonim ,  corara  gererel  daemoniacorom  Deos , 
omuibos  maBifeslom  esi.  £l  Bone  igiliir ,  si  qoaodo 
videris  liominem  agiuium  adaemooe,  Dominomad- 
ora,  oeqiiiiiam  dacmonom  disce,  siquidem  utrumque 
In  hisdamooiacisceroere  licel,  el  Dei  beniguiuiem  , 
el  daemonom  improbiUlem ;  ae  daemonom  qoideni 
improbilatem ,  com  lorbenl  ei  exagileoi  animam  dx^ 
moniaci ;  Dei  vero  benigniuiem  ,  com  iu  sacvum  in- 
qoiliaom  el  liominem  praecipiure  cupientem  relineal 
ei  eoerceat ,  neque  omni  soa  potesUle  uti  periniual , 
sed  uniam  vim  sinal  oslendere,  ul  el  bominem  ca- 
sUgei,  el  iUonun  Bequiiiam  manifeslel.  Yis  eUam  el 
altero  rorsos  exemploconspicere,  qoa  ratiooe  daemon 
gttbomel ,  com  a  Deo  illi  permiuitor ,  ol  potesutcm 


suam  exerceai  ?  Venianl  tibi  in  menlem  armenu  el 
greges  Job,  qoo  paclo  uno  f emporis  momento  cuncta 
assumpseril,  miserabilis  liberorom  ejus  mors,  inflicla 
corpori  ejos  plaga  :  el  crudenutem  ,  inhomaniUlem 
ac  saeviliam  ncquiliae  daemonum  Intuebere,  atque  in« 
de  manUleste  cognosces,  si  hoc  eiiam  universom  Deos 
illorum  permillerel  polesUU,  fuiumro,  utcuncu  con- 
fondereni  el  lurbareul,  ei  iu  nos  IracUrenl ,  ul  por« 
eos  ei  armenuilla ,  sic  ul  ne  exiguoquidem  temporis 
mememo  saloll  noslrae  possenl  parcere.  Si  dasmones 
gubernarenl,  nihllo  meliori  essemus  in  sutu  quam 
daemoniaci:  imo  vero  deleriori  in  sutu  quam  illi. 
Neqoe  enim  Ulos  in  oniversom  illorum  lyrannldi 
exposull  Deos ;  alloqoi  mollo  isUs  graviora  passi  es- 
senl,  qoam  nooc  paUonlor.  Ego  vero  lobens  ex  iis 
qui  isU  diconl  scisciUrer  ,  qoam  Undem  In  rebos 
prxseniibos  eonfosionem  cemanl ,  oi  negoiiomm 
nosu^ram  regimen  omne  daemonibus  tribuant?  Al 
enim  soiem  videmus  per  tol  annorum  corricula  ordi- 
nale  quoUdie  gradieniem  :  varium  siderum  cliomm , 
qoi  soom  ordioem  serval,  loo»  corsos  numquam  ln« 
lenropios ,  docUs  ac  diei  successionem  accuraum  ; 
omnia  cum  sopera  lom  infera  tamqoam  in  concinna 
quadam  clmrea,  vd  poUus  mullo  meiios  el  exacUus 
singula  suom  locom  servare ,  neqoe  soom  ordinem 
trapsgredi,  qoem  illisDeus  ab  initio  praescripsil. 

1.  Anmiin  rebut  humanii  con/ttsto.— Sed  qoid  isU 
prosont ,  dicel  aliquls ,  quod  caelum  quidem  el  sol  el 
iona,  et  coelus  astromm ,  el  alia  cuncU  muliom  ordi- 
nem  prae  se  feranl,  res  autem  nostr»  confusionis  ac 
perturbAiionis  suil  plenae?Gujus  Undem  confusionis, 
mi  homo,  aul  perturbaiionis  ?  Ille  dives  esl ,  inquil , 
et  vim  TacU,  rapii  et  fraudal,  pauperum  faculutes  ab* 
sumil  quoUdio,  neque  quidquam  illi  mali  accidit;  al- 
ter  modeste  vivit,  lemperantiam  el  jusUUam  exercel, 
ac  caeleris  bonis  omatus  esl.  et  pauperuie,  morbis  el 
exiremis  maUs  afOigilur.  Haeccine  sunl  ergo ,  quae  le 
scandalizanl ?  Haec  sunl,inqult.  Si  ergo  mul- 
los  ex  ils,  qui  rapiwU  ,  affligi  rideas  ,  el  ex  iis  , 
qui  virtute  pr»diU  vivunt,  nonnuUos ,  vci  eliam 
innumeros  bonis  abundare,  cur  non  sentenUam  banc 
deponis,  neque  Dominum  laudas?  Quia  iiimiraro  hoc 
ipsum  est ,  quod  me  amplius  scandalizat.  Cur  enim  , 
com  duo  sint  impmbi,  unus  puniiur ,  el  alter  eviuio 
supplicio  discedil,  el  cum  duo  sinl  boni ,  unus  hono« 
rilMis  cumulalur,  aller  cominuis  pcenb  aflligiiur  ?  Hoc 
ipsom  eUam  providenUae  divinae  opos  est  maximum. 
Si  enim  improbos  omnes  bicpunirel,  el  omnes  bonos 
bonoribus  bic  afficerel ,  supervacaneus  judicii  dies 
essel.  Rursussi  nullum  improbum  punirel,  nec  uUum 
bonum  honore  afficerel ,  el  pravi  pejores  fierenl  ac 
deteriores  ,  ul  qui  muIU)  sinl  probis  negligenliores : 
ei  qui  blaspbemare  velleni,  Deum  magis  accosarenl , 
planeqiie  res  noslras  negarenl  Dei  provideuUa  guber* 
nari.  Nam  si  nunc  etiam  cum  Impmbi  nonnulli  po* 
nionuir,  cl  lionoranlor  boni ,  aeqoe  diconl  res  boma- 
nas  Dei  providentia  niinime  regi :  si  ne  hoc  qutdem 
ficrcl ,  quid  non  dicerenl ,  qoae  verba  non  effutirent? 
Propierea  quosdam  poiitt ,  quosdam  nonponit  ex  Im- 


855  S.  JOANNIS  CIIHYSOSTOMI 

probis  :  c(  quosdam  lionore  arricii ,  quosdam  honore 
non  afficit  ex  bonis.  Non  punit  omne$ ,  ul  tibi  resur- 
rcciionem  esse  persuadeat ;  quosdam  vero  punit ,  ut 
ncgligentiores  per  aliorum  supplicium  limore  percul- 
sos  diligenliorcs  elTiciat.  Rursus  nonnuUos  ex  bonis 
honore  africit  ^  ut  cxleros  ad  amorcm  viriulis  honoo 
ribus  illis  alliciai;  non  omnes  autem  honoribus  afGcil, 
ut  alterum  tempus  esse  cognoscas  ,  quod  omnibus 
mercedeni  persolvct.  §i  enim  omnes  in  bac  viia,  qux 
meruerunt,  acciperent,  sermoniderestirrectionefidem 
hdbere  recusarent;  quod  si  nen>o  quac  meruerati  rece- 
pi$set,plurescer^e  negligentioresevasissent.  Propierea 
quosdam  punit,  ^uosdam  minime  puoit,  et  cqm  eis  qui 
puniuulury  tpm  eis  qui  non  puniuntur  prodest ;  nam 
islorum  quidem  reprimit  improbiiatem  ,  illorum  vero 
supplicio  modesliores  csteros  reddit.  Atque  hoc  ex  iU 
Hs,  quse  di^it  Chnslus  ipse,  manifeslum  est.  Cum  eiiiin 
renunti^tum  illi  esset  collapsam  turrim  homiiies  quos- 
dam  obruisse,  a.it  ad  illos:  Quid  exkthmlif  quia  el  ipsi 
peccatores  fuerinl  solum  ?  NoUf  dico  vobis  :  sed  si  po&ni' 
teniiamnonegerilis,  elvos  eadem patiemini  {Luc,  15.  4). 
Cur  non  omnes  hic  punianlw, — ^Tides  utilhquoque 
propler  peccata  perierint ,  et  caeteri  propter  jusliiiam 
non  evaserint ,  sed  ut  illorum  supplicio  Hereut  nielio- 
res?ltaque  injuria  sunt  affecil,  inquit,  iTIl ,  qui  poe- 
nas  dederunl:  poterant  enim  et  ipsi  non  punili^  aljo- 
rum  supplicio  fieri  meliores.  Atqui  si  meliores  illos 
per  pcenitenliam  evasuros  scivisset ,  nequaquain  iilos 
punivisset.  Si  enim  cum  prxvideal  mullis  suam  lon- 
gapimitatem  nihil  proruiuram,  tamen  eos  mulia  cum 
palieiitiaiolerat,  sua$  partes  agens,  etillisconcedens, 
ut  a  siuttiiia  sua  restpiscant  :  quomodo  eos,  qiii  c.c- 
terorum  supplicio  meliores  evasuri  erant,  eo  fruclu 
privaret,  qui  ex  poenitentia  percipitur?  haque  nulla 
isli  IjosI  sunt  injuria  ,  quod  et  illorum  malilia  sit  sup- 
pliclo  repressa  ,  et  quod  leviores  proplerea  fuiur» 
sint  poenx,  quas  in  altero  sseculo  luUuri  sunt,  quod  in 
istomala  sustinuerint.  Rursusilli  qui  punilinon  sunt, 
nulla  sunt  injuria  laesi.  Licuit  enim  ipsis  ,  si  quidem 
voluisscut,  longanimitate  Dei  ad  oplimam  uti  mutatio- 
nem ,  paiienliam  ejus  hudando  summain  ejus  tole- 
raiitiam  revereri,et  ad  virtutem  aliqUando  converti  , 
atque  ex  afiorum  supplicio  salutem  suam  lucriracere. 
Quod  si  in  nequhia  perseverant ,  non  Deus  est  in 
causa,qui  propierea  patienter  fert,  at  eos  sibi  recon- 
cllici;  veram  illi  venia  sunt  indigni,  qui  Dei  longani- 
mitaie,  ul  oporluit,  non  sint  usi.  Ncque  vcro  ralionem 
tantuin  isiam  afTerre  possumus  ,  ob  quam  in  hac  viia 
mali  omnes  minime  plectuntur ,  sed  et  aliam  nihilo 
ista  minorem.  Quam  tandem?  Quod  nimirum,  si  con- 
rcsiim  post  peccata  poenas  sumeret  Deus  ,  sublntnm 
csset  e  medio  genus  humnnum  ,  neque  conlinua  snc- 
cesslone  ad  hxc  lempora  pervenisset.  Atque  ul  hoe 
vuromesse  cognoscas,  audi  prophclam  diccutem  :  8i 
imffuttates  observaveris  ,  JDomtne,  quis  sustinebit  (PsaL 
129.  5)?  Quod  ffi  lubeat  hoc  dictum  examinare,  omis- 
$a  in  singuloruni  viiam  exacta  inquisilione  (neque 
cnim  neri  poicst,  utqux  quisque gcsscrit  in  viia  scia- 
mns),  qtuc  sine  contradictione  cuncti  peccamus,  ea  in 


ARCHIEP.  CONSTANTfNOP.  m 

medium  proferamus,  ei  exhocnobis  liquebit,  quod  sl 
ob  slngula  peccala  puniremur,  Jnm  ollm  periissemus. 
Qui  fratrcm  suum  fatnum  appellarit,refi5estgdiermae 
ignis  (Matth.  5.  22),  inquit.  An  igliur  est  aliquls  n<H 
sirum,  qiii  hnc  peccatum  non  commiserit?ergone  su- 
bito  e  medio  lolli  oportuit  ?  ftaque  sublati  onines 
essemus  e  mediOy  atque  deleti  quondam  et  jamdudunu 
Rursus  is  qui  jurat,.inquit,  elsirccte  Juret,  rem  agit, 
quae  a  malo  est  ( /6.  o.  57  ).  Quis  i^itur  est  qui 
non  jurarit?  imo  vero  ;  quis  est  qui  noii  aliquando 
pejerarit?  (^i  mulierem,  inquit,  aspicit  lascivis  ocu- 
lis,  adullcr  pcrfectus  est  (lb,v.  28).  Alque  hujus 
sane  peccaii  multos  offendere  posstimus  reos.  Cum 
igilur  Ikbc  qux  in  confesso  sunt,  tafla  lamque  iniole* 
randa  ^nt,  et  horum  slngula  seorsim  supplicium  no- 
bis  accersanl  inevitabile ,  si  ea  quoque  nobiscum  re- 
putemus  ,  quse  occulte  peccavimus  ,  lum  pracseriim 
divinam  providentiam  agnoscemus  ,  qude  non  in  siii« 
gula  nobis  peccata  supplicium  inferat.  Itaque  si  quem 
videris  rapienlem  ,  fraudantem  ,  et  eum  minime  pu- 
niri,  excute  tu  quoque  conscienliam  tuam  ,  reputa  te« 
cum  vitam  tuam',  et  tua  delicta  percurre  :  tum  proba 
intelliges  tibi  primonon  expedire,  ut  jn  peccatis  siii- 
gulis  puniaris.  Idcirco  enim  severe  multi  loquuntur » 
quod  non  sua  prlus  quam  aliena  eonsiderent:  sed 
nostris  omissis  omnes  in  res  allorum  inquiramus.  Ye<- 
ruintamen  ne  amptius  id  agamus  ,  sed  plane  contra- 
rium.  Ac  sl  quidem  justum  aliquem  pnniri  videas  , 
Job  recordare  :  eisi  enim  Justus  sit  aliquis ,  nec  ta- 
men  justlor  Itlo  erit,  neque  vel  modieam  ittl  proximiis 
eritc  ac  licet  innomera  sit  mala  pafisas,  nedum  tamcn 
quidquam  taie  passus  est,  quale  vir  iile. 

8.  Hoc  igftw  menie  vcrsans ,  desiini  Dominum  ac- 
ctisare,  cnm  iRtelligas  Deum,  non  quod  iHum  deserat, 
taiem  sinere  mails  affltg! ,  sed  quod  iflum  corona  do- 
nare  afque  ittiistriorem  Tciit  reddcre.  «  vcro  pccca- 
torem  videascastrgari,recordarepamlytici,  quiiriginta 
et  pclo  jam  annos  in  leclo  decubuerat  (/oan.5.  t^.  Nam 
rllum  propter  peccala  t«m  iradHum  ilH  morbo  fuissc, 
audi  qno  pacto  €hristt  verfca  testentor;  Ecct  sanvs  fa^ 
etus  ts  :jam  noti  ptceare,  ne  dettrius  ffM  aiiquid  contm^ 
§at  (IWrf.  V,  H).  Ve!  enhn  eoruin  qtw  eommislmiis  , 
tttimus  peenas,  dnm  castiyamtir:  vd  oeeasioiiem  acd* 
pinms  coronarmn,  rf  dom  rccte  Tivnnns ,  malis  aflH- 
giraur.  Ifaqne  aWe  fa  Jattitia  sivc  m  peccatis  vitam 
degamus ,  utfle  nobis  estpuniri,  quod  idi  afiqoando  II- 
histriores  nos  reddat,  alitfuando  modestlores  cfflciat , 
ac  fulurtim  suppliclttm  nobis  initiget.  Possc  namquo 
aiiquem  ,  qni  fderlt  in  hac  viia  puniius,  ei  ciiin  gra- 
tianim  actione  ctmcia  pertulcrft,  gravitatem  snpplici* 
inaliera  vita  subeundl  mltlgare  ,  disce  ex  his  Paiili 
verbis :  Ideointervotmtiiti  infirmi  et  inibecHiei,  et  dor^ 
miant  multi.  Quod  n  nosmetipsos  judiearemus ,  non  nti  - 
quejudicaremur;  dum  jndicammrttutem.aDonnnocorri- 
pimuryVt  non  cum  mundo  damnemur  (i  Cor,  1 1 .  30.  52). 

Providentiie  Bei  demonstratio.  —  Haec  igitnr  omTtia 
cum  explorata  sint  nobis ,  ita  de  prorideniia  Dei  pitiw 
losophemur,  eisqae  qui  contradicunt  os  elitaremus. 
Quod  si  qntd  accidat,  quod  mentem  nostram  exced:^^ 


157  OS  MAIIOLO  TiaiTATORE.  HOttL.  II 

ne idcim  m  mUmMifm  rnfti  pmtkhBntift  nege-     ae re^ercl.  Quod  si 

inus ;  sfid  cnoi  eava  4»  parte  QMapidMMiBriffliM ,  in 

jis  mm  i;QnHW«b^i  ninim  ^mmii ,  invetlicabili 

rjus  Mpi^iUjse  fedanMa»*  Si  eiw  iimMiis  «ilaiGiiim 

huino  jnperitua  aew^  iniAiiiie  poMi ,  auUo  «ih» 

iiDpMUlMleiiMylUiiiiMipaun  Oei  peoviieaiiain  teel- 

ii|ai  loeM.liuqiMe.  ImmaMMn  ^pp$  itun  judnia 

ejns^  U  umntigtUIfi  mm  ejm  (  Bmh*  11.  S  ).  Yctwn- 

lamen  ^iin  ^  ^^m^  4e  Mo  pofiMmus  preUliiMem 

ac  Um  «erUM  ampm .  yffo  ewNiie  4|nB  «oeidiMit 

Deo  gni|ias.;itgamvft.  Nw  «I  *lia  iniitM  poesMWS 

alisqiie  «Ua  oojiUa4ie|ioi»e  4e  peovidoolit^iviBa  fii- 

losi^hon,  si  ?£li|ttwfi.  iiiV»f  ro|emil>  laoiiti  «diersorios, 

an  sii  Dewi  ^  ilMOd  ^i  diwinl  «Oii  4Mao  fieom«  m  iUos 

respoosp  AlgumuT.  (K  Mvn  IMasis  «qoMi  ooo  «sl 

Di  fiijdi|iiam  rospoodeM^iio ,  iio  «ec  Ulie  qoi  DoMn 

noo  eaoe  dicouyu  Nani  si  iiavigHiw»  io  ^uo  fooci  aaiil» 

fuerini  eA  veetores,  jfien  oe^il  oi  ioooiome  senreiori 

ne  ad  unius  iiuid^  siadii  apaiiaai,  «l>sfHo  maou  f«- 

bernatoris  :  muJlo  magis  Aaoius  liie  inundiiSy  ^i  lut 

iu  se  corpora  /Bonlioei  ^i  «lomonUs  4)OfifloU  ,  loolo 

leropore  noo  duraaset ,  o^  eosoi  aU^oa  fdmvidenlia , 

qo£  iUi  ^x^ssH ,  ei  Jv>c  uoivorsnm  (uetelaf  semper 


senleniSatn 

et  ipsam  rerum  expenenliaiii  ^  rerertti  Beum  essc  fli- 

leoolur ,  Jboc  Mis  dicoim»  :  81  sll  Deus ,  «*  profecto 

esA,  se^oilor  eom  edom  jusMm  esse  :  iiisi  enlm  jttslus 

oil,  ne  fteoB  qoidom  ost  e  qood  ol  Justas  eU,  «nicuiqoe 

pro  mwrilis  eoddil.  Alqoi  iMomos  iioii  oimies  Wc  pto 

oporilis  Boeipete  :  proMa  noeoaso  oai  aHeram  noKs 

neirilMHionom  speraBOS ,  Mtem  pro  me- 

receperil ,  afforeat  JosUfia  divina. 

oMio^Moo  do  providootlo  oolum,  oed  etiam 

do  reoMrrcctiooo  fdiilosepblMi  nobla  imrododt.  Haw 

igilor  aciofies ,  ««m  Ipsi  de  pravidenila  el  resurre« 

otiopemodiiemuf,  lam  eaeaeros  doeeamus ,  el  omoe 

oladiMm  in  M  oonferamas,  «t  fis,  qui  adversQS  Domi- 

M«m  iosaqiuiii,  os  ooelodomue,  euimiue  noi  in  oimii^ 

tms  glorifleamuB.  8io  eoim  majorem  cjus  cmram  ac 

poiroeiHiam  promcreMmar,  ei  moltum  auxSfiitm  olbtt- 

otibimus,.oiqoelia  vera  OMdiiia  libenMmor,  et  fdiora 

Imm  oonaeqoomar,  gvalia  et  beni^ilate  Domini  m- 

atri  JeM  Oiristi ,  per  ffoem  et  «om  qao  Patri  {(loria , 

OM  Mm  Spiriio  soficto,  iiunc  et  semper,  «t  in  aaecula 

sxculorum.  Amen. 

*  colb.,  fpmrtim  rrram  eomendoaem. 


SM  Stm  QM    MUSCIUMT,   CCm  B  VMBIO  SUBLATU8  NON  8IT  DIABOLUS  ,   ET  QUOD  HUJU4    |IAUTU 
MM  LJBOAT,   81   ATTBNDAMUS,   ET   DB  POENITENTIA    (o). 

QQt   .     ■  ■  ■  ,  , 

lii3m  Isaac  seneciutem  producat  :  boc  enim  el  milii 
et  istis  rore  cxii  ac  pinguedine  tcrrae  muUo  pr^ 
tiosius  esl  et  fructuosius. 

Bomimam  prttcedentem  commemorat.  —  Yeruni- 
cnimvero  jam  lempus  est ,  ut  mensam  apponamus  : 
qurc  porro  illa  est  t  Reliqni;e  nimirum  eorum  ,  quae 
nupcr  carltali  veslrae  dicta  sunt :  adhuc  enim,  adbuc, 
inquam ,  de  diabolo  sermonem  babcmus ,  quem  ante 
duos  hos  dies  instiluimus ,  qncm  et  mane  ad  eos  ba- 
buimus ,  qui  mysteriis  iniliantur,  cum  de  abrcnuntia-* 
tlonc  deque  aggregatione  apud  isios  dissereremus. 
tioc  auiem  aginius,  non  quod  dclectet  nos  de  diabolo 
verba  focere ,  sed  quod  tuta  sit  vobis  qu»  de  eo  do- 
ctrina  profertar.  Est  enim  inimicus  et  hosiil  nostcr : 
itlud  porro  securiutem  magnam  parlt ,  si  nobis  res 
inimicorum  plane  sint  iiot».  Dixlmus  nuper  euin  per 
vioiemlam  non  vfncere,  neque  per  tyrannidcra,  neque 
necessiiatem  afTerendo ,  nec  cogcndo  :  quoniam  si  ita 
essct ,  omnes  utique  perderet  :  bujusque  rel  proiull- 
mus  argumenlum  porcos ,  In  quos  nibil  agcre  d;cmo- 
nes  poluerunt,  anlequam  a  Domino  pcrmissum  esscl 
{Matth,  %.  51.  se(iq.);  armenU  Job,  et  grcges ;  neque 
enjm  baec  diabolus  ausus  est  perdere,  quousque  desu- 
per  poiestalem  acccpil.  Unum  igitur  boc  primum  dl- 
dicimus,  eum  per  vlm  aut  necessitaiem  non  vincere : 
secundum  post  illud  addidlmus,  quod  quamvi«  fraudf- 
biis  vincat ,  non  tamen  sic  cunctis  superiorem  cvadfl 
et  rursus  alhleian»  ipsum  in  medium  prolulimus  Job , 
cui  licct  mille  macbinas  admovcrll ,  non  com  lamen 
hac  ralione  supcravit ,  sed  et  victus  absoo^t.  Uoa 


i.  JUhs  Flammd  <jiiMM|o.  -^  Isaoe  •qoidem  c«m  et- 

opipOBOt  oligNOiido  pfMdiaui  filii  maulbus  faratum 

fQBiodoro,  Aliiuu  ox  lodihM  od  voMOliooeffl  emieil : 

hic  lOPM  MMHer  Isoae  eutt  eooplaaael  frandUim  m- 

mero  waMibas  iioilria  paMltta ,  Mn  ok  «dibas  «os 

omifiii,  Md  ipae  Moalfatt  od  mensott  oeeuivlt.  Qris 

ouyoiMi  polerMOtt  amonatt  aiMipMtt  oihibuit  f  quis 

liottjiiioiom  Mi^oiMi  00,  qm  lara  ardeoiem  dignatos 

est  ooiondeni  MriMMi ,  looiMttfoa  Mlaii  se  demft- 

loral  Ouottobrott  «m  eliaffl ,  i|Mi  ei  vods  intenfio- 

oem  o|  podiM  ifttitstott  ^  maiMiina  sermoeinatiOM 

dcfiMaii)|M ,  paifMi  vuhM  aspoelo  Mcreati ,  eontl- 

nuo  infirmitatia  obliti  sumus ,  torporem  OMMsimus  , 

yeipyioio  MQUOOli  moms  oi  eraeii,  sploodidom  vidi- 

01  ooiaa  nMlfO  Iom  repleia  ost. 

I  ei  aioeri  «nnbo  fneMsam 

I  MMttdifit,  boMedieat.  Non 

Jhc  totaM  oat«t  doiM«  «it  UQc  Umb  foit :  atiM  qot- 

dott  aliMtte  iiMOMMl,  «JiM  vopo  oMulit ;  sed  efo  of- 

ferpe  tofMW  auffl ,  ego  i|mo^  oituli.  Tu  vero  bene- 

didioMO OfMMli  haoodJB  boIm,  fyaier,  «l  ea  quam 

aeaifieM  «piOfflM  ommmo,  qunqM  non  modo  tifcl,  sed 

et  «Bilil  M  oottibM  liia  oit  «lilis :  eomnMiiiem  omuiom 

ifoecMW ,  «4  rilom  iMm  od  pro- 


^MtOMt 


*  lU  Reg.  etbanc  1ect;k>oeni  affert  in  notis  Froolo  o«- 
ens :  qmB  iitlque  vera  cl  germana  esl ;  conlra  verd  illa, 
<|Baio  ofwfart  M^t.  MMwL,  ottilorMi  Mnilorimi,  viiiata,  ut 
cx  serieliquet  Pad  vUq  laborabai  leclio  secpicns,  splen' 
ttriam  cfr«lrfem,pro,  spteimdam  eanitienu  quam  leclionem 
habMl  i4en«oi«  Mg.it  ffiMto  Dimmms  ki  Motis,  qui  ta- 
lueii.  civitatemj,  inleriirctatus  erat. 

(a)  collata  cum  comce  Regio  1694,  el  r.olb.  1030. 


SS9  S.  JOANNIS  CmiYSOSTOMl 

jam  restat  guaestio.  Qiueoam  illa  laiidem  ?  Quod  licct 
per  yim »  inquiunt ,  non  Tincat ,  atumen  fraudibus 
vlQcit :  ideoque  meliua  foret,  ui  penitus  deietua  esset. 
QnamYis  enim  Job  superior  evaserit ,  Adam  tamen 
deceptos  est  et  suppianutus  :  quod  si  semel  e  medio 
soblatus  esset,  ne  Adam  quidem  suppiantatus  unquam 
fuisset ;  jam  vero,  dum  manet » ab  uno  quidem  supe- 
ratur,  ac  muitis  superior  evadit :  decem  iilum  Tincunt, 
sed  ab  eo  mille  superantur  et  expugnantur :  sin  au- 
tem  illum  e  medio  snstullsset,  neque  miileisti  periis- 
sent.  Quid  igitur  ad  hoc  respondebimus  7  Multo  nimi- 
rum  pluris  esse  faciendos  qui  vincunt ,  quam  qui  su- 
perantur,  iicel  bi  plures  sint,  illi  pauciores.  Melior 
enim  e$t ,  inquit ,  unut  qui  fadai  voluntatem  Dei  quam 
mlle  mqui  ( EecU.  16.  Z ).  Deinde  vero  quod  adver- 
sario  subiato  victor  ipse  per  iiiud  darono  afGciatur. 
Nam  st  adversarium  quidem  manere  permittas,  igna* 
viores  non  ob  eos ,  qui  magis  strenui  sunt ,  sed  ob 
ignaviam  suam  damna  patiuntur ;  sin  autem  sustuleris 
adversariumy  qui  magis  strenui  sunt,  ob  ignavos  affi- 
duntur  injuria,  neque  virtutis  sua  spedmen  edunt » 
neqiie  coronas  adipiscuntur. 

2.  Nondum  fortasse  percipltis,  quae  dixi :  quam- 
obrem  clarius  eadem  est  necesse  dicantur.  Sit  pugil 
onus  * ;  sint  et  athlets  duo  qui  cum  eo  sint  luctaiuri, 
atque  ex  bis  duobus  athlelis  unns  quidem  sit  ingluvie 
corruptus ,  coniemptus ,  viribus  defectus,  enervatus ; 
alter  vero  qoi  slrenue  se  gerat,  bene  habito  sit  corpore, 
in  palasstra  verselur,  in  niuliis  gymnasiis,  omnique  se 
atbletica  exerciiatione  corroboret  :  si  adversarium 
ergo  sustuleris ,.  utri  horum  injuriam  inferes?num 
ignavo  et  negligenti ,  an  strenuo ,  qui  tot  labores  ex- 
antlaverit  ?  Haud  dubium ,  quin  strenuo  :  nam  bic 
quidem  propter  ignavum  adversario  sublato  damnum 
est  passus ;  at  ignavus  illo  manente  non  jam  ob  stre- 
nuum  injuria  est  affectus,  quippe  qui  propter  ignaviam 
suam  conciderit. 

Non  diabohu  Iwdit  honttnem,  $ed  pro^aignavia.  — 
Dicam  et  aliam  quaestionis  hujus  solutionem ,  ut  in« 
telligas  non  diabolum  injurlam  inrerre ,  sed  propriam 
ignaviam  eos ,  qui  miniroe  attenti  sunt ,  ubique  sup- 
plantare.  Relinquatur  diabolus  admodum  malus  non 
natura ,  sed  animi  proposito  ac  seotentia  :  malum 
enim  nalura  non  esse  diabolum  ,  ex  nominibus  ipsis 
cognosce.  Diabolus  namque,  hoc  est  accusator,  dictus 
esl  ab  accusando :  bominem  enim  apud  Deum  accusa- 
vit ,  Num  gratii  Job  te  colitf  inquiens,  sed  milte  ma- 
num  tuam,  et  Umje  ques  kabel :  d  non  in  faciem  te  bla- 
tphemabit*  {Job  i.  9.  li ).  Accusavit  rursus  Deum 
apud  bominem ,  Ignlt  cecidil  de  cmlo  ,  inquiens ,  et 
combuttU  ovet  {Ib.  v.  16) :  siquidem  illi  persuadere 
nitebatur,  desuper  e  caelis  bellum  istud  in  eqro  esse 
commolum,  et  servum  cum  domino  coUidebal,  do- 
minumque  cum  servo  :  imo  vero  non  collidebat,  sed 
eonatus  est  quidem »  at  non  valuit :  ut  cum  alterum 


<  Haec,  nl  pugil  tmitt,  deerant  in  Fdit.  Morel.,  sed  ba- 
benuir  in  Reg.  et  Cdb.,  monetque  in  noiis  suis  Ducaens  es- 
se  restituenoa. 

>  neg.  solus  habel,  n  tibi  benedicet^  quod  eodem  reddit 


ARGUIEP.  CjONSTANTINOP.  MO 

videris  servum  cuni  domino  commissum  ct  odio  in 
eum  commotum,  Adam  scilioet  in  Deum,  ejusque  ca- 
lumni»  fldem  babentem,  non  ex  propria  virtute,  sed 
ex  illius  eum  ignavia  socordiaque  discas  robur  acqui- 
sivisse.  Diabolus  igitur  iddrco  dictus  est,  id  est  accu- 
sator :  porro  aecusare  et  non  accusare  natura  non 
est,  sed  actio,  qu»  fit  et  esse  desinit ,  qu»  accidit  et 
accidere  desinli :  res  autem  ejusmodi  non  naturx  nc- 
que  substanti»  conditionem  sunt  nactae.  Scio  muliis 
comprehensu  difttcilem  hunc  esse  de  substantia  de- 
que  accidentilms  sennonem ;  sed  snnt  qui  subtilius 
audire  possunt :  quam  ob  causam  et  nos  baec  dixiinus. 
Ynltis  etad  alterum  nomen  veniam,  ac  videbitis  illud 
quoque  non  subsiantis  neque  naturae  nomen  csse? 
Malus  vocatur :  malitia  vero  non  est  naturae ,  sed  ar- 
bitrii  ac  propositi :  nam  el  ipsa  nonnumquan  inest, 
et  nonnnmquam  Inesse  desinit.  Noli  enim  mihi  dicere 
in  illo  eam  perpetuo  manere  :-nam  et  In  illo  ab  initio 
non  fttit,  sed  postea  accessit ;  quamobrem  et  apostata 
dicilur  :  lametsi  cum  multi  sint  bomines  mali ,  solus 
ille  per  excelleniiam  Maius  dicitur.  Quam  tandem  igi- 
tur  ob  causam  sic  appellaiur  ?  Quod  nullaienus  a 
nobis  injurla  lacessitus ,  cum  nihil  exiguum  ,  nihil 
magnum  posset  objicere,  cum  bonore  affectum  vidis- 
set  bominem,  continuo  bonis  ejus  invidit.  Quid  igitur 
bac  malitia  nequius  flngi  posiit ,  quam  cum  nulia  le- 
gitima  de  causa  odium  ac  bellum  exoriiur?  Relinqua- 
tnr  itaque  dial)olus ;  et  creaturam  in  medium  prore- 
ramus,  ut  discas  non  causam  nobis  malomm  esse 
diaboium,  si  antmum  attendere  velirous  :  ut  intelligas 
.  eum ,  qui  proposito  animl  est  iml)eeillis,  negligens  et 
ignavus ,  etiamsi  diabolus  non  slt ,  concidere  et  in 
multa  vitiorum  baratbra  seipsum  praecipliem  agere. 
Diabolus  malus  est :  scio  equidem,  et  in  confesso  est 
apud  omnes ;  sed  attende  diiigenter  ad  ea ,  qu«  nunc 
dicturi  sumus  :  non  enim  res  sunt  vulgares  ,  sed  de 
quibus  a  multis  sttpenumero  muliis  in  locis  babentur 
sermones ;  de  quibus  mulia  saepe  contentio  et  belluni 
exorilur,  non  iidelibus  lantum  adversus  iufldeles ,  sed 
et  fidellbus  adversus  fldeles  :  boc  enim  est,  quod  do- 
lorem  iniirit. 

3.  Diabolum  igltur  malum  esse  fatentnr  orones  : 
quid  de  creatura  isu  bona  et  admtratione  digna  dice- 
mus  ?  an  etiam  malam  esse  creaturam  ?  Et  quis  ille 
adeo  seelestus,  quis  adeo  suipidus  ac  mentecapius,ut 
creaturam  accuset?  Quid  ei^o  de  illa  dicemus  ?  Non 
cnim  mala  est,  sed  et  bona,  et  sapientiae  Dei,  viriutis 
ac  benignitatis  est  argumentum.  Audi  ergo  quo  pacto 
iliam  admiretur  propbeta  dieens  :  Quam  magnificata 
tunt  opera  tua,  Dotnine  !  onmia  in  tapientia  fedtU 
(Ptat.  103.  24).  Non  sigiiiatim  percurril;  sed  incom* 
prehensibili  divinae  sapientiae  immensiuti  eessit.  Uii- 
liter  auiem  adeo  bonam  et  magnificam  illaro  a  Deo 
fnciamesse  ut  noveris»  audl  queropiaro  dicentem  : 
Ex  magfdtudine  et  tpecie  creaturarum  per  proportionem 
ereator  itlarum  videtur  {Sap.  i.  3. 5)  :  audi  etiam 
Paulum  dicentem  :  ImnmbHia  enim  iptiut  a  creatura 
mundi  per  ea  qute  (acta  tunt^  inteilecta  contpiduntur 
(Rom,  i.  20).  Horum  enim  qiiisque  per  ea,  qux  di- 


m 


DiEMONES  NON  GUBERNARE  MUNDUM.  IIOMIL.  1. 


S6t 


xit,  nos  ab  ei,  quasi  manu,duci  ad  Dei  cogniuonem, 
ftobindicavit ,  quod  illa  efficiat,  ul  DomiRom  agnosca- 
mos.  QoidMgitor?  Si  bonam  hanc  et  admirabilem 
creaiuram  multis  impietatis  causam  exstiiisse  videa- 
mus,  num  illam  accusabimus  ?  Nequaquam ,  sed  eos 
qai  mcdicina,  ul  oportuit ,  non  suiit  usi.  Qiiomodo 
ergo  causa  iropietaiis  eritilla,  quaead  Dei  cogniiionein 
nosproTehil?  Obtenebrati  <«fif ,  inquit  ,.in  cogiuuio- 
mbus  suh  pidlosophi ,  et  toluerunt ,  et  $erwerunt  erea- 
tvse  poiius  quam  creatori  {Rom,  1.  21.  25).  Nusquam 
diabolus  hic,  nusquam  hic  dxmoo,  sed  creatura  sola 
diviDx  cognitionis  magisira  in  medio  proposita  est. 
Qoonam  ei^opacto  causa  impieiatis^est  facta?  Non 
ex  naiura  sua ,  sed  ex  eorum  incuria ,  qui  ad  res  suas 
attenii  non  erant.  Quid  igitur?  toliemusne,  quxso, 
ereaturam  qooque? 

Rectum  memtrorum  usum  corrumpit  ignavia.  —  Sed 
quid  ego  de  creatura  loquor?  Ad  mcmbra  nosura  ve» 
niamus  :  nam  et  ipsa  causam  esse  perditionis  repe- 
riemus,  oisi  animum  attendamus,  non  ex  propria 
natora,  sed  ex  ignavia  noslra.  Ac  vide,  quaeso;  datiis 
est  ocultts»  ut  creaturam  inluens,  Dominum  gloriflces; 
at  si  oculo  recte  non  otaris ,  adulterii  tibi  conciliator 
evadit.  Lingua  vero  data  est ,  ut  laudes,  ut  celehres 
creaiorem ;  al  si  recte  noii  attendas,  blasphemix  tibi 
fit  adminisira.  Manus  datae  sunt,  ut  ad  preces  illas 
extendas ;  sed  si  sobrius  non  sis,  ad  rnpinam  eas 
exiendis.  Pedes  dati  sunt,  ut  ad  bona  opera  cnrras ; 
led  si  negligens  fuerts,  eorum  ope  malas  actiones 
exsequeris.  Vides  infirmum  cuncta  Ixdere  ?  vides 
infirmum  remedia  salutaria  prxcipitem  in  mortem 
agere,  non  ex  natora  sua,  sed  ex  illios  imbecillitate  ? 
Caelum  condidit  Deus,  ut  opus  admirans,  Dominum 
adorares ;  at  alil  conditore  derelicto  caeluro  Ipsum  ado- 
rarunt :  id  vero  propter  eorum  ignaviam  et  insipien- 
liam  accidit.  Sed  quid  ego  creaturam  dico  ?  Enimve- 
roquid  salutarius  cruce  fieri  possit?  atqul  crux  ista 
scandalom  inlirmis  est  facta  :  Verbum  enhn  cruds 
pereuntibus  qmdem  stultitia  est;  Us  qutem  qui  salvi 
funt^  Dei  virtus  est  (!.  Cor.  i,  18) ;  et  rursus,  Pr<r- 
tiSettmusClmstumcrucifixumf  Judms  qmdem  scanda" 
tmm,  genUbus  autem  stultiiiam  (1.  Cor.  i.  25).  Quid  ad 
doeendum  aptius  Paulo  fiogi  possit  et  apostoHs?  at 
isti  apostoli  multis  odor  morlis  sunt  lacti :  ait  igitur» 
Alas  quidem  odor  mortis  m  mortem ;  alns  autem  odor 
9iUginffitam{t,  Cor.  2.  16).  Vides  iufirmum  a  Paulo 
eiiamlxdi,  validum  aulem  ne  a  diabolo  quidem  affici 
damno? 

'4.  Vis  etiam  de  Christo  scrmonem  institoamus? 
Qaiil  con  illa  salute  conferrl  potest?quid  IUo  adventu 
fracliiotiiis  ?  atqui  hic  ipae  ad ventos  salutaris  et  uiilis, 
multjs  accesaio  pqenaram  esi  factos.  in  judieium  eiitm, 
Inqajt»  in  kune  mundum  vem^  ui  qm  non  vident ,  vide- 
ant^  et  qui  vident,  cmd  /iant  {Joan.  9. 59).  Quid  ais  ? 
lux  csciutis  causa  facta  est?  Non  Inx  facia  esl  eausa 
caecitatis»  sed  oculorum  animas  iinbecillitas  recipere 
lumen  non  valuit.  Vides  infirmuro  ttndiqiie  Ixdi,  va- 
lidaro  auiem  ui¥3iqne  utiiiiatem  decerpere?  Nara  ubi- 
qoe  voliwlasest  iii  c^osa,  ulMquc  nosirum  arbitrium 
S*  JoA!i.  Chrysost.  IL 


est  auctor  :  quandoquidem  diabolus,  si  nosse  velis, 
etiam  utilis  nobis  est,  sl  eo,  prout  oportet,  utaraur, 
magnamque  nobis  utilitatem  parit ,  neque  mediocre 
nobis  Inde  locrum  obvenit.  Hoc  miiltoties  et  ex  ipso 
Job  ostendimus  :  potest  autem  ex  ipso  quoque  Paulo 
intelligi :  sic  enim  ait  de  rornicatore  scribens  :  7ra- 
dite  hujusmodi  satante  in  inleritum  carnis,  ut  spirilus 
saivussit{\,Cor,  5.  5).  Ecce  eiiam  saluiis  auctor 
factus  est  diabolus,  tametsi  non  ex  ipsius  mente,  sed 
ex  artificio  apostoll.  Nam  quemadmodum  niedici  vi- 
peras  sumunt,  et  perniciosis  membris  resectis  tlieria- 
ca  inedlcamenta  conficiunt :  ita  quoque  Paulus  f(^it ; 
quidquid  inerat  utile  ex  illato  a  diabolo  supplicio  su- 
mens  reliquumomisit.  Ut  enim  intellig.is  non  esse 
salutis  auctorem  diabolum,  sed  illum  in  id  incubuisse, 
ut  hominem  perderet  ac  devoraret,  aposiolum  autem 
sapientia  sna  gulam  ei  fregisse,  audi  quid  in  secunda 
ad  Corinthios  Epistola  de  eodem  fornicalore  dicat : 
Confirmate  in  illum  caritatem ,  ne  forte  abundaniiori 
tristitia  absorbeatur  quiejusmodi  esty  et  drcumveniamur 
a  satana  (2  Cor.  2.  8.  7.  II) :  pra^ripiamus ex  belluae 
faucibus  hoiwihem,  ait.  Tamquam  enim  carnifice  per- 
s^pediabolo  usus  est  apostolus;  carnifices  autem 
maleficos  quidem  puniunt ,  at  non  qnantum  voIuni« 
sed  quantum  judices  sinnnt :  ea  quippe  lex  cst  car- 
nificis,  ut  ad  judicis  nutum  attendens  ixBnaro  inferat. 
Vides  ad  qiiantam  ascenderit  apostolusdignitatem? 
Qui  circumdaius  erat  corpore  incorporeo  tamquam 
carnifice  ulebatur;  et  quod  diabolo  communis  Do- 
roinus  de  Job  ita  prascipiens  ait,  Tange  carnem  ^us^ 
verumtamen  animam  ejus  ne  teligeris  {Job  2.  6)  :  11- 
mites  mensurasque  poenanim  pra^scribens,  ne  cum 
procaz  et  effiraenata  sit  bellua ,  Insolentius  impetum 
faclat :  hoc  etiam  agit  aposioliis :  com  enim  tradidis- 
set  ei  fomicatorem ,  ait,  In  inteHtum  camis  (I .  Cor. 
5.  5) ,  hoc  est,  Animam  ejus  ne  tetigeris.  Vides  au- 
ctoritatem  servi?  Noli  ergo  diabolum  timere,  licet 
incorporeus  sit :  bnpegit  enim  ;atnihilimbecilliusest 
eo,  qui  impegerii ,  licet  minime  corpore  sit  circum- 
datus;  quemadmodum  ncque  rohustlus  est  quidquam 
eo,  qui  libereetcum  fiducia  possit  agerc,  licet  mor- 
tate  corpus  circumferat. 

5.  Haec  a  me  nunc  dicta  sunt  omnia,  non  ut  dia- 
bolum  crimineliberarem,  sedut  vos  ab  ignavia  liberos 
redderem :  siquidem  magnopere  coniendit  illc,  pecca- 
torum  ut  nostrorum  in  ipsum  culpam  rejici;inius :  ut 
hac  spe  lactati,  cum  omne  genus  scelerum  pcrvase- 
rimus,  multa  snpplicia  nobis  augeamus,  nec  uUam 
ideo  veniam  impetremus,  quod  colpam  in  eum  trans- 
tulerimus,  sicut  nec  Eva  impetravit.  N(»s  vero  nequa- 
quam  id  agamus,  sed  nos  ipsos  agnoscamus,  vulnera 
agooscamus  :  sic  enim  et  medicamenta  poterimus  ad« 
h'bere  :  nain  qui  morhum  non  novit,  nihil  de  «gritu- 
dine  sollicltus  eril.  Multa  peccavimus ;  scio  equidem  ; 
omnes  enim  poenis  obnoxii  sumus ;  at  veuia  nobis 
negata  non  est,  nec  a  poenitenlia  excidimus  :  adbuc 
enim  stamus  in  scainmate,  et  in  pcenitentiae  cerlami- 
nibus  versamurl  Senex  es,  et  ad  Ipsum  exilum  vlt» 
pervenisti  ?  Ne  lum  quidem  a  poenlteniia  te  arbitreris 
(Nmf.J 


f63  S.  JOANNISCHRYSOSTOMl 

cicidisse ;  neque  de  lua  saluie  desperes,  sed  hironis 
(il)i  venial  in  menteni,  qui  in  cruce  libertate  donatus 
est.  Quid  enim  brevius  illa  hora,  in  qiia  coronatus  esi  ? 
aitamen  haec  etiam  illi  ad  saluiem  suffecit.  Juvenises? 
noli  confidere  juventuti,  necexistimes  longum  te  vitae 
spatium  habitumm  :  Dies  enim  Domni  ticut  furin 
nocte,  itaveniet  (1.  The$$.  5.  2).  Propierea  incerlum 
nobis  obitum  reddidit,  ut  certum  siudium  ac  sollici* 
tudioam  adhibeamus.  Non  vides  eos,  qui  pnematuro 
in  dies  obitu  abripiuntur  ?  idcirco  admonet  quidam^ 
Non  tardet  converti  ad  Donunum,  el  ne  dif[era$  de  die 
in  diem  {Eccli.  5. 8.)»  ne  forie,  dum  cunctaris,  con- 
leraris.  Adhortatio  illa  seni  adhibeatur  ;  hac  Juvenis 
admonilione  docealiir.  At  in  luto  versaris,  et  divi- 
liis  affluis  ;  pecuniis  redundas,  neque  mali  libi  quid- 
quam  accidil  ?  verum  audi,  quid  dicat  Paulus  :  Cum 
dixerint  pacem  et  trttnquillitatem  ,  tunc  repentinui  eie 
supervenkt  tnteriius  (i.The$s.  5.5).  Muita  laboranl 
vicissiludine  ac  mulationeTes  humanse  :  non  est  in 
potestate  nostra /obitus ,  sil  in  poleslate  nosira 
virtiis  :  benignus  esl  Dominus  nosler  Christus. 

6.  Quin^  ptBmtenUw  viae.  —  Vullis  etiam  pceni- 
tentiis  vias  commemprem?  Muiiae  sane  sunt  illae,  va- 
riae  ac  differentes,  et  omnes  ad  cselum  ducunt. 
l^rima  est  pxuitentix^via  damnatio  peccalorum  :  Die 
^m  tu  primus  peccata  kta  ,  ut  ju$tifieeri$  ( Isai.  45. 
26).  Propterea  quoque  dicebal  propheta  :  Dtxt,  pro» 
nuntiabo  adversum  me  injuMtitiam  meam  Domino,  et  tu 
iremisisti  impietatem  cordi$  mei  (  P$ai.  31.5).  Damna 
igilur  el  lu  ea»  in  quibus  peocasti  :  hoc  Domino  suf- 
iicit  ad  excusalionem  :  qui  enim  ea  damnal ,  in  qui- 
bus  peccavit ,  lardius  in  eadem  rursus  incidil :  do* 
mesticum  accusatoreni  exciia  conscientiam  luam.  ne 
accusatorem  illic  habeascoram  Domini  iribunalL  Haec 
igilur  una  est  optima  poBnitentiae  via  ;  adhuc  autem 
et  altera  est  nihilo  inferior  isia ,  ut  acccptarum  ab 
inknicis  injuriarum  memores  non  simus,  ut  irae 
imperemus,  ul  conservorum  peccata  dimitiamus :  sic 
enim  et  qux  in  Dominum  commissa  fuerint,  dimil- 
tentur  :  en  alteram  eliam  peccatorum  expiationem. 
Si  enim  dimiseritis^  inqiiil,  debitoribus  vestris^  dimitut 
et  vobis  Paler  vester  cwlestis  (  Matih.  6.  14  ).  Yis  cl 
lertiain  pcenitentiae  viam  discere?  Oratio  fcrvens  et 
accurata ,  atque  ex  inlimo  corde  promanans.  Non 
tii  viduam  illam  vidisli ,  quo  pacto  impudentem  sibi 
jndicem  illum  conciliarit  (  Luc.  18.  3)?  At  lu  man- 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  nk 

suetum  nactiis  es  Doiuinum,  bonuro  et  clcmetiieinr 
iila  adversus  inimicos  poslulabat ;  tu  vero  non  ad- 
versus  inimicos ,  sed  pro  lua  saiule  postulas.  Quod 
81  quariam  eliam  nosse  velis,  eleemosynam  dicam  : 
multam  enim  ea  el  copiosam  vim  babet :  siquidem 
Nabuchodonosori,  qui  ad  omne  improbitatis  geims 
provectus  «rat,  et  omnem  impietatem  mohtus  erat', 
ait  Daniel  :  Aex,  consltium  meum  placeat  tibi :  peccata 
tua  in  eleemosynis  redime,  el  iniquitate$  tua$  tn  miseror 
tionibu$  pauperum  (Dan.  4.  24).  Quid  cum  bac  be- 
nignitate  conferri  queal  ?  Posl  innumera  peccata, 
posl  lot  et  tantas  calamiiates  placalum  iri  se  pollice- 
tur  ei,  qui  offenderal,  si  eiiga  conscrvos  suos  benigno 
se  gesseril.  Ei  vero,  si  modeste  agat  quis,  et  humi- 
lis  sil,  hoc  non  minus  quam  qute  dicta  sunt  omnta^ 
peccatorum  naturam  absumii  :  cujus  rei  testis  -est 
publicanuSy  qui  recte  facta  quidem  commemorape 
noA  poleral,  sed  emnium  loco  humUilaiem  obtulit, 
et  grave  peccaiorum  onus  deposuit  {Luc.  18. 13 )« 
Ecce  quinque  poenitenliae  vias  indicavimus :  primaiB 
•pcccatorum  damnationem^  secundam  cum  proxlmis 
^peccau  dimitcimus,  lertiam  qwe  in  oralione  consisiic, 
quartam  qu£  in  eleemosyna,  quintam  quae  in  huni- 
ittate.  Noli  igitur  otiari,  sed  qHOtidie  per  has  omnes  i«- 
cede :  sunt  enim  faciles  vis,  neque  paupertatem  poies 
obtendere  :  sed  licelln  egestate  graviori  vitam  ira^ 
ducas,  et  iram  deponere  el  humilitatem  pne  te  ferre 
lK)teris,  el  assidue  precari,  ct  peccau  damnare « «e- 
que  paupertas  uspiam  impedimenlum  affert :  quid 
dico  hic,  quandoquidem  nec  in  illa  pcenitentia  via» 
in  qua  pecunlas  licel  erogare  ( eleemosynaro  dico j,  ne 
lllic  qnidem  nobis  ad  mandatum  exsequendum  obji- 
cit  impediroenlum  paupertas?  Id  vero  vidua  deroon- 
stravit,  quoe  duo  minuta  misit  ( Marc.  12.  42 ).  Cum 
igilur  hancvulnera  nostra  curandi  rationem  didice- 
rimus,  haec  medicamenta  adhibearous ,  ul  vera  sani- 
taie  recuperata ,  sacra  mensa  cum  fiducia  perfrua- 
mur,  et  multa  cum  gloria  Christo  regi  gloriae  occur- 
ramus ,  aeternaque  assidue  hona  consequamur ,  gra- 
lia,  misericordia,  et  benignitale  Domini  nostri  Jesu 
Christi ;  per  quem  et  cum  quo  Pairi  gloria ,  irope- 
rium ,  honor ,  una  cum  sancto,  bono  ac  vivifico 
Spiritu ,  nunc  ct  sempcr,  et  in  sxcuia  sxculorum. 
Amen. 

<  Haec,  el  onutm  impietatem  moUtus  erat^  deerant  ia 

edit.  Morel. ;  habentur  m  Beg.  el  Golb.,  ae,  per  f 

rhetorices  quse  honuBoteleulm^ocaiVar^  exciderant. 


QUOD,  EX  DESIDIA  IBfPROBITlSy   EX  DILIQENTU     YlfllTUS    O&IATUR   :   QUODQUB  RBC  IMPROU    HO- 
MINES»   NEG  IPSB  DIABOLUS   HOIIINI  TIGILANTI   NOGBRB  P08SINT.     DBBfONSTRlTIO    AUTBM    PE- ^ 
TITUR   TUM   ALIIS  MULTIS     EX  LOCIS,   TUM  EX  IIS  QUJB  ADAMO  BT  JOBO  GONTfGBRUNT  (o). 


i.  Ante  hesternum  quidero  diem  de  diabolo  nobls 
apud  caritatem  vestram  est  inslituta  oraiio ;  alii  vero 
eodem  die,cum  nos  hic  ea  de  re  dissereremus,  iu  thea- 

(a)  CoUau  cum  codice  Reg.  1964  et  Golbert.  1030. 


iris  sedentes,  diaboli  poropam  specubani :  illi  mer«- 
iriciarom  eanlilenarum,  vos  doctrtnae  spiritualis  par- 
licipes  eralis  :  illi  impurissirois  diaboli  escis  vescc- 
banlur.  vos  unguento  spirituali  pasoebamini.  Quis 
ergo  illos  ab<^rrare  fecil  ?  quis  a  sacro  ovili  8ogreg.i« 


2i»  DE  DIABOLO  TENT 

vit?Nuin  illos  quoque  diabolus  decepll?  quomodo 

igiuir  vos  Don  decepit  ?  El  vos  et  illi  bomines  estis, 

secundum  uaturam  loquor  :  eadem  utrique  natura 

prxdili  estis ,  iisdem  naturalibus  cupidilatibus  :  quo- 

niodo  igiiur  non  idem  vestrum  eorumqne  studiiim  ? 

Quia  non  cadem  utrisque  voluntas  :  Ideo  illi  decepti 

sunt,  vos  non  itcm.  Neque  ita  loquort  ut  diabolum  e 

crimine  eruam,  sed  ut  vos  a  peccails  liberos  reddam. 

Halignus  estdiabolus,  id  egofaleor;  sed  sibi  ips!  ma- 

lignus,  non  nobis ,  si  vigiiemus.  Talis  quippe  est  ma* 

ligiiiiaiis  natura  :  ea  pnedliis  solum  est  pernlciosa ; 

virtns  autem  contra  non  ipsa  prxditis  tantum ,  sed 

etiara  prozlrois  utilis  esse  potest.  Ut  vero  discas  im- 

probnm  sibi  improbum,  bonum  autem  aliis  etiam  esse 

bonmn,  proverbi.'ile  tibi  tcstimonlum  proferam  :  Fili, 

inqoit  y  »  malui  m ,  to/t»  haurie$  mata ;  «tit  mjnens, 

ii  tibiip»  ei  prosamo  erit  tapiene  (  Prov.  9.  12  ). 

Cotara  theatratium  spectacuiorum  teetatores.  Fo/ttn- 
ta$  ubique  domina.  —  lili  deccpti  sunt  in  theatrls;  at 
vos  non  decepti  estis.  Magnum  illud  ex  rebns  ipsls 
.irgumenium ,  clara  demonstraiio  et  ratiocinatio  non 
dnbia,  Toluntatem  ubique  domlnam  esse.  Hac  tu  iiem 
argamenti  ratione  ulere  :  et  si  videas  hnmiiiem  in 
neqoitia  vivere ,  atque  improbitatem  omn^m  seciari , 
ac  deinde  providenliara  Dei  criminari  dicereque,  eum 
fortuDX  et  latl  necessitati  dxmonumque  tyrannidi 
uostram  sobjeclsse  naturam ,  et  undlque  culpam  a  se 
amoUri»  atque  in  creatorem,  qui  universo  buic  provl- 
dec,  eun  transferre  :  ejns  os  obtura,  non  verbo,  sed 
facto»  ostendeqae  illi  alium  conservum  probe  ac  tem- 
peraie  ▼iveotem,  Non  opus  est  longa  oratione ,  non 
opns  cojiciDno  apporalu,  non  syllogismis ;  sed  operi- 
bos  fit  demonstratio«  Die  iUi :  Et  tu  servus  es  ut  ilie, 
tn  homo  ut  ille  :  in  eodem  mundo  versaris,  sob  eo- 
dem  caelo  iisdem  vesceris  cibis  :  cur  tu  in  nequitia 
degis,  ille  in  virtute?  Ideo  permisit  Deus  malos  bonis 
permixtos  esse,  nec  aliara  bonis  terram,  aliuni  malis 
orbeni  dedil ;  sed  hos  illis  commUcuit ,  rem  utllissi- 
roam  operalus.  Nam  boni  probatiores  apparent,  dum 
in  medio  boininum ,  qui  eos  a  recta  vivendi  ratione 
avocant  et  ad  malum  trahuntt  versantur,  et  tamen 
virtutem  sectantur.  Oportet  enim,  Inqult,  hmrem  eue 
tJi  voMs ,  vl  ^Mi  probaA  emt »  mamfetti  fiani  in  vobie 
(l.Cor.  H.  19). 

Cur  botd  cum  malis  permixti.  —  Ideo  igitur  malos 
in  medto  reliqoit ,  itt  boni  magis  splenderenl.  Viden* 
quantom  lucrum  ?  Sed  non  ab  improbis  lucrom ,  sed 
a  eonstantla  bonomm.  Idcirco  Noe  admiramur,  non 
qu<)d  jo&ttts  ac  perfectus  esset  lanlum ,  sed  quod  in 
geiieratione  llla  prava  atque  perversa  virtutem  servas- 
set ,  cum  nuUum  virtutis  eiempltim  baberet ,  cmn 
omnes  emn  ad  roalitiam  evocarent :  at  ipsis  contra- 
riam  viam  tenebot,  velot  si  viator  quispiam,  magna 
multitudlne  eodem  itittere  cum  Impeio  pergcnte,  con- 
trariom  carpat  iter.  Qoapropter  nnn  simpliciter  disit, 
NoejustuM  et  perfectm,  sed  adjecit,  in  generatione  sna 
(Gen.  6. 9),  pervcrsa  sdticet  et  desperata,  ubi  nullnm 
viriutis  commercium  erat.  Iiaqoe  ab  improbis  id  bonis 
Ijcri  acccdebat :  sic  et  arbores  a  contrariis  TOnlis 


ATORE.  HOMIL.  III  t|<j,j 

agitatx  robustiores  fiunt.  Est  etlam  Improbls  a  bom»- 
rum  consortio  lucrum  :  verecundantur  nempe,  pud»re 
afficiuntur  et  erubescunt  ab  eis;  etiamsi  vero  a  ne- 
quitia  non  absistant,  attamen  latemer  solum  audent 
facinora  perpetrare.  Nec  parum  est  loiquiutis  auda- 
ciam  tolli  :  aliorum  quippe  viia  iUorum  nequiilam 
criminatur.  Audi  igitur  quid  dicatur  de  justo  :  Mole- 
ttus  ett  nobit  vel  dum  eontpicitur  (Sap.  «.  I5).  Neque 
id  minimum  est  emendationis  iniiium,  cum  ejus  pras- 
sentia  torquentur  :  nisi  enim  eis  molestus  essct  iliius 
conspeclus,  non  ita  loquerentur.  Nec  modicum  illud 
impedimentum  est,  quo  minus  malitia  sua  liber* 
utantur.  Vidisti  quantum  lucrum  bonis  per  improbos, 
improbis  per  bonos  accedat?  ideo  non  separavit  eos 
Deus,  sed  commixtos  reliquit. 

2.  Cur  diabolut  retinquatur.  —  Idcm  iuqiie  nobis 
etiam  de  dial>olo  sit  sermo.  Idco  enlm  illum  hic  esse 
slvit,  ut  te  fortiorem  reddcret,  ut  splendidlorcm  athle- 
tam  faceret,  ut  majora  forentcertamlna.  Si  quis  igitur 
dlcat^Cur  diabolum  reliquit  Deus?  haec  illi  responde, 
Quia  iis  qui  vigilant  et  sibi  attenduiil,  non  modo  nihil 
nocet ,  sed  etiam  utilis  est ,  non  arbilrio  suo ,  quod 
malum  est,  scd  illonim  fortitudine,  qui  ejus  malitia 
ut  par  est  utuntur.  Siquidem  et  cum  Jobo  conflizit , 
non  ut  lllum  clariorem  redderet,  scd  ut  supplantaret : 
ideoque  malus  est,  quod  tali  sit  proposiio  ac  volun- 
late ;  attamen  nihil  jostum  tesit ,  sed  hic  poiius  lu- 
crum  ex  tall  pugna  reportavit,  ut  Jam  ostendimus  : 
atqiie  dxmon  Aeqiiiiiam ,  justus  vero  fortitudinem 
ezhiboit.  At  multos  supplanlat,  inqules  :  ob  illorum 
scilicet  Infirmiiatem ,  non  autem  virtute  sua ,  quod 
jam  pluribus  demonstratum  est.  Tutim  ergo  recte  di- 
rige  animum ,  et  numquam  ab  aliquo  detrimentum 
accipies,  imo  mazima  lucraberis,  non  a  probis  modo, 
sed  etiain  Sib  improbis.  Ideo  enim,  ut  antea  dixi,  com- 
mixtos  reliquli  Deus  homlnes ,  mazime  bonos  cum 
malis,  ut  hos  ad  suam  propriam  reducant  virtutem. 
Audl  quid  dlscipulis  dicat  Christus  :  Simile  factum  esi 
reffnum  cmlorum  muiieri^  qua  acceptum  fermentum  abt^ 
condit  in  farinas  tatit  tribut  (Matth.  13.  53).  Itaque 
justl  vim  fermenti  habent ,  ut  ad  suam  condiiloncm 
improbos  Iransfcranl.  Scd  paoci  sunt  jusli ,  quia  et 
fermentum  parvum  est ;  vemm  flla  paucitas  massam 
non  Isdit ,  sed  totam  farinam  pro  insita  virtute  In 
suam  transfert  coiiditionem.  Sic  justorum  quoque 
virtus  non  In  numero  sita  est*,  sed  in  gratla  Spiritos 
robor  totum  habet.  Diiodecim  erant  Apostoll :  viden* 
quam  modicum  sit  fermentum  ?  totus  orbis  in  infldc- 
litate  versabatur  :  viden*  quanta  massa  ?  sed  ilii  duo- 
decim  totum  orbem  ad  se  cbnverieront.  Fermentnm  , 
et  massa  ejusdem  sunt  nalurae,  sed  non  ejosdem  qtia- 
litatis  :  quamobrem  inter  justos  reliquit  improbos,  ti( 
quemadmodum  hi  ejusdem  nalune  sunt  atque  Jusii , 
slc  ejusdem  proposiit  fiereni. 

Bomo  tolut  auctor  peeeaA.  —  Haec  memorla  lenen- 
tis,  bis  06  obtorate  ignavis  illis,  dissolulis,  segniori- 
btts ,  qui  virlutis  labores  refugiunt ,  qul  communein 
nostrum  Dominum  Incusanl.  Peccatti^  inqult,  guietce 
(Gen.  '4.  7)  :  ne  adjiclas  aliud  gravius  peccatum  (£>- 


«07  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOM! 

Wi.  «1. 1)  :  non  iia  gravc  esl  peccare,  quam  posl 
admissom  peccatum  Dominum  accusare.  Agnosce 
peccali  auclorem,  noUumque  alium  reperies,  quam  le 
qui  peccasii.  Ubique  l)ono  opus  est  proposiio  voluu- 
taiis;  id  aulem  vobis  comprobavi,  non  solum  raiioci- 
tuis ,  sed  exemplo  conservorum  ,  qni  in  hoc  mundo 
vivcbant.  Hac  et  tu  uiere  demonstratione  :  sic  et  com- 
niuiiis  Dominus  nos  judicabit :  hiinc  demonstrationis 
modum  discite,  et  nemo  vobis  poterit  verba  dare  *. 
Fornicatur  quispiam  ?  ostende  illi  alium  conlinenlcr 
agcnteni.  Avarus  esl  alius  et  rapax  ?  elcemosynam 
erogantem  illi  exhibe.  In  livore  el  invidia  versatur? 
ab  hoc  morbo  liberum  ei  ostende.  Iracundus  est?  tn 
medium  adduc  eiim »  qui  cum  philosophia  vivit.  Non 
eiiim  veteres  solom  historias  repetere  est  opus ;  sed 
a  praesentibus  exempla  sumenda  sunt.  Nam  hodieque 
per  Dei  gratiam  non  minora  prioribus  sunt  praeclara 
opcra.  Increduliisest,  et  mendaces  piitat  esse  Scri- 
pturas?  non  credit  Jobum  talem  fuisse?  oslende  illi 
alium  Iiominem,  qui  illius  justi  imitelur  vitam.  Sic  et 
nos  Dominus  judicabit :  conservos  cum  conservis  con- 
Btitiiit,  nec  suo  judicio  fert  sententiam,  ne  quis  dicat 
iterum,  quemadmodum  ille  famulus»  cui  talentum 
«credilum  fiierat,  et  pro  talento  accusationem  retulit : 
aiua  austertues  {MaUh.  ^.  24).  Gum  cnim  ingemi- 
scere  oportuisset,  quod  talentiim  non  duplicasset, 
gravius  admisit  peccatum  ,  propriae  segniliei  accusa- 
4ionem  contra  dominum  adjiciens.  Quid  enim  ait? 
'Sciebam  qula  ausiena  es.  0  miscr,  o  inrelix  et  ingrale 
«t  ignavc !  cum  ignaviam  tuam  accusare  deberes ,  et 
sic  prius  pecc^tum  minuere^  tu  conlra  dominum  ac- 
cusationem  verlens,  4oco  Ulenii  peccaium  duplicasli. 

5.  Idcirco  Deus  servos  ct  servos  statuil,  ul  hi  illos 
judicent,  et  illi  ab  bis  judicati,  non  liabeant  ultra  unde 
Dominum  accusenl.  Propterea  dicil :  Venit  Filius  ho- 
wims  in  gloria  Palris  sui  {Malth.  16.  27)«  Vidc  glorise 
sequaliiem  :  non  dixit ,  In  gloria  simili  gloriae  Patris, 
sed,  In  ghria  Patris^  el  congregabit  gentes  omnes: 
terribile  tribunaU  terribile  peccaloribus  et  reis  :  nam 
sibi  consciis  de  bono  opere ,  desiderabile  dulceque 
est :  Et  constituei  oves  a  dextris ,  et  hcedos  a  sinistris 
(Maiih.  25.  35)  :  el  hi  et  illi  homines  sunt.  Cur  iu- 
qnc  illi  oves,  hi  lioedi?  Non  ut  differenliam  naturae, 
sed  ut  voluntatjs  discriinen  cdiscas.  Cur  auiem  ii,  qui 
eleemosynam  non  erogarunt,  boedi  sunt?  Quia  liifru- 
ctuosum  est  animal ,  quod  neque  lactis  ministerium , 
neque  prolem,  neqoe  pilorum  utiliutem  possit  afferre 
dominis,  quia  ob  pramiaturam  aeutem  Ulis  proventus 
expers  est.  Ideo  eos  qui  nullum  eleemosynae  fructum 
ferunt,  hoedos  vocavit ;  eos  autem  qui  a  dextris,  oves. 
Ab  illis  enim  ingeqs  proventus  ex  lana ,  ex  prole,  ex 
i.icte.  Quid  igitur  ait  illis  :  Esurientem  me  vidistis , 
et  nutrivistis  me ;  nudum,  et  indiiistis ;  hospitem,  et 
collegistis  (Matth.  25.  55).  Rursum  ad  illos  contra*» 
ria  :  ei  quidem  um  illi  quam  lii  homines  erant,  eas- 
dem  utrique  acceperant  promissiones,  eadem  uirisque 
bene  oporantibus  praemia  proposiU :  idem  ipse  pro  his 
et  pro  illis  venit,  eadem  cum  nudiUle  ad  utrosqoe^ 

«  Beg.,  vo$  caperef  pro,  tnbis  verba  dare. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  26H 

cadem  fame,  hospes  itidem :  omuia  sont  et  bis  et  illiA 
acqualia. 

Ex  voluntatis  proposito  boni  vet  mdli  sttmus. — Gur 
ergo  flnis  non  similis  ?  Quia  id  voluntatis  proposilum 
non  permisit :  illud  enim  selum  disiinctionem  illam  fe- 
cit.  Hujus  causa  illi  in  gchennam,  hi  In  regnom, 
pergont :  qood  si  diabolus  ipsis  auctor  peccatoruin 
esset,  non  utiqiie,  alio  peccanie  et  ad  pcccatum  im- 
pcllente ,  hi  supplicio  afficiendi  eranl.  Videii*  hic  et 
qui  peccaverunt  etqui  beneegerunt?^iden*  qiiomodo 
conservos  videntes,  obmulueruui?  Agead  aliud  exem- 
plom  sermonem  transferamos,  Virgines,  inquil,  dccem 
erant  (Matth,  25).  Hic  rursus  volunuies  sunt  qiiae  be- 
ne  operantor,  et  qoae  delinqoont,  ut  ex  opposilo  ct  ha- 
rom  peccata  vidcas,  et  illarum  bona  opera  :  compara- 
tiocnim  haec  dare  exhibet.  Et  hac  el  illac  virgines, 
ct  hx  et  illae  qninque;  lampadas  utrxque  habebant, 
omnes  sponsum  exspecUbani.Cur  ali»  ingressx,  alix 
non  ingressx  suni?  Quia  illae  qnidem  inliuinanae  erant, 
hae  vero  mansuetae  et  humanae.  Viden*  rursum  volun^ 
Ulis  proposilum  rausam  fuisse  finis,  non  autem  dia- 
bolum?  vides  cx  opposilo  judicia^et  ex  similibus  cal- 
culos  ferri?  Conservi  conservos  judicabunt.  Visne  tibi 
ostendam  eiiam  ex  dissimilibus  fieri  comparaiionem  ? 
fil  eiiim  et  ex  dissimilibus,  ut  condemnalio  sil  clarior. 
Viri  Ninivitce,  inquii ,  surgent  etcondemnabuntgenera- 
tionem  hanc  (Matth.  12. 41).  Non  ollra  similes  sunt  ii  de 
quibus  judicium  fcrtur  :  nam  alii  barbari  sunt,alii  Ju- 
dxi:  hi  prophelicam  doctrinam  assequuii  eranl,  alii 
numquam  de  divinis  audierant.  Neque  hoc  lantum  in- 
terest  discriminis,  scd  quod  ad  illos  servus ,  ad  hos 
Dominus  venerit :  et  ille  quidem  fuluram  subvcrsio- 
nomprxnunliabat,  hic  veroregnum  coclorum  praedi- 
cabat.  Qnos  ei^o  credituros  esse  verisimilius  erai, 
barbarosne  illos ,  insipientes,  qui  numquam  dWtaaa 
doclrina;  parlicipes  fucrant,  an  eos  qui  a  tcneris  in  pro- 
phelicis  libris  educati  fiicrant?  Nemiiii  non  vldetor 
Judxos  potius  credituros ;  sed  conlrarium  accidit,  lli 
quidem  non  crediderunl  Domino  rcgnum  caelorum 
prxdicanli,  illi  vero  crcdideront  conservo  sobvcrsio- 
nem  comminanli,  ol  clarius  ei  eorum  aequius,  cl  ho- 
rum  iniprobilas  appareret.  Numquid  dacmon?  num- 
qnid  diabolus?  numquid  fortuna?  numquid  fatum? 
numquid  sibi  qoisqne  causa  fuit  lum  nequiliai ,  tuiii 
virtutis?  Nisi  euim  illi  rei  futuri  esscnt,  nequaquani 
dixisset :  Condemnabunt  generationem  Aanc  :neqoaqoam 
dixisset  reginam  Aostri  condemnaturam  Judaeos  esse. 
Non  soluni  euim  populi  populos,  sed  unus  homo  sacpe 
integrum  populum  condemnat :  quando  ii,  qui  facile 
dccipi  possc  videbantur,  non  decepti  fuisse  deprehen- 
duniiir,  et  quLoroni  modo  viocere  debebant,  tamen 
superantur.  Ideo  Adami  et  Jobi  menlionem  fecimus : 
jam  enim  ad  illud  argomentum  redire  necesse  est,  iit 
quodreliquum  est  expediamus.  Adamum  igilur  nudis 
Untum  verbis,  Jobum  factis  aggressus  est :  hunc  cnim 
oronibus  diviliis  spoliavil  filiisque  orbavit,  illi  nec 
roinimum  nec  magnom  qoidpiam  abstolit.  Qoin  po- 
tios  ipsa  verba  perpendamos,  et  insidiarom  modom. 
Accesstt^iUfiniif  serpens^  etdixit  muUeri :  Cur  dixit  vobis 


369  DC  DIABOLO  TENTA 

Deus,  Noif  comedelh  e;c  omni  ligno ,  quod  esl  in  para* 
diso  (Gen.  5.  1)  ?  Hic  serpcns,  Ulic  uxor  Jobo  insidia- 
lor :  bic  mulUimiiiteresl  inler  consiriariosdiscriminis. 
Nam  ille  quidem  servus ,  bxc  vita^  pariiceps  :  bxc 
auxiliatrix,  ille  vero  subdhns  erai.  Viden*  quam  nul- 
ias  sit  venix  locus  T  Iltam  enim  subditus  ac  serm 
ievicii :  illuiA  nequidemconsors  et  auxiliatrix  vincere 
potuit.  At  videamus  quid  dicat :  Cur  disal  vofne  Dem^ 
Hon  eomede^s  ex  onm  %no  ?  Atqui  non  id  Deus  dixe- 
rai,  sed  prorsos  contrarium.  Considera  itaque  vafri- 
tiem  diaboli :  dixit  quod  non  dictum  fueratyUt  edisce- 
ret  quod  dicium  fuerat.  Quid  igilur  mulier?  cumopor- 
tuisset  illi  os  obiurare,  vel  non  respondere,  siulte 
dominicam  scnieniiam  aperuit :  bincque  illi  magnam 
prxbait  ansam. 

4.  Vide  quantum  malum  sit  sese  temere  iiiimicis  el 
msldiatoribus  tradere  :  ideo  Christus  dicel)at :  fioHle 
date  sancta  camints,  neque  projieialis  margaritas  veilras 
mte  porcos,  ne  forie  eonverm  disrumpant  vos  (Mattk. 
7. 6).  Hoc  aotem  Evae  contigit :  dedit  saneta  cani,  et 
porco ;  ille  verba  coBCulcavii,  etconversus  feminam 
disrupii.  Animadverte  autem  qnam  vafre  loquatur : 
iVoJi  ntorie  moriemim  (Gen.  5. 4),  inquit.  Hic  vero  ani- 
miim  advertite  :  potuit  mulier  fraudem  Intelligere  : 
staiini  euim  inimicrliam  et  bellum  adversus  Denm  de> 
nDniiavit,  frkuim  ei  conlradixit.  Esto,  prius  Dei  sen- 
teniiam  ediscere  volenti  dicebas ;  at  Ipsom  contraria 
postea  diccniem,  cur  sequebaris?Dixerat  Deus,  Moirte 
moriemini  :bis  contradixtt  ille  bis  verbis,  Nequaquam 
moru  moriemini.  Quid  faoc  t)eIlo  clarius?  undenam  po- 
terat  melius  cognosci  inimicus  et  bostis,  quam  quod 
conlraria  Deo  loqueretnr?  Confestim  ergo  deciptilam 
hanc  confugere  par  fuit,  9  laqueo  resilire  oportuit.  Ne- 
quaqumn  morte  moriemim,  inquit :  sdtqmppe  DeuSy  quod 
qua  die  comederitis^  aperientur  oeuU  vestri^  et  eritis 
sicui  dif .  Spe  majoris  promissi  etiam  bona,  qux  iit  ma- 
Bibus  erant,  perdidit :  promiserat  ille  se  deos  effe- 
eiuniBi,et  in  moriis  tyrannidem  conjecit.  Unde  ergo, 
mulier,  diabolo  fidem  habuisti  ?  quid  boni  perspiciebas? 
annon  sat  tibi  erat  auctoritas  legislaloris ,  quodque 
Deus  treator  et  opifex  esset,  ille  vero  diabolus  et  inl- 
niicos?  Necdum  diabolum  dixerim,  serpeiitem  enim 
tantoni  csse  putabas :  serpentemne  tanti  faeere  opor* 
toit,  ulDominicam  ipsisententiam  denuntiares  ?*  Vides 
potuisse  fraudem  videre;  at  noluit  ipsa.  Atqui  Dei» 
jam  mulia  beneflcentias  su»  argumenta  dederat ,  ope* 
ribusque  providcniiam  curamque  suam  demonsirave- 
rat.  Namque  hominem,  qui  antea  non  erat,  efformavil, 
aiiimam  ipsi  inspiravit,adimaglnetn  suam  illum  fecil, 
principeni  omnium ,  quse  in  terra  essent ,  constituit, 
adjutricem  dedit,  paradisum  plantavit,  et  usu  caetero- 
mm  lignomm  concesso,  nnum  tantum  ne  attingerent 
veluit :  quod  ipsum  ad  ipsorum  uiililatem  prohibuii. 
Diabolus  vero  iieque  minimum,  neque  magnum  quid- 
piam  boni  opere  praestitit ;  sed  nudis  Unlum  vcrbis 
mulieris  anininin  extollens,  vanaque  spe  iiiflans,  ita 
decepit.  Quae  tamen  diabolum  Deo  flde  digniorem 
eristimavit,  etsi  Deus  operibus  benevoleniiam  suam 
dem<j)Ktra8set :  ei,  qui  nuda  verba  nibifque  prse- 


TORE.  UOMiL.  HL  97*^ 

terea  obtnlit,  fldem  habuil  mulier.  Videir  ei  sUilii- 
lia  tanlum  et  igiiavia,  non  autem  vi  fraudem  profo* 
ctam  esse?  Utque  clarius  ediscas,  audi  qnomodo  Scri- 
ptura  mulierem  accuset.  Non  enim  dixit,  Dccepta,  sed, 
Conspicata  lignum,  quod  pulclirom  esset ,  comedit. 
Itaque  crimen  illod  intempertntis  aspectus  eral,  non 
fallaciae  diabolicae  tantum :  a  propria  namque  conco- 
piscentia,  non  a  daemonis  malilia  superala  esi.  Ideo 
veniam  non  est  consequula,  sed  cum  dixisset,  Serpens 
deeepit  me,  extremas  tamen  pcenas  luit :  penes  illam 
enim  erat  non  cadere^  Quod  ut  clarius  evadat,  age  ad 
Jobum  sermonem  convertamus,  a  victls  ad  vietorem, 
a  superaiis  ad  superantem  :  ille  namque  majores  no« 
bis  animos  faciet,  ut  manus  cum  diabolo  conseramus. 
niic  serpeiiscrat,  qui  decipiebat,  ct  viclt ;  bic  mulier, 
qux  noii  praevaluit,  tanictsi  ad  persuadendum  aptior, 
quam  ille.  Ac  Jobo  quidem  post  pecuniarum  jaclU' 
ram,  flliorum  amissionem,  necnon  bonorum  omnliim, 
/naciiina  admovebatnr;  ilKcveronihil  erat  ejusmodi : 
fllios  non  amiserat  ncc  pecunias  Adam,  neque  in  flmo 
sedcbat,  sed  in  paradiso  voluptatis  Iiabitabal,  et  om- 
nis  generis  Hgnorum  copia  fruebatup,  funte  item,  flu- 
viis,  aliisque  omnrbus  commodis :  nusquam  labor, 
non  tristitia,  non  mceror,  non  contnmelias  et  convl- 
cia,  ncque  innnmera  illa  mala,  quaeJobo  immissasunt; 
attamen  cum  nihil  adesset  bujusmodi,  lapsus  et*  8iii>- 
plantaius  est.  Annon  liquet  id  ex  ignavia  accidissel 
Eodem  modo  cum  ille  iis  omnibus  instantibus  et  pre- 
mentibus,  fortiter  sletit,  annon  planumest  id  ex  animi 
vigilantia  ortum  esse  ? 

^o^t  patientia  omnibusconsolatio  esu  potest, — Utrum* 
queigitur,  carissime,  magnum  lucrum  deoerpere  pos- 
sis  :  Adamum  imiteris  cave,gnarus  qnanta  ex  segnitie 
mala  orianlur  :  Jobi  pietatem  imitare ,  cumdidiceris 
quanta  ex  diligeiitia  bona  nascantur  :  hunc  semper 
tecum  reputa  victorem  coronatum,  atqiie  in  quovis  do- 
lore  et  calamitate  magnam  habebis  consolationem. 
Quemadmodum  enim  in  communi  orbis  theatro  con- 
siitutus  beatus  ac  generosus  ille,  omnes  per  aerumnas 
suas  bortatur,  ut  qua:  accidunt  omnia  fortiter  ferani, 
neque  calamitatibus  mgruentibus  cedant.  Non  est  ul- 
Itun,  non  est,  inquam,  ullum  mali  genus,  in  quo  noiv 
possimus  inde  consolationem  mntuari.  Omnes  qnippe 
In  toto  spars.ne  orbe  serumnae  in  hoc  unum  corpus 
congestae  suiit.  Qux  igitur  venia  ei,  qui  non  potest  vet 
partem  qiiamdam  eoruni,  qux  ipsi  inflicta  sunt,  ciim 
gratiarum  actione  fbrre,  curo  ille  non  parlem  solnm , 
sed  univcrsa  hominum  mula  pertulisse  videatur?  Ac 
ne  roe  ut  nimia  dicentem  damnes,  agc  singuias  a^niinr 
nas  perlraclanles,  dictis  fldem  faciamus.  Et  si  placet, 
quod  omninmmaximeintolerabilevidetup,  inincdium 
adducamus ,  paupertatem,  inquam,  et  dolorem  inde 
partum  :  id  eiiim  homiiies  ubique  deploraiit.  Quid 
ergo  Jobo  pauperius  fnil  S  qui  etiam  iis,  qui  in  balneis 
abjecli  sunt,  vel  in  riiiere  camini  cubant,  et  omnibus 
prorsus  hominibus  pauperior  erat?  Hi  enim  vestera 
saltem  scissam  habeni ,  ille  vero  nudus  sedebat ,  et 
quod  solum  a  natura  vestimcnlum  habebal ,  carnis 

«  Duo  Mss.,  Qm  ergo  Jobo  panperior  fnit. 


871  S.  JOAN.  CHRYSpST.  ARGfllEP.  CONSTANTINOP 

:>itiictuin,  gravi  puUredine  uiidique  corruperat  diabo- 

Liis.  Rursum  hi  pauperes  salteni  sub  teciis  sunt  Yesti- 

iiulorum  in  balneis,  saltem  latibulo  teguntur;  ille  Tcro 

sub  dio  Docte  dieque  semper  degebat,  neque  simplicis 

tocti  solatium   naetus :  quodque  gravius  est,  hi  qui- 

(lcm  mullorum  sibi  malorum  conscii  sunt ;  ille  vero 

nullius  sibi  conscius  ertt  *•  Hoc  autem  in  singulis  quo- 

qne  casibus  observandum  est :  quod  sane  majorem  Tpsi 

doiorem  majoremque  anxietatem  pariebat ,  quod  ne 

cansam  quidem  contingentium  malorum  nosset.  Illi, 

inquam,  de  multis  se  accusare  potueruni :  nec  parum 

illud  ad  consolationem  juvat,  cum  jure  sibi  poenas 

infligi  agnoscitur;  ille  aulem  hac  vacuus  eratconso- 

latione,  et  cum  vitam  virlute  plenam  duxisset,  ex- 

trema  sceleratissimorum  supplicia  Inebat.  Hi,  qui  pe- 

nes  nos  sunt,  paupcres  jam  olim  a  principio  buic  ca- 

lamitati  sunt  assueti ;  ille  vero  inopinatam  tulit  pau- 

pertatemyconfestim  diviliarum  jacturam  passus.Quem- 

admodum  igilur  causam  calamitatumnossemagnum 

afTert  ad  consoIatioDem  momentum,  iia  noc  "ninorem 

parit  in  paupertate  degenti  pristina  ejusdem  panper- 

tatiscxercitatio  :  atrommqoe  autem  justus  ille  expters 

erat,  ne<iiie  lamen  sic  aiiimo  ooneidii.  Vidisii  eum  in 

extremam  redactum  paupertatem,  cui  similis  nulla  es 

sepotesi?quid  enim  nudo  tectoque  carente  pauperius 

fuerit  ?  Imo  ille  ne  quidem  solum  quo  gauderet  habe- 

bat ;  ncque  enim  in  tenra ,  sed  in  fimo  sedebat.  Itaque 

cum  te  videris  paupertate  afflictum,  cogiia  justi  illius 

calamiutem  statimque  animum  eriges,  cLomnem  moi- 

roris  eogitatum  repelles.  Atque  lisec  quidero  calami* 

ias  omnium  malorum  quasi  fundamenium  hominibus 

esse  videtur;  altera  vero  poslerior,  imo  prior,  erat 

corporis  plaga.  Quis  umquam  boc  morbi  genere  labo- 

ravit?  quis  talem  aegriludinem  tulit  ?  quis  talem  exce- 

pit  plagam,  aut  alium  excipientem  vidit  ?  Nemo  sane. 

Paolatim  ipsi  corpus  absumebatur,  membra  undique 

vermibus  scatebant,  perpetuus  erat  ille  fluxus,  et  foe- 

tor  undique  gravissimus,  corpusque  dum  sic  paulaiim 

inleriret  et  tanta  putredine  tabesceret,  ingratos  etiam 

cibos  reddebat,  famesque  illi  erat  insolila  incredibilis- 

que  :  neque  enim  oblato  cibo  frui  poterat.  Fcetorem 

euim,  inquit,  wdeo  e$9e  cibot  meos  {Job  6.  7).  Gum  er« 

goin  morbum  incideris,  o  homo,  recordarecorporis 

illius  sauctsque  camis  :  sancta  quippe  erat  atque  pu- 

ra,licet  bis  vulneribus  afTecta.  Sl  quis  in  exercitu 

positus  iiijuste  nullaque  saltem  probablli  de  causa 

liguo  suspensus,  latera  sibi  lacerari   videat ,  nequa- 

quam  id  ignomiiiiae  loco  habeat,  neque  se  dolore  cou- 

.fici  sinat,  sanctum  illum  memoria  repelens.  At  ille, 

Inquies,  sunimam  habuit  consolationem,  quod  sciret 

Deimi  bxc  sibi  infligere.  Atqui  boc  ipsum  magis  il- 

luiii   turbabat  affligebatque,  quod  cogitaret  justum 

beiim,  quem  ipse  omni  modo  coluisset ,  securo  pu- 

gnare.  Nec  ullam  vcl  probabilem  eorum,  quai  accide- 

bant,  causam  reperire  poterat.  Nam  ubi  demum  cau- 

sam  didicit ,  vide  quantam  pietatem  exhibuerit.  Gum 

euini  illi  Deus  dixit :  Atione  pula$  modo  me  tibi  oracuia 


DE  DIAB.  HOMIL.  UI. 


I  llaec,  ilie  vero  nullius  iHn  eomcvis  erat,  deerant  in 
€<DUs,  scd  ex  Rog.  supplentur,  ei  ad  sensum  dpsidcranlur. 


m 

fudisse,  quam  ut  justus  appareres{Job  40.  8)?  percul- 
sus  ille  respondit :  Manum  pondm  super  os  meum:  se- 
mel  loquutus  mm,  seeundo  non  addam  {Ib.  v.  4.  5) :  ac 
rursum,  Usque  ad  auris  auditum  audivite  antea ;  nunc 
autm  ocutus  meus  vidit  te^  Quare  mdpsum  vitem  reputa- 
vt,  et  extabui :  reputavi  autem  meipsum  terram  et  cine- 
rem(/6.42.  5.  C). 

6.  Quod  si  bxc  satis  ad  consolationem  esse  pulas, 
poteris  et  ipse  hac  consolatione  frui.  Nam  licet  non 
pro  Deo  aliquid  mali  sustineas,  sed  ex  hominum  no- 
cumento,  si  gratias  ageris  nec  blasphemaveris  iu  euia, 
qui  impedire  quidem  poterat,  sed  ad  tuam  probatio* 
nem  permisit,  sicut  ii  qui  propler  Deum  patiuntur 
coronantur,sic  et  tu  eamdem  conseqneris  mercedem, 
quia  illatas  tibi  ab  hominibus  calamitaies  foriiter  tu- 
listi,  ei  ei  qui  cum  illas  prohibere  posset ,  noluit  ta« 
men,  gatias  egisii.  Ecce  igitur  et  paupertatem  et  mor- 
bum  supra  modum  omnem  justo  illatumvidisti.  Visiie 
etiam  ut  bellum,  quod  ipsi  natura  intulit,  eodem  cum 
impetu  fortem  virum  invasisse  ostendam  ?  Decem  fi- 
lios  perdidit,  decem  simui,  decem  eodem  juventulis 
flore,  decem  virtute  prxdilos,  nec  communi  nalurae 
lege,  sed  violenta  miserabilique  morle.  Quis  talem 
calamitatem  exprimere  valeat?  Nemo  sane.  Gum 
ergo  et  filium  et  filiam  simul  amiseris ,  recurre  ad 
justum  illum,  multamque  nancisceris  consolationem. 
Nom  ba^c  tantum  ipsi  accidcre  mala  ?  Amicorum  in- 
soper  defectio  et  proditio,  scommata,  convicia ,  deri- 
siones,  sanni :  ab  omnibus  autem  divexari  quam  io- 
tolerandum  fuerit!  Noa  enim  iuaeramnarom  natura, 
utii,  qui  nobis  xromnas  exprobrant,  mordere  solet. 
Non  modonon  aderat,  qoi  consolaretur;  sed  multi 
undique  instabant  convicianles.  Yidesque  illum  hac 
de  re  conqueri,  ac  dicere  :  At  vos  hwaditis  me  {Job 
19. 5),  eosque  immisericordes  vocal  his  verbis :  Qtua 
abnegaverunt  me  prodm  mei;  et  domestici  md  contra 
me  loquebantur^  et  fiUos  petUcum  mearum  vocabam  : 
itti  vero  resiliebant  { Ib,  v.  14. 17).  A/tt,  inqtiit,  con- 
spuebant  in  me,  ac  tudibrium  factus  sum  omnibus  {Job 
59«  9. 10) :  et  ipsa^  inquit ,  vestis  me  abominata  esi 
(Job  9. 51).  Haec  ne  audilo  quidem  ferenda,  nedum 
ipso  reram  facto  suslinenda.  Pauperus  extrema  , 
morbos  mtolerandus,  novusetinauditus,  lolettalium 
filioram  amissio  tali  modo  facta,  convicia,  scommata, 
viluperia  ab  hominibus.  Alii  quidem  irridebant ,  alii 
conviciebantur,  alii  spernebant,  non  inimici  tantum, 
sed  et  amlci ;  non  amici  tantum  ,  scd  et  domestici. 
Neque  solum  irridebanl  el  convicia  jacubant,  sed 
etiain  abominabantur ;  liaec  porro  non  duobus ,  vel 
tribos,  vel  decem  diebus,  sed  multis  mensibns  :  et 
quod  ilii  oni  contigit,  ne  noctis  quidem  consolationem 
habebat,  sed  diurnis  aerumnis  accessionem  mijorem 
faciebal  nocturnarum  formidinum  phanUsia.  Quod 
enim  vel  in  somnis  graviora  passus  sit,  audi  illum 
dicentem  :  Quare  me  lerres  in  somnis^  et  in  vimmbus 
me  conslemas  (Job  7. 14)  ?  Qois  Um  ferreus  homq, 
quis  adamashaec  mala  sustinere  possit?  Nam  si  quod- 
libct  eorom  seorsim  consideratom  intolerandom  est , 
quantum  lumultum  omnia  concorrenlla  altulerini  te> 


*^  MONITUM. 

eum  refMita.Aitaiiieii  iHe  hac  otnnia  tulit,  et  in  niillis 
eevBoi,  qu»  sibi  tecidebant,  peccavtt.  neqqe  in  labii»^ 
efusftiitdoliis. 

7.  Sint  ittque  itKus  aeniniiiae  malonim-nostronMn' 
lenedia  :  et  gnives  qnilnis  agiiaius  ille  est  fluctns^ 
calamiialttni  noatrarum  portu»  sin( :  atque  in  stngu- 
lis^  qn»  nebis  accidunt^  sanetum  reputemos  :  ac  vi- 
demefr  unom  eorpus  uni? ersa  orbis  baustsse  mabv 
ibniier  in  singulis  affeeti  erimas.  Et  velut  ad  matram 
amMtissimam  undique  manus  extendeotem,  et  libe- 
ros  exierrites  exdpienlem  ae  recreantem,  sic  ad  banc 
libn»  semper  eonrogiamus :  etiamsi  omnium  miser- 
rimis  malis  afBciamurf  magnam  ii>  omnibos  adeptl 
consoiationem^sic  dlscedemus. 

Ctmi  Sphiiui  qraHa  faeiUinn  uHamm  sunt  — 
Quod  8i  dicas,  llle  Joberai,  et  ideo  h«c  tuKl ;  ego 
non  iUi  sum  similis :  his  dlciis  majori  te  dignum  re- 
prebesasione  reddir,  et  laodem  illiiis  Jusli  vtri  extol- 
iis;  por  esset  enim  Itsc  le  pottus  perferre,  quain 


271 
ipsum.  Quare?  Quia  iile  quidem  ante  graiiam  st  ante 
legem,  quo  tempore  iion  ila  diligenter  vita  insiitue- 
batur,  quo  non  tanU  erat  Splritus  gratiii»  quo  expu 
gnatu  difficile  peccatum  erat,  quo  maledicium  obii 
nebat,  qno  mors  terribilb  erat;  nunc  autein  facillora 
eerlamina  reddita  sunt,  poit  adventum  Gliristi  bis 
sublatis  omnibos.  Qoare  post  Untum  tempus,  tantum 
incremenium,  post  lot  dona  nobis  a  Deo  collata,  si 
mn  possimus  ad  eam  viriutis  mensuram  pertingere, 
nuIU  nobis  superest  excusatio.  Bstc  igitur  omnia 
consideranies  :  quod  gravloribus  ille  malis  premere* 
tur^  et  cum  difOcilius  cerumen  esset,  lunc  se  ad 
pugnam  ille  comparaverit»  et  manus  conseruerit; 
omnia,  quae  nobls  accidunt,  fortiter  feramus,  et  cum 
magna  graiiarum  actione,  ut  posstmus  easdem  quas 
ille  corouas  consequi,  gratia  et  benignitate  Domini 
nostri  Jesu  Christi,  cum  quo  Patri  gloria  nna  cum 
sancto  Splritu,  nunc  et  seroper,  et  in  sxcula  sa^culo- 
Amen. 


IN  HOMIUAS  DE  POENITENTIA 

noNiTmsHm 


Difftcileiii  operosamqoe  rem  aggredimur,  cum  hor 
miiianiDi  de  PcBDlleatiaordinen»  lempusque  sutuere 
conamvr,  et  quasdam  esse  vel  spurias,  vel  genuinas 
demoMtrare.  Qui  enira  ante  huic  rei  manum  admo« 
vemat,  vel  eas.nt  sese  offerebant,  nolla  seriei,  nulla 
babiu  raiione  aa  spurhe  esseat,  an  auihentic»,  coo- 
fertiro  ediderwit ;  vel  l»dio  diSflculUtis  fracli,  par- 
lem  sao  loco  pro  faculuu  restituerunt,  alias  hiiic 
htde  avulsas  et  a  reliquis  segregaUs  posocrunt«  Qui 
primus  huic  rei  operam  dedit  Ladius  Tifernas  10  de 
Pcenilentia  homilias  Laiine  edidil ;  quarum  prior  in- 
scripu  est  de  Pnmtentia  kamil.  /,  cujus  iiiiiium  esl 
Ldtta  noUi  kodie.  Sccundam  posuii  Lxlius  homiitaro 
eam,  qast  prima  esi  inler  Homilias  in  Genesim ;  ter- 
tiam  eam,  qus  sie  indpit,  Etiamn  keri  a  vMs  ab- 
fmewu;  qnarUm  eam,  quae  sie  Inii»  PaUaree  Uto  fre- 
qHfiilnM;  qainum  eam  quae  iacipit,  Sempfr^iiidm; 
seitam  eam»  quee  non  Gr»ce  reperitur,  estque  sop- 
posiiitia;  seplimam  cajos  inilium  Latiae»  iam  ergo 
mbine :  estque  cento  varlis  ex  locis  consafcinaius, 
«i  osieodii  in  noiis  Fronlo  Dacaeus  lofra ;  ocUvam 
eam,  cujos  exordium  est,  Quamiucmuii  %priluui%$; 
aonaan  eam,  eojos  prindplum,  An  notJMis  wmU  noMs 
ttvper  urmo;  dedmam  et  posiremam»  quae  sic 
incqHt»  Numquem^  memaree  noetri  fuiitie,  Laelii  Ti- 
femaiis  ordiuem  partim  sequatus  esl,  pariim  r^ecil 
FroDlo  Docaeus :  primam  enim  ut  supra  retinuii; 
secuodam  quia  eraiprima  in  Genesim  omlsit»  et  cum 
altis  in  Genesim  edendam  censuit;  teriiam,  cujus 
Graecom  contexium  nondum  repererat,  in  serie  ho- 
miliarum  de  Poenitenlia  praetermisii,  sed  postea  cum 
reperissct,  eam  cum  iiiulo  homili»  Uriiae  de  PQetti- 
lentia  in  quarto  iomo  procui  ab  aliis  de  Poenitentla 
honiiliis  positiim  locavii ;  quartam  post  primam,  nulla 


interpostU  alia,  cum  tiulo  quart»  posuit,  el  postea 
quinUm  ulLaelias  edidii;  sexUm  et  sepiimam  ob 
causam  supra  memoraUm  rejecit :  iu  ui  ocUvam, 
nonam  el  dedmam,  cum  titulis  ocUvae»  noiue  et  de- 
cimae»  post  quintam  posuerli.  Savilius  longe  alium 
sequutus  ordioem  est :  homiliarum  enim  de  Poeniten* 
iia  primam  posuit  6im,  quae  sic  Incipii :  Num^  qwnOf 
memmrei  noiirt  fmetis^  quae  ui  editione  Fronlonis  Du- 
ca|f  est  decima  et  postrema;  secundam,  quae  sic  init, 
Semper  quidem  divinui  aposlo/tis,quam  Fronto  Ducaeus 
quinUm  inscripsit ;  tertiam,yjdtKtt  superiori  dominkat 
qwe  in  Edii.  Frontonis  Ducaei  exira  seriem  homiiia- 
nim  de  PcRnitentia  in  fincm  quinii  lomi  ablegau  est ; 
quarum,  Etiam»  heri  a  volns  abfuerim,  icrliam  apud 
Ducaeum;  quintam,  Quemadmodnm  nihil  prodest  ii$ 
qui  seminanlf  quae  in  Edii.  Froutonis  exira  seriem 
bomiliariun  de  Poeniteniia  esi  toin.  5,  p.  48S :  est 
autem  suspeoU»  fragmeniumqiie  videtur  :  sexiam, 
An  ftoMiftf  unde  nobis  nuper  sermo^  nonam  edidit 
Fronto  Ducaeus ;  septimam,  Pasiores  iUo  frequentius^ 
quartam  Fronlo  posuii;  ocuvam,  Age  ^.  ptaustbw 
vestriSf  quae  in  Ediiione  Fronlonis  Ducaei  non  com- 
paret,  sed  lacera  esl  in  Edit.  Savii.  et  passlm  hiulca, 
integram  illam  ei  sartam  iecUm  dedii  Frandscus 
Combeftsius  aimo  1645.  Goncionem  vero,  quam  pri- 
mam  de  Pceuitentia  posuil  Froiilo  Ducaeus,  primam 
de  Je]unio,edidit  Saviiius ;  hujus  iniiium,  iMfta  nobis 
kodie  ac  festiva  celebritas ;  secundam  de  Jejunio  addi- 
dit,  Quamjueundi  spirituatis,  quae  apud  Frontonem 
Ducaeum  esi  ocuva  de  Poenitentia.  Tres  alias  de 
Poenitentla  homilias  edidit  Henr.  Savilius  eodem  l.  6, 
p.  905,  quae  pro  spuriis  Jure  habentur.  Priina  init, 
Dei  quidem  semper;  secunda,  TeiT^nl  re^ti  »tt/t/ei;  ter- 
tia ,  Dcscribanm^  dUeclU 


275  8.  JOANNIS  CURYSOSTOMl 

Ex  tiisce  porro  oinnibus  permtxiim  positls  de  Pce- 
nileotia  homiliis  ,  sex  soium  ut  germauas  agnosci- 
muSy  c^ieteras  vero  tamquam  ut  minimum  suspectas 
subjungimns,  quasdam  etiam  aperte  spurias  aiium  in 
locum  abicgavimus.  Primam  inter  germanas  poni- 
mus,  An^  quaso,  menmes  noUri  fuiitii  ?  secundam  , 
Vidinii  superiore  Dominica ;  tertiam,  An  novislis  unde ; 
quarlami Pas/orei  illo  frequentiui ;  quintam,  Lma  no- 
bis  hodie  ac  festiva  celebritas;  sextam,  Quam  jucundi 
sjnrituaUs,  Hic  Savilii  ordinem  sequimnr ,  iis  solum 
omissis,  quae  vel  admodum  suspectx  vel  omnino  spu- 
rlsB  videntur,  ut  suo  loco  probabitur.  Hoiniiias  vero 
duaSy  quas  de  JejuniOf  Savilius  inscripsit,  prxcipue 
de  poenitentia  agere  nemo  non  videat,  quamobrem 
eas  in  serie  homiliarum  de  Pceniteniia ,  sicut  et 
Fronto  Ducaeus,  iocavimus. 

Restat  nl  de  harumce  homiliarum  inter  se  ordine 
jdisseramus.  Jlla ,  quam  primam  cum  Savilio  poni- 
muSy  cujus  initium,  Num^  quceso^  memores^  quamque 
decimam  et  posiremam  Fronto  Duca^us  locavit ,  an 
cum  cxleris  tempore  cohaereat ,  an  jure  priorem  oc- 
cupet  locum,  necne,  perinde  ignoranuis.  Hanc  porro 
concionem  habuit  postquam  rure  aliquanium  tempo- 
ris  valetudinis  causa  versaius,  ad  solitum  concionandi 
officium  rediit.  Aniiocbixne  vero  an  Ck>nstantinopoli 
lianc  recitaverit  homiliam  certo  dicerenon  valemus ; 
libentius  vero  credam  Antiochiae.  An  secunda,  cujus 
initium,  Vrdfin's  nipmon,  primam  vere  sequutasit, 
ne  conjectura  quidem  ppssumus  dicere  :  si  sequuta 
sit,  nonnisi  alia  interposiia  sequutam  fuisse  opinor  ; 
etenim  ea,  quam  se  potremam  habuisse  memorat  in 
secunda,  de  diaboli  pugna  contra  Ghristum  et  de 
Chrisli  victoria  agebat,  inquit  Ghrysostomus  :  idvero 
non  observaiur  in  homilia  '  prima.  Secundam  autem 
homiliam,  nulla  intermedia,  sequuta  est  certissime 
tertia,  quaesic  incipit,  Annornstis  unde,  Gum  enim  in 
secunda  de  variis  poenitentiae  viis  agat,  in  tertia  eas^ 
dem,  de  quibus  se  nuper  loquutum  esse  testifica- 
tur,  poeuitentiae  vias  retractat.  Quo  tempore  aulem 
editae  sini,  ne  conjicere  quidem  possumus,  libentius 
tamen  credam,  ui  de  priori  dicebam,  eas  Antio- 
chiaehabilas  fuisse.  Nam  in  iertia  declaratsein  urbe 
suburbiis  ornata  pnBdicare ,  ubi  populus  audiendae 
Chrisii  doctrinae  cupidus  singulis  Dominicis  in  eccle- 
siam  diligenter  concurrebat,  quod  potius  Antiochiam 
designai,quam  Gonstanlinopolin. 

Homilia  quarta,  Pastores  ilio  frequentius,  jure  quar- 
tae  nomine  insigniiur,  quandoquidem  Gbrysostumus 
iniiio  dicit  se  jam  quarta  die  et  vice  de  Poenltentia 
agere.  Sed  cave  putes  perinde  certum  esse  eam  ires 
iilas ,  quas  priores  posuimus  ,  aut  aliquam  ex  illis 
^equutam  esse.  Planum  est  tres  ante  lianc  quartam 


AftCUlLP.  CONSTANTINOP.  S76 

de  pceniieniia  homilias  habitas  fuissc,  sed  basnetres 
quas  praemisimus,  aliasve ,  id  ignotum  prorsus.  An- 
tiochiae  autem  habitam  fuisse  suadent  haec  verba 
num.  2  :  Quandoquidem  nos  crnn  exa§itabamur  texaii 
fame^  peste^  grandinCf  siccitate,  incendUs,  kostium  m- 
cursu^  nonne  quotidie  ecclesia  mulUtudine  conveHientium 
angustabatur  ?....  Postquam  autem  Deus  iram  deposmt^ 
atque  post  tantos  fluctus  procellam  abe§it ,  ad  pristinM 
iterum  mores  reversi  swnus.  Atqui  in  ipso  tentationum 
tempore  hasc  preedicere  et  testi/icari  non  demstebam,  Hic 
longam  calamitatum  seriem  memorai,  quibus  prae-i 
sens  ipse  erat ,  et  concionibus  vacabai ,  quae  nonnisi 
ad  tempus,  quo  Aniiochiae  presbytererai,  quadrare- 
possunt.  Hosiium  autem  incursus  putai  Tillemoniius 
cssc  invasionem  illam  Hunnorum ,  quae  anno  395 
conligil ,  quod  sat  quidem  veristmile  videtur.  Utut 
verosil,  hancin  iiltimoSy  quibus  Antiochiae  conciona- 
tus  est,  annos  opportuue  rejicimus, 

Quinla,  Lcetanobis  liodie  ac  festiva  celebritas  ,  est 
puiciierrima  Chrysosiomi  homilia,  quam  de  Jejunio^ 
inscripsil  Savilius.  Et  esi  quidem  de  jejunio,  sedprae* 
cipue  de  poenitentia,  qua;  quo  pacto  cum  aliis  cohai- 
reat,  deprehendi  nulio  modo  potest.  Aniiochiae  vero 
habitam  fuisse  indicat  Chrysostomus,  cum  monacho- 
rum  in  montibus  proxime  degentium  exemplum  coa- 
siderandum  offert,  ut  solet  in  concionibus  Antiochiae 
habitis.  Sexta  ,  Quam  jucundi  spirituaUs^  de  jejunio 
maxime  agit ;  an  vero  Antiocfaiae,  an  Constantinopoli 
habita  fuerit,  nullo,  ut  videiur,  mpdo  deprehendi  p6* 
test.  Homilias  illas  duas  tn  PsaluMmi  quinquagest- 
mum,  quae  In  quinto  tomo  locum  habebuni,  putant 
quidam  homiliis  de  Poenitentia  adjungendas  esse :  at 
ut  suo  loco  dicemus,  nullatenus  videniur  cum  his  co« 
haerere. 

Tres  sequentes  homiliae ,  quamm  faaec  sunt  initia  , 
septimae,  Semper  quidem  divinus  apostolus;  octavae  ^ 
Etiamsi  heri  a  vobis  abfuerim ;  nonae,  Quemadmodnm 
nihil  prodest ,  non  pares  notas  praeferunt.  Stylus  i 
Cfarysostomi  elegantia  non  parum  recedit.  Quainob- 
rem  non  sine  aliquo  scfupulo  eas  inter  germana 
Chrysostomi  opera  relinquimus ;  nec  umen  ab  aitia 
sejungendas  esse  duximus,  quoniam  ,  ut  Jam  alilH 
monuimns,  in  dicendi  genere  non  semper  sibi  con- 
stat  sanetus  doctor.  Alias  insuper  Chrysostomi  no- 
mine  de  Poeniientia  homilias  habemus,  quas ,  utpote 
aperie  spurias,  in  appendicem  abiegamus. 

Homiliarum  quartae,  sepiimae  ei  octavse  inierpreta* 
iionem  novam  edidimus »  quia  vetus  prorsus  vitiosa 
erat :  secunda^  interpretatio  esi  Fronionis  Ducaei ; 
caeterarura  antem  interpretationem  a  Laelio  Tifemaie 
editam  multis  in  locis  emeudavimus. 


m 


DE  PGEiNlTENTrA.  IIQMIL.  I. 


978 


DE  P(EMTENTIA, 

CUBf   RURB   IPSB  REDI1SSET  '. 


BOHIUA  I  {a). 

I.  Amar  ei  sollieiludo  ClnyiOiionii  erga  papulumi 

Pmito  ttmulatmr  fiHo$  iterum  pariwrienti.  —  Num, 

qnaeso,  memores  nostri  rmstis,  qminto  tempore  a  to- 

bis  abfoimus  ?  Nam  ipse  quidem  Yeslri  nusqnamobli-' 

?isci  potui ,  sed  urbem  dimittens,  memoriam  vestrl 

non  dimisi :  quemadmodum  enim  qui  corporum  prx- 

stanti  fonna  capiuntur,  quocnmque  recesserint,  se- 

cum  desideratam  faciem  circumferunt :  baud  secos 

ipsi  venostate  animarum  Tesirarura  tacti ,  eam  men- 

tis  vestrae  speciem  semper  nobiscum  circumferimus* 

Et  qoemadmodum  pictores  coloribus  variis  mixtis 

corporis  imagines  effingere  consueverunt :  iia  et  ipsi 

siudium  vestniro  in  collectis,  in  audiendoalacritatcm, 

i)eneTolenliam  erga  concibnalorem,  cxt^raque  omnia 

officia  veluti  colores  virtutum  varios  immiscentes , 

atque  ipsum  animarum  veslrarum  characterem  im- 

primentes  menlisque  appouentes  oculis,  ea  specula- 

tione  salis  nosire  peregrinationis  accepimus  solatii. 

licc  et  sedentes  et  surgentes,  et  ambulantes  ct  quie* 

scentes,  et  introenntes  et  ezeunies,continuoversaba- 

mus,  caritatem  vesiram  vel  in  somniis  intuentes,  ne- 

qoe  interdiu  solum,  sed  etiam  noctu  iisdem  cogila- 

tionibus   quasi    dcliciis  enutriebarour ,    iilud  cum 

Salomone  scientes :  Ego  dormio,  et  cor  meum  vigitat 

(Cml.  5. 2).  Idipsum  et  nobis  contingebat :  nam  so- 

inni  quidem  necessitas  palpebras  ipsas  contrabebat , 

tyrannis  vero  amoris  vestri  oculos  noslrac  mentis  ex« 

ciiabat  :  atque  sxpenumero  per  somnum  vobiscum 

loqut  mihi  videbar.  Elenim  consucvit  anima  quae  in- 

terdiu  cogital,  eadem  in  somnis  per  phanusiam  cer- 

nere,  quod  el  nobis  tunc  accidit :  et  vos  cameis  ocu- 

lis  miuime  videns ,  crculis  caritatis  cerncbam,  corpo- 

reque  absens,  affectu  prxsens  eram,  et  meae  aures 

semper  clamore  vesiro  personabant.  Quare  el  corpo- 

ris  asgriludine  ibi  diutius  cogente  Immorari,  et  aeris 

salubritaie  ad  carnis  saniutem  proHciente,  id  vis 

amoris  vestri  non  tolerabat,  sed  eiclamabat ,  n^que 

prins  molestando  cessavit,  quam  nobis  suaserit  ante 

prxfixum  teropus  exsurgere,  et  saiiitatem  et  voliipta- 

tem  et  omne  quodcumque  est  bonum  ,  conventum 

banc  vestrum  existimare.  Huic  igiiur  morem  geren- 

les,  roaluimus  redire,  tametsi  morbi  .reliquiae  resta- 

renty  quam  corporis  infirmiiatcm  prorsus  deponere 

satagentes,  de  oetero  caritatl  vestras  molestias  in- 

renre.  Nam  et  illic  manens  criminatioiies  vestras  au- 

diebani :  coniinuae  enim  litene  has  nobis  afferebant , 

animumque  adhibui  criminantibus  non  minus,  quam 

laudantibus  *.  Namanimae  scientisamare  ilhecrimi- 

*  Golben.  sic  tilulum  habet,  in  sanctis..,  chrytottomi 
reeem  a  rure  rearetti,  ei  de  pcmlentia. 

*  Alii,  «t  grofios  e^j  crimmaMMbWy  etc. 

(a)  Colbiacum  codicibus  Regiis  1828, 18^  el  2ii4,  et 
cumCotbertiao9061. 


nationes  fuerant ,  absentiam  nostram  accusantes. 
Propterea  surgens  cucurri ;  propterea  numquain 
meavos  mente  quivi  excludere:  sed  quid  mirumruri 
si  commoratus,  licentia  quadam  et  libertate  fruens , 
vestrse  caritatis  non  sum  obiiiiis  :  quandoquidem 
Paulus  vinculis  alligatus,  carcerem  inhabitans,  aique 
infinita  pene  pericula  imminentia  videns,  in  carcere 
non  secus  quam  in  praio  versalus,  sic  fratrum  me- 
moriam  babcbat ,  et  scribebat  dicens  :  Sicut  eti  ju- 
tium  mihi  hoc  teniirepro  onmibut  vobit,  etquod  habeani 
vot  in  corde  et  in  vincuU$  meit,  in  defenuone  ei  confir' 
'  matione  evangeiU {PMUppA.l)^  Extra  inimicorum  ca- 
tena,  inlra  amoris  discipuiorum  catena  :  sed  eiterior 
quidem  ex  ferro  constructa,  interiorexcaritatefacta; 
et  illam  quidem  sxpenomero  deposuiiyhanc  vero  num- 
quam  dissolvit.  Sed  quemadmodum  mulieres  quotquol 
dolorum  parius  experimentum  sumpsere,et  matres  fo- 
ctae  sunt,  horum,  quos  pepererunt,  ubicumque  fuerint» 
vinculis  semper  sunt  astrictae  :  sic  ct  Paulus,  alque 
adeo  multo  fortius,  discipulls  suis  adhasrebal,  tanto- 
que  magis,  quanto  natoralibus  spiritoales  paruis  sunt 
ferventiores.  Nam  non  semel ,  sed  eosdem  bis  partu- 
rivit,  et  clainabat  dicens,  FilioH  mei^  quot  iterum  por- 
iurio  (Gal.  4. 19).  Id  vero  mulier  numquam  paiere- 
tur,  neque  sufferret  eosdem  iierum  dolores  :  sed  to- 
lerabal  hoc  Paulus,  quod  in  naiura  noii  est  videre : 
ot  quos  semel  pepererat,  iterum  reciperet,  et  acotos 
super  tllis  dolores  perferret«  Propterea  et  confun- 
dere  eos  volens,  dixit  :  Quoi  iterum  pariurio : 
quasi  diceret ,  Parcite  mihi  :  nullus  filius  secun- 
do  maternum  ulerum  parius  doloribus  alfecit , 
quod  me  pati  cogilis.  Licel  dolores  illi  uno  tem- 
poris  momenlo  lorqueanl ,  aique  infaiue  ex  alvo  de- 
labente  et  ipsi  quoque  delabantur  :  hl  vero  iion  sic, 
sed  et  mensibus  inlegris  tnaneant :  nam  et  annuin  lo- 
lum  ^penumero  parturivit  Paulus,  atque  conceplos 
non  peperit :  et  illic  quidem  carnis  est  labor,  hicvero 
dolores  non  ventrem  distcndunt,  sed  aiiiniae  robur 
laccrant.  Atque  ul  dlscas  eos  fervenllorcs  essedolores, 
qoae  onquam .  mater  optal  nalorum  loco  gehennnm 
sosiinere?  Hlc  vero  non  modo  gehennam,  sed  optat 
eiiam  analbema  esse  aChristo  (Rom.  9. 5),  quopos- 
sel  iudxos  parere  quos  semper  coniinue  parturiebat, 
et  qoonlamidnon  eveniebai,ideodoiebaieldicebai: 
Tritiitia  mhi  eti  mtigna,  ei  eoniinmu  dotor  cordi  meo 
(Rom.  9.  ««).  Atqoe  hic  rorsus  :  FHiolimei,  quot 
ilerum  parturio,  donec  ChritiUt  formHur  in  vobit  {Gal. 
4.  19)*  Quidnam  alvo  illa  bealios  fuil,  qu«  Ules 
filios  parcre  potuil,  qui  in  se  Chrislum  haberent  ?  quid 
vero  fOBCondittS  ea,  qoa  orbem  progenull  tolum  ? 
qiiid  ea  fortius,  quseediios  et  adultos  abortivos  possel 
denuo  concipere  ac  reformare?  id  cnim  in  naturali 


«79  S.  JOAI^NIS  CHRYSOSTCttH  ARCIIIEP.  CONSTANTINOP» 


m 


parta  practer  humanas  est  vires.  Quare  igitur  non 
^  dixit :  Filioli  md,  quos  tterum  progenero,  sed,  par- 
turio  f  Elenim  alibi  generarese  dicili  In  Chri$to  emm 
Je$u  ego  vos  genui  (1.  Cor,  4. 15).  lllic  ergu  cogna- 
tionero  tanturomodo  ostendere  Tohiit^  hic  Yero  et  do-> 
lorem  coram  statuere  eonatus  est.  Qiiomodo  enim 
fiiios  vocaty  quos  nondum  enixus  est?  si  enim  partu- 
rit,  iTondum  peperit  :  quomodo  ergo  filios  vocat?  Ut 
discas,  lllum  non  prioribus  partus  doloribus  tunc  cru- 
clatum,  quod  satis  illis  erat  ad  ruborem.  Eteniro,  iiM 
quit,  semel  factus  sum  pater,  debilumque  in  vos  par- 
lum  loleravi,  vos  vero  filii  semel  fiicti  estis  r  quomodo 
me  ad  secundos  lierum  dolores  miltilis  ?  satis  enim 
qui  principio  habeniur,  sunt  partus  dolores ;  quid 
.  me  secundo  doloribus  cruciatis  ?  Nam  fidelium  la^ 
psiis,  non  minorem  ipsi,  quam  qui  nondum  credid&- 
rant,laborem  inferebant. Intolerabile  enim  eral  post 
talium  mysteriorum  communionem  videre  quosdam 
ad  impietiUem  sponie  declinare.  Quare  acriter  admo- 
dum  ac  omni  muliere  miserabilius  ingemiscebat  di- 
cens  :  FilioU  mei^  quo$  iterum  parturiOtdonec  Chri$tu$- 
formeiur  in  voln$  ( GaL  4. 19 ).  Id  autem  dicebat ,  ut 
illis  Hduciam  simul  et  limorem  iiiduceret.  Cum  enim 
iwtcndit  non  formaium  in  ipsis  Cbristum,  timorem. 
Incossit  et  agoniam  :  cum  demonstravit  posse  for- 
mari,  iterum  fiduciam  indidit»  Ciim  eniro  dicitup,  Do* 
nee  fonneiur,  utrumque  ostenditur ,  et  nondum  for- 
naium  esse,  ei  formari  Iternm  posse.  Si  enim  fieri 
non  posset,  in  vaciram  ad  eos  dixisset,  DonetChri$tu$ 
formetur  in  vobi$ :  el  ipsos  spe  vana  lactasset. 

S.  De$peratio  et  $egnitie$  permcio$af^  —  Haec  igitor 
sctentes ,  neque  ipsi  a  spe  cadamus ,  sed  neque  om- 
nino  pigrilemur ;  utraqiie  enlm  haec  perniciosa.De- 
speratio  quidem  jacenlem  exsurgere  non  sinit ,  pigrl* 
tia  vero  et  stantem  cadere  facit :  atque  illa  quidem 
jam  partis  privare  nos  solel  bonis ,  haec  malis  qiribus 
urgemur  nos  liberari  non  sinit ,  et  neglectus  quidem 
ex  ipsis  detrudil  cxlis ,  desperatio  vero  in  ipsain  ma- 
lilise  deducit  abyssum ,  slcut  si  non  desperemus  ^ 
cito  illinc  rediicimur.  Considera  vero  utriusque  vim  : 
diabotus  antea  bonus  erat ;  pigritans  vero  et  despe- 
rans  cecidit ,  taniaqiie  obrnlus  malitia  est ,  ul  in  po- 
sterom  non  resurgat.  Quod  enim  bonus  fuerit ,  audi 
qiiid  dicatur  :  Vidi  $atanam  veluli  fulgur  cadentem  de 
cteto  (  Luc.  10.  18 ).  Fulguris  enim  similitudo ,  et 
clariiatem  pristinse  conversationis  ostendit ,  et  casus 
velocitatem.  Paulus  blasphemus  erat ,  et  persequo- 
tor ,  et  contumeliosos  :  qula  vero  desodavit  et  spe 
non  decldit ,  et  exsorrexit ,  par  angelis  effectus  :  Jo- 
das  apostolus  erat ,  sed  pigritans  factus  est  proditor. 
Latro  item  post  tantom  malitiae ,  qoia  de  spe  non  la- 
psos  est,  ante  alios  paradisun^  ingreditor :  Phari- 
saeos  •  confidens  ex  ipso  virtotls  coimine  decldit  in 
profondom:  poblicanos  •qoia  non  desperavit,   slc 
erectos  est ,  ol  illum  praeveniret.  VU  ot  tibi  osteo- 
dam  et  orbem  totam  hoc  fecisse?  Ninivilarom  orbs 
sic  omnis  scrvaU  est :  illos  certe  lata  jam  sententia 
a  spe  depolerat.  Non  enim  dixit ,  Si  pcenitentiam  ege- 
riiit ,  servabontor  :  sed  solum  ,  Tre$  adhnc  dies ,  et 


Nifdve  $ubvertetur  ( Jon.  3.  4 ).  Sed  tamen  minitante 
Deo ,  et  propheta  clamanie  ,  sententia  dilationem  non 
Iiabente  neque  distinctionem  S  non  ceciderunt  ani- 
mis ,  neque  bonas  spes  perdideront.  Propterea  enim 
distinctionem  non  apposolt ,  neqoe  dixii ,  Poeniten- 
tiam  si  egerint ,  servabontor  :  quo  et  ipsi  latam  Dei 
senteniiam  sine  distinctione  aodientes ,  neqoe  sic  spe 
cadamus ,  sed  ad  illod  exemplom  respieienles ,  aen 
desperemos.  Neqoe  in  eo  solom  videre  est  Dei  cle- 
mentiam  ,  qood  sentenliae  nolla  adhibita  distinctione , 
tamen  peenitentibos  reconciliatos  sit ;  sed  vel  ex  eo 
etiam  qood  absolote  lata  sit.  Nam  aogere  voiens  tim*- 
rem ,  ingcntemqoe  illorom  segnitiein  tangere ,  id  e^ 
fecit ,  ipsomqoe  pcsnitenti»  teinptis  ineflabilem  ejos 
estendit  clemeniiam.  Qoomodo  enim  tres  dies  effe- 
eissent,  ot  deleretur  maiitia  tanta?  Cernis  quod 
etiam  inde  Dei  providentia  appareat  ?  plos  enim  haec 
ad  ejus  orbis  salotem  contotit. 

Deeperaiio  telum  diaboli.  —  Haee  igiturscientds ,  spe 
nomqoam  cadamos.  Neqoe  enim  ollom  adeo  validui» 
est  telum  diabolo,  ac  desperatio ;  idcirco  neque  tam  lae- 
tum  eum  peccantes  reddimos,qoam  desperantes.  Aodt' 
in  fomicaote,qood  plos  quam  peccatum  Paulus  despe- 
rationem  timoerit.  Coriniliiis  enim  scribens  sic  inqoit : 
Qmnino  auditur  in  vobi$  fortdcalio ,  et  tatt$  quee  nec 
inter  gente$  nomituUur  ( I  Cor.  5. 1 ).  Non  dixil ,  Quam 
nec   in  gentibus  audent ,  scd ,  Neque  nonunatur  : 
qtiod  vet  nomine  solum  illis  iniolerabile  est ,  id  ipsi 
opere  ausi  eslis.  Et  vo$  inflaii  e$ti$  ( Ibid.  v.  2 )  ?  Et 
non  dixit ,  Ille  inflatus  esi :  sed  eum ,  qui  peceave- 
rat ,  dimittens ,  sanos  alloquitur :  quemadmodum  me> 
dici  faciunt ,  xgros  dimiitentes ,  apiid  propinquos 
plores  sermones  habenl.  Alioquin  hi  omnis  arrogan- 
tiae  illi  auclores  erant ,  quod  eum  non  corriperent 
nec  lerrerent.   Crimen  igitur  commune  fecit ,  quo 
focilis  curaiio  vulneris  esset.  Grave  quidem  pecc;>tun» 
est ,  sed  multo  gravlus  altom  sapere  in  peccato.  Nam 
si  de  juslitia  inflari ,  justitiae  sil  evacualio  :  multo 
magis  id  in  peccatis  si  conlihgat,  maximam  nobis 
jacturam  inferet ,  atque  ipsis  peccaiis  majus  crimen 
foeril.  Propterea  inquit :  Cum  omnia  qu(e  prtedpiun' 
tur  vobi$^  feceriti$t  dicite  quia  $ervi  inuiile$  $umu$ 
{Luc  17.10).  Si  enimeos,  qui  omnia  faciuiil , 
dejicere  se  oportet  :  multo  magis   ei   peccatorem 
flere    decet,  et  infimum    sese  omnium   exisiima- 
re.    Id   iiaque  ostendens,   tunc  dixit,  Etnonma- 
gi$  flevi$ti$   (  1.  Cor.  5.  2  )?  Quid   dicis?   alter 
peccavit,   et  ego  plorabo?   lu ,   inquit  :  corporis 
cnim    et  membrorum  exemplo    muiuo   compacti 
sumus  ;  in  corpore  auiem  tameUi  pes  vulnus  acci- 
piat,  humi  caput  indinari  videmos.  El  quid  eo  vene- 
rabilius  ?  Sed  lamen  digniiatem  soam  non  novit  cala- 
mitaUs  tcmpore  :  idemel  ipse  fac.  Qoare  et  Paolus 
admonet ,  Gaudere  cum  gaudentibue ,  fiere  cum  fUntir 

*  si  sarravio  credatur  ad  Salmasium  scribenli,  hx»  vocis 
irraecae  ^uru&^  quae  di«lmc(ioiwm  siffniflcat,  legendom  cst 
S^T?d  i^^fnorom.  sed,  n&  M«,  ««po,*.  seu  dirti^ 
flSSm opii«n^n««i«t '  catenmi  huic  ledlom  faveiseries 
ipsa ;  et  alioqoin  qualcr  repetitur  vox,  Ito^wpiv. 


m 


DE  POENITENTIA.  HOMIL.  L 


U9 


bus  (Aom.  12. 12).  Ideo  el  Goriniiiiis  dicit  :  Et  non 
wtagis  fensiU ,  ut  tollerelw  de  medio  vestrum  qui  opus 
id  fecerai  (1.  Cor,  5.  2)?  Non  dixit»  Et  nnn  magis  stii- 
duislis  :  sed  qiiid  ?  Non  magi$  femlh ,  quasi  morbo 
oommuni  et  peste  civiiatem  comprehendente  :  qiiasi 
dlcerett  Oratioiie  opus  est  etconfessione  et  predbus, 
qtio  morbas  e  tota  ciTiiate  pellatur.  Yides  quantum 
bis  timoris  incussil?  Nam  quoniam  putabant  ad  illam 
diimtaxat  penrenisse  malum  ac  consiitisse »  eos  solli- 
citos  reddit,  dicens  :.  Nesdti»  quod  modicum  fermentum 
man  massam  corrumpit  (1  Cor,  5.  6)?  Qaod  autem 
dictl,  t^ile  est :  malum  ullra  procedens ,  reliqua  at- 
tinget  inembrt  :  reluti  de  communi  malo  consulen^ 
tes ,  sollicitos  Tos  esse  decet.  Neque  id  mihi  dixerls, 
quod  ille  solus  peccavit ,  sed  illud  considera ,  qaod 
saoies  quxdam  est  peccatum,  reliquum  corporis 
depascens.  Ac  veluti  domo  ardente,  qui  nondum  malo 
keduiitur,  iis,  qui  in  malo  sunt,  molesiia  iion  minori 
preroontur,  atque  universa  conferunl,  quo  ne  urgens 
ignis  ad  proprias  invadat  domos  :  sic  et  islos  Paulus 
excitai ,  dicens  :  Pyra  quxdam  est ,  prxveniamus 
malum  :  exstinguamus  incendium,  priusqiiam  Eccle- 
siam  invadat;  si  vero  neglexeris  peccatum ,  veluti 
ia  alieno  exsistens  corpore,  maxime  quidem  vel 
sic  male.  Ille  eniin  bomo  ineinbrum  toiius  est  cor- 
poris. 

3.  Venim  et  id  considera,  quod  si  pigritatus  fiieris 
ac  spreveris ,  te  quoque  quandoque  comprehendet : 
quare  si  noii  fralris ,  tua  tamen  causa  exciteris.  Re- 
prime  pestem,  saniem  coerce,  depopulationem  am- 
piita.  Hxc  et  his  plura  dicens,  et  mandans  tradi  illum 
satanx,  denique  inquit ,  quandoquidem  conversus,  et 
melior  facius  est :  Satis  huie  ea  fuit  objurgatio  a  ptu- 
ribus  :  eonftrmate  igiiur  in  eum  earitatem  (2.  Cor.  3. 
8).  Posiquaro  enim  eum  communem  inimicum  et  ad- 
Tersarium  skituit  universis  et  a  grege  exclusit  atqtfe 
a  corpore  recidit ,  vide  quanlo  in  eum  uiitur  sludiOy 
ut  eum  rursus  conjungat  ct  anneciat.  Non  modo, 
Amate  eum ,  dixit  :  sed ,  Confirmale  iuper  eum  eari" 
taiem ,  id  est,  finnain  et  immobilem  in  eum  oslendlte 
amiciliam,  calentem  quamdam  ei  fervidam  alque 
ignilam  :  aequivalentem  priori  iuimiciliae  dilectlonem 
iiiferle.  Quid  facUim  est,  quxso  ?  nonne  tradidisti  euro 
satanae!  Ita,  inquil,  sed  non  quo  in  manibus  s.itanaD 
permaneat ,  sed  ut  ab  ejus  tyrannlde  ciio  liberetur» 
Et  quemadmodum  dlxi,  considera  quam  timuerit 
desperaiioiiem  Paulus  taroquam  magnam  diaboli 
annaturam  :  cum  dixisset  enim  :  Confirmate  super 
eum  caritaiem  ;  et  causam  addit ,  Ne  forte  nimia  Irii/i- 
tia  absorbeaiur  qui  esi  ejusmodi  {Ib.  v.  7).  In  lupi  fau- 
cibus  est  ovis  :  prsveniamus  igiiur,  pneripiamns 
aiiteqoam  absorbeat  aut  corrumpat  nostrum  mem- 
bfum.  Perielilatur  navis  :  priusquam  obrualur ,  eri- 
pere  naufragio  studeamus.  Quemadmodum  enim  mari 
sese  tollente  et  lluctlbiis  usque  ad  summum  se  ele- 
vamilHis ,  scapfaa  demeigitur  :  stc  et  anima  undique 
mcerore  ctrcumdata ,'  Telociter  suffocatur ,  ni  quem- 
)>i:im  haboerit  qui  manum  porrigat :  et  qu»  salutaris 
in  pcccatis  est  messtitia ,  cxitialis  est  si  immoderaia 


sit.  Ac  vide  quomodo  accurate  loquntns  sit :  non 
enim  dixit,  Ne  bunc  diabolus  perdat :  sed  quid  r  i/i 
non  ehrcumveniamur  a  satana  (2  Cor.  t.  14).  Circum- 
venire  auiem  hic  est  alicna  concupiscere  :  ostendeiis 
igitur  ipsum  alienum  ab  eo  de  cxtero  factum ,  atque 
in  Christi  gregem  se  per  poenilentiam  reduxisse, 
ait ,  Ne  circumvemamur  a  satana.  Si  enim  de  coetero 
comprehendat  eum ,  nostrum  npict  membnim ,  de 
grege  OTcm  surripiet :  nam  poenitentia  peccaium 
deposuit. 

iudas  d  non  desperassel,  salutem  eonsequuturus 
erat.  —  Sciens  igilur  Panhis  quid  feccrat  diabolus 
JudoBy  timuit  ne  hic  fortasse  idem  faceret.  Quid  autem 
fecit  iii  Juda?  Posnituit  Judam  :  Peecavi ,  inquit,  ira- 
dens  sangwnem  jusium  (Maith.  27.  4)  :  audiTil  hxc 
Tcr!)a  diabolns,  noTit  eum  in  melius  Tiam  inire  et  ad 
salutem  tendere,  timuitque  mniationem.  Clementem, 
iiiquit,  doininum  habct :  qui  cum  se  iraditurus  fuerat» 
plorarit  :  atque  ipsum  nfiris  proTOcaTit  modis ;  an- 
noii  multo  roagis  poenitentein  suscipiet  ?  Obstinaium 
et  incorrectom  allexit  et  TocaTit ;  nonne  ronlU)  magis 
correctum  etpeccalum  agnoscentem  trabet?  idcirco 
eniiii  cruciflgendus'  Tenil.  Quid  ergo  fecit?  Exter- 
ruit  eum  et  obtenebraTit  moeroris  mngnitudiiie  ,  per- 
sequutus  est,  impulit  donec  ad  laqueum  duxit,  atque 
e  praesenti  eduxit  Tita ,  poenitentiacque  proposito  pri- 
Tavit.  Quod  euim  si  Tixisset ,  et  ipse  salutem  conse* 
quuturus  esset ,  palam  est  cx  crucifixoribos.  Si  enim 
hos  qui  eum  cnicifixerant  salute  donaTit ,  et  ipse  in 
cruce  exsistens  rogaTit  Patrem,  indulgentiamqoe 
tantx  audacis  poslnhvit  :  constat  quod  et  ipsuro 
proditorem  digne  poenitentem  cum  omni  mansuetu- 
dine  suscepisset ;  sed  ille  in  remedio  manere  non 
tulit ,  moerore  nimio  absorplos.  Id  igitur  et  Paoliis 
timens,  Coriiithios  soUicitibat  eripere  a  fauctbus 
diaboli  liominem.  Et  quid  opiis  est  de  Corinthiis  di- 
cere?  Peirus  enini  post  mysieriorum  communionem 
ter  negai ,  et  plorans  deleTit  omnia  :  Paulus  perse- 
quutor ,  blasphemus  et  contumeliosus ,  noii  cruci- 
fixum  modo ,  sed  lllius  universos  persequens,  poeni- 
tenlia  ductus,  aposlolus  eflicitiir.  Solum  a  nobis 
Deus  occasionem  vel  parvam  requirit,  alqne  universa 
dimittit  nobis  peccaia.  Dicam  vobis  et  parabolam  id- 
ipsum  cx)nfirmantero. 

,  A.  Duo  quidam  erant  fraires,  paternaque  divisa  sub- 
stantia,  boruin  unus  quidem  domi  maiisit,  alter  au- 
tem  cuncta  qiiac  obvenerant,  comedens,  patria  ex- 
torris  factiis  erat,  paupertatis  non  ferens  pndorem 
{Luc.  45.  44.  $qq).  Hancautem  parabolam  in  mcdium 
idcirco  protuli,  quo  sciatis  et  peccalorum  qu»  post 
baptisma  contrabuntur,  remlssionetn  esse ,  si  aiten- 
damus  :  dico  auiem  non  uti  ad  inertiam  conipellam, 
sed  ut  a  dcsperatione  revocem :  nam  desperatio  quam 
iiiertia  roajora  nobis  confert  mala.  Hic  igitur  fiiius 
eorum,  qui  post  baptisma  lapsi  sunt,  imaginem  praa 
se  fert;  eos  enim  qtii  post  baptismuro  lapsi  sunt  etiro 
significare  hinc  constat ,  qood  filius  dieatur :  nam 
exira  bapiismum  nemo  ftlii  appellatione  nominatur* 
Et  doroum  babitaverat  paternam,  et  palernam  omiiero 


S.  JOAlNNlS  CIIRYSOSTOMI  AI\ailEP.  CONSTANTINOP. 


giibsfjintiam  diviscr.it;  ante  bnptisma  autem  noii  licet 
paterna  accipere,  neque  hereditatem  conscqul :  ita 
ut  ez  his  omnibus  fldeliuro  status  adumbretur.  Et 
probi  frater  erai;  fratcr  vero  siue  spiriiuaii  regene- 
ralione  neqnaquam  fuerit.Hic  igitur  ad  summani  ma- 
litiam  delapsus,  quid  inquil?  Rev&rlarad  palrem  meum 
(Lmc.  15. 18).  Propterea  hunc  pater  dimiscrat,  neque 
prohibucrat,  quominus  in  regionem  abiret  alienam, 
quaienus  experimenlo  discerct  accurate,  quanium 
beneficium  susceperitdomimanens.  So^pe  enim  Dcus, 
cum  dictis  minus  suadet,  reruin  experimentis  do- 
ctrinam  permitlit.  Quod  et  ad  .Judaeos  diccbat :  quo- 
niam  qni<lem  infinita  per  prophetas  verba  cum  in>- 
pendisset»  non  suasU  neque  illcxit ;  permiiiens  eos 
per  flagclla  corrigi »  dicit  illis  :  Corripiet    te  re- 
belUo  lua.etmaiUia  ita  arguet  te(Jer.^,  19).  Opor- 
lucrat    ipsum    quidem    flde  dignum    haberi    vel 
ante  ipsarum  rcrum  eventum ;  quoniam  vero  tam  stu- 
pidi  fuerunt,  ut  eo  monente  et  consulenie  non  credc- 
rcnt,  cum  eos  prius  rcprcssisset,  ne  malitise  obtem- 
pecarcnt,  permisit  eos  rerum  cventu  corrigi,  quo  vel 
sic  cos  recuperarct.  Postquam  igitur  concedens  ille 
prodigus,  in  alienam  tcrram  rebus  ipsis  perdidicit, 
quld  mali  sit  paterna  domo  cxcidere,  ci  rediil,  non 
fiiit  mcmor  injuriae  pater ,  sed  passis  eum  suscepit 
nianibus.,  Quid  ita?Quia  patcr,  non  judex  erat.  Elt 
cliorac,  et  epulae  et  fcsti  conventus  deinde  facii  sunt , 
Ixtaque  et  gaudens  erat  domus.  Quid  dicis?  hxccine 
suiit  m^iiiae  prsBmia  ?  Non  mnlitix,  o  homo,  sed  re- 
ditns  :  non  peccati,  sed.  pocnilenliae  :  non  improbita- 
lis,  sed  in  melius  mutationis  :  et  quod  est  majus,  de 
bis  indjgnatus  est  mnjor  filiiis;  hic  autem  et  ipsum 
mansuotc  mitigavit,  dicens  :  Quoniam  tu  quidem  sem. 
permecumeSf  hic  vero  perierat^  et  inventus  est^mor- 
tuu$  erat^etrevixit(LucA5,M.  52).  Cumveroperdilum 
ser^are  oportct,  inquit,  non  judicii  tempus  est,  ne* 
quc  subtilioris  examinis,  sed  clementioi  venixque 
dujnlaxat.  Nulius  enim  medicus,  misso  medicamen- 
torum  usii,  inconlincntia!  poenas  ab  co  exegeril.  Sl 
vero  pasnas  eum  dare  oportuit,  satis  pcenarum,  cum 
in  aliena  regione  versalus  est,  dedit.  Tanio  enim  a 
nobis  lempore  segregatus,  fame  dedecorcqiie  ac  sum- 
mis  conflictatus  malis,  laborabat  :  propterea  inquit, 
Perierat^  et  inventus  est  :  mortuus  erat,  et  revixit.  Non 
enim,  inquit,  aitendc  praiseniia,  sed  prioris  calami- 
taiis  magniludinem  considera  :  fratrem  intueris,  noo 
alicnum  :  ad  palrem  reversus  est,  qiii  priorum  ne  vcl 
ininimum  recordari  potest;  mngis  vcrooorum  solum 


281 


reminisciiur,  quae  ad  compassionem,  miscricordiain , 
clemcntiam  ,  indulgeniiam  ifthere  possunt  genitori- 
bu8  accommodatam.  Propterea  non  quae  fecit,  dixit, 
sed  quap  passus  est :  non  quod  substaniiam  dissipa- 
verit,  meminit,  sed  quod  innumeris  confliclalus  sil 
malis.  Sicetovem  tanio  studio  quasivit,  tcI  etiam 
majori  :  hic  enim  ipse  rediit  filius,  illic  auiem  ipse 
abiit  paslor,  et  inveniens  reduxit,  et  laetatus  esl 
supcr  ca  magis,  quam  super  cacteris,  quae  salvae 
crant.  Vide  autem  quomodo  redOxit :  non  flagellavii, 
sed  ferens  humeris  rursus  gregi  reddidit  (Luc.  15. 
4.  6).  Hkc  igitur  intelligentes  »  non  modo  a  redeuii- 
tibiis  non  averti  Deum,  sed  hoc  non  minori  cum  ju- 
cunditate ,  quam  ipsos  qui  recte  se  gesserint,  reci- 
perc :  nec  modo  poenas  non  exigere,  sed  ad  errantium 
inquisilioncm  proficisci  :  ac  de  his  repertis  amplius 
gaudel,  qnam  de  caeteris  lulo  in  loco  perseveranlibus  ; 
ipsi  neque  malis  obruti,  spem  deponainus,   neque 
bonis  abundantcs,  confidamus  ;  sed  et  cum  rccle  nos 
gesserimus,  timeamus,  ut  nc  per  confidentiain  laba-^ 
mur,  et  ut  lapsi  poenitenliam  agamus.  Quod  cnim  iii- 
cipiens  dixi,  et  nunc  dico ,  duo  ha;c  :  stantem  confl- 
dere,  ct   desperare  jncenlem,  proditionem  salutis 
nostrae  essc.  Quare  stantes  cauliores  redden»  Pauliis 
dicit,  Qui  se  putat  stare,  videat  ne  cadat.  Et  itcruro. 
Timeo  ne  forte  aliis  proedicans  ipse  reprobus  fiam 
(Cor.  10.  2.  et  9.  27)  :  jaccntes  aulem  erigens,  cl  ad 
ulierius  excitans  studium,  tesiificabalur  Corinihiis» 
sic  scribens,  Ne  forte  multos  defleam,  qui  ante  pecca- 
veruntf  et  poenUenliam  non  egerunt  (2.  Cor.  12.  2!)  : 
osiendens  non  Um  peccantes,  qnam  non  pcenitentes. 
dignos  lacrymis  esse.  Et  propheia  ad  eosdem  :  Num- 
quid  qui  cadit^  non  resurgit ,  aut  aversus  non  revertitur 
(Jer.  8.  4)?  Quare  et  eosdem  exhortans  David  dicit, 
Uodie  si  vocem  ejus  audieritis ,  nolite  obdurare  eorda 
vestra  sicut  in  exacerbaiione  (Psal.  94.  8).  Quamdiu 
igjtur  hodie  diciiur,  ne  animum  despondeamus ;  sed 
bonam  in  Domino  spem  habenies,  et  pelagus  ejus  cle- 
mentise  recogitanies ,  omnem  cohscientiam  excuiien- 
tes  malam  multa  cum  spe  propositoque  adhaercamus 
vfriuti ,  ei,  poenitenlinm  majorem  in  modum  ostenda- 
mus,  ut  hic  univcrsa  deponenles  peccata  mulia  flducta. 
corain  Christi  tribunali  stare  possimus ,  regnumque 
cxlorum  consequi.  Cujus  omnes  nos  pnrticipes  fieri 
conlingnt,  gratia  et  clemenlia  Domini  nostri  Jesu 
Christi,   qui  cum  Patri ,  siinulque  sanctp  Spirilui 
gloria,  iinperium,  el  honor,  nunc  ct  ?emper,  et  in 
saccula  sxculorum.  Amen. 


DJE  POEmTENTIA, 

ET  DE  MOeSTITIA    REGIS  ACHAAB,  ET  DE  JONA  PROPHETA   (o). 


HOlllLIA   II. 

1.  Vidisiis  superiori  Dominica  pugnanf  et  victo- 
riam,  pNgnain  quidem  diaboli,  vicioriam  autcm 
Christi?.vidistis,  ut  pceniteiitia  laudaretur,  etdiabolus 

(fl)  CoHala  cnm  Mss.  P.eg.  1828. 1829,  2032,  2124.  Hsec 
Ijoniiha  lerlium  locum  obtinet  in  Savilio. 


plagam  iion  ferret,  sed  trepidaret  et  horrerel?  Quid 
times,  0  diabole,  duin  poenitentia  laudatur?  qiiid  ge- 
mis?  quid  horres?  Merilo  sane,  inquli,  gemo  et  aflll- 
gor  :  magnamihi  vasa  rapuit  poeuitentia  ista.  Qu.'enam 
illa  tandem?  Merctricem,  publicanum,  laironem. 
blasphemum.  Enimvero  inulta  vasa  ejus  sinc  dubio 


SS5 

rapoit  pcemtentia,  et  ipsam  ejus  trcem  everUt»  ac 
leuli  Tolnm  est  a  poenileniia  confossus :  quod  ex 
iis  inlelliges,  dilectissime,  quae  nuper  experimenlo 
coropcru  sunt.  Cur  igilur  ejusmbdi  congressu  non 
fruimur,  necsingulis  diebus  ad  ecciesiam  venliumus, 
ui  poenitentiam  compleciamur?  Sive  enim  peccalor 
sis,  ingredere  in  ecdesiam,  ut  peccato  lua  dicas :  sivc 
jostus  sis,  iugredcre,  ne  a  jusliiia  excidas  :  porlus 
eiiim  esl  utrique  ecclesia. 

Prima  jHgniientiie  via  confeuio  peceali.  Exetnplum 
peccaioris  peccaium  non  confesn  ei  puniii.  —  Peccalor 
esTNe  despondeas  animum,  sed  ingrcdere,  ac  pce- 
nilaitiam  oblende.  Pcccasli?  Dic  Deo  :  Peccavi.  Quis 
hic  labor  esl?  quis  circuiliis?  quae  faligalio?  qu»  an- 
gusllae  verbum  hoc  proferre  :  Peccavi?  Num  enim 
tu^  nisi  le  ipsura  dixeris  peccalorem ,  a  diabolo  non 
acci»aberis?  Prxoccupa,cl  eripe  illi  suam  dignila- 
leai ;  ejus  enim  dignius  esiaccusare».  Cur  igitur  illum 
DOQ  prxvenis,  et  peccalum  dicis,  et  crimen  purgas, 
cum  probe  scias  Ulem  accusalorem  tibi,  qui  ucere 
Dequeai,  immincre  ?  Peccasli  ?  lu  ecdesiam  ingredere, 
dic  Dco :  Pcccavi.  Nihil  aliud  abs  lc  nisi  solum  islud 
eijgo.  Ait  enim  Scriplura  sacra  :  Dic  (u  pnpiiii  tiii- 
qtdtaie*  iuas,  utjustificerii  (/wf .  43. 26);  dic  peccalum, 
m  solvas  peccalum.  N«m  in  hoc  lahor  csi,  non  circuitus 
Terboruro,  neque  pecuniarum  expensj»,  neque  aliud 
qvidqoam  cjusmodi;  dic  vcrbum  •,  bon»  fidei  esto 
circa  peccaium,  et  dic,  Peccavi.  Uude  vero  fil  hoc,  dicet 
aliquis,  ulsi  primus  peccalum  dixcro,  peccalum  de- 
leam?  liabeo  inScriptura  liominem,  qui  peccaium  di- 
xil,  el  delevil :  el  qui  r.on  dixil,  el  damnaius  est  Cain 
occidit  frairemsuum  Abel,  iuvidia  correptus,  sic  ulcae- 
dcs  iovidiam  sequeretur :  siquidcm  eum  scduclum  in 
campuro  interfecil.  Quid  autem  ait  illi  Deus?  Vbi  €$t 
Abei  fraier  iuus  {Cen.  -4.  0)  ?  Qui  novilomnia,  non  quod 
ignoret,  interrogat,  sed  ul  homicidam  allidal  ad  poBni- 
leDliam.  Salis  enim  indicavit  se  interroganlem  non 
ignorare:  V bi esl Abel fraler  iuus{lbid,)1  Ai  illedixil : 
Kefcio;  numquid  custos  fratris  mei  sum  ego  f  Esio,  non 
es  cuslos,  cur  eiiam  iateremptor  es  ?  uon  cuslodiebas  : 
cur  elinm  iaterfecisii  ?  Tameu  isu  confiieris?  Reus 
es  qooqae  ntque  obnoxius  cusiodiae.  Quid  igilur  «d 
iUom  Dcus?  Yox  sanguinis  fratris  tui  Abel  clamat  ad 
me  de  ienailb.  v.  10).  Ai^uil  illum  staiim,  el  pcenam 
iiilnlit  Don  Um  ob  csdem  quam  ob  impudentiam  : 
non  enlm  iu  Deus  odil  eum  qui  peccat,  ut  eum  qui 
impodeiiler  se  gerit.  Cerie  Cain  ad  pcenitentiAm  ac- 
cedeniem  non  admittii,  quia  peccatum  primus  non 
dixit.  Quid  enim  ait?  Majus  est  peccaium  meum^  qum 
ut  remikUur  miiii  {Ib.  v.  15) :  quasi  dicerel :  Mullum 
peccavi,  non  sum  dignos  ot  vivam.  Quid  ergo  ad 
illnm  Deos?  Gemim  ac  iremens  erit  super  ierram 
{Ib.  V.  12) :  el  gravem  ilii  molcsumque   poenam 
imposoil.  Non  interficio  le,  inqult,  ne  verius  obii- 
vioni  iradalur,  sed  eflido»  ot  sis  lex,  qnx  ab  omnibus 
tegaior,  01  calamiias  philosopbiae  maler  fial.  Ei  dr- 


<  sic  MSB.  Haec  HorelKus  maoca  ediderat. 
*  sic  unos  Codex,  melius  quaro  alii  et  editi, 


DE  P(EM1TEMT1A.  IIOMIL.  U.  SM 

coibai  Cain^  lex  animata,  coiomni  moloria ,  quae  U- 
cebal,  el  Umen  vocem  luba  clarlorem  emillebal. 
Nemo,  inquit,  Ulia  faciat ,  iie  Ulia  paiiatur.  Propter 
impudenliam  supplido  est  aflectos,  et  cum  non  dixis* 
sel  peccatum ,  sed  convictus  esset ,  ob  illud  cnmmis- 
sum  danmatus  esl.  Si  enlm  sua  sponte  o<>nfessus 
esset,  peccatum  a  se  primo  dctectum  delevissci. 

l.  Laus  Damdis  et  psaUnorum.  Confertur  anima  cum 
curru;  demonstratur  quod,  circa  virtutem  et  vicium,. 
minus  a^iatis  quam  voluniatis  ratio  habenda  est.  —  Ul 
auiem  bxc  iu  se  habere  intcliigas ,  cognosce ,  quo 
paclo  alius  quispiam  cum  diiissel  primus ,  peccalum 
delevcrit.  Veniamus  ud  Davidem ,  prophelam  el  re- 
gem ;  sed  lubcnlius  eum  cx  nomine  pruphelix  appdlo : 
siquidcm  regiium  cjus  in  Palxslinam,  pro{ihelia  vero 
in  fidcs  orbis  tcrrarum  exicndcbatur  :  et  regnum 
quidem  modico  tempore  lerminaium  est,  prophetia 
vero  immorUlia  verf^  pronuntiat.  Salius  essel  solem 
exsiingui ,  quam  verba  Davidis  oblivioni  iradi.  Hjc  in 
adullerium  el  homicidium  lapsus  cst :  viditenim,  in- 
quit  Scriptura,  mulierem  pulcbram  sc  lavantem,  ei 
adamavii  eam  :  deinde  quod  apud  se  sutuerat,  pere- 
gil  (2.  Reg.  11.  2).  Ei  erat  in  adullerio  propliela,  in 
medio  luio  inargariia.  Verumumen  se  peccasse  non- 
dum  noverat :  adeo  perturbaiione  animi  sopitus  erat* 
Cum  cniin  ebrius  est  aoriga  ,  incomposite  fertur  cur- 
rus :  porro  quod  auriga  et  currus,  hoc  anima  sunt  ei 
corpus.  Si  forte  obienebraia  sit  anima ,  tum  el  cprpua 
in  luto  Yolulaiur.  Qiiamdiu  namque  sui  auriga,  curros 
quoque  recte  dirigitur;  cuni  vero  deslituilur  virihus 
ilie,  neque  potest  habenas  lenere,  lum  vero  ciiain 
currus  malo  esse  in  sialu  cernilur.  Iia  qooque  fit  iu 
homine  :  quamdiu  sobria  est  ei  vigilal  anhna,  corpus 
ipsum  eiiam  piirum  permanet ;  ubl  vero  ohtenehraia 
fuerit  anima,  corpus  eiiam  ipsum  iu  luto  ac  volupu< 
libus  voluutur.  Qiiid  igitur  David  ?  Commisii  adulie- 
rium ;  sed  nesciebal,  ncque  ab  uilo  arguebatur,  tdquc 
cum  senex  admodum  esset :  ut  inieliigas ,  si  forte  sis 
negligens,    neque   libi  caniliem    prodesse,   neque 
rursus,  si  studiosus  sis  ac  diligens,  juventuiem  posse 
le  lacdere.  Ne(|uc  enim  ab  «uie  mores,  scd  ab  animi 
senteniia  rectc  facu  promanant :  nam  et  Daniel 
duodeciin  aimorum  ^  erai,  ei  judicabat ;  seniores  au<^ 
lem,  inveierali  in  diebos,  adHlierii  fabulam  coiilhixe- 
runt,  ei  uec  iliis  canitles  profuii,  nec  juvenius  istl 
nocoil  {Dan.  13,  ihseqq.).  El  ul  inldligas  non  cx 
aHaie,  sed  ex  animi  propositodeactloMbusiemperaii- 
lis  Jiididum  ferri ,  David  cum  ipsa  cana  senectule 
versarelur,  luncin  adullerium  lapso$e8t,caedem  coni- 
misit,  ei  sic  affectus  erat;  ul  se  peccasse  ipse  nesci- 
rel :  siquidem  auriga  mens  ejus  erat  incoiilinentiae 
ebrieUte  correpU.    liaque  niiuil  ad  eum  Nalhan 
propheum  Deus  :  propheu  venit  ad  propheum.  Sic 
enim  curo  medicis  agiior :  si  quaiidofuerii;vger  medi- 
ctts ,  tuni  allero  indiget  iUe  medico.  Idem  hic  qooque 
accidil :  commiserat  peccalum  propheia ,  elproplieU 
erai,  qui  remcdium  afferebat.  Venit  igiiur  ad  UIkji 


di- 


m  savilio,  decem  annorum. 


287  S.  JOANNIS  CHRY50ST0M1 

Natlian ,  nequc  staliin  ab  ipso  limine  illiim  argiill , 
aul  dicit :  Scelesle  ac  detestande,  aduller  et  bomici- 
da  :  tot  honoribus  a  Deo  cumnlatus  es ,  et  tu  ipsius 
roandata  violasli?  Nibil  lale  dixit  Natban,  ne  im- 
pudeniiorem  illum  redderet ;  cum  enim  peccau  di- 
vulgantur,  tum  ad  mnjorem  inipudenllam  i^,  qui 
peccaverat ,  provocatur.  Vcnit  igilnr  ad  illum,  et  cou- 
fictam  litis  fabulam  texit,  aitque  :  Litem  habeo  apud 
te ,  o  rex !  Dives  erat  quidam,  et  pauper  quidam  erat : 
habebat  autera  dives  armenta  et  greges  multos,  pau- 
per  vero  unam  habebat  ovem ,  quse  de  calice  ipsius 
bibebat,  et  de  mensa  ejus  edeJ>at,  et  in  sinu  ejus  dor- 
miebat.  Hoc  loco  viri  erga  uxorero  aroorero  significnt. 
Cum  autero  peregrinus  quispiam  venisset,  suis  par- 
eens  dives  aeeeptaro  pauperis  ovem  jugulavit  (2  Reg, 
19.  1-5).  Yides  ut  hoe  loco  fabulam  texat ,  et  spongia 
oblecturo  fierram  gestet?  Quid ergo  rex?  Existtmans 
se  adversos  altcmm  senteiitiaro  ferre,qiiam  celerrime 
sententiam  adjunxK.  Sic  eniro  fiioere  soknLbomtnes : 
advcrsQS  alios  libenter  et  severe  senlentias  fcraiit  ci 
proiiuntiant.  Et  quid  ait  David?  Vfvtf  Dqmimu »  iH- 
gnu$  morte  est  talis ,  alque  ovem  m  quadruplmn  reddet 
{Ib,  V.  5.  6).  Quid  igitur  Naihan?  Non  inlerjecto 
multaram  lioraruro  spatio  plagam  emollitt ,  sed  sta- 
lim  exseruit,  et  repentinaro  sectionero  adinovit,  ne 
doloris  sensuro'  exirocret.  Tue»,  o  rex  {Ib.  v.  7). 
Quin  ergo  rex  ait?  Peecavi  Domino  {Ib.  v.  i3) ,  in- 
quii.  Non  dixit :  Quis  enim  cs  tu ,  qui  ine  reprehen- 
dis  ?  quis  te  misit ,  ut  taro  liberc  loquereris  ?  qua  vero 
audacia  impulsus  hoc  fecisti?  Nihil  tale  dixil,  scd 
peccatum  agnovii ,  et  quid  att :  Peeeavi  Domino  (Ib, 
V.  15).  Quid  igilur  ad  eum  Nathau?  Etiam  Dominu» 
dimisit  peccatum  tuum.  Teipsum  condemnasii ,  tibi 
ego  poenam  condono  :  bona  fide  peccatuin  confcssus 
cs,  peecatum  delevisti.  Tibi  ipsl  mulctam  accersi- 
visti ,  ego  senieniiam  roearo  rescidi.  Yides  ut  imple- 
tuin  fueril  quod  scripturo  esl :  Dic  tu  primus  inifut* 
tates  tuas,  ut  iusHfeeris  {Isai  43.  26)?  Qnls  labor 
primum  peccata  dicere? 

3.  Aliera  pamtentiof  na  lacrymm :  in  exemplum  pro» 
fertur  Ackaab,  —  Habes  aatem  et  alterain  pcenitentise 
viam  :  quam  tandero  illam  ?  Peccatum  Oere.  Pecca- 
sti?  fleto,  et  peccatum  solvis.  Quisnam  hic  labor  ?  nihil 
a  teamplius  requiro,  quaro  ul  fleas  peccatnm  :  non 
dico  tibi ,  ut  einetiaris  maria ,  ut  in  portus  te  reci* 
pias ,  neque  ut  iter  conflcias,  neque  ut  longissiniam 
peregrinaironem  suscipias,  neque  ut  pecnnias  nume- 
res,  aut  saevis  fluctibus  te  coromiitas ;  scd  quid  ?  Pro- 
pter  adroissura  peecatum  plora.  Unde  vero  hoe  flt, 
Inqiiit,  ut  si  plorero,  peccaturo  solvam?  Hiijus  rei  de- 
monstratioDem  habes  etiam  ex  Scriptura.  Fuit  rez 
quidam  (5  Reg^  21).  Achaab :  hic  vero  justus  fuisse 
perliibetur.  Caeterum  propter  Jezabel  uxorem  suam 
iiijudte  regpabat.  Hic  Nabuthe  cujusdam  Jesraelitae 
vineam  concupivit,  el  misit  ad  eum  dicens  :  Da  mihi 
vineam  tuam,  quam  concupivi,  et  vel  pecuniam  a  me 
accipe,  vel  cum  altero  commata  loco.  At  ille  dixit : 
Abslt,  ut  herediuicm  patraiq  meorum  vendam  tibi  I 

'  Ms5.,  fmuddu  tensum. 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  288 

Acbaab  nulem  cupiebat  quidem  vineam,  sed  illi  viin 
faccre  nolebat,  sic  ut  in  morbum  idcirco  inciderei. 
Ingressa  auiem  ad  illum  Jezabel,  muliercula  iropu- 
dens,  desperata,  immunda,  deteslanda,  inquit :  Quid 
contristaris ,  .et  non  comedis?  sorge  et  roanduca  : 
cgo  efTiciam,  ut  possideas  vinearo  Nabutbe  Jesraelitx. 
Et  accipiens  scripsit  epistolam  ex  persona  regis  ad 
seniores  dicens  :  PrsDdicate  jejunium,  el  statuite  vi- 
ros  meiidaces  adversusNabuthe,  quia  benedixit  Deuin 
et  regem,  hoc  est  blasphemavit.  0  jejunium  summa 
iniquilate  plenum  1  Prxdicarunt  jejuiiium,  ut  cxdem 
patrarent.  Quid  ergo  accidil?  Lapidatus  est  Nabulhe , 
ac  mortuus  est.  Hoc  ubi  didicit  Jezabel,  dixit  Achaab : 
Surge ,  possideamus  vineam  ;  quia  mortuus  est  Nabu- 
the.  Atille  tum  temporls  contristalus  ,  ingressus  est 
lamen ,  et  vineam  possedit.  Mitlit  ad  eum  Eliam^tro- 
pheiam  Deus.  Yade,  roqiiit ,  dic  Achaab  :  Quoniam 
occidistt ,  et  possedisti ,  sic  effundclar  sanguis  tuus , 
etcanes  sanguinem  tunm  lingent,  et  meretrices  la- 
vabnniitt  sanguine  tua  {Z*  Reg.  2i).  Ira  diviniius 
emi8Sft,absoltitxseRieBlia»  suppUcium  est  adimple- 
lom.  Ac  vide,.  qoo  iOtt»  mtlUi :  in  vineafli.  Ubi  int- 
quitas,  ibi  quoi]ue  supplicitmu  Etqvtd  atl?  Cnm  in- 
luilus  est  ipsuro,  Achaab  dixit :  Jnvenisii  mt  immksts 
meus;  quasi  diceret :  Reum  me  dcprehendisti ,  qufa 
peccavi :  nunc  libi  data  est  occasio  mihi  insultandt. 
Invenisii  meinimicus  meus.  Quia  semper  Elias  repre- 
hendebat  Achnab ,  scicns  Achaab  se  peccasse ,  Tu 
quidem  semper,  inqiiii,  me  reprehendebas  :  niine  au- 
tem  opporiune  mihi  insullas.  Sciebat  enim'  se  pec- 
casse.  Kx  adverso  recilat  illi  scnientiam  :  H<jec  dicit 
Dominus :  Quoniam  ocddisti,  et  possedisli^  et  sanguinem 
virijusti  c/fudisti,  ac  effundetur  sanguis  tuus,  el  canet 
ligent  eum^  el  merelrices  lavabunt  in  sanguine  tuo» 
Haec  cum  audiissel  Acha.ib,  coniristatus  est,  et  pro- 
pter  peccaium  suiim  plorabat.  Agnovitiniquilatem,  eC 
latam  in  eum  scnlentiam  revocavit  Deus.  Sed  prius 
Eliic  se  excusavit  Deus,  ne  forle  mendax  viderctur, 
elque  acciderel,  quod  Jonx  accidit  *  :  talc  quid  enini 
passus  est  et  Jonas.  Dixit  illi  Deus  :  Yade ,  prxdica 
in  Ninive  civitate,  in  qua  habilant  cenlum  et  viginti 
nifllia  bominum  absque  mulieribus  et  parvulis :  Adhue 
tresdieSf  et  Ninive  subvertetur  {Jon.  i.  2).  Nolebat 
abire  Jonns,  utpote  cui  nota  esset  Dei  misericordia ; 
sed  quid  fucit?  In  fugaro  coiiTertitur  :  ait  eniro,  Ego 
praodicaturus  abibo  :  tu  cum  misericors  sis ,  senten- 
tiam  mutabis ;  at  ego  tKroquam  falsus  proplieta  tru- 
cidabor.  Yeramtanem  exceptum  illum  mare  non  abs- 
condit ,  sed  terrae  illuro  reddidit ,  et  salvum  illuni 
Ninire  incolurocroque  servavit ,  et  tanquam  optima 
conserva  suuro  conservum  custodivit.  Descendii  enim^ 
inquit,  Jonas  ut  fugeret^  et  invenit  navim  euntem  in 
ThartHs ,  H  dedit  naulum  ejus  {Jon.  1.  5).  et  aseendit 
in  eam  (a).  Quo  fugis,  o  Jona  ?  num  allam  in  terram 

1  Hunc  locnm  in  savil.  et  aliis  partim  diiferentem  sie 
recte  inierpretan  videtur  :  sed  prtus  qum  ad  Eliam  spe- 
eiant  observa,  nemendax  videatur  Eiias,  eique  accidat  quod 
JontB  acddit. 

{a)  Cum  his  confer  ea  qus  diconlur  snpra  Homil.  t  da 
PQcnilcntia,  nunn.  3. 


DE  POe^n^NTlA.  HOMIL.  II. 


3M 


proOcisceris  ?  Atqui  Doimnt  eu  Urra  et  pUmiwio  ejv$. 
Nuro  in  marc?  Ncscls  quod,  Ipdu*  ett  mare^  et  ip$e 
(edt  iUud  {Peal.  i3. 1  et  94.  5)  ?  Nnro  in  caeluin  ?  Non 
aadiisti  Ikvidem  diccnlem :  Vid^o  cmlat  tuoi  opera 
^giiarum  tuoTHm  (P«a/.  8.  4)  ?  Venimlaiem  ille  li- 
inere  correptus  fogerc  sc  pulabat  :  Deum  namque 
Terc  fttgcre  ncmo  potest.  Cbj  Umen  eum  marc  rcsli- 
toiiy  cl  vcnil  Niniven ,  pradicavit  dicens :  Adhuc  ire$ 
fieg,  ei  Nmhe  eubvertetur  (Jon.  3.  -4).  Ut  airtcra  in- 
telligas  lioc  illum  animo  volTcnlem  sese  in  fugam 
convertissc,   Denm  nimirum,  cum  sit  misericors, 
paenitcntiam  actunim  super  malitia,  quam  dc  illis 
ent  loqontos ,  fulurumqoc  ipsum  falsum  prophctam^ 
ipse  per  sc  indicat.  Postquam  enim  in  Ninive  praedi» 
cavit ,  extra  civiutem  egressus  est,  et  quid  accideret 
observaliat.  Cum  antem  praDteriissc  tres  dies  vidit , 
nequcqoidqoam  conim,  quae  comminatus  fuerat,  us- 
piao  cvenire,  tum  priorcni  suam  cogitationjeia  in 
mentcm  levocal ,  et  ait :  Noune  isii  sum  $ermone$  md 
quo$  dicebam  :  quoniam  Deu$  ntt$ericor$  e$t^  et  tonga- 
flimtf,  etugene  posmtentiam  $uper  maUlii$  hominum 
(ios.  4.  2)?  Ne  igitor  Uic  qoid  aocidcrel  E^iae,  quale 
Jona*,  caosam  eiponit  Dcus^  propter  qoam  Achaab 
coudimavit.  Et  qold  ait  Eliae  Dcos?  Vidi$ti^  quenMd* 
modum  ince$$erU  plortM$  el  iri$ti$  Aehaab  coram  me  f 
Non  faciam  oecundum  maiidam  eju$  (3.  Reg.  21.  ^). 
Papae!  Domioos  servi  fit  advocatus ,  et  apud  homi* 
DCffl  Deos  bomini  patrocinaiur.  NoU  existimare,  in* 
quit,  sine  causa  me  ilii  pcpcrcisse  :  muUvit  morcs, 
ei  iram  roeam  moUvi  alque  mitigavi.  Ne  vero  faisus 
pfopheU  censearis,  slqoidem  vera  pronuntiasti;  nisi 
mores  moUsset,  ca  passorus  eraC,  qoae  senlentia  mi» 
nabatur ;  verum  iste  morcs  mutavit,  et  iram  mcam 
ego  mitigaTi.  Et  aicDcusad  Eliam  :  Vidisti  quemad- 
nodum  incesseril  Achaab  plorans  ei  tristis.'  Non  fa- 
dam  secniidom  iram  meam.  Tides  ploratu  peccaia 
deleri? 

4.  Tertia  peemieuiia  tia  humUitae.  —  Habcs  et 
teniam  pceniientix  viam.  Porro  mulus  poeniientia 
vias  dixi,  ui  diversiute  viarum  Taciicm  tibi  saiolem 
reddam.  (^oseoam  cst  landem  baM^  lcrtia  via?  Homi* 
litas  :  homilis  csto,  et  peccatorum  vincoia  soWisti. 
Hojus  qooqoe  demonstrationcm  exhibct  Scriptura,  et 
leciio  narrationis  dc  publicano  et  Pbarisxo  {Luc.  18, 
iO,  $ifq.).  Ascendebanl,  ioquit,in  templom  Pbarisaaua 
ct  poblicanus,  ol  orarent,  et  coepil  Pharisaeos  suas 
enomerare  virtutes  :  Non  sum  ego»  inqull,  peccator 
sicol  mondus  totos,  neque  sicut  iste  publicanus.  Ml- 
scra  et  infelix  anima  S  totom  orbem  terrarum  con- 
demnasti :  cor  etlam  proximom  toom  alflixisti  ?  non 
snfEciebat  tibi  totus  orbis,  nisi  publicanom  quoque 
damnarcs?  omnes  hac  ratlone  vltuperasti,  et  ne  onl 
qoidem  viro  pepercisli.  Non  sum  ego  sicot  mondos 
lotos,  ncqoe  sicotiste  publicanos:  jejuno  bisin  heb« 
domada,  decimas  eorom,  quae  possideo,  do  pauperi- 
iios*  Arro^tis  verba  proloquutos  est.  Homo  infe- 
lix»  eslo,  lerrantm  orbem  cohdcmnasii,  cur  eiiam 
proxlmom  tnom  poblicanum  reprcliendisti  ?  non  exsa- 

,    *  cnQs  3is.,  Mi$er  ei  ineatiutnHe  enimo. 


turaius  es  accosalione  lotlos  orbis,  nisi  et  comiiem 
loum  damnares?  Quid  igitur  poblicanus?HaBC  cum 
audisset  ille ,  non  dixit  :  Tu  vero  quisnam  es ,  qui 
mifai  ba*c  objicis  ?  unde  llbl  viu  mea  innotuit  ?  non 
convcrsaius  es  mecum,  non  habiusti  mecum,  non 
mecum  aetatem  transegisti.  Cur  adeo  superbls?  quis 
bona  opera  tua  suo  testimonio  commendat?  cur  te- 
ipsum  Uudas  ?  cur  tibi  ipsi  blandiris  ?  Sed  niliil  borum 
dixii  publicanos,  verom  capile  in  terram  inclinato* 
adoravit,  cl  diiit :  Deu$  propitiu$  e$to  milu  peccaiori : 
et  com  humiiiuicm  prae  se  tulissel,  justus  esi  facins. 
Pharisxus  autcm  amissa  jostiiia  ex  templodescendit» 
et  publicanos  jostltbm  adeptos  descendii ;  el  vcrho 
facu  vicenmL  Nam  iilo  quidcm  operibos  jusiiiiam 
amisit ;  hic  vero  bumiliuiis  sermone  josiiliam  acqoi- 
sivil.  Quamqoam  nc  bumilius  qnidem  erat  iliud  ;  si« 
quidem  homiliUs  est  hoe,  cum  quts  magnus  cum  sil, 
seipsum  homiliatr;  lioc  vero  poUicani  faeuun  non  ho* 
niilitas  fuii,  sed  verius :  vert  enim  erani  illa  verfoa, 
cuni  peccaior  esoel  ille. 

3.  Pttbiicanorum  conditio  quaiie.  —  (}iiid  enim, 
quaeso,  pcjuspublicano?in  alieniscalamiutibus  lucra 
secutos,  aiienonim  laborum  flt  particeps :  ei  molc- 
stiam  qnidem  imni  respicit,  quaesliis  autem  in  consor- 
tium  vcnit :  iuque  sommum  est  publicani  peccatum. 
Nibil  qatppe  aliud  esl  publicanus,  quam  audax  et  ho- 
nesta  quaedam  vlolentia  ,  peccatum  lege  concessum, 
speciosa  quxdam  raplna.  Qutd  cnim  publicano  pejus, 
qui  jnxia  viam  sedel,  et  alienorum  fructus  labo- 
rum  metit,  el  cnm  iabores  quidem  subcundi  sunl, 
nihil  curat,  cum  vero  lucmm  obvenil,  in  participaiio- 
ncm  venil  eoriim,  in  quibus  minime  laboravitt  luque 
si  cum  peccator  esset  publicanus,  tantum  aJeplus  est 
donum ,  com  lioroiliuiem  cxhibuisset :  qoanto  magis 
qui  virtute  praeditns  sil,  et  humiliuiem  exbibeat? 
Ei|;o  si  peceau  lua  coiilltearis,  ei  humiiis  sis,  justus 
evadis.  Scire  cupis  quis  vere  sit  bumiOs?  Paulum 
respice  qui  vere  iiumilis  crat ,  Paulum  doctorem  or- 
fois  lerrarum  spiritualem    oralorem  ,  vas  eleciioni 
porium  tranquillum,  turriro  inconcussam,  qui  modico 
com  essel  corpore,-  lotiim  orbem  tcrrarom  circuivit, 
el  quasi  alatus  esset  illum  percurrit.  Gerne  ilhim  ho- 
militerac  modeste  senlieniemde  se,  idioUm  et  philo- 
sophum,  egenumetdivitem.  lllum  vere  homilem  dico,  . 
qtii  labores  innumeros  exantlaral,  qui  mille  tropaea  ad- 
vcrsusdtal)olomerexerat,qul  prapdicabat,  acdicelial: 
Graila  ejut  in  me  vacua  non  /tet/,  $ed  piu$  omnilnu  labO' 
ram  (1.  Cor.  13. 10) :  qui  caroeres  susiinuit,  et  plagas, 
et  vcrbera,  qui  orbem  lerrarum  epistolis  vcnatus  est, 
qui  csclesii  voce  vocatus  est,  ille  homilis  erat,  cum 
dtcerel :  J^^o  $um  minimu$  apo$tolorum ,  qtn  non  $um 
dignu$  vocari  ttpo$tolu$  (1  Cor.  15.  9).  Videshumi- 
liuiismagnltudincm?  vides  homHiler  senticniem  do 
se  Paulum,qni  seipsum  minimom  yocei^ Ego  enim 
$um  ,  Inquit ,  minimu$  apo$tolorum^  qui  non  $um  di* 
gnu$  vocari  apo$tola$.  Hoc  enim  vere  humiiius  esl, 
in  omnibus  scipsum  abjicere ,  ac  se  minimum  appel- 
lare.  Cogila  quisnain  esset  is,  qui  haic  vcrba  profcre- 
bal :  Paulus  caelorum  civis,  qui  corpore  crat  utcum«- 


291  S.  JOANNiS  GURYSOSTOMl 

qoe  circamdatus ,  Eoclestanim'  colnmna,  tcrrestris 
angelus ,  homo  cselesiis.  Elenim  bujus  viri  mentioni 
HbeDter  immoror,  dum  virtulis  ejus  pulchritudinem 
specio.  Non  ita  sol  exoriens  cl  splendidos  emittens 
radios  ocnios  meos  exhilarat,  ut  Pauli  virlus  mentem 
meam  illuminai.  Nam  sol  quidem  illustrat  oculos,  at 
Paulus  ad  ipsos  foniices  cselorum  nos  evehit :  aoi- 
mamenimsublimiorcmsole,  acluna  reddilcelsiorem. 
"Talis  quippe  virtulis  est  potentia,  ut  hominem  in  an- 
gelum  convertat,  erficiatque  ut  anima  velut  pennis 
praediia  in  caelum  tendat  :  bnnc  virtulem  nos  docet 
Paulus  :  hujus  virtulis  imitalores  Oeri  studeamus. 
Sed  non  oportet  nos  a  proposilo  digredi  argumento. 
Hic  enimscoptis  oraiionis  nosirse  ruit,  ut  teriiam  poe- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  i^ 

niteniix  viam  esse  humilitatem  osienderemus,  po- 
blicanum  non  seipsum  ultra  modum  depressisse,  sed 
verifatem  csse  conressum,  cum  sua  peccata  detegeret, 
ac  jusium  essefactum,  non  cum  pecunias  numerasset, 
non  cum  maria  emensus  essei,  neque  cum  muliuin 
iter  pedibus  confecissel,  neque  cum  immenxa  a^quora 
perngrasset,  neque  cuni^imicos  rogasset,  neque  cum 
multum  temporls  impendissei,  sed  humilitaiis  eum 
opera  sibi  jusiitiam  comparasse,  ac  regno  ca^Iorum 
essedonaium  :  cujus  i)os  omnes  utinaro  compoles 
fieri  coDtingat,  graiia  et  misericordia  Domini  nostri 
Jesu  Chrisli,  cui  gratia  et  imperium  in  saecula  saecu- 
lorum.  Amen. 


EJUSDEM  ORATIO 

DE  ELEEMOSTNA,   ET  IN  DBGEBf  YIRGITIBS   (a). 


HOmLU  III. 

I.  De  homilia  pracedenti  loquitttr,  —  An  novistis 
unde  nobis  niiper  sermo  inceperat ,  aul  quo  desierat , 
aut  ex  quo  argumento ,  in  quod  desierani  prioris  ho- 
mili£  verba?  Sed  vos  obliios  exrslimo ,  quo  loco  a 
nobisille  sermo  finilus  sit;  ego  vero  novi,  neque  vos 
accuso  aut  redarguo.  Quisque  enim  vestrum  uxorem 
habens  parvulis  sludet,  et  quae  domi  sunt  curat 
omnia  :  alii  militiam  secuntur ,  alii  artiflces  sunt ,  ac 
yestrum  quisque  diversis  insudat  operibusi  Nos  vero 
in  bis  versamur,  in  his  cogitamus ,  atque  in  bis  no- 
strum  terimus  tempus.  llaque  ea  in  re  haud  accu- 
sandi  estis ,  magis  pro  studto  laudandi ,  quod  nulla 
nos  relinquatis  Dominica  die ,  sed  omnibus  ncglectis 
adeeclesiam  veniaiis.  Is  enim  laudum  est  cumulus  ci- 
vitali  nostrae ,  non  tumultum  et  suburbia,  non  domos 
deauratis  trablbus,  et  triclinia,  sed  diligentem  popu- 
lum  habere  alque  excilatum.  Neque  enim  ex  frondi- 
dibus  generosam  arborem ,  sed  ex  fructibus  agnobci- 
mus.  Idcirco  enim  mutis  animalU[>as  praelati  sumus , 
quod  sermonem  habeamus,  sermone  mulup  eoUoqua- 
mur,  sermoDcm  amemus.  Homo  enim  qui  a  sermone 
abhorret,  jumeniis  est  mlnus  rationalis,  non  satis 
sciens  cujus  gralia  bonoralur ,  atque  unde  bonorem 
accepit.  Quarebene  propbeu,  Homo,  inquit,  cmi  iit 
honore  euel ,  noti  intelleaat ,  compartUus  e$t  jumentis 
indpientilms ,  el  mmiUs  [actus  est  itlis  ( Psal.  48.  42  ). 
En,  homo,  cui  proprium  loqui,  sermonem  non  amas, 
elquanam  indulgenlia  digDaberis  ?  Itaque  mibl  praa 
omnibus  magis  necessarii  estis  quotquot  ad  virtutis 
sermoncm  advolavistis,  et  omnia  divino  verbo  poste- 
riora  duxistis.  Age  ergo  nos  quoque  rem  aggredia- 
mur ,  atque  iis ,  quae  nuper  diximus ,  sequeniia  con- 
nectamus.  I>ebeo  enim  vobis ,  atque  ipse  la^io  vobis 

(a)  collau  cum  Mss.  Regiis  20^,  el  243^t,  cnii  mendis 
scalei.  Aioue  iu  differtab  edilioue  Morelli,  ut  alia  prorsus 
serics  viaeatur.  Mulium  itcm  variat  savilius  :  qiise  magis 
necessatia  videbantur  noUvimus.  Savil.  sic  titulum  effert : 
De  pcenUetUia  et  de  tkemosyna  hoimlia  seata^ 


animo  debitum  persolvo  :  non  enim  id  mibi  inoptam 
alfert,  sed  divitias  colligit.  Jn  exiemis  negotiis  a  cre- 
ditoribus  debitores  fugiunl ,  quo  minus  reddanl ;  ego 
vero  persequor,  ut  reddam  :  et  merito  quidero.  Nam 
exteris  in  rebus  resliitutio  inopiam  parii ;  ipsa  vero 
sermonis  dispensatio  gignit  divitias.  Exempli  causa  : 
debeo  cuidam  pecuniam  :  si  persolvero,  nequilet  apud 
illum  esse  aique  etiam  apud  ine,  sed  a  me  deflcicns, 
illi  adhaesit ;  sermonem  vero  si  persolvero,  et  mecum 
esi.atque  vos  oinnes  habetis :  si  sermonem  retinuero, 
neque  communicavero ,  tunc  inops  sum ;  si  persoU 
vero,  tunc  ditior  fiam ;  si  non  persoivero  sermonem, 
solus  ipse  ditesco  :  si  persoivero ,  cum  omnibus  vo- 
bis  fructum  refero. 

MuUw  vias  pixnitentiw,  Exempla  proponuntur.--  Eia 
ergo  debitum  reddamus.  Quidnam  id  est  ?  De  poeni- 
tentia  sermonem  instituimus  nuper  ac  dixinius  quod 
multas  variaeque  sunt  paenitentiai  viae,  quibus  facilis 
Dobis  salus  flat.  Nam  si  unam  nobis  dedisset  Deus 
viam  poenitentiae,  repuUssemus  eam  utique,  dicentes : 
Neqnimus  hanc  ingredi ,  salvarl  nequimus.  Nunc 
ipsam  banc  tunm  ampuUns  objectionem ,  non  uiiaui 
tibi ,  neque  secundam  ,  neque  teniam ,  sed  plures  ac 
diversas  dedit ,  qoo  multittjdine  tibi  ad  ca^Ium  facilis 
asoensos  fiat.  Et  dicebamus  facilem  poenitentiam,  ne- 
que  onus  in  ea  esse.  Peccator  es  ?  ecclesiam  ingre- 
dere  :  dic,  Peccavi,  et  solvisti  peccatum.  Produxinius 
enim  peccantem  David,  etsolventeih  peccatum.  tliiic 
secundam  subjecimus  viam,  super  peccatum  llere,  et 
diximus :  Quisnam  hic  labor?  non  pecuniam  opus  ef- 
fundere,  non  longas  ire  vias,  neque  aliud  quid  agere , 
sed  peccatum  flere  dumuxat.  Hoc  de  Scriptura  in- 
duximiis,  quod  in  Achaab  Deus  consilium  muurit,  eo 
quoid  fleverit ,  quod  moeslus  fuerit ;  atque  hoc  ipse 
dicebat  Eliae :  Vidisti  ut  incesserit  Achaab  coram  me  fiens^ 
et  ^ntriztatut  ?  Non  [aciam  secundam  iram  meam  '• 

*  in  Savil.,  sccundtm  iram  tneam  quam  dixi. 


BE  POEMITBNTU.  HOMIL.  IIL 


9U 


(S.  Re§.  il.  M).  lliDC  tcrtidm  dedimus  pceni- 
(enti»  Tiam  ',  ae  de  SeripUira  Pbarisaetim  duximus 
io  oiediaro »  aimol  et  publicaDum  :  quod  Pharisaeaa 
qoidem  superbe  elalus ,  a  ju&Utia  exctderil ;  poblica- 
DusTero  humUiler  seoiiens,  fractum  justiilx  susce- 
peril,  neqae  uUo  sosceplo  labore  Jusiiflcalus  sil : 
verba  dedlt ,  res  accepit.  Age  ergo  coeplum  sequa- 
Bior,  ei  qoarlam  proleramas  pcenitentiae  viam.  Et 
qoxnaai  ea  ea  ?  Eleemosyna ,  regina  virtulum,  qoae 
kNDines  celerrime  Ipsiw^ttm  in  ca»lorum  aies  addu- 
di  *  advocaii  opUmi  loco  fungens.  Magna  res  elee* 
oMwyna  ;  proplerea  damabat  el  Salomon :  Magna  re$ 
homat  ei  predoia  mr  mUericon  ( Prov.%0.  €).  llagn» 
sont  ake  eleemosyme :  pKecidil  aereni,  iransit  lunam, 
sotts  radios  excediit  ad  ipsoro  venit  caelorum  culmen. 
Sed  nee  illic  sobsisUt ,  ipsos  pertransiens  caclos ,  et 
angeJorom  turmasdecurrens,  arcbangeloranique  cho- 
ros,  et  omnes  soperiores  poteslates,  ipsi  assisUt  re- 
gali  throno  :  qood  ex  ipsa  disce  Scriplora  :  Comeli , 
eUemotgnm,  inquit,  et  orationoi  tua  aseenderunt  in 
cotufeeu  Dei  {ActAO.  i).  Illud  aulem,  In  eonepoctu  Dei^ 
esi,  umeui  mulu  baboeris  peccaU,  si  advocairix 
eleemosyDa  sil,  ne  timeas.  NuUa  euim  ex  sapemit 
potesuUbiis  bttic  reaisUt :  debiloro  reposcit ,  cbiro- 
grapharo  soam  manU>us  gesUns.  Ipsios  enim  Domint 
esl  vox^ :  <St  ^iiii  (eeerii  uni  ex  minimie  Ats,  miAt  fedt 
{Mattk.  25.40).  lu  ergo  qoolqoot  alia  habueris  pec* 
eaLi,  eleemosyna  toa  oronibas  est  gravior. 

2.  OleuM  e$t  eleemotyna  qum  quinque  mginiim  fa^ 
tu\t  depdebal.  —  AnnoninlcllexisU  irievangeliodecem 
virginum  parabolaro,  qood  eleemosynaro  non  habeu- 
les,  virgioiuiem  licel  servarenl,  exlra  tbabmaro  nii- 
ptialemmaDseronl?  Eraia  enim^  inqoit,  deeem  tirgi' 
ne$f  quinque  fatuw  et  quinque  frudentee  {  Ikid.  v.  2. 
3  )  :  pradenles  qoidem  oleom  babebanl ,  stolias  vero 
Bon  babehant  olcoro,  scd  earuro  lampades  cxslingoe- 
banlur.  Accedentes  aolero  slolu)  ad  prodenles  diie- 
runl :  Date  nobi$  oleum  de  va$i$  veetrii  {Ib.  v,  8).Pa- 
dei  roe  et  rubore  confondor  el  lacrymor  virglnem 
siolum  aodicns.  Erobe^  curo  audio  nomen  ,  posi 
Ulem  virtolem,el  virginiuUs  sUidiom,  obi  corpos  in 
exlum  erexeranl,  obi  coro  ipsls  sopernis  virtutibos 
cerumea  habaeranl ,  aeslomqoe  toleraverant ,  obi 
ipsam  volopUlis  flaroroam  concolcaveranl*,  tanc  fa* 
iDx,  el  jure  fatos  vocabanior,  qood  majus  cum  fo« 
cissent,  a  minore  TictOB  sini.  Et  aeeedente$  fatum  Axe^ 

»  iQSaviL|  le^^wNlrammeam^iMmi/in.  ''"^ 

*  SaviL,itoicmons(rai^tis{erliamp0oit(eiUiare^ 

•  savtt.  el  neg..  quee  ceierUer  aperit  axe$  ccelorum : 
mnqae  lecUo  qoadrat. 

^  sav.,  Auendervnt,  in  memoraculum^  in  eonmectu  JDet. 
iUud  vero^  cin  eonepeetu  Deit  hoceet:  TametimuUa  hor 
Heria  peecata.  tieUemot^fnam  tecum  halfet  advoeatrieem 
ne  timeae,  nutia  enim  ex  $upemi$  pote$(alibu$  kuie  re$i$lit. 
c  Mieericordiajudietum  deridet ; »  et,  wdime  peccata  tua 
Bt  eieemtugm ;  >  el,  c  quamdiu  feci$ti$  uniexfie  ftatrHm 
meie  imjirmtt,  miki  feci$ti$. »  Hcec  et  multa  oHa  repervre  eu 
de  eteemotgna  eeripta.  tieut  loquitur  Scrlpi^a.  Debitum 
emm  sMcm  reposdf,  eAtrofirap/itmt  ge$tan$  tanctum  Bwm- 
^Onmu  lp$iu$  emm  Dommi  ett  vox,  etc.  In  sequenUbwi 
item  mlla  pene  cbosoia  esl,  in  qoa  inter  utramquc  discri- 
nina  non  occorranl.  sed  sincerior  videtor  MoreHianae  con- 
textns.  com  vero  nonnisi  exscribendo  tolom  savilian»  con- 
tcxtmn,  oomia  poBslfflos  anootare,  Id  raonuisse  satis  esto. 

■  sic  babetsav.  Legebalur,  taborenuiue  egerant.  nox  de- 
eral  vox,  «ocafcaNfnr,  quam  ex  sa?Uio  restitiiimus. 

8.  JoAN.  Ghbysost.  II. 


run/  sapienit6tis  :  Date  nobit  oleumdeva^e  vettrit,  Ue^ 
autem  dixerunt :  Non  pottumut  vobit  dare,  ne  forta 
non  tufficial  nobit  et  vobit  { Matik,  25.  8.  9 ) :  non  ex 
inclementia  vel  improbilale  id  agenics ,  sed  propler 
lemporis  anguslias  :  venlurus  enim  erat.  sponsoa. 
Habcbani  el  ipsc  lampades;  sed  illarom  quidero  vasa 
oleom  babebanl,  barom  vero  non  babebant.  Ignis  est 
virginilas ,  oleum  aoiem  est  eleeroosyna ;  naro  m 
ignis,  nisi  oleoro  desiillans  babeal,  perii ;  sic  virgl- 
ttitas ,  nisi  conjunclam  babeat  eleemosynam ,  exstin- 
guitur.  Date  nobit  oleum  de  vatit  vettrit.  At  illx  it^ 
sponderunl  ipsis  :  Non  possomos  vobisdare.  Et  non 
maliiiae  illod  verbom ,  sed  limoris  :  Ne  forte  non  tuf- 
ficiat  nobit  et  vobit :  ne  forle  qoemadmodoro  omoes 
intrare  qoxrimos ,  omnes  remaneamos ;  ted  abeuntet 
endte  vobit  a  vendentibut»  Quinam  sont  mercalorea 
olei  bujos?Paaperes  ad  eleemosynaro 'pro  foribos 
ccclesige  sedenles.  Et  quanll  emilor?  Quanti  libueril : 
preiioro  non  appono,  ne  objicias  inopiaro.  Qoanti  po- 
tes,  tanti  cme.  Habes  obolum?  emc  caelum,  non  quod 
vili  pretio  venale  sit  caeluoi ,  scd  qood  demcns  stl 
Dominus.  Non  babes  obolum  ?  da  calicem  frigidae 
aqo»  :  inqoit  enlm  :  Quicunufue  dederit  uni  ex  mini*- 
mit  ittit  eaUcem  aquce  frigidce  propter  me,  non  perdet 
mercedem  tuam  { Id.  10.  42 }.  Mercalura  negolia- 
tloqoe  caelum  est ,  et  nos  pigriumur.  Da  paiicm ,  el 
accipe  paradtsum  :  parva  da,  cl  magna  soscipe  :  da 
morlalia  ,  imroortalia  recipe  :  da  corropiibilia ,  in* 
comiplibilia  accipe.  Si  essent  nundin»  atqoe  in  iis 
annoD»  vililas  61  abundaniia ,  mollaqoe  parvo  eme- 
rentor,  annon  sobslaniiam  vendcnles,  conctaquo 
postponenies,  in  partem  ejos  negolialiotus  veniretis  ! 
Ubi  comiptibilia  sont,  lanto  sludio  laboraiis :  et  obi 
immorlalis  esl  negoiiatio,  pigriiamini,  aiqoe  adeo 
eoncidiiis ?  Da  inopi,ot,  quamvis  to  tacoeris,  ora 
pro  lc  respondcanl  Infinita,  eleemosyna  toa  slanlo 
ac  palrocinante  :  preiium  redemplionis  aniroae  elee- 
mosyna  cst.  Idco  qoemadmoduro  vasa  aqu»  plena 
pro  foribos  ecclesiaQ '  sunt ,  quo  manus  laves ,  sic  el 
paoperes  proccclcsia  sedent^ulauim»  manus  abluas. . 
Aqoa  manus  corporeas  lavlsti  ?  eleemosyna  maoas 
animx  lava.  Ne  inopiam  prxtendas :  vidua  in  ex- 
trema  paopertale  Eliam  hospitabaior  (5.  Reg.  i7),  ac 
paaperlas  non  foit  impedimenio ,  sed  eximio  cum 
gaodio  soscepit  eom :  qoare  ei  dignos  recepit  fructos, 
et  metens  eleemosynse  spicam  legit.  Sed  forlasse  ao- 
ditordicel,  Da  el  niihi  Ellam.  Quid  quaerls  Eliam? 
Dominaro  Eliae  do  tibi,  nec  ipsom  cibas  :  Eliam  si  in- 
veneris,  qoomodo  hospitaberis  ?  Chrisli  oniversorum 
Domini  senlenlia  est ,  Quicumque  uni  ex  minimit  fe- . 
cerit^  ndki  fecit  { Matik.  25.  40 ).  Si  rorle  rex  quem- 
piam  ad  coenam  appcllaverit,  alque,  famolis  adslan- 

>  lHod,  pro  foribu$  eccletias,  deest  in  savilio  el  in  Reg. 
codd.  Ei  sic  prosefluiuir  saviUus :  Bt  quantum  f  tantum  em 
quantum  vit,  quantum  pote$,  non  quantum  aHu$  t«(r,  sed 
quantwn  potet  tu ;  ne  ooiicias  inopiam.  oboHt,  quot  kabet^ 
ccetum  emcy  non  (fHod  vili  pretio  venate  tit  coitum,  ted  quod 
dement  sit  Dominut.  Kon  kabet  unde  aurum  donet^  argen' 
tum  dona ;  da  obotum,  dq  poculum  frigidas :  Deut  enim 
ampHludinem  aut  exiguitatem  defant,  non  tecundwn  men- 
iuram  dalorum^  ted  tecmidumfacultatem  ttatut  dommtit. 
Ei  allse  sequontor  in  Savilio  bujus  generisvarieialea. 

{Dix.) 


;   595  S.  JOANNIS  CHRtSOStOMl 

'    tibus,  Ad  eos  dixerit  :  Reddite  gralias  huic  loeo  ^ 

'   nomine  quamplures ,  qui  me  inopia  laborantcm  nu- 

'    trivit  et  liospilio  excepit ,  qui  roilii  beneQcia  in  tem-  . 
pore  angustiae   permulta  contulit :  annon  cerlatim 

*  quisque  accurrens  pecunias  omnes  suas  expenderit  ; 
eju8  causa,  cui  rex  gratias  egerit  V  annon  haec  ilii  ac- 
cepta  tulerit?  annon  se  illi  quisque  commendare  at- 

'  que  amicitia  jungere  ^luduerit  ? 

3.  EUmotyruB  fructuu  —  Vidislis  sermonis  virtu-  . 

'  tem  ?  Si  ergo  apud  hominem  regem  tantum  honoris 
res  ipsa  iribuit,  cogiu  Glirisium  in  illa  die  coram  ; 
angdis  oranihusquc  Yirluiibus  vocantem  ac  dicentem: 
Hlc  me  in  terra  susccpit  hospitiOi  hlc  mihi  ionumera 
coniulii  beneficia,  hic  me  peregrinum  excepit :  co-  , 
gita  de  crctero  fiduciam  inler  angelos^  inter  caelestes 

'  clioros  gaudium.  Igitur  cui  testirooniura  Cbristus  per-  , 
hibet,  non  fiduciam  super  angelos  babuerit  ?  Magna  . 
igitur  res  eleemosyna,  fratres.  Hanc  amplectaraur ,  . 
cui  nihil  aquale :  potens  est  enim  peccata  alia de- 
lere ,  Judiciumque  propulsare  i  te  tacente  stat  et 
pairocinatur ;  imo  vero  te  tacente  innumera  ora 
pro  te  gratias  redduot.  Tot  et  eleemosyna  profid- 
scuntur  hona,  et  ipsi  pigritamur  et  concidimus*  Da 
panem  pro  facultatibus  tuis  :  non  habes  panem?  da 
obolum  :  non  habes  obolum  ?  da  vel  frigida)  aqua  ca- 
licem  :  atqui  neque  id  habes?vel  malis  oppresao 
compatere,  atque  appensam  mercedem  habes.  Noo 
•nimnecessitatis,  sed  intentionis  est  merces*  Sed  eeee 
dum  de  his  disserimus,  virginum  cura  nobis  excidil ; 
age  ergo  ad  propositum  redeamus.  DaU  nobxB  oUmm 
de  vasisveslm,  Non  possumus  vohis  dare»  Ne  forte 
non  iuffUxat  nobii  el  vobiSf  $ed  euntee  emite  a  veitdeti' 
tibus,  Abeuntibus  autem  ipsii,  venil  eponeuif  et  qum 
fiabebant  lantpades  splendidas,  intraverutU  cum  eo,  et 
elttusa  est  janua  thalami  {Matth.  ^.  10).  Quinque  au-* 
iem  fatuse  accedentes  januam  thalami  pulsabant  cla* 
mantes  :  Aperi  nobik  (Ib,  v.  li).  Yox  autem  sponsi 
ah  intra  ad  eas  :  Recedite  a  me^  nescio  vos  (Ibid,  «• 
IS).  Et  post  tantos  labores  quid  audierunt  ?  Neecio 
vos.  !d  est  quod  dixi,  frustra  et  incassum  mdgnani 
tirgfnltatis  possessionem  possederunt.  Cogita  quiH 
inodo  post  tot  labores  exclus»  sunt,  postquam 
frenarant  incontinentiam ,  postquam  superaia  coba 
Virtutibus  certamen  habuerant,  postquam  Yitse  hu- 
JQS  res  spreverant,  postquam  sesium  toleraverani 
magnum,  postquam  septa  transilicrant,  postqvam  de 
*ierra  ad  c^Ium  evolaverant,  poatquam  corperiaai^ 
gnaculam  non  solverant ,  ac  magnum  virginitatit 
specunen  acquisiverant,  postquam  certamen  cum  an- 
gelis  inierant,  postquam  corporis  necessitatea  aupe«* 
raverant,  postquam  naturx  oblitse  fuerant,  postqnam 
in  corpore,  quae  incorporeorum  sunt,  perfecerant , 
postquam  magnum  atque  invictiun  vii^initatis  bonum 
pessederant,,lunc  audierunt :  Reeedite  a  me,  nesda 
voe,  Neque  enim  mihi  existimaveris  tantillam  virgini* 
taiis  esse  magnitudinem  :  tatis  enim  virginitas  est,  ut 
cam  potnerii  nemo  veterum  conservare.  Proptereft 
enim  gratia  magna,  quod  qua  tremeiida  propheti» 
fuerunt  et  veCerilKiB,  eadera  nunc  facilia  leviaqiier 


ARCHIEP.  CONSTANTWOP.  m 

existimantur.  Quamam  enim  fueraat  gravissima  el 
violenta  ?  Yirginitas,  moribque  dispectua ;  at  ea  nunc 
vel  tenerse  puellai  parvi  peadunl.  Adeo  enim  gravis 
crat  virginitatis  poasessie,  ut  Iiac  se  nemo  vetehim 
religaret.  Noe  JM8itt&  erat,  et  a  Deo  lesiiroonimn  acce- 
pit,  sed  muUcri  adhsail :  simillter  Abrabam  et  Isaac, 
ejusdem  ac  ille  promissienis  heredes,  eum  muliere 
consuetudinem  habueraBt.  Joseph  castus  adulierii  &• 
cinus  se  patraturum  negavit  {Gen.  59)^  sed  bie  com 
muliere  coniuetudinem  habuU  :  gravis  etenim  eiral 
virginita^s  professio.  Ex  eo  tempore  ilrma  facta  esl 
virginitas,  ex  quo  floa  virginltatts  gemiinavii.  Nemo 
igiiur  veterum  poterat  virgiqitatem  servare  :  magnnm 
elenim  est  corpus  frenare.  Pinge  milf!  sermone  virgi- 
nitatis  specimen ;  atque  vlrtutis  magnitudmera  disce  : 
qiiod  heiium  babeat  qootidie  nullatenus  sedandum , 
ipso  barlKirieo  bello  deterius.  Nam  barbarorum  beliUm 
vci  lempiis  quietis  habet,  cum  paciscuntur ;  et  quaU- 
doque  quidem  pugnant,  qitandoqdc  non ;  et  ordines 
et  statuta  lempora  suni ;  belti  vero  cum  virginltate 
gesti  nuila  datur  qules.  Diaholus  est  enim  semper 
bellum  inferens,  qui  iemporis  observationem  non  no- 
vit,  non  tempus  exspeciat  ad  conflicium,  sed  quaerit 
semper  virginem  nudam  invenire,  quo  raortale  inlli- 
gat  vulnus ;  neque  ab  hoe  bello  umquam  virgo  cessare 
potest,  sed  in  se  tomultum  hostemque  circnmagii.  £t 
damnati  quidem  etiamsi  ad  lempus  Judicem  videant, 
Mn  paribns  tamen  molestiis  premuntur ;  tirgo  au- 
flem  quocumque  abierit,  et  judicem  circumagit  secum, 
et  hostem  seooiii  portat,  qui  neque  vesperi  permittil 
f  eapirare,  non  nocte,  non  dilticulo,  non  meridie,  sed 
beilum  gerlt  seniper,  Tolupiatemque  suhmitttt,  nupliaa 
jn  memoKiaM  addueens,  qoo  virioiem  exdtidal,  malt- 
liareqoe  in  ea  generel,  eonilnenUatn  expellat,  fofnt- 
eataonem  inferat  s  incendiiur  slngulis  horis  volupiatis 
fornax  suaviter  succensa.  Goglla  quantus  talis  orficii 
lahor  i\t*  At  ill«k  post  haec  6mnia  audiverunt :  Rece^ 
Hie  a  me,  neseio  vos,  Vide  quam  magna  res  sit  virgi- 
ftllas ;  cum  sororem  habuerit  eleemosynam,  in  eant 
iHiila  adversa  potenint,  sed  omnibus  superidr  erlt : 
propterea  non  Inlroivertint  111«,  quod  com  virginitale 
^m6syaam  non  balmerint.  Multo  nibofe  digna  res 
est :  vohiptalem  com  debellasses,  pecuniam  non  spre- 
viati ;  scd  virgb  quas  vita  renUntiasti,  crucifixa.pecu- 
niam  aiMis.  Utinam  virom  desiderasses,  atque  minus 
criminondujn  fuerat:mim  ejiisdera  subsianiiae  reiu 
ac  materiam  desiderasses ;  jam  vero  majus  M  cfi- 
men,  quod  materiam  alienam  desideraveris.  Esto , 
qu»  sub  viro  sont  ssevitiam  male  ostendunt  ftliefiim 
pr»teiiu :  quod  si  el  dixeris,  Da  eleemosynarn,  Fllios, 
inqult,  habeo,  el  nequeo.  Deus  filios  libi  dedil,  fru- 
ctum  ventris  aecepisti,  non  quo  sxva,  sed  quo  pia 
mlsericorsque  fias.  Ne  igiturcausam  elementte  pieta- 
lisque  sflevitias  causaro  fecerls.  Cupis  heredltatcm  bo- 
nam  fiiiis  tuis  relinquere?  eleemosynam  relinqoe,  qno 
le  omnes  laudihos  efferant,  celehremque  tui  memo- 
rhim  relinqoas.  Tu  vero  non  habens  filios,  aed  moad» 
crueifixa,  quid  peewiiaa  eongregaaT 


w 


M  HBMIf  INtlA.  BOlilL.  OL 


iM 


4*  Pctmienlbi  mm  tm^f^  pi^  laenfmm  («).--  Sed 
YiVDS  ■obis  sermo  est  et  drct  pcBnUeBiiae  et  circa 
eieeinosyniB  Tiaai.  Diiimus  eleemosynam  magnam 

.  posscBBioMni  ^ :  iade  suscepil  nos  virgtniutis  pelagas. 

.  Habes  igilii^  pcBnitemiam  prineipalem  et  roagnam  - 
eleerootff nam,  Talenlom  peccati  calenam  dissoivere : 
habes  el  inam  idiam  poniientioe  opportonamt  qua 
poieris  a  pecoitis  to  viiidicare.  Ora  per  singulas  ho-  . 
ras,  oeifiie  onns  ddkias  neqoe  negligenier  Dei  de- 

.  mentiMii  implora ;  non  repeliet  te  persercrantem,  aed 
peecaia  dieiitteiy  et  petlu  eoneodet.  Orans  quidem  si 

•  etaadhiB  fiieris,  peraoane  graiias  agens  in  oratione : 
Mtt  eiaudiiot,  roane  erans  ut  eiaudiaris.  Neqoe  di« 

-  xeris,  mBitnm  oratlt  alque  haud  exaodilDs  sum  : 

<  ctenim  vd  id  sa;p«  laae  oliytatis  fit  gralia.  Novil  . 

r  enin  qiicd  piger  sis,  ei  animo  deAcias ;  et  si-compos 
voli  Aieris,  alieas  eratioiie  dimissa  :  et  per  occasio-    - 
nem  neeessiiatis  dtfferl  te,  qoo  crebrius  Deiim  allo-  . 
qnaris,  omtonique  vaces.  Nam  si  ea  in  nccessilate   . 
ex^iens,  atque  indfgens  pigritnris,  neqne  orationi 
inststis  :  quidiiam  egeris,  horom  si  nullo  indiguerisT   . 
Itaque  id  libi  faeit  ad  utiiiialem  tuamt  nolens  le  a)>- 
ststere  ab  oratione.  Mane  ergo  ct  ora,  dllecte,  netjue 
segnis  esto  :  multum  enim  oratio  polest,  neque  tam- 
quam  rem  parvam  aggredieiis,  ifr^tldni  Mtcs.  Qtod' 
autem   oralio  peccatom    dimittat ,  vel  ex  divini^ 
erangeliis  disce  :  quid   enim    inquii?  Simiic  est 
regnam  exlonim  bomini ,  qui  suam   januam  clay- 
sit,  et  recubuit  com  filiis  suis :  venit  autera  qui- 
dam  Tcspere,  aecipere  volens  ab  eo  panes ,  et  pul- 
sat  dicens  :  Aperi  mihi ,  quoniam  indigeo  panibus. 
Hic  ad  eum :  Non  possum  dare  libi :  rccubuimus  enim 
et  nos  et  puerl  noslri.  At  ille  perseverabat  januam 
pulsans.  El  ait  rorsus  ad  eum  :  Non  possum  tibi  dare: 
recuboimus  enim  et  nos  et  pueri  nostri.  lile  aulem 
hls  auditis  insisfCDat  pulsans,  neque  recedebat,  donec 
disit  paterfamilias  :  Surgilc,  et  date  ei,  et  sinile  abiro 
(Luc.  11.  5.  $qq.).  Docel  ergo  te  orare  semper,  neque 
obtorpescere  :  et  si  minus  acceperis ,  permanere , 
quoad  acceperis.  Plures  alias  poenitentiue  vias  iu  Scri- 
ptoris  invenies.  Ipsa  pcenitentia  et  ante  Christi  ad- 
▼entum  per  ejus  propheUni  Jeremiam  prxdicabatur 
dicentem  :  Numquid  cadens  non  re$urgit ,  aul  averteui 
se  non  revertiiur  {Jer.  8. 4)  ?  et  ilerum,  Poilea  dtxt  «t : 
Posiquam  fornieata  es ,  accede ,  eonvertere  ad  me  {Id, 
3.  7).  Propterea  et  mulias  vias  alias  pceniteotiae  de- 
dit,  quo  nobis  omnem  desidiae  occasiouem  amputet : 
nam  si  unam  baberemus  solam,  bac  vadere  nequire- 
mos.  Mucronem  huncdiabolussemperfugit.Peccasti? 
ecclesiam  ingredere,  atque  tuum  dele  peccatum. 
Quoties  cecideris  in  foro ,  toties  exsurgis :  sic  quoiies 
pcccaveris,  peccati  pceniieat,  neque  desperes :  Umctsl 
secundo  peccaveris,  secundo  pcenileat»  neque  animo 
consternatus  a  spe  reposilorum  bonorum  cadas.Quam- 
ris  in  extrema  caniiie  peccaveris,  ingredere,  poeniien- 
riam  age  :  medicmae  locus  est  hic,  non  judicii  * ;  non 

>  ^.ci^ei.mis:Sedmu^nobuadhuciermoestdevla 
pannlenlUg.  De eteemosffna  emm  diximns^quod  maifna  pos- 
segMSO  esi.  Utraqite  iectio  quldpiam  vitii  prae  se  ferre  videtur. 

■*  lu  savHio  :  et  iudtctt,  pro,  nonjudicu. 

(a3  Vide  sub  fiaeai  praecedentis  homfliae. 


poenasexigens,  sed  peCcit«rismrerolsMMiiitrikttetts. 
Deosolidkpeceatnm  ivamzTiHsoUpeeemti^eimatMm 
eoram  te  feei  ( Psai.  8#.  6 ) ;  el  diniltitar  libi  peeea- 
lum.  Habee  et  allam  poettitenti»  viam  haud  dflicilem, 
sed  omnine  aecomoiodatlssimam.  Qoalem  hane  !  Delle 
super  peeeaiam  luum  %  idque  ex  saeris  disce  evan- 
geliis.  Peirus  ille  apostolorum  princeps,  in  Eeclesia 
primus,  amlciis  Ghristi ,  qui  revelationem  ab  bomini- 
bttt  non  aeeepil ,  sed  a  Paire ,  sleal  ipsl  lestimoniara 
Domlnus  reddit :  Feanif  e$  Shnon  Bar^ma^  qula  earo 
et  sanpde  nen  reveiavlt  UM,  sed  Pater  meus  quiineiB' 
tis  est  {Matth.  16. 17)  :  hle  Petrus  (Petrum  cum  dieo, 
petram  nomino  infiragilem ,  crepidinem  immobllem , 
apostolom  magimm,  primum  discipalorom,  prlmum 
vecatum,  et  primom  obedienlem)  :  ille  non  parvam 
faclnos  admlsit,  sed  maximQm,  qul  Domlnum  negavH : 
hoc  dlco ,  non  justum  accosans,  sed  libi  poenitentlge 
pRDbens  occasionem :  Ipsum  orbis  Dominum  negavit, 
procuratorem,  Salvatorem  eranlum.  Ut  vero  altius  re- 
peumus,  vidit  Salvator  quosdam  abeuntes  retro  (iomi^ 
6.  67),  et  dixit  Petro  :  Numqidd  et  tu  ahire  mf  Pe- 
trui  antem  distit :  Etimn^  opertuerit  me  mori  tecrnn^ 
non  t9  negabo  (Matth.  26«  SS).  Quid  dids,  Petre?  Deus 
eii  qui  denontiat,  quid  ipse  relucUris  ?  Sed  Umen  in- 
lenlio,  quod  snara  erat  bstendit,  nalune  vero  infirmi- 
tas  redarguitur.  Haec  vero  quando?  Nocie  qua  Iraditus 
eslChrislus  :  tuncigitur,  inquit,  stetit  Petrus  anre 
prunas  calefaciens  se,  piieila  quaedam  accessit,  et  dixit 
ei :  Beri  et  tu  cum  homine  isto  eras  (  Matth.  36.  .69). 
llle  autem  :  Non  novi  hominem  hunc  ( Mare.  14.  68). 
Deinde  secundo  et  tertio,  et  impleu  est  denuntialio. 
Hinc  Cbrisius  respiciens  in  Peirum,  vocem  dimisit  per 
ipsum  inluiium  (Luc.22.  61) :  non  enim  ore  loquutas 
est,  ne  ipsum  coram  Judxb  redai^uerel,  et  proprium 
confunderet  discipulum ,  sed  per  oculum  dimittens 
vocem,  quasi  diceret,  Petre,  quod  dixi,  factum  est. 
Igiiur  Pelrus  iunc  seniiens  coDpit  flere :  et  non  flevil 
modo ,  scd  amare ,  secundum  bapiisma  per  lacrymag 
ex  oculis  eniciens :  cumque  flevisset  amare,  delevit 
peccatum  :  post  haec  enim  claves  illi  cxlorum  creduii« 
tur.  Quod  si  Petri  fletus  Untum  delevit  peccalum , 
qul  fieri  poterlt,  ut  si  fleveris,  peccatum  non  deleas  t 
Non  enim  parvus  fuit  reatus,  proprium  Dominum  ne- 
gasse,  sed  niagnus  et  gravis ;  eum  Umen  lacrymae  de- 
levere.  Deflo  igitur  ct  ipse  super  peccatum ,  neque 
quoqtfo  modo  defle  aut  specie  Unlum,  sed  defle  ama- 
re,  quemadmodum  ct  Pelrus :  ex  ipso  profundo  deduc 
fontes  lacrymarum,  qno  Dominus  misericordia  motus, 
tibl  peccatum  dimittat :  clemens  etenim  est :  ipse  enim 
dixit :  Nob  mortem  peecatoriSf  sicut  converti  ipsum,  et 
posnitentiam agere^  et  tivere  (Ezech,  18.  23).  Exiguum 
expetit  a  te  laborem ',  et  magna  ipse  largitur  :  occa- 
sionem  a  te  quoerJt,  ut  tlbi  sakitis  thesaurum  tribuat. 
Profer  lacrymas ,  et  Ipse  indulgentiam  impertiiur : 

1  IQ  SaviU  Defle  super  peccatum  tuum,  DeflefM  f  ini' 
quitatem  iuam  delevisH  :iaqtie,  etc. 

*  Haec  verba,  eaifiMim  expetit  a  te  laborem,  et  sequentta 
beae  multa  usque  ad  iitud,  orbem  terrarum  perambulavU^ 

3use  post  plurimas  lineas  sequunlur,  haec,  ioquam»  ooapia 
esunl  io  Reg. 


fM  S«  JOANNIS  CHRTSOSTOMI 

profer  pmileuliam,  et  ipse  remisslonem  iribuit  pcc- 
calorum :  occasiooem  tu  exiguam  confer,  ut  specio- 
8MD  liabeas  excusaiionem :  qusedam  enim  ab  illo  sunt» 
qwedam  a  nobis  :  qus  a  nobis  sunt  si  conlulerimus , 
el  ipae  rursus  quae  sunt  ab  ipso  praebebit.  Jam  igitur 
qux  ab  iilo  sunt,  ipse  prsebuit :  aolem  nimirum ,  lu- 
nam»  varium  stellarum  cborum  fundavit,  aerem  diffu- 
dit»  terrani  expandit,  mare  obvallavit,  montes  dedit^ 
saitua»  colles»  fonles ,  lacus ,  fluvios,  innumera  plan- 
tarum  genera,  viridaria,  cxtera  omnia  :  tu  rursus  ali- 
quid  exiguum  confer,  ut  iia  cselestia  tibi  largiatur.  Ne 
igilur  nos  Ipsos  negligamus ,  neque  a  salute  nostra 
procuranda  desislamus ,  cum  tantum  nobis  pelagus 
benigiiiuiisomnium  Domini  pateat,  qui  super  peccatis 
noslris  poenilentia  ducitur.  Propositum  esi  regnum 
ca^lorum  et  paradisus,  eaque  bona,  qoae  nec  ocnlus 
vidit,  nec  auris  audivit,  nec  in  cor  kominis  ascende- 
ruut,  quae  praeparavit  Deus  iis,  qiii  ipsum  diligunt  (!• 
Cor,  2.  9) ;  et  non  debcmus  omnem  operam  adhibere, 
ut  aliqiiid  conferamus,  ne  ab  his  excidamus  ?  An  igno- 
ras  quid  dicat  Paulus  ?  qui  multos  labores  exantlavit , 
et  iunumeros  de  diabolo  triumphos  reportavit,  qui  in 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  8M 

'  corpore  ori)em  lerraram  peragi«vil,  qoi  terram» 

mare,  aeremque  percurrit ,  qul  lamquam  alis  subve- 

ctus  aliquis  orbem  terrarum  perambulavil,  lapidatus, 

■  caesus,  verberatus ,  qui  omnia  pro  Dei  nomine  lulii , 
•  qui  caelesti  voce  desuper  compellatus,  hic  quid  dicat, 
:  et  qualem  emiserit  vocem  vide :  Aecepimos,  inquil» 
.  graiiam  a  Deo,  sed  et  ego  laboravi,  et  simul  conluli, 

Et  gralia  ejus^  qum  in  me  etf,  vacua  nan  fuit^  ted  piu$ 
-  quam  ipsi  omnes  laboram  ei  simul  coniuU  (I.  ilor,  15« 

10).  Novimus,  inquit,  novimus  gratioe  magBitudinem 
:  quam  accepimus,  sed  non  desidem  me  iuVenil :  ma- 
:  nifesia  sunt  quae  a  me  fuerunt  illata.  Sicel  ipsi,  fra- 

Ires,  manus  ad  eleemosynam  doceamus,  ul^  param 
.  quid  inferamus  :  ploremus  super  peccalum ,  iogemi- 
'  scamus  supcr  iniquitatem ,  quo  videamur  vel  param 

■  quid  inferre  :  quandoquidem  magna  nobis  in  folora 
reposita  sunt,  quae  potestalem  nosiram  exsuperant : 
paradisns  cnim  est,  et  cxlorum  regnum  :  ciifjus  et  ipsl 
omnes  participes  simus ,  gratia  ct  clemeolia  Domini 

■  nostri  Jesu  Christi ,  cui  cum  Palre  et  simul  cum  Spi- 
ritu  sancto  gloria,  imperiumet  honor,  ct  nuncel  sem- 
per,  et  in  sxcula  saeculorum.  Amen. 


DE  PCENITENTIA  ET  ORATIONE. 


nOMILU  IV. 

1.  Pasiorcs  illo  frequentius  duciinl  oves,  ubi  den- 
siorem  berbani  esse  vident,  neque  prius  inde  abigunt, 
quam  toiam  grex  tolondcrit.  Hos  vero  nos  quoque 
iroitati,  hac  qiiartn  jnm  die  (a)  ad  poeniienlini  modum 
fiunc  pascimus  grcgem,  ncque  vcl  hodic,  digredi  pa- 
rninus :  mulium  nnmqiie  adhuc  pabuli  esse  vidcmus, 
niullum  Ixlili;c  cl  utililalis. 

PcenUeniia  omnimodam  consolationcm  a/ferL  —  Ne- 
quc  enim  arborum  comx ,  qux  ad  meridianas  boras 
lecti  vice  sunt  ovibus ,  ila  eas  recreanl ,  ita  desidera- 
bilcm  ulilcmque  uinbrom  pracbenl,  ad  somnumque 
mngna  cum  voluptate  portrnhunt,  ut  divinarum  Scri- 
piumrum  lectio  moerenlcs  et  angore  animi  delentas 
aniinas  rccreat  ac  refrigerat ,  dum  vehementiam  ar- 
doremque  dolorls  lenit ,  solatiumque  qualibet  umbra 
suavius  amoeniiisque  impertit.  Neque  enim  solum  in 
pecuniarum  jactura ,  aut  in  liberorum  amissione ,  aul 
in  aliis  similibus,  sed  eliam  in  peccatorum  calamita- 
libus  magnam  iila  nobis  alTert  consolationem.  Cum 
eniin  homo  peccato  interccpius  et  circumventus  ceci- 
<iil,  posteaque  mordetur  a  conscicntia  ,  peccatique 
assidue  memor,  sese  moeroris  magniiudine  obruit, 
pcrquc  singulos  dies  incenditur  :  inoumerisque  ipsum 
consolantibus ,  si  consolationem  non  admiserit,  in- 
gressus  in  ccclesiam,  postquam  audivit  sanctorum 
piurimos  lapsossurrcxisse,  atque ad  priorem rediisse 
dignilaiem,  clam  mullo  solatio  plenus  egreditur.  Et 
qui  in  homines  plerumquc  peccamus,  nc  rcvelare 
quidein  pcccatum  audemus  pudore  ruboreque  detenii ; 

(«)  vide  InMoaito  prsecedenti. 


quod  si  revelemus ,  nihil  tantum  consequimur :  cum 
autem  Deus  exhortatur,  corque  nostrum  langit,  sata- 
nica  omnis  tristitia  stalim  fugalur.  Ideo  justorum  la- 
psus  nobis  conscripti  sunt :  quo  et  qui  recte  et  qai 
improbe  vivunt  binc  maxime  lucrifaciant.  Nam  pec- 
cnlor  in  dcsperalionem  non  abit,  cum  vidct  aliuni 
Inpsum,  qui  resurgere  poiuit;  qui  rero  justiliam  co- 
lit ,  diligentior  crit  ct  firmior^  Cum  emm  multos  se 
mcliores  lapsos  viderit ,  illorum  casu  fjicius  cauiior, 
seniper  sollicilus  erit,  multaque  se  cautione  muniet. 
Sic  itnque  is,  qui  virlutem  colit,  persistet;  pcccaCor 
vero  a  dcspcraiione  liberabitur  ;  iile  firmiier  siahii , 
hic  in  priorcm,  a  quo  excidit,  staium  conreslim  rc«* 
vertclur.  Nam  cum  homo  quispiam  nos  moestos  con- 
solatur,  ctiamsi  ad  modicum  tempus  quid  solatii  ha- 
bere  videamur,  in  eamdem  tamen  rursus  trisiiiiara 
delabimur;  cum  vcro  Deus  per  alios  hortatur,  qui 
post  peccatum  resipiscentes  salutem  consequunlur, 
suam  nobis  bonitatem  manifeslam  facit ,  ne  propria 
de  salule  dubitemus,  flrmam  certamque  nacii  conso- 
laiionem.  Qoemadmodum  igitur  in  peccatorum  ca$i« 
bus,  sic  eiiam  in  periculis  contingentibns,  congrucn 
tem  rooereniibus  mcdelam  veteres  Scripturanm 
historioe  animum  adhibore  volentibus  subministrant  : 
ac  sive  facultatum  publicaiio ,  sive  sycophantaruni 
moleslia,  sive  carceres,  sivc  flagelta,  sive  aliud  quid« 
piam  mali  nos  intercipiat :  ad  juslos  respieientes,  qui 
eadem  ipsa  passi  sunt  ac  loleravere,  ad  nosmetipsos 
siniim  redire  potcrimus.  In  corporeisnnmque  morbis« 
si  a^gcr  alios  acgrotos  rcspiciat,  suum  auget  morbunn» 
quandoque  etiam  quam  non  habebat  inrirmilaleoi 
contrahit :  exempli  causa  ,  cum  nonhalli  alios  oculis 


m  DE  POENITENTU 

bborantes  resplc^renl,  a  boIo  inluilu  eomdem  in 
morbiiis  incideruni ;  in  anima  vero  non  idlpeam,  sed 
coDlrariam  prorsos  cvenit :  si  enim  assidue  cogiie- 
mus  eos,  qul  eadem  ipsa  perpessi  sunt,  hinc  malomm 
Bostromin  lenitur  dolor.  Ideo  Paulus  fldeles  hoc  bor- 
blnr  modo,  non  solum  aanctos  qni  in  Tivls  sunt,  aed 
eliam  mortoos  In  roedium  adduoens.  Hebrxos  enim 
aHoqvens,  qul  nutabant  moxque  lapsnri  eranl,  Da* 
nielem  in  niedinra  adducit,  tres  pueros,  Eliam,  EH- 
saemn,  bis  verbis  :  Obturaverunt  ora  leonmHf  exsftn- 
lerma  wrtmlem  ignis,  effngerunt  ora  gladii^  lapidati 
Mxf,  buHMa  ei  verbera  experti  iKnl,  intnperiiue  cuHO' 
Ham  careerum.  Qrcuierunt  in  mdotis  et  cajfrink  peiU" 
^Ms,  eyenfct,  angustiatu  afiicH,  quibu*  dignui  non  erM 
mundu$  (Hebr.  i\.Uet  segq.) 

jErumnarum  communio  eotatium  prwbet  ojfljedf.  -^ 
Jlnimnaram  autem  communlo  soladum  prsbet  aflli- 
ctis  :  ae  qnemadmodum  si  qub  tolus  grave  quidpiam 
patiatur,  nolUm  habet  in  malo  consolaiionem ;  iu  sl 
qois  invenlat  aiiom  in  mala  delapsom»  binc  leviorem 
experitor  plagam. 

2.  Ut  igitor  in  omnibus,  qm  nobis  molesta  acci* 
daDt,noB  coneidamQs,Scriplorarum  historiis  diligenler 
attendaroos  :  roollam  enim  hinc  patienliao  occaslO'* 
nem  molaabimor,  non  solum  ex  socieute  eadem  pas- 
sorom  conaoialioDem  nacti,  sed  edocii  eiiam  roodom» 
qoo  ab  aeromBi  sillis  liberemur,  et  adepll  Iranquillita- 
lem  eodeiD  in  slatu  maneamos,  nec  vel  in  desidiam 
labamory  vd  arrogantia  efferamur.  *Nam  qnod  cum 
malis  aflligimor,  dcmissi  bumilesque  simus,  magnam* 
qoe  pietatem  exhibeamus,  nibil  mirum  :  h»c  quippe 
est  tentatiooM  nauira,  ut  vel  eos,  qul  lapideo  conte 
sant,  ad  bonc  sutom  pne  aflllcUone  deducant :  sed 
anin»  est  religios»,  Deumque  coniinno  prae  oculis 
habeniiS,  eiiam  postquam  liberala  est  a  teniaiioni- 
bos,  in  oblivionem  minime  cadere  :  quod  Joducisfre* 
quenter  acddit.  Quare  Irridenseos  propheta  dicebat: 
Cam  ocdderei  eoM^  qwerebani  eauN,  etreteri^antur,  et 
ditucuiouemebant  ad  Deum  (Pm/.  77.  54).  Ct  Mojses 
borom  consdos  ,  freqoenter  bortabator  his  verbis  : 
Cum  camederis^  et  biberiiy  H  taturatus  fuerii^  attende 
n>t,  ne  obMtcaris  Domini  Dei  tui  {Deut.  6.  12.  iS). 
lUod  igitur  evenit :  Comedit  enim,  Inquit,  Jacob,  et 
impinguaiut  eU,  et  incrauatui  eil,  et  recaldtrwni  diU" 
ctn  (Demi.  52. 15).  Quamobrem  sanctos  non  ideomi- 
nri  par  est,  qood  orgente  tribolalione,  ita  pii  et  pbl- 
losophi  foerint;  sed  qnod  tranaacta  hyeme,  et  adve- 
nienie  tranqoilliiate,  In  eadem  modestia  diligenliaque 
manseriot.  Eqoom  certe  illom  maxime  mirari  opor- 
i^,  qol'  sine  freno  ooncinne  iter  facere  poiest ;  quod 
si  freno  babenisqoe  cogentibos  ordine  incedat,  nihil 
mirora :  non  emm  generositaii  anhnalis,  sed  neces- 
uuii  a  freiio  indoclae  ilbi  gressos  coudnnitas  triboen* 
da  est.  idipsnm  deanima  dicendom,  si  instanle  meto 
noderaie  agat,  nilnl  mirom  esse ;  com  aotem  tenU- 
tiones  transierintf  et  timoris  frenom  remotom  foerit, 
tone  mlhi  animi  pbilosophiam  exbibe » omnemqoe  di* 
sdplinam.  Sed  vereer  ne  JodMS  aoeusare  volens, 
oostrom  aecose»  vii«  institolom  :  qoandoquidem  et 


•  IIOMIL.  IV.  ^  SM 

nos  com  cxagKabamur,  vexati  fame,  peste,  grandiae, 
sicdtate,  inoendiis,  hosiium  incursu,  nonne  quotidie 
ecclesla  muliUudine  convenientium  anguslabator  ? 
lunc  magna  nobis  inerat  philosophiai  et  saeciilarinm 
rerom  contemptos  :  non  pecuniarum  cupldo,  non 
gloriae  desiderlum,  non  appetitus  et  amor  lasdviae, 
neqoe  alius  pravus  cogitatos  tunc  nos  agiubat ;  sed 
universi  vos  ad  Dei  cultum  contulistis  cum  oratione 
ei  lacrymis.  Tunc  foniicator  temperanter  agebat,  in- 
juriarom  memor  ad  recondliationem  propcrabat , 
avarus  ad  eleemosynam  flectebatur,  Iracundus  et  lru< 
culentus  ad  humilitatem  et  mansoetudinem  convcrte- 
batur.  Ptistquam  auiem  Deus  iram  illam  deposuit,  ac 
procelhim  abegit,  atqoe  post  tantos  iluctus  tranqoilli- 
tatem  paravit ,  ad  pristinos  iierom  morcs  reversi  su* 
raos.  Atqui  in  ipso  tenlationum  lempore  hxc  prxdi^ 
cere  et  lestificari  non  desistebam  :  attamen  nihii  pro« 
feeimus ;  sed  velut  soinnium  et  ombram  transeun- 
lero,  sic  illa  omnia  ab  animis  vestris  removistis.  Pro« 
pterea  nunc  timeo  plus,  quam  tunc  metiieliam,  et  quod 
tunc  dicebam,  nunc  magia  formido,  ne  graviora  prio« 
ribus  nobis  aitraliamus  roala  ,  tuncque  plagam  incu«* 
rabilem  a  Deo  acdpiamos.  Gum  enim  quls  freqoentec 
peceans  a  Dco  veniam  consequitur,  et  postea  nihil  ab 
ejusmodi  tolerantia  Del  lucratur  ad  nequitiam  dcpo- 
nendam,  demum  iia  cum  illo  agit  Deus,  ot  vel  invito 
illi  roalorom  colophonem  immiltat,  eomque  penilos 
Gonterat,  neqoe  ollra  illi  indocias  ad  poenitentiam 
eoncedal,  quod  et  ipsi  Pharaoni  contigit.  Ubi  cnim 
priori,  secunda,  tertia,  quarta  aliisque  sequentibus 
plagis,  Dei  longanimitatem  expertus ,  nihil  hinc  uti- 
lilatis  accepisset,  attritus  dcmum  est  cum  tota  civi^ 
tate,  funditusque  deletus.  Idipsum  et  Judxi  passi 
sunt.  Quamobrem  Cbrisius  cum  eos  perditurus  vasti» 
latemque  ipsis  perpetuam  inducturus  osset,  sic  dice« 
bat:  QuoUee  volui  congregarefiUoituoifeinotuiniif 
Ecce  reUnquetur  domui  veitra  deurta  (Lue.  15.  54.) 
Tiroeo  igiiur  ne  nos  quoque  eadero  ipsa  paiiamur, 
quia  ncc  alienis,  nec  nostris  roaiis  ad  mcliorero  fru- 
gem  reducirour.  Non  vobis  solum  nunc  prxsentibus 
haec  dico,  sed  iis  etiam,  qui  a  quotidiana  diligentla 
abslracti  sunt,  ct  priorum  calamitalum  oblili :  quos 
noii  cessabam  scinper,  me  ipsum  quasi  disruropens, 
sic  alioqui  :  Etiamsi  tentationes  transierint,  roaneat 
in  animis  vestris  tcnlatioiuim  memoria,  ut  K>eneficii 
frequenter  recordantes,  gratias  perpetuo  referamos 
illud  conferenti  Deo. 

5.  Sanai  neque  a^mnii,  neque  iecundii  rebui  fran^ 
guntur.  -*  Haec  et  tunc  dicebam,  et  nunc  dico  vobis, 
ac  per  vos  illis.  Imiterour  sanclos,  qui  ncque  a  cala- 
initatibus  absorpti  sunt,  neque  secundis  rcbus  moUio- 
res  evasere,  ut  coroplures  bominum  nuuc  facimus ; 
sicut  leviores  cymbac,  qwe  qualibet  proceliarum  in« 
grueute  vi  circumvenLe  demergontur.  Nam  sxpe 
paupertas  iiigruens  nos  in  prorundum  dejecit  ac  de« 
mersit :  iterumque  aflluentes  divitiae  nos  inflaverunty 
et  in  extremam  deduxere  negligentiam.  Quapropter 
rogo,  oronia  relinquentes»  animas  nostras  ad  salulem 
singuU  eomponamus :  bac  enim  beoo  sese  babenie^ 


m 


-S.  JOANNIS  CHRJSOSTOMI  ARCH[Ef>.  WNSTAOTINOP. 


5W 


quodcomqiio  fngrnet  mali,  sive  fames,  seu  morbns, 
scu  gycopbantia,  sea  pecuoiaram  direptio ,  seu  aliud 
quidvis,  tolerabile  erit  ac  leve  propter  Doniini  pnc- 
cq>tam  «c  spero^  quam  in  illnm  babemus  :  qoeinad* 
modvm  rursos  anima  erga  Deum  non  recte  dtsposita» 
ctsi  divitiae  afflnant,  adsint  libert,  immensaque  pecu- 
iiittf  magnos  sibi  moerores  et  sollicitudines  atti^het 
isFy  qui  illorum  potitar.  Ne  itaque  divitias  quacra- 
mns,  ne  paupertatem  fugiamos ;  sed  prse  omnibas  no-* 
shram  singuli  curemus  animam,  eamque  idoneam  pa^ 
r^mus  tum  ad  prxsentis  vilae  dispensationem,  tum  ad 
profecium  ex  hac  vita  ad  futuram.  Adliuc  enim  mo* 
dicum,  et  probatio  uniuscujnsque  nostrum  fiet,  cum 
omnes  adstabitnus  arvle  horrendum  illud  tribnnal 
Cbristl  propriis  actionibiis  circumdati,  et  propriis  vi- 
dentes  oculis  ,  binc  lacrymas  papillorom,  indeturpe» 
lascivias,  qnibus  animas  nostras  inquinnvlmus;  item- 
qoe  viduarum  gemitus,  inopum  colaphos,  rapiiia» 
paupeniro;  non  hxc  auiem  solurn  et  hfs  similia,  sed 
etiam  si  quid  pravuro  menie  fecimas  :  quoniam  ipse 
est  Cogitalionum  discretor,  et  intentionum  judex  (Bebt, 
4. 12) ;  ac  rursum,  Scrutam  corda  et  renes  (PmL  7. 
49),  et,  Reddens  umcuiquetecundum  opustuum  (Mattk, 
46.  27). 

I     Yera  virgimta$  qu<B  f  —  Hic  porro  sermo  non  eoat 

Mnro  respicit,  qui  in  saeculo vivunt,  sed  etiam  eos,  qni 

monasticae  vitae  causa  tuguria  sibi  in  montibus  stru-> 

lerunt ;  qni4  non  modo  corpora  sna  ah  omoi  fornH 

«ntionis  labe  pnra  servent  oportet,  sed  et  animam  ab 

omni  salanica  habendi  copiditate.  Non  enfro  muliere^ 

tantum  alloquitur  Paulus  aposiolus,  sed  eiiam  viroA 

itnivcrsamque  Ecclesiam,  cum  dicit  aniroam  in  vir- 

ginitate  perseirerantem  oportere  sanctam  esse  corpore 

et  spiritu  (i.  Cor.  7. 34) ;  ac  rursum,  Exhibete  carpora 

veslra  vhrgfnem  eastam  (2  Cor.f  1. 2)  Caslam  quoinodof 

N&n  habentem  maculam  vel  rugam  [Ephes.  5.  37), 

(ioandoquidem  virgines  ille,  quse  exstinctas  habebant 

lampades  (Matih.  25.  8.  etsqq.),  virgines  erant  cor- 

pore,  sed  non  corde  purae ;  verum  tametsi  vir  eas 

non  corruperat,  at  pecuniarum  amor  corruperat 

Corpus  earum  porum  erat,  sed  anima  adulierio  ad- 

modum  plena,  pravis  cogitationibus  eas  occupantibus, 

pecuniac  itein  amore,  inhumanitaie,  ira,  invidia,  de- 

sidia,  oblivione ,  soperbia,  oronibus  pariter  virgini- 

tatis  earum  dignitatem  labefactantibus.  Ideo  dicebat 

Paulus :  Ut  virgo  sit  saneta  corpore  et  spiritu  (f .  Cor, 

7.  34);  et  ilerum,  Virginem  eastam  exhibere  Christo 

(2.  Cor,  fi.  2).  Quemadmodum  enimcorpus  fornica- 

tione  corrumpitur,  ita  et  anima  a  satanicis  cogita- 

tionibus  foedatur,  a  corruptis  dogmatibus,  ab  absur- 

discogitationibus.  Nam  qui  dicit,  Ylrgosuin  corpore, 

anima  vero  invidet  fratri,  bic  virgo  non  est :  virgini- 

taiem  enim  ejus  vitiavit  livoris  commixlio.  Item  ina- 

-  nis  gloriae  appetens,  non  est  virgo  :  virginitatem 

'  qoippe  ejas  corropit  livoris  cupido  :  eteiiim  morbus 

*  ille  animi  ingressos,  ejus  virginitatem  solvit.  Qui 

'  vero  odit  fratrem  soom,  iHe  homicida  potius,  quam 

'  thrgo  est.  Utqoe  sommatlm  dlcam,  quisque  eo,  quo 

leDetor  anlmi  «erbo ,  virglnitatem  suam  corrumpil. 


Idcirco  Paolus  haspe  pravas  omnes  commixtloncs 
abigit,  atque  jubet  nos  ita  vbgtnes  esse,  ut  nul- 
lam  contrariam  cogitatiooem  in  anima  sponte  aosci- 
piamus. 

4.  Qtiid  igitur  ad  haee  dieemosf  qoomodo  imseri« 
cOrdiam  conseqoemor  7  qoomodo  salulem?  Ego  di- 
cam :  orationem  Id  corde  semp»  soseipiamus,  ejos- 
qoe  frucius,  nempe  bumiliiateai,  et  mansoetodinem; 
Dtsdte  enim,  inquil,  a  m$  quia  mitis  stim  et  hkmti$ 
jcorde^  et  invenietisrequyim  ttmmatus  vesiris  (Jf«ll/k.  II. 
!  99) ;  rursumqoe  David  :  Sacrificium  Deo  tjMhu  eon^ 
>  triimlatns  :  cor  cMritum  et  humiliatum  Deue  mm  de* 
ejfiide{{Ps,  50.  i9).  Nihil  enim  ila  Deus  ampleetitor 
et  amau  ot  animam  mitem  et  humtlem  et  graiam. 
Adverte  igituret  tu,  frater;  cum  quid  inexspectalum 
tibi  acciderit  tnolestiamqoe  crearit^  ne  ad  homines 
oonfogias,  ne  ad  mortal^  auxiliuni  respicias ;  aed  om*. 
nes  tranaeorrens,  mente  toa  ad  amimarom  medicoin 
ta  confer.  Nam  ipse  solos  cordi  medelam  aff^rre  po- 
test,  qoi  tinxlt  stngiilafim  corda  nosira  et  inteliigii 
omnia  opera  nostra  (Ps.  32. 15) :  ipse  potQSt  in  eon* 
scientiam  hostram  ingredi,  meniem  tangere  Ani^am- 
qoe  cobortari.  Quod  ai  tpse  noa  oeliorteuir  eorda  no- 
stra,  quas  ab  hominibttS  aecedent,  auperfloa  ei  inoik 
Ua  eruol :  qoemadmodom  vicisMm  Deo  eeiiertanle  «I 
(^DSoIimte,  etiamsi  sexcontas  homiaes  in<dM«agcre* 
averinty  ne  minimom  qoide»  nobis  noeere  potmDi  i 
eum  enim  iHe  eor  Bostratt  firmaveritf  nemo  iliud 
exagitare  valebit* 

Quam  faeiHe  ad  Deum  aditus»  —  Esao  eum  sciamu5# 
dilecii,  ad  Deom  semperconfugiamos,  qui  vult  etpo* 
test  caiamitates  solvere  noetras.  At  enifli  quftodo  ho* 
minps  exorare  oportet»  osUarios  prios  alloqui  neoesee 
nobis  est,  parasites  item  adulatoresque  precari,  mul- 
4umque  itineris  capessere  :  apud  Denm  vero  nibil  si- 
mile,  sed  sine  intercessore  exorabiiis  est,  sine  pecu- 
niis,  sine  sompiibos  petiiioni  annBit  :  sufifieit  soki 
corde  clamare,  et  lacrymas  offerre,  et  statlm  ingres- 
sus,  eum  attraxeris.  At  bominem  cum  rogamus,  ssepe 
metoimos,  ne  quis  ex  inimicis,  aut  amicoe  eorom, 
aut  adversarius  qoispiam  rem  aodiat,  aiiusve  referat 
ea,  qofle  dicta  sunt^  ei  jua  perverlat  :  in  Deo  auteoi 
nihil  tale  suspicari  lieet.  Com  enim  me  volueris  pre^ 
cari,  Inquit,  solus  aecede,  nemine  prssente ;  id  est« 
cordeclama,  neqoe  labiamovens :  nam  Intra^  Inqoii, 
in  cubiculum  tuum^  claude  otlium  Ittom,  et  ara  Patrem 
tuum,  qui  eet  in  absemuUto  :  et  Pater  iims,  qm  Met  m 
abeoondito,  reddet  m  in  pubUeo.  (Maltk.  6.  ()«  Vide 
honoris  exeellentiam.  Gum  me  rogas,  inquil,  nemo 
videai;  com  aoiem  te  honore  aflficio,  orbem  evooo 
beneflcli  testem.  Obtemperemos  ergo,  neque  ad  osten* 
taiionem  precemur,  neque  contra  inimicos  nosiros, 
neo  moduro  aaxilii  dooeamos  eum.  Nam  st  caosidicis 
.et  rhetoribos  apod  forenses  iodiceft  tractanda  negotia 
oostra  dicimos  lantom,  modom  aotem  defenaionia  ipsis 
relinqoimas,  oi  pro  lubito  res  nostras  disponaiil : 
mollo  magis  eiva  Denm  lia  fadendom  eat.  Dixiati  ei 
.  eaosam  toam,  dixisti  quae  paasos  es?  cave  dicaa  iOi 
quopacto  tibi  foxttiom  sit  ferendom :  ille  qoippe  ^O- 


SK  '  IS  POSNiTfiNTU 

vif  q«id  OIh  ioaipetaU  Sqnt  Auleiaplurinu,  qui  milte 
versus  inl«r  onnduiD  proferuui,  dicuntque :  Doinine, 
da  mibi  eorpori&  sanitatem,  duplo  plurcs,  quam  ha* 
beo,  faciillaMt  ulciscere  inimicum  meum  :  quod  est 
iogenti  p|«|Vii99  abaurdilale*  Quamobrem  bis  omnibus 
omiasi$>iui  o|^Qdinn]9refiaa<fumque  est,  ut  publicanus 


HOIIIL.  V  308 

si  sutim  post  colkUi  beneficia  contemnatur  afflcia'- 
turque  conlumelia ,  adhuc  sese  purgat ,  ralioiiesque 
init  oum  iis »  qui  se  injuria  afiecerunt ,  bis  verbis : 
PopiUe  meuif  quid  fm  Ixbi  {Mich,  6.  S)  ?  Ipsi  nolebant 
eum  vocare  Deum  ,iUe  vero  non  cessabat  ipsos  po- 
pulum  suum  nominare :  ipsi  dominium  detrectabant , 


UHIMBI^CWI  v| yw»— ■»!  jgm  TO wy  1— «^«■'o  »«»^f  -,- |.r^— . ^^.^^.  ««....  ..w^.. ^  .   ., — ... -^-.  ww-.. , 

iliilfDi  dkebat :  Deu*  pr^iKS  eilo  nuf^^  pecaaiori  ^  ille  vero  non  negabat  «os  ^  «ed  ut  buos  (ractabnt ,  et 

(Lm£.  IS.  13);  etipseoovit  qubpacto  tibi  sit  opiiu- .  adae  trahebatdicens,Popi4/dffieiit,  ^iitd /ecj  (iH?  An 

landoBi  i  nan  Qum^^  inquit,  prtoittm  regnumD^^  et ,  tibi  onerosus  fui ,  inquit ,  on  gravis  et  molestus?  At 

L i^  .^ii^^»m,m  M^&i*  IMnith  R.  ^\.  fiii*  itsiniiA.  lioit  nnn  nAlAfi  AXc^rtk  r  nuin  AliAmAi  hnn  AftSAt.  npmiA 


k^  <wiiiai|<y»MslKr  yMi\MaHh.  6.  53).  Sicitaque, 

dil^tip  pam  la^o  ^  humiHiate  piiilosopUemur,  per- . 

fjHi^yip^  pectora  Qostjr^,  quemadmodum  ille,  et  quae 

pplimn»  ^feqiioipur  :  sin  ira  luroreque  pleni  pre- 

eam^r.  aboini&alul^  et  odiosi  apud  Deum  reperie* , 

mw.  Cp^cnuau»  igiiur  meptem  nostram»  bumiiie- ' 

mofi  MuoMB  AOitrts»  precemurquo  pro  nobis,  proque  \ 

iis  quj  oos  inolesiia  affecoruQt*  Si  namque  velis  judi^ 

ttm  ad  wuliiim  animae  tusp  demulceref  et  ad  luas 

l^ries  aiirakeret  Qumquam  eum  conir^  adversarium 

tuum  coiDpeUavtris»  Elenim  judicis  iliius  talis  est 

UMks :  ilii^  fnaxime  anuuit  et  postulaia  concedit,  qui 

)]ffo  inimieis  orant,  qui  noo  sunt  injuri^e  memores,. 

qui  eonlra  inimicos  suos  non  efferuntur,  £t  quanio 

magis  lii  se  ita  gerunt,  tanlo  magis  Deus  eorum 

infmicft&  ulciscitur ,  nisiad  poenitentiamconvertantur. 

5.  Ght  DoLi  ttQsoiiidue  vexari  permittat,  —  Videte 

ei^o ,  Jhures ,  ne  injuria  a  quopiam  lacessiti  statini 

iud^neniireiin  irisiitiam  labamur,  sed  philosophan- 

les  gratias  agamus,  exspectantes  auxiiium  Domini. 

AnnoQ  poterat  Deus  ante  precationem  bona  nobis 

coiiierre  t  annon  vium  dolore  vacuam  concedere,  at? 

que  a  quavis  xrumna  rerootam  ?  Sed  utraque  illQ 

summo  amore  facit.  Cur  enim  nos  vexari  perroiliit^ 

nec  iUico  auxilium  admovct  ?  Quade  causa?  Ut  ipsum 

assidoe  adeamus ,  ejus  postulantes  opem  ,  ad  ipsum* 

que  coofugiamus,  et  frequenier  ipsum  ad  auxilium  vo- 

eemos*  Ideocorporis  dolores,  ideopeaurix  fruciuum » 

ideo  fames :  ut  ex  liisaerumnis  ab  illo  semper  pendea-i 

■IU8 ,  atque  sic  per  lemporales  aerumnas  vltam  aeter* 

lam  in  baerediiatem  consequamur.  liaque  pro  his 

^liam  Deo  gratias  agere  debemus ,  qui  muliis  modia 

sanitatem  et  salutem  confert  animabus  nostris.  Ilomi- 

■es  eaim  si  minimum  quidpiam  nobis  beneficii  con- 

tolerint ,  iiaqoe  posiea  vcl  inviti  aliquantulum  mole- 

sti»  afferamus ,  statim  exprobrant  beneficium,  iia  ut 

BMiiti  sibi  ipsis  maledicant  *  quod  ab  iiis  beneiicium 

guodvia  acceperiQl :  Deus  vero  oon  sic ;  sed  etiam^ 


bpo  lion  potes  dicere :  quiu  etiamsi  hoc  esset,  neque 

sifi  oportuit  resilire  :  Quts  entm  e$t  filiue ,  quem  pater 

noH  corriqal  {Bebr.  i3.  7).  Altamenhoc  non  potestis  ^ 

dicere.  £t  iterum  alibi :  Quod  imenerunt  patrei  veitri  ^ 

in  me  deliOum  {Jer.  2.  5)  ?  Magnum  ct  mirabile  di-  . 

clum :  quod  enim  dicit  hnjusmodi  est :  Quid  pec- , 

cavi?  inqttit  Deus  hqminibqs :  Quid  peccavi?  quod 

neqiie  servi  a  domiDia  dicl  concedunt.  Neque  dicit, 

Quid  pcooavi  in  vos ;  sed ,  In  patres  vestros.  Ve-  . 

riMQ  aeque  boc»^t,  polestis  dicero,  quod  patemam 

eifo  ioe  inimicitnim  servetis.  Neque  enim  progenito- 

ree  vestros  permisi  omqQam  providentiam  meam  in-. 

dusare,  in  parvo  aut  magno  despieiens  eoa.  Nequo 

Bimplieiler  dixil  :  Quid  habuerDnt  paires  vestrl,  sed, 

Quid  hmnertmtf  Quamvis  mulla  quaesierlnt,  multa. 

^ircunMpiaque  nmverint  tot  annis  meo  sub  imperio 

degentes,  nullum  invenerunt  in  me  delictum.  ^tur. 

horum  omniiimeausa  frequenter  adeuracoafugiamus, 

•t  in  omiii  rocarore  oonsolatioQem  ejus  quxrtmus  •  ia 

omni  ealamilaie  etjos  solutioneffltcjusmisericordiam,. 

iQ  oroni  tentatione  ejus  auxilium  :  quantumcumque 

Onlm  malum  fuerit,  quantacumque  calamiutls  ma- 

gaitudo,  omnia  iiie  solvere  et  amovere  potesi:  nequa 

hoc  tantom,  sed  omoem  seouriut^ m,  virtuiem,  veram 

gloiiam,  incoiumiutem  oorporis ,  pbilosophiam  ani-* 

m»,  spem  bonam,  et  ui  non  focile  poccemus,  id  nobia 

ejQs  boniua  eoaferet.  Ne  iuque  iagratorum  servo- 

rom  moremurmuremus,  neqoe  Domiuum  incusemus ; 

,  sed  in  omnibus  gratlas  agamus,  et  unnm  solum  nu* 

lum  esso  potemus,  oeBipe  in  euro  peccare.  Alque  si 

iu  erga  Deum  affeca  simus,  non  morbua,  noa  pau« 

pertas ,  non  igQOBiinia ,  non  sUrllitas  fructQum,  noq 

aliud  quidpiam  eorum,  quts  inter  mala  compuuntur , 

Bos  eicipiei;  sed  puram  eaauroquo  voluputem  sem'» 

per  Qneti,  etiam  futora  bona  oOQseqQemur  :  gratia  el 

henigQiute  Domiai  noslri  leaa  Christi»  quicum  Patri 

gftQffia,  una  OQm  saneto  Spirilu,  uuiie  et  somper,  et  in 

•»e«la  lasculonim.  Amen. 


mnimm  nimmk  Bajisratio  bt  iw  johax  noPHETAM,  et  danieleu,  et  trbo  puero», 

m  MElflTElVTlA.  WCffA  EflT  ADTBH  III  aACRORUM  JEJU5I0R0M  INGRESSUM. 

r^ 


BoaiLiA  T  (a). 

1.  Laeta  nobfo  hodle  ac  festtva  celebrttas,  solitoque 

IUostrlor  ccBtos.  Qusenam  ergo  causa?  JeJunH  pneela^ 

.rum  Oipift  hoc  esse  novi ,  jejuoii  non  praeseniis,  sed 

esspaeiaii.  IHiid  namqaa  ooa  huo  ad  paiernam  coq- 

ia)  CoUaU  cam  lfss.Rigysi8tt,  1MB,  %m. 


gregavit  domum :  illud  etiam  eos  qni  anlehac  pigriores 
fuerunt ,  ad  roalernas «  reduxil  manus.  Si  vero  quo4 
exspecletur  solum,  Unlum  sludii  no])is  ingessU,  cum 
apparuerit  advenerltque,  quanlam  In  nobis  veneratio- 
nem  efficiet?  Sic  et  civius,  principe  iremendo  ingrea- 


>  sav.  et 


Mi.«fMMinMi. 


807  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOMI 

8uro,  oinnem  omiUU  desidiam,  majoriqae  excltatur 
sfudio. 

DcBmona  jefumum  Chmtianorum  metuttnU  —  Sed 
haud  timete  tremendum  principem  jejunium  audien- 
tes  :  non  enlm  vobis,  sed  daemoniorum  naturae  trc* 
meiidum  est.  Etenlm  si  lunaticus  fuerit  qnis,  jejunii  ei 
faciem  ostende,  atque  lapidibus  ipsis  immobilior  ma- 
net  limore  constrictus,^t  veluti  vinculo  qoodam  de- 
tentus  :  idque  potissimum,  cum  vidcrit  jejunio  adjun* 
ctam  sororemcontubemalemque  jejunii,  orationem  : 
ideo  Christas  dicit :  Hoegenui  tion  ejicilur  nia  in  oro' 
^one  et  jejumo  {Matth.  17.  20).  Cum  ilaque  nostrae 
Balutis  hostes  slc  persequatur,  atque  inimlcls  vllae  no- 
strse  (am  sit  timendum ,  amare  et  diligere  Id  oportet, 
non  timere  :  si  enim  timendum  est ,  ebrielas  et  cra*, 
pula,  non  jejunlum  timeri  debet.  ilia  siquidem  noslras 
post  tcrga  ligans  manus,  vitiorum  lyrannidi,  veloti 
cuiilam  pravse  domiiise,  servos  nos  captivosque  reddit : 
jejunium  vero  serv()s  pxistenies  nos  atque  ligatos  io- 
Venlens,  vincula  solvit  et  tyrannide  liberat,  pristinam- 
que  in  liberlatem  risducit.  Igitur  quando  inimicos  no« 
ftlros  expugnat,  servituteque  nos  Ilberat,  aique  ad 
priorem  reducit  libertatem,  quam  aliam  majorem  ejus 
cfrga  nostrum  geous  amioitiae  rationem  exquiris  ?  Et- 
enim  maximum  amoris  indiclum  id  esse  videtur,  si 
^sdem  nobiscpm  aitiet  quis,  et  odib  prosequatur. 
'  Monaehorum  Umi,  —  Yis  discere,  quantus  homini- 
Bus  ornatus  sit  jejunium,  quantum  lotamen  ac  custo- 
dia?  considera  beatum  atque  admlrabile  monachorum 
genus.  Hi  namque  tumultum  sasculi  rugientes,  aique 
ad  ipsa  moniium  cacumina  currentes,  tugoria  In  ereroi 
quiete  velufi  in  tranqulllo  quodam  portu  flgentes, 
jejunium  ceu  commercii  vitaeque  socium  susceperunt. 
Quare  angelos  ex  hominibus  lllos  fecit  :  non  illos 
modo ,  sed  et  in  urbibus  quotquot  se  tolenintes  invc- 
Ait,  ad  Ipsum  philosophise  culmen  evehlL  Nam  et 
Moscs  et  Elias,  prophetarum  in  Vetcrl  Testamento 
turres,  ttmeisi  cx  alils  illustres  magniquc  habcrentur, 
ac  multa  fiducla  gaiiderent;  tamen  si  quando  Deum 
volebant  adire  ct  alloqui,  quahtum  homiiii  possibile 
erat,  ad  hoc  confugiebaiit,  atqoe  per  hujus  manns  ad 
Deum  ducebantur.  Idcirco  Dcus  hominem  a  princlpio 
faciens,  illico  delatum  eum  jejunii  manibos.commen* 
davit,  velntl  piae  amabilique  matri  et  maglstrae  opiimae 
commitlens.  Nam  Ab  omm  tigno  paradiii  eomedei,  de 
ligno  vero  iciemim  boni  et  maU  non  comedetii  :  id  spe- 
cies  jejnnii  est  (Gen>  2. 16. 17).  Si  autem  in  paradiso 
jejunium  necessarlum  fuit,  extra  paradisum  multo 
magis  :  si  ante  plagam  utilis  medicina  fiierat,  muUo 
magis  posl  plagam  :  si  necdum  belio  copiditalum  in- 
sui^ente  nobis  arma  fuerant  opportuna,  multo  magis 
post  tantum  cupiditatum  prselium  a  dasmonibus  nobis 
illatum,  necessarium  nobls  est  jejunii  commllitium. 
S!  hanc  audisset  vocem  Adam,  nequaqoam  secundam 
audisset :  7erra  «i,  et  in  terram  reverterii  {Gen,  5.  i9). 
Sed  quoniam  hanc  quidem  transgressus  est,  propterea 
mors  et  curae  et  aerumuse  et  Iristltix  et  vita  omni 
morte  gravior  :  propterea  splnae  et  tribuli,  proptcrea 
kbores  et  dolores,  vitaque  angosiiis  plena. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  S08 

De  jejunio  latatur  Deui.  PeeitttenHa  fervem,  Ucet 
brevii,  niulta  peeeata  delet,  - »  Vldisti  quomodo  Irasci- 
tur  Deus  jejonio  spreto?  dlsce  et  quomodo  lastatur 
jejunio  honoraio.  Quemadmodum  enim  jejuniospretn, 
spernenti  supplicium  inilixit  mortem  :  slc  itemm  eo- 
dem  honorato,  de  morte  revocat.  Nam  et  volens  tibi 
ostenderc  rei  vlrtutem,  potestatem  ipsi  dedit  post  sen* 
teniiam,  post  abductionem,  abdoctos  ad  mortem  me- 
dia  dc  vla  rnpere ,  alque  reducere  ad  vitam ;  Idque 
non  in  duobus  tribusve,  aut  vigintl  hominibus,  sed  in 
universo  Nlnivliarum  populo ;  et  urbem  roagnam  ad- 
mlrabilemque  ac  genibus  floxis  jacentem,  ad  ipstun 
barathrum  jam  inclinantem  caput,  venientem  desoper 
plagam  accepturam,  Teluti  quaedam  virtus  desuper  ad'> 
Jvolans  ex  porta  mortis  eripuit,  atque  ad  vilam  ire* 
f duxlt.  Sed  sl  videtur,  et  ipsam  audiamus  historiam. 
'Factum  eit,  Inquit,  verbum  Domini  ad  Jonam^  dicem  : 
Surge  et  vade  in  Niniven  civitatem  grandem  {Jon.  1. 1. 
2).  Staiim  ex  ipsa  urbis  magnitudine  vult  illum  flc- 
ctere ,  futuram  praevidens  propbeta^  fugaro.  Sed  prae- 
dicationem  audiamus :  Adhw  tree  dta  ^  et  Ninive  iub^ 
vertetur  {Id.  5.  i ).  Et  cujus  rei  gratia ,  qiiae  facturus 
es  mala  praedicis?  fJt  non  faclam  quae  praedico.  Pro« 
pterea  ct  gehennam  minatus  est,  quoad  gehennam  non 
abducal.  T6rreant,inquit,vosverba,  neresconturl^ent. 
Cujus  autem  rei  gralia  praeflnitum  spatium  ad  tam 
brevp  tempus  rcdegit?  Quo  etbarbarorura  discas  vir- 
tutem,  dico  autein  Nlnivltarum,  qui  tribus  diebus  tan- 
tam  peccaiorum  Iram  solvere  potuenmt :  atque  Dei 
clementiam  admirerls,  Irium  dierum  poenltentia  con- 
tcnli  tot  pro  peccatis  :  luque  desperatione  non  cor« 
ruas,  etsi  millics  peccaverls.  Quemadinodmn  enim 
anlina  plgritans  atque  negligens,  quamquam  multuin 
ad  poenitentiam  temporis  accipiat,  niliil  operator  ma- 
gnum,  ncque  sibi  ipsi  Deum  conciliat  ob  desidiam  : 
sic  qui  proposito  fervel,  atquc  multa  cum  dillgen- 
tia  poenitenlinm  ostendlt ,  brevl  temporis  niomento 
•  longscvi  icmporis  peccala  delere  poterll.  Nonne 
terilo  Peirus  negavlt?  nonne  tertio  cum  juramento? 
nonne  vilis  cujusdam  ancillae  verba  tlmens  {Mattkm 
2G.  69.  70)?  Quid  ergo?  oportultne  illum  ad  po^ 
hilentiam  mulios  annos  terere?  Nequaquam ,  sed 
eadem  nocte  lapsus  est  et  erectus ,  vulnusque  et  me- 
diclnam  accepit  :  acgrotavit ,  atque  ad  priorem  rediit 
saniiatem.  Qualiter  et  quomodo?  Fiens  et  lugens» 
imo  non  modo  flens,  sed  mulio  cum  studio  et  afleciii  : 
proplerea  evangelista  non  dixit  quoniam  solom  flevit; 
sed,  Flevit  amare  (/M.  v.  75).  Elqualis,  inquit, 
quanlaque  fuerit  lacrymarum  vis,  sermo  nullus  pole- 
.  rit  explicare  :  ipse  auiem  rerum  exltus  manifeste 
ostendit.  Etenim  gravem  post  illum  casum;  nam  uul« 
lum  negationi  par  maiom  :  sed  tamen  post  untum 
malum,  iterum  eum  ad  priorem  honorem  revexit,  Ec- 
desiae  pr»fecturam  ipsi  per  universum  mundum  tra- 
didit :  quodque  omnium  est  sublimius,  oslendit  nobis 

*  Slclegitur  a  primis  Eoclesiae  saecolisin  LXX  mterpreti- 
bus.  Vulgata,  ut  in  Hebraeo,  jidkue  quadraginla  diee,  eie 
origenes  in  Num.  didt  secundum  Hebraeos  scribi,  adku^ 
quadrttginta  trei  diei ;  sed  labitur. 


SW  DE  POENITBMTIA.  HOMIL.  V. 

ram  erga  bominum  mnjoren  qam  omnes  aposiolot 

«ariialem  habaisse.  Pelre^  inquit ,  diligh  me  plu$  kU 

(Joan.  2. 15)?  Huic  autem  ad  Tinulis  rationem  nihil 

sane  par  fueric.  Quo  vero  minime  dicas  merito  Deum 

Ntnivitis  ignovisse,  barbaris  hominibus  ct  insipienti- 

bos  :  Servui  emm^  inquit,  neieieni  voluntatem  domim^ 

et  Hon  faeiens^  vajmtaHl  pauds  (Luc.  IS.  48) :  ut  ergo 

boc  non  dicas,  Pelrum  tibi  in  niedium  propterea 

daxit\  servum  voluntatem  Domioi  maxime  scientero. 

Scd  laroen  hic  idem  pcccans  maximo  peccato,  respice 

qaantam  ad  flducioe  culmen  rediit. 

Ob  peceaia  numquam  deeperandmn.  —  Igitur  et  ipso 
peccatis  admissis  ne  animum  despondeas.  Quod  enim 
in  peccato  gravius,  cst  in  peccaio  stare  :  et  quod  pe* 
)us  in  casu ,  est  jacere  in  eo.  Hoc  el  Paulus  deflel  et 
ingemiscit,  hoc  fletu  dignum  esse  dicit :  Neforte^ 
Inquii,  cum  venero  ad  vos,  hundtiet  me  Deus^  ettugeam 
muitos  ex  Hs  qui  non  solum  peccaverunt,  sed  ex  iis 
qui  poemUeniiam  non  egerunt  super  impudicitia  et  tm- 
mundiUa  et  fomicatione,quam  (ecerunt  {%Cor.  12.  21). 
Ad  poNiiieniiam  vero  quale  congruentius  lempus 
possei  aecedere  jejunii  tempore  t 

3.  Sed  ad  historiam  reverUmur.  Audiens  autem 
propkelm  verba  kesc »  descendU  in  Joppen,  ut  fugeret  in 
Tkarsis  afaeie  Dondm  (Jon.  I.  5).  Quoiiam  fugis, 
homo?  nuBqakl  audivisti  prophetam  dicentem  :  Quo 
ibo  aspirUu  Uso^  Hquoa  facie  tua  fugiam  {Fsal.  138. 7)7 
lo  CemuB?  Sed  Domim  esl  terraet  plenitudo  ejus  (Pm/. 
83. 1).  Ad  infernum?  Si  descendero^  inquit,  tn  tnftr- 
lo  caelnmne?  Si  ascendero  in  cwlum,  tu  U^ 


Uft 


kees(Psal.  438. 8).  An  in  roare  ?  Et  ilUe,  inquit,  Une- 
yu  me  dextera  tua  (Ib.  v.  10).  Quod  et  huic  evenit. 
Sed  tale  esl  peccalom,  nt  ad  ignorantiam  muliam  red« 
ipi  aniouun.  Nam  sicut  qui  graviiate  capitis  ebrie* 
laieqoe  leDenlor,  stulle  ac  lemere  feruntur,  quamvis 
prxcipiliomt  quarovis  barathrum»  et  aliud  quid  simile 
sobsiltOoiicidunlincaute  :  sic  quicorruunt  in  pecca* 
loffl,  veluti  ebrietate  actionis  desiderio  detenti ,  ne- 
fcioni  qciid  ladnnl,  nonpnesentia,  non  futura  prasvi- 
denica. 

Stmt/jlodo  puUkerrima.  —  Dominum ,  dic  mihi , 
fagis?  Paromper  igitor  mane,  atqoe  per  rerom  disces 
evenUini » te  neque  maris ,  servi  ejos ,  posse  manus 
eflbgere.  Vix  enim  navim  isle  conscenderat ,  cum  il- 
biJ  floctasextolil»  in  altomqoe  levavit,  el  veluti  flde- 
hs  ancilla  cooservom  inveniens  fugienlem»  qui  ex 
domini  bonis  qoidpiam^  sorripuerit,  nusquam  ab  eo. 
recedil»  milieque  impedimenU  ingerit  recipienlibus 
ilhim,  quoad  ipsum  viodicans  reducat :  sic  el  mare 
conservom  uiveniens  el  agnoscens,  miile  impedi- 
menta  nanlls  excilat«  turbons,  ciamans»  non  in  judi' 
ciom  iraheoa,  sed  comoiinans  navemi  demergerecum 
naotis,  nist  conservum  suum  sibi  reddiderinl.  Quid 
ergo  nauUe,  hiscontmgenlibus?  Jocfiim ,  inquit,«aio« 
rum  fecerma,  mavis  vero  nequaquam  aUemabalur  (Jon. 
1.5):  lolum  euim  adhuc  onus  manebat ,  propbetas 

*  Z>uxi,jaxtaSavU. 


corpos  scilicet,onusgrave,  non  ex  nalura  corporis» 
sed  ob  pondus  peccali ;  iiihil  enim  tam  onerosuni  ct 
grave,  qnam  peccatum  et  inobedientia.  Propterea  ct 
Zacharias  id  plumbi  figuravit  similitudine  (Zack.  5. 
7) :  David  vero  describit  ejus  naturam»  dicens  :  /nt- 
quitates  mem  supergressee  sunt  caput  meum,  et  sicut 
onus  grave  gravata  sunt  super  me  (PsaL  57.  5).  Chri* 
stus  autem  iis  qui  in  peccatis  multis  vixerant,  cla- 
mabat :  Venite  ad  me  omnes  qui  laboratis  et  onerati ' 
etlfs,  etego  re/iciamvos{Matlk.  11.28).  fpsum  ergo 
peccatum  scapbam  tonc  gravabat,  et  demersurum  erat: 
Jonas  vero  dormiebat  et  stertebat.  Gcavis  ille  non 
vohiptatis  erat  somnus ,  sed  moeroris ,  non  pigritiae , 
sed  afllictionis.  Nam  qui  ex  domesticis  bene  aflecii 
sunt,  cito  peccata  sentiont :  quod  et  illi  accidit.  Posl 
commissum  enim  pcccatum ,  peccati  novii  gravita- 
tem :  nam  cjusmodi  est.  Cum  enim  factum  fuerit, 
func  dolores  parturienti  animae  excttat  contra  leges 
noslRc  nativilatis.  Nos  enim  cum  primum  nati  su- 
mus,  parturienti  dolores  solvimos  :  illud  autem  si* 
mnl  editum  disirabil  doloribus  parientes  ipsum  co- 
giiationes.  Quid  porro  gubemator?  Accessitt  el 
ail :  Surge ,  et  invoca  Dominum  Deum  tuum  {Jon.  1. 
€).  Novi  demum  ipsa  experientia  insuetam  illam  esse 
procelbm  ,  atque  adeo  illatam  plagam  majores  hu- 
mana  induslria  fluctus,  ubi  gubematoris  manus  non 
prodessenl :  alterios  enim  majoris  gubematoris  rei 
illius  casns,  hunc  universum  scilicel  gubemantUi 
mundum ,  0|ie  atqne  superoo  indigebal  aoxilio.  Pro- 
pterea  et  illi  remos  et  vela  et  funes  atque  oniversa 
dimiiientcs,  monus  a  remigatione  traductas  in  caelmn 
tendebonl ,  Deumqoe  orabant.  Ubi  vero  neque  sic 
profecerunt,  Misernnt,  ihquit,  sortes;  sors  demom 
prodidll  noxiom.  Hi  vero  neque  sic  arripienies  cum 
demerserunl,  sed  lanto  tumultu,  tanta  tempcstate  in« 
eumbenic,  veluli  multa  in  qoiele,  stc  jiidicium  in  navi 
statucnics,  ul  pro  se  loqoerelur,  seque  defenderei, 
ei  permiserunt,  atquc  cuncla  sobtili  cum  indagine  ex- 
quirebant,  veluti  raliones  eonim,  quae  dccreverint  ^ 
alicui  reddituri.  Audi  igitur  eos  sicut  in  judicio  con- 
cta  perquirentes.  Quod  opns  est  tuum?  unde  venis? 
qoo  vadis?  qoa  de  regione  ?  quo  de  populo  es  tu  ?  Et 
quidem  aecosabal  mare ,  acclamans  conlra  :  sors 
damnabat  et  teslimonium  contra  ferebat;  sed  lamen 
neqae  mari  conlra  exclamante ,  neque  sorle  ex  ad* 
verso  lestimoiiium  reddente,  sententiam  adhuc  da- 
bant ,  sed  veloii  in  judicio  et  accusatoribns  praesen- 
tibus,  et  testibus  insiaolibos,  indiciis  atque  argomen- 
lis  veridicis ,  non  prius  judices  senientiam  feronl, 
qoam  damnandus  ipse  propriae  sil  accusator  culpae :  sic 
et  lii  naotx,  homines  barbari  el  insensati,  eum,  qui  in 
judiciis  est,  ordinem  imitanlor :  ei  id  qoidem.  tantome- 
lu,  lolfluctibus»  Unta  ipsos  circumstante  procella ,  et 
mari  neque  vel  respirare  permittente  :  lantum  fure- 
bai  sonalMlque  eonlinuosciue  fludus  exciiabat  Unde 
igitur  UnU  fuit  providentia  eifa  propheUm?  A  Dei 
dispensalione.  Etenun  hoc  fieri  Deus  permiUebat* 
pffophelam  vel  ex  his  admonens »  ul  mansoelas  essel 
nemilis»quasiodeam  clamans /el  dicens :  Imilara, 


9i(  ■    S.  J0ANN1S  CliRYsbsTOitt 

fiaulas  9  homincs  iusensaios  :  siquidem  hi  n^qMQ 
unam  sperniinl  animam ,  neque  uni  luo  non  parcunl; 
corpori ;  (u  vero  Universam  urbem  lot  millia  bominun» 
habentem,  quanlum  in  te  [\x\\ ,  cxposuisti  :  et  bi  qui- 
deifi ,  comperia  nialorum  suorum  causa ,  non  impetu 
ad  (jamnaiionem  irruunt ;  lu  vero ,  in  nullo  valen^ 
Ninivitas  acciisare ,  demersisii  cos  atque  perdidisti. 
*i^  f  ine  prancipiente  eos  ad  salutem  iua  fraedica-. 
tione  revocar^  ,  pqn  paruisii  i  bi  autem  nemiiie  au- 
dito  nlhil  non  agunt  et  moliuiilur»  quo  te  noxium  a 
supplipio  revoccnt.  Et^nim  post  ipsam  maris  accusa« 
tionem»  post  indicium  sorlis,  cum  iucu^aret  sese  fu-, 
gamque  ratereiur,  neque  sic  irruerunt  ad  propbetox 
tiecem  »  sed  nitebaniur  atque  omnia  faciebant ,  qua 
eum  rtequc  post  ejus  manifeslissimam  culpam  violen- 
tiap  ma"ris  exponerent.  Sed  non  permiilebal  mare,, 
Vel  poiius  Deus»  sicuii  per  nautas  eum ,  ita  et  per  ce-^ 
lum  ad  sanum  consiliuni  reducere  volens,  Nam  posi- 
(Juain  auditum  est ,  TollUe  me,  ei  miuiie  me  in  mare  ^ 
elcesiabit  mare  a  vobis  (/on.  i.  12),  viribus  coua'» 
bantur  in  arid^m  ^vadere»  sed  nequaquam  permiue-^ 
bgntOuctus. 

4.  Tu  autems  quemadmodum  fugientem  vidisti 
)>rQphetam «  audi  mm  et  confudniem  ex  inferiuribuft 
de  ceti  ventre.  Iliud  quidem  veluti  homo  pasaus  est« 
hoc  verp  quasi  prophela  osiendit.  Accipiens  igitur 
eqm  mare,  veluti  in  quodam  carcere  in  ceti  ventrc^ 
deposuit,  salvum  Domlno  fugitivum  servans :  nequd 
acres  iiadae  suscipicntes  suifocaverunt,  neque  celuft 
undis  ipsis  acrior  in  venire  oppressit ,  sed  servavit^ 
ad  urbemque  reduxii ;  et  mare  et  cetus  conlra  na- 
(uram  obtemperarunt|  quo  per  omqia  propheta  in« 
itrueretur.  Yeniens  igitur  jn  ciritatem,  Beutenliam 
legit,  veluti  regalem  epistolam,  podnas  a  rege  indietat 
ferentem,  et  damabat  dicens  :  Adhuc  ires  diei,  eK 
Nimve  iubverleiur  (Jon*  3.  4). 

PmitetiiUB  ac  jejunii  vis  magm;  absHnmHa^  niata^ 
•omVa/M.  —  Audierunt  illi  bsc,  noqoe  non  credide- 
runi,  neque  oeglexeruot,  sed  iliioo  cursus  omnium: 
vnua  ad  jejunium,  virorum  mulieromque ,  servorum,) 
hororum,  principum,  suhditoruiQ»  joveoum »  senum» 
puerorum;  ueque  irratiooabilium  nalttra  immunis  ab 
eo  erat  oHicio  :  ubique  saociis,  uhique  cinis,  ubique 
iietus  et  ^'ulatus.  Nam  ot  ipse  diadomato  eaput  or« 
nat^s,  a  regali  desoondena  throno,  aaecum  sibi  siib- 
8travit,cioerom  sparsit»  atqoe  sic  urhem  periculis 
^ripuit :  01  rem  quidom  novam  videre  erat»  purpuram 
sacco  eedeot^.  Quod  eoim  purpura  neqgivit,  id* 
aaccus  poiuit  :  quod  Gansummare  diadema  non 
valttit,  ho€  dni^  perfecit.  Vides  quoroodo  haud  io 
muum  dixi,  qon  jqionium,  sed  ebrietatem  crapu- 
l^qae  tiioerioportaisse?  Nam  ebrietaset  erapula 
ufbem  ataotem  Gooeuseii,  ad  caaumque  nutare  com- 
puliti  jcjiiniom  Dutanlem  ipsam  easuramque  Arma-^ 
«t»  {Tum  hoe  el  Dapiel  leonum  iogressus  lacum, 
quasl  €um  ovibiie  raaBiuetis  vefsatts  eiivit*  Nam 
aeftoanioa  ira^torviunmortlferumqvetespicienies,  ap-: 
pQHtuii  Boo  langehaM  meoea»,  eed  ipse  exeitafife 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  512 

hnlura  (nibil  enim  ferocius  illis  bestiis),  et  fame  (nam. 
^t.septem  diebus  nbn  acceperant  cibum)  veUiti  car 
hifice  quodam  intrinsecus  urgcnte,  utque  non  pro-^ 
phetae  visccra  discerperent  clamanie  S  cibum  reve-» 
rilL  sunt.  Cum  hoc  tres  pueri  in  Babylonium  caminum' 
ingressi ,  atque  in  igne  mullo  etiam  tempore  versati, 
igne  ipso  fulgidiora  corpor^  habentes,  egressi  sunt ; 
quamquam  si  vere  ignis  eral  ignis  iUe,  quomodoqu» 
(gnis  sunt  partes  non  implebal?  si  corpora  eraht  illa,, 
quomodo  iis,  qOse  corporibus  contingere  consuever 
runl,  non  contingebaiilt  Quomodo?  jejunium  inter- 
roga ,  et  rcspondcbit ,  tlbique  scnigma  solvet ;  vere 
namque  fuit  a  nigma.  Etenim  corporum  hatura  cum 
naiura  ignis  certabat,  corporumque  victoria  evenit. 
Yidisti  pugnain  admiratione  dignam?  vidlsli  magit 
admirabileta  vicioriamT  Igilur  jejunium  mirare,  pro- 
iiisque  manibus  suscipe  :  quandO  enlm  et  in  camino 
fert  opem ,  atque  in  lconom  cusiodit  lacu ,  d;emones- 
que  fugat,  ei  Dei  revocat  senientiam ,  villorumque 
fororem  supprimii ,  et  atl  ipsam  nos  redocit  liberta^ 
tcni ,  plurimamque  in  nostris  cogita(ionibus  quietem 
insinuat ;  quomodo  non  extremae  fuerit  InsaniaQ  Illud , 
fot  tantaque  In  manibus  babens  boii&,  (\igereet  ii- 
InereT  Mac^rat,  iDqois,  eorpos  noslrom  inftrmtmiqutf 
reddil  •.  Sed  quantum  exlerior  bomo  corrumpitury 
lanlum  Interior  homo  renovaiur  de  die  ta  dicm  (4. 
€or.  4. 16) :  imo  si  rem  dillgentius  volueris  intueri,  er 
sanitatis  bonxque  habittidinis  matrem  esse  ipsufn  in-^ 
vcnies.  Atque  sl  meis  sermonibus  dcrogas  fidem,  de 
hismedicos  percontare,  ipsique  eadem  tibi  maiiife'* 
dtius  explicabunt,  qui  abstinentiam  matrem  sanitati» 
appellant :  pcdum  vero  dolores,  et  gravedinem  ca- 
pitis,  apoplexiam,  vomicam,  hydropisim,  hiflamma-' 
tiones  ac  tumores,  mllleque  morborum  nliorum  tor» 
rentcs,  a  delicatis  cibis  crapulaqoe  provenire  dioont, 
quasl  a  pessimo  quodam  fonte  pravos  rivutos,  bonain 
corporls  habitndinem ,  et  anim»  sanam  menteia 
laedentes. 

5.  Ne  igitur  Jejunlum  timeamus ,  tot  a  nobls  exclu- 
dens  mala.  Neque  enim  ego  vos  sine  causa  id  moneo , 
sed  qaoiiiam  quidem  plurimoe  Tideo  hominee  pigri- 
tantee  ei  detreetaniei  non  leeos  ac  si  borri4»6uidam' 
mutieri  daodi  io  manus  forent,  ebrtetate  bodie  erapu- 
laque  seipsos  corrumpentes,  ideo  moneo  ne  qois  fo^* 
turam  a  jejunlo  utiliutem  guia  inglavieqoe  p^mat.. 
Nam  qui  stomachi  vUlo  eihoe  faelidioAt,  oom  aspenia 
8ont  medicinas  acoepturi,  sl  nfmla  Besoesca  repkanl, 
atquo  sic  medieinam  aeelpiant ,  aoeKbitatero  qoidem: 
illam  pertuleruat,  utiUiate  vero  eieideruot,  reme- 
dio  difftciliorem  adversui  pravee  hmnetee  pn^iL. 
paranles.  Quamobrero  mediei  oos  bmmaalee  doimire 
jubent,qooTlrtustotiu8  medieiiim  eiatim  motboeiS' 
occurrai  humoribos.  iic  et  jejunio  oOBtingit :  ai  le-. 
ipsum  hodie  molta  ohrueris  efarietate,  orastiDa  verO' 
eam  aceeperis  mediemam  j  haac  tihl  profecio  vanam 

<  sic  Savil.  et  unus  Reg.  Horel.  vero.  «I^ii^  ffropheUB 
viscera  discerperent  clamante,  -  ... 

*  sav.  et  unus  Beg.,  urgel  infirmitam  c§rpori9noUru 


IW 


DB  PflBNrmrru.  uonil.  vi.  m 

et  liborem  qaidem  periuleris  »     lienim  dioes,  0<MNiiam  jejwivoi  sttm*  iiigi«mnie« 


kicnim  tade  fdiuram  non  assaqueriSy  dum  eju«  vim 
toum  in  mftlom  reoenii  elmeiaie  perium  impendis  a 
si  Tora  leTO  prepnraveris  corpoSt  sobrisquo  menlo 
wseeperio  inedicioam ,  ex  deiiciia  Teleribos  mului 
poierio  esporfn^  Ne  igilur  per  ebrielalem  ad  JejiH 
nium  ptTBnmaa ,  neque  a  jejqnio  in  ebnelalem  de-*. 
elineoiaa ,  ne  forte  perinde  aocidai  ae  si  quia  aBgrum 
e<»|m8  alqae  reaorgeBS  a  Tdletudino  eaicibus  impo« 
teos  ToMas  dejloial.  Qood  ei  in  nostra  fil  anima^ 
eom  alraqtio  jejuml  «i  parie»  prineipio  YidoUcet  at 
llne ,  ebrielails  nubo  mundaiionem  In  nobia  ab  absti«» 
iienlla  ^iam  oChscs^oi.  Veluli  enim  quieom  ferts 
dimicoturi ,  armlsmoltis ,  munlmentisque  principaHa 
qusqoe  Bnembro  clroomdai^t,  atque  ila  oom  iliis  bel« 
Inm  sasei^iant  t  sio  et  oonc  bomines  mulii  eom  jeja« 
nfo  qoan  com  l^sra  qoadam  pagnaiori ,  teairis  so 
crapolamnnlimt,  disrompentesqoe  seso  etobtene* 
branfes ,  molia  cum  impradeatio  mitero  ae  qoielnm 
j^ttnll  aspeetoffl  soscfpliyt.  Alque  si  quemplam  in* 
terrogarero ,  (joJus  rei  gratia  ad  thermas  bodie  pr»^ 
peras  :  Ut  abioto  corpore ,  inqnies,  jejunium  susci^ 
^m.  ^Tcro  10  InlerrogaTero ,  Quare  Inebriaris^ 


Qoomodo  igilurnon  erroneum,  corporequidempurOf 
knpura  Toroebriaque  anima»  polclierrimum  boc  fesiuui 
oxeipere^f  Piora  dicenda  supererant»  sed  kfic  sobriis 
ad  ooffreciionem  surgciunt.  Quare  necesse  esi  dipeadii 
(inem  facero :  oam  cupio  pairis  audire  vocem  ;  guo» 
piam  ipsiqoidem  quasi  pastorales  pueri  subUti  calamo 
sibilamus^Teluti  sub  quereu  aut  fligo  quadara  ad  uo^ 
l>ram  sacrorum  horum  aedenles ;  hie  autem  Teluli  umi> 
sleai  optimos  aureara  eilharam  modulalus,  sonorum 
eooceato  uniTersiim  eicilat  tbeatrttm  :  »ic  oi  buJuS 
pon  pulsaiiottum,  sed  Terborum  et  operumconcentus 
pluriroam  nobis  affert  utililatem.  Egusmodi  et  Cbrir 
Slus  doctores  quanrit :  Qm  emm  feemt  el  docueritt  io^ 
quil»  Mp  mMgnu9  inmbitur  in  r$gnQ  cmlorum  {Malth,  8, 
19).  EJusmodi  esl  iate  :  qoapropier  el  magnus  est  iii 
regno  ciBlorum.  Gontingat  outem  etnos  eju»,  omh 
Aittmqae  praesolum  oratiooibus  regno  caslorum  dignos 
flerif  graiia  et  lienigoitiite  Domiiii  nosiri  Jesu  Gbristi, 
«um  quo  Palri  gloria ,  cum  saneto  SpiritOi  nunc  Bt 
semper,  et  in  smcala  sacuiorom.  Ameu. 

<  sic  sav.  et  unus  Reg.  m  B.  et  apud  Morel.,  fmiekmi' 
num  bottc  tirlutem  aoicmsrs. 


DE  PCEWITENTIA, 

QCARTA  HEBDOMABA  SAtfiM  QOADRAOBStMJI  «. 


HOmLIA  vi   ((t). 

i.  Quamjucundi  spiritualis  bujus  nobis  maris  snni 
fluctus,  et  ipsis,  qul  in  pclago  sunt,  jucundiores.  Nam 
illl  quldem  venlorum  insoleniia,  hi  audltus  desidcrio 
eicitantur  :  el  illi  quidem  subliinius  agglomcraii, 
trepidationem  gubcrnatori  plurimam  inferunt :  lii  ubi 
apparuerunl,  dicenlcm  fiducia  mulia  repleni.  Illi  enim 
furibundi  marisargumenla,  hi  animae  laetabund;»  sunt 
indicia  :  illi  pelris  illisi  ignobilem  sonilum  reddunf^ 
hi  Tcro  doctrinae  verbo  conlriti  blandam  vocem  emit- 
tunu  Sic  et  zcphyri  flalus  in  sala  cadenlcs,  atque  ipsa 
spicanim  caj)ila  inclinanies  ac  relevantes.  in  terra 
maris  fluctus  imiUnlur.  Sed  el  illis  saiis  jucundioni 
sunt  hxc  :  npn  enim  zepliyri  flalus,  scd  Spirilusgratla 
vestra^  animas  excilat  el  inflamipal,  el  igncm  flluin, 
de  quo  olim  Ghrisius  :  Ignem  veni  mittere  in  terram^ 
et  tpdd  volo^  ni$i  ut  accendatur  (  Luc.  12.  49 )  t  Hurc 
\ideo  immissuin  incensumque  in  animabus  Testris. 
Quoniam  igitur  tot  lainpades  nobis  Ghrisii  timor  ac- 
ccndity  agile  hinc  doclrinae  oleum  instillemos,  quo 
nobis  diutiurnior '  iux  fiat. 

Jejunii  (ruetu$  qwBrendui ;  in  itudium  spectacuioruhi 
invehitwr.  —  Elenun  nobis  de  caetero  jejunii  tempus 
ad  fiiiem  urget :  nam  ad  stadii  medium  progressi,  dein- 
ceps  ad  ipsum  flnem  coucedimus.  Sicut  eniin  qui  in- 

*  Sic  Utulus  in  Ms.  Ottoboui.  EJlt.  :  Homitia  de  Jejunio. 
'  Barocc.:  /n  imram  Quadtagemmmn^  de  Jepado. 
.    •  jlo  OHobOd.  01  parocc*;  recte.  llorei.  vero,  aiia  diu- 
tuma, 

(a)  coUata  com  oodlee  Bm.  card.  oticbool  caiuanota  est 
^  R.  VI.  iO^  01  ooai  God.  sarooeiaBO  213  a  D»  wetsteoio  u»si- 
leeusi. 


eeplt,  in  medloosti  iuqui  ad  iBediundoTeiiit»  flaeim 
approliendit.  Igitur  lempus  ad  Auem  Torgiiy  aiqao  ds 
emiero  portum  cymba  prospieit;  sod  quod  qaaeriius» 
non  jam  est  ad  portum  penreuire,  sed  DaTom  haod 
lucri  vacuam  iraliiere*  Oro  tos  omnes  et  obsecro,  suam 
quisque  adeoascieiitiam  jejunii  negotiationeui  reputei, 
ac  sl  quidem  iucrura  multum  accumulalum  inveneril» 
negoiiaUoni  addat :  si  nibil  congregaium,  roiiquura 
temporis  negotiationi  impendat.  Oaoadutqoe  siaqt 
nandinx,  negotianles  de  magno  lucro  contendamiM, 
ne  Tacuis  recedamus  manibus,  nejejunli  laborem  10- 
lerantes,  jejunii  amlttamus  praemium.  Llcet  enim  et 
jejunii  laborem  suffSerre,  et  jefanil  froetom  non  co»- 
S{3qui :  quomodo  ?  Cum  scilicet  esca  abslluemus,  peih 
caio  non  abstinemus  :  cumcamlbus  quidem  nOn  TO- 
scimur,  devoramus  tamen  pauperum  domos:eum  tIoo 
quidem  hand  fnebrlamur,  inebriamur  veto  doslderlis 
'  pravis  :  cum  quidem  inedia  totam  tran^gimas  diem. 
atque  eamdem  impudicis  in  spectactilis  consomimus, 
Ecce  jejunii  labor,  et  jejunii  fruclus  nusqoam  est, 
cum  iniquitalis  thcatra  consceiidimus.  Non  ad  tos 
'  mihi  cst  sermo,  novi  enim  ab  ea  accusatione  tos  va- 
cuos  esse ;  sed  mos  dolore  pressis  est,  eum  eis  non 
adsuni,  qui  doloris  dant  causam,  In  praesentes  Iram 
cvomere.  Quod  enim  Inemm  jejonaiiies  Ibealra  liil- 
qiiiialis  ascendere,  ad  communem  inxuri»  sebolam 
introire,  ad  poblicum  inconlinentiaegjmnasiam,  snper 
caihedram  sedere  pestilentiarumT  Elenim  et  catbe- 
dram  pestiieatis,  et  incontinentiae  gymnasium,  scho- 
kimque  iuxuri»,  eC  omnia  turfMSsima  orchestram  ^ 


M5 


S.  JOANIflS  CHRYSOSTOMI  ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


516 


qaifi  dixeril,  haud  peccaTerit,  pessimum  illum  locum, 
plurimorumque  morborum  plenum,  Babylonicam  for* 
iiacem.  Nam  velul  in  rornacem  quamdam  compellens 
in  iheatrum  diabolus  urbein,  sic  ab  imo  succeodity 
non  Jam  malleolos  submittens ,  veluli  tnnc  barbarus 
ille,  neque  napbtham,  neque  stupam,  neque  picem ; 
sed  his  multo  pejoraS  fomicarios  visas,  turpia  verba^ 
membra  rooliiter  flexa  , '  alque  omnis  pleuos  malitiae 
cantus.  Illam  igitur  fomacem  barbaricae  manus  ac» 
cenderunt,  hanc  aulem  fornacem  cogitationeiE^barharis 
insipientiores  accendunl :  haec  illa  pejor,  quandoqui- 
dem  ignis  deterlor,  non  qui  corporis  naturam,  sed 
qui  bohahi  animae  depopufaiur  habitudinem  :  et  qnod 
nocehtius  est,  neque  ipsi  qui  comburanlur,  Idipsnm 
sentiunt;  si  enim  sentirent,  non  jam  effusumillum  in 
his  risum  emitterent.  Igitur  id  vel  pessimum  est  ma- 
lum,  cumquis infirmalur,  neque idipsum  quod  infir- 
matur '  novit  V  et  misere  ardens  et  xrumnose,  non 
sentit  incendium.  Quaenam  jejunii  utilitas,  dic  mihi, 
cum  quidem  corpus  arces  legilimo  a  nutrimcnio,  int- 
quum  vero  nulrimifentum  animae  inducis  ?  cum  diem 
illic  trahis  sedens,  communem  naluram  deturpatam 
inluens  ac  traductam,  muiieresque  fornicarias,  adul- 
teria  repraasentantes  illic  eos,  qui  cujusque  domus 
mala  colligunt  ?  Nam  et  fornicationes  videre  datur, 
et  audire  blasphcmias,  quo  et  per  oculos,  ct  per  au- 
ditiiin  ipsi  animx  morbus  procedat:  alienas  imitantur 
calamitates,  unde  et  ipsis  turpitudlnis  nomeo  impo- 
sitom  cst.  Qqod  igitur  jejunii  lucrum  anima  cibis 
ejusmodi  nutrita  ?  quibus  oculis  uxorem  illjs  a  spc- 
ctacuiis  videbis  ?  quibiis  oculis  .videbis  0Uum?quibu8 
domesticum  ?  quibus  amicum  ?  Necesse  autem  dicen* 
lem  iliic  gesta  turpitudine,  aut  tacentem  rubore  con- 
fundi,  Sed  hinc  non  sic  abis :  licebitVero  domi  multa 
eum  fiducia  universa  narrare,  propheticas  voces, 
ap<^tolica  dogmata,.leges  Dominicas,  omnem  virtutia 
roensamapponere,  uxoremque  narrationibus  ejusmodi 
pudiciorem  reddere,  prudentiorem  fillum,  benevo- 

.lentiorem.  domesticum,  amiciorem  amicum,  atque 
ipsum.  inimicum  persuadebis  odium  deponere. 

1  2.  Vera  j^unii  raiio  qtue  ?  —  Vides  quomodo  hasc 
quidem  ubique .  salutaria  dogmata,  ilia  vero  acroa- 
mata  ubique  inutilia?  Qux  igiiur  jejunii  ulilitas, 
quaeso,  cnm  corpore  quidem  jejunas,  oculis  vero 

.  moecharis  ?  Adulterium  enim  est  non  ipsa  modo  con- 
glutinatio  aut  copula  corporis ,  sed  et  iropudicus 

.  visus.  Qu»  utilitas  cum  illuc  hinc  abis  ?  Ego  corrigo» 
ille  corrumpit :  ego  medicinas  roorbo  adbib^o,  ille 

.causam  morbi  ministrat :  ego  naiurac  flammam  ex- 
stiiiguo ,  ille  libidinis  flammam  accendit.  Quae  uti- 
litas  ,  dic  mihi  ?  Unus  cgdificani  ei  unv$  de$lruen$  : 
quid  luerati^  $unt  plu$  quam  labore$  (  Eccli.  34. 
28 ).  Non  ergo  hic  ei  illic  ,    scd  hic  solum  con- 

.  versemur,  quo  fruduose,  quo  non  in  vanum  hic,  quo 
non  inutiliter,  neque  addamnationem :  Unu$  adifican$ 
et  unu$de$truen$^  quid  lucrati  $unt  plu$  quam  labcre$  ? 
Et  quamvis  multi  aedificantes  foreni,  unus  vero  de- 

'  verba  usque  ad,  hofc  Ula  pejor,  deslderabantur  in  Edl- 
^;  sed  ei  onob.  et  harott,  restituu  sunt« 


siruens,  faciiiiate  subverslonis  aedificantiummultiludo 
vincitur.  Maghae  prorecto  turpttudinis  et  juvenes  et 
tenes  ad  tale  studlum  festinare.  Sed  utinaro  usque 
ad  turpitudinem  esset  malum  :  tameui  Jd  homini  li- 
bero  intolerabile  forUsse  videtur,  et  damnumcordato 
maximnm,  si  turpltudine  etignomlnia  notetur;  verum 
non  ad  ignominiam  usque  Untum  pcena  procedii,  scd 
uliio  ingens  ac  supplicium  Imminet :  necesseesteniin 
iliicsedentespeccatoadulteriiomnes  teneri,  non  quod 
ibl  mulieribus  copulentur,  sedquod  impudicis  eas 
intueantur  oculis.  Etenim  bos  quoque  neoesse  esse 
adulterio  teneri  ut  inteUigatis,  non  meum  vobis  dicam 
sermonem,  ne  forte  despiciatis,  sed  divinam  legem 
explicabo,  ubi  despeclui  nequaquam  locus.  Quid  ergo 
divlna  lex  inquit?  Atidu/ts^fiita  diclum  e$t  anHquu :  Non 
mmhaberie  (Exod.  20.  i4) ;  ego  aulem  dico  vobie^quod 
quicumque  viderit  tnulierem  ad  eoncupi$cendum  eam^ 
jam  mc6chatu$  e$l eam in  eordeeuo  {Mauh.  5.  27. 28) 
.Vidisti  adulterum  consumroaium  ?  vidisti  complelnm 
peccatum  ?  etquod  deteriu||  in  sdulterio  deprehensum 
adulterum,  non  humano,sed  divino  sub  judicio  adul- 
terii  reum  esse,  ubi  imroorUles  sunt  pcena;.  Quicum» 
que  enim  viderit  mulierem  ad  concupiscendum  eam,  jam 
mcechatue  esl  eam  in  cordeeuo.  Non  ipodo  morbum, 
sed  et  niorbi  radicero  evellit ;  radix  eniro  adulterii 
concupiscentia  impudica  :  quare  non  modo  plectit 
adultcrium,sed  etconcupisceniiaro,  adulterii  matrem. 
Sic  el  medici  faciunt,  non  ad  morbos  instant  solum, 
sed  ad  causas  etiam  lollendas  :  quod  sl  aegroUntem 
oculum  viderint,  pravum  huroorem  desuper  a  tempo* 
ribus  compescuni :  sic  et  Christus  facit.  Gaecius  mala 
est  adulterium ;  oculorum  est  morbus,  non  corporis 
solum,  sed  animx  prius :  idcirco  inde  coinpescit  hu* 
morem  impudicitiae  per  timorem  legis ;  quare  non 
roodo  adulterium  punit,  sed  concupiscentiam  quoque 
ulciscltur.  Jam  mcschatu$  e$t  eam  in  eorde  $uo.  Corde 
autem  corrupto,  quae  deinceps  utililas  in  reliquo  cor- 
pore  ?  Quemadmodum  enim  inplaniis  et  lignis,  si 
quando  cor  exesum  videmus,  reliquam  de  caetero  re- 
pudiamus  partem  :  sic  et  in  homine  cum  id  perierit, 
incassumestindereliquacorporissanitas.  Auriga  perit, 
fractus,  dejeclus  est,  frustra  in  posterum  equi  currunt : 
laboriosa  lex  et  niultum  oneris  habet :  sic  igilur  ct 
magnam  habet  coronam.  Ejusmodi  suntenim  res  la* 
boriosae ;  magnas  habent  retribuliones.  Tu  vero  ne- 
qitaquam  laborem  attende ,  sed  relributionem  conslde- 
ra :  sic  et  in  vitae  rebus  fit.  Si  enim  laborem  bonorum 
operum  prospexeris,  grave  atque  onerosum  ;  si  vero 
retributionem  cogiuveris,  leve  et  facile  quod  subest. 
Sic  et  gubernator,  si  fluctiis  viderit  solum,  numquam 
e  portu  scapha  digredietur,  sed  si  quaestum  prius, 
quam  fluctus  respexerit,  tunc  immensum  adire  pelagus 
audet.  Sic  et  miles  si  vulnera  caedesque  viderlt,  nus- 
quam  indiiet  thoracem ;  si  vcro  triumphos  vicioriasqne 
prius,  quam  vulnera,  umquam  ad  pratum  corrit  ad 
praelium.  Quae  eniro  natura  gravia,  sic  levhi  fiunt. 
cum  jam  non  labores  cogiumus,  sed  ipsos  laborum 
fructiis  consideramus.  Discerene  vU  quomodo  natura 
gravia,  levia  fiunt?  Paulum  audl  dieentem:  Num  H 


517  DE  MENITENTIA 

ipsum  m^^mentaneum  et  leve  trilmlationis  nostra  eupra 
modiun  in  eublimtate,  telemum  gtoria  pondui  operalur 
ifc  ttobis  (2.  Cor:  A,  17).  ^iiigma  est  qiiod  diciuir  :  si 
tnbalationiSf  quomodo  leve  ?  si  leve,  quomodo  (ribu- 
hiiouis  ?  lisec  enim  repug^ant.   Sed  solvit  acnigma, 
€um  per  additionem  ostendil  leviiatem.  Quomodo  ^? 
Non  keec  quee  wdeutur  nobie  dumlaxat  connderantibus. 
Cloronam  proposuiti  ac  ccriamen   leve  reddidit  : 
ostendit  bravium,  et  desudaniem  sotatus  est.  Tu  ergo, 
cum  niulierem  videris  formosam,  vultu  splendentem, 
ornaiam  stola,  cum  videris  libidinem  titillanlem,  et 
aspccttt  concupiscentcm  animam  :  respice  desuper 
stantem  coronam,  quo  (ale  spectaculum  prxtereas. 
Vldisii  conservam^Dominumconsideray  atque  omnino 
morbum  curabis.  Si  enim  qui  discipuli  paedagogum 
•equantur,  non  vagantur,  non  otio  torpent,  nou  studio 
desistont :  multo  roagis  tu,  si  Ghrlstnm  quasi  prae- 
sentem  cogitationibus  intuearis,  niliil  honim  patieris/ 
Qti  muiierem  viderit  ad  eoneujnicendum  eam^  Jam  me^ 
ckatue  eu  eam  m  eorde  tuo  (Matth.  5. 28).  Jucunde  ac 
siacpius  I^is  scripta  lego :  utinam  et  per  totum  diem 
ad  vos  eadeioa  verba  Cicere  possem :  imo  non  ad  vos, 
led  ad  eos  qui  peccatis  sunt  obnoxii ;  imo  ad  vcs 
qooqae :  tam  vos  firmiores  essetis,  et  qiii  morbo  la- 
lionnt,  ad  sanllaiem  citius  redirent.  Qui  mderit  rnn- 
Herem  ai  eoncupiscendum  eam^  Jam  mackeaut  eet  eam 
mcordetao. 

5.  Suffldoiit  ad  omnem  peccatl  morbum  porgan- 
dom  noda  b»c  rerba  recitata.  Sed  ignoscite :  vulnera 
pargamus,  Tuhiera  vero  purgantem  necesse  est  ama- 
ras  medicinas  imponere.  Quanto  ven^  magis  poru* 
biiis  verba ,  tanto  magis  purgabitur  virus.  Quemad- 
modum  enim  ignis  natura  quanto  magis  auri  nalune 
cohxrebit,  tanto  magis  rubiginem  consumit :  sic  et 
borumce  verborum  tlmor  quanto  magis  vestne  menti 
imprimetur»  Unto  magis  peccatum  impudicitix  pur- 
gabiu  Hic  igne  examinemus,  verbo  scilicet  doctrin^, 
quo  miniis  ipsum  cogamur  examinare  gebenn»  igne. 
Nam  purgaiam  animam  hlnc  ^beuntem  IIIc  non  laedet 
ignis ;  eam  autem  qusc  cum  peccatis  hinc  abierlt,  iile 
^is  excipiet.  Uniu$cuju$que  enim  opus  quate^  Inquit, 
«/,  iftds  probabit  (1.  Cor.  3.  i5).  Probemos  nosmct* 
ipsos  nunc  sine  dolore ,  quo  ncc  cum  dolore  tunc 
probemor.  Quidquid  dixerls,  inquit,  laboriosa  est  lex. 
Qttid  igitor  ?  impossibilia  mandat  nobis  Deus  ?  Non, 
inquam ;  obmutesce ',  neque  Dominum  accuses  :  non 
eiiim  hic  excusationis  modus,  sed  peccati  additamen- 
lom  priori  pejus.  Quod  aulem  peccaiorum  plurimi 
coiisneyerlnt  in  Dominum  suas  accusatlones  retor- 
quere,  aodi.  Accessit  ille  cui  talenta  quinque  tradita 
fueranl,  et  alia  quinque  ailulit :  accessit  cui  duo,  et 
alia  doo  attulit :  accessit  cui  unum  fuit  crediium ,  ct 
qooniam  non  baboit  talentum  alrad  quod  ferret,  pro 
lalcnio  accusationem  attulit.Quoniodo  ?  Ifovi,  inquit, 
quod  austeruM  sis  (Matth.  25. 24).  0  servi  prolerviam ! 


HOMIL.  VI. 


518 


^  Doo  liss.  sic  lc^t  honc  locum :  ostendit  leviiatem.  (e- 
tuatem  irHndationu,  Quomodo  igitur  etl  tribuiatioms  tevkas, 
lo? 


*  ottob.y  obedi  et  obmdesce;  non  maie. 


non  contentus  peccato  etlam  contra  domuram  suiuit ' 
accusadoncm  :  Melens  ubi  non  seminasti ,  et  toilens 
quod  non  dispersisti  {Luc.  i9. 21).  Sic  et  in  praesenti 
vila  quotquot  nihil  operanlur  bonl,  addiumeiitum 
malorum  suorum  faclunt ,  accusationcm  adversus 
Domlnum. 

Deus  nonnisi  posstbida  mandat,  —  Nequaquam  igi- 
lur  Domiuum  incuses  :  haud  mandat  impossibilia.  ' 
Vis  disccre  ipsum  non  mandare  Impossibiiia  ?  Multi 
et  ipsa  superant  mandata ;  at  si  impossibilia  fuissent»  • 
non  sua  sponte  superassent.  Virginltatem  nusquam 
mandal,  et  illam  mulii  servant :  in  bonis  nihll  possi- 
dere  nusquam  mandat,  et  a  se  propriam  substanllam 
muiti  abjiciunt,  ipsis  operibus  reddentes  testimontom  ■ 
legibus  mandatorum  inesse  moltum  faciliiaiis :  nequa-  ' 
quam  enim  superasscni  ea,  nisi  facllia,  qu«  mandau 
snnt,  essen(.  Nun  mandavit  virginiutem  :  nam  virgi- 
niutem  qui  mandat,  necessitati  legis  subjiclt  etiam 
non  volentem  ;  qiii  vero  admonet ,  auditorcm  relin-  - 
quit  dominum  propriac  voluoUtis.  Propterea  Paulos 
inquit  :  De  virginibus  autem  preBcepfum  Dondni  nom 
habeo;  consilium  autem  do  (1.  Cor,  7. 25).  Cernis  non 
maridatum,  sed  consilium  ?  cernis  non  praH^eptum» 
sed  admoniiionem?  Multnm  est  intermedium  :  alte- 
rum  necessiutis  est,  altenim  voluntatis.  Non  prsecl- 
pio,  inquit,  ut  non  onerem  :  moneo  et  consillum  do, 
ul  alliciam.  Stc  et  Ghristus  :  non  dixit :  Omnes  vir- 
ginlutem  servate.  Nam  si  mandasset  omnes  virgini- 
lalem  lenere,  el  legem»  voluisset  esse  pncceptum, 
his  obediens  jam  non  bonore  (an(o  dignarctur ,  et 
inobediens  poBnas  dedisset  ingentes.  Vidisti  quemad-  ' 
modum  nobis  parcit  legislator  ?  quomodo  nostro  sol- 
llciius  est  pro  salulc  ?  Numquid  non  poierat  et  pne- 
ceplum  boc  ponere,  ac  dicere  :  Qui  virgintlatem 
sequcntur ,  honorentur  :  qiii  vero  non ,  puniantur  ? 
Sed  onerasset  naturam  :  parcit  ergo  natur»  nostrse. 
Dimlsit  extra  sladium,  dimislt  superlorem  ceruminl- 
bus  virginiutem ,  quo  et  eam  prxclare  servantes 
suam  magnanimitatem  osiendant :  non  servanies  ve* 
ro,  Domini  indulgenlia  digni  babcantur.  Sicetpnu- 
perutem  non  posuit  in  praecepto,  neque  simpliciier 
dixit :  Vende  qux  habes  :  sed ,  Si  vis  perfectus  esse^ 
vade.et  vende  quee  habes  (Matth.  19.21).  fn  tua  sit 
volnnute  situm,  dominus  eslo  consilii  tui :  non  cogo, 
non  gravo ,  sed  custodienicm  quidem  corono ,  non 
custodientem  autcm  non  punio.  Nam  ea  quae  ex  man- 
dato ,  quxve  ex  debito  Gunt ,  prxmium  jam  non  talo 
consequuntur  :  qusc  ex  voluntate  et  proposito,  spien- 
didas  coronas  suscipiunt.  Atque  horum  Paulum  in- 
ducam  testem  :  Si  evangeiixavero^  inquit,  non  est  mihi 
gloriatio.  Quare  ?  Necessitas  enim  mihi  imposita  est. 
Yce  auteni  mihiest,  nisi  evangelixavero  (1.  Cor.  9. 16). 
Cemis  in'Iegibus  hnncquidem  bbservantem  non  mul- 
tum  habere  pnemii :  necessius  enim  est ;  eum  auiem 
qui  non  observat ,  reum  csse  suppliclo  et  vindicu  : 
Vas  enim  est  mihi  mn  evangelizavero.  In  cseieris  vero^ 
qoae  ex  proposito ,  non  sic ,  sed  quid  ?  Qum  est  ergo 
merces  meaf  Ut  evangeiium  prtedicans  ^  nne  smuptn 
ponm  evangeiimn  Dei,  utnon  absUar  poeestau  meet 


S93  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOHl 

fiaDCiisacrificii  fias.  Haec  mente  retinenles,  etomnium 
quac  de  luxuria  diximus  recordali,  quantaque  his 
pcBna  posila  sit  i  qui  incontinenier  et  minus  pudice 
respiciunt  in  mulieris  faciem ,  et  prse  gelienna  Dei  ti- 
^iorem  et  cariiatem  hal>enle8  ante  oculos,  nosmet- 
ipsos  undique  purgantes,  sic  sacris  mysteriis  propii>- 
quemus,ne  in  judicium  damnationemque  nobis  fiant. 


ARCHICP.  CONSTANTINOP.  lU 

.sed  in  salutem,  et  animae  sanitateia,  fiduciamqve  con* 
linuam  salutts  bujus  suscipiamus  s  in  Cliristo  JesQ 
Domino  nostro  ,  cui  gloria  et  imperium  in  Mecula 
5£€ulorum.  Amen  ^ 


*  Ottob.:  cid  gtoria  et  trftperitmt,  maqmludo  et  magmfic^th 
tia  cum  petreet  $anew  spiruu  in  ujseula  ^tBcuiorm.Amm. 


SERMO  DE  PCENITENTIA 

KT  COMPimCTlONBy  BT  QUOD  DEUS  SIT  PROMPTUS  AD  SALUTEII,  ET  TAEDUS  AD  POBNAM  :  IN  QUO 

BT  MIRABIUS  DE  RAHAB  HISTORIA. 


BomuA  Tn(a). 

i.  Semper  quidem  divinus  apostohts  divina  csele- 
stique  utilur  lingua ,  ac  scientia  mulia  evangelicum 
texit  verbum  :  non  ex  sua  sententia  temere  loquens, 
sed  regaii  auctoritate  dogmata  proferens.  Hac  vero 
pottssimum  utitur  scientia,  quando  peccantibus  poeni- 
tenti»  verbum  ingerit :  qua  de  re  vos  jam  admonitu* 
Tus  sum.  Audistis  Slaque ,  ut  sigillatim  ea  quoD  dicta 
^sunt  tangam »  quomodo  Corinthios  alloquens  dicebat 
0treiiuas  ille  vir  atque  admirandus :  ffe  forte  veniens, 
'multdt  defleam'  eorum  qui  priui  peccaverunt,  ei  pmny' 
tmdiam  non  egerunt  (2.  Cor,  12.21).  Homoquidem  na- 
lurt  magnus  hic  doctor  erat »  sed  proposiio  Dei  mi« 
nister  :  ideo  velut  caelesti  quadam  utitur  lingua ,  et 
quasi  ex  Ipsis  cselis  loqueretur,  sic  interminalur  pec- 
catoribus,  et  pceniteniibus  propiliationcm  promittil, 
Cum  autem  hxc  dico ,  nequaquam  Pauli  lingux  au- 
ctoritatem  adscribo,sed  adDei  gratiam  totum  refero : 
de  quo  ipse  dicebat :  An  experimentum  eju$  quosritis^ 
qui  in  me  loquitur ,  Chrjiti  (  2.  Cor.  15.  3  )  ?  Igltur 
peccantibusbeneficii  medlcinam  supponit,et  poenitcn- 
tiam  ad  salutem.  Concurrit  aulem  hodie  cum  apo  - 
•tolica  lectione  evangelica  etiam  Salvatoris  auctoritas, 
qoae  peec$torum  remissionem  copiose  largitur.  Nam 
cum  paraljticum  sanaret,  dicebat  Salvator,  ut  modo 
audlstis:  Ft7t,  remtllttn(t<r  tibipeecatatuamutta{Mare. 
2. 5) :  remissio  autem  peccalorum  est  fons  salotis , 
et  pracmium  poenitentl».  Remediom  quippe  est  poe- 
niteniia,  quod  peccatom  tollit :  donum  ca^Iesle,  vir- 
lus  admirabilis,  gratia  legiim  cursum  superans.Quam- 
obrem  non  fornicatorem  renuit,  non  mcechum  abigit, 
non  ebriosum  aversatur ,  non  idololatrani  detestalur, 
non  maledicum  repellit,  non  blasphemum  persequitur, 
non  arrogantem  ;  sed  omnes  immutat,  peccati  enim 
conflatorium  est  pcenilentia  ^  Operse  pretium  autem 
est  primum  Dei  scopum  c(^oscere,  non  ex  cogita- 
tionibus  nostris  talem  speculaiionem  adeuntes,  sed  cx 
ipsis  diviuis  Scripturis  aitesiaiam  verilatem  demon- 
strantes. 

ViYftt»  parentum  poiterii  prodest.  —  Scopus  Deo 
dum  longanimiter  agtt,'duplex  est,  ad  saluiomqu 

*  ^ymsh^.^iedomneir4dpUoame9queimmuUU;virtu 
tuemm  conltatortwn  eu  poemtemia, 
(a)  CoUaU  cum  Mss.  Regiis  1828, 2349, 2421, 2809. 


propitiiis  :  i{>sis  nimirum  poenitentibus  salulem  pro- 
curat,  corumque  posieris ,  qui  in  virtute  progressns 
facturi  sunt,  beneficium  rcscrvat.  Et  ui  itcrum  scr- 
monem  repelam,  Deus  longanimiter  agit ,  ul  et  pec- 
caior  rcsipiscat,  et  ut  posieris  suis  salutis  viam  non 
claudat.  Llcet  cnim  peccator  in  lapsibus  pcrseveret , 
parcit  saepe  radici,  ut  fructus  custodiat ;  sxpenumero 
etiam  ipsam  radicem  immutat,  ut  ante  dixi.  Scd  ubl 
illa  in  omnimodam  nequiliam  delapsa  esi ,  Deus  uci* 
liter  differt  suppliclum,  pcenitentium  salutcm  exspe* 
ctans  :  quomodo  autem  ,  aiidi.  Tharra  pater  Abrah» 
idolorum  cultor  erat;  sed  non  hic  dedit  impielatis 
poenas,  et  quidem  jure.  Nam  si  Deus  radicem  prscl- 
disset,  nndenam  tantus  fidel-fructus  pullulasset?  Qnid 
Esafi  nequiusTVidemihict  aliud  benignitaiis  argu- 
inentum.  Quid  illa  malitia  impudentius?  nonne  forni- 
cator  et  profanus  (Heb,  12.  16 ) ,  ut  ait  apostolus? 
nonne  parricida  et  matricida?  nonnc  fatricida  quan^ 
tum  ad  propositum  ?  nonne  Deo  pcrosus,  ut  testi/ica- 
tur  Scriptura  dicens,   Jacob  dilem  ,  EiaA  autem  odto 
habui{Rom.  9.15)?  Si  ergo  fornicator ,  falricidau 
profanus  et  odlo  habiius ,  cnr  non  e  medio  tollitur  ? 
cur  non  exscinditur?cur  non  statlm  promerito  suppli  - 
cioaniciiur?  Quare?  pulcbrum  sane  est  causam  pro« 
ferre.  Si  excisus  fuisset ,  inagnum  muhdus  jusiitiaa 
fnictum  amisissel ;  el  qualem  audi.  Eia&  gentdt  Ra^ 
guelem,  Raguei  Zaram,  Zara  Job(Gen:Ze}.  Vidcn* 
quantus  patientiae  flos  deletus  esset ,  si  prxveniens 
Deus  poenas  a  radice  exe^isset  ? 
f    2.  Oninibus  igitur  in  rebus  hanc  considerationom 
admiite.  Ideo  longanimiter  agit  cum  iEgyp^is  intole- 
rabiles  blasphemlas  proferentibus ,  ob  ecclcsias  nem- 
pe,  quae  nunc  florent  in  i£gypio,  ob   monasteria  ei 
oos  qui  angelicam*  vitam  sunt  amplexi.  Etenim ,  nt 
aiunt  juris  publici  perili ,  et  ut  prxcipiunt  Romana 
leges,  prsegnans  si  in  crimen  incidat  morle  digrtum , 
nonprius  interricijubciur,quam  pepererliridque  jure 
merito  :  non  enim  justum  censuerunt  legum  latorcs, 
Innoxium  cum  noxia  de  inedio  toHi.  Quod  si  huma- 
.'  m»  leges  nihil  peccantibus  parcunt,  annon  multo  ma- 
gis  Deus  radicem  custodiet,  fructibus  pcenilentiae  be- 
•  neficium  reservans?  Accipe  de  caetero  super  ipsis 
,  peccantibus  poeniteniiai  bcneficium :  nam  et  in  ipiit 

^}   *  imus  Reg.y  Evangeticam. 


DE  PCENITKNTIA.  HOMIL.  VIL 


eadem  denientia  redditur  ratio.  Si  emendatioiiem 
oltki  praeTertisset,  mundus  deletus  esset  fuiidiiusque 
(leriisset :  si  veloxad  poenam  sumendam  fuisset  Deus» 
PaoluD  Ecclesia  non  possedisset ,  talemque  ac  tan- 
lum  fimm  non  accepisset.  Propterea  igitur  distulit 
obspliemaiitem ,  ut  osienderet  pcBnitentem.  Del 
iooganimiias  persequutorem  effecit  pncconem  :  Dei 
looganimitas  lopum  mutafit  in  pastorem  :  Dci  lon- 
ganiiBitas  publicanum  fecit  evangelistam  :  Dei  longa* 
niajlasnostrum  omnium  miserla  esl^omnes  mutavil, 
iMimes  coavertit.  Si  Tideris  ebriosum  olim  nunc  je- 
juoare ;  si  videris  olim  blasphemum,  theologum ;  si 
videris  eam»  qui  quondam  turpibns  cantilenisos  in- 
|iiittal»at,  niinc  divinis  hymnis  auimum  purgare 


peccato  et  iniquitate  volutatam  esse  in  confesso  erai, 
tot  peccatoruin  rea,  et  lot  pravls  operibus  detenia, 
salulemex  poenitentia  siiiens,  sanctorum  cotivivio 
subrepsit ;  sanctorum  convivium  voco »  quia  aderat 
sanctus  sancloruin.  Nam  Salvatore  discumbenie  iii 
domo  Simoiiis  Pharisxi,  subtngressa  est  nmlier  illa 
peccatrix,  Salvaiorisque  pedes  tetigit,  tocryniisque 
lavabat  pedes  ejus«  et  caplllis  lergebai  (Mauh.  2«.  6. 
«9<7.)*  E^  tot  peccatis  obrulam  erigil  ille  beiiignus,  di- 
cens  :l>tfiiri(iin(irre;Kf  p«c(;a/a(L«c.  7. 47).  Neque  eiiim 
mihi  iii  proposito  nunc  esi  totam  discutere  iiistoriam  : 
sed  solum  tesiinionium  proferre.  Considera  iiaf|iie 
largilalem  :  Propterea  dico  tibi ,  remiuuntur  eipeccata 
rmUa,  quiadilexit  multum  (Ibid.),  Totcrgo  peccatorura 


Deilonganimitalem.lauda  poenilentiam,  et  ex  :  t>blivionem   reiutil  peccalrix  illa  mulier.  Ci  Aiarla 
._-- . .  -  j; j.  -  0 r •».„..    _i . 


10»  oMUlioiie  occasionem  accipe  dicendi :  Bm  mv- 
i^  iixterm  Eueld  {Ptat.  76. 11)'.  Bonusest  Deus 
eifiooines»  praecipoe  vero  bonitalem  suam  exbibet 
erga  peociitores.  Et  si  voloeris  peregrinum  quidpiam 
audire,  peregrinumquidem  secundumconsueiudinem,' 
vemm  autein  secundum  pielatem ,  audi. 

Cmr  €tun  JMsiis  a$pere  agat  Deut.  —  Gravis   justis 

aliiqiie  videiur  Deus,  lenis  autem  peccaloribiis,  alque. 

vdox  id  clementiam;  peccanlcm  el  cadeiilein  erigii, 

aetic  alloquitur :  Numquid  cadeni  non  re$urgU  ,  out 

SMrsMMii  retertitur  {Jer,  8.  4)?  el,  Quare  apern 

eU  aeruoue  impudenti  impruden$  fUia  Juda  {Ibid,  v,\ 


soror  Moysis,  ob  cxiguum  munnur  lcpr»  dainnaiio- 
iiem  refert  (iVimi.  12.  10)*  Peccatoribus  dicit :  Si 
fuerint  peccaUi  vestra  $ieut  eoccinum,  guan  nivem  deal^ 
babo  {l$ai.  1.18}:  et  tenebras  in  Iiicein  transfert  (Msni- 
teniiac  inuiatione,  toique  malorum  copiani  lH)nlialis 
voce  solvit.  Ambulanli  vero  in  jusiiiia  dicit :  Qiciciim- 
Ique  ^  dixerit  frairi  «tfo,  Fatue^  reu$  erU  gehennm  ignis 
(Matth.  5.  22).  Uni  verbo  tantam  iniposuii  mulclam  , 
et  tot  pcccaiis  taniam  exbibet  libcralltatem. 

3.  Aiquealiud  admirandum  aniniadvene.  Qiioniam 
peccala  quasl  debita  adscribuntur.  peccatoribus  qui- 
dem  tolam  summam  conccdit»  a  justis  vero  etiam 


S)?  ae  mrsum,  Convertimini  ad  nu^  et  ego  convertar    '  usuras  exigit.  Accessit  ad  eum  qui  deiiebat  inulta  ta- 

■  lenta,  et  quasi  per  pflBnlientiam  plurimaniqiie  suppli* 
;  cationem  judicium  mitigavii,  et  dixit :  Domtne ,  pa- 
;  tientiam  habe  in  me^  et  omrrn  rrddam  tibi  (Matth.  18. 
'  26).  Non  exspcciavit  ot  solveret  ille  benignus  ei  cle- 
;,  mcns,  sed  confessionem  debiti  solutionem  fecii.  Dcbi- 
'  tori  decem  mlllium  talentorum  oninia  remisit  louin- 
i  que  summam  :  a  jusils  vero  eliam  usuram  se  repeti- 
[  turum  edicit :  Quarenond^i$ti$argentummeum  num* 


ei  90$  {Zaeh.  i.  3).  Alibi  autem  prx  nimia  benignitate 
laluiem  ex  poenitentia  juramento  confirmat.  Vivoegot 
£eitJ}amimm$t  nolo  martem  peccaUm$t$ed  utconverUii^ 
tor,  ei  wivat  (E»ech.  33. 11).  Ad  juslum  aulem  dicit : 
^  feeerii  homo  omnemju$titiam,  et  omnem  veritatem^ 
d  aventu  peeeaverU^  non  recordabor  jueHtite  iiliue^  $ed 
iu  peeeato  morietur  {Euch.  18. 24).  0  magnam  erga 
jostmn  caotioiiem !  o  magnam  erga  |)eccatorem  largi- 


laiem  1  Sic  varia  el  diversa  molilur,  non  ipse  mutalus,    j  tnutarii$ ,  et  ego  veniene  cum  u$urii  exegi$$em  {Lue,  19. 

j  23.;  Matth.  25.  27)  T 

^A    PeccaU^re  niful  paaperiue,  ju$to  nihil  ditiu$.  —  Hoie 

I  porro  dico,  non  qoasi  Deus  erga  jusios  ininiicosit  ani- 

i  i  mo :  Deo  enim  nihil  justo  accepiius  :  sed,  ut  anie  dixi» 

|con8olatur  peccatorem,  ut  e&cilet;  justum  terret,  uc 

conflrmet.  Et  illis  quidem,  ut  inimicis  et  inflatls,  inulu 

;remillii  delicu^bos  vero  eiiam  de  levissiinis  railo- 

i  nem  reddere  cogit,  nihil  iis  ad  summain  perfectionem 

.^deflcere  voiens.  Quod  eniin  est  lii  lioc  mundo  dives» 

'  lioc  est  apud  Deum  jiisius  :  ei  quod  esi  in  hoc  miindo 

\  pauper,  hoc  est  apud  Deum  peccator  :  iiiliii  est  pec- 

.catore  pauperius,  et  nihil  justo  diiius.  QuaproptcTde 

iis,  qui  in  pieuie  et  virtulis  copia  deguiii,  nii  Paulus : 

Gratia$  ago  Deo  ,  ^iiia  in  omni  divite$  facti  etli$  in  illo, 

in  amm  verbo  et  inomni$dentia{i.  Cor.  1.4.  5).  De  ini- 

piis  vero  bealus  Jereiniasdicit :  Fortas$e  pauperes  eunt, 

meonon  potuerunt  audire  verbum  Domini{Jer.S.  i). 

\  Yides  quomodo  pauperes  vocat  eos,  qui  sunl  a  pie  • 

*  Unns  Reg.  :  jimbutanti  vero  in  juxtitia^  quomodo  qui 

pierumaue  graHa$  UtrgUur ,  dicU  :  <  Quicumque ,  t  eic. 

Nisi  maiis  iiiterpreUUonem  quae  ex  rauuu  unium  i^raec» 

versionis  inlerpuactioae  oriretur,  aem()e  eam  :  ^mbulauU 

vero  infustUiat  quid  dicU  qui  gratia$  pterumque  Utrailur  f 

•  omcumaue, »  ei'-. 

(Onste.) 


led  boniUlis  suae  dispensaiionem  utiliter  dividens. 
Et  quomodo,  audi.  Peccaiorem  etln  peccatis  perse- 
verantem  si  lerruerit,  in  desperationem  ille  labitur 
justom  vero  si  laudaverit,  vim  vlrtuiis  ejus  emollit 
el  eum ,  utpole  qui  jam  sit  consequulus  laudem ,  la 
Bcgligeollam  labi  eflicil.  Quamobrem  peccatorein  mi« 
seratur,  Justum  lerret  :  Terribilie  enim  siiper  omnee^ 
qm  in  cireuitu  efu$  $unt  {P$al.  83. 8) ,  el,  Suavi$  Domh 
Hu$  umver^  {P$ai.  144. 9).  Terribiti$f  inquit,  e$t  $upa 
omnes,  qui  in  eircuitu  eju$  $unt.  Et  quinani  iHi',  nis» 
saocti?  DeuM  enim,  inquit  David  ,  qui  glorificatur  in 
eonsiUo  eanctorum^  magnu$  et  terribiii$e$t$uperomne$^ 
4pd  in  eirnutueju$$unt  {P$al.  88. 8).  Si  viderillapsuniy 
clemeDti»  manuni  porrigit;  si  slaniem  viderit,  timo« 
rem  incutit :  et  hoc  cst  jusliiiae  juslique  judicii.  Ju- 
stum  enim  limore  firmai,  peccaiorem  vero  clementia 
soseiUI  * .  Yis  scire  opportunara  ejos  benigniiaiem  , 
simolqoe  ulilem  et  accommodaum  nobis  severiuiem? 
Attende  diligenter,  ne  te  coniemplationis  hujus  ma- 
gniiudo  fugiai.  Mulier  illa  ptficcalrix,  quam  io  omni. 

*  Onus  neg.,  Innorem  inciifrl  iu$tiUcB  et  jueUJudMeH ;  a(- 
S.  JOAN.  Chrtsost.  11« 


»7  S.  JOANOTS  CnRTSOSTOMI 

latc  dissiti?  Peccntores  igitar  quasi  pauperes  inisera- 
lur,  et  a  juslis  quasi  a  divitibus  rationem  exigii;  ipsis 
quidem  ob  panpertatem  elargiens,  ab  illis  yero  ob  pieta- 
lis  divilias  cum'  multa  accuratione  raiiones  exposcens. 
Qttod  auiem  tixcii  circa  justos  el  peccatores,  idipsum 
facit  circa  diyites  et  pauperes  :  ac  quemadmodum 
peccatorem  per  clememiam  excitat,elj«sluihper  seve- 
rilatem  terrct,  sic  el  in  mundi  negotiis  suam  dispen- 
sationem  moderalur.  Si  viderit  dignitatibus  fulgentes, 
reges,  prineipes,  quotquot  diTiliis  arfluuni,  lios  terro- 
rem  incutiens  alloquitur,  atque  uliliier  potestaii  timo- 
rem  immillit :  Et  nunc  reges  intelligiie,  erudimini  om- 
net  qui  'judicatis  terram.  Servite  Domino  in  limore^  et 
exiuttate  ei  cum  tremore{P8aL  2.  10);  qnoniam  Rex 
e$t  regum,  et  Dominus  dominanlium{{,  Ttm.  6.  15). 
Cbi  imperium  est  polestaiis,  ibi  regni  sui  terrorem 
imponit :  ubi  vcro  humiliias  vilitalis,  ibi  remedium 
profert  suae  benignitatis.  Deus  enim  est  bic  magnus 
Rex  regum  ,  et  Dominus  dominantium.  Hic  ipse  rur- 
sum  de  sua  dignitale  desccndens,  invenitur  secundum 
sanciam  Scripttiram  Paier  orphanorum,  et  Judex  vi- 
duarum  {PsaL  67.  6),  Rex  regum,  Princeps  princi- 
pum,  dominorum  Dominus.  Yides  multam  clemenlis 
ubertatem?  vides  utilem  metum  pietalis  et  potenii»? 
Ubi  namque  vidit  polenttam  ab  solamcn  suflicere,  ibi 
nietum  ad  utilitateni  imposuit :  ubi  vcro  vidit  orphani- 
talem  vilitatc,  ct  paupertatem  imbeciUitate  viduita- 
tis*  debiiitatam,  clemenliam  ad  consolationem  adhi- 
buil.  Ego  Pater  orphanorum.  Duo  facit,  et  benigni- 
taiem  ostendit,  et  potenliam  punit.  Vocat  seipsum 

•  Patrem  orpbanorum ,  ut  et  eos ,  qui  in  calamitate 
constituti  sunt,  consolctur,  et  potentes  deterreat, 
ne  orphanis  viduisque  moiesii  sint;  quandoquidem 
mors  hunc  pntre,  illam  viro  orbavit,  et  quos  corrupit 
mors  naturalis ,  benigniiatis  decretum  restituit.  At- 
que  eadem  ipsa  gratia  huic  quidem  dedit  judicem^ 
orphano  autcm  patrem  Regem  sanctorum.  Iiaque,  o 
inique,  ait,  si  vidunm  lacdas,  viduarum  procuratorchi 
provocas ;  si  orphanos  vexes,  vexas  filios  Dei.  Ego 
sum  Pater  orphanorum,  el  Judex  viduarum.  Quis  au- 
tcm  sic  audax  ad  impieUitem,  ul  niios  Dci  Ixdat,  et 
viduis  sub  Dei  tutela  posilis  molestiam  parial?  Vides 
quam  utiliier  pietatis  remedia  prseparet,  et  hos  qui- 
dem  lerreat,  illos  vero  miseretur,  non  ipse  divisus, 
sed  ad  iiominum  sentenliam  accommodatus?  Nobis 
itaque  in  remedium  ad  saluiem  adhibeamus  poenitcn* 
tiam ;  imo  potius  a  Deo  accipiamus  pceniientiam  nobis 
medentem.  Non  enim  nos  hanc  illi  ofTerimus,  scd  illc 
nobiseam  subministravit.  Vides  ejus  in  lege  severila- 
tem  ?  vides  ejus  m  gratia  benigniiatem  ?  Gum  autem 
dico  severitatcm  in  lege  ,  non  detraho  judicio ,  sed 
evangelics  graliac  clementiam  prsedico  :  quoniam  lex 

'  sine  remissione  peccatores  puniebat,  graiia  vero  multa 
cum  longanimitate  difTert  supplicium  ,  ul  emendatio- 
nem  inducat.  Poenitentiam  itaque  snsclpiamus,  fratres, 
mcdelam  ad  salutem,  suscipiamus  medicinam  peccata 
nosira  delentem.  Poenitentia  autem  est,  non  quae  vprbo 


ARCHIBP.  CONSTANTINOP.  S28 

prapdicatur ,  sed  quae  operiBus  firmatur ;  poenitentia 
est,  qusB  ex  ipso  corde  delel  maculam  impieiatis.  Nam 
Ltnamini,  inquit,  mundi  estote^  auferte  nequiliasexcoT" 
dHms  vestris  a  eonspectu  ocutorum  meorum  {Isai.  1.16). 
Quid  sibi  vult  ea  diclionis  redundantia  ?  nam  illud  » 
Auferte  nequiliai  ex  eordibui  vestris  ,  nonne  satis  erat 
ad  totum  indicandum  ?  Cur  addidit ,  A  conspectu  ocu^ 
lorum  meorum  ?  Quoniam  alio  modo  vident  oculi  ho- 
minum,  alio  oculus  Dei  :  Homo  enim  in  faciemf  Deui 
incor{i, Reg,  16.  7).  Ne  specie ,  inquil,  poenitentiam 
adulteretls ,  sed  In  conspectu  oculorum  meorum  oc- 
colta  scrniantium  ostenditc  fruclus  poenitentiae. 

4.  Oportetautem  nos  a  peccatis  purgatos  Ipsa 
peccala  ante  oculos  habere.  Quamvis  eiiMn  Deus  cle- 
mentia  sua  peccalum  condoiict,  tu  ad  securitaiem 
anim»  tuae  peccalum'  ante  oculos  habe  :  praicedeii- 
tium  cnim  memoria  futurorum  impedimenlum  est :  ec 
qui  de  prioribus  mordetur,  ad  scqucntia  cautiorem 
exhibet  menlem.  Ideoque  David,  Etpeccatum  meum  , 
inquil ,  contra  me  est  semper  {PsaL  50.  5),  ul  prajce- 
dentia  ante  oculos  habens,  ne  incidat  in  futura.  Quod 
nutem  hunc  a  nobis  Deus  slaium  expelat ,  ipsum 
audi  dicentem  :  Ego  sum  qui  deleo  peccala  tua,  et  non 
recordabor :  tu  autem  recordare ,  et  judicemur^  dicu 
Dominus :  dic  tu  priui  peccata  tua,  utjustificeris  {JsaL 
43.25.26).  Nou  exspectai  Deus  tcmpus  a  poenilentia- 
Dixisli  peccatum  tuum,  justificatus  cs  :  poeniicnliam 
cgisti  y  miserlcordiam  es  consequutus.  Non  tempiis 
excusat,  sed  poenitentis  mores  peccatum  exsiinguunU 
Fieri  potest ,  ut  qui  multo  icmpore  excubaverit^ 
salulem  non  consequatur,  et  modico  tempore  sincere 
confessus,  peccalum  exuat.  Multum  temporis  in- 
sumpsit  Samuel  pro  Saiile  deprecans,  multasque 
noctcs  insomnes  iransegit  pro  pcccaniis  salute;  Deus 
autem  lempori  non  atlendQns ,  quia  propbetae  suppli- 
catio  non  concurrcbat  cum  peccatoris  poenileuiia, 
propheix  suo  dixit :  Usquequo  tu  tuges ,  Sati/,  et  ego 
rejecieum{i,  Reg.  16. 1)?  Illud,  ««^«e^uo,  tempus 
declarat,  et  supplicanlis  pcrscverantiam  :  ct  repulit 
Deus  tempus  deprccationis  prophclx  :  non  enim  cum 
justi  interventu  regis  poeniteniia  concurrit.  Bealo 
autcm  Davidi,  qui  correplionem  sancli  Nalhanis  pro- 
pheta:  susccpcrat,  et  stalim  post  comminationem 
veram  conversionem  ostenderai,  dixeratque,  Peccavt 
Domino  (2.  Reg,  12.  15);  stntiin  uiio  temporis  mo- 
menta  verbum  sincerc  prolatum  inlegram  poenilenti 
attulit  salutem  :  confestim  namque  sententiam  emen- 
datio  sequuta  cst.  Ail  igitur  illi  Naiban  :  Et  Dominui 
dimisit  ^  peccalum  tuum  {Ibid.), 

Deus  tardui  ad  poenam ,  velox  ad  salutem,  —  Vide 
mihi  Deum  lardum  ad  poenam  ct  velocem  adsalutcm. 
Ei  mihi  primum  cogita  quomodo  mullo  post  tempore 
correctionem  clemens  intulil.  Peccavit  David,  ulcrum 
gestavit  mulier,  nullaque  correctio  peccaium  sequuia 
cst ;  sed  post  infantis  dc  peccalo  nati  partiim ,  mitti- 
tur  peccati  medicus.  Cur  aiitem  peccantcm  protinus 
non  correxit?  Quoniam  vidit  in  ipsis  peccatorum 


>  Horel.  etsaviLt  amentia  viduitaUs. 


*  Re|j[.  ttnus,  Dommus  iusluiU. 


wvaoKJMXKa   €llCJ6CltMi    ^ 

dMcatt  «faaliMM  •«"».  «"•  i»  »«•*«»««  Pf« 
t«i  taaeni  ew»t.  niiwt  argo  MMOti   tam. 
norbaanDfimB  admovere,  »eaM|ue  taatum  temjoB» 
rnm  eorreetlo;alq~  hi  «no  lemyan»  mwaeato 

„  mm.  O  dtepeiiMtloiieBi  c«wiim»iitiil  Vidoii 
,«10*  ^IM  «t  td  wta^n»  W  ei  Ui  •Wi  fecil 
Uf^  qvMe»  ed  dertmltonc». «^  proiecHoiieBi 
m  BPffperofie.  EieiiipW  «we ,  apod  noi  hoinuiei 
mOm  leiiipore  «diOcfai  cewinMntw.  «uUoqtte  leip- 
Mi«deMn  «liBeemw :  e^iie  Jpeiut  stnictttnBmol- 
umie.1  ie«iparK  pmnm  ^efodertnicUmiia.  Iii  Deo  iju- 
tenicmiinifimiieeeidli :  qm««lifie^t.ieloeiteraMl»fl- 
ciitwi  4leeiniU,tt«le  destfuiuyeioiDeuseirueiis. 
ttRimdinmis^qiiie  fteotecmirfmewiwiimii :  jttttd 
mm  poieiitim  esi,  hoc  bmiltiiti» :  pommim  eiecUeu- 
ds  fdoi,  mogultwiioo  boniteii»  imfdue.  Arfomeuium 
^H^  eaeipcrlemiererum.S«Ldicb«ite^il>eug 
«Bfami  et  lemro.  pmfBitmlioes mmili»ro..plimties,. 
nflee,  mdln»,  eyWe».  plmtfas,  fontes,  flmnina.  pars- 
«smu,  wWlem  omimm  wietatem .  boc  roare  na- 
«■emec  epotiosum,  insulas,  mariUmiis  regioBes ,  et 
miiierrttieas ;  omiiem   bunc   lisibilem   mundum 
«MM  pulcbriiudinero  sei  diebus  fecit  Oeus ;  anima- 
faies ntimtalia,  ei  irraiimmlia. oroiieroque,  qui  ^ob 
«pemmo  cadii.  omstum  sei  «Hebus  perfleii.  Hic  igi- 
mr  mm  feloi  in  cemnruendo,  curo  deliberaret  de 
«Bs  demmeiula  urbe,  tordus  ob  boniuiero  reperlui 
ot.  f  «It  Joricbuntem  dimoro.  ei  ait  ad  Israelero : 
Gmtie  emii  upum  dfchw,  et  uptima  die  cmUi  mum 
(/«  «.  5. 6).  Mwidum  oniversum  scx  condis  diebus, 
etmmm  urbero   sepiem  diebus  solvisTquid  tuam 
impediipoienUamteuream  repente  non  deslrmsl 
snnon  de  le  clamaf  propbeto ,  dieens,  &t  wperum» 
^m,  trm^  a  f»  meni€f  ewmpo^il,  ei  li^umcenl  sicul 
tmafam\§m  (li«.64.  4. 1)  t  mmon  David  po. 
tenUe  tu«  opera  narrans  ait,  i^eu  ivmtkmm  d«m 
tmMiiMf  imta,  m  ttaMMftnmur  mmtfm  m  eer  iiwrM 
iPuA.  45. 5  )t  Mrmles  innslerre  ot  in  mare  injiceee 
potes,  atqmi  irbem  mmm  fepugnantmn  non  ^is  de. 
slroero,  sed  seplmn  dies  «cidio  tribuist  quaiet 
Mon  poienUa,  inquii,  delicii,  sed  clmnenUa  diuuu» 
loienl :  do  sepU^m  dies ,  ui  iridumn  Niniw  :  forio 
redpiel  powiientim  prmdiesUonem,  01  saiuiom  eoii- 
sequetur.  Bt  quH  els  pesmlcnU»  pr«dicalwt  Uosies 
vrbcm  circomsepseranl,  dui  drcumdabat  muros : 
msgnmi  tenor,  ingens  lomultus  :  qumn  ergo  ipsm 
pMitento  vlara  aperuisti  t  num  prophetmn  misisUt 
iium  evengelistam  t  mms  quis  eral  intcr  eos ,  qui  ea . 
q„a.  fecei«  cmivmiirm,  .uggererelt  Eiiam,  inqiiit, 
hnlKsbani  Intns  poMilimiiim  doelormii,  mirabiiem  il- 
l«m  Rahsb,  qumn  pm  pmnitmiUam  salrMB  feci.  EiUS- 
dem  ertlmaMm,  sed  qulaejiisdmn  nmi  enit  smitee- 
U«,  noB  eommiAfca^i  pecmiio.  qn»  non  comraom- 
cavii  incrediditatt. 

5  Et  Tide  mihi  iio^am  clemeniim  prasdicalionem : 
qni  in  lege  dlcll,  Mmi  mmkaberis  (Egad.  iO.  14) . 
non  fornicabcHs,  hoc  verbom  i'ropier  clemenimm 


DE  PfflMTENTl/k.  HOMIL.  VIL  ^ 

uiimam,  quia     mutans  claroat  per  beatum  Jesom :  Rakah  meretr^ 


vlvat  (Jm.  6.  17)1  Jesus  iUe  fiUus  P«avc,qui  dlcil, 
Meretrix  vivat,  imago  erat  Domini  Jesu,  qui  didt : 
Meretricee  et  imblicard  preBcedent  voi  m  regno  c^/orum 
(Maith.  ftl.  3i).  Si  Tivercdebei,  ^uare  ^erctrii  eslt 
si  meretrii,  quarc  vivatt  Dico,  inquit,  priorcra  sta- 
tum^quo  sequeniem  inircris  mutaUonem.  Ct  quid 
lecil,  inqtties,  Rabab  quod  ad  salutem  conduceretl 
quod  eipioralores  cum  pace  susceperii  t  floc  el  ho- 
spiu  facii.  At  iion  ei  solo  serroone  salttiem  conse- 
qnitur ;  sed  prxcipue  ei  fide  ei  affectu  crga  Deom. 
Atque  ut  discas  fidci  iilius  magniludinem,  audi  eam- 
dero  ipsaro  Scripturaro,  ejus  pracclara  gcsia  narran- 
lem  alque  te&tantem.  Eral  m  fomicc ,  ceu  margariu 
inc(BnovoluUla,aurum  projectum  in  lulo  jaccns, 
flps  pictaUs  spiiiis  obrulus ,  pia  anima  in  impiclalis 
loco  condudebolur.  Menlem  roihi  dirigcnler  adbibe. 
Eiceplt  eiploratores,  et  quem  prodidii  Israe!  in 
deserto ,  hunc  praedicavit  Rahab  in  lupanari.  Quld 
memoro  Isracl  in  deseriotCum  mons  replebaiur 
nulie  el  callgine,  tubis,  fulguribus  ,  aiiisqiie  lerribi- 
libus,  audivit  a  Deo  de  medio  ignis  :  Audi  lerael  • 
Dominm  Deus  mifs,  Dominta  «RaM  est  (Deat.  6.  i). 
Non  ermt  tibi  dii  alH  (Exod.9,0.  A).  Ego  i»  cato  sur- 
stm  et  in  terra  deorsum,  et  prwter  me  non  est  Deut 
(Deut^  4.  39)-  Hacc  audiens  Israel  vltulum  conflavti, 
Deumque  reprobavit :  ignoravil  Domlnuro,  repudiavil 
benefactorem,  el  dicit  Aaroni :  Fae  noMs  Deos  (Exod. 
52. 1).  Si  dii,  quare  dicis,  fac?  quomodo  dli,  sl  fiantt 
9ic  maliUa  excaecaU,  secum  ipsa  pugnat,  semcUpsam 
dcstrull.  Unus  bclus  est  viiulus,  et  clamat  ingraiut 
Israel :  Bi  dii  tui,  hrael ,  qui  eduxerunt  te  de  terra 
jEgypti  (Exod.  Zl.  4).  Bi  dii :  unum  videt  vitulum, 
onum  facium  idolum ;  cur  ergo  hi  dii  t  Vi  osienderct 
se  non  modo  id  quod  videbal  adorare,  sed  et  deorum 
pluraliutem  confingere  :  sententiam  suam  Inlcrpre- 
lalur,  non  auiem  id  quod  videiur  Judicat.  !3t  auiem 
ad  propositum  reverUmur,  qoye  andivlt  Israel,  M 
circumseplus  ponenlis.et  lanla  imbutus  lege,  el 
laiiien  negavii,  hicc  Rabab  in  lupanari  indusa  pr«di- 
cai :  dicit  eniro  etploraloribus  ,  Novimus  ipioiKa  feeH 
Deus  vester  JEgyp^Hs  (Jos.  %  %).  hidapus  dicH ,  IB 
sttni  dH  ittl,  ifui  eduxerunt  te  de  terra  JSggpU  (Exod^ 
32. 4) ;  et  roeietrii  non  diis,  sod  Deo  sahilem  adscrl- 
bil :  Novimus  quttnta  Deas  vmer  feeU  JSggptiU  in  de^ 
serto  ,  et  audivimut ,  et  Hquefaetum  est  eor  nomruus^ 
et  fortitudo  non  esi  <n  ne4if.  Hovknm  quama  feeH 
Deus  vester.  Vidcs  quomodo  redplt  legisialoris  *:o»v 
boro  pcr  fidenit  Et  novi  quod  Dm  vemer  in  mla 
surtum ,eiin  lerra  demm  :et  pmm  em  non  m 

Deus. 

Rakab  Ecelesim  figura.  ^  Rohab  est  llgnra  «eele- 
sltfiin  fomlcalione  dftmoMim  ollm  vol«iot«,«iime 
vero  Chrisll  eiploralofes  auiCipieoUa,  boo  a  JoHi 
Navc  flno,  sed  a  lesu  vero  Servaiora  minuesvaiie 
los.  Novt,  inquU,  qm^d  Deusvmierin  emlammn,^ 
fn  terradeorsum  : et prmter  em  nan  m  »mmiJm. 
f .  11).  HflBC  acceperwii  Indml,  el  non  euaiadiorunl : 
b»c  aiidivii  Ecclesla .  oi  oboervavit.  Difna  igiiif 


l 


531  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

omni  laude  Rahab,  Ecclesix  tmago.  Qiure  generosus 
Paulus  cum  ejus  fidei  dlgnitatem  edidicisset ,  non 
cam  reprobam  putans  ob  priorem  slaturo ,  sed  acce- 
ptubilem  ob  divinam  mulationem,eam  sanctis  oronibus 
connumerat :  et  poslquam  dixerat>  Fide  Abel  sacrifi-' 
cium  obtuUt,  fide  Abraliam  hoc  et  illud  fecii  {Hebr. 
11.4),  lide  Noe  arcam  fecit,  fide  Moyses  hxc  et  iila 
pn£ciare  gesta  edidit;  ac  mullos  deinde  sanctos 
memoraverat  tandem  adjecit ,  Ffi/e  Rahab  merelrix 
non  periit  cum  incredulis,  exploratores  excipienst  el  alia 
via  remiltens  (Uebr.  11.  31).  Et  vide  quomodo  multa 
cum  sapientia  humanitatera  tuam  attemperaverit. 
Nam  cum  a  rcge  missi  sunt  qui  exploratores  perqui- 
rerent ,  .dicunt  ei,  Si  ingressi  sunt  ad  te  viri  (Jos.  2. 3. 
4)  ?  r£spondit  eis  ,  Eliam  ingressi  sunt.  Primo  yerita- 
tem  xdificat,  atque  ita  mendacium  inducit.  Numquam 
enim  niendacium  per  se  creditur,  nisi  veritatem  prius 
ostendere  occupaverit.  Ideo  qui  modo  ad  persuaden- 
dum  apto  roenliuntur,  primo  vera  dicunt  atque  ea^ 
qu:u  apud  omnes  in  confesso  sunt ;  ac  deinde  men- 
dacia  ct  dubia  inducunt.  Ingressi  sunt  ad  le  explora- 
tpres  ?  respondct,  Eliam.  Si  enim  a  principio  dixis- 
fiet,  Non,  ad  scrutinium  provocasset  eos,  qui  advene- 
rant.  Sed,  Et  ingressi  sunt,  inquit,  et  egressi  sunl  hac 
via :  persequiniiui,  et  comprehendetis  eos.  0  pulchrum 
mendacium  !  o  pulchnim  dolum,  divina  nun  proden- 
tem,  sed  pielaiem  cuslodientem  !  Si  igitur  Raliab 
illam  pQ3nitentia  salute  dignam  efiecit,  ct  ipsa  per 
sanctorum  ora  prxdicaiur ,  Jesu  Nave  in  deserto  cla- 
mante,  Vivat  Rahab  meretrix ,  Paulo  aulem  diccnte, 
Fide  Rahab  merelrix  non  periit  cum  non  credenlibus  : 
quanto  magis  nos  si  poenitentiam  e^hibeamus,  salu* 
tem  consequemur?  Pocnitentia:  lempus  nunc  est : 
ingens  enim  timor  insiat  imminentium  peccatorum  , 
nisi  supplicium  prxvertat  poenitentia.  Prasoccupemus 
faciem  ejus  in  confessione  (Psal,  94.  2) :  exstinguamus 
peccatorum  rogum ,  non  multis  aquis,  sed  parvis 
lacrymis.  Multus  cst  ignis  pcccati,  et  tamen  modicis 
lacrymis  exstinguitur  :  nam  lacrymse  cxstinguunt  ro- 
gum  peccatorum,  ct  peccati  foetorem  abluunt.  id 
lestificatur  beatus  David  dicens ,  et  quania  sit  vis 
lacrymarum  ostendens :  Lavabo ,  inquit,  per  singulas 
noctes  lectum  meum^  et  lacrymis  meis  slralum  meum 
rigabo  (Psal.  6.  7)..  Aiqui  si  lacrymarum  ubertatem 
voluisset  ostendere,  salis  erat  dixisse,  Lacrymis  mds 
stratum  meum  rigabo  :  cur  ergo  prxmisit  illud ,  La- 
vabo  ?  Ut  ostendat  lavacrum  et  piaculum  peccalorum 
esse  lacrymas. 

6«  Peecata  omnium  causa  mabrum,. —  Omnium 
causa  roalorum  sunt  peccata :  propter  peccata  dolores, 
propter  peccata  tumultus,  propter  peccaia  belia, 
morbi ,  et  quotquot  nobis  accidunt  sanatu  difficiles  ' 
aegritudines.  Quemadroodum  igitur  opiimi  medici  non 
modo  apparentes  morbos  explorant,  sed  etiam  eorum 
causam  scrutantur  :  ita  et  Senrator  ostendere  volens 
omnlam  qu»  bominibus  contingunt  malorum  causam 
.  esse  peocatum ,  paralytico  dioit ,  quia  nempe  videbat 
ille  animaruro  roedicus  eum  anima  prius,  deinde  cor- 
pore  paralyticum ,  ait ,  inquam ,  illi  :  Ecce  sanus  fa- 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  332 

ctus  es  ,  noli  amplius  peecare^  ne  quid  libi  deUriui  con- 
tingai(  Joan.  5.:  14).  Igitur  et  praecedentis  iniirmiutis 
causa  peccatum  erat ;  id  damni  causa ,  id  doicirii,  id . 
calamitatis  universae  materia.  CaBiernro  iliud  admiror, 
quomodo  qul  bunc  dolorem  ab  initio  bomini  dederat 
Ibeus  propter  peccaiuro,  sententia  senientiaro  solvat» 
et  condemnatiooe  condemnationem  ejiciat.  Quomodo, 
audi.  Daia  est  trisiitia  propter  peccatum ,  et  per  tri^i- 
stitiam  peccatum  solvitur.  Attende  diligenter :  mulieri 
comminans  Deus ,  et  propier  praevaricationem  sup- 
plicium  inducens,  ait.illi :  In  dolore  paries  fdios  (Gen. 
3. 16 )  :  osiendltque  frucium  peccati  esse  dolorem. 
Sed ,  o  roagnificum !  quod  dedit  ad  supplicium ,  in 
salutero  rouuvit.  Peccaiuro  dolorem  peperit :  dolore 
peccatum  consumpsit  :  et  quemadmodum  vermis  e 
ligno  natus  ipsutn  lignom  cousumit»8ic  et  dolor  e 
peccato  natus  peccatum  consumit  per  poenitcntiam 
inducius.  Quapropler  Paulus  dixit :  Qurn  seeundum 
Deum  esl  tristitia  paemtentiam  in  salutem  slabilem  op^ 
ratur  (2.  Cor,  7.  10).  Boua  est  tristitia  vere  pceniten- 
tibus  :  convenitpeccantibus  luctus  pro  peccato :  Beati 
qui  lugent  ^  quoniam  ipsi  consotabuntur  (Matlh.  5.  5). 
Luge  peccaium  ,  ut  non  lugeas  supplicium  :  purga  le 
apud  judicero,  aniequam  ad  tribunal  venias.  An  igRo- 
ras  quotquot  judicem  miligare  volunt,  non  in  ipso 
examine  causai,  sed  aniequam  in  judicium  ingredian- 
tur ,  ipsum  sibi  benevolum  parare,  sive  per  amicos , 
sive  per  palronos ,  sive  alio  quovis  modo  ?  Igiiur  et 
apud  Deum  judicii  tempore,  non  est  quod  judicem 
fectas  :  sed  anie  judicii  tempus  potest  judex  mitigari. 
Quamobrem  dicebat  David,  Prasoccupemus  faciem  qus 
in  confessione  (PsaL  94.  2).  Ulic  magnum  judicem 
iion  circumvenit  ars  rhetorum ,  non  poteolia  fleciit ; 
dignitati  non  ille  morem  geril,  personam  non  vere- 
tur,  pecuniis  non  corrumpitur,  sed  tremendum  et  im- 
placabile  est  justum  judicium.  * 

EleemoMyna  Deum  plaeaL  —  Hic  iiaque  jndicem 
exoremus  et  placemus,  huic  omni  robore  supplicemns : 
non  pecuniis ;  imo  ut  verius  dicamus,  pecuniis  placa- 
tur  benignus  ille,  non  ipse  recipiens,  sed  per  paupe- 
res.  Da  inopi  pecuniam,  et  judicem  placasti.  Haec  au« 
tem  dico  vobis  quasi  familiaribus ;  quia  pcenitentia 
sine  eleemosyna  mortua  est  alisque  caret :  nequit  poe- 
niientia  volare,  sine  aia  eieemosyno).  Ideo  probe 
poenitenti  Cornelio  ala  ad  pieiatem  1'uit  eleemosyna  : 
EUemosynm  /uo? ,  inquit ,  «1  orationes  tum  in  cmlum 
ascenderunt  (Act.  10.  4) :  iu  ut  si  non  habuissel  alam 
eleemosynae  poenitentia,  nequaquaro  in  caelum  pjerve- 
nisset.  Aperiiur  ergo  bodie  emporium  eieemosynae. 
Yidemus  enim  captivos  et  pauperes ,  videmus  in  foro 
circumeuntcs,  videmus  clamantes ,  lacrymantes  ,  ge- 
mcnies  :  nundinae  nobis  mirabiles  proponuntur  : 
nundinarum  vero  non  alia  ratio  est ,  negolialori  non 
alius  animus ,'  quam  venalia  parvo  emere ,  niagno 
vendere.  Annon  bic  est  quorumIil>et  negotiatoruni 
scopus?nuni  propter  aliud  quispiam  negotiaiioncui 
adit,  nisi  ut  quae  parvo  emit  magno  vendat,  et  multi- 
piicatam  negotiaiionem  referal?  Tales  igitur  nobis 
nundinas  Deus  proposuit :  modico  justitias  eme,ut 
niulto  vendas  in  futuro;  si  tamen  vendition^  appei 


353 


DC  PCENITCNTIA.  HOMIL.  VII. 


Oi 


breoportel  reiributionein.  Bic  modico  jasiitia  emitur, 
Yili  panls  fngmento,  vili  vestimento,  calice  aqn»  fri- 
gidae  :  Si  qm$  ffolum  dederit  calicem  aqua  frigidas , 
QMOL  dko  9okii ,  ait  spiritualis  negotlationis  doctor , 
m  perdeimereedemtuam(MaUh.  10.  42).  Calixaquae 
fngidaedignuft  est  mercede»  et  yestimenta  pecuniaeque 
per  lieneficiaro  dats  non  digna  ernnt  mercede  ?  Imo 
e  conlrario  mQlla  erunt  mercede  digna.  Quare  crgo 
oJieera  squae  frigid»  memoravit  ?  Cleeroosynam 
ttie  snmplibas  dixil  :  nam  frigida  aqua  neque  li- 
goim  y  Deque  allnd  qnidpiam  iinpendis.  Quod  si  lar- 
gitlone  sine  snropta  facta  lanta  est  beneflcii  gratia , 
ubi  resiimenlonim  copia»  pecuniaram  subministratio, 
aKoniBqiie  bonorum  abundantia ,  qaalem  a  justo  ju« 
dice  Bercedem  referre  oportet?  Quando  igitur  pro- 
51101  firUiies  parro  yeodibUes,  a  magniflco  illo  acci- 
AMo^  npiamusy  emamus.  Siiienle$,  inquit,  veniUad 
ofiaM  :  ef  ^iit  noii  habetii  argentumf  euntet  emile  (Isai. 
55. 1).  Dum  propouantiir  nundin» ,  emamus  eleemo- 
synaSy  imo  potius  per  eleemosynam  emamus  salutero. 
Chrisimii  TesiiSy  qui  paupcrem  yestis.  Haec ,  inquies » 
probe  ei  aocorate  novi :  baec  prius  didici,  non  tu  prior 
docoisti  :  oeqae  a  te  priinum  boc  audivimus  :  non 
aovapraediGas ,  sed  quae  sxpe  roulli  ex  prxsentibui 
noo  toDeranl.  Novi  ulique»  novi  et  ipse  vos  et  haec 
et  similia  saepe  didicisse ;  sed  utinaro  saepe  docii , 
tt/lea  booam  aliqnod  exiguum  praesleroiis.  Qui  mtie- 
fiiarptmperii^  fceneraiur  Deo  (Prov.  19. 17).  DeofoB» 
Beremur  eleemosynaro »  ut  ab  eo  dementix  relribu- 
tioaem  accipijirous.  Sed ,  o  sapientissiroum  verbum  t 
Q»  umereiur  pauperie,  fceneraiur  Deo.  Cur  ergo  non 
dixit,  Qui  mberetur  pauperis,  dat  Deo,  sed  Famera- 
ttr?  Novit  Scriptura  avaritiam  nostram  :  aitendit  in- 
saiiabilem  cupidiutem  nostram »  ad  avaritiam  spe- 
cianiem  ,  quaestum  requirere ,  ideoque  non  dixit 
simpiiciler ,  Qai  miseretur  pauperis ,  dat  Deo  :  ne 
simplicem  retribulionem  putares ,  sed  Qui  mi$eretur 
V^perie ,  fceneratur  Deo.  Si  Deo  foeneramur  ,  ergo 
debitor  ille  nobis  est.  Quein  ergo  eum  tibi  vis  esse , 
jodicem  an  debitorem?  Debitor  veneratiir  foeneran- 
tau,  jadex  vero  non  reveretur  eum,  cui  ipse  fcenera- 
Uisest. 

7.  Necesse  autem  est,  nt  secundum  aliam  rationem 
videamus ,  car  Deus  dixerit  sibi  fcenerari  eum ,  qoi 
dat  paiiperi.  Qaoniam  videbat  avariliam  nostram  ad 
qassiuro  lendere,  ut  jam  dixi,  et  euin  qui  pecuniam 
babeat,  nullatenus  velle  sine  seouritate  foenerari  ; 
posiulat  enim  foenerator,  aut  hypothecam,  aul  pignus, 
antsponsorem  :  atque  haclriplici  cautione  pecuiiiam 
credit  suam ,  aut  sponsionem  accipiens ,  ut  jam  dixi , 
aot  liypotbecam,  aut  pignus.  Cum  sciret  itaque  Deus 
ncmiiiem  his  sine  cautionibus  foenerari,  neminero  sola 
clementia  moveri ,  sed  lucro  tanlum  intentos  orones  : 
psoperem  vero  iliis  oimiibus  esse  destitutum ;  non  by« 
pothecam  habere,  qui  nihil  possideat,  non  pignora 
qui  nadus  sit ,  iioii  sponsorem ,  cui  iiemo  credat  ob 
ioopiam  :  ut  vidit  itaque  illum  ob  inopiam  periclitari, 
diviiem  quoque  periclitari  ob  inliumanitalero,  scipsuro 
mediuro  protulit  vadem  pauperi ,  pignus  iceneranii. 


Non  credis  hiiic ,  inquit ,  ob  inopiam ,  mibi  propter 
copiam  crede.  Vidit  pauperem,  et  roisericordia  rootus . 
est :  vidit  pauperero ,  et  non  despexit ;  sed  seipsom 
dedit  in  pignus  ei ,  qui  nihil  baberet ,  et  ob  ingenlem 
benignitatero  inopi  adstitit :  banc  vere  benigniuiem 
esse  tesiificatur  lieatus  David  his  verbis,  Qtita  adstitii 
a  dextris  fouperis  (P$al.  108.  31).  Qid  nA$eretur  pau^ 
peris,  fcmeratur  Deo  (Prov.  19.  17).  Confide,  iiiquit, 
mihi  roeiieraris.  Et  quid  tantum  lucri  facio  tibi  roene- 
rans?  Sane  iuiquissimum  esi  a  Deo  rationem  exigere : 
vcrum  nt  nequitiae  tu»  me  attemperem ,  et  clementia 
sxviiiem  tuam  solvam,  hxc  mutuo  examinemus.  Aliis 
foenerans  quid  lucraris?  quid  ab  illis  foenoris  requiris? 
nam  ceniesimaro ,  st  legitiroam  requiras  ?  Quod  si 
inexplebilem  cupiditatem  aiixeris  *,  duplicem  tripli- 
cemque  liicraberis  iniquitatem.  Ego  vero  avaritiaro 
tuaro  supero,  inexplebilemqae  cupiditatem  vinco  : 
copia  mea  immoderatum  appetitum  tuum  operio.  Tu 
centesimam  quxris,  ego  centuplum  do  tibi.  Iiaque  in 
fcenus  accipis,  Domine,  et  hic  in  foenus  accipis  eleemo- 
synaro  paupcri  dataro,  quandonaro  haec  roihi  reddesf 
Quxro  pacta  conventa,  contracturo  confirmare  volens. 
Designa  roihi  retributionis  leropus  :  constitue  solu- 
tionis  tcrroinuro.  Imo  vero  boc  superfluum  est ,  nam 
Fidelis  Donunu$  in  omnibus  verbie  $ui$  (PpU.  144. 15) : 
quia  vero  in  more  et  in  scopo  est  ei ,  qui  bona  fida 
fosnus  accipit ,  tempus  metiri,  diemque  definire»  audi 
qaando  et  ubi  debitum  tibi  reddat  is,  cui  pcr  paupe- 
reni  foeneraris.  Cnm  uderit  FiUu$  homini$  in  throno 
ghriag  $wb,  ei  sialuerii  ova  quidem  a  dextri$  sati ,  to* 
do$  vero  a  $imstri$,  et  dket  ii$,  qui  a  dexirie  $u»i :  hic 
atiende  quaro  benevolus  sit  debilor  erga  foeneratorem : 
qiio  pacto  is,  qui  routuuro  accepit,  rouha  cum  gcatia 
reddat.  Venite,  benedicti  Patri$md,  po$$idete  poraium 
vobis  regnum  a  eonsiitutione  mundi.  Quare?  Quia  ewr 
rivi,  et  dedi$ti$  mHd  manducare :  $itivi,  ei  dedi$ii$mild 
bibere  :  nudu$  eram ,  et  cooperuistie  me  :  in  carcere,  H 
renults  ad  me  :  tn/irmas  eram,  ei  visiia$li$  me :  ho$pe$ 
eram ,  ei  eoUegistis  me  ( Maith.  S5.  51.  teqq.).  Deiode 
qui  in  lempore  bene  miuistrarunt,  propriaro  infirmi- 
taiem  respicientes »  atque  ejus,  qui  mutuuro  accepit » 
dignilaiero ,  dicent  :  Domine ,  quando  ie  vidimus  eeu^ 
rientem,  et  pavimu$  te?  aui  ntientem,  ei  poUmmuef 
in  quem  oculi  oronium  sperant ,  et  tu  das  escam  U«> 
loruro  in  abundaniia  (P$al.  144. 16)?  Omultam  bor 
nitatem  l  occultat  dignitatem  ob  clementiaro  :  E$urix$ 
enim,  ei  dedisti$  mihi  manducare.  0  roullaro  lx>nilatero ! 
0  iromensaro  benignitatero !  qui  dat  escam  omni  camit 
qui  aperit  manus,  et  implet  omiie  animal  benedi* 
ctione  (P$aL  144. 16),  E$urivi,  iiiquit,  ei  dedi$ti$mihi 
manducare,  non  iinroinuta'dignitate,.sed.ejus  cle- 
mentia  pro  pauperibus  fidejubente.  Sitivi,  ei  poiasii$ 
me.  Quisnam  bxc  dicit?  Qui  lacubus,  fluminibus, 
fontibus  aqus  naturam  infundit,  qui  pcr  Evaiigelia 
dicit :  Qui  cretUt  in  me,  sicui  dicit  Scriptura,  flumm 
de  ventre  eju$  fluenl  aqum  vivw  (Joan.  7«  58) :  qui  dixitt 
Si  qui$  $itit ,  veniat  ad  me ,  et  bibai  (Ibid.  v.  57).  Sed 

^  iQ  savil.  et  uao  Reg.,  quad  <?  malam  fidem  abundare 
fueris. 


tu 


8.  JOANNIS  CHRTSOSTOMl  ▲ECUIEP.  CONSTANTINOP. 


sse 


ttttdus  ^am,  Inqttit»  el  eo^peruinii  m.  GooperuimiM 
eum ,  qui  operit  caelum  nubibus ,  qui  universam  Ec- 
cleftiam ,  et  orbem.  Quotquoi  enim  in  Chrislo  baptixaU 
cifii,  Chritium  induistie  (GaL  S.  27).  In  carcere  eram. 
ku  carcere  tu,  qui  educis  vinctes?  Interpretare  quae 
ioqueris :  nam  dignitas  Odem  derogat  diclis.  Quando 
te  in  tanta  inopU  vidimus?  quando  iiacc  fecimus?  In 
quantum ,  ait ,  um  ex  hii  mininui  feciitii ,  iHthi  fecistii 
(Matih.  25. 40).  Annon  verasestsermo,  Qui  miseretur 
pauperii^  foener^tur  Deo  (Prov.  f9. 17)?  Et  vide  rem 
mirabilem  :  nullum  aliud  virlulis  opus  praeter  illud 
memoravit.  Atqui  poterat  dicere,  Yeniie  benedicti, 
quia  coiitinentes,  quia  virgfnes  fuistis,  quia  evango- 
licam  yitam  suscepistis;  sed  bxc  tacet«  non  quod 
liientione  sint  Indigna ,  sed  quod  post  benignitatem 
iecunda  slnt.  Verum  quetnadmodum  ils,  qui  a  dexiris 
erant,  ob  benignitaiem  delatum  ostendit  regnum ,  sic 
ei  iis  qui  a  sini>tris »  ob  steriliiatem  comminatus  est 
poenam  :  Ite,  maledicti ,  in  tenebrai  exterioree,  paratae 
diabotOf  et  angelis  ejus  (Malth.  ^.  41).  Quare?  qua  de 
causa?  Quia  esuriti ,  et  non  dedistii  mihi  mtmducare. 
Non  dixit,  quia  fornicali  estis,  quia  aduherl  fuisiis, 
quia  fui-ati  estis ,  quia  falsum  testimonium  tulisiis , 
quia  pejerastis.  Haec  quippe  m.iiiifeste  quidem  mala 
surit ,  sed  iiiferiora  quam  durilies  et  inbumanitas. 
Qu^re,  Oomine,  non  aliarum  viarum  mentionem  facis? 
Non  judico ,  iriquit ,  peccatum ,  sed  inhuroanitateni : 
non  jtidiCo  peccatores ,  sed  eos  qui  poenitentiam  noii 
egerunt :  tnclemeiitise  vos  damno ,  quod  talem  tan- 
tamque  salutis  medicinam  habcntes,  eleemosynam 
aeilicet,  qna  omnia  peccata  delentur,  hoc  beneflcium 
d^pc&istis.  Itaque  indementiam  exprobro ,  ut  ne- 
ipiitise  omnisque  impietatis  radtcem,  clementiam  vero 
kndo,  ttt  radicem  omnium  bonorum ;  et  illis  quidem 
Igneiil  deternum  comminor,  hls  vero  regnum  caeloruni 
pMtnftto.  Pulcbra,  Domlne,  promissa  tua,  pulchruni, 
i|ttod  exspectjltur  regnum  tuum ,  itemque  gehenna, 
^uatn  eomminaris;  quorum  illudallicit,  haec  veio 


deierret^:  allicit  pulcbre  regnum ,  deterret  utilitcr 
gehenna.  Gehennam  enim  comminatur  Deus ,  non  ut 
ingehennam  injiciat,  sed  utagehenna  liberel.  Si  enim 
punire  vellel,  iioii  ante  minatus  esset,  iit  cauie  minas 
Tiiaremus.Comminaiur  supplicium,  ut  suppUcii  expe- 
rimentiim  fugiamus  :  terret  verbo ,  ut  non  puniat 
opere.  Foeneremur  ilaque  Deo  clemcntiam.  Foenere- 
mur,  ut  inveniamus  illum  debitorem,  ut  ante  dixi, 
non  judicem  :  reveretur  enlm  debiior  foenerantem , 
reveretur  euin  et  erubescit.  Si  foeneralor  ad  debitoris 
Januam  accedat,  hic  si  inops  sit,  fugil;  sin  opulenlus^ 
eum  cum  fiducia  excipit.  Vlde  mibi  alterum  justi  ju- 
dicis  miraculum  humanis  ex  rebus  propositum.  Si  cui 
in  paupertaie  degenli  foeneratus  fueris,  ac  deinde  ad 
prosperam  rorlunam  veneril  is ,  qui  muuium  accepit, 
tibique  debiium  reddere  possit,  muiloslatet,  el  red- 
dit,  ne  de  priori  suo  stalu  erubescat :  et  gratias  qui* 
dem  reddit ,  sed  prae  inoplae  pristiriae  pudore  beneA  • 
cium  occuitat.  At  non  ita  Deus  facil,  sed  clam  muiuum 
accipit,  et  palam  libereqiie  mutuuin  reddit.  Cum  enin(i 
accipit,clam  per  eleemosynam  accipit;  cum  auteHi 
reddit ,  In  oculis  universae  creatur»  reddit.  At  for- 
tasse  dicat  quispiam  :  Quare  tandem ,  ut  mihi  divUi 
dedit,  non  itaquoque  pauperi  dedit?  Poierat  quidem 
tibi  siniiliter  darc,  ut  pauperi  dedit;  sed  noluit,  ncc 
divitias  tuas  infroctuosas  esse  voluit,  nec  illiits  pau- 
pertatem  slne  mercede.  Tibi  diviti  concessit  ut  per 
elecmosynam  dlves  csses ,  el  dispcrgeres  in  justiiia  : 
Ditpersil  enim,  dedil  pauperibus  :  juHitia  ejui  manet  m 
BOiculum  {PiaL  111.9).  Vides  quod  dives  per  elcemo- 
synam  aeternam  thesaurizet  JusiitiamT  vide  rursus 
pauperem,  quia  dLvUias  non  habet,  quibus  justiiiam 
operetur,  habet  paupertatem,  qua  patientiam  lucratur 
xternam.  Nnm  Patientia  pauperum  non  peribit  in  ceter- 
nwn  (PsaL  9.  19) :  iri  Christo  Domino  nostro,  cui 
gloria  in  sscula  saeculorum.  Amen. 

*  verba,  hac  vero  deterret,  non  babentur  in  Morel.  ei 
savil. ;  sed  in  Reg.  supra  memorato  leguntur,  et  optime 
quadrant  ad  seosum. 


DE  PGENITENTIA» 


I.  BllMlsl  heri  n  v^bis  abfoerim,  at  Invltus,  at  ne- 
iBiaiilitt  eompeisus  :  corpore  abl\ii,  non  proposito ; 
ataeMiieariiis,non  aibctu  animi.Eteriim  pro  virili  mea 
YM  eomplectebar,  menteqoe  oronea  circumferebam. 
Rurttts,  firatrea,  hoc  temporario  mlsso  morbo  ardenti 
aMdleeonteiidlinus  vestram  eOntueri  fhciem :  maneritl- 
bna  enlm  adbnc  gegritudinis  reliquiis  properavi  ad  carl* 
leleuveatram.  Nam  segri  qutdem  [morbo  relevati]  la- 
taeri  expeimii  et  balnea ;  ego  vero  operje  preiium 
•iae  duxi  desideraiim  vestram  fociem  videre,  ac  de* 
lilt««  lllad  vestram  audiendi  explere  studlum,  mi* 
gnuai  boe  pelagas,  nihil  habens  salsuglnis,  mare 
lliietllMis  veeinim.  Veni  arvum  invisuras  vestrum  ex- 
iMrgitami  Qais  enlm  taiis   portiis  est  \  quilis  est 

fo)  GoData  cum  Godice  neg.  2549. 

*  Pro,fa(iipQrn(|iquodbabetReg.,  fiditi,totopral«iii« 


Ecclesi;  ?  quis  paradisus  coeiui  vestro  simiiis  ?  Niilhis 
hic  insidiator  serpens,  sed  Cbristue  Institator  :  noik 
Eva  supplantairix,  sed  Eeclesia  erectrix  :  non  hic  fo« 
iia  arborum  ,  sed  fructaa  spirilHe  :  non  sepes  spina- 
ruro,  sed  vinea  fruCtiCera.  Si  quam  enim  spinam  or- 
fendaro,  in  biivam  coromuto  :  non  enim  hic  valet  in^ 
opia  naturae,  sed  Ubertae  arbitrii  bonoratar.  Si  tuputn 
invenero,  ovem  facio,  nen  neturam  mqtans,  sed  pro- 
positum  transferena. 

EccUiia  arcm  Noe  oomparaiur  (a).  —  Qoamobrein 
non  erraverit  quispiam  si  dixerit  Ecdesiitn  esse  arc.t 
praestantioreni.  Etenim  arca  afiimalia  excipiebni  et 
animaiia  conaervabat,  Eoclesia  vero  animalia  excipU 
et  immuut.  Exempli  eausa,  iliae  ing ressus  accipitcr) 
aecipiler  exit ;  ingressus  lupos,  exiii  Ittpus  :  al  htie 
ingressus  aceipiter,  exii  coluroba  ;  ingrestus  laput  ^ 

(a)  vide  Homil.  in  terrs  notum  tom.  1. 


337 


D£  PCENITEMTIA.  HOMIL.  YIll. 


exit  OYis ;  ingressus  serpens  »  egreditur  agnus ;  non 
motata  natura  «  sed  explosa  neqnitia.  Ideo  frequen- 
tem  de  poenitcntia  moveo  sermoneni.  Est  enim  poe* 
nitentia  ,  molcsta  et  formidabiIi&  pcccaiori,  medela 
delictorum,  consumplio  iniquitaium,  cffusio  lacryma- 
nim  9  fiducia  apud  Dcum,  arqialura  conira  diaholum» 
gladius  ejus  caput  absciudens  ,  spes  salulis ,  despcra- 
tionis  proaigatio^  Haec  ccelum  aperit,  hasc  i»  paradi- 
sum  introducit,  hxc  diabolum  supcrat  ( ideoque  hac 
de  re  frequenter  sermonem  movco )  :  iiam  Qduciatu 
inducitipsum  po^se  proslerni.  Peccator  es?  ne  de« 
spcres  :  non  desino  vos  jngiter  ^hisce  medicamcutis 
aUinere  :  elcnim  novi  quaiitum  contra  diabolum  sit 
idam  non  desperarc.  Si  iu  peccatis  sis,  ne  despcres : 
hzedicendi  unllum  finem  facio  :  si  qiiotidie  pcccas» 
qnotidie  poenitentiam  age :  et  quod  in  velustis  xdibus 
igen  solemtis,  cum  labefactatae  fucrint ,  qus  labe- 
i^ta  sunt  auferimus  ,  ac  nova  admovemus,  neque 
osquam  ah  assidua  cura  desistimus  :  hoc  ctiam  in  no- 
bis  faciamiis  *.  Si  inveteratus  es  hodie  a  peccato,re- 
Dora  leipsum  per  pcenilentiam.  Licetne,  inquies,  per 
poenileDtiam  salutem  consequi  ?  Plane  licct.  Totam 
Titam  In  peccatis  contrivi,  el  sl  poenlientiam  cgero , 
tahusero?  Prorsus  eris.  Id  unde  liquet?  Ab  ipsa 
Xkmnx  tui  er^a  homines  benignitate.  Num  cs  poe- 
ittVeiilia  tna  sumo  fiduciam?  num  poenitentia  tua  po- 
test  lotabstcrgere  mala?  Sane  si  poenitcntia  sola  es- 
ser,  jorelimeres ;  sed  quando  poenitentis  tux  admi- 
sceiur  Dei  Glemeniia ,  confide.  Dei  enim  clemcnlice 
Bolla  est  mensura,  neque  ejus  bonitas  explicari  ser- 
Done  potest.  Nam  malitia  quidem  tua  meiisurain  ha- 
ber,  remedium  vero  mensuram  noii  habet ;  malitia 
tm,  qualiscumque  sit,  homana  cst  malitia;  Dei  vero 
dementia  est  immensa  * :  confidc  forc  ut  ea  tuam 
TiDcat  maliliam.  Cogita  mihi  scintillam  in  pclngns 
cadentem  :  num  potest  illa  sure,  aut  apparereT 
QdaDta  est  scintilla  cum  pclago  collata,  tanta  est  ma- 
lilia ,  si  cum  benigiiitate  Dei  comparetur;  imo  vero 
non  UnU,  sed  malto  major  benlgnitas  illa.  Pelagus 
enim,,magnum licet  sit,  mensuram  habet ,  benignitas 
vero  Deinullum  habet  terminum. 

Yitia  paiUatimeradicantur.  —  Hxc  drco,  iion  ut  vos 
segniores  reddam,  sed  ut  dlligentiores  efficiam.  Vos 
saepe  monui  ne  in  tbeatra  ascenderetis.  Audistl,  nec 
morem  gessisti :  in  theatrum  ascendisti,  scrmoni  meo 
non  obtemperasti  :  ne  te  pudcat  rursus  Ingredi,  ei 
audire.  Audivi,  nec  observavi,  quomodo  possum  in- 
i  gredi?  Interim  hoc  ipsum  nosti ,  te  non  observasse  : 
intcrim  te  pudet,  interim  erubescis :  Interim  nemine 
!  arguente  frenum  circumfers ;  inlerim  sermonem 
meum  radicatum  habes  * ,  neqoe  non  prtesente  do- 
cirina  mea  te  purificat.  Non  observasti,  condemnaitl 
te?  ex  dimidia  parte  observasti,  etiamsl  non  obser- 
vaverls,  sed  dixeris  tanlum,  non  observavi :  nam  qul 

<  siettviL  aeliiBqQMilloreL^qittl  legil,  jgnoTMfte 

MUam  propOBitioDem  addidit  saTll.  et  nos  ex  savilio. 
*  Reg.^ckmaiitaMro  Deioit.  itviL,  clemefOiaamm 
smmt  mensuram  non  habet. 
^  savitius  addit,m  metUe  tna. 


selpsum  condemnai  eo  quod  non  obiervaf erii  •  eo  fs- 
stinat  ut  observet.  Respexisli  ?  iniquiutem  operatus 
es?  meretricis  capUvus  effcctus  es?  descendisti  de 
thealro,  et  iierum  recordatus  pudore  affectus  es  ?  ae- 
cede.  Moeroro  affcctus  C8?0bsecra  Deuiu  :  hucusque 
resurrexisti.  V»  mihi,  audivi  et  non  observavi ;  quo- 
modo  in  ecclesiam  ingrediar?  quomodo  rursus  au- 
diam  ?  Imo  ingredere,  quia  non  observasti,  ut  rursus 
audiens,  observes.  Medicamenlum  si  tibi  medicss 
imponat,  ncc  te  cumvcrit,  annon  insequenti  die  rur- 
stisapponct?  Si  quis  lignarius  quercum  velit  cxdere, 
securim  arripit,  incidit  radicem :  si  uno  ictu  infrugl- 
fcra  arbor  non  dcciderit ,  annon  addit  alium  ?  annon 
quarluin  et  quiiitum?  annondecimum?  Sicct  tu  facilo, 
Quercus  cst  merctrix  ^  arbor  infrugifera  ,  glaa- 
dcs  profcrcns  in  alimoniam  porcorum  irralionabi- 
liiim  :  mullo  tcmporc  radiccs  posuit  in  animo  tuo,  in 
arborum  ambitus  conscicnliam  tuam  dcjecit :  sermo 
meus  securis  est.  Audisli  die  uno.  Quomodo  die  uno 
eadal'  Unlo  radicata  tcmpore?  Si  enim  bis,  si  ier« 
si  ccutics  ,  si  dccics  millies»  nihil  mirabile  fueril,  ul 
res  mala  ct  firma  ,  prava  consuetudo  ,  exscindatur* 
Manna  comcdibant  Judaei,  ci  cepas  iEgyptias  requK 
rcbant :  Dene  nobis  erat  in  A^gypto  (Num,  11.18) :  ila 
turpis  pessimaquc  res  csl  consueludo.  Eui  per  decem 
dies  rectc  egcris ,  si  pcr  viginti,  si  per  triginU,  non  ta 
approbo,  noii  tibi  gratiain  habeo,  non  te  amplector  : 
Untuni  nc  dcficias,  sed  te  pudeal,  teipsum  coarguai* 
2.  Rursum  de  cariute  disserui :  audisti ,  abiisti,  et 
rapuisti?  operibus  verbum   non  exhibuisti?  Ne  ta« 
men  te  pudeat  rursum  ingredi  in  ecclesiam  :  te  pu« 
deat  peccati»  non  le  pudeat  poMiitenlue.  Atteode  quid 
tibi  fecerit  diabolus.  Duo  sunl  haec»  peccaium  et  pm- 
nitentia  :  peccatum  est  vulnus,  pottiitentia  vero  me- 
dela.  Quemadmodum  enini  in  corpore  sunt  medela 
et  vulocra  :  sic  et  in  anima  peccau  el  poenitentia ; 
scd  peccalum  pudorom  habet,  pceoitcniia  verofidu* 
ciam  obtiiiet.  Attenue,  quxso,  mihi  diiigenter,  ne  or-» 
diiiem  confundens  utiliiatem  pcrdas.  Esl  vuhiA  ei 
remedium,  peccatumelpoenitentia:  vulnuseslpecca* 
tum,  remedium  poenitentia  :  in  vuhiere  sanies,  inre- 
medio  expurgaiio  saniei  :  in  peecato  sanies,  in  pec- 
calo  probrum,  in  peccato  risiis  :  in  pcBniteniia  fiducia, 
iii  poenitentia  liberUs»  in  poenitentia  purgatio  peccati. 
Atteade  diligenter.  Peccaium  pudor,  poeniteniiam    y 
tiducia  sequitur.  Animadvertisti  quod  dico  ?  Ordinem 
invertil  satanas,  deditque  peccalo  confidentiam ,  poe- 
nitentix  pudorem.  Non  destnam  usque  ad  vesperam» 
donec  illud  solvero  :  promissum  impleani  oportet : 
noii  possum  absistere.  Est  vulnus  et  remedium  :  vul« 
nus  sanicm  habel,  remedium  saniei  purgaiionem  ob* 
tinet.  Num  in  reinedio  sanies  ?  num  in  vulnere  medela  ? 
annon  et  haecet  illa  proprium  tenentordinem?nuin 
potest  boc  ad  iilud,  illud  ad  hoc  transceiiderc  ?  Nulio 
modo.  Jam  veniamusad  aniinam  peccatis  onjustaiu. 
Peccatum  probrum,  peccatum  pudorem  ignominiain- 
qiie  sortitur  :  poenilcntia  (Iduciam  habel,  poenitentia 
»  m  savil.,  fornicatio,  pro,  meretrix, 
•  Morel.,  mdivit  die  uno;  intra  tmim  dKtn  eaderei,  elc 


te9  S.  JOANNIS  CHIiYSOiJTOMl 

JejuniDm,  pcBniteniia  justiliiim  obtinei :  Dic  enim  iu 
iniquilntet  tuas  primus,  utjuslificeris  (Isai.  43. 25. 26) : 
«t,  Justus  in  principio  sermonii  accusator  est  stu  ( Prov. 
48.  17).Cum  igitursciat  salanas,  quod  peccatum  se- 
quatur  piidor»  ()i]i  possit  peccaiorem  deterrcre;  poe- 
niieiiiia  vero  fldiiciam  habeat ,  qux  possit  poeniten- 
tijiin  alliccre  :  ordiiiem  invicrtit,  deditf|ue  pGDnilciitise 
pudorcro,  peccato  fiduciam.  Undenam  id  liquet?ego 
dicam.  Capiiur  qi^is  ardenii  concupiscentia  publicae 
merctricis ;  mereiricem  ille  ceu  capliviis  sequitur  , 
in  proslibulum  ingreditur ;  nulio  pudore,  rubore  nullo 
afftTtuscum  mereirice  congrcdiiur,  peccatumque  ad- 
mittit  :  post  adiiiissum  peccatum  illinc  egreditur: 
et  de  poeniieiilia  agendn  crubcscit.  Miser,  quando 
cuin  nieretrice  congrcdicbaris,  non  erubescebas ;  at 
Guin  ad  poenitentiain  accedis,  tunc  erubescis?  Pudet 
eum,*dic  milii.  Quare  cum  fornicaretur  non  pudore 
afQctebatur?  facinus  perpetrat,  et  non  pudore  afflci- 
tnr,  et  de  verbo  erubescit  ?  Diaboli  astiiiia  est.  In 
peocato  non  sinit  eum  erubescere,  sed  publice  inno- 
lescere  sinit ;  scil  enim  fore  ut  si  pndore  afficiatur, 
peccaiuin  fugiai :  in  poenitentia  vcro  enibescere  facil ; 
novit  enim  eum  prac  pudore  poenitentiam  non  acturum 
esse.  Duo  mala  facit ,  ad  peccatum  pellicit,  et  a  pce» 
niteiUia  arcet.  Cur  te  jam  pudet?  Curn  fornicareris, 
non  erubescebas ;  cum  remedium  adinoves,  pudore 
suffunderis?  cum  teipsum  a  peccato  liberas,  erube-  ' 
8cis?  Tunc  enibescere  debebas,  tunc  pudefieri  opor- 
lebat,  cum  peccares.  Cum  peccator  fiercs,  non  erube- 
Bcebas;  cum  justus  efllceris,  erubescis?  Dic  tu  iniqui- 
tatestuas  prinms^  utjustifieeris{lsai.  43.  25.26). 
Non  dixit,  ut  nbn  plectaris  supplicio ;  sed,  Vt  justifi" 
ceris.  Annon  sufficiebat  ei ,  quod  non  punlas  eum , 
eiiain  justum  efficis?  Plane  quidem.  At  sermoni  se- 
dulo  nientem  adhibe.  Justum  iilum  efQcio.  Et  ubinam 
hoc  fccit?  In  lalrone,  ut  boc  tantuin  sodali  diceret : 
Ifeque  tu  times  Deunu  Et  nos  qmdem  jure ;  nam  digna 
factis  reeipimus  {Lue.  23.  40.  41).  Dicil  et  Salvator  : 
HoJie  mecum  eris  in  paradiso  {Ibid.  43).  Non  dixil , 
Te  a  poeiia  et  supplicio  eximo,  sed  ipsum  justum  in 
paradisum  introducit. 

Confesno  jttstum  efidt.  —  Vidisiin' jusium  per  con* 
fessionero  effectum?  Admodum  benignus  est  Deus : 
lilio  non  pepercit»  ut  servo  parceret :  tradidit  Unige- 
nitum,  ut  ingratos  servos  rcdimeret :  sanguineinFilii 
sui  in  pretium  deposuit.  0  benignitatem  Domini !  Ne 
mihi  nirsum  dicas  :  Pcccavi  multum,  quomodo  potero 
salutem  consequi  ?Tu  non  potes,  Dominustuus  potest : 
atque  ita  poiest,  ut  deleat  peccata  lua.  Atiende  dili- 
genter :  ita  delet  peccata,  ut  ne  vesiigium  quidem  eo* 
rum  maneat.  In  corporibus  non  iieni :  nam  etsi  me- 
dicus  inillies  studium  et  remedia  adhibeat,  vulnuff 
quidem  e  medio  tollit ;  sed  pleruinque  ei,  qui  in  facie 
plagam  accepit ,  vulnus  quidem  curat,  sed  cicatrix: 
remanel,  et  in  argumentum  vulneris  vulius  deformi*- 
laiem  circumfert :  milleque  modis  anniiitur  medicus: 
cicatricem  delere,  sed  non  potest;  repngnatenim  iu- 
flrmitas  natune ,  nec  non  artis  ei  remediorum  imbe- 
cilliias.  Conira  vero  Deus  cum  peccftia  dclei,  nec  ci-  # 


ARCHlfiP.  CONSTANTlNOi».  m 

catricem  relmquity  nec  vestigium  maDere  stnit ,  ac 
cum  saniiate  formae  decus  largitur,  cum  immunitate 
a  supplicio  Jiistitiam  dat,  eumque  qui  peccavit  ei ,  qni 
non  peccavit,  parem  enicit.  Tollit  enim  peccatum, 
atque  id  efflcit  ut  neque  sit,  neque  factum  fuerit ;  ita 
scilicet  universiro  delet  illud  :  non  manet  cicatrix , 
non  vesiigium,  non  argumentum,  non  signum. 

3.  Id  iindenain  liquet  ?  Dictorum  enim  demonstra* 
tiones  exbibere  debeo,  ita  ut  non  meam  proferam 
sententiam,  sed  ex  Scripturis  dcmonstrem,  ut  res  certa 
indubitataque  roane^t.  Induco  igilur  vobis  bomines 
vulncribus  sauciaios*  populum  integrum  bomines 
plenos  ulceribus,  sanie,  vermibus,  qui  nibil  aliud  quam 
vulnus  et  ulcus  sint  :  qui  lamen  ita  curari  possint,  ut 
nec  cicalrix  ,  nec  vestigium,  nec  signum  supersit : 
homines  qui  non  unum,  non  duo,  non  tria,  non  qua- 
tuor  vulncra  babeant,  sed  a  capite  ad  pedes  toti  vul- 
nus  sint.  Aitende  diligenter  orationi :  est  enim  bi» 
sermo  noster  communis  atque  saliitaris.  Medicamenta 
paro  medicorum  remediis  praestatitiora,  quae  ne  re- 
ges  quidem  adornare  possunt.  Quid  rex  potest  ?  E 
carcere  eruere,  a  gelienna  autem  eximere  non  po« 
test :  pecunias  largiri,  animam  vero  servare  non  va- 
let.  Sed  in  manus  pcenitenti»  vos  trado,  ut  vim  ejus 
ediscatis,  ut  discaiis  peccatum  non  ei  pnevalere, 
neque  ullam  esse  iniquitatem,  quae  vim  ejus  superare 
possil.  Interim  induco  non  unum  ,  non  duos ,  non 
tres,  sed  pluries  millenos  homines,  vulneribns  ulceri  • 
busque  plenos,  innumeris  peccatis  onustos ,  qui  pet 
pcenilentiam  ita  salutem  consequi  potuere,  ut  neque 
vestigium  neque  cicairix  priorum  ulcerum  remaneret. 
ITerum  diligenter  attendile  8ermoni,«iequesolum  at 
tendile,6ed  etiam  ea,  qux  dicuntur,memoriae  mandate, 
utabsentes  institualis,  eteos,  qui  utiliiaie  sermonis 
hujusdestituti  sunt,diligcntiore8  reddaiis.  Accedat 
igitur  ille  Seraphinorum  spectalor  Isaias,  qul  niysti 
cam  illam  melodiam  atidivit ,  qui  infinila  de  Chrisio 
pracdixit.  Quid  dicat  percontemur :  Visio,  quam  vidit 
Isaias  adversus  Judcsam  et  adversus  Jerusalem  (/sot. 
1. 1).  Dic  visioiiem,  quam  vidisti.  Audi,  cailum,  et 
auribus  percipe^  terra^  quia  Domlnus  toquutus  esi  (/6itf .  2) . 
Alia  pollicilus  es,  el  aliadicis.  Quseuam  alia  poUici- 
tus  sum?  Principio  dicis,  Visio  adversus  Jtidxam ,  et 
adversus  Jerusalem ,  el  missa  Judaea  atque  Jerusa- 
lem ,  cxlum  alloqueris ,  et  ad  lerram  sennonem  de* 
clinas :  rationales  Iiomines  missos  facis ,  et  cum  irra- 
tionabiliUis  elementis  verba  conseris  ?  Quia  nempe 
irrationabilibus  rationabiliores  facti  sunt  rationabiles 
illi :  neque  ideo  tantum  ,  sed  quia  cum  iniroductunis 
eos  essei  Moyses  in  terram  promisslonis ,  ei  qu-^e  fu- 
lura  erant  prxviderel ,  quod  nimirum  quae  sibi  tra- 
dita  fuerantGontempturi  essent :  Audt ,  c(s/tfm,  inquit, 
et  atiendat  terra  verba  exore  meo  {Deut.  32.1).  Conte- 
slor  vobis  caelum  et  terram,  inquii  Moyses,  quod  si  in- 
gressi  fuerilis  in  lerram  promissionis ,  el  dereliqueritis 
Dominum  Deum,  futurumsit  ut  dispergamiiii  in  omnes 
gentes.  Venit  Isaias :  futurum  erat  ut  comminatio  in  opus 
prodiret :  non  polerat  Moysem  evocare,  nec  eos,  qtii 
ipsum  audierant,  uipotedefunctos;  et  elementa  advo- 


341  DE  PtiEMITENTIA 

cat.  qy£  conlesiauis  eratMoys<|s.  Ecce  a  promissione 
eicidistls ,  o  Judsi :  ecce  dereliqiiisiis  Deuro.  Quo 
pacio  te  adTOcabo,  Moyses?  defunclns  enim  es,  et 
fiiam  dbiistl.  Quo  pacio  item  Aarouem  evocabo?  ille 
(pioqoe  roortem  oppetivit.  Nou  potes  hominem 
evocare?  evoca  elemenla.  Idcirco  enim  et  egodum 
viTeremy  non  Aaronem  solum,  non  illum  et  illum 
coniesubar,  quia  obituri  eranl;  sed  elerocnta,  qua» 
manent,  ncmpecxlom  et  terram,  contestor.  Ait  igi- 
lur  Isaias,  AwU^  cwlnm^  ei  mribut  percipe^  ierra.  Tos 
enim  jassit  Moyses  hodio  advocare.  Nequabanc  solum 
ob  cansam  vocat  elementa,  sed  quia  Judaeos  alloqoe- 
bator.  AmU^  cmlum ;  tu  enim  manna  demisisll :  Am- 
vbuperdpe^  Krrc  ;tu  namque  coturnicem  dedisU. 
Aiidi,  cmlmm^  audi :  lu  enim  roanna  demisisii ;  tu  enim 
q«x  npra  naturam  erant  exhibuisti  :  sursum  eras»  et 
vtm  imitabaris.  Awribu»  percipe^  terra  :  ta  enim 
4leorsan  eras ,  et  exiemporalem  mensam  parasti. 
Oliosa  erai  natora,  etgratia  operata  esi :  boom  nullus 
ent  hbor,  et  spica  proferebatur :  non  coquorum  ma- 
BQs,  non  JQssom  aderat :  sed  manna  fontis  sancti  in- 
iiaromniom  vicem  supplebat  :  natura  propriae  Infir- 
niiatis  obliviscebatur.  Quo  paclo  ipsorum  vestes 
deiriije  non  sunt  ?  Qiiomodo  ipsorom  caleeamenta  non 
inniveliistate  consumpta?  Omnia  ad  illorum  ministe* 
liQBi  iBserviebant.  Audi^  cmium^  et  aurilnti  perdpe^ 
ierru,  Pott  tot  monita,  posl  lot  beneficia,  contnmella 
a/Bcrfor  Dominas.  Quem  alloqo^r?  num  vos?  Neml- 
oem  goi  aadiat  habeo.  Eccevem^  ef  mUlue  erat  Aomo ; 
l09nms  snm,  necerat  qmaudiret.  Irrationabilia  allo- 
qaar^  qoandoquidem  rationabiles  ad  Irrationabilium 
viltuiem  delapsi  sunt.  Quamobrem  alius  propheta  vl« 
del  furentem  regem,  idolum  cultu  h«moraiam,  Deum 
coDtomelia  affectum«  alios  omnes  attonitos,  et  dicit : 
AMdi  me,  allare^  audi  me  (3.  Reg,  io.  2).  Lapi- 
dem  ne  alloqaeris?  Eiiam  :  quandoquidem  rex  mlnas 
est  compos  sensuum,  quam  lapis.  Audi  me^  altare^ 
muU ;  hae  dicit  Domimu,  Et  stalim  altare  diniptum 
esi :  et  lapis  audivit,  lapis  dtniptus  est,  et  sacrificium 
effudit.  Quomodonon  aodivitIiomo?Extendilmanum 
maro,  nt  raperct  prophetam  :  et  quid  facit  Dens? 
Arefecit  ejos  maniim.  \ide  quidnam  fecerit,  vide  Do- 
miiii  clementiam  ,  et  servi  peccatum.  Quare  non  ab 
ioitio  manum  ejus  arefecli?  Ui  diruplo  lapide  resipl« 
sceret.  Eienim  sl  iapis  diroptus  non  fuisset,  tibi  pe- 
percissem :  qnia  vero  discissus  est  lapis,  et  tu  non 
emendatus  es,  iram  in  te  transfero.  Exlendit  manom 
ut  raperet  prophetam,  et  arefocta  est  manus.  Ere- 
ctom  erat  Iropaeum  :  aderant  tot  satellites  et  doces 
exercitusy  auxlliuro  ingens,  et  manum  ejus  contrabere 
Bon  poterant ;  sed  siabat  manus  voce  decl.irans  im- 
pieiatis  profligationem,  pietalis  tropaeum,  Dei  erga 
homiiies  benignitaieni,  illius  insaniam.  £t  illam  con- 
Iraliere  non  poierant. 

i.  Verum  ne  verbum  ex  verbo  iexentes  argumenli 
obllviscamury  age  qux  polliciti  sumus  ostendamos. 
Qiiidnam  pollicili  sumus  ?  Quod  si  quis  sexcentis  sit 
affectos  vulneribus,  poeniteniiamque  agat,  et  bonum 
operetur,  sic  ea  delcbii  Deus,  ut  nec  dcatrix ,  nec 
testi«ium,  nec  indiciuro  priorum  pcccalonim  appa« 


.  HOMIL.  TIII.  54i 

reat.  H»c  proroisi,  hsec  demonstrare  eonabor.  Audi^ 
cof/um,  ei  auribue  perctpe  ,  fara,  tfuia  Domhm»  to- 
ifttutus  e$t  {hai,  i,^.  ad  L)  Dic  mihi,  quid  loqvulus 
esi?  Filioigenui  et  exaltam,  ipsi  autem  epreverunt  me. 
Cognovit  bo$  potieiiorem^  irrationabilibos  irralionabi' 
liores :  et  amnui  prenepe  donani  iui ,  asinis  bebetio* 
res.  Itrael  autem  me  non  cognovit,  tt  popuiui  me  non 
inteltexit.  Vm  genii  peccatrici,  €nr,  inquil,  nulla  est 
spes  salutis  ?  Qua  de  causa  dicis»  Vm?  Qiila  non  inve- 
nio  medelam.  Qua  de  cansa  dicis,  Vmt  Quia  medica- 
menla  adhibui,  nec  cessitulcus  !  ideo  aversns  stim. 
Quid  mihi  igltur  faciendum  est  ?  Non  laborabo  nt  cn- 
rem.  Vm  !  Mulierero  repraesentat  lamentantem  :  ot 
bene  facil.Animum,qoaeso,  mihi  adhibete  diiigenter. 
Vm,  quare?  Quia  idipsum  in  coiporibus  fieri  solet. 
Cum  enim  viderit  medicus  9grum  nullam  salutis  spem 
habentem,  lacrymator :  et  domestici  et  afflnes  ejulant 
atque  lamentantur,  sed  frnsira  nulloqae  fructa :  mo- 
ritorom  enim  ne  mandos  qoidem  tolus  deplorana 
exciiabit.  Planctus  ergo  ille  ad  lucturo  valet,  non  ad 
resiaurandamsanitaiem.  Secnsauiemln  aiiima :  nam 
si  fleveris,  saepe  eum,qul  anima  mortous  est,  excita- 
bis.  Quare?  Quia  corpos  monuum  vi  humana  non 
cxciiatur,  anima  vero  monoa  correctione  exduiur. 
Respice  fomicarium,  et  plora,  saepeqoe  illam  excita- 
bis.  Ideoqoe  Paolos  non  scribebat  et  admonebot  so* 
Inm  9  sed  etiam  cum  berymis  et  lamentis  hortaba- 
tur  unamqaemqoe.  Estoadmoneas.eoretiam  ploras? 
Ui  si  non  valeat  admonitio,  auxilieninr  lacrymae.  Sie 
et  propheu  lamentaliir.  Dominos  Item  noster  videns 
proxiroaro  Jerosolyroae  roinam  dicit :  Jeruiotem^  qum 
oecidii  prophetoi^  et  tapida»  eo$  quiadU  miai  iuM 
(  Mauk.  25.  S7).  Urbem  coropeltot  jam  lapsam,  lio- 
minemqiie  Ingentem  imitatar.  Propheta  vero,  Vm 
genU  peecatrid ,  pofmlo  pleno  peecatii  ( Itoi.i.A) : 
nihil  habet  sannm  corpus  illud.  ^idistin*  eos  ulceribos 
plenos  ?  Semini  nequam,  poputo  pteno  peccatii.  Gur, 
qaseso,  lamentatis?  Dere&qui$tii  Dominum,  et  irrita-' 
itii  Sanctum  leraeL  Quid  ultra  percuHamini  {Ibid.  5)? 
Qoa  vos  pbga  feriam?  famene  an  peste  ?  Onine  snp- 
plicii  genus  accessit.et  nequitia  vestra  constimpta 
non  est  :  Addentei  prtevaricationei.  Omne  capMin 
taborem^  et  omne  cor  in  tri$tiiiam :  non  e$t  plaga^  nan 
cicatrix  (Ibid.  6).  Res  nova  ^  Paulo  ante  dicebas :  Se* 
men  nequam  ,  /l/n  iniqui^  dereliqm$ti$  Oominicm,  et  ir^ 
rita$ti$  Sanctum  J$raet;ei^  Vmgenti  peceatrici.  Lamen« 
taris,  Inges ,  quereris  ,  vtilnera  recenses ;  et  deindo 
dicis,  Neque  vu/iittf ,  neque  cicatrix?  Atiende.  Tnne 
vulnus  efficitur  ,  ciim  alia  corporis  parte  incolumi  » 
una  corporis  pars  sensu  destiiuia  roanet  :  liic  vero 
dicit ,  lotum  corpus  esse  viilnus  :  Neque  vulnue^  ne^ 
que  cicatriXf  neque  plaga  tumene;  sed  a  pedibus  nsqae 
ad  capiii  non  potest  imponi  fomentum  ,  non  oleum, 
non  ligamtna.  Terra  veetra  de$erta,  civitatee  veetrm 
tuccenew  igni^  regionee  veetrai  alieni  comedunt  ( Ibid. 
7).  Ha^c  omnia  feci,  et  vos  non  resipnislis  :  omnem 
adhibul  artein ,  et  aeger  mortuus  manet.  Venite^  m- 
dite  verbum  Domini ,  prindpei  Sodomorum  et  Gomof^ 
rkm.  Quo  miki  nmltiiudinem  victimarum  veitrarum 
•  sic  SavU.  K%  iforel.,  resiMma, 


m  S.  JOANNIS  GHRYSOBTOMl 

(/iat.l.fO)?  Qttid  igitnrf  Sodomitasne  &lloqiiUur ? 
Nequaqu»ni,Bed  Jad»otSodouiila9  appcUat.  Quoniam 
enimeonini  niores  imilabanlQr ,  eorum  ipsirnomen 
imponil.  Venite,  andile  verbwn  Dominu  principes  So- 
domorum  et  Gomorrhm.  Quo  mihi  mulliludinem  «tcii- 
inarum  veararum  ?  dieil  Dominu»,  Flenue  tum  holoi 
caustis  arieium  y  ei  adipem  aguorum  nolo*  Si  offeratie 
mihi  simHam,  vanwn  :  thymiama  abominatio  e»t  ndhi : 
neomenitts  vestras  et  sabbata  odit  anima  mea  :  jejunium 
et  diem  mafnutn  non  fero^  Cum  extenderitia  manus  «e- 
slras  ad  me ,  averiaui  oculos  meos  a  vobis  {Ibid*  15- 
i5)  Bstne  ira  hute  n^qualis  ?  Propheta  cxluni  advo* 
cat,  lamentatur ,  ejulal,  plorat,  dicitque  iiii ,  Non  est 
vninus,  Mtt  est  cicatrix  :  Deus  irascitur ,  non  su6ci« 
pit  vieiimam,  non  /leomeniam,  non  sabbaium ,  non 
similam,  non  oralionem,  non  manuum  exteAsionein. 
Vidlstin*  iiicus  T  tidistin"  morbum  iacttrahiJera  ,  non 
nnius,  MNi  duortim ,  non  decem,  sed  nuitorum  iniW 
Kmn  ?  Quid  igitur  postea  ?  LatMrniiiit ,  mundi  estote 
(  ibid»  16 ).  Num  est  peecaiuro  pro  quo  sit  despe* 
randum  ?  ipse  Dominua  ,  qut  dicit ,  Non  audio  tos  ; 
dteit  eti^m,  LavamiHi.  Ad  quid  bec  loqueris  ?  Cur 
istn  ?  ambo  suni  uttiia  :  Ula  ,  «t  terream  ;  h«c  ,  ut 
aitrahaiR.  Si  nnn  audit  iilos  ,  sfem  salutis  noa  ha- 
oent :  si  spem  saliit^  noii  habent ,  cur  dicts  ,  Lava* 
mini  f  Vcraiii  Pater  est  fiftiorum  amans,  soins  hottus , 
plus  qnam  pater  ad  eofnmtseriKionom  pronus,  Et  ut 
discas  ipsum  esse  patrem,  ait  itUs,  Quid  faciam  ,  Ju^ 
da?  kn  nescis  quid  factums  sis  ?  Novi  piane  ,  sed 
Rolo :  exigit  peceatorum  natiura,  sed  cofaibet  clemen- 
tise  niaf^nitiido.  Qoid  faciam  tibi  ?  parcamue  tibi?  at 
segnior  evades.  Uitiooera  de  le  suroam  ?  sed  id  noo 
paiilor  dementia  meo.  Qoid  feeiam  libl  ?  an  ut  Sodo- 
mam  le  ponam ,  vel  ut  Gomorrham  evertam  le  ? 
Conversum  est  cor  mettm.  AIAicta  licel  vactius ,  ho* 
minem  aflectii  praKditum  imitatur  ;  imo  potius  ma- 
trem  prolis  amantem.  Cbnversum  est  cor  meum ;  ae 


ABCHI£P.  CONSTANTINOP.  544 

si  dicat  mulier  de  piiero,  Conversum  est  cor  mcnra 
materno  more.  At  non  satis  habnit  prlora  illa  dixisse, 
scd,  Turbatus  sum  in  j)cenitentia  mea  (  Osee.  II.  8). 
Deusne  turbalur  ?  Absit.  Numen  turbaliouis  eicDcrs 
est ;  sed,  ut  jam  dixi,  nostrum  loquendi  morem  inii^ 
tatur.  Conversum  est  cor  menm ;  Lavamini,  mundi 
estote.  Quid  sum  vobis  pollicitos?  Quod  pcccatores  , 
eliam  sexcentis  onustos  peccatls  ,  iilceribusqtie  plc- 
nos,  si  pcenitentiain  agant ,  Deus  susceptos  ita  curei, 
ut  ne  vestigium  ,  ut  ne  cicatricem  ,  ut  ne  indiciuin 
quidem  peccaiorum  reliiiquat.  Lavamini^  mundi  estota^ 
auferte  nequiiias  vestras  ab  animahus  vestris  :  discite 
bene  facere  (  Isai,  1.  16. 17).  Et  quid  boni  pra^cipis? 
Judicate  pupiUum^  et  juetificate  viduani,  Non  gravia 
praecepia  sunt,  sed  ad  quas  natura  ipsa  prona  sii : 
roulieri  cnim  convenit  misericordia.  Et  venite,  ei  dis- 
cepte^iue  ( IM*  18  )•  Dicit  Dominus,  modicum  qtiid« 
piam  facite ,  et  ego  qnod  reliquum  est  addam  :  exi- 
guum  aliquid  mihi  date,  et  totum  ego  impertram.  Ve* 
ni$e.  Quonam  abeamus  ?  Ad  me,  quem  proTOcastis, 
qoem  irritastis;  ad  me  qui  dico,  Non  audio  vos,  ut  in^ 
tcrminatione  perterriti ,  iram  sedetis.  Venite  ad  non 
audientem  ,  ut  audlat.  Et  quid  Ricts?  Non  relinqao 
vestigium  ,  non  indicem  ,  non  cicatricem.  Venite^  ei 
dimseptemus^  dicit  Dominus  :  et  addit,  Si  fuerint  pec- 
caia  vestra  ui  eoceinum ,  tptad  nivem  dealbabo  (  Ifrid. 
18).  Nomeubi  cicatrix?  numcubi  ruga  etiam  cum 
colore  expialionis?  Et  u  fUerini  nt  coccinum,  quasi  la» 
nam  dealhabo*  Numcobi  nigricans  color?  numcubi 
inacuia  ?  Et  quo  pacto  Ount  ista  ?  Num  aliae  promis* 
siones?  <»  enim  Domini  hsoc  hMfoutum  est.  Noii 
sohm  inagnitHdinem  vidistl  promissoram  ,  sed  et  di- 
gnitatem  largientis.  Doo  enim  possibilia  suntomnia  , 
qtn  potest  a  sordido  faoere  mundum.  Hunc  igttur  cum 
audierimus,  et  poenitentis  medelam  noveriinns ,  glo- 
riam  ipsi  transmiuamus  :  quia  ipsios  est  gloria  el 
imperium  in  sxcula.  Amen.  / 


DB   POSmTBlfTIA,  BT  DB    118  QUI  A  COLLEGTIS    ABFUBRUNT, 

JUDIGIO  ^ 


ITBMQUB  m    8AGRA  XBN8A  BT  DB 


BOIIILIA  IX. 

Quemadmodtim  nlhil  prodest  iis  qui  seminant,  si 
juxta  viam  semina  jaciant :  itn  neque  nobis  quid- 
qunm  proderit,  si  Chrisliani  dicamur,  nisi  quoe  ap- 
pellationi  nostrse  conveiiiant  opera  praestemus.  Ejus 
rci,  si  placel,  adhibebo  fide  dignum  tcsiem  fratrem 
Dei  Jacobum  dicentem  :  Fides  sine  operibus  morlua 
est  {Jacob,  2.  17).  Ergo  ubique  opus  est  mandntnrum 
bperatione  :  nnm  illa  absente,  nentie  Christiani  nomi- 
nis  appellaiio  nobis  prodesse  poterit.  Et  ne  mireris. 
Qnid  enim,  dtc  niihi,  lucri  habet  miles  quando  in 
exercitu  esl,  nisi  mititia  dignus  sit,  et  pro  rcge  a  quo 


^  Collaia  cum  codice  Colbertino  49,  qui  toto  caelo  diffcrt 
ah  edito.  lltulus  in  Colb:,  tjusdem  de  necessitate  sacris 
assistemii  cotlectis^  rejecto  wnniimpedimentOj  et  de  pcmiten' 
tia^  sermo  tiiqesimns^  seounduni  Mss.ordinem.  inilium  vero 
^eniioiiis  sfc  habet :  nilectiy  non  s/aff^  nos  temere  et  in- 
consutto  christianoe  nominari^  et,  ss  ptaceat,  adidbebo  ter 
stem  fide  dignum  fralrem  Dei  Jacobum  dicentem :  Fides. 
Infra  deest,>f  ne  imreru. 


alitur,  miiitet>?  Forte  autem,  tametsi  terribilo  esc 
qood  dicilur,  mclius  ei  erat  non  militare,  qtliam  iA 
militta  curam  et  honorem  regis  negligere.  Qui  enim 
fieri  potest  ut  non  puniatur  is,  qui  a  rege  notritur, 
pro  rege  autem  non  certat  ?  Quid  aulem  dioo  pro 
rege?  utinam  ctiam  pro  nosins  animabus  curam  ge* 
reremus  !  Et  quomodo,  ait,  possibile  in  mundo  et 
medio  hominuin  sic  vmantem  salvari  ?  Quid  dicis, 
homo  ?  Vis  breviter  ostendam  non  esse  locum  qvi 
salvet,  sed  mores  et  voltmtatem  ?  Adam  in  paradiso, 
ut  in  portu  naufragium  fecit  {Gen,  5)  :  Loth  in  So« 
domis  sicut  in  pelago  servatus  est  (Gen.  19) :  Jofo  in 
stercore  jtistilioatus  est  {Job  2)  :  SaHI  ille  in  tlie* 
sauris  versans  regno  prxsenti  et  futiiro  cxctdlt 
(l.fte^.lS).  Non  est  defensio,  quod  dicrs,  Non  possum 
inmondo  versari,  atque  in  medionegotiorumsalvari. 
Sed  hsRC  gravia  unde  accidunt  ?  Qtiia  alii  divinis  pre-^ 

*■  in  colb.,  gtitd  ^tm  lucri  habet  miles  ex  mtltjta,  msiqua 
t^tute  mUkemtiecetproregemUitet? 


Si5 


DE  POENITENTIA.  UOMIL.  IX. 


34« 


daint,  ailii  dMiiitM^P«iilibas  frM|iMteBiKMi  adeslis^ 

AimaD  videlit  eot  ^  TOteiii  digmialeai  a  lemMM 

rege  accipere»  qQomodo  assideDtt  ^tooiMKlo  alios  «d 

IHitrDciiisadam  incilaat,  ut  poiiaBiur.eo  qiMid  qoa»-^ 

rvBi  7  Haec  ego  dlxerim  ad  eos  qai  divinas  ooUecias 

reliDqauni,  el  sob  lioram  lerrtbilis  ei  myfltic»  rnens» 

colloqaiis  ei  vanis  sermodnalionibus  occupaii  suni. 

Qoid  focis*  homot  non  promisisU  sacerdoli,  qui 

dixii,  SiirMm  meniem  ti  eorda^  el  dixisti,  Habemm  od 

Ihmtmn  f  non  reverens  el  erubescis*  quod  illa  ipsa 

liora  inendax  inveniarist  Papse!  mensa  myslica  pa^ 

rata  est,  ei  agnasDii  pto  te  imoM^iatur,  saoerdts  pi^ 

le  angiiur,  ignis  spiriiualis  ex  saera  meiisa  emmpit, 

OienibiiD  adsUni,  Serapbim  idveiHM,  ei  spiritaBses 

^  babentes  facien  legual,  omnes  incorporett  ▼itr» 

liia  pw  le  eum  saeerdole  intercedunt :  Ignis  spiri- 

ioafii  e  Caelo  descendit,  sanguis  in  cratere  in  luam 

psrtficaiionem  ex  immacuiato  latere  effusus  est :  et 

Doo  embescis  ac  revereris,  nec  le  padel  in  Itta  tre- 

mcnda  honr  iMadaeem  Itf  deprebendi  t  Cenium  imui- 

giata  octo  boras  habente  bebdomada,  unam  et  solam 

horam  sibi  ipsl  segregaTit  Deus,  el  banc  In  opera 

saecubrin,  ei  in  ridicula«  ei  in  vana  colioquia  insa* 

nis?  Cum  qua  poslea  tiducia  ad  mysteria  aceedest 

mmqua  poiluta  conscieniia?  Num  si  slereus  in  ma- 

ubrn  haberes,  auderes  conlingere  flmbriam  terrem 

regb*? 

/«  fkiorislta  non  jKmti,  nen  vinum  est,  eed  eorfu% 
a  sanpdt  ChritiL  —  Ne  quasi  panem  id  respicias, 
Bco  quasi  vinum  existimes  :  neque  enim  kxc  sicul 
reliqai  cibi  in  secessum  vaduni.  Absit :  ne  sic  cogi* 
les.  Quemadmodum  enim  cera  igni  admotai  niiiit 
sabstanlix  amiiliuir,  nihil  supernuit :  sic  et  It&c  pula 
ojsieriaconsumi  corporis  subsunlia.  Proplerquod  ei 
accedenies  ne  puielis  vos  accipere  divinum  oorpus 
ex  homirie«  sed  ex  ipsis  Seraphim  forcipe  ignem»  ui 
scilicei  Isaias  vidii  (isot.  6),  divinum  eorpus  accipere 
puute  :  et  quasi  divino  et  impolluto  laleri  admoii 
hbil^  sic  salutaii  sanguini  parlicipemus.  Quocirca, 
fratres»  oro  vos  et  obseero,  ne  absimus  ab  ecclesiis, 
neque  ibi  coUoquiis  et  garruiiuii  vacemus :  slemus 
tremeoies  et  timidi,  demissis  oculis,  elevaia  auiem 
aiiima,  gementcs  sine  voce,  jubilanies  eorde.  Annon 
videlis  eos,  qui  sensibili,  corruptibili,  temporalit  ei 

*  Reg. :  frm  esi  defmdo  quod  dtds  :  impouUnte  esi  in 
tmdfe  ngfsiisiam  tfenmuem  Mdmi;tedea  discamus(niri 
ex  koc  qSod  frecibm  ei  pfMeriimdiieinUiUie  coUecimnan 
vaciitmi$. 

*  Totom  imne  loemn  slc  teglt  Oeg. :  Papm!  am  mensa 
m(f$6ca  paraia  ettf  ei  agmu  Dei  fnro  ie  immoUtiw;  etm 
igm  spiriiuaUt  e  tacra  menta  erumpii ;  cum  adtiani  sera- 
phm,  ctm  dieniHm  advoiam ;  eum  soiritus  sex  aUu  ha- 
bemes  fackm  iegmU ;  cum  i§m  i»  spvUu  desceudk ;  eum 

tanguis  in  craiere effusus  esi.  Non  te  pudei^  non  erube- 

w^  neqne  euras  vro  ie  tpm  quidem  ryettm  pUxare,  ne- 
qne  oMccwtifM,  o  komo,  te  aecuaai  ?  qmd  scUieeifSepiem 
Hes  habenie  hebdomada,  unam  non  iribuas  Deo  ex  UHto 
eerde^  sedinflia  ipsa  die  vanis  celhquiis  et  negotUs  Judi- 
ciatibtts  induigeas,  Et  amd  dko^  unam  dsem  ?  miinam  oei 
tres  Itoras  Deocum  ardore persolvervms!  sed^  o  cordaUtr- 
pemia^  ma  pdHus  tftarata !  mtam  et  solam  diem  tUH  segre- 
gmstDesis^eiUlmtimOperasiBCuUtrm.,  itmmms!  ohomo, 
quaeum  Mucia  ad  mgsteria  pMtea  accedes^  aut  quacmn 
conseienua  f  JVirm,  si  manus  polhOas  aat  siereore  eontami' 
mamhabere9ifimhrmnfegisemdemcmdin§tref 


lerreno  regi  asslstuni  \  quam  stnt  Hnmobiles,  non 
ioqoeates,  non  agiuti  non  ocoIqb  buc  ei  llluc  mii» 
leales,  sed  moesti,  demisst,  perlimescentest  Ex  ipsis 
docHmenium  aceipile,  o  bomines»  et  sic  asaisilie  Deo» 
vehiil  ad  leirenom  regem  ooeedentes  facltis  :  mullo 
mogis  c«iesti  regi  com  timofe  adsure  oportet.  Hoc 
asRpe  dico,  ei  dieere  non  cewabo,  donec  correctos 
videam.  Ingredientes  aalem  In  eoelesiam,  ui  decei 
Beum  accedamus,  ne  vindietm  eapidiutem  in  mente 
babentes,  adversus  nos  precemor,  diceatas :  Dumiie 
nobiSf  sicui  ei  nos  dimittimuM  debiUnribus  nostris 
{Hmtth.  6.  li).  Terribie  enim  esi  hoc»  quod  dicitur, 
et  ferme  sic  ad  Deum  clamat,  qui  hoc  dicit :  Dimisi, 
Domine,  dimitie;  solvl,  solve;  ignovi,  ignoscc:si 
relinui,  reiine ;  si  non  solvi  proximo,  neque  tu  mea 
solvas  peceau  :  in  qua  mensora  mciior  proximo, 
eadem  rsmeiiaris  mihi. 

Post  mortem  nihil  meremur,  —  Igitnr  cum  baee 
sciamus,  ac  diem  iilum  terribiiem  nobis  reputemus» 
ei  Ignem  illom,  et  lerribHem  tormentorom  locum  in 
meatem  aoeipiamus,  convertamus  nos  in  posterum  a 
via  qua  erravknus.  Veniei  enim  hora  quando  thea- 
tnim  vH«  bajns  solvetur,  ei  nulhis  postea  cerubli : 
non  est  post  hujus  vit»  flnem  negotlatio :  boc  snluio 
tbeairo  coronas  mereri  non  datur.  Hoc  tempiis  est 
pesmaenilm,  Mlad  Jodicil  :  boc  agonum.  Illud  coroua- 
mm  :  hoe  laboriB,  illud  relaxationis :  hoc  aerumiuc, 
illod  retribuihMiis.  ExcHemni,  obsecro,  excltemini,  ei 
qom  dicanlar  suaviler  andiaimos.  Viximus  in  came, 
nvMnas  pombac  in  spirila  :  vlxhnus  iu  voluptatibiis, 
vtvaoMiB  in  vlnutibos :  vtximiis  in  negligentia,  viva- 
mns  in  pcenilentia.  Qaid  superbit  ierra  ei  cinis  {Ec^ 
di.  10.  fl)t  Q»i«i  ioflariB,  homot  quid  arrogans  est 
qoid  speras  ex  gloria  mondi  et  divitiis  t  Egrediamnr  ad 
sepalera,  obsenro;  videanras  ibi  mysteria,  videamus 
discerpum  naioram,  ossa  corrOBa,  eorpora  puirefa- 
cu.  Si  sapiens  es,  eonsidera;  bI  pradens,  dic  mihi, 
quis  lllle  rex  et  quis  privaios,  quis  nobilis  et  q^ifs 
servus ,  quis  sapiens  et  quis  insipienst  Ubi  puU 
cbriiado  ilUc  adolesoeniMe,  ubi  graiiosin  aspecivs, 
abi  ocoli  specitisi,  ubi  eiegaas  nasus,  ubi  igniu  iabia, 
ubi  polcbritado  genaram.  abi  frons  radianst  annon 
omnia  cinist  nonne  omnla  pulvist  nonne  omnia  fh- 
vilia  t  nonne  omnia  vermist  nonne  omnia  putredo  el 
feetort  Haec  aiiimo  repauntes,  Ihitres,  ei  exiremum 
diem  aimno  versanies,  dom  iempus  habemns,  con- 
verumur  a  vte  imstra,  qua  erravfmiis.  Sanguine  pre- 
tioBO  redemptiswnas  (I.  Petr.  f).  Pmpterte,  homo, 
Deas  Buper  lerram  vHms  esi,  non  habens  uhi  capui 
reclinet  {Ue.  0.  M).  Papae,  rem  mirabilem  t  jndex 
ad  iraMmal  docitur  pmpter  reos :  viu  moriem  gu- 

*  aeg Sic  saluiari  smsgM  pttrtlciparemiimodneiief 

neque,  obtecro,  ab  eccUisiis  absinms,  neque  coUoquttsm;' 
dtttqeamus  :  tienm,  sicui  prwcepium  est,  trententet  et  tmU' 
di,  ivUu  demisso  meesti,  m  terrmm  oeuhs,  in  «rlimi  m«fi- 
tem  ferenUs.  Gemamm  me  iwce,  corde  jubitemus.  Nonno 
vides  eot  qui  htdc  terreno  ei  corruptibiU  et  temporalt  et  sen- 
sibiU  regi  aseisimtt.  aeliqua  ad  Onem  usque  adeo  diferunt 
non  re,  sed  seii.su,  ut  exscril)i  omnia  opus  sit  ei,  oui  discri- 
mina  omnia  reprxsecure  veUt;  quod  saue  nullo  operas 
pretieteei. 


W  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMI  ARGHIEP.  GONSTANTIMOP.  DE  POBNIT.  MNIB..  IX.  548 


ftUi :  Creator  a  creatura  alapis  caeditur;  qui  a  Sera- 
pliim  videri  nequitt  a  senro  conspnitor  :  fel  el  ncetom 
gustal»  iancea  configilur,  in  sepulcrum  deponitur  :  el 
tu  negligeni  es»  et  dorroia,  et  contemnis,  o  bomoT 
An  nescis,  quod  etsi  proprium  sanguinem  pro  ipso 
effundas,  non  quantum  oportet  imples?  alius  enim 
est  songuis  Domini,  et  alius  sanguis  servi.  Prxveni 
poeniteiitia  et  conversione  egressum  anims  tuae,  ne- 


quaodo  si  roors  adveuerit,  inutilis  sit  oronis  poeni« 
tentiae  medicina :  qooniam  super  terram  lantum,  et 
non  in  inferno,  poeniteniia  robur  habet.  Quxramas 
Dominum,  dum  tempns  hal)emus  (Galat,  6.  10): 
operemur  lM>num,  ut  a  gehenna,  qux  Ane  caret,  li- 
beremur,  el  caelorum  regnum  consequamur,  gratia  et 
misericordia  Domini  nostri  Jesu  Gliristi,  cui  gloria  el 
imperinm  in  saecula  saeculoruro.  Amen. 


S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMI 

SERMOHIES  PjaNEGYRIGI 

m  SOLEMNTTATES  DOMME  NOSTRI  JESU  CHRISTI 

ET  SANCTORUM. 
IN  HOMILIAM  IN  DIEM  NATALEM  DOMINI  NOSTRI  JESU  GHRISTI 

MONITUM. 


Hanc  homiliam  habuit  Cbrysoslomus  in  die  Natali 
1k>mini  noslri  Jesu  Ciiristi,  quinque  diebus  post  Gon* 
cionem  in  S.  Pbilogonium,  quaro  inter  Homiliascon«> 
tra  AnomoBos  edidimus  Tomoprimo*  Quid  fero  caus» 
fuerit ,  cur  eam  in  sanctum  Pbilogonium »  quae  inier 
panegyricas  de  Sanciis  homilias  iocanda  videbatur , 
hiter  illas  de  Anomoeis  posuerimns,  ibidem  in  Monito 
enuntiatur.  In  iiac  porro  de  MaUli  Christi  conciooo 
iliius  ut  nuper  habitas  mentionem  lacit  Chrysostomus, 
n.  7,  bis  verbis  :  Et  quod  nuper  va$  coharkUui  8um  , 
ud  id  etiam  nunc ,  et  in  ffOiterum  iemper  vo$  eokeftm 
wm  demttam,  Quidnam  hoc  ?  cum  acceuuri  etth  ad 
tremendam  divinamque  illam  mensam»  et  ad  eaara  n^- 
iteria ,  cum  timore  ac  iremore  hoc  facite ,  cimt  piira 
contcientia ,  ctim  jejunio  et  ffrecatione :  non  tumultuan' 
te$ ,  eie.  Quibuscuin  confer  sodes  ea,  quae  sub  flnem 
Homilia  de  S.  Pbilogonio  habentur. 

Hac  priina  yice  de  die  Nataii  Jesn  Christi  conciona- 
tusest  Cbrysostomus,  vertente  scilicetanno  386 »  die 
▼igesima  quinu  Decembris,  qiio  tneunte  anno  in  pre- 
sbyterum  ordinalus,  coiicioiiari  coepit.  Cum  enim 
nondum  decinm  annut  ettet^  hiqoit  Chrysostomus ,  ex 
quo  dies  Hle  Antiochenis  innotuerat,  ab  Occidcnte,  ubi 
ab  exordio  celebratus  fuerat,  Antiochiam  delatos, 
multi  diem  festum  hujusmodi  quasi  novum  ac  recen- 
ter  inducium  detrectabant,  alii  tamen  magno  nnmero 
libenier  admiltebant ;  qiiam  disceptationem  ui  sopiret 
Chrysostomus ,  ubi  primum  occurrit  illa  celebritas , 
hanc  bomiliam  habuit ,  ut  io  ipso  presbyteratus  sni 
^niiio  suborlam  litem  tolleret,  et  diem  Cbrisli  Nata- 
lem  in  vigesimam  qointam  Decembris  incidere  multis 
argumentis  probaret.  Non  boc  uno  nitimur  argumento, 
ut  illam  in  annum  586  conferamiis,  aliud  longe  validiiis 
suppediiant  ipsa  Cbrysostomi  concioiianiis  verbanum, 
5,ubi  aitse  menseSeptembri  proximo  multos  prolixo»- 
que  contra  Judxos  habuisse  sermones ;  illi  vcro  contra 
Judaeos  sermoncs  incidunl  in  Septembrem  anni  386 : 
siquidem  anno  sequenti  387 ,  quo  eadem  anni  tem- 


pestate  multos  longosque  conlra  Judaeos  sermone» 
iterum  liabuit ,  eversionem  sutuarum  codem  anno, 
mense  Febniario  Tactam  memorat.  Yerum  bac  de  ra 
pluribus  in  Monito  ad  Conciones  conlra  Judaeos  supra 
Tomo  I. 

His  porro  argnmentfs  praecipue  utitur  Chrysosto* 
mus  ut  probet  Natalem  Cbristi  in  25  Decembris  inci- 
dere.  Primo  ait  binc  probabiiiler  argui  eam  esse  ve^ 
ram  aententiam,  qnod  tanla  celeritate  quaqua  versus 
denuiitiaia  ,  Deo  Ita  providente,  ab  omnibus  susceptn 
sit.  Deinde  illam  diem  ab  exordio  per  totum  Occiden* 
tem  celebratam  fuisse,  maximequeRomae ;  cum  autem 
census  Cyrenii  jussu  Augusti  factus ,  in  tabulisqoe 
descriptus ,  penes  Romanos  haberetur  :  hinc  veram 
germanamque  NatalisChristi  diem  Romanos  bausisse. 
Aliud  deinde  argumentum  mutuatur  ex  eodie.  quo 
ingressus  est  in  Sancta  Sanctorum  Zacharias  ,  quem 
ipse  snmmum  fuisse  pontificem  putat :  inde  vero  cal- 
culom  ducit,  ut  probet  in  vigesimam  quintam  Decem-» 
bris  incidere  diem  Natalem  Domini.  Yerum  quia  rem 
quam  accuratlssime  potuimus  inPrsfalione  ad  Cosmae 
^gyptii  Topographiam  excossimus,  non  abs  re  erit 
illa,  quae  tunc  diximus,  huc  transferre,  utpote  qune  non 
parum  lucis  rei  quae  per  totam  hanc  homiliam  agilur , 
aflTerant.  Monemus  tamen  id  ,  quod  in  fine  diximus , 
nimirum  hanc  homiliam  a  nonnullis  doctis  viris  iii 
spuritatis  susptcionem  vocari,  ne  minimam  quidem 
dubii  nebulam  obtendere  posse :  siquidem  tum  ex 
laudatis  conlra  Jiidaeos  bomlliis,  tum  ex  memorato 
in  Philogoiiium  sermone,  tum  ex  stili  notis  atque  si  - 
gnis  omnibus  conspicuum  est ,  banc  concionem  es  e 
verum  germanumque  Chrysostomi  fetum,  Haec  itaque 
diximus  in  memorata  Praefatione. 

Observatu  porro  digna  sunt  quae  de  Naiali  Domini 
die  habet  Cosmas :  nam  de  riiu  Jlgyptiomm  et  Jcro 
solymitanorum  talia  fatur :  f  Cum  Zacbarias  decima 
septimi  mensis  ingressus  esset  in  tempium,  secunduin 
Legis  traditionem ,  ac  nuntiom  aocepisset  de  Joanne 


u» 


MONITUM. 


sse 


sibi  ex  ElittbeU.  nascitiiro ,  sexto  illias  menge  Tirgo 

qaoque  nuntiuro  accepit ;  iu  ut  tunc  primi  niensis 

initium  esset,  Nani  cum  decima  septiroa  mensis  Za* 

charias  nuntium  acceperit,  et  eodem  mense  Elizabet 

eonceperit»  palam  sane  est  sez  anni  menses  lunc  prae- 

teriisse ,  ac  sex  reliqnos  fuisse ,  exceplis  decem  illis 

diebus ;  Tel  forUsse  duobus  aliis ,  aot  tribus »  aut 

lepiem ,  donec  Zacbarbs  abirel  domum  ,  iU  ut  dies 

loperosseot  CLXVm,  ant  CLXVU»  ant  CLXllL  In- 

itium  itaqne  conceptionis  Domini»  Id  est,  inilium  primi 

■ensis,  sextus  meosis  Elizabet»  erat  secnndnm  Evan- 

gdioram  traditionem :  nam  hnnc  ordinem  Deus  sem* 

per  scrravlt  et  servat.  Hinc  vero  liqaet,  quod  omnes 

Qitan  Christi  nono  decurso  mense  a  primi  mensis 

Ute  celdiremus ,  id  est »  Cboiac  38.  JerosolymiUni 

len,  qoasi  ex  B.  Loc»  aoctoriUte,  qni  ait  Gbristum 

IttptiBtam  faisse  Incipientem  quasi  annorum  triginta« 

iidieEpiphamae  naUlem  celebrant.  Etverequidem 

im  Locas,  qoam  JerosolyiniUni  suppuunt :  at  accu- 

nta  ratio  non  sic  habet ;  sed  umen  in  Ipso  ortos  die 

Inplina  contigit ,  nt  aiunt  Lacaa  et  Jerosolymitani. 

^tnm  Ecdesia  ab  antiquis  lemporibnSy  ne  duas  illas 

lolcnttluies  eo  ipso  die  celebrans  alurutrins  obliyio- 

MiinMlQceret,  praecepit,  ut,  secundum  numorum 

«ymiilonim»  duod^m  dies  inlercederent,  aique  tuiic 

£pi|hw36  KolemniUs  celebraretur  :  quemadmodum 

eiiaoiiOtoum  Jejunium  Dominl,  quod  ante  piignam 

cnmdisbolo  ineondam  penolvit,  Resurrectione  Do- 

mmf  ebodi  jassit ;  ut  et  nos  secnndum  exemplar  pro 

fttiliiie  pngnantes »  et  Christum  imiuntes  •  excipia- 

ansHttsionem  et  Resurreciionem  Dominl,  etiamsi 

aoB  iiidem  diebos  contigerit.  Simili  iuqoe  modo  Epi- 

planb  Domini  nostri  Jesajussit  post  daodecim  a 

Ibiali  ejas  dies  celebrari.  Soli  aotem  ierosolymitani 

ex  conjectura  probabili ,  nec  Umen  ex  accuraU  ra- 

tione,  in  Eplphaniis  naUle  agunt :  In  die  autem  NaUli 

iieraoriam  celebrant  Davldls  et  Jacobi  apostoii :  non 

qood  ambo  eadem  ipsa  die  mortul  sint ,  sed «  ut  arbi- 

irar,  neipfti  exlra  fesinm  cognatorum  Christi  neglecii 

■aoeant,  eonim  memoriam  omnes  colunt.  > 

Quod  babet  Cosmas ,  Z%chariam  Joannis  patrcin 

dedma  septiml  mensis  In  templum  Ingressum  esse » 

ia  Epistolis  Cyrilli  JerosolymiUni  ad  JuHom  Papam , 

ct  in  responsionibns  Jalil  ad  eumdem  prorsus  modum 

coarratttr:  aiide  forUsse  Cosmas  hanc  opinlonem 

■ntoatns  est.  llle  tcro  mutox  Cyrilll  et  Julii  Epistols 

la  Epist.  Joannis  Arcbiepiscopi  Nicaenl  ad  Zachariam 

CathoUcom  Armeniae  afferantur  :  ubi  Tideas  Naulem 

Dominl  diemad  vigesimam  quiniam  Decembris  a  Julio 

Papa  celebrandam  edici.  Cojus  calculi  rationem  ex 

fibro  qoodam  Josephi  bistoriae  scripioris ,  Romae,  ut 

<iicitar  ibidem,  deprehensi ,  peti  et  usurpari  aniinad- 

Wlas.  Haec  porro  Josephi  verba  in  testimonium  affe- 

milnr ,  c  Mense  seplimo,  in  festo  Scenopegiae,  Yisua 

eit  angelus  Dei.  Etmutus  factus  sacerdos,  i  etc.  Sub 

bac  aotem  Joannes  Nicaenus  Julinm  Inducit  Hebraeo- 

ruB  roenses  cuni  Romanis  confereniem.  Quia  vero 

edilacompuutione»  Annuntiationem  el  Incarnailonein, 

i^  sexto  praegnantis  Eiizabetae  mense  flicum ,  m 


Hebraeprom  mensem  Nisan  cadere  comperit.  hinc  col- 
ligit  natum  Cbristum  esse  28  mensis  Choiac,  sive  25 
Deoembris.  Vide  Combefi«.  Hist.  Monoiheliturum,  p. 
298.  Veteres  tamen  iEgypiii  et  Orienuies  omncs,  nt 
concors  unlversorum  sententia  est,  pari  rilu  Epiplia- 
niae  Natalisque  Domiiii  festum  6  Jnnuarii  celebrabanl. 
•At  versus  quarti  sxcuii  medium  Invccta  easdem  in 
reglones  consuetndo  fuit,  ui  vigesima  quiuta  Decem- 
bris  Naulem  diem  agerent :  unde  Athanasiiis  ad  25 
Decembrls  orlum  Cbrisii  consignat  in  Fragmentis 
Commenurii  in  Matthacnm ,  pag.  26.  Verum  priscam 
iUam  consuetudiuem  ad  asiatem  usque  suani  in  Ecclesia 
Jerosolymitana  obtinere  leslisesi  Cosmas;  aliis  ritum 
posierius  iiiductum  servantibus.  Idipsum  confirmat 
Joannes  Nicaenus,  dum  ait  asseverare  JerosolymiUnos, 
Jacobam  fratrem  Domini  primum  Jerosolymorum 
epjscopum  ad  Naulem  Cbrisli  diem  celebrandam  Ja* 
nuarii  sextam  diem  assignavisse :  Cosmas  vero  priscum 
iEgyptiorum  ritum ,  quo  non  25  Decembris ,  sed  Ja« 
nuarii  6  NaUlem  celebrabani ,  vel  prorsus  ignoravit , 
vel  consiHto  lacuii.  Tameul,  ut  supra  dictum  est, 
Orienules  ad  usque  medium  saeculi  quarti  rilum  cele- 
brandi  25  Decembris  vix  noverant ,  ut  videre  est  ia 
Sermooo  Gregorii  Nysseni  de  die  Nauli ,  i  Nunc  per 
totum  orbem  habiutum  ,  iiiquit ,  diem  fesium  cel^ 
brantium  ooncors  sonus  auditur.  i  iViciic  scilicei,  et 
nou  antea.  In  hac  homilia  autem  de  NaUli  Dominl , 
auciore  Chrysostomo ,  quam  puUmus  ab  eo  adhnc 
presbytero  Antiocbiae  pronuntiaUin »  dicitur  a  paucia 
annis  Natalis  Dominl  fcsium  in  OrienUlinni  notiliam 
venlsse,  atqoe  abOccidenUlibus  in  Orientem  advectum 
fuisse.  Apud  OccidenUles  verononnisi  post  Epipbaniae 
solemnlutem  NaUlis  Doniini  fostum  instituinm  fuerat: 
indeque  crat  quod  in  Occidente  et  in  urbe  Roma  Na- 
uli  potior  Epiphania  haberelur  ,  ut  legitur  in  veteri 
Ordine  Romano  :  c  Nec  hoc  praetereundum  est,  quod 
secunda  natitilas  Christi  (quo  intelligitur  Epiphania), 
tot  illustrau  mysteriis,  honoratior  stt  qiiam  prima ,  i 
videlicet  quam  Naialis  :  quod  ilem  ad  verbum  legitur 
in  libro  de  divinis  Orficiis,  cap.  de  Baptumo  Domini^ 
qui  Alcuino  quidcm  adscribitur,  sed  nonnisi  post 
decimum  saBCuhini  editas  putatur.  Nec  praetereundum 
est  Cosmam  ,  dum  ait ,  Ex  traditione  divina  Legii , 
Moysis  legem  indicarc ,  pntareque  Zachariam  in  die 
Propitiationis  In  saticluarium  ingressum  esse ,  ut  in 
Lege  praecipitur.  In  Lege  porro  id  muneris  uni  sum- 
mo  pontificl  adscribitiir :  quo  videas  eam  Cosmae  opl- 
nionera  esse  ,  Zacbariam ,  nimirum  Joannis  patrem  , 
fuissesummum  pontificem.  Neque  mirum  esiea  fuisse 
sententia  Cosmam  ,  quando  idipsum  ,  etsi  falsum ,  a 
mullis  antiquornm  creditum  est.  Sic  Chrysostomus  in 
hoc  de  NaUli  Domini  sernione,  Zachariam  pro  sumino 
pontifice  habens,  in  sancluarium  in  feslo  Tabcrnacii- 
lonim  ingressam  illum  esse  colligil,  sive  potius  in  die 
Propitiationis ,  quae  quatuor  lantum  diebus  festum 
Tabemaculoram  antevertit :  qua  die  soli  summo  pon- 
tifici  hanc  peragere  functionem  licebat.  Inlerprclatio 
Latina  ea  est,  qnam  Petnis  Pantinus  Tiletanus,  decanua 
firaxeUedais,  edidit,  sed  non  pancis  in  locis  emendau. 


S.  JOANNIS  CllRTSOSTOMJ  ARCHIEP.  COMSTANtlWOP. 


3^ 


851 

■ —  «.,..  ,o.T*l  JB80    CHBim    WM    NATAUUI,   QOJ   QUIDK»    DUU    WCOGHITC» 

OCCIDE«TE  VENERANT  ATQ0E  WmCAVEKAHT   («). 


ea  evenere,  ei  fiuem  hodierno  die  « W^"";  *  ^^^ 
nue  per  carnem  in  lerra  visus  csi.  ei  cum  homHubus 
clverLms  esi  (B«r«cA.  3.38).  GaudeamBHproii^ 
elu^^  dilecli.  Nam  si  Joannes  adhucin  utero  m  - 
^Z^  ingred.entead  Elixabet.exsultaVit :  muUo 
Tg^  nos;  non  Mariam.  sed  ipsummet  Servalorem  n- 
S  bodie  natum  conspicientes.  cxsuUarc  ct  tjjd m 
iSe  par  est ;  et  suspicere  atque  cum  «upore  adm,. 
Kcarnationiseiusmagnit^^^^ 
suneriorem.  Tecum  enim  reputa  quantum  sU.  S^lem 
«  Ss^scendenierii  videre  in  terra  cdrreiitem 
Sd  otuetinc  suos  omnibus  emiUentem.  Quod  s^^^^^^^ 
Inquid  in  sensili  iiio  iuminari  eveniens,  mento  omnes^ 
iSuoi  id  viderent ,  i»  stuporem  raperet :  «>ns  dei^^ 
nunc  mibi  et  perpende .  quam  longe  majus  sit  justi- 
rsotm  e/noL  carne  radios  suos  elacuiantem 

spicertan 

c^o  rpnd-  diem  hunc  videre  ;  idque  non  simp^^^ 
cfte    sedcumtanta  frequentia,  quanla  nunc  dest.s 
Sdemqueintueri  e-P-bam theatrum ij^^^^^^^^^ 
comnleri.  quemadmodum  nuncviderecsuCujusdesi. 

drmisummadeniqueevenit.  Nondum  decmus 
Inus  est  ex  quo  hic  ipse  dies  manifeste  nob Is  mno- 
;  :  attamen  ,  perind^  ac  si  jam  olim  a  multjs  anms 
nobis  traditus  esset.  iU  opera  vestra  celebratus  mcla. 
ruil.  Quare  non  erraverii.  qui  eun.dem  novum  simul 
et  anUquum  nuncupet :  novum  quidem  quod  nunc 
demum  illius  notitia  ad  nos  pervenerit ;  anuquum  ve 
ro  ci  veiustum.  quod  celeriter  vetustionbus  a^tate  ve- 
UH  snppar  rcdditus  sit.  et  ad  eamdem  cum  ipsis  xj^s 
uensnram  pcrvenerit.  Ut  enim  generos»  et  iu)b  le 
Biirpes  simul  aique  terrtB  inseruntur  ,  etiam  celenter 
i„  aliitudinem  magnam  succrescunt.  fruct,busque  one- 
raniur  :  non  alUer  bic  dies  .  cum  ab  exordio  iis  .  qui 
i„  OccidenUJ  habiiant .  cognilus  fueril .  nunc  ad  nos 
demum  non  ante  multos  annos  transmissus    rejiente 
iu  increvit,  talemque  tulU  fructum,  qualem  nunc 
cernerc  licet,  seplis  nostris  ubique  referlis.  lcmploque 
univcrso  prae  muUiludine  concurrenlium  angusuu> 
Ouovesiro  Uim  prompio  studio  dignum  Drxm.um  ab 
eo    qui  hodie  secnndum  carneni  Chrisius  naius  est, 
exsnectale  :  ille  vol)is  hanc  alacriuicm  abundercmo- 
nerabiiur;  maximum  siquidem  erga  naium  amom 
indicium  cst  siudium  hodierno  dle  impensum.  Quod 
sinonnulla  etiam  a  nobis  conservis  vestris  ad  haiic 
'  rem  facicniia  afferri  oporteai,  ea  feremtis  et  nos,  qu« 
poterimus ;  vel  polius.  qua  divina  gratia  ad  uliliiatem 

(a)  collau  cum  M».  Regils  1989. 9(»6.  20»,  2343. 


▼estram  diceada  de<lerii.  QhM  igltnr  hodiemo  ^ie  ««- 
dire  cupiiis?  q«id  aliud,  qwin  de  hoc  ipso  die?  Nam 
muUos  etiam  nune  Inier  ee  de  ee  ipie  disoeptare  probe 
novi :  et  bos  qaUl»m  lllttro  reprehender&,  aliee  de^- 
fendere;  muUus  «biqoe  de  boc  die  eeniM^  paf«im  *»- 
cusantiun,  quati  noinis  sit,  wuneque  reccns  iiivecti% 
parilm  eumdem  prepegBaniium ,  umqaan  anliquiMi 
ec  vetustom ;  cum  et  olim  nMintetem  ^ut  propheUe 
prsedixerint,  ei  jam  inde  a  primordie  ab  ipsa  Thrteia 
Gades  usque  ineolentibus  manlfestiis  et  odebria  fiierii. 
'Agedum  igiUir ,  de  hisce  sennMiem  exordiamur.  Si 
enim  hic  ipie  dies  adhuc  in  discepuaone  positus  Un»- 
ta  animi  vestri  propensione  fraitiir,  oUque  si  «elior  » 
atqoe  adeo  manifesm  evadat,  hand  duWe  tenge  m^ 
rem  hujusee  stndil  wlri  frucium  percipiet,  perspieai- 
ute,  quae  ex  hac  doeenil  ratkme  nasoeuir,  hane  tpsam 
animi  vestri  afltectlenem  nujorem  in  vebis  efridenift. 
Tribus  daiMn$lraHonibui  probot  eo  Umpm  nacam 
este  Chritinm.  EvangtUi  prmdieaHo  quaHs.  ^  Hahei 
fiorro  Ires  ad  probandum  deraonstrationea ,  per  qo» 
omnino  intelUgirous  hoc  ipsum  esse  lempue,  quo  ^ 
«us  Cbrisfos  Dominus  nosier  ac  Deus  Verbum  tai  lucem 
est  edUus.  Quaruin  iuee  prima  csi,  qued  totim  e»' 
leriiale  quaquaversus  hoc  festum  denuntiainm  «it,  ct 
ad  untum  fastigium  cxcreverit,  adeoque  iodaruertt 
Et  quod  Gamali^  de  pradicatuine  dixit :  Quoniam  m 
est  ex  hemfaiibus,  dissdvelur;  si  vcro  cx  Deo  est, 
«on  potestis  *  dissolvere  illud ,  ne  forle  et  Deo  repu- 
<gnare  inveniaminl  (Aa.  3,  58.  59) :  hoc  et  ego  flden. 
ter  de  die  hoc  pronunliaverim :  quoniam  cx  Dee  Deus 
verbitm  est,  idcirco  nen  s«rfom  non  dissoluUim  esse: 
quin  potios  pcr  annos  singulos  majos  incremcntom 
sumerc  clarlorcmque  cvaderc  :  qooniam  ct  llla  pras- 
dicalie  paocenmi  annorum  spatio  universum  Ujrrarum 
orbcm  occupavit;  quamquam  icnloriorum  opiflces » 
pi8cau>re8,  litor.inim  rudes  ei  impcriti  liomines  csseirt, 
qui  illam  quoquoversos  perferrenl :  neqoe  qoidqumB 
ininistronim  vttius  nocuil ,  cum  potenlia  ejos  qm 
pr»dicabatur,  omnia  anlieiparet,  Impedimenia  anh- 
moveret,  «c  Baam  tlm  exsercrei. ' 

«.  Altera demonetraiio.  Ex tempore deeeriptionietem' 

pue  NaiimtoHn  deprehemiitur.  —  Quod  si  quis  forte 

pcrvicacior  illis  qoae  dieu  sont,  non  acqoiescat  :est 

aliera  deroonstratio,  quam  afforemus.  Qu«  vero  IsU! 

Qu»  in  dcscriptionc  llla ,  cujos  evangeUa  men^nan 

faciunl,  siu  esl.  Faetum  eet  ctu»,  inquU  evangellsU , 

in  diebue  iliie ,  exiU  edktum  a  Cmeare  Au^ueto ,  «I  de- 

ecriberetur  univenue  orbie.  Beee  deecriptio  ptimm  foM 

eet  prenide  Syfim  Cfrenio.  El^ani  omnee ,  ue  profit^ 

i  r«nUir,  «ifigiiii  m  cnitatem  euam.  Aiemidii  mUmn  etJu^ 

eepk  a  GaHlma  de  cieitate  NaMoreikiti  Judmam  ,  m  et- 

vitatmn  Hflwrf ,  qam  wecatmr  BetAkhmu .  «o  quod  «Mrf 

de  domo  et  (amilia  David  :  ut  profUereiwr  cum  Maria 


S53 


IN  DIEM  NATALEH  D.  N.  JESU  GHRISTI. 


554 


itifonsata  siH  uxore  prmgnante.  Faetum  e$t  autem , 
cum  es$ent  ibi ,  tmpteti  iuni  diee  ut  pareret :  et  peperit 
flium  $ttum  primogenitum ,  et  pannis  eum  involvit ,  el 
reclinavit  eum  in  prmepHo  :  quia  non  erat  eis  locus  in 
dkersorio.  Ex  his  liquet,  primae  descriptionis  lelnpqre 
nalum  esse.  El  coi  veleres  historiarum  cmlices ,  qlii 
Roms  pablice  asservantor ,  lectitare  libeat ,  perfacile 
eiiam  tempos  hujus  descriplionis  accurate  discere  po- 
icrii.  Ca  terum  quid  faoc  ad  nos  dicat  aliquis,  qui  illic 
neqoe  sumos  neque  fuimos  umquam  ?  Ausculta ;  ne* 
quediffidas,  quia  ab  illis  qui  exactam  hujus  rei  cogni- 
tionem  habent  quique  illnm  urbem  inhabiunt ,  hunc 
diem  accepimus  :  nam  illi  ipsi,  qui  illic  commorantur,  . 
molto  anle  ei  ex  antiqua  traditione  Ipsum  celebrantes, 
ad  Dos  usque  illius  notitiam  nunc  transmiserunt.  Ne- 
qoe  enini  eyangeiista  simpliciter  nobis  illud  lempus 
McaTii ;  sed  ita,  ut  etiam  una  hunc  diem  oobis  ma- 
nifeslum  redderet  et  exploraiom ,  Deique  incarnatio- 
nem  paiefaceret.  Neque  enim  suopte  impulsu,  aut  ex 
se  ipso  Augostus  cdictum  hoc  promuIgaTit,  sed  Deo 
animom  ipsios  concitante,  ut  Tcl  inTitus  adventul 

Vnigeoiti  sobserviret.  At  quid  hoc,  inquis,  ad  incar- 
natiooem  ostendendam  momenli  habet?  Non  parvum, 
dikcte,  neque  obivis  obvium ,  sed  magnum  omnino  : 
adeiK^e  unum  ex  iis  boc  est ,  quas  necessario  ac  siu- 
diose  qoaeruntur.  Quale  tandem  illud?  Galilaea  regio 
quxdam  estPalxstinre ;  Nazaretb  autem  in  ea  civiias. 
Rorsns  Jodaea  regio  est,  ab  indigenis  hoc  nomine  vo- 
citata;  Belhlehem  vero  Judxae  civitas.  Christum  por- 
fo  anoes  prophetse  prsedixerant ,  non  Sk  Nazarcth  , 
sed  a  Belhlehem  venturum,  illicque  nasdturum.  ita 
enim  scriptum  est :  Et  tu  Bethlehem  terra  Juda ,  ne-. 
fffiquam  minima  es  in  principibus  Juda.  Ex  te  enim 
esiei  Dux  ,  qui  reget  populum  meun*  Jsraet  {Matth.  % 
6. ;  Mich.  5.  2 ).  Et  Jodxi  olim  ab  Herode  interro- 
gati,  ubi  nasceretor  Christos  ,  hoc  ipsooi  ei  testimo- 
niom  retoleront.  Ranc  eamdein  ab  causam  loqueiite 
Nathanaele  ad  Philippom,  poslqnaih  ei  dit:enti,  Jesum 
a  Nasareth  invenimus  (Joan,  1.  45.  47),  respondisset, 
A  Nasareth  potest  aliqtdd  boni  eM«?  Christus  de  ipso 
ait :  Eeee  vere  IsraeUta  ,  in  quo  dotus  non  est.  Cujus 
aulem  rci  gratia  ipsom  ita  commcndavit?  Quod  nun- 
tio  illo  Philippi  non  protinus  fuerit  abreptus  :  nam 
manifeste  planeque  sciebat,  neqoe  io  Nazareih,  neqtie 
in  Gaiila»  Chrlstom  nasci  debere,  sed  in  Judaea  et  in 
Belhlehem :  quod  et  ita  factum  fuerat.  Qnandoquidem 
ergo  Philippum  id  latebat ,  Nathanael  autcm  pro  pe- 
ritia  quam  legis  habebat ,  cum  sciret  ea ,  qu»  a  pro- 
phetis  dicta  essent,  responsom  vaticinlo  soperius  al- 
bio  consentaneum  dabat ,  a  Nazareth  Cliristum  non 
vemomm  :  propterea  etiam  inquit  Christus  :  Ecee 
vere  Itraelita ,  in  quo  dotus  non  est.  Ifac  ctiaiu  dle 
eaosa  qoidam  lnda»)rumNicodemo  dicebant :  Scrutare^ 
et  vide  quia  e  Gatiteea  propheta  non  excitatur  ( Id.  7. 

'  S9).  Et  rnfsos  :  Nonne  a  Bethtehem  eattetlo ,  ubi  erat 
Damd,  CMuui  venit  (Ibid.  42)  ?  Atque  adeo  commu- 
nts  omniom  sententia  erat ,  haod  dubie  iiiinc ,  nori 
aniem  a  Gaiilaea ,  venturum  esse. 

Qaa  eeeanone  Christns  natus  in  Bethlehem.-^li^que 


com  Joseph  et  Afaria,  cives  Bethlehemit»,  relicta 
patria  in  Nazareth  vitam  suam  instituisseot,  el  Ulic 
oommorarefitur,  ot  videlicet  saepe  auiltis  hominibus 
usu  venire  solet,  qui  e  civiiatibos,  unde  ortum  duxe- 
rant,  emigrantes,  in  aliis  in  quilMie  ab  initio  nati  noti 
fuerant,  commorenlur;  oporteretqtie  Cbristum  iu  Be- 
tblehem  nasci :  exiit  edictum,  quod,  Deo  ita  statuen- 
te,  etinm  invitos  illam  in  urbem  compulit.  Lex  enim 
quac  jubebat  unuinquemque  in  patria  soa  nomen  pro- 
fiteri,  adigit  eos  a  Nazaretb  pedem  clTerre  et  in  Beth- 
lehem  redire  ad  nomen  iilic  soum  describendum. 
Hoc  ergo  sobindicans  evangelista  ait :  Ascendit  erg$ 
Joseph  a  Gatileea  ex  eivitate  Naxareth  in  Judeeam^  in 
civitatem  David^  quce  vocatur  Bethlehem^  eo  quod  esset 
de  domo  et  fandlia  David  :  ut  profiteretur  cum  Maria 
desponsata  sibi  uxore  praghante.  Eactum  est  autem,  cnm 
essent  ibi^  impleti  sunt  dies^  ut  pareret^  et  peperit  filium 
Muum  primogenitum  (Luc,  2.  4-7). 

3.  \idisti,  dilecte,  providentem  Dei  administratio* 
nem,  per  inftdcles  atque  (ideles  ea  quae  ad  se  perti^ 
ncnt  dispensatiiis  :  nempe  ot  vim  potentiamqoe  ejus, 
qui  a  vero  ipsius  collu  aiienl  sonl,  agiioscant.  Et 
stella  quidem  tiiagos  ab  Oriente  perduxit  ( Matth.  %. 
1.  ei  2) ;  at  lex  Mariam  iii  pairiam  a  prophetis  prae- 
diclam  iraxit.  Hinc  nobis   evidenter  constat  ^tiam 
Virginem  ipsam  ex  ganere  Davidico  fui&se.  Nam  si#x 
Beibleliem  ortum  duxit,  manilestum  est,  quod  etiam 
ex  domo  et  faniilia  David  fuerit.  Quod  iiem  superius 
nianifeste  docuit  evaiigelista,  cuin  dixit,  Ascendil  an- 
tem  et  Joseph  ex  GalHma  cum  Maria^  eo  quod  essH  ex 
domo  et  familia  David  (Luc.  3.  4).  Nam  cum  seriem 
stirpis  Joscph  recensuissct ,  hujos  aotem  in^ores 
nemo  ot  illius  enumerasset ;  ne  hinc  tibl  dubit^- 
tio  oriretur,  ac  diceres,  uiide  ei^o  manifesle  patet 
ctiam  ipsain  e  David  urtam  ?  audies,  In  mense^  inquit^ 
sexio  missus  esl  angeius  Gabriel  a  Deo  in  dvitatem 
Gaiilcs(Bf  cui  nomen  Naxarethf  ad  virginem  desponsa 
tcm  mra,  cm  nomen  erat  Joseph^    de  domo  David 
(Luc.  1.  36.  27).  Qoae  verba,  de  domo  David. 
accipienda  sunt  umquam  de  Virgiiie  dicu,  quod  et 
hic  manifeste  indieaimn  cst.  Atqoe  hac  de  caosa  edi- 
ctuin  et  lex  ilia  promulgata  fuit,  quas  eos  iu  Bethl^-. 
hein  duceret :  simul  atque  enim  in  civitatem  ascen- 
dissent,  confestim  etiam  Jesus  nascitur  :  ac  proinde 
etiam  in  praesepi  reclinatur ;  qood  undiqoc  molti  eo 
concurrissent,  et  loca  pracoccupasseni,  magnasque 
divertendi  atigustias  effecissent :  quo  in  loco  etiam 
magi  illum  adoraverunt.  Ut  auiem  (hujusce  diei)  di- 
lucidiorem  adhuc  demonstratiouem  exhibeam,  vestris 
mecom  adsorgite  animis ;  nam  longiorem  rerum  iiie- 
moriam  excitare  et  priscas  ieges  recitare  staiui,  ut 
ex  omni  parte  vobis  orationem  nostram  manifestio- 
rem  reddam. 

Lex  Judeeorum  queedam  an/t^tui.—  Lex  erat  Judaeis, 
eaqoe  perantiqoa .:  sed  age,  potius  paolo  altios  ser- 
monem  repetamos.  Quo  tempore  abiEgypiiacis  torhis 
et  barbara  Pbaraoois  tyrannide  Uebrxonim  popolum 
Deos  liberavit ;  videns  Ipsos  impietati&  adhoc  secom 
reliquiashabere,  rebosqoe  omnibussob  sensumea- 


555  S-  JOANNIS  GHRYSOSTOMI 

deniibuft  ad  insaniam  usque  addictos,  teinplorumque 
magniludinis  ac  pulcliritudinis  admiratione  dncf , 
templum  ipsis  aedificari  praBcipit»  quod  non  modo 
materix  magnifloentia  aique  arlis  varielale,  sed  et 
structurac  forma,  caetera  omnia,  quae  nbique  terramm 
erant  templa,  obscuraret.  Et  quemadmodom  pater 
liberorum  amans  fiiium  profligatis,  peruiciosis,  lasci- 
vis  bominibus  usum,  nimioque  luxu  dissolulum,  ad 
ae  iongo  temporis  inlervalio  recipiens,  tuto  et  cum 
digniiate  in  majori  rerum  abundantia  consiiluit,  ne  in 
anguslias  aliquas  conjecius,  priorom  recordationc , 
atque  etiam  cupiditaie  corripiaiur  :  iia  Deus  Judxos 
ad  res  sensiles  cum  stupore  propensos  videns»  in 
bisce  ipsis  rebus  praesiantissimum  aliquid  efficit,  ne 
umquam  postea  iEgyptiorum  aut  eorum  qux  apud 
iEgyptios  experii  fuerant,  cupidiute  caperenlur 
( Exod.  26 )  :  templumque  ipsis  statuit  ad  mundi 
exempla,  totiusque  universi,  tam  quod  sensu,  quam 
quod  solo  intellectu  percipi  potest.  Sicul  enim  terra 
esl,  et  caelum,  et  medium,  sepimenti  insiar,  boc  fir- 
mQmentum  :  ita  et  iliud  quoque  fleri  jussit.  Duasqua 
10  partes  diviso  boc  templo,  et  ad  medium  obtento 
▼elo,  eam  partem,  quae  extra  .velum  erat,  omnibos 
ingrediendi  potestaiem  fecit :  ad  alieram  vero  iliam 
inieriorem  nemini,  praeterquam  summo  sacerdoti» 
adiium  atque  intuitum  patere  permisit.  Caeterum  quod 
baec  non  nostra  conjeciura  sii,  sed  qood  templum 
revera  totius  mundi  ad  eiemplum  exatructum  fuerit, 
audi  quid  Paulua  de  Gbristo  in  caelum  ascendente 
loquens  dlcat :  Non  emm  in  manufacta  umeta  intrmU 
CkriiUu,  exempMa  verorum  [Hebr.  9.24) :  ostendens, 
quod  quae  apod  nos  sunt,  verorum  sint  exemplaria. 
Quod  porro  velum  dirimeret  sancia  sanctorum  a  san- 
ctis  extra  posiiis,  sicut  hoc  caelum  quae  super  se  siu 
suAl,  ab  omnibus  quae  apud  nos  sunl,  disjungit :  audi 
qoomodo  etiam  hoc  subindicaverit.  cum  cxlum'  ve- 
lom  appellat.  De  spe  nam(|ue  referens,  quod  Ipsam 
sicut  ancboram  anima:  habeamus  uoam  ac  firmam  , 
deinde  subjungil  :  Et  ineedentem  usque  ad  interiora 
velannniB ;  ubi  preecursor  pro  nobin  inlroivit  Jews , 
tujtra eeBlumiursum  (Hebr. 6. 19. 20).  Vides quomodo 
cxlum  velameii  appellaverit?  Extra  velum  autem 
*  erat  candelabrum,  et  mensa,  et  altare  aereom,  ad 
aacrificia  et  bolocautoniata  excipienda.  Intra  velum 
vcro  arca  circumtecia  ex  omni  parle  auro,  Ubulas 
tesumentibabens,eturnam  auream,  utvirgam  Aaron 
quae  fronduerat,  et  altare  aureum,  non  illud  sacrifi- 
ciorum  ei  holocaustorum,  sed  solius  sufGmenti.  Et 
per  ca  quae  extra  erant,  omnibus  incedere  fas  erat ; 
per  ea  vero  quae  intus,  soli  suinmo  sacerdoti.  De 
bisce  ipsis  rursus  testimonium  ex  Paulo  dabo,  qui  sic 
ait :  Habuit  quidem  priu$  tabernaculum  juitificationei 
culturcs^  et  ianctum  UBculare  (Hebr.  9.  1)  :  sanctum 
saeculare  appellat  exterius  ubernaculum  :  quandoqui- 
dcm  toti  mundo  ingredi  licebat :  in  quo  candelabrum 
et  menta  et  propontio  panum.  Post  vetamentum  autem 
secundumtabemaculum, quod  dicitur  tancta tanctorum , 
aureum  haben$  thuribulum^  et  arcam  teeiamenti  circumte- 
cuun  es  amni  parU  auro^in  qua  uma  aurea  ka^eni 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  35C 

manna^  et  virga  Aaron  qum  fronduerat^  et  tabuUe  teita* 
menti  :  euper  eam  autem  erant  Cherubim  giorim ,  o6- 
umbrantia  propitiatorium,  His  vero  ita  eampoiitis,  in 
priori  quidem  tabemaeuto  eemper  introibant  iacerdotes, 
sacrificiorum  officia  eomummantei ;  in  iecundo  autem 
4emei  in  anno  iolus  pontifex^  non  nne  sanguine,  quem 
o/fert  pro  iua  etpoputi  ignorantia  {Hebr,  9. 2-7).  Vidcs 
solum  ingredi  summum  sacerdotem,  idque  semel  duni« 
taxat  toto  anno  ? 

i.  Verum  quid  haec,  inquis,  ad  praesentem  diem? 
Exspecute  panlisper,  nec  tumultuemini :  a  capite 
enim  fonlem  ducimus,  et  ad  ipsum  rei  fastigium  per- 
venire  contendimus,  nt  cuncu  nullo  negotio  vobis 
aperu  atque  perspecta  sint.  Quinimo  ne  diutius  ver- 
borum  integumentis  nostra  obumbretur  oratio,  neve 
implicatlor  fiat,  nimiaque  eorum,  qnae  dicuntur,  lon- 
gitudine  defatigemini :  jamrationem  vobls  exponam, 
curbaec  omnia,  um  alte  repetiU,  moverim.  Qtiae 
porro  hujus  rei  ratio?  Cum  menses  jam  sex  Elizabet 
Joannem  in  uterogesuret,  tumMaria  concepit.  luque 
61  olscamus,  quisnam  sextus  ille  mensis  fuerit,  certo 
etiam  sciemus,  quando  coeperit  Maria  concipere.  De- 
inde  cum  cognoverimus ,  quodnam  conceptus  sui 
principium  habuerit,  utique  quando  pe|)ererit  cogno- 
scemus,  novem  menses  a  conceptione  numerantes. 

Zachariai  quo  tempore  angeium  alloquutui.  —  Unde 
igitur,  quisnam  ille  sextus  mensis  fuerit  praegnationis 
Elizabet,  nobisconsubit?  Hinc  scilicet,  si  quomense 
gravida  fieri  cceperit,  inlelligamus.  Unde  autem,  quia 
ille  fuerit,  addiscemus  ?  Si  sctamus  quo  tempore  lae- 
lum  hac  (Te  re  nuntium  Zacbarias  ejus  mariius  acce- 
perit.  Gxterum  boc  ipsum  unde  nobis  explicatum 
erit?Ex  divinis  Scripturis :  quomodo  sacruin  Evan- 
geliuin  refert  Zacbarix  versanti  inlra  sancu  saiicto- 
rum  angelum  laelum  attulisse  nuntium,  et  de  partu 
Joannis  ei  prxdixisse.  Si  ergo  e  sacris  Ilteris  clare 
docuerimus,  semel  dumuxat  sancU  sanciorum  sum- 
mum  sacerdotem  sine  ullo  comile  ingredi,  etquo 
tempore,  et  quoio  anni  mense ,  unica  illa  vice  inlro- 
eat  :  in  cognitionem  apertam  temporis,  quojattuin 
illum  nuntiumaccepit,  deveniemus :  quo  deelarato, 
etiani  principium  conceptionis  protious  omnibus  elu- 
cescet.  lUque  quod  semel  tantum  in  anno  huc  intro- 
iretur,  etiain  Paulus  manifesUvit :  quiii  ct  Moyses 
idipsum  apcrte  ostendit,  hoc  modo  loquens  :  Et  lo- 
qmtui  est  Dominus  ad  Moyien,  dieem  :  Loquere  ad 
Aaron  fratrem  tuum,  et  ne  omni  tempore  ingrediatur 
ianctuarium,  quod  eit  intra  velum  coram  propitiatorio^ 
quod  est  supra  arcam  teHimonii,  el  non  moriatur  {Lev. 
16.  1).  Et  ilerum  :  Etomnii  homo  non  erilin  taber^ 
naculo  teitimonii^  quando  ipte  ionctuarium  ingreditur 
ad  expiandum,  donee  egretUatur ;  et  expiatit  proioei 
domo  <iM,  et  pro  universo  cmtu  liraet  {Ibid.  17).  E^ 
expiabit  iuper  altare,  quod  est  coram  Domino  {Ib.  18). 
Ex  his  liquet,  non  quolibet  tempore  in  sancU  san- 
ctorum  ingressum  fuisse,  et  dum  intus  esset,  iiemini 
fas  fuisse  ea  contingere  ,  sed  extra  velum  coosisten- 
dum  fuiste.  Verum  haec  vos  sedulo  mente  vestra  l^ 
nete.  Heliquum  enim  esi,  ut  quodnam  illud  tempttt 


L 


557 


IN  DiEM  NATALRM 


fiuril,  quo  solus  ingrediebalHr  iti  sancta  sancloruin, 
idqn«  semel  dumtaxal  in  anno,  vohis  demonslrem. 
Qim  ratione  aiilem  hoc  palebil?  Ex  eodem  iiiminim 
hoc  libro  .  ila  enim  dicitur  :  Men$e  $eptimo^  declma 
die  menth,  knmiiiabtHi  animns  veHras^  ei  omne  opus 
noH  fttdeds  :  she  indigena,  me  advena,  qui  additur  in- 
ler  vot.  /n  hae  enim  die  expiatio  erit  vestri^  nt  emunde- 
mttl  ak  omnibus  peccatis  vestris  :  coram  Domino  mun" 
demim  :  taybata  sabbatorum^  requies  erit  hme  vo6tt,  et 
kumliakiHs  arumas  vestras;  eritque  vobis  hoe  legiti' 
mum  sempitemum.  Expiabii  aulem  saeerdos,  quem  tui- 
xerint^  ef  eujus  manus  initiaverint,  ut  sacerdotio  funga* 
iur  post  patremsuum^  et  induetur  slotasancta,  et  expia* 
bit  saueta  sanetorum^  et  tabernaeutum  testimomi ;  et 
attare  expiabk ;  et  pro  sacerdotum  peceatis^  et  pro  uni- 
rerso  popuU  cmtu  expiabit,  Eritque  hoc  vobis  tegitimum 
sempitemum^  ut  expietis  pro  /l/til  israel  ab  omnibus 
peecatis  eomm.  Semel  in  anno  pet^  rieut  priecepit  Do- 
mpus  Mogsi  (Letrit.  29. 54).  De  fei^to  Tabemacnlonini 
hic  sermo  esl :  tunc  enim  aemel  sommos  saoerdos 
quountiis  ingrediebalnr  :  quod  el  ipse  explicavil  his 
▼crfiis,  quontam  semet  in  anno  hoc  fiet. 

5.  Si  ergo  festi  Tabemacoloruin  lempore  solus 
twnmos  sacerdos  ingreditur  in  sancta  sanctomni; 
age  deiiiceps  oslendamus,  lutic  Zacharix  angeluni 
appaniisse,  qoando  in  s:inctis  .sanct«iraiii  crat :  soli 
atnm  ipsi  incensum  adolenti  vistis  est :  solus  vero 
numqttaiii  ingredilur  sunimus  sacenlos,  nisi  lunc 
trmporis.  Nihil  aolem  inipedit  quin  tpsa  .iiidiamus 
verba  evangelistae.  FmtindUbus  Herodis  regisjudeea: 
sacerdos  quidam  nondne  Zacharias,  et  uxor  iltius  de  fi- 
tiabus  Aaron^  et  nomen  ejus  Eti%abet  {Lue.  1.  5).  Fa- 
etuns  est  autem,  cum  ipse  saeerdolio  fungeretur  in  ordine 
wids  suee  ante  Deum,  secundum  consuetudinem  sacer- 
dotSf  sorte  exHt,  ul  incensum  poneret,  ingreuus  in  tent- 
pinm  Dornini.  Etomr^s  muttitudo  poputi  eral  oram 
fbrif,  Aorv  jfwmf  (/M.  S.  10).  H«)C  hco  in  memori.im 
revoi^,  dilecte,  teslimohium  illiid,  qiiod  ail :  Ei  omnii 
komo  non  erit  in  tabernacuto  testimouii^  ingrediente 
ipsoadexpwndum  in  sancta  sanctorum^  donee  egredia- 
tnr  {Letit.  16.  17).  Apparuit  autem  itti  angetus  Domhi 
stans  a  dextris  attaris  incensi  (Luc.  1.  II).  Non  dixil 
aluu^s  sacrificiorum,  scd  altaris  incensi  :  propten  :i 
qnod  allare  sacriftcionitri  et  holocaiistonim  fori; 
essd,  ioliis  vero  incensi,  ul  vel  hinc,  quod  ipsi  soli 
eonspieereUir»  ei  quod  dicalur  fiopulus  ipsum  Toris 
exspectasse»  manifcsinni  evadat,  in  sancia  sanctoniin 
ipeum  iogressum  fuisse.  Et  turbaiusest  Zachttrias  ri- 
dens^attinsor  cecidit  super  ipsum.  Dixit  autem  ad  ipsum 
assgelus :  Ne  timeas^  Zacharia ;  ^tiontam  audila  est  de  • 
preeaiio  tua^  et  uxor  tua  Etixabet  pariet  tibi  /llium^  et 
voeabis  nomen  ejus  Joannem  (/6. 12. 15).  Et  erat  ptebs 
exepeetans  Zachariam  :  et  nnrabantur ,  quod  tardaret 
ipuin  tempio.  Egressus  autem  innuebat,  neque  poterat 
toquiipms  (ib.  21.  22).Vides  iiilra  velum  fuisSetTunc 
igiuir  honc  heluin  iiuniium  accepil.  Temptis  aulem 
luin  eral  festi  Tabernaculorum  el  jejunii  :  hoc  enim 
illa  verlMi  silii  volunt,  Humitiabitis  animas  vestras 
(J>«tr.  IC.  29),  idque  a  Jiidaeis  suh  flnein  mensis 
S.  Jo4iv.  CnnTSOST.  II. 


D.  N.  JESU  GHRISTI.  5i>8 

Seplembris,  quod  el  vos  testaniHil,  celetiraliatur.  Tfttic 
enim  longis  copios1sf|ue  bratioiiibus  in  Judsos  iisi 
sumiis,  InqMrtunum  corum  jejunium  accusantes.  lioc 
ergo  lempore  etlam  Elixabet  iixor  Zacharlx  concepit. 
El  occultabal  se  mensibus  quinque ,  dicens :  Sic 
mihifecit  Dominus  in  diebus.  quibus  respeat  auferre 
opprobrium  meum  inter  homines  (Luc.  1. 25).  Cxternm 
opp<irtiiiiiim  nunc  videtur,  ut  osteiidamus  pncterea, 
cum  sextum  jam  mensem  Ipsa  Joannem  in  utcro  ge- 
siaret,  Mariam  la^tum  de  conceptione  siia  niiniinm  ac-  i 
cepisse.  Quando  enim  venil  ad  eam  Gabricl,  etdixlt: 
Ne  limeas,  Maria ;  invemsti  emm  graliam  apud  Deum. 
Et  ecee  concipies  in  utero,  et  paries  fiHum^  et  vocabis 
nomen  ejus  Jesum  (Luc.  1.  30.  51).  Cunique  ipsa  hoc 
sermone  tiirharetnr,  modumqne  ejns  rci  discere  qiiae- 
reret,  respondeiis  angelus  dixit  ad  eaiii :  Spiritns 
sanclus  snperveniet  in  te,  et  virtus  Allissimi  obumbrabit 
libi :  ideoque  et  quod  nascelur  ex  le  sanclum^  vocabitur 
fitius  Dd,  Ei  ecce  EUiabet  cognata  lua,  et  ipsa  concepit 
fitium  in  seneetute  sua  :  et  hic  wensis  est  sextns  itti^ 
qudvocatur  sterilis,  quia  non  erit  imposmbite  apud 
Deum  omne  verbum  (Ibid,  55-37).  Quod  si  ergo  post 
mensem  Gorpiscum  seii  Septembrem  Etixabel  conce- 
pit,  ul  ostetisum  esl :  adnumerare  oportei  sex  ab  eo 
intermedios  menses  :  suiil  autem  hl,  llyperberetaws 
sive  October,  Dius  sive  November,  Appellsiis  seii 
December,  Aodomeus  seu  Januarios,  Perilins  sev  Fe- 
bruarius,  Dystros  seu  Hartius. 

Conceptionis  men^sprimus. —  Ita^ue  post  bimc 
sexiam  niensem  principiom  conceptionls  accepit  Ma- 
ria  :  a  quo  si  novem  menscs  hmneremus,  utiqne  in 
f.raesentem  hiinc  meiisem  deveniemus.  Esl  igitur  pri- 
iiius  concepilonis  mensis  Aprilis  sive  Xaniiciis,  detnde 
Artemisius  seti  Maius,  Desios  sive  Jmihis,  Panemus 
sive  Julius,  Lolus,  sive  Augustus,  Gorpiaras  seu  8e- 
ptemfoer,  Hyperberetxus,  sive  Odobef,  Dhis  sive 
November,  Appelbcus  seu  December.  Atque  hic 
inensis  esi,  qiiciii  pncsentem  bahemus,  qoo  et  bunc 
diem  celebramiis.  Ut  auleiii  quod  dico  etinm  .iperiiiis 
vobis  clariusquc  'evadat,  breviter  ha*c  rtirsuni  nepc- 
lens,  dileV;lioni  vcstre  edisseram.  Setnel  in  aiino  iii- 
grediebatur  soliis  sumtnos  sacerdos  in  sancia  sancto- 
rum,  idqtie  Gorpiuio  sen  Septcmbri  meiise.  Tnnc 
ingressus  est  Zacharlas  iii  sancta  sniictornm ,  tunc 
nuntium  de  Joannis  nativitate  hahuit.  Illincabiit: 
iiinc  uxor  ejus  concepit.  Posi  mcnscm  aiitem  Gor- 
pixum  seu  Septembrem,  cuin  sexium  jam  mensem 
i|)sa  in  iiiero  balierel,  qui  scifloet  esl  Dysiras  seii 
Marlius,  ipsa  deniqiie  Maria  concepit.  A  Xantico  seu 
Aprili  igiiur  incipiendo,  novem  menses  si  nomere- 
mus,  iti  pRcsentein  incidemus,  quo  Dominus  noster 
Jesus  Christus  tiatiis  esl. 

G«  Atque  omnia  quidem,  quas  de  hoc  die  diccnda 
eranl,  vobis  baclenus  exposuimus.  (Jniim  laniiim  si 
nunc  addidero,  oratioiii  meac  finem  imponnm ;  qn:e 
majora  sunt,  communi  doctori  diccnda  rcliiiqnens. 

Infidetes  Christiana  dogmaia  irrident ;  Hcereticorum 
deUcta,  —  Quoniatn  enim  multi  ethnicorumf  cuni 
aiidiunl  Deum  in  came  natumy  irridenl  nos,  ct  iiiso- 

(Douxe.) 


569  JOANN.  CIIRYSOST.  ARCHIEP.  CONSTANTiNOP.  IN  DIEM 

ctantur,  muUosque  ex  simplicioribus.  turbant  atque 
inquielant :  opus  est,  cum  ad  ipsos,  lum  ad  hujusmodi 
qui  liisce  turbantur,  sermonem  dirigere,  ne  quid 
lunquam  insaiiis  boniinibus  acquicscentes  commo- 
veanlur,  aut  turbentur  ex  biijusmodi  intidelium  irri- 
ftione.  Nam  el  parvi  pueri  res  serias,  atque  adeo  ne- 
cessarias  s»pe  -nobis  agitantibus  ridere  solcnt :  iion 
lamen  idcirco  nsus  bic  argumentiim  est  rerum,  qu:i! 
ridentur,  vilitatis,  sed  eoruni,  qui  rident,  stolidiiatis. 
Quod  idem  nobis  de  bisce  eihnicis  dicerc  licet :  qui 
pueris  ipsis  4[>rope  amentiores  cum  sint,  ea  irrident, 
^uae  reUgioso  quodam  horrore  atque  omni  admira- 
lione  plena  sunt,  illa  autem,  quoi  revera  ridenda 
erant,  magnifice  extollunt  atque  exornant.  Yeruin 
euim  Tero,ei  noslra  ita  ab  ipsis  irrisa  in  propria  su:) 
nibilominus  majestate  perdurant,  nulip  per  ipsoruin 
risum»  quod  ad  prarstantiam  suatn  aittinet,  damno 
acceplo  :  el  ipsorum  contra,  licet  exomata,  privauni 
soam  turpiludinem  produnt.  Nonne  enim  extremi 
ciyusdam  stuporis  esl,  illos  errones  in  lapides,  ligna, 
et  vilia  signa  deos  soos  inducentes,  et  tamqiiam  iii 
earcere  quQ|>iam  conclttdentes,  nihil  tamen  arbitrari 
se  turpe  aiit  dicere  aul  facere :  nos  autein  accusaro, 
qood  asserainus,  Deom  sibi  teinplom  vivum  coii- 
stnixisse  ex  Spiritu  sancto,  per  quod  orbi  terraruin 
iiuiverso  profuit  ?  £l  cujosmodi  landem  lioc  accusn- 
tionis  geuus?  Si  euim  lurpo  65l  Deum  in  humauo 
corpore  habiure,  mullo  magts  in  ligno  et  lapide : 
sane  lanio  Uirpius,  quanto  lapis  et  lignum  homiiie 
vilius  :  iiisi  forle  ipsa  materia  sensus  experte  genus 
MMtroin  abjectios  iilis  esse  videatur.  Quin  eliam  iii 
leles  61  cabes  ipsi,  multi  aulem  haereticorum  in  alla 
insuper  bisce  ignominiosiora  aodent  Dci  essentiniu 
habitaioni  iminittere.  Quod  nos  neque  dicimus,  nc- 
que  dicentes  aliquando  audire  sustineamus.  Sed  illud 
taiilum  asserinHis,  Chrjsluin  carnem  mundain,  san- 
<^am,  irreprebciisibilem  peccalOf|ue  omni  inacces- 
saro,  ex  virgineo  utero  prodeuniein  assumpsisse,  at- 
que  ita  suum  figmentum  resiaurasse.  Ac  illi  quidem, 
et  qui  pari  cum  ipsis  impielale  delinquunt  Manichxi, 
in  canes  et  simias  ferasque  omnis  generis  divinam 
essentiam  Inducentes  :  anitnain  enim  omnibus  his  ex 
illa  essentia  esse  dicunt;  non  borrent  neque  erubc- 
scunt :  nos  vero  Deo  indigna  dicere  aiuni,  quia  niliil 
horum  ne  cogilatione  quidem  admitlimus,  sed  tantuin 
quod  Deo  conveniens  atque  decens  erat  dicimus: 
nempe  ipsum  advenlsse,  et  hoc  generttionis  moilo 
proprium  suum  opus  restaurasse.  Quid  ais?  dic  mihi. 
Tmie,  qui  hoinicidaruni  et  praestigiaiorum  animani 
diviiue  essentiae  esse  asseris,  nos  accusare  audes,  qiii 
horuro  quidem  nihil  non  modo  non  ferimiis  aut  siis- 
tinemus  audire  ,  sed  qiii  illa  dicunt,  impios  esse  ju- 
dicamus?  Quid  igitur  dicimus?  Illud  nimirnm :  Deuni 
construcio  sancto  hoc  sibi  templo,  per  idipsuih  cx 
caelo  caelestem  quemdam  rerum  statum  in  vit:iin 
nostram  invexlsse.  Et  quidni  merito  millies  vos  capi- 
lis  damnandi,  tuin  ob  accusationcm,  qua  nos  impe- 
lilis,  lum  ob  impieUitem,  quam  in  Deum  admittcrc 
.non  desibtiiis?  Si  enim  Deo  cst  indccens,  nl  vos 


NAT.  CHRIST.  560 

dicilis,  inli.nluiarc  corpus  purum  ct  iinmaculatuin, 
inullo  cerlc  indeceiitius  esl  prajstigiaiori»,  scpulcro-' 
rum  siiffossoris,  btronis,  imo  simiae  el  canis ;  noii 
aulem  sanctum  illiid  alqiic  incontaminatuni,  qiiodque 
nonc  in  dcxtcra  Patris  sedet.  Quod  enini  daniiuini, 
nut  niacula  Deo  acccsserit  cx  hac  oeconoinia  ?  Nou 
vidciis  solein  huiic,  cujus  corpus  sensibile,  corni- 
ptioni  subjectum  aique  infirmum  cst,  ruinpantur  licet 
millies  hxc  audicntcs  genliles  ac  Manich.iii?  Neque 
vCro  sol  dumtaxat,  sed  cliam  lerra,  mare,  atque  oni- 
iiis  omniiio  rcruin  fabrica  sub  aspcclum  cadens,  va- 
niiali  suhjocia  est.  Nam  audi  Paulum  hoc  manifesle 
doceniem,  duin  ail  :  Vaniiati  emm  creatura  subjecta 
es/,  non  volens,  ted  propler  eum,  qui  iubjecil  eam  iti 
$pe  (Rom,  8.  20}.  Qui  deiitde  ustcndere  volens  quid- 
nam  sit  illud  vaniiati  subjeciuin  esse,  subintulit  di< 
cens  :  Qma  et  ipsa  creatura  liberabitur  a  tervitute  cor* 
ruptionis,  in  libertatem  gloria  fiiiorum  Dei  {Ibid»  ii;. 
Nempe  corrupiibile  quld  nuncest  crealura :  siquidcni 
cornipiioiii  scrvirc  iiihil  est  aliud,  quam  corruptibiic 
essc.  Quod  si  ergo  sol,  corpus  corruptibile  cum  sit, 
ubique  radios  suos  emittit,  coeno,  sordibus,  aliisquQ 
multis  id  genus  rebus  sese  communicans,  nihil  tamen 
cx  hac  fGedftate  corporearnm  istiusmodi  sordiuin  iti 
sua  illa  purita'c  laeditur,  sed  niundos  illos  suos  in  se 
radios  retrabit,  ac  mullis  rursum  corporibus,  quu: 
ipsum  suscipiunt,  vim  suam  virtutemquc  participat, 
ac  noxii  aut  sordidi  ex  illis  ne  minimum  quidein  ipse 
in  se  recipiens  :  quanto  magis  jusiiliac  iile  Sol,  ille 
Yirtutum  incorporearum  Domiuus,  iii  puram  camein 
ingrcdiens  iion  solum  non  inquinatus  esl,  sed  coiitra 
ctiam  puriorem  eam  ipsam  sanciioremque  cflecit? 
Atque  haec  quidem  omnia  mente  volventes,  et  coni- 
inemoraiilcs  divinam  vocem,  dicentein  :  Inhabitabo 
in  illit,  et  inambulabo  {Levit.  26.  i2;  2.  Cor.  6.  ijB); 
el  nirsum  :  Vot  tempium  Dei  estis,  et  Spiritut  Dei  in- 
habitat  in  vobis  (1.  Cor.  3.  16),  ctiam  nos  adversiis 
istos  diciimn-i,  et  impudentia.impiorum  ora  obstrua- 
mus,  nostrisque  interini  bonis  laeteniur,  ac  Deutn  in- 
carnatum  ob  tam  indulgentcm  ad  nos  usque  sui  de- 
missionem  glorificemus,  et  pro  virium  nostrarum 
facultaie  condignam  ipsi  venerationem  gratiamque 
rcddamus :  Deo  autem  nulla  a  nobis  gratiarum  par 
reiribuiio  fieri  qucat,  nisi  solum  ea,  quae  consistlt  iii 
nostra  aniniarumque  noslrarum  salute,  atque  in  vii- 
ititiS'  studio. 

7.  Quit  modut  accedendi  ad  divina  mysteria.  '--^ 
Ne  simus  ergo  hic  ingrati  erga  tanti  in  nos  benericii 
auctorem,  sed  omnes  omnia  ei  pro  virili  offerainus  , 
fidem ,  spem ,  cariiaiem ,  temperanliani ,  iniscricor- 
diam  ,  hospitalitatem,  Et  ad  quod  nuper  vos  cohorta- 
tus  sum,  ad  id  etiam  nuiic  et  in  posterum  semper  vos 
cohoriari  non  desistam.  Quidnam  hoc?  Cum  acces- 
siiri  esiis  ad  tremendam  divinamque  illatn  inensam  ot 
sacra  mysteria,  cum  timore  ac  trcmore  hoc  facile  (a), 
cuin  pura  conscientia  ,  ciim  jejunio  et  precationc  : 
iinn  Inmultuantes  ,  non  calcitrantes ,  non  proximum 


(rt)  vidc  Homiliam  in  S.  rhilo;?onlum,  1. 1 


m 

impeileaiies  :  eiiremaR  enim  kee  inperto  es(,  con- 
lemptioDisque  niiniiiie  vulg:iris  :  qmre  eliatti  tatia 
perpelrainiibus  pttoilionem  multam  conciliat.  Tecin» 
repuu ,  0  bomo ,  qualem  hostiaui  es  contrectalurus , 
qualem  mensani  aditorus ;  tecum  reputa  ,  quod  cum 
terra  sis  et  cinis,  corpus  et  sanguineni  Christi  sumis. 
El  si  vos  rex  quidem  ad  convivium  vocet,  com  timore 
aecumbilis,  cibosque  appositos  cUm  reverentia  et  si- 
lcmio  suroilis  ;  Deo  aulein  te  ad  suam  mensam  vo- 
caoie ,  Filiumqiie  suunn  ibi  appoueiile ,  ubi  angelic» 
potesutes  adsisliint  cum  timore  el  tremore ,  ubi  Cbe- 
robiiii  velant  facies  suas ,  ntque  Scnipliini  com  tre- 
raore  clilmant,  Sanctus,  Sanctus,  Sandus  Dominus : 
tu  mibi  audes  vociferando  ac  tuinultuando  ad  spiritale 
iUed  GOiiviviuro  accedere?  An  te  fugit  eo  lempore 
muHa  tranquilliuie  meutem  esse  plenam  oportere  ? 
Muiiaque  pace  ac  quiete  opus  est,  non  autem  tumullu, 
iracandia ,  strepitoque  :  liaec  enim  immundam  ani- 
main  accedentem  efllciunt.  ^('•'^^nam  autem  venia  no- 
bis  habeatur ,  si  post  tanta  peccaia ,  saliem  tempus 
hoc,  qoo  ad  sacram  hanc  mensain  adimus,  ab  irratio- 
nabHibus  bisce  perturbationibus  noii  purgemus  ?  Qoid 
aotem  omaino  est  magis  necessariuin ,  quam  ea  qua 
in  bae  mensa  proponuntur  ?  aut  quid  urget  nos ,  ut 
eonBiiamtir,  spiritoalibus  rebus  relictis ,  illuc  prdpe- 
rare  *?  Ne ,  rogo  vos  |atque  obtestor,  ne  divlnam  In 
MK  iram  concitemos :  medicameiitnroest  id  quod  pro- 
ponitor  ▼ulnerum  nostrorum  saloiare ,  divitisB  indesi- 
neotes,  qo»  ca^lorom  nobis  rcgnoiii  condliant.  Cum 
borrore  itaque  accedjmos ,  grutias  agamos ,  procom- 
b«D08  confitentes  peccaia  nosira ;  lacrymemor  mala 
■ostra  logenies ;  inienus  ac  largas  preces  Deo  ftmda- 
mus  :  sicqoe  nos  ipsos  emundanies ,  taciie ,  et  curo 
debiuanodestia  lamquam  adcxlorum  regcm  adeontes 


IIONITUM.  SM 

siiam  recipieBies,exo5Colemur,  oeolis  eam  compleir, 
inentemqiie  et  animom  ineendamos ,  ne  iu  jiidkiom 
aut  damnationera  conTeniamos,  sed  in  anim«  tenpe- 
raMteB,  in  dilectionem,  in  ▼irtolem,  ei  com  Deo  re- 
oonciliatioMM ,  in  pacem  firmam ,  ac  niiile  deniqoe 
boiiorum  occastooegi :  ut  et  nos  ip&os  sanctos  redda* 
mus ,  et  proxiraos  aediicemus.  De  his  assidoe  vo- 
biscum  ago,  nec  agere  desisum.  Qos^enim  uiililaa 
omnino  temere  hue  concorrere,  si  nihil  quod  uiile  sit, 
addiscatis?Qnodiiani,  obsecro,  liicrum  affert,  semper 
ad  gratiam  vobis  concionari  ?  Breve  prasens  hoe  len- 
pus  est,  0  dilecli :  sobrii  simos,  vlgilemus,  noa  ipsos 
componamos ;  omne  benevoli  animi  siodiom  inomnes 
sincere  ostendamos:  in  omnibus  revereoter  agamus, 
seo  divina  vcrba  audire,.8ive  orare,  sive  ad  Dei  men- 
sam  accedere,  sive  aliod  qoid  deniqoe  iMuendom  sil, 
com  llmore  ae  tremore^  id  ffat :  ne  negligettiia  nastra 
maledictionem  jiobis  accersamos.  Maledick» 
inquit  propheU,  omnfi,  ^aj  facit  opm$  Damim  i 
ter  {Jer,  48. 10).  Tomultuatio  eium  et  incundia  *  ef- 
ficiiur  contumelia  In  hostiam  qu»  proponiinr.  Gerfe 
exlremacontemptieesl,  conUroittatoroseoflBmDee: 
nam  aodi  quid  de  Ulibos  dicat  aposlohM :  Si^mk^ 
tmfUum  Dd  commpati  duperda  Ulum  Dmu  ( l.<dar. 
5. 17 ).  Ne  ergo  pro  eo  quod  Deum  nobis  reeoiieiliare> 
debebamos ,  eom  in  nos  irritemos :  sed  oonMBi«.eo- 
raro,  rodnditiem,  aniroaeque  tranqoilliuteatprm.aelNS 
ferentes,  cum  preclbos  et  corde  eontrito  aeeedaMS. 
Ut  lioc  paclo  Dominom  nosirom  JesomCbrisUHa.ne- 
bis  propitiom  reddentes,  promissa  nobisbonaohliMre 
possimos ,  gratia  et  benigniiale  DomiMi  nosiri  ieso 
Cbristi,  com  qoo  Pairi  ona  com  sanelo  Spirito  glMria, 
potesus ,  honor,  nonc  et  scmper,  el  in  aamla  affcu- 
lorum.  Amen.  ! 


aeeedamus  :  sauctamque  hanc  et  imroacolaUm  ho- 

*  Hss.,  m  fMnemus  et,  tirirUitaba  rekmfmOei,  ad  ear' 
poraHj  properemne. 


^  Alli,  eum  thnore  et  judicw. 

*  EdiU,  el  cUunor ;  Mss.,  et  iraeundia. 


MONITUM 

IN  HOHILIAM  DB  BAPTISMO  CHRISTI  ET  DE  EPIPHANIA. 


Hanc  Homiliam  paocis  eiapsis  post  pnecedentem 
de  NaUli  Christi  diebus ,  nimirum  in  die  fipipbani» 
aniii  387  babiUm  fuisse ,  quaedam  suadere  Tidentur. 
Nam  quod  dicit  Infra  numero  quarlo  :  Sdo  fore  ut 
quamplurhm  apud  no$  ex  feeti  comuetudine  ad  tacram 
kane  menja»  accurrant :  tanequidem  expediret ,  id  quod 
e/tus  empe  dicere  preteerd^  utfeeta  nequaquam  ob$ervaren. 
tur  quanda  communicare  opus  eaet^  sed  ut  conecientia  mun- 
daretwr^  etc.  Illud  ipsom  porro  dixerat  paocis  anle  die- 
boa,  nimirom  in  fesloS.  Philogonii^  20  Deceinbris  anni 
386 ,  nom.  24  :  Nnnc  autem  multi  fideHum  in  tantam 
ueeordum  tantumque  venere  contemptum^  ut  cum  innur 
merie  teateanl  malie^  nuHanupte  vilw  tHCB  curam  ha" 
keant^  in  diebut  fettit  negligenter  ac  temere  ad  mentam 
kanc  aceedant ,  etc.  In  hoc  iiem  de  Baptismo  Christi 
scniione,  eodem  jnumero  qiiarto,  sic  habet :  Quodnam 


igitur  illud  peccatum  ett  ?  Qnod  cnm  tremore  uan  mue-^ 
damut,  ted  caldbut  impeientet  ^  pereuiientet^  irtt^turgen- 
tett  clamantet^  eomriciantet  proxrminit,  trudefUet:  kese 
et  teepe  dixi,  et  dicere  non  cettabo.  In  oraiitane  auiem 
de  NaUli  Chrlsti  similitcr  nomero  7  :  Etadtfuadim' 
per  (scilicet  in  restoS. Pliilogonii) vot cokortatuttttin^ 
ad  id  etiam  nunc  et  in  potterum  temper  vot  eokortart 
non  detittam.  Quidnam  hoc7  Cnm  aeeetturi  etUt  mt  Hre- 
mendam  dimnamque  illam  mentam  ,  ei  taera  mgiteria , 
cum  timore  ac  tremore  hoc  fatite,  eum  pura  conteientia^ 
cum  j^wdo  et  precatione  :  non  tumniluantet^  non  catci- 
tranlet,  non  proxtmiim  impeiientet,  ctc«  His  porro  con- 
spectis  probabiliter  existimamus,  hasce  ires  liomilias 
eodem  tempore,  paucisqi^e  inlerpositls  inter  singolaa 
diebos  habiiaa  fuis^ 
In  hac  |M>rro  de  B:iptisino  ei  Cpiphaiii»  Chrlsiicon» 


503  S.  JOaNNIS  rilRYSOSTOMI 

«-wiie^  f09liiaaiii  populam  id  ecclesiam  rrequeDlaii- 
4stm  horuitus  esi ,  ile  daplici  Clirisii  £piplMiiia  agii , 
4e  illa  nempe,  ^oa  Miigis  apparuit ,  deque  poslreina 
^qua  in4Boasiimmationesaecul«  cumgi(»ria  et  splendore 
veouirosest.  Miraculam  deiode  circa  aqoam  bapiismi 
«iiuaiial  :Mm«aiii  versusmediam  iioclem  dicm  Gpi- 
flMniaB  prsceileniem  ^  singuM  de  &qaa  illa  baptismi 
latiees  seeam  asportarent,  aqua  ilia  non  corrumpeba* 


ARCniEP.  CONSTANTINOP.  564 

tur,  sed  integro  anno,  qiiiu  el  blciinio  ct  trieniiio  in- 
corrupta  uiaiiebat.  Docet  deiiide  quid /mtersit  discri- 
minis  inler  baptisroa  Juda:orum,  bapttsma  Joannis  ei 
baptisma  Christi.  Hinc  explicat  quomodo  Chrisliis 
implevertt  omnem  justitiani ;  demiimque  claudit  horta- 
tus  popiilum  ut  magna  cum  revercntia  ad  tremeiida 
mysieria  accedant. 
liiterpretatio  Latiiia  est  Frontonis  Ducxi. 


ADTBMlUS  B08  QDI  A  ^IVINIS  ABSUNT  OFFICIIS,  ET  DB  SANGTO  AG  SALUTARI  BAPTISMATE  SAL- 
TATOR»  HOSTRI  JB8U  CHHISTI»  DEQUB  118  QUI  INDIQNE  GOMMUNIGANT,  ET  QUOD  QUl  LITUR- 
«lAM  IMrBRFBCTAM  DBREUNQUUNT,  ATQUB  ANTB  POSTRBMAM  ORATIONEM  EGREDIUNTUR»  JU- 
OAM  IMITBIITUR,  ORATIO  («)• 


1.  OmnesYosin  laititia  hodie,  ego  vero  in  moerore 
80«  solus.  Nam  cum  in  hoc  spirituale  pelagns  oculos 
HMOl  eonverto,  et  immensas  Ecclesiic  diviiias  con- 
templor ,  ac  deinde  perpendo  fore ,  ot  coni  priniuni 
solemalias  ista  praeterierit ,  moltiiudo  rurs.us  i!»ta 
mlllat  oe  discodal ,  crucior  ei  aiiiuii  dulore  angor  : 
^■od,  cum  lam  multoa  Uberos  pepereril  Eoclesia , 
iMMi  illis  ilidem  in  siogolis  collectis ,  sed  in  festo  so- 
iaainodo  (hii  poastt.  Quanta »  qua»o,  illa  spirilu  Jis 
oisohaiio  forel»  qiiatilum  gaudium,  quanta  Dei  gloria, 
^nla  alililas  animarum ,  si  eollecue  cujusque  teni- 
yoro  slc  leplela  ecclesigesepta^cerneremus?  Jam  vcro 
Motfli  quidefli  ac  gabcrnatores  oinnia  efHciunt ,  ut 

-  pelagos  emensi ,  laodem  ad  porUiui  perveniant :  nos 
coRlra  fai  allo  mari  Aiietuare  eontendimus ,  duin  s  t>- 
oolariam  nti^onim  proeeliis  semper  obruimtir ,  at- 
^uo  in  fbris  el  tribaiialibus  judicum  jaciamur,  hic  au- 
tem  semel  aut  Iterum  vix  toto  aniio  comparemus. 

EedemQ  porfos.  ~r  An  vero  ignoratis  ,  ut  in  mari 
portos ,  sic  ecclesias  Deum  in  urbibus  erexisse ,  ut 
a  tumultuuin  sascularium  turbltie  huc  confugientes 
suHima  tranquillitate  poiiainur?  Non  cnim  fluciuum 
bic  esl  reformldanda  tempestas ,  non  totronom  incur- 
8lones  ,  iion  eruptiones  praedonum ,  non  ventoruin 
impetus,  non  insidiae  belliiaruio  :  portaseiiini  cst  ab 
bis  omnibiis  immunis  ac  liber,  portus  est  spiritualis 
animanim.  Atqiie  eomm  quu;  dixi  vosmeiipsi  niihi 
lesles  estis.  Si  qois  cnim  vestruni  conscientiani  snam 
eiLcaesoril»  multam  intus  reperiet  tranquillilateui : 
I  oiiim  ira  negoiium  facessit,  non  cupiditas  iiiflaiii- 
li  non  invidia  tabefacit,  iioii  iiifl:it  arroganlia-, 

inaiiis  gloriae  amor  corrumpit ;  sed  coerceiitiir 

081008  hie  bellutt ,  cum  primuui ,  quasi  qnoddam  di- 
vioani  carmen ,  sacraruin  audiiio  Scripturanim  pcr 
aares  iti  auimam  ciijiisque  penetravit ,  et  illas  alienas 

•  o  Kaliime  perUirbaliones  sopivit.  Quis  non  igitur  cos 
vel  inrelicissimos  judlcet ,  qiii  cum  taniam  moruin 
sanclitaten  posseut  adipisci ,  non  assidue  verseniur , 
ac  venilteni  ad  communein  omnium  parentem,  Eccle  - 
siiim  nimiriim  ?  Eteniin  quan^  tandem  esse  tibi  mngis 

(a)  collau  cum  Codd.  Heg.1964, 1976,  qui  mire  differunt 
ab  Editis ;  prsecipuas  solum  lectiottes  anootavimus.  ttem 
cun  aegiis  im^  iM3  et  cotbert.  970. 


fructuosam  occupationem  causari  possis  aut  congre» 
sum  u(iliorem?quodiiam  autem  impedimentum,  quo- 
minus  bic  nobiscum  verseris?  Paupertateiii  niminim 
tibi  impedimento  esse  dices,  quominus  prxclaro  buic 
COBtui  iatersis:at  Mgiiima  non  est  hacc  excusatio. 
Seplein  babet  dies  hcbdomada  :  divisit  hos  seplein 
nobiscuni  Deus,  neque  sibi  quidein  potiorcm  partem  , 
iiobis  aulem  ininorem  imperliit;  imo  iie  in  duas  qui- 
dem  «quales  partes  eas  dislribuit ;  iion  sibi  tres  as< 
sumpsit  f  Iresque  largitus  est :  verum  tibi  qoidein  ses 
impertiii,  unam  vero  sibi  reliquit :  nec  in  bac  tainen 
toui  a  iiegoiiis  saecularibus  abstinere  digiiaris ,  sed 
,hoc  ipsum  qaod  faciunt  qui  sacras  pecunias  deprae- 
dantur  ,  tu  bac  etiam  die  patrare  audes  :  dum  illam 
jain  sanclam  et  spirilualium  cloquiorum  auditioni  coo- 
secraiani  surripis ,  et  ad  sxculares  curas  abutendo 
.  traducis.  Sed  quid  ego  de  iiitegro  die  loquor  ?  vel  id 
unum,  quod  in  eleemosyiia  vidua  fecit ,  tii  iii  liujiis 
diei  teinpore  facilo :  sicut  illa  duos  obolos  misit  (Marc, 
12.  42.  tqq,)^  multamr|iie  a  Deo  gratiam  iiiivit  :  sic  et 
tn  duas  boras  Deo  coiiimoda ,  et  sexcentorum  dicriim 
iucriim  in  domum  tiiam  imporlabis.  Quod  si  id  do- 
trectes,  vide  iie  forte,  dum  ad  exiguuin  temporis  spa- 
tium  leipsum  noii  vis  a  lerrciiis  Uicris  avocare,  inic- 
groriim  annorum  laboies  amitlas.  Solel  enim  Oeus 
ciim  contemptus  fuerit  coHectas  pecunias  disslpare  : 
quod  el  Judxis  nbinitnndo  dicebat ,  quoniam  sollicitu* 
diiieni  templi  omnein  abjiciebaiit  :  Intulistii  ea  in 
domo»  vettras ,  et  extufflavi  ea ,  ilicit  Dominu$  {AgQcei» 
19).  Quid  enim  ,  quseso,  ex  iis ,  quae  necessaria  sunl , 
te  poterimus  docere ,  cum  semel  aut  iterum  aOnis 
singulis  ad  nos  ventites  ,  de  aniina  nimirum ,  de  cor- 
pore,  de  immorinliiaie,  de  regno  cxlorum,  de  poenis, 
de  gehenna,  de  Dei  longanimitate,  de  indufgentia,  de 
1'oeiiitenlia ,  de  baptismo,  de  reinissiono  pcccaioruiii, 
de  islis  mundi  ciim  superioris  tuin  inforioris  crea- 
turis,  de  boininum  iiaiura ,  de  angelis,  dc  iinprobitaic 
da;monuui ,  de  diaboli  fraudibus ,  de  moribus ,  dc  do- 
ginatibus,  de  recla  (Ide  ,  de  corruplis  liaTesibMS?  si- 
quidem  ista  et  niulto  plura  nosse  Chrisiianum  oportel, 
horumque  omniuin  redderu  rationem  iis  qui  scisi-i- 
tcnlur.  Vos  vcro  ne  minimam  quidcm  horiim  teiier^ 
partcm  ,potei  itis  ,  si  scmel  hic ,  idqne  perfunctDric 


36S 


D£  BAPTISMO  CIIKISTI. 


W? 


oan? eoiatlSy  oec  lam  propter  animtt  pietaiem ,  qtiam 
propler  coodaeiudinem  solemnitaiig :  vii  enim  cuique 
aaeiaiondo  ccdleclac,  aliqois  ei  omoibus  exacie  posset 
omata  illa  diseere.  Servos  babetis  molii ,  horum  qui 
hic  adsuDt,  el  filios  r  cumque  illos  artium  magistris  in 
dlscipliDam  tradere  voliis,  quos  elegerilis,  vestranim 
iUtsmdium  ingressu  inierdiciils.semet,  ubi  stragulam 
vestero,  cibaria  omnemque  aliam  supeilectUem  et 
appnratum  suppeditastls  :  una  cum  maglstro  habita- 
tum  mittiiis  ,  ac  ne  domom  vestram  adeant  .pre* 
htbetiK  :  tit«  dum  ibi  coniinuc  versantur,  facilius  ar- 
lem  ediscant,  nec  ulla  sollicitudine  studium  illorum  et 
oecopalio  interpelietur.  lam  vero  cum  non  vulgaris  ars 
^osdam,  sed  omnium  maxima  Tobissit  ediscenda,qoo 
pado  Deo  ptocendum  sit,  et  cxlestia  bona  conseqoenda, 
perfunctorie  vos  id  perflcere  posse  censetis  7  Quanl» 
lioc,  quaeso,  est  dementiae?  Nam  disciplinam  esse  faoc 
o^^om  ,  quod  niuitam  exiglt  atieniionem ,  ex  bis 
cognoscite  :  £>t«ci;«,  inquil,  a  mej  (ptia  miiig  iton  ef 
kuiniik  corde  {Matlh.  11.  29) :  ei  rursus  propbela  : 
Vemte^  filii ,  audite  nte :  timorem  Domim  doeebo  vo$ 
iPtaL  35. 11} :  et  llerum  :  Vacate  et  mdete  qaordam 
e§o  mm  Deu$  (  P$aL  45.  H  ).  Itaque  multa  opus  est 
facatione  illi,  f|ui  hnnc  nnrrum  discipliiiam  et  pbiloso- 
pliiam  sibi  voliierit  coiupararc. 

2.  Dua  apparitionee  Chrieti ;  cwr  non  4k$  orttu  ,  $ed 
die$bapU$miEfriphama.MiraculiuncircabapH$miaquam, 
—  Veruni  ne  tempus  omne  iii  eorum  reprebensione 
ooiileramus ,  qui  solent  abesse ,  bis  qu»  ad  ipsorora 
iiegligentiam  corrigendam  sunt  dicta  conlenti ,  age 
qutddamde  praeseiilisoleniniiaie  pbilosophemiir.  Nam 
flnttlti  quidem  fesia  cetebraiii  (a) ,  ct  nomina  eorum 
noveruiit ,  bislortas  autem  et  occasiones ,  uiide  orle 
sunt ,  non  novenini.  Alque  Epiphaniam  quidem , 
sive  appatitionem ,  did  banc  celebritatem  oinnibus 
liqiiet,  hasc  vero  apparilio  quaenam  sii ,  et  uirum  una 
sit  an  du9 ,  id  non  itein  novcrunt ;  et  quod  summa 
nolandum  igniMmuia  risiiquc  dignuin  est,  cum  singulis 
annts  solemnilalcm  islani  celebreul,  ejus  arguinenium 
etoccasionem  igiiorant.  Primum  Igilur  operae  prelium 
estcaritati  vestrse  iiidicare  non  oiiam  esse  lantuni  ap- 
parilionem ,  sed  diias :  una  quidcin  est  ista  pneseiis 
qoae  jam  contigit;  aliera  vero  quai  rulura  cst ,  ct  in 
consuinmalione  Kccuii  ciim  splendorc  ct  gloria  est 
eveutura.  Ac  de  ulraqiie  illarum  Paulum  bodie  Tito 
disserentem  audistis,  alqiie  in  hnt^c  verba  de  prxsenti 
qnidem  loquenteiii,  Apparuit  gratia  Dei  $alutari$  om^ 
HHm$  hommbu$^  erudien$  no$,  ut  abnegantee  impietatem 
vt  $tecularia  deeidenu,  $obrie  et  ju$te  et  pie  vivamue  in 
hoc  eaeulo :  de  fiitura  vero,  Ex$pectante$  beatam  $pem 
et  adventum  gtoriw  magni  Dei  et  Sahatori$  noetri  Je$H 
f.Artifi  (  Tit.  <i.  i1.  1i.  15).  El  veto  propltela  de  illa 
ifisa  sic  dixit '  :  Sol  convertctur  in  tenebrae ,  et  iumi  m 
sanguiHem ,  antequam  veniat  die$  Domini  magnu$  et  it- 
lH$tri$  {JoeL  i.  51).  Al  eiiiin  qiii  ftt ,  iit  non  ea  dies  , 
qiia  tiaiiis  esl,  Epipliania  ci  apparilio  :i|>pelletnr,  sedea 
ipia  bnptizatus  est?  Ilux  eniin  dicti  est  qua  baplizntus. 

*  In  liapc  vcrl)a  desinitcodex  i\cg.  (06i. 
{a)  l)iiirKpi|ibaniapccli?i;rai)aiiii*. 


est ,  ei  aqiiarum  naturam  sanctificavit.  Idcireo  etiam 
in  hac  solemnilate  sub  mediam  noclem  omnes ,  cwn 
aquati  fuerini,  domuin  laiices  referunt  ac  reoonduolt 
et  per  inlegrum  annum  conservaiit ,  utpote  quod  bo- 
dierna  die  sanciificatae  sint  aquas :  fitque  miraculum 
evidens,  dum  nihil  lemporis  longlnquilale  aquarum 
illarum  natura  viiiatur  ,  sed  integro  anno  atque  adeo 
foiennio  et  trrennio  sspe ,  quae  hodie  fuit  bausta ,  in- 
corrupia  et  recens  pernianet,  ac  post  tantom  lempo- 
riscum  iis  qu£  nuper  fuerint  e  fontibos  eductae  cer< 
tat.  Quamnam  igilur  ob  causam  haec  apparitio  appd- 
latur?Quia  nimirum  nonomuibusmanifesluseslreddi* 
lus,  cum  parlu  est  e<lttus,  sed  cum  est  baptizalns  :  nain 
ad  hunc  usque  diem  vulgn  erat  ignotus.  Nain  incogni- 
Imn  eum  ful.^se  vulgo,  neque  qiiisnam  esset  plerosquo 
scivisse  constat  ex  islis  Joannis  Bapiislae  verbis  :  if^ 
ditis  ve$trwn  $tetit ,  quem  vo$  ne$citi$  (/oan.  1.  26). 
Qnid  vero  niirum  si  alii  non  nossent ,  qiiando  llluok 
ciiam  ipse  Bapiisla  ad  eum  usque  diem  ignorabat?£^ 
ego  ne$ciebam  eum ,  inquit :  $ed  qui  mi$it  me  baptiMor^ 
in  aqua ,  ille  miAt  dixit ,  Sup^r  quem  viderie  Sptrtlttm 
de$cendentem  ^  et  manentem  $uper  eum^  hic  e$lquib»- 
ptizat  m  Spiritu  $ancto  {Ib,  55).  Duas  igitur  esse  ap- 
p:iritiones  ex  his  liquei;  sed  quanam  de  causa  venerll 
ad  baptisinum  Christus,  nunc  n^s  postiilat  ut  dicamus, 
ei  ad  queninam  baptismum  venerit :  nam  clhocoperaB 
pretinni  est  cognoscere ,  ul  sane  ctiani  illud.  Et  hoe 
prius  c^ritatem  vestram  docere  oportcl :  iiaiii  el  ex 
hoc  illod  inielligimiis.  Judaicum  erat  baplisma,  quod 
sordes  corporiim  ,  non .  peccata  qu»  in  conscienlia 
resident ,  abtuebat.  Neque  enim  si  quis  adnlteriom 
perpetrasset,  neque  si  quis  furli  se  alligasscl ,  nequo 
si  quis  aliud  quidpiam  sceleris  admisisset,  euiu  crimi- 
nibus  expiab;il :  sed  si  quis  mortuonim  ossa  tctigis- 
set ,  si  quis  veiiios  a  lcge  cibos  deguslasset ,  si  quis 
a  corruplionc  advenisset,  si  quis  cum  lcprosis  versa« 
tiis  csset ,  lavabntur ,  ct  immundus  erat  iisque  ad" 
vesperam,  deindc  mundabatiir.  Lavabilur  enim,  inquic, 
corpu$  cju$  aqua  munda ,'  et  immundue  erit  u$que  ad 
veeperam,  et  mundabitur  {Levit.  15.  5*  $qq.  et  15).  Non 
eQiiii  hxc  vcre  peccaium  erant  iicque  pollutio  ,  sed 
quoil  im|ierfcciiores  essent ,  per  ejnsmodi  res  eos 
efficienftrcligiosiores,  Deus  ad  inajorum  rcrum  obser* 
vationem  aptiores  et  diligentiorcs  olhn  reddebat. 

5.  Bapti$mi  Judeeorum  et  haptiemi  toatmi»  rofjou  — 
Itnqiie  Judaica  illa  quidem  expiatio  nequaquom  a 
peccalis  liberabat,  sed  a  corporeis  sordibiis  t^ntum ; 
noslra  vero  lalis  non  est ,  scd  multo  majop ,  ac  mnlia 
gratia  referta  :  iiam  et  liberal  a  pecealiB ,  et  animani 
emundat ,  el  Spiritus  gvaiiam  largitur.  Joannis  vero 
baptisina  Judaico  quidem  tnolto  siiblimitts  hiit,  huini- 
lius  vcro  nosiro  ,  veluli  p6ns  qoidam  utrliisque  ba- 
plismatis  hiijus  ,  ab  illo  ad  istud  per  se  quasi  manu 
diiccns :  non  enim  eo^  ulique  ad  observationem  cor- 
poris  piirgalionum  inducebal,  sed  ab  illis  avocans 
cohortabatur  el  consulcbat ,  ut  a  vitio  Iraducercntiir 
ad  viriuiem,alque  in  opcrum  recte  faclisspem  saluiis 
Hon  in  diversis  baptismis  ^  aquarum  ablulionibns 

*  ouo  Mss.,  d€$cendentem  quati  columbam 


307 


S.  iOANNIS  CHKYS0ST0.M1  ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


S6S 


conocareni.  Non  enim  dicebai,  Ablue  veslimenta  tua , 
et  lava  corpus  tuuni,  et  mundus  eris  :  quid  ergo? 
Fadte  fructum  dignum  fHBnitenlite  (Matth,  3.  8).  Ac 
si  hoc  spccies ,  Judaico  subllmius  erat,  humiliusYcro 
'riosiro;  quAiidoquidem  neque  Spiriium  sanctum  dabat 
loaniiis  baptisma ,  neqiie  remisslonem  per  graliam 
conrercbat  :  poenitentiain  enim  agere  jubebat,  non 
dimlitendi  p<)test:itc  pollebat.  Qtiapropier  et  aiebat» 
Ego  quidem  baptizo  vo$  in  atfua  ^  ille  autem  baptixalnt 
voi  in  Spiritu  $aneto  et  igni  (Ibid.  \  I).  Scilicel  ille  non 
baptizabat  in  Spiritu.  Qiiid  est  autctn,  Jn  Spiritu 
ianeto  et  igni  f  Becordare  mihi  diei  illius,  qiio  apostolis 
dispertitie  lingua!  appanierunt  tamqiiam  ignis,  sedit- 
que  supra  singtilos  eortim  (Act.  2.  3).  Ac  baptisinum 
Joaiinis  imperfectum  fiiisse ,  ne^iue  Spiritus  kirgilum 
esse  graiiam ,  neque  remissionem  peccaiorum ,  inde 
Constat :  ciim  enim  qiiosdam  discipulos  oflendisset 
Paulus,  ail  illis,  Si  Spirilum  sanclum  aceepittis.  cre- 
dentet  ?  Ai  illi  dixerunt  ad  eum :  Sed  neque  si  Spiritut 
tanctut  ett  audivimut,  lUe  vero  ait :  In  quo  ergo  bapti- 
iali  eslitf  Qui  dixernnt,  In  Joannit  baptiimate.  Dixit 
autem  Paulut :  Jonnnet  baptizavit  baplitmo  poenitentite 
(AcL  i9.  2.-6);  poenlientLc  non  reniissionis.  Qnare 
vero  baptizabat?  Populo  dicent,  In  eum  qui  venturut 
estet  pott  iptum ,  ut  crederent ,  hoc  ett ,  in  Dominum 
Jetum»  Bit  auditit  baptiMti  tunt  in  nomine  Domini 
Jetu.  Et  cum  imposuistet  iUis  manut  Paulut^  venit 
Spiritut  tanctut  tuper  eos^  Vides,.  ut  iniperfeclus  fuerit 
Joannis  baptismus?  Si  enim  imperfectua  non  fuisset, 
non  eos  rursus  baptizasset  Paulus ,  non  ipsis  manus 
imposuisset;  jam  vero  ciim  utrumiiue  isiud  praesli- 
terit ,  apostolici  baptisroi  exccLIentiam  ,  atque  illum 
miilto  inferiorem  hoc  fiu.sse  declaravit.  Yerum  ex  his 
quidem  quodnain  sit  inter  baptismos  discrimen  didi- 
cimus,  quanam  vero  de  causa  Cbristus  baptizetur,  et 
qnonam  baptismo,  deinceps  opera;  pretium  estdica- 
nius.  Neque  Jiidaico  illo  priori,  noque  hoc  nostro 
posteriori :  non  enim  remissioae  peccaiemm  indige- 
bat :  qui  enim  id  ficri  possct ,  nim  nullum  in  eo  pec- 
catuni  cssct?  Peccatum  entm,  inquit,  non  [ecit ,  nec 
inventut  ett  doiut  in  oreejut^i.PetrA.^) :  elriirsus, 
Quitex  vobit  arguet  me  de  peccato  (Joann.  8.  46)? 
Neque  Spiritns  expcrs  erai  iila  caro  :  qiii  euini  essc 
possel,  qu.'ea  principio  fiierat  a  Spiritu  sancto  cflecta? 
Si  ergo  neque  Spiritus  sancli  cxpers  erai  iUa  caro, 
peque  obnoxia  peccalis .  qna  dc  causa  bnpiizabalur  ? 
Yerumtamen  prins  necesse  est  discamus  quonani  ba- 
ptismate  sit  baplizalns  ,  tiimque  istud  quoqiic  mani- 
festius  evadet.  Quonam  igitur  est  bnptizatiis?  Neqiie 
Judaicp,  neque  nostro,  sed  Joannis.  Quamobrem  1  Ut 
ex  ipsa  baplismatis  natura  inlelligas  eum  proptcr 
peccaia  non  fuisse  baptizatum,  iieque  quod  gratia 
Spiritus  indigeret :  uain  uiriusque  hohim  expers  eral 
hoc  baptisma.  ul  jam  a  nobis  dcmonsiralum  osl.  Aiqne 

*  Sic  Uss  etsavil.  Morel.  v«ro  addit,  t/i  poautentiatn,  Mox 

6081  Iiaec  verha,  m  f^piritu  sancto  ct  igm ,  Mss.  adduul,  «n- 
cH  iifse  ntm  baptiuibat  in  fpiriln.  (,mit  ett  at.tem  m  Sfnrttu 
sancio  et  iqnt  ?  Uatc  per  homaoteieiUon ,  ftij.  rbclonccs , 
onassa  uisse  vidoniur  in  Savil.  el  Morel.  Nam  oj  lime  qiia- 
dram  ad  sensum. 


ex  his  quidem  liquet  eum  neque  ad  poccitonim  re- 
missionem ,  neque  ad  Spiritiis  largitionem  obtinenh 
dam  ad  Jordanem  venisse :  ne  vero  quispiam  ex  iit « 
qui  tunc  aderant ,  existimaret  eum  poenit£titi:e  causa 
sicut  cseteros  adventare,  audi  et  hoc  quo  pacio  Joannes 
ante  correxerit :  qui  enim  aliis  dioebat,  Fftcite  fruetum 
dignum  poenitentim  (Mattk.  3. 8),  audi  quid  huic  dicat : 
Ego  a  te  debeo  baptixari^  et  tu  venit  ad  me  (Ibid.  44)? 
lloc  vero  diceljat  declaraiis  eum  iion  ob  eamdem 
egesutem,  ob  quam  vulgas,  venisse,   tantumqu« 
abesse,  ut  Idcirco  bapiizetnr,  ut  vel  ipso  etiam  Baptista 
8it  longe  major,  et  sine  comparatiotie  mundlor.  Quam 
igitur  ob  causam  bapiizabatur  ,  si  neijue  poenilenti» 
causa,  neque  ob  remiasionem  peccatorum ,  neque  %4 
SpiritnseQpiam  obtinendam  id  agebat?  Diiasnimimni 
alias  ob  causas,  unam  quidein,  quam  dixit  discipdlus, 
alleram  vero  quani  ipse  Joannl  indicavit.  Quamnani 
eirgo  caiisam  esse  baptismi  hujus  dixit  Joannes?  Ut 
innotesceret  vulgo,  siciit  et  Paulus  dicehat,  quia 
Joannet  baptizavit  baptinno  pceiit/e.i»t> ,  in  eum ,  qui 
venturut  ettet  pott  iptwn,  ut  crederent  (Act,  19);  hoc 
erat  baptismalis  illhis  ofnciutn.  Elenim  si  singtilorum 
aedes  circumiret,  et  ad  forcs  accctlens  foras  exciiare^ 
dicereique  Chrisluin  tenciis ,  llic  cst  Filitis  Dei ,  sii- 
spectiim  hoc  reddcrettestuiioniuin,cioptTOsum  valde 
fbret;sin  auiem  eo  seciiin  assutnpt»  in  syiiagogain 
ingrederelur  ,  eumque  indicirei ,  hoc  quoqiic  ipsuro 
redderet  testimonium  suspcciuin  :  qinid  vero  populis 
omnibus  ex  urbibus  singulis  ad  Jordaiiein  effusis,  el 
eirca  flumiiiis  ripas  versantibus,  cnni  et  ipse  ut  ba- 
ptizaretur  venisset ,  ab  audiia  de  c«lo  patcrna  voce 
fuerit  commeiidatus,  ct  illi  in  spe<  ie  coIutnbaD  descen.- 
dens  Spirilds  sanclus  inaederii,  id  testinionium  qnod 
illi  Joannesdicebat,  omiii  snspicione  lil)erabol.  Pro^ 
'  pterca,  El  ego^  inqnit,  netciebam  eum  (/oalln.  I.  5!) ; 
tum  flde  dignuin  esse  lelimoiiiuni  suiim  ostendit. 
Nam  quOniam  cognaii  erant  inler  sc  Kcctiiidum  car- 
ncm;  Ecceenim,  inqnit,  Etixabet  cognata  tua  et  ifm 
concepit  fUium  (Luc,  i.  36),  inquii  aiigelits  Marix  d« 
Jo.i.ntiis  matre :  quando  aulem  cogiiauc  tnatres  erairt, 
liqiiet  et  parvulos  cognatos  fuisse  :  qumiiain  igituF 
cognati  eranl,  ne  cognationis  graiia  KisiimeQiiini  di- 
cerc  Christo  videretur,  ita  di>posnii  Spiriliis  grali», 
ut  priorem  anaiein  Joaiines  agerci  iii  dcsorlo ,  iie 
amiciti»  causa  aut  ex  composito  lalivc  quodain  arti- 
ficio  perliiberi  tcsiimoniuin  vidorelur ,  sed  iaiii<iiiaiii 
a  Deo  admonilns  cum  renontiarct.  Proptcrea,  ££  cgo^ 
inquit,  netciebam  eum.  Unde  iKilur  didicisn?  Qui  mitii 
me  baptiMire  t»  aqna,  iUe  milii  dixit.  Qiiid  til»i  dixil  ^ 
Super  quem  viderit  Spiritum  dencendenUm  quati  fo- 
lumbam^  et  tnanentem  tuper  eum  .  hie  est  qui  baptisat 
tn  Spiritu  taneto  (Joann,  1. 53).  Yides  idcirco  vcnisse 
Spirituni  sanclnm,  non  qimsi  lum  pritntim  adveniret, 
sed  nt  euin  ,  qui  pr.Tdic:»baiur ,  volatii  ipso  quasi  di- 
gilo  monsiraret ,  omnibiisquc  noitim  reddcrcl  ?  Ilac 
igitiir  de  causa  ad  baptismiim  vcnit.   Et  vero  ariain 
ob  cansam  qnain  ipse  dicil :  qiuTnain  illa  porro  ost? 
Cnm  dixisBCl  Joannes  ,  Ego  debeo  a  te  bapiiiari  ,  et  ln 
vems  au  we,  respondit  ipsc  dicens:  Sine  modo;  tic 


SC9 


DE  RXPTISMD  CimiSTf. 


STt^ 


enim  decel  nOi  mplere  omnem  juitilhm  {Malth.  3.  f  4. 
15).  Tidisti  niodestiani  famiili?  vidisit  Domtni  hu- 
militaCeni?  QuTd  tandem  esi,  Imptere  omnetnjiiiU- 
rfotii  f  Jusrula  dicitiir  omniiim  Dci  mandnlorum  adim- 
pletio ,  nl  ciim  ail  :  Erant  justi  ambo  incedentei  in 
mandatii  Domini  sine  querela  {Luc,  1.  6).  Quando 
'igitur  justitiam  istaro  implere  hoinines  oportebat 
^omnes,  nemo  autein  illam  pcrfccit  ncc  ezpleTit,  ut 
%'enit  Cfirislus,  haiic  jusliliam  imptet. 

4.  Quomodo  Chriitui  implevit  omnem  juititiam.  -^ 
QuaRiiaiJi  porro  haic  est  jusliiia,  dicet  aiiquis ,  bapti- 
zari?  Prophetae  parerejustitia  crai:  iil  igitiir  circumr 
cisiis  est  et  sacrificiuin  obiulil,  etsabknia  observavit 
et  Judaicas  festivilales  implevit  :  iia  et  hoc  quod 
resUibal  adjuiixii,  ut  propheUe  bnplizanti  obediret* 
Nam  ut  Dei  voluiitaieiii  fuisse  scia<,  ni  tum  bapli- 
Hmnm  snsciperent  omnes,  audi  quiJ  dicat  Joannes  : 
Qui  miiit  me  bapiizare  in  affua  {Joan.  i .  33) ;  et  rursus 
Chrtstiis,  Publicam  et  turba  juitificaverunt  Deum  ba- 
ptizati  baptiimo  Joannii :  PhariiCBi  autem  et  icribai  con- 
jHimm  DeiiprewnuU  non  baptizati  ab  eo  (Luc.  7.  29. 
30).  Si  icrgo  jnstitia  est  Deo  parere,  Deus  autcm  Jo- 
aniiein  mlsit,  ut  populum  baptizaret,  cum  cxleris  le- 
gis  pra*cepiis  boc  eliam  CliristnsimpIevii.Fingeigitur 
diicentos  csse  deiiarios  niandata  lcgis  ;  hoc  debiinm 
genus  Dostnim  persolvere  oportebat :  nou  persolvi- 
.mtis  :  coercebat  nosmors  obuoxios  islis  criminibus. 
Curo  Tenisset  Chrislus  nosque  coercitos  offendisset , 
aes  alienuni  dissolvii,  debitum  illud  implevil,  et  eos 
qui  solvendo  non  erant  liberavit.  Idcirco  iion  diiit , 
DcH:elnos  hocvel  illud  facere,  6td  Jmplereomnemjuili' 
tiam{Matth»Z,  15).  Me  Dominum  decct,  inquit,  qiu 
babeo  pro  iis,  qui  iion  babeiit,  persolvcre  :  hxc  est 
kaptismaiisoccasio,utlegem  oronem  videaturimplerc, 
ei  haecv  et  iila  causa  esl»  quae  aiiie  isUim  cst  allnta. 
Qiiapn»pter  elSpiriius  iii  specie  columbnsdescendil : 
ubieuim  esl  recoociliatio  lu>i,«ibi  et  columba.  Nam 
etarcae  Noe  tempore  ramum  gcstnns  oliv»  cobimba 
T«nit  divinae  benignilatis  signuiu  tempestatisquc  se- 
datae  {Genee.  8) :  nunc  quofjue  in  specie  cohimbx , 
nOD  in  Gorpore  ( hoc  eiiim  sedulonotanduin  est),  ve- 
nit  Spiritos  Dei,  denuniians  inisericordiain  orbi  terra- 
mni»  siroulque  virum  spiriuinlcin  designans  inuocen- 
lem  ac  simplicem,  niiuiraeque  malum  csse  oportere  : 
qnemadmodum  et  Cbrislus  ail,  Niu  conveni  fueriiii^ 
ei  eficiamini  ticut  parvuli »  non  intrabitii  in  regnum 
ceeiarum{Matih.  18.  3).  Au|ue  iila  quidcui  aira,  lem- 
pesiate  scdala,  roansit  in  lcrris,  h.-cc  vcro  arca  divina 
iracundia  scdala,  in  cxlum  abrepla  cst ,  el  nuiic  est 
in  dezlera  Palris  immaculalum  illud  ct  impollutum 
corptis. 

De  reverentia  iecrce  Eucharisiia:  exliibenda,  —  Ve- 
rumeninivero  qiiando  de  Doinini  corpore  facia  est 
meiitiOy  operac  pretium  esi,  ut  ubi  deco  pauca  apud 
vos  disseruerimus,  orationi  finem  impouamus.  Scio 
fore  ut  quampluriini  apud  nos  ex  festi  consuetudine 
ad  sacram  liauc  luensam  accurrant :  sanc  quidein  cz* 
peilirot,  id  qnod  alias  i>«pe  dixi,  ul  festa  Dcqiiaquam 
obscrvarcnuir,  quando  cominunicare  opu$  essel,  sed 


ut  conscieniia  mundaretiir,  ac  tum  saiicturoistudsa- 
crificiuro  attingeretur  ;  qui  eiiiro  piacularis  esl  el  im  • 
muiidus,ne  in  festoquidem  a>qnum  est  utsanctxiHiiit 
ac  treroendoe  carnis  particeps  fiat ;  qui  vero  muudus 
est,  el  accuratapcenitentia  delicta  abstersil,  cuin  in 
solemnitate,  tum  seinper  dignus  fueril,  qui  mysteriis 
divinis  commonicet ,  ac  Dei  donis  perfruaiur.  Sed 
quoniam  hoc  nescio  quo  paclo  negligitur  a  quibusdam, 
muliique  sexceniis  scalenies  sceleribus  cum  adven- 
tnre  fesiiim  vid^rent,  Umqunm  nh  ipsa  die  proiriisi'« 
mysteriasacraconliiigunt^qii.-e  neoculis  qiiideni  ^r- 
'  nerc  sic  affeetis  fhs  est :  eos  quidem,  qai  manifesti 
snnt  nobis,.  plane  arcebimiis  :  eos  vero  qui  nobis 
ignoti  sunt,  Deo  reiiiiqiicmus ,  qui  montis  cujtisque 
secreta  novit:  id  qnidem  cerie  in  quo  ab  omnlbtts 
aperte  peccalur»  hodie  conabimtir  emendare.  Quod- 
nam  igitur  itlud  peccatiim  est?  Quod  cum  tremore 
noii  accedamusy  sed  calcibus  impelentes»  percutieti 
tcji,  iraturgentes,  clamnntes,  conviciantes,  proximuui 
tnidentes,  perturbaiione  repleti.  Hnrxet  sxpedtxi,ei 
dicerenoncessabo.Notine  vidctisin  Olympieis  eer- 
taminibus  dum  capite  coronain  gestans,  amictusslola, 
virgam  manu  teiiens  agrmotheia  per  forum  inccHlit, 
quanla  sil  Iranquillitas  ac  modcstia,  dum  pncco  voce 
denuntini,  ut  omncs  sileant  ac  decenter  quicscnnl*^' 
Cui  igitur  non  absurdnm  vidcatur,  ut  uhi  trtuniplial 
diabolus,  quies  tanla  sit;  ubi  vero-ClirisUis  ad  se  vor 
cat,  tumullua  plurimuaaiidiatur?  lu  fura  silenliuin«. 
et  in  ccdesia  clamor  7  in  pelago  lranquUlita<i,  el  f». 
porlu  tempeslas?  Quid,  quo^so,  tumnltuaris,  mi  li«»mn? ' 
quid  te  urget  ?  negotiorum  nimirum  avocat  teneGesai«i 
tns  :  an  vero  tu  illa  tibi  hora  uUa  esse  negotia  arfoi.i 
iraris?  an  lute  omiiino  in  terrisesse  memiitisli?  m^ 
tc  cum  hominibus  versari  ceiises  ?  Quis  hoc  noii  sa- 
xesc  mentis  esse  dical,  illo  se  tempore  in  terris  con- 
i^islerearbitrari,  iion  cuin  aagelis  cluireas  duccre  • 
cum  quibus  roysticuin  illum  hymnum  prQnuittiasti  ; 
cum  quibus  Deo  canlicum  illud  Iriumpliale  cccinisti  ? 
Propierea  et  nos  aquilas  Christus  appellavii  ,  cum 
dixit,  Vbi  eadaver^  ibi  congregabunlur  et  aquiiw^Luc, 
17. 37),  ut  in  carlum  ascendamus,  ut  in  altiim  evole- 
iiius  spiritus  peiinis  subvecti ;  at  nos  contra  serpcn-. 
tiim  inore  hiiroi  sei^iimis,  terrainque  m.an'ducamus. . 
Yiiltisdicam  uude  liimullus  et  clamor  oriatur?  Quoth 
non  toto sacri  lcmpore  vobis  fores  occludamiis,  sed ante 
postremain  graiiarum  actionem  resilire  vos,  domuift' 
que  redire  patiamur,  quod  et  ipsum  non  niediocrcm 
contempiiim  habet.  Quid  facis^mi  homo?  Prxsente- 
Clirislo,  ad^tantibus  angeiis»  proposita  isla  trenieiida 
mcnsa,  dum  adbuc  fralrestui  mysteriis  initiantur,  tu« 
reljctis  illis  abscedis?  Alqui  ad  pranditun  quidcm  si 
vocalus  fueriSi  Inmelsi  priiis  saiuratus  sis.,  recuni- 
bcniibus  cactcris  non  audes  ante  amlcos  discedere ; 
hic  vero  dum  Chrisll  mysteria  cclebrantiir,  dnm  san- 
ciiim  illud  sacrificium  adhuc  pcragitur,  oiimin  iii  me- 
dio  derclin(iuis  ct  nbscedis  ?  Qiiis  h.TC  tandctn  vcni.%i 
digna  censueril  ?  qtiis  defensione  purgarit?  Vidtis  di- 
cam  ciijusnam  opus  perficinnt  iili  qui  ante  comple- 
-pcnlum  Anemque  discedunt,  neqiie  cocnn  absoloiw^ 


371  S.  JOANNIS  CHUYSOSTOMi 

erailaruni  actionis  hjmnos  offerttnt?  Diirufn  foplasse 
▼idebiiur  quod  sum  dietiirus,  sed  iiecesse  esi  tkmin 
!il  ob  plerorumque  negrigentiaiii  dicator.  Qliando  ul- 
linia:  ccenx  commtinicaYit  hitkis  nocic  ilb  posirema, 
ccleris  omnibus  recunibeiitibus ,  ipse  se  proripieiis 
excessit.  Illum  imitMtur  ei  isli  qui  ante  ultiniam 
gratiaruin  actionem  disccdunt.  Nisi  enim  exi  issel  iile, 
proditor  faetus  non  essot;  nisi  coadisciptilos  dese- 
niisset^  non  periissct;  nisl  seipsum  extr»  ovilierpro- 
ripuissct ' ,  non  eimi  lupus  soliim  repcrtuin  devoras- 
set;  nisi  serpsumapastoresegregasset,  belliKrprseda 
'  Ibctus  non  esset.  Idcirco  nimirwn  ille  cum  Xudatis  # 
isti  verociim  Doniiiio  hyinno  diclo  exicniHt.  Yidcs 
ut  extrema  ilja  f ost  sacrificimn  oratio  nd  illud  fial 
cxcmplum  ?  Nuiic  igitur,  dileclissinii ,  lia'€  menke 
Tersemus,  h:i.'e  apiid  nos  cogiletnns,  ct  liuic  propesi- 
tain  sceleri  daninaiionein  rvforuiideiiius.  Ipse  su»id 
tibi  carnem  largitiir,  at  lu  iieTcrbis  qiiidem  cum  re- 
muneraris^  iieqnu  pro  iis  qBoe  aecepisli  graiias  agis»? 
*"  in  savil.  1egitur«  extra  oviie  UM  sacrumpTmpmsseL 


AKCHIEP.  CONSTANTINOP.   .  3» 

Ai<|ui  dum  boc  corporeo  vesceris  cibo,  post  meiMM» 
ad  oniionem  te  converiis  :  dum  vero  spirituaKs  ei 
omnem  creaturam  tum  visibilem  tum  invi»bilem  so- 
perantis,  fis  particeps»  tametst  liomo  sis  et  vilis  iiaturae* 
mm  exspecus  ut  gratias  agas  et  verbiset  faclis? 
Qoidest  aliudquaia  extremo  supplicioseseobiioxiumr 
reddere  ?  Haec  ego  dieo  non  ut  laudetis  solom,  neque 
ift  lomoliiiemiiii  et  claiiieiis,  sed  iitcom  tempusexe- 
gcrit,  horoin  memore»  vevliopam  ednvementem*  mo- 
destiam  pras  vobifrferalis.  lifysleria  el;  dieonlor,  el 
sunl ;  itbi  vero  sunt  injsteria,  multum  sitentium  est. 
€umiuii(toergo  sileniio,  cum  multa  modestiardeceii- 
tique  reverentia  sauctoin  hoc  saerificium  attingaraos, 
ul  majorein  nobis  Dei  bencvotentiam  coiicilieinos, 
etaniinumperpiirgemas,  alernaqoe  bona  conseqoa» 
inur ;  qus  nos  oimics  ot  obtineamos,'  faxit  gratia  el 
benignius  Domini  nostri  Jeso  Christi,  coni  qoo  Pa- 
tvi,  simiilqueSpiritui  sancto,  gloria,  imperiuin,  et 
adoraiiov  niiiie  etsemper,,et  iii  sxeuhi  saecoloraow 
Ameni. . 


IN  DUAS  SEQUENTES  DE  PRODJTIONE  JUDiE  HOiMlU  \S 

niomTiniii* 


flbmHkc  du:c  de  proditione  Xudae  et  d^e  mystica 
Ceeiia,  non  solum  argumento,  sed  etiam  serle  ipsisque 
rerbifr  ila  slmile»  sunt ,  ut  uniim  eumdemque  esse 
<ihrysostomi  fetum  sceuiidis  curis  recognitum  nemo 
qiti  legerit  iion  slatim  dcprebendat.  Niniirum  com 
Chrysostomos  eam  qonc  prior  ponitur,  eu]as  hoc  est 
initium,  Fanei$  funife,  aliquot  ante  annos  haboiss^t,. 
posleriorem ,,  qu»  sic  i»n,  Volebam ,  diteetu  de  Pa- 
triarcharunus  setnttmtm  habere^  eaindein  quani  prio 
rem,  sed  retractatam  et  aliquot  in  loci»auctam,  ea- 
dem  ijisa  Qoadrage»ma  habuit,  qua  Immilias  priorcs 
32  in  Geriesim ,  quarom  poslrema;  Abraboinom  spe- 
rtabaiit  :  nam  solel  iHe  Abrabaminn,.  per  antOMh- 
masiam ,  patriarchain  simpliciter  appeliare.^  Id  vero 
aperte  declarat  ille  initio  :  Votebam  ,  dileeii ,  de  pa- 
triareha  rursus  sermonem  habere^  etindevobisspirituak 
cottvitium  apponere  :sed  ingratus  proditoris  ammus 
ad  itlius  pertractandum  faeinus  Unguam  nostram  per- 
^rabit*  Homiliarum  iii  Genesim  curMini  intcreepit ,  ot 
non  modo  de  pn»ditione  Jtidtc  Fem  qtiinta  In  Coena 
Domliii,  sed  etiam,  iit  dealiisconseqiienter  ef  pro  ra- 
lione  temporis  diceret ,  ut  pluribos  declarat  ille  inr- 
lio  trigesimae  torti.-ii  iu  Geiie^im'  homili.x  :  Mensa  au- 
tem^  inquit ,  vobis  proponcnda  ernt  suis  congrua  tempo- 
rah».  El  ideirco  qunndo  venit  dies  Traditionis  et  Pas- 
mnis,  continua  docendorum  ierie  rejecta ,  prirsentibus^ 
qurn  urgebantf  nos  aecommodatttes ,  primum  in  prodito- 
rem  tingttam  laxaviitttts;  deinde  de  eruce  aliqtta  in  me- 
dium  protntimtts  :  posten  illticescetite  Hesurreetionis 
die^  necessarium  erai  ta  de  Resurrectione  Domitti  fffW- 
talem  vestram  iitstittierentus:  et  sequentibus  diebuSf  per  ea 
miractda  qum  tunc  facta  sunt ,  Resurrectioitis  detnon- 
siratio  ilertm  afferenda  etat.  Quando  eliam  acta  ApO' 


stotbrum  aeeipiintis ,  inde  vobis  (requentia  cottvtvta  ap- 
posuimus ,  ae  muilas  erebrasque  adinonitiones  Hs  i/#- 
dimus^qm  nuper  {baptismi)  §raliamaeeeperuikt. 

Hic  magsiamvides  bomiliarom  eodem  annobabita- 
rom  seriem ,  iift  <|oarom  tanieii  nolla  vel  minimoni 
qiiidpiam  babetiir ,  unde  quis  aniius  ilte  ruerit  expi- 
scari  possimos.  Uomilias  in  Genesiin  Tilleinoniiiis  in 
aRi  om  595  probabiliter  eoiirerre  satagit.  Qui  calcolos 
»i  stnrelyin  eomdem  annoiii  bomiliam  banc  sccundanv 
de  Juda  proditore  incunclaiitcr  coiiiiceremos.  Veron» 
levibus,  iii  fallor,  conjeeiiiris  ikinc  temporis  raiiniieni 
iBStitnit  Tifleniontius,  oi  ploribtis  dicctur  in  Moiiilo  ad 
Hoinilias  iii  Gencsim.  Uxt  de  liomilia  secunda  ctijos 
initium,.  Votebam ,  diiecti :  de  homilix  vero  prim» ,. 
qtia:  stc  incipil,  Paik;t«  hodie^  tcniporc,  nihii  aliud 
velcerlo ,  vel  adineduin  prol).'ibiliter  statuere  pi*8su» 
inus ,  qnam  quod  illa  aliquot  ante  secundam  anni» 
liabita  fucrit :.  neque  vcro  laeendiim  esl  banc-  pri- 
main,.  Paucis  hodie^  in  peratitiqtio  illo  Caialogo  Aiigu* 
staiio  inler  authentiea  opcni  locum  habere ,  non  vera 
secuiidam;.quia>  videUcet  iiiitio  et  paiicis  aliis  exceptis^ 
qux  a  Cltrysostoino  ipsani  retraeianle  iiiducla  foe- 
ranl,  cadem  ipsa  enit :  ei  nliequin,  utrecte  monuit 
Saviliiis»,  Catalogiis  illo  Aiij;ustaiiiis  ita  eoncinnatu» 
csl ,  ut  omiiia  qiiidem  opiiscul«\ ,  qnae  in  eo  ntemo- 
ranlur,  vera  germaiiaqne  sint ;  stHi  eave  poies  oiih 
nia,  qii:i^  ab  illo  al>sunt ,  csse  spuriii?  qiiinimo  niollo 
pltita  sunt  Chrysostomi  authentica  opera ,  qtiam  e.i 
qiias  in  eodem  Cat:ilogo  receiisentur.  foterum  quia 
c:tniilein  coiicioiiein  relmciavit  Clirysostomos,  et  in 
pLcrisque  iti  miilavit ,.  ut  (hL^kS  e&  una  bomifia^  e0e- 
eerit ,  nibil  niirum  si  taiita  si!  in  Manuscriptis  varie- 
tas ;  cuin  vere  Icetioiies  v:iri;c  ad  altorutratn  |)erti- 


373  DC  rUODlTIONE 

■eaol ,  satig  liabuiniii&  mramqiie  eilidisse ,  et  a  fre- 
qnenlissimis  illis  \anis  leelionibus  aiiiiolandis  al)sti* 
imimus.  Nolaiu  digniis  est  iii  utraquc  bomilia  locus 
iUe  nam.  6  :  Ade$t  et  nunc  Chrislu»  mtMam  exomans, 
heque  emm  komo  e$t  n ,  47111  facit  ut  propo$Ua  corpun 
ef  BemguU  Chri$ti  efieiantur-  Fi^ram  tantum  implem 
Mial  waeerdoe  et  wpplkationem  offert :  gratia  autem  et 
Wffna  Dei  eit^  qna;  omnia  eficit.  Hoc  est  Corpus  meum, 
inqMii  :  hoc  tfrbmn  proposita  tramformat.  Ilie  el  /rati»- 


JlDiC:,  IIOMX.  \.  m 

subsiantiatio  ol  prrrscniia  Christi  tn  Euchamtia  clare 
(ira^dicantur,  ut  pkiribus  dicetur  siio  loco. 

Qu<n1  vero  in  iitraque  boniilia  dicii,  se  jam  quarto 
die  de  oralione  pro  iiiimicis  agcrc,  imlicat  utique 
ChrysoslMiiiuni  in  itiroquc ,  qiio  has  liomilias  babuit 
aiiiio,  cumdein  coiicioiiandi  ordiiicin  tenuisse. 

UlriiiS4|iic  bomiliuu  imcrpreiaiionem  novam  edi- 
miis. 


m  PRODITIONEM  JUDM, 

ET  IM   PASCBA^  INQUB  TBADITIONEM   MTSTEBIOBUM  ,  AG  QUOD  NON    OPOBTBAT   INJUBIABtJM    MBMI- 
RUftE.    01   8ANCTA   BT  MA6NA  PBBIA  QUINTA  (a). 


PaiMii  bodie  ciud  vestni  caritate  traciare  necessa- 
nom  esl :  et  ideo  paiicis ,  non  quod  dicioriiin  copia 
fraveoiini :  BulUim  eniin  aliam  ciTitaiem  reperire  esl 
ABdiendorMm  spirttuallum  sernuMium  adeo  fttudioeam» 
floii  proplerea  igitur  pauca  dicimus,  quod  f obis  mul* 
liiadioe  seraonam  fastidium  pariamus »  sed  quia  alia 
inlervenit  bodie  breviutis  caiisa.  Eieoim  multos  vi- 
deo  Idelet  ad  borreodorum  mysleriorum  commttnio- 
I  festinaDles.  Ut  igitur  neque  illa  mens»  cicidant, 
hac  prorttts  fnistBentur,  neeesse  est  inedera- 
IM  eiboiB  appenere^utiitrimqiie  vobi8.1ucrum  aece* 
dat,  el  boe  eea  doctriBae  Tiatico  muoiti,  sic  cum 
liBMire^Mmore  •  delilaqiie  reTerentia  ad  tremendam 
boiifindimQin  fOwmuBioinrm  accedatis* 

iM^mii  iii  qm  male  agmu ,  tien  qui  mala  palhmiwrs 
^mtdmm  fro  imtmeis^  —  Hodie,  dilecti,  Douiinus  no- 
sler  iesus  Gbristut  traditus  est  r  liujus  nanique  diei 
ftapeiB  li|dael  illo  eomprebeiiso  abierunt.  Yemm  ne 
cvplrialeris  audiens  Cbristum  proditum  esse :  imo 
poiiaacoDiristare»etacerbeluge,non  prodiium  Jesum» 
sed  proditorera  lodam.  Eteiiim  qiii  proditus  estrmnn- 
daa  saivnm  fecil,  proditor  vero  antmain  suain  perdi* 
dii :  qui  proditoa  est,  ad  dexleram  Vatris  sedei  in 
«mlia,  prodilor  in  inferno  nunc  est,  inevitabile  ferens 
sBfttKctoai.  lliyBScausa  luge  et  iogemisoe,  biijus  caofla 
tacrjniare,  ejus  quippe  caosa  flevitCbrialiis.  Nam  Cam 
M^issei  eom,  inquit,  tmkaius  Ml,  «I  dixU^  Vmim  ex 
«oMf  iradet  me  (Joeti.  13.  21).  0  quanU  inisericor- 
dia  Domioi  I  proditus  proditorem  luget.  Cin»  vtdie" 
Mi  ewet^  aity  lar^au  esl,  ei  dixii^  Unus  ex  uobis  Iradei 
wm.  Qoare  mo^tns  fuit?  Simul  iit  amorem  osteiideret 
» et  Imm  doecrel,  non  e«mi  qui  mala  paliator,  sed 

11,  qui  raale  agat,  semper  lugendum  esse.  Hm  enim 

illo  peioa  est ;  imo  potius  id  noti  raaiom  est ,  male 

pali,  sed    male  agere,  id    prorsoa    malom.   Etr 

enira  male  pati ,  id  reguuni  cebirum  ooneiliat,  male 

aolem  agere ,    gelicnn»  tiobis  et    sopplieii  caosa 

esl.  Nam ,  Beaii ,  inquit »  qui  persafooltatieat  |NilMtK<^ 

(0)  coUaiaeomMis.  RegiisfOia,  UU,UI»,  etcoislia. 
3a5,  et  301,  et  Colb.  1711,  ubi  tot  lectionumdiscrimiQa  oc- 
Gurmul,  vix  m  poaslot  omnia  notari.  In  edittoneautem  savil. 
lanu  VMTletas  observatnr,  ut  binl  textns  edaotor  e  regiooe, 
iii  quibas  ideni  argurocntum;  seU  ordiendi  modus,  series, 
visria  plennnqae  discrcpant.  Qua  de  ru  pluribas  in  Monilo 


tur  prepter  jusUtiam.  quoniam  ipsorum  esi  reqmmt  em^ 
lorum  (Matth.  5.  iO).  Videir  maloritm  perpessionem» 
In  tnercedein  ac  prxniiuin ,  coiisequi  regnutn  caslo- 
pum  T  Audi  quotnodo  malutn  perpetrarc  poenam  el 
supplicium  afferat.  Cum  euini  dixisset  Paulits  de  Jo- 
daiis,  Dominum  occiderunt,  prophetas  persequuii  ssmt 
(i  Thess*  2.  15) ,  iiitulil ,  Qoorom  /imj  erit  seemidum 
opera  eorum  ( 2  Cor.  11.  15).  Viden*  quomodo  ii »  qoi 
persecotioiiem  patiuntur,  regnum  accipiaot ,  ii-  lero 
qui  persequontur,  iramsibi.pareai?  Ilsec  porro  non 
temere  iiunc  a  me  dicia  suot,  sed  ut  non  conira  ini* 
micos  irascamitr,  sed  tnisereamur  illos  ac  logeamoa 
eum  iisqiie  doleamua*  llli  eoun  suni,  quimale  ^iio»- 
lor,  iietnpe  qtti  nobis  suut  iniitiici.r  Si  sic  anbnam 
ne^tram  tetuperemu^ «  e^am.  pro  ipsis  orare  poteri» 
miis.  Ideo  cuiiii  qoarkim  jam.insomo  dieoi  cobor- 
tando  Tos  ut  pro  iiiimlcis  oretis ,  tpio  fimiior  sit  do- 
ctrina,  frcquentia  adm<initionis  radicata.  Ideo  fre- 
quenier  sennonibos  iiialo ,  ut  ir«  tumorein  evacnem 
et  ardorem  compe^cam»  ul  qoi  oraiom  Ycnit  ira  va» 
cuu&sii.  Naro  Cbristus  noo  inimieorum  laiitom  gra- 
tia  birc  4  oboriaios  est ,  sed  etiam  noatri  caosa ,  qoi 
pcccau  iliis  dimittimos :  majora  eoim  aeclpia,  quara 
daSf  cuin  irain  remitlis  inimico.  Et  quooiodo  mi^oni 
accipio ,  inquies  ?  Si  inimico  peocata  remiaeris ,  re* 
piiltuntiirtibi  delicia  contra  Domitium  adniissa.  Httc 
insanabilia  lunt  ac  veniam  non  mereoiur,  illa  aoteoi 
veniam  et  sobtimn  reperionl.  Aodi  Heii  diceniem  fi- 
liis  sni&  :  Si  peccwM  peeewmii  homo  in  hoamem ,  pr» 
iUo  orahmit  :«•  tero  in  Deumpecca»erit,quis  orabU 
pro  eo  (i  Reg.  2. 25)?  Ita  ut  vubius  iUod  ne  oratione 
quidein  facile  solvator  roralione  quidem  non  solvitor, 
sed  remissione  peccaiorum  proxtmi  aoivilur»  Qoam- 
obrem  illa  in  Dominom  peoeaia  decem  miiiia  inloNia 
Tocavil  Cbristus,  li«c  vero  oenloni  denarios  {Matih* 
18.  23.  sqq.).  Dimitie  ergo  eemum  denarioa,  tit  «lo* 
cem  millbi  taleiita  remittaolor  tibi. 

2»  Sed  de  oraiioDe  qoidom  pro  hiimicis  aalia  ie« 
quoti  somus;  jam  ,si  piacet,  ad  proditiooem  fedea* 
uius  ct  videamus  qiioinotlo  Oooiimis  nfifiter  |ireditua 
Rit»  TuHC  abHi  umis  de  dstodecim » Judas  isearioiesdin 
cius^  ad  principes  sacerdoiuw^  et  dirai^  Quid-  mt/li« 
mihi  dnre,  et  ego  vobis  tradum  com  {MaUh.  !ltf«  ii.  15)? 


575  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

1*!l  videlur  qiiidem  id  qnod  dicliim  esi  clarum  essc  , 
iiiliilque  aroplius  sublndtcare ;  scd  si  quis  accurau 
Kinguta,  quac  dicia  sunt,  examioet,  magnam  pncbenl 
'conteiiiphndi  matcriam,  mullamqne  sensuum  profun- 
ititjitem.  Primo  tempus  considerandum  esi.  Non  enim 
simpliciter  illud  indicat  evangeiisla ;  neqoe  enim  di* 
x\i  solnm ,  AbiH ,  sed  adjecil,  Tunc  aHiL  Tune?  dic 
mihi  quandonam  ,  et  quanam  de  causa  teropus  indi- 
€!et?  quid  medocere  viill  ?  Non  eiiim  temerc  dictum 
est  ilhid ,  tunc  :  siquidem  cum  Spiritu  motns  loque- 
reiiir,  nec  temere  nec  rniMra  loqiiebatur.  Quid  igitiir 
esl  illiid,  tunc?  Anle  illud  terepur,  anlc  illam  horam 
»ccc9sit  mereiriY  alabastrvin  ungoenti  haliens,  et  ef  • 
fudit  oleum  illud  super  caput  Domini.  Magnam  cn- . 
rain  oslendily  grandem  fideni,  mullain  obedieiuiam 
ac  pieUitem;  priorem  vilam  mutavit ,  facta  est  mclior 
ct  teinperantior.  Et  qiiando  inerelrix  resipiiit, 
fjuando  sibi  Doniinum  attraxlt ,  luiic  difictpnlus  nia- 
gislriim  prodidil.  Ideo  dixit,  ttinc,  ne  magistrum  in- 
iirmiuitis  accusares,  ubi  vidcres  eum  a  disdpulo 
prodi.  Tanta  enim  vis  eral  magisirl ,  ut  etiam  merc- 
criees  ad  obsequcnduro  sibi  pertraherei. 

Den$  non  neeesiitate  pertrahH  ad  bomm  agendunu  — 
Quid  igilur,  inquies,  qui  merelrices  poluil,  discipu* 
lum  pertrahere  non  potuit  ?  Polerat  quideni  disclpu- 
lum  pertrahcre,  sed  noluil  illum  necchsitate  bonum 
Tacere,  neque  viad  se  pertrabere.  Tuneab}en$,  Eliam 
itlod ,  ad/etii ,  nliquam  habel  coniemplandi  matcriam  : 
noti  entni  accitus  a  principibus  sacerdotiiin ,  noii  ne- 
cessttate  inductus,  non  coactus;  sed  a  seipso  ct  sua 
-sponie  doluin  peperit,  et  hancextulitsenieiitinm ,  ne- 
mine  alio  sibi  neqiiUix  liujtis  auclore.  Tunc  atnem 
nnu$  de  duodeelm.  Quid  est,  Vnu$  de  duodecim  ?  Hoc 
illi  magno  crlniini  vcriitur»  quod  diciilur,  Unu$  de 
duodecim.  Eieniin  eraiit  et  alli  Jesu  discipuM  numero 
aeptuagiiita :  sed  illi  secundas  habebant,  ilti  iion  tanlo 
fmebanlur  bonore,  nec  tania  erant  prxdiii  fiducia , 
noti  tautorum  erant  particlpes  arcatiorum ,  qiinntoritm 
duodeciin  illi.  Hic  maxime  probati  eranl,  hic  erai  re* 
giiis  ciiorus;  hic  cuneus  magislro  hasrens  :  ab  lioc  re- 
«iliit  Judas.  Ut  igitur  discas  non  discipulum  simplici- 
ter  ipsum  prodidisse,  sed  unum  ex  probatissimo 
4>rdiiie ,  ideo  diclt ,  Cfiiiis  de  duodeeim.  Neque  erubc- 
seit  is,  qui  haec  scripsit  Matthaeiis.  Quare  non  erube- 
scii?  Utdiscaseos  semper  cum  veritate  cuncta  dicere, 
nec  V(?l  ea  oelare,  quae  sibi  probrosa  videntur.  liaec 
qnippe  ipsa  quae  videntur  probrosa ,  Domiiii  benigni* 
talem  osleiidQnt,  quod  proditorem,  latronem,  furem 
tantis  dignatussit  bonis,el  usqoe  ad  exlremam  horam 
tpsiim  tulerit.  Etenim  admonebat,  hortabatur,  om- 
neinque  curam  gerebat  illius  :  quod  si  ille  non  ani- 
iiium  adhibuil,  iion  in  caosa  eral  Dominus.  Testls  est 
ifisa  merelrix  :  illa  naroque  cum  sibi  attcnderet,  sa- 
luiem  iiacu  est.  Ne  iiaque  desperes ,  illam  contuens 
inerelrieein ;  iieqoe  confldas  tibi,  ad  Judam  respiciens. 
Ulromqiie  enim  pemiciosiim  estet  confidere  et  despe- 
rare  :  cnnfltleniia  enim  sianlem  prosiernit;  despera- 
liohipsiiiii  resurgcre  non  sinit.  Ideo  Paultis  his  vcriiis 
horlabalur  :  0iit  wdetur  $tare,  videat  ne  cadat  (f .  Cor. 


ARCItlEP.  CONSTANTINOP.  576 

10.  12).  Habes  amborum  exempla,  quoroodo  discipu- 
lits  cum  stare  videretur,  cectderit,  ct  qiioinodo  mere- 
trix  jacens  surrexeril.  Ad  lapsum  pronus  est  aniinus 
nostcr ,  volubilis  voluiilas  :  quamobrem  opus  est  ut 
nos  uhdique  moninmus  sepiatnusque.  Tunc  atHene 
unu$  de  duodeem,  Juda$  1$eariote$.  Viden*  a  quali 
cboro  exciderit  ?  vidcii*  qtiam  doctrinam  despexerit  f 
viden*  quanlum  maliim  sit  segnities  et  negfigentia  t 
Juda$  qui  dieebatur  l*cariote$.  Ciir  mihi  patriam  ejus' 
iiiemoras  ?  Utio.im  ne  ipsnm  quld^m  nosscm  t  Juia$- 
4fui  dicsbatur  l$eariote$,  Cur  ejus  civitatem  nomhias  ?- 
Aiius  erat  Judas  disrifMJliis,  cognomento  Zetotes  :  ne 
igitur  ex  eodem  nomine  error  hasceretor ,  bunc  dl- 
stinxitab  ilk) :  et  ilhim  quidema  virtute  nominavitJa-. 
das  Zcloles,  liuuc  auiem  a  nequitia  non  nomiiiavit  : 
neque  euim  dixit,  Judas  proditor.  Atqui  par  erat  ut 
tthim  a  virtnle  iiominavit ,  hunc  etiam  a  nequitia  ap- 
peilare  ac  dlcerc,  Jiidas  prodiior :  veritm  ni  fe  doce- 
ret  linguam  accusatione  ptii^m  scrvarc  ,  vcl  ij^i  pro- 
ditori  parcit.  Alnent  tnmi^  inquit.  Juda$  t$eariote$  ad 
prtncipe$  $acerdotum ,  ait  itiis :  Quid  tuUi$  nkiki  date , 
et  ego  vobi$  tradam  eum  ?  O  exsecrandam  vocem  ! 
quomodo  ex  orc  exsiliit  j  quomodo  linguam  movil  ? 
quomodo  totum  corpus  non  obtorpuil  ?  quomodo  men^ 
non  excessit  ? 

3.  Qttid  vttUi$  mi/u  dare,  et  ego  robie  tradam  eumJ 
Hxecine  le  docuit  Christus,  dic  mihi  ?  nonne  ideo  di-'' 
cebat :  NoHte  po$sidere  aurttm  netfue  argentunt^  neque 
m  in  »oni$  ve$tri$  (Matth,  10.  9) ,  ut  avaritiam  illa» 
jam  olim  in  le  comprimeret  ?  nonne  bgec  assidoe  hor« 
tabatur,  ac  pncieren  dicebQl  :  Si  qui$  te  percu$$mt  in 
dexleram  maxillam,  verte  illi  et  atiam  (lfiillA..5.  59  )? 
Qiifd  vulti$  mihi  dare ,  et  ego  vobi$  tradam  emn  (/M. 
i6. 15.)  ?  0  stuliitiam  1  Pro  qua  re,  qtiaeso,  quam  vel' 
parvam  vel  magnam  acciisationem  proferre  valens» 
iimgislnim  prodis  ?  an  quia  potestaiem  trbi  dedhad^ 
vorsiis  dnemonas  ?  an  qiiia  morbos  curare  fecil ,  veh 
leprain  miindare?an  qiiia  mortuossu8cilare?anqiMKl 
coiitra  itiortis  tyrannidem  te  conslituit  ?  hanceiiie 
niercedem  pro  tot  beneflciis  rependis  ?  Quid  uuUU 
Miki  dare,  et  ego  vobi$  eum  tradam  ?0  stullitiam  1  imo 
poiius,  o  avaritiam  !  nam  haec  tol  mala  peperit :  ho- 
jus  illeconcupisceniia  magistrum  prodidit.  Talis  qulp- 
peestilla  mala  radix;  quas  invaditanimas  phisquam 
dsemon  in  furerem  vertlt ,  omiiiom  igiioranliam  paril, 
etsui  el  proximi  ctnaturalium  legum;ab  ipsa  inenle* 
excedere  facit,  et  furiosos  efficii.  Vide  qtianla  ex  Jo- 
das  animo  ejecerit ,  conversationem ,  consoetudinem , 
mens»  socletatem ,  miracula,  docirinam ,  eoliortatio- 
nem ,  admonitionem  :  in  iiorum  omntum  oblivionero 
tunc  conjecit  eum  avariiia.  Ideo  Paulus  jure  dicebat : 
Radhc  omttiiim  malorum  e$t  avaritia  {  f .  Tim.  6.  tO)b 
Quid  vulti$  miki  dare,  etego  uobi$  eum  tradam  f  Magoa- 
dicii  «lullitia.  Tradisne ,  qoa^,  cum  «itti  omiita  con- 
tinet ,  daemonibus  imperat ,  mari  prscipit ,  nniversaQ 
naturac  Dominum  ?  Ui  igitur  ejiis  arrognntiam  com- 
primeret ,  et  ostenderet  se  ,  si  noluisset ,  numqtiani 
traditum  iri,  audi  quid  faciut:eoJero  prodiiionis  teni- 
porc,  cum  ipsuin  invndcrciil,  cum  fitstibus,  lampadi^ 


$77 


DE  PRODITIONl!:  JUDi£,IIOMIL.  I. 


y.*! 


haf& ei  Ititnine,  dieit  iUis,  Quem  qwmd$  (Joan,  18. 4 )? 
et  Bgnonbanl  quero  eapere  deberent.  Tantum  abcrat, 
ut  eum  Judas  tradere  posset,  ut  neque  praesenlem 
eemeret  eum,  quem  tradiiurus  erat ,  licetcum  lam* 
padibus  et  lumine  tanto :  hoe  subindicans  evangelista 
Mt,  laropades  habebant  et  lumen ,  et  non  videbMii 
e«n  (JM.  3). 

Ukore  boimm  operanmr^  non  necutlUite.  —  Quolidie 
ChrisUis  eum  commnneraciebat  tum  operibus,  tum 
▼erbis  ostendens ,  quod  eum  non  latere  posset  prodi* 
torus  :  nequc  palam  eum  pranentibus  omnibus  ar- 
goebat,  ne  sie  impudentiorem  redderel,  ne4|ue  taeebat 
eiiam »  ne  si  blere  se  putasset ,  sine  metu  ad  prodi- 
tlonem  veniret :  sed  frequentcr  dicebat,  Utnu  te$trum 
tradet  me ;  neque  tamen  eum  palam^deckirabat  mul- 
tos  de  gehenna  sermones  instituebai ,  mulios  de  re« 
gno  :  suamque  in  hac  utraque  re  potcniiam  exhibebat, 
sive  in  puniendo  peccatores,  sive  in  honorando  jusios. 
Terom  bax  omnia  ilie  despexii ,  Deus  autem  vi  eum 
Don  atiraxit.  Quia  enim  el  maiorum»  et  bonoruin 
openun  electiotiis  nos  domiiios  fecil,  nos  libere  bonos 
voit  esse.  Ideo  sl  nolueriinus ,  non  cogii ,  neque  ne* 
eessiiatem  infert :  nam  coaaum  esse  bonum ,  id  non 
est  esse  bonnm.  Quoniam  igitur  ct  ille  arbitrii  sui 
domlDiis  erat,  et  in  ejus  poiesiale  erai  non  obsequi , 
et  ad  avaritiam  non  decliiiare ,  ideo  menie  exc^catus 
esl,  et  salutem  siianv  prodidit :  et  att,  Quid  vuUis  mifd 
dare ,  ei  eqo  vMi  eum  tradam  f  Menlis  igilur  ejus  cx- 
cilatem  et  insaniam  arguens  evangciista  ait ,  tempore 
invasionis  Judam  prope  eos  stetisse,  illum  scilicet 
tpii  dixerat :  Quid  vuUiM  mihi  dare^  ei  ego  9obi$  eum 
tradam  f  Nequc  binc  solum  pntestas  Cbrisii  couspici* 
tor,  sed  etiam  quod  ipso  vocem  emiiiente,  reccsserlnt 
illi  et  ceciderint  m  lerram.  Quia  vero  neqoe  sic  ab 
impudentia  destiierunt,  demum  seipsum  tradidit,  ac 
si  dixisset :  Quod  meum  erat  lotom  feci ,  poleniiam 
dedaravi  meam  ,  osiendi  vos  ea  aggredi ,  quac  fieri 
neqneant.  Yolebam  iiefpiiiiam  veslniiii  conipriroere  : 
qnando  autem  vos  noluislis,  sed  iii  iiisaiiia  persevera- 
lis»  nieipsuni  iiliqiie  irado.  H:j!C^  porro  dixi,  iie  qui- 
dam  Cbristom  acciisarent ,  ac  «liccrenl ,  Ciir  Jndam 
non  miitavit?  ciir  euni  temperaniem  moderaluuique 
non  fecit?  Quomodo  euin  moderaiui»  efricere  par 
erai?  nece^siiatene ,  an  arbiirio?  Si  quidem  iiecessi- 
uie ,  neque  sic  nielior  futnrus  erat ;  nuilus  enini  ne- 
cpssitate  roelior  efliciaiur  :  si  arbiirio  et  eiectione , 
oinnia  quaecuinqiie  sirbiirium  ei  eleclionem  corrigere 
poleraiit,  ititiilit.  Si  autein  ille  reinedium  accipere 
nolyii ,  mm  fiiit  medici  culpa ,  sed  ejus  qui  medeiam 
repaliu  Yide  igiiur  quanta  feceril  ut  euro  ad  meliorem 
fmgem  et  salutcin  rediiceret :  oiniiem  eum  phiioso- 
pbiam  docoit  operibus  ipsis,  alque  verbis,  d;emooibos 
sttperiorem  fecit,  fiicultaiem  dedlt  ut  multa  miracula 
«■deret,  gehennae  eomminatione  terruit,  regni  prorois- 
sione  eobortatus  est,  arcana  ejus  consilia  assidue  ar- 
guil,  nec  arguendo  poblica  fecit,  pedes  ejus  ut  et 
aliorinn  al  luit,  mensae  et  ciborum  parlicipero  fecil : 
nihil  aut  parvuro  aut  roagnom  retro  reliquit :  ille  vero 
libens  sine  emendatioiie  mansit.  Et  ut  discAs  eum  , 


cimi  mutari  posset,  noluisse,  scd  ex  ejus  segtiilie  to- 
tum  prndiisse ,  audi.  Cum  enim  prodidtssel  eum , 
projecil  trigibla  argenieos,  et  ail  :  Peecam  traden$ 
eanguinem  iu$tum  (Mattk.  27.  4).  Quid  hoc  rei  est? 
piro  miracula  patrantem  videres,  non  dioebas,  Pee^ 
cavi  tradene  eangmnem  ju$tum ;  sed ,  Qiitd  9uUi$  nuM 
dare^  et  ego  9obi$  tradam  eumf  Ubi  auiero  malnni 
uUeriiis  processit,  et  prodKto  fiuem  sortita  esl,  pec- 
caiomqoe  consttmmatum  esl ,  tunc  peceatnm  agnovi-* 
sti.  Qidd  igitor  bmc  discimiis?  Nimirum  qoando  ifi 
segnitie  degimus ,  nibil  nos  admoniiionem  jnvare- 
quando  autem  stndiose  agimus ,  etlam  a  nobismel« 
ipsis  nos  erigere  posse.  Qoaiidoquidem  et  hie  eom 
mngister  admoneret,  iion  aodivit;  cum  vero  milluo 
moncrei,  ejus  propria  conseientia  commoiii  esl ;  ne* 
inineqiie  doctore  seae  mutivii ,  fiiciniis  suom  damna^ 
vit,  trigiuia  argenleos  projeciu  Quid  vuM$  miki  dare^ 
et  ego  vobi$  tradam  eum  f  Et  conetituermnt  ei ,  inquil « 
triffinla  argenteoe,  Preiiiiin  iHtmeraverunl  sanguhiis 
prciliim  non  balientls.  Cur  accipis  Iriginla  argenleos, 
o  Juitas?  Gratis  venit  Chrisius  saiigiiiiiem  pro  mondo 
effuMinis,  pro  qoo  lu  impudeolia  pacta  et  eonveiiliO' 
nes  sUitnis.  Qiiid  impodeniius  hac  iiactioiie? 

A.  Tnne  acce$$erunt  di$cifmii  —  Tunc  :  qnandonam  ? 
Cum  krc  flcreiit ,  cum  prodilio  slaiueretur ,  cimi  se- 
ipsuiu  Judas  |)erdidit  >  Acce$$erunt  ad  enm  di$eiptdi 
d'eenle$t  Ubi  vi$  paremue  tibi  comedere  Paecha  (Malik, 
26. 17.  ei  li)?  Vidisli  discipulum?  vidisti  discipulos? 
lilc  prodit  Domiiium,  lii  de  Paschaie  eoranl :  iile  pa- ' 
cln  init,  lii  ad  minisieriuin  apparant.  lisdeffl  et  bic  et 
illi  miracuiis  elariierant,  eadem  doctrina  instilnli, 
cadem  poieslale  pnediti :  undeuam  mutalio?  Ex  pro- 
posilo.  Ilxc  omniiim  ubi«|ue  eansa  et  bonomm  el 
malorum.  Vbi  vi$  paremue  tibi  comedere  Paechaf  Ho- 
dienia  Inire  vespera  lunc  erat :  qoia  igilur  Doroiinis 
domum  non  liabebal,  ideo  dicunl  illi :  Ubi  vi$  parema» 
tibi  comedere  Pauka  f  Non  habemus  diveraorium  de^ 
finitum,  non  tabemaculum,  non  domora.  Discaot  tUi, 
qui  splendidas  eonstraonl  domo»*  latas  portieus,  lon« 
ga  scpia,  Christum  non  habuisse  ubi  caput  soom 
recliiiaret  (Malth.  8. 20).  Qiuimobrem  inlerrog:int  llli, 
Ubi  vi$  parenm  tibi  comedere  Pa$eha  f  Qoale  Pasehot 
Non  hoc  nostram ,  ted  interkn  Jodaicum.  IIIinI  cBim 
disctpuli  paraveraiit,  hoc  vero  nosiram  ipse  paravit :' 
neque  soliim  ipse  paravil,  sed  etiam  ipse  Pasclia  ef- 
fectus  est.  Ubi  m  paremu$  tibi  carnedere  Paeehaf  lllud 
Judaicum  Pasclia  crat,  iUud  iu  iEgypin  iniihim  ha« 
boerat.  Qua  ergo  de  causa  Chrisins  iUiid  coroedti? 
Qttia  legalia  omnia  iroplevil.  Elenim  oum  baplisabalur 
dieebai :  Sie  emm  eonvemt  nobie  implere  omnem  ju$H» 
tiani  (Matth.  5. 15).  Yeni  liomlnem  redimere  ex  ma* 
lediclo  legis  :  nam  Deu$  FiUum  $»um  mitii  natum  eae 
muUere^  factnm  $ub  lege^  ut  eo$  gui  $nb  lege  erant  rodi* 
merH  (Gaiat.  A.  4.  5),  el  legctii  abrtigaret.  No  Igllvff 
quis  diceret,  Ideo  abrogavii,  (|ttia  tmplerc  iioii  potenM^ 
utpote  graveiu ,  onerosam  ac  dlHiciliMii ;  posiquam 
ea  ,  qnas  ad  i|>sam  specialiaiit ,  oiiinia  implevisset , 
lunc  solvit  iUam.  Idco  Paacba  fecit,  legis  emn  j*i*«io 
Pascba  erat.  Cur  iex  Paseha  eomedere  juasit?  lograii 


579  S.  JOANNtS  CHUYSOSTOMI 

«•rga  beneAcioin  eninl  JudflRi ,  ct  siatinn  post  acccpta 
neneGcia  pRCCcpii  divini  oblivisccbantur.  Nam  cum 
«"gressi  snnt  ex  iOgypio ,  posiquam  marc  vlderunl 
.^cissom  et  rursus  coalescens  ,  aliaqiie  innumcra  mi-^ 
racula,  dicel)ant  :  Fadamui  nobis  deoi^  qui  prmedani 
no$  (Exod,  5i.  1).  Qiiid  dicis?  tnirnoula  adliuc  iii  ma-» 
nibus  sunt,  et  jaiii  beneflci  obliuis  es?  Quia  igilur 
usqoe  adeo  stupiili  et  itigrati  enint,  (eslivitatum  argu*^ 
luenio  Deus  donoruni  commemorationem  adsirimcit , 
ideoqiie  Pascha  immolaro  jussii :  Vi ,  Jt  te  inlerroga- 
veril^  inquii,  filius  ittau,  Quid  est  boc  Pasclia  ?  dicas, 
Quia  agni  saiiguina  januas  unxerunt  oiim  majores 
nostri  iii  JEgypio ,  ne  vastaior  angelus  veniens  vi- 
den8i|ue  insuliare  anderet,  et  plagam  'mdigt^ei  {Exod. 
12.  27).  eratqtie  deinceps  fesiiim  perpetua  salutis 
conMiiemoratio.  Imo  vero  non  id  solutn  lucrabantur, 
quod  cis  antiquorum  beneficlorum  memoriam  revo- 
caret ,  sed  et  aliud  majus  ,  quod  fntura  pra^figuraret. 
lUe  quippe  aguus  figiira  erat  altcrius  agni  spiritualis, 
etovis  ovem  praenotabat.  Aiqne  iilud  quidem  umbra, 
hoc  verilas  erat.  Cum  autem  apparuisset  Sol  jusiillse, 
umbra  cessavit :  orieiite  quip|)e  sole  solvitur  umbra. 
Ideo  iti  eadem  ipsa  mensa  uiriimqne  Pascha  perlJci- 
tur,  et  typt  et  veriiaiis.  Quemadniodum  enim  pictores 
in  eadem  ipsa  tabula  et  Ihieas  circumdociint  et  iim-*- 
bram  depingunt,  tuncque  coloruin  veritatem  appo- 
nunt :  slc  et  Christus  fecit  :  in  ^adein  ipsa  mensa 
lypicum  Pascha  descrlpsit ,  et  veruin  addidil.  Vbi  vit 
paremui  tilri  comedere  Pa$cha?  Tiinc  Judaicuin  erat 
Pascha  ^  sed  veniente  sole  ,  lucerna  iie  hiceat :  acce- 
denle  veriiaie,  ccsset  deinde  nmbrn. 

.5.  Contra  Jvdwos.  ( Vide  in  Homitiis contifp  eo$,T.i .) 
—  Hirc  Jndx^is  dko,  quia  videiititr  Pascba  celcbrare, 
f|uia  inipudenli  coiisilio  azyma  objiciunt  illi  incirctnn* 
cisi  corde*  Quoinodo,  qtivso,  Pasch:i  celebras,  Ju4ia»e? 
Templom  dinitinn  est,  altare  sublatiim  ,  sancta  san- 
ctorttm  concuicata,  omne.6acriflcii  geiiiis  !(«ilutiim  est : 
cnrcrgoaudes  ha^c  iilegilima  perpetnire  ?  Babytonem 
Hliqiiaiido  concessi&ti ,  atique  illic  dfcebant ,  qui  le  ca* 
plivuiii  adduxeraiitf  Caniate  nobis  de  caniicit  Sion 
{  PsaL  136.  3 )  :  et  tu  rennebas.  lioic  porrb  declaRHis 
Ihivkl  dicebal :  Sujyer  fiumina  Babylonis^  iUie  sedinms 
et  fievhttus :  in  salicibus  in  medio  ejus  suspendimus  or* 
gam  nostra  {Ibid.  v.  1.2),  id  est,  psalteriuro,  oitha- 
rani ,  lyram,  ct  c:rlera.  His  eniin  tilim  utebantur ,  ei 
liis  psalmos  Ciinebant :  haecque  in  captivitatem  abdu- 
cti  seeuin  tuleraiu,  iit  monomentum  palriae  consuetu- 
dinis  haberent ,  iion  ut  iis  uierentor.  lUic  enim  ,  atl , 
jiimro^mferiiiil  iioi ,  qui  captitos  duxerunt  nos ,  verba 
canlionum  { Ibid,  v,  3 ).  Et  diximos ,  Quomodo  eanta^ 
bimus  canticum  Domini  in  terra  aliena?  Quiddicis? 
eaiilicum  Domini  non  cantas  in  terra  aliena,  et  Pascha 
Domini  eelebras  in  tcrni  aliena?  Viden*  ingratum  ani- 
mum  ?  viden*  iniqutiatein  ?  Cum  inimici  erant  qui  co- 
gerent,  ne  psalmum  quidem  dicere  atidebant  in  lerra 
irilena ;  noiic  a<*iein  sua  sptinte  .  nemine  cogente ,  iic- 
niine  vlin  inrerenie,  lienum  inrenmt  Oeo.  Vidcir  qiiatn 
iinpura  siiit  atywa  ?  quatn  itlegiliniiiin  resliiin  ?  qiinni 
vere  non  %it  Pascba  Jud^ieum?  Eral  oliin  Pascha  Jii- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOR  380 

«laicufh,  sed  nuncsolutnm  est«  advenilqiie  Spirituale 
1'ascha,  quod  tunc  tradidit  Chrisius.  Illis  enim  man- 
diicantihus'  ac  bibentihus ,  inqtiil ,  acctpiens  pancm 
fregit  et  dixit  :  Hoc  est  corpus  meum ,  quod  pro  vobis 

Jrangiiur  in  remiisionem  peecatorum  {Matth.  26.  26 ). 
Scintit  ii,  qoi  iiiitiati  sunt,  illa  quae  dieuntur,  et  rursus 
calicem  dicens  :  Hic  est  sanguis  meus ,  ^uf  pro  multis 
effundilurin  remissionem  peecatorum  {Ibid.  28 ).  Ade- 
ral  Judas  lianc  Christo  dicente.  Hoc  est  corpus,  quod 
vendidisti ,  Juda ,  triginta-  argcnieis ;  hic  esl  sdingdis , 
*  pro  quo  iiupcr  pacta  impudenter  inibas  cum  Improbis 
Piiarisffiis.  0  Ciirisli  benigniiaiem  I  o  Judae  dementiam 
et  insaniam !  Ilie  namque  vendidit  iltuni  trlginia  de* 
nariis,  Christusvero  poslea  non  rccusavit  hunc  ipsom 

'  sanguinem  venditum  vendenli  dare  1n  remissionem 
peccatorum,  siquidetn  voluisset.  Aderat  Judas,  et  sa- 
crx  mensae  particeps  erai.  Sicnt  enim  pedes  ejus  la- 
vit,  ut  et  aliorum  discipuiortim ,  ita  ct  sacrae  mensae 
parliceps  ille  fuil ,  ut  nulium  excusationis  locum  ha- 
beret,  si  in  nequitia  perseveraret.  Omnia  enim  quse  p^ 
ites  se  erant  Dominus  exhibuerat  et  protuleral :  ille 
viTO  in  malo  suo  proposito  mansit. 

6.  Panis  transformatur  in  Eucharistia,  et  fit  sacrifi* 
rinm  perfectum,  —  Sed  lempus  demum  est  ad  horren 
dam  banc  meiisam  accedendi.  Omnes  Itaque  acce- 
damus  cum  congriienti  teinperantia  ac  vigilantia  : 
iiiillus  ullra  Judas  esto ,  nullus  improbns ,  nultus  ve- 
iicno  infcctiis,  ncqiie  alia  iii  ore  versans,  alia  in  mente 
rctiiiens.  Adest  Christiis ,  et  nunc  Is,  qui  inetisam  ii- 
lam  apparavit,  hic  ipsc  hanc  nitnc  cxomat.  Non  enim 
tmmo  est ,  qui  facit  ut  proposita  efficiantur  corpos  el 
satignis  Christi ,  sed  ipse  Christus  qui  pro  nobis  cro- 
cifixus  est.  Fignrain  implens  stat  »acerdos  verba  illa 
profcrens  :  virtus  autem  et  gratia  Dci  est:  Hoc  est 
corpus  meum ,  inqiiil.  lioc  verbum  transrormat  ea , 
qu£  proposita  sunt.  Ac  queinadiiiodtim  vox  illa  :  Cre- 
scitCf  et  multipiicamini,  el  replete  terram  {Gen,  i.  28) , 
scinel  quidem  prolata  est,  ointii  vero  tcmpore  na- 
lure  nosirae  viin  pra^bel  ad  niiorum  procre.ntionem  ; 
ita  et  vox  ha^c  semel  prolatn  in  Ecclestis  ad  unam* 
quamque  mensani ,  ab  illo  ad  hodiertium  usque  tem- 
pus  et  iisque  ad  advenlum  cjns,  sacrifloium  perfectom 
eiTicit.  Niillus  igiliir  sininlaliis  acccdai,  nitllus  neqtri- 
lia  plenus,  nullus  venenaia  mente  ,  ne  iti  condemna^ 
tionem  particeps  efficiatiir.  Ttinc  cnlm  post  acceplami 
oblationcm ,  dbilH)liis  insiljit  in  Jiidnin ,  non  DoiniiiH 
cum  cnrpii8despiciens,st'd  Jnd.im  ohimpudentiam  con- 
(cmnens;  ntdiscas  in  <*os  maviiiie,  qui  divina  myste- 
1  ia  indigne  participant ,  freipienlcr  insilire  et  irruni- 
pere  diabolum,  nt  innc  Jiul-c  conligit.  Eteniin  honores 
eosqui  digni  siint  juv.iii,  e:)S  vcro  qui  indigne  iis 
frnuntur,  in  majus  siip;iliciiim  conjiciiint.  Hxc  porro 
non  ul  \os  terrel^clain  dico,  'sed  ut  cautiores  reddam. 
Nemo  itaque  sit  Judas,  netno  itigrcdiatur  nequittae  ve- 
neno  itifectus.  Natn  sacrificlttm  csl  sptritnalis  cibus : 
ac  quemadmodum  cibus  corptirous ,  cum  in  venirem 
pravts  huiuoribus  replciiin  iiicideril,  aogetmorbum, 
tion  nnlura  su;i ,  scd  vcntris  infirmitalc  :  iia  ctiatii 
oontingit  in  sptrituaHbus  niysteriis ;  nam  citm  in  ant- 


w 


hk  PRODlf  lONE 

■Pfli  iiieickrint  DeqiiiUa  plcuam,  illam  magis  corrum- 
pam  oc  lalM^aciam ,  non  natiira  sua ,  sed  rccipientis 
uumst  Mifinnitale.  Nemo  igiiiir  malas  cogitaiioues 
inius  babeat,  sed  mentem  purgemus  :  ctenim  ad  pu- 
rum  sacrificium  acoedimus ;  sanctam  reddamus  ani- 
nam  :  boc  enim  vel  uuo  die  perGci  polesl.  Quomodo, 
qoa  ratione?  Si  quid  babeas  contra  inimicum,  toUe 
iram,  plagam  itlam  cura,  solvc  iiuinicitiain,  ul  a  meii- 
sa  roedebun  accipias  :  ad  borreudiiui  enim  ct  sancluin 
sacrifidum  aocedis.  Revereare  l.iujus  obiationis  argu- 
mentuoi,  eccisus  jacet  Cbristus.  Ciijus  vero  causa  el 
qtiare  ocdsus  est?  Ut  coelesiibiis  simul  ci  lerrenis  pa- 
ceiB  aflerret ,  ut  le  angeloruin  etiani  ainicuni  faccroi, 
aile  cun  Deo  universorum  reconciliarel,  ut  le  bosieni 
ct  adv^rsarium  amicum  faceret.  lile  animam  suain 
iMH  pn>  us,  qui  seoderant;  lu  vero  iiumiciliam  ser- 
Tas  contra  conscrvum?  et  qiio  |»acto  adire  poleris 
mensaro  pacis?  et  itle  ne  mori  quidem  pro  le  rccusa^ 
vii,  tu  vero  uram  conservo  lui  ipsius  causa  reniiiierc 
aboiiis?  eequa  hsec  venia  digna  sunt?  Mibi  daiiimnn 
intulil,  inquies ,  et  admodum  me  laesiu  Et  quid  boc 
est?  Pecuniarum  est  damnum  :  nondum  enim  vulne- 
raric  sicvt  Cbrisiuni  Judas ;  altamen  ipse  sanguinero, 
qui  effusus  est,  in  ipsorum,  qui  eflfundebanl,  salulem 
dedii.  Quld  buic  rei  pardicere  valeas?  Si  non  dimiseris 
inimico,  non  illum  Ixdis,  scd  teipsum.  Illum  siquidem 
sxpe  in  hac  vita  Ixsisti ,  leipsum  vero  veuia  indi- 
guuro  reddidisti ,  in  aclione  futuri  judicti.  Nibil  enim 
ila  Deos  odiL  ut  bominern  injuriarum  meinorem  ,  iit 
cor  iiunens  et  animum  ira  ardenlcm.  Audi  igitur  quid 
dicat  :  Cniii  obtuleris  munus  tuum  ad  allare ,  et  ibi  re 
cordaims  (keris  adetans  altari ,  quad  frater  tuus  habeat 
aUqmd  adversum  te  :  relinque  munus  tuum  ad  allare , 
et  ahiene  reconciUare  fratri  tuo ,  et  tunc  offer  munus 
iuum  (Jfo/lA.  5.  25.  ii).  Quid  dicis,  Dimlttamne? 


JUDifi,  HOMIL.  li.  S82 

Eliam,  inqoit,  ob  pacem  enim  cum  ft*airc  tiio  boc  sa- 
crilicium  institiitum  esl.  Si  igilur  ob  paceni  cum  fratrc 
tuo  servandam  lioc  sacriflcium  insiilutum  est,  tu  au- 
tem  pacem  non  inis ,  fnistra  sacrincium  parlicipas  : 
inutile  nanique  libi  hoc  opus  eflicilur.  Illud  itaque 
primum  facito ,  pro  quo  sacrificium  oblatum  esi ,  ei 
lunc  ilio  pulcbre  frueris.  Ideo  descendil  Filius  Dci , 
ut  naturam  noslram  Doniino  suo  reconciliaret :  neque 
ideo  solum  venil,  sed  eliain  ul  noA,  si  rem  bujusmodi 
faceremus,  suseappellaiionis  participesenicerel.  Nani 
Beati,  iuquit,  pacifici,  quoniam  ipsi  filii  Dei  vocabuntur 
( Mattfi,  5.  9 ).  Quod  enim  fecii  unigenitus  Filius  Dei, 
id  lu  pro  virili  lua  facito ,  ut  pacis  cunciiiator  el  tibi 
sis  et  aliis,  Ideo  te  pacificum ,  liiium  Dei  vocat :  ideo 
lempore  sacrificii  nullum  aliud  pneceplum  memorat» 
quam  reconciliationem  cum  fralre ,  ostendens  illud 
omnium  maximum  esse.  Yolebam  prolixiorem  ba- 
bere  sermonem ,  sed  iis  qui  sibi  aitendunt  baec  sobi 
sufiiciuiil,  si  memoriam  relineanl.  Horum  iiaque*,  di- 
lecti,  verborum  semper  recordemur,  nec  non  saii- 
ctorum  osculorum,  Iremendique  amplexus,  queni 
muluo  damus.  Hoc  quippe  animas  colligat  noslras , 
et  omiies  unuin  corpus  efTicit ,  quandoquidem  et  de 
uuo  cor|K>re  onines  participamus.  Nos  ergo  in  unum 
ei  idem  corpus  coalescainus  :  non  corpora  commi- 
scenles,  sed  animas  muluo  carilaiis  vinculo  copulan- 
tes.  Sic  poierimus  bac  mensa  curo  fiducia  frui :  eiiamsi 
eniui  sexcenlis  abundemus  justitiae  operibus,  si  in- 
jiiriarum  inemoriam  reiineainus,  omnia  in  vannm  et 
frustra  cedunt ,  ac  nullum'  inde  fructum  ad  salutem 
excerpcre  poterimus.  Uzsc  itaque  docii ,  oronem  sol- 
vamus  iram,  purgalaque  conscientia,  cum  mansuelu- 
dine  et  modestia  omni  accedaaiiis  ad  mensam  Cliri- 
sli,  cum  quu  Palri  gloria,  Iionor.  imperiuui,  uiia  cum 
saiicto  Spiriiu,  nunc  et  semper,.  etc. 


IR  UyilfAlf  ET  MTSTtCAM  COENAM  SALYAT0R18,  ET  DE  PIIODITIOKE  JUDiE  :  IN  PASCHA  ITBM,  BT 
IH  DISPEHSATIONBM  DlVIlfORUM  MTSTERIORUM,  ET  DE  OULITIONE  INJURIARUM.  HABITA  EST 
HOMIUA  IN  SANCTA  ET  MAONA  FERIA  QUINTA. 


I.  Judas  potius  tptani  Jesus,  et  generalim  ,  male  a- 
§eaUs  potiusquam  mala  passi  lugendi  tunt.  —  Yole 
bani,  dilecti,  de  patriarcba  rursus  scrinonem  babere, 
ei  iode  vobis  spirituale  convivuim  apponcre  :  sed 
ingratys  prodiloris  animus  ad  illius  perlraciandum 
lacinos  linguam  nosiram  perlrabii,  et  diei  opporiuiii- 
las,  at  de  insania  sceleris  ejus  agamus ,  nos  coborta- 
tnr.  Hodie  quippe  Dominus  nosler  Jesus  Clirisliis  a 
propriodiscipuloJiidxorum  manibustraditusesl.  Ve~ 
nim  tu  boc  audiens ,  carissime ,  ne  trisiis  esio ,  nec 
graviter  feras,  quod  Dominus  Iraditus  sit  :  imo  po- 
lius  ingemisce  el  in  flelus  erumpe,  non  ob  tradilum 
Jesnm,  sed  ob  iradiif)rcm  Judam.  Nam  iradilus  Jesus 
niuiidiim  servavit,  prodilor  vero  Judas  animain  suatn 
perdidii;  prodilus  Jesus'  ad  dexteram  Patris  sedel  in 
cxlis,  proditor  Jodas  in  infcriio  nuiic  est,  atque  inde- 
precabito  aeternoroque  exspectai  suppUcium.  Idco  in- 
gemisce ,  ideo  In  fletus  erumpe  :  qiiaiidoqnidem  et 


ipse  Dominus  iiosier  Jcsus  Cliristus  videns  Judani  tur- 
baluseslel  flevit.  Videtis  enim  eum  ,  inquil,  turbatus 
estf  et  dixil ,  Vnus  vestrwm  tradet  me  (  Juan.  13.21). 
Quare  lurbatiis  esl  ?  Cogilans  scilicct,  euni  posi  lan- 
tam  doctrinam  ,  post  lam  multas  adiiorlaiioiies  ,  in 
quantuni  sese  pr(ecipitium  agerel,  iion  preseniiscere. 
Yidcns  igilur  Dominus  discipuli  insauiam  ,  et  miseri- 
cordia  in  eum  nioius,  turbalus  esl  et  flevil.  Huc  eiiiiii 
ultro  cilroque  memoraiit  evangelists ,  ul  oecbnonii;u 
veritati  fldem  raciaiit.  Turbatus  itaque  est  nominns 
discipuli  aniroom  sununopere  ingrntum  inluitus,  ut 
nos  doceat  illos  maxune  Ingendos  esse  qtii  male  a- 
gunl,  non  auiem  eos  qui  inaia  paiiuntur.  Nam  qui 
iiijiisla  ci  indigna  paliumur,  digiii  potius  sunl  qni 
beali  praedicentur.  Quapropler  dicebal  Cbristus  : 
Beati  qui  persequutionem  paiiuntur  propter  justitiam^ 
'  quoniam  ipsorum  estregnum  c^elorum  (Matth,  5.iO)«Vi- 
den*  qiiantum  esse  lucrum  ostendit  eorum ,  qui  male 


S.  JOANNIS  GllRYSOSTOIit  AttCmCP.  cfmrAiiTimi^ 


585 

lialiunlur  ?  Yidc  rursuni  alio  ki 
ineviiabite  suppliciwa  :  auA'  B»  PaHilum  dicciileni : 
Vos  aui»m^  pwtm,  hmiateret  facti  enii  Ecdenarim 
ikir  ^MT  AJit  nt  Judiea  ;  quoniam  eadem  paui  esiii  et 
wm  a  jn-opriii   conlribulihui ,  quemadmodum  el  ipsi  d 
Judaih,  qid  et  Dominum  occiderunt  Jeium^  etproprioi 
iuoi  prophetas^  et  impedierunt   noi  loqui  gentihus ,  ul 
ialviB  fiant ,  ut  impleant  peceala  iva  :  pervenit  autem 
ira  Dei  iuper  illoi  uique in  finem  ( I .  Thea. 2.  i4. - 1 6  ). 
Videireos  niaxime  par  esseUigcre  et  Helu  prosequi, 
i|ui  niala  perpelrant?   Qtiaproplcr  cleincniissiinus 
Dotninus,  cuin  viderel  dlscipuli  facinus,  ttirbabalitr 
et  flebat,  commlseraiionem  erga  discipuluin  siiain 
ostendens,  benigniialisque  siiae  magniiudinem  exlii- 
l)eiis,  qtiod  vel  usque  ad  ipsam  proditioncm  disciptili 
emendaiioiii  pro&picere  non  cessarct.  Propter  liunc 
igitur  potitis  acerbe  luge  et  ingemisce,  quia  Domiiius 
iUitts  causa  intBSlus  fuil.  TurhaUi  csi/inquii^JeiUi^ 
et  dint,  JJnui  vestrum  tradet  me{Jom.  15.  21  ).  0 
quantam  iniserlcordiam  1  quantiim  Domini  bonitatem! 
QdI  prodilur  proditoris  gratia  dolet.  Vidcns  eiiim 
euiii  in  nequitia  immorautem ,  Turhatui  eH  et  dixil  , 
Vnuiveitrum  tradet  me^  Vidc,  qtiaiitam.aninii  lole- 
nanliam  !  qiiantam  humanitatem !  qtiomodo   ingraio 
parcit,  nec  vuli  eum  impudeniissime  agere :  sed  oiii- 
iies  discipulos  in  timorem  ct  anxietatem  deducit ,  iit 
illi  ansam  praebeat  rcsipiscendi  ab  insania.  Al  cum 
auiina  omni  dimisso  sensu  semen  pietntis  non  acci 
pit,  non  admonitionem  ,  non  consiiinm  adinittit ,  scd 
afleclu  anitni  obtenebrata  per  prxcipilia  abit.  Qiiani- 
obrein  neque  tiic  ex  tanta  Christi  patieiifi;i  quidpinm 
lucrattis  est.  fJnui  vettrum  iradet  me,  in(|uit.  Ctir  tur- 
batus  et  moerore  aflectus  est  ?  Ut  suuiii  simul  amn  • 
rcm  ostenderet,  nosque  docetet;  eos  maximc  tugeii 
do8  es8e,qui  coiitra  proximnni  mafa  perpetrnnt.  Ei- 
eniin  illi  iram  conira  seipsosexcilant.  Neutiquam  eutn 
qui  male  patitur,  sed  eum  qui  mala  pcrpetrat,  ubique 
liigere  par  est.  Nam  si  male  patiamur ,  id  nobis  re- 
gnum  coelorum  adipiscitur ;  sin  maie  cuipiam  Hicia- 
mos,  Id  in  causa  est  ut  in  geliennam  et  supplicium 
iniltamnr.  Nam  Beati^  iiiquit,  qni  penequuiionem  pa- 
tiuniur  propter  juitiliam  (  Matth,  5.  10  ).  Vidcir  qiio- 
inodo  niale  pati  in  mercedem  et  praeniinm  aflerat  re- 
f  tium  cadorum?  Audi  qiiomodo  mala  perpetrare  poe- 
iiain  et  supplicium  afferat :  cum  enim  dixisset  Paiilns 
quod  Judu;i  Doininum  occidissent,  et  propbctas  pcr- 
sequuli  csscnt ,  adjecit :  Quorum  /iirii  eit  iecundum 
opera  eorwH  (2.  Cor.  II.  i 5).  Videir  quoinodoji,  qui 
*    perseqiiurioncni  patiuntur,  regnum  CTloruin  liicren- 
tur  ;  ii  vero  ,  qiii  pcrse(|uuntiir,  iram  Dei  iti  liicredi- 
talein  accipiant  ? 

Orandttifi  pro  inimicii.  —  Hxc  porro  iioii  tcmere 
apud  carilatem  vestram  agitaiuus,  sed  ut  discninusad- 
versus  inimicos  nostros  non  irasci ;  se.l  potius  nt  mi- 
sericordta  erga  illos  move;imor,  illorumquc  gralia 
iii«rorem  et  planctiim  assitinainus.  Illi  quippe  male 
patiuntur,  qui  sinecausa  nobis  adversantur.  Si  animum 
nostrum  iia  coniparemus,  ut  non  irascamur,  sed  i!lo* 
rum  grntiq  dolcamus,  etiam  poterimus  socundiim  Do- 


m 


mini  voeein  pro  illis  orare,  illoqiie  modo  multam  no- 
bis  opem  c.Tlilus  conciliare.  Ideo  quarta  jam  die  ipud 
▼os  sermoncm  habeo  de  oratione  pro  inimicis,  nt  ad- 
mouilionis  frequentia  flrmior  sit  doctrina ,  ut  radices 
agat  in  animis  vestris.  Ideoque  frequentcr  apud  vo& 
sermonibus  instamus.  ut  irae  ttimorem  tollamus ,  el 
fenrorem  sedcmus,  utque  puri  ad  orationem  accedatis. 
Neque  enim  Cbristus  inimicorum  tanium  gratia  ad  id 
boriatur,  sed  etiam  nostri  caiisa  qui  iltis  peccata  re- 
mittimus.  PJura  enini  accipis ,  quam  dns  cnin  iraiii 
tuam  inimico  dimittis.  Quoinodo  plusaccipio,inquie8  ? 
Atiende  diligenter.  Si  inimico  peccata  dimittas  ,  de- 
licta  tua  in  Cbrisium  perpetrata  dintittuntur  tibi. 
Hxc  porro  vix  dimitti  ei  veniaiii  liabere  possunt,  ilia 
vero  ventam  ^  solatiiim  niulttim  rcperinnt.  Atidi  Heli 
filiis  suis  dicentcm  ;  Si  peccans  peccaverii  homo  in  ho^ 
mnem,  iacerdoi  orahit  proeo;  ii  vero  in  Deum  peeea- 
verit,  quis  pro  illo  orahit  (1.  Heg.  2.  ^).  Itnqiie  ma- 
gnum  est  vulnus  illud,  neque  faciie  oratione  sorvitur ; 
imo  ne  oratione  quidem  srdvitur  taie  delictum,  sed 
per  veniam  peccatorum  inimico  concessam  statim 
solvitur.  Ideo  ilia  quidem  deceni  millia  talenta  voca- 
vit  Deus,  nempe  delicta  in  Dominum ;  h»c  vero  cen« 
tum  denarios  (Matth.  i9.  25.  s^<7.),qoo8  8i  dimiseriF, 
dimiltentur  tibi  docem  millia  talenta. 

2.  Venim  de  oratione  saiis.  Si  placet  autem,  repr- 
tito  paulo  altius  sermoiie,  ad  proditionem  redeamos, 
▼idcainusque  quomodo  Dominiis  noster  proditos  sit. 
Ut  vero  totam  proditoris  insaninm  ediscamus,  simul- 
quc  ingratum  discipuli  animum  et  Domini  inefl^abilem 
clcmeiitiam  agnoscamus,  audiamus  quomodo  evan- 
gelistn  nobis  ejus  facinus  ennrrct.  Tune^  inqtiit,  ahiii 
unns  de  duodecim,  Judai  dictui  licarioiei^  ad  princi- 
pei  iacerdotum,  et  dixil  eis  ;  Quid  vultii  mihi  dare^  ei 
ego  vohii  tradam  eum  {Matth.  26.  14.  15).  Videtar 
quidem  id  quod  dictum  esi  clanim  esse  nibilqoe  am- 
pliiis  subindicare;  sed  si  quis  singula,  qii»  dicta 
sunt ,  examinet,  magnam  pnebcnt  contemplandi  ma- 
teriam.multamqueseiisnum  profundiUitem.Priino  tem- 
pus  considerandum  est.  Non  eniin  simpliciter  illiid 
indicat  evangelisla;  nequeenim  dixit  solum,  aMt(; 
sed  adjecit,  Tuneabiii.  Tunc,  quandonam?  Ecqiia 
de  caosa  lempus  indicat?  Non  sinecaosa  nobis  tempos 
'  significat  evangelista  ex  Spiritti  sancto  loquens  :  nani 
qiii  ex  Spiritu  kKfuitur,  nihil  sine  causa  Tel  teme^c 
loquitur.  Quid  igitur  cst  illud,    fiinc.^  Ante  iUiid  tem- 
pus,  ante  itlam  boram  accessit  piiella  liabens  ala- 
bastriim  unguenti ,  et  effudit  oletim  illud  super  cn- 
put  Domini.  Mullam  fldem  ostendit  mutier,  mot- 
tam  ministrandi  curam,  obedientiam,  pietatem  :  niii- 
tata  est  a  pristina  vita ,  meliorque  nc  temperantior 
efiectaest.Et  cum  meretrix  resipuit,  cum  Donii- 
num   agnuvit,    tunc  discipulus   magistrtim  prodidil. 
Tif nCy  quandonam  ?  cum  meretrix  acoedeiis,  effii8o 
super  pedes  Jesti  ungiieiiti  alabastro ,  propriis  illos 
capillis  abstersit ,  multiimque  ministerium  exhiboit , 
per  hojusmodi  confessionem  cuncta  praBteriti  tempo- 
ris  peccata  delens.  Tunc  itnqiie,  cum  illain   vidit 
tanium  officium  magistro  exhibentem,  ttmc  illcnlini- 


385  D£  PROD1T10N£ 

quam  pitxliiioiiero  fwtiiiavii.  £i  illa  qaidein  ex  ipso 
nequiii»  ruiido  in  ipeum  ca^liiin  asceudit ;  bic  vero 
po6t  innumera  miraeula  el  signa,  post  tantam  do- 
ctrijiam,  post  iiiefrabilem  illain  Doiiiini  altempenhi 
liooero,  iii  l^riari  fuiidiini  decidit.  Tanium  m:dum 
esl  socordia  et  corrvpla  voluntas.  Qiiamobrciii  P:iu- 
lus  dicehaXiQmviiUiw  tiare^  mdeal  ne  cadat  (I.  Cor, 
10.  12) :  el  propbela  clamabat  olim  :  iViimfiit  ca- 
diif  non  r€$wrgel  f  et  qui  avertit  $e ,  «on  retfertetur 
(Jfrenj.  S.  4)  ?  Ut  neque  i^  qul  $lat  contidat,  sed 
semper  ceriando  coiisisiat;  nec  qui  decidit,  despe* 
ret.  Tanla  eoim  y\&  erat  nuigislri,  ut  etiam  raereirices 
et  pubiiGaiio^  pertriberet  ad  propriam  obsequeuliam. 
tUus  noH  uecetMiiale  perlrahit  ad  bonum  agendum. 
—  Quid  ergo ,  inquies ,  qui  merelrices  pertraxit « 
discipuluiii  noo  potuil  pertraJiere?  Etiam  poluit  et 
discipulom  perirabere;  sed  noluit  ipsum  iiecessiiale 
facere  bonum ,  ncque  vi  illum  ad  scipsum  pertraliere, 
Ideo  evangeiistsi  nolns  ea  narraos ,  quae  ad  ingraiuin 
diseipulum  spectabaiit ,  dixit :  Tune  abiit ,  id  est , 
non  ab  aliis  vocaius ,  neqiie  coactus  ab  alio  ,  iioque 
alio  se  borlaote ;  sed  suopte  motu  ad  id  couversus 
csi ,  ostendens  se  sua  spoute  ei  proprio  arbitrio  ad 
illud  facinus  pnnperasse ,  nulla  mbveiile 
1 ;  sed  a  nei|uitia  iutus  scaturienle  ad  Domini 
tradiiiooem  seipsoro  impulit.  Tunc  abiene  unus  de 
dmodedm.  Noo  parvum  crimen  illud  est  quod  dicatur, 
Vumedaduodeeinu  Quia  enim  eraotet  aiii  sepluagioia 
diseipuli ,  ideo  dixit ,  Unm  de  duodedm;  id  est ,  ex 
selectis ,  qui  quolidie  cum  illo  versabanlur ,  qui  ma- 
gna  fiducia  fruebaouir.  Ut  igitur  discas  Ipsum  ex 
praecipois  disdpatis  foisse ,  ait ,  Vnue  de  duodecim. 
Neqne  Id  lacei  evongelista  ,  ut  tu  credas ,  haec ,  qwe 
videolur  probrosa  esse^  Domioi  erga  nos  sollicitudl- 
nem  oslendere ,  quod  scilicet  prodiiorem  et  forem 
lol  bonis  dignaius ,  et  usque  ad  uitimam  vesperam 
eobortolos  sit.  Vidistin*  meretricem  ,  quu!  abluerat , 
saUileai  oacuini  esse ,  discipulum  vero  ,  qiiiu  segnis 
loeral ,  decidisse  ?  Ne  igitur  de  le  desperes ,  ad  mere- 
irieeoi  respidens;  hequecoif6d'a8,  addiscipuli  facinus 
oeolos  converiens  :  ambo  enim  pemiciosa  sunt.  Ad 
lapsom  enim  pniclivis  est  animos  noster ,  volubilis 
volonlas :  qiiamobrem  undique  nos  mnoiamus  opor- 
lel.  Tune  abiens  unus  de  duodectm ,  iudas  Iscariotes. 
Videii' er  quanio  choro  decidil?  viden*  qoanla  scse 
4isciplina  privavil  ?  viden*  qnanliim  sit  malom  segni- 
lies?  Judas,  inqiiit ,  Iscarioles ,  qnia  alius  erat  huic 
cognominis ,  qui  dtcebatur  Jacobi.  Viden*  evangclist» 
sapienllam ,  qtri  illom  non  a  facinore ,  sed  a  loco  no- 
lom  nobis  Ibcit ,  qul  allum  noti  a  loco ,  sed  a  patris 
nomlne  cognoscendum  nobis  praebel;  Alqui  coiise- 
noenler  dixisset  Jodam  prodiiorem ;  veru.mtamen  ot 
nos  docerel  Jinguam  servai*e  a  criminaliotie  puram , 
a  proditoris  nomine  abstiiiet.  Discamus  igitur  inimi« 
eoram  Beminem  eiim  convicio  memorare.  Si  enim 
beatos  btc  vir  prodilorem  noluit  crimin:iri ,  cum  hoc 
kitquom  lacinus  ebarrarel ,  sed  hoc  quidem  Ucoit ,  a 
loco  autem  unde  prodicrit  iiotum  illum  fecil :  qiia 
eriinus  venia  digni ,  cum  pri)ximom  criminnmiir  ,  nc 


J(JDi£,  HOIflL.  II.  m 

sarpe  non  solum  inimicos  cum  contomeKa  meinora- 
miis ,  sed  eiiam  eos ,  qui  erga  nos  bene  affecti  videii- 
lur.  Ne ,  quxso  ,  id  agarous.  Id  et  Paiilus  prxcipit 
dlcens  :  Onmis  sermo  malus  de  ore  vestro  ne  prodeat 
{Ephes.  i,  29).  Ideo  ab  hujusmodi  morbo  plaiie 
purus  bealus  MaUhacus  dicebat :  Tunc  abiens  unus  de 
duodecim ,  qui  dicebatur  Judasjscariotes ,  ad  principes 
saeerdotum  dixit ,  Quid  vuUis  mihi  dare,  et  ego  vobis 
tradam  eum  ?  0  exsecrandam  vocefn  !  o  insanum  faci- 
nus  !  Dum  h^c  cogito  ,  tremo ,  dilecti.  Quoinodo  talis 
vox  ex  ore  exsiliil  ?  quomodo  Jinguani  movii  ?  qiio- 
roodo  aiiima  a.corpore  non  abscessit  ?  quoroodo  labia 
1100  oblorpuerunl  ?  quomodo  non  mente  excessit? 

3.  Quid  vultis  mi/ri  dare,  et  ego  vobis  tradam  eum  ?-^ 
Dic  mihi ,  Juda ,  haecciue  magister  tanio  lempere  lo  • 
tlocuit  ?  ilaiie  in  oblivionein  frequentium  admonilio- 
nuro  venisii  ?  iionne  ideo  dixit ,  Nolite  possidere  au^ 
rum ,  neque  argentum  (  Malth.  f  0 ,  9  ),  ut  jam  iiidc  a 
priocipio  luum  erga  peconias  furorein  comprimeret  ? 
nonne  hortabaliir  dicens  :  Si  quis  te  percusserit  in 
maxiUam  dexteram ,  verte  iili  et  alidm  ( Matth.  5 ,  59)?  ' 
Gur,  qua!S0 ,  magislruro  prodis  ?  an  quia  ][>olesUitem 
tibi  dedii  adversus  da*monia  ,  ita  ut  morbos  curares^ 
leprosos  mundares  ,  el  alia  mulia  miraciila  perpetra- 
res  ?  pro  hisne  beneilciis  hxc  illi  pr»inia  retribuis  t 
0  fororem  ,  imo  potius  ,  avaritiam !  Iiasc  eiiim  mala 
omoia  avaritia  peperit ,  radix  illa  malorum ,  quae  ani- ' 

•  mSis  noslras  oblenebrai ,  necnon  ipsas  lcges  naturae , 
quai  id  efAcit ,  ut  roenie  excedamus ,  ncque  permitiit 
ut  vel  amicitis ,  vel  cognaiionis ,  vcl  alterius  cujos- 
piam  recordemur  :  sed  semet  excaecans  6culos  roen* 
tis  nostr» ,  nos  io  leucbris  incedere  facil.  Et  ut  hoc 
clare  discas,  vide  quanui  tunc  ejecerit  ex  aniina 
Judae^  Subingressa  isihaec  avaritia ,  colloquia  ,  con- 
suetudioem  ,  coromunionero ,  mirabilem  iilam  doctri- 
nam,omnia,  inquam ,  ilb  in  oblivionein  addoxil. 
Pulchre  diccbitl  Paiilus,  Radix  omnium  malorum  est 
avaritia  (i.  Tim.  6, 10).  Quid  vullis  mihi  dare,  et  ego 
vobis  iraddm  eum  f  Tradis ,  Juda ,  cum  qui  oninia 
coniioet  verho  ?  vendis  iiicomprcbcnsibilem  ,  et  opi- 
ficem  caeli  et  lerrac ,  creaiorem  iiaiur»  nostrae  ,  qoi 
verbo  et  outu  omnia  consliluit  ?  Ul  igitur  ostendat 
quod  lubens  traditus  sit ,  audi  quid  faciai.  Ipsa  pro- 
ditionis  teropore ,  quando  invaserunt  eom  cum  gla- 
diis  et  ligois ,  lampadibos  et  laleruis  iustructl ,  dicit 
eis  :  Quem  queeritis  (  JiMm.  18 ,  i  )?  Et  ignorabaot 
eoro ,  quem  capturi  eraot.  Tantoin  aberai  nt  eoin 
prodere  possei ,  qui  neque  praeseniem  eum  videce 
poteral ,  quero  braditurus  erai ,  elsi  loi  bmpadibus 
lumiiMbusque  instructus.  Quod  enim  haec  subindicaret 
cum  dixit  eos  et  lampades  el  laiernas  liabuisse , 
neque  sfc  eoro  inveoisse ,  id  innoit  curo  ait ,  £i  Ju- 
dai  stabat  cum  iUis  ,  is  qui  dixcrat ,  Ego  vobis  tradam 
eum.  Eororo  quippe  mentem  excaecavit ,  ut  polenllam 
suam  oslenderel ,  et  illi  discereia  ea  se  aggredi ,  quae 
fieri  non  possenl.  Deinde  audiia  ejus  voce  abierunl 
supioi ,  etcceiderontin  lerram.  Vidisli  quomodo  ne 
vocem  quidem  ferre  potuerunt ,  sed  prolapsu  infinn>« 
t:item  suam  demonstrarunt  ?  'Vidc  Domini  clcim*H 


8S7 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl  ARCHIE?.  CONSTANTINOP. 


m 


tiain«  Qtiia  i»e  sk  qnidcfn  prodiloris  impudcnliam  , 
neqiie  ingralum  iiidxoriim  animiMn  flexil ,  seipsam 
tradit ,  atque  dicil :  Quandu  osietidi  «os  Uln  aggredi, 
quie  facere  non  posscnt ,  volui  eoruHi  con^itriincre 
furorero  :  at  illi  nolunt ,  sed  in  nequiiia  perseve  • 
rant :  ccce  meipsum  irado. 

Non  nec€$sitale  bonum  operamur ,  ied  voluntate,  — 
Haecdico  vobis,  iie  quipiam  CiirisCuin  acciisent,  di- 
eanti|uc  :  Cur  noii  iniilavit  Judam?c«iriion  iiiellorein 
ilium  effecit?  At  qaomodo  oportait  Judaiii  lemperan- 
tem  ac  prolium  efQcere?  an  necessilate,  an  arbilrio 
suo  ?  Si  necessitate ,  neque  «ic  iiieiior  ruturiis.  crat ; 
neiiio  qulppc  necessiuite  melior  efllciiur :  si  vero  ex 
arbitrio  et  voluntate,  omnia  indiixit  ea,  quas  poierant 
ipsum  ad  rrugem  reducere.  Qund  si  illc  remedia  ua- 
iuit  accipere,  iion  medicus,  sed  is  qui  mediciiiam  re- 
spuit,  iii  Gulpa  est.  Vis  scire  quaiila  fecerit  ul  euin 
reduceret?  Mulia  miracula  ut  faceret  dedit,  prsedixit 
illi  ea ,  qu.it  ad  proditionem  specUbant,  nihil  reiro 
reliqiiit  eorum,  qux  pro  disciputo  facerc  par  erat.  Et 
ut  discas  eoni ,  eum  inulari  possei,  poluissc ,  sed  ex 
ejus  segiiHie  toiom  prodiisse  :  cum  prodidisset  euiii, 
ec  furorem  suum  ad  flnem  deduxissel ,  Frojecit  tri  • 
pnta  urgenteoi  diccns,  Peccavi  Iradens  sanguinem  ;«- 
Mium  {Matih^  27.  5).  Antea  dicebas,  Quid  vuMs  mihi 
dare ,  el  ego  vofns  tradam  eum  ?  Cum  consuiiimatum 
fuit  peocatum^iuac  pecciituni  agnovit.  Hinc  edisclmus 
nos  cuiii  segniter  agimus,  neqiie  hortatu  neque  mniii- 
tis  juvari ;  cuni  vero  diligenter,  a  iiobis  ipsis  posse 
resurgere.  Tecum  enim  reputa  eum,  cum  hortaretur 
Dominus ,  et  a  pravo  facinore  deterreret ,  non  audi- 
vissc  nec  admoniiioui  obiemperasse ;  cuin  vero  nut- 
Ins  admoneret ,  ex  proprla  conscientia  surrexisse,  ct 
neniine  dooente  iiiiitatuni  esse ,  trecentosque  argen- 
leos  projccisse.  Constiiuerunt ,  inquit ,  itli  triginta  ar- 
genteos  {Matth.  2(5.  16).  Rretium  sanguinis  deposucr 
niut  nullo  pretto  X8tiinandi«Cur  accipis  trigintaargen- 
leos,  o  Juda  ?  Gratts  venit  Cbrislus  pro  orlM»  sunguineiti 
efliisums,  pro  qiio  tu  iione  pacta  siatnis.  Quid  impttdeii- 
lins  bae  coiiventione?  quis  vidit,  quis  audivil  nmqoam? 
4  Sed  ut  discamus  quod  sit  discrlmen  prodiloreni 
tnter  et  discipulos,  audianius  :  otnnia  quippe  diligen- 
ler  nobis  enarrat  evangelisu.  Cutii  liaec  flerent ,  iii- 
quit ;  cum  prodrtio  procedetet ,  cum  Judas  seipsum 
perdidil,  cum  iniqua  illa  p:icia  Tecit ,  cuni  quaererel , 
inquit,  opportunitatem,  ut  euni  traderet :  Tune  acces- 
'  $erunl  dheipidi  ejus  dicentes:  Vbivrs  paremustibicom' 
edere  Pascha  {  Matih.  26.  47)?  Vidi^ti  discipuios, 
▼idisli  discipulum  ?  Ule  (•rodilionem ,  hi  ministerium 
euralMint :  iHe  pada  inibat  et  Doioinioi  sanguiqis  pre- 
tium  aedpere  8atageliat«  fai  ad  fomulatom  se  pnepa- 
rsHit.  Et  hic  el  Hli  iisdem  miraeulis  cianiera*t,  eadem 
d4»cirina  imlmti  enmt ;  undeiiam  ergo  dtscrimen?  Ex 
¥okmiate.  Ilarc  cl  inakirum  et  bonoruni  causa  est. 
Vespera  iUa  erat  enm  discipnli  b:rc  djcereiit,.  Qiiid 
lllnd  fest,  Vbi  vis  paremus  tibi  comedere  PomcIul  f  llinc 
ediscimus  non  siatiim  domicilinm  babuisse  Cbrisluro. 
Audiaiit  qui  splcndidas  eonstruant  domos,  ampla- 
que  Sf^pta  ,  quod  filkis  bominis  non  liabcai  ubi  ca- 


put  suum  reclinet  :  ideo  diciint  ei  discipnli  :  Vbi 
vis  paremus  tibi  comedere  Paschaf  Quod  Pascha? 
ludaicuin,  quod  iii  iflgypto  iiiitium  sumpserat  : 
nani  illic  inllio  celebrarunt  illud.  Ecqua  de  causa 
illiidChrisltiscelebratt  Ul  omnia  legalia  implevit,  sic 
et  istiid.  Idco  Jo:iniii  dicebat  :  Sie  nos  deeet  implere 
omnem  Justiiiam  (  Matth.  5.  15).  Non  nostrum  igiiur, 
sed  Judaicuin  Pasdia  parare  volebant  discipuli.  Nani 
illud  discipnli  pararunt ,  nostrum  vero  Pascha  ipse 
prjDparavit,  imo  ipse  Pascha  per  vcnerandam  passlo- 
nem.suam  effectus  esi.  Cur  ergo  ad  passionem  acce- 
dit  ?  Ut  tios  redimeret  a  malediclo  legls.  Quainobrem 
Paiilus  ciamabat :  Mimt  Deus  Filium  suum,  facium  ex 
mutiere,  factum  sub  legCy  ut  eos  qni  sub  tege  erant  re- 
dimeret  {Galat.  4.  4.  5).  Ne  quis  ergo  diceret,  ideo  il- 
lani  atHTOgasse ,  qiiia  illam  implerc  non  imteRit ,  ut- 
poie  gravem,  onerosam  et  difiicilem ;  ideo  ctim  illam 
lotam  implevisset,  tiinc  ipsam  solvit.  Idcirco  el  Pa- 
sclia  fecit :  legis  eniin  mandatum  ipsis  erat  Paschac 
solemnitas.  Audi.  lngrati  erga  beneficum  eranl  Judaei, 
siatim  que  beneflci  obliviscebaiitiir.  Idqiie  nt  accnrate 
discas  :  egressi  sunt  cx  iEgypio,  mare  Rtiliruiii  tran- 
sieruni ,  ipsnm  viderunt  scissiim  ,  riirsusiiuo  c<Mile- 
Bcens  :  nec  multo  elapso  lempore  dicunt  Aaronl : 
Fac  nobis  deos^  qui  prtecedant  nos  {Exod,  52. 1).  Qiild 
dicis,  ingrate  Jud«e?  lot  taliave  miraciila  vidisti,  et 
oblittis  es  Dei,  qui  le  nutrii,  neque  beneflci  mentionem 
facis?  Quia  igilur  obliviscebantur  beneflcioruni  ejus , 
festivitatum  argumento  Dens  donorum  commemoraiio- 
nem  adstrinxit,  ot  velint  noliiit  matientem  inemoriam 
babeant.  Et  ilii  quidem  sic  :  qiiare  ?  Dl  cum  interro^ 
gsmerit  to  fiHus  tuus ,  Quid  est  boc?  dicas  :  Quia  agni 
ittjus  sanguine  januaruni  timiim  unxcranl,  monero- 
qne  eflugerunt^  quam  vastaior  angelus  ^ypiiis 
#aniiibua  intnlil  :  propterque  hunc  sangiiineiii  iion 
fiotuit  trruere  el  plagam  hifligere.  illi  itaqiie  invili , 
Jiic  vent  lubens  Christns  iiiiniolatur.  Quare  ?  Quia 
illnd  erai  figura  spiritualis  Pascbalis  Ut  iil  vero  discas, 
vide  quanta  sit  affinilas.  Agtius  et  agnus ;  sed  ille  urita* 
lionalis,  hic  raiionalis  :  ovis  et  kvIs,  umltra  et  vcriuis ; 
ted  apparuil  Soi  jfisiitia* ,  et  uiiibra  cessavit :  kioenle 
namque  sole,  fugatiir  umbrn.  Idi^oqne  agmis  eliain 
in  mensa  mystica,  iil  sangoine  iliius  sanctificemur. 

^  ■Qoamobrem  accedente  solc,  hicorna  non  uUra  appa* 
rcat :  nam  quar  tiim  facta  sunt  figiire  erant  futuroram. 
S.  ConlTa  JudiBos,  Vide  in  HotnilHs  conlra  eosdem, 
7.  i .  —  Haec  Judt-uis  dico ,  iie  seipsos  decipientes 
piiteiit  se  Pascha  celebrare  ;  quia  impudcnti  consilio 
aKyma  accipere  praBvertnnt «  et  festiim  objiciunl ,  qui 

.  seuiper  incircumcisi  sunt  cordc ,  et  auribos  gravitcr 
audinnt.  Quomodo,  quxso,  Pascha  oelebras,  o  Judase? 
Tcmplum  solo  a^quatnm  est,  altare  aublaium ,  sanct:i 
sanctorum  concnlcala ,  omne  sacrilicinm  solntom  : 

.cur  ergo  praevaricari  audes?  Abiisti  aliquando  Baby- 
.lonem ,  audisli  eos  qui  captivos  duxeranl  vos  diot»n* 
.les,  Cantate  nobis  canticum  Domini  {  Psat,  136.  3), 
et  non  tulisti.  Et  cur  citra  Jerosolyroam  Pasclui 
celebras ,  qui  dixisti,  Quomodo  cantabimus  canticum 
Domim  ni  terra  aliena  {Ibid,  v.  3 )  ?  El  liosc  declaraiis 


3»  DE  PRODITIONC 

beati» DaTld  dioeittt :  Super  fiumen  BabyionU^.illic 
9€diwm$  ei  llemnms  :  tn  salieibui  tit  medio  ejue  euspen'. 
iiami  er§tma  noeiru  (Pta/.I36.I.2);  id  est,  ptalteriuin, 
ejthaiam «  lyrain  :  his  enim  olim  uleiMmtur ,  el  bis 
psalmos  caaelMuit.  JlHc  entm  yinquit»  inierroyamuni 
1101,4»  cupdeoi  duxeruni  noe^  verba  canUonum  (Jbid. 
r.  3).  £i  4iximu»  :  Quomodo^caiitabimut  caniicum^ 
DoMmt  m  lerro  aHenaf  Qoid,  qusso»  dieis  ?  canticum 
Domini  non  cantaa  io  terra  aiiena,  el  Pascha  cele- 
bras  in  terra  aliena?  Viden*  atupidiiatem  Judvorum? 
Gum  aderanl  inimici  qoi  coferent ,  oe  peaimum  qui* 
dem  recitare  volebant  in  terra  aliena  :  et  nunc  sua 
spomo,  nemine  eogente»  bellttm  inferunl  Deo.  Qoa- 
propter  beau»  Slephamia  dicebat  illis  :  Voe  eemper 
SpirUm  emulo  retUUtie  {Aei.  7. 5f ).  Vides  quaro  im- 
pon  aint  aiyma ,  quam  iniquum  Judaeomm  festum  ? 
Eral  otim  Paacba  iodaicQm,  sed  soiuium  est.  Tunc« 
inqwl,  ^mnf,  tiMiidwafiif^  HU$  et  bibentibns ,  acd" 
pMM  fmnom  in  sanclas  el  inienieratas  maous  suas» 
frniiai  OfMis  frefpi ,  diotlfMe  i^isctpii/ts  itris  :  Acdpke 
H  mmtdwmie  :  koc  mi  corpm  nuum  (Maiih.^.  96), 
qnod  pro  vobis  el  multis  frangitur  in  remissionem 
peeealomm.  Ei  ealieem  rarsum  «Mtpieiis,  dedii  ei$ 
diemm  :  Bie  eti  «nifiii^  msiw  ^t  pro  ftobie  efunditmr 
in  romiiSMWtfiw  pociartormn  (Jbid.  v.  S7.  S8).  Adevatque 
t  hsc  dieeroi  Domuws.  Hio  est  sangols. 


0  Jnda ,  qnem  vendidisti  triginU  aryemeis  :  hic  esl. 
snnji^,  pro  qno  nnper  impndentia  pada  inibu  cum 
improhis  Pbarisaels.  0  qoaniam  Chrisli  benigniUiem ! 
0  ingmittm  Judas  animum !  Dominus  nutriebat ,  el 
servns  Tendebal.  ille  namqne  Temlldil  eum  acoeptis 
trighiu  argenleis ;  Chrislns  Tcro  in  redemptionem 
nostram  proprinm  sangoinem  effodil,  el  venditori 
tradidil,  siqoidem  yoiuissel.  Aderal  ehim  Jodasante 
prodiiioiiem,  et  sacrc  mens»  parllceps  erat,  mystica- 
que  coena  fruebatur.  Quemadroodum  enim  pedes  (fi- 
scipulomm  lavit  Dominin,  slc  et  sacrss  mensas  parli- 
ceps  fait  Judas ;  ut  nullam  baberet  excosationem,  sed 
jodidum  acciperei.  Nam  in  prava  sententia  perseve- 
ralial,  ei  egrossns,  osculi  loco  proditiouoin  fecit, 
inmiaBor  benelieioran.  Ac  posi  prodiltooem  pnileeii 
ifigintt  argemoos  dicens  t-  Feeeaoi  iradene  $an§uineid 
immeanem  (JfoitA.  S7. 5>.  O  cxciuiem !  cmme  par« 
licepo  rnisii^  ei  henettenm  prodidisii?  EiDomiuos 
qood  aeiiplom  orai  libeBS  implebal :  Vm 
\  iUi  per  qmm  eemMum  venii  {Jd.  iS.  7)  t 
6.  iJme  verba^  Ooc  esi  oorpns  meum  propo^ia  fnras- 
*Paeis  etudinm  noce$$nrium  ad  rite  crnnrnu" 
.  —  M  lempua  demum  esi  ad  horrendam 
lendamqae  mensam  aceedendi.  Omnes  igi* 
inr  enm  pira  comcienUa  accedamus.  Nullus  hic  lu- 
das  esio  Mose  agons  in  proiminm  snnm,  nemo  adsil 
improbos,  nemo  venenom  occttllel  in  corde  suo. 
Adesl  ei  nane  Chrislus  manBam  exomans  :  neque 
enim  hono  eal  is ,  qui  facit  ul  proposiu  corpos  el 
mmgnla  ChrisU  eMctanlor.  Fignram  taotum  hnplens 
aui  aacerjos,  et  soppltcationem  offert :  gratia  autem 
et  virtos  Dei  esl ,  qu»  omnia  efflcit.  JJoc  e»t  eorpue 
memnlid.  95.^8)*  inquit.  Hoc  verbum  proposiu 
8.  JoAH.  Ghktsqst.  IL 


JUDJE.  HOMIL.  IL  z» 

transAMrmal.  El  qnemadmodum  vox  ilia«  CreteUe^  ei 
muliipHcamini  ei  repUu  ierram  (Gen.  I.  S8) ,  verbuni 
erat ,  et  flMtum  est  opus ,  quod  bumanae  naturm  ad 
liberorum  procreationem  vim  inderet :  sic  et  htec  vok 
prolau  semper  gratia  aoget  eos,  qui  digne  parlici*-.  ! 
pant.  Nullus  iuque  simulatus  sit ,  nullus  improbos, 
nullns  rapax ,  nullus  contumeliosus ,  nullus  fratrum. 
osor,  nullus  avarus,  nullus  ebriosus,  nullus  ambitio-: 
sus ,  nullus  masculorum  concubitor,  nullus  mvidus» 
nullus  foraicatloni  deditus,  nuUus  fur,  nuUus  insidio-^ 
sus ,  ne  jndicinm  sibi  sumat.  Eteniin  tunc  Judas  my- . 
siicam  ccenam  indigne  participavit  ,01  egressus  Do-- 
minum  prodidii :  ul  discas  in  eos  maxime  el  freqnen- , 
tiusdiabolum  insilire ,  qui  mysteria  Indigne  partici-.. 
pant,  eosque  ipsos  in  majus  se  supplicinm  coi^icere.: 
Hxc  dico  non  ul  terream,  sed  ni  cautiores  reddam.L 
Quemadmodum  enim  corporeus  cibus  ,.cum  in  ven- . 
trem  pravis  bumoribus  plenum  inciderit,  mofbumc 
auget :  sic  et  spiritualis  cibus  cum  uidigne  panicipa-: 
tur,  graviorem  damnationem  atirahli.  Nemo  iglinr,.. 
obsecro ,  pravas  utos  oogiuUones  babeat ,  sed  cor, 
nostmm  expnrgem«s  :  etenlm  tempfai  Dei  sumus ,  si 
pureagamus.  CasUm  reddamus  anunam  iiostram : 
namvel  uoo  die  id  fieri  potesi.  Quomodo  ei  qua.. 
raiione  ?  Si  quidpiam  habueris  contn  inimicum,  tolle : 
iram ,  solve  inimicitiam ,  ut  medelam  remissionis  a  r 
mensa  recipias,  Ad  sacriflcturo  accedis  honendum  er 
sanctum  ;  immolatus  Jacel  Cbrisius.  Veram  cogiU: 
qua  de  causa  occisus  sit.  0  qnallbus  mysteriis  priva»; 
tuses,  Juda?  Christus  libenur  passns,  ul  oMdtwn, 
parieiem  macerice  (Ephe$.%  14)  solverei,  et  jungeiei . 
inferna  superqis ,  ut  le  inlroicum  et  hostem ,  angelo-  t 
rum  consortem  hkcerei.  Et  Christus  quidem  aoimam  r 
suam  iradidit  pro  U  ;  tii  vero  inimlciliam  servas , 
«dversus  conservum  ?  Ecqui  poleris  accedere  ad  men- 
^m  pacis  ?  Domious  tuus  non  recusavil  omnia  pali ' 
propter  te,  tuvero  ne  iram  quidem  remittere  vis  ? 
Cur  qmeso  ?  Carius  est  radix,  fons  et  mater  omnium 
bonorum.  Maxiroas,  inqoies,  mihi  moiestias  mtolit» 
innumera  damna,  in  vit»  discrimen  me  conjecit. 
E>cquid  boc  esl  ?  nondom  lo  cruci  afOxil,  m  Dommuoi 
Jod«i.  Si  non  remiseris  pmximo  tao  injnriam,  nee  * 
Pater  tuos  csleslis  rcmillel  tibi  peocaU  tua.  Qua  * 
conscientia  dices,  Paier  noster^  qui  e$  in  cmH$,  ^aacti''  t 
(icetur  nomen  fnnm,  et  caeiera  ?  Simililer  Christus  ei 
sanguinem ,  quem  llli  eAiderant ,  in  saloiem  elfun-' ' 
denliumdedlL  Quid  hoicrei  parefOeerepotest?  Si 
non  dimiseris  Inimico,  non  illum  Isesisti,  sed  teipsom : ' 
illum  quidem  sttpe  in  pnesentl  viu  lassisii ,  libi  vero 
snpplicium,  quod  numqnam  remitletur,  parasli  in 
fulorum  illum  dlem.  Neminem  eirim  lU  Deus  aver»  * 
satnr,  ut  injuriarum  memorem  hominem ,  ut  cor  lu«-  * 
mens,  el  ira  incensam  animam.  Audi  enim  quid  dicat 
Dominus  :  Si  offere  munm  tuum  ad  altare^  et  ibi  reeor^  . 
daius  fuerit  quia  fraUr  tuu»  habet  aUquid  advertum  te, 
reiinque  ibi  munu$  tuum  nnU  aiiare ,  et  vade  prim 
reconeiiiare  fratri  tuo ;  et  tune  veniene  offer  munuo 
tuum  (MaHh.  5.  23. 24).  Quid  dicis  ?  ibjne  rennquam 
munus,  seu  sacrificium  ?  Etiam,  inquil :  nam  pmpier 
,  (TreiM^J 


jM  S.  JOANNIS  CHRYSVBTItMI 

lMc€(tl  ctthi  (tHM  tuo  lioe  MRtlidlite  htMn  est. 
91  \^im  ph^tefr  fMMBem  mta  prailiUo  idO  s^erifldoiti 
«flbmir ,  10  irero  paMn  noli  l^  imi^  ellftinil 
8«t;rifteii  iKiftieepiiii^  Itintmft  llM  bM  ItotHdt^titid 
elHelMr  siMe  Biiidio«er^nte  pheh.  UM  iHto  priin 
faelio,  pA^tem  ^Roel  eura,  propier  qhlim  tecfiflciam 
«Atrlikr,  iH  lUhc  Hsete  IHo  IhiterM.  Ih^oitterei  etiim 
Fifhis  Bci  tenit  iii  mtmdttm ,  nt  HihifaW  no^tram 
I^IH  vetonclliaf-et,  qoemadmodiim  i\i  HtA\i^ :  Nrmc 
mim  t^wcnfBiit  tfM  ommtt  fCotos.  1.  tt),  per  itti- 
€m  liMfetMt  Infmldfttm  li»  >«mefff)<o  {Epke^l.  16). 
Ideo  non  l|^  solus  tehlt  tit  pacem  Iniret,  ^  el  noa 
qtfWtM  beMas  pHedicat,  Bi  paria  facramos ,  nosque 
•Qft  ipp^^^^*^^^  tottsoitea  efficit.  l^m  BeaH  pad- 
fd,  ^fMilim  1IIH  Dd  t&catmitvt  {Munh.  5. 9).  Qtiod 
iim|«e  Chrisiuii  FHitti  tM  fecil,  idlpsam  «t  tu  Mcbn- 
drni  hnnmtMim  feeidiatem  f«eno«  padbqoe  eondlia- 
ur  «I  Mi  sis»  «I  prorinio  lao.  Ideo  ftlium  Dd  vocat 
pMHflcom  :  eam  l^  rem  in  lempore  stcriAdl  nulHim 
mltami  momorat  jaatlUie  modum,  iilM  tee«MdKliiH>iieffi 
em  Arttret  oslendenft  tailuiem  otnfliUra  Tiinulum 
maxiHMm  eas^.  iToldMim  iume,  iffleefi,  prolhiotiem 
liabmN»  imm^eto  :  vetiim  stiflldont  ea  quft  dicti 
snm  lia»  qol  temon  pielatia  ictmi  attentiohe  et  intdl- 
]%entia  Mld|iinm,  tpiique  dictis  ^nimum  adiiiberig 
TOlont.  Horum,  tpi^o,  Tcitorum  semt^er  recorde- 
nrar,  treBMfldiqiio  ainpkxas,  qaem  muluo  damus. 
Hle  «nim  amplexus  antoias  colligai  tiostrag,  et  bmnes 
iimmk  «oori^  ae  membhi  Cfarlsti  efOcit  :  quoniam 
nnlQs  Mfrporis  partltipes  sumus  omnes.  Unum  iiaque 
sactfendinli  rei  ifefitatem  eorpus  effidainur  omnes, 
noniMPrpora  eommlscentes»  sed  animas  maiuo  diri- 
tttis  tineiAo  coHigmites.  Sl  «nlm  fta  fdciamus,  h^c 
IM  mensa  tum  Hduda  et  a  Vietore  Gliri^o  tandem 


ABCBIEP.  CONStANtiNOP.  IM 

conciiiat-c  pacis  recepiacola  llerl  pMerlmus.  Elenlm 
sl  seicenta  bona  opera  penes  nos  babeabias,  et  in- 
joriantm  memoi^  dmus,  omnia  IWntTa  et  bieassum 
^ghritts^  niMlque  inde  ad  saHiiem  lucrari  poterlmns. 
Aacensoru^  enim  ad  Patfem  Cbrisins,  hmo  glorl^O 
l^mporane«  etmagnarum  otmm,  hane  dlsdpulls  he- 
rediiaiem  rdinqoil  diernis  :  Paiem  mam  4a  whh^ 
paem  miam  tHitUfM  foNt  (ioM.  44. 17)^  Qoift  «tl- 
tift,  quanta  peeunlarom  oepia  pr«(l«sior  foetfi  Ghrlsti 
[^,  qun  <miM  verhom ,  omneM  nHmfeem  auperaif 
HoO  itaqoe  eum  aeirel  Mahicbias  prot^hda,  el  gfaTe 
01  atrDdssimom  esae  ddidum ,  ok  peraona  lld  di^-» 
bai  :  Popiffe  mm,  loYnlmtiil  oertMfan  imhi^irifeTitf^ 
cum  proaimo  ino,  d  «aatif  ttts^aa  «allliam  hi  coMa  auo 
cotUra  pfiKvimttin-  tiim  nafi  %$^M  mfUni^  mtiaiot  i  ^ 
juramenlum  mendax  ne  Mlgite,  H  nak  mM«Mllili  AK 
mM  Isroef ,  iH^tf  ^wii^$  ( A»  JtarAariar.  64 16.  IT>. 
Ac  d  dieeret ,  si  Ihiurl  eAls  mendaoes,  HifiirihMUl 
meiifeores,  perjuri,  oMiTiaceiitea  nMndaia  maa»  tmmt 
morlomini.  Haec  igitur  onnia  aoianiai «  MoDli,  m^ 
nem  solfamo»  iram ,  paeem  moM  BofTeiiaa,  •folai 
Mquldas  radice  porgaiaque  eonsclonila ;  com  miii«' 
«miadiQe  ei  modeathi  magnaique  pielite  «d  hitfmB 
dm^  01  lerribllium  mjoieriorM  panidpatiomwfe 
aMttdmnos ,  jmh  iMapeHenles,  non  «deibiii  hBpomi*' 
i0By  non  eom  strepitu  01  clanfemnfe  ToeiferoMes ,  iai 
oum  timoro  ot  tranora  ma([n#,  «mn  eompamctiohi  «r 
hmrymia :  ut  henigiua  iHe  Dominna,  padlleim  ^ 
atalom,  non  ahnnhiiam  mitatim,  et  Iraiortii  i 
oonsoniuB  supeme  feapldeM,  ei  his  bonis  et  pnNnis* 
sls  ioa  onuMB  dlgMimr ,  fntia  elhenignitato  Domml 
DBMri  leBaCbriBti,qiiic«feFMri,olwmaaacfeoSpi«- 
ritai,giorhi,iiiipelhira,hi«ir,  niBCilienipor»  ii 
ia  BMda  saeenionim»  Amaik 


ADinomTio 

1N  BOniLlAM  DE  COEMETBRIO  ET  DB  CRtJCE. 


Ihni.  hoaaUhBii  iuteil  €lv|MmtoniuB  vighili  am 
pank)  miMia  dlehifefe  aatoqiam  do  aaMtia  mollerihM 
Beriice»  Prisdoie,  oi  DoBfeiiiM,  eiBOiinaiotbr;  m 
noB  dibiiB  Boiis  coUigiiorox  Wtio  poaiFOoam  te* 
}a8ce«oiidiBia»  ibi  ae  onla  ngisti  fari^iies  4i  Gf«ce 
DoiM  ooBciOMtaan,  maim  dhusM  ifet  in  hM  ferhi : 
Cmanmi  parummm^  ai  weam.fairm  conffagU  j  q«m 
opiiBii  oonveoiuBi  Ib  hano  do  Gmmelevio  et  4a 
Cvice  hmoiliam»  Wbc  Gfisd  poiaBiea»  liahim  do 
Graoi  quod  .minM  SepteBihri die  14  iocurril*  bw  i 
GhrpapahMm  «leMinHri*  CmIbm  siiOlarum  DimBMM 
el  SNMRira  ,iaiwli  poslM  diibut,  iMHa  lideiieel 
Oeiobila.MhmrMt;  sed  perpeiiM  :  bob  eBim  ib 
fisii  aaairte  4kMiS>,  i|iM  ui  Sepiembrem  inddit« 
qamqM  MMdMi  iHe  mvo  Mlebrabatur,  hsM  habail 
hoafeiiitta  Ciwgraoaiimua»  aad-  m  die  Pwaaeavaai  m-. 
dem  #eifpa  qM  erueiAKaa  osi  DomkHia»  et  ipae 
pliirimii  Mt  iMia  dedhiral.  Ea  vero  de  re  eiidieBdM 
TiHoMMliaa,  m%  «7K 


«  Adiqnum  Igiiar  eal  at  oredaafeM 
DenfeBuue  eiMOMnim  ABlfiMihi%  Mn  qMriattcfeehri^ 
sed  dedma  quaria  ApviliiA  4ia  4le  BOlMir  ha  Mar^ 
^rolagie  Hihiionyihi  M  ^alaaiaBfe^  MlahralUH  Imaai» 
<|Mdapeaiai«iteMBdaBaim^#^*hmiaife  baadiiM 
habitas  «bnl^  qMrftar:  CiiffhaMem 
OBMiiri  iBMikumMm  BeaederatarM  i 

:  eadeafeqiMMiNir  fBetahwmfai  ht  4 


m^ 


da  die  IfaMm  omm  iidvidl  m « 
piadipaat<iaahMhahiiai  «m 
in  ihMiihriM  anni  aainhM 
aa^Hdenda  liiMturt  Ifenam  «hm  Mi<< 
DoMniiM,  aiMdedaMiiiiMrie^im^Afiilia,  i 
piBl  PiraiaifeB«  et  aBM  iS7  MldidBBi 
Baeven  die  eecarrehat.  PMhlbilhia  effe 
anBiMSQt,  qM  FMchi  telohrahhMr  vlyNkM  eoliM 
Marlii,  et  dedma  qMria  Aiarihi  eoMmbal  qetedefMi 
diebM  poit  iaactam  PaMMiMN. » Ime  ijghili  dles » 
ai  trigedHaM  Mxlam  Ikirlii  qM  PiiMfl«re%  oi  4m^ 


m 


DE  GaSHETiatlO  ET  D£  CROCE. 


it94 


ttim  qilarUm  Apritls,  qai  9.  DomniilaB  fe^fum  cete* 
brabsiiar,  connttmer69« 

His  ftdjicimus,  nos  ex  admonirion^  circa  fumuUum 
In  .iccedendo  ad  sacram  comitaunionem  non  muKuiQ 
mmeri,  m  eam  vet  in  annumSM,  vet  in  anniim  587 
cenjidamus.  ffeqiie  entm  id  Ijomiftis  tan(i|m  de  Na- 
tilieide  Epiplkanldi  admonhlo  hojtt^modi  oecurrlt, 
sed  effam  fn  liromitta  {irascedenti  de  Jodic  proditione, 
cojns  aonmn  a«slf  nare  non  pmulmns.  Quld  eirim  In- 
commodl  tceedart,  sl  ponamiis  Ghrysosiomum  multls 


virlisque  annis»  quia  pef  (titmdtds  i  popalo  condta- 
bator,  eidem  o(i  adhortatibne  opos  habQisse?  UeKcil 
igitur  calculo  In  inaum  SM  rereramos :  etti  n<Hi 
omnis  prorsus  tollator  dtibitandl  ciosa  :  nim  ot  dlxi- 
mus  Honi(o  in  homlliiS  con(ra  JodMs,  Tibttlas  Pi 
schales,  quas  8ttn(  posterioribos  sfteiflls  eonclnnilx, 
cum  veteribas  6alculis  nooconeordifebdlepOiiiint, 
iisque  non  omnino  Dd^  estbibindi. 

Jacobi  Gretseri  interpretatiooedi  LiCbimy  iliqool 
In  locis  casiigatam,  edidimos. 


IN  CXEMETERII  APPELLATIONBM 

M  tN  cirtTGBil  DOttnri  n  i^fii  it  salyatoris  i«08tri  hmv  CHKiiti. 


«^  topi  apttd  Miidioia  «imhd  diiqoiiiM  i 

(  gMii  OBiiosM  noililf  oelMf  aMos.qoislii 

l>  laiie  tela  sianieriiii »  «I  OKtri  olvila^' 

» t  qoidsln  io  lioc  ioeo  in  ooneioaem  don«* 

9  •  ^^BlffiV  ^^MH    B^M9  ^MBilf  HVQl^B  V^MBWV  IV 

I  et  OiOsaii  iodogivi»  i 
joMooi  eseo,  ii  fMlooi 
I ,  iww— ninio  imo  oompilaniMii.  ^Qon  iKita* 
oMl  GnMls  MMimrliii  ifimoi.  At  onieidtoi 
I  ci«d  oflbMB  eM  I  propiorii  okiri  ol<* 
Nmb  posiOienytnqoUtOi*' 
.  UM  «oso  m ,  ibi  01  Mililei )  M  Obi  Ci4 
dNi^^lbiMoqoliM<Jloili.«ik  88).Meilfo  oi^ 

0  oiM  OMMiM «  Miiloi  iorMMii  fooril 
prtoi  ei  #iioii  Seri^fii :  oi  eniai 
00  0010  «MiiKloioni  iMiiiram»  Pioioffl 
i4o.4oBd  Ifilor  iio  oic  40  MMtifidiof 
M/irtor  iiOfirfi.|go| 
ni  soitcla  per  PoiUilicem^  kanm  corpom 
tewcoMM  (  iisir.  iS.  11  ^  Pfo#ior  quodl  ei  ioois , 
01  ooBCllifirrr  prr  iOom  iinfuioMB  psfuiMOfOiiri 
s  igitor  od  ouoi  eotii  oi^ 
I  ^  yorMBi^.  Diiit » fBMti  Fmn 
l,«MoioMM»  Eilri  igilor iHiB  do 
.  Ai  o^joi  priiio  10  boc  otf rifrio» 
m  ia  jfiof  EliBiM  4iMao  mttoom  qBooomqiM  ei 
lolMra  oriii  ooMm  MmoliMMm  lolifoiis  cireooMliuBK 
Mv^  C^joi  ifilMr  fiotii  hio^  lion  in  oiio  marlyrlo  (o) 
BMjofoi  imin?  (2oii  Jhie 
towHiOuAi  •iMOil.€ttmf8ilorlMidio»iK 
I  id  Bwrtoos  4i!BCMrfirii  r  oi  4e<Miii  hii  eoHi* 
I  db  sd  spii  eiiMo  ioooi  od^QoioriMO  nofluoiioo 
{  oM{«t4iiiio»BMftuoOf  41000  fttibicsilti  «00  mor* 
iBii^  mt  foMMO  OQOMfilOiJesii  01  dormire.  Nom 
MMi  fWiii  MtfiBlM»  «Mrs  MWMB  MOf»ii  kabobot. 
»» ioqoiit  4ii  MMMtlriMf  4e  $gno^  mon§ 
M' ( 4EliB.  i.  4  7 ).  A  ilirttin  t  4ofMO  foir  pif'- 

-  %  Mortyrtim,  id  est,  ecdeSUitoBrtynimnoiilne  conso* 
MMa»vOitoqMLiMrlfromiiBOiBpoiiliionl.VOifroqoeoa 
apiid  Mnpures^^cclesiaaticos.  \kie  qoa  dixloms  m  Editio- 
tte*^.  Atbaoasil  In  oooaastlco.  vlie  eOam  Gtoossrtam  Gr. 


cMJpiOMortoor  ( iTofc*.  19. fO ).  ftDovtdfifMO 
ptetMhm  mote  ( Petd.  R.  11 ) :  rofsns,  Prrtfoso  in 
•m^emn  th$^  mMn  iMMMrom  qfoi  {P$eL  III.  f  8). 
Bl  Job,  Moff  iito  rtqiiee  (M  3.  M.  M 17. 16).  ffo- 
4oo  sobiM  fliori,  ied  o(  inflBnttts  foeibaior.  Aodi  0i« 
tMem  iiciolem  :  fsroiMoMe»  Dm$$  eruei  mimm 
mem  4e  mono  ktferl^  ewm  aeeeperti  me  (Piol.4t.|0)| 
M  loeob,  De^keeiU  eeMmtem  mem  emm  mmrere  ed 
tof(irttOt»(Gio.  ML  M)*  Hmo  BOMloi  faabibil  obiloo 
noiier  MNOoeiii  lomporlbtts  r  ii  poitqttMB 
♦enlt,  M  pro  mMidi  vlM  moriMO  soblili  i 
omplitti  vocitor  Mors,  Oid  iomntti  m  4ormiiio.  Uo»» 
oallioBMB  oppollifi  umiotor  Mi  l>omioi  votto 
Oir«atfiolMiiBiiMr4irMlf(/ioo.  41.  41).  Nooi 
Aiit,  MonoBi  ost,  qooMVli  fivori  monuQS  isiou  Ui 
ioro  InlolUsis  bMOMI  dpnoriliooii  pirOKilnoM  fMlsiO» 
iOBSidMTi  qoomodo  Ikm  oBdiii  oMoioo  diiripoli  m» 
botiiur«  oi  dicoBi  t  AaMioi,  4  4omdi^  Mtoi  orii  (#M. 
i«  4i).  Adoo BonioloilBMBoi» qoidiiM  diMBm illad 

dttS  t  ISrfiM  qot  JinoiiriM^  per^ 
(i.Cer.  46.  lll)f  od  ^imidMn  mI*  BmMI 
obU  <io  dofbnclis  loqBens «  Mm^  iBquiU  #«•  flMMNi» 
BHi  preeeemmMe  eee^  denmeruM  (i.  JiMi»  4«  44)* 
Ei  oltbi  c  ^irni ,  qoi  derme  ( Sp Am»  «<  ii)^  El  «| 
oiiendorot  so  donwrtnls.boe-dieofi»  addilv&MK 
Miryi  o  OMrMii.  Vido  qoqmodo  «biqtto  mors  oopiioi* 
:  qiii  di  «misoo&  looiil  no^MiiHorH,  fluasL 

BBiMi  iovooii.  VMeMiiM  lioc  nor 
oiiQ  0Mtil>biiiliphiM«HiilM»iM>tt«u  fioiiido  igl^ 
lOf  btti  joBMnoBUB  dBefo,iM  IpiO  (e  iqoocid»*:  Nob 

OBJOI  ipOttljl  Od  MMflOM ,  iOd  Od  JMBOttM  dwcif  g  itt^ 

ioil  ybl  BOBMB  boi  od  iibiBiilMii  ^loliBM  oi  lioo* 
OMm  Diioe-qMi  doeoi ;  io  fMttBilorMUO » 01  qoindo  dtt« 
oio;  foM  flWMfD  OMiilitPOiiqoiin  nervi  morlii 
oaoisiiBolsiliBtol  iliOOtdi*ittMp!tM^  mttliooi 
BHMolotioBii  pereipeoo  poioiliib  Mmub^  id  m«|iii«i 
oiMio  bMi  nobii  iOMiioiior,  mim  omosbic  «iBMib«i 
Mi|ii  iii  obBOiiiM,  «t  id  iBiioMiom  Uoipefiiionem* 
ifttB  porqoiMpfoeiivii.  Sod  idoooum  biboi  pbaismi- 
fWO  mqBtNi  koioodo,  iiomen  luei.  Pvopterei  eifo 
^ifi  ooiigroiiiniir. 

.  i.  M4frlem  q/eo  pade  Ckmiue  demcerii.  infertm  ihe^ 
sfBi-4tf  dicimr,  —  Hodie  enim  omiiia  iuliirurum  loct 


^95  S,  JOAN.  CIIRYSOST 

circuit  DoiQinus  posior,  hodie  portas  aereas  coiifregit : 
hodie.vQctes  ferreos.conlrivii  (Psa/.  106. 16;  iiai.  45. 
2).  Videdicli  acciiraliooeui.  Non  dixil,  Aperuit  porus 
xrea&^sedf  Cqnfregit  portat  (ereas;  ut  inutilis  deinceps 
i:arcerfiat..NouabstMlitvectes,  scjd  conlrivit,utcusto« 
dia  deinceps  iiiiirina  reddatur :  ubi  aequejanua,Deque 
vectis;  et  licei.quis  inirei.non  leiietur. Quando  igitur 
Christtts  confregit ,  quis  alius  repararc  poterit  ?  Quod 
^niqn  Deus  evertet » inquit ,  quis  de  csetero  restituet  ? 
Keges  cum  vinctos  dioiiuere  volunt,  missis  epistolis , 
non  ita  agunt ,  sed  tam  fores,  quam  custodes  relin- 
quunt,  ut  ostendant,  eo  denuo  ingrediendum  esse, 
vel  illis,  quijam  liberi  abierunc,  Tel  locoeorum  aliis. 
Non  iu  Christus ,  sed  demonstrare  volens  mortem 
jam  ad  6nem  meUmque  pervenisse,  aereas  ejus  por- 
tas  contregit :  screas  vero  nominavit,  non  quod  portas 
Ulae  ex  aere  sint  fabrefactaet  sed  ut  declararet  immi- 
tem  illam  et  inexorabilem  mortis  necessiutem.  Ct  ut 
intelligas,  um  aes  quam  ferrum  significare  idem  quod 
rigiduro  et  inilexibile,  audi  quid  ad  quemdam  impu- 
dentem  D^us  dicat :  Nervu$  ferreus ,  cervix  tw ,  et 
frotu  tua  mrea  (  ijot.-iS.  4).Jloc  dixit ,  non  quod 
;eream  frontem  habneril ;  sed  quia  implacabilem  tuI- 
tum  et  impudeiitem  et  immitem  habuit.  Yis  diseere 
quomodo  fueris  implacabilis ,  inflexibilis,  et  ipsissi^ 
«IU8  adamas?  Tanto  tempore  uemo  umquam  ei  per- 
auadere  potuit,  ut  quemquam  ex  iliis ,  quos  captivos 
tenebat,  dimitteret ;  quoadusque  angelorum  Dominus 
eo  deseendens,  eum  vi  sua  coegit..Nam  primum  qui- 
dein  alligavit  fortem,  et  tunc  vasa  ejus  diripuit :  quare 
•t  adjungit :  The$auro$  ten^nrieo$o$ ,  tfimstdt/et  ( isoi. 
46.  5)»  Licet  dictum  boc  aimplex  ait »  at  duplex  esl 
S6D8U8;  sunt  enim  loca  tenebricosa,  sed  videri  possunt 
candela  et  lumine  illato ;  ille  vero  inferni  locus  cali- 
ginosissimoB  erat,  et  ingratus,  neque  umquam  lucis 
naiaram  inira  se  receperat :  propterea  tenebricosos 
^  inTisibiles  eos  diiit.  Yere  enim  tenebricosi  erant  v 
donec  descendit  Sol  jostitiae ,  eosque  iliustravit,  et  ex 
inferno  caelum  fecit.  Nam  ubi  Ghrisius,  ibi  et  csiom. 
.Thesaurosaotem  tenebricosos  nominat  infernum  : 
neritOy  qula  multae  dlvitiae  istbic  erant  repositx.  fit* 
enim  tota  hominom  naiora ,  quae  gaza  qoaedam  Dei 
est,  a  diabolo,  qui  primum  homiiiem  in  fraudm  im- 
polit,  spoliau,  mortiqoe  sobjecu^st.  Qood  vero  ho- 
mhium  ualoram  Deos  divitiarom  loco  habuerit ,  te^ 
statur  his  verbis  Paulus  :  Dive$  in  onlne$\  et  $uper 
omne$ ,  qui  invocoM  eum  (Rom.  iO.  12).  Quemadmo* 
'  dum  igitor  rex ,  comprefaenso  duee  lalronom  et  prae- 
'  donum ,  qul  civiutes  percurrit ,  et  ondiqne  rapit ,  et 
antra  sifbit ,  ut  ibi  reponat  drritias  rapus ,  latronum 
ducem  ligat ,  suppHcioque  merius  poenas  persohitu- 
rom  tradit,  thesaurum  vero  ejos  in  ,regium  aerariom 
convertit :  slc  et  Ghristos  fecit,  principem  iilum  prae- 
donum  et  carceris  custodem ,  diaboium ,  simul  et 
mortem,  cum  per  luortem  suam  vinxisset,  omnes  di- 
vitias ,  humanum  inquani  genus  transtuHt  in  «xraria 
legla.  IIoc  et  Paulus  indlcat,  cum  ait :  Redemit  no$ 
di  potestate  tenebrarum,  ei  traMtuUt  in  regnum  dilectio- 
rh  ('jns  ( Colots.  1. 15).  Porro'quod  admiratione  di<- 


ARGUIl!;!'.  CONSTANTINOP.  D£  CaEMET.  ET  DE  GRUGE.  m 

gnissimuin  est ,  ipse  Rex  advenit.  Atqui  nullus  rei^ 
umquam  hoc  dignaretur  facere,  sed  miuistri  vinctos 
dimitlunt :  secus  hic ;  ipsemet  Rex  ad  vinctos  venit. 
Non  erubuit  carcerem ,  neque .  detentos  in  carcere  ; 
de  eo  enim  quem  finxerat,  erubescere  non  potuit ;  e( 
confregit  fores ,  et  vectes  contrivjt ,  soperastitit  ia- 
ferno ,  et  desertamfecit  totam  iilius  custodiam » car^ 
cerisque  custode  in  vincula  conjecto,  fd  nos  remea« 
vit.  Tyrannus  caplivus  ducebatur,  fortis  vinctus; 
ipsa  inors  abjectis  armis ,  nuda  ad  Regis  pedes  eo^ 
currit. 

Per  qu(B  vicerat  diabolue  vindtur ;  victoria  $ine  /o- 
bore  no$tro,  —  Vidisti  mirandam  victoriam  ?  vidisti 
crucis  praeclara  facioora  ?  Dicam  tibi  qoiddam  adhiic 
mirabilius  ?  disce  moduin  victoriue,  et  tunc  magis  ob* 
stupesces.  Per  quae  enim  diaboius  vicerat,  per  eadem 
Christus  eumdem  deviclt,  etaeoeptis  qoihas  osos  fiie- 
ral  armis,  eum  ddl>ellavit :  et  qooniodo,  aodi.  Virgo; 
lignum  et  mors  dadis  nostrofoenintsymhoia.  Viq^o 
crat  Eva  :  neodum  eiiim  virom  eogoOTerat;  lignon 
erat  arbor,  mors  mulcu  Adanii.  At eeoeileron  Viife 
et  lignum  et  mors^  ilia  dadissymbehi,  ipsioe  vklorisa 
syrobola  facta  sunt.  Nam  ioeo  Evae  eet  Maria ;  loee 
ligni  sdentiae  boni  et  raali  lignum  crucls;  loco  moftii 
Adami  roors  Ghrisli.  Vides  eom ,  per  qoos  vicit,  |ier 
eadem  et  victum  e$se  ?.Girca  arborem  prostmvit  dm- 
bolus  Adaroom,  circa  arborem  debdkvit  Ghristos 
diaholum.  £t  illod  quidem  lignom  mitlebat  nd  inle^ 
ros  :  at  hoc  eiiam  illos,  qui  jam  eo  descendenuil,  re* 
▼ocabat.  Iierum  ligoorom  alterom  homioem  jadi 
caplum  nudomqoe  oecoltavit :  al  hoc  vielorem  n»- 
dum  in  alto  omnlbos  oslendit.  £t  illa  qoideoi  meri 
eos,  qoi  post  ipeam  nati  suot,  condemntTit;  at  iala 
morseliam  illos  qoi  natl  foerant  ante  ipsam,  leeosel» 
Uvit.  Qui$'lQqueiur  polmrtku  Domini  (Pm/.  t^.  S)?  A 
morte  immortaJes  facti  sumus :  baec  sunt  cruds  prse* 
ekira  facinora. 

lotdiexisti  victoriam?  inlellexisiimodumvioloriae? 
disee  nunc,  quoniodo  et  sine  labere  et  sudore  nostra 
victoria  haec  fuerit  parU.  Nos  arma  non  croentavirovs» 
non  stetimos  in  acie ,  non  aceepUnos  valnera ,  neqoe 
▼idimos  bdlom,  et  tamen  vidQriaro  obtinoiroos :  eeri» 
laraen  Domini  luit,  corona  nostra.  Gom  ergo  et  nostrt 
sit  victoria,  milltes  iroilemor,  lasiiaqoe  ▼ocibos  viclo* 
riae  hiodes  et  carmina  hodie  decantemus  ;  dicanras 
bominum  laudames :  Ab$orptu  ett  niors  tn  vf^erNi. 
Vbi  e$t ,  mor$^  victoria  tua?  ubi  $imuHu$  faiitfi  jn/eme 
( 0$ee.  ii.  15 ;  1.  Cor.  15. 54. 55)?  Haec  omnla  pna* 
ciare  facu  crux  nobis  peperit :  crux  tropaeum  cenlrt 
daemones  erectum,  gladios  contra  peeeatom,  gladioe 
quo  serpenlem  confodit  Ghrislos :  erox  Patris  ▼olon» 
tas,  Unigeniti  gloria,  Spirilns  exsolutio,  angelonmi 
decus,  Eeclesiae  secorius,  gtorialle  Paoli,  sanclonim 
murus,  tolius  orbis  lomen.  Quemadmodqm  enim  ei 
qois  locemam  in  domo  qoapiamtenebris  obaiu  ac- 
ccndat  et  in  altnm  sUloat,  tenebras  derepente  fugat: 
sic  tenebris  pcr  universom  orbem  sparais ,  Ghristus; 
umquam  lampadem  quamdam ,  crucem  accendil «  et 
in  altum  erexit ,  omnemque  caligineni  tolius  lems 


m 

4M§inkU  Bl  qoeiiMdMdniii  hm^^  Mpni  Id  vertiee 
UifDeii  halMi,  tie  «t  cnix  htbail sapra  in  T«rtieeSa- 
leoi  jflHiti»  eMgeBten.  Hone  ciiin  videret  miiitdus 
ciftTO  alBxini,  coiiomiit,  mou  est  terra,  disrapise 
petrae.  Sed  iieetdismpts  sint  peiraB«  duritiee  tamen 
Jiidaoram  nen  est  dlsropta  :  Teiom  templi  sclssam 
est,  et  non  est  scissa  improiia  illoram  eonspiratio. 

•  Fefam  iempH  cur  §ekum.  —  Quare  scissom  est  ve- 
tsm?  (^  templam  aon  potuit  videre  Dominom  ero- 
cifixom,  et  per  ea,  qoa  velo  soo  acciderant ,  tantom 
BOn  eilMNtalionis  modo  ista  protallc.  De  eielero  san* 
cu  sanciorom  concaicet ,  quisqnis  volet.  Quid  enim 
istis  opus  hoiieo,  taii  sacriiicio  exlra  oldalo  et  peraccot 
qiiid  milii  prodest  (esUmentum?  fruslra  et  iacassam 
umo  lempore  isios  dociii.  QoaB  ex  lege  ad  me  utililas 
redit?  Hoc  et  propiieu  claraaint  dicens :  Qaore  pn* 
MmemtU  gentei,  ei  pojmH  medit^  iMni.iiumh  (P$al,  3. 
1)?  Audierant :  TtuMfuam  omi  ad  ocdtionem  duciui 
ea,  ei  iamquam  agnui  coram  iondente  u  obnmHmi  (iim. 
55.  7) :  et  cnm  banc  proplietiam  Unto  temporc  con* 
siderasseni,  pranenle  jam  eo,  quod  prxdiciom  fuerat, 
non  erediderunt.  Cernis,  quomodo  roediuti  sunt  ina- 
nia?  Propcerea  scissum  esl  templum,  signiflcans  so- 
iitudinem  et  vasucionem  postliac  in  perpetuum  fu* 
turam. 

3.  Ad  Commumonem  quo  pacto  eimdum.  —  Cum  igi- 
tnr  eum,  qui  in  cruce  afflxus  est,  nos  ilidero  sub 
vesperam  visuri  slmus ,  umquam  agnum  macUium 
et  iromolatum,  moneo ,  ei  cum  tremore»  vencratione 
et  reverenlia  mulla  accedarous.  An  nescitis,  quomodo 
angeli  adstiterinC  sepulcro  corpus  oon  babenti,  sepul- 
cro  vacuo  ?  alUmen  cum  semel  CoCum  corpus  Domini 
recepisset,  multum  bonoris  ipsi  etiam  loco  exbibent. 
Angeli ,  qui  naturam  nosiram  excellenCia  sua  louge 
aaperanc,  Unu  reverencia  et  observancia  sepulcro 
assistont :  nos  non  ad  sepulcrum  inane,  sed  ad  ipsam 
roensam ,  in  qua  Agnus  posiCus  est,  adiluri ,  cum  tu* 
maltu  et  turbatione  accedirous?  Et  quae  nobis  de  re« 
liqao  venla  speranda  erit?  Non  dico  lixc  simpliciter 
et  cemere»  sed  cum  videre  solcam  bac  vespera  mulcos 
tomuituantes»  clamanies,  sese  mutuo  trodentes,  exsi* 
lientes ,  convicia  jacicnles ,  magisque  poenaro  quam 
salotem  sibi  comparantes ,  ea  de  causa  bauc  adrooni- 
tionem  instituo. 

Ineocatio  Spmtui  iancii, — Quod  facis  ,  horoo? 
quando  sacerdos  sut  ance  sacraro  mensam ,  manibus 


MONITUM.  8M 

veniat ,  ut  proposiu  dona  contingaC»  magnaqaies, 
magnnm  sltenttam :  qnando  Spiritos  graliam  saam 
tribuit^  qaando  descendlt,  quando  proposiU  dont 
coniingit ,  qaando  ovem  macuum  et  consammaUm 
cemis,  lunc  turoaltom  ^  tunc  turbas ,  tunc  contentio* 
nem  excius  et  convicia  jacis  ?  Qoomodo  sacrlflcio  boc 
perfroi  poles,  com  unto  tomolto  et  streplto  ad  men-^ 
sam  bancaccedas?  Non  snfAciC  nobis  peccatis  codU« 
minafos  accedere»  sed  ipsom  edam  accessns  roomen- 
turo  non  sinimas  a  peccato  liberum  praelerire.  Quan* 
do  enim  jorgarour,  qiiaiido  torooltuaroiH*,  quando  nos 
routuo  roordemus,  quomodo  a  peccatis  immanes  eri« 
mus?  Dic  roibi,  quid  properas?  cujus  gratia  festlnast 
curo  ovem  jam  occisam  asplcis?naro  si  toU  iiocCe 
sacrificium  boc  incueri  deberes,  an  spectaculum  hoc, 
cedo ,  satieUCem  afl^erreC  ?  Toio  dle  paciencer  exspe- 
ctasti ,  bonam  nociis  parCero  Cransmisisli ,  Untumque 
laboruni  brevi  temporis  puncio  prodtgis  et  perdts  ? 
Cogiu,  quidnam  sit  illod  quod  propositum  est,  et  qua^ 
sit  ejus  causa  :  occlsus  est  propter  te,  et  tu  deseris 
illum  ipsuni  iroroolaituin  aspiciens.  Ubi  cadoDcr^  inquit, 
ibi  el  aquHas  (MaUh.  24.  28).  Nos  autero  non  ut  aqui^' 
lae,  sed  ut  canes  accediinus  :  UnU  nostra  est  impu* 
dentia.  CogiU  quid  Undem  illud  sit,  qnod  efliisuin 
esc :  sanguis  est,  sanguis  qui  cbirograpbum  peccato* 
rum  delevit :  sanguis ,  qui  aniroam  tuam  mundavit, 
qui  niaculam  cluit,  qui  principaCus  eC  potesutes 
triuropbavit.  ExipoHam  enimf  inquit,  prindpatui  et  po* 
tenatei  traduxit  confidenter  triumpkani  incruee(Coloii^ 
2.  15).  Mulu  vicioriae  symbola  babait  tropaeom : 
spolia  superne  de  crucc  pendeiit.  Queroadmodum 
eniro  roagnanimus  aliquis  rex,  confecio  feliciter  difli» 
cilliroo  bello,  ihoracem  eC  clypeuro  et  arma  tyranni  et 
miiituro  quos  devicic,  super  exceisuro  tropaeuro  ponii; 
sic  et  Cbristus,  finiCo  bello,  quod  cum  diabolo  gesse- 
rac,  arroa  ejus  universa,  luortem  et  malediclionem 
ab  excelsa  cruce  suspendil,  lamquani  de  tropxo  quo- 
dam :  ut  omnes  tropaeum  illud  conspicarentur,  su- 
pernaQ  Virtutes,  quae  in  caelis,  homines,  qui  inferne 
terram  incolunt;  ipsique  mali  daemones ,  qui  devicti 
sunC.  Cum  igitur  Unto  munere  affecti  simus,  dignos 
nosmecipsos  pro  viribus  ostendamos  bonis  illis ,  quae 
nobis  sunc  concessa ,  ut  et  coelorum  regnum  assequs' 
mur,  gratia  et  bumaniiate  Domini  nostri  lesu  Chrisli, 
per  quem  eC  ciim  quo  Palri  simul  ct  Spiritui  sancto» 
gloria ,  lionor ,    potentia ,  in   ssccula    saeculoruin. 


in  caeioffl  exlensis,  invocans  Spiritum  sanctum,  ut  ad>     Aroen. 


M 


MONITUM 


IN  DUAS  SEQUENTES  DB  CRUCE  ET  LATRONB  HOMILIAS. 


Quod  in  horoilla  de  Jadae  proditione  animadver- 
limus»  idipsnm  deprehendimus  in  praesemi  con- 
clone;  nempe  Clirysostomum ,  quam  atiquot  anCe 
annis  habuerat,  eamdem  secnndis  curis  recognium , 
et  qoibnsdam  in  locis,  in  principio  maxiroe»  muuum 
eodem  reeurrente  die  Parasceves  iterum  pronnn- 


tiasse.  Non  serles  modo  eadem  est,  sed  eiiam  verba 
plerumque  :  alque  Scripturae  loca  eodem  ipso  in  utra« 
que  ordine  locanlur.  Quae  prior,  quae  posterior  dicia  - 
fuerit ,  nulla  possumus  conjectura  assequi.  Ea  vero , 
'  quam  post  Henricom  Savilium  priorem  ponimus , 
longe  brevior  est  altera  :  de  caeiero  autem  oini>la  im 


tit$i  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOIH 

utr^que  #i0if)ia  siuit',  voo  MC^pto  loeo  auin.  5,  u)m 
p$  prM>r  fdiMjr,  C19U8  inUiuiu,  B^  Dmimn^ 
%iQ  k9^  ;  Jmitemur  iUme  Domimni  ei  jnrt^  imtm^ 
pmmnr  •  fmndm  mim  ofhortaUonp»  niumo;  jm 
q  mntp  4i^  voH$  de  fifHtm  ftrgitmento  4i^ero ;  qua»  Terg 
posierior  locaiur  ;  ImUenm  iffitur  et  noi  Donufmmf 
et  pro  imnm$  preeemur,  Qw  heri  mmmif  eormndm  0t 
nunc  commonefacio,  $cim  preBclorefactimogmtwHnm^ 
eic.  In  priore  il;ique  de  prec4(ioiie  pro  ji)imici8  jam 
quinlo  pg(2b;alur ;  in  pos^riore  vero»  secunilo  Un* 
tum  ;  qux  vdricias  ex  annorum  quibus  sinf|[ulMbir- 
buil  diversilate  prom^navit. 

Advcrtendqm  autem  esi,  licet  in  posteriore  dica^ , 
Quie  heri  monui,  eorumdm  et  nunc  commonefaciOf  noQ 
excludi  laweo  parem  praeeedentibua  diebus  habitaiii 
admonilionero»  Nam  in  duabus  de  Proditione  ludas 
concionibus,  quae,  uti  cerlunn  videiur,  hasce  duas  de 
£ruce  et  Latrone  uno  tanturo  die  pra^cesserunt,  sie 


AiWlliEP.  CONSTANTINOP.  Stt 

loqiiitor  CbryfostoiiHis :  idk^qtmmfmiiUtlflgmB 
eer^imm  hedfeo  de  ikaikake  fro  kmdi.  tkk  fwm 
im  eoneionMi  eadem  wmmmm  r#lt  qviM  to 
Gmm  Domifti,  sed  diMnis  «mto,  liaMi*  raiil^  ut 
diximus  in  Moniva  Hiidem  :  fai  «traqwe  irero«  qMn« 
i«m  adbortatio  ail  onNidMi  fro  inimieia»  in  blsee  m* 
tem  duabua  qiMMa  iiumvraMur;  iiiailsnMM  q«l» 
diierit  pofterioraiii,  in  qmt  iMeieFin  tntiiiii  ttffaor- 
tdtio  meHHiratur,  ttOHtrMn  «xtebw^iqM  svj^iM^ 
d«  Proditioof  Jodse  liorotliam  seqai  d«Nrof  ted  Ift 
alium  aimuro  ossti  coniicieBdam  :  vM«ro  id  mni  fM 

.  eerto  statoere  aiisim.  De  tempm  et  aiwo,  4|M  he^ 
bilm  sunt  has  d*ae  eoDcioiiM,  vide  iu  Metito  irf  llo-< 
milias  de  Proditioiie  J«lm« 

Priorie  bomilim  infterpr^uitioMra  LailnMi  edotM^ 
vimus ;  posterieris  vero  a  Gretaeroeditaft  versiouem^ 
sed  emendatain,  damM. 


flOHlLIA  m  GRUCeif   ET  IN     tATROTfEM   :   ITEM  DE   8ECUND0  CBftlSTl  iDVElfrO,   ET     QCOD  ^RE- 

OUEKTER  SIT  ORANDUM  PRO  INtUlGIS   ^ 


Quoff la  tt0^'s  bona  crux  afferat ;  quivie  tocut  preca 
rioni  aptue.  ^  Hodic  Domlnus  noster  Jesus  Giiri^luii 
in  cruce,  et  nos  festum  agimus,  utdiscascrucem  esso 
festum  et  celebritatcm  spiritualem.  Antehac  enim 
crux  nomen  erat  damnationls,  nune  vero  res  bono- 
rabilis  efl^cta  est :  prius  syinbolom  condemiiationls , 
nnnc  argomentoni  satotis.  Haecenim  nobls  Innumera- 
bilium  bonoriini  caosa  effecta  Ost :  h^c  nos  ab  er- 
rore  Ilberavit,  baec  hi  tenebris  positos  illumlnavit, 
li«c  Jam  debeHatos,  cum  Deo  reconciliavit,  abalie* 
natos  domesficos  efTccit,  procul  positos  proxlmoi 
consUtult :  haec  ininiicitise  destructio,  pads  tntamen, 
sexcentorum  bonorum  thesaums.  Propter  eam  noA 
oltra  in  desertls  Vagnmur ;  veram  quippe  viam  novi- 
mus  :  non  amplius  exlra  regiam  degimus ;  Januant 
enim  hivenrinus  :  non  timemus  igoita  diaboli  lela , 
ibntem  Sictuidem  vidimus.  Per  crucem  non  amplius 
\n  viduitate  sumus ;  sponsum  enim  receplmus  :  nnn 
tiroemns  liipum ;  bonum  qoippe  pastorem  habemus  : 
nam,  Ego  siim,  inqnit,  pa^of  bonu»{Joan,  40.  ii^. 
I^erhaiic  tyrannum  non  perhorreseitnos^Regienlm 
ossidemus  :  et  ideo  festum  agimiis,  erucis  memoriam 
eelebrantes.  Ita  et  Paulus  jussit  per  erueem  fesiom 
agere  :  Feetum  agamut^  inquit,  non  tn  fermento  oa- 
terit  Hdin  a^^nds  sinceritatis  et  veritatis  (i.  Cor.  5..  8). 
beinde  causam  adjiciens ,  ita  pergit :  Quia  Pascha 
nostrum  pro  nobis  immolatus  est  Christut.  Viden*  qoo- 
modo  per  crucem  festum  agere  praecipiai?  in  criice 
namque  immolatus  eet  Ciinstuf.  Ubi  naroque  sacri» 
ficium,  ibi  peccatorum  abolitio,  ibi  reconciliatio  curo 
'  Domino,  lt)l  festum  et  Ixtlila.  Pateha  nottrum  pro 
iiobit  immoiatut  ett  Chrittut.  Ubi,  quaeso  immolalus? 
In  excelio  piitlbulo.  Novmn  Hlure  taujus  sacriflcti, 

>  A^iedtsaviltAoMloei^inifPWMitmiVMdi^iWO- 
'  seevet. 


quia  Ipsuhi  sacrificlum  novum  stupendumque  est, 
Idem  quippe  et  sacriflcium  et  sacerdos  erat :  sacrifi* 
cium  secundum  cai-iieiii  ^  sacerdos  secimduin  spirir 
tiim  :  idem  et  offercbat,  et  secundum  carnem  offere- 
balur.  Audi  quomodo  baec  amlK)  Puulus  decInravcHt : 
Omnit  Pomifex^  inquit,  ex  hominibut  assumpiut,  pro 
hominibus  constituilur ;  unde  necesse  est  ut  habeai 
quldpiamf  quod  offerat,  Etce  ipse  offert  semeiipsum 
{Bebr,  5.  i  ;  it  t.  3).  Alibl  vero  dlcit  t  Christut  temel 
obtatnt  ad  muttorum  auferenda  peccata ,  apparebit  ex- 
tpedtantibut  te  in  salutm  (Ib.  9.  28  ).  Ecce  hic 
obtnius  est,  llllc  vero  semetipsuiu  obtulit.  Yiden* 
quomodo  ei  sacriftcium  et  sacerdos  factus  sit,  et  crux 
altare  fberlt?  Et  cur,  inquies,  non  In  templo  hostia 
oflbrtor,  sed  etira  urbem  et  nioenia?  Ut  fmpleretur, 
lllud,  Cum  iniqnit  reputatus  est  [Isai,  55. 12).  €ur  auieni 
lu  subliini  patlbulo  Jugiilatur,  non  subtecto?  Ut  aeri^ 
Tiatoram  purgaret;  Ideo  in  subllml,  iion  imminenio 
lecto,  sed  tmniinenie  caHo.  Aer  quippe  pnrgabatur, 
cmnovis  in  subfimi  immolaretor :  purgabatur  itein  et 
terra :  fluebai  enim  e  iatere  sanguis  in  ipsam.  Idco  non 
sub  tecto,  ideo  lion  in  templo  Jndaico;  ne  sibi  lud^i 
liostlam  seffuestrarent,  neveputares  pro  tlla  gente 
iantnm  hanc  ofi^rfi.  Idcireoettfa  urbeni  et  moenin, 
ot  imai»  univer^Ie  i»mRmm  esse»  aui^  pro  uiii- 

versa  terra  erat  oblalio :  ut  disceres  itcm  purgaiio- 
nem,  comihuiiem,  non  peciiliarem  esse,  qucmad- 
modum  apud  Judaeos.  Judxis  enim  ideo  praicepit 
Deos  utopiTerfam  tnrrain  roilnqnerent,  et  uno  in 
loco  hostias  et  preces  offerreiit,  quia  tota  terra  im- 
pura  erat,  fumo,  ntdore  retiquisque  oinnlbus  getitili- 
tlorum  sacriOciorum  tnqnfnamenltseam  occupaiitibus. 
Nobisvofo,  quta  Chrlstus  tatidoih  veiilens  lotum  or- 
bem  purgavit ,  quivfn  lociis  ^fandl  locus  elfectus  etl. 
M«Dpiiuloi  conOdeftter  hohabitnr/ut  ttbl<)iie  sin^ 


DB  CftUCe  ET  LATRONE.  HOMHL.  I. 
Iineeb  eiliinmiiiar ,  life  verbis  t  VHo  vfrM      tem  exbibere  voiens. 


«Q2 


,^i»  mmm  im,  fMiHn  Mnefai  mmii  (i.  Tfm. 
ft.  ^.  WMta*  ^oooMNio  ptirgiitts  sk  orbisr  Per  locom 
mm  lieoi  ttbifM  loiraro  nneiae  mtnas :  qiioniMii 
oMrit  M9%  MMieui  eiKii  est»  et  Mneiit  illis  lemtili 
MieMvibo*  iamslior.  IHie  enin  of^rebetnr  ovis  irra- 
Hltbilie»  blo  vere  eplriluallB  :  qnanlo  autem  majas 
tM  PMiilgliwn,  inaio  iacUor  aifntlteatio.  Qaapropter 
ewE  iiiOiieuriiM* 

•l  ¥ii  ^ieere  iHn^eJvi  ioiigne  opas?  Piradiiam  a 
^niiiaiui  inliii  et  ampKi»  initii  eliosara,  bodle 
noMi  iparnH.  Hie  (|Uippe  4ie»  iiao  ipit  hori  liiro- 
niM  io  iMradniit  Deui<  cioo  praieliri  deeignini 
I }  nnom»  qood  panditaM  iperoerlt,  aliod»  qood 
Iniiedtnerli ,  Hodie  inteqnMn  pitriim  no- 
bii  rcddidll,  bodie  In  p«lrfim  eivilalOM  no6  reduxit, 
ei  iMumMH  bomlnom  nalora:  domom  dedit  :  naiti 
Jiidii,  Inqnil,  miniM  m$  in  pnrmffte  {Im,  tt.  43). 
dnid  dieitY  Crodiioi  is  el  diTlt  afAxus » el  para- 

I  poillceritf  gtim^  inqnll,  ol  in  eroce  ▼iriutem 
eiiteit.  Qoii  enim  ret  trit  tristis,  ne  na- 

crncis  itlondefet,  lid  cruciixi  virtuiein  edl» 

i,in  croco  boe  porpotril  mlriGulom ,  quod  ejot 
fifluiom  deoiMitipal.  finn  ealm  monunm 
ium  miicilirel,  non  cnM  mire  ic  toiiIos  incropircl, 
non  cnm  diemoMs  fagiret»  ted  cruciiius,  divlt 
pMfaiitui,  conlumilili,  tpolitt  coiividit,  opprobriit 
ooMgiloi,  impffobum  litronit  animnm  moliri  potuii, 
M  oirim^ne  virMem,  i|oi  tldoit  s  creitaram  qnippe 
lilMn  etmniovil,  petru  tddlt,  petri  duriorem  la- 
Ironis  inimam  altmiit  et  bonoravit :  nam  ait,  If odft 
mteum  9fu  in  pmMM.  Atqtti  Gbemblni  pnrftditom 
iirvnbinl ;  vemm  bic  Cbembinorum  oiiim  Domiiiot ; 
glidlui  ibl  voMtur;  verom  Ipte  M 
ei  gebeanm,  el  vitat  ol  mortit  poieititem 
bnbei.  Atqoi  rex  iHllui  omquam  piiiator  liironem 
bomlnem,  vol  iiinm  qoemplim  ex  fomolit,tecnm  to- 
dentem  inlredaeere  in  nrbem.  Verom  Cbrittos  boc 
ImIi,  inqoeinirim  pitriam  ingredient,  tecum  l^irem 
iolrodaell,  non  paradisum  eoneideant,  neque  pe- 
dibni  litronit  deiorpMit ,  imo  poHut  honoriot  : 
honor  ^ppe  pirtdid  eti  tilem  Inlieri  dominom , 
qoi  poiiU  vil  forem  ooloptiils,  quM  Mt  in  pimdlio , 
dignom  faeere.  Eicnim  com  poblicanoi  ei  meretrieci 
inlrodaeebal  in  regnum  {^ororo ,  non  dedecori,  ted 
bonori  id  erat,  osiendens  bujosmodi  este  Dominom 
regni  ettioram;  qol  merelrieet  el*publieinot  ili 
ipeeinbiiet  iieeral,  oi  dlgni  viderentnr  lanti  lionoris 
et  moneffi.  Qoemidmodom  enlm  medleom  lonc  mt- 
ximo  nilrMnor,  eom  videmot  oom  bomlnet  inenra- 
bliybni  morWt  liborMitei  tb  sgrilndino  lilMnre,  el 
santtiii  reMlloere :  iU  el  Clirislom  minri  joilom 
est,  eum  Insioibitli  curM  volneri ,  coni  polilicinom 
et  mereiricem  In  tantim  tinilitem  redodl,  ol  caHo 
digm  ridetntor.  Ceqoid  umom  fedt  litro,  inqoiet , 
IH  potl  croeem  pafidisam  til  ideptos  f  Vltae  ol  vii- 
lotem  ejot  breviier  demonstrem  f  Com  Fetros  negn- 
f»n(  infra,  Innc  ille  supni  conHlebatur.  ffon  Pelmm 
Uicnsans  bsc  dlco»  absit ;  ted  latronit  magnanimili- 


Discipolus  v}lis3iindD  |mp}l^ 
minat  non  tulit,  latro  autem  vidept  poppliipo  Ipdim, 
drcomtuntem ,  clamaniem^  blasphemia§  el  (li.o^(;ruL 
}acolantem,  non  aitendit  illis,  nqn  qogi^vii  pra^lfin- 
lem  cruciflii  riliuiem,  sed  fidei  pciili^  bae^  omnifi 
pnetereurrens,  missis  illis  vilibus  impediipenlUy  aguo- 
vttcadorum  Dominum,  ei  ad  ipsum  aniiop  |)rQPum- 
bensdicebat:  Mmento  m»,  Domine^  ettm  vcnpi*  ih 
regnum  tnum  {Lue.  23. 42).  Nelatronem  hunc,  qusso, 
praetercurramus,  neque  nos  pudeat  eum  dpciQrem 
aecipere ,  quem  Dominiis  nosier  non  erubuil  primuiA 
indueere  in  paradisum  :  ne  erabescamus  roagislrup 
icdpero  eum ,  qiii  ante  universam  naluram  digniis 
apptrait  conversationis  ejus,  qu»  In  cielis  est :  sed 
•ingoti  aceurate  excullamus,  nt  crucis  viriutem  di- 
ictmoi.  Non  dixlt  ei ,  qnemadmodum  Peiro  :  Veii 
poeime^  et  fadam  te  jriicatoremhominum  {Matth.  4^  19) : 
non  dtxit  ei,  nt  et  illis  duodecim,  Sedebitie  euper 
Ikronos  duodecim  judicantet  duodecim  tribu§  lerael 
{Ib,  19.  f8) :  Imo  ne  verbo  qnidem  ipsum  digna- 
tus  est :  noh  miraculum  ostendit  ,  non  moriuum 
tlle  susciuium  vidit,  non  pulsos  daemonas,  non  obe- 
diens  mare  vidil :  non  illum  de  regno  cslorum  allp- 
qtnitus  est,  non  de  gehcnna ;  et  tamcn  ille  anie  om- 
nes  ipsum  eonressus  est,  idque  sodo  conyiciante : 
convidabator  enlni  el  lairo  alter.  Eienlm  alius  quo- 
qtie  lalro  crudflxus  cum  eo  erat,  ui  Impleretur  illudy 
ifi/6r  ififvoof  repntant  e$t  (/laf.  85.  12).  Volebaift 
onim  gloriam  ejos  obscurare  Jud»i,  et  undequaqon 
ilt,  qu«!  agebantur,  Insullabanl;  veram  undiquo 
veriUs  fulgebal ,  et  per  ipsa  impedimenu  au- 
gebitur.  Gonvidabatur  crgo  el  latro  alter.  Yl- 
denMiironem,  et  iilronem?  ambo  in  cruce,  amb6 
ox  vha  prttdatoria,  ambo  a  neqoliia ;  sed  non  ambo 
in  lisdem  :  alios  enini  regnum  calorum  in  heredili- 
lem  iceepil,  aliut  in  gebennam  missus  esl.  Eodem 
modo  01  betterna  die  ditdpuK  etdisclpulus,  iudas  ei 
«ndodm ;  aed  illi  quidem  dtcebiiil,  Ubi  m  paremu^ 
M  eomedtre  PatekM  f  bio  vem  prodilloneinpiribil, 
el  diodNit  :  fiofd  miftft  mfMdori,  ef  e§o  ViMf  frn- 
dam  emn{Matth.  26.17.  ef  15)?  illi  qnidem  id  minitte? 
rium  divinamquo  myitagogiim  tete  ipparabant,  bic 
«ofo  id  prodoMkm  flMibidiii.  Hi  ot  none  litm  oi 
iilm,  eed  Hle  qoidem  convldatar,  tiio  adorat :  Hto 
Mitpbenui,  bie  iimiedldl,  el  MitpAieminlem  incro- 
pit  bls  vert^is,  Mequetn  ffmm  Deumf  nam  difna  faetit 
reeipimui  {Lue.  n.  40.  41). 

8.  Vlditll  idodam  latronisf  vldistl  flduciam  in 
cmeef  viditli  piiilosopbiam  in  topplide,  d  ptetatein  in 
cradilof  Qood  enlm  sibi  pnetens,  non  mente  exces- 
terit  elaris  conflxus ,  quis  non  stupeat?  Ilte  vero  non 
modo  metite  consubal,  ted  omnibut  tuis  relictis ,  do 
iiloroffl  rebos  eoribal,  dodor  in  crace  fbctas,  inero- 
pansque  his  verbis  :  l^eque  tu  ifmef  Denmf  Ne  itten-. 
dit,  iiMfoil ,  nd  inferiat  boe  tribonil :  Mt  iKod  Jodox 
i«ridbilit,  itl  «Bcorrapium  iribonil.  Ne  lo  me^POil, 
food  infra  eondemnaiut  dl :  nam  topoma  non  ionl 
ira|»smodi.  fn  itoc  qnippe  terreno  CrilHinili  Jusli  qoiO- 
doqoe  dimntntor ,  et  injoiii  pteoMn  iAigionl;  oii^fi 


^^^  8.  JOANNIS  CHRYSOSTOMi 

dimiuontar»  el  innoxii  afnciuntiir  supplicio.  Eienim 
'judtces,  velinl  noJinl,  in  multis  peccant;  siquidem  vel 
jns  ignorantes  et  decepti,  vel  gnari  qiiidem,  sed  pe- 
cunia  cornipti  verum  calculum  prodiderunt.  Superne 
■  aotem  secas  :  Deus  enim  judex  justus,  ei  judicium 
^  ejus  qoasi  lux  egredietur,  non  lenebris,  non  ignoran- 
tia  obscorantibos.  Etenim  ne  diceret,  eom  infra  da- 
mnatum  fuisse,  ad  supernum  tribunal  illum  deduxit, 
commonefecit  illius  horrendi  trihunaiis ;  ac  si  dicc- 
ret :  Eo  respice ,  nec  damnaiionis  calculum  feres , 
neque  infra  stabis  cum  corruptis  judicibus,  sed  judi- 
cium  superne  lalum  acceptabis.  Vidisti  philosopbiam 
latronis  ?  vidisti  prudentiam,  et  doctrinam  ?  Gonfestim 
a  cruce  in  caelum  avolavii.  Deinde  ex  abundanti  ipsum 
Incrcpans  :  Non  limet,  dicebat,  quia  in  eadem  damna' 
Hone  sumus  {Luc.  23.  40).  Qwid  sibi  vult  illud,  Quia 
in  eadem  damnatione sumus?  In  eodem  nempe  suppli- 
cio.  Nonne  tu  ctiam  es  in  cruce?  Dum  ergo  illi  convi- 
cinris,  (elpsum  prius  impetis.  Quemadmodum  enim  is, 
qui  in  peccalis  est,  si  alienim  criminetur,  seipsum 
prius  criminatur  :  sic  et  is,  qui  in  calamitate  consti- 
tutus,  alieri  calamitatem  vitio  vertir,  seipsam  prius 
damnat.  Quia  in  eadem  damnatione  iumus.  Apostoli- 
cam  legit  ipsi  legem,  bxc  scilicet  evangelica  verba  : 
Noliiejudicare,  ut  noniudicemim  (Matth.  7. 1).  Qiiia 
m  eadeni  damnatione  sumus.  Quid  facis,  o  iatro?  dum 
eum  defeiidis,  latronis  nesocium  tefincis?  Nequaquam, 
ait :  ex  sequentibus  hanc  suspicionem  amoveo.  Ne 
putes  ^im  eum  ex  communione  supplicii  oonsortem 
illum  peccati  fecisse,  sic  prius  dictum  corriglt :  Et 
nos  quidemjusU  :  nam  digna  facHs  patimur  {Luc,  23. 
41).  Vides  confessionem  perfecUm?  vides  quomodo 
in  cruce  peccata  exuit?  Nam  legitur :  Dic  tu  peecata 
tua  prinms,  uljuslifieeris  {Isai.  43. 26 ).  Nemo  coegit 
.  illam,  nemo  vim  ipsi  fecit,  sed  ipse  semetipsum  pro- 
tuiJt  dicens  :  Et  nos  quidem  juste,  nam  digna  factis  pa- 
Hmur;  hic  vero  nihil  malifecU  {Luc.  23.  41.  42) :  ad- 
ditque  postea  :  Memento  m«t ,  Domine,  in  regno  tuo. 
Non  prios  ausus-est  dlcere,  Memento  mei  m  regno  tuo^ 
quam  per  confessionem  peceatorum  sarcinam  depo- 
suisset. 

Confessioquanta resMt.  —  Viden*  quanta  res  sit  eon- 
fessio?  Confessusest,  et  paradisum  aperuit :  confessos 
est,  ei  tantam  accepit  fiduciam,  ut  a  latrocinio  regnum 
peteret.  Viden'  quantorum  nobis  bonorum  crux  causa 
fucrit?  Regnum  petis?  Quid  vides  hujusmodi?  Glavi 
eicrux  iii  conspectu  sunt;  verum  ea  ipsa  crux,  inquic, 
est  symboliim  regni.  Ideo  ipsum  regem  voc^,  quia 
video  crucifixum  :  regis  enim  est  pro  subditis  mori. 
Hic  ipse  dixit :  Bonus  pastor  animam  suam  ponit  pro 
oviims{Joan.iO.  ii)  lergo  et  bonus  rex  animam 
iuam  ponit  pro  sobditis.  Quoniam  igitur  animam 
siiam  poBuit,  ideo  regem  illum  voco.  Memento  mei, 
Domine,  in  regno  tuo. 

4.  Viden'  quomodo  crox  siC  regoi  symbolum?  Vis- 
ne  etaliuode  illod  discere?  Non  reliquit  eum  in  terra, 
sed  attraxiC  eom  et  in  caslum  dedoxit.  Unde  hoc  pa- 
lam  est?  Quia  ventiiros  est  cum  illo  in  secundo  etglo- 
rioso  ejus  advenCo ,  ai  discas  crucem  esse  rem  bono- 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  404 

rabilem ;  qiiare  et  gloriam  iilam  vocavlt.  Ac  videamiis 

'  quomodo  cuni  cruce  veniat :  necesse  quippe  esi  de- 
monstraiionem  in  medium  reducere.  Si  dixerint;  ia- 
quit,  ecce  in  penetralibus  est  €hristus^  eeee  in  deserio 
est;  ne  abeatis  {Ib.  v.  26);  de  secundo  et  glorioso 
soo  advenlu  sic  loquens  propier  falsos  Christ«s,  pro- 
pter  falsos  propheus,  propter  AntichrisCuro ,  ne  quis 
seductus  in  illum  inciderel.  Quia  eniin  Antichristus 
venturus  est  aiite  Ghristum,  uequis  pastorem  qusrens 

,  in  lupum  incidat,  idcirco  indicium  libi  do  pascorisad- 
venUis.  Nam  quia  prior  ejos  advenlus.laCuiC,  nepciCet 
secundum  advenium  lalem  futarum  esse,  hoc  tibi  si- 
goum  dedit.  Jure  autem  illeadventuselam  fuit  :¥eiiit 
enim  quxsilum  quod  perierac ;  at  hic  secaodos  non 
ita,  sed  qoomodo,  quseso?  Sicut  enim  fulgfar  exit  ab 
Oriente,  et  apparet  usque  ad  Occidentem,  ueeritetad* 
venlus  FiHi  hominis  {Ibid.  v.  27 ).  Gonfescim  omni* 
bus  apparebit,  neminique  interrogatu  oposeric,  nom 
hic ,  num  iliic  sic  GhrisCas.  Quemadmodum  enim  ap- 
parenCe  fulgure,  non  opus  esc  perqoircre  an  appanie- 
rit ;  sic  ct  in  adventii  Christi  non  opus  eric  qoaerere 
an  Christus  advenerit.  At  qood  quaeritur  est,  an  cnm 
cruce  veniurus  sic :  non  eiiim  promissi  obiiti  somos, 
Audi  igitur  ea,  quae  sequantar.  Tunc,  inqoit;  Cnne, 
qoandonam?  Ctttn  venerit  Filius  hominis^  sol  obseurahi* 
tur ,  et  luna  non  dabit  lucem  suam  { Ib.  v.  29 ). 
Tanla  enim  tunc  erit  lucis  copia,  uC  splendidiores 
stella^  obscuranda^  sint.  Tuncstellwcadent^  tuncsignum 
FUH  hominis  apparebit  in  eeslo.  Viden*  quanca  sit  vir* 
tus  signi  crucis?  Sol  obscurabitur,  ec  luna  non  appa* 
rebic :  illud  vero  fulgec  et  appareC,  ut  discas  illad 
esse  spiendidius  sole  et  luna.  Ac  quemadmodum,  rege 
in  urbem  iotrante,  milites  accepta  signa,  ui  vocanl, 
gestant  humeris ,  ejus  ingressum  pKcnunCiantes  :  sic 
et  Domino  descendeiiie  dc  caelis,  prasibant  exercitus 
angelorum  et  archangelorum,  signum  hujusmodi  fe- 
renies  humeris,  et  regium  ejus  ingressom  nobis  prae- 
nunliantes.  Tunc  commovebuntur  Virtutes  ceHorum 
{Ibid.),  de  angelis  loquitur :  tremor  api^reheudet  eos, 
ec  timor  magnus.  Et  cur,  quseso?  Tremendum  erit  Cri- 
bunai  illud :  universaquippenacuranoslrajudicaride- 
bet,  ec  adstare  ante  formidabilem  illum  judicem.  Quare 
ergo  angeli  timent  et  exhorreicunt  ?  neque  enim  illi 
judicandi  siint.  Quemadmodum  judicante  principe, 
non  rei  tantuiii ,  sed  etiam^alii  ex  mililia,  qui  nullius 
sibi  criminis  conscii  sunt ,  timenC  eC  horrenc  ob  me- 
tum  Judicis  :  -iia  et  tunc  com  de  natura  nosCra  judi- 
cabitur,  nullius  mali  sibi  conscii  angeii  timebunt,  oa 
immensam  Judicis  formidinem.  Veium  qiiare  Cuuc 
crux  apparebit,  et  cur  cum  illa  venturus  esc?  Uc  ii,  qui 
illum  crucifixerunt,  ingrati  animi  sui  nequitiam  agno- 
scant :  ideo  illoram  impttdetiliae  symboliim  ostendet. 
Quod  autem  ideo  illam  ailatunis  sit,  audi  propheum 
declarantem  :  Tunc  plangent  tribus  terrm  {Ib.  v. 
30),  videntes  accusaiorem,  et  peccaium  agnoscentes. 
Et  cur  miraris  si  crucem  gestans  veniet,  quando  et 
ipsa  vulnera  lunc  ostendet?  Nam,  ait :  Videbunt  in 
quem  transfixerunl  {Zacli.i^,  10).  Ou^madmodum 
enim  crga  Thomam  fecit,  cum,  ui  discipuli  iucreUuli- 


m 


uiom  epteBdhwl,  mu4ki  ei  fixufani  qUvMiim  et  vul- 
nera  dicens  :  infer  mamm  liMrm,  el  vide  qnia  spiriin$ 
camem  eloimnaH  Met  {Jooh.  20.  27 ;  Luc.  24.  59); 
6ie  et  tuBC  eeleodet  Tulnera  et  cnicein,  ut  demoiiBtPet 
hunc  Ipeom  esse  qui  crneifixus  fuit. 

5.  Meqoe  ex  emce  tantun,  sed  etiam  ex  verbis  bis 
iu  erace  problis  iramensam  ejus  benigniUtemYidere 
est :  cnicifixus  eiiiro»  dicteriis,  cachinnis  et  sputis  de- 
booeslatas  dicebat :  Pater,  dimitte  illis  ffeccatum  :  nan 
emm  setwil  qmd  fsdiml  (  Ln€.  S3.  34 ).  Et  crucifixtts 
pre  crucifigentibus  precatur  :  quamquam  illi  contra 
dicebant :  Si  Filius  Dd  es,  deseende  de  eruce^  et  cre- 
demns  tik  ( Matth.  27.  40.  ef  42).  ACqui  ideo  ille  non 
deseendit  de  cruce,  quia  Fiiius  Dei  est;  et  ideo  venit, 
ttt  cmcifigeretur  pro  nobis.  Deseende  de  emee^  in* 
quiunt,  et  credemns  tibi.  Baec  verba  sunt,  et  incredu- 
Ulatis  obtCDttts.  Nam  mullo  majus  erat  lapide  super- 
posito  ex  sepulcro  resurgere,  quam  de  cruce  descen- 
dere;  muho  majos  crat  mortnum  vinctom  et  qiiatri- 
duanum  Lazarum  cnro  ipsis  fasciis  e  monumento 
educere,  qnam  de  cruce  descendere.  Illi  igitur  dice- 
bant :  Si  FiUns  Dei  es^  saivnm  fac  tenutipsnm:\\\e 
vero  nihil  nou  agebat ,  ot  illos  ipsos  qui  se  conviciis 
onerabanl  salvos  faceret,  dioens  :  Dinnite  iltis  peeea- 
fmi  ;  noii  entm  idaitl  qnid  faciunt  {Ibid.).  Quid 
igitnr?  nmn  illis  peccatum  dimisit?  Dimisisset  utique» 
si  volttissent  pcenitentiam  agere.  Si  enim  non  dimi- 
sjsset  iUis  peccatum,  numquam  Paulus  fuisset  aposto- 
lus  :  si  non  dimisisset  illis  peccatum,  non  tria  illa 
millia,  non  quinque  millia,  non  muluc  myriades  cre- 
didissent.  Qnod  enim  multae  iudapiorum  myriades 
crediderint,  audi  quid  apostoli  Paulo  dicant :  Vides, 
fraier^  quot  sini  myriades  Judwomm  qni  credidemnt 
(ilcl.2l.20). 

Freqnens  drea  orationem  pro  immieis  admomtio.  — 
Imitennir  itaque  Dominum,  et  pro  inimicis  precemur: 
earadem  enim  cohortationem  resumo,  jam  quinlo  die 
vobis  de  eodem  argumento  dissero,  non  quasi  iuob* 
seqoentes  vosarguens,  absit ;  sed  sperans  vos  obtem- 
peratoros  esse.  Quod  si  qui  sint  duri,  Iracundi  et  mo- 
rosi,  qui  nostrls  circa  orationem  monitis  iion  morem 
geranl,  ex  numero  saliem  dierum  pudefacti,  inimici« 
tias  el  simuliates  deponent.  Imitare  Domiiium  :  cru- 
cifixtts  est,  et  pro  crucifigentibus  Patrein  compellavit. 
Ei  quomodo  possiro,  inquies,  Dominum  Imiuri  ?  Sl 
vells,  poteris  :  nisi  <!him  posses  imitari ,  cur  dixisset, 
Diseite  a  me  qnia  mStis  sum  et  humilis  eorde  {Matth* 
11.  29)?  Nisi  posses  iinitari,  non  dixisset  Paulus, 
Imitatores  md  estote,  sicut  et  ego  Christi  (1.  Cor.i1. 
1).  CaMcrum  si  non  vis  imitari  Dominum,  imitare 
coiiservom,  Stephanum  videlicet  apostolum  :  etenim 
ille  Dominum  imitatus  est.  Et  quemadmodum  Chri- 
slus  inter  crucifigentes,  missa  cruce,  missis  iis,  quae 
ad  se  spectabant,  pro  crucifi^entibus  se  Palrem  pre- 
caliatur;  ita  et  scrvus  luter  lapidantes,  ab  omnibus 
impeUtus,  excipiens  lapidum  iclus,  mlsso  dolore,  quo 
liinc  afficiebatur,  dicebat,  Domine,  ne  statuas  illis  hoc 
}}cccatum  {Act.  7.  59).  Viden*  quomodo  loqiiatur  Do- 
minus  ?  Yiden*  qnomodo  precetur  servns  ?  Ille  dicit, 


bK  CAUCE  m  UTBOIHU  HOMHU  1.  4M 

Pater^  dimiiU  iiUs  ^  peeeaimH ;  nm  enim  seiunt  quid 
faciuHt  {Lue,  23.  54) :  hic  vero,  Ne  statnas  iUis  hoe 
peeeaium,  Ut  vero  discas  illum  studiose  precari,  non 
stans,  lapidibus  licetobrutus,  orat,  sed  positis  geni- 
biis  cum  compondione  loqoitur,  et  cum  multa  com* 
miseratione.  Vis  oslendam  tibi  conservum  alium  longe 
graviora,  quam  iile,  patientem  ?  Paulus  ait,  A  Judmis 
ter  nhr^s  ecBens  sum^  semel  lapiddtus  sum,  nocte  et  die 
tn  profundo  fui  (2.  Cor.  11.  24. 25).  Quid  tnm  postea  ? 
Optabamy  inquit,  ipse  anathema  esu  pro  fratribus  nms^ 
eoqnatis  meis  secundum  carnem  {Rom.  9.  5).Visne  et 
alium  videre,  non  ex  novo,8ed  ex  veteriTestamento? 
Hoc  enim  est  maxime  omnium  roirsbiie,  quod  iibi 
Don  praecipiebantur  inimicos  diligere,  quin  potius 
oculum  pro  oculo  exsculpere,  el  dentem  pro  dente 
{Exod.  21. 24.  25),  atqueinroalis  par  parirefem, ad 
apostolicam  pervenerint  philosophiam.  Audi  qoiddi* 
cat  Moyses»  qui  ssRpe  a  Judaeis  lapidalus,  et  coolempttti 
habitus  est :  Stdlmillls  iilis  peecatnm,  dimkte ;  si  vero 
lum,  etiam  me  dele  de  iibro^  quem  seripstsH  {Id.  52. 
51.  52).  Viden*  qoemlibet  cx  justis  aliorum  securita^ 
tem  pracposuisse  saluti  suae  ?  Nihil  peccasU,  et  cur 
vis  esse  eorum  supplicii  consors?  Qoia,  inquiuni, 
caeteris  malo  aflectis,  rei  meae  prosperse  sensum  non 
percipio.  Esx  exempla  satis  essent :  ad  majorem  au- 
tem  nostri  emendattonem  alium  eadem  philosophia 
otentem  in  mediuro  adducaro.  At  eniro  Ihivtd  bcMtus 
llle  mansnetasque  vir ,  postquam  etercitus  totus  de« 
fecerat,  atque  necem  ejus  moliens  filio  Abesalom  ty« 
rannidem  detulerat;  deinde  Deo  ob  illud  facinus  in 
iram  concitato  (quid  enim  interesl  *  si  aiiam  inteme- 
cionis  caosam  proferat?)  ipsoqoe  angelom  mitlenle, 
qui  districlo  gladio  plagnm  sopeme  inferrel,  videns, 
inquam,  Davld  omnes  gladio  cadere,  quid  dicit  ^.Eyo 
qui  pastor  sumpeccavi^  el  ego  pastor  iniqne  egi :  sit  ma* 
nus  tua  super  me,  ei  super  dommm  patris  md  (2.  Reg, 
24. 17).  Tides  iterum  similia  prseclare  gesta  ?  Visos* 
tendain  tlbi  et  aliom?  nequeenim  deeritalter  qnl 
eodem  modo  phHosophetur.  Samucl  ille  propheta  a 
Judaeiscontumelia  afl^ectusest;  deposilus,  coniemptiis, 
ita  ut  Deus  ipsum  consolari  cupiens  diceret,  Non  io 
contempsemniy  sed  me  (1*  Reg.  S.  7).  Quid  igitur  ilie 
contemptus,  despectus,  contumeiia  aifeetus  t  Absii  a 
me  ut  ita  peceem^  ut  cessem  orare  pro  vobis  Doamum 
{i.Reg.  12.  51.  25).Peccatom  putavit  essenon  orare 
pro  iiiimicis.  Absil  a  me  ot  ita  peccem,  ut  non  orem 
pro  vobis.  Christos  dicit  :  Pater,  dimitie  iUis  peeea- 
tum ;  non  enim  sciunt  quid  faciunt  {Lue.  23.  54):  Ste- 
pbanos  vero,  Dondne,  ne  statuas  Utii  hoc  peceatitm  ; 
Paulus  autem,  Optabam  anathema  esse  pro  fratribus 
mm,  cognatis  meis  secundum  camem  {Rom.  9.  5). 
Moyses  dicit,  Si  dimittis  peccaium  ilHs,  dimHU  :  u  vero 
ifon,  etiam  me  dete  de  Ubro^  quem  scripnsti  {Exod.  52. 
51.  32);  David  vero,  Sit  manus  tua  super  me,  clfai|per 
domum  patris  mei  (2.  Reg.  24.  17);  Samuel  autem, 
Absit  a  me  ita  peeeare,  ut  eesssem  orare  pro  vobis  Do- 
minum  (2.  Reg.  12.  25).  Quam  igitur  ventam  consc- 
quemur,  Domino  ct  servis  tum  novi  turo  veteris  Te- 
stnroenll  concitantibns  adToraUonem  pro  inimieis.  si 


m  S.  JOANNIt  CMRTSOSVOMr 

niw  e  comnito  «•«•»  bihiiieei  prMiiHir  ?  Me,  ^uttso, 
na  id  tgiimiity  YIrims.  Eumrm  qiiafilio  pliirft  eiiKiiipki, 
Uifito  iiH^tif,  hi  Mil  110»  liiiiieimirf  svppiiciiim.  Fno^* 
suinliQS  ett  pro  iniQlidt»  qiitm  pm  imkM  oriune ;  nod 
enim  lantom  hinc,  qunnlom  indo  lneri  relertit«.  Si' 
emm  dikMeriti^  mqiiit,  ea^  qjni  9Q$  iiti§unt^  mfdi  ma*  ^ 
gm  faeilit :  eltNim  tl  pubtiami  koe  fmumt  {MoHh.  IL  i6)» 
llaque  ti  pro  amieitoronius  miHum,  etbmeit  et  pu* 
Miciinit  nooduio  molioret  faeti  soimis.  At  eum  iiii'^ 


AriCHfEP.  OON&tANTINOP.  Ml 

inleos  dilighvidt,  Deo  pro  lnftmiMi'  imriMt-rimilet 
eftleimur,  Qki  $oiem  Mnm  trift  fmitm^  wo^oa  et  h^ 
no9i  ^  Pf^^  ^'  i^^  tr  «n/Htl^  (J#al/A.  fi.  45).  &i<* 
imis  igiim*  timiles  Palri^  :  nami  fisfelit,  laquit,  ^imiim 
Patris  vesiri,  qui  in  mtlft  est,  «t  regmimeaelonim  eos^: 
sequi  meremniif ,  gratia  ot  beatfMtolo  Dooitai  cl  Oel 
et  Sahratoria  nottri  Jomi  Cliritli»  cni  gloriooi  impe^ 
rimn  in  tmeiila  tneoloriim.  ▲men. 


.1  ^^  .yji?  jmi'^ 


■l >■  I  tlllll  1    IIIJ 


ORATIO  |If  CRUGEII   ET  IN  CONFBSSIONEH  L4TRONI8,  RECITATA  Ilt  SANCTA   ET  VAGNA   PARASCEVE, 

BT  QUOO  OPORTEAT   PRO  INIUICIS  ORARE, 


I,  OimiiM  iie6«i  ^mi  Cna  afforai,  *^  FetUim  ho* 

dio  agimus  el  conveotum »  carittimi,  qMoniwn  Pomi* 

mit  notlor  elavit  otl  cruei  afaitut.  Noqoo  poregrintUR 

tilH  videatmr »  si  eom  ret  odiota  ot  «versaodo  fuenlt * 

not  lettum  diom  coiebremut,  SJutmodi  enim  sun^ 

omnia  tpirituaiia ,  eootrarla  bmnmi»  latnfae,  ^t  uy 

\m  probe  cognotcat ,  .crux  piius  coodemoalioni^  e|» 

siipplieii  nomon  erat;  ai  nimo  ros  est  ven^rabUis  e( 

dotiiienibilis.  Cmst  tnioa  dodecons  e|  pmn»  argu- 

iiiONluin  erat;  iiuiic  giori»  ct  bonoris  es|  occasio ; 

qiiodquo  crus  sit  gjoria «  audi  Cbrisium  diccniem : 

Pat$r  9  clwifia  mf  gioria ,  qum  habui  apm  te  ant^ 

miuidi  MmUtutiomm  (Joan.  49,  K);  gioriam  crucem 

iiomioant.  Cru«  caput  nostrss  salutis :  cnix  inQnito- 

fom  honorum  aipgumentqm*  Propter  banc  iios  ^  qui 

prius  ioglorii  el  r^ecti  eramus,  nunc  in  ttiiorum  or- 

dioem  recopti  tumus  :  propter  banc  non  obf^rramus 

amplmt ,  sed  veriutem  coguoTimus :  propter  lianc 

HOt,  qui  prius  ligna  ei  lapldes  adorabamiis,  nuno 

emntiim  rerumcreatorem  coguovimus :  propter  liaiiCf 

qui  m^\  peccati  eramus  >  ad  liberiatem  *  juslitiae 

ovecti  sumut :  proptor  banc  lerra  ca^um  de  cniero 

iMta  etl*  Hm.ab  orrore  no^  llberavii,  baoc  ad  verif 

(olomaddu&ili  b«c  reeoncUiaiionein  Dei  cum  bomi- 

oibNt  intatmt,  haMmotoxprofutrdo  malitias  ereptos» 

in  ifMd  vbrtulis  fiattigium  eduxii ;  bsc  errorom  da^- 

nfoniim  «tttiniii,  b«c  deoeptioiiem  o  medio  sustulit» 

Propter  kano  non  ett  ampliut  fuiiius  ei  iiidor,  et  saiigui- 

lut  bffuli  effutio ;  sed  ubique  cultus  spiriiuales,  liymni, 

loudesi  ot  proottiones  visunMu* :  propler  hanc  dai* 

moBOs  fugiunt,  diabolusquo  profligatur :  propter  haoO 

humafia  natura  eumangelica  vivendi  ratione  eonteu- 

dit :  propter  banc  virginitas  in  tcrris  versaiur,  Ex 

quo  cnim  cx  Virginc  ille  prodiit ,  cognovit  huni.ina 

nalura  vrrtuiis  bujiis  viam.  Hxc  uos  in  tenebris  sor 

dentas  illumimivit ;  baec  nos  expugnatos  et  debclla- 

lot  Uberavil ;  base  nos,  quj  procul  aberamus,  vicinot 

OMO  fecil ;  b»c  nos  abalienatot  domesticos  fedt ;  bxc 

nos  peregrinos  tacios  cxli  cives  consUUut;  baec  nobis 

bella  sustulit ,  pacis  securiias  eflfecta  est.   Propter 

banc  non  formidamus  amplius  ignita  diaboli  jacula ; 

nam  vitae  foutem  invenimus  {  propter  hano  non  su* 

*  %iyjJL  io  inar^iiie^  od  tuMmKmf 


mns  10  vidnitale ;  ^ponsum  enim  recepiauts ;  propter 
banc  uon  timemus  amplius  lupum ;  naiu  bowim  pa-* 
storem  agnovimus :  dicit  cnim » Ego  tum  pauorbonun 
(ioon.  10.  ll)t  Proptcr  banc  non  borrcmus  ainpliut 
t^rannum ;  ad  Rc^cm  enim  accurrimus.  Yidcs  quan*! 
lorum  bonorum  crux  sii  nobis  causa?  Jure  igitur 
diem  festum  agimus.  Sic  ct  Paulus  moju^t  ut  fcstivi-i 
talcm  agamus  bis  vcrbis :  Itaque  feriemur^  non  in 
fermentoveteri^  neque  in  fermento  wttlitioi  et  nequiiiae^ 
ud\n  azymis  sinceritatis  ei  veritqtis  (|«  Cor,  5.  8).  V,\ 
ctijiis  grntia  iios  diem  festuiii  .Igcre  prxc*pis»  o  beato 
Pnulc?  Agcduin  causain  iiulica.  Qiiia  Pascha  nQStrum 
pro  ttobis  immolatus  est  Christus  Deus  [llebr.  9.  28). 
Yidcs  qtiomodo  crux  sit  iu)bis  fcsiiiui?  ni(cllcxi.vx{ 
quod  propicr  crticcm  iios  fcsiiim  cclcbrarc  jubct?  Iri 
crucc  cniui  oblntiis  est ;  ubi  vcro  sacrincium  ,  ibi  cl 
pcccatonini  riMiiissio ,  ibi  rccpiicilinlio  Doiniiii ,  ibi 
fcsliiiii  ct  gniidiiiiii.  Pascha  noitrnm^  Inqiiil,  pro  notis 
immohtus  cst  Christus.  Ubi  iiiiiiiolatiis  cst  ?  In  excclsa 
cnice»  NovMui  et  pcrcgriiuuii  altnrc,  curo  novum  ct 
uiusitntiim  fuerit  sncriliciiiui.  Idcm  ct  sacriftcium  e| 
$accnios  crai ,  sncrilicium  scciuidum  carncm  ^  sacer- 
dos  scciuidiiiii  spiritiiin ;  iilcui  iiumolavit  ct  immolar 
bnlur.  Audi  itcruui  Pnuluin  diccntcm  :  Omuis  enim 
pQHtifex  ex  homnibus  assumptus » prq  hominibus  con- 
^tituitur  in  his  qutv  sunt  ad  Deum  {lleb*  5.  \.et  8.  3). 
Uiide  Mcccsse  est  ct  liunc  bnbcrc  aliquid  qiuod  ofle- 
rnl,  Kccc  scipsum  oflcrt.  Alibi  vqro  itcnim  ail :  Sip 
et  Chrislus  semel  obiatus  est  ad  muttorum  exhaurienda 
pecfatt^  (Ib.  0.  28).  Eccc  bicoblaius  est,  ibi  seipstkm 
obtulit.  Yidjsti^  quomodoldem  s^^riGciumseu  viciima 
e|  saocrdo^  fucrit :  et  crux  erat  altare.  Sed  disqui- 
rcudum  cst,  cur  noo  in  templo  sacrificium  ofleratur» 
intempIo«  Inquam»  Judaico,  sed  extra  civitatem, 
jsxtra  mcenia.  Extra  civitatem  cruciflxus  est  tamquam 
damnatus  quispiam  et  reus ,  ut  iinpleretur  illud  pro* 
pbetx  dictum  :  Et  cum  iniquis  reputalus  est  {Isai. 
53.  12). 

Extra  cimtatem  cur  passus  Christus.  Templum  est 
^am  tota  terra,  —  Quare  igittir  extra  civitatem  in 
odiJo  b)60|  et  non  sub  tecto  quopiam  ?  Non  sine  caosa 
boc  eoniigity  ted  ot  aeris  naturam  pui^rel :  ideo 
in  exoelso  loco  oblatus  est ,  sub  nullo  tecio,  sed  loco 
tecti  ca»lo  superimposito,  iit  nniversum  cacl.um  nitiu- 


MflMiai  ir  LilTIIOIIB.  BOUL.  H 


mtvtim,  pnrgM  limi*  SiiUibti«fiiiii  m«|mi«i 
latm  Mp«ritrrMt  WQtf^ne  1111$  nMdu  ei  faittii^ 
DMMMiU  etaii.  Si  >Nij«f  iiiiMmi  gnlii  fMriteMW 
boft  MJb  Mcio  JMH  fflftgiHir,  qutre  vtnt  ttii  It  ifvf 
teitpJt  Mtiot  ?  Nt(|iit  Im  ittieM  tl  ein^  otmt  m^. 
tiiii '  viMkti  fit  Inim  bot  Mct ifltitm  tiki  t(  pnn 
pritiii  f itdietftni  •  te  iMiteNt  yro  trit  iVt  fMU  i^ 
tWtMiai  teet  1  propltM  fii  txirt 
1«  iii  dbcae,  geotrtlt  tiet  eterifichiM.  ol  dUitee 
pm  oiiiftrM  itm  tWtiloDeM  tMt  ti 
oKfieiioMM  iiieOMM*  Jatoie  enin  tb  b 
DeM ,  M  lolt  itnrt  nlicM  10  mm  ioot  itMiolflrent  M 
preeM  ia  mio  loeo  fiMitocnL  Nem  otm  iolt  lehra 
latcoMUmittMteiei  fcme  tl  Bidort  tl  idtltlatriot 
MiHUMit»  tl  tliit  fttiUhim  ln^iiiemeDiis »  ideo  iUie 
■tum  tocnM  Imptravit.  8ed  cum  CiiHiiue  etnli^  tl 
eitrt  citfMtem  mortetti  obiit,  oniveream  terftm  moiN 
davil  9  qmneMqte  lecmR  «raiieni  Idoneiiiii  effedu 
Vle  dieeert  ipieMtdo  tota  lerra  in  posltrmn  ait  nm^ 
plam  «ffemn ,  ei  faomodo  otnnia  Itcna  tnUieai  ail 
iiHlntHi  t  A«di  Ittrmn  Iwaloafi  Paulnm  dieenttm  I 
ineaMrf  ItM  immtm  fwrm  meiiiii  tine  irt  el  d!iiM|Kt« 
fiMie  (i.  7ini«  t^  %\*  VidliH  qnomodo  ierrtmm  oHbem 
etpuifMUt  vklieli  qnomodo  tlMque  pmtm  manue  le» 
ftrt  poeetm«er  Omnia  eoim  ierri  de  ea^ero  sateti» 
iMU  eel ,  iMO  Mnetior  eel  ttlia  ludaMrma  eaaeiia» 
Qm  ratieMt  Qtit  ilii  qtidtm  rtlloate  tSftra « lui 
fort  MtMtto  pmdiM  of ia  tUtla  eel^  Quanio  igintr 
id  qntd  rtlionom  Imlitt»  et  ^uod  raliont 
k »  itnio  tMflitr  ti  lili  ataciiflctiit  eai.  Yert 
milttr  ertti  «>b)a  llMimn  diein  ptrHk 

i.  itt  firoM  e«r  preaiiiMi  panMifta.  *<-  Via  titttttd 

eno^  fikemm  fnaelariMimttm  #  el  qutd  omntM  bii» 

aHUMM  lokJligtttliim  iuptral ,  cdiaoert  T  Paradiaum 

elflBMmi  tptrtii  hodie  t  hodit  enim  iairooem  in  illum 

i«if«il«alC  Dut  fnadarisiin^a  laoinora  :  paradiauoi 

leaortfil ,  ti  latroneM  iHlnodtsii.  lUddidil  iJii  anti- 

tpMtt  ptiritti,  rodttiit  ia  ptlerttam  cifiiatem»  Hodii 

mcm  eru ,  loqttil »  m  imradiM  (/><;•  18»  43).  Quid 

dieiiT  tr«tiliKtti  tl  trttci  davis  afli&tti  ei » ei  paradi^ 

ittM  ffftttniliit  qttomodo  Imic  taiia  largieria?  XU\ih 

Ptoliii  ijl :  QrueHum  ui  e»  tn/irmitHi.  Audi  vero 

qoM  eoqmMtar  i  M  vbfii  €x  wirmu  M  (i.  Q^* 

li.  9).  Ei  furaua  alibi :  Firlti  NMfl  %n  infkmitM  pir^ 

fi^m  {lb>  13.  4).  PropterM  in  erttoe  polHceor  » 

nt  «1  |ier  htne  diseta  meem  poieniitmr  Cuni  enlm 

cfttx  eii  rea  injuetnda  et  moleita»  ne  fiiilum  dejieiai 

ad  «nicli  miaram  tit^ndena » itd  ul  laMua  ei  alacer 

efHtltria ,  td  eroeiaxi  poteaiiam  reapieieoi  •  ct  di 

ctttM  iUe  iW  itam  libi  f  irlulem  oiltndii.  Noii  eaim 

morittttm  taciianii  non  mari  imperaoit  noa  diMio^ 

net  inertpinet  itd  crudfisuit  cltvia  afliiua ,  iDJuria 

allecUiit  aptiii  oblilua,  convidis  impetiUia,  irriaui  e| 

iudibrio  eptd  omnM  babiius»  potuil  ad  ae  malam  la<» 

irottit  ttiepitm  allrtbtrt«  Yidt  utriniqut  pottnliam 

illitti  effulgeicetlem.  Crtaiuram  eoneuiiili  peirM 

diiTttpii ,  animtm  latfooia  piU9  dnri^Kim  ctri  pioi* 

liortp  dbtil.  Boiie  nmm  m9  it  p^^ii».  Quid 


dieie  ?  Cberttbim  et  flam«ntte  inda 
dlattM,  «i  itt  lairoM  iagraaaoM  e«  polliteria?  Ulifti^ 
ail.  NaM  tl  ^t  €berttbittor«M  l>o«Mnti  i«m  •  tlqt« 
igttla  el  gtbtnam,  fiia^im  M  monia  poiMlaitm  baf 
beo;  propioreadieil.lladitfNMVMaiNiittimradfta, 
Cam  «ialulti  illm  DominnM  fidorbn « atMitii  cedeoli 
i  dtbaiii.  Atqni  aullM  wn.  ttMfuam  paliatuf 
II»  ttti  tlium  qaaMpiam  ta  iamttiii  itctm  cttti 
it  HffaeM  ittgredi  1  tt  itM  bMmaoiMJMti 
Bttttiloaa  boi  feeii ;  in  Mtimam  euem  pairiam  ioiroif 
aae  bttrooettiaeeam  Ittfuducii,  aoo  iobottoittttpt^s 
radiettttt»  abaily  ptdlbva  bilrottii  •  atd  iio&ipio  magit 
boncrant.  Iloaor  eaim  peradiai  em  babefo  laieM 
DeaMattm »  um  polonlem  ei  bomtiMim  *  ul  ei  |alro« 
otm  poMil  dlletrt  diiatm  paradiii  deliciii.  Bitniai 
qoindo  fnbiietttM  M  mtrtlriqM  m  ftgniHn  iirtcnbal» 
ttott  «lique  id .  Cacil  eum  r««ai  aui  dtdteore ,  jtd.  p^ 

k  ettim  ic  tiit  iitif 


modi  rtgol  otlorttm  Domuiumqti  eliemmereirioMel 
pttbHetime  Mm  probtiM  rteere  qoMi»  ul  digtl  v|deett? 
Imr  tt«  qum  iolbi  mI»  glpria  ti  inunere.  (^uenitdnMH 
dom  igHttr  mtdicttm  iu;n  tdmiffamur »  eum  iointmtr 
eam  bominee  ineurabilibui  morbia  laboFaoiee »  der 
pttlM  infijrmiiaie,j>rlai«tt  ei  pttrm  Mniiati  realiiuere; 
itt  t|  Cbriilttm  admirare «  cariMbne  •  el  obilupeioe» 
qiiit  boodttM  bpintdieabllibti  animn  morbia  tbeirir 
Utt  polttli  ti  a  ttuiliiia  ilberare  1  et  rigno  emltrum 
dlgaM  rtddera  om  »  qui  td  inpnMnum  improbiltllt 
tubnett  teeendtram.  Hodie  mtmM  0ri$  in  peradiM. 
(kamlia  liontr ,  Ingtae  b^jutbumtaittttii  magnitudt» 
ItttxplieabiM  b«iaa  boniutia  imoieniitaa.  Nam  eo 
«ttod  piradiittM  ingredilur ,  ms^if  gloria  est  qiiod 
ettm.Dominoingredilur.  Quid,qu»ao.  aecidit?  quid 
latro  qjttamodi  egil ,  ul  ex  jroprovii^o  de  crpce  diguua 
paradiso  iudittrtlttr  ?  Brefiter ,  ai  placel,  dicain ,  tor 
ironiaque  bonilaiem  ei  probiiatem  otieodain.  Quaodo 
Petrua  diseipulorum  pritcepi  negabti  inlra,  lunc  illp 
supra  flxHs  lii  criice  confessus  eal.  Ei  boc  non  dixi 
animo  reprthcttdeodi  Pelntm » abaii ;  acd  ut  magna^ 
oimiuiteiu  lairQmi,  ei  exoelleiitem  illii  pliilosopbandj 
rationem  demonsirtrem.  iUe  ton  tuiiiaimplicis  pudld^ 
ininai ;  Idc  loium  populum  insanientcm,  et  assiiteur 
lem,  ei  f  odrertntem  t  ^  inflniu  iu  crucifixuro  con«* 
f ida  Jaelanitm  coospicalui  •  non  vertit  ocuIm  ad 
injuriam  crucifixi ;  sed  Add  ocuiis  omnia  b;vc  pra&r 
iereurrena ,  omniqtte  iodigna »  ei  qum  impediiDento 
teie  poieral ,  perauaaiooe  abjeeu ,  agnqvii  e^lorum 
Dominam»  pt«eiilt  illa  ferba  proluquoitta ,  qu»  illum 
paradiit  dignum  pilcnderuni :  MemM9  mm  m  mp 
riffta(tuc.  93.  i%h  NepitNinrokmuisimitUdlerbo^ 
dicium ,  neque  pudeai  noa  mtgiairum  accipere  UlrtT 
nem,  ci^ua  Domiouro  nostrum  non  puduit,  quominua 
primum  in  paradisum  induceret  :  ne  erubcscamua 
magislrum  babere  bominero  illuiu ,  qul  ante  totum 
bumauuni  genus  diguiis  esi  babiius  conveiv»aiioae 
paradiii.  Singuja  igitur  verba  expendamus ,  ut  el  biu^ 
f  iriuiem  crucls  discamui.  Ne(|ue  enim  ad  illum ,  ui 
td  Pelrum  ei  Andream ,  dixit ;  KemVe  et  fadam  va$ 
^i^anp  hmmn  {MaiH^,  4. 19) :  iiei)oe  dixit  ad 


4U  S.  iOANNB  GHRYSOSTOMI 

Hlum  ul  «d  ^Hodecim  discipttlos ,  SedebUii  iuper  duo^ 
didm  $edetf  fudie^mHduodecim  tribuilirael  (MaUh, 
19.  28). '  Plane  veito  iieqiie  verbo  illum  dignalus  est : 
neque  miracula  vidit ,  non  mortuos  exciiaios»  non 
d»inone9  expulsee,  non  mare  imperio  ejus  obtempe- 
rans,  lieque  de  regno  cum  illo  verba  fecit :  unde 
autem  vel  regni  nonen  novit?  Videamus  quanta  in- 
telligentla  praeditus  foerit.  Gonviciis  insectabatur  il- 
lum ,  inquit,  alter  latro.  Etenim  et  aller  latro  cruxi- 
ftxuserat,  ut  implereiur  IUud  propheUedictum:(2«ta 
cum  iniquii  refmMui  eU  (lud,  53. 42).  Volebant  nam* 
que  insipieoles  Judaei  gloriani  etiam  ejus  traducere  : 
et  undequaque  iis ,  qu^  acddebant,  insultabant ;  sed 
per  tlla  omnia  excrevit  veritas ,  et  per  ipsa  obstacula 
splendidior,  et  manlfestior  evasil.  Gonviciabatur  ergo 
el  alterlatro  :  unus  vero  evangelistarum  dicit,  ambos 
in  Jesum  convicia  j^cisae  (Mare,  i3.  32) :  et  hoc 
verum  est,  ei  maxime  hujus  probitaiem  intendit.  Nam 
probabile  esi  prindpio  quidem  ipsum  conviciaium 
foisse,  derepenle  aulem  taniam  muiationero  aublisse: 
eonviciabatur  ergo,  inquit,  alier  lairo.  Videslaironem» 
ei  latronem  ?  ambo  in  cruce ,  ambo  ab  improbilate, 
ambo  a  vlta  praedaioria  arrepti ,  sed  non  ambo  in  iis^ 
dem  :  nam  alter  regnum  beres  adiii;,  alter  in  geben* 
naro  demissus  est.  Iia  et  heri  discipulus,  et  discipuli : 
sed  ille  ad  proditionem  accingebatur,  isti  ad  ministe- 
rium  sese  pneparabanl :  tlle  Phanssis  dicebat :  Quid 
pulHi  mihi  dare ,  et  ego  eum  votii  Iradam  (MaUh,  26. 
45.  ei  17)  ?  isti  accedebant  ad  Jesum  dicentes :  Vbi 
m  paremui  tibi  manducare  Paicha?  Ila  eihiclalro, 
et  latro  :  at  ille  conviciabatur,  hic  convicianii  os  ob« 
tiruit;  ille  blaspliemat,  hic  vero  objurgat^et  baec, 
cum  asptceret  iilum  cruxifiximi ,  condemnatum ,  po- 
pulum  infra  convidantein,  grandi  voce  vociferautera, 
sed  lamen  nihii  horuni  ilium  transversum  egit ,  aut  a 
conveniente  existimatione  abduxit ,  sed  et  alterum 
laironem  graviier  inerepat,  bis  ad  illum  verbis  usus : 
Neque  tu  timei  Deum? 

3.  Vidisti  libertatem  lalronis  ?  vidisli  quoroodo  ne- 
que  in  cruce  artis  su»  obllviscilur  ,  sed  per  ipsam 
confessionem  praedalurregnum .'  Nequetutimei  Deum? 
inquit.  Vidisti  liberiaiem  in  cruce ,  vidisti  philoso- 
phiam,  vidisti  revereniiam?  Quod  enim  sibi  pRBsens 
fuerit  quod  de  statu  mentis  iion  dejectus  ,  eisi  clavis 
afllxus,  immensosque  crudatus  ex  clavls  ortos  perpes- 
ftus :  an  non  eum  admirari  asquum  est ,  ob  lam  gcne- 
rosam  aninil  consiantiam  ?  Non  solum  dignum  dixe- 
rim  queni  admiremur,sedquem  bealum  pnDdicemus. 
Etenim  non  solum  non  advertebat  mentem  ad  crucia^- 
lus  ;  sed  omnibus  suis  rdiclis,  res  alterius  curabal: 
et  ut  lllum  ab  errore  eriperet ,  el  magister  ejus  in 
cruce  fleret,  omni  ope  sllidebat.  Nec  tu  timee  Deum  ? 
inquii.  Tanium  tion  ad  illum  dicil :  Ne  solum  attendas 
ad  id  quodapud  hotnines  est  tribiinal,  ne  ex  lis,  qiiae 
vidcs  rem  apsiimes ;  ne  ea  qu»  fiunt  tantummodo  in- 
lucaris:  eslalios  judex  invisibiiis ,  incorrupium  el 
sincerumestejus  Iribiinal,  nec  decipi  aut  a  verode- 
flecti  potest.  Ne  le  movenl ,  quod  infra  condemnaius 
est  i'sed  qitje  snpra  sunl,  ea  talia  non  sunt.  In  judicio 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  4ii 

enim  quod  hic  agiiur,  seepe  eiiam  innoeenies  eon- 
demnapior,  et  nocentes  dimiliantHr ,  josli  poenlt  ad* 
dicunlur  ,  et  injosti  efrugiuni.  El  plerique  roortalium 
jvdtcia  corrumpunt  partimiubentes,  panim  nolentes. 
Vel  enim  jus  et  las  ignorautes,  et  deoepti ,  vel  viden- 
tes  qaidem,  pecuniis  vero  comipli  prodiderunl  veri- 
latem  ,  ei  contra  innooenles  senientiam  tolerunt.  Ai 
supra  nihil  bonim  loeum  habel.  Nam  Deus  judex  ju- 
stus  esi,  el  judlcium  ejus  ul  liimen  egredlelur  :  tene- 
hris  caret,  nullas  habet  latebras »  nec  ullo  modode 
recu  semila  dejici  potesi.  Ne  enim  ilie  dicerel,  apud 
homines  jam  condemnatus  esl,  quid  ei  palrocinaris  ? 
duxil  eum  ad  supemum  judidum  ,  ad  terribiie.  iiliid 
iribunal ,  ad  forum  illud  incorniplttm ,  ad  judicem  , 
quem  nuUis  ralionibus  in  errorem  inducere  licel:  re« 
vocavit  ei  in  memoriam  iremendum  illud  judidum. 
Eo ,  inquil ,  respice  ,  et  non  fcres  condemnatlouia 
sentenliam,  neque  infracum hominum  turlni  consi- 
stes,  sed  admiraberis  etapprobabis  judiciumcaelesie. 
Neque  tu  timei  Deum?  inquit.  Vidisti  pliilosophiam 
latronis,  vidisti  inteliectum  ,  vidisti  doclrinam^  con- 
festim  a  cruce  ad  cselum  letendii.  Vide  quomodo 
apostolicam  legem  impleat,  iiec  sua  tantum  curet,  sed 
omnia  facial  ei  moliatur,  ut  alterum  ab  errore  exsol- 
vat  etad  veritatem  traducat.  Cum  enim  dixisset » Ne» 
que  tu  timei  Deum  ?  addidit :  Qiita  in  eadem  damnatione 
sumus  (Luc.  23.  40).  Considera  confessionem  abso* 
lutam.Quid  est,  /n  eadem  damnatione  sumus?  In  ea- 
dem  ,  inquit,poBna;  nam  et  nos  in  cruce  sumus* 
Ergo  cum  ilium  opprobriis  appetis  ,  teipsum  priu» 
convicits  incessis.  Quemadmodum  igitur  is,  quipec« 
catis  obsirictus  alterum  condemnat ,  se  anie  iiium 
condemnat:  sic  ei  is  qui  calamitate  pressue  alteri 
calamitatem  exprobrat,  sibi  ipsi  prius  quam  alleriea- 
lamiialcm  exprobral.  In  eadem  ,  inquit , 
sumus.  Apostolicam  ipsi  legem  evangelic»  ( 
reciiat ;  Nolite  judicare ,  ut  non  judicemini  (MaUk*  7* 
I).  Quiain  eadem  damnatione  sumus.  Quid  facis ,  o 
latro?  num  vestri  participem  illum  facis  ,  cnm  aia* 
in  eadem  damnatione  sumus?  Neqoaquam ,  inqulc^ 
corrigo  dictum  per  ea  ,  quae  mox  sequuntur :  Et  nm 
quidem,  inquit,  juite  digna  enimfactii  redpimui  (Lue. 
23.  41).  Ne  enim  audilo,  quoddixit ,  In  eademdam* 
natione  sumus,  putares,  quod  Christum  scderom  pai^ 
licipem  fecisaet ;  ideo  seipsum  quasi  corrigens  adje- 
cit :  Noi  quidem  juite :  nam  digna  factii  recipimui^ 
Vides  eonfessionem  perfectam  in  cruce  ?  vides  quo- 
modo  his  verbis  peccala  sua  eluerit?  vides  quoniodo 
prophelicum  iilud  monitum  impleveril :  Dic  primui 
tuai  imquiuttei  ,  ut  juHifieerii  (  /soj.  43.  96  )  ?  Nemo 
illum  coegil,  nemo  accusavit ,  nemo  inslilit :  ipse  sui 
ipsius  flt  accusator :  qua  de  causa  in  poalerum  omni 
accusaiore  caruit.  Antevertens  enim  partes  acctisato- 
ris  sibi  sumpsit,et  seipsum,  quis  esset,  pnbllce  pro- 
didit  liis  ief\i\s  Noijuite;  nam  digna  facHijreciphnui: 
hic  vero  nifdl  mo/t  egit,  Vides  revereiitiam  longe  late- 
que  dilfosam?  Quando  seipsum  aocusarat ,  qinndo 
arcana  pectorissui  exprompserat,qttandopro  Domino 
defrnaionem  instilneral :  Noi  quidm  juste  ,  hic  verQ 


41S 


DE  CRUCE  ET  LiTRONC.  UQIIIL.  1l. 


M 


\'€fli.'iMut  64  MiM»lMatMiKm  oflerre  aitsue- 
liiii  hisTeril»» :  Mmmnto  md^  Dmim ,  etm  fett<n«  m 
nqmm  mm.  Non  aosus  foil  prioi  dtcere»  MemetUo 
«ej ,  qttoadiis^  per  coafeiPioDem  sese  a  sordibus 
peccoionmi  eiporgaTit ;  qooadosque  seipsum  condea- 
ittttSyjosimB  ei  innoceoiemeffMiil^qooadusqtteper 
&ceosaUonom  seelera  deposuil. 

Gaa/tew  |MCMtoricm.  -^  Vides  quaulum  possil  con- 
feisio  eiiam  in  ipsa  croeeT  Hro  audiens ,  carissime ,  - 
■edesperca  leipsnm :  sed  inliniura  benignilaUs  divi- 
osmafBiiudinooi  lecum  reputans,  properesad  emen-* 
dilioBem  peccaionim.  Si  enim  ialronem  in  cruce 
taalo  bonoredignalus  esl,  multo  mafis  nos  insila  sua 
beaigniiaie  dignabilur ,  si  voluerimus  peccalarum 
eonfesaiooom  insiiiuere.  Ul  igiiur  el  nos  benignilale 
ittius  peririiamur »  peccaia  propria  coufiteh  ne  eriH 
iiescamos :  magna  enim  conftssionis  vis  esl,  el  mulia 
ejtts  poieniia.  Ecce  enimet  isle  conCessus  esl ,  ei  pa* 
radisam  rqperil  apertum :  eonfessos  esl ,  libertaiem- . 
^ue  loqueodi  ac  regnam  peiendi  adeplus  esi  ia  qoi . 
lairoteraU  Ad  id  oiiim  uaque  lempus-non  petivil 
rrgnom  caelonim.  Unde  ,  dic  mUi,  o  latro  ,  regni  re* 
cordamses?  quidejussimitenuttcvidislir  Quaevides, ' 
ciavi  flonl  el  crux  el  aceQsatioiies  ei  seommata  et 
coiivicia.  Utique  » inquil :  nam  ipsa  crux  regni  mibi 
videlur  symboioniesse.  Propterea  ipsomRegem  voco, 
qoia  ipsom  video  crucifixum  :  regis  enim  esl »  pro 
ri.  Ipsemel  dixil:  fiomis  pa$l9r  mumam: 
i  jfomii  fro  oo^m  (Joan.  10.  ii  )•  ^tlur  el  booos 
rex  aniaiam  suam  ponil  pro  sobdilis.  Gum  ergo  ani- 
niam   soam  poeneril ,  eapropier   Regem    nondno. 
MemotUo  md^  Domme^  ctcm  venerii  in  regmm  taaim. 

4.  Visdiscere  quomodo  crax  sil  regni  nola  el  sym- 
bolttm  el  qoam  indyla  res  silT  Non  reliqoil  ipsam  in 
lerra,  sed  duxit  eam  in  Cdelum.  Unde  boc  liquel  ?  Cum 
tpso  Teniura  eslin  secondo  qus  el  glorioso  adveniu. 
Sed  videanns  quando  cum  ipso  sil  veniura.  Audi 
ipsom  Chrisiom  dicenlem  :  51  diaeriiu  mMs  ,  Eue  tti 
faturolikuie  eU  CkritiiUt  ecee  m  soitliMliit^ ,  ne  exeolie 
(  Mauk.  24. 96 ).  De  secundo  soo  advenlu  hxc  didl, 
propter  fslsos  Gbrislos»  ei  propler  pseodoprophelas  , ; 
el  propler  Anlichrislom ,  ne  quis  dreumvenlus  in  il- . 
lura  iacidal.  Com  emm  Amicbrislos  ame  Glirisium  > 
veolnriB  sii,  Ne,  inquil,  paalorem  quserenles  inddii* 
lis  in  ii^m ,  ob  id  iodico  voIms  certum  indidom  et 
argamentom  pastoris  prxsenlis  :  cujus  prtmusad-. 
veoitts  licet  oocullos  foerit;  ne  tameu  existimelis  la- 
lem  eiiam  4bre  secundum.  Nam  ille  merito  occultus 
foit :  venil  enim  qusrere  quod  perierat ;  isle  vero  noo . 
iu  erity  at  quomodo?  dic  et  doce.  Sieut^  inquit,  exit 
fnlffmr  ab  Orienle  et  ofparei  «sfM  fN  ikeidentem:  tfo 
erU  ei  oioenlneFHnhonnme  {Ibid*  »•  S7).«Derepen-< 
le  omnibos  apparebit :  nonnocesse  eril,  ul  qttisquam 
inlerrogei.  Qoemadmodttm  enlm  fiicto  faigure  non 
opasbabemos  inqoirere,  nuralblgur  exstUerit:  ilain 
secondo  iUoadveotu  necesse  non  erii  qusrere ,  num 
Ghrislw  TOnerit*  Al  Tcro  neodvm  id  qtiod  quxreba-* 
lor ,  diximos ,  oom  videllcel  cnm  cince  sli  veiilHrus. 
Aodi '  igitor  »*  qoomodo  el  boc  maiiifesle  explleel.  • 


Twu,  inquit,  boc  esi ,  eom^veoaro,  sef  eliciifvlliiir , 
eHuna  non  daM  lumen  $uum  ( MaUM.  94. 19).  TanU . 
enim  tunc  eril  luciscopia ,  ot  eilam  loeidissima  side* 
ra  sinl  abscondeoda :  Nam  ei  UeUa  i  kiquit ,  eadeni , 
el  meignum  FiHi  hondmt  appareHi  in  eeeio.  Vides 
quanu  sit  exceUentia  hojos  aigni,  quanu  cbwius , 
quanlus  ftilgor  ?  Sol  oblenebralur ,  el  lima  non  splen* 
del,  asira  cadunt  :'illod  verosolom  apparet»  ut  inUl*' 
Hgas  Ulod  et  iona  spleodidias.  etsole  falgenlius  essOi 
Quemadmodum  enim   rege    ingrsdienie ,  .exerektts 
pneeonles  signa  bomoris  feronl ,  regisqne  bngreasam . 
annunliani:  sie  et  Domloo  omnis  ereainrs  de  e»Hi^ 
desceodenle  ,  exereilus  angelorBm  et  arehangdonHB 
signom  Hlud  fernni ,  el  regiom  ingressom  nobis  an- . 
nttniiant.  7«iir,  inqoit,  ei  Virtuiee  eaOorum  eommooo' : 
^wtlnr  (IM.) ,  angdos  et  affchongelos  el  omBesilhM  - 
inaspeciabiles  PMesUtes  JnlelHgeBS  :  Iremor  eBlra 
illos  apprehendet  muUasqoe  iaaor  el  horror.  Ai  eo» 
Jos  graUa,  dic,  qamfto,  VirlBieselimB  iUm  perodhm-  - 
tur  ?  Merile.  TenibUe  orit  iUod  iribBoal,  de  oolveroa  • 
bominom  nalora  lonc  judieabiiBryet  loUoBemiUared* . 
del,  el  lerribUi  uibOBaU  adsislel.  Onr  oBUm  an^  - 
iwic  tremuni,  el  ineorporem  ilfaa  Vtrloleo  formHfamlf 
noque  enim  de  iUifrjadicabilar.QooBiadmodum  jodi* 
ce  nocenles  eondemnante ,  el  in  soMo  exedso  eond« ' 
dente,  non  solam  sonies,  sed  el  qoi  ex  oodem  4>rdiue  - 
eirciuBSUnt ,  nec  cu}asqiism  maU  slbi  eonscU  sonl ,  > 
nUiUomioos  IhBent  el  borresconl  formidiBejodicis: 
,  iu  ellBBC»  eom  de  nalnra  jndieabiUr,  ei  raiiones  oh 
esmmissa  piacnla  reposeeolar  ,  eiiam  illi ,  qui  nibH 
sOh  eonsdanl  angeli ,  ei  reliqo»  Viriales  meioonlefl 
Irerount  propler  minas  Jodids.  El  hoc  quidem  jam 
inidleximos :  cujus  vero  graila  (a),  et  qoare  eraeem  • 
habens  venioms  esi?  Disce  el  bojos  rd  cauaam.  Ui 
enini  ex  ipsis  operibns  illi ,  qol  eom  crodixerunt , 
propriam  insipientiam  cognoseant,  ipsam  iUis  osten-  • 
dil  crucem,  qua  eoram  redargoaiar  iosaoia.  El  ot  hi« 
Idligas  ,  eum  propierea  crueem  ferre ,  ol  HhM  cob-  • 
ftmdai  el  increpel ;  audi  evangdisum  dlcenlem ;  ' 
Tune  appareHi  eignum  FHH  Itomhde^  d  pkngent  om* 
ne$  tribue  terrm  {Md.  r.  W^,  videnM  aecosaiorem« 
el  agnoscenies  peccaiom  foom.  El  qM  miraris ,  * 
qood  cruoem  hreoa  veniai  ?  IpiBa  voloera  secom  fo- 
rens  veniet.  Et  undenam  Uqoei  eom  soa  vohiera  se- 
cum  ferentem  ventonmi  esse.  Aodl  propheum  di- 
cenUm :  Videhmi  in  quemeon(ixeruni{Zaeh*'il.  iO). 
Sicol  enim  eom  Thoma  egii ,  volens  inereduUUUm 
dlscipuli  emendare,  oslendlique  ei  flxuram  elavomm 
etipsas  dcalrices,  etail :  Miae digiium  tuum  kue  i  • 
elhifsr  mamtm  ftumi  (ifomt.  iO.  i7)  ei  vide^  4ptia$pi' 
rHuocamem  eio$$u  nom kakei  { Imc.  i4«  SO ) ,  ul iUi 
monstrarel,  se  vere  resnmxisse :  sic  et  tBne  feri  yrI- 
nera  et  cnicem,  ui  ek$  osiendalseilhmi  esse «  qoen 
crodfixerani.  MagaBm  eiyo  booBm  ei  Balaiarefel< 
eridoBs  aiYaroenlom  divinm  beoovoienlliB.  ' 

5.  Qofai  hno non  sohim crux,'  sed  ei  ipsa  in  croco 
prolau  verba  ioeaarrabUem  ejos  hamaiiUlem  doda* 

(a)  Hunclocttm  iater  alia  refert  S.  Leo  Pspa  ad  cidoem 
Eplsiohe  434»  ubl  uagis  seBBnn  qoam  vmlio  exprUiit. 


illi;  S.  J0ANNt8  a»lBosToyi 

r%tfLAm  IffM  tMtM  t  «IrettmttMMitas  eiitaii  Ipsit  % 
qtmi  o^iMifitiis  ftem»  ii«q««  M  Aifore  sBMiiMiiilMis, 
Min  liii|«it,  IjfRdiM  Hll¥  pHMum  hoe  :  tm  enim 
iOm^  ^4  i^  \iM.  f».  14).  ¥Mc§  liefiignifiMl 
]Miiii*i.t  Mi«Mifle  p«  cfttoUlgefiiXlto»  orilMKseiel 
iUi  i«bitftiuiiiiNi»i  ilMelMHilMni  dicMMc  M  JWm 
M4i«  diiiuiiii^4f  criMii <jr4Mf*.  ftl  M)*  Atqul  {ir^ 
pthriMipMiiiMiiileeeeiitfli  ile  em^ ,  ifBod  riliM 
Dol  «1  e  Meo  eniin  ^um  wwAi^etm^^  AOMft» 
AMMtet.aMiil,  d$0mce,  «t  tMMmui  il  <r<rfiimii 
ift  iw»  <iM«  41 4t ).  laMore  liw|Ni4eiiti«6  ^bi » «i 
estaiftoMi  UiofiiMiiiils.  <h«fidiori  teeit»  ffmm  ik 
ilMiminw  dio^iuce»^!  iioii  oiiidMewiil :  oliuMiedi^ 
emd,  DiiBondo  do  omoif  et  oredewHi  iii  li*  iW«i 
mijMi  oral  aoi«iwn  «Mfef e^Xr  iopalcro,  Itjiido  km^ 
poilliH  tfHmdenimdoM4i  moi ;  «ulio  HMjii  om 

iMi^odUGOffo  «f  MMHMnio»  Vldiili  ilttili^  vorbit 
Yidiili  tnmiiM  niigidliidliiMf  MdoHeudllei  ifiotieo, 
dlBgMiMf, m M  imMOMam  boirigBimeinoogooie»- 
li&^  A  qooModo  iHo  ipMi  oiruM  ooianli ,  Cbriiloi , 
yHm  «MiilMWs^  uMM  od  MdiM.  PMr,\n((uii^ 
t^ioirfii  iMw  AiifiiciiMo :  iMO  iilm  iif  imi  fNM  fiitMil 
(iHtf^.SK^  M).  ZoMalii  oMihoi  indtat,  l^er  qu»|  In» 
gidl,  inMflonlei.idnl ,  |ier  ^idom  i^nonm ,  ipiod  di-' 
cinAl.  £l  iHI  i^nkloli  UioBbMiW  fit^i^  M  m,  Mdwi  > 
f£;^>npi  <li4iH*.  n.  I0)u  ipoi  VM»  ckdMrat»  qOMnodo ) 
MioiiNkanii  ittii  ioquiM,  i  qtiiboinrtnobiii  por<* 
\iA  ooorittii 


AMK^i(b>,  ilM|Hil«  ^QP  ptmnlMm ;  nH 
^/mwom.  iHM  flrgot  no»  jdlmiiil  Wii  peoeiiMrt  r 
HimM  ^i  flui  iMBtiitQBliMn  $vbmt  .iroitterini :  m  wm « 
roMlliiirliiiiii  pocpiiUM»  P^aobiiiion  fuiiiel  fiMi» 
apOBMtti  :  8l  non.vemiiiMOI  Hlii  poocitun,  iidn 
stfiiiM  4iio  mittia  «i  ^einque  mittii  neqtto  nolt»  Ju« 
dttmm  Mgrriodoi  posioi^edidiaieiil.  Andi  oniin  quid 
Jioobna  leroiolyMi»  dicnl  nd  FMtinni :  Vjkitt^  fm- 
tei^  fm  mHm  ilu4mmm  «mh^  fid  ir^dtdmiu 

J^MaoiiM^di  ofiiliiniM  nro  iniincif  nibnoMlio«<«-*> 
l^iilwnr  i^iMir  iH  Md  J^ntpdiinm*  m^MMMi  in^ 
c^iMnr/  <tMi|  tnf  1  ipioiMii».o»rMidoM  m  nunc  oMnoiO'^ 
nctocio»  «^QWfnBciiffp  Ikoli  inofsniindtiiMn  tWilaro 
tuMn  J»wi^nuM*  iUoioriiQiflgeboMiCr  ol  pro  cr^w^on* 
libHiiifoboi!.  Ifil  «MMi^  pooMMd»  inquiit  DootuuM 
ioibirif  Si  vdkripaM  i  aI  >(i|iri  nMi poiiei ,  non 
diiHMnU  ^iiMil  a  m  ^m  MMf  MNN  ef  AiMni/if  «^onii 
(MoN^iii.Jtt^) :  ii  boMo  imiliri  non  pomiiiei,  iMHI 
dixMMt  ftMlii^  imtiifiref  niii  e|/iii»  oieiit  M  4$9 
CJmui  <L  pnr.  iU  IK<^MonMii<i  mUi  imiiiii  Dofnl-* 
nnni»  boMiN  cddsenMtti^  §io|diMMim4icfi^  ipii  prinnd 
miHsrrii  inni  »pMiiii  ^Htta  fioninnm  iniioini  «ou 
OniHip4nidnm.aMdn  Abminni.^iniar  ooi»  m  qm)m 
cineilliMi^fnerni,  MMpenini  fimninolliseDidni  Dia«  • 
bat;  8ic  ei.ninvMi  inaer  ooo«  M  ynbni  iofidabottir^  ^ 
cooililuiiii,  ^  ib  dmni  mrbi  Ai^iditam  afq^iiiii « Ji* 
Ipidoiluo  oMi  rinitir  iNruenlii  ewpieiii*  MKf^oolli: 
qui  iiide  oriebantur  doloribui^  dicebat :  Aomtne ,  ne 
9ietmM,Mc:m$m^{j^^    H^).  Vjdiaii«  fmbni 


laCHieP.  COSfSTANtlNOP.  A%^ 

verbii  PiKni  uminr,  oi  fnomodn  ofenm%  omi :  Hlr 
dieii,  Pmr,  dbm'ifi  iHk  Aoe  purioMM  t  non  mdm  $&nni 
ifM  (Mimi  {iMC.  W.  94)  :  Me  dlck,  M§  mmm  m 
koe  peetutmn.  H  ut  tnUiiigii  b:io  f  llnm  dlli«ea«er  M 
accttrile  agere,  non  olffltdieiler  ontnit,  neqno  oMior 
dl  feiltor,  neqno  itane,  Md  poeliligeMbtti,  enm  dn- 
lore  et  compunctione  et  eom  mulii  emnmioorailini* 
¥f»  llM  oitendMn  «i  alHmt  maiorem  eoMervom  oknl- 
Ikir  preeei  pro  Inlmldi  fondeaiemt  aodl  teMmn 
Paelmn  :  poaiqoim  efnnmeraiiet,  qoinm  pmpeMM 
esiet ;  nom  Mt,  Qitii^iiffi  ^iodrojlimi  nno  Mbm  m^ 
ceirt,  Hf  Hi^l  r«ltii  MM,  i^mif  UtpiiMiut  imn^  l0 
tHmfHtffhim  feei  (I.  Cor.  11.  II.  «5) :  el  eum  pemmK 
iMiiM  teiam  lliom  «erieiii,  et  inaMlM  quai  ablpils 
qnolldlo  MMtinobii,  addit  it  ipM  s  Opmiom  onofimmi 
MM  a  CkrUie  pro  fraifihe  md$,  eofiMk  M«'l  IMMI* 
dam  oaraMi ,  ^'  innf  lomeHm  {Rem*  •«  5).  Yii  M 
aiiM  tridero  non  ex  nove,  Md  cn  trmori  qnoqne  Te* 
siMnMdo,  qul  Mem  fteiitaiiit  Tnnc  oMm  nMMme 
adminndom  eat,  quando  lUi,  qMbus  non  em  imperb** 
tan  inimioMdiliipeoe,  aed  oonlnm  pro  ocMo,  <i  den» 
tem  pro  deate  ^ittro  {Emd. M.  U.  ttt),  oi  por  pirf 
re€afi«,  ad  ipMtoKoM  porfMHonis  oalmen  e^adnnt* 
Aodi  oi«o«  quM  dicM  MoTiM,  totim  a  Jodaeii  Hi|idl« 
biM  appBlilui :  5i  dipitttii  iOk  fecca/nm «  dtmffei  :  ai 
veromm^Joitei  m$  de  ifbro,  ^Mm  iortpiitli  (£cmL' 
38.  j5i.  fii).  Vides>qnemrdwici  fnmis  Miemn  aeenri- 
taiMn  pKnmsnioM  nilet^il  poeeoiti ;  emr  tioMM 
poiliodpienppliciit  Noa  senHo,  inqnn,  fel|<^IMQm,  il 
aUi  rebni  adneiiii  eondictemur.  VloiiamM  noiom  «i 
alinin  Mperire^  qur  iimttfn  pmiattonen  tnMiMM* 
Oau nnim  «pioa  aHbro innlM OMwpia»ni mI  ilc nen 
ipsos  eOrrisanMM»  giMiqne  hde  mafbo  animam  libe- 
romM^  Miapi  na  inala  imprecemtif  imnnois.  Audi  oS 
boMum  Davidemt  qmd  nit,  Hao  imtmn,  it  }am  miiio 
angelo  qni  multilodhiem  punbwt :  riddns  an^dum  stri- 
cto  0bidioiMtruotmn,  ioiumqttejin^im  Intontantem  : 
£po,  inquity  fM  panor  sMn^  p«Mii :  /d,  fMosMMmiy 
^ndd  feeenmtt  FUa  mam$  um  eeiper  mi,  el  snpsr  do* 
mttm  poiris  mri  i%  Re§.  S4. 17).  ¥Mm  llerbmMmiiia 
prsMilafn  Ibcm Y ris mottum  aMMloodom  Men Ik- 
ciontem  t  Snmnnl  propbeta  a  MmU  in|oria  nffecUis, 
comempias,  rojemus,  .oi  taata  ifaoMinia  noloMs  mi, 
ul  Mis  ipM  oi  aliqmd  .conMlaiioiui  aibm  vohmrat. 
AUendite ,  oro ,  diligooier.  'Miit  enim  $4  ^liaM 
DoM  :  Nott  Me  atjecermm^  $$4  nM  (I.  Jtip..t.  7). 
QoM  Igllur  ille,  quid  rcfeolM  liiem,  dodecoro^ 
conlbm}itu ,  et  injurii  iffeoiMt  Audi  qbM  dicM : 
iiiif  ittfm  0 me  bM  pietenlnm  jn  jDipninom,  MMiMM 
otnm  pm  Miii  (l^  Siog.  ¥L  i5) :  poooaMm  arbiiratim 
eot  non  ormo  fdr»  Innaieis.  Ainil  a  me,  Ihqtiil»  mJta 
peciom  ^  ul  dosinain  pM  niiioolrare.  VMMiqnomodo 
qnitibei w  jnstls b^M pnaeiire MiiMngutocMi  eit- 
ram  liabumii,  DDmiid  taatiiMs  insiilMM  t  HeMmmini 
i|ilM  domtiro^  dlMa  mutL  DorainMnill  P^nnv 
dbniffgiliiiMpiiaMinmgniniMwisanM^frfdjbManl 
(Imi.^.  3l^6toplnntti.diiil^^4Mtni,iMiiifMMiiiil 
hoc  fttcMmm  (Acf.  7. 4i0).  Pmftosdinobal  iflploioM 
niMiiijMM  MM  M  ClifiMo  MiD  Snmoiktm  mei^-  Monaiia 


«7 


VE  M^StftRGCtlONB  MORTtKmUH. 


t(l 


M&  teemfUlum  tammH^fk^.'^.  3).  Moyscs  simlllter  \ 
S$ dhnHtit  fiMt  |»tra/iim,  «Kmfrfi*  *  tf  t^m  nm ,  ifefe  #i 
MT  de  lihr%  ifuem  terlp^tH  {Exod.  M.  9S).  ftltid  tit ! 
Fnif  MiiiiMi  hiiu  iHi^  mi^,  H  wptf  imtm  ptMt  iMl 
(t-Hig.^M.  I^.  Ai  emiid^m  mMtrm  9fttntK;l  t  Aliit 

»  im  nvv  pBBCvnwn  in  wimiiviiv  i  wi  vvwnn  vmrv  ^v 

M^i<  (f .  Re§.  IS.  to).  QtMM  i(^lftf  ^inm  im  gMH 

MNfMMUf  fll  pMMniltl ,  <Wlll  ^ii  d6  IIO^  SlifAt,  ^l  t|1li 
VO  v^l^n  i^ftMMDCAIt^y  6lllll6ft  WM  HMpnlMlt  ttO  nOCy 
lll  pi'6C^B  f^  llliflll^lB  rafldSlflNlty  M  Holl  OMHn  ilflQld 

ci  4llf§iMilki  4mm  pfttMflfe  floii#iiMf  T  He  i^lflf  MtiiMfl" 

■iir,  ftl^*!^  ^IM  6fllMl  ptafi  IMlp|NMlll6tt6fllplll,  IflHM 

li^itir  MMi  ifliipiiiiebil  fMMfl,  vi  tmtttH  nAXmfli. 
MMi  iBi|pM  611  pm  inlmiMt  6Mf6^  ^[6flM  pM 
(   666  litltifla  Il6bl6  tm  «Riliiaiflfll  OI6II6  |IHI 

,  ii6fl»iifli.oi6illo  pr6^.fiiiini6ii.  Audl  Glnitlttni 


fMflTM  tfit?  IIOffM  ^l  pKJftffiBtffll  AoiS  ^llftKfll  ^lfitfA.  S. 

i6)f  Si  Igiiiir  pt6  imids  dr6mu8 ,  noiiAim  pnblltahts 
Inniofeft  Mttnnt  ciffMSII  t  il  cvm  iiiiinleds  Ali|[(hnti!$,  ef 
pro  Irrfffllds  orflninft,  fteo  Bimheseffitimfnr ,  miamitm 
q>itdem  lMimnti%  nsituf:e  ftis  esi.  £fMs«nlm^tiiqti<t, 
ffmt7«f  Ptttrit  fetiri ,  ^'  fn  ealis  ett ,  f uta  io/er»i  ifiutn 
tfr^  facH  tttper  hmot  ei  mitfoi,  et  plnit  nper  futtos  et 
injntiot  ( Mtath,  i.  18 ).  (^m  fglttif  et  d  Bomitio  ct  it 
Bmis  ei^emplfl  nobis  Mibministferttur,  semtilemnf  et 
i^ipsfl  titlttiem^atie  pfacStemos  :  ut  eiitfm  dlgni  ba- 
fcesmttr  consctivl  fegfmm  e«lette,  et  ird  metiiend.im 
niiic  menssm  mtijtif^  cMm  ffbetiiite  secedafiins,  et^ 
fMHfflii  ptoprls  comnenils ,  fironnssiKpM  bons  idl* 
piscittiiif,  p6fli  fA  benlgnltiAe  Dominl  nostil  lesrf 

tnlflSfff «  eom  ^qflo  riln  Silnfli  f  tn  SAfMltO  QplfH6l  flMM 

Ka,  poientSi,  bonor,  flune  4i  Sinitief ,  et  In  sxcflli 
Sftefliofflfli.  Afliefl. ' 


m  UOmUiM  DB  BlieDRimCTiOMB  MORTUOMli 


Mointoii. 


Q66  leMp6i6  fmne  hibuerit  bimiiiitt  Cbrysoeio- 
nms,  ipio  i  priMifio  flis  6bs4flre  bidioit  fiis  terblst 

iUi  dbfwililii  c  ei  m§mittin  twA 
\  eunibint^  km 

»»7iliB6lvil,Btl6l 

1  ^fobiMiiMM.  Binc  .'vipo  6rg6il6r  bMii  biN 

Bi  387  bibHiifl  IbiNi.  ol  i|6ideM 

nm  lelim  ^de- 


VMe  MpMlHm  sd^Miiliiiibtf 


Ib  httjiMe  iVmil  prlticipio. 

ffnjfK^tse  pont^  icontioiils  srgmnetHtim  In  exordlo 
stfltuH  S.  ftoctof .  AgHof  de  Resorreciione  mornio- 
hmi,  iHijnii  terfiii  pittim  flsseritnr !  de  iiisticuendi 
bectindflm  ftevm  titli  i  de  idettndis  pefpensa  praemif 
msiKfiitifdme  fiboffbus  t  nonnnlnm  Mnorum  6|tcf om 
ttiereedem  \B^m  In  bse  viti  tfibtiii  Ihuli  etempto 
eom pt^bittir.  iiittitm9ci  MhimoMfef  conrotsf itor ^  t|tlf 
6ofp6f6  6t  Mittifim  iHfMMi«im  p6f  sfl  fiislim  essfl 
MentWDiMiif . 

iflAeffifciifnmeM  ineefit  eujflSQiiflf  :\TfT,  tttfitis  M 

ii6IS  OMIIIfliMMi  eoWIMQS. 


BE  EESUmECtlONE 


i.ftafrijmiiai  mOwt^ffitamktvtiimemdmnjmL 
—  De  fidei  nostrae  df«milibiis,.  deqoo  giorii4inijpni- 
li  FUii  Dei  pri^em  ipud  vos  disseniimus «  obuinuites 
luereiicaram  ora «  qui  glooriam  illi  delrabunt ,  el  i  ge^ 
isilore  suo  illom  ali^nuni  diconl :  bodie  de  .inoribus^ 
deque  viu  instiiifeuda  sermonem  In  medium  alferrQ 
et  iB  gcnere  adnonere  decrevimns.  Imo  sermo  noii 

{moralls  soluro,  sed  etiam  dogmalicos  erit  :,piraio8 
enim  sun,  ut  ad  iiiiierlim  de  resnrrectione  desoen? 
ilam.  Q^  ^^  irgumenium  variom  est  eieo|)iQeum  : 
lufls  ei  in  lis,  qus  lldei  sunt,  nbs  dirigitt  et  vitim 
Qoslram.  componU ,  ei  ^ivinam  providentiim  al^ 
omnibus  calumniatDnbos.vindicat.  El  queniadmodum 
cum  Bon  creditur,  vitam  nostram  subveriit,  maii^ui| 
pexceDtis  Implet,  sorMim  deorsumgue  iactis  omnibus : 
,  <i>  oriim mi.Godioi jQolbMfbio  30». 


{M  MM»  ctidilar»  pV6videiiliiM  amiIiis 
iditnrit*  6t  nos  id  dilifleuMm  tirtiiiji  «wriflii 
vut,  nUiM  Mflgiii  sindiiesp^,  omiiii  deiiif 
flfliMiiilfl  nimplil  ao  fmie.  at«6im»MiMiHb  ilk^ 
lulfli  .Mm  eil»  fSi  raMwreiiiopim  «ifl  iispiliiMi 
fMquoieredU  ii  mm  feddkmMn  gjliMrra  4ilii» 
guttfbienpMiitus  erti  ied  6plniturm  jMif  m  MMifls 

lrtti9.9#.4^iifliiierfl»«PMMHNlo  Miim  «iifLfliii  iilli  6i 
ittii6ss|Qt««i  wiitaM  iiborum  «itril^iitiNMM  niibi 
reimifiiii  6«sp6Qtitt  neqne  feioim  Aeslffe|»MfMim 
lybil  MMOiciianpvi  'mmijm9§wmal%  amk  mMk 
permluU  liii  4M.i*  <p6M%fs^ni»i%  ei  ifi^ulbMKM» 
peCAiMliif^fMit.  iii.6t  qHJ  silHllflWM^iAiMMI 
fliqpMMli  jidicium^  #  JPMfl  mHm  ^yiiHsU  -Mliilite 
illiul  inbuBaL  it  mdfldtiiiliiiii  flffltiilulillSMm  i  ^ 


Mf  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMl 

ineviliMlM  seoleDtiam  :  is  niodis  omnibus  conabi- 
lur,  ut  tmdeat  (omperanliae  et  «quiuii  alque  aliia 
viriolilMia,  el  effuigiat  interoperaniiam,  lemeritaiem 
omiiMiiie  alia  Yitia :  hicque  poleril  magna  virtule 
repellere  eoSy  qui  divinam  calumnianlur  providen- 
tiam. 

ProMentiaDeidefmiUur,  —  Etenim  vero  sunl 
nonnuUi,  qui  ubi  viderint  mansuete  et  caste  et  juste 
vivefties  modestiis  et  calumniis  premi,  vix  necessa- 
rium  vietum  habere,s»pe  etiam  morbo  longo  et 
gravi  valetodine  macerariy  el  in  summa ,  oroni  carere 
siibsidio ;  el  e  diverso  maleflcos  el  poUutos  bomines 
planeque  flagitiosos  afiluere  divitiiSt  deliciariy  nitidis 
veslibtts  amiciri,  doroesticorum  agmen  post  se  trahe- 
re,  in  admiratione  esse,  magistratus  gerere ,  muliam 
apud  Imperatorem  fiduCiam  babere,  mox  divinam 
arguunt  providentiam»  et  dicunt' :  Ubinam  providen^ 
lia  illa?  aut  ubi  justum  judicium  ?  sobrius  et  innocens 
male  habet,  intemperans  et  corruplus  feliciter  agit : 
et  hic  quidem  admirationi  esl,  ille  vero  ludibrio  :  hic  . 
variis  rniitur  deliciis ,  iile  autem  inops  extremis  pes- 
sumdatur  incommodis.  Tum  igiiur  is ,  qui  de  futuris 
dubitat,  conticescet :  sit  qui-  de  resurrcciione  bene 
senseril,  et  sapienter  disputare  noverit,  facile  quid- 
quid  id  est  blaspliemiae  diluet,  et  iliis  tam  stomacha- 
bunde  dispountibus  dicet :  Compescile  linguam  ve- 
stramy  el  adversns  I>eum,  qoi  vos  fecity  eam  ne 
exacueritis.  Non  enim  res  nostr»  in  hac  solum  vita 
durant,  sed  festiiiamiis  ad  viiam  aiiam  multo  longio- 
rem»  uno  finem  minime  habentem ;  et  ibi  omnino 
pauper  iste,  qoi  juste  vivit,  hborum  suorum  meree» 
dem  acoeplurasest :  intemperans  autem  et  maleficus 
malili»  suae  Ulicitaeque  voluptatis  daturus  esl  poenas, 
Proinde  noaa  praesemibas  solum  dediriiiaproviden- 
lia  sententiam  feramus,  sed  etiama  futuris  :  praesent 
tia  cerlamen  quoddam  suni,  et  labores,  et  stadium ; 
fatura  vero  praemia,  coronae,  et  bravia.  Sicut  ergo 
athleUe  in  thealro,  et  in  sudore ,  et  pulvere »  et  aestu 
niulto,  et  laboribus  et  xrumnis  pugnandum  esl :  ita 
et  justum  hic  multa  suslinere  oportet,  et  ferre.omnia 
viriliter,  siquidem  praeclaras  iUic  accepturns  est  coro- 
nas.  Et  si  suiit  nonnulli,  quos  perturbat  impiorum 
felicitas ,  lii  secum  perpendant,  quod  quemadmodum 
ellalroBes,  el  sepulcrorum  effossores,  et  homicidae, 
el  piralae  priusquam  ad  judicem  irahantur ,  multis  de- 
Hciis  fruuntur ,  ei  ex  aliena  calamiuie  suain  oonsti- 
loentes  abundamiam ,  injusiisque  opibos  locopleiati, 
qootidieinebrianlar;  «bi  aulem  judicis  sententiam 
sobibonl,  omniom  iUoruin  luent  poenam  t  Ha  et  iUI 
qoiseorta  roercantur,  el  Sybarilicasmensas  instruunt, 
el  supercilla  surrigunt,  et  fastu  in  foropleni  pauperes 
opprimunl ;  quandoonigenitos  Dei  FiUos  aderil  cuin 
angeUssttis,  et  sedens  super  thronUm  Ulum,  orbem 
lemrom  in  mediom  addoxerit :  tunc  nudi  el  omni 
soo  splendore  desiiiuti  addocenior,  el  nollom  vel  ad- 
¥ocatom ,  vel  paironom  habentes  ,  absqqe  venia  in 
igneos  flovios  projidenlor.  Qoapropler  neqoe  hos  bea- 
IM  dixeris  eb  praesentes  deUcias ,  sed  potius  defle  el 
Vm  oii  fulora  soppUcia  :  neqoe  justum  iUum  mi- 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP^  m 

serom  existiinaveris  ob  praesentem  paoperlateni ,  sed 
pro  iieato  habc  ob  sobseqoentes  iKmoroin  divitias,  el 
in  tuo  aiiimo  seriBonem  hunc  de  resurrectione  radices 
agere  cura  :  ut  si  bonus  fueris  el  teuteris ,  probatior 
evadas,majoreinqoe  alacriiatem  per  spem  flitororum 
accipias :  sin  malos ,  a  maUtia  desislas ,  el  conlinen- 
Uor  fias  ob  timorem  futori  supplicii. 

2.  Idciroo  et  Paulus  de  resurreclione  nohiasobinde 
verlia  facit,  qoemadmodom  el  liodie  aodivistis  ipsuni 
clamanlem ,  el  diceniem  :  Sdnm  «if  m  tguod  st  lerre-' 
ttre  tmirum  (UmkUium  tabemacuU  hujue  dimlualurt 
domum  ex  Deo  habemui  non  manufaciam ,  wiemam^  m 
cmlie  (2.  Cor.  5.  i ).  Ima  altius  sermonem  docamos,  el 
videamus  quomodo  in  sermonem  de  resorrecliooe 
inciderit.  Neqoe-enim  simpliciier  neque  fortirifQ  hane 
nobis  afferre  solet  doctrinam  :  sed  qoia  slmol  docere 
vttlt  qu«  futura  sunl ,  et  athletas  pietatis  confirmare 
studet.  Nunc  quidem  gratia  Dei  mulia  pace  fruimur : 
eteniin  Imperatores  piam  religionetn  sectantur ,  et 
prjncipes  verilatem  agnoverunl,  et  populi,  et  civilates, 
er  genies  erroribus  llberati,  Ghristum  omnes  adoraut : 
tunc  autem  in  principio  praedicationis ,  cum  nuper 
pietaiis  semina  jacta  essent ,  magnum  prxUum  eral 
muUiplexque  ac  variiim.  Nam  principes  et  reges  el 
domestici  et  cognatl  et  omnes  hnpttgtiabant  fideles  : 
etrepugnante  natura  ipsa  beUum  ortebatur.  Pater 
enim  filium  Iradebal  saepe,  el  fiUam  mater,  et  servum 
herus.  Neque  enim  dvilates  solae ,  neqoe  regiones , 
sed  el  domos  nonnomqoam  in  seipsas  seclae  eranl » 
eralqoe  tomultus ,  qui  tunc  saevidMl ,  alroeior  qoam 
inleslinom  quodvis  beUom.  Nam  lacoitateB  npiebaii- 
tor,  liberlas  auferebatur ,  el  vitae  periculum  immioe* 
bat »  non  qood  baritori  in  nos  incorsiooem  faceront , 
sed  qui  videbantur  nobis  prjeesse  et  dommari ,  p^oa 
erga  sobditos ,  qoam  beliaiores  omnes  affecU  eiaM* 
Et  hoc  declarat  Paolos,  ac  dicit :  Graee  ceriameu  pos- 
fioniim  fi»liittt»/ta  :  ei  in  allero  quidem  opproirriii  et 
tribukuiofubut  epectaculum  [acti  :  in  aitero  autem  eocH 
taUter  convereanlium  effecU.  Nam  et  vincuti$  mei$  com' 
patiebamimfet  direptionem  facultaium  vetlrarum  cum  gau- 
dio  luUttie  (Bebr.  10. 32-34).  Ad  Galatas  autem  dicit : 
Totila  pam  estie  fruelraf  $i  modo  et  fruetra  (GaL  3.  4). 
Thessalonicensibus  quoque ,  et  Philippensibus ,  et  in 
genere  omnibus,  Paulus  scribens,  mulla  ejnsmodi  le- 
sUlur.  Neque  hoc  solum  eral  grave ,  quod  foris  fre- 
quens  beUum  gerebatur ,  et  conlinuum  ;  sed  quod  el 
inter  fideles  Ipsos  exorta  fuerunt  nofinulla  scandala , 
et  lites,  ei  contentiones,  et  aemulationes  :  qux  et  ipsa 
manifeslat  Paulus  dicens  :  Forie  pugnce^  iniue  timoree 
(2.  Cor,  7.  5).  Vernm  istud  ipsum  bellum  niulto  alro- 
clus  erat  ct  subdilis  et  praeceptoribus  :  profecto  noii 
tantum  initnicorum  insidias  formidabat  Paulus,  quan- 
tuin  domesticas,  et  quae  intra  Ecclesiam  contingebant, 
ruinas  et  transgressiones.  Nam  cum  apud  Gorintbios 
scortatus  esset  quidam  (1.  Cor.  5.  et  2.  Cor.  2),  omni 
tempore  illum  lugens  perseverabat,  ita  ut  viscera  sua 
disrumperet,  et  amare  ejularet. 

Chri$tiam  vitce  perfectio,  -—  Kral  et  tertium  genus 
quoddaui  non  minus  molestiarom ,  quam  dictom  eslf 


m 


DE  RESORtiBCTlONB  MOItTOORUtt. 


m 


fidelibittalbreiis,lptt.ieilieetrenini  n^nura,  qu»  fre- 
fiieiites  latiores  el  siidores  eiigebat.  Necvtie  enioi  faeilis 
ei  levis  erat  ▼ia,  «d  quain  ilios  ducetMinl  apo- 
stoli :  sed  aspera  el  inexpediu  ,  qu»  animam  reqoi- 
rebat  sobriam ,  el  Tigilem ,  et  undiqoe  diligentem. 
Pn»tiCerea  et  Christus  aiigutfUm  ei  arcum  ipsam  to- 
cant.  Neque  ennn  Tivere  ficenier  el  absque  meiu  fos 
•srai ,  sicttt  apud  genles  in  lurptiodine  e(  ebrieuie  •  et 
hetliynione,  ei  detidis,  et  lusu :  sed  oportebai  eilam 
freiiare  iraeundijrm ,  el  im|ierare  illlciue  concuplscen* 
ii« « ei  despieere  opes ,  et  coneolcare  gloriam ,  el  so- 
periorem  esse  inridia  et  Kvore*  Qo»  qualem  laborem 
reqaininl,  sdunt  ii»  qui  cum  illis  *quotidie  coffint. 
Ouid  enim ,  dic,  oro,  iorestius  illiciU  eonetfpiscontia, 
qnas  ▼eluii  rabidus  canis  in  not  eontiouoiosilil,  ot 
quoiidie  nos  oblorbat ,  atque  adeo  opus  babel  perpe- 
tuo  TigiUnli  anima  f  Jain  quid  amarios  ira  ?  Nam  ju- 
eundom  qoidem  est  uleisci  eum,  qui  nos  injuria  affe- 
di,  al  lioc  Bon  licebai.  Quid  dico,.Ron  licuisse  ul- 
eisdl  iflM>  oportebat  el  eonlrisumibus  benefacere, 
d  soommoiis  nos  incessanlibus  benedicere,  el  no  «!• 
lum  quidem  umquam  amarum  verbum  profen^.  Quia 
01  coBiinenliam  non  in  solis  operibos ,  sed  el  cogiu- 
lione  ipsa  moDslrarO  oporieU  Non  enim  solum  ab  in- 
Ooftlineiitim  opore,  sed  ela  ullaspecio  absiineiidom 
Hl » noqoo  ei  (ormoso  mulierum  aspecio  ▼oluplat  te- 
dpienda  :  nam  el  ob  lalem  eoniemplationem  exire- 
mom  aoppKdmn  Irrogaiur.  €um  Igliur  ei  Unturo  bel- 
him  ab  ils»  quto  fdris,  et  lanius  limor  ab  lis,  quas 
inius :  magnus  quoque  enrt  tabor  in  exercendis  Tirtu- 
tibus.  Acceditilitem  eiqoanum.  Nam  inexperli  eranl 
eertamiiiis  unli ,  quod  cerundum  erai :  nequo  enim 
apootolt  eos,  qui  a  progentloribus  suis  pieutem  ex- 
ceperant,  eriidieodos  sortiii  sunl^  sed  educalos  in 
mollitioetddidls,  01  ebrieuu,  el  turpitudlno*  el 
intemperantla*  Neqoe  hoc  parvi  momenli  erat,  ul  dif- 
flciltas  reddoreiurceriamen ,  quod  eam  pbilosophlam 
neqoe  supcrlorai  tempora,  neque  pareiiies  docueranl : 
sed  tmic  primom  id  btjusmodi  cerumina  instrue- 
baniur. 

5.  Cum  %itur  UiiU  tunc  essei  cerundi  difficulus, 
Paulusv  oi  sohretur  ceruiiiium  laboreui ,  subinde  de 
resumecUone  sermonem  movebat :  et  non  hac  sotum 
adborubalur  alhicias ,  sed  cl  suarum  passionum 
enarraiione  :  eaque  de  causa  antequam  in.sermonein 
de  resurreciione  incidal,  suas  passiones  exponit,  sic 
dicens  :  in  ommbu»  premimur^  ol  npit  atixtt  reddi* 
mur :  lahoramm ,  at  uon  daliiidmur  :  pertequulionem 
po/imur,  a$  non  in  eadeserimur  :  dejidmur^  at  non 
periunu '  (i  Cor,  4.  9.  9).  Quibus  Tcrbis  quoiidianas 
mories  desigiiat ,  eo  quod  qnasi  animali  inorlui  quo- 
lidie  ad  moriem  Iradebanlur  :  cuin  ergo  lixc  inflige- 
rentur ,  hiiic  sermonem  hunc  de  resurreclione  mo- 
Tit.  Oredimne  enim ,  ait »  ^iiod  w  qui  euuiiavit  Domt- 
niim  noffnim  Jetum  tkri$ium  ^etno$  per  Jeoum  siiid- 
foHl  •  et  wokiecum  eomiUuet :  ftropierea  maiie  non  tue- 

*  nolb.,  premor^  ei  sic  loiiiis  sequeotia  plirasoos  io  sln- 
giifari. 

8«  JoAM.  CasnnHMT.  .II. 


camMmiif ,  nuusmom  m  «eriamiitiHis  ipstf  eouioiutiQ^ 
nem  habentee^  $pem  futurorum  (i  Cor.  4.  iO][.  Et  iion 
dixlt  ad  ipsos,  Propier  quod  iie  succunibali%malis  : 
aed  quid  ak !  Propter  quod  non  euccumbim^e  mo/tf. 
Declarai  se  quoque  in  conliAuie  oonflicUlionibus  esse. 
EniroTcro  in  Oiympids  eefUminibqoathleu  intra  su* 
.  dtum  cerUl ,  nmgisier  autem  ludi  foiio  coosidens  , 
sennonibos  aflerl  ooiilium,  eai^nusqoo  cerUntem 
dumlasai  juTai ,  quaiomis  ticclainalioQibus  sermoni- 
boique  Talei ;  iwque  eiiim  ulla  ei  lege  penuiuilur  pro- 
pius  assisioroei  manibus  illum  adjuvare.  At  secus  rei 
bibenl  iii  pieutis  cerUminibus.  Idem  eiiim  esl  ci 
atbleu  ei  magister  ludi :  et  idclroo'  uon  eztra  su- 
dium  sedet :  sed  ingressus  ad  ceriamiiia  ipsa ,  firinai 
compugilcs ,  dicens  :  Propier  quod  nmUt  non  fuccum- 
bimuM.  Et  non  dixit ,  Propter  quod  roaiis  non  soc- 
eombo ,  sed ,  Malit  non  succumbimut  laudibus  ipsos 
erigere  Tolens.  Sed  quamvit  komo  notier  estemut  cor- 
rumputur ,  lom^ii  mlcrfiiif  renotatur  in  diet  tmgulot 
(Ibid.).  Vide  quanu  sit  apostoii  prudonlia.  Ad- 
mifttfit  primom  eoi.abaflliciiouibus  quas  ferebont , 
dioeiis  :  in  ommbue  premimur ,  ai  non  anxii  reddimnr 
{Ib.  V  .8).  Admonoitiiem  a  resurrecliono  Jesu,  dieetis, 
Nmn  qui  emeUmfk  Jumn ,  et  not  euteitakit  (Ib,  v.  14). 
£ltam  in  kae  uita  mereet  bonorum  operum  tribuitur. 
—  Nunc  aliam  quamdam  adhortandi  ralionom  iiidit* 
dl.  Qoandoquidem  enim  faomines  pleriquo  pusillo 
aiiimo  suni,  et  infirmi,  ae  miseri ,  ac  licei  resurre- 
ciionem  docli  negligentes  suni,  et  ob  temporis  longi- 
ludinem  Tadllant  ac  recidunt :  ideo  aliam  tllis  aiito 
resurreclionem  conslituil  mereedem  ac  reiributioiietn. 
£l  qoaenam  illa?  7miialft  extemut  homo  notter  commt- 
pitmr  .haernut  tmnen  innopntur  in  diet  tingulot  (14.  v. 
16).  fixienram  hominem  corpos,  liiiemom ,  animam 
Toeai*  Qood  aolem  dicil  hujusmodi  esi :  anteqoaiu 
resurgamus,  el  anlequam  fruamur  gloria  futura« 
eliam  non  panra  hie  iaiiorum  remuneratlo  datur, 
com  inur  angnsiias  ipsas  anima  nostra  junior,sa- 
pieniior  ei  magis  pia  evadit,  majore  pollel  paileniia, 
ei  forlior  aiqoe  eonsianiior  persisiil.  Nam  sicoi  ii , 
qui  in  corporali  ceriamine  pognant ,  ante  coron^m  1 1 
bravhim  in  oxerduiione  el  pal«stra  ipsa  nugn.ini 
ardpiunt  mercedem ,  eo  qood  corpora  sua  firniliir.i 
ei  Taiidiora  eierciiando  raciaut ,  el  mfirmiuiein 
omnem  efl^Bgiutit :  ila  el  nos  Tiriulis  certatnen  rcr- 
latiies  ,  priusquiim  aperiaiiir  caelum ,  priuMiuam  Fi- 
lius  Dei  adsit,  priusquam  relribuiiones  nobis  denliir, 
inagnam  mercedem  accipimiis ,  eo  quod  anima  sa« 
pienlix  fiat  amaiitior.  Eleiilm  qiii  mare  naviganiiii , 
ei  innumeras  priicdlas  luleruiit,  et  mullas  lempesta . 
les  perpessi  snnl ,  et  cum  niullls  bestiis  cerlantnl , 
affitemerceni  ipsam  non  parvuin  c  parva  percgrinalione 
tsu  reporUnt  locrum,  confidpro  scilicet  et  mnro 
lemnere,  ac  inlrepidc,  imo  cum  volupUle  transmari- 
nas  illas  agere  peregrinalioncs :  ita  el  qui  fn  pr.r- 
senti  riia  propler  Christtim  multas  fert  affliciiono^ , 
muluque  gravia  palitur,  etiam  ahie  regtium  cslornm 
roagnam  lllam  nnributionem  assequilur  :  dum  majriia 
bic  poiitiir  fidocia,  animamquesuam  ila  cscclsam  ef- 

(QuatoruJ 


413  S.  JOANNIS  CHRYSO^TOMl 

licii ,  ut  poslbac  gnvia  oainia  quasi  e  subilini  deri- 
deiii. 

PauU  mercei  anie  reiumetianem.  —  I)i  aateiu  quod 
flicimus,  adhuc  manirestius  paleat «  exomplo  illud 
declarare  Tohimus*  Paulus  ille,  exaiitlatis  innumoris 
malis,  nonne  instgnes  retributiones  accepit  cum  irri- 
deret  tyrannos,  cum  furibundos  populos  incitaret, 
cum  omnes  poenas  contemneret,  impaTidusque  et 
impercuisus  maneret  contra  bestias,  contra  ferrum, 
in  mari,  in  praecipitiis,  \n  seditionilMis,  in  insidiis,  de- 
nlqae  in  wM^  omiiibus?  Quid  huic  conferri  potcst? 
EnimTero  bominem  non  exercitatum,  et  niliil  roali 
expertom  vei  levia  quaeque  torbare  soleiit :  imo  non 
solum  res  Ips»,  sed  et  leves  exspectationes,  et  quid 
dico  leves  exspectationes?  etiam  rerum  umbne  pavi- 
dom  reddnnt  et  perterrent.  Veruro  qni  exercitatus  in 
eertamen  ingreditur,  ac  muiia  ante  mala  perpessus 
C8t,  18  oronibm  postea  superior  fit,et,  lamquam  gra- 
eoloo  crocitanies,  eos  qui  minantur,  contemnit.  Non 
parra  aoiero  est  baec  corona,  neque  exigna  merces, 
qood  iilum  nthii  bumanarum  remro  roovere  possit : 
nam  qos  aliis  multum  formidanda  videntur,  ab  hoc 
,  faclle  conteronuntur  :  ct  propter  qoae  alii  tremunt  et 
inetu  obsttt|ie8Cttnt,  ea  rouiiom  ridet  ipse,  quia  per 
cxcellenlem  patientlam  angelicaram  Tirtutum  philo- 
sopfafaro  est  adeptus.  Si  enim  corpos  fecte  beaium 
dicimus,  quod  poiesi  absquc  offensa  ferre  frigus,  ei 
calorem,  ei  laniem,  et  inopiam,  et  viae  difllcultatee, 
airamnasque  alias  :  quanto  inagis  beaiam  vocare 
oporiei  aiiimam  qua:  virilitcr  ac  furtiter  omiies 
oinnium  molestiarum  ferre  incursus,  et  \)er  omiiia 
servare  cor  suum  iiulli  serviluti  obnoKiuni  fiotesi? 
Plane  bic  magis  rex  esl,  quam  ipsi  reges.  Regem 
cnim  satellites,  milites,  ainici  ei  iiiimici  uun<^  insi- 
diando,  nunc  aperte  vim  facieiido  offendere  possunt : 
liuic  autem^  ctii  animua  qualem  nunc  djxi,  iieque 
rex,  noque  stipaior,  aeque  nimiliaris,  neque  aniicits, 
nQ(|«e  inimicus,  iieque  diabolus  ipse  aliqtia  ex  parte 
poierii  nocere.  Qui  enimposfiei,  cum  is  oinni  siudio 
iii  iMc  inciimbal,  tie  inier  mala  computel,  quae  vulgo 
roalaiiaben  soleni? 

4.  TaUs  erai  beatiis  Paitim,  atqiie  propierea  dire- 
liai  :  Quii  noe  eeparobil  a  cariiate  CtmUif  tribulalio, 
vd  angui^a,  vel  penequulio,  ^el  fomes,  vel  nu^ilai,  uel 
gladiui,  vel  periculum?  Siculocriptum  eit :  Quia  pro* 
pter  te  morte  coiificinmr  tota  die^  reputati  sumui  ut 
cvei  mactationii :  ied  in  ilUi  omnilnu  egregie  vinciinus 
proptereum,  qui  noi  dilexit  {Rom.  &.  35.^.57;  PiaL 
43,22).  Istud  cliam  hoc  loco  insintians  dicebat  iTameisi 
rxiernui  komo  noiter  corrumpitmr^  inlemui  tamen  re- 
novatur  in  diu  mnguloi  (2.  Cor.  4. 16).  Infirninm  (it 
trorpiis,  aii,  sed  validior  et  poleniior  animus,  quiu  et 
niiiito  alacrior  et  agilior.  Et  sicul  miles,  si  gesUrii 
arma  sese  gravaiilia,  iicei  admodum  strenuus  sii  ei  iii 
inilitia  exercitatus,  non  esi  terrori  liostibus,  qui 
sciunt  armatur»  graviuitem  pcdum  vdocitati  ei  bel- 
landi  osui  obesse  :  sin  levia  acceperit  et  tractabiiin, 
fcnt  nvis  a1ii)iia  obvium  sc  rcrot  hoslibus.  Sic  ei  qiii 
(*ar4.em  <ii:>in  non  cbrictalc  ncqiic  indulgenlia  neqiic 


ARCinEP.  CONSTANTINOP.  ktt 

deliciis  incrassarii,  sedjejttniis,  et  predbusdiutnr- 
naque  afAlctioitum  toleraniia  leviorem  ei  tenuiorem 
effecerii :  sicui  Tolucris  aliqua  superne  devolans,  ita 
Talido  impetu  in  plialanges  daemonum  irruii,  ei  ad- 
Tcrsarias  virtutes  facile  invadit  aibique  subjicit.  In 
himc  roodum  ei  Paulus  multis  affecias  plagis,  ei  in 
vincula  conjectust  ei  ligneis  vinCius  compedibus, 
corpus  quidem  habuii  Talde  Infirmuro,  laboribusque ' 
emaceratum,  anknam  tcto  fortem  ei  invicum  :  atquo 
adeo  foriis  erai  Tincitts,  ttt  ad  solam  ejos  Tocem  fon- 
damenta  carcerls  commoTerenittr,  ei  soluioro  carce- 
ris  custodero  Tincinro  ad  pedea  suos  addacerei,  ape- 
rirenturque  januae  clausae.  luque  haud  panraro  nobis 
consolationem  Paulus  exhibuit,  eamque  etiam  anto 
resurrectionem,  nempe  quod  ientationibus  meliores 
et  sapteniiores  reddamur  :  idcirco  dicii  :  Afflictio 
patientiam  operatur^  patientia  prolfalionem^  et  probatio 
ipemf  ipei  vero  non  confundit  (Hom,  3.  4.  5).  £t  iie- 
rum  alius  quidam  dicit :  Vir  qui  non  tentatur,  non 
eit  probatui  :  el  qui  non  ett  probatuif  nulliui  pemi  esi 
(Eccli.  54.  li).  Et  iu  non  pariun  nobis  conferunl 
afnictiones  ante  resurreciionem,  cum  anima  reddaiur 
probaiior  paiieniia,  et  inielligeniia  praesuntior  et  ab 
omni  libera  formidine.  Ei  idclrco  dicit  :  Eliam  st 
extemui  noiter  homo  corrumpatur^  internui  tamen  re- 
novaiur  in  diee  tinguloi  (2.  Cor,  4.  16).  Quomodo 
quaeso,  renoTaiiir  ?  Effugatur  enipi  omnls  effeininaiio, 
exstinguuniur  concupiscentiae  absurd»,  ct  aTaritia, 
ei  inanis  gloria,  et  in  summa  inierimuntur  oiniies 
aliap  malse  perversaeque  cogiuiiones.  Ut  ergo  aniina 
ignavia:  socordiaeque  dediu  facile  htijusmodi  affectio- 
nibus  esi  obnoxia  :  ita  si  continuis  cst  impltciu  pro 
pieute  cerUminibus,  non  Untum  liabet  otii,  ui  dc 
hls  vel  cegitet  aliquando,  curis  videlicet  ipsam  ab 
liis  omnibus  ad  i>al:esirae  sludia  avocantibus.  Pro- 
pterea  dicebat,  Innovatur  in  diei  iinguloi.  Postea  ui 
deniio  soletur  animas  dolentcs  in  malis  quibus  arHi- 
guntnr,  et  phiiosophari  ncscientes  spe  futurorum 
cpigat,  sic  dicit  :  Quee  etiim  nunc  ievii  eet  affictio^  nnre 
ivpra  modum  wternum  glorias  pondui  operaiur  in 
nobiif  dum  non  ipectamui  ea  qum  videntur,  ied  quwnon 
videntur.  Nam  qum  videntur,  temporalia  iunt :  quee 
vero  non  mdentur^  mterna  (2.  Cor,  4.  17. 18).  Qoasi 
dicerei :  Pliirima  igitur  et  in  hac  viu  alllictio  nobis 
bona  confert,  nempe  qiiod  aniinain  iioslram  sapien- 
tiorcni  pi*udeutiorctnqiie  faciat,  innumcra  quoque  ei 
futura  boiia  concitiat  :  non  ea  qu»}  laboribus  ox 
atquo  repeiiduntur,  scd  ampHora  ccrtatninibus  de- 
benlur  tain  secuiidum  qualilaiem,  qiiam  secundum 
qiiniitilalem.  Et  ainbo  isU  declarans,  cum  magnitii- 
dine  periculorum  excellenliam  praemiorum  confcrf, 
et  opponii  breviialem  aetcrniuti,  leviuti  pondiis,* 
afQictioni  gloriain.  Afflictto  enim,  ait,  temporalis 
est  et  levis ;  deleclatio  autem,  imo  non  dixit,  dele* 
ciatio,  sed  gloria,  quae  deleclatione  multo  est  major, ' 
aeterna,  ci  continua ,  et  magna  :  pondus  autcni  bic 
non  aruninosum  ct  onerosum,  sed  magnificum  el 
pretiosnm  aliquid  vocat  vulgari  coiisuetudiito,  qii.i 
preiiosa  grnvioris  cssc  imiidoris  dicerc  sulenius.  Ctiin 


m 

igiiiir  dicil,  poiidus  glori»,  inagniludinem  gluriui  di- 
cii.  Ne  boc  repuiest  inquit,  quod  flagellaris  et  expel- 
leris,  sed  polius  cogita  coronas  ei  reiributioiies,  quod 
illae  loogiores,  majofes  et  clariores  sint  praeseBlibuft» 
nuUumque  finem  babeanl,  aut  terroinum.  At  enim> 
inqail,  bsec  jam  experimur,  illa  vero  in  spe  sunt  po- 
sita  :  et  haec  quidem  apparent,  illa  vero  non  appa- 
rem,  sed  excelsa  sublimiaque  sunt.  Iroo  invisibilia 
wulto  magis  apparent»  quam  yisibilia,  poterisque  illa 
inagis  Tidere,  quam  baec  :  b.'ec  enim  traiiseunt,  illa 
autem  permanent.  Eapropter  addit  :  Diini  noi  non 
speetamui  ea  qutevidenlur^  ud  quw  non  videnlur :  qum 
anm  mdenlur^  lemporalia  :  quw  non  mdenlur^  mtema 
mmi  (i.  Cor.  4. 18).      - 

5.  Al  ai  dixeris.  Quomodo  possum  videre  ea  qu» 
noo  videalar^  ei  ea  qiue  praesentia  sunty  noa  videre? 
a  saecolaribiis  MgotiiB  te  ad  banc  fidem  inducere  sa- 
tagam.  Naro  in  rebus  bijvs  mundi  nemo  statim  ali-! 
quid  agit,  nisi  priusqoim  videai  visibilia,  speciet 
iavisibilia.  Dicam  autem  exemplum :  n^otiator  mut^ 
tas  ferl  tempestates,  fluctuum  insultus»  naufragia, 
iiiultaque  alia  incommoda  :  veruiu  non  nisi  cum  ne- 
gotiationem  aliqoamdiu  exercueril)  et  inerces  veodi^ 
derit,  divitiis  portis  fruiiur.  Et  praecedunt  quidem 
lempeslates,  sequunlur  autem  merces  :  et  videt  qui- 
dem  pelogus  ac  fluctus,  cum  e  litore  solvit,  merces 
auiemnon  vidcnliir,  tantum  autem  speranlur.  At  nisi 
ad  eam  respiciat,  qoas  non  apparet  et  absens  est,  et 
non  in  maou,  sed  in  spe,  nuni<iuam  etiam  praesentia 
et  quae  appareiit  attentabil.  Similiter  et  agricola  juo- 
gK  boves,  trahit  aratrum,  prorundos  facit  sulcos, 
semioaque  spargit,  et  omiiia,  quae  sibi  sunt,  insumit» 
et  frigora,  ct  glacies,  et  inibres,  et  alias  fert  aeruronas 
multas  :  tandenique  post  iabores  exspeciat,  *ut  videat 
campos  virenles  et  pleuam  aream.  Eii  et  hic  prior  est 
labor,  poslerior  vero  merces :  et  nierces  incerta, 
labor  vero  certus  et  inanifestus  :  et  illa  quidem  tan- 
tum  in  spe,  labor  autem  in  manibiis.  Verumtamen  el 
ipse  iiisi  primum  Iianc  spcctet,  qux  dubia  et  iioii 
apparens,  etcorporeis  oculis  incoiispicua,  non  solum 
uon  junget  boves,  neque  arairum  irabet,  neque  se- 
miua  spai^el,  sed  neque  umqiiam  ad  id  operis  vel 
ilomo  egredietur.  Quomodo  igilur  absurdum  non 
fuerit  in  rcbus  saccuhirihus  non  conspecta  prius, 
quam  conspccia  prae  oculis  habere,  et  ante  merce- 
(lein  sustinere  labores,  et  post  eiaiitlatos  laborcs 
bona  ex  iis  manantiaexspectare,atquc  spe  non  appa- 
renlium  ea  qux  videnlur  «ggrcdi;  bi  iis  auiem  qiiao 
ad  Deum  speclant  dubiUre,  b«sitare,  et  posccre 
inercedem  anie  labores,  esseque  animi  abjectioris, 
qnain  sint  agricol»  et  naulae  ?  Non  eiiim  in  hoc  solo 
ipHs  videmur  esse  deteriores,  qiiod  xgre  fulura  ex- 
spect.iinus,  sed  etiam  iii  alio  quodani  non  minore 
illis.  £t  quodiiam  est  boc  ?  llli  enini  non  salis  fidere 
fiossunt  fini  suo ;  atiamen  nec  sic  a  laboribus  deier- 
reutiir  :  at  tu  fidejussorem  coronarum  habes  fide  di- 
gnissimum  :  et  nequc  sic  imitaris  illorum  perseve* 
raiiiiam.  Elenim  nonnumquam  agricola  itoslquani 
soniciitcm  jccorit,  agnim  coliierit,  j.im  sogelein  in- 


DE  KESURUECnoNE  MOKTUOaUHl. 


iU 


crescere  viilerit,  spc  tamen  ac  rclributionc  laborom 
excidit,  si  vel  grando,  vel  erucas,  vel  locustae,  vel  alia 
qu.nedam  talia  acciderint,  et  post  inultos  sndores  va- 
cuis  manibus  doroum  regreditur.  Mercator  quoque 
post  longam  navigationem  duccns  oneratam  naviiii 
saepe  in  ipso  portus  ostio,  irruentibus  venlls,  inipin- 
git  iii  scopulum,  et  vix  nudo  corpore  salvo  egredi- 
tur.  Et  in  summa,  in  saecularibus  negotiis  omnibus 
saepe  sub  finem  ejusmodi  calamiiates  eveniunt.  C»- 
terum  non  idem  in  tuis  contingit  certaminibus ;  sed 
necesse  omnino  est,  ut  qui  cerlaverit,  el  pietatem 
seminaverit,  multosque  labores  tulerit,  finem  ipsum 
assequalur.  Neque  eniin  aeris  intemperie  neque  ven  - 
torum  tempestate  laborum  nercedes  subverti  sinit 
Deus ;  sed  repositae  sunl  illae  in  caeleslibus  d  indeprx- 
dabilibus  Ihesauris.  Propter  boc  ei  Paulus  dioebat : 
ApUiio  palientiam  operalur,  poHentia  probationem^  pro* 
baUo  tpem^  $pe$  autem  non  confundit  {Rom.  5.  i.  5). 

Temporalium  ineertitudo.  -^  Igitur  ne  dixeris  futura 
invisibilia  :  si  enim  accurate  examiiiare  volueriSy  lon- 
ge  manifestiora  videbuntur,  quam  illa  tpsa,  quae  iii 
nionibus  sunc  Qood  ipsiim  Paulus  nobis  monstrans, 
dicit :  lUa  qmdem  wtema,  hac  vero  iemporalia^  nomi« 
liC  temporalium  declarans  nobis  corruptibiliuiem 
ipsorum.  Nam  antequam  appareanl,  aufugiunt,  et  avo- 
laiit  antequam  consistant,  mutationesque  eorum  cele- 
res  sunl,  i:iceru  possessio.  Hoc  in  diviiiis,  gloria,  po- 
tentatu,  corporis  forma  :  et  boc  in  quocumque  saecu- 
lari  alio  bono  coiilueri  licet.  Eaproptcr  propheta 
reprehcn Jens  agentes  in  deliciis ,  el  in  divitias  vel 
quainvis  aliatn  rem  teroporalero  iiisanientes ,  Quasi 
itamla^  dicit,  reputarunt  hac^  non  quasi  fugientiti 
{Amos  6.  5).  Nam  slcut  urobraro  nenio  coroprehendc- 
rit ,  lu  neque  temporales  res ;  sed  eonim  aliqua  fina 
suo  consumroanlur  et  dissolvunlur,  alia  antc  finero  vc- 
tocius  qtiovis  lorrente  diflluunt.  Fiiiura  auiem  noii 
sunt  Ulia  :  muUiionero  enim  nesciunt,  vicissitudineiu 
non  patiuniur  :  non  ea  urgel  senectus,  niillam  alte- 
rationein  experluntur,  sed  perpcliio  vigcnt,  ct  in  eo- 
dem  decore  permanent,  llaque  si  qua  oporieit  dicere 
liiivisibilia,  incerla  et  obscura,  ea  sunt  prxsentia  :  nniii 
apud  possidentes  non  mancnt ,  sed  quotidie  doroinos 
iniiUnt,  et  ab  illis  ad  alios  transeuiit,  et  rursuro  ab 
lllis  ad  alios.  Postquaro  bxc  omiiia  Paulus  dcclaravii, 
itleoqiie  prxsentia  temporanea,  fiitura  vero  aeterna 
vocavit,de  resurreetione  sermoneifl  ordilur liis  ver- 
l)is  :  Scimui  quod  n  terreslrii  nostra  domui  hujui 
tabemaculi  dissolvatur^  domum  ex  Deo  habemm 
non  manufaetam,  wternam  in  ctelis  (2.  Cor.  5. 1). 

6.  Vide  iterum  quam  proprie  etiam  hoc  loco  dictio- 
nibus  uUtur,  et  viro  sentenliae  suae  ipsis  noroinibus 
•declaret.  Non  enlro  siinpliciler  Ubernaculuro  corpiis 
vocavil,  sed  indical  nobi^  viuro  hanc  praeseutero  roo- 
roentaneam  esse ,  ac  declarat  quomodo  commuUiida 
sit  in  roeliorero,  quasi  dicat :  Quid  ingerolscls  et  In- 
cryroaris,  dilecte,  quod  vcrberibus  pulsaris,  qiiod  nb 
homiuuro  coetu  expelleris,  quod  in  carcerem  intrude- 
ris?Quid  luges  amiciiones  illas  parliciilnres ,  cum 
pcrrcciam  corroris  solutioocm  exspccurc  debcns,  iiiio 


4«7  S,  JOANNIS  CRRTSOSTOMI 

luiii  simplieUcr  corporis,  sed.corrupUonift  in  corporc? 
Nsim  ut  08lendat,  quod  parliculares  aHQictiones  no« 
ftotum  coiitrisiare  nos  non  dei)eaiit,  sed  et  Idetificare, 
indicat  opmmlani  csse  universalem  et  postreraam  con- 
ftUfnmatioiicm,  dissolutionem,  inqtiam,  per  mortem. 
Sic  cnim  dicit :  Elenim  in  hoc  iabernaculo  ingemisei' 
miM,  tuibitationem  nostram^  qu<B  de  cceto  est^  ittperindui 
t:ufriente$  (f  •  Cor.  5.  2.  ei  4).  Domum  autem  tal)erna- 
culi  corpus  dicit,  rem  uiiam  duobus  nominibus  expli- 
cando  :  vel  domum  tabemaculi  vocat  domos ,  in  qut- 
bus  habitamus ,  civitates ,  et  figuram  praisentis  vitos. 
£t  non  simpliciier  dixit :  Scio  :  sed ,  Scimus  :  et  au- 
ditonim  sententiam  assumens  :  Non  de  rebus  ambi- 
guis  dispulo  ,  inqiiit ,  non  de  iis  quac  nosciiiuiur,  sed 
de  quibus  jnmpridem  fidem  suscepisti»,  credcntes  in 
resurrectioiieni  Domini :  et  ob  hoc  tabernnciila  .voca- 
mos  corpora  eonim ,  qui  hinc  decedunt.  Vide  autem 
qtiomodo  et  verbo  appositc  situsus.  Nor  dixit»  Oeci- 
siim  est,  vel  disparuit,  sed  Dissolutum  est :  quo  de- 
ciaravit,  ipsiim  dissoivi^  ut  resurgat  Tulgidius ,  vt  In- 
veniatur  clariiis  :  sicut  etiam  labores  et  praemia  com- 
par:<bat  a  qiialitute,  quantiiaie  et  temporc^  ita  ct  hic 
facit,  corpus  deciduum,  tabernacuU,  qiiod  autcm  re- 
siirgit,  domus  noroiiie  vocnt:  et  non  simpliciter  4lo- 
mum,  sed  xternam ;  ncc  solum  aeternam,  sed  cxle- 
stem  :  excdlenliam  ejiis  lam  a  lcmpt>re,  ouam  a  loco 
subindicans.  Uxc  cnim  lerrestris  est ,  illa  casleslis  : 
h.TC  temporalis ,  illa  xterna.  Et  nunc  quidem  opu6 
iiobis  est  corpore/iic  domicilio  propter  carnis  infirmi- 
tatem  :  tunc  vero  idcm  et  corpus  erit  et  domicilium  : 
neque  tccto,  neqiic  ullis  velameniis  habens  opus,  cum 
pro  omiiibus  bis  sufnciat  incorruplibililas.  Poste:i  in- 
dic:indo  emiiieiili.im  bonorum  nobis  reposiloruin,  di- 
cil :  Etenim  in  hocingendscimut  labernaculo.  Non  dixii, 
Ingeinisco ;  sed  coinmunem  reddit  senteiitiam  :  Ei- 
enim  in  hoc^  iiiquit,  ingemisdmus;  volens  eos  ad  suam 
pliilosopbiam  trahere,  ct  sui  Jiidicii  facere  parlicipes. 
Eienim  in  hoc  ingemisdmut^  desiderante$  donncilium 
nostrum  e  ealo  superindui :  non  dixit  siinpliciler,  In- 
dui ;  sed  Superindm  :  et  adjicit,  Si  iamen^vestiti^  uon 
tmdi  inveniamur  {Ibid.  v.  3).  Et  videiur  quidem  ob- 
scurum  esse ,  qiiod  dictum  est ;'  fit  vero  ihanifestiiis 
pcr  ea  quae  subduntur  r  Etenim  qui  sumus  in  hoc  ta* 
bernuculo^  ingemiscimus  gravaii^  eo  quod  nolumus  exuif 
sed  superindui  (Ibid.  v.  4). 

Adversus  Manicheeos  naturam  nostram  ut  malam  tn-  ' 
eusantes ;  eur  ingemiscamus  in  hac  vita.  —  Vides  quo* 
modo  sui  ipsius  non  obliviscitur,  neque  vocat  domum 
boc  cerpus,  sed  taberuaculum,  Eo  quod  noiumusexui^ 
srd  superindui  ?  ttic  IcUile  vulniis  infligit  iis,  qui  na- 
iiiram  corporls  et carnem  nosiram  .nccusant.  Quia  enim  - 
dixit  qnod  ingcmisciinqs,  ctexui  volumus  :  ut  ne  pu« 
les  qiiod  corpiis  qunsi  maluiii  aliquod,  ei  causaui  m.i* 
liti.T.  et  inimicum,  et  hostem  ftigiat,  aiidi  qnomodo 
suspicionem  excliidit  :  prtmum  qoidem  cum  dicil : 
Ingemiseimus  domicilium  nostrum  cailesie  superindui 
U»derantes  {Ibid.  v.  2).  Qui  cnim  superiiiduitur,  rc- 
Kcra  nliiid  guid  siipcriiiduit .  Dciiidc  cuui  dicit,  Inge- 


.\ncniEp:  constantinop. 


m 


miseimus  gravali,  eo  quod  uolumus  exui,  sed  superindui 
desideranus.  Quod  autem  dixit  hoc  cst,  iion  carnem 
volumns  deponere,  sed  corruplionem  :  lion  corpus, 
sed  mortem.  Aliod  esi  corpus,  altud  mors  :  et  aliud 
corpus,  aliiid  corruptio :  neque  corpus  corruptio,  n^ 
quecorruptio  est  corpus,  et  corruptibile  quidem  cor- 
pus  est,  non  antem  corruptio  corpus :  iieni  corpui 
mortale  est,  sed  non  mors  est.  Nam  corpus  opus  csi 
Dei,  corruptio  aiitem  et  mors  a  peccato  invectae  suut. 
Igitur  ait,  id  quod  alienum  esi  exiiere  volo,  non  quod 
proprium  :  alienum  auiein  est ,  non  corpus.  sed  cor- 
ruplio.  £t  propter  boc  ait,  Eo  quod  nolumus  exui :  hoc 
est,  auferri  corpus,  sed  superindui  iii  corpore  Incor- 
ruptionem.  Corpus  mcdio  se  modo  habet  Inter  corru- 
ptioiiem  et  incorruptionem.  Exuit  Igiturcorruptionem, 
et  induit  incorrupiionem  :  abjicit  quod  accepit  a  pee- 
cato,  et  possidet  qiiod  dedit  Dei  gralia.  Ut  discas  quo^l 
exuerc  nonde  corpore  dicit,  scd  de  corruptioiie  et  mor- 
te,  audi  ea,  qiia:  mox  subjiciunlur.  Nam  postquamdixil« 
Nolumus  exuif  sed  superindui:mn  dixit,  Ut  absorbea- 
lur  corpus  ab  incorporeilate,  sod  quid  ?  Vt  absorbeatur 
mcrtalitas  a  vita,  lioc  est,  til  evancscal,  ut  aboleatur :  ita 
«bolitionem  non  corporisvocat.sedcorniptionisetmor* 
lis.  Adveniens  enim  vita  noncorpus  abolet  et  absumit, 
sed  mortem  et  corruptionem  qnx  illud  invaserant. 
Gemitus  ei|[o  ille  non  propter  corpus  est ,  sed  pro- 
pter  corrupiionem  qux  ilti  iiiest.  Eienim  corpus  gra- 
ve  est  et^nerosiun  ac  molestum,  noii  secniidum  suain 
naiuram,  sed  secunduro  mortalitatem,  qua*  poste:i  iill 
supervenit :  verumtamcn  corpus  noii  est  corniptibilo, 
scd  iiicorruptiblle  et  iinmortale  Taiiia  quippe  ipsius 
est  nobilil.is,  ut  in  ipsa  corruplioiie  siiani  dignitaiem 
ostenderit.  Nam  .ipositflorum  umbrae  incorporeas  ex« 
pulerunt  virtiiles  :  ilem  cinis  et  pulvis  eomm  dxmr»- 
nas  vicil ,  et  amicula ,  qnx  illorom  adhaeserant  cttr- 
poribus,  morbos  fugarunt,  sanatatemqtie  contulc 
runt. 

7.  Undecorporum  sordes  ae  vilitas;  eorruptibilitas 
corporis  quidjpro»i.  —  Niliil  ei^o  milii  de  phlegmaie, 
et  bin,  et  sudore,  et  sordibiis,  atque  aliis  dixcris,  qu.'o 
corporis  accus:ilores  narrant  -:  neque  eoim  ex  natora 
corporis  hxc  fueranl,  sed  a  posteriore  corrupCone  iu* 
vecta  sont.  Nam  si  ejiis  virtutem  addiscere  voles,  con- 
sidcra  membronim  omiiium  fonnationem ,  figorani« 
operationes ,  mutuamque  concordiam  :  t\  «iccuraiius 
quavis  civitate  dispositam  oplimis  legibus  f  ubeniata  , 
quae  nonnisi  sapientes  cives  habeat ,  videibis  dtligeii- 
lem  membrorum  inter  se  administralionem.  Sin  sur- 
stim  deorsum  obiterque  haec  praclcrcurris ,  et  objicis 
solam  corruptibililatem  ei  mortaliiatem,  ne  stc  qni-f 
dem  deerit  nobts  responsio.  Nam  qaod  hinc  humano 
geiieri  non  solum  nihil  damni ,  sed  etiam  plurimiim 
conimodi  acoesserit,  inde  liquet :  sancli  enim  omiie^ 
in  corpore  vivenles  angdicum  exbibuere  vivendi  ge- 
nus,  nullumque  hinc  ipsis  ad  virtatis  cursum  accidit 
detrimentum.  lis  vero  qui  ad  impietatem  propcnsi 
crant ,  non  panim  impedimento  fuit  corporis  comi- 
ptio ,  ne  longius  per  iniquitatem  sunm  progrederen- 
lur.  Cum  cuitn  iiomincs  nonntiUi ,  ciiam  niort:ili  et 


m 


D£  R£SUimECT10.NE  H0UTU0RU3I. 


451 


(«tibili  boe  eorpusculo  circurodaii »  «quftles  m  Deo 
csse  sibi  Tisi  siot,  ei  ad  ulein  glorlam  sibi  adscribeii- 
dam  mulu  molili  sint,  quos  Jion  ex  stolidioribus  dece- 
pissent,^  non  pessioai  corraptioiiique  obno&tum  cor- 
pus»  ulpoie  cerium  iiiQrroitalis  suoi  indicium,  soriiti 
fuisseBt  ?  Quia  eryo  corpus  obstal  impietaii,  qun  sum- 
ma  esi  inalitia»  ei  in  sanciis  efOcit,  Jit  anim»  foriitu-i 
ilinem  dedareol :  quam  Tcniam  conseqiienturii,  qul 
ipsem  accasani,  ei  malum  ciamaut?  Noueuiui  tiai^c 
solam  iiobis  de  illo  direnda.  suppetunt;.  sed  etiM» 
qood  hinc  nobis  ad  Del  tiotitiaro  palet  via.  Si  enim 
fnrisibiUa  ejus  a  conditione  rotiiidi  in  facturis  consi- 
deraia,  coospiciuntur  et  fides  ex  auditu  esl,  saiis  ma* 
nifcsiui»,  qnod  |ier  oculos  el  aures  manuducilur  ani- 
ma»  ul  agnoscal  Deuin »  qui  ilLim  fecil  (Rom,  1. 20). 
Uctrco  istuc  ipsum  Paulus  amat  eiclatiiat,  dicens  quod 
NoUmuiM  illud  exui ,  $ed  iupermdui  ipti  immorluiita* 
tm  {t.Cor.  5.4). 

Hnurrettiaiiii  veriioi  fnrobaiwr,  —  Ncque  vero  mihi 
niod  objiciaSy  quo  possit  modo  resur^ere  corpos,  lie- 
riqoe  corru{)tioiiis  imniune?  Cum  eiiim  Dei  poiuiitia 
operatiir,  illud,  Quoniodo,  non  est  addeoduiu.  Sod 
«iuid  de  Deo  loqiior?  Teipsum  fecit  Deus,.u4  pesiirro* 
ctioois  esses  opifei,  id  quod  patet  in  soroiuibusi  arti- 
bos,  materiisqoe  nietaliorum.  Eteniiu  semina  nisi 
pnus  norianlur  el  putrescaiil  el  eorrumpaniur,  iioii 
pariunt  spicam.  Sicul  igitur  qui  vides  ibi  graiium 
qood  eorrunpilur  et  dissolvitur,  oon  dubiias  de  resur- 
rectiooe,  sed  eertissimam  demonsiratiooemfads  :  et* 
enim  si  ila  loaoeret,  el  iioo  corruroperetur,  vel  dissol- 
verelor,  ceriom  quod  numqoam  resurgeret :  sic  cogila 
ei  de  corpore  luo  :  cum  vides  comiptionem,  tuiic  po- 
tissimeiii  de  resorreaione  pbilosopliare.  Nam.iiiori 
nibil  aliod  esl ,  qoam  pleoa  corrapiioois  consiimptio : 
ncqoe  eoim  mors  simpiiciter  corpus,  sed  corruptio* 
iiem  corporis  absumit.  H«ic  etiam  in  menillorum  m:i- 
icrlisvidcs  evenire.  Terram  eiiiai  aurcis  r.imcnlis  ple- 
naiii  accipiuiit  ejus  ariis  pt^riti,  et  in  coiiflaforium  luit- 
leoles  bciuot  aurum  :  et  ei  arena  aliaqiie  materie 
poruoi  vitnim  cotilleiunl.  Jam  si  tMiom  pptest  igtiis 
vis,  cor,  quaso»  non  el  divina  gratia?  £t  qnis  menlis 
compos  bm  dicerel  ?-  Cogita  quomodo  te  a  priiicipio 
'fecil,  nec  eril  qnod  de  resurrectione  ambigjis.  Noniie 
lerram  accepil;  el  formavit  ?  Uinetsi  quid  operosiiis, . 
on  formari  e  lerra  carnem  et  venas,  et  cuiem,  et  ossa, 
«I  fibras,  et  nervos,  ei  arlerias,  et  iiislrumenulia.^et 
stmplicia  corpora,  oculos ,  aures ,  nares ,  pcdes,  in»- 
nos,  et  ciiique  horiun  lam  propriam  qiiain  comiiiu- 
nem  indi  operatioiiem,  an  corropiibilia  facta  effieere 
iiicorrupiibilia  ?  Anrion  vides  qtioniodo  uiiifonuis  qiii- 
•lcm  lcrra,  corpits  aulem  miiltiforme  et  varium,  nempe 
in  operaiiooibus,  coloribus  ,  figiiratiiNie ,  esseiitiis  et 
ahis  omoibtis?  Dic  igiluc  qttid  iia  de  futuris  diibilas? 
Elqoid  opus  cst  dicere  dc  corporibus?  Qiioiiiodo, 
qoaeso,  fecit  virtutes  iinmcnsas,  lurmas  Cft^lesles  nn- 
^elorum  cl  archnngeloruin,  siiperioraque  liis  agniio»? 
Die ,  oro ,  modum ,  quo  fccit.  Ilic  nibil  dicere  aliiid 
po^^siiro  ,  quam  quod  sola  voiuiitas  ad  hxc  suOecerit. 
trgoiie  qoi  tol  incorporeos  fwmavil  cxercilus,  ho- 


minis  corpus  eorroptum  reoovaro  iterum ,  oi  in  oia 
jorem  provebere  dignitalem  nequil?  El  quis  sie  is 
seosatus  esl»  quide  hift.dobitel>  el  resurrectionei^ 
fore  Inficiaseal?  Ad  h«c,.si  non  resorgit  corpiis,  noa 
resurglt  homo :  homo  enim  noii  esl  aninia  sola,  scd 
corpus  el  aninut.  Si  ergo  anima  sola  resurget,  dlmi- 
dium  animal  resurget,  et  iia  non  iolegruni ;  »l.ias  ven> 
de  aniiua  non  proprie  dicilorresurrectio.  Re^iirreciio 
emm  ejus  est  quod  cecidil ,  et  qiiod  dissolutiiiii  esi  : 
aniina  autem  non  dissolviiur,  sed  corpus.  Qiiid  ergo 
id  esl,  quod  ail :  Si  qmdem  et  tndMli ,  non  Hudi  invema" 
mtir  (i.Cor.  5. 3)  ?  Sacramcntum  magniiin  ei  iiieffUbile 
iiobis  ibi  adumbratur.  Qiude  auiem  hoc  ?  Nempe  id 
quod  et  in  Jlpistola  ad  Corinthios  dicit  :  Omnee  qui- 
dem  returgemue ,  ujttff^iift^Ke  auleiM  in  $uo  ordiue  ( I.  - 
Cor.  15.  i2.  23).  Quid  autein  est,  quod  hic  didtur? 
Uoc  vidclicet,  quod  Gra^cus,  et  Judasus,  ct  luereticus, 
et  omiiis  homo,  ^m'  venil  in  huiic  mundum  ^  iu  illo 
die  resurget  i:ti  hoc  ipsum  decbral ,  dicens  :  Ooumss 
quidem  uon  dormienmt,  omnes  autem  immuUibimurt  fo 
mamento ,  tii  ietu  oculi ,  in  novieeima  tuha  (!•  Gor.  15. 

51. 5iy. 

S.  Quia  crgo  commuiiis  est  oroniboi  resurredio,  el 

piiset  inipiis,  et  malis  el  bouis  homiutbus,  ui  ne  ideo 

putes  iujiuuum  quoddam  lieri  Judicium  ,  ticque  dicas 

apud  te  ipsum  :  Quidnam  boc  est  ?  e go ,  qui  mull# 

siudio  et  labore  el  in  miseria  vixi,  resurgo ,  et  Gne* 

cus,  et  impios,  el  idololatra,  et  qui  tgiiorat  Cliristom, 

etiam  ipse  resurgit,  el  simili  hoiiorc  niecum  rniitnr  ? 

ui  iie  talia  dicens  conturberis,  aiidi  quid  dicit :  Siqni' 

dem  indutit  non  muii  inveniamur  {i,  Cor.  5.  3).  £tquo- 

modo  dicil  euni,  qui.  iiidulus-esl  incorru|ilionem  el 

immorUliiatea>  inveniri  oudom  ?  Videlicet  si  glorio 

privaniur»  elfiducia  ad  Deum  desiilonnar.  EieiiiiO 

pcceatorom  qooque  corfiora  ineorniplibilia  reiiurgiinl 

et  immortalia  :  scd  hic  hoiior  fomentum  et  viaticuro 

ipsiserit  siipplicionim  et  ultionis :  incorruptibllia  eniin 

resurgunt,  ut  seiiiper  uratitur.  Nam  cum  ilie  ignis  sil 

inexsiinguibilis,  opus  csl  illis  corporibus ,  qii»  et  ipsa 

niiroquuin  cotisttmnnlur.  Eapropter  dicit :  Si  qttidem  et 

induti,  non  nudi  inveniamur.  Noii  enim  hoc  solom  est , 

qtiod  qtiaorituc,  ut  resurgamus  et  immortnlitatem  in- 

duamus*:  sed  utcum  resurrexerimus ,  iiidotique  fuc- 

riimis  immortalitatein  ,  non  inveiiiamiir  nudi  a  gloria 

ndiiciaque  ergn  Deuui,  neve  igni  illi  tradamur;  et  oli 

hoc  dicil  :  Si  quidem  et  induti ,  non  nudi  inteniamur. 

Post  hxc  iterum  ilde  digniorem  de  resurrectioiie  ser- 

moiiem  reddit :  et  ciini  dixit  fulurtim  Ut  abiOTbeatw 

mortaie  hoc  a  viia  ( Ibid.  v,  4 ),  adjicit,  Qui  autemno» 

fecit  ad  libc  ipmm  Deui  [Ibid.  v.  5  ) ;  ac  si  diceret ,  A 

principio  propter  boc  homiiiem  formavil,  inquit,  non 

ut  pereat ,  sed  ui  ad  incorruplioiiem  pergat.  Ita  nt 

quando  mortem  perinisit,  hoc  ipsam  consilio  permise 

rlt,  ulsttppltcio  prtidenlior  factus  et  mellor,  possi« 

denoo  ad  immorlalit;ilem  rediici.  Raluin  .•>lquc  lir; 

nium  hoc  consilium,  et  hxc  senlcntia  ab  initio  apitd 

Deuiu,atqueh»craiiorie  primuin  hoininem  rormavit^ 

idque  statim  iiobis  ex  pt^iniis   ip.^is  snhindicnvti. 

Nisi  enim  foluisset  ab  initio  nobis  i*esurreciioois  ja- 


451  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

iiuas  aperire»  noo  permisisset  Abelem  oinni  viriale 
prsedilum ,  AMSiumque  sibi  amicum ,  qusc  passus  est 
pali.  Nooe  autem  nobis  ol  demonstraret,  quod  ad 
nltam  vitam  pergimus ,  et  aliud  quoddam  saeculum 
justis  relictum  est »  In  quo  corouas  ei  relributiones 
8ilii  repositas  accipiant  :  permisif,  ut  is  qui  primum 
liic  juste  viierat,  labonim  suorum  mercedes  liic  non 
ftcciperet ,  sed  binc  abiens,  clamaret  per  ea  quas  bic 
passus  est,  et  ad  omnes  diceret :  Post  hanc  vilam  est 
siliqua  et  merces  el  rcmunepaiio.  Proplerea  etiam 
Enoch  transtulit,  et  Eliam  npuit,  per  eos  adumbrans 
dogma  resurrectionis.  Sufftcit  Igkup  ad  argumento- 
riim  copiam  sola  condiloris  polenlia  i  at  si  quis  est 
infirmior ,  et  aliam  iiisnper  demoiistrationem  habere 
vuh,  et  pignus  fulune  resurreclionis ,  eliam  idipsum 
iiobis  Dens  magna  Iil)eralilate  et  copia  dedit ,  Spiritus 
ficHicet  graiiam.  Quocirca  cum  Paulus  deresupre- 
ctione  fide  dignuni  sermonem  babuisset  ex  Cbristi 
resurreetione,  eo  quod  Deiis  ejus  auctor  esset,  addu- 
eit  et  hoc  dictum  :  Et  arrlmbonem  nobis  dedit ,  non 
«ipuro  nec  anri  nee  argenti,  sed  arrhabonem  Splrtlus 
(i.  Cor,  5.  5);  arrbabo  aotem  pars  esl  totius ,  et  de 
toto  fidem  facit.  Nam  sicul  In  conviviis,  qui  acceperit 
drrbabonem,  fidem  habet,  el  securus  cst  de  toto  re^ 
Hquo  :  ita  et  tu  euin  aeceperis  arrbabonem ,  Spiritos 
dona  inquam,  non  Jam  dubltare  debes  de  caeteris 
bonis  tibi  repositis.  Qui  eniin  exeilasti  mortuos»  qui 
curascaecos,  daemones  expellis,  leprosos  mundas, 
inorbos  emenda8,*mortem  solvis,  et  tot  taniaque 
potes  facere  in  fragili  et  moriali  corporc ,  quam  asse- 
4|ueris  veniam ,  de  resurrectlone  dubiUns  ?  Si  enim 
ciiin  iiondum  resurrectioais  lempus  advenit,  sed  cum 
adliuc  eerlatur,  Unlas  tribuil  tibi  coronas  Deus  :  co- 
Kita  quanu  prsemiorum  temporebonatibidatorussit. 
At  61  quis  dicat ,  Sed  non  videmus  haec  signa  nutie 
ieri,  iieque  nobis  lanla  virtus  eoncredita  est  :  illud 


AUCIIIEP.  CONSTANTINOP,  451 

responderini,  nihil  diflerre,  sive  nunc»  sive  oliin  ba[^c 
facta  sint.  Nam  quae  prius  ab  apostolis  sunl  facu , 
tesuntur  per  omnem  orbem  Ecclesiae,  et  pbpuli,  et 
civitates ,  et  genles  quae  ad  idiotas  ac  piscatores  re- 
currerunt.  Neque  enira  toti  orbi  praevaluisseiit  illife- 
rati,  ei  inopes,  el  pauperes ,  et  viles  S  nisi  miracutis 
adjuli.  Veruin  nee  tu  gratiae  Spiritus  factus  es  expers ; 
sed  eliamnum  multa  manenl  doiiationis  illius  sym- 
bola,  atque  iis,  quae  enumeraU  sunt ,  mullo  majora , 
et  magis  admiranda.  Nonenim  aeqiiale  est ,  corpus 
mortuum  susciUre  et  animam  a  peccatis  occisam  al> 
inleritu  liberare ,  quod  per  baptismum  fit :  non 
aequale  est,  pellere  morbum  camis ,  ei  abjicere  pon- 
dus  peccatornm  :  noii  est  aequale,  oculum  caecatum 
resiituere ,  et  animam  obtenebraum  illustrare.  Nisi 
enim  nunc  etiam  esset  arrhabo  Spiritus,  neque  ba- 
piisma  adhibilum  esset ,  neque  peccatorum  remissio, 
neque  justitia  et  sanctificatio  facu  essel  neque  ad< 
optlonem  fiiiorum  Dei  accepissemus,  neque  percepis- 
semus  niysteria  :  corpus  enim  et  sangui £  mysticus 
non  fiunt  absque  Spiritus  gralia  :  neque  sacerdoies 
habuissemiis ;  neqiie  enim  has  ordlnaiiones  sine  lali 
dcscensu  fieri  esi  possibile.  Sed  mulu  alia  possemus 
dicere  gratiae  Spiritus  symbola.  Itaque  eliam  lu  Spi- 
ritus  arrbabonem  habes,  et  moriem  antmae  pellis,cas 
ciiatemquecogitationum.elvitam  exuisti  immundam. 
Ne  igitiir  dubiiemuB  de  ftituris ,  praesertim  cum  talia 
acceperimus  pignora;  sed  undequaque  de  resurre- 
ctioite  sermonem  soltdum  coliigenies ,  vium  Untis 
dogmatis  dignam  exhibeamus,  ut  e(  assequamor  liic 
lK>na  immobyi»,  quae  sermonem  ac  maitem  hamanam 
transcenduni.  Qme  nos  omnes  asse<|iii  coniiiigat,  gra- 
tia  et  benigniute  Domini  nostriJeso  Gtiristi ,  per 
quem ,  ct  cum  quo  Patri  gloria  simulque  Spiritul 
saucto  ,  in  s;vciila  saecolorum.  Ainen. 
^  €olb.,  piscaiores^  pro,  ifiles. 


MONITUII 


IN  HOHIUAM  CONTRA  EBRIOSOS,  ET  DE  RESDRRECTIONE 


Eodem  ipso  anno  hxc  concio  liabita  est,  qtio  sc- 
cnnda  illa  de  Juda  prodilore ;  videlicet  in  die  Resur- 
reclionis  Domini  Quadragesimani  illam  coiisequentc, 
in  qua  triginU  duas  priores  in  Genesim  homilias  ha- 
buerat.  Eodem  aulem  ipso  anno  post  Pascba  Chryso- 
storous  homilias  illas  novem  hahuit,  quarum  priores 
quinquc  in  principium  Actorum  liabitx  sunt;  posle- 
riores  vero  quatuor  de  Mutatione  nominum«  Id  autem 
aperte  demonstratur  in  Monitis  ad  easdem  conciones, 
ubi  ipse  Chrysostomus  luculentus  testis  in  mediuiii 
alTerlur.  Eo  leclorem  mittimiis,  necnon  ad  Monitum 
superius  ad  Homilias  de  Juda  proditore :  res  item  plu- 
ribus  agetur  ad  Homilias  in  Genesim. 

Ilanc  porro  concionem  sic  memorat  Clirysostomiis 
Homilia  I  in  prineipium  Actorum,  quas  paulo  post 
Resurreclionis  diem  hnbita  est,  nuiu.  2  :  Non  suut 
IgUur  malum  divitmy  sed  illegilimus  earum  usns  cst  mn- 


lum,  et  stcut  nu}>er  de  ebrielate  verba  (aciens^  tton  vi- 
mm  aceusabam^  quippe  cum  omnis  creatura  Dei  bona 
sit,  qum  cum  gratiarum  actione  percipitur;  sed  maiwn 
usum^  etc.  Qitae  verba  cum  hac  concioiie  n^ire  con- 
sonaiil,  maxime  vero  cum  ejusdem  loco  :  Abstinea- 
mus  ab  ebrietate  :  non  dico  hoc,  Abstineanius  a  nao  ; 
sed,  Ab  ibrietate  abstineamus.  Non  vinum  eficit  ebne- 
tatem  :  est  enim  Dei  creatura.  Dei  porro  creatura  nihit 
eficit  mali ,  sed  voluntas  maligna  efficit  ebrielutem^  etc. 
Eodem  igitur  ipso  anuo  Chrysostomus  homiliaslri- 
giiita  duas  per  Quadragesimam  habuit,  iiem  secuii- 
dam  de  Juda  proditore  in  die  Coenae  Domini ;  liaiic 
de  Resurrreclione  et  conlraebriosos  in  die  Pascbalis, 
quinque  Homiiiasin  principium  Actorum  post  Pascha, 
et  cotisequenter  quatuordeMutatione  nominutn.  Sub- 
ifule  nulem  ijitcrmissns  in  Gcnesiin  homilias  rcsuiii* 
psit  a  irigesima  tcrtia.  Hic  ccrnis  inngiiain  scricai  *.)o- 


43S  D£  RESURRECTIONfi  D.  N.  iE.SlJ  CimiSTl. 

milianmi  «no  eodemqiie  anno  :  quii  autem  ilto  sii     ^ entem  ex  uno  Reglo  Codiee  sarcimus. 
amuis  nondQm  vel  ceiiis  vel  talteii  probebililms  in-         luterpreutio  Laiina  cai  Fronioiiis  Ducaui. 
diciis  eipiacari  pouiimus.  In  bacconcione  biatum  in- 


n» 


ADVERSUS  EBRIOSOS, 

ET    DB   BESURnECTION E,  SeRMO   HABITUS  lEI  SANCTA    ET  HAG!«A   DOMI5ICA    PASCHJS   {(t). 


1 .  Verijejumi  ralto.— Jejuoii  sarcinam  deposutnnift, 

seil  ne  fnictiim  jejuitii  deponanius  :  possumus  enim 

jejonil  sarcinam  deponere  ei  jejunii  fruclum  deeer^ 

pere.  Pr»teriii  iabor  certaminiim,  sed  non  pnetereai 

studinm  recte  factorum  :  jejunium  abiit,  sed  rellgio 

maneai :  imo  vero  ms  jejunium  quidem  abiit.  Veruni- 

lamen  nolile  timere  :  hoc  eiiiin  dixi,  non  ut  alteram 

▼iibis  Quadnfesimam  promulgarem,  sed  ut  vobis 

eamdem  virtniem  aiiiiiintiarem  :  jejuiiium  pracieriit 

OBfpnrale,  aed  jejnninm  iion  pnpteriit  spiritnale:  boc 

meliiis  est  illo,  ei  illud  propter  lioc  est  insiitutuin. 

Qnenuidmoduiii,  ctim  Jejunaretis,  dicebaui  vobis  flori 

pOBsc,  at  quis  jejuiiando  non  jejunet,  ita  et  iiuiic  dico 

licri  posse,  ui  qnis  non  jejiniando  iejunei.  ^nigma^ 

foruisse  \idetur  iJ  quod  diclwn  esl,  verom  ego  f|n;R* 

siioui  solutionem  adjungam  :  qui  lieri  polestiitquis 

iejunaiido  non  jejunet  ?  Cum  quis  a  cibis  quldem  abs* 

linei,  iion  abscinet  autem  a  peecatis.  Qui  potcst  fieri» 

ul  non  jejunando  quis  jejunet!  Cum  quis  aliiuentis 

quideni  fruilur,  peccatuni  yero  non  gustat ;  boc  mc- 

liU4  esl  illo  jejoniiMn,  neqne  melios  tantum,  scd  eliam 

levius  :  illius  jejuiiii  lempore  multi  corporis  imbociU 

litaiem   ubtendebant ,  moiestum   pruritom  :  Scabie 

repleliis  suni,  inqoii,  illiivieni  iioii  fero  :  aqu;«  potiis 

me  enecat :  olera  dogusLire  tion  iiossuin.  Mulia  ejus- 

modi  qui  inm  dicerent  audiebam  mollos  :  de  iioc  je- 

jouio  *  uiliil  tale  dici  potest.  Froere  balneis,  nienssD 

partlcep>  esto,  vini  utere  poiu  moderato ;  iicet  de* 

gttstare  carnes  poriler^  esi  qui  probibeat  nemo  :  oin- 

(nibus  fmere,  tanium  absiine  a  peccato.  Vides  ut  om* 

iiibusfacile  sit  hoc  j^unium?  Non  corporis  irobecilli- 

tatem  licet  obtendcre :  m«^uni  estaninimrccte  racUim. 

Poiesi  eiiam  qvispiam  iion  bibendo  vinum  ebrius  esse, 

el  vinum  bibendo  sobriiis  esse.  Aique  ebrietatcin  esse* 

absqne  vino  disce  es  propbeia  diccnte,  Ya:  qm  ebrii 

eUis  ahque  wno  {haL^  1)  c4  quomodo  fieri  potesl 

ul  absque  vino  quis  itiebrielur?  Ciiin  pertiirbnlionuui 

roerum  reiigiosa  rationCt  pi»  cogitaiione  niiiiime  iem« 

peraris.  Puiesl  el  aliquis  bibcndo  viuuin  ebrius  non 

esse  :  ac  ni  iki  csset,  noii  lioc  Tiinotlieo  P:iulus  im- 

perassel,  ad  eum  scribeos  in  kec  verba  :  Uodico  vmo 

uiere  propter  etomackum  tuum  et  freqtienie$  iuoi  m/ii*- 

iM/ai«s(l.  Tim,  5.S3).Niliilquippealiudestcbrietas, 

quam  animi  de  nativa  sanilate  deiurbaiio,  depravaiio 

raliocinationiim,  meniis  itenuria,  vacuitas  inleliectus. 

Ifila  vero  non  ebrietas  efficii  lanium  ex  vino,  verum 

e^ielas  etiam  cx  ira  et  cupiditate  a  raiione  aliena. 


Nam  qnemadmodiim  febrem  gtgnunt  vigili^r,  glgnit  et  ' 
fatlgatio,  gigniltrlstitta,  glgnitquoqoe  vilialus  humor, 
et  diversa  quidem  est  causa,  una  vcro  passio  et  a!gri- 
tudo  :  sic  et  In  istis  ebrietaiem  paril  quidem  viniini, 
parit  el  cupiditas,  parit  et  humor  corruplus  ;  ei  di- 
versa  quidein  est  materia,  una  vero  passio  etirgri- 
ludo.  Absiineamus  ab  ebrielate  :  non  dico,  absiiiiea- 
miis  a  vino,  sod,  ab  ebrielaie  absttneamus,  iion  vi- 
nuin  cfllcit  ebrletaiem  :  est  cnim  Dei  cn-atura ;  IK'i 
porro  creatura  nihil  effleit  msill :  sed  voliintas  mnltgiia 
eCficii  ebrietatem.  Atqiie  ul  sci:iS  alilcr  cliani  possc 
quenipiam  eliriuin  ricri  iioii  solo  vino,  audi  qnid  dtc»l 
Pauliis  :  Noiite  inebriari  tlno  {Ephes.  5.  18),  indicaiis 
nliter  cliam  ebrlos  esse  iios  posse.  PfolUe  inebriari 
vino^  in  quo  eU  iuxuria  :  tnirabili  qiiadam  raliono 
p:iucis  verbis  omnem  ebrietatis  accu2»alioueni  coiii- 
plexiis  cst.  Qnid  est,  Noiite  mebriari  rino,  in  quo  e$i 
luxttria?  Luiiiriosos  inter  jurenes  eos  vocamus,  q«i 
cam  paternuni  acceperunt  licreditaiein ,  cuneta  con- 
festim  dilapidant,  nec  perpeuduiil  cui  danduni  sit,  el 
quando  sil  dandiim,  sed  nullo  dclcciu  el  vcsles  et  ao- 
rum  et  ar^eiilum  oninesqnepalcrnas  opes  iii  iiierctri- 
ces  ei  impudicos  dislribiiuiii.  Tale  quiddam  esl  ebrie« 
ias  :  tainqiiam  jovenem  luxuriosutn  inv.idens  meiilem 
cbriorum,  ralione  serviluli  inancipala,  nostras  onines 
anlml  sensonim  opes  inconsiderjte  ac  sine  iilla  aniwi 
aiienlione  cogil  effundere.  Qui  ebrius  esi,  nescit  qoid 
dicendum  sit,  quid  bicendom ;  sed  perpeiBO  patens 
iiullaque  obslrucluin  janua  esl  os  ejus  :  noii  voctis 
appositus  esl  labris,  non  janua.  Qui  ebrius  esl,  dis|)o- 
nere  sermones  suos  In  jodicio  iiescil,  luenlis  divkias 
administrarenescit :  non  iiovii  bssc  quidem  recondcre, 
illa  vero  eipendere,  sed  oinnia  illa  ad  iinpensas  ei 
cffosiones  iraducuniur.  Spontaneus  esl  furor  ebrieias, 
prodiiio  cogiuiionum ;  ebrielas  ridicuhi  cahimlias, 
morbiis  sannis  expositus,  volonurios  datmon,  el  ifiKa 
molosiior  insania. 

2.  Ebrietatii  imago.-^  \m*  tn  discere,  qno  |>arto 
da)inoniaco  ebrius  slt  deterior?  Miseremnr  ejus  qiii  a 
dsinonio  vexatur,  athune  odisse  soleiAus;  illi  cou- 
doiemus,  huic  aulcm  irascimur  et  indignamur.  Qnid 
Jla  (o)?  Illius  enim  morbus  injuria,  bu|u8  vero  negli- 
gentia  est  appellandns ;  In  inomsidiai  inimicomm,  in 
boc  insidiaeeonsiliorum;  nec  aliier  affeciaseslebriiis 
ac  dcmontaeus :  poriler  circumagitor,  pariter  de  staiB 
meniisdeiectusesi,  pariier  eoncidit,  pariler  o«:ufo- 
pvpillas  conlorqnet,  pariter  jacciis  in  lcrra  pe- 


*  Kcg.  3.  eiCcibliit.  addunt,  sjnfittrM. 

(a)  Collaia  ciim  Ms.  itrg.  iiii,  iihi  aduiotluni  puoa 


discriiiiinn.  uem  cuin  ncg.  9027,  et  cum  coistiniauo  idtt, 
{**)  \[k  uiuliuai  variat  \W\;.  i. 


>, 


i.V.  8.  iOANNES  CHRTSOSTOMl 

dirs  jaciat :  spamaro  ex  ore  projicil,  et  ita  foBteiitem 

Milivaiii  effundit,  at(|ue  os  ejus  hitolerabiti  fcMore  re- 

plctum  eat.  Iiijucundus  amicis  est  vir  ejusmodi»  ri- 

iicuius  iiiiinicis,  contemplibilis  famulis,  uiori  ingra- 

iiis,  omiiibus  odiosus,  ipsis  bestiis  moleslior  :  bestias 

eoiisque  bibunt  quousque  fert  sitis,  et  cupiditatein  si- 

siunt  iiecessitate :  bic  iniemperantia  cupiditatem  tran- 

silit ,  etratione  carentibus  a  ratione  alienior  apparel, 

Veruni  illud  multo  intolerabilius  esi,  quod  morbus  tol 

•  iiialis  redundans»  totqiie  secum  inveliens  calamiutes, 

iie  crimen  quidem  censeiur;  sed  in  divitum  mensis  ha- 

Jiis  turpitudiiiis  gratia  pugna  oritur  alque  certamen » 

atque  inter  se  majori  sludio  contendunt,  quis  seipsum 

iii;igis  iiiramet,  quis  majorem  subsannaiidi  occasio- 

•leui  pnrbeat,  quis  nervos  ainplius  infringat»  quls 

vires '  amplius  debilitet»  quis  comniunem  Dominum 

gravius  irritet :  ac  videre  est  stadium  certamonqite 

diabolicum.  Ebrius  mortuis  miserior  est :  siquidem 

ilie  seniiu  destitutus  jacet,  iieque  bona  ulla  vel  mala 

potest  operari;  bic  vero  ad  maia  exsequenda  promptus 

est,etaniuNi  in  corpore  lamquam  in  monumentodefoft- 

sa  mortuuin  corpus  circumfert.  Vides  ut  miserior  sit 

da*moniaco,  ut  magis  quam  mortui  setisu  destitutus  ? 

Vin*  tu  dicam  id  quod  bis  omnibos  majus  est  ct  'gra« 

vius?  fibrius  bomo  In  regnum  coelorum  intrare  noo 

potest :  quis  haec  dicit?  Pauius.  Nolite  errare :  neqwe 

fortticariu  Mque  idolie  eervieniee^  neque  aduUeri,  neque 

molUi,  neque  nuuculorum  concubiioret^  nequefures^ 

heque  avari^  neque  ebriodt  neque  maledici^  neque  rapa» 

cet  regnum  Dei  pottidebunt  (i.  Cor.  6.  9.  iO).  Au* 

disii  qualem  in  lurbam  ipsuin  conjecerit7Cuin  im- 

piidicis,  cuin  6Cortatoril>u$ ,  cum  jdololatris,  cum 

adititeris,  cuin  maledicis,  cuin  avaris,  cuin  rapaci- 

bus.  Quid  ergo  ?  dicet  aiiquis,  ideiniic  est  ebrius  el 

iwpudicus?idein  ebrius  et  idololatra  ?  Noli  inibi  lixc 

objicere,  mi  bonio  :  leges  divinas  fgo  recitavi,  a  mo 

raiionem  ne  cilgns :  Pauluni  iiiterroga,  tum  ipse  re- 

spondebit :  nuin  eiiini  cum  ipsis  aut  seorsim  ab  ipsis 

aopplicioaddic:itur,  non  possuin  dicere  :  porro  non 

minus  quam  idoloiatram,  illum  a  regtio  CTlonim  ex- 

cidere,  id  vero  oppido  conflnnabo.  Cum  igitur  boc 

Sn  confesso  sit,  quid  a  ine  deinceps  raiionem  repo- 

k>cis  de  peccaii  mensura?  Cuni  enim  esira  ibres  rema- 

iieat«  ciim  a  regoo  excidat;  cum  expers^  flat  salutis, 

ciim  ad  suppliclumamandelurarternum,  quid  tu  mibi 

peccatorum  mensuras  et  bibiiceset  trutiiias  profers  ? 

Iiidigiia  prorsus  res  est  ebrieus,  dilectissimi,  et  im* 

liortuna  vaide.  Non  mea  vos  spectat  oratio  :  absit : 

plane  siquidem  credo  vestram  animam  ab  aegrittidlne 

liac  el  morbo  esse  iiuniuneni :  ac  vestr»  sanitalis 

nrguinentum  esl,  quod  hi<;  versemini,  quod  buc  dili- 

•  geiiter  coiiveniatis,  qu<id  attejile  audiatis :   nemo  , 

qiii  viiio  ioebrieiur,  divinonim  esse  cupidns  elo  |uio- 

miu  potest.  Noiite  inebriari  vino ,  tii  quo  ett  luxurin^ 

tedimplemim.Sfnriiu  {Epket.  5.  18).  Pni^clara  est 

baec  ebrieias :  hac  Spiritus  crapula  luam  aniinam 

so|iora,  ne  ebrietaie  sopores  :  pra:occupa  nicnieiii  et 

*  ri4«;lin.,  mentetn^  p'^,  riret :  qua  lectio  non  esl  spor- 
Bt'nd;i. 


ARCilI£P.  CONSTANTINOP.  I» 

cogitationes,  ne  locam  impodeiis  llio  morbos  Invenlai. 
Propterea  non  dixlt,  Participes  estote  Spiritos,  sed 
ImpUmim  Spiritu  :  ad  summam  usqae.mentem  taiiK 
quamcalicem  imple  Spirita,  utnihil  deinceps  iiiji- 
cere  possit  diabolus :  non  enim  quovis  modo  partici- 
pes  nos  fieri  Spiritu  jam  oporiel,  sed  Spiritu  iniplcri, 
psaimis,  tiymnis,  canticis  spirilualibus,  quibus  hodio 
repleti  cstis  :  quaproptcr  de  temperantia  vestra  con- 
fido.  Pneclarus  est  nobis  ebrietatis  calix  :  est  calix 
ebrietaiis,  qui  temperantiam  gignit,  non  paralysim. 
Quisnam  ille  porro  ?  Calix  spiritualis,  caiix  salutaris, 
calix  impoilutus  Dominici  sanguinis  :  non  gignit 
ebrielatem  ilie  caiix,  non  paraiysim  gignit.  Non  enim 
vires  dissoivii,  sed  vires  excitat,  iilenervos  non  ln«^ 
fringit,  sed  inteiidit :  sobrietiflem  quippe  affert ;  illo 
angelis  venerandus  est,  daemonibus  iremendus,  bo- 
miiiibus  pretiosus,  Domino  amabilis.  Vides  quid  dicai 
David  de  spiriluaii  calice  Isto,  qui  propositus  esl  in 
liac  mensa  ?  Paratli  incontpeetu  meo  mentam  advertue 
eot,  quitribulant  me  :  impinguatti  inoleo  capui  meum^ 
el  caUx  tuut  inebriant  quam  prnectarut  eti  {Ptat»  22« 
5).  Etcnini  ne  audilo  nomine  ebrietatis  subito  me- 
tueres,  et  ejusmodi  putares  esse,  ut  infirmitaiem  iii- 
ducat,  adjunxil  esse  praecbiruro  et  flrmum.  Novuni 
ebrieutis  genns,  robur  immiitit  et  vaiiduin  reddil  ac 
potentem  :  quippe  quod  ex  spiriuiali  petra  profloxe* 
rit :  non  est  depravatio  cogiiationum,  sed  spirilua- 
lium  cogiiatioiium  accuroulatio. 

3.  Hac  ebri^tate  ebrii  simus,  ab  illa  vero  absii* 
neamus,  ne  pncsenlem  solemnilalem  dedecore  afA- 
ciamus :  nonenim  lernc  tantum,  sed  et  csliesi  pno» 
sens  solemnilas ;  bodie  gaodium  esl  in  lerra,  bodiu 
gaudium  in  caelo :  si  enim  ono  peccatore  converso 
gaudium  est  in  lcrra  et  eselo  (  Lue.  15.  10) ,  multo 
inagis  eitorto  de  diaboli  manibus  tolo  orbe  terranim 
gaudium  eril  in  ca:lo.  Nunc  exsullanl  angeli,  nunc 
ialantur  arcbangeli,  nunc  Chenibim  etSerapbim  hoc 
nobiscunt  fesiuin  celebranl ;  non  illos  pudet  conser- 
vorum ,  sed  iiostris  bonis  gratulanlur.  Etai  enim 
nostrum  est  quod  a  Domino  acoepirous  donom,  com- 
munis  esl  Umen  etcam  illis  voluplas*  S^  quid  ego 
conservoscommemoro?ipsuro  Dominom  illoruro  ac 
iiosirum  nobiscum  celebrare  restuin  non  pudel :  at 
qoid  ego  r  ursus  noii  euin  pudere  dicd  IDemderiOt  inqnil, 
denderavi  koe  Pateha  manducare  votntcum  { Luc.  22. 
15 ) :  quod  si  Pasch»  fesium  cclebrare  desuieravii 
nobiscum,  haud  dubium  quin  el  Resurrectionetii 
quoque.  Quando  igilur  angeli  gaudenl,  et  arcliangeli. 
omniumque  Dominus  caefeslium  virlutuiii  nobisciiin 
festuni  eoncelebrat,  quae  landeni  superesse  oi*casio 
Iristitiae  potest  ? 

Ntt//a  pertonarum  dittinctio  in  participatione  Mytie- 
riormn, — Nullus  |)anper  ob  pauperiaiem  sil  inoestiis  ; 
Uxc.  enim  ceU^briias  est  spiritualis  :  nulliis  divesefle- 
raliir  ob  divltias  ;  nibil  enim  ex  pecuniis  ad  hujus 
celebriialisvolnptalein  potesicoiilerre.  Naniin  externis 
quidem  el  sxcularibus  festis,  ubi  multum  merum,  iibi 
nien^a  referla  ct  nd  satictatem  c«)messatio,  ubi  lnr- 
pi:udu  et   risns,  iibi  oiiinis  pomp.i  salunici  t  nierito 


471  DS-RnDRRBCTMttlv 

|ian|per  ^wdem  •ybiritti»»  hilarit  amaR  ai  dives: 
quidtu  ?  Quia  dives  qoidem  opiiMnun  nvBnsani  appo* 
uii,  Mieiiiqiie  aroplius  fruiiur :  pauper  aiilem  a 
paapertaie  prohibelur,  ne  lanlam  magoifioenttaiii  pra 
le  ferat  1  hic  Tero  niiiil  lale  eM :  una  diviii  et  patt)ieri 
me&sa  esi  :  lieet  dives  sit  quispiam,  nibii  adjicere 
nenss  poiest;  licet  pauper  sil,  nibiio  deleriori  con- 
diiiooe  ob  pauperiaiero  in  m  quae  ad  communionem 
pertioenl,  erit ;  divina  etiim  cst  gratia :  et  quid  mi- 
raris  si  diviti  ei  pauperi?  Ipsi  enim  imperalori  dia- 
dttnaie  redimilo  »  porpura  convestilo»  cui  roundi 
Rgiroeo  tkl  eommissum,  iili  Imperatori,  et  pauperi 
ad  deerooejnam  sedenti  una  est  mensa  proposita  : 
uliasiiAt  Dominiciidona;  non  pro  ratione  di|;iiitatuni 
dtsiinguiicommunicandi  rationem,  sed  procondiiione 
Tolunlatja  ac  mentis.^ 

(a)  [  Cum  etiim  videris  in  ecclesla  diviti  pauperero 
adsianiem,  privato-  bomini  principem,  plebeium  opli- 
mali»  eum  qui  foris  ejus  potentiam  iremebat,  intiis 
cidem  poientias  sine  formidine  admoium  ;  cogita  quid 
sitillud  i  TuncfuuipaicetHriupH$cwna§ui$  (lud,  11. 
6).  Loipom  Tocat  Scriptura  divilem,  agnuiii  pauperenu 
Atqno  paciointeUqifendumilludyGommuntcabit  liipus 
cum  agiiOy  quemadmodum  dives  cum  paupere  ?  Ani- 
mum  diligeiiter  adverie.  Slani  sxpediveset  pau|»er 
in  ec^lesia  :  instat  bora  divinorum  inyslerioruiii : 
rjicitur  dives»  utpoie  pon  iiiitialus,  paupcr  vero  intro- 
Diitiiiur  in  carlesiia  Uberiiaciila ;  iieque  iiidignaiur 
divcs;  novit  enim  se  alienumesse  adiviuis  mysieriis. 
Sed  y  0  divinam  gratiam  !  non  soluin  ex  Dei  iiiuiierc 
par  otriqoe  hoiior  est  in  ecciesia ;  sed  eiiam  sUintibiis 
ambobus  pauper  diviti  anlepouitur  iii  pieuiis  Mlione ; 
iiibilqueprosunt  iiJi  diviti»  sine  piciato,  nikil  fidelem 
Izditpaopertas,  qoando  cum  fiducia  ad  sacruni  acce- 
dit  altare.  Uaec  autem  dico,  carissimi,  de  cateeliurae- 
nis,  non  vero  simpliciier  de  divitibus.  Aniinadverter 
diieete,  qoomodo  ex  ecclesia  recedat  d«Huinus,  dirni 
mysteriis  admovelur  fidelis  domesticus  :  receiiit  do- 
mina,  et  maiiet  anciila.  Deu$  quippe  non  acdpU  per- 
mmam  hanmu$  ( Calat.  2.  (>)■  Non  est  iUque  inccde* 
sia  servus  et  iiber :  sed  etfm  iiovit  Scriptura  servum, 
qui  peccatosobditus  est.  N|im  Qui  fadt  peccaium^  in- 
qnit,  seriMJ  esl  pMcait  (  ^oan.  8.  34 ) ;  et  eum  novit 
liberum,  qui  pcr  diviuam  gratiam  iiberalus  est.] 

Com  eadem  fiducia  et  hnperalor  et  pauperad  lianc 
■Mnsam  accedunt ,  cum  eodem  honore,  imo  etiaro 
persxpe  curo  boiiore  panper  ampliori  :  quid  iu? 
Qnbd  Imperatorquidem  sexcentis  negotiis  implicatiis 
umquam  navis  undique  aspergatur,  acmulu  contrah;it 
peecaU;  pauper  autem  de  necessario  untum  victu 
Millidlus,  negotlomm  expertem  ac  tranquillam  irans- 
jgcHS.vilam ,  tcIuI  iii  portu  sedena,  cum  mulia  secii- 
riiaie  ad  mensam  accedat.  Hursos  iii  eiternis  soieui- 
niuiilios  pauper  quidem  in  mtierore,  dives  autem  lii 
bihriute  versntur,  non  ob  mensain  Untiiin,  sed  etiam 
ob  vestimenla :  quod  enim  in  mensa  illis  evenil,  boe 
cl  In  Testiinentis  paliuntur.  Cum  enim  inops  preiio- 

(fl)  Quae  ttndnis  dauduntur,  in  liditodeeraDt,  eique  r.<>ig. 
%.  desuiui  ti  suiit. 


CK  Tk  i£se  awisri.  m 

sieri  amielumsiob  vlderit  •paietiium,  pereelliiur,  siv 
qoe  pnn  omnilMis  infeticem  ducit.  Ilic  vero  et  isia 
suMata  est  peuuria  :  unoni  eiiiin  apud  onines  vesii- 
mentum  est  saluUre  lavacruni.  Quieumque  enim  in 
Ckri$to  baptixali  e$ti$t  Chri$tum  mdui$ti$  (Gatat.  5. 27). 
fie  igitur  ebrielaie  solcmnitatem  istam  debonesie- 
mus ;  etenim  Dominus  nosler  et  diviies  et  paupercs 
pariter  bonoravil,  et  serves  et  donilnos ;  sed  ob  hanc 
erga  nos  benevolentiam  Doininum  remoneremur : 
optinia  porro  est  remuneratlo  conversaiio  munda  ct 
mens  sobria.  Uxc  solemnitas  el  panegyrtcus  conven- 
lus  non  pecuniis  indiget  ueque  sumpiibos,  sed  voluii- 
Uteacmenteoptiina  :  tales  enim  bicproslant  nier- 
ces :  nihil  corporeom  hic  venditiir ;  sed  divinorum 
anditio  eloqniorum,  preces  patrum,  benedictiones  sa- 
cerdotum,  concordia  el  |uii  el  consensus»  spiritualia 
dona,  spirituale  preilom. 

Heeurrectiame  Ckri$ti  fruciue.  —  FesHim  hoc  maxi  • 
iniim  celebremus  el  illusire,  ui  quo  Dominus  resur* 
rexit :  celebremusautem  iUud  cum  gaudio  siinul  aiquo 
cum  pietate ;  resorrexit  enim  Dominus^  secinnque  sus- 
citavit  orbem  lerrarnm,  ipse  siquidem  disrupiis 
inortis  vineulis  resurrexit.  Peccavil  Adanius  et  mor- 
tuus  est :  al  non  peccavii  Cliristus,  el  est  mortvus. 
Novum  est  lioc  ci  admirabile ;  ille  peccavit,  et  mor^ 
tiitts  est ;  bic  noii  peccavii,  el  mortuus  esi ;  quid  ita  f 
Qiio  is  qui  |»eccavii  et  moituus  est,  ejusopera  qui  noii 
peecavit  qiiidem ,  mertuus  est  autem ,  mortis  nexus 
possit evadere.  lia  fil  et  in  peciimis :  sxpenurocro d.- 
bet  qiiispiam,  etcum  iieii  liabeal  undo  solvat,  tn  viiiculis 
dctineiur;  aliusquinon  debet,  sed  babet  ondesolTai. 
eiim  qiii  obnoxius  est  liberare  solet :  stc  et  eTenit  iii 
Adamo;  debebat  Adamus,  a  diabolo  detinebator,  sed 
unde  solTerel  non  liabebat :  non  debebat  Clirislus, 
nec  a  dialiolo  detinebatur,  sed  debiiiim  poterat  nu- 
iiierare  :  Tcntt,  mortem  persolvii  pro  eo  qui  a  diabolo 
detinebatur,  ui  illum  exsolveret. 

4.  VtdespRcclara  resurrectionls  effecta?  Nos  dupli* 
ci  niorie  mortui  eramus;  duplicem  iuque  resurre- 
ciionem  exspeetemus  :  ipse  siiuplici  morlous  esl 
iiiorte;  proplerea  sitnplici  qiieque  resurrectione  re* 
surrexiuQuid  bxcsibi  volwit?  Mortuus,  inquam,  esi 
Adamus,  el  corpore  et  atiima  :  niortuus  esl  peccaio 
et  natura.  iti  quoeunique  .  die  conuderiti$  de  ligno , 
tiiorle  morieiftmf  (Gen.  %  17).  Atqui  iion  eadem  dio 
mortuus  esi  natura ,  sed  peccato  est  mortuus  * ,  illa 
iiiors  est  animar,  haee  mors  e$t  corporis.  Sed  cum  au- 
dicris  moriem  esse  animae ,  noli  mori  animam  arbi- 
trari  :  est  enitn  immorulis;  verum  animx  mora  esl 
peccaium  et  suppliciom  xtemum  :  propterca  ait  Cbri* 
htiis  ,  iVo/tle  timere  eo$  qui  oeeidunt  corpu$,  animam 
ttttlem  non  poewnt  ocddere;  $ed  potiue  timele  eum^  qni 
poteel  et  auimam  et  corpue  perdere  in  gehetinttm 
(Matih.  iO.  2S) :  quod  auiein  e^i  perditum,  snbsislil 
quidero,  sed  aciem  ocolorura  ejus  qui  pcrditlil,  fiigil. 
Veruiii  ut  dicebam,  duplex  in  nobis  mors  est ;  qiinprn^ 
pler  et  duplicem  fieri  in  nobis  resurrectioneni  opor- 

»  iieg.  1 . mi/«ra cn/fw,  po$terius ; trislimque mortvi,^  si 
peaato. 


430 


S.  JOANNIS  CIIKYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


UO 


tel :  in  Cbristo  simplex  morsfuit :  non  enim  Christus 
peocavit ,  sed  ipsa  mors  simplex  proptcr  nos  csi  sus- 
cepta  :  non  enim  mortem  debuit  ille ,  neque  enlm 
rettserat  peccati, quocirca  nec  morlls:  propterea  ille 
quidem  resurrectionesimpiicia  simplici  morte  resurre- 
xit :  nos  auteni,  quiduplicimorlemortui  sumtis,dupli-  . 
ci  quoqueresurrectioneresurgimus  :  unaquideman* 
tea  resurreximns,  quxest  a  peccaio  :  consepuiU  enim 
SMmusipsi  inbapiismo,  etconsurreximuscum  ipso  per 
baptismum.  Una  haec  resurrectio  est  liberatio  a  pec- 
calis ;  allera  vero  resurrectio  estcorporiS :  dedil  niajo- 
rem,  esspecta  etiani  minorem  :  h(ec  eiiim  mulio  ma» 
jor  est  illa :  multo  enim  niajiis  esl  a  peccatis  liberari» 
quaro  corpus  resurgens  intueri.  Proptereacecidit  cor* 
pus,  quia  peccavit  :  si  igitur  principium  cadendi  est 
peccatum ,  principium  resurgendi  est  a  peccato  libe- 
rari.   Resurrexinius  deinceps  resurrectione  inajori 
abjecta  gravi  morie  peccati,  et  veteri  exuta  veste  : 
ne  igitur  de  ininori  despereuius.  Hnc  et  nos  olim  re- 
surreclione  rcsurrexiinus ,  qiiando  baptizati  fuimus  , 
atquebi  qui  lieri  vcsperi  baptismalc  digiii  babiti  suiit, 
lii  agiii  prxclari  ^  Nudiustcrtius  crucilixus  est  Chri- 
stus,  scd  nocie  prxterita  rcsurrexit :  et  bi  nudiuster- 
tius  a  peccato  deiinebantur,  sed  siinul  cum  eo  resur- 
rexeruiit :  ilio  corpore  mortuus  cst ,  et  corpore  re* 
surrexit:  hi  iiioitui  pcccato  erant,  et  a  pcccaiis  libc- 
rati  resurrexerunl«  Ac  tcrra  quidem  verno  hoc  teni- 
pore  rosas  et  violas  aiiosque  flores  nobis  edit ;  aqua^ 
vero  lerra  nobis  pratum  deleciabilius  exhibuerunt. 
Ne  mirerisquod  ab  aquis  flores  germinarint;  necipsa 
terra  ex  propria  naiura,  sed  ex  Domini  mandato  ger- 
men  edit :  animalia  quoque  motu  praedila  in  priiicipio 
edil  aquarum  natura  ;  Producant  enim,  inqait,  o^iur 
replUiaanitiiflrumviventium{Gen.  1.  20}  ;  et  manda- 
tum  opus  evasit ,  illaque  animae  expers  substantia 
animata  protulit  aninialia.  Ita  uunc  etiam  producant 
aqux,  non  reptilia  viventium  animarum,  sed  spiri- 
tual-a  doiia.  Produxerunt  tiim  aquae  pisces  ralionis 
cxpertes  ac  mutos;  nunc  ratione  prxditos  ac  spiri- 
tuaJes  pisces  cffuderunt ,  pisces ,  quos  apostoli  sunt 
piscati.  Venite  enim,  inquit,  et  faciam  vo$  pi$catores 
ftominum  {Matth.  4.  19) :  bxc  est  illa  piscatio  de  qua 
tum  loqiiebatur  :  novtis  rcvera  piscaiionis  modns :  qui 
piscantur  ex  aquis  ejiciunt,  nos  in  aquas  injicimus, 
atque  ita  piscamur.  Fuit  olini  et  slante  Judaeoruin 
lege  piscina  :  disce  quid  potuerit  illa  piscina,  ut  Jii- 
daicam  discas  egestatem,  ut  divitias  discas  ficclesiu!. 
Pisciiia  erat  aquarum ,  illucque  angclus  desccndebai, 
et  aquas  roovebat ;  deinde  post  aquae  motionem  segor 
unus  ingrediebatur,  ct  sanabn tur  (/oan.  5.  2.  sqq.)  : 
unus  solus  qtioianiiis  sanabatiir,  statimqucgralia  cou- 
sumebatur,  non.  propler  rjusqui  dabat  cgeslalem, 
sed  propter  corum  qui  accipicbant  inlirniitatem.  De- 
scendeliat  igiiur  angelus  in  piscinam,  et  aqiiam  mo- 
yebal ,  ac  sanabatur  unus  :  descciidit  Dominus  angc- 
lorum  in  Jordanem  »  et  aquam  movit,  atque  uiiivcr- 
sum  lcrranim  orbem  sanavit.  Propterra  illic  qiiidcm 
is,  qni  post  priinHni  sccundiis  dosccnderal,  niinimc 
•  R<g.  2,  ta  :}irculi  prcerlnri:  qiiae  loctio  non  spernenda. 


sanabatur;  Jiidoets  qulppe  gratia  data  erat  infirmis  , 
cgenis  :  hic  vero  post  primum  secundus ,  post  secun- 
dum  tertius,  post  tertium  quartus-:  ficet  decem,  licet 
vigiiiti ,  licet  centum,  licet  decies  mille,  licet  univer- 
sum  orbem  terrarum  immiseris  In  piscinam ,  iion 
consumitur  gratia,  non  exliauritur  donum ,  non  iati- 
ccs  inquinautur :  iiovus  purgatlonis  modus :  non  cniui, 
est  corporalts  :  nam  in  corporibus  quidem»  quo  plu- 
res  abluunlur,  eo  majores  sordes  latices  conlrahant  ;* 
bic  vero  quo  plures  abluunt,  eo  puriores  evadunt.    \ 
5.  Vides  magnitudiiiem  doni?  At  tu  dqiii  hnjus 
magnittidinem  conscrva,  mi  homo.  Non  licet  tibi  iii- 
differciiter  vivere ;  legem  tibi  ipsi    cum  omni  dili- 
gentia  scisce ;  agon  est  et  lucta  quasdam  hxc  vila ; 
qiii  aulem  in  agone  contendit;  ab  omnibus  se  absttnet. 
Visneoptimum  queindam  ac  secunim  recte  factornni 
niodum  te  doceani  ?  Quie  Oimirum  indifferentia  qni- 
dcin  videntur,  sed  peceata  pariunt ,  ex  meiite  peila- 
inus:iiamintcr  actiones  qua^dam  qtiidem  peccaia, 
quaedam  vero  non  peccata,  sed  pcccatorum  sunt 
caiisa^ :  sic  tisus  quidem  peccatum  natura  iion  cst ; 
fii  autem  peccatiim^  si  ulira  inodum  effuiidatur  :iiaiii 
ex  risu  facetias,  ex  facetiis  verborum  obscosnitas,  cx 
obscoenitate  verboriUn  turpia  facta,  ex  turpibtis  fatiis 
siipplicia  oriuntur,  acpoenie  :  lolleigilnr  antea  radi- 
cein,  ut  totam  aegritudinem  toilas :  si  enim  nobis  ab 
iis  qua?  indifferentia  sunt  caveamiis,  numquam  in  ca, 
qu:c    prohibita   suut ,    prolabemur.    Ita    muHerera 
aspexisse  indifferens  muUis  videtur ;  at  ex  hoc  cu- 
piditas  lasciva  gignitur ,  ex  cupidilate  fornicalio , 
ex  fornicatione   riirsum  supplicium    ac   poena.   It:i 
^  delicale  vivere  ac  lante  nihil  gravc  esse  videiur ;  ye- 
rum  inde  ebrietas,  'quaeqiie  ex  ebrietate  mala  ^xceu- 
ta    nascuntur.  Toilamus     igiiur    nbiqiie    peocato- 
rum   principia.   Idcirco  quotidie  continua  doctrina 
pcrfruimini  :  idcirco  septem  dieruin  spaiio  consc- 
quenter  collcciam  aginius  (.f),  ac  spiriiualem  mensam 
Yobis  apponimos,  nt  nostra  opera  divinis  cloqniis 
perfruamini,  ut  vos  singulis  diebiis  insiriiamiis,  oiqiie 
adversus  diabolnin  armeniiis  :  iiunc  enim  forocius  in  • 
vadit  :  quaiilo  ninjus  est  doAum  ,  Uinto  ctiain  iiiajiis 
est  bellnni.  Si  cntiii  cum  iinuni  in  paradiso  vidisset , 
minime  tulit,  cum  tam  mnlios  videat  iti  coiio  ,  dic  , 
qiKcso ,  qui  feret?  Exasperasli  bellnnm,  sed  noli  ti- 
mere;  niajorcm  grAiiam  accepi^ti,  gladium  exacu- 
uim ;  iilo  piinge  scrpentem.  Idcirco  illnin  Deus  adver- 
suni  te  cxasperari  permisit,  ut  viriuiii  tiiarum  ppten- 
tiam  ipso  experiinento  cognoscas.  Et  qnemadmoduni 
cum  optimus  pal:csine  niagisiersqualidumquempiam, 
enervatum  athlet.im  ac  despectum  acceperil,  ubi  euni 
unctuin  instruxcrit,  exercuerit,  corpulentum  reddide- 
ril,  oiiarideincei»  non  smit ;  verum  in  ccrtamina  jnbct 
descendere,  ut  euin  doce:it  experieniia,  qiiantum  ipsi 
robtir  indiderit ;  iia  Christus  eliam  fecit ;  poterat  si- 
qnidem  inimicum  e  niedio  tollere ,  sed  ut  gratiae  ex- 
celicntiam,  ac  virlutis  spiritualis,  qiiam  ex  baptismate 
nactiis  es,  mngnitodinem  discas ,  tecum  illum  cmi^ 

(n)  septem  uienmi  spatio  quotidle  concionalNitur  (iiry- 
sosto.inis. 


N 


ilt  IN  ASCENSIUM£)I  D. 

greUt  saail  „  ae  multas  tibi  occasioncs  suppedilal  go- 
roMroin.  Idcirco  seplcm  consequeniibus  bis  diebus 
roBci«iinm  doctrina  fruimiui,  u(  in  luctanini  pnl.i>sira 
ititigenleF  instituaiuini.  Alioqui»  auiein  eli.iui  sptri- 
lualcs  sniit  nuptiae  ea  ,  qu:i*  j:iin  flunt;  in  nupiiis  Tcro 
ad  seplem  dies  ihalami  prosiaul.  Propierea  nosqno- 
que  iege  sanximus  Tobis,  ut  liic  septein  dierum  spatio 
ad  sacrus  ibalamos  tos  sistatis  *.  Verum  illicquidem 
post  scptem  dies  solvuntur  :  bic  autein,  si  velis,  iii 
wcro  tbalamo  perpetuo  stare  |K)tes ;  atquo  iii  sa^cu* 
jaribus  qnidem  nuptiis  post  unuiii  vel  aiieruin  mensem 
tpousa  non  adeo  sponso  est  amabilis  :  bic  vero  iion 
lu ,  sed  qoaBto  temporis  (it  major  progressus ,  tanto 
ardentiores  sponsi  sunt  amores ;  Uinto  suaviores  com 
plexus «  tanlo  spiritualior  congressu^t,  si  diligcnles  ac 

•  neg.  vDi»,  tepiem  di^rmtt  spatw  ad  tacram  mentam 
nafUkuiS' 


N.  J£SIJ  CllUlSTI.  A\% 

TigilaiKcs  simus.  In  corporibus  rursus  post  juver.tu- 
(em  senectus  ;  bic  post  senectiitem  juventus ,  ct  ju- 
Yentiis  qu.ne  fljiem  nulium  babel,  si  volueriniiis. 
Magna  gnitia,  sed  inajor  crit  si  voluerimiis  :  inagiiiis 
cmt  eliatn  Paulus,  cum  bapUzareiur ;  at  multo  deiiHlc 
major  est  faclus  :  cuiii  praidicaret,  confundebat  Jii- 
djros ;  postea  rapliis  est  iii  paradisum ,  iii  lertiuiii 
ca^biin  asceiidit.  Itaqiic  iiobis  eiiaiii  licet  crescere,  si 
velimiis,  et  collatam  pcr  baptisiniim  gratiam  aii- 
gere  :  bonis  auteni  operibus  augetur,  ac  lit  illustrior, 
lucemqiie  nobis  splondidiorcm  suppeditat.  Qiiod  sl  iia 
fiat,  inulta  cum  fiducia  in  conclave  sponsi  iina  cuiii 
ipso  intrabimus,  et  iis  bonis  perfriieniur,  qu»  rcpo- 
sita  sunt  iis  qiii  diligunt  illiiin.  Qua;  nobis  omnibtis 
conse(|ui  detur,  gratia  et  benigniiate  Domini  nosiri 
Jesii  Cbristi,  cnm  quo  Patri  ct  Spirilui  sanclo  gloria 
ct  ndoratio  in  snncula  sxciilorutn.  Amen. 


raoNiTun 

IN  HOMILIAM  DE  ASCENSIONE. 


IIxc  bomilia  cxtra  urbem  Antiocbiam  liabita  fuit 
in  Martyrio,  seti  ecclesia  loci  cujusdani ,  ctii  Roina- 
nesia  nomen.Quid  autetii  Martyrii  noinine  inlelligntiir, 
▼ide  supra  in  prima  nola  ad  Honiiliam  de  Cu^meierii 
appeltatione.  De  aniio  qiio  birc  babita  est  boniili:i , 
iie  coiijectando  quidem  dicere  possumiis.  Natn  qiiod 
Tillemontius  ex  initio  btijos  bomilix,  nemp^,  Etiam 
cum  eruc9%  memoriam  recoluimutf  extra  urbem  ejus  tO" 
kmniiatan  celeffravimut ,  arguit  eodem  aniio  baiic 
habiiisse,  qiio  illam  de  Ccetncterio  et  Cruce ,  qu.r  ,  ut 
iiiitio  ibidem  dicitur  ,  extra  urbcm  pronuntiatn  fuit, 
idque  anno ,  ul  probabile  existimat ,  392  :  ille,  in- 
quain,  Tillemontii  calculus  vel  priinis  concionis  illiiis 
verbis  confntatur  ;  sic  eiiim  orditur  Cbrysostomns  : 


Sffpe  ttpudawmum  meum  dttquitivi,  cujut  gratia  ma- 
joret  imtri,  reliciit  adibut,  quat  in  urbibut  habent^  trg^. 
lata  statuerint,  ut  extra  civitaiem .  hodie,  ei  quidem  in 
hoc  loeo  eonveniremut.  Ergo  ex  hua  lege  quolaniiis 
extra  iirbem  in  die  Parasccres,  de  qiio  agiiur,  eo  in 
loco  convcntiis  lialiebanlur  :  nec  potest  quidpiaiii  ex 
supra  allalis  verbis  ad  aiiniim  statuendiim  colligi, 

flic  vkles  magtiam  Flaviani  Antioclieni  Episcopi 
erga  Rcliquias  Marlyrum  rcverentiam  :  nam  ciiiii 
aiitea  sub  ecclesiae  paTtinento  jacnissent ,  cas  biiir 
cdiictas  in  snblimi ,  puro  mundoque  loco  posiill ,  iit 
populi  veneraiioni  paterent. 

Iiiterpretationem  Gcrardi  Vossii ,  multis  in  tocis 
enundalnm. 


m  ASCBIfSIOXBM  DOMliri  NOSTBI  JESU  GilRISTIt  SERMO  RBCITATUS  Ilf  MABTTBIO  BOMANBSIf»  UBI 
MABTTBUM  COBPOBAt  SUB  PAVIMBNTO  PBOPB  CADAVEBA  HJSBBTICOBUM  CONDITA,  ABLATA 
FCEBUNTt  BT  EDITIORB   LOCO  SEPARATIM   SBPULTA  (fl). 


4.  Ctif  extra  civitatem  conventut  habitut,  -^  Etiam 
cniB  cmcls  memoriam  recoluimtts ,  cxtra  urbem  cjiis 
soiemnUalem  celcbravimus  :  et  nnnc  qnando  crm  i- 
flxi  ascensionem  agimus,  ilhistrem  httiic  atque  reful- 
geRtem  diem,  extra  civitatem  riirsHS  festum  peragi« 

(a)  Collau  cum  vs».  f\eciis  4070,  20f7,  ct  2424,  ct  cum 
OHbenino  2443.  Regius  2424,  in  titulo,  RomanencB ,  ei  m 
morlif rifm  corpara  tub  pwomento  prope  eadavera  hasreti- 
corum  condita,  quce  ablata  fnervnt  et  separalim  sepulta,  ei 
quomodo expicandum verbum  christi  dicent :  t  invemet^ 
Hw  duee  moientet  inmoia,  >  si  Regii  lecUo  vera  essett  non 
nortyruin  cor|  ora  locomota  fuisse  vidpTeulur,  sed  baeretico- 
rum.  At  prapsiat  vossti  et  savllii  leciio  :  noo  solum  enim 
quia  prope  bsretiooriun  cor^ora,  sed  eiiam  quia  sub  pavi- 
meato  erant  marlynim  f  eliquix,  translatai  et  in  siibllmiore 
et  bonestiore  loco  i  ositae  tueniot;  quod  etiam  ioitio  oon- 
dmiis  doclaratur.  iiaeretioorum  auteiii  ossa  non  traoslala 
ftiisse  i-aulo  |iostea  dicit  rliryso^lomiis.  Kadem  i|Silectlo 
liatvfiur  etiam  iii  ni^g.  1970. 


mas.  Aiqoi  boc ,  non  quod  civiiatcm  despicere  vell- 
mns,  sed  martyres  potius  bonorare  cupiamus.  Ne 
enim  viri  ssncti  de  nobis  merito  conquerantur ,  ac 
dicanl :  Nos  no  digni  qvidem  ersmus,  qui  unttm  Do- 
mini  noslri  diem  in  tabemacuUs  nostris  celebrart  vi- 
deremus ;  iieve  nobiscom  e xpostiilando  dicant :  Sim- 
gutncm  «^iidem  nostnim  pro  ipso  eflTudimtts,  etdigni 
habiti  sumus,  quibus  pro  eo  caput  ampulareiur, 
ipsius  aotem  salutiieram  festnm  celebrari  diem  videro 
non  sumus  promeriti  in  habtiacnlis  nostris  :  ideo  re- 
lieu  civitatead  pedes  stnctonim  horum  properamos 
occasionepr^esemis  diel ,  et  de  tempore  pnctcriio  cx* 
cusaiiles  no^  apud  ipsos.  Nnin  si  antea  ad  strenuos 
hos  iNetatis  ailijotas.ciirrere  oporicbat,  quando  adbuc 
snb  pavimcnto  recoiidili  iaci^liani»  miillo»aiie  magii 


4IS  8.  iOANNIS  CURTSOSTOMI 

Ui  jaiii  pera^ere  oporlebit ,  quando  seorbiin  reposius 
videmus  margariUs ,  quando  a  lupis  liberatae  suni 
ovcs«  quando  a  mortuis  recesseniDt  ylvi.  Ne  antea 
quidem  ullum  delrimenium  passi  suni  ex  coinmuni 
cum  illis  scpuftura  :  quorum  enim  spiriius  in  cartls 
sunt ,  eorum  neque  corpora  ex  propiiiquitate  Ixde* 
bantur ;  quorum  animas  in  manu  Dci  sunt ,  neque  re* 
liqulae  eorum  ex  loco ,  in  quo  recondiia^  sunt,  aliquid 
|>ati  poterant..Nihil  ergo  iis  anteliac  detrimenli  ac* 
cessit :  populus  tamen  noster  non  exiguum  a  loco  da- 
mnum  ferebat :  quippe  qiiicurrebatqiiidem  ad  mar- 
tyrum  reliquias ,  at  cuin  ambiguitate  et  ba>sitatione 
preces  offerebat,  quod  sanctorum  sepulcra  igiioraret, 
ac  ubi  veri  illi  thesauri  recondili  essent«  Idemque 
factum  est  veluti  si  greges  oviuin  adductl  ad  |)er£ruen- 
dum  alveis  puris ,  qui «  ubi  ad  fonies  limpidos  vene- 
rinl,  letro  quodamodore  atque  f<£feore*aliundecomi- 
018  enimpente ,  iteruin  inhibeanttir  r  ita  et  in  islo 
ovili  contigit.  Ibai  quidem  populus  ad  pnros  illos 
mar^yrum  fontes,  sed  dnm  fcetorem  hxrcricorum  itide 
cominus  erumpenlem  senliret ,  itcnim  inhibebatur. 
Quod  quidem  consf  iciens  prudens  hic  pastor  alque 
roagiftter»  cuneta  ad  Ecciesi»  scdificationem  dispoiieiis, 
noii  est  passusdiu  hoc  damnum  pro  levi  liaberi, 
fervens  hic  ainater  et  aemulator  martyrum  (a).  Sed 
quid  agit?  Aspicite  sapienlbm  ejus  :  turbida  quidem 
ac  fcetida  fluenta  obruit ,  atque  obstroxit  deorsuni : 
poros  autem  martyrum  fontes  seorsum  in  purp  mim- 
doque  loco  coUocavit.  Considcrate  etlam  quantam 
erga  vita  fiinctos  exhibuerit  humanitaiem,  atque  erga 
roartyres  honorem ,  et  in  popuium  curam.  Erga  mor^ 
tuos  quidem  humanilaiem ,  quod  eos  loco  non  luo- 
verit,  sed  ubi  erant,  ibi  reliquerit ;  crga  mariyres  •lu- 
tero  honorem ,  eos  ab  improba  viciniute  eximens  : 
ergt  popnlum  vero  curam  atque  soHtcitudinem ,  tion 
liermittens  eos  amplius  cum  discrimine  et  hacsiiatione 
suas  preces  fundere. 

Angeii  ad$unt  in  eectma  et  ubique.  —  Propterea  vos 
boc  adduximus ,  ut  iliiisirior  coiiventus  fieret,  splen- 
didlusque  speciaculum  non  hominum  solom ,  sed  et 
mariyrum  colleciorum ,  neque  martyrum  dumiaxat , 
verum  etiam  angeloroni.  Etenim  et  aiigcii  prxsentes 
sunl^angelorumet  marlyrom  concursus  iii  hodie. 
Videre  copis  angelos  pariter  ac  martyrcs?  Aperi 
OGuios  fldei  et  cernes  spectaculuin  illud.  Nam  si  oni- 
nis  aer  angelis  repletns  sit ,  qiianto  amplius  ecclesia  : 
si  vero  ecdesia ,  quanto  magis  dies  jain  pnesens, 
quando  eorum  assumptus  est  Dominus?  Quod  autaii 
iininis  aer  angelis  sit  repletus,  aiidi  qnid  dical  apo- 
stolus,  admonens  mulieres,  ut  velaio  sint  capite: 
Dekmii  enim ,  inquit ,  mulieree  fetoi/ien  hubere  supra 
cofmi  mum^  propter angeloi  (1.  Car,  il.  10).  Rtirsiis- 
qne  lacob  :  Angelne  qm  eruit  me  a  juvetUute  mea  (Gen* 
48.  16).  Etqui  in  domo  cum  aposiolis  erant,  ad 
nhoden  pueilamdicebant :  Anffetueejui  e$t  (Aet.  12.15). 
Ac  ilernm  Jacob  :  Vidi ,  Inquit ,  ea$tra  angeiorum 
{GtH,  5i.  3).  Sed  qiiorsnni  angclorum  casln  .nc  co* 

(fl)  r>€  I  laTiaao  Tf  isroi  0  loquiUir. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  4ii 

pias  super  terram  vidit?  Sicot  rei  Jubet  per  singulas 
civitates  suas  milites  disponi ,  ne  grave  aliquod  beU 
lum  imminens  incursionibus  infestet  eas  :  iia  et  Deus 
dxmonibus  in  aere  isto,  barbaris  atque  immanibns, 
seinper  bella  suscitantibus ,  pacisque  inimicis ,  aiige- 
loram  castra  opponit,  ut  dum  vei  apparent  soluiii , 
ipsos  reprimant ,  iiobisque  pacem  perpetuam  conci- 
iient.  Aique  ul  discas  angelos  pacis  esse ,  audi  in  pre- 
cationibus  diaconos  semper  dicentes  :  Angelum  pacU 
rogate(a).  Videfr  angelos  adesse  et  martyres  ?  Quid 
igiiur  miserabilius  iis ,  qui  se  a  conventu  bodierno 
abstraxerunttet  quidbeatius  nobis  qui  advenimus,  et 
celebritatc  ista  perfruimur?  Cxterum  isti  de  angclis ' 
sermones  in  aliud  nobis  tempos  refereiidi.  Jam  vero 
ad  institutum  praescntis  fesii  reverUimur. 

2»  Quffi  igitur  pracsens  est  isia  celebrius  ?  Veno- 
randa  utique  et  magna,  carissime,  sensumque  ac  in- 
tellectum  oronem  humanuin  excedens,  Deique  muni- 
ficentia,  qui  illam  fecil,  dignii.  Hodie  eiiim  humanuui 
genos  reconciliatum  est  Deo :  ho<lie  diuiurna  siinulus, 
longuroque  belluro  deletum  est  atque  subhitum  :  ho- 
die  pax  qiiasdam  nobis  adtnirabilis  rediit ,  non  aiitea 
umquam  exspeclaia.  Quis  euim  sperasset  fore,  ut  Deus 
homini  recoiiciliarctur  ?  iion  quod  inhumaniis  sit  Do- 
minus,  sed  qiiia  segnis  faniulus  et  iners ;  non  quod 
crudclisac  s;cvus  Doiniiius,  sed  quia  servus  contumax 
atqoe  ingratus.  Vis  discere,  quo  pacto  benignissimum 
hunc  atqiie  lenissiumni  Dominutn  nostruni  exacerba- 
verimus  ?  JEi\uiini  namquc  est  prioris  iiostrae  simul- 
Utis  cogno.scere  fiindanieiiluni ,  iit  quando  aspexeris 
nos  ininiicos  el  ho^tcs  honore  affectus,  ipsiiis  hnno- 
raiilis  admircris  benigiiiiatcm ,  ni)  ex  propriis  recte 
factis  illani  i^ct:iin.iiiutalionem  arbtlreris,  A  bcneflcii 
iinniensiute  perspecta  ,  de  niagnitudiiie  munerum 
gratias  iili  agere  iion  desistas.  Vis  ergo  nosse  quo- 
modo  Domitium  taiii  liberalem  ,  mansuetnm,  lionum, 
omniaqiie  ad  salutem  noslratn  disponentem  exacerba- 
veriinus?  Deliberavit  aUi|itandode  universo  noslro 
genereoinninodelendo,  atque  iu  nobis  iraltis  erat. 
ut  perdere  iios  vellet  cum  uxoribus  acliberis,  bq^tiis 
SkU\ue  jumentn ,  et  cum  univcrsa  lerra.  Et  si  vells, 
eurabo  ut  ipsaiii  quoqne  senteiitiam  ejus  audias  :  D«- 
lebOf  inquil,  hominem  quem  creavi  a  fadeomnie  terrm^ 
et  bruta  animatia  eijumenla^  quia  peuiilet  me  feeuu 
hominem  (Gen,  6. 7).  Et  ut  discas  eum  non  nostrani 
odisse  pialurain,  sed  malitiaiti,aboniiuatum  esse»  qui 
dicebat,  Deiebo  /lomtfMiK,  quem  ereatfi  in  terra  (lbid,v* 
13 ) ,  eitam  dixit  hoinitii :  Tempue  omnit  hominie  ve- 
•  nit  ad  me.  Nam  si  lioininem  odisset,  non  cum  horoine 
verba  faceret.  Nuncautein  vides  ipsuro  noluisse  facere, 
quod  comminatus  fuerat ;  qiiin  et  servum  excusabat, 
ac  cum  eo,  velut  ejusdem  conditionis  amico,  verba 
faciebat  Doroinus,  causasque  superventnras  perditio- 
nis  enarrabat :  non  quidem  ut  causas  discat  homo,  scd 
ut  aliis  quoque  eas  insinuans  teroperantiores  eos  red-. 
dat.  At  quod  modo  dicebam  ,  ita  male  ttostmm  genus 
sc  gorebat  antba,  ut  periculum esset,  iie  ex  ipsa  tcria 

*  Ro^.,  de  martyribu$ ;  F.diti,  de  anqciis. 
(a)  Verha  l.iiurgi.T. 


445  IN  ASCENSIONEU  D. 

eicidml*  CaHeniiii  no$  qiiitem  yidebtniur  indigni, 
hodie  iii  ca^Jttin  soblati  Bumus  :  qul  oe  lerruiio  qui- 
defln  princiintu  eramus  digiii,  ad  supeniuin  c«ie&lo 
regnom  ascendlmus,  caelos  pervasimus,  ilironum  re- 
galem  alque  Doroiuioum  appreliendimus;  et  naiura, 
propier  quam  psradisum  senrabant  Clierublro,  ipsa 
supra  Cbenibim  sedet  hodie.  Al  quo  pacto  admira* 
bile  boc  ei  magnnm  accidil?  quo  pacto  nos  qui  tantam 
deroentiam  offeiideramus,  terraque  ipsa  Tideiiamur 
iiidigni ,  ac  lerreno  omni  principaLu  atque  bonore 
eiclderarous,  ad  tanlam  altitudinem  sumus  evecti? 
qiio  pacio  beltum  dissolutum  est?  qiio  pacto  ira  suki- 
tala  ?  Qnoroodo?  naro  istud  admirabiie  esl,  non  quod 
iis,  qoi  injuria  irascebantur  Deo,  sed  quod  ipso  Deo, 
qui  jure  nobis  siiccensebat ,  provocante  nos  atque 
itiTliante,  pax  racta  sit.  Pro  CbriitQ  enim  hgatione  fun'- 
f '««r,  inquit  apostoius ,  MiM^m  jDeo  exhorumte  per 
»os(S.  Cor.  5.20).Quid  isliid?ipse  est  viobtus  injuria, 
et  ipse  ad  pacero  inviiat?  Ila  sane :  qnippe  qui  Deiis  sit; 
aU|iie  ob  id  ut  l>enignus  pater  horlatiir  et  ailicit. 

CArisliif  ^fnomodo  meiUator,  —  Sed  vide  quid  iiga* 
tor  :  mediaior  olique  esi  inviianiis  et  adbortanils 
Filius,  non  horoo  purus,  non  angelus,  neqiie  archan* 
gehis,  nequefamuloruro  ullus.  Et  quid  eflicitroediator  ? 
Opus  inediatoris.  Qoemadmodum  eniro  duobus  se  in- 
vieem  aversantibus,  et  ad  concordiam  pace^ique  mu* 
luam  adduci  nolentibus  S  tertius  quispiam  veniens, 
et  se  medium  inlerponens,  iitrius<|ue  ininilciiiam  di- 
luit :  iu  et  Gbristus  egit.  Iratua  siquidem  nobis  erat 
Deus,  et  nos  Deum  benignissirouro  Dominum  aver- 
sabomur  ;  roediiini  igitur  se  Christus  interponens, 
tttramqiie  naturaro  reconciliavit.  Scd  quo  pacio  so 
medtaiorem  constituit  ?  Pceiiaro  qux  iiobis  a  Patre 
infligeiida  erat,  in  se  suscepU,  suppliciumque  caelitus 
iniroissuro  ac  cimtoroellas  in  hoc  iniindo  suslinuil.  Vis 
nosite  quomodo  uiraqiie  ipsc  siisccpcril?  Chrinue^  in- 
qiiit  apostoius  *,  itoi  redemit  de  maledicto  legii,  faetm 
fro  nobit  mutedictum  {CaL  3. 13 ).  Yidisti  qoo  pacto 
poNiam  carlitus  latam  ipse  susceperil?  vide  etiam 
quomodo  opprobria  in  terris  siistinuerit :  Opfrrobria 
exprobrantium ,  inquit,  tibi^  ceciderunt  euper  me  (PtaU 
68. 10).  Cernis  quopacto  diremerit  inimicitiam  ?  quo 
pacto  non  ante  destiierit  quidvis  agere,  pati  atque 
moliri,  quaDn  liostem  et  inimicnm  cum  Deo  reduxerit 
in  gratiam.  Et  Istorum  tantorom  bonorum  causa  M 
hodienia  dies :  queinad|poduro  enim  primitias  naturas 
Bostr»  assumpsit,  sic  restituit  Domino.  Et  quod  do 
campis  accidit  spicaruni  plenis ,  ubi  quis  ex  paucis 
spiciscolleciisp«irvum  manipuliim  conliciens,  eumque 
Deo  ofl^erens,  paucitate  iila  toti  arvo  benedicit :  iiaChri* 
sius  lecit,  qiii  per  unam  illam  caruein  atqiie  primiiias 
lotoin  genus  nosiruin  benediceiidum  curavit.  Sed  cur 
iion  touim  nataram  obtulit?  Eo  qiiod  non  slt  lioc  oU 
lerre  primitias ,  si  totum  quis  oflerat :  sed  si  parvum 

•  lunegUmeliusqttamEdilJ,  quthahentvCottoqmtiMtoi- 
tUnu 

•  Reg.,  Peaunn  qHom  pro  nolis  wirere  onortebat  Saha" 
loremjn  u  emcepit^  injuruttqm  et  c^nUumetiM,  fforwn  noi 
iilverm  Deum  fec 
<f'  omodo  ut-   . 
Ui.  lia»  ?  chrijusj 


HiN  feceramun  reo»^  ipu  SHsiimdt.  ris  discrre 
a^ue  mtcepe.  i7,  et  htme  ponunu^  et  tm  eontu» 

l4usj  inqtU  aiOktoitti^  elc. 


N.  JESU  CHftlSTl.  449 

aliquiJ  quis  oflerens,  per  panriim,  totum  beiiediccB- 
dum  curet.  Atquisi  primitiae  ,  dicet  qnispiam,  essenl, 
primum  ipsum  homlnem  procreatum  ofierri  oporluit : 
primitiae  enlm  snnt,  quae  primum  toHuntur,  et  pri* 
roum  germinanU  Non  sunt  primiiia!  censendas,  caris* 
aime,  si  prirouro  Ihictum  obtulerimiis  esiiem  et  eVa- 
nescentem,sed  si  probam  aiqoe  perfectum  olferamus. 
Quoniam  igitiir  rructus  Ule  peccato  ohnosios  erai, 
ideo  non  est  oblatus,  ctiam  si  primus  esset ;  at  hic  a 
peccato  liber  erat ;  ideoque  oblatus  est,  licet  posle- 
rius  exsiiterit :  hae  enim  siint  primiile. 

3.  Et  ut  discas,  non  priroum  germlnantem  rroclam 
primiiias  dici,  sed  probatum,  generosom,  et  qui  ad 
vigoreni  opportunum  perrectionemque  perveniat,  • 
Scripturis  tibi  dcpromaro  testiroonium  :  Si  ingra$guo 
fkeris  in  terram  promiuionii,  quam  Dominus  Deue  tuu$ 
dat  tibi,  Moyses  ad  populum  ait,  H  piantaurig  m  ea 
omne  lignum  pomifermm^  faciens  fruetmm  ad  voseem- 
dum^  tribus  annis  non  mundabis  fruetum  ejus  :  quarto 
autem  anno  fructusejus  sm%etus  erit  Domino  (Leeit.  19* 
23.24).  Atquisiessent  prlmitiaeprimnsquiproducitur 
fructus,  eum  qui  primoaiinonascebaturofierri  Domino 
•porlebat.  Nunc  vero  ait :  7rt6ics  annis  immi  mundabio 
fructum  ejus^sed  relinques  illum,  propterea  qood 
evauida  adlitic  et  imbecilla  est  arbor,  et  rructus  prae* 
coces  et  immaturl.  Quarto  autem  anno,  inquit,  fra- 
cius  ejus  sanctus  erit  Domino.  Et  in  hoc  cerne  sa* 
pieniiaro  li^isLitorls,  qiii  lllo  vcscl  non  perroislt,  no 
ante  Deum  quisquam  fructum  sumerei :  nequo  ofierri 
ilium  mandavit,  ne  crudus  et  immatunis  oflerator 
Domino.  Sed  dinulle,  inquii,  quia  primus  est :  iw 
offeras  autem,  quoniam  indignusest  honore  accepun- 
tis.  Vides  ergo  non  prirouro  fructuro,  qui  producitur» 
f»ed  bonum  atque  probaturo  primitias  dici.  Et  liaec  a 
nobis  propter  camem,  quam  obtiilit,  dicu  sum.  Obtii* 
lit  ergo  (a)  primitias  nostne  naiurae  Patri,  atqne  iu 
donuin  oblaium  admiratiis  est  Pater,  propler  dignita* 
tem  oflcreiitis  puriutemqiie  Ipsius  obl.ili,  ut  pnipriit 
iliud  roanibus  acceperit,  sibique  proiimum  consli* 
tucrit,  dicens  :  Sedeadextrismeis  {PsoL  109. 1).  Seil 
ad  quam  dixit  naturam  Deus,  Sede  a  dextris  meist 
Clari&simum  est,  ad  eam  hoc  dicium,  qux  audivli ; 
Terra  es,  et  in  terram  reuerteris  {Gen,  3.  19).  NoniMi 
saiis  erat  snperare  cxlos?  nonne  saiis  erat  ciim  ange* 
lia  consistcre?  an  non  csset  etiam  liic  honos  inefljiw 
bitis  ?  At  ascendit  supcr  angelos,  prxterivit  archan* 
gelos,  superavit  Cherubim,  ascendit  supra  Seraphim, 
pneiergressus  est  Polestites ,  iiec  prius  sabstitit, 
qnaro  ttironum  ipsum  Doroini  comprehendit.  Non  vi- 
des  quid  medium  a  cslo  ad  terram?  sed  ab  imo  po* 
tliis  incipiamus :  non  vides  ah  infemo  ad  terram  inter* 
valium  quantom?  rursus  a  terra  in  caelnm?  nirsiit  a 
easlo  ad  cxlum  subliroius,  et  ab  illo  ad  angeloa,  ad 
aiachangelos,  ad  supemas  PotesUtes,  ad  ipsiim  quo* 
qiie  ihronum  regalem?  Supra  hoc  totum  intervallum 
ac  spatium  naturaro  nostraro  siislulit.  Cernc  quam 
bumili  ante  loco  illa  erat,  et  qnam  alte  ascenderit : 

(ff)  fjocuni  hiinc,  obtutk  ergo^  eic  ,  l^  Papa  clTert  sd 
calcum  ei^isioke  131.  ^ 


447 


S.  JOANMS  CIIRYSOSTOMl  ARCIIIKP.  CONSTANTINOP. 


4i:) 


neqiie  enlm  descendere  licuisset  iiirerius,  qnain  quo 
descenderal  homo,  nequc  ascendere  subliiniiis,  quam 
qiio  eum  rursiis  evexeriU  Clirislus.  Alque  ista  per- 
spicue  Paulus  dicebat :  Qui  descendit^  ip$e  e$t  qui  et 
ateendit  (Ephes,  4. 10).  Etquo  descendil?  In  inferioret 
partes  terrcB  (Ib.  v.  9) ;  ascendit  autcm  supra  omnes 
caelos*  Disco  quis  ascenderit,  el  cujusmodi  natura,  ac 
qiieinadmodnm  antea  sese  liaberet :  libenter  enim 
Tcrsor  circa  vilitatem  generis  iiosiri,  ui  excelleBtioft 
honorem,  qui  a  benif  nitate  Dommi  ad  nos  deriraiiir, 
perdiscam.  Terva  el  eliiis  eramas  nos  :  sed  nondum 
boe  vi^Y* :  nature  enim  innrmitas  erat.  Irralionabi- 
iibiis  facli  sumus  iiisipieniiores  :  Comparatu$  e$t  enim 
funientis  imipientibtts  /joino,  et  iimiiis  factus  e$t  ilUt 
{P$al,  48.  21 ).   Animaiilibus  tiauiem  irrationalibus 
lleri  similis  hoc  est  deieiior  iliis.  Siquidem  rationis 
eipertein  esse  natura,  et  sic  pcrmanere,  naturale  est: 
sed  muiite  ac  ratione  oriiatos  iii  iilam  nmentiain  de- 
labi,  voluntatis  est  culpa.  Ilaque  ciiin  audieris  quod 
similis  factus  sit  rationis  experlibus,  ne  arbilreris  lioc 
dicens  ut  ostcndat  homines  esse  belluis  pares,  sed 
illis  pcjores  osieiidere  voluisse.  Etenim  rationis  ex- 
pertibus  evasimus  pejores  et  insulsiores  :  non  quod 
ut  lioiiiines  illuc  delapsi  simus,  al  qiiod  etiam  ad  ma-* 
jorcm  ingratitiidinem  prositierimus,  £l  boc  patcfa-* 
ciens  Isaias  dicebat :  Coghovil  bo$  po$$e$$orem  $uum^  el 
a$inu$  prcB$epe  domiru  $ui ;  hrael  autem  me  non  co^ 
ffnovit(lvtin  1.  5).  Civterum  non  confunduinur  super 
prioribus :  Vbi  enim  abundavit  delictum,  ^uperabunda- 
«}/  et  graiia  (Hom,  5.  20).  Vidisii  quoniodo  juiiienlis 
tnsipieiitiorcs  eramus :  ciipis  et  volucribus  ipsis  iios 
irraiionabiliores  aspicere  ?  Ttir^ur,  ei  hirundo,  et  pa^ 
$ere$  agri  cognoverunt  tempu$  adventu$  $m :  poputu$ 
Hutem  meu$  non  cognovit  judicia  mca  (Jer.  8.  7  ). 
Ecce  et  asinis  el  bobu.s  ecce  et  volucribus,  turlure 
alqiie  hirundine  nos  insipieniiores  osiendimur.  Yis 
discere  et  aliam  iioslram  iiisipientiam  ?  Ad  furiiiicas 
quoqiienos,  utabiisdiscamiis,  reiuillii;  ita  naliir.ileui 
iiienteni  amiseramus :  Vade  eniin  ad  /vnmVam,  inquit, 
et  con$idera  via$  eju$(Prov.  6. 6).  Fonnicae  facti  suiiius 
diseiputi,  nos  qui  adimaginein  Dei  facti  erainus:  ai  non 
quinos  fecit,  est  aoctor,  sed  nos  ipsi  qui  iinagincni  ejus 
retinere  noluiuius.  Et  quid  dico  fomiicis?  imo  lapidi- 
bus  ipsis  stupidiores  evasimus.  Visne  horum  quoqiie 
proferam  tesiimonium?  Audite  convalle$  ei  fundamenta 
terrcB ;  quia  judieium  Domino  adver$u$  populum  $uum 
(Iffc/i.  6.  2).  Cum  hoiiiinibus  jndicium  exerccs,  ct 
vocas  fundamenla  tcrras?  lino  vero  inquil :  naiii  ct 
icrrac  fundamentis  stolidiores  suiit  bomiiies.  Quem 
ergo  adliuc  quxTis  in  iis  excessum  malitiae,  quando 
01  asiiiis  stopidiores,  et  b<ibus  irralionabiliorcs,  et 
liinindiiie  ac  turturc  ingraliores,  el  formicis  demen« 
tiores,  ipsisque  lapidibus  stupidiores,  quin  el  serpen- 
'  tium  bimiles  videainiir?  Furor  eiiim  iUig^  inquit,  $e- 
eundum  $imilitudinem  $erpettti$  :  venennm  a$pidum  $ub 
labii$eorum  (P$aL  57.4.  «M5.  5).  Quid  aulein  est 
opiis  ralionis  expertium  sluporem  aique  stoliditalem 
coinmemorarc,  qiiando  ci  ipsiiis  dinboli  videmur  .M'ii 
dicti?  Yo$  enini,  inquily  filii  diaboli  es(i$  (Joan.  8. 44). 


4.  Verumtamen  nos  stupidi  atqtio  ingl^li,  insipieD- 

tes,  ei  iapidibus  ipsis  inseiisibilioreSy  qui  cui»ctis  io- 

feriores  eramus ,  abjectissimi  atqae  vilissinii  :  quo 

pacto  dicain  (a),  aut  quid  eloqoar,  quomodo  isttid 

vcrbuin  tfflcram?  Vilissima  illa  aostra  fialura,  quae 

cunciis  insipteiitior  erat,  cuRCtis  esl  bodie  facta  subli- 

mtor.  Hodie  recuperarunt  angell,  quod  duduni  debi- 

deraveraut :  bodie  aspexeruat  afcliangeli ,  quod  dhi 

concopteraiit :  hodie  noslraia  intimm  de  throBo  regaH 

fulgotis  iiisiar  resplendeniem g^lorin  ei  pnicliriltMliiie 

immortali  viderunt.  Id  enim  muko  ante  desiderabant 

angeli,  el  concupiscebanl  «rcliaiigcli.  Nam  licet  eos 

natura  bumana  conccsso  sibi  honore  superaret ,  atta- 

men  de  bonis  iiostris  gaudebant :  iiam  et  quando  cru- 

ciabamur,  dolcbanl ;  et  licet  Cherubim  custodireiir 

paradisum ,  vicem  tamen  fioslram  dolebaot.  Et  sicut 

minister,  conservum  ex  mandato  domim  ;ippreben- 

sum  et  carceri  tradilum,  cuBlodit  quidem,  commise* 

ratione  tamen  conservi  ductus,  super  iilo  quod  accidit, 

dolet  et  angilur  :  ita  et  Cherubim  soscoperaoi  qui- 

dem  ciistodiendum  paradisiiiii,  ac  de  custo<iia  dole* 

l>unt.  Et  ut  discas  quod  dokieriiil,  ab  hominibus  illud 

tibi  perspicuum  reddam.  Quando  eniiii  hoinines  con- 

scrvis  conipaii  vides ,  jam  non  ainplius  dubitafidi  tibi 

locus  relinquitur  de  Chenibini :  nolto  cnim  suiU  illae 

potesiates    iiidulgentibres    hoiiiinibiis>   Quis    igitur 

jusloruni  non  doluit,  ciim  juste  punireiitur  homiiies , 

etiam  postsexcenia  peccala  ?  Iloc  enim  est  admira- 

tione  dignissiinu!ii,  quod  curo  illorum  scelera  nos^ent, 

atquc  inlelligercnt  illos  in  Doiniiium  ofTendisse,  ex  ea 

lamen  rc  doloreni  aiiiiiio  capiebant.  Uiiqtie  Moyses 

posl  populi  idoiolairiain  dicebal  :  Aut  dimiU£d$  hanc 

uoxam  :  $in  vero ,  dele  eliam  me  de  libre,  quem  $cri' 

psi$li  (Exod.  32.  3t.  32).  Quid  sibi  vull  islud?  vides 

iiiipieialein  hominum,  ct  illoruin  doles  affiicliones  ? 

Propierea ,  iiiquit ,  doleo,  tuin  qiiia  piiniuniur,  tuin 

quia  jusias  pracbeiit  sux  punilionis  cnusas.  Ezechiet 

quoquc  aspicieiis   angeliim   percutienteiii   popu!um, 

inagiin  cxclamans  vocc  cuin  ejulatu  dixit :  tteu  mihi , 

Domine  Deu$  :  consummationem  tu  faci$   reliquiarum 

israel  (Ezech.  9.  8)  ?  Et  Jcremias  :  Corripe  no$ ,  Do- 

mine^  vmmtamen  in  judicio,  et  non  in  furore  tuo ,  ne 

no$  paueis$imo$  facias  ( Jer,  1u.  24  ).  Ergo  si  Muyses  , 

Ezechicl,  at()ue  Jereinias  supcr  isiis  tristali  sinl :  an 

]ftlest^ites  ill:c  nibil  nostris  movebnnlur  nialis?Ai 

qiia  ratione  id  esset  iilla  ex  parte  credibile  ?  Quod  eniui 

rcs  nostras  pro  suis  ducaiit,  disce  quaiitiim  g.uidiuni 

conceperiiil,  videntes  nobis  coiiciliatuin  esse  Domi- 

num.  Si  ciiim  aiitea  non  doluisseiit,  non  snne  ea  es- 

senl  I  oslen  laeiiti»  voluptale  perfusac.  Quod  .'^uleiii 

gavisse  siiit,  paict  ex  iis  qusp  el  Cbristiis  ipse  dixit : 

Quoniam  gaudium  eril  in  coelo ,  el  iii  icrrn  $uper  uno 

peccatore  posnitentiam  agenle  (Luc,  15.  7).  Porro  si 

unum  peccatorum  convertentem  se  vtdentes  angeli 

gaudeni :  quomodo   hodie  per  primitias  universam 

^  naturam  humanam  aspicientes  in  cxlum  illatam,  non 

maximo  gaudio  sinl  afTccti^Audi  igiinr  et  nliiinde 

(.7)  Hnnc  etiani  hciim.  quo  pcclodicani,  elc.,  affcrl  Leo 
papa  ad  c*alceiii  F-i  isl.  151. 


4i9  IN  ASCENSIONEM  D 

Miperns  turlne  ixUliain  super  nosira  reconcUialione. 
QaaiNlo  eiiim  Doniinus  noster  nalos  es(  secuiidum 
canieni,  ex  eo  deinceps  liominibus  ipsum  reconcilia* 
lum  eemenles;  non  enim,  si  reconcilialus  noii  fuis* 
sel«  usque  adeo  deseendissei ;  cernenles  ergo  istud  ^ 
clioris  in  lerra  slatutis  cxclamaliaiil :  Ghria  m  excel' 
SM  l>eo  :  et  tJi  Urra  pax ,  in  hwttinibus  bona  voluntaB 
{Lac.  2.  14).  Et  ut  discas,  quod  ob  id  gloriflcaverint 
Deum  ,  poslqiiain  tcrra  recepit  iM^na ,  eliani  causam 
addazemtit ,  dicentes  :  In  ierra  pax,  in  hominibUM 
bmm  uolMntas  :  lioniiuibus,  inqiiam ,  qui  erant  antea 
liostes  declaraii ,  et  ingrati.  Vidtsti  quo  pacto  Deum 
de  alienis  bonis  laudent ,  aot  potius  de  propriis,  cuin 
iioslra  bona  soa  esse  diicant :  vis  eltam  nosse  quo^ 
aiudo  etiam  ipsum  ascendentem  aliqnando  visuri, 
tom  gavisi  stnt  et  exsultarint?  Ipsum  Chrtsuim 
dicentem  aadi :  Quoniam  ascendebant,  iiiquit,  et  de- 
seendebaiit  continue.  Atque  hoc  proprium  est  desi- 
deraiitiam,  coiitemplari  iiiopiualum  spectaculum.  Et 
ande  cunsiat  assidue  illos  ascendere  atque  desren- 
dere?  Ipsnm  diceiitem  audi :  Amodo  tidebitis  ctelum 
aperlum ,  el  an^los  Dei  a$cendente$  et  detcendemee 
supra  Filium  hominis  {Joan.  1.  51).  Talis  siquidem 
amsiniiain  mos  est ;  neque  tempus  exspeetant ,  sed 
tempus  pracfinitum  laetitia  anttcipant.  ld(;irco  descen- 
duni  novi  el  inaoditi  Ulius  spectaculi  visendi  deside- 
rio  impolsi,  liominem  scilicet  in  catlo  appareiitem  : 
ideoque  abique  se  angcli  maiiirestant,  et  quando 
iiaios  est,  et  qiiando  rcsurrexit ,  ac  liodie  quaiido  in 
caclos  asccndit :  Ecce  cnim  duo,  inquit,  in  vetlimentis 
albis  (Act.i.  10),  per  habitum  laeiitiaini  decl:irantes  : 
et  dixemut  ad  discipulos  :  Vtri  Galilan,  quid  statit  f 
hic  Je$us^  qui  atsumptus  etl  a  vobit  in  cmlum^  tic  veniet^ 
quemadmodum  viditiit  eum  euntem  in  calum  (/fr.v.ll). 
5.  Cicr  angeU  in  ateentione  Domini  viti  fuerint.  — 
Hlc  jam  mihi  diligetiter  a:tcndite.  Qiiamobrein  ita 
diciiut?  an  qtiod  oculos  iion  liaberenl  discipull?  aut 
qood  acciderat,  nou  vidercnt?  iioiiiic  »i(  evaii* 
gelisia,  quod  yidenlibus  ipsis  elevatiis  est  ?  Qua  ergo 
de  caosa  assistcbaiit  angcli  docctties  eus ,  quod  in 
raelum  ascendisset  ?  Propler  diias  niiniriim  islas  ciu- 
sas  :  onam  quidem  quful  dolerent  illi  ob  Cliribti  ab 
ipsts  discessioncin  :qiiod  nulcin  dolcrenl  ,  atiili  quiJ 
ad  cos  dicat :  Nemo  ex  vobit,  iiK|uil,  interroijat  me,  Quo 
tadisfudqma  hwcloquutut  tnm  vobitttritiitiaimptevil 
rorvettrum  (Joan.  1&.  5.  6).  Nara  si  amicos  et  con- 
saiigaineos  nostros  soparar!  a  nobis  iion  reriifiiis, 
qiiomodo  discipuli  suuin  ab  ipsis  separari  ccmenles 
Salvatorem,  magistmin,  ac  curatorem  beniguissimum, 
liiansoelissimum  et  optimum,  plane  non  dolerenl? 
quomodo  BOQ  coiitristarcniur  ?  Idcirco  astilit  angelus, 
qui  Aolorem  ex  ascensa  provenientem  reditos  com« 
memoratione  ileram  mitigaret ,  coiisobreturqne 
ipsoB.  Bie  eniro  Jenis,  ait,  qui  atsuniptnt  ett  a  vobit  in 
ccBlmm ,  »e  veniet  (Act.  1.11).  Doluistis  ,  inqoit,  de 
assiimptione  lpsins?Scd  nolite  amplius  dolerc ;  etenim 
rarsos  veniet.  Nani  ut  ne  facereiit  quod  egit  ElisTus, 
aspicicns  magislrmn  sdum  assami,  qui  di>cidit  vesii- 
uictitnin  ( 4.   lieg.  2  ) :  tion  cnim  habeliat  atiqiicm 


N.  JESU  CHRISTI.  4S0 

adstantem  sibi  aujue  dleentem  qood  iieram  vcniiiras 
esset  Heliat ;  lie  igitor  boc  el  isti  facerent ,  ideo  an 
geli  adstiteranl ,  qai  tristltiam  illorum  leiiirenl  ac 
consolarentar* 

Differentia  inter  ascennonem  Elim,  el  Chritti  Saba'^ 
torit.  —  Et  haec  quidem  una  est  causa  praesentiae 
angeloram  :  posterior  autem  ea  non  inferior  est,  pro- 
pler  quam  eiiam  caosam  adjecil,  Qict  assumptus  est.  El 
qiue  est  ista  ?  In  caelum  assumptus  est.  Ingens  autem 
interstitiam  erat,  neqoe  surociebat  vis  nostri  aspe* 
cfiis,  ut  eorpas  ad  cxlos  usqoe  assumi  prospiceret  r 
sed  sicut  avis  in  sublime  volitans,  quanto  roagis  in 
altom  asceiideril,  taiito  amplius  a  nostro  «specla 
subtrahitur  ;  ita  el  oorpus  illud,  quanto  altius  evehe* 
batur,  tanlo  magis  abscondebator  ;  cum  non  possel 
oculorum  infirmius  intervalli  longitudinem  asseqai. 
Proplerea  astiterant  angeli ,  qui  docerenl  ascensio* 
nein  in  c«lum,  ne  arbitrarentor  eum  qoasi  in  caelom 
ascciidisse  instar  Helix ;  sed  quod  vere  in  caelam 
ascenderit ,  ob  id  att :  Qm  assumptus  esi  a  vobis  in 
ctelum.  Neque  enim  hoc  simpliciter  adjectum  esl. 
Quinimo  Helias  tamquam  in  caelum  assumptus  est : 
servus  enim  erat ;  Jesus  autem  in  caelum ,  quia  Do- 
mtnus  erat :  ille  in  curm  igneo,  hic  in  nube.  Nam 
quaiido  servum  vocari  oporiebat,  currus  mittebatar ; 
quando  autem  Filiuro,  Ihronos  regalis ;  neque  sim- 
pliciter  ihroiiiis  regalis,  sed  ipsemet  patemus.  Etenim 
de  Pacre  ait  Isaias  :  Ecce  Dominus  sedet  super  mbem 
ievem(lsai.i2.  1).  Quia  ergoPaier  in  nube  sedei, 
ideo  cl  Filio  nubem  misit.  Alque  Helias  quideni 
ascendens  ovinam  pelleni  super  Elis^um  demisit , 
Jesus  autem  ascendens  gratiarum  dona  in  discipulos 
demisil,  non  unum  propbetam  facientia,  sed  inlinitos 
Eiisaeos,  alqiie  adeo  illo  niulto  niajores  et  illusirio- 
res.  Exsurgamus  igiitir,  dtiectissiini,  et  ad  rediiuni 
ilhini  oculos  incntis  dirigamus.  Eleniin  Paulus  ait  : 
Ipte  detcendet  de  ccelit ,  f n  jutiu ,  iti  voce  archangeli : 
et  not  qui  vivimut  et  retidui  tumus^  obviam  rapiemur  in 
nubibut  in  occurtum  Domini  in  aera,  ai  iton  oihnes 
(l.Thett.  4. 15.  IC).  Quod  autem  non  omnes  rapie- 
innr,  sed  alii  pemiansori  siiit,  alii  vero  rapiendi , 
audi  quid  dicat  Christus  :  7iin£  invenietitur  dwe  mo- 
lentet  in  mola,  una  attumetur,  et  una  relinquelur  :  dno 
in  lecto  uno  erunt ,  unut  attumelur^  et  unut  relin^ 
quetur  (Matth.  24.  40.  41).  Quid  sibi  vult  xnigfna  , 
istud  ?  quid  denotat  mysterium  hocreconditum?  Per 
molam  omnes  in  paupertate  et  miseria  viventes  no- 
bis  demonstrat;  per  lectum  autcm  ac  requiem 
cunctos  divitiis  aflluentes ,  et  honoribus  conspicuos 
innuit :  volensque  ostendere  eiiam  ex  pauperibus 
salvandos  fore  atque  perdendos ,  dixit  quod  in  mola 
uiia  assumeiur,  et  una  relinquetur ;  et  eomm  qui  in 
lccto  erant  unus  assamctur,et  unus  reliiiquetur, 
declarare  volens,  quod  pcccalores  quideni  hic  relin- 
qunntur,  suppliclum  exspectantes ;  justi  autem  in 
nubes  rapiantur.  Sicut  enim  rege  aliquo  in  civitatem 
introeante ,  alii  quidem  in  dignltatibus  atque  liono-  • 
ribns  constituti,  et  qoi  plurimuni  gratia  apud  illiim 
valcnt ,  extra  civitatem  ei  progrediuntur  obviam,  rci 


451  S.  JOANNIS  CnnYSOSTOMl 

auiem  ei  criiniiiibus  olNioxii  Inlus  servantur,  seiilen* 
tiatii  a  rege  exspectaiites :  iu  etiam  quando  Dominus 
adveiieril,  alii  quidein  qui  flduciam  habent ,  in  me* 
dium  ei  occurrent  aerem  ,  dainnati  yero  et  qui  mul- 
•onim  sibi  conscii  fuerint  peocatonim ,  bic  praesto- 
labiiiitur  judicem. 

Chrysoitonn  /lumt/i/os.  —  Tunc  et  nos  rapiemnr  : 
non  e4|uidem  meipsnm  in  numerum  ac  calculum  ra* 
pieiidorum  referens  dixi ,  Nos :  non  equidem  ita  sum 
expers  sensus  ac  rationis,  ut  propria  ignorem  peccata. 
£t  nisi  jam  metuerem  conturbare  Istitiain  proisentis 
festiYitatis,  flerem  saneamarissiine,  isiiusdicirmemor 
el  mea  peccaia  in  memoriam  revocans.  Gum  autein 
pncsenlis  fesii  l:ctitiam  confundere  iioliin  ,-  hic  ser- 
inoiicm  flniam,  vigentem  ac  recentem  vobis  illius  diei 
roemoriam  reliiiquens ,  ne  glorietur  dives  in  divitiis 
suiii^  neque  pauper  seipsum  miserum  reputet  in  pau- 
pertate  siia,  sed  quisque  prout  sibi  conscius  ruerit,  vel 
boc ,  vel  illud  faciat.  Neque  enim  dives  felix  ,  neqiie 
pauper  misenibilis  :  sed  beatus,  imo  beatissirous,  qui 
raptu  illo  iii  nubibus  babitus  fuerit  dignus ,  licct  om* 


AltCniEP.  CONSTANTIXOIV 


459 


niiim  fuerit  pauperriintts  :  quemadmoAiiro  vkisaiiii 
qui  exciderit ,  miser ,  imo  mberrimus ,  quamv4s  om* 
nium  sit  ditisstinus.  Propterea  dioo^  ut  qui  ptsecatis 
obnoxii  sumus,  liigeamus  nos  ipsos :  al  qui  bonis  ope- 
ribus  clarcnt ,  confidanl ;  iuio  non  soium  coiifldaut , 
sed  ei  conlirmeatur :  neque  illi  lugeant  solum,  sed  el* 
muteiitur  ac  couverianliir.  Licet  emm  el  ei,  qui  niale 
vitam  ducit ,  improba  postposita  vita ,  ad  virtulem 
iraiiaire,  iisque  qui  a  priiicipiobenevixerant,  sinii- 
lem  ficri ;  quod  et  nos  studeamus.  El  qui  bonae  sibi 
eonscii  fuerint  vitae ,  iii  pietate  persevereiil ,  bonam 
banc  possessionem  semper  augeiites,  et  priori  fiduciae 
aliquid  continuo  addcntes :  qiii  autem  diflidentes  aii- 
musactimidi,  multorumqucnobis  peccatonim  cotiscii* 
mutemur  in  meiius;  ut  ad  illorum  quoque  fiduciani 
tiertingentes ,  pariier  caiicli  atque  «iiianimes  cuin 
debita  gloria  aiigelorum  Regem  Suscipiamus,  bea* 
taque  illa  kelitia  perfruamur  in  Cbrist^i  Jesu  Doniiio 
iiosiro ,  cui  gloria  et  imperium  cum  Paire  el  aancio 
Spiritii,  nuiic  ei  semper,  et  in  sasciila  a»eiilorum. 
AnicH. 


AD  DDAS  SEQDENTES  IN  PENTECOSTEN  HOMILIAS. 


Itt  noniilla  quinia  dc  Anna  Samiielis  maire  ,  que- 
ritur  uiitio  Cbrysohtomus ,  sc  pnccedeiili  concione 
die  Pcntecostes  liabiia  frustra  monuisse ,  non  diebns 
solum  festis ,  sed  etiam  aliis  per  annum  ecclesiaiii 
esse  fref|uentaiidam  :  ea  vcro  dc  re  mulia  verba  facit 
Chrysoslomus  iniiio  prioris  in  Penlecosten  lioniilio; , 
>inde  ssatiin  vidcatur  binc  teinporis  calculuin  peli 
oosse.  Verum  huic  opiiiioni  reclamant  ea  ,  qunc  mi>x 
^ubjicit  Chrysostonius  in  bomiiia  ilia  de  Anna.  In  hoc 
CJifiN  ,  inquit,  vobis  commemoraifimus  fiUum  illum  pa* 
temarum  faeuUMum  absumplorem^  tandem  ad  palernam 
4omum  postUminio  reversumfUniversttmqueejusmiseriam^ 
famem ,  dedecus ,  oppropria .  el  quidqmd  apud  exieros 
pertulit^  adduMmms  in  medium ,  ut  hoc  exeinplo  ad  so^ 
brielatem  vos  redigeremus,  Uxc  tain  niulla  se  retulisse 
dicit  in  illa ,  quain  memorat ,  dc  Pcnlecosle  homilia : 
quorum  nc  minima  quidem  pariicula  in  bac  occur* 
rit.  Quamobrem  liiec  ad  aliam  pertinere  homiliam 
nemo  ncgaverit.  Neque  id  mirum  est :  tani  frequentcr 
enim  conqiieritur  Chrysostomus  de  paucitaie  conve- 
nicntium  in  ecclesiain  ^  ut  facile  potuerit ,  duodecim 
aniionim,  quibus  Aniiochiac  concionaius  cst,  spatio,  in 
Koieniniiatibus  Pentecostes  eamdem  querimoniam  plu- 
ries  rcpetere. 

Non  parva  aulem  oritur  diflicullas  ex  ennmera- 
lioiie  iiisignioruin  festivitatum,  quas  sub  initium  bujus 
conclonis  commemorat :  ibi  namque  prima  diciiur 
csse  Epiphaniai  fesiivitas ;  secunda  Paschatis;  lerlia 
Penlecostes.  Quxriiur  vero  cur  Natalis  Chrisii  soieni- 
9  nitaiem  omittal  Chrysostomus ,  et  cur  Epiphania 
priuia  potiaiur.  Ciiro  eniro  certum  exploratuinque  sit 
dicm  Naialem  Christi  tempore  Chrysostomi  Afitiocbi.ii 


celpbniiain  fuisisc  dic  25  Uecembria ,  eC  Epiphanina 
Sexia  Jaiiiiarii,  ccrie  debuit  ille  dies  NaUiis  io  reoen- 
sioiie  rocmorari,  iino  priroas  tenere  :  nam  cum  Aii* 
tiocheni  annum  inchoarent ,  ut  creditur,  meoae  Se* 
ptcinbri,  qux  prior  c^urrebatex  jnaximis  festivitati- 
bus,  crat  dies  Nataiis  Domini.  Respondenl  alii 
uiramque  foriasse  festiviiatem ,  Natalis  videlicet  ei 
Epiphania; ,  iino  Epiplianias  nomine  comprehendi : 
vcl  nomen  Epi|)hani;e  uiriqnecomroune  fuisse»  Veruin 
noii  placet  liaec  solutio  :  siquidem  babce  duas  festivi- 
lates  lam  aperte  re  nomincque  dlstinguil  Chrysosto* 
mus  supra,  Homiliis  in  Natalem  el  in  ^ipbaniaro,  iil 
verisimiie  nonsii,  eas  liic  voluisse  uno  coinprebendero 
noroine.  Annon  fortasse  verisiroiiius  dicatur,  quia 
festiim  Natalis  Christi  a  paucissirois  annis  Anliochirii 
celebrabatur  die  25  Decerobris ,  curo  antea  una  Epi- 
phanias  solemnitas,  die  sexta  Januarii,  et  Naiali 
Cliristi  ei  Magorum  adorationi  et  Cbristi  baptismo 
deputata  esset ,  hic  secundum  veterem  solemnitaic*s 
numerandi  consuetudinem ,  a  Chrysostomo  £pipha« 
niam  memorari ,  diemque  Natalem  laceri  ?  Hic  nlnii« 
rum  recepius  ab  asvo  recensendi  mos  fuisse  videtur 
apud  Antiochenos ,  ut  Ircs  insiguiores  solenuiitaics 
diccrent,  Epiphaniam ,  Pascha ,  et  Pentecosien;  Na<» 
lalem  vero  Domini  diem,  qiiia  nuper  inductus  foenii, 
in  bocniimeronondumponerent,  sed  perinde  tacereni, 
ut  tacebant  Asceosionem  Domini ,  quam  itcm  tacci 
Cbrysostorous. 

Secunda  de  Penteeosle  hooNlia  nollaro  omninn 
pnefert  lemporis  notam.  In  bac  porro  Pcniemien 
voeat  MetropoHn  FMorum ,  quia  Tidcltcet,  ul  ibidein 
^djicit ,  fructum  illa  Domuitcao  proniissionis  aflerU* 


4S$ 


DE  SANCTA  PENTEGO^TE.  HOMIL.  l 


i:ii 


Non  iMuct  coDtn  Pneumatomacbos  disserit,  qui  Spi- 
ritiis  sancli  majestatem  et  numeif  impetebaiil :  ac 
posiquam  de  fracttbus  sancti  Spiritiis  mulla  proiulit , 


sic  coiicionem  claudit. 

Uiriusqiie  inlerpreiatio  Latina  est  Frontoais  Dih 
csei. 


DE  SANCTA  PENTECOSTi:, 


mr  CUR   JAlllfOlf  TIXST  MIKACULA,  QUODQUR   EA  ,   QU^  6ERUNTUR   AC   DICUNTUR   A    NOBIS,   l»ER- 

SCRIBANTUR. 


HOIflLIA  1  (a). 

I.  Rarsus  fesliTitas ,  rursusque  festus  conTcntus, 

le mfstts  Ecclesia  filiorum  muliitudine gloriatur,  bac 

■nllonim    liberorum  parens ,  eademque    filiorum 

UDiDS.  Sed  quid  prodest  amor  rtlioniin ,  quandoqui- 

den  in  feslis  solum ,  noii  perpetiio,  dilectos  filiorum 

fvlias  iDlaeiur,  noii  secus  ac  si  qois  pulchram  vesiem 

liabeai ,  nec  ei  semper  illa  uti  permillatur?  Esl  eiiiin 

Eeclesiae  vestis  adstantium  multitudo ,  sicut  et  alt 

propbeia  sic  oltm  Ecclesiam  alloquutus  ,  Omne$  htos 

eireumdabi$   tibi  ut  omamentttm  $pon$i  ^  et  nt  $t<flani 

$pmttm{ltai,  49.  18 ).  Ul  igitnr  honesla  qoxdam  et 

iof eooa  niulicr ,  cui  lunicn  sit  rccte  coniposiia  et  ad 

t^  Rsq«iedemissa,  mullo  apiKirel  elf^gantior  ac  priJi- 

«laiAior  :  sic    etiam    Ecclcsia    mulio    splendidior 

bodk  Ttddiliir,  dum  corponiiu  veslrorum  obtegi- 

tor  iDD/liludiiie,  ac  recte  crmiposiln  vestc.Mmici* 

lor.  Nofla  eniiii  pars  ejus  hndie  inida  sirut  superio- 

riJKis  diebiis  cerni  potcst :  scd  illiiis  niidalionis  aucto- 

Rs  fnerunt  ii,  qui  hodic  tmtum  .':driierunt^  qui  non 

perpemo  roatrem  obiegunt.  Ca*teruin  non  mcdiocriicr 

pericuAosuro  esse  nudain  matrcm  nc^Iigere  probe  in* 

tdligemiis,  si  veleris  hisloriic  rccordemur;  si  illius 

f|oi  parenlero  nudum  vidil ,  rccordemor ,  et  visioiiis 

iUius  poenas  dedit  {Gen.  9.  21.  $qq.) :  (ametsi  non  ille 

quidenri  patrem  nuduin  reddidit ,  sed  vidil  solum  pa- 

trcm,  com  nudus  esset ,  ct  ne  sic  qiiidem  supplicium 

effogil,  quia  vidit  solum;  at  qui  ndsunt  hodie,  ct  antea 

nou  adfuerunt,  iion  nudam  roatrem  cernunt,  sed  im- 

dam  ipsam  efiiciunt.  Quod  si  is  qui  nudatioiiis  specta- 

tor  fuil,  suppliciuin  non  evit^tvil;  qui  nudationis  sunt 

noctoms,  qiiain  Undem  veniam  mercbuntur?  Hxc 

vero  dico  non  ul  eos  pcrceJlam ,  sed  ut  poenam  effu- 

giaiiius ,  ul  malcdiclionem  Cham  efifugiamos,  ut  Sein 

fti  Japhetb  benevolenliam  Imitemur ,  nq  matrem  nos 

qiu).)ue  noslram  seinper  obtcgamus.  Judaici  sensus 

«"si  icr  in  anno  tantum  apparerc  |)eo  :  ad  illos  dictuin 

est :  Ter  in  anno  apparebi$  Domino  Deo  tuo  (Exod.  ^. 

i 7) :  Dos  aotem  semper sibi  vull  Deus  apparere.  Eniin- 

vero  locorum  etiam  inlervalla  efncicbnnt ,  ut  tol  so- 

luinmodo  conventus  illi  agerent ,  quod  uno  liim  ioco 

Dci  cultus  conclusus  essct :  propterea  raro  ndniodum 

coiigregari  poieranl  ct  adcsse  :  nnm   Jcrosolyinis 

adorare  necessefuit,  alihi  nequnquain  :  idcirco  pr;e- 

cepit  ut  tcr  in  anno  Deo  appnrerent ,  et  cxcusahnt 

eos  itineris  intervallum;  nos  vcro  nullum  excusntionis 

genus  t^ct.  Atque  ilii  quidcm  ul)ir|i)e  locprum  dispersi 

{a)  rollnu  «minrodd.  Reffg.  !i027,  2l2i,  H  coll)ert.  1711 , 
2445,  (pii  ttaiica  exhtbunl  feoiiomiu)  disiTiinina. 

S.  JOA!f.   CllUYSOST.    II. 


erant :  Erant  eniin,  inqtiit,  m  Jeru$alem  habitnntet  Jn- 
d(d,  viri  religio$i  ex  omni  natione  qum  mb  eeelo  e$l  {Aet. 
2.  o) ;  itos  vcro  civitaiem  unam  liabitatnus  omnes , 
intra  cadem  niociiia  ciiiisidemus  ,  ac  sa^penumero  ne 
utio  quidcm  angiportu  ab  ecclcsia  distinguimur ,  ct 
perinde  ac  si  longa  iiiari;i  nos  dirinierent ,  adeo  raro 
conventus  istos  cclcbrnmus. 

Semperfe$tapo$8Umu$  celebrare. — Atqueillis  quidem 
tribiissolum  leinporibus,  ut  festumagcrent,  imperavit; 
nobisnutem  ulseinper  id  pru!Stenius/nnperavit:semper 
eniin  nohis  csl  festivitis.  Ut  igitur  intcHigatis  festivitn  . 
tem  nohis  .«^einper  esse,  festivitntum  dicamoccasiones, 
et  diehiis  singulis  Testum  esse  cognoscetis.  Itaque  prlma 
festiviins  apud  nosEpipliania  (a):  qu.c  porrorcsti  est 
occnsio  ?  Quoninm  Deus  In  terri$  vi$u$  mI,  et  cum  ho* 
minibu$  conver$aiu$  e$t  {Barueh.  3.  58) :  qiiandoquideni 
unigcnitns  Dci  Filiiis  Deus  nohiscum  Ant ;  a(  hoc  est 
teinper  :  Ecce  eiiiin  ,  inquit ,  vobi$eum  $um  omnibuM 
diebuM  u$que  ad  con$ummationem  $wculi  {Matth.  28. 20), 
ideo  singidis  dichus  Epipbania  possumns  celebrare. 
Qiiid  sihi  vtilt  fcsUim  Paschx^  et  qaxiiam  ilfiiis  est 
oci'ns'0?  Moricm  Domini  tum  annuniiamus,  et  hoc  est 
P:i.scha  :  sed  ne  hoc  qiiidem  tempore  definilo  agimiis. 
Cum  eiiim  vcllet  nos  Paulus  a  temporuni  iiecessUate 
liberarc,  aique  ostendcns  posse  nos  scinper  Pascha 
celchrare  :  Quotiescumque  enim ,  inquit,  manducabiti$ 
panem  hunc ,  et  calicem  bibeli$ ,  mortem  Domini  annun' 
tinbitis  (I.  Cor.  11.  23).  Qnnndo  igitursemper  Domitii 
moriempossuinusannunliarc,Paschasemperpossnmus 
cclehrnrc : Vnliis  nossc  festivitntcm  hanc eilam  tiodier- 
nani  siiigiilis  dichus  iinplcii  posse,  inio  vero  slngulit 
dichus  esse?  Videainus,  (|ii;cnam  illiiis  sit  occasio » el 
cujiis  rcigrali:t  ipsam  agnnius.  Qiiia  nimirum  Spiritits 
s:)nclus  ad  nos  veiiit :  iinin  qucnindmodum  cimi  fido- 
lilMis  esi  himiinibiis  nnigiMiitiis  Dci  Filius,  iin  qiioqiio 
S|iirilus  Dci.  Ilnde  hoc  consiai?  Qui  diligit  ine,  maii- 
dain  mea  $^'vabit :  et  ego  rogabo  Vatrem^  et  diium  pn^ 
raclctum  dnbii  vobis ,  vt  maueat  vvOixcum  in  aternnm  , 
Spiritum  veritatis  {Joan.  14.  15-17).  Ut  igitor  dc 
scipso  dixil  Cl»ri*»lus ,  Ecce  eyo  vobi$cnm  $ttm  omwbuM 
diebu»  u$que  ad  con$ttmmatiouem  $a*cnli ,  nc  sciiiper 
lipi|diania  possiimns  ce!ehr:ire  :  Ita  qiio«|ue  dc  Spiritu 
snnclo  dixit ,  Vohiscuin  esl  in  a;lernnm ,  semperquo 
possumus  Pentecosten  celchrnre. 

2.  Alque  ut  inlelligaiis  nohis  scm|>er  fcsluin  ngf- 
inre  liccrc,  neniie  deterininntiim  csse  tempus,  ncque 
nos  tcmporis  neccssitate  conrctnri,  quid  P;m!ns  dicai 

(a)  vidc  quae  Iiac  dc  ro  diximus  in  Moniio. 
{Quinzc ) 


m 


S.  JOANNIS  CHRTSOSTOtfl 


audile  :  Itaque  feuuiu  agitemui  (i .  Cor.  5.  8) :  Uiii- 
etei  non  eral  fesiuiii  quando  haec  scripsit:  non  erat 
Pascba,  non  erat  Epiphania,  non  erat  Pentecosie; 
sed  indicat  non  tempus,  sed  conscieniiam  maudaia 
festum  >eflicere :  Dihii  enim  aliud  est  Testum  quam 
laetitia  :  apiritiieleni  vero  la:liliain  riiliil  altud  gignit, 
quam  conscientia  bonoruin  operum :  porro  is,  cui 
bona  sit  consoieniia,  et  talia  opera,  festuin  agere 
semper  potest.  Hoc  igitur  ipsuin  indicans  Paulus  di- 
cebat :  Itaque  fHtum  agilemus^  non  in  fermento  veteri, 
neq^e  in  fermento  malitiaf  et  nequilics,  $ed  in  azifmie 
mceritatis  et  neritatie  iibid,).  Vides  ut  leuiporuiu  ne- 
cessitate  nequaquam  te  C(m»trinierit,  sed  ad  puram 
babeDdam  conscientiaro  fuerit  cobortalus?  Vellein 
totiun  in  boc  sermoiieui  consumere :  qui  enim  ques* 
dam  post  longnm  lenipoiis  iirtervallum  in  manus 
sumpserint,  eos  facile  neu  dimittuiit :  quando  igitur 
vos,  qui  posi  anuum  adestis,  inira  reiia  nostra  cepi- 
muSy  hodie  dimittere  minime  'volumus ;  sed  ne  ser- 
monis  de  hoc  festo  recedatis  expertes,  ab  bac  colior- 
talione  ad  festiviiatis  occasionem  oraiio  traducenda 
est.  Multa  quidem  sx*penumero  de  coilo  in  lerram 
leneti  bumano  delapsa  sunt  bona  :  qualia  vero  de- 
missa  suuthodierno  die,  numquam  antea.  Cognoscite 
igitur  qualia  prius,  ei  qualia  hodierno  die,  ut  et  uiro- 
romque  discrimen  animadveriatis.  Pluit  in  terram 
manna  Deu$  et  panem  cmli  dedit  eis  (Psat.  77.  24) : 
panem  enim  angelorum  inanducavit  borao ;  res  procul  \ 
dubio  magna  est  Deiquc  digna  benignitate  :  posiea 
de  caeio  demissus  est  ignis,  et  Judaicum  populum  er- 
rantem  correxit,  ac  sacriGcium  abripuit  ab  aliari 
(^  Heg.  18.  38).  Omnibus  rursus  (ame  ubescentibus 
demissa  est  piuvia,  multamque  frugum  attulit  uberta* 
tem*  Magna  sunt  bsDC  et  admirabilia,  sed  multo  ina- 
}ora  sunt  praesentia :  non  manna,  ignis,  et  pluvia  de- 
missa  est  bodie,  sed  imber  spiritualium  donoruin  : 
nimbi  desuper  sunt  dejecti,  qiiibus  non  jam  ad  fruges 
l^roferendas  tellus  excitatur,  sed  uatur»  persuadetur 
humanai,  ut  virtulis  fructum  bominum  agricolx  red- 
dat.  Quique  gutiam  inde  exceperant,  naturae  sux  coii- 
festim  obliviscebantur,  et  angelis  oinnis  tcrra  subilo 
replebatur»  angelis  non  cxlestibus,  sed  qui  buninno 
in  corpore  potestatum  incorporearum  virtu;ein  exUi- 
berent.  Non  enim  illi  deorsimi  descenderunt,  sed 
quod  mirabilius  fuit,  qui  deorsuin  eraiit,  ad  iiloriiiii 
virtutem  ascenderuut :  non  enim  carne  deposiia  niidis 
animabus  incedebani,  sed  naturaiu  retineiiies  aniini 
proposito  angeli  fiebant.  Alque  ut  intelligas,  ub  prio- 
rem  quidem  illam  poeiiam  fuisse  poennni,  quando 
dixit,  Terra  ei,  et  in  terram  reverteris  (Gen.  5.  19), 
propterea  manere  te  permisit  iii  tcrra,  ut  ainplius 
potentia  Spiriius  ostenderetur,  qux  talia  per  terre- 
num  corpus  perficeret.  Nam  videre  erat  luteam  lin- 
guain  dxmonibus  imperaniem  :  videre  erat  luteam 
manuin  morbos  sanantem  :  imo  vero  non  maAum 
tantuiii  luieam  vidcre  erai ;  sed  qnod  multo  mirabi- 
hus  erat,  luteorum  corporuin  umhras  et  mortem  et 
iiicQr()oreas  potesiates,  d^cmoues  iiiqunm,  superanles. 
Nam  quemadmodum  apparente  sole  tcuebr»  discu- 


ARCHIEP.  COXSTANTINOP.  456 

tiuntur,  ferae  latibula  sua  ingrediuntur,  honiicida*, 
latrones,  et  tumulorum  prxdooes  ad  verliccs  niou- 
Mum  recurrunt :  sic  apparente  vocemqoe  mittents 
Petro,  crroris  teiiebrsc  discutieliantur,  recedebat  dta- 
bolus,  fugiebant  daemones,  corporum  morbi  tolleban- 
lur,  animarum  aegritudines  sanabanlur,  malitia  om- 
uis  arcebaiur,  in  terras  virtus  reducebatur.  £t  quem- 
admodum  regiis  ex  aerariis,  in  qoibus  aurum  el 
Japides  prellosi  sunC,  si  qais  vel  minimum  quid  ef- 
ferre  potoerit  eomm,  quae  bonorifice  sunt  recoiidita, 
licet  unum  lapillum  tantum,  multis  opibus  aiiget 
posscssorem  :  sic  ex  ore  apostolorum ;  etcnim  regia  , 
4)uaidam  erant  aeraria  illorum  ora,  in  quibus  saiiatio- 
4ium  recondilus  inerat  tbesaurus  ;  vei  unumquodquo 
verbuui  exiens  spiriluaies  multas  opes  parieliat.  Tum 
vere  licebat  inlueri  desiderabilia  esse  Domini  cUiqiiia 
super  auruin,  et  lapidem  pretiosum  muliuni  {Psal^ 
118.  11) :  quod  enim  aurum  non  poterat,  neque  pre- 
tiosus  bipis,  hoc  Pciri  verba  faciebant.  Quot  euini 
auri  taleuta  claudo  a  nativiuue  recium  iucessum  red- 
dcre  poiuissent  ?  sed  minc  tollere  naiurae  defectum 
potuit  verbum  Pelri ;  dixit,  /n  nonune  Jesu  Chrisli 
surge  et  ainbula  (Act.  3.  6),ct  sermo  faclus  est  opus. 
Vides  ut  desiderabilia  siut  super  aurum  et  lapidein 
pretiosum  multum?  vides  ut  a^raria  fuerint  regia 
iilorum  ora  ?  Yere  medici  orbis  terrarum  fueruiit 
illi,  et  agricolae,  et  gubernatores  :  medici  quidcin, 
quoniam  aegriludines  curabant :  agricol;£,  quoniani 
verbum  religionis  seminabant :  gubernatores,  quo- 
niam  erroris  procellam  sedabant.  Idcirco  nonnuiu- 
quam  dicit,  Euntes  infirmos  curate  (Maulu  10.  8)» 
tamquam  medicos  alloqueiis  :  nonnumquam,  Ecce 
mitto  vos  metere^  quod  vos  non  laborastis  (Joan,  4.  o8), 
tamquam  agricolas  alloquens :  et  alibi  rursiis  :  iwi- 
ciam  vos  piscatores  hominum  (Matth.  A,  19) ;  et  Pe- 
Iro,  Noli  timere,  ex  hocjam  homines  eris  capiens  (Luc, 
5. 10),  tainquam  ad  gubernatores  et  piscalores  verha 
faciens ;  et  videre  erat  miraculis  succcdentia  mira- 
cula.  Etenim  natura  nostra  ante  deceni  dies  ad  re« 
gium  tbronum  ascendit,  et  hodieruo  die  Spinius 
sanctus  ad  naturani  noslram  descendit;  primiiias 
nosiras  Dominusin  cxlum  cvexit,  et  Spirilum  san- 
ctum  demisit.  Alter  est  Doininiis,  qui  liaec  dona  dis- 
iribuit ;  nam  Spiritus  sanctus  est  Dominus,  et  dis- 
pensatioiiem  nosira  causa  susceptam  Pater  ct  Filius 
ct  Spiritus  sancius  inier  se  diviserunt  :  nonduin  de- 
ceni  clapsi  dies  eranl,  ex  quo  Cbristus  ascenderat, 
et  spiritualia  nobis  doiia  misil,  reconciliationis  illiiis 
munera.  Nam  ut  ambigeret  nemo  et  quxreret,  quid 
tandcm  in  caelos  ascendens  Cbrislns  egisset ;  nuiii 
Patri  nos  reconciliasset  ?  num  propiiium  ipsum  red- 
didisset  ?  ut  nobis  ostenderet  se  nalunc  illum  noslr.c 
placatum  reddidisse,  confestiin  nobis  reconciliationis 
illius  dona  misit.  Cuni  enim  uniti  sunt  el  reconciliaii 
inter  se  inimici,post  reconciliationem  staliin  sequuii- 
lur  invilationes,  convivia  et  munera.  Misimus  ergo 
nos  fidem,  et  inde  Spiritus  dona  recipiiuus  :  misinius 
obedientiam,  et  justitiain  recepimus. 
Spirittts  sancti  donum  est  donum  reconciliationii.  — 


m 

Aunie  ot  inldllgalis  reeonciliationis  Dei  donum  essc, 
qaod  Spirilos  sanctas  est  datiis,  ex  Scripturis  id 
persoadera  vobis  oonabor :  se  primum  a  contrariis 
probaijonem  rei  peUm»  et  ostendam,  cum  iraius  est , 
eoni  Spiritos  gratiam  iniiibere:ut  cum  credideris 
cjos  irae argumentnm  esse,quod  non  adsii  Spiritos 
sancios ,  nirsosqne  demissom  videris  Spiritnm  ,  di- 
scas,  nisi  reconciliatus  fuisset ,  Spiritum  sanctum  ne- 
qoaqoam  illum  fuisse  missururo.  Unde  igitur  boc  in- 
tdligeoMis?  Heli  scnex  vir  fuit,  alias  quidem  sqous  et 
probos,  ted  qui  iilionim  improbitaiem  nesciret  cor- 
ligere ,  vernm  oltra  modum  liberos  aroaret,  Aodite 
qMqttoC  filios  babetis ,  ot  amori  vestro  pudoriqoe 
aodom  bciaiis :  binc  aiim  Heii  cnm  I>eum  irritas- 
Ht,  m  tantaro  illuni  iracundiam  impulit ,  ut  totam 
faOOD  foerit  aversatus.  luqne  ui  indicaret  is ,  qui 
kst  «eripsit,  Deum  illos  admoduro  aversaturo  essc  , 
die^t  :  Verhum  erat  ffretioium  :  et  non  erat  vi$h 
MifMU  (2.  Re§,  3.  1)  :  preliosum  boc  loco  raruni 
appellans  :  per  haec  eniro  ostendit  raruro  fuisse  tuni 
donna  propbetiae.  Ac  rursos  higens  alius  et  lamen- 
tans  ob  imni  Dei  dicebat,  Et  non  e$t  in  hoe  tempore 
^rincepf ,  tugue  jfropheta  {Dan.  3.  38);  et  rursus  ait 
evangelisU  :  Nondum  enim  erat  Spiritui  sttnctut :  quia 
lcsaa  ■ondMfii  erat  giorifieatut  {Joan.  7.  36).  Quoiiiani 
Ittin  fuerat  cnicinxus,  non  erat  Spiritus 
I  iahoniinibus  datus :  itludquippe,  glorificatui, 
I  vaiet ,  quod  crociflxus.  Nani  eui  res  est  natura 
na  ignominiosa,  qoia  Uroen  eorum  caiisa  fieliat  quos 
aoaabat,  gloriam  illam  Cbristus  appellat.  Qoare  vero, 
dic  qoaeso ,  ante  passionem  non  ei»t  Spiritus  datus  ? 
QooBtam  in  peccatis  erat  orbis  terrarum,  in  oifensio- 
aibas,  odio  et  ignominia,  cum  nonduro  oblatusagnus 
cfset,  qoi  mondi  toliit  peccatuui.  Qiioniaro  igitur 
Bondom  crocifixiis  fuerat  Cbristus,  reconciiiaiio  non- 
iwHi  EacU  erat :  coro  vero  noiidoro  esset  facU  recon* 
diniio»  iiieriio  neqiie  Spiritus  niitlebatnr,  iu  ot  re- 
mdtiationis  rodicium  Spiritos  mitteretnr.  Proptcrea 
diciteliafii  Christus ,  Expedit  vobis ,  «1  ego  tadam  :  ti 
emm  nom  Mero ,  ilie  non  ventet  {Joan,  16.  7)  :  si  noil 
abiero,  et  Pairero  reconciliavcro,  inquit ,  Pnracletuin 
vohis  non  niiium.  Videlis  quani  muliis  ex  lucis  vo- 
bb  deoionstrarim  illud  irx  diviiia:  signum  esse,  qiiod 
■onsit  in  bominibus  Spiritus  saiictus?  Verbum  erai 
preAoeum^  et  vi»o  non  erat  disUnguens  {Reg.  3.  1)  : 
^Qn  emm  e$t  prineeps ,  neque  propheta  in  tempore  itto 
(OoN.  3.  38).  Nottdum  enim  erat  Sptritus  $finclu$  : 
qma  JeeuM  nondum  erat  giorificatut  {Joan.  7.  39 ).  Ex- 
pedii  votis,  icf  ego  vadam  :  ri  etnm  ego  non  abiero ,  iiie 
aon  veniet  {Joan.  16.  7).  luqoe  sigiiuro  est  ine  di* 
vinae ,  quod  non  sit  Spiritus^  sanctus  :  cuin  copiose 
missum  videris  Spirituni  sancturo ,  niliil  de  reconci- 
tiatione  dubites  amplius.  Verutn  ubi  nuiic  e^t  Spiri- 
;  tus  sancios?  dicel  aliquis.  Nani  tuin  qutdern   recle 
dicit ,  com  sigiia  Qebant,  et  roortui  susciubantur,  et 
leprosi  onincs  niundabaiitur  :  jaro  vero  onde  planiim 
facienius  adesse  nobis  Spirituni  sanctnro?  Nolite  li- 
BMre ;  ostendam  eniiii  in  nobis  esse  nunc  quoquo 
SpiriiHin  saneluro.  Qoa  tandcro  ratione?  nam  si  non 


DE  SANCTA  PENTECOSTE.  HOMIL.  I.  45S 

^sset  in  nobis  Spirilus  sanclus ,  quoroodo  isti ,  qni 
liac  sacra  nocie  illuininaii  sunt ,  a  peccalis  Uberari 
potuissent?  Non  eniro  absque  Spiritus  enicaciuie 
possumus  a  peccatis  liberari ,  quod  quemadmoduni 
docent  Paulus  andite.  Eramui  enim  aiiquando  et  not 
insipienles ,  increduii ,  erranles^  servientes  desideriis  va- 
His  :  cum  aatem  benignitas  et  humatulas  apparuit  Sai- 
vatoris  nostri  Dd ,  non  ex  operibus  justitiiB ,  qute  feci- 
mus  nos,  sed  secundum  misericordiam  suatn  talvos 
nos  fecit ,  per  iavacrum  regenerationis  et  renovationis 
Spiriius  sancti  {Tit.  3. 3-5) :  et  rursus  alibi,  Noiite  er- 
rare  :  neque  fumicarU ,  neque  idoloiatrm ,  neque  adul^ 
teri,  neque  moiles,  neque  mascubrum  concubitores  ^ 
neqne  fures,  neque  avari ,  neque  ebriosi^  neque  maiedici^ 
neque  rapaces  regnum  Dd  possidebunt  (f .  Cor,  G.  0- 
11).  Vides  oinnia  gencra  imprubiuiis  ?  £<  toc  qui- 
dem  fuistis ;  sed  abiuti  estis ,  sed  sanclificati  estis ,  sed 
justificati  estis.  Quo  pacio  ?  lioc  cnim  e&t,  quod  quas 
ritur,  num  per  Spirilum  sanctum  nequitiam  deposueri- 
nius.  Audi  ergo  :  Sed  suncti/icati  estis ,  ud  justificati 
estis  in  nomine  Domini  nostri  Jesu  Christi^  et  in  Spiritu 
Dei  nostri  {Ib.  v.  11).  Videsne  Spirilum  sauctum  oiii- 
nem  illam  iinprobiuiem  delcvisse?' 

4.  Hceretici  in  Spirilum  S.  blasphemabanl.  —  Ubi 
nunc  sunl ,  qui  Spiritus  niajesuiem  biaspbemant?  Si 
eniiii  peccaia  non  dimittit ,  Trustra  accipilur  in  liapli  - 
sroaic;  si  peccau  dimittit,  frustra  blaspbeniiis  ab  ba:- 
reticis  incessitur.  Si  nonesset  Spirilus  sanctus,  Do- 
miiium  Jesuro  dicere  uon  posserous  :  Nemo  eium  po- 
test  dicere  Donunum  Jesum^  tnsi  m  Spiritu  sancto  (1. 
Cor.  12.  3).  Si  non  essel  Spiritus  sanctns,  Deuro  oraro 
fidelds  nou  possemua  :  dicimus  eiiim.  Pater  noster  qui 
es  in  caiis.  Ut  igitur  Dominuin  vocarc  non  posseinus , 
sic  neque  Patrero  Deuin  vocare  possetiiiis.   UimIu 
id  GonsUt?  Ex  eodem  apostolo,  qui  ait :  Quoniam  au^ 
tem  estis  fiUi ,  misit  Deus  Spirilum  Fiiii  sui  in  corda 
vestra  viamantem ,  Abba ,  Pater  {Caiat.  4.  b).  luqne 
dum  Patreiu  vocas ,  reconlare  Spiritu  aiiiinani  coiii- 
moveiite  ilU  le  fuisse  appellatione  donaturn.  Nisi 
esset  Spiritus  sanctus ,  sermo  sapienliie  ac  scieniix 
in  Ecclesia  non  esset  :  iiain  Alii  quidem  datur  per 
Spiritwtt  sermo  sapietttia^  aiii  vero  termo  tdentim  (1 
Cor,  12. 8).  Nisi  esset  Spiritus  sanctus,  pastores  et  do» 
ctores  in  Ecciesia  non  esseiit :  iiam  et  isti  per  Spiritnni 
Aiint ,  sicut  et  Paulus  dicit,  /n  quo  vos  Spirilus  tau- 
ctut  potuit  pastoret  et  episcopot  {Aet.  20.  28).  Vides 
lioc  quoquc  per  Spiriiuiii  fleri  ?  Nisi  esset  SpiriiUH 
saiictus  in  lioc  couiinuiii  p:iire  ac  doctore  (a),  cuni 
paulo  aiite  sacrutn  lioc  iii  Iribunal  ascendit ,  ac  vo- 
bis  omnibus  paceiii  dedit,  non  siiniil  oinnes  acclanias* 
sctis,  Et  cum  Spiritu  tuo :  idcirco  noii  cum  ascendit 
laiitum,  nef{uo  cuin  vos  afTaiur,  neqiie  cum  pro  vobis 
orat,  liac  illi  voce  acciainatis ,  sed  cuni  buic  Sii€r;u 
iiieiis:e  assisiil,  cum  tremciidum  sacrincium  est  obl:i« 
lurtis  :  iiam  quid  dicam  ,  norunt  qui  suut  inysieriis 
iiiiliaii ;  non  prius  atlingit  proposita,  quaiu  vobis  ipso 
graliam  fuerit  precatus  a  Domino ,  vosque  illi  accia- 
maveriiis  :  Et  cum  Spiritu  tuo ,  qua  responsione  \i>* 
[a)  FUviauutu  cpiscttpum  indicat. 


450 


S-  JOANNIS  CIIRTSOSTOMI  ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


ieo 


liismcl  ipsis  \n  memoriam  revocalis  nihit  cum  prx- 
slare,  qul  adesl-,  neque  naiurae  Immaiine  opera  esse 
propo&iia  dona ,  sed  pnesenlem  Spiritus  graiiam ,  et 
ad  omnia  advolantcm ,  mysliciim  illud  perficerc  sa- 
criQcium.  Licel  enim  homo  sil  is,  qui  adest,  Dcus 
esl  lamen,  qui  per  ipsum  operaiur.  Noli  ergo  naturam 
allendere  illius ,  quem  cernis ,  sed  gratiam  ejtis  invi- 
fiibilem  considera  ;  nihil  humanum  est  eorum ,  quae 
in  hoc  sacro  geruntur  sancluario.  Nisi  Spiritus  ad- 
esscl ,  Ecclesia  non  consisteret ;  si  vero  consistit  Ec- 
clesia,  dubiiim  non  est,  quin  adsit  Spiritus. 

Quare  nunt$igna  non  fiant,  — Ciir  igitur,  dicct  ali-^ 
quis,  nutic  signa  non  (iunt?  Hic  mihi  vos  animum  di- 
ligenter  atienditc  :  a  multis  enim  ot  frequenter  et 
semper  hanc  mihi  propositam  audio  quapstionem  : 
Qiiarc  luin  linguis  loquebanlur  omnes  qui  bapliza- 
baniur,  jam  vero  non  item?  Discamus  prius,  quid  sit 
loqiii  linguis ,  ac  deinde  causam  dicemus.  Quid  igitur 
«st  loqiii  linguis?  Qui  baptizal)atur,  statim  lingua  lo- 
qucbalur  Indoruin  ,  iEgyptiorum  ,  Persanim  ,  Scy- 
ihnrum,  Thracum  ,  ac  vir  uniis  niullas  linguas  assa- 
niebat ;  et  isti  nunc  si  bnplizati  tuiii  fuisseiit,  statim 
illos  diver^is  loqiientcs  ling^uis  audiisses.  Nam  Paulus 
invenit ,  ut  dicitur,  quosdam  in  Joaniiis  baplismate 
baptizUos,  dixilque  ad  eos  :  Si  Spirilum  sanctum  ac^ 
cepislis  credentes  ?  Dicunt  illi :  Sed  neque  si  Spiritus 
tanclus  est,  audxvimus  {Act.  i9  2);  slatimque  jussit 
eos  baptizari ;  Et  cum  imposnisset  iUis  manus  Paulus^ 
venit  Spirilus  sanctus  super  eos ,  et  hquebantur  tinguis 
omnes  (Ibid.  v,  6).  Cur  igiiur  suhducla  esl,  et  ex  bo- 
minibus  sublata  nunc  illa  grntia?  Non  qiiod  ignominia 
iios  afficiat  Deus ,  sed  (|uod  hoiiorein  etiam  dcferat. 
Quo  landcm  pacto?  ego  dicain.  Stolidiores  erant  tum 
temporis  homiiies ,  non  ita  pridem  ab  idolis  abducti, 
ac  porro  crassior  ct  stupidior  mcns  illoriim  adhuc 
erat,  omnibusqiio  corporalibus  inieiiti  erant  et  addi- 
cti,  itequedum  incorpurea  illis  dona  inmentem  vene- 
ranl ,  neque  novcrant ,  quid  esset  gratia  spiritualis  , 
quscque  sola  lide  percipilur  :  idcirco  sigiia  fiebaiit. 
Nam  ex  d(mis  spiritiialibus  alia  quidem  iiivisibiiia 
8unt,  et  sola  ftde  comprehenduntur :  alia  vcro  signum 
quoddani  sensiims  objectum  exhibenl  ad  faciendam 
fidem  infldelibus.  Exempli  cnusa ,  remissio  peccato- 
rum  res  est  spiriiuaris ,  invisibile  donum  est :  quo- 
modoenim  peccata  nostra  purgentur,  carnisociilis  non 
Tidemus.  Quid  ita?  Quoniani  aiiima  est,  quos  purgatur; 
at  corporis  oculis  nequaquam  cerniiur  aitima.  Est 
igitur  spirituale  dottuin  qiioddam  pnrgatio  peccalo- 
rum,  quae  corporis  oculis  paicre  noii  potcsl ;  at  variis 
loqui  lingttis  esl  illud  quidem  spirituaiis  etiam  Spiri- 
tus  operationis  :  verumtameii  sensibus  objecluin  si- 
gnum  praebct ,  quodque  facile  ab  infidclibus  perspici 
potest:  nam  quae  flt  inliis  in  anima  operatio,  invisi- 
bilis  inquam ,  per  exteriorem  linguam  ,  qiiam  audi- 
inus ,  manifestatur  et  osteiidilur.  Idcirco  ctiam  dicit 
Paulus  :  Unicuique  autem  datur  manifestatio  Spirilus 
ad  utilitatem  (i. Cor.  i2. 7).  Itaque  signis equidem non 
indigeo.  Quid  ita?  Quippe  qui  absque  signi  largiiione 
Pomino  credero  didici :  nam  qui  incredulus  est,  pi« 


gnore  indiget ;  ego  vero  credens  pignore  mintroe  in- 
digeo ,  neque  signo  :  sed  licet  lingua  non  loquar,  a 
peccaiis  purgatum  esse  me  scio ;  at  illl  tum  non  cre- 
debant,  nisi  signum  accepissent  :  proptcrea  signa 
tamquam  pignus  quoddam  fidei ,  qua  credebant,  illis 
dabantur.  Itaque  non  ul  fidelibiis,  scd  iit  infldeli- 
bus  dabantur  signa ,  ut  fierent  fldcles  :  sic  eiiam  ait 
Paulus,  Signa  sunt  non  fidelibus^  sed  infidelibus  (1. 
Cor.  14.  22).  Videtisne  Deiim  signonim  manifesta- 
tionem  subduxisse,  nou  ut  ignominia  iios  afficeret,  sed 
ui  honorem  deferret  ?  Nam  cum  iidem  nostrani  vcllet 
oslendere,  quod  absque  pignoribusautsignisitli  creda- 
niiis,  boc  fecit.  Siquidein  illt,  nisi  prius  signum  et  pi- 
gnus  accepisscni,  ei  derebus  miuime  apparentibus  mm 
credidissent ;  at  ego  etiam  sine  hoc  omnem  fidem  ex* 
hibeo  :  hx'c  igilur  causa  est,cur  jam  signa  non  fianl. 
5.  Yoluissem    equidem  de    festivitaiis   occasione 
verba  f.icere,  ac  docere ,  quid  taiidem  sit  Pente- 
coste,  cur  in  hac  festivilate  donum  Spiritos  datuni 
sit,  cur  in  linguis  igiieis,  et  cur  post  decem  dies ; 
sed  prolixiorem  doctrinam  csse  video  :  quainobrem« 
ubi  pauca  qux*dam  addidcro,  finetn  faciam  dicendi. 
Cum  compterentur  dies  Pentecostes^  apparuervnt  itlis 
dispertit(B  tinguoe  tamquam   ignis  (Act.  2.  i  e(  5)  : 
noii  ignis,   scd  laniquam  ignis ,  ut  nihil  senstle  de 
Spiritu  sancto  suspieeris.  Sicut  enim  ad  Auenla  Jor- 
danis  non  columba  descendit ,  sed  in  specic  columb:o 
(Luc.  5.  ^"-1) :  iia  ei  hic  non   ignis,   sed  in  specie 
ignis  :  et  rursus  superius  ail :  Tamquam  udvenienlis 
spirilus  veheinentis  (Act.  ^.  2) ,  iion  spiritus  veheniun- 
tis,  sed  tamqunm   advenicnlis   spiriius  vehcinrntis. 
Cur  igitur  Ezechiel  quidein  doniiin  accipil  propbc- 
ti:c,   iioii  in   similiiudine  ignis  ,   scd    per  libruin  ; 
apostoli  vcro  per  ignem    dona  recipiuiii  1  Natn  du 
illo  quidein  ait  Scriplura,  datum  fuissc  iii  ore  ejus 
capitulum   |ibri ,  et  scriptam    fuisse   qnerimoniam , 
et   carmen,  et  vae  :  et  fuisse  poslcriora  et  ante« 
riora    scripta,  et  conicdisse  illud ,  et   factum  esse 
in  ore  quasi  mel  ditice  (Ezech.  2.  9).  De  apostolis 
vero  non  ila :  sed  Apparuerunt  eis  tingum  tamquam 
ignis,  Cur  igilur  illic  liber  et  litera?,  hic  vero  iiiw 
gua  et  ignis  ?  Qiiod  ille  quidem  abiret  insectaturus 
peccata ,  calamiiaicsque  Judaicas  deploratiirus ;  bi 
Tcro  peccata  orbis  terrarum  absumpturi  cxirent :  pro- 
pterea  libellum  hic  acce)jt,  qui  fuluras  calamitales 
ineinori»  suggereret;   ignem  ilii  nccipiebant,  ut  or- 
bis  lerranim  peccata  exurcrent,  et  cuncla  ddereiit. 
Nam   qucmndmodum  si  incidal   ignis  in  spiitas,  ii- 
las  facile  delet  omnes  :  sic  ct  Spi^itiis  gratia  pcc- 
cata   hominum   nbsuniebni.  Veniin    stupidi  Juda^i, 
duin  hxc  fiercnt,   cuui  illos  perceili   oportuissei  ac 
tremerc,  deitiqiie  largitorem  adorare,  ruraus  ameii- 
tiam   siiam   ostcnduni,  et  Spiriiu  ropicios  apostolos 
ebrietatis  accusant.   Isti  enim,  inquiuiit ,  musto  pteni 
suni  (Act.  2.  15).  Animadverie  neqiiitiam  honiinuiii, 
etangeloriiin  probilaicin  contemplare  :  nam  angeli 
quidetii  cum  priinitias  nostras  ascendetites  videreni, 
lactabantur,   ac  dicebaiit,  Attotliie  portas,   principes, 
vestras,  et  etevamini,  portce  eetcrnates^  et  introibit  res 


ACl  DE  SANCTA  PENTECOSTE 

fioriig  (P$al,  23. 7)  :  liomlnes  vero  descendeiueoi  ad 

iios  Spiritus  graiiam  videnles   diciint  ebrioA   esse 

<|iu  graliam  receperunl,  et  ne  anni  quidein  tempe- 

sUis  eos  repressil ;  natn  veris  lempore  reperiri  niu- 

stum  mioime  potest  :  atqui  tum  ver    erut.   Venmi 

illi   quidcm  relinquantur,  nos  autein  beiiigoi  Dei  re- 

iribationem  consideremus.  Accepit  Cbrisius  primi- 

tias   naturae  nostr»,  ac  Spiritus  gratiam  nobis  riv 

tribuil :  et  qtiemadmodum  longo  in  bello  lit,  cum  di- 

rempta  pugna  fuerit,  et  confccta  pax,  qui  sibi  invicem 

infensi   erant,  pignora  muino  sibi  d^int  el  obsides: 

sie  et   inter  Deum  et    natumm  evenit  humanam  : 

pro  pigiioribiis  et  obsidibiis  ipsa  primitias  misit  quas 

in  cacliini  tuiit  Cbrisms  :  nubis   ilie  Spiriium  saii* 

ctum   pignoris  el  obsidis  loco   rcinisit.  Forro  nos 

pifnofa  et  obsides  babere  hinc  liquet:  nam  ex  ge- 

lere  regio   pignora  el  obsides    esse  oiiortet;    id« 

circo  eliam  Spiritus  saiictusad  iios  niissus  est,  nt 

qm   roaziine  rcgia    sit   subslantia,  quemadmoduin 

et  qul  a  iiobis  siirsum  evcctus  est  ex  genere  fuit 

ortus   regio,  quippe  qui  Davidis  esset  ex  semiiie. 

Qiiaoiobrem  non  ainplius  pcrtiiiiesco,  quandoquideni 

sorsom  primilijc  n»str;c  sedciit :  idcirco  licet  immor- 

mem  milii  vcrmem  objicias ,   licet  ignem  inexsiin- 

onm,  licet    alias  pccnas  ac  siipplicia,  non  amplius 

vcbnDido  :    imo  vero  re&»rniidu  ei|uiilcin ,  verum« 

Umea  de  salute  niea  non  dcspcro.  Nisi  eiiim  magna 

ia  geous    nostram  congerere  boiia  staiuisset  Deus, 

^nitias  nostras  sursuin   non  assumpsisset.  Antea 

qiiidem   nos  suspicientes  in  coibiin,   incorporeas  il<* 

las  cogiiantes  virtutes,  viliiatem  nostram  facia  cuin 

superuis  Tirtatibos  comparatione  ccrnebamus ;  jam 

vero    cum  nobiliiatem  nosiram  ceniere  volueriinus , 

in  caeliim  suspieimus,  ad  regiiim  ipsum  tbronum : 

Ulie  enim  ex  nobis  sumptx  primilix  consident.  Ita 

qnoque  veniet  e  exlis,  ut  nos  judicet  Dei  Filius : 

quaTBobfem  parati  sirous,  ne  ab  illa  gloria  excida- 

mos.  Omnino  enim  ve^iet  et  non  tardabit  coiiimunis 

Dominus  noster ;  veniet -^xercitus  secuin  trahens, 

angelonim  agmina,  ordines  archangelorum,  iiiarty- 

min  turmas,  justorum  cboros,  propiietaniin  et  apo- 

slolorum  cfletiis,  etin  medio  spiritunlium  illonimexer- 

ciluuin  ineflabili  quadam  ct  incxplicabili  gloria  rex 

circumdatus  apparebit. 

6.  Omnem  igiiur  operam  adhibeamus ,  ut  ab  iila 
gloria  non  extidamus.  Viiltis  dicain  etiam  ea,  quos 
terrorem  incutient?  non  ut  tristitiam  arferam,  sed  ut 
ad  meliorem frugem  tradiicam.  Tumflumenignisnnte 
tribunal  illud  trabitur  {Dan.  7. 10),  lunc  aperiunltir 
libri » judiclum  exercetur  formidabile  ac  tremendum : 
propterea  tamqaam  Iti  jiidicio  vitae  nosinF  diaria 
legontar  et  commeniarii,  et  multa  de  libris  istis  lo- 
quuntur  propba».  Ac  Moses  qoidem  nit :  Si  quidetn 
remrflis  eis  peccatum ,  rmiUe ;  iin  autem,  %ne  quoque 
deU  de  iibro  quem  icripnsti  {Exod,  52.  52).  Christus  ve* 
ro  rursus  ad  discipulos  dicebat :  /n  hoc  nolite  gaudere, 
quod  dmmonia  vobis  subjiciun'ur  :  gaudete  aulem,  quod 
nomina  vestra  scripta  snnt  in  cwlis  ILuc.  \0.  20) :  et 
rursus  proplicla  David  :  Inlibro  tuo  omncs  scribentnr  : 


IIOMIL.  I.  '  m 

dies  [ormabuntur;  el  nemo  in  eis  (P&al.  i58.  10):  ct  rur  • 
siis  ;  Deleantur  de  libro  viventium^  et  cum  justis  non 
scribantur  {Psai.  68.  29).  Vides  alios  quidciii' dclcri, 
alios  vero  inscribi  ?  vis  discere  non  justos  modo 
libris  in  illis  scribi»  sed  etiam  peccaia  noslra  illie 
esse  perscripta  ?  Festiviiaiis  teinpus  est ,  discainut 
e:i,  quibus  possumus  a  snpplicio  iibemri  :  lerribilis 
est  oratio,  sed  utilis  et  fructuosa,  siquidem  impedit» 
uc  reipsa  poenas  ex|)eriamur  :  ergo  discamus  pcr- 
8<Tibi  peccata,  et  quidquid  hic  loquuli  fuerimiis,  il- 
liic  statiin  deferri  et  porscribi.  Unde  vero  id  con- 
siat?  imii  cniin  lalia  suntsimpliciter  afnrmanda.  Mi- 
chspns  *  ad  Judxos  ait :  Va  qui  provocatis  Dominum 
{Malack*  2.  17).  Ei  quomodo,  inquiiuitf  provocavimus 
eum?  Ineo  quod  vos  dicitis  :  Omitis  ^tf  facit  malum^ 
bontts  est  in  conspectu  Domini.  Improboriim  servoruni 
sunt  isia  vcrba,  ct  in  iis  ipse  sibi  complacuit :  iii  per* 
ditis«  in([uil^in  iis,  qui  noii  servierunt  ei.  Ecce  cusio- 
divimus  custodias^us^  et  beatos  dicimus  atienos  {Malach. 
5.  il.  15).  Nosenim,inquii,  qnotidie  serviinus,  eialii 
bonis  poiiuntur.  Talia  niininim  sa^pennmero  de  donii  • 
nis  sci*vi  btqnuntur :  sed  liominem  quidein  dc  homiiic 
isladicere non  ita  gra vc est,  tametsi  est  grave :  de coin- 
muni  vero  totiiis  orbU  terraruin  Douiino  h:vc  proferrc, 
de  niisericordi  ac  bcnigiio  Domiiio  nnlla  non  graviori 
mulcta,  nutlo  non  extremo  supplicio  vindicandum  est. 
.  Sf d  ut  iiitelligas  ejusmodi  vorba  perscribi ,  audi  quid 
dicat  propheta  :  Ecee  scripia  sunthwc  in  libro  vivenlium 
inmonumentumin  conspeetu  Dei(lb.  v.  10).  Scribantur 
aulem  ,  iion  quud  Deus  in  memoriam  revocet  diem^ 
vel  tamquam  criminis  probandi  causa  et  accusationis  Ar- 
mamcntuin  librum  profent.  Fonasse  mcnlem  vestram^ 
timore  concussi ;  non  vestram,  sed  meam  prius.  Ago- 
igitur  orationeiii  absolvam,  vel  potius  timorem  exiol- 
vam  :  iino  vero  noii  exsolvam,  sed  lcniam;  voloenim 
maneaty  et  nientem  ve^iram  purget,  sed  imminuam 
lllQui,  ne  sit  intolerabilis.  Oiianam  ergo  ratione  pote* 
rimas  imminuere?  Si  non  inodn  perscribi  peccata^sed 
etiam  deleri  demonstraverinins.  Nam  in  judicio  qux- 
eoinqne  dixerit  in  Goinmentariis  perscribenda  ille, 
qui  liligat,  oinnino  scribuntur  tii  pcrpctauni,  nec  ain« 
plius  deleri  possuut;  at  in  illolibro.  licet  innla  qwe* 
piam  dixcris,  si  voliieris,  rursus  debMitnr.  Unde  boe 
liqiiet?  Ex  Scriptura.  Averie  enim,  uiquil,  fackmtuam 
a  peccatis  inm,  e(  omnes  imquitates  mms  dele  (Psaii 
50.  II).  Ai  iieiuo  qu(»d  scriptum  non  esl,  dciere  po- 
test :  itaqiie  quoniam  scripta  fueraiit^  deleri  prcca- 
tur.  Docel  aiitem  et  alins  quidam,  quonam  p»cio  de* 
leantur,  ita  dicens  \  Eleemosynis  ei  fide  purgantur  pec' 
cata  (Prov.  15. 27) :  non  tanium  dekintur,  $ed  etiaiii 
purgantur,  sic  ut  rcc  uVix  reli<f(iiic  maneant  delectio- 
nis.  Neqiie  vero  qu»  post  Uiptisnium  scripta  sutit» 
tantiiiii  deleniiir;  sed  etiam  qii.c  nnle  lavncnim  seri<« 
pla  fuerani,  illa  omriia  baptismi  aqua  etChrislicrtice 
delenlur,  sicut  et  Pnulns  ait  :  Dclens^  quod  advcrsus 
nos  erat,  chtrographum^  quod  erai  conirarium  nobis  :  t  i 
ipsum  tulit  de  medio,  affigeusiUud  crnci  (Coioss.  2.  i4). 
Yides  quo  pacto  delelum  ruerii  illnd  cliirograplium  1  iiO' 
'  sic  omnes,  scd  est  Malachias,  non  Nicbans. 


4H5 


S.  J0ANN1S  CHRYSOSTOM!  AnCIIlEP.  CONSTANTINOP. 


m 


qiie  deletum  tanium,  sed  etiam  diniptum  est,  cum  illud 
crucis  clav]  consciderint,  sic  ut  inulile  redderelur.  Ye- 
rum  illa  quidem  graiia  el  benignitale  Yirlulis  Cliristi 
criicinxi  cunotn  delcla  sunt ;  qna;  vero  post  baptismum 
conimissa  sunt,  mnUo  indigeiit  stiidio,  ut  rursus  delean- 
iiir ;  quandoquidem  iieque  seciindum  est  lavacrum,  sed 
lacrymisindigenlnosiris,  poenileiitia,  confessione,  elee- 
iiiosyna,  precibiis,a]iisquc  generibits  omnibus  pietatis: 
sic  etiam  post  baptismiim  deieniur  peccata,  mullo  cum 
labore  el  fatigatione.  Omncm  igilur  adbibeamus  dili- 
geniiam,  ul  ca  delcamus  cx  hoc  lempore,  et  in  altcra 
vila  subeundis  probrls  ac  suppliciis  liberemur.  Licet 
enim  sexcenta  peccala  commiseriniiis,  si  velimus,  has 
omnes  poterlmus  sarcinas  peccalorum  deponere.  Ve- 
limusergo;  multo  eniin  melius  esl  nt,  modico  hic 
exanthito  labore ,  inevitabili  supplicio  Ijberemur, 
qnani  ul  ubi  hoc  perbrevi  lcmpore  otio  ac  desidi» 
indulscrimu!:,  in  pccnas  illas  :eleriias  incidamus.  Sed 
jam  teinpiis  csi,  ut  qiKV  dicta  siint  reccnseaiiiiis.  Ob- 
jnrgaviimis  cos,  qni  semel  tanlum  per  annuiii  huc  ve- 
niunt,  qiiod  denudatain  esse  matrem  sinniit ;  veterem 
illis  hisinriam,  malediclioncm  et  benedictronem  in 
niemoriam  .revocavimus  :  de  Jiidaicis  restivitatibiis 
disseruii|ms,  et  qua  de  causa  ter  in  anno  sibi  nppa- 
rcre  jiibeai  Deus  iudsos  :  diximus  festivitntem  essc 
quovis  lempore,  Peiitecosten,  item  Pascha,  etEpi- 
ph.iniam  :  diximiis  conscientiam  puram  efficere  f(  sii- 
vitntem ,  non  dierum  temporumve  conversionem. 
Inde  digressi  sumus  ad  dona  de  cxlo  demtss.i ;  recon- 


cilintionis  hoc  indiciom  esse  dixicnos  :  ostcndimus 
adesse  Spiritum  sanctiim  ex  remissione  peccalorum.  ex 
responsione  fiicla  pastori,  ex  sapientite  scienliacque 
scrinone.  ex  ordinationibus,  cx  myslico  sncriHcio  : 
di\iinus  obsides  mutuos  ac  pignora  nos  retinere  : 
caiisnm  addidimus ,  ob  quam  siiblnta  nunc  'kunt  e 
mcdio  signa  :  tremendi  poslea  judicii  memoriam  re- 
Bovavimus,  ac  eorum  qiii  lunc  apcriuntur  librornni, 
ei  qnemadmodnm  omnin  peccata  nostra  perscriboD- 
tur  :  ostendimus  rursus  ea  deieri,  si  velimus.  Horum 
omnium  recordamini ;  si  vcro  fieri  noii  poiest  uf 
omnium,  sermonis  illius  de  ribris  omnium  loco  recor* 
damini,  et  qucecumque  responderitis,  lamqunm  ha« 
beatis  eum,  qut  adsit,  et  ea  scribnt,  ita  caute  ]oqui- 
mini,  ac  semper  rcceiHem  horum  vcrhoruin  memo- 
rinm  conservate  :  ut  eorum  quidem,  quoriim  tiomin» 
scripta  sunt  in  libro  justorom,  recte  factornm  nume- 
rum  augeatis ;  qoornm  autcm  inulin  inibi  peccatn 
sunt  scriptn,  hic  ca  nemiue  scienie  delentes  divuigatio* 
neni  illam  effugiamus.  Possumus  enim,  ut  ostendi- 
mus,  adhibito  studio,  prccibus  ,  ac  fcrventi  devo- 
lione,  qure  scripta  sunt,  omnia  pecenta  delere.  Hoc 
igitur  quovis  tempore  studenmus,  ul  cum  illuc  abie* 
rimus,  nliquam  obtincre  veninm  po&simus,  et  omnes 
inexorahilcs  poenns  eiriigerc  :  quibiis  nos  utinam  om- 
nes  libcralos  regnom  canlorum  obtinere  conlingai, 
gratia  et  benignitnle  Doraini  nostri  Jesu  Christi,  cum> 
quo  Pairi  et  Spiritui  sancto  gloria,  honor,.  imperium, 
nunc  et  semper,  et  in  saecuta  sxeulorum.  Amen. 


DE  SANCTA  PENTECOSTE 


■OUILIA  II  (a), 

4.  Pentetoite  metropoUs  festorum,  —  Magna  sunl » 
dilectissimi ,  nec  ulln  possiint  humaiia  oraiionc  com* 
ptrebendi,  quae  tiobts  hodierno  die  a  benignissimo  Deo 
impertila  sunt  dona.  Qiiamobrem  omnes  communtter 
gaudeainos .  et  ln;iiiin  exsultnntes  Dominoro  nostrom 
laudemns.  Festivitas  enim  publicusque  conventos  no- 
bisesl  dies  bodiernus.  Nam  queroadmodum  in  quatuor 
Mini  lempeslntum  ne  solsiitiorum  vicissitiidine  alieri 
auccedit  altera  :  sic  nimirum  et  in  Ecclesia  Domini 
festivitns  dum  fesiiviuti  succedit,  ad  sese  mutoo  nos 
triinsmittuni.  Nuper  itaque  festum  Crocis  celebravi- 
inus ,  Passionis ,  Resorrectionis ,  ac  deinde  Domint 
nostri  Jesu  Christi  ki  caslos  Ascensos ;  hodto  landem 
ad  ipsum  eulmen  bonorum  provecti  sumus,  ad  ipsara 
metropolim  festorum  evasimusy  ad  fructom  ipsuin 
doroiiiicas  promissionis  pervenimos.  Si  enim  abiero , 
inqoit ,  ego  atium  PatacUlum  mittam  vobis^  et  non  re- 
Unquam  voi  orphanos  (Joan.  16.  7).  Videtis  sollicilo- 
dinem?  videtis  ineffabilem  benignitntem?  Ante  hos 
dies  iii  caelom  ascendit,  regium  thronum  recepit,  se* 
deni  ad  Palris  dexteram  reeuperavit ;  et  liodie  nobis 
sancti  Spiritus  adventum  largitur,  ac  per  ipsiim  de 
eailis  sezcenta  nobis  bona  suppeditat.  Quid  cniui , 
qiiaeso,  eorum  ,  quihus  sahis  noslra  coiitinetur ,  noii 

(a)  CoUala  cum  M£;.  RCk*.  1070,  2027,  2030, 3424,2800, 
eitolb.2443.  . 


pcr  Spiritum  dispensatum  est  uobis  ?  per  ipsum  a  t 
vitute  liberamur,  in  libertatem  vocamur,  in  adoptio- 
nem  deducimur ,  ac  denuo ,  ut  ita  dicam ,  fingimur  r 
grave  foetidumque  peccatorum  onus  deponimus  :  per 
Spiritum  sanctum  saccrdolum  cernimus  choros,  do- 
eioruin  ordines  habemus  :  ab  boc  fonte  manant  el 
revelationuin  donationes ,  et  grniia^  saniiaturo ;  et  re- 
liqua  oronia ,  quibus  Ecdesia  Dei  condeeorari  solet, 
iiide  promuntur.  Hoc  iliod  est ,  quod  clamat  Pnulua 
his  verbis ,  Hibc  omnia  operatur  unue  atque  idem  Spi^' 
ritus ,  dividens  privatim  singuiis^  prout  vult  ( i  Cor.  12., 
11):  prout  vult,  inquit,  non  prout  julielitr  :  dividens„ 
non  divisus;  auctorem  se  praebens,  iion  auetoritati 
siihjectus.  Eamdem  quippe  potestatem,  quam  Patrem 
habcrc  testatus  est ,  baiic  et  SpiriUii  sancto  Paiilus 
aitribuit.  Et  quemadi[nodum  de  Patre  dicil.  Deus  vera 
esr,  qui  operatur  onmia  in  omnibus  (1.  Cor.  12.  6) :  sic 
de  Spiritu  sancto ,  Hme  omnia ,  inquit ,  operatur.  unus 
atque  idem  Spiritus ,  dividens  privaiim  singuiis ,  proui 
Vult  ( Ibid,  V.  11 ).  Viden'  lu  perfeciam  potestatem  ? 
Quorum  enim  natura  est  una,  baud  dubium  quin  eo- 
rum  una  sit  nuctoriias  :  et  quorum  aeqiialis  honoria 
est  inajestas,  conim  et  virtus  ac  potestas  est  una*  Per 
hunc  peccalorum  remissionem  obtinuimus  :  per  hunc 
sordcs  oroiies  nbsiersimus  :  per  hujus  donaiionero  e.\ 
homiiiibus  angeli  facti  sumos ,  qoi  ad  gratiani  acciir- 
rimus ,  non  natura  mutati ,  sed  quod  multo  esi  mini 


iS5  DE  SAINCTA  PENTECOSTE 

biliii»,  m  Batura  permanentes  biiiiiana  ingeloniai 
converaaUonem  eiJiibemus.  Tanu  siqoidem  virius 
esl  SpiHlus  Kiiicti.  Rt  quemadroodum  igRis  iate,  qui 
•enstt  perdpilur,  nbi  molle  lutuni  cepertt,  rigidam 
illiMJ  lesiaro  efficit :  sic  mmirum  et  ignls  Spirituscum 
atiimaHi  probam  ocooparit ,  licet  eam  luto  molliorem 
receperit,  ferro  duriorem  illam  reddit;  etenimemn 
qui  pavlo  ante  peccatorum  faece  pollutas  erat ,.  conii- 
nuo  sote  ipso  efflcit  clariorem.  Atqiie  boe  illud  est, 
qii«d  beatus  nos  doeebat  Panlus ,  cum  elamaret ,  ac 
dioerct,  NoiiU  errare  :  neque  forniearii^  neqne  idoUe 
eermentee ,  neifue  aduiieri^  neqiue  moliee^  neque  nmcu^ 
krum  eoncubiloTe$  t  neque  furee^  neque  eifrio» ,  neqw 
mekdici^  neque  rapacee  regnum  Dd  poittdehunt  (1 .  Cor. 
1  9.  10).  Et  cum  omnia  R*rme  improbilaiis  genere 
caanierasset,  eosquoqui  se  bis  peccatis  obslrinxerint, 
afieoos  fleri  a  regno  Dei  docuisset,  continuo  subjecit» 
Ei  keec  qmdem  fui$tie ;  eed  atiuU  e$ii$ ,  $ed  tancHficat» 
sirii,  aedjnoiifieaii  eiti$  {Ih.  v.  If ).  Quo  pacto,  quave 
laiiaiw?  dic,  qnaeso  :  hoc  enim  iilod  est  quod  quttri-^ 
lar.  in  momine  Do^nini  Je$u  ChrieU^  inqnit,  ei  m  5fN* 
nm  Dei  naeiri  {lifid.).  Vides  virtiitem  Spiritos  sancti, 
i  1  vides  nt  omnem  lianc  iniquitatem  Spiritus 
<leleverit ,  eosque  qui  prius  a  peccatis  suis 
I  erani,  subito  sid  summos  bonores  evexerit? 
%.  Adsemis  PneumatomacfM$.  —  Quis  ergo  pre  me- 
riio  kftai  ac  deploret  eos ,  qol  blaspbemiis  Spiritos 
Meii'  appeiiiiit  majestatem  ac  nunien ,  qui  tamquani 
fcriosi  quidam  et  amentes  ne  beneficionim  quidem 
nagnitadine  ab  hac  sua  ingrali  animi  improbitale  re- 
voeantar;  imo  adversus  proprisim  ipsorum  salutem 
oowia  machinari  non  verentur»  atque  a  Domini  ma« 
iealafe  dejectum ,  quantum  in  ipsis  est,  in  creatura- 
nim  redigere  ordinem  inoliuntur  ?  Qnos  eqnfdem  lo- 
bens  810  interrogaverim  :  Quid  tandem  cnosae  est,  beos 
fos^  etir  bellum  lam  acerbom  adversus  Sptritus  maje» 
Maiemindictttm  habeatis,  vcl  potins  adversus  vestram 
ipsoram  salulein  ?  neque  vobls  in  mentcm  venire  pa- 
liamtBi,  quse  disclpulis  a  Salvatore  sunt  dicta  ?  Euntes, 
inquit ,  doeete  omne$  gentee ,  baptizante$  eo$  in  nomine 
Fatri$eiFiiii  ei  SpirHue  $ancti  {Matiii.  28. 19).  \ldes 
aMpialem  hooore  majcstatem  ?  vides  concordiam  eis- 
cfe  deseriptam  ?  vides  nt  indivisa  sit  Trinitas?  niiin 
n^piam  discrimen  aut  immutalio  imminotiove?  Quid 
ves  Doffitnt  vfrbis  nova  quaedam  niandaia  adjongere 
Mdeiis  ?  an  vero  nescilis  in  negntiis  eiiam  humanis  si 
qnis  forte  conatns  sit,  aut  eo  sit  progressus  audaciflG, 
iK  a  rege  missisliteris  quidqoam  adjiciat  detrahatve  ^ 
qHi  ejusdein  alioquin  est  generis  noblscnm ,  ejusdem- 
qtic  consora  irahine,  solere  illnm  extremo  supplicio 
mulctari,  nullaque  posc^  raiione  a  merita  pcBiia  vin- 
dicari?  Quod  si  tantum  in  hominis  negotiis  pcricnlum 
iinmrnet,  qnam  tandem  veniam  obtinebont,  qui  usqiie 
co  prosiliunt  arrogantia,  ut  quae  a  commniii  Salvalore 
nostro  sont  dicta,  eorpumpere  moliantur,  nequc  Pau- 
him,  qui  loquentem  in  se  Chrisium  habct,  ntidirc 
dignentur  clara  voee  clamantcm  ac  diccntein ,  Ocii/ti< 
Kou  vidit ,  ct  aHri$  non  auditit ,  et  in  cor  iioMinie  non 
atciiideruttl  tium  prmparavlt  Deus  ii$,  qui  ditigunt  ilium 


H0M1L.  rr. 


iM 


(I.  Cor.  9.  l^)?  Si  ergo  neque  oeulus  vidit,  nequef 
auris  audivir ,  neque  cor  capere  potuit  cognitionem 
bonorum,  qn»  ipsum  diligentffous  sunt  parata,  unde, 
qnsRSO,  fleri  poterit,  o  beate  Paule,  ut  nos  eomm  co- 
gniiionem  assequamnr?  Exspecto  paufisper  :  tum  tn 
Mlum  ipsiim  audies  lioe  diecMem;  Itaque  atQecit  di- 
eens  :  Nobi$  autem  revetatrit  Deue  per  epiritum  suum 
{Ibid,  V.  10)  ;  neqiie  vero  hie  snbstitii ;  sed  ot  po- 
teniiae  magnitiidinem  indicaret,  et  qtio  pacto  ejusdem 
sit  sobstantia!  atque  Pafer  et  Filliis  :  ^pirtfifs  enim , 
bnquit ,  onmia  $cruiatur^  eiiam  profunda  Dd  {Ibid.). 
Beinde  crnn  exemplis  humanis  accunitiorem  doctri- 
nam  iiiserere  animis  iiostris  vellet,  adjecit :  Qicif  enini 
AomfnutM  $eii  quas  $unt  /lomjftif ,  titfi' f piri/trf  iwminii 
qui  in  ip$o  estf  Sie  et  qua  Dei  $unt  nemo  cognovit^  ittfl 
Spiritue  Dei  {Ib.  tt.  11).  Vides  eximiam  perfbctanique 
docirinam  ?  Quemadmodnm,  inquit,  ea,  quae  In  mente 
suiit  hominis ,  fieri  neqnit  ut  alier  noverit ,  sed  ipse 
res  snas  -novil  soius :  sic  et  qu»  Dei  simt  niillus  novit 
nisi  Spiritus  De»,  qitod  maximum  est  valdeqne  ido- 
neum  ad  ostendcndam  Spiridis  dignitatem.  Exemplum 
enim  atlnUt,  qiiasi  hoc  innueret :  Fieri  non  potest,  ut 
quis  homiiium-ea ,  qti^  In  sua  mente  suni ,  umquam. 
igitorct.  Ut  igitur  fteri  hoc  non  potest ,  sic  et  ea  quai 
Dei  sunt  tam  exacte  Spiriius  satictus  novit.  Sedne- 
gari  non  polest,  quin  bis  etiam  vcrbis  bcalu&iste  illoa 
taiigat ,  qui  ob  aittieipatam  soam  opinioncm  cum  sa- 
luiis  siKS  detrimeiito  tantuin  bellum  Spiritus  dlgnilatl 
se  indixisse  declarant,  qnantiimqoe  situni  in  ipsis  est^ 
eum  siipremi  dominatos  dignltate  privaitt ,  ntqiie  ad 
creaturarom  dejiciunt  vtliiatem.  Yenimiamen  licet 
illi  contentionis  studia  ducti  Seripturce  sacrae  verbis 
adversarios  sese  opponant,  iios  divina  docnmenta 
velut  oracula  de  coito  mtssa  suscipientes,  debitas  lau- 
des  oflTeramus^,  et  cum  recta  fide  eiiam  veritatis  exa- 
cuim  cognitionem  prA  nebis  teramiis.  Atque  ad  eos 
quldem  revincendos ,  qtii  ea  ,.qwn  Spiritus  sancti  re- 
sptmsis  centraria  sunt,  docere  non  dubUanl,  sufn- 
eiiint  ea  qna!  dicta  suiit ;  verum  enfm  vero  ciijus  rei 
gratia  tantorum  eausam  bonorum  non  staiiin  post 
suam  in  caelos  asceiistoiiem  Domlnus  sil  largitus,  sed 
pauoos  dies  prius  siverit  exspectare,  ac  solos  manere 
disciptilos  denii,  tiim  deinde  Spiritus  gratiam  demise- 
rit,  oper»;  preiium  faauri  videmur,  si  dllectioni  ve- 
strae  referamiis:  non  enim  lemere,  iieque  sine  causa 
liictum  est  illud.  Nam  quoniam  genus  bumannin  vidit 
non  lanto  in  pretio  liabcre  qux  sunt  in  manibus  bona, 
neqiie  pro  dignitate  ea  colere,  qnx  jucunda  siinul  et 
magna  videantur,  nisi  etiam  contrarronim  occursus 
Irrepserit ;  exempli  caiisa  ( dtcendnm  eiiim  est  aper- 
tius) ,  qui  sano  est  ac  vcgeto  corpore ,  neque  sentit , 
neque  scfre  potest  exacte ,  qnanta  illi  snnilas  bona 
largiretur,  nisi  infirmitate  obrepenle  morbum  etiam 
Aieril  expertus  :  ct  qui  dicm  rursus  nspicit,  lumen 
tanti  non  facit ,  nisi  etiam  noctis  tenebras  persensC' 
rit.  Etenim  contrarionim  expcricnlia  .mn;;istra  noa 
aperte  docet,  qualia  sint  ea,  quibus  anlca  fruebaniur. 
Idcirco  nimirum  lum  quoque,  quandoquideni  prnn- 
senie  illo  sexccrilis  boiiis  discipuli  poliii  crant»  el 


467  s.  JOANMS  CIIKYSOSTOMI 

quiul  cutn  illo  versali  fulsscitt,  dies  jucundissime 
Irausigcbant.  Ouines  eidiin  incol»  Palacstinae  lamqQam 
ad  luiiiinaria  quirdam  oculos  suos  ad  eorum  ora  con- 
vcriebaui,  quMido  et  moriuos  ad  vitam  revocabant.  et 
lcprosos  muiidabant ,  dasmones  expellebant ,  morbos 
curabant ,  aliaque  inulu  iniracula  edebant :  quoniam 
igitur  ita  illu«ires  erant  H  celebres,  proplcrea  ad  tem- 
pns  eos  pcrmisii  ab  ejus  virlute  sejiingl,  ciijus  auxilio 
uilebanlur  :  ut  cuiii  eo  Iiiissenl  destituli ,  tum  quan- 
tuni  illis  cjus  bonitntis  prxscntia  prodcssel,  edisce- 
rent ,  et  cum  pra;tiTi(orum  bonoruni  magniiudiiicm 
perspexisseiit ,  m:ijori  cum  studio  Paracleti  donatio^ 
nein  exciperent.  Eteiiiui  illos  moerenles  consolaius 
est ,  et  propter  magislri  disccssuin  lugentes  ac  tristi- 
tia  repletos  siix  lucis  radiis  illusiravii,  prope  jacenles 
♦irexii,  iiioeroris  caliginem  discussit ,  el  iinxietatein 
oiniiem  depulii.  Quaiidoquideiii  nanique  doininic.»m 
yoctm  aiidierant ,  Euntes  docete  omnes  genies  (Mailk. 
S8. 19)  :  dubitabiuit  autem  dcinceps  et  ignorabant, 
quo  proficisci  quemque  oporteret^  et  in  quanam 
«rliis  ttiriariun  regione  verbum  Dei  praedicare;  in 
4pccie  linguarum  Spirilus  sanclus  advenit ,  singulis 
orbis  lerraruin  regiones  docendas  dislribuil ,  atque 
imperlitic  liuguae  opera  taiuquam  in  tabiila  eoruni 
«dei  commissi  raagislratus  -ic  luagisierii  leges  de- 
t»cripsit. 

Cnr  in  specie  linguarum  Spiritus.  —  Propterea  in 
•pecie  lingiiarum  Spirilus  adveiiit  ;  neque  idcirco 
taiituni,  scd  ul  veieris  etiam  bisioriaj  memoriain  no- 
bis  refricaret.  Ciiin  enim  olim  bomines  superbia  elati 
lurriiii  exstruere  volucrini,-  quye  ad  cicliiui  usque  per- 
lingeret .  et  invccla  divisioiie  linguarum  pravam  illo- 
nim  coitionera  et  concordiam  dissiparit  Ocus  (Gen. 
i\)  :  idclrco  tiiinc  quoqiie  in  specie  ignearum  lingua- 
nim  ad  eos  advolat  Spiritus  saiiciiis ,  iit  per  iliuin 
orbem  lerrarum  divisum  conjimgat.  Kt  accidit  res 
nova  siinul  ac  mira  :"  ui  euim  lum  aniiquiius  liiiguse 
terrarum  orbem  diviseruiii,  cl  nialam  concordiam  in 
dissidium  converterunt  :  Lla  nunc  quoque  terraruin 
oibem  Iiiigu:e  copubinml,  et  quai  dissidebant  in  con- 
cordiam  reduxerunl.  Itaque  iu  specie  linguarum  id- 
circo  advenit :  tainqiiain  ij^nis  autcm  lingiix  .eranl» 
4|uod  sylvesccntes  in  nc-bis  peccalorum  spinae  siiccre- 
visseiil.  Nam  quemadmodiim  terra  ferlilis  ac  pingiiis, 
si  ininime  colalur,  magnam  sl)inariini  sylvam  pro- 
fundit :  sic  et  iiatura  nostra,  qu;c  a  Creatore  suo  bona 
est  condita ,  et  ad  virluiis  fniges  idonea ,  eo  quod 
neque  pictalis  arairum  ncque  cognitionis  Dei  senien 
cxcepissct ,  quasi  spinas  quasdato  el  aliani  inulilem 
sylvam  impietaiem  produxit.  Et  quemadinoduin  sajpe 
propier  spinarum  muliiludincin,.  ac  malorum  grami^ 
niiro  tcrnu  facies  ne  apparet  qiiidem  :  sic  et  aiiimai 
nosir»  nobiliUis  puritasqiie  inininicapparebat,  qi&uiis^ 
qae  naturx  biiuian:e  agricoLi  veiiisset,  et  ipsam 
iminisso  Spirilus  igiie  perpnrgasset ,  alqiie,  ui  ad 
cxcipieiiduin  caMcstc  sciiicii  idoiica  rcddcrctor ,  en*o- 
cissiM. 

3.  Tanta  suiit ,  hisqiic  niuUo  pliira  ,  quai  nobis 
bujus  dici  bciicficio  bona  obvcnerunt.  ftu:c  cum  ita 


ARCIIIEP.  C0NST.4NTIi\0P.  4(58 

sint,  oro  obtftslorque  vos,  pro  digiiitale  congestoruni 
in  nos  bonorum,  restuin  nos  quoque  celebremus,  non 
januam  ^  coronantes ,  sed  auimas  comentes  ;  non 
forum  tapetibus  exornanles,  sed  animam  splendidam 
virtulis  amiclu  reddentes ,  ut  hoc  pacto  possimus  et 
Spiritus  graiiam  suscipere,  ei  fnictus  inde  pullulanles 
decerpere. 

Qui  sint  fractus  Spirilus  sancii.  —  Quts  porro  iile 
fructus  est  Spiritiis  ?  Audiamus  Pauliim  dicentem : 
Fructus  autem  Spiritus  est  caritaSy  gaudium,  pax  (GaL 
5.  22).  Vide  quanla  sii  accuratio  iii  verbis,  quanla 
io  doctrina  convenictuiu  :  pnfMuisit  caritatem ,  tum 
dcinceps  ea  qiKe  consequunlur  conkmemoravit :  radi« 
cein  fixil,  acdeiihle  fruclum  indicavit;  fundamentuni 
jecit ,  ac  deinde  a*dificium  iiuposuit ;  a  fcmie  initium 
diixit,  et  inox  ad  fluvios  devenit.  Non  enim  fieri  po- 
tesl,ut  guudii  maieria  nos  commoveat ,  priusquani 
aiioiuin  prospcritalem  nosiram  ducamus,  et  proximi 
boii;:  propria  reputcmiis ;  ha'c  vero  noii  aliunde  pro- 
manare  qucunt  quam  qiiod  caritalis  vis  pncvalueril» 
aiquc  dominatus.  Caritas  radix  est  et  fons  materque 
cunclorum  bonorum  :  eteniin  taniqiiam  radix  sex- 
centos  virtiitum  ramos  gerniinat,  quasi  fons  mullos 
laticer  prolundit ,  et  ut  maler  greiiiio  suo  ad  se  con- 
fugientes  arcte  complectilur.  Quod  quidem  cum  bea* 
tus  Paulus  probe  nosset,  fnicluni  Spiriius  eam  appel- 
lavii  :  alibi  vero  tantaiu  detulil  ei  prxrogaiivam ,  ut 
eam  legis  pleniludinem  appeliarit :  Plemtudo  enim, 
inquit,  legis  est  carilas  (Rom.  13. 10).  Enimvero  ipse 
omnium  Dominus  tamquitm  descriplionem  sufQcien- 
teni  el  fide  dignum  specimen,  iit  quis  se  ipsius  di&ci* 
pulum  probai  el^  non  aliud  quam  quod  a  caritate  peti* 
tur,  iiobis  proposuit,  cum  dixit :  In  koc  cognoseent 
omnes ,  quia  discipuli  mei  estis ,  si  dHeclionem  kabue- 
ritis  ad  invicem  (Joan.  13.  35).  Quamobrem  ad  ip.5am» 
quxso ,  coultigiamus  onincs ,  eique  adhxreamus ,  et 
cum  ipsa  lestiviiatem  hanc  excipiainus.  Ubi  enim 
caritas,  ajHiiia:  cessant  delieclus  ;.  ubi  carilas*,  alieni 
a  ralione  meniis  iiisultus  sedati  sunt.  Caritas^  inqiiit, 
non  agit  perperam ,  nou  inflatur ,  non  est  ambitiosa 
(1.  Cor.  13. 4.  5), :  caritas  maluni  proxiino  non  infert ; 
ubi  cariias  dominatur ,  nuspiam  Cain  cernilur ,  qui 
fralrem  occidat.  Tolle  foiitem  invidise ,  et  roalorum 
omnium  flumen.  siistulisti ;  exscinde  radicem,  etfru- 
clum  simul  exscidisli.  l]a.'C  vcro  eo  dicuniur  a  mei 
quod  de  jis  qui  invideiit,  magis  sim  sollicitus ,  quam 
de  iis  quibus  iiividcliir.  Illi  enim  sunt,  qui  maximam 
fuciunt  jacluram,  iiiull.amque  sibi  perniciem  invehunt; 
nam  illis  quidem  quibus  invidetur ,  iilud  ,  si  quidem 
vciiiit,  matcriam  afl^ert  coronarum,  qiiod  invidiani 
paiiuiitur.  Ac  vide,  quacso,  quo  pacio  justus  Abel 
celebrelur  laudibus ,  et  in  dies  prxconiis  efleratur, 
qiiod  ca^dis  causa  celebris  nominis  occasionem  altu- 
lerit.  Atque  hic  quidem  post  obitum  etiam  per  san- 
guiiiem  audaclcr  loquilur ,  et  clara  voce  parricidani 
accusut  (Gen.  4. 10)  :  ille  aulem  siiperstcs  videlicet 

»  nrg.,  urbem. 

*  neg.,  Vbi  caritasy  inde  expulistis  accrbum  vuidiaispif' 
culum.  ibi  regnat  caritasy  eic. 


m  DE  LAIJDIBUS  S. 

opcrum  rnicuim  per  openim  mercedem  reeepit ,  et 
gemeos  tremensqiie  Tliam  in  lerris  traduiil.  At  hic 
inierrectus  et  jacens  in  terra,  post  obitum  etiam  ma* 
jore  com  fiducia  hxiHendi  AicuUaiem  ostentabat. 
Et  qaemadmodum  iltnm  sic  afTiciebat  peccatitm  ,  ut 
eiiamDum  vivens  iiifeiicius  mortuis  vilam  degeret : 
sic  et  islum  post  niortem  eii»m  virlus  illuslrtoren) 
rcddidit.  Quocirca  nos  quoque  ut  majorem  et  liic  et 
iUic  fldaciam  nobis  conciliemus,  ut  anipliorem  ex  hac 
fesiivilate  laetiliam  decerpamus,  omnia  qukJem  ani- 
oue  sordida  veslimenta  rejiciamiis,  proRcipue  vero 
Bos  invidiae  vesle  sp«»liemn8.  Licet  enim  sexcentorum 
rccie  factorum  ineritum  cumulasse  videainnr,  si  noliis 
luec  acerba  tetraque  liies  negoiium  racessut,  in  nihi* 
kfli  cancta  recideiit.  Faxit  Dt^us  ui  ojus  nos  omnes 
operles  siniusy  atque  illi  maxime  qui  liodieriia  die 


PAiJLi  APOSTOfX  4:a 

per  gratiam  lavacri  veterom  peccaiorum  •niictuiii 
abyecerunt,  et  ipsius  solis  radiis  «mulam  Jm  possunt 
luinen  effimdere.  Vos  igiiur  hortor,  qul  hodfe  in 
adopiionem  transcripti  estis ,  qui  splendidimi  honc 
amiotuin  indnistis,  omni  custodia,  quo  nunc  pnediti 
estiSy  spiendorem  conservate,  atque  omni  ex  parie 
diabolo  aditum  intcrcludite ,  ut  eopiosiori  Spiritu 
grntia  percepla  fruciiflcare  possilis  unnm  iriginta,  ei 
unum  sexaginta,  et  ununi  centum  :  ut  efllciamiQ 
dlgni  qui  cum  fiducia  Ilegi  cxlorum  occurratis,  cum 
venturus  fuerit,  omnique  sermone  eublimiora  bona 
distributnrus  illis,  qui  pnosentem  vilam  cumvirtule 
iransegerinl ,  in  Giristo  Jesu  Domino  nostro ,  cni 
gloria  et  potestas  iiunc  el  seinper,  et  in  sxcula  tiecu- 
lorum.  Anicii 


IN  PAULI  ENCOMIA 

ADMONITIO. 


Ilas  de  bcitti  raiili  Iaudit>us  conciones  mcinorare 

Kidetur  Cbrysc^slonius  supra  iu  Uomilia  de  Kalendis  » 

ttbi  %ie  hai>el  siib  itiitinm  T.  1  •  Nuper  igitur  cum  bea^ 

tam  PwittJii  encomiis  celebraremus  ,  i(a  exMulla9i$ti$ , 

tpuak  'vpMui  prassentem  vidiitetit,.,  VoLebam  autem  in 

idem  qao^e  argumeiUum  hodie  descendere :  $ed  ad  alia 

quatiam ,  qune  magis  urgent ,  oralio  nostra  provehiturf 

in  v»iiu  a  tota  hodie  cmtaie  peccatur.  Eo$  enim  qui 

tncomia  PauU  audire  cupiuut,  priu$  wrtuti$  Pauli  amm- 

los  e$sc  oportet,  et  hujusmodi  concione  digno$.  Hic  vides 

conciones  tuin  jarn  habitas ,  tum  poi^t  habendas  roe* 

inorari ,  quariim  U7c60i9ti  et  argunieiilnni  erant  cnco- 

itiia  Pauli.  Et  lanien  llerniaitlius  opinatU!»  esl,  iilud 

Paulj  encomium  in  Ilomilia  de  Kalendis  memoratum 

liaberi  iu  Honiiiia  de  Pelilione  niioruni  Zebedaii» 

nuin.  3»  ubi  obiler  Pauli  laudes  ailitigit  Clirysosto* 

nius.  Tillemoiitiiis  vero ,  rejecta  Herntanlii  opinioiie^ 

putat  honiiliaui  in  coiiciune  de  Kalendis  inenioratam 

eam  esse,  cui  lilulus,  Quale$  ducenda  sinl  uxores ,  ubi 

Paulus  identideni  laudatur.  Veruin ,  ut  ex  superius 

allaiis  verbis  liquiduni  est,  iioii  agiiur  ibi  de  laudibus 

Pauliy  quas  concionibus  suis ,  cujuslibet  tandem  ar- 

gumeuli  sint,  passiin  obiterque  iulcrserit  Chrysosto- 

mus,  qnod  saepissime  sane  contingil ;  sed  de  concio- 

nibusplurimis,  quaruin  argumentuin  erant  encomia 

Pauli :  ad  eamdem ,  iiK|uil ,  rur$u$  hgpolheun  de$cen^ 

1    dere  volebam;  hoc  cst ,  rursus  de  Pauli  laudibiis  con- 

cionari  volebam  :  quo  quid  aliiid ,  quauso ,  indicari 

pussit ,  quain  homiliic  de  Paulo  apostolo  ,  de  quibus 

uunc  agiiuus  ? 

Ut  certum  est  bas  conciones  Antiocbias  habitas 
futsse ;  nam  id  aperle  indical  Cbrysostoinus  honiilia 
i|uarla  de  Pauii  laudibus,  ubi  de  lcmplo  Apollini!»  in 
suburbio  Daphnes  a  fulniiiie  taclo  verba  facit :  i(a  de 
aiiiio,  quo  hxc  concionalus  esl,  nihil  vd  ccrtuin  vei 
adnioduin  probabile  statui  (fOiesl.  Si  slarct  calculus 
Tillemontii,  qiio  Homtiiam  de  Kalendis  rcfcri  in  an- 


Dum  387,  binc  notam  anni  eruere  liceret.  Etenim,  ul 
ante  diximus,  homilia  illa  de  Kalendis  postaliquaro  ex 
his  sepiem  de  Paulo  concionibus  habila  fuisse  vide* 
tur,  eamque  caeterae  postea  de  Paulo  homilise  subse* 
quuiae  suni.  Veruro  illa  Tillemontii  compuUtio  vel 
levissimo ,  vel  'polius  nullo  uilitur  argumento ,  ul  in 
Monilo,ad  eam  de  Kaiendis  homiliam  probalum  eaU 
Hoc  unum  cxpiscari  possunius,  cum  homilia  illa  Ka- 
lendis  Jauuarii  habita  fuerit,  ex  concionibus  in  Pau- 
lum  eas,  qux  homiiiaro  de  Kalcndis  praecessere,  anto 
Jaiiuarium;  eas  veroqu»  subseqouUe  sunt,  pott 
Kalendas  Jaiiuarii  dietas  fuisse. 

Resiai  ut  de  Aniano ,  sive  Anoiano ,  qui  homiliw 

hasce  Latine  intei:prelaias  esl,  pauca  dicamus.  Hune 

esse  Celedensem  illum  diaconum  Pelagianum,  qui 

Diospolitanae  Synodo  iiiterfuil,  librosque  pro  asseren- 

da  Pelagiaiia  haeresi  scripsil,  miniine  dubiumus,  quod 

luciilenler  probavit^Joannes  Gamerius,  Dissen«  i, 

post  Marium  Mercalorero,  cap.  7.  Pro  hac  quippe  opi* 

nioiie  pugnant  docuroenla  omnia  :  niinirum  epistola , 

qiiam  subjicimus,  ad  Evangelum  illum,  Peiagianae 

seci»  presbylerum ;  aliera  itcm  episiola  ejiis  adOron- 

liuin  episcopuin,  Pelagiano  crrori  addictum,  eaqoe  de 

causa  e  sedc  piilsum,  quae  epistola  Infra  Commentario 

S.  Joannis  Chrysosiomi  in  Mallhaenm  praefigitur,  quia 

octo  priores  ejiisdem  Commeniarii  homiUae  ab  ipso 

Auiano  Laiine  conversas  sunt,  ui  in  eadem  Epistola 

diciliir.  Hiiic  odiosa  Manichaeorum  Traducianoruroque 

nomina,  quibus  S.  Augustinum,  eisi  non  nomiiiel,  et 

Calholicos  grati»  Cbristi  defensores  appellal.  Denique 

ex  ipsis  Anniani  verbis ,  eum  has  conciones  Latine 

idco  transtulisse  arguilur,  quod  puuret  Pelagiano 

tuendo  errori  ppportunas.  i  Quod  quidero  opus,  in- 

quil,  eo  esse  apud  le  amabilius  debet  et  gralius.  quod 

de  sanciarum  Scripturarom  liice  rutilans,  cUrissiiDt 

sideris  vice  nocleni  Maiiichxi  erroris  exagiut.  Quan- 

tiun  vero  nobis  cousobiionis  cxoritur,  cuin  cemimus 


471 


S.  JOANNIS  CilATSOSTOMI 


tam  erudiiQ  laroque  illuslri  OiJeatis.  maf^lstra  eaia » 
riuam  ia  aohis  Troductaiiij»  oppugnat»  adstmi  ?eritai* 
tem,  %UAm  cerie  beatus  ioannes^  iM  ia  omnibus  libris 
sais«  iia  bic  qnoqiie  ab  omni  muniiam  iaterc  custodity 
armat^  accendilr  iit  Tideaiur  non  tam  praesentes  infor- 
masse  discit)ulos  ^  qjiam  iiobis  coutra  verac  fldei  op- 
piignationeui  aiuilia.  prxparasse.  Quantus  eniin  ille 
adversus.  necessjUteHi »  qnanins  pro  iibero  surgit  ar- 
bitrio;  quam.  uo^lroruni  libris  ubiqne  concinens  ^  vo- 
liintalis  jiure  servnio  divin:c  graii.x  prxsidia.  commen* 
dat...  Primn  beatjiiu  Paultnn  libelio  cl  omnibus  prov 
fecendQ  sauciis ,  el  angclis  conferendo.  Secnndo ,  cx 
viirtfiiibus  ejus.  atque  scnleniiis  bonuin  assereudo  na- 
tnnR,  etc.  i  Qu»  sane  verl)a ,  eisi  Pelagianura  circa- 
interiorcm  Christi  graiiam  errorem  non  aperle  prse 
se  fcrant  (solebantquippc  Pelagiani  cailide  fucaiisque 


ARCHIEP.  CONSTAIHTINOP.  m 

verbis  viim  lisreii»  swt  obtegm),  tttanien  qiiod  iHi 
contra  AngoBiinim  et  Catholioos  perpeUio  ooeine- 
banl :  nempe  illos  necessitatem  inferre  voluntati ,  et 
lil^erinn^  arbitninm  toliere,  hic  expressom  vidHfmos; 
ito  ut  niliil  subsil  dubii,  qutn  kic  ipse  sit  Anianiisqui 
pro  Pelagiaaa  bxresi  inter  primipilares  dimicabai. 

lnterfiretatio  ejus  Latina,  qoam  edimus  in  nomnit- 
lis  emcndnuim/ nec  inelegon»  est,  nec  accumiione 
earet :  faieflrque  me  in  paueos  prisca^  iilins  vetustaiis 
interpreles  incidisso  qut  diligentius  verterent.  tn  non- 
millis  tamen  locls  sensum  non  esl  assequutus  Ania- 
luis;  quod  nbi  aecidit,  io  margine,  vera  substituta 
interpretaiione ,  roonerc  noii  neglcxi.  Noqiio  iispiam 
deprehendi  illnm,  ut  Pelagian«<e  faveret  h.-vre.si,  sen- 
siHn  alio  detorsisse.  Ejus  epistolatn  hic  snbjiiiigimus. 


DOMmO  SANCTO  EVAIVGELO^ 

PRESBKTEllO^ 
ANMNUS  SALUTEM. 


Rpeenil  experiroento  didici,  qnam  sint  utilia  obse- 
qtieiailius  ituperia  bonorum,  qui  recliore.  quadam  in- 
gmitente&bcnignitati»  via,  beneficia  deferunCsiib  spe- 
oie  jussiouis.  Qnid  enim  mihi  jucundius ,  quid  fru- 
'cmosiusimpcffare  potiiisti,  quani  utex  beati  virisancti 
loaiuiis  operibus  in  nosiram  linguam  aliqiia  irans- 
fcmm,  id  e&t,  ^li  cjusdem  libeiios ,  quibus  snper 
Riitli  apofitolt  laudibus  in  Ecclesia  aliqu»iido  disse- 
rmii.f  In.quo  nilii,  elsi  io  serroone  peregrino  admo- 
d«m>rudi,  pliift.  evenit  lamen  voluptatis  et  comroodi, 
qMM^  laboris»  Sequutiira  est  cnim  ut  eum,  dum  tibi 
vertcre  conor  e  Grxco ,  pvessius  ipse  coubibereffl, 
t4otitiifii|iiQ  um  insignis  doctrin»  veritate  perfruerer, 
nuixjma  oum  ubique  dives  ingeuium  in  maieria  loeii- 
pl^ljore  versetur.  ^eatiisienim  hicPauiuftexprimitur, 
iu)#,l4icaAr9  ayaujns  laudis  adumbratus  coloribiis,  sed 
ittWolabiU.virtMUiiii  suarum  veriuie  formatus  ,  quem 
U91  integre  ubiqiie,  um  soiide ,  iiune  ex  magnitu- 
dliMioperum,  nuiic  ex  illuminatioHe  dictorum,  modo 
ex  ^MMsiiio  vario,  modo  ex  dispensationum  profnndo, 
tuA»  ex  toleranlia  passionuin  ,  tuiH  ex  clarilate  signo- 
runit  eKJmittS  laudaior  asscruii,  ut  eum  non  depln- 
xisse.sobun^  verum  quasi  .id  prxbendum  rursus  per- 
fectionis;  exemplum  resusciusse  quodaniinodo  vi- 
deatur.  Naio  cum  ab  aliis  ca^ierorum  meriu  laudan- 
ttir,  usiutuift  quiddam  solet  au|ue  exile  resonare ,  ei 
velut  ift  superficie  drcumvagante  sermone,  virtutes 
ipMJiominiJMis  magis  suis  ad  commemorationem  vi- 
denijur.venire,  quam.rebus.  Oeatnsvoro  Joamics  Pau» 
liim.  altiuSiintttende,  diiucideqiie  in  niedium  profe^ 
rendo^  ipm  miht.  videtur  inspexisse  vetias  ac  roe- 
dollas.eitpressisse  virtutum.  Qu;e  iu  omiies  in>  ista 
■.ludationO'  vivunt,  et  ila  floribus  suis  deeorantur  el 
ffweiEbuft^  nt  cas  prope  nou  miiuisab  lioc  sublimiler 
('xniicotas,  qjiam>ab  .ipostolo  forusse  miremiir.  Quod 
ii*u4UiM  opiis  co  csse  ^ml  te  amabilins  debet  et  gra- 
tiuSf  quod;  dc  sanctarum  Scripturarum  luce  rutilans. 


ckirissimt  sideris  vice,  noctem  Hanichxr  erroris  ex- 
agitjrf*  Quanium  vero  nobis  consolationis  exoritiir, 
cum  cernimus  ,  Um  eradito  tamque  illnsiri 
Orientis  magistro,  eam ,  quam  in  nobis  ,  Tradu- 
cianuft  oppugnat ,  adstrui  verilaiem ,  quam  certe 
beatus  Joannes^  ut  in  offlnibos  Kbris  suis,  iu  bic  qiio- 
qiie  ab  omni  muniiam  latere  custodit,  armat,  accen- 
dii,  u^  videaiur  iion  Uin  prssentes  informasse  disci- 
puios,  quam  nobis  oontra  verae  fidei  oppugnatioiiem 
auxilia  praeparasse.  Quanius  enim  ille  adversus  ne- 
ecssiutem,  quantus  pro  libero  surgit  arbitrio,  quam 
iiostporum  libris  iibique  concinens,  voluntaiis  jure 
servato  divinae  gratias  proesidia  commendat,  quain 
conlra  omnium  viiiorum  lenebras,  qnain  j)ro  cuncu> 
rnm  speculo  virtutum  splendidissiinum  vaselectionis^ 
opponit  ?  Primo  beatnm  Paulum  libello  et  omnibus 
pra»fcrendo  sanetis,  et  angelis  confcrendo.  Secundo, 
cx  virtuUbiis  ejiis  atque  scnientiis  boniim  asserendo 
natuno.  Terlio,  cariutem  ejus  pro  cunclorum  salule 
fervciitissimam  comprobando.  Qtiarto  de  vocatione 
ejus  el  confirmau  ubique  ab  ipso  Evangelii  veritate 
dtcendo.  Quinto^  de  passionibos  ejiis  et  dispensatio- 
num  varietatibus  dissercndo.  Sexio,  solvendo  omnes 
illas  qnsestiones,  quibus  Traducianus  innitens,  bea- 
tum  Pauliun  vitiorum  obfuscaiione  commaculai,  ut 
seilicet  fidelibus  suis  apostolico  exemplo  peccau  con- 
ciliet.  Septimo,  ignem  zeli  ejiis  in  Cbristo  et  ante  lio- 
norem  quoqiie  apostolatus  fervorem  docendi  supra 
caeteros  efierendo,  ut  satis  liquido  clareat  esstinetam 
esse  peccandi  necessiuiem ,  quam  adversns  Mani- 
cbcBOS  etdocirina  aposioli  depradiatur  et  vita.  Venim 
nos  in  tam  egregii  interpreuiione  operis  ,  etsi  nibii 
ut  pnto  de  sensuum  veriuie,  non  umeu  parum  de 
eb>quri  vcnusutc  pcrdidimos,  splendorem  um  nobiiis 
styli  et  eloqnulionum  gratiam  exprimere  non  valen- 
tes  r  sed  ne  sic  quidem  le  istud  imperasse  poenitear» 
Neque  eniui  vcrendom  tibi  esi  ne  forte  asperiute 


m  DB  L^UDIBUS  S.  l^UU  A^QSTqU-  «WIL.  L  I7i 

cnnslationis  offentas ,  leetionis  hujus  earean  Tdii»     tam  elfiw  totvt  ae  fiil|^at ,  «t  AiellA  p^asit  senten- 
ptnte,  com  qi^idqaid  nobis  ex  cuUu  defuit  onatnqu*     ti^riHii  soannn 
Terbornm^  id  totiiin  illius,  qiiem  transialimus,  ma-      nobila  eorascare. 
fnlfica  inTenta  coropensent.  Esienim  sa.nctusJoaunes 


etkmlnler  nostri  sennonis 


DE  LAUBIDUS  SANCTI  PAUU 

APOSTOLI. 


■OMILU  I  {a)* 
Niliil  prorsus  erraverit«  qui  praliim  qtiodtLnm  insi- 
goe  yirtutuqn,  et  paradjsum  spiritualem  Pauli  animum 
iiBscvp^Terit  :  tam  malu  enim  graiia,  Ooruit,  um-  ^ 
^hoic  gmiiae  congruenle  viue  perfecljone  resplen- 
M;  quooiam  eniro  Tas  electionis  cflecius  est,  el 
beMsemeiipsum  emendarecuravit,  laTgissime  in  eum 
&i«rti  Spiritus  rounua  effusum  est.  Unde  et  minihiles 
tidltt  flavk^  geiiuii,  non  seeundum  paradisi  foates 
imniflr  taatum,  sed  rouUo  etiam  pkires  etqiiolidie 
faeules :  noti  lerram  rigantes»  Sjed  animas  bomioum 
ad  fftMlucenda  virtnlum  gcrroina  suscUantes.  Quis 
ercftip»MS  meritis  surOciet  serino  ?  qu«  autem  lingun 
)  ^08  iiiveiiietur  .xqiiaUs.  cum  omnia  quse 
LiabQminibos  bon;i ,  iina  anima  possideat,  et  ea 
flnie   atque  comulate  ,  qnx  non  solum  bo- 
Bitnoai  sonly  ned  etiam,  quod  est  amplios,  angelo- 
ni?Jipyaqnam  ergo  possumiis  ejus  expficare  pne- 
eana  :  nec  Umeu  idcirco  reticebimus»  quin  potius 
fropierea  dieenuis.  Esi  enim  boc  maxiinom  budis 
feo»,camorationisc4)piam  virius  eaisuperat,eifnagni- 
fnip  badati :  sicque  viiici  uobls  est  mulio  gloriosius, 
^iian  saepe  vieisse*  Unde  igUur  opportuiiiusi  laudum 
rjus  suaiemas  exordiom  ?  Unde,  inquam,  lucipiemus 
alioiidc,  nisi  abhoc  ipso  primuro,  ui  ostendamuseum 
Ixina  ooMiiom  possideotem  ?  Sive  emm  prophetae  po- 
teatitts  in  se  aliqaid  ostenderunt,  inagisque  mirabile, 
sifepairiaicb»,  sive  jnsti,  si.ve  apustoli^  sive  roarty- 
res,  bx*e  omnia  »mol  colligens  Paiihis  com  tanto  ba- 
het  cnnrnlo,  cum  qoQnto  nullus  eoruro  bonuro,  qoo 
exceHebnl  •  implevU.  Uoc  itaque  diligentius  intuere. 
Abel  oMit  sacrificium  ,  et  inde  laudalur  (Gen.  L 
4);  sed  si  Pauii  bostiam  adducamus  tn  medUiro, 
qBantmaa  eaeiom  terni,  superior  apparebit.  Qoamergo 
vultia  ni  memorem  ?  non  enim  iina  tantum  est :  si« 
qoidem  seroelipsum  per  dies  singulos  iminolabat: 
quan»  lamen  rursus  bostiam  duplicUer  offerebat,  cum 
qnotidie  moriens  (I.  Cw.  45.  51).  tum  in  corpore 
suo  naortUicaiioDein  sine  ioiermissione  circumrerens 
(i  C&r.  4, 10).  Nam  et  ad  pericula  jugiter  parabatur 
consnnamans  voluntale  mariyrium ,  et  naturam  in  se 
moritfteando  carnis,  nibil  minusqiiam  immolata^  Deo 
ho6l*ue  miMius  implebai,  imo  etiam  roolto  amplius. 
Non  enlm  oves  offereboi,  aut.boves ,  sed  semetipsf^m 
per  dies  singolos  diiplkiler,  ut  diximus,  immolahat : 
propler  quod  conlidens  dixit  :  Sgo  emmjam  immo» 
hr  (2.  Ttm.  4.  6),  sanguinem  ulique  suum  immola* 
tionem  vocans. 
(a)  (xl.cunirxxl.  Rng.  49;j6,  inquo  pnma  solum  habetur. 


Qm  iocrifieia  PauluB  cferrH.  —  Neque  vero  bis 
tintummodo  sacriflciis  contentus  ftiit :  sed  quia  bene 
se  tpsam  consecraverat  Deo ,  etiam  orbem  universiim 
sludait  offerre :  qur  lerram  vldelicet  ac  marc,  Graeciam 
sHnul  ac  Barbariam,  omnemque  prorsus ,  quanta  est 
subftelo,  regionem,  quasi  volitans,  circttmivii,  non 
simplicifaibore,  veluti  tn  vacuum  itinera  percurrens ; 
sod  peccatorum  spinas  pariter  evellens ,  et  verbum 
seminans  ubique  pietatis,  (bgans  errores ,  veriuiem 
redocens ,  ex  hominibus  angelos  foclens  :  quln  imo 
ipsos  horoines  qunsi  ex  da^monibus  in  angelos  prove- 
hens.  Propter  qnod  jam  hine  post  sodores  plurimos 
ac  tropaea  innumerabilia  transiturus,  pro  discipulor 
ruro  consolatione  dicebat :  Sed  ei  n  immolor  super  sa- 
crilicium  et  obsequium  fidei  vestra,  gaudeo,  et  congratU' 
lor  omnibus  9obi$ :  jnropter  quod  et  vo$  gaudete ,  et  con- 
gratulamini  mihi  {PhHipp. «.  17.  18).  Quidnam  igitur 
buic  bostias  reperietur  xquale,  quam  Paulus  stricto 
sancti  Splritos  gladio  iromolavit ,  quamque  in  illo  al- 
tari  obtulil,  quod  supra  cxlos  locaium  est?  Sed  Abel 
dok>  getmani  percussus  occubuit  {Gen.  4  )  :  atque 
binceffectus  estclarior.  At  ego  innumeras  libi  6sten- 
dam  mortes.  tot  otique,  quot  etiam  dies  beatus  iste  in 
pnedicatione  vlxit.  Si  vero  eam  quoqoe  vis  nossemor^ 
tem  ,  qu»  novissime  eliam  rebus  impleta  est :  Abel 
qoidem  a  fratre ,  ut  nibil  a  se  l»so,  ita  nuUis  affecto 
beneficiis  interemptus  est ;  Paolus  vero  ab  iis  interfe- 
ctus  esi ,  quos  innumeris  malis  cupicbat  eripere ,  et 
propierquos  sustinuit  universa  qnae  passus  est.  Sed 
Noe  justusin  generatione  soa,  atque  perfecius ,  cl  so- 
lus  erat  talis  in  cunclis  {Gen.  6. 9  ):  sed  et  Paulus  so- 
lus  inier  onines  talis.  Et  ille  quidem  se  taniummodo 
legiiur  servasse  cum  liberis ;  bic  autem  niulio  sasviorc 
mundum  inundante  diluvio ,  non  arcam  coaptando 
coinpaginibus  ubularum  ,  sed  cpislolas  componendo 
pro  labulis, non  duos vel  tres  aul  quinque  cognalos, 
sed  universum  prorsus  orbeni  mergi  pericliUntem  ex 
mediis  fluctibusliberavU.  Nec  vcroerat  hxc  ulisarca, 
nt  uno  circumferretur  loco,  qua  utlque  orbis  terrarum 
terminos  comprehendU.  Nam  usque  nunc  omiies  in 
hanc  arcam  Paiilus  inducit ,  quam  cerle  capaccm  sal- 
vandae  muUitndinis  praeparavit,  qua  suscipiens  irra- 
tionabilibus  pene  animalibus  slultiores,  imiiatores  ef- 
(lcit  angelorum.  El  binc  quoque  illain  vincit  arcam» 
quia  illa  quidcm  corvum  recipiens ,  corvnm  rursus 
emisit  (Cen.  8  ).  et  includens  lupum ,  feriU>iem  ejus 
mutare  non  potuit :  baec  vero  non  iu ,  sed  acceptos 
liipos  oves  reddidii,  accipitres  milvosque  suscipiena 


^^*  S.  JOAUm  CURYSOSTQMI 

fecit  eolumiias  {a),  et  exdudens  omnem  irratioiiabili- 
'taiem  atque  ferociiaiem,  raansuetodinem  Spiritus  iii- 
troduxit :  manetque  liodie  hxc  arcananavigans,  nec 
lamen  aiiquando  dissolvilor ,  nec  valet  ubulas  cjus 
ulla  malhiae  iaxare  tempesias :  quin  potius  ipsa  tem- 
pcstatis  motusnavigando  compescuit,  quod  saiis  con- 
•equenter  eflectum  est.  Non  enim  bitumiiie  aui  pice, 
sed  sancto  Spiriiu  ejus  tabulae  suni  peruncta.  Sed 
Abrabam  miranlur  omnes,  quia  cum  audissel :  Abra- 
ham^  exi  de  lerra  tua^  et  de  cognationelua  (Gen.  i2. 1)r 
et  domum  reliquii  ei  pairiam,  et  amicos  aique  cogna- 
108,  quorum  omiiium  jaciurain  solo  divini  praecepl» 
amore  compensabat :  nain  .el  nos  eum  propterea  nii- 
ramur.  Sed  quid  Paulo  possit  ajquari  ?  qui  non  modo 
pairiam,  cognaios^ac  domum,scd  ipsumquoquemun- 
duin  reliquit :  imo  etiam  cajlum ,  et  cailum  casii ,  et 
hacomnia  Chrislum  suspiciendo  despexit :  unum  pro 
cunciis  el  solum ,  id  est .  Chrisli  carilalem  requirens, 
I^eque  proeseniia,  inqiiii ,  neque  fulura,  neque  altiiudo^ 
neque  profunduni,  neque  alia  creaiura  poterit  nos  septi' 
rare  a  caritate  Dei^  quce  est  in  Christo  Jesu  Domino  no- 
$tro  ( Rotn.  8.  38. 39).  Sed  Abraham  seipsum  in  peri- 
culum  tradens,  bostibus  (ilium  fralris  eripuil;  at 
Paulus  non  fralris  filium ,  ncque  tres  aui  quinque  ur- 
bes,  sed  orbem  niiiversuin  de  ipsa  dxmoniorum 
exlorsit  manu ,  innumerabilia  per  dies  singulos  peri* 
cula  sustinencio ,  proprii.sque  inortibus  maxiinam  se- 
^uritatem  nliis  comparando.  Capul  bonorum  ejusque 
eulineii  philosopbiaj  est,  niititn  sacrificavisse ;  sed  hic 
iuoque  iiivenien^us  Pauliim  primas  paries  tenentein , 
qui  non  niiiim,  sed  semetipsuin,  ul  dixi ,  millies  iin- 
molavii.  In  Isaacquidctn  aliquis  admiralur,  ei  ali&qui« 
dem  plurima,  scd  pracipue  patieniiam  :  quoniam  pii- 
leos  fodiens,  etpropriis  exagitalus  laboribus  (b)  (Gen. 
26),  minime  rusislebal :  sed  faclos  a  se  puteos  obrui 
liatiebalur,  atijue  ad  alium  seniper  migrabai  locum. 
Ncque  coilccla  suorum  maiiu  in  adversarios  irrucliai, 
scd  propria  posscssione  ubique  cedebat,  quoadus(|ue 
luiquissiinam  illorum  explerel  cupiditalem.  At  Paulus 
iiou  puleoscmiens  lapidibus  obrutos ,  sed  proprium 
corpus ,  iion  soluin  sicut  ille  cedebat,.  scd  etiam  eos  a 
qiiibus  lapidabatur,  in  ca^Ium  studebat  evehere. 
Quanto  eiiim  amplius  obriiebaiur  fons  iste,  lanto 
cruinpebat  magis,  ac  plures  ex  se  fluvios  efl*iindeiido » 
•iiaiiabat.  De  longaniniitale  ac  patientia  Iiuius  (iliuin 
Jacob  adniiraiur  Scriplura.  Et  qua?nain  illa  esl  lam 
•damantina  prorsus  anima,  qnac  Paiili  palienliain  pos- 
»it  iiniiari  ?  Ncque  eniin  bis  septem  aniiorum,  sed  to- 
tios  vitaj  servitium  pro  spoiisa  pertulil  Chrisii ,  non 
idiistus  soluin  »siu  dieict  noctis  gelu,  sed  tentaiiones 
milie  perpetiens  :  et  nunc  quidem  verberibus ,  iiunc 
vero  lapidibus  scissus  atque  collisus,  et  niinc  quidcm 
cum  bestiis ,  modo  aulcin  fluctibus  piignans  :  inodo 
etiam  nimiae  atque  continux  reluclans  fami  diebiis 
itque  iioctibus ,  et  inter  certamina  ubique  prosilicns 
(4.  Cor,  li.),  capias  oves  ex  diaboli  faucibus  er*~alie>- 

(fl)  Haec  habentur  in  aliqua  lloiniliarum  de  Pcpnuentia, 
quae  oiini  teriia  numcrabatur;  nunc  autem  est  octava,  ot  ia 
qoin  a  de  Lazaro. 

(t)  Graca  vcrsio  habei,  prop  ic  exaclns  liuibus. 


ARCIIIEP.  CONSTANTfNOP.  476 

bat.  Sed  et  Joseph  pudicitia:  virtute  decoratus  est 
(Gen.  39)  ;  ai  ego  vcreor  ne  jam  ridiculum  sit  hine 
Paulum  vclle  laudare,  qui  seroet  ipsum  mundo  cruci- 
%ens  (Gatat.  6  ),  non  solum  bumanorum  corporuin 
pulchritudines ,  sed  omnia  ita  cernebat,  quemadmo- 
dum  nos  favtllam  cineremque  despicimus ,  qui  quasi 
mortuus  prorsus  ad  mortuum  immobills  permanebat. 
fiaque  cum  tanui  animi  cura  comprimerei  incentiva 
viUorum  et  natur» ,  nihil  humanum  ab  aliquo  ali- 
quando  perpesstis  esi. 

Paulus  cum  Job  confertur,  —  Stupent  certe  Job 
oirixes  homines ,  et  valde  utique  convenienter.  Est 
enim  iHe  alhleta  mirabilis  :  e(  qui  Paulum  ipsum  vel- 
ut  ex  adverso  possit  aspicere  ob  paiientiam  puriui- 
temque  vitaD,  ob  testimonium  Dei,  proplerillam  cum 
diabolo  fortissimam  ptignam,  propler  victoriam  quas 
pngnam  sequuta  esl;  atPaulus  non  mensibustantum, 
sed  annis  plurimis  in  agone  perdurans ,  tam  clarus 
emtcuit,  non  terrae  gleba  saniem  carnis  eradens ,  sed 
in  ipsius  intelligibilis  os  leonis  frcquenier  incurrens, 
et  pugnans  adversus  lentationes  innumeras ,  omni 
eral  lapide  toleraniior,  qui  iion  a  tribus  aut  quatuor 
amicis,  sed  a  cunciis  infidelibus,  a  falsis  eiiam  frairi- 
bus  opprobria  susitnebat ,  consputaius  ab  omnibus ,. 
atque  maledictus.  Sed  illius  erat  magna  hospiialius , 
et  cura  paiiperum  :  nec  nos  quidem  istud  negamus ; 
sed  Pauli  eam  liberalitate  inferiorem  docemus,  el  lan» 
to  inferiorem,quantoanima  est  corpus  inferius.  Quao»' 
enim  ille  curam  impendebat  canie  debilibus^hanciste- 
anima  morbidis  exhibebat,  nunc  mentissensibus  ciau- 
dicanles  dirigendo  In  recli  itineris  incessum  ,  iiune 
nuditale  deformes  slola  cSelestis  philosophise  ve- 
sliendo.  ^n  corporalibus  quoque  beneficiis  lanto  llle 
superabal,  quanto  est  amplius  in  faine  et  egestate  vi- 
ventem  indigentibus  ferre  praesidium,  quam  id  ipsuri^ 
de  divitiarum  afBuentia  minislrare.  Nam  illius  qiitdem 
omni  advcnienti  aperiebatur  domus ,  hiijns  veroani- 
ma  universo  patebai  orbi ,  ac  fidelium  popuios  beni- 
gn;e  mentis  recipiebat  hospilio ,  dicens  :  Non  angu" 
stiamini  in  nobis  ,  angustiamini  autem  in  visceribus  m- 
stris(  2.  Cor.  6.  it).  Et  ille  quidem  cum  oves  ei  bo- 
ves  haberet  innumeras,  erat  in  pauperes  liberalis; 
hic  vero  nihif  amplius  corpore  suo  possidens,  de  hoc- 
ipso  sufQcienter  indigenlibns  ministrabal :  qiiod  ali- 
cubi  ipse  conimemorans,  Necessitatibus,  inquit,  meis^ 
et  his  qutmecum  eranl  ministraverunt  manus  istce  (Ac/. 
20.  54  ).  Corporis  enim  sui  operam  velut  ex  quadam 
possessionc  fructus  esurietUibus  depulabat.  3ed  ver- 
mes  videlicel,  atque  vulnera,  ssevos  alque  intolerabiles^ 
sancto  Job  inferebant  dolores  :  et  ego  faleor ;  sed  si 
per  lam  multos  aunos  Pauli  verbera  ,  et  cum  jugi 
fame  etiam  niiditatem,  catenas,  earcerem ,  insidias  , 
p^iculaqne  consideres,  quae  a  domesticis,  abexlra- 
neis,  a  tyrannis ,  a  toto  poslremo  paiiebatur  orbc  : 
addas  hiic  eliam  his  profecio  aniariora,  id  est,  pto 
eis  qni  labebantur ,  dolores ,  solliciliidinem  ,  qimn 
pro  Ecclesiis  onmibus,  ustionem,  quam  pro  scaiMla- 
liKatis  singiilis  pcrfcrcbal,  videbis  quia  omni  crat  saxe 


477 


DE  LAUniBlS  S.  rAULI  APOSTOIJ.  HOMIL.  U. 


m 


aurlor  aiiioia  isu  perpeUens,  ei  (crrum  atque  ada- 
ma«tem  superabat.  Qusenim  Job  corpore,  baee  Pau« 
lus  inenle  susiinuit,  quem  omni  verme  molesiior  de 
singnlis  quibusque  labeniibus  rocestitia  eonsumebat. 
Unde  et  juges  lacryroarum  ex  eo  fontes  non  diebos 
solrnn,  sed  etiam  noeiibus  edluebant «  omnlque  mn- 
liere  parlurleate  Teliementius  altligebatur  in  singulis, 
propter  qiiod  etlam  dicebat :  FilioU  nm  ,  ^cs  itnum 
pariurio  ( (ial.  ^.  19 ).  Qiiem  Tero  jam  quispiaro  post 
Job  potel  esse  mirabilem  ?  Moysen  profecto  :  sed 
boncetiam  Pftuius  satis  eminenii  Tirtute  transcendil. 
Cojus  quidem  multa  suiit  alia  praeclara  :  sed  caput 
ssoctae  iiiius  anim»  aique  fastigium  est,  quoniam  pro 
Jodaeonini  salute  deJeri  elegit  ex  libro  Titae :  sed 
Meyses  cnin  caeieris  opuvit  perire  ,  Paulus  pro  cae- 
leris :  non  enim  cum  pereuniibus  perire  voluit ,  sed 
at  salTareniur  alii,lpse  de  glorlse  aeterniute  deddere. 
Etille  qtiidem  Pharaoni,  hic  autem  diabolo  quotidie 
lepagnabat ;  et  ille  pro  una  tantum  gente » iste  vero 
pro  univer&o  orbe  certavit,  non  sudore,  sed  sanguine 
vice  sudoris  undique  profluenie  :  cum  non  solum  ha- 
Uiabaes  nioudi  partes,  verum  etiam  deserta  ad  cul- 
um  religionis  ndduceret ,  nec  solum  Graecorum  po- 
palos,  Teruin  etiam  barbarorum. 

CMiferfair  atm  alHs  tanciis  viris.  ^  Poteraro  quidcm 
aksHiNaTe,  et  Sarouelem ,  et  alios  propheias  in 
eoroparaliaDein  vocare;  sed  ne  sermonem  faciaro 
Umptfnm^  ad  ipsa  eoruro  capiia  consoendam.  Cum 
eoflo  jstis  excelienlior  appanierit ,  nulla  prorsus  de 
aliis  ambigoitas  relinquetur.  Quinam  ergo  emineotio* 
res  videntur  ? 

Qois  posi  bos  alius ,  nisi  David ,  et  Hcllas , 
et  Joaniies,  quorum  unus  prioris,  alter  secundi 
est  praecorsor  adventus?  propier  quod  etiam 
Bominis  comrounione  coiijunai  suiit.  Quid  igilur 
iD  David  prascipoum  reperitur?  Sine  dubio  hu« 
mililas,  atqoe  erga  Deuiii  fervens  amor.  Et  quis 
amplius »  imo  quis  ila ,  ul  aninia  Pauli ,  hxc 
otraque  compievit  7  Admirandum  autem  in  Helia  ego 
niiBime  reor ,  quia  cxlum  clausil ,  quia  induxit  fa- 
mem ,  qoia  ignem  de  e^lo  sermone  coinpluit ;  sed 
quia  xelavit  pro  Deo ,  erat  in  hoc  roeniis  afleclu , 
ipso  igne  vehementior.  Sed  si  Pauli  zelum  diligenter 
iuspicias ,  tanto  eum  inveiiies  celsiorem  ,  quanlo  ille 
propheiis  caeteris  eminebat.  Quid  enim  verbis  illis 
leperiatur  aequale ,  per  quae  gloriam  Domini  zelando 
dicebat :  Quoniam  oplabam  ego  anathtma  esse  pro  fra" 
iribus  mds^  qm  suni  cognali  md  secundum  carnem 
( iiom.  9.  3 )?  Proplerea ,  cxlis  sibi  proposilis  ac 
pneraiis  et  coronis ,  tardavit  ac  disiulil ,  dicens : 
Permanere  auiem  in  came ,  necessarium  est  propter 
vos  (Philipp.  i.  ii).  Propterea  noi»  soliim  isiain 


quae  cemitur,  sed  illaro  quoqoe  quae  InteUigHor 
creaturam,  nequaquam  sufficere  sibi  credidit  ad 
osiendendum  zelum  et  caritatem,  qua  ardebai  iu 
Clirislum  ;  sed  ciiam  aliam ,  quae  non  est ,  sermoue 
formavit ,  ut  quod  tola  volunla^e  ciipiebat  exprime- 
ret.  Sed  Joannes  in  cibum»lo  rustas  et  mel  sylvesire 
soaaebat  ( Jlaii/i.  3 ),  at  Paulus  ita  in  mundi  slrepilo, 
4ioemadroodum  iile  in  eremi  quiele  versatus  est :  non 
qoidem  paslus  locostis  et  melle  sylvesiri ,  se^l  multo 
hts  viclu  viliore  conlentus ,  ac  ne  necessario  quidem 
indulgens  cibo ,  prae  fervore  et  studio  jiraedicandi. 
yerum  illins  adversus  Herodero  apparuit  roagna  con- 
stantia  (  Matih.  \k  );  at  isle  non  unum ,  aul  duos, 
aut  tres ,  sed  innumeros  in  simili  positos  potestaie 
corripoit,  imo  longe  illo  sxviores  lyrannos.  Desiat 
ot  Paulum  jam  angelis  comparemus  :  ideo(|ue  relin- 
qoentes  lerram,  ad  caclorum  fasiigia  iranseamus. 
Sed  nullus  sermonis  nosiri  accusel  audaciaro.  Si  enim 
Joannem  el  sacerdoles  Dei  Scripiura  angelos  nomina- 
Tit :  qoid  roiruro ,  si  praesiantiorem  omnibus  Paulum 
illis  virtuiibus  conferamus  ?  Quid  ergo  esse  in  angelis 
magnilicom  judicamus?  Prorecio  quia  cum  omni  cura 
obediunt  Deo  :  qiiod  David  qiioque  admirando  dice- 
bat :  Poienies  tiriute^  fadenies  verbum  iUius  {  PsaL 
402.  20  ).  Huic  enim  bono  nihil  prorsus  aequale  est , 
etiam  si  sinl  millies  incorporei :  hoc  est  eiiim  qiiod 
maxime  pnestat  eos  beatos ,  qiiia  obediunt  praeceptis 
Dei ,  quia  euni  in  nullo  aliquando  conlemnunt.  Hoc 
igitur  et  in  Paulo  plene  atiimadverti  potesl  curo  omni 
diligenlia  et  cautione  servatum.  Non  autem  soluui 
sermonem  cjus  implevit,  verum  eliam  praBcepta, 
snpraque  praceepta  :  hoc  quoque  declarans ,  ait : 
Qum  est  ergo  merces  mea ,  ul  evangelium  prigdicans  , 
«tft«  tumplu  ponam  evangelium  Dei  (i.  Lor.  9.  18). 
Quid  vero  alitid  in  angelis  propbeu  miraiur?  Qu\ 
facii ,  inquit ,  angelos  suos  sffiriius ,  et  ministros  $uos 
ignem  ureniem  (  PsaL  103.  4  ).  Sed  lioc  etiam  iii 
Paulo  possumus  invenire ,  qui  velut  ignis  ac  spiritu^ 
totum  terraruro  percurril  orbem,  percurrendoqne 
porgavit.  Sed  necdum  caelum  iste  sortitiis  est  ?  Et  faoc 
oronino  roirabile  :  quia  talis  versabaiur  iii  lerris ,  ct 
moruli  adhuc  came  circumdalus ,  cuin  incorpora* 
liom  potestatum  virtute  ceriabat.  (Joanta  ergo  sumus 
condemnationo  digni ,  curo  iino  homine  bona  omnia 
in  se  congreganle  ,  ne  minimam  quideni  eorom  par- 
tero  studemus  imitari  7  Hxc  assidue  ineiile  volveiiles, 
et  nos  ipsos  inculpabiles  praebeamus ,  et  ad  illiiis 
zelum  studearous  accedere ,  ui  ad  eadeiu  bona  pcr- 
venire  rocrearour,  gralia  et  iniscricordia  Domini 
nostri  Jesu  Christi ,  cui  est  gloria  et  imperium  iii 
sxcula  saeculorum.  Amen. 


DE  LAUDIBUS  SANCTI  PAUU 

APOSTOLI. 


-0EI- 


BONILIA   11. 

Quid  sit  liomo,  ct  iitian'.a  iiaiurx  nostras  nobilitas, 


qunnlo^quc  capax  virtuiis  hocsit  animal,  vel  prccipoe 
cx  omaibus  Paulus  osiendit,  qui  nunc  slelil  advcrsui 


47i  S.  JOANNIS  amTSOSTOHi 

eriminaUonCh  tbutHanx  creatuf»,  darissima  pto  Do- 
uiino  vocte  r68pond6ns,  cohorians  ad  studra  virtuiiiB, 
et  impnfidehtiBSltoa  blaspliamaHliQm  ora  concludens  < 
docens  qnoqAe  qood  ititer  angefod  homioesque  noh 
grande  8it  medium,  si  tamennos  Ipsos  diligeniius  ek- 
eolamus.  Non  enim  aliam  llie  est  sorUtos  naitaram, 
Dcc  dissimllem  nactns  animam,  neque  alterum  faa* 
bitans  mundnm,  sed  in  eadem  terra,  eademque  re- 
gione,  snb  elsdem  etiam  legibns  uotfitus  et  moribus, 
eimctos  qttl  tel  Htkrtc  snnt  homines,  vel  Aierunl,  altiilk 
virtute  trinscendit.  Dbi  iigitnr  illi  nunc  soiit  qui  titi4 
1h  proditi,  tlriuiem  in  atduo  collocanint?  Hit  eniA 
palam  lllis  repugnat,  dicens  :  Quod  enim  fn  pntsentl 
Wi&meMkntum  etl  ae  lete  tribulaiUnrii  ikotirm^  wp^ 
modwm  %n  iUMimHait  ttternum  in  nobiit  ffhrio!  pdndnk 
t>perMtir.  (2.  tor.  4.  t7  ).  Sl  autem  hujusmodi  tribto'- 
lationes  tnvertiuntur  lCTes,  quanio  magrs  h^quse  sihrtl 
In  nobis  voluptaies  f 

ingeni  Panli  /'eroori— Neque  vero  hoc  BOlum  In  llln 
mirabile  est,  quod  pre  abundantia  devotionis  qao- 
iammodo  non  sensii  dolorcs  pro  virtute  suscepios ; 
aed  etiam  qood  virtutera  ipsaai  pro  mercede  non  sus- 
eepit.  Nam  nos  qutdem  pro  ea  nec  proposlia  mercede 
oertamos»  qiiam  ilie  compleciens  eiiam  sine  pRfemio 
dUigebat,  cuncta  ilia  qvan  asperitaie  sui  Tideniur  iiti- 
pedire  virtuteni,  cum  omnimagnanimitate  perpetiens : 
4111  neqtie  inArmitatem  corporis,  neque  moliKudinero 
circumstantium  undiqoe  negotiorimi,  neque  tyrahn^ 
dem  namrae,  neque  quidquam  aliud  omnino  cnnsaios 
est :  cum  uiiqae  major  illi,  quam  cunclis  et  militi» 
principibus  ei  regibos  terrse  esset  cnra  commissci. 
Sed  quotidie  celsiur,  quotidie  assurgebat  ardentror*  ei 
intentis  sibi  pericuIiK  nova  semper  alacritate  pognabskl, 
idque  signifieans  dicebat :  Eorttm  qwB  retro  oMitnf  <rei», 
tn  ea  vero^  qwBpriora  tuut  extendem  m$(PlnUpp.  9. 
45. ),  qui  cum  sibi  jaro  mortcm  imminenlem  videret, 
ad  coromunionem  deleciaiionemqiie  gaudii  alios  pro- 
vocabat,  dicens :  Gaudele^  et  eonffratulaminimHu  {Fhi- 
Hpp.  %  tS. )  :ac  pericults,  injoriis,  opprobriisque  pro- 
posllis,  rursus  exsultat,  et  Corintbiis  scribens,  aii  : 
Piaeeo  miM  in  infimdiaiilfui^  m  conf«me/tti,  in  pene-^ 
^Mloml«s(2.  Cor.  13.  10) :  cam  utique  hiec  ipsa 
esae  diceret  arma  jiisittias,  oslendens  hine  sibi  frii- 
ctom  maxhnam  ptH)venire.  ttaqae  eum  inler  medias 
inimicorum  versaretur  insidias,  ovaiis  tamen  de 
oirnii  eorum  referebat  impugnatlone  victorias,  et 
ubique  caesos  verberibus,  affectus  injuriis  atque  ma- 
ledictls,  quasi  triumpbalea  pompas  ageret,  crebra 
tropxa  atrueret,  glor  iabatur,  gratiasqoe  referebai  Deo, 
dieens :  Deo  autem  §ratiu$^  ifui  $emper  triumphat  not 
(2.  Cor.2.  U). 

Quid  timendum  nt^  quid  optandum ;  Caritas  Chrini 
initar  omnium  bonorum,  —  Itaque  ad  confusionem  et 
iiijurias,  quasobpnedicandisludiumsustinebat,  magis 
quam  nos  ad  bonorum  oblectamenta  properabat , 
iiiorlein  potius,  quam  nos  vitam  appelens  :  pauper- 
taiem,  quaui  opuleiiliam :  ei  mulio  amplius  laborem 
de»ideraiis,  quaiii  alii  requiem  post  laborem  :  ac  moe- 
roreui  inagis  eligcns,  quaiu  alii  voluptalcm  :  siudiosius 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  I^ 

pro  immicisorans,  quamalii  adversusinfmieos.  Con- 
verterat  enim  ordinem  rerum  :  iflio  ^os  eom  vcf^ 
perverthbos.  Ab  illo  autem  sic  custodito^  est,  quem- 
admodum  a  Deo  fuei*at  insiituttls.  illa  enlm  omnia 
quse  appeiebsntnr  a  Paulo,  oatone  eongrua ;  haet 
vero,  quse  idem  llle  fuglebat,  eontraria  judicantur. 
Unde  Istud  pfobari  poiest  ?  ilomo  enfm  com  essei 
Paulus,  ad  illa  lamen  magis,  quam  adistacorrebai. 
Unum  enim  illi  formidandum  erataique  metuendum, 
oflbnsa  nlmirom  Dei,  nec  quidquam  aliud  oronino. 
firgo  nee  desiderabile  illi  aliud  erat,  nisi  placere 
kemper  Deo.  Non  dicoquia  nifail  pneseniiuro  deaide- 
rabat,  sed  nec  ipsorum  allquid  futororum.  Non  enim 
Inihl  dicas  urbes  et  gentes ,  eiercltus,  provincias , 
pecunias,  potestates  :  hxc  enim  ille  aranearum  fila 
reputavit :  Sed  ea  ipsa  pone,  qu»  promittuntiir  in 
caelts,  et  tuiic  ejus  ardeniem  in  Chrisio  amorem  vi- 
debis.  llic  siquidem  prae  illius  dulcedine,  non  ange- 
lortlm,  non  arcfaangelorum  admlraius  esi  dignitatem, 
nec  quidqoam  faonim  simile  concopiviu  Quod  enim 
erni  majus  omnibus,  Christl  amore  fruebaior;  cum 
lioc  beatrorcm  se  cunctis  puiabat ;  sine  faoc  antem 
neque  dorainatoom,  rieqoe  prtncipatuum  socius  ess^ 
cupicbal :  sed  cuin  hac  dilectione  magis  esse  ettremus 
optab.it,  iiiro  eilam  ex  numero  panttorum,  quam  siiie 
hac  inier  siinfmos  ethonore  sublimcs.  Hoc  enlm  erai 
llli  maximom  et  singularetohneniom,  ab  hac  earltaie 
discedere :  hve  itti  erat  gehemia,  hxc  sphi  paena,  hare 
infinita  et  Inlolerdnda  supplicia.  Sieui  etiam  perfrui 
earjtaie  Chrisil,  li^eilli  Viui,hocmundus,  hocangeios, 
hoc  pra^sentia,  lioc  fulitr:i,  hoc  regnum,  hoc  promis- 
si«i,  hoc  bona  videbafnr  iniiiimera  :  prseter  hoe  vero 
nihil  iii  irisiiuin  vel  juctindorum  parle  ponebat.  Ho^ 
rum  enim  quae  hic  habemnr,  nihil  asperom,  nihli 
etiam  suave  repuiabat.  Sic  despiciebat  universa  quse 
cernimus.ut  solei  herba  jam  piitrofacta  conif^mni.  Tj« 
rannos  vero  ipsos,  ac  populos  S|>itaiites  furorcm,  velot 
quosdani  esse  culices  exisirmubat.  Harieffl  vero  et 
cruciatus  et  milte  supplicia,  quasi  lodiim  puiabat  e&so 
puerorom,  dummodo  propier  Christuro  aliquid  soa- 
tinerei.  Tunc  enim  ipsa  ampleclebatmr  iibemer,  ei 
decorabaiur  vincius  caiena  magis,  qoam  Nero  diade* 
mate  coronatus.  Etenira  coarctatus  carcere  liabiiabai 
eaelum,  ac  Hbentius  verbera  excipiebat  eivulnera, 
quam  alti  bravia  diripiuiii :  et  dolores  non  minos, 
quani  pRemia  diligebai,  cum  ipsos  uiique  dolores  loco 
duceret  praemiorum :  propterea  enim  illos  ei  gratiam 
nominabaL  Qiiem  sensuin  diligeiiier  expeiide.  Pnc- 
mium  cerie  erat  dissolvi,  et  esse  ciini  Christo  (  PAt« 
lipp.  I.  i5.  24 ) :  permanere  autem  in  carne,  eerta- 
men  ;  sed  lamen  propter  Chrisii  dcsiderium  prxmia 
diOerebatcupidifaiecertaminis,  idque  magisnecessa- 
riiim  esse  diiccbot.  E  regione  vero  anathema  a  Ctiristo 
iieri  ceriamen  erat  ct  dulor,  magis  autem  et  supm 
ccriamen,  supraque  oiniiem  dnlorem.  Ai  vero  essc 
cum  Chrislo  erai  prxmium  siiigulare ;  Panlus  taroen 
propter  Clirislum  iHud  maluiiquam  istud  eligere.  Sed 
prorecio  dicat  hic  aiiquis,  quoniain  hxc  omnia  proplcr 
Christum  sunvia  essc  uiccbui.  IIoc  plane  otinin  i])se 


m  K  LAVDIBUS  S.  PAI3U 

coofiteor;  quoniMD  quft  aohis  soiitesMi  triiMl», 
haec  ilti  poriebant  maxfiDftm  volupUlem.  Et  qoid  ego 
pericuki  snimiiasqae  oommemoro  ?  In  mcDrore  enim 
maximo  ille  Teraabatur,  propler  quod  tliceiMit:  Qm$ 
m/mHMiMr^  U  ego  non  infhrnwr  f  qmi  9emdaiisalnr,  a 
«90  11011  iirw- (2.  Cur.  i  1. 29  )  ?  Eisi  in  moerore  dicat 
quoque  qois  inesae  aiiquam  volupiatem :  multi  enim 
illorum  qai  filiorum  mortibus  vulnerantur,  aliqttid 
consolatioais  accipimit,  si  com  auis  fletibus  relin- 
quoBtur;  magisque  dolent»  cum  doKere  probibentur. 
Sic  igitur  et  Paulas  nocte  et  die  consolaiionem  exci- 
piebal  ex  lacrymis  :  iiullus  siquidem  tanto  aifectu 
niala  propria,  quam  ilte  deflebat  alieoa.  Quemadmo- 
dnm  enim  iilum  opiiiaris  afflictum,  cum  perditionem 
4udsorum  dolet,  qui,ut  illi  salvi  fierent,  seipsuma 
caeloniin  gioria  cupieliat  excludi  (  Rom.  9.  3  )  ?  Et 
iade  boc  nianifestum  est,quiascilicet  non  salvari  illos 
aoerbius  ae^liuiabal,  quam  seipsum  perire :  aul  si  noii 
acerbiiis«  numquam  aliud  optasset :  quod  utique  quasi 
toierabilins  elegii.  Qui  cum  certe  spe  maxiina  futuri 
pramii  pasccretur;  non  perfuncioric  illud  optabat, 
sed  claDvibal  diceiis :  Quofdam  tmtitia  e$t  ndhi  magna^ 
et  eontinuus  dolor  cordi  meo  {Ibid.  v.  2  ).  Huncergo 
de  singulis,  ut  iia  dixerim,  babitatoribus  muiidi  taiii 
vebemeiiier  dolentem,  et  in  commune  pro  cunciis,  et 
genUVNis  et  urbibus,  pro  unoquo(|ue  peculiariier  la- 
menUutenL,  ciiiiiaiii  renim  allquis  polerit  compararc, 
eoi  ferro,  cui  adamanti  ?  Quidnam  aliquis  illam  ap- 
pellet  aniinam,  aureamne  magis,  an  adamanlinam  ? 
Nani  el  erat  omni  adamanle  fortior,  et  auro  gemmis- 
qoe  pretiosior :  et  alleram  quidem  materiam  firniitate, 
alteram  vero  pretiositate  supcrabat.  Cui  ergo  rei  ba^c 
ab  aliquo  anima  comparetur  ?  Eanim  quidem  quas 
sont  omnino  nulU. 

Paubu  tmro  et  adamante  fortior, — Qiiod  si  vel  auro 
adamaniis  fortitudo,  vel  adamanti  honor  daretur  atiri, 
tom  forte  aliqao  modo  comparatio  ejos  Pauli  posset 
anim»  convenire.  Sed  quid  egoadamantem,  vel  aurum 
ad  similitodinem  addoco  Pauli?  Mundum  si  e  diverso 
appendas  omnem ,  tunc  videbis  aperte  Pauli  vergere 
pondus  examinis.  Si  enim  de  iis ,  qai  lii  roeloiis  et 
specobus,  et  in  exigua  orbis  parto  versabantiir  [Hebr. 
li.  58) ,  boe  dictum  est  :  quanto  magis  nos  dicenius 
Paulum  mundo ,  et  omnibus  qaae  in  mundo  sunt  di- 
gniorem  ?  Si  igUur  eo  mundus  dignus  non  est ,  sit 
forte  vel  caetum ;  sed  istud  quoque  invenitur  uiferius. 
Si  enim  iste  non  solum  caelum  ,  sed  qaa  habenlur  in 
caelts  Dei  postposuit  carilali :  quoinodo  non  magis  Do« 
minns,  qai  tanto  est  beuignior  Paulo,  quanto  mali- 
tiam  bonitas  antecellit ,  Innumeris  eum  CTlis  judicat 
digniorem  ?  Non  enim  quantum  nos  diligit  Deus,  t;iD- 
tomanobisdiligitur  ipse;  sed  Untoeffusius,  quanlum 
nec  sermo  quidem  sufficit  explicarc. 

Quzbus  jframiie  in  hae  tita  Paulus  donatus  $it,  — 
CkHisidererous  ergo  qoaniis  illtim  bonoribiis  eliam  ante 
tempus  rcsurrectionis  exiulerit.  hi  paradisura  rapuit,  • 
ot  iB  caaiuro  lertiuiu  sublevayit,  ioeffubilis  arcani  fecit 


APOSTOLl.  WmL.  11. 


m 


tmt  participefa ,  lalimique  mysierionmi  «Sneeium , 
qm  nulti  heminam  (as  fuerft  coiiAteri  <  t^  Ceir.  It ). 
Nec  immerito  :  siquidem  Paulus  in  terra  gradiens,  sic 
se  agebat  in  cunctis ,  quasi  angelorum  societate  frue- 
retor.  Nam  passibili  adbuc  colligatus  corpori,  illoruui 
perfectioiie  gaudebat,  untisque  fragiliutibus  subditus, 
in  nuUo  inferior  supemis  virtulibus  apparere  cerubat. 
Nam  et  Umquam  pennatus  totum  docendo  pervolavit 
orbem,  et  velut  incorporeus  labores  periculaque  coo- 
tempsit ,  et  quasi  jam  caelum  possidens,  cuncu  prorsus 
lerreoa  despexit,  et  Umquam  cum  ipsis  jam  incorpo- 
rcis  virtotibns  degeret,  iu  jugi  mcntis  inteniione  vl- 
gilavit.Et  angelis  quidem  sxpe  diversanim  gentium  cora 
commissa  est,  sed  nullus  illorum  ita  creditom  sH>i  popo- 
Ittingnbemavitp  ut  Paolus  universamgubemavitorbem^ 
Neqoe  vero  dicas,  quia  baec  non  perficiebantur a  PaotO: 
hocenim  eiiam  ego  fateor.  Sed  eisi  ipse  non  erat  qoi 
ciincia  complebat,  neqiiaquam  lamen  ab  eoram  operum 
laudibus  separabatur :  qoia  utique  dignum  tantx  se  gra- 
ti€  prxparavit  [  per  quam  tam  inagniflca  et  gloriosa 
perflceret  ].  Micbaeli  gens  comniissa  est  Judaeorom  : 
Paule  vero  terra,  ac  mnria  atqiie  itniversi  orbis  habl- 
Utio  ,  ipsumque  dcserium  ,  et  hoc  non  ad  injuriam  , 
quod  absit,  augelurum  ;  sed  ostendimus  esse  possibilo 
illis  homiHem  copuiari,  juxtaque  illorum  iiieriu  con- 
sistere.  Gujus  autem  rei  gratia  non  angelis  potius  lidec 
pRcdicationis  cura  commissa  est  ?  Ut  nullimi  scilicet 
oxcusalionis  colorem  negUgens  invenlas.  ac  «e  tii 
ad  diversitatem  naturae  confugeres  dormiendo :  deItk<ro 
ut  tanlo  eliam  major  opcrum  admiratio  nascerelut- . 
quanto  de  natura  inferiore  procederent.  Quomoilo 
enim  non  adipirabiJe  hoc  atque  improvisum  viderclm-,  ^ 
cum  ex  terrena  lingiia  serino  prosilietis.  iiioriem  fogai, 
peccau  dissolvit,  lenebras  caBciUtls  illuminat,  etniii- 
tatlone  mirifica  terram  convertit  In  caelum  ?  Prophr 
hoc  igitur  sitipeo  virtutem  Dcl ,  propter  hoc  admtror 
promptuiii  aniiiium  Pauli ,  quomodo  se  talem  studiiit 
exhibere,  quomudo  se  Untae  gratiae  capacem  paravit. 
Yos  aulem  rogo,  ut  non  miremiiii  solum,  veruni  ettain 
imiteiniiii  hoc  um  clarom  virtuils  exemplum  :  sic 
namque  poterimiis  coronarum  ejus  esse  participes. 
Quod  st  aliquis  nos  disisse  miralur ,  quia  quicumquo 
habuerit  Pauli  meriU,  eadem  sit  etiam  habiturus  pr:c- 
mia  ,  ipsum  audiat  iu  diccntem  :  Certamen  ,  inquit , 
bonum  certam ,  eursum  consummavi ,  fidem  $ervum  ;  de 
CiBlero  repoeita  e$t  mihi  corona  ju$titia  ,  quam  reddvt 
miki  Dominu$  in  die  Utaju$tu$  judex  :  non  $olum  au(ein 
mihi,  $ed  ei  ii$  qui  diliguni  adventum  eju$  (2.  Tim.  4. 
7.  8).  Yides  certe  quomodo  cunctos  in  eamdcm  glo- 
riae  communionem  vocet  ?  Quia  igitur  omnibus  eadetii 
corona  gloriac  propostUcst.  studeainusomnesffcridigol 
iltis  bonis ,  qu»  promissa  siint.  Nequc  sohim  magnitn- 
dincm  atqoe  emiiientiam  In  illo  dcbcmus  considerare  ^ 
virlutumetpromptum  iliud  animi  ejns,  attiue  robnstunl 
propositam,  pcr  qitod  ad  tanum  ineniit  gratiam  pcr- 
venire  :  sed  ct  naturx  societntem,  per  quam  ct  nohts 
in  cuiictis  itlc  participat :  et  sic  etiam  qnx  v:ilde  snnt 
ai*diia ,  nobis  facilia  videbuntur  et  ievia,  brevl<iue  tioe 


455  S.  JOANNIS  CimYSOSTOMI  ARCHIEP.  C0N5TAWTIN0P.  m 

teinpore  teborantei  iiicorf  uptibiiem  illam  gestabimus      Domini  no6lri  Jesu  Christi,  cui  est  gloria  et  impcr ixiiu 
atque  immorlalem  coronam^  gratia  et  misericordia      nanc  et  semper  et  iii  ssBCuia  saecuiorum.  Amen. 


DE  LAUDIBUS  SAPTCTI  PAULI 


APOSTOLI. 


«omuA  in. 

Beatus  Paulus ,  «^ui  iantam  vim  humaoae  aiacriiatis 
osteodil,  ut  ad  cailum  quoque  ipsum  vaieret  subvo- 
lare,  pnetermiilejis  angclos  et  archangclos  ,  aliasque 
virtntes ,  aliquando  quideni  suo  cxemplo  Chrisli  nos 
fieri  imitatores  jubel,  dicendo  :  Imitatoret  mei  ettoUj 
ueuielego  Ciiristi  (i.  Cor.  11.  i  )  :  aliquando  vero  de 
80  reticens ,  ad  ipsius  noj  imilalionem  Dei  extendil , 
dicens :  Estote  ergo  inutatoree  Dei ,  eicut  filii  carissind 
(Epiw.  ^  i).  Jam  vero  demonslrans,  quod  nihil  iia 
hanc  imilationem  pariat,  quam  si  iki  vivat  aliquis,  ut 
bonum  ejus  in  communc  proficiat ,  alque  uuiversis 
ulilia  provideal ,  adjunxit  :  Ambulale  in  caritate  (  Ib, 
V.  2  ) :  ideo  cum  dixisset,  Imitatores  mei  estotey  con-- 
tinuo  de  cariiaie  disseriiit ,  quia  hxc  prxcipue  virius 
homiues  Deo  proximos  facit.  Quantxcumque  cnitn 
sint  aliae ,  inreriorem  tenenies  locum ,  cunctae  erga 
bominum  sludia  versanlur,  ut  est  piigua  conira  con- 
cupiscentiam,  ut  quod  adversus  gulam  geritur  belluin, 
ut  In  avaritiae  interilum  acies  ordinala  ,  ul  cum  ira- 
cundiae  furore  conflicius ;  diligere  vero  nobis  Dcoque 
commune  esl.  Proptcrea  et  Christus  iinperabal :  Orare 
pro  calumniantibui  et  persequentibus  vos  ,  ut  sitis  filii 
Pairis  vestri ,  qui  in  calis  est  ( Mattlu  5.  44.  45 ).  Iloc 
igitur  el  Paultts  intelligens  cujictoruiii  esse  capul  bo« 
norum ,  omni  in  se  studio  expriinere  curavit.  Nemo 
enim  iu  dilexit  inimicos ,  nemo  erga  insidiaiores  tam 
beneficus  fuil ,  nullus  pro  afflictoribus  suis  tanta  per- 
pessusest.  Nou  enim  ille,  quid  paiiebatur,  sed  nalurx 
copulain  GOgitabat,  qoantoque  magis  efTerebantiir  iiii* 
mici ,  taiilo  eorum  magis  miserabatur  insaniam.  Ut 
eiiim  aliquis  pater  aniceretur  erga.fiiium  phrcnesi 
comprehensuni ,  cujus  quanto  magis  conviciis  icii* 
busque  pulsatur,  tanlo  magis  eum  miseratur  aique 
deflet :  ita  et  ille  qui  ex  ipsa  magnitudine  passionuiii 
eorum,  a  quibos  aflligebatur,  morbum  conjiciebat, 
majora  illis  adhibebat  fomenta  pietatis. 

Caritas  et  mansuetudo  Pauli.  —  Audi  igitur,  quam 
palienter,  quam  mausuete  nobis  pro  illis  loquaiur, 
qui  eum  quinquies  verberavcranl ,  qui.  eum  hpidave- 
rant,  qui  vinseraiit,  qut  ejus  ipsum  sitiebant  cruorem, 
quiqoe  iliuin  quotidic  discerperc  gesiiebant.  Testimo- 
fitiim,  iuquit,  iilis  perhibeOf  quoniam  amulationem  Dei 
habenlf  sed  non  seeundum  scientiam  (  Rom.  iO.  i  ). 
£t  rursus  e6s  ,  qui  se  supra  illos  siiperbius  cirorc- 
baiil ,  refrxnans  :  NoU ,  ait,  altum  sapere ,  sed  time : 
si  enim  Deu$  naturalibus  ramis  non  pepercit ,  ne  forte 
neetibi  parcat  (i2om.il.  20. 21).  Uuia  enim  cognove- 
nt,  dominicam  in  iilos  jam  processisse  sentenliain  , 
quod  unuro  ol  foluni  erat  in  sua  potestaie»  prxsiabat. 


SsBpe  lacryrnabalur  vcheraenter  pro  illis ,  dolehal,'* 
volentes  illis  insultare  prohibebat,  atque,  in  quantum 
poterat ,  laborabat  umbram  eis  aliquam  cxciisationis 
obtendere.  £i  qula  propter  contumaciam  eorum  atque 
duritiam  ,  persuadere  illis  fidem  sermone  non  pote- 
rat ,  ad  orationes  convertebatur  assiduas.  Fratres^ 
inquil,  Voluntas  quidem  cordis  mei  et  obsecratio  ad 
Deum  fit  pro  iltis  in  salutem  (Rom.  10.  i).  Spe  quoque 
iiieliore  illos  solllcitat ,  dicens  :  Sine  poenitentia  entm 
sunt  dona  et  vocatio  Dei  {  Uom.  11.  29 ),  ne  spe  exci- 
dant  et  pereant.  Qtiic  ulique  omnia  stint  verbaaman- 
tlf^  et  vnlde  eoniin  utililatibns  providcniis  :  ul  cum 
dicir,  Veuiet  ex  Sion^  qui  eripiat^  et  avertat  impietates  a 
Jacob  {Isai.  S9. 20).  Mordebalur  cnim  vchementer,  ac 
peiiitiis  dissecahalur ,  cum  cos  percuiit<'S  viderel , 
propler  quod  et  mulla  solalia  hiiic  adiiibehal  dolori , 
aiiqnando  qiiideni  diccns  :  Veniet  ex  S/on,  qui  eripiat^ 
et  avertat  impietates  a  Jacob  (Rom.  11.  26);  nliqiiando 
vero,  Et  isti  non  crediderunt  in  vestram  misericordiam^ 
ut  et  ipsi  misericordiam  consequaritur  (Rom.  11.  51  ). 
Facit  aiilcm  hoc  etiain  Jereuiias,  vim  quamdam  infe- 
rens,  aique  conlcndens  excusationem  aliquam  pro  de- 
liiiquenlibus  invcnire,  et  nunc  quidein  dicens :  Si  pec- 
cata nostrarestiterunt nobis^  fac propter  le  (Jer.M.l): 
et  rursus  :  Son  est  in  homine  via  ejus »  nec  homo  ibit , 
et  diriget  iter  suum  (Jerem,  10.  23).  Etrursus  :  Me^ 
mento  quoniam  pnlvis  sumus  (Psal.  102.1 4).  Mos  eteuiiii 
est  omnino  ,  celeberrimus ,  ut  ii,  qni  pro  dclinqueii* 
tibus  dcprecanlur,  eisi  nihil  Idoncuin  affcrant  uil  ro- 
gnndiim  ,  saltem  umhrnm  quaindam  excusationis  pro 
eis  opponant ,  non  certa  verborum  propriciate  mtini- 
tam,  necqudc  trahi  possit  in  dogmata,  scd  qiio:  tamen 
consolulurpropereuntihus  dolentes.  Non  ergo  hujos* 
modi  cxctisalioties  scrupttlosius  pondereinii.s  ,  scd  in- 
lelliganitis,  esse  illns  doleniis  animx%  ct  diccre  alitiuid 
pro  peccattirihus  requireniis ,  juMnque  huiic  modum 
hac  qu:c  superius  dicta  suiil  censemnus  :  An  igilur 
erga  solos  Juda:os  talis  exsiiicrit,  crga  exlrancos  aii^ 
tein,  non  ita?omnium  inilissiiiitH  rrni  cl  erga  do 
mesiicos  cl  erga  extraneos.  Audi  igitnr  quid  ad  Ti- 
mothcum  sit  locutus   :    Servum^  in^^uil ,   Dei  non 
oportet  litigare ,   sed  mansuelum  esse  erga    omnes , 
doctorem  ad  docendum  ,  patientem  ,   cum   modestia 
corripientem  eos^  qui  reststunt ,  si  quando  det  illi  Deus 
pmiteniiam  ad  cognoscendam  vcriiatem  ,  ut  resipiscant 
a  diaboli  laqueis,  a  quo  capii  tenentur  ad  ipsius  volunta- 
/fm(2.  Tim.  2.  24-20  ).Vis  autem  vidcre,  qunm  nio- 
deslcctiam  cuin  iliis  loqualur,  qiii  iii  pcccaia  corrutv 
rant?  Audi  quid  Corinthiis  dixerit :  Timeo,  inquit,  ne 
forte,  cum  vetiero,  non  quales  voto  invcniam  vos  (2.  Cor. 


4»  DE  LAUDIBOS  S.  PAUU 

If.  10),  etpfliiilo  po6t,  Nit  atm  Uerum  tmero^  kum&ei 
me  Deui  «piMf  voe ,  a  lugeam  muUo$  ex  lu$ ,  qui  (mU 
peecwmwUf  ei  non  egenml  pcBmtenHa^n  iuper  immun- 
diiia,  el  [omiealionet  ei  impudidiia ,  quam  geaeruni 
(S.  Car.  9. 21).  Ei  ad  GalaUs ,  FiUoU ,  inqnit ,  ino\ 
quM  iierum  parturio ,  donee  Chrvtiue  formelur  in  vo6t« 
(Gai.  4. 19).  Et  in  causa  ejus,  qui  fuerai  fornicatus» 
non  minus  eo  ipso,  qui  pro  peccaio  suo  lamentabatur, 
doiet,  proque  iilo  alios  deprecalur  dicens  iConfirmate 
.  fR  ilium  cariuuem  { 2.  Cor.  2.  8 ).  Sed  etiam ,  quando 
illum  ab  Ecclesiae  corpore  separalMt,  cum  muliis  lioc 
lacrymis  gemituqoe  faciebat*  Ex  mulia^  inquil,  iribu^' 
laiione  ei  anguUia  eordi$  eeripii  votie  per  mulm  (a- 
crgnum ,  non  ui  conirieiemini ,  eed  ui  ieialii  quoniam 
cariieaam  iiabeam  abundantiue  in  vo$  {Ib.  v.  4).  El  rursus: 
Pacima  tum  Judene  tamquam  Jud(eu$  ,  At<,  qui  $ub  lege 
erndy  quau  sub  iege  e$$em ;  faeiu$  tum  infirmue  itt^ 
fffuus  9  amnibui  omnia  faclu$  Mm,  ui  omnee  $alvo$  fa^ 
cerem  (t.  Cor.  9.  SO-22).  El  alibi  rursus :  Vt  exbibeam 
omnem  Itaminem  perfecium  in  Ckrieto  Jettt(Co/.1.2S). 
Vidislio^  aiilmam  omnia  terrena  superantem  ?  Omnem 
promis  bominem  Deo  exbibere  cupiebat ,  et 
iSy  qoanlum  in  ipso  eisel,  exhibiiit.  Quasi  enim 
I  mundnm  gennisset ,  sic  perturbabator,  sic 
caRcbnl,  ticomnes  in  regnum  Dei  festinabat  inducere 
nuHcnwn  prjesuns,  monens,  poUicens,  orans; 
siqflicaM,  daemones  terrificans,  comiptores  anima- 
jvin/aigaas,  per  conimorationes ,  per  iiteras,  per 
sennones ;  per  res  gesus,  per  discipnlos,  per  semet* 
ipsdm  GOiiabalHr  erigerelabantes,  suntes  vero  (irma- 
le,  humi  jaeentes  allollere,  sanare  contritos,  lorpen- 
les  oleo  exhorUlionis  animare,  inimids  insonare 
lerribililer,  hosles  minaciler  intueri,  insiar  oplimi  cu- 
jQsdam  dueis  ac  medid  artissuse  inslrumenu  gesun- 
lis,  proieeior  ipse  bellaniiQm ,  ipse  sedulus  aegroto- 
nim  miiiisier,  el  onus  omniom  ofAciorom  personas 
gerelMil,  eierdlom  obiqQe  eostodiens.  Nec  in  spiri- 
tmlibos  solom,  sed  io  canialibus  quoque  plurima 
soliicitodinis  ac  providentiae  so»  docomenU  praesla- 
bau  Aodi  ilaqoe  qoemadmodom  pro  ona  eiiam  mu- 
liere  ad  oniTersom  scribal  popolom ,  dioens  :  Gsm- 
matilo  oolem9o6tf  Pkeeben  $arorem  no$iram,  quoi  eei 
nt  «nittlmo  EederHm^  queeat  Cenehreie^  ui  eam  snsct- 
^jolts  in  Danttno  digne  ^aneUe,  el  mttttelit  et,  tn  quo- 
enmque  negolio  veeiri  iniUguerii  {Rom^  16.  1).  E| 
iierom :  Noetie^  ail,  domnm  Stephanee^  ui  ei  voe  $ub- 
m  ttitt  ejumodi  (1.  Cor.  16. 15.  ei  16).  Et  rursos  : 
CagnoidU  qm  hujuimodi  iunt  { Ib.  v.  16  ).  Esl  enlm 
hoc  qooqoe  proprium  ei  Camiliare  in  dileciione  san- 
eiorom,  ol  in  his  qooqoe  soceorranl.  Sic  enim  el 
Eliaasas  molierem  Ulam,  sosceptrieem  suam  non  spi- 
ritoaliiios  solom,  sed  etiam  carnalibus  Itenefldls 
remooenl  (4.  Reg,  4. 12.  eqq) ;  propler  quod,  eom 
moiu  si^lidtodine  curaque  dicebat :  Eiine  libi  eermo 
adre§em  vel  ad  prindpem  { Ibid,  v.  15)?  El  quid 
roimm,  si  commendalioiies  per  lileras  praestitit  Pau- 
los,  qoi  ad  se  aiiqoos  revocans,  nec  de  vialico  illorum 
euram  gerere  dedignatus  esi,  idque  ipsom  in  epistola 
siia  scrihere?  Siqisidem  scribens  Tilo  ait :  Zenam^ 
S.  JoAN.  Cbotsost.  IL 


AP08T0LI.  HONIL.  ttl.  466 

legii  peritum,  ei  ApoUonimn  iotUdU  prmmiHe^  ol  nihii 
iUii  dent  { Tiu  5. 15 ).  (}ui  comniendans  aliquos  tara 
slodiose  scripsit  atqoe  sollicite,  multo  magis  sicubi 
vidisset  peridiuntes,  cuncu  fecissel.  AdPbilemonem 
quoque  propter  Onesimum  scribens,  vide  quantum 
impendil  studium,  quam  intenle  ac  sollicite  deprece- 
lur.  Qai  auiein  pro  ono  servolo,  el  praesertlm  fogi- 
tivo,  et  qui  ex  rebus  domini  molu  subtraxerai,  inte- 
gram,  omnique  alTeciu  plenam  epistolam  sine  cuncU- 
tione  composuil,  qualis  circa  alios  fuerit,  perpcnde. 
Unum  enim  lioc  iUe  pudore  dignum  puuvit,  aliquid 
scilicet  pro  cnjuslibel  salute  negligere.  Propler  boc 
agebal  omnia,  el  commovebal ;  nec  omnino  qoid- 
quam  pro  bis,  qui  servandi  erant,  cunciabatur  im- 
pendere,  non  verba,  non  pecunias,  non  denique  cor- 
pus  ipsum.  Qui  enira  millies  sdpsum  tradiderat  in 
mortem,  multo  magis  si  babuisset,  nec  pecuniis  pc- 
perdssei.  El  quid  dico,  si  habuisset,  cuin  probare 
possim,  non  pepercisse  eum  pecuniis,  eiiam  niliil 
liabentem  ?  Et  ne  ambiguum  puies  esse,  quod  dici- 
mos,  aodi  ipsum  rursus  loquentem  :  Quoniam,  inquit» 
Ubentert  impendam^  el  euperimpendar  ipte  pro  animo' 
bui  venrii  {  2.  Cor.  12. 15 )  :  et  Epbesios  alloquens, 
ail :  Ipa  $dti$f  quoniam  nece$titaUbu$  mei$t  ei  hi$  qui 
mecum  erant^  minietraverunt  manu$  i$tw  {Act.  20.  34). 
El  cum  cdsos  in  ooudum  virlulum  arce ,  nempe  ca- 
riuie  consislerel,  'omni  flanima  eral  ardeniior.  Ul 
enim  missom  in  ignem  ferruro,  totom  profecto  ignls 
efficiior  :  sic  Paolus  cariuie  succensus,  totus  faclus 
esl  cariUs,  qui  quasi  communis  totius  mundi  essel 
pater,  iu  in  amore  omnium  ipsos  eorum  imilabalur 
parentes  :  imo  cunctos,  non  carnales  Unlummodo» 
▼eruro  etiam  spirilusles  patres  sollicitodine  ac  pie* 
Ute  superabat,  el  pecunias ,  el  verba,  el  corpus,  el 
anim  am  pro  iis,  quos  diligebai,  impendens. 

Caritai  pienitudo  Ugi$.  —  Propter  boc  iUque  cari- 
Ulem  eliam  plenitudinem  legls  vocabal,  et  vinculum 
perfeclionis,  el  omniuro  mairem  bonoruro,  et  iiiitiom 
finemque  virtutum :  proptereaque  dicebat :  Ftmt  mi- 
Um  preecepti  e$t  earitae  de  corde  puro^  et  conedenlia 
bona  (1.  7tm.  1.  5).  -Et  nirsas  :  Non  adulUrabiit  non 
oeeideit  ei,  tt  quod  aliud  e$i  mandatum ,  in  hoc  verba 
eomprehenditur  :  DiUgee  proximum  tuum  eieut  teipeum 
(  Rom.  15.  9).  Quia  igitur  cl  iniiium  et  linis  et  bona 
omnino  universa  dileciio  esl,  ct  in  ipsa  studeamus 
Paulum  iroiuri,  etenini  liic  illius  ope  Ulis  effectus  esi. 
Non  enim  proponas  mihi  moriuos,  quos  susciuvit, 
neque  ieprosos,  quos  mOndavit :  nihil  borum  requi- 
ret  a  te  Deus.  Acquire  cariuiem  Pauli,  et  perfeciam 
habebis  coronam.  Quis  ht^  dixit?  Ipse  nutritor  cariu- 
lis,  ille  qoi  eam  et  signis  et  miraculis,  et  mille  aliis  bo- 
nis  praeposuit.  Quia  enimearovehementerimpleverat, 
iddrco  ipsius  viraexquisiteintelligit  Hinc  illeulis  ex- 
stitit,  nihilque  eum  iu  dignum  Deo,  ut  virtus  praestitil 
cariUlis  :et  ideodicebat,  Qucmtedonapraulanliora:ei 
adhue  exeeUentiorem  viam  vobi$  demonetro  (1.  Cor.  12. 
5);  cariutem  dicens ,  illam  pulcberrimam  el  facilli- 
mam  viam .  In  illa  igitur  et  nos  jugiter  ambulemus,  ut  ci 
Paulum,  imo  el  Dominuro  Pauli  videre  mcreamiir,  et 

{SHxe.J 


S.  JOANMB  GnRTSMTOHl  AMIIEP.  GONSTANTMOP.  m 

«OMM|titmur  coronas,  grxtiji  «t  mite-     imfwrhini ,  nBHO  et  tempcr,  et  ia  ioecMla  lieeQlonim. 
MfM  iesv  Chritli,  cui  est  cflorw  et     Aaeir* 


m  LAtfDIBUS  SAIVCTI  PAULI 

iPOSTOlt. 


itOlllttA  IT. 

Cadioi  Pauii  noi  iiluminai.  Vocatio  PauU  quaiis.'— 
fientus  Pautns  qui  noS  hodic  eongregavh,  qufque  ter- 
rarum  fitiam  lllumtnavii  orbem,  vocntloriis  suse  tem- 
pore  atlquan^o  csccatus  est :  sed  iHiosc^itas  iltomi- 
natio  totius  orbis  effecta  est.  Quonfam  entm  tidebat 
male,  bene  eum  extxcs^h  Deus,  ut  utlltter  jam  vid^ , 
retrellquum.  SimulenimeC  documentvm  ei  tirtutit 
suae  praebuit,  et  in  passlone  ejus  ftguraTlt  futara ,  et 
modum  ejus  prsedicatfonis  edocortt  qtfod  scilicet 
oporteret  eum  priora  studiis  penitus  exeludere,  ot 
quasi  conniventem  oculls  semetipsum  mtdique  coer- 
cere ' :  propter  quod  ipse  Idem  Istud  slgnificans,  cla* 
mat :  Si  qnii  videiur  inter  vot  sapietts,  stuttus  fiat ,  ui 
iit  sapieni  (1.  Cor.  5. 18).  Neqoaquam  ergo  potuisset 
rursum  beneTidere,  nisi  prius  excxeatns  fuisset; 
unde  etproprlam  sapienttam,  qua  perturbabatur ,  ex« 
cludens,  fldei  se  per  cuncta  comraitieret.  8ed  nuilot 
hoc  audlens,  vocationem  Istam  necessiintem  puter^ 
siquidem  potuit  redire  onde  discesserat.  Multi  eniai 
ijinovo  et  inTeteriTestamento,  cummajoni  sxpe  mn 
rabiliaTidissent,  retro,  tttlegimu8,sunirever9i:utNa<- 
buchodonosor,utJudas,  utElymas  magus,  utSimon» 
Qt  Ananias,  utSappbira,  ut  onlTersuspopolus  Judaeo^ 
rum :  sed  non  Ita  Paulus.  litustraio  enhn  mentis 
aspectii  adsincerissimnm  iltud  fumen  cursu  tetendlt, 
atquead  caelum  pernlciter  subvotaTlt.  Quod  si  inter- 
roges,  cujus  rel  gratla  s(t  caecatns,  accfpe  ipsrnn  lo- 
quentem  :  Audiiiii^  inqult,  convma^lon^tit  mettm  a/f- 
quando  in  ludaiimOy  (luoniam  iupra  modum  pmeque* 
har  Eccieiiam  Dd^  et  expugnabam  iliam,  et  profieiebam 
inJudahmoivpramuttoiocmaneoi  meoi^  in  genere 
meoaifundanliui  imuiatorexiiitenipatemarum  mearum 
tradiiionum  {Gal,  ! .  15.  li). Quta  enim  Tebemens adeo 
erat  et  ferTens,  frenis  quoque  Tehementioribns  h)di- 
gebai,  ne  scillcet  impeiu  ipsoejns,  qua  ferebatur^ 
atacritatisarreptus,  prolaia  ad  se  Terba  contemneret. 
Proptcrea  igitur  furorem  ejus  indomltum  prius  com- 
primit ,  concitatos  et  praecipltes  itlius  iracundlae  flu- 
ctus,  cseciiatts  beneflclo  redigit  in  qnietem,  et  tune 
demum  caelesti  eum  donat  affatu,  ostendens  proprie 
inaccesslbilem  sapientiam,  et  snperemtnentem  omni- 
bus  diTinae  scientiae  bonitaiem,  nt  disceret ,  cui  jam 
adversario  repugnaret :  quem  cerie  non  modo  puni- 
entem  ferre  non  posset,  sed  nec  bcneftcla  conferen- 
tem.  Non  enim  itleobscuriiate  tencbrarum,  sedtomi- 
oia  nimietate  ^«'ecalus  est.  Et  cur  ,  Inquis ,  hoc  non 
ante  factum  est?  Ne  quaeras  tsind»  neque  Telis  esse 
coriosior,  sedconeedeincomprehensiblli  DeiproTiden- 

f  mnneto.etrtaaiiiffenkiipitmiwpd. 


tia".  salutes  liominum  notis  sibi  tempomm  opportuni* 
latibos  ordinare.  Sic  enim  etiam  ipse  fatebatur,  ^*- 
cens:  Cum  autem  piacuii  d,  qni  me  iegregatH  de 
utero  matfiMmete,  et  vaanit  per  euam  gratiam  ,  «f  re- 
veiaretFiiiumittttminme(GaLi,  1$.  16).  Nffall  t« 
fgitur  scmieris  amplius,  qnando  b«c  dicit  et  Panfiis. 
istud  enim  tunc  ttiique  fleri  oportulr,  cum  jan  scaih- 
dala  ubiquesoblata  essent.  Ab  ipso  itaquc  discamns , 
qooniam  nullus  ante  Paolum,  neque  Ipse  Pautiis  ex 
se  tantummtodo  eum  InTenii,  sed  ipse  se  Qiristiis 
ostendit,  ct  idclrco  dicebat :  Nm  voi  me  eiegiaii,  ied 
ego  eiegi  voi  (Joan,  15.  16).  Gsetemm  eur  anie  non 
credidit,  cum  Tideret  in  ipsius  nomifie  resorgere 
mortuos,  ambulare  daudos,  paraljtieosroborari,dae- 
mones  eiAigari  ?  Nullum  enim  fhietumiile  ex  bis  om* 
nibus  conseqnulus  esi,  cum  taraen  non  ignoraretisla, 
qui  lam  crat  erga  apostolos  enrh>6iis,  qui  cerce  cum 
lapidaretor  Stepbanusadstabat;  ei  faciem  ejns  Tida» 
bat  angelico  fuigore  radianKjm  (AcL  7.  57. 59).  Cur 
ergo  nlhil  inde  lucratus  est?  Quia  necdum  mique  to- 
catus  fuerat  a  Ghristo. 

Vocalio  non  neeeieitatem  infert.  Cure  eeeio  nes  Detis 
non  vocet.-^Tu  Tcro  boc  audiens  DOllToCationem  Istam 
necessitaiem  putare.  Non  enim  Dens  hoinines  cogit 
Tocamlo,  sed  post  Tocationem  qnoque  permlttit  eos 
propriaram  esse  domlnosTOluMafttm.  Nam  et  Jvdasis 
sefpsum  qnando  oportuit  revrtaTii :  sed  llii  propter 
gloriam,  quam  ab  hominibus  reqiiirefoant ,  «Itro  se 
ofllerentem  suscipere  nokierunt.  Verum  hoc  loeo  Infl-» 
defior  quis  opponat,  «tque  dicat :  Gur  me  etiara  non 
TOI^Tlt  e  caelo  ?  Unde  autem  mnnifestam  esl,  o  homo, 
qula  Patilum  vocavit  de  c«Io  ?  sed  cradis  istnd  7  Eryo 
sl  credis,  boc  ipstim  ad  signnm  tibl  satis  osi.  Si  vero 
non  credis  quia  e  ottloPatilmn  voeavit,  qwmiodo  di« 
cis,  cur  me  etiaranon  vocavitt  Gredls,  quia  ittoveca* 
vit;  hoc  ipsom  tibi,  utdixi,  ahondal  ad  signom. 
Grcde  igitur;  nam  te  qttoque  e  cnlo  voeai  Deas,  si 
habes  anhnam  ad  obedfendam  paratam.  Quod  si  in- 
obediens  sts ,  et  eormpus  depravataeque  sententi»  ^ 
ne  de  eselo  quidem  ad  te  vok  denlssa  tlhi  sufBcit  ad 
salu^m.  Quoiiesaoiem  et  Jodael  voeem  andleredd  ea^ 
lo,  in  novo,  et  in  veleri  Testamento,  nec  tamen  Cieti 
sunt  idcirco  melioresf  Nam  in  veteriJaddeiposimiile 
mlracnla  pro  Deo  vftulum,  quem  fecerant ,  adorave- 
rant.  At  vero  Jericbontina  meretrix,  qnsd  nfhif  o-n« 
ntno  ex  mirabllibus  vfderat,  ostendlt  tamen  fldem  m 
exploratorom  susceptione  miralrtlem.  In  terraqnoqoe 
repromissionls  Jndaelsigna  eeraentes,  permanebmit 
Inpidibus  dnriores:  Ninivftsevem  Jonam  solum  vi» 
dentescrediderant,  el  egemnt  poenitentiam  (/«11«  5)» 
el  venturam  soper  se  iram  Dei  eonversione  pepiile* 


489  DE  LA0DIBU5  S.  PAULI 

niDt.  lo  noTO  eiiaro  TesUmeiKo  sub  praesentia  ipeius 
Chriftii,  lairo  qttidem  cam  crucifixnin  cerneret»  ad- 
orsTit;  Jndaei  vero  qul  eum  spectiTeninl  mortuo$  so^ 
dtantem,  et  vinxerunt,  et  aflixenint  cruci. 

TempBJerotolymtamintiauratio  irrita^et  aUaqvwdam 
ngKa,  Exereiim  JuUani  obteuut  a  Barbarie.  — •  Quid 
autem  nostn  quoque  aetate  (a)  ?  Nonne  ex  rondamen- 
tis  templiv  qiiod  Jerosolymis  Tuit,  ignis  exsilieos  au* 
de&tes  lUiid  aedificare  consumpsit?  sicque  reiiqui  ab 
iniqois  eonaiibus  destiienint,  nec  tamen  ab  im^ietait 
soa  aique  caecitate  conTersi  sunt.  Quaota  Tero  etiaai 
post  bsc  alia  facta  sunt  miracuia  *  ?  ot  com  super 
lempU  Apollinis  tectum  falmen  illapsum  est :  ut  cum 
ipsios  responsa  daemonis  transferri  a  rege  sepollum 
jaxta  se  martyrero  coropulerunt ,  diceniis  se  alloqui 
omnioo  non  posse,  quamdiu  proximam  illias  arcam 
Tiderel ;  erat  namque  vicina.  Post  quae  ip&ius  rcgia 
avonciilas,  qui  profano  attacta  consecrata  Deo  vasa 
lemeraverat,  vermibos  exesus  interiit.  Prsepositus 
qooqae  regalis  aerarii  ob  aliam ,  qnam  Ecciesiae  inta<- 
lerai,  injariam  medius  repente  diruptus  est :  tonc 
etiani  leglonis  nostras  fontes ,  qui  prius  flurolna  ipsa 
corsa  ioandante  vincebant,  sabite  in  se  resiliendo 
fageniol,  numquam  hoc  ante  perpessi,  nisi  postquam 
ioca  IBa  rex  sacrificlls  ac  vlcUmis  inquinavit.  Quid 
vero  )u&  memorem  ftimem  toto  prorsus  orbe  terra- 
nnn  cnm  Impto  rege  dominaiam,  regis  tnteritum  in 
regkme  Persarum  :  ante  mortero  vero  roentis  errorem 
peqiessani,  exercltom  In  medio  barbarorum  relicturo» 
etoodiqoe  velat  quodaro  rete  conclusum,  reditum 
ex  IDis  loeis  improvisam  aiqoe  mirabilem?  Curo  enlm 
itge  liiiplo  mtserabUlter  interempto,  alter  pios  In 
^os  soccetsisset  imperlaro,  adversa  omnia  coniinuo 
dlssolou  sont,  et  exercitns  qal  velut  in  mediis  eral 
relibfas  liitolalas,  nec  ullum  exltum  allquando  se  In- 
ventvnim  esse  credcbat,  Dei  Jam  nutu  ab  bostibus 
liberatus,  omni  cmn  securitate  remeavtt.  El  baec  qui- 
dem  quem  non  vateani  ad  partem  pietatis  attraberef 
Qoid  vero  pnesentta?  nonne  etiam  mntto  mlrabfliora 
dicenda  sunt  ?  nonne  crox  prdedlcator,  et  totus  ad 
credendnm  mandas  aecurrit  ?  nonne  mors  Ignomlnlo- 
sa  Baniiatur,  et  omnes  convolant  f  namquld  non  in- 
noneri  cruciflxl  sont?  nomquid  non  duo  tatronos 
com  Domino  pependeront?  numqotd  non  multl  sa* 
pientes?  iramquld  non  maltl  exsttteront  potentest 
o^ns  Igltar  aliquando  sic  nomen  obttnnlt  t  et  qoid 
die»  potentes  aiqae  sapienles?  numquld  non  (derunt 
wges  IndytlT  qvls  tu  sibi  lerramm  orbem  tam  brevt 
lempove  8iib)ngavit?  Non  enlm  tarlas  mlbl  atqno 
dhFeraos  opponas  biereses.  Omnes  siqaidem  eumdem 
pnedleaflt  Gbrtstom,  etsl  non  omnes  sane  pnedicenl 
aHpie  legiilmo.  niom  enlm  omnes  pnedicanl,  qui  in 
Palastlna  natns,  ei  passos,  qut  Ponflo  Pltato  cttjodi- 
canle  crocHhras  est.  Ra*c  igttor  concta,  qa»  proposuti 
nenne  ellam  majos  virtatis  ejus  videntar  babere  do* 
emmeoinm,  qoam  iUa  vox  allata  de  cceto  ?  Gor  enim 

*  QPMTvflnio  addit,  d  nUoi  mde  luerati  Mnl. 
(a)  QiddauiemnottraquequeeMef  itec  quie  sua  aetala 
eoBiigoranlfusius  pefertcfarjsost.  infira  libro  in  S.  Bahylam. 


APOSTOLI.  HOMIL;  IV.  490 

nullusregum  ita  vidt.al  hic  supcravit,  idqae  cam 
innumera  ex  adversoimpedimemapqgnareni?  Naas 
et  reges  contra  Gvangtliam  pradiati  um,  et  tjnmai 
bella  gesserunt»  ct  fatvii  omoes  iositrrcxcrwit»  e| 
nostra  asqoe  adeo  atiriu  aoo  sont*  vt  iodo  fimnl 
clariora. 

Map  nonm  CArtiip  abjeetum.  Reii^  Smiaierm 

tfwml  deamoiu  — -  Undo  igiior  iMas  taota  tami|HO 

admirabilis  vidDS?  Msgas  scilieoi  eiat}  Solos  orga 

iste  magns  Um  poteos  foit?  Audistls  nmpe  quia  ol 

opud  Persas  magi  et  apod  Indos  exatiicrini^  ainmoo. 

eiiam  modo ;  sed  ne  BMnen  quidem  ooram^  ii^quam. 

sonai,  Et  illo  quidem  ex  Tjraoonan  orbe  (0)  deosptor 

ac  malenctts  aliquo  loci  appaniit,  ao  brovi  aliqaomo 

icmporo  in  exi|ua  parte  orbis  roloisU  ;  sed  eoUfitor 

exstinctus  aique  dolelus  est,  qiu  non  Eedesiaro  ohh 

nino,  non  popalum,  non  aiiiiuid  borom  ffcliquit.  Sod 

quid  dico  magos  atqoe  makflcos  exstineios  ?  nodo» 

VNBso»  omniuro  deomm  tompla  oMiNota  sonl,  el 

Dodon.Tus*  et  Qarius,  ot  omnes  istas  profiinitatis  olB. 

cinos  aitent«  ac  peniius  obsirnct»  s^t?  Uiide  ifiior 

non  bonc  solom  crociiixuw^  oed  oiiam  pro  ipso  otci* 

soroffl  favillas  d«mooos  oontromisooot?  oujas  rcl 

gratia  saUem  nomon  aodieotes  cniois»  in  fi^am  r«oi« 

iiunt? com oeno si  so  rss baberot aiUer»  mafis  om 

oporteret  irridere  qoam  fugero«  An  ferio  o rox  qai4 

clarum  vidotor,  ac  uobilo  ?  Imo  0  conirario»  torpii 

et  exprobrabilis  roors.  iSst  enim  niiqao  ot  pqnio^ 

lis  roors,  et  osMiiQo  toterrlmo,  ol  apod  Jmimm 

maledicta,  et   loter  geniilos  oboadnooda.   Undt 

igitor  iilam  daemones  roformidant,  nisi  do   vir* 

toto  cnicilixi  ?  Si  enim  Ulam  por  soipsam  timsroM» 

qaamqoam.et  boc  ipsum  diio  essol  lodignam  ;  laoMH 

et  ante  illum,  et  post  ilhim  pleriqoo  cniciflxi  soiit,  ol 

cum  ipso  otiam  duo.  Quid  tgitmr,  si  invocal  aliqaig 

nomen  latroiiis,  vei  alterios  cvjosqaam  emcillxit  d»> 

monne  forle  timebit  ac  fugiet?  Neqoaquam,  quinim* 

rideblt.  Si  vero  Jesam  addideris  Nauronam,  velatab 

ignc  repeme  diffugient.  Quld  igitur  ais?  uode  pnevso 

luit^Qiiia,  inqnis,  sedoeior  fuit.  At  nonbaCijai 

pr;rcepu  loqnuniur.  Deinde  quoniom  sednctores  fuo^ 

runt  muiti,  et  lamen  uuiius  obtinait  Sod  qoia  maguo 

fuit?  Vemm  longe  aiiud  ejus  dogmota  oontosunlar. 

Sed  et  magoruro  mulia  saepe  fuii  copia ,  (^)  [noe  u- 

roen  uUum  Imjusmodi  potentim  mMnen  aaditum  est]« 

Setl  quia  snpiens  fuii  ?  At  molti  fuerant  saepe  sapien» 

tcs.  Quls  itatpie  similiter  obiinoisso  dicetur?  Nullao 

enim  aliquando  saltem  ex  parte  aliqua  buic  potentim 

appropinquavii,  Unde  liqoido  patet,  quomamGbristus 

non  fuerit  magus ,  non  seducior,  sed  qoi  0  eonirario 

bonim  exsiitit  emendat(H'.  et  vcre  divina  virlus ,  ncc 

ulli  omnino  suporobilia»  Idcirco  et  ipse  cuncia  vicit » 

aiquo  perdomnit,  et  Paolo  tenloriorum  opiiiei  tanum 

potuit  iuspirare  virtuiem,  quanUm  ipso  rerum  (eau- 

tur  effecius.  Homo  etenlro  ignobiiiSB  abjectus  el  cir* 

cumforaneus,  qui  artem  excrccbat  in  peliibusB  in  Un«- 

tum  viriuie  progressus  est ,  ut  vix  Irigiiiu  annoruro 

(a)  Apollonius  Tyaneus. 

{b)  Qiise  uncinis  claiidunlur  desaot  In  graeoo. 


491  S.  lOANNIS  CHRYSOSTOMl 

spalio  et  Romanos,  et  P^rsas,  et  Parthos,  et  Medos, 
et  Indos,  et  Scytbas,  et  iEthiopes ,  et  Sauromatas,  et 
Saracenos,  et  omne  prorsas  humanam  genos  sub  ju- 
gum  mitteret  ▼eritatis.  Responde  igitur,  undc  iste  opi- 
fex  Tilis  ac  poblicos  stans  in  loco  artis  susc ,  ac  scal- 
pellum  in  manu  gerens,  ita  etipse  philosophatus  sit, 
et  alios  docuerit  pbiloftopbari ,  gentes  sciiicet ,  urbes 
atque  regiones,  maxime  imperitus  nec  vim  in  se  ser- 
monis  ostendens?  Audl  enim  ipsum  loquentem :  Et$i 
imperitui  umume  (2.  Cor.  II.  6 ).  Nec  pecunias  pos- 
sidens  :  nam  boc  quoque  Ipse  testalur :  Usque  ad 
httnCf  inquit,  karam  et  esurimu$,  et  $itimu$ ,  et  nudi 
eumMi  ^ei  colapldi  cmdimur  (1.  Car,  4.  11 ).  Et  quid 
dico  peeunias,  cum  ille  saepe  ne  necessariom  quidem 
liaberet  cibum ,  nec  quo  se  circumdaret  indumentum. 
Quia  vero  nec  de  professione  clarus  fuerit,  ipsius  di- 
scipulus  ostendit ,  dicens  :  Quaniam  manebat  apud 
Aquilam  ei  Pri$ciilam ,  propterea  quod  eju$dem  arti$ 
e$$ent  :  erant  enim  $cenofactariw  nrlti  {Act.  i8.  3). 
Non  igitur a  proavis  nobilis,  quippe  qui  lam  vilis  fuisse 
artis  ostenditur :  non  a  patria,  non  a  gente,  lamen  pro- 
gressQS  in  medium ,  ac  tantummodo  apparens  inimi- 
comra  cuncta  turbavit,  oniversa  confudit :  et  sicut  in 
stipulas  ant  in  foenum  ignis  immissus,  omnia  dasmo- 
num  opera  consumpsit,  atque  in  quod  voluit ,  oronia 
oonvertit.  Neque  vero  hoc  solum  admiratione  dignum 
est,  quod  tantam  potenliam  talis  obtinuit :  scd  quoniam 
discipulorum  quoque  illius  plurimi  pauperes,  impcriti, 
ac  totius  erant  erudilionis  extranel ,  in  fame  et  egc- 
state  viventes,  ignobilcs,  ac  de  ignobilibus  procreaii : 
qood  certe  etiam  Ipse  praedicavit,  nec  erubuit  eorum 
commemorare  pauperiem ,  imo  ne  necessaria  quidem 
eomm  victui  postulare.  Profici$car,  inquit,  Jeru$alem 
fnim$trare $anetii{Rom,  15.  25).  Et  rursiis  :  Secm' 
dum  unam  $abbali  unu$qui$que  vestrum  reponaly  quod 
ei  bene  placuerit^  ut  non  cum  venero,  tunc  coHecue  fiani 
(1.  Cor.  16.  i).  Quia  vero  plures  discipulorum  ex 
imperitorom  nomero  constarent,  ad  Corinlhios  scri- 
bens ,  ait :  Videte  vocationem  ve$tram ,  quoniam  non 
multi  $apiente$  $ecundum  carnem,  non  multi  potenles^ 
non  multi  nobile$  ( 1.  Cor*  1 .  26 ) ;  sed  et  vald6  obscuri, 
et  viles  fuerunt.  Nam  infirma  mundi ,  inquit ,  elegit 
Deu$,  et  qum  non  $unt,  ut  ea  quas  $unt  de$trueret  { Ibid. 
V.  27.  28 ).  At  nobilis ,  ot  eniditus  erat  forte  persua- 
sor  '  ?  Nec  isiud  quidem  ;  nam  hoc  quoque  ipse  con- 
Jirmavit,  dicens  :  Et  ego  veni  ad  vo$  non  in  $ublimitate 
$ermoni$ ,  atil  $apientice ,  annuntiane  vobis  testimonium 
Chri$ti.  Non  enim  judicavi  me  scire  aliquid  inter  vos, 
nin  Jesum  Christum  ,  et  hnnc  crucifixum.  Et,  sermo 
meus,  et  prcedicalio  mea,  noninpersuasibiHbussapientice 
werbis  {Ibid,  c.  2.  v.  1.  2.  4).  Scd  causa  nimirum  ips^a 
praedicationis  erat  idonea  ,  qux  ad  se  pertraheret  au- 
dientes.  Aecipe  quid  etiani  supcr  hac  rc  ipse  pro- 
nuntiet.  Qfionfam,  inquit,  Judcei  ugna  petunt,  et  Grceci 
tapitnliam  qucsrunt :  no$  autem  prmdicamus  Christum 
crucifixum  ,  Judwi$  quidem  $candalum ,  Grascis  autem 
stultitiam  {lb\d.c.  1.  1. 22.  25).  Sed  sccunlate,  ac  li- 

<  Graec.,  M  idiota  qindem  et  inerudittiSy  sed  ad  persua- 
dendumtiqftut? 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  4M 

bertate,  inquis,  fruitus  est.  Atomnino  a  perlculis  num- 
qiiam  respiravit.  Et  ego,  inquit,  in  infirmitate  et  timore 
et  tremore  mutto  fui  apud  vos  {\.  Cor,  2.  3) :  ncqiie 
vero  ipse  solum,  sed  etiam  discipuli  ejus  passionibiis 
subjacebant  :  Mementote^  inquit ,  dierum  priof^m^  ia 
quibus  illuminati  magnum  certamen  $u$tinuistis  pauio' 
num.  In  altero  quidem  opprobriis  et  tribulattonibu$  soe- 
ctaculum  facti ,  in  altero  etiam  socii  taliter  conversati- 
tium  facti :  nam  et  viticti$  compa$$i  esiis ,  et  rajrinatn 
bonorum  vestrorum  cum  gaudio  $u$cepisti$  ( Hebr.  10. 
52-54).  Et  rursus  ad  Thessalonicenscs  scribcns,  ait : 
Vos  enim  eadem  pas»  estis  a  contribulibtu  vestris^  $iaU 
el  ipsi  a  Judceis,  qui  et  Dominum  nostrum  occiderunt,  ei 
prophetas  suQs  per$equnti  sunt '  (1.  Thess.  2.  U.  15). 
Rursus  ad  Corinthios  scribcns,  Sicut,  inqnit,  abundant 
passiones  Christi  in  vobis  ,  el  quentadmodum  socii  e$ti$ 
passiomim,  ita  eritis  et  consolationis  (1.  Cor.  1.  5). 
Et  ad  Galatas  :  Tanta ,  inquit ,  passi  e$ti$  $ine  catua , 
if  tamen  sine  cau$a  ( Gal,  5.  4 ). 

Cotnparatio  Evangelii  cum  beilo ;  $eductore$  ante 
Christum  cur  permiserit  Deus.  —  Gum  igilur  pnedica- 
tor  imperiius,  cum  eiiam  paupcr  esset,  et  prorsos 
ignobilis,  et  quod  prxdicabalur,  non  modo  commen- 
datione  sui  esset  vacuum,  verumetiam  ofTcnsione  ple- 
nissimum,  et  auditores  ipsi  inopes,  imbecilles,  atqiie 
omnino  nulli,  et  pericula  tam  crebra,  tam  varia,  non 
doctoribus  solum ,  sed  etiam  discipulis  imminerent» 
et  crucifixus  esset,  qui  annuntialur  adorandus :  quid- 
nam  illiid  est,  quod  hiijus  praedicatio  potoerit  obii- 
ncre?  Nonne  lucidissime  ciaret  divina  hoc  ei  ineffa- 
bili  quadam  virtule  perfectum?  Quod  certe  etiaro 
Inimicorum  comparatione  polest  liquido  coraprobari» 
Cum  enim  videris  contraria  horum  universa  concur- 
rere  in  unum  :  id  est,  et  opes,  et  nobilitatem,  et  pa- 
triae  claritudinem,  et  oraloris  artis  pompana,  et  pacls 
securitatem,  et  plurimam  in  ipsa  su|)ersiitionecultu- 
ram,  continuo  tamen  morem  proranitaiis  exstinctum ; 
hos  vero  qui  sunt  ex  adversa  parte  superare  :  quac 
berum  causa  sit,  responde.  Tale  est  enim,  ut  cum  rex 
quispiam  inslrucius  armis,  fretus  exerciiii ,  potentis 
simas  in  bello  acies  instruens  hostes  supcrare  nequi- 
verit,  nudus  aliquis,  et  paoper,  etsolus,  nc  brevi  qui- 
dem  jaculo  armatus,  aut  simplici  saliem  vcste  tectus» 
certamen  ineat,  eaque  peragat  quae  alii  iiec  cum  miile 
quidem  munitionibus  patrare  potuerant.  Noli  igitur  in 
prava  permanere  sentenlta,  sed  viriutem  venerare 
cruciiixi.  Neque  enim  si  regem  aliqiiem  videas  civita- 
tes  sibi  excelsas  parantem,  circomagentem  fossas, 
moris  machinas  admoventem,  innumeram  quoqae 
habentem  miiitom  mollitudinem,  arma  fulgenlia,  pe- 
cunias  infinitas,  unamque  hostium  civitatem  destmcre 
non  valentem ;  altemm  vero  nudo  corpore  dimican- 
tem,  solisque  manibus  utentem,  non  unam,  aut  duas, 
aut  paucas,  ^  prorsus  innumeras  totoque  orbe  dif- 
fusas  urbes  percurrentem  celeriter,  cunclasque  ca- 
pientem,  humanac  hoc  dicas  esse  virtulis.  Sic  ergo 
procul  dubio  in  pra^senti  causa  sentiendum  est.  Pro- 

1  (ir.  addit,  et  na$  expukrunl^  et  Deo  non  ptacenif  e% 
onmibns  homimbus  cohtrarUsunt* 


A95  DE  LAODlfiUS  S.  PAULI 

pierea  enim  con<ee«it  Deus  et  lairones  cum  SaWatore 
cmcillgi»  ei  aiite  Salvatori^  adveDtmn  sednctores  aii- 
qttos  apparere»  ut  etiam  ei  comparatione  remm  nimis 
inaipientibua  oatenderetui  excellentia  veriutiszet- 
discerent  quia  hic  non  unua  ei  illis »  sed  grande  ilt 
inier  taro  dispareSylnfioitumquediscrimen.  Nihil  enim 
Christi  gloriam  potuit  inombrare,  vel  eororodem  op- 
portonltas  temporum ,  vel  communio  pasftionum  :  ne 
quis  enim  putareti  qoia  dsemonea  crucem  et  non  cru- 
dfixi  pa^erent  virtntem»  obstroiit  ora  isu  dtcenlium 
par  laCrooum.  Quod  si  temporom  opportunius  cuiicU 
Ceciaae  dicatnr,  ad  repellendum  Theudas  et  Judas 
proJerentnr»  qni  cum  elsdem  Tere,  qiilbus  etiam  Chri* 
stus  temporibus  exstitissent,  et  veriuteni  per  quaedam 
eiiam  signa  impugnare  lenUssent,  repente  destructi 
snni.  Quod  eniro  jam  anie  memoravif  Ideo  Interdom 
(alsa  fieri  Deus  signa  concessit ,  ot  abundantius  vera 
nonslrarel.  Propterea  et  pseudoprophetas  tempore 
propbeurum,  et  paeudoapostolos  cum  aposlolls  appa- 
rere  permisit,  ut  disceresquia  splendentes  ejos  ubiqtte 
virtuies  neqoaquam  obscurare  posset  similitudo  et 
ombra  qtucdam  viriulum. 

Pombu  Ronue  vexaiwr.  —  Age  jam  ex  aiiis  quoque 
documenlls  probemus  esse  hanc  potentiam  siiigula* 
rem  ei  praecipuam  aique  mirabilem.  Docebimus  enim 
ChrisiJ  ^riam  ipsa  magts  inimicorum  impugnatione 
mvisse.  Com  enim  hunc  ipsum  lieatum  Paulum  Ro- 
mxqoidampersequerentur»  aliquando  hoc  ipsom  dog* 
nia  inqoietius  prsdicabant.  Cupientes  enim  Nero* 
aem  impognatorem  Pauli  acrius  in  ejus  odiom  commo- 
vere,  mira  qoadam  arte  Isdendi  susceperunt  el  ipsi 
cvangelicae  pnedicationis  orficium,  ut  magis  sciiicet 
fidei  serroone/erventef  et  discipulorumcrescenlentt- 
inero,  in  Immensum  ignesceret  furor  tyranni,  et  fera 
majora  adhuc  colligeret  incremenU  feriialis.  Et  lioc 
ipse  ad  Philippenses  Paulus  scribens,  ait :  Scire  vo$ 
auUm^  inquil,  volo ,  fratrei,  quod  quoB  circa  tm  iuui , 
ma^i  venerunl  ad  jnrofeclum  EvangelH^  ila  ul  plura  e 
fralrikui  confideniei  vincuiii  mdi^  abundanliui  audereni 
une  limore  verbum  Dei  loqui.  Quidam  quidem  etiam  per 
inmdiam  ei  contentionemj  quidam  etiam  per  bonam  vo- 
iHntatem  Chriitum  prtedicant  :quidam  auiem  ex  con- 
tenHone  Chrinum  annuntiani  non  itncere^  eshtimaniei 
presturam  iuiciiare  vincuUi  meii :  quidam  autem  ex  ea- 
riiaie,  identei^  quod  in  defendone  Evangelii  poiitui  ium. 
Qmd  emm  f  st  omnt  modo^  iive  per  occaiionem,  iiveper  oe- 
ritaiem  ChriUui  annuntietur  {Philipp.  ri2-18).  Vidi- 
sii  certe,  queniadroodum  elsi  ex  conlcntionealiqui  pKB* 
dicarent,  Umen  etiam  per  inimicos  verilas  oblinebat* 
Chriitiam  caiumnia  appetiti.  —  Supra  vero  hanc  iiii* 
micorum  callidiUtem  alla  quoque  ex  adverso  mulia 
veniebant.  Nam  et  aniiqu»  leges  noninodo  non  opi- 
tulabaniur,  vernm  eiiam  adversabanlur  :  conlraquo 
veriutis  parteni  npn  solum  malilia  obloquentinin  ini- 
niicorum,  verumeiiani  ignorantia  dimicabat :  Regem 
eniin,  inquiunl,  habeni  Christum.  Non  eniin  noverant 
ejiis  ca^lcste  regnum,  terribile  istud  et  absque  ullo 
temiino  gloriosum  :  sed  qoasi  tyrannidem  ipsis  infe- 
reiiiibus  per  caluinniaiu  rcpugnabant,  ct  in  commune 


APOSTOLL  HOMiL.  IV.  491 

omnes,  et  specialiter  adversus  eos  sUiguli  dimic^iido. 
In  commui\i  quidem,  quasi  conira  eos,  qui  pobljc» 
disciplios  et  iegum  sciu  destrnerenl  :  speclaliier 
▼ero,  quasl  singtilorum  doroos  divisionibns  dlvortiis- 
que  dissolverent,  Naro  el  fillum  tonc  Impognabat 
paUr»  et  filiQS  patrem  negabat,  et  maritnm  uxor  ode- 
ral,  el  uxorem  marilus ;  filiae  qooqoe  cum  matribus 
dissidebanl;  cognati  cognaios,  amlci  oppugnabanl 
amicos :  eratque  per  omnium  domos  Tarium  istud  el 
multiforme  belloro,  propinquos  separans»  dispergens 
curiam»  judicia  conlurbans  :  cum  utique  mores  pa- 
trii  solverentur,  fesiiviUs  et  caltora  daemonum  pel- 
lereiur,  qux  antiqui  legumlatores  vel  In  primis  cnsto- 
dienda  decreveranl ;  ctiin  his  omnibus  etiam  tyran- 
nidis  odiosae  suspicio  undique  faciebat  eos  explodi. 
Neque  vero  dicere  quispiam  potesia  Geniibus  quanta 
inferebantur ,  a  parte  vero  ludaeorom  omniom  in 
quiete  erant,  cuin  certe  islietiam  saevins  imminerent, 
cumque  et  Ipsi  ei  destructionem  Icgis  implngerent : 
JNon  emm  ceuat^  inqoiunt,  hquem  conira  legem  et  lo- 
cuiu  ianctum  (Act.  6.  13).  VerumUmen  undiqne  in- 
▼idiae  igne  succenso,  a  domibos,  ab  orbibus,  ab 
agris,  a  solitudine,  a  terra,  a  mari,  a  Geniibos,  a  Ju< 
daeis,  a  principibus,  a  plebibus  S  a  regibus,  a  regum 
ministris  :  cum  omnes  ad  crudeliutem  se  mutuo  co- 
borUrentur,  et  omnes  ferocissime  saeviusque  consur- 
gecent  :  bealus  Umen  Paulus  in  Untos  Ignes  inslllens, 
atque  in  medio  talium  luporum  conslsuns,  quam* 
quam  icius  omnium  exciperei,  nou  modoUmenobru- 
tus  ipse  non  est»  sed  eiiam  omnes  illos  in  partem 
Iransiulit  veriutis,  Et  haec  et  alia  quoque  praelia  non 
minus  saeva  meroorabo  :  ut  illud  quod  a  pseodoapo- 
stolis  inferebaiur,  quodque  eum  super  omnia  alia 
lorquebat ,  domesiicoruiii  tlolus,  rulna  nuuntiuro  : 
roulli  enim  ex  fiddium  nutnero  labebantur,  sed  eiiam 
eontra  ista  praevaluiu  Unde,  quaeso,  ox  quave  virtnte  T 
Quia,  inquil,  ornM  noUra  non  camatta^  ied  poientia 
9uni  ad  deuructionem  muniHonum,  conmlia  deUrueniei 
et  omnem  attitudinem  es^ollenUm  ee  adveriui  iden» 
tiam  Dei  (9..  Cor.  10.  i.  5).  Proplerea  igilur  in  di- 
versum  omnia  vertebanlur  ac  muuhanlur  repente  : 
ac  sicut  igne  succenso  paulaliin  spinae  consumuntar 
et  cedunt,  flammisque  superantur,  ac  mundi  reddun* 
tur  novales  :  sic  eliam  Pauli  insonanU  lingaa,  el 
omni  igne  vehemenlius  irmcnte ,  cedebanl  omnia» 
fugiebanique  et  daemonum  cultus,  et  celebrius  oro- 
nis,  alque  feslivius,  et  mores  palril  *,et  populorum 
furores,  et  lyrannorum  niinae,  et  insidiae  domestico- 
rum,  et  pseudoapostolorum  operationes  roalignae. 
Imo  vero  sicut  radiis  soUs  orienlibus  el  tenebrae  fn- 
ganlur,  et  rersc  latiUnt,  foveisque  conduntnr,  et  la- 
trones  rccedunt,  et  Iiomlcidae  ad  antra  suffugiunt,  et 
amovenlur  piratx,  et  sepulcrorum  violatores  fugan- 
iur,  ei  aduUeri  el  fures  et  perfossores  domorum  dc- 
prcliensi  a  sole  ac  redargui  pericliianles  abeunt,  sc- 
qtie  alicubi  procul  occulum,  oniniaquc  lucida  effi- 
ciuntur  et  clara,  illtistrantibus  desuper  radiis  lcrram« 


>  ot.  addit,  a  i  , 

*  Gr.  addit,  H  iegum  cmupdma- 


495  S.  J0ANN1S  CHRYSOSTOMI 

l^gus,  ac  monles,  uri)es  simul  «W)tte  regienes  :  $«c 
(unc  prafidUtaiionc  fulgofite,  et  ubjque  Ev«ngeUuitt 
disseminame  Paulo»  fugabalur  errofi  veriiaaqu^  r«- 
meobal;  favillae  vero,  fuinuaque  lemflorum,  ei  cym- 
bala  onirria,  ei  lympana»  el  ebrieiatesi  et  comesaa- 
iiones»  el  siu^a,  ei  adulieria,  ei  alla  dictu  foda,  qum 
in  sacris  suis  celebraro  oonsueveiaQii  detearutii^  al- 
i)ue  consumpia  suni»  instareertR  ignis  vapore  percua* 
lis,  ei  paiearujii  vicci  4|wo  subiio  eoncrcmaiiiiir  iii<> 
ceodio.  Clara  voro  intcr  Usic  veriiaiis  fliaimn  suif ebai 
rcsplendensi  ei  ip«um  ad  usque  oailuai  aubliniiuile 
consceiulens  ab  iis  fMHissiwum  siibkvau ,  qut  cam 
niicbauiur  op|jriuierei  perqiia  ilios  inagis  iucremenia 
suscipieAS,  qui  illain  exsii^icium  iri  cupiebanU  Nec 
pcricula  euiin  progressuni  (^US|  aui  impeius  coeffeere 
poluerunti  iion  tyraniiis  quacdam  ia?eieraiii  eoaaua- 
iudinls,  oon  pairii  moris  auctoriUSi  noii  leguM  po- 
testaSi  non  illa  ipsa  custodieadi  cjiis  qiiod  pnedioa- 
baiur  evangclii  diAiculiasi  nec  quidquam  «onim  qm 
impedimeniuiu  aficrre  possuiiii  pralieieaiia  eeteriier 
TeriUiis  cursum  aui  ineidera  aul  reiardare  pol«entnu 
Aique  ul  quaouin  i*iad  trim  babeati  cognoscaa, 
coinminare  GentibM«  uon  dioo  perioulai  fameni, 
moriem,  sed  danmum  aliquod  cxiguumi  et  videbis 
eos  repente  inuuios.  Ai  non  ulia  i«vaiiianiur  el  no- 
sirat  sed  coneisis  oecistaque  omiiibusi  al  oMque  im» 
pugnaUs  vario  geoere  bettomm»  iiia  kmen  Asremiofa 
sempor  cflecu  suiii. 

£iTor  aao|M«  iiadi  |Mrii«  -^  fii  q«bi  ega  neai«aa 
^taUs  oomummor4>  gentHea  vtiea  iaioe»  ot  omiiiM 
coMempiu  flaoiles?  Gi  potiua  qui  apud  iilea  eram  ali<^ 
quando  mirabiles  &n  medium  preiimMa,  pbHeaoplNae 
acUicei  boiiore  eelebraioai  FUlmiemi  Pyibagmm^ 
IMagoram,  Qaiomemum  (m^  multoaqiia  alioa  h«J«a^ 
modit  ei  lanc  4emum  avangeliett  pnKdicatioaM  vir* 
luum  probabis.  Nam  posi  Socraiis  ««naamii  alii  qoi* 
dem  M^ara  diEcesserwn,  simiMa  paliandt  meiu ;  alftcr 
auiem  et  pairia  ei  liberute  privaiue  esi|  «ec  prmter 
unam  mulicrcm  plNleaopbie  qucnmnaro  amdita 
Sttlijiigavil;  Plaio  auuia  depicum  in  pagiwadasoi» 


AUCIllEP.  CONSTANTINOP-  496 

plinam  relinqiiens  io  mortem  solutus  esi.  Et  ccrte 
nibil  ela  lane  imptdimealo  erat,  non  perieiilami  noii 
ogesuai  non  imperitia  aerbonia  :  aed  eram  el  dicendo 
potenteSi  ei  opiboa  afiluenleai  el  nobiliiaio  iialrbie 
«glorianies.  Vervm  nequaquam  oblincre  peiuerunl : 
ulis  esi  enim  coadUio  erroria «  eiiam  nullo  aibl  obsi^ 
«iente  eooseHeacil,  ac  deAml :  ulia  auiem  e  diterso 
veriutia  aUiuSi  eiiam  moliia  impu^nanilbua  saecti»- 
lur  el  erescit.  lUbc  mUm  iu  esse  veriM  nrum  tp«n 
proclamali  nibilque  bie  opus  eal  aaseriioiie  verbonmi, 
oum  voeem  quodammodo  tolua  muiiqve  mamiiis 
emitut»  urbea  aoilieol»  el  agrii  el  lerra^  ei  marin,  ot 
loca  culU  alquo  deserUi  Ipsaa  queque  elia»  inoiiiittiii 
sumnuiates.  Neque  eoim  soliludinem  boneOeil  sui 
reliquU  exsortemi  sed  ipsam  maximo  iis,  quae  noliis 
do  caelo  veaieas  deiulili  bonia  rapkvii,  per  Pauli 
pnDcipue  lioguami  perque  iliami  quam  in  ipamu  coii- 
Ittlii,  gratiam.  Ouia  enim  digoam  uli  dono  devoiio- 
nemgerebai*  eopioaa  ia  illo  eiiam  gtalia  eoruaoavtti 
plurimaquo  borum ,  qim  bucusque  mcaonivimatt  , 
ipsiMS  ora  ac  aeraMMO  compleu  aaoi. 

Poula  tMlm  mB  pesaiimas.— QiieniaAi  igHar  fta 
genus  nosirum  nobiiiuvii  Deua ,  ut  unmn  hominem 
iifnaactor  laaiorvim  caosam  hmt  bonomm,  studea-  • 
mua  el  noa  e|oa  simNes  hivemri.  Neque  vero  istud 
impomlbila  poiamua  <  quooiam ,  ui  saeipe  dixi  ei  noiic 
iacolaaio  oon  casaOi  lale  ilU|  qoalo  eilam  nobis, 
oai|>oa  hk,  lalia  aolnWi  lalea  eibi,  sed  folonUs  ti i  co 
mltfaMMs  I  ei  praMkiio  defolio »  ei  isltid  esl  prorstis 
imdo  ilte  lalis  eiMoa  esl.  Nenio  igiuir  diflidat,  nemt i 
despeiti :  si  imaodas  aoimora  el  pnepares,  nlbil  esA 
i)00d  le  ab  «foadem  graiia^  poasit  proMbere  manerl- 
bos :  000  oal  eolm  peraonatom  aceepior  Dens.  Idcni 
illom  loqoe  Imiif^ :  el  quemadmodoao  illiosi  iu  est 
oUam  luoB  Doos^;  ae  aleul  llhrai  merlio  laodavli,  ila 
«tiam  libioien  coronam.  Spondeamos  ighur  nosmet- 
fpaoo  Deo,  alqae  orandemos,  oi  nos  qooque  eamfidcin 
l^fOthim  conaeqoentes ,  eadem  elhrai  pnMnia  sonin- 
imiri  gralia  a  niisericordh  Domint  nostri  JesaChrfsii, 
cot  eal  gtoria  el  hnperium  hi  saecnla  sxctilonini. 
Ameo* 


m  LAUDIBUS  SL4PrCTI  PAUU 


APOSTOLI. 


HOMLU  T. 

OU  mmc  illl  sunii  qui  querulo  semper  animo 
nioiiem  causari  solent,  et  corruplibHe  boc  corpus 
atque  passlbite  tmpedimcnlo  sibi  esse  ad  virtuiem 
pttUOtf  Aodlant  Pauli  facia  prscclara  i  et  ab  hac  ob- 
frecutiooe  malignissima  conquicscant.  Quid  eiiim  liu- 
manogeneri  morsnocuil?  qoid  verovirtuUm  cor- 
ruptlo  corporis  impedlvilT  Considera  iUquePaulom, 
el  videbis  i  quia  nobis  etiam  ad  maiimam  utiliiaiem 
proficiet  IsU  moruliias.  IFic  enim  nisi  morulis  fuis- 
aet,  nequaquam  dicerc  potuisset,  magis  autem  ne- 
quisset  ostciidcrc,  quod  ipshis  upwlbos  esl  loqooius  : 


quoniam  QuoUdie  vmicr  fro  veUra  gloria,  quamhaheo 
in  ChriHo  Jesu  (1.  Cor.  15.  Si).  Ubique  cnim  noLjs 
inienlione  animi  ac  prompu  opus  eai  TolunUlc  ^ : 
qux  si  affuerint ,  nibil  erit  quod  iios  possit  a  virliitc 
prohibcre ,  sicut  superior  jam  scrmo  memoraius  csi. 
Nonne  erai  iste  morUlis?  nonne  ignobiiis?  nouitc 
pauperi  et  quotidiano  opere  victum  quaerens?  nonne 
corpos  baboli  cunctis  naturas  necessitaiibus  subjuga- 
lum?  Quid  ergo  eum  vetuit  illiSi  quibus  floruiti  splcn- 
dere  virtutibus?  Profeao  nibil.  Nulius  ergo  moercai 


•  in  graBoa  oddUur,  «I  oaai  aal 
ordint^Ka  JUUse  con^imus* 


01  priMii 


437  DE  UVMBUS  S.  PAUU 

pauper,  naUiis  an(^alur  iDglorivg,  Bulkis  es  viliaribi» 
ingcniiscai;  sed  unlammodQ  illi,  qui  molles  sunft 
aninio ,  el  enerraii  menie  sunl  aUjue  reaoluii.  Hne 
enim  «olum  esi  qnod  uos  a  Tiriute  yakal  arcera » 
Titiositasanimse  alque  molliftudo  senlenUa!,  nee  quid- 
quam  omnino  pnslerea :  idque  l>eaU  hujus»  propler 
quem  bodie  congregaU  sumus ,  iliuslralur  eiempio. 
Siciift  eniffl  Paulo  nibil  ea  quae  superiussunl  memoraia 
nocuerunl,  ila  extra  religionem  nosiram  posilos  nibil 
hisadversa  juverunt,  non  getieris  ciariUido,  non  di- 
viiiaruni  afBuentia ,  non  splendor  eloquii»  non  giorij» 
magniludo,  non  snblimitas  potenlaius. 

Dwmana  nil  fuvat  immorlaliuu, — Sed  ^fuid  ego 
de  hominibus  adbuc  loquor,  el  quamdiu  circa  lerram 
conUneo  sermoiicm?  Fas  est  etiam  supernas  com* 
niemorare  virtules ,  principalus  videlicet,  ac  pote- 
siates,  mundique  rectores  ac  tenebrarum  bujus  saecuU. 
qoid  enioi  juvii  eos  angclorum  sortitos  esse  oatU' 
nm  ?  noniie  veiiient  oinnes  isiae  virtutes  a  Pauio , 
ejusque    siniilij>us    jiidicandae  ?    Nescitis ,    inquit , 
9M4I  angeioi  judicabinm  ^   quanto   magit   wcularia 
(1.  Car.  6.  5)?  Nou  igiiur  obalias  aUquando  causas 
aisi  ob  vitia  sola  doleainus ;  horum  nos  studiosos  essa 
fcenileat  :  neque  ob  aliud  quidquam  gaudeamus  ac 
Waemur  nisi  virtuiis  causa  :  nibii  est  quod  nos  Pauii 
siiiu\es  fieri  vetet.  Uleenim  non  solum  graUa  Dei,  sed 
eiiamssa  voluniaie  talis  eflectus  cst,  et  idcireo  graUa, 
qm  etiaip  de  propria  voluntaie.  Utraque  enjm  plena 
ifl  illo  fuerunt  atque  perfecta»  et  ea  quas  donantur  a 
[>eo,  et  ea  qus  voluntaie  prseslantjur.  Vis  dona  Dei 
agnoscere?  VcsUmcuta  Pauli  da;moiii))U&  terrori  erant. 
Vemm  ego  nequaquam  illud  admiror,  sicut  ncc  illud 
quidem,  quia  umbra  Pctri  corporum  languores  effu- 
gabat.  Hxc  sunt  vero  miranda ,  quoc  Paulus  eiiam 
ante  gratiam  magnus  ab  ipsis  rudiineiUis,  ab  ipsis* 
fidei  SU9C  invenitur  fecisse  principiis ,  quia  iiec  virtuto 
bae,  qua  postea  poUuit,  illustratus,  nec  aposiolaius 
bonore  donatus»  ita  in  Ghrisli  zelum  totus  exarsit,  ut 
omnem  contra  se  accenderel  Judaicum  populum  :  qui 
com  se  in  tanUs  periculis  el  civiiatem  proplcr  se  oh« 
sessam  cemeret,  per  murum  demisaus  ia  sporla  est , 
sicque  depositus,  nec  tune  quidem  io  segiiitiem  ac  U- 
inidiiatem  relapsus  est;  sed  majorem  alacritatem 
mentis  accepit^  periculis  quibusdam  se  saepe  subdens 
itt  aliornm  salutcm  :  nuUi  autem  studio  cedens  do- 
cendi,  sed  quotidie  porlans  criicem,  Dominum  se- 
quebatur,  et  quidem  cum  receos  adhuc  Stephaal 
anfte  oculos  haheret  exemplum,  videretque  coiura  se 
omnes  poti&simum  conciiatos  Judxos,  caedem  spi- 
rautes»  ipaasque  pene  carnes  ejus  devorare  cupientes. 
Igitur  Paulus  ne<iue  cum  io  pericula  irrueret^  teme- 
riftatis  argui  poterat:  nec  pcricula  fugerc,  tiinidi- 
daUs  *  :  quia  uiique  ei  amabat  satis  prssentem 
viiam,  ob  lucrum  docendi ;  et  rursum  valde  cam  de- 
spiciebat,  ob  philosophianij  ad  quam  illum  mundi 
.  contempftus  eve\erat|  propterquc  amorem  quo  irc  ur- 
gebatur  ad  Gbristum*  Quod  enim  de  ipso  dico  seo^^cr» 

i  gtm  Pmimitiiitriteqm  meatmUe  $e  perictdU  tradC' 
bol  oMumt  neque  in  UU$  fitg^^^  nwlliui  se  gessit. 


APOftTOLI.  HOMIL.  V.  m 

Aecdieero  aUquattdo  eeasabo :  «ilkia  ili  In  4mem 
ftntm  IncMieas  atque  eoitfraria»  «ira^M  ia  >ommo 
dum  swMi  ftranstttiift»  ulraque  ani»  «ftilililibiia  oo- 
«puvii.  Nttttus  enias«eiimq«aai  ffnmmk  ffiU»  UU 
amana » nee  eomm  4|ui  aonft  liicaa  isUus  ewpidiiiigii  ? 
eft  e  regiooo  [nuUus]  sic  aUqoaado  despexU  aaluMi 
iliorttm  qui  se  in  nMNrftem  spottle  prjeeipUaBU  ftie  ab 
^ai  ae  muwiiiro  eupidiftafta  absirab^Mft,  ottllaqoe 
praeseiitittm  tenebaiur  paasioiie,  aod  ttfci^ne  daside- 
rium  auum  euii  Dei  v^luttftaie  mncabat,  «l  ttttic  ^ 
dem  praesenletti  vitam  magls  aeeeflanriam  esae  duee* 
bat.  4«am  stteietaAem  ChrisU  alque  coUoq««Wi ;  iuiic 
▼ero  Um  molestam  sibi  illam  fatebatHr  et  giMsm»  «1 
eUam  iagemiseereft,  atque  in  morUa  deaiderittmci- 
geremr.  Ea  euim  aola  eupiebaft,  fttai  iffi  attCttBdttn 
Detttt  iuera  parerenA,  eUamai  prioribtta  videnmliir 
esse  eonlraria.  Eraft  enim  qttidem  varitts  aofliper  «e 
•Quliipiex,  BOtt  uUi}«e  dissimttlattoM  flEi«Ubilis,  qaod 
abaift,  sed  iacieBSomnia  qoae  prasdicailioMS  aakitiflftto 
bomioum  neeeasim  poposcisseft,  in  bdc^ttoque  Do- 
mlai  sui  inventMS  unitator.  Mafls  et  Deus  eft  liomo 
•pparuift,  cum  id  cttm  oponuift  apparere,  el  ta  ig«e 
^ttaaido  ftempus  ita  ex^lt ,  ei  nttaeiuidem  ae  in  ha- 
hila  arttioti  miiilia,  nune  in  specie  seoia,  ttttiie  in  a«- 
vo,  nuae  m  aiaMlitttdine  viaftorU ,  nuae  in  ipaa  oaien- 
4il  bominia  veriAaie,   seeundttm  qaam  tto  ipsam 
qaidtM  mortem  rafttgift :  sad  iienMi  ifterttttM|«e  eom- 
«Otteo,  aeoM  dispensatiattem  iMm  MeesaiUlem, 
pttftel^  aed  «mftttmmodo  aflaare«i  Dei  eica  imiiMM^ 
imeUifsft.  Nam  eft  atiquaBdo  qnidem  «ttper  llinHMMi » | 
«Uquaiido  vero  sttper  Cherabim  apparebai  sedettf.; 
Onutta  UaMa  isAa  pro  vaiiaffttm  diapenaaiiomMa  op- 
poruiailato  iiciebal ,  propUr  qpad  lequUttr  per  pro-, 
pbeftam :  E^  Mme$  wmMplum,  «tttttiaaitiiiyra-j 
fkelmm  ntmmlnm  mm  {(hee  li.  i«).  lu  igiftttr  eft| 
Paukis  erediftn  aibi  disyattftliottis  aMdom  Mipe  va-| 
riMido«  ttMittaqttam  de  Demlni  a«i  Imiftaliitte  oil- 
paftus  eaft.  ettmflaodo  Jttdms  fteMft,  modiii  iUii  M^ 
^^omiiiuii^imMfluieenel,  ei  nttoe  ^Mm  ettstodiffeft 
i8gam«ttttnc  vero  deapicereft ;  ei itiqMittdo  Maar^. 
vareft  prTSonlfai  viUm » aiiq«iBdi  ioilemneivft  :  eft 
nHiic  imdem  eUem  posiiilaaii  paomiiaf,  Mme  i«um| 
«iblatas  eiiaitt  repudianaft :  mm  il  maiMmm  ^-| 
ftuUft,  et  purifieaUonem  mt  mw  celehraffift,  al  if|^^ 
rasift; aed  runHis eft  amlhfmiittiffii  ifU  UHmM: 
f  t  wuft  qttidcw  cireumeideiMft  ipsa»  ittic  «irettud-. 
aionem  pemftttseKeittdebaL.ei  eranl  fttfU  ^ttidim 
ipsa  diversa  infter  se  alqii  eoiiftraria,  mois  viri  ii-i 
^  senianUa  ex  ^  illi  fkbm  vaWi  iibi  eineiMBa 
aftqtte  4300Cordins« 

Paulue  mado  i^em  maoUU,  mada  dejiek.  —  UattBi 
aUttd  nfttirebaft^  ialttm  •  iorum  m  lUttm  anAiffMift 
ac  videreiU*  aaluftam  s  propuria  iMAa  iiiollii  le- 
^am,  Modi  iacUaut  ac  dejieift.  Man  ealM  silttM  in 
neUbttf  sttis,  verum  eUam  in  verbisMift»  «ftdiii^  vi- 
ritts  ao  MnUipiex,  non  mttiando  aaiaailjaMt  niqio 
«ller  bcfttts  ex  ^ltero  :  aad  iftti  ^pud  iwi  •««- 
per  mattflida ,  eonim  qpm  dieu  ittM  «sttM  pro 
cauaarttm  opporUMUfco  ffluriaiift.  Kio  k^  ^^ 


4i)9  S.  JOANNlS  CHRYSOSTOMl 

•propier  ista  reprebendas,  propter  qu9S  Ulummagis 
debes  dignis  laudibus  coronare.  Siquidem  et  medicum 
cum  nunc  urentem  videris ,  nunc  fovenlem ,  nunc 
ferro  utenlem,  nunc  medicamento,  el  aliquando  qui- 
dem  sgrotum  a  cibo  potuqtie  cohibentem ,  aliquando 
vero  eum  in  isia  laxantem,  el  modo  quidem  coope- 
rientem  undiqne,  et  undique  conroventem ;  nunc  vero 
ipsi  illi  calefacto  securius  plenam  frigidis  aquis  impe- 
9anlem  epotare  phialam  :  non  utique  super  hac  eum 
varietate  et  frequenti  mutatione  culpabis;  sed  tunc 
praccipue  stupebls  artem,  qunndo  en  qwe  nobis  con- 
traria  videntur  et  noxia,  illam  cum  fiducia  videris  of- 
ferentem.  Hoc  est  enim  verl  ariincis  ac  periti.  Si 
igitur  approbamus  medicum  coniraria  isia  facientem, 
multo  magis  Pauli  debemus  animam  prasdicare,  tam 
multis  se  ac  diversis  modis  a^grotantibus  coaptantem. 
Non  enim  minus  hi  qui  animarum ,  qiiam  illi  qtii 
corporum  languore  vexantur,  arte  opus  habenl ,  ac 
varietate  curandi :  ad  quos  si  secure  et  vclut  ex  di« 
recto  volueris  accedere,  omnis  spes  ab  eis  salutis  au- 
fugict.  Et  quid  mirum  si  homines  ad  hsec  sanandi 
temperamenla  descendant,  cum  etiam  omnipoiens 
'  Deus  hoc  ipso  medicin»  utatur  modo,  nec  omnia  no- 
bis  uniformiler  ac  direciim  loqiiatur  ?  Quia  enim 
sponte  nod  vult  efllci  bonos  ,  non  necessiiaie  atque 
violentia,  opus  etiam  habet  muuiionecurae,  non  pro- 
pter  aliquam  imposslbilitatem  suam,  absit,  sed  pro- 
ptcr  nostram  fragilitatem.  Ipsi  eoim  Ucetinnuere  so- 
lum,  imo  velle  tantummodo  ,  jamque  facta  spectare 
quae  voluit.  Nos  vero  qui  semel  dominatum  nostri  ad- 
epti  sumus,  non  in  cuncUs  Deo  subditos  esse  nos  pa- 
timur  :  qui  si  traheret  Invitos,  eriperetipse  quod  con- 
tulit,  id  esi,  arbitrii  potestaiem.  Ne  igitur  istud  fie- 
ret,  frequenti  fuit  opus  varietate  medicandi.  Ilaec  au- 
tem  a  hobis  non  superfluo  disputata  sunt,  sed  propter 
bcati  Pauli  varium  studium  atque  sapiens,  ut  quando 
cum  videris  pericula  fugientem,  non  illum  adroireris 
ihinus,  quam  cum  se  periculis  gaudet  opponere  :  ut 
enim  boc  fortitudinis,  iu  iilud  sapientiae  est.  Et  cum 
videris  eum  magna  de  seipso  sonantem,  similiterad- 
mireris,  acsi  illumvideassemetipsumdepretiahtem  : 
ut  enim  istud  humiiitatis ,  ita  et  illud  magnanlmitatis 
est.  Quando  enim  gloriantem  videris,  admirare  :  sed 
similiter  lauda ,  cum  illiim  vides  humilia  de  se  et 
contempiibilia  dicentem.  Nam  et  hoc  est  animi  arrogan- 
tia  vacui,  etillud  dilectione  et  humanitate  pleni.  In 
dispensationem  siquidem  muitorum  salutis  isia  fa* 
ciebat,  propterquod  ait :  Stve  enim  menle  excedi- 
mu$,  Deo;  me  $obrii  $umu$fVobi$  (2.  Coir.  5.  13). 
Neque  aiius  quisquam  tantas,  non  dico  occasiones, 
sed  prorsus  necessiutes  habuit  arrogantiae ,  neque 
tamen  ullus  alier  ita  se  munde  ab  oinni  jactantia  sub- 
duxit.  Haec  itaque  animoattentioreconsidera.  Sdentia^ 
inqnit,  infial  (1.  Cor.  8.  1} :  et  hoc  orones  cum  apo- 
stolo  facile  dixerimus.  At  tniiia  certe  in  ilio  erat 
scientia,  quanta  in  ullo  uniqunin  fuerit,  neque  tamen 
&e  extuiit  insolenter,  qui  sc  in  hoc  ipso  humillat  ac 
dejicit  dicens  :  Ex  parUcogno$cimu$,  ex  parU  prophe* 
tamu${iCorM. 9).  Et,  Nanmearki(roreomprehendi$$e 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  SOO 

{Philipp.  3. 13).  Et,  Si  qui$  exietimat  $e  teire  aliquid^ 
nondum  cognomt  quemadmodum  eum  oportel  $cire 
(I.  Cor.  8.  2).  Jejunium  rnrsus  inflat,  idquc  fccit 
Pharisaeus  ille  manifestum,  qui  ait :  Jejuno  bi$  in  $ab^ 
bato  [Luc.  18. 12).  Sed  Paulus  non  modo  jejunans , 
verum  etiam  famem  propier  Christum  patiens,  se 
etiam  abortivum  vocabat  (1.  Cor.  15.  8). 

Non  omne$  revetalione$  $ua$  re$eravit  Paulu$.  Pau^ 
tu$  quomodo  $e  laudarit.  —  Et  quid  de  scicntia  dico 
aique  jejunio,  quando  etiam  tanla  cum  Deo  habens 
et  lam  crebra  colloquia,  quanta  nec  prophelarum  nec 
apostolorum  ullus  babuit,  per  ea  ip.^a  humilior  red- 
debniur?  Non  enim  mihi  dicas  isia  qusc  legiinus. 
Nam  plura  c^lavit ,  nec  enim  omnia  dixit ,  ne  gloria 
majori  se  circumdaret :  nec  omnino  cuiicta  tacuit ,  ne 
pseudoaposiolorum  contra  se  ora  rescrarct.  Nihil 
enim  otiose  ille  faciebat,  sedomnia  cum  causa  justa 
probabiliqiie  ralione.  Cum  lanla  itaque  ralione  tantas 
res  inter  se  diversas  contrariasque  peragebat ,  ut  eis- 
dem  tamen  laudibus  ubique  ornarelur.  Quod  dum 
apertius  dicimus,  intuere.  Magnum  bonum  est  de  se 
nihii  magnum  ioqui ;  hic  autem  tam  opportune  apte- 
quehocfaciebat,  utmagis  mererelur  loquendo  de  sc, 
quam  tacendo ,  laudari.  Qui  nisi  fecissct  istud ,  cul-  • 
pabilior  esset  illis ,  qui  seipsos  importune  laudare 
didicerunt :  et  nisi  etiam  gloriatus  fuisset ,  creditos 
sibi  perdidisset  omnesque  res  inimicorum ,  dum  se 
humiliat,  extulissct.  Sic  noverat  uti  ubique  tempore, 
et  cum  recio  consilio  atque  sententia  ea  quaB  viilentur 
reprobanda  perficere ,  tam  utiliter  etcommode,  ut 
non  minus  dcillis  placeret,  quam  cum  imperaia 
compleret.  Aniplius  enim  nunc  Paulus  placuit  glo- 
riando ,  quam  alier  laudes  proprias  occullando  :  nec 
tanlum  quisquam  profuit  cum  sua  merila  celaret , 
*  quanlum  iste  cum  proderet.  Sed  hoc  quoque  est  mul- 
to  admirabiiius  :  quia  de  sc  non  niodo  loquulus ,  ve- 
ruhi  e(iani  quantum  oportuii  csl  loquutus.  Non  enim 
quasi  maximam  licentiam  de  opportunitate  nactus , 
immoderatius  laudibus  suis  usus  est ;  sed  consideran- 
tissime  quousque  eum  progredi  liccret  agnovit.  Neqna 
tamen  istud  sufficere  sibi  credidit ,  scd  ne  alios  hoc 
sermone  vetarci  [f.  vitiaret],  idque  efficeret  ulsemet- 
ipsos  inaniter  praedicarent ,  libeiiter  se  etlam  insi- 
pientem  vocavit :  quamquam  certa  rnvitante  causa  de 
propria  aiiqiiid  laude  perstrinxerit.  Quia  enim  conse- 
quens  erat,  ut  idipsum  respicientes  alii  temere  atque 
inaniter  ejus  uterentur  exemplo :  quod  plerumqne 
contingit  et  medicis  :  saepe  enim  medicamentum  quod 
opporlune  alter  apposuit ,  importune  alter  admovens, 
vim  medicaminis  obscuratatque  cornimpit :  neigitur 
hic  quoque  istud  accideret ,  vide  quanu  procuratione 
usus  sit :  qui  cum  gloriaturus  esset ,  non  semel ,  non 
secundo,  sed  saepios  dlfferendo  atque  cunctando  di- 
cebat  :  Vtvnam  $mh\etefSi$  modicum  quid  indpentia: 
mem  («.  Cor.  11. 1.  2) :  el  rursus,  Quod  loquor,  non 
loquor  $eeund%m  Deum ,  $ed  in  in$)pientia  *  (Ib.  r.  17 
ett\).  Cumque  UnU  dixisset,  non  tamen  ea  se  praK^- 

i  Gr.  add.,  m  quo  qtd$  audetf  in  ineipientia  dico ,  audf 
etego. 


561  DE  LAUDIBUS  S*  PAULI 

iDisisse  conlentus  M ,  8ed  rursus  uigressurus  ia  lau- 
dcs ,  semelipsum  occulut,  et  dicil :  Scio  bomim^m , 
et  iterum,  Pro  hujmmodi  ghriabor,  ftro  me  wUm  iil- 
kiL  Postqaehaecomnia,  Factu$  sum  innpiens^  inquit^ 
rof  me  coegislis  (^Mor.  12.  2.  et  5.  et  11).  Quis  ergo 
tam  Blnltus,  i|ui8  ita  invenialur  omni  sensu  ac  ratione 
priTattts  ^  qui  videns  sanctum  illum »  eiiam  cum  tanta 
ci  neccs^itas  immineret,  cimcuntem  Umen  atque 
metuentem  grande  aliquid  de  seipso  loqui ,  et  sicui 
equum  usque  ad  prsccipiiia   borrenda  venientem, 
seque  saepius  inde  Irahentem ,  et  quidem  cum  tanU 
boc  esset  dispensatiooe  facturos  :  quis,  inquani» 
sic  sii  insipiens,  qui  non  etiam  majore  abundantia 
cautionis  laudes  suas  fugiat,  et  nunc  forte  soium 
de  illis  aliquid  atlingat,  quando  id   opportunissi- 
mum    tempus    exegerit?   Tis  et   aliud   tibi    lale 
qvoque /iHius  ostendam?   Etenim    istud    est  om- 
aino    mirabile,  quia   contenius  non  eral  testimo- 
nio  conscientiae ,  sed  etiam  nos  docebat  jnxu  quam 
regulam  intali  rerom  discrimine  deberemusincedere: 
Bon  sibi  lantummodo  de  temporum  necessiute  satisfa- 
etionem  parans^verom  etiam  aiioserudiens.quantacum 
caotioiie,  lempore  efllagiunte,  istud  nec  eflbgerent, 
aec  imporlune  perflcerenL  Nam  per  isu ,  quae  dixit , 
^Qodamaiodo  illud  effatos  est:  Grande  malum  esl, 
diVeciksime ,  de  seipso  aliquid  grande  dicere  atque  . 
nifaliile,  eitremaeque  omnino  dementiae  esl,  nulla 
jauDJAenie  necessiuie  rerutn,  el  necessiute  violenu, 
propriis  laudibus  vdle  decorari.  Non  enim  est  hoc 
secundum  Deum  loqui ;  indicium  potios  est  istud  in- 
nnis.  Hoc  enim  nobisomnem  prorsus  meroedem 
evacual ,  el  quidem  plurimis  laboribus  sodoribosque 
qmesiUm.  Hxc  enim  omnia,  bisque  plura  dixisso 
videlur  ad  cunctos ,  dum  loquendi  de  se  necessiutem 
etiam  excusatione  munivii.  His  autem  profecto  majos 
esl ,  quia  neeessiute  cogenie ,  non  universa  fudil  in 
meilium,  sed  plura  etiam  et  majora  celavit.  Kento, 
iiiqnit ,  ad  viiumei  ef  retelaiiones  Dei ;  parafautem , 
ne  quis  de  me  exisHmel  super  id  quod  mdei ,  vel  audit 
aliquid  ex  me  (2.  Cor.  12.  1.  et  6).  Hoc  vero  dicendo 
noserudii,  ut  ne  exsistente  quidem  necessiute,  om- 
nia,  quonun  nobis  conscii  snmus ,  in  medium  profe- 
rendo  vulgemus,  sed  ea  solum,  quae  audienlibos 
milia  judicamns. 

Samuel  u  laudat.  —  Quoniam  et  Samuel;  nihil 
enim  videlur  inconsequens  illius  quoque  meminisse 
sancti,  in  noslram  siquidem  uiiliutem  etiam  laudes 
proferuntur;  et  ipse,  inquam,  aliquando  gloriatiis 
esi,  el  propria  recte  facia  patefecit :  sed  qualia  illa, 
qureso?  Quae  utique  cognoscere  audientibus  conve- 
nirel.  Non  euim  superdecore  pudicitiae,  neque  de 
bnmiiiute ,  neque  de  obiivione  loqiiutus  est  injuriae, 
sed  super  Uli  re  qiiadam,  quam  praecipue  discere  re- 


APOSTOLI.  H0M1L.  YL  SOS 

gein  illius  lemporis  oportebal :  idesl,  de  conaervan- 
da  integritaie  justitias,  et  manibus  abstinendisa  mu* 
neribus.  David  eliam  glorians  de  eis  utique  gloriaba- 
tur,  quae  eincndare  auditorem  valerent.  Neque  enim 
de  se  aliain  commemoravit  ille  viriutem ,  sed  ursum 
atque  leoiiein  adduxii  in  medlum ,  atqueaiiud  prorsus 
ntiiil  (1.  Reg.  17.  34).  Eteiiim  aliios  de  se  elTenre 
sermonem  gloriosi  esl  el  insolenter  sese  jacUnlis  :. 
dicere  auiem  illa  qu;B  prxsenlis  rei  causa  unluromodo 
necessaria  sunt  futura,  amaniis  esi  muUonimque 
cominoda  cogitantis.  Hoc  itnque  fecit  ei  Paulus ,  qui. 
cum  a  pseudoaposiolis  carperetur,  quasi  non  essei 
probatus  apostolus ,  nec  habens  a  Chrislo  aiiquam 
potcsutem,  propter  obtrecUtiones  lalsas  in  laudea 
•suas  ire  compulsus  csi ,  qux  maxime  digniUiem  cjus 
ostenderent.  Videsne  igilur  per  quanu  docuerii  an- 
ditorem  non  inaniter  gloriari  ?  Primo  quidem  dun 
ostendil  se  istiidadnctum  necessiute  fecisse.  Secundo,* 
dum  Umen  se  insipientem  vocavit ,  ei  plurimis  laudea 
suas  salisfactionibus  temporavit.  Teriio,  quia  non 
cuncu  confessus  esi,  sed  majora  suppressil,  et  boc 
certe ,  cum  necessiuie  quadam  in  sua  praeeonia  co« 
gereiur.  Quarto,  dum  sub  alicrius  persona  diiit^ 
Scio  komiHem  (2.  Cor.  12.  2).  Quinto,  cum  noa 
omnes  viriutes  suas  adduxii  in  medium,  sed  eam 
panem ,  quam  pKesens  tempus  maxime  flagiiabal. 
Neqiie  vero  de  se  untummodo  gloriando,  eumdem 
virtutum  suarum  servabat  tenorem ,  verumeliam  in 
alios ,  quae  Tidereniur  injnriosa ,  dicendo.  Nam  inju- 
rtam  Inferre  fratri  inier  prohibiu  numeratur ;  sed  hae 
quoque  specie  iu  Paulus  opportune  usos  esi  el  eon* 
grue,  ul  magis  etiam  quam  laudans  plaeerei :  pro<* 
piereaetGalaUs  insensatoa  vocai  {Gal,  3.  i) ;  el  Cre- 
lenses,  Tenlrespign»,  etbestias  malas(l.  7tl.  I. 
12) :  ei  Umen  hinc  eliam  praedicaior.  Fines  etenim 
nobis  exemplo  suo  sutuil  ac  regulas,  ui  negleciores 
volunuiis  Dei  nequaquam  cura  leniore  traciemos , 
sed  sermonem  in  eos,  qui  paulo  rigidius  perculial, 
dirigamus.  Omnium  siquidem  mensnrab  suol  apiid 
illum  iocat» ,  ac  propurea  omne  qood  dixerit ,  omne 
quod  fecerii ,  placei :  et  conviciis  ooercendo ,  el-Uu* 
dibus  provocaudo,  aosterius  aliquoa  aceusando,  el 
blandius    admonendo;  et  cum  effert  seipsum,  el 
rursus  cum  deponit  ac  dejicit ,  et  cum  de  se  gloriaiur, 
el  cuin  seipsum  miserelur.  Ei  quid  mirum  si  injuria 
et  maledicium  placet ,  qnando  placuit  ei  caedes,  el 
dolus  quidem  aique  decepiio  non  in  Teiere  solua , 
sed  in  novo  etiam  TesUmenio?  Haec  omnia  igitur  dl- 
ligeiiti  examine  ponderantes  admiremur  Pauiom ,  ei 
glorificemus  Deum ,  ui  ipsi  eiiam  bona  cmisequamur 
aelerna,  graiia  el  misericordia  Domini  nosiri  Jesu 
Chrisii,  cui  est  gloria  et  imperium ,  nunc  et  semper» 
et  in  saeciila  sxculonim.  Amen. 


DE  LAUDIBUS  SANCTI  PAULI 

AP08TUU 


BOMILU  Yl. 

eornm  qufp  in  Pmlo  repnhcnduntur  : 


data  bei  posmbilia.  —  Vullis  hodie,  fraires  dileciis- 
siml ,  qiii  audiendi  sludio  buc  convenisiis,  ui  magiin 


m  S.  JDANNIS  GURTSOSTOHl 

gesta  PmH  atque  pmclara  ,  quae  juiia  quoramdam 
stispicfonem  habere  Tidentur  *■  aliquid  reprehensio- 
nis ,  in  medram  proferamiis?  Elenim  inveniemus  il- 
lum  non  minus  ex  hls ,  quam  ex  caeteris  clarum  eflici 
flftque  magniiicum.  Quidnam  illud  ergo  est,  quod  re- 
prefaensibile  judieatur  ?  Visus  est,  inqulunt,  aliquando 
plagas  timere  :  quod  certe  visus  esi,  quando  eum  lo- 
ris  miliies  lutode^nl ,  neqve  Tero  solum  tunc ,  sed 
alias  quoqveapnd  IIlampurpuraeTcnditricem,  quando 
ettain  cauaas  apud  ittos  movebat,  qui  eum  de  carccre 
jam  educere  festinabant.  Nihil  enim  aliud  ista  fa- 
oieudo »  nisi  sibimet  ipsi  defensionem  parabai ,  et  si 
quid  borum  fugerei ,  ne  in  ea  Ipsa  rursus  inciderel , 
prOTiciebQt.  Quid  igitur  dicemus  ?  Siquidem  nihil  eum 
Ua  magnum  atque  mirabilera,  ut  bxc  dicta  deda-* 
rant,  quia  «tique  et  talem  Iiabens  animam ,  id  est , 
Mm  malignitate  quadam  ac  desperatione  prxclpitem, 
eic(Hpu8  cedens  ptagis,  atqae  ▼erberacomremiscens, 
nott  min«8  tamen  qaam  incorporee  virtutes  ,  omnia 
iila  qiue  videntar  tcrribilia  despexit ,  cum  boc  lem- 
pus  exigeret.  Quando  ergo  illum  vides  extenlum  ad 
plagas,  aiqae  metuentem ,  iUerum  recordare  verbo- 
rnm,  per  qu»  transcendit  ad  caelum  angelisque  cer- 
>avil,  dicendo  :  Quis  ergo  nosseparMtaearitale  Chri^ 
$li?  trihulatio ,  «n  angusikt^  an  per$e^uulio ,  ofi  fame$, 
an  nuHkU,  an  perieulum,  an  gladius  {Rem.  8.  35)  ?  il- 
lornmque  verbenm  nieineiKo ,  quibusomnia  qux  pa- 
liiur,  mbil  essc  pronunliat,  dicens  :  Qaad  enim  in 
prmienli  est  mamManeumaekife  tribulaHonh  nasfrm, 
«lijim  mo^fiiit  m  iuMumkUe  (Blemumgiorim  pondus 
o§feralur  iu  iwkis ,  non  contemplaniibHs  mobis  qum  vi- 
deuiur^oed^  non  tidentur  (i.  Car.  4. 17. 18).  Adde 
JiisquoUdianas  trkbuiationef,  ima  sin^uianun  menes 
dierua ,  atque  ista  perpendeos  adniiraro  Paulum  ,  eC 
dn  16  desperere  ^amie.  Haec  eoim  quas  vkletar  inGr- 
mitas  eiie  nalur«,  ipta  est  maxiinfim  ejns  tiitulis  hi. 
.dicium ,  ^iia  talem  se  uiique  prvstabat ,  etiam  cum 
MidAanKii  ttrum  necetsilaie  torquereltur.  Quotiiam 
iimmim  pmettlomm  «laAc  de  illo  mnliis  i^nmonem 
:Miggesaerat,  ei  suapicari  cos  profeclo  fecerat ,  qnod 
«Mper  humanam  nauirain  ille  proficiens,  tantus  exsi- 
sierel :  Idciroo  tnbuiari  permitiebator ,  ut  disceres, 
fluia  cum  secimdum  nsnnram  uftus  esset  de  pluribus; 
propler  volunutem  nou  aoliim  aopra  muHos  homines, 
veniM  etiam  nnas  «sset  ex  angelis.  Cum  tali  etlam 
anima  talique  eorpore  mortes  mille  toleraljal,  despi- 
ciebatprssentia,  coniemnebatrutara,  clara  iilaatqoe 
magnifica  verba  resonabat:  Qttoniam  optmn,  inquit, 
eQQ  ipee  anatkema  e$se  a  Christo  Jeeu  fro  fratrihus 
meie^  gtu  ount  eognaU  mei  secundum  camem  (Rowi.  9, 
3).  Poesibile  esi  enim  Dei  jus^  perflcere,  «i  modo 
velimus  omnom  natnrae  trepidaiionem  alacrifervir- 
lute  superare ,  nibilque  impossibiie  esl  eorum ,  qua 
a  Christo  Iioniinibus  imperantur.  Si  eiuni  quanuun  es& 
in  nobis  velimus  virium  exprimere ,  niaxlmum  eliam 
nobis  Deus  adjungit  auxilium,  atque  iia,  elsi  omnla 
in  nos  adversa  concurranl ,  tuii  tamen  in  medio  peri- 
culorum  intaciique  servabimur.  Noqne  Umen  nie» 

../.  ^'^  f^^iti^hodieui.prettermUientesprmciaraet  tmro^ 
ijtmpautit  qwe  jma  quosdwi  Itulfere  vtdmur^  eic. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


m 


tuerc.plagas  rcprehcnsione  dignum  est,  sed  propler 
plaga^um  mcium  aliquid  indignum  pielate  comrait- 
tere.  Hoc  ipso  eniiny^  quo  plagas  timet,  qui  m  ceria- 
mine  non  vincitur,  admirabiiior  ostenditur ;  quam  ille 
qui  non  liniet.  Magis  enim  in  isto  virlus  refulget,  cum 
vicerit  etiam  iila  quae  timuit.  Nam  plagas  formidare , 
naturae  est :  nihil  auiem  indccens  plagarum  liinore 
commillere,  voluniatis  oaturam  inflrmam  juvantis 
cst,  ejusque  imbeciiliiatem  sua  viriute  superaniis. 
Sic  nec  moererc  culpabile  est ,  sed  per  mcerorem  ali- 
quid  aul  facere ,  aut  dicere  eorum  quac  Deo  displi- 
cenl.  Quod  si  ego  Paulum  fuisse  hofflinem  denega- 
rem,  nicrilo  mibi  has  fragiliiates  naiurae  ejus  oppo- 
ncres ,  quibus  nostrum  posses  refuiare  sermonem.  Si 
vero  ipse  dico  atque  coBiirroo  quia  homo  quidem  fuit, 
ci  nulla  nobis  eliam  naturac  condilione  pnestantior 
fuit ,  tamen  melior  voluniate  :  frustra  miiu  i&la  pro- 
ponis ,  imo  non  frustra  ,  sed  oraniiio  pro  Paulo ,  et 
hinc  potissimum  qualis  ille  fuerit  ostendis ,  qui  ia 
taii  naiura  vivens,  poiuii  quodamniodo  esse  supra 
naiuram.  Non  auiem  iliuni  tantummodo  extoiiis ;  scd 
eiiam  consuis  ora  torpenUum  sesequc  in  desidiam  re- 
clinantium ,  non  eos  susiinens  ad  eminenliam  confu- 
gere  naiurae ,  sed  impcllens  ad  sludium  voluntaiis. 

Morlem  an  timuerit  Paulus;  iibera  voluntate  bom 
effidmur.  —  Sed  el  mortem,  iiiquis,  aliquando  pnr- 
timuit.  Sed  hoc  quoque  proleclo  naiura:  esl ;  ct  lamen 
rursus  liic  ipse  qui  mortem  limuit ,  dicebat :  Nam 
quamdiu  suamsiu  hoGtabernacuio^  iugemisdmusgravaii 
(2«  Cor,  5.  4)  :  et  rursus,  tlos  ipsi  intra  noi  gemium 
{Roiu,  8.  25)»  Videsiic  quam  xquiparaulcm  e  di- 
verso  naturaii  infirmilati  virtutein  opposuerit  v«lun- 
tatis  ?  Quia  et  martyres  piurimi  cum  ducereulur  ad 
morlAm,  sa^us  palluenuit,  elUmore  ac  trepidatiooe 
campleii  suiu :  sed  boc  ipso  prn&cipuemirabiles  com- 
probflntur,  qooniam  iiii  ipsi  quimori  liimierunl,  mor- 
tcffl  tanen  propter  Christum  minime  refugeruiu.  Sic 
et  Paulus,  qui  cum  mortem  timeret»  ue  ipsaffl  qui- 
dem  recusabat  geliennam ,  qui  propter  desiderium 
Cbristi ,  etiam  cum  formidaret  interiuim ,  tamen  cu- 
piebai  resolvi.  Non  aulem  bic  solus  lalis  fuit,  sed  ille 
quoque  qui  fuit  aposioiorum  caput,  qui  Bxpe  diierai 
paratum  se  esse  pro  Christo  animam  tradere  {MaUh. 
36) ,  ettamen  fflortem  vebemeiUer  horruerat.  Audi 
igitur  quid  ei  super  hoc  Christus  loquiUir  :  Ctim  autem 
icnuerii,  aUui  te  dnget,  el  ducet  quo  non  vls  {Joan .  2L 
18) :  naiurae  infirmitatem  exprimens,  non  voluntatis. 
Siquidem  natura  nobis  invitis  quoque  ostendil  sua,  et 
tnfirmitatescjus  superare  nonpossumus^  necsi  valde 
studioseqiie  cupiamus  :  nec  culpamus  istud,  quia  uti- 
que  inde  nihil  locdinuir,  imo  inde  ma|;is  sumus  admi<- 
rabiles.  Non  enim  crimen  est  mortera  tunere  :  imo 
e  contrario,  quania  laus  est  oum  mortem  timeas,  nil 
tuipe  atque  servile  iMrpeti  per  timorem?  Nonenim 
naturam  habere  infirmitatibus  subditam,  sed  servire 
infirmitalibiis,  criminosum  est.  :  ut  merito  magnus 
illc  habeatur  atque  mirabilis ,  qui  imbecillilatem  na- 
turae  voluntaiis  viriute  supcraverit :  et  hoc  ipso  osten- 
dit  quania  sit  liberx  voluntalis  potestas,  obsiruitquo 


m;  m  uoDiBUS  s.  pauu 

em  ^antmimm^  Cor  noii  nacm  iMiit  ftcU  Mmus,  nec 
eom  iffla  TirtM  prafniii  ¥  Q«id  enim  refert  MUun 
«sae,  <iiiod  pMtl  «Ifid  Toimiut*?  Imo  toiHooBt  m»> 
liot  «poBlo  eno  bomiiD,  quam  aorte,  quanlo  ittiquo 
prcslai  coroais  ol  amplimima  laude  decorari,  quam 
peoltoa  nil  mereri.  At  eai  firam  aalura.  Imo  ai  velia 
voliioiatem  Iqrlam  iialMPaaiquo  robuslam,  hoc  ilio 
plaiio  fil  firmiua.  An  vero  noo  videa  coactM  marty- 
nitt  corpora  ferroque  cedeolia»  nec  tamen  cedere  aul 
vioci  io  aliquo  vohintalem?  An  forle  non  spccUsU 
etiom  AiH-aham  voiuolalo  nalurae  in^edimeata  sn» 
peraotera  {Gen.  22) ,  quando  uUquo  uniganilum  filium 
jusaos  est  imuiolaro,  cum  certe  lunc  natura  quasi 
forliori  c^erit  volunUiU  ?  nonne  vidisU  idipsum  in 
iUis  triJdus  poeris  accidisse  (/)on..5)?  nonue  eiiam 
audisU  iUttd  antiquum  et.  sjeculare  ^overbium,  quod 
fiai  ex  coosueiudine  secunda  natura  ?  £go  vero  dixo- 
rim»  quod  eliaw  prinui,  sicul  superius  dicta  docuo- 
rwftl.  Yidesigiiur  el  haberi  po8seillam,quaB  io  oalura 
esiy  firmiiatem»  si  sit  volunus  fortis  ac  vigilans  ;  el 
qood  n^ioro  laude  sit  digous  qui  esso  vult  bonus, 
quam  iiie  qui  cogiiur  :  hoc  esi  cnim  esse  pro^cipue 
bonum.  Itaque  cum  dicit :  Ca$ii§o  corpus  uieum^  el  i» 
mmuuem  redigo  :  Umec  emm  tucum  aliis  pmdicdvero^ 
i^  t€iffrobu»  effUiar  (i.  Cor.  9.  27 )  :  lunc  iJlum 
aiaxkae  meriUs  boQoro  prxconiis,  videns  non  euni 
sioe  laliore  implesse  virtiilcm  :  oc  ii  qui  post  eum  es- 
ieoi  futorit  argumeolum  ad  desidiam  ducereul  illius . 
inbono  £iciliiaiem  :  eicum  rursus  dicil,  Ifiiaifo  cru- 
dfixus  sum  {Gal.  6. 14) ,  voluniatem  ejus  corono.  Po- 
test  enim«  poicst,  iuquum*  naturx  foriiludinen)  virius 
volunlatis  imiiari.  Naro  si  vei  hunc  ipsum  adducauuis 
ia  medium«  qui  esi  quxdam ,  ut  iia  dixcrim,  siaiua 
virtutis  :  invculemus  quoniam  bona  qux  iiii  incrani 
voluoUle,  io  oaiurae  ea  firmitatem  ceriavii  induccre* 
Dolebai  quidcm  ille  verberatus,  sed  non  minus  iiicor- 
poreis  poieslatibus  ipsos  contemnebai  dolores  :  sicui 
ex  ipsius  verbis  animadverU  poiesi,  quae  nec  de 
nostra  puiaiur  proferrc  oainra.  Quando  enim  dicii : 
JftAt  mundiu  crudfixui  est^  el  e§o  mundo  {Ibid.) :  et 
rursuSy  Vivo  autcm  jam  non  ego^  vivit  aulem  in  me 
Ckrislus  {Gal.  2.  20) ,  quid  aUud  videtur  dicerc,  quam 
quod  eliam  ex  corpore  ipso  animi  viriuie  migravc- 
rii  ?  Quid  vcro  datur  carni,  cum  procul  dubio  dicii  : 
Doliis  est  mt/ii  stimutus  carnis  mew  angelus  Salame 
(2.  Cor.  12.  7)?  Hoc  auicm  nibil  esl  prorsus  aliud 
quam  osiendere  coniempsissc  dolorcm  sc  corpore  scn- 
lienlem,  non  quia  non  ingrcderetur  aninium,  sed  quin 
maguiiudine  voluntatis  excludcrei  cum  atquc  tlcpclle- 
reu  Cum  vero  alia  plurima  bis  mirabiliora  dical ,  el 
gaudeat  verberalus,  eiglorielur  catenalus,  quidalind 
(piispiam  dixerii,  quani  Isiud,  quod  ipse  inemoravi? 
Qttouiam  dicendo  quidem,  Castigo  corpus  meum,  ei  in 
sanUutm  r^digo  :  Mme$  enim^  ne  cmu  aliis  proidicave' 
nm^ipse  reprs^e/kiarii.Cor,  9.  27 ) »  osleodii  oa- 
Ums  iofirmilaiett :  por  isia  vero,  qux  dixi,  voiuuia' 
lis  BobitiMHem. 

CmAMMiM  presdiaU  Poa/ns.  Maledmt  «/«fmmdo.-- 
Idcirno  .fiiim  «inHfiqoe  posiium  esi^  m  oeque  propiec 


APOSmi.  HOMIL.  \L  m 

illo  magna  allerius  eitm  opioeris  esie  oalnRCt  el  ipso 
de  virlole  desperes  :  neqoe  por  isla  parvoia  smictam 
iilam  roprdiendas  aoimam ;  aed  hinc  qooque  deipcra* 
liunem  mrsas  OKdudeos,  ad  meliopem  apem  impoum 
redocas.  Propterea  rursos  adjoogil  eliam  id  qood  Dei 
essegratiaB  propriomcooftteiur,«lqoidemoxaggerando 
atque  eomobndo.  Sed  gralo  «rga  Deom  anuoo  facil 
piaqoe  seoteoUa ,  ne  qvid  adiicel  suom  esse  credo- 
lor.  Dicil  aolem  oliom  qood  ad  ipsois  pertioel  volun- 
lalem ,  ne  in  Deum  cuncui  projiciens  dormire  malis 
oe  sierlero.  Omniom  oaoiqoo  mensoras  ao  regulas 
apnd  eum  inveoko.  Sed  maMixitallquaodo ,  ioquis, 
Alexaodro  srario  (  2.  rtm.  4«  14  ).  Ei  quid  iJlod 
apeciaiad  viUom  Y  Neo  onim  fuit  hie  sermo  iraeun* 
di«,  aed  poitos  doloris,  qoi  corlo  orliis  oal  de  vert- 
taiis  iojoria.  Nbo  eoim  propler  seipsom  doiebat,  sed 
qoia  praBdieaUem  iUe  rosUteral :  Veide  mjio,  inqoii« 
Mtitl  9  nen  mihi,  ak,  aed  urhk  msstris{Ib.  v»  15  )  t 
«c  01  SQum  ofga  veritatem  exprinmrei  affoelom ,  ol 
000  soinm  iiiom  eoi  scribebal ,  sod  cene  bis  quoqoo 
discipuloi  solarelur.  Quoniam  eoim  saiis  cooseqoens 
oral  acandaiisari  omnes,  oihil  palienUlMU  adversariis 
venlaUs ,  iddrcoel  d  qul  repagoavcral  Deo  commi- 
oatus  osi  ultionem^  Sod  oravit  advcrsus  dliquos,  di- 
oeos  :  Si  tamen  jwsium  esl  apud  Deum  relribuiiouem 
reddere  his,qm  nos  iribulant  <2.  Thsss,  i.  6) :  ooo  U- 
k»  pcoaas  hiore  ooocupiseeoa ,  sed  cos  qui  afflige« 
baotur  conaolari  siudens  :  proplor  quod  ei  inferi , 
Et  vobis  fRf  IrtMooiim',  w^tttem  $sobiscum  {Ibid,  v.  7). 
Caetoromeom  i(»so  aliquid  trtsic  perpeUlur,  audi 
qnam  alu  palieoiia  pliilosophelur ,  ol  propler  loala 
hooaoi  vicem  roddal  ioiioids.  JfaMioMur  ,  inqoit , 
m  bemedieknus :  pers«fmitiosiem  padmurt  el  susiioeNms,' 
blaspkemamMr^  d  obsecramus  { 1.  Cer.  b.  12).  Si  au« 
lem  qu»  pro  aliis  lacia  vel  dicu  sunt,  iracoudix  di- 
cas  foisse»  potes  dieere  et  Elymam  magumper  irnciin- 
diam  exaecatum  injorioseque  correpium  (  Act,  13) ; 
Ananiam  qooqoe  et  Sapphiram  per  iracundiam  a  l^c- 
iro  interfeetos  exciamabis  <  iUf.  5  ).  Sed  quis  est  ita 
siukas  et  veeors,  ot  lioc  audeal  suspicari  Y  Alia  qoe* 
qne  plorima  inveoimus  eum  dixisse  atqoe  leci&se  t 
qxat  ad  speciem  vtdenlor  onerosa.  Verum  hsoc  ipsa 
som  ,  quae  pratctpoe  modesUam  ejus  ostendunu  £i* 
enun  cum  Saunae  tradit  eom,  qot  Corinthi  6ieral  fer* 
nicalus  (i.  Cor.  5.  5),  cum  mulia  boc  efncii  carilaic 
plenoque  «noris  animo ;  idquo  ex  soconda  episiola 
cvidcnier  ostcndlt :  el  e  rcglone  cum  JadoHl  rama* 
lur,  ac  dicil,  Pervenil  in  eos  ira  Dei{  \.  Thess.  2.  !6): 
non  uliqnc  furorc  plenus  id  loquilur  ,  quem  audlmiis 
pro  Ipsts  frequenlcr  oraaiem  ,  scd  deterrere  eos  stu- 
dens ,  pcr  qu»  cos  redderei  meliores.  Sed  sacerdoii, 
inquis  ,  irrogavit  injuriam  dicens :  Perculiet  te  Deus  , 
paries  dealbale  {  AcL  23.  5  )-  Novimus  quidcm  quod 
dc  hoc  loco  aliqui  saiisfacienies,  ioco  propheUx  ve- 
Uni  essc  quod  drclum  csi  :  nec  culpo  dicenies  :  cl^ 
euim  isittd  cvenii,  sicque  defuncius  est.  Si  quis  Umen 
acrior  iasmgai  iuitnicus  ,  ci  curiosius  reiparans quae- 

>  ucraeco  siclegitur  :  iddrcoMa  didi.  .    . 


W  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

siionem » contradicat ,  ac  referat  :  Nonne  noverat, 
quia  summus  erat  saeerdos  ^  ?  hoc  utique  dicemus  , 
quoniam  erudiens  alios  erga  eos  qui  in  potestate 
sunt  modestlus  conversari,  atque  monens ,  Ipse  quo- 
quehuic  Yoloit  obtemperare »  sicut  et  Ghristus  fecit, 
qui  certe  cum  Scribis  mille  fanda  atqne  nefanda 
dixisset ,  ait  tamen  :  Super  calhedram  Moa  sederunt 
Seribw  et  Pkarisan  :  omma  ergo  quas  dicunt  vobit,  fa- 
eiie ;  seeundumautem  operaeorum  nolite  facere  [Matth. 
23  13). 

Qui  prtedicaturui  e$t  9erbum  Dd  ^ibut  *te  peri" 
culit  exponat.  Ira  quare  nobn  tnitto.  —  Ita  igitur 
et  bic  Paulus ,  et  conservavit  pontiflcis  dignitatem 
et  quod  futurum  erat ,  ante  praedixit.  Qaod  si 
Joannem  a  consortio  separavit  (  Act.  45.  38),  et  koc 
utique  rectissime  pro  communi  officio  praedicationis 
effecit.  Eum  siquidem  qui  istud  susci|Ht  officium,  non 
oportet  moliem  esse  quemdam  atque  resolutum » sed 
fortem  et  per  cuncta  robustum.  Neque  enim  saltem 
attingere  quisquam  debet  praeclari  bujus  muneris 
functionem ,  nisi  paratus  sit  millles  animam  suam 
tradere  In  mortem,  atque  discrimtna.  Dicit  enim  ipse 
Dominus  Jesus  :  Si  ((uit  vult  pott  me  venire ,  abneget 
temetiptum ,  et  toltat  crueem  tuam ,  et  tequatur  me 
(  Matth.  i6.  24).  Qui  ergo  non  tali  animo  est ,  mul- 
tos  etiam  alios  suo  perdit  exemplo ,  magisque  utile 
est  si  quiescat,  sibique  tantum  vacet,  quam  si  proce- 
dat  in  medium  et  onus  suis  viribus  majus  assumat  : 
sic  enim  non  propriam  solum,scd  eiiam  multorum  sibi 
creditorum  prodit  saluiem.  Et  revera  quomodo  non 
absurdum  esi,  ut  cum  aliqiils  .nesciat  artem  guber- 
nandi  pugnandique  cum  Uuciibus,  nec  si  mille  rebus 
adigatur  ,  eligat  ad  clavum  sedere  :  et  ille  qui  ad 
praedicandi  pergit  officium  temere  ad  istud  et  utcum- 
qiie  conlingit ,  accedat ,  atque  innuroerabilium  re- 
rum  curam  absqne  ulla  consideratione  suscipiat? 
Non  Itaque  navium  gubernatorero,  non  ad  bestias  di- 
roicantem  ,  non  liido  gladiatorio  dcstinatum  ,  non 
alium  quempiam  omninosicad  discrimlna  et  mortes 
paratam  atque  exposiiam  oportet  babere  animam,  ut 
eum  qui  suscipit  offlciuro  praedicandi.  Nam  ct  peri- 
cula  profecto  majora,  et  adversarii  sasviores ,  et  non 
ununi  qiioddam  inoriis  genus  incumbit ,  nec  usquam 
prorsus  simili  conditione  certatur  '.  Gaelum  namque' 

'  In  Graeco  legilur,  st  prophetizaretf  cur  excutationem 
profert  dicent :  Netciebam  qmd  ettet  sunmm  tacerdos, 
*  Gr.,  et  iUa  nutrs  ob  res  minime  ignobUesobitur. 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  50S 

hic  in  praemio,  in  suppliclo  autem  gehenna  proponi- 
tur,  et  aeterna  animae  salus ,  atque  perditio.  Npn  so- 
lum  autem  eum  qui  praedicaiioui  accingitur,  sic  opor- 
tet  parari ,  sed  quemcumqne ,  vel  simpliclter  Glirt- 
stianum :  nam  crucem  tollere  et  sequl  Ghrlstum  om- 
nibus  imperatur.  Si  autem  cunctis ,  mullo  magis  do- 
ctoribus  populi  atque  pastoribus,  quorum  ex  numero 
etiam  Joannes  tunc  erat ,  qui  dicebatur  et  Marcus  : 
qui  quoniam  se  in  ipsa  aciei  fronte  constituenSp  nimis 
inviriliter  egerat ,  eum  merito  Paulus  abjeeit  (  Aet* 
i3.  et  i5. 37.  38  ) ,  ne  lilius  quasi  contagione  vlres 
corrumperentur  aliorum.  Si  vero  Lucas  refert  qao« 
niam  aliqua  inter  ipsos  facta  est  conlentio,  noli  hoc 
delictum  putare.  Non  cnim  commoveri  malum  est, 
sed  irrationabiiiter,  uulloque  justo  flagitante  negotio 
commoveri.  Iracundia^  inquit ,  injusta  non  juttifieaH- 
turi  Sirac.i.  2i) :  non  ergo  culpatur  simplex  ira- 
cundla ,  sed  Injusta  :  et  rursus  ,  Qtit  trofi»  fUerit  fra^ 
tri  suo  sinecausa  (  Maith.  5.  22 )  :  non  ergo  sunpli- 
citer  iratus.  Et  propheta  dicit  :  Irascinuni ,  et  noliu 
peccare{  Psal.A.  5;  Ephes.  A.  26  ).  Quod  si  omnino 
hujusmodi  uti  non  oportet  afliectu,  etiam  eum  tempus 
exposcit ,  frustra  nobis  videtur  ingenitus ;  sed  pro- 
fecto  non  frustra,  quem  certe  provldus  nobis  creator 
inseruit,  ut  dormientes  animas  ,  aique  resolutas  iib 
inertia  ac  desidia  susciiarer.  Quasi  enim  gladio 
aciem,  ita  menti  nostrae  irae  acnmen  Imposuit,  ut  eo, 
-  cuiii  oportet.  utamur.  Propierea  igiiur  et  Paulus  hoc 
saepe  est  usus  aflectu,  et  modeste  loquentibus  erat 
meiior  iratus,  cuin  tempore  omnia  faclens  opportuno 
pro  liicro  et  coinmodo  praedicandi.  Neque  enim 
siinpliciier  ieniias  est  boiia ,  sed  cum  tempuseflla* 
gilat  :  quando  vero  id  non  adest,  ctlam  Ista  vi« 
tiosa  esi,  fitqtie  ira  contumacla.  Haec  vero  omnia  non 
pro  Paulo  satisfaciens  sum  loquutus  :  non  enim  no- 
siri  llle  indig^t  sermonis ;  laus  enim  ejus  oon  ex 
hominibus,  sed  ex  Deo  esi  (  Rom,  t.  29 ) ;  sed  quo 
auditores  erudiamus ,  ul  omnibus  ad  opportuniiatem 
uiantur  affeciibus ,  sicut  jain  ante  memoravi.  Sic 
namque  poterimus  undique  spiritualium  lucrorum 
Incrementa  colligere,  cumque  maximis  divltiis  ad 
portnm  tuiisslmum  pervenire ,  et  consequi  indefi-i 
cienieS  coronas  ,  quas  eliam  nos  omnes  conlingat 
inereri ,  gratia  et  miscricordia  Domiiil  nostrl  Jesu 
Ghristi,  cui  est  gloria  ct  impcrium,  in  saecula  sac- 
culorum.  Amen. 


DE  LAUDIBUS  SANCTI  PAULI 

APOSTOLI. 


HOuiLiA  vn. 
Qootles  ii,  qiii  portant  signa  regalia  clangente  anto 
se  tuba  et  acie  mililum  praeeunte,  ingrediuntur  url)es, 
omnis  populus  consuevit  accurrere  ad  audienduin 
buecinae  sonum,  vel  signum  quod  in  sublime  fertur 
videndum,  Ipsius  eiMm  virtuiem  ferentis.  Quoniam 


igitur  et  hodie  non  urbcm,  sed  orbem  Paulus  lUgre- 
dilur,  concurramus  oinnes.  Etenim  isle  non  signum 
terreni  alicujus  regis,  sed  in  c:eIo  rcgiiantis  Glirisii 
crucem  portat ;  praecedunt  iion  hoininum,  sed  ange- 
loruro  catervat",  non  sohim  iii  honorem  ejus  signi  quod 
feriur,  sed  etiam  in  ejus,  a  q«o  fertur,  auxilium. 


909  OE  LAVDIBUS  S.  fAULI 

Angdi  cuitodei  noiiri.  —  Si  enim  propriam  lan- 
tummodo  Tilam  regenUbus»  nibllque  pro  communi 
utililale  facienlilms,  angeli  ab  omnium  Domino  de- 
puiaii  sunt,  sicut  ait  unus  ex  juslis,  Angelm  qtu  eruit 
we  a  juvenluie  mea  (GeH.  48.  16) :  multo  magis  his, 
quibus  totius  orbis  cara  commissa  est,  taliumque 
donomm  onera  portanlibus  Yirloles  adsunl  supeniae. 
Elilli  quidem  qui  in  exercilu  hoc  honore  donali  sunt, 
ornanliir  ¥0810  preliosa,  aureis  lorquibus  colla  sub- 
nlxi,  nlienles  undique,  eiundique  refulgentes;  iste 
Yero  catena  pro  lorqoe  circumdalus  ,  geslat  crucem, 
el  perscquuiionem  undique  suslinens,  famem  ubique 
perpeilens.  Sed  nihil  esl,  dilectlssime,  quod  ex  hu- 
jiMcemodl  sermonibus  ingemiscas.  Siquidem  isle  or- 
DaloB  mollo  esl  illo  melior  el  clarior,  alqoe  amicior 
Deo,  propler  quod  ei  poruns  minime  laborabal.  Hoc 
esi  naroqoe  mirabile,  qoia  com  ▼ineulis,  verberibus 
aiqoe  Yolneribos  longe  splendidior  erai  diademate 
pvrparaqoe  fulgenllbos.  Quod  enim  essel  Tere  da- 
rlor,  el  qoia  non  ad  soDum  lanlommodo  isla  dlcan- 
tor,  Ipsius-Teslimenta  docuerunl.  Nam  si  mille  dla- 
demau  lolidemque  purpuraa  ardenli  febribos  super- 
ponas,  ne  modicum  quidem  flammae  ejus  valebunl 
exstlDgnere.  Al  vero  bujus  semicincila,  aegroUnlium 
adaoU  corporibus,  morbos  omnes  fugabanl.  Si 
eaVn  latrones  videnles  signum  illud  mlltUre,  non  ir- 
rminl,  sed  aversl  repenu  diifugianl :  mollo  magts  el 
a!grfudine8  el  dxmones  Ghrisil  signo  apparente 
fngjeteBl.  Sic  autem  Paulus  ferebal  hoc  signum,  non 
ul  soloi  illud  porurel,  sed  ul  omnes  qooque  Ules 
esse  docerel  ac  facerel :  propier  quod  clamai  aique 
dicil :  /mtfaforef  mei  eitole^  ncut  habedi  farmam  na. 
Et  rorsas,  Qum  wdiitii  ei  audHiHi  in  me,  kmc  agite  : 
ei  rorsus,  Vobii  donalum  eU^  non  iolum  «I  in  eum 
eredoHi,  ied  «1  etiam  ftro  illo  patiamini  {PhiUpp  5. 
17.  ei  4.  9.  ei  1.  29).  Elenim  praesenlis  vll»  dlgnlia- 
les  Uinc  clariores  videri  solent,  quando  in  uno  lan- 
tmn  liomine  constiteriat :  in  spiritoalibos  vero  e  con- 
irario  tunc  magis  splendent  honores,  cum  sibl  plu- 
rimi  eorom  communione  sociantur,  cum  non  unus 
esl  panicepa  digniuils,  sed  multos  habel  qul  elsdem 
luMioribus  perfruanlnr. 

Omnei  ChriiUam  ugniferi,  —  Vides  igilur  bic  omncs 
esse  signiferos,  el  Christi  nomen  unumqueniqoe  ge« 
sure  in  conspcdn  genlium  aique  regum,  ipsum  vero 
Paolum  etlam  com  sibi  analhema  opUt»  atqoe  sup- 
pliciom.  Sed  non  hoc  praecepil  el  caeteris,  quod  eerte 
illi  portare  non  poierant.  ^Vidislis  nempe  quantac  no- 
slra  sil  natura  capax  virtulis,  quam  nihil  sil  liomine 
preliosius,  el  adhuc  ulique  moruU.  Quid  enim  mihi 
hoc  majus,  Imo  quid  poteris  saltem  aequale  memo- 
rare?  Qiuntorom  non  isle,  quxso,  honore  dignus 
esl  angelorum,  qui  hoc  verbum  potuit  effari?  Qui 
eiiim  in  lemporali  hoc  atque  moruli  corpore  consti- 
lutus  concU,  etiam  quorum  non  eral  dominus,  pro 
Chrislo  noD  dubiut  offerre,  hic  si  incorpores  fuissel 
nalurae,  quid  Undem  dicere,  quid  autem  facere  dis* 
Ittlissel?  Nam  et  angelos  propterea  iniramur,  non 
quia  incorporei  sunl  creaii  :  siquldeiii  cum  diabolus 


APOSTOLL  HOMIL.  YII. 


510 


sil  incorporeus  el  Invisibilis,  esi  Umen  omnibus  infe- 
licior  :  quia  facioris  Del  meruil  offensam.  Hiiic  eliam 
homines  infelices  vocamus,  non  quia  vldemus  eos 
carne  circumdaios,  sed  cum  non  ca,  ui  oportel, 
uluntnr :  alioquln  el  carne  induebatur  Paulus.  Unde 
igiliir  talis  emersil,  cl  tanlus?  Ei  ex  proprio  videli- 
cel,  ei  ex  Deo  :  el  idcirco  ex  Deo,  quia  de  proprio. 
Non  enim  esl  personarum  accepior  Deus  (Act,  iO). 
Si  aulem  dixeris,  Ei  queroadmodum  illum  imiuri 
possibile  est?  disce  quid  dixeril  :  Imitaiorei  mei 
eilote,  iieut  et  ego  Chriiti  (1.  Cor.  11.  1).  Ille  ipsius 
Cbristi  effectus  est  imiiator,  lo  vero  nec  aposloli 
conservi :  ille  Domini  aeninlator  foil,  lu  aulem  ncque 
conservi :  el  qoam  Undem  poleris  negligenli»  tus 
umbram  oblendere?  Quemadroodum  vero  eum  imi- 
Ulus  sll,  osleudil.  Idque  ab  Inilio  considera  ei  ab 
ipsis  principiis.  Quando  eniin  cx  illis  saluUribut 
emersii  fluentis,  lanto  igne  plenus  exivii,  ui  nec  ne- 
cessarium  sibi  piitarel  magislruni.  Non  cniiii  exspe- 
cuvit  Petrum,  nec  venit  ad  Jacobom,  neque  ad  alium 
omnlno  quemquam  :  sed  propria  abcriute  raptus, 
lu  toUm  illam  in  qua  fueral  baplizalus,  prxdicatione 
sua  inflammavlt  urbem,  ut  s.xvissimum  contra  se  Ju- 
daeorum  prxlium.conciurct.  (a)  [Violentissimumeiiira 
persequulorem  Christus  in  ardetitissimum  repenle 
praedlcatorem  iinmuiaverat.]  Siquidem  etiam  cum 
jfudxus  esset,  supra  digniuiem  suam  mulu  faciebal, 
alligaiis,  abduccns,  Irahens  in  publicuni  Christianos. 
Sic  etiam  Moses  cum  a  nullo  in  priiicipaium  populi 
ordinatus  fuissel,  contribules  siios  Umcn  a  barbaro- 
rum  iniquiuie  defendit. 

Fortiludinii  vera  ngna  in  Paulo.  —  Haec  cnim  sunl 
fortis  cujusdam  ac  virilis  animi  cerU  documenu  : 
hoc  signum  propri»  liberxqiie  senlentix,  nequaquain 
in  aliorum  arQiclionibiis  tenere  parientiam,  scd  be- 
nigne  atque  consianler  tueri  eos,  qui  opprimunlur, 
etiamsi  nullo*  in  hoc  ordinelur  ofncio.  Quia  vero 
josle  opus  arripueral  principalus,  Deus  hanc  ei  posu 
ea  conlulit  digniuiem.  Idipsum  aulcm  servavit  in 
Paulo  :  qui  quam  recte  faceret  ultro  arripiens  iuilia 
sermonis  atque  doctrinac,  Deus  simililer  osiendit  cilo 
docloris  eiim  honore  siiblimans.  Si  cniin  magisterii 
alque  primatus  adipiscendi  gratia  ad  procuranda  lunU 
Degolia  prosiluissenl,  consequenter  essent  de  aiwbi- 
llone  culpabiles  :  cum  vero  pericula  utriqiie  dilige- 
renl,  morlesqoe  in  se  undique  prociirarent,  ut  alios 
acquirerent  in  salutem,  quis  tam  aperte  infelix  esl, 
qoi  unlae  devotionis  sludium  criminelur?  Quod  eiiim 
aliorom  aroanles  salulem  isu  perfecerinl,  el  senlcn- 
lia  declaravlt  Dei,  ei  eorum  perdilio,  qui  male  istum 
concupierunl  honorem.  Irrueruiil  siquidem  tunc  ci 
alil  in  hujasmodi  princlpalum,  sed  polius  interempti 
sunl :  nam  alicrum  quidem  lapsus  de  cxlo  exussll 
ignis,  alierum  subilus  lerras  hialus  absorbuil.  Non 
enim  propler  defensionem  populi  ista  faciebant,  sed 
ob  gloriam  digniiatis.  Irruil  el  Ozias,  sed  lepra  com- 
maculante  punitus  esl  (2.  Parai.  26)  :  irruit  rtiam 

*  rone,  aiuiflo. 

(a)  Qiiae  uncinis  daudantor  In  gr«oo  non  exsUni, 


511         S.  JOAN.  CHRYSOST.  AllCHIEP.  CONSTANTIN.  DE  LAUD.  S.  PAULI.  HOBI.  VH. 


Simon,  scd  rcprobaius  psi,  cl  mori  «^ncUlalus 
{Act.  8) :  irniit  voro  eUam  Paulus,  sed  aposiolalus 
gluria  coronalus  cst.  Non  cnim  in  sacerdolium,  ncc 
lionorem,  scd  in  ministcrium  irruii  ac  labores ;  maxi- 
mcque  in  hoc  zclo  etalacritatc  properavit :  propterea 
prxdicalur,  proplcrea  conlinuo  clarus  crficiiur.  Sicut 
cnini  qui  princcps  Tuerit  ordinatus,  nisi  dignc  impo- 
silum  sibi  adminislrct  ofricium,  meretur  eiiam  ma- 
jora  supplicia  :  sic  alier  ctsi  non  ordinctur  quidcm, 
suspiciat  tamen,  et  sicut  oporlct  implcat,  non  dico 
^accrdoiium,  sed  solliciiudinem  curamque  mullorum» 
omiii  profeclo  cst  honore  dignissimus.  Propterca  igi- 
tur  nc  unum  quidcm  diem  in  otio  passuscst  etquiclc 
transire  hic  in  prxdicandi  ardorc  ipso  igiift  vehemcn- 
lior;  scd  simu)  ut  snlulifcro  ex  fonte  conscendit, 
phirimamque  in  sc  nainmam  ipse  succendit,  non  pc- 
ricula  timuit,  lion  irrisioncs  erubuit  cl  opprobria  Ju- 
dxorum,  neque  scrmoncm  suum  ab  illis  rcspui  indi- 
gnnntcr  tulit :  non  aliud  quidqiiain  horuin  simiic 
cogitnvit,  sed  alios  accipicns  oculos,  uiique  cnritatis, 
anainque  mentem,  mullo  cum  impelii  insiar  torreniis 
irrupit,  omnia  pariier  Judicorum  traliciis  nlqiic  con- 
volvens,  et  cx  Scripluris  ipsum  csse  Chrislum  cvi- 
denter  ostendcns.  Et  ccrte  nondiim  iii  co  lam  mulia 
grntuc  niuncra  coruscabant,  nonduin  lanla  fucrnt 
Spirilus  illuminalione  donatus,  sed  tamcn  inflam- 
mata  continuo  volunlas,  monificntnquc  anima  cuncta 
faciebat,  ct  qunsi  Bcmper  sntisfuccrct  Deodc  lempore 
jnin  peracto,  sic  gerebnt  omnia,  sic  lucra  spiritualia 
undique  colllgebat,  in  locum,  qui  csset  bcHi  pnrs 
mnxiinn,  et  laborum  periculorumque  plena,  (identer 
insiliens. 

Obedienlia  Pauti  commendatur,  —  Hoc  vero  mnjorc 
quoque  admiralionc  dignum  est,  quod  cum  lam  essct 
audax,  ac  velut  ad  pugnnm  scmper  accinctns,  ct 
igncm  quemdam  belliciim  spirans ,  Ita  rursus  placa- 
bilein  ac  flcxibilem  se  prajbebat  magistris ,  ut  num- 
quam  cos  vel  in  tanto  illo  impelu  alncrilatis  oflen- 
dcrct.  Itaque  ferventi  tunc ,  vel  potiiis  furenii  prxce- 
pcrunl ,  ul  ircl  Tarsum  atque  Cxsaream,  nec  lamcn 
renuit.  Dixerunt  quia  euin  per  murum  deponi  opor- 
tcrot,  ct  pnssus  est  :  dederunt  consilium  ut  caput 
raJcrci ,  nou  rcstiiit  :  suaserunt  ne  iu  thenlrum  in- 
grcdcrctur ,  et  ccssit.  Iia  se  huic  rci  toium  dedicave- 
ral,  ut  omnia  pro  fidelium  ulililalibus  libcnler  ncci- 
pcrct,  pro  ipsorum  aidiflcationc  pncem,  consensum, 
dlspeiisaiionem ,  concordiam  diligendo ,  et  cumdem 
se  ac  semper  asqualem  praidicationi  ubiquc  scrvando. 
Cum  igilur  audis,  qiiod  sororis  fllium  raiscrit  ad  Trl- 
bunuin,  volens  de  periculis  liberari,  et  qiiod  appcllet 
Cxsnrcm,  quod<iue  Romam  ire  fesiinet,  ncquaqunm 
puies  vcrbum  esse  formidinis.  Qui  cnim  gomcbat  In 
huc  sc  adhiic  csse  viia  ,  annon  poiius  eligcbat  csse 
cum  Chrislo  ?  qui  et  cxlum  propter  ipsum  desplcie- 
bal  cl  angelos,  quo  tandcm  pacto  hxc  prreseniia  dili- 
gebat  ?  Cujus  igitur  rei  gratia  ista  faciebat  ?  Procul 
dubio  ut  diutius  prsedicalioni  insislcret,  cumquc  mul- 
tis  hinc  ci*edentibus  atque  omnibus  coronatis  iret  ad 
Christum.  Nam  profecto  mctuebat,  ne  paupcr  hinc 


512 

alque  inops  multorum  salutis  abscederet.  Et  idclrco 
dicebal  :  Permanere  autem  in  carne  necessarium  eU 
propter  vos  (P/u7i|>p.  i.  34).  Propterea  ergo  cum  vido- 
ret  meliorem  pro  se  in  judicio  prooessisse  sententiaro, 
ipsoque  dicente  Fcsto,  Absotvi  poteral  homo  iste^  nm 
appellassct  Casarem  ( Act,  26. 3i ) :  vinctus  tameOi 
cumque  plurimis  vinctis,  qui  mille  facinora  commise- 
rant,  ducius,  non  erubuit  cum  illis  ligari,  quinimo 
omniumsimid  navigantium  curam  gercbat,sui  qulppe 
securus,  seque  tutum  s^^tis  esse  certissimus.  Cumque 
vinctus  pcr  lam  vaslum  pelagus  duccretur » ita  gau* 
dcbat  lamen,  tainquam  in  maximum  ducerctur  impc- 
riiim.  Etcnim  non  parvum  illi  pnDiniuni  urbis  Romre 
conversio  proponebatur.  Ycrum  ne  iUos  quidem,  qut 
paritcr  navigabanl ,  despcctiii  habendos  putavit :  scd 
illis  quoquc  vcrilaiis  suavitate  modulatus  ost ,  indi- 
cans  sibi  divinos  apparuissc  vultus,  et  ca,  qux  fiie- 
rant  sibi  dicia  ,  commemorans  :  id  est ,  Tibi  donavi 
homines  istos  {Act,  27. 24).  Hoc  vcro  facicbat ,  non 
seipsum  arroganler  exioUcns ,  scd  illos  sibi  ad  per- 
suasioncm  fidei  parans.  Proplerea  et  Deas  j^ermisit 
pclagus  commovcri»  ut  per  id  quod  auditus  non  est^ 
et  per  id  quod  auditus  esi,  spiritualis  Pauli  gratia 
pandcretur.  Nam  ct  cum  dedisset  consillum,  navigan- 
dum  non  esse,  contcmptus  est ,  ventumque  est  usque 
ad  exlrcma  discriinina  {It^id.),  Verum  ne  contemptu 
quidem  corum  factus  est  oncrosior ;  sed  rursuSi 
quasi  paier  flliis  provid^bat  agebatque  onmia,  no 
quisquam  periret. 

RomcB  quantammodestiamexkibuerit,  Comparatio  cum 
duce  exercitus,  —  Postquam  vero  Romam  ingressus 
est ,  ibi  quoque  qiiantn  cum  modcstia  annuniiat  veri- 
taiem,  quanta  eiiam  cum  libertate  obslruit  ora  iinpio- 
rum  l  Vcrum  nec  ibi  slnre  contentus,  etiam  in  Hispa- 
niam  percurrit.  Cum  nutein  sa^pius  varia  periciila 
susiincrot ,  confldebat  magis  atque  Jiebat  audacior  : 
nec  ipse  soltiin  ,  sed  etiam  discipuli  propter  ipsum , 
qiii  cjus  ulique  flrmabnntur  cxemplo.  Quemadmoduni 
enim  si  cum  rcmissiorem  scgnioremque  vidissenl,  ipsi 
eiinm  fortassc  fuissenl  moerore  dejecti :  ita  qui  illum 
foriiorem  faclum  essc  cernebant,  et  inter  injurias  at- 
quc  plagas  constantix  sa^pe  virtute  crescentem  ,  ipsf 
qiioiiue  cum  majore  flducia  prredicabant :  idque  signi- 
flcans  ait ,  Jta  ut  plures  e  fratribus  con/identes  vtncutU 
vieis^  abundnntius  auderent  sine  timore  verlmm  Dei  toqui 
{  Philip.  i.  14 ).  Si  cnim  diix  miliiiae  fuerit  forlis  ac 
robusius ,  non  modo  cxdens  atque  prosternens ,  ve- 
ruin  etiam  vulnerc  ipse  percussus,  subdilos  suo$  efn« 
cit  fortiores,  magisque  boc  proestat  vulneratus  ipse , 
quam  vulnerans.  Cum  enim  ii  qui  sub  tall  pugnant 
magistro,  viderint  inflicta  vulnera ,  fluentem  saiigui- 
ncm ,  et  ne  sic  quidem  illuin  hosiibus  aliquando  ce- 
dcntem  ,  sed  stnntcm  fortitcr  ,  hastasque  vibraniem  » 
et  crcbris  ccriisque  ictibus  in  advcrsarios  prorucnlem, 
nec  omnino  quidquam  parcentcm  dolori,  majore  ab$« 
que  dubio  tanto  duci  alacritatc  subduntur.  Hoc  itaquo 
factum  et  Paulo.  Videntes  eniin  illum  ligntum  catcniSy 
et  niliilo  minus  in  carcere  prxdicanlem ,  videntes 
etiam  verberatum,  et  tamen  verbernnles  ipsos  scrmo- 


515 


HOHiniH  %D  HGHIL  W  S.  MELETIUM. 


6U 


nc  cspidifeiiiy  mftjofMii  pnjiscto  ItdQCidin  coiii|K6vtn(« 
Et  idcirco  non  dlxil  simpliciter  ConfUtinUi:  lod.  ita 
ut  abundantitti  auderenl  sine  timore  verbum  Dei  loaui : 
Magls»  inqvt ,  modo  quam  cuiD-ossom  libor  t  vincQ» 
lis ,  fratres  prscdicabant  fiducialiler.  Tunc  onim  cer-' 
tiorem  alacritatem  et  ipsc  capicbat ,  ac  vehementius 
in  adversarios  ferebatur,  et  inrrementa  persequutionis 
oiajorls  ilil  fiebant  causa  conslaniix.  Inclusm  est  qui- 
dem  iu  carcere»  tantunque  in  eo  virtutis  roftilsit»  ut 
eiiam  fundamenta  qnaterentur  et  ostia  .pandereutur, 
Custodem  quoque  tunc  ipsum  carceris  ad  fidem  irans- 
lulit  {Act.  16),  judici  pone  pcrsuasit,  ita  ut  ipse  dice- 
rct :  In  modico  me  tuadet  Chrittianum  fieri  (  Acl,  26. 
28}.  Rursus  cimi  lapidarctur ,  plenam  populi  civiia- 
lem  fidci  luce  donavii  * :  et  vocal)ant  cum  quasi  judi- 
caturi  Judaci ,  tunc  etiam  Atlienienscs  facti  sunt  cx 
adversariis  subdiii ,  et  ez  judicibus  repeutc  discipuli, 
Sicai  enim  ignis  in  diversas  plerumque  malerias  in« 
cidens  augetur  magis ,  et  cx  subjccu  slbi  suhslantia 
incrementa  sortitur  :  sic  etiam  lingua  Pauli ,  quibus- 
cumquefuissetadmoia,  ad  scipsum  cos  continuo  trans- 
ftrcbat.  Impugnatores  quoque  ejus  celeriter  ipsius 
verbo  capti  pabulum  quoddam  spiriluali  huic  efricie- 
banior  igiii ,  perque  ipsos  magis  Evangelii  fama  cre- 
scebai,  idcirco  dicebat :  Atligatut  $um^  ted  verbuiu  Dei 
non  e$l  attigatum  (  i. Ttm.  3.  9 ).  Fugabant  eum  Tre- 
qoenier  inimici,  et  quantum  quidem  ad  rem  speciat, 
persequebantur  :  quanium  vcro  ad  cventum  rei,  aliis 
miUebant  magistrum  qui  eo  carebnnt :  quodque  facie- 
bant  aroici  atque  coocordcs,  hoc  ^clul  studio  exse- 
quebantur  inimici ,  numquam  siiienies  eum  in  una 
babiiacuium  regione  collocare ,  sed  persequulionibus 
insidiisque  peilentes ,  per  cuncias  omniiio  provincias 

*  Qr.,  i^pMlflnfM  #Mlil0Ni  ingreitui  jmmntani- 


medieam  circttmducebani,  nt  onmes  videlieet  salutarii 
^s  linginD  reroedia  seniircnt.  Rursus  alligaverunt 
eum  ,  sed  acrius  in  defensionem  fidei  discipulos  con- 
diarait ;  perseqveti  simt»  et  non  kabentibus  miaertHit 
magistrum ;  ad  niajus  judicium  provocaverunt ,  sed 
uberius  Judaei  beneficium  contulerunt  S  propter  qiiod 
et  Judxi  dicebant  de  aposlolis  dolenles  :  Quid  facie- 
mu$  istie  komimbu$  ( icL  i.  16  )7  Per  qux  enim  cos 
opprimere  volumus,  per  ea  ipsa  proveJiimus,  Tradi- 
derunt  custodi  carceria,  ut  eum  diiigouter  ligarer» 
sed  ipse  a  Paulo  arctiua  alligatus  est.  Cum  reis  atque 
vinctis  eum  miserunt »  ne  aofugeret ;  at  ille  vincios 
Gliristiana  docirina  imbuit«  Imposuerunt  cum  navi , 
ut  plane  etiam  nolentes  ocius  iter  eius  facerent  cxpli- 
cari ,  accidensque  naufragium  faclum  com  aposiolo 
oavigantibus  causa  doclrinx.  Minabantur  mille  siip- 
plicia ,  ul  igncm  pcxdicationis  ei^siingucrent ,  qui  o 
contrario  magis  iude  crescebat.  Et  sicut  de  Douuuo 
dixcrunt,  Occidamue  eum,  ne  venianl  Romani^et  tot- 
tnnt  tocum  noUrum  atque  gentem  (Joan.  11.  48),  acci* 
diique  eonlrarium  :  nam  quia  occidcrunt  euni ,  pro- 
picrea  Romani  ci  gentem  eorum  ot  civiiaicm  lulerunt: 
€t  quae  poial^antur  impedimenta  prxdicationis,  fortia 
efiiciebantur  auxilia  :  sic  eUam  pracdicanle  Paulo,  quas 
advcrsarii  ad  opprimcndum  intuicre  *verbuin ,  hxc 
iliud  ad  inefTabilein  quamdaa\  aliitudinam  sublcva- 
ruHi.  Supcr  his  vcro  omnibus  gratias  bono  tanlarum 
rerum  auciori  agamus  Dco,  giorificemus  Pauliim,  per 
quem  ista  completa  sunt :  oremus  etiam,  iit  ipsi  quo- 
quc  eisdem  perfruamur  bonis ,  gralia  et  misericordin 
Domini  nostri  Jesu  Cbristi ,  per  quem  et  cum  quo 
gloria  Patri ,  cun  Spiritu  sancto  « in  sxcuia  sxcuto* 
rum.  Ameii. 

*  Gr.,  et  mafori  profuere  cimMH,  Propter  qmdy  ete. 


nEONiTimi 

AD  HOMILIAM  IN  SANCTUM  MELETIUM. 


Hojttseoftcionis  lempos  assignatChrysosiomaspaulo 
post  initiiim  :  QidMtut  emm  anniii,  iiiquit,  jam  prm- 
imit^  e%  quo  itte  migruvii  ad  Je$um.  Obiit  aoiem  Me^ 
leiius  Gonstanlinopoli ,  illo  evoeattis  ab  Imperatore, 
aniio  581,  circa  ffnem  mensis  Mnil.  Qtiamobrem  post 
niensem  Maium  unni  886  Itabiia  fuerit  baec  homilia, 
ante  capsam  beliquiarum  ejusdem  sancii ;  non  in  an- 
ntTcrsairia  obittis  die :  neque  enim  dtxisset  Glirysosfo- 
miis  jam  praeterttsse  anniim  quiniHm,  jam  prceterivit^ 
sed  fortassis  in  die  iranslationis  Reiiquiamm  cjiis 
Antiodiiam,  quse  inetdere  videtur  in  duodecim.im 
Pebniarii,  quadte  Mariyrologia  Gneciim  et  Romannm 
cjits  restom  annumiani.  Qui  calculns  (i  consict,  ct  sl 
Mariyvoio^ia  dfem  iranslationis  accuraie  notent,  quod 
tamen  seeus  neqno  raro  eontingit,  h.TC  concio  habita 
ftterit  doodeoima  Febmarii  anni  587  ■  post  annos 
quinque,  et  oeto  enm  dimidio  menses,  quam  dcces- 


scrat  Mcletius.  Cerlum  omnino  videtitr  hanc  homi- 
linm  pronunliatam  fuisse  vel  anno  586,  post  mensom 
Maium,  vel  ineunte  anno  587. 

De  S.  Meletio  quxdam  dixiuius  in  Vita  S.  Alhnnnsii 
ad  annum  36i.  Is  nempe  ab  Arianis,  qui  suis  partib;is 
addLclum  pulabaiit,  ordinatus  in  episcopum  Anlioclie- 
num,  vocis,  con$iibstantiaUs  dcfensor  accrriiniis  cral ; 
quo  compcrto  Ariani ,  peoes  quos  lum  sumnia  rcriim 
crot,  bomiuem  in  exsilium  deporUri  curnnint.  De 
dissidio  autcm  ejus  tcmpore  eiiam  inicr  Catliolicos 
suborto ,  vide  qux  dixinius  in  Monito  ad  Ilomillam 
de  Anathemate.  Cxterum  in  Imc  homilia  ct  imagi- 
num  cultus  el  inierccssio  Sanctorum  apcrie  prac- 
dic^tur. 

Incerli  inlcrprciaiioncm  multis  in  locis  cmcnilalam 
damus* 


6la 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


516 


HOMILIA  ENCOMIASTICA 

IN   8.   PATREM  MOSTBOM  MELBTIUM,   ARGHIBPISCOPUM  MAGNA  ANTIOGHIiE,   ET  DB  STUDIO    BORUM 

QUI  GONVBKERANT  {o}. 

9K® 


i.  Sacnim  hunc  gregem  oculis  undique  circum- 
spiciens ,  el  universam  civitatem  vidcns  hlc  pnesen- 
tem,  nescio  quem  prins  beatum  pronuntiem,  san- 
ctumne  Meletium,  quod  vel  post  mortem  tanto  bonore 
fniatur,  an  vestram  caritaiem,  quod  tanlam  in  vestros 
pastores  henevolentiam  etiam  post  decessum  osten- 
datis.  Deatus  enim  itle ,  quod  tantum  sut  amorem 
vobis  omnibus  potnerilrelinquere  :  beaii  vosquoque, 
quod  ,  cum  caritaiis  depositum  acceperitis ,  eam  ei, 
qui  deposuit ,  iniegram  huc  ugque  perpeiuo  conser- 
vaveritis.  Quintns  enim  annus  jam  praeteriit ,  ex  quo 
ille  migravil  ad  Jesum  ,  queni  desiderabat ,  ac  per- 
inde  ac  si  heri  et  nudius  tertius  eum  vidissetis,  Um 
ferventi  amore  ad  eum  hodie  accessisiis.  Proplerea 
beatus  iUe  esl  quod  tales  gcnuerit  filios :  beali  vos 
quoque,  quod  vobis  obiigerit  ut  talem  patrem  babere- 
lis.  Egregia  est  radix  el  admirabllis,  sed  fructus  quo- 
que  non  suiir  indigni  hac  radice.  Eieniin  qtiomodo 
radix  quaepiam  admirabilis ,  quae  latet  in  sinu  lerne, 
ipsa  quidemnonapparel,  per  frucius  autcm  virtmis 
siia^  robnr  ostendit :  ita  etiam  beatus  Melelius  in  hac 
capsa  conditus ,  ipse  quidem  non  cernilur  a  nobis 
eculis  corporis ;  per  vos  vero ,  qul  estis  fructus,  suse 
gralix "  vires  ostendit.  Licel  nos  sileamus^  sufOcil 
dies  feslus ,  et  fervor  vestri  studii ,  ad  tuba  clarius 
prochimandum  sancti  Meletii  in  vos  amorem ,  um- 
quam  in  filios.  Sic  enim  vestras  menies  accendit  ad 
sui  amorem ,  nl  vel  ad  solum  nomen  incalescaiis ,  et 
excitemihi  ad  ipsam  appellationem. 

MeUiu  nmen  /S/tti  im  dabani  Antioehm;  tpstiw- 
que  imaginem  nlrique  pingebant.  —  Propterea  ego  quo- 
que  nunc  non  temere,  sed  siudio  et  dedita  opera, 
nomen  illud  in  meis  assidue  verbis  annecto ,  et  per- 
inde  ac  quispiam ,  qui  coronam  texit  auream ,  mar- 
garitas  deinde  inserens,  gemmaruni  frequentia  pras- 
clarius  efficil  diadema :  iia  ego  quoque  beato  ejus 
capiti  coronam  texens  encomiorum ,  veluti  margari- 
tarum  quarumdam  frequentiam ,  sspe  repetiiam  ejus 
appelhitionem  orationi  attexo ,  sperans  fore ,  ut  sic 
eam  jucundlorem  reddam  et  splendidiorem.  Solent 
enim  amantes  eorum,  qiios  amant,  vel  nuda  complecti 
noroina  ,.et  incalescere  ad  ipsas  appellaiiones  :  quod 
vobis  quoque  in  hoc  bcaio  usu  venit.  Nam  cum  eum 
a  principio  in  civitatem  ingressum  exceplssetis,  unus- 
quisque  filium  suum  ejus  nomine  appellabat,  per 
appellationem  existimans  unusquisque  in  domum  suam 
sanctum  introducere,  missisque  patribus,  avis  et 
proavis  matres  beali  Meletii  nomen  imponebantliberis 
qiios  fiepererant.  Naturam  enlm  vincebat  amor  pleta- 

*  Alius  codex,  wtutiSy  pro,  gratitB. 

(a)  tnhanchomiliaincoDtuIimusCudiceslveg.  i9w,m0, 

25i3,  et  colbert.  970. 


tis  ,  et  deinceps  qul  nascebantur,  non  naturall  solum 
benevolentia ,  sed  etiain  affectu  erga  iilam  appella- 
tlonem ,  erant  cari  parentlbus.  Ipsum  cnim  iiomcn 
et  ornamentum  cognatlonls,  et  OKlium  tutciam ,  et  iu 
vocatis  salulem  etamoris  solatlum  esse  existimabant, 
et  perinde  ac  si  quldam ,  sedentes  in  lenebris ,  cun 
una  lampas  conspecta  fuerit,  mulias  accendentes 
lucernas  ,  unusquisque  Infert  in  domum  suam  :  iu 
etiam  cum  illa  appellalio  umquam  lumen  incidisset 
in  civiutem,  quillbet  in  domum  suam  beati  lllius 
nomen  introduxit,  veluti  quemdam  thesaurum  bono- 
rum  innumerabllium  perlllius  afferens  appellationem : 
eratque  vere  iilud  niagnaf  pieiatls  doctrina.  Nam  cum 
assidue  cogerenlur  meminisse  illlus  appellationis  et 
sanctum  vlrum  animo  complecii ,  habebant  boc  no- 
men  Umquam  arma  quaedam ,  quibus  fugabatur  quae- 
vis  a  raiione  allena  aflectlo  ct  cogiutio,  fultque 
id  adeo  frequens,  ul  ubique  ip  bivlis ,  in  foro ,  in 
agris  et  In  vlls  hoc  nomen  undlque  circumsonaret. 
Non  erga  nomeii  autem  solum  adeo  affecti  eralis, 
sed  erga  ipsani  ctlam .  figuram  corporis.  Qoomodo 
enim  fecisUs  in  nominibus,  hoc  eliam  fecistis  in  illius 
imagine :  etenlin  in  palis  annulorum,  et  in  sigillls,  et 
in  phialis,  ct  In  thalamorum  parietibus,  et  ubique 
sacram  illam  multi  expresserunt  imaginem,  ut  non 
solum  audlrenl  saiicum  iliam  appelhitionem ,  sed 
eiiam  ubique  viderent  figurani  corporis,  et  ejus  ez- 
Silli  dupllcem  consolationem  acciperent. 

Metetitti  in  extilium  fmkne,—  Etenim  primmn  in- 
gressus,  sutlm  expulsus  est  e  civiute,  inimicis  veri* 
tatis  eum  expellentibus.  Deus  vero  id  ooncessii,  simul 
et  illius  virtutem  et  vestram  fortitudinem  volens 
ostendere.  Cum  enim  ingressus,  sicut  Moses  in  iEgy- 
ptum  liberasset  civiutem  ab  errore  baeresis,  putri- 
busque  membris  et  imffiedlcabillbus  a  reiiqoocorpore 
amputatis,  iniegram  restltuisset  saniutem  Ecclesiae 
multltudini,  inimici  veriutis  non  ferentes  correctio- 
nem,  conciuto  Imperatore,  expulerunt  eum  hac 
civiute,  exspccUntes  fore,  ut  liac  ratione  veriute 
essent  superiores,  et  eam  renim  cmendalioneni  ever- 
tcrent.  Evenit  autem  contra  quam  exspeciabant ;  ac 
cum  sludlum  vesirum,  tum  ejus  in  docende  scieatia 
magis  efTulsll :  illius  quidem,  qiiod  triginu  diebus, 
nec  lis  quidem  integris,  Uninm  vos  potuit  In  stiidio 
fidei  fundare,  ut  postea  irruentibus  spiritibus  innit- 
inerabilibus  illabefacu  et  inconcussa  manserit  illa 
doctrina  :  fervor  aiitem  vester  se  aperte  ostendit« 
quod  triginta,  et  nec  its  quidem  integris,  diebus  jaeta 
ab  illo  scmina  tam  accurate  susoeplstis,  ut  ad  pro 
fuiidum  mentis  radices  ti^ansmiseritis,  etnulliddn* 
ceps  illata;  de  caetero  cesseritis  tenUtioni. 


-      '\1Y 

SI7     .  bE  S.  MELETiO 

%  MMu wr§9  pUtM»  UgU  tfMifrwridi»^  Mtepn 

4iku$  akmaiur.  —  Opero  preiiiim  esl  aiieDi  non  iUiid 

lirsieraiittere,  qaod  accidit  in  ejas  persequntioiie.    i 

Kun.eiiin  praeses  ciYiutis  ciurru  Tectos  eiirel  per 

mediiiai  fomin,  sedente  ad  latus  sancto  Tiro,  lapides 

aive  crebriores  oDdiqoe  in  eaput  praesidis  lerebantur» 

emtate  illam  non  ferente  separationem,  sed  polius 

viu  pnesenli  privari  volente,  quain  Yidere  sanctum 

iltan.  ayelli.  Quid  efgo  tunc  fecit  iile  beatus  ?  Cum  n- 

dissei  jaclos  lapidora,  coroplexis  sois  vestibus  con- 

lexilcapot  pr«sidis:  simul  et  inimicos  pudoreafft- 

dens  cl»  iniignem  mansuetudiuem,  el  soos  docens 

discipolos,  qoaotam  ostendere  oporteal  patieniiam  in 

.eos,  qoi  injoria  afflciont;  et  qood  non  solom  nihil 

oporteai  eis  mali  tacere,  sed  etlamsi  ab  aiiis  eis  im- 

mineal  pericnlom»  id  qooque  omni  siodio  propolsare* 

Qois  tunc  Don  foit  obstopefactos,  videns  et  ineanom 

amorem  civiuiis,  el  summam  pbilosophiam  leoiu- 

IflOMioe  el  mansuetudiuem  docioris?  erant  enim  ad- 

ninbilia  ea«  qu»  lunc  acciderunt.  Paslor  abigebatury 

et  oves  non  dispergebantur;  gubernator  expellebator» 

et  scapha  non  mergebalur;  agricola  fi^^abatur,  et 

vllis  plos  fruclos  ferebat.  Qooniam  enim  vincolo  ca« 

riutis  eratis  inter  vos  inviceiu  coliigati,  non  illat» 

lenutiones,  non  impendentia  pericula,  non  viae  lon* 

gitado,  aon  diolurnilas  lemporis,  neque  quidquam 

afiodvos  poloit  disjongerea  beati  pastoris  Melelii 

coosoetodiiie,  sed  expeliebator  qoidem,  ot  essel  pro» 

cul  a  fiiiis  :  eontrariom  aotem  accidit.  Magis  enim 

vobis  conslringebatur  vinculis  cariutis,  et  accepU 

secum  oniversa  civiute  in  Arroeniam  profectos  esi. 

Et  enl  qoldem  corpus  positom  in  patria,  mens  vero  " 

alcogiUlio,  veloii  a  quibusdam  pennls,  in  altum  • 

ebu  a  gratia  Spiritus,  et  apud  vos  perpetuo  degens  *' 

universom  honc  popolum  drcumferebat  in  visceri- 

faDs.  Qood  ipsom  quoque  vobis  uso  veniebal.  Nam 

con  hic  sederetis,  et  urbe  drcumscriberemini,  spi- 

riui  cariUlis  in  Arnieniam  quotidie  evolantes,  et  saii- 

CMi  voltom  Inloentes,  et  jocundissimam  beatamque 

men  aiidientes,  sic  revertebamini.  Et  propter  hanc 

caosaai  concessii  Deus  eom  suiim  expdli  e  civiute» 

qoo,  skol  dixi,  osienderei  Deos  vesiramfidei  flr- 

miuiem  Inimids ,  qoi  vos  ei  illios  In  docendo  peri- 

liam  oppognabant.  V 

MtlM  rediitu  e6  exrilio,  — lUod  aotem  hlnc  palam  * 

esl.  Nan  posi  primam  reversos  perseqootionem,  non  • 

irignMa  solom  dies,  sed  etiam  roenses,  et  annom  onom 

ei  does  ei  plores  hic  esl  versatos.  Gom  enim  salis 

magnam  dedissetis  argomentom  vestrae  clrca  fidem 

firmiiatis ,  dedit  vobis  potestatem  jocunde  el  secore 

llroeodi  patre.  Eral  enim  maxlma  voloptas,  illo  san- 

do  im  vnltu.  Non  enim  solum  docens  vel  loquens, 

aed  eUam  si  untnm  videretur ,  satis  erai  ad  introdu- 

ceDdam  omnem  viriutis  doctrinam  in  eonun,  qu! 

▼Idebanl ,  animam.  Qoando  enim  ad  vos  veniebat  el 

iiniTersa  civiUs  ei  obviam  processerat ,  alii  quidem 

pniiieaceedebaDl,  et  pedes  prebensabanl ,  etmanus 

0<*mlaimiitor ,  el  voeem  aodiebant;  alii  aotem  prohi- 

biti  mottitotBoe»  ipauni  procol  ridenles,  Umquam 

S«  l041l.  CttltTSOST.   U. 


ANTIOGHENO.  5i8 

qui  suflBcienlem  beoedleiionem  ex  aspeelu  aoeepis- 
aenl,  et  non  minus  hahoissenl,  qoam  qoi  prope  fnis- 
seol ,  eonienti  reoedebant :  ei  qood  Aebat  Ih  apostolis, 
hoc  in  eoqooqoe  contingebat.  Sicot  enlm  in  aposloiis, 
qui  progredi  et  propius  acceddre  non  poterant,  vel 
curo  umbra  eorum  ezUnderetur  el  Ungerel  eos  qui 
procuierani,  eamde^i  attrahehant  gratiam,  etsani 
simililer  reoedebant  ( Aei.  5.  f 5) :  tu  nonc  qooqoe , 
qoi  non  poteranl  aceedere ,  Umqoam  aliqoam  spiri- 
loalem  gloriama  sancto  illo  capite  emisaam,  eiad 
eos»  qm  longisslme  aberant ,  pervadentem  senUentes, 
etiam  ab  eo ,  omni  benedictione  es  solo  aapeela  re- 
pletl ,  omnes  discedebant. 

(  3.  Gom  amem  visom  essel  commoni  Deo  onifer' 
sorom  eom  vocare  ex  viu  prttflentl  et  lo  chorom  an- 
gdorom  referre,  ne  hoc  quidem  factum  esi  temere  * 
sed  ipsom  qoidem  vocanl  literae  Imperatoris,  eom 
Deiis  movisset  Imperatorem.  Vocant  vero  ipsom  non 
in  propinqoom  locom»  sed  in  ipsam  Thradam  :  ot  ei 
Galaiae»  ctBithyni,  el  Gilkes»  el  Gappadoces,  el 
omnes,  qoi  TliracuB  vidiias  regiones  habitant ,  no« 
atra  bona  cognoscerenl :  ut  qoi  eranl  obiqoe  lerra- 
rom  episcopi,  umqoam  in  arcbetypom  exempUr ,  in 
illios  sanctiutem  lntoenles»elaperttim.exemplom  ab 
eo  aodpienles,  aoi  in  lioe  moaere  offidi  certissimam  t\ 
darisaimam  habereat .  regolam,qoemadmodom  opor^ 
leat  admloiatnre  el  regere  Eccksias.  Nam  propter 
orbis  magnitodioem,  et  qood  ilUc  residerel  Impe-* 
rator,  multi  ex  multis  locis  orbis  terrae  illnc  tunc 
confluebant  :  episcopi  auiem  Eeclesiarom,  quod 
Ecdesi»  a  longo  bello  et  tempesute  respiranteo 
principium  pads  el  IranquilliUlis  acciperent »  literis 
Iroperatoris  omnes  iiiuc  vocabantur.  Tunc  ergo  hie 
quoque  sanctus  illoc  accedil.  Ac  slcot  io  tribos 
poeris  aceldit,  qoando  erant  praeeonio  renootiandi  eS 
corooandi,  exstincu  ri  ignis,  fasto  tyranni  concol- 
cato»  confouto  omni  genere  Impieutis,  ex  oniverso» 
orbe  terrae  erant  eis  congregati  specUtores  :  nam  qo? 
obiqoe  terrarom  eraot  satrapae ,  priodpes  el  topar* 
ch«,  propter  aliam  caosam  vocaii,  illos  speouveronr 
athleus;  etiam  lunc  acddil,ut  praBdarom  fieret 
beato  Mdetio  theatrom ,  com  propter  aliam  caosani 
vocaii  episcopi  Sqoi  obique  terrarum  administrabani; 
Ecdesias,  accesseront,  el  sanciom  iUom  sonl  con- 
teroplati.  Postqoaro  aotem  eom  adspeiissenl,  et  ac- 
corate  ejos  didicissent  pleutem ,  sapientiam  aique 
xelum  fidei ,  ut  qui  perfecum  el  absdoum  in  se  ha^ 
berel  omnero  virtotem ,  qo»  decei  sacerdotem ,  lunc 
eom  ad  se  vocavit  Deos. 

Cur  exira  pairiam  mariiwr  Maieliiu.  —  Ideo  aoteni 
sic  acddit,  ot  levios  ferret  nostra  dvius.  Nam  si  hic 
emlsisset  animaro ,  futnrum  erat  Intolerabile  pondus 
calamiutis.  Quis  enim  sustinuissel  videre  beatuni 
illum  extremum  emittentem  spiritum?  quis  susti- 
nujsset  videre  illa  superdlia  oculonim  deprimi,  os- 
que  claudi ,  et  mandau  edere  novissima  ?  quis  hoc 

>  mhaecverbahijusinodinouleffiuirin  duobos  Codid-' 
bns,  QMBouiemeU  atiaeaa»a?»cUuet  centum  et  qmngu»- 
^ma  EtfUcojpi  ad  Gregmum  ccmeuerani. 

(Dix-»epi.) 


m  S.  JOANNIS  GHRYSOStOMl 

adftpiciens  non  defeeisset  magniiudine  calainiiaiis  ^ 
Ne  IMM  ers»  arcidesel,  providii  Dens,  ui  in  alieoa 
regkwid  aiiinmii  eihalarel,  «l  lempore»  quod  ime»- 
ceesity  baiic  nuiiimaqi  fmnedilaii  ealamiuitem^ottm 
videremiia  iogredl  corpoa «  nec  aBimo  consteroo- 
reinur»  ciub  nooft  jam  eiset  fuetul  aflauefaelo :  ot 
eliam  eoiitigil.  Cum  euim  venerandiim  iUod  eorpiis 
•xcepit  civitaa » luut  qoidefB  et  valde  ^olavii :  aod 
lucHim  eUo  repieMil»  um  pmpier  emam  quam 
diximuA»  quam.  proptet  eam»  qu»  eel  dieendfsu 

ioM  FifliMoiii  0pueofti*  —  Bouigotta  eniijD  ei  cla» 
meoa  Deua»  miseMuouo&Ori  doloria»  aiiumeim  ooIms 
dadil  paaiorem,  qoi  virtutes  iilius  accurate  refenei. 
Qui  cnm  sedem  ascendissei,  liomiii  et  logubri  vesle 
noa  slatim  exuil»  et  doiomi  eistiniit,  beati  autem 
Mdelii  magia  meroonem  renovavii.  El  dolor  qnidem 
llaeceseebai»  amor  vero  accendebatur  vebemeniius, 
01  omnino  Stttdata  ftul  animi  asgriludo :  qnamquam 
iB  amissipDe  eoruoa»  qui  eariaaimi  snrit»  uon  ita  soiet 
efODlre:aed  quaoido  quis  filiom  cariastmMtt,  vei 
•tiam  boRorai>ilem  maritom  amiseril  mulier,  donee 
ejua  ferveBtem  cooaerval  merooriam,  vebementiot 
luciBS  aBiouim  oecapat;  quaBdo  wo  auccedeua 
lempBa  looiiim  sodBterii,  sifflul  eum  vebeaseBMadOi* 
lorie  exslineia  es«  eiiMB ,  quos  vigebal,  menaaria :  in 
fcao  aolem  beai»  viro  eemrariiND  aecad^  i  Bom  ammi 
quidbm  aBfritBdo  ejeda  omBioo  foii,  recet daii»  veio 
aemsimol  abiil  curo  dolore»  sed  audfteai  veiMfne»« 
Hue.  Tesleoaulem  esiis  vos,  qoi  post  laoltto»  tempos. 


AftCIJIEP.  CONSTANTINOP.  ^  6^0 

non  secus  ac  apesfavum,  circumvolaiis  corpus  bcnii  ' 
Meleiii » cansa  voro  erai^  nos  a  oalBiia  oiioa  Ib  iHutn 
amor»  sed  rectl  judleii  PaHocioaiio^  Ideo  bob  (uil 
■  morte  oxstioata  sandi  Melciii  moBHMiaif  Mspore  mm 
emaroait ;  sed  angosor  et  majus  aceipil  i^cfeflunlBiii, 
Bon  ia  iia  solom*  qui  vlderoni «  sed  cliai»  i»  iis »  qoi 
Bon  viderOBl.  fistealm  boeqaqque  admirabilo,  quod 
qai  fiierunt  illi«s  vMm  lempore  joniDioo,  tt  quoqoe 
aecenduBCor  ad  idem  desideriom.  Aiquo  voo  lyiidem 
senea  in  boe  superatis eoe,  qui bob  vkierQBi»  qwod 
enm  eo  versati>  esHs ,  et  fhiclBm  percepisiia  soMeOB 
ejuseodsoetodkiisjquf  aoiem  hob  vfderuot,  io  eo 
voo  snperaot,  quod  cum  virum  noo  iriqiemrinl,  lo 
ipsoB»  noo  miooa  desideriom  osteodani. 

imercmia  SMetmtm.  •^Oremus  iMqBO  omoea  ei- 
mul  tam  magistrains-quam  privatl,  lam  molierea  qnam 
viri,  lam  senes  qoam  joteBes ,  utm  servi  quam  liberi, 
beatom  ipeum  Meletiom  bsrom  preeum  seeiom  aeciF- 
pientes.  Esl  enlm  ei  nunc  roajor  fidoem ,  el  amor  iii 
nos  ferveotior,  ul  baeeBobis  augeator  earilas ,  et  bob 
omoes  id  consequamor ,  ot  quomodo  bie  prope 
arcam  isiora  adsiamus  (o>,  ita  iliio  quoqoe  prope 
beatom  et  fletemum  ejoa  labemaculum  esse ,  ei  boOa 
aeterna  nobis  reposita  coBseqoi  possimBS  :  qum  deiur 
nobis  omnibos  obtinere ,  gratlo  ei  demeBtia  DiaHitni 
nostri  Jeso  Cbristi ;  per  qoem  et  quicom  PMrf  gloriii 
et  iinperium,  simul  cm»  sancto  Spiritu,  iir  saecola  Batr 
colorom.  Amen. 

ffir)  eapsulamoeftiniarutt  cjos  iBielKglt. 


r 


JMBgBBgB^^^^BeBBBBBBW^PiW^^iS^^^^m^^^^^miie^^ 

BIOlSITiniE 

AD  HOMLIAM  IN  SANGTUM  LCCIANmi  MARTTRBM. 


0900  oon^oein  liabiiam.esfie.seiHimAdio  Jlaottarii 
anni  387  Kpiptani^^  ftstum  insequeoJ^tquQ  Homiliaiii 
de  Baptlsmo  Cbrisli  recitayit^»  ipsum  cenqioois  hujoa 
initiiio|i  apeEle  demoi|s|ral.:  Qood  luitemo  dU  pertiMfm 
Meebam ,  inquil ,  et^it ,  ei  ad  effectum  jam  ^^ductum 
est ;  nemfie  ubi  fe$tum  prtBteriit^  simul  etiqm  muttitudo 
notris  abtcemt ,  tninor^ti^  nobit  cmtue  eet  factus^  HdSfi 
porro  confer  curo  inilio  Ilqmilise  iliius  de  Baptismq 
Cbristi,  ul)i  sic  ordilur  Chqrsosiomus  :  Omnee  voe  in 
ioftiiia  hodief  eg/^  veroin,  mcearore  su^n  iotus,  fiamcutn 
in  hoc  sfnrilud^  pelague  oculos  meot  converto  ,  et  im- 
mensas  Ecclesjite  divitias  complector^  aii  deinde  perpendo, 
fore,  utcum  prinmm  solemnitas  ista  prteterierit^  multitudo^ 
rursus  is^a  reinUat  ac  discedat ,  crucior  et  animi  dolora 
angor  :  quod  cum  lam  muUos  Uberas  pepererit  Eccle»^^ 
non  ilUs  ilid^m  in  singuiis  coUectit ,  sed  in  festo  soiumr 
modo  frui  possil.  Hinc  luce  clarius  commonstrari  vid^ 
tiir,  hanc  de  S.  Luciaoo,  panegyrin  liabuisse  Cbry- 


sostomum  poatridie  r  qnaro  do  Bepliwio  Cbrieii  in 
EpiphaBia.cQDcionatuSieraUifec  ponxo  de  Boptisoio 
Clirisii  bomilia  incidil  in  aBiium  OuMi  387 ,  ul  iu 
llonilo  ibidem  probatur» 

ttirtyrium  vero  S.  LueiaQi  Prsebyleri  AiBliacbeBf » 
qui  fame  et  crociatibus  naultis ,  ul  ail  CiirysoetonMH^ 
Qbristi  BomcBgiorieee  conlBssue  eat,  aeeidii  anoaSil » 
vel  312 ,  io  perseqttutiOBe  Maiimii\i»  Martyfolqgium 
Romanum  ad  diom  7  Jaouaoii  sancii  LBdani  festtas 
annuntiat.  Hunc  Ariani  suarum  paniBro  foisse  iBeiir 
liebaniur,  quoBiamex^u»diMBipttliaiquidmn  seinAria- 
oorum.castt»  coi^eceruBi.  kno  ipse  Ariuaiiemqiie  Bii» 
sebius  NicoBiedieosis,  secMs  illiot  prioupiiaaeSf  LocioBl 
diieipuli  fueBant  etseeeColluciaiiisiasivocabant.  VeBum 
iUi  a:Locioni  doctrioa,  8Jmoiquo  a  fide  Ga^oika  do? 
scjiveranu 

Inierpretaliq  Latina  esl  FvontoBio  Ducmi, 
paucissimiai  in.loeio  emOildavim«s. 


HOMBLIA  PANEGYRICA 

IN  8.  MARTTIIBM  LUCIANCII  (o). 
I.  In  soeordiam  quorumdam  invehitur ;  fluxam  de»     monslrat  diviUarum  naiurttm>  —  Quod  bostoroe  dio 


(a)  coUaia cum codicibus R«g.  2S43«et Colbertio.  970, iq 
quo  poslrcmo  habotur  post  HoEoUiam  ae  Baptismp  Christi, 


rin  Bditi  Morel.  est  Tsm.  1,  pag*  27^.  SeqoiUir  lioniiliB 
»piiim  S.  et  coutra  Ariauos,  qu»e  iu  fcJiia.  Morcl.  est 


5ii 


fN  &.  £ceiANlIl(  MARTTRfiM; 


m 


pfsriAn\e»te^in,  d^ettit  elTad  (Hfk^  fatn  perdtictiiih 
es<;  hein}>e  ABi  fesiofioi  pt^UrWt,  stnraf  etiam  ivraJti^' 
tii^o  no&fs  afeceS^ii,  ihlnorqu^  nViAlb  cofetair  ^r  fycm. 
Ho^  ^iJlMienA'  0)f6rsQs  eveHitoram'  ^ebamr»  non  tiM^W 
iddrco  dcsstiti  aT  CoAK^rtatione  :  flciet  eoM  haod  ODlh«0 
mofteiii  gcassi^i^ht ,  <ia!  Itestemisi  Md^  aodleroirt ,  noh 
taoMln  oiline^  effaitt  honr  oblemperafrtAif :  he<|iMf  f^Mw 
parvitai  apiHr  no^  ad  con^fationeth  hoc  T^ief ;  <piamofr- 
r^  nei|iiel  b'oriterno  die  ib  ha<^  adbonhione  de^tam: 
bM  st  minus  ex  nobis,  ex  vobis  <)nidMf  cefte  audfent' 
fna  48l!otttar.  QMs"  eftiltf  tantam*  iltofam  socordiam' 
sifeiifio  f«rre  possH  ,  aut  yeni^  iROff  et  ^tmaffone  dl^ 
gndki  dKkeeiM ,  <|ttf  cmtf  tanto  t^npore  maireitf  ^- 
dissent,  er  borfbrMtt,  (faak  in  ea  Sttnt,  ^rticfpes  fisicti^ 
esaenT,  ttceSi^tvtfit ,  neque  rhrsna  revei^i  dignaftr 
soti^  neC^eol^tfMKam  Noe  ( Gen.  8) ,  sod  corvum  imitaCf 
sonf ;  id<|1to  dnih  ^vtif  adboe  et  t«npesM  iila^  per^ 
aeverat,  grayiorque  quoBdfe  {HrDcentr  eMtatur,  » 
pmpoBilii  m  m«dib  sh^a  fto  sai^Ca  cMclo»*  adVoeaf» 
adaepembit,  6t^mu9taihpraeb(A-aid*M  ciMrdttMilna 
seCttrilbMUitRonenfm'  afqnatmih^ateqher  itt«imim  tiv«h- 
pfioneff ,  saf  continuas  alieniasltaMirom'  *  Mionifr  per* 
Unboitiomitii  sedkiones  coefeel ,  ilvvfdlttnrSatliliet^ar- 
t^tgaMank  refi^aenat.  Nam  neqiie  dlM  despieoro  paiH 
porem  pMerit^  cnm  erSeilpCOrll^Mllev,  #iftNli'<Mw 
fMtm ,  el  omni#  ^hrta  hm^nk'  ^/mui  pt^fmim  (Mt. 
#.  H)  :  neqhe  pmiplir  aMemib  dHeMenieitt^  vkdxm 
jHfidir  cai^«tur ,  eiAn  et  ipse  audieV  altertim'  prsipho'* 
tittt  illceliiem ,  ^^  iftMMrii'  Mnii  mifip  pWhif  pitrti 
tmo ,  er  nM»  iMhrMtilfefMlflr  /HMf  ^Mo  domiis  «^««« 

i^Vi^llimH  CtMrtnitftSVH  fVMI  flltfMf  ONlHMI  /  1W^U€  (KvlM^ 

ifef  cmr  ^  ^^a  ^(  Fiiil.  1«.  i7.  i« ).  Talia  Ba»^ 
qoe emf^opdm  iMnmi^nMora: non* transferunnr enm 
doHiMii^;  non'  cum  possoB^iiNib  ttfaBmigrant;  non 
in  jttdteiiim  Toi^iis  iffic  ac  ptemrt  Ittoiitibtt»  patMd* 
nantttr ,  M  per  morccm  peniti»  proeeidmitnr ;  imo 
mnlios  eliam  aiiie  mortem  doseruerimt :  InAdos  M 
»08,  flhietatt  insthbills ,  peridMosa^posseobio.  Atnoit 
ejnsmodi  sunt  virtutis  et  eleettM>sjnm  bona ,  iwram>a 
ftttdatfamettiwesthicahte^miiM^  IMehoo  oonsiat  ? 
flM  de^divHfis^i^tis»  pbilomphando  dUi«,  Notk  demn* 
dt$  mlm  €9  sftoM  ejt»  poMemn ,  hio  ei  de-  etomoiyim 
tloaaiiiria ,  qol  permoMii  sempmpk  nee  iMquam<  emh 
pfiatiitir,  nes eMllTit , cobi imdiliii;:  Mppersii , dmtk 
pmtpmfitm,  fmiita  ejmmnm  in  tmidmnjPmL  H  k  9). 
QaUbheo  mirabitfaiaesee  possit  ?  Qoae  coliipinlar  per- 
eani»  ei  isaneal  qamdi^pergBDtar  ^  ae  mertio  sane : 
Batna  ieie  qoidem  soaeipil  Dees ;  oeienimei:  M  roami 
rtpere  neme  poleit :  iya- vonM  in  homiiiam'  thfesauris 
lepomuilnr,  ubimullia  insidiis  saal  obBoxiav  ubi-mnlu 
imvidia  dl  Ivror.  Mi  eigo ,  dileetimimer,  loci  httjna 
freqpoBlBlioBemeaateBMiew :  slyeeBimtmmroralifBis 
negialiaai  laeeBSBl)  hic  retogBlur :  aive  otir»  sncnlares^ 
ailre-alieBm  a  raiioBb  partttrbaiioBee,  se» 
r  »*foro-  amarn-  etrtheatria  ac  cMerii'  proAmis 
I,  mBltiiraecBmolBlii  earis  ae  BMeroribua 
liHBs  demBm-  redimue.  Si  hic  assidue 
a.  ^  pagi.  306»^  ppsleahBM  in  s.  Uiciaaum,  hoc  tilulo, 
Miuidem  poaridie  iUunmatorwn.  Habita  fidl  m  uaictim 
fnartyrem  Lvcianum. 


▼erseris,  prorso^  Mtir  ea  ^ibirli  emiMxM  bmIb' 
di&ponei  :  sin  antem  foiltito  IbBbSqiia ,  illa  eiam , 
qomaMcnram  op^  SeripioraruMif  bena  tiH  oompBrasti^ 
pj^OraHdamllM,  tttsqoe  opeasenilmarpieliMiiailiit 
conaea^fbos  et  ceHoqolia^  stArij^ienlar.  Aiqoe  eb  ha» 
vera  esse  Ooscaliii  ^  com*  hine  dliitoiiierltii «  oos  q» 
hodie  abftferunt  iMere  stodeie,  t&m  <pninium  mmr 
TOdtram  aMAif  tranqoMitatenr  el  Mlonmi  anxieiBiem 
intersit,  antmadverletli.  Non  ifa  polohni  eaiiae  veim- 
i(a  spoAsa  in  fhalamo  sedenf ,  ac  mtnMti  esi  antaBB 
Iflortoiaqne,  dom  inf  eocto^  spniiaalla  spiNMo  on^ 
gnenta  comparei.  Qol  enimr  boe  com  iMe  ad  stMo 
^)<itai ,  mnmiieM  iheaampia  diaitd»  abseedit :  emp 
HMicom  oi  apeniM#,  odmi  odorom  swnHVaie  continao 
ao  spirilmtlihai  eplbuB  eomplebll  flloa,  qni  cOhf^resM 
cjwfi^antor;'  eiift  se^nl»  kigruerhtioalaaiilites, 
emhei^miiooraiyime feret :  uipoie qirf eSori^rl#dii'' 
ykt\9  pattemfm  fdiiloiopMmqae  ioflliiieftifem>  oedi^ 
nem  hinc  acceperit.  Et  sicat  is ,  qui  perpeloo  inmp<^ 
consi)>«it,  ihiotoadeopicit'  r  ileeiiis/qnfrailideecbl- 
k^Hi  poffmttor.  ae  divinfisermimibbs  iivl|aittr,  hmm 
qoam  hr  rupe  in  re^o  renmr  Judhtio  se  ipattm  cnilM-> 
cavit ,  nollhi  reboB  humaniy  cBpieiQr  :  at  qvi  «foiai 
BhhH  ae  provexevity  qoBm  <pior  pooiBnl  Begott<mMM 
OMcafcNrimn  meBVsionee  pflrlinysre.  Neqoe  vOfo  un«i 
tom  es  admonitioDe;  aed  etiBmer  preeibBs,  ev  p»* 
imlMr  benedietSMie^  exeoBMnmii  cenvaalu  fratromqne 
.  earitaie,  at<|oe  alfis  sdmntir  e»  raboB  BiBlt:i  otiiitale 
atqoe  aBiml  oMectaihme  peroepia'  aele»  diaeodeffe^ 
atqoe  ihnumera  bOB»  domum  repolrtare.'  l^erpeBde 
itaque  hodieqaaBta  vea  benediciienecoraulandl  sitiB« 
qoMHo  illi  damne  BMdctandii  Nam  iDBquidem  nm^ 
ifrom  mereede pereeplaiiioiMlmii  :  Hll vero pfMer* 
quam  quod  hicfo  isiopiivahaiHMr,  aiio*qneqoedaaMio 
aMeieniar ,  qaod  ev  ftitiibur  ocoupBlioMbliiflftaltas 
iollioiindinam'  aordeo  <IOBU<alRnt.  QuemBdmodum 
OHlm  is  Qm  reeipil  fnropkeudn  im  nomme-p^opkeim,  mar* 
oedem  propMlee  ooeip^et  i  ^  qBt  jMalBm  recrfnt'  tn  iio* 
mino  ;«f It ,  mertftfif Mt  jueii  widpim  ( Jf«lf A4  iOt.  44' ) : 
sio  et  is  qtti  martyrem  reelpil  in  nomine  mBHyria , 
mercedem  roartyris  aoeipiel.  ItaBrveio  qBlimartyrom 
reeipit ,  cum'*ad  ejor  memoribm  eonvenii^  cam  qjub 
eenaminum  narmitlonli  fit  pariiceplv  cum  Cieta  eol«> 
att<laf;  cnmvirtMei  imilatortem»  apad  oiaieeos-  prm* 
olarailfius^fMHOra^prmdleau  HMeaaarlyrum  bospitalia 
ittlii'  dona' ;  sie  i8ieB<iaiieloi<qpii  iBoeipiivaieBi  et  vea 
ullquehmfierae  die  liwisiii. 

.  jf^iifpiam  eei  mipewmuk  «^  nen  iiaque  uimii* 
rths  quidem  noster  aqoa  bapiiBalaB  eal  (o),  bodie 
vero  servus^  sBngoine>  bBpinmtur  :  beaiemo  die  csli 
pertaef  som  reoaraif^  bodie  ihrenirum  porue  suin 
c<mcofcatae.  Neque  mllremiiii ,  quo^bapllimttnhmar- 
lyrfum  mmeupartm  :  nam^el  hierSpirittta  cum  mulln 
adVolat  ttbertats,  ae  pe<)caienim^alieliti»  et  anim»  fii 
phitaiib  quMalh  mHvbilla^ac  smpeuda'  ^ea  qttomad- 
modottl  ii,  qoi  bilMiiMlun  aq«iis  ita  qaiteariyrium 

>  savil.  ia  marg.,  qei  m  nmri  et  m  rupe  secwre  consisHtf 
fhicttu  despkit. 
(a)  Epiphaniorum  festwB  memom. 


515.  S.  JOAN.  CHRYSOST 

patinDMir,  propcio  sangoine  abluuDtur ;  quod  uiique 
elin.istQ.evenit.  Veruoi  antequam  de  Gxde,oper»^ 
pretium  est  utde  diaboli  versuiia  verba  faciamus. , 
Nam  cum:onuie  suppliciorum  ac  poenarum  genus  ab 
eo  deriaum  animadverierei,  ac  se  neque  accensa  for-, 
iiace»  neque  baratbro  effosso»  neque  roia  parata»  ne-. 
que  cum.in  equuleum  sustulis^ei,  neque  cum  inprac-* 
dpitia  projecisset,  neque  cum  dentibub  ferarum  obje-, 
cisset^  sancti  pbilosophiam  superare  poluisse  :  aliud. 
acerbiua  gemis  excogiuvit,  quaerensque  circumibai, 
ut  suppiidam  inveniret,  quod.simul  et  acerbissimum- 
essct  et  longissimum.  Qooniam  enim  es  quidem 
poens,  quae  sunt  intolerabiles,  boc  afferunl ,  ut  iis 
ocyssime  liberemur;  quaevero  longiores  sunl»  aliquid 
bubtrabunt  de  dolore  :  reperire  poenam .  studuit ,  in 
qua  utrumque  simul  esset,  et  diuturnitas.et  intole- 
Tabilia  doloris  excessus,  ut  cum  vebemenlia  tum 
Aiutumitaa  temporis  animum  ejus  constautem  deji- 
ceret. 

Fam  tarquelur  Lueianus ;  idotothyta  respmt.  — 
Quid  ergo  focit  ?  Fami  sanctum  bunc  exponit.  At  tu 
cum  de  fame  audis,  ne  quod  dictum  est  oscitanter 
praetereas  r  est  entm  illa  mors  omnium  acerbissima, 
qood  illl ,  qui  sunt  experti ,  lesiantur.:  absil  enim  ut 
id  nos  experiamur  :  recte  namqiie  sumus  edocti ,  ut 
oremus,  ne  in  teniaiionem  intremus  (MaUh.  26.  41 ). 
Etenim  tamquam  visceribus  intus  insidens  carnifex 
quispiam  omnia  membra  dilaniat ,  quovis  igne  fera- . 
que  sa^viua  corpus  omni  ex  parte  corrodit ,  ac  conti- 
nuuro  et  inexplicabilem  dolorem  inurit..  Atque  ut 
quanta  res  sit  fames  intelligas,  etiam  liberos  sxpe- 
numero  devorarunt  matres ,  cum  istius  mali  violen- 
tiam  ferre  non  possent.  Et  banc.deplorans  calamitalem 
proplieta  dicebat ,  if anii<  mulierttm  miterieardium 
caxerunt  /l/ios  suae  ( Tkren.  4. 10 ).  Quos  pepererant 
comedebant,  et  natomm  infanlium  venter,  qui  pepe- 
rerat,  sepulcram  efQciebalur,  et  naturam  famcs 
superavit ;  imo  vero  non  naturam  modo ,  sed  etiam 
voluntatem  :  al  hujus  sancti  gencrositatem  minime 
superavit.  Quis  ergo ,  cum  baec  audterit ,  non  obslu- 
pescat?  Tametsi  quid  potentius  est  nalura?  quid 
eontra  voluniate  mutabilius?  Verum  iit  nibil  esse 
Del  timore  validius  scias, .  vebemeniius  aliquid  esse 
natura  volunutem  apparuit,  eaque  matres  vicit,  ac 
partus  oblivisci  coegit :  bunc  vero  sanctum  supplan- 
tare  non  potuit,  neque  pbilosopbiam  supplicium  vicit, 
neque  fortitudinem  pcena  superavit :  sed  quovis  ada- 
mante  firmior  permanebat ,  seque  bona  spe  oblecta- 
bal;  materlam  agonum  se  nactum  gloriabatur,  et 
ex  certaminum  oblata  oocasione  consolabatur ,  prae- 
seriim  quotidie '  Paulum  dicentem  audiens  :  in  fame 
et  sfii,  m  frigore  et  mtditau (2.  CarAi.^il) :  et  mrsus, 
Ueque  in  hane  horam  et  efurimiM,  et  ntimM^  et  nudi 
sumue ,  et  eolapldi  emdimur  (i.  Cor.  4. 11 ).  Noverat 
quippe,  noverat  probe  illud,  Non  in  $olo  pane  vivet 
hamo^  $ed  in  omnt  verbo  auod  proee<tit  de  ore  Dei 
(Matth.  4. 4).  Ut  autem  illum  improbus  daemon  vidit 
tanla  rei  necessitate  non  frangi,  graviorem  crociatum 
reddidit :  etenim  soropiis  idoiothytls ,  eisque  mensa 


ARGUIEP.  COMSTANTINOP.  IN  S.  LUGIAN.  MART.  524 

referta ,  ante  conspectom  ejus^coUocari  eam  curavit, 

ut,facultas  utendi  animi  robur  infringeret.  Non  enim 

adeo irreiirisolemus  cum  res  eae,  quibus  allicimur, 

nou  apparent ,  ac  cum  oculis  obversantur;  quando- 

quidem  et  mulierum  cupiditaiem  facilius  quissupera- 

verit,  dum  mulierem  formosam  non  videt ,  quam  si 

sspe  oculos  in  eam  intendat.  Yerumtamen  has  quo- 

qtje  insidias  jusius  vicit ,  quodque  fonitudioem  ejus 

diabolus  iiifractunim  putabat,  hoc  eum  magis  ad 

cerlamjna  corroboravit  et  inslraxit  :  non  enim  tan- 

tum  nlhil  ab  idoloibytorum  aspectu  laedebalur;  sed 

ea  magis  idcirco  adversabator  .et  oderal.  Et  quem-. 

admodiun  erga  inimicos  afficimur,'quos  quia  videmus, 

tanto  eos  odio  majori  prosequimur  et  aversamur  : 

sic  et  ille  tunc  erga  impuram  illam  victimam  afficie- 

batur;  eo  magis^detestabauir  ac  rcfugiebat,  quod 

videbat,  et  appositorum  ciborum  aspeclos.  majua 

odium  in  eo  atque  aversationem  .excilabat  :  dumquc 

inius  magna  iilum  voce  sollicitaret  fames,  et  apposita 

degusiare  juberel,  tum  Dei  timor  ejus  manus  repri- 

mebat,  ei  ut  ipsius  naturae  obiivisceretur,  efficiebat; 

dMmqoe  pollutam  et  exsecrandaiti,  mensam  intuere- 

tur ,  alterius  niens»;  tremendae  ac  .Spiritu  repletae  (a) 

reoordabatur ,  adepque  inflammabaiur ,  ut  qoaevift 

sustinere.ac  pati  slatueret  potius,  quam  impuros  illos 

cibos  degostare.  Recordabaiur  et  iilius  trium  puero- 

mm  mensae  {Dan.  1.8),  qui  juvenes  capti,  omnique 

pairocinio  destituti,  in  terra  aliena  ac  barbara  regipne 

tantam.philosophiam  ostenderunt,  ut  adbunc  usque 

diem  ipsoram  fortitodo  celebretur.  Ac  Judaei  quidem 

dum  suam  etiam  regionem  obtinerent,  unpii  in  Deura 

fuerunt,  et  dum  in  templo  versarentur ,  idola.colue- 

ruht :  at  illi  juvenes  in  barl)aricam  terram  translati, 

ubi  idola  omnisque  impietatis  occaaiones  erant,  pa- 

ternos  ritus  perpetoo  retinuemnt.  Si  ergo  captivi, 

servi,  ac  juvenes  ante  legem  gratiae  lantam  pbiloso* 

phiam  prae  se  tulerunt,  inquit,  qua  tandem  nos  venia 

digni  erimus ,  si  ne  ad  eamdem  quidem  atquc  illi 

virtutem  pervenire  valeamus  ? 

'   5.  Haec  itaque.  secum  repuians  diaboli  maliliam 

irridebat,  caUiditatem  conlemnebat;  neque  ad  quid- 

quam  eorum ,  quae  ceroeret ,  flectebatur.  Poatquam 

autem  se  nihil  proficere  sceleratus  ille  vidit,  ad  tri- 

bunal  eum  mrsus  deducit,  et  tormentis  admotis  fre- 

quenter.interrogabat  :  ille  vero  ad  uoamquamque 

interrogationem   tantum    respondebat,  Ciiristianus 

sum,  ac  dicente  tortore,  Qnanam  ex  palria  orius 

es?  Christianus  sum,  ait;Quam  ariem  proflicris  ? 

Ghristianus  sum;Quibus  pareniibus  iiatus  es?  ille 

vero  ad  omnia  dicebat,  Ghristianus  sum  :  hoc  uno  ac 

simplici  verbo  diaboli  caput  percuiiens,  et  illi  conti- 

nua  sibique  succedentia  vulnera  infligens.Quamquam' 

ille  quidem  exterais  imbutus  fuerat  disdplinis,  al 

probe  noverat  in  ejusmodi  certaminibus  non  esse 

opos  eloquentia,  sed  flde;  non  dicendi  faculute ,  sed 

anima  Dei  amore  succensa.  Uniim.  inquit,  verbum  ad 

omnem  diaboli  turmara  in  fugam  vertcndam  sufficit* 

Ac  videtur  quidem  iis,  qui  rem  accurate  non  exami* 

(o)  sacrom  inteUigebat  altare.  .^ . .     . 


m  SKRM.  IN  S   BABYLAM  ADMONITIO. 


526 


nant,  minusconvenieDsesse  responsio;  sed  si  qois 
atlentias  eam  consideret,  ez  hac  quoque  sapientiam 
martyris  animadvertet.  Qui  enim ,  Cbrislianus  sum , 
dhit,  et  patriam  et  genus  et  artis  .professionem  et 
oninia  dedaravit  Quo  Undem  pacio?  Ego  dicam. 
Christianus  urbem  in  terra  non  habet,  sed  Jerusalem 
qnx  sursom  est.-  Illa  enm,  inquit,  quag  smrtum  e$t  J^- 
mtaiemy  likera  e$t :  qua  cil  maier  notlra  (Co/.  4. 26). 
Cliristiano  terrena  nuUa  est  artis  professio,  sed  ad 
supernam  eonvorsationem  vitae  pertinct.  Notira  enim^ 
ijM|tttt,  eeneertttUo  m  ctBih  e$t  (Ptnlipp.  5. 20).  Gbrislia- 
nus  cognatos  habet  sanctos  omnes  ac  cives  :  Sumut 
«tfm,  inqoil,  civet  tanetorum^  et  itomeHfd  Dd  (Ephet, 
%.  19) :  iiaque  ono  verbo  et  qois  esset,  et  unde,  et  ex 
qaibos ,  et  qotd  agere  soleret ,  exactissime  docoit ,  et 
viiam  cum  hac  voce  finivil ,  abiitque  salvum  referens 
Christo  depositum,  ac  posteris  ex  iis,  quae  passus  est» 
eohortationein  reliquit,  utinsistant,  nihilqoenisi  pec* 
catom  et  negatlonem  tantum  reformldent. 

Moraih  exfiortaHo.  ^Bstc  ilaque  nos  etiam  cum 
noverimos,  pacis  tempore  bellicis  in  rebus  nos  exe^^ 
ceamns,  ot  cum  belli  tempus  advenerit,  illusire  iios 
quoqoe  tropsom  ertgamus.  Famem  contempsit  ille : 


evertamus,.ut.si  teinpus  adveniat,  qood  lantam  forti- 
tudinem  a  nobis  reposcat,  in  miooribus  anlea  rebos 
exercitati,  praeclari  in  scamroate  compareamos.  Co- 
ram  principibus  ille  ac  regibus  libere  loquotos  est : 
hoc  nos  faciamus  nunc  quoque  :  ac  si  in  opolentorom 
el  illustrium  Paganorum  conventibos  consideamos, 
fidem  cum  fidocia  profiteamur,  irrideamus  illorom 
errores.  Quod  si  res  quidem  suas  magnifice  efierre, 
nostras  autem  deprimere  aggrediantur,  ne  taceamos, 
neve  leniter  feramos  :  sed  ipsorom  torpitodinem  de- 
tegentes,  molta  cum  sapienlia  Uduciaque  res  omnes 
Cliristianorum  laudibus.evehamus;  et  quemadmodum 
Imperator  tn  capite  diadema,  sic  et  nos  ubique  con- 
fessionem  fidei  circumieramus.  Non.enim  illumadeo 
corona,  ut  nos  fides  ejusqoe  confessio  solet  exomare : 
non  verbis  tantom ,  sed  etlam  rebus.ipsis  id  agamos, 
et  vium  confessione  digiiam  in  omnibos  exhibeamos : 
ne  dogmata  operom  improbitale  dedecoremos,  sediii 
omnibus  Dominum  nostrom  glorificantes  com  bi^tts 
sseculi,  tum  iliios  honore  potiamor  :  qoem  nos  omnea 
utinajn  conseqoamur,  gratia  et  benignitate  Domini 
nostri  Jesu  Ghristi,  per  quem  et  com  qoo  Patri  gloria, 
imperiom  et  honor,  ona  com  sancto  ac  vivifico  Spl* 


ddidas  et  nos  coniemnamos,  ac  ventris  tyrannidem     rito,  nonc  et  semper,  et  in  saecola  saecolorum.  Aroen. 


IN  DUOS  SERHONESIN  S>ANCTDM  BABYLAM, 
EPISGOPUM  ANTIOGHENUM  ET  MARTTREM. 

ADHOnrno- 


Homilia  in  S.  Babylam  ,  qoam  primam  locamos , 

post  tertiam  de  Lazaro  babita  est :  nam  sub  initium 

quaris  causam  aff^eri  Chrysostomus  cur  horoiliaroro  in 

Lazanun  cursuro  interceperit;  his  verbis  :  Verum  mm 

exMmaeimut  ette  tulum  B.  Babylte  et  Ingtg  SS.  Mar" 

tifrum,  qui  poti  Ulum  occurrerunt^  presclara  getia  prtB-' 

terire  :  qulbus  consonat  Concionis  in  S.  Babylaro  exor- 

diom,  Voiebam  equide^n  Iwdierno  die  debitum  reddere, 

qtod  nuper  voMi,  cum  Atc  ettem^  promin.  Sed  qmd  fa" 

damf  B.  Babyiat  intenenient  apparuit ,  e/  ad  teiptum 

mu  vocant.  Bigae  autem  Sanctorum  qui  posl  S.  Ba- 

byiam  Hqmiliaruro  in  Lazarum  cursum  inteVccpere , 

sunt  SS.  Juvcnlinus  et  Maximinus  Martyres,  quorum 

Homilia  sic  incipit :  Nuper  B.  Babylat  cum  tribut  puerit 

not  hic  comgregabaty  hodie  parSS.  Miiitum  in  ade  exer^ 

eitum  Chritti  conttituit.  Nuper  quadriga  Martyrum, 

hodie  biga»  Nuper,  inquit,  non  autem ,  heri ,  ut  ab 

Inierprete  decepius  Tillemontius  posuit.  Negotium 

facessere  videtur  id,  quod  in  posiremo  exordio  dicit, 

Nuper  B.Babylat  cum  tribut'puerit  not  hic  congre^ 

gakea.  In  hac  quippe  Horoilia  ne  yjiu  quidero  de  tri- 

bus  iraeris  legitiir.  Verom ,  ot  inttio  homiliae  dicitor, 

non  Chrysostoroos  solos ,  sed  com  alii  seniores ,  tom 

Episcopos  ipse  Flavianos  eodem  die  concionati  sunt : 

Beec  et  o/ui  e|Miiiodt,  inquit,  temoributcommemaranda 

doeiaribut ,  et  communi  patri  nottro  reiinquemut :  ret 

CftiiM  anff^orei  praciare  vobit  a  tenibut  poteunt  nar- 

rort :  queg  vero  nan  tla  prtdem  ae  noUra  atate  tunt  ge- 


Mta^vobitiwemtego  narrabo^qua  nindrum  pott  obitum^ 
I  pott  exteqtdat  Martyrit^  ac  dum  in  eutwrbib  moraretmr^ 
^  aeeiderunt.  Haec  sibi  enarranda  proposuit  Ghrysosto- 
mos,  caetera  communi  patri  et  senioribos  commemo- 
randa  reliqoit.  Verisimileqoe  est ,  aliqoem  ex  illis  de 
tribos  poeris  verba  fecisse.  Eodem  igiturannohablta 
est  haec  homilia,  quo  Homiliae  in  Lazarom,  sctlicet 
mense  Januario :  et  quldem  24  ejusdem  mensis ,  nt 
videtor,  qoa  die  Martyrologia  omnia  festom  S.  Ba- 
bylae  indicant.  Qoi  vero  foerit  annos  ilie,  non  ita  fa- 
clle  est  deprebendere.  Tillemontios  annnm  assfgnat 
387  :  ejos  calculum  excussimus ,  levissimisqoe  conje- 
ctoris  fultum  esse  probavimus  in  Monito  ad  Homiliam 
in  Kalendas ,  qu»  Homiliam  primam  de  Laxaro  uno 
die  prxcessit.  Ibi  videsis^  tiecnon  in  Monito  ad  Homi- 
lias  de  Lazaro. 

Homilise  in  S.  Babylam  snbjongimus  librom  illom 
prolixom,  coi  titolis,  in  S.  Babyiamf  et  eontta  Juiia- 
num  atque  Gentiiet :  SiVilium  et  Frontonem  Docaeom 
sequuti,  qui  similiter  httnc  librum  post  Homiliam  lo- 
caverunt.  Librum  vocamus  :  neque  enim  existima- 
mus  esse  concionem  in  ooelu  populi  habitam ;  nam 
tant»  prolixiutis  librum  qois  uaa  vice  pronuntiatum 
credat?  Adde  non  terminart  clausola  illa,  qoaJn  glo- 
riam  Trinitatis  conciones  soas  omnes  daodit  Ghry- 
sosloroos.  Ad  haec  autero  nom.  14  dicit :  Ideo  entm 
mit  etianmum  tetiibut  hcee  teribo ,  que  sane  verba 
non  videntur  esse  concionantis  in  coetn  popoli.  Ai, 


Si7 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMi  AR€HIEP.  CONSTANTINOP. 


m 


iD^uies,  non  paucislnlocisquosdtm  ceu  prseaenles 
ntioqdltur.  Id  ego  fateor,  sed  vel  omtorio  more  et 
declBmantls  ritu  ceu  praesentes  quosdam  compdiat : 
nam  oratio  tota  declamationem  tropis  flgurisque  re- 
dundantem  sapit ;  vel  etiam  hunc  seu  Hbnim  seu 
oradonem  texuH  amicis  et  in  condavi  Teeitandam. 

Tempus  quo  hsec  scripsit  Chrysustomus  eruere  It- 
cet  ex  ejus  Yerbis  num.  21,  ubi  didi  jam  vigesimum 
annum  agi,  ex  quo  JuKanus  Apostata  temfMum  Jero- 
solymitanum  instaurare  conatus  estzid  verotenta- 
vit  Julianus  anno  Christi  W ,  unde  «etiuatur  W 
S^  bnnc  scripsisse  Khrum.  Si  annorem  numerom 
aceuraieretuieritChrysosiomus,  eiabii  ealovlus.  Ve- 
rum  solet  iUe  non  ianio  seriiputo  bes  eun  eiaaiii«tat> 
its  notas  apponere :  eleHim  lloaHlia  Hl  de  imcmKpn* 
hensibiii ,  quam  vertemewMio  58|5  «sMlseiae  habvil, 
amies  item  vigiali  4iomefat  a  tempore  luiiaiu  A^ 
etattt;eum  auteai  Meanno  SMeMus  «it.anniM 
saMem  vigidti  quatuordieevedebuit^  non  «aim  a  neee 
49US9  sed  a  temau  tefliipii  lepoaoiyttitam  inMaura-p 
tiene,  etiftra  Hn  ,  caiculwn  dueere  vidietor.  Vid^  Mo* 
nitum  in  Homtlias  de  lncompMiiflfislblli  ^  oti^  afhlfll 
buic  simllem  anaobroRisoHim  observamus.  Uaqueetsi 
elare  eateiAiffi  ponat  ChpyM>sto»iiift,  non  usque  adee 

#»ortitm  ^el  an  luil/*    il&liUllA    'clmiiliim     cif     lA    iiniiiM 

possumus  sine  pericuio  dicere ,  anno  circiier  382 
hunc  lilMrum  a  Ghrysostomo  seriptum  fuisse,  neque 
lamen  repugnare  si  vel  paucif  fi^l^,  v^  j^iieia  ft^ 
annis  illum  ediderit.  Hermantius,  qui  putat  hunc  ii« 
brum  esse  concionem  ad  populi  coBiu^p  M^iaipi,  fi|} 
eam  iu  annum  386  cum  Urdissimc  conferri :  quia  eo 
primfii^  affuo  |»r^yte^  facfMS  f^^fmmm  ^cior 
'i|^i  cq^ifii ;  ff^  ip^  jbBSjiaii/paBie  CkffSf^sim^  >  ^^ 
m  imy^ .,  quw  pjres^yter  ids^  popci^nen»  M^ 
f9f^  V|eftim«  if$>  «9Fa  dicefiwm,  IU1UU19 1^  fie  f^ 

iff^  jp^olixjtatis,  ifi  pofp  j^fiU^i  «ip  «olw  VM^  Rr 
ci/tafBi^  Aff  {^  verp  qiiia  Areii^  ^m  iopi^mm  ik 
lan^  jmP^  (4^9»i  nef(M#^0U£a^  4H?»  mi^iim 
farmp  jf^i^  iJtiji  f^cfim^  f^  ^^  wm^\  WHflr 
Wsae !  I^teiwis  4^  ysn^m^ 

^lXl^m^tuiyi  lifef^  f^i  hisiori^  marlyrii  §-  Pabyla^ 
IBpis^  MlfM^if  j(^cl»inau>fio  w^pr*  Wf^^  ^^ 
j^Jsqiie  r^ijnd^^  i^  qua  p^ejrui^Me  yeriut^  d^sir 
4ere».  Nafi  ji^tcer.tuai  efisMi^QS.  Bal^ylam  proGhr^ 
sjid9  ((^sfuuip  ei^^,  i^  jipanus  ^  causam  ^i^^riyrii  ef 
populi  rumore  poiius,  qiiam  ex  vera  remro  g^l^rifji^ 
jii/^toria  ^  |[^ryso«(Qp^  proferrj  f^^n  ^^bjiim  est.  Nam 
^)iliS|  qo^s.0,  iiie  fuent  Eomanpram  Imp^alor  Ghrir 
siiaAus ,  qui  i^iu  cjum  r^e  bfirbarp  f9^^  ^  pon^l* 
iio^i^  f  ut  i|)iu||i  ille  $}}h  ^nqiiO()iw  fr^d^iet,  ac^e- 
pMifi  prp  pigi^ore  pf^is  fil|um  p^njfestiw  jwg^tey/lrij  1 


eaque  de  causa  a  i)^lo  Babyla  eoolosisft  «4Hu  ^mr- 
olHStoB,  «iimdem  $.  jpneaule»  iu.eareeri^  /U*^  ^ 
obtMneari  jusserit?  fHuc  fanpeMorem  m^  :siy« 
ficholiaeies  ai«e4ibraiBus  dieit  ^e  NumerM#W-  Qfi^ 
4«id  Miep|»tts  ?  JNam  mei  lubrisiiMViim  di««re  JV^W^rJu^ 
miiii«  vd  iDieefeetMian.opji«£ri«a»fegistar|i>mr      filii 
tn  poeis  pigmi8«ifuAaidtti^  iBtue  ^m  ^m  li^ria 
pvgnai.  NeemgiserediiMr  A^tie  9tvbA!i#4aw9i.|i  BoUn^ 
edida  «d  U  iaou^iii,  «^i  Mu«ieri«iQ«s  ^lfiilvrum  4^1- 
lor  inducUur  S.  Btd^am  tentana  ad  i»pi«l»iwa  ^uiw 
irahere ,  ipaiuaqM^  «im  <pueri«  %«ib«a4(W  ipariyrii 
gloria  aficiens  :  ^  icene  mm  powii»^  R»|)ylam 
aostrum  mfem.  liiae  ^u^saiio  tariMr  a^  piwr^  ejus» 
dem  nominis  ai«U  <^a  de  f^  vidfs  Q^4lM<lu«l  '« 
Aciia  S.  foftiiariidti.  y^i>M«miieigiAiir  a4  ^c  IffBi^ 
raionem  PbiUpp u«»  «MW»orai)i«  flui  i^np^i  M^^de^ 
KSMisa  eampGordien^  Au^iisfo/pos^^aoa  M»  m^ 
casde  voii  ^^smyos  JM«9s  ^i^Opphiw  vmf^f  1^^- 
schaiis   lenfepens  «4  ee(^iesi|m ,  pr«^mi»  ^ys^^lo- 
r«mqtte  eooaers  fulHr^fi,  acce4eM..   Ohm^  ^^- 
per(el&.  Mt^tas^ai^fs^^kntewJliB^r^^     refwijt, 
«Aclesi»  ii«m  ioMdixitf  #  pwM<eyi|i|iw  Mk^  §fi  M^ 
stere  iae^ii,  donec  fml^aiia  #l^ipio  ^.fp^loqn^acer 
lere,  ad  ceromimfoimi  Melwm  9i9%u^rmm^' 
Hanca  S.  Praesule  repulsam  graio  animo  modesteque 
tulisse  Phillppum  narrat  Eusebius ,  itemque  peeni- 
4eMlatt ieettm  niBlawr.  ficlwn  posteaquamcrimen  se* 
fi^f^^^  ecjclesiae  sjj^luta  confessus,  exhomoiogesi ,  ut 
vocabant,  facla,  deposuerat,  iu  ecclcsiam  admissum 
f^ipilft.  M  h|i|^  autem  imperante  Decio  ,  Ghristia- 
normn  iioste,  9.  Babylas  pro  Christo  cervices  dedili 
IJliAd  dp  PWil^iia  .(Jefjije  C^ristianis^o  Phjlippi  ab 
fjiffitA)^  noii  qM^si  x^riMfp ,  ,s^  ceu  a  <}uibusdam  au- 
d\um  narraliirp  a  ipi^ti^  yof^pir  in  dubium.  Adean- 
fur  ii,  f\m  ex  i^M^P^  ^^  plMribus  tractaverunt.  Ve- 
r|si^iie  ^utei^  est ,  u^  dicebam,  ex    historia  ilia 
Qordiani  a  Phil|ppo  oesi  manasse  iilam,  quam  supe^ 
rius  ex  Clirysostomo  retulimus ;  sed  iia  (feiurpatam 
defprjnaumqpe  in  omnibus  sui»  partibus^  ut  ^lia  pe- 
nitifs  esse  yidealur. 

lipn||;e  sapiora  sunt  quse  de  Relicjuiis  S.  paf^ylae  ex 
Sjiburbio  Daphnes  in  urbein  Anliochia)[p  Chrysosto- 
mu§  repe^set,  necuon  dc  templo  Apollinis  j^ivinititt 
]|ac(Q  jBl  combjusl^.  Horum  e^im  non  ipse  modp  Chry- 
/lostomus  ocuiatus  testjs  erat,  aed  etiam  oinnes  ejiis 
^uditi^fes,  quos  in  hofnilia  siia  alioquitur.  lllius  enim 
prQdigii  cum  in  homilia  tum  in  Dbro  de  Babyla  men* 
iionem  facit. 

Homi|j2e  inierpretatio  Lalina  est  Frontonis  Duc;ei. 
Libri  vero  iil  Babylam  et  contra  Julianum  inierpreutio- 
pem  npvam  adornavimus,  quia  Germani  Brjxij  iila,  quae 
ip  priusediiis  erat;  paraphrasin  omnino  sapiej)at. 


PJS  SMCTO  IJJER0MARTYI5E  («)  BABYLA. 

f .  Yplebai^  fifim^ei^  hodiernodie  ^ebltum  reddere,     quod  nuper  vobis,  cum  bic  es^em,  prdmlsl :  sed  quid 

W«    ,iil  A^  \-^        1 \^      ^ I  ^       i^aciam  ?  Beatu§  Babylas  interveniens  apparuii.  et  ad 
vox  llla,  MeremarSure,  a  Gracia  nedii  aevi  litulo  aA*  .  .  •     •*  t,^ 

)M/ia  fu».  m  esi  eojm,^^  g9.i<|eg)  existjmo,  prisci  i|sus.         seipsum  nos  vocavit ;  non  <juod  voccm  miserit,  aea 


6i9 


DE  S.  1iHEK0rtARTTR&  BABTLA. 


rr.o 


fuod  npleiidMi  oris  dinuiuie  nos  ad  se  eonverterit. 
NeigiUir  «igre  feratis,  si  reddere  differamus:  omnino 
enim  jQoaiiio  jiroirahiiur  lempaslongitis,  tafnio  vi^bto 
elfflBniu  angetur :  nam  pecuniam  cumfoenore  pdrsol* 
ireoMis  {Lue.  i9. 25) ;  quando  ita  Domihus  jusstt,  iqtA 
«pgtne  iUam  fidei  oommisit.  In  tuto  erjfo  rem  credi'- 
fons  ooofidentes ,  utpbte  cum  sors  Yclbfs  ^t  Ta<>> 
i.lmmota  et  certa  manearit ,  interrep^ntetti  bodf^ 
giunstiim  nepraetermittamaSy  sed  praeclaris  i)eati1)k- 
bfjbieiiaticinonbus  oblectemur. 

jBa^y(ai  Aniipchena  eccUsice  Ejnseopiu,  —  iRnim- 
vero  i|uo  pacto  praBfectus  huic  EcclesSse  nostrte  fuo- 
rit,  el  jn  medits  procellis,  tempesiaiibus,  fluct1bus<{ue 
1 4ianc  navim  servarit ,  quantam<]uo  fldaciumt 
i  Imperatorem  alloqueretur,  prde  se  tulerit,et  quo 
jmmUo  pro  ovibus  animam  suam  posuerit ,  hc  bfeatam 
iOim  csdem  subierit»  hsec  et  alia  ejusmodi  Seniortbas 
commemonmdi  doctoribus  et  commimi  pairl  nostro 
jdinqiieinus  :  res  enim  antiqulored  praedare  vobis 
a  seMibus  possunt  narrari ;  qQsfe  vero  noA  ilt  pH- 
den  M  Doatra  aeute  suni  gesia,  vobis  juvenis  egd 
narrabo »  quae  nimirum  post  obitum ,  podt  exsequias 
manyrift,  ic  dum  in  suburbio  inoraretur,  acciderunt. 
Acflcio  equidem  fore,  ^ii  promissum  nostrum  gentifes 
irrideanl,  quod  poU  obitum  et  exsequias  ^uS,  qoi  se- 
poltos  sit  et  in  cinerem  dissolntas ,  nos  pt^lara 
i&ciffiDra  eommemoraiuros  promitTamus  :  non  tamen 
idcirco  tacebimus ,  Sed  ob  lioc  fpsom  poilssimum 
verba  raciemus ,  ui  cum  rem  istaiii  mirabilem  osten-* 
derifflos ,  rlsum  el  sannas  In  iliorum  capat  converta- 
pos.  Nam  hominis  qufdem  cujasvis  recle  facta  post 
mortem  esse  nequeunt ,  mariyris  vero  et  muila  et 
magna  esse  possunt :  nori  ut  ilie  flat  iQustrvor;  neqae 
eoim  ille  commendatlone  indiget  vulgi  :  sed  ut  to 
discasy  infidelis,  mortem  marlyrum  non  esse  mortem, 
sed  Initiom  vitx  melloris,  magtsque  Splritualis  con- 
versailonls  praeludium ,  atque  a  deterloribus  ad  m^ 
liora  transmigrationem.  Noli  enkn  hoc  specure,  uu*^ 
dom  noartyris  corpus  animae  operiitione  destitotum 
esse  propositom ;  sed  illud  considera,  majorem  Ipsa 
amma  virtutem  illi  quamdam  assidere,  Sfiiritus  sanctf 
virtolem ,  quae  editis  a  se  miracaiis  omtiibus  spem 
cerum  resurrectionis  ejus  faeit.  31  enlm  mortuis  cor- ' 
poribus  et  in  pulverem  resoluils  majorem,  quam  tivis 
omnibus ,  virtutem  Deus  largitus  est »  molto  magls 
vitam  flUs  priore  potiorem  ac  feliclorem,  quo  lempore 
coronas  dlvidetf  krgietar.  Quae  Undem  igitor  ejus 
sunt  recie  focu  ?  Vernmtamen  noUie  turbilri,  si  paulo 
altius  sermonem  duxerlmus :  nam  et  qul  recte  vo- 
luiii  Imagines  spectandas  proponere,  cam  specUtores 
paolulum  a  tabula  secedere  jusserint ,  illas  deinde 
retegunt ,  ut  ipsius  disunilx  beneficlo  clarius  ab  eis 
possint  videri  :  patimini  ergo  vos  quoqoe  retrorsom 
orationem  nos  retrahere. 

JutiaM  Apostattt  In  €hrUtianos  eonatus ;  CkrisHani 
ab  ipso  GaRlcBi  appettantur,  —  Postquam  enltn  is  qai 
cunctos  impleUte  superavii,  in  imperalorinm  tbro- 
nuRk  ascendlt  Julianus,  ct  sceptrom  accepit,  cortlb- 


•itoi  in  eam^  •  (|oo  matos  fomty  D%m  pmus  sus- 


tltlit,  bene  moritum  de  se  igMmiMi  •e  de  terra  in  e- 
riiisili  cfthim  respiciens,  rabidorom  niore  ciiium 
aliatratot,  qdi  in  homlnes  a  qoibos  non  tiunlur,  et  in 
eOB  pariter  o  qoibus  aiunlorft  olamorem  tolioni ;  imo 
vero  Meviori  qoam  iiii  far#re  percitus  Ofot,  Nam  iili 
qoldMn  et  domesiieos  elaiienee  pariler  aversantur 
et  oderont  :^ic  vbiH>  dflBmonibos  ab  ejos  •alote  alie* 
nls  biandiebatur»  •tqoe  onini  oos  euiios  geoere  cole- 
bat :  bene  •oiem  de  se  meriium ,  ae  servatorem 
soom,  qoiqoe  ne  Filio  qoidem  suo  onigenito  ipsius 
causa  pepercit»  aversobatur  et  oderatt  crueemqoe  de- 
ridebat,  rem  qua  terramm  orbem  pronom  in  faciem 
provolotnm  erexit,  qu»  tenebras  undeqtmque  dis« 
cusslt,  et  flolaribus  tadiis  splendidiorem  lucem  inve- 
xlt.  Neque  vero  huc  aaque  Untum  progressus  est  ejos 
ftaror,  aed  ex  orbe  terrarom  exterminalurom  se  Ga- 
lilmorum  naiioiiMn  poUicebator :  sic  enlm  nos  appel- 
lare  solitns  erai :  qaamqoom  si  Christianorum  nomen 
•IwmiMindam  esee  arbitrabattir,  rem  mulue  plenam 
ignomini»,  qua  de  qausa  non  inde  nos,  sed  peregrini 
nominis  iiiius  ignominia  noUre  cupiebai  ?  At  enim 
probe  noverat  nomen  iilud  qood  necessitodinem  all« 
quam  oum  Chrialo  designat,  non  bominibus  Untom, 
sed  et  aiigeiis,  et  superioribus  virtotibus  mafno  esse 
ornamenio  :  ideo  nullum  non  lapidem  movebat»   u| 
hoe  nos  omamento  spoliaret  ac  praedicationem  dis- 
solveret.  Verumtamen  Oeri  non  poterat  illud»  o  mi- 
ser  ei  infortuniite,  ut  neque  fieri  poterat,  ut  caelum 
desorueres,  soiemexstingueres,  tmae  fundamenU  con- 
euteres  atque  everteres,  idque  praedixit  olim  Gbristus 
cum  iu  dixit :  Ceelum  at  terra  tratuibunt ;  verha  autem 
mea  non  transihunt  ( Matth.  M.  55 ).  Sed  Gbristi  verba 
ferre  non  potes.  vooem  igitur  faetorum  ipeorom  ad- 
mitte.  Nam  ego  qoidem»  coi  acire  contingit  quid  sil 
denuntiatio  divina^  quam  potens  et  invicia  res  iila  silt 
ipso  nator»  ordine  iactoromqoe  omnium  experientia 
certiorem  ae  fide  digniorem  iilam  esse  credo  :•  tu 
vero  qui  humt  serpis  adhuc,  et  honmnarum  eogiutio* 
nom  disqoisitionibos  es  addictos,  testimoniom  facto- 
rum  admitte  :  nibil  eontradico,  non  contendo. 

S.  Qoldergo  res  gest»  narrant?  Dixit  Ghristos  h- 
eilius  esse,  ut  coilum  et  terra  dispcreant»  quam  ut 
unum  aiiquod  verboramejiis  mtercidat  (Luc.  16. 17) : 
oontradixit  his  Imperator,  el  Gbristiaiia  se  dogmau 
exterminaturum  comminatus  est.  Ubi  nunc  igitur 
est  ille  qui  talta  coiiiminatus  est  ?  Periit  et  e  roedio 
sublaius  est^  jaroque  apud  inferoe  ineviubili  suppii- 
cio  torqueitir.  Ubi  vero  Ghristus  est,  a  quo  illa  sunt 
denunilata?  In  eeiis,  in  dextera  Palris  aliissimum 
glorie  thronum  oblinens.  Ubi  verba  Imperatoris  bia* 
sphema,  et  insolens  Ula  iingua  ?  Cinis  et  pulvis,  et 
vermium  cibos  evasit.  Ubi  Ghrisli  denuntiatio?  Ab 
ipsa  veriuie  rerum  gesurum  elucet«  ae  umquam  ab 
aurea  colorona  qaadani  ab  evenUi  (actorom  eoroscal, 
Tameui  nihil  ab  Imperatore  tiim  pratermjssum  esl, 
qiio  se  ad  beilnm  nobis  inferendom  eompararet  :  ••d 
et  vateeaccersebat,  et  pr«Btigiatores  convocabat,  om- 
niaque  dscmonibos  et  malignls  spiritibus  redondabank 
Fames  iuliano  imperante  fratii^ma;  ApaiUm  fa#* 


relade  ReUquHi  S. 


S.  JOANN.  CHRTS06TOMI  AftCHlEP.CONSTANTINOP. 


m 


Btt6y/a?«  —  Qu»  tandenn  igitur 
coltus  istiusfuere  pnemia  ?  Civitatum  eversiones,  et. 
fames  quovis  geoere  famis  acerbior.  Scitia  enioi  uti* . 
que  ac  recordamini,  quo  pacto  venaiibus  relK»  de- 
«titutnm  roerit  forum,  ac  plenae  turoultuum  ofiicinae» 
cum  unosquisque  quod  priroum  oecurriaset,  prseripeffQ. 
contenderet  ac  discedere.  Sed  quid  effo^memdieov. 
cum  vel  ipsi  aquis  destituti  fontes  essent,  fontes  q«i 
copia  fluentonim  flumina  ipsa  superabant?  Quand» 
autem  in  fontium  mentionem  incidirous,  age  dein- 
ceps  ad  Daplines  suburbium  asoendamus,  et  oratio- 
nem  ad  martyris  praeclara  facii^ora  tradocamus.  Enim- 
vero  probra  et  dedecora  gentilium  divulgare  percu- 
pitis,  attamen  hoc  pactoetiam  illa  in  medium  addu- 
eemus  :  siquidem  ubi  martyrum  fit  mentio,  iilic.et 
gentilium  dedecus  innotesdt.  Hic  igitur  Imperator 
cum  Daphnen  ascendisset,  illic  Apollinem  precibus 
fatigabat ,  solliciiabat»  suppiicabat,  ut  sibi  de  rebus 
fiituris  quidpiam  vaticinaretur.  Quid  igiturmagnu» 
ille  gentilium  vates  deus?  Mortui  me  impediunt,  in- 
quit ,  ne  loquar;  at  tu  capsulas  effringe ,  ossa  effodi, 
mortuos  transfer.  Quid  scelestius  bis  mandatis  fiert 
posstt?  Insolitas  daemon  sepulcrorum  spoliationis  le- 
ges  invehft,  et  novos  ablgendi  hospites  modos  exco- 
gilat.  Quis  umquam  mortuos  ejectos  audivit?quis 
anima  destituta  corpora  sedibus  pelli   jussa  vidit, 
quemadmodum  hic  imperaTil,  etcommunes  natune 
leges  funditus  everiit?  Sunt  enim  apnd  moruies  om« 
nes  hae  leges  communes,  ut  qui  viia  funcins  esi,  'rem 
condatur,  sepQltur»  tradatur,  ac  sinu  magnaeom- 
sium  matris  obvolvatur.  Atque  has  non  Grx*cus,  non 
barbarus,  non  Scytha ,  nec  si  quis  illis  immanior  re* 
periatur,  umquam  leges  convulsit,  sed  reverentur  et 
bbservant  omnes,  adeoque  sacrae  et  apud  omnes  ve- 
nerailone  sunt  dignae;  daemon  autem  sublata  larva 
communia  natnrae  dogmata  palam  oppugnat :  piacu- 
lum  enim,  inquit,  sunt  moriul.  Non  morlui  sunt  pia- 
culum,  scelestissime  daemon,  sed  voluntas  prava  res 
abominanda  est.  Quod  si  dicendum  sit  admiratione 
dignum  aliquid,  vivorum  potius  nequitiae  plena,  quam 
mortuorum  deiestanda  sunt  corpora  ;  nam  illa  qul- 
dem  animae  famulantur  imperiis ;  haec  vero  immo- 
bilia  jacent :  quod  auiem  immoblleest  omniquesensu 
destltutum,  ab  omni  criminaiione  liberum  esse  solet. 
Quamquam  alioqui  ne  vivorum  quidem  corpora  dize- 
Vim  ego  natura  esseabominanda,  sed  ubique  pravam 
et  perversam  voluntatem  omnium  criminationibus 
es&e  obnoxiam. 

Daphnei  teniaium  ab  ApoU»ne$tupfum  exprobrat.-- 
Non  corpus  mortuum  est  piaculum ,  o  Apollo,  sed 
poellam  eaate  yivere  volentem  persequi,  virginis- 
'^  pudiciliae  stuprom  offerre,  et  ab  impudenti  actione 
'  depulsum  lugere,  hoc  accusatioiie  dignum  et  pcena. 
ha  multi  quidemjpod  nos  mirabiles  magnique  pro- 
phelae  ezatiteroni,  qoi  de  rebus  futuris  vaticinati  snnt, 
nec  ospiam  lis  a  qolbos  interrogabantur  imperabanl, 
nt  defunetororo  ossa  refoderenl :  qoin  ipse  etiam 
Ezechiel,  prope  ipsa  stans  ossa  {Eteeh.  37),  non 
nMKlo  nihil  ab  illis  impediebaior,  sed  et  carnem  illis. 


nervos,  pellesque  drcumdedilt  ac  rorsos  ad  viiam 
illa  revocavit.  Magnns  autem  Moyses  non  juxta  mortoa 
sletit  ossa,  sed  ipsum  integrom  morloom  proferens 
Joseph  {Exod.  iS.  49),  ita  fulura  pr»dioebal:  ae 
merito  sane.  Nam  illorum  quidem  verba  Spiritus  do- 
num  erant ;  horum  auiem  verba  fraus  et  mendacium, 
quod  nulla  potest  ratione  celari.  Nihil  enim  alie4  hsee 
fuisse  quam  obtentum  et  prsetextum,  ac  bealoin  Ba« 
,  bylam  eum  reformidasse,  satis  liquet  ex  iis,  qoae  ab 
Imperatore  sunt  acta  :  siquidem  reliqois  omDibos 
omissis  mortois  solom  illom  martyrem  loco  movebat 
Qnaroqoam  si  quod  illum  abominaretur,  ac  non  polios 
limeret,  haec  ab  illo  gerebanlor,  confHngi  locolom,  ia 
mare  demergi,  in  solitudinem  amandari,  vel  alio  qoo- 
piam ,  perdiiionis  genere  deleri  jubendum  fuit;  lioe 
enim  abominaniis  fuisset.  Ita  fecit  Deos  com  de  gen- 
tium  abominationibus  Uebraeos  alloquutus  est,  cqr* 
fringi  statuas  ipsarum  jussit  ,'non  ab  suburbiis  in  or- 
bes  piacnla  transferri. 

3.  ApoUinh  Daphnee  templum  fulnUne  iaetum*  —  Ac 
movebaiur  quidem  loco  martyr ;  daemon  autem  ne 
sic  quidem  securiute  fruebaiur ,  sed  oonfestim  didi- 
cit  ossa  quidem  martyris  loco  moveri  posse,  manusau- 
tem  martyris  evitari  non  posse.  Nam  simul  ac  lo- 
culus  ad  orbero   pr<yractos  est,  de  ccelo  folroen 
in  statoae  capot  immissom  concta  combossat.  Enim- 
vero  si  minos  antea,  tom  saltem  impiom  Impera- 
lorem  irasci  par  luil,  et  in  martyriom  martyris  (a) 
iK$m  effwMlere ,  sed  ne  tom  qoidem  aosos  fuit : 
tantos  illom  timor  occupaverat,  quin  potius  licet  in- 
cendium  videret  intolerabile^  causamque  probe  il- 
lius  nossel,  quietus  fuit.  Neque  vero  tanium  hoc  ini- 
rum  est  quod  martyrium  non  subverlit,  sed  quod  iie 
tectum  quidem  lemplo  rursus  imponere  ausus  esl. 
Noverat  quippe»  noverat  immissam  esse  cladem  a  nii- 
mine,  ac  pertlmescebat,  ne  si  quid  ulterius  excogitas- 
set,  ignem  illum  in  soom  caput  accerserel.  Propterea 
ceniere  teinplum  Apollinis  iia  desolalum  susiinuit : 
Dcque  ulla  fuit  alla  causa,  ob  quam  id  quod  eveneral 
minime  reparavit ,  nisi  solus  limor,  qui  eum  inviium 
quietemagere  coegil:  idque  cum  scirel  quantam  igno- 
miniam  daemoni  relinqueret,  quautum  martyrii  decos. 
SUnt  enim  jam  pro  tropaeis  parietes ,  et  tuba  ckirlo- 
remvocem  mittunt;  ac  Dapbnes  incolis,  urbis  incolis, 
his  qui  e  longinquis  regionibus  illuc  ventiunt,  hujus 
aiUiis  ac  temporum  fulurorum  hominibus  ipso  aspe- 
cto  concta  narranl,  lucumy  congressum,  vicioriara 
marlyris.  Nam  qui  longe  dissitns  est  a  suburbio ,  cum 
martyrium  qoidem  iociilo  deslitotum,templum  autera 
ApoUinistecto  privatum  intuitus  fuerit,  ^boruro  utrius- 
que  causam  verisimile  esi  quaesituruin ;  cumque  di- 
indeiotam  hisloriam  didicerit,  sic  inde  discessurum. 
Ejuamodi  sont  pnechra  martyris  post  obitum  ejus  fa- 
cinora.  Quamobrem  veairam  quoque  laodo  civiuiem , 
qood  moltomerga  sanclom  istom  sludium  exhibueri- 
tis.  Nam  quo  lempore  Daphne  reverlehatur,  tou  no- 
bis  civilasin  viam  effusa  est;  vacoa  fueruut  viris  fora, 
vacuae  feminis  aedes,  deserti  a  virginibus  tbalapii:  sic 

(n)  mriyTiommanyrlsestEoGlesiannnyris, 


5B5  DE  S.    BABTLA,  GONTRA 

ei  ombis  8iii  ^  H  «terqoe  seiiis  eisUieniol  ex  urbe, 
UunqMm  petrem  ex  longa  peregrinatione  poet  mul-  . 
tam  iem|Mi8  reTenentem  recepuiri.  Ac  tos  qaidem  il- 
him  eodem  zelo  sncoensomm  ooetui ,  reddidifttis,  Dei 
▼ero  gratia  perpetuo  manere  illic  non  permisil,  sed 
rutsos iilum  ultra  flumen  (a)  transtuUt, ul  muita  loca  ; 
niiavi  manyris  odore  complerentur.  Neqoe  vero,  cum 
huc  Tenisset,  soius  mansuros  fuit ,  sed  vidnum  coofe- , 
Btlm  ei  contubernalem»  iisdemque  moribus  praeditum 
ftecepit.  Nam  et  ejusdem  praefectura  paniceps  racltts 
eit,  el  aequalem  loquendi  libertatem  in  causa  reiigio- 
Bis  exbibuit :  quapropter  et  idem  ac  ipse  domicilium 
•blinuil,  uon  frustniy  ut  videlur,  hic  mirabilis  marly- : 
fisimitator.  Tanto  enim  tempore  illic  laboravit  ad  Im- 1 
peraiorem  literas  mitiens,  magistratns  iBterpellaQS,; 
dcorporis  ministeriom  manyri  deferens.  Scitis  enim 
■liqoe  ac  recordamini ,  qoo  paclo  «stivo  tempore» 
dora  meridiani  solis  radiis  caelum  arderel,  eum  soit 
assessoribossiiigulis  diebusillucpergerel,  non  utspe- 
darei  solum,  sed  etiam  ul  in  eorom,  quae  gerebantor, 
eDDSortiam  venirel.  Nam  et  lapides  sappins  altigit,  el 

(a)  orontera  intelllgit  ad  qoem  fluvium  sita  Anliodiia. 


nJUANVM  ET  GBMTIU».  854 

fuiiem  iraxit ,  et  ei  qoi  stroctara  allqiia  indigebat , ' 
ante  ipsos  mlnisiros  oblempertvil;  Noveral  qoippe , 
noveralqoanta  Ipsi  borum  caosa  praemia  reserviinda 
essenl :  alqoe  Idciroo  in  obseqnio  coltoque  manyrom 
perseveralial,  non  splendidls  laniom  aediflciis  stmen- ' 
dis,  am  continnis  feslto  celebrandis,  sed  potiori  qua- 
dam  bis  omoibos  ratione :  quanam  illa  tandem  ?  Vi- 
tam  imitaturtllorom ,  fonitudinem  aemolalor,  ac  per 
omnia  imaginem  martymm  pro  viribos  in  seipso  con- 
servat.  Yide  enim  :  exposoeront  illi  corpora  macta- 
lioni ;  al  hic  membra  camis  monificavil ,  qnae  sunl 
soper  terram  :  reslitehinl  illi  fiammse  ignis ,  hic  copi- 
ditaiis  flammaro  resiinxit :  pognarani  illi  com  denti- 
bos  liesiiaram ,  sed  el  hie  saevisslmam  in  nobis  per-' 
lorbalionom  Iram  sedavit.  Horom  igitor  omniom 
caosa  Deo  gratias  agamos ,  qood  et  martyres  nobis  ita 
generosos  largitos  sit,  et  manyribos  dignos  pasiores 
ad  oonsomroaiionem  sanctoram,  in  a^diflcationera 
corporis  Christi  {Ephei.  4. 12),  cum  quo  Patri  gloria, 
lionor,  imperium,  com  saiicto  el  viviflco  Spirito« 
nonc  el  semper,  ei  in  saecola  sascoloram.  Ameo. 


UBER  m  SANcrmf  babylam, 

CONTRA  JCLUNOM,  BT  GONTnA  eBNTILBS  (a). 

«ee — r 


1.  Dominos  noster  Jesos  Chrislos  supplicium  jam« 

jam  subiturus,  et  morte  viviflca  moriiurus,  nocle 

illa  poslrema  discipulos  seorsim  vocavil,  ipsisque  tum 

alia  molu  monita  dedit ,  tum  baec  etiam  verba  fecit : 

AiN€ii,  omiH  dico  vo6ti,  ^t  credit  in  me,  opera^  qum 

€go  fado ,  ef  ipse  faeiet ,  et  majora  Aia  fadet  {Joan,  14, 

12).  Atqui  multi  alii  magistri  exsiiiere,  qui  dlscipu- 

los  babueranl  et  roiracula  perpeirarunt,  ut  Graeci  ja- 

clitant ;  aitamen  nulliis  eoram  umquam  simile  quid- 

piaro  vel  cogiiare  vel  dicere  ausus  est.  Neque  possunt 

qoidqoam  eoram ,  eisi  admodum  impudentes  sint , 

icabdictionem  sermonemve  similem  penes  se  exhibere; 

sed  spectra  defnnctorum  morUiorumqoe  simulacra 

■mIiI  eoraro  dicunt  a  piurimis  apud  se  mirabilium 

patratoribus  ostendi ;  voces  item  e  sepulcris  ad  quos- 

daro  eroissas  jactiiani :  quod  autero  quis  ex  viris,  qui 

apud  se  vixeranl  et  admirationi  babiii  sunt,  aui  ex 

lisqoos  posi  decessum  deos  repoiaveraiil,  lalequid- 

fim  discipulis  dixerit ,  nulius  eoram  afrirroare  au^ 

deal.  Causam  autem ,  si  placet ,  aperiam ;  cur  scilicei 

cum  caHera  omnia  impodenter  effutierint,  et  perfri- 

cu  fronie  mentili  sini,  nihil  buiusmodi  comminisci 

aosi  sint.  Noo  enim  abs  re,  neque  sine  quadaro  ra- 

Uooe  a  tali  commenU)  abstinoere ;  sed  astuie  conspi- 

caii  sonl  pdHlferi  ilii  homineseom,  qu^fucum  facerc 

velil,  oporlere  probabilia  quaedam,  ei  fallaciae  plena, 

qwB  feeUe  non  possint  falsi  argui,  proferrc.  Nam  in 

nioi«  esl  ul  piscibos  avibuaqoe  caliidioribos  non  nudi 

(a)  ComnUmusGodioes  Regg.  1675,  M3,  3^7,  el  oolb. 
974,  tm. 


hami  proponanlor,  sed  esca  obiegenie  illl  caplanlor, 
atque  iia  venatio  otraqoe  prospere  cedat ;  si  verocon* 
spicua  retia  esoent ,  neque  pisces  neque  aves  irrell* 
renlur  umquam,  Imo  vero  ne  vel  tanlUlum  aceede* 
rent;  sed  tum  piscaior ,  tum  venalor  vaeub  manlbos 
redirent.  Qoia  Igitor  illis  in  proposlto  erai  homioes 
ceu  sagena  capere ,  non  nudani  fellaciam  in  hujus  vi- 
lae  petagus  immisere,  sed  iis  conActis  ac  compowitls ; 
quibus  possent  impradenliores  capere,  ulierios  men- 
dacio  progredi  supersederani,  veriti  ne  ultra  modum 
procederent,  metuentesque,  ne  poftteriororo  fraudum 
iminoderato  usu  priores  subverterent.  Nam  sl  dixis- 
seni  suoram  quempiam  rem  talem  pollicilum  esse, 
qualem  discipulis  Servator  noster  promtoit ,  etiam  lis 
quos  deceperant  sese  ridiculos  praebuissent ,  utpole 
qui  ne  verisimilia  quidem  mentiri  possent :  lalia  enim 
praedicere  atque  praBstare  ad  beatam  lllam  vinutem 
solam  periinet. 

Bummue  GentHiwn  tietinue.  —  Quod  si  potncre 
olim  daemones  iis ,  quos  deceperanl ,  nonnihii  phan- 
lasmatis  exhibere ,  id  tunc  evenit ,  cum  luminis  fons 
vulgo  nonduni  cognitus  esset.  Illo  quippe  tempore 
tuni  ex  aliis  fallaciis,  lum  ex  ipsls  sacrlficiis  ostensiim 
esi  ea,  qux  gerebantur ,  daemonum  opera  esse.  Nam 
quod  buinano  sanguine  aras  stias  cruenuri  Juberent, 
et  a  gencrantibus  tales  sibi  parari  victiroa^  pnecipe- 
lent,  id  quaro  iiisoiiiaB  sfeclem  non  obruat  Y  Qui  enim 
calamilatibus  nostris  ooBMioam  satiantiir  ,  neque 
oUum  finem  inrmioowrrf  ponont  bello  contra  nos 
indicio,  aed  imMrUH  senper  rsbie  ducti,  ac  sl  no» 


K»  S.  JDilMS  CflftlSasrOIR  iAtCfllBP 

8alj#  j»HMlMWii«ifiMHiw  aaiinun,  qaoA  mlteres 
et  |Mrp4i  ^«Mi  biiiimm  tet  ad  «m  fiuae  Isinio- 

iWt4»iiW><o»  ftiiliwatl|i  iMbiKm 
eain  fiirMI  ipmMfMiMi  tetoi^^a 

ollQnieiil;  .«tfiii9f»aa|«iii  meitotib 
viotonentQjr,  49m   wmm  Mnw  A(|ei 
^wnmmi»  wm  94»ewiiw  «e  naMifli  fiMwi 

miniim  Tilam  j|>dMftww»>JWto8  mn  Mimiofvjierr 
ii¥te  ampe  |pifireiiie3  \9W  im»iM»»i  mm  i  ^ 
qniim  m%im  (Utandum  4Jrai,  m»  in  9f!M»i8iii»|i^ 
cip^  b^Miant  «i  $ym9t^n\m'  SifMideqi  jy^xfH  ^ 
mm  f  fer  f ii»  Oeuii  iiloi  ad  twijoa  .nmntt  y«i>(WPii' 
pljiiiovejBi  ini^xmx ,  |Nir  eadew  »b  ^^|«ttn«ydi  <toi# 
deji^^re  satif^lKailf  .dnon  m  qtu  iriiam  »i9i$U9¥^ 
i^m^  i9ortU  auqtores  poiisliiuerfmi,  4^ctoi3irevot 
lent^  DibiJ  eos  amplius  ^k  Pei  bpoj^te  iom^^avm 
c»se  :  «4  9Ui  Don  aliis  Qpus  haberent  MUU^Hif^ribipa» 
4uani  jpareptibus.  Qaec  etiamsi  ma|Pfium  .aJJQiQd  mj^ 
racultiro  subsequutum  fuisset  (ne  dicam  ostensum 
fuisse ,  rem  eiiguam  ac  nihili  faciendam ,  multaque 
pUiiaaiiaUacia  .osae)^  «ed  etismsi  rtft  magnapa- 
trata  fuissent»  ea  sane  quae  4ix| ,  fis^tem  quf  iio| 
meute  capti  sunt,  demon^trare  possunt,  quinames- 
sent  qui  lalia  agerent,  quam  flagliiMi,  qvam  mtoltf , 
qui  nihil  non  molirenlur  ad  nostram  siatusque  noslri 
subversionem.  « 

%  Ckn$tu9  ^iim  (imiHiikm  km  pmuiU.f»-^M  to* 
miii.u^  poater  tm^  iMbi)  lai»  imyeraiil  •obis;  aed 
nur^iUa  cum  ^H  Pb  f^odigia,  riec  mmm  pmsoeiiija 
qu9m  ftigffi»  fbdii^irapi^us,  jitfn  ^  ^mibm  adorelor, 
iic  ^m  ^  £ipe4aMr.  Hm  enim  iffpielatem  adyeBki 
im  ^  99ivit{  4uodqM<e  miraftitifKi  «at,  •  fera  iHa  irc 
ifpmfini  tyraiiqid^  pon  fiof  Mtuim  qui  adnramiis 
eimi«  sed  ^lmi  mt  <|ui  ip9um  blaspbemi»  di^tis  im-r 
pe(fin(»  |ib^;ivii :  ii^qH^  emm  Gei)|iiiMni  quia^iiam 
Kiles  ibostias  da^ipopitiuft  suis  po$t)»»c  iffunotare  ooar 
aus  eat :  ui^Ja  ii^ippe  usus  et^  erga  geiius  npstruii 
l^pil^niute ;  majpraque  bona  Oens  i^imici^  siiis  c^ 
tplii»  qiiam  imala  4femone#  amici».  Dxvfunm  mm 
m^t  m  ^  poier^nt  ^t  honorarem,  nd  proprjos  mar 
cumdos  iilios-coegeruiit;  GbrisMis  vero  adversarios 
Sjiios  bis  prxceptis  libpros  esse  cqravit,  ^\  ferini  mini- 
sterii  immuiiitii^ein ,  et  pacem  hapc  mimbilem  t  noQ 
suis  modo  conlulil,  scd  et  alienis  prsBstiiil ;  pstendens 
i)Io9  tyranno^  generis  nostri  liostos  e|  corrupl^res 
esse;  <|uaprppier  etiam  iis,  ^ui  sibi  luvrQbanl,  qnasi 
alienis  ulebantur,  alieni  quippe  revcra  eranU  lile 
vero  rex  creator  et  servaior  totius  generis  bumani 
erat ;  idePque  ab  se  alienis  qiias!  propriis  pepercit. 
Etenim  proprium  ejus  opiOciuin  erat  humana  naiura^ 
quemadmodum  discipulus  ejjis  ait :  In  propria  venii , 
et  sttt  eum  non  receperuni  {foan,  \.  H).  Ejus  vero  lo- 
um  in  nps  clementiam  enarrare  non  est  prxsentis 
temporis  ;  sed  etiamsi  per  cuncia  sxcula  de  illa  quis 
loqueretur,  etiamsi  taniam  haberei  virtiitem,  ijuanlam 
par  est  incorporeas  illas  habere  virtiites ,  ne  sic  qui- 
"4em  IHam  pro  dignitaie  poss^t  attln{[^re.  Quam  bonus 


COWStANTlNOP.  .556 

eRfm  liit,  ips«  sdlus  ndvtt,  quandoqiiidem  yise  solus 
iu  bphUs  est.  Vide  ijjfitur  quae  verba  discipuiis  pro- 
feiilt :  AmM,  amen  dko  nobh^  fui  credil  iu  me,  ppera,  . 
qm  t§o  faeio,  et  Ipee  fadei^  et  his  majora  faciei  {Joan, 
li.  13).  'Neque  enim  uriium  iltis  honoris  contulissety 
nhfl  immensa  bonfute  praeditus  esseu  Quod  si  quis 
dlAill^M^P  quiCTat  a  npbis,  Ubinam  Gnem  babuerit  boc 
oraeiifum,  aeceptolitnro,  cui  nomen  Acu  apostolo- 
ram ,  qiti  noh  omnium ,  sed  uiflus  vel  duorum  acu , 
eaq^  non  Ita  hHiHa  continet^  videblt  »grotos  in  ^le- 
ciMlil  decMbentes,  'amtirasque  beatorum  illoriim  vIeSI 
ssie  laem  >sailiUlemMtitUisse;mttltosque  furiosos 
Pnili  taniMii  Ves^Ame&tis  ali  agHante  se  daemone  libe- 
raaas.liaod  H  quisteclte^um  esse  dlcat  ei  portento- 
raai  ligiNeiitti  non  cre^niWa,  vel  ea  quae  nunc  viden- 
t«r  «ails  suntnd  blaspherotfm  ejus  os  obturandum  et 
omfmidendum,  «t  ad  eft-enem  ejus  Kn^uam  coliiben- 
diMi«  fintla  «iifm9ii  oiH[>e  no^ro  est  regio,  nulla  gens, 
naAla  «n*bs ,  ifbi  tac  nfrtracma  non  celebreniur  :  quae 
uiii|lia  «I  ii^neiftatn^ ,  tion  afdn^irationi  1ia(bereii- ' 
m.  G^iii  r0l  lesiikiioiihim  vos  ipiA  eihibere  pote- ' 
stis :  /lon  emm  fidom  Aliiuule  imiiiiaii  lopHs  IwMii- 
rous,  cum  vos  inimici  nostri  eani  cxhibueritis.  Cur» 
quaeso ,  Zoroastrem  (a)  inum  ei  Zamolxin  muiti  ne 
nomiiie  qui^em  nonuic^  lato  nonnisi  admodum  pauci 
norunt?  nonne  (juia  f^enU  erani  omnia,  qus  de 
illis  dicebaiKur?  Quamquam  tum  illi,  tum  ii  qui  ill% 
4CPnfinxerunt,  viri  graves  fuisse  ferantur ;  illi  quidem 
ad  praestigias  inveniendas  exeneendasque»  bivaro^d 
roendaciiim  verborum  fuco  adumbrandum.  Sed  toc 
frusira  et  incassum   profenintur ,  quapdo  ipnum  ar« 
gumenturo  prnvum  et  fallax  es$e  cpmperitur ;  nt  con'- 
tra  quando  certum  verunique  est  ^  frusira  omnia  ce* 
duni ,  qiue  ad  illud  evertendum  ab  inimicis  excogi- 
UntOr  :  veritaiis  quippe  robur  nullo  egct  aiuilio ;  sed 
eliamsi  innnmeri  sint  qui  illam  exstinguere.  conentur, 
non  solom  non  destruitur,  sed  etiam  impugnantium 
opera  splendidior  sublimiorque  evadit,  illosoue  irridet, 
qui  frustra  sese  excruciant  et  insaniunt. 

Regum^  pfuloiophorum^  rheiorwn  contra  Chrisiianck 
eonatus  van!.  ^  Nostra  quippe  ilia ,  quae  vos  nginenU 
essc  dicitis,  et  tyranni  et  reges  et  dicendo  Invicii  sP- 
phlstx ;  itemque  philosof^i  et  prxstigiatores  et  mtkfi 
et  dsmones  destniere  curarunt ;  Ei  infirmaia  esi  con^ 
tra  iUos  lingua  eorum  {  PmL  65.  %  secundum  pro- 
phetScum  sermonem ,  et  SagHiiB  partularum  facim 
mnt  plagtB  eotum  (IfrW.  ».  8).  keges  qoippe  ex  insl- 
diis  contra  nos  structis  Untum  Incrati  sunt,  quanium 
sails  erat  ad  ferini  aiiimi  fimam  apnd  omnes  slbi  pa« 
randam  :  ob  iram  enim  contra  martyrcs  susccptaro , 
.  In  conimunem  naluraro  ferocientes,  sese  imprudentcs 
sexcentis  epprobriis  obnoxloa  reddtderunt.  t»hlloso« 
phl  antero  et  acutl  rhetores  opinlonem  magnam,  alli 
probitatls,  alil  eloqnentiae  apud  multos  liabentes,  post 
commissaro  adversum  nos  pugnam  ridicoti  dfecil ,  a 
puerlft  nugacibiis  n«h«difllBrrcvlsi«tmt.Aiet  eiliiiir 

(u)  Zoroasier  magicae  arlis  invenlor,  qui  rlsil  eo  ipso  die, 
qilP  patus  ast.  vide  Paqivm  K  30.  c,  1.  Euseb.  de  Prapa- 
M,  tvang.  el  Suidam.  zamolxis  ryihagora  dtsdpu^os.  qui 
pro  sauirno  a  rhracibus  babitus  est.  Herodoi.  ub.  4. 


S37  DE  S.  BABYLA,  GONTRA 

papiili9  g(en.tibM.89ue  non  sapienlein  qMempiam ,  not 
insipieniw,  non  i^mp^  non  malierem »  non  panru- 
Ivm  ad  siiara  pertrabere  sententiam  poiuerunt ;  8e4 

^  eorum  scripta  us^ue  adeo  risu  digna  sunt,  ut  ex  e<^ 
rum  libris  alii  jamdiu  perierint,  alii  s|aiSm  atque  Vi^ 

.  siuiti^xoleTerint.  Quod  si  ^uidex  iis  «upersit,  apnd 

Cbristfano^  servari  eom][)eritur  :  tantum  abest  ut  ex 

eorum  insidii$  damn)  ^idpiam  nobis  timendura  su- 

spicemur;  ita  ridemus  versutos  illorum  adversutt 

B08  conalus^  Ne<|ue  enim  si  corpora  ncfbis  adamamina 

essenl  et  incorruptibilia ,  scorpiones,  serpenies  et 

igoem  manu  stringere  formidaremus ,  terum  osten-* 

landi  causa  faeeremus ;  sic  neque  quando  nobis  Cbii- 

stus  ejusmodi  animos  atque  fidero  paravit,  venena  ho^ 

Sliam  peoes  nos  babentes  pertimescimus.  ffam  tf 

jmMs  jussum  ^t  supra  serpenies ,  scorpiones  et 

omnera  diabpli  tyrannidem  ambnlare  {Luc.  fO.  49), 

multo  magis  supra  vermes  et  lumbrico&:  tantmn  enbn 

est  intervallum  inter  illonim  nocumentum  et  maligiA 

diaboK  insidias. 

5.  ^t  oos.trari|ffl  quidem  remm  itla  est  ralfo  »  ve- 
slns  aulem  res  oppugnavit  nemo  nmquam  ;  neque 
enim  fas  est  Christianis  necessitaie  ac  viotentla  erro- 
rem  snbveriere,  aed  suadela,  sern^one  et  mansueiudf- 
ne  hominam  salus  curanda  est.  Quamobrem  nemo  ex 
Christianis  Imperatoribus  lalja  contra  vos  posuft  de- 
erela,  gualia  contra  nos  ii  ^ui  dxmones  colebant.  Al- 
lameii  error  ille  gentilium,  tantam  consequutQS  quie- 
tem  et  a  nemine  turba^us  um^uam^  p^r  se  tamen  e^- 
sgnclus.est^el  in  se  ipse  corruit,  more  corporum, 
qux  dipiturna  labc  infecta,  nemine  laedente^  per  sese 
cornimpuntur,  et  paulatim  dissoluta^pereunt.  luique 
etsi  aatanicas  isie  risus  nop  prorsus  In  lerra  deleuis 
esi,  at  4j[a£  jam  contigeninl  satis  sunt  ad  filturorum 
conprmandam  (idem.  Cu^  enlm  ita  brevf  tentpore 
DMxima  pars  eversa  jam  fueril,  de  reliquo  nemo  posl- 
ea  contrpyersiam  movebit.  Eletaim  urbe  capta,  muris 
djnilis,  praeloriis,  ^h^lris,  am|>ulacris  exustis,  csesis- 
<{ae  omnibus  qui  florida  erant  aetate,  si  quis  seml- 
usus  poriicus  vidcat,  ^aucanim  aedium  suntes  adhuc 
partes,  cum  aniculi^  et  puerulis»  nequaquam  vfctoH, 
qm  summam  rei  confecil,  tiniuerit,  ne  quod  residuum 
est  perlicere  i^on  vale^it.  Piscaloruiu  autem  res  non 
iia  se  hai^nt ,  sed  quoiidie  magis  magis<jue  florent , 
nqn  per  aperia^  planitiem  ac  per  quietem  ad  nostram 
usque  aelatem  deduci»,  sed  per  aerufnnas^  bella  et 
pfxlia.  Genliliias  quippe  cpm  ttbi<|ue  (errarum  prola- 
U  oif^niuin  animos  occupasset,  ita  demum,  post  lan* 
lum  robur  atque  incremeii|nm ,  a  Chr)$ii  virtme  so- 
lu^  est ;  prxdicatio  autem  iiostra  non  tunc  hostes  ha- 
bere  coepit^  cum  pbique  propagaia  firmfler  slaret,  sed 
IH-iusijuam  in  auditorum  animi^  ((eflgeretur  et  fund^- 
retnr,  ab  ipso  rei  primordio,  contra  iiniyersum  lerra- 
rum  orbem  aciem  inslruere  cogebaiur,  Contra  pHnd- 
paiui  et  pote$iate9f  e\  rectoret  tenebramm  Mculi  hujuit 
advers^9$piritufUia  nequiti<B  {Ephes,  $.  fS):  cum  enihi 
scintilla  fidei  nondum  ^ne  accensa  esset,  tuin  flu- 
iiiina  et  abjrssl  uhdl(|tie  rnfluebanL  Scitis  porro  non 
perinde  esse  pfantam  %b  innumerabilibus  |am  aniiis 


I0L1ANUM  «T  eENTILf».  >M 

radices  ageiilem  eveilere,  stqae  < 
fuerii.  Sed  in  eo  rel  ssatu  ftcMis 
modieara,  ut  dixl»  tmMi4a¥lt  u^mmtiomm  \ 
qutt  lamen  nelura  «nsilngMviiyr»  aa^  < 
^ptmMkar  eMaeta ,  oMia  mi»  ptnMd^tet, -nw  ai4r 
versariomin  firtie  4%tfMm  «e  «ommmiis,  imm 
vero  ren  «rigens«i9Mite  immmmm  Mmm  aliMi»' 
iiem,  ^eiMMHi  vh^  ' 
stnirenl. 

nHi  e&mimm^  immkm$  nm  m;$ 
nmf .  —  Vee  ki 
veiba  vel  ttlraeult ,  ««dCMeti  vfiiius  w  ffsis  490«- 
•rans.  Bx  Mlis  «nlm,  qid  lilJt  paarahM^  alier  Puukm 
erat,  teiMoHonNn  M«llex{  iter  Fems  piaiplir  c  m^ 
que  tam  lemtfbtts  iKMrtnlbwlB  flf»e«lem  ve 
quam  rem  lalam  caniBgiw,  «iaii 
«t  flMnle  eapies  Msse  Aoa«.  ^tQ04  avtMS  «fVM 
veni,  pafam «ai  tm  ex <i%  qum  mmmM 
ium  ex  iis»  fBl  eiitBiw  Htisiinwiipeiot. 
Igltor  4alla  iM  meMkf  fulaaent,  vd  ^ 
«asseiii. Eieiiiai,«tpriiiei^  4Mtam,^  dMpaie 
Teli ,  «eniilur  ^iddem ,  aed  non  fia  ineniiiur,  ot  ab 
oRinmiM  vepiCBOBm  posvK*  RaRi  h, 
^entigerum  «1  liM  wiuM  eanwi 
MM^  tm  es  lis ,  qai  Ulis  «eaiporibus  1 
^api  •  wi  Bi  I  fui  pwiea  ■wc  SBa^ve  ^wpMPHirwptf 
oee  a^  mm  Wnm ,  ead  apud  barbaroit  ei  iipqil  js^ie 
qaf  qiJMs  baif^ii  effeiiliorii  smi,  iupemuQl  im»f^ 
qm^,^  ftm  ttn sigBa » ei  Miiii  •niiiidiefmi» 
«rbii  lesiiiBOniMi,  fdbw  gailii  «m  ewMiiml^  ne  BauUI 
bbNb euniBe,  Bulia  poiHBiiHiiBie  priemiaa :  quii 
BbiBii»,  nBllift  peripeelis  tebBi,  hbIIo  flAi  dlgtto 
leeiianBio  ibiumIus*  ^ftae  fideiB  «mni#  HBeBp^U? 
^Bid  itndem  illoi  indBseriA  §i  |a|«  ipiidfiMl  ibigeff- 
dB«  ei  camBiniiBimlBiB  V  liBpe  enim  dieeodi  vi  fl- 
MmK  (q»  iBtBi  id  fieri  peiait.  mh  aUerfie  lilMs 
quidem  noisat  7 )  BBqne  diviiiariHB  eo^»,  qnibos  «li- 
«enia  neBaMit fa  nt  a^i4»piierBiii » et  qiM  diiirno  opi- 
^iio  vieiiimiM^  Beque  4i  fiBeria  splaodore  gloriari 
faaaraBl  t  aUnriBP  §mm  nq  peinm  nmim  «novfnKii» 
iu  BiBt  BteflQfve  atqBt  igBeiug ;  P^iri  verp  paler  q«j- 
dem  noiMi  est»  iBi  id  uhibbi  amidius  baiiil,  qBMa 
elier,  i|BBd  saiBBi  patfia  «fpelintionapi ,  idque  prf * 
piar  fliloiB«  fioripiim  Mmmmmi*  Si  ragianwD  quis 

.  Bi  geniBai  BxplBiniri  valil»  aKum  Ciiicap»  daiirabeiulBiy 
ahBtt  ignobilii  Mfbii  aiveqi » ifllQ  van>  m^  «irbis » s«d 
vid  iaiMi  iBiAlaBi  1  HHhmUm  mm*  vjci  luiupe  in 
OfUtea  iia  mati»  feaaiBs  ilks  vijF  ina^  #mt,  Arii» 
•ara  aerBna  ai  m^  eadiai,  »iliil  vmm»  vcl  imw- 
biia  eomperiai  1  Baai  pis^plore  quidem  ^mi^s^or  ast 
iBBtorianHB  aiiife»!  aaH^ris  a»iaai  .aetiihulii|s  yiliar. 
UndanaBi^  qu«aa,  m$^  rem  lanUBi  limMlara  ausi 
IpiiB^i}  qui  spa  alali  t  a«i  MlBtesr  m  ealaBio  ^t 
bamo  T  an  aulira  al  tarabni  I  HomiAaa  ipsaui*  aoiH>n 
iffbiead#niaa  vaiitraiigBlibilii,  MilpPMiiNfwdi;^? 
**  VipgaMs  aalaip  •  §i  pl|ieat,«  rem  41111  «eri  p^- 
qoe^l  y  Aeri  revera  posse ,  el  eum  qui  e  sugno  prod- 
iil  diiBfa :  VmbHfi  cofporis  nef  morluos  sq^llavit ; 
«um  yero  ^ui  ex  pellic^^^  laniarianiii  eMeiai 


m  S.  JOAl^NIS  ^CHRYSOSTOMI 

exiil ,  paria  de  veslim^ntig  suis  jactiure  :  quis  audi- 
loiiim  UM|ue  adeo  mente  captus  erat,  ui  circa  res 
tanus^DudiaTerbis  ildem  baberet?  Cur.nuUus  illo 
lempore  artifex  quidpiam  aimile  de  seipsp  ,  aui  alius 
de  illo  dixit  ?  Atqui  ai  res  nostr»  OgmenU  essent » 
eosqui  postea  fuerunt,  facUios  similia  menUturos 
faisse  verisHAile  erat.  lUi  enim  priores  n^n  poierant 
exempla£iierum,:qui  praeoessissent ,  spem  habere 
clrca  figmenti  su^cessum ;  hi  vero  posieriores>  illos 
intuiti ,  commentum  fiiciUus  atisl  fuisseni ,  cum  prio- 
>um  exemplum  posierioribus  Aduciam.  prdeberet , 
quasi  nuilus  in  lerra  mente  praeditus  esset ,  sed  om- 
nes  mente  capli  et  insani  essent ,  i(a  ut  cuivis  licerel 
quaettomque  Tellel  de  seipso  dicere  aliisque  persua- 
dere.  Nugrc  plane ,  et  risu  digna  sunt  geniiliU»  siul- 
titiae  verba.  Quemadmodum  eiiim  si  qois  ca!lam  sa- 
gHtis  impetere  yelit ,  qaasi  telis  ipsum  dirupturus; 
aut  Oceanum  haurire,  quasi  manibus  evacuatUrus 
ilium  y  ex  urbanioribos  nemo  erit ,  quin  rideat ,  ex 
gravioribus  nemo  non  id  effosis  lacrymis  deplorabit : 
-sic  cum  nobis  gentiles  conCradixerint ,  par.est  eos 
•  Irridere  ac  deplorare  :  rem  enim  magis  arduam  sosci- 
piont,  qoam.qui  vel  cselum  confodere  vel  abyssum 
evacoare  se  posse  speraverit.  Neque  enim  \u%  um- 
quam  ob$cara  erit ,  donec  lux  erit ,  neque  nostrarum 
rerum  yerius  confuubitnr  :  Teritas  quippe  esl ,  qua 
nihH  validius.  Quod  igitur  vetera  illa ,  quae  aure  per- 
cipimus ,  non  miaus  credibiUa  sint ,  quam  e^  quae 
niihc  praesentta  cemimus ,  quivis  non  mente  capius 
et  insanos  eonfiteaiur ;  ut  autem  victoriam  cumulatius 
referanios ,  rem  admirandam  ,  aeute  nosira  gesum , 
referam.  Athe  turbemini ,  si  miraculnm  nostra  seute 
editum  narraturum  me  pollicitus  ,  ex  veteri  historia 
narrationem  ordiar  :  neque  eniin  in  his  solum  cou- 
sistam ,  neque  novo  argumento  aUena  vetera  referam : 
nam  utraque  mntoo  haerent ,  nec  licet  eorum  seriem 
disjungere  ,  ut  auditis  rebus  comperietis. 

5.-  Hittoria  Imperaim$  cujusdam  fabuhta.  —  Eral 
quis  Iniperator  {a)  majorum  nostrorum  aeyo,  qui 
qualis  in  cseteris  fuerit,  dicere  nequeo :  at  audilo 
scelere ,  quod  aggredi  est  ausns ,  reliquam  morum 
Immaniutem  cognosceUs.  Quodnam  igitur  scelus 
niud  ?  GenU  cum  illo  bellum  gerenU  visum  fuerat 
bellum  solvere  inntuarumque  ca^diiim  finetn  faoere , 
res  componere ,  pericula  et  formidines  sedare ,  suis 
se  rebus  continere ,  neque  his  ampliores  expetere  : 
praesure  enim  mediocribus  sine  formidine  frui, 
quam  miijoribus  inhiantes  in  metu  ac  timore  d^ere 
'  semper ,  malaqtie  caeteris  inferentes ,  ab  illis  ▼icis- 
sim  accipere.  Cum  autem  constitutum  illis  essel, 
beUo  prorsus  deposito,  quieUm  transigere  viiam  : 
vi^um  est  firma  pactione  validisque  conditionUius  * 
paeein  subilire.  Tum  fcedere  facto ,  dato  acceptoque 
JurMnenlo ,  regi  praeterea  suo  soadere  conahior  ,  fi- 
liiim  sonm  admddom  puerum ,  in  soUdom  pacis  pi- 
fhiis  traditom  iis,  qoi  prius  hosies  erant ,  fidociam 

*  Uous  seconda  manu,  juramenHi,  pro,  condUumUms, 
{a)  in  codice  Reg.  2960  scribilur  admarg.,  MimeriaNiii : 
lua  de  re  didom  in  MoDito. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOR  'MQ 

praesure  posse ,  simolqoe  proposiU  sui  tesUmoniuin 
exhibere,  qtiod  nempe  sine  dolo  pacem  cum  ipsis  fe- 
cerit.  Qua  oraUone  rex  addoctos  fiUom  dedit,  ot  qui- 
dem  exisUmabat  ille,  amicis  et  socUs;  ot  vero  rei  exi' 
tos  probavit »  ferae  omnium  immanissimae.  Nam  com 
amiciUae  et  foederis  lege  poerom  regiom  accepisset, 
omnia  simol  concuicavit  et  everUt,  juramenu,  foede- 
ra,  hominum  reverentiam,  pieUtem  erga  Deuin,  xta- 
Us  commiseraiionein  :  non  beUuam  illani  juventos 
flexit»  non  ea  qoae  hujusmodi  scelera  sequi  solet  uliio 
irucem  hominem  deterruit ;  non  patris  filium  depo- 
nentis  verba  animum  subiere>  quae  dum  in  manUms 
traderet  fecerat,  rogans  eum ,  ut  in  magua  cura  ha- 
beret ,  se  fiUo  ipsum  consUtuere  patrem  qnasi  ab  se 
geniium,  obsecrans  pl  eum  iu  enutriret  educarelque» 
et  raajorum  suorum  nobiliuie  dignuni  redderet ;  in- 
ter  haec  verba  dextram  pueri  homicids  dextrae  junxit, 
et  perfusus  iacrymis  abscessit.  Horum  Uie  scelesUssi- 
mus  niliil  in  animo  recepit,  sed  iis  omnibussimulexcus- 
siSy  csedein  omnium  caedium  immanissimam  perpelrau 
Hoc  enim  flagitium  proprii  Alii  caede  atrocius  est :  vos 
testes  appetio,  qui  non  iu  duluisseii^ ,  si  quidem  ex 
meo  affeclu  veslrum  metiri  liceat,  si  audissetis  ipsum 
filium  occidisse  suum  :  tunc  enim  cum  communi  lege 
naturalis  quoque  lex  subTcrti  videretur  :  bic  auiem 
plurima  simol  concurrerunt ,  quae  prae  inulUiudine 
naturali  necessiute  forUora  sint.  QuoUesenim  mecum 
reputo  puerulum,  qui  nihU  injuriae  fecerat,  a  patre 
traditum,  a  majorum  suorum  regia  abduclum,  qui 
domesticas  deUcias,  gloriam,  honorem,  cum  extranea 
educatione  commuUvepat,  ut  pactionibus  initis  scele- 
stus  ille  fidere  posset :  ab  ipso  postea  male  affectiim, 
splendore  paternae  domus  ejus  gratia  privaium,  ab 
eodemque  demum  inlerfectum,  contraria  paiior,  si- 
mul  animo  conubescens  ei  exxstuans,  quorum  aliud 
ira,  aliud  moesUtia  parU.  Cum  enim  cogito  scelera- 
tum  illum  arinatum,  gladiumque  vibrantem,  pueri 
coUum  apprehendentem,  et  qua  dextera  depositum 
receperat,  eadem  gladium  in  iliud  intendentem,  dis- 
rumpor  aique  ira  prsefocor;  rursus  cuin  juvetiem 
conspicio  formidantem,  trementem,  extremisque  ge- 
roitibus  ejulantem,  patrera  inclainantem  honimque 
causain  esse  diceniem,  ac  cxdem  non  ei,  qui  gla- 
dium  in  guttur  infigeret,  sed  parenU  impuUniem« 
neque  fugeie  neque  se  ulcisci  posse,  sed  frusira  pa- 
reniem  incusare,  plagam  excipere,  palpitare,  calcibus 
pavimentum  ferire,  terram  sanguineis  rivis  inqui- 
nare :  ipsa  mihi  viscera  discerpuntur,  cogitatio  obie- 
nebntur,  ac  moesUtiae  caligo  quaedam  oculis  offundi  * 
tur.  At  fera  illa  nihil  simile  passa  esl ;  sed  ac  si  agnus 
Tel  vilulus  sibl  mac(anduhessel,sic  ad  nefariam  illam 
caedem  affectuserat.  Et  puer  quidem  plaga  recepu  , 
jacebat  mortuus  :  homicida  vero  sceleri  pairocinaba-  f 
tur,  posterioribus  priora  obtegere  curans.  PuUt  for-  *. 
Usse  quispiam  me  de  sepuUura  loquuturum  essC: ; 
dicturumquc,  defuncto  ue  taniillum  quidem  terrae  in-  ^: 
terfectorem  dedisse  :  ego  vero  atrocius  aliud  dlcam. 
Nam  cum  iniquas  manus  UU  sanguine  foedassel,  no- 
vamque  tragoediam  exhibuisset,  ac  si  nihil  perpetras- 


S4I  M£  S.  EABYLA,  GONTRA 

sel  impodens  ille,  ipeis  pelris  durior,  ad  ecclesiam 
Dei  concessiU  Forle  miranuir  quidam,  cur  non  im- 
missa  de  caelo  plaf^  percussos  fueril  qui  talia  ausus 
esset,  aut  cur  non  Deus  eum  fulmine  ferierit,  ul  ante 
ingressum  os  iiiud  impudens  igneo  iclu  conflagrareU 
Ego  vero  si  quibus  hstc  oogilaiib  animum  subiil, 
laudo  eos  el  «stum  eorum  admiror ;  aiumen  eonim 
laudibus  el  adminilioni  non  minimum  quidpiam  de- 
esse  puto..  Jusla  quippe  indignaiione  commoti  sunt, 
Uun  super  injusie  csso  puero,  tum  super  Dei  legibus 
ita  temere  violatis ;  sed  ira  fervenles  uon  quantuni 
opiis  erat  perspexerunl :  justitiae  enim  hujus  iex  alia 
longe  soperior  in  caslis  est.  Quxnam  igilur  baec  lex?  Ne 
peccatoribus  proiinus  ultio  inferatur,  sed  delinqueuti 
ieinpos  detor  ei  inducia^,  ul  deiiclum  possil  excu- 
tere«  et  per  pcenitentiam  iis  qui  nihil  mali  admiserunl 
«qoari :  quod  lonc  in  nefario  illo  demonstralum  esl; 
Bihjl  enim  profecil»  sed  sine  emendalione  mansit. 
Deos  eerte  benignos  cum  sit,  hoc  prospiciens»  ne  ita 
qaideai  oonlempsii  illum»  nec  qu«  a  se  eninl  facere 
desiit;  sed  iilum  el  aegrum  visiiavil,  et  ejos  reslao- 
.  randaa  saniiati  stodoiu  llle  fero  remediom  accipere 
■oioil ;  inio  ad  hoc  missum  medicum  concidil.  Medi- 
cina  porro  el  medicinae  modus  hujusmodi  eral. 
•  6.  Bakyiaslmperaiorem  eeelemm  adiiu  areet.  —  Eo 
tempore  qoo  drama  iUo<f  ^l  facinos  immane  miseran- 
domqoe  agebaiur,  fuii  vir  magnus  et  mirabilis,  si 
fsmeo:£is  sii  illum  appellare  virum,  qui  hojus  gregis 
coram  gerebal,  nomine  Babylas.  Hic  iuque,  cui  b»c 
Cfaristi  Eeclesia  a  Spiriios  gratia  concrediu  foerat, . 
qood  Heliam  ejosqoe  «mulum  Joannem  autecellerel 
non  diierim,  ne  quid  motestius  proferam,  sed  iu 
atiigit »  ui  ne  Untilium  quidem  generosis  ejusmodi 
viris  inferior  essel.  Neqoe  enim  paucarum  urbium 
telrarcbaro,  neque  genlis  unius  regem,  sed  eum, 
qui  maiimam  orbis  parlem   tenerel,  hunc  ipsum 
scilicet  sanguinarium»  qui  plurimas  gentes,  nmitas 
orbes»  immensom  exercilom  moderabator»  atqoe 
omni  ez  psrte  foraiidabilis  erat,  ab  imperii  magni- 
ittdine,  a  morom  ferociuie,  qoasi  vile  ac  nuiiius 
preiii  mancipiom,  ab  ecclesia  expulil  cum  UuU 
AnDlute  animique  consuntia ,  quanu  pasior  sca- 
biosam  et  morbidam  ovem  a  grege  arceal»  cohibens 
se  morims  ejos  csteras  oves  afliciat.  Id  vero  fecil 
Servaioris  verbom  conOrmans,  nempe  servom  esse 
solom  eom,  qoi  peccatom  faciai,  qoainvis  sexceotas 
capile  coronas  gesiet,  qoamvis  oniversis  lotios  orbis 
hooiioibas  Imperare  videalur  :  iilum  vero  qui  nullius 
peecati  sibi  conscins  sit,  etsi  inter  subditos  locum 
bai^eat,  pius  quam  reges  omnes  regnare  existimandum 
esse.  Sutim  ergo  imperanti  praecepil  subdilus  ,  et  de 
'omnlom  moderatore  jndicium  tolit,  alqoe  damnaiio- 
uis  seDtentiam  emisit.  To  vero  dom  haec  aodis ,  ne 
dictam  obiler  pnetereas.  Nam  vel  hoc  solum ,  qood 
Imperatorem  sobditos  qoispiam  ab  ecclesiae  vesliboio 
ejeceril,  sofficil  ad  aoditorom  animos  exciundos  per- 
cellendosque.  Si  vis  autem  totuni  miracuiom  dili- 
genier  ediscere ,  ne  simplici  dictioni  aitendas  ,  sed 
I  lepqu  satellites,  scoUtos ,  iribonos,  doces  qoi 


JULIANtJM.GT  GBNT1LE&  54i 

in  regia  alonlor ,  eos  qoi  civiUlibos  pneftdontor, 
praeeontium  fastom,  seqoenliom  ei  abigenliom  molti-^ 
todinem ,  aliomqoe  famolalom  lolum.  Deinde  ipsom' 
Imperaiorem  in  roedio ,  ingenli  com  fasto  IngredieQ- 
tem,  qoi  honorabiiior  videator  ex  veslibos ,  ex  por- 
pura ,  ex  gemniis  lum  undique  sparsis  ui  dextra ,  ad 
commissoram  paludamenti ,  tum  ex  diademate  ih  ejus 
capite  fuIgenlitMis.  Neque  huc  osqoe  imaginem  sisus/' 
sed  eam  osque  ad  servoin  Dei  beatom  Babylam  exten-; 
das,  ejosque  homilem   habitom,  amictom  volgarem,' 
animom  contrilum,  sensum  abomni  audacia  alienum;! 
el  cum  aml>08  descripseris  mutuoque  conloleris,  lonc! 
rem  illam  mirabilem  probe  cognosces ;  imo  ne  sie' 
qoidem  accorate  comprebendes :  iUam  qolppe  loqoendi' 
lilierutem  nec  sermo  nec  oris  species  repraesenUre 
potesl,  sed  sola  experientia  el  osos.  Porro  impertor-^ 
batom  ejus  animum  ille  solus  probe  nosse  possil,  qoi 
idipsom  com  illo  fidudae  cohnen  attingere  valeat.^ 
Qoomodo  enim  senex  ille  acce$sit?qoomodosaielIiies' 
trajecil?  qoomodo  os  aperoil?  quomodo  loquutus  iwl  ? 
quomodo  corripttit?quomodo  dextiram  imposoitpe-' 
clori  llii  adhuc  inlumescenti  atque  caede  ferventif 
quomodo  homicidam  repulil?  Nihil  rerum  gesuriim 
exterroil  et  a  proposito  dedoxit.  0  animom  imper-' 
lerritom ,  meoieroqoe  soblimem !  o  cadeste  peclos  ei 
consuntiam  angelicam !  Ac  si  euim  pompam  illam  io 
moro  depicum  conspicerel,8ic  intrepide  omnia  ge- 
nerosos  vir  perfecit.  Erat  enim  divinis  hisdogmalibos 
institotos,  qood  scilicet,  ombra  et  somiiiom  hisqoe 
inaniora  sini  bojus  mundi  negoiia.  Ideo  nihil  eorum 
ipsum  exterruil,  imo  fiduciam  omnia  indidere :  illa- 
rum  quippe  rerum  aspecius  ejus  mentem  Iransmilte-' 
liai  ad  supemum  regem ,  qui  sedel  super  Clierubiffl 
et  inluetur  abyssos ,  ad  thronum  gloriosum  et  excel* 
sum,  ad  caelestem  exercitum,  admyriadas  angelonmi, 
ad  miliia  arcliangelorom  ,  ad  terribile  illod  Iribonal  / 
ad  jodicium  illud  sine  acceptione  personaram ,  ad 
fluvium  ignis,  ad  Judicem  ipsum.  Quapropter  se  totum 
a  lerra  in  caelum  transferens ,  quasi  illi  Jodid  adsU* 
rel,  ipsomqoe  imperantem  aodirct,  ot  nefliriom  Ulom 
ac  scelestom  ex  sacro  ovili  expelleret,  sic  ejedt  et  a 
reliqois  ovibos  sequesiravii ,  ad  iiihil'eorum  respi*' 
dens ,  quae  videbantur  lerribilia  esse ,  sed  viriliier 
illom  ac  generose  admodom  repeilens  vioJalis  Dei  legi- 
Inis  opem  lolil.  Atqoi  qoanta  erga  caeteros  fidocia  osum 
Ulam  esse  par  est?  Qoi  eiiim  imperantem  tanU  ciini  po- 
tfisuteaggressus  esl,  qoem  reliqooram  formidaveritt 
Eqoidem  opioor,  imo  nonopinort  sed  credo,  virom  iUom 
nec  ad  graiiain  nec  ad  odiom  qoidpiam  fedsse  vel 
dixisse  lunqoam ;  sed  adversos  limorem ,  et  adversos 
timore  potenliorem  adulationem ,  el  alia  simUia,  quae 
apud  homines  molu  adsonty  otiliter  fortilerqoe  ste« 
tisse,  ac  ne  tanlUlom  qoidem  recti  jodicU  adollerasse. 
Si  enim  amicios  viri,  dehiiom  risus ,  pedom  incessos 
cjosmores  argoonl  (EuU.  19. 26),  molto  magis  caetera 
ab  eo  pneclare  gesu  ostendere  possont  qoantae  in  reli- 
qoa  viu  vinolis  foeril :  neqoe  enim  ob  fidociam  solom 
admiraBdosilleeslySedqaod  fiduciam  illameo  UM|ue 
produserili  lu|a.eliamquod  ei  nihU  ullenusaddiderU. 


m 


&  iMnm^  cliftifsosifoiiv  ARcimep.  €M§tmwi». 


'  7.  Talis.quippo  esl  Chrisli  sapienfia ,  quae  nec  plus 
Jpsto  decariare  per,mittat  ^sed  ubique  motferatTonem 
ftQrv^^  Acqui  ipsi  Iicel)al,.si  voluisset»  ultra  p'rogred'i. 
Ei  epim  qai  ^t^  curam  abjeclsset  (noR  'emoi.pr6rsi^ 
i^cces^js^et»  nisi  se  ^ujusmodicogitationibus  arm^vis- 
^t)  t  cuin  poiestate  omnid  tzcere  licebat ,  et  fmpera- 
lor^.  GQntuoieliM  asperg^re ,  et  diacfema  tfe  capite 
4^iral|pre»  ediiugnis  os  coatundere,  quando  dexiram 
in  pQdttS  in^peftit.  Sed  nihil  Aorum  fecit :  spiritualt 
aamqu^sal^  coodiiam  babebat  animani :  quamobrem 
ilihil  teiperei  vel  frustra  egit,  ted  oihnia  rectb  ratidnis 
^icioetsaniori  modo  :  non  quemadmoifunfk  gentilidiA 
sspientes ,  qui  modei^ate  numquam  ,  ied  ubique ,  ut 
ila  dicam ,  aut  plus  aut  minus ,  quam  par'  6&ty  iiOkilt'-^ 
di^nliam  e^ibent  suam,  ita  ui'  nusqnam  f6rtitutfbii^', 
ftBd  irrationabiOum  atfbctunm  optnfonem  ubfque  ^b^ 
CQddllent ;  ubi  minus  praestit^re,  fornftidihur;  tittTei- 
^Bssere,  arroganti»  eCvanse  glori»  apud  omnes  con- 
i(icti*Alnon  item  bealus  ilfe :  non  enim  tiemere^  qubd' 
in  mentem  subiret'  ag^^»  sed^cuqcd^  accuraie'  exa^ 
ifiinatis,  coneinnatisque  secundum  divinad  legi^  (iogl^ 
tpjtionibus,  sic  ad  aposie^s  ediixit.  Td^oque  sectlooem^ 
nqn  in  sd^perflcie  Untum  fecit ,  ne  majolr  ^rs  affectf' 
lyen^liirl  remaTieret ;  jneque  profiindibi^m ,  quam  par 
c^t»  nci  plagae  eicessu  sanitalem  corrumpet*et';  sed 
.  iilaga  ad  morbum  attemperata ,  sic  opffmam  ad&ibuir 
m^icinam»  Hinc  illnm  ira,  ignavia,  arrc^antlii ,  visi- 
m  gjoriae-  cupldii^e ,  odio » metu ,  adulaiione  |>iirunr 
efae  fidenter  propuntiarim. 

JVodiis  in  r«6tu*—  Quod  si  qiiid  inexspecutum  di- 
c^e  opus  sjt,  non  Um  miror  beatom  illum  quodftn- 
l|ei»torjs>  fuiforem  reprlmere  ausus  sit,  qoam'  qood' 
ioteUeiecii  q^atenus  iioc  ipsum  Dicere  oporteret;  nec 
qiiidq^iim^ultenus.v^I  fecerit  vel  dlxerit.  Quod  autem 
hocsitiUlo^mirabilius ,  muhos  invenire  est,  qni  cum' 
iKod  fecerint,  hoc  pnesure  non  potucrunt.  Nam  cum 
l|beriate  loqiii  qpillbet  saepe  possont ;  idipsum  autem 
Kmpore^^modOy  moderatione  ac  prudentia  congrnenti 
BraMlare^  roagni  admlrandique  animi  est.  Quandbqui- 
4emheatom  Qavid  magna  cum  confidlentia  contumellis 
ioGessit  Semei»- viruraque  sanguinum  vocavit  (2.  Reg. 
id.  5)  ^at  non  id  egp  fiduciam  vel  liberutem  dtxe- 
rim»  sed,  lioguae  potius  intemperantiam  anlmfque 
audaciam».contumaciam,  arrogantiam,  et  quidviffpo*- 
tius,  quam  liberUtem.  Par  est  eniin,  ut  potb;  enm , 
qui redarguturiis est,  ab audacid  matime' atquearro^r 
gfinlia  abstinere,  vimque  suam'in  naturatantum  ver^ 
borum  gestorumque  demohslrai^.  H^dlbi  namque 
cnm  putrida  membra  resecare  et  aestuantia  -coHipri» 
mere  opus  e^t,  non  irse  pleni  medicinamaggredltm* 
tur :  sed  tnnc  maxime  in  conveni^tttl  sutta  cogttitlonem 
continero  student,  ne  perturbatlb  anlmi'  noMt  ailii 
Quod  sl  is»  qoi  coi^  sanare  cupit;  unu  Opul^hnftNf 
animi  tranquilUute»  animarum  medico*  quld,  qnseso; 
fociendum  staiuemus»  ei  quMi^m  in  ep'{4iilo8opMa«i 
reqniremus?  Longe  majorem  scllibet^  eCuntlMniqttlill^ 
Um  ille  martyr  exhibuit.  Noblseolnl'  qliMdlmi  CMl 
lerminos  etregulas  ponens,ut  inde^nfodmwagniHlliin 
csBieris  proportionie  qnadam 


m 

illum  a  sac^o  limlfne  i^pulK.'  YBAsiorqn^  tMtittttttnifitir 
^  pMM  pitim  opns  ibisse ;  setf  a  qnis  aiu#«3^ 
iKfAtfr  el  ohdlqoe  acctthite  perpelndlM,  et  ^ecmitfoAr,  et> 
terthiih  fanic  inBrtum,  AkagmiiA^^  otflibtfiB'  ifieMp- 
rtlm  reperiet.  Aam  qoi  tnnc  r^tetetoi^,  MMo  lan- 
tnmerar;  qnl  lucromt  lAde  /epOMafMnr,  pMimt: 
^qhfdem  in  imperM  efos,  <|ftftKl  maftitfMmn  oitiisr  par- 
lem  i^Ottffeetebator,  qootqoot  increMI  iirattt^  ^kiMh 
p^fmi  minttl^esimt,  ol^F  AdKitertfiM  qnmHMH  seiM» 
suFs  Gl^ristns  loqoendl  fidociam  iirHmiMel»  smMr  fpmf>^ 
rom  mibenrlbn  et  dbfectm  «ervStntem  derhievoiie « 
Vldernnt  quamum  ihter  eMsti^n<yhiM^nobiliftifenvei> 
g^drtltQta  fdrpttndhMnn^  dtterlmfMs^  OMiH.  SMnh»  iH 
.ipmf  Hfor,  qttiBor  sateriMHKm'  emt  ccMcrMitt  est»  pta» 
qUanr  domihoS,  pitit  qnanV  9M»  m  Mpem^tm 
ctol^nf,  ilHorOtthJlbe  mettf  simuhA»^  sol»  a^om,  im^ 
uc  manghi  daemnoes  fmpeiramibos  nm  tmmi  boHoii» 
gi^lUitf  faaAeMitt  Hnque  obi  eontihgi*qneni)^am  fcnu 
p^torem  erearl',  qnr  eunl'  illi»  i^ell||f«Mfr  nom  conaon^ 
(S^r,  sl  quis  idolorMi  teiilt»ltf  tngredfHW,  m  nmim 
passim  vMd>it  ettetmls  aMrtoMikin-  nlns,.  mtamfm 
potVere^conspei^sain'  sUiubmf,  v^  heifnei  ««m^  ni|nm 
oiCQlu^,  neqne  aliaf  qntcWi  pMvnlMaypaventy  din» 
rium  v«ro  rellqoijBs  aolmn,  majm^alMittpu  paine^  m^. 
pei^unt,  et  alfoqnl  ttm  dtostf  midkyao  hoifti^oiltouii- 
dim  sunt,  nf  quF  altM^esse^ignoM^  aoemn^sier- 
<^ilinii  eiw  pmet.  Rnfus^rei  eiMsaesit  qnoil  olWL 
illis  Itieretf^qusstmmqne  v«tliNi».  siihrahii  et  pirsOii' 
tttammf  culhim  veniri  iwMisnre :  nnac  aMmr  qmm 
ob  caosam^sese  erociiverini?  iMdenteienim^^aciaeitf 
cptiteieMes' al^  ilKa  n(B  miMmwquideaiiprasiiiiieBi^ 
speciam  :  sunt  eninr  fSgiUk*  et  hfpldea  :  qiiod*  i 
IRos ad  slmuhndliiii  eMittm  imAndc^efet  Imner  ( 
Iffis  elrhibent  fmpbratores ;  vnrum  et»  iUi 
eec,  quando  Impenitoveasapllitti,  etaei  Piliottad* 
orant. 

8.  ResGMttianmm iwpmetftm^mm (hrmd  mtpk^ 
-^  At-nosinr  non  hoe  se^  biiMmtmodo,  sed  plane  oon» 
tfiirin;  Cunr  enim  qnis  rollglono  nobiseum  ooiiSMtleni 
imperalorilnn'  adH  tbrommh  Ghfistianonnn/  ren-  ae- 
gniores  evailttnt  :  unfte  abist  ut  buflunis  honoiitai* 
erigantur^*  ouni'  autem  quie  iffi|Mas>jiobis.  plaao^iuli- 
sttt9  inmineriique  nos  malis  afficiens  imperiim  leni^ 
tmic  fldrent  nostra  ac  8plendidiora.eniiunli»«)iunc 
pnemiorum^ei  tffopmornm  toiniws,  twie  conN|»nun  r 
pneeonkmim,  aofortitttdimseacliihinda-occiiio.  Qi#d 
8i<quis'dieat  eitam  none  superesai  urbe»  qvae  circi 
idolonHii'  Insaniam  parem  eKhibentcnUnin,  fMrlmo^ 
quMem  paucasnttmeralNtt  vemmUinen  ne  hacqui- 
dem  ratioiie  venbisnieis  ofiTieiei  :  niauet  enim  eadem 
nsrpotbeeisi  ao  pm  Imperatore  cives  liabeni,  qpi  pji- 
remiilllfr  praMient  honoirem«  Alquehi^uscultus  causae 
SttOt  cmqmlai:  et  comessaUones  tum  diuniae  tum  no- 
eiamae^  iibl»,  tfMpana*  liberta^  impudeotissime  10« 
qnendi  tnrpia,  agondi  tivpiora,  seaecibls  ingMfgiiandi 
donee  dinimpanftnr  pra  ebtMUte^.debiCchandi,  et  j 
iw  foBdiaaiinam  iiisaniam  delabendi  :  hi  turpissimi 
sumpttts  jam  labentem  .errorem  dettnent  et  fovent. 
QfuleoiiDroi  onim  eos  qui  ob  ignaviam  fome  pe« 


•"-•^  .-*-- 


m  M  a  mmu,  omtRk 

pirJillofini  fldicilM)  lnMfMtti' 
«MftMM  «RMimic,  ItiqMiAen^ 
M  vmire»  iniiiiiiiia  efMiamH'  teKifiH»  AMn^inil» 
ct  pfo  hibtaii  i»  «MIM  iMi»  fvn^  ^ni  iMipiiM-- 
ttMn  nMpuiilwii|vei  wnraM  AfMMmf ,  eofr  <|tif 
pwf  %mM  iHM  nMMM^  Mb  iIImm,  I6c(  il^sis 
,  u^htMnMMMivMiei  m^^Mtm  parreirt; 
^fui  MMil»MMMfpor«*. ai»  ilsqni  gnfo- 
\  69c8ifi  dcetpttre 
aefdi<iiia 
iMMrpiiad^viMliMeHMinataiest,  eo- 
i  Knm  intepi»  MM(|MHMn^  gnrvfi»,  qose- 
oe-  )mm^  qveeMUipM  laodlh' 
biUa,  81  qua  virtus,  si  qua  laus.  Cloiera  porro,  qoM 

rglo. 
MMi  ipna  4mh 


eMMrfMtvf  lodfev  qBO#  M  kMfMiiiA  SltffMiio  Hn 
orMi# :  iiiM  hierMn  «lil^  martjvif  Meb  mmmmm 
MieiNilMii9,  ei  «ICeriM   progWMl  elin-lM  ttp0^ 


•^*    r^^^^V^I^PW  9^^B  , 


JJM  JBiiiafqAChiiBl'— iii>  doil^qtig  aMopio.  som 
;  44i  Mn  laMriii  paiMi»  MsliiMiofOtt  ctfcth 
lim  yiippe  lioit  Mifihiii»  mm  fMeaMur,  iiral^ 
iMiMetMnnMMi  JmImmm^  iMliKmi  toodo 
9m-9mmm,  «abQl^ iiMliM  OM,  qm  •ibrwt- 
tiqnl,  inboKiiHMvlMiMrMiii  adMwwi,  qolMjf8edo<> 
MRlpfii  di^nciMk^»  «ft 
MhilieMit»  L^r.  effiMii 

IK^  MMi  PMQM%  l|HNlO*Oir^ 

MMC  Mol  luMpiM&  IMrditi».  iMMMjrii  pioitt  IfegiMr, 
qtuphuni^tMM.i^loiPihMiile^oiMQeM*;  all^enlM 
dafM^MsaiMM  4islMihMt^  aH  «doiM  Mandhnt 
adonoiaiit^aiiiad  alin  icolintioM.mnin  eoMoiti-M 
ciMifi^niBi:  auipi  hMc  hin0O  snM  Miaalitton,  qoam 
dolioiiiel^  jmnni :  Yonw  noqpo  hM*  noqno.  iHlr  pro«- 
harom»  «14  perindo  pbiloiftpjiiniu.  amM  hM  el  onnM 
quoiquot  |)ort^io8ft  h^inwiM^^  eiMiMit.  ■iuini 
praedicamM  et  dqilonnBus.  Sod  MnUn»  diooh»  mm 
est  apqd  regem  loquendi  lihoiUM»  VidMMM  iMqoo 
egr«^if  M  hiqiiepdl  Uhenaieoi»  nmn  01  ipon.  iii  i«| 
pcHrioiifoao  doUo  inepiior.  ftMimMUlaaifaMn&!  Gom 
ad  Persa^  ipovere^  MMedOy  4um  iMi^ndslMiet*.  foga»- 
Veiqo^  an  qM4piam  ro  opus  hahoret^  NnUav  m^v^i 
MAum  n^  i^thi  rex  iwlMram.la^  mvm  enn  phil»- 
^of^  apricateturr  Aanioa  poAofo  inftindMjiM? 
apnon  vqs  obi^etis,?  mom  hhM  ftMMenl^  MM 
Vm  obrueiiS)^  i^  iis  altum  sfj^iooieit  4s  ^itiM  KMr 
dore  aCAcj  opojrteret-?  Qiiauto  eoim  saiius  liuisoet  vmm 
wdutum  cras^uscula,  opeci  vjMMoiom»ai[i^pMi  Wid 
nsui  fopii,  a  rege  petiisse»,  quam^lac^  p^lio  leplir 
tpm  Sfedisse^apricanieio^  inslar lap^enAiumpuerc^nuni 
q^  lotos  et  unctos  nutrices  inibi  a^.eM^.remcoilf»- 
(yint,  ob  qua^n  tuncphilosoiijhus  aednhniriofelicisM^ 
culae  gi^tjam  flagiiaoi.?  Se4  adavraodA  fnrlffiM  enU 
UU  lcM^^i  libertaa?  Imo,v«ro  nihit  i|la<prod|iKi^ 
niof .  Bonum  eoim  virum«  oportot  Ciclo.  au^  mnii 
publici^  miiitfite  mi^iUri,  aiiorumqyiti.yilnin  ^nendar^.; 
poiiiihire.autem  ne.sibi  umbc^  fnceirp^  qpn^.  u^ 
hem,  quamdotmum».5p«m.yiru|ti«  qu«m;L  mul^ron^ 


{(i)  Ad  DiogcDcm  c^nicum  alludil. 


9i  Merh»  iHo  h^UflMfr  iNM  |MMil», 
MeerdMlhieMO,  pfinelp«m.aliMM^iriiMeoenQii^ 
iMMia  M  leglhoi  opeM  Mllo,  ivpplleiM»  pnl  eosM^ 
i&Hmt  es^ ,  oMniMir  iopplitf ionmi  giMMimuM « 
ite^cerM  qni  MMiffvaienk  Meminisii9piino,  c«m  d« 
M600  ven«  MOCToniMy  qoNMnodb  singnli*  a«dflor«M 
MimflMfOnMr ,  m  pfinelpon»  nMnHwt  tenom>  e«p«k 
rmt  f  atifie^  oiiMom  aiGnmter  csmII»  «n^afMro.  HM 
imquo  benMo  iN»  vif  Ibeit,  poMmmqoo  ipsl  cMigfiionM 
Mm  iMpMuit,  quMpdiiM  IHMn  eooMiMritr ti  Mod« 
MqiidM  adme^hiM  «oM  AiiMM,  no»  ai^  iMpirMMf 
poiMiMii  ut^  «•  soto  M  eoioHickMM  diiiMlerM,  iod 
fanp«den«M  In  soei»  sepM' 
«MAMdonMm ,  OM  «MMm^ 
hrni  «dominioii  aMH»,  dhpellMft.  fklM  Md  «Mi  Ji>* 
OMhondhp  dlMOOo*,,  pneritto^  n«imtt>  gMti»  oom  voMfot 
oMMpliiioiopiiof«m  MiMcola  a  t^hyl*  domoninfM 
AhlcMpofano  fcity  coniioMiooM|iM  vil|pa  egio  8inM 
ponsis  itto,  qni  nmingitiMnoqMdoM  noptiaoooniiMM» 
rili.Sndaddo  foonodo  et.  qoo.  raliono*  To  nfMnMk 
«fMM^  OMn  liheniiM  o«m  ioMinoniiar  hMdibM  pfiwp* 
hin,.qnM^  l«nporaMiM.m«d«mioffontv  ilar  oompetMu 
pinac  rlidoponipicmiioM.  Maiiora«  4uoq«04i«gM« 
Mmm^iMdiMMM  to»yi(iudiMMihhoMertnnd»onoi 
nam  ubi»  qusso » utilo ool  humotturo  iomongMlnni 
Mloiichit.  SMpMiei  M  fq^m  ntilii«»c«M  MMrfbM 
o^MiMihM  mieMiiv.u«aion,iioo«potHenoypniiioMi 
philOMpiiunioii  mnnii  (^>f  Aondomin  q$m^t^ 

ffVV^b  mJIWHM!  IIMHMIlMMBi»  llttflHRi^MM^  MlvlflHHM 

ndOMmilMlhohoniHi,  hioi  ohiMMiofhiiMiiMOiMM 
doreMi^.  inlhmenM|ttM  puonomnf  amoionH  qMMhodo^ 
«Mm.  ok  papioM  phihnophin  omo  statmM,  onnti>n|. 
feda aIli|oiM dfiuidirem.,  niat  nohisiadalin pnpM 
ianiibuft  omtio^lougioo  proinheiotury  «0  nisl  on  mm 
quamr  ridimiii.oniMii smt  antio  Mvuofolnr;. 
I^amr»  BkMmm,  ^  Quondoi  enin>piMclpMM4|nl 

.  i^fonionMn  phiioonphiM  porteM  soqoi  ?idohot«r«  mm 
0«.  ioqMiiFidi  ildnci^  tuMeni  lenpiHantio,  adon  Mfpi^ 
adMtnbMrdniioi  inopinn  eseo^lepNhonMs  oot^qalipo 
q«i^ humnnii MMii oaiMhni.  anilibfon» omdinoMn^ 
fnonMM  «MinMeonllviMMifoo.veeh»  faniroveM»iao 
fM  adi  (MiiiinM  molilniil  pDsitus^pm  niiiB  ftdfihM, 

« tnn  ridtnriwH.  puniiii8.ot  amMu»  appnruorit  onmihaKf 
QHOMohMm  M  mdMmttiy  nndo od  fam  dimidn dii- 
ggeasi.snMii.  Incfodnlon  ilaqpo  hnoMo  iN«  iM«MM> 
ii$oni^  IdelMmMm  nligioiioniifeddidltv:  non  pil- 
omoi^Modoit  ioiloliam»ottliien),. 


Chriilmi  moni  nnMim  oii^  ohdindOMote  nMttmlMM 
nMMHMiMi*0M«'iMO^  qmndotiMMiiioiioiotcorniotiMM 
Mifnd«M  oiUM  hnoivem  inpndoMMalibft,  qMd^ 


t 


Arisloteles. 
•  asMO*  GhieMi 

lacrtimn. 


siaMil^  r^di 


.-> 


547  S.  JOAIWi&  GHRYSOSTOIU 

tttni,  refrenavit,  apogtolorum  .fiduciam  operibus  com« 

|)rol>ans,  docensqtte  talibus  olim  viris  opus  fuisse, 

quando  signorum  ostensio  majorem  ipsis  prsbebat 

polestatem.  Tertium  quoque  praeclarum  facinus  non 

loTe  depffebenditur,  fuiurorum  quippe  saeerdotom  et 

regum  aoimos,  borum  quidem  depressit,  illorum  vero 

extulit ,  declarans  sacerdotem  cum  terrae  tum  eorum 

quae  in  terra  geruntur,  verius.pRefectum  esse,  quam 

eum  qui  purpura  ,  induitur ,  pportereque  potestatem 

iliam  non  minuere,  sed  animam  potius  exuere.  quam 

potestatem ,  quam  Deus  superne  ipsi  attrfbuit.  Nam 

fe,  qui.  sic  moriatur ,  etiam  post  mortem  possit  om- 

iies  juvare;  qui  vero  bunc  ordinem  derdiquity  non 

modo  post  mortem  neminiprofuitt  sed  etiam  vt<- 

^ens  multos  ex  subditis  moUiores  eifecit,  et  apud 

exteros   viioperabiiis  ridiculusqiie  est :  insiiperque 

Jiinc  abscedens  muito  cum  dedecore  ac  mosrore  ad 

Cbristi  tribunal  sistetur,  unde  ipsum  in  fomacem 

abducant  potestates  ad  id  deputatae.  Quamobrem  sa- 

piens  quidam  monet,  Ne  aedpiai  fadem  eonlra  tuam 

mumtm  (EuU.  4.  M ).  Quod  si  viro  iiquria  affecto 

non  tutum  est  dissimulare,  qui,  violatis  Dei  leglbus, 

tacetac  negligit^  quo  supplicio  dignus  non.erit?  Cum 

his  etiam  aliud ,  bis.iion  minus  bonum ,  nos  docuit, 

oportere  scilicet  quemque  suo  fongi  officio,  etiamsi 

nullum  inde  iucrum  ad  alios  emanet :  neque  enlm  ille 

quidpiam  ex  loquendi  liberUte  ad  lihperatoris  utilita- 

tem  lucratus  est ;  atunen  quod  penes  se  erat  totnm 

implevit,  ac  nihii  reliquum  fecit. 

.    Jfarlyrtimi  umcii  Batylm.  —  Qui  antem  morbo  la- 

borabat^arrogantia  sua  artificis  peritiam  inutilem  redr 

didit ,  ingenti  cum  furore  medicamentum  e  vulnere 

removens.  Ac  si  enim  non  satis  esset  necem  patrasse» 

el  in  templum  Dei  impudenter  insiliisse,  capdi  caedem 

allefam  a^jecit,  et  ac  si  contenderet  posterioribus 

priora  superare ,  ac  praecedentes  morbos  subsequeii- 

lium  magnitudine  obscnrare  ( talis  quippe  est  diaboli 

inaania,  ut  cootraria  simul  paret ) :  sic  utrique  casdi 

id  eximium  dedit ,  ut  congruentiam  quamdam  inutuo 

baberent.  Et  erat  quidem  prior  pueri  caedes  misera- 

iMlior  seconda,  secunda  vero  sceleratior  priore,  nempe 

aancti  Babyke.  Anima  quippe  quae  semel  peccatum 

degustavit  *  ac  sensu  caret,  multum  adjicit  mortio  in- 

crementum.  Et  quemadmodum  scintilla  in  immeiisam 

materiam  inddens  qnod  occurrit  stalim  ihcendit,  ne- 

qathie  tamen  consistit,  sed  qood  reiiquum  est  statim 

Gonsumit,  et  quaiito  plura  flamma  apprehenderiit , 

tamo  miyorem  vim  accipit  ad  reliquoruin  pemiciem, 

deprdiensommqiie  lignorain  oopia  iis  quae  mox  iU" 

flammanoa  sunt  insidiosa  evadit,  flamma  iis  quae  jam 

eorrepla  sunt  semper  searmante  contra  ea  quae  mox 

corripientur :  sic  se  iiabel  el  peccati  nalura,  nbi  quam- 

dam  animae  cogitationem  occupaverit ,  nec  qulsquam 

est  qui  malum  exstinguat ,  ulterius  progressa  gravlor 

et  magis  indomita  efiQcicur  :  idcoque  posteriora  pie- 

ramque  peccata  validiora  fuere  prioribus,  anima  sem- 

per  posterioram  aocessione  ad  majorem  arrogantiam 

*  mus  God.  ei saviJ. in  marg.,  ammqm^fpe  admahmi 
waelmclmaia. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  548 

et  contempium  elata ,  ac  per  baec  vim  suam  disaol- 
ventc ,  peccati  vero  robur  alente.  Slc  ilaque  multi  in 
omne  peccaloram  genus  non  adverientes.  prolapsi 
sunt,  quia  flammam  initio  non  restinxerunt :  ila  miser 
ille  graviora  prioribus  posleriora  adljunxit.  Postquam 
enim  juvenem  iilum  peremerat ,  a  caede  ad  inferen* 
dam  tempio  Injuriam  progressns  est ,  ac  rifraiis  hae 
via  procedens,  ad.arrogantiam  contra  sacerdoiium 
exhibendam  se  accinxit  \  sanctumqne  ferro  vinctom 
et  in  carcerem  conjeaum  sic  ultus  esl,' beneftcii  posnaf 
repeiens ,  cumque  eum  ideo.admurari «  corohara  ei 
plus,  quam  parenles,  honorareoporleret,  malefleo^ 
rum  eum  subire  vinciila  vincuiorumque  miserias 
coegit. 

.  iO.  Sic ,  quemadmoduffl  dieebahi^  suborlum  pec- 
catum ,  nemine  prohibente  ne  ad  ulteriora  pragiede* 
retur,  cobiberi  postea  continerique  non  polesi :  per^ 
inde  aique  equi  furentes ,  rejeciis  e  corpere  franis , 
excussisque  sessoribus  ac  supinis  bumi  ralietis,  oc- 
curreniibus  admodum  molesti  suol ,  nemineque  cohi* 
beiile,  impetu.sesein  praedpiUa  eonjieiunt.  Ideoaid- 
mi|s  bujusroodi.salutisnostrae  inimicus  in  insaniam 
coi^ldt,  ui  eas  deserias ,  nemine  coranie ,  corripiens 
disperdat ,  el  innumeris  circomdel  malis.  Etenim  qui 
corpore  laborant»  donoc  medicos  se  adira  patiuntur, 
magnain  salutis  spem  habent ;  cnm  vero  In  pbrenesin 
lapsi  caldbus  impeluni  mordentque  eos ,  qof  se  a 
morbo  ernera  volunt,  uim  sane  incurabiliier  aegro- 
Unt ,  non  tam.ob  morbi  natiiram ,  qoam  qoia  deserti 
fueruni  ab  iis ,  qui  ipsos  a  Airore  liberara  poiuissenl. 
In  quem  furorcm  hic,  dequo  loquimur,  seconje- 
dt :  comprehenso  namque  medico ,  dum  vohius  adbue 
secarat ,  eum  staam  expulit ,  et  a  domo  quam  potuil 

»  longissime  exegit.  Licebalque  hic  flerodis  drama  non 
tanlum  auribus  peraipere,  sed  coram  majori  cum  pe- 
tulantia  gestom  spectare' :  quia  illud  majori  cum 
ostenutione  et  apparatu  diabolus  in  mundi  Iheatram 
iterom  induxit ,  pro  tetrareha  personam  Imperatoris 
consiituens,  et  pro  una  cansa  duplex  rei  argumentum, 
ilio  loiige  turpius ,  praeliens;  ita  ut  non  nuroero  Uii- 
tum ,  sed  ipsa  quoque  raram  natura  tragoedia  mulio 
insignior  esset.  Non  enim  hicsicut  illic  nuptlae  vlola- 
bantur ,  neqiie  ex  iHegitimo  coitn ,  sed  ex  scelestiori 
puerilis  c»dis  inqiiinamento ,  ex  tynniiide  cradells- 
sima,  et  ex  faiiquitate,  hon  in  uxorem,  sed  in  ipsam 
sanctimoniam  exhibiu,  hanc  historiam  malignus  illn 
texuit.  Conjectus  ergo  in  carceram  beatus  ille ,  gao- 
debat  quidem  de  vinculis,  sed  doiebat  de  vincnlorom 
auctoris  peroicie  :  neque  enim  paier,  neque  paedo- 
Iriba,  cum  ille  de  fllii ,  hic  de  disdpuli  flagitio  vel  ca- 
^lamiute  clariores  evaduni,  moerore  vacuam  volupu-  ' 
tem  ex  illa  dariute  capiunt.  Quamobrem  beatus  Pau* 
lus  Corinthiis  diciebat :  Oramut  maem  ut  mkU  maH 
fadatiM^  non  ui  noe  probaH  appareamus^  $ed  ut  vo$ 
quod  bonum  e$t  faciaiie  :  no$  autem  ut  reproH  $hku$ 
(2.  Cor.  13.  7).  Sic  iuque  adminndo  illi  viro  oputior  • 


»  unos  God.  post,  accinxU,  addlt, 
$anctum  fem^  eic. 


neque  eo  Uem^  $e4 


i4»  De  S.  BABYLA,  CONTRA 

eni  dlscii  uU  s.ilus,  quam  carccris  mcrccs ;  opliilius 
ilem»  ut  discipulus  rcsipisccns  his  cum  lauilibus  pri- 
vasscl ;  imo  poUus,  ul  pforsus  in  hanc  pcrvcrsilatein 
Inpsus  uon  csset.  Noiunt  cnim  sancii  coronas  sibi 
jiccti  ex  aliciiis  caiamitaiibus  :  quod  si  ab  alicnis  no- 
lint,  niulio  sanc  minus  a  domesticorum  xriimuis.  Qua 
de  causa  bealus  David  post  trojKca  et  victoriam  iug^ 
bat  ct  lacrymabalury  quod  ca  cum  fllii  calamitatc  cou« 
joncta  esset :  quin  et  exeuniibus  ducibus  multa  pro 
tyranni  salutc  pRBcipiebat,  et  eos,  qui  ipsum  occidere 
cupiebant ,  his  verbis  cohibcbat  :  Pareite  ffuero  Abe^ 
salom  (2«  Reg.  iS.  5) :  et  proslratum  lugebat,  inimi* 
cumque  cum  gemitibus  et  amaris  lacrymis  compel- 
labat. 

PalerspirituaUtamaniior  prolis^quam  eamalit, — Quod 
si  naturalis  paier  ita  prolis  aroaus  est ,  molto  magis 
Bpiritualis  :  quod  enlm  secuDdum  spurilum  parentes 
prolcm  magis  curcnt,  quam  ii  qui  secundum  carnem, 
audi  Paulum  diccntem,  Qms  infvrmalur^  el  ego  non  tit- 
firmorfquis  scandali%aturt  et  ego  non  uror  (2.  Cor.li. 
29)  ?  Sed  boc  quidem  aequalitatem  nobis  reprxsen- 
tat :  atqui  vix  patres  hanc  vocem  emitunt,  sed  con- 
oedatur  tameti  eousque  illos  accedcrc  :  jam  quod 
majus  est  exhibere  est  opus.  Undenam  eiliibebimusf 
£x  ipsis  iterum  visceribus,  atque  ex  legislatoris  vcr* 
bis.  llle  vero  quid  dicit  ?  Si  renUttas  as  peccatum^  re» 
ndite;  itit  minuSf  dele  me  de  libro  quem  scripntU 
{Exod.  32. 31.  32).  Nullus  vero  pater,  cui  innumeris 
frui  bonis  liberum  sit ,  cum  liberis  supplicium  subire 
voluerit :  apostolus  vcro ,  uipote  in  gratia  versatus , 
patemum  hujusmodi  affectum,  propter  Christum,  ma- 
jorem  exhibet.  Non  enim  cum  ipsis  posnas  dare  toIc- 
bat  nt  ille;  sed  ut  alii  salulem  consequi  posscnt,  ipse 
aibi  pemiciem  precabatur  his  vcrbis  :  Oplabani  ana" 
thema  esse  a  Christo  pro  fratribus  meis ,  cognatit  meis 
secundum  camem  {Rom.  9.  3).  Tunta  misericordia , 
tantns  affectus  pcnes  sanctos  est.  Quare  et  Babyhc 
vtscera  magis  excruciabantur»  quod  Imperaloris  cxi- 
lium  nltra  semper  inteiidi  cerneret.  Nequeenim  tcm- 
pH  solum  causa  dolens  bxc  agebat;  sed  ciiam  affcctu 
erga  Imperatorem  inductus.  Nam  qui  diviaum  inini- 
aterium  contumelia  aflicit,  ipsum  quidem  nihil  Ixdit, 
aeipsum  vero  innumeris  compiicat  malis. 

ii.Babylat  obtruncatur;  jubetcatenas  cumcorpore  suo 
Mtpeliri :  reUquiarum  cultus.  —  Quapropter  pater  ille 
prolisamans,contumcliosumiIlum  iratum  pcrprxci- 
pilia  ferri  cernens,  bruium  impelum  coercere  cura- 
bat,  ccu  quemdam  cffrenem  cquum  a  tergo  deterrcrc 
aaiagcns.  At  non  sosiinuit  iufelix  ille ,  scd  frciiura 
iDordens,  etobsistens,  scscque  furori  et  insauix, 
misso  rectae  rationis  judicio ,  dedens,  in  barathra  cx- 
tremx  pemiciei  scse  conjecit,  sanotumquc  e  carccre 
cductum ,  ad  cxdem  vinctum  jussit  abduci.  Atque 
hic  ea,  quae  ceroebantur  ,  iis  qux  flebant  contraria 
erant.  Ille  quidem  vinctus  omnibus  simul  vinculis  so- 
luuis  crat ,  tam  fcrreis,  quam  aliis  gravioribus,  sol- 
liciindinibus  scilicet  atque  laboribus ,  aliisque  omni- 
bns,  qux  nos  in  bac  mortali  vila  circumsistunt ;  con- 
tra  qui  solutus  ferro  et  adamante  vidcbatur  |  alii9 
S.  JQAHt  GbBTSOST.  II. 


jrUANUM  ET  GENTILES.  ^ 

longe  gravioiibus  vincnlis  conslrictus  crat,catcnis 
pcccatorum  viuctus.  Cxdi  proxiinus  \ir  bcalns  cum 
fcrro  corpus  suum  scpeliri  mandavit,  docens  ca,  qu» 
ignoininiosa  videntur,  cum  proplcr  Cliristum  fiuut» 
hoiiorifica  et  splendida  esse ,  paiicntemque  ncdum 
pudorem,  hinc  gloriam  rcporure :  hac  item  in,  parte 
beatum  Paulum  imitalus,  qui  ullrocitroquestigmata, 
vincula  ,  caienam  versabat ,  gloriabundus  aUumqiie 
sapiens  ln  iis,  quorum  alios  puderct.  Quod  autcm  a- 
llos  puderet ,  palam  nobis  fecit  ea  defensione,  qiia 
apud  Agrippam  usus  est.  IIlo  namque  dicente ,  In 
nwdico  suades  me  Christianum  fieri ,  Paulus  diiit , 
Opto  apud  Deunuet  in  modico  et  in  magno^  non  tantum 
/e,  sed  etiam  eos  qui  adsunt  omnes  /ieri  Chrisdanosp 
excepiis  vincutis  Ms  ( Act.  26.  28.  29) ;  quod  non  ad- 
jecisset,  nisi  id  ignominiosum  niultis  vlsum  fuisset. 
Sancti  enini  Dominum  amantes ,  xrumnas  pro  illo 
magna  cum  alacritatc  suscipiebant  ,  per  quas  etiam 
Ixtiores  cvadebant.  Unde  hic  quideni  alt ,  Gaudeo 
in  afHictionibus  met»  (  Co/.  i.  24 ) ;  Lucas  vero  dc  re- 
liquo  apostolorum  coetu  eadcm  ipsa  loquitur  : 
nam  post  multa  flagellareccdebant,uiquit,gaudentes, 
quoniam  digni  habiti  esscnt  pro  nomine  Christi  con- 
tumeliam  pati  (  Acl.  5.  4i  ).  Ne  quis  ergo  gentilium 
putarct,  certamina  per  vim  ac  nccessitatem  commitU, 
Ipsa  ceriaminum  symbola  cum  corpore  suo  sepcliri 
jussit,  ostcndcns  ca  sibi  admodum  grata  et  amabilia 
esse,  quod  tolus  penderet  a  caritatc  Christi.  Et  j.i- 
cent  etiam  nunc  cum  cineribus  compedcs ,  ut  mo- 
neant  omnes  Ecclesiarum  prxfeclos  ,  cui  vincula  , 
cxdem  et  quxlibet  alia  pati  oporteat ,  omnia  alacri- 
ter  ac  cum  voluptale  multa  sustincnda  essc  ,  ita  ut 
concreditam  nobis  libertatem  nc  mlnimum  quidem 
prodamus  aut  dedccorcmus.  Et  quidan  illo  vir  beatus 
ita  splendide  vitam  clausit.  Putat  forle  quispinm  nos 
his  orandi  finem  facturos  essc,  cum  post  viix  finem 
nulla  sit  reliqua  virtuiis  operumque  occasio,  quemad- 
modum  ncc  athletis  exacto  certaminum  temporeco- 
ronas  neciere  licct.  Vcrum  id  gentlles  quidcm  non 
absre  arbitrantur,  quia  spem  suaro  illi  intrahujus 
viix  icrmiiios  Induscrant :  nos  vero  ,  quibus  obitus 
alterius  illu&triorisque  vitx  inilium  esl,  ab  hac  opi- 
iiione  atque  senteniia  longe  absumus  ;  qiiod  autem 
id  jure  ac  mcrito,  in  alia  orationc  probabitur  :  in- 
terim  vero  ea  ,  qux  post  mortem  a  generoso  illo 
Babyla  prxclare  gesta  sunt ,  magnam  verbi  fidcm 
prxstare  possunt.  Quia  enini  usque  ad  mortem 
pro  veritale  celravit ,  et  usque  ad  sanguinem  rc- 
stiiit  contra  peccatuin  dcpugnans,  et  ut  ordinem, 
quem  ipsi  constituerat  Rex  ille  magiius,  non  descrcret, 
animam  ipsam  deposuit,  omnique  athleta  splendidius 
occubuit :  illum  quidem  dcinoeps  cxlum  habuit,  cor- 
pus  autcm,  quod  ad  certamen  ministraverat,  tcrra 
occupat,  ita  ut  creaiura  athlctam  diviserit.  Atqui  po« 
terat  illeet  transfcrri  ut  Enocb,  et  rapi  ut  Helias,  qui 
utriusque  xmulalor  fucrat :  at  Deus  llle  clemcns,  qui 
infinius  nobls  salutisoccasiones  contulii,  hancqooque 
nobis  cum  aliis  aperuit  viam,  qux  nos  possit  ad  vir- 
tuvcm  CYOcare,  sanctorum  reliquias  apud  nos  inicrim 
(DuK-huU.J  j 


551        -  S.  JOANNIS  GHRTSOSTOMl 

relinqaens.  ffam  post  sermonis  virtutem  secundum 
tenent  ordinem  sanctorum  sepidcra,  ad  animos  in- 
iiieniiam  homiuum  ad  imitationem  concilandos.  Ac 
sicubi  quis  ejusmodi  caps»  adstet,  siatim  ejus  eftica- 
ciam  sensu  percipit.  Etenim  capsx  aspectus  animum 
occupans,  ipsum  percellitet  excitat,  atqae  illam  sic 
afncit,  ac  si  ille  qui  jacet  simul  precaretur,  adessei, 
videretur.  Hinc  alacrltate  plenus  ille,  qui  sic  afTectus 
est ,  in  alterumque  virom  mutalus  »  ita  discedit. 
Probe  aotem  animadvertet  defunctorum  phantasiam 
ex  ipsis  locis  in  vivenlium  animis  excitari ,  si  quis 
cogitef,  qoomodo  ii  qui  lugendl  causa  veniunt ,  sta- 
tim  atqoe  ad  ae]Nilcra  accesserum ,  ac  si  vice  urnac 
eos  qui  in  urna  jaceni  stantes  viderent,  sic  illos  e  li- 
niine  statim  compellent.  MuUi  vero,intolerabili  afTecti 
^lore ,  prope  sepolcra  mortuorum  domiciliuro  sibi 
perenne  constituerunt ,  id  nequaqaam  facturi ,  nisi  ex 
loci  conspecto  quidpiam  consolaiionis  percepissent. 
Ecquid  de  loco  et  sepuicro  loquor?  cum  vestis  ssepe 
sola  mortuorum  visa,  aut  verbumonum  menterepe- 
titum,  animum  excitaril,  et  labeolem  memorlam  re- 
duxerit.  Ideo  reliquias  sanctontm  itobis  Deos  dimtsit. 

12.  SS.  Mariyrum miracttia. — ^Meaotem  non  haecfru- 
stra  jactitare ,  sed  ad  ulilitatem  nostram  iia  provisiim 
esse ,  fidem  facere  possunt  miracula  ,  quse  a  sanctis 
quotidie  mariyribus  edunlor  ,  necnon  moltiiiido  iia 
Goncorrcntium  virorum,  nec  minus  ,  quam  ilhi ,  benii 
hujus  viri  eiiam  posi  obitum  praeclara  gesta.  Post- 
quam  enim  ita  ut  mandaverat  sepiiitos  est ,  Iongum« 
que  lempus  post  sepulturam  efOuxit ,  ita  ut  ossa 
tantum  et  polvis  in  lomulo  remaneani,  visum  esi  cui*- 
dam  ex  iis ,  qni  postea  imperaveruni ,  in  hoc  subur- 
bium  Daphnen  capsam  adduci :  idqiie  visum  esi,  Deo 
Imperaioris  animum  ad  eam  rem  movente.  Gumenim 
videret  locum  adolescentium  lascivla  ,  ceu  quadam 
tyrannide ,  obsessum  » iia  ut  periculum  esset ,  ne  ab 
honesiioribus»  iisque  qui  probc  vivere  veltent ,  pror> 
sus  desereretur ,  misericordia  motos  super  hujusmodi 
damno,  misii  qui  contumcliam  vindicarct.  Deus  enim 
locum  ilium  amoenum  ei  amabilem  reddidii ,  ei  aqoa- 
roni  copia  ac  specie ,  ei  natura  soli  atque  lempesia- 
tum  temperie,  non  solum  ui  inde  recrearcmitr,  sed  ui 
eiiam  ea  de  re  optimum  Opiflcem  celobraremus.  Sa- 
IiUis  porro  nostr»  inimicus ,  qui  Dei  donis  semper  in 
contrarium  dbutiior  ,  corrupiorum  juvcnum  turbae 
dseinonumque  domiciliis  occopatum  ab  se  locum  ad- 
dicens  ,  turpi  fabula  famam  ejus  delionestavit ,  qua 
fabula  suburbii  gratia  daemoni  consccrabatur.  Fabula 
autem  bujusmodi  est. 

Daphnei  kistoria.  —  Daphne  poella  erat ,  filia 
Ladonis  flovii :  nam  erronibus  illis  mos  semper  fuit 
fluvios  gignentes  Inducere,  prolem  eorum  in  res  sen« 
su  carenies  motare  ,  ei  molu  hujusmodi  porientosa 
fingere.  Hanc  porro  puellam  admodom  formosam 
Apollinem  qoondam  Tidisse  narrani ,  ejosqoe  amore 
capiiim  foisse ;  inseqoentem  oi  caperet,  fogisse  puel- 
lam,  etin  hocsuburbio  substiiisse.  Tum  matrem  ejus 
opein  tulisse  flliae,  ne  bijuriam  pateretur,  atque  aper- 
10  statiin  gremio  virginem  excepisse  ,  ac  pro  poelia 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  W4 

plantam  ejnsdem  nominisedidisse ;  lasoivumqiie  ama- 
torem  amoribus  suis  fraudatum,  arborem  complexum 
esse ,  ac  tum  plantam ,  tum  locum  ipsum  slbi  pro- 
prium  eflecisse :  hinc  considere  in  loco  scmper,  euin- 
que  cgeteris,  qiiae  per  orbem  suni ,  anteferre  ,  ac  pr» 
omnibus  diligere.  Aiunt  item  regem  qui  tunc  impe- 
rabat ,  templum  et  aram  construxisse  ,  quo  possct 
dxmon  insaniam  suam  pereum  locum  consolari.  Huec 
cst  fabula,  damnuin  vero  ex  Tabula  exortum  non  jnm 
fabiila  fuit.  Postqnam  cnim  juvenes  lascivi  suburbii 
pnlchritiidincm  contaminarunt,  ut  diclum  est,  ibidem 
in  comessationibus  et  ebrieiale  victitanles  ,  ut  boc 
malum  in  dies  propngarclur  ,  diaboliis  fabulam  et- 
finxit ,  dxmonentque  ibi  constiiuii  ,  ut  haec  hisioria 
majus  illis  lasciviae  et  impielaiis  incendiuin  pararci. 
Ad  tania  igiiur  tollenda  inaia  liunc  sapientissimum 
modum  excogitavit  Imperator  ,  iii  sanctum  illiim 
iransferrct ,  et  medicutn  aegris  miiteret.  Nam  si  jus- 
sione  et  auclorltate  impcraioria  civibus  iter  ad  siib'> 
orbium  interdixisset,  id  tyrannicum,  imo  crodelitatis 
feritatisque  plenum  visum  esset ;  sin  probos  mode- 
stosqne  solum  adire  permisisset ,  lascivis  aulem  'ut- 
iemperaniibusque  aditum  inlerclusisset ,  difficultatia 
plenuin  fiiisset  decretum  ,  unde  quotidie  lites  oboriri 
necesse  erat,  dum  singulorum  vita  disquireretur.  Ita« 
que  suncii  viri  praesentiam  bisce  malis  optimum  exi- 
tum  allaturam  esse  putavit :  martyrem  quippe  sol- 
yendae  daemonis  potentiae  juvenumque  lu^ui  emendan- 
do  parem  esse  intelligebat :  neque  spe  lapsus  e^^. 
Siaiim  enim  atque  Daphnen  quis  advenit ,  et  a  sobar-^ 
bii  limine  marlyriom  conspicit ,  sic  reprimitur  ,  ac  SA 
quis  juYcnis  in  eonvivio  paniagogum  adstaotem  i^- 
ioeus,  atque  oculo  praecipicntem  ,  ui  decore  servaio. 
bibai,  comedat,  loquatur  ,  rideat ,  caveatqiie  nemo- 
dom  excedens  existimationem  suam  dehonestei: 
aspectoque  tali  religiosior  factus ,  beaiumqoe  illum 
aniino  sibi  repracsentans  ,  ad  capsam  statim  properai; 
qoo  com  pervenerii ,  majore  afficitur  melu ;  mox 
ignavia  procul  abacta ,  ceu  vojatilis  factus',  iu  dis- 
cedi|.  Atque  eos,  quos  ex  urbe  asccndentes  in  via  of- 
fendit,  pari  cum  temperanlia  Daphnen  recreatum  re- 
mittit,  tantuin  noit  vocem  illam  inclamans,  ExtuUaU 
Domino  in  tremore(PtaL  2. 11),  illudque apostolicum 
adjiciens,  Stt^^  manducatit ,  $ive  bibitis,  $ive  aUud  quid 
faciti$,omnia  ad  gloriam  Dei  facite  (1.  Cor.10.31).  £os 
autem  qui  sumpto  cibo  in  urbem  desceudunt,  si  coii- 
iingat  excusso  frenosegniusegisse,  atquein  crapulam 
absurdasque  delicias  delapsos  esse,  eos,  inquam,  chri- 
os  in  diversorio  suoexceptos  non  sinit  cbrietatisdamno 
afllectos  domum  abire,  sed  incusso  timoreadeamdem 
temperantiam  adducit,  quam  servabantantequam  in 
ebrietatem  demergerentur.  Etenim  quasi  tenuis  qua'- 
dam  auraeos,qui  in  martyriofuerunt,undiqueperflat; 
aura,  inquam ,  non  sensibilis  ,  nec  augcndo  corpori 
apta  ,  sed  quae  in  ipsam  animam  peneirel ,  eainque 
ondique  decenter  coinponat ,  omnem  terrenam  molem 
praescindat ,  eamquo  aggrayatam  ei  labentem  recreei 

*■  Attqol  ad  marg.,  humili»  factu». 


853  DE  S.  BABYLA,  CONTRA 

ac  leViorem  reddai. 

15.  Eiquidem  Daphnes  palchritudo  vel  segniores 
ad  »e  illicil :  m»riyr  vero  cca  in  piscalu  quodam 
sedens,  ac  ingredientibus  insidias  parans,  eos  inte- 
rim  detinet,  illos  prius  decenter  affiBctos,  sic  remitlit, 
ui  amaia  non  coniumeliose,  sed  temperanter  iii  poste- 
ruiD  otantur.  Qiiiaenimex  hominibns  alii  scgnitie,  alii 
saecQlaribus  curls  abducti,  nolunt  martyrum  thecas 
adire»  ideo  providit  Deus  ot  hoc  irretireiitur  modo, 
el  anim»  curaiione  medelaque  fruerentur.  Et  perinde 
aocidit  ac  si  quis  segrum  congruentia  rcmedia  admit- 
tere  nolentem  ,  pfaarmacum  dulci  condimenlo  obdu- 
ctiim  oierens,  deciperet.  Sic  igitnr  paiilatim  ad  sani- 
tatem  reducti,  eo  perveniunt,  ul  non  jaro  deliciffi  so- 
lum,  sed  eiiam  sancti  dcsideriom  subiirbium  adeundl 
OGcasio  sit  multis;  imo  vero  qui  modestiores  sunt,  bac 
ttBadecaiisa  illo  accedont;  qui  in  minori  gradu,  utri« 
uaque  rei  causa ;  qui  verohiseiiam  imperfectiores  sunt, 
ob  delicias  taiitum  eo  ascenduni :  cum  aulcm  eo  ad- 
venenot;  acciios  martyr .  cum  suis  epulis  excepertt, 
optima  munitos  armatora,  non  sinit  qiHdpiam  mall 
paii :  peruideque  mirum  cst ,  mollem  et  socordem 
aliquem  temperantcm  reddcre,  el  quasi  ex  nledia 
insania  rediieere,  ut  illicefilcitur,  acsi  qnts  in  forna- 
cem  illapsus  nibil  ex  igoe  damni  paterelur.  Nam  dtim 
IBventiia,  petulaiis  andacia,  vinum,  satietas  qvalibet 
flamma  vebementios  cogilaiiooem  invadunt,  ros  a 
beato  viro  immissiM,  per  ocidoa  in  ipsam  dcscen- 
dens  aniroam,  flammam  sopit,  incendlaro  exslinguit, 
magnainque  pietatem  in  animum  instiHat.  Sic  igltnr 
sanctus  iile  lascivks  tyraanidem  solvit.  Qao  autem 
pacio  daemoAis  poiestatem  exstinxit?  Prlmo  qoide» 
tum  sedem  eorum  ilbm,  tiim  fldMifaa  noxtim  tnutikm 
reddtdit,  deiiideque  daemonem  profaos  exegH.  Yerum 
antequam  ejectionis  modiun  dicam,  ilM  vos  animad- 
vertere  rogo,  eum  sciiicet  noa  slatim  atqne  advenit 
daemonem  expulisse,  sed  manentem  iUom  afendis 
rebua  ineptum  reddidisse,  osque  ilii  obturasse,  iia  ut 
plusquam  lapides  inulom  ipsum  redderet :  nec  minna 
erat  manentem  supcrare,  quam  expellere.  Ao  qui 
prius  omnes  ubique  liomines  decipiebat,  ne  cinerem 
quidem  beati  Babyke  respicere  audcbat :  tanta  eal 
sanctorum  polcslas ,  quorum  viventium  ne  umbras 
quidemneque  vestimenta  ferunl»  mortuomm  vero 
capsas  tremunt.  Itaquel»!  quis  aposiolonun  gestiafl^ 
dem  non  habet,  his  saltem  conspeclis  impudentiam 
tandem  ponat.  Nam  qui  omnia,  qo»  gentilium  erant, 
olim  vicerat,  a  martyre  taoquamabhero  increpatna 
latrandi  finem  iecit,  nec  ultra  loqoulus  est.  A  primo 
qoidem  videbatur,  quod  sacrifieiorum  cxlerique  cut- 
lua  particeps  non  esset,  id  facere.  Hic  eniin  daemo- 
niira  mos  est :  cum  bomines  oidore,  fum*  sanguin^ 
que  ipsos  colunt,  lanquam  canes  sanguinarii  ei  vora* 
ces  lambendi  causa  adsunt;  cum  auiem  rursus  nemo 
quidquam  praebet  bojusmodt ,  quast  bme  pmonl. 
Dum  sacrificia  ofieruntur,  dum  turpia  celebrantur  my- 
steria;  nibU  enim  aliud  sunt  gentitium  mysleria, 
quam  obscosni  amores,  pneromm  contumelisc,  adul- 
leria,  domorum  subversionea;  mitio.  nunc  eaHiium 


JULtANUM  ET  GENTILES.  6M 

sinistros  mores  ^  ac  ipsis  cxdibas  iniquiores  ccenas : 
dum  haec,  inquam,  celebrantur,  adsunl  el  laetantur  : 
etiamsi  malefici,  etiamsi  pnBstigiatores»  etlamsi  pe- 
stes  sint,  qoi  ulia  peragunt  mysterla;lmo  vero  non 
alii  sunt  qui  haee  administranl.  Sapiens  enim  vir, 
probus  atque  modestus  nec  comessationem  nec  ebrie- 
tatem  admitiit,  nee  obsccenam  verbum  emittit,  neque 
alium  ulia  proferenetm  audire  vuU.  Atqui  oportebat, 
si  de  hominum  virtute  soHicitus  esset,  et  sl  sequa- 
cium  suorum  felicitatem  vel  tantillnm  curaret,  nihil 
potius  requirere^*  quam  vitam  optimam  morumque 
probiutem,  atque  illas  omnes  lurpissimas  dapes  re^ 
linquere.  Sed  quia  hominum  pemicie  nibil  ipsls  opia- 
tius  est,  iis  Iseiantur  seaeque  honorari  dicunt,  quae 
vitam  nostram  subvertere»  omniaqoe  bona  fqndilus 
evellere  solcnt. 

14.  DtBmon  nve  wraeuhun  ApoiHntB  taeet  ob  prmai^ 
Itam  Betiqmarum  S.  Babtfke.  Juliantu  Apostata  eultum 
deorum  instaurat. — Primo  quid^m  videbalarhic  qiKH 
que  daemon  ideo  tacere ;  scd  ut  poslea  palam  factom 
esl ,  vlolenta  necessitaie  prapeditus  erat :  metus enim 
imminens  inslar  frenl,  ne  solita  contra  homines  fran* 
de  uterelnr ,  impediebat.  Unde  hoc  liqttet?  Sed  ne 
turbemini ;  nam  ad  id  demonstrandum  propero ,  po- 
slea  vero  ne  iia  qoldem,  qai  iinpadenter  agere  meQl- 
tanlur ,  Id  llcebit ;  non  circa  vetera  illa  id  praesiare 
polerunl»  non  eirca  martyris  poiestatem ,  non  circa 
daemonam  infirmitatem.  Non  conjecturis,  non  verisl- 
mililudine  ad  id  demonslrandum  opus  habeo ,  sed 
ipsum  daemonis  soper  his  testimonium  exhibebo.  Ipse 
enlm  lethalem  vobis  plagam  inflixit,  vestramque  om- 
nem  fidociam  praecidit,  At  vos  ne  illi  succenseatia : 
noa  enlm  sponle  res  suas  prostravit,  sed  majori  coa- 
etos  virtate  id  efllscil.  Id  vero  quo  modo  e(  qoa  raiiono 
fictom  est?  Mortiio  eo  Imperatore,  qui  martyrcm 
transtolerat ,  fratrem  ejas  hnperium  sascepturum  in 
roedium  produxit  is,  qui  ilii  hunchonorem  coniuleral: 
atqui  hlc  sine  diademate  imperium  accipit :  par  enim 
eral  eliam  defiincto  fratri  dlgnitatis  mensura.  Ciira 
autem  hic  praestigiator  ac  scelestus  essel,  primo  qui- 
dem  ejus  gralia  qui  stbi  principatum  dederat ,  Ghri- 
stianum  se  esse  simiilavii ;  illo  autem  vita  functo» 
abjecla  larva ,  perfricta  fl^otiie ,  quam  antea  intus  ce» 
laverak  snparatitionem  in  medium  produciam  nemini 
non  manifesUm  fecit :  tuni  mandata  ubique  terrarum 
mittebantar,  ut  idolorum  templa  instaurarentur,  arae 
exciurentur,  pristini  daemonibus  Iionores  redderenttir» 
multi  ad  illoa  concarsus  variis  ex  locis  ficrent  *.  Hinc 
magi»  praestiguitores,  vatea,  haruspices,  menagyrtx(a), 
omnesque  praestigiarom  officinae  undlqtie  cx  toto  orbe 
concorrebant ;  viderequeeratreghim  ipsam  infamibus 
fligilivisque  viris  refertaro.  Nam  qui  fame  olim  peri- 
banl ,  qm  in  roaleflciis  venefidisqne  deprehensi .  qui 
earceri  mancipati ,  qui  ad  meulla  damnati  fherani ; 
alii  quoque  qui  sordidis  ariibus  victum  parare  vix  poie- 

*  savil.  in  lextu  et  alius,  cmdwm  moree  hmiitoe. 
■  Fortc  melius,  mUti  illis  proventus  tribuerentur, 
(a)  Mena^tae  erant  qul  singulis  roensibus  Matri  magnae 

sUpem  cogubaiU.  De  quibus  })lura  in  CoUeclioae  /uiliaiii»i 

Utuni. 


K» 


S.  JOANNIS  ClinYSOSTOMl  ARCIIIEP.  CONSTANTINOp.  858 


rant»  sacerdoleB  el  sacri  vatcs  siatiin  e(Tecii  magno  in 

bonore  erant.  El  Impcralor  quidem  duces  ac  prxreclos 

missos  faciebat,  niliiique  ducebai,  amasiosauiem  viros, 

meretricesque  e  rornicibus  ubi  prostabant  eductas,  se- 

l    cum  per  urbem  tolam  et  viculos  circumducebal ;  im^ 

peratorius  autem  equus,  ei  practoriani  omnes  a  lergo 

procul  sequcbantur;  lenones  et  lenae  lotusque  amasio- 

rum  coctus  Imperatorem  in  medio  positum  circumdantes 

per  forum  ambulabanl,  lalia  vcrba  jactantos,  lalesca« 

chinnos  cfTundeulcs,  quales  par  erat  hujiismodi  orflcinsa 

homincs.  Scimus  porro  Uxc  posteros  incrcdibilia  pula- 

luros  esse,  ob  absurditatis  magnitudincm :  neque  enim 

vel  privatus  homo  ex  iis  qui  vilcm  lurpemque  vitam 

duxerunt,  tam  indccore  palam  agere  velit.  Sed  ad  eos, 

qui  etinmnum  supcrstiies  sunt,  nulla  opus  orationc  : 

nam  qui  prxscntes  lalia  viderunt ,  hxc  jam  audituri 

sunt.  Ideo  enim  vivis  etiamnum  testibus  hxc  scribo, 

ne  quis  me  vclcra  qusedam  ignorantibus  narraniem 

magna  licentia  mentiri  existimet.  £x  iis  enimqui  ea 

viderunt  ct  scnes  et  juvenes  adliuc  supersuut ,  quos 

rogo  omnes,  nt  si  qiiid  a  me  additum  ruerit,  accedant 

meque  redarguant :  sed  quod  aliquid  addideriro ,  me 

arguere  non  possunt ;  quod  omiserim ,  possuut :  nc- 

que  cniin  lurpiiudinis  excessus  potest  oratione  repro:- 

sentari.  Posteris  vero  non  crediluris  hoc  dixcrim, 

dxmonem  illum  apud  vos ,  quem  Venerem  vocatis , 

jion  pudere  lalibus  uii  ininislris.  Niliil  ilaquj  mirum 

est  si  miser  ille ,  qui  dxinonum  ludibrio  sese  prorsus 

addixerat ,  non  pudore  arficcretur  de  quibus  ipsi  dii , 

quos  ipse  eoleret,  gloriabaniur.  Jam  quis  recenseat  ne- 

cromantias  pucrorumque  cades?  Uxc  quippe  sacrilicia, 

quaeanteChristiadventumhomines  oiferre  ausi  sunt, 

postque  ejus  adventiim  ccssaverunt ,  rursum  instaii- 

rare  aggressus  est,  non  quidem  palam  :  eliamsi  enim 

Jmperator  esset  et  arbitratu  suo  omnia  racerct,  attamen 

/acinoris  impietas  immanitasque  ejus  potestaiis  ma- 

gniludinem  superabat.  Illud  tamen  racere  ausi  sunt. 

15.  Respontum  dcemonis  ridiculum.  —  Hic  igiiur 
Imperator  Daphnen  rrequenter  cum  multis  donariis 
asceudens ,  plurimis  oblatis  sacriflciis ,  torreniesque 
sanguinis  ex  pecudum  mactatione  faciens,  vehementer 
in^tabai  oraculum  a  da-mone  quairens,  rogansque  re- 
lcrri  circa  ea,  qux  in  mcnlc  versabat.  At  strenuus  ille, 

Qtti  arenae  numerum  novii  mensuramque  roaris, 
Et  surdum  iatelligit,  et  muium  audit, 

ut  ipse  ait ,  noluit  quidem  aperte  pahimque  dicere » 
se  ob  beatum  Babylam ,  viciuamque  illam  virtuiem , 
obstructo  esse  ore ,  ac  loqui  non  posse ,  veritus  ne 
culioribus  suis  risum  moverel ,  neu  vicius  palam  de- 
prehcndcretur ,  causam  sileiUii  apernit  :  imo  sese 
magls  ridiculum,  quam  ipsum  silentium ,  declaravit : 
iiam  silenlio  qnidem  inflrmitatem  tantum  suam  de- 
monstrabat,  tum  vero  inflrmllatem  simul,  turpiiudi- 
nem  et  impudeiiliam  prae  sc  ferebai,  dum  ea  occuliare, 
qua^  occultari  non  poterant,  conaretur.  Quxnam  igitur 
hxc  sileulii  causa  ?  Dapbne ,  inquit ,  locus  est  cada« 
voribus  plenns  ,  idque  oraculum  impedii*  At  quanto 
iiielius  fuissety  iniser ,  mariyris  virlulem  conGterl  ^ 
quam  bacc  impudeuter  prxiexere?  lloec  dxmon  re* 


spondit ,  slultus  autcm  Imperator ,  quasi  in  scena  Iti- 
dens  fabulamquc  agens ,  ad  beatum  statlm  Babylam 
accessit.  Atqui,  o  scclerati  ac  sceleratissimi ,  nisi  yos 
muluo  sponteque  deciperetis  et  ad  aliorum  pernictem 
simulatione  uteremirii ,  quare  tu  indiscrimlnatim  ca- 
davera  memoras,  tu  vero,  qiiasi  nominatim  et  distincte 
audisses,  relictis  aliis  sanctum  soluin  removes?  Opor* 
tcbat  enim  secundum  daemonis  sententiam   omnes 
In  Daphne  tumulos  cffodere » ct  lerrlculum  illud  a 
dcorum  aspectu  quam  longissime  removcre.  At  noa 
de  omnibiis ,  iiiquics ,  cadaveribus  loquutus  est.  Cur 
ergo  id  non  professus  cst  clare  ?  Sane  iibi  hanc  erro- 
ris  fabulam  agcnti  lioc  scnigma  rcliquit.  Ego ,  inqult 
diimon,  cadavera  dico,  iie  me  victum  apcrie fatear» 
ct  alioquin  timeo  sanctum  nominatim  proferre  :  tii 
qiiod  dictum  cst  iniellige ,  et  sanctum  soluin  amove  : 
iile  quippe  os  nobis  obsiruxit.  Tantam  ncmpe  culto« 
ruin  siiorum  dementiam  agnovit,  ut  tam  aperlam 
fraudem  advertcrc  non  possent  :  etsl  enim  omnes 
mente  capti  insaiiiquc  essent ,  ne  sic  quidem  cladis 
suae  notiiiam  obiegere  poteraut :  ita  nempe  clara  et 
aperta  omnibus  erat.  Nam  si  polluta  quxdam  el  ex- 
secranda  res  sunl,  ut  dicis,  hominum  cadavera,  quanlo 
magis  brutorum,  tanto  scilicet  quanlo  hoc  gcnus  iUo 
vilius  est  :  multa  vero  canum ,  simiarum ,  asinorum 
cadavera  proxime  tempium  defossa  sunt ,  qux  potius 
transmovere  oportebat ,  nisi  foriasse  homines  simiis 
censes  essc  viliores.  Ubi  nunc*8unt,  qui  pulclinim  il- 
lud  Dei  opificium,  ad  ininisierium  nosirum  creatum » 
nempe  solem»  contumciia  afficiunt ,  et  dxmoni  astrum 
illud  adscribunt,  alque  hunc  illud  esse  allirmant?  Sol 
enim ,  cadaveribus  innumeris  in  tcrra  jacentibus ,  per 
universum  orbem  dilTundiiur ,  nec  uspiam  radios  vel 
radiorum  erficaciain  poitutionis  meiu  contrahit :  deus 
auiem  vester  nec  lurpem  vitam ,  ncc  prxstigias ,  nec 
Gsdes  aversalur  vel  odio  habet ;  sed  dUigit,  amplecti- 
tur  et  amat ;  verum  corpora  lainen  nostra  aversatiir : 
quamquam  malitlas  species,  otiam  illam  pcragcntibiis 
summa  reprehensionc  digna  esse  videaiur ;  at  moriuum 
immobileque  corpus  nec  6ilpx  ncc  rcprehensioni 
obnoxium  est.  Sed  lioc  cst  dcorum  vestrorum  insti- 
tutum  ,  ut  abomiiientur ,  qtiac  non  abominanda  sunt , 
colant  autem  et  approbent  ca  ,  qnac  onini  sunt  odio 
et  exsecratione  digna.  Et  bonus  quidem  vir  neqiie  a 
sano  consilio,  neque  ab  honesta  aciione  per  mortuum 
corpus  deterrebitur ;  scd  si  animo  sit  sano ,  etsi  ad 
ipsa  sepulcra  domicilium  habeat ,  et  tempcrantiam  ^ 
ct  iusiitiam ,  ei  virtutem  oinnem  exhibebji.  Quivis 
iiem  ariirex,  qux  ad  artcm  spectant  suam,  omnia  siiie 
obice  faciet»  et  rogantibus  se  prsebcbit ,  non  modo 
prope  cadavera  sedens,  sed  etiamsi  ipsa  defunc^orum 
sepulcra  construere  opus  fuerit,  et  pictor,  et  latomuSf 
et  raber ,  et  xrarius  sculptor ,  deniquc  oinnes  snaia 
operam  conrerunt ;  unus  aalem  omnium  Apollo  a  ca- 
daveribus  impcdiri  se  aii,  quominus  futura  prospiciat* 
Atqui  ei  apud  nos  viri  fuere  magni  el  mirabiles ,  qiii 
ante  mUIe  et  quadringentos  annos  res  futiiras  pra^di- 
xeruni,  et  vaiicinantes  nihil  borum  requisierunt,  non 
conquesti  sunt ,  non  defunciorum  scpul*:ra  dirui  juS' 


W7  DE  S.  BABTLA,  CONTRA 

serunt ,  non  cadaven  abjici ,  non  sepulcrorum  viola- 
tionis  noTum  impndentemquc  modum  excogitari  : 
atlamcn  cx  eis  alii  cum  impiis  scclesiisqiie  gentibus 
habitantes ,  alii  in  medio  barbarorum »  ubi  omnia  in- 
quinata  et  contaminaia  erant ,  cum  yeritate  omiiia 
pnEdieebani,  neque  aliorum  pollutio  eorum  vaticiniis 
oberat.  Gur  boc?  Quia  illi  divina  virtule  moti  vera 
ioqucbantnr ;  dacmon  autem  >  vi  illa  vacuus  ac  desti- 
hitus  y  niiiil  prxnunliare  poterat :  ne  aotem  hacrere 
videreiur ,  verisimilia  quaedam ,  sed  ridicula  fingere 
cogebalur.  €nr  enim ,  qusso,  nihil  hujusmodi  antea 
dixerat,  vel  effutierat?  Qiiia  tnnc  praetextum  profcrre 
polerat,  quod  sciiicet  non  coleretur ;  liac  porro  excu- 
satione  adempta ,  ad  mortuos  confugit,  anxius  ne  quid 
sibi  mali  contingeret :  nam  a  decoro  recedere  nole- 
bat ;  sed  vos  illum  coegistis ,  qui  magno  illo  coUu  ei 
excusationem  ademisiis ,  nec  pcrmisisiis  eura  ad  sa- 
eriGciorum  penuriaro  confugere. 

16.  5.  Babylte  ewfntB  transfem  jubetur.ttJuliano 
Apoitala,  —  Hoc  audilo  histrio  ille  jussit  capsam 
Inde  auferri ,  ut  victum  csse  daemonem  nemo  igno« 
raret.  Etenim  si  dlxlsset  llle,  Propter  sanctum  loqui 
Aon  possum,  sed  nibll  movete,  nlhil  tumultns  inferte, 
]d  suis  tanturo  cultoribua  notum  fuisset :  puduisset 
enim  factum  ad  alios  deferre ;  jam  vcro  quasi  infir- 
mltalcm  suam  iraducere  vellet,  slc  omnia  facienda 
coravli,  qnibus  ne  volenti  quidem  rem  obtegere  lice- 
bat :  neque  enim  jam  simulatlo  servarl  potest,  quod 
nullum  aliud  cadaver ,  sed  solus  martyr  inde  trans* 
feralur  :  nec  soiuro  qui  urbem ,  suborl^um  et  agros 
incolebant,  sed  etiam  qni  rtootissune  habitabant, 
cum  jacentem  capsam  non  cemerent ,  slatim  scisci- 
tantes  audicbant ,  dxmon  ab  Imperatore  rogalus  nt 
vaticinaretur,  dixit  se  non  posse,  donec  beatum  liinc 
Babylam  quis  anH>visset.  Atqui,  o  ridicule,  poteras 
ad  alias  excusationes  confugere,  ut  sxpe  soles,  innu- 
roeris  semper  artlflcils  dubla  responsa  concinnans ; 
Lydo  nempe  dicens  (a) ,  si  Halyn  fluvium  Iransmit- 
leret,  magnum  imperium  solnturum  esse,  ipsumque 
postea  pyne  imposilnm  exhibens ;  in  Salamine  item 
eodero  usus  es  artificio,  ridicula  adjecia  conjunctione : 
nam  dioere, 

Perdes  iu  fUios  mutterunu 
simile  ei  erat,  quod  Lydo  dixeras ,  adjicere  autem, 
She  sparsa  Cerere,  me  coeunte^ 

majore  id  certe  risu  dignum  fuit ,  quod  sane  conve- 
niat  circulatoribus  in  triviis ;  sed  neque  hoc  tlbi  pla- 
cuit.  Licebatet  tibi  sermonem  obtegere,  quod  arti- 
ficium  libi  seroper  solennc  est.  Yeriim  instilissent 
orones,  non  lntellecix*rei  solutionem  quxrenles. 
Licebal  quoque  tibi  ad  astra  confugere  :  id  enim 
soepe  facis,  neque  pudore  mboreque  perfunderis. 
Siquidem  non  cum  viris  mente  pra^ditis  tibi  rcs  est, 
sed  cum  pecudibus ,  ei  quam  pecndes  ips»  crassio- 
ribus  :  non  eranl  lUi  Graecis  sapientiores  iis ,  qul 
hsBC  audiemnt,  uec  tamen  a  fraude  sese  exemeruot. 
At  mendacium  Intellexissent  ?  Ergo  oportuit  uni  sa- 
(n)  DeoroHoloqiite, 


JULIANU.M  ET  GENTILES. 


858 


cerdoti  veritatem  aperirc,  et  ipse  cladem  tuam  meliiis 
quani  tu  occuUasscl.  Jam  vero  quis  te,  miser,  addu- 
xit,  ui  te  in  lam  manifestam  impudentiam  conjiceres? 
Al  fortassc  tu  nihil  peccasii ;  Imperator  vero  male 
hislrionem  egil,  qui  cum  Indiscriminatim  de  cadave- 
ribus  audissel,  sanctum  ilbim  dumtaxal  aggressus 
est :  itle  te  coarguil  el  fraudem  nudavil ,  sed  non  id 
libens  fecit :  neque  enim  onius  ejusdemque  erat  do* 
naria  afllerre  el  contumella  afficere ;  sed  martyris 
virtus  omnes  simul  caligine  oflbdit ,  nec  ea  qux  tum 
gerebantur  videre  permisit;  verum  oionia  quidem 
ceu  coiiira  Glirislianos  flebant ,  at  non  in  patientes, 
sed  in  agentes  risus  conyertebalur.  Sic  et  ^uriosi 
videntur  sibi  semper  proximos  ulciscl ,  dum  contra 
parietes  calcitrnnt,  ac  fanda  nefandaque  in  pncsenles 
jaclitant;  faciis  autem  suis  non  illos  s^  seipsos 
pudore  afficiunt :  quod  lunc  etlam  conligil.  Trabeba- 
lur  enim  capsa  per  lolam  viaro ;  manyr  vero  ceu 
qnidam  albleta  In  suam  urbem  reverlebalur,  secun*-' 
dam  referens  coronam,  In  qna  urbe  primo  coronatoo 
fuerat.  Quamobrem  si  quis  splendidiora  posl  roortem 
martyris  opera  conspicatus,  resurrectionem  non  ad- 
mitlai,  in  posteram  erabescat,  Ceu  enlm  quidam 
sirenutts  bellalor  iropaeis  tropaca  conjunxit ,  magnisr 
majora  et  roirabilibus  rolrabiliora.  Tunc  enim  cum 
Imperatore  solo  pugnabat,  nune  cum  Imperalore  el 
dxmone  :  lunc  a  sacris  septis  Impentorem  abegit, 
nunc  a  loto  Daphnes  loco  peraiciosum  illum  abdnxit, 
non  manu  usus  ut  antca ,  sed  Invisibili  virtute  Invisi- 
bilero  expugnans.  Hujus  viventls  dicendi  Iiberlatem 
non  tulil  horoicida  IUe ,  morlui  vero  cinerero  non 
sustinuil  tuni  Iroperator ,  lum  daemon  qui  Imperato- 
rcm  ad  haM:  agenda  movit.  Qood  aulem  metum  ma- 
jorem  bis  posterioribus   duobus  Incusserit,  quam 
priori  incusscrat ,  hinc  palam  est.  Ille  quippe  com- 
prehensum  illum  vinculis  consirinxil  ei  occidit ,  hi 
vero  transtulcrc  lanlum.  Gur  enim  capsam  in  mare 
praecipilare  iicque  ille  jnssit,  neque  hic  voluit  ?  cur 
non  contrivit  aul  combussit  ?  cur  non  in  desertum  et 
inhabiutum  locum  ipsani  transferri  jussil  ?  Naro  si 
ea  exsecranda  et  polluia  res  fuisset ,  earoque  aboml- 
natus,  non  reformidans,  Inde  lllam  amovil,  non  in 
urbem   oportuii  rem  exsecrandam   Inducere,  sed 
amandare  in  roontes  et  saltus. 

17.  Maximmus  Imperator  quod  vexaret  C/ntirtonof, 
pesnas  dedit.  —  At  miser  ille  non  minus  quam  Apollo 
beati  viri  robur  et  fiduciam  erga  Deom  noverat, 
timtiitque  *ne  sl  id  faceret  aul  fulmen  aot  morbom 
aliquem  in  se  provocaret.  Mulla  quippe  Ghristi  virto- 
tissigna  habebat,  tum  in  dccessoribus  sois  Impcra- 
loribus  exhibila,  lum  in  iis  eliam  qui  idem  Imperium 
secum  admlnistrabant.  Etenim  ex  illis  olim  Impera- 
toribus  qul  talia  ausi  sunt,  post  multas  iniolerabiles- 
que  calamitates,  turpiter  ac  misere  vitam  dauserant, 
adeo  ut  unlus  adbuc  viventis  pupillae  ex  oculis  sponte 
exsilierint :  hic  aulem  Maximinus  erat ;  alius  in  furo- 
rem  actus,  alius  In  similem  lapsos  calamltatem,  sic 
mortero  obierint.  Gaeteram  ex  iis  qui  tunc  cum  ipso 
erant,  patruus,  cum  pctulanlius  contra  nos  fureret  et 


i 


819  S.  JOANNiS  CliRYSOSTOMl 

sacra  vasa  sccleraiis  manibus  coniingere  ausus  essel, 
neque  his  conienius ,  coniuinelia  ullerius  progressus 
easet  ( ipsis  enim  inversis  et  in  pavimenio  posilis  et 
eilensiSs  iis  insedit)  derepenle  iniqwB  hujuamodi 
seasioiiis  pofsnas  dedii :  ejus  enim  verenda  corrupia 
vermibus scatdMmi,  ita  ut  palam essetmorbum  divi- 
nitus  immissum  fuisse ;  ad  vulnus  curandum  medici 
mactaus  aves  pingues  atque  peregrlnas  ad  putrefacta 
nembni  admoventes,  vermiculo»  evocabant :  lUi  vero 
non  abscesserunt  y  sed  mordlcus  putridis  partibus 
lia^rebant :  atque  Ita  illuni  multis  dlebus  absumptum, 
male  perdidenint.  Alius  vero  qulspiam  imperatoril 
9raril  custos  constitutus »  prinsquam  auls  imperato- 
ria  limen  praeteriret,  sutim  crepuit  medius ,  slmilis- 
qne  ciyosdam  flagiiil  pooDas  dedit.  Hxc  et  his  plura 
(non  enim  jam  omnlt  reoensere  tempus  est)  secum 
reputans  scelestus  ille,  temeritatem  suam  ulterius 
j^movere  non  audebat.  Quod  autem  haec  iion  a  me» 
ipso  dicain,  ei  lis  qu«  ab  Ipso  postea  gesta  sunt,  id 
^nspicuum  erit ;  interim  vero  bistorlae  seriem  per« 
nequamur. 

.  Tetnplum  et  HafiM  ApoiUnU  igne  de  emlo  Utein.  — 
Quld  igitur  exinde  evenit  ?  Adinirandum  sane  illud 
fst,  quod  non  potenliam  modo,  sed  etiam  ineffibilem 
Del  benignitatem  ostendlt.  Nam  sanetus  martyr  inlni 
septa  eratt  ubl  prlus  situs  fUerat,  anfequam  Oaphpen 
veniret;  malignus  vero  daemon  statim  didiclt,  so 
fruslra  fraudes  suas  molitiun  esse ;  neque  slbi  cum 
mortuo  pugnam  fore »  sed  ciim  vivente ,  ac  viriliter 
ligenle»  ac  non  se  lantum,  sed  omnlbus  simul  d«mo» 
liibus  fortiore.  Deum  eniin  precatus  ut  ignem  in  tem* 
plom  immitteret»  lotum  tectum  combussit,  Idoloque 
nd  eitremos  usque  pedcs  altsumpto ,  Ita  ot  pulvis 
tantum  el  clnis  remaneret ,  parietes  soium  stantes 
inlaclosqoe  rellquit.  Si  quis  vero  nunc  locum  adeal» 
neqiiaquam  ignls  id  opus  esse  dixerit :  neque  enim 
incendium  iUod  sine  allquo  ordlne ,  neque  ex  inaRi- 
inata  materia  faclom  esse  videlur ;  sed  quasi  mano 
quadam  ignem  circumducenle»  ac  monsirante  quibus- 
Jiam  parceie,  quffinam  absumere  oporteret,  tanta 
nempe  eoncinniute»  tanlo  artiAcio  lemplum  detectum 
6St ;  neque  vero  slmile  est  Incendio  affectis,  sed  iis 
quorum  integra  sepu,  qu»  solo  tecto  habent  opus. 
Reliqua  enim  atque  coliimns ,  tum  qus  tectum,  tum 
qott  vestibulum  fulciebanl,  una  eicepta  qiix  ad  po- 
ateriorom  teinpll  partera  posiu  erat ,  sunt  onines. 
Hasc  umen  non  lemere  lunc  fracta  est»  sed  ea  de 
caiisa  •  qoam  mox  diduri  sumos.  Hoc  ubi  accidil, 
autin^  ddcmonls  sacerdos  ad  Iribunal  rapitur  et  in- 
ccndii  auclorem  indicare  cogitur.  Gum  non  possel 
autem,  eom;  distortls  antea  cubilis,  mullis  plagis 
alBcienteSy  delnde  sublimem  agentes  caesia  lateribus 
niliil  ampllus  dldiceronl  :  ac  perinde  accidil  atqoe 
iii  resorrectione  Christl.  Tum  enim  milites  ad  custo- 
diam  corporis  Jeso  coiistituli  sunt,  ne  possent,  in- 
quit,  discipuU  Ulud  eaUide  suffurari  (Mmh.  37.  64) : 
cieterum  Isliillrei  eventus,  ut  noUa  vel  impndenti- 
bus  quidem  oceasio  reKnr|uere(or ,  qiii  veUent  rcsor- 
reciionls  ildem  tollere.  Hle  quoque  trahebatur  sacer- 


ARCniEP.  CONSTANTINOP.  m 

dos,  ut  non  divina  ira,  sed  humana  nequitia  id  acci 
disse  testificaretur.  Contorlus  Uinen  atque  laccratus, 
cum  nuUum  posset  indicare,  divinitus  immissuin 
fuisse  ignem  testatus  esi,  ut  iiulius  jam  locus  impu- 
denter  agenlibus  relinqueretur.  Sed  quod  paulo  aiilc 
alium  in  locum  remisi ,  nunc  oportune  dicam.  Qiiid 
illud  est  ?  lu  illius  animum  exlerruit  mariyr,  ut  non 
ultra  progredi  auderet.  Neque  enim  postquam  sacer- 
dotem,  quem  prius  Unto  in  honore  habebat,  iuccnsi 
lccU  causa  tot  malis  affecerat»  ita  ut  immanius,  quain 
sanguinaria  fera ,  ab  ejiis  forusse  vorandis  carnibus 
non  abstinuisset »  nisi  res  eisecranda  onuiibus  visa 
esset :  sanclum  illum  qui  os  daemonis  obstruieral, 
rursus  in  urbem  deduxisset,  ut  majore  in  honoro 
esset :  nam  sl  nou  antea,  cum  dxmoii  se  vicium  con- 
fessus  est ,  at  certe  post  incendium  omnia  evertissei 
ci  perdidisset,  capsam  et  utrumque  martyrium  com- 
bussissct ,  tuni  quod  in  Daphnc ,  tum  quod  in  urbe 
erat ,  nisi  metus  iram  supcrasset  ac  formido  mosro- 
rem  vicisset.  Solent  enim  multi ,  cum  ira  et  moerore 
corripiuiitur,  si  xgriiudinis  auctores  apprehendere 
non  valeant ,  in  obvios  quosque  ac  suspectqs  iram 
effundere.  Non  procul  autem  hae  sospicione  martyr 
crat :  nam  simul  alque  in  urbein  pervenlt ,  sutim 
igfiis  templum  invasit.  Sed  quod  diii ,  affectus  cum 
affectu  pugnabatt  iramque  vincebat  nietus.  Cogiu 
enim  qualis  esse  poterat  iUe  vir  bonus ,  cum  in  sub- 
urbium  ascendens»  martyrium  sUns  cerneret,  ac 
lemplum  incensum,  idolum  deletnm^  doiiaria  absum* 
pU ,  Uberalitaiis  siiid  el  saianicx  pompse  sublaUni 
memoriahd.  Etiamsi  eiTim  cum  Ulia  videniein  neque 
ira  nequo  Irlstitia  invasisseiit ,  pudorem  certe  non 
lulissct,  risumque  Untum ;  sed  in  beatl  illius  mar- 
tyrium  iniquas  manus  eiiendisset,  iiisi  id,  quod  diii, 
oohibuissel  iUum.  Neque  enim  modicum  cratquod 
tunc  agehatur,  scd  omnem  gentilium  confidentiam 
pneciderat,  omnem  l;ptUiam  eislinxerat ;  Unumque 
illls  moasiiti»  callginem  offuderat,  quanUm  si  omnia 
simul  lempla  periissent. 

18.  Ubam  monodiB.  —  Quod  autem  haec  non  ja- 
ciabondus  efferam,  ipsa  vcrba  iamenti  et  monodias 
proferam  ,  quam  urbis  sophisu  lunc  in  hunc  damia- 
nem  edidit.  Sic  autem  habet  nainiaB  initium  :  Yiri^ 
quorum  oculii ,  ceque  ae^  meis ,  caligo  offu%a  est ,  nec 
pulchram ,  nec  magnam  deinceps  hanc  urbem  vocemus. 
Deinde  cum  nonnulla  diilsset  asseruissetquc  de  Da- 
phnes  fabula  (nequo  enlm  totam  oralionem  hic  in- 
teiere  tempiis  palitor,  ne  longlores ,  quam  par  est, 
simus ),  Persarum»  inquit,  llle  rex,  qul  clviutem  ce- 
pi(,  templo  pepercit :  ipsa  porro  vcrba  lixc  sunt : 
Qui  exereiium  eonira  nos  movit,  prcntare  putai^l  ut 
templum  senaretur,  statweque  deeor  barbarico  fiirori 
preeoaluit.  Nunc  autem ,  o  sol^  o  terra !  quis  vet  unde 
hie  hostis,  qm  nee  gravis  armaturcB  mititibus ,  nee  equi- 
tibus ,  nee  veUtibus  opus  habens^  parva  seintiUa  omnia 
abiumpsU  f  Posiea  ubl  declaravit  dsemonem  lunc  ab 
Ulo  (Babyla)  ftiisse  vletum,  cum  res  genillinm  maxime 
florerent  sacrlficils  et  iniUatlonlbos  :  £l  NOifrHni,  in* 
quit ,  templum  ingens  illud  diMm  nm  defeeU ,  scd 


Set  DK  S.  BABYLA,  CCHHTRA 

serend  tempon »  cum  mite$  praiiernuet ,  d^eclum  est. 
Nubem  et  diluTium  vocat  praecedeiiiis  iinperaioiU 
Umpm.  Rursos  pauium  progressus  hoc  ipsun^  ama* 
ruienlios  depiorai  bis  veriiis :  Dmde  ewn  iuw  inm 
empdnem  si^rmHy  neflectui^oApeUo^  $edutu$  Da- 
pknte  cn$io$  manebae;  aUqnando  etiam  faee$$Uu$  a/« 
fue  extemo  $poliatu$  omatu  patienter  tuU$d  :  nunc  aur 
tem  l0t  ornhu  Muetfue  maUati^^  o$  Imperatori$  $aerum 
pede  exeepieli ,  intuiiue  quem  presdicebae ,  m$u$  ab  eo , 
fS6M  prmmm^erae ,  malo  vidtto  liberahUt  mortuo 
fuodam  nempe^  qm  libi  moieetimn  creabat  ,  ex  metUo 
eultu  ex$Uii$ti.  Cndenam  ultra  §ioriabimur  apud  viro$ 
eacrorum  etatuaruni^  tuarmn  memoru  ?  Quid  ais»  iu- 
gobris  deeanUior?  Jiuiiie  contoroelia  el  injuria  afle^ 
cUis  lutos  niaasit  Daphnes  cuslos ;  cum  auleui  boiior 
ipsi  atque  cuitos'redderetor,  ne  templum  quidem 
ouom  servare  potuil ;  prxsertim  com  sciret,  eollapso 
illo,  majorem  sibi  ignoniiniam  fuluram  esse?  Qnis 
autem  iiie  mortuus,  o  sopliista»  qoi  deo  iili  molesiiam 
creabat?  ecqua  iliamaia  vicinitas?  Hic  enim  in  beati 
BnhjltB  Tirtoles  eoin  incidisseti  oec  ignominiam  pra;- 
terire  posset»  eom  prie  podore  se  oceuitans  proteriit : 
lesiaios  aotem  dnnittem  a  roartyre  niolestia  atque 
aerorona  aifeetum  foisse ,  nec  adjiciens ,  daemonem , 
coiH  ciadem  soam  tegere  veilet ,  magis  iliam  de* 
teiisse ,  simpiiciter  dixily  a  mala  vicinitate  iiberatum 
esali.  Gur  non  diois,  o  sapientiom  nogacissime,  qois 
jiie  fflortous  esset ,  et  quare  soios  deo  too  moiestiam 
crearet  ?  Qoare  vicinilatem  iUam  malam  yocas  ?  an 
qola  daemonis  fraodem  argoebat?  Aiqoi  id  iioo  eral 
inai«  vicinilaiis  opos ;  qoemadmodum  nec  mortoi , 
sed  viventiSy  operaniis ,  probi ,  patrocinaniis  et  cara« 
loris ,  aiqoe  oronia  pro  salote  veoira  agentis ,  si  qui- 
dem  voiuissetis.  Eteiiim  ne  vobis  ulterius  ilcoret  vos 
ipsos  decipere  ac  dicere  ipsom  iratoiit ,  el  ob  inter- 
missa  sacrtilcia  expostolantem,  deqoe  reiiqoo  pariier 
onisio  eoito  conqoerentem ,  oitro  abscessisse  :  ideo 
martyr  eum  ex  ioeo  prorsos  ejecti ,  qui  iocus  ipsi 
maxime  omnium  gnilus  erat ,  quemque  aliis  iocis  ita 
anteferebat»  ul  vei  inbonoratus  ibi  insideret.  Nain  id 
10  quoque  dicere  pr»vertisii :  At^e  hoe  ip$o  tem-- 
pere^  ^o  muitae  ip$i  evee  et  niulio$  bovee  immolabat 
Jmperator  (Ubanii  verba) :  ut  palam  sii  undequaqoe , 
jpsam  coactoffi  majoreqoe  vi  pokoiii  Dapbnen  reli- 
f}Oisse.  Poioisset  qoidem  Babylas  vel  manenle  statoa 
ipsom  ioco  peilere ;  ai  vos  non  credidissetls,  qoeni- 
admodoro  neque  olim ,  cum  ab  eo  vinclos  ftelsset , 
vosqoe  assiduo  cultn  inslaretls.  Quamobrem  com 
prios  simulacrom  siare  permisisset ,  lonc  illod  d^- 
cii,  com  maxime  ftainma  impietaiis  exsurgeret, 
osteiidens  vtclorem  tum  vincere  oportere ,  non  com 
afllictl  ae  depressi,  sed  com  florentes  atque  elati  sonl 
adversarjl.  Cor  enim,  com  Dapboen  iransportaretor, 
Imperaiori  se  mnsferenti  non  mandavit»  ni  lemplom 
toerel  ae  slatoam  iransiBrret ,  ot  capsam  transfe* 
rebal?  Qoia  nimlrum  nibil  ab  illa  bcdebator ,  iieqoe 
earnaii  egebal  aoxilio ;  sed  el  tunc  ei  nonc  sine  hu- 
mana  manu  dejecit.  Et  primam  quidem  ille  vidoriam 
noii  declaravii  nobis ;  sed  cum  illi  os  obstruxisse&. 


JUUANUM  ET  GENTILES.  m 

qtiievit.  H^iusmodi  sunt  sancti  :  ea  solum ,  qu«  ad 
bominum  salutem  spectant,  perfici  volunt,  nec  lamen 
roultis  bacc  sua  esse  opera  declarari,  nisi  urgente  ne- 
cessitate;  necessilatem  porro  voco  servandorum  lio* 
minum  saluiem  :  quod  ct  luuc  faaum  esu  Quoniam 
enim  fraudis  maia  iatius  serpebant,  lunc  demum  no« 
bis  victoria  reveiatur  :  et  quidem  uon  a  viciore ,  sed 
ab  ipso  victo.  iloc  auiem  modo  teslvnonium  ne  ipsis 
quideffl  hosiibus  suspectum  erat.cum  sanclus  iiie, 
vel  orgente  Decessiiate ,  qu»  ad  se  specubant  praedi- 
care  renoerel :  at  vero  cum  ne  sic  quidem  error  cea- 
saret,  sed  rorsos  instarent  illi,  vel  saxis  ipsis  suipi- 
dipres »  devidum  d^monem  imploi^ntes»  el  adtam 
aperlam  veritatem  eaecotientes »  tuuc  necesse  foit  un 
statuam  ignem  jaculiiri»  uibocinoendio  alterom»  ido- 
lolatriaB  nempe,  incendium.  exstingoerelur. 

19.  Guf  ^rgo.dxmonem  crimiaaris  dicens,  De  me* 
eUo  cuitu  te  $ubtrasutif  Noii  libens  se  subtraxil^  sed 
invitus  ei  cqjiqtos»  cjeclus  et  puisus  est,  cum  maxime 
tnanere,  nidore  ei  sacriQciis  alUeiefltibus»  voluisset. 
Ac  si  enim  ad  boc  imperaret  imperater  ille,  ut  orbis 
pecora  omuia  absumeret ,  slc  aibtim  oves  et  boves 
ad  aras  mactabat,  eo.insijani»  progressusi  ut  muiti  ex 
iis  qui  etiam  nunc  apod  eos  pliiiosopbari  videntor , 
coquom  ipsiim ,  camium  cauponem,  el  similibus  vo^ 
cabnlis  appellarenl.  Gerie  a  lam  iauta  mensa,  nidorOp 
/umo ,  et  sanguinis  torrentibus  iibens  non  aufugissel 
dasmon ,  qoi »  ot  tu  dicebas ,  bis  destitotos ,  propter 
insanom  poeli»  amorem  ibi  manebot. 

Jwem  compeUat  Ubaniu^ ;  LibanH  verba,  —  Yerum 
bic  intermissa  taalisper  oratione «  sopbist»  lamenta 
iterom  aodiamos»  qoi  misso  jam  Apolline,  apod  Jo- 
vem  eoiiqueritor  bis  verbis  :  Qfude ,  o  Jupiter ,  iabo^ 
ranti$  ttmmi  Uixamentum  pmdidimml  quam  tumuUu 
vacuu$  Daphnee  hcu$!  quanto  mag^  vaeuum  ip$um 
tempUm !  quo  in  Utco  natura  ceu  portum  in  portu  fece- 
rat ,  ftuauum  expertem  utrumque^  $ed  eeeundum  majo^ 
rem  tranquiUitatem  affereniem.  Qm$  ibi  mmrbum  non 
depoeuit?  qui$  non  meUtm?  qui$  non  Uictum?  qui$ 
fortunata$  in$uUi$  deeideravit  ?  Quale  laxamentum 
perdidimus,  o  scelesie  ?  quomodo  tumultu  magis  va- 
coum  teiuplum,  quomodo  portus  fluctuum  expers, 
ubi  libiaB,  tympana,  crapuiSi  comessaliones  el 
ebrietates  ?  fiNts  non  ibi  tnorbum  depoemi  9  inquit? 
Imo  quis  cuiiorum  tuorum  uon  ibi  morbom  con- 
Iraxil,  eliamsi  prios  bene  valerel,  morbom,  iuqoam, 
omnium  gravissiniom  ?  Nam  qui  daimonem  adorat» 
el  Dapbnes  fabuiam  audit,  tantamque  dttmonis  insa- 
niam  videti  ut  vel  absorpia  amica  adhuc  loco  el  ar- 
bori  insiideat,quantam  binc  insani»  flammam  non 
ooncipiat  ?  quaotam  lempeslatem ,  quantum  tumul- 
tom ,  qoantom  morbom ,  qoanlam  pertorbaiioneui  ? 
Idne  vocas  animi  laxamenlom»  el  portoro  floctoom 
axperten?idne  morbi  ievamen?  ficqoid  mirum  si 
oonlraria  contrariis  apponas  ?  Nam  qoi  forore  cor- 
repii  suot»  Duiiius  rei  natoram  oti  ae  babel  senliont, 
aed  eontrarios  rei  veriuti  calcolos  pooont.  0/|faipia 
st^tttd^  nott  admodum  procul :  rursos  eniin  ad  la- ' 
mentum  revertar,  ut   oslendam  qoantam  geiitiics 


563  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOHI 

omnes  tunc  urbem  incolenies  plagam  acceperinl ; 

ipabmque  faciam  Imperatorem  non  id  npquo  animo 

laturum,  sed  totum  furorem  in  marlyris  arcam  eflu- 

•urum  fuisse,  nisi  euni  major  metus  coliibuisset ? 

Quid  igitur  ait  ?  Olympta  non  admodum  procul :  eele- 

trilas  urbe$  eonvocabit ;  fue  venient  boves  agentez  Apol- 

Hni  sacrifieandot.  Quid  faciemus  ?  quo  nos  subduce^ 

mui  ?  quii  deorum  nobis  terram  dehiscere  jubebit  ?  qws 

prascOf  qwe  tuba  non  laerymas  exprimet  ?  quis  Olympia 

festum  vocabit ,  quod  proximus  easus  luetum  invexerit  ? 

Da  mihi  arcum  eomeum^,  inquit  trageedia,  Ego  aulem 

dico ,  et  waticinH  nonnihit ,  nt  illo  capiam ,  hoc  sagittis 

mpelam  facinoris  auctorem.  0  impiani  audaciam!  a 

impuram  animaAi !  o  temerariam  manum  !  Tilyus  alter 

/ifV  est ,  vet  Idas  Lyncei  frater ;  hon  magnus  ut  Hte , 

nonjaculator  ut  hic,  sed  in  unum  edoctus  ,  eontra  deos 

insanire.  Atoei  filios  .diii  insidias  struere  cogitantet 

fnorte  sedasti ,  Apollo ;  huic  vero  ignem  procul  ferenti 

non  oceurrit  sagitta  in  cor  ipsius  involans.  0  dexteram 

furiosam !  o  imquum  ignem  !  quonam  prinwm  inddit  ? 

quod  maii  exordium  ?  num  a  teeto  exorsus  ad  reliqua 

proeessii  ?  ad  caput  iUud ,  ad  faeiem ,  ad  phialam ,  ad 

ddarim,  ad  talarem  veslem  ?  Yulcanus,  ignis  penuarius, 

non  comminatus  est  igni  grassanti ,  eum  gratiam  refe^ 

rendmn  halferet  deo  ob  sibi  datum  olim  indidum,  Sed 

neque  Jupiter  imbrium  moderator  aquam  emisit  in  /tam' 

inam,  qm  tamen  Lydorum  regi  periclitanti  pyram  exstin- 

xerit,  Qmd  primum  ad  illum  dixU ,  qui  bellum  aggreS" 

sus  est  ?  undenam  ilia  eonfideniiat  quomodo  impaum 

urvavit  ?  cur  decretum  suum  non  solvit,  dd  putchritu-' 

dinem  reveritus  ?  Quousque  miser  et  infelix  rem  non 

intelliges,  qui  dicis  haec  human»  opus  manus  esse,  et 

ccu  lympbatus  tecum  ipse  pugnas  et  digladiaris? 

Nam  61  Persarum  regem  ,  tantum  ducentem  exerci- 

tum,  qui  urbem  ceperat,  caeteraque  omnin  lempla 

exusseral,  racem  manibus  gerebat,  et  jamjam  templo 

admoturus  erat,  daemon  mulavit;  hoc  enini  initio 

naeniae  tnae  logens  dicebas  :  Persarumregemy  unum 

ex  majoribus  ejus,  qm  nobiseum  bellum  gerit,  cum  pro- 

diUone  urbem  cepissel  et  incendisset,  Daphnen  idipsum 

facturum  properantem^  mutavit  deus,  ut  abjecta  face 

ApoUinem  adorarei  :  adeo  illum  conspectu  suo  emolli' 

vit  atque  convertit ;  ille,  inqnam,  dacmon,  qui  furorem 

barbaricum  et  tantum  exercitum  superare,  ut  dice* 

bsi^f  et  tantum  tunc  periculum  effugere  potuit,  qui|  ut 

adjicis,  Aloidas  diis  insidias  struentes  morte  sedavit : 

qnomodo ,  quaeso,  is  qui  tanta  potuil,  nibil  simile  nunc 

effccit  ?  Aiqui  si  nihil  aliud,  certe  sacerdotem  injuste 

laceratum,  producto  facinorls  auctore,  miserari  opor- 

tuit.Et  si  quidem  incendli  temporeeffugitille,  atquando 

miser  iilo  suspensus  latera  perfoderetur,  cumque  roga- 

tus  facinoris  auctorem  declarare,  non  haberet  quem 

nominaret,  lunc  certe  sisterefacinorosum  producere- 

que  oportuity  vel  saltem  indicare,  si  producere  non 

poterat.  Nunc  vero  negligit  ingratus  minis(rum  suum 

injuste  lancinalum  intuitus,  negligit  ipsum  infperato- 

rcm  U>t  victimis  risum  sibi  parantem.  Siquidem  eum 

»  Sic  unus  Cod.  et  Savil.  in  margine.  Alii  edili,  arcus  et 
chwnicem.  sic  etiara  in  B.,  quae  lectio  absona  est. 


ABCHICP.  GONSTANTINOP.  SM 

ceu  furiosum  et  menlo  captum  omnes  deridebant , 
cum  iram  suam  in  miserum  illum  effunderei.  Quo- 
modo  autem  is  qui  Imperatoris  adhuc  procul  agentis 
adventum  praedicebat  (  nam  et  illud  superius  lugens 
dicebas ),  eum  qui  proxime  stabat  seque  comburebat 
non  vidit?  Quamquam  et  illum  vaiem  esse  diciUs, 
aliasque  aliis  diis  vestris ,  tamquam  hominibus ,  arlcs 
assignalis :  illi  vaiicinandi  facultatem  adscrlpsistlSy 
nec  tainen  eum  lecum  aitem  suam  communieare  ro- 
gas.  Quomodo  proprias  non  novit  calamitates ,  quod 
ne  vir  qutdem  ignoraret  ?  Annon  fortasse  dormivic 
cum  ignis  accetiderelur  ?  At  non  ita  sensus  exspers 
est ,  ut  admota  flamroa  non  suiim  surgat ,  el  adino- 
ventemcompreliendat.  Yere  Greed  semper  pueri,  se- 
nex  Grmcus  nemo  (a),  Gum  enim  propriam  deplorare 
stultitiam  oporteret ,  quod  ipsis  eiiamrebus  daemo- 
num  fallaciam  inclamaniibus,  neque  sic  resilitis,  sed 
vos  in  perniciem  dedentes,  vestramque  prodenles  sa- 
lulem,  instar  pecudum  agimiiii,CqH0  illi  ducere  veiint, 
qiii  sedenles  staiuarum  exitium  lugetis.  Tu  vero  ar- 
cum  flagitas,  nihilque  differs  ab  eo,  qui  hsec  In  tra- 
goedia  loquiiur.  Quo  pacto  enim  id  non  furor  mani- 
festus  fuerit  dc  armis  ejusmodi  aliquidexspectare, 
quae  ne  possidenti  quidem  se  opem  tulere?  Quod  si 
tu  tibi  majorem  et  artem  et  experientiam  inesse  di- 
eas,  quam  daemoni ,  ipsam  cerie  colere  non  oportc- 
bat,  utpote  imperitiorem  et  inflrmiorem,  vel  in  qui- 
bus  illum  praeccllere  dicilis.  Quod  si  primas  illi 
coneedis ,  sive  jaculari  sive  vaticinari  oporteat ,  qiio- 
modo  artis  solum  partc  prxditus ,  illa  te  pracslare 
posse  putasti,  qnas  non  poluit  is  qui  totam  teoet 
arlem  ? 

20.  Ilsec  ridicula ,  hxc  nugae  sunt ;  neque  eiiim 
ille  vaticinandi  artcm  quampiam  habuit ,  ncquc  si 
habuissct,  illain  exercere  poioisset.  Non  enim  vir, 
non  utiqiie  hxc  operatus  esl,  sed  divina  virtus ;  cau- 
sam  autem  posiea  aperiam.  Interim  vero  par  est  edi- 
scerecujusrei  cansa  ingrati  animi  Vulcanum  accuset 
his  verbis :  Vulcanus  autem^  ignis  penuarius^  nots 
camminatus  est  igni  grassanti ,  eum  gratia  ipd  referenda 
esset  deo  ob  datum  olim  indidum.  Qnae  gratia?  quod 
olim  indicium?  quare  praeclara  deornm  tuorum  gesta 
oocultas?  Nam  si  gratiam  indicares ,  Yulcanum  magis 
iogratum  oslenderes.  Sed  rubore  ac  pudore  teneris : 
igitur  nos  libere  res  tuas  aperiemus.  Quxnam  igitur 
illa  gratia  ?  Harlem  olim  Yeneris  amore  captmnratque 
Yulcanum,  qui  maritus  ejus  erat,  metuentem,  cnm 
eum  absentein  observasset,  ad  eam  accessisse  nar- 
rant.  Apoliinem  vero ,  cum  illos  ufia  commixtos  vi- 
disset,  Yulcaoo  adulterium  renuntiasse  :  illuro  eo 
cum  venisset ,  ambos  in  lccto  repertos  vincuiis  ot 
tunc  erant  coUsgasse ,  et  ad  turpe  spectacuium  deos 
cvocasse,  talesque  de  iliis  adulterii  poenas  sumpsisse. 
Talis  ergo  gratiae  debitorem  Yulcanum,  tempore  id 
postuiante,  ingralum  in  reddendo  beneftcio  fuissc  alt. 
Quid  igitur  Jupiter,  o  vir  optinie?  Nam  el  illum  tn- 
humanitalisaccusas,  Sed  neque  Jupiter,  inqnienSy 

(a)  iixc  verba  in  Timaeo  profeniulur  ab  /Egyplio  saccr- 
dote  solonem  alloquente. 


B65  M  S.  BAfiTU,  CONTRA 

$mhrhm  mderatw  aquam  immittl  in  fiammam ,  qm  to- 
men  Ljfdmim  regi  pericUianii  ^ram  reuinaif.  Sed 
enim  pidchre  nobis  Lydum  in  meinoriani  reTOcasli : 
nam  e(  ilium  bic  daemon  decepii  vanaspe  inflans ,  e( 
10  inanifoslam  perniciem  conjiciens.  Ac  nisi  Gyrus 
hiimaiins  fuisaei,  niliii  ipsum  *  Jopiter  Juvisset.  Quare 
fruslra  Jovi^vitio  vertis  ,quod  Lydtim  filio  prj:lulcri( : 
nequceiiiro  sibi  ipsi  in  qua  urlie  maxiroe  coleiialur, 
in  Romiili  scilicct  urbe  t  fulmine  taclMS  opem  tulit. 
.  Ubanii  verba,—  GsBterum  audiamus  reliqua  lamenti 
vcrba  :  sic  cnim  luclum  illum ,  qui  eorum  occupavit 
«nimos ,  probe  sciemus.  Viri ,  trahiiur  mihi  animm  ad 
epedem.  dei ,  mihique  co^talio  tyjmm  ejus  ante  oculos 
etahdl ,  fonjia;  ienitatem ,  cutis  teneritudinem ,  et  hoc  in 
hipide  9  cingulum  circa  pectus  auream  lunicam  eoUigenSf 
sta  ut  alia  qmdem  subuderent^  aUa  suhsurgerent.  Tota 
tero  forwui  cnjus  iram  vel  ferveniem  non  sedasset  ?  Si^ 
mitis  enim  erat  meios  canenti :  imo  quispiam  audiwt^  tcl 
muntfin  meridie  dlharam  puUantem.  Aures  beatas! 
VantusverofortasseeratiaudaUo  terree^  cui  de  anreo 
cffatho  miki  libare  mdeturt  quod  puellam  oc^tarit  de^ 
Juseens ,  ac  deinde  se$e  contrahens*  Posl  ba^c  pauca  de 
incendio  questus  :  Clamabat^  inquit ,  viaior  fulgure 
erumpente :  turbabatur  in  luco  Daphnes  inquiUna  saeer' 
dos  dei :  percussiones  autem  pectorum » et  ejutatus  aeu» 
tus  per  iocum  arboribus  dentum  pereurrens ,  ad  urbem 
^uque  vehmens  atque  horrifieus  pervadit;  prineipis 
pculus  tune  somnum  capere  .titdptefis ,  ad  aeerbum  min- 
tium  e  leeto  eurrexit.  iUe  fwrore  pereitus  aias  a  Mer- 
£urio  petiL,  ipse  ad  maU  radicem  qneetendam  properans, 
uon  minus  intus  ardebat ,  quam  tempUtm.  Trabes  cade* 
bant  deortum  ignem  ferentes ,  qum  proxim  stabant  ab- 
eumentest  ApoiUnem  vero  statim,  utpote  qui  parum 
distaret  a  tectOj  hineet  aliaomamenta^  Musarumque 
statuas  ibiposttaSt  Utpillorum  fulgura,  columnarum 
pulehritudinem,  MuUitudo  circumstans  Ingebat^  opem 
ferre  nonvalenSy  ut  acridit  iisqui  e  terra  naufragium 
mdentt  quorum  aunUum  umun  eil,  factum  lugere. 
Ceru  magmun  esdtavere  luelum  ex  fonUbus  exsiUentes 
ngmphee,  nmgnum  Jupiter  prope  sedens^  ut  par  erat 
labefaetatis  filu  honoribus :  ingentem  item  sexeentorum 
deemonum  in  lueo  degenUum  cestus  :  nec  minorem  lu- 
ctum  media  ex  urbe  Calliope  exdtavit,  Musarumchorago 
igne  Uesa.  Posiea  sub  finem  ait :  Esto  mihi  et  nuuc, 
ApoUo,  qualem  U  reddidit  Chryses ,  dum  Ackivis  im^ 
preearetur^  tra  plenum  et  nocU  mtilem  ^  quia  cum  eto* 
la$  *  Ubi  redderemuSf  et  quantum  ablatum  fueral  re- 
eiUueremus,  prcereptum  est  quod  eoUmuSf  ae  si  sponsus 
aUquiSf  dum  coronet  nectuntur,  abscesnssei. 
.  21.  Bxc  lamenlatio  fuit,  seu  poiius  bas  modicae 
sunt  hmentationls  partes.  Mihi  vero  mirari  subit » 
quomodo  iniis,  quas  pudore  afTicere  debebant,  se 
ornatum  esse  pntet :  nibilo  meiios, quam  lascivom  ct 
obscQsnnm  juvenem ,  in  meridie  eum  citbara  luden- 
lem  inducens,  et  caniici  argumentum  dicens  amicam 
esse»  aoresque  illas  beatas  praedicans ,  qu»  turpem 

*  sav.  et  unus  codex,  niit  cgrus  pree  hmanuU  sua 
•  iUmn  dimisisset,  nihit  ipsumy  etc. 

•  Alil,  «JcfiRM»,  pro,  fiotoi. 


JULIANUM  ET  GENTILES  m 

iUam  cantilcnam  audlcrinl.  Et  quid  quidem  dicat  ali- 
4uosexiis»  qui  Daphnen  et  circumjacentia  loca  babi* 
lant,  Ucrymaios  esse;  urbisque  principem  ardeutem 
fuisse,  nibilque  amplius,  quam  loctum  indocat,  ni- 
bll  mirum  :  quod  autem  ipsos  deos  in  eadem  consi- 
lii  inopia  fuisse  dicat ,  solumqne  apud  se  lacrymatos 
esse;  ac  neque  Jovem ,  iieque  Galiiopen»  neque  frc- 
qiieniem  illam  dsmonum  tnrbam,  neque  ipsas  nym* 
phas  aliquid  contra  inceiidium  potoisse,  sed  oinnei 
ejulalus  et  luclus  excitasse  tantum  :  id  profecto  ridi- 
culum  admodum  est.  Quod  igilur  mag nam  acceperint 
plagam  satis  ex  jam  diciis  demonslratum  est :  et- 
enun  in  medio  iiseniae  ipsos  letliali  vulnere  perfossos 
coufitetur.  Non  igttur  id  patienlcr  lulissel  Iinpcrator, 
nisi  iUom  major  metus  et  formido  occupassct.  Restat 
demum  ut  osiendamus  qua  de  causa  Deus  iram  suam 
bi  Imperatorem  non  immlserit,  sed  in  daemonem,  el 
cor  ignis  non  totom  templom  absompseril ,  sed  com* 
buslo  tecto  etiam  idolum  proslraverit.  Neque  enim 
teraere  et  sine  causa  bsc  facla  sunt ,  sed  ex  Dei  erga 
erranles  cleinenlia  omnia  gesia  fuere.  Qui  eniin  om- 
nia  novit  antequam  fiant ,  el  boc  com  aliis  noverat : 
scilioel  si  fulmen  in  Imperatorem  immissum  fuissel, 
qui  praesentes  fuissent  ac  vidissenl ,  ad  lempus  ex« 
lerriti  cssent,  secundo  autem  vel  lerlio  peracto  anno 
lacti  memoria  periissel,  mullique  fuliiri  eranl,  qui 
jniraciilo  non  credereul.  Sin  vero  lemplum  flammam 
reciperet,  omni  praecone  clarius,  non  iis  solum  qui 
lunc  erant,  sed  etiam  posteris  omnibos  iram  suam 
denunliaturus  eral  Deus  :  ita  ol  si  qui  rem  gesiam 
vellent  impudenler  occollare,  lis  omnis  occasto  prae» 
cidereiur.  Quisquis  cnim  locum  petil,  sic  animoaf- 
ficitur,  ac  si  inceiidium  nuper  aceidissel ,  atque  lior- 
rorquidam  ipsum  invadii,  elad  casloni  respiciens 
slatim  celebrat  «virtuiem  eius ,  qui  isihxc  operaius 
est.  Ut  enim  si  qnis  pncdonom  principis  antrum  et 
latibulum  perfriiigens,  vlncium  illiim  eduxerit,  di- 
repiisque  ejus  facultatibus ,  locom  rdiquerit  recepta- 
culum  ferarum  et  monedulamm ;  dcinde  vero,  quis- 
quis  in  hujusmodi  latibulum  venerit,  statim  alque 
locnm  videt,  incursus  et  furla  locum  prius  incolenlis 
sibi  animo  depingit :  ila  el  hic  usu  venll.  Qufsquts 
enim  columnas  procol  con^icii ,  accedensqoe  postea 
limen  Iransgreditnr,  dacmonis  abominationem  )inimo 
sibi  dcpingil ,  fallaciam  item  et  insidias  :  atque  iram 
virtutemque  Dei  mlratus  abscedit.  Sic  quod  prius  er- 
roris  et  blasi^cmi»  babitaculum  fuerat ,  nunc  laudis 
decanlanda!  argumentum  est :  tanta  Deos  nosler  nia- 
chinandi  arte  valet.  Et  mirabilta  hujnsmodi  non  nunc 
primum ,  sed  jam  olim  a  prioribosgenerationibus  ope« 
rator.  Oinnia  porro  recenserc  non  est  prscsentis  tem- 
poris;rem  tamen  commemorabo  huic  omnino  simi- 
lem.  Bello  olim  in  Palaestina  suborto  inter  Jtidxos  el 
quosdam  alienigenas,  viclorla  politl  hoslescaptam 
Dei  arcam  (1.  Heg  ^.  2),  quasi  manubias  e(  spolia, 
cuidam  Idoloconsecraruni,  cui  noroen  Dagon  erat. 
Ubi  autem  primum  Inducia  fuit  arca  ,  statua  decidit 
et  prostraia  jacebat.  Ut  autcm  ex  boc  casu  Dei  vir- 
lutem  non  inleUexerunt ,  sed  erectam  rursus  illam 


867  S.  J0ANNI3  CHRISOSTOMI 

in  basi  duft  eoltocarmu ,  postridie  stib  aurors  icinpus 
accedentes » iion  solum  delapsam ,  sed  peniius  fVa- 
ciain  reperemnt.  Nain  aTulsac  manus  ab  homeris ,  ad 
4imen  templi  cnm  pedibns  exsitierant ,  reliqua  pars 
siatuse  diVuisa  alibi  reperta  esi.  Sodoniorom  iiem 
tellssj  at  pam  ntagnis  conferamus ,  ideo  cum  babl- 
latoribiis  igne  assumpia  periii  {Gen,  i9) ,  fnfi  uctiio*- 
saque  mansit,  ut  non  niodo  illius  acvi  liomincs,  sed 
post  futuri  omnes  a  loeis  ipsis  ad  meiiorem  fVugem 
reducereiitor.  S.i  enlm  bomines  taiitum  ullio  attigis^ 
sel ,  factuin  postea  non  crediium  fuisset.  ideo  locus 
plagam  acdpit ,  qui  potest  lempore  iion  deleri ,  siii- 
fulasque  geiierationes  commonefacii ,  lege  nempo 
statutum  e8se,ut  qoi  talia  agant»  lalia  paiiantur; 
eiiamsi  non  stutim  poetia^  (uantiUt  in  hoc  templo 
eontigit.  Ecce  namque  Tigeiiinus  annusez  lllo  tein- 
pore  agitur  (a) ,  nec  Umen  aedifioii  ab  igne  relictl 
iwrs  ulla  periit^  sed  quse  partes  ignem  effugerunt » 
ea  firmiter  stant  usque  adeo  valida; ,  ut  ei  cenluin  el 
J>is  ptures »  bisque  rursnm  ionge  piures  annos  durare 
possinl.  Ecqiiid  niirum  si  ex  coiumnis  nnlia  ab  aitert 
^vulsa  ad  soiuui  deeiderit?  Columiiarum  enim  earuni 
quas  ad  posieriorem  templipartem  erant,  una  tantum 
fracu,  ne  ea  quidem  corruiti  sed  a  sua  basi  nioia  et 
ad  murutn  reciinata  mansit ,  ejosqoe  pars  ab  imo  us« 
que  ad  fracluram  obiique  muro  nititur ;  a  fractur* 
vero  usque  ad  capiielluin  supiiia  sut ,  ab  inferiori 
parte  suffulta.  Quamquam  autem  el  venti  vebeinenter 
ingruerint ,  lerr»  motus  acciderint ,  ot  terra  con- 
cussa  fuerit,  flamm»  reliquiaB  non  amotae  sunt;  sed 
steterunl  propemodum  eiamantes^  se  ad  postt^rorum 
eniendationem  servaus  esse. 

22.  Et  quidem  quod  templum  non  funditus  dirutum 
fuerii,  lianc  causain  dicere  possis  :  quod  antem  rul* 
inen  Imperatorem  non  atiigerit ,  aiteram  causam  si 
qua^ras  reperies ,  ex  eodeni  ipso  benigntutis  et  cle« 
mentise  Gliristi  fonte  mananlem.  Ideo  eiiini  ignem  ex 
Imperatoriscapiieaveriit,  in  ipsomqae  iecluinjacu« 
iatusest,  ut  alienis  calamiutibus  edoctus  reposiiam 
sibi  poenam  effugeret,  mutatus  elab  errore  liberafusi 
Neque  hoc  solum »  neque  primum  plropri»  virtutia 
Signum  ei  dedit  Ghrislus ,  sed  el  alia  mulu  his  non 
minora.  Nam  et  pairuus  ^us  et  qua^stor  aerarius ,  sie 
ambo  viu  funcii  sunt;  ad  bffiO  fames  uiia  cum  ipso 
urbem  invadens,  aquarum  quoque  penuria  numquam 
ante  visa,  qiiam  ab  eo  sacrificia  fontibus  faeta  fuis* 
sent ,  aliaque  multa ,  sive  in  exerciiu  sive  in  urbibos 
accidentia,  potulssent  vel  lapideum  animum  flectere, 
non  multitudiiie  tantum«  neque  quod  omnia  simul 
facinora  slatim  sequereniur,  ut  quondam  i£gyptio< 
rom  rcgis  tcmpore ;  sed  etiam  quod  per  se  lalla  ede« 
rentur  miracula,  utaliud  alio  oon  egeretad  videhtium 
converaaonem ,  sed  singula  ex  se  ad  id  peragenduii\ 
saUs  esseiil.  Nam  ut  caetera  omitUm ,  quem  vel  ex 
admodum  stupidis  non  deterruisset  qood  cirea  veteris 
JerosoijmiUni  teinpli  fundamenU  exbibitum  esl  si« 
gnum  ?  Quidnam  illiKi  erai  ?  Gum  videret  tyrannoe 

.  (fi)  Aimos  vigeaiuiusaJolianouBperaiore, 


ARCiliEP.  CONSTANHNOP.  8CS 

in  tota  sna  dilione  diffusam  Christi  fldeni  ^  jamqne 
rersaruin  Hiies  o^cupantem,  aliorumque  remotiorom 
l)arbaroruin ,  nirsumque  uitra  eos  pmgressam  ,  ac 
loiuni ,  ut  iu  dicam  ^  orbem  occupantem  :  crueiaba- 
tur  animo  et  angebatur,  Eccleslisque  beilum  paralKit ; 
ignorabat  auieminfelixse  contra  stimolum  calcilrare. 
Ac  priino  quidem  Jerosolymlianum  lemplura ,  quod 
ftinditus  Christl  viriusdinierat,  resuurare  conabatur, 
getitilisque  homo  res  Judax)rum  procunibat ,  virtutis 
Cliriaii  periculum  inde  facere  volens ;  el  accilis  Ju- 
daeis  qitibusdam,  iisquesacrlflcnre  ]ussis(nam  majores 
eorum  dicebat  lioc  cultus  genere  usos  esse) ,  cum 
JudsRl  eo  confugerent ,  ul  nou  Dis  esse  sibi  dleerent« 
leinplo  diruto  extra  veterem  nietropolin  id  faeere, 
jubet  pecuiiias  ex  imperatorio  gcrario  accipere ,  nec- 
noii  alia  omnia  ad  siructuram  necessaria ,  abireque 
iusUttraium  templum  ,  ac  veierem  sacriflciorum  mo« 
rem  repetiioin.  Tum  stultl  illi «  ab  dtero  erranies  el 
ad  liatios  usr|ue  puerili  egentes  instilutione ,  disces* 
scrunt ,  ut  Imperatore  favente  rem  peragerent :  ae 
stutim  atque  humum  egerere  coepissent ,  igois  e  iun- 
dainenlis  exstliens  eos  siatlm  consumpsil.  His  Impe- 
ratori  nuntiatis  non  ulira  ^m  promovere  ausus  est) 
metu  scilieet  cohibente;  neque  umen  ab  errore 
dsemoiium ,  quibus  plane  subditus  erai,  llberarl  vO- 
liiit;  interim  uineii  paulum  quievlt. 

MoHui  pmetiuuiionli  iub  Juliano.  —  Brevi  poelefl 
tempore  vanam  itidem  openm  suscepil,  non  quidem 
ausos  uitra  templum  oonstruere ,  s^  nobiscum  teli« 
Utionibus  piignare  volens  :  aperto  enim  marte  noi 
adoriri  adhuc  difl^rebat :  hac  uiia  et  prima  de  causO, 
quod  persuasus  essel  se  Id  rrostra  teiiuturum  esse ; 
secumJa  vero ,  ne  iiobis  occasionem  prseberet  ut  co^ 
rona  mariyriiredimiremur.  Hocquippe  intolcranddm 
ipsi,  et  oinni  caiamlute  gravius  eral,  si  quis  in  ine- 
dioin  produetus  pro  veriUle  usque  ad  mortem  in 
cruciatibus  perseveraret :  Ita  aese  ex  animo  ininii- 
cum  nostrum  declarabai.  Novent  enim ,  noterat 
piane,  si  id  anderei ,  omnes  pro  Gfiristo  atilmas  suai 
tradituros  esse;  malignus  autem  et  callidns  com 
esset,  eos  qui  ob  peccatum  quoddam  Ecclesi»  princi- 
ptbus  poenas  dedissent ,  aut  a  pnefeetura  quapiam 
amoti  essent ,  liberos  omnes  ubique  dimiitebat ,  hoc 
modo  neqoisslmis  polestafem  tribuens ,  Ecclesise  le- 
ges  evertens  muiuumque  inter  eos  conflieturo  mo- 
vens  :  nam  expugnatu  faciles  demum  futuros  spera« 
bat,  cum  sese  intestino  bello  consumpsissent.  Quem- 
dam  etiam  tuin  perversae  doctrin» ,  tnm  improbae 
vitx  causa,  ecclesiastico  priiicipiilu  polsum,  nomin^ 
Stepbanum ,  jubet  rursum  doctrin»  tbronum  oceu* 
pare  .  aufue  Dominicum  nomen ,  quoad  ejus  fierl 
potuii,  exstinguere  corabat,  Craliiaeos  pro  Chrislianis 
nos  tum  in  edictis  sois  vocaiis,  tum  principes  ut  idem 
facerent  adhorians.  Inter  tot  sigiia  auiem  ,  ut  dixi, 
quas  per  famem  et  sicciutem  edebantur,  in  eadem 
adhuc  impudeniia  ac  duritie  perseverabat.  fixpedi- 
tionemque  Persicam  susccpturus,  tanto  cum  fastu 
descetidens  ac  sf  toum  barbarorum  geotem  vastatu- 
rus  esset ,  sexcenus  nobis  rainas  inteaul>ai»  jaetila* 


569  DE  S.  BABTLA,  GWTRA 

baiqoe »  se  pofil  redjUim  nos  omnes  ruodiius  deletu^ 
rum  esse.  Hoc  quippe  beilum  Persico  sibi  gravius 
videbaiur ,  unde  prius  conreclo  minore,  tunc  majus 
boc  sibi  sascipiendum  esse  pulabai.  Haec  porronobia 
renunliamnt  ii,  qui  ipsi  a  coiisiliis  erant.  Gontra  nos 
igitur  furore  ardens,  et  quotidie  ad  majorem  elatus 
insaniam ,  numquam  in  eadem  sententia  persistebat ; 
sed  priore  consilio  posiio  rursus  iiobis  persequutio- 
nem  minabatur.  Guni  vero  Deus  illum  coercere ,  ar- 
dentemque  comprimere  vellet,  hoc  denuo  signum 
induxit»  igni  in  templum  Dapbnes  immisso. 

23.  llle  vero  ne  slc  quidem  furorem  sedavit ,  imo 
potius  cum  rei  nostra:  devaslandse  cupidine  disrum- 
peretur ,  ne  quidem  tempus ,  quod  comminando  sibi 
praestituerat,  eispectavit;  sed  Eupliratem  irajecturus, 
de  miiitibus  experimentum  sumebat :  ac  quibusdam 
humero  paucis  adulalione  corniptis,  repugnantes 
sibi  nequaquam  remisit,  veritus  ne  si  coiicros  se- 
gregasset ,  debiliorem  coutra  Persas  exercitum  red- 
deret. 

Juliamu  in  Per$ico  bello  fferit.  —  Quis  nobis  quae 
blnc  consequuta  sunt  recenseat ,  longe  terribiliora  iis 
qu£  in  deserto  ,  quae  in  mari,  qux  in  iEgyplo ,  quo 
tempore  induratus  illePharao  plectebatur,  omncsque 
alii  submergebantur  ?  Quemadmodum  enini  tunc,  post- 
quam  nullis  hujusmodi  calamitatibus  cedere  ,  neque 
resipiscere  voluii  iEgypiius,  taiidem  illum  Deus  cum 
reliquo  exerdiu  perdidit  :  ita  et  nunc  »  postquam  ad 
omnia  Dei  prodigia  impudenter  ille  consiiiit,  nibilque 
iode  iucri  percepit,  sed  sine  emendatiooe  mansit, 
exlremis  illum  Deus  malis  involvii ,  ut,  quandoqui- 
dem  ille  alionmi  calamiiatibus.ad  mcliorem  rrugem 
reduci  noluerat,  ejus  exitio  caeteri  emendarenlur.  Qui 
enim  tot  mililum  myriadas  eduxerat,  quot  nnllus 
antea  Imperatorum,  totamque  Persidem  incursu  qno- 
dam  et  sine  sudore  se  capiurum  sperabat,  ita  inisere 
et  infeliciter  rem  gessit,  ac  si  mulierum  vel  parvulo- 
rum  potius ,  quam  virorum  cxcrcilum  secuin  babuis- 
set.  Primum  nnmque  illos  consilii  inopia  iii  laniain 
necessitaiem  adegit,  ut  equinis  carnibus  vescereniur, 
et  alii  fame ,  alii  siti  al>sumpti ,  perirent.  Quasi  enim 
in  Persih^um  gratiam  exercitum  agere  ,  ac  non  illos 
capere,  sed  suos  pnnlere  vellet ,  sic  in  angusta  locn 
conclosil,  ac  lantum  non  vinctos  bosti.  tradidil.  Oiimos 
porro  quae  iUic  ooiiligere  calamitates ,  ne  ex  iis  qui- 
dem»  (|ui  lliain  videruiit  et  experti  sunl,  possii  quis- 
piam  reoensere ,  ita  omnem  moduiu  superarunt.  Sed 
ut  sanunatim  dicam ,  illo  turpiter  ac  misere  mortuo  : 
•lii  enim  dicunt  illum  a  calone  quodam ,  de  rerum 
suiu  indignante,  percussum  cecidisse;  alii  inter- 
fectorem  non  novisse,  sed  tanlQmmodo  percussum 
dicunt  rogasae  ut  in  Gilicia  sepeliretur,  ubi  uuoc 
jacei  :  c«m  itaque  sic  ille  turpiter  cecidisset ,  militcs 
se  in  exiremls  constitutos  esse  cernenles ,  bostibus 
supplices  aeeedunt ,  datisque  juramcntis,  se  omuium 
muniUseimo  praesidio  cessuros,  quod  parlium  nosira- 
mm  eea  munis  erat  inexpugnabilis ,  humanosque 
nacti  bflirbfliros,  slc  evaserunt,  ex  mullisque  paucl 
remigranint»  sed  affiectis  eorporibus,  de  inito  foedere 


JULUNUM  ET  GENTILES.  670 

pudefactl,  per  jusjurandum  vero  coacti  paternis  bonis 
cedere.  Videreque  crat  quavis  captiviiate  miserabi- 
lius  spectaculum  :  nam  urbis  illius  cives ,  a  quibus 
frailam  exspectabant ,  quod  instar  propugnaculi  po- 
siii  eos  omnes,  qui  intra  bos  limiies  essent ,  quasi  in 
portu  constituissent ,  pro  oninibus  semper  ad  omnia 
pericula  objecti,  ab  iisdem  hostilia  passi  sunl»  et  do- 
ffiibus  cedentes  et  agris ,  et  a  palemis  possessionibus 
avtiisi »  qua  calamiiate  a  suis  affecti  sunl.  Hunc  nos 
fructum  ab  egregio  Imperalore  percepimus.  Hxcporro 
non  leinere  dicia  sunt ,  sed  ut  responderemus  iis,  qui 
quairercnt ,  cur  non  ab  initio  de  Impcratore  Deus 
pcenas  sumpserit.  llluni  enim  rabie  duclum  sxpe  vo- 
iaii  ab  ulieriore  impetu  coercere,  aiienorumque  ma- 
iorum  exenipio  emendare  :  quia  vero  ille  repugnavit, 
in  extrcina  euni  roala  conjecil :  veram  qoldem  pec- 
caiorum  uiiionem  in  magnum  illum  diem  reservans, 
pnisenli  vero  poena  supinlores  excitans  et  ad  meiio- 
rein  fnigein  reducens.  Tanta  enim  est  Dei  toleranlia, 
ut  qui  ea  non  recte  utuniur ,  eos  graviore  tandem 
poena  afflcial :  ac  quemadmodum  poenitentibus  uiills, 
ita  pervicacibus  et  obstinatis  majoris  supplicii  causa 
cvadit.  Quod  si  quis  dicat :  Quid  Igitur?  annon  pne- 
videral  Deus  fore ,  ul  tyrannus  numquam  emendare- 
tur?  huic  respondebiinus ,.  proividissc  quldcm  ,  sed 
numqiiaQi  propter  maliliae  nosine  pracvlsionem  ces- 
saturum  csse  quae  ad  se  spectanl  facere.  Yerum  etsi 
nos  admnnitionem  non  admitlamus,  ille  nihiiominus 
bcnignitatein  suam  demonslrat;  sin  etiam  in  majora 
impinganius  mala,  nibil  hoc  ad  eum  spectal « qui  non 
ideo  nos  peccantes  diu  lulit  ut  periremus,  sed  ut  sa- 
lutem  conscqueremur ;  verum  nostra  culpa  evenit, 
qui  ineflabilem  ejus  tolerantiam  despeximus.  Atque 
iia  immensa  ejus  benignitas  declaraiur.  Gum  enim 
noiumus  magna  cjus  frui  paiientia  ,  tunc  eam  itle  in 
aiiorum  lucruni  convertii,  ubique  simul  benlgnitalem 
et  solertiam  suam  prodens.  Quod  etiam  tunc  factum 
est.  £t  tyraiiiius  quidem  sic  vitam  clausit ;  ac  lum 
insaniae  ejus ,  tuiii  Babylae  virluiis  monumenta  ex- 
stant  :  lcmplum  ,  iiem  et  martyrium ,  illud  quldem 
deserlum,  hoc  eamdem  quam  prius  virtutem  relinens. 
Gapsa  auiem  iion  ullra  referlur ,  Deo  ita  providente, 
ut  adventantibus  clarior  Babylx  gestonim  noiitia  eva- 
dat.  Quisquis  enim  peregrinus  locum  adiens  et  mar- 
lyrem  quaTcns,  ciim  ilium  abesse  videt,  statim  cau- 
sani  scisciuiur,  etsictotamedoctushistoriamrecedif, 
majus ,  quam  prius ,  iucrom  reporUns ;  sic  et  Da- 
phnen  advenlans,  et  inde  recedens,  maximam  utiliu- 
tem  percipil. 

Martyrum  lam  wpomm,  ^iiam  mor(«oriiiii  miu$.  — 
Ea  est  muriyrum  virlus,  viventium,  mortuorum» 
pracsenlium  locis,  abseiitium.  Etenim  ab  imtio  ad 
linem  ejus  fucinora  continua  quasi  serie  copuiaia 
fuere.  Si  perpeiidas  enim ,  vioiatas  Dei  leges  uilus 
est ,  pro  occiso  debius  pcenas  sumpsil ,  quanU  sit 
sacerdotium  inter  et  imperium  diffcientia  ostendit , 
mnndi  fasium  omnem  dissoivii,  mundipompam  eal- 
cavit,  Impcratores  docuit,  ne  ultra  mensuram  sibi 
a  Deo  pracscripiam  potcsutem  extenderent »  sacer- 


57 


&  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  S7S 

becillitatemque ;  mariyris  vero  eoronas »  ▼tcloriam  , 
virtutem.  Tanla  cst  sanclorum  fortiludo,  tam  invicta 
et  formidabilis »  et  Iroperatoribus  et  dsmonibus » imo 
Ipsi  quoque  dxmonum  principi  *• 


detcs  docuit ,  ut  in  boc  principaiu  pneesse  oporteat. 
Ct  hscc  quidem  hisque  plura  dum  in  carneesset :  ubl 
auicin  binc  emigravit,  dxmonis  robur  enervavit» 
gcHiilium  failaci^m  confutavit ,  vaticinii  nugacitatem 
dcicxit ,  ejiis  larvam  contrivit ,  histrionicam  ejus 
onincm  detexit  artem ,  eum  qui  in  ea  praeesse  vide- 
rciur  obmutescere  cogens,  ac  magna  vebementia 
opprimens.  Stanl  hodieque  templi  muri,  daemonis 
{gtioininiam  omnibus  pnedicantes,  risum  itam  im- 


'  in  flne  Opusculi  savU.  et  unus  Godex,  post,  dannonum 
fnincipi  habebaDt :  Begmm  enim  et  virtiu  wHni  Jeni  ckri- 
hU  Domm  tuntri ;  ip$um  tolwn  decel  gloria,  cum  esterno  pth 
tre  et  cofetemo  Spiritu  in  infinita  steaUa  stecutorum,  Amen. 
Quae  a  quodam  graeculo  librario  haud  diibie  adjecta  sunt. 


^BA 


IN  HOMILIAH  IN  8ANCT08  MARTYRES  JUVENTINUM  ET  MAXIMINUM 


ADMONITIO. 


Ut  initio  hujus  concionis  dicitur,  liabita  bscc  fuit 
paucis  post  Homiliam  in  S.  Raltyiam  diebus :  Nuper^ 
«jnquit,  non  autem,  heri »  ut  verterat  Interpres,  Nuper 
bealui  BabyUu  cum  tribu$  puerit  no$  Mc  congregabai  : 
hodie  vero  par  $anctorum  militum  in  acie  exercitum 
Chri$ti  con$iiiuit.  Et  tamen  hoc  loco  fulti  ii,  qulMar- 
tyrologiis  opcram  dederuni,  in  25Januarii  horum 
niartyrum  diem  nalalem  conferunt ,  licet  non  inilio 
tantum,  scd  eiiain  paulo  postca  Cbrysostomus  de 
Homilia  in  S.  Rabylam  loqueiis ,  eam  non  /im\  sed 
uuper,  dicUim  cnuntiet.  Inde  forsan  mos  obtinuit  ut 
diefeslum  S.  Rabyi;e  insequente,  SS.  Juvcntini  ct 
Maximini  memoriam  enuniient :  non  cx  Gnecorum 
Menxis  id  mutuaii  :  siquidem ,  ui  notat  optiine  Rol- 
laiidus,  nulia  in  Menasis ,  Menologiis,  Antliologio, 
aliisve  fastis  sacris  Grxcoruin  corum  exstat  memoria. 
Sed  a  receniioribus ,  ait  iilc ,  po$iridie  S.  BabyitB  et 
trium  pueromm  locantur  :  qiii  scilicet  ea  in  re  vctercm 
illam  Homiiix  Chrysostomi  in  SS.  Marlyrcs  iiiterprc^ 
talionem  sequuntur  :  Ueri  bealu$  Babyla$  cum  tribu$ 
pueri$,  Yideant  igilur  li  qui  SS.  fasiis  dant  operam , 
num  aiia  sii  siatuenda  colendse  SS.  Jiivcntini  et  Maxi- 
ailni  memorix  dles.  Hos  martyres  commemoraiTlico- 


doretus  lib.  3  Hist.  Ecci.  c.  i4. 

Non  uno  solum ,  ut  diximus ,  loco  roonstratur , 
hanc  cojicioncm  post  bomiliam  illani  in  Raby!ain  ha- 
bitam  fuisse ;  sed  ct  aliud  paulo  post  exordium  bujusce 
rei  indicium  profert  Clirysostomus.  Erat  Imperator 
quidam^  ait,  etiam  no$lro  asvo^  omne$  qui  $e  praeei" 
$erant  impietateinncen$f  de  quo  ei  nuper  pluribue  a  me 
dictum  esl.  Et  vcre  pluriroa  in  homilia  praraedenti 
In  S.  fiabylam  de  'Juliano  Apostata  dicuntur.  Cavo 
putes  autem  bic  de  libro  illo  prolixo  in  sanctum  Ra- 
bylam  sermoncm  baberi :  ille  quippe  non  concio , 
non  bomilia  est,  neque  umquam  in  coctu  populi  re- 
citatus  fuit ,  ut  in  monito  praecedenli  diximus ;  sed 
de  homilia  eum  praccedente  agitur.  Cujus  annum  as- 
signare  non  potuimus ,  uti  nec  lioniiliarum  In  Laza- 
rum ,  neque  bujusce  in  SS.  Juventinum  et  Maximi* 
num.  Namqiie  ut  ccrtiim  vidotur  cas  codem  anno 
alqiie  tcmporc  habitas  fuisse  :  ita  nullo ,  probabill 
quidcm ,  indicio ,  qiiis  ille  annus  cssct ,  dcprebeiidero 
licuit.  Cum  his  confer  sodes  ea  quac  in  Monito  prxce- 
denli  diximus. 

Intcrprctntio  Laiina  est  incerti  cujusdam  docti  viri, 
qunm  plurimis  in  locis  emendavimus. 


SJUSDEM  IN  8S.   MARTYRE8  JUYEEITINUM    ET    MAXIMINUM,    QUI    SUB  JULIANO  APOSTATA  MARTT* 

RIUM  SUNT  PASSI,   8ERM0  PANEGYRIGU8. 


i.  Nuper  beatus  Rabyias  cum  tribus  pneris  nos  bic 
congregabat :  hodic  vero  par  sanclonim  miiiium  in 
acie  exercilum  Chrisli  constiuiit ;  nuper  qnadriga 
marfyrum ,  hodic  biga.  Impar  eorum  est  actas ,  sed 
nna  /ides  ;  varia  ceriamian,  sed  endem  forlitudo  :  illi 
lcmporc  sufieriorcs,  isti  reccntiores.  Kjusmodi  est 
tbcsaurus  Ecclcsiat ,  novas  et  veteres  habet  margari- 
tas  :  sed  una  oinnium  est  pulchritudo.  Eorum  flos 
ncqiie  marcescit ,  neque  defluit  teinpore ;  nescit  ve- 
tustatis  rubiginem  splendoris  isiius  natura.  Temporis 
diuturnitate  opes,  quac  ad  corpora  speclant ,  facile 
intcreunt  :  veslimenia  enim  absuinuntur ,  domus 
destrnuntur,  et  aurum  rubigine  consumitur;  et  iii 
somma ,  omnium  scnsilulium  faculiatum  natura  tem- 
P4n'c  tandein  aboletur  et  intercidil.  At  iion  sic  sc  res 

(if)  Inhanchoaiiliam  vidimtisCodiJ.  unicum,  negtum  sci- 
licet2343  :  nam  perrari  sunt  hujus  bomiliae  Codices. 


Iiabet  in  spiritualibus  thesauris ,  de  martyribus ,  in* 
quain ,  qui  semper  in  codein  manent  vigore ,  sempcf 
in  eodem  Juventutis  flore  sunt ,  semper  suac  gloria> 
fiilgorem  emittunt  ct  radios.  Qood  scientes  vos  non 
aliter  priscos,  aliter  recentlores  colitis  sanctos,  sed 
eadem  alacriiale,  eodem  amore,  eodem  affectu  co- 
liiis  omncs  ct  commendatis.  Non  enim  exploratis  tem- 
pus ,  scd  cxquiritis  animi  fortitudinem,  pietatcm , 
fidem  invictam ,  zelum  incitaium  ac  fervidum ,  et  eas 
virtutcs ,  quas  prx  se  ferunt  sancti ,  ad  quorum  bo^ 
norem  hodie  convenimus.  Hl  enim  tanto  amorc  Dci 
flagrabant,  ut  etiani  extra  persequutronis  tempus 
muriyrii  corona  redimiti  fuerint,  absque  pugna  iro- 
paeum  erexerint ,  absque  prxlio  victoria  potiti  sint, 
absqiic  certamine  bravium  rapucrint.  Et  quomodo 
hoc ,  ego  dicam  :  sed  ferte  me  rem  paulo  altius  re- 
pctere.  . 


sn 


IN  lUVENTINOH  ET  HAXIMINUM  HARTTRE& 


S7i 


Penequutionh  raiio  iub  Juliano  Apoitala»  —  Emt 
Impcrator  quidam ,  ciiam  noslro  xto ,  omnes  qui 
se  pnBcesseraiiiimpietaievinccns,  de  quoetnuper 
pluribtts  a  me  diclum  est :  qui  cnm  Tideret  rcs  no- 
stras  martyrum  morle  dariores  flerl,  et  ea  causa  non 
solum  viros,  sed  et  ieneros  pueros  virginesque  in- 
nupia% ,  et  io  summa  ex  omni  scxn  ei  xiate  qqosdam 
pro  rdigione  ad  mortem  prosilire,  cmdakatur  et  do* 
lcbat;  caBterum  movere  bellum  manireste  nolebat. 
Omnes  enim,  dicebat,  ad  mariyrlnm,  qitasi  ad  al- 
vearium  apes  volabunL  llxc  antem  iioii  ab  alio» 
quaro  a  majoribus  suis  didiccrai.  Eienim  tyranni 
Eeclesiam  infestarunt ,  et  popttli  quoque  perpetuo  ' 
insurrexerant '  Cuin  adhuc  parva  religioiiis  sciiitilla 
esset ;  eam  tamen  non  exsitnxerunt »  neque  deslni-  * 
xenint,  sed  ipsi  potius  dcslnicii  suni.  Augebalur 
quotidie  scintilla  lixc ,  ferebalurquo  in  sublime ,  et 
omiiero  undique  orbem  iiivadebat ,  cum  occideren- 
tur,  adurerentur,  suspenderentur ,  praedpilarcnlur» 
bestiis  objicerentur  omnes  fldeles.  Eienim  carbones 
sicut  lutum  calcabant,  et  mare  fluciusqoe  sicut  pra- 
tuin  intttcbantur»  ad  gladium  sicut  ad  dladema  ei  co- 
ronam  currebant,  omniaque  tormentorum  gonera  iia 
superabant ,  ut  ea  non  solom  generose  et  fortiler 
ferrent,  sedetalacriier  et  cum  volupiale.  Enimvero 
sicutplantx  rigatas  magiscresconi»  iiaetfldes  no- 
atra  oppognata  magis  florel,  et  vesau  increroenta  ina- 
]ora  somii ;  neque  faorti  aqiits  Irrigati  ita  germinant, 
et  fecundi  sunt ,  ui  Ecdesi» ,  si  manyrum  irrigeiiiur 
sangoine.  Hftc  omnia  atque  plura  cum  ilie  scirel» 
meiicnlosior  erat »  quam  ui  manifeste  cum  nosiris 
eonfligerel.  Ne  enidamos » inqail ,  ut  frequentia  eri- 
gant  tropasa,  conlinnas  reportent  viciorias »  ei  coro- 
nasobiineani.  Sed  quid  facitY  Vide,  oro,  maligniu- 
tem.  Hedicos,  miliies,  sopbisias  et  oraiores  omnes 
vel  a  professionibus  suis  discedero  vel  fldem  suam 
al>jorarejubct,*exciiavilqiic  in  bunc  modumcoiilra 
nostros  bellum.  Icla  emimis  millens  ^  ut  si  a  fldc  de- 
sisierent ,  ridicule  vincerenlur,  ulpote  qui  fidem  opi- 
bofl  non  prxferrenl ;  sin  gencrose  perseverarent  et 
vinccrent,  neque  sic  egregia  forel  vicloria  ;  neque 
insigno  tropaemn  :  nihil  enlm  magnum ,  arlem  vel* 
professionem  pro  pieuie  conlemnere.  Neque  is  s.Tvi- 
tiae  ejos  finis  erat  :  nam  ad  hxe,  si  quis  superioribus 
annis  •  cum  adhuc  pii  Imperalores  rcrnm  poiirenlur» 
velalUriademolilos  fuissct,  vcl  tcnipla  suffodisscly 
vel  donaria  diripuissei ,  vcl  aliud  lalc  quiddam  egis- 
set»rapiebaturadlribunal,  et  occidebaiur,  non  is 
solum  qui  Ule  quid  eglsset ,  sed  qui  d6li|lus  dum- 
taxal  fuisset.  Fingcbaiquoque  et  alias  varias  causas» 
lu  Qt  pie  vivenUttm  ncmo  non  Ingerct.  Agebat  auiem 
haec,  ttt  obscttraretur  martyrii  corona ,  et  nihilomi* 
Dtts  caedes  et  sirages  fiereni ,  neque  splendlda  praemla 
martymm  apparerent :  nibil  umen  arie  hac  profide- 
bat.  Nam  qni  iu  aflligebanlur,  non  ad  iUius  calculum 
et  malignitaiem  specubani ,  sed  ad  incormpittm  Ju- 
dicem ,  a  quo  et  caelesiem  coronam  accepiuros  seso 
eonfldebant. 

•  akvfl,  In  msrg.,  fsw< /l?rflpiiiiitnre«r«fil. 


S.  JunenUnui  et  Maxindnui  in.  eareerem  truri ;  et 
qua  de  cauta.  —  Inierea  cum  bxc  iu  se  haberent,  ct 
bellumquidem  ille  parturiret  adversiis  no&lros,  ces- 
sarct  aulem ,  verilus  ne  vinceretur  :  accidit  ut  miliies 
quoddam  conviviom  haberent »  in  quo  el  marlyrcs , 
quos  hodie  colimus,  erant.  Gxicrum ,  nt  convivioroin 
inos  est ,  cum  varii  sermoncs  hinc  inde  dicereniur, 
aliiquo  alia  tracUrenl ,  hi  mala  sui  lemporis  deplora- 
bant,  longc  fdiciora  fuisse  superiora  asserenics »  di- 
cebanique  et  inler  sc  et  ad  sodiiles  :  Qucm  juvaret 
nltra  vlvere,  vcl  splrare,  vel  solem  intoeri ,  sacris 
legibtts  ita  concttlcatis ,  pielale  iu  violau ,  creaiora- 
roni  omnium  Domino  ila  conieroplo  ?  Omnia  nidore 
plena  sunl  el  fumo ,  omnia  sacrificlis  immundis  re- 
ferU  :  ne  punim  quidem  aerem  splrarc  possumus. 
Dicu  liaec  ne  perfunciorie  iranseas,  scd  considera, 
quando  ea  loquttli  sunt,  et  quanu  pleuie.  Nam  si  in 
mHiUri  convivio,  ubi  regiiant  ebrieUs  et  iolemperan- 
tia,  ubi  cerUlurde  prodfgaliUie ,  ubiagonest  de 
temulentia  et  insaiiia,  stc  ingemiscebant  ei  lugebaiil: 
qoales  erant  domi ,  coro  soli  inter  se  agerenl  ?  qitales 
erant  in  precibns  et  jejoniis ,  qui  deliciarum  tempore 
Um  ieroperanies»  apostolica  prae  se  ferebaut  pe- 
ctora?  Gadebant  alii,  hi  vero  lugebant ;  iinpie  age- 
bantalii »  hi  vero  urebaniur.  Alque  ipsi  ob  fmlrum 
infirmlutem  suam  sanitalcm  noii  sentlebaiii ;  stc  do 
lebant  et  lacrymabanlur  in  malis ,  qua:  tunc  fiebant, 
qoasi  nnlverso  mundo  lutores  daii  essenl.  Neqiie  .oc- 
cultttin  fuii  Ulia  eos  dixisse  :  nam  ex  sodalibus  et 
convivis  adulaior  el  irrisor  quidam  ,  obsequiam  Im- 
peralori  faciurus »  omnia  ut  dlda  erant  delulit.  Illo 
arrepu  occasione  jaro  dio  qttassila ,  caiisalus  est  ex 
verbis  illis  affccuum  lyrannldem ,  ui  iia  eos  marty' 
rii  corona  privarci ,  et  jusdit  publicalis  faculiatibus 
eorum  omnibus ,  nudos  in  carcen;m  conjicL  llii  au- 
tem  gaudebant ,  ei  cxsulubant  dicenies  ;  Quid  nobis 
diviliis  preiiosaque  vcsie  opus?  si  et  Indusium  inli- 
mum ,  neinpe  caro ,  propter  Ghnslum  cxuendum  est, 
non  oblucubimur,  sed  sponle  concedemus.  Tunc  signa 
eorum  doniibus  apponuniur,  omnlaque  diripiuntur. 
Porro  ut  homines  in  patriam  procul  sium  migraiuri» 
Sttbslantiani  omiicm  in  pecuniam  commutaiam  sxpe- 
nuniero  praemiiluni  :  iia  jet  illis  accidit.Quoniam 
enim  in  cxlos  erant  iransiiuri»  Inimids  ipsis  negoiium 
ageutibus »  el  In  boc  roinistranlibus ,  opes  suas  aoie 
se  miserunt.  Non  enim  illoe  Untum  opes ,  quas  elec- 
roosynac  nomine  Urgimor,  transreninlur  in  caclum » 
sed  etiam  quascttmque  nobis  hostcs  fidei  piorumque 
persequtttores  rapiunt,  iilic  thesauri  erunt.  Est  enim 
lioc  uon  minus  quam  illud  :  de  quo  audi  quid  Paulus 
dicat  :  £l  rafAnam,  inquii,  bonorum  vestrorum  cum 
gaudio  tulistii ,  exepeetanUt  vo$  habere  mtllorem  tub» 
s/onltam»  et  manentem  incwlis  (Uebr.iO,  Zi).  Ut  aii- 
tcm  ingressi  suni  in  carccrem,  confluxit  ad  eos  omnis 
dvlias ,  lamelsi  mullis  terroribus ,  minis  ei  periculis 
interdictum  erat ,  ne'quis  veladeos  accederet»  vel 
eis  loquerelur,  vel  quovis  modo  communicarei.  Alqiil 
timor  D^  illa  omnia  cxcossit :  unde  mulii  ob  consoe- 
tttdi«ero>  quaro  curo  illis  habebant ,  iacli  sunt  et  i{>sl 


JOANina  CHRYSOSTOMI  ARCHIEn.  CONSTANTINOP.  tW 


478  S. 

marljres :  muUi  enim  coniempta  pncsenti  viia  fre- 
f]ttenler  eos  visiundo,  psalmodias  sacraque  pervigilia 
celcbrabftui.  Eranl  familiaritaies  illac  spirimalis  eni- 
diiionis  atque  eonaolationis  plenae  :  et  clausa  eccle- 
sia ,  carcer  ecclesia  facms  est.  Neque  ii  solum ,  qoi 
eosvlseb.int,  sed  et  qoi  intos  cum  eis  tenebanlur, 
roaximam  sapientiam  et  virtutem  a  palientia  ct  fide 
eorum  discebant.  Imperator  ut  hxc  audivit ,  valde 
stMnachatas  est ;  cupiens  tamea  eos  supplantare,  ei 
ab  alaeritaie  sua  deiicere»  ficdos  quosdam  bomines 
eipraMiigblores  SQboroavil,  qui,  si  quando  privatum 
coUoqoium  sese  offerreu  non  ul  ab  Imperalore  missi» 
sed  quasi  proprio  consilio  id  agentes ,  adhortarentur 
ut  a  reUgione  desislant  et  ad  impietatem  transeant. 
Dieebaol  enim  :  Sic  non  solum  imunnens  periculum 
effugi^s,  sdd  majoridigiutalekQMaUti,  majofera 
quoque  principatum  adcpturi  estis,  Imperatoris  ira 
feiiciter  placata.  Nonne  vidistis  et  alios  vestri  ordiuis 
idipsurafecisse?  Quibus  iUi  responderunt :  Atqui  noa 
hac  potissimum  ratione  viriliter  stabimus »  ut  pro  ii- 
lorum  Itpsu  nosmetipsos  in  sacrilicia  offerainus.  Be- 
Vignus  nobis  Dominus  esi :  solet  etiam  uno  accepto 
sacrificio  totiorbi  conciliari.  At  sicul  oUm  tres  pueri 
dixerunt :  Nan  e$t  in  tmpore  hoc  princepi  el  propheia^ 
etdwt,  neque  holocau$ium ,  neque  iocrificium ,  neque 
locui  qfferendi  coram  te^  ut  powmue  invenire  mieer^ 
cordiam^  ud  in  uninio  contxitd  el  $piritu  humititatis 
suicipiamur  ( Dan.  5.  58.  59 ) :  iu  et  martyres  illi  vi- 
denies  aluria  subvcrsa,  clausas  ecclesias,  sacerdotes 
pulsos ,  Gdeles  omnes  fugatos,  studebant  ut  pro  om- 
nibus  offerrentur  Domino,  reUciisque  miliiaribus  lur- 
mis,  angelicis  sese  choris  adjungerent.  Ctiamsi  nunc, 
aiebant,  non  moriamur,  moriendum  lamen  etpatien- 
dum  hoc  esl  non  multo  postbac.  Satius  igitur  fuerit 
n)ori  pro  Rege  angelorum,  quam  pro  regc  Um  iropio ; 
salius  fuerit  pro  palria  cslesii  arma  depooere,  quam 
pro  terrena  et  quam  pedibus  cakamus.  liic  etsi  quis 
moriatur,  nihil  accipiei  ab  Imperatore  sua  dignum 
foriitudine.  Et  quid  posset  homo  defuacto  grotise 
conferre  ?  Atqui  ei  ^xpenumero  ne  sepultura  quidem 
conlingii ,  ei  non  raro  a  canibus  devoralur.  Quod  si 
pro  Rege  angelorum  morlui  fucrimus ,  certi  sumus 
nos  accepturos  corpus  muUo  gloriosius,  majori  gloria 
conspicui  erimus ,  longe  majora  nobis  erunt  laborunj 
irxniia ,  et  corona  redimiemur.  Proiude arripiamus 
arma  spiriiualia  :  non  opus  jaculis  et  arcubiis ,  nou, 
aliis  armis  quae  sub  sensus  cadunt ;  suffiGU  pro  omni- 
bus  lingua.  Sunt  enim  et  sanctorum  pra  pharetrai ,  e 
quibus  diaboUco  capiti  continui  et  crebri  ictus  infe- 
runtur. 

5.  Juliani  Apo$tqtw  cattiditae.  Juventintu  el  Maai  * 
miuus  capite  truncantur,  —  NuntiaU  sunt  et  haec  at- 
quc  similia  knperatori,  qui  nec  desUtit,  sed  illecebris 
iierum  atque  iicrum  iUos  tenUvil.  Ila  autem  subdolus 
ille  elcaUidusac  sapiensad  maleagendum  rem  cou- 
cinnavii,  ut  si  cederent  vicU ,  *  sub  omnium  oculos 
producercntur,  et  efOceret,  ut  sacrificarent :  sin  per- 
severarent,  Unumquein  pugna  fortitudioem  cjthibe- 
reDly  uon  manifesu  foret  illorum  victoria »  sed  quasi 


affecUlae  tyrannidis  rei  truncarenlnr.  Al  qui  reve- 
lat  profunda  et  abdiu,  non  permisit,  ut  machinatid- 
nes  ili»  occultae  manerent ,  et  ignot»  insidiae :  sed 
quemadmodum  illa  muiier  ^gjpiia  Josephum  in  co- 
biculo  ac  solitudiiie  mulu  appreheiideiis  (Gen.  59. 
11),  Itcet  speraret  factum  suum  clam  fore  omnibus 
hominibus,  non  fuit  tamen  occulu,  vel  eculo  ilii  so  - 
poris  nescio,  vel  posieriuii ;  sed  quod  absque  arbiirio 
illa  Josepho  disit,  id  nunc  ibique  terrarum  canitur  : 
ita  et  ea  quae.per  subomaios  cousUiarios  ille loqueba» 
tor  sperans  occulu  fore,  nequaquam  manserunl  oc* 
cuiu.  Didicerunl  enim  posteri  omnes  el  insidlas  el 
triumphantium  victorias.  Denique  cum,  multo  t^ni- 
pore  exnclo,  alacriiatem  eorum  non  sohim  non  fran- 
gerel  diuturnitas,  scd  potius  sludium  et  ardorem  ex- 
ciuret,  a^mulaioresque  muiios  facerel,  jussil  Undem 
medianocle  in  barathrumeos  ahduci.  Dueebanlur 
iiaquein  mediis  lenebrisiuroinaria,  el  illi  deeoUabaD- 
tur.  Gaeierum  capiu  delruacau  tunc  diabolo  niagis 
lerrU>ilia  erant,  quam  cum  adhuc  voeem  darenl  : 
sicut    el    capui  Joannis    non  Untum   lerrebflH  , 
curo  ioqueretur,  quantum  cum  in  disco  rautum  affer- 
relur.  Hal>etenim  el  sanctorum  sanguissuam  voeeai, 
quae  non  per  aures  auditur,  sed  occidenlium  consd- 
entiam  invadit.  Post  beaUm  iiiam  caedem  quidnai , 
eiiam  eumsalutis  periculo,  athleus  iUosopiimos  nh 
puerunt,  eliamipsi  vivi  raartyres,  ut  iliornm  reUquiau 
curarent  decenter.  Nam  quamvis  nou  occidebaDlur , 
opubanl  Umen  mori ;  Uloque  modo  ad  rapienda  eor- 
pora  prolecti  suut.  Dicunt  qui  tuno  affuere,  etquibQS 
corpora  illa  recens  occi$a  videre  datum  fuii »  quod 
jacentibus  simul  illis  anlesepulluram,  ttlis  quaedam 
ex  eormu  oculis  et  vultu  gratia  resplenduerit,  qualem 
In  Stephano  Judxis  respousoro  fuisse  Lucas  dlcil 
{Act,  6.  15) ;  neque  uUus  esl,  qui  non  pio  quodam 
cum  horrore  iUis  adstiterit :  adeoaspectusilleafficie* 
bat  oinnes.  Quin  et  omnes  clamabanl  in  laudem  «^ 
rum ,   id  quod  a  Davide  dicturo  :  In  vita  $ua  nom  saua 
separatif  et  in  morte  non  sunt  divisi  (2.  Beg.  i.  25). 
Pariter  enim  coufessi  sunt,  pariter  carcerem  inhabi- 
tarunl,  pariter  in  baratbrum  abdocti  sunt,  pariler  ca«* 
pite  mulcUti  sunl,  et  uua  capsula  utriusque  corp4>ra 
Unet :  et  unum  quoque  ubernaculum  in  caeUs  eos 
cxcrpiet,  quando  majori  sunt  ilU  cum  gloria  resum* 
pturi.  lllos  non  indignum  fueril  et  coiumnas,  et  sco- 
pulos,  ei  turres,  el  luminaria,  et  Uuros  simul  appei-* 
lare.  Nam  Ecclesiamsicutcolumnae  suslineni,  sicui 
turresmuniuut;  et  sicul  scopuU  omnes  iusidius  re- 
pelkQt,  muium  iis,  qui  intus  suni,  afferenles  Iran* 
quiUiUiem ;  sicut  luminaria  tenebras  impielaAis  dis* 
cusseruQl ;  el  sicul  tauri  anima  et  corpore  prompii- 
todioeque  eadeni  suaveChristt  jugum  traxere.  Idcirca 
saepe  eos  iuvisamus,  cap; ulara  attingamos,  magnaquA 
iide  reUquiaseorura  complecumur ,  ul  iudc  heti«di' 
ctionem  aliquam  assequamur.  Ctenlm  sieut  miUles  vul- 
nera  quae  in  praelUs  sibi  inflictasunl  regiinonslraales, 
fideuter  loquunlur  :  iu  et  ilii  in  manihus  absecucn- 
piu  gesuntes,  et  in  medium  affercnles,  quaBCttaique 
voluerint  apud  Regem  eselorum  impetrate  poi|su^k 


^  IN  HOMIL.  DE  S.  PELA6U  YIRGINE  ET  MARTTRE  ADMONlTia 

P**oinde  m^gna  fide  el  alacritaie  huc  veniamus ,  quo 
^^  Yisis  8anciorummonumenlis,eicoiisideraliseoruin 
certaminibus,  iiide  ▼arios  lliesauroe  nndequaque  col* 
ligamus ;  ei  per  pnesenlem  vitam  ita  secundum  vo- 
luntalem  Dei  iranseamus,  in  porlumillumcummuUis 


578 

merdbus  ingrediamur,  et  regnnm  caelorumconsequa- 
mur,  gratia  et  benigniiate  Doniinl  nostri  Jesu  Cliristi» 
eumqnoPatri  sbnulque  Spiritui  sanctogloria,  im« 
perium ,  honor  et  adoratio  in  saecula  ssculorum. 
Ajnen. 


IN  HOlilLIAS  IN  8ANCTAM  PELAGIAM 


ADMONITIO. 


Qn  primt  ponittir  hamilia  Gnscolatina  ln  S.  Pel*- 
f  iam,  Antioehiac  baud  dubio  habita  est ;  qua  in  urbe 
passa  est  Pelagia.  De  qua  sancta  Tirgine  et  m.irtyre 
mohx  suboriuntur  quftstiones,  qu.ia  erodite  prose- 
qpviur  800  more  Fronto  Ducxus  his  verbia. 

c  Ex  duabus  bomiliis,  quas  edidit  primum  Aloyiiut 
Ltpcoiawis,  lom.  7de  Viiis  Sanctonm)  Laline  taiilum, 
iwam  hic  iHraiiDe  lingua  nunc  damiis  ex  doobus  llss. 
NeBrici  IV  regis,  in  quorun  allero  adscriptu&  margini . 
fiiii  diea  Octobris  8  hoc  paeto*  f»n*i  dn^n^itf  4 :  el 
admonei  illnttrisaimiis  Card.  Baronius  in  lleiiologio 
Graescerun  agi  de  alia  Pelagia  Antloc^eoa,  qiue  ame^ 
quam  lencretur  a  persequutoribus,  orans  ne  dfepeiv- 
ilium  paleretnr  virginiiatls,  in  pace  quievii :  sed  hu- 
ins  Pelagi»  lesiiviiatem  ab  illis  celebrari  quarto  Idus 
Jttuii,  cum  hi  Roin.  Martyrologio  collocelur  5  Idtts 
eiuedem  mensis.  hoc  eal  i  JunlL  Rursus  convenire 
aii  inier  Ambrosium  el  Ohrysoslomuffl  ««uod  ulerque 
civem  Antiochenam  fuisse  velii  Pelagiam,  et  iie  ja- 
«luram  lacerei  virginitalis,  morlcm  voluntariamoppe* 
iiisse ;  Tenim  eoe  inier  se  discrepare.  quod  Amhrosiua 
una  cum  malre  el  sorore  fluvio  mersam  eam  lesie- 
lur ;  Chrysosloino9  auiem  e  sublimi  lecto  se  pnecipi- 
lem  dedis^e  :  alque  hoc  ipsum  de  Pelagia  mersa 
scripeisse  AmbrosHim  lib.  5  de  Virginibus  annotavit 
Lud.  ViYcs  in  lib.  I,  c.  2$,  Augiistini  de  CiTiUte  Dei : 
nobis  lameii  altentiusejusnarraiionem  perpendeiiti- 
bus,  nibil  tale  videtur  Anibrosius  referre;  sed  absen- 
iibus  poiius  maire  ac  sororibus,  solam  domi  depre- 
hensam»  vacuam  prsesidio,  sed  Deo  pleniorem  Pela- 
giam  satvavirginiiateadsponsumChrisium  properasse; 
noe  aliter  genus  mortis  eiprimil :  al  pcrsequolores 
ubi  erepum  sibi  videruul  pnedam  puduris,  matrem 
et  sorores  ejus  cvpisse  quo^rere ;  verum  illas,  oon- 
scrtis  manibua  lamquam  cboros  docerent,  inraedium 
alveum  fluniinis  progressas  esse»  ubi  unda  torrenilor» 
ubi  profundum  abruptius,  vestigia  dlrigenles.  Neque 
vcro  adslipublur  eidem  Arobrosio  Augusiinus  eodem 
libro  jam  cilato,  cum  ait  sancUs  feniinas  quasdamse, 
ui  insecUiores  siua  pudicitiaa  deviurent,  in  oecain- 
rum  se  flumen  prcjecisse,  atque  earum  inemoriam 
iti  Ecclesia  Caiholica  veoeratione  ceieberrima  fre- 
quenuri.  Nef|ueenim  Peiagiam  nominat,  auiSopliro* 


niam,  sedexemplo  uirhisqoe  desumplo  ei  Amhroaio 
Virea  Augusiini  narratiottcm  iUusiravit :  qni  lamen 
hoc  eas  fecisse  diviniius  )iissas,  non  hamanitiis  de- 
ccptas  putai»  sictti  de  Samsone  aUud  fas  non  esl  cre^ 
dere  :  neminem  lameQ  spontaneam  morlem  sibi  in- 
ferre  debere»  velol  fogiendo  aMlesiiMlemporalee.  nt 
tn  perpetuas  Uicldat.  Aiqne  m  hac  qnidem  homilia 
lanium  hoe  aK  Chrysosiomus,  Pelagiam  ingr^ssam 
iniro  vesiem  mutasse,  incomipUn  pro  comipu,  el 
infra  dicii  mulioa  e  sublimi  toeio  dejectoa  nihil  mali 
IMissos.  At  in  kuniU  I,  qo®  esi  lomo  3  apud  Surium, 
diserlis  verhis  iin  narial :  Adipriiu  Ueli  fmiigmm  cn- 
ewrrii;  et  iUme  irip$am  praripUsm  <Mti.  Idemque  de 
ca  referlur  in  Aciis  Luciani  a  Joanne  Nicomediensi 
conscripiis  apiidSurium  lom.  i.  Alque  hoc  paeto  vi- 
deri  poiest  iuieUexisse  Ambrosius  Pelagiam  sarum 
lecum  conservaaso  Yirginiutefm  cum  e  tecto  se  de- 
misisset :  ei  licri  poiesl  ut  sorores  cjus  non  ali«  lue- 
riui,  quam  Beniiee  ci  Proedooe*  quarum  similem 
exitum  exponii  idem  Chryeostomos  infra.  Nam  ei  iii 
Martyrblogio  Rom.  19  Oeiobris  passi  dicunlur  Bero- 
Ntcus,  Pelagla  ei  alii  martyres  AntiocbijB,  sed  ibidcm 
aluriua  Pdagiae  poBnileniis  (esium  confertur  in  ocU- 
▼um  diem  Ociohris,  cui  palria  it^  fuii  Aniiocliia, 
sed  obiii  Jerosolymis  temporibus  Theodosii  luoiori^» 
qusqiie  memmii  Nicephorug  lib.  A,  c.  40.  i 

De  lemppre  mariyrii  &  Peiagix  non  consUi :  alii 
sub  Diocietiano;  sub  Maximiuo  alii  passani  volunt. 
Vide  qwe  bac  de  re  dicantur  a  Bollandi  coulinuatori- 
btts  ad  diem  9  Junii  p.  159. 

Iiicerti  cujusdam  interpretationem,  utpote  nec  ac 
Guraum,  nec  ad  Graccae  orationis  fidem  concinnatam, 
rcapuimiis  novamqiie  paravimus. 

Secuudam  eamque  brcviorcm  bomiliam  in  S.  Pela- 
giam  ei  Meupbrasie,  ui  apud  Surium  latine  legitiur, 
desumpiam  subjuugimus.  £a  Cbrysostomi  nomeu 
prjeferi,  nec  ii^uriaui  videtur.  lo  nuUo  eniina  Cliry- 
sosiomi  stylo  coucionaiidiftue  ritu  abborret.  Id  vero 
solum  quidiuam  parere  scrupuli  possit,  quod  brcvior 
sii,  qiiam  solcnul  esse  conciones  ejus.  Verum  ali;R 
oGcurruni  ejusdem  breviuiis,  quas  non  jdeo  debemus 
Qiryso.sioino  adjudicare. 


570 


8.  JOANNIS  CnRYSOSTOMI  ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


m 


HOMILIA  ENCOMIASTICA  («) 

IN  S.   HAETTRBH   PELA6IAU  ANTIOGHBNAH    (b). 


(8(-<c)(»-)e' 


i,  Pelagia  cur  lyranni  iudUium  ffr<BV€rterii.Je$uu$a 
coHsHiario  se  prwcifnteni  dediu  —  Bencdiclus  Deiis  : 
eiiaro  mulieros,  inio  puellx  demum  morlem  irrident, 
virginesqiie  admodum  juveneset  innupts  in  ipsos 
inferni  stimuios  insiliunl,  niliilque  patiiintur  deiri- 
mentl.  Uac  porro  bona  omiiia  per  Christum  cx  Vir- 
gine  naium  allaU  nobis  sunt :  nam  post  beatum  par- 
tum  iiluro,  el  admirabilem  ortiim,  mortis  ncrvi  so- 
Ittti,  diaboli  potentla  fracU  cst,  qui  deinceps  non  a 
Tiris  Untum,  scd  ctiam  a  mnlieribus  conlemnitur  ; 
nec  a  inulieribus  modo,  sed  et  a  puellis.  Sicut  enim 
pastor  strcnuus  leonem  pecoribus  formidolosum,  et 
tolum  ovile  devastaniem  corripiens,  avulsisdentibus, 
eiseclis  unguibus,  detonsa  juba,  vel  pastorum  pueris 
deridendum  propinal,  iroo  etiara  puellis  iradit  illu- 
dendum :  iu  el  Cliristus  mortem  nalune  noslRc  for- 
midabilem,  geiterique  nostro  terribilein  corripuil , 
€i|uaque  metum  dissolvit,  ita  ut  ctiam  virgines  ipsam 
derideant.  Quamobrem  beaU  Pelagia  Unla  cum  vo- 
luputeadeam  cucurrit,  ul  ne  carniflcum  quidcm 
nianus  exspeclaret,  neque  in  judicium  ingrcderetur, 
sed  propria  animi  magnitudiue  illorum  crudelitatem 
prxverieret.  Nam  ad  lormenU  quidem,  crucialus, 
siipplicia  parau  erai ;  sed  metuebal  umen  ne  virgi- 
nitatis  coronam  perderet.  Ul  aulem  scias  eam  ab 
inipiorum  libidine  timuisse,  pneoccupavit  illa,  seseque 
aturpi  contumclia  subduxit.  Quodsane  vir  nullus 
uinquam  aggressus  est :  omnes  enim  ad  judicium  se- 
quuti  fuerant,  ibique  forlitudinem  suam  demonstra- 
Tenint.  Al  mulieres,  ulpote  nalura  sua  injuriae  oppor- 
luniorcs,  hunc  sibi  roortis  modum  excogltarunt.  Nam 
sl  potuisscl  siinul  et  virginilatem  servare  el  marlyrli 
coronam  consequi,  nequaquaro  ad  tribunal  ingredi 
»*cciisasset;  quia  vcro  ab  aUerutro  exciderc  necesse 
prorsus  erat,  cxtremae  putabat  ameniiac  forc,  si  cum 
posset  utramque  victoriam  consequi,  dimidiain  so- 
lum  coronam  reporUret.  Ideo  noluit  in  judicium  ac- 
cedere,  nequc  lascivis  oculis  speciaculo  esse,  vel  pati 
111  imemperantes  homines  aspectu  suo  fruerentur, 
sanctumque  illud  corpus  atnccrent  contumelia ;  sed 
exthalamoelgyiiaeceo  in  alium  thalamum,  sive  in 
coelum ,  venit.  Magnuni  quippe  cst  camifices  circuni- 
suntcs  videre,  et  latera  rodientes;  scd  nihilo  minus 
illo  hoc  quoque  est :  illis  enim  cum  jam  sensus  cru- 
ciatuum  varieute  consuniptus  sit,  non  ullra  formida- 
bilismors  videliir,  sedpotius  urgentium  maloruni  li- 
beralio  atque  cessatio ;  hxc  vcro  nihildum  hujusmodi 
passa,  cum  corpus  integrum  haberet,  nihilqiie  doloris 
pcrlulisset,  generoso  roagiioque  anhno  opus  habuil, 
ul  violcnU  morle  ex  hac  viu  se  subducerel.  Quare  si 
miraris  Hlorum  paticntiam,  hujus  mirare  vinulem ;  ai 

f n)  Oontntinius  codices  Regios  2(^  et  9343. 

\b)  Hoc  IQ  Ululo,  Mxochami^  habetur  in  uno  Regio. 


slupes  eorum  tolcramiam,  ejus  stupc  gencrosMip.  nnt- 
mum,  quo  Ulcin  adtre  morlem  ausa  stt.  Nc  rero  cnr- 
sim  rcm  prxtcreas ;  sed  cogiu  qno  scnsii  fticrit  virgo 
lcnera,  quac  thalamum  Unturo  noverat,  militibus  coti- 
fertim  irrumpcntibus,  ante  fores  stantibiis,  ad  jiidi* 
cium  vocaulibus,  iii  forum  pro  Ulibus  Untisqiie  rcbus 
trahenlibus.  Non  pater  Intus,  non  matcr  adcrat,  non 
iiutrlx,  non  ancilla,  noii  vicliia,  non  amica ,  scd  sola 
inler  carnificcs  illos  erat.  Quod  enim  exire  el  respon- 
derc  carnifieibus  illis  militibus  poluerii,  quod  hiscere, 
quod  vocem  emitlore,  qiiod  respicere,  quod  eonsls- 
lercac  respirare,  quo  non  stupore  el  admiratione 
dignum  fuerit  ?  Non  erant  liaH^  humanx  naturae,  sed 
roajorem  Dei  nulus  pariem  infercbat.  Neque  tum  illa 
stabal  otiosa,  sod  quod  iii  se  eral  totuin  eflforebat, 
alacritatem,  generosum  animum,  volunutem,   pro- 
positum,  festinatioiiem,  ardorem;  corumvero  flnis 
Dciopeei  supcrna  benevolentia  scquutiis  esl.:  ita 
ut  iilam  ct  admirari  el  bcalam  pncdicare  debeamu»; 
beatam  praedicare  ob  commilitiuin  Dci,  admirari,  ob 
propriam  animl  alacritatem.  Quis  enim  non  jure 
obslupescal  audiens  illam  temporis   momcnto  consi- 
lium  iniisse,  confirmasse  et  ad  cxitum  deduxisse? 
Nostis  quippe  omnes  sxpe  acciderc,  ul  qu»  diu  me- 
ditali  sumus,  insUnle  lemporisoccasione,  modicoque 
roenlem  invadenle  mclu,  consilia  omnia  roissa  facla- 
rous,  angustia  confestim  deierrili.  Illa  vero  lam  hor- 
renduro,  lam  formidabile  consilium  nno  lemporis 
momento  suscipcre,  dccernere,  opere  pcrficere  polail ; 
non  pnesentium  terror,  non  cclcritas  temporis,  non 
solitudo  intcr  insldias,  non  quod  sola  iiiliis  essel,  non 
aliud  quidpiam  hujiismodi  bealam  illain  lurbavil;  sed 
quasi  prxseniibus  amicis  el  notis,  sic  cuin  libertale 
oinnia  fecit ;  ac  jure  quidem  incrito.  Noii  enini  sola 
intus  erat,  sed  Jesumlinbebal  consiliarinm  :  ipse  ad- 
erat,  ipse  cor  cjus  tangeb^!,  ipse  animum  confirma. 
bat,  ipse  meium  pcllebaU  lllud  antem  non  sine  causa 
facicbat,  sed  quia  Ipsa  martyr  se  antea  dignam  ejus 
auxilii  pracbueral. 

2.  Egressa  iUiiue  a  militibus  pctiil,  ut  sibi  Itceret 
ingrcdi  ct  vestem  routare  :  atqiie  ingressa  induil  in« 
corruplionem  pro  corruptione,  immortalttalem  pro 
morle,  vitam  intcrminatam  pro  lcmporaiica.  Ego 
vero  prailer  ea,  qu«  dicta  suiit,  ct  hoc  adnMror,  qiio- 
modo  millics  eam  tUi  concesserint  gratiani,  quomodo 
mulicr  viros  deccpcril,  quomodo  niliil  eoriim,  qiias 
eventura  erant,  suspicati  sini,  quomodo  dnlMin  non 
inteilexerinl.  Neqiie  enim  csl  quod  dicas,  ncminem 
umquaro  rem  similero  fecissc  :  roulix  enim  fortasse 
se  prtccipiles  dederunt ,  seseque  in  pelagus  conjecc- 
runl,  vel  pectus  gladio  Irajecerunl,  vel  laqueo  se  pr»- 
focarunl :  lempus  quippe  illud  hujusmodi  dramatibus 
plenttm  eral.  AtDeus  cor  corum  excacavit,  uiddum 


581  DE  S.  PELAGIA  VIRGINE 

tton  odorareoUir.  QoaiBobrem  ex  niediis  illa  reiibus 
«Yolafit :  ac  qaemadoiodnm  cerva  in  ipsas  veuatorom 
'manua  delapsa»  indeque  poslea  aufugiens  in  veriicem 
lnonUs  venaloribus  el  telis  inaccessum  se  conferl , 
corsumque  landem  sistit,  atque  in  tulo  posita  eos, 
qui  aibi  insidiabantury  respicit :  sic  et  illa  in  manus 
insidiantiam  delapsa  ,  et  parictibus  quasi  retibus  in** 
ins  comprebensa,  aufugit,  non  in  montis  verticem, 
sed  in  ipsum  caeli  cacumen ;  unde  lllos  intuens  vacuis 
manibus  revertentes,  multuro  gaudebat,  cum  inttdeles 
pudore  suffusos  cemeret.  Gogitesnamque  vellm  quale 
fuit  lllud»  sedente  iudice,  adstantibus  carnificibus, 
paratls  tormeniis,  universa  coacta  multitudine,  cum 
milites  exspectarent,  prae  vduptate  gestientibus  om« 
nibns,  se  prnedam  accepturos  sperantibus,  tonc  red- 
iisse  eos,  qui  ad  id  missi  fucrant ,  vuUu  in  terram 
demisso,  remque  gestam  narrasse.  Quantum  dedecus, 
quanlom  mocrorem  ac  probrum  inQdeles  illos  tunc 
aflectsse  par  est  ?  quam  vultu  demisso,  quanto  com 
pudore  rediisse  putes  tilos ,  cum  didicissent  se  non 
curo  horoinlbus,  sed  curo  Deo  bellum  gerere  ?  Josepb 
bcrae  suac  insidiis  appelitus^  vestimento,  quod  fcedis 
barbarse  mulieris  inanibus  tenebator,  rclicto,  nudus 
exiit :  haec  vero  corpus  lascivts  detineri  manibus  non 
sivit,sed  nuda  cum  anima  ascendens,  sacramque  car- 
nem  apud  hostes  relinquens,  in  magnam  illos  consilii 
inopiam  conjecit :  neque  enim  sciebant  quid  de  reli- 
qoiis  illis  facerent.  Talia  sunt  Dei  praeclara  gesta,  ut* 
servos  suos  ex  angustia  in  tranquiHitatemmagnamde-' 
ducat ;  :idversarios  autem  et  hostes  cum  prospere 
habere  videntor  ,  in  extremam  consliii  inopiaiQ  deji- 
ciat.  Quae  enim  angnstia  major  illa,  in  qoam  puella 
tonc  inciderat  ?  quid  facilitate  illa  majus,  in  qua  tum 
milites  versabantur?  Solaro  illam  intus  habebnnt 
comprehensam,  domi  ceu  in  carcere  inclusam,  et  ta- 
roen  abscesserunt  amissa  praeda.  Rursum  ptiella  sola 
auxilio  prorsus  et  ope  destitota,  nullum  undecumque 
ab  aerumnis  exilum  viJens,  ferarum  oribus  proxima, 
ex  ipsis,  ut  ita  dicam,  faucibus  erepta,  insidiaseffu- 
git,  milites,  judices,  principes  superavit.  Ac  dum  illa 
viveret,  Ipsam  se  superaturos  sperabnnt  omncs ;  post- 
qoam  aotem  mortoa  est ,  tunc  in  majorem  consilil 
iuopiam  delapsi  sunt :  ot  discerent  vohtem  marttroii 
esse  vicioriain  martyroro.  Perinde  vero  accidit,  ac  si 
navis  innomeris  mercibiis  margaritisque  pretiosis 
onusla,  in  ip^  portus  aditu  decumanuin  fluctum, 
moxillam  submersonim,  effugiens,  ipso  ondarum  im- 
petu  ceierius  in  porlum  transmittatur.  Sic  et  beatae 
Pelagiae  contiglt.  Nam  militum  incursus,  futororom 
craciatoom  metost  minae  judicis,  baec  nempe  omnia 
floctibos  vehemeniiua  ingruentia  id  effecerunt,  ut 
molto  cderios  in  caelom  avolaret ;  floctosque  navem 
submersurus  illamcitius  in  tranquiilum  portum  trans- 
misit ;  deindecorpus  illud  vel  fulgure  splendidius.de- 
ferdbatur,  diaboli  ocolos  feriens.  Non  enim  fulgur  e 
caek)  demissum  iu  nobis  tenibile  est,  ut  corpus  mar- 
tyris  folgore  ipeo  gnvius  daemonum  phalangas  per- 
lerrefaciebat. 
3.  Ex  ditino  nulu  Pelagia  u  prcscmlcm  dat,  —  Ut 
S«  JoAH.  Chrysost.  II. 


ETMARTYRE.  UOMIL.L  «82 

vero  discas  id  non  sine  divino  nutu  faetnm  fulaao»  id 
maxime  eomperias,  tum  ex  yirgints  aUeritale,  tum 
ex  eoy  qood  milites  dolom  non  oUecerinl,  qood  petenli 
annoerint,  etquod  resad  exitumdedocUsit :  neqoeml- 
nus  id  ediscere  liceat  ex  ipsa  mortis  ralione.  Molti 
enun  e  sublimi  lecto  debpsi,  nihil  mall  passi  sunt ; 
alii  item  membris  quibusdam  corp<ffis  motiiati,  longo 
post  lapsum  tempore  vlxeront :  beatae  autem  virglni 
nihil  hujusmodi  contiiigere  voluit  Deos;  sed  Jossit 
animaro  siatim  ex  corpere  exire,  et  ean,  ot  qoae  sa* 
tis  certasset  omniaque  iropleaset,  excepit.  Non  enim 
ex  casus  natura,  sed  ex  Dei  jusso  mors  contcqoota 
est.  Jacebai  deinde  corpus  non  in  lecto,  sed  in  solo  : 
at  non  ideo  expers  honods  erat  quod  in  solo  jaceret ; 
sed  solum  ipsum  venerandum  erat » qood  tanta  glorii 
prjedJtum  corpos  excepisset.  Ex  hoc  ipso  igitor  vene- 
rabilios  corpus  illud  erai,  quod  in  solo  jaceret :  con- 
tumeliae  namque  propter  Ghristum  irrogat»  aoeensio- 
nem  nobis  prxbent  bonoris.    Jaoebat  igitur  In  solo, 
anguslo  loco,  virgineum  illud  et  auro  pretiosios  cor- 
pos  :  circumstabant  angeli,  venerabantor  archangeli 
omues  :  aderat  ipse  Ghristos.  Nam  si  heri  domestieoe 
honestlores  mortoos  efferont,  nee  erubescunt,  molto 
magis  Gliristus  eam,  quae  soi  causa  animaro  emisierat, 
lantumque  pericuU  adierat,  sua  praeseatia  honorare 
non  erubuerit.  Jacebat  igitur  magnom  fonerale  habens 
martyriom  oonfessionis  ornatu  decorata,  omni  regia 
porpura,  omiii  veste  pretiosa  preMosiore  siola  induta» 
eaque  duplici,  nempe  virginiutis  et  martyrii :  coid 
his  funeralibus  adsubit  tribunali  Ghristi,  Ulem  nos 
quoque  vestcm  studeamus  viventes  ac  mortui  luibcre : 
giiari  cum,  qui  aureisvestimentiscorpos  exomet,  ni^ 
hll  mde  utiliutis  perciperc,  imo  potius  in  multorum 
reprehensionem  Incurrere,  ut  qui  ne  in  morte  quidem 
a  vana  gloria  recedat ;  sin  virtute  sit  indttus,  moltos  , 
etiam  post  mortero  laudatores  habebit.  Etenim  ipsis 
etlam  imperialibus  aulis  splendidius  apod  omnes  ertt 
sepulcruro  illud,  ubi  corpus  jacuerit,  quod  com  vlrtute 
ac  pieiate  vixent.  Hujusrei  testes  vos  estis,  qui  divi- 
tum  sepulcra,  eisi  aureis  ornau  vestimentia,  ceu 
speluncas  praetermittenies,  ad  sancUm  magno  studio 
accurritis,  quia  cum  sese  martyrio,  confessione  et 
virginiute  vestium  aurearum  loco  induisset,  martyr 
discessii.  Eam  iuque  pro  viribus  imiiemor  :  eon- 
teihpsitilla  vium,  conlemnamoset  nosdeliciM,  iom- 
ptuosos  irrideamus  apparatus,  abstineamos  ab  ebrie- 
Ute,  crapulam  fugiamus.  Neque  sine  caosa  alc  loqoor : 
sed  quia  multos  jam  video,  qifi  post  solulnm  hoe  spi- 
rituale  ibeairum  ad  ebrieutem,  ad  cauponas,  ad  di- 
versoriorum  mensas,  ad  ali^que  turpia  advolatori  sont. 
Qoamobrem  rogo  et  hortor,  ot  semper  hanc  sancum 
virghiem  in  memoria  et  mente  habeatis,  neqoe  con- 
cionem  hanc  dedecoretis,  neque  eam,  quae  ex  hae  ce* 
lebriute  nobis  accedit,  fiduciam  de  medio  toUatis. 
Etenim  non  temere  cum  gentUibus  colloquenles  hu- 
jus  solemniutis  frequcntia  gloriamur,  illosqoe  ru- 
bore  perfundimus  dicentes,  universam  civitatem  Un- 
tumque  populum  a  puella  mortua  siHgulis  aonis  per- 
trahi,  nec  post  tot  annos  a  lali  consucludine  suporsc* 
{Dix-neuf*) 


m  S.  JOAN.  CHRYSOSt.  ARCHiEP.  COflSf  ANTINOP.  DE  S.  PELAG.  HOHIL.  IL  SSi 

dant,  quo  spectatu  digni  Tideantbrt  Ulos  itaque  iwi- 
(emur  :  et  nos  quippe  Imperatorem  dedueimus ;  Im- 
peratorem ,  inquam,  non  sensibilem,  nod  terrenuiu , 
sed  angelorum  Dominum.  ^ic  ergo  et  nos  recto  cum 
Ordine  ingrediamur,  ttos  muluo  coliortantes,  ut  modo 
iriluque  decenti  progrediamur ,  ut  non  multitudine 
tanlum,  sed  etiam  ornatu  spectatofes  stupore  afficia- 
mus.  Imo  Yero  etsi  nemo  adesset  alius»  sed  soli  iter 
laceremus ,  ne  sic  quidem  indecore  se  gerere  oporie- 
ret,  ob  pervigilem  illum  oculum  ubique  praesentem  et 
omnla  videntem.  Nunc  vero  consideraie  mulios  haere- 
ticos  esse  nobis  pemiixtos ;  qui  si  nos  viderint  ila 
choreas  agenles,  ridenles,  clamantes,  ebrios,  summe  * 
nos  damnantes  recedenl.  Quod  si  is ,  qui  vel  uni  of- 
fendiculo  fuerit,  inevitabiii  pcena  plecietur :  qui  in  lot 
hominum  ofiensionem  incurrimus,  quales  dabimus 
t)OBnas?  Sed  absit,  ut  post  lot  sermones  talemque 
adhortationem  quispiam  reperiatur  supra  dictis  ob- 
noxius  culpis.  Nam  si  antebac  lales  ausus  venia  digui 
non  erant ,  post  hujusmodi  consilium  et  increpatio- 
hem  roulto  inevitabilior  erit  poena  tam  iis ,  qui  hxc 
perpetranl,  quam  iiSy  qui  talia  despiciunt.  Ut  igitur  et 
eos  a  supplicio  liberetis,  ac  vobis  ipsis  majorem  com* 
paretis  mercedem  ,  fratrum  veslrorum  curam  susci- 

IiLe,  eos  ad  illa  colligenda  et  enarfanda  inducitc  :  ut 
aec  per  totam  viam  meditantes ,  aique  iis ,  qui  domi 
remanserunt  ac  relicti  sunt ,  htijus  menss  feliquias 
aflerenles,  splendidum  et  illic  convivium  habeatis.  Ita 
enim  et  hujus  fcsii  sensum  maximum  capiemus  ,  et 
sanctam  martyrcm  ad  majorem  benevolentianrpro- 
vocabimus ,  vero  illam  boiiore  prosequenies  :  majori 
quippe  ipsi  voluplati  erit ,  si  spirilualibus  fructibus 
hinc  onusti  recedamus,  quam  si  huc  cuin  tumultu  ve- 
neritis.  (Jtinam  vero  tum  sancisc  hujus ,  tum  eorum » 
qui  similiter  certaverunt,  precibus,  et  horum  el  alio- 
rum,  qnx  dicia  suiit,  memoriam  retineaiis,  et  operi- 
bus  omnia  exhibentes ,  In  oinnibus  Deo  sempe^  pla- 
ceatis ,  cui  gloria  el  imperium  in  s^cula  saeculorum. 
Amen. 


dere :  verdolli  aenserint  ea,  quas  in  hanc  celebrilale 
«dtnittoflturi  magna  laudum  parte  cafebimus.  Nam  si 
baic,  qtMB  nufle  oontenit,  multitodo  sic  cum  debltd 
ordineaecedat,  M  magno  uoblt  erit  omatnento ;  sin 
cQm  sefnitla  ac  negligentiat  probrum  iiobts  erit  ac 
vituperiufH. 

4.  If#iiaf  Mariflrilhti  detUui.  —  Ut  igitur  caritalis 
f  eatne  Are^ttcntta  gioriari  possimus ,  cum  eadem  mo- 
ddilla  domuiff  rec^mus ,  qua  par  fest  eos  abire , 
fui  cain  bae  fnariyre  cofivenerunt.  Nam  si  quis  non 
boc  rita  disccdat,  fioii  solnm  nihil  profecerit ,  verum 
etiam  perieulam  sibl  maxlmum  aitraxerit.  Scio  quidem 
vol  hoe  moi^bo  fton  laborare,  sed  id  non  ad  derensio- 
nem  fofois  satis  esi :  oporlet  enim  etiam  fratr^s  ve- 
•trolf  qttl  ihdeeore  se  gerutit,  ad  maximam  modestiam 
elad  deeeiMem  itatum  reducere.  Honorasii  martyrem 
pfai»en(Ul?lllametiam  ptopriorum  membrorum  cmen« 
I  honora.  Si  vlderis  immoderatum  risuni,  cur- 
t  indeeentem  ,  Incessiim  iliiberalem,  habitum  In- 
deeorum,  aceede,  ct  taii  afrectosmodo  terribiliier  et 
ionre  imaere.  At  te  despiciunt ,  magisque  irridenl  ? 
Hknne  leeom  duos  tr esve ,  aut  plures  fratres ,  ut  ex 
nmnero  majori  in  veneraiione  sitis.  Quod  si  ne  ita 
qtirdem  eorum  ameiMiam  reprimas,  eos  ad  sacerdotes 
defcrai.  At  vix  possunt  illi  in  tanlum  impndentise  de- 
venire ,  ot  increpati  et  monitt  non  cessent ,  nec  eru- 
beseant,  neque  ab  toordtnata  et  ludicra  chorea  se  re- 
trabant.  Si  vel  dccem,  si  vel  tres,  vel  duo,  vel  unumr 
hicratos  fneris,  mercem  muium  rcportaveris.  Magna 
est  vi»  lohgitudo :  viae  igitur  longitudine  ad  ca  (lu» 
dicla  sont  colligenda  utaniur  ;  odorainentis  suavibus 
viam  repteamos.  Neqoe  enifti  ita  ornata  via  apparue- 
rit ,  sif  odoramentts  eam  replens  quisplam  suavi  fra- 
grantia  aerein  perftiderit,  ui  honesta  nunc  appnrebit , 
Si  omnes  qootquot  faodie  por  illam  incedunt,  martyri& 
cerlanrina  inter  se  narranles  domum  redeant ,  lingua 
sua  sbigutl  ceo  thoribulo  utentes.  Annon  videtis,  Im- 
peraiore  hi  orbem  ingrediente ,  quanto  cum  ordine 
mililes  olrinqoe  positl  armati  gradiantur ,  alter  alte- 
rom  oohortsntes ,  ot  qniete  et  cum  reverentia  ince- 


f 


HOMIUA  U  IN  S.  PELAGIAM. 


H^er^  qnidefn  Ihestro  s&ncta  vii%o  Pelagla  dfgna 
eMr:M((fla  enhn  ho)ns  poeHa^  certamina  exsiile- 
nMt»  oA^  iliqtie  eopiosiorem  theatr^  frequeniiam  re« 
qaHnrfMHL  Af  satls  illl  tamen  est  Ghristus,  qui  solus  pro 
omMI  omamento  hojos  vlrginis  panegyrim  ac  celebri- 
tateni^praesens  exornat :  quo  enhn  loco  Christu^  adest, 
ilFie  onminni  angeloroni  cboros  praesto  est.  Et  omncs 
qoMe»  marqrres  sua  eori^ora  cmchiilbus  fbrtiofa 
prasstilenmi,  ob  idque  magnom  quoddam  theatnim 
adtersHs  diaholnm  sibi^pataveront»  com  fncorpoi^(>s 
spirltos  corpore  Ipso  soperaverlnC ,  et  camem  {Ittani 
com  ferro  contendentem  foftiter  et«buidi1nt.  Cumf 
vero  eilam  pueBas  ipsas  video  pra  Christo  cructfixO^ 
morl  gesilentes ,  tunc  diaboli  temeriutem  magis  ri- 
deo,  qoi  com  permulta  vatidnandi  loca  slbi  excogita* 
'«eril ,  i|tiast  res  futuras  In  Hlts  ipsis  pnenuntiaturus 


esset,  non  illud  praevlderit  ac  vaticinatus  sit,  quantum 
dedecus ,  quovis  risu  dignum,  hodierno  die  passurus 
esset.  Quid  enim  magis  ridendum  aliqiiis  duceret , 
quam  quod  hodie  passus  est  diabolus  ?  qui  licet  vir- 
ginem  irrelitam  haberet,  a  praeda  tamen  ipsa  cxcldit, 
et  pueilam  ,  quam  apprehendit  ,tenere  noii  potuit , 
quasi  umbram ,  non  virginem  ,  appreheiidissci.  Nain 
cum  illa  simpliciiatem  columbae  cum  scrpcntis  pru- 
dentia  conjunctain  haberet ,  ut  columba  quidcni  sim- 
plex  comprehensa  est ,  sed  ut  prudens  serpens  dfiffu- 
git :  quamvis  enirti  esset  comprcltensa  ,  de  victoria 
laroen  non  desperavit  ;  neque  antmo  aut  consifio 
capta  fuit,  licet  coipore  detenta  esset :  sed  artem 
qoamdam  atque  consilium  excogitavit ,  quo  eorum ,  a 
quibos  comprehensa  foerat,  lemeritalem  eluderei,  et^ 
eos  lamquam  siupidos  redderct.  Sed  quidnam  hoc 


MS  MUNHUM 

fuit?  Se  consitiutn  mutassd  puelia  simulavii :  idque  at 
credibitc  videretur,  quamvis  iu  tanla;  fluciuaiionis  ei 
naufragii  pericuio  constiluta  esset ,  vuitu  tamen  ipso 
bifarttaiem  pi*xferebal.  Figmento  Igitur  illo  milites 
capti,  et  pueliui  hiiaritate  4ecepii,  humanlus  in  illam 
se  gererc  coeperunl.  Quae  cum  ab  ijtsis  petiisset ,  iit 
tamdiu  liceret  abesse,  quoad  ornatum  spoiisx  conve- 
nienlem  sibi  indueret ,  eundi  potestalera  milites  ci 
coucesseruiU :  quippe  qui  ea  rc  non  solum  ilii  virgiui 
gratum  faauri  esseni,  sed  futurum  eliara  cogitabant, 
ut  a  judice  ipso  magis  laudarentur»  si  pucllam  vesie 
oniataffl  duussent.  Illa  vero  consiiii  sui  compos  facia 
•latim  se  veste  iuduit,  quac  vere  decora  est.  Gum  enim 
antmi  Ibrtitudine ,  et  resurrectionis  spe  miilu  se  in- 
duisaet  alqne  corroborasset ,  ad  ipsius  tecti  fastigiuin 
coGurrii,  ec  illinc  seipsaro  praecipitero  dedit.  Iiaque 
paiaestrae  gcnus  illud  exegit »  quod  ut  magnum  quid- 
piam  aliqiiandodiabolus  Domino  ipsi  proponere  aiisus 
fuenlt  cum  diiit  :  Si  Filui$  Dei  e$,  miUe  u  deortum 
(  Maiik.  4.  % ).  Hujus  pueii»  fidem  ei  animi  magnitu<* 
dinen  Yalde  obstupeaco.  Quid  euim  tunc  alia  virgo 
ipsa  non  cbgilasset?  Dixissei  qnidem  :  Do 
I  ex  boG  loco  praecipitem ,  cnm  id  facere  eo 
ipso  coacu  sim  ,  quod  stuprum  roeiuo.  Laudabile  esl 
fNroposituin  ,  modo  casum  ipsum  mors  consequatur  : 
quaravis  enim  in  me  nmrtuam  bostes  debaccliati  fue- 
rinl,  id  tameii  .ego  non  senliam ,  jneque  inscientc  iioc 
lacient.  kc  si  iii  terram  collis»  corporis  membra  per- 
ffacia  fuerinl,  anima  vero  jn  membris  permanserit, 
corporia  tttrpitudinem  moleste  ferens  ac  dolens»  tuiic . 
tiibiiominiis  ad  judicem  ducta,  ea  patiar,  qu»  semper 
limui  :  tradcDi  enim  siupro  corpus  ipaum  membris 
Isesum  ,  ac  me  violalaiu  diiuittent :  sicqiie  duplicein 
feramcalamiiatem,  lum  corporeis  roembris  iaesa,  tum 
virginitate  spoliaia.  Hxc  satit  quidem  fuissenl ,  ut 
nliam  pueilam  perturbarent.  At  iila  iia  confisa  est , 
quasi  finis  ipsitis  sponsorem  aliquem  liaberet :  oli  id* 
qiie  prompto  animo  ad  eum  catum  festinavit.  Iiaque 
pmllc  et  virginis  fortiiudine  aique  animo  ilio  Ticius 
cs  9  diabole.  Qine  enin  Domino  ipai  oiim  propoauisti, 


m 

ad  ea  puella  quaedam ,  ejus  famula,  te  provocavit,  ct 
ad  tecti  fastiginm  accurrens,  illinc  seipsam  jaculaia 
cst :  cumque  a  Judice  Tocau  esset ,  tibi ,  qui  boc 
ftuggessisii ,  hon  obtemperaTlt ,  neqtfe  subdolaro  pn- 
.^nam  subiil  2  noTlt  enlm  versulaa  cogiutiones  tuas : 
cum  sxpe  virgines  ipsas  ad  judices,  tamquam  ad 
ll.igeUa  excipienda  ,  Tocare  soleas  ;  postea  vcro  sine 
pugna  iis,  qut  pugnare  subierunl »  acerbius  detentas 
ejicis.  At  si  Teread  pugnam  vel  ad  audia  puellam  pro- 
Tocas,  congredere  nuuccum  ilia  e  tecto  se  dejicienie, 
eanique  iUinc  decidenlein  ausiioe :  audeaa  contra  ii- 
lam  sUre,  et  paiaestram  experiri.  Exciu  quamcuinque 
Tclis  astuliam.  Habes  terram  pro  pugnae  campo :  urge 
nunc  gladios  ipsos,  ut  moriem  inferass  subsierne  in- 
tcrficiendis  hominibus  dura  csedis  instritmcnU ;  para 
decidenti  puelke  eonfractionem.  Orones  cnim  quan* 
tumTis  abstnisas  alque  abditas  artea  tuaa  Telut  in- 
firmissimas  illa  superaTil :  quodque  mi^s  eftt>  neque 
illud  a  Deo  ezegit ,  quod  scriplura  eat :  Angelie  iuie 
mandu  di  me ,  Dominief  ne  unquam  Q/fendam  ad  iajH*  ' 
dem  eorput  m€iim  (Lnc.  4.  10.  II) :  sed  id  petiit ,  ut 
anlmi  praeeiperet  posl  casum  ipsum  e  corpore  disce^ 
dere.  0  pueilam »  genere  quldem  et  sexu  femioam , 
animo  antem  ipao  mareml  0  Tirginem  dttobua  norai-r 
nibus  extoilendam,  qood  in  Ticgimim  grcge ,  el  mtj 
tyrum  choro  numeratt  sis  I  0  puellam  iu  coaiincii*' 
lem,  ut  neque  aspeclu  quldem  ipsofruendi  facuilaiem 
itttemperato  jodici  praebueria!  llujiis  igitur  puell«  tem; 
perantiam  et  noa  iiniterattr,  el  contra  Toluputea  ipsas 
viclorid}  Iropoea  erigamus ;  incontinentiai  atquie  in* 
lemperanliae  impeiuin  frangamus ,  el  animum  ipsum 
ad  pietatem  servandam  eorroboremus ;  judioes  ipsos 
a  tenutionihua  subrooveamtts ,  et  cum  opporiuuum 
est,  non  abjectoe,  sed  aodacea  nos  praealemus ;  deiii- 
que  membra  noatra^  quae  sunt  super  Urram»  roortifi- 
cemus ,  111  Dominus  ipse  boc  humile  corpus  nostrum 
ule  reddat,  et  in  eam  conditionen  traiisferal,  ut  cor- 
poria  sui  formam  cum  eo  coraraunicet :  oui  sit  gloria 
el  imperium,  in  saecuia.  Amen. 


nONITUM 

AB  HOMILIAM  IN  S.  IGNATIUH  THBOPHOKUM. 


Hanc  Imroiiiam  Anllochiae  babttil  Chrysostomus 
paucis  post  Goncionem  in  8.  Pelagiam  diobus.  De 
aiinonecoujectura  quidem  qoidvis  sutuere  poasttmos, 
Cttm  nuOa  hinc  lemporis  nou  erui  possit.  Feslum 
S.  Ignatli  celebraiur  apud  nos  I  Februarii,  apod  Grai- 
cos  atilem  Tigesima  die  Decembris.  Qula  Tero  ea  ipsa 
dies  tO  Deeembris  noutor  eiiam  itf  Maa.  anliquisai* 
mis ,  Terisimile  prorsus  Tidelor  ea  ipsa  die  habium 
fuisse  hane  homiliam  :  non  aotem  17  Decembria ,  qiia 
die  Iranabtio  ejus  celei>ratur  in  Goclesia  Romana ,  ut 
rede  nout  Fronto  Ducams,  qai  Ires  ejus  translatlones 
commemoral ;  primam  qua  Roma  Antiochiaro,  ut  pu- 
labaiur,  a  discipulis  qui  ejus  acu  scripcerunt ,  Rcli- 


qnia  ajus  Iranaiaun  auni :  nara  Ghrysoilomo  io  hae 
kMMlia  aiqua  HieroQymo  testibtts ,  oasa  qjna  Aniio* 
cfaiBe  ^inaeefaant » ak  qnidem  extra  porUfn  Dapbniti* 
cam  In  Crameierio »  ail  Hieronymus  de  Scriptoribus 
Eccleaiaalicb.  Seeunda  iranslatio  imperanu  The^do- 
ab  U  beu  eai,  com  e||ua  jusau.ez  Goenfieterio  in  tem* 
phim  Forlunse  aji|a  oasa  Uvnslatft  aunt »  ei  lemplum 
oiira.d«ffiontbtt8  dicatum »  Martyri  oonapcratum  est » 
inquit  £Tagrins.Tertiam  Urai«la|tioiiem  AnUocbia  Re- 
niam  memorat  Hariyrologium  RonMnunii  cum  in  ec;'' 
clesia  S.  Glementis  recondiu  auiit. 

Itiici-prctattonem  Francisel  tHA  ]^salm  emendafaal 
edimus. 


Ml 


S.  JOANNIS  CHKYSOSTUMI  ARCHIKP.  COiNSTANTINOP. 


iSM 


m  S.  MARTYREM  IGNATIUM 

DBIPEEUMy  MAONJS  ANTIOGHIA  >EGHIEPISGOPUM  EOMAM  ABDUGTUM,   IBIQUE  MAETTEIO  AFTBGTUII, 
ATQUB  IMDE  EUESU8  ANTIOGHIAM  TEANSLATUM,   LAUDATIO  *  (a). 


<miKBm» 


1.  Qoi  samptaosis  ac  splendidis  convlViis  delectan- 
lur,  ca  crebro  el  freqaenler  ceiebrant,  lam  iit  diviiias 
oslentent  saas,  lam  ul  benevolenliam  in  amicos  pr« 
se  ferant.  Ttlis  est  etiam  Spiriius  gralia  ,  quae  nobis 
et  proprias  opes  ostendit  atque  exbibet ,  et  magnam 
erga  amicos  Dei  caritatem  declarat ,  cum  freqaentes 
nobis  martynim  mensas  apponil.  Nuper  puella  planc 
adolesceiis  et  virgo,  beato  marlyr  Pelagia,  magna  cum 
laetiiia  conviviom  nobis  exhibuit :  bodie  celebriiatem 
lllius  beatns  bic  ac  generosus  martyr  Ignatius  vicis- 
sim  excepit.  Divers»  quidem  personae,  sed  ana  men- 
sa ;  vari»  pugn»,  sed  corona  eadem ;  disparia  certa- 
mina,  sed  idem  bravium.  In  certaminibus  enim  exier- 
nis ,  quia  labores  sunt  corporum ,  merito  viri  Untum 
admiiiuntur ;  hic  autem  quoniam  totum  certamen  ad 
animam  speciat,  atrique  sexui  stadium  aperitur,  atri- 
qae  generi  coiisident  spectatores*  Nec  viri  untam  ao- 
cingunt  se ,  nc  ad  naturse  infirmiiatem  feminae  coii- 
fugientes  probabilem  babere  videantur  excusalionem : 
nec  solae  femin»  se  fortiter  gerunt,  ne  virorum  genus 
rubore  perfundant ;  sed  et  liinc  et  inde  multi  publi- 
cantur  victores,  et  coronas  assequuntur,  ui  ex  opcri- 
bas  intelligas,  in  Cbristo  Jesu  neque  masculum  neqoe 
feminam  esse  {GalaL  5.  28),  nec  sexum,  nec  corporis 
imbecillitaiem ,  neque  aetalem ,  iiec  allod  quidquam 
ejusmodi^pielaiis  cursum  condcieniibus  impedimen- 
tum  afferre  posse,  modo  generosa  alacrilas,  et  prom- 
ptus  animus,  et  Dei  timor  ardens  atque  inflaminaius 
in  cordlbus  nosiris  radices  egerit.  Idcirco  et  virglnes,. 
et  puelte,  et  viri ,  et  juvenes,  el  senes,  ei  servi,  ei  li- 
"beri,  et  omnis  ordo,  aique  sEias  omnis,  et  sexus  uicr- 
(lue  ad  bxc  certamina  accingunUir ;  nec  uUi  omnino 
sua  frustranlur  spe ,  qui  sirenuum  animi  propositum 
ad  bas  pognas  attulerint.  Tempus  igitur  jam  ad  pne- 
clara  hujusce  viri  facinora  declaranda  nos  vocat,  sed 
deterretur  animus  ac  periurbatur,  dum  in  tanla,  quse 
nos  undiqoe  circumfluit ,  laudum  copla  boesitat  quid 
jffimum ,  quid  secundum ,  quid  terdum  dtcere  aggre- 
diator.  Atque  idem  nobis  evenit,  ut  si  quis  io  pratum 
ingressos ,  et  multas  roeas,  violas  mulias,  ac  lilia,  et 
Elioft  vemos  flores  varios  ac  diversos  intuitus,  ambi- 
gat  quem  primo  loco,  qoem  seeondo  perspexerit,  dum 
singuli  flores  ocnlos  ad  se  rapiunt.  Eodem  modo  nos 
item  alflclmur,  dom  boc  S|Hritoale  pratom  Ignatii  vir- 
tatum  ingressi,  et  non  vemos  flores,  sed  ipsos  Spiri- 
tus  flructus  varios  ae  dlversos  in  ejus  anima  contem- 
planies  eommovemur»  ae  dubltamos  unde  potissimum 
exordiamur,  dum  singula  qua  conspeximus ,  ab  aliis 
nos  avocant,  et  ad  proprium  decoris  splendorem  ocu- 

«  GoUaUcumda6b08CodicibasEegUsl8S3etlSi5. 
(a)  Titulum  sic  liabent  Savil.  ei  unus  Codex  Regius ;  io 
Morel.  voro  postrema  verba  non  babentur. 


los  animi  et  mentis  aciem  invitant.Yos  enim  ipsi  con- 
siderate :  Ecclesiam  nosf ram  bic  rexit  tam  generose, 
et  Unta  cum  diligentia  ,  quaniam  Ghrlsius  requlrit. 
Quam  enim  iile  maximam  uormam  et  regulam  episco* 
pis  sUloit ,  eam  hic  factis  ipsis  expressit.  Nam  cum 
Ghristum  audivisset  dicentem  :  Bonu$  pastor  anmutm 
»uam  ponit  pro  ovibus  {Joan,  iO.  il),  omni  fortitudtne 
eain  pro  ovibus  profudit. 

lgnatiu$  cuni  Apostotis  versatus,  Laudes  Episcopalus, 
Qui  indignum  ordinat^  peccatorum  ejus  fit  partiups.  — 
Cum  apostolis  sirenue  versaius  esi ,  et  fluenU  haitsit 
spiritualia.  Qualem  igitur  eum  esse  par  fuit,  qui  com 
illis  educaius  est,  et  ubique  vixit,-  et  omnium»  quae  ab 
iilis  vel  dicU  ve!  non  dicU  stini ,  pariiceps  fuit ,  et 
Unto  princlpaiu  dlgnus  ab  ipsis  est  judicatus?  Rursum 
adfuit  tempus,  quod  fortitudinem  exigebat  et  animum 
omnia  pr»sentia  despicientem  ,  quique  amore  diviiio 
ferveret ,  et  invisibilia  vlsi(>ilibus  anteferret :  et  tam 
facile  carnem  deposuit,  quam  quivis  alius  vestem 
exuissei.  Quld  igiiur  primum  perseqoemurj  aposto- 
lorum  docirinam,  quain  In  omnibus  exhibull,  an  prae- 
sentis  vilas  contempium  ?  an  virtutis  pnRsUntiam  , 
qua  Ecclesiam  administravit  ?  Qoem  laudabimus  ? 
martyrem  ?  episcopum  ?  an  apostolum  ?  Tripllcem 
enim  coronam  gratia  Spiritus  contexuit,  qua  sanctum 
illitts  caput  redimivit ,  imo  vero  multtpiicem.  Si  quis 
enim  diligenter  coronas  singolas  consideret « inveniet 
et  alias  nobis  germinantes. 

&.  Ac  principio,  si  vobis  placet,  abepiscopatus  iau- 
dlBus  incipiamus.  Vtdeturne  vobis  han;  sim^Iex  co- 
rona?  Age  igiiur  consideremus ,  et  duas ,  et  ires »  at- 
que  adeo  plures  inde  nobis  parias  conspicieiis.  Ne* 
que  enim  ego  virum  bunc  Untummodo ,  quod  Unio 
bonoris  gradu  dignus  sit  babiius ,  admiror,  sed  quod 
a  sanciis  iilis  digniUiem  obiinuerii ,  quodque  bealo- 
rum  apostolorum  manus  sacrum  illud  caput  atiige'- 
rint.  Nec  modicum  id  ad  ejus  iaudem  confert :  iion 
solnm  quod  msjorem  e  cftlo  gratlam  sit  assequutus , 
aut  quod  in  ipsum  illi  majorem  vim  Spiritus  induxe* 
rint,  sed  quod  omnes ,  qoffi  in  hominibus  sont,  in  eo 
virtotes  esse  tesuti  sint.  Hoc  autem  quid  sibi  velit, 
expono.  Paulus  ad  Titum  scribens :  cum  autcm  Paii- 
lum  dico,  non  hunc  solum  inielligo,  sed  et  Pelrum,  et 
Jacobum ,  et  Joannem ,  atque  omnein  ipsorum  cho- 
rum.  Quemadmodum  enim  in  lyra  cum  divcrsas  sint 
chordffi ,  unus  umen  concentos  est :  sic  etiain  in 
apostolorom  choro ,  quamvis  sint  diversae  persoux , 
una  lamen  doctrina  est,  qoia  et  unns  artifex  cral 
Spiriius  sanclus,  qui  ipsorum  animos  movcl>at,  idquc 
Paulus  oslendens ,  Sive  igilur,  in<|uit ,  f7/f\  sive  ego , 
sic  prcsdicamus  (I.  Cor.  45.  il).  Hic  ergo  scribens  »d 
Tilum ,  ei  docens  qualis  episcopos  csse  debeat , 


M9  IN  S.  IGNATIVM  MARTYRfiM. 

OfOftH  Mim,  inquil,  efUeopm  mn  crhmne  e$u^  sic- 

m  Dd  diipematorem ;  non  mperbum^  non  iracundum , 

»011  winoientum,  non  perauiorem ,  non  turpie  lucri  eu" 

pidum :  ud  kospitalem^  bemgnum^  prudenlemf  Mobriumt 

putum^  ionetum ,  canimentemf  amplectentem  eum ,  ^ 

ucundum  doctrinam  «tl,  fidelem  termonem,  ut  poUn$  itl 

et  c/tM  exhortarimdoetrinu  eana^  et  eo$^  quicontradicunt^ 

arfuere  (7tl.  i.  7-9).  El  ad  Timolheum  eadem  de  re 

seribens :  Si  qui$^  inqait,  epieeopatum  deeiderat^  bonum 

opu$  deeiderai :  oportet  igitur  epi$copum  irreprehm^ 

mlnUme$$e^  uniu$  uxori$  vtmm,  ^obrittm^  prudentem  ^ 

omatum »  ko$pitatem ,  doctorem ,  noit  vtno/enltim ,  non 

percu$iorem;  $ed  modeetum »  non  Utigioiumj  non  cupi- 

dum  (i  Tim.Z.  i-3).  Vides  quanlam  virtutis  excel- 

lenlinm  in  episcoporequiralTQuemadmodum  enim 

pktor  qpregtus  colores  varioa  commiscet,  ut  exem- 

plar  imafittis  regiae ,  quam  expressurus  est ,  iu  diii- 

fenler  eonfictal,  ulqoi  eam  depicluri  sunl^omues 

babeanl  qnod  imilenlur  :  sic  aane  cl  l^ealus  Paulus 

lamqoamregiam  qiiamdamefligiem  pingeus,  et  exem- 

pUr  ipaiot  conflciena,  varios  virtutis  miscet  colo« 

fcs,  nobisqtte  formam  episcopalem  ad  imilandum 

proposuil,  ut  qui  ad  hauc  dignitalem  provehuntur, 

ad  illam  re^^iclenles  eadem  accuralione  actiones  suas 

omnes  moderentur.  Ausim  igilur  afQrinare  toiam 

lunc  formam  in  animo  suo  beatuni  Igiiatlum  eipres- 

sisse  :  nam  el  irreprehensibilis  fuit»  et  sine  crimine , 

non  aateni  superbus ,  neque  iracundus ,  nec  vinolen- 

tus,  nec  percussor,  nec  litigiosus ,  nec  cupidus ,  sed 

justus ,  sandus ,  coulinens ,  ampiectens  euin ,  qui  se- 

cnndom  docirinam  esl ,  iidelem  sermonem ,  sobrius, 

prudens ,  omatus,  et  caetera ,  quas  Paulus  exegit.  Ei 

qoinain  snnl  horom  lestes?  lidem  ipsi  qui  liaec  dixe- 

mm,  qui  bunc  etiam  elegerunt.  Neque  eoim  qui  lam 

diiigenier  caeteros  monueront ,  ut  probarent  eos ,  qui 

in  hujus  dignilatis  Uironum  essenl  ascensuri ,  obiler 

ipsi  aut  negligenier  id  peregissent ;  sed  nisi  cunctas 

in  mart^ris  animo  virtutes  conspexissent»  non  banc  in 

ilium  dignilatem  contulissent.  Norant  enim  plane 

quam  pericolose  agcrenl  qui  in  iis  ordinationibus 

sese  gerereni  negligenter.  Qjaod  quidem  rursus  os- 

tendens  Paulus ,  ad  eumdem  Timolheum  scribens  : 

Jfoitiu,  inquil,  cito  nendni  impo$ueri$ ,  neque  comnm- 

fdcaeerie  peccatU  alieni$  (iK  5. 22).  Quid  ais?  alius 

peccavit,  el  ego  criminumet  supplicii  pariiceps  ero  ? 

Quidiii,inquit,cum  improbo  dederis  occaslonem? 

Slcul  enim  qui  furioso  atque  ainenti  acutum  gladium 

pnebel,  quo  ille  furens  csedem  facial,  is  caedis  susii- 

uct  colpam :  sic  eiiam  qui  improhe  viventi  dignitatis 

liujus  exhibel  faculuiem ,  toluin  peccatorom  illius  et 

iacinorum  ignem  trahil  super  caput  suum;  uam  qui 

radicis  est  causa ,  is  omnioffl  ex  radice  provenien* 

lium  aueior  est.  Viden*  quomodo  duplex  corona  epi- 

scopatus  appareai ,  el  quod  dignilas  eorum ,  qui  ma^ 

nus  ilii  Imposuerunl ,  ejus  principaluni  splendidio- 

rem  iaciat,t(  omniom  ei  virtouim  testhnonium  ex- 

bibeat? 

S.  Yullis  ttl  aliam  vobis  ex  hoc  ipso  pttllalantem 
ooronam  aperiam?Tempu8  eogitemtts,  qtto  dignita- 


OM 
tem  hanc  esi  assequutus.  Neqoe  enim  eadem  est 
nunc ,  quae  tunc  erat,  Ccclesiam  gubemandi  condi- 
tio  :  ul  non  squalis  esl  labor  vbm  Iritam  et  plane 
para.tam  post  multos  ingredi  viaiores,  atque  eamqn» 
nunc  primo  secanda  esi,  quaeque  praenipta,  et  saxosa, 
ferisque  plena,  nec  ullum  adhttc  viatorem  admlsit. 
Hoo  quidem  tempore  per  gratiam  Dei  niiUom  episeo- 
pis  pericnlum  imminet ,  sed  pax  undlqtte  profttnda , 
et  Iranqailiitaie  cuncii  perfroimur^  eum  pietalis  ver- 
bum  orbis  terranim  terminos  occuparit,  et  qui  impe- 
rium  obtinenl,  fidem  studiosecohutalqtteobservenL 
Tonc  aiiiem  nibil  erat  ejnsmodi,  sed  quocumqtte  qoit 
ocolos  verteret,  ttbique  prascipitia,  harathra,  et  bella, 
et  pugnae,  et  pericula  :  principes ,  reges »  populi ,  ci* 
viiates  et  genles,  domestici  et  alieni »  eredentibus  in* 
sidias  lendcbant*  Neque  vero  id  solom  erat  gnve» 
sed  etiam  quod  credentium  plerique,  ulpote  tunc 
primum  nova  dogmata  degustanles ,  magna  egebant 
indulgeniia,  et  erant  imbecilliores,  etsaepe  supplanta^ 
bantur  :  quod  quidem  non  minos  affligebat  doclores » 
quam  extema  bella ,  quin  etiam  mulio  magis  :  ex^ 
lernae  enim  pugoae  atque  insidiae  propter  repositae 
mercedis  spem  volnpuiem  mullam  afferebant.  Id- 
drco  et  aposloli  gaudenles  a  conspectu  concilii  disce- 
debant,  quod  verben  pertnlissent  (Act.  5. 41);  Pan- 
lus  etiam  clamat,  Caudeo,  inqiiieiis,  in  pauionibue 
mei$  {CoL  i.  24),  et  ublque  in  tribulaliontbus  gloria- 
tur.  Domesticoram  atttemvubiera,  etfratruro  lapsus, 
nec  respirare  qnidem  iilos  permitiebant ,  sed  semper 
veluti  grave  qooddam  jugum  oervices  animomm  ipso» 
min  assidue  premebant  et  alfiigebanl.  Audi  igitur 
quomodo  Paulus ,  ila  gaudens  in  passionibus,  de  illis 
acerbe  doleal :  Qui$ ,  inquit ,  infirmatur^  et  e§o  non 
infirmor  ?  qui$  $candali%atur,  et  ego  non  uror  (2.  Cor. 
il.  29)?  El  rarsum,  Timeo  ne  veniene^  non  quatea 
itolo^  inveniam  vo$ :  et  ego  inveniar  a  votfi$  ,  qualem 
non  vulti$  {Ib.  i2. 20).  Et  paulo  post :  Ne  cum  venero 
ttd  vo$  humiliet  me  Deue^  et  lugeam  multo$  exHe^qui 
ante  peccaveruntf  et  non  egerunt  pcmtentiam  euper 
immunditia ,  et  fornicatione  ',  ei  imputUdtia  ,  quam 
ge$$erunt  {Ib.  t.  2i).  Sempcr  denique  cemis  ipsum 
iii  lacrymis  el  lameiitationibas  propler  domesiicos 
versari ,  el  propler  eos,  qoi  crediderant,  contremi^ 
scere.  Quemadmodum  igitur  giibernatorem  admhra- 
rour,  non  cum  iranquillo  mari  et  secundis  ventls 
veclores  in  portum  incolomes  ducit;  sedcimiinsa- 
nienie  pelago,  fluctibusque  sttvientibus,  qul  in  navi 
siint,  inter  se  dissentiunl,  magiia  lempesiate  intus  et 
foris  navigantes  exagllante ,  navim  Umeu  potest  diri- 
gere  el  conservare :  sic  eos  qui  tunc  Ecdesiam  rege- 
bant,  midio  magis,  qoam  illos,  qui  eain  in  pr»sentia 
gul^emant ,  susplcere  debemus  et  admirari ,  quando 
mulubella  inttts  et  foris.^qttando  fldei  planU  imbe- 
cilHoradhnc  diligentiae  ruagis  indigebal,  qnando  vei- 
uti  modo  geniios  infans  Ecclesiae  populos  magnam. 
providentiam  atque  sapientiam  animae^qoa  lacUre-i 


tur,  postulabat.  Veram  ut  planius  inielligatiSy  quoL 
«  unosReg.,  formcatione.ui  legit  interpres.  AlU,  iM^Mf- 


,  m  S.  JOANNIS  cimysosTOMi 

e^sen)  poronis  cligni ,  gi)i  lunc  Ecclesiam  regendam 
Sffscjpiebj^Df »  el  qnol  labores  in  principio  aique  dis- 
cr|[|)ioa  liiip  (^ssen^  subeunda,  Gliristi  vobis  lestimo- 
iii|ina  aflerap,  qni  ea,  qnse  a  nobis  dicla  sunt,  ap- 
pro|[)a(,  e(  seiitentiam  meam  conflrmat.  Cum  enim 
mul|os  ad  sc  cpuyenienles  aspiceret,  vclletque  apo- 
stplis  demonstrarc,  quod  magis  quam  ilti  laborasscnt 
prp|^lic|x  :  Alii,  inmiil,  Iqboraverunt ,  et  vo$  inlabores 
eonlm  hitroistis  [Joan.  4.  38).  Atqui  roulto  plus  apo- 
slpii,  quam  prqphet.ne  laboranmt;  altamen  quia  pie- 
tulis  yerbnm  pfiores  illi  seminaranl ,  et  ignaros  ho- 
niinum  animo^  ad  veriiaiem  adduxeruot,  ipsis  laboris 
plus  aitribuitifr. 

Quanttt$  initio  nr<Bdicalioni$  labor  fuerit.  —  Neque 
epim  spqualis  est  labor,  i)on  est  profecto,  post  mullos 
alios  doctores  aliqiiem  erudire,  ct  primum  ipsum  se- 
mina  jacere.  Quod  epim  mediiaiione  et  consuetudine 
jjaraiufT)  est»  raciie  percipitur  :  quod  autem  nunc  pri- 
mum  9UfIitur,  discenlium  animos  pcrturbat,  multaque 
docentibus  affert  negotia.  IIoc  quidem  Ajhenis  audi- 
tores  pertprbabal,  ideoque  ab  apostolodeclinnbant, 
9cci|^(mles  eum,  ac  diccntes,  Nova  qvtedam  infer$  au' 
ribY^  no^tri$  {Act,  \1,  20).  Nam  si  etlam  hoc  lemppre 
labpres  o^rumnasque  jnulias  gubernatoribus  pnebet 
£pclcsiq^  pnDfectura :  cogita  tunc  duplipeni,  triplicem 
|nt9UipIicem(|ue  Aiisse  laborem,  cum  pericula,  et  pu-> 
gpo),  et  insidiae,  et  terrores  percnnes  instabant.  Ver- 
bjs  evplicari  pon  potest  diffiGultas ,  qus^m  sancti  illi 
yirj  tuncsustjnebant;  sed  is  solus  cam  noverit,  qui 
rcipsa  ilji^m  eKperietur. 

4.  Q,Mfir(anfi  prtpterea  cpronam  a(|jung(im,  qu:e  se 
pobis  ofTert  ex  l).oc  epjscopatu.  Quaenain  est  ista? 
Quod  ipse,  nimirunf  patriam  nostr^ni  gubernavit.  Si 
enim  ceotifm  hftfpines,  yel  etiam  quinquaginta  regere 
difflcile  e9(,  quantae  vif tutis  ac  sapientia;  debet  existi- 
i)>an  tam  c^lebrem  urbero  administrare»  et  eum  po- 
pulum  regere ,  qui  ducei)ta  contineat  hominum  mil- 
iia  (a)1  Etcniip  sicut  iu  exercilibqs  legiones  prxlorise, 
quxque  numerpsiores  sunt,  p^ritjoribus  ducibus  com- 
iniltuntur  :  sic  etiam  in  civi|atibu8,  majores  populo- 
aioresqne  probatiQri|)us  viris  assignantur.  Quamquani 
et  prsecipua  peo  buJDsce  piyitatis  cura|  fqil,  id  quod 
et  re  ipsa  declarayit :  siquideo^  quefT)  toti  orbi  terra- 
rum  prafecil,  PelrHtn,  cui.  clav^  cailorum  dedit, 
(pujus  arbiirio  et  poicsfati  cupcia  permisit,  hunc  longo 
terppore  hic  jussit  comnfjor^fi;  ita  nempe  ipsi  civita» 
oostra  orbi  terrarum  par  fere  videbatur.  Sed  qui^ 
Petri  mentionem  feci,  quintam  e^  ipso  contextaia 
I  coronam  animadverii  ;  quoniam  illi  in  episcopatus 
dignitate  successit.  Nam  ut  si  quis  e  fundamentis  ma- 
f^mm  lapideni  eruat ,  alterum  omnino  parefp  in  ejus 
loco  coiiatur  consiiluere,  nisi  velit  toium  aedificium 
coiicutere  ac  debilius  reddere  :  iia  cum  Petrus  An- 
tiochia  essel  discessurus ,  alierum  Petro  parem  prae- 
ceptorem  graiia  Spiritus  substiluit,  ne  strucu  jam 
xdiOcatiq  successoris  imbecilliuiie  dcbilior  fleret. 

Quiticfue  Ignatii  moncB.  —  Quiiijiue  coronas  igilur 
enumeravimus  :  ex  praefecturse  ainplitudine,  ex  ordi- 

(a)  AntlodHft  dncenta  erant  boaiimmi  millla. 


ARCHIEP.  PONSTANTINOP.  JP^ 

nantium  dignltale,  ex  difflcuUate  temponim,  ex  civi- 
tatis  magnJtndine,  ex  virlute  illlus,  qui  ei  tradidit 
praefecturam.  Hisomnibuscontcxiis  coronts  sextam  et 
septimam,  et  his  etiam  plures  licebat  adjungere  :  ve- 
rum  ne  lotum  tempus  in  episcopatus  consideratione 
collocantes  ab  iis,  qu.e  ad  eum  uti  mariyrem  spectant, 
enarrandis  excludamur,  age  deinceps  ad  lllius  certa- 
mina  contendamus.  Gr^ive  olim  adversus  Ecclesias 
excitaium  est  bellum,  et  lamquam  sn^vissjma  tyran- 
nide  orbem  occiipante,  e  niedio  foro  homines  corri- 
piebantiir,  nulli  obnoxii  culpae,  sed  quod  ab  erroribus 
recedentes  ad  veram  pieiatis  religioncm  accurrebant, 
quod  a  dxmonum  supersiitione  discesscrant,  qiiod 
verum  Deum  agnoscebant,  quod  Filium  ejus  uiiigeni- 
tum  adorabant :  aiqiie  ita  omnes  Christi  fldem  am- 
plexi,  cum  essent  coronls  ,  adinlmiionc  atque  honore 
digni,  gravissimis  atque  innumernbilibus  (^ruci.-itibus 
afnclebaniur  ,  multo  vero  magis  Ecdesiarum  anttstl- 
tes.  Ycrsutus  enim  diabolus,  et  ad  strneiidas  aptua 
liisidias,  sperabat,  sl  pnstores  sustulisset,  ovilia  se  fa- 
cile  direpiurum.  Sed  qu*)  comprehendit  astutos  lu  eo- 
riin)  asluiia ,  oslendens  Ecclcsias  suas  non  ab  homl- 
nibus  gubernari,  sed  cos,  qui  In  Ipsum  credunt,  sem- 
pcr  a  se  regi,  id  flerl  permittebat,  ut  cum  cernerct^ 
rectoribus  sublatls,  non  tamen  religionem  imminui, 
ncc  veritatis  pracdlcaiioncm  exstingul,  sed  potius  aa« 
geri,  ei  rebus  ipsls  et  ipse,  et  qiii  ci  inserviebant, 
omnes  intelligercnt ,  Christlanorum  disciplinam  noii 
ab  hominibus  pendere,  sed  in  cxlis  radiccs  agere, 
Deumque  esse,  qui  ubique  Ecclesias  tueretur,  et  qut 
cum  Dco  belliim  gererent,  nomquam  posse  discedero 
superiores.  Neque  vero  id  solum  di;ibblus ,  sed  aliud 
non  minus  grave  machinabatur.  Non  cnim  in  urbibus, 
quibus  pracerant,  trucidari  eplscopos  sincbat ;  sed 
operam  dabat,  ut  in  extcmas  civiiaies  abstractl  e 
medio  tollerentur.  Id  autem  agebat,  simul  ut  neces^ 
sariis  rebtis  spoliareniur,  simiil  ut  itineris  labore  con- 
fecti  reddereniur  imbecllliores  z  quod  in  hoc  etiam 
beoto  viro  fecit.  Ex  noslra  enim  civiiate  Romam  ab- 
diicendum  curavit,  longiora  Ipsi  cursus  spatia  propo* 
nens,  ul  et  itiiieris  et  temporls  longltudine  viri  con- 
staniiam  labefaciarel,  ignarus  quod ,  sodalem  habenl 
Jesuni  et  tanti  itlneris  comitem,  nwlto  validior  fiebat, 
et  virtutis,  quae  sectim  esset,  majus  argnmentum  prae- 
bebat,  et  Ecclesias  magis  confirmabat.  Civitaies  enim 
quac  in  ea  via  erant,  undique  concurrentes,  pugilem 
excitabant,  et  cuin  magno  commeatu  dimittebant, 
precibus  et  supplicationibus  cum  ipso  certantes.  Et 
ipsae  Gonsolationem  non  vulgarem  ex  ipso  percipie- 
bant,  cernenles  marlyrem  tanta  cum  alacritate  ad 
mortcm  currcre ,  quanta  par  erat  eum,  qtii  ad  re« 
gna  caelorum  proficiscerctur.  Ac  re  quldem  ipsa  ex 
promplo  illius  aninio  disccbant,  eam  lion  esse  mor- 
lem,  ad  quam  properabat;  sed  peregrinaiionem 
quamdam,  et  transitum  atque  ascensum  in  cclum. 
Hxc  autem  tum  diciis,  tum  faciis  in  omni  civitale 
docens,  discessit.  Et  sicut  Judaii  ciim  Paulum  yinclunii 
Romam  mittendum  curarunt,  opinati  sunt  se  illuA 
a4  mortem  mittcre,  attamcn  Judxis  illic  habitanHlNrt 


199  Qi  «.  ICNATIUM 

roiserust  pnmguifnm :  |ic  eUam  abundip^  in  IgnaUo 
factom  est.  Neque  enim  solis  Rom«  babitanUbtii,  ve- 
rum  etiam  omnibus  in  toto  il|o  itineris  spatio  eivita- 
tibua  inierjedi»  admirabilis  magister  exstilit»  praeaen- 
tem  vitam  contemnendam  docens,  et  ea  quae  cemuiw 
tar  pro  nihilo  ducenda,  fuiura  autem  diligenda,  et 
ocnlos  in  caelnm  tollendos,  nihilque  quod  in  bac  vila 
possit  aocidere,  quaotumvis  grave,  formidandum  esse. 
Baee  eniin  et  bis  fiun  factis  comprobans  iter  faciebati 
tamquam  sol  quidam  ab  oriente  ad  occasum  currens, 
imq  vero  sole  ipso  splendidior  miiUq.  Sol  eoim  e  su* 
perioribus  pariibus  currebat,  sensibilem  oculis  luoem 
Impertiens ;  Ignatius  autem  deorsum  splendebat,  in- 
teliigibile  doclrinae  lumen  auimis  infundeus  :  el  ille 
quidem  in  ocddentis  partes  descendens  abscondiiur , 
ac  noctem  confestim  obducit ;  hie  autem  ad  occasus 
paries  accedens.splendidius  m  illlseluxity  etde  omni- 
bus  in  tola  illa  via  esl  optime  merilus  :  cumque  Ro- 
mam  pervenisset,  ean^  ipsam  urbem  docuit  philoso- 
pbari.  Idcirco  enim  Deus  permisit  illic  eum  vitjD  flnem 
jmplere,  ut  mors  ^'us  omnibus  Roroam  incoleniibiis 
pietatis  magistra  esset.  Yos  enim  per  graiiam  Dei 
nulia  amplius  egebatis  institulione,  cum  essetis  in  fide 
radicati  el  fundati :  at  illi  qui  Romx  lunc  habiiabant, 
com  illic  magna  vigeret  impietas ,  majore  auxilio  in- 
digebant.  Ideo  Petrus,  et  Paulus,  et  Ignatius  post  itlos 
ibi  fuerunt  immolati,  tum  ot  civiiatero  illam  idolorum 
cruoribas  poltutam  proprio  sangutne  purgarent,  tam 
ut  operibns  ipsis  resurrectionis  f  esu  Ghristl  cruciAxi 
lestimonium  afferrent,  demonstrantes  iis,  qul  Romae 
degebanl,  se  praesentem  vilam  tanta  cum  voloptalt 
numquam  fuisse  despecturos,  nisi  sibi  omnino  per- 
suasissent ,  quod  ad  crucifixom  Jesum  essent  ascen- 
suri,  ipsumque  in  coelis  yisuri.  Hoc  enim  resurreclio- 
nis  argumenium  est  maximnm,  quod  Ghristus  immo- 
laius  lantam  post  moriem  jioteiiiiani  osienderet,  ut 
yiveniibus  boininibus  persqaderel,  pro  sui  nomlnis 
coofessione  patrianrip  et  domos,  et  amicos,  et  propin- 
quos,  ei  viiam  ipsam  aspemandam  et  conlemnendam, 
j^c  loco  prxsentium  yolupiatum  et  verbera,  et  peri- 
cula,  et  niorlem  esse  subeund».  Haec  enim  non  de- 
funcii,  neque  in  Sf^pulcro  degeniis,  sed  ejus  qui  sur- 
rexisset  ac  viveret ,  prxclara  sunt  opera.  Quomodo 
cnim  esset  verisimile,  ut  cum  ipso  viveret,  omnes 
apostoli,  qui  cum  illo  versatl  fuerant,  timore  conler- 
rili  adeo  fuerint  imbccilli,  ut  prapceptorem  prodide- 
rint,  ei  aufugerint :  posteaquam  auiem  defunclus  esset, 
non  solum  Petrus,  et  Paulus,  sed  etiam  Ignatius,  qui 
cum  non  viderat,  nec  ulla  cum  ipso  fnmiliaritate  con- 
junctus  fuerat,  tantam  pro  illo  animi  alacritatem 
ostenderet ,  ut  pro  eo  vitam  ipsam  profundere  non 
recusaret? 

5.  Ignatm  {eri$  objuiut.  —  Ut  igitur  illi ,  qui  Rq- 
mam  incolebant,  hxc  esf c  vera  re  ipsa  cognoscerent, 
permisit  Deus  sanctum  virum  ilHc  morte  afnd.  Quod 
autem  hsc  sit  causa ,  ex  (fenere  ipsius  mortis  cona- 
bor  ostendere.  Neque  enim  ut  cxlra  rauros  in  bara- 
Ihro,  aul  in  carcere,  aul  in  angulo  aliquo  occideretur, 
4aiima|iji§  est|  sed  in  mediotheatro^universp  civitate 


sursMm  consjdente  et  spectante,  bestiis  in  ipstim  im- 
misais  et  concitatis ,  martyrium  pertiilit :  ut  sub 
omnium  qculis  adv^irsus  diaboium  tropoeum  erlgerel» 
cunctosque  speclatore^  suorum  certaminum  imitaio- 
res  eflicer^t,  cum  non  modo  forruer,  sed  eiiaro  tmm 
Ixtiiia  mortem  oppeteret,  ferasque  cumvpluptate 
speciaret,  non  quasi  raperetur  e  viia»  sed  tamquam  » 
ad  viiam  meliorem  ae  pnest^otiorem  vocaretur.Und^ 
boc  flt  perspicunm  ?  Ex  verbis ,  qu»  moritnrui  lpque«' 
batur.  Cum  cpim  id  genus  supplicU  sibi  eyse  subeuih 
dum  intellexi^set,  Ego,  inqnit,  feriaiUU  (ruwr  (a).$io 
enim  agunt ,  qui  amant ;  curo  pro  iis  qui  amantur»  ali- 
quid  patiuntur ,  gaudentes  id  faciunt ,  toncque  aibi 
videntur  optatis  perfrui,  cum  ea,  quae  perferuiU, 
suQt  qtiam  gravissima  :  quod  quidem  In  hpc  ilem  con- 
tigit.  Siquidem  non  morle  solum,  veroiii  eliem  alacH^ 
taie  ^liidebat  apostolos  imitari;  et  audieos  qiiod  illi 
flagellati  cum  gaudio  ibant  e  conspectu  coneilii  {A^f, 
5.  41),  voluit  etiam  ipse  non  roorte  solum,  sed  eliam 
Ixtitia  magisiris  esse  siniilis :  idcirco,  Feri$ ,  inquit, 
fruar.  Ac  mulio  qiiidcm  mitiora  censebat  ora  feranim^ 
quam  lyranni  lingtiam  :  nec  immerito ;  siqoidem  hM 
ad  gcheimam  vocabat,  iila  autem  ad  regnuro  mltte- 
bant.  Cum  igitur  illic  vilani  posuisset ,  Imo  vero  ia 
ca^Ium  profectus  esset,  reversus  cst  deinceps  eorom- 
lus.  Eteniro  id  qiioque  fuit  Dei  beniguitalis ,  qui  e«« 
ravit  ut  is  rursiis  ad  nos  rediret ,  et  civitntibus  roar- 
lyrem  Impartivft.  Rom:i  cnim  stillaniein  ipsius  san* 
guinem  etee pit ,  vos  iiuiepi  reliquiai  ejus  susoepistis : 
vos  illius  episcopato  gavisi  estis,  illi  mariyrio  sunt 
Itetati  :  eenanlem  illi  et  vinceotero  ac  coronatum 
conspcxenint ,  vos  pcrpeiiio  illum  possidetis  :  exi- 
guum  ad  tempus  cum  vohis  ademii  Deiis,  sed  majoie 
cum  gloria  resliluit.  £l  qnemadmodum  pecuniam 
muiuantes  cum  foenore  ea  reddiinl,  qu.^e  acce|)^runt: 
sfcetiam  Deus  pretiosum  hunc  thesaunim  pauli^pef: 
suscipiens,  ut  ostenderet  Rom» ,  majore  cum  gloria 
lllum  vobis  retulit.  Emisistis  enim  cpiscopum,  et  mar- 
tyrem  recepistis  :  emisistis  ciim  precibus ,  et  cum 
coronis  siiscepistis  :  nec  vero  vos  soli  ^  sed  cuncta^ 
quse  interject:e  sunt  civitates.  Quomodo  eiiim  eas 
affectas  cxisiimatis ,  cum  reporiaias  reliquias  cerne- 
rent  ?  quem  voluptaiis  friiclum  porcipere,  qiianta  la^ 
tilia  gestire  ?  qnam  faustis  undiqye  accinmat|onibu^ 
coronatum  celebrare  ?  Quemadmodum  enim  pugilem 
generosum,  qui  oinnos  devicerif  adversarios ,  sp^icta- 
tores  e  cavea  curo  plausu  consurgentes  sublimem  sta- 
tim  excipiunt,  nec  terram  aitingere  patiuntur,  sed 
sublaium  thnumerabilibus  laudibus  ornanles,  dumuii) 
reportant :  sic  utique  et  sanetum  illum  oumes  ex  or- 
dine  civitates  ab  urbe  relatum  suscipientes  humerisr 
que  gestanies ,  Antiochiam  usipie  sunt  comitatse , 
roartyrem  coronatum  celebrao^e^,  laudantes  agoiior  ' 
thetam ,  diabQlum  deridcntes ,  quod  e  contrario  i|l| 
versutia  j^uccessisset,  et  qua;  in  inarlyrcm  $truxcrat  ^ 
in  se  recidissent.  Et  tunc  quidem  cnncti^  illis  pivitnti- 
bus  profuit  documeiitoque  fuit ,  et  civitaterp  bilOQ 

(a)  BSbC  verba  in  S.  Ignatii  Martyrio  leguntiir. 


m  S.  JOANNIS  CURYSPSTOMI 

usque  in  prjeseiUem  diem  locuplelavU;  et  utthesaurus 
quidam  perpeiuus,  qui  quolidie  exhauritur,  nec  defi- 
cit,  cuDcti  iicet  ex  eo  ditescant,  sic  etiam  beatus  bic 
Ignatiua  cunctosad  se  accedentes  benedtctionibus  / 
ilducia ,  et  sirenua  alacritate ,  magnaque  fortitudine 
plenos  reiiiiilit  domum. 

Sanetorum  monumema  ipmlualii  gratuB  plena. — Ita- 
que  non  hodie  tantum,sed  quotidie  ad  ipsum  conflua- 
mus ,  apirituales  ex  eo  fructus  decerpentes.  Quisquis 
enim  cum  fide  ad  illum  accedit»  magnis  afficitur  ben^ 
flciis  :  sanctorum  enim  non  modo  corpora ,  sed  ipsi 
loculi  et  monumenta  spiriluali  gratia  conferta  sunt. 
Mam  si  in  Ellsaeo  id  contigit,  ut  defunctus  sepulcrum 
ejus  attingens  uiortis  vincula  dissolverit  (4.  Reg.  13. 
2i),  et  ad  vitam  rursom  redierit;  multo  magis  hoc 
tempore,  quo  graiia  uberior,  Spiritns  major  est  vis ; 
ut  si  cum  fide  aliquis  arcam  attingat ,  magnam  inde 
virtulem  haurinl.  Ideo  reliquias  sanclorum  nobis  con* 
cessit  Deus ,  volens  nos  ad  eumdem  zelum  per  illos 
adduccre ,  et  nobis  quasi  portum  prjebere  et  firmum 
solatium  malorum  quse  nos  assidue  corripiunt.  Quain- 
obrem  vos  omnes  cohortor»  fralres »  si  quis  vestrum 
segritudine  animi,  vel  corporis  morbo,  vel  quavis  alia 
calamitaie  aut  peecatorum  mole  premttur,  ut  cum  fide 
huc  accedat ;  et  ab  illis  omnibus  liberatus,  magna  cum 
laBtltia  revertetur,  et  aspectu  solo  conscientiam  tran- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  8M 

quilliorem  reportabit.  Quin  etiam  expedit ,  iit  non  so- 
lum  ii,  qulserumnis  affecti  sunt,  huc  sese  conferant , 
aed  illi  etiam ,  qui  et  animi  quietc ,  et  gloria ,  et  po- 
tentia ,  et  roagna  apud  Deum  fiducia  perfruuntur,  hanc 
ntilitatem  non  negligant.  Qui  enim  huc  accedit  et 
sanctum  videt ,  bona  hxc  efficiet  stabiliora ,  et  memo* 
ria  recte  factorum  ejus  animum  suum  reddet  modc- 
ratlorem ,  nec  conscientiam  suam  bonis  operibos  ef* 
ferri  atqne  intumescere  patielur.  Non  parvi  autem 
moroenli  esi ,  eos ,  qutbus  prosperae  atque  secundoQ 
res  fluunt,  eas  ferre  moderate ,  et  superbix  tumore 
non  extolli.  Utilis  igitur  cunciis  hic  thesaurus  est,  et 
refugium  opportunum,  tam  iis  qui  lapsi  sunt^uta 
tenlationibus  liberenlur ,  quam  iis  qui  prospere  ac  t^ 
liciter  degunt,  ut  diu  fruantur  bonis ;  illis  qui  morbis 
laborant ,  ut  bonam  valetudlnem  consequantur ;  illis 
qui  commoda  gaudent  valetudine,  ne  in  morbum  ali- 
quem  incurrant.  Quae  quidem  omnia  considerantes » 
omni  gaudio  atque  volupiaii  sacrnm  hunc  locum  ante- 
ponamus ,  ul  iaeiiiise  et  lucri  consortes ,  iilic  sancto- 
rum  contubernales  ct  socii  esse  valeamos ,  precibos 

-  Ipsorum  sanctorum ,  et  gratia  nc  benlgnitaie  Doroim 
nostri  Jesu  Clirisii ,  cum  quo  Patri  gloria ,  snnctoque 
Spirilui ,  nunc  et  sempcr ,  et  in  saecula  stRcuIorum. 
Amen. 


AD  HOMILIAM  IN  SANCTUM  EDSTATHIUM,  EPISCOPUM  ANTIOCHENUM, 


Hojus  in  S.  Eustathium  abs  se  habits  concionis 
ueroinit  Chrysostomus  serroone  1  de  verbis  Jeremiai 
Bum.  i,  his  verbis :  Propterea  nuper  cum  de  Petro  et 
Paulo  disieruissemui ,  et  de  exorta  tnter  ip$o$  Antio- 
eldce  contro9er$ia ,  pugnamque  t//am,  qu(B  inter  eo$  e$$e 
videbatuf ,  pace  quavi$  utiliorem  vobi$  o$tendi$$emu$  , 
eumque  ad  prmruptam  et  aeperam  vo$  Hlam  viam  de- 
duxi$$emu$  :  quoniam  defatigato$  vidimu$ ,  ad  aliud  ar- 
gumentum  vo$  traduximue ,  dum  beati  Eu$tathii  proeco- 
nia  urmone  complexi  $umu$ ,  et  po$t  Hlum  genero$i 
martyri$  Romani  laude$  percurrimu$,  cum  itlu$triu$  no- 
bi$  factum  e$t  theairum ,  amplior  appUtu$u$^  ac  major 
$trepitu$  acclamautium.  Praecessit  igilur  hanc  in  Eu- 
staihium  homiliam  ceiebris  illa  de  controversia  inter 
Pauluni  ct  Petrum  :  eamdem  vero  in  Eustalhium  se- 
quuia  est  homilia  in  S.  Romanum  mariyrem ,  quam 
Chrysostomo  suadente  fauic  subjungimus.  Hac  porro 
omnes  conciones  Antlbchiae  habit»  sunt :  quo  autem 
anno  ignoratur« 
\  De  Eusiathio  Antiocheno  prxsule ,  qui  pro  Catho- 
lica  flde  multa  perpessus  et  in  exsilium  pulsus  est  | 
|Niuca  dicenda  sunt.  Hic  ardens  studlo  verae  doctrinx 
promoTendse,  infestusque  Arianis,  quos  Inierclusos 
societate  et  communione  sua  edixerat ,  in  odium  in« 
Tidiamqoe  Eusebii  Nicomediensis  episcopi  sociorum- 
que  Arianorum  incurrit.  Ad  faxc  multa  contra  Ariauos 
^perain  lii^em  emislt,  qoorum  mentio  apud  Hiero- 


nymom  et  Theodoretum.  Cum  Eusebio  iiem  Caesa- 
riensi  iniit  controversiam ,  eumque  ut  Nicaenae  fidel 
infensum  scriptis  suis  exagitavit.  Hle  conlra  Eusta- 
thium  reum  egit  Sabellianae  opinionis »  quod  Sabellia- 
nismi  crimen  solemne  Arianis  erat  iis  offerre ,  qoi 
Arianam  haeresin  infestl  oppugnarent.  Neque  in  Eu- 
sebium  tantum  Eustathius ,  sed  etiam  in  Patrophilum 
Scythopolitanum,et  Paulinum  Tyrium  acerrime  inve- 
hebatur.  His  accensi  veritatis  hostes  viro  insidias  pa- 
rant  et  crimina  comminiscuntur.  Non  convenit  inter 
scriptores  quo  calumniae  genere  sint  usi  Eustatliii  ad« 
versarii.  Ait  Athanasius,  apud  Imperatorem  Consian- 
tinum  Magnum  accusatum  Eustathium  irrogaiae  ma- 
tri  ipsius  contumeliac ,  nulla  interposiu  mora  in  exsi« 
lium  actum  fuisse  cum  magna  comitantiom  presbyte- 
rorum  et  diaconorum  frequentia.  Socrates  autem  et 
Sozomenus  narrant ,  odio  flagrantes  Eusebianos  Eu- 
stathium  iu  Synodo  Antiochiae  celebrata  abdicasse , 
cum  SabeUianismi ,  tum  alius  crimiiMS  non  memo- 
randi  cansa.  Verom  quod  illud  fuerit  crimcn  ,•  aperii 
TheodoretuSy  Eusebium  scilicet  Nicomediensetii  , 
quasi  aliud  agentem ,  cum  sociis  non  paucis  Antio 
chiam  venissc ,  et  ab  Eustathio  cpmiter  excepium 
fuisse.  Ibi,  inquit  ille,  conducta  moliercula,  qiLi! 
corporis  pulchriludine  quaestum  iaciebat ,  auctores 
ipsi  sunt»  ut  rei  secum  habitie  sanctum  praesulem 
accuset.  In  ccetum  intromissa  mulier,  infantem  ube- 


»97 

ribusadAoliiiii  oM^denft,  illuiu  se  exEusUlhilcoiiu 
peperlsse  arflnnat.  Eusiatbius  vero  non  ignarus  con- 
ilatas  in  se  eonspiraiionis,  mnlierem  si  c|uem  baberet 
hujusmodi  faciooris  lestem  in  me^ium  proferre  jubet ; 
cuinque  nemineni  illa  prorerre  posset ,  ipsi  jusjuran- 
dum  Eusebiani  detulere.  Joravil  illa  infaniem  Eusta- 
Ihii  esse ;  slatimque  judices  iniqulssimi  virum  dam- 
nant  ui  moechum ,  reclamamibus  liceicxteris  episco- 
pis  qul  eo  loci  convenerant,  vcri  tenacibus  et  frugi 
hommibus,  qui  Eustailiio  auctores  erant  ul  oe  iniquse 
seiiieDtiae  acquiesceret.  llanc  item  criminatiooem 
commemorat  llieronymus  Apolog.SadversusRufinunu 
c  Ista,  inqait  9  macbiiias  Haereticorum ,  id  est»  magi- 
strorura  tiiorum  sunl,  ut  convicti  de  perOdia,  ad  ma- 
ledicta  se  couferant.  Sic  Eustathius  episcopus  filios, 
dum  nescit,  invenii.  t 

IlsDC  Theodoretus  et  Hieronymus  :  at  per  mihl  mi- 
Tum  videtur  hanc  tam  atrocem  in  amicum  ct  »qua- 
lem  suum  episcopum  oblaum  calumniam  ab  Atbanasio 
taceri.  Ex  Atbanasii  certe  silentio  nonnihil  fortasse 
nascalur  conlra  haoc  hlstoriam  suspicionis ,  quando 
poti^mom  ceraimus  plerosque  isiius  »vi  scriptorcs 
lihenter  afferre  muliercularum  historias,  quarum 
nonnullss  pari  suspicione  laborant ;  qualis  est  illa 
moliercuhs  iii  Synodo  Tyria  Atlianasium  iilaii  stupri 
acciisantis«quam  si  non  aperte  falsam,  admodum 
saltem  suspecum  ostendimus  in  AnimadYersiouibos 
ad  vium  et  scripu  Aihanasii.  Auget  hic  scrupulum 
Chrysostomus,  qui  in  hac  de  Eusuthio  bomilia  oe 
mininiam  quidem  particulam  babet,  quaulem  oblaUni 
calumniam  vel  aperte  deountiet  vei  subiiidicet.  Quid 
quod  Socrates  postquam  EusUibium  Sabellianismi 
causa  abdicaium  narravit,  adjicit»  Vi  vero  quidam 
narrant ,  atn$  de  eautit  nunas  kotieuii  abdicatu$  eU , 
quoi  iamen  aperle  non  proferunt.  Quibus  verbis  innuit 
reni  apud  omnesuon  consUre,  nec  suspiciooe  va« 
ciiamesse,  ui  nos  iiem  puUmus. 

Abdicato  autem  EusuiUio,  Eusebiani  auctores  Im- 
peratori  suut  lit  in  exsilium  pellalur  antisies.  De  exsi- 
lii  locooon  una  est  scnteniia  :Theodoretus  iii  qiinm- 


IN  S.  EUSTATBIOII,  ANTIOCRENDH 


m 


dam  Illyrici  urbem  relegatum  narral :  Hieronymus 
vero  Tnganopolin  in  Thracia,  cul  adsiipulalur  Ghry-> 
sostomus  infra  num.  2,  ubi  ait  e|us  corpus  In  Thracla 
sepuitiim  esse,  haud  dubie  in  exsirii  loco.  Neque 
pnetereundum  est ,  in  Eustathli  abdicatione  loUn 
pene  seditione  conflagrasse  Antiocbenam  clviutem ; 
armatis  enim  utrimque  partibus,  adscillsque  mili- 
tibus ,  omnia  eranl  ad  piignam  el  horrendam  cladem 
paraU ,  ventumque  fulsset  ad  gladios ,  nlsi  superve- 
nientes  Imperatoris  litene  ptebem  compescuissent. 
Eusebiani  EusUthio  EuUIiom  subroganl ;  qui  cum 
exiguo  tempore  superstes  fuisset ,  ejus  loco  dellgilor 
Eusebius  Pamphili ,  quo  abnuente,  Euphronio,  itero 
Arlano ,  episcopole  munus  defertur.  Eo  autem  posl 
aonom  el  aliquot  menses  defuncto,  dellgilur  Fbcillus, 
Item  Arianus,  et  uno  avulso  non  deflcit  aller.  Qua 
causa  full  ut  multi  cuni  populares ,  lum  clerid » qol-  ' 
bus  religio  Gathollca  cordi  erat,  a  coetibus  Arlaoo- 
rum  abborrentes ,  seorsum  collecus  agerent.  Hl  ex 
ardenii  erga  Eusuihium  studio  amoreque  EusUthliiil 
deinceps  audierunt.  Ilujusmodi  vero  Anliochenom 
discordia  ad  integrum  ferme  sseculum  extracU  ftill : 
quodque  gravius  accidit  ,  etiam  Catholicl  poiiea 
discissi  sunt,  iia  ut  ires  in  partes  Christiaul  dlvisl 
essent,  Paulinianorum  nempe,  Meletianorum  el  Aria- 
norum.  Sed  hac  de  re  pluribus  in  Mouito  od  HomH 
lUm  de  Anathemate. 

Cseterum ,  si  Theodorelo  fides  sii ,  meretrix .  qu» 
Eusuihium  accusavit,  cuin  in  gravissimum  el  dio- 
turnuni  morbum  incidissel,  calumnUnrd^lexil,  ae 
scenam  toum  aperuii :  nec  duobus  iribusve»  sed 
quampiurimis  sacerdolibus  Indicavil  ea^qiUB  dolo 
fuerant  concinnau,  falsa  se  mercede  eonductam  Eo- 
sutbium  in  crimen  vocasse,  neque  se  Umen  falao  jo- 
raum  :  naaiEusUlhius  quidam  srarius  faber  inUalis 
pater  erai.  F.usutbii  autem  abdicatio  Incidil  in  an« 
num  circiier  529 ,  imperanle  ConsUntlno  MaghO. 
Ejus  memoria  colitur  17  Novembris. 

liilerpreiaiio  Laiina  est  Frootoiiis  Duc«i. 


L^UDATIO 

OANCTI  PATItlS   NOSTRI  BUSTATHII   ANTIOGHIJS  MAGNiE   ARGHIEPI8C0P1    («). 


I.  Anl4  mortem  nemo  iaudandutt  $ed  po$i  moriem. 
—  Sapiens  vir  quidam  et  pbilosopliandi  perilus ,  qui 
rerum  humanarum  naturam  accurate  didicerai ,  ei 
earum  IragUiutem  noveral,  nihiiqoe  certum  aut  sU- 
bile  m  iis  esse»  omnes  generatim  homiues  admonet , 
ut  anie  mortem  neminem  laudent  (EecU.  11.  30 ). 
Quando  igilor  moriuus  esl  beaius  Eustathius»  omoi 
cum  fidueia  deinceps  eum  Uudibus  effcrrc  possuinns: 
si  enim  ante  morlem  nemo  laudandus  est,  haud  du- 
bium,  quiii  posl  mortem  eorum»  qui  digni  sunt,  lau- 
datio  culpa  vacei.  Etenim  hujus  vils  negoiiorum  euri- 

(a)collaucomliss.  Regtts  SS4SetS4l7.ei€n 
linoaooeTO. 


pum  prxicrvccius  esi ,  luniutlii  flucluum  llberalos 
esl,  ad  tranquillum  et  quietuni  portum  appulit,  in- 
certiiudini  fuluroriun  iioii  subjacet,  nec  obnoxiiis  esi 
ruinx;sed  Umquam  in  rupe  quapiam  suhliinique 
nunc  stans  scopulo,  fliicius  omnes  contemnil.  Carei 
igiiur  omni  periculo  praedlcatlo»  ncque  reprehendi 
*potest  laudaiio :  non  enim  jam  muutiouem  reformi- 
dat,  ncque  lapsuni  periiinescit.  Nam  nos  quidem,  qui 
adhuc  vivimus ,  ut  qui  medio  in  mari  fluctuanl,  uiiil- 
tis  souius  obnoxii  muuiionibus ;  el  ul  illi  niinc  qni« 
dcm  fluclibus  intumescentibus  in  aliqin  tolliintur , 
nunc  in  profundom  ipsum  depriinuntur  ;  sed  neque 
tuia  celsiitido,  neqiie  subills  est  dejee^io,  siquideoi 


S99  S.  JOANNIS  CH(lYSOSTOM| 

horufy)  tttrumqiie  ab  oqois  fliicntibus  minimcquc  con- 
sistcntibus  pcndct :  sic  nimiruni  ct  in  rebus  huroanis 
nibil  firipum  ct  constans  est ,  scd  freqnenlcs  suiit 
mutationes,  ac  levi  momonto  fiunt.  Hic  quidcm  ob  res 
fiecuiid^s  in  alium  subvebitur ,  ille  vcro  propter  res 
adversas  proriinde  admoduin  deprimitur  :  verum 
ncc  intletur  il|e,  uec  animum  isie  despondeat :  quippe 
celerrimaqfi  singuli  mulalionem  sorlientur  :  at  non 
ille  ,  qui  in  caslum  commigravlty  ct  ad  eum ,  quem 
desiderabat ,  Jesum  profecius  est ,  qui  ad  iocum  per- 
venit  turbarum  experiem  :  unde  dolor  ct  xgriiudo  ac 
gemilMS  abest.  Non  illic  muialionis  est  iinago  ,  non 
'vicissiludinis  obumbraiio ,  sed  omnia  (ixa  et  immo- 
biJia  ,  Qmnia  firma  et  siabilita  ,  oinnia  incorrupla  et 
immortalia  ,  omnia  interilus  experiia  et  xterna  : 
idpirco,  inquitt  Aute  mortem  ne  quemquam  laudes 
(£cc/t.li.  tOj.Qujmobrem?  Fulurum  quippe  inccrium 
es^ ,  eL  imbecillis  naiura  ;  volunias  scgnis ,  ct  pro- 
nu(p  ad  nos  obsidendos  pcccaium ;  mulii  sunt  laqiiei : 
Sqf<f  enimt  inquit,  quoniam  in  medio' laqueorum  per- 
tratiiii  ( Ib,  9.  20 )  :  conlinux  sunl  tenlaliones  , 
mujta  turba  negoiiorum,  lum  dxinonum  perenne 
b^iufp,  et  assidui  perturbaiionum  insultus.  Propterea 
At^fe  mortemt  inquit,  ne  quemquam  laudet :  ergo  posi 
mprt^ni  tuium  est  laudare  dignum  ;  vcl  potius  non 
ftimpliciler  post  mortem,  sed  post  moriem  ejus- 
modi,  quando  cum  corona  e  viia  quispiam  exccsseril, 
qjiapdo  cum  confessione  etfide  non  ficia.Si  enlm  quo« 
vi^  mofio  morluos  Inudare  quis  poiest ,  qnanto  magis 
^9  (|u|  ^c  fuerinl  mortui? 

^alomoni  fredendum  divitii$  detrahentu  —  Quis 
SjUt^m  ^QS  laiiflavii ,  dicct  aliquis ,  qui  quovis  modo 
si)n|  p)orfui?  Salomon  ille,  Salomon  sapientissl- 
mus  :  non  eoim  leviier  bominem  praetereas,  sed 
qui$  ^^set  perpende ,  et  quo  pacto  vixerit ,  qiianta 
Guin  securi^ate  ac  voluptaic  mollem  ct  xrumnaruro 
e^iperlem  vitam  Iraduxerit.  Nam  genus  omne  deli'^ 
ciaruin  percurrit ,  et  mulliplices  recreationis  anlmi 
modos  exco^ilavil ,  varias  atque  diversas  obiectatio'' 
nuiA  species  adinvenit ,  quas  et  enarrans  diccbat : 
JEdificavi  milii  domos ,  plantavi  vmea$ ,  feci  mihi  hor' 
to$  et  pomaria^  feci  mihi  piscinas  aquarum  :  mereatiu 
$ttm  mihi  $ervo$  et  ancillas^  et  vernaculi  nqti  $u\n  mHd: 
po$$e$sio  artttentorum^boum  et  gregum  fuit  mihi :  congre- 
gavi  argentum  et  aurum  $icut  arenam :  feci  nuhi  eantwu 
et  eantatrice$f  pincerna$  et  vini  ministras  (Eccle.  2. 4-8). 
Ql|id  igilur  idem  iste  post  taniamarQuentiain  pecunia- 
rum,  posscssionum,  deliciarum,  voluptatum  refert? 
Lau^avi,  inquil,  eo<,  qui  mortui  tuntf  super  viventeSf  el 
bonus  §uper  ho$^  quicumque  nondum  natu$  est,  Yere 
iide  di^nus  liic  est  deliciarum  accusalor,  qul  talem  de 
illis  fert  seiitenliam.Nam  si  quispiam  ex  iis  qui  vitam 
in  pupertate  ac  mendicitate  traduxissent,  banc  scn- 
leniiam  adversus  delicias  lulisset,  visus  esset  non  ex 
rei  veritate,  sed  quod  expertus  non  esset,  ita  crimi- 
nari  ;  cuin  vero  is,  qui  omnes  percurrit,  et  singulas 
earum  vias  pervestigavit ,  eas  contemnit,  tuni  omni 
guspicione  iibern  est  criminalio.  Existimatis  fortasse 
it  propositQ  defle^ is^  sermonem :  imo  vero  si  alteii- 


4^|EP.  CONSTANTINOP.  COQ 

damus ,  cum  eo  maxime  coboercre  deprchend^mus 
qux  dicla  sunt.  Nam  in  martyrum  comroemoralio- 
nibus  convenicns  cst  ct  connexum  de  pliilosopbia 
sermonem  instituere.  Non  ut  yitampraesentemdarone- 
mu8,  haec  dicimus,  absit ;  sed  quod  delicias  insecie- 
rour  :  non  enim  vivere  maliim  est,  sed  temere  ei  in- 
considerate  vivere. 

2.  Eustathius  a  patria  relegatus  in  Thracia  sepnltus. 
Sanciorum  reliquim  fontes  $pirituale$,  —  llaque    si 
quis  in  recle  faclis  ac  l)onorum  spe  fulurorum  viiam 
traduxerit,  polerit  cum  Paulo  dicere',  Vivere  in  carne 
mullo  melius  :  hoc  enim  mjhi  fructus  operi$  e$t  {Philipp. 
i.  22)  :  quod  ulique  beato  Euslathio  conligit,  qui  e| 
iii  viia  et  in  morle ,  ut  par  erat,  se  gessit.  Non  eniiii 
in  sua  regionc  ,  sed  in  aliena  propier  Christuin  mor- 
tem  obiil;  quod  faciniis  ejus  boslium  fiiil.  Siquidem 
eum  illi  a  palria  rclegarunt,  ut  ipsum  probro  atnce- 
reni,  at  ille  celebrior  et  illustrior  bac  in  exsilium 
commigratione  reddebatur;  quod   et  rerum  exiliis 
demonstravit.  Adeo  namque  celebris  evaslt ,  ut  cnm 
in  Tliracia  sepultum  sit  ejus  corpus ,  in  dies  singnlos 
memoria  cjus  aptid  nos  cfDorescat ;  et  cum  in  illo 
barbarico  oppidulo  sit  ejus  tumulus,  noster  in  euin 
amor ,  qui  tanto  ab  eo  disjungimur  intervatlo,  post 
tain  diuiurnum  tempus  singuris  diebus  angeaiur.  Imo 
si  verum  dicendum  sit,  apud  nos  etiain  est  sepul- 
crum  ejtts,  et  non  in  Thracia  tantum.  Monumenia 
enim  sanctorum  non  loculi  solum  sunt ,  capsulae,  co- 
lumn»,  ac  literae,  sed  res  pra^clarx'  gestse,  ac  fldci 
zelus,  et  sana  apud  Dcum  conscientia.  Slquldem 
oroni  columna  splendidior  hxc  Ecclesia  martyri  est 
erecta,  quae  literas  habet  non  mutas  ;  sed  qusc  rebus 
ipsis  buccina  clarius  memoriam  ejus  prxdicant  ac 
cerebritatem  ,  et  unusquisque  Tcstrum,  qui  adeslis, 
snncti  Illius  est  sepulcrum,  sepulcrum  aniinaium  at- 
que  spiritale.  Nnm  si  cnjusque  vesirum ,  qui  adesiis, 
consclentlam  explicnero,  sanctum  istum  intus  in 
mente  vcslra  reperiam  diversanlem.  Videils,  ut  nnill 
profeccrint  adversaril,  ut  gloriain  non  exstinxerint , 
sed  exiulerint  polius,  sed  illustriorem  reddiderint, 
tot  pio  uno  scpulcris  erectis,  sepulcris  animatis,  se- 
pulcris  vocem  mittentibus,  seputcris  ad  enmdem  ce- 
}um  comparalis  ?  fdcirco  sanctorom  corpora  et  fonies, 
et  radices,ct  unguenta  nuncupo  spiritalia.Quidita?Quo- 
niam  unuraquodque  iatorum,  qu®  diii,  virtutem  suam 
apud  ^e  non  retinet  tantum,  sed  etiam  longc  iateque 
diifundit.  Exempli  causa,  fontes  multis  quidem  gca* 
turiunt  laticibus :  at  eos  intra  sintissuos  non  rptinent, 
sed  longa  flumina  parientes  cnm  mari  junguntur,  et 
tamquam  manus   cujusdam  extensione  iongitudlne 
illorum  marinas  aquas  prehendunt.  Rursus  arborum 
radlx  deorsuro  in  terras  visceribus  est  abscondita , 
sed  non  oronem  yirtutem  suaro  deorsum  continet , 
ac  vitium  praesertim  arbustivarum  est  liaec  nalura. 
Ubi  eniro  per  excelsos  cnlamos  ramos  suos  extende- 
rint,  per  arundines  illas  serpentia  sarmenta  longum 
quoddam  tectum  frondium  densltaie  conficiunt.  Ejas- 
modi  esl  et  unguentorum  patura :  siquidem  illa  saepe- 
luM  iA  mmM  ffwoodiu » sed  «niiiipens 


e^ruqi)  pdpr  in  yico§,  f^ppfuprlus,  cl  for^  eis  efiaij> 
qui  forjs  ambuJant,  inliis  rcposiinm  arpmntum  viriii* 
(em  indicaf  Qyod  si  ^ons,  e(  radix,  et  arborum  alquq 
unguentorum  n^tura  tantnm  vim  hnbeut,  miilto  pia- 
gis  sanciorum  corpom.  Enimvero  falsa  non  esse  ausq 
dicifnus,  VQS  niihi  testes  estis.  Nam  marlyris  qiiiden} 
siiudi  es|  corpus  in  Thracia ,  vos  aulcm  qui  in  Tlira^ 
^i^  noo  versamini ,  sed  ab  illa  regione  niuUiir^  dissjf} 
esjis ,  suavem  odorcm  lantis  spaiiis  inlerjectis  perci- 
pilis  ,  ideoque  convenistis,  nec  eum  vise  longinquitaf 
impediyit ,  nec  diuiurnilas  lemporis  exsiinxit.  juW^ 
enim  spiritualium  recte  facionim  cst  naiura  :  null<{ 
corporeo  interrumpitur  obsiaculo,  scd  floretetcre- 
scit  in  dies ,  rnmque  nec  longinquitas  temporis  jabe- 
faciat ,  nec  intervnliiim  itineris  intercludit. 

3iarlyrein  non  tola  mors  facit. — Ncqiie  vero  mirura 
Tobis  videalur,  quod  ipso  in  limine  prationis  ac  lau- 
daiionis  snncium  martyreno  appellarim,  siquidem  sua 
roorlc  sublafus  e  vivis  est :  qui  potest  igitiir  mnrlvr 
essc?  S;rpeniiincro  dixi  vobis,  inarlyrem  facere  non 
mortcm  (nninm  ,  sed  nnimi  qnoque  proposi^um  :  non 
eniin  cventu  sOlo,  sed  eiiam  volunlnte  mnrtyrii  corona 
comparalur.  Et  hanc  uon  ego,  sed  Pnulus  nflert  niar- 
lyrii  definitionem,  cum  ita  dicit,  Quotulie  nwrior 
(I.Cor.  15.  $1.)  Quomodo  qiiolidie  moreris?  qiii  fieri 
potest ,  nt  uno  corpore  sexcenlas  mories  ex(  ipins? 
Proposilo  niminim  aninii ,  inquit ,  quodqiie  ad  mor- 
tem  sim  parntus.  Ita  Deus  eiiam  declnravit :  clenim 
Abrahpin  non  gladium  cruentavit,  non  allare  rubc- 
fecii,  non  I<aac  jiigulnvii ;  sed  lamen  sncriflcium  per* 
fecit.  Quis  hoc  nii?  Ille  ipse  qui  sacrificium  siiscepit : 
Non  pepercisti  enim  ,  inquit,  fiUo  tuo  dilecto  propter 
me  {Gen.  %i.  li).  Atqui  vivum  eum  recepit,  el  inco- 
|(|nicni  rcduxit :  quomodo  igiiur  non  pepercit?  Qtiod 
non  C^  factorum  exilu,  sed  ex  niiimi  scntentia,  inquit, 
dc  qjusmodi  sncrificiis  soleam  judicnre.  Noii  nmctavit 
in;iniis ,  at  voliinins  mnctavit  :  non  gladium  piieri 
jilgulo  immersit ,  non  cervicem  incidil;  sed  est  sa- 
f^ririciumcttnms-ine  sanguinc.  Sciunt  illi.  qui  mystcriis 
iiiitiqli  sunt,  quid  dicamiis :  proplerea  et  itliid  sncri- 
flcium  sine  snnguine  perfectum  est,  quoniam  hujus 
iigura  esse  debiiii.  Vides  in  Veteri  Testnmento  Ima- 
ginem  multo  anie  adumbralain?  Noli  vcritnti  fldem 
dencgnre. 

3.  Ilic  ita(]|iie  mnrtyr  (martyren|  enim  nobis  eum 
raiio  (icmonstravll)  ad  sexcenlns  mories  pamtus  erat, 
ct  omnes  i|lns  votuntnte  animiape  atacritate  lolernvit: 
inleiiia  vcrq  periciiia  pcrmulla  reipsn  qiioque  susti- 
niiit.  Nnm  ef  e  pnlria  cum  ejecerunt,  alquc  in  exsi- 
liiim  relegnrunt,  aliaque  multa  lum  tcmporis  in 
beatum  illum  inachinnti  sunt;  tnmetsi  quod  illi  jure 
crimini  verlerent,  nihil  haberent,  sed  quod,  Paulum 
direniem  cum  audiisset ,  Coluerunl  et  servierunt  crea- 
ittrm  potius  quam  creatori  {Rom.  1.  25) ,  impielatem 
ac  scelus  cvitaret :  at  enim  hoc  quidem  corona ,  non 
reprehensione  dignum  Crat.  Tu  vero  diaboli  inaliiiam, 
quaeso,  pcrpisnde.  ^am  qula  non  ita  prl(iein  paganq- 
nim  bcllum  fberat  etstlijctum ,  ei  a  gravlbus  contt- 
Buisque  peneqaiinonibt]'^  piiuto  ante  ombci  BcdeslaB 


,  A?iTiqcpBNIIM.  602 

respir^rant,  ncque  multum  cffluxerat  tcmporis,  ex 
lyuo  templa  oinnia  clausa  ,  aliaria  cxslincta  fuerant| 
et  da^monum  rabies  omnis  deleta,  haecque  improbum 
d;riQoqem  malc  habcbant,  ncque  pncem  Ecclcsise 
aequo  animo  ferre  poternttquid  ergo  fncil?  Aliud  in- 
fert  bellum  infestum.  Nam  illud  qnidem  exlernum 
fuit,  hoc  vero  intestinum :  tallQ  porro  multn  difflcilitis 
pr^ccavcntur ,  cl  facilc  eos  opprimunt,  in  quos  incnr- 
runt. 

Eustathiu$  A  ntiochena  tum  Eeelesice  fuit  episcopus.  — 
jllo  itnqiic  lemporc  Ecclesiam  ,  quse  apnd  nog  est , 
rcgebat  benius  istc ,  ac  morbus  exortus  est  qunst 
pestis  qunpdain  infesia  ab  iCgypti  regionibus,  qiii  per 
urbcs  interjectas  grnssalus  in  nostrnm  urhcin  Impe- 
tum  facere  properabat.  At  illc  vigibns  ct  attentns« 
omniaque  pr.nevidcns  tjux  imniinebant ,  liigruens  bcl- 
lum  arcehat :  et  tamqiiam  snpiens  aliqiils  medicus , 
priusqiiam  morbus  nrbem ,  in  qua  residebat,  Invasls^i 
sct,  mcdlcamenla  compambat,  ac  sncram  hanc  na- 
Ycm  mtiltn  cum  sccnritate  giibernabnt,  qnoqttoversus 
circumcnrsans,  nnntas  ,  vectorcs  ,  navlgnntos  omnes 
concilans ,  ct  ciirans  ut  vigilnrent  ct  nitenderont , 
qua<ti  jam  invadercnt  eam  piratse,  ac  fldci  thesatiriini 
contenderent  df^pr.Tdari.  Neqne  vero  htc  lantum  hnne 
cnram  adhlbuit ,  sed  in  onincs  partes  mltlebat  qiit 
docerenf,  qul  cohortarentnr ,  qiii  dispniarent,  qiil 
hostibiis  ndtlum  omncm  interclnderent.  Prot)c  Siquf- 
dem  a  Spirilns  gratia  fuernt  edoctus ,  EcclesisR  prse- 
siilem  non  dc  illa  tantum  sollicitiim  c^^se  deherey 
qiiu'  a  Spirifu  sancto  illi  commissa  est ,  sed  etinth  di 
qiinvis  in  orbe  terrarum  constitiita  :  atqne  hoc  \\\6 
sacris  e  prccibns  colligcbat.  S1  enim  pro  untversa 
Ecclesin,  inquit,  fundendne  sunt  prcces,  qnne  a  flntbus 
nd  flncs  usqne  perlinet  orbis  terrarum ,  'molin  mngfi 
et  cjiis  universnR  gerere  curam  oportet,  et  de  omnibiii 
pnrifer  esse  sollicitum,  omnlhus  providere.  Qnod  ergo 
in  Stephnno  accidit,  id  in  en  etinm  evenlt.  Ut  eiifni 
Jndncl  cum  Stepttani  saptentise  non  possent  resisteren 
sanctum  iltum  lapidnbant :  sic  et  istt  cnm  hnjus  aa- 
pientine  rcsistere  non  pos^ent ,  ac  miinita  ccrnerent 
propngnacufa ,  tnm  e  clvitatc  pmpconem  expellnnt. 
At  cnim  vox  minime  tacebnt,  scd  Kcet  homo  cxfMtl^ 
retut^,  non  expenebatiir  sermbdoctrin».  Nam  et  Paniiil 
alligatns  erat,  sed  Tcrbum  Dei  non  erat  alltgatum 
(2.  Ttm.  2.  9):et  hlc  pcregre  enit,et  doclrina  e]ns 
apud  nos  erat.  Emmpenles  ergo  eonsllpat]  tamqnam 
violentus  quldam  torrens  Impeium  feccnmt;  sed 
neque  plnnlas  vulsemnt,  ncqiie  fhiges  obruerant, 
ncque  segetes  vastamnt :  tam  egregte ,  (am  pcriie  ab 
ejus  sapientia  excnlte  radlclbos  flxis  hxrebant.  Verum- 
enimvcro  dicendum  nobis  est,  qua  de  causa  perml* 
serit  iltuni  Deus  hlnc  expelll.  Itesplrare  coepcrat  non 
ita  pridcm  Ecclesia  ,  neqne  medlocrcm  ipsi  consoTa- 
lionem  illius  regimen  afrcrebat :  nndtque  illam  munte* 
bat,  cl  hostium  impetns  propulsabat. 

Ctir  in  exsillnm  mitti  Euitathium  permherit  Devi. 
—  Cur  Igitiir  cst  ejcctns,  et  tioc  illtS  pcrmisit,  qui 
hlnc  eum  ablegarant,  iyens?qnam  tandcm  obcaiisamT 
Nbllte  autem  arbitrarf,  i|uod  nunc  tractamns »  soli» 


603  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

quxsiiODis  bujus  e^se  solutionem ;  sed  sive  cum  pa- 
ganiSy  sive  cum  lixreticls  a  vobis  de  rebus  ejusmodi 
sermo  fiat,  ad  omnem  solvendam  qu^siionem  sufO- 
cict  quod  dicemus.  Deus  quidem  veram  suam  et  apo- 
stolicam  fidem  in  multis  oppugiiari  permittit ;  luere- 
ses  autem  atque  paganismum  secura  Iranquillitate 
perfrui  sinit.  Quid  ita?  Ut  illorum  quidem  inflrmlla- 
tem  discas,  quas  cum  minime  divexentur,  sponte  de* 
fitninntur ;  fidei  vero  virtutem  agnoscas ,  quae  dum 
oppugnatur,  eorum  opera  qui  se  illi  opponunt  auge^ 
tur.  Qttod  auiem  uon  mea  sit  baec  conjectura,  sed 
divinum  ac  de  caelodelapsum  responsum,  audiamus 
quid  Paulus  hac  de  re  dlcat :  nam  ct  humanum  quid 
aKquando  passus  hic  etiam  est :  licet  enlm  Paulus 
esset»  attamen  naturae  nostrae  pariiceps  erat.  Quid 
vero  Uludest»  quod  est  passus?  Exagitabatur »  oppu- 
gnabatur,  virgis  caedebatur,  sexcentis  insidiarum  ge- 
neribus  appotebatur,  intus,  foris,  ab  iis  qui  dome* 
stici  esse  videbantur,  ab  aiienis.  Sed  quid^opus  est 
commemorare,  quantas  aflliciiones  sit  perpessus?  Fa- 
tigatus  igitur,  nec  amplius  ferens  tot  hoslium  incur- 
fiiones,  qui  semper  ejus  doctrinam  interrumpebanl , 
ejusque  verbo  adversabantur ,  supplex  Doniiiio  pro- 
volutus  eum  oblestatur,  et  ait»  Daius  e$t  mihi  tiimulus 
carmaagelM  SalanWf  ut  me  colaphizet.  Propter  hoc 
ter  Dominum  rogavi,  et  dixit  mihi,  Sufficil  tibi  gralia 
mea  :  namvirtu*  mea  in  infirmitale  perficitur  (2.  Cor,. 
12.  7  -  9).  Scio  cquidem  quosdam  corporis  innrmi- 
tatem  esse  arbitrari,  sed  non  est  illud,  prorsus  non 
est ;  verum  angelum  Saianae  liomines,  qui  adversa- 
bantor,  appellat :  iIludenim,Satan,  vox  cst  Ilebraica; 
porro  Satan  dicitur  adversarius.  Instrumenla  ergo 
diaboli»  et  eoa  homines,  qui  ei  famulaniur,  angelos 
fjofi  appellat.  Gur  igitur,  dicei  aliquis,  addiium  est, 
Cimi?Quiacaro  flageilabaiur,  aniiiia  vero  elevaba- 
tur  spe  futuronim  erecia.  Non  enim  animam  attin- 
gebat,  nec  interiores  cogiialioncs  supplaniabat,  sed 
intra  camem  consistebant  tormenta  beilumquc,  nec 
intufi  polerant  penetrare.  Quoniom  igilur  haec  couci- 
debatar,  baec  flagellabatur,  baec  vinciebatiir  (aniroam 
quippe  ligare  nemo  potesl ),  idcirco  dicii,  Datu$  e$t 
mhi  $iiniuiu$  cami  angeUu  Satana^  ut  nu  cotaphizet 
(lbid,)f  tentationcfi,  afllictiones,  persequutiones  innu- 
enfi.  Deinde  quid  ?  Propter  hoc  ter,  inquii,  Dominum 
rogam  :  hoe  est,  8«penuinero  precatus  suin,  inquit, 
ut  a  tentaiionibus  paululum  respirarein.  Yos  vero 
cansae  meministis,  ob  quam  Deum  dixi  verberari 
ficrvossuofi  pefmittere,  vexari,  infiiiita  mala  perpeti, 
ut  virtiitem  suam  ostendat.  Ecce  enim  et  hic  cum 
precatus  esset,  ut  a  se  innumera  mala  recedereni  et 
adversarii,  non  obtinuit  quod  petebai;  et  causam  ad- 
dit ,  ob  quam  non  obtinuerit.  Qusnam  igiiur  est 
causa  ?  nibil  enim  prohibet  rursus  eam  meinorare. 
Suficit,  inquit,  tibi  gratia  men ;  virtu$  enim  mca  in  in- 
firmttate  perficUur. 

•  4.  Videfi  idcireo  Deum  permittere  angelos  Saunae 
fiervos  suospremere,  etsexcenta  illis  negotia  exhibere, 
ttt  ipfiius  virtu^appareat  ?  Vere  namque  sive  cum  paga- 
pifi.sivecum  niiserisludaeis  disseramus^ad  divinam  vir- 


ARCHIEP.  GONSTANTIMOP.  604 

tutem  ofitendendam  hoc  fiulficit,  quod  infinitifi  exagiuta 
bellis  fides  superaverit,  quod  universo  lerrarum  orbe 
repugnante,  cunciisque  duodecim  illos  hominesmagna 
contentione  repellentibus,  apostoli,  inquam,  illi  brevi 
tempore  virgis  caesi,  vexatl,  Innumera  mala  perpessi 
eofi,  a  quibus  baic  inferebantur,  potuerint  prospero  ' 
fiuccessu  devincere.  Propterea  beaium  etiam  Eusta- 
,  thium  in  exsilium  abdiici  permisit  Deus,  ut  veritatlfi 
hobifi  virtutem  et  hiereticorum  imbecilliiatem  am* 
plius  demonsiraret.  Itaque  peregre  profecturufi 
urbem  quidem  dimittebat,  at  cariiatem  in  vos  non 
dimittebat :  neque  quod  ab  Ecclesia  expellebatur , 
a  praesulis  etiam  munere,  vel  a  ciira  veslri,  quam 
gerebat,  alienum  seipsum  putabat,  sed  lum  am- 
plius  curabat  et  sollicitus  erat.  Ideo  vocatos 
omnes  admonebat,  ut  ne  succumberent ,  neve 
lupis  cederent ,  aut  illis  gregcm  proderent ;  sed 
Intus  manerent,  ut  os  illis  obstruerent,  eos  con- 
vincerent,  ac  sunpliciores  fratres  confirmarent.  Et 
vero  recte  illum  imperasse  taiidem  exiius  compro- 
bavit  :  nisi  enim  tum  In  Ecclesia  remansisselis, 
corrupta  pars  major  civitatis  fuisset ,  oves  in 
deserto  devoraniibus  lupis ;  verum  illijis  sermo,  ne 
suam  nequitiam  impudenter  exercereni ,  impedivit. 
Neque  vero  solum  cxitus  id  ostendit ,  scd  et  Pauli 
verba  :  nam  et  ab  illo  hic  edoctus  sic  admonebat. 
Quid  igitur  ait  Paulus?  Gum  olim  Romam  esset  abdu* 
cendus  ultima  sua  profectione,  postquam  non  amplius 
discipulos  visurus  erat ,  Non  enim  ampliu$  videbo  vo$ 
(Acf.  20.  25),  inquit :  hoc  autem  dicebat,  non  ut  illis 
dolorem  inureret,  sed  quod  confirmare  illos  vellet : 
inde  igitur  profecturus  hoc  pactoillosconfirmabatdi- 
cens ,  Scio  quoniam  intrabunt  po$t  di$ee$$ionem  meam 
lupi  grave$  |  et  ex  vobi$  ip$i$  exsurgent  viri  loquente$ 
perver$a  {Ibid.  v.  29.  30).  Triplex  bellum ,  ferarum 
nalura,  belli  saeviiia,  quodque  non  alieni  sint,  aed  do- 
mesiici,  qui  bellum  inferunt,  ideoque  gravlufi.  Nam  fii 
extrinsecus  vulueret  me  quispiam»  aut  bellum  inferat, 
facile  illum  potero  superare ;  sin  autem  uitrinsecufi 
ab  ipso  corpore  ulcus  oriatur,  sanatu  diflicile  fit  ma- 
lum  :  quod  nimirum  tunc  etiam  evenit.  Propterea 
monebat  dicens,  AttendUe  v6bi$^  et  univereo  gregi 
{Ibid.  V.  28)  :  non  dixit ,  Derelictis  ovibus  foras  au- 
fugite.  His  instructus  cum  fuisset  beatus  Eustatbius, 
discipulos  suos  admonebat :  quae  nimirum  sapiens  hic 
quoqueac  generosus  magister  cum  audisset ,  opere 
sermonem  implevit.  Invadentibus  igitur  illis  oves  non 
deseruit,  tametsi  in  thronum  praefecturae  suae  non 
ascenderat ;  sed  hoc  illa  generosa  et  philosophia  pras- 
stans  anima  non  curabat :  nam  praesulum  bonorcs 
caeteris  reliriquebat;  labores  autem  praesulum  ipsc 
exantlabai,  et  inius  cum  lupis  versabatur  :  iiibil  enim 
eum  ferarum  dentes  Ixdebant,  ita  solidiori  fide  pra*- 
ditus  erat,  quam  ut  eorum  morsibus  esset  obnoiius. 
Cum  igilur  intus  versarelur ,  et  pugna ,  qua  cuin  eo 
congrediebaniur,  omnes  illos  distineret,  multam  ovi- 
bus  tranquiliitatem  comparabat.  Neque  verv  tantum 
id  agebat,  ut  eorum  ora  obtnraret,  et  blasphemias 
refelleret;  sed  ipsas  etiani  oves  circumiens  perpende- 


665  IN  S.  ROMANOM 

bit,  Diifii  qiiU  telo  perciissiis  faissel,  num  grave  val- 
nas  iccepisset ,  stalimque  medicamenlum  adliit^ebet. 
Hoc  dnm  faceret»  ad  veram  Odemomnesanimavit, 
ncc  prius  destttil ,  quam  Dei  munere  atque  concessu 
beatus  Meleiius  advenit,  qui  totam  roassam  accepit; 
hic  seminavit,  ille  messuit.  Tale  quid  eliam  Moyses  et 
Aaron  pncsiitenint.  Nam  et  illi  fermenti  in  morem , 
dum  in  niedio  i£gyptiorum  versarentur »  multos  do-^ 
nieslic»  pietatis  semulatores  reddebant.  Tesiatur 
hocMoyses,  dum  mullum  viilgus  promiscuum  cum 
iBradltifl  ait  ascendisse  {Kxod.  12.  58).  Haoc 
Moysem  imitansiste,  etiam  antemagistratum,  qvas 
magistratus  erant  gerebat  :  siquidcm  ille  prlus- 
quam  in  populum  delatum  UU  esset  imperioin ,  for- 
liier  admodum  alque  generose  inferenies  injuriam 
paniebat,  injuriaro  patientes  ulciscebatur ,  el  regla 


MARTTBBM.  L  666 

mensa ,  honoribos  dignitatlbaaqae  eoBteaiptto  ad  lu- 
lum  et  lateriiium  opus  eorrebit ,  ac  ddieiis  omnibot, 
voluputibas  et  honoribus  praeferendam  propioqiio- 
rum  cnram  existimabat :  ad  quem  oculos  iste  ooo- 
vertens  magistratus  omnes  sua  io  populum  floUieito» 
dine  comroonefactebat,  et  labores  perlerre ,  undiqoe 
divexari,  quam  tranqoilliiate  fnii  maiebat»  ac  perpe* 
loas  in  dies  inimicitias  incorrebat.  Verurotamen  levit 
erant  illi  omnia  :  siqoidem  ex  iis  rebus ,  qu»  aocido- 
bant,  idoneam  consolaiionis  oecasionem  arripiebot 
Qoae  cum  iia  siot ,  Deo  gratias  agentes  sanctoriMD 
istorom  virtutes  imitemur ,  ut  eanimdem  curo  ip«ifl 
coronaruro  participes  esse  valeamas ,  gratia  et  beni- 
gnliate  Doinini  nostri  lesu  Ghristi ,  per  quero  et  cum 
quo  Patri  unaque  sancto  Spiritai  gloria,  honor  et  im- 
perium  in  ssecula  saecolomm.  Ameo. 


AD  HOHIUAS  IN  S.  ROMANUM  MARTTREM 

ADMONITIO. 


Ut  diximus  in  Monito  praecedenti,  Homiliam  in  S. 
Eustaihium  mox  seqouU  est  baec  in  S.  Romanum 
Mariyrem  ,  tuinque  t//iw(niu ,  inquit  Gbrysostomns , 
facium  e$t  theatrum,  amplior  applau$u$ ,  major- 
que  $lrepitui  aeclamantium,  Has  ilie  consequenler 
paitcisque  interposiiis  diebofl  bomilias  habuit  :  et 
lamen  in  Martyrologiis  S.  Eiistathii  feslum  ad  diem 
16  Julii  annuntiaiur ,  S.  vero  Roroani  ad  decimam 
octavam  Novembris  :  qua  de  re  comroonstraiur  alios 
horom  sanctorum  ,  vel  saltcm  ad  altemtrius  eoruro 
cuUom  dies  Antiochix  fuisse  constitutos.  In  bnnc  Ro- 
manum  Martyrem  erodite  disserit  Fronto  Duca^us , 
qui  qiKKrit  uter  Romanus  hic  roerooretur ,  illene  cu- 
Jus  meminit  Eusebius  Hist.  Eccl.  iib.  8 ,  c.  12,  Dioe- 
cefliflCsesarieosis  diaconus,  qui  Anllochise  passus  est,' 
on  ifl  de  quo  Prudentios  mulu  comroemorat.  Rcqoe 
dillgentius  excussa  puut  probabiliter  dicl  posse  unum 
eomdemqoe  Roroanuro  esse  quero  Euscbius ,  Chry- 
flOfltomus ,  Prudentiusque  comroeroorant. 

Veroro  ot  certom  est  horoiliaro  primam  esse  au-' 
theutkum  Ghrysostomi  fetom,  non  perinde  exislima- 


inus  dc  sccunda  dicenditm.  Licetenim  b«c  verba  sob 
fineni  homiliae  :  Voluiiiem  eqidiem  in  hujui  imirfyrif 
argumenlo  exiuttantem  oraiiottem  adfinemuiquededU' 
cere  :  atjuiti  ipatH  tempui  advetdt,  et  ut  iileamiu  hor-' 
talur.  Nam  et  vobi$  ad  utititatem  hme  dicta  iugleiuut , 
ei  neeesiaria  sunt  patrii  documenta,  ut  dieta  iUa  perft" 
eiantur  Licet,  inquam,  haec  verba  Flavianum  epis^ 
pum  mox  concionaturum  indicent,  ot  in  aliis  Ghryso- 
fltomi  borailiifl  noi^infreqoenter  animadvertlmus,  ma- 
gnumque  hinc  authentieita^  Indlciom  flomi  posfle  vi« 
deatur,  atiaroen  styll  genofl  tam  absifflile  videtor  allia 
Chrysostomi  orationibofl,  viz  ot  credi  poflslt  haoc  esfle 
S.  doctoris  homlliaro.  Omnia  ble  tropls  exclamationi- 
busque  redundant,  et  nescio  qoam  peregrinitatem 
olent ,  si  cum  praecedentibos  et  flequeotibus  conclo- 
nilius  comparentur.  Qoare  crediderim  poUas  eflse  ca* 
jusdam  presbyterl  Antiocheni,  qoi  sob  Flaviano  al- 
ternas  com  Cbrysostomo  concionandi  partes  ageret. 
Interpretaiio  LaUna  prim»  bomilhe  cflt  incerti  ca- 
jusdam ,  sccundae  vero  Frontonifl  Ducsei ;  ambafl  ali- 
quot  in  locifl  emeiidaviroafl. 


LAVDATIO  1 

flANGTI  KARTniS  ftOllAllI    (a). 


^^SBBB^H^ 


1.  Noi  iumui  Martyrum  memifra,  imo  Ckriiti.  -— 
Rorsofl  martyrum  memoria ,  et  nirsus  dies.  fofltofl  et 
celebritafl  spiritualis.  Laborarunt  illi,  et  nos  laeUmor : 
decertanmt  llli ,  et  uos  exsulurous  :  illorum  est  co- 
rooa  et  communifl  gloria ,  imo  potius  totius  Ecdesiae 
gloria.  Et  qoomodo,  dicet  quispiam,  posset  boc  ileri? 
Quia  partes  ei  membra  nostra  sunt  martyres  :  Sive 
ttutetn  patitur  unum  membrum ,  compatiuntur  omuia 
.   <<i)  c<AlaU  eom  codd.  ivegg.  I^eft)  el  254& 


memhra  :  tive  glori/ieatur  unum  meaikntm,  emtgaudent 
amma  memhra  ( i.Cor.  12.  S6).  Capot  coronator»  el 
reliqoom  corpus  exsulut :  onofl  esl  vidor  in  lodlfl 
Olymptclfl ,  et  toUis  gaudet  popolua ,  magniflqoe  eom 
laodibus  excipil.  Si  autem  in  Olympicifl  cerUminibofl, 
qui  nibil  ad  illos  sudores  contulenml,  UoU  froontor 
volopute :  rouko  magis  hoc  fiet  In  athklifl  pieutifl. 
Nofl  pedcfl  somus,  martyres  autem  capat.  Sed  noa 
potest  caput  dicere  pedibus,  Vesiri  non  egeo  (It* 


WT  s.  jOANNis  cuRtiiqstoat 

V.  2i).  GlerkHs  ftudt  membni,  sed  glori»  excellentia 
Don  aliemi  illi  fifcit  a  conjmietioiie ,  qaae  est  cum  re- 
K<iui8  fnriibos  ^ :  lunc  enim  Annt  maxime  gloriosa , 
ffunndo  eom ,  qute  nobiscum  est ,  conjanctionem  non 
ftbruperint :  liam  oculua  qiioqae ,  llcet  reliquo  toto 
eorpore  sit  splendidior,  suam  lUM  gloriara  consenrai, 
qiiando  a  reliquo  corpore  non  absdnditnr.  Et  quid 
de  martyribus  dico?  Si  entm  Domiiius  ipsorum  no« 
strum  caput  fieri  non  embuit,  muUo  magis  ipsi  esse 
iMstra  membra  non  erobescoiit :  liabent  enim  radtcn* 
iBin  caritatem :  solct  aotem  caritus  ea ,  quas  sont  dis« 
Jiincta»  eonititogere  et  colligare,  nequede  dignltato 
adroodain  acc4iraie  iiiqolrit.  Sicut  crgo  ipsi  peccanti^ 
bus  iiobis  dolore  simul  afficiuntar,  iia  nos  eiiam  cum 
eto  bi  recte  raclis  eorum  Ixtainor.  Sic  etiam  Jussit 
Paulus  gaudere  ciim  gaudeniibus,  et  flere  cmn  flentio 
bus  (Rom.  12.  15).  Sed  flere  quidem  cum  flcntibus 
racile  esi,  gaudere  autcni  cum  gaudeniibus  non  facile 
adiiiodum  :  fucilius  enim  CQin  iis,  qui  (n  caMmitatibus 
suiil,  dolcmus,  quam  cuin  iis,  quibiis  sunt  res  secun- 
dx,  gaudemns.  Nam  illic  quidem  ipsa  calaniitatis  iia- 
tura  poiest  vel  lapidem  flectere  ad  coinmiseralicnem  : 
iuc  aoiem  in  rebus  prosperis  invidia  et  livor  eum , 
Doi  non  valde  plulosophatar ,  non  sinit  Cffici  socium 
.voluptatia.  Nam  quemadmodum  caritas  ea,  quae  divisa 
^ut,  conjungit  et  cdligat :  sic  etiam  invidia  ea,  quac 
iinita  sunl ,  dividit.  Quamobrem ,  oro  vos ,  stodeamus 
gaudcre  cum  iii,  qui  recte  rem  gcrunt,  ut  anio.am  a 
livore  aiqiie  invidia  expurgemus  :  niliil  enim  aequc 
roorbum  liunc  gravem  euraluque  dinicilem  cxpellit , 
atque  cum  lis ,  qui  vivunt  in  virtute ,  gaudere-  Audi 
itaque  quam  sumuius  in  his  utnsque  sit  Paulus :  Qtus, 
inquit,  infixmalwr^  H  ego  nfin  in^mor?  quU  icandali^ 
faiur^  eiego  non  uror  (i.Cor.  \i.  29)  ?  Noii  dixit,  £t 
ego  molesiia  non  afficlor  :  sed,  Ego  non  urorf  dixit, 
ureiidi  verbo  suaiipura  nobis  dolorem  volens  o$len- 
dere.  Et  rursus  ad  alios  scribcns  dicit,  Sine  nobi$ 
regnavwiii :  ei  ulinam  regnamteiii^  ut  nos  quoque  simul 
vobiscum  regnaremus  (1.  Cor.  4.  8).  Et  rursus,  Nunc 
vimmus ,  si  tos  siaiis  iu  Donuno  (!•  Thess.  3.  8).  Yide 
quaulopere  studebat ,  ut  res  fralruro  recte  se  habe- 
renti  qui  nec  se  vivero  qaidem  exisiimabat,  si  illi 
salvi  non  essent. 

Contoi  itne  mariyrio  prodest;  marlyrium  sine  earitate 
non  prodest,  Romano  iingua  amputalur  :  quare  ?  — . 
Homo  qui  ad  tertium  c»lum  raptus  fuarat ,  aique  in 
paradisuro  delatus ,  et  qui  mysteriorum  ineffabilium 
pariiceps  fiierat,  taniamque  apud  Deum  fiduchifrt  fiie- 
rat  assequutus ,  illoruin  bonorum  sensum  non  valde 
accipiebat,  nisi  etiain  fratres  secuni  salvos  esse  vidis- 
•el.  Seiekiat  entm,  piane  aciebat ,  carittfe  nibil  esse 
mijui^  niiiii  ipai  par  esl^ ;  nee  ipedm  quidem  martf> 
riuffl ,  qued  eapiu  omniam  esl  imoram.  Quo  vero  id 
taiHien  modo ,  sic  disce.  Nam  carius  quidem  etiam 
absqae  niartyrib  Qiristi  disdpulos  facit :  martyrluttl 
ioiem  sine  carliate  facere  id  non  potest.  Undenam 
liot  seiri  pilesit  Ab  ipaia  Cbrisli  verbis  :  dieebal 
Mim  discipolis  :  In  iioe  cognMcent  omtiei  ^iidii  ditei* 

•  l^ii  neg.  iia.,  me$nbrit 


ARCIIIE^.  GONSTANTINOP.  Mg 

puli  mei  estis ,  it  ios  intieim  dMgmis  ( Joan.  IS.  35  )• 
Bcce  carltas  siue  martyrlo  disciputos  ixdi.  Quod  aa« 
tem  martyrium  slne  carltate  non  solnm  discipuloe 
non  faclat,  sed  nec  prosit  qiiidem  patiemi,  audi  i^u* 
lum  dicentem  :  Si  tradidero  e&rpus  meum^  «I  e&mbu" 
tnr ,  caritatm  ttutent  non  lisAuero ,  nihil  ndM  prodest 
(i.Cor.  15.  5). 

I.  Propterea  sanctum  hunc  maxime  diligo,  qui  nos 
bodie  congregavft ,  bcatuin  inquam  Romanum ,  qno- 
niain  ciim  nmrtyrio  magnam  quoque  In  Christum  ca« 
Hiatem  oslcndit :  qiiamobrem  cl  quoque  toncta  llngoa 
Mi  amputata.  Etcnim  lioc  quoque  exsmitiarc  par  cst, 
quanam  de  caiisa  non  ad  alia  uiiqiie  tormenta ,  siip- 
plicia  et  crociatus  diabolus  eiini  dcduterit ,  sed  Ihi- 
goam  ei  abscidcrit.  Non  ciiiin  hoc  tcmere  fecit ,  ecd 
maxlma  cum  malitia  :  nam  callida  ct  malefica  est  h;ec 
bestia  ,  Tiihilquc  non  facit  et  movcl  adversiis  nostram 
salutem.  Afje  ergo  examiiiemus ,  cur  ad  linguoi  ejus 
aifipaiati^nen^  processit :  venim  paulo  altius  repeii- 
tam  orationem  instituamus  :  sic  enim  sciemtis  et  Dci 
bchignftaienii ,  et  martyris  lolerantiam ,  ct  diaijoli 
malignitaiein  :  cl  cum  Dei  quiovm  didicerimus  b<*ni- 
gnitatem,  Domliio  gratias  agemus;  niariyris  autein 
cognita  paiientia  conservum  imitabimur;  intellecla 
vero  diaboli  malitia  omnino  aversabimur  inimicum. 
Propterea  enim  Deus  eji;s  macliinatioiium  noiitiam 
dedit  nobis,  ut  eum  magis  odf o  habentes,  facilius  su«* 
percmus.  Quod  eiiim  cognosci  possint  cogitationes 
ejus,  aodi  quid  dicat  Pauius  de  eo,  qiii  loruicaius  fucr 
rat :  ad  Corintbios  enim  scribens  sic  ait :  Confimiate 
in  ipsum  caritatem ,  ut  non  drcumvemamur  a  Salana  : 
ffon  enim  eogiiationes  ejus  ignoramus  (2.  Cor.  2.  8.  et 
11).  Quxnam  est  ergo  causa,  propter  quam  ei  linguam 
ampiiiavit?  Concediie  ut  rem  panlo  aliius  repetam. 
Grave  bellum  fuit  aliquando  adversus  Ecclcsias  exci- 
taturi),  noii  iMirbaris  adverstts  civitates  incursiones 
facieniibus ,  ncc  uUis  alienigenis ,  sed  iis  •  qui  nostro 
huic  terrarum  orbi  prasesse  videbantur,  immaiuus« 
qaam  tyranni  quilibet,  tractantibus  eos,  qui  ipsonim ' 
imperio  parebant.  Noii  enim  solum  iibertas,  et  pairia, 
et  pecunise,  et  prxsens  vita  tunc  in  periculum  veiiie- 
bat;  sed  regnum  cxioruro,  et  boiia  quao  justis  aunt 
reposita ,  viuque  immortalis  et  Christi  confessio.  Ac 
novus  quoque  captivitatis  modus  excogii^lus  est :  iion 
enim  ex  ea,  quae  hic  est,  civitate  expellebani,  sed  su- 
perna  Jerusalem,  qux  est  liberai,  privare  conabantar, 
et  unumquemque  in  altaribus  animam  sacrificare  co- 
gebani,  ac  Suum  Dominum  abjurare,  seque  dxmonum 
tyrannidi  subjiccre ,  ct  perniciosos  salutisque  nosirae 
hostcs  daemones  colcrc ,  qnod  mille  mortibus  et  qua- 
:  Tis  gehenna  gravlus  el  Intolerabilius  generosls  animis 
ei  Ghristi  amaniibus  crat.  Tunc  nimirum ,  cum  multi 
attbMergerenliir,  et  flnctus  in  alium  tollereAtur,  ac 
plurimi  nanfragium  facereAt,  bealus  hic  RomanuS  ift 
Aiedium  eorum  procedcns,  non  stailni  consideravft » 
quo  sie  modo  periculis  traderct ;  sed  eos  priiiS ,  qul 
meiu  percuTsi  cecidcrant,  qui  salutem  suam  prodido* 
rant,  collegit,  animavit,  nt  prxlium  instaurarent  efTc^ 
cii,  eos  quidem,  qui  fapsi  erant,  erigens,  ^  aHieta. 


6()3  IN  S.  ROBIANiy 

qui  fiUibiBt,  MAmM  ^cibot»  eihortalionibiit,  ei 
eonsiilis:  do  Altoriii,  el  de  praptenlibus  rebot  muiliiiil 
philosoplitns ,  Oltendeiis  bes  ail  lempQt  etse,  illal 
antem  perpetoat;  pra^mia  laboribas  opponena»  coro* 
nas  lormeiitts ,  bravia  doloribns  ^ ;  docens  ffuamtai 
stt  vtta  praesens ,  qoftnam  fuiura,  ei  inier  Btrainqiie 
^iianiddi  iniersit ,  et  quod  mori  omnino  tit  uacette ; 
el  si  Hbti  boe  modo  vitam  iinierimos ,  omnind  coacti 
lege  natune  paulo  post  ab  his  corporibus  diseedemut. 
Hls  et  timilibus  eihortationibut  beatus  ille  manns 
remlssas  ereiit,  et  genua  dissoiuia  rolioravlt,  Aiglti- 
vos  rMoxlt,  nietuta  eipulit,  angorem  eiegli,  animum 
eis  addldit ;  pro  limldia  audaces  el  confidenies  effe* 
dt ;  pro  capreis  et  cervis  leon^s  reddldit  magnnfn 
vim  tpiranies;  Christi  eicrciiiim  insinixil;  ignomi^ 
niam  noslram  in  hnstium  capita  co*  ve  %.*t '.  Gum  ergo 
tantam  repente  AicUm  fnisto  d:aJ50(ut  moiatloneffl 
vidiss^t,  et  qui  nudiosiertius  eian  limebtni  ei  eon-* 
tremlscebant ,  Ipsum  Irrlifere  et  aodacter  in  eum  se 
^er^re ,  adeuntes  pericula  ..prosiKentcs  ad  soppiicia; 
^t  com  aoctor^  ^ognovitsei ,  dltnissit  omnibos ,  in 
iffum  tfdnceps  totos  inciibuit,  omnemque  vlin  toaro 
el  iiisaniam  adversus  beaiuni  hoc  capot  effiidit.  Bl 
qnid  facil?  Cbiisfdf rate  mnliiiam.  Non  eum  ad  iw^ 
iHtnU  dosit»  non  ejut  oaput  abscidit :  bsBc  enim  ooh 
hfa  lenicr^  fufsse  fhcia  praeteriium  eum  lempus  edo« 
cuit.  Non  solom  enim  aiiimi  aiacritalem  eonim  qol 
•  crediderant  non  cohibuit,  sed  eiiam  mngis  aiiiit» 
eamqoe  niajorcm  ac  vohementiorem  eflfccit .  Carbones, 
inquit,  sobstemebani ,  it!i  autem  tamqnam  ad  rosat 
eurrebant :  ignem  accendebam ,  ffili  vero  lamquam  in 
fontet  frigidarum  aquarum  seipsos  projiciebant :  la*- 
tcra  caedebarn ,  profundos  in  eis  sufcot  faciebam ,  et 
rivos  sangulnit'  deducebam ;  illi  aoiem  tamquam  auro 
omni  ei  parle  clrcumfloentes  gloriabanlur :  per  pr«- 
dpitia  jtciebam  ei  in  mare  demergcbam ,  IHi  vero 
noo  tamquam  in  profonciiim  descendentes»  sed  tam- 
quam  (n  Ipsum  csDlum  ascendentcs ,  ita  afflecli  eranl , 
eisilientes  ^t  eisultantes ,  et  velnt  in  sacra  pompa 
cTioreas  ducentes,  et  in  vfridl  prato  iodentes :  iia  ar* 
ripiebat  unusqulsqne  cruciatos,  non  tamqoam  ^rocia^ 
tus ,  sed  tamquam  vemos  fiores  carpentes ,  teseqoe 
coronantes,  insigni  animl  tni  alacritdte  croctatos  meot 
pneveniebant.  Quid  ergo,  fnqoit,  agendom  nonc  fue- 
ritr  Abscindamne  capot  ejus?  Sed  id  ffle  tn  votis 
habet,  et  per  opera  discipuli  majorem  adliortationem 
accipiuiit :  eos  quippe  admonuit  mariyrum  moriem 
non  esse  mortem ,  ted  vitam  fine  carcntem  :  atque 
hujus  maiime  causa  omnia  essc  to1er.inda,  despici6n* 
dumque  esse  decessum.  Si  crgo  caput  abscidero ,  ac 
id  ille  fortiter  tulerit,  ipsos  apertius  per  facta  docebit 
fiic  oportere  mortcm  despicere,  et  eorum  spiritus  ma- 
gis  erigety  eisque  niorluus  majorem  aniini  alacrilatem 
bispirabit.  Proplerea  linguam  amputavii,  iit  voce,  qua 
frueb^ntur,  privali  martyris  discipuli,  et  consilio  de* 
8tiiuti«  aique  admonitiooe  prlvali ,  liniidiores  evade- 
itiU,  ot  ad  priorem  angorem  et  dubitalionem  red- 

>  tiiU?  neg.,  pteftt^     .       ,  ,  ^. 

*  §avU.  in  inag.,  m  hoUwm  pnuMnges  convertit. 


IIAIVrYKfill.  1.  «1« 

irent|C«m  non  liabereatyqui  eit  anwiiua  ailderet« 
neqiie  qui  eicilaret  et  armaret. 

$•  Considera  auiein  uiibi  dlaboli  roaiiiian.  Ilero- 
det  qiu4eui  Joanuit  caput  abscidii :  bic  aulem  uoii 
capat»  ^ed  iinguani  toium.  Quare?  Prae  nimla  scilicei 
waiilia  ei  perversilaie.  Si  abscidero  caput,  iiiquit,  at 
noriuut  fuerit,  frairum  inleritum  non  videut  recor 
det;  ai  ego  illuro  oiilituro  tuonim  iapsuro  et  caiami* 
taiis  teslMn  esse  vulO|  ut  doiore  eneceiur«  dum  la« 
beotet  quidem  ceroii,  sed  porrigere  raauum  uoo  po* 
lett,  neque  ea  quae  prius  poiesl  consuicre,  exsocla  ei 
tiroul  voce  com  liogua. 

AemaJiiw  amfuuua  lingua  loquitur,  —  Sed  qui  com- 
preiiendii  sapieiiies  iu  &stuiia  eorum  (I.  Cor.  3.  t9}« 
inveiuuro  hoe  in  ^us  caput  convertii :  iieque  tolum 
eot  eonsilio  non  privavit,  ted  ctiaro  ul  najori  adbor- 
laiiotia  Aruereiiiur,  elTccii,  magisque  spiritualis  do- 
ctrinas  participes  jtstcnt.  Nam  curo  hoc  obtinuiiyseti 
vocaliir  de  caotero  iiiedicus  ad  sectioocm,  et  fit  pro 
Inedioocarnireii  non  id  corrigens,  quod  niorl)0  ia- 
borabal,  membrum,  ted  quod  eral  tanum  corrum- 
pens;  et  eum  iinguuin  eiemisset,  simulcuiu  ea  vocero 
eiiniere  miiiinie  poiuii :  sed  carnis  quidcin  lingiit 
fuit  abtcisa»  iingiia  auiem  divinae  graiiac  ad  bcaii  Ro- 
Mani  ot  advulavit ;  ei  nalura  qiiidem  membrum  suum 
forro  id  cogenic  amitil,  Dei  auiem  gruiia  cuiii  ea  ei- 
ddere  vorem  noii  tivit :  uude  eiium  de  csbtero  disci- 
puli  magis  tpirituaii  dociriiia  fraebaniur,  non  hu« 
mana  voce,  cujotmodl  priot,  verba  aodienlet,  terf 
diviiia  qiiadam  ei  tpiriiali,  ei  qoat  naiorain  noaiAraip 
tsperabai :  ei  concorrebani  ooines,  superne  angeii, 
iiiforne'  homines»  «anaqoisque  os  sine  iingua  videre 
^pienles,  et  audiro  tic  loqueiilem.  Eral  eniui  revera 
admirabiie  et  praeler  opioionem,  os  absqiie  lingua 
verba  laciens,  diabolo  quidem  magnum  dedecua  afla- 
rent,  mariyri  auteni  ingeulem  gloriaio,  ditclpulit 
vero  piorimam  consolationem  et  palientias  argumea- 
Uim.  Hic  enim  Deo  mot  csi  jamdio  et  a  principio, 
quxcumqne  coiilra  not  diaboiut  contardnarii^  ea  in 
capiil  iilius  convertere ,  et  ad  talutem  nosirain  rod- 
igere.  Mibi  autem  hoc  eontidera  :  iii<)  homuiem  •  p»- 
radiso  ejecit,  ei  l>eus  iiii  exlum  aperuit :  ille  iptvm 
eipnlil  ei  imperio  lerrenOi  Deut  auiem  regiiuro  ei 
eoriorum  dedit,  et  in  throno  regio  natmrBm  noairaro 
eollocavit.  Sic  dona  temper  roajora  Deus  iit  dai, 
quibus  diabolus  boroines  privare  conaiur.  Hoc  auiein 
iacii,  iiium  quidem  tardiorem  ad  parandas  iiobis  iu- 
sidias  reddeits,  nos  vero  docens  numquam  ejus  ma« 
chinationes  timendas  esse :  quod  quideiii  factum  est 
eiiam  in  martyre.  Qiia  eniin  se  eum  voce  privalu* 
ruin  diaboiua  eiisiimavit,  roulto  majorem  et  pra)cla« 
riorem  ei  Deos  iargitusf  est.  Non  enim  erat  ejusdcm 
momenti/  cum  lingua  loqul ,  Ot  tine  IfngOli :  nam 
flltid  quideni  conseqoent  et  eommone  emnllNiti  lioc 
auteih  supra  naturam  erat,  ef  proprium  ^t  t6lhit* 
Quamqoam  etiamsl  pott  liflgoaB  ftblGftlonem  fflntia 
martyr  fiiisset,  sic  qooqoe  impleuim  ab  eo  ceiiai#eii 
fuisset,  eiqoe  parau  esset  corona  :  nadl  quod  vieiOt 
ettet,  maiimum  erat  et  apertom  argumentom,  i|uo4 


S.  JOAMNIS  CHRTSOSTOMl  ARCHIEP.  GONSTANTINOP. 


•fl 

liogiiaBi  JmpHasget,  Si  enim  lingoaiii  martyris  non 
timebaa,  Ovseelerate  et  exaecrande  dlabole,  cor  eam 
abscidisti?  enr  decertationnm  argnmentom  nondi- 
miaiati,  aed  gcadium  occiasisti  ?  Qnemadmodam  enim 
ai  qnis  omni  certaminom  genere  loctatoms.  deinde 
plagas  acoepisset  Ingentes,  et  cum  deinde  amplios 
resistere  non  Taleret»  manos  tfiscindi  adversario  ju- 
beret,  eomqoe  sic  percoteret,  non  jam  alia  proba- 
tione  opos  esset  ad  decemendam  Tlctoriam  ei,  col 
foissent  manos  abscisae :  tu  etiam  in  martyre  aper- 
tissimom  omnioro  argumentom  Tictori»  adTersos 
diabolom  foii  lingo»  ipsios  ampouiio.  Nam  etsi  mor- 
taJis  erat  lingoa,  quia  tamen  ea  volnera  immortalia 
diabolo  inflixit»  propterea  in  illam  yiros  soom  efflaTitt 
sibi  qoidem  majiis  dedecos  afferens,  martyri  aotem 
coronam  splendidiorem  reddens.  Ut  enim  mirabile 
est  'arborem  sine  radice  inlueri,  ac  floTiom  sine 
fonte :  sic  etiam  vocem  sine  iingoa. 

4.  Conira  eas^  qtU  carpanm  rentrrecUcni  twn  cre' 
dnRi.  —  Ubi  nopc  sont,  qui  corpomm  resurreciioni 
non  credunt?  Ecce  vox  mortiia  est,  et  revixit :  et 
iino  momento  temporis  utraque  facta  sunt.  Quam- 
qoam  hoc  longe  majus  est,  quam  corporom  resurre- 
ctio  :  nam  illic  qoidem  natura  corporum  est  subjectai 
compositio  autem  solum  est  dissoluta  :  bic  vero  sub- 
latnm  fuit  vocis  ipsuni  fundamenlum ,  sed  tamen  ea 
splendidior  mrsus  est  facta.  finimvero  si  a  tibia  lin- 
gulas  abstolerts,  inotiledeinceps  jacet  instromentum ; 
verum  non  sic  tibia  spiritualis,  sed  tametsl  lingua 
privata,  non  soium  muta  non  erat,  sed  etiam  modu- 
latius  et  magis  roysticum  carmeny  et  miyori  cum  ad- 
miratione  eroittebat.  Rursus  etiam  in  cilliara  si  quis 
plectrom  solum  eripuerit,  otiosus  ariifex, ars  inulilis, 
et  inaue  instramentum ;  bic  autem  nibil  ejusmodi, 
sed  centrarium  omnino.  Os  enim  erat  citbara,  lingoa 
plectram,  artifex  anima,  ars  vero  confessio  :  plectro 
tamen  ablato,  iingua  inqoam,  neque  artifex,  iieque 
ars,  neque  instrumenturo  inutile  evasil,  sed  omnia 
virtotem  suam  osteuderunt.  Quis  b^BC  fecit?  qiiis  ad- 
mirabilia  hxc  ostendit  qu;eque  oinncni  superant  opi« 
nionem?  Deus  qui  solus  roirabilia  facit,  de  quo  dicit 
l)avid :  Domine  dominut  noeter,  qnam  adnttrabiU  eei 
nomen  Inam  m  umvena  terra!  quoniam  elevata  eU  m«- 
fRl/fMHlM  liui  iUfter  eeeioe :  ex  ore  infantiHm  et  laetenr 
Um  perfemti  taudem  {Peat.  8.  2.  5).  Atque  tunc 
qoidem  ex  ore  infontium  et  lactentium,  niinc  aulem 


m 


ex  ore  elinguium :  tonc  iiatora  immatora,  nonc  os 
lingoa  vacoom :  lunc  eratin  (ioeiis  molliaradii,  sed 
froclus  perfectus;  hic  autem  et  ipsa  radix  ablau 
erat,  ei  fructus  generatio  non  probibebatur  :  est 
enim  vox  liiigoae  fractns.  Sunt  revera  posterlora 
prioribtts  mirabiliora.  Etenim,  ne  bis  fidem  non  ad« 
bibeatis,  illa  propterea  prsecesserunt,  ot  in  his  non 
conlorbemur,  cum  in  illis  fuerii  aniinus  aaaoetos : 
ideo  haec  eveneront,  ut  iila  qu»  iatent  et  sont  ve- 
tera,  ex  manifestis  ei  iis  qua^  sunt  recens  facta.cre- 
danlur.  Sic  aliquando  Aaronis  quoque  virga  florait, 
sicut  nunc  os  mariyris  gerroinavit.  Sed  qoaiiam  de 
caosa  virga  tunc  Aaronis  gerroinavit  (iVttm.  17)? 
Quoniam  sacerdos  conturoeliis  arficiebalur.  Quanam 
autem  de  caosa  nuoc  os  roartyris  gerroinavit?  Quo- 
niaro  blasphepiia  et  maledictis  incessebatur  magnus 
Pontifex  Jesus  Christus.  Yide  ergo  quanU  sit  miraculi 
cogna^io  et  excellenlia.  Quemadmodum  enim  viiga 
iila  non  unita  radici,  nec  ex  terra  trahens  humorem» 
sed  illius  succo  penitus  privata,  ac  perdiu  viUli 
frugiferaque  virtute,  repente  fiructum.  ostendit :  iu 
nimirum  hic  quoque  vox  radice  privau  et  vim  ex  in- 
strumento  non  habens,  ir  sicco  et  sterili  ore  repeiite 
gerroinavit.  In  hoc  quidem  cognatio,  in  alio  autem 
esl  excelleniia  :  intcr  ujrumque  euim  froctum  mul- 
turo  inierest.  Naro  ille  quidem  seniiitis  erat,  hic  au- 
tem  spiritualis,  et  ipsos  cxlos  aperiens  ei,  qpi  tonc 
eam  vocem  ediderat.  Pro  his  omnibos  martyri  gra- 
tolemor,  Deom  glorificerous,  qui  haec  facit  miracola,  • 
imitemur  conservi  patieutiam,  gratias  agamos  l)o- 
ffiino  pi-o  gratia  :  ex  iis  qux  dicta  sunt,  sulficienlem 
in  tenUlionibus  consolationem  accipiamoSt  et  Dei» 
qui  nos  fecit,  poteotiam  et  curaro  admirantes  ac  pra- 
videntiaro,  oinnia  quai  ex  nobis  sunt  afleramus,  et  * 
qu»  ex  eo  sont,  omnino  consequenlor.  Sive  homi- 
nes,  sive  dsmones,  slve  ipse  diabolos  adversum  noa 
depugnet ,  nibil  proficieot  ii ,  qui  nos  oppugnant : 
roodo  promptum  nostruro  animi  stodiom  osteudaroos, 
et  qoae  a  nobis  afierri  oportet,  oronia  aileramos.  Sic 
enim  et  bic  Dei  aoiiliom  attraberoos,  et  in  viu  fo- 
tura  magna  gloria  et  salute  perfrucrour  :  quaro  nobis 
omnibtts  conseqoi  detor,  gratia  et  benigniute  Doiniui 
nostri  Jeso  Ghristi,  cum  quo  Palri  simul  cum  Spiriiu 
sancto  gloria,  honor  et  imperiomi  in  suucola  sjbcuIo- 
ram.  Amen. 


DE  SAjyCTO  MARTYRE  ROM^NO. 


oaxTio  a  (a). 

i.  Marl^rum  commemoraUonie  utiHiat.  De$criptio 
peneqmtdmdi  eimiUtudiue  a  mari  eumpta.  ^  Palaestrae 
qoldem  corporibos  robur  ac  periiiaro  atlileticae  artis 
ae^roni,  martyraiu  vero  cororoemoraiiones  aiiimas 
adversoa  daemonom  artes  armant,  el  contra  iilos  ad 
locUm  institoont.  Duni  eniro  vires  athlctlcas  ct  con- 

(a)  GoUaU  cum  Ns.  Reglo  2544. 


tinuaro  curo  flagris  JucUni  publice  produnt,  pieutem 
audacia  corroborant,  et  in  craciatuum  narrationibas 
Uroquaro  in  sUdiis  quibusdaro  siratum  a  qubvis  mar- 
tyre  curriculum  proponunl.  Talis  est  martyris  ejus, 
quibodie  coronatus  est«.  commemoratio.  Qois  enim 
in  stadia  adversos  diabolum  audacter  non  prosiliat, 
cum  aiiiinaro  suaro  martyris  ceruminibiis  instituerit, 
qiieni  lot  pcriculoraro  multitudo  iiou  concussit?  Tttm . 


613 


IN  S.  ROMANOM,  MARTTREM.  II. 


ai% 


cnim  higeiis  qiuedMii  inuodo  impieiaUs  lyrftniiis  in- 
suhabaty  ab  imo  commoinm  mare  Tita  hominam  imi- 
tabatur,  decumani  pelagi  flaclus  in  terram  volve* 
bantur,  Tehemensque  inipietatis  procella  navim  pie- 
latis  obruebal :  malti  quidem  iri>iqiie  gubemalores 
moriebantnr,  non  ezigaus  autem  nautaram  numerus 
sobmergebalur,  omnia  diris  lerroribus  ac  naufragiis 
rednndabant.  Reges  procella  Yehemenlius  spirabant» 
lerribiles  fluctus  immittebant  tyranni,  Iribunalia  ma- 
gistraluum  commoTebantur ,  Ghristi  abnegationem 
judices  promulgabant ;  acerba  supplicia  legislalores 
uiinabanlor,  ad  dxmonum  sacrificia  viri  raplebantury 
ad  altarium  abominationem  mulieres  irahebaniur ;  ad 
hanc  quoqne  insaniam  virgines  compellebaniur,  ex- 
siliis  sacerdotes  ac  ca^dibus  addicebantur,  e  sacris 
septis  Adeles  ejiciebantur.  Tantam  ad  pugnam  mar- 
tyr  armabaiur,  tantisque  periculis  animum  oppone- 
bat;  conflictum  iilum  tamqiiam  ccrtaroen  quoddam 
umbratile  deridebat,  et  perinde  quasi  in  scammate 
pulveris  loco  priiicipes  ftde  calcarct,  sic  ejus  ani- 
Bium,  qui  tiim  judicium  exercebat,  eiagilavii,  atque 
adversus  Ecclesiam  incursionem  faoere  paraulem  rc- 
frenavit.  Qoamobrem  ad  supplicium  subito  vir  gene- 
rosus  abreptus  esi,  variaque  pcenarum  genera  admo* 
vebantur ;  martyr  autemdiharx  similiserat,  dum  ad 
sonum  edendum  cruciatuum  plectro  moveretur  :  cor- 
pus^  circumslantes  carnifices  plagis  .coniundebant» 
ipse  vero  tamquam  SBreum  quoddam  lympanum  pie« 
tatis  carmen  pulsaius  succinebat :  suspendeales  in 
equuleo  lacerabant,  ille  vero  lamquam  vitae  arboiem 
equuleum  amplexabatur  :  sicut  latera  jusli  genas 
diiantabanty  ille  vero,  quasi  plura  lum  ora  i^cepisset» 
oratlonem  habebat,  ilovoque  lapsu  pudorem  adver- 
saiio  iinponebat. 

MirMU  re$ponMum  infMii  a  Martyre  inlerrogtui.-^ 
Cum  enim  se  a  judice  ad  daemonum  cuilum  provocarl 
videret ,  infanlem  e  foro  duci  postulat ,  ut  eum ,  de 
quibus  rebus  a  judice  inlerrogabatur,  judicem  faciat; 
et  adduclo  infanti  de  iis,  qux  agiiabantur,  quaestio- 
nem  proponit.  Fili,  inquit,  justumneest,  utDeus 
adorelur ;  an  ut  ii,  qui  ab  istis  dii  appellantur?  Magna 
plane  sapieniiaB  martyris  cxcellentia  :|udicis  judicem 
infaiilem  constituit :  at  ille  continuo  secundum  Gbri- 
stum  litem  dedit,  ut  impie  se  gerentibus  judicibus  vel 
infanles  sapientiores  ostcnderentur ;  imo  vero  ut  non 
niodo  martyr  appareret  martyr,  sed  etiam  martyrum 
monitor  ac  magister.  Verumtamen  ne  hoc  quidem 
judicis  rabiem  labefactavit ;  sed  in  equuleum  statim 
cum  infanle  marlyr  abripiebatiir,  equuleique  suppli- 
cloearcer  succedebat,  etilli  sententia,  quae  varias 
atbleiis  poenas  dividebat :  nam  infanlem  quidem  mor- 
le,  martyrem  auteni  lingu»  excisione  damnavit.  Quis 
talem  judicii  modum  audivit?  reos  judices  flagris  cae- 
duot,  ut  ea»  quorum  sibi  sunt  conscii «  faieri  cogant : 
at  impieutis  judex  linguam  excidit,  ut  ea,  quoram 
sibi  conscius  est,  Jacere  eompellat.  0  immane  mali- 
gnse  artis  inventuml  Animam,  inquit,  ea  quaeChristi 
siint  sapieniem  de  slatu  non  dejeci ;  at  loquentem 

*  8a\ll.  etReg.,1». 

8.  JOAll.  CmTSOST.  II. 


sallem  pro  Cbristo  linguam  excidaiu.  Excidc  linguam^ 
o  tyranne ,  ul  naturani  etiam  elinguem  pro  Ghristo 
eloquentem  esse  cognoscas  :  cvelle  linguam  ex  ore » 
ut  eum ,  qui  dona  llnguarum  est  pollicitus ,  veracem 
esse  cogiioscas.  Etenim  linguse  quidem  iostrumentum 
excidit,  at  sermo  vehementius  erumpebat  lingua 
tamquam  impedimenlo  quodam  liberatus  :  novum 
sane  spectaculum  ac  sttipendum,  bomoex  carnecon- 
stans  ex  carne  constaniibus  sine  carae  verba  fociens. 
Convenit  iuque  martyri  propheUe  carmen,  Repletum 
eet  gaudio  o$  noi/ncm,  et  lingua  nottra  extuUatiane 
{Piol.  125.  2) :  repletum  est  gaudio  os,  quod  Chrislo 
linguam  novam  viclimam  offerebat :  magna  tum  ex- 
Sttlutione  correpU  erat  lingua,  qu»  pra:via  marlyris 
marlyr  est  visa.  0  iinguam,  quae  ad  martyram  lurmaa 
animam  Ipsam  praevenii !  o  os,  quod  occoltum  mar- 
lyrem  genuit !  o  linguam,  cui  pro  allari  os  fbit !  o  os^ 
cui  pro  victima  lingoa  fuit !  nesciebamns,  o  generose, 
lemplum  babere  te  os  tuum ;  templum,  io  quo  consan- 
guineam  linguam  mirabilem  agnam  macusti. 

2.  Qiiis  igitur  viriuies  tuas  orator  pro  dlgniute 
hiudibus  prosequatur?  Linguam  accepisti  a  natura,  at 
lu  eam  mariyrom  ediicasti :  accepisti  os,  munimen- 
tum  linguae ,  tu  autem  os  linguae  alUro  eflecistl :  ac^ 
cepisii  plectram  ad  loqoendum,  at  excisum  illud 
spicam  efl^ecisti :  linguam  verboram  adminlstram  ac« 
cepistl,  at  tu  illamChrislo  pecodem  immaculatam 
immolasti.  Qua  undem  linguam  luam  convenienti 
appellaiione  decorabo?  quo  nomine  linguam  tuam 
'  exoraabo?  Admovebant  ei  ferram  carnificeSf  at  illa 
vincli  Isaac  in  morem  non  rosiliebal,  sed  in  oro  Um«» 
quam  in  aluri  jacens  cum  volupUle  vulnus  exspe- 
clabat,  ac  llngiias  hominum  non  pro  Christo  loqui 
Untum  oportere,  sed  caedi  etiam  docebal.  Patriaroh» 
sacrificii  aemuiationem ,  o  generose,  rapuisti,  dum 
unigenitum  linguae  gennen  pro  unigenito  filio  obtu^ 
lisii  (Gen.  22).  Recte  iuque  tibi  alteram  linguam  vi- 
cissim  Ghristus  insevit ;  bonum  quippe  te  agricolam 
prioris  invenit :  fecte  llnguam  non  caraeam  est  lar- 
gitus;  angelicum  enim  animi  affeclum  carnea  non  de- 
cebat :  recte  linguae  tibi  romunerationem  rependiu 
Ad  sacrificiom  linguam  Domino  commodasti,  at  ille 
vicissim  yocem  ad  eloquentiain  foeneravit :  faclum  est 
qooddam  linguae  alque  Cbristi  inter  se  commercium, 
dum  pro  Chrislo  quidem  Ilngua  exclditur,  pro  lingua 
vero  Christus  loquitur 

In  Macedonium  invehiturt  qm  Sfnritut  S.  diMtatm 
negabat.  Vonfert  hoc  miracuium  eum  ruko.  —  Ubl  nunc 
est  nobis  Macedonius,  qui  Paracielo,  a  quo  lioguarun^ 
donum  collaium  est,  belium  infert  ?  Neque  vero  men- 
tiri  me,  dum  cbarismatum  dona  Paradeti  divinjuii 
altribuo,  testis  nobis  est  bealus  Paulus,  qui  veslruoi 
audiendi  studium  nunc  his  vocibus  oceupat :  Hce&. 
omma  operatur  unu$  dique  idem  Spiriluif  dhidene  sm-  \ 
gulii  proui  vuU  (I.  Cor.  12.  II) :  Proot  vultf  inquit ,  ' 
non,  Proot  jubetur.  Veram  ne  si  forU  qnaedam  addi^ 
tameuu  bis  ffeeerimus,  nimia  copia  vestram  memo^ 
riam  obruamus,  hiyus  oerti  flrmique  proParacleto 
ioci  memores  hine  excedamus,  et  magnos  spiritus  in 

(rinqt.) 


llHK  S.  JOANMS  CllkYSOSTOMI 

tos  sumenles;  sed  illis  erraniibus  interim  ignoscen- 
tes,  Paracleti  dlviniutesn  adoremus.  Ac  tuba  quidem 
)[)rop!ieiica  totius  orbis  in  Christum  consensum  prae- 
buntians  dicebat»  Qtna  inUUigenl  me^  a  parvo  eortim,  el 

[j^  nsqne  ad  nia§num  «somm  (Jer,  31. 54),  JHt  amnh  tingua 

■f  eonfiiebitur  beo  vero  (Rom.  14. 11).  Et  propheta  qui- 
dem,  ntdixi,  linguam  omnem  cognitionis  Dei  reti 
eondudit » nos  vero  hodicrno  die  etiam  elinguem  ora- 
tionem  pietati  patrocinantem  audiemus  :  velut  enim 
ctthar^  quasdam  pleciro  destitdla  crealorem  collau- 
dat.  Dicat  igitur  et  beatus  Romanus  :  Lingua  mea  ca- 
Idmut  scribtB  velociter  scrikentis  (PsaU  44.  1) :  quaenam 
lihgija?Non  ea  quaro  Terrum  eripuit,  sed  quam  Spi- 
Hius  gratia  fabricata  esl ;  lingua  quippe  avulsa,  Spi- 
titus  gratia  in  ejus  locum  est  suffecia.  ilabebant  et 
linguas  aposioli,  sed  ut  operaniis  virtus  indicaretur» 
lutum  oiiabatur,  et  ignis  coclestis  loquebalur.  Habe- 
bat  et  Mosaica  Scriptura  rei  imaginem  quae  orationem 
excedit :  nibus  enim  apud  illum  et  ignis  fuil  (Exod. 
5.  init.).  Apostolicus  ignis  prxdicalionis  evangelicai 
Voccs  in  rubo  praefigurabai ,  ac  vocem  rei  inanimataB 
itnpertit,  ut  et,  cum  teiigerii  animata  insirumenta, 
credatur :  si  enim  rem  inanimatam  contactus  ignis 
vocalem  reddidit ,  nonne  debuit,  cum  ratione  pr?edi- 
tas  animas  replevisset ,  ex  contactu  carmen  concin- 
num  admodum  personarel  fiac  eiiam  gratia  celebris 
litc  Romanus  donatus  erat ,  qui  exsecta  lingua ,  cla- 
tiori  Voce  tyrannwn  arguebat.  Meque  vero  tyrannus 
tlllo  pacto  linguam  excidere  properasset ,  nisi  repre-  . 
heiisionum  fluehla  reformidasset ,  nisi  eum  praedica- 
(ionilB  Svangelii  torrens  perierrefecisset,  nisi  evange- 
licap.  Buctus  eloqueniiae  se  fraclurum  putasset.  Scd 
Uttde  necetoitas  tyranno  fuerit  facinus  istud  audendi, 
videamus. 

3.  Gum  daemonibos  impius  aliquando  sacriflcasset, 
6t  fumo  hidoreque  replelus  esset,  et  impielatis  gutlis 
inquinatu^,  curriculo  ad  ecdesiam  pergebat,  ac  stil- 
lantem  sanguine  prae  sc  ferens  securim ,  incruentum 
allare  ad  nefarium  sacrificium  perquirebat.  At  non 
latuit  martyrem  tyranni  rabies.  lUque  cum  subiio 
exsiliens  prodiisset  in  vestibulum,  jam  irruentem  im- 
pietatls  inund)9itionem  coercet  :  et  quemadmodum 
solers  gubernalor  dukn  in  pforam  tmpetum  facicns 
mare  conspicit,  otiari  nequit,  sed  havim  totam  celeri 
^ede  percurrit,  ct  gubernaculo  puppim  erigens  obver- 
«am  fluctibus  navigii  faciem  opponik,  illoque  quod  in 
perictoM  versabalur  in  sublime  sublalo ,  medium  de- 
tamantnti  flocium  difflndit ,  el  arte  quadam  tumefii- 

,  etnm  pelaguft  suicat :  hoc  et  beatus  Romanus  feclt. 
IdototalHaD  mari  htasphemlas  mugiente ,  atque  adver- 

Jus  ^tesiastieaiti  nlvlffl  fiinenie,  sputnasque  sangui- 
Ato  {«  ftftia  ttmctahte,  s&Ids  advefsius  insaniens  pelagui 
MMlthf ,  p^husque  shbverti  cymbam  vtdens,  dor- 
ntienieM  in  navi  Dominum  etpergcf;i<^it ,  somno  lon- 
gaDittitati^  isbpltutai  exeitat.  Contfarils  ventbrutn  fla^ 
tibua  pttMselltoque  turbatum  mare  eonipitlt,  et  \h 
perieulo  vemntlMH  veHm  dlstipulorum  u^urpat , 
PrwtefHor,  talta,  ptHmui  {Luc.  8.  24) :  phratae  cym- 
Hm  drcumsident,  lupi  ovile  cireiinivallant^  latroncs 


ARGHIEP.  CONSTiVNtlNOP.  9it 

thalamuni  luum  pcrfodiunt ,  adulterinl  tusnfri  toam 
sponsam  circumsonHnt,  iterum  paradisl  parietem  ser- 
pens  effringil ;  Ecctesiae  fundaraenldm  petra  concu- 
titur  :  ac  tu  de  (iselo  evangelicam  anchoram  projiite « 
ac  pelram  agilatam  obDrma  :  Prdceptor^  etdva^  pe- 
rtmtii. 

Aomani  ad  lyrannum  otatio.  —  Commune  peried* 
luin  marlyris  animum  dividit ,  et  ad  Ddndinum  curti 
liducla  verba  facit,  Atqu^  adversus  tyrannum  fluen- 
tem  lingudm  emitlit.  Siste,  tfiquit,  fUriosum  hunc 
cursum,  o  tyraniie  :  imbetilliiatis  tua  mensuram 
Agnosce,  crucifixi  terminos  reverere,  teHninl  vero 
crucinxi,  non  ecclcsi.^  parietes,  sed  orbis  terrarum 
sunt  flnes  :  fbroris  caliginem  excute ,  resplce  in  teir-' 
ram,  et  naturse  tu:e  imbecillitatem  consldera  :  suspice 
in  cxlum,  ac  magniiudinem  bclli  perpende;  inflrmnm 
daemonum  auxilium  coniemne ;  anlmadVerte  daimo* 
nes  criice  percussos  te  suorum  aharium  propugnato- 
reiu  obtendere.  Gur  ea  quae  nequeunt  comprehendl 
persequeris?  cur  in  aerem  jacuIarisT  num  enim  pi-» 
rietibus  Deus  circumscribltur?  incireumscriptum  esC 
nuhien  :  num  cnim  oculis  Dominus  noster  conspid* 
tu^T  inVisibilis  enim  est  essentia  et  ihtbrmis  ;  porrH 
secuiidum  humanitatem  et  pingilur,  et  videiur.  Num 
cnim  lapidem  et  Ilgnuni  inhabitans  bove  ac  pecode 
providentiam  vendit?  nuUi  enim  altare  in  ejus  pactis 
velut  inte^ventor  requiritur?  Ea  tuorum  est  daemo** 
nun^  gulosd  mendicatio :  Domlnus  meas,  vel  univeirll 
poiius  DdminuS,  GhristUs  intolit  cxlum ,  ac  mundom 
gubernat,  et  sacriflcium  est  illi  anima,  quae  ad  Ipsum 
oculos  sursum  reflectit :  unus  illl  cibus  est  salus  cre- 
dentiom..Desine  arma  adversus  Eccleslam  movere  : 
in  terris  est  grex ,  et  pasior  in  cdelis :  in  terra  sunt 
palmiies,  et  vltis  in  caelo  :  si  palmites  excidas,  vitem 
inultiplicas.  Cruore  manus  tu»  redundant,  gladius 
tuus  brutarum  hosiiarom  sanguine  tinctus  est :  parc^ 
pecudibus  Innocenlibus ,  et  In  nos ,  qui  reprehendi- 
mus ,  ferrum  converte  :  parce  tacentibus  beslils,  el 
nos  qui  accusamus ,  intcrfice.  Non  enim  ita  femim 
homicldarum,  ui  securim  Inservienlem  altaribus  per* 
timesco :  homicidarum  ferrum  corpus  lanlat ,  secoris 
altaHum  aniinam  occidit  :  hoinicidarum  ferrum  id 
qudd  sacriflcatur  mactat,  at  secnris  altarium  et  id 
qiiod  sacrifleatur^  et  eum  qul  sacriflcat,  simol  perdit : 
tcrvicem  trunca,  nec  aram  commacula  :  habes  vicli^ 
tnam  voiuntarlam ,  cur  captivum  taurum  tolligas  re- 
IucXantem?Si  mactare  desideras,  in  ecciesidb  vestibalo 
ratione  praeditam  hostiam  macta. 

Lingua  exciditur  Romano.  —  Non  tulit  immodicam 
dicendi  libertatem  martyris  tyrannus,  sed  e  vestigfo 
a lingua  sacriflcium inchoavlt.Llnguam igiiur excidit» 
non  quod  eam  vellet  bvulsam ,  sed  ul  Evangelll  prae-* 
dicationem  oppugnaret :  non  tam  quod  prseconi  fnvl- 
deret,  quam  quod  invidia  in  eum,  qui  praedicabatur, 
arderet.  Sed  Qui  cotnprehendit  iapkniei  in  aemtia 
eorum  ( 1.  Cor.  5.  !9) ,  excisum  vi)cis  instmmentttm 
e  cselo  restituit,  Invisibili  claudicantem  sonum  lingui 
suffulcit,  vocem  elingui  largituf ,  et  creationem  hominis 
nipsa  tyranno  demoiistrat.  Et  quemadmoduHi pMeo- 


M 


t>e  MAGGABiKtS.  f. 


rum  fbssores  diim  ftNlieiidi)  tenaS  ftperhitit ,  efHdttnt, 
ot  Inxlorl  meaiu  f^i^ntuf  aqn» :  sic  el  tyrannns,  dnjk 
Itngii»  radteem  rerro  p^fodK,  ▼ehementioribug  re- 
prehensionnm  scatebris  obroebatur.  Voluissem  equl- 
dem  in  hujus  martyrls  argumento  exsulcantem  ora- 
lioncm  ad  finem  usque  deducere  :  al  jusii  spaili  lem- 
pus  adVenlt ,  el  ut  slleamos  hortalur  :  nam  et  Tobls 
ad  ntllttatem  haee  dicta  sofnciunt ,  et  necessaria  sunt 


61« 


patri»  («)  documenta,  m  dieto  ikUt  peiMaMur.  Mot 
Tero  et  ea,  qw  dicta  sunt,  memoria  Mt  coaiplo» 
etamur ,  et  iis  qa«  dicenda  saiH  9ukm  •utooi  «xpll^ 
MBOs,  ac  Bupar  omnia  mincolorQm  iftmomiiCluC 
itnm  adoremos;  qooniam  Ipei  gforjt  «nai  t^n^  ac 
Mnetiesimo  Spirito,  nuno  et  semper^oliA  iMttii  «». 
liolorom.  Amen. 

(a)  DeFbTianoloquiiur. 


AB  HOmUS  TRES  IN  SS.  SEIrreM  MACCAB^OS 

MONITUM. 


Hae  coDciones  Aniioclii»  habli»  sont  nullamque 
prxferunt  anni  notam.  Prior  matrem  pn^iiefftim 
Haccabxorum  a  constantia  animique  robore  plurimam 
commendat  Secuiida  septirouro  juniQremque.  ex  Vac- 
cabaeis  laudibus  exornat.  matre  quoque  identjdem  in 
laudum  partem  .Tocata.  Hanc  breTiorem  Chrysosto- 
mus  in  llaccabaeos  horoiliam  pronuntiaTit.;  quo 
pluribus  I  inquit,  illi  laudibus  a  communi.  doctore 
cumularentur,  nempea  Flaviano  Episcopo »  qui  post 
Cbrysostomom  concionaiunis  erat.  Tertia  oroi^|um 
hreTisslma  in  Maccabxos  bomilia  a  nonouliisjH  tfuru 
mU  suspiciooem  Tocatur ,  nec  injuria  :  nam  olet 


ccrte  peregriniim  ;  styli  genus  strigosum  esi,  omnia 
ceuln  traiiscursu  dicunlur;  neque  tamen  eam  loco 
moyendaro  esse  puUTi  :  sacis  enim  erit  scrupulum 
indicasse ,  ne  quis  eam  ut  cerium  S.  doctoris  felum 
habeat.  Huic  sul^jicimus  fragmqmum  quoddaro  S- 
Joapnis  Chrysosioroi  in  Macc^os  a  Joanne  Dama- 
scenoallaium  lib.  Ul.  de  Imagioibos.,  quodia  nuHa 
trium  homiliarum  occurrit. 

Prim»  in  Maccabxos  homillae  InterpeUtionem  La- 
Unam  incerti  cujusdam  Tiri ,  oCpQie  faraphrasiioe 
adornatam,  rcjecimus,  iiOTamque  paravtmus.  i 
ei  teriijB  InterpretaUo  est  Frontonis  Dac;vi. 


m  SANCTOS  MACCABJEOS, 


tr  tlt  HATUII  BORUH. 


l 


J 


noiifui  ]  («). 
1.  Jvor^imiii  eiss  MMHmwas  Iii^Mr#«  ^»  Quam 
spectosa  noMs  et  lafcta  clTftas  I  qoani  toto  anno  splen*- 
dMlor  hSBC  dies !  non  sole  *•  dariofes ,  qoam  more 
soritD ,  Yadlos  in  lerram  eAmdenie ,  sed  sanctoram 
maityrom  loce  ptos ,  quam  Mgur,  tolam  nobls  cItK 
tatem  imHliante  :  seteeiitis  enim  soiibos  splendidlo*' 
'fes  M  sont ,  ae  magnis  laminaribos  dariores.  Pro- 
pter  tllos  hodie  terra  amatior  est ,  qoam  Ipsom  <!te» 
lom.  Ffe  mml  pulvtoreiu  dleas ,  ne  mihi  cfnerem  cogi- 
tes ,  Yri  ossa  lempore  eonsompta  :  »ed  Iklol  oeolos 
aperi ,  el  Tlde  atsMeniem  Ipsls  Del  rirtotem ,  am» 
bleiiiem  Ipsos  SpMm  gmlam ,  eireorefltem  CKle<- 
tlis  lomfails  gloifam.  Kon  lales  ex  Mlari  orbe  la  ler^ 
ram  ettlUontur  fft<RI ,  qoales  en  sanetfs  corporib«s 
IvMKeiiiea  ftilgorei  4MM  ecoles  etettcani.  Qoem- 
•tfHMriom  enhn  prttdonom  dooes  i  ooi  sepolcronim 
«fffMefes,  M  tMom  hnpemorla  arma  laeentii, 
•irtaam  ,  dypcM «  «aleam ,  «iro  tou  foigeMia » 
acaiitt  MHIttnl  ^  magimroqoa  soapioaolM  perieuiam , 
nefw  aeeadare  aeqoa  ea  oontiogara  aodettl :  sae  «l 
dsflMXiai  im  pmlDMaB  dooes ,  iihieomqio  Tlde«i 
mariyran  eorpava  (aeemia^  staUm  Aigioni  ao  roil. 


^  Initium  sie  efferi  sariL  in  marg.,  Quam  spechsa  et  ct' 
tamfi^mhodkrmiHtsf  itnb  si  foio  omio  $plendUUor. 
SjMCMnflior  iohmi,  fwtiole^  eic.' 

(a)  GOBtulioiQS  cotti  Nss.  Regiis  2343  et  U4T. 


Iluni.  Ifon  enim  in  mortaiem  naturam  eorum  respi- 
«lont,  sed  in  areanam  Chrisil,  qul  illa  geslaTit, 
dignllafiem.  Hm  qofppe  arma  non  angelus ,  non  ar^ 
changeios  ,  non  alia  quaftpiam  creala  Tirius  induic , 
»ed  ipse  angclorum  Dominus.  Ac  quemadmodum 
Paulus  cfnmabal  diccns  :  An  experimenlum  eju»  qute^ 
Hfft .  qui  in  metoquUur ,  Chri$ti  (J.  Cor.  13.  5 )  ?  sic 
et  Isti  possunt  clamare  ac  dicere ,  An  expcrimenii:m 
quapritls  ejus .  qul  in  nobis  certavit .  Christi  ?  Preiiosa 
enfm  sunt  corpora ,  quia  ptagas  pro  Domino  suo  acce- 
piirunt ,  quia  sitgmaU  propler  Christum  gesiant.  Ac 
slcoi  corona  Imperatoria  variis  lapillis  undique  deco- 
Jrala  fblgores  Tarios  emitlit ,  ita  et  sanciorum  marty- 
rum  corpora  ,  quasi  lapillis  preliosis  >  vulneribus  pro 
Chrislo  Buseepils  disiincta  ,  omni  imperalorio  diade- 
maie  pretiosiora  et  Tencrabillora  videntur.  Exieri 
qoWem  agonothet»  eeriamlna  consUtuentes ,  rem 
idmodum  speetabllem  esse  pulant ,  cum  juvenes  ro- 
hustosque  athletas  in  scammala  et  cerumlna  indu 
cimf ,  Ila  ot  yt\  anteqoam  cerlamina  incipiantur ,  ex 
hona  membrorom  habiiodine  in  admiraiionem  specu  • 
Idres  moT^nt :  bie  Tcro  non  ita  se  res  habet ,  sed  a 
eontrarlo  omnla.  Agonem  enlm  proponens  Chrislua 
m»n  ulem  qnalem  iHi ,  sed  horrendum  et  formidan- 
dom  :  qoippe  non  hominom  adTersus  homines  est 
Uiria ,  sed  homlnom  adversus  d;emoi»es  certamen  esi  j 


^19  S.  JOANNIS  CHR\SOST(MII 

talem .  iiiquam .  agoncm  noWs  proponens ,  non  ja- 
venat  roboslosqae  aUileus  ad  cerumina  indaxit, 
•edadoleaeentulos.accum  illis  senem  Eleazaram* 
icemqoe  moliefem  velulam .  adolescentium  matr^. 
Quid  hoc  ijiiur  est  ?  inuiilemne  aetatem  ad  certamiiia 
et  sctmmau  ducis?  quis  audivit  umquam  mulierem 
in  unu  senectute  concerusse  ?  Nemo  audifil :  sed 
ego ,  iuquit ,  illam  rem  incredibilem ,  novam ,  et 
numquam  anlheacaudium,  ipsis  operibus  credibilem 
fadam.  Non  enim  is  agonolheu  sum  ego ,  qui  cerun- 
tium  virtuli  omnia  commiium ;  sed  adsum  ,  opem 
fero  manumque  alhlelis  meis  porrigo ,  ei  rei  ab  illis 
fortiter  gestae  pars  maxima  ex  patrocinio  meo  profi- 
ciscitur. 

Gralia  Martyre$  (orlet  «f/?ct/.— Cum  iuquc  videris 
mulierem  tremeniera  ,  vetulam,  baculo  egentem  ,  in 
cerumen  Ingressam ,  tyranni  furorem  proslernere , 
inSorporeas  virluies  superare  ,  diabolum  facile  vin- 
cere,  ejusque  robur  slrenue  admodum  frangere, 
agonotheUB.  gratiam  admirare ,  Chrisli  conspecU 
virtuie  obstupesce.  Non  secundum  carnem  robusti 
sunt  athletae ,  sed  secundum  fidem  :  infirma  est  ipso- 
rum  natura ,  sed  potens  est ,  quse  ungii  eos  ,  graiia  : 
soluu  sunt  senecluie  corpora ,  sed  roboraii  sunt  ani- 
mi  pieutis  amore.  Non  est  serisibills  pugna  :  ne  igiiur 
athleus  extrinsecus  conslderes ,  sed  raliocinio  eorum 
auimi  robor  intus  perpende ;  considera  ipsorum  fidei 
fortitudinem ,  ut  ^iscas  eum ,  qui  cum  daemonibus 
pognet ,  non  robusto  corporis  habitu  et  mole  indigere, 
neque  aeute  florida ;  sed  eui  admodum  juvenis  sit , 
etsi  decursa  jam  aeute ,  si  animo  generosorobustoque 
praeditus  sit,  nihil  damni  ab  aeute  in  cerumine 
accipere. 

S.  Ecquid  dico  senem  et  juvenem ,  quando  mu- 
Ifereg  ipsae  haec  certamina  inierunt ,  splendidisque 
coronis  redimitae  sunt  ?  Nam  extema  quidem  ceru- 
mina  seUtem  ,  naturam  et  digniutem  exquirentia  , 
eervis ,  mulieribus ,  senibus ,  adolescentulis  aditum 
intmludunt ;  hic  vero  cuilibeC  conditioni ,  aeuti  cui- 
llbet ,  utrique  sexui  theairum  magna  daU  liberUte 
aperltor ,  ut  et  liberaliutem  et  inenarrabilem  virtu- 
tem  ejus ,  qiii  cerumen  instituit ,  ediscas ,  et  aposto- 
Vicum  illod  dictum  operibus  conflrmatum  videas: 
Qma  vtrltis  ijut  in  infinnilaU  perficUwr  (2.  Cor.  12, 9 ). 
Quando  enim  poeri  et  senes  supra  naturani  fortiter 
agunt ,  Dei  In  ipsis  operantis  gratia  splendide  prorsos 
demonstratur. 

Jf afrts  Maceabwmm  thrlui.  —  Ut  antem  ediscaa 
illam  exteriorem  athleurom  infirmiUtem  ipsos  coro- 
Vnam  reporiantes  splendidiores  reddere,  age,  sene 
poerisque  dimissis ,  infirmiorem  illis  mulierem  veta- 
am  ,  septem  fiiiorum  matrem  ,  in  medium  addoca* 
nius :  nam  partus  hibores  non  leve  impedimentum  in 
his  certamlnibos  aflieront.  Quid  ergo  prios  in  ea  ad- 
miremor  ?  lofirmiutemiie  natorae ,  an  provecUm  aeu- 
tem ,  an  maternae  commiserationis  sensam  fragilem? 
(  Ifater  enim  erat :  onde  lacile  eam  potoisset  in  tor- 
meotis  viseerom  soorum  vinoere  materna  pieUs, 
^isi  diviiiae  pieutis  allior  virtus  virili  fide  anile  pectus 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  •» 

armaret  (a)  ].  Magifl  siqoidem  haec  soni  iinpedimeDU 
ad  Untae  patieniix  corsum.  Ego  vero  aliod  profereu- 
dum  habeo  his  inajus ,  quo  et  mulieris  fQrtitudinem 
et  diaboli  vafritiem  totam  videamos.  Quodnam  illud  ? 
Animadverte  impil>bi  daemonis  nequiiiam  :  non  prio- 
rem  illam  traxit  in  scammaU  ,  sed  post  filios  ad  cer* 
Umina  duxit.  Quare  ?  Ut  postquam  septem  flliorum 
cruciatibus  ejus  animum  prius  dejecisset,  ejusque 
meniis  firmilalem  emoUivlsset ,  rerum  illarum  spe- 
cuculo  prius  absompU  fortiiodine  in  8uj[>plictis  i\li\(h' 
rum ,  infirmlor  demum  facu  facilius  expugnari  posset. 
Neconsideres  illos  excepisse  tormeuia  ,  sed  tecom 
repuU  illam  ad  singulos  graviores  tulisse  dolores ,  ei 
in  singulis  eorum  confossam  esse.  Quodque  dicimus 
probe  norunt  quotquol  niulieres  partus  dolores  ex- 
pert»  sunt ,  ct  matres  evaserunt.  Sx[>e  namque  ma- 
ter  febri  aesiuantem  filium  videns  ,  nibil  non  doloris 
amplecutur ,  ut  ex  illo  corpore  aegrltmrmis  igncm  :ii 
se  transferat  :  iu  nempe  maires  filiorum  aerumnas 
proprlis  malis  intolerabiliores  exisiimant.  Quod  si  boc 
verum  est ,  ut  est  profecto  verum  ,  in  suppliciis  filio- 
rum  gravius  quam  ipsi  filii  cruciabatur  mater ,  ma- 
Jusqoe  in  matre  marlyrium  erat ,  quam  in  filiis.  Nam 
si  vel  onius  filii  morbus  nuntiatus  materna  viscera 
turbat ,  non  uno  solum  filio ,  sed  tanto  filiorum  inter- 
fecto  choro ,  cum  non  auditu  solo ,  sed  visu  crnciatus 
perciperet ,  quid  non  passa  fuerit  ?  quomodo  mentis 
compos  esse  potuerit ,  cnm  singulos  videret  diversls 
et  horrendis  suppliciis  paulatim  occisos?  quonMxlo 

'  non  erupit  e  corpore  auima  ?  quomodo  non  ex  primo 
aspectu  in  rogum  insiliit ,  ut  se  a  reliqoo  speciacolo 
liberaret  ?  Eui  enim  pbilosophabator ,  at  mater  erat ; 
etsi  religiosa  erat ,  at  came  induebator ;  eui  alacris 
erat,  at  moliebris  erat  sexos ;  eui  siodio  pieutis 
fervebat ,  sed  partuum  Tincolo  detinebator.  Nam  sl 
nos ,  viri  cum  simos ,  reom  videntes  per  forum  agl , 
funem  in  ore  habenlem ,  in  barathnimque  trahi , 
etiamsi  nulla  cum  eo  amicitia  joncti ,  hoc  spectacolo 
frangimor ,  etsi  idoneum  ad  ieniendam  miserationero 
solatiom  habeamos ,  damnati  nempe  neqoitiam  : 
qoantom  illa  passa  fuerit ,  quae  non  reum  onom  ab- 
dnci  videret ,  sed  simoi  onaque  die  septem  filios  , 
non  celeri  morte,  sed  variis  suppliciis  caesos?  £tsi 
enim  lapidea  fuisset ,  eui  viscera  haboisset  adiiman- 
tina ,  annon  torbaU  fuisset ,  annon  quidpiam  eorum 
passa  esset ,  qualia  et  mulierem  et  matrem  pati  par 
erat  ?  CogiU  roihi  quanlum  admirerour  patriarcbam 
Abraham  ,  qui  filiiun  suum  ,  ot  oiferret ,  vinxit  et 
altari  imposuit  :  el  tunc  probe  comperies  quaaU 
fuerit  mulieris  fortitudo.  0  acerbissimum » idemque 
saavissimom  specucaioijd  t  aeerbissimum  quidem  ob 
Terom,  qoas  agebantor,  Datoram;  aaavlssimoffl 
vero  ob  affectam  vldentls.  Non  enim  iUa  flueniem 
aanguineiD  respieiebat ,  sed  eoronas  jostitiae  ceniex- 
tas ;  non  intoebaior  confossa  lalera ,  aed  aelerna  ta* 
bernacola  constracu;  non  videbat  drcumsUittes 

(a)  Quae  UQcinis  clauduntor,  in  nullo  Grseoo,  quod  viders 
licuit,  exeniplari  babenlur,  sed  ex  veleri  iateirpretatiooc 
.  desumpUsuuu 


w 


DE  MAGCAEfilS.  L 


carnillcei ,  Md  drcuinpositos  angelos  :  obliu  est  dcH* 
lores  partQs ,  contempsit  naturam  *,  despexit  seta- 
tem  :  despexit ,  inquam ,  natQram ,  rem  tyrannicam; 
njituram ,  qase  tcI  feras  Ipsas  Tincere  solet.  Mult» 
nanique  captu  difliciiiores  ferse  sic  amore  et  commi* 
seratione  erga  prolem  capiontur ,  suam  non  corantes 
salutem ,  sed  Incaute  in  venatonim  manns  inciden- 
tes  :  nullumque  est  aniroal  lia  InArmum ,  u(  prolem- 
non  defendat ;  nullum  ita  mansuetum ,  ut  fetu  suo 
orbatum  uon  irritetur.  Verum  illa  tyrannidem.  tum 
per  rationabiles  bomines ,  tum  per  bruia  animalia 
Inlensam  dissolvit  :  neque  solum  iion  insilivit  in  ca- 
put  tyranni,  neque  modo  faciem  ejus  non  laceravit , 
discerptos  videns  catulos ,  sed  Untam  pliilosophi» 
magnitudinem  exhibuit ,  ut  immanes  ipsi  dapes  prse- 
pararet :  ac  dum  priores  adhuc  cniciarentur ,  reliquos 
ad  suppliciorum  eYperimentnm  inungeret. 

5.  Audiant  matres,  mulieris  imiteniur  fortitudinem, 
prolisqne  amorem :  sic  filios  nutriant.  Non  enim  mu- 
lieris  est  parere,  Id  nenipe  est  natur»;  sed  educare 
matris  est,  id  namque  est  voiuntatis.  Oi  vero  discas 
non  ex  partu  mairem  fieri,  sed  cx  educatione  bona, 
aiidi  Paulum,  viduam  coronanlem ,  non  ob  parlum , 
sed  ob  educationem  liberordm  :  cum  enim  dixisset , 
Vfdva  eligatur  non  mnu$  annorum  texaginta^  tetli- 
monium  httken$  in  operibu$  bom$  (I.  Tim.  5.  9.  10), 
bonorum  omninm  caput  addidit  :  qiiodnam  illud  ?  Si 
fliot  educavit^  inquil ;  non  dixit,  Si  filios  peperit ;  sed, 
Si  /ilio$  edueavit.  Gogilemus  ergo,  qiiid  verisiinile  slt 
passani  fuisse  muUerem,  si  tamen  mulierem  llcet  appel« 
lare,  cum  videret  digiios  super  prmiis  palpitan- 
tes,  caput  exsiliens,  ferream  manum  injectam,  capitl 
alterius  e  filiis  pellem  detraciam,  et  eum ,  qui  talia 
passus  esset ,  adhuc  stantem  et  loquentem.  Quomodo 
osaperujt?  quomodo  lingoam  movit?  qiiomodo  non 
aiiiina  e  corpor  eevolavit?  Id  qoomodo  fiicium  slt» 
ego  dicaro.  Non  respiciebat  in  terram ,  sed  ad  futura 
oninia  prxparabatur  :  unum  tantummodo  metuebat» 
ne  parceret  et  prlus  agonem  solveret  tyrannos ,  ne 
chorum  filiorom  disjungerel ,  neu  quidam  sine  co- 
ronis  manerent.  Quodque  illud  timeret  hinc  palam 
esi,  quod  postremum  qnasi  manibns  correptum  in- 
jeccrit  in  lebetem,  pro  roanibos  verborum  usa  ad- 
hortaiione  atqoe  consillo.  Nos  aliena  mala  non  sine 
dolore  audimus  :  llta  vero  propria  mala  sine  dolore 
vitlebat.  Haec  neTrustra  audlamus,  sed  singuliandi- 
torum  totam  hanc  tragcsdiam  de  fillls  suis  acciplant; 
ainabilem  sibi  vulium  effingant,  et  sibl  Itberorum 
carissimos  repraesentantes,  in  illls  hos  cniciatus 
iiiesse  sibi  depingant ,  et  tnnc  pulchre  dictorum  vim 
noverint;  imo  verone  ita  qiiidem  noverint,  qiHa  na- 
iiirales  aerumnas  nullus  sermo  declarare  poterit :  ex- 
porientia  sola  docet.  Opportune  illi  dicatnr,  posiqoam 
septem  ejus  filii  eoronam  adepil  sunt,  prophetiCBm 
illud  :  Tn  autem  mcut  oUva  fruetifera  in  domo  Dd 
(Pm/.  S1. 10).  Nam  In  Olympicis  quidem  certamini- 
bus,  posiquatn  mllle  ingressi  snnt  atblet»»  unl  Vkn* 
tum  corona  tribuitur :  hic  vero  ex  septem  athlelis 

*  kieni  Reg.,  prmgpnationem. 


Mi 

oeten- 
qnoe 


septem  coronati  prodierunt.  Quem  nihi 
dasita  feracem^quem  utemm  ila 
partns  aimiles?  Mater  filiorum  Zebedaei  apostdoram 
mater  fuil,  sed  daomm  tantum  :  septem  antem  ronr- 
tyres  uleram  nnum  tulisse  non  novi ,  quorum  ipsa 
maier  iis  martyrii  socia  fnerit,  neqiie  lanqnam  nna 
soluro  martyr  addita  fuerit,  sed  vice  multomm.  Filil 
namque  septem  taoturo  martyres  erant,  corpns  vero 
matris  ipsis  adjectnm  unum  tantum  corpus  erat,  sed 
bis  septem  martymm  locum  impiebat^  quia  in  sln- 
gulis  eoram  marlyrium  subiit,  et  quia  illos  tales  red- 
didit.  Ecclesiam  uobis  martyrnm  Integram  peperit. 
Septem  peperit  filios ,  sed  nollum  terrae,  orones  eaelo 
peperit,  imo  potius  regi  caelorum,  illos  omnes  in  fa- 
turam  enixa  vitam.  Diabolus  ergo  illam  postremam 
in  certamina  duxit  ob  causam  supra  memoraiaro ,  uC 
virtttte  ejus  in  craciatuum  speciaculo  consumpta,  ex* 
pugnatu  faellis  esset  cum  ultiroa  adVersarlum  exci- 
peret.  Nam  si  pteramque  homines  sanguinem  pro- 
flueniem  videntes  animl  deliqulum  passi  sunt ,  muf- 
taque  curatione  opus  habnemnty  ut  vita  jam  deficiens 
et  anima  mox  avolaiura  revocaretur  :  tot  illa  videns 
sanguinis  rivos,  non  ex  allena,  sed  ex  fltiorum  carne 
manantes ,  quid  non  sustinuit?  quam  perlurbalionem 
nonanimo  suscepit?  Diabolus  iiaque,  ut  dixi,  ideo 
illam  post  fillos  In  certamina  iraxit ,  ut  inflrmiorem 
redderet ;  sed  contra  accidit :  majorl  enim  cum  fi- 
ducia  certamina  adiit.  Gnr  etqua  de  caiisa?  Quia  non 
timebal  ultra,  nec  solllcita  erat  de  flliis  quilmsdam  in 
hac  viia  relictis,  ne  emolliti  comnis  prlvarenlur ;  sed 
illos  omnes,  ceu  in  tutum  quoddam  receptacalum , 
in  caelum  deportatps  habens »  et  ad  superaas  missos 
coronas  bonaque  immuiabilia ,  malla  cum  fiducia  ec 
voluptate  certamen  adiit,  et  ceu  lapidem  pretlosissi- 
mum  coronae  cuipiaro ,  carnero  suaro  chom  filioraro 
adaptans,  ad  desideraturo  lesum  profeela  est,  nia- 
gnum  nobis  relinquens  solatium  et  consilium ,  uempe 
adhortatlonem  operibus  factam,  at  forti  anfano  el 
subliml  sensu  aerumnas  oiniies  fidenter  adeamns. 
Quis  enim  vir ,  quae  mulier,  quis  senex,  qais  javenis 
veniam  consequelur,  autexcusari  poteritySi  oblatn 
sibi  pro  Gbristo  pericula  reformldet ,  quando  roulier 
vetula,  et  tot  filloram  mater,  ante  gratiam  deoerianfl, 
clausisadhuc  moriis  januis,  nondum  exstinclo  pee- 
cato,  neque  debellala  morte,  cum  lania  ahicritate  ei 
fortiiudine  lot  propier  Deum  supplicia  sasilnabse 
cernitur?  Haec  porro  omnla  cogitanies ,  et  roulieres 
et  viri,  ei  juvenes  et  senes,  agones  el  certamina  in 
corde  nostro,  ceu  In  Ubula  quadam»  describentes « 
pcrenne  consilium  ad  malorum  contemplam  ejns  pa- 
tientiam  in  anima  nosira  reposlum  habearous :  ul 
hic  sanctoram  horam  virtotem  imiuii,  illic  corona- 
rum  consortes  ipsis  esse  valeamus;  qaai|Um  illl  pe* 
riculis  philosophiam  exhibueranl,UnUra  el  nos  in 
absurdis  aff^cctibus  paiientiaro  continentianiqae  4^«^ 
monstranies,  in  ira,  in  concupiscentia  pecaniaram , 
corporum ,  vanae  glori:e ,  aliommque  omnittm  siml- 
lium.  Nam  si  horum  flainntam ,  qiiemadmodum  ilK 
ignem,  siiperemus,  prope  ipsos  sure  ptHerlmus, 


m  S.  JOANNIS  CHHYSOSTOlil  ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  6M 

eorumqiie  fkhieiae  psrlkipes  esse  :  quaiti  asseqoi     gloria  tina  caro  sanclo  Spirito,  none  ei  iemper,  et  iti 


nobit  oninlbas  eonlingat ,  graiia  i3t  benignitate  Do- 
mirii  nosiri  Jesa  Cbristi «  per  quem  et  cum  quo  Patri 


saeeula  aaeciilonim.  Amen; 


IN  SANCTOS  ]»fACGABi£OS. 


BOIEtUA  II. 

i^  Gratui  $9l  Mariyinbut  conalus  notier,  —  Omnes 

qaidem  ut  aanctos  martyres  una  lingua  laudemusA 
fieri  nequit ;  sed  etiam  si  sevcenia  nobis  ora  loii* 

remquelingiue  siippeterent,  parem  tamen  latidibus 
«ationeip  non  afferremus :  idemqiie  mihi  accidit, 

cum  septem  marlyrum  prxclara  Aicia  contueor,  quod 
avaro  cuipiam  bomini » qui  fonti  assideat  auro  ma- 
nanti,  inquo  scptem  sinttubi,  ac  toium  cxliaurire 
conetur,  sed  mulio  immensoqu^.  labore  impenso 
majori  parle  derelicia  reoedat.  Fc/nlem  cnim  quan« 
tumvis  exhauseris»  pars  imijor  tainen  relinquilur. 
Quid  igiturl  an  quia  pro  digniiate  largiri  non  possu- 
mus»  conticescjBmus?  Mii^in^e  vero :  martyres  enim 
sont,  qui  dona  suscipiunt»  et  in  judicio  de  ejusmodi 
largitione  ferendo  suum  Dominum  imitanlur.  Quid 
jgiUir  ille  facitl  Cum  dona  quispiam  offert»  non 
obiatae  rei  magnitudinem,  sed  alaeriiaiem  animi  ejus 
qui  obtulerit  attendens  pracmium  admetiiur.  Sic  erga 
viduam  illam  se  gessit  :  duos  obolos  demisit  mulier 
{Luc.  21.  S— 4),  et  illis,  qui  multa  demiserant,  an- 
telala  est :  non  enim  pecuni<e  paucitatem,  sed  animi 
magoiflcentiam  respexit  Deus  :  oboli  duo  pecunia 
(/^i(i.),  sed  lalentis  auri  sexcentis  pretiosior  animus 
erat.  Audacter  igitur  ad  laudandum  aggrediainur ,  et 
quod  beri  egimus,  id  iiunc  eiiam,  si  placet,  agamus. 
Heri  siquidem  in  solius  nialris  laudcs  sermonem  to- 
tum  impendimus,  quod  a  nobis  factum  esi,  non  quod 
eam  a  filiorum  choro  avellere  siuderemus,  sed  ut 
lutiores  nol)is  diviiias  reddcremiis  :  quod  uiique  nunc 
4«oque  pncslemus :  uno  filiorum  abducto ,  de  eo 
P9uca  dicamus  :  verenduni  est  enim  ne  sepiem  mar- 
lyrum  laiides  ccu  seplem  flumina  confertim  confluentia 
sermonem  nobis  inundenl  et  obruant.  Unum  igitur 
ex  juveni))us  assumamus,  non  tamen  ut  hunc  ipsum 
a  clioro  rrairum  abstrabamus,  sed  ul  leviorein  sar- 
eiaam  nostram  reddamiis  :  siquidem  uno  laudato 
eommunis  et  aliis  erit  corona,  quandoquidem  eorum- 
dem  consortes  ceriaminum  fuerunt  omnes.  Sed  in- 
gerei  se  nobis  plane  bodie  quoque  mater,  licet  illam 
nou  atlingamus :  omnino  enim  illam  series  sermonis 
attrabet,  nec  deserere  pueros  poterit :  nam  qwjt  in 

-  certaminibus  a  liberis  suis  non  discessit,  nec  in  lau- 
dibus  so  ab .  eis  sejunget. 

Pttstremi  ex  (ralribu$  Umdatio.  —  Qucmnam  ergo 

ex  septem  atliletis  vultis  assumamus  ?  nuni  primum, 

.  vel  secundum,  vel  terlium,  vel  postremum  ?  Imo  vero 

nuUos  intar  eos  est  postremus  :  chorus  cnim  est, 

.  chori  vero  neque  principium  neque  flnis  appaiel ;  sed 

Bt  malius  desiynemos»  quem  laud^mus,  dicimns  aetaie 


poslremqm :  sunt  enim  germana  siminaque  ccria  • 
mina,  et  cognata  inter  se  recte  facia  :  ubi  vero  co- 
gnatio  recie  factorum  est,  non  ibi  primus  estaut  se- 
cundus.  Assumamus  igitnr  aelaie  postremum  ei 
magnitudine  animi  coa:vom,  nec  fratribus  tantom 
coa:viim ,  sed  ipsi  eliam  seni.  Solos  ex  fratribos  hic 
solulus  ad  tormenla  docebalur  :  noii  enini  carnificum 
manus  exspectuvit,  sed  illorum  crudelilaiem  ala- 
crilate  aninii  praevenit,  et  solotos  docebalor.  Ac 
fratrum  qqidem  nullom  habuit  spectatorem  :  omnes 
enim  fuerant  jam  morte  sublati ;  sed  praeclarios  tbea- 
trum,  quam  fralres,  babuit  oculos  matris.  Noime 
dicebam  vobis,  quod  licetnon  studentibus  nobis  om« 
niiio  sese  etiain  mater  ingerei?  Ecce  illam  series 
sermonis  inlroduxit.  Iloc  vero  Iheatrum  adeo  pne- 
clarum  erat  et  magnum,  ut  ipsum  angelbrum  coetiim, 
imo  vero  Tratres  spectalores  haberet,  non  jam  e 
tena,  scd e cxlis.  Coronati enim,  ot  in  Olympicis  cer- 
taminibus  judices,  considebant ,  non  ut  certaminom 
judicio  pra>essent«  verom  ot  victorem  ad  accipiendam 
coronam  incitarei||«  Subat  igitor  solotos,  et  phiio- 
sophiae  plena  proferens  Ycrba  ;  siqoidem  tyrannum 
siudebat  ad  pietatem  soam  tradocere ;  com  vero  id 
minimepotuissel,  qood  soarom  partiom  erat  deihceps 
praesiitit,  supplicio  seipsom  exposoit.  Aiqoe  llle  qoi- 
dem  com  aiUtis  gratia  miserabator,  bic  vero  illom  im- 
pielatis  caosa  deflebat ;  non  enim  eadem  respicit  ly- 
rannos  el  martyr:  nam  utriqoe  sunt  iidem  oculi, 
vemm  carnis,  iidei  vero  oculi  non  iidem;  sed  ilie 
quideio  praesentem  vitam  respiciebat,  hic  vero  re- 
spiciebat  futuram.  ad  quam  erat  evolaturus :  tyran- 
nus  qoidem  sartagines  videbatt  at  gehennam  martyr 
videbatj  in  quam  se  injecturos  erat  tyrannos. 

Confert  Maccabasorwn  unum  cum  Iwac,  —  Qood  si 
Isaac  laodamos,  qood  a  paire  viiictus  et  compeditiis 
abaltari  non  recesserit  (Gcna,  %i),  nec  admotum 
cernens  gladium  resilient,  n^ullo  liic  xqoius  laudandus 
est,  quo  vioctus  non  sit,  neque  vincolorom  necessi- 
tate  indiguerit,  neqoe  caniificom  manos  exspecurit, 
sed  ipse  sib^ei  viclimae,  et  sacerdotis,  et  aliaris  loco 
foerit.  Cum  enim  ondeqoaqoe  circomspexisset,  nec 
ollom  ex  fratribus  adesse  vidisset,  conturbatus  est : 
ut  properareUpciUtus  esl,  etassequereiur,  ne  a  prae- 
claro  illo  choro  separaretur.  Ideo  carnificum  manus 
nonexspocuvit ;  siqwidem  tyranni  clementiam  refor- 
midabal»  ne  fprte  ipsiiis  misertus  eum  a  socieuto 
fratrum  awellerel  ;  proplerea  praeveniens  seipsum 
immani  iUius  bomaiiiuii  pr«ri(iuil.  Etenim  mulu 
ewml.  qw  tyranwim  possent  inflectere :  juvenUis 
mtaa»  toi  fratrupa  suppllciiun,  quod  vel  ad  feram  ex- 
saiiandam  posset  suilficere,  umetsi  ille  saiuratos  doa 


m 


DE  HAOGABillS.  IIL 


9M 


esl ;  f&niUeft  matrift,  quodque  praeoedeativiD  supidH 

cium  nibil  profecisset. 
2.  Haec  omnia  seeum  menie  v^r&ans  «doleieeitf  Ui 

8uppliciuro  aeipeum  immisil*  ex  quo  offugere  mmi  U<« 
cebai,  el  lamquam  in  laticum  frig idonim  foniem  ii 

\  lebeiea  praeceps  deailiebai,  divioum  lavacrum  iHoi 
cxisiimans  el  baptismum.  Sicul  enim  bomines  quj 
uruBiur,  seipsos  in  lacum  frigidarum  aquarum  imr 
m^uunt,  sic  ille  fralrum  desiderio  incensus  in  eorum 
supplicium  se  immisiL 

AmplifUat  et  laudat  g$nero$um  matrU  wdmum.  Si^ 
militwlme  e  ieofuio  ducta  rem  t//iiilrai.-*Adiungebat 
ei  coborlaliooero  maler,  non  qood  ille  coborlatioof 
iudigeret,  seci  ul  rursus  mulieris  forliludinem  wi* 
madverlas.  NuUius  enini  seplem  liberorum  causa  ma- 
temo  affeciu  conunola  esl :  imo  vero  in  singulis  affecto 
malerno  coromoUi  esi :  non  enim  dixil  apod  se :  Quid 
boc  landem  rei  est?  abreplus  e^l  milii  niiorum  cho* 
rus,  hic  dereliclus  esl  soius :  in  lioc  ego  de  orbiiaie 
periclilor;  quis  me  in  posierum  alet  in  seneelule,  si 
bicabierii?  non  enim  mihi  dimidiam  partem  exbi- 
buisse  satis  erat,  aul  si  minus  parlem  diinidiam,  duas 
partes,  nisl  el  eum  qui  mihi  solus  ad  seuectuiis  con« 
solationem  derelicius  esl,  ipsom  etiam  rursus  adji- 
ciam?  Nihil  borum  diiii  aul  cogilavit,  sed  quasi  ma- 
nilras  cohoriaiione  verborum  in  altum  sublatum  fllium 
in  lebelem  immisiu  Deum  laudans,  quod  loium  vei^ 
tris  sui  fruclum  acceptasset ,  uullumque  respuissel, 
verum  omnia  ex  arbore  pomA  decerpsisset :  iia  ut  aii- 
dacter  dicere  possim  graviora  filiu»  eam  esse  perpes- 
sam.  Nam  iilis  quidem  pars  inajor  doloris  el  anin|i 
deliquiuni  succidebniur ;  baec  vero  inlegra  mente  ji^ 
dtcioque  illacso  veriorem  eorum,  quae  gerebaniur, 
sensum  ob  naiuram  capiebat.  Ac  videre  eral  ignem 
triplicem  :  quem  ille  tyrannus  accendebat,  qiiem  ex- 
citabat  natura,  quem  Spiritussanclus  inflammabal.  Non 
taicm  Babylonius  lyrannus  ille  fornacem  accendil, 
(0an.5),qualem  mairi  foriiacem  hic  tyrannos  accendil : 
nam  illic  quidem  ignis  fomes  eral  napblba,  pix, 
siuppa,  sarmeutum;  bic  vero  naiura,  doiores  parlus, 
liberorum  amor,  puerorum  concordiet  Non  iia  IQi 
jacenles  in  igne  urebantur,  atque  haec  ob  amorem  li- 
berorum  urebalur,  sed  ob  pieiatem  vincebat ;  et  na- 
tura  eun  graiia  pugnabat,  ei  vicloriam  gralia  repor- 
tahat :  religio  maternum  affecium  superabai»  el  igni^ 
ignem  vmcebat,  spiriiualis  paiuralem.  quem  crudeli- 
les  tjraiwi  succenderat,  £i  sicut  marinus  scopulus, 
qui  fiuctuum  incursus  excipit,  ipse  quidem  manet 
immobilis,  illos  autem  in  spumam  dissoluios  fncile 
lollit  :  sic  iUius  quoque  mulicris  cor  lamqunm  scopu- 
ius  marinus  fluctus  excipiens  dolorum  incursus,  ipsa 
quidem  mansil  immoia,  sed  incursus  iilos  firma  et 
philosophiae  plena  mente  dis^olvit.  Osiendere  lyrannQ 
contendebat  se  vere  matrem  illorum  esse,  vere  filios 


iUos  sQoe  eese  fenoiaos,  neii  propcer  natorae  oogna-^ 
lienem,  sed  propier  vlrtntls  comnunienem  :  non  s^ 
ignem  lonMilenim,  sed  fboem  mipiialem  eernere 
erbilvabelttr.  Nea  ita  oMier,  qo»  fllios  ad  nuptias 
eiernat,  belalur,  ut  illa,  com  eernerel  eicruciatos, 
gaudebat;  et  qaaal  hunc  stola  spenstli  amiciret,  iRi 
eorones  nederet,  elierl  thalamos  nopiiaiee  erigeret, 
ila  hune  ad  lebeles,  illum  ad  sarCagines  correntem, 
alium  capite  Irancalum  cum  e6rneret,  exsultabat. 
Oronia  tum  IWmo  nidereque  redundabenl,  ac  sensibus 
omnibus  iiberes  suos  experimenlo  cognoscebat,  per 
oculoe  eos  inteeiis,  per  aures  verbe  exaudiens,  ipeH 
naribtts  fumum  illum  caniium  suavem  et  InsoaTeiil 
excipiens :  insuavem  quidem  infidelibus,  Dee  vere 
ipsique  emnium  Bttavissiraum ;  fumum  illum,  qui  aek 
rem  quidem  iufeeii,  muiierls  aulem  meniem  non  in* 
fecit,  Subat  euim  constans  et  imnaobilis,  omnla,  qm 
gerebaniur,  palienler  ferens.  Sed  jam  lempns  eel,  ul 
finem  dicendi  faciamus,  quo  pluribus  ttli  laudlbus  e 
communi  doclorc  (e)  cumuienlur. 

imileniur  patres,  aemuienlur  matres ,  et  molleres  ,  eC 
viri ;  qui  in  viiginitate  vivunl,  eC  qui  aeoeis  amictf 
sunt,  01  qui  lorquibus  exomati :  queniumvis  enim 
ausieram  fuerlmus  vium  emplexi  et  pbilesophuim, 
mnlieris  pbilosophia  lolereniiam  neslrem  anlecedit» 
Nidlus  igiiur  eorum,  qui  ed  summem  fortilodinem  ae 
paiientiam  pervenerinl,  indignom  eiiatiasel  eonfeeiam 
senio  muiierero  slbi  magislram  edseiseere ;  sed  oHk 
mes  simul  or^mus,  qui  urlies  inooliils  et  qui  in  deser» 
tis  versamini ;  qui  virg initaiem  colilis,  el  qui  casUe 
Boptiis  refulgetis ;  qui  saacuii  hujus  res  emnes  asper* 
namini,  el  corpus  crucifixislis  :  ut  eodem  curso  een^ 
fecto  fiduciam  eamdem  quam  ipse  obtineamos,  ee 
prope  ipsam  in  die  illM  consistamus » sanct»  preciboe 
freii  ejusque  iiberorum,  ei  Eleazari,  qui  cborum  il* 
luro  explevli,  magni  generosique  senis,  qui  adaman' 
linum  animum  in  adversis  pr«  se  tulil.  Id  vero  pc^- 
terimus  assequi,  si  miacum  sanclis  illorum  precibus» 
etiam  quae  noslrarum  sunt  partium  conferamus  ,  et 
anle  bella  oesusque  adversos  pacis  tempore  pertur- 
baiiones  qu»  in  nobis  suni  vincamus,  incomposiioe 
camis  insuUus  compescamus,  suggillemus,  et  in  sei^ 
vitutem  corpus  redigamus.  Sic  eoim  Qet,  ut  sive  in 
pace  vitam  iraducamus,  splendidaa  gyoMmiorumco» 
ronas  obiineamus ;  sive,  ut  idom  certamen  obeamue, 
beoigno  Deo  visum  fuerit,  iu  evenam  parali  desconr 
damus,  el  caelestia  bona  consequamur  ;  quas  uos  oii^ 
nes  utobiineamus,faxligraliael  bftiignitas  Domiui 
noslri  Jesu  Ghristi,  per  quem  elr.um  qtio  Palri  glorta» 
honor  el  imperium,  una  cum  sancto  Spiritu,  nunc  et 
semper,  el  in  sscula  saecuiorum.  Amen. 

(a)  DeFlavianoloquitnr. 


IN  SANCTOS  MACCABiEOS. 


mnuA  m. 

Sem  Elman  ku4f$  $^au  —  Cum  et  marlyri- 


bus  debiiam  operom  commendalioiiem,  et  redaclaijp 
in  angosiiasmuiiitudinem  y\^f  mf  pifet  Quocircet 


m  8.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


m 


si  ita  videiur,  docinnani  in  praeseniia  differamiM, 
imitari  vero  niartyrum  fortitudiiiem  studeamua.  Prl- 
mus  ergo  nobia  Eleazarua  seoior  in  mediom  prodeat, 
initlum  certaminum,  martyrii  fundamentum,  stadio- 
rum  janua,  fortitudinis  princepSy  tolerantlae  praecur- 
aor»  illa  canities  juvenescens,  Tesumenti  veteris  pro- 
tomariyr,  apostolorum  principis  Petri  imago.  Defecit 
et  blandjens  et  virgis  caedens  adversarlus»  nec  taroen 
declamare  destltity  quisuppliciisdivexabalur:  stabat 
senior  prae  nimia  tremens  senectute ;  sedebat  minas 
ac  caedem  anbelans  tyrannus  ;  et  qui  tremebat,  ve- 
getus  abiit ;  qui  florenii  xtaie  lasciviebat,  victusabs* 
€e$sit :  stabat  canitles  excruciata,  judicium  exerce- 
Int  cum  auctoritate  juventus  efferata,  et  victoriam 
canities  reponabat.  0  novom  genns  victoriae !  totum 
slmul  exercltuffi  sagiitas  arcu  mittentero  senex  unus 
vnlneratus  in  fugam  convertit.  Non  paiitur  me  ad  ju- 
venum  fortitudinem  gradum  facere  certaminum  senis 
jniraculum,  sed  tamen  necesse  est,  ut  ad  eos  vim  af- 
ferentes  isti  pergamus  :  nani  et  ilii  prxclaros  de  ty- 
rantio  triumphos  egerunt :  non  enim  delroit  juventus 
jnlnus  iiitrepida,  quam  caniiies  apparere.  Septem 
igitur  deinde  juvenes  cum  strenue  dimicassent,  coro- 
nati  sunt,  qui  ex  uno  ventre  in  aclein  nnam  cucur- 
rerant.  Si  ita  videtur,  Anem  faciam  dicendi,  o  foi^ 
tium  martyrum  fortes  saltatores  !  Sed,  ut  dicebaro, 
septem  deinde  coronati  sont  juvenes»  qui  ex  uno 
venlre  in  aciem  unam  cucurrerant ,  una  parenium 
germanitaie  et  moribus  exornati,  alius  post  nliiiin  in 
certamen  irrumpebanl.  Nunc  mihi  de  vobis,  o  gene- 
rosi,  evangelicum  illud  dictum  memoranduin  est, 
Beatui  venier  qui  vo$  poHatll,  el  ubera  quas  tuxistii 
{Lue.  11. 27).  Quando  autem  uberum  ac  ventris  feci 
mcntionein,  lempus  est,  ut  ad  fortiom  bellatoruro 
transenin  matrem  ,  quae  in  uno  sacpius  corpore  mor- 


tua  est«  vel  potitis  saepe  mactata  est,  et  ne  semelqni- 
dem  indoluit,  ad  illam,  inquam,  invulneraiam  simul 
et  multis  vulneribus  sauciam.  Non  ita  illam  prirous 
liberorum  perturbabat,  cum  ad  necem  traberetur,  ut 
aecundus,  qui  ceriamina  non  attlgerat,  metum  afferc- 
bat :  non  ita  secundi  rursus  interitus  contilstabat,  ut 
tertii  filii  vita  terrebat,  cujus  adhucerai  ilnis  ignoius  : 
perexigui  pretii  erat  illl  ct  teriius,  et  qnartus  fllius 
Jugulaius,  cum  nondum  esset  qutntus  occisus  :  ne 
sexti  quidem  casus  philosopbiam  ejus  supernvit :  re- 
stabat  deinceps  ultimus  ad  certamina  septimus,  qui 
martyrum  ciihararo  septoro  chordarum  compleret*. 
Qutd  igltor  ?  an  eam  netas  iinmatura  flexit?  an  indo- 
liiit,  cum  has  naiurse  reliquias  auferrl  videret  ?  Illa 
certe  puerum  ad  mortem  urgebaf,  si  roinus  manibus, 
consiiiis  tamen.  Ne  coronarum,  o  fili,  numerom  im- 
roinuas  :  esto  fratribos,  ut  partus,  etinro  soctus  recte 
factorum   :  imitare  actionum  communione  naturac 
cororounionem ;  osteiide  te  eorum,qui  maciatisunf, 
etiam  in  agonibus  fraurem.  Septirous  mihi  a  natura 
naius  es  fllius,  septimiis  mihi  ab  aniroi  proposlio 
martyr  exorere  :  ne  efflcias,  o  fili,  ut  liberoruro  qul- 
dero  septem,  sex  vero  martyrum  niaier  appeller.  U>i 
nunc  ,  quaeso,  sunt  illi ,  qul  ne  pecuniaruro  quidein 
oblationes  Deo  largiuntur?  Septem  hodie  teneros  11- 
beros  ad  Dominuro  materadduxlt,  nec  obiorpuit,  cum 
sacrificium  e  visceribus  suis  offerret :  at  mulii  pau- 
corum  obolorum  nobis  inierdum  oblationero  sordide 
conferunt.  Nos  autero  Deo  et  animorum  et  pecunia- 
rum  et  corporuro  oblationero  offeramus,  Christum  su- 
per  omnia  collaudantes,  cui  gloria  et  imperium  iii 
saecula  saeculorum.  Amen. 


*  in  Montef,  legilur,  cUharam  mOam  cmpteret,  minus 
recte. 


••'  f' 


EX  S.  JOANNE  DAMASCENO,  DE  IMAGINIBUS,  LIB.  II 
EDIT.  R.  P.  MICHAELIS  LEQUiEN,  P^  584,  T.  I. 

6.  3oannt#  C^t9*o#tomi 

IN  UACCk^MOS. 


Imperatoriie  expressae  figor»  non  auro  tantum  aiit 
argento,  aliavepretlosa  materiafulgenles  reperiuntur ; 
verum  eiiam  in  sere  fabrefacta^  formaro  eamdero  im- 
pressani  habent.  Atque  materise  discriroen  nihil  iroa- 
ginis  officit  dignitati,  neque  ex  eo  quod  illa  majoris 


pretil  materia  constet,  alterius,  qu«  ex  Ignoblliore. 
confecta  sit,  pretium  minuiiur  :  sed  omnes  similiter 
cororoendat  imperatoris  forma ;  tpsaque  ex  materi» 
condiiione  nihil  imminuta,  illius  pretinm  efHclt,  qoffi 
ejus  cxcipit  imaglnem. 


MONITUM 


AD  HOMILIAM  IN  SANCTAS  MARTYRES 
BERNICEN  ET  PROSDOCEN  VIRGINES,  ET  DOMNINAM  MATREM  EARUM. 


Diximus  supra  in  Admonilione  ad  Hoiniliaro  de 
Coenieterio  ac  de  Cruce,  quae  feria  sexta  Parasceves 
liabita  est,  eamviginti  diebus  anteConcioncm  de  SS. 
Mariyribns  Bemice,  Prosdoce,  etc,  habitam  fulsse. 


ad  illamque  referenda  esse  prima  hujusce  concionls 
verba  :  Nondum  elapsi  wnt  dies  viginti,  ex  quo  memo- 
riam  crucis  celebravimus.  Id  vero  confimialur  ex  Itis 
paulo  post  seqnentibus  verbis :  Tkni  dicebmH,  Contrivk 


M 


DE  SS.  BERNIGE  ET  PROSDOCE. 


ff^ruu  «TMi,  ei  feetm  fmeot  cMfrepi.  £l  reipM  in 
eadem  dcCruce  Itomilia  in  hisipsis  explanandts  verbis 
non  pttrom  inimontnr.  Atqne  adeo  explodendna  ille 
Gnecorum  calcnlus  qui  puiantea  illam  Grucis  roemo« 
riam  nihil  aliud  ease  quam  festaro  Exalutionis  S. 
Crucls,  deeima  quarta  Septembris  celebrari  solitan* 
fesium  sanctarum  Bemices,  etc,  Tigintl  pos^illam 
diebus,  scilicel  quarta  die  Octobris  celebrant :  non 
advertcntesillam  deCruce  homlliam  Indie  Paraseefes 
l>lduo  ante  Pascba  pronuntbtam  Aiisse ;  non  autem 
ift  die  Exaltationis  S.  Grucis,  qutt  Gbrysosiomi  tem- 
pore  nondum  celebrabatur.  Longe  consollius  Mnrly- 
rologium  Romaniim  festum  SS.  Martyrmn  Domninac  ei 
sociorum  ad  15  Aprills  diem  consignat,  llcetinhoe 
peccare  videatur,  quod  Domnlnam  vlrginem  vocet^quaB 


maier  erai  Bvmices  ei  Prosdoeea  vlrglMUii.  Bx  boe 
auiem  Ronuini  Martyrologlfcaleolo-annnmquotmD 
h»e  saneiamm  Martynim,  tvm  lUa  de  Grace  bomilia 
habiu  est,  expiacarl  posae  vtdemor ;  nempe  592,  qoo 
Pascbt  eelebmbatur  die  ▼igesima  ocuvt  Martii»  et 
eonseqnenler  Parascevee  die  vigesima  sexu  ejusdem 
roensis :  a  qoa  si  iiumenim  docas,  vigesima  dies  in- 
ddet  in  dedmam  qoarUm  Aprllis.  In  hoe  igltur  caU 
cido  siandum,  etal  non  sine  quodam  aerapulo ;  nam 
ul  diximus  In  Monilo  In  Uomilias  contm  Judaeos» 
taboi^  Paschaies,  quas  sunl  poslerlortbos  sascuiis  con* 
cinnai»,  cum  veleribas  ubulis  non  eoncordara  facile 
possonl. 
Interprcutio  Latlna  esi  Frontonis  Duc«i. 


DE  SANCnS  MARTYRIBUS 

BBnillGE  KT  PROSDOGE  VIRGINIBUSy  BT  DOMNIHA   MATRE  EAHUM ,   HOMILIA  PANBOTBIGA  (a). 


I.  Nondum  elapsi  soni  dies  viglnti,  ex  qiio  i 
riam  Crucis  celebravimiis,  el  ecce  martyram  memo- 
riam  eelebramus.  Tides,  ut  celer  mortls  Gliristi  sit 
liructus  ?  prapier  illam  ovem  JuguUu^  sunt  b»  ju- 
vemSae,  propter  illum  agnum  h»  viciimaff,  propter 
Oiod  sacriBcium  hs  oblationes  :  nondum  viginii  ela« 
psi  sunt  dies,  et  subiio  lignum  crucls  prcclara  ger- 
mina  mariyram  germinavit  :  hxc  enim  soni  illlos 
mortis  opera.  Vide  igltur  eorumy  qnse  tuin  dieu  sont, 
operibiis  ipsis  exbibitam  bodie  demonstraiionem. 
Tom  dlcebam  :  CmOrhnt  pwtae  mreae^  et  vecU»  ferrew 
eonfregii  ( P$aL  10.  16 )  :  hxc  operibos  liodie  de- 
moiisirantur.  Nisl  enlm  porUs  aereas  conlrivisset,  iliia 
dausis  mulieres  tam  facile  Ingredi  aus»  non  essent : 
fltsi  ferreum  veclem  confregisset,  non  potoissenl  vir> 
gines  ipsuni  auferre  :  nisi  inutilem  careerem  reddt- 
disset ,  non  lanta  cum  confldeniia  mart jres  essetit 
ingressae.  Benediclus  Deus,  mulier  ad  mortem  esi 
intrepida ;  muller,  quae  mortem  In  naloram  nostram 
invexit,  antiqonm  diaboli  telum  ,  hoc  diaboli  vlm 
IR^ostraiit ;  infirmum  vasculum  el  injuriis  obnoxiom» 
telum  factum  esl  insuperabile  :  mulieres  adversiis 
mortem  audaces  sunt :  quis  non  obsinpescat?  Eru- 
bescant  gentiles,  pudefiant  ludnci,  qui  rnsiirreciioni 
Cbristi  non  credunt.  Quod  enim,  qux*so,  majiis  argii- 
mentum  resurreciionis  qugeris,  cum  tunUmvideas 
rerum  fkcum  muUtionem  ?  Mulieres  ad  morieni  suni 
inlrepid»,  rem  qu«  vel  sanctis  vlris  anteafdrmldabilis 
erat  el  honrenda. 

QiMn/am  refarmidmnt  martem  otim  veteree, —  Disce 
igiiur,  quanto  essei  olim  limori,  ut,  cum  Jain 
qiiantuw  slt  despicabilis  videris,  Deuin  laudes  niu- 
utionis  anctorem  :  disce  qoanta  vis  ejus  prius  es  et, 
ul,  cum  qoanU  slt  nunc  infirmius  cjiis  didiccris, 
Christo  gratias  agas,  qui  eani  prorsus  enervnrit.  Ni- 
bil  IIU  rabustius  olim  erat»  earissime,  nihilqoe  nobts 
^nbncilltos  ;  jam  vera  nlhil  esl  iHa  inibecillios,  nlhil- 

(II)  GoUauc«mcodloeaegio«U7. 


que  nobis  rabustius.  Yides»  ul  opllma  sil  lacia  mu- 
Utio?  ut  robusu  infirnia  reddiderit,  et  infirma  robusu 
Deus  effeceril,  quosuam  iiobis  ulrimque  pounliam 
declararet?  Yerumumeo  ne  baec  affirmaro  lantum 
videart  demunstrattooem  etlam  adjungam.  Ac,  ai  vi- 
detur,  primum  illud  ostendamos ,  quo  pacto  ilUro 
antea  reforroidaront  uon  peecalores  modo,  sed  et  ho- 
nines  sancti,  qui  multam  apud  Deum  fidudam  liabe- 
bant,  qui  recle  faciis  abundabanl,  omnemque  virtiu 
tem  attigerant.  Haic  auiem  osUndo»  non  ui  saiicloa 
condemnemus,  sedulDei  potentiam  efferamus.  Uude 
igilur  consUtforroidabilein  antea  mortis  Urvam  fuissev 
cunclosque  illam  borruisse  et  iremuisse  ?  Ex  patriar- 
cha  primo.  Patriarcha  eniro  Abrahamjosius,  Doi 
amicos,  qui  pairiam  reliquerait  qui  doroura,  cognaioe» 
ainicos ,  el  prxsentes  res  omnes  ob  Dei  mandaium 
contempserat,  iu  uietuebai  ac  roformidabat  morum» 
ut  in  i£gyptuin  ingressurus  baec  uxori  sum  dicerei, 
Nom  quod  pulchra  nt  umlier.  Erii  igitur  cam  viderku 
ie  jEgyptii,  te  quidem  tervabunt,  me  vero  inierfident 
{(ieii.  12.  II.  12).  Quid  igitur?  Dic,  SororilUut  tum, 
ui  bene  tii  mihi  propier  /e,  et  vivei  anima  mea  prapier 
te{  Ibid.  15  ).  Quid  lioc  roi  est,  o  sancU  alqoe  pa- 
Iriarclia  ?  pro  nibilo  babes,  ut  uxori  stoprum  affera- 
tur,  111 101  us  laedaiur,  ul  conjiigiuin  violelttr  ?  itane 
Undem  inoriem  reformidas  ?  Neqoe  vero  Untom  pra 
niliilo  liabes  sed  et  cum  uxoro  doiuin  nectis,  ae  si»» 
pri  fabiilam  cuiu  ea  siinulas,  omnemqoe  das  operam» 
ot  rex,  diim  adulterium  aggreditur,  latero  possit,  ol 
ablato  conjugis  noroine  pcrsonani  iiii  soraris  ada- 
pUsti?  Yerom  limeo,  ne  dummoriis  Imminuero  virtu- 
tem  siudemus,  jusium  accusare  videamur  ;  quamMi- 
rem  utramque  conabor  perficere,  ot  el  infirmiUUm 
mortis  ostendam,  ei  ab  hoc  criminationem  illam 
depellani.  Sed  operae  protium  est,  prius  iit  eum  limuisse 
mortem  demoostrerous,  ac  dcinde  a  crimine  vindi- 
ccmns.  Videamns  ergo  quam  iiiiolerabilem  ae  mo* 
iesum  rom  passos  sit :  nam  uxorem  ceruere  constu- 
pratam  et«iduIierio  pollutam  intueri,  sexceotismortibiu 


eSl  S.  JOANNIS  CHRYdOSTOIH 

esi  InlalenibiHut.  Ouid  ^ico  adiillerio  potluuim  Y  «i  vel 
leirais  de  Ipsa  smpldofils  eogiialio  mcniem  ocfeupoi', 
aeerba  illi  vlia  omnis  et  tninlme  viialis  redilHur.  £l* 
enlm  ignls  llli  ifuidam  et  indomita  flammt  seloiypUs 
morbnk ;  eujus  tyrannleanH  el  Ineviiabilem  Tim  de- 
clarans  quispiam  dleebai ;  Plnin$  miim  sela  «ntnms 
vfH  ^/ns  RMireiNmutoMl  ii//a  redempticme  odtttm,  Hmiu§ 
parteim  He  i^SeH,  ne^e4iM$oh§iMr  muHitdemi{Pp09^ 
6.  84.  S5)  s  et  allbl  rursns  :  Ihrue  ui  infemue  eU 
Meht{Cant.  8.  6  ).  Sieulenim  non  poiesl  infernus, 
inquil,  pecunils  flecii,  sie  neque  is  qul  zelotypia  la« 
borat,  leniri  atque  placarl.  Moltl  utique  smpe  vita  sua 
libenter  redemlssenl,  ut  adullerum  invenirent :  san« 
guinem  ipsum  viri  ejus,  qUi  uxorem  consuiprarat, 
perlubenier  degustassent,  et  quaevis  aut  agere  aut 
pail  ejus  rei  causa  contenil  flilssent;  sed  honc  nihiio-  ' 
minus  intoleranduin  morbum,  huno  violenium  et 
implacabilem  justus  paiientissime  toleravit-  et  siu- 
prum  uxoris  prse  nimio  mortis  et  inleritus  limore 
contempsit. 

4.  Abrahami  apotogia.  —  Mortem  illum  ergo  llqiiet 
ex  hoc  ilmuisse :  jam  vero  tempus  est,  ut  cuin  a  cri- 
nrtne  et  aocosatlone,  qu»  hlnc  exoriiur,  liberemus, 
sl  prins  ipsam  aecusationem  expresserinius.  Qusenam 
Igitutr  ina  tandem  est  accusaiio  ?  Oportebat,  dieeC 
^liqnisy  nl  morfem  oppeieret  potrns,  quam  iit  eonstu* 
prari  uxorem  pro  nlhilo  haberet :  et  hoc  esi,  quod 
illl  cpimini  vertunt  quidnm,  quod  Tiiam  snamservaro 
maloerit,  quam  conjiigls  eastitniein.  QuidaisT  opor- 
lebat  ipsum  mori  potius,  quam  ut  constuprari  uxo- 
rem  pro  nihilo  hai)eret  ?  Quid  vero  illud  profecisset  t 
nam  si  qnlJem  morte  sna  conjugcm  a  siupro  fuissel 
exemptunis,  recte  isla  diceretls ;  sin  autem  morleni 
niliil  uxorl  proderat,  nt  eam  a  stupro  liberarel,  qua 
decausa  lemcre  ei  inconsulto  s:ilutcm  suam  proderei? 
Nam  ut  iiiielligas,  ne  inorte  qnidem  sua  potuisse  illtim 
^  eam  ab  adnlierio  liberarc,  audi  qnid  dicai  :  Ei  erH 
eiuih  fndefint  te  jEgyptii,  te  qwdem  servalnmt,  me  vero 
interfieiem  ( Gen.  14.  42).  Futurnm  Igitnrcrat,  utduo 
seelera  pairarenlur,  adulteriuin,  etCKdes;  eraiauiem 
prudentije  non  vulgaris  ex  duohus  isiis  unuin  lucrl- 
/aoere.  Nam  si  qnidem  exposita  viia  sua,  rursus  enim 
Idom  dlcam,  liberaturos  eani  a  siupro  fuissel,  et  occiso 
Jiisto,  Saram  llll  non  aitlgissent,  recle  acciisares;  sln 
aulcm  co  morle  sublalo  pari  raiione  futurom  erat, 
^t  sinpraretur  uxor,  qiia  de  causa  Justuni  accusas, 
quod  cum  duo  eveniura  mala  essent,  adulterium  ac 
crpdes,  alterum  sapientia  sua  impediverit,  CKdem  nl- 
roinim  ?  Hnjus  qulppe  rei  caosa  laudari  eiiam  eum 
oportebat,  quod  adulterll  manum  puram  a  sanguine 
conservarlt.  Non  enim  dicerc  illud  potes,  eam,  qiiod 
dixerit  se  sororem  llllus  esse,  hoclpso  iEgypiium  ad 
stiiprom  invilasse  :  licet  enim  dlxlsset  uxorem  ejus 
se  csse,  ne  slc  qiiidem  erat  abscessunis.  Ei  hoc  ipse 
declaravlt,  cum  dixit,  Si  viderint  te,  dicent,  Vxor  ejue 
est  hme,  et  interfident  me ;  u  autem  eervabunt.  Itaque 
si  dixisset  uxorem  ipsius  se  esse,  ei  aduUerium  ei 

«  savlUj/  qm  rel  tewem  de  uxore  mpicionis  coqilatiO' 
nem  cofidpiai. 


ARCfllEP.  CONSTANTINOP.  63^  , 

caados  i^lrnui fuiisent ;  si  vero  dixisset  sororem,  cx- 
dos  impedita  essei :  vides  ut  imminenlibus  duobus 
mtlis  ^lterum  sapieiitia  soa^q&mlerit. 

Alteri  oc^urrit  objectionif  —  Yisne  discere,  quo 
paeto  etiam  adMlterii  crimen  ^  quani^um  io  ejus  potc- 
state  situm  est,  rursus  immiuuat,  ut  nepcrfeciuin 
qutdem  adiilterum  eum  esse  permittat :  audi  vcrba 
ipsa  rur^us  attenie.  Oie^  inquit,  Soror  illive  eum. 
Quid  ait?  Qui  sororcm  accipit,  non  Jain  ^JuIter  esi : 
adulter  ^nini  ^b  aniiiii  prqposiio  Judicalur;  Jiidus 
quippe  cuin  ad  nurum  suarn  Tbamar  in$;rederetur , 
non  adulter  judicabatur  {Gen,  58.  i5):nonenini 
t^mqiiam  ad  nurufu ,  ised  taroquam  ad  mulierem  nie- 
reiricem  ingrediebatur.  Sic  ciiam  lioc  loco  iEgyptius, 
qui  eam  erat  accepiurus ,  non  ut  uxorem  Abraham , 
sed  ui  sororein ,  Judicandus  aduiier  non  enit.  Sed 
quld  hoc  ad  Abraham ,  dicet  aliquis ,  qui  probe  no- 
verai  se  conjugem  suam  et  non  sororem  exponere? 
Atqul  ne  hoe  quldem  istiiis  est  crlmen.  Si  enlm,  cuni 
in^rem  ejus  esse  audivisset,  sibi  temperaturus  a 
stupro  fuisset,recteJM!itiimcriminarens;  sinautem 
Sar»  nibil  commodi  uxoris  nomen  erat  allaturum ,, 
ut  stuprum  a  sa  depeileret,  prou|  ipse  quoqqe  dixit, 
Dieeni ,  Uxor  eju$  e$t  hce^^  el  eenabunt  te  :  inulto 
oquiusest,  utjuaum  Uudemus,  qui  in  tania  rerum 
difliculiptc  potuerit  et  ^gyptium  purum  a  sanguine 
conservar^t  ^^  q^iantuin  in  se  silumerat,adulierii 
crimen  minuere. 

Dupiiei  exemplo  Jacobi  et  BeUee  probal  veteres  me- 
tuiite  mortem.  —  Ke^lat  ut  ad  ejus  nepolem  Jacob 
orationem  traducamus ,  ut  ilium  quoque  necem  m^« 
iiientem  ao  irementem  vM^jis  bominem ,  qui  a  prima 
jam  aetale  piiiiosophiam  apostolicam  prx  se  tulerat. 
Paulus  enim  discipulis  in  baeo  verba  praecipiebai  \ 
Habeutee  alimenlat  et  quibus  tegamWt  his  contenti  eri» 
nrn  (1.  7im.  6.  8)  :  boc  M  isie  posiulabat  a  Deo 
dieens  ;  Si  dederit  ndhi  Oominus  panem  ad  vescendumf 
ei  veslimanlum  ad  induendum^  sugicit  nobis  {Gen,  i8» 
iO ).  Sed  e^  ipse  lamen,  qui  nihil  pracier  necessaria 
quserebai,.qui  domum  neglexeral,  qui  benediciiones 
acceperat ,  qui  mairi  paruerat,  qui  Deo  amicus  erat, 
qui  per  sapientiam  naturse  vim  atlulerat  (posieriof 
quippe  natura  cum  essct,  bcnediciionibus  prior  eva- 
sit),  iiui  tam  muita  poluerat,  qui  t;iniam  philosophiam 
tantamque  pietatem  prae  se  tulerat,  post  sexcenla  cer- 
taroina,  post  sexcentos  agones,  post  ^excentas  luctas 
et  plurimas  iilas  coronas,  cum  in  pairiain  revertere' 
tur,  et  occursurus  frairi  esset,  quasi  bclluam  conspe* 
ciurus,  cjusque  indignationem  pertin>esc(  ns,  supplex 
Deo  (it  ct  oral,  Erue  me  de  nianu  fralris  mei  Esau , 
quoniam  eum  timeo  ego^  ne  forte  veniens  percutiat  me-^ 
et  matrem  super  fiiios  {Gen.  32.  11).  Yides  ut  hic 
quo<{ue  moriem  pertimcscat?  u(  tremat,  Deumque 
illius  causa  prccetur?  Yisne  osiendam  ct  alterum  vi- 
ruro  magnuni  hoc  eodem  modo  rursus  aflectum  ?  Pone 
libi  ante  oonlos  Ueliam,  animam  ad  caclum  pertin- 
geniem  ac  divinam  :ille  enimqui  cslum  ciausit» 
rursiisque  reseravit,  qui  desnper  ignero  dcjecit ,  qui 
mirabilc  sacrificium  Hlpd  obtullt,  qni  pro  Deo  zc|o 


C3S  DESS.BERN1CE 

exarftit;  Hle,  qui  in  corpore  humano  angelicam  vi- 
im  eaMMt,  qn  j^fteler  oviiiam  pellem  nihil  habuii, 
qul  w%hm  oanilMie  liaMni8  seperier  eTasii,  adeo 
morleiii  netait  ae  relM-mldat,  Mt  post  illa  cuncui,  post 
cslum  el  Bteriieliimy  post  meloien»  deserium»  et 
pbiloaophiaoitaiilamqiie  Moeiam,  vilem  imiiierculam 
perliweicaiy  el  ideireo  fegint.  Nam  quia  dixerat 
itzabel  I  Bmc  faeitml  mki  dH,  et  kex  addant,  nUi  eras 
mrimum  Hmm  pamei^  akMtrniimam  uulus  ex  UHi,  qni 
mmim  mim :  fjmtiif  MeUae^  inquil,  et  fugtt  Uinere 
dtemm  fmnhMpnta  { S.  Beg.  f  #.  2.  3 ). 

9.  Vides  ut  mora  slt  terrlbilis?  Doininuro  ergo  iau- 
demos,  quod  cum  terribllis  esset  propiieiis,  ooniempiu 
faeiiem  imilierlbus  reddiderlt^  Helias  inorleHi  fug io« 
tat»  molieres  ad  morlem  confugiebant  :  ilie  a  morte 
reailiil,  latie  moriem  sunt  conseciaue.  Vides  quania 
repenle  faeta  aii  mulatio?  Abraliam  et  lleliai  iieeem 
ftformidant»  mulierea  autem  quasi  iutuiu  pedibua 
aitis  morlem  tonenkaraot.  Veruintameti  ne  lllos  ^i# 
dero  sanelQa  aceusemos;  non  ipsorum  est  eulpa;  mit 
turae  iiiiheoUlitas  erat,  noncrimen  arbHrii :  formida* 
bilem  esao  tom  temporis  DeuoinioHem  volebat»  ul 
iraiise  poatea  magnitudo  iniKiiescerel;  formidabilero 
illam  voluit  esae  ;  aupplieiuoi  euim  erai :  idcirco  dis« 
solvi  supplieil  minaa  wduit,  ue  aegniorea  hominea 
posiea  redderettlur.  MaDeat,  inqiiil,  ad  eus  lerrendoa 
Goercendosque  aenleniia  :  eriteniiu,  eriltempua»  quo 
ei  inetu  iatoliberabunlur;  quodtttlquo  accidiu  Noa 
quippe  liberaioa  ab  eo  fuisse  boc  meiu  d^arant  cum 
martyrea  ium  aute  mariyres  Puulua.  Audisti  in  Vo- 
teri  Testameoto  dicenlem  AbFabam »  Te  quidem  sef' 
9abmiit  ^  ^^  iHterfieieui  (Gen^  i%.  12)?  ai|dt&ii 
Jacob  dicenlem ,  Erue  me  de  manu  Eeau  (rtUrie  mei^ 
gueuimii  eum  {imeo  e§^  ( Qen^  5i.  II )? 

Longe  alui  e$l  eomUiie  LhrUtianorum ;  Ptalmi  cane" 
banlwriu  eorum  funeribus, — Vidisti  lleliaiu  muiieria 
luioiis  iiiorlis  causa  fugienieni '/  Audi  quomodo  Pau- 
iui>  erga  romibUim  aii  aOectus,  an  formidabilem  illain 
eeiiseai  ui  illi;  num  e»  imminente  irisioiur  ac  me- 
luai.  luio  vere  e  conirarip»  rein  esso  opubilem  arbi« 
truMir  :  propteri^  dicit , .  Diisq/ii  me  et  eeee  cum 
HkriBio.mitiiQ  meiiu${PluUfip.  i.  25).  Illis  formida- 
biie,  buic  mcliua;  illiginjuciiudum,  buic  jucundum  : 
ac  meriio  sanc  ;  pliin  enim  ad  ipfemuin  mors  deduoe- 
bai,  uunc  auiem  ad  Cbrislum  mors  tninsmiuii :  qua- 
propler  Jacob  quidem  aii»  Deduceiit  teueetuiem  meam 
cmn  iritliiia  ad  inferot  (Gen.  At.  30);  Pauius  vero 
dicojNU,  Diosoiei  et  ettm  Ciuriuo  esu  me  muiio  meiius 
(PiiUipp.  !•  25).  UiBC  porro  dicebat,  non  ut  iiaiic 
vium  dan^najnei,  abait :  caveamus  eoiro»  ue  ba^reticia 
ansam  pfasbearous ;  neque  qood  eam  camquam  malam 
fugerel,  sed  qood  futttram«  ui  moliorem,  exopurei. 
Non  enlm  diait  diasolvi  ei  esae  cum  Ciirisio  bo* 
nom  esae  aimplieiier,  sed  mellus  :  roelius  compa- 
ratiMie  bonialieujua  dicitur.  Quemadmodum  enim 
itim  aii,  Qm  mmritnoma  junpi,  bem  faeii;  m  vero 
non  iungit ,  meiius  faeii  (i.  Cor.  7. 3H) ,  bonum  qui- 
«lein  esse  aunrinMiiluffloateodii,  ai  melioram  virgi- 
l^ii|iie|ii :  lU  nimirum  et  boc  loco,  Bdna  ijuidero  viu 


ETPROSDOCC;,  .    ^  M 

pra^sens,  iiiqnit,  mulio  vero  melior  est  futura.  Hursoa 
jilibt  pari  railone  (ihilosopholur,  et  ait :  Sed  et  si  tm- 
moior  supra  saerifiemm^  et  obsequium  (id^  vestree^  gau* 
deo  et  eongratulor  omnibus  vobis :  idipsum  autem  ei 
vos  gaudete,  ef  eojigratulamini  (Phiiipp.  2. 17. 18). 
Qiild  ais?  rooreris,  o  Paule,  et  ad  aocieuiem  volupla* 
tisbomlnesadvocas?  quld  tlbi  quaeso  accidit?  Non 
equidem  morlor,  tnqoil,  sed  ad  meliorem  viiam 
transeo.  Ut  Ighur  borolnea  magistratum  ineuntea 
plurinios  Ixtiiiae  sibl  socios  ac  participes  fuiuros 
acoersunt  :  sic  el  Paulus  ad  mortem  pergens  gaudii 
sui  consories  futuros  vocabat.  Est  enim  mors  requiea 
qoicdaiii,  labonim  Aiiis,  sudorumque  reUribuiio ,  ac 
cerUininum  pra^niium  et  corona.  Ideo  princtpio  qui*- 
dem  guper  mortuos  planclus  quidam  et  hmeutatlones 
fiebani;  nunc  aulem  psalinl  et  canius  hymnorum. 
Fleveruni  igitur  Jacob  quadraginu  diebus,  fieverunt 
et  Moysem  totidem  allas  Judsei  et  planxerunt,  quo- 
iiiam  mors  ium  temporis  iiiors  crat :  jain  vcro  nou 
lu,  sed  byiniii  suni,  precesel  psalmi,  quaeomnia  vo- 
luputem  in  ea  rc  csse  dc(  hiraiit :  psalmi  enim  bila- 
ris  aniiui  sigiium  suiil  :  JEquo  enim  est  animo  qws  in 
vobisf  psaiiat  (Jacob.  5.  15).  Quonlam  igitur  hetitia 
affluimus,  idcirco  psalnios  super  mortuos  psalliuius , 
qui  nos  cohorUntur,  ui  niortem  non  limeanms. 
Convertere  enun,  iiiqoii,  mnma  mea,  in  reqmem  tuam^ 
quia  Dondnus  benefedt  tibi  (Psal.  114.  7).  Vides  be- 
neflcium  esse  mortem  ac  requiem  ?  qui  enim  iiigres;- 
aos  esl  lii  requiem  lilam,  ab  operibus  suis  requievit» 
ut  a  propriis  Deus.    . 

4.  Ac  de  morte  quidem  bacteiius  :  age  nunc  dein- 
ceps  nos  ad  mariyrum  laudes  coavcrUinus,  nisi  forte 
sitis  audieiido  defessl  :  iiain  et  baec  occaslone  laudia 
martyrum  dicU  suiit ;  paulo  vero  altlus  operae  pre- 
tiuin  est  narrutionem  ordiamur.  Belluin  adVersua 
Ecclesiam  grave  quondam  exciiatum  esl,  bellonim 
oiniiium  gravissimum  :  duplex  eiiim  erat  boc  bellum» 
uiium  quidem  Inius ,  alterum  vero  foria  exorluin  : 
hoc  a  domesticis,  illud  ab  bostibus ;  iinum  ab  afienia, 
a  Aimiliaribus  lllaiuni  alteruin.  ' 

Betlum  enrile  et  iniestinum  externo  peiiculoslus.  SknHe 
ab  ineendio  nociurno  sumptum.^  Et  vcro  licel  beHimi 
simplex  IViissei,  iniolcrabile  malom  exstitisael;  ie 
licet  exterius  lantuin  ingruisset,  ingens  calarolutumi 
magnltudo  fuisset :  imnc  autem  dnplex'  e^aC  bbc ;  et 
quod  a  doinesticis,  multu  gravius  est,  quam  quod 
ab  externis  Facile  iiamque  iiobls  ab  eo  cavere  pos- 
sumus.qni  se  inimicum  proflteatur;  at  eum,  qul 
sibi  amici  larvain  Indult,  non  aliier  aotem  atqoe 
inimicus  affectus  est»  haud  facile  capere  hisidila  po- 
tes.  Doplex  ergo  tum  bellum  erat,  boc  civlle,  il* 
lud  ab  exiernis  irruens ;  vel  potlus,  sl  verum  dl- 
cendom  sit ,  clvile  fbii  utrumquc  bellum.  Nam  qti\ 
forinsecus  invadebant,  Judices,  magisiratus  ei  militcs» 
non  alienigenae  quidam  erani,  aul  barbarl,  aut  cx 
alio  quoclam  in>perio  regnove,  scd  (|ul  llsdem  lc- 
gibus  regebaniur,  ennidem  patriam  colebant,  ejusdcin 
panicipes  erant  reipuhlicae.  Erat  igitnr  civile ,  qnod 
a  judicibus  infeiebaiur,  sed  gravius  c}uod  a  cogna- 


*3*  8.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


ti<»  novum  ac  iDopiiiatum  muliaque  redundans  cru* 
deliiale.  Nam  et  a  fratribus  tradebanlur  Tratres,  et 
a  pairibus  liberi,  et  a  maritis  uxores;  omnia  co- 
gnaiionis  jura  conculcabantur,  ac  totus  orbis  terra- 
l^uni  subverlebatur,  nec  ullus  tum  ullum  agiiosce- 
bat :  diabolus  enim  majorem  in  modum  dominaba- 
tur.  In  illo  itaque  tumultu  ae  bello  mulieres  isiae» 
si  quidem  mulieres  appellandae  sunt,  quippe  qu»  in 
muliebri  corpore  viriles  animos  cxbibuecint ,  imo 
vero  non  viriles  tantum  animos,  sed  naiuram  ipsam 
snpergressae  sint,  et  cuin  virluiibus  incorporeis  con- 
tenderint :  ists  ergo  niulieres  relicla  urbe ,  domo , 
ac  propinquis  peregre  commigraruni.  Cum  enim 
Christus,  aiebant,  contemnilur,  nihil  nobis  esto 
preiiosum,  neque  necessitudine  conjuncium :  propter- 
ea  relictis  omnibus  sunt  egressae.  Et  sicut  cum 
media  nocte  donius  incenditur,  qui  iiilus  dormie- 
bapt,  ttbi  tumullum  audicrint,  cito  e  stralis  exsilien- 
tes  e  vestibulo  domus  evolanl,  neque  secum  eorum, 
quac  intus  sunt,  quidquam  auferunt ;  id  enim  unum 
student,  ut  e  flamma  suum  corpus  eripiant ,  et  ignis 
cursum  magna  celerilate  grassanlem  praeveniant :  sic 
et  istae  nimiruin  egerunt.  Cuin  enim  totum  orbem 
terrarum  inflammatuiu  vidlssent ,  confestim  ex  urbis 
vestibulo  exsilierunt  et  evolarunt,  id  unuin  quaereii* 
les,  ut  animx  suae  salutein  sariam  leciam  conser- 
varent.  Tum  enim  erai  incendium  infestum,  et  pro- 
fundac  tenebrae  domlnabantMr,  tenebrae  nociurnis  is- 
tis  muUo  tetriores :  quapropter  tanquani  in  tenebris 
amicos  non  novcrant  amici^  et*uxores  viri  prodebant; 
propterea  cum  inimicos  prxteribant » tum  amicos  et 
domesticos  impelebant :  noctumum  qiioddam  erat  in- 
festum  praelium,  et  ingenti  tumultu  cunciareplebantur. 
SS.  Martyrei  patriamrelinquutil. — Tum  igitur  istae 
relicta  patria  excesseruni,  et  patriarcbam  Abraliam 
imiiata;  sunt,  ad  quem  dictum  est :  Egredere  de  terra 
iua  et  de  eognalione  tua  (Gen,  12.  1.) :  nani  et  bas 
per&equutionis  tempus  ad  hoc  incitabat,  ut  de  terra 
deque  cognaiione  exirent,  ut  ita  cxlum  bereditaie 
possiderent.  Egrediebatur  igilur  ex  sedibus  mulier 
duas  secum  filias  habens ;  at  tu  ne  temere  praeie- 
reas ,  cum  excessisse  inulieres  liberaliter  ediicatas 
audis,  nec  ferendis  ejusmodi  malis  assuefactas;  sed 
animo  vcrsa,  quantum  illud  nialum  essei,  quantis 
res  ilia  difliculiatibus  circumsepta.  Si  enim  hoinines 
qui  mediocrem  peregrinationein  suscipiuni,  cum  ju- 
menta  suppetant,  ininistri  non  desint,  periculo  vacent 
.  itinera,  cum  penes  eos  potestas  sit  redeiindl,  multas 
experiuntur  molestias,  multas  miscrias  perpetiuntur : 
ubi  mulier  et  virgines,  pequria  ministrorum,  et  ami- 
corum  proditio,  tumultus,  et  perturbatio,  metusque 
iiitolerabilis,  diversa  in  illis  pericula,  de  anima  dis- 
crimen,  et  undecumque  bosies;  quae  tandemoratio 
niulieniin  certamina,  fortitudintsni,  magnnnimitntem, 
iidein  exprimere  poierit?  Nam  si  ^ressa  sola  ina- 
ter  esset,  non  ita  iniolerandum  cerumen  fnisset ;  jum 
vero  cum  et  filias  deduceret»  et  duas  virgines,  ita 
duplex  timendi  occasio,  multaque  solliciiudinis  erat 
accessio :  qiiinto  enim  roajor  possessio,  lanlo  dilliciiior 


63G 


est  custodia.  EgredielKitur  ergo  virgiDes  litbeDs*  nec 
habens  quibus  in  thalamis  eas  oecultaret :  taoietsi  in- 
telligitis  thalamos;  gynaeeea»  januas,  vectes,  custo- 
des,  procubitores,  ancillas»  nutrices,  ac  matris  as- 
siduitatem,  et  patris  providentlam  moltamqoe  pa- 
rentum  curain  adfaiberi,  ut  virginitatis  floscustodia- 
tur,  etvixita  incolumem  conservari :  ai  iUa  omDi 
erat  custodia  destituta;  quo  igitur  pacto  poterat  illas 
tueri?  Divinarum  scilicet  legom  custodia.  Non  ha- 
bebai  domum ,  qua  obvallaretur,  ad  polenlem  ma- 
num  habebat ,  qua  de  caelo  protegeretur :  non  ba- 
bebai  janiiani,  neque  vectem,  sed  veram  habebai 
januam  quae  insidias  longe  arceret.  Ei  quemadmo- 
dum  in  mcdiis  Sodomis  obsidebatur  qoidem  Lot 
domus  {Gen.  9.  iO.  s^.),  ai  nihii  mali  patiebaior, 
quippe  quae  angelos  intus  haberet :  sic  nimimm  et 
martyres  istae,  inter  Sodomitas  cuiictosque  hostes 
constitutae  atque  undique  circnmsessae ,  nihil  mali 
patiebantur,  quippe  qiiae  Dominum  angelorum  tn  ani- 
mis  suis  habitantem  habereni;  etin  desertiim  iter 
delaiae  nibil  patiebantur,  quia  iter  habebaDt,  quod  ad 
caeluin  ipsas  deduceret.  Quapropter  in  tanto  bello, 
tumultu,  ac  fluciibus  deprehensae,  cum  securiiate 
incedebant :  et  qood  saue  mirum ,  per  medios  lnpos 
oves  ducebantiir ;  per  medios  leones  agnae  progre- 
diebantur,  nec  illas  qutsquam  lascivis  oculls  iniue- 
batur :  sed  sicut  Sodomitas  juxia  januam  stantes  zdU 
lum  cernere  non  sinebat  Deus,  sic  et  omnium  tunc 
oculos  excaecavii,  ne  virginea  corpora  proderentur. 
5.  Edewim  perteniunt  urbem  Mesopotamiw.  —  Per- 
giint  igitur  ad  urbem ,  Edessam  nomine ,  urbem  per- 
multis  agrestiorem  quidem,  sed  pietate  irtsigniorem : 
quid  enim  ex  illa  urbe  aeque  comraodum  censuissent, 
atqiie  ut  in  tanta  procella  perfugium  nancisce- 
reiitur ,  et  in  lali  tempesiate  portum  haberent?  Ei 
excepit  civitas  peregrinas,  peregrinas  quidem  terrae, 
cives  autem  caelorum ,  exceptumqiie  deposilum  cii- 
stodivit.  Nemo  autem  mulieres  imbecillitaiis  accuset, 
quod  fugerint :  praeceptum  enim  Domlnicum  imf^e- 
bant,  quod  ita  se  habet ,  Ciim  pertequentur  vo$,  ex 
dvitate  ista  fugite  in  aliam  (  Matth,  10.  i5  ) :  quod 
el  istae  cum  audiissent ,  fugeruntS  et  una  illts  inte- 
rim  corona  nectebatur :  quacnam  illa  tandem  ?  Om- 
nium  scilicet  praesentium  rerom  conlemplus :  Qui' 
cumque  enim  reliquerii  fratret^  et  torores,  aut  pairiam^ 
aut  domnm  ,  aut  anncot ,  aut  cognatos  ,  centuplum  ac- 
ctprer ,  inquit,  et  vitam  tetemam  poiudehU  {Id.  19. 
^).  Et  crant  ibi  Christum  habentes  contubernalem  : 
si  enim  ubi  sont  duo  vel  tres  congregati,  in  eonim  est 
medio  ( Id,  18.  iO) ;  ubi  non  congregatae  tamuiu 
erant ,  sed  et  propter  nomen  ejus  exsules  ,  nonnc 
multo  poiiorijore  ipsius  aoxiliam  promerobatiHir  ? 
Cum  igitor  illic  mulieres  versarentor,  nefaria  confe- 
stim  edicla  qiioqiioversnm  irjnsmitlebanior  ,  nwlta 
lyranoide  ac  barbarica  crudeiitale  referta  :  propioqui 
enim  propinquos,  Inquit,  prodanl,  mariti  nxores»  p- 
tres  liberos,  liberi  patres,  fratre8fratre8,amici  amieos. 

■  savil.  in  marg.,  qitod  et  ista^  cim  inipiessaUy  fugeruML 


«n 


DE  SS.  BERNIGB  ET  PROSOOCE. 


6» 


Tti  vero  mifai  hoc  loeo  verborum  Giiristl  recordare* 
ejiisque  praudiciionem  admirare :  siquidem  cuncta  ista 
qijondam  praedixerai.  Itadel  emm ,  inqult «  frater 
frairem  ,  el  pater  filium ,  et  hmrgent  filH  in  parente$ 
(Matih.  40.  21).  Tum  verO  illa  propter  haec  tria  prae- 
dicebal  :  primum  qaidem  »  nt  ejus  virtutem  nosca- 
mus,  eumque  verum  esse  Deum,  qui  ea  qune  nondom 
oonligerint,  multo  ante  pr«vide:«t.  Ut  enim  intelligts 
eum  propterea  res  fuluras  prxdixisse ,  ipsum  dicen- 
tem  audi :  Propterea  hmc  dixi  vobis  priut  qttamfiant^ 
ut  cum  facta  fuerint,  credatis,  quia  ego  sum  [Joan.  i4. 
29  )•  Deinde  verd  ne  quis  adversariorum  h.TC  eo  ne- 
sciente,  vel  ob  imbecillitatem  sinente  fieri  dicat ;  qul 
eiiim  multo  ante  praevidit ,  potuit  etiam  impedire  : 
non  tmpedivit  autem  ,  ut  Aerent  insigniores  coronae. 
Hac  de  causa  praedixit  haec ;  sed  ob  aliam  quoque 
tertiam  pnenuntiavit.  Quaenam  tandem  illa  T  Ut  faci* 
litts  certamen  iia  reddcfet,  qui  in  stadlo  versantm* : 
nam  qnie  inexspectaia  sunt  roala  ,  qosecumqtie  illa 
tandem  sint  gravia  et  iBtoieranda  videntur ;  qus 
vcro  prsestolamur,  et  ad  quse  nos  excipienda  compa- 
r9iiras ,  levla  faciliaque  redduntur.  Qni  tum  itaqoe 
talia  mandabefit  adversarii,  cum  suam  cnidelitatem 
declarabaiil ,  tum  prophetiae  Chrisii  nescientes  te- 
stimuniuiD  dicebaiM,  et  fratres  tradebantur  a  fratribos, 
et  a  patribus  filii ,  slbique  ipsi  uatura  bellum  infere- 
bat  :  in  setpsam  cogn^tio  scindebatur,  omnes  leges 
funditos  evertebantnr,  omiiia  tumultu  quodam  et  per- 
turbatione  replebantur,  et  a  dsemonibus  domus  tom 
cognato  sanguine  complebantur.  Nam  qui  ftrium  tra- 
didit  pater,  omnino  etiam  jugolavit :  licet  enim  en- 
sem  non  impulerit ,  neqne  d^tera  caedem  patraril , 
lamen  animi  sententla  rem  omnem  peregit :  nam  qui 
percussori  homtnem  necandum  tradidit,  homicidiom 
ipse  commisit.  ElTiciamos  igitur,  ut  liberos*soos  oe-~. 
cidanl,  aiebant  dnemones ;  reddamits  fllios  per  pro- 
ditioneni  parricidas  :  tales  enim  olim  illis  victimae 
immolabatitur,  et  palresfilios  maciabont.  Atquehaee 
proplieta  clamabat  dicens ,  Immolaterunt  fiUot  mol, 
et  fiUas  $uas  damoniii  (Psai.  105.  57  )  :  et  ejusmodi 
sanguinem  sitiebant. 

EdktojMbentur  parentes  fiUos  deferre.-^{^vAo  ergo 
exsecrabilla  ista  et  abomiDanda  aaerittcia  Ghristos 
inhiboerat ,  trenovare  mrsas  illa  eoolendebant ;  ve- 
nun  impudMiler  quidem  el  aperte  dicere,  Fiiioe 
vesim  maclate,  non  aiidebant :  nullus  enlm  illia  mo- 
rem  gessiaaet :  sed  alla  mlione  edietom  eoncinnanl , 
ac  legem  commlniscnnlur  :  per  Jndices  Imperant,  ul 

farenles  IHios  prodanl  :  uihil  cnim  nostra  interesl 
ive  maclel  qnis ,  slve  mactandum  flliuin  tradat : 
am  el  hie  el  ille  liberorum  est  inlerfeeior.  Yidere 
Igitnr  eral  parrlcldas ,  liberomro  interfectores ,  fra- 
tricidas;  IvmnhiiS  ae  perUirbationis  omnia  plena 
erant :  at  molieres  alta  tranqnillitate  fraebantyr :  sl* 
4|nidem  undique  illas  spes  futuromm  muniebat,  qoo* 
•Niam  el  peregre  cum  degerenl ,  peregre  oon  dege- 
ibant :  veran  eoim  potriam  fldem  iiabebanl ,  civiu- 
iem  pmpriam  liahebani  eonressioneni,  etcum  optima 
spe  alerentur»  nuUts  rebvs  prasseiiiibus  afficiebantur  : 


fuiura  namque  soium  spectabant.  Hoe  igitar  in  siaiii 
cum  res  essent,  in  illam  urbem  advenit  pater  milili- 
bus  ad  capiendam  pr»dam  stipatos :  adveiul  pater « 
et  maritos;  filiaram  quidem  pater,  nxeris  anieminnv 
ritus :  siquidem  patrem  anl  maritum  emn  appellnri 
oportei ,  qui  ejusmodi  in  rebus  ministerinm  aoum 
impenderet.  Al  enim  porcamos  illi ,  quanlum  fieri 
potest,  quandoquidem '  pater  maHyram,  el  marilm 
martjris  fuit ;  neque  dolorem  vuberis  ejus  erhDink 
bus  nosiris  aogeamus. 

6.  To  vero  mihi  mulieram  pradenliam  considen : 
cum  enim  Aigiendum  erat,  fugerant :  eiun  Ineunda  • 
erant  certamina,  constiteraht,  et  amore  Ghrisli  vin- 
ctae  seqoebantur  :  ut  enjin  tentationes  aceersende 
non  sunt,  ita  cum  advenerint  decerlandumesl,  ut 
inde  nostrae  lenitatis,  hinc  nostrae  forUtudinls  speci« 
men  edamus ;  id  quod  ei  illae  tum  feoerunt  :  el  re- 
versae  sunt ,  ac  decertarunt.  Etenlm  aperlum  fneral 
sladium,  et  ad  certamina  tempus  Invitabat;  genua 
aulem  agonis  fuit  ejusmodi. 

Hierapolim  perveniunt,  urbem  Adm  minoris.  dui* 
tto  comite  se  in  fiumen  projiciunt.  Baptismum  appeUal 
mortem  in  martyrio  otritam.  —  Veneranl  in  urbeni 
Hierapolim  nomine,  indeque  vere  ad  sacram  urbem 
tali  macliina  subvectae  ascenderant.  Viam  illam,  qun 
redibani ,  flnvius  praeterfluebat  clam  militibDs ,  qul 
praudium  stimebant  et  inebriabantor  :  sunt  eliam  qui 
dicant  conscio  et  adjutore  patre  illas  usas  esse ,  iil 
milites  fallerent ,  quod  et  credo  :  foriassis  enim  lioe 
ideo  feclt ,  ul  exigua  saltem  excusatione  proditionis 
hujus  gratia  in  die  judicit  saluti  snae  providerel,  qnod* 
operamcommodarit,  etadjiiverit,  atqoe  ad  marly* 
riuro  fociliorem  corsom  reddlderil !  illo  igilor  in  ao* 
xilium  ascito,  el  cum  ejus  opera  mililes  amovere  po- 
toissenl,  in  medlum  flomen.  ingressae  suni,  seqne 
ipsas  in  illa  fiuenta  demiseriint.  Ingressa  est  cum  ge- 
miiiis  filiabus  mater  :  audiant  et  matrea  et  virgines, 
bae  quidem  sic  mairibus  pareant,  illae  vero  fllias  sie 
insiiluant ,  ita  liberos  diltgant.  Ingressa  esl  itaqoe  ine* 
dia  mater  iitrimque  filias  secum  habens ;  quas  viram 
habebat  In  medio  innoptaram  :  eratque  in-medio  vir> 
ginitaiis  matrimoniom,  et  ipsaram  in  medto  Ghristns. 
Sicot  igitur  radix  arboris  binis  slolonibns  utriumque 
stantibus  vallata ,  sic  utrimque  beala  ilbi  virginlboo 
stipata  intrabat,  et  in  aquas  llbs  milteliat,  ilaqoa 
sunl  siiflbcatae,  vel  novo  potios  ei  inosiiato  baptismate 
baptizaiae.  Ac  si  nosse  velis  claram  llliid  fuisse  ba- 
ptisma  quod  geslum  est,  audi  quoroodo  mortem  siiam 
bapilsma  Ghristus  appellet :  filios  etiiin  alioquens  Ze« 
bedaei,  Calieem  quidem  meum  bibeiis,  inquit,  et 
haptitmo  ^  quo  ego  baptizor ,  baptisoHmini  (Marc, 
10.  38).  Quo  vero  baptismo  bapiizatus  esl  Ghrtstus 
post  Joannis  baptismum,  nisi  morte  ac  crace  ?  Ul 
igitur  Jacobus  non  craci  affixos,  sed  capite  tran- 
calus  ense,  baptismo  baptizatus  est  Ghristl :  sic  el 
istae  Ilcet  craciflxae  non  fuerint ,  sed  ab  aqois  ne- 
catse ,  Gbristi  sunt  baptismate  baptizatae.  Porr»  il-  - 
las  inater  baptizavit.  Quld  ais?  mtilier  bapiizat?  Sane 
quidem  baptismatibus  ejusmodi  mulieres  ctiam  bapti« 


m 


6.  JOANNIS  CHairaOSTOMi  ARCHIEP.  COiNStANtlNOP. 


6M 


iftiit,  qiieHMdinodtin  «l  ilta  iitiqiie  el  bopiiuvii » ti 
MMtdM  «H  Tacui :  siquidfoi  vtotimis  ralioiie  pn»'- 
dilu  obiiililt  01  aiiMni  profKMiluin  llli  ordlBationis  lo* 
ettm  M^plovii  cquodqiM  ininiNi  ool,  non  indifuil  alMrl, 
com  MoriAoMl,  noe  tifnis*  nec  igno,  noc  glodio  :  flu- 
vfMOHimllllomninm  locohiil,  ol  aluirii»ellignontm, 
el  glidttt  m  Ignis,  01  «crificil,  et  bapilsmi,  bapliimi 
qoMom  moho  ovldoniloris  boc  baiKiamo  ^  Nam  de  boc 
qtiMomnl^  Paulut:  Comfi/affiloli  fnetiiunm  thnmtM^fm 
nwrin  ejui  (Rom.  5.  iO) :  de  bapiismo  vero  marlynHn 
non  iam  aimllilodlni  ojtis  aii«  aed  oondgurari  nos  mortl 
e|as  (FAIHpii*  5.  40).  lodticebal  itaque  filias  maier 
nm  qttasi  in  fluvinm  indociura,  sed  quMi  in  ibalamos 
illoa  dedtteeret  <  indocebal  utraque  ox  parto  lenens 
dtoensqQe^  ficoo  ego  ol  pnoHffi  meas ,  quas  dedil  miht 
Deos  (isil.  8«  46)  :  lu  om  milii  dedisii ,  Ubi  ego  illM 
comm«ndo,  res  msosei  me  ipsaiu.  Iisqueduplex  fuii 
mulloris  manyrittin^  iino  vero  iriplex  :  nani  per  sei* 
pMm  semol»  por  iiliM  ouas  bis  niariyrium  passa  est : 
et  quemndmodum  cum  seipMm  immiUi^re  detiuil, 
mnlta  ilii  fuil  opus  lolerantia  :  sic  ei  ubi  secum  puel- 
las  traxit »  allera  tania  indiguit  tolerontia ,  imo  vero 
iittko  majori  :  non  enim  adoo  mulieres  solcnt  dolere» 
curo  ips»  morilura^  fueriiit«  ul  curo  illirum  fili»  pas* 
Sfls  liOG  fuoriiil.  Itaque  graviori  per  filias  Um  inarly* 
rio  cruciata  eat,  cum  ad  roprimendam  naturae  vim  so 
accinxii»  cum  matorni  amoria  flammx  resiitil»  ot  in- 
mlerabiU  viscoram  coiiiurbalioni  atque  ttieri  commo-* 
Ikmi.  Sl  enim  filiam  uoam  quoepiam  cernens  morien- 
lem  t  aoerbam  existimal  vilam  suam ,  hsc  duas  filias 
oanlbrtim  non  intuona  moriontes,  aod  ad  mortom  pro- 
pria  mann  traliens,  bogita  quas  martyria  exbilteret  m, 
qoae  id  qttod  oliam  audilu  c^teris  est  inK^orabile,  rei^ 
pM  porforrol.  Acmiliios  quideni  peniius  inaoii  lani- 
qttom  rumus  oas  recepluri  oxspeciabant ,  illm  vero 
Qom  Chrisii  miiitibus  ca^lestibus  aitgelis  jam  (um 
erant ;  quod  Cttstodes  iion  videbant ,  quippe  qui  fidei 
oculos  non  baborent.  Enimvero  de  matre  inquit  Pau- 
luo,  5ii/«ii*ieiir  per  fili^rnm  generaUonem  (i.  Tin^»  2. 
15)  t  hic  autem  fili«  per  matrem  salv3&  6um  fsict». 
Sic  niminim  parcre  inatres  oportel.  Hic  enim  partus 
iUo  priori  melior  est »  in  qoo  dolores  quidem  accr- 
bmres  sunt,  al  majus  lucrum  porcipilur.  De  illts  pa|r« 
tuadoloribusi  quotquot  matres  fueninl,  noverunlquoa 
dolons  illud  inorat,  cum  filias  videris  mortem  obeun- 
les;  ut  autem  ipM  maBu  iua  cssdem  perpelrea»  quam 
grtvo  sit^  eKprimi  verbis  non  potest. 
,  7,  CW  Dommna  judiciwn  non  exepeetaverii.  Affeclum 
mMrum  erga  filia$  amptifieaL  —  Ai  enim  qua  de  causa 
IB  judicium  non  venil  mulier  ?  Voliiit  ante  pugnam 
iropjBum  origere»  ante  cerUmina  coronam  abripere, 
antf)  loctas  prabmia  reporlare  :  non  quod  tormenta 
reformidarett  sed  ne  111«  oculis  lascivorum  palerent : 
Bon  moluebat,  ne  quis  lalera  ipsi  eflbderet,  sed  no 
quU  filiarum  oorrttmporei  virginitaiem^  timebat.  Al- 
que  hoc  eam,  non  illo  fuisM  timore  correpump  et 
idcirco  in  judicium  non  veiiisse,  inde  manifosium 
ost.  llulto  graviores  in  flumine  cruciaius  tuleravii : 

«  S&e  legitur  in  savil.  la  Monlef.  aulem ,  eademque  re$ 
rilickmi  exstiUt  et  bapti$mui  evidentior  hoc  bapUmo. 


multo  enim  gravitts  esi  et  acorbittS»  ul  MMe  dlKii  pro* 
pria  viscora,  lillas  inquam,  mann  sua  demergere»  ac 
suffboari  cemere ,  quam   kicerari  camom  videre » 
mulloque  Uli  minori  opus  eral  pbUosopbia,  quam  ad 
lormenta  tolersnda,  ut  puellarom  tenero  doxteras  et 
ad  fluminis  fluenU  perlrahere  secum  posMU  Nequo 
enim  par  ad  dolorem  inurendum  momonium  afferi  ab 
aliia  ceroero  divexatasi  ei  ipsam  morti  insorvirOt 
ipMm  fieri  necia  adminisiram,  ipsam  fiUabus  carnU 
ficis  vices  obire  :  sed  boc  mttUo  iUo  gravioa  est  ol 
intolerabilius.  Httic  oraUoni  meae  tosiUnoiiium  dioeiis 
omnos,  quotquoi  maires  fuistis,  qua^  partus  dolprea 
experue  estis,  ac  flllas  susceplstia.  Qoomodo  pnoUa<< 
rum  dexterain  arripuii  ?  qui  fieri  poioit,  ul  maBus 
naii  obtorpescerei?  qiiomodo  oon  rMoluti  sunt  Bcrvi? 
qiiomodo  roens  de  sutu  d^ecU  non  est  ?  qui  potuil 
ratio  its  quv  gerebanUir  iiiserviro  ?  Soxcentis  onim 
lorflMntis  facinus  iUudaoorbioa  fttil,  com  eorporis  loco 
ejtts  anima  disorociajroiur.  Yerum  qttousque  taiidem 
ea.persequi  conteodeaiHia,  quas  nemo  assoqui  poteat? 
niiUa  quippo  paMtonia  magiiiludinoffl  oratio  poseei 
exprimerei  sed  eo  sola,  qass  experta  esi  ao  deceruvii, 
rottlier  novit,  cojusmodi  sliii  isu  oeriamina.  Audiaoi 
isu  mairea,  audiaiit  virgioM  :  malree  quidem,  u| 
fiUM  Sttos  aie  InsUioattt ;  virglnos  auiem,  ut  Ua  ma- 
tribttS  obseqttaniur*  Non  enlm  Untum   laudaro  coiv- 
vonii  inatrem,  qiue  talia  jussorU»  aed  ei  fiUas  com- 
mendarei  qu»  in  ejuamodi  rebua  paniorint :  nam 
noque  maiervioeoUs  e|[ttit  ad  boaliaa  victimasqtto» 
neqoo  jttvenott  rMUiorttBl,  sed  mquaU  menUsiilacri- 
tato  ol  animo  oodem  marlyrU  jugum  traheBlM ,.  aio 
fluvittm  auBi  iBgressm»  cakoaiBenUs  extra  ftuminis 
ripam  dereliclia  :  q«od  ideo  .fecerunt,  ut  coatodibua 
ipais  eonsulerenl ;  taiiu  erai  san^t^um  iilarum  pro- 
viiicniia.'6todebanl  sciUoei  ilUs  dofsnsionis  in  judi- 
014)  anMm  reUoquero :  no  crudelis  ille  ac  ssrvus  judex 
oos  prodiUotiis  accuMrol,  aui  quod  pecunia  corrupli 
mnlierM  dimi&issent ;  idciroo  calcMmenU  rolique* 
runt,  qnsa  miUium  conscieitti^e  testificareniur,  quod 
noa  iUis  consciis ,  sod  ignoraniibus  in  flumon  sponte 
prosUiissciit.  Foriasse  non  mediocri.  orga  Mndu 
iUaa  amore  oxarsisUs ;  com  hoo  igilur  ardoro  coram 
ipsarom  rdiqtiiis  procidam«ai  ipMrum  capa«lM  oom- 
plocumor  ;  «ttlum  Oiilm  possttBl  virltttem  Mpattlm 
martyrumobUnens  qucBudBiodttm  el  oaaa  maiiynim 
vim  nugnam  habOBl.  Neqoe  die  laoUHB  hHios  iosUvi- 
uiio,  aed  aUis  etiam  d«sbtta  Us  fcssidaamua»  om  obao* 
eremosj  obieslomiir,  ol  pairoMi  sUn  noalme ;  BwlUm 
onim  fidttciam  obiinenimNi  vivoBlMmodo,aodelmor- 
tuQc;  multoquo  niagiacBmauHimortttiSkJamoBtmati- 
gmau  ferunl  Clirisii  ^cttm  atttem  sUgmaiU  imc  osUn- 
dotiat,  omnia  Rogl  possoBl  perstta4efo..QuaBdoigiUir 
UiHa  iUie  virtuto  pc^OBl»  laBUqueapodoNmaMloilia, 
ottro  coBtinua  volol  oboMSiooe  oa  porpoitta  illarttm  viai- 
lailone  fkmiUariuiem  bm  Uianim  iBaifcttavoamiis, 
ipMnim  opera  Dei  miaoricttrdtam  ImpelreBiua;  qoam 
nobiH  omnibtts  assequieonUBpl,  graUtt  Doflsitti  UDiirl 
Jeso  Cbriali,  per  qoom  ei  com  qoo  PttUi  giovia,  «oa 
cum  Mocto  SpHriiii,  bubc  «I  semper.  oi  ib 
sxculoruni.  Ainen. 


ftl 


IN  QUATftlDUANtJM  LAZARVM. 


mm 


l 


IN  CONCIONEM  DB.  QUATRIDUANO  LAZARO, 
AC  DE  SAMGTB  HARmiBUS  DOMNINA,  BERNICB  RT  PROSiWCE 

ADMONITIO. 


.  Iltto  heoiilk  iMndiinft,  quod  scfaiin ,  ia  luoem  pi^ 
flici-Ai  c  eiserij^lmusque  illani  et  irtluelo  Codioe 
Emiiieiilisainii  CardinaUs  Oiioboni  a»na  iQM.  Bal 
«iii&em  GodeK  mendie  noii  paiicis  todaiui,  ^asalto'* 
rius  Godifiia  suMdio  desljluil  utcumqoesarcire  coimIi 
suinue»  Habim  perro  esi  paucis  posi  Resttrreeiionem 
Doniiui  diebus }  el  quidein  ,  ul  in  Atte  eoneioiiis  in<* 
nuilur  ,  io  die  feslo  sanciorutn  Bemices  el  Proedoeas 
alque  DomniniC  mairi^  edrumt  qui ,  ul  dieebemus  'm 
lloniio  ad  bomiliam  priorem  in  easdem  saneias  mar- 
tjrrei  ,  iaeidll  ia  15  Aprilis.  Hie  aulem  illae  nomina- 
tim  non  momoral  Gbrysoslomus ,  sed  adeo  elo^ 
iodicat»  ul  perinde  cerium  sil  do  iilis  agi ,  aique  si 
ipso  nomine  appeliareuiur.  Agilur  nimimm  de  malre 
el  duabus  liiiabus ,  qu»  servandtt  lidei  pudiciiiaeque 
causa  posl  reliciam  patriam  sese  in  flumen  praeoipi- 
larunt.  Singulare  quidpiam  hic  carpiim  innuiittri  quod 
10  priore  de  SS.  Bernice  el  Prosdoce  bomllia  non 
eomparelt  nempe  tyraonum  quempiam  cttlibem  f  ir-> 


ginltttem  oarwB,  nempo  DomniMi  filJMmm  i  lOBlare 
foiuisse>  sod  inaMssoi  fttisie  Tiivinos ;  quod  ttOftte 
lieel  iikaiur  fai  prioro,  confruil  umon  ottm  ela ,  ^ 
•«■!'  7«  diounUir :  ubi  quarens  Ghrys 
DomniBa  judiciwn  prttvenerit»  ol  anb 
eemsiiteroloroam  Alfaibvi  seit  in  flttmen  pMoip^ 
uwil)  respondol  id  reoisso  ,  ne  qttis  filiifttm  oor- 
rttmporei  virgfaiiutom :  quo  innttilttr  judieem  ioli 
lyriimum  Dumainae  filiabus  cupidiuiis  ooulos  adjo* 
cisse.  De  anno  bujui  faabilm  ooncfaMiii  niha  idhttc 
exptseiri  poioimoi. 

Uuio  de  BMiclii  m«lioribtti  lermom  prmmiMit 
GhryaoolOHMia  ooneioiis  prttleritds  reiiqttiii,  ttbi 
qusssitttm  luorii  ottr  ioannii  soius  fitan9iiiiUr«m 
de  Laiaro  qoalriduano  loquttttti  eisoli  poitqHom 
vero  cittiam  attulii»  do  Laaaro  non  pattca  aoikio  slyki 
oraiioniique  geiiore  diisoril.  £x  Ua^^ro  a«Um  pr^ 
mimiau  loiiso  videtur  faaec  cottoio  » «I  oi  alim  no« 
pauete,  qiMs  parii  subI  bronUlis. 


m  QtTATRIDtrAKUM  LAZARUM, 

BT  M  01.  mABtTBIBOS,   MllliniAt  BBEHfGB  ■¥  MOiOOCK  (tt). 


Cw  fiMtfy^ara?  fton  eadm  $mper  ei^nti  iacHbML 
IttiuH  remfmfM  Chrkti  ra^neelhni  fidem  fluSt  ^ 
ffaper,  dilecli,  florldam  teris  *  co^ondm  tobis  ne- 
«lentes,  et  innl  tempestaiem  celi  in  labula  sermoni^ 
-delmeames ,  nbn  modo  hemora  raml^  omala ,  praia 
florehtia  ei  auras  ad  tilam  mocantes  exhibulmits ; 
iMri  naiurtim  qu<>i)ue  nostram  hoc  tempore  fc^itfre- 
ciioAls  symbola  naclam  oBtendimQs :  atqoe  argtim^n- 
ittfll  tempOri  con^menB  perquirenies ,  redivivum 
Lakahim  atiraxlmns.  Vertim  ciinl  promUsa  comptere 
BOh  possemus  ,  in  primo  conatti  oratlonis  terminum 
posuimus ;  ac  cum  primo  loco  qOxsWissemOs ,  cur  a 

.  ^ieris  etangelisiis  pf^ttermissus  Lazjinis,  i  lo^nlie 
«ilo  memoratusfuissel  {loan.  H  ),  respofldbbamui  » 
-Bplrilum  saBctum  ,  ut  cdmmenti  sospiclonem  praed^ 
'detot ,  permisisse  «i  evangdistoe  quaft  id  mirieolli 
aarvaiDris  portinorent  concordlsslme  defaftribefieBl ; 

|e«raiso  umen  «l  aKoi  aliud  quidpiam  praeierirei : 
q«od  iigimm  eiset  persplc^iiim  ipsos  neqoe  ealllde , 
iliiiuqtte^pera  >  unove  «oiisemu ,  neqOO  ad  gtniiatti 
^vaAgeiia  icripilise ,  Ua  ttiomnia ,  ciim  qoldplatti  lli 
«aliqtfo  duoist ,  vorlutom  sitio  foeo  deoiaffltent.  At 
ttum  hieo  4ttBtta  nohissatli  pmraciaia  AwriM»  im^- 
I  ox  hoe  oirea  Laxamm  miracolo  dl- 


^-  VMiuif.  legitf  oerii,  quod  absurdum  videtnr. 
(a)  ExCMfisiBDiaenlsshaicardfaMdisOttoboBi. 


tteipnlis  ntfliUs  prOMinet.  Hoiti  de  pi&sione  eua  dl- 
icipttlis  sa^peloqtiutttBServator.torpeoiei  iliosanlm- 
adtertcbai ,  ob  Ulem  narrallonom  borreniei,  atqoo 
Inflrmitatis  poilus  ,  quam  ceconomia ,  praDnontlatam 
passionem  eise  saspicantes ,  uipote  iiumanis  adhilc 
raiioclniis  agitatos  ac  tremcnies.  Qoapropier  com 
{am  instaret  passionis  lempus,  et  Jamproximum  esset 
oi  crux  deBgerelor,  Lazanim  moriuum  susciut ,  Mi 
Opere  discipulos  doceat,  non  lnflrml(ati$  esse  passio- 
nem  et  crucem ;  ut  praeseniitms  fldem  fbtiat ,  ie  et 
moril  fmperare ,  et  terrenls  vincoli^  solutam  anlmam 
Tetocare,  atque  secimddtn  aliquem  teopum  sponti- 
neam  mortem  suam  proponit ,  forteqtte  )n  Lixam 
suam  posi  tridoum  r^surrectionem  pritis  describlt,  ac 
de  brevissimo  ilb  tefllpore  quo  sub  tcrra  versaturus 
erat  Imbecilles  animoconsohtor:  aique  in  crticis  H- 
mino  discipnlorom  meium  opportnne  soltlt,  docctqno 
setllam,  quam  aUeri  impertii ,  graifam  sib)  ipsifa- 
cHe  procoratttrum  esse :  ipsisqoe  bperibui  dubios 
iniml  oMnmonelhtit ,  tebos  gestta  toc^m  quodam- 
modo  adiputis,  IpiOqoo  fa6ib  sic  prope  loqtiens :  Aa- 
iump^m  bumanitaum  diVini  opersitlond  taedam 
fiomquam  reliqtH ;  tottttnr  mmc  ot  hottio ,  imfie  ot 
Deis,  emn  liatofam  sublndioaiis ,  lOm  (Booflomtae  fl- 
tiem  ninitti ,  doeensqife  httmHiora  M  mmiMfittUmi  i 
sttfaKBdora  vero  od  dlvlniuieu  ktferottttl  Mi|  «iqQ« 
pcf  Ittli^ttiloitt  hane  Opirum  tefli^MklMMtt*^  ftt«« 


«45 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl  ARCHIEP.  CONSTANHNOP. 


•U 


^gaim  naUuramm  unionem  InlerpreUns »  ac  per  p.o« 
tesutem  in  piissiones,  volunlarias  esse  passiones 
mcasdeclarans;  ul  Deus  pcr  jejumum  el  inediam 
quadraginU  dierum  naUiram  refrenavi ;  sed  posiea 
ut  bomo  defatigatus  esuriiri :  utiqoe  utDeus  efferatum 
inare  sedavi;  ui  homo  a  diabolo  lenutus  sum:  ul 
Deus  daemonas  expuli ;  ul  homo  pro  hominibus  sum 
passurus :  vemm  ne  suspicemini  id  per  inOrmiutem 
aocidere,  priusquam  mors  adveniat ,  a  morte  deten- 
tQm  ad  Tium  revoco:  ac  postquam  diviniutis  Yim 
operationemque  declaravi,  tunc  bumaniutisaniiquum 
debitum  depono;  postquamvinculasoivi,  tuncTincu- 
Ka  alligor :  atque  rebus  ipsis  demonstro,  me  polesU- 
tem  habere  ponendt  aulmam  meam%  et  potesutem 
habere  lceruni  sumendi  eam  ( Joan.  iO.  18 ).  Hnc  esl 
Servatoris  doctrina  ipsis  operibus  exbibiu :  nisi  enim 
hoc  essel,  ac  nisi  quadam  raiione  suum  in  Lazaro 
miraculum  concinnasset ,  nequaquam  nuntiaU  sibi » 
dum  \i/er  ageret,  Lazari  inflrmiute:  Miseruni  enim , 
ait,  ioror€s  eju$  ad  Dominum,  dkentet,  Ecce  quem  amoi 
mfirmatur  {Joan.  11.  3);  nequaquam  sane  post  nun- 
tinm  hiyusmodi  cuncuios  etoel ;  sed  quemadmodum 
erga  ceDturionem  et  Syropboenissam  se  gessit ,  cum 
illiusabsentis  filiom,  el  bujus  pariter  abseniis  filiam 
^sanaTil :  sic  ei  erga  Martham  fratrls  morbum  indi- 
cantem  se  gessissel.  Nunc  Tero  de  industria  donec 
moriatur  exspecut,  fil  mora  longior,  et  ex  providen- 
lia  adventum  suum  differt ,  ul  vicioriam  de  morte 
reportaum  vel  ante  moriis  cerUmen  ostendat:  iri- 
busque  diebus  moratur,  ul  niortis  verius  paUm  fiat. 
iudaeis  vero  pnesentibus  aperiri  sepulcrum  jubet ,  ut 
lestes  miraculi  redderet  eos ,  qni  se  pellebant :  per 
orationem  autem  et  Patris  invocalionem  Lazarum 
susciut ,  ne  videretur  Creatoris  legibus  repugnare. 
Ac  inde  mihi  rem  plane  stupendam  :  non  dixit ,  La- 
aare ,  reviviscc ;  sed  quid  ?  JLazare  ,  vem  foras  (  Joan. 
11.  43) ;  ul  docerel  praesentes ,  ipsum  esse  qnl  vocat 
ea  qude  non  sunt,  ut  ea  quae  suni ;  ul  ostenderet  prae- 
sentibus,  ipsum  esse  Deum  vivorum  et  non  mortuo- 
rum ;  ut  demonstrarct  divinum  praecepium  a  nuUo 
posse  oblce  Urdari ,  simulque  praeseniibus  in  memp' 
riam  reTOcareleum  qui  dicebat:  FtVii  firmamentum. 
Congregenturaquwm  collectionem  unam.  Gernunei  terra 
herbam  {(sm.  Educant  aquof  reptilia  animarum  viveur 
Itttm.  iMoref  vem  fora$  (Gen.  1.  6.  9. 11. 20):  etlioc 
ad  majorem  el  firmiorem  concurrenlium  fidem  ,  ut 
habiius  el  fasciae  mortem  teslificarentur ,  aique  obe- 
dientia  sine  mora,  melusque  a  nullo  cobibitus  Domi- 
nicam  auctoriutem  praedtcarenl.  Ijxaare ,  veni  forae: 
et  solulus  erigebatur,  et  putridus  senticbat ,  morluus 
obediebal ,  vinctus  currebat ,  qui  deflebaiursaltabat. 
Cur  clamore  nunc  utitur  Servator  ?  ait  quippe  evan- 
gelisU  :  Hae  cum  dixis$et^  voce  magna  clamavit ,  Lo' 
%are^  veni  forae  (  Joan.  11.  43).  Forte  per  clamorem 
futuram  resurreclionem  subhidicavit:  nam  Tuba  ca- 
met^  inquit,  €l morltti  reewrgeni  (l.Cor.  15.  52).  Cum 
molu  ailbi  4e  hoc  argumenlo  dieenda  snppeunl ,  ad 
"liud  perlrahor,  eta  sepulcroln  sepulcrum  venirecogor. 
'iOjtttUir  4$  SS.  Martgribue  Domninaf  Bernice^et 


Prosdoce,  —  Opportunum  esl  Laxari  aepnlcnim  emii| 
aliis  sepulcris  comparatum  ;  neque  inopportuna ,  uu 
videiur,  est  mors  mulierum  ad  ipsom  sepolcrum  ceic-; 
brau.  Illic  sepuicrum,  et  blc  quoque  sepuicrum;  sed 
Lazari  sepulcrum  apertum  Chriati  potentiam  dedaral, 
mulierum  vero  sepulcrum  clausum  et  iamen  operans» 
Chrisil  gratiam  praedical :  illic  mortous  supra  nalu- 
ram  ex  sepukro  currli,  hic  mulieres  praeler  naluraro 
ad  scpulcra  accumint :  illic  divinae  potenUe  signum, 
hic  generosi  animi  argumenium  :  illic  Laxarus  ex 
portis  mortis  egredilur,  bic  femineum  genus  porUs 
mortis  audacier  adit :  ijric  post  mortem  resurrecllo, 
hic  vlia  :  illic  mors  violenter  praedatur ,  hic  mors  pa- 
lam  calcalur :  lilum  mors  mutoo  acceptum  Titae  fesll- 
nanter  restituit ;  imo  potius ,  Acceperunt^  inquit,  nm» 
liere$  de  reeurrectione  mortuo$  suo$  (HeiMr.  11.  35),  lU 
jiibenie  Deo ;  bas  vero  ex  temporanea  Tiu  ad  TlUm 
perpetuam  transiliernnt,  matcr  el  filiae,  quae  nos  ho- 
die  congregaTcruni :  mater  pia,  quse  partum  sustinuil, 
et  filiae  partus  expertes  :  mater  quae  TirginiUtem  sol- 
vit  ad  partum  Tirginum,  mater  quae  casliutem  pepe* 
rii,  mater  quae  secundum  legcm  naturalem  Tirglnea. 
enixa  est.  Qui  piis  ubique  l)ellum  infert  tyrannus,  qui 
barbarica  csede  in  contribulium  sanguinem  gladium 
converiit;  iyrannus  ille  qui  Christum  ,  quem  nequil 
videre,  persequitur ;  tyrannus  qui  per  OTile  se  pasto- 
rem  ipaum  depraedari  posse  confidit ;  tyrannus  qui 
contra  caelum  jacuhuri  tentat,  qui  dilaUto  Chrtsti  re- 
gno  invidet  :  tyrannus  erat  is  qui  i^rsequebatur  el 
caelebs ,  inaccessae  Tcro  Tirgines ,  quae  concerubanu 
Pecnniae  diripiebantur,  patria  relinquebatur  :  eas  pii- 
dicitix  et  modesiiae  amantes  trabebant  miliies ,  mu- 
rorum  effossores,  quiNabuchodonosoria  imaginem, 
secundum  intclligendi-rationem»  adorare  cogebanl 
(Dan.  3).  Sed  quod  Babylonica  fornax  erga  marly- 
rum  illam  Iriadcm  effecit,  bic  quoque  corporis  et  ani- 
mte  Tincula  solvens,  aniinas  liberas  ul  ad  cmlum  to- 
larent  dimisit.  Rem  suscepit  serpens  ille ,  qui  ETam 
In  paradiso  persequutus  est,  qui  simplieea  iMiocenlea- 
que  mores  circumTcnil :  liic  cum  fluvium  cernerel  in 
lavacri  piscinam  versum,  et  alveum  divino  Spirittt 
perfusum,  usque  ad  ipsum  fluvium  beaus  ilba  perae- 
quutus ,  ab  aquis  illis  cum  igne  spirituali  commixtis 
repulsus  est ;  atque  fastum  suum  animo  revolvens , 
Teterum  machlnarum  soarum  casum  deplorabal :  fal- 
laciis  opporlonas  formidolosasque  oHm  mulieres,  jam 
audacter  conlra  mortem  deceriantea  cernebat,  el  cal- 
caneum,  quem  supplantare  Tolebai ,  a  terra  in  cartom 
inailientem  Tidebat,  Yerum  poslquam  iropsea  geatan  - 
lium  mulierum  laudes  sat  prosequuti  sumos,  alqoe 
argumento  utilia  subinde  admiscuimus ,  Teluaqoe  ao*  { 
pulcnim  noTO  sepulcro  exomaTimua,  atqoe  miram 
resurrectionem  cum  permanente  morte  junximna,  ti- 
ris  T^ro  atque  muHeribus  exempla  ad  Tirlulem  el  pio» 
Ulem  proposuimos ,  postquam  celebrem  obiiom ,  ei 
deslderaum  resurreclionem  oslendimiia»  graiias  ag»- 
mus  Christo,  qui  potesutem  babel  vitae  et  mortis :  cui 
gloria  et  imperium,  una  cuni  Patre  ei  saucto  viviflco« 
que  Spiritu,  in  saccula  saecuiuruni»  Amen. 


us 


DE  SANCTIS  MARTIRIBLS  StRMO. 


64« 


MONITUM 


IN  HOMILIAM  D£  SANCTIS  MARTTRIBUS, 
ET  IPf  EAM  CUJUS  ARGUMENTUM  EST,  NON  ESSE  AD  GRATIAM  CONCIONANDUM. 
Conciones  ^n  Maccabxos  hxc  Antiocbise  babiia  bo- 
milia  sequi  debet ,  iia  suadente  ipso  Cbrysostoino , 
qiii  numero  i  innuil,  se  banc  pronuntiasse  paulo  posl 
Matx^abaH>nim  solemnitatem ,  quando  Flavianus  epi- 
scopus  Martyrum  festum  ruri  celebraturus  abscessit » 
atque  Cbrysostomo  in  ipsa  urbe  concionandl  provin- 
dam  reliquit.  In  bac  auiem  bomilia  de  martyrum  vir- 
tute  egrcgie  disserit  S.  doctor :  muta  eorum  ossa  plus 
ad  salulem,  ad  compunctionem  ,  ad  poenitentiam  con- 
ferre  dicit«  quam  doclorum  quorumlibct  verba  admo- 
nUioncsque.  Hinc  transit  ad  eos  qui  mysteria  indigne 
partictpant,  edicitque  eos  non  secus  plectendos  esse, 
qnam  eos  qui  Jesum  crucifixerunt.  Post  hanc  aulem 
babitam  concionem  permuUi  dicti  bnjus  acerbitalem 
non  ferenles ,  indignnbanlur  et  excandescebant.  Aro- 
tas  no$,  aici»ant ,  a  sacra  mitiM ,  el  a  Commumane  re- 
peliis,  Qua  re  pcrmotus  Clirysostomus  pulcberrimam 
iilani  concionem  habuit,  qua  probat  rem  esse  periculi 
plenam  tum  pncdicanti,  lum  auditoribus  ,  si  ad  gra- 
tiamtlleconcionetur:  plurimaque  dicit  alia  ad  concio- 
naiorum  et  ad  anditoruro  officium  spectantia.  Etsi 


vero  haec  bomilia  ad  paoegyricos  sauctonMi  i 
non  pertineat,  religia  fuit  eam  a  praBcedeMi  ctBcnna 
di^ungere,  quia  coepiam  de  imligiMa  cMMMiDieaR* 
tibus  bypotliesim  ea  qvam  diiimus  occasiooe  dii* 
ctns  bic  proseqoitur*  Qoo  ajMO  ulram^iao  hataecit 
homiliam  Gbrysofitonas,  ae  CQBJeciuni  quidem  Hae« 
qui  valemus  :  boc  unum  ez  seeuuda  homiAo » eui'  tt-> 
tulus,  Non  em  ad  ^ratiam  c^miomndum ,  expiaeari 
posse  videmur,  Bempe  habilam  utramque  fuiMft  peei 
Homiliam  de  Lazaro  :  dicit  eBim  S.  doctor  iMitt.  9  4o 
Lazaro  loquens  ;  £i  quid  ofm<  ai  paraMm  lotm 
percwrreref  Qmppe  no$ti$  AiKonom  ohmmi.  cnMUth 
tem  divi^^  quo  paclo  nmdkum  parlkipem  mmm  tifn 
faceret »  egeflatem  ilUui  ac  famem ,  imiii  qua  perpekm 
confiictabatur.  Quae  sane  videniur  post  sennoutti  d« 
Lazaro  dicta ,  licet  id  affirmare  uon  ausim*  Qhq  mi* 
tem  anno  sermones  de  Lazaro  didi  Xuerint,  pafiter 
incertum»  ut  vidimus  in  Monito  ad  eosdenu 

Utriusque  interpretationem  Latm^ni  edidil  Froul» 
Ducxu«. 


CUM  EPISC0PU8  MIRTTRUM  DIEM  HCRI  GELEBRATUM  ABIISSET,   HABITUS  EST  l!l   CmilS  SEIUIO  IM 
MARTTRESy  BT  DB  GOMPCHCTIOHE  COBDIS  ET   ELEBMOSTEA* 


f .  Heri  martyrom  dies  fuil,  sed  ct  bodie  mnrtyrum 
dies  est :  atqoe  utinam  semper  diem  martyrum  cele- 
braremus.  Si  enim  illi,  qui  insano  Ibeatrorum  amore 
docuntor,  et  circenses  ludos  ad  stuporem  usque  mi- 
rantur,  numquam  turpibus  illi^  spectaeulis  satiantur  : 
multo  aequtus  est,  ut  sanctorum  fesiivilatis  celebratio 
nobis  satietatem  et  fastldium  numquam  pariat.  Illic 
pompa  est  diaboiica ,  bic  festivitas  Cbristiana  :  illic 
eisultant  daemones ,  bic  angeli  cboreas  ducunt :  illic 
ammamm  pemicies ,  hic  salus  eorum  omnium ,  qui 
congregantur.  At  habent  illa  quamdani  voluptatem  ? 
Non  sane  tantam  ,  quantnm  ista.  Quae  enim  ,  quxso , 
voluptas  temere  et  quoquo  modo  currentes  equos 
cemere  ?  hic  vero  non  jogum  bratorum  animalium 
specins ,  sed  mariyram  milie  curras «  et  Deum  qui 
curribus  Sstts  praesidet ,  atque  in  coelum  iter  agit.  Ut 
enim  intelligas  sanctoram  animas  Dei  currum  esse , 
audi  prophetam  dicentem  :  Ctirriu  Dei  deceni  mitUbus 
multiplex,  mHlia  taumtium  (Psal.  67. 18 ).  Quod  enim 
supemis  vh^tuiibos  dono  dedit,  hoc  et  naturx  nostr» 
largitus  est.  Super  Cberubim  sedet,  sicut  aitpsalmus, 
Auendit  snper  Cherubim  et  votmnt  ( Psat.  17. 11 ) :  ct 
rorsifs ,  Qnt  sedes  super  Cherubim  ,  et  intveris  abyssos 
(Dan.  5.  55).  Hoc  etiam  nobis  rursus  contullt :  se- 
det  super  illos ,  in  nobis  babitat  :  Inhabitabo  enim  et 

S.   JOAN.   CURTSOST.   II. 


inambutabo  in  vobis  {Lev,  26.  12  et  2.  Cor.  6.  lfi)« 
lHi  facti  sunt  currtis,  nos  templum  Ilamus.  Vides  co- 
gnationem  bonoris?  vides,  quo  paclo  pacincnrit  quas 
in  ca^Iis  sunt,  et  qwx  \n  terra  {CoL  1.  20)?  Itaque 
nibll  ab  angelis  difTerimus ,  si  vcliiiuis.  Scd  quod  in 
exordio  sermonis  dicebnm,  Iieri  martyrum  dies ,  et 
hodie  mariyrum  dies,  non  eoram  qui  apud  nos  suntf 
sed  eoram  qui  in  villa  :  imo  vero  illi  quoque  apud 
nos  sunt.  Nam  in  sxcularibus  quidem  negotiis  a  se 
Invicem  dissident  civitns  et  villa ;  in  iis  autem  qasB 
ad  religionem  pertinent ,  communicant  et  uniuntut 
inter  se  Invicem.  Noli  enim  barbaram  ipsorum  lin*- 
guam  speclare,  sed  animum  ipsoram  pbilpsophia 
excultum.  Quid  enim  lingiiae  commuiiio  prodest ,  si 
animi  sint  divisi  ?  quid  vero  diversitas  linguae  nocet , 
si  flde  jungamur?  Hac  ratione  neque  villa  deieriori:; 
oondiiionis  quam  civilas ,  cum  In  eo ,  quod  bonorum 
caput  est ,  aequalem  honorem  sortlantur.  Proplcrea 
quoque  Dominus  noster  Jesus  Christus  non  in  urbi- 
bus  versabatur,  ei  villas  vacuas  ac  deserias  rtlinque- 
bat ,  sed  peragrabat  civitaies  et'  castella ,  praedicans 
evangeliom  et  sanans  omnem  languorem  et  omncnr 
inflrmitatem  {Lnc.  15.  5?;  Matih.  4.  24).  Ilunc  it 
communis  pastor  noster  ac  doctor  (a)  imitntos  nos 

(a)  De  Flasriano  loquitur. 

^Vingt-une.) 


W7c  S.  iOANNIS  CllRYSOSTOiU 

deseruil,  ei  nd  ilio8  profecius  csi ;  imo  vero  non  de- 
seruil  nos,  cum  ad  illos  abiii ,  quippe  qui  ad  fi-atrcs 
noslros  abicrit.  Ei  quemadmodum  cum  M:rcc:iba(;orum 
fostum  celobrareiur,  in  nrbcm  villa  oninis  effusa  csl : 
Ka  cura  mariyrum,  qui  illic  qiiiesciint,  fesium  agere- 

'  lur,  nunc  urbem  tolam  ad  illos  oporluit  se  transforre. 

'  Proplerca*  namque  non  in  urbibus  lantimi  collocavit 
martyres  Deits.  scd  eltam  tn  tiIIIs  ipsts,  ui  ex  dicbus 
feslis  comm^rcrrel  colloqtiii  necessnrin  hobis  ociasiu 
detur  :  atqueadeo  plnres  in  viliis,  quam  in  urbc.  In* 
feriori  enim  nbundnRliorcm  'honorem  imp.crtiit  Dcus 
(f.  Cor.  12.  25) ,  quod  ImbeciTlior  sii  pars  f\h  :  pro- 
pterea  majori  eam  subsidio  cultuqiic  dlgnnius  est. 
Nam  ii  quidcm  qiil  urbcs  incoluni,  assidua  docirir.a 
fruuntar ;  at  qiii  degnnt  in  ngris,  non  lania  Inrgifate 
potiuiitur. 

'Martyres  cum  doctoribus  conferunlur.  Plus  pefsua- 
dent  faeta  qnam  dieta,  —  Itaque  doctorum  pcnurinin 
martyrum  abundaniin  solains  est  Deiis,  ei  iin  dispo- 
suit,  ut  pluies  apud  illos  martyres  sepelireiilur.  II li 
doeforum  qmdcni  lingiiam  perpctuo  iion  audiunt, 
sed  miiriyrum  Toccm  e  sepulcro  re^onantcm  ei  ipsos 
alloquentcm,  qax  miilto  m.ijori  viriute  pollet.  Atque 
ut  iDielitgntis  mnjori  pollcre  vrrtule  mnrtyres  ciiam 
silentes,  quam  nos  qui  loquimur  :  mulii  saepennmero 
dam  apnd  multos  de  ▼irtuie  verba  faciunt,  nihil  pro- 
fccernnt;  alii  veroetiam  tacentesobvilaciniegriiaicm 
ei  splcndorcm  mulia  egrcgia  facinora  patrarunt :  iia- 
qnc  ranUo  amplius  martyrcs  hocTccerunt,  non  quidem 
liifgua  etformniam  vocem  mittentes,  sed  illam  q«:c  ex 
rebus  ipsis  inullo  clarius  resonat,  qoam  qnoB  ore 
profertur,  qiia  nimirnm  totum  genus  humnnum  allo- 
quuntur,  his  veibis  utenies :  Respicite  in  nos,  qualia 
passi  fuerimus  mala.  Quid  cnim  passi  sumus,  quV  ad 
mortcm  damnaii  sumus,  ac   vitam  nternam  adepti 

.sumns?  Digui  habiti  snmus,  qiii  propier  Ghrislnm 
corpora  poncreinu^  :.qnod  si  nunc  illis  nos  non  exuis- 
semus,  pnulo  post  eiiam  inviii  lemporariam  hanc 
illerum  viiam  amissuri  cranius.  Si  iion  advcnisset 

^nartyrium,  eaquc  iio!)is  ab>tulisset,  ai  communls 
natnne  nostrse  mors  nns  invasisset,  eaque  plane  dis- 
8o1visset.  Propterea  Dco.gratins  agerc  non  ccssamus, 
qiiod  ejns  bcnelicio  nobis  contigerjt,  ut  morte,  qux 
omnino  nobis  oppctendu  erat,  ad  nosirarum  salutem 
anlmarum  uicreinnr,  qnodqne  rom  necessario  debi- 
tnm  iamqnam  donum  aliquod,  .ic  summi  genus  Jiono- 
ris  a  nohis  acccperii.  Ai  enim  niolesta  sunt  ei  acorba 
inrmeiita.  Sed  brevi  lemporiS  momento  feruniur :  quae 
\ero  per  illa  voUiptas  acquiritur,  sempilemis  sxculis 
coxva  dnrai ;  imo  vero  ne  brevi  quidem  lemporis 
momenio  molcsia  sunt  tormenta  illis,  qui  futura  re- 
spiciuni,  et  ad  certamiDis  praesidem  ac  remuneraio* 
rcm  aspirant.  Siquidem  heatus  etiam  Siephanus,  quia 
Christum  oculis  riJci  speciabat  (Act,  7.  55),  propierea 
Inpidum  imbres  non  respiciehat,  sed  illornm  .loco 
pnemia  coronasque  numerabat.  Tn  igitnr  a  rebus 
qiioqne  praeseatibus  ocnlos  luos  ad  futura  converte, 
ac  ne hrcvem  qnidem  caiic» sensum  maloruin. 
^.  Hxc  el  his  plura  dicunt  mariyres,  mulioque 


AttClillP.  CONSTANIINOP.  ^^ 

mciius,  qiinin  itos,  persiiadi:ni.  Nnin  eg.i  qnideiii  si 
nihil  hnbere  molesiiic  iorincnium  dicnm,  Ode  dlgnus 
mhiime  videor,dum  itn  loqiior  :  nibtl  quippe  difQcile 
vcrbis  Iioc  pncto  philosoplinri ;  ai  ex  ipsis  operibus, 
erumpeniem  vocem  fiiariyr  eniiitcns,  neminem  ha-} 
lici,  qui  coutradicat.  Kl  qncniadmoduin  ficri  solct' 
inlns  iii  hnlneis,  uhi  calidarum  nqnarum  fervei  lava- 1 
cruni,   nec  desccndere  qni^qunni  nudei ;  qnamdiu ' 
qnidcin  se  inviccm  vcrbis  cohortantiir,  q«il  ad  oram  1 
halnei  sedeni,  nciniiii  tanien  per>uadcni;   nhi  veio 
quispiaiii  c\  illis  aui  innnum  dcmiserii,  aui  laxato 
pcde  tovim  corpns  confidenler  iinmiserit,  quamvis 
inrciis  hiiilio  melius  qunm  qui  muUa  vcrba  fac^reht, 
cos  qni  snporiori  loco  sedeiit  adducet,  ul  in  lavacrnm 
andeniii  lnsilire  :  bic  cliam  fit  in   mariyribns  :  liic 
cnim  loco  lavacriaqu.ne  propositus esi rogus.  Ciigo qui 
foris  circumslant,  licei  innumeris  vcrbis  cohorientnr, 
non  ndmodum  coinmoveht ;  nbi  vcro  mariyr  unns 
non  pcdem,non  ninniim  iaiiiiini  dcmiserit,  scd  ioinm 
corpus  injcccrit,  tuin  ipsa  reriiin  experieniia  vehe- 
ineniius  qnam  coboriationc  vcl  consllio  qnovis  im- 
lellil,  ei  ex  aniniis  circntnstniiiinin   iiinorem  ex- 
pellii. 

Martyrum  reliquiiB  ma  prcesentia  quid  efficiant.  — 
Vidciis,  ui  poienlior  sil  qiinmvis  lacenlium  vox  ista 
mariyriim  ?  Propterea  nobis  illoruin  corpora  dereli- 
quil  Dcus :  proptcrea  cuin  oliin  viccrini,  necdum 
Uinen  resurrcxeriini,  sed  ccrUmina  quidcm  a  tim 
ninlio  lempMre  subiernni,  rcsnrreclionem  vero  iion- 
duni  suiit  consequuli,  nonJum  propier  tc,  ac  proptcr 
tuam  utiliiatem,  ui'  cum  illum  athlelani  tibi  ante  octi- 
los  posneris,  ad  eumdem  cursum  exciiens.  Nam  isii 
t]uidem  nulluin  detrimciiiiim  ex  dilalionc  paiiuntur, 
ai  iibi  maxiinam  hxc  occasio  nliliiaiem  p;tril.  Siqui- 
dem  illi  postea  recipienl,  licet  nnnc  non  rccipianl: 
qiiod  st  cos  de  medio  nunc  abripulssei  Deus,  mulia 
iios  coliortaiione  solaiioque  privassct,  quod  ex  san- 
ciorum  istorum  scpulcris  ab  hominibus  cunctis  per* 
cipiiur.  Aique  ea  qiiie  dicimus,  vos  vesiro  testimonio 
comprobaiis.  Soepe  namque  quaniumvis  minaremurt 
blandiremur,  terreremus ,  cobortiremur,  Aon  ianta 
esiis  ad  orandum  animi  alacrltate  commoti  nec  esci- 
taii ;  cum  vero  ad  martynim  ecclesiam  vos  contu- 
lisiis,  nemine  consulenie,  solo  sanctorum  conspe^^io 
sopulcro,  copiosos  lacryniarum  fonles  effudistis,  ei 
inier  orandum  fervore  non.mediocri  exarsistis.  Atqui 
muius  summo  cum  sileniio  jacet  martyr  :  quid  ergo 
tindem  est,  quod  conscientimn  piuigit,  efficiique,  ut 
lacryinarum  scaiebne  iamquam  ex  fonteprosilianiT 
Quod  nimirum  mariyres  menie  verseiis,  ei  rerum  ab 
illis  gesiarum  vobis  menioria  refricetur.  Nam  qiiem- 
admodnm  pauperes,  ubi  divites  alios  viderini  in  di- 
gniintibns  coiisliiuios,  satellitio  stipaios,  maltls  ho- 
noribus  ab  Imperatore  cumnlaios,  diiro  melius  cgo; 
statem  snam  ex  alionim  prosperitate  cognoscuni, 
ingemiscnnt  :  iia  nos  qooqiie  dum  quaniam  apnd 
universorum  Hegem  Deum  fiduciam  habeant  mar- 
tyres,  recordamur,  qnantoqiie  splendore  et  quanta 
gloria  fnlgeant,  nosiraque  nubis  in  mcmoriam  pec* 


t 


649 


DE  SANCTIS  MARTYRnUS  S£R)IO. 


6S« 


catn  redeuiil,  dum  peniirinm  nosirain  mdius  ex  illo- 
rom  optlras  ammadTertinitis,  dolemus  ei  nngiinur, 
ilum  inieliigimus,  qiianto  ab  lllis  ititervaUo  sc|iare- 
niur  :  atque  iioc  est,  qnod  nobis  lacrymas  ellcit. 
Proptcrea  nobis  hic  corpora  rellqaii  Deus,  «l  si 
(]uando  negotioram  larba,  curarumque  strculartam 
inuUiludo  menli  nostne  caliginem  mullain  offuderll, 
sive  ex  domesiicis  si?e  puUicis  ez  negoiiis,  qnaria 
iiiiilia  nnsci  solcni  impedlmenta  :  tum  relicia  domo 
ex  urbe  rgrcssi,  his  iumuUibus  vale  diceiites  ad 
martyrum  ecclesinm  nos  conleramuSf  aura  illn  spi- 
rituali  fruamur,  muliarum  occupatloiium  obliviica- 
mur,  qniele  nos  obleciemus,  cum  sanclis  vcrscmur, 
pro  salute  ttostra  praesidein  certannnum  ipsonim  ac 
muneraiorem  oremus,  innltas  preces  fundainus,  atque 
lioruin  omnium  opera  cum  onos  coiisciciMi»  depo- 
fiuenrons,  muHa  com  aninii  volaplate  domoni  iicrum 
rerertamor. 

Cum  portufms  et  foniikus  eomparaniur  reliquke  MwT' 
Uftum ;  res  splriiuales  distrii>miione  ereseunt ;  indigne 
communieantes  pumendi,  —  Niliil  aliiid  sunt  marly« 
nim  capsolo),  quam  securi  portas,  ac  spiriloalium  la-^ 
licom  fonlcs ,  inviolali  opoin  ihesauri ,  qui  numqnam 
esliauriuniur.  Et  quemadmodum  porlus  dum  niullis 
fluctihus  ctrcumfusas  navos  cxciplunl,  in  tuto  eas  col- 
locant :  sic  nlmiruiu  et  martyrum  capsul»*  dum  S£- 
cularibus  negotiis  circumfusas  animas  nosiras  excl- 
piant,  iu  inuiia  illas  iranquillitato  ac  securitalo  oon- 
stiluunl :  ei  quemadinodum  gelidarum  fontet  aqoa- 
rum  alHicta  laboribus  ei  calore  deiessa  corponi  re  • 
creant:  sic  nimirumel  isue  pravis  infiammaias  aie-; 
ciibus  anlinas  rerrigeraut,  el  obscoeiiam  copidii|itein « 
iiividiain  exedentem,  iram«|ue  fervenlem  ,  et  si  quid 
aliud  ejusmodi  n€^oiium  facessii,  solo  aspectus  cdAnt 
ei  exstinguuni.  Enlmvero  tliesauris  eiiam  longc  sunt 
poliores :  siquidcm  peconiarum  thesauri  mulia  iliis  , 
a  qaibos  Invenii  /uerint,  creant  pericula ,  cumqiie 
muiias  divisi  in  partes  fuerini,  divisione  minuuiiiur  : 
bic  vero  nibil  talc  est,  sed  expcrs  periculi  est  tiiven- 
iio ;  neque  diminiitionem  aOeri  divisio ,  planequc 
conirarium  evenit,  quod  sonsiliutn  rci-uni  tliesauris. 
Nam  illi  quidem,  ot  antc  dixi«  si  niultas  di  se^li  in 
partes  focrini,  minores  ftunt;  isti  vero  cum  in  niul* 
ioi  foerini  distrtbuti ,  luni  suani  inagis  opulentiam 
osteaittnt.  Talia  qulppe  rerum  esi  spiritualium  na- 
iara  ;  distributione  crcscii,  eidivisione  miiUiplicatiir. 
Non  ita  nos  prata  dcieciant ,  dum  rosas  violasque 
speciandas  suppe^itant ,  ac  martyrum  tumuli,  duin 
numqusm  marcesceniem  et  indissolubilcni  spectato- 
rnm  anlrois  affieruni  voluptatein. 

3.  Thecas  igiiur  illas  ciim  fidc  coniplectamiir , 
ioardescainus  mente,  gemiius  profundamus.  Miilu 
sunt  a  nobis  admissa  dellcu,  cl  magna  smii  nostra 
pecpta  :  propterea  muUa  mcdigna,  ct  diligcnti  con- 
iessione  indigemus.  Effudcrunt  snnguiiicm  saitcii 
marlyres ,  oculi  tui  lacryroas  tibi  effundant :  possunC 
et  lacrymx  peccatorum  rogum  exsiinguerc ;  Inccrnia 
fiierant  illis  laiera,  caraifices  vidcbani  ci^cniHstantcs : 
idi)>soiiii  tu  quoi|ue  ndversns  luam  conscicntlam  prx- 


su  :  ralloncin  Uinquani  incorruptiun  jufllciiii  in  ^iu 
mpiitls  eolloca «  et  quae  a  ic  coiumissa  siihI«  omiiia 
pnifer  tn  mediam  ,  leveras  ac  lerribiies  pneaciens 
cogiuiioiies  peccaiis,  ohscoenoa  animi  mouis  casiiga, 
ex  qoibus  peocata  sani  nau,  ei  acriler  aeerlMque  tor- 
qiieantor»  Si  oosUaad  judioium  in  nosmeiipsos  cxcr* 
cendoni  comparemos»  Uemeadom  illud  tribuiial  evi- 
Ubimus.  Ui  enim  sdaseum»  qai  seipsom  nuneiudi- 
cai,  et  admissonMn  peccaiorum  severam  a  se  raiio- 
nem  esigU,  poBoas  in  futuram  miaime  daturum,  audi 
iesuniem  id  aposiolam  :  Si  tmm  nosmetipsos  iudicni- 
remus,  nonutiquo  a  Domiuo  psdiearemut  (!•  Cor.  11. 
51).  Reprelieudens  eniin  eos,  qui  iadigiie  mysleriO' 
riim  liebanl  pariidpes,  iu  dicebal  :  i2iti  mandueat  et 
bibit  indigne^  rmis  erit  eorpom  et  soHgmnis  Domim. 
EJus   autem  verboram  bic  sensus   csi ;  Queoiad- 
modum  illl»  qoi  Jeeom  cradfixerani,  ioqaU»  sic  ei 
illi  qui  indigne  fiont  mysieriorom  panicipes,  pcenas 
dabuni.  Neqoe  vero  severiUiem  oraiionis  illios  qois* 
quam  condemnet^  Regla  vestisesi  corpus  Domini- 
cuni  :  porroet  qoi  regiam  {Mirpuram  dibiceravii,  ei 
qoi  manibus  ammondis  inquinavii »  pari  eam  eooiu- 
melia  aOcccrant;  qiinmobrcm  et  pari  fupplicio  ple* 
c;untur  :  iia  fit  ei  in  corporc  Christi.  Judtti  qoidea 
illud  fbvis  in  crace  disroperant,  Ui  vero  duro  in  pec- 
catis  ei  inimanda  lingua  ac  menie  vivis :  quam  ob 
eaosam  et  idein  libi  soppUduro  immuiere  dixii  Paii- 
los ,  ei  adjlcU  diccns  :  ideo  inier  oos  muUi  infirmi ,  et 
imbedUoSy  et  dormiunt  multi.  Dcindc,  oi  osiendai  foro, 
ut  qui  poccatoram  raiionem  a  seipsia  exigani  in  hae 
vita,  et  in  sua  delicta  judiduiii  exercent,  nee  amplius 
in  eadem  reciduot,  fadle  possint  tremeodam  iUam  ei 
Unplacabilent  senientiam  futuram  evadere,  a4iMnxU 
dicens  :  £l<Mtm  st  nosmeiipsos  judicaremus,  hou  uti» 
quejudifaremur  :  nunc  autem  dum  judieamur^  a  Do- 
mlnocorripimur,  ut  non  cum  muudo  damnemur.  No* 
siram  igiturmeiilemion|ucamas,  lasdvascogiuiionea 
casiigerous,  macuUs  nostras  lacrymis  absiergamus  : 
magnos  cjusmodi  planciuam  frucius  esi,magnuin  sob* 
sidiuin  ei  solaiiom.  Vi  enim  risui  ac  dclidis  roagnuiii, 
supplidiim  immhiel,  sie  ei  perenuis  piancius  solaUum 
parii :  Bealt  quippe,  qui  iugeui,  quomam  consoiabuutwr 
{Miaih.  5.  5).  Va  iilis  tiui  rideut,  quoniam  ipsi  ftfbuui 
(£ur.  G.  S5).  Idcirco  etiaiu  Paulus  Umeui  nuliius  si- 
bi  eonsdus  peccaU  esset,  in  tocrymis  el  luciu  lempus 
onme  traducebai.  Quls  hoe  didi  ?  Ille  ipse  vir  bea* 
lus  :  Per  triennium ,  inquii ,  nocle  et  dieuou  cessmU 
cum  iacrgnuM  moneus  unumquemquo  vesirum  {Aa.  «0. 
3i).llleper  trieniuum,  niissaUeni  ad  meitsem  unuiii : 
ille  Bocie  et  dic,  illeprapteraliena  pcccaU,  nos  sal- 
tem   propter  nostra  <]elicta  :  illo    nullius  rd  sili 
eonsciits «  nos    saUcin    ui    nostram    consdeniiaiti 
onere  pressam  le%emus.  Qua  vero  de   cauaa  pk>* 
rat?  cur  non  docet  et  adinonci  uitiutn,  sed  ei 
lacryntas  adjongit?  Qoeinadmodutn  paU)r  itidulgens, 
qai  fiUum  liabei  unigenitam    morho    oorrepiom , 
medlcamenU   non  admiiuniem  ,  sed   r^icieotein, 
assidens    llli  iilanditor,  deoscoUiUir,    .niuplecUiur 
omniqiie  gcnere  blandiiiarom  fieciere  conaturp  ao 


^  S.  J0ANNIS€HIIYS0ST01I1 

liersuadere ,  til  niciltcin»  remediis  morbiim  velil 
dcpellere  :  tie  el  Paulus  lolo  disperees  orbe  lerrarum 
fldeles  Umquam  unigeiiiuim  (ilium  amere  compleclenSy 
cum  piurimofi  vidcret  iti  peccata  prolapsos»  el  imme- 
dicabililms  aniiiti  morbts  correples,  deinde  reprelien- 
sionis  ei  casllgaiionis  medelam  iion  admittere ,  sed 
repiidiarc,  ac  resilire,  lacrymis  eos  deiiiielMit»  ulcura 
gemeMem  ae  liigenlem  illum  «ernereniv  ipso  ^os 
aspectn  commoii  medicinam  ferrenl,  ac  depuisa 
ng#iiudine  prisiinam  valetudinem  recuperarenl :  .pro- 
pierea  monens  semper  lacrymabatur. 

TmUiiu  ieeundMm  Deum.  —  Quod  si  lantam  alie- 
noriim  peccatomm  ciiram  gerii  <Paulus,  quanio  nos 
unimi  studto  par  estad  iiostroruiu  emcndaiioncm  in^ 
cuinbere  ?  Magiia  oiiim  vis  est  tristitiae  secunduai 
Deitm,  prodestqne  pluiimum  :  quodcum  nobis  Isaias 
vellel  expooere*  ita  dicebat ,  vel  poUus  Deus  per 
Ittiiam :  Propitr  peccuiuni  ad  motUcmn  conimtavi  eum 
(/Mt.  57. 17).  Nopromcritisquidem,  inquil,  delicto- 
ruro  ab  eo  pcaiias  exegi.  Nam  in  recte  lactis  quidcm 
remunerandis  Deus  praemiis  suis  modum  excedit ; 
cum  autem  peocaia  castiganda  sunt ,  pr»  niinia  sua 
benignitaie  modico  supplicio  delicta  vindicat :  idque 
vt  hoc  lecoinnueret,  dixit.  Propier  peccalum  ad  mo" 
iiicHm  coniriskni  ium  :  ei  vidi  ,  iiuia  contrisiaiUi  e»i « 
ei  ambuladl  iritiis,  ei  viae  ejue  tanavi  (/^.  v.  18). 

4.  Vides  ul  celeriima  sit,  et  summa  ulilitas  pcani- 
lentitt?  Gum  parum|ier  eum  propter  peccata  castigas- 
Bcm,  inquil,  quouiam  moeslum  iilum  ac  tristem  esse 
factum  Tidi»  etiam  modicam  lllam  pceBam  condonavi : 
adeo  promplus  ac  paratus  esl  ut  recosciVielur  «obis* 
cum  Dens,  d  perexiguam  tantum  occasionem  rcqui- 
ril.  Prvbeamus  igilnrilli  occasionemamoriserga  nos, 
ei  a  peeeaiis  nos  immiincs  ccmservare  nitamur :  quod 
st  forle  supplanUll  fuerimus  aliqiiando,  cito  consur- 
gamus«  ae  delicU  nostra  vehcmenicr  lugeamns ,  ui 
gaodium  secwidum  Deum  consequamur.  Si  enim  eo 
qiiod.contHsutusessel,  et  ambularct  moesius,  Deum 
sibi  reconciiiavil :  qui  eiiam  lacrymasaddilt  eumque 
maxima  cum  aninii  contemione  vocai,  quid  non  pne- 
sUbil?  Scio  vestram  menlem  inflammaUm  esse;  ve- 
rum  ui  foras  egressis  nobis  ardor  iste  non  refrigescat» 
sed  in  nobis  liium  foveamus ,  bop  agamus.  Ferlilis 
es«  ager  meniis  vestrac ,  semina  suscipit  et  eonfesiim 
spicas  prodttcil,  non  Indiget  dilatione  vel  lempore : 
sed  iiiHuicum  vestrum  refurmido. 

Diaboiua  eecledam  non  ingrediiuf*  Lucema  miniU 
doctrina.  Exlra  eeclesiaro  sui  diabolus,  quippe  sar 
crum  islud  in  ovile  non  audei  inirare:ubi  enim 
Chrisii  grex  esl»  lupus  noncomparet»  sed  foris  sui , 
quod  paslorem  reformidel.  Si  egressi  binc  fuerimus , 
ne  slalim  nos  ad  inlempesiivos  coogressus,  aut  otiosa^ 
collDqHia  ei  inuiiies  occi  pationes  iraducamus ;  sed* 
dtiin  rccens  adbuc  vlgei  in  nobis  eorum  qux  dicU 
suHi  memoria,  domum  propcremus,  ei  cum  uxore  ac 
liberissedenswHisquisqaa  accuraie,  quae  aiidiverii , 
medtleiur.  Quod  si  domum  regredi  noliiis  ,  vobis 
amicos  colligiie,  aiqoa  in  cQmmunionem  eorum  qu» 
audicrHis  eos  Tocanlos  privatlmeoasidete,  aique  unus^ 


AHOHIEP.  GO}»rANTINOP..  65S 

qiiisque  profereiis  qua^poiuii  meinoria  leiiero,  rursus 
alteramdoctrtn»  sacrai  lectionero  insiiiuite,  nef rustra 
•hic  interfuisse  concioni  videamini.  LuGcnia  quippe 
suniDei  mandata  rsiquidero  Mandaium  legieeu  Iucct' 
na,  ei  lux  et  vita^  ei  eorrepiiOfeiiUecipUna  (Prov.  6. 23) : 
porro  qui  lucernam  accendit,  non  iii  foro  residel» 
scd  domum  pro{>erai,  no  veutorum  incursu  ignis 
cxstinguaiur,  neve  longa  mora  flammaro  absuroat: 
iu  nimirum  ei  iios  (aciarous.  Nobis  Spiritus  saucius 
suain  docirinam  accondii:egre6si<eigoatqueaudilo 
sermofie  repleti,  sive  amicum,  sive  pnvpinquum » sive 
duroesticum,  sive  alium  quenvis  nobis  videamus  ocr 
currerOf  praHereamus,  nesi  curo  ilio  colloquamur  do 
rebus.  inutilibus  ac  supeifluis,  doclrinaet  nobis  inleriro 
exslioguatur  ignis,  sed^n  mente  Uqrouamin  domo  vi- 
geat,  et  in  sublimi  'ratione  Umquain  iu  candeiiiiMt» 
quodam  suceensus  cuncu,  qu»  dumi  suni,  iUumincL 
Absurduui  cnim  est  si  domum  quidem  Tesperi  sino 
Ittcerna  et  iumine  es^e  ferre  nequeamus»  animam  au- 
iein  cxpertem  dootrim  ^mamus*  Hiiic  nobis  rouiu 
peccata  nascuntur,  quod  non  celeriler  aiiim»  lucer* 
nam  accendamus ;  hinc  fii  ul  singulis  diebtts  offen- 
damus ;  binc  fit  ui  lemere  et  perfunctorie  mulu 
mente  comproliendarous »  qaod  audiu  verbi  diviui 
leciione,  priusquam  exira  ecolesiaB  vesiibuluin 
pedem  efferamus,  ea  eonfesiim  abjlciamus,  «i  exsiin^ 
cto  lumine  in  lenebris  ambulemos. 

Non  domue  ornanda,  $ed  anima.  — Al  enim  si  forte 
contigerinl  isUuec  anlea ,  ne  deinccps  ampltus  flanl; 
sed  accensam  in  menie  lucemam  scmper  babea« 
mus,  el  animam  potius  qnam  domum  exoriienios. 
Haec  enim  hic  Fcmanet,  atilla  nobiscum  assumpu  hinc 
discedimus  :  propterea  plns  in  eam  sollidtudinis  Im- 
pendeiiJum  est.  Jam  vero  nonnuUt  sonl  adeo  Infelices 
ac  misere  affectl*  ul  »des  quidem  aureis  hquearibus, 
et  lesserulis  pavimentodisilncto,  floridis  picturis,  co- 
lumiiaruro  splendore,  aliisque  cunctis  exornenl,  ani- 
muin  autem  in  dcieriort  suiu  quam  desertum  faospl- 
tium  derelinquant,  luto,  fumo  ac  multo  foetore  cotn- 
pletum,  planeque  descrium.  Gxterum  ideocontln- 
gunl  haec  omnia,  quod  nobis  docirin.x  lucerna  perpe^ 
tuo  non  accendatur  :  propierea  quae  fructuosa  sunt, 
conlemnlmus ;  qux  vero  nullius  pretil  sunt,  in  illa  di- 
ligcnler  incumbimus.  Ha*c  non  ad  divltes  tanlum,  sed 
eiiam  ad  pauperes  a  me  sunl  dicta.  Nam  el  illf  cum 
domos  suas  pro  suis  viribus  frequcnier  exoment,  anl- 
mam  suam  ueglecUm  ei  abjccum  manere  perror^ 
iunt  :  quam  ob  causam  ei  communem  utrisque  pro- 
pono  docirinam  commonens  consulensque,  utconiem- 
ptis  hujus  vita  negotiis  lolum  siudium  In  rerum 
spiritualium  ac  fructuosarum  curam  conferamus. 
Intueatur  pauper  viduam,  quaduos  obolos  erogavil 
{Lue.  21.  2),  neque  patiperulem  arbiiretur  negotia- 
liont  eleemosynae  ac  benignitatis  Impedimentum 
objicere.  Jobum  sibi  ponal  ob  oculos  dives ,  ei  slcul 
ille  non  pro  se,  verum  pro  paiiperibus  omiiia  sua  bona 
possidebat,  iia  ei  ipsc  faciai :  propterea  namqoe  se 
illis  privari  paiienter  tulit,  qnodanlequam  reipsa  spo- 


055 


tm  £8SE  AD  GBFi^mirCONCIONANIHJM. 


654 


liareiur  a  diabulo ,  JacUiiiuii.  le  Utorum  poM  lacere 
medttalus  essei.  Cl  bi  Igilur  opes  eoDteniBe,  dun  ad- 
aunt,  ut»  cum  aliquando  al>lata»  fueriot*  nequaquam 
dolore  Crangaris.  Expende  tUas  in  res  utiles^  dum 
suppetunt»  ut ,  cuiaerept»(uerinty  duplex  tibi  qtuc- 
stus  obveniat,  tum  ob  paralaa  tibi  merceden»  qiiod 
eas  optime  expenderis,  tum  ob  acquisltaro  ex  earnm 
coiiiemptu  philosopbiamet  paiieBtiam,  qua  tibi  tum 
erit  usui»  cum  ilUs  Aieris  destilutus.  Proplerea  nam- 
que  g^/KKttt  pecunio»  vocaatur,  ut  illis  ulaaMir,  ut 
decet,  noQ  ut  eas  ddbdiamas  :  pessesatones  proplerea 
dicuntur,  ul  nos  eas  pussideamus,  tton  ab  iilis  possi- 
deamur.  Dominus  es  pfcunlamm  multanim,  noU  ergo 
iilis  ser>'ire,  qttoruni  dotninum  te  cooitituit  Deus : 


I  servles  aKitem,  si,  ut  decet,  illas  expendas,  non 
l  deMiiis.  Nibil  italubricuni  esl,  ul  diviliae;  nibil 
ita  mulabile  esl,  ut  opes.  Qiiando  Igilur  ndeo  insta- 
Mlis  estillaroHi  posscssio ,  ac  celeriiis  ille  quatn  vo- 
lucrls  a  nobis  avolant,  et  injustius  quam  fiigiilvus  qiii- 
vis  aufugiunt :  quo  lempore  doinini  itlaruni  sumus, 
lllis  uuimur,  ut  decet,  quo  possimus  ex  liistabilibUs 
pecuiiiis  stabllia  nobis  boiia  comparare,  ac  recondi- 
lum  nobis  In  ca:lis  tbesaurum  possidere,  quo  nobis 
omnibus  utinam  poiiri  coittingat,  gratia  et  benignliatc 
Domini  nostri  Jesu  Gliristi,  per  qucm  et  curo  quo  Pa- 
Iri  gloria  simulque  Spiritni  sancto,  miitc  et  semper, 
el  insxculasaecutorum.  Amen. 


UM  E88B  PBUOUU  MjnfAlf  CCM  118  QOT  DICUNT,  TUH  IIS  QtJI  AUDIUNT,  AD  GRATIAM  CONCIO- 
.    NAU  :   ATQUB  UTILB  BSSB,   BT  JUSTmA»   KiXIMAM  PBOPRIA  INCUSARB   PECCATA(a). 


I.  Satis»  opinor ,  vos  uuper  increpavimuSt  ac  pro- 
fundiorcm  piagam  inilisimus  :  ilaque  necesse  est  bodie 
medeamur ,  ac  miiiora  medicamenta  quaodam  appe- 
nainus.  Ilic  enim  optimus  est  mediciB»  modus,  ut 
non  roodo  seceniur  uicera ,  verum  etiam  obiigenlur : 
hxc  prxclara  doctrina!  lexest»  utnontnodorepreiien- 
dantur  discipuli,  vcrum  etiam  coboriationibus  ci  con- 
sobtionibus  adjuventur.  Ita  quoque  Paulus  (ierl 
jussit :  Argue^  mcrepa^  eschwtare  (2.  Jim.  4.  9t).  Quod 
si  seniper  exiiortelur  quispiam»  negligentiorea  reddil 
auditores:si  tantum  iiicrepet,  asperiores  eCQcit :  cum 
coimassiduarum  onus  reprehensioouffi  fenre  non  pos- 
sint,  coiifestim  abscedunt.  Qoocirca  varius  quidam 
adiubendus  est  doceudi  modus.  Qiiaodo  igilur  superiori 
collecu  cujusque  menlem  acrtus  sermo  perstrinxit , 
leniori  nunc  docendi  modo  nobis  esl  opus  bodierno 
die ,  ac  doloribus ,  quos  reprebensiooes  luusseruni , 
necesse  cst  tamquam  olcum  leniUiiem  sermonis  iustil- 
lemus.si  prius  vobis  iu  memoriam  reprebensiones 
ipsas  revocaverimus. 

Lex  Pauli  de  tis,  qm  in^gne  cammuHicmU,  —  Legem 
Pauli  vobis  nuperde  sacramentorura  participatione 
recilavimus,  qua  cuncti,  qui  mystcriis  iniliali  bunt , 
obstriiiguutur.  licc  autem  iex  erat :  nihil  enim  rursus 
illam  proiiibct  recilari :  Pro^el  autem  seipeMm  Hnus- 
qHitqMe^  ei  m  de  pane  illa  edai ,  et  de  ealiee  bibat{i. 
Car,  II.  28).  Sciunl,  qui  mysteriis  inituiti  sunt ,  quid 
dicamus,  et  quis  hic  panis  sit ,  quisve  calix.  Qift  emm 
mandueat  ei  bibit ,  inquil ,  iiuii^ii^  Damina ,  reu$  erit 
carparie  et  eangmm  Damim  (iM.  v.  27).  Hanc  vobis 
legem  recitavimus»  et  verborum  sensum  exposuimos. 
Diximus  quid  sil ,  Reu$  erit  earpam  et  tangmmaDor 
Mini ,  easdem  nimirum  posnaa  datorum ,  quat  et  illi,^ 
qui  Christuui  crociftxere  susUnebant.  Nam  quemad- 
nioduin  bomicidx  illi  le»  facll  suot  sanguinis  ^  sic  et 
isti  qiii  sacramentls  indigiie.communicanl :  lioc  enim 
est ,  Reue  erk  earparieH  eangume  Damini.  Videbatur 
diclum  iliod  plane  modum  exeedere«  atque  intolerabi- 
les  mio»  censebanlur  >rationem  adjunximus  ductam* 

(«)  CQUata.eam  God.  oolb.  itHSO,  qof  oon  multum  varlai. 


ab  exempio ,  qu»  miriflce  quadrabat.  Ul  eoim  iive 
quis  regiam  purporam  dischidal,  inquiebam,  sive  Imo 
coiiiquinet,  ex  aequo  regem,  qui  ea  indulus  est ,  affi- 
cileonluineKa :  sic  nimir6m  hoc  loco  cum  illi,  qoi  Do- 
mlnicum  corpus  necarunt,  tum  qui  immnnda  recipiutit 
anima,  pareMinjuriaro  regio  inAiranl  vestiroeiiio.  Disei  - 
deront  quidero  illud  in  croce  Judsci;  coinqoioat  autetn 
is»qai  ioimuiida  suscipil  iilud  aniroa  :  ilaque  Itcel  di- 
versa  peccaia  sint,  tamenaequalisest  Injuria.  Hoe  inot- 
los  perstrlnxii,  hocinullos  perlurbavlt,  eicooscientlam 
aiidiiorum  pupiigit,  nec  auflitonim  utotoro»  sed  nieam, 
qoi  ad  vossermoucro  iiabeo,  priusqoam  vestram.  Com« 
miinis  esl  qoippc  doctrinOyeommuiiia  sonl  vulnera  : 
quapropler  et  communia  adhibeo  roedicaroenla.  Hoc 
divinss  benigoitatis  opus  fuil ,  ul  el  is  qui  serroonem 
habel,  et  qui  audiunl,  iisdcro  subjaceant  legibus» 
ejusdero  partidpessint  naiorae,  et  pariterreus  quisque 
sil ,  ubi  uraosgressos  legem  foerii.  Qua  de  causa  ?  Ut 
moderaiam  adhibeat  mcrepationem ,  ut  Indnlgentior 
Qat  in  eos  qui  peccunt,  ul  ne,  propri»  niemor  imbe- 
ciHitalis,  intolerandam  adhibeal  reprebenslonem.  Pro- 
pterea  iion  angclos  o  c»lo  delapsos  m.iglsu*os  huroa- 
nst  natoras  praefecit,  ne  propter  excellentlam  natur», 
alque  humanas  infirmitatis  Ignoraiionem  aspcrinres 
reprebensiones  nobls  adbtberent :  sed  boinine^  roor- 
Uies  magistros  ac  sacerdetes  ooncessit ,  horoines  in- 
flrmilate  circumdalos ,  ul  hoc  ipso » quod  eisdem  ob^ 
noxii  sml,  el  is  qui  sermonem  habei*  el  illi  qui  «udlooi» 
concionatoris  linguae  frenum  Injiciatur^quod  eomooo 
sinal  olura  modum  suas  castigatiooes  eilendere.  Atque 
hoe  verum  esse  declarat  Paulus,  qui  legem  illam  tulil, 
et  hane  causa^  nos  doeuil  his  verbis  ulens  :  Ontfitt 
eiitm  pandfeK  ex  hannnikae  auumptut  pra  kammbue 
canetitmtur,  qui  eendoUre  poteit  H$,  qui  ignarant ,  et 
errant  ( Hebr.  5. 1 .  rt  2 ).  Qua  pccasiooe .  et  eur  tan« 
dem?  Qaoniam  H  ipee  ckcumdaiut  etiinprmHa^.  Tides 
iuArmitalem  compassionis  occasiooem  esse ,  neque 
sinere  cognationero  natur»,  ut  qois  io  repreheRdendo 
moduro  exeedat,  elsi  vehementer  eoRleiidfti?  Sed' 
quain  ob  causam  ista  dixi?  Ne  forle  dicatis  :  Tu  qut 


m  S.  JOAiSMS  CHRYSOSTOMl 

inuDdos  es  a  peccatis,  ei  a  molestia,  quain  incrrpatio 
parii»  immuiiis  ac  liber  es,  magua  cum  potesiaie  pro- 
Iiindiorem  nobis  sectionem  infligis.  Siquidein  ego 
|)ri()r  molestiam  sciitio ,  quaiidoqiiidem  et  ipse  ob- 
iioiius  sum  peccatis.  Omna  enim  in  correpHonibut 
fiujnui  {Ecdi,  8.  6),  el,  Nemo  §loriabiiur  eatlum  te  ha* 
bere  cor  ( Prov.  20.  9)«  Itaque  non  qiiod  in  alienis 
l>liilosopharer  maUs,  neque  ex  inbumanitate  qiiapiam, 
Hod  prs  nimia  soUicitudine  reprehensiones  Uias  adki- 
bui.  Nam  in  corporum  quidem  curatione,  qui  plagam 
iiifligit,  nollum  plag»  sensum  capit,  sed  ille,  qui  se- 
oatur,  solus  doloribus  cruciaiur :  ai  in  animarum  cura- 
lioue  non  ita ,  nisi  forie  fallar ,  duro  el  meis  de  alio- 
nim  rebus  judico ;  sed  Ipse  prior  cruciatur ,  qui  con- 
cioncm  habet,  qiiando  c«xteros  increpat.  Neque  enim 
sic  a  casteris  rcpreheiisi  dolemiis ,  ac  si  aiios  rcpre- 
hendamus  ob  peccata,  quorum  ij)si  rci  slmus.  Staiim 
enim  coiicionatorem  objurgat  conscicmla  ^quodqtie 
se  yideat  magisterii  digniiate  decoratum  in  cadpin 
leumdiscipalis  peccata  prolabr,  atqiie  iiiidem  repre- 
liensionibas  indigere»  graviorem  concionntDil  dolorem 
inurit. 

2.  Meius  petnoB  peccata  miMui»  —  Atqtte  hacc  nnn 
aine  cautta  iniiic  conqaerur;  sed  quoniani  perinultl 
eorum  qu»  dicla  siint  acerbiiatcm  noii*  ferenies,  cum 
hinc.  recessissetil ,  acccdentes  indignabanlur  ei  ex- 
caiidescebaut;  Avocas  nos,  ai^baot,  a  sacra  mensa, 
et  a  com.inuniono  repellis.  Idcirc^  haec  dicere  sum 
coactus ,  ut  iiiielJigatis  me  non  avocare ,  sed  potius 
coovocare ,  non  repellere ,  nec  arcere,  sed  per  ipsas 
repreliensiones  magis  allicere.  Metus  enim  deiiunliaii 
supplicii,  cuin  tamquam  ignis  in  cernm  iii  eonim  con 
scicuiiain ,  qui  peccani ,  iiiciderity  delicta  dissolvil  ac 
discutii,  dttin  seiuper  iinminel,  et  purain  acsplendidam 
nientem  reddeiis ,  majorem  fidnciam  nobis  inserit : 
porro  fiducia  coiicepia  major  exoriiur  anitni  prom*- 
ptiiudo  ad  frequenfteni  inellabilium  ac  Iremendorum 
inystcrioruni  cojnamnionem  ebcundam.  Etquemad- 
inoduiu  qui  acerba  roedicauienia  porrigit  iis  ,  qui  sto* 
roachi  vitio  cibos  rasiidiunt ,  ac  pr»vo&'  expurgnt  hu- 
mores,.  dejectutn  exciiat  appelitHrn^^et  effieit,  ut  ma- 
jori  alacriiato  consueios  cib(*s  dcgusteni :  slc  iiimiruin 
,i9  qui  acerba  profert  verba,  pra\isque  mentem  cogi- 
.taiionibus  purgai ,  et  gruve  peccatorum  onus  cscuiit, 
4iflicit  ut  coiiscientia  rcspiret  ac  inulia  cuni  voliipiaie 
JDominicmn  corpus  degusiet.  Noii  esi  igiiur  ob  ea  quac 
dicia  suni  succciiseiidum ,  sed  ea  approbanda  sunt  ei 
iawiaiiiia. 

•  Cofidonalorum  ofieium,  —  Quod  bi  forte  iml}Ccillio- 
res  sint  quidam ,  iieque  defensionem  hnnc  nostram 
4erant ,  iia  cum  illis  agam  ,  ui  moneaiii  iiie  non  a  nie 
ipso  latas  ieges  exponere,  sed  de  ca^lo  delapsas  liieras 
Jcgere,  ac  prolnde  necessarium  csse,  ut  ciim  hoc  mihi 
<*reditum  sil  minisierium  ,  aui  quae  coniinehiur  illis 
confldenier  ac  iibere  cuncta  dicnm,  et  otiliialcm  ubi- 
que,  nou  vfliuptaiem,  quseram  audiiorum,  aui  eurum- 
d.-m  odium  reformidem ,  et  hoo  iutempcsiivo  beiiefi- 
ciosnlatem  meam  sitnul  ci  illorum  prodam.  Nam  el 

T.cionnioii  sinlulci  audiioribus  admodum  periculo* 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  C56 

sam  esse  quidpiam  ex  legibtis  divuiU  celare ,  ac  tani- 
qtiam  cxdis  pairaue  reos  jiidicarc  doctores,  nlsi  abs- 
que  roetu  cuncu  Del  jura  ac  decreta  promulgeiit , 
Pauli  Yobis  testimonio  comprobabo.  Propterea  nam- 
qae  In  omnibus  rebns  ad  beaiam  iUam  animnm  sappc* 
confugio,  quod  fructuosae  quxdam  sacraeque  legcs 
Pauli  sint  verba.  Non  enim  Paulus  est ,  qiii  ioquicur , 
sed  qui  ejus  animam  aaovet  Chrisius ,  siquidem  per 
illuiv  cuncta  loquitur*,  qu»  ille  pronunliat.  Quid  igi« 
tur  ait  Pauhis?  Gum  eos  qui  Ephesum  Incolebant  vo- 
casset ,  ac  posiremam  ad  illos  concionem  habuisset  * 
propterea  quod  ab  illis  deinceps  discessurus  erat ,  ut 
iliorum  prissules  doceret ,  non  minus  quam  qiti  san- 
guinem  funderent  discipu^irmn ,  eosr  qiit  res  udles 
celarent  poenis  csse  obnoxlos  ac  suppliciis,  iia  loquitur : 
Munduisuntego  a  eangmne  ammum.  Quid  iu  1  Non  enim 
subierfugi^  quo  minue  annuntiarem  vobit  omne  eontilium 
Dd  (Act.  20.  26. 27) :  iiaquc  si  subterfiigissct,  qua 
minus  annuntiaret,  mundus  a  sanguine  non  fuissei , 
verum  ut  homicida  damnntus  essei ;  ac  meriio  sane. 
Nam  liomicida  quidem  corpus  tanium  interficit;  qui 
Ycro  ad  gratiam  concionatur,  et  segniores  reddit  au- 
ditores,  animam  perd!t:aique  ilte  quideni  prarsenti 
morti  tradii ,  Iric  vero  perdlt  animam ,  et  ad"  acternas 
poenas  suppliciaque  iransmittli.  An  igiiur  solus  lioc 
dicii  Paxilus  1  Neqnaqnam  ,  scd  antc  Paiilum  Dcus 
nirsus  isiud  ipsum  per  pro))heni'j*.  3iibindicat ,  i(a  di- 
cens  :  Speculatorem  dedi  te  domui  Itrael  {E%ech,  3. 
17).  Quid  est  hoc  ,  Speculatorem  ?  Speculaior  dicitiir 
is,  qui ,  dum  exereitus  inferius  considfent ,  subllmem 
et  emineniem  in  colle  locum  occupai ,  et  inde  inva- 
denies  hostes  speculatur ,  alque  in  valle  sedeniibus^ 
corum  advenlum  denunlial ,  iti  ad  pngnam  capcssen- 
dam  eos  excitet ,  ne  si  iii  illos  incautes  irruaiii ,  ina- 
gna  illos  cum  facililaie  irucidctii.  Qiinudo  igilinr 
multa ,  quae  nobis  imminent,  mala  non  videmus  nos». 
qui  bumi  versamur ,  iia  divina  gratia  disponenle  Ta^ 
cium  est,  ut  tamquam  in  subKini  loco  prophelhe  siati- 
ies  propheise  sancti  irruiiuram  in  nos  irani  divinanva 
longe  prxnuntiarent ,  ui  nos  per  poenitentuim  repa- 
rantes,  animamque  nostram  lapsam  erigenics ,  multo 
ante  infligendam  a  Deo  plagam  repcllamiis.  IJdrco , 
Speculatorem ,  iiiquit ,  dedi  te  donm  Israel :  ut  caia- 
mitnteiii  fmnrmeniein  pra?niiiities  ,  qucinndinodum 
liosles  illc.  N<:(|oe  vero  mediocrcm  poeuain  conciona- 
lori,  qiii  divinnm  iram  nou  pra^nunliaiii ,  imponit. 
Qua!u  vcro  landeiu?  Animas  eorum,  qui  perierint,  in- 
quii ,  de  niaiiu  Hia  requiram  {Gen.  9.  5).  Qiiis  igilur 
esi  iile  tam  cruddis  ct  iiihiimanu»,  ct  imiuisericors , 
qui  coiicionalori  vitio  verlal  diccnii,  deque  ira  diviua 
frequeiiicr  vcrbn  facieiiti,  cum  ianlas  hiiturus  sit  pce- 
nas,  si  lacucril?  Nobis  ergo  qui  conoionamur;  neqaa.< 
quam  prodesse,si  talia  siluerimus ;  suffiGientel'  et 
propiieia  iios  dociilt ,  ei  apostolus ;  sod  neque  vobis 
prodesse ,  qui  audiiis ,  inde  consiabit.  Nam  si  ego , 
dum  sileo ,  peccaia  silentio  absconderem  ,  recle  suc- 
censeret  unusquisqiie ,  ac  mcrilo  indignaretur ,  nisi 
silerem  :  sin  autem  ,  qnantumvi;;  jnin  non  sileamus , 
emnino  neccsse  est  ut  illic  dolicin  manifesteniur , 


»7 

qniil  p-aeiit  sileniium  prodesse?  Imo  nihil  proderit , 
sea  sniiiniopere  nocchii.  Nnm  si  quidem  nunc  prolo- 
qiKir,  ad  piriiilpnti.im  n  aniiiii  compunciioiiem  indu^ 
«•ani  :  sin  incenni ,  nuiic  quidcm  eoruin  qiia:  pecca- 
veriroiis,  noii  rccnrddhiinur ,  neqtie  peBniteiiiiam  age^ 
mus ;  at  in  fniiiro  H:rciilift  iiiida  et  aperla  prae  ocuiis 
iiostris  inliirbimiir,  :ic  rro9(r.i  el  iitcassiim  lameiilabi- 
iiiur. 

5.  Qiiando  igiiar  oinniiio  necesse  esl,  iit  vcl  illic, 
vcl  iii  bac  vila  ol>  d*  licta  compiiiigamur,  salius  esi  ut 
illiid  hic|Knius,  el  non  iilic  (int.  Uiide  id  cnnsiat?  Ex 
propbeiicls  verbis,  ex  evaugeticis.  Nam  pritplietaqui- 
dem  aic  ail  :  /ji  infento  miem  qtu$  coufitebhur  libi 
{Ptat,  6.  6)?  non  quod  nun  couliteauiur ,  sed  quod 
fruslra  illud  faciamus.  Christiis  auteiii  per  parabolam 
boc  ipsum  dticuit.  Crat  cniiu,  inqiiK,  tazarti^  qiiidam 
iBeiidicus  unili|4ie  ulceribus  pleniis  (Liir.  16.  19. 
^.)f  Immedicabili'  morbo  labt>niiis  :  alter  autein 
quidiim  dives  pauperi  inicas  nun  iiiiiterliebat.  Et  quid 
opiis  cst  parabol.im  totam  percurrere?  qnippe  rioslis 
hi.storiain  omnem,  criidelitaiem  diviiis,  qiio  pcto 
mendicnm  participem  ineiis;i:  non  faceret ;  egestateiii. 
illius  ac  famem^  qua  perpetui»  confliclabatur.  At  ha;e 
in-  hac  vila  :  postquam  autein  mortuiis  est  uterque, 
videt  illom  mendiciiiu  ui  siiiu  Abrahae  dives.  Et  qnid 
ait?  Pnier  Abraham,  mUe  itlum,  ut  inHiUet  extremo 
digiti  sui  in  lirtguam  meam,  uirequie$cam  a  dolore  (Ib. 
r.  2i).  Vides  retribulionem  ?  non  iinperliit  ipsi  mi- 
cas,  unius  aqiiae  gullas  non  lir  particeps.  In  qua  enim 
mensura,  inquit,  mensi  fuerilis^  remetietur  vobis  {Mare, 
4:  20).  Quid  ergo  Abraham?  Fi/t,  recepisii  bona 
taa^  et  Lazarus  mala :  et  punc  hie  quidem  kie  conso* 
latur,  tu  vero  cruciaris  {Luc.  16.  25).  Sed  qiiod  est  in 
quxstione  positum«  illos  nimiriim  ob  peccata  com- 
piingi  et  converli»  ac  pcenis  gehennx  fieri  meliores, 
niliil  laineii  hoc  iliis  .-^d  levanda  nanimx  tormeota  prod- 
esse,qiij:  soquunlur  ostendunl;  /^lrreuim,  inqiiit, 
miiie  ilium  in  dooium  meam  ,  fcf  eognatis  meis  testetur^ 
el  non^  veuiani  in  hmc  locum  (Ibid.  v,  27.  iS).  Cum 
beneiicium  ipse  non  obllnuisset,  aliorum  po<tea  sa- 
luieni  prociirat.  Vidisti  quo  pacio  crudelis  aniiM  fue- 
.  rily  quo  |>aclo  dcinde  benigniis  eva$erit?Lazanmi  an- 
le  oculos  jacentem  praBleribal ,  dum  vivcrct ;  jam 
vero  eliam  abseniium  cognatorum  curaro  gerit :  ac 
tum  quidem ,  dum  opibus  circumfluerel »  ad  miscra^ 
bile  mendid  spectaculum  non  inflectebalur ;  jam  vero^ 
dum  10  doloribus  ac  necessiiatibus  vcrsalur  ineviui- 
bilibns,  de  propiuquts  suis  esL  sollicitus,  ac  mitii  ro- 
gatqui  haccJllis  anQtintict.  Vidcs  ul  bcnignus  et  cle- 
mens  evaserit  eljnisericors? 

Fosiutentianon  pi^odest  posl  mortem.  -^  Quid  igilur? 
numquid  iiliprofuit  poeuitentia?  nuro  aliquid  lucri  ex 
.  illa  compunctione.collegit?  Nihil  omniuo  :  ^uippe 
quod  intempestiva  esset  poenitentia.  Solutum  crat 
tbeatrum,  sublatus  locus  certaminiSi  noa  amplius  Iv- 
ctaram  tempus  fuil.  Propterea  moueo,  precor  et  ob- 
secro»  hic  lameutari  oporiet,  ac  proptcr  peccaia  iu- 
gere  Hic  nos  verba  contrisient,  ne  nos  illis  rcb  ler- 
reant:hic  nos  pungat  oratio,  ne  iios  illic  verinls 


NON  ESSE  AD  GBATIAM  GONCIONANDUM.  6S9 

pungat  vcncnatiis  :  hic  nos  ural  rcprclici:sio,  ue  iios 
gehenna  ignis  illic  urat.  Eos  qui  hic  lugent«  conseu- 
tancum  est  illic  eonsolari  :  eos  qui  hic  in  deliciis  de- 
gunt  et  rident,  iiec  ulio  propier  admissa  peccata  do- 
lore  tangiiiitiir,  plane  illic  lugere  ac  lamentari  ac 
frendere  dcntihus  est  necesse.  Non  iiica  sunl  hxc 
verba,  sed  ipsius,  qui  judicium  in  nos  tiim  tcmporis 
cxercebit  :  Beati  qiiippe,  inqiiit,  ii.  qui  lugent,  quo- 
uiam  ipsi  consolabuntnr  (Matth.  5.5).  Vee  vobis,  qui 
ridetis^  qtua  flebitis  (Luc.  6.  25).  Qiianto  tgitur  satius 
est  temporariam  conipiiiiciionem  el  liiclum  cuni  aiter- 
nis  boiiis  el  voliipuite  qiiui  lineni  non  habcat,  com- 
mulare,  quani  brevi  liac  ct  temporaria  vila  ridendii 
transncta.  illiic  abire  irnmortali  supplicio  plcctendos? 
At  verecund.iris  ct  erubcscis  enuutiarcpeccata?  Saiic 
quitleiri  si  coraui  bominibus  ea  dicenda  cssent  et  evul- 
ganda ;  non  lameii  iti  pudere  te  oporluit:  pudor  euim 
esl.etigiioniiniape<'care,  iionquaBpeccaverisconriteii ; 
jani  vero  ncqiie  iiece&>arium  csl  testibus  praesentihus 
C4>ii(itcri.  Ai>iid  coiiscieiitiae  raiiones  flai  inquisitio  dc- 
liclorum  :  sine  tcslibus.sil  judiciuro  ,  Detis  te  couii- 
teuieiu.  solus  audiat,  Dcus  qui  peccaia  iioiiexprobrai, 
sed  confessionc  peccau  delet.  At  hoc  pacto  eiiaiii 
pigritarisac  dctrectas?  Scio  equidem  couscieiUiaiii 
suorum  delictoruiii  memoriam  miiiimc  furre.  Nam  si 
tanium  subeat  anininm  eorum  quos  dcliquimiis  recor- 
datio  ,  tamqiiam  pulliis  quidain  iiidomitus  ac  rrcnalu 
difficilis  mensresilit.  Sod  tu  coerce  illam  ac  rcrrcua, 
demulce  manu  ,  cicurem  iliam.Ecdde»  ycrsuadeforc 
ui,  nisiuunc  confiteaturt  illic^oufiteatur»  ubimajor 
pobna,  ubi  diflamatio  migqr.  Uic  judicium  fit  sine  te  • 
siibus,  ac  tu  ipse  in  te  iudicium.exerces»  qui  pcccasii ; 
at  illic  in  mediiun  orbis  terrarmu  cuncla  producentur, 
iiisi  prius  hic  fuerml  a  nobia  deleta.  Erubescis  peccata 
ciHifiteri  ?erubesce  peccaia  committere.  Nos  vcrodum 
illa  cominiitimiis ,  temcre  el  impudcnter  ea  aggredi- 
mur ;  cuin  aulem  ea  fuerinl  confitenda  ,  tum  nos  pu- 
det  pigctque,  cum  id  alacriier  a  nohis  ficri  oporierct. 
Non  eniin  ignominiosum  esl  incusarc  pcccata,  scd 
justiiia  el  virtus  :  nisi  justitia  esset  ac  virtus,  non 
proposuissel  illi  mercedem  Deus.  Nam  confcssionein 
obtinere  inercedem,  audi  quibus  verbis  Scripliira  te- 
slatur  :/>tf  tu  iniquilates  tuas  prhjius,  ut  justificeris 
(Istti.  45.  25 ).  Qiicm  tandem  pudebit  illius  operis, 
quo  ^  justus.?  quem  coufiteri  peccata  pudeat,  ui  pec* 
c^ita  solvat  ?  Niim  eiiim  idcirco  peccala  jubel  confiieri, 
ut  puniat  ?  imo  ul  dimiltal. 

4.  Nam  in  extcrnis  quidem  tribun»libus  posfcon- 
fessionem  seqnitur  pceiia.  Proplcrea  psalimis  ctiam 
hoc  ipsum  reformidans ,  ne  qtiis  mciu  |)a9n:c,  qua^ 
confessionem  sequatur,  peccnui  dencgarel»ait«CoN- 
fitemini  DominO,  quoniam  bonus;  quomam  in  saxulum 
misericordia  ejus  {Psal.  105.  I).  Nura  cnim  tua  pec- 
ciita  nescit,  nisi  tu  confessas  fueris?  Qiiid  ergo  tibi 
prodest  si  rolnime  confiteare?  numeiiiui  iMites  latcrc  ? 
Quamvis  nou  dixeris,  ille  novit  :  quod  si  tu  dixeris, 
ille  obliviscilur.  Ecce  cnim  ego  sum  Deus^  qui  deieo 
iuiq^itat^  /iiai,  ct  non  recordabor  {l$ai.  iS.  25).  Yi- 
des?  Nonrecordabor,  inqoit;  estenim  h:)c  ciciiien- 


659  S.  JOANNIS  CURYSOSTOMI 

t\x :  al  lu  rccordare,  ul  casiigaiionis  caples  occasio- 
nera.  Ilxc  cum  audiissel  Paulus,  peccalorum.  quoruro 
noii  recordabalur  Deus,  perpeluo  rccordabalur,  €um 
ha  dicerct  :  yon  sum  dignui  vocari  apostolusy  quo- 
niam  persequutus  sum  Ecdesiani  Dei  (i.  Cor.  15.  9)  : 
Gt,  Chrislus  venil  in  mundum  peccatores  salvos  facere, 
quorum  primus  ego  sum  (i.  Tim,  i.  15).  Non  dixit, 
Eram,  sed,  Sum,  Facta  erai  remissio  peccalorum  apud 
Deum,  et  apud  Paulum  peccalorum  memoria  non  de* 
lebaiur;  qux  Dominus  dcleverat ,  hxc  ipse  diviilga- 
l)at.  Audistis  enim  prophetam  dicenieni  :   Et  non 
recordabor  {tsai,  45  ) :  al  tu  recordare.  Deus  vas  ele- 
ctionis  ipsum  vocat  (Act.  9.  i5) ,  ei  iste  se  pcccaio- 
l*um  primum  vocai.  Quod  si  peccatorum  non  oblivi- 
scebniar,  cogita  quo  pacto  Dei  beneficiorum  recorda- 
relor.  Quid  ego  dico  memoriam  peccatorum  minime 
probro  afncere?  nou  iia  nos  memoria  recte  faciorum 
reddit  illnstre^,  ut  memoria  peccaiorum  :  imo  vero 
non  modo  non  redidit  illustres  memoria  recte  facio- 
mm,  sed  etiam  opprobrio  afncit  et  condcmnat ;  at 
l^ccatorum  raerooria  fiducia  nos  ac  justitia  multa 
camulat.  Quis  hoc  dicit  ?  Pbarisaius  et  publicanus. 
Nam  hicquidem  cum  sua  peccaia  dixisset,  justiflca- 
tns  descendit;  ille  vero  cum  sua  recte  facta  dixisset, 
{NiUfeano  factas  inferior  descendit.  Vides  quantum 
afferat  danmi  recte  factonim  meminisse  :  quantam 
paHat  utilitatem  peccatorum  minime  oblivisci?Ac 
merito  sane  :  qui  namque  rcctc  factorum  mcminii,  in 
enperbiam    effurlur,  cxteros  homines  nspernatur, 
quod  et  accidit  Pharisxo  :'neque  enim  in  tantani  ve- 
nlsset  arrogautiam ,  non  dixisset,  Non  sum  sicut  cce- 
Ur\  hondnet  (Luc,  i8.  ii ),  nisi  jejunii  sui  decinia- 
Tunxiuo  meminisset ;  memoria  vero  peccatorum  mcii- 
tcm  rcprimil,  humiliiaiem  suadet,  ac  per  humililatem 
benevolentiam  Dei  conciliat.  Audi,  quaeso,  quo  pacto 
nos  Cbrisliis  rccle  facta  oblivioni  tradere  jubeat  : 
Cum  feccritis  ha:c  omnia,  dicite^  Servi  inutiles  sumus 
{Lue.  i7.  iO  ).  Tu  dic  iimtilem  cssc  te  servum,  noii 
ego  te  nminem  reddo  :  tu  si  luam  ipse  vililaiem  con- 
fcssus  fueris,  ego  le  illustrcm  rcddo,  ei  corona  remu- 
ncro 

Peccatorum  recordari  quam  utHe.  Examen  consci- 
tntice  ineundum,  —  Vides  quot  icstimoniis  ulilem 
esse  peccaiorum  memoriam  nobis  fuerit  comproba- 
tnm.  et  notiam  memorlam  recte  factorum  :  et  conira 
nirsos  supplicium  nobis  cx  oblivione  peccatorum, 
militatem  autemex  oblivione  rectc  factorum  oriri? 
Vis  eiiam  aliundc  cognoscere  maximura  esse  recie 
facturo  peccatonmi  recordari?  Audi  Jobum.  Ut  enim 
cxterls  gloriabaturt  ita  et  confessioiie  peccatorum, 
coro  Ita  diccrci :  Quod  si  tnm  sponte  peceassem,  ex- 
pavi  freffnendam  niuUitudinis ;  ut  non  enuntiarem  pec" 
cata  mea  (Job  St.  54).  liordm  autem  vcrborum  liic 
sensos  esi  :  numtiuam  mihi  ceetus  conservbrum  pu- 
dorcin  imposuit.  Quid  enim  prodcsi  igtioium  esse 
hominibos,  cum  Judex  omnia  novertl?quid  vero  no- 
eei,  quod  hi  qux  a  nobis  commissa  sunt,  noverint, 
si  nos  illc  pcena  vokicrii  liberare  ?  Licet  omnes  con- 
demiicni,  s(  me  calcolo  suo  Ittdes  absolvai,  nHiil  illo- 


ARCUIEP.  CONSTANTINOR  m 

rum  semeniiam  curo  :  licet  onmes  laiideni  ei  cele- 

brent,  si  me  ille  condemnet,  nibil  mihi  judicium  iik>- 

ruro  prodest.  Semper  enim  oculos  in  illum  oporiei 

convertere,  idemque  pnesundum  esl  in  pcccatis,  qQwl 

.in  pecmiianim  impensa  pcxstamus.  Slatira  enim  at- 

que  e  cubili  surreximus»  antequam  pedera  in  (o- 

rum  inferamiiSy  aut  aliquod  privaium  publicumve 

negotium  aggrediamur ,  vocato  servo  raiioncm  al> 

co  exigimus  expensarum ,  ut  videamus  quid  pcr- 

pcram,   quid  in  legitimos  usus  insumpium  fucrit, 

quantumque  sit  reliquum  :quod  si  perexiguume&scvi- 

derimus  id,  quod  restai,  oinnes  vias  augendoruro  redi- 

tuum  excogitamus,  ne  forte  incauti  liiine  couficiaiuur. 

Hoc  igitur  et  iit  actionibus  noslris  liaciamus.  Advo- 

caia  conscientia  nostra  rationes  exigamus  ab  ea  ver- 

boruiny  aclionum,  c^itationura ;  disquiramus  qtiki 

commode  utiliterque  sit   insumptum,  quid  in  no- 

strum  damnum ;  quis  serroo  perperam  fuerit  impanso» 

in  detractiones,  in  lurpiloquia,  in  conturaelias ;  qtt«^ 

nain  cogitatio  ad  lasciviam  oculura  concilarit,  quod 

consiiium  iii  dainniim  nostrum  in  opus  exierit,  sive 

manibus  iliud ,  sive  liugua ,  sive  ocuiis  ipsis  fuc« 

riinus  exsequuii :  et  ab  iutcmpestivisquidem  sumpii 

bus  abstinere  sludeamus,  in  locum  autem  eorum,qu» 

male  insurapta  sunt,  alios  reditus  recondamos  :  loco 

verborum  temcre  prolaiorum  preces,  loco  aspectuum 

lascivorum  cleemosynas  et  jejunia.  Si  enim  inlera- 

pestive  simus  iiisumpturi ,  nihii  aulem  recondituri , 

neque  boni  quidquara  nobis  in  thesauris  reposituri,  &n 

exircmam  egcsiaiem  redactos  incautos  in  seternura 

ignis  supplicium  praecipitcs  agemus.  Ac  peeuniaruiii 

quidem  summo  mane  olemus  rationes  iiiire,  actionitni 

vcro  post  prandium,  vel  sub  ipsam  vesperara  in  lecto 

jacenles,  neraine  hiterpellanle,  nemine  interlurbante 

a  nobis  ipsis  omiiium,  qu£  fcciinusacdixiuuis,  ralio- 

nem  exigumus.  Quod  si  quid  pcccalunu  csse  animad- 

vertamus,  easligemus  coiiscienliam,  menicm  incre* 

pemus,  cor  nostrum  ita  vehemei)(cr  compungamos, 

ut  non  amplius,  ubi  surrexerimus,  in  idcin  peccali  ba- 

rathrum  iios  audeamus  impcllere,  vespcrtinx  memo- 

res  seclionis. 

5.  Iloccnim  tempus  aplius  esse  ad  ejustnodi  raiioch 
nium,  audiquo  pacto  tesletur  prophela,cumdic;U :  Quce 
dicitis  in  cordibus  vestris,  in  cubilibus  veslris  compungindni 
(PsalA.  5) .  MulU  interdiu  non  ul  volumus  a  nobis  fiunt ; 
et  amici  offeuduni ,  et  exasperant  servi,  coiitristal 
uxor,  filius  dolore  afiicit,  negoliorum  sxcularium  ac 
publicoruni  iios  turba  circumsidet,  neque  possurom 
iiitelligere,  ne  quidem  qoa  ralione  supplantcmur.  At 
his  omnlbns  espedili ,  cum  soli  fuerimus  vesperi» 
muUaque  frui  licuerit  tranquillitale,  judicium  in  lecto 
excitemus,  ui  Denm  nobis  propitlum  ejusmodi  habita 
quaDStione  reddamus.  Quod  si  quotidie  pcccerous,  ct 
animum  nostrum  vulneremus,  numquam  autem  scn- 
liamus,  ot  qui  vulnera  frequenter  accipiunt,  ac  deinde 
contemptis  illis  fcbrim  sibi  vel  iiiioleranduin  accer- 
sunt  inleritum  :  sicetnoshoc  coniinuo  stupore,  Inevi- 
tabili  nos  obnoxios«upplicio  reddidimus.  Seio  mole- 
sta  esse  qux  dicimus,  ^ed  mullam  pariunt  utiKlatero. 


661  flOMILIA  LN  M 

Cleiiientcm  Domiiium  hubcmus  :  occasioncm  tantum 
arripere  vuU,  cl  omnem  confestim  exliil>et  humani- 
tatem.  Si  enim  cum  peccamus  et  impuiiiti  manemus, 
deieriores  non  flcremus,  saltem  nohts  poenam  remit- 
terct ;  sed  liec  prolx;  novit,  mn  minus  damni  nubis 
pcccatomm  iinpunitniem,  qnam  ipsamet  nfferre  pcc- 
cata.  Propt<rea  supplicium  infert,  non  ut  prxleriio- 
nim  pceiuis  exigat,  scd  utin  futurum  cnie.sdut.  Aique 
ui  boc  verum  esse  novcris,  audi  quid  aJ  Moysem 
dirat  Dcus  :  Dimitte  me,  et  indignalus  ira  atleram  eo$ 
{Excd,  32. 10).  Dimitte  me,  dicebat,  non  quod  eum 
Mnyses  retinerel :  nihit  enim  ad  tpsum  loquutus  erat, 
sed  tacitus  ooram  eostabat;  verum  occasioucm  ei 
pr»bere  volebat  pro  iltis  oraiidi.  Nam  quoniam  illi 
siipplicio  digoa  peccau  commiserant,  et  siipplicio 
Inevitibili,  nec  tamen  illes  volebat  punire,jBed  huina- 
nitatem  iu  eos  eiercere,  hoe  vero  segniores  iitos  red- 
debat :  utninique  pncstabat,  ot  neque  supplicium  in- 
ferretur,  nec  deleriores  impunitate  illi  fler^l,  cum  in- 
lelligerent,  se  non  sqo  merito,  sed  propter  Hoysis 
pairocinlum  iram  Domiiil  evltasse.  Hoc  nos  etiam 
fixpenuroero  facimus^dum  servosqui  animadversiooe 
digna  delicta  commiscrinl,  neque  punire  volumus, 
iieque  pamarum  metii  liberare,  amicis  injungimus,  ut 
e  roanibus  nosiris  eos  eripiaiil,  ut  et  metus  in  eis 
acqiie  vehemeiis  maiieat,  ei  plagas  a  nobis  iiiferendas 
efltt^iant.  Talc  quld  etiam  Deus  praeslilil :  idque  ve- 
rum  esse,  ipsius  constal  ex  verbis,  Dimiite  me,  iiiquit» 
ei  indignatus  ira,  Atqui  nos  cum  poeoas  sumere  volu- 
mtia,  el  nemo  permittit,  tum  indigiiari  solemus ;  Ipse 
vcro  dicit,  Dimilte,  et  indignabor  ira  :  ut  intelligas, 
irjm  in  I>eo  perturbationem  non  esse,  scd  siippHcium, 
qiio  no8  aflQcit,  liac  appellationedesignari.Cum  igitur 
Moyscni  diccntetn  aiidivoris  :  Si  quidem  remittii  ds 
peccatum^  remitte  (Exod,  52.  51) :  prius  quam  servum, 
Dominum  mirare,  quod  bujus  ipse  benignitatis  occa- 
sionem  illi  prx-buerit.  Neiiue  vero  tanlum  id  hoc 
loco  fecit,  sed  cl  ad  Jerciniam  et  ad  Ezechieleiu  id- 


ARTTRES.  662 

ipsumlofiuitar  :  Greumenrriie,  et  videte  in  muJervLMa" 
iem^  si  est  aliqnis  faciens  judicium  £t  justitiam,  et  pro- 
pitius  ero  eis  {Jer.  5. 1).  Vides  benignitatem?  Unius 
virtute  multi  ctiam  pravi  simul  fruuntur  :  at  si  vel 
unusfuerii  virtuleprxditiis  ciim  numeroso  populo 
mixtifs,  non  abripitur  siniul;  sed  homoquidem  unus, 
qui  rectc  vival,  inlegrom  populum  eripcre  potcrit  ir» 
divin»,  sed  integra  civitAs  depravaia  homlnem  vi|« 
prob»  ad  societatem  pcenae  ac  supplicii  siii  pertrahere 
iion  poterit,  ac  simul  perderc.  Atque  hoc  ex  Noe 
liqoel :  qui  pereuutibus  cunctis  solus  salvus  evasit ; 
atque  ex  ipso  Moyse  paiet,  qui  solus  veniam  tanlo  po- 
pulo  valtiil  iinpetrare.  Ego  vcro  pos^um  et  aliud 
niutto  majtts  divinse  beuigiiitatis  iiidicium  profcrre. 
Cum  enim  bomines  viventes,  et  qui  gratia  valeautac 
flducia,  non  invenit,  qui  pcccati  reos  possint  pericu- 
Its  liberare,  ad  vita  functos  confiigit,  et  propter  illos 
ul  le  delicta  dimiitcre,  qitemadmodum  et  Ezechi:c 
dizlt :  Protegam  urbem  istam  propter  m«,  el  propter 
Danid  servum  meum  (4;  Reg.^,  6),  qui  jam  inorluus 
eral.  Ciim  igitur  lucc  nobis  explorata  siiit,  Doum  oin- 
ma  movere  ac  inoliri,  ut  nos  pcenis  ac  supplicio  lilie- 
rel,  multas  occasiones  illi  praibeamus,  coiintciites, 
poeniientiam  agcntes,  lacrymas  fundentes ,  oran:es, 
Iram  proximis  dimlttenies,  propinquorum  egestatem 
suMcvantes ,  In  oritionibus  vigilantes ,  huinilitateiu 
cxhibenles,  peccatorum  assidiie  recordanics. 

Peecata  singulatim  exprimenda,  —  Noii  enlm  sufll- 
cil  dicere,  Peccator  sum,  sed  et  singals  sunt  delicto- 
nim  specles  exprimendae.  Ul  cnim  si  in  spinas  ignis 
incjderit,  facile  iHasconsumit :  sic  etiain  mens  qtinc 
delicta  sua  frequenter  apud  se  versat,  facile  illa  perdil 
ac  demergii,  Deus  sutem  qui  transcendit  iniqiiit.itos, 
elaufcrtinjustitias,  nosel  a  peccatis  liberct,  el  c:rlo- 
rum  regno  donel,  gralia  et  beiiignitate  Doiiiihi  nostri 
Jcsu  Chrlsti,  per  qnein  et  eum  qtio  Patri  gloria,  tiiia 
ciim  Spiritii  saiicto,  iiiiiic  et  semper,  et  in  siccula  sac- 
culoruni.  Ainetu 


MONITIIIII 

AD  CONCIONEM  IN  MARTYRES. 


ilanc  brevissimam  hoiniliam,  cum  non  commodior 
soppetai  locus,  subjtingimus  homiliac,  cui  tilulus»  Non 
esse  adgraliam  condonandmm^  eodem  scilicetsitu,  quo 
inedilioneFrontonis  Ducxi. Suspicantor qoidam  viri 
docti,  tum  ex  brevitate,  tum  ex  ordicndl  modo ,  eam 
iniiioesse  mulilam.  At  ex  brevitate  quidem  nihil  In- 
ferre  possiimus,  quandoquidem  ex  concionibus  pane- 
gyricis  in  Sanoiosalix  proferri  possunihac  breviores, 
quse  tamen  suiil  omnibus  el  numeris  et  partibus  suis 
absoIitUe.  Ex  ordiendi  autem  modo  non  liquet  niihi 
an   aliqua  desini  iuitio.  Ut  vuro  p:tlel ,  hxe  homilia 


in  agro  Antioclieno  habiui  cst,  quo  coiifluebaiit  ex  ci- 
vitatemulti ;  sed  postquam  etcultum  martyribus  cx« 
hibuerant,  etconcionesaudierant,  adpopinasetcom- 
potatioues  divertebant.  Qua  de  re  in  eos  acriter  inve- 
hitor  sanclnsdoctor.  Perpende,  inquit,  quam  ridiculum 
li/,  poil  ejusmodi  conventum,  post  vlgiUas,  post  sacra- 
rum  audilionem  Scripturarum,  post  divinorum  parlici" 
pationem  mysteriorum,  et  post  sptritualem  largilionem, 
virum  aut  mulierem  tolos  dies  in  popinis  transigenies 
videri. 

Iiitevpretatio  Latina  est  Frontoiiis  Ducjci. 


IN  MARTYRES  HOMILIA  («>. 


-^Q" 


Marigres  vere  colere  quid  nt.  3tartgrum  solemnitas 
(a)  Cotlata  cuincod.  coislin.  n.  196,  qui  est  XI.  ssculi. 


schola  virtutum.  —  Marlyrum  festa  non  ex  dierumci^ 
cuilu  solom ,  sed  etiam  cx  eorum  animo ,  qui  ca  ctfle 
braiil,  xsiimanliir.  Exempli  cau^a  :  iiiiiiatus  os  niariy' 


603  S.  JOANNIS  CliKTSOSTOMI 

rcin  ?  vir(u'em  eju^  aMnuIaliis  es?  pItiIofiopl>iu!lpsrii6  re- 
stigiis  insciiisti  ?  eliani  cum  feslum  non  essel  inariyris, 
reslivitatem  mnrlyriscelebmsii.  Honor  qnippemnriy- 
ris  imiialio  est  mariyris.  Ut  cniin  qui  scelcra  coinmit- 
tuni,  etiain  in  resiiviuitibus  sine  fesio  siint  el  profani : 
sic  qiii  vir^item  exercent ,  etiaro  cum  nulla  est  solem- 
nitas,  festum  celebrant :  siquidcm  consciailiac  puritale 
festum  expiiinilur.  HocetiamindicansPauIusdicebat; 
Itaque  festum  celebremus  non  in  fermento  veteri  maUtm 
et  neqnUiu*^  sed  in  azymis  ^nceritatis  el  teritatis  (J .  Cor. 
5.  S).  Suntigitur  n/.ynia  apud  Jud;eos,  snul  et  apiid 
iins  :  veniin  apiid  illos  quidoin  azyinuro  esi  ex  farins^ 
ctmfectuhi,  apud  nos  aiiiem  \luv.  puritas,  et  conver- 
saiio  ab  omni  neqtiilia  aliena.  Qui  ergoab  oinni  sorde 
ac  maciira  purain  vitam  suam  conscrvat,  quotidie  fe- 
stum  celcbrat  ac  solemnitatcm,  licci  ncc  iii  die  iiecin 
tempns  inariyrum,  sed  doml  scdoat.  Poiftst  eniro  apud 
se  unu^iqiiisque  festuin  martyruni  ccicbrnre.  Ai(;ue 
liaec  a'  ine  dicunliir,  nou  iit  ad  niartyruni  sepulcra 
non  accedamus ;  sed  ul  acccdcntcs  cuin  ea  qiia  docct. 
alacrilatcaniiiii  vcniamus,  ct  non  soluiii  illorum  dic- 
bus,  scd  alio  quoquclcmporc  pictatcni  camdcin  pr:c 
nobis  fcramus.  Quis  enim  liodicrno  dic  no.i  cce- 
inm  nostriim  mirctur,  splciulidiini  istiid  tbcalrum, 
cariialem  fcrvcntcm,  affcctuin  nrdentem,  indo- 
iiiilum  amorein  ?  lia  lota  propcmodum  civiuis  hiic 
commigravit,,  ci  ncquc  servuin  doniini  limor  reli- 
Huit,  ncqiic  paupcrem  cgestatis  iieccssitas,  neque 
scnciiKctatis  imbecilliias  ,  ncqiie  raiilicrcm  sexus 
mollitics ;  non  divitem  fastti»  opiun,  nn»  magistratum 
su|»crbia  poicstnlis  :  scd  nmor  marlynim  hac  onini 
sublala iiiaiqiialiiato,  naiiira^  iiiiliecilliiatc,  ac  paup<r* 
tatis  ncccssiialc,  tnnniii  muliiiudiiicm  una  calcna 
devincuimhucaitraxit,eiaffcctu  in  marlyres  qiiasi 
peniiis  subvcctos.  vclul  ad  vilam  in  calis  agi^ndam 
incilavit :  siqiiidcm  omni  lasciviic  luxurixque  pertur- 
bationcsui>erata,  mariyruin  amore  succensl  esiis.  Ut 
.enim  cum  iirimum  radii  solis  oriuiiiur,  aufugiunt  fc- 
ra»,  seqiic  latibulis  suis  abscondunt :  iia  cum  niciiti 
nostras  martyriim  lumen  affiilserit,  omnia  vitia  mor- 
biqiic  se  occuluiii.  ac  splendida  philosoplii;e  flainma 
succcndiiiir.  Scd  ut  non  solum  bo«:  temporc,  veruin 
etiam  semp-r,  ei  postqiwm  soluium  fuerit  hoc  spiri- 
liialetheainim,  flnmmam  istam  cx)nsorvcmus ,  cum 
eadem  animi  devoironedomum  recedamus,  nequenos 
p  ^pinls  ac  Iiislris,  ebrieUti  cl  comessalionibus  addi- 
camus.  Nociem  converiisiis  in  diem  per  sacras  istas 
vigilias  :  nofite  rursus  diem  in  noclem  pcrebrieUilcni 
eicrapulamac  mereiricios  cantusconvertere.  Hono- 
l-asii  marlyrcs,  dmn  adfuisti,  dum  audivisti,  diini  stu- 
iliuni  pra;  tc  tiilisll :  honora  etiam  illos  modesle  do- 
mum  recedcndo,  neqiiis  ubi  tc  parum  decore  geren- 
lein  viderii  in  popina,  lenon  propter  martyres^venisse 
dicnl,  sod  ut  vitium  aiigercs,  ^  ul  improba;  cupiditaii 
servlies.  H;rc  iioii  eo  dico,  ul  deliciis  perfrui  velem  , 
s<»d  ut  peccaia  comniiii  vetem  :  non  qiiod  bibere  ve- 
teni,  scd  m  cbrium  fieri  vetem.  Non  cniiii  nialii.ni  csl 
viiiuin,  sed  immodlcus  ejiis  usus  cst  pravus :  ac  viiium 
qnidcm  tki  do:nim  csi.  usus  nuicm  immodicusdiaboli 


AaCHlEP.  GONSTANTINOP.  eU 

est  inventom.  Servite  igitur  Dominoin  limore  ^  it  cx 
stdtttie  ei  in  tremore  ( Psal.  2;  1 1 ).,  , 

A  pofrinis  anditores  averlit,  —  Vis  deltciis  frui  ? 
domi  frucre,  ubi,  licet  in  cbrictaiem  incidas,  niiiltl 
suiit,  qiii  le  possiint  oblcgere  :  non  in  popina ,  nc 
speetnciiluin  fias  pra^senlibiis,  ct  scandalum  cxteris. 
Atqiie  ha*c  ego  dico,  noii  qiiod  ebrimn  fieri  donii  l^ 
bcam,  scd  qiiod  in  popinis  versarf  profiiUeam.  PlJr- 
pende  quam  ridrculiiiii  sit,  post  ejusmodi  conventum, 
post  vigliias ,  post  sacrarnm  auditionem  Scriptura- 
ruin,  posi  divinoroni  participationem  mystcriorum  , . 
ct  post  spipitualem  largitionem  ,  Tiriiin  ant  mulif^eui 
totos  tfies  in  poiHm's  tnnsigentes  vi^ri.  An  iwseiris  - 
qiianturo  ebrlis  suppticiinii  immmrat  ?*  siquideni  e 
rogno  Dei  cxpeiluntur,  et  ineffabilibus  bonis  eici- 
dunt ,  atque  in  ignem  aeternom  abl^ntur.  Quts  iiJec 
dicit  ?  Bealtis  Paulus  :  Neque  avttri ,  inqnit ,  neque 
ebrion^  neque  maledici,  neque  rapaces  regnum  Dei  pos  - 
sidebunt  (1.  Cor,  6.  iO).  Quid  ebrio  miserius  lieri  ^ 
potcst,  qui  ob  exiguain  voluptntem  latitas  regni  deli- 
ciasamittit?  Imo  vcro  ne  voluptale  qtiidcm  ulla  frul 
liotest  ebrius  ;  siquidem  in  icinperato  usu  voluptas 
consistit ,  in  immodlco  autem ,  stupor  et  sensuiim 
privatio.  Porro  qui  sentire  nequit  ubi  sedeat  aut  ja- 
ccat,  qui  polcrit  voluptaiis  in  potu  sensum  capere? 
qtii  ne  solcm  quidem  i|)suin  ob  densam  ebrietaiis 
nebulam  possit  inlucri ,  qiiomodo  Ia*titia  fruntur  ? 
Tantx  niniiruiii  ipsum  occupant  tenebrae,  ut  ad  illam 
disculiciidam  caliginem  ipsi  radii  non  sufficiant.  Sem- 
per  quidem,  dilcctissimi,  malum  esi  ebrietas,  pra^ci- 
pue  vero  festo  martyrum  die.  Nam  prxter  peccatum 
contameria  est  maxima,  et  stuititia ,  sacrorumque 
eloquiorum  contemptus  :  quam  ob  causain  et  duplt  • 
ccro  pcenam  meretur.  Si  ergo  postquam  ad  martyres 
accessisti ,  postqiiam  hinc  discesseris ,  ebrietaii  vaca- 
turiis  es,  melius  est ,  ul  douii  manens ,  ncc  indcrore 
te  gerns ,  ncque  martyrum  solemniuitcm  priibro  alfi- 
cias ,  ncque  proximo  sis  offendiculo ,  ncqiie  menlem 
obsidcas,  neque  pcccnta  tibi  accuinules.  Veni.«ti  ul 
homiiies  tormenlis  laceratos  videres,  cruore  siillantes, 
vulnerum  exnmine  decoratos,  qiii  prxsenti  vita 
exuli,  ad  Aituram  evolarunt :  da  o|)eram  ut  athlciis 
istis  dignus  evadas.  Coniempserunl  illi  viiam  ,  tu  dc- 
licias  contemne  :  abjecerttiit  illi  viiani  prxsentem, . 
lu  cbrtetatis  amorem  abjice. 

Ossa  el  sepulcra  Martyrum  benedictionibus  scaient. 
—  Scd  deiiciis  frui  cupis  ?  asside  scpulcro  martyris , 
lacrymarum  illic  fontcs  effundc,  anlmam  contere, 
bcncdictionem  a  sepiilcro  ejus  refer;  ejusque  patrocinio 
frelus  in  prccibiis,  iinrraiionibus  ccrlaminum  ipsius^ 
lcgcndis  le  frcqueiiter  excrce ,  loculuni  ainplecterc  , 
capsulac  reliquinrum  affixus  eslo  :  non  ossa  marlr- 
runi  laiitiini,  scd  et  ipsorum  sepulcra  ct  capsulae  bc- 
nediciionibus  mullis  scalcnt.  Snnctiim  olcum  sumc, 
loluinque  tuum  corpus  inungc ,  linguam ,  labra  ,  cer- 
viccin,  ociilo<:,  iicc  umqiiam  in  ebriclnlis  naufragiiim 
incides.  Siquidein  olcum  odoris  siinvit;Ue  maMyriiui 
tibi  cerlamina  in  memoriatn    revorat ,  el  omncan 


IN  S.  JULIANUM  M^RTVREII. 


656 


iascifiam  rcfrenal,  a(que  iii  mulia  delinet  paiieiitia  , 
animlque  morbos  expugnat.VerumeDimyero  in  Uortls 
Tersari  cupis,  in  pratis ,  ct  yiriJariis  ?  Ne  jani  id  fa- 
cias,  cum  tanlus  aJslat  populiis,  sed  alio  dic  :  liodle 
Daniqiie  luctarum  tenipus  est,  iiodie  speclacuhtin  e$t 
certainiiium,  non  deliciarum  aut  vohiptatum.  Yenisti 
Iinc,  noti  ui  teipbum  pigriti»  dedas ,  sed  ui  ccrture 
discas ,  pancraiio  virtcere ,  et  homi>  cum  sis ,  dnerao- 
num  iiiyisibilMim  vircs  infringere.  Nemo  qurppe  ve- 
nitad  paldestram ,  ut  ddiciis  vacet ,  neque  cum  (eni* 
pore  hiciarum  ingressus  faerit ,  rormara  suam  cxco- 
iit,  aut  euui  acies  ordinanda  est ,  rocnsas  exquirit. 
Ne  igitm*  itt  qnoque  ciim  ad  anlma  foriiiudinem  ac 
inentis  vigorem  apecfandum  adveneris ,  ad  iropaeum 
novun  et  admh-abile,  pngnom  inusitaiam,  ad  vulnera 
ei  pnclia,  et  paiieraiium  bominis,  ne  daemonum 
aciioiies  imroducas,  et  post  mirum  et  tremendum 
hocspeelaculum  ebrietali  ae  deJictis  leipsum  addicas, 
sed  e»llceti$  aiihnae  Iticris  domum  detndo  rcverlerc , 
aique  ipso  tui  conspectu  testare  omnibus  a  martyrum 
le  apeclacnlo  redirc.  Nani  qiicmadinodum  qui  a  thca- 


Irls  deacendunt,  facile  omnlbus  innotesccnt,  pcv- 
turbati,  confusi,  emoHiti,  el  eorom  qu:c  illic  facla  !(uiit 
aimulacra  geslantes  :  jia  efe  eom  qui  a  spccuicttlo 
maTtyrum  revertatup,  faeiie  ab  omnlbus  oporict 
agiiosci  ex  aspectu,  ex  babiiu ,  ez  incesso,  ex  com- 
ptmctionc,  ex  nientia  coUectac  auentiuhe ;  igtiem  spi- 
rantem  ,  modestnien,  coniritom,  sotjrhttn,  vigilan(ciit, 
et  irtteriorcin  temperanitam  ac  philosophiam  corporis 
nioribus  propalantem.Sicigtluradurbcm  revcrtamur, 
cum  ea  qun  parest  modcstia,  cnm  inccssu  composiio, 
cum  prudentia  et  contincntia ,  cum  placido  tran« 
qtiilloqne  aspectu.  Amietus  enm  tiri ,  et  rUus  denlium, 
ei  ingresiUM  hominis  enuntiabit  de  iilo  (Eccli.  tO.  27). 
lia  sempciP  a  inartyribus  rcveriamtir ,  ab  ungiieniis 
spirilnalibus,  a  cxlestibiis  pratis ,  a  novis  mmsfiue 
spectaculis,  ut  et  ipsi  multain  faciliiatem  experianuir, 
et  cxti^ris  libertiiem  conciliemus,  ac  fhiura  bona 
conseqiianiur ,  gralia  et  benignitate  Domini  nostri 
Jesu  Ghrlsti,  cum  quo  Pairi  slinulque  Spiritiif  saticlo 
gloria,  iinpcriuin,  honor,  nunc  ct  setrper,  et  iusnciiia 
SJ^culorum.  Aiiicn. 


tfWH 


MONITinil 

AD  HOMILIAM  IN  SANCTUM  JULIANUM  MARTYllEM. 


Hanc  homiliain  Aiitiocliiac  liabitam  fuisse  explora- 
tuiii  esl,  tuui  ex  iis  qua*  de  Daphnes  suburbio  deque 
comessaiionibus  atque  iripudlis  ibidem  baberi  solilis 
cmiimemorai  Chrysostomus ;  lum  etiam ,  quia  eju»- 
dem  sancti  reliquiae  Antiochiam  transhtae  foeranl ; 
eraique  eadem  in  urbe  ecclesia ,  ejusdem  sancd  no- 
roine  consecraia,  quae  iii  historia  Ecclesiastica  non 
Infrcqucnler  celebratur.  Dc  annoquo  hanc  concionem 
habult  Chrysosiomtis,  ne  Lintill5m  quideni  explscari 
possumus.  Porro  diem  quo  passus  estiulianus  assi- 
giiai  Martyrologiuni  Roinanum  decimam  sexlam  Mar- 
tii ;  Menologium  vcro  Gru^corum  vigesimam  primain 
Junii.  liac  autem  de  re  aiidiendus  Fronto  Ducaeus. 

t  Plures  commemorat  iulianos  Mariyrologium  Ro- 
mnnum,  sed  hunc  esse  illum  cujiis  historiam  paucis 
perstringil  itJ  Marlii,  constat  ex  Menologio  Grxcorum 
Venetiis  Gnece  lanliim  edjlo  ,  quod  ad  21  iunii  pas- 
sionem  ejus  refcrt.  Narra*t  ergo  eum  natum  fuisse 
Aiiazarbi  in  Cilieia,  p.itre  qui  dignitate  senator,  matre 
qua)  religione  Christiana  eral :  a  qua  cum  in  Chrisli 
ftdc  fuisset  institiiius ,  et  sacrarum  lilerarum  se  stu- 
diis  cxcoluisset  aniiuin  ageiis  18,  apiid  Rfartianum 
pr:is[d«*m  accusa(us ,  ciitn  sacridcarc  nollo( idolis ,  in 


diversis  partibus  corporis  cxsus  cst.Tum  in  carcerem 
conjecius ,  consillo  matris  obsequutus ,  cuin  in  con- 
fessione  Christi  sc  ad  cxlremum  usqiie  splrilum  per- 
severaturum  dicerel,  in  saccum  arcna  et  venenatis 
replillbus  refcrtum  inclusus,  in  inare  projectus  est,  cl 
martyrii  coronam  adeptos.  Pos(remo  addiiur  .*  Hutic 
magnus  Chrysostomus  iaudibus  exornavil.  In  CalaI(»go 
Augusiano  tractatus  hlc  est  ordine  scptuagesiinus 
tertius,  /n  sanetum  Mortyrem  Juiianum.  Si  tales  in 
terris.  Codex  Mediceus  proE^nxum  habiiil  diem  mensis 
Junii  vigesimam  primam,  In  Horologlo  c|uoque  Grac- 
corum  apud  Usuardi  Martyrologium  a  Molano  edilum, 
21  iunii  sacrosancti  Martyris  Juiiani  Tarsi»  Diversus 
esl  liic  ab  illoiuliano,  cujus  (it  meniio  in  Menologio 
vtdgato  antiqux  lectionis  T.  8.  Ncque  enini  in  ^gy- 
|)lo,  sed  in  Cilicia  passiis  |cst :  ita  ut  quod  illc  a 
Chrysostomo  laudatus  diciiur,  ab  hoc  nostro  ad 
illum  perperam  translatuin  fuisse  vidcatur.  lii  Codicc 
Rcgio  Hcnrici  ll|  et  Bavarico  sic  inscribcbatur  hic 
tractaius ,  In  sanctum  Megaiomariyrem  JuUnnum,  » 
Plura  vide  in  Actis  Sanctorum  Boliandi  ad  deciinam 
scxiain  Marlii  dicin. 
Iiiterprclalio  Latiiia  csl  Frontonis  Duca:i. 


LAUDATIO  SANCTl  MARTYRIS  JULIANI   ("). 


1 .  Si  tales  in  terris  lionorcs  niartyribus  drferuntur» 
p:>si|u:iin  exccsserint  ex  liac  viia,  qunles  corone 
(tf)  CQutuIinra^  cum  Mss  Boglis  (970, 2029,  cl  2342 


sanctis  eoruni  capiiibus  in  ca^lis  ncctuniur?  si  laula 
csi  anie  resurreciioneni  gloria,  qiiautus  posl  resur- 
rccuimem  erit  .«^plcndor?  si  lanto  cos  conscrvi  Culltt 


6(>7  S*  JOAMNIS  GimTSOSTOMl 

dignantur,  quanta  eos  Dominus  bene?olentia  coqi' 
plectetur  ?  st  nos  mali  €onser?es,  qoi  recte  se  gesse- 
runt,  slc  honoribus  afficere  novlmos  ac  suspicere, 
quia  pro  Chrisio  decerlarunt ,  quanio  magis  Pater 
itostcr  cxleslis  imiumera  bona  dabit  lis,  qui  pro  ipso 
laltores  exanilarunt?  £st  enim  muniiicus  ci  l)eiii- 
'  gnus ;  ?erum  non  ob  hoc  ipsum  modo  ingeiiles  cos 
honores  maneni »  sed  quoniam  debitor  est  ipsorum. 
Pro  noliis  mariyres  mactali  non  sunt,  lamen  in  ho- 
uoreui  illoruin  convenimus  :  quod  si  iios  pra  quibus 
maciail  iioii  simt»  conYenimiiSy  Chri&lus,  pro  quo  sua 
capiu  devoveruntt  ^uid  non  prsestabit?  si  quibus  ni- 
hil  debebat  UnU  bona  dedit,  hos,  qulbus  debiior  est^ 
quibus  donis  non  remunerabitur  ?  Nifail  antea  terra« 
rum  orbi  debebat :  Omnes  emm  peccavirunt ,  ait 
Paulus»  el  egeni  gloria  Dei  (Rom.  5.  25) :  tmo  vero 
pcennni  ac  supplicium  debebat ;  verumlamen  cum 
poenam  iiubis  ac  supplicium  dcberet»  vitam  aeteriiam 
largiius  esi.  Si  quibus  igitur  supplicium  debebat » 
liis  rcgnuin  dedit :  quibos  vilam  Ktcniam  debet,  quid 
nou  dabit?  quibus  non  eos  honoribus  cumulabit  ?  si 
proiilis,  qui  Ipsum  oderant,  crucifisus  est,  etsan- 
giiliiero  ftidit- :  pro  illis,  qui  sanguinem  pro  ejiis  con^ 
fcssione  fodcnmt,  qutd  iion  perficiet  ?  si  aversantes 
ac  resilientes  ita  dilcxit  ut  pro  ipsis  morerefur,  eos 
qiii  mensiira  ipsum  niaxima  dilexerunt;  Majorem 
cniin  hae  dilectionem  nmo  habet ,  ut  animam  suam 
ponat  quis  pro  amids  sms  (Joan.  i5.  i3)i  quanta  sus- 
cipiet  benevoleulia  ?  quibus  officiis  prosequetur  ? 
Allileise  quidem  certamiuum  externorum  eodem  iii 
scammate  deeertant»  ei  vincunt,  victores  renuntian- 
tur,  el  coronantur  :  ai  isti  pietatis  albictas  non  iia ; 
sed  in  praesenii  quidem  sxculo  ddceriant,  iii  fuluro 
aulem  coronaniur  :  piignarunt  blc  cum  diabolo  atque 
vicerunt,  iliic  auiem  viciores  renuniiantur.  Et  ut 
esse  verum  istud  intelligatis,  nec  illos  bic  coroiiis 
donari,  verum  illic  ipsos  oinnia  manere  doiia,  Pau- 
luin  dicentem  audite,  Bonum  certamen  certavi,  cut- 
swn  consummavif  fidem  servopi :  in  reiiquo  reposila  est 
mihi  coronajuslitim  (2.  7im.  4.  7.  8)  :  ubi  et  quando? 
Quam  reddet  mihi  Dominus  in  illa  die^  justus  judex* 
llic  ciicurrit,  illic  coronatur ;  hic  vicit ,  iliic  vietor 
renuniiatur,  Audisiis  ipsiini  hodie  quo<]ue  clamaiitcm 
ac  dicentem  ;  Juxta  fidem  defuncti  sunt  onmes  isti , 
non  aeceptis  repromissionibus ,  sed  a  longe  eas  aipt- 
dentes  et  satutanles  {Bebr.  11. 13).  Cur  igitur  exier- 
nis  quidem  ac  profanis  athleiis  simul  obveniiint  et 
victoris  el  corona.  pietatis  auiem  aihletis  noii  simol 
el  victoria^  et  coronse»  sed  lanium  post  temporis  in- 
tervallum  ?  Sudarunt,  labores  hic  exantlarunt ,  sex- 
cenla  vulnera  exceperunt ,  nec  statim  eis  obveniunt 
coronae?  Nequaquam,  inquit :  non  enim  vitae  prae- 
scniis  natura  magnitudinem  honoris  illius  capit :  ca- 
ducum  est  sacculum  praesens ,  ac  breve ;  infinitum 
illud,  immortaley  etaeternum. 

Temporanei  tabores  coronas  referunt  immortates. — 
Propterea  labores  quidem  cum  brcvi  ac  tem)  orario 
sacculo  isto  conoexuit,  coronas  autein  aeterno  aique 
immoriali  rescrvavit,  ut  et  laborum  molestia  prxci- 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  m 

daiur ,  qua*  cum  temporis  brevitale  dissoivaUir,  ec 
percncis  ac  perpeluus  coronarum  usus  permaneat, 
qui  una  cum  iiiftuilorum  saeculorum  illorum  iinmor- 
talitate  perdurel.  Quod  igitur  majoribus  eos  bo- 
noribus  oriiaro  vcllel»  munus  disiulit :  nec  ideo  tan- 
luni ,  scd  ut  piira  deinceps  vokiplaie  perfundantur. 
Nam  quemadmodum  is,  qui  priu^  deliciis  ac  volo- 
ptatibus  fruiiur,  ac.deiiidc  vexandus  est,.  praesentes 
delicias  ob  fuiuporum  malonjni  e\spceiaiioiiem  mi- 
iiime  sentit ;  sic  ille  qiii  prius  pugnal  ac  decertaty  et 
sexcenta  mala  tolerat,  deinde  vero  coronatur,  prafi- 
seniium  malonim  sensum  iion  capil,  dum  fuiuro* 
rum  bonorum  spe  recrealur.  Neque  vero  iabore  Inn- 
tum  eos  prssenti  i>er  lianc  futurorum  spem  levayii^ 
sed  etiam  quod  efTecerii,  ut  ordinc  prior  voluptale 
esset  afnictio :  ne  vehemcnter  a  prbesentibu^  malis*. 
dum  ad  illa  respiciunt  torqueaniur.  Sicilii  etiam,.qui 
pugilaium  certant ,  alacritcr  vulnera  excipiimt ,  nou 
dolores,  sed  coroiiam  spcctantes ;  sic  et  nautx  scft- 
centa  pericula  subeunies ,  tempestates ,  ei  infesiiini 
quoddam  bellum,  ac  saevis  se  belluis,  ei  grassanli-» 
bus  in  mari  praedonibus  objicientes,  nihil  liorum 
mente  versant,  scd  ad  porius  ac  diviiias  ex  negotia- 
tione  colligendas  respiciunt :  ita  et  martyres  sci- 
ccnta  mala  tolerantes,  corpore  variis  tormentis  coa* 
ciso,  nihil  istorum  spectabant ,  sed  caelo  ct  bonis , 
qtiae  inde  sperantur,  inhiabant.  Aique  ui  intelligaiis 
ea,  qnae  natura  sua  gravia  suni  ei  intoleranda,  spe 
futurorum  levia  reddi  ac  (aeilliiiia,  pracrecium  taLum 
bonoruin  dicenlem  audite  :  Id  enim  quod  in  prcesejui 
est  momentaneum  et  leve  tribulationis  nosiros,  supra 
modum  in  sublimitate  esternum  gtorite  pondus  operatur 
nobit  (2.  Cor.  4. 17).  Quo  tandem  pacto  quxso?  Non 
contemplantibus  nobis  quas  videntUTy  sed  quw  non  vi- 
derjur  (Ib.  v.  18). 

2.  Ilacc  autein  non  abs  re  dicta  sunt  a  nie,  sed 
propter  vos,  ui  ci;m  aliquem  in  hac  vita  dcticiis  ac 
voluptaiibus  pcrfruentem  videriiis^scd  illicposica  pu- 
nieiidum,iioneumpropter  praesentes  delicias  b^atum, 
sed  propter  fulurum  supplicium  miserum  praedicetis. 
Rursum  ubi  quempiam  eorum,  qui  mullo  illic  honore 
decorandl  sunt,  afllictione  ac  (ribulatione,  atque  in- 
numerismalis  in  Iiac  temporali  viu  videritls  obsideri, 
ne  propier  praeseniia  mala  deploreiis,  sed  felicem 
judicetis  ac  beatum  proptSr  repositas  ipsi  in  infiiiitis 
illis  saeculis  coronas  censeaiis.  Hunc  itaqiie  sanctum 
Cilicum  natio  iulit,  qux  Paulum  eiiam  iulii :  civis 
enim  illius  fuil,  et  uterque  nobis  inde  minister  Ecclc- 
siae  prodiii. 

Diicmrnttm  Juliani  mar/ffniii/i.— Postquain  aulcm 
pieutis  apertum  est  stadium,  et  ad  certamiiia  tempus 
ipsum  vocavit,  in  saevam  incidil  belluam,  qnae  lum 
judicium  exercebat.  Ac  videte  commentum :  cum  enim 
eum  forii  animo  praedilum  viderei,  neque  posse  sup- 
pHcii  vehementia  rigidum  illud  animi  robur  inrringi» 
In  procrastinationes  illum  conjicit  ac  diiationes.  iii- 
troducens  ideniidem  el  educons.  Non  enim  uno  die, 
cum  audisset,  illi  caput  abscidii,  ne  ^upplicii  brevKas 
faci.iorem  illi  c.ursum  reddcrcij  sed  diebns  singulls 


fiC9  IK  5.  Jt-LIVMJH 

iitmduceiiat,  ««lucebatv  iiitcrrogaiioneft  adhibebat, 
mille  tormenia  niioiubatur»  adulatoriis  Terbis  allicie- 
bat,  omnes  inacliinas  admovcbat,  el  inunoium  illud 
fundaineiunro  eoiieuiere  niiebatur ;  anno  Integro  per 
*  imiYersam  iilum  Cllidam  circuniducebat,  ignominia- 
:|ue  afliciebat :  imo  vero,  qnod  minime  arbiirabatur, 
illustriorem  reddebat  martyrt>m;  martyr  auiem  ct 
ipse  Tociferabatur  coiicinebat(|ite  cum  Paulo,  Deo  au- 
tem  qratiaz  qui  tnumphai  nos  in  ChrittOf  et  odoreni 
notitite  swc  manifeolai  per  nos  iu  omni  loco  (2.  Cor.  2. 
ii).  Ut  enim  unguentum,  quamdiu  quidem  lino  in 
loco  sittmi  e>t,  solum  illum  acrem  odore  Inflcit ;  cum 
auiem  in  inulta  fuerit  loca  dispersum,  omnia  sua  viriute 
cnmplet :  ita  nimirum  et  in  martyre  accidit.  Circum* 
agebatur  enini  lum  temporis  ut  inurendus  igiiominin, 
sod  coiitrarium  eveniebat :  iUustrior  illa  transvectione 
fiebat  atbleta,  cunctosque  Cilicum  regionis  incolas 
su9e  Tirtutis  semulatores  reddebat  Circumagebatur 
quoquoTersjis,  yt  ejus  certamina  non  ex  fama  solom 
discerent,  sed  et  i|.sum  ooroiiatum  Ticiorem  contue* 
rentur  spectatorcs ;  quantoque  longiores  illi  circuitus 
stadii  curriculaque  rcdttebat»  tanlo  illustriores  cursos 
omaes  fiebant :  quanio  majora  illi  seammaia  propo« 
nebat,  tanto  mirab^illora  certamina  efficiebat :  quanto 
alHictionem  temporisdiuturnitate  protendebat,  tanto 
probatiorem  p^iieiitiam  ejusreddebat.  Nam  et  aunim, 
quo  diutitts  cun  Ignis  natura  TOrsatur^  pnrius  eTudii  t 
qiiemAmodttm  et  tum  s.^ineti  anima  tempore  exami- 
nata  magU  refulgebaty  nec  aliud  qiiiddain,  quam 
tropaeum  adTersus  selpsum  ac  diabolum,  inartyrcra 
cireumferebat ,  crudelitaiis  gentUittm  argttmeniuin, 
Christianorum  pietatis  indicium,  Tirtulis  Cbristl  maxi* 
innm  signum»  incitamenium  et  consilium  fidelibus, 
ut  alacri  animo  Iniisdemcertaminibtts  perseTerareut, 
divinx  glori»ipraK^onem,lalium  certaminumdlsciplinae 
in.igistrum.  Cunct/>8  enim  ad  imitationem  sui  nnn 
voce  tantum  suadeiis,  sed  faciis  ipsis  tnba  clariorcm 
iiiittens  Tocem,  cohortabatur.  Ct  quemadmodum  e%li 
non  emissa  Toce  Del  gloriam  enarrant  (Pm/.  18.  i), 
scd  dum  aspecius  sui  splendore  spectatorem  in  ad- 
mirationem  conditoris   Iraducuut  :  ita  nimirum  ct 
martyr  ille  Dei  gloriam  tunc  enarrabat,  cum  c;iium 
esset  ipse  qnoqtie  multo  isto  iucidius,  quod  Tidemus. 
Non  enim'  iu  caelum  astrorum   chori  splendiilum 
reddunt,  ut  martyris  corpus  splcndldios  Tulnerum 
sanies  reddidit.  Aique  ut  marlyris  vuluera  csclo  Infisis 
asiris  splendidiora  esse  discaifs,  advertite. 

Dmionet  Martyrum  iepukra  formidant, —  Ad  illud 
qnidem  cxlum  ac  sicllas  cum  bomines  respicinnl, 
tum  dxmones ;  sed  ad  bujus  etiam  vuinera  bomines 
quidem  respiciunt  fideles,  da.mones  autein  oculos 
contra  non  audent  attollere;  quin  etiam  si  specure 
coneniur,  continuo  luminibus  ori)antiir,  nec  possuiit 
exsilientem  inde  fidgorein  snstinere.  Hoc  ego  non  ex 
iis  tantum  qns  olim  accidemnt,  sed  ex  iis  etiniii,  quae 
hodieque  finnty  comprobnbo.  Sume  eniin  quempiaro 
a  daemone  eorreptnin  ac  furentcni,  et  ad  sancium 
•  iNttd  septtlcrom  dednc,  quo  rcuquiae  roartyris  coiitl- 
nentiir,  tiim  resilieiitem  plane  aique  fi^ufem  \'ide- 


VARTTnEli.  GTO 

bis.  Ut  enim  si  per  prouas  incessums  'essot,  sio 
ab  ipso  Tcsiibttlo  statim  exsUit,  et  ne  oeuloGqiiidem 
adTcrstts  Ipsam  thccam  aadet  attoliere.  Qiiod  si  miiic 
tanto  post  lempore,  Gum  puWis  et  cinis  est  faclvs, 
suspicere  in  moniiinentttm  non  audent,  nec^e  nnda 
sancti  ossa,  minime  dubiom  est,  quin  tam  qnoqiie, 
cuin  illttm  sanguine  |Mirpuiatnm  Tidebant,  Tulneribos 
ttiidlque  amplius  quam  solem  radiis  refulgcntem» 
pirculsi  fueriniy  et  oculis  besi  reeesseriia. 

3.  Vides  ut  astris  exlestibus  martyruro   Tolnera 
splendidiora  siotac  mirjbiliora,  ma/orique  Tirtutepol- 
leanl?  Sanctus  iUque  in  medium  prudiioebatiir,  et 
acerbattndiqiie  supplicia  circumstabant,  metusfuturo- 
mm,  labor  praeseniiuin,  dolor  iiigrucntjum,  eorum  (piae 
exspecubantur  forroido  :  Umquam  etiim  belliiai  quae* 
dani  inunanes  carDifices  corpus  ejus  circomsidentes 
laiera  effodiebant,  carnem  deradebaiit,  ossa  denuda- 
baiit,  viscera  ipsa  interiora  perTadebant.  Aiumeneum 
cuiicu  perTestigarent,  thesaurum  fideidepnedarimfr* 
nime  valuerunt,  Eniinvero  in  regom  »rarils  •  ubi  au- 
rum  alisHiue  copiosae  saiit  opes  rccondilfle,  si  parietes 
solum  perfoderis,  si  fores  reserareris,  continuo  thesao- 
rum  objectum  rides ;  at  hic  in  sancto  islo  ChristoflH 
que  coniiiienii  templo  contrarium  aceidebat.  Perfo- 
diebant  muros  carnlfieea ,  pectoraqoe  disrumpebani , 
et  recondius  opes  nec  cernebant ,  nee  rapere  pole* 
rant ;  sed  quod  evenit  Sodomitis,  ut  ad  iJhMmis  LnC 
januam  qiiidem  ipsamsiareut,  aditum  Terenon  tn* 
Tcuirent  (Gen.  19.  iO.  oqq,  )  :  sic  nimiraro  et  isli, 
cum  corpus  mariyris  uiidiquaque  scrutarentur,  Ihe* 
saurum  Umen  deprchendere  fideiquo  ditritias  exbav- 
rire  non  Talebant.  Talia  sunt  aniime  sanetoran  recte 
facta ,  qtt»  nec  aoferri  nee  vinel  posenat,  in  aniaMB 
fortitttdine  Umquam  in  asylo  quodam  et  socra  loea 
recondiU ,  ut  nec  ocoli  tyraonofam  ea  ecmant ,  nec 
manus  camifieum  rapere  posiint;  sed  lioetipeam 
cordissecent,  eiii  praeclpue  erediu  eii  00110«  forti^ 
tudo,  lioet  in  minuta  frosU  eonciiiaat,  ne  sic  quideM 
opes  cxlianriuni,  sed  eas  amplieres  eiiam  nsdduiic. 
liujus  rei  caiisa  Deus  csi,  qui  animas  Ules  inhabiut ; 
qui  Toro  Deo  belluin  iufemt,  fieri  aofoU  ninqttam,  ot 
Tictorevodat,  sednecesseest^utladibrio  habitus  turpi- 
terque  superatus  absoedai.Propterea  tum  qooqito 
eontra,  qiiam  ueu  venire  soleai,  accldebat :  ubiqoe 
siquidema  faclis  Torba  superantur,  tum  Tcro  sermo- 
nes  actiouibtts  praevalebant :  qnomodoT  Admovcbant 
ignem  illi  etferrum  ei  tormenU;  admoTebaiit  poenas, 
supplicia,  iagella ;  peribdiebanl  andiqoe  *  latera  :  et 
qui  patiebatnr  inexpugnabilis  maoebot;  loquebaiar 
iUe  lantum,  simplicemque  Tocem  einittebat,  et  opera 
•ermo  Tincebat*.  ExsilielMit  ex  mariyris  ore  vox 
saneu,  simulque  Cttm  ipsa  lumen  radio  solari  splen- 
didius  eliciebatur.  Uujos  tantum  est  lumen,  qManUim 
inter  caelum  et  lenMm  inierjacet  interTallum;  'wio 
Tcro  ne  hoc  qnidem  iniegnim  potest  porvadere,  si- 

•  Hic  cl  infra  in  Morel.  quaedani  decraat«  qoae  ex  savil 
et  ex  vss.  supi  lentur. 

»  m  savil.  nosl,  ffwittp6fll,  ste  he0nff,  torm«ifti  detpi 
ciin$ ,rt  fiugellioiUi  wpe^aviL  iic  apera  term matiau 


071  S.  JOANNIS  CIIRYSOSTOMI  ARC 

qoainlo  tcclimi ,  vel  niunis ,  vel  iiubcs ,  vtM  aliiid 
quoddam  corpns  iDlercesserit ,  sed  obslruitur  ac  dis- 
cludilur  septis  cjusmodi,  ne  nlterius  feralur  :  vox 
auiem  marlyris  ex  illa  sancta  lingua  prosiliens  in 
caclum  subsiliii.  rraetcrvecia  cst  csclum  ca:li;vide- 
runtcam  angeli,  locoque  cesscrunt,archangeli,  ct  viain 
dederunt;  Clierubiin  et  alix  ^irtutes  sursum  ipsam 
deduxerunl;  nec  prius  rccesserunt,  quam  ad  ipsum 
throHum  regium  adduxisscnt. 

Mors  mariyrum  e$l  vktoria.  S.  Julinntis  in  mare 
prajeeiuB.  —  Post  lianc  aulcm  vocem  cum  vidissct 
is,  qui  lum  Judicium  cxcrcebat,  sc  tcmere  cuncla  cl 
incassum  esse  mncliinnlum ,  scquc  contra  stimulum 
calcitrare,  atquc  adamanicm  |)erculere,  quid  facii? 
£o  lendit  dciiiceps,  ut  victns  mnnus  dare  videalur, 
et  marlyrem  ex  hac  vita  subdticit :  mors  enim  mar- 
lyrum  eonim  ,  qui  ipsos  eiiccnnt ,  cst  aporla  clndes ; 
eoriim  aulein ,  qui  tiecantur,  clara  vicloria.  Tu  vero 
milii  coiisidera,  quo  pacto  saevum  qnoddam  et  accrbiim 
genus  raortis  ejus  excogilaverit ,  quod  et  tyranni  cru- 
deliiatem  el  mariyris  fortiludincm  dcmonstrare  pos- 
^et.  Quodnam  igiiur  illiid  «ipidicii  gcnus?  Allalo 
sacco ,  ct  arena  completo ,  cum  in  etim  scorpiones , 
viperas  et  dracones  injccissct ,  cum  illis  ct  sanclum 
iiijecil,  el  in  niarc  demisii.  Erai  ergo  mariyr  cmn  bc- 
«iiis  ,et  rursus  cum  bcstiis  conclusus  erat  vir  jiistus : 
rursus  auicm  dixi,  ui  velercm  vobis  iii  mcmoriam  re- 
vocarem  dc  Danicle  narrationem.  illum  qnidem  iii  la- 
cum  incluserunt,  liuncautem  in  sacciim  iiijcccrunt :  illi 
lum  lapidem  imposueriint,  bic  saccum  consuit,  et  ju- 
ato  carcercm  angusiiorem  eOTecii.  At  ubiqiie  sanciorum 
Gorpora  bestias  reverentur,  in  eorum  ignominiam  et 
condemnalionem,  qui  cum  raiione  sint  ornati  et  hu- 
roanae  Jiaturae  conditionc  digni  habiti,  feriUitem  illnrum 
summa  sua  iromanitate  snperant :  qualem  hunc  quoque 
lyrannum  funsse  cohjicere  possomus.  Videre  erat  stu- 
penduro  miraculum ,  nec  eo  minus ,  qiiod  in  Daniele 
coniigit.  Nam  sicui  cum  posi  multos  dies  e  lacu 
ksonum  ascendeniero  illttm  vidissent,  tum  mirati  sunt 
Babylonii  (Dan.  7) :  sic  et  animam  iuliani,  cum  e 
sacco  ei  fluciilm  ascendeniem  in  caelum  viderent  an- 
^eli ,  miraii  sunl.  Dnniel  binos  leones  subegii  nc  vi- 
cii,  sed  seiisibiles :  hic  leonem  unum ,  sed  spiritualem 
snbegii  ac  vicit.  Hostis  qiiippe  nosier  diabolus  iam- 
quam  leo  nigiens  clrcuii ,  qnaerens  quem  devoret  (I. 
tet.  5. 8) :  at  fortitudinc  marlyris  superaius  esi ,  tc  - 
neiinra  siquidem  peccaii  deposuerai ;  quapropier 
hunc  minime  devoravit;  Idcirco  ncc  lconem,  neciraro 
bestianim  reformidavil. 

4.  Vnliis  ei  alUim  quamdam  ▼eterem  referam  nar- 
raiionem,  ubi  ei  iustus  eibcstis?  Diluvii  Noe  atque 
^rc9C  recofdamini :  tum  eniro  qnoque  jiistus  ^t  besii» 
simul  fuenint.  At  Noe  quidem  ingressus  homo  esi,  et 
egrcssus  esi  homo;  Julianus  autem  ingressus  quidero 
«sthoroo,  sed  angetus  esiegresaus  :  ille  de  tcrra  in- 
gressus  est,  ei  in  terrani  esi  rursus  egressus;  hic  de 
terra  in  saccum  ingrcssus  est ,  ei  de  sacco  in  co^Ium 
estprofecius.  Accepit  eum  mare,nonut  occidcrct, 
ccd  ut  cotonarei ,  ct  post  coronam  nobis  sanctam 


niEP.  CONSTANTLNOP.  67*. 

i.stnfn  nrcain  ninrlyris  corpiis  rcddidit :  hnnc  in  lumc 
usqtic  diem  retincmus ,  qune  soxcentornm  bonoruin 
esl  tlicsanms.  Etenim  martyres  nobiscum  Deus  parii* 
tus  cst :  cum  animas  sibi  sumpsisset ,  cor|)Oi'a  nobis 
qnodammodo  largilus  est ,  ut  perpctunR  virlutis  mo* 
numenta  sancla  Iiornm  ossa  teneamns.  Nam  si  belln- 
toris  arma  cruentata  qiiis  cernens ,  clypcnin,  hnsiam  , 
elloricnm,  licet  omniuni  sii  ign»vissiiun<i,  statim  ex- 
silil,  exardescii,  et  ad  bellum  prompttis  exit,  nlquc  a 
conspectu  armorum  sumit  animum ,  ut  easdcm  actio- 
nes  aggrediatur  :  nos  qoi  iion  anna,  sed  corpus  ipsum 
ccrninuis  sancti ,  quod  dignum  habitum  csi ,  ut  ob 
Chrisii  confessioncra  cruenlnrciur,  licct  omnium  si" 
miis  tiinidissimi ,  qui  possumus  non  promplo  esse 
aninio,  cnm  hic  aspcctus  vclut  ignis  quidam  in  men- 
tcm  nostram  inctdat ,  el  ad  ideni  nos  Cfrlamen  invi- 
lei?  Propterea  sanctorum  corpora  us(|uc  ad  tempos 
resurrectionis  apud  nos  dcposiiil  Deiis ,  ut  maxims 
philosophix  materiam  habcrcmus.  Veruinenimvcro 
ne  raartyris  landes  lingiix  nostrx  imliecillitaie  mi- 
nuantur,  sed  agonothelam  Deum  cxspecteni :  qql 
eos  coronat,  ille  ei  collaudabit.  Laus  enim  co- 
riim  non  ex  liominibus  est ,  sed  ex  Deo;  nam  ei  hxc 
ipsa,  qtix  diximus,  non  ut  iliusiriorem  reddere- 
mus  martyrem ,  diximus,  sed  ut  vos  promptiores  cf* 
Aceremus. 

Moralis  exhorlatio.  —  Nos  vero,  laudibus  (^ssis , 
omnem  ad  vos  oraiionem  convcrtMmus  :  quin  potius 
martyrum  laudcs  non  possnnl  oinitti ,  cnm  in  ecclc- 
sia  quis  de  rebus  uiilibus  vcrba  facit.  Sed  animum 
advertite  :  pravam  enim  et  invcieraiam  consuetudi- 
ncm  exsciiidere  statui  hoilienio  die,  nt  noii  solum  ad 
martyres  accedamus ,  sed  eliam  martyres  imiteinnr. 
Honos  quippe  martyrum  est ,  non  si  ad  eos  tantum 
procedamus ,  sed  pn&  hoc  si  foriitudincm  ipsorum 
xmulemur.  Quamobrem  prius  eiponcnda  csi  prnva 
isia  consuetudo  :  nam  ignoto  morbo  facile  non  csi 
adbibere  medicinam :  ideovulnus  priusdetego,  deiiide 
niedicamcntum  appono.  QuxMiam  igiiur  iila  est  prava 
coiisuetudo  ?  Nonnulli  eorum  ,  qui  hic  hodie  congre- 
gati  sunl  (absit  eniin  ut  totam  Ecclesiam  criiniiie  iali 
condcmnem),  pr.x  socordia  qtiadani  acsimpliciiate  die 
crastino,  dereliciis  nobis,  Daphnen  (a)  propcraiit ,  ui 
quac  collegimus  hodie,  cras  effundant ,  el  qux  xdifi- 
cnvimus ,  destruant.  Nc  igilur  absque  fructu  huic 
concioni  inlerfueriot ,  ubi  de  his  pauca  disscrueri- 
mus ,  orationi  finem  imponemus.  Quid  quxso  pro- 
pcras  ad  suburbium  civitatis?  Ecce  snburbium  ieru- 
snlem  illius ,  qux  sursum  csl;  ecce  Daphne  spiriiua- 
li$  :  illic  fonles  aquarum ,  hic  fontes  sunt  martyrum: 
illic  ciiprcssi  arbores  infructu  snc ,  hic  reliqutsc  san- 
ctorum  sunt  ac  radices  in  tcrra  plantaix,  qux  ramos 
in  caelum  protendunt.  Visne  ramonim  eiiam  istorum 
fructuni  inlueri?  Aperi  oculos  fidei,  ium  subiio  ini- 
rabilium  tibi  fructuum  naturam  osiendam.  Non  enim 
pomorum,  aut  nncuro,  nec  aliud  quiddam  eorum  qu3 
corrumpunlur  ei  pcrcuni,  ramorum  cst  frucuw: 

(a)  Daphne  inagro  Antiochife  suburbano. 


$75 


iN  b.  jLtxvvtH  m^riEHai 


\ 


j. 


f«ed  corporuiii  iniiltlaloniiA  sa:i.iho,ei  iHiccaloriuu  ro- 
missio,aboIUio  vilii^inorboriiin  animx  curalio,  oraiiu 
conlinua, fiducia  apud  Dcuin,  Kpirittinlin cuiicin,  boiiis- 
quc  cxlestibus  rcdundantia.  Ili  fructus  seinper  decer- 
pii,  seniper  pullulaui,  iiec  unK|tiain  suos  culiores  dcfi* 
ciunt.  Atqiie  arborcs  qiiidem,  qiio;  nascunlur  in  terra, 
scmvl  in  anno  rriiciuni  (eruiit;quod  si  iion  decerpseris, 
adventanie  liycmis  leinporc  corrupio  ac  dilabente 
froclu  proprium  dccorem  amittunt :  hx  vero  hyeniis 
ncsciSe  sunt  et  a;st:itis ,  non  teniporum  siibjacent  ne- 
ccssitati,  ncc  siiis  fruclibus  nudatae  possunt  videri , 
scd  euindcm  perpetuo  decorcin  obtinent;  non  eas 
tiinqiiani  corrupito  vel  niutatio  tempeslatum  atlingit. 
Qiinm  niuiti  siquidem ,  ex  quo  plantatom  cst  corpus 
istud  Hi  lerra ,  scxcentas  sanationes  ex  lioc  sancto 
tecaloilecerpserunl ,  noc  rructiis  defecil ;  mcssuerunt 
segetem,  ncc  consumpta^  sunt  spice;efontibus  bause- 
iuut,iicce\lnaniti  sunt  hitices,  sedpercnnisesiquac- 
d:un  scaturigo,  numquam  deficiens,  sed  eo,  quod 
liausium  est,  copiosius  setnper  miraculum  manans 
efrundit.  Nequc  vero  tantum  miracula  operatur,  scd 
|diiIosopliari  etiain  suadet.  Sive  eniiB  dives  sis  ac 
superbias  et  elaio  sis  animo ,  cuni  huc  veiieris  ac 
inanyrem  intuiius  fueris  ,  quantomque  sit  inter  divi- 
lias  tuas  et  bujus  opuleiitiam  dlscrimen ,  tecum  ipse 
rcputaveris  :  elatos  animos  subito  depriwes,  et  de- 
posito  fasiu  ac  tuinore,  multa  cum  animae  sanitate 
discaies;  sive  paiiper  acdespcctus  tibi  esse  videaris» 
curo  bttc  veneris  et  divitias  martyris  videris,  contem- 
piis  ei  irrjsis  saccularium  divitiis,  multa  instruclus 
pbilosophia  recedes ,  elsi  contiimelix  •  etsi  damna» 
etsi  verbera  infligantar;  cum  te  nonduin  tanta  pas- 
sum  esse ,  quanla  sanctus  hic  martyr  pertulit,  vide- 
ris ,  magnam  hinc  capies  consolationem.  Yides  cu- 
jusmodi  radicum  istarum  sint  ,fnictus?  utconsumi 
neqoeani?  nt  spirituules  slnt?  ui  ad  animam  ipsam 
peniDganl?  Non  prohibeo ,  ne  quis  in  suburbiuin  ab- 
eat»  sedne  crasiino  die,  prohibeo  :  quam  tandem  ob 
cattsam?Ne  damnationi  sit  obnoxia  delectatio;  ut 
Toloptas  sitpura»  damnatio  vero  non  subrepat.  Licet 
enim  alio  die  et  voluptati  indulgere  et  cximi  peccaio. 
Qnod  si  oanc  etiam  placeat  voloptate  perfuiidi ,  quid 
jocttiiditts  hocconventu?  quid  ibeatro  spirituali  gra- 
tioft ,  membris  tuis ,  taorom  fratrom  congressu  ?  At 
etiam  oorp<Mralis  mense  vis  fleri  particeps?  hic  soluto 
conveota  lioet  juxta  martyrii'm(o)  subflcavel  vitc 
diversanti ,  eiiam  corpori  recreatiooem  indulgere,  et 
condemoaiioneeonscieatiam  liberare.  Martyr  euim  c 
propliiquo  spectatos  »  ei  cum  sit  vicinus »  ipsique 
meosae  adstet,  voluptaiem  in  peccatum  eifuDdi  do:i 
aiDit;  sed  lamquam  paedagogus  aot  pater  optimus  ocu- 
lia  fidei  coDspectas  risam  comprimlt»  indecoi-as  vo- 
luputescirCttrocidit»laseivos  omnes  insultus  carnis 
toliit»  quos  ilUc  noa  licet  evadere.  Quid  iu  ?  Quia  ni- 
.  mirum  saltanttum  Tirorum  chori  die  crastino  subur- 
biam  occupabont :  at  ejusmodi  honiinum  eonspectus 
illum  etiaro,  qui  teroperanter  gerere  se 


ia)  ife  ftyrium  sive  eoelesia  SS.  mnyrani,  qoa  de  re  non 

Seuicl  sfi;^erhis  Sv.  luui  est. 


iat^*«.  nt  i 

a  vcftMs  4aM:«aH- 

hujnsmudi  | 

cultui  I 

habitus  es. 

|»acti  convcsli,  cIm  ilW«i.*«a  *^-. 

eiadeos,  qui  adsMS  mt  tli^,  ^,.^^       T  " 
cere,  atque  his  salmcm  ib^nm  '^ttuti^uu^^. 
d.mmedicusadxiroio»  :::p«*ue.|«»M.ji  um^^J^ 
colloquilur ;  qux  V  ro  peru.-iaa  nc  .i^^..  .^y^^  ^ 
alimenla  reliquamque  cuniioam,,  fcwau  t^  jhc 
pinquis,  omnia  illls  injDDg  UiAit  d  im^    )^ 
nimirum  asger  qiiidcm  non  proiiftM  '^itir  u,_ 
admittit ;  saiius  autein  niagna  com  dJi^au»  u^  m,^ 
dicuniuratteiidit:  idcirco  et  cumistisvoiiis«(dtfi  «^.«^ 
qui  statui.  PraDOccopemus  crastinodie  p  •»»»,  aib«g«ft.^ 
mus  vbs,  viri  viros,  feminx  feminas  de  jiWi-nOi.  ^ 
trabamus ;  reducamus  huc,  neque  embescanMis    «Ai 
salus  est  fratris,  pudor  non  est.  Si  illos  no«  p«4t4  ^ 
inii|oam  illam  poqipam  prodire,  ma1:o  niiaus  p«4m 
nos  debet  iHos  ad  sacram  islam  solemniiatem  rev#- 
care.  Gum  de  salute  frairis  .igitur,  nihil  recosemoa» 
Qiiando  enim  Ghristus  propter  nos  mortuus  est,  Doa 
propler  illos  qH>rtet  cuncta  tolerare  :  licet  abpaa 
iinpingant,  licet  maledictis  incessant,  reiineto,  nee 
prius  desislito,  qiiam  ad  sanctum  martyrem  eos  redo- 
xeris  ;  licet  nd  pr»tereuntium  judicium  provocandum 
sit,  audiant,  qui  volent  :  dic,  Salvum  fiicere  volo  fra- 
trem,  pereuntem  animam  cemo,  neque  cognaiione 
junctos  possum  contemnerc  :  reprebendat  qui  volet, 
accuset  qui  volet,  Imo  vero  nemo  reprcbendei ;  pmnes 
laudabunt,  omnes  amplecteniur.  Non  enim  pecunia- 
rum  causa,  nec  ut  propter  odium  iirivatum  roe  ulci- 
scar,  nec  ob  aliain  rem  qiiampiam  sxcnlarem  contcudo 
pugnoquc,  sed  rratern»  saiutis  graiia  :  quis  bxc  non 
approbabit?  quis  non  laudabit  ?  Niilla  carnis  cogna- 
tioue  jiinctos  nos  propinqoorum  amanliores,  quam 
patrcs,  cognatlo  spiritualis  eflecit.  Si  velitis,  eiiam 
martyrem  Dobiscom  assnmamus  :  non  cnim  erubcscit 
vemre  ad  fratrum  salutcm.  Objiciamus  eom  ipsoram 
oculis :  reformident  prxsentem,  revereantur  rogantem 
etobsecrantem :  non  enim  erubescit  einm  rogare.  Nam 
si  Dominusejus  naturam  nostram  rogat:  Pro  Ckrhto^ 
inquit  Paulus,  legatione  fungimur  tamqkom  Deo  rogante 
per  noi,ReconciUamini  Deo(2.Cor.5.iO),  multomagis 
servus  hoc  faciet :  nnum  ipsum  contristat  solum,  per 
ditio  nostra ;  unum  exliikrat,  salusnostra,  et  idcirco 
nihil  ^us  gratia  suscipere  recusat.  Neque  dos  igituf 
erabeacamas,  Deque  sopervacaneum  esse  ducamiis. 
Si  eaim  venatores  loca  prxrupta,  montes  ei  barathra, 
et  invia  quxque  loca  pervadunt,  seu  leporem,  aut  ca- 
pream,  aut  aliud  quidpiam  ejusmodi,  seu  volucres 
etiam  istas  plenimque  sylvestre^  vcnnri  velint ;  lu  qui 
non  bestiam  vilein,  scd  fratrem  .'^piriiualem,  propier 
qiiem  mortuus  est  Chrisius  ,  a  pcrdiiionc  revocatunis 
es,  non  jain  montcset  saltus,  sed  portam  solum  egrcdi 


675  S.  JOANNIS  CllliYSOSTOMI 

n^Aigis  et  erubescit?  quam  Uindeni  quxso,  Yeuiam , 
obilnrbls  ?  non  audis  snpieiitcm  quemdam  monentem, 
nc  dlccniem,  Estconfum  adducem  peccaium  {EccU.  4. 
15)  ?  Sed  ne  reprehendat  quispiam ,  times  ?  Transfer 
in  meculpani,  qui  dixi;  dic  itn  jussissedoctorem :  ego 
paratus  sum  cum  illis,  qoi  reprebcndunt,  disceptare  ac 
ratiuncm  reddere  :  inio  vcro  ncquc  vos,  neque  dos 
quispiam  reprcbendet,  (amelsi  valdc  sit  impudens ; 
sed  laudabuni  omnes ,  ac  nos  cur.-^  studiique  nomine 
commendabunt,  non  in  palria  lantum  noslra,  sed  et 
11  qui  Vicinas  liabitnnt  urbes^  quod  apud  nos  sii  tanta 
vis  caritalis,  tanlus  ardor  anioris  in  fralres.  Sed  quid 
ego  bomines  dico?  ipse  angelorum  n'>s  Dominus  col- 
laudabiL  Cum  itaque  propositam  mercedem  noveri- 
mus ,  ne  venationem'  negligamus ,  nequc  soli  die 
craslino  revertamur,  sed  unusquisque  prxdam  secum 
habens  adveniat.  Si  illa  tantum  Iiora  veneris,  qua 
qulsque  domo  cgressus  in  vlam  se  dat,  cumque  ad 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  6/4 

iiujus  loci  visitatlonem  traduxcris,  nulia  demceps  erU 
difBcuItas;  sed  post  lapsutn  leinporis  mtiUam  ille 
quoqne  tibi  gratiam  liabebit ,  et  vos  cxtcri  omnes 
laudabunt  et  eflerent ;  quodquc  omniuin  niaximuni 
est,  multa  vobis  ob  isthaic  ca^loruin  Dominus  coiiferet 
pnsmia,  et  lucruin  isiud  et  laudem  aogebit.  Qii.TSluiii 
igitur  aninio  versantcs,  quem  iiide  coUigimus ,  ante 
urbem  orones  effusi  comprehensos  fratres  nostros  huc 
rcducanius,  ut  crasiino  etiam  die  plcnum  nubis  thea- 
trum  reddotur,  ;ic  conventus  sit  pcrfectus  ;  ut  pro* 
pier  hoc  studium  no^trum  ac  diligentiam  hic  adhi* 
bitam  in  aetcrna  labernacula  sanciiis  niartyr  mulia 
cum  fiducia  nos  recipial ;  quam  utinam  conseqiii  nobis 
omnibus  conthigat,  per  gratiam  et  benignitalein  Do- 
mini  nostri  Jesu  Christi,  pcr  quem  et  cum  quo  Patri 
gloria,  iina  cum-  sancto  et  viviGco  Spiritu»  nunc  et 
scmper,  et  in  saecula  sxculonim.  Amen. 


im 


9BB 


ADIHONITIO 

AD  HOMIUAM  IN  S.  BARLAAMUM  MARTirREM. 


ti  nuiat  Fronto  Duc;eus,  in  Menologio  Gmrcorum 
quodam  manuscripto  ad  diem  i6Novembris  annuntia* 
tiir  festum  S.  Barkiami  martyris,  quemadmodum  et 
in  Mariyrologio  Romano.  Alia  vcro  Grxcorum  Meno- 
logia  hoc  festiim  ad  decimam  nonam  Novembris  refe* 
runt.  Sed  longe  alia  tempesiate  ea  solemnitas  tempore 
Cbrysostomi  celebrabatur.  Nam  in  Homilia  in  iliud 
Apostoli  dictum',  Nolo  vos  ignotare^  Fralret^quodPa-- 
irei  noUri  omnei  9ub  nube  fuerunt^  etc.,  quaehomilia 
die  festum  S.  Barlaami  insequente  habita  est ,  ot 
ibidem  ait  Ghrysostomus»  diserte  dicit  S.  doctor  hye- 
mem  jam  praeteriisse  xsiatemque  advenisse  :  Liberati 
$umu$,  inquil»  hyeme,  el  e$tale  perfruimut,  blande  af- 
fanU  uphyro.  Qux  cum  ad  Novembrem  mensem  mi* 
nime  quadrare  valeant,  liinc  sane  conseqiiitur  loiige 


diverso  anni  teropore  celebratum  tonc  fuisse  Antio- 
chiae  S.  Barlaami  martyris  festttm.  Antiochiae  dixi : 
nam  ea  In  urbe  concio  illa  habita  est :  in  cujus  agris, 
ut  ibidem  dicitur,  frequeniia  martyrum  sepulera  ez* 
stabant ,  quo  coniluere  solebant  quotqoot  ez  civibos 
eorumdem  martyrum  roemoriaro  reeolere,  ipsorum- 
que  praDsidil  consortea  esse  volebant :  quod  saiie  An« 
tiochlx  competere  neino  negaverit.  Ad  hsDC  vero  ad 
calcem  ejusdem  sopra  memoratae  homiliae  ommam 
prtesidium  preces  poslolat :  at  Constanlmopoli  prm' 
sidem  nuUum  Ghrysostomus  noverat ,  ipse  sopremua 
omnium  praeses.  Annum  vero,  quo  hanc  habuit  bomi« 
Ibm,  ne  conjectura  quldem  asslgnare  posaumus. 
Inlerpretalio  Lalina  est  Frontonis  Ducxi. 


LAUDATIO  SANCTI  MARTYRIS  BARLAAM  W. 


I.  Omnii  potestas  impatiens  consortis  esi.  —  Ad  sa- 
cram  istam  solemnitatem  festumqiic  beatus  nos  Bar- 
laam  convocavit,  non  ul  ipsum  laudcmus,  sed  ut 
ipsum  xmulemur;  non  ul  laudum  simus  auditores » 
sed  ui  pracclarorum  ejns  facinorum  fiamus  imitatores. 
In  saccuhiribus  qiiidem  rebus,  qui  ad  magistratus 
summos  provchuntur,  haud  alios  umqoam  ejusdem 
honoris  prxrogaiivae  consortes  vellent  cemere :  Itvor 
eniin  illic  ct  invidia  dividunt  carltatem  :  in  spiriiua- 
libus  vero  non  ita ,  sed  contrarium  pcnitus  eveitit : 
tunc  enim  maxiine  honoris  proprii  sensum  capiunt 
marljres,  cum  siios  conscrvos  ad  bonorum  suorum 

(a)  CoUaia  cum  m&s.  negiis  1980,  et  2545. 


consortium  viderint  pervenisse.  Iiaque  si  quls  marty* 
res  laudare  velit,  martyres  imitetor  :  si  quls  retiglo- 
nis  athletas  celebrare  praeconiis  velit,  illorum  labores 
aemulelur  :  hoc  nihilo  minorem,  qnam  propria  recte 
facla,  martyribus  afferet  voluptatem.  Atque  ot  Intel- 
ligas  tunc  eos  pexcipue  suabona  seniire,  cnm  in  lulo 
nos  viderint  collocatos,  remqoe  illam  maxiroo  slbi 
honori  ducere,  Paulum  dicentem  audl :  Nunc  «fetimit, 
si  vos  statis  in  Domino  (i .  Thess.  3. 8).  Et  vero  Moyses 
ante  faunc  Deo  dicebat,  Si  quidem  dimUis  fis  peeca- 
lifm,  dirmtte  :  sin  autem,  deie  me  de  libro  ipum  seri' 
pmH  (Exod,  3i.  5f .  3S)  :  caelesiem  honorem  non 
sentio  propter  Istorum  calamiiaiem  :  eorporis  qnafe- 
dam  eamiexUi  eti  e|  stmctura  ccetm  fideUom  :  quid 


677  IN  S.  BARLAAMCM 

ergo  caput  coronari  prodest,  dimi  pedes  torqnentur? 
^    Martyres  quo  pacio  imitandu  —7  £t  qui  fieri  potest, 
dicet  aliqois,  ut  niartyres  imiteinur?  non  enim  perse- 
quutiohis  est  lempus.  Equidem  id  etiam  sclo  :  perse- 
quulionis  quidem  tempus  non  est,  at  martyrii  est  tem- 
pus  :  luctarum  (jusmodi  tempus  non  est,  at  corona- 
rum  esi  tempus  :  non  persequontur  bomines,  at  per- 
scquuntur  dxmones  :  non  veiat  tyrannus ,  at  vexat  < 
diabolus  tyrannorum  omnium  ssevissimus  ;  non  obje* . 
ctas  prunas  conspicis,  at  eupidilatis  conspicis  flani- 
mam  accensam  :  iili  prunas  calcarunt,  tu  naturae  py-  . 
ram  calca  :  illi  cum  besiiia  pugnarunt,  tu  iram  immi- 
tem  et  indomitam  belluam  frena  :  illi  adversus  into-  '■ 
lerabiles  doiores  steierunt,  tu  absurdas  pravasque 
cogiuUones ,  quae  in  corde  luo  pullulant,  vince  :  ita 
martyres  imiiabere.  Nunc  emm  nobis  tion  e$i  coUuda' 
tio  adversus  camem  et  sanguinem ;  sed  adversus  prind'' 
pes^  adversus  potestaies^  adversus  mundi  rectores  tene» 
krarum  harum^  contra  spirihudia  nequitia  ( Ephes.  6.  . 
12).  Ignis  est  cupiditas  nalunc ,  ignis  inevstinctus  ao 
perennis ,  canis  est  rabidus  et  insanus :  iicet  millies  - 
eum  propellas,  iniliies  impetuin  facit,  nec  absisiit : 
saeva  quidem  prunarum  est  flamma,  verum  bxc  ve-  • 
bementior  est  flamma  copidilatis  :  numquam  inducias  • 
belli  bujus  obiinemus,  nuinquam  pugna;  cessationem 
obtinemus  dum  in  hac  vita  versainur,  sed  perpetuum 
est  certamen ,  ut  et  splendida  fiat  corona.  Propterea  . 
Paulus  nos  semper  armat,  quia  belli  est  tempuSv  qo>a 
vigilat  semper  hostis.  Visne  inielligere  cupiditatem  . 
non  minus  quam  ignem  urere?  Audi  Salomonemdi- 
centemy  Andmlabitqvis  supcr  prunas  igniSt  etpedes  non 
comhuret?  nc  qui  intrat  ad  muUerem  proximi  sui,  el 
qui  tangit  eam ,  non  erit  innoxius  ( Prov.  6.  28.  29). 
Yides  ot  iiatura  cupiditatis  naturam  ignis  aemulelur? 
Sicut  enim  fieri  nequil,  ut  qui  tangit  ignem»  non  ura- 
lur  :  ita  ibrmosorum  vultuum  aspectus  igne  celerius 
lascive  intuentem  animam  corripit;  et  velutaccensu 
facilis  quaedam  materies»  ita  corpora  speciosa  lasci- 
vorum  oculis  sunt  objecta.  Quamobrem  aspectum  ex* 
teriorem  cupidliatis  igni  non  oportet  in  alimentum 
oflerre,  sed  omni  ex  parte  coliibere  iilum,  cogitationi- 
'  bus  piis  exstinguere,  aique  ulterius  grassantem  de« 
flagratioiiem  refrenare,  nec  animi  nostri  constaotiam 
sinere  supplantari.  Sane  qnidem  voluptas  oauis»  quo 
tempore  perturbationes  praevaluerint ,  solet  animom 
igne  vehementius  inflammarey  nisi  quis  fortiter  cum 
tolerantia  fideque  adversus  ^ingulas  perturbationes 
deceriet :  quo  pacio  beatus  atque  generosus  athleia 
Christi  Barlaam  fecit ,  dum  manus  ipsius  torquetur, 
integam  iii  dextera  pyram  gestans,  necdolori  cedens, 
'  sed  ita  aflbctus ,  ut  minus  quam  statua  doloribus  ob- 
noxius  esset.  Imo  vero  dolebat  ille  quidem,  ac  patie- 
batur ;  corpos  enim  erat ,  quod  subjacebat ,  non  fer- 
rum  :  sed  dolens  ac  patiens  incorporearum  virtutum 
in  morlali  corpore  philosophiam  prse  se  ferebat, 
'    2.  yarrationem  de  martyrio  Barlaam  orditur.-^yc^ 
rumenimvero  mariyrium  ejus  altius  exorsus  narrabo» 
ut  manifestior  fiai  historia :  tu  vero  malitiam  diaboU 
considera.  Quosdam  quidem  sanctorum  in  sartagtnea 
S.  JOAN.  Chrtsost.  II. 


MARTYREM.  «178 

impnlit,  quosdam  autem  in  lebetes  immisit  igne  ve- 
hementius  buHientes;  et  horum  quidem  latera  lania- 
vit,  illosaulem  in  mare  demersit :  alios  bestiisobje- 
cit,  alios  in  fornacem  injecit ;  et  bomm  compages 
membrorum  divulsit,  illorum  adhuc  viventium  pelies 
delraxit :  aliorum  eruentatiscorporibus  prunas  subje- 
cil,  unde  scintillae  prosiliebant  in  ulcera,  fera  quavis 
acerbios  vulnera  mordentes  :  aliis  alia  graviora  sup- 
plioia  excogitabat.  Postquam  igitur  haec  omnia  derisa 
vidit,  et  eos  qui  passl  haec  fuerant,  coro  ea  multa  faci* 
liute  ac  pnestantiori  virtute  superassent,  caeleris 
qui  sequuturi  eos  essent  et  in  ceriamina  eadem 
descensuri,  magnam  confidentiae  occasionem  atto* 
lisse  :  quid  agit?  Novum  insidiarum  genus  excogitaty 
nt  incogitatum  et  insolitum  supplicium  dejiciat  mar- 
tyris  animum  atque  percellat.  Quod  enim  auditum 
est  et  cognitum ,  licet  intolerabile  sit ,  exspectaiione 
medilatum  faciie  In  contemptum  venit :  quod  antem 
est  inopinaiom ,  licet  leve  sit ,  id  prse  caeteris  omni- 
bus  est  intolerandum.  Esto  -  igitur  novum  ceriamen , 
inusitatum  machinamentum,  ut  nova  et  inusilata  ejus 
species  perturbatum  facile  atbletam  supplantet.  Quid 
ergo  facit?Sanctomecarcere  vinctum  educit.  Etenim 
hoc  quoque  malftiae  illius  fuil^  quod  statim  a  princi- 
pio  graves  machinas  uon  admoverit,  nec  horrenda 
supplicia  intulerit ,  sed  a  minoribus  pugnam  iniverit ; 
quidita?  Ut  si  quidem  ii,  qui  depugnabant ,  vince- 
rentur,  turpis  fieret  eorum  clades ,  quod  ne  exiguis 
quidem  restiiissent;  sinaulem  soperiiwes  essent  ac 
vincerent ,  cum  in  minoribus  prius  eorum  affiict» 
vires  essent,  a  majoribus  expugnari  facile  posseni. 
Idcirco  minora  prius  adhibuit,  ut  sive  expugnaverit, 
sive  non  expugnaverit ,  re$  praeter  votum  non  soc- 
cedat :  Sive  eoim  expugoaverOy  inquit,  ipsos  deri- 
sero;  si  autem  non  expognaverOy  infirmiores  ad  futu-^ 
ra  reddidero.  E  carcere  igitur  ipsiun  edudt;  ille  vero 
tamquam  geuerosus  athleta  multo  tempore  in  palas- 
stra  exercitatus  exibat :  palaestra  siquidem  martyri 
carcer  erat;  ibique  seorsum  cum  Deo  colloquens  ab 
illo  cuncta  luctationis  artifida  discebat  :  ubi  enim 
taUa  vincula ,  ibi  et  Ghristus  adest. 

Imponuntur  manui  ejus  pruncB  ardentes ;  eleganti  si- 
mHtudine  [actum  exarnai.  —  Itaque  egrediebatur  lon- 
giori  carceris  habiiatione  robustior  factus ;  egressum 
autem  illum  cum  in  medium  diabolus  per  eos ,  qui 
ipsius  iroprobitati  lamulabantur,  adduxisset ,  non  ad 
equuleum  aliigavit,  non  carnificibus  ciiixii  :  hxc 
enim  enm  percupere,  ac  pnemeditatum  esse  jampri- 
dem  videbat ;  sed  insoieiis  quoddam  ac  novum ,  iiec 
umquam  formidatum  machinamenlum  admovot  turri, 
quo  facile  possit  deturbari :  hoc  enim  est,  quod  iu 
omnibus  studet  maxime,  utsupplantet  polius»  quam 
ut  dolore  torqueat  sanctos.  Quodnam  igilur  iliud  est 
macfainamentum?  Cum  super  aram  extendere  manum 
supioain  jussissent ,  prunas  et  tlius  manui  imposue- 
runt,utsi  doleat  ac  manum  inveriat,  perinde  illi 
factum  iroputent,  ac  sisacrificaveritatquetransgres* 
sus  bpsus  fuerit.  Yides  quain  verautus  sit  diabolus  ? 
At  vide,  quopacto  is,  qui  coinprebe^idil  sapientcsin 


«79  S.  iOANNIS  CHRY80ST0MI 

asluliai  eorom  {Job  S.  15) ,  iiriia  ilKat  in.MdiinaiDenla 
reddiderit ,  et  insidianiiD  diltgeDtiam  malitueqii»  va- 
fritiem  in  aoeuriom  ei  camolum  gloria  martyris  am- 
piioris  verierit.  Nam  cum  innuineris  rebus  malittose 
perpetratiSy  adversarins  deinde  victus  aliseesserit » 
tum  iiiustrior  evadit  atiileta  pieialis :  id  qbod  etiam 
hic  evenit.  DeaUis  enim  Barlaam  nec  inclmatam  nec 
iiiversain  manum  tenens  permansiti  quasi  ei  ferro 
conflatam  haberel :  quamvis  si  conversa  foret  mamis, 
ne  sic  quidem  martyris  id  crimen  fuissel. 

3.  Hic  milii  diligenter  .inimum  omnes  adveriite ,  ut 
intelligatis,  tametsi  dextera  fuisset  inversa,  iion  la- 
men  Idcirco  victum  eum  existimandum  ftiisse  :  quid 
ila  ?  Quia  nimirnm ,  ul  de  iilis ,  quibiis  latera  dera- 
duntur,  aut  qui  alia  quapiam  ratione  lorquentur, 
judicaraus ,  iia  bic  quoque  judiciuin  ferf  ndum  est. 
Nam  si  quidem  eesserint  ac  sacrificarint ,  tum 
iii  imbecillitatem  illorum  culpa  iransfertur,  quod 
cum  dolores  minime  ferrent,  sacrincarint ;  sitero, 
cum  in  tormentis  perseverassent ,  doluerint  illi  qui- 
dem  ob  ea ,  quae  patiebantur,  at  religionem  non  pro- 
dideriut,  nullum  eis  a  quoqdam  propter  lios  dolores 
crimen  impingilur  :  qiiin  potiut  amplius  eos  Idclrco 
efferimuB  ao  laudamus ,  qood  doloribus  allbcii  tole- 
raverint,  nec  abnegarint.  Et  hic  igitur,  siquidem, 
cum  uri  se  non  ferret,  lieatns  Barlaam  sacrlli- 
caiurum  se  promisisset ,  viclus  essel;  si  vero 
non  cedenie  illo  manus  inversa  fuisset ,  non  Jam  Hoc 
mariyris  animi  crimen  esset :  non  enim  ex  VolunUlis 
inflrmitate ,  sed  naturae  nervorum  suo  vi^ior^  dd^ti- 
lut» ,  quod  invitl  etiam  sancti  nianus  ab  igne  folsfcet 
inflexa ,  istud  contigisset.  Qaemadmodum  enim  ils , 
quibus  deraduntnr  latera,  non  crimihi  tertimus, 
qnod  eorum  caro  dissecetor  :  imO  ut  propius  exem- 
plum  addocam ,  sicnt  eos,  qoi  febri  attt  spasmo  la- 
borant ,  nemo  aecosaverit ,  qood  illis  manus  Incur- 
ventur  :  non  enim  id  eorum  tgnat iae  culpa  flt,  sed 
quod  bomoremardOremorbi  depascente  piieler  na- 
turam  eompago  nervorum  contrahatur  :  ita  hec 
sanctom  hunb ,  sl  conversa  manus  esset ,  accusare 
quis  potuisset.  Si  enim  febrls  invito  eliam  angrdto 
membra  contrahere  natura  sua  consuevit  ac  di»tor- 
quere,  niuito  magis  hoc  impositad  dbxter»!  phinae , 
etiam  martyre  non  cedenta  praeslare  potnerunt :  te- 
rumtamen  non  praestitemnt,  utex  abuhdanti  cognoscas 
gniiiam  Dei  fuisse ,  quae  sihiul  adcrat ,  et  corrobo- 
rabat  aihleiam ,  ac  natorae  defectuhi  corrigebat :  hcc 
in  hoc  ipsa  quidquam  sua  condillone  et  Inflrinliaie 
dignum  passa  est,  sed  quasi  ex  adamanie  cbncre:a 
esset,  manns  illa  permanebat  immota.  Quis  tum 
id  ceraens  non  obslupuisset  f  quis  hon  cohorruissei  ? 
Spectabant  ctt^litus  angeii,  contemplabaniur  ar- 
cliangeli :  praedarom  erat  speciatutum  ,  qiiod  el  iui- 
manam  plane  naturam  excedehat.  Quis  enim  vidcre 
non  optasset  hominem  decertantem ,  hec  ea ,  quae 
sunt  bominum,  patientemfqui  allare  idem,  et  vi- 
etlma,  ei  sacerdos  factus  esset?  QuapropteT  et  duplex 
fhmus  ascendebat ,  hic  quidcm  thuris  incensi ,  ille 
▼ero  iiqMfiactac  carnis  :  atque  liic  erat  illo  suavior 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  680 

fiimos ,  et  haec  \pMt  pfaefttillitior  flla  fhigrantla.  El 
acddebat  idcM  qood  et  IN  rubo  {Etbd.i.  inii.) :  sic- 
utenim  ruboft  lile  ardebat^  ei  non  comburebatur, 
sic  et liie  ardebdt  quidem  dexter^,  sed  aniina  non 
incendeliator :  cdnflelebator  corpos ,  at  fldes  non 
consumebaiur  ;  caro  fatiscebsit ,  at  alacritas  animi 
non  fatiscebat.  Et  prunafe  quideAi  cum  vblam  manus 
perforasscnt ,  deorsum  cadebafii;  Ai  artfmx  fortftudo 
non  concidebat;  sed  mano^  qttidem  coniumpta  cst  el 
diifloxit,  caro  siqoidem  erat ,  iiofl  adanfias;  aniioa 
vero  rursus  iiHernm  mantim  requirebai .  ut  el  in  ilia 
tolerantlam  exhiberet.  Et  quemadmodum  gcnerosua 
miles  in  hosies  impressiohem  facicns ,  ciiin  adver- 
saniium  sibi  pbalangem  conciderit ,  glnifiuniqbe  coii- 
tiniiorum  fuliierum  crebritate  confregerii,  deinde 
conversus  altcrum  requirlt,  qudd  eiim  nondum 
caedis  hostiom  satietas  tepehl :  B\t  nimirum  ct  beati 
Barladm  anima  cum  darmonum  pbalanges  concideu- 
do  manum  consumpsi^set »  alteram  dexierain  requi- 
rebat ,  ut  in  illa  quoque  animt  ab^ritaiem  dslendereU 
Noli  enim  mihl  dicere  unam  Illum  exposuisse  manum 
taiitiim ;  sbd  faoc  pOtios ,  qlidih  illud  coglia ,  qui  ma- 
num  tradidit ,  eum  cnpui  etiaiti  exposuisse ,  ac  iatcra 
dedisae,  et  Igni,  bestiis,  mari,  pi-xcipitiis ,  cnici, 
rolse,  atque  omnlbus,  quiie  umquam  fando  sunt  audita» 
Sllpplicils  objeCisse ,  cuftctaque  perpessuni  esse ,  si 

>  minus  experlmcnto ,  animi  ^iiidem  cerle  proposilo. 

>  Nam  tf^  ad  certas  se  ac  definiias  poenas  offcruni  mar- 
'  t^rfes ,  sed  ad  InceHa  sopplicia  ^e  accingunt :  non 
'  eniiil  csi  in  eorom  pot^Maie  animus  tyrannorum, 

heque  termindm  llliS  iiiodmnque  pracscribunt ,  sed 
quibuscumque  ihaDs  eosafncere  inhumaiius  ac  bel- 
luinus  corum  animus  desiderarit ,  tot  tantaque  illi 
prodeont  perpessuri :  hisi  forte  inierim  fatiscens  cor- 
pus  inexpietam  IH  medio  tyranhoruni  cupiditatem 
reliqiierit.  Tabeflebat  ergo  <!aro,  at  animi propositum 
alacrius  fliebai,  quod  splendorc  carbones  ipsos  supe- 
raliat  et  nmlio  ahlpllus  emicabat :  spiritualis  siquidem 
iniUs  Ignis  acc^nSus  erat  multo  ardentior  igne  isto ; 
Idcireb  flamniam  externam  ille  minime  seniiebaty 
quod  fervidns  illum  et  ardens  Chrisli  cariiatis  ignis 
inius  inflamiuaret. 

4.  MoraUi  exhoHatlo.  —  Haec  ne  audiamus  tantum, 
dileciissimi ,  f  ed  et  hnilenmr  :  quod  enim  a  principio 
dleebam ,  nunc  eilnni  dico  :  ne  Iiac  tantum  hora ,  qua 
hic  tersamur ,  celi&breiur  mariyr ,  sed  ei  domum 
Abiens  unosquisque  &lnctum  deducat ,  el  in  aedes  snas 
vel  in  cor  ^tinm  potiiis  per  eorum  ,  qus6  dicUi  sunt , 
recofdaiionem  ihtrodiicaL  Suscipe  ilium,  ut  ante  di* 
ctum  est,  ^i  Ih  fcorde  illam  luo  proiensam  manum  ha- 
lienieft)  6iste  :  fih^ipe  victorem  corohauim ,  nec  um- 
quam  ex  Inenle  tua  exir^  permille.  Idcirco  vos  eiiant 
ad  tp^os  srihciorum  marlyrum  loculos  adduximus ,  ut 
Ipse  tos  bon^peciud  ad  virtulem  quodammodo  incitet, 
et  ad  eumdein  vds  zelum  nccingalis.  Nam  militein  qui- 
dempracstantissiini  cujuspiani  bellatoris  excitatetiam 
fama ;  multo  aiitem  vehementius  intuilus  et  aspectos , 
ac  praesertim  si  ipsum  forlissimi  bellatoris  teniorium 
Ingresaus»  sangiiinolentum  enfleia  Yideriti  caput  hosii« 


IN  S.  BARLAAMUM  MARTYRBM; 


jaeiift»  4K>Ua  sublirae  pendeniia  i  reeealera  cruerem 
ex  manllMK  ejus  stiiianiem,  qui  tropaeum  erexit» 
ubique  lanceas^iciypeos,  et  arcus,  et  omnem  aliilH 
armaiuram  jacenleiii«  Ucirco  nos  etiam  hlc  conTenl- 
inus  :  lemerlum  eoim  etl  mililare  martymm  lumu- 
lus  :  ae  ai  fidei  ocuioa  aperueria  ^  liie  justiiia)  loricara 
jaceDtera  intueberet  scuium  iidei«  g aleam  salutis  « 
ocreaa  etanfjeliiv  gladium  Spiritua  (£|iA«i.  6. 11-17)» 
ipsum  diaboli  caput  in  lerram  projectum.  Gum  enioi 
lipmiaem  correpHima  dGemone  juxta  mariyris  sepul« 
crum  videris  supinum  jacentem ,  ac  seipaum  persaepe 
laniantem ,  nihil  aliud  nisi  mali  caput  ampulatum  vi- 
des.  Nainqoe  Cbristi  militibus  hxc  arma  nunc  eliam 
adjacent  :  et  qnemadmodum  bellalores  rortissimos 
cum  suis  sepeliunt  armis  Imperatores,  ita  fecit  el 
Cbristus,:  cum  suis  eos  armis  sepelivit ,  ut  eUam  anle 
resurreciionem  gloriam  omneni  virtulemque  sancto- 
rum  ostenderet.  Cognosce  igilur  spiritualem  ipsorum 
armaturani ;  et  maximis  perceptis  utililalibus  hinc 
discedes.  Mulium  et  tibi  cum  diabolo  bellum  est ,  di* 
leciissime ,  ihnullum  inquam ,  magnum  el  perenne. 

Invehitur  ih  detidas  et  luxum ,  el  in  eos  qui  iheatro- 
rvm  spectacula  frequenter  adeunt, — Disce  igilur  lucla- 
tiories  y  ut  victorias  imiteris  :  aspernare  divitias  ac 
pecunias,  et  omhem  reliquam  saeculi  poinpam  : 
ne  beatos  judices  eos,  qui  divites  sunt,  sed  beatos  eos 
judica  y  qui  martyrium  patiuntur  :  non  eos  qui  in  de- 
liciis,  sed  qui  in  sartaginibus  versantur  :  non  eos, 
qui  opiparae  mensae  assident ,  sed  eos ,  qui  in  lebete 
torrentur  :  non  eos ,  qui  diurnis  in  balneis ,  sed  eos , 
qui  In  diris  sunt  fornacibus :  non  eos ,  qui  olent  un- 
guenta,  sed  eos,  qui  fumum  ac  nidorem  usti  emit- 
tunt  :  hic  niulto  illo  prsesiantior  et  utiliorest  odor; 
siquidem  ilte  ad  supplicium  illos  qni  eo  fruuntur,  hic 
autem  ad  prxinia  coronasque  celesies  abducit.  Atque 
ut  intetligas  malam  rem  esse  delicias,  usumque  unguen* 
toHini ,  et  ebrletatem ,  et  vinum  immodice^umplum, 
el  opiparam  mensam ,  audi  quid  dicat  propheta  :  Vor 
domdenles  in  lecti$  ebumeii,  affluentes  deticiis  in  stratis 
stiii,  et  comedentes  hcsdos  de  gregibus,  ettactentes  vi(ti- 
ios  de  armentis;  qui  bibunt  oinum  defoecatum ,  et  pn- 
fftjs  unguentis  unguntur  (Amos  6.  4-6).  Quod  si  ha*c 
Teteris  Testamenti  lempore  probibebantur,  multo 
magis  tempore  gratlae,  ubi  major  est  plnlosophia. 
Hpc  cum  ad  viros ,  tum  ad  muliercs  a  me  sunt  dicta : 
commune  siquidem  esi  stadium ;  non  propter  sexus  di- 
versitatem  divisus  est  Cbristi  exercitus  ,  sed  unus  est 
coetus.  Possunt  et  feminae  loricam  induere ,  ac  cly  - 
peum  opponere ,  telumque  jaculari ,  cum  martyrii 
tempore ,  tnm  etiam  alio  ,  quod  fiduciam  ingentem 
requirat.  Et  sicul  optimus  sagitiarius,  qui  recte  colli- 
nians  a  chorda  sagiltam  emiserit ,  omnem  hostium 
coniurbat  aciem  :  sic  et  sancli  martyres  atque  adeo 
cuncti  veriiaiis  bellatores ,  qui  adversus  insidias  dia- 


Mi  fraudeeque  depufnant,  tamquam  a  chorda  qua« 
dam,  a  liiigua  verba  bene  coUimantes  emittunt»  ea- 
qua  taitN|tiaili  tela  per  aerem  volantia ,  cum  InviBlbiles 
daemonum  iu  phalanges  inciderint  ^  omnem  eorum 
aeiem  conlarbant :  qv^  mique  et  beato  Barlaam 
evenit :  niidia  eiiim  Terbia  lamquam  volantibua  aa- 
gittis  emissisi  toium  diabolr  exercitum  perturbaviu 
Hanc  et  nos  jaculandi  aolertiam  imilemur.  Nonne 
illoa ,  qui  a  theatria  deacemittflt»  vidella  molliorea  ef^ 
feciosf  id  vero  in  causa  est,  quod  ils  atudiose»  qua 
ibi  fiunty  altendant :  Aam  cum  oculorum  inversioneiy 
manuumque  eootorsiones ,  acpedumgyroa^  et  onn 
nium  aimulacxoruni ,  quae  in  distorsioae  circumacti. 
corporisapparent,  imagines  in  mentibus  suia  defixe- 
^inl,  deindediscedunt.  Annon  igitur  indignumest, 
ut  illi  tantam  io  animae  aux  pemicie  procuranda  aol* 
liciludinem  exltibeant,  ac  perennem  eonim ,  qu»  illic 
Mintgesta,  memoriam  conservent,  noa  autem,  qooa 
isthaec  Imitaiio  pares  angelis  redditura  eat,  ne  «quale 
quidem  illis  siudium  ad  ea,  quae  dicta  sunt,  con« 
servanda  conferamus?  Ne,  oro ,  obtestorque  vos,  ne 
salutem  nostram  ita  negligamus ,  sed  inentibus  no- 
stris  omnes  martyi^es  conditos  leneamus,  una  cum  le- 
betibus,  una  cum  aliis  suppliciis,  el  sicut  pictorea 
imaginem  aaepe  fumo  ac  fuligine  longoque  tetnpore 
inobscuratam  detergunt  ac  mundant,  sic  tu  sanctorum 
martyrum  utere  memoria,  dilectissime  :  cum  obre- 
pentes  saeculares  curx  tuam  mentem  obseurarint, 
eam  per  martyrum  memoriam  deterge.  Bi  enim  hanc 
in  anima  in^  memoriam  consenraris,  non  opes  sii- 
spfcies ,  non  pAuperbitem  deplorabis,  non  gloriam  et 
potentiam  taudabis ,  nihil  denique  ex  rebus  faumanis, 
nihil  eorum,  quae  splendida  sunt,  magnlim  ease 
quiddam  arbltrabere ,  nihil  eorum,  quje  molesta  sunt» 
intolerandum ;  sed  cum  his  omnibus  superior  evase- 
ris,  perpetuum  ex  iinaginis  hiijus  coniemptationeca-  ' 
pies  documentum.  Nam  qui  milites  in  bellis  ac  prxlils 
slrenue  se  gerenies  quoiidie  spectat ,  non  deliciarum 
umquam  cupiditate  tenebitur,  non  delicatam  et  mol- 
lem  vivendi  rationem  in  pretio  habebit ,  sed  asperam 
et  rigidam  atque  ad  ceriamen  compositam.  Quaeenim 
societas  est  ebrietali  cum  pugna?  curte  abdpminis 
cum  studio  foriitudinis  ?  urguentis  cum  armia ,  bello  - 
etcomessaiionibus?  Milea  Christi  es,  dilectissime ; 
armare,  non  comere  :  aihlela  es  generosus  ;  viriliter 
age,  non  concilia  venustatem.  Ita  sanctos  istos  imi- 
temur;  iu  fortes  bellatores,  coronatoa  atbletas^  Det 
amicos  honoribus  prosequamur ;  et  cum  per  eamdeni 
cum  iilis  viam  inccsserimus,  easdetn  cum  illis  coro- 
nas  consequemur  :  quas  nobis  omnibus  utinani  obtl- 
nere  contingat,  gratia  et  benignitate   Domini  nostfi 
Jesu  Christi,  cum  quo  Patri  gloria ,  una  cofti  Spirlttt 
sancto ,  nunc  et  semper,  et  in  saeculai  saBcuIorutti, 
Amen. 


•» 


S.  JOANNtS  CHRtSOSTOMl  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


684 


AD  HOmiAM  IN  SANCTAM  DROSIDEU  MARTTBEM 


nioiiiTinii. 


"  Uanc  homiliam  in  agro  AnUocheno  habuit  Ghryso« 
aiomua»  cum  arrepta  aerenasdiei  occasione  populum 
Autiocfaenum  eo  dedoxit  Flavianus  Episcopus  ,  ut 
numero  2  dicitur.  Hujus  porro  S.  martyris  pauca 
admodum  supersunt  monnmenta :  vixque  aliud  quid- 
piam  circa  martyrium  certaminaque  ejus  novimus, 
quam  quod  ait  S.  doctor  eam  in  rogum  conjectam 
foisse.  Neque  solum  S.  Drosidem,  sed  et  alios  eliam 


plurimos  martyres » quorum  ossa  eodem  loeo  #epoftiii 
erant,  laudibus  commendat  Chrysostomus,  eoramque 
in  daemonas  et  in  morhos  quosIifaNSt  potestatcm  deprae- 
dicat;  ac  quantam  ex  eorum  aditu  utiiitatem  decerpere 
liceat,pluribusexponit.  Deanno  quohaee  pronontiata 
fuit  nihil  prorsus  habemus.  Interpretatio  Latina  est 
Fronlonis  Docaei. 


LAUDATIO 


UAmM  BT  SAMCTiS  lUaTTBIS  DR08IDIS,   BT  DB  VBIIOKIA  MOBTIS. 


r' 


'  1.  SS.  Reliqmarum  utiUtai.  —  Diligentes  pastores , 
nbi  per  longam  hyemem  viderintradios  solis  affulsisse, 
diemque  calidiorem  reddidisse  ,  pecudes  e  caulis  ex- 
citas  ad  pascua  consueta  deducunt :  iios  imitatus  et 
jbonus  iste  pastor  sacrum  hunc  gregem  ac  spiriluale 
Christi  ovile  ad  baec  spiritualia  pascua  sanctorum 
ednxit.  Nam  exsaiiantur  quidem  ct  pecudes,  dum  ad 
praesepia  stant :  verum  ubi  fuerint  e  caulis  egressae , 
mullo  majorem  ex  campis  utiliuitem  percipiunt,  duni 
in  lerram  pronse  roulta  cum  volupiate  dentibus  gra- 
men  detondent,  aerem  purum  respirant,  ei  claros 
splendidosque  radios  solis  spectant,  et  juxta  lacus, 
fontes,  et  flumina  saltitant ;  neque  vero  mediocriter 
eas  terra  delectat,  floribus  omni  ex  parte  decorala. 
Sed  non  illis  tantom,  verum  etiam  nobis  hoc  multam 
utilitatem  parit :  licet  enim  intus  spirilualibus  cibis 
rcferta  proposita  nobis  esset  mensa,  tamen  lisec  ad 
Banctos  istos  egressio  nescio  quo  recreat  nos  so- 
latio,  et  utilitatem  nihilo  recreatiohe  minorem  pa- 
rlt,  non  quod  purum  aerem  respiremus,  sed  quod  ad 
praeclara  generosorum  istorum  virorum  racinora  ocu* 
los  convertamus;  non  quod  juxta  fluminum  fluenla, 
Bcd  quod  Juxta  Spiritus  sancti  dono'rum  fluenta  salte- 
mus ;  n6n  quod  in  terram  proni  dentibus  herbam  ton- 
deamus,  sed  quod  virtules  martyrum  clecerpamus ; 
Don  quod  omatam  floribus  terram  cernamus,  sed  quod 
corpora  donis  spiritualibus  afflueniia  contemplemur. 
Ac  singulae  quidem  martyrum  ecclesiae  lucrum  non 
exiguum  praebent  iis,  qui  apud  eas  congregantur,  sed 
prae  caeteris  omnibus  ista  :  simul  enim  atque  vestibu- 
lum  quis  ingressus  est,  et  conrestim  in  oculos  undi- 
que  multitudo  sepulcrorum  incurrit,  ei  quoclimque 
respexerit,  capsulas,  memoriaset  tliecas  defunctorum 
intuetur.  Neque  vero  mediocriter  nobis  prodest  ad 
iDsensndam  animis  nostris  modestiam  ac  phiiosophiani 
lioc  speciaculum  tumulorum.  Animus  enim  sive  se- 
gnis  sit,  hoc  aspectu  commotiis,  statim  percellitur  : 
sive  diligenssit  et  excitatus,  diligenlior  redditur  :  sive 
paopertatem  qnis  lamentetur,  ex  hoc  staiim  aspecto 


consolationem  percipit :  sive  divitiis  intumeseait,  hu- 
milis  fit  et  contrahitur.  Hic  enim  aspectus  sepulcro- 
rum  unumquemque  spectatorum  cogit  invitum  de  sua 
morte  philosophara,  utque  nihil  in  hoc  mundo  stabile 
esse  censeat,  persuadet,  seu  molestom  sit,  seu  ju* 
cundum  :  porro  is  cui  persuasum  hoc  fuerit,  non  fa- 
cilc  peccati  laqueo  capielur.  Propterea  sapiens  admo- 
net  quispiam  dicens  :  /n  omnlbus  $ermonibu$  tuis  me- 
morare  novissima  lua,  et  in  CBternum  non  peccabis  (Ec- 
cli,  7.  iO)  :  el  alter  quispiam  his  consona  loquitur, 
dum  ita  consulit  :  Prtepara  in  esdtum  opera  Iim,  et 
prwpara  te  ad  iier  (Prov.  24.  27)  :  nou  quod  de  sen« 
sibus  subjecto  itinere  verba  faciat,  scd  de  discessu  ex 
hac  viia.  Nam  si  perpeluo  ac  singulls  diebus,  quam 
incertus  sitobitus,  praemeditemur,  haud  facile  peccala 
committemus  :  sed  neque  rebus  hiyus  vilae  splendidis 
atque  magnificis  intumescere,  neque  molestis  deprimi 
poterimus  aut  turbari,  cum  incertus  utrarumque  sit 
finis.  Saepe  namque  qui  hodie  vivit,  ne  ad  vesperam 
quidem  est  superstes.  Itaque  si  in  urbe  remaiisissc« 
mus,  non  admodum  verisimile  est  nos  talia  roeditatu- 
ros  ac  philosophaturos  fuisse ;  at  extra  pomoerium 
egressos,  et  ad  haec  sepulcra  venienies,  atque  hanc 
defunctorum  muliitudinem  spectantcs  necesse  plane 
fuit,  vellemus  nollemus,  hoc  conspectu  admonitos  has 
cogiiaiiones  animo  volvere,  ac  sublimiores  fieri,  dum 
illas  volvimus,  omnemque  erga  res  saeculares  a£^- 
cium  exuere.  Neque  vero  tantum  ejusmodi  cogitatio- 
nes  animum  nostrum  subibunt,  sed  et  suflficienti  co- 
hortatione  concitabimur,  ut  ad  xternam  patriam  no- 
stram  festinemus,  ad  eamque  nos  comparemus,  et 
omnia  nobis  ad  illani  profectionem  necessaria  praepa- 
remus,  cum  sciamus,  quamcumque  rerum  nostrarum 
hic  reliquerimiis,  cam  nobis  delrimenlum  allaturara. 
Nam  quemadmodum  qoi  longum  iter  viator  conflcit» 
et  in  patriam  suam  redire  festinatj  quodcumque  reli- 
querit  in  liospitio,  plane  amittit,  ejusque  jacturam  fa- 
cit :  sic  nimirum  et  nos  quascumque  res  nostras  liic 
dimittentes  abierimus,  earum  omnium  jacturam  lacie- 


6W 


DE  S.  DROSIDE  MARTYRE. 


m 


inQS  :  quam  &d  eaosam  nooiscum  ferre  qaasdam 
oportet,  quasdam  ante  nosilluc  transmiuere.  Eslenim 
vta  fnraesens  Tita,  neque  stabile  quidquam  habet,  sed 
res  eju^  molestas  et  jucundas  pertransimus.  Quam  ob 
cansam  hunc  [>nc  eaeteris  omhibus  locum  diligo,  quod 
non  tempore  collectx  solum,  sed  et  absque  collecta 
buc  Tcnienti  horom  mihi  Yerborum  memorla  refrice- 
tur,  dum  semotis  arbitris  mnlia  cum  tranquillitale 
oculos  meos  per  haec  sepulcra  circumfero,  quorum 
conspecttt  animus  meus  ad  defuncios  et  ad  illorum 
filatum  iraducitur. 

2.  Propterea  nimirum  et  generosum  hunc  patrem  (a) 
teudOy  quod  arrepla  scrcnx  diel  occasione  nos  huc 
eduxerit,  prxcedente  nos  viamque  nobis  monstrante 
beata  Droside ,  cujus  memoriam  celebramus.  Nam 
prseter  ea,  qux  dicta  sunt,  majorem  ex  loco  possu- 
miis  fructum  decerpere.  Gum  enim  allls  capsulis  pne- 
termissis  ad  martyrum  thecas  venimus,  •ubiimios 
effemntur  nobis  animi ,  fortior  flt  anima ,  major 
alacritas,  fldes  ardeatior. 

Aliera  oeeano  fmmUUatis  ex  atpeehL  ReHquiarum. 
Mariyret  reearreetianem  Christi  probant,-—  Cuih  igitur 
labores ,  certamina ,  praemia  ,  palmas ,  corbnasque 
sanctoniffl  istorum  nobiscum  repntamos,  altera  no- 
bis humilitalisoccasio  rorsus  occurrit.  Sive  enim  ab 
aiiqoo  prasciara  facinora  sint  pairata^  nihil  se  magnura 
gessisse  arbilrabitur,  si  suam  virtutem   cum  illo- 
mm  eertamiuibot  oomparaverit :  sive  nthil  magnum 
bonumve  pRBStiierit,  neqoaquam  de  sua  salute  de- 
sperabit ,  cnm  a  fortitndinis  isiorum  exemplo  sibi 
sentiat  eehorlationem  adhiberi,  ut  ad  studiom  virtu- 
Cis  se  traducat,  secumqoe  cogiiet,  accidere  aliquan- 
dopoese,  nt  et  ipse  fortasse  Dei  benignitate  adju- 
ttis  tales  aliqoos  saltus  edat,  et  in  cselum  conrestim 
M^nidat,  suromamque  apod  Deom  flduciam  et  gra- 
liaro  oblineat  :  ac  de  his  alitsque  mullo  pluribus 
pliilosophantes  possumus  hinc  discedere.  Martyrum 
'  qoippc  mors    fidelium  est  exhortatio ,  Ecclesiarum 
•  lidocia,  Christianismi  conflrmatio,  morlis  destructio, 
resurrectionis  demonstratio,  daemonum  ignominia, 
diabeii  accosatid,  philosophi»  doctrina,  ad  res  soe- 
«nli  hojos  spernendas  adhorutio,  et  ad  futuras  de- 
aiderandas  via,  solatium  m  malis,  quibus  obsidemur, 
occasio  paiienti»,  materia  tolerantiae,  bonorum  om- 
niom  radix,  fons  et  parens  :  ac  si  placet  horom 
•ingola  demonstrabimus,  dicemusque ,  qua  ratione 
Hdelium  sit  exhortatio,  Ecclesiarum  fidocia,  demon- 
•tratio  resurrectionis,  e(  reliqua  omnia,  qosenunc 
dtxi.  Gum  igitur    ineonda  sont    nobis    certamina 
eum  gentilibos  ac  de  dogmatibns  pognae,  nostramque 
'  illi  fidem  accusant,  cum  cseteris  hoc  etiam  illis  ob- 
'  iiciamus,  martyrum,  inqoam,  mortem,  dicenles,  Quis 
*  persoasit  istis,  nt  praesentem  vitam  contemnereht? 
Nam  simortuus  est  Ghristus,  nec  resurrexit,  quis 
hffic  sopra  naturam  priaeclara   gessit  facinora?  Ut 
enim  probent  human»  virtutis  hoc  non  esse,  tot 
miUilms  a  tam  longo  temporenon  virorum  lantom, 
aed  et  molierom,  et  virginam  inhoptarum,  et  pue- 
(a)  Da  navlano  loqttitnr  Bpisoopo. 


rorum  parvorum  persuadere,  ut.vitam  pHesentem 
negligant,  et  aujlacler  se  bestiis  oflerant ,  ignem 
aspernentur,  onme   pc^narum  ac  sup|)liciorum  genua 
despiciant,  atque  ad  foturam  vitam  festinent,  nihii 
argumentis  nostris  Indigebunt,  sed  seipsos  interro* 
gabunt,  et  sufficientem  ex  iis  qua^  dicia  sunt  de- 
monstrationem  assument.  Nam  exquo  temporc  Ghri- 
'stusadvcnit,  infideles  fuerunt  Imperatores,  fuenint 
et  fideles,  sed  infideles  plerique  ad  barathra ,  et 
'  rogos,  et  prxrupta  loca,  et  maria ,  et  bestiarum  fo- 
rorem,  ac  varia  suppliciorum  et  poenarum  genera 
fideles  abducebanl,  et  omnibus  modis  fidem  ex  iU 
lorum  animis  evellere  conabantur,  ct  nibil  perfe- 
'  cerunt ,  sed  irrisi  abierunt ,   dum  fldeles  quidem 
omnibus  modis  vexarentur,  ad  fides  amplius  cresce- 
ret.  Nullus  autem  ex  piis  Imperatoribus  umquam 
adductus  est,  ut  virum  infidelem  lorqueret,  acsup- 
pliciis  cogeret  ab.errore  discedere.  Nihilominus  ta- 
'  men  sponte  difDult  ac  perit»  ut  veritatis  robur  agno- 
scas,  et  mendacii  imbecillitatem,  cum  hocsponta 
ac  nullo  insultante  pereat,  haec  autem  per  eos,  a 
'  quibos  impeditur,  augeatur,  atque  in  immensain 
sublimitatem  attollatur.  Hujus  autem  rei  causa  est,. 
quod  vivat  Ghrlstus,  et  in  martyrum  animabus  ope- 
'  retur.  Si  quando  igitur  dixerini,  ipsum  minime  re- 
surrexisse,   baec  ex  illis  sciscitemur,  Et  quis  ista 
perfecerit?  num  quaeso  mortuus  aliquis?  Atqui  tam 
-  multi  fuere  mortui;  nec  ullus  talia  praesiitit.  Atenlm 
inagus  et  praesiigiator  erat?  Atqui  multi  magi  et 
praestigiatores  fuerunt,  et  omnes  silentio  involvun- 
tur,  nec  ullae  ipsorum  uspiam  reliquiae  restant,  sed 
'  una  cum  ipsorum  vita  illorum  quoque  praesligiae  sunt 
'  e&siinclae  :  Ghristi  vero  religio  singulis  dicbus  au« 
'  getur,  ac    merilo  sane.  Non  cnim  magicis  artibus 
ficbant,  sed  virtute  divina,  quae  gerebanlur,  ideoque 
'  non  pereont.  Imo  vero  non  ex  hoc  lantom  argumenta 
duco  polcniix  cjus,  quod  augeatur,  sed  quod  in 
'  bonum  et  ad  salutem  vil;ii  nosirae  :  siquidem  post 
ejus  advenium  ex  belluis  homincs  facti  sunt  (erra- 
rum  incolae,   vel  polius  ex  hominibus  angeli,  omnes 
qui  cum  veritate  illi  adhasserunt.   At  decepli  sunt 
et  seducti  martyrcs,   inquit,  alquc  idcirco  vium 
*  prxscntem  neglcxerunt.  Deindc  priores  non  persua- 
serunt  secundis,  neque  secundi  terliis,  sed  quanto 
magis  progrediebantur  persequutiones ,  lanto  etiam 
majora  prxclarum  illud  facinus  incrementa  capiebat : 
bcc  ullus  tanto  tempore  fraudem.  agnovit.  Quishaec 
'  ralioni  consenianea  judiccl  ? 

Sanctorum  Reliquiw  timentur  a  dcmonibus. —  Quod 
si  decepii  sunt,  qui  fil,  ut  eorum  pulverem  dacmo- 
'  nes  pcrtimescani?  qui  fit,  ul  eorum  etiam  tumulos 
fugiant?  neque  enini  id  eis  accidil,  quod  mortuos 
dxmones  reformid^nt.  Ecce  namque  mortui  sunt 
ubique  lerrarum  innumeri,  ei  illis  assident,  ac  mni- 
tos  vidcre  possumus  a  daemone  correptos ,  qui  ia 
deseriis  ac  sepulcris  degunt  :  ubi  verd  martyrum 
defossa  sunl  ossa.  inde  tamquam  ab  igne  quodam  ei  in- 
tolerando  supplicio  resiliuht,  ac  virtutem  ipsos  intjif^ 
(lagellantem  clara  voce  divulgant. 


S.  JOANNIS  CHRirSOSTOMl  AUCHIEP.  C9NSTANTINOP.  ««• 


*87 

5.  Mque  hinc  quidem  oslensum  esl,  indicium  essc 
flacroonum   infirmiiaiis  moriem  marlyrum  :  porro 
«(uporem  ac  pervicaciam  illorum  Uac  eadem  re  ma- 
xime  revinci,  inde  conslabil.  Cum  enim  isU,  nerope 
inartyres.  corpori  ac  naluralibus  obnoxii  necessi- 
talibus  atqne  ingcnti  dolorum  s|C  molestiarum  mul- 
litudine  circumsessi  caducam  Tium  agenles,  et  in 
terris  degenies,  ita  praesentem  viiam  spernere  vi- 
deantur,  propter  suam  in  Deum,  a  quo  creali  S"nt, 
fjariutera;  illi  vero  cl  carnis  expcrtes ,  et  ab  omui 
boc  dolore  molestiaque  immunes,  iia  conturoeliosi 
fuisse  aique  in  suum  benefactorem  ingrati  cernau- 
liir  :  quam  excusatioiiem  babebunl?  quam  veniam? 
Nullam  plane,  cum  istorum  virtus  illonim  nequiiiam 
aummopere  copdemnet.  Non  enim  homines  taninm 
homines ,  et  qui  diligentiore$  sunt  ^  negligentiores 
pondemnant,  sed  etiam  ipsos  da^ipones  dijigeutia  islo- 
ruin  damnat.    AtqujO  boc  declarabat  Paulus,  cum 
^icerel :  Ne$cUi9  imoniam  angelo$  iudicaHmu$  ?  quan- 
to  magi$  $wcularia  (1  Cor.  6.  3)?  Quibus  ycrbis  ange- 
I08  diaboii  significat  desertores.  |£t  quo^odo  illos 
judicabimus?  qti^rei  aliquis.  Non  quidem  scden^s, 
et  raiionem  ab  eis  eiigenies»  sed  diligentia  nostra 
iliorum    socprdiain   condemnantfs^*  Quod  qpidem  et 
ipse  indicans  dicebat :  El  $i  in  vo6i$  judicaiur  tKUii-* 
dus  ^lbid.  V.  %).  Non  diiHt  coram  vobis,  sed  per  yos. 
QueroadmDdum  cum  dicit,  Yiri  NiniviUe  «irgenl ,  et 
condemnabunt  generationem  l^im  (^uc.  il.  32),non 
hoc  dicitur,  quasi  IJjliniviiae  raiipnem  exiganta  Ju- 
dxis»  qui  tum  increduli  fucrunt,  sed  qugd  ab  illo- 
rum  fide  istorum  incredulitas  condemnetur.  Possu- 
mus  eiiam  non  mediocriter  a  martyribus  ad  viriutem 
ac  rerum,  hujus  sxculi  contemptufn  acquir^ndum  ad- 
iuvari.  Nam  cum  istos  videris  vitain  omnem  asper- 
nariy  qnamvis  omnium    sis  stupidissimus  ac  negU- 
gentissimiis,  majores  animos  concipies,  ac  delicias 
contemiteSy  pecuniam  despicies,  et  in  cseiis  versari 
concupisces.   Quod  si  morbo  sis  detenlus,  maj^imam 
tibi  paiienti»  occasionem  praibebunt  mdrtyrum  pas- 
siones  :  quod   si  pauperute  premaris,  sive  aliis 
quibusvis  xrUmni^  vexeris,  quoiies  ocuios  adacer- 
biutem  tormentorum,  quae  ilii  sustinuere ,  conyeries, 
sufficientem  malorum  omnium,  quibuscumque  vexe- 
ris,  coosoiationem  percipies.  Propterea  maiime  com- 
memofationes  diligo  martyrum ,  diligo  et  amplector, 
aique  omnes  quidem,  sed  tum  prxcipue,  cum  mulie- 
rum  cprUmina  proponuntur.  Quanto  enim  infirnijus 
est  vas  (1  Pet.  3.  7} ,  Unto  major  est  graiia ,  Unto 
illustrius  est  tropxum,  tanto  insignior  victoria,  iion 
ob  imbecilliutem  sexus  aihleiarum,  sed  quod  per 
ea ,  quibus  vicerat  inimicus ,  nunc  etiam  vincaiur. 
Per  ?irginem  olim  Adamum  dial^olus  interemit,  pcr 
virgiiiem  deinde  Christus  diabolum  superavit :  el  iile 
gladius,  quem  ipse  in  nos  exacucrat,  caput  draconis 
ampiiuvity  quod  in  Davidis  quoque  duello  contigit 
(!•  Rcg.  17).  Nam  quemadmodum   Goliatbi   caput 
ense  barharico  justus  ille  currens  abscidit,  iu  nunc 
etiam  fit :  per  muiierem  vicit,  per  mulierem  supe- 
ntuaesi.  Boc  iUiusantea  telum  erat,  hoc  illius 


nunc  cxdis  factum  est  instnimentumt  ^iec  v^is  apjKI- 
ruit  insuperabile.  PeccavK  i|la  prior,  et  mprtiia  pst; 
isu  mortua  est,  ne  peocarel :  jUa  ium  fut|li3  prP- 
ipissi  spe  ipflau  Dei  leges  violavit,  hxc  Yiiaoi  prse* 
sentem  eontempsit,  ne  fidem  in  supm  benefactorem 
ejuraret.  Quaw  igiiur  deinceps  aperare  poterunt  ex- 
cusationem  viri»  si  moUes  ^int  pt  ignayi,  qiiam  Yero 
veniam,  cum  forUler  ac  viriUter  se  gerant  mu- 
Ueres?  cum  adeo  se  generose  ad  cerUroina.  pielaiis 
accingant?  Nam  neque  sexus,  nec  *>eU8  neque  aUud 
quidquam  potest  impedimentum  phjicere,  si  adsit 
alacritas  aniroi,  et  zelus,  et  ardens  fides ;  M^ue 
omnibus  Dei  nobis  gratiam  cowciliemus,  quod  heau 
nimirum  isu  pra^stiUt.  Fuit  enim  iUi  corpn^  iipbe- 
ciUum,  et  obnoxiua  sexus  injuria,  et  junior  «tas; 
verumtamen  boruqi  omnium  irobeciUiutera  adve- 
niens  gratia  pccuUavii,  ubi  g^enero^aro  ^nm  ala- 
/crUatero  offendii»  ei  eousuntero  |id^,,  ei  animam 
ad  subeunda  pericula  praeparatJiro, 

i.  S.  Drosidi  propo$Uu$  ragu$.  CamH^rat  rogum 
p^m  fqnu  ei  farnace.-^m^  eniiP  pst,  nibU  plane 
poteqUus  cst  eo ,  qpi  roagi¥)  curo  s^pdiQ  Dei  Uropnem 
habeat  in  mente  defixum,  serf  quarovis  ignes,  quaniyis 
ferrum ,  quaroYu»  besiias ,  qiiarovis  aUud  qai4>U  m- 
nentur  hostes,  oronia  nuUo  negoiio  CQnteronii ,  quod 
uUque  beau  isu  Urosis  etiaro  fecit.  Postquaro  eoim 
roguro  (yrannus  accendii:oeque  pniro  in  baniibrum 
illam  pr^cipitero  egU,  opqne  c^pite  iruncavii,  ne 
suppUoii  brjB?ita$  ftciUua  iiU  cerianiK»  rpdderei;  sed 
aninio  ejus  cupiero}  ierrurero  incuure^  atque  iudomi- 
iaro  eju^  roeniero  rogi  ff99^iu  SMpcfare ,  in  pnedtum 
lUaro  protuUt.  Curo  igiiMr.rpgiiro  accendisspi,  ac  tor- 
nacero  ioflaroroasset,  atque  ifi  suimparo  altitudroifn 
.aiioUeretur,  bxc  cum  c^rQcr^i  bea^  piariyr,  ipflapi- 
mabauir  ipsa  quoquie  ;»ique  aroor^  Ciirisii  ^iMh^t, 
triuroque  puerorum  roemor,  s^uip  ipsa  repuuba|j  se 
in  SQcietaiem  ccrUmiouiq  }\hm^  venire,  sibique 
ea$dero  CMm  illis  coronas  imponi.  (It  qnen^adroodum 
furiosi  nihU  eoruro,  quae  cerountMr,  proi4  ^st  videpi, 
sed  sive  exacuturo  giadiuro  viderioi,  io  ipsroii  facile 
prscipil^  irrnunt,  sivp  rogum,  sm  baratbrujai,  «iye 
prttcipiiiuro,  s|ye  pelagug,  sive  ^iiMi  qiiidvif,  iftirepide 
se  in  coDCU  projiciuoi :  sic  ei  im  foror«  000  Uli 
oarr)8pU,  absit,  s^  aUo  quavis  prodaAiia  fiooesUori, 
Christique  aniore  correpU,  «ihU  eoruro  qna^  font 
ocuiis  subjecu  speciab^t,  aed  m  ca^Uiro  tvawiaM, 
iilucque  jaro  roiei4e  cowipigraii»  oaioia  niala  poff- 
tero^^t;  ei  igoero  ^m  igoero*  «(^  roim  esse  diice- 
bat.  Quamobrero  rqguin  iUuro  ^o  ei  fontpro  aqwuro 
limpidissiroum,  et  Uocturaro  qoarodw  exi^oi,  et 
foroacero  conflatoriam  appellQ.  ]!IL»ro  qu^roadfoodum 
in  fornace  aururo,  sic  ei  iUius  ))eaia  aniroa  per  rogom 
UUiro  piirior  reddebaior.  Liquefiebani  enUn  carnes 
ejus,  ei  ossa  torrebapifir,  (^vrebaoiur  pervi,  ei  cor 
poris  sanies  ondique  defluehai :  tii  aoUosb  A4ee  firroior 
et  splendidior  Asbat.  Aique  Uli  HPlidero  \^  videntes 
ipsaro  pcf  ire  iceofl^baoi :  Imbc  y^o  awpliq^  ^9011»- 
batur,  e^  q|iu^#HiO/4firo  ,ai|niro,  iaipjoriitt^^uiadsui, 
et  liquelieri  videt  ac  ^il^uere,  cumq.ue  ci'iere  < 


et  qui  pfpl^  i^  ^qii'^  ^  hac  n^»m  sorm  V\^  MM 

ejm  TideriBnf ,  jf»  pi«H^  111^11»  P»  Iwlvi^W  Mh» 

niGiaro  sozde^  j^iy^m  ^eponien^,  «4|i^  Im«^«^ii9>m 

aiite  r^iTS^i^  g)iro  gifOjd^w  moflQ  mcebN^ 
aily^npiai  {K^teMal^ :  fiiqiM4^  »i|e  mell49  l}Af»i«t 

vertebauf,  |^  fptf^n^f^  «^er^  fa|le)|  fi^ 

anni9  f^nm^Hm  im  «*W  »rwrw  «rttew  M" 

ipidioribMS  l^gy^  iiKDfifit  /pflf^ri^pif :  sfe  wmm 

et  tipifjc  J^i^  Pr«)^iff  piptlfs  j»fr>44rp  mtiB^^^tiui  iilf»;» 

fag9JN :  iil^iie  ypr^  bae  r^oiM»  mui^m,  se<l  et  ali^ 

nirsiis  fii|)i|Q  i«t#  q)ij(pff..tbfK  |Hfn^|  ^tqiie  reguni 

ipgress^  ^esty  ^t  ffHQui  in  ^tufn  i^sceifdeiis  aereii» 

oecupavit^  d^fwipo^  Bef  ae^eip  vplai)f^  suffocdt^t 

oivnes,  dJatHiliifp  «bigeb^t,  el  ipsam  naturam  aefi» 

abstergel^t.  Cum  lettim  fumo  idplprom  inquinatif^ 

fuissjst,  in  locu^  ijlius  fumu»  alfer  ascendebat,  fK 

illaias  ab  illi^  sorde^  sbst^rgeret.  Sqi^p  qfmlem  fontii 

comparatio  prxclare  convenit  iili  rogo.  Nam  qifemad- 

roodnm  ^i  ifi  fpnie  v^tem  ^iLuissei^  et  f^orpifs  ^blujs- 

set ,  ita  corpus  snum  io  ill^  flamni^  iaciUu«  qifagf 

vestem  finainvjs  e»iefff ,  et  anlmei^  oitidafn  reddens 

ad  sponium  supnf  ab  apgelis  stipiu  prop^jrabjft.  Si 

enim  Laaarum  iflifin  n|^|})uj|  plfspifo)  aifffeli  ai|  sinooi 

Abrabs  ^fnittl^l^ruBl ;  mi)M>  ff»«i#  Mm  flbpnntem 

stipabaift,  ft  (fifpqifflfK  #i  laf^rp  m^m  <^nclavi  ae 

Uialaipo  mfptf^li  a^fiumpljiipi  ex  ft^f^i^  ad  cji^esiem 

sponsum  dedudeJKifft.  Qm  yerq  de  cfiifsif  tincfifrafi) 

eiiam  rogififi  iUmff  fippe)|avf?QuodniiniFqf)A  l^fflquam 

Biirabili  qufidafii  infept^  tinclffra  |  coro  pf^fpufa  )regi|f 

Cacta  ps^,  a^  cxl^ieiff  Qegem  miuerctur,  ac  fnultji 

ciim  iiducia  sedes  iljas  caelestes  I|i|rarct,  qpod  iiebat, 

cnm  invisibili  mafiu  sna  ^bristuf  lanciunf  martyri| 

caput  leifefet ,  et  ^mquam  aquls  iliafif  flammis.im- 

naeygeret.  0  mir^bilefn  rogfffn !  qfi^lem  intffs  tbesao- 

rum  b^bfeba^i  pulverein  illpm  ifp  cinerein  aiiro  quovi| 

preiiosiorefn ,  et  fjififffisyis  ni^^iftis  fragrantiorem , 

gpn^nW  qfffbpivis  c^ipreiff;  ^ifpd  enim  ifpc  divitiaii 

iiec  ffir)9m  ppaesffire  qffeunl»  jiqc  reliquiie  fn^rfjnmf 

prsesti^f :  sfqfffidem  aifrum  neqif^  ifiQrbos  umquam 

idepulft^  ppqne  inqrMmi  abpgit;  ossa  verp  fo|»rtyrunf 

ntrumq^e  p^rfeeprifnt  ^  illud  qMideifi  no$trorum  fna- 

jorum  m^  t  boc  yero  posfr^  eti^m  contigit.  Ac  df^ 

bis  ita  non  Splffm  pf^^  ^  jiis|i  etiaro,  qiii  ante 

Cbrlsti  jjf^veqtff^  yii;pn|f)t,  /exapte  philosophari  do- 

vernnt »  quq  .^mporj^  ,cifP9f|3  cx  '^gypto  excedenti- 

bus  f  e(  aliif  qiijdpni  ^fjrffip ,  aliis  vero  argenturo 

evebeoti^ ,  Mpy^^^  f^V^^  guarumvis  loco  Joseph 

oss^  snmeps  p^  detnjit  [Exod,  i^.  19}  ac  thesaurum 

roaximum  ,et  fnnumeris  l^njs  redundantem  secum 

domuffi  yexit, 

5.  S»l  .^icpl  forfj^  qv^^pi^in  -  Qna  vero  de  causa 
e^  .^Epjp^  in  Pji^stipam  transferpbat?  siquidem  dum 


VMflyrufn  lueqf^ri^  celebratnr ,  jUMl  pripipr^m  eta- 
mieenf ur  necepse  esi.  VW  pfm  feptttarai  su«  di- 
^iimk^  prwi4|^^  cm  «F0im9ii«Hia  wpmlent, 
ift  mfqf»  ^il^  #omm  IQWHMMt  iA  «fNriajn  su»m 

iF«ngi«Mii  iui  mn^imi  ^iiuiiii  tm  '^m  Ucirco 

«■ittUianiminkiAiim  ■rrigprimMg .  hajic  niAifi  hifitoriem 
otMiciiM :  eumqfm  HPs  4i»priflMM  iMhil  imeffnssesiy» 
demi  /|fii»,  aive  poppgns  «^buri^niondetuir,  re« 
HfQi«kst:/CNr  «gito.ii  niWtiJiferi^^espnmi^ 
m^  i»  f^abestinwii  hnjf^^  MpyAKl  BfP  M»q  nfg? 
ine  aiiqni^  dieem ;  npn  se|nm  Vsf  ses  encepit ,  »p4 
iUe  eiiam  n»oripns  bop  pn^oepiubop  eifim  profscu^ 
esi  majns.  ¥uiffHionp  enim,  iiiqnit,«fsti#t  m  Pm,f$ 
oifiir^Mtf  tm  9m  (<r#»»  M.  ^).  C{ur  igitur  et  ille 
dwi^i  pl.iatepamft?  siquidem  re#  est  dysquismiM 
4ign#* 

ai»?  fifm^  p^lriarcbs « ivii  viUMi  ^fmmm  «s»^* 

n^batur,  et  qmnf  a  AoMNMebai,  fluo  dignus  mm  enl 

nmndu»}  qui  peregrifm  e^  ifmuiyinwi  erfit,  f|ui  e«|estie 

qnoiidie  mentp  vprsabaf ,  qui  svpemam  lemsalem. 

sppctabet,  llle  dum  vtypvet  quidem  *  ob  fiei  iiintfwm 

a  pptria  et  libert^^  privauis  esf  •  nt  in  cgieerem  esf 

conjecius»  n^  illis  iwdii^  est  ifJegus;  posf^uam 

^utem  jam  jam  mqriturus  erat,  ila  de  i%iniUis  rptag< 

b4is  erat  sollipiius ,  ut  istius  suorum  jWium  innil»-. 

lif^nfs  untam  curam  gerprel,  le  lantp  fiuie  imf^ 

rel^ffiis  Hfas  a<ivebi  jubebai  ?  Qpiis  bPP  «sseyeniRa 

tendpm  ^udpatr  qnod  enim  lucrvm ,  aut  qif«  ulWll* 

obveniebat  ex  bac  ossiuro  traiisvectionp  Mm^^ 

Cpr  ergo  maifdavi^  Npn  quud  d^  ossibmi  e»sp»  «Pjl»- 

Cftqs,  fted  hAc  dipere  po|sup>us,  piffn  sibf  ab  ^^nFR^o- 

nfni  ifppictai^  Mw^e.  Nam  qifoniam  muitis  ffi^.? 

g|ii«qqe  ilioj^  pffeperat  l^eneOeiis ,  aique  iUos  alupfat . 

e^iuyerat,  ^rersH#  f^pm  «olatium  Itiis  attu|era| 

maximnm,  ^t  qfi^  npmini  unuinam  fpmMupfapt,  ip^ 

primu«  nc  solus  p^f iefecpr;^|,  pt  m  medbnp  PFOfuler^t, 

aique  ^omnjprum  inlerprptatioife  ihhi  9^m  ftmpm 

praiifixefai,  sed  eiiaifi  «nfgciens  advefsua  illam  re- 

medium  pr»paraypra| ,  it^  fepleii?  -«gypM  Itorreif , 

.  u|  neifiS  i"iMa  adyefifff  sp  premi  ^eftfirei :  pp  igf|af 

prppfer  ))euelfciorum  m«gnitudinpm  deqs  pp^obitum 

foeiiserplur,  cnm  iUf  bifrbarj  l^ci|i^  e^  bomiuibifa  deps 

facerenl :  oipnero  ut  occa§|qnem  fifipietatis  fiyferret, 

dpmuro  tran^ ferri  os^a  prqecepit.  Baec  igiifif  ifna  est 

occasio ;  sed  et  alteram  pnssufnus  in(|fif)itaiaip  ^fferrp : 

siquidero  ex  sacrif  i|lam  Scripturii  eiiaro  cpntirmare 

licet.  Quae  tandero  illa  psl?  Sciebat  ille,  quod audivjf»- 

rat  a  patre  ^  curo  ab  avo  transmissuro  ad  se  sernffo- 

nem  ill^  didicisset;  futururo,  pt  ad  muitos  annos 

seryituti  subjicercnlur,  et  aflligerenlur  ab  iEgyptiis, 

Erii  enim  leinen  liitim  peregrinum  ifi  terrq  aliena ,  ^ 

serviluii  ffbjicient  illud,  et  (ifHigent  quadringenlfi  annis 

(iCcn.  18*13),  aiebal  peus  ad  Abnibam.  Ne  igitur 

laro  longi  eos  teroporis  taderei ,  et  aBruronas  miniroe 

ferentes  de  redilu  desperarent ,  anirnisqpe  ooncidor 

:i  rent,  maximo  illis  iradlto  spei  pignore  praedixit  Ibre, 

~  ut  ossa  reveherenlor ,  ul  illi  curo  animis  snis  repuia- 

"  renf ,  nisi  certe  et  sine  ulla  dubiutione  sibi  persuasis- 


«M  S.  JOANNIS  CHftYSOStOMI 

set  jusUis  futoniin,  ni  omnes  revertamur,  nequaquam 
>.  de  suis  ossibtts  prsecepissei  ^  atque  ita  demonstra- 
'^  lionem  haberenc  cerlissimam ,  spemque  firmissimam 
sux  in  palriam  roTersionis.  Atqne  hoc  verum  esse, 
et  idcirco  de  suis  oasibus  praedixisse  illnm,  non  quod 
de  sepnltura  sollicilus  esset,  at  quod  illorum  impleuti 
remedium  yellet  adhibere,  audi  quibus  verbis  Paulus 
testetur :  Fide  Jaeph  mwient  4e  egressione  fmorum 
Jtrael  menunit,  et  de  <^ku$  m$  mmdmt  (Hebr.  11. 
83).  Quid  est  hoc,  Fide?  Quasl  diceret,  quae  post 
mnltosannoseranteyentura,  pnevidebat,  ac  fore, 
ut  posteri  patriam  suam  recuperareiit.  Ut  igiiur  hoc 
significaret,  utrumque  praedixlt ,  ac  videre  erat  rem 
miram  et  incredibilem,  cum  ossa  in  egressione  trana- 
ferrentur.  Nam  qui  efrecerat  Josepb,  ut  in  i£gyptum 
descenderent,  ipse  rursus  eos  redeuntes  antecedebat, 
«t  ad  patientiam  ac  spem  futurorum  instruebat.  Gum 
enim  reliqutas^nte  oculos  positas  cemerent,  omnisque 
,illius|hi8toriae  hoc  pactd  recordarentur,  atque  apnd 
seSc^tarent  ipsum  a  fratribus  insidias  esse  passum, 
insikaMmissum,  et  capitis  discrimen  adilsse,  carcere 
^^Mfliillifm  fulsse ,  atque  alia  cuncta ,  qu»  illi  conti- 
gejafnt ;  dcinde  vero  post  illa  omnia  regem  illum  esse 
facium ,  ac  principeni  loliusiEgypti,  tantaeque  diiioni 
curatbrem  ac  prsefectum  fuisse  pracpositum :  in  spem 
certissimam  erigebaniur  fore,'  ut  a  malis,'  quibus 
Mnper  bpprimi  solebant,'  liberarentur,  cum  ab  ossi- 
ite  justi  docerentur '  neminem  umquam  fuisse  dere  - 
kdliim ,  qui  in  Deum  credidisset,  et  ipslus  auxilium 
^spectasset.  > 

PromisM  Dei  certa,  Mors  metuenda  non  e$t.  —  Licet 
enim  res  adversae  qusedam  et  contra  votum  interim 
acciderint ,  dum  ejus  promissa  speranlur,  et  Interve- 
nerint ,  tamen  optato  fine  sperantes  fraudare  noft 
]M>terunt,  sed  evenict  illud  omnino  ex  sententia  divi- 
na  quod  praedictum  fuit ,  et  illustriores  reddet  eos, 
qui  patienter  exspeciant  omnia,  quae  a  Deo  fuerint 
constituta.  Propterea  de  ossibus  suis  mandavit. 

6.  Ne  Igiiur  adeo  de  nostra  in  patria  sepultura 

simus  solliciti,  neque  mortem  metuamus,  sed  pecca- 

tum.  Neque  enim  mors  peccatum  peperit,  sed  pecca- 

tum  mortem  nobis  procreavit ;  mors  autem  in  remc- 

,     dium  peccati  conversa  est.  Mortem  enim  non  esse 

metuendam,  sed  peccatum,  audi  quibus  verbis  do- 

ceat  propheta  :  Pretiosa  in  con$pectu  Domini  mor$ 

i     eanctorum  eiu$  {P$aL  115. 15) ;  el  alibi,  Mor$  pecca- 

t    torum  pe$$ima  ( P$al.  33. 22 ).  Vides  eos  qui  ad  res 

;    suas  attenti  sunt,  maximam  etiam  ex  ea  posse  utili- 

lalem  percipere ;  qui  vero  desides  sunt  et  inertes, 

!    eis  rem  illam  in  partem  supplicii  obvenire  ?  Neque 

vero  sine  causa  hunc  inslituo  sermonem,  sed  quo- 

niam  multos  audio  siepenumero  de  mortis  generibus 

^    verbafaciontes,  ct  quaedam,  quai  iguoroinlosa  non 

6unt,  sibl  probro  ducere,  quaedam  crimine  digna  non 

vituperare  :  propterea  coniroversiam  hanc  statui 

hodicmo  die  discepUre^  Est  enim  opportunus  liic 

philosophandi  modus,  cl  mirilice  cum  mariyrumcon- 

venit  solemnitate.  Multos  enim  dicenles  audivi ,  lllc 

^regre  morluus  est  ignominiosius  quam  canis,  nullo 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


692 


cx  propinquis  praesenle,  neqiie  sepulcro  condenie ; 
sed  vix  paucis  vicinis  se  mutuo  invitantibus  ex  pecu- 
nia  quadam  corrogata  obvolulus  sepulturae  mandatus 
est.  Nejgiturhaec  nobisnegotium  facessartf,  operae 
pretium  fnerit  opinionem  istam  corrigere.  Non  cnim 
hoc  est  cane  miserius  mori ,  mi  homo ,  sed  cane  mi- 
serins  raori  est  in  peccato  mori ,  non  pcregre  vitam 
flnire.  NoK  enim  mibi  commemorare  homincm ,  qui 
in  deaurato  lecto  gestetur,  qui  prosequente  tola  civi- 
tate,  qui  populis  collaudantibus,  cui  sericae  vestes  ct 
auro  intertextae  liberaliter  admodum  ihsternantur : 
hoc  enim  aliud  nihil  est ,  quam  lautiorem  verroibus 
mensam  apponere.  Ne  igitur  hunc  mihi  ostendas, 
sed  hunc  ipsum  qui  tanto  cum  honore  dediicilur,  illo 
die  mihi  v&Hm  ostendas,  quo  in  excelso  tribunali 
Cbrlstus  sedeblt,  cum  ille  judtcio  sistetur,  vocabitur, 
rationem  reddet  eorum  quae  dixerit,  qune  fecerit,  qu;B 
cogitaverit.  Tunc  enim  illi  nullus  ex  hac  mnltitudine 
patrocinabitur ,  neque  supplicio  illum  ac  poeiils  ex- 
imet,  neque  auxiliabunturei  clamores  ^c  laudes  isia;, 
sed  vultu  in  terram  demisso,  trepidus  et  pudorc 
suffusus  propter  objecta  sibi  crimina  abducctiir ,  et  a 
malignis  spiriUbus  ad  aeterna  torm^nta  cum  gravis- 
simo  dentlum  stridore,  frustra  lamenians,  et  propter 
intolerabiles  dolorcs  plangens  trahetur. 

Etiam  in  hac  vita  peccator  pnnitur.  —  Ac  talia  qui- 
dem  erunt ,  quae  illis  in  aliera  viui  contingenl,  scd 
neque  toleranda  sunt,  qu»  in  hac  geruniur.  Siqnidrm 
post  laudes  illas  publicas,  aut  pretio  comparatas,  nut 
a  timorealiquo  profectas,  bmnes  audiet  accusantcs, 
et  in  triviis ,  in  foro ,  in  aedibus ,  in  popinls ,  in  aliis 
officinis,  in  via,'  in  agris,  el  iibique  singulos  viatores 
proximis  cum  timore  narranles  ac  dicentes ,  qualia 
passurus  sit  mala,  quibus  suppliciis  mulctabilur,  qni- 
bus  nunc  erit  subjiciendus  tbrmentis.  Quid  illl  pro- 
fuit  haec  vila  1  quem  fruclum  ex  avaritia  collegit  ? 
Aliis  pecunias  suas  relinqi\ens  abiit ,  at  ipse  seciim 
assumptis  peccatis  sepultus  est,  ac  multi  uiidique  nc- 
cusatores  compatiuntur  illis  quos  ille  affecit  injuria, 
licet-ab  co  laesi  non  fuerint.  Nam  quemadmodum, 
cum  aliqui  beneficiis  afficiuntur,- etiam  illi  quibus 
nihil  confertur,  gratulantur  illis,  et  benefactorem 
collaudant  :  ita  cum  infertur  quibusdam  injuria ,  illi 
etiain;  qui  nihil  Isesl  sunt,  compatiunlnr  aflliciis, 
eumque  vituperant,  qui  injurinro  intulit.  Idcirco  dixit: 
Mor$  peccatorum  pessima ,  cum  propler  hojus  vitae 
bbtrecutiones ,  tum  propter  alterius  lormenta.  Hic 
igitur  ille  est ,  qui  cane  miserius  moritur  :  at  justis 
ita  non  evenit;  sed  licet  In  deserto,  licet  nemine  ol)- 
Yolvente ,  licet  nemine  praesente  viiam  flniat;  suffi* 
bientes  exsequias  ex  hac  vita  discedens  habet ,  fidu- 
ciam  apud  Deum ;  et  admodum  honoriflce  praesentibus 
aiigclis,  ejusque  animam  deducentibu^  effertur,  quem- 
admodum  ex  Lazaro  ante  demonstravi ;  atque  innu- 
nierbs  viiae  sux  laudalores  felinquens  :  quod  si  liberos 
Veliqucrit,  omnes  qui  civitalem  incolunt  illis  succur- 
renl,  et  eorum  curam  gerent,  ut  paternae  benevolen- 
tix  grniiam  illis  rependant.  Qul  vero  peccatis  ei 
rapinis  obslricins  defunctus  est,  slve  relictis  liberis 


fM 


m  MARTTRES  iEGlPTIOS. 


691 


ex  bac  vita  deeesserit,  iDimicitiarum  siiaram  heredes 
illos  dcseruil,  etinlcr  inimicos  reliquit :  sive  sirte 
liberis  viiam  finierii,  cx  aediflciis^  ex  aliis  possessio* 
iiibus,  quas  ex  rapina  ct  fraudibus  acquisivit,  »ier- 
iiam  accusationis  materiam  derelinqui(.  At  dod  ita 
justus,  sed  et  cum  moritur,  maximani  uiilitatem  per- 
cipit ,  cum  ex  propriae  virtutis  rccordationc  de  omiii- 
biis  vivis  bene  mereaiur,  et  meliores  eos  reddat, 
queroadmodum  et  improbus  bac  etiam  rntione  puni- 
tur.  Non  enim  tantum ,  dum  vivunt ,  sed  eliam  cum 
moriuntur,  multos  laedunt,  cum  avaritiae  sux  pignora 
et  indicia  ubique  derelinquant.  Quae  cum  explorata 
nobis  sint,  non  cos  qui  peregre,  sed  eos  qui  peccato- 
nun  rei  moriunlur ,  miseros  censeamus ,  nequc  eos 
qui  domi  atque  in  lecto,  sed  eos  qui  cum  virtute  ex 


bac  viia  discedunt,  beatos  praedicemus ,  ac  viriutem 
seotemur»  vitium  fugiamus.  lUa  eiiim  et  viventibus  ct 
morientibus  prodest  :  istud  vero  ex  ulraqne  parCe 
laedit.  dum  et  hos  probro  affldt»  et  ad  supplicia  abdu- 
cit  aeterna.  Deus  autem ,  qui  beatae  Isti,  quas  nos  ho- 
dierno  die  congregavit,  ul  ceriamen  iniret,  et  lucta- 
retur,  et  vinceret,  et  ut  ornaretur  corona ,  concessit, 
nobis  etiam  simul  omnibus  in  illo  die,  postquam 
bujus  vitas  cursnm  absolverimus,  ejusque  mandata 
et  leges  obscrvaverimus,  ut  in  aeterna  possimus  san« 
ctac  hiijus  tabernacula  inlrare ,  concedat ,  et  iirnnor- 
talibus  bonis  poiiri,  gratia  et  benignitate  Domini 
nostri  Jesu  Gbrisli ,  cum  quo  Patri  gloria ,  una  cum 
Spiriltt  sancto,  iu  saecula.  Amen. 


AD  HOHILIAM  IN  MARTYRBS  ^GYPTIOS 

inoiinTUBi. 


Num  Antiocbiae,  num  Conslantinopoli  habita  fuerit 
haec  homilia,  haud  certis  noiis  indiciisque  expiscarl 
possumus.  Gonstantinopoli  habilam  angnratur  Tille- 
monlius,  hac  conjectura  ductiid  :  occasione  J^eliquia- 
rum  ex  iOgyplo  eam  in  urbem,  iu  qua  hsbc  conciona- 
lus  est  ChrysosKAnus,  translatarum,  dicla  fuil  baec 
homilia;  at  hujusmodi  translaiioncs  longe  rrcquenlius 


Gonstantinopolin ,  quam  Antlochiam  fierl  solebant : 
hinc  vero  sequitur  probabilius  esse  habitam  eam  Gon* 
stantinopoll ,  quam  Antiocbix  futsse.  Non  aliud  sup- 
petit  argumentum  :  de  firmitate  hujusmodi  conje- 
cturae  judicent  erudill. 
Inierprelatio  Latina  est  Frontonis  Ducaei. 


LAUDATIO  MARTYRUM 

iEGTPTIOBUM  (a). 


i.  Laudanivr  JEgyptn  quod  reliquiat  udique  effufp^ 
derenl ;  reliquice  Sanctorum  urbee  eustodiuni.  —  fie- 
nedictus  Deus,  quando  cliam  ex  iRgypto  marlyres, 
ex  Jlgypto  illa  cum  Deo  pugnanie  ac  insanissima  , 
et  unde  impia  ora,  unde  lingux  blasphemae,  ex 
iEgjptomartyrcshabenlur,  nec  in  iOgypto  tantuu) , 
aec  in  flnitima  vicinaque  regione ,  sed  ubique  terra* 
rum..Et  quemadmodum  in  annonac  summa  uberlate 
ciim  viderint  urbium  incolae  majorem ,  quam  usus 
habitatorum  postulet,  esse  copiam,  ad  peregrinas 
etiam  urbes  transmiltunt;  cum  ut  siiam  comitatem  ac 
liberalilatem  ostendant ,  tum  ut ,  prxter  horum  abun- 
dantiam ,  cum  CBcilitate  res ,  quibus  indigent ,  rursus 
ab  iilis  sibi  comparent :  sic  et  iEgyplii ,  quod  ailinet 
ad  rerigionis  athletas ,  fecerunt :  cum  apud  sc  mul- 
tam  eonim  Dei  benignitate  copiani  cernerenl ,  non  in- 
geiis  Dei  munus  sua  civitate  concluserunt,  sed  in  om- 
iies  terrae  partes  bonortim  thesauros  elTuderunt ;  cum 
ut  suum  in  fratres  amorcm  osiendcreni,  tum  ui  com- 
munem  omnium  Dominum  honore  afllccrent,  ac  civi- 
tati  su»  gloriam  apud  omnes  compararcnt ,  toliusque 
orbis  esse  melropolim  declarareni.  Nam  si  frivolae- 
quaedam  ac  minimi  prelii  occasloncs,  quxque  ad  hanc 
tanlum  vitam  nobis  conferunt ,  largiliones  hiinc  mul- 
'.   (a)  CoUaU  curofodd.  RegK.  1974,  e(  2343. 


tis  urbibus  honorem  acquirere  potuerunt,  nonne  eam 
potius  ,  quac  hihil  ex  caducis  et  corrnptibilibus  rebus 
largitur,  sed  viros,  qui  urbibns,  quac  illis  obvenerint, 
poslobilum  etiam  praestant  securilatem,  pne  omnibus 
acquum  est  hac  honoris  praerogativa  donari  ?  Sancto- 
rum  eniiti  horum  corpora  quovis  adamantino  ct  incx- 
pugnabili  muro  tutius  nobis  urbem  muniunt ,  et  tam* 
quam  excelsi  quldam  scopuli  uiidique  prominentes,. 
non  horum,  qui  sub  sensus  cadunt  et  oculis  cernuu« 
tur ,  hostium  impetus  propulsant  tanlum ,  sed  etiam 
invisibilinm  da^monum  insidias,  omnesquc  diaboll 
fraudes  subvertunt  ac  dissipant ,  non  minus  facile  , 
quam  si  forlis  vir  aliquis  ludicra  puerorum  subverle- 
rcl  ac  proslernerel.  Ac  coDlera  quidem  quae  ab  homi- 
hibus  flunt  machinamenta ,  sicut  muri ,  fosssc ,  arma , 
mililum  copiae  el  qurrcumque  ad  incolarum  securila- 
tem  excogiianlur ,  ab  hoslibus  possunt  pluribus  aliis 
multoquc  majoribus  machinis  ipsornm  repelli  :  cum 
vero  sanciorum  corporibus  fueril  civilas  communita , 
llcet  innunicras  illi  pccunias  expendanl ,  iirbibiis , 
qua5  ipsospossideanl ,  minime  poterunt  aeqiialequod- 
dam  machinamentum  opponcre.  Neque  vero  tanfum 
adversus  hominum  insidias,  aut  adversos  fallacias 
ducmonum  uiilis  nobis  est  haec  possessio ,  dileclis- 
sime ;  sed  etsi  nobis  communis  Dominus  ob  peccaloi 


•99  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMl 

piani  iancti  Ilieromartyrh  Pfioete :  in  Calendario  vero 
Grsecorum,  inlerprele  Genebrardo,  Transtatio  Reti- 
quiarum  Phocm  martyris  :  rursus  22  Scpiembris,  san- 
cH  Hicromartyris  PKocm,  In  Menologio  griece  Yenetiift 
cdito  duplicis  Phocae  passio  breviler  eodem  die 
tl  Scplembris  perstringitur ;  ac  prioris  quidem  sancti 
Bieromarlyrit  Pkocw  tfiaumaturgi,  qui  fuisse  Pam- 
phili  el  Mariae  filius  perhibetur,  Sinope  in  Ponio  na- 
lus,  atque  a  leneris  Qnguiculis  miraculorum  gloria 
claruisse,  eique  marlyrium  hoc  signo  praenuntiatum 
esi :  insidens  capiti  ejus  columba  coronam  imposuit 
humana  ejusmodi  voce  missa,  Mixtus  est  calix,  teque 
bibere  illum  oporiet.  Quod  el  ipsi  Dei  munere  con- 
cessum  est  :  nam  Imperatore  Trajano  martyrium 
gladio  parit^r  et  igne  consummavir,  post  roortem  cla- 


AHCHIEP.  CONSTANTINOP.  700 

rus  miracuKs.  Poslerior  vero  Phocas  ibidem  horiula- 
nus  fuisse  dicilur  Sinope  quoque  oriundus,  qui  satel- 
llics,  a  quibus  ad  necem  quarebatur,  hospiiio  excepir, 
ac  seipsum  illis  prodidil,  uU  narrat  apud  Lipomanuin 
Asterins,  et  amputaio  capite  grau  Dco  vicilma  obla- 
tus  fuit.  Ex  his  duobus  priorem,  qui  Episcopua  fuit 
suspicor  hac  oratione  laudari,  quod  hieromartyr  in 
inscripiione  tractatus  dlcatur,  quo  titulo  sajpius  in 

'  Menologio  Episcopos  aut  Presbyteros  martyrio  cxor- 
natos  aGrajcis  insigniri  video,  utlgnaUum,  Diony- 
sinm  et  Blasiiim,  ut  et  hieronwnaehos  appellaDt  mo- 
nachos  qui  presbyteri  creaU,  et  in  ecclesiasticam 
bierarchiam  sunt  allecU. » 
InterpretaUo  Latina  est  Frontonls  Duc»i. 


J)E  8.   HIEROMARTTRE  PHOCA,   ET  CONTRA   HaSRKTICOS,   ATQDE   IM  PHAt     iki 

DGMINUM  CLAMAVI    :   VOCE  MEA   An  n^™  '"^   ^^  "^  " 

-^«AYi    .    vocE  MEA  AD  DEUM  DEPREGATUS  SUM  (a). 


I.  Splendlda  nobis  hesterno  dle  facta  est  civitas, 
splendida  et  illuslris,  non  quia  columnas,  sed  quia 
.  mariyrem  habuitcum  pompa  incedentem,  qui  adnos 
ex  Ponto  advenit.  Vidit  vestram  hospiialiiateni,  et 
vos  benedictione  cumulavit ;  laudavit  animi  vestri 
alacritatem,  et  eos  qui  advenerant,  benedixlt.  Bealos 
illos,  qui  convenerant,  prxdicavi,  quique  suavis  ejus 
odoris  parUcipes  fuerant,  et  eos  qui  aberant,  mise- 
ros  appellavi :  verumtamen,  ne  damnum  eorura  liat 
,  irreparabile,  rursus  ipsum  allera  die  praedicamus,  ut 
et  il  qui  ob  negligenUam  abfuerunt,  a  marlyre  im- 
pertitam  duplicent  diligenUa  benedicUonem.  Etenim 
quod  saepenumero  dixi,  hoc  quoque  dicere  non  ces- 
sabo :  non  poenas  peccalorum  repeto,  sed  ae^rotanU- 
bus  medicinam  paro.  AbfuisU  heri?  saliem  hwliead- 
eslo,  ,ut  eum  in  proprium  vldeas  locum  deduci.  VidisU 
eum  per  forum  duclum?  cernc  jam  ipsum  per  mare 
naviganiem,  ut  elementum  utrumque  ejus  benedi- 
cUone  repleatur.  .         . 

,  Impefatoree  cotunt  Martyree.  —  Nemo  ab  hac  sacra 
solemnitaie  absit:non  virgo  domi  remaneai,  non 
mulier  »dibus  se  conimeat  :  exhauriamus  urbem,  et 
nos  ad  sepulcrum  martyris  conferamus;  nam  et  Im- 
peraiores  una  nobiscum  choreas  ducunt.  Quamnam 
igiiur  veniam  mereiilr  privatus,  cum  regia  palaUa 
deseranilmperatores,  et  martyris  sepulcro  assideant? 
Talis  nimirum  est  virtus  mariyrum,  ut  non  modo 
privaios,  sed  eos  eUam  qui  diademata  gestant,  sa- 
gena.concludat :  ha^  genUlium  est  ignomlnia,  haec 
erroris  ipsorum  opprobrium,  haec  d^monum  perdi- 
tio,  haec  noslra  nobiUtas,  et  Ecclesise  corona.  Ex^ 
sulto  cnm  martyribus,  ei  pr«  laeUUa  tripudio,  dum 
pratprum  loco  tropaeum  ipsorum  intu^or,  quoniam 
pro  fonUbus  sangoinem  effuderunt  ;  iHorum  ossa 
consumpta  sunt,  at  inorum  roemoria  in  dies  fit  i-e- 
cenuor.  Ut  enim  hen  neqmt  ui  sol  exstinguatiir,  ita 
neqne  ut  mariyrum  metfioria  pereat :  ipse  enim  Chri- 
ffl)  collau  cum  uoo  Regio  Hs;  qui  non  variat. 


«/«m  mw  non  preHerHmnt  [Matth.  W.  55).  Vcrtim 
«.«nyns  q„,dea,  laudes  ad  convcmens  «sque  tempa. 
ex8pec.emus  :  nam  et  dc  ilHs  saiis  mulu  dicia  suni 
propter  eonim  8«m««m.  qnl  congregari  debuerant  et 
,  es.muit.sdfemcelebrem  redde«.  Q„od  enim  he! 
«erno  die  dui.  eiiam  hodie  nirsos  dlcotmariyri 
q«.dem  gloria  n«ll,  ex  multomm  p«e«,„Ua  compai- 
bitiir.  vos  auiem  benedictionem  lucrifacletis  ez  eo 
quod  ad  manyrem  aocesseritte.  Qoemadmodnm  enim 
K.  qui  oculos  in  solcm  convertii.  astnim  ille  quidem 
spendidius  miniroe  reddit,  sed  oculos  suos  nimDi- 
:  nat :  .la  nimlrum  et  is.  qui  martyri  hoM>rem  defert. 
clariorem  illum  non  efBcit.  sed  ipse  ab  illo  sibibel 
nedictiooem  lucis  accersit. 

Lampada  m  «,ppUaitionibH$  Chmtianortm.  Non 
hwreluum,  ud  henenm  peruquitur.  -  lu.r«a  ma» 
ecclesiam  efficiamus  com  lampadibus  illuc  prodeun. 
les .  et  ignem  liumeciantes .  et  aquam  igoe  complen. 
les  :  nemo  pelagus  refonnidet;  mortem  martyr  mm 
reformidavit,  et  lu  aqoam  perUmescis  T  Sed  in  hancqui. 
dem  senienliam  satis  mulla  jam  diximus :  age  eiw»  ex 
his  etiam  qus  hodie  reciiata  s«ni,  consvetam  mensam 
vobis  apponamos :  licet  enim  corpora  vestn  CMreien- 
tur .  tamen  animiis  alis  erigator :  neqne  enim  vestran 
coarciaUonem,  sed  anlmi  vesM-i  alacritatem  specto.Gn- 
bematori  qooque  mare  fluctilMis  agitatom  jneundum 
est.  etdoctori  ecclesia  turbis  undans :  non  enim  in  aqnis 
cstislissalsugo.  non  scopuliis.  nequebelln»,  sed  mare 
acpelagusodore  suavi  redondans :  hicnavigia.qnainon 
,a  lemi  m  terram,  sed  a  terra  in  c»Imn  trajiciunt ;  noa; 
no„  pecunias  geruni,  non  aurwn,.„on  aiYentom,  sed 
fldera,  el  cariiatem ,  et  zelum ,  et  sapienllam. 
.   2.  Age  iiaque  navem  diligenter  emitiamus ,  quas 
numquam  perit ,  numquam  nanfragioin  palitur.  Sed 
iis ,  qox  dicunlur,  attendite  diligenier ;  psalmus  si- 
quidera  hodiu  in  aciem  contra  hsreUcos  nos  «doeit , 
non  ut  illos  sianies  prostemamus,  sed  «t  jacenles  eri- 


701 


IN  S.  raOCiH  MARTTREM.  70« 

nostram  est  bdlum ;  non  ex      lancea  ?  Jussit  Deus,  ei  omnia  illa  perienpnt :  drcum- 


gnmaitej 

TivU  martaoe  reddit,  aed  ex  mortiiis  vivos  eflldt,  man- 
suetttdineacmvliaredaadansbenignitale.  Non  enim  ia- 
ciis  insector,  sed  verbis  persequor»  non  iuereticum,  sed 
buereeim»  noii  hominem  aversor,  sed  errorem  odio  pro* 
seqoor  et  atellere  conor :  non  est  mibi  beiium  susceptum 
cum  subsuntia ;  Dei  siquidem  opus  est  substantia ;  sed 
corrigere  mentem  volo,  quaro  diabolus  corrupit.  Sic  et 
medicos  dura  «groium  curat,  non  corpus  oppognai,  sed 
corporis  vilium  lollit.  Sic  igitur  ego  quoque»  si  cuni  bae- 
reticist>ellumgessero,Doncttmbomlnibasbellum  gero, 
sed  errorem  expellerevoio,  ac  pulredlnem  ezpuigare» 
CkriitMg  paikmim  pngkei  eumplmm.  ^  Mihi  con* 
suemm  est  persequulionem  pati,  non  persequi :  veiari» 
Doa  vezare.  Sic  et  Ghristus  vinoebat»  aon  crud  affi* 
gens»  sed  crud  alllxas ;  non  alapis  csedens,  sed  aia- 
pis  CKSus.  Si  nuHe  kH/mumt  muH ,  inquit,  MsHMOiitiim 
perMbe  de  malo;  «i  siiImi  bene^  qmd  me  eefdie  {Joeu, 
18. 35 )  ?  Dominus  orbis  termram  apud  servum  pon« 
tillcis  se  purgat,  etiam  abipis  in  ore  cassus,  unde  pro« 
diil  verfoom,  et  mare  frenavit,  et  qustriduanum  Laza- 
raoi  a  mortuis  exdtavil :  uude  maium  fugielMt,  unde 
aegritodineset  peocala  sdvebantur :  bocestmiraculum 
Criidfixi.  Nam  cum  fulmina  vibrare  posset,  ac  terram 
conctttere ,  servique  m^um  arefiicere ,  nihil  horum 
fedt ;  sed  et  se  purgat,  et  superat  benignitaie,  te  eru- 
diens,  ut  cum  bomo  sis,  numqoam  excaadescas :  licei 
cmd  affigarls,  licet  alapam  accipias*,  ut  eadem  dicas 
qnae  Dominus  tuus,  Si  maie  ioqnuiue  jtim,  leiiisiomiiift 
perhihe  de  maio ;  ti  amem  beae,  ^d  me  cmdie  t  Ac  vide 
ipsius  benlgnilatem ,  qoo  pacto  qaae  servomm  quidem 
siiorum  sunt  vindicet,  qu»  vero  sua  sunt,  pr»iermil- 
tai.  Propbeta  qoondam  fuit ,  qai  regem  impie  agentem 
redargoebat ;  et  com  aeoessissei,  dixlt :  Aiuaret  alunre, 
amdi{Z.  RegAli.%).  Namquoiiiamrex  Jeroboamsacrifi* 
dum  idolis  ollerens  stabat,tom  veniens  proplieta  curo 
altari  coHoqoilor.  Qoidagis,  o  propheia  ?  homlnem  di« 
mittis,  et  com  aluri  colloqoerist  Ita  est,  inquit.  Qoaret 
Quandoqoidem  homo  magis  expers  sensos  ac  slupi» 
dior  lapide  factus  est,  omilto  illum  etcum  isto  collo- 
quor ,  ut  Inielligas  audire  lapldem ,  ct  bominem  non 
oudire.  Audi^  aitare,  audi :  ei  subilo  ruptum  est  alia' 
re.  Exiendit  manum  soam  rex,  cum  propbetam  veUet 
corripere,  neque  potuit  illam  ad  se  reducere.  Vides, 
«t  alure  potlus,  quam  rex  audierit?  vides,  ut  omisso 
eo  qui  ratione  prasdilus  erat ,  id  quod  erat  rationis 
expers  sit  aUoquutus,  ot  per  istlus  obedientiam  lilius 
sioporemmalitiamqoecorrigeret?  Fraclom  est  alure, 
et  regis  maiitia  fracu  non  esl.  Ac  vide,  qoid  accide* 
rit :  extendit  manom  suam  rex ,  ot  propheUm  oom- 
prebenderel,  et  continoo  manosejos  exaroit.  Qooniaro 
alurb  sopplicio  melior  faclus  non  est,  propria  pomn 
obedienliam  Dei  docetor.  £go  quidem  tibi  parcens 
volui  in  topidem  iram  eflbndere ;  qoaudo  auiem  lapi- 
dis  magisierio  non  es  erodilus,  tu  supplidum  excipe. 
El  extendit  manom  soam,  et  e  vesiigio  exaroit  {Ib.  v. 
4).Subat  ddnceps  tropaeum  propbet»,  ei  rex  conlra- 
bere  ipsam  non  poteral.  Ubi  diadema?  ubi  vestes 
piirpure»  ?  ttbi  loric»  ?  ubi  dypei  ?  ubi  exerdtos?  ubi 


subaot  satrap»,  qui  succurrere  minime  poier^nt ,  at 
plagae  tantum  specutores  erant  redditi.  El  extendii 
manum  suam  rex,  et  exaruit :  quando  arida  Tacu  esi, 
tunc  fructum  tulit.  Gonsidera  mihi  exemplum ,  quod 
occonrit  in  ligno,  qood  in  paradiso  fuil,  >et  iu  ligno , 
quodfoitincroce.  Sicot  enim  lignuoi  illud,  cum  esset 
viride,  mortem  peperii,  iignom  vero  crocis,  cuin  ari- 
dum  essei,  vilam  genuit :  sic  el  in  manu  regis  accidil :  ■ 
quando  viridis  erai,  tunc  iinpieutem  peperil ;  quaudo 
'  arida  facu  est,  tunc  obedientiam  produxit :  vide  facu 
Dei  mirabilia. 

Deu$  eerverum  tuorum  uideeiiur  injurias.  —  Sed 
quod  dicebam ,  quando  ahipis  ipse  cxdebalor ,  nibii 
niaii  casdeuti  inferebat :  quando  autem  servos  injoriam 
passoros  eral,  regem  punivit ,  ot  te  doceat  ea  qoidero 
qoae  Dei  sont  vindicare,  qoas  vero  propria  sont  prae- 
termittere.  Sicut  enim  ego  mea  pneiermitto,  tua  vcro 
vindico :  sic  et  tu  mea  vindica,  tua  vero  praetermitteu 
Yerum  arrigite  mibiaures  vestras  :  obi  enim  cerU* 
minom  tempos  est ,  aoditoribus  est  opus ,  quibus  ar* 
reci»  sint  aures  et  attentae,  ut  diligenler  advertatis » 
quo  pacio  ligem,  qoo  pacto  solvam  adversariorom 
delicU ,  qoo  pacio  lucler ,  quo  pacto  feriam.  Nam  si 
illi  qui  in  thealro  sedent  duobus  ceruotibus ,  cculos 
suos  et  corporis  sUturam  exlendenies ,  proni  prospo- 
cunt,  ut  cerUmina  videant  probri  plena»  ut  cer-- 
Umina  videaiil  quae  imitari  probrosum  est  :  mulio 
magis  nos  oportet  audiendis  Scripiuris  diviiiis  aures 
ailenUs  pnebere.  Si  enim  laudas  aibielam ,  cur  non 
fis  atblela?  sin  autem  fieri  athleUm  probrosum  estt 
cur  istorum  laudes  imiuris  ?  At  ejusmodi  noii  sunl 
hic  cerumina ,  sed  communia  cunctis  et  utilia  turo 
dicentibns  ,  lum  audienlibus.  Cum  baeretids  namqoo 
decerio,  nt  et  vos  atbleus  effidam,  ot  non  modo  doro 
psallitis ,  sed  et  dom  coiloquimini ,  linguam  eorum 
compescaiis.  Quid  igiturait  propketa?  Yocemeaad 
Dominum  elamavi  :voce  mea  ad  Deum  deprecatue  eum 
(Ptai.iiU  1).  Adverte  :  num  cerUminum  occasionem 
praebere  videiur ,  quod  dictum  est?  Vide  quo  paclo 
necUm  coronam  et  ceriaminum  materiam  parem.  Voce 
meaad  Donunum  cianuai :  voee  mea  ad  Deumdepreeaiut 
9um  (Ibid.).  Hic  lu  mihi  baerelicnm  voca,  sive  adsit, 
sive  non  adsil.  Si  enim  adsit,  a  voce  noslra  doceatur ;  si 
vero  non  adsit,  a  vobis^iqui  audieritis,  discat.  Sed  quod 
dicebam,  uon  persequor  ipsum  praesentem,  sed  ipsum 
excipio  persequulionem  passum ,  non  a  me ,  sed  a 
propria  conscientia  ,  juxU  eum  qui  dixit :  Fugit  fm- 
piiis  nemine  pertequente  {Prov.  28.  1).  Maier  est  fiiio* 
rom  soorum  Ecclesia ,  qux  et  istos  exdpit ,  et  per« 
egrinis  sinum  expondil.  Gommune  theatrum  erat  arca 
Noe ,  sed  Ecdesia  melior  est  etiam  quam  isla.  Naiu 
bruu  quidem  animalia  iila  redpiebat ,  et  brou  con- 
iservabat :  baec  autem  bniu  recipit ,  et  transmuut. 
Exempli  graiia,  si  intraverit  vulpes  ha^relicos ,  ipsom 
ovem  efficio ;  si  intraverit  lupus,  ipsum  agnum  efiicio, 
quantum  in  me  silum  est  (a)  ;.sin  auiem  noloeril»  non 

(d)  Haec  confer  cum  urat.  i  de  laudibus  Paott  et  eum  viii 
de  PceoitenUa  aum.  1. 


•08  S.  JUANNIS  GlfRYSOStOMl 

id  fitio  med  M ,  sM  ^t  ipsitrt  iiflpr6fb}ta(e ,  quando- 
4iaidem  CliHAos  ctiam  ddodeeiiti  discipulos  haMf» 
et  anas  fbccos  est  prodttor,  verirm  hoti  a  Ghristo,  sed 
ali  animo  soo  Titiato :  (|aandoqaidem  et  Blia^eua  d)- 
acipahim  babait  araram  (4.  Reg.  9),  at  non  ab  imbe- 
cillltate  doctof is,  sed  a  di^puii  negligentia.  Equidero 
semlna  jaelo :  ai  terra  sis  pingids  semen  exeipiens, 
eliamsegetem  r^dls;  sin  autem  petra  sIb  sterilia , 
nulio  meo  fitfo  id  ft  :  sive  audieris,  sive  non  audieris, 
sp^rilaale  tibi  e^rfnen  oceinere ,  Tulnera  mitigarenon 
desinam ,  ne  in  ilio  die  aodiam ,  Sene  male ,  opottmt 
te  eommttere  peeumam  meam  numulariu  {MaUh.  i5. 
26 ).  Voee  mea  ad  D&minttm  elamaei ;  voee  mea  ad 
Deum  deffreeattu  ium  {Psai.  Ui.  I). 

5;  ContraAnometoe  djit;  a  Seripiutie  petunt  errorie 
an$am  heeretiei.  —  Qaid  ais  ,  lixreticeT  de  qoonam 
dicit  ba^e  propheta,  ettfuem  Dominum  aeDeuro  appel- 
lat?  de  ona  enim  persona  fli  sermo.  lili  si^oidem  ia 
suom  eaput  Skripturas  aduiteranles ,  ae  ^rpetao  ar- 
gamenu  adtersus  salotem  suam  perqoirentes»  iu  per- 
ditionis  barathrom  seipsos  detrodere  se  non  aniroad- 
vertonl.  Filiom  eniro  Dei  neqoe  qai  laudat,  clariorem 
effieit;  neqoe  qoi  biaspbemiis  et  contmBeiiis  affidi » 
laedit :  non  enim  indiget  laade  nostra  natora  incorpo- 
rea ;  sed  qoemadmodom  is  qoi  splendldom  solem  dicit, 
lucem  illt  non  addit,  neqoe  qoi  dicit  tenebrosom,  sub- 
sUntiaro  ejos  imminoit,  sed  propri»  cscliaiis  indicem 
profert  sententiam  :  Ita  qoi  Filium  Dei  Filium  oon 
dicit»  at  creatoram,  insani»  sii»  prodit  arguroentum; 
qul  tero  substantiam  ejus  agnoscil,  probiiatem  suam 
ostendit ;  et  nec  iste  beneficiis  ipsura  cumalat ,  nec 
ille  qaidqoam  ipsom  laedlt^  sed  hic  quidem  pro  salute 
soa,  ille  verd  adversas  saiolem  soam  dimicat.  Verum^ 
ul  dicebam,  8criptaras  adolterantes ,  alia  qukiem 
pnetervolam,  qoaerunt  autemy  num  alicubi  argumen- 
tum  allquod  offendant,  quod  Ipsorum  morbo  sufTragari 
ae  favere  tideatur.  Neqiie  mihi  tu  dixeris  in  causa 
esse  Scriptoram  :  non  Seriplora,  sed  ipsorom  impro- 
bitHS  est  in  caasa  :  qoandoqoidem  mel  quoque  duica 
est,  at  qui  a;ger  est,  acerbam  illod  arbitrator ;  verum 
non  meilis  culpa ,  sed  infirrailatis  est  crimen.  Ita  qai 
furiosi  stmt,  qoak  videmar,  non  cer  nunt ;  at  eorum  quaa 
videntor  culpa  non  est,  sed  mentis  vitiatae  furiosi  ho- 
minis.  Gaelom  Deos  creavit,  at  opos  contemplemor,  et 
oplficem  adcfremos,  at  gentiles  opus  Deiim  feceront ; 
verom  non  opas,  sed  illorom  improbitas  est  io  causa : 
et  qaemadmodum  improbos  a  nemine  juvatur ,  ila 
probus  a  se  ipso  etiam  juvator.  Quid  Christo  par?  at 
ab  eo  noii  adjotus  est  Judas.  Quid  diabolo  nequius  ? 
at  iob  eorona  redimitos  est ;  et  neque  iudam  Ghristus 
adjuvit ,  quia  is  erat  improbos ,  neque  Job  diabolus 
noeoit,  qoia  hic  proboa  erat.  itec  ego  dico,  ut  nemo 
Scriptoras  aceoset,  sed  eorum  improbitatem,  qui  ea, 
\vat  reete  dicta  sont ,  male  inlerpretantor.  Nam  et 
diaMos  et  ScHpturis  com  Gfariato  dispatabat. 

tfum  hds  sotfM ,  Deos  et  Dominvs,  Patri  et  FiUo  pro^ 
prke  mnt;  hemen  Dominas  non  est  mhm  quam  nomen 
peos.  -^  Aiqul  non  est  in  causa  Scriptura,  sed  ea 
mens,  qu»  recte  dicta  male  interpretatur.  Dnm  enim 


ARCmEf>.  CONSTANTINOP.  704 

FiKdm  Patre  mrnorem  esse  velom  eaieflttfiife,  in«sl- 
tata  nomina  curiose  perqorrehtes  eifftameiint ,  deqoe 
verbis  illis  ( Deue  et  Dominue )  aioftl^  Demn  Patreni 
esse,  Filium  Domlnumj  ei  nomlna  dttidont :  tocem 
quidem  Deus  Patri,  toeem  aoiem  Beminu$  Filio  iri- 
buunt,  ut  qoi  deitatis  distribniores  sim,  el  tamqoam 
bereditatis  ditlsores.  Scriptora  Fillo  dicU  Domhme? 
ain  tu,  httt  dicit?  Nomqold  psaimam  oon  aodisti  ad 
unam  personam  hodie  dlccintem  :  yoeemeaadDotni' 
num  eiamasi :  ooee  mea  ud  Deum  depteeaiui  eum  { PeoL 
i4t.  f)?  haqtie  et  Domlnom  et  DeuiR  ipBam  appellal* 
Utrum  Deum  ease  tls  FHiami  an  Pairem  ?  Plane  Pa<« 
trem  dices  ha»;  nomttia  indicare.  Iginir  Deos  esi  Fl-^ 
lius  et  Dominos  Pater.  Quid  ergo  nomroa  dttidia^  ei 
hoc  quidem  iliie  adjiciSj  Hlddaotem  hicdividis?  Et 
vero  Pauius  alt  (otlnam  Paoiom  aadiresy  et  heati» 
esses) :  Noifis  tamen  unm  Deue  Paiar,  e»  quo  omuia : 
et  unue  Dominue  Jeeue  Cimetuei  per  quem  mmua  (1.- 
Cor.  8. 6).  tmim  Filhim  Deom  vocavit?  quid  ergo  ? 
Dominum.  Gur  enun  quasso  spkndidns  eal  nooieii 
Deus«  quam  Dorain»,  aut  Domimia  ratnoa  qaanv 
Dens?  Attenditd,  obsecro,  diligenter.  Si  ergo  onum 
esse  illa,  Dominus  et  Deos,  osiendero,  qoid  diees  ? 
Nomen  Deos  majoa  esse  dids^  Demiaos  aulem  roinos  ? 
Audl  prophetam  dicentem :  Itte  (fonmtue^  qtu  feeit  em- 
lum  :  iste  Deus ,  qui  lerram  eondidit  {Isai.  46.  IS). 
Doroinos  eaelom  i  e(  Deoa  terraro.  flic  in  eadero  per* 
sona  et  noroen  Dorainus  i  et  nomeo  Deus  posoit.  Et 
rursus,  Audi  Israel^  Dondnsis  Deus  tuus  Dominus  unus 
est  (Deut.  fi.  4).  Dis  Dominus,  el  semel  Deus  :  ac  pri- 
mum  Dominos ,  et  deiude  Deus,  ei  rursus  Dominus  : 
quod  si  hoc  deterius  esset,  iliud  auiem  raflyus,  nou  de 
magna  sobaiantia ,  majorique  vocabulum  rainus  po- 
suisset  priravm,  sed  m^ori  dicto  contentua  fuisset« 
neque  miniis  attribaisset.  Nom  ea «  quas  dixi,  iiitel- 
lexistis?  Iterura  doceo^:  oon  enim  hoc  spectaculum 
est  ad  ostentationemy  sed  doctrina  ad  compunctio- 
nem^  noB  ut  inerraes  abeatis,  sed  ut  armati  recedatis. 
Nomen  Deus  majus  esse  dicis,  haeretice,  et  minus 
esse  nomen  Dominus?  Osiendi  libi  propbelam  dicea- 
lero ,  Donunus  qui  fecil  c<E/tnn,  Deus  qui  condidit  ter- 
ram.  Moyscm  libi  rursus  ostendo  dicenlein ,  Audi 
Israelf  Dotmnus  Deus  tuus  Donunus  unus  est.  Quomodo 
unus,  si  duo  sunt  nomina,  hoc  quidem  minoris,  illud 
tero  substanti»  majoris?  Non  enim  uiique  seipsa  ma-  , 
jor  et  minor  est  substaniia ,  sed  xqualis  ei  coniieia. 
/>omiRtts.Detis  ftuii  Oominus  unus  est.  En  oslendo  tibi  , 
nomen  Dominus  hoc  esse  idem,  quod  Deus :  iii  summa 
autem  si  Dominus  minus,  Dcus  aulem  majus,  quod- 
nam  ejus  esse  nomen  debuit?  Dominus  minus,  nn 
Deus  majus?  Si  dicat :  Quodnam  est  nomen  meum  ? 
quid  ais,  lieretice?  au  nomen  Dominus  Filii ,  nomen 
autem  Deus  Patris  est  tanquam  magis  proprium  ?  Si 
nomen  Doroinus,  quod  est  minus,  denoiarc  ipsuin 
ostendero,  quid  facies?  Cognoscant  quia  nomen  tibi 
Domhius  {PsaL  82. 19),  inquit  propheta.  Num  diiit 
Deus?  Tanieisi  cur,  si  magus  est  Deus,  noii  dixii  pro- 
pheta,  Gognoscant  quia  nomen  tibi  Deus :  si  enim  lioc  . 
qoldem  e{ua  propriom  ac  pecuUare  Deus,  illud  vero 


^05  Oft  SAHWtS 

Homhitii  Mmm  M  »  HMNfititm  Mttritis,  wt  aiiii, 

Biimlt ,  #t  MMi»  mniiiii^  ie  <litnltete  t  n^^ue  dim 
Hiiid  Myfiam  fer  MibNnw  4  ^oA  dtfnflm  «st  M«lMr- 
tia  1  Ati|tti  i»  inHBtifni  bot  pMrf nm  Mm  MMI ,  MW  «^ 
teriiM  f  mI  MBdun  vim  hfliwre  1  (kftnHeiuUt  ilMfuH, 
fvte  iiMMfi  iJW  DMHteiif  :  m  mkt$  MMtHnm  nper 


4f  ikl  Bondmn  t  fogmi  diMsMii«i  ied  tti»  rarslM  Beik 
jite^  ^MRimttMtMa  miMtt.  Si  Piliitiii  iMljort 
appaUaliim  iiidiMiTMt»^  qoid  tfiMSf  nvm  pd- 
pm  ftaitft?  Bumn  Miniomidni  ddsifttes?  num  toam 
HJBfm  «imMCM?  BBm  ab  instnia  rftcede»?  intelleti* 
ili«  ^iid  dtBdriM?  qtiffinNNttfidem  nomeft  PMiiimit 
f  iliii  iriliaBnl^  Bau  autem  Patri  M  majus.  8i  igttmr 
majBffi  BonMBB  FiiiBm  appeiiMttm  indicoterd,  pugna 
coBfBcta  oM  :  toia  eiiim  armia  te  aobifo,  ttflftqtte  fieli* 
nla  te  aopeio.  Tb  diiiati  l>Mif  mafaa;  Hainimif  Mitem 
miaiM  eaae  Bommi :  damoBatrara  irolo  niinua  Pairi 
Boii  eonveniaio»  ii  ma)or  erat,  et  majoa  FiHo  non 
oonvenimo^  ai  FiiiBa  mimvr  erat.  Andi  proplieunl  di- 
cenlom^  Bic  m  Bam  nema :  nmi  tntimMmt  §Hu$  ad 
Mmi  •  amBfMti  oammi  amm  iHinntB  i  paif  ffim  fif  lcrrlt 
aiMia  asi,  M  cvm  AamiMihM  caBairMrm  eM  (Bm*.  S.  W- 
Vi  ).  ttoid  ad  iioe  fmpondoi?  num  hia  ferfpis  eon- 
tradieia?  At  bob  potea  t  Toritaa  enim  permanel,  ^m 
aploBdorem  «mm  emliiiti  ctocBioa  iiftfetieorunl  ere- 
dere  ipai  raaisaBiittm  eicttcat.  Qiiamqaam  lenfa 


liiKTtRiBtJS.  ^ 

Mint  e<^n»mlni ,  m  muitai  est  m»» :  iMJor  teineii 
est  orMW;  aiqii^  iiH^oimtiodii  sil^at  MHimm, 
leatumqae  mitlgit  rofe  dOetrifise :  el  (fmnib  aemel 
tMt  Kerotfi  lli  liebdMada  Mngr^Hmi^,  ihiditofeni 
iiegligeiitem  esi^i  IIMI  oiport^*  81  enMi  ei  fidc  loci» 
OxeesMis;  ae  dit ^t  qiiispiMii  i  Qifei  de  r^  doctdr  dis- 
ic>fliH?  mikm,  klherm  hHHiHioi :  il  dfifcrft  tlbi, 
Qua  dbf^fijiHi  neqdd tff^tf  oCcorrerK ,  n<axfiifa  eftt 
igrtominid ;  iiir  Mdlft  dftlris,  Iffsom  puifgls  ;  et  «ite 
iit  itei^ti^U^,  Ipsnin  corrigis,  ilve  negllgens  Sit  amf- 
Cas,  fpsam  ^HICfs ,  sivc  etlam  muller  lasci?a ,  efAcfs 
t^tnpcrantioreii! ;  nam  et  mulleri  reddcre  rrftionem 
dcbes  !  MuliereB  enimy  inqoit,  in  eeetesia  taeeant :  ti 
ifuid  atiiem  tdlunt  diteere,  doM  tiroi  iuoe  inlerrogent 
(t.  Cor.  U.  31;  95).  Si  ddmum  litgrcssns  fticris,  et 
IhL  le  molter  sci^idur,  <}tild  mihl  ab  ecdesia  fctttf- 
Msti?  responde  1111,  Nbri  catrfds,  titt  tlliuin,  Aec  ait- 
i^um,  nec  mtindUin,  quo  cofpu^  orni^ttiv;  at  sermo- 
nem,  quo  aapientiof  m6ns  reddatdr.  Cuto  ili  congfCS- 
ium  mulieris  TeneHs,  mensam  Hii  siririitialem  ippone  : 
dic  primom  dulri  idiieic  receni  est  menmffa,  ^erfhii- 
mur  spiritualibns,  ac  deiikle  s^risibltl  mensa  peff^tta- 
miir :  etenim  sl  res  noslfas  Ua  dlsponamos ,  Detis 
etiam  adcAi  In  medlo  nostfl,  culn  ot  meniam  benedi- 
cat,  tum  ut  nos  coronet.  Noiqoidem  pmbfs  omt^lbos 
graiias  agamus  ipsi  Pairt  cum  Filio  ac  S|rtritir  iaocto, 
tiunc  et  sempdf,  et  in  sftcula  ssecolofnm.  Aincn. 


MONITITM 

Ai)  dOMlLIAM  IN  SANGT08  MARTYRBB. 


MHiU  hi  faM)  hoflfliiii  eomparH^  unde  d^preliendere 
HoBai  ABtioehiMitO  Ofi  Gonsianifhojk>li  ei  faabiia  rucrit. 
te  BnBo  HidMB  hiMi.  Nhndim  ieptem  diemm  elap$ds 
ii  iffqoH  €hryaostomos,  et  tjno  Matram  Pen- 
I  eokikniiaiem  telebraeimUi,  tt  noi  riaidk  marty- 
fBm  eAorBt  ku^utui  m,  tei  ikMyruHi  cattfk  potiue 
m  esmtmnHHia  mhor  Uih  angeioruin  tdiirit,  fjiuB 
Fmrinrdm  inee^  tm,  tid  onkMiwt  itiii  et  wquntii.  tlic 
de  flMtt^rom  Chorli  atltor  SeO  de  dmnibui  otrfninio 
BMrtjritNM  i  qoiiiiadmcklaffl  tHTert  titiilus,  Lauddfto 
MBeionimomtHttm»  qtd  martgrinm  toto  iertbrum  orbe 
ktnt  pnUi.  Qoi  de  re  iitidiendtfs  Fronto  t)tica  us  :  c  In 
Coiendario  GfMcorum  edito  ali  A.  Contio  et  Grx^o 
Menolof  io  II8B  TlHietlis  eicoso,  diel  Junil  25  addiiu^, 
Bmindea  eemem  PentMHei,  ie  deindeCal.  lulii,  Bo- 


mtnica  ianctorum  omnium,  fortasse  ut  in  Lalina  Eccle- 
sia  primum  celebrala  est  omiiium  martynim  fesliviias 
ex  prxscripto  Boniracii  IV,  ac  deinde  Sanctorum 
omniuni  Gregorii  IT  (empore :  sic  et  in  Gnrca  paucis 
post^Peiitecoslen  dlebus  olim  martyrum  omnium  me- 
mort»  dedicatum  erat  festuin,  quod  deinde  Sancto- 
riim  omnium  solemniiale  cbnsecralum  est.  C«ieterum 
fiunc  Chrysostomo  tribuunt  sermonem  prxter  Codi- 
cem  Regiae  Biblioih.,  Medice»  nianuscriptum,  Cata- 
logus  genuinarum  aucloris  ejus  oraiionum,  qui  in 
Augustana  servatur,  et  aliu^  ex  lialia  missiis  ad  nos 
iiidcx  tibri  margaritarum^  faoc  titulo  :  Laudatio  San- 
clorum  omnium. » 
Interprctalio  Laiina  esl  ejusdem  Frontonis  Duc»i. 


LAUDATIO 
00.  mmsttm  fti  MABTmoii  lotd  txrraecm  orbb  auHT  PAaai  (a). 


.  llBrlprBi MHN  OBfeiUioltefi»  fMw  m  ipm  mMta- 
Bj  -^  MoBdmn  aoptom  dierum  oiapsQB  oat 
I  qoo  sacram  Ponioeoatoa  solemnitetem 
eelebraTimas,  et  noa  rarain  roartynim  ehnruS  aaso- 
M  coiMaOMBGOtidbBi  negilatriboaet  obd  ooislfiiraao. 


quuiua  eat,  ?ol  martyrBm  eoMra  poiiBa  ol  ^aroitoa 
niliilo  minor  ilUa  aBgoiorum  caatris,  qu«  palrtereho 
Jacob  vtdit  (Gmi.  S2.  S),  aed  Mmalos  iiiia  et  atqaaiis. 
Manyrea  Mdm  01  tBf eii  BomlBe  MBtoOi  diatinctl  aon^ 
raclis  autem  iunguniur :  caelum  iacolunt  angeli,  I 


707  S.  JOANNIS  CBRYSOSTOIII 

et  inanyM :  seoectulis  experles  ei  immoriales  sunt 
illi ,  koc  et  mar^res  obtinebunt.  At  incorpoream  iUi 
naturam  sortiti  sunt?  Quid  tum  postea?  licet  enim 
martyres  corpore  circumsepii  sint,  immortali  tamen,: 
qoin  potius  eliam  ante  ipsam  immortalilatem  Gbristi 
mors  corpora  muUo  plus ,  quam  immortaliias  conde- 
corat.  Non  ita  siderum  exomatum  cboro  caelum  iHa- 
stre  est,  ac  splendida  vulnerum  sanie  *  marlyrum  cor- 
pora  exornata.   llaque  quia  morlui  sunt,  idcirco 
maxime  superant ,  ei  anle  iromorlaiilatem  a  morte 
coronati  prxmia  reportarunt.'  ilf tntiMlJ  eum  paulo  mi- 
nu$  ab  angelu;  gloria  el  honore  coronasti  eum  (Pial- 
8.  6),  de  communi  bominum  natura  iimuit  David :  sed 
et  boc  paulum  reddidit  Gbristus  cum  advenisset,  et 
mortem  morte  damnasset.  Yerum  boc  ego  inde  iion 
confirmOy  sed  ex  eo  quod  defectus  hic  mortis  in  iu- 
crum  et  commodum  cessit :  nisi  enim  mortaies  fuis^ 
sent ,  marlyres  facti  non  essent :  iiaque  nisi  mors 
fuissel»  necoronse  quidero  exsiitissent :  si  non  fuisset 
interiius,  martyrium  noii  fuisset :  si  mors  non  fuisset, 
non  potuisset  dicere  Paulus,  Quotidie  morior  per  ve- 
slram  gloriam^  quam  habeo  in  Christo  Jeiu  (1.  Cor. 
15.  31) :  nisi  mors  et  inleritus  fuissent,  non  poiuisset 
idem  dicere,  Gaudeoin  pasiionibus  meis  pro  vobfs,  et 
adimpleo  ea  qum  desunt  paseionum  Christi  in  carnemea 
{CoL  1.  24).  Ne  doleamus  ergo ,  quod  mortales  iacli 
simus,  sed  graiias  agamus ,  quod  martyrii  stadium 
nobis  sit  a  morte  reseralum,  et  ab  interitu  praemio- 
rum  materiam  acceperimus ;  unde  et  certaminum  oc- 
casionem  nacli  sumus.  Vides  sapientiam  Dei,  quo  pa- 
cio  maximum  illud  malorum  caputque  nostne  cala* 
initatis,  quod  invexit  diabolus,  moriem  inquam,  eam 
in  bonorem  gioriamque  nostram  convertit,  ac  per 
hanc  ipsam  atbleias  ad  mariyrii  bravia  deduxii?  Quid 
ergo  ?  idcircone  diabolo  mortis  causa  gratias  agemus  ? 
Absii :  non  enim  ab  ejus  mente  recte  facium  boc,  sed 
Dei  sapientioi  est  donum.  llle  quidem  invexit,  ut  per- 
.  deret,  et  ad  terram  reductis  spem  salutis  omnem 
praescinderet :  Gbristus  autem  id  arreptum  immuUvil, 
et  iu  cxlum  nos  rursus  per  ipsum  iniroduxit.  Nemo 
igilur  nos  damnet,  quod  chorum  et  exercitum  marty- 
rum  coelum  appellarim,  unique  rei  contraria  duo  no- 
mina  tribuerim  :  chorus  eniin  et  exercitus  contraria 
sunt,  verum  bic  utrumque  coaluit :  etenim  quasi  cbo- 
reasducerent,  ad  lormenla  cum  voluptate  perrexe- 
runt,  et  tamquam  bellatores  omneni  fortiiudinem  ac 
tolerantiam  pne  se  tulerunt,  hostesque  vicerunt.  Ac 
si  eorum  quidem  ,  quae  geruntur,  spectes  naturam , 
pugna  et  bellum  ct  acies  sunt,  qux  geruntur :  sin  au- 
tein  corum  mentem  consideres ,  quae  fiunt ,  choreae 
sunt,  et  convivia,  ac  festivitates,.et  voluptas  maxima, 
quae  perficiuntur. .... 

Cum  bello  comparat  Martyrum  tarmenta ;  constan^ 

tiam  Martyrum  egregie  describil.  —  Visne  te  doccam 

'  lucc  omni  l>ello  esse  terribiliora,  martyrum  inquam 

resgestas?  Quid  estin  bello  formidabile  ?  Ulrimque 

\  Klia^Bpkndidotukierwn  choro^  quae  lectio  non  est  sper- 


ARGH1£P.  GONSTANTINOP.  708 

slantacies  communitae,  uMllque  arMfo  lolgeiiles,  ter- 
ramque  splendore  compleQtes;  undlque  jaculorum 
Dubes  emittuntur,  quorum  multitiidine  aer  occuliatur; 
torrentes  sanguinis  in  lerram  volvuntur;  multas  un- 
diqoestrages  utsegetum  in  messe,  Ita  militum,  qui  a 
seinvicem  prosternunlur.  Age  ergo  ab  illdrum  pugna 
te  ad  banc  Iraducamus.  Hic  binae  quoque  sunt  acies, 
una  quidem  martyrum,  altera  vero  tyrannorum  :  ae 
tyranni  quidem  armati  sunt,  mariyres  autem  nndo 
pugnant  corpore;  sed  a  nudistamen,  non  abarmaUf, 
victoria  reportatur.  Quisnon  obstupescat,  quando  is 
qui  virgis  caeditur,  caedentem  vincit,  et  vinctus  solu- 
tum,  exustus  urentem,  etqui  moritur  interflcienlemT 
. Vides  ut  haec  illis  terribtliora  sint  ?  Nani  illa  quidein 
quamquam  formidabilia  sunl,  tamen  exordine  natu- 
rae  fiunt :  baec  auiem  exsuperant  naturam  omnem  re^ 
rumque  omnem  eonsequeniian),  ut  inleUigas  divioa» 
graliae  accepta  ferenda  esse,  quae  bic  cum  laude  pne- 
stanlur.  Tamelsi  quid  hac,  quacso,  pugna  iniquius? 
quid  certamiuibus  istis  injustius?  Nam  in  bellis  uter- 
que  eorum,  qui  pugnani,  armatur ;  bic  vero  non  ita, 
sed  bic  quidem  nudus  est,  ille  vero  armis  est  teetus : 
in  certaminibus  rursus  utrisque  licet  manus  contra 
attoUere ;  bic  vero  vinctus  est  iste,  at  iile  cum  pote- 
state  ictus  infligit,  et  tamquam  ex  tyrannide  quadam 
sibi  quidem  eas  partes  assumentes  praesides  ut  male 
faciant,  justis  martyrUnis  ul  male  patiautur  attribuen- 
tes,  ita  congrediuniur  curo  sanctis,  et  ne  sic  quidem 
ipsos  expugnant,  sed  ab  ista  pugna  tam  iniqua  supe- 
rati  discedunt  :  atque  idem  accidit  ac  si  quis  viram 
quempiam  bellaiorem  in  praelium  deducat,  et  praecisa 
lanceae  cuspide,  lorica  spoliatum,  nudo  corpore  pu- 
gnare  jubeai,  ille  autem  licet  percussus  ac  laesos, 
sexceniisque  confossus  vulneribu^,  tropocum.tamen 
erigat.  Marlyres  enim  nudos  eum  in  mediom  pro« 
traxissent,  ac  revinctis  post  lerga  manlbus  eos  unde- 
quaque  percussissent,  ita  vincebantur :  ilU  autem  vul- 
nera  cum  excepissent,  tropaeumcoatra  diabolumeri- 
gebant.  £i  quemadmodum  percussua  adamas  minime 
cedit  neque  emoUitur,  imo  ferrum  a  quo  percutitur 
confringit  :  ita  nimirum  el  sanctonim  aniroae,  eum 
tam  multi  cruciatus  adhiberenlur,  ipsoi  quidem  nihil 
grave  patiebantur,  eorum  vero  a  quibns  caedebanlur 
.  vim  ac  virtuiem  profligantes,  turpiter  et  ignominioBe 
,  devictos  posl  mullos  et  intolerandos  ictus  e  eertami- 
nibus  dimittebant.  Etenim  illis  in  equuleo  vinclis  la- 
tera  fodiebant,  profunde  sulcos  agenles  S  quasi  ter- 
ramaratrosulcarent,  non  corpora  laeerarent :  videre 
erat  sinus  apertos,  reserala  latera,  pectora  eflbssa, 
neque  tamen  eo  cruciatu  furorem  suum  explebant  illac 
sanguine  pastae  belluae ;  ^  ahstractos  ab  eqouleo 
.   sQbjectis  carbonibos  m  scala  ferrea  extendebant : 
tumque  videre  erat  spectacula  multo  prioribus  acer- 
biora,  duplices  guiias  e  corporibus  defluentcs,  lias 
quidem  slillantis  sanguinis,  illas  autem  carnium  li- 
quefactarum  :  sancti  vero  lamquam  inter  rosas  ja« 
centes  iu  prunis,  iia  cum  voluptate  quse  gerebantur 
spcciabant. 

'  savU.,  profundoi  agentes  in  di, tU  tla  dicamf  wkm* 


709 


DE  SANCTIS 


^      %  At  tu  dum  scalam  audis  ferream,  spiritnalis  ilUus 

scakc  recordare,  quam  palriarcha  vidit  iacob  a  terra 

in  cxlum  extensam  :  per  iiiam  angeli  deacendetont 

(6*«K.  28.  13),  per  lianc  vero  niartyres  ascendunt : 

utrique  Doroinus  est  inuixus.  Non  poiuissent  sancti 

isti  dolores  perferre,  nisi  huic  ionixi  fuissent.  Ac  per 

iilam  quidem  ascendunt  et  descendunt  angeli :  per 

hanc  vero  ascendere  martyres  cuivis  manifestum  est. 

Quid  iia?  Quod  illi  quidem  in  ministerium  sunimissi 

eorum,  qui  herediUitem  capient  salulis (Ae6r.  I.  i4) : 

isii  vero  tamquam  atblctx  atque  victores  cerlaminibus 

aiisolutis  deinceps  ad  agonoihetam  pergebant.  Ve- 

minenimvero  ne  oscitanter  audiamus  qua:  dicimtur, 

dum  audimus  subjectas  fuisse  corporibus  laceratjs 

prunasy  sed  cogitemus  quales,  ubi  febris  nos  inva- 

serit»  simus  :  vitam  nobis  injucundam  et  peracerbam 

putamus,  ingemiscimus,  impatienter  feriinus,  um- 

quam  parviili  infantes  indignaVnur,  ignem  illumnihilo 

initiorem  gehenna  putamus  :  al  isti  non  febreincum- 

i>cule,  sed  flamma  illos  undique  obsidente,  ac  scib- 

tiliis  in  ulcera  prosilientibus,  et  quavis  Tera  crudelius 

vuluera  vellicantibus,  perinde  quasi  essent  adaman* 

tini,  et  in  alienis  ista  corporibus  fieri  cemerent,  iia 

generose,  ac  cum  ea,  qux  illos  decebat,  fortitudine 

io  coniessionis  verbis  constantissime  perseverabant, 

et  in  omnibiis  his  malis  durantes,  simul  et  animi  sui 

robnr  invictiim  et  Dei  gratiam  egregie  prx  se  fere- 

bant.  Sxpe  sub  auroram  solem  exorientem  vidistis  et 

qiuisi  croceos  radios  emittentem?  talia  sanctorum 

eraiit  corpora,  dum  veluti  crocei  quidam  radii  rivi 

sanguinis  undique  illis  diflluerent,  eorumque  corpos 

niulto,  quam  cxlum  sol  ipse,  splendidius  illustrarent. 

llunc  sanguinem  angeli  contuentes  oblectabantur ; 

daemones  horrebant,  et  ipse  diaboliis  tremebat.  Non 

enim  sanguis  erat  simpliciter,  qui  cemebatur,  sed 

sanguts  saluiaris,  sanguis  sanctus,  sanguis  cxlo  di- 

gnus,  sanguis  qui  pulchras  Ecclesiae  arbores  jugiter 

irrigat.  Yidit  hunc  sanguinem,  horrultque  diabolus; 

recordatus  est  quippe  alterius  sanguinis  Dominici ; 

propter  illum  sanguinem  hic  efHuxit :  ex  quo  eniro 

Dominl  lalus  apertum  esi,  sexeenta  deinde  laiera  ef* 

fossa  conlueris,  Quis  enim  non  cum  gaudio  sese  ad 

^  agones  istos  ineundos  dominicis  passionibus  cominu- 
nicaturus,  et  Christi  morti  conformis  fuloms  accin- 
get?  Bst  enim  sufBciens  hxc  retributio,  et  amplior 
nerces,  et  eerumina  excedens  praemium,  vcl  ante 
iBgressum  in  regnum  exloram.  Ne  igitur  liorreamus, 
dum  huncvel  iliumpassum  esse  martyriumaudimus; 
sed  berreamus,  dum  audhnns  honc  vel  iilum  emolli- 
tum,  ac  tot  taniisque  cerlaminum  praemiis  hipsum 
esse. 

Qnm  pnarim  nuariyr^  maneant.  Comparai  Man^m 
ewm  «4A/«iis. — Quod  si  placcai  ea,  qus  post  lianc  vl- 
tam  sequunlor,  audire :  nidla  ea  quidem  possunt  ora- 
iloiie  declarari :  Neqae  enim  ocalM  vidii,  inquii,  m* 
tfne  aarii  «udtpil,  neque  in  eor  haminU  auenderuni^ 
qnm  prmparami  Dens  n$  qui  iiiignnt  Uinm  ( I.  Car.  ^ 
9) ;  nullus  porra  ex  hominibus  adeo  Deum  dilexit  ac 
marljres.  Yeramtaroen  Boa  quod  omnem  oraliOBCfli 
S.  JoAN.  Chrtsost.  II, 


IfARTyRIBUS.  710 

mentemque  exsuperet  repositoram  bonoram  magiii- 
tudo,  ideo  silebimus,  scd  quanium  situm  in  nobis 
erit  dicere,  et  in  vobis  audire,  conabimur  vobis  ob- 
scure  demonslrare,  quanta  illos  ibi  excipiat  beaiito* 
do :  hanc  eaim  illi  soli  evidenter  noverant,  qui  ea 
reipsa  perfruuntur.  Enimvero  perexiguo  qnidem  tem- 
poris  momento  martyres  gravia  isU  et  intoleranda 
patiuntur  :  poslquam  autem  hiuc  excesserint,  in  c£- 
los  asceddunt  angelis  ipsos  pnBcedentibus,  et  archan- 
gelis  satcUitum  more  stipaiitibus :  non  eniin  pudet  eos 
conservis  ofncia  prsstare,  sed  quaevis  parati  sunt  illo- 
'  rum  causa  facere,  quando  illi  qusvis  pro  Domino  suo 
Chrisio  non  dubiiarant  perfcrre.  Postea  vero  quam 
in  cxlos  ascenderint,  sanctx  omnes  iila3  viriules  con- 
cuiTunt.  Si  enim  peregrinis  aibletis  in  urbem  adven- 
laniibus  populus  oinnis  confliiit  undique,  eosqiie  cir- 
cuinvallantes  aptam  membroruni  dispositionem  in 
illis  contemplantur  :  mulio  inagis,  cum  religionis 
aibletae  in  caclos  ascenderint,  concurrant  angell» 
omnesquc  undique  confluunt  supernx  virlutes,  eorum 
considerant  vulnera,  et  tamquain  victores  quosdam, 
e  bcllo  ac  prxliis  revertentes,  muliis  tropaeis  ac  vi- 
ctoriis  partis,  ctim  voluplate  excipiunt  eos  omnes  el 
amplexantur,  ac  deinde  multo  satellitio  circumseptos 
ad  Regem  cxlorum,  ad  iilum  thronum  multa  gloria 
redundantem ,  ubi  Cherubim  et  Seraphim  adstanl, 
deducunt.  Cum  vero  illuc  adTenerint,  cumque  qoi 
Ihrono  insidet  adoraverint,  multo  majori»  quam  a  con* 
servis,  a  Dominoexcipiuntur  benevolentia  :  non  enim 
nt  servos  eos  excipit  (quamquam  et  maximus  hic  est 
houor,  cuique  non  possit  aequaiis  reperiri),  sed  tam- 
quam  amicos  soos.  Yos  enim,  inquit,  amici  mei  esii» 
{Joan.  45. 14) ;  ac  merito  sane  :  siquidem  ipse  rarsus 
dixit :  Majorem  hae  nemo  hahei  dilectionem,  ui  anh- 
mam  $uam  ponaiquii  pro  amidesuis  {Ibid.  13).  (Juaii- 
do  igitur  maximam  ipsi  caritatem  demonslrarunt» 
istos  excipit  honorifice,  atque  illa  gloria  perfruun- 
tur  1 ;  participes  fiunt  chororum  et  caniicis  mysiicis 
communicant.  Si  enim  cum  esseiu  in  corpore,  secun- 
dum  mysteriorum  communionem  in  illum  choram 
admittebantur,  ut  cum  ipsis  Cherubim  psalierenl  hy- 
mnum  ter  sanctum  (iim'.  6.  5),  ut  vos  probe  nostis, 
qui  mysteriis  initiati  estis ;  multo  magis  nunc  iliis 
conjuncti,  cum  quibus  choros  olim  ducebant,  multa 
cum  fiducia  laudationl  illi  communicanl.  Annon  an- 
tehac  inartyrium  borrebatis?  annon  martyrii  vos 
nunc  dcsiderium  capit?  numquid  non  doletis  jam 
martyrii  tempus  non  adesse?  Verum  exerceamusnos 
ad  teropus  martyrii :  contempserant  ilii  vitam,  con- 
temne  tu  delicias :  projecerant  illi  corpora  in  igncm, 
projice  tu  pecunias  nunc  in  pauperam'  manus  :  pru- 
nas  illi  calcarunt,  tu  cupidilatis  flammam  exstingue. 
Laboriosa  sunt  ista  et  difficiiia,  sed  tamen  utilia  val- 
de.  Ne  ea  qu»  prsseniia  simt  acerl»  spectes ,  sed 
quae  jucunda  futqra :  non  quae  in  manlbus  mala,  sed 
qux  in  spe  bona  :  non  serumnasy  sed  prxmia  :  noo 
iaiiores,  sed  coronas  :  non  sudores,  sed  mercedes : 

>  fn  savil.  sic  legitnr,  tsfos  excipu  ui  dHectissimos;  ei  gUh 
rta  i  <ia  «leflMtf  per/hMRfur;  hene. 

(Tingt-troU.J 


711  S.  JOANNIS  GHRTSOSTOltl 

noD  acarbilites,  fied  retributiones  :  non  ignem  uren« 
lem,  sed  proposilum  regnum  :  non  camificefi  circum- 
Btantes,  sed  Chrislum  coronantem. 

S.  Qm  raHone  ad  tirtutm  expedite  pownm  perve» 
ntre.  —  Haec  expedita  maxime  ralio  ac  Tia  ad  virtu- 
tem  facilllma,  non  labores  tantum  intuerl,  sed  et 
praemia  cum  laboribu$,  neque  ipsa  tantum  separatim. 
Cum  igitur  eleemosynam  es  inipertilunia,  noli  pecu- 
niae  impensam  attendere ,  sed  justitiae  coacervatio- 
nem.  DUperat^  dedh  pauperibus  :  ju$iiiia  eju$  matiei 
in  saculumiiBcuU  (  P»aU  Hl.  9)  :  ne  respicias  opes, 
quoe  exliauriuntur,  sed  inspice  ihesaurum  qui  auge- 
tur.  Si  jejunes,  non  carnis  ex  jejunio  maceraiionem 
considera,  sed  relaxationemy  quam  ex  illa  macera- 
tione  consequeris.  Si  noctem  insomnem  traducas 
orando,  non  molestiam  ex  vigilia,  sed  quam  acquiris 
ex  oralione  fiduciam  perpende.  Ita  quoque  milites 
faciunt :  non  vulnera  intuentur,  sed  praemia  :  non 
caedes,  sed  victorias  :  non  mortuos  cadentes,  sed  co- 
ronaios  vlctores.  Sic  et  gubernatores  ante  tempesta- 
tes  portus  respiciunt,  aiile  naiifragia  negoiiaiiones; 
ante  incommoda  navigationis  quae  ex  maritima  per- 
egrinatione  luera  decerpuntur.  Ita  fac  tu  quoque:co- 
gita  quanlum  slt  illud,  muita  noctedormienlibus  mor- 
talibus  omnibus,  feris  ac  jumenlis  in  altis&ima  quiete, 
solum  te  expergefactum  cum  communi  omnium  Do- 
mino  libere  colloquia  miscere.  Duicis  est  somnust  At 
nibil  dulcius  oratione  ^  Si  solus  cum  solo  colloquens 
diu  poiueiris  perdurare  nullo  obstrepente,  nullo  te 
interpellante,  aique  ab  oratione  revocante,  habes  et 
lempus  suffragatorem  ad  id  quod  expetis  obtinen- 
dum.  Verum  in  moUi  strato  decumbens,  io  hanc  et 
in  illam  partem  verteris,  ac  surgere  pigritaris?  Ve- 
niant  tibi  in  menlem  illi,  qui  in  craticula  ferrea  Jace- 
bant  bodie  martyres,  non  subjecto  cubili»  sed  prunis 
substratis. 

Martyrum  mpplida  recolenda.  —  Hic  ego  flnem  di- 
eendi  facere  statui ,  ut  vos  craticulae  vigenteod  adhuc 

*  savil.  et  Reg.,  oratione  fiduciam  kabenle. 


ARCfllBP.  CONSTANTINOP.  712 

et  recentem  habentes  memoriam  abseedatls,  et  ejus 
nocto  atque  interdin  recordemlni :  licet  enlm  sexcenta 
vincula  nos  devlnciant,  tamen  facile  cancta  dlsnim- 
pere  poterimua ,  atque  ad  orandum  consurgere,  dum 
craticulam  semper  versamus  animo,  Non  craticulam 
auiem  solum,  sed  et  alia  martyrum  tormenu  super 
cordis  nostri  lalitudinem  describamus.  Quemadmo- 
dum  qui  suas  aedes  elegantiores  reddunt,  florida  eas 
pictura  undique  exornant :  sic  et  nos  In  mentis  nostrae 
parietibus  cruciatus  martyrum  depingamus.  Nam  illa 
quidem  pictura  est  inutilis ;  ista  vero  plena  lucri : 
non  enim  pecuniis  indiget,  non  expensis ,  neque  adeo 
arte  ulla  pictura  haec  :sed  vice  omnium  promptam  vo- 
luntatem  mentemque  generosam  ac  vigilantem  suffi- 
cit  adhibere ,  atque  his  quasi  manlbus  peritlssimis 
ipsorum  deacribere  cruciatus.  Depingamus  ergo  in 
anima  nostra  hos  jacentes  in  sartagine ,  illos  autem 
super  carbones  exiensos ;  hos  in  lebetes  dejectos , 
Ulos  in  mare  demersos ;  alios  laceratos,  alios  in  rou 
distortos,  alios  in  praecipitium  actos;  atque  bos  qui- 
dem  cum  bestiis  depugnantes,  illos  vero  in  baratbrum 
devolutos,  alios  ut  cuique  contigil  mortem  obeuntes : 
ut  hujus  picturae  varieiate  domum  nostram  illustrio- 
rem  cum  reddiderimus,  aptum  cxlorum  H^  diver- 
sorium  prxparemus.  Etenim  si  ejusmodt  viderit  in 
nostra  mente  piciuras,  venieC  cum  Patre,  mansionem 
apud  nos  faciet  cum  Spiritu  sanclo;  eritque  deincepa 
regia  quaedam  donius  mens  nostra ,  nullaque  in  eam 
Ingredi  poterit  absurda  cogiutio,  dum  mariyrum  me- 
moria ,  velut  pictura  quaedam  florida ,  omni  tempore 
In  nobis  manebit ,  muttumque  In  ea  splendorem  emit- 
tet;  atque  in  nobis  Rex  universorum  continue  diver- 

;  sabitur.  Quod  si  iu  Cbristum  in  hac  viu  susceperi* 
jjQus,  post  nostrum  ex  ea  discessum  poterlmus  In 
aeterna  recipl  uberuacula  :  quod  nobis  omnibus  prae- 
staredignetiir  gratia  et  benlgnius  Domini  nostri  iesu 
Christl ,  per  quem  et  cum  quo  Patri  gloria ,  una  cum 
sancto  et  vlvifico  Splritu,  in  saecula  saeculorum. 
Amen. 


BMi 


\ 


IN  HOMILIAH  DB  TERRJE  MOTU 

MOmTlTM. 


Aliam  edldlmus  homiliam  in  terrae  motum,  quae  est 
sexia  de  Laxaro  T.  I,  in  cujus  Monito  multls  cum 
Chrysostomi,  tum  aliorum  testimoniis  probavimus 
Anilochiam  flrequentibus  terrae  motibus  succussam 
maximeque  seute  Chrysostomi  fliisse.  b  autem  terrae 
motus,  he  quo  nunc  agitur ,  tunc  accidit ,  cum  Chry- 
sostomus  aeger  in  lecto  decumberet :  qul  ut  ardens 
erat  studio  mitituendae  plebis ,  moesum  illam  eer- 
nens  ob  ingruentem  calamiUtem,  nuUo  affeCtus  morbl 
aensu ,  ad  gregem  advolavit  r  quod  quidem  ille  innuft 
cum  ait :  ferii  doctrina  agrOudinem  meam  irt  bonam 
uaietudinem  mutamt.  Haec  porro  conclo  extra  urbem 
In  aiiqua  ecclesiarum,  ([oas  populi  Antiocbeni  pieute 
ducti  frequenubant  •  haWtam  fuisse  suadent  non 


l^uca  Cbrysostoml  TarlM,  frf  popuhi»  mn  «emei  Niih 
dtt  oh  suseeptttm  audlendl  eauBa  itlneria  laborem 
multoin  aique  sndorem.  fai  huiie  vero  tems  motmti 
00  etiam  pridle  condonaium  osso  Mtifleatttr  Chryso- 
Molnus  eol. 

Annum  quo  hic  terrae  moius  accidit,  ne  conjeetttra 
^idem  sutoere  pos^mus  :  ex  segiritadlne  namque 
dhrysostomi  nullam  ealeuli  ponendl  ansam  arripcre 
Ueet :  nam  valetudinls  non  sat  Arme  vir  ssBpe  euin 
noibls  oonflieubaiur*  Hanc  homillam  in  loeo  per- 
egrin  odederatFraneiscus  ComheAslui  anno  if86.  Nee 
on  Vaticano  quodam  Codice  exscripsimns,  ot  «iiilro* 
que  Mnam ,  ot  puto ,  seriem  adomavlmtts,  atqoe  in- 
lerpreutionem  novam  fedmui. 


7fS 


DE  TfiRRiB  liOTU. 


lii 


HOMILIA  POST  TERRjE  MOTUM  W. 


fyjfpmlQml  inga  frtfm  eartum;  imiodbMtnini 
piitat;  talmmmum  fhitiMi.  •—  Eisi  •dtem  vftkUido 
impedlait ,  <|ttOMimit  vobiseiiiii  i^ritaaleni  clioniiii 
ageremtis,  too  tainen  itinoris  labor  non  deterroit. 
Licet  enim  labor  ille  vos  molto  eiHlore  perfuaoa  hnc 
addmerit,  at  «arbl  doctrina  cnm  jefritndiiiem  meam 
In  bonam  Taletodinem  mnUrit,  imn  laboram  veaimm 
per  ptalfflodiam  tocreaYiU  idcirco  neqoe  ego  ob  in- 
irmitatem  linfoam  coercttl»  noqoe  voa  doratigationia 
erfo  audire  abMiistis;  sed  slmol  alquooenno  prodiit, 
dcfattgatio  abscessit;  eum  primnm  dodrina  prolau 
esi,  lassliudo  aorugit.  Nam  sgritudtf  el  dalatigaiio 
corporis  soni»  doctrina  rero  aniasi  opus  alquo  medi- 
cina.  Quantom  autom  corpori  praestal  anima ,  tantnm 
hiijui  opera  sunt  praeaianliora.  Ideoqoe  noomorlK) 
tanturo,  sed  seicentlsctiam  aliis  ingroontibus  obidbus 
▼estram  caritatem  complecti  noroquam  oessari  :  ne- 
qno  hodie  ob  boc  prmclara  aoiemniute  abesse  nM. 
Sed  hadenns  qoldem  leeto  alHxl  eramus»  Dooa  tamen 
tton  pormisit,  oi  fiime  penitus  defloeromos.  01  onim 
ToMs.fames  est  non  aodiio »  alo  el  mihi  fimea  non 
conckmari.  Ad  OMndem  modom  el  mater  «grotans 
eitrahi  mammam  soam  ah  inflinte  malit,  qnam  Ipsnm 
fhme  Ubesccntem  ridere  :  trahatur  ol  mlhi  oorpiis. 
Qois  enira  non  Inhens  pro  Tobisolhmi  sangufaiom  fc- 
derit ,  Tiris  unu  pleute ,  unto  audiendl  stndlo  fsr- 
Tentibus :  qul  tam  exiguo  temporia  momenlo  pesni- 
tentlam  eihibcatls?  Inter  dlem  el  noetem  dlacrimen 
non  nostis,  sed  utrumque  tempos  dtem  fiicitis ,  non 
aerem  moUntes,M  perTigilils  nocies  Hlosirantes :  no- 
ctea  tobis  iosomnoa»  soroni  tjraiinis  soluu  est :  Cbri- 
sti  namque  amor  naturae  inflrmiutem  YiciU  Ab  humana 
conditione  corpora  libcrastis,  qnod  vlrtntes  Imitemlnii 
dum  Unlas  vigilias  susdpilis,  dinturnum  jcjuniom , 
Untum  itineris  laborem,  laborem  sdiicot  sl  natura, 
qoietem  si  volunus  specteiur.  Hic  timoris  rructus , 
hic  ex  teme  motu  proventus»  ncinpe  proventus  num- 
quam  consumendus ,  proventus  qui  et  pauperum  fa- 
culutes  auget ,  et  divitibus  divillarum  accessio  est : 
non  uovit  paupertatem ,  non  novii  divitias.  Yenit 
tcrrae  motos»  et  viiae  inaequatlutem  sustulit.  Ubi  nunc 
sutit  qui  sericis  induebantur?  ubi  aurum  ?  H«c  omnia 
evolanint,  facilius,  quam  araoeae  tela,  dissipau  sunt,  , 
et  fluxa  magis  quam  vemi  flores  deprehensa  suot.  At 
quia  paraium  vostrum  animum  video,  lautiorem  vo- 
bis  mensam  apponere  volo.  Corpora  vestra  fessa,  sed 
animum  vegetum  perspicio,  Mulil  ludorum  Ibntes, 
sed  conscientiam  abstergunt.  Nam  si  atiiletae  san- 
guine  perfnndunlur,  ut  lanri  foliis  donentur»  quae  ho- 
die  dau»  craa  marcescem :  molto  raagis  vos ,  qni 
bononim  operum  cerUmen  iniistis ,  par  est  nec  su^- 
cumbore  nee  emolUri  laboribus  pro  virtute  sosoeptis- 

(0)  Cxscripta  ex  Cod.  vaticano  n.  574,  XI  saecoli,  ot  col- 
Isu  cnm  BdH.  combefis.  anno  160& 


Voafma  ibentram  liriy  eorona  eai,  nniMqno  veairmi 
andilor  perinde  mihl  eal,  ntqno  loU  eivhaa.  Alil  enfan 
cratanis  potn  eoronaram ,  alil  sataniea  coovivia  eele- 
braront,alli  lanum  apparavoro  mensam  :vosaotom 
pervigillom  untom  peregislis,  totaasqne  urbem  Tcsli- 
giis  sanctoram  podum  veslroram  emundasUa,  ineesso 
foram  omenai  esiis,  ol  aerem  aanoiiflcnatis.  Aer  qnippo 
aanctus  effidlur  per  psaUnodiam ,  ut  aodialls  hodio 
Deom  Moyd  dicentem  :  iAteui  mdm,  in^  afos,  tmta 
tmieUL  mi  ( Esod.  5.  ft).  Sanciiieasas  solum ,  foram  ; 
orbem  nobia  eeclesiam  feclsiia.  Ae  sicni  torvons  eram- 
pens  magno  aqoarum  Impeto  omnU  ovortli,  aletonrona 
Ule  apirituaUa,  flomon  Dei  iMiicans  dvitaum  Dei 
(Pta/.45.5,  €/  M.  10),  replotom  esiaquia,  atquo  implo- 
laiis  cosnum  oxporgavit  Nemo  impudicoa;  hno  d  quia 
imp«dieasadhvcest,istransformatnr.  Vooem  aadH, 
01  animns  transformatur :  intral  melodia ,  el  impieUs 
iransmnutnr  :  foganUr  avaritiae  morbi.  Etiamd  voro 
nonfugenlor;at  qnemadmodun  ferm  hyomo  seln 
Ittstris  eontlnent,  sie  et  animos  hnvriana  aeae  ahdll ; 
ac  aicnt  aerpeniea,  frigore  eoram  corpora  eongolanle 
in  ima  so  redpioni,  alo  d  lUihoralos  el  aorvfles  nnfani 
aflleciiones  ceo  fai  prorundom  quoddam  aese  domor- 
gunl  01  abduni.  Utlqoe  11,  qvl  haee  drcnmferant,  pn- 
dore  anciontnr :  nam  oa  qnfalom  drenmfferanl,  aod 
emortna.  Ipsls  qulppe  mdodia  cantoaqne  voster  hye- 
mis  loco  est.  fai  avari  aorea  vox  Intral,  ae  llcol  mor* 
bom  non  ejlciat ,  sopii  Umen  el  qnad  moitnnm  irod* 
dll :  In  oores  Inlrai  fanpodld  el  aoperhl ;  otd  non 
oxsiinguat  Ifflpudldtiam  ei  snporbiam ,  uiramqno  la- 
men  ceu  defodit.  Neqoo  vero  modica  ros  ost,  cuni 
nequitia  non  Ubere  prodire  audet.  Dicebam  et  heri , 
magnnm  ok  leme  motibus  emergere  fractum.  Yidi- 
atis  Dondni  clemeniiam ,  qoi  dum  nrbem  concutil , 
mentem  flrmat;  dum  fundamenU  coromovet,  aniroi 
sensa  consure  procurat ;  dum  urbcm  labefacut,  ^ni- 
mum  roborat  ?  Ejus  benigniutem  cogiu  :  UnliHum 
cxagiuvit,  et  In  perpetuuni  flrmavit  :  bidul  terrae 
motus  fuit ,  at  in  perpeiuum  pieUs  maneat :  ad  mo- 
dicum  tempus  doluistis ,  at  in  perpetuum  radices  mi- 
sistis.  Bene  quippe  novi  ex  limore  Dei  pieutem  ve- 
siram  radioes  posuisse  :  eisi  remissio  sit ,  manei 
utique  rructus.  Non  ultra  spinae  aderunt  quae  suflb- 
cent,  neque  pluvia  exundans  obract :  probc  vos  ti- 
mor  excoluir,  doctrinaeque  meae  opem  tulit.  Me  U- 
cente  rundamenU  loquuniur  :  me  tacente  terrse 
motQS  tnbse  dangora  clariorem  emittit  vocem  hujus- 
modi :  Miimcon  et  nduralor  Dominut ;  longanimis 
m  muUum  miierieon  ( Peal.  102.  8.  9) :  accessi,  non 
nl  voa  obraerem,  sed  ut  nervos  vobis  adderom.  Hxc 
lerrae  motua  loquitur,  ac  vocem  emiuit :  Terrui  vos, 
non  ul  molestia  afficororo ,  sed  ut  cautiores  j^u* 
rera.  Dictis,  quaeso,  aniraum  dUigenter  advertUe.Gum 
mm  viribus  deflcerei,  daraandi  panea  pama  susoe-j 


715  5.  JOANNIS  GQRTSOSTOMI 

pil » cam  doclrina  robur  amitteret,  liroor  in  auxiiium 
v^suit.  Haec  vobis  loquuturus  ad  modicum  venio ,  et 
quas  mea  sutilpraesto :  cum  autem-vos  strinxero,  tum 
•ermoni  iradam,  ut  ne  fruatra  sermo  laborei :  lapi- 
des  pulluiantesquo  spinas  invenio,  et  arvum  expurgo, 
ut  sermo  larga  manu  sementem  jaciat. 

Ex  tmm  molu  quanlum  mulali  Aniiocheni. — Quid  vo- 
bis  danini  ex  brevi  mocrore?  Ex  hominibus  angeli  cf- 
fccti  esiis :  in  caelum  elsi  non  loco,  at  moribus  trans- 
lati  eslis.  Quod  autem  non  ex  adulaiione  loquar,  res 
ipse  testiGcantur.  Quid  enim  vobis  ad  pceniteniix  ra- 
tionem  defuit?  Invidiam  cjecisiis,  iliiberales  afieclus 
exterminasiis ,  virtuiem  consevistis,  totam  noctem 
pervigiliis  sacris  agentes ,  cum  multa  caritute  et  In- 
genii  animi  fervure.  Nemo  usurarum  meminit,  nemo 
de  avaritia  loquitur :  nec  solum  a  peecatis  mundae 
manus  sunt,  sed  etiam  lingua  ab  iniquitateet  contu- 
mclia  Vibem  :  nemo  injuriam  proximo  infert ,  nemo 
sataiiica  adit  convivia  :  aedes  mundx  sunt,  forum  sor- 
dibus  purgalum  :  accedenie  vespera  nusquam  ju- 
venum  ciiori ,  tbeatricas  modulantium  cantilenas. 
Cbori  ccrte  sunt,  at  non  lascivix  :  cbori  ulique, 
sed  recte  factorum.  lu  foro  bymnos  audire  est ;  ex 
domi  vero  sedentibus  alium  psallentetn,  aiium  by- 
mnos  canentem  :  nox  advenit ,  et  omnes  in  eccle- 
siam,  tranquillum  portum  fluctibusque  vacuum,  con* 
▼eniunt.  Putabam  cgo  fore,  ut  post  unum  alterumve 
diem  vigiliae  corpora  dejicerent :  nunc  autem  quanto 
vigiliae  longius  procedunt,  tanto  vobis  major  amoris 
fit  accessio.  Qui  psallebaut  defeceruni ,  et  vos  virili- 
ler  agitis  :  qui  psallebant  defessi  sunt ,  et  vos  viribus 
nervisqoe  aucti  estis.  Ubi  sunt  nunc ,  rogo ,  divites? 
discant  pauperum  pbilosopbiam.  Dormiunt'  illl ,  pau- 
peres  vero  in  pavimento  positi  non  dormiunt,  sed  ge- 


ARGHIEP.  CONSTANTINW.  71« 

nua  flectunt,  Paulum  et  Sllam  imitantes  ( Acl.  16). 
Verum  illi  psailebant ,  et  concuUebant  carcerem ; 
vos  auiem  psallitis ,  et  quassatam  nrbem  firmastis. 
Rerum  contrarii  flues,  sed  utraque  ad  gloriam  Del 
vergunt.  llle  namque  carcerem  concussit ,  ut  infide' 
lium  mentem  quateret,  ut  carceris  cusiodem  solveret, 
ut  verbum  Dei  annuntiaret :  vos  urbem  firmastis ,  ut 
iram  Dei  solvereti& :  et  h«c  et  illa  vario  dispensata 
modo  isunt.  Attamen  gaudeo ,  non  qyod  urbs  firmau 
sit,  sed  quod  sit  precibus  vestris  flrmata ,  quod  psaU 
modiae  vestrae  fundamentorum  loco  fueriut.  Supeme 
ira,  et  in  lerra  vox  vestra  :  superne  ingruenlem  iram 
cohibuit  vox  e  terris  emissa.  Aperti  sunt  c«Ii,  et  de^ 
.  lapsa  sententia  est  gladius  acutus :  mrbs  in  solum  red- 
acta,  indeprecabilis  ira.  Nulla  re  opus  habuimus, 
nisi  poenitentia,  lacrymis,  gemitibus,  et  omnia  soluta 
sunt  :  Deus  sententiam  tulit,  nosque  iram  dissolvi- 
mus.  Nequaquam  aberraverit  qui  vos  curatores  et 
scrvatores  urbis  appellaverit.  (Jbinam  principes?  ubi 
magni  illi  sospitatores  ?  Vos  urbis  vere  turres ,  mu- 
rus,pnesidium.llli  nequitia  sua  urbem  labefactarunt» 
vos  virluie  vestra  urbem  firmasUs.  Si  quis  interroga- 
tus,  cur  concussa  urbs  fueri%  etsi  nihil  respondeat,  in 
confesso  tamen  est,  id  peccatonim ,  avariti»,  injustl- 
tlae ,  nequitiae ,  superbiae ,  meodacii  causa  accidisse. 
Cujusnam  ?  divitum.  Rursum  si  qois  interroget,  unde 
urbs  firmala  fuerit,  in  confesso  est,  quod  per  psal- 
modias,  preces,  pervigilia.  Quorumnam?  paupenim. 
Quae  urbem  concusserunt,  illorum  sunt;  quae  illam 
confirmaverunt ,  veslra  :  itaque  vos  servatores  et 
curatores  fuistis.  Verum  hic  sermonis  finem  Caicia* 
mus  pervigiliis  et  psalmodiis  instantes,  gloriam  emit- 
tentes  Patri,  Filio  et  Spiritui  sancto,  nunc  et  semper, 
et  in  saecula  sa:<cuIorum.  Amen.    ^ 


IN  HOMILIAM  DE  JUDA  PRODITORE 

MONITUM. 


Non  sine  quodam  scrupulo  hanc  bomiliam ,  quae 
nunc  primum  in  lucem  prodit,  inler  germanas  et  sin- 
ceras  Chrysoslomi  conciones  locamus  :  licet  enim  illa 
Daphnes  suburbii  Antiocheni  commcmoratio ,  qua 
concioincipitur;  licet  Pylhii  Apolliius  in  eo  suburbio 
a  gentilibus  cuiii  memoria,  necnon  alia  quaedam  si- 
milia  Cbrysostomum  concionantem  referre  videantur, 
non  pauca  sunt  quae  peregrinum  oleant,  exclamaiio- 
nes  niniirum,  et  interrogationes  perpelux,  quas  licet 


S.  doctor  non  raro  soleat  usurpare ,  non  tam  fre- 
quentertamcn  quam  inhoc,e(si  admodum  exiguo, 
opusculo.  Quia  (amcn  bxc  homilla  non  acumine  ne* 
que  inventione  caret,  et  alioquin,  ut  jam  sxpe  dictum 
est,  Chrysostomus  non  semper  sui  similis  es(,  hic  lo- 
cum  habere  potest.  Concioncs  extraurbem  et  in  sub- 
urbiis  Antiochenis  habitas  non  iiifrequen(er  vidimus, 
qu33  solent  esse  aliis  breviores.  Prodit  autein  iixc  ex 
Codice  qui  in  ima  margine  memoratur. 


IN  PRODmONEM  JUDiEW. 


Nunc  amoena  Daphne,  nunc  rellgiosa  est,  non  modo 
quod  limpidissima  fluenta  emittat,  non  quod  arbo- 
rum  comas  alat  jucundissimas ;  sed  quod  peregri- 
nam  pbutam  crucem  receperit :  nunc  fons  vere  tem« 
perans  est  et  Pythio  daemoni  lerribilis.  Non  amplius 

(a)  ExGod.  Em.  Card.  oitoboni. 


impiisviris  solum  calcandum  ofllert,  sed  vobis  piis 
nenms  praebet,  imaginem  amabilis  ilHus  loci,  liorti 
nempe,  in  quo  Servatoris  proditio,  audax  facinus, 
peracla  esi,  salutisque  nostras  negotium  ortum  acce- 
pit.  Atenim  quid  prxsenti  coetui  loquar  non  suppetit : 
linguam  movel  ccetus  ad  Jiulam  iacusandum,  sed  oa 


Tt7  DE  PROpiTKWE  lUDiC. 

iDCoro  ad  fo  pcrtrahil  Semioris  clemeniia.  Duobus  Terbum  profert 
btsc«  detineor,  odio  prodiloris  et  amore  Domini :  at  ' 
Tincit  odium  amor,  atpote  major  yalidiorque.  Quam-  ' 
obrem  relicto  proditore»  beneficum  celebro,  non  pro  ' 
illius  dignitate ,  sed  pro  fiiculiate  mea.  Qoomodo  in- 
dinaTit  caelos,  el  descendit  in  terram  ?  quomodo  is, 
qul  totvm  replel  muadom,  ad  me  itnit ,  pro  me  et 
secundum  me  foctos^  quomodo  eum ,  quem  prodi- 
torem  futorum '  noTcrat ,  diitcipulum  accepit?  quo« 
modo  inimicumse  ut  amicum  sequi  jussit ? qnomodo 
Bon  de  proditione,  sed  de  proditoris  salute  fuit  sol- 
licitus?  Nam  Veipere  facto,  inquit,  reeumbebai  Je$u$ 
cum  duodeeim  diuipulk  suts,  et  manducantibui  ilUi 
dixU  :  AmeH^  amen  dko  vobii^  quod  unui  veitrum  tra" 
dei  me  (Maith.  S6.  20.  21).  Proditionem  pnodizit, 
ut  scelus  cohiberet.  Neminem  indlcans  praedicilonem 
cmislt,  qust  de  discipuli  noquitia,  reciimbentibus  oc- 
culta,  triumphare  non  potuit.  Quis  talem  umquam 
Domini  benlgnilatem  Tidil?  Ei  proditur  et  prodito- 
reni  amat.  Qois  desplcitur  et  misericordia  moTetor? 
Tehditor  et  nequissimum  mercatorcm  mensae  con- 
sortem  accipit,  et  insldiatori  parclt?  Et  manduean- 
lifrtcf  iliii  dt»'l:Afit<ftt  amen  dico  vobii^  quod  umu 
unChim  tradel  me  (Ib.  v.  21 )« Ut  bomo  comedebat,  et 
vt  Deos  fotnra  praedicebat :  qu»  naturae  competunt 
ineae ;  ille  mei  caosa  sublre  dignatur.  Omnibusque 
discipolisde  tali  dieto  stopefiictis »  et  conscientiam 
suam  graTiler  ferientibus,  ccenamqiie  in  moeroris 
lempus  conTerCentibos«  singulisque  dicentibus,  iVtim- 
fuid  ego  ium ,  Domtit^  (Ib.  v,  22)?  ul  interrogatione 
Uln  molestae  suspicionis  lcTamen  InTenirent ,  animis 
intempestive  percussis  remedium  adbibens  Serrator , 
euro  qul  hactenus  occultus  fuerat  responsione  sua 
dedarat :  0ttt  titlm^V,  inqiiit,  mecum  manum  in  catino^ 
hic  me  tradel.  Et  Filiui  quidem  homimi  vadii^  iicut 
icriptum  eu  de  Ulo.  Vm  autem  homini  iili,  per  quem 
Fikui  hondnii  iradetur :  bonum  d  erat  ii  Mtui  non 
fumet  homo  iUe  (Jb.  v.  25.  24).  Miseratiir  eum,  qui 
se  miserari  noluit;  parcit  ei,  qui  animae  suae  non  pe- 
percerat.  Palam  facere  nolebat  eum,  qui  se  jam  palam 
fecerat»  illi  pcenitentiae  tcmpus,  discipulisque  r<1iquis 
mceroris  medelam  suppeditans.  Ycrum  nibil  hinc 
meltor  effectus  proditor  est.  Oportebat  enim  eum 
post  horrenda  higusmodi  Terba  repente  de  coena 
surgerCt  oportebat  condiscipulos  deprecatores  adhi- 
bere,  oportebat  SerTatoris  gftnua  coniplecii,  IQumque 
hujusmodi  dictis  placare :  Peccavi ,  clementissime, 
peccaTl,  inique  egi,  cum  bominibus  parvo  pretio 
Tcndidi  inaestimabilem  margaritam;  inique  egi  im- 
mensum  thesaunun  pro  lenui  pecunia  prodens.  Parce 
mibi,  damni  et  peniiciei  mcrcatori ;  ignosce  mihi , 
cojus  animum  anri  amor  corripuit :  ignosce  ei  qul 
a  Pharisaeis  nerarie  deceptus  est.  florum  nullum  tcI 
protulit,  Tcl  cogitaTit;  sed  asperiori  Toce  animi  im- 
pudentiam  patefecit  clamando:  Numquid  ego  ium, 
DominefO  linguam  impudentem!  o  animum  indo* 
mituml  Interrogat  utignaruseorum,  qux  medita- 
batur,  et  hoc  latere  pulat  oculo  numquam  sopore 
Animo  dolom  gestati  et  lingua  ignoranti» 


•  m 

mente  jam  prodittonem  reccra:,  ct 
ore,  utpulat,  peocatum  obiegit.  lisdem  atque  alii 
discipnli  utitur  Tcrbis,  longe  dissiroilibus  cttm  sit 
moribus  :  lupus  animo,  OTina  respondet  Toce.  Qoid 
ad  illom  Serrator  ?  Tu  diaiiti.  Toleranli  Toce  improbi 
scenam  coargult.  Poterat  enim  llli  diceie  :  Quid  di> 
cis,  exsecrande  etscelerate?  quid  dicis,  pccuniarum 
mancipium ,  et  diaboli  consors  ?  audesne  ignoran- 
tiam  simubre?  audesobtegere  qoas  obtegi  nequeimt? 
•nnon  dlTinitate  adstabam  tibl  indigna  mollenti?^ 
annon  diTiniCatis  oculo  te  Tidi  adeuntem  principes 
sacerdotum?  annon  toI  absens  aodlebam  te  dioen- 
tem,  Qmd  vuldi  mihi  dare^  ei  ego  vobii  eum  tradam 
(Maith.  26.  i5)?  an  ignoro  qnanti  me  Tendideris? 
Quid  igitnr?  itane  conTictos  impudenteragis?  qiiid 
ea  tegere  conaris  quae  facere  cupis  ?  mlhi  omnia 
nuda  et  aperta  sunt.  Haec  cum  respondere  posset 
Chrlstus,  iion  ita  loquutus  est ;  sed  simpliciler  pla- 
cideque  sine  ullo  indignationis  stimuio,  7«  dixiiii; 
ut  nos  doceret  sic  cum  inimlcls  esse  agendum.  At- 
tamen  post  tantam  circuiiionem  mansit  in  morbo 
Jodas,  non  medici,  sed  aegrotantis  incuria.  Hle  nam- 
que  omnla  ad  salutem  remedia  admoTchat,  hic  Tero 
ea  admittere  nolebat ;  sed  unam  com  nosset  aTari- 
tiam,  aurum  Ghrlsto  anteponebat,  eratque  iis,  qoi  so 
conduxerant,  benevolus  atque  fldeHs.  Accedens  Toro 
Judas  Christo  diitit :  Ave,  Rabbi ;  et  oiculaiui  en  eum 
(Ib.  V.  49).  NoTus  sane  prodiilonis  modus,  ab  oscnh» 
et  compellatione  prodiens.  Jetui  autem  dixit  iUi : 
ilmjce,  ad  quid  veniiti  (Jb.  v.  50)?  quid  me  gandere 
jubes,  dum  mlhi  malum  inferre  cogitas?  quid  me 
verbo  delinis,  dom  opere  percotis?  tocos  magi* 
strum,  cum  non  sis  discipulns  ?  quid  caritatis  Jora 
confodls?  cur  pacis  symbolom  in  signom  proditionls 
conTcrtis?  cujusnam  exemplo  hoc  peragis?  Num 
sic  Tidisti  noper  meretricem  pedes  oscolantem 
meos?  num  sic  Tidisti  centurionem  in  genoa  pro« 
cumbentem  ?  num  forte  daemonas  ita  soccumbenles 
Tidisti  ?  NoTi  quis  tibi  dolosi  oscoli  Tlara  monstra- 
Terit :  diabolus  tibi  talis  amplexus  modom  soggessitf 
tu  Tero  improbo  consiliario  obtemperans,  ejos  to« 
lunlntem  exsequeris.  Amiee ,  ad  qmd  veniiii  f  iniqua 
pacta  imple,  quae  cum  Pharisaeis  iniistl  :  Tendithmis 
syngrapham  absolTO  :  sobscribe  illi  negotlo  qnod 
pollicitus  es  :  prode  eum,  qui  prodi  copit :  jam  prae- 
ter  locolos  Tcnditionis  marsoplum  posside  :  cede 
latroni,  qoi  per  confessionem  ordinem  adepturot  est, 
quem  tu  per  prodilionem  amisisti.  Tunc  aecedeniee 
injecerunt  manui  in  Jeeum^  et  tenueruni  eum  (Ibid.). 
Tunc  completum  est  propbciicum  illud  eloqulum : 
Circumdederunt  me  iicut  apee  favum^  ei  exaneruni  mc"' 
ut  ignii  in  ipinii  (Pial.  117. 12) ;  ac  rursum :  ar- 
cumdederunt  me  canei  nmUi ,  Ifltiri  ptn^tiM  obicderunt 
me  (Piol.  21.  17).  Verum  o  tolerantiam,  quae  soli 
ipsi  competii !  In  caelo  Gherubim  et  Seraphlm  cum 
non  audeant  respicere  sublimem  ejus  gloriam,  toI* 
tum  suum  alis  ceu  manibus  operiont,  et  in  terrt  dnm 
caro  ejus  manibus  iniquorom  teneretor,  id  ille  pn- 
tiebator.  Yidetisne  quam  patientis  et  benigni  Dofoini 


7«9 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl  ARCHIEP.  CONSTANTINOP- 


790 


fienri  tltit!  iidein  ergo  estote  er|^  inimicos  con* 
servoe  Testrot,  ^tein  erge  inimieos  buos  i>oiiiinuin 
Yldlelis.  Eteniiii  tos  qoo^ue  ad  eoBiiaia  spiriuialem 
voemdi  esiie :  ewn  Domino  reemnbendum  vobis 
evit :  ne  qoie  in  vobis  Judas  noribus  reperiatur  : 


omnes  com  pace  et  tranquiiiiiaie  lecedite ;  omnes 
cum  pura  conscientia  Servalori  accurramus.  Ipse 
namque  est  flddium  jejunium  atque  Convivhim  :  ble 
nutritius  atque  nuirimentum,  hic  pastor  et  ovis.  Ipsi 
gloria  in  saeeula  sxculonim.  Amen. 


S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMI 


MomruM 

AD  HOHIUAM  F»  8ANGTUM  BASSUM. 


Hon  paoeasperegriniutis  notas  in  hac  fiomilia  de^ 
prehendimus*  Stylus  omnlno  diversus ;  llla  Chryso- 
stomi  inventio»  qua  esteris  praecellit  scriptoribus,  hlc 
noo  eomparet.  Ratio  compellandl  audiiores,  nempe 
Qhmli  umania^  qnam  bic  usurpat,  In  germanls  Chry» 
sosiomi  operibus  vix  reperiatur.  Non  Immerito  igitur 
et  Combefisius»  qui  lianc  conclonero,  quasl  nondom 
emissam,  publicavit  anno  4656,  tamelsi  ea  emlssa 
fuerat  in  Edillone  Chrysostomi  Operum  Parislna,anno 
1639t  eam  lieet  Chrysostomi  nomlne  dederit,  alii 


adseribl  posse  aoetori  censolt.  Parom  oirca  illara  ok* 
bibel  serupolum  Tillemontitts.  Gerto  onm»  loctis  Chry* 
sostomi  germanis  operibos,  ad  hnne  iegendam  hmA* 
liam  me  oonfero,  in  aliam  me  tFanSlatom  regionem 
opinor.  Alios  fofUsse  secus  jodicatunisest :  quaraob« 
rem  eam  inter  dnbia  edere  solia  habiii^  nee  ad  spori» 
rejecl.  Hlc  Bassos  episcopus  et  mtrtyr  videlur  esso 
episeopus  ille  Nicmnns,  qni  sub  Deeio  el  VaieriaBO 
passos  lertor. 

Interprcifitio  latint  esl  Fronlottlt  Poesi. 


IH 


i.  Mot  qoidem  par  erati  poslquam  in  vostanlus  de 
mope  font  orttionis  effusus  est,  et  cum  hoc  tempore, 
t  pnseedenlibus  sacerdotibua  ac  docloribus 
\  vobis  tpirltuaUs  est  instructa  mensa,  pauper- 
onlat  nottrtrom  verborum  stillas  reprimere,  cum 
pneaerllm  diulurna  eorporis  aDgriiudine,  ac  vocis 
Imlieeilliiato ,  aique  adeo  curis  sibi  succedentibus 
pnepediti  simost  o  Christi  amantes  audilores ;  sed 
quonitm  inoiplebili  concionum  saerarum  amore  cor- 
vepil  nos  ad  die^ndum  inviutis,  age  Salvatoris  gratia 
liene  juvanle  paucis  probitaii  veatrae,  quae  temporl 
i|uadrenl  ol  coovenianl,  apponamus.  iloc  enim  et 
BObit  qui  dicimus,  et  vobis  qui  audiiis  aptius  est, 
opinor,  quiralione  ac  mente  vobis  quae  meiiora  suiit 
ol  Qtilia  eomptratis.  Ac  sanctus  quidein  et  celebris 
'  marlyr  el  episeopus  Bassus,  qui  sacrum  nobis  liunc 
eonvenlom  bodie  congregavit,  iis  praemiis,  quae  suis 
pfomomit  eorUmlnibus,  Jam  potiiur,  nec  ulla  nostra- 
tomltudum coilatione  vel  pensionenunc  indiget,sed 
fro  noUs,  «t  solet,  ad  Dominum  preees  fundit,  utpote 
4vi  propiortgonommarlyrii  loquendi  liberute  graiia- 
^  phnrimnm  valett,  et  immoruiiutis  corona  donatus 
tll,  q[utm  eiinm  Ghrittut  fld^libos  prmptraviu  Copiosa 

(aXooflauettffl  Mn.neglo  1974»  ot  otriben. mo» qui 


0«  BAStl.   HABITUS  EST  8BRM0  DE  TIMORE,   ET  D£  TERBIS    tLLIS,   DISGITB 
A  IIB  QOU  M1TI8  8UM,  BT  HUMILIS  GORDB   (fl). 


sunt  enim,  u(  testaiur  apostolus,  Dei  dona,  qui  ei 
olim  mariyrum  munera  iis,  qui  slncere  ipsurti  Invo- 
cant,  dilargitus  est,  et  nuncpraecipoe  eum  annoa  paulo 
post  memorla  timorls  lllios  celebranda  slt,  el  ad 
Deum  laudandum  ob  terribiles  illas  minas  lienlgna  el 
mlsericors  ira  Del  nos  provocet.  Yidlmus  enim  revera 
furorem,  ex  quo  benignitas  coruscabat,  cum  nos  un- 
dique  timor  terrae  motus  obsideret,  cum  crealuras 
omnes  conculi  cerneremus,  ac  pavimentum  magno 
impetu  quassari,  Salvator  autem  mlserationum  sua- 
rum  nequaquam  oblivisceretur,  com  acerbum  inter* 
ilum  exspectaremus,  cum   nostras  aedes  conlinno 
sepulcra  nostra  futurns  puiaremus,  ciim  agiutioite 
deteuii  locummodumve  perfugil  nullum  reperiremus, 
cum  ad  medium  diei  pervenlentes  nequaquam  vlsuros 
nos  vesperanisperaremus,  cum  snrsom  *  appensusgla- 
diusimmineret,  ac  deorsum  bencfieentia  secom  pre- 
cibus  sirenue  gereret,  cum  una  voce  populi,  Dominc 
miserere,  clamareni,  et  Dominus  mlseratlonibus  flecte- 
reiur:quieniminiuitu8o1ocommovet,  manutremeniem 
creaturam  sedavit.  Gur  noh  paucis  IsU  compleetor  ?  quo 
tempore,  nisl  Dominus  Sabaoth  adjuvisset  nos.  ptnlo 
miniis  habitasset  in  infemo  anima  nostra  (Ptn/.  tt. 
i7 ).  Quem  enim  non  stnpore  tfoflglt  mtgnilodo  mi- 
*  sic  Bss.  Rditi  vero,  ixtriMem. 


7tl 


M  &  llAttO  MARTTIII. 


m 


BencortHst  flftrtitoris  t  quM  i&iniM  ad  friiiM  agaidit 
nofi  indliftt  qw  liiAo  MseUennil,  iiei|i|i  ioivm  qiui 
wni  IMttporis,  fHbi  eiiifB  qtMB  Jilnde  ic  ffadbinie  nihit 
oeenmnimt  Teme  firmaniettli  eonniiTlt,  w^Hmm 
ftadimenli  eonaiMli^  dottitti  um^piim  oMnrte  m^^ 
m  in  mirii  fltteillNli  jiOliliittlur,  judiclilii  i 
inamni  Oitottdil,  ei  papindo  ie  ii  mMUii  In  iq 
ittrefflii^,  igHilNimnr  omnee. 

Es  temBmtu  ftci*  fruem ^  iilHfimlHt. *--l 
erai  lim^Hr,  ie  moltii  parlibai  eopiosior  eei  limore  mk 
ierleordli.  Gafflenim  ereilurim  agiiirei,  ti<m  ovenit; 
ocai  nniverii  ioneoierei,  non  iolo  nqwiTit,  neqno 
lou  creaturirom  polchrilDdine  temffl  nodittt :  soli 
lecti  coneonit,  oi  lioc  piclo  toiom  admoneremor,  il 
interitoi  ne  goitom  qoidem  noi  toluit  deliUre.  Tintom 
ejui  in  noi  eommlseritionii  eit  pekgus.  Sed  et  quod 
lerrae  coturoniB  concusserll»  hoc  Ipso  de  nobii  ioliiei- 
tum  ic  miserlcordem  se  prodidii.  Yldil  enim  pnen* 
ilcatores  nos  esse,  atque  irrluire  ilium  solere,  Yidil 
rapinis  idamare  :  Tidit  nos  domum  domul  •  juDgere, 
et  igrum  cum  agro  cdpulare ,  ut  proximo  quidplam 
inferamus  :  Tidil  orphanorum  nequaquam  misereri, 
neqoe  judicio  tiduarum  operam  dare  :  vldit  i  docto- 
ribui  ooniririi  fleri  eorum,  qu»  faciendi  dlcebant : 
vidit  turbtdii  thealroruro  spectaculls  iddiclos  disci- 
puios,  eccleslasticumordinem  ac  concinntuitem  probro 
aRicere :  vidltin  nequitla  et  invidti  vlvefe,  ridit  frau- 
dem  cum  invidiacopulare,  vidit  slmulaiionls  procellai 
simpliciores  lamquam  navigia  suhmergere,  viditinlml 
proposlto  necare,  Vldit  quanlum  possumus  injuriam 
inferre,  vidlt  naufragium  pili  cariUiiem,  fraudem  vero 
in  hocvil»  i>eIago  navigatlonis  secundom  ctirsum 
tenere,  vidil  i  viriute  reslllre,  atque  roendaclo  ad- 
baerere;  denique  ut  uno  terbo  dlcam,  tldll  mafiK 
monae  potius  quam  Domlno  servlre,  slcque  terram 
tremcnlem  iiobis  lamquam  pa^dagogum  pueris  admo* 
vil,  ei  indulgentis  matris  vlscera  eihlbult,  qwe  sses 
penumero  pendentem  ab  uberibus  fllium  sonm  ac 
plorantem  ab  illa  volens  abducere  consuetudine,  par> 
▼um  illum  lectulum  vehementer  concutit,  non  nt  stu- 
pore  percellat  infantem,  sed  ut  terreat :  sic  nimirum 
et  Dominus  oniversorum,  qui  terrarum  orbem  mann 
gestat,  iUum  concutit,  non  ut  etertat,  sed  ut  eos  qui 
insolenter  se  geruni,  ad  salutem  convertat. 

2.  Reque  tero  quisquam  reprebendal,  quod  cum 
{ndulgente  matre  Dominum  comparaverimus,  quan- 
doquidem  in  Evangeliis  Seipsum  Domlnus  Ipse  cum 
galiina  conlulil  dicens :  JenuaUm^  JeruMalem^  qum 
0ccidi$  jfrophetoi,  et  tafiidas  eoe^  qui  ad  te  mhti  nmt^ 
quoHei  «o/ttt  congregare  fiUoi  tuo$  quemadmodum  galH-' 
na  congregat  puUoi  ttio«,  et  notuiiti  ( Matth.  23.  37 )  ? 
Terram  igiiur  expertem  anlm»  benlgnus  Deus  com- 
movit,  ut  eam  qu»  aftima  praBdlta  esi,  ab  inordinatis 
motibus  revocaret :  camis  interitum  comminatus  est, 
utnobisabanim»exitiocaveamu8.Vide8,  o  pieGbri- 
stiane,  quanta  iit  Creaioris  erga  nos  misericordii  ? 
vides  benigniutem  ex  comminationibUi  eflbigere? 
vides  miserationem  prxvenire  indignationem  ?  vides 
senlentiam  bonitate  iuperarf  ?  Neqoo  id  i 


ipla  nww  oiiam  mitie  ic  benlpms  ast  Dominus  no- 
ilor,  more  ioiilo  de  ealute  nostra  sollicitus,  qui  clara 
voee  oiamil  in  KvanfttUis,  ot  paolo  anle  nobis  iege- 
bttlfur  i  Yemt§t  Sedteame^  quia  mt/tf  SMifi,  et  humilii 
aordaiMoHk.  II.  M).  0  ^mu  Cioatoris  esi  demis- 
iio  1  tttti  MutteA  OTttilttri  rovmlnr*  Vieniter  di^iie  a 
OMf  qoindo  advttnqrit  Pomiotts  id  iervoiK  <iui  pro- 
kpii  foofittt,  oonsoiindoi,  Ua  sogeril  ergi  nos  Cbri* 
iliiii  mkttrioordim  ipeeimeu  edit,  com  p^ccatorem 
pttoiri  epttrleroi  e«m  oomm  getti|i  ipmiie  delere,  qui 
ipittm  intiivttrini»  miniuitii  rooi  vorbii  illoquitur : 
VmiiUf  dkeiu  a  m^»  ^aiitt  ndtkeum^  «I  humiiii  corde. 
Dttui  Iramiiii  aaU  ei  homo.  iublimii ;  mipsueius  est 
Jttdix,  il  reoi  iaperbai :  humUem  irtifefi  vocem  mit- 
lil,  et  lotttm  qttiii  rox  q«iipiim  loqttitur.,  Feaii^,  di" 
eeite  a  me,  0pda  «lifis  som,  et  hmtdUt  eorde.  Non  flexe- 
rottt  voi  qme  prmeeiittnintf  non  ixoraronl  voi  quae 
delnde,  qoaque  pmilOEttttltt  ieoi4ei«mt :  quemadinodum 
Ittne,  nono  etiim  criatorim  OQmoommovisiot»  rursus 
eom  miserieordia  usoi  flrttMvil :  Ymdte  igilar,  disote 
tt  me^  qulkt  ndUi  snm,  m  /Itwiilii  eord^ .  Non  flagellum 
gestot,  quo  vertwrol,  sod  mitttram,  q«a  medealur. 

Gttr  mAUi  eU  m  kmmeOM  in  verhia  ChHmui.  —  Yenito 
itque  ineffabilem  benigniiiiom  videte.  Quii  herum 
mlnime  verberinlem  non  diiigil?  qoii  jodicem  roo 
iopplicintom  «on  miratur?  Omnino  vorboram  humi- 
lltas  le  in  admirationttm  iradaeit :  opifex  aom»  ot  opui 
nieum  diilgo ;  faber  sumi  el  ei  pareo,  qoom  labrioattti 
i«m.  fti  mesB  dignititii  ]«re  iommo  «lar,  coiiapsam 
liaiaram  homanam  minimtt  libeiabo,  el  imroedicabiii 
morbo  laborttntf  niil  lenii  medicimenti  idhibcam', 
eonviloscero  iiia  mialme  pomrit :  niai  benigno  itqoo 
haminlior  triOlom ,  ntteainr :  ii  oiiBii  iolom  inleii- 
lem,  Interimiiar.  Mehtto  Jneenl^  empliitri  loniiitii 
ippoio  t  plarimum  ex  commiierationo  me  sobmitlo, 
ut  oim  iapsim  «rigam.  Jacentom  et  ahjectam  a  iapsn 
non  exeitat  ilie  qui  ilit,  nisi  minum  et  ipee  demiltat. 
Teniie,  dlidte  a  me ,  qma  ndtii  ium ,  it  humilii  carde. 
Non  ad  osienltttlonem  verba  profero ,  rerum  expe- 
rientiam  vobis  exhiboi ;  Oaio  mitii  «ra»,  e$  humHii 
eorde,  ex  eo  slaia  coilige,  in  qoom  devenisse  me  vi- 
des.  rormim  intaefo  ttwim,  et  quie  iit  digniuis  raea, 
onm  animo  loo  repoia,  moquo  idori»  qood  lui  ciusa 
me  demlserim.  Cogiia  ando  proilsetai  iim »  et  qoo  in 
loeo  lecom  eoiloquar :  eum  mihi  cmiom  sedes  osset , 
mme  le  aiioquens  veraor  in  lerrii :  itu^um  glorifieor , 
el  01  longinimii  non  iriscor »  Q«ttt  mtlif  •«m,  et  hu- 
ndtli  earde.  Niii  mltii  oiiem  Itegii  filiui,  milrein  ser- 
vim  non  elegiiiem  :  Disi  mitis  oiSttm ,  iaviiibilis  et 
visibilis  subsUntiae  opifex,  peregre  id  voi  non  vonis- 
sem :  nisi  mitis  osoem,  bivttiatos  fimciii  nttii  ftiittem. 
qui  siecttkmim  sum  pitor :  nlsi  bamilis  iisem,  pan- 
perutem  pneif pis  non  snbilssem  *  qui  ereitarm  pos- 
iideo  divltias  onlverMS  :  niii  mitli  essem,  «on  cuni 
jamentli  vevsirer  Is,  quem  noque  GherabiiD  poiiuni 
kiMieri :  nlsi  mltii  ttSiom,  numquim  ego  qoi  oxipiiendo 
eiseis  iumen  infundo « ib  hnproborum  khiii  conspu- 
loi  eisem :  ttM  mltis  ttsiem,  Raroqoam  ogo,  qvi  ier- 
voi  mioimiilio ,  sertiiom  alapam  loleriiiim  :  nisi 


725 


S.  JOANNiS  CHRYSOSTOIO  ARCHIEP.  GONSTANTINOP. 


m 


hiitis  essem,  dorsum  meum  ad  flagelU  pro  mancipiis 
sustinenda  non  prxbuissem.  Sed  cur  ego,  quod  majus 
est ,  non  profero?  nisi  micis  essem  i  cum  alii  patl  de- 
berenr,  non  uiique  ego  qui  nihil  debebnm,  mortis  pro 
illisdebitum  exsolvissem.  £go  vero  exsolvi,  ut  pro 
iliis  qui  deorsum  apud  inreros  deiinebantur,  mulctam 
suppiicii  numerarem.  Non  enim  vivorum  tantum  Rex 
sum,  sed  eliam  Domihns  mortnorum.  Propterca  viam 
utramque  dispensaiiohis  iiisistens  veni.  Homo  appa< 
nii ,  factus  sum  et  ad  mddiciim  tempus  liiortuus ,  ut 
omnibuB  etiam  qui  snb  terra  erant,  incomiptionis 
meae  donum  impertirem.  VemU^  diidte  a  me,  quia 
fnitu  ium^  el  humttt  eorde.  Ab  animl  proposito ,  non 
a  natura  est  vilitas  mea  :  inaccessibili  snbstaniia 
praeditus  sum,  sed  mente,  quae  se  ad  omnes  extendit. 
Yenxte^  diicite  a  m«,  quia  mitiiium^  et  humilit  carde^ 
lion  dignitate.  Modiciis  sum ;  sl  iq^tes  animi  propo* 
situm ,  non  si  p6ientiam  :  angeteiarribilis  sum' pro- 
pter  potentiam,  bominibus  prnpMranimi  propositum 
snm  bnmilis.  Venitet  dieeite  a  me^- quia  mitie  mm,  ei 
humilig  carde,  Non  pro  DaturaQ-meaeconditione  lo* 
quor,  sed  prout  misericordlam  meanV:  decet,  verba 
facio.  Mnlto  miiii  carior  est  mainsu^tndOj.quam  pole- 
sias.  Rex  sum  ego»  qni  te;alloq6or.MMdgna  qnidem 
vlrtute  polleo,  sed  nolo  potentla,  quae.mihi.suppetit, 
tuain  imbeclllitatem  perterrelacere.  Nondico,  YeQite, 
discite  a  me ,  quia  DomiDus  sum ,  ego.  qui  dominor 
creaturis ,  qui  respicio  terram ,  et  effldo  ut  tremat , 
qui  caelum  metior  palmo,  ct  terirani  pugno  teneo  (Isai» 
40. 12)  :  sed,  Vem'/e,  diidie  a  me,  quia  mitie  iiim,  et 
kumilii  carde.  Ita  sum  mitls  :  peccasti  tu ,  et  ego  fla- 
gellis  sum  caesus ;  ita  sponte  sum  humilis  :  veni  ego, 
ot  eos,  qui  servitute  premebantur,  in  iiberUtem  vln- 
dicarem,  et  ipsi  me  liberatorem  alapis  ceciderunt 
simul,  et  in  crucem  sostulerunt  qui  servitule  preme* 
bantur,  ct  postea  Patrem  iheum  pro  ipsls  rogans  di- 
cebam  :  Pater^  dimitte  illis  :  non  enim  «cttmf,  quid 
fachmt  {Lue.  23.' 34).  Venite  igitur,  discite  a  me,  quia 
miiit  sum^  et  humilis  earde.  Yenite,  supplico  et  precor, 
non  me  pudet  supplicare,  servos  meos  orare  con- 
tentus  sum ,  ne  cogar  punire  :  venile ,  discite  a  me 
mansuetiidinero  prius,  quam  terribilem  potentiam 
•pectetis  :  venite,  nunc  medeor,  paulo  post  rationes 
aubducam ;  nunc  pnrco,  paulo  post  sententiam  feram; 
nunc  sum  misericors ,  paulo  post  justus  judex  appa* 
rebo.  Venite ,  discile  a  me ,  quia  mitis  sum ,  el  humiiis 
earde,  Yel  mansuetudinem  honorate ,  vel  potentiam 
pertimescite.  Yenite,  preoccupate  faciem  meam  in 
confessionem  :  tempore  quippe  mansuetudo  ista  mea 
discriminata  est. 

3.  Secitmiui  Chriai  adveniui  terribitii.  —  Ad  hanc 
solam  vHam  praKsenlem  pertinet ,  ut  longanimitaiis 
meai  specimen  edam  :  veniet  tempus ,  quo  roansue- 
ludiniB  hujus  meae  porla  claudetur :  veniet  tempus, 
quo  lacryttiae  peccatorum  stillantes  nihil  proderunt : 
veniet  tenipQs,  quo  undique  clangentes  tubae  secun- 
dum  adveotom  meum  indicabunt  :  quando  terram 
percurrentes  universam  angeli  multa  multonim  millja 
In  judicium  adducent :  quando  trlbunal  meuin  collo- 


cabitur,  et  super  cxlestcs  virtutcs  vectns  incedam  : 
quando  princlpatus  et  potestates  venientis  latus  stipa- 
bunt :  quando  regni  mei  luminaria  mundum  univer- 
sum  illuminabunt :  qiiando  libri  aperientur  eorum » 
quae  unusqaisque  gessit  in  vita  :  quando  legis  obser- 
vatio  exigetur,  et  damionum  exactum  ratlociniamV 
proferetur  :  quando  reus  sisletur ,  cui  sola  opera  po- 
terunt  patrocinari  :quando  cogiutiones  accusabunt,  et 
consdentia  convincet :  quando  maligni  spiritus  verba 
jttdicis  attendent :  qnando  fomax  sententiam  judicis 
exspectabit :  quando  verbum  iiiud,  Miserere,  jam  non 
ampUus  clamanti  proderit.  Yenile  igitur  antequam 
fores  miserationuro  mearom  occludam,antequam  vitae 
nundinas  fwiri  contingat,  antequam  vitae  spectaciilum 
praeterierit :  praestitulum  enim  lempus  Gnis  sa^culi  est 
in  januis.  Yenile,  priusquam  incipiam  judicare  :  si 
enim  jam  sedens  incipiam  judicium  exercere »  non 
amplius  condonabo.  Proplerea   fatuarum  virglnum 
exemplum  patefeci,  quarum  vikc  lampades,  quod 
oleum  justllias  non  haberent,  exstincta^  sunt ,  et  quo 
pacto  fores  illis  conclavis  sponsl  occlusae  sint  {Matth. 
25.  I.  iqq.)^  quo  pacto  pulsantlbus  illis  ex  Intcriori 
aedium  parte  responderim ,  Nescio  voi ,  quibus  verbis 
judicis  vocem ,  qua  peccatores  alloquelur ,  expressi. 
Si  ergo  Dominicam  benigniuitem,  fratres,  ex  Salva- 
toris  verbis  didicimus,  ne  judicem  spemamus,  qui 
mitibus  verbis  nos  anle  judicii  tempus  alloquiiur ,  ne 
poenitentiac  occasionem  amillanius :  bonis  operibus  ct 
eleemosynis  animas  nostras  vestiamus  :  unusquisque 
nostram  ad  vitain  aBternam  adipiscendam  necessarium 
comparet  commealum ,  ab  iniquis  actionibus  absii- 
neamus.  Si  enim  fidem  nostram  inconcussam  in  bonis 
operibus  conservemus,  creaturae  nobiscum  inconcussae 
permanebunt.  Animas  nostras  castUa\e  decoremus»  et 
purae  fidei  inaestimabilem  margarium  tuto  nobls  In- 
super  acquiramus,  antequam  vitae  nostras  teinpus  el.i- 
batur,  antequam  figura  mundi,  et  flos  gloriae,  et  omnes 
terrenaB  deliciae  tollantur  cl  pereant,  incorraptiim 
judicem  nobis  conciliemus.  Ipse  eniin  est,  qui  dicit : 
Viva  ega,  dicit  Daminui  :  naia  martem  pecciftorii,  sieut 
eonderti  eum  el  vivere  {Ezech,  18.  32).  Si  punire  cii- 
peret  peccatorem,  raceret :  misererl  vult ,  propterca 
roonet :  parcit ,  idcirco  horiatur  :  praHiicendo  lerret 
te,  ne  reipsa  in  periculum  incidas.  Deus  eiiim  cum 
minatur ,  servarc  vult :  cum  vero  siiet ,  statuil  casii- 
gare.  Possumus  ex  aliorum  experimeniis  hoc  discere. 
Goinminaius  est  NiniTitis ,  et  peperclt :  Ucult  apud 
Sodomilas,  et  punivii :  coronas  prxparavit,  nisi  tor- 
menta  nobis  ipsis  inferamus.  Cupit  gehennam  otiari, 
cupit  tenebrarum  carcerem  claudere,  cupit  iram  oni 
nem  diabolo  reservare,  cupit  judex  sedere,n)on  m 
aliquos  puniat»  sed  ut  omnes  coronet.  Cum  igilitr  ta- 
lem  Domlnum  habeamus ,  pra^ripiamus  benignam  il- 
lam  vocem ,  pareamus  dicenti :  Venite,  diecite  a  me^ 
quia  ndtii  ium^  et  humiiii  carde  {Matth.  11.  29),  ut  et 
optabilem  illam  ac  felicem  vocem  audire  inercamur 
dicentem  :  Venite^  benedicti  Patrii  mei,  poaidete  pa^ 

^  vimietagendarumaccurataratio. 


725 


ratwH  voln$  repium  (Malih.  25.  54) 

otifiam  poiiri  coniingat,  gratia  et  benignitale  Domini 


IN  S6.  PETRUM  ET  HEUAM.  726 

quo  nos  omnes     liostri  Jesu  Cbristi ,  cum  quo  Patri  gloria  una  cum 


Spiritu  sancto,  in  sascula  saecnlorum.  Amen. 


AD  HOHILIAM  IN  SS.  PETRUM  ET  HEUAM 

MOmTlTM. 


De  hae  homilia  gic  loquitur  Henricus  Savilius  :  De* 
scripidt»  Mu  in  Bibliotheca  liegia  Luletiw,  castigata 
ex  atioMs,  in  Bihtiotheca  Palatina^  authentica^  ut  opinor^ 
$ed  non  meliorie  notce ;  hafntaque^  ut  videtutf  Constanti' 
nopoti.  Yerum  ,  ut  recle  notat  Tiilemontius ,  potius 
Antiochis  babitam  eam  fuisse  suadent  ea,  quae  dicun- 
tur  initioK  nempe  festum  Martyrum  in  agro  tunc  cele- 
hratom  foisse»  quod  in  Antiochenis  homiltis  passim,  in 
Constantinopolitanis  nusquam  babetur :  id  vero  et  nos 
dicimus,  si  tamen  ea  vcrum  et  autbenticiim  sit  Cbryso- 
stomi  opus.  Orationis  certe  genus  prorsus  abborret  a 
styloChrysostomi ;  ac  licet  sanctus  doctor  non  semper 
aui  siroilis  sit  in  orandi  narrandique  modo,  haec  certe 
concto  ab  aliis  omnibus ,  com  melioris  tum  inferioris 
Botae ,  orationibns  toto  caelo  differt.  Dictio  inelegans 


est ,  genus  orationis  ineultum  ac  prorsus  jejunum. 
Longe  vero  ineptiorem  iiiam  praeferunt  manuscriptl 
Codices,  quam  editi.  Ad  baec  mulla  bio  habentur  qune 
oratorem  supinum  et  non  accuratum  argnant :  ut  cum 
dicitur  ancillam  ostiariam,  quae  Pelrum  inlerrogahaty 
fuisse  meretricem  :  cum  item  magna  concionis  pars 
hac  in  re  probanda  iusumitur ,  Heliam  videlicet  gra- 
viter  peccasse«  cum  Jezabelc  necem  inferre  sibi  quac- 
rcnte»  fugit  ille  quadraginta  dierum  s|KUio.  His  ego 
de  causis  hanc  homiliam  inter  spurias  ablcgare  statim 
eogitabam  :  at  cum  Savilius  et  Tillemontius  auibenti^ 
cam  illam  esse^opinentur,  licet  hic  postremus  non  sine 
quodam  scrupulo  eam  germanis  annumeret,  satis  habui 
eam  inter  suspectas  locare. 
Interpretationem  Latinam  novam  edidi. 


m  PETRUM  APOSTOLUM 

BTtKHBUAlI  ntOPHBTAM. 

f .  Pauci  hodie  nobis  adsont :  quid  in  causa  cst?     tymm 


Hartyrom  memoriam  celebramos ,  et  nemo  ad  nos 

accessit :  viae  spatium  in  segnitiem  eos  conjecit  ?  imo 

non  Tiac  spatium,  sed  ignavia  impedimento  fuit.  Sicnt 

enim  virum  studiosom  et  animo  solertem  nihil  deti-' 

nere  polest,  ita  segnem  ac  remissum  omnia  impedire 

possunt.  Martyres  proprium  sanguinem  pro  veritate 

fuderunt,  et  tu  ne  tantiUuro  quidem  itineris  contemhis? 

Illi  pro  Christo  caput  dederunt ,  et  tu  ne  eitra  urbem 

qviidem  pro  Domino  vis  egredi  ?  Domimis  pro  te  mor- 

1008  est ,  et  to  eegnem  erga  Dominom  te  eihibeft? 

Dierooria  roartyrom  adest ,  to  vero  rdnissos  jaces  ? 

Adsis  oportety  ot  Tideas  diabolom  soperatom,  marly- 

rem  Tictorem »  Deum  gloria  celebratom »  Ecclesiam 

coronaum.  Sed  illorom  h»c  excosatio  est ,  Peccatoir 

goro,  atqoe  ideo  accedere  non  possom.  Atqoi  ea  ipsa 

de  caosa  qood  peccator  sls ,  accede ,  ot  ne  a  jostitia 

eieidas.  Qois  aotem  homlnom,  dic  milil,  sine  peccalo 

esl?  9ed  propterea  sacrifieiom  et  Ecdesia,  propterea 

preces  ac  jejonia,  qooniam  molu  sunt  animae  volnera: 

ideo  nralta  nedicamenU  eicogiuta  sunt »  ec  ad  sin* 

gula  Tidnera  singoU  ipsi  congnientia  medicamenU 

sont  praeparau.  Habes  Ecclesiam  sacrificia  offeren 

tem ,  orationes  patrum ,  administrationem  Spiritus 

sandi,  roartyrom  roemorias ,  sanctorum  congregatio- 

nem  ,  et  siroilia  roolU,  qox  te  a  peecato  ad  jostitiam 

revocare  posfint :  non  accessisli  ad  prccationero  mar* 

(a)  CollaU  GumOodicibos  Regio  2013,  et  ColberliDis  880, 
3087,  et  4704,  qoicodices  tanu  tam  iDCondiU  et  insolsa 
profenmt  lectionum  discrimioa,  ot  ea  solum  annotare  par 
ro^t,  qus  alleuius  momenti  videbantur  esse. 


ecquam  habes  veniam  ?  Nihil  asperum  in 
roedio  positum  est ,  et  tamen  a  martyrum  conventu 
cohibituses?  At  saecularis  te  cura  dctinnit?  Hinc 
ipajus  crimen.  Ne  brcvem  quidem  horam  Deo  foene- 
rari  voluisti ,  ut  integrum  diem  acciperes  ? 

Cur  eacerdotee  peceatie  obnodoe  e$te  Deus  volueril ; 
Petrue  peceare  permiuitur,  ut  mi$ericor$  erga  aUo$  e$$et, 
—  Peccator  sum ,  inquies*,  neque  id  possom.  Quia 
peccator  es ,  ideo  ingredere  :  an  Ignoras  illos  etiam  , 
qui  'aUari  adsUnt ,  peccatis  esse  obnoiios  ?  Carne 
sunt  induti,  et  ei  sangnine  constitbti,  (a)  [ei  ei  ossibus 
compacti,  et  nos  ipsi  throno  insidentes  et  docentcs 
peccatis  complicati  sumus.  YeromUmen  non  despe- 
ramus  de  misericordia  Dei ,  nec  ipsi  inhuroaniutem 
affigimos.  Omnes  enlm  bomines  sumus  ilsdem  ele- 
roentis  constituti]  :  neque  Uroen  recusarous  do- 
ctrinam  impertire,  ad  Del  benignlutis  pelagos  respi- 
cientes.  Vos  quidero  peccatores  sl  ingrediamiui ,  non 
untam  est  crimen  :  nam  sub  discipllna  estis;  nos 
TCro  quanlo  magis  pracsUmus  dignitate ,  Unto  magis 
culpae  sumus  obnoiii :  'aliud  enim  est  discipulum  , 
aliud  dociorem  peccare  :  atumen  non  recusamos  , 
ne  humiliuiis  obientu  in  segnitiem  cadamos.  Et  lllod 
divina  dispensaVione  factom  est,  ot  sacerdotes  ipsi  in 
peccata  labantur.  Audi  quomodo  res  se  habeat.  Si 
doclores  et  sacerdotes  non  peccarent ,  neqiie  vit»  af- 
fectibus  obnoiii  essent ,  erga  alios  inhumani  Tcniam 
peccantibus  non  darent :  ideo  Deus  ipsos  sacerdotcs 

(a)  Quae  uncinis  claudanlurdesunt  in  Bdd.  Morel.  el  Mon- 
tef.;  e  savilio  soppleU  sont. 


717 


S.  JOANNIS  CHRTSOSTOMI 


aique  prineipM  «ffeeUbo8  subjeelos  este  voluii,  ui  tt 
suis  ipsi  morbis  ad  veniam  aliis  concedeiidam  flecte- 
reiitur.  Atqul  sfc  semper  Deus  rem  temperavit ,  non 
modo  nunc,  sed  eliam  olim  ,  eos  quibus  Eccleaiani  el 
populum  concrediturus  erai ,  in  peccatum  labi  per- 
misil,  ut  ex  propriis  lapsibus  erga  alios  bumani  essenl* 
Si  enim  ipsi  non  peccassent,  peccaniibus  veniam  non 
dedissent ;  sed  inbumani  prorsus  omncs  exegissent 
ab  Ecclesia,  Quod  auiem  ila  res  se  babeat,  neque  cx 
conjectura  loquar ,  age  rebus  ipsis  consideratis  diccre 
pergamus.  t^etro  commillendae  erant  claves  Ecclesix^ 
imno  potius  commitiebantur  ei  claves  CTlorum  ,  ei« 
demque  concredenda  erat  multitudo  populi.  Quid  enim 
ait  illi  Dominus  ?  Quodcumque  ligaveris  super  terram^ 
erit  ligaium  et  in  mli$  ;  ei  quodcumque  iolveri$  iuper 
terram^  eril  9olutum  et  in  cwli$  ( Maith.  16. 19  ).  Eral 
vero  Peirus  aliquanlo  asperior  :  quod  si  el  impecca- 
bilis  fuisset,  quam  veniam  babiluri  fuisseut  ii,  qui  ab 
illo  docendi  erant  ?  Proplerea  boc  disposuit  divina 
gratia,  ut  in  peccalum  quoddam  incideret,  quo  ex  iis» 
quaeipse  passus  fuerat,  bumaniorin  alios  redderetur. 
Ac  con^idera  quem  in  peccatum  labi  permitiat :  Pe- 
trum  illum  aposiolorum  corypbaeum ,  fundamentum 
immobile ,  pelram  quae  frangi  nequit ,  Ecdetioi  prln* 
cipem,  portum  inexpugnabilem,  turrim  incoucussam. 
Hic  ille  Petrus  est,  qui  Ghristo  dixit :  Eiianm  oportue- 
rit  me  mori  tecuni ,  non  te  negabo  (  MaUh.  26.  35  ) ; 
Petnis  qui  ex  divina  revelalione  veritaiem  confessus 
fst :  Ttf  e$  Chri$tu$  FiHu$  Dd  vivi  (  /d.  16. 16  ) : 
hic  nocle  illa,  qua  traditus  esl  Cbrisius»  ingfessus  esl : 
et  cum  slarel  ad  ignem «  ut  calefacerel  se  ,  pueila 
quaHiam  accedens  dixit  illi  :  Et  tu  heri  cum  hoc  hch 
nme  era$ ;  Peirus  autem  ,  Ngn  novi  hominem  kunc 
( Id.  26,  69.  70  ).  Modo  dicebas ,  Etiamei  oportueri$ 
me  mori  tecum ;  nunc  aulem  negas  el  dicis ,  Non  novi 
hominem  hunc.  0  Petre  !  boccine  eslquod  promiseras? 
nondum  lormeDta,  nondum  verbera  expertus,  ad 
puelluiae  vocem  ad  negandum  properasti.  Negas,  Pe- 
tre  ?  nondum  cniciatas ,  nondum  flagella  ,  hondum 
plag»,  non  furoreSy  non  principes,  non  gladia  acula, 
non  decreta  emissa,  non  reges  minitanles ;  non  mortes 
exspectanlur,  nondum  custodix«  non  prsecipiiia ,  non 
mare ,  nondum  quidpiam  bujusmodi ,  el  jam  n^asti ; 
Non  novi  hominem,  Rur&us  puella  ad  illum  :  Ei  tu 
heri  cuttt  hoc  hondne  era$,  UJc  vero  ad  ipsam  :  Non 
novi  hominem  ,  quem  dici$.  Quis  est  lecum  loquens , 
qiioniam  sic  negas?  Nemo  ex  nccessariis,  sed  mulicr, 
et  ipsa  ostiaria,  abjecta ,  capliva ,  nuUius  pretii  :  ipsa 
dicit»  ct  lu  negare  ^  ?  0  res  novas  I  pueiia  Peirum  illum, 
meretrix  adPetrumaocedens,  fidem  ejus  conturbavii. 
Petrus,  illa  columna ,  iliud  propugnaculum,  non  tulit 
minas,  sed  solum  loquuta  illa  est,  et  concussa  cst  co 
lumna «  et  ipsum  propugnaculum  fluauabat.  Quem 
vidisti,  Pelre,  ut  negares?  viiem  puellam,  et  despica- 
bileiii  osliariam :  haec  vidisti  etn^asti?  Rursuni  tertio: 
Et  tu  heri  cum  hoc  homine  era$ ;  el  lamen  teriio  ne- 

'  Hic  locus  amid  Montef.  sic  babetur  miAus  recle :  Qm$ 

eit  tite  qtd  tihi  dixit,  rega  f captiva,  nuUim  pretii : 

ip$a  diai,  Nega. 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  m 

gavii.  Ae  demum  ipsum  inluitus  Jesus  ,  qux  dicta 
fuerant  in  memoriain  revocavit :  qiia  re  inlellecla  cce- 
pit  flere  ac  poenitentiam  de  peccato  agere.  Verumia- 
mcn  bcnlgnlssirous  Goneessit  illi  peccare  :  sciebat 
enim  illum  ul  bominem  bumanum  quidpiam  passum 
esse  :  sed  quemadmodum  jam  dixi ,  hoc  paeto  illud 
ila  iiisiitutum  ac  Petro  permissum  esl  peccare ,  quo- 
niam  ei  concredendus  erat  populus  multus ,  ui  ne , 
severus  cum  esset,.si  expers  peccati  fuisset,  a  conce- 
denda  fratribus  suis  venia  alienus  foret.  Lapsus  e$t 
in  peccatum,  ut  et  peccatum  iliud  el  datam  sibi  a  Do- 
mlno  veniam  cogitans ,  aliis  etiam  veniam  benigne 
concederet ,  secundum  dispensalionem  Deo  congru- 
enlem.  Ipse  enim  in  peccalum  labi  permissus  est,  cui 
Ecclesia  committenda  eral,  columna  Ecclesianim, 
portus  fidei ,  Peirus  doctor  orbis  peccare  pcrmissus 
est,  ut  haec  permissio  bumanitatis  argumenlum  aliis 
proponeretur.  Oicc  autem  cur  a  me  dicta  suut?  Quia 
nos  sacerdotes  in  tbrono  sedenles  ac  docenles  pec« 
catis  colligati  sumos..  Idcirco  enim  neque  angelo  ne- 
que  arcbangelo  concredilum  esl  sacerdolium  ( impec- 
cabiles  quippe  sunt ) ,  ne  prae  severilale  peccantes  Iq 
populo  confcstim  fulmine  ferirenl :  sed  homini  ez 
iiomine  nato  commiaus  hic  Ihronus  est ,  qui  et  ipse 
libidine  peccatisque  colligatus  est,  ut  si  qoem  peccan- 
tem  invcnerit,  ex  propriis  peccatis  benignior  illi  esset. 
Nam  ni  angelus  esset  sacerdos ,  el  quempiam  fornt- 
ealum  deprebenderet,  cum  ipse  huic  morbo  addioius 
non  esset,  slatuii  illum  inlerficeret*  Quamobrem  si 
angelus  potesiatem  sacerdotalem  aecepisse^,  non  da- 
ouisset  ft  sed  occidisset ,  ira  comnotus,  quia  ipse  non 
bpjusmodi  esaet«  Propterea  id  bomini  concreditom 
est,  qui  pecealorum  sibi  consciust  et  in  his  espertus, 
igiioscerei  peccantibus,  nec  inoveretur  inii  ne  persy- 
nagogam  Ecclesia  vacaret  ^  • 

%.  BeUam  tn  peccatum  ineidere  pemdsii  Dm,  ni 
numuetior  erga  alio9  eaei»  —  Sed  cor  in  Petro  momv 
hoc  iFactans  argonienlumf  neoad  aliam  ascemio  per« 
sonam?  Age«lium  proferamqs  ia  mediom,  Hellani 
nempe  prophetam,  lerrenum  illum  angeiom,  bomi-- 
nemqoe  oselestan:  humi  andbolanlem  ete«lestia  mo* 
deraniem,  tricohilalem  liominem  subiimlter  gradien- 
tom,  ad  ipsQS  cM  (ornices  elatom,  aqoarom  promom 
eondom,  cojus  lingoa  tbesaoros  aqoarom  oral,  ei 
clavis  ealoruro  :  ipse  paoper  eC  dives»  idiou  et  pbi 
loaophus :  paoper  qoideiii»  qoia  oihii  pomidebai{ 
dhres  antem,  quia  nubes  imbrium  in  lingoa  eontine- 
bat.  Ipse  quoque  sic  aqier  erga  pecealoros  erai,  ut 
aliquando  preearetor  ne  pluvia  eaderet.  Et  qoid  ait? 
VftiJl  ihmhms^  $i  erit  pUmat  nisi  per  o$  hmwn  (5.  Reg. 
17. 1).  Qnid  faeis,  Helia?  qoid  pronontias?  saliem 
Domlnom  preeare,  et  sic  imple  sermQBem :  Vnni  Do- 
mintis,  ii  en(  p/oeio,  mn  per  oe  fneom.  Ubinam  sunl 
bffireilei,  qui  diconi,  Filium  Dei  preeari?  lofelix 
homo,  miser  el  impodens :  Helias  pronunliat,  et  Fi  * 
lios  precatur?  servos  juhet,  et  Domlnoarogat?  ne 
parem  quldem  llli  atque  Heliae  bonorem  tribois?  an- 

*  in savil.,  anmvmerelm  vra^  ei nonexineHMvr  pm 
vramEcclem. 


729  IN  SS.  PETRUM 

non  Tis  gequalemDoiniDO  et  sem  digniiaiom  largiri? 
Non  precalur  ille  neque  rogal,  sed  verbum  veriuiis 
profert,  el  cxliim  claudit.  Ora  primum,  Helia.  Sed  quid 
respondet  Helias?  Novi  Domiiium  meum  me  exaudl- 
tornm  esse :  zeto  motus  hoc  facio.  0  rem  novam  et 
stupendam  T  vidisti  Dominum  servi  benevolentia  su- 
peratum?  Etenim  Helias  magno  zelo  motus  bocfecit. 
Videbat  enim  roulia  absurda  fleri :  videbat  roriiica- 
tionem  cum  multa  malitia  conjunctam.  Nox  erat,  qu» 
tolum  orbem  occupabat :  nubes  densissima  operiebat 
omnia.  Omnes  enim  ad  malum  proruebant :  univer- 
sale  Aaufragium  erat,  non  aquarum,  sed  libidinis : 
temperantia  eliminata,  intemperanlia  triumphabat: 
vlrttts  pellebatur,  vitium  vigebat  :  colles,  montes» 
taltns,  vis,  promptuaria,  aer  polluebantur :  sol  ofTu- 
scabatur,   terra  foedabaiur,   cselum   despiciebaiur, 
creatura  omnis  ei  idololatria  infinnabatur :  ceu  in 
liocte  omnes  ambulabant,  non  altendentes  rerum 
Daturam  :  lapidem  vldebant,  et  ut  Deuni  adorabant: 
lignum  respiciebant,  el  boc  simlilter  Deum  esse  pu- 
tabant.  Nox  IIIos  densissima  occupabat :  Creatorem 
▼idebant,  et  creaturas  adorabant.  Helias  solus  erat, 
qui  lucernam  virtuiis  habebat,  In  philosopbia  ceu  in 
montis  vertice  sedens,  ae  se  exercens,  solus  lucema 
jrfeuiis  instruetus :  neminem  tamen  haec  lux  Juva* 
bat,  quod  in  aopore  illi  degerent,  et  idololatrla  deti* 
nerentor.  Escandescebat  itaque  Helias,  dissecabaiur, 
iamenUbaiur,  verba  fundebai,  nemine  atidiente;  bor* 
tftbatiir  nemlne  animum   adhibente  :  demum  zelo 
«oromotiiSiillos  eastigare  et  erodire  voluit,  ut  Undem 
ftflie  labesoenies,  precibus  ad  Greaiorem  adirent,  ut 
•laiuea  argumentum  pieuiis  illis  esset.  Nihil,  inquit, 
iiloi  emendare  potest,  nisi  fames :  sic  enim,  Inqolt, 
uiidique  angustiis  coarcuil,  ad  omnium  Greatorem 
confugient*  Quid  igitur  Helias?  YMl,  inquit,  Dominui, 
n  erit  ptwria^  nid  per  Cifltmm.  Exiit  prophet»  sermo, 
el  auiim  aer  mutatos  eat,  eaelum  aeneum  Aictum  esi, 
uon  mnuu  natura,  sed  reh^naia  e]us  vlrtuie :  siatim 
elemenu  iransformau  sont:Gccidit  prophetx  sermo, 
'  qmsi  felnis  qu9edam,in  viscera  lerr»,  et  omnia  aiatim 
exarescebonl,  omnia  desolabantiir.  omnla  deleban- 
tmr :  videbant  herbas  cbnfesiim  exarefactas,  necnon 
planUs,  arboreaque  Um  Aruetiferas,  qoam  infrucluo- 
aaiy  qiue  in  campia,  qo»  veraus  mare ;  omnia  illioo 
iieei,  owieBi  «Uten  anima  praedium  deficieniem, 
pMTonm  feroiiom,  mattom  fletoro,  desperationem 
flDoltaai.  Uuom  prophet»  verbora  exiit,  et  vide  quanu 
opemtom  sit.Omftia  itaqoe  interibant,  ferae,  jumenu, 
inlknMi,  iNmiinei»  animalia,  volaiilia  omnia  :  oiiiver- 
sale  naolraginai,  et  calamiUs  totom  simol  oecupave- 
rat  orbem  :  nemo  servabaiori  sed  orones  aquarum 
pemnrli  raorkboiiior  :  arascebant  piantn»  fontea,  flo- 
mlni»  laeos  t  omiiia  denique  interibant.  Untversale 
naiilragiom  lotom  ofben  occupabat,  non  per  aqiiaro, 
sed  per  imbriom  penuriam  :  caelum  ligatum  erat  ac 
penltoa  cohibebaiur,  omnemque  naturam  mutaverat. 
Omnia  iuqne  moriebantur,  et  per  divinitus  immis- 
sam  hram  peribant :  Helias  vero  nihil  curabat :  zelo 
eaim  qoasi  ebriua  erat.  Omnis  igiiur  vei  immatura 


ET  DEUAlf*  WO 

aetas  perlbat.  Quid  facis,  HeliaT  esto,  peccaveHnt 
adolescentcs,  cur  infantes  castigantur?  esto,  pecca- 
verinl  iiomines,  curjumenu  simul  moriuntur?  tan- 

.  une  immaniute  Indutos  es?  nibll  curas  homines  ; 

oon  uxorem,  non  fllium  habes;  morientes  nihili  fa- 

Cis*.  Quid  ergo  Deus  ad  illum  ?  Yade,  inquit»  ad  fu- 

men  Chorrath,  et  pracipiam  corvit,  ut  te  nutriant  ibi 

(S.  Reg.  17.  S).  Libeoter  interrogaverim  Judffium  in 

medlum  adductum,  ut  oslendam  ei,  legem  ea,  quae 

legli  erant,  evertisse,  et  ipsani  neque  sibi  consure, 

neqoe  recie  procedcre :  neqoe  enim  verltas  erat,  sed 

ombra;  illa  erant  ombra,  hsec  Veritas  sunt;  lUa 

flgura,  h£c  res  sunt.  Ille  qoem  eolis ,  Helia,  quem 

ventorum  exspeefas,  de  quo  mulu  verba  facis,  quem 

propheUm  vocas,  llle,  inqoam,  qoomodo  a  corvo  no- 

triebator  ?  nam  corvos  secondoin  legem  imporos  est: 

ipsa  lex  sUtoit  imporum  esse  corvnm.  Qudmodo 

Igitor  propfaeta  ab  Imporocorvonutriebatur?  slnam-* 

qoe  iex  Impurum  esse  corvom  dlxit,  qni  a  corvo  mt- 

trlebalur,  Imporos  sane  fuerlt.  Verom  non  iu  res  ie 

habobal,  absit ;  sed  Helias  a  corvo  noirlebalor,  nliiil 

eonim,  qua>  Uomiiius  creavli,  imporom  extstimifls. 

Deinde,  elapso  qoodam  tempore,  com  fiumen  exile^ 

eatum  essct,  propheum  suscitat  Deos  ad  cibom  iti- 

mendum.  Vade,  inqoit,  in  Sarephtha  SkUmia,  et  pre^ 

dpiam  muHeH  Mnte,  t  ta  nutriat  iUic  (5.  Reg.  17.  •) : 

hoo  aoum  dtspensatioiie  qoadam  Deos  fadiebat.  Qoia 

onim  Hdias  non  norat  ea,  qo»  toftc  flehant  (qoippe 

qni  in  mio  soluro  looo  Meret :  nee  videhal  Hlam 

univerai  orbii  calamiutem,  qoomodo  omnla  arefaeu 

essent,  palodes,  fmlei,  flomlna,  plantae,  arboreiy 

frocloi  maiori,  immatori,  arbores  froctooan  et  In- 

frocloos»,  quao  drea  footei,  qoae  drea  sfitgna  a<(Oa- 

rom,  volocrom,  jomentoron  caeUroromqoo  omirfom 

iAteriiom,infantiom  mortem,  matrom  ololatoi,  Mim 

oniverii  orbii  eahraaiuum),  eiclUtiUom  Deos,  et 

Immensom  terra  spatium  peragrare  Jobet  ililneuiqoe 

id  Sidonem,  ot  iu  cum  videret,  qoomodo  rei  se  ba- 

kel^ent,  precaretor  Dominom  ot  daret  pleviam.  kleo 

igiior  miltit  illom  per  lantuffl  vi»  spatium,  non  qOod 

non  poiset  eum  illie  alere,  sed  quod  vellet  Heliae  ca 

lamiuiem  illam  exbibere,  ot  pro  pluvia  preees  flin' 

deret.  Nam  poUrat  qoidem  Deoa  sine  lieiia  hoo  fa* 

cere,  aed  famuio  auo  noluit  eontomeliam  inferr^,  et 

illom  mali,  se  vero  boni  auctorem  cxhibere,  aed  fa- 

rouli  obsecrationem  exspecubat.  8ed  ne  iu  quldem 

adhuc  ille  fleclebatur,  sed  seu  arrogantia  qoadam 

usos,  iter  agebat,  noila  motos  miserieordia,  ftec 

qoempiam  curans :  nam,  ot  dixi,  zelo  ebrios  eral. 

Cur  insanls,  Helia  ?  quare  tanu  indutus  es  inhuma- 

niUU?  exspecU  pauUsper,  et  paulo  posi  ipse  peceato 

obnoxius  deprehenderis.   Ob   peceatum   incolarum 

iiecitaiem  advocasti,  caeium  clausisii,  terram  freiiasti, 

naturae  cursum  cobibulsti,  neque  vis  rogare  Deum 

pro  his  auferendis?  brevi  et  Ipse  in  peccaio  esse  re- 

darguerii,  veniamque  impetrabis  a  Domino  tuo,  ut 

erga  conservos  tuos  humanior  evadas. 

<  sic  habet  sa\il.,  non  uxcfem  habes  ?  moriente$  pueroe 
frfMit  /bctt  f  m  mafg.  aotero  lettitur,  nm  usorem  iab€$  t 
non  pueros  ?  etnoncwra  tibi  est  ae  monenHbue. 


751  S.  JOANNIS  CIia\SOSTOMI 

S.  Cur  h<nmne$  hcmmbus  prmfecmi  Deus ,  non  An- 
feio$.  —  llodie  his  de  rebus  sermonem  orsus  sum ,  ut 
ostenderem,  ideo  sacerdotem  non  esse  angelum,  sed 
hominem  ex  bomine  naium,  ul  ne  a  peccatorum  ex- 
perte  peccantcs  inierriciantur.  Nam  si  sncerdos  esset 
angelus  peccaii  expers ,  peccatores  statim  plecteret ; 
sed  propterea  homoest,  ut  suorum  conscius  morbo- 
rum ,  suae  naturae  consortibus  ignoscat.  DeclaraTi 
postea,  Deum  magnos  etiam  viros,  quibus  populum 
rottilum  concrediturus  erat,  permisisse  in  peccatum 
labi,  ipsisque  veniam  largilum  esse ,  nt  postea  et  ipsi 
ex  bis  eruditi,  humaniores  eyadant:  Petrumque  in 
medium  adduxi » talem  aposiolum,  qui  in  peccatum 
labi  permissus  est ;  sed  Dei  benignitate  peccatum  per 
pqenitentiam  delevit.  Age,  ad  Heliam  redeamus ,  et 
recte  factorum  ejus  pelagus  ostcndamus :  quoniam 
yolebat  quidem  Deusbenignitaie  uti,  sed  ille  nolebat : 
volebat  Deus  pluviam  dare,  sed  servi  preces  requi- 
rebat.  Quid  igitur  ?  Iter  perfccit  totum  Helias,  et  ve- 
nit  in  Sarephiha  Sidoniac ,  viditrfue  viduam  inulierem 
ligna  colligentem.  Hic  mihi  Helias  philosophiam  et 
fidem  aniinadverte.  Rursus  eum  aliud  viriutis  pela^ 
gus  excepit  ^  Non  dixit  Deo  :  Ad  quam  me  mittis? 
tantame  subire  cogis  pericula,  et  ad  viduam  me 
mittis,  famem  ad  extremam  ?  annon  sunt  viri  alii 
opulentiores ,  qui  possunt  famem  levare  meam  ?  sed 
tanta  terrarum  spatia  peragro^  ut  ad  viduam  perve- 
niam ,  ad  ipsam  malorum  calamitaiem  ;  nec  tanlum 
Yidaam,  sed  etiam  pauperciilam  ?  Animadverte  quod 
nihil  horum  dicat  famiilus;  iidebat  enim  Domino, 
qui  ea,  qu»  (ieri  non  posse  videntur,  facilia  reddit. 
yadet  inquit ,  m  Sarephiha  Sidonig ,  et  ecce  tndua  una 
U§na  eoUigem,  Quid  incedis,  Helia  ?  quid  ad  viduam 
accurris  ?  vidisli  pauperlalis  vesiibula,  ne  interroges 
quanla  sit  tenuitas  :  vidisti  paupertatis  ingressum, 
ne  quicras  quid  sit  intus.  Quo  tugrederis,  Helia  ?  vi- 
disti  ligna  colligenlem ,  et  ab  illa  nutriri  postulns  t 
Attamencum  Domini  verba  in  pigniis  haberet,  abiit 
alloqnuturus  viduam.  Et  quid  ait?  Da  mihi.  paululum 
aqute^  nl  bibam  (Z.  Reg.  il .  i(^).   Vides  sapienliam 
Helias  ?  quomodo  non  statim  ad  illud ,  quod  majus 
erat,  petenduni,  sed  ad  )d,.qiiod  vilius  erat,  venerit? 
Non  dixir,  Da  mihi  panem ,  sed ,  Da  niibi  aquam. 
Primo  aquam  petit ,  conjectans  si  aquam  habeat , 
pnnem  habere   posse.  Da  mtVit,  inquit,  paululum 
aquw.  Abiit  vidua,  aquam   tulit,  et  ille  bibit;  ila 
sancla  Gducia,  Sumemihi,  inquit,  et  buccellam  panis  , 
el  comedam  (Ibid.  v.  11).Respondet  illa  :  VivU  Domi' 
nus ,  si  est  mihi  panis  subcineriliut  (Ibid.  v.  12) ,  ntit 
pugHlus*  farincB  in  hydria,  et  paululum  oleiin  lecytho^ 
qucB  faciemus  et  comedemus  ego  et  filii  md ,  et  morie- 
mur.  Quid  igitur  Helias?  Vade^  inquil,  £i  fac  mihi 
subdneriiium  seorsum^et  comedam;et  postea  facies 
filiii  /ttii,  et  comedent,  Quid  facis,  Helia  ?  esto,  panem 
petas,  cur  seorsim  et  primo  tibi  dari  postulas?  annon 
gratias  agere  deberes,  si  una  cum  filiis  ejus  come- 

^  ita  savU. ;  in  Morel.  autem  et  in  Montef.,  rttritis  aHud 
virtmh  ejus  petagus  nos  exdpit. 

*  la  savil.,  11  esi  tittAt  tiist  pugiUus,  etc.,  omissa  voce, 
vanis  subcineritius. 


ARCHIEIP.  (X)NSTANTINOP.  752. 

dercs  ?  tn  vis  comedere  solus,  et  ejus  filios  fame  i  e- 
care  '.  [Necare  non  volo,  sed  benefice  habere  volo '.] 
Novi  liberaliiatem  el  copiam  Doroini  mei.  Attamen 
vidua  non  turbata  est ',  ncc  quid  absurdum  cogi- 
tavit,  neque  dixit  :  Tu  es  qui  famem  hanc  ihtulisti , 
et  in  reliquis  hujus  famis  a  me  nutriri  postulas  ?  nc- 
que  dixit :  Orbem  terrarum  qui  tantus  est  neglexisiii 
ut  ad  me  vcnires,  filiosque  meos  fame  necares ,  ipse 
famis  auctor?  sed  Abrnbamica  illa  mulier  ingressa 
fccit  id  quod  propbeta  dixerat ;  viJereque  erat  vi- 
duam  ipso  Abrahamo  hospitaliorcm.  Ille  enim  opu- 
lentus  cum  esset,  angelos  hospitio  excepit;  hacc 
vero  cx  fame  inieritum  exspectans,  excepit  prophe 
tam.  Yidereque  erat  naturam  cbntemptam,  ethospita« 
liiatem  hbnoratam  :.videre  erat  viscera  projecta,  et 
prophetain  susceptum  ;  totam  filiorum   lurbam .  se- 
pulcrum  efiecit :  quanium  enim  fuit  viduse  in  propo- 
siio,  illi  mortui  sunt,  sed  Dei  benignitale  factum  est- 
ut  viverent  et  incolumes  essent.  Nescio  qnibus  prx- 
coniis  viduam  cclebrabo :  quomodo  filios  conlempsity 
et  hospitalitaiem  amplexa  est :  quomodo  naiura  ejus 
non  contabuii,  yel  matrix  non  mutata  fuit,  quomodo' 
viscera  ejus  non  dissoluta  sunt,  cum  videret  turlxim  - 
intcgram    filiorum   mox  fame  consumendam;  sed 
omnibus  superior,  prophetam  hospitio  recepit.  Cum 
accepisset  autem  prophela  et  comedisset,  demum 
mercedem  rctribuit :  hospilalitatem  vidua  seminavit»' 
stalimque  hospitalitaiis  spicam  comantem  collegit. 
Quid  enim  ad  eam  Helias?  Vivit  Dominus^  hydria  fa^ 
rinte  non-deficiet,  et  leeythus  otd  non  imminuitur{Ib. 
0.  ii).  Facla  esi  vidu»  dextera  torcular,  et.sinistni 
area  et  mnnipuli  in  necessitate  fructum  reddcntes»  e( 
per  prophctx  verba  viduam  nutrientes.  Torcular  ct 
area  facta  esl  domus  viduae ;  non  imber,  non  pluvia, 
non  ver,  non  autumnus,  non  aestas,  non  aestus ,  non 
ventonim  vis ,  non    tempfrum  muutiones  ^ ;  sed 
verbum  unum  ex  prophetx  sententia  prolatunii  vidus 
rerum  copiam  subministravit.  Inde  vero  po6tea,ut 
paucis  absolyam,  abiit  ad  regem  Acliab.  Dicam  nunC 
ejus  prxclara  opera,  ut  cum  eum  peccantem  videris, ' 
discas  Dei  graiiam  erga  bomines  benignam.  Quid 
autem  ad  illum  Achab?  7tt'6i  qui  perverlis  Isradf 
Respondil  ille ,  Non.sedtu^  et  domus  patristui{Z. 
Reg.  18. 17.  48).  Yidistin*  prophelse  loquendi  liber- 
tatem,quomodo  regem  redarguit?  Postea  cum  sederet 
in  monte,  accessit  ad  eum  centurio  dicens ,  Homo 
Dd  ,  deseende,  rez  te  vocai  (4.  Reg.  i.  9.  iO).  Hle 
vero  :  Si  homo  Dd  sum ,  descendai  ignis  de  cwlo ,  et 
devoret  te^  et  quinquaginta  tuos.  Deinde  secundo  allas 
quinquagenarius  dieit :  Homo  Dd ,  deseende^  rex  te 
opus  habd  (Ibid.  v.  ii).  Et  quid  ad  illuin  Helias?  Si 
homo  Dd  sum  ego^  descendai  ignis  de  cmto^  et  devoret 
te  et  quinquaginta  tuos  (Ibid.  v.  12).  Inde  rursum  cum 
venit,  ad  orationis  condictum  provocavit  sacerdotes 

^  in  savil.,  et  filiorum  muUUudinem  necare. 

s  Quae  uncinis  dauduntur  desunt  apud  Montef.  E  savdio 
autem  induximus. 

»  sic  Mss.  Morel.  vero,  iioti  morUiaest. 

*  Apud  savil.  legilOr,  nofi  testus,  nm  temporum  preM^ 
tuiorum  m$  ? 


755 


IN  SS.  PETBDM  Et  HELIAM. 


m" 


iUos  inlames  Btali» ,'  dtcens ,  Precemur :  addidiiquc, 
Fadie  vobit  allare  leorittm»  et  eliffUe  duo$  Imes, 
ei  imponUe  ii^  ad  unum  bovem,  et  ignem  non  impo- 
nile  ;  et  ego  idipsum  faciam  :  et  invocate  in  nomine 
deonan  veetrorum^  et  ego  in  nomine  Dei  ntei.  Et  erit^  qui 
Deus  exaudierit  in  igne,  hic  Deusverus  (3.  RegA^.^M). 
TuQi  fecerunl  sacerdoles  infames  altare,  ei  coeperunt 
iuvocare  Baal  dicentes,  Exaudi  notf  Baal^  exaudi  nos 
(Ibid.  V.  26).  Cum  autem  post  niulias  preces  neroo 
esset  qoi  exaadiret  (Non  entm  erat  vox,  neque  audi- 
tio)t  exspeciabat  Helias  cum  paiienlia  iilis  precan* 
tibus  :  cuni  auteni  videret  mullum  esse  iilorum  stu- 
dium,  sed  neminem  qui  eiaudiret » irridet  itlos  bis 
verbis  :  Ctamate  muUum ,  ne  forte  dormiatDeus  vesler 
(Ibid.  V.  27).  Poslea  cum  meridies  esset ,  et  tempus 
procederel ,  dixit  illis  ,  DiscedUe  nune ,  ut  faciam  et 
ego  holocaustum  meum  (Ibid.  v.  SO) :  et  Tecit  alUre, 
ct  imposuit  ligna,  et  dixit  :  Ferte  aquam  in  circuitu 
altaris ,  et  tulermit :  DupUcate^  et  duplieaverunt ;  Tri- 
pticate^  et  triplicaverunt  (Ibid.  v.  54)  (a).  Animadverte 
guare  id  faciat  ilclias.  Quoniam  erroris  mos  esiveri- 
tati  propri^  adjuiigere,  quod  faciunt  et  meretrices, 
quae  praeoccupantes,  liberas  mulieres  meretrices  vo- 
canty  ut  non  babeant  ilbe  quid  convicii  objiciaut. 

4.  Frauitnit^nii  la^ra^^/ofttmgen/iVtum.— Attamen 
Uelias  bic  sapientia  nlitiur :  quare?  id  quod  dicturus 
suni  rocis  ipse  oculis  conspexi.  In  idolorum  altaribus 
furaiiiina  quaedam  sunt  in  inreriore  aliaris  parte ,  et 
iiifra  posita  est  quxdam  fovea  occulta :  descenduntque 
errohs  artiOces  iu  foveam,  et  sic  ex  foraminibus 
deorsum  ignem  exsufflant  sursum  adsacrificium  con- 
ficiendum,  ita  utmulti  decipiantur  et  pulent  cxlestem 
esse  ignem.  Ne  igitnr  Helias  io  suspicionem  yeniret, 
quod  et  ipse  similequidpiam  macliinatusesset,  aquam 
eirudii,  ut  foveam  non  esse  aqua  demonstraret :  nam 
ubi  aqua  foveam  reperit,  non  consistit,  sed  descendit. 
Impievit  igitur  aliare ,  et  precatus  est  bis  verbis  : 
Exaudi  me,  Domitle,  in  igne  hodie:exaudisti  mein 
aqua,  exaudi  me  et  in  igne  (3.  Reg.  18.  37).  Et  ecce 
^160  invocante  confeslim  ignis  descendit  de  cxlo,  et 
eoDSumpsitsacriliciumet  Iapides,eiaquam  liuxitignis. 
Quid  autem  ait  populo  ?  ComprehemUte  sacerdotes  in* 
fameSf  nemo  servetur  ez  iliis :  et  coroprebenderuiit  ct 
occideruBt  eos,  quadringentos  et  quinquaginU  sacer- 
dotes  Baai,  ei  quadringentos  sacerdotes  excelsorum. 
Audivit  Jezabel  uxor  Achab  ea  quaD  facta  fuerant ,  et 
misit  ad  Heiiam  dicens  :  Umc  fadw/it  mihi  dtt,  et  iuee 
addant ,  m*ii  cras  ponam  ammam  tuam  mcut  aninum 
«mtu  eorum  (3.  Reg.  19. 8.) :  his  auditis,  Helias  fugit. 
Vbimim  esi  Ueiias  ille  taiis  tantusque^inproposito 
enim  mihi  est  osteodere,  illum  in  peceatum  incidisse : 
peccaium  dico,  non  aecusans  justum,  sed  salutisma* 
tertam  procnrans,  ut  cnm  sanctos  ilios  peccanles  vi- 
deris ,  ei  de  sua  saiuie  non  desperantes,  sed  divinae 
benignitatis  compotes  Cactos ,  tu  etiamsi  pecces,  sa- 
^  lutem  adroodiun  speres.  Gum  dixisset  Jezabel ,  Haec 
fadant  mihi  dU,  ethcBC  addant ,  «iii  cras  ponam  anir 

(a)  Hic  quaedam  deerant  in  Morel.,  quae  exnas.  et  SaviL 


mam  tuam^  ut  ammam  unius  ex  ipsis  (3«  Reg.  19.  2.) , 
audivit  Helias,  et  fugii  Itlnere  dierum  quadraginta.  0 
timoris  excessum!  mulieris  vocem  audivit,  et  qua- 
draginla  dierum  spatio  fugit :  non  uno  die ,  non  duo- 
bus,  non  tribus;  sed  cu(n  primuin  mulieris  sermo 
venit  ad  propbetom,  prae  metu  uesciens  quid  ngeret , 
tantam  fugam  fecit.  Quid  lioc  est,  Heiia?  luiie  illaes, 
qui  caclum  clausisti ,  pluviam  frenasti,  aeri  imperasii, 
ignem  ex  alto  cvocasti ,  sacerdotes  iiiterrecisti,  regi 
Acbab  dixisti ,  Tu  es  qui  subvertis  Israelem ,  et  domus 
patris  tui  (3.  Reg.  18. 17.  et  17. 1.) ;  qui  dixisli.  Yivit 
Dominus,  it  erit  pluma^  nisi  per  os  meum  ;  [qui 
vidux  donmm  areani  et  mauipulorum  copiam  elfu- 
cisti ,  qui  clementis  imperavisti,  sermonem  merelri- 
cis  audivlsti  ct  fugisti,  el  una  mulier  te  capiivum  ab- 
ducit?  Duas  arces  (Ecclesix)  una  fregit  muliercula  : 
Petrus  puellani  veritus  cst,  et  ilie  Jezabel ;  in  eadcm 
peccata  prolapsi  sunt.  Et  Tugit  llelias  viam  qitadra- 
ginta  dierum.  Ubi  est  zelus  tuus,  Helia,  quaiido  dice- 
bas ,  Vivit  Domtiiiii,  it  erit  ptuvia,  nisi  jter  os  meuni  ? 
quando  Achab  regem  vilupcrabas,  quandoignein  vo« 
casti  (a)  ?]  Tanta  operaius ,  ct  mulieris  unius  voccm 
non  tuiisti?  Ubi  est  itla  tua  constantia,  cum  Dominum 
rogare  noluisii ,  ut  pluviam  daret  terras  ?  clare  eniin 
subindicabattibi,  ac  si  diccret :  Roga  pro  pluvia,  licet 
ego  sine  te  dare  possim,  sed  nolui,  ul  quemadinodum 
malorum  concilialor  fuisti ,  ita  et  bonorum  dux  et 
auclor  sis.  Fecisti  enim,  Helia,  rem  inhumanitate 
plenam ;  Deus  vero  ex  calaniilatc  misericordia  motus 
erat,  quia  oninium  ipse  creator  et  opifex  est ;  oinnium 
pariter  curator  est,  voluitque  inhumanitatem  toam 
emollire ,  et  tu  iii  illa  perse^erabas.  Dicebat  tibi , 
Novi  calamiiatem  quae  accidit ,  novi  malrum  fletus, 
novi  puerorum  ululatus  :  video  terram ,  quam  feci , 
deletam ,  ct  volo  benigne  cum  illa  agere ;  sed  nolo 
tamen  te  probro  afficere ,  neque  sine  tuo  nutu  plu- 
viam  mitlere ,  ne  malorum  tu  causa  sis ,  bonorum 
vero  non  item ;  sed  te  in  honore  habeo.  0  Dommi 
humanitatem  benevolentia  erga  servum  supera- 
tam  (b) !  Helias  tamen  multae  erat  arrogantix ,  quasi 
impeccabilis  :  uunc  autem  in  peccatum  lapsus  osten- 
sos  est,  Deo  permittente  ac  providente,  ut  humane 
babitus  ,  erga  alios  et  ipse  non  inhumanus  esset.  Et 
fugit^  inquit,  Helias  viani  dierum  quadraginta  (3.  Reg. 
49.  3).  Ubinam  sunt  illa  verba,  qiiae  cum  ad  quinqoa- 
genarios  dixioset,  descendit  ignis,  et  illos  coinbussit? 
Cum  jgitur  declarare  veliet  Deus ,  quando  miracnla 
ipsa  fierent ,  non  Heriam ,  sed  Dei  virtut^wi  illa  fe- 
cisse,  vide  qnid  faciat.  Quo  tempore  Deus  operaba- 
lur .  reges ,  principes  cl  populi  cadebant ;  cum  vero 
Deos  abscossit,  vei  roulier  terribilis  visa  est :  abscels- 
sit  Deus ,  et  humana  natura  superau  est.  Attameo 
cum  fugisset  Helias  diebus  quadraginta,  vcnit  dormi- 
vltque  quodam  ui  loco,  venitque  ad  illum  Deus,  Do- 

(a)  Qua  uncmis  dauduntur  a  Montef.  omissa  sunl,  hk 

'^%  Wct  M«^^^^^      deerant,  necoon  in  sequenU- 
bus,  q^«  ex  Mss.  et  ex  savil.  sarslmus. 


7» 


S.  JOANNBCBHISOBTOIU  ARCBIEP.  CONSTANTINOP. 


7S6 


numisirfMfvum;  ilte,  ioquaro,  corator  et  amans 
liominum  :  et  quid  ait  ?  gnarus  quidem  qua  de  causa 
iatoc  venissot, atumen  sciscitatur :  Quid  lu /tic»  Helia? 
qui4.hie  agit  (3.  Reg,  v.  45.)T  subindicans  ejus  fugam, 
ac  si  diccret :  Fugisti :  ubi  est  illa  fiducia?  Ut  discas 
viribos  tuis  non  confidere.  Quid  tu  hic  ,  Helia?  quid 
hie  agis  ?  Respondil  lamen  Helias ,  alia  in  mente  lia- 
bens,  et  aiia  dicei».  Quid  igituf  ad  iixc  lleiias?  Do- 
flifnr,  jfrophetas  tuos  occiderunt ,  et  altaria  tua  suffode-' 
runt :  et  ego  relictu$  $um  solus ,  et  qucerunt  animani 
meam  ,  ut  auferant  eam*  Qnid  igitur  ad  ilium  Deus  ? 
statim  illum  redarguit.  Non  ideo  fngisti ,  inquit ,  lle- 
lia ;  non  enim  lu  solus  es ,  qui  non  adorasli  Baal : 
hinc  illum  redarguens  subjungit :  Reliqui  mihi  septeni 
milKa  throrum,  qui  non  curvaverunt  genu  ante  Baal  (76. 
9.  18.)  Redarguit  igitnr  illum,  quod  non  eam  ob  cau* 
sam  fugisset,  sed  mulieris  meln  correplus  ^  Sic  mu- 
lier  una  talem  laniumque  virum  rugiiivum  efTecit ,  ut 
discas,  Helia,  cum  aliquid  admirabile  feceris ,  id  non 
tibi  adscribendum  esse  *i  sed  Dci  virluli.  Vidisii  quo- 
modo  discedente  graiia  ,  superata  sit  nalura  ?  Fugit 
Belias  iiinere  dierum  quadraginta,  0  limorem  nimium ! 
0  formidinis  vehementiam!  non  uno,  aut  altero, aut 
lertio,  sed  quadraginta  diebus  fugit»  el  ad  omuino 
desertam  regionem  se  contulit,  non  cibo,  nonali- 
mento  quopiam  instrucius  :  melu  quippe  ebrius  hsec 
non  curabat ,  sed  deserta  loca  seclabaiur.  Ingressum 
est  mulieris  verbum  in  prophetam,  et  quasi  zephyrus 
vehementer  in  velum  sufilans  navigium  cum  impetu 

1  in  savil.,  quia  non  eam  ob  causam  fuifisH^  sed  propler 
muUerii  meium  recesmiL 
•  Morel.  et  Montef.,  ut  diseas id  non  tibiadscribe. 


transmittit ;  sic  verbum  mulieris  m  propbelam  in- 
gressum,  illum  cum  impetu  In  desertum  conjecit. 
Ubinam,  Helia ,  illa  lua  loquendi  libertas?  ubinam  os 
illud  terribile?  ubi  lingua  illa  imbrium  suppeditairix  ? 
ubi  iile,  qui  utrisque  elementis  pra^ciplelNit ,  et  modo 
cslum  claudebat ,  modo  ignem  evocabat  ad  sacrin* 
cium  ?  Altamen ,  ut  dixi ,  hxc  faciebat  operante  gra- 
tia ;  quamobrem  a  Deo  redarguiiur.  Vides  quomodo  in 
peccatum  illud  exiguum  cadere  permissus  sit ,  ut  in- 
tegro  benignitatis  amictu  seindueret?  Demum,  He- 
lia,  eruditus  es;  esto  benignus  sicui  Dominus  tuus» 
ut  eruditus  es,  ui  didicisti  a  Domino  tuo.  Yidisti  quo- 
modo  permiserit  Deus  in  exiguum  peccatum  cadere 
columnas  illas,  propugnacula,  turres?ne  si  omnino  u 
peccaiis  expertes  essent ,  omnes  ab  Ecclesia  exscin- 
derent;  utcum  aliquem  peccantem  viderint,  atque 
ad  ilium  sine  misericordia  excipiendum  proni  ftie- 
rint,  recordentur  peccatisui,  et  eamdem  ei  exerceant 
benignitAtem,  quam  et  ipsi  consequuU  sunt  a  Domino. 
Bxcdiximus,  non  utjustos  illos  accusaremus,  sed  ut 
vobis  viam  salutis  praepararemus ;  ut  cum  peccave- 
riiiS|  ne  despereiis  de  salute  vestra ,  memores  jusUH 
rum  illorum  ,  qui  lapsi  sunt,  et  per  poeniteniiam  fn 
eodem  nec  imminuto  honoris  gradu  manserunt.  Dixi* 
mus  primo  illorum  viriutes;  et  deinde  peccata  in- 
duximus.  Et  tu  igitur  si  peccator  es,  ne  absis  ab  Eo- 
clesia  ;  sl  jusius,  ne  absis  item,  ut  Scripturarum  no- 
titiam  praesentem  habens  justus  permaneas ,  memor 
regui  caelorum ,  et  bonorum  ,  quae  prxparavit  Deus 
diligentibus  se  :  quia  ipsum  decet  gloria  cum  Filio  et 
sancto  Spiritu ,  ounc  et  semper ,  el  in  saccula  saecu- 
lorum.  Amen. 


DE  HOHIUA  IN  BEATUM  ABRAHAM 

MONITITM. 


Ranc  homiliam  non  paud  docti  tiri  quasi  prineiplo 
et  line  mutilam  habuere  :  et  quidem  qnod  tntohae  In 
fine  non  mutila  modo,  sed  media  sui  pane  truncata 
fuerit,  jam  conspicuum  est,  quando  eam  ex  Mahu8cri> 
ptis  Ottoboniano,  Colslinlano  et  Colbertino  uno  inte* 
gram  damus.  Qnod  autem  initio  nihll  umquam  defuerit 
cum  llli  Mannscripti  et  tres  alll  suadent,  qul  idem 
Ipsum  principium  efferunt  sine  discriniine ;  tum  eiiam 
ordiendi  modus  Chrysostomo  perquam  fiimiliaria^  Fi- 
(ttstis  eanitiem  vegetam^  et  ftoridam  seneetutmt  At  hoc 
prlncipium,  inquiont,  alia  anle  dicta  ^upponit.  Ita 
sane  est ;  sed  vel  ante  dicta  in  loctione  quadam  Scri* 
B^urae  sacrae,  qnae  concionibos  praemitti  solebat,  ▼el 
in  homilla  quadam  praeoedentl  eomnemorata  et  enar- 
rata.  Certe  conciones  tredeeim  apud  Chrysostomum 
occurrunt  hoc  vel  slmlli  principio ,  fidistis ,  ditoeti^ 
Romil.  39  in  Genea.  IHod  vero  ad  praemisaam  lectio- 
nem  refertnr.  ltem,Ftdu/ts  tn  ns  qum  dicta  sunt^  Hom. 
io  Genea.  23.  illud  vero  spectal  ad  ea,  quae  in  con- 
cione  prx'cedenti  dicta  ftiere.  Sic  et  hoc  loco  princi- 
piom  iilud,  Vidistis  emdtiem^  referri  credimua  ad 


lectionem  ante  rediatam :  eumqlie  h«c  aeeedat  Ma* 
nuscriptonim  et  exemplarium  omnium  aucloriiaa; 
nullam  putamos  hac  de  re  quaestionem  ultn  moveri 
posse.  Integram  iiaque  lllam  aseerimua,  non  perinde 
genulnam :  stylus  enim  Chrysoslomo  indignus  Tideluri 
oraiionis  genus  triviale  et  Bervia  deaiittttum  :  uno 
verbo,  mulu  peregriniutem  olent :  quamobrem  Uen- 
ricus  Savlllus ,  loannes  fioisiui,  et  novissime  Tille- 
montlus  ut  saltem  suspectam  hahent  :  qulbus  noa 
Ilbenter  adstipahimuri  arbitramiiniue,  qoempiam  ie* 
vioris  armatunn  in  ha»  se  castn  eonjecisae,  et  Chry- 
aoatomnm  ementitiim  esae,  ordiendique  modum  ex 
aliis  8.  doetoris  homiliis  mntuatum  eaae.  Non  dissi- 
moUmoe  Umen  Haieamo^  Angltim  eam  pro  vera  et 
germana  habuisae ,  eui  aocenaendoa  videtor  Fronto 
Ducttos ,  qui  nihii  quidem  de  sfmritate  vel  amhmtlk^ 
tate  dixit,  aed  eam  inter  germuia  open  locavit, 

Interpretatlo  prioris  partis  eat  Frootonis  D«c»i. 
Posterior  vero,  quae  nunc  prirao  prodit^  a  oobis  Latioe 
conversa  est. 


w 


OE  BEATO  ABRAHAM. 


738 


DE  BEATO  ABRAHAM 


ORATIO. 


I.  In  eeetidoiMi  aeHiniilm$  ienuM  non  obesL  ^ 
Tliltstis  (a)  canitlem  ▼egetam,  ac  lloridam  senectutem? 
^idistis  aibletam  generosum ,  ct  cum  nalura  Tisceri- 
busque  pngnantem?  vidistis  virum  in  extremo  seuio 
adamante  flrmiorem?  Yires  quidem  corporis  ejus 
letanguerant ,  sed  ejus  fidei  yigor  corroboratus  erat. 
Talia  sunt  enim  Eecleslae  prxclara  facinora»  ut  imbe- 
fMtMs  corporis  fidei  alacritatem  non  laedat :  orna- 
meiiiiim  quippeestEcclesiae  canities  demissa,  el  fides 
alts  instnieia,  et  bac  re  potissimum  Ecclesia  Isctatur. 
Ifam  in  profanis  qnidem  negotiis  inalilis  est  scnex , 
nec  attam  ad  rem  idoneus  ;  sed  ubique  dignus  indul- 
gentia  censetur,  quod  propter  imbeciilitalem  ad  usus 
viitt  necessarios  minime  Taleatcommodare.  Exempli 
causa,  non  potest  senex  in  belio  stnre  iii  acie,  non  in 
equmn  ascendere,  non  bastam  vibrare,  non  ciypeum 
movere,  non  solis  ardorem  ferre,  non  iiineris  iongi* 
ladinem  sastinere,  non  famis  asperitatem,  non  mo- 
lem  tumultuum  lolerare ;  sed  tranquillo  in  loco  cani- 
tiel  patrocinio  fretus  sedel.  Hoc  vero  in  navtgiis  quo- 
que  cerni  potesttad  gubemacula  nequit  senex  sedere, 
non  maria  sulcare,  non  remum  ducere,  non  vela  ten- 
dere»  non  contrariis  Tentis  obsistere,  non  asperitatem 
IHgoris  pati,  non  aliud  quidpiam  ejusniodi  potesl  per- 
&cer«»  sed  in  navl  sedet,  atque  aetatis  causa  veniam 
impetrat.  Hoc  tpsum  et  In  agricolis  specUre  licet : 
natm  neque  trahere  aralrum  poiest,  neque  sulcos  im- 
primere,  non  eqaorum  doinitor  flerl,  neque  robusto- 
mm  boom  vlm  sustinere,  nec  aestus  impetum,  nec 
gratiuiem  caloris»  nec  ligonis  pondus ,  nec  aliud 
quidvis  eorum ,  qaae  ad  terram  colendam  sunt  usui  : 
scd  domi  considet,  et  canitiei  excusatione  se  tuetor. 
At  non  iu  se  habent  res  Ecclesi»;  sed  ubl  conseime- 
rint  qul  eum  virtute  Titam  traducunt ,  tnnc  utiliores 
reddutttur :  non  enim  corporis  robur,  sed  Odel  prae- 
nUntia  quaeritur.  Talls  erat  Abraham,  cui  vires  cor- 
poris  elangaerant,  sed  ipse  fldei  robore  conflrmatua 
erat :  senex  erat,  sed  in  extrema  senectute  cum  na- 
tnra  pugnabat,  et  pneclarum  de  ea  triumphum  age- 
bal :  senex  erat,  sed  robustior  ferro  atque  adamante 
flrmior.  Ac  JaTenia  quidem  cum  esset,  nihil  tale 
praestitit;  crnn  Tero  prope  exacU  }am  aeUs  esset  ac 
deeursa,  tum  iriumplium  reportavit ;  in  «xtrema  erat 
eanfiie,  aad  eanitlet  Impedimento  non  erat :  quam- 
obrem  com  «jus  Armluiem  noTissei  Deos,  apparuit 
iill,  et  ail :  E^redite  de  lerra  lutf,  et  ie  eegnaikne  ftui, 
et  de  deme  fMUrfa  Ikh  H  tetA  In  terram  ^foom  mmuimbo 
tibi  {Gen.  ^  1).  ^aroit  Abraham  diclo,  lamelsi  Jam 
senex  delncepst  tl  eorpova  fanbeeillis  easei,  nee  apud 
se  dixit :  Qoo  undem  In  extrema  aeneeluie  disee- 
dam?  domumne  patris  mei » terramqoe,  in  qua  naiua 
sum,  derelinqoam?  ubi  peconiarum  copia»  parentom- 
(o)  01  oolberi.  codfee  omDia  sos  deqoe  veraa  sout. 


que  nobiliiasf  ubi  opolentae  possessiones  et  commo- 
diias  amicorum?  Aique  ex  teropore  quidem  doiore 
afliciebaiur,  sed  parere  Umen  non  recusabat :  ut 
amans  patriae,  deseri  eam  a  se  doiebat ;  ut  Dei  amaos 
el  pius,  parebat  et  morem  gerebat :  quodque  permi- 
rum  erat,  ne  dixit  quidem  illi  Peus,  in  quero  locum 
eundum  esset ;  at  nullo  eum  nomine  desiguans  ipsina 
aniroum  exercuit  ac  tenUvit.  Si  enim  illi  dixiaset,  In 
terram  le  sum  lacte  ac  melle  manaotem  abduciunis» 
lum  non  Toci  divins  Abrahani  paruisaei  sed  ttrraoi 
terrae  prxtulisse  repcrirelur.  Egressus  est  igitur 
Abraham,  nesciens  quo  abiret.  Vides  canitiem  prae- 
claris  facinoribus  gloriosam  ?  Talis  euim  est,  ut  airte 
dixi,  rerum  status  nostrarum ;  non  eas  senectutis  im- 
becillius  deprimit,  non  eas  tempus  hibefacut :  neqoe 
eiiim  caiiittes  est  In  corporibus,  sed  tn  auiroa ;  qoa- 
propter  neque  sentiunt  senectutenu 

Obedientim   mercee  fructut  ventris;  cnr  Abrnkm 
eonnlium  $uum  de  immolando  leaac  Msari  nan  ape- 
ruerit.  —  Egressua  est  igitur  Abraham  aibil  secum 
accipiens,  sed  in  tentoriis  adhuc  habitaaa»  et  incre- 
dulus  non  fuit ,  neque  duUuvit :  etenim  baboit  ido- 
neom  pigims  ejus  Tocem,  a  qoo  foerat  evocatos. 
Porro  sterilis  erat  ipse,  neqoe  iiberos  habebat :  sed 
ueque  Sara  uxor  ejus  :  acoepit  autem  ex  raprorois- 
sione  lilium  Isaac :  cum  naiura  defeciasel,  tum  gratia 
laiigiu  est ;  suilQcieniem  acoepit  obediantiai  mercedein, 
Terumumen  cum  boc  nesciret :  si  enim  sciviaset  • 
niliii  eximium  praestitiaset.  Alqoe  ot  iotelligas  non 
idcirco  eom  morem  gessiase,  vide  qoo  pacto  ipsuin 
etiam  macurejussoa,  parere  noo  recoaet,  sed  nato- 
ram  aspernetur,  et  amorem  Dei  eomplectator ;  con  • 
temnit  sua  viscera,  nec  ab  eo ,  qui  se  vocarat»  arer- 
titur.  Quid  igitur  ad  eum  l>tu$1  Abrahm^  Abraham : 
tum  ille,  Ecce  effo;  tum  Deua:  Acd|W  /Uiom  loom 
dilectum,  quer^  dilemti^  leaae^  ei  ofet  aam  in  kakh 
cauttum  euper  unum  mooiuim,  foes  tibi  dixero  ( Criii. 
22.  2).  Neque  montem  illi  indlcavit,  aed  ex  roootis 
incertitudine  majorem  illi  triatitiam  iiyecit.  Ai  nihil 
borum  Umen  Abrabam  periurbavit ;  imo  Toro  par- 
lurbavit :  nam  quae  bominis  suol»  passos  est;  aed 
qux*  peccaii  sunt,  non  esli>aasoa :  floctuabat  qoidem 
ut  pater,  sed  ut.Dei  amans  noo  meigebatur  i  orobon- 
lur  Tiscera,  sed  fldoa  Tiocehat.  CaTO  ^los  diseria 
nihii  Abraham  passum  esae :  cafiuqoopacto  ioetnde- 
retur  a  visceribiis^romoios ,  fijoaqoe  philoaopfaiam 
specu.  Ne  Sarae  qoidero  id  aigniflcat :  quippe  qui 
timeret,  ne,  quo  roinus  niysterium  perflcerotor,  ob- 
aurat.  Si  eoim  significasaet ,  Teriahnila  erai  oam 
aermonem  ejos  represaoram  foiaae  aa  dictimm,  Qoo 
fiiium  tuum  abducia.^oem  praMar  apem  amnem  oo* 
cepi  ?  quem  secondum  repromiaaionam  aoaeopi?  qoam 
propter  hoapiuliuiam  obtuioi?  qoens  in 


739  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

inihi  senectule  Deus  largitus  est?  quo  eum  abducis  ? 
quo  euni  abripis?  nemo  tibi  apparuit :  qui  enim  fierl 
potesty  ut  tibi  Deus  apparuerit,  et  filium  requirat, 
quem  milii  pKeier  spem  dedit?  ipse  largitus  cst,  et 
ipse  aurert?  si  ut  auferret ,  dedit,  satius  fuisset  non 
dedisse  :  non  enim  tam  moleslum  est  non  habere» 
quam  cum  acceperis,  perdidisse.  Considera  Saram 
incensam,  inflammaiam,  a  naiurd  exagitaiam,  ejusque 
uierure  distortum  et  viscera  ipsius  commoia  :  facile 
quippe  in  ejusmodi  rebus  afiectu  mulieres  com- 
moventur :  quanto  enim  mollior  ei  ad  aflecium  erat 
pronior,  tanto  mairis  cum  Abrahamo  conlendisset,  et 
sacrificium  impeditum  fuisset,  ac  mysterium  infectum 
mansisset.  Quid  enim  non  praistitisset  Sara,  ut  filium 
suum  avelleret?  non  enim  rem  illam  ferre  potuisset, 
ut  fiiius  praeter  spem  natus  maclandus  esset,  el  qui 
in  Ipsa  senectute  donaius  ipsi  fuerat,  immolandus 
esset;  ut  patris  manus  essent  filii  caedem  patraturae  : 
non  tulissct  talia  Sara,  sed  ingentem  Abrahae  pugnam 
elcitasset;  excitala  vero pugna,  necesse  fuissei,ut 
InstdisR  sequerentur ;  insequutis  autem  insidiis,  im- 
peditum  mysterium  fuisset.  Non  dixit  igitur  mulieri 
Abraham,  ne  qua  contentio  exoriretur,  ne  exorta 
conientione  in  pupam  res  procederet ,  ne  re  in  pu- 
gnam  procedente  ad  dissidium  propter  filium  prove- 
heretur,  ne  dissidio  sic  ob  filium  erumpente  promis- 
sio  retardaretur,  ne  retardata  promissione  dolo  aliquo 
negoiium  impediretur,  ne  impedito  dolo  quopiam  ne* 
gotio  mysterium  infectum  maneret. 

2.  At  philosophus  illo  Abraham,  athleta  ille,  qui 
cum  natura  decertabat,  ei  cum  visceribus  lucubatur, 
adversus  naturam  armatus,  parere  minime  recusavit; 
sed  mandato  Dei  cedens,  quod  nuhiiabatur  audivit, 
erfilium  confestim  accepit.  Libenter  his  verbis  immo- 
ror,  Aecipe  filium  tuum  dileelum^  quetn  dilexiili^  Uaae^ 
ei  ofer  illum  mihi  in  holoeauttum  super  unum  mon* 
itttitt,  quot  dixero  tiH  (Gen.  22.  2) :  et  accipiens  Abra- 
ham  Isaac,  et  asinam^  et  duos  pueros,  nbibai: 
deinde  cum  ad  locum  qucmdam  pervenissent,  pueris 
ait,  Sedete,  inquit,  vot  hic  i  ego  vero  et  parvulus  per^ 
Wansihimutusqueilluc,  et  cum  adoraverimut ,  reverte- 
mur  ad  vot(Ibid,  v.  5).  Insciens  propheiavit  Abrabam» 
divina  iili  gratla  cooperanle.  Filium  luum  maciaturus 
pergis,  ct  ais,  Revertemur  f  Dum  pueros  studet  celare, 
propheta  efUcitur.  Et  imposuit  Ilgna  humeris  Isaac , 
et  sumpto  igne  gladioque,  in  montem  ascendit.  Et 
quid  dixit  ad  patrcm  Isaac?  Pater.  Ille  vero,  Quid  est^ 
fili?  Ei  aily  Ecce  ignit  h  ligna  :  ubi  ett  ovit  in  holo- 
CMUttum  ?  Tum  t/f e,  Deut  videbit  tibp  ovem  ad  holocau- 
ttum^  fili  (Ibid.  v.  3.  8).  Ecce  et  alieram  proplieiiam : 
neque  verba  praetertre,  neque  facia  possum  prxter- 
currere.  Consldera  nominn  mox  rebus  ipsis  orbanda. 
Ita  ille  patrem  appellat,  elliic  rursus  fiiium,  aiquc  ad 
horam  quidem  velabant  nomina,mox  autem  erant 
denndanda.  Considera  enim  quomodo  affectus  fuerit 
Abrabam,  compellalus  ab  Isaac,  quem  crat  jugula- 
lurus,  pater.  Qui  fieri  potuit  ,*vt  non  ejus  genua  dis- 
solverentur?  quomodo  non  membra  collisa  sunt? 
quoiDodo  non  menie  turbatus  est ,  cnm  hls  eum  ver- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  740 

bis  Isaac  filius  affaietur  ?  Oblulit  tamen,  et  colligavit 
Isaac,  manuque  dextera  gladiuro  arrlpult,  utfiliiim 
suum  mactaret. 

rarentum  affecium  awUtarum  obtettaiur.—4)  dexte- 
ram  illam  adversus  filium  armatam  t  qutbus  exprimam 
verbis  rem  geslam  nescio.  Quomodo  noii  obtorpuit 
inanusj  quomodo  gladius  de  nianu  non  excidii?  quo- 
modo  non  totus  resolutus  est  ct  extabuit?  qui  poiuit 
autem  subsistere,  et  l&aac  vinctum  cernere  ?  quomodo 
subito  mortuus  non  remansit?  quomodo  illi  inservie- 
runt  nervi?  quomodo  animus  illum  non  defecit?  Non 
video,  qua  possim  oraiione  rem  gestam  exprimere» 
Quot(iuot  hic  patres,  aut  matres  esiis,  convcnitc» 
manum  porrigile,  oraiionem  adjuvate :  vires  eniin 
meas  res  excedunt,  Ignoscite;  quin  vos  etiam  ipbi 
succurrite.  Saepenumero  qulnque  vel  sex  filios  habeC 
quispiam,  ei  filias :  si  quando  unus  ex  illis  a^grotet^ 
totum  cubile  pater  circumcursat,  oculos  filii  de<»$cii- 
latur,  manus  amplectitur,  diem  reputat  noctem,  et 
lumen  tenebras,  non  quod  elementa  commuiei,  sed 
quod  prae  doloris  acerbitate  illis  minime  delectctur ; 
inollia  cubilia  slernuntur,  medici  assident,  multi  sa- 
tellites  a^rum  circumstant,  toius  omnino  contabescN 
pater:  licet  pecuniae  copia  suppetal,  detestauda  est 
illi ;  licet  innumeris  curis  prematur,  omnes  abigit, 
neque  potest  ad  sobrietntem  redire  pne  nimia  irisiiiia 
temulenlus  :  totus  etiam  mundus  illi  insanabili  malo 
laborat.  Pari  ratione  inaler  quoque  circumit  dislracta, 
perturbata,  et  ardens  tota,  et  facullatem  quxrens  do- 
lorein  cum  aegro  dividendi,  vel  potius  iniegruni  ad- 
miilendi,  ut  afflictus  filius  morbo  relevetur :  iiihili 
facit  vitam  prxsentem,  nihili  futuram ;  sed  omnibus 
istis  opiabiliiis  est  illi»  ut  totum  filii  morbum  excipiat. 

.  Non  suppetunt  mihi  verba,  quibus  aflectionera  isiam 
repraesentem.  Pone  tibi  ante  oculos  Abraham  sic 
afTectum  illum  quidem  dolore,  sed  philosophantom, 
et  mandato  obtemperantcm :  subigebat  naturam,  ec 
mandatum  viscera  ipsa  superabat.  Enimvero  hscc,  ul 
ante  dixi,  patiebatur  ul  homo,  sed  ut  Dei  amans  pbl- 
losophabatur.  Ac  videre  erat  Isaac  martyrem  vivum 
et  non  vivum,  mortuum  et  non  mortuum.  Nam  quod 
ad  parentis  proposituin  aUuiet,  mortuus  est :  quod 

*  autem  ad  Dei  benignitatem,  non  est  mortuus,  siqui- 
dcm  Domini  figura  et  imago  fuit :  evenit  ei^o  figura, 
et  eam  veriias  subsequuta  est.  Posiea  coUigatur  Isaac^ 
scd  non  jugulalur ;  vox  enim  supeme  (a)  venit  misc- 
ricordia  et  benigiiiiate  plena  quae  patriarcham  cohibet 
jam  totum  intentum  et  paratum  ad  caedeni  patran- 
dam,  quae  ait :  Abralmm,  Abraham^  ne  injiciat  numum 
tuam  ad  puerulum  (Gen.  22. 11. 12).  Cur  non  ad  pue- 
rum,  sed  Ad  puerulum  ?  cur  vili  modo  loqultur?  Homo 
quippe  erat :  Filio  opus  erat,  non  puerulo;  uon 
servo,  sed  Filio  vero  uuigenito,  a  Patre  ad  iios  mtsso. 
Ne  injidat  manum  tuam  ad  puerulum*  Figura  conten- 

.  tus  fuisti,  accipe  veritateni.  £t  Abraham  quidein 

(a)  Hic  locus  qui  in  prius  Edilis  usque  ad  finem  deent, 
ex  tribus  Mss.,  atolH)niaao,  colbertlDO,  qui  nuac  est  Reglus 
et  mendis  scatet,  et  coisUniano.  qui  optimus  est,  defiuoi- 
plus  est. 


7il 

proplieiat  sen  >ft  $iios  decipiens :  videl  auiem  verita- 

leiit   ftecuBdum  dicu  soa  impleri :  quid  eiiim  ail  ? 

Sedete  hie  cum  (uina;  ego  autem  et  puerulw  pertrani' 

ibimu4  u$que  illue,  et  postquam  adoraverimus ,  reverte- 

mur  ad  vo$.  Dixil  non  ila  santiens,  venim  accidit  potius 

iit  dicebai»  quam  nt  sentiebat.  Pueros  aulem  relin- 

quii,    iie  Tis  illi   inferatur,  oontra  Dei  sentenliam 

pognans,  ne  piiUiites  servi,  senili  qnopiam  morbo 

aSectum  semen,  ejus  ad  caedem  impetum  proliibe- 

reiit,  dicerentque,  Quid  agis,  domine?  filium  ex  pro- 

missione  acceptum  immolas  ?  dilectum  illuin,  a  Deo 

datum,  senectulis  tuae  nutritium,  beredein,  siiccesso- 

rem  tnum,Sarae  filium?  quid  facias  animadverte  : 

rem  communica  cum  conjuge  tiia,  communi  parente, 

qu.T.  lot  illum  doloribus  enixa  est :  nos  prius  jugula, 

et  postea  filium.  Verum  sapiens  llle  senex  ipsos  non 

secum  assumit,  qui  se  cohibituri  erant;  sed  jubet 

victimam  ipsam  portare  ligna ,  ut  figura  esset  Serva- 

toris  crucem  gesuntis.  Ligna  autem  gesians  filius 

loqiiutus<|ue,  paterna  viscera  commovil,  sed  a  divino 

amore  patrem  non  amovit.  Quid  enim  ait?  Pater. 

Cogites  velim,  quxnam  esset  voi  illa,  Pater^  Etenim 

et  nos  quando  macUre  volumus  aut  agnum,  aot  aliud 

quodpiam  ex  animalibus,  ipsumque  baiare,  tran- 

qoillamque  vocem  emitlere  videmus,  misericordia 

movemur,  licet  non  articulaUm  vocem  proferat.  Co- 

gites  iuque  velim,  quid  bxc  ovis  feclsset,  si  infirnium 

quempiam  hominem  alloquoU  esset  :   Pater^  eece 

ignem  et  tigna,  ubi  est  m$  ad  hotocaustum  {Gen.  i2. 

7  )  ?  ipse  vero  loqoens  erat  ex  patris  sententia  illa 

ovis,  i\ux  sacerdotem  ad  commiserationem  movelat. 

Non  eiiitn  sub  disciplina  Christi  fuerat,  qui  dicebat : 

Qui  amat  patrem  aut  matrem^  aut  filium  aut  fiUam^ 

piu$  quam  n:e,  non  e$t  me  dignu$  {Matth.  10.  37).  lUe 

vero  iinit.ibatur  Patrein,   de  quo  dicium  est  :  Qui 

proprio  Filio  tuo  non  peperdt^  $ed  pro  nobi$  omnibu$ 

trmdidit  Ulum  {Rom.  8.  32).  Ubi  est  ovis?  ait  pruden- 

ler  filius.  Quid  aotem  dicit  paler?  Deu$  videbit  nbi 

victimam  in  hotocau$tum,  fiti :  non  domesticum,  sed 

Fiiium.  Ille  unigeniius,  et  Deus  etinm  ( Filius )  est 

unigenitos  :  ille  bumeris  Ilgna,  et  Chnstus  humeris 

crucem  :  iile  cum  nihil  peccasset,  immolandus  erat, 

et  Filius  Dei  cum  nihll  peccasset,  crucifixus  est :  ille 

et  jiigulatus  ct  non  jugulatos  est,  Filius  item  Dei 

unigeiiitus  et  non  Jugulaius  est  et  jugulatos,  et  mor- 

luus  est  et  non  inortuiis  est  :  nam  quantum  ad  pro- 

positum,  mortu\i8  est  ille;  qnantum  vero  .'idrerum 

exituniu  nou  est  morluus :  Filius  vero  Dei  came 

in  ortuus  est,  sed  diviniias  impassibilis  mansit. 

5.  Deu$  magna$  re$  per  umbra$  prtB$ignavit. — Semper 
cnim  Deus ,  cum  magnam  quampiani  rem  dispensa- 
lurus  est  apud  homines ,  eam  prcvenit ,  et  umbram 
ejus  prius  dcpingii ,  ut  cum  verius  adveniret ,  ipsl 
ftdem  non  negarent ;  ut  ciim  imago  praecessisset ,  a 
credendo  veritati  non  reccderent.  Exempli  caosa , 
sanctissima  Virgo  parittira  eral ,  resqoe  illa  incrcdi- 
biiis  videliaiur:  nam  qiioinodo  virgo  parcre  posslt 
pra'ter  naturnc  legem  ?  sic  enim  genitus  pncter  ordi- 
nem  n^lurac  prodtret.  Quis  a  sxculo  vidit  virgivcm 
S.  JokV.  Chrtsost.  II. 


DE  BEATO  ABRAHAM.  m 

parientem  ?  Nc  imque  Judri  iii  mngiinm  incredulita* 
tem  abireiil ,  pncvcnit  Deii'^  el  nilinnbrat  iii  Snra  vo- 
rtialeni ,  ut  cuni  qi.aLslioiicm  movcrcnl  qiiomodo  virgo 
genuerit ,  meinoria  repetentes  potiiis  diccrei;t ,  Qiio- 
modo  Sara  genuit  ?  imo  etiam  in.igi8  liuc  ratiocinio , 
Quomodo  terra  ,  virgo  ciiin  esset ,  genuit  ?  Ligo  non 
erat ,  agficola  ,  qni  coleret  eain  ,  non  aderat ,  plovia 
non  deciderai ,  herba  in  jlla  noii  pullulaverat ,  suicus 
in  ea  nulliis ,  arida  erat ,  semen  non  susceperat ,  ros 
eam  lacum  non  fccerat.  Dic  igiiur  niihi ,  quoinodo , 
virgo  ciitn  esset ,  innumcra  herbarum  getiera  emisit  ? 
At  non  poies  rem  cxplicare,  sed  dlcis,  Ut  voluit 
Dcus.  Eodcm  igitur  inodo  et  de  Yirgine ,  cum  dubiia  • 
tio  subii ,  dtsce  non  coriose  inquirenduin  esse  ,  cum 
Deiis  openilor  :  ue  qusras  an  secundum  naiuram , 
qiiaiido  naturae  ipsiiis  artifex  operatur ;  ne  qiixstiones 
mullas  nioveas.  Dixit ,  6'«rminel  terra  {Gen.  i.  11  ), 
et  sUiim  in  tcrrae  viscera  sermo  ingressus  est ,  et  ad 
pariom  ipsani  exciUvii  :  viigoqne  genuit.  Yerbom 
erat  unnin  ,  quod  procedubat ,  et  innumera  lierbarom 
genera  pullulare  fecit ,  et  per  verbom  terra  proprium 
assumpsit  ortiatuin.  Videreque  erat  terram  motu  agi- 
Utim  ,  voliicres  nempe  ,  aqiiatilin  ,  terrcstria  anima- 
lia ,  praia ,  fiores ,  arbores ,  viiein ,  olivam  ,  sexcenta 
arborum  geiiera ,  prxcoces ,  siioqiie  tempore  pro- 
deuntes  fniclus  :  quae  in  planitie ,  qoae  ad  inare ,  ad 
lacus ,  ad  flumina ,  ad  fontes ,  quae  in  moniibas. 
Unos  erat  sermo  operans  ,  et  terra  soum  assequeba- 
tur  decorem.  InierpreUre  mihi ,  Judxe,  id  quomodo 
faclum  sit :  at  non  potes.  Vidcn'  quomodo  error  a  se- 
metipso  supplantetur  ?  Attende  diligenter.  Quemad- 
modom  enini  dixi ,  qoando  volt  Deus  rem  dispensare , 
qn»  incredibilis  hominlbus  videator ,  prrmittii  figti- 
rain  et  umbram ,  ut  ne  veritas  derepenle  veniens  in 
incredulitatem  ip«os  conjlciat.  Opus  erat  ut  Filius  Del 
veniret ,  hominiimque  gcnus  tKiptizarct ,  vetorem 
boroinem  renovaret ,  et  eiim  qui  pecc4itum  renovare 
volebat  demergeret ,  benedictionem  induceret ,  maIe-> 
dictionem  delcret ,  justitiain  largiretur ,  hnmincs  an- 
gelos  faceret :  adulieriim  accepturus  et  fllium  factu- 
fm  erat ;  quod  etiam  effecil :  eiim  qui  ne  terrn  qui- 
dem  dignus  ent,  accopiurus  ,  et  cxlo  dignum  factu- 
ros  erat.  Quoniam  igitur  hoc  magnuin  iniraculum  et 
incredibile  muliis  ernt ,  quomodo  eadem  ipsa  natura 
^  uuum  hominem  prxfocet  ci  justificet ,  peccatuin  de- 
leat ,  et  veritaletn  rediicai ;  ne  diccrent  Judaei ,  dictn 
Christianorum  esse  fabulam  :  iiam  qui  fieri  poiest , 
nt  eadem  ipsa  aqiia  suffocet  ei  vivificet?  una  est 
nqoa  ,  et  quomodo  possit  diias  operationes  liabere? 
Quid  igitur  dispensat  Dcus  ,  ot  Jodscorum  impuden- 
tia  coarguatur  ?  Filii'  tsrael  afnigebnnlur  in  ilSgypio , 
in  laboribus ,  et  operibus  hteritiis  affixi  i  ^l  cuth 
fletu  clamabanl  dicenles  :  Quis  nos  liberabit  a  servN 
tiite  i€gypiiorum  ?  periiitius ,  perditi  sumiis  in  opcrf- 
lius  malis.  Quid  igilur  ?  exaiidivit  illos  Deiis ,  misit(|ue 
Ifoysem  signis  el  prodigiis  armatum.  Ycnit  Moyse^/ 
fcrcns  snpplicia  contra  Phnraonem  ,  pravnniin  locti- 
siaruin  exerrilum  induxit  :  brucho  imperavit ,  et  ille 
Ycnit  :  aqtiam  in  snngiiinem  inntavit ,  pnstnlns  ebul< 
{Yingt^mtre.) 


145  S.  aOAiNNlS  CHIIVSOSTOMI 

lire  fecitioliouiiiiihiifi^l  iii  jitinciiiis.  Dciiide  ,  ciiiii 
iposl  tanias  plagas  Pharao  noii  ceder^i ,  deiniiui  Deus 
roorlem  pnmogeiiiloruin  imniiuit  :  iiide,  ul  compcn- 
•diodicam-»  ne  his  diulius  imiiiomns  promissa  non 
compleam  i^egressi  suni  et  lerra  iEgypii ,  el  vene- 
nmt  ad  or«m  maris.  Exerciiuin  posl  illos  duxil  Plia- 
raoimm  muUitudine  curruuni  el  equorum  :  ui  aciem 
vidit  Isracl ,  aimore  correpius  est.  Venerunt  autem 
ad  litos  inaris  :  dixilque  Deuis  Moysi :  Quid  c(ama$  ad 
me  ( Exod.  iA.  45  )?  atqui  nihil  dicebai  Moyses.  Sed 
dixlt  illi ,  Deus  sum ,  qui  non  ea  solum »  qiix  iabiis 
proferuntur ,  a&dio ,  sed  etiam  ea ,  qii»  in  cordc 
sunt  p  cognosco »  ut  discas  ,  non  in  clamore  oraiio- 
nem ,  sed  in  animo  emitU.  Quid  clama$  ad  me?  La- 
biis  quidem  suis  nihil  loquebatiir ,  sed  corde  dama- 
bal :  oratio  quippe  requiritur  ex  aninio  bono ,  non 
ex  elamore  magno.  Quid  clamat  ad  me  ?  Extende  vir- 
gam  ,  quam  maau  gestas  ,  supcr  mnre ,  et  periransi 
tu  et  omnes  fllii  kracL  Exiendit  vero  Moyses  virgam, 
quam  manu  gestabat ,  et  |>ercussit  mare  ( Ib.  v.  16 ) : 
lum  Incompositus  a^uarum  impetus  exsiccatus  est , 
et  propritt  oblitos  est  natnrc.  Taie  quippe  est  eie- 
mentum  :  eum  Dd  nulns  accedit ,  proprix  oblivisci- 
tnr  naiurae ,  et  propriam  refrenat  operationem.  Quem- 
adffloilum  enim  ancina  bene  affecta ,  mare ,  ubi  vidit 
Itomini  stti  famulum ,  obtemperavit  et  obedivit :  obe- 
divit  auteni ,  non  lignum  aridum  reverila ,  sed  ob 
iliuffl  qui  In  ligno  crucifigendus  erat.  Vidit  igitur  ima» 
gineni ,  et  statim  intellexit  veritaiem ,  et  recessit. 
Pertransl  tu,  inquit,  et  omnis  populus  Israei.  Inde  per- 
iransiYitipseeiomnis  populus  l.^rael  :  sequuti  autem 
snnt  et  iEgyptii  pcrsequentes  illos ;  nempe  Pbarao , 
et  currus  ejus  et  equites.  Deinde  poslqttam  filii  Israel 
pertranslerant  ,  supervenit  aqua  ,  et  operuit  i£gj- 
ptios.  Dic  mihi  itaqne ,  Judaee ,  quomodo  aqiia  bapli- 
smatis  duas  habet  operaliones ,  ita  utalium  suffocet, 
alittni  vivificet?  dic  milii ,  quoroodomare  illud ,  na- 
tnra  sua  unum  ,  alios  quidem  vivos  scrvavit ,  alios 
autem  perdidit ;  alios  quidem  praefocavii ,  aliis  auiem 
Tiam  praestitlt ,  licet  unus  sit  et  incompositus  aqiia- 
mm  impeltts  ?  et  quomodo  illos  qnidem  ceu  famulos 
rereritum  est,  crga  hos  auiem  hnrbanim  morem 
imltaluffl  est  ?  Interpretare  mihi  illud ,  o  Jiidxc ,  qui 
emci  non  credis,  quomodo  eadem  ipsa  aqiia  illos 
praefocaTit ,  et  hos  servavit.  Una  erat  aqua » unum 
nnre ,  et  horum  ne  pedem  quldem  niadefecit ,  illo- 
rum  vero  ne  vestiglum  quidem  reliquit ,  sed  omncs 
«imul  aqua  cooperuit ,  comrouneque  sepulcrum  mare 
fecit  universo  populo  ^gyptiorum.  Dlc,  qusso ,  mihi 
hoc  quomodo  factum  sit.  Vides  quomodo  umbra  prT- 
cesserit,  ul  fidem  inveniret  Yeritas?  quomodo  illa 
quidein  nmbra ,  baec  autem  Yeritas  ?  illa  umbra  ,  ha^c 
Tcs  ipsas  t  Vides ,  ut  jam  dixi ,  Deum ,  cum  vult  opus 
^ttoddahi  mirabile  perpetrare,  figuras  et  umhras 
|.rapmitiere,  ut  aic  proeedens  verilas  facile  acci- 
llalur? 

Necesse  est  enim  jmaginem  Infenorem  essc  veri- 
laie  ?  nam  sl  per  se  ipsam  pcrfecta  esset ,  jnm  nnn 
iimbrA  esset ,  scd  veritas.  Anlccessit  qnidem  nmhra  , 


ARCIIIEP.  CONSTAlNTINOP.  *   Ti* 

supervenlt  colorum  veritas,  et  sincerain  iinaginciii 
deiDonsiravit.  Illa  typi  craiil ,  hxc  ,  ipsx  res  :  quod 
videliccl  circa  ovem  factum  esl.  Sangnine  Cliristi  or- 
bis  icrrarnm  liberandus  erat  maledictionenique  decli- 
nalurus.  Cum  igiiur  illud  quoquc  iniignuiu  essct  ini- 
raculum  et  incredibile  stultae  aniiii»  Judncorum  ,  hoc 
prxpural  et  prsefigurat  Deus  per  ovem.  Etenim  cum 
primogcnita  iEgypliorum  deslruere  '|>araret ,  ne  siniiil 
interficerentur  quse  erant  filioruni  Israel :  quid  igitur? 
ut  fi.it,  inquit  Moyses ,  ne  exlerroinans  angelus , 
ipsa  primogenita  Israel  simul  exiernHnaret :  quid  igi- 
tiir  ?  Dixit  ad  illum  Deus  :  pra^cipe  filiis  Israel ,  et 
suroant  ovem  non  inaculatam  ,  masculam  ,  annicu- 
lam  ,  juxla  faroilias  eorum  :  qiiod  si  paiiperes  sinl , 
inquit ,  vicinus  vicinura  advocabit ,  familia  familiam  ; 
et  sic  ovcm  suinentes ,  ovem  non  maculatam .  mascu- 
lam  ,  anniculam  ,  immolate ,  inqiiit ,  jiixta  lamilias  et 
jnxti  domos  iribuum.  Et  carnes  quidem  illius  come- 
dite  assas  igni ;  nihil  ex  eis  relinquctur ;  sanguinem 
vero  ipsius  illinite  in  posies  vcstros.  Come<Iite  autem 
illaro ,  inquit ,  renes  circumcincli ,  calceaii  pedes 
veslros  ( Exod.  42.  5.  $qq. ),  et  lioc  tan  |uam  viatoris 
habilus;  Iucern:e  veslrnR  ardebunt;  quare?  Vespera 
sciiicet  eos  occupabat.  Et  quare ,  coinediie  sicul  via- 
tores  ?  quare  ?  ego  dlco  :  nempe  propter  typum  et 
propter  verilatem  :  ({uando  quidem  s.nepius  percussus 
esi  Pharao  et  non  dimisil  illos ;  et  dixit  illis  Moyses  : 
iiodie  percutitur  et  dimiliit  (  Exod.  14. 1 );  percutle- 
batur ,  non  lamen  diinillens ;  nonum  perciissus  esl 
et  non  dimisit ;  super  dccimam  aulem  plngam  dimit- 
terc  illos  slaiuil ;  ideo  dicil ,  Vialorum  assumite 
habitum  {Exod,  42.  il );  posiqiiam  enim  mandiica- 
veritis,  nihii  commune  vobis  cum  i£gyplo;  sumite 
ergo  ,  inquH ,  ovem  non  maculatam  ,  roasculam  , 
annicnlam  ,  ei  immolate  iiiam ;  et  illiniie  sanguinem 
ipsius  in  postes  vestros,  ut  veniens  angelus,  etsi 
propter  illos  iion  parcat ,  parcat  tamen  vobis  propter 
typuro  sanguinis.  Uxc  non  angeli  causa  fiicia  siint , 
sed  propter  sanguinem  qui  salvavit  me.  Nonne  enim 
poterat  angelus  iOgyptios  et  Judaios  ,  quo  differrent 
dignoscere  ?  qui  primogenita  potnit ,  iionne  eliani 
iEgyptios  et  Hebraeos  potcrat  discernere  ?  Ciim  igilur 
te  subsaimai  dicens ,  in  sanguincm  spcras  ?  dic  illi  et 
tu  :  non  erubescis  ,  iinpiidens  ?  iii  in  sanguine  ovis 
salvaliis  es  ,  et  ego  in  sanguine  Doniini  non  salvor  ? 
Judxus  igitur  comedens  iEgypio  discedere  festinal ; 
Giiristianus  comcdens  iiuindo  discedere  feslinei.  Sic 
eniin  te  Paulus  alloqnilur  :  State  induti  lorica  jiisti- 
liae ,  calceali  pedes  in  prxparaiione  evangeln*p.acis 
(EpAes.  6.  44.  45)(a). 

lllic  calceamenla ,  ct  hic  quoque  calceamenta  : 
iilicvirga,  hic  Ihorax  :  Moyses  quasi  vi.itoribus  , 
Paulus  quasi  milillbiis  praecipiebal  :  illi  a  lerra  iii 
terram,  el  ideo  viatores ;  ego  a  lerra  in  caelnro,  ideo 
miles  :  quaro  ?  Quoniam  via  mea  per  aerem  lairoci- 
niis  infestatur ,  dxmones  mihi  occurruiU.  Ideq  fidu- 

(a)  Hiclocus,  a  voce,  tiece$se  est,  ad  verba,  EvamfeUi  pth 
ctt,  a  Motttef.  omissus  est  et  ex  opUiuo  codice  Coisliniano 
desumptus. 


746 


DE  SANCTA  THECLA  MARTYIiE. 


7M 


dam  deiiiidal.1111  habeo,  ideo  thoraccm  Justlli» ,  Ideo 
cingniiim  TertCatis :  iion  sum  cnim  vinior  (antiim,  sed 
etiam  miles.  Angusta  ei  arcta  tia  e$l,  qua  dudt  ad  m- 
faiH  (  Matth,  7. 14 ).  Vide  igilur  quomodo  P.iulus  res 
ipaaa ,  Moyses  vero  flguras  adminisiret :  qaoinodo 


sensilia,  et  quomodo  spiritualia  se  liabeaiil.  Stadea* 
itius  igitur  ct  nos ,  dilectl ,  Abraham  imiUri,  iit  ho- 
spitio  excipiaiinir  in  ejus  siuu,  gratia  et  beiugnilata 
Domint  nostri  Jesu  Cbrisii,  cut  gloria  et  imperittm» 
nuiic  et  sein|)er,  et  in  sascuia  sascutoruin.  AflMn. 


AD  HOMILIAM  DE  SANCTA  THECLA 


MOjyiTUM. 


Etsi  uvii  iudigiium  sagaci  viru  boc  opuscuiuui  vi* 
deatiiTy  attamen  stylus  a  Cbrysostoroi  oraiidi  genere 
kNige  diversus  videtur ;  iia  ut  qut  a  germanis  S.  do« 
ctoris  opuscttlis  ad  bujus  bomilis  leclionem  se  con- 
ferat^nuignam  styli  varlotatem  siatim  deprebendat. 
Qiiamobrein  eaiii  Saviliiis  inter  dubia  posuit ,  ipsique 
aiistipiilaiitur  quaniplurimi  viri  docti.  Ilujiis  The- 
daf,  Fauli  di!»cipulx  ( nam  aliae  nou  pauca:  cjusdeiii 
nominis  fueniiit),  metniuit  supra  Cbrysostomus , 
etiamquein  ilomilia  t5  in  Acui :  ejusdem  uienlioncin 
feeere  plttrimi  tx  SanctisPatribiis.  illius  festum  cele- 
hrator  apud  laiinos  quidem  25  Septembris ;  apud 
Graecos  vero,  ot  est  in  Menologio ,  24  ejusdem  meii- 
aia.  4  Qttod  auiem  apostolus  hic  appelbtur,  iiiquit 
Fronto  Duqmis  ,  Apostolam  verti  placnit ,  ut  et  ab 
Kpiaeopo  Episeopam ,  et  a  Presbytero  Presbyieram 
Lalinl  foniiarttnt  in  Canonibtts  CoiicUiorttm  Turonen. 


2,  c.  20,  et  Auiisiodoren.  c.  21 ;  et  Hieron.  prologo* 
in  Sophoniain ,  mulieres  f^iisse  dicit  Aposiolorum 
Apostolas  :  iiou  quod  docendi  iiitinus  in  Ecclesia 
usurparii  Tbecla,  uthxrelicicx  Actis  ejus  apocryphis 
assumebant,  teste  Tertulliano  de  Baptismoc.  17,  et 
Hieronyroo  de  Scriptoribus  Ecclesiasiicis  in  Luca;  sed 
quod,  ttt  Ado  scribit,  exemplo  et  conversatioiie  vit» 
au|ue  eiiam  doctrina  plurimos  erudierit.  Iii  Horof. 
Grscorum  lego  24  Septembr.  SancttB  protomariyris 
et  tequalii  AfmiolU  Theclm:  at  iu  Caleudario  eurum 
Latlne  reddito,  Thecla  martyr  mulierum  prima,  Sic 
eliam  ibld.  22  Jul.  S.  Maria  Magdalen.  xqualis  Apo- 
stolis,  dicitiir  :  Evagr.  I.  5,  c.  8  :  Zeuo  per  visionem 
eoHipkatuseanelam^  Urenuam  et  eximiam  mariyren^ 
Thodam.  » 
interpreutio  Latina  est  ejusdem  Fronionis  Diicaei. 


LAUDATIO  S.  PROTOMARTYRIS 

KT  AP08T0UB  THBCLJS   (n). 


Leiis  vfrftNtteHi  ei  TheeUB  nupUai  ne§Hyenii$. 
— -  PRTClaras  nobls  sanctorttro  Imagines  Spiritos 
sancti  gratia  roemortas  annnas  ipsorttm  erexit,  etac- 
liones  progresstt  tenporis  in  oUivionem  venientes 
perpettto  recentes  conservat.  Etenim  unosquisque 
enm  tamqiiam  in  imaginem  iii  loemoriam  inciderit , 
actioiittffl  pttlcbritttdinem  coniemplatttr,  et  insidenies 
meaiorix  imagini  specut  aetioites.  Ac  milii  videor 
bodierno  die  beatam  illain  poellam  tamqoam  in  inia- 
gine  stantem  memoriae  contemplari,  et  liac  quldero 
roantt  de  voluptaiibos,  illa  vero  de  periculis  reporta- 
lara  coronam  protendentem;  atque  hacquidein  virgi- 
nilalem,  illa  vero  martyriuin  Domino  uiiiversoruin 
oireri*ntem.  Erat  igitur  In  ipsa  ctiam  virginius,  quae 
lUiSt  qoi  rem  accorate  pcrpendunt ,  magnuni  quod- 
dam  martyriom  ante  martyrium  videtur.  Sunt  enim 
cnideles  quidam  camiAces  corporis  volupUles  ;  inio 
vero  camificibus  crudeliores  :  nam  vincolis  torqiient 
non  manaractis  :  per  ocolos  animam  volnerant ;  per 
aures  mentis  rigorl  atque  consUntl»  luxuri»  laces 
admovent ;  aspero  llagello  intellectum  flagellant,  no- 
v(s  sttbinde  praeliis  nos  vexant.  Qoando  qois  ocolis 
caecitatem  hidixerit,  ne  rormas  specient,  tom  id  qood 
dattSttm  est»  reserant  voloputes ,  et  lascivisper  ao* 
(a)  CoUaU  coa  Codiee  Reg.  2545,  qul  non  variat. 


rea  cnntilcuis  resolviiut  :  qiiando  in  aures  canlibus 
meretriciis  occlusas  iiiciderlnt » tiim  libidiiiose  cogl- 
Utionibus  oroatas  illudunt :  qnando  illas  per  omnia, 
ut  paucis  coroplectar,  vigilantes  superaverimus,  dor- 
mienies  umbratili  pugna  divexant :  iu  nos  per]>etuis 
et  iii  orbem  redeuntibus  prsliis  urgcnt ,  quac  iieque 
CttmsoleexciUiitur,uequecum  noctesopiuntur.  Porro 
ai  juventttlem  etiam  aggress»  fuerint,  tuin  vero  ignis 
Cttm  igiie  miscebitur  ,  stipola  com  romace  jungctor. 
Facile   namqoe  voloputibos   jiiventus  iiicenditur  : 
quippe  qwe  pinguior  olei  iii  morein  et  aptior  sit  ad 
Inflaniinalionein ,  ut  ad  teniperaiiti»  labores  delica- 
tior.  Quae  nimirum  omnia  beata:  virg  ni  longuin  inar- 
tyrium  virginiutem  reddebant ,  qii»  cuni  voluputi- 
bus,  ut  cum  besiiis  martyr,  pugnabat :  cum  cogiutio- 
nibuSy  ot  ille  com  crociaiibus  lucubaiur  :  cuni  iibi- 
dinum  imaginationibus  quasi  cuin  tormentis  camifl- 
cum  congrediebator :  sed  ab  illo  Unieo  inoltiplici  ac 
doinestico  beilo  vicloriam  reporubat :  siquidem  Igne 
naturali  ardentior  illi  erat  igois  animi  et  sanctos. 
Enimvcro  paelhe  natnra  oedebat ,  et  qu»  apod  alios 
doroinator  et  ad  coitum  rurit,  apud  Theclam  \iiigini- 
Utem  exercebat.  Parentes  vero  cttm  fiiias  iniu  cum 
vtigiiiiute  pacu  ooii  iiosseiit ,  neque  rosderis  nuptia- 
ruiif  coni  illa  jungendi  causa  Cbriatum  Dominiim  da 


717 


S.  JOANNIS  CHUYSOSTOMi  ARCIliEP.  CONSTANTiNOP. 


748 


cxlodexlramdedisse,  multiseam  verbotJ.isque  com- 
monitlonibus  ad  conjugium  incitabant :  at  enim  jam 
aores  puellas  Paoli  carmine  personaban t :  Qu^e  non 
€$t  nupta,  cogitat  qum  Domini  iunty  ut  tit  $ancta  el  cor- 
ffore  et  sjriritu  (  i.  €or.  7.  54).  Yirgiuitatis  extemplo 
<K>rona  dabitur  :  hoc  illam  primum  solliciiudinis  ge- 
mis   ariicil  :  soUicita  enim  est  beuediclionis  plena 
sollicitttdine,  sollictta  est  cora  liberiori  quavis  incu- 
ria»  ut  sit  sancta  et  corpore  et  spiriiu.  Nihil  est  iili 
commune  cum  ierra,  iiulla  cum  connubialibus  neces- 
fliitatibus  est  cognatio,  quale  est  fornicantem  sponsum 
tolerare,  suspiciones  falsas  sustinere,  procedendi  sxpe 
mililer  4ii  publicum  potesiate  privari,  de  alimentis 
inquirere ,  ornatam  zelotypix  obnoxiam  esse  ,  despi- 
eatui  duci ,  priusquam   peperit ,  quasi  qux  nondum 
nxor  Tacta  sit;  ubi  pepererit,  ob  pignora  in  crlmina 
incurrere*  Partu  edita  est  quaepiam  femina?  (luod  na- 
tus  non  sil  masculus,  telricum  marilus  vullum  geril. 
Adjecttis  est  et  masculus?  edilus  est  fetus,  sedqul 
formosus  non  est.  Eleganti  est  forma  uterque?  tam- 
quam  depulchris  acerbior  cura.iucessit.  Depulsi  sunt 
a  lacte  ?  riirsus  anxieias  educationis  succedit :  cum 
saiii  fuerint ,  metus  ne  aegrotent :  cum   aegrolave- 
rint,  formido  ne  moriantur :  cum  mortui  fuerini,  me- 
tus  ne  deinceps  tamquam  prole  carcns  conteninatur : 
cum  mortui  non  fuerint,  ut  de  viventibus',  gravior 
sollicitudo  incumbit,undeliberis  ad  institulionem  suno- 
ptus,  unde  conjugalis  foederis  apparatus,  uiide  vesii-  . 
mentorum  decor,  unde  famulorum  unieuique  distri  • 
butio,  quaenam  ex  bunis  majori  aitribuct,  quo  pacto 
ininoris  invidiam  mitigabit.  Qwb  non  est  nupta ,  co- 
gilat  qwB  Domini  iunt ,  ut  $it  $ancta  et  corpore  et  $pi' 
rt/u.  Non  matrimouii  naturam  traduco :  est  enim  illud 
generis  providcniia  communis;  sed    conjugaiorum 
curas  divulgo,  carnalibus  curis  caelesles  curas  ante- 
pono,  pulchro  id,  quod  pulchrius  est,  praefero.  Virgo 
eiiam  pcena,  qiia  Eva  mulctala  est,  superior  evasit  : 
illud  enim,  Ad  virum  tuuni  conver$io  tua ,  et  ip$e  tui 
dominabitur  (  Gen.  3.  i6  ),  iii  eas  ,  quse  virorum  do- 
minaiu  non  premuniur,  invalidum  est :  illud ,  In  do- 
loribu$  parie$  fiiio$  (  ibid, ) ,  in  eas  quae  virginitatem 
coliint,  otiosum  est :  nain  quae  minime  parit ,  a  gra- 
viiim  parlus  dolorum  scnlentia  est  immunis.  Jaro 
virgo  fulura;  vitae  pignoribusoblectaris  :'jain  familia- 
ris  cst  tibi  sanctificatio  resurrectionis.  iti  re$urrectione 


enim,  inqnit ,  neque  nubunt^  neque  nubuntur{  Maiilu 
22.  50  ).  Propierea  bujiisce  rei  plane  ingens  est  la- 
psus,  qnandoquidem  et  recte  factum  esl  ingens :  ideo 
virginitatem  coleiitis  scelestior  est ,  quain  meretricis 
lascivia  :  non  enim  par  est  ratio  corruptionis  virgi- 
nilatem  colentis ,  atque  meretricis  :  non  par  ratio 
corruptionis  privatse  feroinae ,  ac  reginae :  non  par 
est  ratio  furli  vasis  sacris  usibtis  deslinati,  ac  vulga- 
ris.  Vas  eiiim  est  sacris  usibus  destinatum  virgo , 
purpurea  vestis,  quam  alteri  non  licet,  qiiam  Regi 
universorum,  adaptari ;  sponsa,  qu»  virgineas  noptias 
semper  reiinet.  0  beatas  nuptias ,  quarum  torus  est 
virginitas !  Harum  causa  beaue  martyri  lot  discrimina 
fuere  subeunda.  Viderat  quippe  sponsi  pulchritudi' 
nem  ,  et  ab  ejus  contuitu  non  avellebatur  :  instabat 
mater,  quse  ad  nuptias  impellebat  :  at  illa  sponsuro 
cxlestem  liis  vocibus  compellabat,  Ad  te  levavi  oculo$ 
meo$,  qui  habita$  in  ccelo  (  P$al,  i2i.  i  )  :  accedebat 
procus  nuptiali  eain  colloquio  titillans ;  at  illa  se 
cum  Christo  lacite  conjiingebat  dicens,  Adhce$it  ani' 
ma  mea  po$t  te  (  P$aL  62. 9  ) :  confluebant  adulatio- 
nibos  captantes  propinqui;  at  illius  menti  Panlus 
contestans  obversabaiur  :  De$pondi  te  »m  «tro  virp- 
nemca$tamexkibere  Chri$to  (2.  Cor.  11):  supplicabant 
servi  cum  lacrymis  ;  al  ilfi  sponso  amatorie  conci- 
nebat :  Qm$  no$  $eparabit  a  caritate  Chrieti  (  Rom.  8. 
35  )  ?  terrcbant  jodices  poenis ;  at  oinnes  illa  roagno 
animo  proculcans  clamabat,  Principe$  non  sunt  timori 
boni$  operibu$^$ed  mali$  { Rom.  13.  3).  Cum  vero 
siatuas  virgiiiitatis  etiain  in  viis  erigi  martyri  opor- 
teret ,  talis  quaedam  puellae  est  exorta  teniatio.  Li- 
berata  judicio ,  Pauli  prx^dam  sectabatur ,  et  ruroo- 
rem  sequuta  ducem  viis,  qu:e  ad  Pauium  ferebani, 
sese  est  ausa  commiiiere.  Porro  diabolus  puellam 
observabat,  et  curo  iler  agentero  observasset,  hostetu 
iromitlit  in  puellam  pmcum,  virginitalis  lainquam  in 
deserto  pniedonem;  Cumque  jaro  iter  perficcrei,  ge- 
nerosse  virgini  admissarins  a  tergo  procus  et  acer 
indagator  captam  earo  esse  jarn  inclflmabal;  difficiles 
undique  angustix  urgebant ;  robustus  erat ,  qui  beU 
lum  inferebat;  infirma,  ciii  beilum  inferebalur.  Ubi- 
nam  aliqiiod  illi  a  perfiigio  illo  perfiigium?  Tum  vero 
in  oaiiuro  conversa  virgo  ad  euro  ,  qui  oronibus  ubi- 
queipsum  invocantibus  adest,  cum  laineniis  clamabat, 
Domine  Deu$  meu$ ,  m  te  $peravi  (  P$al.  7.  2).*'* 


si 


IN  SEX  ORATIONES  DE  FATO  ET  PROVIDENTIA 


ADMONITIO^ 


De  hisce  oralionibus  sive  homilils  hxc  loquitur 
Fronto  Ducxns  :  c  Videntur  concionum  a  Ghryso- 
slomo  habitarom  potius  florilegia ,  seu  morales  di- 
gressioiies,  quam  integne  homrliae  :  necdum  tamen 
areolae  et  loca  unde  sunt  decerptae ,  nobts  occurre- 
runt.  I  Hanc  vero  Frontonis  conjecturam  merito  re- 
spuit  Qenricus  Savilius  :  c  Non  assentior ,  inqoit , 
Frontoni  Ducxo  has  de  Providentia  orationes  porilegia 


esse  :  neque  enim  niemini  me  ea  qu«  hic  afiieruniiir 
alibi  apud  honc  nostrum  legisse  eodem  inodo  dict:i.  » 
Et  vero  cum  de  fato  disserit  Chrysostomus,  alio  ora- 
tionis  utitur  modo  :  unde  forte  nascatur  qux^dam 
$puritati$  suspicio.  Fateitdum  tamen  cst,  lioc  opus,  si 
vim  ratiocinii  spectaveris,  non  esse  Chrysostomo  in- 
dignum  :  at  in  siylo  quamdaro  pcregrinilatero  agnosci- 
rous  :  oratio  ut  plurimuro  angusta  et  concisa ,  ct  a 


nO  DE  FATO  ET  PROVIDENTIA 

profluenle  illa  Chrysoslomi  ubertalo  aliena  ;  itcmque, 

lametsi  levioris  momenti  res  est ,  clausula  illa  ,  qua 

in  honorem  Trinitali  omnes  ferme  homilias  suas  con- 

cludit  Ghrysostomus ,  in  quinque  prioribus  <Je  Falo 

orationibus  lion  comparet;  sed  ejus  loco  alia  subjici- 

lor ,  qoae  Ghristum  solum  commemorat.  Sed  cum 

alibi  quoque  inter  opera  Chrysostomi  genuina  eam- 

dera  styli  diYersitatem  depreheitdamus,  a  calculo  Te- 

rendo  supersedefoimus ,  el  adhuc  sub  judice  lis  eril. 

GAterum  quod  ait  in  Notis  Henricus  Savilius ,  in 

oracione  sexla  ne  verbum  quidem  esse  de  fato  et  pro- 

videntia,  sed  totam  de  guta  oralionem  esse  ,  non 

omnino  verum  puto  :  nam  cum  ab  his  verbis,  Come" 

damus  ei  bibttmus  :  croi  emm  moriemnr ,  oraiionem 

init,  ad  seriem  prxmissarum  orationum  respicit, 

qaaram  argumentum  est  contra  eos ,  qul  omnia  falo 

qoopiam  et  non  providentia  Dei  ger>  ^utAbant;  ad  eos 


autem  haud  dubie  spectant  hxc  verba,  Comedamuk  et 
bibamut  :  cra$  enim  moriemur;  hxc  sunl  dicla  eorom 
qui  fato  ferri  omnia  putant.  Quod  eiiam  maxime  de« 
clarant  hxc  paulo  post  iniiium  sextae  posita  verba  : 
Ut  ilaque  dicebam ,  si  lemere  el  incastum  vixerimus , 
non  a  ralione  reddenda  immunis  erit  talis  agendi  rafto, 
qwsB  certe  ad  illos  respiciunt,  qui  Dei  providentia  re- 
Jecta  ,  fato  omnia  adscribunt.  Cum  ergo  per  totas 
quinque  priores  oraliones  conlra  l^tum  Cbrysosto- 
mus,  vel  si  quis  aiius  auctor  sil,  disseruisset,  in  sexta 
consequenter  agii  contra  eos  ,  qui  omnia  fate  ferri 
potantes,  nihilque  curantes,  venlri  indulgebant. 

Joannis  Checi  Cantabrigiensis  interpretalionem  La- 
linam  ,  elsi  non  inelegnntem  ,  quia  non  semper  sibi 
constabat,  et  non  raro  aberrabal  a  scnsu,  reji^cimus » 
novamque  paravimus. 


SANCTI  PATRIS  NOSTRI 

JOANNIS  GHRTSOSTOlia, 

ARCHIEPISCOPI  CONSTANTINOPOLITANI, 

DE  FATO  ET  PROVIDENTIA 


<^t^Um$  UX  ^'l 


DE;  FATO  ET  PROVIDEimA. 


ORATIO   I. 

Animus  recle  compontus  solus  parit  IranqmUitalem ; 
gfuinam  beati  censendi.  —  Mullis  referta  est  pierlurba- 
lionibus  vila  nostra,  tumultibusque  plena  :  verum  non 
in  eo  mali  graviias  sita  est,  dilecti ;  sed  in  eo 
quod  cum  hujusmodi  perturbationes  atque  tumultus 
vcl  leviores  efficere  vel  sine  molestia  ferre  possimus, 
nentrum  eorum  assequi  conamur,  sed  nos  moerore 
conficienles,  tolum  vitas  tempus  degimus  :  aique  alius 
paupertatem,  alius  xgritudinem  queritur  ,  alius  solli- 
citudinis  molem,  alius  rei  familiaris  curam ,  alius  li- 
berorum  educaiionem ,  alius  orbilatem.  Ac  vide  Insi- 
gnem  amentiam  :  non  enim  iisdem  in  rebus ,  sed  in 
conlrariis  xque  lugemus.  Alqui  si  rerum  condilio  no- 
liis  causa  luclus  esset,  non  par  esset  in  conlrariis 
rebus  asque  Iiigere  :  sed  si  paiipertas  malum  illudque 
intolerabile  essel,  eum  qui  in  diviiiis  viveret,  num- 
quam  cruciari  oporieret ;  et  si  orbiuis  essel  mafum , 
multorum  libcrorum  parenlem  tranquillum  degerc 
pnr  esset.  Riirsus  si  rempublicam  administrare ,  ho- 
noribus  frui,  multosque  siibditos  habere  opiabile 
esset,  vita  nogoliis  vacua  et  tranquilla  fiigtenda  essct» 
et  omnibiis  odlo  habenda.  Nunc  vero  cum  videas  lo- 
cupieies  el  tenues  «que  lugere ,  divitem  vero  sa^pe 

(a}CoUati  cum  Codice  colberiiao  19,  qui  aon  muHum  va* 
iiai. 


pliis  quam  pauperem,  priacipem  plus  quani  subdi^ 
tum,  mullorum  liberorum  parentem  plus  quamorbum: 
ne  res  in  causa  esse  pulemus,  sed  eos,  (fui  rebus  op* 
portune  uti  seque  ab  omni  errorc  liberare  ncqtieunt. 
Nam  perturbationem  atque  tumultuin  non  lemcrariiis 
rerum  eveiitus ,  sed  nos ,  sed  animus  nosler  parere 
solel.  Ita  si  sit  ille  nobis  recte  compasitus,  etiamsi 
sexcentx  undique  lempestates  eicitcntur,  in  traa- 
quillo  et  iii  portti  semper  quiescemus  :  quemadmo- 
dum  contra  si  non  sit  bene  aifeclus ,  eliamsi  nobis 
res  secundo  vento  ferantur,  naufragis  ipsis  nihilo  me- 
lius  erimus.  Licet  et  hoc  in  corporibus  cernere  :  qui 
enini  robuslo  est  corporis  temperamenlo ,  quainvis 
eiim  inasquabili  aeris  varielale  seKcenttes  ptignet, 
iien  n)odo  uihil  mali  patielur,  sed.etiam  execcilatione 
et  intemperiei  C4)nsueludine  accessionem  roboris  ac* 
cipiet :  sin  imbecilluoi  et  gracile  corpns  habeat,  licet 
opliina  lempestaiiim  conditione  frualur,  nihil  hinc 
comtnodi:  accedet ,  cum  propria  Imbecillitas  bona 
tempesUiium  ratione  laedatur.  IIoc  ipsum  ei  in  cibi& 
cernimus ;  quando  eniin  validus  Ilrmusque  venter  est^ 
quodcumque  susceperit ,  quanlumvis  durum ,  quan- 
tumvis  ad  concoquendum  difQcile  sit,  in  punim  illtid 
succum  convertit,  naturali  temperatione  cibi  pravit»- 
lem  supcranie  :  quando  autcm  vis  ejus  soluta  moHi»' 
qtic  osi,  licct  ipsi  cibum  maxitnc  sticciilentuin  offerasf. 


751  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

in  pessiiDum  iliuin  coromulat  atque  corrumpit,  imbe- 
cilliuile  ejus  vim  cibi  labefactante.  Itaque  ei  iios  cum 
▼idemus  res  incomposiias «  ne  Deum  culpemus ,  dile- 
cti :  illud  enim  non  esl  remedium  inveiiire  vulneri , 
sed  vulnus  addere  vuliieri.  Ne  dxmonibus  mundi  ad- 
ministrationein  attribunmus,  ne  pr.Tseniia  sine  pro- 
videntia  geri  puiemus ,  ne  genesis  ciijiisdam  et  fati 
lyrannidem  Dei  providcuti.ii  ceu  inurum  offeramus  : 
baec  enim  omnia  blasphemiae  plena  sunt,  et  vere  per- 
'turbatio  et  conrusio  non  iii  rertini  fluxii  est ,  sed  in 
animo  ita  affecto;  qui  etiamsi  bono  ordlne  et  compo- 
«tione  rerum  iniHies  fruatur,  doiicc  in  seipso  confu- 
sionem  illam  atque  pertnrbationem  einendaveril,  non 
poterit  de  illa  reruin  tranquillilaie  gaudere ;  sed  slcol 
oeulus  aeger  etiam  lucente  meridie  tenebras  et  alia 
pro  aliis  videbit,  nec  radiis  fruetur,  saiius  autem  ae 
ftrmus  etiam  vespere  poierit  corpus  cum  seciiritate 
ducere  :  sic  el  mentis  nostrae  ociilus ,  donec  firmus 
erit,  res  etiam  iilas,  qu»  conrusae  apparent ,  recte  vi- 
debii ;  depravntiis  aulem ,  qiininvb  euin  in  ipsimi 
eaelum  aiioila^,  niuUain  ilii  |>erturbationein  et  confu^ 
aionero  depreliendel»  Quod  .'nilero  kcc  il»  sc  habeant, 
roultis  tibi  cuni  ^eteruro,  tiiin  a;vi  no»tri  exeniplis  ' 
demonstrabo.  Quol  paupertatem  facilc  feruni,  propter- 
eaqiie  Deo  gratias  agere  nun  oessaui  ?  qiiol  diviiiis 
ileliciisqiie  fnienles  Dco  non  gratias  agunt ,  sed  ipsi 
inaledicunt?  qiiot  nihij  grave  p:issi  imiversaleiii  illaiii 
providcntiam  accusant  ?  qiiot  in  carcere  omni  lein- 
pore  degentes ,  kanc  miseiinin  graiius  ferunt ,  quain 
il  qui  in  liberlate  et  securilale  vilani  duciint?  Vides 
anirox  statuin ,  et  pro^riam  cujusque  menteni ,  el 
liorum  el  illonini  causain  csse,  non  auiem  ipsam  re- 
rum  naitirnm.  Itiiqiie  s\  animi  nostri  curani  habere- 
mus,  nihil  periurbalionis,  iiiiiii  conftisi(mi.s ,  nihil 
grave  rsset,  ctiainsi  euripo  quovis  vehcniciilius  vil.-c 
nostre  rcs  siis  lieqnc  fcrrcntiir.  Cur  eniin ,  qiiaso , 
Paulus  grniias  agit?  Atqiii  is  e  mimern  coriim  esi , 
qiii  oplinic  vixcrunt ,  et  vrrtutem  tolo  vitae  tempore 
aeclati  sunl,  et  minime  gravia  hujusmodi  pertulerunt : 
nemo  ex  omnibiH,  qui  solem  adspexerunt,  vel  justior 
illo  fuit,  vel  asperiora  quam  ille  passuS  est.  Allanicn 
cnm  videret  iniillos  in  neqniiia  vivcntes  lucto  esse  ani- 
ino ,  ac  prxseniibns  fnii  pccuniis ,  graiias  ipse  Dea 
ngebai,  et  alios  ut  idein  facerentliortabatifr.  Ad  Uluin 
respicile.  Et  tu  ciim  videris  improbum  laeto  aniino, 
olatnm ,  cnm  videris  inimicos  prbstementem ,  mole- 
^os  sibi  homines  ulciscentem,  nulli  obnoxium  damnoy 
^  circumOuentibus  undiqne  divliiis,  elienlibus  et  adnln  • 
toribus  stipatiim ,  te  vero  in  statu  prorsus  contrario, 
loolesliis,  sycopiinBliis,  iiisidiis  obsessum,  cave  pvlcs 
esse  te  ex  abjeciorum  niimero;  sed  Paulum  videiis 
eadem  in  parte  versantem ,  erige  animum  ,  revoca 
cogitalioncs ,  ne  pr;r  moerore  decidas.  Amicnm  Deo 
atque  bostem  ejiis  ne  ex  rebus  prosperis  aiit  adversis 
aestima;  sed  si  videris  qiiempiain  recle  viventein» 
scgritudineque  vncniim  ad  pietatem  speciare,  huiic 
heatum  et  aemiilatione  dignum  puia,  etiamsi  sexcentis 
vinciilis  constringatur,  in  carccre  pcrpctuo  habitel, 
indignis  serviat,  pauper  sit,  in  meialiis  lahoret ,  aul 


ARGHIEP.  GONSTANTINOR  781 

aliud  quidplam  gnive  patlalur.  Beaius  enim  ille  eait 
etiamai  ipsi  oculi  exscnlpantur,  etiamsi  uratur/etiarosi 
corpus  ejus  paulatiro  consnroalur.  Si  aulero  videris 
aliuro  in  lascivia,  neqaitia  extremisqoe  seeleribiis  vi- 
ventem,  magno  fruentem  bonore ,  io  ipsum  tbronum 
regiura  ascendentem,  diadematc  rediniiium ,  ^rpnra 
indulum,  universo  orbi  imperantero,  lacrjniare,  et 
illum  ideo  miseruro  reputa.  Nibil  enim  miserius  ani- 
ino  ita  affecto ,  etiamsi  totum  orbem  sibi  subditum 
habeat.  Qiiid  enim  einoluineiiti  pecuniis  abundare 
eum,  qiii  quod  ad  virtuicm  speclat  omnium  paoperri- 
roiis  sit?  qoid  lucri  tot  viria  iinperare  enm,  qui  nec 
seipsum  nec  morboe  aniini  sui  superare  nequil?  ¥e- 
rum  si  videamus  corpiis  inale  affectum ,  febriciiaiis  , 
pedibiis  laborans,.  aol  tabe  aot  alio  quopiam  incuni<- 
bili  morbo  detcntiim ,  lacrymamor,  elsi  ille  oinniiim 
locnpletissinius  «U.  iiiio  tanio  magis,  qoanto  locuple- 
tior  est.  Nam  Iuih:  »ensus  maloruro  acutior,  curo  quia 
in  abundantia  rerum  necessariarum  vem:ilop.  Eleniii» 
qiii  pr:«!  paupertale  ab  horuin  fruitione  arcelur,  ipsam 
nccessitiiiem  consolationis  |oeo  halNsfr :  qiii!  vero  ils^ 
rebus  abundat  et  niorlio  inipedfliir  ah  usn ,  iileo  ma- 
gis  uritur.  Qui  anlcin  non  absiirdum  fueril,  si  Cf>r- 
ptireo  morbo  detentum  quemplam  videamus,  ipsom 
niiserum  pr.rdicare ,  etinmsi  opulenttis  ait ;  anim» 
aiitem  m.ileaffecta,  anima,  inquam,  eiii  par  nihil,  qua 
pretiosius  iiihil ,  ipsum  beatiiin  dicere  ob  tantillon» 
pceuniae,  vcl  ob  leinporanetim  bonorem,  vcl  ob  quid- 
piam  eorum,  qmt  hic  qoidem  inanent,  sed  poat  banc 
viiam ,  imo  ssepins  ante  vitcc  e\ilum  nos  deseruntf 
NA1>,  qu%so.  U:rc  nobis  perturbationts  et  tumultus 
eaosa  sunt.  Ideo  Deuin  accii^aiu  inulti,  ideo  roondum 
nuUn  regi  proviilentia  ptit:int.  Quod  si  scircnt  nihil  in 
pr:csenti  vita  boni  esse,  iiisi  virtulcm ;  non  divitias,. 
non  pcciinins,  non  sanitatein,  non  potentiam,  noi» 
aliud  qnidpiam ;  iiec  quidpiain  inali  esse  in  praesentl 
vita,  hisi  nequitiam,  improbilaiem,  el  animae  perver^ 
sitaiem;  nen  paupertatem  vel  morbiim ,  non  mole- 
stiam ,.  non  ealiimniain ,  non  alia  qiix  gravia  esse 
piitnntnr  :  iiumqunin  lalia  loqucrentnr,  qualia  nunc 
dicunt ,.  numqnani  in  moerore  viverent ,  iion  bealoff 
(Hccrcnt  eos ,  (|iios  miseros  prardicare  op^irterei ,  nec 
miseros  prxdicarenl  eos,  qiios  bcatos  dici  par  esset ; 
noii  ita  erga  bomines  affecti  essent.  Nam  propter  bo» 
noro  corporis  habitum  ,  et  ciborom  copiam ,  et  mul* 
loro  somniim  beatog  praedicare  liomines ,  iiibil  aliiid 
est ,  quam  erga  illos  ut  erga  hruta  anhnalia  affectos 
esse.  Nam  et  h:cc  est  illomm  felicitas;  imo  id  etiam 
in  brutis  malum  est ;  molii  qtiippe  asini  el  equi  otio 
et  edacitnte  pcricrnni.  Qtiod  si  bnitis,  quibus  toia 
virtus  iii  bona  corpori»  habiludine  sila  est ,  id  nocii- 
mento  est ,  an  in  hominibus ,  qoorum  omnis  digniuis 
iii  iiobilitate  animre ,  id  virtulis  loco  ponemus ,  iice 
reverel)iniur  cxlum,  et  animai  nostnc  cognatos  ange- 
los  ?  non  erubescis  ipsam  corporis  naluram  ei  ft>r- 
mam?  non  enim  qiiemadmodum  brotis  eam  nobis 
effhixit  Deus,  sed  nidecebat  iliod ,  quod  animx  la- 
tionali  cl  immortali  ministraturum  erat.  Cur  enim 
bcsiiis  omnibus  versus  tcrram  demissos  oculos  Deus 


783 

indidit,  tibi  vero  iii  capile  ccu  in  nrce  illos  colloca- 
vil  ?  oonne  quia  illis  nlliil  cum  ctIo  cominiiiie ,  Cibi 
vcro  ul  superna  coiilcmplarcris,  lex  a  Deo  et  a  iintura 
ipsa  ab  inilio  posiia  esl?  Ciir  corpus  tuum  ercctuin 
recii«  iilis  vero  proiium  ?  aiinon  endem  «ie  causa ,  iit 
c*x  ipsa  foniialione  erudirei  le«  iii  nibil  commune  ha- 
lieres  cum  terra  ,  ue.|iie  pni^seiKibus  rebus  adliaire- 
res?  Ne  ilaque  nobiliutem  prodamus  iiostram»  neque 
ad  brulorum  'ignobilitatein  delnbainur,  ne  de  nobis 
dical  illiid  :  Homo  cum  m  honore  euel^  non  inteiieant 
{Psai.  48.  21).  N:im  dcliciis,  divitiis,  gloria  prxsen- 
tibusfiue  rcbiis  fcli€it:ileiii  vii;c  circumscribere,  iioii 


DE  FATO  KT  PROVTDENTIA.  If. 


754 


esl  hominum  propriam  nobilliatem  oonsidertiitiani, 
scd  hiuninum  equis  et  asinis  similium.  Vemm  absic 
ut  tales  bic  adsint  in  saiicto  cbo^o  ac  theairo  spiri- 
luaii,  conventnque  religioso.  Ideo  enim  qvoiidie  di- 
vini  verbi  prsdicatione  fminiur,  ut  verbo  qnisi  fake 
ppoecisis  8]plveseentibus  aDiml  morbis,  fmetifers  ar« 
bores  simus ,  fraciumque  lempestiTura  feramos  in 
regium  horreum  deponenduin ,  qui  glerlan  leferal 
coAimuni  Dominoel  cultori  animaram  nostraram,  ei 
nobis  vitaro  Kiernam^  quam  nos  omnes  assequt  eon- 
tingai,  graiia  el  bentgnilate  Domini  noslri  J^o  Cbri* 
sii,  cuicum  Patre  simulqiie  sancto  Spirila,  gloria,  elc. 


DE  FATO  ET  PROVIDENTIA. 


^Wa  g  fl^yd  dfl'd  5  B  BT»  5  B  fl  8» 


4.|tATI0  I! 


Magimm  crinien  biaspiienna ;  varia  bloipkemim  ge* 
nera.  —  Qui  maiedkit  patri  aut  matri^  morte  moriatur 
{Exod.  2t.  17) :  baec  lex  in  vcteri  Testamenlo  poslta 
•ral,  qiiando  non  magna  erai  opiimi  vits  instiluti 
accuraik),  quando  inducia  cst  diviiiilas,  quaiido  pue- 
rilia  prxcepta,  qii:indo  lac,  pafdagogus,  lucerna,  fi- 
gura,  umbra.  Quid  jaiii  dixerimus  de  iis  qui  nuiic  in 
lenipore  graiix  el  iii  rerum  veritaie  vivenles  qnando 
lamla  cognilione  frauiilur,  ipsi  iion  pniri  et  ina(ri,  sed 
D«o  uiiiversoruro  nialedicunl  ?  qiiodnnm  iilos  excipiel 
sapplicium?  qnis  cniciaius  nequiii:e  Linl»  par  eril? 
^aiis  fluvius  igiieus?  qiiis  vermis  iminorlalis,  (\ux  le- 
ii«brae  exieriores,  quae  vincula,  qiiis  stridor,  quis  fle- 
lus?  Omiiia  torinenia,  qu;R  j.iiii  sunl,  et  qua;  fulura 
siinl,  non  sufBcieni  aniui;e  sic  »flecla>  el  in  t:intain 
ncquitiam  bipsx.  Blaspbcniix  aiitcm  inodi  miilli  va- 
riique  suiit ;  quos  iiecesse  esi  hodie  oinnes  exponere, 
ut  in  nullom  eorum  sponte  labamur,  neqtie  amlcum 
wel  Iniroicum  quempiam  simililer  lapsum  negligamus. 
ffuUum  enim,  nulliim  iiiiqiie  cst  peccatnm  lioc  deie- 
riiis,  nullumoequale;  sed  additamentum  malorumest, 
qiiod  omnia  confundil,  qiiod  inexpiabili^  et  inlole- 
rando  plectltur  supplicio.  Qninam  snni  (jui  Deo  male- 
dicfint?Qtti  sapienli  ejus  providenlix  fati  conrusionem 
el  iieeessitaiem  ceu  muriini  opponunt.  Certe  quod 
infideles,  qiii  llgna  et  lapides  insulse  miraiilur  et  co- 
lunt,  lioc  laborent  niorbo,  nihil  miriiin ;  qiiod  auiem 
ii,  qni  ab  hnc  crrore  ct  serviiutc  liberati  sunl,  qui 
cognitione  Dei  dignati  sunl,  qiinsi  ex  regressu  quo- 
.  piam  in  banc  proceilam,  in  huiic  cogitatiim,  in  hanc 
amentiam  recidenmt,  illnd  est  gravissiinnin,  inuitis- 
que  vere  lacrymis  fletibusque  dignum  :  quando  ii, 
qiii  se  Christnm  adorare  dicunt,  qni  tanlis  dignati 
snnt  mysteriis,  arc;inis  inibuii  dogmatibus,  et  sapien- 
lia  illa  qo»  ex  cxlis  ad  nos  delata  est,  post  Untom 
honorero,  qnem  a  Deo  acceperunt ,  scipsos  prxeipiles 
agunt.  alque  a  liberlale,  quam  ipsisDeos  largiiusesi, 
se  adiDodum  insani  dejicinnt,  gravissiin:cque  se  subji- 
cinnt  servituii,  dum  horrendam  lyrannidem,  qux 
numqnam  foii,  cogitalu  ringnnl,  ct  spem  bonam  cx- 


scindonl,  nervosque  eoriim,  qtii  virloti  sludeiii,  ei- 
scindere  student.  Quemadrooduro  inMlo  nuliies  slre« 
noos  ei  aiiimam  pro  pairia  effimdere  paraios  ceraens 
inimicus  quispiam,  qui  ncc  eos  alio  modo  Ixderey  ne- 
qne  a  studio  erga  rcgem  avocare,  ueque  rniiidos  efll- 
ccre,  nequc  machinis  supcrare  potesi,  alio  illus  modo 
corrampit,  suadcreqoe  conatur  frastra  illos,  lemere 
et  sine  causa  taniuin  suscipere  laborem,  lia  ut  eorum 
manus  debilitet,  robur  dejicial,  animi  studium  exstin- 
guai,  ol  bis  omnlhos  a  pngnandi  sludio  amotos,  niidos 
ei  inermes  adveriens,  vinctds  demuro  in  eaptiviiatem 
addticat :  sic  el  diabolos  fecit.  Guni  viderel  inaxiinam 
orbis  partem  Dei  gratia  gentillom  err«»rem  irridere, 
tolisque  animi  viribus  verbum  vcrc  religionis  praedi- 
care;  binc  vero  magnuni  virtutis  studium  niatinre, 
moltomque  ncqoitise  conlemplum :  noii  ausus  palam 
dicere,  Deflcile  a  Christo,  ejus  dogmata  irrideie,  fa* 
bulae  sont  et  errores,  ipse  Cbrisius  improbus  et  iii- 
bumanus  est :  novit  enim  eos  ila  magis  a  sua  tyran- 
nide  recessuros,  et  in  majus  soi  odium  venturos. 
Ideoqne  iion  reeta  via  criminationem  offert,  sed  cir- 
cuiiione  usus,  impi;e  disciplinx  viras  clancolum  S|)ar- 
git,  specie  quidem  ipsos  in  flde  manere  sinens,  radi- 
citusaulem  lllam  eveIlens,omniaqoe  vcritaiisdogmala 
pessoindaiis,  atqoe  iii  obseqoenles  sibl  bomlnes  ma- 
gnam  effundens  eontra  Deom  calomniam.  Proptcrea. 
ab  illo  hoc  venenum  et  mortifera  fati  pbannaca  ador- 
nau  siini,  ui  omnia  qu»  dill  clam  invehal,  uiqoe 
docirinaiii  fldeiiique  nostram  vanam  esse  osteiidat, 
hominibusque  suadeal  malum  de  Deo  ferre  judicium. 
Quod  etiaiii  inilio  circa  Adamuni  fecit,  Deuni  qoasi 
invidiim  criininaius.  lllud  enim  pene  dlxil  dum  borUi" 
rcior  :  Sciebal  Deos,  inqoit,  oculos  vestros  aperiendos 
es>e,  sciebat  vos  qoasi  deos  fuluros  esse,  invidil  bulc 
hDDori  vessro  majori.  Etiamsi  enini  haec  verba  non 
subjunxeril,  eadem  lamen  ex  priorlbus  conjiclenda 
reliquit.  Ac  vide  nequitiam.  Stibverso  Dei  decrelo,, 
postquam  dixerat  magna  iilii  obventura  bona  esse,  s'u 
non  illi  obteroperaKeni,  videlicel  aiiertionem  ociils«' 
ram,  squalllalem  ciin  Deo ,  et  ipsl  annexam  sciei^ 
tiam;  non  adjecii,  improbum  illum  esse  qui  baee  pro- 
biberft,  iie  videretor  cco  tniinicus  et  lio^iis  verb^ 


f55  S.  JOANNIS  GHKYSOSr. 

facere;  sed  persomiin  consiliarii  etcuraloris  suscepit, 
ut  nialam  hortationem  reddercl  acceptiorem ;  quod 
eliam  accidit.  Nihil  eiiim  aliud  his  dictis  pcrficere 
voluil»  nisi  ut  deflceretis  a  Deo  conditore :  Iiividus 
est  eniu),  inquil,  rt  livore  plenns,  maximis  vestris 
invidet  bonis.  At  hxc  verba  manire^ste  iion  posuit : 
»lioquin  illum  siispicantes  iuimicuin  esse,  fugissent : 
his  ergo  praetermissis  et  dissimuiatis,  hoo  perniciosuin 
induxit  consiliuin.  Eodem  qiioque  niodo  nuncr  mm 
dicit»  Delicite  a  Giirislo,  quasl  divina  pra*copla  dain- 
nanda  essent :  novit  eiiiin  sibi  menlienti  fidcm  iion 
habendam  fore ;  sed  caliide  videlur  iios  in  iis  esse 
siiiere,  et  cum  veriiate  conseniire,  sed  alio  inodo  mis 
inscios  ab  hac  aeterna  liereditate  ejicit :  qiieinadnio- 
dum  si  quis  puerum  ingenuum  ac  liberum,  sed  sini- 
plicem  et  incautum ,  noii  quidem  dextera  appreheii- 
sum  ejiciat  ex  doiiio  patcrnn,  sed  illum  ad  ea  facienda 
hortelur,  quibus  gestis  vulit  nolit  a  paiernis  omnibus 
bonis  excidet.  Neque  enim  ficri  ullo  inodo  polcst,  ut 
is  qui  Talo  h:i:rei,  caeluin  coiisequatur ;  imo  cliam 
fieri  nequit,  iit  geheniiam  el  supplicium  effiigiat :  n:im 
divinls  pra*ceptis  coniraria  iinperal.  Dicit  Deus  :  Si 
volueritis^  ei  audieriiis  me^  bona  lerro!  comedelis ;  si 
autem  nolueriiis,  nee  audieritit  nie^  giadius  vo$  consu' 
met.  0$  emm  Domini  hac  bquutum  e$t  (l$ai.  1.  19. 
20). 

Fatum  an  Uberum  arbitrium  impediat.  —  Vldes  qiio- 
roodo  Deus  loqii^tur,  et  leges|K>nat :  aiidi  nunc  faium 
quomodo  loquatur,  et  quomodo  conirarias  ponat  le- 
ges ;  et  disce  illn  quidem  a  diviiio  Spiritu  dicia  esse, 
hxe  auieiii  a  inaligno  dxiiione  inimanique  fera.  Dixit 
Deiis,  Si  volwrritis,  et»  Si  nolueritis,  in  nostro  arbi- 
irio  el  voluuiate  reiiuqueiis  viriuiein  et  iniprobita- 
tem.  Ille  vero  dicil  :  Qtiod  Oalo  coiisiilutuni  est,  vitari 
non  potest,  veiiiiius  nolimus.  Deus  dicit :  Si  volueritis^ 
bona  terrw  comedelis;  Talum  vero  dicit  :  Quantumvis 
volucriinus,  iiisi  nobis  id  datuni  fiierit,  nulla  utililas 
est  hoc  velle.  Deus  dicit  :  Si  nolueritis  attendere 
verbis  mWj,  gladius  vos  conswnet;  falum  conira  dicil : 
Si  noluerimus,  datum  vero  nobi»  fueril,  tniiien  salvi 
erinius.  Annon  hoc  fatum  dicit?Quld  hac  pugnacla- 
rius  fuerit?  quid  hnc  bello  apertiiis,  quod  adversus 
divina  eloquia  nequiliae  doctores  dt>mones  suscepe- 
runt?  Sed  ut  jam  dixl,  qiiod  daemones,  et  homines 
dxmonibus  pares,  nempe  Graeci,  his  fidem  habeant, 
uihil  mirum  quod  autem  vos  tam  divinse  et  salotaris 
doctrinic  participes,  haec  despicintis,  etadilla  absur- 
dissima  commenta  animac  perniciosa  confugiaiis,  illud 
Jonge  gravissirnum  est.  Quid  etiim  mihi  externos  judi» 
(are{i.  Cor.  5.  i2)  ?  Mihi  apud  vos  serino  esl,  nien- 
lira  Ghristi,  filii  Ecclesue,  qui  iii  paterna  domo  eru- 
dili  estis,  et  caelestibiis  disciplinis  imbuti,  qui  taiito 
honore  digiiati  estis.  Ideo  geino,  ideo  lamentor  et 
ploro  :  nam  Jacrymis  digna  sunt  hacc,  qiiando  quis 
in  peccata  decidit,  qiui!  veiiia  digna  non  sunl :  qiin? 
venia,  qiiando  Deus  senieniiain  dlcit,  et  dxmoiies 
i  ontradicuiu,  eonimque  dicta  etiam  Dei  domesiicis 
fide  digiiiora  videnlur?  Non  dlsputalionem  jam  ino- 
vcmus,  scd  iiitcrim  eorum,  qui  ipsis  obtemperant, 


AitClllEP.  GONSTANTINOP.  750 

impudenliam  ostendemiis  :  Deus  diclt ;  Apposui  tibi 
ignem  et  aquam^  vitam  et  tnortem :  quocunufue  voiueris^ 
extende  manum  tuam  {Eeeli,  .15.  i7):  daemon  dkit : 
Noii  est  in  tesitum  exiendere  manum,  sed  iiecessi- 
tale  quadam  ac  vi  hoc  agitur.  Et  hsec  tibi  videntur 
fide  digiiiora  esse  :  iieqne  cogitas  qiianttim  sit  inter 
hujusmodi  consultores  intervalluro,  quod  iUesit  Deus, 
hic  vero  daemon  :  noii  consilii  differeniiaro  examinas* 
quod  illiid  salutare  sit  et  ad  virtutem  vocet,  hoc  vero 
diaboliciiui,  ad  nequitiam  el  iinprobiiaiem  excitans  : 
non  ctmsideras,  (|iia!nam  libi  a  Deo,  et  qoaeiiam  ttbi 
n  daemnne  daia  siiit :  quod  ille  quidem  ita  te  dilexerit, 
ut  ei  Filiuin  suum  unigeniium  pro  le  daret,  quo  nihil 
Palri  pretiosius  erat,  atqiie  etiam  iiunc  ita  ainat,  ui 
te  per  aposiolos  pro  tua  salute  coliortetur,  et  oini.ia 
facial;  ille  vero  ila  odio  habuit  et  habet,  iit  per  om- 
nia  le  iinpugnel,  neqiie  modo  non  libi  aiiquid  boni 
tribuat,  sed  etiam  ab  iis  quae  a  Deo  aecepisti  te  ex- 
lurbare  coiietur  :  iile  te  angelis  parem  facere  studuitt 
hicvero  hunii  repentibus  te  abjectiorem  effecit,  libi- 
que  persuasit  ul  illa  adorares  :  ille  iii  regnum  caelo- 
rum  aliosque  hoiiores  te  prrtrahit,hicverohonoribus 
tibi  collatis  invidit,  nec  prius  abiit,  quam  te  inde 
ejecerit.  Quamvisenim  illiu&dogmaia  perspicerenon 
possitis,  eiiamsi  sole  clariora  sint  iis,  q«]i  prorsus  su- 
pini  non  siint :  ita  conspiciiam  habcnt  illa,  quee  Dei 
sunt,  virtuiem  atque  saluiem ;  illa  vero  iiequitiaiB  : 
attamen  si  non  potesiis  ad  illa  respicere,  saltem  ab 
iis,  qiii  consiliiim  vobis  dant,  discite  quid  sahitare, 
quid  noxiiim  sii.  Quomodo  enim  absurdum  non  ftie- 
rit  cxteris  in  rebus  hoc  iiii  consilio ,  ut  sl  medi« 
cus  cibum  dei  aiiciii ,  non  de  eo  ilte  curiose  in« 
qiiirnl ,  sed  ut  saniiali  conducenlehi  accipiat  ;  sl 
aulein  vetieficus  et  praestigiator,  non  mulliim  inqui- 
rat,  sed  quasi  veiienum  et  pestem  aversetur :  et  cum 
de  Deo  agitur  non  eodem  uli  medio?  quamqiiam 
tanto  majus  intervallum  esi  inier  Deum  et  dacmonem^ 
quam  inter  medicum  et  veneficum,  quanlo  nec  dici, 
neemenle  vel  sernM>neGomprehciidi  potest.  Quomodo 
igitur  iion  extremae  fiierit  absurdilatis,  ubi  minor  est 
cibos  pncbenliumdiffereiitia,  non  ctiriose  inquirere,sed 
cooditione  personarum  universae  doctrinae  loco  uti  : 
ubi  autem  coHsiliariorum  tintnm  est  discrimen,  adlior- 
taiioneopus  haberejit  inlelligatur  quid  saluiare,  quid 
noxium  sil?  Ne,  qu«so,  ne  irrationabilibus  bcsiiis 
irrationabiliores  simus;  sed  resiliamus,  nec  praibea- 
mus  aurcs  :  nam  Corrumpunt  mores  bonos  colloquia 
prarfl(l.  Cor.  15.  35)  :  neqiie  vontora  asseqiienUir 
qui  dfce|)ti  sitnl.  Cur  cnim  si  pestilentem  et  infectum 
locum  videas,  illic  consistcre  refugis,.  eliamsi  sexcenU 
le  ad  illam  hnbitalioncm  perirahant,  corporisqiie 
valetiidinero  Cicreris  omnibus  antcponis  ;  eum  auiem 
s^rinone  pestilcnti  atque  niorbo  quidam  sunt  rcf«Tti, 
quae  noii  cor|>us  lantum,  sed  eiiain  animam  perduni, 
caniqiic  dcteriorom  ac  viliorem  rcddunt,  noii  lanicn 
resilis?  Au</f,  inqnit  sapiens  quidain  vir,  ne  steteri$. 
$edre$ili,  ne  tardaveri$  {Prov.  9.  18)  :  vcl  niiniinam 
in  his  meluc  iiioiani.  Ihec  pi>rrodicimus,  noii  dogiiia. 
ttim  illoi-aui  viin  icforinidantes,  scd  iinbeciiliiaiem 


m 


DE  FATO  ET  PUOVIDEiMlA.  ID. 


7SS 


Testram  metuenles.  Nobis  enim  per  Dci  gratiam  ilto- 
rum  scita  aranearum  telis  imbecilliora  videntur,  qui 
siinuis  in  fide  fundati,  etiamst  millies  ad  aares  nostras 
decniiient,  tanto  majore  risu  a  nobis  excipiuatur, 
quasi  «iisani  et  mente  capti  :  sed  imbecillitatero  ve- 
straui  ffOrmidanius.  Neque  adversum  omnes  baec  dico, 
sed  adversus  eos  qui  his  obnoxii  sunt.  Quandoquidem 
Paulos  qui  omnia  tenebat,  iion  doctrinam  tantum,  sed 
verberum  pugn:i8  adversus  extraneos  discipuium  Ti* 
motbeum  docens,  vanos  sermones  occludendos  mo* 
net  (2.  Tim,  2.  i6).  Breve  est  vitae  nosirae  tempos, 
exigoum  salutis  curriculum.  Siergo  breve  illud  tcm- 
pus  iiobis  ad  discendum  iittlia  conc^um,  in  super- 
vacaneas,  inutiles  et  noxias  disciplinas  insumamus^ 
quandonam  aderil  aliud  tempus  ad  discendum  ea« 
quae  necessaria  siuK  et  urgent  maxime?  Atqui  si 
etiam  loiigissimumesset,  totum  ci^t  utilibns  in  rebus 
insuroenduin :  cuni  autem  breve  sit  et  exiguum,  quo- 
modo  noH  extremae  dementiae  fuerit,  ejus  brevitatem 
in  disciplinas  animae  nostrae  perniciosas  insumereT 
Quid  medicina  opus  est  tibi?  ne  accipias  plagam,  ne 
tempus  absumas  in  iis  sanandis,  quas  abaliis  accipis : 


a  divinis  Scriptiiris  sanitatem  compara ;  si  accesi«eril 
aliquis  aliena  docens,  aures  obtura;  statim  resili,  ne 
cuncteris.  Si  contra  Iinperatores  ronsilium  iairetur, 
non  committeres  ui  in  ejusmodi  consessu  locum  ba- 
beref,  quippe  qiii  vel  ex  auditu  renim,  etiamsi  noit 
assentiaris ,  in  periculum  omnine  venires  :  quando 
contra  Deum  aliquid  dicitiir  agiiaturque  dogma  acco- 
satione  plenum  adverafH  illum,  annoii  fugies,  annoii 
maledicam  linguM  atersaberis,  aiinoii  impia  ora  ob- 
turabis?  £t  qoomodo  poleris  cum  fiducia  Deum  pre- 
cari,  qui  in  eum  juctatarum  caluniniarum  particepe 
ruerisT  Ne,  quaeso,  id  evenial.  Ha^c  a  me  non  ad 
praesentea  dicta  sunt ;  Imo  poiius  ad  prscscntes. 
Etiamsi  eiiim  vos  innoxii,  si  qiios  noveritishocinorbo 
laborantes,  his  pluribusque  aliis  coiitendite  vcrbiSt 
ut  maliim  radicitus  evellatis.  Id  vero  fial  precibns 
sanctorum  et  ainicorum  Dei  :  non  eniro  lantum  no- 
stra  verba  valenl«  quantpni  illorum  precationes. 
Faxit  Deus  nt  nos  oinnes,  et  quotquot  ad  Eccle- 
siaa  plenlttidiuem  pertiiient ,  his  liberati  malis , 
citm  fiducia  slemus  ante  tribuual  Christi,  cui  gloria. 
Amon. 


DE  FATO  ET  PROVIDENTIA. 


OSATIO  in. 
Novi  me  nuper  apud  vestram  caritalcm  de  f;ito 
verba  fecisse,  nihilque  prohibet  quominus  de  eodcm 
argumento  etiam  hodie  serroonein  iiistiiuamu^  :  noii 
quod  niorbus  sit  ita  validus  ,  sed  quod  socordia  no- 
stra  sil  incredibilis ,  quae  vel  minimas  aegritudincs 
permaguas  faciat.  Siqiiidein  et  caeco  id  vel  natura 
conspicuum  est,  fidcli  nempe  nc(|ue  verbis  neque 
doctrina  opus  esse ,  iit  malum  hoc  effugiat.  Quem- 
admodum  enim  ei,  qui  terram  nostram  inliabitet, 
legibus  nostris  uutur ,  regibus  iisdem  pareat,  non 
necesse  est  persuaderi ,  ne  Persarum  insiituta  apud 
nos  inducat,  sed  semel  prohiberi  tantum  :  sic  et  hoc 
loco  faciendiim.  Nam  quod  ad  peccata  cavenda  per- 
tinel,  alia  qiiidem  siint  quae  sermone  doctrinaque 
cgent,  alia  vero  ita  manifcsta  et  clara,  ut  mciu  solum 
ac  supplicio  coerceanlur  :  cujus  generis  sunt,  occi- 
dere,  adnlterium  admitterc,  furari,  quae  oraiione  non 
egenL  Quamobrem  legislalor  non  docirinam  posuit 
qua  aores  nostrae  pcrsonareiit,  et  rein  esse  malain 
indicarettir  :  illud  enim  jam  cogitationem  nostram 
pneoccupaverat;  sed  solum  prohibuit,  Noii  adiilterium 
adiniltes,  non  occides  {DeuL  5. 17.  18).  Ubi  vero  de 
viduariim  des|»ectu ,  deque  depositorum  violata  fide 
nos  anoquilur,  titnc  rationes  adjicil.  Miurare^  inquit, 
Vfi^iiaui ,  et  advenam  :  etenm  ei  lu  advena  [uitli  in 
lerra  ^gypti  (Deut.  10.  H 8).   Sabbatum  requie  cole^ 
inquit  (Exod.  20.  10.  «I  51.  13):  deinde  ciusain 
afferl  *. 

Fatum  omnino  damnandum.  —  Fatum  itaque  avcr- 
sari ,  jion  pracceplum  csl  qiiod  niiiocinio  cgcat ,  std 
1  illuit,  ddnde  causam  affertt  dcest  in  Coll). 


ex  illis  perspicuis  esi.  Nam  quemadmodom  palam 
est  caedem  el  adulterium  esse  inala  el  prohibita ,  ita 
pcrspicuum  est  fatum  etiam  esse  maliiin  ac  prohibi- 
tum  :  neque  eiiiin  ex  eo  quod  aliqui  ipsi  fidem  ba- 
beant ,  putetis  ipsum  non  esse  rem  vetitam.  Eieninn 
et  ca'des  quoque  patratur ,  etsi  legibus  prohibita ; 
adulteria  itein  et  npinx  admittuntur  a  nniltis,  qunin- 
vis  vetita.  Quod  eniin  perinde  atque  csedes ,  genesis 
quuque  legibus  Grxcorum  sit  vetiia,  hinc  liquet,qtiod 
si  quis  adtilterio  cuin  uxore  ciijiispiani  admisso ,  in 
foro  judiciali  accusatus  dixerit :  Non  ego,  sed  gciie- 
sis  :  cgo  quippe  lemperanler  agcre  volcbam,  scd  illa 
ine  iii  pulil  :  annon  ideo  graviores  dabil  poBiias,  ul 
qui  ad  ridiculam  derensioiiem  confugerit?  :m  veniam 
impetrabit?Neutiquam.  Atsecundum  illosimpelrassc 
oportuit.  Si  cnim  genesi ,  non  arbitrio  nostro  hacc 
fiereiit,  nuUa  aptior  defciisio  essct.  Nam  si  voluntas 
nostra  potcniior  sit  geiicsi,  nulla  genesis  erit :  si  vero, 
quantumvis  conetur  quispiam ,  necesse  sit  ea  quac 
genesi  suiit  pnefinita  iinplert;  fruslra  punilurille,  el 
venia  ei  negatur ;  sed  i^cmo  illum  neque  se  purgan- 
lem  neque  veniam  inipetranteni  audiet  :  ita  res  ab 
omnibus  explosa  est ,  fabulaeqiie  ac  nugarum  loco 
habetur.  Multi  vero  magtstratus  (tametsi  ab  homine 
quopiam  si  vis  inferatur,  id  reo  ad  defensioheni  suf- 
ficial,  imo  potius  nullum  essecrimeu  ultra  videatur), 
mulli,  iiiquam,  magistratus  de  injosta  csede  accusati, 
poenas  dederunt :  carniflces  vero,  qui  caedes  perpe- 
iranl,  suaque  manu  perficiunt,  ad  tribunal  traitere 
vel  pcrquisitionem  facere  nemo  aggredialur .  oMro- 
cinante  necessitate ,  magistratiis  aiictoritate,  et  snb- 
jcciionis  tiiuorc.  Quod  si  boinini  igiiQSCu:ii ,  (\t\i\  ;ib 


759  S.  iOANNIS  GHRYSOSTO 

homine  oontribiile  suo  concius  esi;  nontie  mullo 
magis  homini  per  faluni  coaclo,  eondonandurn  essel  ? 
Atqui  auriigicnduni  eral.  Verum  illius ,  ut  aiunt,  im- 
perium  sic  inexpugnabileesl,  ut  quamvis  in  desertum, 
quamvis  in  mare,  quamvisaltum  in  locuin  te  conreras, 
ejus  ptncila  ^  non  effugias.  Quomodo  igitur  non  ab^ 
surdum  fuerit ,  euin  qui  a  barbaris  magna  vi  cogiiiir, 
facile  ▼eniam  impetrare ,  iit  ne  quidem  accusetur, 
eum  vero,  qui  (loleiitiore,  ut  aiunt,  neeessitate  coni- 

-  pellitur ,  pcenas  dare ,  rieqiie  ad  causac  sum  defeiisio- 
.  nem  admitii?  Nemoenimumquam  fatuni  pra&ieiidens 

IKBiias  effugit  :  noii  iii  foro  judiciali  inalelicus ,  iion 
doini  famulus ,  non  in  lodo  puer ,  non  tn  arlilms  di- 
scipulus ,  si  quaDdo  ii  pecGiverinl.  Qnomodo  igitur 
quidam  fatum  toenlur ,  qiii  illud  sic  iiifamant,  ejus- 
que  necessitali  ueminimum  quidein  veni;<^  concedunt? 
lu  nempo  veriiale  et  conscienii  i  sua  pennoli ,  fabu- 

.  kim  essepuiaiu.  Cum  autcni  iii  gravia  pectatahipsi 
fuerint,  aliiid  riirsus  prxlenJniu,  qno  sc  poenas  eflTii- 

.  gerc  posse  putant ,  qua^i  vero  iion  itieo  graviores 

.  datiiri.  £tenim  non  tam  grave  e>t  pecciire,  quam  post 
peccalum  inipudenter  agcre ,  et  propler  scelera  sua 
Deiim  .iccusare.  Hoc  omnium  peccatorum  teterrimum 
est :  illud  vero  diabolus  curat,  ut  non  roodo  nos  segnes 
ad  virtutem,  et  pronos  ad  maluin  rcddai ,  et  omuia 
Deo^ttrtbueresuadeat ;  sed  eiiam  defensionis  obtentu 
ei  animam  et  linguam  nostram  in  blaspheiniam  con- 

'  ji(  iai ,  iit  et  Dcum  acciiscmus ,  et  male  gestorum  a 
.•Jnsodium  deponamus,  el  in  eum,  quiauclor  iion 
est,  cttlpam  Iraducamus.  Aiqui  si  quis  apud  bomines 

'  aliquid  tale  designaverit ,  vel  id  uniiin  satis  est  ad 
ejus  accosailonem  atque  pernicieni.  Gnm  quis  enim 
altenim  calumniatur,  elianisi  niliil  mali  patraverit,  ut 

-  criminis  rei  supplicio  plectiliir.  Vide  igiiur  quanta 
mala  diaboliis  per  falum  indncat :  virtulis  conlem- 
ptiim  ;  animnm  qiiippe  resolvit  quantumvis  pronum 
»d  sudores  pro  illa  suscipiendos ,  qiiando  suadel, 
iiuihim  qood  in  iios  incidat  gestum  pro  >iiio  haben- 

*  Colb.,  fila  QMy  quae  etiam  leclio  quadrare  potest. 


:.il  )IRCIil£F.  CONSTANTINOP.  760 

duin.  Cumcnim  quis  didicerit,  moecbum,  bomicidam, 
Diurorum  effossoremr  non  esse  criminis  reum,  non 
desinet  quasi  in  prxcipiti  loco  sponte  ruens  provi- 
deniiae  atios  calumnjaiores  eflicere ,  et  ipse  quoque 
calumnialor  Dei  esse  :  qiio  qnid,  quseso,  perniciosius 
essc  potest  ?  Fugiamus  ilaque ,  dilecti ,  talem  idolo- 
latriam :  vere  mors  esl  in  olla  (4.  Reg.  4.  40),  omnem- 
qoe  qul  inde  hauserit  vel  lanlilliim  peryersoru:ii 
dognialuni,  prorsus  niori  ncoesse  est,  nisi  resiliat,  et 
sanilate  pura  fruatur.  Nc  igitur  postea  infriiciuose 
ploromus ,  cum  nobis  slatulom  peBniteiHias  tetnpus 
post  decessum  pnrcistim  fuerir  y  donec  in  arbitrio 
nostro  situin  est,  quotqiioi  hoccorrepti  somos  morba, 
IHBnitentiam  ag:imiis  et  resipiscamus  :  quotqiiot  vero 
sani  sumus,  et  incolumiiatein  servemos,  et  hoc  morbo 
correplis  inaniini  porrigainns.  Nam  si  corpore  argris 
hocslndium  iKincque  curam  adhibemos,  animi  in- 
gruenle  inorl)0 ,  qnid  noii  a  nobis  praeslandum  cst? 
quid  hon  snstinebimus ,  iil  fratrem ,  ad  societaieuK 
iiiembroruni  caindem  cooptatum  ,  recoperemos ,  qui 
ad  pleniiudinem  corporis  ecclesiastici  periinet?  Oinnia. 
ig.tnr  hnjus  caiisa  susciplamus,  omnia  faciamus,  canes 
ac  lupos  abigentes :  neque  nostram  salutem  satis  nobis- 
esse  putenius.  Quemadmodum  enim  dictom  est,  Sind4- 
bas  furem^  currebat  cum  eo,  et  cum  aduUeris  porAonem- 
luam  poneba»  (P«.  49. 18) :  ita  et  hicquoqoe  aodiamos; 
cnm  vldcrinius  aliquem  ex  rrairibusnostrissuffurantem 
verbis  ei  susurris  ,  ista  audiainus.  Domus  Douiiiii  est 
Ecclesia,  vasa  preliosa  sunt  (ideles.  Cum  ergo  videris 
cxlernum  aliquem  c&  vasis  quidpiam  diripere  conan- 
tctii ,  ciiamsi  tu  non  hoc  viiio  captus  sis ,  utpote  qui 
pericliteris,  si  negligas,  ne(|ueadeaseos,  qui  idemen- 
ilare  possunt,  reus  eris  aiiiina;  ilfius,  qiii  cum  videris 
furein  effodientem,  non  iinpediveris  sive  per  te ,  sive 
per  alium.  Neque  vero  hoc  dico,  qood  tibi  periculun» 
inipetidere  puteni,  sed  ul  le  securum  reddain,  utquc 
id  efflciam  ut  perinde  aliorum  atque  tuam  cnres 
siilulem.  Ita  eiiini  poleriinus  proinissa  consequi  bona,. 
gralia  Ciiristi ,  cui  gloria  in  saecula  saiculorom. 
Anien. 


DE  PROVIDENTIA  ET  FATO. 


OKATIO  IV. 

Eadem  ip$a  dicere  miki  quidem  grave  non  ett ,  vobis 
I  tutum  (PlttUpp.  S.  i).  Qood  si  Paiilo  freqiienter 
discipulos  doetrina  imboere  opusfuit;  Paiilo,  inquam, 
qiii  com  Spiritos  gratia  docebal ,  qui  ciim  iinperio 
inimicos  abigebat ,  qui  omniuni  xgrittidines  lollebai, 
Paolo  iia  honorato,  qoem  omnes  audiebant  qiiasi  an- 
geltttn  de  cxlo  descendentem,  Imo  potius  quasi  ipsitin 
Clirjstum ;  si  itaqoe  illi  necesse  fnit  frequenicr  eadeni 
ipsa  repctare,  multomagisnobis,  qiii  nollo  in  numero 
•omos.  Etenim  etiam  vobis  tutum  est  frequenter  de 
iisdem  Ipsis  rebos  aodire ,  nec  modo  de  iisdem  ipsis 
cebos,  scd  eadcm  ipsa  de  iisdein  ipsis  rcbos.  Ne  gra  • 
veiur  ergo  quisqiiam  ,  neqdo  molesium  sibi  pniei,  si 


de  eadem  hypothesi  eadem  ipsa  reiractemos.  Si  enim 
confldere  liceret ,  vos  his  semel  auditis  aegritodineni 
animi  deposituros  esse,  ne  sic  quidem  ab  hoc  argu  • 
mento  recedendum  ,  sed  de  eodem  ipso  loquendum- 
esset,  ut  Grma  stabilisque  sanitas  esset ,  vosqiie  caiui 
esseiis ,  ne  in  haec  opera  recidereiis.  Quoniam  voro 
apiid  audilores  reliquias  adhuc  morbi  esse  suspica- 
iiiiir,  necessaria  et  raiioni  consenianea  nobis  est  fre- 
quens  iisdem  de  rebus  adhoriatio.  Hodic  autom  di- 
ccnduni  esl  quo  pacto  haec  effugiamus.  Qiiomodo 
igitur  effiigiemiis?  Primo  precibos  et  colloquio  eun» 
DeOi  secuhdo  piis  cogiiationibus.  Sl  enim  videris  qnaj 
fiiinra ,  quiC  pr.Tsentia  fuerint,  ac  rectum  de  ulrisque 
c.ilcolum  liileris,  numqnam  hoc  malum  animain  tuai» 


Il»l 


DE  FATO  ET  PUOVIDCNTIA.  IV. 


7tt 


auiiigei.  Cuui  ergo  videris  qiieiiifiaDi  praeter  digai- 
latem  locupleleoi ,  ne  bealwn  praedices^  ne  aemolan- 
duni  puiea,  neque  l>ei  providenlinin  dainnes ,  fieque 
putcs  lemere  ei  casu  ferri  res  prxsentos ,  quia  ille 
quifipiam  practer  ineritum  loeupics  est.  Recordare 
Laiari  el  divilis  (Luc.  16):  ut  liic  quidem  adsun»- 
roam  rerum  et  divitiarum  copiain  pervenerit ,  cum 
essel  crudeiis ,  feriis  el  inbumanus ,  ipsisque  canibus 
efleratior  :  si(|uidem  iili  pauperero  miserabaniur  et 
corabaot »  nee  segnitcr  ulcera  iii  toio  ejus  corpore 
iingelKint;  ille  vero  ne  micas  qoidem  ipsi  dabat. 
Cogiia  ergo  quoiiiodo  liic  ad  summum  opulentiae  per- 
venerit ;  illc  veio  paiiper ,  sed  reipsa  dives » et  locu* 
ples,  lii  exiremam  inopiain  dociderit ,  iia  ui  neces- 
sario  cibo  desiitucrelur ,  ac  perpetuo  cura  vgriiudine 
et  l^me  luctafetiir.  £t  hic  quidein  minus^  qiiam  usus 
lulit ,  babebat ,  iUe  vero  ulira  modum  rerum  copia 
aflluebat.  Atiamen  nou  molestc  ferebat»  iion  iinpium 
veriNiro  profcrebal^non  Deum  accusabai,  non  provi- 
daitiam  crininabaiur,  non  Cito  liacc  adscribebai ;  nee 
€ui|iiani  nee  sibi  ipeii  umquam  diut :  Ego  qui  iiibil 
speciatim  *  maii  foci ,  lales  peauas  do,  et  extrcmum 
crttci.itum  suatineo,  toe  labescens,  gravissimo  ab- 
turopias  morbo^  paubtim  absumpius  et  loedatus ;  Ivc 
Tero  diveaest  deliciisque  afliuii,  alieiiis caiamitaiibus 
opulentua»  malis  insultms  meis  :  ct  liunc  tamen  iiH 
humaniim ,  imroitem ,  crudeleni  et  saxeum ,  tanix 
pecvnise  dominom  fecit  Deus;  me  vero ,  qui  ue  mi- 
Bimo  qnidem  verbo  ipsqpn  provocavi ,  tot  nialis  cru« 
ciari  permisit :  quonodo  bsc  justo  illojudicio.  quo- 

»  provideotia  et  cura  not>tri  digiia  fiicriiii  ?  Nibil 
iUe  dixit.  Qui  igitur  non  absurdutn  fu4!rit, 
quando  i&dein  ipsi  qul  male  paliunlur  in  omnibus  Deo 
ita  benedicunt»  te  qui  extra  ceriamina  sis ,  de  iisdem 
ia  Deani  Uaspbemare  de  quibus  alii  gratias  agunt  ? 
Qui  enlm  malo  aCficilur ,  etiamsi  aliquod  verbum  du« 
nuB  protulerit ,  quamvis  non  laniam  quantam  alius» 
aliipiam  tamen  minorem  consequitur  veiii;im  :  qui 
anlem  extra  calamilalcs  versatur ,  et  aliarum  rerum 
caoaa  aniroam  soaoi  perdit ,  qua  venin  diguiis  erit,  si 
de  illlt  in  Deuro  bUspbemet »  de  quibus  ille  qui  mala 
palitur ,  gratias  agii,  ct  illiini  laiuiare  non  desinit? 
Comvideris  justuro  mala  patieiitem,  lioc  exemplum 
I  repeie  :  neque  enini  illo  jusiiorem  quempiam 

i  dicere  possis ;  id  enim  liquet  lum  ex  ptientia, 
laro  ex  prsmiis :  nam  primum  ille  requiei  sortiius  est 
locom ,  cam  patriarcba  Abrabain  bonoratus  ;  neque 
alioro  majora  passum  mala  protuleris ,  neque  ita  de- 
apectal  iiabitiim.  Quid  enim  aflTerrc  possis ,  quando 
ne  de  mids  quideni ,  qiia?  dc  mensa  cadebant ,  se 
explere  pouiitt  Qoando  Igitur  sumntain  improbitalem 
videris  :  qtiid  euim  crudelius  ifio,  qui  bunc  in  laiila 
cabmiiate  prai^terierii  ?  vel  quid  alHueiitius  illa  mens-i 
esse  poiesly  aut  vesiibus  sunimas  delicias  et  fortonas 
iiidicanllbas  ?  rursus  cum  videris  summam  jusii- 
tiam :  quld  enim  religiosius  anima  talia  patienri,  sum- 
maaipie  roiserias  generose  fercnti?  quid  enim  mi- 
aerias  llime  et  morbo  tam  insanabili  ?  quam,  qiixso, 

I  Qdb.,  iqnisle. 


veniam  impetrabis,  sl  in  aliis  scandaium  patiaris? 
num  inira  bujus  vitae  lerminos  res  circamscriptfle 
sunt  7 

De  futuro  judicio^  —  Exspecla  finem,  et  tunc  viOe- 
bis  unicuique  secundum  vilae  meritum  inbui :  ne  anie 
praemia,  ne  ante  coronas  perturberis.  Curo  itaque  vi- 
deris  ambos  in  judicium  ingredi »  et  sententiam  judi- 
cis  subire,  tunc  de  utreque  et  tu  judicium  profer.  Quoi 
nonc  suiit ,  qui  viis  iiisidianlur?  quot  qui  roaros  eflfo- 
dimit ,  quot  defunctonim  arcas  effringant?  quot  toris 
insidiantur  alients,  quol  roortiferis  venenis  coroplures 
perdiderunt?  noroquid  in  iis  aecusaintts  judieem  ?  Mi- 
iiime.  Si  enim  illos  in  judicio  coiistitutos  diroitterel , 
ot  eom  qui  mala  passus  esset  plecteret,  eum  vero  qui  in- 
tulisset  bonorarel  e  t  coronatum,  dimitteret,  revera  cul- 
paiidusctcriminaiioneadniodamdignasesseUGuroau- 
tera  nonduro  iraditi  sini,  nec  judicii  lempusadveneril, 
necdum  ille  rationes  expeiat ,  tu  auUcipando  coude- 
mnas?  Aujui  oporleiiai,  inqiiii,  etiani  hic  peccaiorum 
pcenas  dare.  Viiam  luam ,  o  homo ,  perpende ,  et  in 
conscieniiam  ingredere  tuam,  et  sententiam  mutabis, 
noii  judicium  illud  budabis,  sed  lienigni  Dci  loleran- 
tiaiii  approbabis.  Nain  si  ab  uiioquoque  staiim  a  pee- 
catis  admissis  poena  daretur ,  Jaindiu  gi^iius  noslrum 
dc  medio  sublaturo  fuissel.  Qm»  enim  iftoHMiur  u  pu^ 
'  niiri  habere  eor^  aui  qnis  confidenier  dieei  u  furum  eau 
a  peccati» ( Prov.  iO.  9 )?  Sed  quatido  Dei  tolentntiam 
aegrc  fers ,  tecum  accurate  repula  ea  quae  admisisti 
delicia,  el  de  palicntia  ilia  gratiaiii  habebis»  loleran- 
liainque  iliius  admiraberis.  Conturbaris,  angeris, 
omnia  lumuiiu  rcples,  quia  ille  pncier  meritum  dile- 
scit,  ct  clientela  muila  fruilur.  Annon  audis  psalmi- 
stam  dicentcin ,  Ne  itmueris ,  cicm  dive»  faem»  fuari$ 
komo :  quoniam  cum  inierierii^  non  tumei  ommu^  nequu 
deecendei  cwn  eo  gloria  ejue  (  Psai.  48.  17.  19).  Non 
audis  proplieuni  magna  voce  clamantom :  Ommecttro 
fcenum ,  ei  omni»  glariA  eju»  qmui  /loi  fomi  (  i»ai.  4$. 
6).  Annon  vides  cum  prophetarum  oraculis  lealiroo- 
nium  ferentem  reruin  veriiaiem  ?  annon  vides  expe* 
rientiain  et  exitom  cum  dictis  calculum  ferenlem , 
Cifiii  in/«ri€Hl ,  non  eumei  omniaf  Audi  Job  idipsam 
dicentein  ,  A'iidiis  e^reisaf  eum  de  uiero  uMiri»  imms, 
et  nudu»  reverlar  illuc  {Job.  i.  21 ) :  quomam  enm  tn- 
terierii,  non  »umei  omma  (P»al.  48. 18).  Audi  Paulum 
cadeiii  ipsa  philosopbaniem  ,  Nikit  iniuUwm»  in  imue 
mundum  ,  haud  dubium  quod  nee  auferre  quid  |mmm- 
mu»  (1.  Ttni.  G.  7 ).  Tu  vero  bealum  praedicas  homi- 
iiein,  qui  nihil  auferrc  potest  eorum ,  qwe  expediunt 
illi  pr:csi6  esse  in  die  iiidicii ,  et  qiiae  major  uiiseriaD 
ratio  aique  infeliciialis «  dic  mihi ,  quam  cum  is ,  qiii 
iif  deliciis  vixii,  hiiic  abit  sumroa  cum  ignominia  ?  Tn 
vero  si  queinquam  opulentiim  et  arroganlem  in  foro 
videres,  In  cxiranea  regioue  mullo  honore  fruentem, 
parasitis  adulatoribusque  slipatiim ,  ubi  aiitem  iii  pa- 
triam  rediret,  nihil  eoruro  halieiitem,  sed  niidnm,  in- 
gloriuin,  mendicis  egentiorem  ac  viliorem  :  an  hunc 
aemulatione  dignum  censercs?  annon  potiiia  itloin 
miseruni  et  infelicem  diceres?  Idipsum  rrga  divites 
facito.  At  quiuani  stiiit ,  qui  poslquam  hos  de  idiilo- 


765 


S.  JOANNIS  CIIRIfSOSTOMl  ARCIIIEP.  CONSTANTlNOr. 


764 


sopliia  sermonesinoveriinus,  suum  tiircorumque  iiistar 
abdomint  addicti ,  rebusque  prxsentibus  servienies, 
nifail  posl  deccssum  superesse  arbitranlur  :  alii  vero 
superesse  quidem  aliqua  putant,  sed  praesentia  ruturis 
anteponunt.  Conlra  eos  autem ,  qui  nihii  superesse 
pufant,  sed  exslinctam  animam  nullam  reddiiuramesse 
rationem ,  nec  poenam  subittiram  esse  arbilrantur , 
utpote  contra  insanos  et  furiosos,  ridiculum  Torte  esset 
dicere.  -Nequc  enlm  si  quis  in  die  duiiilet  num  dics 

.  sit ,  et  de  omnibus  quas  in  confesso  sunt  quaeslionem 
movcal,  e  re  fuerit  ilti  verbis  persuadcre,  et  eum  ad 
senlentiam  adducere.  Atiamen  cariiatis  vestrae  causa 
cnm  illo  quoque  dispulabimus ,  quemadmodum  nobis 
Dei  gratia  dederil.  Quid  dicis,  homo,  nihit  post  tianc 
vtiamesse  putas?  Id  oniin  necesse  est  dicere,  quomodo 
eeu  malorum  4)uorumdani  gradibus ,  enm  qui  semel 
a  veritalis  Iramite  dejectus  fuerit,  in  deteriorem  f  em- 
per  seNlenliam  projicit  diabotus.  Animadverte  enim  : 
persuasit  temperantiam,  xquikuem  cncierasque  virtu- 
tes  negligere,  improbe  vivere  fccit,  ac  de  reliquo  iltos 
pravac  conscicniias  assuefecit ,  ipsosque  induxit ,  Ut 
«oorum  facinorum  poenam  in  alios  trnnsferre  s(ude« 
renl,  com  oportuisset  a  nei|uilia  recedere.  At  iltt  Iioc 

•iniuime  fecenint;  sed  improlium  dogma  ,  innumeris 
acatens  malis,  commenti  sunt ,  faii  videticet.  Deinde 
in  boc  coiifutati  ct  fateri  tandcin  C(»acti  prxsentia 
niliil  esse,  futura  subvertuiil,  et  senienliam  de  resur- 
rectioiie  lotlunt.  El  si  illos  in  lioc  etiani  confutemus, 
in  aliam  impiam  doclrinam  deciduiit :  nos  inlerim 

•qiiod  in  iianibus  est  confutemos.  Nihilne  post  hanc 
▼itain  erit,  o  homo,  et  tu  hano  senientiam  oppugnas? 
Graci  qui  tot  in  rebiis  delirarunt ,  hiijus  tameii  do« 
gmails  veritati  non  resiiierunt.  Quodsi  ittos  sequaris, 
aKquam  certe  illi  vitam  post  haiic  esse  concessemnt, 
ei  ratiohes  reddendas,  et  judicia  apud  inferos,  el  sup- 
plicia,  honorcs,  calculos  atque  judicia.  Si  Judacos  in- 
lerpoges ,  adt  haRreticos ,  st  quomvis  hominem,  reve- 
rebiliii»  iile  hojus  dogmatis  veritalcm  :  et  si  iii  aliis 
difleranl  hominesilli,  iri  hoc  lamen  omiies  conveniunt, 
el  dicunt,  eorum  qux  hic  gesta  sont  raiioiiein  ibi  red- 

-  <letid!im  esse.  Ai  lu  nulli  Iionim  obtemperare  vis,  sed 

'  semel  errori  deditiis  iinpudenter  agis.  Itaque  propter 
eos ,  qiii  etiamnum  sapiunt ,  hac  de  re  sermo  insti- 
toendus  est.  £um  enim  qui  nihit  post  hanc  vitam  esse 
profiieaiur,  ncqite  Dcuin  etiam  esse  fateri  necesse  est. 
Videir,  quemadmodum  dixi ,  consequenles  opiniones 
prioribus  seniper  deteriores  gradaiim  ab  illis  admilii? 
Si  enim  post  liaac  vitam  nihil  illic  residuum  est,  nec 
Deus  etiam  est.  Nam  si  Deus  sil,  justus  est;  si  jostus, 
unicuiqoe  pro  merito  relriboil.  Si  porro  nihil  post 
banc  vltam  esl,  ubinam  pro  mcriio  quisque  recipict  ? 
Animadvertas  velim  :  multi  praeter  meritum  ,  ut  ipsi 
jam  confessi  suiit,  bonis  honoribusque  rruuntur  in  bac 
vita;  alii  vero ,  qni  in  justitia  vivunt ,  cruciantur.  Si 
ergo  nultum  sit  posiea  lempiis,  inique  accepii  jusii , 
praeier  meritum  bene  habiti  injusti  discedent.  Si  aii- 
lem  res  iia  se  habeat ,  quomodo  esse  jtisiiiia  possit? 
Necesse  enim  esl ,  esse  aliquod  leinpus  posi  tiniic  vi- 
lam,  in  quo  siDgnlis  pro  rocrito  tribuatur  :  i!i  tiac  viia 


cnim  boc  non  invenitor.  Sin  tale  lempus  non  sit,  qno- 
modo  qiiisquc  pro  merito  recipiet?  si  vero  nullns  pro 
mertto  recipit,  ergo  Deus  secundum  le  justus  non  est ; 
si  Deus  justus  non  esl,  neque  Deus  est.  Sed  blasphe- 
mia  in  caput  eorum,  qui  nos  ad  hacc  dicenda  compu* 
lerunt,  retorquealur.  Videte  in  quantam  btasphemiam 
oratio  provecta  sit.  Yerum  quod  Deus  sit ,  res  ipsae 
ctainaiit :  et  conseqiienter  ille  justus  est :  si  justus 
sit ,  unicuiqiie  pro  merito  retribuit :  si  unicnique  pro 
merito  retribuit,  nccesse  esl  post  b»c  atiud  qiioddant 
esse  tempus,  quo  unusquisque  pro  meiilo  accipiet,  ct 
pro  gcsiis  suis  vel  poenas  dabil,  vel  pnpmium  accipiel 
{Gen.  4.  7).  Sobrii  siinus ,  dilecti  :  quidnin  iii  igiio- 
rantia  Dei  versantur,  nos  vero  sobrii  siniiis,  vigile- 
mus.  Peccasti,  iie  addas  iteruiii  :  peccasti,  quie.sce  : 
peccasti ,  ne  comiectas  bis  peccaia.  Nos  vero  iripfa 
et  quadrupla  conneciimus  ;  taliuin  opinjonum  onere 
mcnlibus  noslris  imposito.  Peccasii ,  agnosce  Domi- 
nuin  misHricordchi ,  benignum  ,  bonuni ,  niedicnm  , 
co.idonanleiu,  exorabilcm,  placabilem.  Anuon  audisii 
qiiod  dccem  inillia  lalenta  quidam  cuin  devorassel 
{Maith,  18.  !24),  crherilia  omnia  bona  perdidissel 
ac  dissipavisset,  ciim  paratus  essel  ad  mutlercm  filios* 
qiie  vendendojs,  ut  flevii  solum,  ut  pedes  heri  aitigit, 
universi  illius  debiti  reiiiissionem  iiivenii  ?  Stn  dicas 
illum  poslea  lortoribus  trnditum  :  norunt  causani  it , 
qui  historiam  sciunt :  nliud  mihi  narras  hniiianitatis 
argumentum.  Nam  et  lunc  iilum  miseralus  dimisit,  el 
rursiis  alium  miseratus  ciim  iri  carcerem  coiijecit :  si- 
cut  huic  tunc  opem  tulii ,  ita  nunc  illi  subsidio  fuit ; 
bunc  ila  accepit ,  ut  erudiret  ne  crudelis  el  inhuma- 
nus  esset;  illum  vero ,  ut  a  vi  et  immanitate  alterius 
liberaret.  Videle ,  dilecti :  bene  mibi  inler  dicendum 
venil  in  meniem  baec  cogitatio  :  quomodo  iion  modo 
cupidilas  nlieni ,  et  bonorum  direplio  ,  venim  eiiam 
niisericordiae  defectus ,  gehemiam  nobis  parint.  Hic 
quippc ,  non  quod  aliena  injuste  rapuissct ,  sed  quod 
siia  inhumane  repeteret,  tortoribus  trudittis  esl.  Nam 
dicitur,  illum  debuisse;  verum  etiamsi  illedeberee, 
cl  lu  quoque  idcm  ipsum  debcbas ,  et  eadem  xquiias 
'  in  utrisque  scrvanda  erat.  Ideo  dimisit  tibi ,  nt  siiam 
tibi  osienderet  benignitalem  ,  teqiie  Donrinicte  man- 
sueiudiiiis  aemulatorem  redderet.  Quouinm  vero  bene 
•ncceptus,  non  melior  eOectus  es,  aliero  te  niiodo  cor- 
rigit,  suppticio  scilicel  atque  cruciatu  :  ilaque  et  itlud 
bcnencii  quaedam  species  esl.  Tradidit  tortoribus ,  ul 
ceu  mediciis  optimus  ncquitiam  animi  tolleret.  Leni 
medicinae  non  cesseras ,  ferro  tibi  deinceps  el  igne 
opus  esi.  Novil  ille  qiii  ^ecem  millia  talenta  dimisil , 
te  crudetein  et  iiibumanum  esse ;  sed  exspectavit  ut 
ex  rerum  eveiitu  sese  apud  te  porgarc  pos^et ,  qnnd 
pleruinqiie  facil ,  liccl  sciat  se  juste  agere.  Postqnani 
sese  apud  te  purgavit ,  lioc  facil  :  quod  et  erga  So- 
domitas  faciebal :  non  statim  injecit  ignem ,  nequo 
iirbes  iltas  vaslnvit :  sed  quiit  ?  Clamor  Sodomorum  el 
Gomorrhorum  {Gen.  18.  20)-,  iieqiie  id  tanlum ,  seu  , 
Dcscendem  videbo  (/fr.  t^.  21).  Neque  hlc  conslilit, 
sed  mibil  angi  los,  qni  libi  incolarum  civiialis  ncqni- 
tinm  oslcndcrciil ,  ut  ne  quidcm  impodentium  quis- 


7G3 

piam  possel  Deum 


DE  FATO  ET  PROVIDENTIA.  Y. 


766 


criiiiinnri  ,  qiiod  tiihospilales , 
quod  inliumanos,  qiiod  iniquos  ,  quod  9equilalis  jura 
igiioranies,  quodeos,  qiii  coinmuiies  naturae  leges 
everiereiit ,  malilia  plenos  deleri  oporierel.  Quid  tam 
bcnigno  ei  mansuelo  Deo  par  rucril  ?  Alqui  nos  dtim 
casiigamiis,  ne  causain  quidein  sxpe  dignamur  di- 
cere  :  ille  vero  nisi  prius  te  docucrit ,  nisi  priiis  libi 
persuaserit ,  nisi  tuum  ceperit  sufTragium ,  quod  jure 
.supplicium  infligat,  non  castigal  eos,  qui  jamdiu  sup- 
plicio  et  antmadversione  digni  erant,  atque  rationein 
ssepe  tibt  reddere  paratus  est,  el  in  judicium  descen- 
dere  tecumque  disceplare  non  gravalur.  Vides  pro- 
phetas  liis  seraionibus  pienos  :  ubique  judicia  Dei 
cuin  hominibus.  Ac  plerumque  inique  agenles  ipsos 
in  judices  advocat  :  saepe  etiam  iiniversum  orbem  ad 
calculum  ferendum  sedere  jubet,  ut  judiciorurn  con- 
spicuitatem  ostendat :  ne  ipsum  qiiidem  adversarium, 
rtec  etiam  insensilia  ad  judicium  advocare  reciisat 
Deus  :  quod  nobis  in  more  est  facere,  quando  in  jure 
nostro  confidimus.  Audile ,  vallesy  fundamenta  terra  , 


quoniam  judicium  Domino  (Mich.  6.  2)  :  et  rursuiu  , 
Audi,  coilum,  et  auribus  percipe,  terra,  quia  Dondnus 
ioquutus  est  (hai,  \.  2).  Saepe  vero  illos  ipsos  reos  , 
Popute  mi ,  quid  feci  tibi ,  aut  in  quo  teii  te  (Mich.  6. 
5)?  Et  Jcreniias,  Quod  invenenml  in  me  deiictum  pa- 
tres  veslri  (Jerem.%,  5)?  Neque  hoc  solum  in  civiia- 
libus  et  nationibus  facit  r  sed  etiam  in  uiio  saepe  ho- 
mine.  Cum  Davide  disceptat  per  prophelam  :  et  Jon» 
recusanti  Niniviiis  pradicare ,  se  Deus  per  cucurbi- 
lam  excusat :  Si  tu  parcebas  super  cucurbilam,  ego  non 
parcam  super  Pliniven  (Jon.  i.  10.  il)?  Et  multonim 
hujusmodi  Scripluras  plenas  invenles.  Haec  itaqiie 
cum  sciamus ,  ipsum  adoremus,  admiremur,  colamus 
quantum  in  nobis  erit  :  digne  enim  non  possumus. 
Curam  habeamus  prxseiitis  viloB ,  et  persuasum  ha- 
beamus  Deum  praesse,  et  providemiam  omnia  gu- 
hernare  :  et  post  haec  omnia  consequi  promissA  bona 
poterimus^  quibus  iios  omnes  potiri  contingat  gratia 
Christi,  cui  gloria  In  saecula  sxculoruro.  Aincn. 


DE  FATO  ET  PROVIDENTIA. 


ORATIO  V. 

Nulia  est  omnino  tam  depravau  doctrin:i,  dilecie, 
iieque  tam  incurabili  sanic  plena ,  qiiam  cst  ha^c  de 
fato  et  de  genesi.  Nam  pr£lerqnam  qiiod  l)l:isphcmam 
et  impiani  doclrinam  in  animis  eorum  iiiscrit ,  qul 
decipiimtur,  et  ad  ulia  de  Deo  dicenda  inducit,  quas 
nc  de  dnE^monibus  quidem  quispiam  dixerit ,  viuni 
etiam  conrnndit  nostram ,  omnia  tumullu  imiliaqiie 
perturbalione  replet;  ac  quaecumque  ad  doctrin:iiii  et 
emendatioiieiii  a  Deoetanature,  perqiie  prophetas  et 
sanctos  viros  iiiducia  sunt,  evertit,  laberactat  el  su- 
pervacanea  denionstrat.  Ac  periiidc  facit  ac  si  qiiis 
eorpore  hifirmum ,  ac  niedicina  egentem  ,  pra^senti- 
bus  ac  remedia  parantibu»  inedicis«  hortelur  ut  nuUo 
ataltir  eorum ,  nec  liberetur  a  morbo ,  sed  socordiae 
negligeniiaeque  se  dedens,  miserrimam  exspectet  per- 
niciem.  Annon  haec  ratum  dicit?  Nemo  quidquam 
ulile  praecipiat ;  nemo  audtat  alium  cohortantem  : 
rrustra  ieges  ei  judices ,  Trustra  minx  et  admonitio- 
iies,  rmstra  supplicii  metus ,  frustra  honores,  pr»- 
niia ,  pahnac  bene  agenlibus.  Si  curain  habeas ,  iiihii 
hiiic  emnlumenti ;  si  negligas,  nihil  damni.  Ne  ad  lu- 
dum  puer  pergat,  ne  vir  aduUus  leges  audiat,  ne  aiii- 
tnum  adhibeat  consiliis  et  admonitionibu8«  Quid  po- 
lerit  aflTerre  labor?  Quasi  non  saburrata  navis,  nautis 
ei  gubernatoribiis  desiituta ,  tempestalis  violenti^e 
misso  mentis  giibernaculo,  sic  reralur.  Visne,  qiioeso, 
obiemperemus ,  nihilqoe  racianius  qtiod  ad  vil:v  iio- 
stnc  salutem  periineat?  Inierim  praeiennittaniur  ea 
quo!  ad  animam  spectant,  de  pracsenti  vita  dissera- 
mus.  Oblemperabimnsne  fato  ila  diceiiii,  iieque  fa- 
mulus  delinquentes  punieinus ,  neque  lascivia  corru- 
ptos  reducemiis,  neque  iniqitos  ad  judicium  agomiis  , 
iieque  legcs  aadiemus?  Vcllem  cquidcm  ad  breve 


teinpus  ha»c  fieri,  ut  re  et  o.iere  perniciosnm  hanc  et 
exiiiosam  malorum  magislram  perSpicere  posseiis^^l 
enim  necesse  est  omnlno  ,  ut  quae  hi  faio  sunt  eve- 
niam,  tum  laboranlibus  nobis  ,  tum  dormienilfous , 
nullus  agricola  boves  jungat,  vel  aratrum  trahat,  ne 
suicum  scindat,  neque  semina  jaeiat,  ne  anni  tempoa 
opportuiium  observet ,  ne  gelu  et  assiduam  piuviam 
loleret ,  ne  miserias  et  labores  secundum  aniii  sp^- 
tium ;  falcem  ne  acuat,  ne  segetem  demetat,  ne  spi- 
cas  lerat,  ne  planiel,  ne  plantas  colat;  omnem  agrt- 
culturae  curam  abjiciat,  domi  sedeai,  semperqiie  dor- 
roiat,  si  omiiia  ipsi  e  fato  peiideaiil,  siui  sponte  oronia 
b<ma  domum  venieiit  :  si  autem  in  eontrarium  lu- 
sum  verterit  Clotho,  quamvis  sexcenites  laboret, 
nullus  ipsi  finis  iaborum  sudorumque  erit.  Cur  iia- 
qiie  non  hxc  prxcipitis,  si  revera  fato  credilis?  cur 
noii  hortamini,  ul  revera  discatis  quae  bona  fatum 
pariat  ?  Yis  mihi  ostendere  quid  vere  sit  falo  ooiisti- 
luium?  Solve  agriculturam,  tolle  nauticam,  mitie  ar- 
les  onines ,  quae  ad  vium  peniuent ,  ne  sit  archite- 
cius,'  non  a^rarius,  Don  textor,  ne  alius  qui&piam  ar- 
lem  quamlibet  tradet  ad  vitim  nosiram  conreren* 
tem ,  et  lunc  clare  videbis ,  qualia  sint  fali  pignora , 
tunc  illiid  pulchre  senties,  tunc  ejus  immutabiliuteni 
pcrspicies.  Sed  quid  artes  dico ,  quas  viuin  iiostraiii 
continent?  Stent  artes ,  nullamque  repiidti^s;  sed 
omnibus  suo  in  ordine  manentibus ,  quisque  nihil 
suorum  curet,  nec  de  re  domestica  sit  solliciiiis,  sed 
omnia  fato  adminislranda  coinmittat,  et  hanc  ejus  uti- 
liutem  aciet,  quando  tortiis  el  flagris  cssus  vectigai 
solvere  cogetar,  et  cum  nequeat,  ad  fati  defensionem 
confugiei ,  nulUisque  ipsi  atiendet.  Quousque  menie 
pueri  erimus?  quousque  deiirandi  fiiieoiBon  facie- 
mus  ?  quousque  non  «gnoscemus  communem  Domi* 


7U7 


S,  JOANNIS  CHRYSOSTOMt  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


76S 


iiumt  SilK>noftac  natos  fatum-facU,  cur  pucrum  nd- 
moncs,  corhorlaris?  Oinni.i  lemcrc  ci  fruslra.  Si  di- 
viles  et  pauperes  facil,  ne  millas  ad  ludum  lilerarinm, 
fie  pccumam  «uppediics ,  ne  quidpiam  f;»cins  qnod 
opes  ejus  augere  possii ;  sed  res  ejus  onines  faio  per- 
mitic.  Atqui  id  non  audes.  Vidcs  utdum  in  niinori- 
btts  ejus  poicstali  non  confidis ,  in  majoribus  ip?i  cre- 
dis?  Nam  si  omnino  falum  cst,  pcrmilte  puerum  cum 
improbis  hominibus  versari,  et  cum  dcpravatis  depra-  ! 
Tari  :  ptanc  si  id  fato  consiilulum  sii,  ct  tibi  prodc*  ' 
rit.  Etenim  \ere,  inquit,  verc  fatnm  est.  Cur  crgo  cl 
libi  et  alteri  negotia  facessis?  Ecquid  de  (tliis  loquor, 
quando  ne  erga  servos  quidem  sic  agere  audes ;  sed 
el  minaris,  et  perterrefacis ,  nullumque  non  lapidem 
moves  ut  sit  tibi  probns  famuUis,  nequc  genesi  confi- 
dis?  Cur  crgo,  si  sit  iniprobus ,  verl)cras?  non  cnim 
ejus  peccaium  est ,  sed  pellentis  geneseos^  Cur  enm 
si  probus  sit  laudas?  bonum  cnim  opus,  non  illius, 
sed  geneseos  est :  imo  poiins  nec  probus  qnispiam  , 
nec  improbus  erit.  Qui  enim  per  se  nihri  bornm  fa- 
cii,  sed  aiiunde  necessitite  pelliior,  neque  hoc»  neque 
iliml  erit.  Cur  ergo  viros  laudamus?  cur  vilupera- 
nitts?  cur  eisecramur?  cur  aliis  bene  precaniur?  \i- 
des  in  quantam  nos  absurdiiatem  fati  raiio  duxerii? 
NulUia  est  temperans,  nnlltis  inleroperaiis,  uuUus  ava- 
nis ,  RuUus  justus  :  sublaia  esi  virius  et  nequitia  :  ac 
fmsira  ki  prasentem  vitani  deduai  sunius;  imo  vero 
iion  fruMra»  sed  iu  malttm  nostrum.  Qui,  quaeso,  non 
abtiirdura  fueril  a  geneseos  necessitaie  iii  nequiUam 
inipelli ;  atque  itenim  eadem  viotontia,  c&tremas  im* 
probilatis  poBoas  darc,  cum  commiseratione  potioset 
misericordia  digni  esseimis,  odio  habemur,  et  suppli- 
eio  aHftcimttr  t  ubi  honore  afftciendi  eramus?  is  eniui 
qnicum  injuste  >et  viokmier  agiiur,  non  supplicio,  sed 
bofiore  est  affictendus  :  nos  aulem  et  injuria  simul  et 
sopplCcio  plectimur.  Qiiid  boc  irrationabilius  esse 
possil :  qttod  cuan  male  patiamur  ,  inque  neqiiitiam 
iropeUaffiur ,  ideo  pcenas  demiis?  Homicidam  fatum 
fiedt,  ei  morie  mulciat  eum,  qui  sibi  obsequutiis 
esl :  quid  hoc  pemiciosius  dogmaie  umquam  fuerit? 
Queiiiadinodttm  si  quis  in  barathrum  impulerit  et 
praecipltem  acturo  comprehendcrit ,  hujus  rei  causa 
puniendum  :  vel  quemadmodum  si  quis  barlnrae 
cuipiam   domina^    aliquem    cruciandum   et    inno- 
raeris  afDciendum   inalis    iradiderit,    eumque  sic 
Iraditura ,  propter  servitium  et  captivitatem  supplicio 
aflleceril.  An  vero  vel  iromanius  \el  iniserius,  quaeso , 
hoc  genere  quidquam  esse  possit  ?  Si  liaec  iia  se  ha« 
bent,  ei  si  intmici  aique  hosies  suis  hosiibus  veniam 
dare  norunl,  quaiulo  invili  et  nolenies  vel  gravissi- 
mttm  quidqoam  adversus  illos  patrarint ;  fatum  vero 
Stthditis  Sttls  sibiqOe  prorsus  olwequentibus ,  imo  in 
iieeessiiatem  adductis,  veniam  non  concedit,  imo  pro 
lis,  quae  ipsos  faeere  coegit,  pcenas  repetii :  qualis 
collovies,  qnalis  bibyrinthus ,  qualis  tempesias ,  dic 
mibi ,  taniam  imiietur  confusionem  ?  Non  saiis  mibi 
fttit  untts  iniqaitatis  modus ,  qtiod  cum  nihil  pecca- 
verim ,  io  nequitlam  conjiciar ,  et  qnod  alius ,  qui 
nihil  boni  feciit  boniis  cniciuiur  ri  honorc  fruatur; 


non  saiis  est  haic  una  injustitia ,  quod  temere  et  sine 
causa  me  inaluni,  illuniquc  bonuin  fecerit  :  aliam 
qiioqiie  adjicit ,  iiequc  josiam  homiiium  judlcandi  ra- 
tionem  imiUiiur.  At  horoines  ila  humani  benignique 
suiit ,  ui  involuntaria  a  voluntariis  distinguant :  lian: 
vero  roruii)  huinanarnm  gubernairix  Erinnys  qujcdam 
inalnsqne  dafinon,  sic  omnia  conrnndit.  Si  ergo  Dens 
non  est,  qui  his  prospiciat,  nirinqiie  hacc  sentcntia 
coiifutari  |)0iesi.  Fieri  enim  nequit  1n  tam  pulchro  re- 
rum  ordine  provideniiani  non  esse.  Quod  si  Deus  non 
sil,  quomodo   hxc  consiare  possint  ?  si  sil  Deiis, 
lixccine  despicit  ?  Sienim  ipserecerit,  vide  impieta- 
teinet  blasphemiae  magniiudinem  :  si  non  feccrit,  et 
haec  opificia  ncgligat ,  non  minor  h.Tc  crit ,  quain 
prior,  criminatio^  Vides  ot  undequai|iie  diaboliis  ur- 
gealur ,  dum  faomines  iinpcHit  ad  insaniendnm  conlra 
Dominuin  ?  Visne  inibi  persuadere ,  te  f;Uo  credere , 
et  putare  itlud  essc  vere  dognia  ?  Ne  accuses  inulie- 
rem  adulleram  ,  iie  ira  cffervcscas ,  nc  mcecbum  ad 
tribunal  judlcis  adducas.  Si  videris  suffossum  munim, 
ne  comprehendas  eiim ,  qui  siiffodit ,  neque  pcenam 
expeia'»  :  non  enini  sponie  boc  recit,  quemadinodum 
tu  dicis.  Res  tuas  oiniies  nihil  cnra  :  nam  ea  qiix  fato 
constitula  sunl  proi-sus  cvenieni  :  projice  quidquid 
habes  anri  ;abjice  curam  donius.  fori,  mancipiorum: 
incuriaiua  pcr  (aii  incuriam  iuhil  liedetur.  Alqui  ni- 
hil  horum  facere  ausis,  reipsa  perstiasum  babens ,  to 
hanc  doctrinam  improbare.  Cur  ergo  in  peocando 
illam  objicis,  quam  ubique  damnas  ?  Vides    non 
aliundc  bocdogmft  Indiici ,  qiiani  cx  socordia,  et  ue- 
gligcniia ,  et  ignavia  ad  virtulis  labores  subeundos.  Si 
genesis  e^i ,  judicium  tion  est ;  si  genesis  esi ,  fides 
non  est;  si  genesis  est,  Deus  non  est;  si  genesisest, 
non  virtus,   non  improbiias  est ;  si  genesis  esi, 
omiiia  frustra ,  omnia  temere  et  facimus  et  patimur : 
non  est  hius,  uon  vitiiperium,  nullus  pudor,  nulla  ve- 
recuiidia,  non  leges,  non  jiidicia.  Unde  bic  dives, 
Inquics,  undehic  pauper  esl?  Cerie  si  liornni  causaro 
ignorabamus,  in  ignoraiiiia  perm^nendum  erat  potiiis, 
qiiam  aliud  praviim  dogma  assunicremus.  Meliiis  est 
eniin  bene  ignorare,  quam  inalc  scire  :  ilUid  enim 
culpa  liberum  est ,  hoc  veiiia  circt.  Veruin  niinc  per 
Dei  gratiam  liquel ,  unde  hic  dives ,  ille  paupcr  sit : 
vel  enim  paternam  sortiius  heredilarem ,  vel   nego- 
tiatione  ct  mercatura  usus,  vel  allena  furatus ,  aiit 
rapina  diiaiiis ,  vel  diicu  opulenia  uxore ,  vel  ngri- 
culiura,  vel  artificio,  velalio  simili  aucinsest.  Muliae 
niiioiies  sunt  diviiias  coinparandi,  ali:e  jusu-e,  injusiaB 
aliae.  Eadem  quoque  raiio  est  paup<Tlatis :  nam  vel 
calumiiiis,  velaliorum  rapinis,  vcl  abliguritioiie  pro- 
pria,  vel  ignavia ,  vei  amcniia,  aiit  alio  quopiam  modo 
(multx  quijHpe  suniad  paupertaicm  vicc)  in  cgeslateni 
tlevenitur.  At  qua  de  causa  ,  inquies ,  tlle  qui  mere- 
trices  alit,  ct  parasitosei  adulatorcs,  el  qni  alienis 


^  ilaec  alio  inodo  legontur  ia  Joanne  Cheoo  qui  sic  ba- 
hei:  siemmiUehcecmnfecU,  vide  quo  impieUiiis  ae  bkh 
sphemiB  procedal  oratio.  sinfecerity  et  quoB  facta  tuni  nt' 
qUgal,  non  minor  Ueritm  hwc  esf,  qurnn  prior  fait  repre" 
hmm. 


769 


DE  FATO  ET  PUOVIDENTIA.  VI. 


rrtf 


iiocuineiitum  aBcft,  <|ui  frtgUlaui  iinnc  el  sotiKam  du* 
ciiitiiam,  diviti»8  habet  ceii  ex  Ibmibus  allQuentes ; 
atiiis  amem  aBquftatenN  temperantiam ,  jusiiiiam, 
capterasque  coleiis  Tirtutes »  no  qiiidem  necessarium 
vicium  habelTquod  liicbouus  sit  et  laboriosani  virtuiis 
elegerit  viain  ,  bic  auiem  improbus ,  ac  dirflueuteni 
dissoluiamque  nequitiae  viaiii  susceperii  ?  Gur  ergo 
iiiiVroUis  ille  ditescii,  bic  vero  probus  pauper  est?  Ut 
et  hic  majoreni  accipiat  coronam  ,  si  ista  perferai ,  el 
palientia  ytatur ;  iile  vero  mojus  supplicium  aiqiie 
pcBDtm,  msi  vitamiDutaverit^niM  melior  fueni.  nisi 
Dominum  Sttom  afnovertt.  Dilaiio  enim  a  Deo  data 
eo8  qui  in  nequilia  inanem,  niagis  drpriiiiit,  ati(iie 
rerum  copia «  Ue  data ,  qui  iUa  ut  par  est  nou  uiuu* 
tur,  aecessio  culp»  cfficitur.  Sic  et  acroiunae  et  atigu- 
stiae  proboruni  sunt  coronaruni  accessio ,  eliaiiisi  iu- 
terdum  labantur«  Mcdiocris  igitur  e&t  venia :  noii 
enim  siropliciter  pecraia  judicaotur,  sed  aiio  modo 
dives,  alio  pauper  :  bic  cum  veuia,  ille  siiie  venia. 
ExempU  causa,  sit  fur  ct  ambitiosus ,  tuiu  dives ,  lum 
pauper  :  hic  qtiamvis  frigidum  ,  liabct  taiiieii  aliquod 
perfugiuni  paupertatis  necessitiUem ;  ille  tero  iiuUum 
liahet  probabtte  perfugium  :  itaque  qiianlo  iiiferior  est 
pauper  iii  pra^cnti  viia ,  tanto  superior  est  iii  fuiura 
quoad  bona  opcra  ,  dives  vero  quantum  ad  delicta. 


Ne  itaque  puies  vcl  iiijuriain  pati  pauperem ,  vel  pr;e» 
skire  diviiem.  Quemadmodiiiu  in  malis ,  qui  poenas 
bic persolvunt ,  vcl  totiiin  abiucrunt,  vel  minorcs  illic 
piBuas  dabunl,  utpole  qui  bic  maguas  calamitates  su- 
siinuerint :  sic  et  in  bonis ,  qui  hic  bonoribus  fruun- 
tur,  el  iii  iiequilia  iHTscvcraMi.honoreniceu  vialicum 
habeiit  ad  supplicium.  Vidc  igilur  quoniodo  Deus  ina« 
'  iis  iatos  boiiores  cxprobret  :  Dedit  tibi,  inf|uit,  omma^ 
qufs  Domini  tui  (2.  Reg.  {%  S) :  et  rursus,  sacerdoli- 
bus  lempore  lieli  hoiiorcm  (!.  Heg.  2.  28)  :  et  alibi : 
Dedi  vobit  ex  adoiesceiUulii  ve$tri$  iu  prophetas  ,  et  ex 
fiiii$  veiiris  vi  sanctificationeHi  (Amo$.  2.  if )  :  et  ea 
qu»  in  solitttdiOe  facia  sunt,  ubique  proponil.  li:iquo 
quando  videris  divilem  injuriosuni ,  aiiibiiiosiiiu ,  ra 
ptoreos  ideo  illuiii  niaxime  deploru ,  qiiia  divt^s  cuni 
sit,  bax  facit :  majores  euiin  poeiias  dabit.  Ctim  vidc- 
ris  pauperem  mullam  jusiiiiai  curam  baberc ,  ideo 
maxime  illum  adinirare,  quod  cum  paupertate  lalis 
sit*  Si  hasc  apud  te  accuraie  coiistiluta  iiianeant, 
numqnam  de  rebus  qux  gcruntur  turbubcris ,  si  iii 
fuliira  respicias  si  presenlia  nibil  esse  puiaveris ,  si 
ilia  seiniier  spcraveris,  si  ab  bis  lc  sempcr  scgrega- 
veris.  Uliuaiu  iios  Lioiia  omnia  cousequamur,  gralia 
Cliristi.  Anieiu 


DE  FATO, 

SiVE  GONTRA  IRGLUVISM. 


eaiTio  VI. 
Craputm  nmimm.^omedamus  et  Mamu$ :  cra$  emm 
mmemur{I$ai. 3).  13),  prophelanmi  tempore  inulli 
apud  ludaeoft  dicebant.  Sed  Judaeos  hoc  dicere,  Qno- 
rum  deH$  wenter  e$t,  ei  giaria  in  confu$ione  eorum  (PiU' 
Upp,  3. 19  ),  nihil  ininim  :  quod  auteiii  post  gratiam» 
poat  praesentiom  rerum  despeauni,  post  taiitam  per- 
fectionem  diligentiainqtte  susoeptaoi,  quidaiii  adliuc 
siiit,  qui  etsi  bsc  verba  quidem  uon  proferaiii,  idem 
ipeum  operihos  dament,  quanta  Ulud  criniimitione 
dignam  est  ?  Sunt  euim,  suot  revera,  qui  se  puteiit 
ideo  in  hanc  inductos  vliam,  ut  deliciis  difQueotes» 
Tentrem  disruinpenles  corpusque  impingaantes ,  sic 
aheant,  lauias  vermibus  propriarum  carnium  epulas 
parantes.  Atque  utinain  id  unum  essei  mali,  quod 
Crttstra  et  incassuin  prsseutia  itisumereut :  Umeui 
et  hoc  quoque  non  reprehensione  et  culpa  vacei. 
Qttando  enini  pecuiiias  a  Deo  nobis  ad  corpori»  ali- 
mentom,  et  ad  egenoruin  subsidiuui  daias,  in  luxu* 
riaro,  coutumeliam  et  extremam  socordiam  ioso- 
miinus,  hujusinodi  nequisiiina  im^iensa  noii  a  suppli« 
eio  Immuois  erit,  sed  omnino  raiionem  reddemos  ; 
qttodque  de  quinque  talentis,  de  duobus  et  de  uno  di- 
etum  eat  (Mauli.  S5.  45),  de  divitiis  deque  aiiis  omni- 
bos  est  dicendum.  Ut  itaque  dicebam,  si  lemere  et  in- 
enssttm  vixeriiotts,  oon  a  ratione  reddenda  ioununis 
erit  talis  agendi  ratio  :  nunc  etiam  prxter  illud  alia 
quoqne  tillio  ndertr«  Nam  qni  in  deliciis  vivit  ei  ebrie- 


tall  indulget,  qui  parasiios  et  aduiatores  altt,  qui  cibo 
poluque  dtsrumpltur,  saepe,  velitiiolit,  peecare  necesse 
est,  et  quo  tempore  iu  prasaetiti  loco  versatur  S  et 
quando  ad  alium  transmigravit.  Quemadmodttm  eiiim 
navis,  ctim  majorem,  quam  rerre  posstt,  mercium 
copiam  accepii,  ob  oiieris  graviiatem  demergitur  :  sic 
et  anima,  et  corporis  nostri  natora,  plura  quam  ferre 
possit  atiineuia  recipiens,  deprimitur,  et  onus  inje- 
C!um  non  feretis,  in  pernieiei  pelagus  demergiiur,  et 
gubernatorem  etnautas  etprone  ductoremet  vcctores 
ipsamque  8:ircinam  simul  pcrdit.  Quemadmodum  igi- 
turin  hiijusmodi  navibus  non  tranqttUlitas  maris, 
non  sdentia  gubematoris,  non  nauiarum  jnultitodo, 
nonapparatus  commoditas,  iion  anni  leinpest:iS9  non 
aliud  qiiid|Mam,  sic  agitatatn  jovat  navlm  :  sic  coo- 
tingit  indertcaie  viventibus  :  non  ratiociniorom  copiOt 
non  doctrina  et  adboriatio,  non  admouitiones  et  coo- 
silia,  non  aliud  quidpiam,  non  linior  futurorom,  non 
pndor,  nou  prassentium  accusalio,  non  aUud  quidvis 
potesi  sic  agiiatam  animam  servare ;  sed  imniodera- 
tioomuia  superat,  quac  hac  (egritudine  lalMrantem 
veUt  nolit  deprimlt  ac  demergit,  naufragiumquo  pa- 
rat,  onde  sese  reducere  difliclle  est.  Neque  ad  rea 
fuluras  et  ad  rationes  ibi  reddendas  tantum,  sed  etiam 
ad  pr;esentem  vitam  biijiismodi  homo  inuUlis  reddi- 
tur,  nec  ad  quidpiam  idoneus  esi,  sed  ubique  deri- 
deiidns  tum  in  civilibus,  tum  in  proprtis  negotiia. 
»  a-ll).,  ei  per  potationis  tempue. 


771  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

£lsi  ali.iiiiil  qiiod  urge:il  sil  agendum,  non  providendi, 
non  adniinisinuidi  facuUalem  liabere  deprchendelur  : 
inimicis  oiuiiibtis  caplu  facilis,   aniicis  omnibus  el 
propinquis  inuiilis.  Neque    solum    in  periculis   ei 
calamiuiibus    fadie  'damnum    accipiet,    neque   in 
rebus  pacaiis    el    iranquillis    lanlum    inlolerabilis 
erii  ;  scd  eliam  in  rebus  asperis,  ob  modcralioiiis 
pennriam,  ad  singula  quae  accidenl  inuiilis  crit.  lUic 
enim,  in  «riinmis  dico,  ignavla ,  imbecilliias ,  melus 
ingens,  consilii  penuria  occupabii  illum ;  blc  vero 
audacia ,  socordia ,  Jascivia ,  linmoderaiio ,  superbia, 
arroganlia  magis  (fuam  8U|>eriora  inlractabilem  facit 
omnibus.  Neque  enmi  hujusmodi  bominum  corpora 
lanliim  deformia  sunt,  mollia,  diffluenlia,  lelro  odore 
imdique  plena  efficiunltir ;  sed  eliam  anima  corpore 
loiige  deformior  esl,  majoribus,  quam  illud,  morbis 
cx  deliciis  affecia.  Quemadmodum  enim  corpus  non 
excreroenta  modo  naiuralia  emiliil,  sed  etiam  alia 
omni  ex  parle  uberius  profundil :  etenim  oculi,  nares, 
ei  ora,  dum  iiiteriora  hac  abundanlia  gravanlur,  Iiu- 
•nore  telerrimo  et  corruplione  implenlur,  el  ipsa 
cariiis  natura  mollior  effecla  qiiam  pro  naiurali  lem- 
peramenlo,  quasi   copiio  el  impura  illuvie  rcferla, 
putida  simulel  iiiers  efficilur ,  atr|ue  ad  onme  opus 
bonum  iiiepta.  Nam  et  ipsa  lcria ,  cum  Uili  copia 
oppressa  proprium  innatumque  calorem  amiliil,  suam 
item  vim  perdit ,  ac  neque  ad  culluram  ,  neque  ad 
fertiliutem  suam  est  idonea.  ilinc  auiem  gravibus  ct 
insanabilibus  roorbis  corripiuniur  ii ,  qui  fn  deliciis 
perpetuo  vivunt :  tremoribus,  solulioiic,  tabe,  capiiis 
roucore,  pedum  manuuroque  doloribus,  aliisque  mul- 
tis,  quos  medici  roeinorant,  obnoxii  fiunl.  Iiaque 
etiamsi  non  gehenna^  noii  poena,  neque  exlrema  dam- 
iiatio  a  Deo  esset ,  neque  ab  hominibus  reprehensio, 
nonsumptiis  imporluni,  neque  alia  iniiumera  a  deliciis 
exorU ,  bocqne  solum  adcsset,  annon  salis  essct  ad 
omnes  avcrtendus  ?  Htijusmodi  naroqiie  niensx  mor- 
tireris  potionibus  nihilo  nieliores  simi ;  iino  otiam,  si 
vere  dicendum  sit,  longe  deieriores.  Ill:e  iiamquc 
sumentem  oonfestim  de  medi*>  lolliiiu,  et  ad  moriem 
sine  cruciatu  dediicunt,  ut  ne  de  liac  quidem  rc  do- 
ieat  is  qui  moritur  :  delici;e  vero  viiam  scxcentis 
roortibus  graviorero  inducunt  iis,  qui  ipsas  plurimi 
faciunt ;  vitaro ,  inquaro,  non  modo  miserabilem,  sed 
etiaro  turpem  et  ridiculam.  Alii  quippe  morbi  multos 
in  partem  doloris  advocant,  quotquot  autem  ex  deli- 
ciis  et  ebrielaie  oriuntur,  specutores,  ne  quidem  si 
velint,  sinuni  miserert  eorum,  qui  hujusmodi  xgritu- 
dine  capii  suni ;  scd  magnitudo  mali  ad  misericoi*<- 
diam  infleclit,  roorbi  aiitem  occasio,  si  iioU  sit,  indi- 
gnalionem  movet.  Quoniam  aiicipiti  quodam  affeciu 
ieneroiir ,  nec  miserarour  eos  :  id  cnim  vetat  morbi 
causa ;  neque  irascimur  :  id  enim  non  permiitii  roa- 
gnitudo  roali ;  sed  inier  reprehensionem  et  veniain 
Gonsistimns.  Neque  enim  a  nalura  cruciantur  sicut 
illi,  neque  bominuro  insidiis  appetuntur,  vcrum  illi 
ipsi  auclores  sibi  harum  aegritudinum  sunt,  et  sponte 
60  in  malorum  barathrum  praecipiUnt.  Quomadmo- 
dum  igitur  eos ,  qui  laqueos  sibi  pnrant ,  ct  eos  qiii 


\RCHIEP.  CONSTANTINOP.  77« 

sc  per  pracipitia  conjiciunl,  et  qui  per  medios gladios 
sibi  vium  eripiunt,  sic  faos  non  multum  roiseramur  : 
imo  si  venia  danda  sit ,  illis  potiiis  qiiam  istis  dahi- 
mus,  etiamsi  illi  nullam  veoiam  mereantnr.  Illi  eniin 
vel  calumiiiis ,  vel  pecuniarum  mulctis ,  aut  ()ericuli 
plagarumve  metu ,  aut  alia  quapiam  formidine,  ut  ro 
roajoribus  malis  eximant ,  ad  mortls  solatium  coiifu-  • 
giunl ,  ad  obitiimque  ceu  ad  asylum  decurrunt,  ve. 
quasi  ad  tranquillum  portum  iiigruente  teropesute  « 
sese  cum  fcstinatione  recipiont  :  hi  vero  cum  nihil 
Ule  pncltsndere  possint,  vitae  sexceniis  violentis  mor- 
tibus  graviori  sese  trndiderunt.  Jam  hic  opportiine 
coromeniorelur  illud  sapienlis  :  Qm»  nikerebilur  in- 
cantatoris ,  n  a  $erpenle  ^  mordeautr ,  ei  omnium ,  ^iit 
teferis  admovent  (Eccii.  12.  13)?  Fera  enim  sunt 
deliciae ,  fera  gravis  et  inii-acubilis ;  neqne  scorpius 
aut  serpens  visceribus  nostris  haM'ens  ita  undequaque 
devastai,  ut  deliciarum  cupidius  omnia  everlit  Mque 
consumit.  Feriie  nainque  illx  corpori  lantom  insidian- 
tur  :  haec  auiem  ubi  scdes  posueril,  el  corpus  ct  anl- 
mam  pessumdat.  Quamobrem  fugiamus  ab  illa ,  ut 
prudeniibus  loquor.  Si  quid  illa  liabeal  utililatis ,  ne 
h»c  dictu  perferamus ,  ne  obteinperemus  ;  sin  vera 
sunt  qux  dicuntur ,  et  haec  sit  omnium  pernicieSt 
rc£(|ue  omnium  ridiculissima ,  vobis  ipsis  et  corporis 
valeiudini  animjeque  sanitali  parcite.  Non  dico  ui  aa 
victus  asperiuiem  te  conferas ,  nisi  ipse  volueris : 
superflua  resecemus ,  non  necessaria  praecidamus. 
Qiia  venia  digiii  crimus,  quando  alii  ne  rebus  quidem 
necessariis  fruuntur,  licct  in  eorum  sit  potesiate,  nos 
vero  necessaria  ionge  proitergredimur  ?  Nohis  viclus 
terminus  sit  quod  iioii  hvdat,  quod  famein  sine  damno 
propulset,  ulierius  vero  nihil  requiramus  :  imo  si 
qiiod  mirabile  dictu  et  pracicr  viilgi  opinionem  ,  esl 
taifien  verum ,  proforrc  liceat :  si  volupUtcQi  etiam 
quaeramus,  illam  poiius  in  moderato  cibo ,  quam  in 
deiiciis  reperiemus.  Audi  qiioinodo  haec  voliipias  lila 
major  et  ubcrior  sil.  Illa  certe  nequit  demum  con- 
sislere,  neque  iiai*\rani  ciborum  sibi  idoneam  invenil; 
ha^c  vero  etiam  ox  coiilrariis  siibsislere  putest.  Quis 
hoc  ait  ?  Is  qui  maxime  omnium  iiis  frueliatur.  iliii- 
mof,  inquit,  iudigenti,  qucsamaraiunt^  dulcia  vldenlur: 
anima  gatiala  etiam  favi»  iltudit  (  Prov.  27.  7  ).  Vkles 
qiioniodo  illam  i|uidem  et  ex  paucis  et  ex  omnibus 
susteiitari  facile  sii ,  lianc  vero  minime  ?  Si  enim  ne 
favum  quidem  expeiimiis ,  quid  nobis  potest  esse 
volupe  de  caetero?  si  quod  oiiinium  dulcissimuni  esl, 
voluptatem  non  potesl  afffne,  quid  poieril  iii  volu- 
pute  coiistiliiere  ?  Iiaque  si  volupUtem  quneriinus, 
hic  inagis  illam  invcnieiniis.  Quomodo  igitur  non  ei- 
troroae  demenliu>  fucrii,  eain  qiiae  voluptaiem  habet 
et  saniutem  et  omnia  bona  ,  atque  Deo  accepum 
mensam  fugere ;  alleram  vero  parare,  infiiiiiis  refer- 
lam  calamitaiibus ,  insuavem,  molestam,  valetudini 
nocentcm,  et,  qiiod  oinniiim  cst  gravissimuin ,  Deum 
coiitra  iios  provocaiuein  ?  Nam  si  Vidua  quee  in  delieU» 
c«/,  viveiis  mortua  est  (\.Tim,  5.  H  ),  quid  de  viris 

*  coUi.,  lipera. 


77S  UONITUM 

dioeuiiis?  Si  iii  veieri  Tesumento  iU  magiia  cum 
cun  prohibetur,  magnaque  contra  delicatis  cibis 
utentes  Tehementia  uiitnr  propheta ,  etiamsi  f enus 
ponat  deliciarum  non  admodumsumptuosum  aut  opi- 
parom  :  Qm  aulem  comedmt ,  inquit ,  hmdo$  ex  grtffi' 
bus,  et  viluios  lacteHies;  qm  bibunt  defacatum  vinum, 
ei  firimis  unguenlis  unguntur;  qui  dtnrmiunt  in  Uctis 
iburueis ^  ei  m  Hratis  suis  lasciviunt  {Amos.  6. 4.  6) ; 
si  haec ,  inquani ,  reprebensione  digna  sunt ,  quando 
omnia  erant  carnalia,  et  cxli  nulla  ratio  erat,  quando 
Judaica  quasi  puerorum  prima  institutio  erant :  quid 
dixertmus  de  praesenti  niollilie  ?  Si  enim  baedorum 
et  vitulorum  lactentiiim  esus  eo  utentes,  ac  si  delica- 
taro  et  immodernlam  vltam  ducant,  reprehensioni 
subjicit,  quid  diccmus  de  iis,  qui  recessus  maris  et 
extremas  terrarnm  oras  indagant,  aviumque  venato- 
ro»  piscatoresque  omnis  generis  undique  aecersunt  ? 
Si  ii ,  qut  den£C<ilum  vinum  bibunt ,  culpandi ,  quid 
dixeris  de  iis ,  qui  peregrinationes  transmartnas  pro 
vino  suscipiunt ,  ontniaque  movent ,  ut  nullum  vitis 
gcnus  ipsis  laicat,  qiiasi  pocnas  daturi,  admodumque 
damnandi,  si  non  omiiis  gencris  Tino  ingurgitentur  ? 
Si  eburnco  leclo  uii  reprebensione  dignum,  qui  multo 
lectos  argento ,  inio  vero  qui  ex  argento  puro  ador- 
nanl,  non  lectos  tantum,  sed  ctiam  suppedanea»  lehe- 
tes ,  vasa  et  mauilas ,  quam  veniam  consequanlur  ? 
Quid  aut  parvum  aut  magnum  lunc  temporis  ad  de- 
fensioncm  suain  afferre  poterunt?  Ego  vero  eliam 
hoc  gravissimum  adjungo,  quod  ex  alienis  calamita- 
libus  ha;c  congregnrunt.  Siquidem  bxc  prophela  non 
posuit ,  sed  delicias  solum  redarguit.  Quando  aotem 
culpa  adcst,  ipsis  deliciis  atrocior ,  quis  ab  extremo 
supplicio  cos,  qui  talia  patrant,  eripiet?  quis  Noe, 
quis  Job,  quis  Daniel  iniercedat  ?  Nulius  plane.  Sed 
in  eos  dici  potest ,  Exardescei  furor  meus  sicut  fumus 
{Itai.  65. 5).  Annon,  quxso,  jure  quis  ira  furoreque 
exardescat,  imo  et  dismmpaiur ,  quando  alius  ne  iis 
quidem  ,  quo:  ad  victuni  necessaria  suni ,  Truiiur ,  tu 
vcro  tantum  argenti  frustra  et  incassum  ,  ac  ne  ad 
ustentationem  quidem ,  in  opus  admoves  ?  Neque 
eiiim  vel  ad  hoc  tihi  utile  eril ;  iino  in  contrariam 


Tertetur  partetu.  Tu  ciiim  ut  clarior  et  illusirior  sis, 
id  agis ;  sed  contrarium  nccidit.  Non  enim  spectahilis 
illustrisque  es,  sed  oh  crudelitatem,  aori  cupidinem 
et  extrema  flagiUa  tc  omnes  criminantor.  Qoanta 
enim  invidia,  quantus  livor,  qoantum  odium ,  quanta 
mutationis  cupidius  apud  omnes  ?  Blasphemias  enim 
in  Deum  praetermitto ,  quas  tales  divitiae  pariunt, 
tametsi  el  lioc  longe  gravissimum  esl,  et  quod  istud 
prxcedit ,  et  quodcumque  dixeris,  iilud  illo  deierius 
Invenies.  Secus  temperatam  ac  modestam  mensam, 
quam  nec  prophela  irridet,  nec  homo  redai^uil,  nec 
Deus  culpat,  non  Ignis  punii,  quam  ncmo  aversatur, 
aut  odio  invidiaque  prosequitur ;  sed  approbat  Deus, 
participanl  angeli ,  laudant  bomines,  recipit  caelum. 
Hae  mensae  etiam  angelos  exceperunt ,  his,  non  illis, 
Chrlsins  adesl.  Tales  erant  prophetanmi  mensae, 
talcs  apostolorum,  (ales  jusloruiu.  Tyraiinorum  vero 
et  corum,  qui  in  terris  nefarie  locupletantiur,  quos 
snliatores  habent  aliosque  qui  in  perniciem  mundl 
vivunt,  hae  latronum,  praestigiatorum,  eteonim  qui 
sepulcra  effodiunt  mensx  suni.  Quando  talem  apponis 
mensam,  angelus  resilii,  Deusexasperaiur,  daemo- 
nuni  princeps  gaudet ;  aversantur ,  oderunt  et  conta- 
bescunl  non  ininiici  taniom,  sed  ctiam  ii,  qui  mode* 
rati  et  honesii  esse  homines  videntur,  et  invidia 
potius  arroduntury  quam  his  praesenlibos  fruontor. 
Quando  autem  iilam  sobriam  ac  modestam  quis  appo- 
nit,  nullo  redundantem  iuxu,  ei  suavissima  et  gratai 
amicis  omnibus  fuerit,  et  Deo,  et  angelis,  ei  homini- 
bus :  accedil  et  unigenitus  Dei  Filius.  Quemadmodum 
enim  iaslum  fugit,  atque  omnes  altum  sapientes 
omnemque  timiultom  aversalor,  iu  bumili  est  ami- 
cus,  ipsique  semper  adesl,  ipsumque  tolum  circum- 
munit  et  tutator.  Ghrlslo  autem  praesenie  nibil  aliud 
quaerenduffl.  Haeccom  sciamos,  dilecti,  illa  fogiamus, 
haec  persaquamur,  ul  prssentia  et  fuiura  bona  con* 
sequamur ,  gratia  et  l>enignitale  Domini  nostri  Jesu 
Christi,  quicum  Patri  gloria,  honor  una  cum  sancto 
Spiritu ,  nuiic  et  semper ,  el  in  sscula  sascuiorum. 
Amen. 


IN  DUAS  DE  PRECATIONE  HOMILIAS 

MONITUM^ 


Hasee  doas  homillas,  sWe8ebsom,'slve  orandi  ra- 
tiouemspectes,Chrysostomonon  indignas  eenserous. 
Eliamennonnollideauthenlieitate  qosstionem  mo- 
venl  9  biscemoli  eonjecloris.  Hiebis,  inquiunl,  in  otra- 
que  scilicei  oralioDe,  Sennacheribus  rex  Persarum 
vocatur,  quam  oseilantiam  an  Gbrysottomo  adscribere 
liceal  dubiumus :  pari  veritatls  defectu  dicilur  tonc 
Persas ,  Ezechia  in  Jerosalem  regnante,  admovisse 
machinas  icontra  moros  orhis,  quod  perinde  po-* 
gnai  cum  sacra  lihri  Regum  hisioria.  Ad  baec  obji- 
cionl ,  hic  precibos  perpeioo  vaeandum  esse  doce* 
tiir ,  quod  Massalianorom  errori  favei :  com  comra 
Chrysostoinus  velet  ne  precandi  obtentu  a  caeteris 
S.  JoAN.  Chrysost.  II. 


officiis  abstlneatur.  Verum  liic  non  preoes  perpe- 
luo  ,  sed  assidoe  Untom  et  freqoenler  emitteddas 
esse  docelor.  Qood  et  alibi  S.  doctor  et  qoiqoe  Chri- 
stlanae  vitae  magistri  depraedicanl :  qoamobrem  niliil 
binc  sospicionis  nasci  potest.  Yerom  aliod  objici  po-  \ 
tesl  qood  negotiom  facessat :  libram  Ecclesiastici 
sive  Jeso  Atii  Sirach  Salomoni  diserte  adscribU ;  qood 
nescio  an  alias  apudCbrysostomum  reperias.  His  per- 
moti  rationibus  hasee  doas  oraiiones  inter  dobia  |k>- 
soimns. 

Interpretaiio  Laiina  est  Pomponii  Bronelli ,  sed 
multis  in  locis  emendata. 

(Vingt'Cinq.\ 


•rtB 


S.  JOANNiS  CliRTSOSTOHt  AftCHIEP.  CONSTANTlNOP. 


^l^ 


EJUSDf^M  DE  PBEGAHOim. 


»Td»iy¥m 


ORiTIO  {a). 
Quod  HDtffi  t>feeandi  fommtai  uripicnnt  UBUHur. 
Preeanordi  ifU  eommendatwr.  —  Duas  ob  causas  Dci 
cttltores  «dmirandi  8unt  acbeati  judicandi  :  tum  quod 
spem  fialutls  suae  iii  sancils  precibus  collocaverinl , 
tum  quod,  cum  hymuos  cl  precandi  formulas,  quas 
Deocurti  laelitia  ac  timore  offcrebanl ,  lileris  nianda- 
rent,  nobisquoquesuum  thesaurum  tradiderint,  ut 
omnem  posteritatem  posseni  ad  se  imilandos  allicere- 
ParOHi  enim  doctorum  mores  ad  cos  pervenire,  qul 
ipsiS  dant  operain :  Itemque  par  cst  propbeiarum 
discipulos  imiiatores  eorum  essejuslitiae,  itaulvilam 
noMram  in  precibus  DeiquecuUu  perpetuo  traduca- 
rniK,  atque  in  ea  re  viiam,  valetudinem,  divitias,  bo- 
norum  fineni  positum  esse  censeamus,  ui  Deum  puro 
et  Incorrupto  animo  deprecemur.  Etenim  ,  ui  corpus 
solis  lumine,  sic  animus  precationum  radiis  illustra- 
tor.  Si  ergo  caeci  calamitas  est  solem  aspicere  non 
posse,  qoanta  tandem  est  Christiani  viri  jactura ,  non 
assidne  Deum  precari  Ghristique  splendorero  in  ani- 
mum  precibus  inrerre?  Jam  vero  Dei  benignilalem 
atqne  ciementiam  quis  non  admiretur,  quis  non  su- 
splciai ,  quam  nobis  ostcndit,  cum  tantum  honorera 
hominibus  deferat,  ut  eos  precatione  ac  sua  consue- 
tudine  dignetur  ?  Etenim  cum  Deorevera  precalionls 
tempore  colloquimur,  qua  cum  angeiis  quoque  con- 
junginiur,  qua  longe  a  pecudum  societatc  reiBedimus. 
Angelorum  est  enim  precatio,  quae  vei  eorum  superat 
dignitalem,  si  quidem  cum  Deo  ioqui  prfiestantius 
quiddam  est.  Atqne  id  ipsi  nos  docent ,  qni  magno 
timorc  precos  offcrunt,  nosque  admoneni,  nobis,  qui 
dd  Deum  acccdimus ,  liraorem  cssc  simul  et  Isetitiam 
adhibendam :  timendum  quidem,  verenlibos,  ne  pre- 
catione  hidigni  cssc  videamur ;  laeiitia  nos  tamen  ex 
honoris  magnitudinc  perfuudl  oporicre.  quod  tante 
ac  tali  providentia  moriale  genus  honesiclur,  ut  assi- 
duo  Dcicongressu  perfruaiur,  ex  quoei  a  morlalilale 
ei  a  vUtt  curricuio  cxigno  tempore  circumscripto  re- 
cedimus :  quippc  qui  tametsi  nalura  mortales,  obDei 
tamen  consuetudinem  familiarem  ad  vitam  progredi- 
mur  immoruiem.  Elenim  qui  cum  Deo  familiaritcr 
versatur,  morte  ilium  omniquc  inierilu  potioremcsse 
neccaae  cst.  Aiqne,  ut  est  oronino  necesse,  qui  solis 
ndlia  potlalur,  a  tenebris  procul  abesse :  ila  Dei  con- 
sttcttidiDC  fruenlem  necesse  est  non  amplius  esae 
morlalem  :  nosenim  ad  immoruiitatem  ipsa  honoris 
magnitodo  tradocit.  Mtm  ai » qnl  regem  alloquuntur , 
el  apud  iiium  iocum  obtinent  dignitaiis,  fierl  iion 
potest,  dt  inopla  laborent,  fieri  omnino  longe  di(0- 
ciiius  potest»  ut  qui  snppiiccs  ad  Deum  accedunt,  ct 
cnm  co  coiloqttuntnr.mortalesanimos  nanciscantur  : 
mors  enim  est  animi  viia  a  pletate  ac  legibus  aliena. 
Ejusdem  igitnr  animi  viti  consutei  religione ,  el  ac- 
tionibus  vivendi ,  quae  cum  religione  consentiant : 
(a)  coUaUcamlU.Colb.  1050. 


atqut  vium  sancUm  ac  divino  cultui  eongmentem 
preces  afferunt,  et  in  animos  nostros  mirificam  rerum 
omnium  pretiosaruni  oopiam  recondimt.  Nam  sivc 
quispiam  virginitatem  adamarit,  sive  nuptiarum  lem- 
perantiam  coiai ,  sive  iracundiam  conlinere,  ct  man- 
sucte  agere,  sive  invidia  vacare  aut  aliud  qnid  officii 
praestnre  niutur,  precatione  duce,  ethujusmodl  vitae 
viam  muniente,  expeditum  habebit  et  faciiem  pieUtjs 
cursum  :  non  enim  fieriullo  inodopotest,  utqui  tempe- 
rantiam,jusiiiiam,mansueludinero,benigniUtemaOco 
petunl,  non  voticompotes  fiant.P^/i/^em  m^iuquit,  et  da» 
biiurtobis  (Jla/r^.9.7},etc.  Omnisenimquipetil.aecimt^ 
et  qui  qucsrU^  invtmit,  el  puUanti  aperieiur  [Lue.  ii.  9). 
&t  alibi  rursus  :  Qui$  est,  inquit,  ex  voM<,  a  quo  H 
petieril  filtus  $uus  panem ,  num  lapidem  dabit  a  ?  vel  tt 
piecempelieril^  num  serpenlem  dabit  ei?  Si  igitur  om, 
cnm  mati  $iti$,  no$ti$  bona  dare  fUiie  mtris^quanto  magig 
PMtervesler  easlestis  dabit  Spirilumsanctum  petentibus  $e 
{Ibid.v.  ii-i5)?  His  verbis,  et  hacspe  proposita,ad 
precationem  UoS  rerum  omnium  Dominus  cohorUtur : 
itos  vero  decet  obtemperantes  Deo,  in  laudibus  ae 
precitms  perpeluo  vivere,  lU  ut  Dei  cultui  qoam  ani- 
inis  nostris  arctius  haereamus :  iu  cnim  liccbit  nobia 
vium  hominibus  dignam  agere.  Nam  quicumque 
Deum  non  precatur,  neque  divlno  colloquio  assidue 
frui  cupit,  morluus  est  et  anima  sensuquc  caret. 
tilud  est  maximum  stultiilae  ac  stuporis  argumentum, 
6i  honoris  hujus  magniludo  ignoraiur,  si  precatio 
non  amatur,  si  non  animae  mors  esse  existimaturt 
Deum  non  adorare.  Ct  eniin  corpus  boc  nosirum , 
cum  animua  abest,  mortuum  est  ac  fQetidum  :  iu 
nisi  se  animus  ad  prccationem  excitat,  morluus  est, 
itiiser,  ac  foetidus.  Atqui  quavis  morte  acerbius  pu- 
tandum  esse  precatione  spoliari ,  magnus  ille  pio- 
pbeu  nos  Daniel  docet,  qui  mori  maluit,  quam  tribus 
diebus  a  precibus  vacare  {Dan.  6.  iO).  Neque  enim 
nt  contra  pielatem  aliquid  facerel,  praecepit  rex  iile 
Persammi  sed  lllud  agebai,  ut  triom  diertim  eessa- 
tionem  reperiret.  Nam  sinc  divino  notu  bonnm  nul- 
lum  in  nosiros  animos  venerit :  nutus  vero  divinus 
laborcs  nobiscum  aggreditur,  cosque  praeclare  sub- 
leVat,  si  preces  videat  a  nobis  diiigi,  nosque  assidue 
Deum  orarc  ae  sperare  enncta  inde  ad  noa  bona 
dcacensura.  Qoando  igiior  ailquem  video  a  preea* 
liottis  atudio  abessc,  neque  illlus  ardenCi  ae  vche- 
menti  amore  teneri,  jtm  mihi  exploratom  est,  nihii 
ab  eo  magniflcum,  nihil  pvaeciarttm  poaaideri.  Qnando 
vero  ailquem  cerno  in  Deo  colcndo  alHe  aatlellite 
pertlstere,  quiqoe  non  precad  asaldue  in  magnis  nu- 
mMet.detrlmentls,  omnlttn  iUum  vlrtutum  acerri- 
mnm  cdUorem,  Deique  templnm  esse  cOfijicio.  Quod 
si  amictos  hominlSy  pedum  ^[ressos^  el  ristts  den^ 
tinm  qute  in  eo  snnt  retegit  {EceH.  i9.  t7),  secun- 
doBi  sapientem  Salomoncm  i  mnlio  iHiigis  precatio 
Deiqoe  culius  cst  justitlas  srgomehtom,  coin  iila  vo* 


77t 


OE  PREGATIONE.  I. 


V7S 


«iis  qiuedam  «it  tpiritimlis  ic  diTina,  qu»  iiienies 
Aoetrat  magno  docore  ac  pulcliritudine  iodttit  et 
exornai»  quae  iiBguU)runi  Tivendi  raiionem  dirigit » 
qus  noii  paiitiir  uUa  re  ?ili  et  ahsurda  mentem  oe- 
cupari ;  quse  pers^det^  ut  Deum  ac  dignitatem,  que 
ab  illo  in  nos  derivatur^  Tereamur  :  qua'docet|  ut 
oipnes  lioatis  improbi  pra^tigiaa  depeUamus  :  qu« 
turpes  et  iudSgnas  cogttationes  abigit :  qu»  in  volu- 
plaiis  despiciefiiia  animum  eqiusque  constituit;  Hcc 
eiiim  uiia  superbia  decet  eoS|  qui  Cbristum  oolont, 
ut  nuUi  lorpiiudiiii  aerviant*  sed  animus  in  iibertale 
vivendique  ratione  integerrima  conserv^tur. 

Pr$caiion9$  ntuimiat.  DaM  rwtiprapheUt  prutkm 
armaiug.  —  £l  fleri  quidem  omnino  non  posse;  nt 
sine  precibus  viia  com  virtute  dicatur»  pers|>icuum 
esse  omnibus  exislimo.  Etenim  quomodo  quis  viriu- 
tlin  colat »  qui  iion  accedat,  seque  abjiciat  supplei[ 
assidue  ad  eumt  qui  &m  suppeditat  alquelargttur? 
qua  ratione  quis  lemperanlem  et  jusiuin  se  esse  cu- 
piai»  qui  non  placide  cum  illo  versetur»  qui  et  hxc, 
et  plura  his  a  nobis  exigit  ?  Voio  autem  paucis  osten- 
dere»  iios ,  quamvis  cuipis  et  sceleribus  cooperios 
precalio  deprehendat,  ilKco  lameii  expiari.  Jam  vero 
quid  precaiioiie  majus  vel  diviuius  sit,  quando  medi- 
cinam  quamdam,  expullricem  aegritudinum  essc  con- 
stat  iis,  qui  morbis  animi  conflictantur?  Noium  est , 
itiuivitas  primos  a  plurinds  perprecationemdeiictiset 
sceleribns  liberaios  {J^  3.)Slatim  enlm  ut  illosdepro- 
eatio  oocnpavii ,  justiiise  participes  eflecii,  et  civita- 
talem,  qwe  ciim  iniempersnilay  iiequitia,  viveiidique 
ratione  neiiiria  dqnere  consueverat,celeriter  correilt, 
veteri  eonsuetndine  plus  vaiens»  carlestibus  civiutem 
legibus  eipleiis,  temperaniiam,  beiiigniutem»  cle* 
mentiam ,  proenraiioiiem  pauperum  secum  duoens. 
Sine  his  enim  animam  iocolere  non  potest ;  verum 
,  in  quamcomque  mentem  commigraril ,  omnt  eam 
probiialecumalal,ad  virtolem  infonnat,  neqniliam 
pelliL  El  sane  si  quis  tonc  Niniven  ingressns  esset, 
qui  illam  antea  probe  nosset,  civiuiem  profecto  non 
agnovissel :  ita  repeote  a  neqoiore  vlu  ad  pieutem 
transilivit.  Ut  eiiim  reminam  inopem  ac  pannosam  , 
aor^  poslet  vestimeniis  exomaum  si  qois  aspexe- 
rii,  moliereolam  noo  agnoscal :  ita  qui  clvitaiem 
lllam  antea  vldiasec  egentem  ac  spnritualibus  desiitu- 
lam  thesauris,  igiorassel  pmnino  ,  qoa»nam  essel 
dvilas,  qoam  iu  precatio  commoUre  ei  illios  mores 
vlvendiqoe  rationem  ad  virtotem  traducere  po- 
toisset.  Et  vero  moller  quaedam,  quae  in  intem- 
peranlia  el  meretrido  qoaestu  omnem  anteactae  vitae 
corsom  eonfecerai,  simol  atqoe  se  ad  Christl  pe- 
des  ah|adl,  salulem  eonseqoou  est  (  Lnc.  7.  57. 
sff . ).  Atqid  nen  modo  eriminum  eulpas  ac  macolas 
ddelt  sed  magna  etiim  pericula  repellit.  Rex  ifle 
dmut  ae  valesadmirabilfft  Davkl  plura  etgravia  bella 
prccationepreiigavlt,  lils  teHs  dumtaxat  exercitum 
pracnmnlens,  ei  efllciett ,  ol  per  quietem  el  aecarita<- 
tetu  sol  BMliles  victoria  potlrenior.  Nam  alil  qnklem 
ref^es  Ih  docom  experieiiliael  arte,  in  saglturiis,  pe- 
dKibttS,  e^  eqoitibos  spem  salutis  habebaui :  at  ma- 


gnos  David  saoctis  preciboa  exercitom  muniebai,! 
non  docom,  centuriooomy  praefectorum  eqiiiium  su- 1 
percilia  intuebatur»  non  pecuoias  colligebat,  nou 
arma  comparabat;  sed  e  caelo  divina  illa  armorum 
genera  universa  docebai.  CuDCia  enim  re  vera  cae- 
lestium  armorum  genera  divinis  predbua  eontioen- 
lur;  qua  vel  sobe  possunt  eos  toerii  qoi  se  Deotra- 
diderunt.  Nam  peditoro  quidem  robur  atque  peri- 
tiam ,  sagittariorom  eiperientiam,  in  prodendo  hoste 
caiiidiutem  saepe  v#l  bosiilis  obtutus,  atque  adversa- 
riorum  aniinus  S  aliaque  mulu  inanem  reddunt;  at 
precaUo  lelum  esl  insuperabile»  lutomque  praesidium, 
quod  aeqoe  militem  onomi  ac  moiu  millia  profligat. 
Nam  et  admirabilis  David  Goliadem  ilium»  ut  metoeo* 
dum  quemdam  daemonem  irrueiatem,  Bon  armis,  non 
gladiis,  sed  precatione  deiecil  (1.  Reg.  17).  lu  lehim 
est  acerrimum  ei  regibua  In  pneliis  deprccaiio,  ei 
nobis  ad  da;monum  impetum  propuJaaQdum.  lu  etiara 
rex  Cxechias  victor  e  Persaruin  beilo  discessit  (4. 
Reg.  10),  non  acie  instrucu,  sed  una  precatione 
hostium  coplisopposiu  r  idem  bac  uoa  ratione  mofw 
tem  eviUvit,  Deuiu  congrua  pieute  veneratus;  atque 
iu  una  precatio  regem  viiae  restituit  (/jm.  57).  Et 
sane  animuni  peccatis  iiiquinatum  facile  precibus  ex- 
piari,  testis  est  publicanus,  qui  cuiu  a  Deo  veniam 
precatus  esset,  voti  conipos  disccssii  {Luc.  48. 15); 
testis  ieprosus,  qui  biinul  atqoe  se  ad  Dei  pedes  ah- 
jecit,  illico  curatus  est  {IM.  e.  5S.  niq.).QnoA  si  a 
corpore  Deus  viiiulo  aique  eorropto  inorbum  celer- 
rinie  depullt ,  mulio  magis  animo  vitiis  infecto  coral- 
tionein  liumaniter  adhibebit :  nam  quo  praesUntiof 
estanimus  corpore,  eo  magis  par  est  ardentius  a 
Deo  in  lllo  studiom  collocari.  £t  sane  sexcenta  qols- 
piam  com  vetera ,  tura  nova  proferre  possit  exem- 
pla,  sl  quibus  preces  saluti  fuerunt,  enumerare  vo- 
luerit  universos.  Ai  forUsse  quispiam  e  segnioribus, 
ei  iis  qui  accurate  acstodiose  precari  nolint ,  dixerit 
illa  verba  Deum  idcirco  esse  protoquotum,  videiicet : 
Non  omnit ,  qui  didt  n^ki ,  Domine ,  Ddunns,  intrabit 
in  regnum  cmlorum,  ud  qui  feeerit  toluntaiem  Patris 
md,  qui  eu  in  eOBlit  (Matth.  7.  21)  :  ego  vero  si  solam 
precaUonem  ad  nostram  salotem  satis  esse  puurem , 
merito  haec  objici  dicerem  :  quoniani  vero  bonorum 
omniura  caput  precationem  esse  confirmo,  atqoe  ra- 
tioiiis  honeste  laudabiliterque  vlvendi  fiindamentum 
atque  radicem,  nemo  ad  excusatloneih  inerilae  iflis 
verbisabuUtitr.Neqtte  enim  unam  temperamiam  sine 
alils  bonis,  non  unam  paupenim  provldentiam ,  non 
benigniUtem,  non  aliud  qaldplam  et  Ifs  quae  sunt 
cum  lioneslate  cohjoncta ;  sed  bmuia  uho  eodemque 
concursu  oporlet  in  animos  nosiros  influere  :  verum 
precatio  Umquam  radix  subjlcitur  ii  fundaiiienlum.Et 
quemadmodum  havigiuni  ac  domuS  infferioribus  par- 
tibus  nrmaiiiir  et  cohsUt :  lU  preclbus  tttffi  nostrai 
ratio  coriUneltir,  sine  quibos  nttill  nobls  bonl  contin- 
gat,  nibil  satutare.  Proptei-ea  nb^  Paiilos  orget  hls 
verbis  :  Oraliom  instale,  ^giianta  in  ed,  in  gratiarum 

1  ((lh.,fMdCai. 


779 


8.  JOANNIS  CHRYSOST.  ARCUIEi».  CONSTANTLNOP.  780 

2) ;  et  altbi :  Sine  intermtsmne      Agc  vero  quo  tnodo  solem  aspicies,  nou  illum  an(e 


aetione  (Co/om.  4 
crate ,  inquit,  in  cmmbue  gratiat  agiu^  hce  enim  e$l 
vcluniae  Dd  {i.  Then.  5-  ilM) ;  et  alibi  rursus  : 
Oratecnm  tempore  in  $phritu,  et  in  ipeo  vigilantes  in 
ofNttt  inumitia ,  et  obueralione  (Ephe$.  6.  18).  Sic 
pluriuiis  divinisque  vocibus  ad  preces  nos  semper 
dux  apostolorum  cohortalur.  Quare  nobis,qui  ab 
itto  instiluimur,  vila  est  in  precibus  traducenda ,  iis- 
que  mens  perpetuo  irriganda  :  non  enim  minus , 
quam  arbores  aquis,  illis  nos  indigemus  universi. 
Nani  neque  illae  possunt  esse  Ihicluosae ,  nisi  liumo- 
rem  radicibus  ebibant ;  neque  nos  preliosissimas  pie- 
4aiis  fruges  rundere,  nisi  precibus  irrigemur.  Quam« 
obrem  et  cum  lectulo  surgimus,  antevertere  solem 
oportet  Dei  cullu ,  et  cum  mensse  accumbimus,  et 
cum  somni  causa  cubamus  :  imo  vero  sihgulis  horis 
precatio  esl  ad  Deum  adhibenda,  et  in  ea  diei  cursus 
coniiciendos ;  hlberno  vero  tempore  plurimam  noctis 
partem  in  precibus  traducamus,  et  magiio  cum  ti- 
more  genua  flectentes,  precationi  opei-am  demus ,  ac 
beatitudine  nos  ipsi  dignos  Deum  colendo  reddamus. 


veneratus,  qui  oculis  tuis  lucem  solis  dulcisshnam 
profert  ?  quanam  ratione  mensa  perrrui  audebis,  non 
ante  veueratus  tantorum  bonorum  foniem  et  aucio- 
rem  ?  qua  spe  ad  tempora  uocturna  pervenies  ?  qua^ 
tibi  visa  secundum  quietem  objectum  iri  suspicaris , 
si  nullis  precibus  praemunitus,  nuUo  praesidio  septus 
quieti  te  tradas?  Facillime  te  improbissimi  dsmones 
cont^nent  et  implicabunt,  qui  oberrant  assidue,  qui 
occasionem  capkint,  observantes ,  ut  si  qiiem  preca- 
tione  destiiutum  deprelienderint ,  sine  mora  corri-. 
piant.  Quare,  siquidem  septos  nos  precibus  viderint, 
continuo  tamquam  fures  ac  scelesii  resiliunt,  qni 
gladium  militis  capiti  appensum  cernunt.  Qu($d  si 
contigerit  ut  aliquis  sit  a  precibus  nudus,  is  a  da;- 
monibus  abripilur,  et  in  scelera,  exiiia,  calamitatcs 
impellitur.  Haec  igitur  metuenies  precibus  aique  iiy- 
innis  nos  ipsos  tueaniur  et  muniainus  oporiei,  ui  sua 
nos  Deus  misericordia^  et  cselorum  regno  dignetur 
per  Unigenitum  suum,  cui  gloria  et  imperium  in 
saecula  sseculorum.  Amen. 


(• 


DE  PRECATKHE. 

99 


ORATIO  II. 

Qiii  oml,  cum  Deo  cclbquitur.  —  Precationem  esse 
omnium  bonorum  caput  et  fontem,  ac  salutis  vitaeque 
aeteroae  conciiiatricem  ignorat  nemo;  de.ea  tamen, 
qux  nostra  feret  facuitas ,  dicenda  suiit,  ut  et  ii,  qui 
in  precibos  et  in  Dei  cullu  vitam  diligenler  agere  con- 
sueverunt,  studiosiores  reddaiitur,  et  qui  vitam  abje- 
ctioreaniiiio  a  precibusqiie  reinolo  traduxerunt,  practer 
iti  temporis  jactiiram  agnoscant,  saluteiiique  suamre- 
liquo  vilae  tempore  miniine  desertam  esse  patianlur. 
Principio  ig4tur  illud  in  primis  de  precatione  dici  po- 
tesi,  eum,  qui  precatur,  cuiii  Deo  colloqui.  Quantum 
vero  sit ,  hominem  in  divinum  colloquium  venire , 
neiiio  est  qui  nesciat;  rei  vero  dignilateni  iiemo 
vcrbis  assequatur.  Etenim  hujusniodi  honor  cliaui 
angelorum  ainpUtudineiu  facile  superat :  id  quod  ilii 
cum  probe  intelligant,  onines  fere  apud  prophctas , 
cmii  laudes  et  cullum  Domino  afferuni,  summo  cer- 
nuiitur  timorecorr^ptt,  dum  ora  pedesque  prae  vene- 
ratione  tegunty  dum  volatu  moiuqoe  assiduo  summum 
luetum  prae  se  ferunt :  quinetiam  nos,  ut  opinor, 
nioneut,  ut  precandi  tempore  humanae  naturae  obli- 
viscamur,  atque  veneratione  ac  timore  perculsi,  iiihil 
uiiie  oculos  positum  aspiciamus,  sed  in  medio  ange- 
lorum  choro  nos  esse,  et  eumdem  quem  illi  cultum 
Deo  nos  persolvere  arbitremur.  Etenim  caetera  omnia, 
illorum  inquam  et  nostra.  et  naturai  et  vivendi  ratio, 
et  sapientia,  et  intelligentia ,  et  quidquid  dixerit 
quispiam,  longo  intervallo  inter  se  distant ;  preca- 
lionis  autem  officium  est  hominibus  comniune  cutn 
aiigclis,  ueque  est  aliquid ,  quod  sit  intermedium  in 
'is,  ({ux  ad  precandum  pertinent.  Ilac  scgregaris  a 
pecudibus,  haec  te  angelis  jungit,  hac  brevi  saue  iilo- 


rum  reipublicae ,  illorum  vitae  vivcndique  rationi ,  di- 
goitali,  nohilitati,  sapientiae,  intelligentiae  adjungetur 
qui  omiiem  sibi  vium  in  precibus  ac  Dei  cultu  poncii- 
dum  putabil.  Quid  enim  sanctiuB  iis  sii,  qui  Dei 
consuetudine  perfruimtur?  quid  jusiius,  ornaiius, 
sapientius?  Nam  si  ii,  qui  sapientibus  homiuibus 
familiariter  utuntur ,  ex  assidua  consuetudiiie  illo- 
rum  prudeiitia)  partidpes  celeriler  fiunt,  quid  de  iis 
dicendum  est ,  qui  cum  Deo  ipso  colloquuntur,  ct 
ipsum  precantiir?  quanta  sapientia,  quanu  virluic , 
prudeiitia,  probitate,  moderationc  replel  ipsos  onitio 
et  obsccratio  ?  Itaque  non  sane  is  aberret,  (|ui  oinnis 
virtutis  jtisiitiaeque  matrem  esse  precaiionem  afllruiet, 
iieque  posse  eorum  aliquid ,  qike  ad  pielatein  coit- 
ducunt,  prccatioue  et  obsecratione  iiuduni  aniiiium 
penetrare;  verum  ut  uri>s  moeuibus  minimc  septa 
facile  in  hostiiun  poteslatem  veoertt,  quod  ita  ncino 
illos  propulsare  possit  :  sic  precaiione  auimuni  uon 
commuuitum  facile  diaholus  in.  suain  redigit  polcsia- 
tcm,  facileque  coutaniinat  omnium  turpitudiue  flagt- 
tiorutu.  rritiuim  eniiii  cuni  animam  precibus  viderit 
circumsepiam,  veritus  rubur  ac  vim,quam  preces 
illi  suppeditaiit ,  quac  aniinuui  magis  alunt,  qiiam 
cibus  corpora,  propius  non  audet  accedere  :  deiude, 
qui  umiii  animi  cura  preces  adhibent ,  non  patiuntur 
aliquid  precatione  indignum  in  se  adroittere,  scd 
Deum  veriii,  quicum  inodo  colloquuti  sunt»  omnes 
repcnte  iinprobi  hosUsconatusrepellunt :  cum  secum 
ipsi  cogitcnt,  quanti  scelcris  sit  eum,  qui  nuper  ct 
Dei  colioquio  fruebatur,  et  pro  temperantia  et  saii- 
ciiiate  impelranda  illum  obsecrabat,  ad  diaboluin  ic- 
peiito  transfugcre ,  et  obscoenas  voluputes  in  auiiiio 
ircipcre,  iuque  meotem,  quam  Deus  nu|>er  iiivisiti 


m  m:  precatione.  i. 

adilMm  dlabolo  patefacere,  daemoiiesque  adniiiiere 
in  auiniaiD»  quem^Spirilus  saneli  {raiia  benignilate 
summa  ac  providentia  decoraverit.  Id  vero  qua  ra- 
tione  fiat,  aecipe.  Fieri  duIIo  modo  poiest,  ut  homo 
sine  divini  Spiritus  ope  divinam  ferat  consuetudinem; 
verum  oportet  bac  praesente,  et  sanclos  conatus  pro- 
sequente,  rcm  aggredi,  genua  flectere,  obsecrarei 
precari.  Cum  enlm  res  bumanas  longe  superetdi- 
vious  congressus,  ingrediente  in  nos  Spiritus  sancti 
gratia,  confirmerour ,  corroborcmur,  honoris  magni* 
tudineni  doceamur,  necesse  est.  Iiaque  cum  tibi  esse 
cum  Deo  sermonem  intellexeris ,  teque  precantem 
sancti  Spiritus  opem  excipere,  omnes  aditiis  diabulo 
in  animum  jam  a  Spiritu  sanctificatum  intercludes. 
Ut  enim  qui  sunt  cum  rege  coUoquuti ,  et  illius  hu- 
manitatis,  facilitatis,  honoris  fructum  ceperunt,  a 
mendicorum  abjectorumque  hominum  congressu  ab- 
horrent :  ita  qui  Denm  alloquuius  precalusque  est, 
adduci  non  facile  poterit»  ut  improbum  d;emonem  et 
impium  in  suam  recipiat  necessitudinem.  Etenim 
qui  se  volupiatibus  mancipat,  is  revera  dxmonibus 
familiariter  ulitur,  eorumqiie  insaniam  xnmlatur ;  ut 
contra  is,  qui  temperanllam  et  justitiam  colit,  angelis 
familiaris  cfOcitur,  et  eorum  amplitudinem  aemulaiur. 
Quod  si  quis  animi  nervos  preces  appellaverit ,  mihi 
profecto  vere  dicere  videatur.  Eienim  ut  corpus , 
opinor,  nervorum  beneficio  constat,  currit,  siat, 
Vivit,  compactumqoe  esl ,  iisque  tncisis,  omnes  cor- 
poris  numeri  dissolvuntur :  sic  animi  per  sanclas 
preces  et  conglutinanlur,  et  constant,  cursumque  ha* 
bent  pietatis  facilem  ac  secundum.  Quod  si  te  ipsum 
prycatione  spoliaveris,  perinde  feceris,  ac  si  piscem 
ex  aquis  extraxeris :  iit  enim  hic  aqua  vivil ,  sic  tu 
precaiionibus.  Pcr  has  tamquam  per  aquam  evolare , 
orbes  caelesles  snperare ,  ad  I>eum  propius  licet  ac- 
cedere.  Ut  igltur  sancia»  precationis  robur  ostenda- 
lur,  vcl  qu»  diximus  salis  sunt :  praeslabit  tamen 
fortasse,  ul  ad  sancta  volumina  accedentes  ex  Christi 
verbis  diviiias  agnoscamus ,  quas  preces  comparant 
iis,  qui  omnem  setatem  in  ipsis  ponere  velint.  Di- 
cekat  att/em»  inquit,  et  parabolam  ad  f//os,  ut  smper 
precandum  me  dmnonilrarfl,  Judex  quidttm  erat  in 
quadam  dntaUf  ipii  Denm  non  limebat^  et  hominem 
non  reurebatur,  Vidua  autem  quadam  erat  in  civitate 
iUat  et  veniebat  ad  eum  dicen»  :  Vindica  me  de  adver' 
iorio  meo ;  et  noiebat  per  muUum  Umpui.  Pott  Jtwc 
mttem  dhit  intra  ie  :  Etu  Deum  nen  ftnwo,  nec  Aomi- 
nem  reoereor;  Uimen  quia  moletta  e$t  mUii  kac  vidua , 
tnndkaho  iUam^  ne  in  noviuimo  vemem^  tuggiiUt  me.  Ait 
mutem  Domhm^  Audiu^  quid  judesiniquitaHM  dicit^  Deut 
auUm  fHW  fiwtef  vtmficlameiec/omm  mortim  ciamantium 
adeeiie  nc  noete^  et  paiieutiam  habebit  in  iUi$  ?  Dico 
«o6tf ,  quia  ciio  {adet  vindictam  iiUrum  {Lmc.  i  8.  f .  9qq), 
Nos  vero,  fratres,  abditam  sapieotiam  in  aermonibus 
Spiritus  addiscamus,  ei  pro  facultate  nostra  investi- 
genus,  noD  quantum  in  ipaa  sit»  sed  quantum  nobis 
assequl  lieeai.  Alque  iili  quldem,  qui  in  mari  vitam 
deguni,  in  ipaumprofundum  sedemergentes,  gemmM 
afrcninl  ad  eos,  qui  snnt  in  lerris  :  nos  vero  divl- 


piia  regum  | 
Namque  bamni 
cumscribitnr :  qui  vcru  i 
animum,  is  ei  jan 
denli  animo  ad  Chrisii  i 
tutibus,  el  ab  omni  lahe 
tandem  tliesaurum  e  i 
vobis  eOerimus,  non  ipsun  i 
tingentes,  sed  eo  delapsi,  quo  lieei?  Ad  i 
Christus  homines  cum  vellet  allicm;  d 
moda  nostris  mentibus  proponere,}! 
quemdam  improbum ,  s.xvum,  qiii  [ 
ab  ocullsabjecisset,  Dei  timorem  espolisieiesi 
Atqul  satis  fuit  justi  et  clementis  cujusphMi  pcr^ 
sonam  inducere,  ut  ejus  juslilia»  si  cum  divina  de« 
inentia  coiiferretur,  vim  precationis  osienderet  Cs^ 
enim  sf  vir  bonus  et  mitis  eoshumaniier  excipii,  ^ 
ad  se  supplices  veniunt,  qiianto  magis  excipiet  Deua» 
cujus  benignitatis  magnitudo  non  modo  mentem  no* 
stram,  sed  ipsos  angelosfugit?  Saiis  igilurfuit»  ui 
modo  dicebam,  justi  judicis  personam  proponere;  Jam 
vero  judicem  crudelem,  iinpium,  inhumanum  In* 
ducil,  in  alios  quidem  immitem»  in  obsecranles  cerle 
benignum  ac  facilem  :  ut  inlelligas  oraiione  naturam 
vel  improbam  ad  ieniiatem  dementiamque  traduei. 
Quorsum  igiiur  Cliristus  id  fecit?  Ut  nemo  essel  om- 
nium,  qui  vim  precationis  Ignorarel.  Cum  proplereu 
in  conspectu  jodicis  aperbissimi  viduam  constiluisset, 
ipsmnque  praeter  ejus  naturam  humanum  ostendissei, 
a  scelesto  jodice  ad  Pairem  suum  orationem  Iraducil 
optimum,  mansuetum,  mitem,  humanum,  scelera  sn- 
perantem,  mulu  peccata  condonantem,  quotidianasin 
aecontumeliasy  dxroonum  honorcs,in  Filiummaiedtcia 
el  sexcenta  nefaria  facinora  perferentem :  quiquu 
cum  tantls  contumeliis  appetaiur  ,  iis  perferendis  itt 
se  clementem  ac  mansuelum  pnebet :  is  vero,  si  nos 
debito  timore  ad  se  accedentes  videril,  nonne  subita 
misericordia  capielur?  Audiu^  hiquitf  quidjudexifd' 
quitaiii  dicat:Etii  Deum  non  timeo^  nee  hominem 
revereor ,  tamen  quia  ntoleita  at  mihi  hmc  vidua ,  vtii- 
dicabo  eam.  Quid  dicis?quod  nou  potuit  titnor,  Id 
obsecralio  potuii?  Non  mino! ,  non  supplicii  meliis 
bominem  ad  aequiutem  deduxit :  at  vidua ,  ubi  snp- 
plex  accessit ,  hominem  ex  agrcsti  et  immani  miiem 
reddidit  ac  mausuetum.  Quid  igilur  de  Deo  in  homi- 
iiem  benignissimo  censenduu!  est ,  ciim  vidua  se  ad 
pedes  abjiciens,  ferum  homiiiem  loiiiorit  ac  mitignrit? 
quautum  bonitatis ,  quantum  benignitalis  aiqiie  amo- 
ris  in  nos  paicfaciet  Deiis ,  qui  solum  vult  iierpetuo 
mlsereri ,  punire  numquam  ?  qui  et  suppllcia  nobia 
ob  cxiiniam  humani&atem  comminalur  ,  et  magnos 
liabet  paratos  honores  ,  ut  com  timor ,  tnm  spes 
honoris  recla  nos  deducerel ,  et  spes  quideni  ad 
vvlulem  excitaret ,  metus  vero  a  vitiisdeierreret? 
Non  flueo  ab  inlquilaiis  jiidire  avociire  mentem,  doh 


785 


S.  JOANNIS  GHRTSOST.  ABCMEP.  CONSTANTINOP. 


184 


in  illias  mansoetudine,  quae  praeter  natarem  erat,  in- 

explieabilem  Dei  iiumanitatem  erga  iiomines  amo- 

ranque  contemplor.  Nam  ai  is  ,  qui  nihil  umquam 

iNml  praesiare  voluerat ,  immutatus  repente ,  iliius, 

qu»  rogabit,  mlserlcordia  commotus  est ,  quantum 

felicitaifo  e  caelo  in  nos  precibus  redundabit?San- 

ctarum  igitur  precationum  robur  ac  vim  qiiivis  faciie 

eemety  qui  quanla  bonorum  copia  diebns  atqiie  horis 

shigniig  fruantur  ii ,  qui  se  quocumque  tempore  ad 

Dei  pedes  abjiciunt,  consideraverit.  Quis  enim  lucem 

aolis,  Innae ,  atque  stellnrum  ,  cvli  temperationem  , 

varia  eibororo  genera  ,  divitias,  vitam,  innumerabilla 

bona  omnibm  bominibus,  et  probis  et  improbis  a  Deo 

leque  dari  et  impertiri  non  videt,  idque  propierexi- 

ttiaiii  suam  in  nos  benignitatem  ?  Qood  si  eos  qui  mi- 

nimo  rogant  ant  peiutit,  ita  miseratur  in  dies  ac  refi- 

eit ,  qoantls  bonis  eos  frui  par  esi ,  qui  in  precibus  et 

obaeeraiionibus  aetntem  agunt  ?  Jam  vero  et  qunnius 

Josionim  vironim  sit  numerus ,  quibus  licuit  piis 

preclbus  genles,  urbes,  lerrarum  orbem  conservare  , 

tobis  tandem  aperiamus.  Et  qnidem  de  precaiione 

«nmagilnr,  de  Paulopriinum  agendum  est;  do  P.iiilo, 

Inqoam  ,  ilio  ,  qui  in  Deo  colendo  ac  prccando  num- 

quam  defatigabaiur ;  communi  palre  et  principe  ser- 

vorum  Ghrlsti.   Ilic   igitnr  univcrsi  terrnrum  orbis 

eufltos  asslduls  precibns  omnes  gentes  tuiatns  ost , 

nobia  semper  dicens :  Propterea  flecto  genna  mea  ad 

Patrm  Aommi  nostri  Jesu  Christi ,  unde  omnU  pater^ 

nitoM  in  eetlo  et  in  terra  nominatur ;  ut  det  vobis  ««- 

cunduM  dimtia»  gratim  tuof  ,  ut  virtute  corroboremini 

per  SpiriHm  ejus  in  interiori  homine  ,  ui  Christtis  per 

fidem  fn  eordibui  vestris  inhabitet  {Ephes.  3.  U  - 17). 

Yldes  Igltur,  quantum  virium  habeat  atque  nervorum 

precatio  et  obsecratio?  Templa  Christi  homines  ef- 

ficll :  atque  ot  auro  et  lapidibus  prsestantissimis,  mar- 

morlbusque  domus  regxx  constant,  sic  templa  Christi 

precationibtts.  Vt  habitet ,  inqiiit,  Christus  in  cordibus 

vestri».  Qnae  major  precationis  laus  esse  possit ,  quam 

qnod  Ghrlsti  templa  ex  ea  fleri  soleant  ?  Qiiem  non 

eapionl  caelestes  orbes  ,  is  in  animum  ,  qui  in  preca- 

liono  Tiiam  ducat ,  ingredilur.  Cmlum  est  mihi  sedes , 

Inquit,  terra  vero  uabellum  pedum  meorum.  Qualem 

domum  (Bdifieabilis  mihi ,  alt  Dominus  ,  vel  quis  loeus 

tmmemorationis  me(e  ( Isai.  66.  1  )  ?  Atqui  domum 

Paulns  per  sanctas  preces  aedificat  K  F/ec/o ,  Inquit , 

§emus  mea  ad  Palrem  Domini  nostri  Jem  Christi ,  ut 

Ckriitui  per  /Idem  in  eordibus  vestris  inhabitet.  Alque 

.  hjne  eilam  sanctarum  precationnni  vim  quisqne  co- 

Knovoril :  nam  cum  idem  Paulus  omnem  terrarum  or- 

bem ,  quasl  volucris  aiiqua  ,  pervolaret,  in  carcere 

ipersaretur  ,  flagella  perferret ,  catenas  gestaret ,  in 

C89dlbo6  ae  periculis  viveret ,  daemones  expelleret , 

homines  a  mortuis  excitaret ,  morbos  curaret :  ad 

homlnam  lamen  salutem  harum  rerumnulla  conflde- 

bal,  sed  praeibus  terras  commanlebtt ,  et  post  edita 

mlrMola,  vitamqae  mortuis  restitntam,  ad  preces  re- 

eorrebnt,  noii  seens  alqne  alhlela  ad  palaestram,  paru 

victoria.  Btenim  vllae  morlnis  reslitnendne  ,  aliarum- 

•  8ielegitarlnsavfl.,lnediloaatem8ic:<?iiafemd0mtim 
Mf/«i  sancUs  vrecllbu»at4UUa$  t 


que  rerum  omnium  vim  precalio  uns  ^nppeditat : 
merito  quidem  :  quam  enlm  vim  in  arboribus  ha- 
benl  aqiiae  ,  eamdem  in  hac  vita  sanctorum  virorum 
precationes.  Noctu  cum  hisanimupi  Paulas  irrigarei, 
difflcuKates  facile  superabat  ,  et  plagis  dorsum  tam- 
quam  statua  praebebat.  Ita  in  Macedonia  custodiam 
conciisslt ;  ita  vincula  precibus  confregil  tit  ieo ;  itn 
earceris  custodem  ab  errore  liberavit ;  ita  daemoiiimi 
tyrannidem  delevit  atque  dissoivit  ( Aet,  46  ).  Et  sane 
nota  sunt  ea,  qux  ad  omnes  homines  scribit,  Ad  oratio* 
nem  incumbite  ,  vigilantes  in  ea.,  in  gratiarum  ac" 
tione ;  simul  etiam  pro  me  orate ,  ut  mihi  sermo 
detur  in  apertione  orismeicum  fidueia^  utioquarevange^ 
Ui  niysterium{CoL  4.2. 3).  Quid  ais?  tantam  noiiis  auda- 
ciam  preces  tribuiint,  ut  Deopro  Paulo  suppiicare  au- 
deainus?  qiiis  milesregem  pro  sumino  duce  audeat  ob- 
secrare?At  nullus  miles  regi  Ita  carus  et  amicus  rutl, 
ut  Paulus  Deo ;  sed  tamen  preces  tantiim  iiobis  affe- 
runt  dignitatis  ut  divinum  aiixilium  Paulo  implorare 
non  dubiiemus.  Ita  Petrus  itle  Fummiis,  caelo  splcn- 
didior ,  carcerem  cffugit  ob  sitam  quidem  virtiitom 
probitaiemquepotissimum,ct  oh  cominnnem  hominum 
salutem ;  deinde  vcro  Eccle^ice  (ieprecatio  celeritcr  cai^ 
ccrls  fores  aperuit.  Non  cniin  teincre  scripsit  Lucas 
{Ael.  12. 5) ,  preccs  pro  Pelro  nssiduas  ab  Ecclcf^ia  fusas; 
sed  ut  a  nobis  intelligcretur,  (]U3iit:im  vim  hnbeant  pre- 
catlones  in  c«1o,  ut  a  periculis  Petruni  et  Paulum  eri- 
piani,  Ecclesiae  columnas,  aposloiorum  principes,  in 
caeio  celeberrimos,  terrarum  orbis  moenia,  commune 
totius  terrae  martsque  propugnaculum.  Age  vero 
Ismelem  Moses  in  bellis  qua  ratione  servavit  ?  nonne 
arma  quidem,  et  exercitum  discipulo  tradidil,  ipse 
vcro  bostium  multitudini  precationes  opposnit?nos 
ut  doceret,  muito  majorem  in  precibus  jiislorum  vi- 
rorum,  quam  in  armis,  eqnitatu,  opibus,  copiis  vim 
inesse.  Propterea  universus  etiani  exercitns,  inulla- 
que  hominum  millia  in  prophetae  precibus  spcm  sa- 
lutis  habebant.  Nam,  precanteMose,  lud.Ti  victoriam 
reportabant  {Exod.  17. 10.  li);  a  precibus desistente; 
erant  hostibus  inferiores.  Nos  quoque  si  verscinur  ih 
precibus,  facile  diabolum  superabimus;  at  si  segnio- 
res  simiis,  in  nos  hoslcm  improbum  exercemus.  At- 
qui  Moses  populum  quoqne  impia  perpetranlem  una 
precatione  servavit,  divinumqiie  adspecium  et  innn- 
nierabilia  bona  per  preces  tantum  consequutus  est. 
Ilnec  enim  illi  vitam  qiioque  conciliavit  incolarum  ca.»ll 
persimilem.  Precatio  ignis  vim  superavlt,  leonesedo- 
miilt ;  quorum  alterum  Danieii,  allerum  tribns  pueris 
contigit  {Dan.  6.  14.  et  r.  5).  Ex  his  igiiar,  ol  arbl- 
iror,  omnibus  pntet,  qCiosciimque  illa  perieliianles 
exceperit,  eos  facile  impendenlibus  difllcultatibos 
liberari.  Precatio  salntis  esl  occasio,'lmmorUiliUlis 
animae  conciliatrix,  Ecclesi»  muriis  flrmissimos,  pro- 
pugnactthim  inconcussnm;  terrorl  daemonibifs,  piis 
nobis  salntl.  Haec  sanetom  propheUm  gemiit  Sanioe- 
lem  (1.  Reg.  I) :  nam  enm  ad  sobolero  natura  matri 
adversaretiir,  precalio  exorta  natars  vitiom  repent^ 
correxit.  Talis  ex  precaiione  fratHos  essUlit»  ttlem 
deprecaiio  propbetam  procretvit.  iiaqoe  celobrli  io 


IN  ORACULUM  ZACHARl^  REDDITUM,  ETC. 


785 

taelo  SaiDuel  faciui  est,  curo  angelorum  naturam  imi- 
tando  aupra  hamanas  Tircs  expresseril.  Oporluit  enim, 
opinor,  ut  \»,  tamqoaro  spica  qu^dam  pfecalioni^  ex- 
sisterelf  ettteria  ▼iriute  monunqtie  integriiate  pra* 
stanlior;  eoqne  sanetis  hominibus,  qui  illum  aeiate 
praBcesserant,  svperior  esset,  quo  magis  in  s^etibus 
quasdam  uberrim»  splc»  alque  allissimiB  solenl  imer 
casleras  essinere.  Hae  David  tol  ae  Unu  bella  pro- 
pulsavit,  non  armorum  strepilu,  non  hastarum  con- 
'fliplu,  non  stricto  gladio,  sed  precatioQum  praBsidio 
oommBnitus  s  hac  Eseehias  Persarum  multltudinem 
eeleriler  TerUt  infugam  (4.  Reg,  18).  Et  iili  quidem 
a^  everteoda  moeoia  machinas  adhibebant,  ipse  verq 
precihiis  mesiiia  muniebat  :  llaque  exstinctum  est 
hellum  precatiune,  non  armis,  non  tubae  dangore, 
^xercitu  CDnquiescente,  terra  sanguiue  non  aspersa, 
bostihusunapreeationeperterritis.  PrecaiioNiiiiTkas 
elfaim  coMenraTil,eeaelo  conciuum  iram  repente 
sedavlt,  depravaum  yiTcndi  rationem  subito  corre- 
fit.  Tapium  enim  precaiio  Yalei,  utcum  turpissi- 


7^6 

mam  et  iroproblssimsm  Tium  K  fittt  duxissenip 
ea  Umen  iq  civiutem  ingreasa  oanla  eommuurit : 
temperantiam ,  juatitiam ,  amiciliam ,  eoneordiam . 
pauperom  providentiam,  omniaqiM  hona  simul  ai- 
tulerit.  Nam  quemadmodum  regina  quaepiam  urhem 
iiigressa ,  omnea  in  eam  divitias  confloant  neoesse 
est  :  sic  ubi  precaiio  in  animum  semel  intrarit, 
Tiriutes  eam  omnes  comiuntur.  Quod  eniin  est  in 
domus  aedificio  fondamentum,  id  est  in  anipio  pieca^ 
tio.  Itaque  nos  omiies  liac  primum,  Umquam  hasi  ae 
fundamento,  in  animo  collocau,  sircnue  oporte)  $di- 
licare,  temperantiam,  maiisuetudlnero«  justitiam,  paa- 
perum  proTidentiam,  Christique  leges  uniTersasim* 
ponere  (a)  [ut  et,  juxU  eas  moribus  institutis,  hona 
caBlesiia  obiineamus,  gratia  et  misericordia  Domini 
Boatri  Jesu  Cfaristi] ,  per  quem  et  eum  quo  Patri 
eom  sancto  Spiritu  gloria  et  imperium,  per  saecula 
saeculoruro.  Aroen. 


(0) 


daudoolnr  e  saTtHorestlltta  soot. 


m 


SPURIA. 


MONITUM  IN  HOMIUAM  DE  ORACULO  ZACHARLS  REDDITO. 


Ktsi  nofi  omnino  inelegans  sit  haec  bomflis,  noa 
nauca  umen  praefe^tspvrtialts  signa,  «atriAeses  nempe 
frequentissinrias,  aiiaque  dictionis  omamenu  a  Chry- 
aostomo  aliena*  Quamobrem  jure  iuter  Spuria  ah 
Heiirico  Savilio  et  Frootone  Ducaeo  ablegaia  est« 
quonim  poairemua  de  bac  eadem  concione  iu  loqui-  ^ 
tur  :  fxHonl  MUB  ab  Ahymo  JUponmno  dmm  honnilm  V 
Chnf$o$lomo  auributa,  et  apud  Surlwm  tomo  5  4e  Son-'^' 


efoTum  titie  ds  hoe  argumenio  :  quarum  Uifto  eimiUar 
e$t  tsla,  quam  reiiquorum  iptius  operum  eharaeteri, 
Vna  incipU^  Fesii  celebrandl^  a/fm,  Benedictoa 
Deus.  Homiiias  porro  illas  I«aiinas,  qu«  Graece  noil. 
exstant,  qut-ertue  Ciirjrsostomi  nomen  sive  Jure  sItA 
injuria  circumferunt,  in  sequentibus  tomb  suo  quan^ 
tum  fas  erit  looo  edendas  curabimus. 
Interpreutio  Latiiia  est  Frontouls  Docasi. 


IH  OEAGULOM  ZAGHARIJfi  EBDDrrUM|   BT  IN  GOlfGBPTIONBM  BUSABBT  (a)* 


Nihil  Dominicis  legibus  non  subjectum  est :  omnia 
siquidem  divtno  prsecepto  cedont  et  serviunt. 
Preecepium  enim,   mquit,  posuit^   et  non  ^mteribit 

tPwL  M%.  6)  ;  qui  cniin  principio  conslituit  oinnia 
erlM>,  (lolest  et  rursus  opera  figroenuque  suh  verbo 
transmntare.  Dixit  olim  ut  aqnts  penitus  carens  pe- 
tra  irrigna  fleret ;  illa  vero  subito  fluvios  aquarum 
eniclat  VRxod,  i7).  Percutsit  eniro  petram,  et  /7tu«- 
runt  aqucB,  et  flumina  inundaverunt  (Psat,  77.  20) :  ei 

SDtra  qux  prios  arida  erat  et  expers  aquarum,  fons 
uminum  et  aquarum  roater  est  facta  (Jtm,  35.  7) : 
iribil  quippe  infecundum,  cum  fecundiutem  imperat 
Deos  ^  Qui  tum  igitur  infecundam  pelram  convertit 
in  siagn^im.  nunc  quoque  sterilem  ElisabeUm  pro- 
creatricem  Viberorum  mairem  flcri  jussit,  el  infecun- 
dam  reddidit  fecundaih,  et  seneclute  confeclam  quasi 
recens  nupiam  puellam.  Qno  tempore  ad  sepulcruro 
iirgebainr,  eo  tempore  ad  paricnauro  disponcbaiur : 
quo  tempore  senechite  corpus  cmarcuerat,  eo  tem- 
|)orc  Deos  uternm  ejus  renovavit :  iu  quod  llla  lem- 
jmns  injuria  amiserat,  beneflcio  Conditoris  recepil ; 
et  quod  juTcntns  perdidemt,  a  seneciute  repeieba- 
tur  :  quando  morti  jam  viclnii  crat,  tunc  pueri  inater 
npi  ellabaiur ;  et  miae  aviae  tempus  snpcrgressa  erat, 
nd  tnaternam  sollicitudineni  dcvoluta  est :  infantem 
in  nlnis  gesubat,  quae  scipione  pr»  aimia  seneciute 
ad  inceasum  Indigebat :  primogenitum  antis  puem- 

*  lU  Reg.  At  Fdit.,  nihii  enhn  intdile  mit  infecmdum  in 
eis  q:  (n  a  iho  ordiiiatu  sml,  minus  recle. 
(a)  collaU  cum  codd.  Regg.  1852  et  354$. 


lum  tracubat  :  sterilisque  pneter  opinionem  ac  mi- 
rabiliter  genuit,  lU  pra^ter  natiiram  peperisse  viiy^ 
credatur.  (Jtruroque  novum  est  et  inirabile  :  sterilis 
eniin  et  virgo  ine^specUlae  sunt  matres.  Hbjus  autem 
partus  roirabilis  Zacbari»  seni  missus  est  index  aa- 
cbangelus  Gabriel :  et  sians  a  dextris  aliaris  incensi, 
apparuit  illi  :  Et  Zacharias,  inqult,  lttr6al«i  e$t  vh 
den»;  et  timor  irruit  tuper  eum  (Luc.  1.  li.  12). 
Tiiiit  namque  quod  numquam  viderat,  ianem  ioquen- 
tem,  incorporeiim  hominem ,  intracubilero  speciem  • 
spectaculum  nulii  conferendum,  visum  incomparabile» 
per  aerein  incedenlem  cursorem,  volucrem  humana 
praediiam  forma ;  et  Turbatns  est  videuM,  Giim  auiein 
eum  turbatuin  videret  angelus,  jucundis  promissis  ti- 
morem  fugat  :  Ne  timeas^  Zacharia^  quoniam  exaudita 
est  deprecatio  tua  :  et  uxor  tua  Elisabet  pariet  tibi  /l-r 
lium^  et  vocabit  nomen  eiut  Joannem .  et  erit  gaudiuni 
libi  et  extuliatio  :  et  mnltt  in  nativitate  ejut  gaudebunt, 
Netimeat,  Zacharia(Luc,i.  15.14)  :non  ut  timorem 
incutiam  veni,  sedgaudii  tihl  nuntiator  accessl.  Cujua 
Undero  gaiidli  ?  Vxor  tua  Elitabet  pariet  tibi  fiUum,  ei 
vocabis  nomen  ejut  Joannem  :  hic  tamqiiam  Incirer  11- 
lucescet  mundo,  et  ignorantiae  tenebras  evoc^^to  sole 
justiliae  dissipabit  :  Qui  enim  pott  me  venil^  anle  ^te 
(aclus  ut;  cujut  ego  non  tum  dignut  ut  $otvam  ejut 
corrigiam  calceamenli  iMarc,  1.  7),  Et  ipse  prmcedH 
in  tpirituet  virtute  Ebm  {Imc.  |.  17).  Spifitus  Elis 
babiUvit  eiiam  et  in  Joanne :  spiritus  qulppe  propbe- 
tarnm  propheiis  snbjccti  sunt;  atqnc  in  oninihus 
ferine  Joaimero  Eli£  similem  invenimus.  Ille  degcbat 
in  montibusy  bic  in  deserto  yersabatur  :  illum  eorvi 


787 


SPIJRIA. 


78J^ 


'  ntebnnt.  Iiic  tirrbarum  summitntcs*  edebat :  ille  rae- 
lote  vcsiicbniiir,  hic  camclorum  pilis  :  ille  austerus 
4  cral  ci  ad  rcpreliendendum  aptus,  et  iste  pariler  :  ilie 
:  Judaeorum  regem  Achab  arguebat,  et  Jezabel  ejus 
uxorcm  :  Tu  ei,  inquit,  qui  evertis  Israel^  et  domu$ 
fmtrisiui  (3.  Reg.  18. 18) :  ita  et  Joannes  Hcrodem 
et  Herodiadem  :  Non  Ucei  tibi  habere  uxorem  fratris 
tui  {Mare,  6. 18).  El  ime  pnscedeiin  tpiritu  et  mrtute 
Elite^  ut  convertat  corda  patrum  in  filios  (Luc.  1.17). 
Quid  est,  Ut  convertat  corda  patrum  in  filios  ?  Palres 
Judae<Mtim,  Abraham,  Isaac  et  Jacob,  et  duodecim 
pairiarchac,  omnesque  justi,  cum  viderent  popnlum 
ad  peccata  proclivem  et  facile  cum  diis  fernicantem 
alienis,  eos  ut  lales  avcrsabantur.  Ex  «luo  vero  tem- 
pore  pcenitenti»  baptismum  pnedicavii  Joannes,  ad 
ji>enm  multi  conversi  suni.  Gum  ergo  cernerent  illos 
patres  ipsorum  nd  Deum  sese  convertere,  sua  qiioque 
jpfii  corda  conXrcrterunt  ad  illos,  et  hoc  est,  Ut  convertat 
corda  patrum  in  filios,  parare  Domino  plebem  perfe- 
€tam  (Ibid.),  acceptabilem  * ;  de  qua  David  propheta 
prscnuntiavit,  dicens,  Haec  e$t  generatio  quofrentium 
faciem  Dei  Jacob  {PsaL  23.  6).  Adhuc  Zachariam  se- 
nem  udmirabilis  pueri  conceplus  attonitum  reddil : 
ndliitc  inusitatum  illum  parium  indignabunde  audit ; 
ncque  sapienter  apud  se  perpendit  ngulnm  condito- 
renique  veniris  uterum  annis  effetum  posse  reno- 
Tarc  :  atque  idcirco  in  increduliiaiis  prxcipilinm  est 
dcvolutns.  Nam  cum  diceret  angelus,  Ecce  Elisabet 
vxor  tita  pariei  tibi  filium,  ei  vocabit  nomen  ejus  Joan- 
nem^  Zacharias  verbis  repugnat,  et  ait :  Vnde  hoe 
sciam  ?  ego  enim  sum  senex,  et  uxor  mea  processit  in 
4iebits  suis»  Unde,  inquii,  securus  nc  certior  fiam? 
quod  tandem  mihi  p ncbere  promiissi  bujus  poies  ar- 
gumentum  ?  Oslendc  nunc  eliam  mihi  virfram,  quo;, 
at  pontiRcis  Aaronis  selate,  effloruerit :  tum  vero  ego 
tibi  credam  seneciutem  etiam  posse  retum  pueruli 
procreare.  Ego  enim  sum  senex^  et  uxor  mea  processit 
in  diebus  snis  {Luc.  I.  18).  Bona  sunt  quidein  verba 
Uia  el  grata,  sed  promissum  difricile  credilu.  Filium 
mihi  quasi  proxeneta  promiitis,  spem  post  spem  sci- 
licet  :  flos  xtaiis  meas  prseteriit :  juventutis  omne 
tempus  nullo  edito  fructu  absumpsi :  quando  factus 

<  unus  Reg.,  locustast  pro,  herbarum  sunumtates. 
,     *  vox,  ticceplabUemt  deest  in  Cod.  Reg. 


sum  quasi  lignum  aridum,  tiim  mp  producere  fructus 
cogis?  Incurvo  corpore  per  forum  incedo,  necjam 
suspicere  cxlum  possum  :  ad  cognatam  me  terram 
senectus  attrahit;  terra  quippe  sum,  et  in  terram  re- 
▼ertar :  vix  pedum  ingressum  promoveo,  neque  mibi 
suniciunt  ad  incedendum  duo  pedes ;  scipionem  ter- 
til  pedis  vicem  gesto  :  non  enim  mihi  iilius  hactenus 
datus  est,  a  quo  manii  ducerer  :  sepulcrum  sum  mo- 
^bile,  et  cadaver  obambulans.  Quomodo  ergoex  hoc 
'tempore  patrem  mc.  niiiis  nominabit?  Ego  enim  sum 
senex,  et  uxor  mea  proeessit  in  diebtu  suis.  Cum  me  ad 
tumulum  senectiis  deducit,  tum  ego  lectum  nuptia- 
lem  ascendam,  ei  filium  procreabo,  cnm  mihi  sol  jo- 
ventutis  occiderit?  Et  ego  prae  annis  multis  sum  exo- 
leius ,  et  Elisabelnc  nteriis  effeius  est  et  emortuus. 
Unde  igitur  hoc  sciarh  ?  Ego  enim  sum  eenex,  et  uxar 
mea  processil  in  diebus  suis.  Et  respondens  angdut 
dirit  ei,  Ego  sum  Gabriel  qui  adsto  ante  Deum :  ei 
missus  sum  loqui  ad  te,  et  hmc  tibi  evangelizare ;  et  ecce 
eris  tacens^  et  non  poteris  ioqui  usque  in  diem  quo  hasc 
fianty  pro  eo  quod  non  credidiui  verbis  meis^  qum  fiit- 
pUbuntur  in  tempore  suo.  Et  eece  eris  tacens^  et  non 
poieris  loqui  {Ibid.  v.  19.  20).  Yolo  quidpiam  facere, 
et  to  interrogas,  quomodo?  mirncuium  cdere  siatui, 
tu  rationem  ac  yiam  quaeris  ?  Omnino  aulem  meoriim 
operum  principium  curiose  scniiaris.  Num  est  ifflpos- 
sioile  apud  Deum  orone  verbum  ?  Dic  mihi  unde  sit 
natus  Isaac  ?  nonne  ilium  Abraham  senex  proffenuit, 
et  Sarain  vetulam  mairem  appellavit  {Gen.  45)?  tu  ad 
eamdem  exspectalioncm  vocatus,  cur  non  ut  ille  mea 
vcrba  excepisti  ?  Quapropter  Eris  taeens^  et  non  ]»o- 
teris  loqui :  pro  eo  quod  non  credidisti  verbis  meis : 
tuam  ego  linguam  obli^bo,  quae  se  ad  immoderatam- 
responsionem  commovit :  in  quo  peccatum  patrasti 
organo  ac  membro,  in  ipso  et  plecteris  :  Per  mue 
enim  *  quis  peceat^  per  hac  et  iorqufiur  {Sap.  11.  47). 
Idcirco  Effs  tacenSy  et  non  poteris  loqni,  pro  eo  quod 
non  credidisti  verbis  meis :  loquens  non  credidisti  di* 
ciis  meis  ;  tacens  mea  verba  exspecta,  Qtue  implebun' 
tur  in  tempore  suo  (Luc.  I.  21).  Quae  enim  apud  ho- 
mines  impossibilia  sunt,  possibilia  sunt  apud  Deum. 
Ipsi  gloria  in  saecula.  Ameii. 

^  Uiius  Rog.,  condemnationem  subeas  m  quo  peccalmn 
patrasli  orgam  :  per  quwenim.  Utraque  lectio  quadrat. 


MONITUM  IN  HOMILIAM  DE  CONCEPTIONE  S.  JOANNIS  BAPTIST^. 


Idem  cst  hnjus  homiiiae  initium,  quod  illius,  quam 
babuit  Chrysostomus  in  regressu  ex  Asia  Gonslanti- 
nopolin,  et  I^tiiie  solum  cxstnt  hoc  inilio  :  Moyses 
magnus  ille  Dei  famulus,  caput  propheiarum,  maris 
viator^  aeris  agitator,  mensce  apparaior^  qui  a  geniirice 
projecm  esiy  ei  ab  impugmtrice  salvatits;  qunc  homilia 
sequeiiti  tomo  III  dabitur.  In  linc  vero  de  qua  nunc 
agitur  homilia,  paulo  posl  initium,  omnia  puerilin 
•unt,  tropis  et  exciamationibus  reduudantia.  Nec 


quempiam  movere  debet,  quod  de  festo  Scenopegiae 
ei  de  Zacharin  suinmo  poniifice  hic  dicilur  admodum 
simile  iis  qua^  Chrysoslomus  ea  de  re  dixit  supra 
Homil.  in  Orium  Cbristi.  Nam  illa ,  etsi  minus  pro- 
bnbilis  opinio,  ab  aliis  etiam  scriptoribus  ecclesiasii- 
cis  proposita  ct  propugnaia  fuit.  Qua  de  re  vide  ea 
qusc  diximus  supra  ad  ilomiliam  in  diem  Christi  Na- 
talem. 
Interpreiatio  Latina  est  Frontonis  Ducxi. 


IN  LA€DEB1   CONGBFnONIS  SANGTI  JOANNIS  PROPHBT£   PniEGURSORIS  ET  BAPTISTA   (o). 


\ .  Moyses  ,  ille  magnus  Dei  famulus,  capui  prophe- 
larum,  ille  maris  viator,  aeris  auriga,  mensae  manna; 
apparator,  Dei  legislaior,  qui  tabulas  sacras  excepit , 
qui  primus  ea,  qu»  ad  vitam  recte  instiiuendam 
specunt,  iniroduxit,  hic  vir  talis  ac  tanius  populo 
Israel  tabernaculum  condidit ,  secundum  eam  tigii- 
ram,  quam  in  monte  fuerat  edociusa  Dco.  Atquc 
omnia  qoidem  ille  sancta  sacraque  fecerat  singilla- 
lim ,  qu»  interiori  scplo  comprchensa  erant  ; 
quod  verq  iniimum  erai ,  istis  inacessum  et  imper- 
vium  erat ,  Sanctum  Snnctorum  nppellnium.  Ad  boc 
exemplar  tabernaculi  Saiomon  eilam  icmplum  ex« 
.  acdittcavit :  quod  non  modo  matcri»  preiio  artisquc 

(a)  coliau  cum  Cod.  P.eg.  3543,  qui  paucas  admodum  ef- 
flBrtvarieutes. 


varietatc ,  sed  et  ipsa  spccic  structurne  templa  omnia, 
quoi  cernuntnr  in  terris ,  obscurabat :  ut  numquam 
ia  coriim  quae  apud  iGgypiios  eranl,  cupidiutcni 
exardescerent.  Ac  lemplum  quidem  illud  universi 
hujiis  mundi  nd  imagincm ,  cum  ejus  qui  sub  sensuni 
cadit,  lum  illius  qiii  mente  comprehenditur ,  con- 
siniii.  Nain  qucmadmodumterra  hic  esl  et  caelum,  mc- 
diumquc  uitcrslitium,  hoc  firmamentum  :  ita  et-  illud 
ficri  jussit  Dcus  :  cumque  duas  in  parles  hoc  lem- 
plum  divisisset ,  velumque  in  medio  expandisset . 
illud  quidem  quod  exlra  velum  eral ,  ab.  omnibus 
ndiri  posse  pcrinisit  :  quod  nutem  intra  ilhid  eral , 
innccessum  omnibus  esse ,  nlquc  a  nemine  co:> 
spici  pra.Morquam  a  solo  summo  ponlifice,  siiut 
ab  angelo  luernl  impexnlum ,  loquenle  Moyse ,  ut 


789 


IN  tAUDKM  rONCEPTIONIS  S.  JOANNIS  BAPTISTiR,  ETC. 


796 


filiis  Isrsiel  dieeret ,  in  niense  septimo^  indecima  meii- 
iis^  knmiHate  tmimttt  vestras  (Lfvit.  46.  29)  :  hoc  de 
Scenopegia  diciuin  est :  tum  ciiim  iii  Sccnopcgia  se- 
inei  in  anno  solus  pontircx  ,  ut  inccnsum  adojeret , 
10  saiicta  sanctorum  intrabat.  In  Imc  ergo  solemni- 
taic  Scenope<;i%  Zacharias  ingressus  estin  ordiiie  vi- 
cissti»,  ut  mcensum  poneret  :  vidiique  angclum 
stantem  a  dextris  nitaris  iiiconsi ;  Et  Zacliarias  tur^ 
balus  est  videns  :  et  timor  irruit  super  eum,  Ait  autem 
ad  eum  angeius :  Ne  timeas ,  Zacharia ;  quoniam  exau' 
dila  est  deprecatio  tua  :  et  uxor  lua  Elisabet  pariet  tibi 
filium ,  et  vocabis  nomen  ijus  Joannem  :  et  erit  gau" 
dium  tibi  et  exsuttatiOf  et  muUi  in  natiwtate  ejus  gaude- 
buttt  :  erit  enim  magnus  eorani  Domino ;  et  vinum  ei  5t- 
€eram  non  bibet ,  et  Spiritu  sancto  replebilur  adhuc  ex 
utero  matris  suee.  Et  inse  preecedet  in  spiritu  et  virtute 
EUw^  ut  convertat  coraa  patrum  in  filiost  et  incredulos 
ad  pmdentiam  justorum,  parare  Domino  plebem  per" 
fectam  (Luc.  i.  12-17).  Vidisti  promis^um  nuod  vir- 
tutem  propbeticam  cxcedit?  Hxc  propheiia  Zacharias 
linguam  viuxit  et  solvit :  vinxit  enim ,  cum  credilus 
non  essetpartus;  soivit  aulcm  illam,  ciim  partus 
evcnisset.  0  rem  admirabiiem !  Joannes  ex  uiero 
eY.ingeli8ia ,  ex  venire  niiraculorum  editor,  descrii 
alumnus,  ot  angelorum  coniubcrnalis ;  qui  posi  legem 
unus  est  ex  prophetis  ,  sccuudiis  Klias ,  el  verissiinus 
praeco ;  qiii  Spiritus  zeio  crrorem  longe  abigit ,  pnc- 
cursor  ct  Baplista  :  qui  dicit,  Poenitentiam  agite :  an- 
ptopHnquavit  enim  regnum  C(eiorum  (Matlh.  l.  17) ; 
Zacbaria!  lilius,  ct  steriiis  germcn,  ac  popuh  pre- 
cum  opus  perfectum  :  genuinus  poenitcnliac  proinul- 
gator,  ac  ridelium  pcenitentiumetconliieiitiumpairo- 
nus ;  legis  pleniiudo,  et  graiise  dux  ac  princeps,  atque 
Judaeorum  impietatis  reprehensor,  ca^lestium  decre- 
torum  sancitor,  et  delictonim  popiili  judex  incorni- 
ptiis ;  qui  ex  sterili  et  efleta  prxter  spem  parlu  est 
editos,  ct  gratiae  beneflcio  Christi  ipsius,  qui  aqtiam 
eduxit  e  petra,  sponsae  deductor ;  qui  Jordanis  fluenta 
quasi  freno  injecto  regit ,  et  purgationis  peccntoruin 
moderator,  incoroprehensibilis  niyslerii  prxscius  ac 
prsnuntius ,  -et  advenius  cjus ,  qui  videri  non  poiest, 
propbeia  :  bic  est  Joannes  ille  qui  Zacharix  iii  ex- 
trema  senectute  constituto,  prout  fuerat  promissum, 
est  natus.  0  miraculum !  ecce  enim  operibus  ipsis  ap- 
paruere  comprobata  qu»  gcsiibus  suis  exsultans 
Joaniie^  in  utero  subindicavit.  Vidit  mundus  laeliliam, 
quam  in  vulva  prxcursor  pedibus  cxpressit.  Quem 
vero  nos  bonorem  jusio  illi  Tfpetidemus ,  admirandis 
cjus  rccte  factis  undiqiie  circumsessi?  Evangelizat 
eiiim  dum  utero  gesiatur ;  cdit  miracula  dum  nasci- 
tur ;  progressus  facit  dum  in  desortis  religio$e  viveiis 
exercetur;  provectus  Spiritu  nuiritur;  medius  inier 
legem  et  grattam  iiitercedit;  baptismum  prsedicat 
poenitentise ;  Dominum  advenientem  baptizat ;  Trini- 
latis  gloriam  videt  baptizans,  el  grati»  periiibel 
lestimonium  in  veritale ;  clamans  iilum  a  prophe- 
lis  prxniintiatum  indicat,  et  Dominum  seipso  fortio- 
rem  ac  validiorem  confitelur ;  viac  ducem  iis  qui  cre- 
dunt  se  praebct ,  ut  ad  eum  perveniani ,  dum  lurbas 
ntilia  docet ;  publicanos  etiam  qui  bapiizaniur  com- 
motie£icit ;  reprehendit  et  legemviolantem  Herodem, 
ac  demum  flnem  sonitur  qoo  ad  bealiludinem  ipsam 
provebitur.  Qttibus  itaque  illum  sermonibos  effere- 
inus?«|ua  lingua  ad  ha>comnia  commendanda  utemur? 
quid  horum  praetennittemus?  aut  quid  tandem  pro- 
loqui  de  istls  valebimus  ?  Magnum  enim  laudum  est 
pelagus,  magna  rccte  factorum  ejns  amplitudo ;  vcl 
soliig  ipsc  reriun  conatus  landalores  reddit  attonitos. 
Yerum  prodeat  nunc  quoque  Zacharias  iusti  paier,  is 
(|ui  et  silentio  damnatus  est ,  et  vocem  rursus  emisii : 
ille  nobis  res  suas  apenissime  declarabit ,  quoinodo 
loquutus  est  cutn  lingua  essei  vincta,  quoniodo 
Joaimes  nascilur.  ct  seiiioniia  ab  angelo  prolaia  re- 
scinditur;  qtiomodo  poena  removetur,  ei  curatio  adhi- 
l)elur.  Eleiiim  evangelista  Zacliaria^  atque  uxoris 
«jiis  Elisal)ei2e  compendiosam  praedicationem  in  me- 
liuiu  air«n n^ ,  primum  corum  noinina  ct  naliiram 


ac  digiuialcm  sigiiificat :  deinde  vero  conversationis 
commendaiionem  ac  justitias  iropaium  proponit ,  si- 
mulque  silentii  damnationein  inaicat ,  ulque  fuerit 
lingua;  usus  resiiiulns  declarat.  Afexindeverba  ipsa 
evangciica  veliin  audins  :  Et  non  erat  iiiis  fUhu^  eo 
quod  esset  Elisabct  steriiis,  et  ambo  processissent  in 
aiebus  suis  (Luc.  { .  7).  Jam  vero  non  illorum  modo 
sterilitatem  liberorum  intueor,  scd  et  antimia  illa 
species  justorum  animo  meo  obversatur»  Abraharo 
inquam  et  Sarx ;  simulque  parientem  alieram  steri- 
iitaiem  aiilmadverto ,  et  graiix  ope  concessam  libe- 
rorum  fecundiialcm ,  ac  naturx  inusitatum  in  filio- 
nim  prncreaiione  mysterium  :  talis  enim  ct  promis- 
sionis  hujuscst  modus.  Apparuit  autein  ilii  imgeius 
Domini  stans  a  dextris  aitaris  incensi.  Et  Zacliarias 
turbalus  est  videns  :  et  timorirruit  super  eum.  Ait  au- 
tem  ad  iilum  angeins ,  iVe  limeas  Zacharia ;  quoniam 
exaudita  est  deprecalio  tua\  et  uxor  tua  Eiisabet  pariet 
tibi  fiiium^  el  vocabis  nomen  ejus  Joannem  (Ibid.  v.  11* 
i3).  Pr.Tclnra  saiie  promissionis  possessio  est  ma- 
gnum  visionis  donuin ,  vcre  Abrahamxa  gloriatio  : 
ut  cnim  illi  S:iroe  conccptio ,  sic  et  isii  Elisabetai 
gravidiias  pncnuntiaia  cst.  Veruin  aequalis  quidem 
esiipsn  pncdiclio,  at  uon  ilcm  conditio  rerum  xqualis, 
Nam  cum  Ahrahamo  nihil  ex  denunUalione  mali  ob- 
venerit,  Zach:)rias  conlra  mulus  post  felicem  illum 
nuiiiium  invcnitur,  utpoieY]ui  (ide  digno  angelo  fideni 
non  hnbueril,'  et  taciturnitniis  fiierit  poena  mulctalus, 
Dixit  eniui ,  inquit ,  Zacharias  nd  angeium^  Unde  hoc 
sciam?  ego  enim  sum  senex^  ti  uxor  mea  processit  in 
diebussuis(lbid.  v.  i8).  Qiiid  lioc,  quxso,  est,  Do- 
mine?  duni  cgo  preces  DeoolTero ,  dum  veniam  peto, 
ut  toti  populo  sit  volens  ac  propitius ,  lu  mihl  feli- 
ccm  bunc  iiuniiuin  aflers,  forc  ui  mihi  filius  nasca- 
tur?  Alqui  hoc  fieri  nullo  modo  potest.  Nam  et  mea 
hxc  senectus  infirma  est ,  et  inibcciilis  natura  ;  con- 
jux  autem  rnen  infeciinda  qiixdam  cst  cauies :  ecqua 
taiidem  rntione  id  fieri  queat  ?  Vcrumumen  si- 
quidem,  ut  dicis,  firms  mihi  nascctur,  quae  laDdcm 
ex  illo  commoditas  popiilo  importabilur  ?  Tum  ange* 
lus ,  Magnam  vero  ille  populo  cunctisque  geiitibus 
salutem  afleret  :  omnes  enim  ab  crrore  ipse  revoca- 
bit,  salutisque  viam  monstrabit ,  alque  mediator  Dci 
el  hominum  fiet ;  etenim  Prwcedet  in  spirilu  ac  virtute 
Heiiafet  propheta  Aitiuimi  vocabitur  (ibid.  v.  \1. 
et  76).  Iste  pnecedet  ante  faciem  Doinini,  dicens , 
Ecce  agnus  Dei ,  qui  toiiit  peccata  mundi  (Joan,  i .  29). 
2.  Zacbarias  autem  contra  respondcns  ad  angelum 
dixit  :  Vnde  hoc  sciam  ?  Tum  vero  angelus  :  Quando- 
quidem  parius  signum  et  iudicium  quxris ,  neque 
meis  verbis  fidem  adhibes ,  accipe  pignus  securum  : 
Ego  sum  Gabrici ,  qui  adsto  ante  Deum ,  et  missus  sum 
loqui  ad  te ,  et  hcec  tibi  evangeiizare.  Ecce  eris  tacens^ 
et  non  poteris  ioqui  usque  in  diem  quo  heec  fiant :  pro  eo 
qnod  non  credidisii  verbis  md< ,  quee  imfdebnntwr  tn 
temporesuo  (Luc.  I.  19.  20).  Sine  remissione  el  ri« 
gida  cst  ei ,  qui  deliquerat ,  illata  haec  mulcta  ,  sine . 
dilatione  acerbitas  ista  snpplicii.  Non  enim  oronino 
oporiebnt  aiigolo  fidem  non  haberi ,  non  allare  con- 
tempiibile  duci,'nec  tempus  incensi  tempiis  dece- 
ptionis  arbiirari  :  nam  incensum  adolenti  angelus  illi 
apparuit.  Non  recordatus  est  hisloriai  Abrahae  :  naro 
tom  qooque  sterilis  el  seneclus  liberos  procreavil; 
omnique  ex  parie  his  qux  dicta  erant,  conciiiata  erai 
fides,  cum  talis  ciijusdam  prolis  generationis  mira* 
cuhim  praecessissel.  Quamobrem  angelus  ad  illum , 
EriSt  inquil,  tacens,  einon  poteris  ioqui,  usque  in  diem 
quo  hcec  fiant :  pro  eo  quod  non  credidisti  verbis  meis, 
0  siipplicium  henignum ,  qood  correciionem  polius 
opcratur !  Ipsam  enim  vocem  ,  qiKC  deliquerat,  mo- 
deraiiorcm  angelns  reddit.  Egreseus  enim  non  pou-  ^ 
rat  ioqui  ad  iiios,  et  cognoverunt  quod  visionem  vidis' 
set  in  lempio :  et  ipse  erat  innuens  iUiSj  et  permansit 
mnius  (Ib.  v.  2i).  Recte  siquidem  ei  permansisse 
scripsit  evangelista;  exspectavil  enim  silemiiim  vo>. 
cem  partu  edendam ,  Zacharias  Joannem ,  paerum 
scnex.  0  rem  admirandam !  verbum  advenlat,  el  vox 


791 


SPURIA. 


m 


praeconis  manere  antc  illud  fungilur  :  Dominus  ac- 
cedit  f  et  servds  praemitiitur.  Sed  guid  ego  deserli 
praedicationem  praroccupo,  cum  alia  niilii  quHHlam 
mirabilis  et  magna  vox  suppetat  prooemiorum?  Sunt 
quippe  opera  prima  istis  scrmonibus  superiora.  Nam 
cum  adhuc  Baptista  in  ulero  matris  habitaretf,  adhuc 
naturae  vinculis  implicatus ,  adhuc  maternis  fasciis 
obvolutus ,  pra;conio  quodam  Domini  adveutum  pro- 
clamat :  Factum  eU^  inquil,  Ui  audivU  Maria  taluta^ 
tionem  Elisabet^  exsuUavil  infans  in  utero  ejut  (Luc.  i. 
i4}.  Noiidum  nascilur,  et  exsultatinnibus  gestibusque 
loqiiitur :  nondum  clamare  |iermlititur,  et  ex  operi- 
bus  nudiiur  :  nondum  vivere  discit,  et  Deum  prac- 
nuniiai.  Verc  alii  Inboraverunt ,  et  iios  in  labores 
corura  introivimus  (Jfoan.  «i.  58)  :  clamnnles  prophc- 
Uk  pro^dicebant ,  neaue  conlicescebant  percussi ;  pa- 
triarcharum  cnneus  iii  periculo  vcrsabntur  :  tyranni 
quasi  acie  instructa  advcrsabantur ;  bellum  infe- 
rebant  reges ;  populus  ir.i  accendebalur ;  mundus 
universus  justorum  ae  cerlnminibus  adversarium  op- 
ponebat ;  binc  tribunalibus  sisiebantur,  illinc  flagel- 
Ijs  dilaccrabanlur;  uiidique  supplicia  ntqne  cru- 
ciaius.  Venit  in  lanta  vit;B  miserin  constitulis  finem 
hyemis  Joanncs  feliciler  nuntinns,  adhuc  nalurae 
incunabulis  vinctus,  salulare  ver  nobis  demonsiravit, 
ei  properans  voce  pracdicare  quem  suis  pedibus  indi- 
cavil,  violabat  ipsas  naturaeleges,  ac  perrumpere  ter- 
minos  conabaiur :  larde  enim  parienicpi  Elisabeiam 
puisabat,  exsultabat,  simulquc  saltans  et  indignans 
(juod  Tulvae  compedibus  teneretur;  adversus  perio- 
auin  menslum  clamabai :  tamquam  inimium  carcerem 
concutiebat  malricem  ,  et  siibsiiliationibus  suis  lalia 
giixdam  proloquens  Elisabet  compeliabat  :  Facis 
injnriam,  o  tarde  pariens  maier»  quue  orbis  terrarum 
gaudium  detines,  et  exire  votas  praecursorem  :  pro- 
plielnm  utero  conclusum  gestas ;  regium  satellitem 
coliil)es;  velocem  impedis  religionis  cursorem.  Facis 
injuiiam,  o  maler;  fuiura  non  nosli,  quae  ventura 
sunt  iiescis.  Lux  ecce  adesi ,  solve  diluculum  :  sol 
exoritur ;  lucifer  ergo  praelucea\  :  iiistnt  foribusVer- 
bum ,  ei  jam  of>us  esi  voce  :  prope  est  sponsus  : 
aequiim  est  ergo  jani  tlialamum  in  Jordane  reserari  : 
sauguine  opus  est,  quo  mundus  redimalur ,  et  me  a 
longe  oporiet  agnum  digilo  monslrare.  Implicatum 
est  hominum  gemis  peccati  fasciis  et  compedibus, 
▼enit  qui  compediios  exsolvat.  Accensore  opus  cst 
ac  nuntio,  ut  omnes  admoniti  obviam  Domino  prod- 
eant;et  ecce  in  utero  delines  Prjccursorem.  Veniat 
ergo  tibi  in  mentem,  o  uialer.  Adamiim  apud  inferos 
detineri,  Evnni  tot  jam  saiculis  ingemiscere  :  adhuc 
enim  clamat  sanguis  Abel  et  adversus  Gain  eadem 
exponit,  eique  ipsa  congemunt  elementa.  Idcirco  ora- 
hiiio  iiberorum  sterilitatis  miseria  libernta  es,  utste- 
rilis  Glius  virginis  iiliuin  indicaret :  idcirco  in  utero 


ego  exsuItaW,  ut  ne  amplios  in  nnundo  diabolus  ch'»- 
reas  agitnret.  Talia  itaque  nonclum  natns  Joannes 
Elisnbetae  suis  exsoltalionibus  inniiebat  :  hllisabe^ 
aulem  impletum  e$t  temjm  pariendi^  et  peperit  fiHum  t 
et  audieruni  wcini  et  cognali  ejus,  guia  magnificavit 
Dominus  nmericordiam  tuam  cum  ilUi,  et  eongratula^ 
^bantur  d.  Etfactumett,  in  octavc  dievenerunt  eireumi 
eidere  puerumet  vocabanl  eumnominepatrit  tuiZaekit' 
riam  :  et  retpondent  mater  ejus  dimt  :  Vocabitur  Joan" 
net.  Innuebant  autem  patri  ejut,  quid  vettet  vocari  eum^ 
et  pottutant  pugilUtrem ,  tcripsit ,  dicent ,  Joannet  et^  '■ 
nomen  eint.  Et  mirati  tunt  univerti.  Apertum  ett  autem 
os  ejus  t/itca,  et  lingua  ejut^  et  toquebatur  benedicent 
Deum  (  Luc,  1.  57-64  j.  Itaque  paritur  infans,  et 
simul  vox  patris  reveriitur  :  sic  enim  vox  Joannis 
cl.unnns  indicalur;  quandoquidem  ipsum  nomenefli- 
cacitas  vocis  expressit.E^oenim,  inquit,vox  efaman- 
tit  in  deterto  :  Parateviam  Domini^  reeiat  facite  temitat 
ejut  {Joan,  1.  %3).  Nam  cum  a  Spiritn  sancto  illustra- 
tiis  esset,  Creatorein  creaiuris  indicabnt,  et  condilo- 
rem  omnibus  digito  iiitenlo  monsirabat,  magiia  voce 

!»roclnmans,  Ecceagnut  Dei^  qui  toHit  peecatum  mundi 
Ibid,  V.  29).  Facite  ergo  fructns  dignot  pcenilentiw  : 
el  ne  cceperilit  dicere  intra  vot «  Patrem  haiemut  Abra» 
ham.  Dico  enim  vobit,  guia  potent  ett  Deut  de  taMibut 
ittit  tuscitare  filiot  Abrahrn  (  Matth.  3.  8.  9  ).  Verum 
quid  iiostra  bxc  oratio  cum  ipso  infantis  ferventi  zelo 
longius  Atipsa  provehitur?  Compescamns  nunc ,  sl 
videtur,  inierim  linguniii  iiostram,  quae  satia  superque 
cuni  infanlulo  exsuliavit.  Laudabile  quippe  est  enar- 
rationein  cum  lempore  commetiri,  et  iis  quae  dicta 
snnt,  se  tamquam  deliciis  oblectare,  consequeniem 
autem  contemplaiionem  exspectare.  Nam  neque  na- 
turae  leges  exsultaiionibus  Baptista  transgressus  est, 
sed  Ipse  quoque  convenicns  lempus  exspectavit,  ut 

8ui  probe  nosset  fore  nt  propter  nos  post  ipsum  imc 
«ominus  adimpleret  clamans  :  Reptebitur  terra  eogni' 
tione  Domini^  ticut  aqua  mutta  ad  operiendum  maria 
[  Habac,  2. 14  ) :  et,  Ab  ortu  soiis  utqite  ad  occasum 
clarificatum  ett  nomen  meum  :et  in  omni  toco  offertwt 
nomini  meo  tacrificium  mundum  {Mal.  i.  1i).  Non 
enim  jam,  ui  legis  tempore,  unum  csl  teuiplum,quod 
sacrinciacxLipial,  quodque  illis  soium  glorielur;  sed 
iii  univcrso  terrarum  orlie  Dei  gloriam  Ecclesiae  sino 
Cera  pietate  collandanl.  Ibi  pontifex  eral  unus  in  ai^ 
iidS  singulos,  isqiie  morlalis,  el  omiii  peccato  reple^ 
tus  :  jam  nostrai  um  pouiificem  animarum  occepimus 
Jesum  Cliristum,  Qui  peecaium  non  fecit^  nec  inveniut 
ett  dotut  in  ore  ejut  ( \ .  Petr.  ±%i).  Habemut  enim, 
inquit,  ponlificem  mngnum^  qui  peuetrnvit  ccetot^  Domi^ 
num  nottrumJetumChrittum(Hebr.  4.  t4),quefndecet 
omnis  gloria,  lionor,  et  adoraiio,  cum  Patre  et  snn- 
ctissimo  Spiritu,  nuiic  et  seuipcr,  et  in  s.cciila  s?ecnlo- 
rum.  Amen. 


m 


MONITUM 

IN  HOMIUAM  DB  CONGEPTIONE  B.  VIRGINI8. 


Adeo  eonipicua  tpnritatit  signa  pr«  se  fert  baec 
Jinmilia^  ui  jiire  Inter  peregrinas  ablegatam  fuisse 
nemo,  qui  legerit,  non  fateatur.  In  Manuscriptis,  qoo- 
rum  copia  aaeat,  inflnita  adduntur ,  pueriiia  et  ridi- 
cula  :  uniis  etiam  duplo  auciiorcm  homiliaqi  habel 


nugis  refertam.  lilam  vero  leetionum  varieutem, 
itemque  additaroenta  ilia  varia  hucreferre»  nibil  esset 
allud  quam  cliartam  foedare. 
Interpretatio  Latina  eat  Frontonis  Ducsei. 


IN  ANmiNTIATIONBM 

6U>RI08Ifl8IMJB  DOMIlf  JS  MOSTRiE  DBIPARJI. 


Rufsiis  Iflplitiap  ff lix  nuntiu^,  rursus  indicia  libert.v 
(i^tfVr^m  r^^P^iio»  rursus  rediius,  rursus  iaiiiiiai2 


dcnuniiatio,  rorsus  a  servitnle  liberatio  :  colloqaitur 
oum  Virgine  angelus ,  <|iiando<)aidem  et  cum  muHere 


793 


m  ANNUNTIATIONEM  B.  VIRGINIS. 


:  l 


sermonem  contolit  serpens.  /n  mmM,  inquii,  seito 
imuu$  €tl  rnigdus  GaMH  a  D0O  ad  9iramem  deiponM- 
tam  Vfro  ( Lne,  1.  36 ).  Misso»  est  Gabrtel ,  ol  ioiius 
muDdi  salntero  indicaret;  missus  esi  Gabriel,  qui 
Adamo  mtMcriplioiiem  reTocationis  lerebat ;  mifisua 
est  Gabriel  ad  virginem,  ui  muliebris  sexos  infamiam 
iu  lionorero  transmotanH;  missusest  Gabriel,  ut  sponso 
puro  dignum  tliaiamum  praepararet ,  missu&  esl  Ga- 
lu-iel,  nt  Greatori  cnuitoram  desponsaret;  missus  est  Ga- 
brielad  animatnm  rcgis  angelorum  paiaiiiim;  missus 
esi  Gabriel  ad  Virginem,  desponsatain  quidemioseph, 
sed  Dei  Filio  reservaiam;  missns  est  incorporeus  servus 
ad  inlenieraiam  Virginem;  missos  est  immunis  a 
peecito  ad  eam  qa;c  corruptionis  omnis  exper^  eral ; 
missa  e«t  lueerna  ut  solem  Justitiae  denuniiaret; 
missa  est  aurora  lamquam  prscorsor  lucis  diurn» ; 
missiis  esi  Gabriei  qui  signiflcaret  eum,  qui  esi  iii 
aino  Pairis»  ulnis  quoque  materuisgestari ;  missus  esi 
Gabriel  qiii  indicaret,  eum  qui  iii  ihroiio  sedet,  etiam 
in  spelunca  jacere;  missus  est  miles,  qni  secreYom 
regis  propalarel ;  secretuiii  quod  lide  innotuit ,  iion 
cnriositate  pervesligaium  egi;  secrelum  adoramlnmy 
non  siaiera  peiidendum ;  secretnm  quod  theologi.i  re« 
Telalur,  non  inTosiigatur :  secretumquod  coiiiitemur» 
non  meiiinor.  /n  men»e  sexte  mi$su$  ett  Gabriel  ad 
wirginem.  Quem  tandem  sextiun  meiiscm  dicit?Ex 
qiio  $<cliicet  relicem  illuin  niintiiini  Filisalict  accepit, 
cx  qno  Joannem  concepit.  Unde  Id  pnrro  consiat? 
Interpreietiir  ipsearchnngelu8,qiii  his  vcrbis  Virginein 
compellaTit.  Eccet  inqoit,  Eluabet  cognata  tua,  et  ipsa 
eoneejrit  fUium^  et  Iric  menM  sexius  est  tUi,  quas  vocatur 
9i«riii§{ihid,  V.  86).  Henae  texto,  Seilus  metrais  esi 
conceptionis  Joannis :  oportiiii  eiiini  ul  pra^federot 
milesy  oponuit  ut  anteverieret  saielles,  oporiiiii  iit 
Tiani  prxinraret  Doiuiiiici  ad\(MUu8  (ieiiuuliaior. 
Merne  sexlo  missus  e$t  angeius  Gabriel  ad  mrginem 
deepomalam  viro  {Ibid.  v.  2t>.  27) ;  desponsatam,  noo 
copulaiam ;  desponsal:iniquidein,  veriiin  conservatain. 
CiirTcro  desponsaiam  ?  Ne  lorte  citius  disccrel  lalro 
mysterium.  Noverat  quippc  nialus  ille  pcr  vir|;incm 
Teittiirtiin  regeni  :  nam  el  ipsc  Lvaia:  voces  nudierat : 
Ecce  wrgo  eoncipiet,  et  pariet  fiiium  ( Isai.  7.  14  ) ;  el 
singiila  forlassc  ohscrvabat,  qu:e  de  virgine  pracdictn 
ci  aiit,  ut  cum  adimpleri  niyslcrium  intellexisset,  in* 
strtieret  accnsaiioneni.  Proplerea  Dominiisper  dc- 
sponsntnm  vcnit :  qii»  enim  dcsj  onsala  esl,  deiiiceps 
oppignor.ita  est.  Mente  sexlo  missus  esi  anaelus  Cabriel 
ad  virginem  desponsutam  viro^  cui  uomen  Josepti  (Luc, 
i.  2G.'27].  Aiidi   quid  de  viro  hoc,  de(|iie  virgiiie 

f^ropheta  dicat  :  Dabitur  Uber  obsignatus  viro  scienti 
iieras  (  hai,  29.  i1  ).  Qnis  iste  llber  obsignatiis  iiisi 
Oinnino  imniaculata  virgo?  a  quibus  dabilur?  A  sa- 
cerdolibiis  sciticel  Culnam  vero?  Josepb  fabro.  Hic 
est  ille  Josepb,  qui  boncsiis  unle  tiiiptiis  conjunctus 
fueral,  nbcro-^que  suscepcrat,  uxorem  amisorat ,  et 
ex  llio  temporc  ciim  niagna  ca^^titalis  laude  vixeral, 
in  disciplina  et  correplione  Domini  liberos  cducans 
el  inbiitiiens  (a).  Idcoque  pergens  apostolus  Pauliis 
ut  evapgelium  prsedicarei,  ei  cum  uniim  ex  his  libcris 
oiretidisset,  scripsit  dicens  :  Alium  vero  upostolorum 
vidinemiuem,  nisi  Jacobnm  fratrcm  Domini  (VuL  i, 
10),  non  ul  ex  virgine  Maria,  sed  ex  Josepli  genitum. 
Cuiii  igiiur  sacerdoles  cum  Joscplio ,  ul  cuin  casio 
viro,  Mariam  conjunxissenl,  eani  iHi  commendarunt, 
cxspectantcs  quousqiie  iiupliarum  icmpus  adveniret ; 
ipsam  aulein  ille  accipiens  intaclam  Tirginemconser- 
vaiuriiS  erat.  Id  quod  multo  ante  prophcia  prxdixit : 
Dahilur  liber  tbugnatus  viro  scienti  liieras^  bocest,  qiii 
jaiu  nuptiiscopulaius  sit,  eidicei,Non  possum  Ipgere. 
Quare  vero  non  poies,  Josepli  ?  Non  possum ,  inqnlt, 
legere  :  obsignaius  enlin  est  liber.  Cui  reserTuiur  ? 
Omniiun  reruiu  opifici  habiiaculum  reserv.^tur.  Scd 
ad  rem  redeamus.  Sex^o  %nense  nrissus  esf  Gabriel  ad 
virginem  :  baud  dubiniu  quin  his  acceptis  inandatis. 
Ade.sto,  luquit,  q  angele,  formidabilis  adniinisier 

(a)  putat,  ut  vides,  hic  oouaHMIitpr  Jofif^ii)  Uberos  ex 
aliaaoaeepifitteuxore. 


esto  mysterii ;  secreto  miraculo  famalare ,  ui  ad  por- 
vestigaiionem  Adami,  qvi  aberravit*  deBcendaiii,  a 
meis  coinpellor  miserationibua.  Peocatom  enim  eoro, 
qui  ad  iroagineitt  meam  efforroatos  erai,  exoletnm 
reddidit,  mearoroqiie  roaDoom  opincium  piitridom 
effecit,  inobscuraTitpiilchritudinem  quam  eiibrmaTi; 
lupus  meom  peciis  depaseitor ,  desertom  est  domici- 
lium  paradisi.  Lignuro  Titie  a  gladio  flamroao  cnsto- 
ditur,  et  lociis  delieiarum  occbsus  c^t.  Miseret  mc 
iliius,  qui  oppugnatur,  et  boatem  comprehendere  sia- 
tui.  Sic  taroen  id  fBciam,  ut  omnes  cxlonim  virtotes 
iateai ;  tibi  uni  hoc  credo  aecrelom  :  proficisoere  ad 
Tirginetn,  abi  ad  animaiam  ciTitatem,  de  qua  dixit 
prupheta  :  GUnrioia  dicla  gunt  de  te^  civitos  Dei  (PsaL 
86.  3).  Abi  ad  paradisuro  ineum  ratione  prxditnm, 
abi  ad  porlam  orienialem ;  abi  ad  habitaculum  Terbo 
meo  dignom ;  abi  ad  alteriim  in  terris  caelum,  abi 
ad  Bubem  lcTein,  meiqiie  adTonius  irobrem  Uli 
significa.  Perge  ad  sancluarium  miiii  praeparatum ; 
perge  ad  incarnationis  meae  ihalamum ;  perge  ad 
niipliale  ciibiculum  meae  secundum  carnem  naiivila- 
tis  :  loiiucre  ad  aures  rationalis  arca^ ,  pnrpara 
milii  audlius  ingressum ;  sed  cave  iif^  virginis  aiii'- 
mum  percuieris  aut  pcriurbaTcris  :  modeste  illi 
sancluario  le  sisle,  priniam  illi  Tocem  lartiiiae 
fuiide;  tu  dicito  Marioe,  Ave  gralia  piena  {Luc.i» 
28) ,  ut  ego  miserear  Evx,  aTumnis  ac  malis  cumu- 
late.  tlaec  cuni  audivissei  angelus,  sic,  ui  conjicere 
esi,  apud  se  raiiocinabatur  :  Mira  sane  res  ista  ,  ver- 
bum  hoc  mentem  cujusvis  excedit :  qiii  Cherubim  est 
ipsis  formidabilis,  qiiein  Seraphim  conlueri  non  pos- 
sunt,  qiiem  omiies  angelicie  viriutea  coroprehendcre 
neqiieuni,  qualem  congressum  pollicetur?  Puellae 
siiJB  ipsius  pcrsonae  praeseutiam  deiiunliaU  Tel  poiius 
ingressum  per  aiidilum  illi  promiiiit :  ei  qui  ETam 
coiidomnavit,  ad  ejus  filiam.  cohonestandfam  tisqiie 
adco  iiicilatur.  Pra^para,  inquit,  iiiilii  ingn*ssum  au- 
diius;  sed  numquid  Tenier  incomprehensibilem  po- 
lesicomprebendere?  Vcre  tremendam  boc  mj^sie- 
rium.  ll£c  cum  apud  se  cogitaret  angelus ,  Dominus 
ad  ipsum  ait :  Quid  pcrcelleris  ac  perturbaris,  0  Ga- 
briel?  noniie  b.iud  ita  pridem  a  me  ad  Zacliariam  sa- 
cerdotem  inissiis  es  ?  nonnc  illi  felicem  nontium  na- 
tiviiatis  Joannisaf.ulisii?  nonne  sacerdoii  fidem  ha- 
berc  recusaiilisilentii  poenam  infllxisti  ?  noniie  sen^m 
Tocis  privaiione  d  mnasli?  noniie  to  pronuniiasti , 
Ego  vcro  conrtnnavi  ?  nonne  aniiunilaiionem  ttiam 
opus  ipsum  conliiiuo  conse<|UUtum  est?  nontie  con- 
cepil  slerilis  1  nonne  nterus  obedivii?  nonne  inflrmi- 
las  stcrilitalis  absrossii?  nonne  liaturae  torpor  au- 
fugii?  nonncscgctibusea  iiiincabnndal,  quaerruffibus 
penitus  antca  carebai?  Niiiu  iinpossibiie  apud  roe 
Creatorein  esl  omne  verbum  (ilf".  ».  S7)?  QUomodo 
crgo  te  dubitalio  invasii  ?  Quid  crgo  rursos  angelus 
ad  liac?  Domiiie,  inquii,  defectus  naiurjc  sanare  , 
morborum  lempeslatem  sedare ,  inortiflcationeni 
mcmbrorum  ad  vitalem  reTocare  virlulem,  t'ni  llberos 
pariendi  imperare  natunr,  sicriliiatem  In  inerobris 
[am  exolcils  tollere,  siipulam  seiiectoie  contectam  iii 
tormam  bcrbcsceniem  iransiuutare  ,  lcllurem  Infe- 
cundam  siatiin  rcdderc  manipuiorum  feracem,  opus 
esi  a  lua  potcniia  de  more  perfcciuin.  Tcstis  esl 
S:»rra,  el  nosl  cam  Ucbecc;»,  el  rursus  Anna  quae  mo- 
lcslo  blcriiilatis  morbo  bbornrunt,  cl  a  le  snntin  II- 
bcrutein  vindicatx.  Virginem  vero  nuHo  viri  usam 
congressu  pepcrisse  ,  legibus  naiur;e  sublimios  est. 
Ai  ciiani  iuuin  pucllai  advcntum  poUiceris.  Cicli  ler- 
raque  te  fines  non  caplunl :  quo  pactoergo  te  uterus 
capiei  virgineus?  Tum  ad  eum  Dominus  :  Qiiomodo, 
inquit,  me  cepii  Abraliam  iabermi/julum  ?  Coi  ange- 
lus  respoiidii :  Quippe  quod  pelagns  habnil  bospiiali- 
taiis.  Deinde  considcra,  Domine,  illie  visiis  es  a  pa- 
triarcha  in  tabcrnaculo  juxla  Tiatn  posilo,  el  perlrans- 
isli  qui  oninia  comples.  Quoinodo  nulem  ferct  Maria 
igneiii  diviniiatis?  Tinonus  luus  fnceiiditur  fulgore 
collusiratus.  ei  ferre  te  poierit  flammis  illacsa  Virgo  ? 
Sanc  quidem  si  loisit  ignis  rubum  in  descrio, 


m 


SPURIA. 


m 


oinmnoet  Mariam  advenUis  meus  {Exod.  S.  iniL) :  »\n 
autem  ignis  illc,  qoi  diviiii  ipsius  ignis  ecxlo  adven^ 
ttim  adumbralKit,  rubum  qmdein  rigabat,  minime  au- 
iem  incendcbat,  quid  existimas  de  Teritate  dicendum, 
qoae  non  in  flamma  ignis,  sed  iii  specie  pluvi;c  de- 
scendil  ?  Tnm  vero  posiea  rem  tmpemtam  peregit  an« 
geius ,  et  ad  Virginem  ingressus  eam  his  verbis  com- 
Dcllavit :  Ave  gratia  piena^  Dominus  tecum  (  Luc*  I. 
z8).  Non  jam  ampliusdiabolus  contra  te  :  nam  ubi 
primum  bostis  vulnus  inflixii,  ibi  niedicamcnium  me* 
dicus  apponit :  unde  initium  egrcssus  inors  habuit , 
Inde  Tita  ingressum  paravit.  Per  mtilicrem  mala 
oriuntur,    per  mulierem  bona  scaturiunt.  Ave  gralia 

eena  :  noli  erubescere  lamqiiam  damnalionis  causa  : 
ater  enim  ejus  qui  damnavit,  per  gratiam  redderis. 


Ave  graiia  plenn :  salve  qu»  mundo  in  vidtfitate  ja« 
centi  sponsum  paris  impolluta.  Avegratia.  plena^  oaae 
in  utero  malris  mortem  submergis;  ave  templum  Dei 
aniifiatum;  ave  eaelo  ac  terrs  par  habitaculuro ;  avc 
spatiosum  incomprebensibilis  naturae  receptacutum. 
Quse  cum  ita  sint,  segrotantibos  medicus  per  eam  ad- 
venit,  in  tenebris  sedentibus  justitue  soi  apparuit , 
tempestate  jactaiis  anchora  portusque  tranquilius, 
servis  implacabili  odio  disjunctis  legatus  est  natus  ei 
pacis  vinculum,  captivis  redemptor  appulit,  bello  ve- 
xatis  flnnum  inefl;)bilis  gaudii  et  caritaiis  umbracu* 
lum.  Jpse  enim  est  pax  nostra  {Ephe$.  2.  14),  ut  ait 
divinus  aposlolus  :  qua  ulinam  auernum  frui  possi- 
mus,  beniguitate  ipsius  Cbrisli  Deique  noslri ,  cui 
gloria  in  saecula  sxculonim.  Amen. 


:rj>:iiM 


BIONITUBI 

IN  HOMILIAM  DE  DESCRIPTIONE  DEIPARJS. 


Non  lectu  ioiignn  csi  bsec  honiilia ,  licet  ab  Savi- 
lio,  Frontonc  Ducaio,  Tilieinonlio,  quibus  nos  adsti- 
pulunur,  Chrysostomo  abjudicanda  censeatur.  Sty- 
jns  non  inventionein  quidem  illam  Clirysostomi  prae- 
iert,  non  profluentem  orandi  inoduin,  non  similirudi- 
num  frequentiam ,  non  popularem  doctrinain  :  nihil 
tamcn  hic  iiabetur  a  sagaci  scriptore  alienum.  Licet 


autcm  inscriptio  censum  et  descriptionem  Deipara^ 
pnererat :  illa  tamen  hypolhesis  perquam  minimam 
noinili»  pariem  occupat :  cst  quippe  totus  orator  In 
cxplananda  Danielis  de  variis  imperiis  prophetia. 

Iiilerpreialionem  latinam  concinnavit  Fronto  Du« 
canis. 


HOMILIA  IN  ILLUD, 

K3UIT  BDIGTUM   A  CJESARE   AU6UST0  (  Luc.  2.  1  )  ;   ET   IN   DESGRIPTIONRM  DEIPARifi    (o). 


->-»»»^ce>t 


i.  Cum  communis  omnium  nostnim  Servator  na- 
sciturus  est,  dilectissimi,  a  Caisare  Aiiguslo  in  totiini 
orbem  lerrarum  universole  exit  ediclum.  Nam  quo- 
niam  iiniversalis  gratia  qusedam  toli  mundo  afl*ulsura 
erat,  ea  qiix  sunt  reipubiicai  cum  religionc  quodain- 
modo  counecluntiir,  et  in  universum  orbem  (il  unum 
decretum  Servaiore  nascente.  Exiit  i{;itur  edictum  a 
Caesare  Aiigusto,  ut  describeretur  universiis  orbis,  in 
prtTparationem  concordisB  concentusque  religionis , 
ut  evangelii  pnedicationi  via  sterneretur,  ut  iter  do- 
ctrins  praepararetur.  Prius  quidem  muiii  erantprin- 
cipatos ,  quando  Cxsaris  non  erat  edictum  prseconii 
ejusdein  universalis ;  postquam  autem  per  universum 
terrarum  orbem  conimuniquodam  prseconio  religionis 
fldes  propaganda  fuit,  tiim  universus  orbis  siib  una 
tessera  copulatur :  ne<{ue  lantnm  orbis  terrarum,  scd 
et  cselestibus  terrena  jungnntur,  ct  inagno  hominum 
commodo  pietas  ac  Dei  cultus  pubiicntur,  ut  nemini 
.  divina  veritas  occultetur.  Jmpcrai  Cxsar  Aiigustus , 
et  paret  Joseph,  ac  virginem  seciini  assumii.  Cum 
Graecum  ac.  geniilcm  aliqucm,  vol  ipsum  eiiain  Jii- 
d»um  inlerrogaveris ,  quamobrem  Angusto  tantuin 
honoris  obtigerit,  ot  muUo  lempore  regnarit  (annos 
enim  sex  et  qninqunginla  mcnsesque  qiiatuor  impe- 
ravil),  nihililliquidem  respondent;  ipsi  vero  sorte 
aliqua  longissimum  temporis  spaiium  obvenisse  arbi- 
trantur,  neque  reruin  causas  inlelligunl,  neque  Dei 
.  gratiae  credunt.  Ejus  cnim  netate  nalus  esi  Jesus 
Christus.  Si  igilur  Uomanorum  Imperaior  Angustus 
et  primus,  eo  imperante  soluin ,  Salvalor  Christus 
mcrito  in  ipsa  constitutioiie  imperii  Rotnanornm 
dispeiisaiionem  in  carne  suscepit.  Erat  quippc  im- 
mittenda  virga  ferrea,  de  qua  dixit  David,  Ueges 
eot  in  viraa  (errea,  et,  Pottula  a  me ,  et  dnbo  tibi  gen» 
te$  hereaitalem  luam ,  et  pos$cs$iouem  tuam  tcnm' 
no$  terrw  {P$aL  2.  9.  8) :  quasi  solus  cum  Filio 
Pater  colloquereiur  ac  dicerei,  Re^num  tuum 
aspeniati  suiit  Juduei ,  tuumqne  imperium  probns 
affcceruni ;  contemptilis  naiio  est  hxc,  pauci  sunt, 

(a)  CoUala  cnm  Oxl.  n^g.  23 i5. 


qui  avcrsati  sunl :  Pottula  a  nie,  et  dabo  tibi  gcnti$ 
herediiatem  tuam,  etpos$essionemtuamtennino$terra^ : 
non  angulum  Pahestin.T,  nequc  circumcisam  naiio- 
ncin,  yanam  cl  aniina  vccordi  pncdilam ,  sed  Dabo 
tibi  gentet  hereditatem  tuom,  et  possessionem  tuam  ter- 
minos  terrie.  Reges  aiUem  cos,  quandoquidein 
Evangelio  obedire  noluernnt,  qiiandoquidem  mira- 
cnlis  credere  noluernnl,  reges  cos  non  scrmone  ,  sed 
opere  cl  virgn  fcrrea,  iniperio  Boniano :  proptcrea 
virguc  imperio  snnl  siibjccil.  Nam  cum  Jerosolyma 
venisscl  Jesus,  et  in  tcmplo  mercatum  ac  negolialio- 
ncm  lurpi  lucro  rcdundaniem  conspexisset ,  vende- 
bant  qnippe  inlus,  et  emebanl,  el  occasione  ac  specie 
sacridciorum  inlra  fannm  ipsum  mercaturam  exerce- 
bant :  cum  ergo  virgnm  et  flagelluin  de  rnniculis  fe- 
cisscu  ojccil  eos  deleinplo,  dicens  ,  Notite  facere  do^ 
mum  Palri$  mei  domum  negotiationi$  (  Joan.  2.  i6 ). 
Quod  si  virgani  illain  tolerassent ,  non  utioue 
cos  in  virga  ferrea  rexisset  :  quando  autem  salu- 
tarem  virgam  ignominiose  rcjecerunt,  non  flagello 
subjccli  sunl,  ncquc  sci'mo)ii ,  qni  minime  smpidos 
acrique  pra^dilos  scnsu  caslignt ;  sed  vir^ae  ferrex  : 
ac  saepeniimcro  illam  siibniovcre  conati  sunl ,  sed 
comprehendit  eos  virga  ferrea  ,  qiix  non  simpliciler 
pcrcuiit,  sed  e  medio  tollit.  Quo  itaque  tempore 
virga  ferrea  inilium  cepil  iniperanlis  Angusti  aetate , 
tunc  niniirnni  ct  Chrislus  est  naius.  Principium  Ro- 
manorum  principium  pnedicntionis ,  quartum  tempo- 
rum  regnum.  H:cc  eniin  apnd  prophetas  mystice  iii 
futurum  rccondiia  videre  licet :  nihil  qiiippe  nonscri* 
pluin  reperilur  iie(|uc  in  Novo,  neqiie  in  Vcteri  Te- 
stameiito;  sed  Velus  Novnrn  prTOOcupavit ,  el  Velns 
inierprctalum  est  Novnm.  Ac  sncpe  dixi  diio  Tesla- 
menia  essc  ei  dnns  nticiKas  duasque  sororos  ,  qnac 
Dominnm  ununi  satclliiuinin  inorcni  siipant.  Dominus 
apud  proplieias  annuntiatur,  Christus  in  Novo  pnedi- 
catur  :  non  nova  snnl  nova,  vciera  siquidcm  prseccs- 
scrnnl:  lion  cxstincia  suiil  vetera,quippe  qu«  in  Novo 
Testamento  sunt  exposita.  Enimvero  Danielem  illtim 
inlneri  polos,  juvenem  qnidom  retalo,  propbeiia  vero 


IN  ILLUD,  E\OT  fMlTaiL  CK. 


797 

tam  canom»  m  Babyione  phophelantem.  Qaare  Tero 
m  Babjrlone  ?  Fuerat  qnippe  in  captivHatem  abdoctos 
populos  in  Babylonein,  jamque  in  terris  Aasyrionm 
septoaginta  annos  exegerat.  Ibi  ergo  nascitur  Daniel, 
ibioducatur  :  neque  tamenullam  ex  alienigenarom 
regione  labem  conlrabit.  Erat  enim  eo  sensu  ac  ma- 
gnitudine  animi  pncditus,  qux  patribos  digna  esset , 
etabipaajuTentute  fit  propheta ,  mentemque  itlius 
^iritus  sanctus  afBavii ;  cumque  decem  et  octo  anno- 
rum  essety  prophetiam  suam  inchoavit.  Ac  multa 
qoidem  sunt  ea  que  praedixit :  inierpretatur  aulem 
ct  regna  quatuor.  Vldit  enim  Assyrioruin  rex  Nabu- 
chodoDOsor  quatuor  in  imagine  differenlias ,  unum 
quidero  corpus,  quatuor  vero  colores  :  nam  caput 
qoidem  aureum  erat  imagtni,  pectus  argenteum,  ven- 
ter  «reus,  pedes  ferrei :  ct  ex  quadrupiici  erat  nia- 
teria  conflata  {Dan,  %  51.  e(  sqq.).  Etvideratquidem 
rex;qoi  vero  ioterpretareiur,  non  erat.  Yenere  magi , 
venere  Ghaldaei»  producti  siint  vates;  qui  regem  seduce- 
bant,  vocati  sunt :  quid  voro  illi  respondent  ?  Die  no6t« 
iommnm^  et  interpretttmur  (lirid,  2.  i ).  Deus  sapienter 
providens,  uti  ne  ab  illis  more  solito  deciperetur, 
omnem  iinaginem  somnii  ex  regis  memoria  delevit , 
dicebamue  rex  illis  :  Dicitemihisomniummeum  (Ibid. 
V.  9).  Gnm.autem  illi  se  non  posse  alterius  somnium 
iiarrare  palamfaierentur,  sed  tantum,  ubi  illud  au- 
divissent,  interpretari,  accersitur  Daniel ,  postquam 
iiidicatiim  est  eum  ad  hsec  prxstanda  idoneum  esse  : 
atqoe  ad  regem  Nabuchodonosor  introducitur,  somiiii 
afferens  revelationem  aSpiriiu  sancto  manantem  :  et 
his  verbis  regem  eompellat :  Haec  et  isla  vidisti,  o 
rex.  Tum  simul  aique  haec  verba  propheia  paotulit , 
in  audieniisregis  roemoriam  somnium  rediit ,  et  ex 
auditione  recordatio  nata  est  visionis.  InterpiSeiatur 
iiaque  iliud  propheta  :  jani  enim  ex  ipsa  denuniia- 
tioiie  somnii  fldem  sibi  conciliarat  interpres ,  et  ait : 
kiago  quam  vidisti ,  regna  sunt  quatuor :  quatuor 
enim  r<^ua  consurgent  in  terris  (  Ibid,  v.  57.  $tfq ). 
Alque  illa  quidem  imago  integra  erat,  unum  corpus 
consistebat.  Vidisti  vero,  rex,  abscissum  esse  iapi* 
dem  sine  manibus,  et  imaginem  contrivisse ,  ac  iapi- 
dem  occupai^  atque  iroplevisse  lerrain  universam. 
Hoc  illud  est  quod  vidisti :  quatuor  regna  vidisti.  Tu 
e$  capul  aureum  ( Ib,  v.  58).  Primi  enim  regnanl  Assy- 
rii,  opibos  admodum  potenteset  clarissiini ,  deliciis- 
que  ac  moilitle  perditissinii.  Et  ait  illi :  Tu  es  caput 
aureum^  el  post  le  consurget  regnum  aliud  minus  te 

Ilb.  e^v.  59).  Nam  post  Assyrios  regnant  Persse  ac 
fedi ;  fuenint  autein  et  isti  illustrissimi.  Terlium 
consurgel  regnum  ofreum  ,  Graecorum  ac  Maccdonum 
regnoni,  quandoqoidem,  cum  in  Grxcia  esset  Alex- 
ander,  inotis  castris  in  Pcrsideni  impetum  fecit,  et 
Dario  superalo  regnum  ejus  sub  imperium  suum  di- 
tioDemquesttbjunxii.  Comparatus  estergo  a^ri ,  quod 
sonora  in  colloqtiiis  voce  uteretur  :  Grxci  eniin  qui 
sub  Alexandro  merebant,  ut  et  Alexander  ipse,  cum 
iacunda  et  expedita  in  congressu  lingua  sint  pruiditi , 
cum  asre  coUati  suiit.  Eteiiim  splendidum  quidem  est 
aurum,  at  minus  sonorum  ;  pariierque  argentum  :  xs 
vero  materia  quidem  ac  moie  minos ,  sed  sonorum 
est,  cum  piilsator.  Ait  ergo  tertium  regiium  esse  , 
quod  per  aes  significatur ;  quartum  vero  regnuin  et 
postremuffl  est  ferrenm  (Ib.  a.  40).  Reges  itaque 
itlos  in  virga  ferrea  [Psal,  t,  9).  Vide  concenlum  et 
concordiam  propheux  :  vidit  quippe  quomodo  siiie 
manibus  lapis  de  monte  sit  abscissus.  Quo  pacto  ab« 
scissus  est  ?  Non  ferro  ,  sed  siiie  manibus ;  sponte 
enim  et  absque  aiiena  ope  Virgo  parit :  lapis  autem 
percussil  imaginem,  et  factus  est  in  montem  magnum, 
ct  impieviiiiniversum  orbem  terrarutn.  Unus  lapis 
lerram  implet  omnem  :  lUe  quidm  lapit  abetitiui  e$t 
$hie  mafii^ui,  et  factu$  est  in  montem  maanum^  et  tm- 
plevit  univereum  orbem  terrarum  (Dan.  z.  54.  55). 

2.  Qualis  tandem  esi  iapis  istc  ?  Audi  isaiam  di- 
centem  :  Ecce  ego  pono  m  Sion  laptdem  offen$ioni$ 
ei  petram  uandali  {  Isai.  8.  i4  ),  cl  omfiis  qui  credit 
in  eum,non  confundelur  ( liom.  9.  55).  Neque  vero 


•Mk'  ^'s 


lapb 

ex  gcBiibss  d  ct 

hatc^  etea 

omniom,  sed  _ 

Igitur  Ecdestam  viAm  ^  h 

gentibusqoe  oootai 

mentem  quod  jam 

quispiaro,  Ubi  qoaeso  sm 

nam  ex  ^enlibus  qoide»  , ^,  _.^ 

ex  Juda^is»  ubi  sunt  f  Cnde  cm  'f%^ 
Petrus  ?  unde  porro  Andrcas  ?  Miftt  ^^ 
unde  denum  inillium  Ecclesb  is  Pr^M^m 
gata?  Primum  ex  Judxis,  dein4e  et  ^Ln^j^  ^jtm 
enim  ii ,  qui  apud  ipsos  erant«  spe»  kx^gm^  ^^ 
tis,  credioernnt ;  tum  venit  ilia  virp  Ima,  ^i^ 
qui  in  incredulitate  permanserunt,  ^e^^kTt^a^ 
enim  eoi  in  vhrga  ferrea ,  et  tamquMm  tm  fm^^ 
frinaa  eo$  (  P$aL  2.  9 ).  Quare  vero  mtim  *m 
fignli  ?  Si  ceciderlt  quidem  lutum ,  das  jt^m^  ^ 
humidum,  in  pristinum  statum  restituitnr ;  um  ^^ 
jam  vas  fuerit  factum,  ignique  semei  admoiM« « 
aridissimam  testam  conversum  sit ,  postqoafli*|«a^ 
confraclom,  non  amplius  resarciri  potest,  Regeeee^ 
in  virga  ferrea  :  tamquam  va$a  figuti  confringee  em* 
In  regno  itaque  ferreo  Christus  nascitur :  aDsdtm 
est  lapis  sine  manibus.  Vide  facta  consona  et  verto 
similia  :  pereussit  imaginem,  et  effecit  ut  recna 
cesssrent,  qux  erani  in  terra  :  et  factus  est  in  moo- 
tem  magnum»  ac  tolam  lerram  implevii  (  Dan.  2. 34. 
55).  Hoc  somnium  rex  Nabucbodonosor  viderat; 
obiitos  autem  erat  somnii,  ut  ne  illiid  magis  narra- 
ret,  et  ab  illis  de  more  failereiur,  dum  alia  pro  aliis 
i|>si  referrent.  Post  pautum  vero  temporis  idem  Da- 
niel  alia  ratione  somnium  videt ;  neque  vero  illud 
somnium  erat,  sed  revelatio  visionis.  Videbatur  enim 
ad  mareconsistere :  aitque  Daniel  (pedetentimautem 
ac  sensiin  prophetise  Oguram  prosequamur),  Quatuor^ 
inquit,  be$Hw  grande$  a$cenaebant  de  mari ,  diverseB 
inter  $e  :  ct  iiiulta  ,  iiiqnit ,  erat  in  ipsis  diversitas. 
Prima  qua$i  teesna,  et  ala$  habebat  qua$i  aquilm  (Ibid* 
7.  5.  $qq. ).  lllic  liabes  aurum,  hic  leaenam  :  quare 
hic  leaenani ,  et  iliic  aurum  ?  IIIIc  aurum  propter 
delicias  et  opes,  hic  Icasnam  ob  femineum  sexum  et 
muliebrem  moltiliem;  sed  tamen  bestiam.  Prima 
^ua$i  lecena.  Secnndam  besiiam  vidit  quasi  tirsum,  et 
in  parte  una  stetit.lllic  ai|[entum,hic  vero  ursuspro- 
pterasperitatem  ac  violeniiam.Teriiam,inquit,besiiam 
vidi  qiiasi  pardum,  veiocissimam  belluam.  Quandoqui- 
dem  velocissimoincursuMacedonuro  rexAlexauderin 
Orientem  impetum  fecit ,  comparaius  est  pardo.  lllic 
aes  ob  sonorum  sermonem ,  quo  Gneci  utuntur,  hic 
pardus  ob  incursionis  et  accessus  hoslilis  velocilalem. 
Quartam  porro  bestiam  appellatille  quidein :  ejus  tamen 
iiomen  non  expriroit,  sed  terribilem  eam  dicit,  atque 
adeo  supra  modum  forinidolosissimam  :  dentes  ^us 
magni ;  supra  modum  coniedens  eral  aiqoe  comminucns 
et  reiiqua  pedibus  suis  conculcabat :  ct  ipsa  autcm 
diversa  iiimis  prae  omnibus  bestiis,  quae  anie  eam,  ct 
terribilis  erat  beslia,  iieqne  dixit  nomen  ipsius  (Ibid. 
V.  7).  Nnm  quoniam  futurum  erat  ut  propbeiia)  iocus 
innoiesceret,  lenipore  Romanoruni  ipsum  prorerens, 
ne  regno  ipnominiae  nota  inuratur,  sine  noniinc  Lc- 
stiam  derelmquit ,  ne  nomlne  expresso  aliquid  infa- 
roiae  in  regnukn  rednndet.  Cum  igitur,  inquit,  vidi 
bestiam  quartam ,  tinml  et  contremni.  Erat  enim  ler- 
ribilis  admodum  ;  omnia  conculcabai ,  omnia  conte- 
rebat,  oiunia  dcvorabat,  omnibus  dominabatur  qiio- 
cumquc  pergitabat,  omnla  sibi  subjiciebat.  Qtiid  porro 
ait  ?  Vontinj^o  flumen  ignis  vidi :  thronus  est  poiiius  : 
antiquus  dterum  sedit :  miite  millia  deeerviebant  ei :  et 
dena  mitUa  denum  miUinm  asvistebant  'ei  ( Ibid.  v,  10. 


SPURU. 


m 


9j;  aintiqao  tcUicet  di^fuiil.  Ltlm  aperti  »unt :  et  ecce 
ih  huMfitt  caU  qua^  film  hominh  veniens:  ei  usque  ad 
antlquum  dierum  pervehit{Dan,T.  lOf.  izy  Et  quid 
deittde  f^ciam  csl  ?  Noii  jain  besti» ,  non  jam  mare  • 
nbn  jani  besiiarum  terfor;  sed  |)rincipatum  accepit, 
ei  domlhabalur  ipse  :  Regnum  eju$  regnum  $enipiier' 
Hunt ,  qupd  hon  itertetur;  et  jmperium  ejus  in  qenera^ 
tibnem  generatiohUm  {Ib,  tf.  14).  Huc  usque,  inquii, 
s^rHibnis  termlnus  :  ac  propheia  quidem  iia  regna 
quatuor  Videi  (ibid,  v«  ^S.  sqq.) ;  sic  enim  eum  dece^ 
bslt,  qiiiil  a  tebns  ^ciilaribus  ai)slinebai :  rex  autem 
j^fottt  ip^  cbnveniebat,  ita  vtdet  tamquam  in  auro  et 
ufgent^  et  ^re  et  ferro  rv^na  quatuor.  Sl  enim  rex  in 
l^esdaruhi  Silecie  regna  vidisset »  eique  deinde  inieir- 
(tt*elatas  Daiit^i  esset,  absurdum  fuisset  ei  dicere»  Tu 
^  prima  bestia  :  probris  siquidem  eum  quem  allo-* 
quebatur,  iHtessere  visus  esset :  verum  iniuetur  rex 
tamquam  ret ,  et  cerhit  propheta  tamquam  in  alia  Q- 
giira  simiiia.  Huec  a  nobis  narriita  sunl»  dilectissimi » 
n(in  ^ine  causa ,  neque  temcre  veierem  hisioriam  re- 
texuimiis  ;  sed  nt  vos  ceriiores.redderemini  ^  gloria , 
honofe  ac  laude  cumiilalum  et  illustratum  fuisse  Au- 
gu^ti  impbrium,  ac  multo  tempdre  duraise,  propterea 
quod  eo  Imperante  naius  est  Christus ;  tanioquc  ho- 
nbre  decoratus  est  vir  ille ,  ui  et  nomen  ejns  litulus 
fleret  dignilatis.  £tenim  opera;  pretium  est  intelliga' 
lis  eum  annos  sex  et  quinquaginta  regnasse  :  cum 
v^rd  dubs  et  quadraginta  annos  complevisset ,  Chri- 
gtus  nascltor  :  itaque  spaMo  quindecim  annorum  regni 
ejus  Chriiitus  ediicaiur.  Successii  auiem  Augusio  Ti- 
beriiis  y  et  in  decimo  ociavo  anno  rcgni  Tiberil  ad 
ci^ucem  venlt,  et  patitur,  et  resurgii,  et  in  caeluni 
dscendit :  sic  ut  sint  Aiisusti  quidein  quindecim ,  Ti- 
berii  aoiem  ociodecim;  Jesus  vero  Tiberio  imperanle 
cbm  annorum  triginta  esset,  suam  apud  discipulos 
divinitatenri  declaravit,  ac  per  ires  aeinceps  aiinos 
prxdicavit :  ubique  siquidem  venerabilis  Trinilas  oc- 
curHt :  qtiamobrem  cum  annos  tres  priedicasset,  de» 
cimo  octavo  Tiberii  anno  ad  Passionem  ventt ,  cum 
dispensaiionem  in  carne  perfecisset. 

5.  Accidit  igitur  in  illis  diebus,  ulad  leclionoin  red- 
damus,  ejnll  ^ictum  a  Ccesdre  Augusto  ,  ut  describere' 
tur  universus  orbis  {Luc.  2.  I ).  Hxc  descripiio  ipsa 
reruin  est  declaratib,  prima  est  verilatis  manifeslalio, 
ut  ne  genus  humanum  vagum  erret :  hxc  esl  descri- 
ptid  prima.  Num  ipsi  hoc  reticuerunt  propiieise  ?  Re- 
curramus  ad  Teslamenium  veius ,  et  res  Judaicas 
«idversus  Judacorum  increduliiatem  pervestigemus. 
testem  mihl  advoco  virum  fide  dignum  Davidem « 
JudxMS  quidem  vel  sola  ejus  meniionc  facia  vcnerabi- 
lein,  Ecclesiie  vero  fide  aignum.  Quid  ergo  inquii  Da- 
vid  ?  Dominus  narrabit  in  scriptura  populorum  et  prin- 
cipum  horum(Psal,  <>.  86).  Ilicc  sunl  verba  prophetaif 
Iixc  evangelii  sunl  facla :  Hcec  descriptio  pwua,  Ascen» 
dit  atitefn  et  Joseph,  inquit,  a  Galiloea  ex  civitate  No" 
xareih  in  Judwam  in  civilatem  David ,  quce  vocatur 
Bethlehem,  eo  quod  esset  de  domo  et  familia  David  :  ul 
describeretur  illic  cum  Maria  desponsata  sibi  uxore  prat' 
gnanie  { Luc.  2.  2. 1.  et  7 ).  Nam  In  solis  sponsaiibua 
conceptio  evenit.  Faclum  est  autem  eum  essenl  ibi ,  ei 
impleti  sunt  dies,  ut  pareret^  et  peperit  filium  suum  pri- 
mogenilum ,  et  pahnis  involvit ,  et  posuit  eum  in  prwse' 
pto.  ^ttt  non  erat  eis  locus  in  diversorio  {Ibid,  v.  6. 
7>.  Nihil  hac  re  vilius,  nihil  Cbrisii  nativitale  paup^- 
rms.  Jesus  mendicum  agebat  pronier  nos,  qui  dive^ 
erat :  in  pt^j^sepio  Maria  (josuit  Salvaiorem ;  niiiil  erat 
quod  subsicmerelur,  hihil  quo  tegerelur :  nam  nequ^ 
oiisequio  hujusmodi  culluve  indigcbat»  neque  saeculari 
isto  appdratu  ilti  opus  Aiit :  quemadmodum  neque  ox 


naturae  iegibus  est  conceptiis.  SufGciebil  enim  virgir 
nis  minisierium ;  ip&e  vero  cuncta  diafK>jiebat.  Itaqtt» 
Posuit  eum,  inquit,  in  prmsepio^  Et  pdstores  erani  im 
regioneeadem  excubantes  {Lue.i,  7).  Matthaeus  quidem 
magos  advenisse  iiarrat,  Lucas  autem  pastores  i» 
eadem  fuisse  regione  :  lllic  magi ,  liic  paatoces.  Ye* 
niique  an{;elus  ad  eoa  inagna  proclamans ,  Magnum 
vobis  hodte  gaudium  evanaeliio ,  quia  natus  esl  mund^ 
Balvaior  in  civitate  David  {Ibid,  p.  10«  11)  :  eiuno 
angelo  verba  faciente ,  aperli  sunl  ca:U ;  unusque 
apparuit  canentiuui  hymnos  poncentus,  ac  dioen- 
tium  :  Gloiria  in  altissimis  Deo^  et  in  tjtrra  pax^  in  hO" 
minibus  beneplacitum  {Ibid,  v.  14).  Omnia  siquidem 
coiijungenda  sunt ,  cxlum  et  terra  connectenaa  suot 
in  uimm,  ut  tcrreua  fiani  caelesiia,  i|t  fiat  pax  iia 
qui  ionge  habitanl»  et  iis  qui  prope.  Pastorea  ergo 
felicem  liuniium  audiunt ;  quam  ob  causain  pasio- 
teil  Quia  niniirum  tamquam  oves  aberraveramus^ 
mundo  paslor  advenit  Jesus  Christus,  Saivaior  orbis 
terrarum,  et  pastores  ob  pastorem  evangelizantur  ; 
ct  Cloria  in  ahissimis  Deo  :  fuiurum  cnim  erat  ut  bo- 
hiines  gtorilicarent,  ei  gratias  agerent  el»  qui  pacem 
in  terram  iniserai,  eo  quod  inimicittis  in  Deum  homi* 
nes  libcrali  erant.  In  hominibus  beneplaeitum  :  futu« 
rum  enim  erat  ut  ea  quai  sunt  pietatis»  homines  ut 
bona  vellent,  et  bona  censerent.  Pastores  itaque  felici 
nuntio  accepto,  et  lioc  audiio  sermoiie,  rem  ipsam 
yiderunt,  in  speluncam  veiierunt :  non  stratum  vide^ 
runt,  iKMi  lecluiu  viderunt,  non  roensam  apparatam 
viderunl,  sed  Mariam  sedenlem  ei  Josepb,  et  puerum 
reclinaium.  Non  commemorat  primo  loco  patrem 
fevangelisia,  sed  Mariani  primiim  commemorat :  ilbl 
quippe  vere  est  maier  :  imo  vero  nec  ipsa  mater« 
quaiaioquidem  non  naturaliter  peperit,  sed  superna? 
turaliter  concepit.  Non  eniin  sciebat,  quidfieret,^d 
artificis  insirumentum  erui.  Yideruni  igiUir  Markm 
et  Joseph  el  puerum :  auditis  verl>i8  rcs  ipsas  vide« 
ruiit ;  mirati  sunt,  saluiem  nacti  sunt.  Jaoebat  ergo 
puerulus  illo  ioterim  vili  corporis  culiu  contentusi 
ejubdemque  incrementum  exspectans  :  et  quemadmo- 
dum  artifex  quidaiii  exspectabat,  atque  ufficinam  coii- 
siruebat,  ul  lamquain  cithariedus  qoidam  cilhara  uta* 
retiir,  et  ut  sagiitarius  ad  id,  quod  opus  fuisset,  telo 
et  ^agiita  uteretur  :4ta  el  Josus  communicans  omiii- 
bus  paulatim  augetur.  Cur  non  igitur  conferlim?  cur 
uoii  adulta  simul  aeiate  perrectusque  vir  advenit? 
Venii  ut  naiuram  nostram  imitarelur,  utmassaui  per 
dclibationem  sanciificaret.  Enimvero  si  jam  adtiitus 
ailaie  venisset,  et  vir  perfectus,  in  mundum,  dictnri 
fuissent  b;eretici  virginem  eum  minime  peperisbe, 
ncqne  ex  genere  nostro  massam  accepisse.  riatus  est 
ergo  ex  virgine,  cum  ex  communi  massa  accepisset, 
ut  Adamum  creaiuram  et  figmentum  suuin  sanctifi* 
caret,  ideoque  paulatim  crescit :  ciim  hominibus  qui- 
dem  conversaiur  ut  homo,  sed  cum  sit  naiur»  Domi- 
nus.  sine  peccaio  viiam  iraducit.  Cum  ergo  puerulum 
ipsuin  audieris,  repete  mihi  prophellam  illain  isaias, 
quain  olim  dicebat,  Parvulus  natus  est  nobis,  cujus 
prittcipatus  faclus  est  super  humerum  ejus;  Deu$  for^ 
tis^  princeps  piici»,  pater  (uiuri  swculi  {Isai.  9.  6).  Cum 
parvulum  audieris,  noli  nomen  aspernari,  sed  Dei 
clemcniiam  et  salutem  dispensationis  adinirare,  ut 
dignus  fias,  qui  evangclica  verba  exaudiaa,  per  fidem 
prosequens,  per  paticntiam  exerciiaius,  per  leligio- 
nem  decertans,  per  caritatem  perfectus,  per  omnia 
integer  factus  in  Christo  Jcsu  Domino  nostro  :  cuni 
quo  Patri  simui  cum  Spiritu  sancto  gloria»  poieatas, 
nonor  et  adoratio  in  s^ecula  aeculorum.  Amen. 


j 


inoiinTinii 

AD  toOHIUAH  IN  JOANNEH  PR^CUBSOREH. 
Probe  fecermii  Savilius  et  Fronto  Dncasus  qui  hane     tiihesibas,  aliiaqae  figuria,  qa«  miDua  peritmn  ori- 
homiliam   in  Spuria  abiegaroiii.  Nibii  liic  quippe     iorem  argnuni. 
Cbrysostomo  dignum  :  omnia  iropis  redundani,  an-         Interpreutio  Latina  esi  FroaiODia  Duc»i« 


m 


IN  S.  JOANNEM  pitiiCbRSORElL 


m 


IN  S.  JOANNEBf  PRJ^URSOREM 

BT  IN  8.  THBOPBiillli. 


-•«• 


t 


I.  Feslum  diem  JoannU  BaptlsUB  celebremus;  co- 
ronenius  eum  aflectu,  quo  major  inter  naios  toulie- 
runi  iion  surrexit,  ut  Dominus  ipse  lestatus  est  {ifatih, 
11. 11).  Niliileiiim  propheum  tanto  bonore  cumuln- 
vit,  quam  quod  Dominum  bapiizavil.  Pergamus  ita-  . 
quc  ad  baptismum  Domiiilcum,  qui  Prdecursorem  Re- 
gis  C3Blorum  niaxime  exornavil :  atque  intra  Jiidaese 
rc^^iones  noS  sistamus  affectu,  ex  quinus  primos  fru- 
ctus  boiiorum  decerpsimus  :  vel  potius  res  ipsas  ora- 
tioiic  describamos,  et  liic  eorum  qu:e  paiilo  ante  sunt 
lccta,  fructuin  colligamus.  Fingamus  anirno  Jordanem 
liluiu,  qui  prsesentem  in  carne  Creiilorem  suuni 
suscepit,  hic  in  medio  nostri  fliiere,  ac  Baptislam 
Joannem  existimemus*  fluminis  rips  adslare  :  atque 
iniueamor  Ghristum  Dominuin  ad  famulum  suum  do- 
mesiicum  accedeniem,  et  ba^tizatum  ab  ipso,  et  di- 
gito  indicatum  de  cxlo  Spirilus  sancii  allapsu.  Ad- 
oremus  etiam  nos,  consubstantialis  Trlniiaiis  adoraio- 
res,  Pairem  qui  leslimonium  dedit,  et  Filium  cui  da- 
tuin  esl,  et  Spiritum  sancium  qui  et  ipse  lestatus  estl 
Scqiiamur  librum  evangeliorum  nos  ad  ea  qim  desi- 
deramus  manu  ducentem  ,  ac  divinis  literis  lamquam 
Tesligiis  insistentes  ad  mysierium  toK>  orb^  celebra- 
tiim  accurramus.  Tunc  venit  Jestu  a  Galiiiga  m  Jar- 
danemadJoannem,  ul  baptixarelur  ab  eo  (MaUh,  3. 15). 
Ad  Jordanem  venii  DoininnS  :  nihil  enim  interope- 
stive,  aut  praeter  ralionem  effecll  sapienti;p  lliesaunis, 
scd  singula  eorum,  qusc  noslras  redemptionis  causa 
siiscepit,  opportuno  tempore  exseqnutus  est.  Nam 
cuiii  Dous  sit  et  dpifex  omnis  temporis  omnisqiie  iri- 
tervnlli,  teinpus  constituit,  et  ejiismodi  dimis^lonis 
aclionibus  quasi  fl(»ribus  quibusdam  initia  eoruiii, 

}nx  exsequiiturus  erat,  conspersit  Tune  tenii  Jesut, 
ui:c;  qiKiiidovero?  Quando  omnes  «tatis  grudus 
excurrit ,  quando  omnem  natorae  scalam  asceudit , 
cuin  corporis  ejus  et  anim»  perfectio  eluxit,   cum 
triginta  annorum  circuitu  in  viruin  perfectum  evasit» 
luiu  vere  ad  Jordanein  pcrvenit :  et  cum  peccatoribus 
pcccatl  cxpers  ad  baptismum  arcessit ,  ac  demisso 
cn|Mie  ad  accipiendum  hujus  manii  baplismum  sese 
cuinparavit.  Joannes  aulcni  Baptista  cum  cum  probe 
noi»set,  quem  patre  moiistrantc  noverat  jain  indc  ab 
utero  matris  suei  deinde  inetu  ac  treniore  correplus 
dexteram  a  capite  retraliens  *  Qoid  hoc,  Inquit,  est, 
Doniinet  quid  sibi  vult  insolituin  istud  miiaculum? 
quid  huius  progressus  huinilis  benignusqiie  conspe* 
ctiist  Mibi  caput  inclinas  tu  EcclesiaR  caput?  mihi 
caput  inclinas  tu,  qui  inclliiasti  caelbs,  et  in  terram 
descendistit  milii  caput  Incliiias  to,  qui  caput  habes 
Dcum?  miht  caput  incliiias,  ^uod  Cherubim  adorant? 
mihi  caput  incliuns,  quod  Seraphini  veneranlur  et  ti- 
mentt  milii  caputinclinas,  qui  Adamum  et  Evam  inpa- 
radiso  lamquam  In  ihalamomatrimonio  junxisti,  et  il- 
lorum  capitibus  vocecoronam  imposuisti,  ac  fecundi- 
taiis  liberorum  bencdictiOnem  adjecisii,  his  verbis 
eos  coitH)ellanS,  Crescite  et  multipticamini ,  et  replete 
lerram  (Gen.  |.  48)t  qul  oralione  dedocis  ei  illo  iia- 
turam,  conspirationem  iiaturs,  oui  partum  morii  ad- 
I  versarium  opposuisli,  ut  plurfed  hic  propagaret.  quam 
iila  ainputarel;  qui  vitx  rotam  voltis,  tit  vis;  qui 
omnt  sanctificaii(me  inciinala  tibi  eapita  reples ;  qui 
iiullo  contineris  loco;  qui  fluvlos  misericordiarum 
eff^undis,  in  hunc  flutium  vis  descendere,  el  qul  fluen- 
lorum  es  condilor,  haec  elegisti  in  quibus  versarere , 
et  baptisma  petis  quod  a  te  in  eum  Aiicm  accepi ,  ut 
iis  a  me  darelur,  qui  eo  indigerentt  Etetiiin  quld 
tandem  tibi  baptismo  mBniteutiae  estopus,  qui  poeni- 
teirtium  ipse  misererfs?  quomodo  indiffes  medicina 
cjusniodi,  qui  solo  jussu  aliorum  vuinerious  mederls? 


qua  in  re  pceniteniia  eges,  tu  qui  omnla  gratulatlone 

ac  laude  digna  edis  facinora  ?  honne  le  sola,  qua  prose- 

queris  mortales,  benevolentia  ad  ha;c  humana  per- 

peiienda  dimisit?  Tu  servi  formam  geris  quam  tibi 

ipsi  finxisti :  et  hujus  opera  tnam  imaginem  satictifi- 

casti,  quam  diaboius  ante  corruperat ;  renovasti  eam 

ut  voluisti :  tu  genilor  factus  es  omnium  nostrum. 

Nonne  relegatus  Adam  in  te  revocatus  est?  nonne  iii 

te  regnal  olim  d&mnatnm  genusY  nonne  per  Mariam 

Evam  erexisti  collapsam  ?  notmc  circumis,  ut  homines 

angelis  squales  reddas  ?  noiine  iniqultatem  nt  insi- 

diosam  generi  e  icrra  expellis?  nonne  justitiam  et 

aequitatem  ut  humana;  nuiriccm  naturs  in  vitam  in- 

troducis?  nonne  tenebricosam  fallacisenoctemai>igist 

nonne  cognitionis  divin,T  diem  oriri  facis  iis,  qui  eius 

▼oluerlnt  pulchritudincm  intiieri?  noniie  veritatis  lu- 

cein  in  omnium  animos  immittis?  nonne  nebulas  im- 

pielatis  ut  fumum  dissipas?  nonne  tanu|uam  sol  ju- 

aiitiae  candida  corporis  nulie  circumseptus  divinitatls 

radios  undequanue  diffundis?  nonne  et  adspectu  ,  et 

ingressu,  et  liabitu,  et  cogiiatione,  ct  mente,  et  ariimo 

vlrgo  es  ?  nonne  ex  virgine  corpus  virginitate  prjedi- 

tum  tibi  coudidisti?  Anergo  hac  |)Qeiiitenlia  indigent, 

aut  contritione?  Quain  igiiur  ob  causain  tc  bapiizabo,  - 

flnminis  conditor  baptismique  iargitor,  uni  pronier 

amorem  tuum  erga  homines  homo  fieri  voluisti  ?  Nul- 

lum  est  in  te  iniqniiaiis  vestigium,  neque  macula  ulla 

peccati  impotlutam  carnein  luam  umquam  polluit,  ne« 

qiie  in  ore  tuo  dolusumqu.im  locum  habuil.  Venenum 

aspidum  sub  Judaicis  labiis  occuitatur:  sunt  enitn 

genimina  viperarum,  eorumqne  sunl  linguas  dolosae,  ' 

too  vero  cx  ore  vit»  xterna!  fontes  scaiuriunt  (Pe/.  3. 

22) :  nna  viia  cum  sis,  vitam  lb(|Ucris  et  fargiris. 

Quomodoergo  qni  prxsentem futuramquc  viiam  lar- 

giris,  egcna  in^rederis  ha^c  fluenta  ?  Reliqui  omnea 

oui  a  ine  baptizantur,  hxc  a  me  sempcr  audiunt : 

Poenitentiam  agite :  appropinquavit  enim  regnum  ceelO" 

rum  (Matth.  5.  2) :  v.i  credite  in  Dominum  Jesiim 

Gliristum  Fiiium  Dei  unigenitum.  In  te  vero,  dum 

baptizabere,  quid  eloquar?  quid  pronuntiabo  ?  di- 

camne,  Poeniieniiam  age?  quis  vero  pcenitentiam  tuain 

suscipiet?  quis  enim  est  alius  major  le  Deus  ?  Dicam, 

Puenitenliam  nge,  Appropinquavit  eniin  regnum  CfBlo- 

rum  ?  et  reffno  regnum  evangelizabo,  et  tibi  de  te  ipso 

narrabo?  fort«  quia  ouid  sis  i^noras?  nou   nosti 

regnum  ca  lorum,  quoa  ut  hominibus  afferres  e  caelo 

venisii?  Dicamne  tibi,  Oede  in  Dominum  Jesum 

Ghristum?  tene,  tibi  ot  credas,  cobortnbor?  quis 

porro  umquam  admonitus  est,  sibi  ut  crederet  ?  Crc- 

dere  enim  oportet  accedeniem,  quod  Deus  est  (Hetfr, 

11.  6) :  tu  vero  Deus  es  et  Dei  Filius,  qunmvis  homo 

sis  Jiixta  id  quod  apparet,  et  dignus  es,  cui  ab  honii- 

nibus  credatnr.  An  vero  dicam  tibi,  Crede  in  Pnirem 

luum  ?  quasi  tu  visus  uinquam  sis  incrcdolns^  vel 

adversarius  Patri  tuo?  quando,  ini(uam,  a  diviniiatc 

Dei,  qni  te  ^cnuit,  separatus  fuisti?  Quld  ergb  dicam 

tibi  ?  crede  in  Spiritum  sanctum  ?  Alqni  ih  te  llle  te- 

ctimque  versatur.  Ego  debeo  a  te  baptizari,  et  tu  venis 

ad  meiMaltk.  5.  U)?  Unigenitus  Del  Filius  nd  filium 

atocbaniB?  qul  ex  virgine  natus  est,  ad  eum  qni  ex 

•terillortus?  qul  matris  vitviniiatem  non  solvisil ,  ad 

euro  qni  parentia  solvlt  sterilitatem  ?  qm  e  ventre  ado- 

ratus  es,  ad  eiiro  qui  tuum  ( x  utero  dohiiiiaium  agno- 

vit?  qui  inter  homincs  versatilses,  ad  vocein  deserti? 

qui  lam  excelsus  es,  ad  tam  humilem?  Dominus  uni- 

Tcrs»  creatursead  indignnm  bontiati^  tna^  minisirnm : 

naturadives  ad  natura  pauperem,  sedtua  sola  grntia 

divitem:  eaelestis  et  terrestrisad  terrestrem  taiitum:  qui 

desuperioribQsquidem  locisdivinitatem  habes,  demV 


903 


S»>URIA. 


m 


rtoribus  huroanitatem,  adeum  quicx  inrerioribustan- 
tum  prodiit?  tantus  Dominus  ad  me  exiguum  fhmulum? 
At  enim  servus  dominum  in  libertatem  iion  vindicat, 
lucenia  solero  non  illuminal,  lutum  figuium  ipsum 
non  corcigit,  ovis  pastorem  non  pascit ,  praecursor 
rcgem  non  condecorat.  Fluvius  tuam  non  fert  divi- 
niiatem ;  fluvius  non  melilur,  quem  caeium  non  capit; 
Jordanis  suum  condiiorem  non  abluit;  aqua  suum 
agnoscit  auclorem ;  haec  fluenta  non  norunt  lumen, 
et  ego  audebo  ad  ministeriuin  accingi?  Aniinus  meus 
xstuat,  manus  mea  tremeiis  vereiur  ad  corpus  lioc 
tuum  omnt  ex  parle  sanctum  accedere. 

2.  Quid  faciam?  quid  exsequar?  Et  vereor  le,  Du- 
roine,  et  amo»  et  lugcre  non  audeo,  ct  accedere  'eru« 
besco:  baptismum  conrerre  simul  borreo,  et  nccipcre 
saiiciificalionein  percupio.  £go  debco  a  te  baplizttri 
{Matth.  3.  ii) :  ego  te  adorare,  uon  baptizare  sum  cdo- 
ctus :  quin  potiiis  cervicem  e^omeam  dcxterx  luae  iii- 
clino.  Benedic  mequi  bcnedicis  annos  justoruin  :  (ac  ut 
in  Jordanis  fluentis  liodie  exsiliani,  quomodo  efTccisli 
nuper  ut  in  inalernis  visceribus  cxsuUarein.  Sanc,  in- 
quit  Dominus,  o  Baplisla,  modestiain  luani  admiror, 
sed  obedieiitiain  quxTO !  Faclus  es  regni  inci  palro- 
nus,  sed  meoe  dispensationis  administer  fieri  dcbes. 
Vcni  enim  ego  ad  te,  quandoi|ufdem  ei  (iiii  iioc  con- 
feri,  et  iis  qui  similes  tui  sunl :  veni  ego  ad  le,  ut 
omnes  homlnes  ad  me  accednnt :  dcscendi  de  cxlis, 
et  lolus  sutn  in  sinu  Pairis,  ui  conjungain  opus  cuiu 
opifice:  veni  prxsens,  ut  rugientes  vivos  capcreni : 
veni  ut  homo,  ubi  jam  anlea  cram  ui  Deus,  quo  iio- 
nlincs  deos  reddercm  :  accepj  ex  vobis  cgcnam  ma- 
trem ,  ut  vos  cuin  fiducia  Putrem  meuin  appeliare 
possitis  :  educatus  sum,  ut  infans ,  laclis  cibo,  ut  me 
ipsum  fidelibus  in  cibum  proponerem :  invoiutus  sum 
puerilibus  fasciis,  ul  iniquitaiis  vincula  disruinperem : 
recliiiatus  suin  non  iii  regio  quopiain  ieclo,  sed  iu 
vili  prxsepio,  ulpost  meamin  prxscpio  rcclinationem 
nullus  ainplius  coruin,  qui  raiionis  pnrticipes  sunl,  ut 
'  rationis  expers  conlra  rationem  vivat :  excepi  cor- 
pore  meo  circumcisionem,  quam  ego  aniea  lege  laia 
imperaverain ,  ut  circumcisionem  non  inanulaciam 
inlroducam  :  ut  primogenitus  iege  consiiiuium  obtu- 
lit  sacrificium,  qui  sum  (Jnigenilus,  ut  ejusmodi  sacri- 
ficiuin  immulem,  ac  nieipsum  inusttatuni  quuddain  el 
miruin  sacrificium  reddam.  Fugi  in  iEgyptuni ,  at 
non  desii  omniuin  esse  perfugium  :  factus  suin  infans 
reccns  nalus,  vir  perfectus,  ut  vides,  ut  perfeciioneni 
iinperfectis  elargiar :  pcr  oinnes  attutis  gradus  pio- 
veclus  sum ,  ut  oinnem  aetatcm  lioc  prosrcssu  pede- 
leutiin  facto  corrQborcin.  In^ressus  suni  uuvium,  quo 
efliciam  ut  lerrigenac  ingredianlur  in  cxium  :  ei  boc 
baptisma  suscipio ,  utdiscipulis  meis  regeneratiouis 
bapiismum  confernm.  Susiineo  descensum  in  attuani, 
ut  gcnerationem  secundiun  carncm  suslinui.  Ut  le* 
Kislalor,  Icgis.veneror  jura,  ut  rcnovein  gratise  sym- 
Dola  :  ul  medicus  saiius,  luedicinx  a^groruin  particeps 
lio,  licel  ea  non  indigeam,  ut  rccenltus  piscinse  (a) 
remedium  laborantibus  cxcogilem.  Grucein  peccato- 
rum  causa  suscipio,  et  lavacrum  pericuii  expers  re- 
cusabo?  trium  dierum  spatio  morluus  essc  non  dubi- 
tabo,  el  desceusum  liunc  dolore  vacuum  non  feram  ? 
in  ipsuin  inferni  profunduni  desccnsurus  pcrgo,  el 
his  fluentis  fluvii  non  circumrundar?  Baptiza  ergo 
me,  qui  baplizaturus  suin  et  servaiunis  eos«  qui  vo- 
luerint :  baptiza  me,  qui  baplizalam  peccatis  et  de- 
mersam  naturam  bumanam  ad  c;eIoruin  celsitudinem 
proveciurus  sum :  baptiza  me,  ut  lioinineiu  in  tenis , 

Suem  angeli  ut  Deum  celebranl,  ei  laudant  in  cdelis. 
sio  diligens  mysteriprum  meorum  adininister,  in 
bpnam  acliooem  transferexcusationcm :  siste  linguam, 
ct  ad  opus  excita  dexieram.  Imponc  audacler  ma- 
iiuin  veriici  meo,  qui  propier  te  ex  tua  inassa  desum- 
pius  esl :  ex  meo  bapiismate  hoc  lucri  fac,  ul  Bapiista 
dicaris.  Sine  modo :  tantisper  baptiza,  et  posiea  de 
mea  divinitate  loquere:  tantisper  bapiiza,  ei  poslea 

(fi)  inscliMUii  ai»|.ollia  iyulcai  baialsnialis. 


adora:  Sie  enim  nobi»  convenit,  ut  omnem  junkiam 
adimpteamus  (Matth.Zm  15).  Nihil  ita  cxcelsum  exor* 
nat  y  ac  demissio  voluncaria  :  vera  cnim  sublimitas 
actiones  modestas  noii  recusat.  Tunc  dimtitii  ipsuin 
Joannes  his  eum  verbis  alloquoius :  Eoce  obsequor 
imperio  tuo,  Domine  :  qux  enirn  ignorans  didici,  ea 
gaudens  perficio.  Ecce  dexleram  meam  capiii  luo  ad- 
moveo ,  quandoquidem  id  iu  jussisti,  ei  ego  servus 
luus  suin ,  ei  filiiis  ancilla»  tu9e,  ei  manus  niea  opos 
luum,  ei  hic  fluvius  lux  dominationis  defluxus  est,  ei 
hacc  fluenia  creaturde  Uix,  ei  hoc  bapiisma  donum 
luum,  ei  lu  solus  nosti  mystcrium,  quod  perficis. 
Baptizare,  quaeso,  haptizare,  cl  serva,  ui  vnles,  quos 
crcasti.  Beatusego qui  propter  te  inusiiaia railonesum 
nalus,  ei  insolito  more  in  dcserto  educaius,  ci  nunc 
hoc  n  te  ininistcrio  dignus  habitus:  beaius  ego  qui  a 
le  fuerim  approbaius,  uiianio  inyslerio  operam  nieam 
iinpendereni.  0  dextera  quaiilum  exaltaia  cs!  o  lu- 
leuin  inslruinentum  quantuin  honoratum  es!  Ainalor 
«')oiniiiuni,  inagnorumque  largilor  munerum,  Doniinc, 
posieaquam  gratiam  immiscucris  aquis,  eisque  tJe- 
scensu  tuo  quoddain  quasi  fernicntiim  sanclificalionis 
insorueris(genu  flcxo  adoro  te,  Domine),  egrediens 
cx  aquis  ascende,  ct  coniplcclere  humanam  nalurain, 
pene  agentem  animnm  et  delicicnlem  :  visita  eain , 
quai  volunlaria  febri  laborat ;  erige,  suscita  in  ierra 
velut  in  lecio  jacentcm,  et  variis  morbis  laborantem  : 
ut  inedicus  inorbos  depelie.  Te  claudi  exspeciauL ,  ut, 
cum  loquutus  fueris,  currant :  te  exspectant  cxci,  ui 
videant:  tuam  vocein  prxsiolantur  mortui,  ut  resur- 
gaiil:  luum  siiiunt  adventum,  qui  aesiibus  calamila- 
tum  urunlur :  sisle  te  omnibus  lamquam  rorem  sani- 
talis.  Ei  baplizatus  Jesus  ascendit  de  aqua ;  ei  ecee 
aperti  sunt  ei  cwli :  el  vidil  Spiriium  Dei  descendentem 
sicut  columbam^  el  venienlem  super  ipsum  {Mallh.  3. 
46).  0  admiranda  ei  incredibilia  mysteria!  Gxlum 
desursuni  adorat,  quein  paulo  aiite  ifuvius  abluil,  et 
Spirilus  sanctus  eom  iestalur  Deum,  quem  baptizavit 
servus.  Ei  ecce  vox  de  cxlis  dicens,  Hic  est  Filius 
meus  dilectuSf  in  ifuo  mihs  complacui  (Ib,  v.  17).  Hic 
esi  qui  bapiizaius  est,  non  quod  ei  hoc  opus  essei, 
scd  tanlum  quod  hominuin  amore  tenerelur :  is  cui 
tesiiinonium  dicil  Spiriius  sauctus :  quem  ego  qui 
probc  illum  noveram,  oinnibus  praedicystvi :  qui  ex  ine 
.ante  sxcula  geniius  est,  ei  nunc  ex  Maria  natus  se- 
cundum  carnem  :  qui  consubsianiialis  esi  roihi  et 
vobis  :'quicoa2lernus  esi  mihiyCt  conformis  veslrae 
fornia; ,  creator  Adaini  et  muis  ex  posieris  David, 
creaior  Yirginis,  et  Yirginis  filius,  qui  menie  percipi- 
lur,  ct  exterius  apparet,  qui  ei  fide  et  visu  corniiur, 
pcrfecius  in  divinitatc,  ei  perfecius  in  humaniiate. 
Jiic  est  FHius  meus  diUctus.  Hic  qui  el  miracula  edil, 
ui  Deus,  et  patitur  ut  homo,  meus  esl  Filius :  neque 
enini  crux  a  ine  eum  separat,  qui  a  me  natura  esi  iii- 
separabilis.  Hic  ei  clavis  conflxus  meus  ett  Fiiius : 
non  eiiim  divinain  naluram  laeduni  clavi.  Hic  cliam 
dum  paiitur  Filius  csi  meus ;  neque  enim  ejus  divi- 
iiitaleni  passio  poiesl  attingere.  Hic  siui  sponte  mor- 
tuus,  mortis  naturaliier  adversarius,  meus  esi  Filius: 
mori  auiem  sccundum  dtvinitaiem  neque  naturaliter 
solet,  neque  vult,  neque  potest :  vitam  enim  non  viii« 
cit  cxdes,  nequo  mors  superat  immortaliiatem.  Hic 
etiam  rcsurgens  ex  moriuis  meus  est  Filius :  etcnim, 
ui  condiior  uiiiversi,  resuscitabii  templum  corporis 
suK  quod  ab  inimicis  suis  dissolvi  permisit.  Hic  qui 
cum  hac  carue  ad  cxlos  asceudei ,  a  quibus  non 
abscessil,  meus  est  Filius.  Quicumque  hunc  suscipii , 
cum  ipso  me  suscipii ;  quique  hunc  adorai,  me  adorat ; 
qui  in  hunccredit ,  in  me  credit ;  qui  bunc  parvipendir, 
me  parvipendit :  conlumelia  quippe  filii  patris  injuria 
esl.  Huncqui  cxcipit,  neque  curiose  scrutatur,  scd  se- 
rio  coiit,beatusest.  Hic  est  fHiusmeusdHectus^inquo 
nii/ii  complacui.  Peccalores,  currite  ad  eum  qui  toHii 
mundi  peccaium ;  damnaii,  complectimini  benigiiuiu 
Judiccm;  vosqui  peccalts  esiis  necaii,  ad  vitasfonicm 
properatc.  Hu!c  sunt  fcslivilalis  Baptistx  dona  put- 
clieiriiiin,  lixc  oinuia  iiobis  prxbuit,  qui  proptcr  nos 


805 


I.N  S.  THGOPHANIA,  SEU  BAI>T.  CHR. 


*ap|QniU,  DomiDbS  Ubristus  ^ds  noster :  ipsi  gloria 
ci  potestas»  siiuiil  ciini  F^alro  el  saiiclissimo  ac  vi- 


«)6 

Tifico  Spiriin,  naiie  et  semper,  et  io  saceula  ^«ruio- 
rum.  Ainen. 


BIONITUIII 

AD  HOMILIAM  IN  SANCTA  THEOPHANIA. 


Lccin  indignnm  et  itisiilsiim  opiisoulum  inTlieo- 
phanift  iinn  sine  fastidio  edimus.  Qiicm  enim  iion  pi- 
g<*at  liitjiismiMli  niigas  irsclare  Y  Quia  lamen  ab  Savi- 
lio  ei  Fri»ni«ine  jam  editum  fuerai,  hlc  inter  Spuria 
kicum  liabeat. 


interprelationeiu  Acliillis  Statii  LnsiL-ini,  uipnto 
non  accunitani  ct  ad  aliiid  difcrsumqiic  excin|ilar 
Gnecain  concinBatamy  r^edmus,  aovamque  fara- 
vimus. 


m  SANCTA  THEOPHAMA. 


ETangelicoriim  fons  documcnlonim  apertos  habet 
rivos,  ac  si  quis  siiibundoscx  illo  bibat,  viiam  accipit : 
Tiiaiii  nuiem  accipit  scciifiduni  spiriimn  etlegempne- 
eepionim,  la^iiiianiqiie  yino  juciiiidiorein  accipit.  Nul- 
Inni  quippe  »iatieiaiem  afTert  spiriliialiiim  oraculorum 
dulceilo  :  iioii^  rnim  venlrem.  sed  cor  gatidio  replet 
pionitnqnc  cogiiaiioiies  iudivinum  aiiiorem  iiiipeilit^ 
Audisiiiiiodoin  EvangeiioJoantieiiiBa|)tisiamclaman< 
teni  ad  roiinuenteiii  uiidiqne  ad  bap*tisnium  Jnda^orum 
tiirbam  :  Ego  qnidem  ba^Hiio  vos  in  aqna  ad  pceniten" 
tiom ;  $ed  qui  po$t  me  venil,  forlior  n\e  est.  Qui  po$t  me 
tenit :  Posi^  sciiicet  secitndum  parlutn.  Qui  post  me 
venit^  fortior  me  est^  cujus  non  snm  dignus  calcea- 
menta  portare  {Matth,  5.  11).  Ecqua  calceaiiienta 
geHkmda  fcreliat  Dominus,  ut  dicat,  Non  sum  dignus 
caUeameiUa  portare?  Hic  vocal  c:ilceaiiienta  dispen« 
saiiiMiis  niysieria  :  cnlceameiita  qnippe  voeatur  in- 
cnrnntio  Doinini.  Htijusquereitesiis  est  Doininus,  cum 
per  prophrtanicrlniiiat :  In  idummm  extendam  calcea*' 
mentum  meum  (Psal.  59.  10).lde(xjiiescabetlum  etiain 
aiiilit  Cbristi  liicarnaiio,  ut  pote  visa  in  terris,  et  ter- 
minuin  icrne  coiiipiexa  :  quitd  ciiam  propbcta  cx 
inr:M|ue  partc  dcclnmnscInmalKil,  Exaliate  uominum 
Deum  ttostrnm  et  adorate  scabellum  pedum  ejus  {Psal, 
98.  5 )  Kgo  f;nidem  baplixo  ros  in  aqua  ud  pantiten-- 
tiam  :  qui  uulem  post  me  venit,  forliur  me  est,  cujus  non 
smn  dignus  calceamenta  portare :  ipse  Vos  baptixabit  in 
Spiriiu  sancto  et  igni,  Cnjus  ventilabrum  in  manu  ejus : 
et  triiicum  quidem  congregabtt  in  horreum  suunit  paleam 
miiem  comburet  igni  inejrstinguibili  {Matth.  3.  11..  li). 
H;i^c  iiunti:inti  Joaiini  rortioriquc  se  Domino  qunsi 
luba  prjcfineiiti,  reclainabnnt  li,  qui  nb  illo  baplizaii 
fiienint  :  Nuni  quispinnt  le  fortior,  o  proptiein  ?  qtild 
tibi  ipsi  calumniam  iitfers  ?  lu  mngni  Znctiaruc  filins, 
tu  honiiiiibus  desidernitiiis,  foriM|iic  lerribilis.  Niim 
quispi.i«i  le  forlior?  quid  nugnris?  Nemo  le  foriior 
est.  Tii  protnissione*  pnevia  nalus  e<,  lu  a  Gnbride 
annaiitiatns,  lu  in  ipso  attiri  declaratiis,  tu  vinclam 
parenlis  lui  lingunm  fter  Gabricleui  solvisti,  tu  Joan- 
nes  vocaris,  qnod  signiflcai  graltain  Dei.  Quid  te- 
ipsnin  cahimiii.i  itnpelis?  Nullus  cst  te  forlior.  At 
Joaniies  ui  servus  Domiitotesiiinoniumtterhibeiis,  di- 
viiiain  sibi  digiiitatem  noii  arrogaiis,  coiilra  reclainan- 
les  lurlias  vociferabatnr  :  Vos  id  ,  qiiod  nnscitis » io« 
qnimini ,  ego  vero  qiiod  scio  lestiltcor.  Foriior  ine 
venit :  ego  propter  inum,  non  ille  propter  nte  :  ego 
ox  sicriJi,  iile  ex  virjine  :  ego  miles,  ilte  rex  :  ego 
pnccursor,  ille  caflesiis  :  ego  spiriluin  muluo  accepi» 
ille  viiiiiii  targitur  oinnibus  liominibus  :  ego  pcenilen- 
ti.i;  pnc<u>,  itle  adopiioiiis  Inrgitor  :  cgo  baptizo  vos 
ifi  a  (ua ,  piius  vos  eniundans  ut  vasn  peccuiis  sor- 
dida ;  ilte  grati.v  uiigiier.tum  infundel  :  Ipse  vos 
taptixabit  in  Spiriiu  sancto  et  igm,  qni  non  urat,  « 
ied  qui  sanctos  efliciat.  Ego  monilis  iingnam   ad- 

S.  JoiN.  Chrysost.  II. 


bibeo,  ille  juati  judicii  ventihibnim  gestat  aiqne  justos 
ceu  tritiCum  maturum  in  horrcum  cxlorum  de« 
feret ,  peccaiores  vero  non  resipiscenies  ceii  paleam 
comburendam  tradct  igni  inexsrmguibili*  Qui  auum 
post  me  venii,  .fortior  me  esi,  lllum  exspcctate,  ab  itlo 
perfeciiim  accipiie  baplistna  :  ego  lucerna  iii  aliqua 
parle,  illc  sol  ubique.  Qan  auiem  post  me  venii,  fortior 
meest,  H.tc  alque  his  siniilin  Juanne  pnirdlcaiite« 
turbx  ab  illo  bapiizaUBexspectabant  inutuo  sic  collo- 
qnenies  :  Perseverenius  venniri  rcgni  vcl  ponipus 
specuiores,  vcrbis  quippc  terribilibus  aures  nosiras 
oneravit  Joannes  t  sed  lorliorem  venturuin  dicit,  ven- 
tilabrum,  ignem  el  Spirilum  fcrentem.Cuniexspecia- 
rcnt  turbx  inundani  rcgni  adventuin,  quo  nnivcrso- 
riim  Deus  de  cxlo  descciidorci,  Ecce  Domiiras  *  bu- 
mana  spccie,  solus,  abjoctns,  cuni  uiia  vesie,  qunsi 
unuse  vulgo,  ad  Jordaiiem  accedens,  capnt  incliiM- 
vit  Joanni  ul  bapiismum  acciperel.  lloc  huinili  Chri- 
8ii  accedentis  spectaculo  pnclcr  exspeciaiioiiein  con- 
specto  Jonnnes  Baplista  hacsitnvii,  dubitavit,  oiistti- 
puit :  tnpii  iocum  captabatundique,  nccqiio  aufugii-ct 
reperit;  invisibili  manu  detonlns  el  cohibitus,  ci  Do- 
minum  se  detincntcm  sic  claninns  alloqnebatiir :  Ego 
debeo  a  lebaptizari,  ei  tu  venisad  me  {Maith.  3. 14).  Quid 
facis,  Doiniiie?  qutd  me  turbis  necaiiduin  tradis?  Mc 
mox  ui  mendacom  lurbx  l;ipidabunt :  ego  in.igiia  de 
te  finedicavi,  et  tu  quasi  e  irivio  ot  peregrinus  adve- 
nisli.  Qnid  facis,  Doniine?  supra  Kegis  Filiiis,  ci  iiw 
fra  quO(|ue  Regis  Filius,  et  nusquamSGe|itriiin  regiuni  ? 
Profer  dignilatein  tuam  :  cnr  soliis  et  vilis  nilvciiisri  ? 
ubi  lua  iila  angelorum  cobors?  ubi  arciiangeloruni 
ordo  ?  ul)i  Cherubinornro,  qiii  sex  alis  instnicli  suni, 
minisieriuni ?  ubi  venlilabruin?  nbi  igiiis?  ubi  ille  luus 
Spiritus  saiictus?  Moysem  glorta  affecisti,  [ncidaui 
nubein  apposuisli,  cotuinnam  igneain  ipsum  pra^oe- 
dere  jussisti,  vultum  ejus  aiigcbca  gloria  fnigerc  cu- 
rasli,  servum  tali  gloria  circuindedisii»  et  tu  Duminiis 
privalo  accedens  liabitu  caput  inclinais  mihi  ?  Erigc 
tc^  caput  es  oinnlum  :  osieiide  qui  sts :  buinilia  exlii- 
buisli,  exceisa  jam  ostende  :  eos  qui  adsunt  baptiza,  i 
meque  prtiiium.  Quid  eveniet  si  te  baptizare  vCiiiu? 
Jordanis  non  feret :  ilie  te  conditurem  novii^  fluenia 
retro  convertil,  non  oltra  cursu  sotito  fluit,  ordini 
renunliat.  Etemenla  le  iionint,  el  ego  non  te  nove- 
rim  ?  Si  vis  baplizari,  te  ipsuin  bapliza.  Non  cxlcndo 
manus  :  negant  ill»  ofQcium,  lorpent,  contrabuntiir, 
ei  quod  minime  didicerunt,  exercere  nou  valeiit.  Ego 
debeo a  te baptixari,  et  lu  venis  ad  me{lbid,  5.  42)? 
Novi  qui  sis,  tuque  scis  me  nosse  ie«  Quid  nie  cclas, 

>  Quidam  textum  gneonni,  qui  in  boc  looo  imuicus  est, 
resarcire  conali  in  buac  sensuiitiocideruul:  Cvm  exsfiecta- 
rent.,,  advenium^univcrhorum  uominumet  neumiulvenire 
vidit  Joaunes^  et  DomtmfSy  etc 

(Ftnjf-«jr.) 


w 


SPUIIIA. 


80S 


qui  le  Bovi  ?  In  matris  Utero  fattens  naltfrae  Iqj^es, 
cum  noDdum  ^xacto  tempore  exitum  non  refierlTem, 
te  in  prxgnanlis,  quam  tu  gestabas»  utero  vidi :  te« 
qiie  agnovi ,  cumque  loqni  non^valerem,  matris  ore 
clamavi :  {Jnde  hoc  mihiy  ut  ventai  mater  Domini  mei 
ad  me  (Luc.  1.  43)?  Iliic  noii  erravi,  et  nunc  cogni- 
tioue  non  assequar !  Ego  debeo  a  te  haptixari^  et  tu  ve- 
uis  ad  me?  Respondet  Dominus,  ut  modo  audisti : 
Sine  modo :  sie  enim  oportei  uo$  imptere  omnem  tusti" 
tiam  (Matth,  3.  45).  Sine  modo  :  nescis  quld  dicas, 
ego  quod  agam  scio.  GiQriam  divinilatis  mea:  tibi  re- 
velari  expetis  :  id  non  feri  tempus  :  omtiia  bona  tem* 
pore  siio.  Tu  vere  dicis,  sed  non  tibi  habeiur  fldes  : 
increduia  quippe  est  Jndsepruni  natio  :  arinon  ilios 
genimina  viperarum  vocasti  ( Maith.  23.  33.)  ?  Gur 
ergo  vis  me  lilis  revelari  ?  Tuum  de  me  lestimonium 
non  accipiunt :  te  suspectum  habent  circa  prxcur- 
soris  oflicium.  Sine  modo  :  majus  accipieiit  testimo- 
uium  :  Sine  modo  :  mc  enim  oportet  nos  implere  om- 
fi^fn  jusiitiam,  Reponit  Joannes,  Quo  pacro,  Domine  ? 
Tum  Dominus  :  Queniadmodum  circiimcisus  sum,  ut 
legem  implerem,  itabaptizor,  ut  gratiani  coniirmem. 
Si  parlein  impleam,  partem  relinquam,  inancani  re- 
iinquo  dispensationem.  Omnia  impicam  oportet ,  ut 
posliiac  Paulus  scribat :  PlemludoleffisChrishu  in  ju* 
stiiiam  omm  credenti.  Sine  modo  :  sie  enim  oportet  nos 
impiere  onmem  justitiam  (Rom.  10.  i).  SinCf  ioannes, 


nqu»  naturam  Banctificari :  omnia  impleam  oportet.' 
Nisi  n  te  baptismum  aecipiam,  rex  a  sacerdoie  pau- 

Kre  baptizari  nolet.  Sine  modo,  sine  ex  alto  clamet 
ter  :  Hic  est  FiUus  meus  diteetus  (Matth.  3.  i7  ) ,  rie 
me  fabri,  sed  ut  coplestis  Patris  fllium  dicant  Judap.i. 
SinemodOy  ne  Adamo repugnes :  secundiis  Adamsum, 
qui  sordes  peccatorum  ejus  abstergere  volo  :  nisi  ego 
baplizer,  quomodoille  purgabitiir?Ideo  trigintaan- 
nos  natus  baptizor,  ejus  xtatem  excipiens,  ut  per  id 

Suod  ad  illum  spectabat,  qupd  nieum  est.conrirmetur. 
ifi^  modo,  ut  impieatur  propheta^  dictum  :  Vox  Do- 
mini  super  aquas  (Psat.  28.  3).  Tremendnmque  er:U 
Bpectaeuium.  Joannes  caput  Domini  tremens  tetigit, 
coilisque  aperiis  rem  contemplabantur  angeli  :  ac 
Spiriius  gratia  specie  columbae  ad  caput  Doniini  ad- 
vulans,  Joannis  dexlernm  femovebat.  Adstabat  mul- 
tiiudo  admodum  dubilans,  et  alternis  vicihus,  Quiii 
061  hic  ?  dicens.  Ilinc  ceu  rcspondens  turbge,  Quis  est 
hic?  qiixrcnii,  clamavil  Paler,  et  dixit*  Bic  est  Fi- 
tius  meus  ditecluSf  in  quo  mihi  compiacul :  ipsum  au- 
dite.  Amorein  erga  flliuiu  genitor  damando  lestatur, 
ui  discas  Creatoris  erga  luundum  uflectum,  qui  pro 
talibus  servis  Filiuin  iradidit,  pro  odiosis  dilectum, 
pro  peccatoribus  impeccabilem  ,  pro  iiigloriis  glorlo- 
sum.  Gioria  igitur  celebremus  Dominum,  qui  appa- 
ruit ,  cum  Patre,  Fiiium  et  Spiritum  saiictuin,  uunc 
etsemper ,  et  in  sxcula  saeculorum.  Amen. 


3 


MONITUHI 

AD  SOMILIAM  IN  OGCURSDM  GHRISTI. 


Indignam  €hrysost6mo  essc  lianc  homiliam  faie- 
bilnr  quivis  emunctx  naris  homo.  Multa  enini  hic 
aunt,  maxime  sub  fiucm,  inepta  et  puerilia.  Jure  ergo 


in  prius  Editis  inter  Spuria  ablegata  fuit. 
luterpreutio  Latina  est  Frontonia  Ducaei. 


DE  OCCURSU  D-  N.  JESU  CHRISTI, 

DBQUB  DBIPARA  BT  SYHtEONE  ORATIO   (a). 


Non  modo  came  se  vestit  Dominns  noster  Jesus 
Christus,  verum  etiam  ex  legis  praescripto  circumcl- 
ditur,  nt  omnem  JudaiCa  incrednlitati  occasioiiem 
■dimat.  Venit  enim  ad  legem  pro  lege ,  ut  per  fidem 
:tlege  discipulos  liberet  :et  caniem  susclpit,  et  cir- 
cumcidiiur  cum  Judaeis.  In  communionem  venit  car- 
nis,  in  communionem  veiiit  et  circumcistonis :  cogna- 
tionem  confirmavil,  ne  Christum  ex  semine  David 
ortum  negarent ,  quem  exspectabant :  ostendit  indi- 
cium  cognationis.  Si  enim,  cum  is  circumcisus  essel» 
dicebant,  Nescimus  undesit  (Joan.  9*  ^) :  si  secun- 
dum  carnem  circnmcisus  non  esset ,  speciosam  ne* 
gandl  occasionem  babuissent.  Posiquam  igitur  coii- 
fMiimali  sunl  dies  octo^  ut  dreumcideretur  puer(Luc. 
S.  21),  esspectabat  Jesus  incrementum  instrumenti. 
Postquam  consummati  sunt  dies  octo  :  lex  enim  octava 
die  circumcisionem  fieri  jubet :  cuinque  oclava  diea 
venerit  ,4)rocedit  in  medium  medicus ,  ac  lerrum  ca- 
pesaii ,  et  artem  suam  exercet ,  cessatque  sabbatum 
propter  circumcisionem.  Interrogemus  ergo  Judaeos  : 
Sabbatum  renuies  est ;  vacatio  perfecta  est  dies :  qua 
de  causa  septimam  expellit  octava  ?  cur  septima  supe- 
rior  evadit  octava?  Verum  Jud»i  quidem  res  Judaicas 
minime  noront;  at  Ecclesia  Cbristi  Cbristum  novit  et 
Judaica  Uocumenta.  Circnmciditur  enim  puer  octavo 
die ,  quia  Dominica  resurrectio  die  octavo  futura  erat 
lotiua  mundi  circumcisio.  Cur  enim  Moyses ,  ut  die 
sesto  cireumcidereni,  non  imperavit?  cur  iion  die 

(a)  coUata  oom  cod.  Reg.  1959,  ubi  multae  vaneUtes.         dUur^ 


nono,  vel  decimo?  Illuslris  igitur  et  claros  est  dies 
octaviis ,  quo  die  Dominus  resurrexit.  Si  quis  ergo 
resurrectioni  iion  credit,  incircumcisus  est  corde,  ac 
per  iiicredulitutem  alicnus  a  Deo.  Ipsa  vero  circum- 
cisio  fideiestvera  cof;niiio  atque  inleliigeniia.  Idcirco, 
carissime,  circumcisio  fidclibus  sacri  haptismatis  loco 
tradilur  ^ :  sanctum  vero  baptisma  Chrisii  resurre- 
ciiouis  est  figura.  Transi  ergo  a  came  ad  spiritum,  et 
a  corporeo  ad  mysticam  Spiritus  anagogen ,  illicque 
cnmalem  circumcisionem  reperies,  hic  vero  spiritua- 
lem ,  et  peccatorum  purgationem.  Oclava  Aorro  est 
circumcisio,  octava  iiem  resurrectio  est :  resurrectionis 
yero  figura  baptisma.  Itaque  a  rebus  parvis  ad  ma- 
jores ,  a  rebus  corporeis  ad  eas  quae  magis  sunt  spirl- 
tuales,  progrcssus  fii.  Accedant  iuque  Judsi,  et  pro- 
grcssum  faciant :  nam  a  carnalibus  faciendus  est 
progressus,  nec  in  illis  consistendum  cst«  Ac  Dominus 
quidem  nosler  JesusChristus ,  gui  non  venit  solvere 
legem,  sed  adimplere  (^Matth.  5.  47),  cum  Judaeis 
circumcisus  est.  Ait  i^itur  eyangelisu  :  Consummati 
sunt  Uli  dies  octo  ut  arcwnciderelur ,  et  vocatum  est 
nomen  ejus  Jesus  :  quod  voeatum  est  ab  angeto  prius* 
quam  in  utero  conciperetur  (Liic.  2.  21).  Nam  uos 
quidem  postquam  pariu  editus  esi  infans»  nomen 
accipimus  :  Jesu  vero  nomen  impositum  est  prius 
quam  pareretur;  erat  enim  antequam  conciperetur. 

^  Reg.  et  Savil. ,  in  circmneisionem  fidelitms  sanctum 
bapHma  consequenter  Imdtliir ,  et  jcum  cognitione  conce- 


Ml 


DE  OCCURSU  DOMINI»  D£  DEiPARA  ET  SYIIEONE. 


P»m  )esii8  «ppellaliM  est»  qiita  Salvatoris  opus  sns- 
ceperat.  Et  polquam  mpteti  iunt^  inquit,  diet  pwaa' 
fjoiiis  eofum  iecundum  ieaem  Moy»  (L«c.  2.  22).  Cu* 
josnaiii  pttrgationisT  Marue  scilicet  et  JFoseph.  Praecc- 
pit  enim  lex » ut  mulier  qu»  recens  peperisset,  donii 
se  contineret,  et  olsenraret  dies,  nec  foras  prodiret : 
poslqoam  igltur  impleti  sunt  dies  pdrgationis  secun  • 
dum  legem  Moysi  (tamet&i  neccsse  non  erat  hoc  vir- 
gtiti ;  veramtanieu  lex  adimplebatur) :  Tuiertmt  eum 
in  ieruealem^  ut  sisierent  eum  Domino ,  stctcl  icriptum 
eit  m  lege  Domtd  (i^.  v.  iS.  23).  Ubi  de  ptiriilcaiione 
corporis  fitmentio ,  Secundum  (egem,  inqoit,  Movii : 
ubi  de  slstendo  sancto,  Sicut  icriptum  eit  in  lege  Do- 
mtntrnon  quod  iex  Moysi  Dei  lex  non  esset:nam 
giuBcuroquepropbeta  loqui^er  ex  SDiritu  sancto  verba 
laclens,  non  ipse  loquiiur,  sed  bominus  suggerit. 
Verumumen  et  ipsa  pur^aiio.figuram  habuit  cor|K>nM> 
lem,  quia  legem  Moysi  dicit :  qoia  vero  primogenituni 
sisiebatur,  Secnndum  legem  Dominl  dicit,  ut  honorem 
deferat  ei,  quod  genitum  est.  Sicut  icriptum  e$t  in 
lege  Demdm^  Onme  moiculinum  adaperieni  vulvam^ 
oanctum  Dommo  voeabitur  (Ibid),  Hlc  igitur  sermo » 
•I  hatc  sanctio  loja  ejusque  ratio  ferebator  propter 
mmt^  TQivam  erat  apertnrus.  Num^uam  enim  olli 
iMmaaimaimm  hominwnveprimogeiiiti  vulvam  ape* 
imraiit ,  woA  waalt  mnlnai  pnmogeuita :  quem  autem 
Tlrgo  peperit,  is  solus  ndvaA  aperait.  Considera 
erco,  quaeso,  tolios  legis  constitutioiiem»  quse  ad  eom 
reierenatur»  qui  solos  ex  virgine  nascituras  erat. 
Unde  vero^poterant  eam  intelligere  Judaei?  cum  cnim 
cariiales  sint,  a  spiritualis  consequenti»  sensibus 
absontquam  longissime.  Ascendunt  deinde »  utdent 
hoaliam.,  Seoittdam  quod  dictum  eit  in  tege  Domnd , 
fOT  liutarttm»  aul  duoi  puUoi  columbarum  [Ibid,  v. 
z4).ll%c  autem  et  figurate  seciindum  legem  iiebanl, 
ul  ad  legem  adimplendam  nihil  deesset.  H»  legales 
aunt  figurm:veniamu8ad  evangelicam  narrationem. 
Et  ecce  vtr  tii  Jeruialem ,  cui  nomen  Sgmeon ,  et  homo 
iUejustui,  et  limoratui ,  et  Spiritui  ianctui  erat  in  eo 
(Ib.  V.  25.  26).  Hie  reepomum  aeceperat  a  Sj^ritu 
tancto  non  pnui  ie  viiam  /immmm,  0iam  vtderel 
Chriitum  Domini  (ifr.  i^.  27).  Senex  erat  Svmeon  et 
promissionem  exspeciabat :  in  tcmplo  manebat,  intra 
•  lilud  sic  apud  se  dicens  :  Ubicumque  natus  fuerit , 
huc  omnino  veniet.  Hic  vemt  in  Spiritu  in  tempium 
iUa  hora ,  qua  par^ntes  pueram  iiiducebant.  Saepe 
namque  venerat ,  sed  occasione  rerum  suaram ;  tuin 
vero  a  Spiritu  sancto  peropportune  deductus  advenit, 
ut  promissam  impleretur^  Hic  in  ulnis  suis  Jesum 
accepit,  et  benedixit  Deum,  et dixit : /Vunc </tmt<Af 
ienwm  futmi,  Domine^  iecundum  verbum  tuum^  in  paca 
(/^.  «.29).Undedimittis?  E  scaminate  vii»  hujus  : 
iristia  uamque  sunt  negotia ,  et  carcer  haec  vita.  IUe 
quidem  dimitti  volebat :  ac  si  quis  jacturam  fieri 
arbiiratur ,  cum  ex  hac  vita  disceditur ,  hic  nondum 
in  fldc  perfecius  est.  Veramtamen  dicebat  :  iVtmc 
liimtiftt  i«rv.»m  fuiim,  Domine,  eecun^m  verbum  ftfum, 
in  paee.  Qui  enim  pacem  facturus  esi  roundo,  adesl : 
coiiciliator  pacU  venit,  qui  cxlum  cum  terra  conjun- 
git :  adest  is  qui  terram  caslum  per  evangelicam  do- 
Gtrinaui  efllcil.  Clamat  Symeon  :  Nunc  dimitlii  iervum 
tuum,  Domine,  iecundum  verbum  tuum ,  m  paee :  quia 
viderunt  oculi  mei  ealutare  tuum  {Ib,  v.  29.  30),  inquit. 
Quid  est,  quod  ait?  Antea  quidein  credel^ani  nienie^ 
'  ac  ratione  cognoscebam  :  Jam  vero  vidcrant  etiain 
oculi  inei ;  et  quod  exspeciavi  corde ,  ccce  videruni 
ocoli  mei  consummatum.  Quid  tandem?  Viderunt^ 
iiiquit,  ialutare  tuum,  Qnalenam  illud  ?  Quod  paraiti 
ante  faeiem  omnium  populorum{Jb.  t».  51) :  non  uiiius 
popiili,  nequelsraelissoluro,  sed  ante  faclem  omnium 
populorum :  nam  qui  natus  est,  in  universum  magistcr 
est.  Lumen  ad  revelationem  gentium ,  et  gloriam  plebis 
tutB^  iirati  {Ib.  V,  32).  Quarelumen?  Quoniam  in  tene» 
bris  erant  gentes :  quoniam  tenebris  obductas  ffciites 
illiiminavit.  Lumen  ai  revelationem  genlium  et  gtoriam 
plebii  fti(s,  Jirael,  Hic  ({loria  et  illic  revelalio :  in  uno 
principium  raagisterii,  in  altero  consequeiis  discipllDa. 


810 

Gloriam  ptebii  tuaylirael  {AcL  3.  41.  ef  4. 4).  Sed 
omnino  dicet  aliquis :  Ubinam  autem  snnt  Israeltta^? 
HabesPetraro,  habes  Paulum,  habes  Joannem,  iiabei 
illa  tria  millia,  habes  ilia  quinqne  millia,  habes  Ec- 
clesiam  Jerusalem,  habes  eos  gui  ex  Judaeis  credide-< 
runt,  siquidem  in  iis  qui  crediderunt  natio  fuit.  Nim 
Dominui  Sabaoth  r^uisset  nobii  iemen^  qua»  Sodonut 
faeii  essemus,  et  quast  Gomorrha  similes  essemus  (ism. 
1.9:  Rom,  9.  29).  Siquidem,  inquit,  Deus,  Dereiiqm 
nM  septem  miUia  virorum^am  non  curvaverunt  genua 
ante  Baat.  (3.  Reg.  19. 18).  Sic  in  populo  fidei  semen 
conservabatur ,  neque  populus  totus  periit :  absit ; 
neque  in  interiium  ruerant  omnes  Judssi,  quandoqui- 


dem  et  in  hoc  fellci  statu  ac  vocatione  multi  qiiit 
vocati  sunt,  pauci  vero  electi  (Ifaff^.  20. 16).  Toluni 
enim  orbem  terrarum  vocavit  Christus,  etsacrum 
6pulum  evangelii  paravit,  sed  in  secundo  adventu 
ingreditur,  et  delectum  habet :  in  eosque,  qui  recum- 
bunt,  inquirit :  quod  si  quem  reperit  recumbentium , 
qui  nuptialem  vestcm  non  habeat,  ait  iiii :  Amice^ 
(juomodo  hue  inirasti  non  liabem  vatem  nupUalem 
(Matth,  22. 12)?  Tum  illum  ejicit,  ut  audivinius  in   . 
evangeliis.  Itaque  illic  etiam  delecius  habiius  est, 
et  hic  habebitur.  Num  enim,  quia  vocati  surous,  ex 
boc  tempore  nos  jactare  debemus,  quasi  jam  ad  per- 
fectionero  pervenerimus?  nam  primorani  lapsos  noslra 
securitas  ut  fiat ,  opus  est.  Ita,  dilectis&iine ,  neque 
totus  populus  periit,  neque  in  iiniversum  iiiteriit« 
neque  in  universum  incrcdulus  fuit,  neque  in  univcr- 
sum  apostolos  est  persequutus,  sed  apostolorain 
opera  simul  tria  millia  crediderunt  absque  inulieri- 
bus  et  pueralis  {Act.  2.  il.  et  4.  4),  et  in  Jera- 
salem  multoram  miniiim  collecu  est  Ecclesia  nondum 
everso  templo,  nondum  ejectis  Judxis,  nondum  Jera- 
'Salem  solo  adxquau.  i£dificata  esl  Ecclesia ,  et  qu» 
dixeral  Joannes,  revera  contigeranl :  i//ttm  ojfortet 
creicere,  me  autem  minui  (Joan.  3.  30).  .Cum  igitur 
propheta  sit  Symeoii,  ait,  Gloriam  plebii  tus,  hraeL 
Fuit  eiiim  exspectantiuni  gloria  ejus  qui  exapedalia  - 
tur  adveiilus  :  el  glorificaiit  cum  Josepli,  tuni  Maria, 
quae  dicuntiir  :  angelus  nuntium  attulit,  magi  agno- 
verunt,  pasAres  audicrunt,  angeloriim  agmiiia  cho- 
reas  duxerunt,  stella  desuper  indicavit,  Anna  lilia 
Phanuel  prupheiai,  Symeon  prophetai,  exsuluivit  ler- 
ra  \  vocileratum  est  per  stellam  cslum ,  roagi  lyran- 
num  abncgarunt ,  pastores  priiicipem  pasiorum  ado- 
rarant,  omnh  agnoverunl  :  vidit  mater,  audivit 
Joseph;  his  rebus  aitoniti  roeloerant,  sed  reram 
eveutum  inteliexerunt.  £i  benedimt  iUii  Symeon ,  «i 
dvat  ad  Mariam  nuarem  ejui,  Ecee  positus  est  /uc  in 
ruinam  et  resurrectionem  multorum  in  Israel ,  et  in  si- 
gnum^  eui  contradidtur  {Luc.  2.  54).  Quorum  in  rai- 
nam?  Haud  dubium,  quin  incredulorum,  eorum  qui 
oontradicunt,  qui  craciUgunt.  Quoram  in  resurrectio- 
nem  ?  Eorum  qui  agnoscunt,  et  bona  fide  confilentur. 
Et  in  st^ntim,  cm  contraiUeitur.  Quodnam  signum  cui 
contradicitur?  Signum  crucis,  <iuod  aalutem  esse 
mundi  novit  Ecclesia,  cui  sunt  iiifeusi  Judffii,  <|uod 
oelum  saepenumero  divul[^avit.  Contradicitur  signo, 
ut  veritas  vincal  :  uam  sme  contradictione  iniegra 
uon  obtineiur  victoria.  Iiaque  contradictionem  upor- 
tuit  introduci,  ul  patienter  scntentiain  judex  per  to- 
tum  saeculum  proferret.  Propterea  dicit,  £t  in  stgnum^ 
cui  contradicitwr :  contradicunlautem  increduli.  E\  tu, 
iiiquit,  csse  inater  videris  :  an  tu  igitur  tenutionis 
expers  eris,  quandor|uidem  esse  te  matrom  confessa 
es,  quandoquidem  illum  peperisU,  quandoqiiidem  ute- 
ram  tuum  visa  es  coiumodasse?  vas  enim  et  recepU- 
culum  illius  Spiritus  operationis  venter  tuus  fuit.  Nuni 
tu  igitur  lenutionis  expers  eris?  numquid  quiaDei* 
para  fucu  es,  nullas<|ue  miptias  experu  concepisii, 
quia  condiioris  lui  mater  efiecu  es ,  iium  tu  tenuiio- 
nis  expcrs  cris?  Ne  tu  quidem  tenUtionis  expers  eris : 
scd  Ei  luam  ipsius  animam  perlransibit  gladius  (Luc.  2. 
35).  Quarc  vero,  Douilue?  quid  enim  ego  peccavl? 

>  lU  neg.  etsavil.  Edit.  veroHorel.,  anmntimnl  terra. 


HH 


SPDRIA. 


t\t 


Niliil  peccasii ;  .^ed  ciim  illiim  in  eruce  ▼ideris,  cum 
iltiim  pro  fnundo  videns  patientem ,  curA  expansas 
▼ideris  ejus  nwntis  in  cnicc .  clavismie  ligno  affixas, 
•nnc  dubitftre  ifictples  ac  dicere  :  Hiccine  est  ille  de 
q«o  mihi  iKnravii  angdus?  liiccine  esi ,  in  quo  mira- 
ciiliim  niflii  concepHonis  est  editum  ^  Virgo  cum  es- 
Kpm,  peperi  et  vlrgo  permansi  :  cur  liic  crucifigitur? 
hi  tuam  iptimanimam  pertransibU  gladiuM.  Ilaquo  lcn- 
lationis  expers  nemo  Wli,  juxta  Symeonis  prophe- 
iiam.  Ter  negavit  Petrus,  princeps  discipiilorum ;  alii 
dwcipiili  derelictoeo  fugerunt.  Non  enim  oviuni  auxi- 
lio  pastor  indigebat,  dum  lupos  abigeret,  neqiie  adjii- 
loribus  indigebat  athlela,  sed  omnes  abierant,  Gbri- 
Mus  vcro  soliis  Ht  aries  pcndebal  (a),  Pertransivit  igi- 
lur  ei  ipsius  animam  gladius ,  tenlalio  nimirum,  et 
qiiaedam  «nimi  haesitatio  :  Ei  tuam  ip$iusanimam  per^ 
transibit  gladius ,  ut  revelentur  ex  miiltis  cordibus  togi" 
fationes.  Itaqiie  patKur  Jesus  ad  arguendam  incredn- 
liiatem,  adconfirmandam  credentiuin  probitatem. 
Porro  signo  contradicitur,  ut  qtii  ex  malitia  contradi- 
€ont,  confiitentur.  Si  cnim  nulli  conlradictioiii  homa- 
fiae  objecia  foret  veriias,  minime  probaia  pictas  fiiiura 
csset;  at  pcrmissio  conlradictionis  probalam  efficil 
cifectione  verHalis.  Gontradicitur  signo  :  quod  ni  ita 
fieret,  quomodo  in  persequuiionibus  probaii  martyres 
essent,  qui  duin  deceriarunt,  per  patientiam  victoree 
siinl  renunliati?  Ac^ide  qnantum  profuerit  contradi- 
ctio,  cum  non  modo  fideles,  ut  quis  forsan  pularet, 
sed  etiam  martyres  efTeccrit  eos,  qui  ad  cruciaius  et 
inortem  usque  progressi  suni,  et  graliye  Christl  spe- 
clmen  dederunt.  Cum  ergo  Symeon  ait.  Hic  posttus 
est  in  minam  et  renurrecuonem  muUorum  in  Itrael^  et  in 
ugnum  eui  contradicitur  (LucJi,  S4),  advertendum  est 
neque  resurrectionem  ab  eo  vi  obtiudi,  neque  ruinain 
ipsumoperari,  sed  pcsitum  es^ic  itlumin  ruinam  illis, 

-.i^i  ^  Abrahae  sacrifldum  aUodit,  qui  arieten,  ioco 
eUi,  immoUvit. 


qni  ad  lapidem  ofensionia  offendcrint;  in  resurre- 
ctionero  vero  illis,  qui  sponte  crediderint :  positus  ^st 
enim  :  quasi  diceret,  Lumen  exorllur,  ut  qui  fiani 
aunt,  videant ;  quibus  vero  »gri  sunl  oculi ,  splendo- 
rem  lucis  amplius  fugiant.  Qiiomodo  auiein  hi  quidem 
lapsi  e&sent,  reprebensione  digni ;  illi  coiiira  ex  vo- 
luntatesua  spem  lionam  habenies  resnrrexisseiit,  nisi 
contradictum  signo  esset?  Quomodo  ait  Symeon  S  £i 
t/i  signum  cui  contradicitur  ?  Ne  credenies  deterieat 
contradictio.  Etenim  vel  veritali ,  quae  secunduro 
Deum  est,contradiciiur,  nimiram  Deoita  permiileiile: 
nemo  enim  posset  contradicere,  iiisi  Deus  pemiitte- 
ret :  at  necesse  est,  ut  pcrmittatur,  ut  proball  niaui- 
fi'Sti  fiant.  Erit  enim  tempus,  cum  non  amplius  con- 
tradictioni  locus  erit  :  ciini  enim  e  ca^lo  signum  rclu- 
cebit,  tum  omne  genu  llectclur  ca^lesiinm,  lerrestrium 
et  infcrnorum,  omnis  deniqiie  lingiia  confiiebiiur  quia 
Christus  Dominus  est  in  gloria  Dei  Patris  (Philipp. 
•5h  iO).  Nam  quamdiu  quidein  solum  ipsum  siguum 
^pparet,  et  solum  etiam  est  signum,  dum  et  is  qiii 
designatur ,  nusquam  videtur ,  signo  conlradicitur  : 
po&tquam  autem  ille  ipse  qut  designatur,  secundo 
fuerit  adventu  revelatus,  non  jam  amplius  signo  coii- 
tradicere  yquisquam  audebil ,  cum  is  qui  desigiiabatur 
iiianifesta  divinitate  advcrsus  contradicenies  adveniel. 
Tunc  quideni  iili  qui  signum  susceperunl ,  ab  eo  qui 
designabatur ,  gloria  cumulabuntur  :  qui  vero  signo 
coniradixerunt,  ab  eo  qui  denotabalur,  condemiia- 
buntur. :  ac  finis  eritcoulradictionis,  finis  erroris,  fiiiis 
dubitationis,  finis  increduiiUitis :  initium  vero  pnemio- 
rum  et  coronarum  :  quas  utiuam  nobis  omnibus  ob- 
venire  coniingat,  in  Cbrislo  Jesu  Domino  nostro ,  cui 
||[Ioria  et  imperium  in  saecula  saeciAoium.  Amen. 

*  SavJl.  sic  habet :  Quomodo  autem  hi  lapd  swit  ?  nempe 
reprehensinne  dimi ;  et  auomodo  UH  resurrectionem  adepti 
sunt  ?  nempe  ex  bona  voluntate  sua  -spem  bonam  habenus, 
porro,  nisicontradictum  signo  esset^  voUmtates  wMrm  non 
probaUB  fuissenl,  ut  quare  preedidt  sgmeon. 


momruM 


AD  HOMILIAM  IN  PARA8CEVEN. 


flanc  homiliam  jiire  inier  Spurin  locarunt  ii  qul 
anie  nos  Chrjsoslonii  Fcripiis  edendis  operam  dede- 
runt,  quibus  nos  adsiipulamur :  adstipulabunlur  quo- 


qiie 'qnotqnot  Chrysostomi  stylom  genusque  dicendi 
\el  prhnfTribus  lahris  attlgerunt. 
Interpretaiio  iiatiiia  cst  Fronlonis  Ducxi. 


m  SANCTA  ET  MAGNA 


PARASGBVB. 


Fiuitimi  jam  nobis  csi  jejnnH  certamen,  desiit 
antem  in  crucem  z  quem  enim  alium  nancisci  fincin 
▼ictoriam  oportuit ,  qunm  ut  tropxo  terininaretur? 
Tropgeuin  euim  Criix  est,  scmel  quidem  defixum,  sed 
qiiod  semper  dsemones  in  ftigam  veriit :  nbl  enim  nunc 
Idola  et  iiiutilium  animalium  cxdes  ?  ubi  templa  et 
impietaiis  i^iiis?  Exslincius  est  :  omnia  nnius  sancti 
sanguinis  vi  concidernnt.  Est  ergo  crux  potestas  mul- 
lum  potcns,  lelum  invisibtle ,  medrcina  expers  niale- 
riae ,  fons  exstiticior  taboniin  ,  glorin  sine  dedecore  : 
ila  ut ,'  licet  alia  infiniia  dicam  de  Christo,  licet  sex- 
centa  miraculn  enarrans  ationilum  reddam  audito- 
rem ,  non  laiitum  illis ,  quantiim  crucc  glorier.  Id 
exemplo  liquido  constabit.  Ex  virgine  prodiit  Jesiis  : 
grande  minculiim  niiptias  supenire ,  et  natiiram  rn- 
iiovare  :  atqni  nisi  crux  fuissct ,  non  servatn  fuisset 
operibtis  prima  virgo  paradisi :  jnm  vero  crucis  tein- 
porc  pritna  servatiir  inulier ,  qu:c  vetns  iiialum  novis 
iargiiioiiibus  curai.  Kesurrexit  cnim  iu  Galilxa  nior- 


luus,  ired  rursus  obiit ;  ego  autem  pcr  crucem  snsci- 
titus  a  morluis,  non  j:im  amplius  morti  possiim 
occumbere.  Navigavit  Jesus  mare,  Deus  in  navicula ; 
lignum  uno  die  usui  fuit  ;  ego  vero  liguiim  accepl 
dcternum,  bonum ,  quo  gubernaciili  loco  ulens  spin- 
tuales  nequiiise  fliictus  repellam.  Nuirita  sunt  quinqne 
millia  sub  uno  crucis  signo  :  ubi  ergo  ciboruni  relt- 
quix?  quomodo  qui  praesens  non  sum,  eorum  qui 
adsunt,  reliquias  accipiam?  Eraiit  quippe  duodecini 
fragmcntorum  cophini  qui  supererant :  congrua  plane 
gratia.  Crucifixus  cstChristus,  et  semppr  iiutrimur, 
et  s^jtiati  rursus  quaerimus,  et  ampliusestquod  siipcr- 
est :  est  enim  gratia  ilisesa.  Laiidetur  dies  qux  lu- 
cem  peperit,  per  quain  reruiua!  dies  ad  hctitiam  suiit 
vocaiae.  Qiio  id  pacto?  Audi.  Hodie  formatus  esi 
Adam,  sexia  dic,  hodierno  die  forinam  gesiavit  divi- 
nnm  :  hodie  in  niundo  parvus  constitit  mundus,  lio- 
dic  homo  gubernator  praeclara  human»  naturas  arri- 
puit  guliernacula  ,  princeps  omnium  aniinanUum  : 


813 


IN  SANGTA  ET  MAt;NA  PARASCEVE. 


Sti 


hodie  ^onurta  snscepit  mandata,  hodie  eicidit 
paradlso ,  liodie  nirsua  introdocius  est.  0  diem  var 
riiim  1  o  luctuosam  et  luclu  vacuum !  o  mane  quidem 
iristiitam  afferenteni »  vespere  aulem  exbilarantem  : 
vei  poiius,  o  qui  quam  multa  sannvlt  I  Magno  meo  cum 
dolure  faleor  vobis.  cum  milii  veleres  occurrunt  cala- 
mitates  :  Adamiini  audiens  paierna  domo  excidisse , 
lioinlnem  paradisi  civem  absque  agricultura  nutritum 
foisse,  ab»qiie  pluvia  in  deliciis  versatum»  nihil  sudo- 
ribns «  aut  ligoiie  aut  laboribus  aut  fatigationibus  ad 
iritam  susteniandam  opus  iili  fuisse ,  arboribus  gau- 
^eniem  semper  florentibus,  a  floribus  m  flores  trans- 
eontem,  a  fmetibus  ad  frueius  transilientem ,  usum 
habulsse  cupidilatibus  obsequentem,  saepe  autem  nc- 
«civisse  cui  poiissimum  maniis  injiceret  pr»  puichri- 
ludiiie  eorum  quae  sese  oflerebant  :  saepennmero 
laiiiam  felicitatem  deflevi,  cum  eum  tot  bonis  ceme^ 
rem  exeidisso  :  communis  quippe  erai  calamitas ,  et 
quae  totum  genus  nosirum  aningebat.  Postea  vero 
quam  in  evangelia  Incidi ,  et  hanc  milii  diem  specia- 
itm  delegi  (sexta  enim  erat  et  illa ,  et  haec) :  lum 
tmtiiem  abjeci  trisliliam,  et  sermone  laetitiain  prat  ine 
inli ;  sic  apud  me  cogitare  ccepi »  et  apud  vos  efliiri : 
lam  dolor  abscessit,  tristitia,  geniitos  :  vetera  traiis- 
torunt ,  ecce  nova  facta  sunt  omnia.  Nam  quemad* 
nHMlum  medici  vuliiera  a  serpenlibus  illata,  ex  ipsis 
routoati  remedia,  sanare  soient^  et  ipsa  morbi  materia 
ad  raorbum  profligandum  otiintur :  iia  Salvator  ooster 
oninibus  maloruiii  occasiontbus  ad  bonum  usus  esi , 
amanam  in  dulce  convertit ,  felleum  ad  corationeiu 
traduxit ,  moriis  stimuium  adversus  ip^m  rctorsit , 
ligni  noxam  iu  saiutem  transmutavit,  dicm  as&unipsit 
qu»  mmidiim  perculerat ,  et  pro  illa  diem  reddidit , 
qiiae  mundum  exhiiaravit.  >lihi  vero  noli  crederc , 
ted  ocoiis  tuw :  hunc  iniuere  convenlum.et  iiobiscum 
coiileiidere  desine.  Dies  cst  criicis ,  et  gaudeinus  om- 
nes,  el  jejunainus  a  malis,  et  puri  sumus  In  omnibus, 
lo  iiiterioribiis ,  in  exierioribus.  Hsec  est  fesliviiaiis 
ratio,  hic  istiiiae  modus.  Parva  dico  xirlulis  criicis 
'  miracula  :  intiiere  loiuni  orbem  terraruin,  quam 
inulii  p.igi ,  qiiarn  multae  urbes  ,  quain  multa  loca  , 
quam  inultae  naiiones ,  quam  multas  insulae  ,  quain 
inulia  fluiiiina,  quain  mulia  litora,  quaiii  muliae  sini 
geiites  et  famiiias,  et  iinguae  barbarorum  :  iii  omiies 
pro|iter  cruceni  jejunanl,  ejus  viriute  suos  affeclus 
cniciligentes,  innitisque  nox  absolvltur,  iieque  lamen 
i«?juiiii  lal)or  absolvitur.  Nunc  eliam  quid  conveiiimus 
sid  audieiiduni  atiquid  de  crui-e,  ei  ecclesiani  imple- 
nms,  nosque  invicein  trudiniiis,  8udaiile>,  laboruiites, 
ei  quidein  corain  judicibus  saeiKs  in  prima  sede  collo- 
caii ,  coram  Jesu  \ero  llbenter  eiiam  staiiies ,  iitsi 
qiiod  Chrislus  sietii  propier  iios ,  ut  inaliila»  fluenta 
sisterct?  Quid  igitur  iiodie  factum  cst?  iton  eniiii  fas 
est  MH  aurc  sunla  bujus  diei  iniracula  prxMerire.  Lux 
erat  deiiiccps,  ipsunuiiie  diliiculum  ,  et  iuiroducitur 
vinclis  manibiiS  iii  pi-xioriuni  Pilai.  Qiiibns  maiii- 
biis?  Qiiaccxcos  saiiabaiit,  claudos  curabaiit.  Et  digiti 
vincuiis  obsiringebantur,  qui  pali^ebras  effoniiaruiit : 
et  qiii  naturain  curabal ,  colligabaiur ,  iie  proprium 
munus  exsequi  possct.  Umc  nierces  Domino.  Ligaius 
est  qui  ligat  aquas  in  nubibus  {Job  26.  8) ,  ({ui  solvit 
vinctos  in  roniiudiiie,  qui  captivis  diiiiissioneiu  largi- 
tiir  {Pgal.  G7.  7;  liau  61.  I);  ligatus  est  qui  Lnzarum 
solvit  a  vinculis  inortis  :  pertractus  esi  nd  prxtoriiitii, 
quem  niillc  aiigeli  tamquain  slipaturcs  ac  sateiliies 
Kcqnuntur.  Adstitit  coram  Pilato  js  cujus  tlironus  es4 
raRluin  :  ei  tcntus  ttahebaiur  a  creaiuris  creatoc , . 
opifcx  ab  opilicio,  auctor  ab  opere.  Quid  ergo  posiea 
factuin  est?  Et  ipri  non  introierunt  in  prwtorium ,  ut 
non  conliiminttrentur  ^  sed  ut  mandttcareni^  patcha^ 
(Joan.  18.28).  O.ingentem  iniquitatain !  caedcin  iu- 
justitix  perpetrant ,  et  in  praetorium  ingredi  recusam, 
cavcntcs  ne  conlaniiiientur ,  qui  jam  conlauiinaii 
sunl,  ovcin  ove  redinicntcs.  iudicium  itaqiie  suhiit 
ivtius  orbis  terraruin  judex  :  expositus  fuil  testibus 
qni  aiiiiiiaruin  testis  est :  el  qui  condidit ,  judicatur  : 
a'que  honiines  ([uidem  jiidiciuin  exercentes  sedebant. 


Deosaotem  stabat,  et  stans  silebat,  juxla  vestibulum 
hominum  adstans ,  caelestiiim  Dominus  januarum. 
Inierrogabat  Pilatos ,  forte  humanior  quam  Judaei : 
qoid  forte  dico?  Res  gestae  id  verom  comprobabunt. 
QMaitt  aecusationem  affertis  advenus  honnuem  hunc 
{Joan,  i^,  29)?  qiiis  Deom  potest  accnsarc?  coj^or 
slqiiidera  ex  Pilaii  persona  loqni :  Jesus  quippe  ta* 
cebat ,  non  qtiod  verbis  indigeret  Verbum ,  sed  iie 
responsioiie  crucis  coronant  dissolverei.  An  ver» 
possessiones  concupivlt ,  qui  nihil  possidet?  donios 
alienas,  qui  numquain  habuil  ubi  caput  recliii:irct  ? 
fieeunias,  qui  proprios  discipiilos  usque  ad  ztuiain 
nudavit?  Cum  iion  haberel  asinum«  alienum  sibi 
oomparavit ,  ut  vestris  liberts  benediceret.  Catisam 
afferie ,  fingite ,  juste  e  medio  loltite.  Responderunt 
ipsi  Judati  :  Si  non  estet  hie  malefactor ,  non  tibi  tra" 
didissemus  eum  ^Joan,  18.  30).  Magna  reruin  demoii- 
airaiio .  tndelinita  declaratio  :  dic  flagilium ,  neqoe 
per  amoages  proirahe  audilorem.  Dixit  cis  Pilatits  : 
Aecipite  eum  ros,  et  secundum  legem  vestram  judicate 
{ Ibid.  V.  51 ).  ifiquiis  Judcx  roiiciebat  oniis  in  capot 
Jud:corum  :  vos  accipiie  scelcris  participein.  Diciint 
ci  Judaci  :  Nobis  non  iicet  interficere  quemquam.  Quo- 
modo  ergo  Isaiam  inierfecistis  ?  quoniodo  Zacliariain. 
quo.iiodo  unumqueniqtie  ex  proplietis?  Enimvcro 
non  lii-et  vobis  interflcere ,  non  quia  iion  vuhis ,  sed 
qiiia  non  poiestis  :  jam  enim  erant  laK  polcstale  a 
Ronianis  privali.  Lex  ergo  jam  soluia  est,  iii  operibti» 
quideni  otiosa  ,  iti  alr.inicnto  aotein  consistcns  :  eam 
vero  solvit  qoi  collignttis  esl  Jesus.  Tutn  Pilaius  : 
Ego  nullam  invenio  in  eocausam  {Joan.  1&  38).  Non 
tii  tanluin,  Piiile,  scd  neque  Judxi,  neqiie  cixi,  iie- 
que  moriui ,  neqiie  sol ,  neque  luna,  neqiie  mundiis , 
neque  justi  oniiics  prophetx ,  et  mnrtyres ,  noque 
prophetn  ((iii  dicit  :  Qui  peceatum  non  fedt  ^  netme 
mventus  est  dolus  in  ere  ejus  (/tffi..55.  9).  Oinnes  Pi- 
l:ito  suflraganiur  in  justa  sententia  fercnda  :  sofi 
aJversaniiir  Jndxi,  cuin  claniore  accusaoles,  ct  veri- 
tatcin  iiiobscurare  tuninllu  citnieiKhMit ,  illudqiie 
Issriae  dicluni  coiHirmaiit  :  Exspcctavi  ut  facerel  uvam^ 
et  fecii  spinas ;  et  non  jusiitiam^  sed  clamurem  (/s/it. 
5.  i.  et  7).  Duni  gererentur  ista»  Pilattis  iieque  di- 
cere  nequc  aiidtre  oh  confasum  tumultum  poterat , 
resrjue  ad  sedilionem  vcrgebat.  Uisil  enlni  ad  ip^uin 
uxor  ejus,  egrirgta  auxiliatrix »  qure  virnm  projieraii- 
tciii  reliiicrei,  dicens  :  NH  tibi  et  justo  iili  {aattk.  27. 
19)  :  si  quidcin  possis  «  salvnm  fac  illum ;  si  vero 
ne(|ueas ,  saiva  leincHpsuin  ;  tanlum  noii  profcrens 
illud  DavidJa  eloqoiuni  :  Ne  perdas  cum  impHs  ani^ 
mam  luam ,  et  cuiii  viris  sanguinum  vitam  tuam  {Psai. 
25. 9)4  Niitii  tibi  et  jueto  iiti  :  muita  enim  passa  sum 
iiodie  per  somnium-propter  eum  {Matth.  27.  i9).  Altcr 
Josepli ,  per  insoninia  verjkiteiu  cemit ,  JudoDorutn 
claniorihus  testinionium  suura  opponit  :  convenieliai 
eniin ,  ul  ipai  a  inulieribus  superarenlur.  Vicit  cos 
Raliab  merctrix  :  vicit  eos  qu:e  sanguinis  fluxiini 
patielKttur  :  vicit  Clianan:ra  ,  ci  nunc  rursus  inulicr 
coiitra  jHos.  Iii  aiigustias  rediguntiir  :  rcsponJcnt  iiii 
Jud;ri :  f^os  iegem  liabemus^  et  secundum  itgem  nostram 
debilviori  {Joun,  VJ.  7.)  Onain  vcto  lcgcni?  qnibus 
dictionilius  siabiiitam?  aii  forte  iis  qux  hodic  lectx 
siin^?  Tamquam  ovis  ad  occisionem  duclus  esl :  et  sicui 
agnus  coram  tondente  se  obmutescens^  sic  non  aperit  ae 
suum  :  ab  imqmtatibus  populi  mei  ductus  est  ad  mor' 
tem  {Isni,  53.  7.  8).  Ilas  ego  reperio  voccs  iilis  ulilcs, 
alibi  neouaquam ,  unde  coiislcl  jure  occisum  css«! 
Jcsuin.  Ingressus  csl  pra:loriuni  Pilatus  iracuiidi:i; 
cedeiis  Judxorum,  exstinguere  contendiMis  flamtnatr 
itiexsiiiictani.  lugressiis  est ,  et  egres^us  est^  vcl  po- 
tiiis  ignem  ncccndit.  Exiit  eiiiiii  sectim  habens  Jesum 
coron:ituin  :  qiiod  S{>cclaculuni  praeter  illoruin  volun- 
lalctn  apparuil  :  dnin  illis  ho>teni  jain  coronatum 
osicndit,  jain  vicloreni,  jain  regio  habitn  convcstiinni. 
Nain  illud  qiiideni  ignoiiiiiiiai  c:iusa  ficb:it,  scd  iiativai 
tainen  t-egi:e  digiiitatis  subobsciiiuttn  crat  indicium. 
Ut  autcm  videruiit  cuui,  quiiiii  s;i!pc  \iderant,  qticoi 
numqoaiu  videranly  qoeni  sem|ier  videnies  iiillatti- 


815 


SPURIA^ 


810 


mabantor»  propria  conftumpli  flamroa  (cupieni  «nlro , 
81  liant  igne  consumpti) :  ciamorem  suiiin  Sodoroiti- 
ciim  sustulemnl,sustulerunt  et  sublati  sunt :  TolUt 
lolU  ,  crudfige  eum.  VuUh  rtfem  ul  veslrum  cnid/!- 
gamf  Non  habemm  regem^  tnsi  Cmarem  (Joan.  i9* 
15)  t  aiunt.  Abnegatio  sine  persequutione ,  impieias 
post  ^gypli  mala  :  Ui  gunt  dii  tui,  Israel^  qui  te  edu^ 
xenmt  e  terra  jEgypli  (Exod.  52.  4).  Non  liabetis  re- 

5em,  nisi  Cxsarem?  Quis  ergo  vobis  dux  viae  fuit  in 
eserto?  aut  quis  altiit?  quero  proclaroai  Moses  di* 
cens  :  Dominus  reanans  in  Mosculum^  et  in  sa^culum^  et 
ultra  (Exod,  i5.  i8)  ?  Quando  ergo  regem  vestrum 
negasiis  ,  manetc  iii  posteruro  sine  rege  ,  servitutis 
Jugum  setenium  traheiites.  Hxc  iisque  ad  hanc  horam 
gesta  sutit :  videarous  et  reliquaro  diei  partero  :  totus 
quippe  sanctus  est.  Accepenint  eum  coronaium  : 
quibus  rebus?  Spinis»  Judseonim  donis.  Exspectavi  ut 
faceret  uvam ,  fecit  autem  spinas  (Isai,  5.  2)  :  alapis 
cxsus  est ,  verberatus  est ,  flagella  luiit ;  sed  iiihii 
horum  eum  ferre  puduit.  CSonsiste  cum  Isaia,  et  Deum 
aspice  illius  palpebris.  Quid  ergo  ait  ille  ?  Donnne , 
quis  credidit  auditui  nostro  ?  vidimus  eum ,  et  non  erai 
ei  spedes ,  neque  decor;  sed  species  ejus  inhonorata ,  el 
de/iciens  prmter  filios  homhium  (Isai,  53.  i.  2.  3). 

Secunaum  humanitatem ,  non  secundum  divinitatem 
patiiur  Christus,  —  Non  habuii  pulclu^iludinemt  iieqiie 
speciero  auctor  omnis  pulchritudinis  :  iugebat  enim 
Judaeorum  maia,  liomo  in  plagis  cum  essei,  et  sciens 
fcrre  languorem.  Homo,  non  Deus  :  homo  enim  erat, 
iion  Deus  is  qui  perculiebaiur.  Quis  ergo  ille  niuliis 
Jaboribus  pressus,  muliisque  doloribus»  et  ab  omnibus 
exagitatiis?  num  forte  juste  patitur  ea  quae  patitur? 
Ille  vero  peccata  nostra  sustinel,  et  nosira  causa  do- 
loribus  angitur.  Ego  nullam  invemo  in  eo  causam 
(Joan.  i8.  58).  Noli  umen  ob  ignominiosa  bona  eru- 
bescere.  Eienim  tam  roulta  passus  impassibilis  mane^ 
bat :  vulneraius  est,  sputis  conspersus  est,  turpissiina 
i]ua;(|ue  toleravit,  et  idem  manet  honore  cumulatus , 
ei  glorla  insignis ,  qtiasi  imus  ex  percussis ,  ul  inqnit 
Isaias  :  Et  nos  putavimus  eum  esse  in  dolore ,  et  in 
piaga^  et  in  affliclione  :  ipse  autetn  vulneratus  est  pro^ 
pter  peccata  nostra ,  et  infirmalus  est  propter  iniquitates 
nostras  (Isai.  55.  4.  5).  Uaque  et  ipse,  et  nos  saucii 
jaceinus  :  Ejus  Uvore  nos  sanati  sumus  (Ibid.).  Mor- 
tuus,  mortuorum  medicus :  saucius,  aerumnosOrum 
liominuin  reniedium.  Sed  quousque  landem  fiduciam 
nostram  pcr  ambages  proirabes ,  o  bomo?  dic  paulo 
planiiLS  id  quodquxrimus.5tcttl  ovisad  occisionem  ductus 
est;  et  quasi  agnus  coram  tondente  mutus  (Ibid,  v.  7). 
Bona  ovis  malis  tradita  coquis  :  si  jugulatis ,  Judnci , 
ne  tondeie ;  sin  autem  tondetis,  parcite  ovi,  quae  multa 
\obis  ulilia  parit.  Ducebantur  aulem  et  aiii  duo  neqstam 
cum  eo  ^  Luc,  25.  52  ).  Decurrit  enini  oratio  iiostra 
usque  ad  undecimaiit  diei  horam,  ne  quis  de  sua  vita 


animum  despondeat.  Acvohiissem  qoidem  hlatoriain 
prxterire,  eo  quod  illam  saepe  narraverimoSt  aed  vl« 
deo  latronem,  qui  mihi  vim  semper  infert.  ]^e<|ue  Id 
mirum  :  elenim  ipsius  etiam  paradisl  ponis  vlm  attu- 
lit  traducta  arte  ad  salutem.  Subat  in  crooe  agnost 
curo  dtiobus  lupis :  verum  hic  quidefn  animo  lo  lerris 
manebat,  ille  autem  jam  mulabatur  :  Memeuio  nwt, 
dicens,  cum  veneris  in  regnum  tuum(Luc.  25.  42).  0 
quanta  potentia  Jesu !  lairo  jam  propheta  de  crace 
praedicat :  Memento  mei^  Dondne^  cum  veneris  in  re- 
gnum  tuum.  Quid  autem  regis  vides.  o  latro  ?  Alapam, 
sputum,  clavos  et  lignum ,  et  Judxorom  substonA* 
tiones ,  et  jam  nudatam  miUturo  lancearo.  M  non 
cerno,  inqiiit,  quae  apparent :  angeloa  circumstantea 
video,  solem  fiigientem,  velum  sciasom ,  terram  tre- 
meniein,  mortuos  fugam  jam  meditaotes  :  Jesos 
omnes  susciplt,  qui  eiiam  iis  operariis ,  qui  eirca  on- 
decimam  lioram  venerunt,  eumdem  dat  denariom. 
Amen  dico  Ubi  ( accipe  et  tu  Amen,  o  latro,  o  to  qoi 
hodie  lauro  es)  :  hoiUe  mecum  eris  in  pandito  ( lic» 
25.  45).  Ego  qui  ejeci,  te  introducam » ego  qoi  para» 
disi  jaiiuas  clausi,  qui  gladio  igniio  obsepivi  aditom : 
nisi  enim  ego  introducam,  clausas  manent  iano». 
Veni  huc ,  praedo ,  qui  dialM>lum  depraedatos  es ,  et 
contra  ipsum  coronatiis  es.  Cum  hominem  et  Deum 
vidisses,  adorasti :  veiera  quidem  aroia  projecisU , 
quae  vero  suiit  fidei  recepisii.  Quae  cum  ita  se  babe- 
rent,  cumque  omnia  sanctlficaia  essent,  ex  aeihere 
quidero  sol ,  e  plantis  lignuro ,  ex  animalibui  fei ,  ex 
pannis  textis  tunica  indivisa,  ex  mari  auiem  purpu- 
rea  vestimeuta,  ex  meullis  et  ferro ,  laiicea  et  davi , 
et  geiiiini  fonics  sanguinis  e't  aqoae  profosae,  Salvator 
rounere  siio  fungebatur :  Pater,  dimitte  iUis  peeeaium 

SLuc^  25.  54).  Quibus  tandem  remissio?  Graecis,  Jii- 
laeis,  peregnnis ,  barbaris ,  denique  omnibus  :  aemel 
eiiim  dixit ,  et  opus  usqiie  perficitur.  Non  enim  tan- 
lum  de  hostibus,  Diroitte«  dixit :  singiilis  annis  dicil« 
ct  semper  dicit,  et  quicumque  vult,  accipit.  Gonvene* 
rtint  omiies  ad  prxioriuin  Filati :  quid  dicentes.?  Sa- 
mif s  quia  seductor  ilU  dixit  adhuc  vivens :  Post  tres  die§ 
resurgam  (Matth.  27.  G3).  Plane  scis?  pkine  meminisli 
quia  resurrexii?  Muni  sepuicruro,  milii  eiiiro  nmnis : 
ciistodi  mortuum,  ne  aulugiat.  Habelis,  inquil,  custo- 
diain  :  ile,  custodite ,  sicut  scilis  :  concludite  iit  sci- 
tis ,  coroponite  ut  scitis ,  custodiie  sicut  scitis ;  nisl 
custodiatis,  roihi  aiisam  excusationis  relinquitis. 
Nunc  autero  vubis  euro  trado,  qui  dum  viveret,  com- 
prehensus  a  vobis^i ;  cum  vero  a  vobis  occisus  esi, 
omiies  vos  laluit.  Permaneamus  itaque  sobrie  viven- 
tes,  ut  nrofundum  Judsorum  somnuro  videarous,  eC 
cum  caelestibus  exerciiibus  fesium  diem  agarous,  in 
Ghristo  Jesu  Doroino  nostro ,  cui  gloria  et  imperiom « 
nunc  et  semper,  et.in  saecuia  saecuiorum.  Amen. 


B 


MONITUni 

AD  HOMILIAM  IN  SANCTAM  CRUCEM. 


Jiire  hapc  qiioquc  jamdiu  inter  spurias  amandata 
fuit :  quae  enim  in  nullo  Cbrysosiomum  sapit,  in 
titulo  Gbrysostumum  ementitur.  Iiicerti  viri  iiiter- 


pret.itio  Laiina  est  accurate  et  non  ineleganter  con- 
ciimata. 


IN  VENERABILEM 

ATQUE   ViVIFICAM  CRUCEM,    KT   DE  PRIliORUM  HOMINUM  TRARSORBySSIONE,   HOMILIA    (a). 


Quid  dicam  ,  aut  qiiid  ioquar?  aol  qiio  nomine  vos 

(a)  Collata  cuni  Codd.  ncg*.  1852  ot  19?50,  qui  muUum  va- 
riaiil,  soit  { ricci|.ua  scluni  nolavimus. 


appcllabo?  oves  au  paslores?  nauias  an  gubcmaio- 
rcs?  discipulos  an  mngistros?  quo  pacio  zeluni  vi»- 
struni  igne  vcliementiorem  laudabo?  Oves  vos  vocabo? 
etiMiim  milcs  eslis  cl  quicli.  Pastorcs  voS  ilicani  ? 


tn 


IN  VENERABILCir  eaUGfiM  SERMO. 


M 


Mnim  ?«siram  Domimni  Mi»  imiUiti.  NavUw  tppel- 
labo?  ules  enim  estis,  eam  ezperlmeBto  ip90  pro- 
eellam  fluctoam  sostineatis.  Gobernatorasvos  dieam? 
etenim  estis.  Sicot  peritissimas  galiemaior,  qui  ad 
clat nm  sedens  artis  peritia  lempesUlem  eviut ,  et 
inoalumem  servaum  natem  ad  tranqoillum  portum 
dedocii :  sic  et  vos  estis.  Sed  et  discipulos  vos  vo- 
eabo?  parati  enim  esiis  ad  obedientiam.  Atmagistros 
vos  dicam?  Rursos  dicam»  Esiis :  lotias  enim  orbis 
magistrl  fuistis.  Quid  ergo  dicemus?  Hodie  vobis  ap- 
ponere  spiritualem  mensam  volo ,  qux  non  corpos 
reflcit,  sed  spiritum  confirmat :  imo  vero,  quae  et 
corpus  reficit,  et  animam  purgsi.  Talis  enim  est 
mensa  spiritualis,  m^n  sicol  illft  (^utosorum »  qiia)  sa- 
lieiatem  parit.  Sermo  quippe  spiritualis  est,  bonom 
emittens  odorem  * :  quem  qui  revocai  in  mcmoriam, 
non  aliter  atque  is  qui  unguentum  comedit ,  odo- 
lem  suaTiiaiis  erocut,  et  non  solum  odore  suavi 
seipsomrecreat,  sed  et  proxtmos  sibi  suaveolenlia  re- 
plet.  Atiendile,  qa»so :  verbuni  cnim  proferre  volo ; 
nam  sunt  quidam  ex  urinatoribus»  qui  so  e  navi  in 
mare  dejiclnnt ,  ut  profundum  percurrant ,  et  exlra- 
hant  margarium  :  nos  vero  navis  loco  vetus  ac  no- 
vom  Testamenium  babenles,  progiibemaculo  crucem, 
pro  guberaatore  Christuro,  loco  proretse  Pairem,  pro 
sepbyro  Spiritum  sanclum,  pro  velo  gratiain,  pro 
nautis  discipulos,  pro  vecloribus  propbelas,  projicia- 
mus  nosmet  ipsos  de  navi  in  pelagus  senleniiarum , 
nen  ot  margariUm ,  sed  iit  quod  margariu  esl  pre- 
tiosios,  extrahamus.  Paraieanimos  vesiros,  qtixso, 
eC  toU  inientione  mentis,  qu»  dicnntur,  andile  :  sicut 
enim  anie  dixi,  margariu  pretio^us  quiddam  ex  pro- 
ftindosenlenliaram  sum  extracturus.  Ne  igitur  vosmet 
negligatis,  nec  bruiorum  insur  vos  geratis :  scripium 
est  enim  :  NoUte  miUere  margariia$  ante  porco» ,  et 
noHle  ffoficere  umeia  eanibue  (Matlh,  7.  6).  Cum  au- 
tem  porcos  audis,  non  de  bratis  animalilNis  aesiimes 
dici ;  et  canes  cum  audis »  non  de  canibus  isiis  dici 
pnies.  Porcos  enim  vocai  cos  qui  luxuriose  vivunt ; 
canes  vocat  eos,  qiil  temere  in  Dominum  rabie  perciti 
insurrexerant.  Facile  crgo  vos  dignos  ad  suscipien- 
dam  margarium  quam  vobis  bouie  sum  oblatoras. 
Siquidem  agricolae  non  incassum  seii)inant,  nisi  bo- 
ves  prius  junxerint,  et  aralrara  duxerinl ,  spinas  era- 
dicarint ,  sulcos  prosciderint ;  et  sic  demuin  semiiia 
lerKC  committunt,  et  cum  descenderit  pluvia,  in 
lerrae  Tiscera  ea  deferat;  et  mox  lerra  iis  exceplis 
spicam  producit.  Veramumen  illa  semina  byemem 
exspecunt,  et  aesutein  et  imbrem  caelestem,  el  solis 
radios,  ei  mcssis  tempos,  el  illa  tonc  in  horrea  con- 
vehnnt :  at  ego.  non  hyemem ,  non  aeslaiero ,  nec  ra- 
dios  solis  exspecto,  non  imbrem ;  neque  boves  jungo, 
neqoe  aratram  duco,  neque  sulcos  proscindo,  neque 
spinas  cTello :  siquidem  hodie  semino,  bodie  melo. 
Non  eulm  excolo  raiionis  experiem  lerram ,  sed  ra- 
lione  praediUm  terram ;  non  sensus  expertem ,  sed 
sensubraedium ;  non  anima  careniem ,  sed  anima- 
um.  Et  felix  ego  quod  lalis  lerraQ  sum  agricola  con- 
slilutus :  tunc  enim  beatus  sum,  cum  in  aiires  toqiior 
eoram  qui  audiunt.  Et  ilernm  dicit  :  Inobedicntia 
mortem  operatur  (Eccli,  25.  42)  (a).  Beaius  igilur  ego, 
beati  et  tos.  Nam  Jesus  in  evangelio  dicii  ad  discipu- 
iossuos  :ileaft«t(ft,  ta  sermonem  mewn  eervaveritit 
(Joan.S,  50.  54).  Attendile  igilur,  et  arrectis  auri- 
btts,  qoae  dicunlur,  excipiie.  Volo  eiiim  qiiadam  com- 
paratione  vobis,  quid  sii  Deus  ostendcrc.  Fiiigamus 
enim  Deum  quasi  hominem  in  scopulo  sedenteiii ,  et 
exinde  prospicientem  in  universum  mare,  et  iiaves  in 
eo  transeuntes,  oood  ob  Tcntorani  Tioleiitiam»floctus 
excilel  ac  procellas :  sed  peritissimus  gubcrnator  ali- 
quis  contendens  cum  fluciibus,  navim  ad  iranqullhiin 

'  lu  doo  Regii.  in  Edifo  bsc,  foiram  emiUens  odorem, 


(a)  Hunc  locum  non  reperi.  I^ooum  videas  hulc  satis  si- 
milero,  iii  neut.  8.  90. 


portum^ledneereatndet,  qiMd.serotinttm  tempnseos 
urgeal^  tlmens  oe  rode  naTigium  undis  obraator,  cum 
allae  naves  prospeio  cnisu  recum  viam  tcneant, 
alias  ventoram  impela  sobmergantur  et  dissolvan- 
tor,  dum  <|uidam  raoriuntur,  quidam  superstites 
fiunt ,  et  misero  lemone  correplo  evadunt ,  floctibus 
decomanis  in  temm  ^ti ,  et  alioram  corpora  jam 
morlaoram  projecu  cerauniur.  Haec  autem  qui  sedeC 
iii  scdpulo  coniuetur :  bic  vero  Deus  esl ,  et ,  ui  anio 
dixi,  baec  in  oratione  ficu  propono.  Quando  autem- 
dixero  Deum  sedentem  in  excelsis,  noli  existimaro  in 
exeeisis  untum  esse  illum ,  sed  etiam  ubique :  neque 
enim  locorum  disuniia  separatur ,  cum  ipse  sibi  sit 
loctts,  et  ipseomniacapiat,  nihil  aalem  illum  capiat. 
Quid  enim  incorpoream  naturam  capere  poiest ,  ex- 
periem  malerias ,  interminaUm  ,  inTcstigabilem ,  ex* 

Sertem  inleriitts,  immorulem  et  incomprehensibitem? 
ic  enim  apud  pios  ooncipero  oportet  Deum.  Haec 
enim  est  spes  nostra,  slcut  scripiiun  est :  Hae  eei  viia 
'  eetema  ,  tcl  cognoeeani  ie  eotwn  verum  tham^  ei  tmem 
misiai  Jeeum  CMeium  (Joan.  i7.  3).  In  hoc  capitolo 
nos  rcprebendont  baerelici,  et  ut  imperitisunt,leguiil 
ei  uon  inteliigoni.  Gliristam  vero  cum  audis,  non  so- 
lummodo  Deum  putes ,  neque  solam  dispensationem 
in  came,  sed  utramque  simul ,  et  Deum  verbum ,  et 
dispeiisationem  in  carne.  Siquidem  esuriisseChristum 
scio ,  et  scio  Christum  de  quinque  pauibus  et  duobus 

Escibus  saiiasse  quinqoe  homiuum  miilla,praBler  mu* 
iros  ct  parviilos :  scio  Cbristum  sitim  passum  esse , 
et  scio  Chrisium  aquam  in  vinum  miiusse :  scio  Chri- 
stum  navigasse,  et  scio  Cbristum  super  aquas  ambu- 
lasse :  scio  Cbrisium  esse  morluum ,  et  scio  Cbristum 
mortiios  susciusse  :  scio  Christum  Pilaio  adstitisse , 
et  scio  Cbrisiuni  ad  Patris  dexteram  consedisse :  sdo 
Christiim  a  Judaeis  spuiis  fuisse  conspersum  ,  et  scio 
Cbristom  ab  aiigelis  adorari :  et  boc  quidem  ad  deiia- 
tem  refero ,  illud  vero  assigno  humaniuti.  Propterea 
nainquc  utrumque  dixiinus  ,  quoniain  scio  Cbrisium 
de  Maria  natum,  et  scio  Cbristum,  qui  est  anle  s.Tca- 
la.  Gloriflcemiis  ergo  Ciirislum  Jesum  murain  inex* 
pugnabilein,  fundamentiim,  quod  supm  peirani  fun- 
datiim  ost.  Dicit  ipse  Pelro,  Tu  es  Petrue ,  et  euper 
Ikane  petram  tedificalfo  Eeelenam  meam,  ei  portee  inferi 
non  pravatehuni  adversuseam  (Mauk,  16.  18).  Simili- 
ler  aiitem  et  Paulus  dicit ,  Fundamemum  atiud  nemo 
poteii  ponere^  prwter  id  quod  posiium  est^  quod  esi  Je- 
susChristus  (  1.  Cur.  3.  11  ).  liogo  ergo  vos  ut  ciim 
omni  mansuetudine  nobis  mutuo  atlendamtis.  Nam  in 
liac  quidem  vita  esca  et  poiu  ,  et  variis  volopuiibus 
iuescamur :  iii  futiira  vero  judlcium  et  suppiicium. 
Ne  igitur  locum  demus  diabolo.  Non  enim  est  nobis 
cotlueUttio  adversus  camem  et  sangwnem^  sed  adeertus 
principalus^  adversus  potesiaies ,  adversus  nmndi  recio- 
res  tenebrarum  sofeuii  hujus(Ephes.  6. 12).  Sludeamus 
igitur  aeternam  pcsnnin  efftigere.  Mon  enim  pmnam 
consiituit  Deus,  ui  in  eam  miiUmor ;  sed  ut  le  in  eain 
prolapsum  eripiat ;  ulem  enim  cleinentem  habemiis 
Deum  ,  ac  misitricordem.  TesUAcatur  namque  David 
dicens,  Deus  judex  jusius^  eifortis^  eipaliens^  einon 
infert  iram  per  singulos  dies.  fiisi  conversi  fkeritiSt  gia» 
diumsuum  vibrabit:  arcum  suum  ieiendit ,  et  paravii 
illum^  ei  in  eo  parcvit  vasa  moyrHs  (  Psat,  7.  12  ).  Il«c 
dicii  Deus,  non  ulnos  judlcei,  sed  ne  desides  simus. 
Si  eiiim  nos  pcrdero  voluissel ,  non  utiquc  proprium 
pro  nobis  sangutiiem  fudissei.  Mortem  igitur  obiit,  ul 
le  immorulitaie  donarci :  esuriii,  ul  te  sua  carne  sa- 
liarel :  sitivit ,  ui  le  proprio  saiiguine  poUret:  in  na- 
vi  consedit,  ut  le  supra  Clierubim  coliocaret :  baptix* 
aius  est,  ut  le  illuminaret :  alapis  caesus  est ,  ut  le  hi 
liberutem  vindicarel :  viator  factus  est ,  ui  le  omui 
labore  libcraret :  navigavii,  iit  libi  melum  eximerot: 
dormivit,  ut  omnem  a  le  curam  abigeret :  ex  muliere 
prodiit,  ut  Iransffressionis  £vae  in  paradiso  miserorc- 
tor :  homo  appeilattts  est ,  ut  te  Deum  vocarot :  Fi- 
lius  liominis  dictus  esl,  ut  te  in  filium  adopurol  Dei: 
accepil  qu.x  noslra  cranl,  el  dedit  nobis  sua  :  oravil 


819 


SrURIA. 


m 


ut  fiJelem  te  Caceret ;  Bictit  dicit  raperLazaruni :  Pa^ 
ter^gtorifica  FUium  tuum,  ut  et  Filius  luus  giimficet  te. 
El  venit  tox  de  cceto  dicent :  Et  glorifiean  ,  et  ilerum 
glorificabo  (Joan.  17.  1.  et  ii.  28).  Scio  quia  semper 
iiie  audis ;  scd  propier  turbsiin  adstantem  disi  ,  ut 
oinnes  eredant  quia  in  nie  misisti  (  a  ).  Si  quid  igilur 
kustimiit,  non  proptcrseipsum,  ne<|ae  propier  Palrem 
«iiiiin,  sed  Ht  per  criicem  gcnus  humanum  salvuin  fa- 
cerel.  El  si  nosse  desideras,  carissiine,  virtutem  cru- 
cis,  et  quatiia  possiin  ad  ejus  laudem  dicerc  ,  audi : 
Crux  Cliristianorum  spes ,  crux  resurredio  rourtuo- 
runi ,  crux  cxcorum  diix  ,  crux  desperatorum  spes, 
crux  erranlium  via  ,  crtix  injoria  aflTcciorum  vindex , 
crux  Glaiidorum  baculus  ,  crux  consolalio  paiiperiim  , 
crux  diviium  freiium  ,  crux  8uperl)orum  depressio  , 
crux  male  viveiilium  poeniientia  ,  crux  adversus  dx- 
mones  tropccum,  cruxdiaboliclades  ,  crux  inrnntiiitn 
paedagogus ,  crux  ini>pum  sustentatio ,  crux  navigan- 
tiuni  gulieriiaior,  crux  tempeslate  jactatorum  porius, 
crux  obsessoruni  murus ,  crux  paier  orpbaiioruin  , 
criix  viduarum  defcnsor,  cnix  iniqiiorum  judex,  crux 
justorum  coluinna,  crux  requies  afDictorum,  crux  in- 
fatilium  custos,  crux  virorum  caput ,  crux  seniorum 
finis,  crux  lumen  scdentiuni  in  lenebris,  crux  reguui 
magiiificeutia,  crux  barbarorum  bumanitas,  crux  ser- 
vorum  libertas  ,  crux  tmperitorum  sapienli:i ,  crtix 
iniqiioriim  iex ,  crux  propbeiarum  praedicatio  ,  crux 
apostolorum  aiinuutiatio,crux  martyruni  glorialio,crux 
iiionacborum  exercilaiio,  crux  virginum  castiias,  crux 
gaiidium  sacerdotum ,  crux  Ecclesiae  fundamentum  , 
crux  orbis  securilas  ,  crux  lemplorum  et  altariuiu 
(lestructio,  crux  nidoris  sacrificiorum  depulsio ,  criix 
scandalum  Judxorum,  crux  interitiis  impiorum,  crux 
infirmorum  virtiis,  crux  a^grotamium  medicus  ,  criix 
miindatio  leprosorum  ,  crux  paralyticorum  corrobo- 
rnlio  ,  crux  esurieniium  paiiis  ,  crux  sitientium  fons, 
cTux  nudorum  ainictus  :  nudi4alem  autem  cum  dieo, 
non  corpoream  aestinies  ,  sed  fidei  nuditatem  K  Ciiin 
\ero  credens  fuerisbaptizalus,  tune  induius  vocnher.s: 
nti^iie  aiidi  Paulum  aicentem  :  Quicummie  in  Christo 
bapiixati  eslis  ,  Christum  induislis  ( GaL  5. 27  ).  Chri 
6tum  auiem  cum  audieris,  non  Deum  solum  inlclligas, 
iicque  solain  cjiis  dispensationem  in  cari|e,  sed  utriim 
qHC.  Su*pe  etiim  dixi  ,  et  dicere  non  cessabo  :  Mihi 
rnim  non  pigrnm  est  dicere,  vobis  autem  tutwn  (Philipp» 
5.  1) :  volo  eoim  omnes  esse  doctorcs.  Chrisius  igilur 
dictiis  est ,  quia  carnem  induit :  Jesus  Christus  esi 
dicttis,  quod  nomen  est  carnis  ejus :  Verbum  dicilur, 
quia  dc  Deo  cst  Dei  verbum  :  Filiiis,  quoniam  de  Pa- 
tre:  Unigciiilus,  quoniamsolus  ex  solo  DeorDeiis  , 
fiiioniam  Creator.  Audi  namque  Joannem  diceiitero  t 
iii  principio  erat  verbnm  ,  et  verbum  erat  apud  Deum  , 
et  Ueus  erat  verbum  :  hoe  erat  in  principioapud  Deunt: 
omnia  per  ipsum  facla  sunt^  et  sine  ipsofactum  est  nibil 
quod  factum  est  (Joan.  i.  i.  5).  Vidcsquoniam  hic  esi, 
(|ui  verbo  cxlum  extendil,  et  variam  siderum  niulti- 
ludiiiem  adornavit ,  el  celum  ad  prati  similitudinem 
di  coravit  ?  Hic  est  qui  soli  lantum  iumen  dedit ,  el 
eitrsiim  ejiis  deflnivit :  hic  esl  qui  lunam  ad  occasuui 
delerininiivit :  Jiic  est  qui  fundavit  terram  super  aquas: 
bic  e<i  qui  terra:  prxcepit ,  ut  fierbam  foeni  produce- 
ret ;  et  foniibiis ,  ut  aqufs  scaturireni ;  tlumiuibus  ,  ut 
lluei  ent ;  lacubus,  ut  congregarentiir  :  el  inari  lerini- 

(a)  Haec  ad  fidem  codicum  Hegiorum  emeDdata  sunV, 
*  Duo  Reg.,  sed  infidelitatis  nudilatem  :  Edili,  sed  fi^dei 

nudilutem.  Quse,  lieet  ooatraria  siut,  bic  tamea  eodem  re- 

ciduiit. 


num  impoioit  ex  arena,  et  aquM  imperavit  ut  animM 
viveutes  educerent ,  ventis  ut  spirarent :  qiii  montet 
appenditstatera,  nubibus  ut  moverenturpraecepit,  ju- 
nieiitis,  quadrupedibus,  rcpliiibus ,  volucribus  ut  su- 
per  terram  discurrerent.  Quid  autcmdeaiigeiisdicam, 
de  arcbaiigelis  ,  Thronis ,  Clierubini  et  Serapliim , 
Priiicipatibus  ac  Potcsiatibus,  ordiiiibus,  temporibus, 
annis,  mensibus  ,  hebdoniadibiis ,  diebus  ,  et  hori.s  el 
noclibus ,  de  lumine  ,  de  teiiebns  ,  ct  de  rerum  sub- 
statitia?  Novissime  autemcreaviihomincm  ad  imagi- 
nem  et  siniiliiudiuein  suam  ,  et  in  paradiso  posuit* 
Vidcns  aulem  humanum  genus  a  diaboli  malitia  su- 
peratum  ,  voluit  primitias  nostras  induere ,  et  iJlas 
cruci  affigere ,  ut ,  sicut  per  ligiium  tmiisgressio  ,  iia 
riirsus  per  lignum  salus  esset.  iEmulatione  auiem  iii- 
citatus  dinbolus,  quod  ipse  quidem  de  ca^lo  projecliis 
fiierat,  Adam  autem  iti  paradiso  versabatur,  umqtiam 
telo  quodam  serpente  usus  per  illum  egit ,  a(({ue  ita 
priiimm  illos  in  paradiso  versanies  alloquutus  est : 
iiicorporeus  enim  cum  esset ,  cum  corporeis  loqui 
non  poterat :  et  Evae  dixit :  Bonum  hoc  ligmm  et  pul* 
chrum  ad  vescendum  :ei,  Quocunuiue  die  comederitis  ess 
ivso^  eritis  sicut  dii  (  Gen.  3.  5.  6  ) ,  cuncta  scieiites* 
tum  ergo  persuasisset  Evae,  decepit  illani ;  tum  illa 
viro  siio  persuHsit  et  ex  ligho  comederuni.  Cum  au- 
tem  comedissent  ,  apparuerunt  nudi :  tum  ail  Deiis 
Adaroo,  Ubi  es  (  Gen.  5.  9 )  ?  Cum  audis  ,  Ubiesf  no 
igtioraiitiam  Deo  (ribuas;  dixit  auiem  ,  Ubi  es^  qiiia 
dixcrat  illis  diabolus,  Quadie  comederilis,  sicut  dii  frt- 
fjs;qunsi  pu(areiit  illi  se  deosiuturos,  propterea 
dixit  illi  Deus,  Adam,  ubi  es  ?  hoc  est ,  Comedisii ,  et 
hoiiio  permaiisisii :  iioiiiie  tibi  proicepi ,  iie  dc  hoc 
ligno  comederes?  tu  vero  comedisti ,  et  transgressus 
es  ;  hoc  sibi  vull  illiid ,  Ubi  es  ?  Foliis  autem  ficus 
er.int  cooperti ,  pcccati  *  faciem  obveianles.  Et  quid 
dicit  Adam  ?  Audivi  vocem  tuam  deambulantis  tit  pura- 
diso^  et  absconditus  sum  (  Gen.  3.  10  ).  £t  dixit,  Quid 
hoc  fecisli  (  Ib.v,  ii  )  ?  Tum  ad  Deum  dixit  Adain  : 
Mulier^  quam  deditti  mihi  [Ib,  v.  i2),  ipsa  me  seduxit* 
Deinde  ad  Evam,  Quis  te  ?  Quid  vero  illa  dixit .'  Ser- 
pens  seduxit  me.  0  Eva,  esto,  te  viro  tradidi,  nuin  et 
serpenti  le  tradidi  ?  His  autem  sese  excusabant,  qiiod 
veilent  poenam  evadere ;  tum  ad  Adam  dixit  Deiis : 
Maledicta  terra  in  operibus  tuis ,  spinas  et  tribulos  ger^ 
minabit  tibi ;  in  sudore  vulius  tui  veueris  pane  tuo. 
Deinde  ad  mulierem  :  /n  doloribus  paries  liberos  ,  €l 
multip^cabo  dolores  tuos  ;  et  ad  virum  tuum  conversio 
lua^  et  ip$e  tui  dominabitur,  Tum  ad  ser|)entein  :  Sk- 
per  pectus  tuum  et  ventrem  tuum  gradieris  ,  et  terram 
comedes  omnibus  diebus  vita:  tuw ,  et  homo  ttbi  domina- 
bilur  ,  et  ipse  observabit  caput  (tium  ,  et  tu  calcaneum 
ejus  (Ib.  V.  i4.  sqq.).  Cur  auiem  serpenti  maledixil  ut 
siiper  pecliis  et  venlrem  gradereliir  ,  el  terram  man- 
ducaret  omnibus  diebus  vitx  sua:?  Peciori  inaledixit, 
quod  in  ipso  consistat  cor,  quod  malum  excogitavii: 
ventri,  quia  per  cibum  seduxit :  terram  aulein  man- 
ducare  jiissit  omiiibiis  diebus  vitx  siiae  ,  quoiiiain 
Adaiii  erat  de  terra  terrenus.  Tres  ergo  sententiani 
exceperuni  ,  quandoquidem  tres  quoqiie  'imiisgressi 
fueraiit.  Quoniam  a  ligno  transpressio  fiieral  oria , 
sicul  antc  dixi ,  proplerea  primiiias  istas  ligiiovoluit 
alTigere :  ut  queiiiadinodum  per  lignuni  traiisgrcssio , 
sic  per  lignum  salus  esse(.  Pro  his  autein  otiinibus 
Palri  et  Filio,  et  Spiritui  sancto  gloriam  ofrcramus  , 
Dunc  et  semper ,  et  in  saecula  sxculorum.  Aroen. 


Reg.  uQus,  tj^ominio?. 


nEonraTUM 

IN  HOMILIAM  DE  RESURRECTIO^E. 


Noi»  ntinorn,  qnnm  pr.rccdontcs  concionos.  spuriia- 
1«  signa  prarfevt  hauc  horuili.i.  QMainobrcm  jnnidiii  iiiier 


Spnrii  hicuiii  habcl. 
Froi  t«>iiis  DiiCTi. 


Iiilerpretaiio  cjus  Latiii»  esi 


m 


IN  TRllHJANAM   RESURRECTtONEH  DOMlNf. 


%n 


m  TRIDUANAM  RESURRECTIONEM 

POMINL  NOSTRK  J£SD  GHRISTI,   SERMO   (a). 


CandHB  m  ihnuno  temper^  Fralres  cariftsimi :  ilfi 
rvm  dico  ,  gtmdtle.  Dominui  prone  e$t ,  Rt/}t7  iollicili 
«'/;•  (  PhHi])p,  4. 4 ) :  DominiM  resiirrexil  a  iiiorliiis, 
el  ciMii  ip>o  lurba  miilla  sanclorunu  Fesinm  ilaqiie 
diem  afraniiis  jiicnnde  Btmul  ac  modesie  :  Heee  cnim 
vore  diet  esi  quam  fedt  Donunut  :  exsuliemus  et  ImU- 
ttiuf  fft  ea  (P$ol.  117.  24)  :  prTdicemiis  Salvaloris 
resnrreclionetis  Yel  saluiem  polius  noslram  procla- 
memus :  pRTdicemus  salnlaris  diei  memoriam  :  prx» 
dieemus  diaboli  mnrlilicnlionem,  imntundorum  dae* 
momim  eapiiv4taiem ,  Chrisiianoruin  salulem,  resiir- 
rectionem  moniiornm.  Ver  resiirreciionem  enim 
Chrisii  gelienna  (|nklem  ignis  exstinguilnr ,  ▼ertnis 
aiiK^m  irre«|nieius  moriuir ,  inferniis  lurbalnr ,  Itigel 
diabolus ,  peocalum  neeaiur »  spirilus  maligni  ftigan- 
lur  r  niiF  ex  lerr»  su»l  orli,  alloliuniiir  in  caclos  :  qui 
in  inferiio  erant,  a  diaboli  viiiculis  liberanliir ,  el  ad 
Demn  confngieiiies,  diabolo  diciinl :  (Jbi  e$t ,  mors^ 
ticioria  tn%  ?  ubi  stitnulus  ftuii,  inferne  (1 .  Cor,  1 5. 55)  ? 
Porro  sanclnR  nobis  fesiiviialis  ac  celebriialis  hujus 
anclor  Christns  esi ,  qui  ei  omniimi  bonorum  noitis 
est  conciliater.  Hic  namqiie  nos  a  principio  condidil, 
cl  ex  itilHlo  In  hieem  edtdil  :  hic  et  nunc  perditos 
salvos  fccil :  monuos  ad  viiam  revocavil ,  ei  diaboli 
lyrannidi  exlorsit  :  hic  nos,  eum  peccali  servi  esse- 
mus,  deleto  quod  conira  nos  erai  cbirographo,  lilier- 
tftte  donavit  :  Christus  nos  redemit  da  mMedicto  iegis^ 
factus  pro  nobis  tnaledictum  ( Cohss,  2.  i4 ).  Qtias  ob 
caiisas  arqttum'  esl ,  ul  iios  quoque  dicanins  :  Qutd 
rtf^trilmemus  Domino  pro  omnibus  qu:R  relribuil  nobis 
{Psal.  115.  i%)  ?  Cum  Deus  esscl  unigeniliis,  homi- 
nem  fieri  propler  nos  ip^ii  coinplaciiil :  el  faclus  est 
usqiie  ad  monem  obediens  {Phitipp.^,  8),  nt  a  niorie 
nos  a^terna  vindicaret :  servi  ft>rmam  lulil  Domiiius 
aogeiontm  :  cameni  assnmpsit  Deus  Verbum  :  et  ho* 
mo  apparuit  qui  conformis  et  consubslanlialis  est 
Pairi :  al(]ue  hxc  subiit  ul  ab  itiiqua  iios  criperet 
•ervitule .  et  ab  ignominia  rediineret.  Propierea  in 
earne  pati  dignatus  est  vil:«;  iargilor  :  propierea  el 
sepullus  esi  fons  immorlalilalis ,  ut  a^ternnin  vitaiii 
mortalibus  largiretur.  Alqiie  in  terris  quidem  vcrsa- 
tos  esl  benefaciens,  el  hominom  sanans  aigriiudines; 
sed  indigna  ti  Jiida^is  l>eo  repugnanlibus  pncmia  re- 
poriavit.  Nam  Dominus  quidem  nosler  Jestis  Cbristtis 
per  summani  benignilalem  leprosos  miindabai,  cccis 
visum  impertiebal,  claudos  sanal>al,  dxmoncs  ejicie- 
liat ,  quairiduanum  Lazaruin  a  luoriuis  excilabal :  et 
ex  quinque  panibus  liominum quinqiie  miUia  saliavil; 
ambttlavil  iii  niari,  aquam  in  vinum  mutavit ,  femi- 
nam,  qu»  saiiguinis  fluxnin  patiebaliir,  curnvii»  filiam 
arcbisyiiagogi  inoriuam  suscilavii ,  aliaqiie  inulla 
iny^leria  admiraiioiie  dtgna  perfecil :  Jtida;i  vero  iii- 
vidia  el  livore  commoii,  aliqiiando  quidera  Dominiitn 
lapidahaiil,  aliquando  autem  prxcipitare  conabanliir, 
ad  exlremiitn  eiiam  in  criicein  egerunt.  Verum  Db- 
miiiiis  no!«ler  Jesus  Cbrisius  blaspbemorum  Jud.To- 
nim  improbiUilem  non  esl  imilaiiis,  sed  dorsuin  suiiin 
deilil  ad  flagella,  ut  inquil  propheta ,  el  genas  suas 
ad  ahpas  (/lot.  50.  6)  :  el  faciem  suam  non  avenit 
a  cotifusione  spulorum,  el  ad  exlremum,  siciil  ovis 
ad  occisionem  diiclus  csi,  e(  sicnl  agnus  corain  lon- 
dente  mulus,  non  repugnaiis,  non  contrndiceiis  {Ib, 
55.  7)  :  Ciitii  fiui/^^tc«re(ur,  noft  vidssim  maUdicebat : 
cum  pateretur ,  non  comminabatur  :  tradebat  autem  se 
judicanti ,  jusie  { 1 .  Peir,  2. 25 ).  Non  enim  veiiil  iii 
primo  adveniu ,  ul  casligarei  ac  punirei  incredulos  : 
sed  per  ionganimitaietn  ei  palienliain  eos ,  qui  aber- 

(c)  coiUu  cum  codd.  neg.  1890,  el  3050. 


raverant,  voluil  ad  iraniilem  veriialis  Iraij.-.cere.  Ac 
vide  qiinnla  sil  Doiiiinl  bonilas ,  ei  f)iiain  magiia  cjus 
l)eiiigiiiias.  Conviciis  enm  iiicess«rlinnl  Jiidiri ,  81  :mI 
eiiin  diccbanl  :  Dosmoniuin  habes  {Joan,  7.  20 ) ;  Do- 
miiitis  auiem,.  ul  erat  longnniints,  da^mones  ex  bomi- 
niitn  corporibiis  expcllebal.  Jiidaei  in  facicm  Sahnlo- 
ris  spiiebnnt ;  ipsc  vcro  caxos  corum  sanabnl :  JudsRi 
Chri.-itum  lapidnbanl ;  at  Cliristus  <  laudis  eorum  ,  ul 
currereiil,  larglebaiur,  el  in  imiversuiii  ad  fineni  iis- 
qiie  beneficiis  cuniiilavil  eo9,  n  quibns  injuriis  affi- 
ciebaiur ,  cl  pro  malis  bona  iiigratis  illis  ac  kcelestis 
liotniiiibus  largiuis  esl  :  diim  aulem  coiiiiimelias  ila 
patienter  fcrrei,  forsan  el  iinbecillis  cciisebalur  is,  cui 
aiigeli  saielhlum  more  famulanlur.  Ac  ne  tnjltidiceii- 
tes  longiore  uii  oraiione  videamiir,  nd  ipsa  reruinca- 
pila  veniamiis.  Tandem  igiiur  nd  cruceni  iiiorlcmf|iie 
ducliis  csl  Rex  glorise,  el  ligoo  affigilur  is  qiieni  Chc- 
rubim  Serapiiiniqiie  colinudnnl,  qiiem  viriuies  omins 
el  angcli  adoranl :  h«c  aulcm  leiiiler  loleravii  ac  |ias- 
sus  esi,  nobis  prxbens  exemplum,  et  modcsii.i;  factiis 
inagisler.  Idcirco  igiliir  debemus  el  nos  improborttm] 
hominum  minus  gencrose  ferre.  Ai  enim  eliam  ciitn 
in  crtice  peiiderct,  in.ijora  opera  edidit  ac  plura  n:i- 
mcula,  II t  Itac  salieni  raiioiie  Dei  osonim  insnninm 
refrenarei  :  ul  niillus  reiiiiqiiereiur  iliis  iucredulitalis 
pr<ciexius,  ncve  diccrenl  sc  nndiim  hominem  criici- 
lixisse.  Primuni  iuique  se  crucifigi  passus  esi  Cbri- 
sius,  el  iii  aerem  aUolli,  ul  dxmones,  qui  iii  acio 
vcrsandir,  fiigaret ;  in  ligno  siispeiisiis  ebi,  iil  qiiod 
pcr  ligiium  hominibtis  qiioiidani  adnaiuin  cral ,  [tec- 
caium  sanarel  :  deiiide  vero  lalus  ejus  laiicea  vuliio- 
raluin  est,  propier  niulierem,  qiiae  ex  Adami  Inicre 
sumpia  Tuil.  Nara  quoniam  serpens  Evam  8e<luxit 
(Rom,  5.  i4),Eva  porro  iit  Adaimis  pcccarel,effecil; 
in  iilrumque  autem  senlenlia  protiuniiala  cst;  cl  re- 
gnavii  mors  ab  Adamo  tisque  ad  Moysem,  rtiam 
in  eos  qui  non  peccaveruiit  * :  propierca  laiiis  vulne- 
ralur,  nt  discaiiiiis  Christi  pnssioneiii  noii  viris  tan-. 
luin»  sed  et  niulieribus  saluleiii  atiulisse.  Adain  enini 
pritiius  formatus  est,  deiiido  Eva  :  Ailam  iioii  rst 
8t*duclus,  mulier  aiilem  seducla  in  |>rTvaricalioiie 
fuit  :  salvilibitiir  aulem  per  prolts  geiieraiionem» 
Qunm  vero  proiis  gencralioneiii,  nlsi  prolis  gener.i- 
tionein  Mari;e  ?  en  naniqite  Chri^lum  eiiixa  est,  non 
nbi  cum  viro  convenissel,  ut  Isaias  lesinlur,  sed 
Gum  eam  Spirilus  sancius  obumbrasset  (Jsai.  7.  14), 
iil  Gabriel  archnngelus  fcliciier  nunliaral.  Hac  tgitur 
occasione  et  Chrisii  iaius  percuritiir,  nt  ei  ea  qux 
pra^dicia  fueratil,  dispensenlur,  el  baplismi  sacra- 
inciilum  prxdicelur,  el  graiia  fulura  splendeat.  Sanguis 
eniin  et  aqua  ex  latere  Chrisli  scaluriunt,  ui  quod 
adversus  nos  crai  chriographum  peccati  deleat , 
et  ipsius  snnguine  tnundeiuur ,  ac  paradisum  re- 
cuperemus.  O  magnum  myslerium !  poeniienliam  ege- 
rallairo  :  aqtia  opis  erat,  iit  bnptizareiiir;  in  crtico 
suspensus  eral  :  alier  baplismi  lociis  non  cral  .  non 
fons,  non  laciis,  iion  pliivia ,  nou  qiii  mysleriis 
eum  iniliarel :  omnes  cniin  propier  Jiid:i!onini  ine- 
tum  aufugeraiit  discipuli  :  non  lanien  Jesu  lalices 
defuerunl,  sed  et  iii  ipsa  criice  pendrns  condiior 
aqu:iritm  esl  faclus.  Qiiandoqiiidem  cnim  lieri  niinime' 
polerai,  ul  sine  baptismaie  latro  in  regnuin  iiitrnrel; 
eum  vero,  qui  pceniieiilinm  egisset,  baptismo  des  iiui 
non  oportebal  :  aquam  et  ^aiiguiiicin  e  vulneraio 
lalere  suo  S;ilvator  emisit,  ul  el  ialronem  a  malis 
impendenlibus  lilieraret,  et  sangnineffl  suuni  eoriim 
qui  iii  ipsoin  S|iem  ponereni,  rederoplionem  faclimi 

^  ita  iiniis  Beg.  probe.  in  F/Kt,,  tfon,  deest. 


m 


SELbltTA  EX  NOTIS  HENRICI  SAVILIl  ET  FRONTONIS  DUCiEL 


m 


esse  declamrbl.  Si  enim  $anffui$  taurorum  el  hireorum^ 
€l  cinis  vitulcB  a$p.  rsu$  inqmnaia$  $an€iificai^  ad  emen- 
daiioneni  carm$  (Hebr,  9.  iS)  :  qwinto  magis  san- 
a;uis  Chnsii  Salvaloris  noslri  vim  obiiiiuil  Christianos 
pmiies  simul  expiandi  ?  Si  dixerrt  ergo  Itbi  quispiam 
Rx'  infidelibus,  Qnid  ila  crucilixus  est  Christus  ?  dic 
illi,  Ut  diaboluni  crucifigeret.  Si  dixerit  tibi,Quare 
in  ligiio  suspcnsusest?  dic  iiii,  Ut  peccaium  quod 
in  paradiso  per  ripiium  adiiatum  riierat,  emendarfiU 
Si  eigo  dixenl  libt,  Cur  spinas  ^estavit?  dic  illi,  Ut 
Adaini  spinas  et  tribiilos  eradicaret :  ille  enim  ad 
geinitiis  et  trepidaiiones,  et  colehdas  spinas  ac  tri- 
bulos  est  damiintns.  Jesiis  iiaqucut  erat  hominuin 
amatis,  cum  vellet  cre:uura!  sua*  provldere,  omnia 
nostra  c:iusa  susiinuiu  ut  nos.a  condemnatione  libe- 
raret.  Ut  enim  ex  muliere  natus  est,  ut  qiiod  ex  mii' 
liere  adnaiutn  erat  lioniinibus ,  peccalura  delerei  : 
ita  et  spiiiis  coronatur;  ut  male  cultam  ab  iuobe- 
dienlia  terram  obedientia  sua  inagis  sativam  et  cul- 
tiorcm  redderel.  Quod  si  dicat  tibi,  Fel  et  acetum 
curebibit?  dic  ei,  Ut  nos  letireriiin  draconis  vener 
mtm  evoinerenius  :  fel  enim  illud  dulcedo  mea,  et 
acetuin  medicamentum  mcuni  est  factum.  Sin  aulem 
dicat  rursus  iiifKlelis,  Cur  chlamydem  coccineam  est 
indiitus?  cur  genu  flexo  acccdebant  ad  eum?  dic 
illi,  Ut  ctiani  nolenlcs  cum  adoRireni  Jiid;vi,  el  re- 
giium  ejns  in  lerris  eliain  uiviti  ratereiiliir.  Nunc 
«|iiidein  irridentes  adurabant,  ncscientes  qcid  fa- 
cerciit :  in  fiJtura  vero  resurrectione  omne  gciiu  fle- 
rtetur  c^cleslium ,  lerrcslrium  et  inrcrnorum  :  et 
omnis  lingiia  confitehitur,  quia  Doniiiius  Jesus  Chri- 
siiis  iii  gh>ria  est  Dei  Palris.  Amen  (Phitipp.  2.  io). 
Ilnbet  ct  altcram  sigiiificalionem  illa  chlaiiiys  :  non 
611  itn  lantuni  reffiium  designabat,  sed  et  sanguinis 
Mviditatem,  et  ad  cncdem  propeiisionem  Judicoruin 
demoiistrabat.  Dederunt  autem  et  calanium  in  munu 
ejiis,  ut  eorum  peccnia  scriberenlur.  Alque  harc 
quidem  ab  illis  Chrisli  bostibus  fiebanl,  ciim  eiim, 
qiii  crucifigebatur ,  iion  nossent ,  vel  poiius  cum 
ullro  excsecati  esseiit  :  at  ipsa  creatura  D^miniim 
suuin  et  coiidllorem  non  iguoravit.  Eteiiiin  adliuc 
de  cruce  penijlenie  SaIva*ore,  cum  vidisset  sol  sen- 
sibilis  solein  justili:c  Christum  ab  iniqois  iniuriis 
affcctum,  facinus  iliud  indignnm  nnn  fereiis,  lugil, 
ac  lenebras  terris  offudii ;  alque  absurdum  existi- 
roavit  adjiivare  et  illuminnre  ociilos  iilos,  qui  maxi- 
m.ini  iinpietatem  pcrpctrarent.  Neque  vero  sol  lan- 
tuin  fugil,  sedeteoruin,  qux  gereiiaiitur,  iniquitatem 


terra  non  ferens  concotiebatur ,  demonslrans  et 
docens,  euni,  qui  cruci  alligebatur ,  Deum  esse  : 
quamobrem  ferre  non  poterat,  sed  indignabatur , 
neque  sua  mole  siistinere  Dci  hostes  illos  Judaeos 
volebat.  Non  CBim  adeo  fratre  caeso  contaminavii 
terram  Cain  :  non  adeo  illam  gigantum  aedificatio 
turris  gravavit  :  non  itainfanda  perpetrantes  Sodo- 
milx  illam  inquinaront,  neque  ipsi  qui  ex  ea  sunt 
idola  tabricati  :  Non  Zadiari»  et  Abeiis  sangois  ef- 
fusos  illam  tantom  gravavit,  qoantom  Judaei,  ciim 
magnam  itUm  committere  impietatem  aosi  esseni. 
Propierea  et  dar»  petrse  scindebantur»  ot  discerent 
bunc  spiritualem  ac  yivam  esse  petraro.  Bibekam 
enim ,  inquil,  de  $fnrituaii  con$equenie  eo$  pelra. :  pe- 
Ira  aulem  erat  Chri$tu$  (1.  Cor.  10.  4).  0  improlii- 
tntem  Judxorom  1  petne  scissae  sont,  et  histopidi 
iiihil  moventur  :  iiianimata  concuUuniQr,  et  aBimaii 
non  credunt  :  velum  templi  frangitur»  ot  deineeps 
eorum  desolatio  demonstretur.  Scissoia  est  enim 
velom  et  denodau  sunt  qoae  in  templo  enantpro- 
pter  Christum  qiii  dixerat  :  Ecce  relinquitwr  domu$ 
tfe$tra  de$erta  (Matth.  25.  58).  Nam  et  desoiate 
snnt  post  canlem  Chrisii  sancta  quaeque  et  vene- 
ralione  digna  aptid  Jod^eos  :  et  qoi  assistel)ant  orbi 
ac  templo,  discesseront  iilinc  augeli,  scqoe  ad  liiccle- 
siain  coiitolerunt.  Hulia  vero  corpora  sanctorum»  qui 
dorinierant,  cum  Christo  sorrexeront,  ot  ^discamus 
nos  Christum  mortuum  solom  non  resorgere ,  sed 
omnes,  qoi  in  ipsom  credunt,  a  mortois  excitare^ 
Hsec  est,  ot  in  summa  dicaro,  venerand»  I^sch» 
festivitas,  et  haec  mysteria  Christianonim  :.  ob  resur- 
reciionem  mortuorntii  ei  vitain  o^ternam  fesium 
oelehramos.  Itaque  fe$twn  a^amu$,  et  eptUemur  non 
in  fermenio  maUlias  el  nequuioi^  ud  in  axynn$  siit- 
ceritati$  et  veritaii$  (i.  Cor.  5.  8),  credenies  in  Pa- 
irem,  et  Filium,  et  Spiritum  sanciiim,  iu  Triiiitatem 
consubstantialeni,  increatain,  credentes  resurrectioai, 
Dominum  iterum  venlurum  exspectaoties,  nonquidei» 
adhuc  humililer,  sed  gloriose  cuiii  cailesli  splendor/e, 
cum  refulgentibiis  angelis,  cum  tnba^  et  mcto  et  iae- 
ttlia  :  L^etitia  qiiideiii  saiictorum  ati|ue  ju^iuruui,  metu 
vero  iniquoriim  atque  peccaioruni.  Deas  autem  pacis 
iios  omnes  in  operibus  bonis  ac-  fide  ortliodoxa  rc- 
perlos  resurrecuone  cum  sanclis  ^  dignetur,  grati^ 
et  benignilate  unigeniti  Filii  sui,.  cum  quo  gloria^ 
honor  et  adoratio  sancto  et  bono  et  vivifico.Spirilui, 
nutic  ct  semper,  et  iu  sxcula  saeculorum.  Aiiieii. 
1  sic  uss.  Editi  vero,  angetis. 


SELEGTA 

EX    NOTIS   HENRIGI    SAVIUI 

ET  FRONTONIS  DUCyEI 

Iff  8ECUNDCM  TOIfllM 

OPERUH  SANCTI  JOANNIS  CHRYSOSTOMI. 
Ili$  nolula$  adjicimu$  aiio  characlere  a$teri$eo  prmvio. 


K0T4E  BUfRlCI  SAViUI 

ad  Bonntias  in  $latua$. 

Gol.  15-16.  in  iiiAilo  lege  chry$ostomi  staluw.  Homlia 
luiOita,  ti\)c,  Hunc  eaim  tituium  agaoscuut  oiuiies  omtiiutn, 
tit  puto,  l>il}lioiliecaruiu  codices  iViss.  £l  quidein  eversaruin 
1  heMlosii  <H  PladUa:  statuarum  meminerunt  omues  neiic 
iHorum  icinporum  soriptores,  Theodoretus,  Sozoineiius, 


7/)8iuius,  Ulianius  la  oratione  de  Seditume,  et  caeteri.  De 
numero  ooostat  in  bibliolhecis  non  plures  reperiri  una  et 
vi^inli  uomiliisstottfortim ;  recieQue  vidit,  etprimus,  quod 
sciam,  noUvil  Pronto  Ducasus,  caeteras  omnes  praeter  unam 
etviginti,  priores  ad  popiilom  Antiochenum,  centoncs 
esse  ex  aliis  operibus  Chrysostomi ,  praesertim  elhicis  lo- 
ds,  consarcinatos.  rorro  hanc  statuarum  editumem  ador- 
navimus  ex  optimo  meo  Ms.  et  duobus  Oxoniensibus,  uno 
in  Collegio  novo  (quem  expr^t  in  editioae  sua  doctiss. 


8251 


SCLEOTA  £1  mm  IICNRia  SAVILII  ET  FRONTONIS  DUCiEI. 


836 


mmxmy,  abero  ia  BiMioUiett  iJDlveniUlls, 

enl  aecessli  quaitos  cn»liavii  noatri :  adhibilis  ellam  ex 
odo  Regiis  iJUletie  variantibus  leciioDibiis  et  castigatioai- 
Ins  a  doctisft.  nrooiooe  ia  noiis  suisTepraesentails. 

Goi  17,  lin.ii.  /mproMrort  conferuntpoUstfUm.  Hoc  latis- 
sime  perseqiiitur  isidorus  Pelu8iou«in  iis  epistolis  quas 
varias  scripsii  ad  Eusebium,  qui  ordiuatioaes  sacerdoium 
pecuni^  dabai  yenales.  Sed  noo  reiicelM  ooDjectoram  meam 
de  boc  loeo.  nro,  (M^  iegerem,t|in,  ifisi  nempe  ordwjoaes : 
'  Atqui  pmea  leOio^  quam  omtda  exempUtria  prmfertaO^ 
bene  kalM. 

col.  %i,  lin. !»,  lego,  «I  et  infideles  fmtant.  *5tc  recte 
restitiaWr  locus,  rectamantihii  Iket  M$s.  Bie  probe  m  sotie 
saHlianis  MontacutuSj  qui  lemssimas  aiias  et  nonmmquam 
fittHes  cmgectwras  protuUL,  quas  nos  consulto  omisimus. 

col.  47,  K  10,  maqistro  vacuam.  Prster  Flavianum  pro 
Antioch^nis  adiii  Theodosium  constanilDopoli  Ubanius  piro- 
▼ecu  jam  «Ute  vir,  eiaue  obtuiii  eam ,  qu»  exsUi  de  se- 
dstiane^  oratioDem.  Zosunus  hanc  ereptaa  periculo  Antio- 
chi«  gratiam  Ubanio  sophist»,  ei  Hilario  cuidam  philoso- 
pho  daiam  ail,  de  Flaviano  ne  verbum  quidem.  Nostri  oon- 
ira  totum  aiuribouni  Flaviaoo,  nulia  ne  miaima  quidem 
CkU  libanii  meotiooe.  Meutri,  ui  opinor,  recte.  Kam  Fte- 
▼iani  ptofectionis  tesies  sont  hae  chrysostomi  oraiione» 
oami  eioepUoae  mi^iores.  et  libaidi,  iiia  quae  exsUi  de  hoc 
trgooiento  ipsius  oratio  ae  seditkme, 

coL  103,  Ub.  34  ei  35,  vobisctan  pacisci  roto,  tamquam 
desistenSfUt  caveatis,  Forle  legeiidum,  vaiedkere  iwAii 
rofo,  utuqui  discedit(9h  amids),  quo  cautiores  ntu.  Nam 
verfoum,  «»*tACM«M,  quod  iegitur  in  Graeco  textu,  esi,  vale- 
dicere^  vei,  paeisci,  *  id  certe  bene  notatum  pKfo,  Ucei 
non  omnino  cerium  videatur, 

col.  144,  i.  23.  Etenim  antea  vos  rogam.  videiur  illa  ora- 
iio  intercidiase. 

Col.  J54, 1. 43.  tmperatorum  statuas.  Scilicei  Theodosii 
ei  PladUc  oxcris  ejus,  non  solius  Placiliae,  ui  vuli  Iheodo- 
retus. 

Col.  497,  homilia  XX.  HablU  esi  haec  oratio  Antiochiae 
noii  muito  posi  eversiouem  suiuarum,  fcrtasse  in  flne  ejus 
Quadraiiesimae,  quae  eversionem  iUam  sequuU  est,  eoque 
niui  in  multis  Nss.  Statuarum  IwmUib  acceoseatur.  Porro 
hanc  edit.  damus  ex  fide  trium  Mss.,  duorum  in  BiblioCh* 
coUeg.  novi  oxoo.  et  tcrtii  croshavii  oostri,  adhibiu  etiam 
doctias.  Froaioais  editioae,  ouam  ipse  ex  quioque  Mss. 
eoocionaverai.  -;-  col.  197,  L  34,  ineruenti;  quidam  codd. 
adduat,  £f  sanctifieanlis, 

Gol.  214,  iia.  40,  verimi  et  defunctos.  Recie  observavit 
doctiss.  Frooto  Docaeus  haec  de  PlaciUa,  quas  Jam  decesse- 
ral,dicu 

IfOTA  XMumos  BOisn 
ad  HomiHas  m  statuas. 

ool.  68,  L  31,  101  lyrawioniiit  lapsus  intmti.  Graece, 

xk  «i^^MtM  fft»  •MMfrim  UivTs  t«f*mw.  Forie  legendum  esi,  i* 
>i<fMif  ^  wfcww  \JUnti  viftmif  imiI«|Umw,  id  osi,  tot  homsttum 
$ifrmmoobsequentim^lapeus.{fAye  prosiraU  coram  idolo 
corpora)  intuui. 

vfnM  nonToms  wjcmt 

in  aomilias  ad  pepulum  jntioehemtm. 

oma  ad  operum  beati  Joannis  Chr^ysostomi  ediliooem 
jrelo  adoroaodam  aoinuim  appuiissemus ,  cujus  sdius  ex 
quatoor  GraBcis  Eodesiae  docioribus  mooumeou  omnia  in 
hioeffl  utraque  lingua  noodum  emissa  suni,  ab  eo  volnmine 
daoendiim  initium  existimavimus,  ad  quod  excudendmn 
Uura  nobis  ex  Begis  Chrlsiianiss.  Biblloibeca  librorumca- 
lamo  exaratorum  atiyumenu  suppetebani.  Nam  quooiam  in 
tpAuor  priores  tomos  disiribuU  sont  ea  opera,  quibos  va- 
na  cum  veteris  lum  Kovi  Testamenti  k)ca  expendontnr,  te 
huDo  autem  eae  congestae  suni  orationes,  qnibus  argumenU 
diversatractantur,  etpaaegyricaesaoctonim  martvrum  Uuda- 
liooes  oootioeotur,  eo  foaum  est,  oi  ad  ea  saepius  descri- 
benda  suam  operam  iibrarii  oontulerint :  quocirca  nobij 
etiam  commodius  id  fuit,  ut  iaterlm,  dum  ad  alios  iomos 
edeodos  amicorum  ex  aliisregiooibus  auxilia  exspectamus, 
bis  aoo  dlssimiiis  argumeaU  seroioDes  de  saoctomm  laudl- 
bus  habitos,  olim  a  oobis  separaiim  io  iucem  editos,  ad- 
juugeremus,  et  quaotum  preli  cnrreoiis  celeritas  ferre 
IHKsei,  aiiorum  ioteriiretum  Latlaam  versionemrecensere- 
oiaa.  Ac  licet  adeo  sit  ingratum  et  molestum  hoc  laboris 
genus,  ^uoex  veternmcodicum  comparatione  variae  lectio- 
iies  colllguntur,  uiUlud  noo  iypographici  modocorrectores , 
sed  ioterpreium  etiam  permufti  denigiant,  dom  uQius  litiri 
lide  coiiieati,  qui  prlmus  occurrii,  interpreUtioaem  suam 
iteriexunt :  umea  id  certe  doctorum  virormn  experientia 
coropenum  est,  j^.arum  ab  eo  praesuri  posse,  qui  unius 
ope  fullos  gravis  alicujiis  auctorls  editionem  sus<ieperit« 


sic  ui  mutilas  truncatasque  semenilas  ex  iogeoio  cogatur 
explere,  aut  primls  Uotum  Uoeamentls  adumbratam,  iioa 
vivis  expressam  coloribus  meotem  scriploris  fUius  propo- 
oere.  Certe  ooo  pauds  io  iods  aoctas  fuisse  a  ooliis  priores 
has  ad  popolum  Aotioch.  homiiias,  ac  veriorem  erotam  ex 
diversis  codd.  lectiooem  ea,quam  loierpres  offeoderai, 
oomperiei  quicumque  vel  Brixtaoi  Yel  GeleoU  Fditiones 
cum  oostra  cootulerii.  Postquam  eoim  ooUatum  cum  tribiis 
qualuorve  Re^s  Codd.  Editionis  Auglicanae  iextum  Grae- 
cum  emendavimus,  et  recogniUm  Latinam  InierpreUtio- 
nem  cum  eo,  prelo  subjedmus,  dum  rursus  excusa  relegi- 
mus,  ei  ex  ahis  quatuor  Hss.  Oodd.  lectiones  variantes  ei 
discrenantias  iterum  colUgimus ,  Doa  pauca  nobis  anlmadver- 
sione  digaa  suut  Tisa,  quae  oostris  his  ootis  iniexuimus ,  ui 
sjmul  eiemeadatiooum  nostrarumrationemredderemus,  ei 
sictibi  similia  vel  apud  chrysostomum ,  Telapud  alios  Patres 
Qraecosemendanda  locasese  offerrent,eadem  operamedi(9- 
namUUsfaceremus,  simulquesi  quid  ad  historicam  narratiii- 
nem  autmentemauctoris  liluslrandam  (kceret,  adderemiis  ^ 
caeterum  id  nobls  propositum  fult  poUssimum ,  ut  quae  ad 
genuinam  ejus  lectionem  conferreni  persequeremur ;  noo 
quidem  ui  ex  aliorum  reprebensione  laudem  quafereremus, 
cum  |irobe  noverimus,  ab  aliis  etiam  posi  nostram  operam 
spicUegium  fleri  posse. 

Sed  neque  idciroo  absthiendum  a  subsidio  SS.  Patruro 
operllHis  ferendo  ceosemus,  oe  fbrte  aliorum  oflieere  lu- 
mhilbus  vldeamur,  cum  noa  modo  prior  dies  p<»terioris  sit 
disclpuius,  sed  progressu  etiam  iemporis  diversarum  aeta- 
tum  homioibus  veritas  ionotescat  Ad  has  igitnr  Homilias 
ad  Antiochenos  emeodaodas  Inais  usi  sumus  Mss.  codd. 
RegisFraocisci  l  Regils  iusigaibus  et  syoibolo  exoroatis ,  quos 
noubuDt  baec  elemeou,  F.  1.  et  F.  2  :  biois  item  Begis 
Heorici  U ,  ouos  iodicabudt  b£c  duo,  H.  1,  et  H.  2 :  alii 
quatuor  Heorici  iv,  Franc.  Navarraeoue  Reffts  aere  ooempti 
suni  abheredibus  Reginae  chrlstianiss.  Catnarioae  Hedicem 
cum  reiiquis  ejus  Bibliotiiecae  voluminibiis,  qnos  haec  Ule- 
rarum  comDeadiadesigaabuot,  HN .  1 .  HN.  2.  H«.  3.  HN .  4.  Ao- 
gUcanam  editlonem,  a.  Porrohisloriam  eversammTheodosA 
et  rlacUl»  sUuiarvim  narrat  Theodoretus  1.  3,  c.  10,  et  So- 
som.  Ub.  7,  c.  23  Hisi.  Eocles. 

HomiUae  XXl.  in  recentioribus  edUionibns  exhibenUir  ta 
Ifanine  tomi  3  S.  Joannis  chrysosiomi  Homillae  iJUtX  ad 
pop.  Antiochenum  potissimum  babUae.  Bemardo  Brixiano 
inter};rete,  neque  repetiturnomenauctoris,auipraeflgitiir 
singuUs  homiHis,  nisi  post  vicesimam  primam,  qood  oinifnuB 
vicesima  seoinda  Joanni  ConstanUnopoUtano,  cognomenio 
Jejunatori,  tribuatir,  et  vicesima  tertia  cum  sequentibos 
Joannl  Chrysosiomo  restiluatur  :  quo  certior  esi  oodioom 
scriptorum  fldes,  in  quibus  hae  tantum  priores  numero  vi- 
ginu  et  una  de  sUtms  haliitae  dicuntur,  nec  aUae  quinqua- 
ginu  octo  usqoam  Graece  seriptae  oocurrunt  z  sola  XXH  la 
uno  Re^o  Ms.  Henrid  iv,  caeteris  praecedeoiibus,  sobjicie* 
batur ;  in  aliis  autem  Hbris  posi  vicestmam  primam  adde" 
batur  HomiUa  de  Debitore  decem  millium  Uleatonim,  quse 
incipli,  ONoit  ex  longinquapereqrinatione.  Et  vigeslma  ter- 
tia  erat  illa,  cujus  arguroeotum  est ,  De  simuitau  vel  tra  : ' 
Snitmm  autem  hoc,  j4d  finem  nobis  MunH  reUquum  Jam 
deinceps  tempus  deproperat :  (quam  babes  col.  197  hujos 
tomi) :  in  qmbusdam  conlra  haec  de  siiriulute  pnecedeMt 
illam  de  Debltore ,  ut  in  catalogo  Ubrorum  qoi  Theodosiae 
hi  Taurica  Chersoneso  servantur,  et  in  AugusUnae  reipobl. 
Hbiiotheca,  num.  XLVi.  Nec  ilures,  quam  XXU  aut  xxiv 
in  codd.  Mss.  iaveoiuotur  :  quamobrero  caeieras  octo  et 
aoinquaginu  nihil  alliid  esse,  quam  quaedam  flortlegia  ora- 
tionum  e]us  asserere  possumos.  cujusmodi  suni  iUae  a 
Theodoro  Mauristro  oontextae,  ut  Uie  censet,  qui  Catalogihn 
AugosUnae  BibliotiL  conscripsit,  et  qoas  ante  pauoos  annos 
Moguntiae  noster  P.  Balthasar  Etzetius  in  locem  edidit.  01 
Igitur  ex  Basilli  scriptis  oUm  Simeon  Magister  breves  illas 
oratiooes  moralibos  refertas  seaieotiis  ooliegii  :  sic  dele- 
cus  morales  cohorutiooes,  quibus  suas  daudere  oooaoevR 
hoinUias  Chrysostomus,  tamquam  ex  diversis  iadntis  ooo- 
suus,  in  unius  coodoois  corpus  cum  aggregasseot  BasiKani 
forte  qutdam  monachl,  has  homiUas  contexuerunt,  et  in 
eodem  Ubro  cum  illis,  quas  ad  Antiochenos  habuerat,  de- 
scrlpserunt;in  miem  cum  Remardtis  Brixianus  vel  aiius 
9uls(iiaro  iocidlsset,  eadem  operaomnes  latinlUte  dooo\ii 
jain  lode  ab  anno  1304.  siquidem  ilUus  tem|)orls  editioneiii 
omoium  anliquissimam  vimmus  in  monasterio  quodam  Lo- 
tfaaringiae,  Impressam  Basileae  inofllcioa  Jacobi  de  proruen, 

3uam  I  roxime  secuu  est  aitera  Germaoica  apud  crauo- 
rum  80.1322,  et  paulo  post  Gallica  Pelri  Gromorsi  ajtid 
iiiclyum  Galliae  Pariseam,  utilliustemporis  sermo  ferebat, 
aano  sdiicet  1323  :  deiode  post  varias  editiooes  io  eadem 
urbe  Germlbiae  Basilea  ex  Probenii  prelo  nova  prodiii  ISdi- 
tio  sigismuodi  Gelenii,  qui  in  hoc  ultimo  tomo  Uolom  se 
itrapsliiisse  scripsit,  quantum  a  Graedsexem|lariliusadjiitus 
luissei.  Ex  I.XXX  homins,  ioquit,  qm  primmn  locum  le- 
nent  xxt  tanium  comulimus,  in  reliqntt  deslitnli  a  Grteoo 


8^7 


SELECTA  EX  NOTIS  IIENRICI  SAVIIJl  ET  FRONTONIS  DUCiCL 


m 


voltanine  :  certe  de  his  solis  tndubilato  argumerao  colHgu 
tur,  AtdioehvB  habitas,  de  relxqua  farragine  tum  item.  Id 
vero  clarius  apparebil,  cum  in  iioUs  Dosiris  |X)slea,  qujs 
iu  easdeni  has  XXI  scripsimns,  ea  Chrysosiomi  loca  indica- 
bimus,  cx  quibus  siogula  cenlonum  isloriim  fra^meoia  de- 
sumpla  sunl,  paucis  exce|jtis,  quaifacile  quivis  ejusdem 
sul)legminis  lelam  esse  judicabit.  Neminem  igilur  penur- 
bare  dehet  baec  suppressio  lot  bomiliarum,  sed  compen- 
dium  polius  ac  lucrum  in  liac  fecisse  Jactura  qutsque  sciat, 
ne  iu  |x>slerum  cilari  Cbrysosiomum  exemi  li  causa  in 
Siailhsum  audiamus,  (]ui  lotidem  verbis  in  h  )miliu  qua- 
piam  ad  Antiochenos  iu  repetierit,  cum  nnmouam  ita  pro- 
Duuiialae  ab  eo  fuerint  liac  oraiiones,  ut  suiit  dispositae ;  in 
quibus  nulluin  prooemiam  est,  nulla  locorum  Scripturae  ex- 
positio,  sed  inorales  tautum  cobortationes  |.er  totum  ho- 
miliaB  Ci.rpus  dilTusae,  quod  est  insolens  iiUnechrysoslomo. 
Itaque  uonnullas  reperias  exduarum  homiliarum  digressio- 
nibus,  nonnullas  ex  trium  quatuorve  coniextas;  quasdam 
nihil  aliud  esse  omnino,  quam  uuius  alicuius  posiremam  il- 
laai  olausulam  exbortaloriam,  qnse  quot  ciiversos  nacla  est 
interpreies,  in  eamdem  quidem  senteuliam,  sed  in  di- 
▼ersa  tamen  verba  incurrentcs,  tot  liomilias  peperit :  sic 
ut  hoiniliae  14  ad  Romanos  cohort;ltio  duobus  locis  repelita 
rursus  occurrat :  nihii  qiiippe  aliud  esl  illa  XXXV  ad  pop. 
Antiochenam  Homilia,  MMobile  sanctorum  omne  gemts^  nec 
illa  altera  In  eodem  lomo  5,  quae  inscribitur  de  Misericor- 
dia,  Audiie  fraires  pmdnm  dicentetn,  indtdte  :  nihil,  in- 
quam,  aliud,  quam  moral  s  pars  homili»  iliius  14«  Est  enim 
sanctorum  genus  onme  benevolum,  Quis  igitur  hic  sibi  fu- 
cum  factuui  uon  a^gre  ferat,  eamdemque  homiliam  pro  iri- 
bus  diversis  venditum,  aut  quasi  libros  einerel  Sybillinos, 
duplo  aut  Irifilo  auaius  quaimjuir  esiet,  sermonum  chry- 
sosloffli  prelium  a  se  exaclura  fuisse?  Quis  mrsus  Graecum 
lextuin  illaruin  58  excudi  a  nobis  postulet,  cum  pene 
oinnes  earum  sententkis  et  periodos  in  homiliis  in  Uat- 
thaeum ,  Joannt>tm,  Apostolorum  Acta ,  rel  Epistolas  Pauli 
Jamdudnm  excusis  noutas  reperiat  ct  indicatas?Qiiam- 
olirem  io  earuiii  locum  reliquas  hujus  t(Hni  quinti  snbsti- 
tuimuss  e^eas  qnae  de  iaudibus  SS.  aiafv)?ttm  vel  oonfesso- 
rum  ab  eodem  conscripts  suiii,  ct  ad  eumdem  Anlioche- 
num  vel  cx>nstantiiiopoIitaDum  populum  habitae,  ut  ex  iis 
conflata  prior  haec  pars  hujus  lomi  quinti  in  justum  votu- 
men  excresceret :  posleriori  vero  parti  libros  sive  tracta^ 
lus,  ciijusmodi  sunl  de  Providentia,  de  virginitate,  et  de 
sacerdoUo,  itemque  ipsius  Epistolas  ad  diversos  missas  re- 
tervavimus. 

Col.  18, 1.  42,  cujus  ossa.  Idipsum  de  'rimolbeo  repetit 
ioferius  Hom.  6  tdversus  Judaeos.  F.t  Hieronymus  adversus 
Vigilantium :  sacrilegus  fuU  constantinus  imperator^  qui 
ianctas  Hetiquias  Andreas^  luccb  el  Timothei  Iranstutit  con- 
stanlinopolitk  :^afmd  quas  dcmumes  rugiunl,  el  inhabitatO' 
res  Figtlamii  ulorum  se  sentire  praseniiam  confitemur,  in 
libro  qiioque  de  Scriptoribus  EcciesiasUcis,  in  Luca  scribit 
ConsianUnopoIim  vicesimoConstanUni aniio  ossa  Lucae  cum 
neliquiis  Andreae  apostoli  de  Achaia  esse  traoslata :  iibi  an- 
uotai  \  ictorius  antea  liectum  esse,  Constantii,  quae  lectio 
anliouarum  editiouum  veriur  censenda  esi,  cum  inChronioo 
F.usebii  ab  Hierooymo  laUnitate  dooato  et  aucto  cooferatur 
bacc  translatio  in  annum  ConstanUi  filii  ConstanUni  decimum 
nooum,  et  olympiadis  283  annum  1 :  Reliquice  apostoU  7fr 
tnothei  coti^tanlinopolim  invecles  :  et  anno  20  ejusdem  Cou- 
ttautii :  QonUantio  Bomam  itigresso  ossa  Andrece  apostoli  et 
fMcas  evangelistiB  a  ConstatUtnopoUtanis  tniro  favore  susce- 
pta,  Theodorus  L^ctor  in  Gne  libri  2  collectaneonim  :  sub 
constamio  constanlinopoHtn  veneruta  ReliquUr.  55.  aposto^ 
torum^  Timottieiqitidem  vin  Cat,  JulU^  ^ndrete^ro  et  Lucce^ 
V  nonas  Martli^  anui  scilicet  consequenUs  i  idemque  Arieniii 
Mart.  Acta  testantur.  Certe  ex  eodem  Chronico  iiquet  Con- 
stanUiium  Maximuin  mortem  obiisse  jam  ab  anno  primo 
piyin|iiadis  280.  Porro  de  caeterorum  quoque  mariyrum  re- 
liquiis,  earumciiie  vi  ad  daemones  expeileiidos,  iiiulla  ha- 
bes  inlra.  *  vuie  ituikem  hujus  secmidi  lomi  EdUimis  no^ 
strx  ad  vocem,  neUqitia: ;  sed  maxime  onmium  indicem 
generalem  ud  calcem  operum  chrgsostomi, 

Col.  21 .  lin.  56-57,  valetudinem  adjuvet.  Graeca  sonant, 
Quamton  infirndtatem  corrigal,  vel  jEgrUudini  tnedeatur. 
Haec  noslrema  iiiterpretaUo  ihelior. 

cx>\.  22,  lin.  19.  roR/ra  i7a?ref tco«.Severianortim  hoccom- 
meuliim  uarrat  Epi{jhanius  Haeresi  4b  :  Jnabotimi  dejectwn 
ia  terrant,  cum  in  serpemis  specie  descendisset,  in  cestrum 
concitatum  esse :  et  terrte  coitwurtwn  veliit  mM/t/'/i,  et  ab 
ipsius  semine  ubi  genUurmn  effudisset,  vitem  gertninasse. 
Aiigustin.  Haeresi  2i :  severiani  vintm  non  bibiim,  eo  quod 
fubuiosa  vamtute  de  satana  et  terra  gertrunasse  asserutu 
viteniy  etc. 

col.  25,  liu.  54,  quod  videt  in  tne.  Ita  qiiidem  Vulgala 
Lai.,  sed  in  textu  (iraeco  A|iostoii  vulgo  legitur,  \n.\^  s  pUcu 
»1,  svpra  id  qtiod  vidH  me.  Aj»ud  Ainbros.  in  Co  nfiienl.  m 


htnc  Epist.  texivs  sic  habet,  Supra  id  guod  xidH  em  mt. 
Et  exponitur.  Ke  quis  me  existitnet  uttra  gUniam  meam 
tendere^  quam  Umes  meriutrum  adntUtU,  la  Hom.  28  Chry- 

SOStOmi  in  hunC  loCUm,  Itrfir^  bclf  «    pltmi  l^  iartu  4C   l|Ml^ 

Existimet  supra  quod  videt^  aut  audU  exme*  Ubi  tamen  td- 
dendum  videtnr  prontmen  |u,  ttie,  suadenUbns  cseieris  lli« 
bliorum  et  Patrom  Graecorum  libris. 

Col.  29, 1. 15,  ad  martyman,  qua  voce  indicaUir  nonimni- 
quam  monumentum  vel  sepulcrum  martvris  alicujus;  non- 
numquam  eltam  aedes  sacra,  sive  temiium.  uonumentiun' 
dicitur  martyrium  ab  Augustino  i.  2i  de  bvit.  Dei,  c.  8 : 
ctim  loci  sancti  canceUos  ubi  martyritan  erat^  idemjuvenis 
orans  tetteret.  Api>eliabatur  et  contessio,  et  Memoria,  unde 
vetus  tnterpres  illom  canonem  20  Gangrensis  Goncilii,  sic  . 
exprimit :  5t^*s  convemus  tdteminatur^  qtd  ad  con(esdones 
Martgrtrm  constitmmtur.  Sed  et  Basilicae  martyrum  quat 
vocantur  ab  Hiemnymo  fjp.  55,  sive  templa  roartyribus  di- 
cata,'martyria  dicuntur.  Eusebius  I.  4,  c.  40,  de  vita  Con- 
stanUni,  volnisse  inquit  imperatorem  episcopis  vocaUsi 
Mar^rum  domum  veF  morlyrtiim  consecrare  Jerotolvmis, 
quoa  ipsnm  Theodoreius  narrans  1. 1,  c.  31,  Hist.  Eoct  ap- 
peliat,  rempla  consecrasse,  Et  cap.  32  eiusdem  libri,  situc- 
tare  christi  momunentum\  appellat  templum  Resurredionit 
Domini.  Quemadmodum  et  Athanasius  Apol.  2,  vt  dedica- 
Uonemtempii  salvatoris  cetebraremus,  Et  io  Epist.  ad  soli* 
Urios,  mtemptum  apostoU  Petri,  inConc.  Epbet.  Act.  I, 
Ecclesias  sanctorumatie  tnartgrum  tedes.  in  chalcedooeosi 
iniUo  singularom  actionum  dicitur  Synodus  congregtu,  in 
satKlissima  ecdesia  5.  tnartyris  Euphemia!,  Et  Act.  5,  /m 
eccteaa  sanctee  et  victricismartyris  Euphemice  hcec  defmvU, 
Zosimus  I.  5,  />t  quodam  locoubi  S,  Buphemke  martyris 
tedes  exstructa  stabat^  etc.  Soscefitas  autem  fuisse  nereffri- 
lutiones  ad  monumenU  ct  basilicas  martyrum,  iaudtbiii  ei 
Pairibus  probato  insUtuto  disces  ex  ejusd.  Chrys.  Hom.  26 
in  2  ad  Corinthios :  ubivel'  insos  knperatores  ad  martyria 
profectos  ait,  ut  specucuio  ihiereDtur  iiiiracukrum,  quat 
illic  fiebant.  Ub.  1  ad  Stagirium  :  Martyrum  ioca  ftequens 
adtistif  ubi  plttrimi  sanati  sunt.  El  iiom.  in  Psalm.  Il5, 
Cotoemptsre  etiam  civitates  admartyrmn  sefttilcra  conctur' 
remest  ^t  populosinfammatos  eorum  desiderio.  HierontEp. 
15,  de  Laudious  Asellae,  Ad  nuarty.um  Unthm  seepe  imnsa 
properabat.  item  AugusUnos  Epist.  137,  ut  cerUt  pUiciUt  se 
constringerent  ad  locum  sanctum  se  pereqrinaturos,  iteni 
PauJinusKaull  S.  Felicis,  Quis  tanUts  agh  huc  pofmlosy 
quKnam  numus  urget  dcB'nonas?  *  MuUade  martyrtis^  seu 
ecclesiis  ttmrtyrum^  et  vmttmera  petie  de  ReUquiartun  atUu 
U)ca  vutebis  in  ituiice  generaU  operum  chrysostomi^  tUtitno 
tonw. 

Gol.  41,  lin.28.  circa  fitgientia.  Alludit  ad  illud  Amospro- 
phetae  6,  5,  Qttasi  itaruia  putaverunt,  non  quasi  fugiemia. 
Sic  iiieron.  qui  et exponit, Res  enitn  scBCuli  et  onunacorpqra 
securuium  Epicurum  per  nwmenta  flumty  et  idteunt^  et  ttih.l 
in  suo  consistH  statu^  tmde  ei  in  sa^cuUtri  lUeratura  leginau : 
sed  fuok  interea,  fugU  irreparabUe  tempus,  El  in  atio  ioeo  : 
Heu^  heu  fiigaces,  tHtsthumet  Posthume^  tabunturtumi.  TeE- 
tuiltanu&adversusHarcioneml.  4,  c'  l^,  verUt,  Tanqwms 
perseverantia  deptaavertmt,  et  non  tanquam  fugiemia.  Pec- 
peram  in  PUntiniana.singulari  numero»  sictU  stantem  puta- 
vertmtt  et  non  sicut  fugientem. 

Col.  64, 1.  52,  tn  cdtnpo  enim  Deira.  Mirt  fbil  hvjus  no- 
minis  depravatio,  et  qiiasi  ciiimica  transrormatio ;  priimim 
enim  in  antiquiss.  Parisiensi  Edit.  anni  1523  editum  rait,  tit 
campodeasre,  in  Basiliensi,  de  aure^  In  aiiis  recenUoribiB 
Parisiensibus,  de  owro.  In  YuIgaU  \jsi,  nanielis  3,  v.  1,  in 
Campo  Dura  vel  Dtirnn ,  Hebraice  nrrT  Durth.  in  Graeai 
textu  Edit.  PlanUo.  atquein  omnibusRegils  codd.Chrysosto- 
mi  legitur  in  cnmpo  Deera.  Tamenadmooei  Hieronyiuos  pru 
Dura,  TheodoUonem  Deria^  Symmachum  Doratsm,  I.XX. 
«tpieoXav,  hoc  esl, ^u^orium,  vel  conclusum  hcum  transtu- 
lisse.  In  Ms.  viri  cl.  N.  Fabri  lego,  in  campo  ZHirmB,  et 
Symmachus,  Duraum^  in  aliis  Mss.,  Durum,  sed  Re^iirxidd. 
prophetae  Daniclis,  et  ille  vetustissimns  iUustriss.  canl. 
Rupifucaldii  iu  plane  hibent  ut  Kditio  Vatic.  7)edra,.unde 
illud  manavit,  quod  ex  Tbeodotlone  Laliue  scribit  Hteron.,. 
Deira.  Daoielem  enim  ex  TheodoUonis  Editione  vetus  Ec- 
clesia  legel)at  :  vera  igitur  leclio  ex  Hebcaeo  erit  Dttra^ 
Graeca  Auif«,  et  ex  ea  Latine  Deira. 

col.  74,  1.  10,  tn  supemam  civitutem  miuet.  Sic  juxtt. 
graecum,.9Ti3Lci,  mittet.  Alii,  legunt,  tOci. 

CoL  83, 1.  25,  caslra.  Per  castra  bic  intoltigenda  est  Tm- 

Ecralorisauia  sive  ComiUlus ,  ut  illo  saHsulo  solebat  ap()el- 
irL  rx)ncilium  sardicense  can.  7,  Decemite^  tie  episcopt  ad 
ComUatum  accedam ,  nisi  forte  hi ,  qvi  reUgiosi  imperatoris 
iUeris  vet  inviUUi  vet  evocati  fuerint»  rossidius  in  ¥11» 
s.  Augustini » Aptut  MedioUmum ,  tdti  tmic  lemporis  raien- 
tini  m  Junioris  comUatui  erat.  Ausouius  ad  symmachmn , 
rn  t  omUatu ,  inqnatn,  qui  firontes  hominum  aperU ,  mentes^ 


iio 


SELECTA  EI  MOTIS  RCmiia  U^ 


iegir.  Tum  vero  folsse  contaDUnopoli  Hieodosii  Imp.  Mdam, 
Uuin  ad  bellum  Mazimo  tyranno  iQfereodum  necesnriaooa- 
parareu  ex  Tbeodorelo  f.  5,  el  socomeoo  1. 7  cotli^i  inAest. 
Col.  C^9 1. 1 ,  prindpes.  Grapce  u«fx«K ;  cujus  tocis  seosBs 
noimullis  disputaiionibus  aosam  praebet.  Uanielis  3,2, 

«wc .  M  conffregwrel  ccmulet  el  magutraliu  et  taparclm , 
duca  et  lyramoi,  Et  Daniel,  8,  7,  «uvifeuXc&Myto  ««Tfc^M  mu 
Smrm,  Cofuifiiimimcnfiil  latrapo!  et  consules.  At  In  quiltus* 
dam  edtiiouibus  legitur,  mA  &nn<H,  qus  vox  rroprie  iinefe- 
etos  provioctarum  siffnificat ,  etc.  *  Hic  mutta  congerit 
Fronto  mem%  ut  probet  vocem  Sm»o(  prwfectum  signi/i'' 
care;  qn(B  tane  res  a  multili  fuse  auputata  fmt  :  verum 
q'*od  Mc  dicil  de  imperio  lantum  Romano  inteUigilwr,  ubi , 
if(,  Umk.  constttem,  tfo,  dBBfx^.  promda  preefectum  agm- 
/icattt,  secus  vero  tempore  DanteHs  apud  Babyionios  :  ne- 
^ne  enim  wx  Ubto<  amsiffem,  ti  de  iUo  tempore  atque  regno 
tnteUigoM ;  negue  oox,  Wun»i  semper  prcefectum^  ut  qmdem 
opinor^  ugnificat;  sed  utramque  vocem  recte  interpreteris 
principem  seu  magistratum, 

Gol.  97 ,  lin.  13 ,  dexterum  eundo,  rlularchus  in  Vim 
X  oratonim  :  crnnque  inter  dedamandwn  mooere  soUret 
kumerum  inconvemenler,  id  desuevisse^  suspenso  e  cuhmne 
veru ,  anl,  quod  atU  dicunt ,  gtadio,  ut  dus  metu  se  conti^ 
neret.  Kon  inter  euodum  ait ,  sed  inter  declamandum ,  eo- 
demqueutitur  exemplo,  suppresso  item  oratoris  Demosthe- 
Bis  nomine  Homii.  17  in  Malth.,  etc. 

Gnl.  124,  lin.  42,  e^uos  ad  cwrrumjungenu  Alludit  enim 
ad  eorum  morem ,  qui  depuutis  ad  cursum  piiblicum  ju- 
meotis  utebantur,  unde  veuiculariscursusappellabatur,  ab 
Augusto  Instilutus ,  quod  Junctis'  ad  currum  equis  roulisve 
ferrentur.  L.  ult.  D.  de  Uuneribus  et  Hooortbus  :  Curiosl , 
4|ai  currisagendis  et  evectionibus  cursus  publici  inspicien- 
disoperamdabantL.ult.Cod.  de  Curiosis,  et  Prsteciis 
r  jbioilorum  i.  4  In  God.  Theod.  de  cursu  publioo :  Pabuta 
'fum  ad  mutationes  mansionesoue  singutas  animaUbus  cur^ 
sui  pubUu>  depuiatis*sotebant  eonvefri,  L.  9de  Anno,  et 
TTib.  ip  Cod.  Theod.  lode  et  nummi  cum  hac  ioscripUone, 
'etdcJaUone  italias  remissa,  Fiusmodi  equos  per  stationes 
dlsp^jsltos,  sive  stabularius,  piiblicis  sumptibus  sustentatos 
Votilavit  Coostantinus,.et  inutlles  reddidit,  ne  quis  fufien» 
t«m  ipsum  persequeretur,  ut  narrat  zosimus  1. 2,  El  ets  qui 
Mllerius  stabant  utebatur,  cicero  pro  RosdoAmer.:  Ameriam 
tenit^  sex  iions  noctumis  sex  et  quinquaginta  milUa  pas" 
suum  dsas  pervolamt,  Diodorus  sic  tanta  ceieriiate  praediLts 
case  dnmiadas  camelos  ait,  ut  paiilo  minus  1500  stadiis  uno 
ditt  ooottciaut.  Isidonis  eas  centum  et  amplius  milliaria  uno 
die  pergere,  iiinius  L  8,  c.  42,  sarmatas  equis  suis  ber 
eeuteiia  roillia  et  quioquaginla  conlinuo  cursu  euntibus 
iosidere.  Idem doeet  I.  2,  c.  25,  stadium  cenlum  viginti 
^inque  nostros  efficere  passus,  boc  est ,  pedes  sexceutos 
figiuti  quioque.  suidae  vero,  stadia  septem  etsemis  unum 
«oolkauut  mllUare  Italiottm.  Recthis  Isidorus  1. 15 ,  cap.  6 
Orjc.,  stadium  octem  pars  mitUarium  eU  conslans  pastibus 
125.  octo  enhn  io  125  ducu,  mille  oonOciunt :  ergo  duorum 
siadionim  millia  si  decurrat  quis  mnutis  equis,  ducenu 
quioquaginU  milliaria  uno  die  pervolabit :  adoidimufl  enim 
aute  e  Graeoo  Brix.  textiii,  uno  die.  In  qulbuadam  umen , 
lU  in  F.  2.  et  H.  1.  2.  legebotur  tantum ,  Jd  miUe  siadia 
peregre  profidsdpoterU. 

col.  139,  lio.  13,  tn  ommwn  fimbus  signacuUi  remere 
Meebat.  Brixianus  vertit :  Proscnplionis  tabuUu  cemere  /t- 


eebat,  Atqui  celebrtoribus  potius  in  locislirbis  proscripiio- 
nls  tabuls  vel  libelli  proponebantur.  GraBCl,  ^ifm^t^  appel- 
laBt,quaeLaiini  slgna,  vel  sigiUa,  vel  signacula  :  signa 
«nuD  in  annulis  cmracterem  babenlibus  imprimebantur  in 
re  testamenuria  et  aliis  ubulis  aut  promptuariis.  Sic  Theo- 
doretus  orai.  5  de  Provideniia,  mnquam  thesauro  stgnO' 
euia  et  sigUla  imprimunt ,  Utumque  hominibus  ceu  regibus 
suis  instar  tributi  et  vecligaUs  asddue  persdmmt,  Sed  cum 
ikMDus  aut  praedia  fisco  erant  addenda ,  et  in  oorpus  flsci 
rediffenda ,  ui  loqountur  jurisoons. ,  soleliant  illis  impooi 
tituli,  et  sigua imprimi  solemniter  ex  dispositiooe  comitia 
reruiD  prlvaurum ,  ut  oonstat  ex  lil).  5  Cod.  de  boois  va- 
cantibus,  et  de  iocorporatioiie,  et  lib.  1  Ood.  ut  nemini  li- 
eeut  siue  judids  auctoriiate  signa  rebus  iraponere  alienls. 
Smpe  rescriptum  est ,  ail  Imperator ,  ante  senlentiam  dgna 
rebtts^  quas  aUquis  tenebat ,  imprind  non  oportere.  Novella 
60 ,  sancimus ,  si  quis  signacula  per  prapriam  potesiatem 
vnponere  prassumal^  non  prius  decreUi  el  offido  legaU  ser» 
wfo,  etc. 

GoL  104,  lin.  52,  NuntUOa  ad  prmfectum  popuUuwue. 
GraKe  est ,  rni>Li«iit«i)c  t\«  t^  <n;«*^  icftJUi.  Quo  pacto  etiam 
legitnr  apud  Albanasium  in  Epist.  ad  Africanos ,  «a  toi<  tit 

lii^M  hI'  i^  IfYMO^vOK  iL;  cfilm  Mmu  rlf»  UMkifiw,  Usquita" 

Uainnos  perpetrarant ,  in  prcedam  rapinasque  ecdedam 
dabat ;  sed  i.i  quibusdam  Codd.  illic  quoquo  >i«  «faoSm  scri- 
ptuu  e*t :  r«aro  et  apud  receotiores  juri&cons.  mulue  ules 


n*\pramsue»pHnmimfmr  m. 


f»r*»'  •*  mtt^r  fc-r- 


>         ^ 


lus  poliiiaa,  £^a^^  ^  ^'^ 
vd  pmctpem  rmmfbs  af-^^t 
t4»  fyfwm  mmnnsmn  u  ,f^ 
praesKlem  vd 
modum  et  Laii 
et  familU  rc»  m 
Const.  p.  117;  a^ 
^ovT^mwis .  £1  qmeweiqfn 
nent  princtpes.  Hoc  ver^ 

Domine  apud  lurlsooosal , 

gistratus  vel  ludids  tox  apiMr  %mu^^  i«  ^ 

nomioe  intelligo  unum  ei  •■■■m  tUK  « 

vel  reclores  erant  provindarM.  %^  «« • 

erant;  ut  Patricii,  PraefecU  prwumf. 

ffisiri  officiorum ,  Praefectl  mtis;  c 

miiio  siogularum  AaiODum  Cobc  <.  

;«vytM4vT*w  Iv  xi  «T<f  luXi^  Tfc   hA-JU^^  •^r^^      *.ri 

■iv*oioT*Tou  (ttoctiiUtoo , convenienUbus  im  msmoks  </»:*.  -. 
nonuimjs  Judicibus,  id  est  qtorUmssum  ttmmdf^  aTfJ!!' 
eic.  Hunc  autem  fuisse  magtstratum  qm  %^Mmm  TZL 
Orieoiis,  suspioor  ex  eo,  quod  io  Mas.  itt.  I. ;.  n  i  TZ 

tUrDOn,ToO%ovTO(iMMrTO<.Sed  «4pm  dit«fai,<,/<iatr 

trasset  ecdeuam  comes.  sepiem  enhn  eraot  UMtm^r  ^  « 
Imperii  Diceceses,  id  est  pHkrium  proviodarwi  ukmimj  1 
tiones,  quarum  quinque  rraefectoprdorioorl^wM  ««r* 
bant,  sciiicet  orieniis  Dioecesis,  iKgTpti,  Asiaos.  Kmm 
et  Thracianim  :  aliae  du»,  hoc  est,  Macedoolae  ct  tmm 
Praefecto  Illyrici  suberaiit  :  singulaeque  provfmiae  im 
rectores  habebant :  Orientis  Dioecesis  compleotetioiMr  re* 
gtones  quae  a  cilicia  et  Cynro  Arabiaque  usque  ad  •«viNm 
Tigrim  extendunlur,  et  hinc  praeerat  vicartus  Praefecti  irae' 
torio,  Comiiis  titulo  iosignitus ,  onde  et  Vicarius  Oriem» 
noonumguam  ab  Imueratoribus  a|)pellalur. 

CoL  171,  lio.  16,  tn  manistratus,  Brix.  ^d  magisUratus  ad 
rmp.  Theod,  nussos  ad  Eabichum  exercUus  ducem^  omlsM 
Domlne  Caesarii  magistri ,  quod  addhnus  e  Graeds  vjodd, 
quibus  adstipulatur  Theodoret.  I.  5,  c.  19,  rbi  vero  tptnlU, 
qui  urbi  ndnas  imperatoris  exponerent^  eo  advenUmt^  nemps 
Elebechus ,  id  temporis  dux  exercUus ,  et  ceesarius  Pree^- 
etus  paUnH ,  quem  Romani  Magistrum  aulee  vocant ,  omnes 
mtnts  UUs  perterriH  inmaqnoTnetu  erant.  Epii;hanius  sdio- 
last.  in  Tripartit.  1.  9.  c.  ^9,  melius  quam  cbnstophorsonus 
Uuerpreutus  est :  rion  ^ftlio'  vemssenl  qm,  ferebant  minas 
tmperatorisy  Mtebickus  tiagisler  mUUumj  et  ceesarius  iftf- 
gister^  erant  omnes  snb  formufine  consUtutt  Porro  Mce- 
phorum  merito  repreheodit  iUustriss.  Card.  Baroo.,  quod 
htinc  caesarinm  puurit  tib.  12 ,  cap.  44 ,  fratrem  Greff.  Ka- 
tianzeni  fuisse ,  quem  looge  ante  huoc  annnm  christT  388 , 
nempe  sub  Valente  dlem  claustsse  extremuift  docuit  ao.  508. 
Mcephorus  FJebecbum  appellat ,  quem  Fpiphanius  Allobi- 
cfaum :  at  apud  Zosimum  I.  5  quemdam  legiinus  Ettebi» 
ehum  connlem  equUwn  fuisse  domeslicorum.  caeterum 
rectius  dixisset  Brixianus ,  ma^fsfmm  miUtum  :  sio  eoiut 
passim  in  constitutionibus  Imperatoruin  a(>pellantur ,  ol  a 
Dudbus  dislioguuntur,  ut  in  ^ovella  134,  etc. 

Ex  Notitia  vero  imperii  oonsut  duos  fuisse  Magistros  mi- 
liuun,  |iraesonUles,  sive  in  praesenti,  coroiutu  scilicet,  io 
OrienUli  bnperio;duos  itemMagislrosmiiitumpraesentales, 
in  OoddenUli.  His  adjuncti  erant  alii,  Magisier  eqiiitum  et 
peditum  per  orientem;  item  per  Thracias,  per  illyricum,  per 
Gaiiias.  Atque  hic  fortasse  Magister  inilitum  luil  per  orien- 
tem,  ut  Leg.  36  de  Erogat.  iiiil.  annoo.  ideoque  missus 
Antiochiam,  quae  caput  erat  Orieotis. 

Ibid.,  et  cauarium  Magistrum.  Magistrumoffidommbune 
fuisse  Inteiiige,  qui  e#absoliite  Mogister  appellatur,  licet 
alii  essent  Magistri  scriQiorum,  epistoianini  et  libellormii 
Graecorum,  et  ejus  Magistntus,  Msgisteria  dignius,  aiMid 
Cassiodorom  lib.  0.  E|>ist.  6  variar.  Historid  Graici  appel- 
lant,  Ordintan  patatinorum  ducem,  zosimus  11  b.  2,  nwtfi- 
slrum  offidorum  vocant  Rommi.  Ad  eum  palaiii  disctphiia 
pertioebat,  et  offidis,  id  est  niinisteriis,  praeerat.  Euseb.  1. 
8,  c.  23,  iu  dooc.  chalced.,  vincomalo  Magiitro  sacrorwn 
offuiorum^  qui  |:ostea  vocatur  absolute  fincomalus  Maguler, 
Indedicti  Magisteriaoi  Ageoles  in  rebus,  Ibrte  quodMagi- 
stro  officiorum  subesseot.  vetus  Gloss.,  Mariot^ittMSc,  /  getts  iH 
re^tts  ;  quod  oonflmiatiir  ex  chalced.  Conc.  Act.  1,  xin«*«y^ 
Tt«o(  i  •Hi«Mnii|avo<  vmvfr^  •'^T^*  ConslmUnus  devotiisinms 
jgens  in  rebus  tedtttvU.  Hortim  Agentium  crebra  men- 
lio,  eic. 


83t 


SELECTA  EX  NOTIS  HENRICl  SAVILII  ET  FRONTONIS  DUCifeV. 


&5i 


Gol.  173, 1.  20.  DkUur  qiddm.  Tlieo<k>rettts  lib.  3,c.  19. 
ei  Kaloruin  monachoram  niunero  Aiissesancttss.  Macedooium 
narrtt,  qui  in  media  url>e  prelienso  alterins  judicum  paliio, 
amlMt  ex  equis  jussit  descendere  :  atque  ubi  hominem 
ante  ignolum  acfno?ere,  desiKeotes  ex  equis  illos  ffeoua 
ipsius  amplexos  esse,  ad  quos  Biacedonius  :  Dicite^  tnri  ca- 
ritsiim,  tmfieratori^  non  sotmn  imperaiorem  eum  eue^  sed 
Immemetiam^  et  cum  Iwm  eitt  iUi$  imperurey  qui  tunt 
efwdem  naturce  participe» :  hvmanam  autem  naturam  ad 
neiimaginem etse  fabncatamy quare ne  tam  crudeUter  et 
inhumane  inmginem  Dei  e  medio  toUiJubeat,  rUud  prasterea 
caaUett  nobis  perfiicile  eue  pro  una  amea  imagine  muUa$ 
fabricarit  aed  eum  om/dno  vel  piium  unum  eorum,  qui  tn- 
terfeeti  siort,  facere  non  pme.  Meminit  ^usdem  Macedonii 
Theodoret.  c.  3  Histor.  ReligiOBae  ss.  PP. 

Ool.  i76, 1. 14,  ip$am  metropoiim.  Translata  nimirum  fbe* 
runt  Jura  et  privilegia  metropoleos  ad  LaoUicensiom  civita- 
tem,  ui  refert  Theodoret.  1.  5,  c.  19,  Printegia  dvitati 
ademU^  urbique  tieuue  pnmatum  tribuU^  putant  hoe  UH 
nmxime  ddori  futurum,  invidebat  enimjam  olim  jtntiochuB 
Laodida,  ac  metropoles  quidem  proprie  dicunturij^ida  te- 
sle»  ex  quibus  sunt  deduct£  coloniae,  sed  et  quaecumque 
primaria  est  et  quasi  mater  provinciae,  ut  loquuntur  Impe- 
ralores  1.  unica  Cod.,  de  metropoli  Deryto  :  ita  Svriae  pro- 
vinciae  metropoHs  ftiit  Antiochia.  xiphtlinus  in  Adriano,  Brat  . 
^driamu  quo  die  imperator  dedgnatus  ett^  Antioekice,  qme 
eu  urbfnietropoU$  syriee.  Et  Spartianus  in  Adriano,  AntUh 
chcnaet  inter  hcec  ita  odU>  habuU^  ut  syriam  a  Fhegmee  ce- 
parare  voiuerUt  ne  Ud  dvUatum  meiropaUe  Jueiorkia  diet^ 
retur. 

col.  19T,  homilia  XX  (Apiuf  mnCoaeni  DwaBna;  XXm. 
OttODiam  in  uno  Cod.  Kegia  saqiiebatur  aiias  21  Homi- 
iias  ad  ABtSoeheaoB  faablia,  hcc  de  Simultate  sive  ira. 
^na^  ia  edlt.  oxooieort  auii  1S90  ex  Graeds  Mss.  novi 
€Bliegii  a  Jo.  BBmiaro  Aiit  ediu  inter  illas  Antiochenas 
dMma.  nooa,  ei  quasi  tum  primum  exiret  latinitate  do- 
■ata;  quamque  non  multo  post  iilas  tempore  iDteriecto 
pronuntiaum  esse  coliigimuB  ex  iis  quae  ia  ea  leges;  naac 
8ui)jicimus  omissis  aliis  tom.  5,  uumero  58,  qiias  ex  variis 
nioralibus  digressionibus  homiliarum  in  Mattn.  et  in  alios 
iscripturaelibrosconstatessecoagmealatas.  Uiluerat  nimirum 
Angium  iilnm  in  EdiL  postreroa  Paris.  Ghry&oslomi  operum 
anno  1S88,  tom.  5,  eam  fuisse  a  nobis  ioserum  uoa  cum 
duabus  aliis,  quas  anno  1542  P.  Nannius  Alcmarianus  ex 
God.  Ms.  Romanae  Ribiioth.  in  lucem  emiserat  Antverj)!», 
cttjus  ihierpreutionem  cum  autographo  item  Ms.  docliss. 
Frederici  Mordli  lYotess.  Regii  lum  coUaUm  auximns  et 
emeadavimus,  nunc  autem  ad  Graecam  oxoniensem  recen- 
sendam  tribus  insiiper  RegiisCodicibususi  sumus,  quorum 
Ijrimus  Henrid  IV  Medicaeus,  secundus  Henrici  ll»  terlius 
Francisd  1,  his  uotisdesigDaJMiQUir  H.  l.  li.  F;  quartus  Mo^ 
relii  M.,  Angiicanus  A.  Titulus  ab  inlerprete  Kannio  nibil 
aliud  halmit  pneter  haec  verba,  Bondm  de  SimuUate  iwe 
iroy  deque  per  omma  fugiendo  Jur^urando  :  sed  amplio- 
rem  hunc  agnoscunt  A.  M.  HomUia  de  nmuUate  eioeiraei 
de  poenitentuif  deque  fugiendo  omni  animi  contenlionejura" 
mento,  Habita  e$t  aiOem  decifno  die  ante  tacram  et  mif' 
cam  Domim  noetri  Jesu  chriJi  resurrectionem  ex  mortmsy 
ttf  untt$qui$que  $eip$ian  ante  purget,  atque  ita  ad  $aeram 
didnamque  commmdonem  aeceddt.  m  H.  U.  praeter  ea  <iuae 
A.  F.  M.  babuerunt»  addeliatur,  Et  quod  non  modo  commu'' 
nicare^  $ed  ne  orare  quidem  poteu  qui  memor  est  iniuria- 
rum^  nec  uUomodo  $unt  excusatione  digtii,  qui  accepta  m- 
jurite  recardantur.  Hi^us  liomiiiae  exordium  simiie  est  ilii» 
quod  reperies  30  in  Genesiro. 

Gol.  212,  iiu.50,  peroptabat^  a  fratre  nimirum :  naip  aoo- 

Snatis  daudi  ocuii  soiei>ant,  ut  ex  ipsorum  gentilium  libris 
idicimus^  qui  legemnaturae  in  his  iunerumofrieruili«it6tts 
studiosius  ouservarunt,  quam  mulU,  qui  falso  sil)!  Christia- 
Borum  nomea  arrogant.^  Virgiiius  9  iEneid. : 

neete^Uta  funera,  mater 

produxi^  pre$d»e  ocuto$f  aut  vulgera  loei. 
sutin8l.2Thebakl. : 

aUema  ekuuerunt  Umdna  dextra^ 

fratres  simiil  morientes  scilicet.  Plhiius  1. 11,  cap.  37 :  Mo- 
rientibue  oeuto$  operiret  rur$u$que  in  rogo  patefacere  Qui^ 
ritium  magnoriUt  $acrume$t.  varro  apud  Monium  in  Sigiiio» 
ite  fUH pambu$UtdcUBrai  tigiUent  ocub$,  id  est,  ocdudaot. 
Col.  223.  lia.  9,  cateche$u,  Haec  homilia  in  Edit.  Gelenii 
Basil.  anni  1547  sequebatur  expositionem  symbolf,  hoc  prae- 
0X0  litulo,  Quod  $aeramenUMian  traditio  catechumenie  ad- 
$tantUnt$  redtari  nen  debei :  cur  Utvacrum  Uerum  regenerO' 
tionie  et  non  rend$$iem$  dicUur  peccaUnvm  :  nos  in  Regiis 
Mss.  eam  fruslra  quxsium  ex  Cod.  docliss.  Fred.  Moreill 
Regii  rrof.  exhiiiemus,  oorrecu  taraen  ea  tituii  parle,  quae 
uegatione  carebat,  non  aulem  renu$$ioni$.  De  catechumenfs 


ante  mvsteriorum  celcbrationem  diroissils  aiuttt  passim  au- 
ctores  de  divinis  ofliciis.  etc. 


HOTJB  BEivaici  SAVnjI 

m  HomiHa$  de  Dmboto  tentatore. 

Gol.  245-24i.  Harnm  orationum  priorem  ex  Hs.  oxon. 
descripum  emendavimus  ex  Ms.  Bavarieo.  In  posteriore 
Editionem  Ducaei  Rurdegatensem  sequuii  sumus,  castigauin 
ex  Ms.  Oxon.  et  alio  Ms.  1n  Biblioth.  Reg.  Utetiae.  Utraque 
proba  ac  ffenulna  agniu  in  catalogo  Augusuno  num.  42  et 
28.  Prior  nabiu,  ut  opinoh*,  GonsUntinopoU.  posterior  An» 
UochiaepraesenteFlaviano.  *f1<ieirolnnfllifiOflnimool.  241. 

itOtji  raoirroias  Ducja 

in  HomiUmK  de  iHabdo  tematore^  quas  e$t  $ec»^, 

Ool.  2S7,  bu.  24.  Adeo$qui  otjiebmt.  conservanmt  aobis 
Ininc  tracutum  yere  aureum  crvplSB  Perratae  codd.  ex  q«i*> 
bus  exscriptum  misit  M  me  lioma  p.  Jaoobus  simondus» 
sodus  et  coHega  raeus  cariB^mtaBy  ci^as  sBdnlitati  plurinM 
GraBoommPatrummoBumeattdeliet^etpamdebdA  B6> 
desia  christiaaa.  Reo  alMiicaBdaMi  partnm  aBadent  alii  dtei 
BiblloCheGaiw  Ciialagf t  AaguBUaas  adlfeet  Ms.  tiioiaiimB 
cjuB,  iaqaavieeBlBmB  oeuvns  hoc  titnla  iaBigaitar,  ad  ee$ 
qui  9—1  uMotqmd mmexmedie $Matu$ gtf»  et  Aaglica- 
miB  txoBBoSy  (^  peae  eumdem  habet  titatam.  Porro  du- 
bima  aoa  est,  qula  AaUochiae  coram  episcorio  Flaviano  sit 
habitaBa  Chrysostomo  lum  i»*esbyt6ro,  cum  in  exordio  pa- 
trem  iilum  appellet :  quin  eUam  post  21  ad  populum  Antio- 
chenum  nronuntiatum  eam  fiiisse  suspioor,  ex  eo  qaod  de 
abrenttntiatipne  iirius  se  veiiA  fedsse  dicat  ad  eos.  qui 
mvsteriis  initiantur,  et  ad  illunanandos,  qaodcpie  sub  unem 
Ulius  hom.  21  addai :  cum  e$janum  ve$iibuh  trmugreeeu- 
ru$,  hoc  priu$  toquere  verbum^  Abrenuntio  titii,  sauna.  sic 
Rasiiii  qooque  interpres  vetus  distinct.  2  can.  5,  yertit 
iUud  ex  lib.  de  Spiritu  sancU) :  ^bM^««r««  ^  wm^  wA  r^ 
*rfimitAttitbtii^MiT^;^jibreHuntiare$atanmelang^ 
du$  qum  seripturaju$$d  ?  AmhroB.  1. 1  de  Sacramentis,  cap. 
I :  QuandoU  itderrogavit,  ^enuntiae  diaboh  etoperihus 
ejue^  quid  re$p9ndi$H  f  Alii  Latini  Patres  ubunuir  verbo 
HenumUo^  ut  TeriuUiauusdeCorona  mit.»  cap.  3,  Hieron.  in 
5  Mauh.,  et  AugusUn.  lib.  2  de  Symbolo,  cap.  1.  Haec  ante 
annos  4  annoUveramus,  quo  tempore  cum  aliis  novem  bo- 
miliis  in  lucem  hanc  emisimus  Rurdegalae.  Jam  vero  secun- 
da  hac  editaone  abeoluU  codicem'  alterum  nacti  Regis  Hen- 
nci  u  aeute  Biblioih.Regiae  addituffl,cui  tltnlus  Margariuty 
aon  paucas  Tariantes  lectiones  etemendationes  ex  eo  ool- 
legimus,  lacuoas  expievhnus,  et  quae  obsoura  erant  illu- 
stravimui.  Similis  argumenti  habes  homiiiam  unn.  5, 
primam  earum,  quas  Oporinus  edidit  anno  1S52|  cui  titulus 
de  Provideatia,  viro  doot.  Amerbadiio  interprete. 


KOTJB  nuraici  siviui 
tn  ffomtluii  de  POBnitentia. 

CoL  277-278.  Rx  decem  Homiliis  de  Poenit.,  quas  nobls 
Utine  dedit  v.  D.  Laeiius  lifemas,  duas,  hoc  est  6  et  7,  aon 
reperimus  Graece  :  nec  fortasse  quisquam  alius  reperturus 
est.  Videntur  enim  mihi  ab  aiiquo  ex  LaUnis  PP.  scriplae 
sed  nibil  ausim  aflBrmare.  Doctissimus  Fronto  centones  esse 
puut  ex  Chrysostomi  operibus  hinc  et  inde  ooUectos.  Octo 
reliquae  suislods  exhibenlur :  alias  etUm  7  velSde  eodem 
argumenlo  haec  nostra  editio  partim  genuinas,  pariiiu  sii- 
spectas,  de  quibus  suo  loeo.  Jam  primam  hanc  ex  Bibiioib. 
Reg.  Uitetiae  descriptam  castigavimus  ex  Ms.  in  Bibliotb. 
Caesarea  Viennae  et  Edit.  Paris.  Fronlonis  Ducaei :  habiu  est, 
ut  opinor,  Constantinopoli. 

Gol.  299.  De  Pcantentm  et  OraAone.  Hanc  orationera  ex 
Ms.  caesareo  descripum  emendavimiis  accurate  in  his  noUi 
ex  doctiss.  Frontoms  Editione;  quam  in  excudenda  nostra 
editione  nesdo  quoinodo  adire  negleximus. 

Gd.  305-506.  De  Jdunw,  eto.  Hanc  orationem  ex  Btt>lioth 
Regia  Lutetiae  descnptam  emendavimus  ex  Ms.  palatino. 
UafiiU  est  Antiochiae,  estque  notae  melioria.  Agnosdt  eam 
catalogus  Augustanus  numero  95. 

Cd.  S15-314.  DescripU  est  haec  oraiio  ex  Ms.  Reg.  Lnte- 
tiae,  ex  quo,  ut  opinor,  fonle  etiam  Fronto  Ducaeus  eam 


UCTM  raoinoins  dogai. 

tn  HomiUae  de  PoenUenda. 

Col.  281 ,  lin.  30.  Depopuktionem.  Graece,  nojiHv,  quod  verlU 
aucUMr  Vulgatae  2  Timoth.2, 17,  cancrwmy  aiii,  gangnenam. 


m 


SELEGTA  EX  NOTIS  HENRIGI  SA\ILI1  £T  FRONTONIS  DUGAL 


m 


Nama$  dikll  Plioias,  uloera,  qus  carnem  depascom. 

OqI.  29i,  1. 15,  de  Eleemog^,  m  us.  Regis  mndsd  I, 
ex  quo  iUam  exsciibi  curavimus.  hunc  litulum  prae  se  tulit 
babc  homilia,  quae  hacteaus  noua  de  Pusnitentia  numerata 
eRt,  ilemque  in  Hbro  Hedicaeo  Henrid  IV,  et  in  eo,  quem 
Dobis  Tir  doctiss.  FTedericus  Moreilus  Professor  et  iVpo- 
grapbus  Regius  utendum  dedit.  Ez  his  ergo  tribus  cood. 
varias  lectiones  insigniores  ooUegimus,  sic  ut  intelligat  1&- 
cior  excttsum  librum  Frandsd  1  codicem  exprimere. 

Coi.  9S)9^300.  De  Pcetdientia  tr,  Qwe  numerabatnr  antea 
hoc  loci)  secunda  de  Pceniteotia,  nnnc  liabetur  inter  horai- 
lias  in  Genesim  prima;terLia  veroqaaeincipit,£/tamit  heri^ 
cdm  nusquam  in  Regis  Christianissimi  Godd.  compareret, 
inCaesarea  Yiennensi  Biblioth.  reperta  est,  sed  in  libro  a 
tlneis  blattisqne  tam  male  acce?to,ateiscribi  non  potuerit: 
ex  atio  tamen  integrlori,  licei  mendis  non  paucts  scatenli, 
desumpta  est  ista,  docto  viro  natione  aukIo  suam  operam 
offidose  deferente,atque  ad  nos  ex  Austna  missa  t)enefido 
V.  c.  Sebastiani  Tegnageli  Bibliothecarii  Caesarei,  cujus  exi- 
miae  beoiffnitati  multa  nuiusmodi  ad  hanc  Graecorum  Pa- 
trum  editionem  necessaria  nos  debituros  speramus. 


irOTA  BBNMa  SAVnJI 

injloimUam  de  Die  nataU  ckrUfi, 

Gol.  381-4R8,  Homitia  m  servaim$  notiri^  etccrationem 
bancadootissimo  PetroPantino  Tiletano  editam  ante  aii- 
quot  annoa  Antver|).  damus  emendatiorem  ex  «alio  Ms.  in 
Ribliolh.  nostra.  Redpil  eam  Catalogus  Augustanus,  num. 
92.  Habila  est  Antiodufle.  Porro  mensium  nomina,  quae  hic 
repolnntar,  sdas  esse  Nacedonica,  ut  ex  Epistolis  Philippi 
apod  Demoelhenem  apparet,  quibus  inde  usque  ab  Alexan- 
dri  temporibus,  uti  reor,  usns  Oriens.  Romanis  autem  sic 
reaponcfait : 


Gorplaens 

september 

Htperberetaeos 

october 
November 

ApeOaeos 

Andoaaeus 

Januarius 

Peritius 

Februariua 

Dvstrus 

Santbus,  a/.  Xanihius 

M^nius 
A|  rilis . 

Artemasias 

Maius 

Dedos 

Junius 

Panemus 

Julius 

hok^aLUMS 

Augustus. 

nor A  ■Dnua  baviui 

in  Bomiiiam  de  Baptismo. 

cdl.  965-964,  ^«(«erait  eoi ,  etc.  Hanc  orationem  a  Fron- 
looe  Docaeo  anno  1895  editam  Insolstadii  ex  Hs.  in  CoU. 
aovo  oxoniensi  et  c^usdem  Ducaeiposteriore  Parisiensi  r&- 
oeosaiiin».  Agnosdt  catalogus  Augustanas  numero  M. 

MOT  Ji  noirroiiis  dugjb 

ai  BomHmn  de  Bapikmo  chrM. 

/M.  Bx  dnobns  Regiis  codd.  Medicaeis  exscriptum  hunc 
tracutnm  daffius,  oaos  designamas  his  notis  H.  l.  et  H.  ii. 
Itt  priori  erat  inscnplio,  quam  hic  et  ante  annos  12  apud  Da- 
vldem  Sartorium  edidimusmgolstadii;  in  posteriori  vero  ista, 
Homilia  m  $aneia  /imtna,  et  quod  ftf  qm  sacrmn  missarum 
o/kimn  imperfeclMm  dereOnqumty  Jmam  kmtentur,  SimUis 
est  apud  Qregorium  Nax.  titulus  orationis58,  m  sancta  lund'^ 
na  EjfipfuanorunL  Ubi  annotat  doctiss.  Billius  SS.  Luminum 
featum  ftdsae  baptismi  Cfaristi  quod  YIU  idus  Januarias  et 
apud  OraBooaetapiidUtinos  celebrabalur :  recte:  et  m  ca- 
lendario  firaBoorum  amid  Geuebrardum  inPsaimos  6  Januarii 
scriptum  offeodes»  Theophania  christi,  divinique  Salvatoris 
bapUsmas;  et  in  Syrorum  Calendario  Bpjphanla,  quae  et  Lu- 
minarinm.  nemhiit  eliam  Anunian.  Harcellinus.  lib.  21 : 
Ftriarum  <fae»  quem  celehrantes  mense  Januarw  Epipiut' 
friam  dictitant,  Maie  igitur  scriptum  fuit  in  margine  M.  1, 
postridie  ftt/U  ijunmmn,  quasi  postridie  fesU  Luminum  sit 
uabita,  cum  ipao  die  Epipbaniomm  eam  oonstet  a  chrTSo- 
stomo  ruiase  pronuntiatam,  posuridie  vero  aiteram,  qua  s. 
liucianpm  attitjrem  landavit  7  Januarii,  quamque  iatiniute 
donaiam  in  locem  emisimus.  vide  infra  ubi  babes  el  simi- 
lem  adhorutionem  ad  sacra  Eodesiae  mjsteria  diebus  fesUs 
frequeotaBda,  ioiliuHomil.  in  S5.  Petrum  et  Heliam. 

Col.  aed,  1. 1,  iddrco  etiam.  NoU  veterem  christianc- 
rum  morem,  ci^us  vesUgtum  eUamnum  resut  in  caiendarlo 
sjrcrum  apud  Genebnidum  6  Januarii :  Ea  nocU,  inquit, 


aqua  censecratur  in  iotum  annmn,  Bt  oHn  soUtoa  veterea 
de  aqua  m  tMipUsterio  consecrau  U  Tasculis  aodpere  ail 
8[iargendum  in  domibos  dve  agris  lestantur  Gr^eorii  sa- 
cramentomm  liber,  ordo  Romanus,  et  AlbinnB  Flaeonsde 
divhiis  Offldis.  cap.  de  sabbato  saocU  PisdiaUs. 


IfOTA  BDIBIGI  SAVUJI 

tii  duas  HomUias  de  Juda  proditore. 
ool.  OTU7i,  tn  prodiUonem  Judce.  Hanc  oraUooem  et 
sequentem  curavimus  juxU  pooi,  quia  4iec  eedem  prorsua 
sunt,  nec  prcrsos  divers»,  ut  ex  coUaUone  patebit ;  agno- 
sat  catalogus  AugusUnus  hanc  nonan  ec  septnaffedmam 
rmmrmii  nolal  EdUkmis  sua)  numero  96.  Mulu  &bec  ul 
dixi,  cum  seqaente  oommonia,  Um  verba,  quam  sententias. 
m  propemodum  eadem  esse  oraUo  videauir:  ceterum  hano 
79excusam  AuffustaeannolS87,  hiAniUs  penelods< 
datam  ex  Ms.  hic  ledori  damus. 


HOTA  BBRaia  SAVHU 

ad  Homiiiam  de  ccemeterii  appeitalione. 

Gd.  3K(-304.  Hojtts  oralionis  apographum  ex  RibKotb 
m^^^^esa^ptam  ex  alio Ms. InBiblibUi.  Gabrielisirl 
chiep.  Philadelphiae  accuraUflsime  casUgaUim  darous  Ediu 
cst  etiam  inter  caeleras  haec  oraUoa  Greuero.  Agnosdt  eam 
oraUonem  caulog.  AugusUnus  numero  59. 


nOT ji  Bnfaia  saviui 

in  Homilias  sequentes. 

'  cpi.  »9-400  el  407-408.  Octogesimam  secundam  et  octo- 
gesimam  tertiam  Juxu  po6Uiu»L,  ul  supra  79  et  w!  S^ 
ea»dem  causas.  Est  aiitem  haec  82  descripu  ex  lilwS  mI  1« 
B  bl  oUi  Regial4.t6U^«,casU^^^  ex  l^£^Zimo1n^ 

'^'!il![lf\t!^\^:f'^  Augusuuus  num.  97 
coi.  417-418.  Agnosdt  caulogus  Augusuniis  nuroero  4H 

hanc  oraUonem  pro  vero  et  I^Uroo  joannis  nSri  fetu* 

Eam  noMs  exhibujt  BiblioUiv  Augusuna. 
GoL  435-454.  Hanc  oraiionem  edium  anno  1595  a  docUs- 

BiblioUi.  CoUeffii  novi  oxonil.  Agnoscit  eam  cauiogusAuh 
gustanus  cum  hoc  titulo,  tn  Pascha.  ^ 

Col.  441-441  oraUonem  hanc  a  caUloffo  AUffusUim  r«- 
eepum  nun.  100.  descripsirous  ex  Cod!^m.T  Kr 
cotlh^novi  oxon.,  emendavimus  ex  Bavarioo.  HabHa  Si 

col.  435-454  et  463-404.  Priorem  (in  Peoiecosten)  ut  ae- 
nuinam  et  meuoris  notae  agnosdt  Cataloinis  Auaustanaa  nnn 
lOl.Quamex  4  Codidbus  Mss.  ad^  SaSTtS?^ 
anie  aliquot  annos  Bordigahe  peniauds  in  lods  ex  Regio 
cod.  Lutetix  emendavimus,  quf  umen  Wdeiur  nniis  ex  iia 
esse,  quibus  eUam  usus  est  Docaeus,  qnem  ifle  Hedicafuni. 
utopmor.indujiui;  neque  Umen  non  aliqaid  aitulit  di^ 
versum  ab  editlone  Duc«i  mlnime  Sfiernendum.  Habiu 
est  AuUochiae  praesente  llaviaoo.  Poslerlorem  debeinus 
Frontoni  Ducaeo,  qul  eam  ex  Ms.  Medicaeo  et  excuso  Roma- 
no  edidit. 

col.  475-474.  ConsunUnopoli  descrlpiae  sunt  hx  septem 
oraUones  (neqoe  enim  j.Iures  sont  geniiinae),  opera  ei  di- 
IigeoUa  mlbi  s«{)ius  roemorati  somperque  inemorandi  sa- 
muelis  Sladii :  casiigatx  autem  et  roeliores  factae  ex  alio 
ite.  in  monast.  s.  Uune  in  monie  sancto,  olim  aUio  appel- 

Praeter  bas  septem  in«^ulum  oraiiones  UUna  Edilio 
octavam  babet,  quin  et  codd.  nosiri  ocuvaro  exhibueranl 
sed  tfat  ilia  untum  ecloga  e  septem  prioribus,  ideoque  in 
eclogis  locum  illi  suum  dedimus.  guae  autem  in  Latinis 
ocUva,  mihi  non  videtur  Cbrysostoroum  referre.  Ucet  enim 
Oraeca  nusquam  appareat,  ceusurara  urocn  de  ea  ferre  noii 
est  diffidle.  Quae  enim  sunt  cbrTsostiinii,  babent  signa  qua&- 
dam  non  obscura,  et  vim  et  energiam  :  quae  nulU  po^unt 
alterius  idiomatis  proprieute  occultari.  halesius. 

MOTA  BHIBia  SAVIUI 

ad  HomUiam  in  S.  Meletium. 

col.  515^16.  Ex  Regio  God.  descripum  casUgavimus  ex 
Bavarioo.  Reperiiur  fai  caulogo  Augustano,  num.  90. 


NOT  Ji  raoiiTOiiis  1 
ad  HondUam  in  s.  Metetium* 
iHd.  celebratur  ejus  memoria  in  Menologio  Graeoonim 


SELECTA  EX  N0T1S  BfiNRia  SAVILII  ET  rRONTONIS  WOM. 


S35 

13  Feliruarii,  el  in  Hartyrologio  hofnano  his  verhis,  yniti<h 
ehi(e$imeli  Meletti  episcopi,  qui  pro  fide  calhoiicastepe 
exHium  pasws^  demum  conttaiUinopoli  migrarit  ud  Domi- 
fitim  :  eujuB  virlutes  sancius  Joarmes  chrusosUnnits  el  Gre^ 
gorius  ifyssemu  summis  Umdibus  celeoranmt,  Laudavil 
eliarn  illum  Gregorius  NacianzeDus  in  cannine  de  vila  sua : 

Nam  nomen  Uli  melleumy  ac  mnres  erant^ 
Qui  grama  nmlta  spifUum  ob  sanctumtuiit. 

iDterfult  Synodo  constanlinopoUtanae,  qux  fuit  secuoda 
uEoiiiieiijca,  ac  paulo  post  iUam  coDslanlinopoli  mortuus 
esi.  Atque  inilio  quidem  tavit  Arianis,  el  episcopus  ab  eis 
constiiutus  est,  quamobrem  et  ab  uieronymo  in  chrooico 
Inter  hostes  chrisli  numeralur,  qui  Antiochenam  Ecclesiam 
occuptrunt,  circa  an.  351  Christi ;  Catholicus  tamen  sem- 

{ter  luit,  et  consnbslantialem  tuebatur  apud  Sozomenum, 
ib.  4,  cap.  27.  itaque  tandem  res  composiia  est,  ut  nar- 
raiit  socrates  lib.  5,  cap.  K,  et  Sozomenus  lib.  7,  c.  3 ;  et 
iu  inter  raulinum  et  Melelium  convenit,  ut  alterutro  mor- 
tuo  alier  episcopatum  solus  obtineret.  Successit  ergo  Pau- 
lino  luelelius,  et  Meleiio  Flavianus,  teste  socrate,  lib.  5, 
cap.  9.  Porro  ex  Aloysii  Upomani  tomis  de  vitis  sanctorum 
transtulit  hanc  bomii.  Chrysustomi  Surius  in  tomum  1,  qu» 
cilalur  a  Joanne  Damasceno,  Orat.  2  de  Imaginibus,  et  a 
septima  Synodo  OEcumenica  Kiceae  habita  actione  4  :  Ex 
encoimo  viMeleltum  :cumundique  per  sacrum  hunc  gregem 
oculos  ciTcimferensy  lotam  urbem  Itie  prasentem  vtdeam, 
Fxscrii  simiis  auteui  illam  exduobus  Mss.,  uno  Henrici  li, 
allero  Hanrici  iv. 

col.  516,  lin.  7-8,  et  Ua  vocalis,  .^  emendayimus  apud 
Tnterpreiem,  qui  a  verbo  medio  panidpium  deduxit>  ver- 
titque,  Tutelam  ei  invocantibus  salutem,  liac  occasione  in- 
vehitur  in  eos  qui  superstitiose  nomina  filiis  suis  impone- 
bant.  chrysoslomus,  Hom.  12  in  1  ad  Cc:r.,  mI  yJ^  i^  &v  u. 

iLctotsi  t6  «ai^  ^ii) ,  of  (vTCf  «xi  tAv  *xU»y  «uTi  xeiXsly  ,  ««  el  «oXatel  Tft 
«fOxev  Imiouv ,  ^[veu«  i^wxii  a«i  MfMxm,  «wTe1<  InTilivTK  ,  Tev  iimfU- 

•«m  fUxfi  «oXXe&  too  «H^iev  «oto&ffiv  ivuinfft^,  El  cum  infontem 
vocarioportueritt  onrittenles  eum  vocare  a  sanctisy  ut  veieres 
primo  faciebant  accenas  lucerms^  et  as  nonwui  imponentesj 
eficiimt ,  ut  ea  quee  dvutissime  duraverit ,  eodem  nomme 
appelletury  quo  infans.  Bursus  hic  paulo  post  scribendum » 
cum  una  lampas  fuerit  accensa^  nou ,  conspecla.  Non  enim 
est  Gra^cn,  ie«t^c.  sed,  i^tirm, 

Ccl.  516,  lin.  16,  eratque  vere  itlud.  Hinc  incipit  locus  a 
Joanne  Damasceno  Orat.  2  de  Ima;{inibus,  et  a  septima  Sy- 
nodo  ciiatiis  contra  Iconomachos  act.  4 ,  in  quo  emendan- 
dum  est  illud,  ^tqueinlwc  adeo  mcumbebat,  et  substi- 
tuendum  quod  hic  ait  Interpres,  Ftdtaue  id  adeo  frequens^ 
ut  ubique  m  triv.ii^ :  non  eniin  haec  ad  pueros,  quibus  im- 
l)OSilum  nomen  fuit  Melelii,  sed  ad  civsfi  Antiocbeuos  refe- 
renda  sunt ,  ut  retulit  Interpres  Damasceui ,  Qui  sane  mos 
adeo  percrebuit^  ut  passim. 

Col.  516,  iin.  26,  m  sigillis,  alH  m  poculis.  Scripserat  In- 
terpres,  Ft  in  simutticrtSf  cum  legiSbCt  nlmiruiu,  quod  et 
codex  H.  lY  prseferebat,  mI  iv  iKTw«6|UMt:  at  H.  II,  mI  iv  k«db|i«m, 
unde  vetus  Inlerpres  synodi  7 ,  /n  poculis ,  in  phialis ,  in 
thnlami  parietibus.  Idemque  est  apud  Daniascenum.  Certe 
a|  ud  veteres  jam  tum  usum  fuisse  imaginnm  i:i  poculis  et 
vasisdnmesticis,aLque  adeo  antiquiorem  illo  saeculo  docent 
Tertullianus  de  PuUicitia  cap.  7  :  Procedant  ipsce  picturoe 
calicum  vestrortmt  ^  si  vel  m  illis  perlucebit  interpretatio 
pecudis  i7/titi ,  ulnimne  chrisliano  an  ethnico  peccaton  de 
reconcHiatione  coiitiniet.  Et  liieronymus  in  4  Jonae ,  Et  re 
vera  in  ipsis  cucurbitis  vasculorwn{quas  vutgo  Sauconuirias 
rocam)  soleut  apostotortmi  imagiaes  adwnbraii,  e  quibus  el 
ille  non  pmm  sibi  nomen  afsiimpsit.  simile  quid  de  simeone 
Stvlite  scribit  Theodoretus  in  Rcligiosa  Historia  :  yiunl 
emm,  inquit,  Ronue^  qum  est  longe  maxinm,  eum  fuisse 
adeo  onmium  sermone  cetebratum ,  ut  in  offidnartmi  omni- 
bus  vestibuUs  et  porticibus  ei  parvas  posuerint  imagines , 
Mne  sibi  profsidiian  et  tutelam  varantes.  luque  hoc  reci- 
taio  cbrysostomi  loco ,  merilo  dixit  Petrus  episcopus  Mco- 
demiae  in  Synodo  7  :  Si  quidem  divus  Joannes  chrysostomus 
de  imaginihus  ejuscemodi  prasdicut ,  quis  est  qui  contra  ilr 
tas  amiili*is  nmUre  audeal  ? 

col.  516,  lin.  41 ,  eoncitato  rmperatore.  constantium  ni* 
mirum  magni  Constantini  filium ,  cujus  Imperii  anno  25, 
christl  aulem  360  haec  acciderunt,  qunc  narrat  plurifous 
Theodoretus  lib.  2  Histuriae  Eccles.,  c.  31.  Cum  enim  ora- 
reinr  Meletius,  ul  brevem  quamdam  et  compendiariani 
doctrinnm  de  fide  traderet,  prinium  ostendit  Ircs  digilos , 
deiiide  duolNis  comfi^s,  et  uno  extenso  relictoistam 
Jnsigneni  protulit  sententiam :  Tria  sunt  quae  intetliguntur, 
sod  tamquam  de  uno  loquimur.  Adversus  hanc  doctrinam 
iili,  quonim  animos  niorbi  Ariani  oontagio  infeceral,  ccep«- 


ft:6 

runt  acuere  li.iguas,  calamniam  contexere,  dicere  divinuii 
Meletium  sabeltiauum  esse.  Proinde  suadent  Conslaniio 
<Hii  non  aliter  atque  euripUs  facile  liiic  lllucque  ferebatiir ' 
ut  MeleUum  in  pairiam  suam  relegaret :  sic  enim  interpre- 
lor,  non  ul  chrisiophorsonus ,  /;/  Meletium  pLtriis  seaibus 

expellerety  Ma  <af«nuOao«v  tl(  rijv  olxtUiv  Uo9TDax^e«i  «aToll*,  flUOd 

lulerpres  rripariitae  extutii  lib.  5,  ca;».  Is  :  ob  quainrem 
prtnapi  suaserunl ,  ul  in  propriarii  protnnciam  in  exsilium 
mtlteretur,  hoc  est  In  Armeniam,  ut  lise  Chfysostoiiius 
aitiofra,  ex  cuiusurbe  Sehasiea  in  sedem  Antiocbeoaiii 
tramaalus  fuerA ,  ut  scribunt  Ruifiiius  llb.  1 ,  cap.  2i .  ct 
Sozomenus  lib.  4,  cap.  27.  Socrates  autem  tib.  2 ,  cap.  34 , 
Melelium  primum  Sebasteae  fuisse  delecium  episcopuiu 
iradit,  ac  deinde  ad  episconaium  Beroe%  urbis  Syriae  trans- 
latum  :  quod  coofirmare  vitSeCur  et  Theodoreius,  dum  ait 
eum ,  cum  esset  uriiis  Armealae  antisies ,  nec  difficiles  et 
pertinaces  gregis  sui  mores  ferre  posset »  alium  in  locum 
;  commigrasse  ad  vitam  tranquiBe  degendam,  alqae  inde 
riiisse  Antiochiam  evocatum.  Mcephonis  eliam  callisius 
lib.  9,  cap.  48,  cum  dixisset  eum  Arianorum  suflfi*agiis  Se- 
basteae  episcopum  creaium,  adjecit  eum  inde  rursum  Bc- 
rceam  Syriae  traductum,  ac  demum  ad  Antiocfaenam  sedeni 
anuitentibus  iisdem  evectum. 

cok  15,  penuliima  linea,  et  manus osculabanlur.  Vetu« 
ille  nimirum  Ciirisiianorum  mosfuii,  ul  episoo|)orum  manu:» 
oscularentur.  Ambrosius  de  Dlgnilate  sacerdotali,  cap.  2  • 
cum  videas  liegum  colla  et  prituiimm  SLbmtlti  genibus  m* 
cerdetum ,  et  exosculatis  eerum  dextri% ,  orationibus  eorum 
credam  se  connnunih.  Ei  Pauiinus  iu  Yita  Aiiilirosii :  cum 
vtderet  sacerdotis  «  domestica  sorore  vel  nmtre  manus  oscn- 
wn ,  ipse  tudens  offerebat  dexterum ,  dicens  et  dbi  ab  eis 
/im  epo:  Ure ,  siqutdem  episcopum  se  futurum  esse  memo' 
rabat^  Hieroaymus  etiain  de  seipso  presbytero  scribit 
Epist.  99  :  osculabantur  mihi  manus  qmdam.  et  ore  vipereo 
detrahebant.  ^        •»  i^ 

m  PAHB^nucos  nACTATu; 

xvn  de  sanclis ,  editos  in  tucem  aano  1601. 

Col.  519-520.  Joannem  Chrysostomum ,  cufus ,  ut  inquU 
Epiphanius  actione  6  Svnodi  2  ^icenae ,  fltat  a  liiqtia  vox 
melle  dulcior^  quamoSrem  et  chrysostomi  apftellationem 
meruit  :  imo  qui  os  earo  splendidius  el  lucidius  conte- 
qutatis  est,  de  laudibus  sanctorum  martyrum  oonciones 
plures  habuisse  testatur  suidas,  idemque  oonstat  cum  ex 
Romano  Martyrologlo  Graecorumque  Mennlogio,  tuin  ex 
Epitome  Bibliothecae  Gesneri,  quae  eCin  Bibliotheca  Impe- 
ratoris  mulUs  ejusmodi  reperlri  tradit,  et  Joannem  Bnissi- 
caiium  diversa  ipsius  enconiia  iu  sanctos  r>enesse  habuisse. 
Mulu  certe  ipsius  opera  nos  latuisse  coUigiiur  ex  Photio , 
cujus  Bibliotheu  de  sola  Domioi  ascensione  2i ,  de  Pente- 
C(  ste  17  oraiiones  eum  edidisse  testaiur.  In  Calaiogo  eliam 
libronim  constaniino|;olitani  PJtriarchx  tvpis  olim  Autver- 
pi»  excuso  septuaginta  Panegyricarum  Cury^iostonu  oraiio- 
nuin  fltmentio  :  et  in  alic  mauuscriDto  Caialogo.  eius  oon- 
cionum,  cujiis  ex  Augusiana  Bibliomeca  nobis coiiain  f(*cit 
V.  c.  Marcus  Velserus,  uuiliaruiu  noudura  editaruiii  liluli 
et  priora  verba  pauca  leguniur ,  ac  pene  omniiim  earuin , 
quas  nunc  damus.  Porro  eas  ex  manuscriplis  Codicii  us  Bi- 
lilioihecaei\eginae  Christianissimae  catharinae  AJedic:ese  triuro 
Reguin  nostrorum  niatns  lere  omnes  eruimus ,  cuin  ante 
'  annos  decem  Luletlae  singulari  ipsiiis  munere  atque  cou- 
cessu  ,  favenle  nobis  liuinanissimo  viro  Joao.  Ba|.t.  Reuci- 
vennio,  Belloramaeo  ahbate,  i|  siusqiie  liil.lioihecario,  lihris 
ejus  uteremur.  Ac  licet  unum  lanium  siugularum  exein^  lar 
nacti  fuerimus ,  silque  difiicile  admodum  uiiius  ccdicis  oi  o 
nixum  alicujus  operis  novam  editionem  adornare ,  iioo  uu- 
biiavimus  tameu 

^uricomos  ttna  deeerpere  ab  arbore  fmtus. 

Et  correctis  non  paucis  lihrariorum  roanifestis  erratis,  de 
aliis,  qnae  quasi  suspensa  manu  emcndaviinus,  lectorcm 
monuimus,  ne  qua  forte  melions  lectionis  jactura  fiat,  ei 
utquae  potissinium  aliorum  subsidio  librorum  indi^eanl, 
intelligatur  :  si  forte us|  iam  simUi  frondeuat  tirgametallo» 
Panegyricos  tracutus  appellavimus  eas,  a  Rufflao  in  Prae- 
fatioue  Ecclesiasiicae  historiae  mutuatl ,  quod  ex  ill!s  qui- 
busdam  hic  pra^flxus  titulus  esset,  i^Mm  iTK«|M«rrati(,  howilia 
pmiegyrica ,  vel  i<pirf.|uev  tk  t^  H«ftv^ ,  Encondum  tn  martii^ 
rem,  Tracialum  enim  id  sonare  Ijitinis,  quod  Graecis,  i|uXk«. 
docent  veteres  Conciliorum  Interpretes ,  et  haic  Victoris 
Uiic.  lib.  I :  ^qustinus  ducentos  jam  tripinta  et  duos  con- 
fecerat  libros  exceptis  vmtmtSlrabifibus  eptstotis  atqiie  tracta- 
tibus  popularibus ,  quas  Crteci  lunnHii\&  cocanl :  unde  Ant- 
brosius  E|  ist.  33  :  Post  lecticnes  atque  tractatum  dimissis 
catechumenis  symbolum  aliquibus  compeientibus  in  bapth 
sterUs  tradebmn  Basiticet,  Auguslinl  quoque  in  Joannem  et 


837 


SELECTA  EX  NOTIS  HENRICI  SAYILII  ET  FRONTONIS  DUCiEI. 


838 


.^Aadentii  firixiani  hofnilis  tractatns  dicuotar.  Panegyrioos 
autem  Lalioi  oratores  laudationes  Imperatorum,  et  paaegT- 
res  Graeci  Patres  sanctorum  festa  dixerunt;  Itaciae  Je 
l^eontio  cyprio  baec  in  t  Synodo  Nicaena  legimus  actione  4  : 
MuUaque  enconda  et  panegyricas  Ulius  orationes  habemus. 
Coi.  519-530.  rorro  hic  est  sanclus  ille  Lucianus,  cujus 
liieronymus  de  Scriptoribus  Ecdesiasticis-,  et  Eusebius 
lii).  9,  cap.  5  Historix,  raeminenint,  itemque  ex  illis  Ro- 
inaoum  Blartyrologium  7  Januar.  in  haec  vert)a  :  NataHs 
beati  Uiciam  Aniiochence  Ecclesim  presbyteri  el  martgris, 
ffia  satis  clarus  doclrina  eiebqumUui  passus  est  Nicomediee 
6b  chrisli  confessionem  in  persequutione  Maximini ,  sepul' 
tusque  est  neienopoU  in  BHkunia  :  ct^s  iaudes  sanctus 
loannes  chrysostomus  ceiebrant.  Tum  addlt  in  suis  erudi- 
tissimis  Notis  tllustrissimus  antiquitalis  ecclesiasticae  resti- 
Mitor  ca^sar  Baronius  pneclaram  istara  orationem ,  ut  rem 
pretiosisamam  in  Bil)liotheca  doctissiroi  cardinalis  sirleti 
aflsefvari.  Graeci  vero  in  calendario  soo  tom.  4  fiihlioth. 
sana.  Patrum,  15  octotiris  nomen  eius  descritMiDl,  sed 
(Srysostomi  tamen  aetate  7  Januarii  oelebratam  raisse 
^isius  festivUatem  Antiochiae  cum  ex  Ms.  codice  Reghue 
ftaostat ,  qui  ia  iiroDte  hujus  tractatus  habuit  |i.  imMm^  C  > 
UBB  ex  ipsius  iolUo ,  quo  signiflcaiur  habitam  pridie  Mase 
coaeiooera  de  ChriaU  iMptismo,  qoam  col.  363  hujus  volu- 
miois  exhibuimus,  mde  et  faic  ita  loquimur  col.  522  :  se- 
stemo  dk  Domum  noster  aqua  bapttzatus  esty  hodie  vero 
serws  sanguine  baptixatwr.  Ipse  martyr  postridie  Theopha- 
uiorum  se  eicessurum  e  vita  discipulis  dcountialvit ,  ut  est 
io  Actis  apud^Surium  tom.  1  :  in  quibus  ea,  quae  de  14  die- 
rum  fiuue,  deqoe  porrectis  idolothylis  narraniur,  hic  sermo 
ooniirauit  in  Aug<Ktano  catalogo ,  numero  septuaffesimus 
{irimus.  Uaec  annolaveram  iu  prima  editioue  hujus  nomiliae 
sive  tractatus,  auae  Burdigalae  cum  aiiis  sexdecim  in  luceni 
prodiii  anno  1601 ,  a  quo  tempore  cum  serenissimi  Ducis 
Kavariaecodice  peranttqoo  noonullas  iUanim  conferri  cura- 
vit,  et  varias  lectiones  ei&endationesque  com  auctario  ooo 
paucas  ad  oos  Ingolstadio  nrisit  R.  P.  Jacobus  Gretserus , 
sodetatis  nostrae  iheologus ,  qui  multis  sanctoram  Patrum 
Graeoomm  operibus  editis  saepe  jam  de  republicachristiaoa 
eat  bene  meritus.  In  ipsa  igitur  inscriptioQeGodex  Bavari- 
ous,  quem  hac  iitera  B.  designamos,  ut  nedicaeum  H .,  adde- 
bat,iU]i«ii^inw9ioirta»ftfrT»»,  Hal^  eU  postrtdU  Umdom. 


wnjs  HEniiia  SAvmi 
ad  orationes  duas  tn  5.  Babylam,. 

coi.  537-528.  Haoc  orationem  ex  Us.  serenissimi  fiavariae 
Ducis  codice,  ex  quo  docUss.  Frooto  suam  adornavit  edi- 
tionem  Parisiensem ,  danius « ipsius  et  nostris  coiyecturis 
uiultis  in  locis  emeodatiorem.  Habita  est  Antiochis. 

Col.  535^.  Orationem  hanc  ex  Regia  bibUoth.  Lptetiae 
descriptam  ex  cod.  Ifi.  in  fiiblioth.  Bavarica ,  et  excusa 
Basiiiensi  emeodatam  damus.  ^am  Frootoois  edilio  Pari- 
iieosis,  scriplis,  ut  opioor,  libris  destituU,  exiguo  aut  prope 
nolli  ttobis  usui  luit. 

IVOTA  FRONTOHIS  DIICJ£I 

ad  orationes  de  S.  Bobyla. 

col.  527-528.  Aotiocheiium  episoopum  fuisse  Babyiam  et 
Decio  imperaote  pro  christi  coofessiooe  vitam  io  viuculis 
deseruisse  testautur  Eusebius  Caesar.  1. 6,  c.  32  Hist.  Eccl., 
EpiphaDius  iib.  de  ]H)oderibus,  et  Hierooymus  in  calal. 
sa>iplorum  io  Aiexaudro.  Praeter  eum  librum,  quem  coo- 
ira  Gentiles  soripsit ,  Babylae  vitam  cootinentem ,  habitam 
a  chrysofiioaio  de  iaudiDus  ejus  oraUonem  consiat  ex 
llomil.de  Uoaro,  ut  jam  moouimus  in  Homii.  de  SS. 
JuveoUno  et  Max. ,  atque  haoc  ipsam  fortasse  illic  desi- 
ftoat,  qoaro  ex  sereniss.  Bavariae  Duds  BiblioUieca  eru- 
tam  misit  ad  noa  R.  P.  Jac  Greiserus  ordinis  noslri  theo- 
lofttis  *  sed  cum  io  u.iO  taotum  Codice  reperta  fuerit , 
uSlas  varias  iectioaes,  at  paucufais  ex  coojectura  oorre- 
ctiones  addere  licuit,  atque  in  primis  emendondum  lUud 
fuit  uoo  loQge  ab  iniUo,  uu  f^  smv^  wV  ■««»  tuia^^  a^aqjav.  Cer- 
tura  est  enim  Flavianum  epi8C0|jum  liic  intelligi ,  quen^d- 
inodum  et  Hom.  de  B.  Philogomo,  UtoGt«  t^  mi^  wt^  Ita- 
nttescribeDdanhicininterpretatiooe,  Doctoribus,  com- 
mimique  patn  noetro  refinquemus. 

WOTA  FRORTOmS  DUCA 

/11  aondUam  in  s.  ignadum. 

CoL  593 ,  linea  penuIUma.  Aut  incqrcere.  Alii  legenml, 
iv  Summim .  quod  verteodum,  mjudttto,  sive,  tn  foro  tpso; 
at  intenires  legisse  videtur  iv  itav^rifUf.m  carcere,  qiiod 
apUus  est :  sic  apud  Roraanos  animadversio  reorum  dunlex 
fuit  m  carcere  suscejita ,  slrangulalio ,  qu»  laqueo  ftebal, 

S.  JoAN.  Chbtsost.  n. 


mr^^rK^'^'  "^^  eoim  parsdupta 
IfOTA  paoNToias  DDCjBI 

ad  Homikae  tn  s.  noffiamoii  martyrem. 

Col.  6(^;606.  Apud  Uur.  Surium  tomo  6  de  Vitls  Sancto- 
rum  ad  18  Novembris  est  encomium  eiusdem  martvris  ut 
habeiur  m  simeone  HeUphraste  apud  AbysiuraUpomanum 

?u  Vitas  sanct^um  coUegit  octo  tomis  comiJrehett^; 
©aetus  an.  1556 ,  mterprete  io  plerisque  usus  GuuXo 
Sirieto ,  tum  Protonolario.  Praecedebat  et  martyrium  eius 
exscriptum  ex  Ubro  8,  cap.  12  Historiae  ecclesiasUcae  tii- 
seoii,  quo  loco  PalaesUnum  eum  geuere  fiiisse  scribit .  Ec- 
ciesiae  caesariensis  diacooum  el  exorcisUm ,  vel  poUus  tic 
i»  K«0«9cU(  «nottkK .  Dicecesis  couariensk.  cum  autem  AoUo- 
chiae  in  eodesiarum  vasutiooe  versarelur,  complures  viros 
oimuxoribus  et  liberis  ad  idola  properaotes.  etiisdeoi 
nostias  uomolaotes  iotuitus,  graviter  eos  redarguit.  lu 
hujus  Romaoi  laudem  habitam  fuisse  homiliam  istam  a 
chrysostomo,  ooo  autem  Ulius ,  cujus  menUoit  PrudeoUus . 
bymno  10,  et  Eusebio  Emisseoo  trUjuu  homilia  de  s.  Ro^ 
mano  niartjre ,  ilkistriss.  Cardinalis  Raronius  arbiu^r  in 
Martyrologium  Roraanum  scribeos  :  quod  ille  a  PnideoUo 
decaoutus  martyrium  subierit ,  cum  pradfectum  Asclepia- 
dem  10  ecdenam  irrumpeotem  ChnsUaoorum  avertore 
conattts  esset:  ooo  video  tameo  quid  obstet,  quomious 
utruoMitte  ooaUgisse  dlcamiis,  ut  el  minis  ac  cnidaUbus 
territos  Christianos  ad  sacrificia  profauosque  ritus  defiden- 
les  oohibuerU  Romanus ,  et  gentUes  in  Adelium  templum 
UTuentes  voce  represserit.  Saepe  enim  fit,  ut  dum  eanidem 
pugnam  duo  narraul  historid ,  quaedam  ejus  partes  ab  uno 
atUnganttir,  quaedam  ab  alio  praBlermiitaatur.  Certe  hi 
secunda  Homilia  de  s.  Romano  irrueniem  in  ecclesiam 
tyrannum  repressum  ac  reprehefisum  ab  eo  fulsse  scripat 
cbrysostomus,  quemadraodura  et  de  suo  narrat  PrudenUus. 
licet  boc  ab  Eusebio  siiealur.  Rursus  Eusebius  dixit  Romano 
ad  palum  deligato,  cum  Ugna  coacervarentur ,  eum  ad  Im- 
peratorem  aocersitiun  ac  deductum,  at  Prudentius  oocasioi- 
uem  expressit,  quia  nimirum. 

...  mmlbus  undaUm  nigro 
Prwceps  aquarum  flunune  ignes  obrtdt. 
Qtto  mious  eat  mirandnm  ab  Eusebio  mlraculum  loqoentls 
iii:antuli  omissum ,  cum  iUud  alterum  Romani  exsecu  Un- 
gua  verba  fadenUs,  a  Chrysostomo  et  PradenUo  relaumi 
Ucuerit.  Ceterum  cnm  praeter  nomeo  locus  passionis,  tem- 
pus,  genosaue  martyrii  in  utroqne  Romaoo  conveniant,  et 
drcumsuntiam  de  puero  martyni  comite,  seconda  homiiia 
Chrysostomi,  auam  ante  aliquoc  annoR  edidimus,  expresse- 
rit,  ut  dlcetur  infra  in  Noiis,  nequaquam  duos  io  ttuum  coo- 
ftisrts  fuiflse  Romanos  a  Pradentio  dicemus,  sed  In  uoo  di- 
versas  nouMmus  et  Imlubifflur  acUooes.  ObiU  Romaous 
anoo  ao  Diocletiaol,  qui  est  ChrisU  aoous  Dionysianus  304. 
ResUtutt  ejus  ecdesiam  loago  post  tempore  fiasUius  Impe- 
rator,  auctore  Cedreno  in  compeod.  hist.  Porro  duobus  Msa. 
usi  siimus,  uno  Henrici  2,  altero  Henrid  4. 

KOTA  FaOMTOlOS  DUGJtt 

ad  aondHam  m  s\  Bemicen^  Prosdocen  et  Domntumu 

Goi.  629-650.  Domninam  virgiiiam  istarum  matrem  cau- 
logus  Aogustanus  si^,  AMWMm,  appeUat.  At  Henologiuffl 
orieoorum  VeoeUis  Graece  editum  4  octobris  haec  habet,  t« 

BifviK^  ni  11^^,  Hac  die  commemoratiosancUB  martyris 
Dommnee^  et  fiiianan  efus  Bemkes  et  Prosdoces.Tvm  sui>- 
jicit  breveoi  nistoriae  iilarum  epitomen  ex  hac  auctoris 
Qostri  homUia  excerptam,  m  qua  Bonnulla  emendanda  re- 
oegnovimus  ex  Uenolo^ii  oodice  maouscripto  CoUegii  nostri 
^sennensis,  in  quo  disticbum  istud  iamUicum  de  iisdem 


Agf 

aiid( 


Tres  has  pueUce  per  fhmta  pmnam 
sordentis  mri  protuere  crtmina. 

In  Menologio  edito  tom.  6  Antiq.  Lect.  Berina  et  Prodoca 
vitiose,  opinur,  appelianuir  Domninae  fiii».  Eusebius  lib.  8, 
c.  24  Hist.  narrat.,  Antiochenam  qiiamdam  mulierem  sao- 
cum,  geuere  nobilem,  gemioas  tuias  oorporis  forma  prae- 
suntes  liabttisse,  quae  cum  sateUitmn  reUbus  circumjectae 
teuerentur,  pauluium  de  via  decedendi  naturalis  cecessita- 
tls  explendae  causa  posuiiaruot  ab  UUs  potesuteni ,  ae 
repeote  ad  fluvu  ripain  profectae  se  ia  proilueiiteiu  gurgt- 
tem  pnpcipiunmt  s.  Amhrosuui  lib.  5  de  virginib.,  s.  Pe- 

(VwgtseptJ 


S39 


INDEX  RERUM. 


840 


lagiam  virglnem  Anliochenam  budat, qus  com se a  prae- 
doDibus  fldei  yel  pudoris  circumsideri  videret,  al)seDte 
matre  et  sororibus,  nuptialem  iaduit  vestem  etmortem 
spoDte  subiit ,  non  ferro  se  perimena,  ut  putat  sixius  se- 
neMSis  lib.  5  Bibliotii.  sandae  annotat.  253,  sed  ad  tecti 
ftsligium  curreos,  unde  se  prsedpitem  dedit ,  ut  chryso- 
stomus  i.i  posleriori  laudalion^ ,  quam  reiulit  in  tomum 
suum  terlium  Surius  9  Junii.  Addit  Ambrosius ,  el  sorores 
ejus  conseriis  manibus  tamquam  cboros  ducerent ,  in  me- 
dium  fluininis  alveum  esse  pro^essas ,  qui  eas  marlyres 
reddidit.  l^on  igitar  mirum  viden  debet ,  quod  bic  de  Ber- 
nice  et  Prosdoce  narrat  cb^ysostomus,  quse  morte  volun- 
uria  aelariam  turpitodinem  depulerunt ,  ut  de  virginibus 
quibusdam  ait  Cicero  in  orat.  de  Provincii:»  consularibus , 
et  S.  Hieronymus  lib.  1  in  ^Jovinian.  de  50  Lacaenis,  quae 
pro  [mdicitia  oocubuerunl.  Licet  enim  Petrus  Alexandrinus 
cum  iis  non  commuDicaadum  esse  dicat,  qui  talia  teatave- 
rint,  et  Mensurius  episcopus  apud  Augusliaum  ia  Breviculo 


oollationis  eoft,  qut  se  offerant  persequutoribus,  martyres 
babendos  neget,  aique  ipse  etiam  Cbrysostomus  Homif.  8^ 
ia  Joaoa.  nonaisi  aoctore  diabolo  violentas  sibi  manus  ho- 
minesaflierre  dicat;  certum  est  tameu  ex  eodem  Augu- 
stino  lib.  1,  cap.  26,  de  civitate  Dei,  sancus  feroinas  quas- 
dam,  ut  insectatores  su»  pudicitiae  devitarent,  se  m 
rapturum  atqne  necaturum  se  flumea  projecisse,  eanunque 
roarlyria  in  catholica  Ecdesia  veneratione  celeberrima 
frec[uentari ;  caeterum  existimandum  esse  ea^  peculiari 
Dei  revelatione  admoniias  id  fecisse.  cvm  aulem  Deu$ 
juhet^  $eqmjubere  sine  ulHs  ambagitms  inlimat^  inquit, 
quis  obedientiam  in  crimen  vocet  ?  qhis  obsequium  pietatis 
accuset?  Imoabsque  peculiari  Spiritus  sancti  oeconoroia 
licere  seipsum  in  mortis  discrimen  pnecipitem  agere  pudl- 
ciliae  tuendae  causa  docuerunt  olim  patres  multi,  ut  Hiero- 
uymus  in  1  Jonae,  et  Ambrosius  Epistol.  7,  et  citato  deVirgi- 
nibus  libro  3.  Nunc  tamen  haec  admiratiooe  polius,  quam 
imiuiione  sunt  digna. 


INDEX  RERUM 

QUiE  IN  HOC  TOMO  SECDNDO  CONTINENTDR. 


pBJtPATio  in  ^ginti  et  unam  Bomilfas  ad  populbm  AnlfO' 
cfaenum.  5-6^ 

S.  PATRB  NOSTM  JOANNIS  CHRYSOSTDMI,  ARCHIEPISCOPI 
GONSTANTINOPOLITANI,  HOMUJiE  XXi  DE  STATUlS^ad  popu- 
lum  Antiocbennm  habitae.  15-lt> 

Hoiin..  It  Antiocbfae  habita  in  palsa  seu  yeteri  ecclesia, 
cum  adbuc  presliyter  esset,  In  illud  Apostoli :  rino  modico 
vtere  propter  stomachum  tuum  et  [requenlM  infirndtates 
iuas(i.  Tim.  5.  25). — scriplurae  sacraevel  miniinae senidn- 
tiai  preliosae  sunl.  Timolhei  virtus.  Sancti  c|uanto  majori<> 
bus  affluunt  meritis,  tanto  ma^is  tlment.  Ymi  moderalus 
usus  permittilur.  Dei  poientia  magis  demoostratur  in 
aerumnis  sanctorum.  cui  Deus  sanctos  pelii  etcruciari  per- 
miserit.  dur  Deus  Jobi  corpus  in  potestatem  diaboli  tradi- 
derit.  Bes  nostrae  sunt  hujus  vitae  limitibus  circumscriptae. 
praecipit  ut  blasphemi  corripianlur  el  vapulent.  15-54 

HoMiL.  II,  habua  in  ecclesia  dicta  veteri,  cum  ipse  pre- 
sbyter  esset,  de  calamltate,  quae  urbi  accidit  pro  tumultu 
subversionls  imaginum  Tbeodosii  Magoi  imperatoris  pii,  et 
in  dictum  Apostoll,  Dmtibus  Imjus  sceculi  priEcipe  non 
sublime  sapere  (l.Tim.  6. 17).  —  Antiochenorum  calamiias 
post  dejectasstatuas.  Christianus  spe  hiturorum  omnia  ge- 
nerose  ferre  debet.  conlra  blasphemos.  Chrysostomus  plau- 
sus  rejicit.  Verae  divitiae  quae.  Hospitalitatis  laus  et  prae- 
miiun.  k.leemosynae  iructus.  Diviliae  quam  fluxae.  Paupertas 
sapienter  ferentibus  magna  possessio.  Locus  insignis  de  s. 
Eucharistiae  veriute.  55-48 

HoMiL.  III,  in  profectionem  Episcopi  Flaviani  pro  civitate 
ad  imperatorem  legationem  obeuntis;  et  quodnam  verum 
sit  jejuniuin  :  et  quod  detrahere  quam  humanum  corpus 
comedere  pejus  sit :  et  de  jugulatis  propler  sedilionem : 
et  adversus  eos  qui  querebantur,  muilos  innoxios  captos 
esse.  —  Flavianus  imperatorem  placaturus  Constantinbpo- 
lia  pelierat.  Deus  vehementer  cupit  ut  homines  ad  ipsuni 
coniugiant.  JejttnhutilitasnuUa,  nisi  a  vitiis  abstineamus. 
Detraclio  vllanda.  Praesenlis  calamitaiis  descriptio.  Terrae 
inolus  frequenles  Antiochiae.  Moralis  exbortaiio.  47-60 
HoMiL.  IV,  Exhortatio  ad  populum  de  palieniia  ettoleran- 
iia,'ab  exemplis  Job  el  trium  puerorum;  et  de  abstinenlia 
:i  juramentis.  —  iErumnarum  fructus.  Rona  mulatio  ex 
caiamitate  parta.  ignis  apud  Persas  Deus  pulatur.  Moralis 
exhorUtio.  S9-68 

HoMiL.  V,  itidem  Exhorutio  ad  populum  de  generose  fe- 
rt^ndis  imminentibus  minis,  cuin  hat)eal  satis  inulu  exem-^ 
\  la  ex  iis  quae  evenere  el  Job  et  Mnivitis :  quod  non  opor- 
teat  timere  mortem,  sed  peccatum  :  quid  sit  male  mori ; 
«a  de  juramentis  omni  studio  fugiendis;  et  in  terrae  mo- 
tiiui.  —  i£rumnas  qui  paiienler  ferunt  clariores  evadunt. 
Audilorum  applausus  rejidt  ChrysostoUius.  Mors  non  timen- 
<la  in  vitam  tuluram  sperantibus.  Mors  injusU  minus  ti- 
incnda  quam  jusU.  Mors  cur  despicienda.  Juramenu  vi- 
lauda.  67-82 

H6MIL.  vi,quod  utilis  est  magistratiium  timor,  et  narratio 
eonim  quae  per  viam  accideruut  iis  qui«nuntium  sediiionis 
liiiperatori  afferebant  *  el  quod  qiii  iodigna  palilur  et  gra- 
tias  agit  permittenti  Deo,  par  sit  ei  qui  talia  propter  Deum 
atitur.  Exempla  rursum  a  tritms  pueris  et  lornace  Bai)ylo- 
ca  ;  et  de  abstinentia  a  juramentis.  —  ifirumnarum  uti- 


litas.  Nuntii  seditionis  Antiocbenae  In  vla  morastrabere 
coffuntur.  Theodosii  in  i>aschate  clementia.  Ex  macerationtt 
coeiestium  desiderium  nascilur.  Peccatum  ipsum  magnum 
suppticium.  Adversus  juramenU  pro  mcre  loquitur.    81-93 

HoMiL.  VII,  (]uod  trisliiiae  affeclus  untum  ad  peccati  de- 
struciionem  sii  utilis,  etsuperiilud,  in  principio  fecit  Deus 
ccelwn  et  terram,  et  quod  maxiina  coosolationis  materia 
creatiouis  apparatus  :  el  super  illud,  jdam  ubi  es  ?  ei  do 
non  juraudo.  —  Deus  non  untum  cum  benefacit,  sed  etiam 
cum  castigat,  bonus  est.  Dei  erga  primum  hominem  cle- 
mentia.  Coo^eta  ad  jurainenu  viUnda  exhoriaiio.     91-88 

HoMiL.  Tlir,  ad  vii  tutem  Exhoriatio,  et  in  illud  Genesia» 
Deambnlabat  Deus  in  meridie  in  Parndiso  (Gen.  5.  8>,  et 
de  fugiendis  juramentis. «  Noctis  utilitas.  Elisaeiis  duf.lex 
Elias  secundum  interureUtionem  cbrysostomi.  Hart^frum 
favilia  daemonas  expellit.  Moralis  exhorUtio  ad  juramenu 
viUnda.  97-102 

HoMiL.  IX,  Laudatio  eorum  qui  jurandi  consuetudiuem 
deposuerant :  et  quod  nemo  superstitione  teneri  debet,  no 
posi  re.ecUonem  divinos  in  ecclesia  sermones  audiat : 
quare  post  multum  tempus  dmnae  sunt  traditae  Scripiurae : 
et  in  illud,  Casli  enarrant  gloriam  Dei  (psal.  18.  2) :  inundi 
naturalisdescriplio ;  et  in  tine,  de  non  lurando.— Audiunres 
a  jurameotis  cito  emeodati.  cur  scnptura  non  tem|,ore 
Adam  neque  Noe  vel  Abrahae  dau  sit.  Oei  sapienlia  in  re* 
rum  naturalium  ordlne.  1(^112 

HoMiL.  X,  i^us  eorum  oui  post  cibum  ad  audiendum  ve- 
neraot,  et  naiuralis  mundi  euarratio,  item  contra  Gentiles 
creaturam  ut  Deum  colentes,  et  de  vitando  juramento.  — 
rraesut  verbum  Dei  audire  quam  jejunare.  MundussineDei 
providentia  sure  nequit.  Dei  solius  proprium  non  indigere. 
Moraiis  exhorutio  ad  jurainenU  viunda.  111-120 

HoMiL.  XI,  Gratiarum  actio  ad  Deuiii  ob  liberaliouem  a 
malis  ex  seditioue  exspecutis,  et  eorum  quae  tunc  acd- 
derunt  commemoratio :  insuper  vero  et  contra  eos  qui 
corpus  nostrum  caluumiantur,  et  in  universum  de  hominig 
creatioue,  ei  sub  flnem  de  vitando  juramenlo.  contra  Ua- 
niciiaH)s  loquitur.  DeOoitio  hominis  secundum  philosopbos. 
Dei  sapientia  in  ocjiloruin  constitutione.  Homo  aninialibiis 
oninil)us  praeslat,  quomodo.  119-128 

HOMiL.  XII,  adhucgratiaram  actio  pro  accepu  venia  coin- 
missorum  conlra  Imperatorem :  etnaturalisde  niundo  ser- 
mociuatio :  et,  quocl  hominem  creans  Deus  legem  ij  si  na- 
turalem  indiderit :  el  dejuramento  omni  diligentia  viUndo. 
— A  iniuimis  animalibus  eniditur  homo.  Nibit  in  mundo  in- 
utile,  elsi  secus  nobis  vide.atur.  Juris  naturalis  cogoitio 
indiu  homini.  iterum  de  juramentis.  127-156 

HoMiL.  XIII.  Gratiarum  aciio  adhuc  ad  Deum  de  mutaiione 
tristium  :  et  commemoratio  eorum  qui  propter  seditioneni 
raputi,  pcenas  luerant.  simititer  rursus  expositio  de  homi- 
nis  creatione,  et  quod  legem  acceperit  naturalem  :  et  de 
jurandi  consueludine  radicitus  tollenda.— Cousiernatio  An- 
tiocheoorum  in  perquisitione  de  sUluis  eversis.  Miserabile 
specUculiim.  caianiilas  ad  virtulem  ducit.  l.eges  cariutis 
erga  proxiiiiuni.  Adversusjurauienta.  155-lM 

HoMiL.  XIV.  populo  omni  ab  an^slia  liberato  et  consli- 
tiito  in  fiditcia  ,  quidam  nirsum  civiutem  conflctis  rumori- 
bus  iremeivlis  turbaverunt,  et  convicti  sunt ;  de  hoc  igitur 


S4I 


1NI)F.X  RERUM. 


m 


I 


nabita  est  horoilia,  et  de  juraineDtorum  abatiuentia  adoio- 
iittio  addita ;  ideo(]ui>  de  Jonatha  et  Sailie  et  Jepbtlie  liisto- 
ria  producta  est,  et  demonstratum,  quod  ex  nno  juramento 
nascimtur  perjuria.  —  ilerum  contra  juramenta.  Ex  sauiis 
blstona  juramentorum  perniciem  ostendit.  Jei  hlhe  exem- 
iiio  jiiramenti  damnum  ostenditur.  Meretricum  mores.  Ju- 
KUncnlorum  damna  multa.  imperator  Anliocheoos  balnels 
interdixerat  in  pOE»iam.  143-154 

HomL.  XV,  itidem  in  calamitatem  clTitalis  Antiocfaiae, 
^  uUlem  ubique  limurem  esse,  luctumque  risu  utlliorem,  et 
I  m  illud  diciam ,  Aqnotce  guod  in  medio  laqueorum  per^ 
I  transis  (Eccii.  9.  30),  et  qnod  pejus  iurare,  quam  occidere. 
—  Calamilas  virluiis  macistra.  Gehennse  limor  regni  co- 
ronam  affert.  in  mundo  plena  omnia  laqueis.  Experieniia 
cautelx  magistra.  occasiones  vitandae.  Ueruin  oontrajura- 
me.ita.  Juramenia  Evangeliorum  oootaau.  153-1 62 

HoMiL.  XVI.  Nuotiata  ad  pr%feclum  populatlone,  et  omni- 
bus  de  fuga  consultantihus,  cum  inlrasset  praefectus  in  ec- 
desiam  et  oonsolaliis  fuisset,  haliiia  est  praesens  homilia : 
el  de  vitaodo  juramento,  et  in  iliud  Apostoli  dictum  :  Pmt- 
ius  vmctu$  Jesu  ctvristi  (Philem.  I ).  —  vincula  Pauli  ubique 
;  praedicantur.  Non  de  patratis  miraculis ,  sed  de  aerumnis 
gloriatur  Paulas.  Moralis  exhortatio  ad  emeiidationem. 

161-172 

HOMiL.  xvn,  in  magistratus  ab  imperatore  Theodosio  mis- 
aos,  Ellebichum  magislrum  militum,  el  Caesarium  magi- 
strum,  ad  praevaricatorum  inquisitionero,  propterslaluarum 
sabversionem.  ~  Monachi  «x  montibus  Anliochiam  de- 
scendunt,  ul  civitati  veniam  impetrent.  Omnes  phiiosophi 
urbem  in  caiamitate  deseruerunt.  Puenae  ab  Imperatore 
Aniiocheois  iofliciae.  Metropolis  digoitas  traoslata  ad  Uo- 
diceoos.  Autiochiae  vera  digQitas.Noo  magoitudo,  sedjiielas 
civitates  exoroat.  171-180 

HOHiL.  xvm,  io  praedictiim  seditioois  ar^meolum,  de 
Jejunio,  et  in  apostolicum  dictuin,  Gmdeie  m  Domino  sem- 
ver  (Philipp.  4,  4).  ~  Jejunium  quo  pacto  prosit.  Divitiae 
l£litiain  non  parlunt.  Yir  hdeiis  continua  fruilur  voluptate. 
Trislitia  secundum  Deum  multo  nieiior  est  humaoa  Iseii- 
tia.  Kemu  oos  mtseros  facit  uisi  oos  ipsi.  179-188 

HoMiL.  XIX,  Domuiica  servatse  ad  hominesagros  coietilest 
et-de  vitaodo  iurameolo.  —  Bustici  sapieotiores  antiquis 
philosopliis.  Bursum  de  jurameiitis.  Juramentorum  peroi- 
cies.  Moralis  exliortatlo.  Mirae  circulatorum  artes.    187-198 

HOMn.  XX,  qiiod  solo  quadragesimali  jejuiiio  non  saiis 
praeparemur  ad  communiooeni,  sed  opus  sit  animi  virtule ; 
et  qui  fieri  possit,  ut  injuriarum  memoriam  depooamus, 
quodque  Deus  bujus  legis  magoam  babeat  rationem  .  et 
quod  injurtarum  luemoria  bomines  etiam  aote  gehennam 
cmciet :  .postremo  de  vitaodis  juramentis,  et  de  iis,  qui 
iiondum  se  iu  corr^xeriat,  ut  noo  amplius  Jurent.  —  A 
qttibos  praeeeptis  ser^aodis  excusat  oorporis  iollrmilas. 
(!oofabulatiooes  io  Ecclesia  prohibita?.  Qui  iram  oon  re- 
Iraeoat,  ifi  criidata  vivit.  Deus  ooo  remittit  oobis,  si  oon 
remittainiis  aliis.  De  non  fiKieodis  coolra  mimicos  im{)reca- 
liooibus.  ioimiciiias  exercea^  ne  ad  sacram  mensam  acce- 
dat.  Unus  ioimicus  esto  uobis  diabolus.  Becoociliationis 
modus  Quanu  nerees  reeoociliatioois.  Gootra  malam  jn- 
raodi  coosuetudinem.  197-212 

HoMiL.  XXI,  in  EfHsoopi  Plaviani  reditnm ;  et  ui  Imperato- 
ris  ciim  civiute  reconcilialionem,  et  ad  in-aevaricatos  io 
sutuamm  subversionem.  —  Flaviani  ad  imperaiorem  profe- 
ciiis.  Flaviani  modestia.  Theodosii  ad  Flavianum  verlta.  Fla- 
\iaai  ad  lmi)eratoreiii  oratio  iiro  Antiochenis.  Pulciirum 
rx>nsUnliai  oictum.  Theodosii  tinmaniUs.  Mitis  responsio 
imfieratoris,  qui  parcit  Antiochenis.  Lectisternia  in  rebus 
ketis.  211-2i2 

MomTQM  In  Catecheses  primam  et  secuodam  ad  iilumi- 
oandos.  221-312 

Catechesis  1  ad  illuminandos,  et  cur  lavacnim  regenera- 
tionis,  00 1  aulem  remissiunis  peccatorum  dicalur:quodque 
periculosum  ^it,  non  modo  nejerare,  sed  etiam  jurare, 
etiamsi  recte  juremus.  —  De  lis  qui  baptismum  ad  usque 
iiiortcm  differebant.  varia  baptisiiii  noinina.  Discrimeu  in- 
ler  lavacnim  Judaeorum  et  baptismum.  Ungu£  quot  et 
quanti  la})Stts.  Adversus  juraodi  coiisuetudinein.      223-233 

Catecb.  II  ad  illuminandos,  el  de  niulieribus  se  tortis 
crinilms  et  auroornautibus,  etde  secuntibus  valicinia, 
vel  ligaturas,  vel  incanutiones :  qtisecuncu  a  christianismo 
simt  aliena.  —  niumtnati  sen  baptizati  oflScium.  iibique 
Deos  coli  potest.  Verus  mnlleris  ornatus.  Yerba  in  bapti- 
sroo  proiau.  Adversus  oinina.  iErea  Alexandri  M.  nuaii- 
stnau  superstitiose  u»irpau.  231-242 

MoiriTUM  in  tres  seqtienies  Homilias.  241-242 

HoMiL.  I,  advcrsus  eos,  qui  dicunt  daemones  gubemare 
res  bunianas,  ct  ncl  (wnitioues  ioiquo  animo  ferunt,  atquo 
i'buialerum  f.rosperitates  etjuslorum  adversiutes  scandah- 
lantur.  —  AnliocHeni  populi  studium  aodiendi  chrysostomi. 
>on  debcnt  iurirmi  cxii^ere  a  concionatore  ut  brevior  sit. 


Unde  oripinein  duxerlt  divisio  linguariim.  lo  portu  naurra- 
gium  fecit  Adamus.  Deus  non  com  dat  moclo,  sed  etlam 
cum  aiifcrt ,  bonus.  Evae  profuit  extra  paradisiim  fuisse. 
Cur  noB  acclderit  citius  divisio  linguarum.  Malitiae  nomen 
▼arils  modis  accipiiur.  Deus  puniens  comiiaratur  ctim  judi- 
cibus.  Saevitie  daemonum  exempla.  An  sit  in  h^ebus  buma- 
nis  confusio.  cur  non  omnes  hic  poniantur.  rrovidentiae 
Dei  demonstratio.  245-258 

UOMIL.  n,  ad  eoa  qui  objiciunt,  cur  e  medio  soblalus  noa 
sit  diabolus,  et  quod  liujus  malitia  nihil  nos  laedat,  s(  atteu- 
damiiS,  et  de  pcenitentia.  "l^iis  Flaviani  episcopi.  Honl- 
liam  praecedentem  commemorat.  ^on  diabolus  laedit  liomi- 
nem,  sed  propria  ignavia.  Bectum  membrorum  usum  cdT' 
rumpit  ignavia.  Quinque  'p<Bnitentia;  vlx.  2h7-264 

HoMiL.  III,  quod  ex  desidia  improhitas,  ex  dillgeniia  vir- 
tus  oriatur  :  quodque  nec  improbi  homines,  nec  ipse  dia- 
bolus  homini  vigilanti  nocere  possint.  Demonstraiio  autem 
petitur  tum  aliis  muUis  ex  locis,  tum  ex  iis  quae  Adamo  et 
Jobo  contigeniut.  -—  contra  tbeatraluim  spectaculoruoi 
secUtores.  yoluntas  ubique  domina.  cur  boni  cum  matls 
permixti.  cur  diabolus  relinquatur.  Homo  solus  auctor  pec- 
eati.  Ex  volunutis  proposilo  boni  vel  mali  sumus.  Jobi  la- 
tieutia  onmibus  coosolatio  esse  potest.  ciun  spiritus  gratia 
fiiGiliora  certamioa  suot.  263-274 

MoNiTUM  io  Homilias  de  Poeniteotia.  273-274 

HoMiL.  I  de  Poeoitentla,  cum  rure  ipse  rediisset.  —  Amor 
et  sollicitudo  Chrysostomi  erga  po|  uiiim.  Paulo  acmulaiur 
fiiios  iterum  parturieuti.  Desperatio  et  segnities  peroi- 
ciusse.  Desperalio  telum  diaboh.  Judas  si  non  desperasseL 
salutem  consequutnrus  erat.  277-284 

HoMiL.  II  de  Poenitentia,  et  de  mccstitia  regls  Achaab,  et 
de  Jona  propheU.  —  Prima  i.aenitentlae  via  confessio  pec* 
cati.  Exempluni  peccatoris  peccatum  noo  confessi  et  pii- 
niti.  Laus  Daviflis  et  Psalaiorum.  Confertur  aninia  cum 
curru ;  demonstratur  quod,  circa  virtutem  et  viiium,  mi- 
nus  aeUlis  quam  volunutis  ratio  habenda  est.  Altera  poeni- 
tentiae  via  lacrymae :  in  exemplum profeitur  Achaab.  lortia 
poeoiteatisevia  humilius.  Pubhcaoorum  oouditio  qualis. 

283-293 

HoMiL.  ITI,  seu  ^usdemoratk)  de  Eleeraosyoa,  et  iti  de> 
cem  virg^ioes.  —  De  uomilia  praecedenti  loquiiur.  Maltae 
viae  poeoiteotiae.  Exempla  profiouuatur.  oleuin  est  eleemo- 
syna  quae  quiiique  virgiuiitus  fatuisdeficiebat.  Eleeinobyoae 
(ructus.  Poeoitentiae  viae  variae,  preces,  lacrymae.    291-300 

HoMiL.  IV,  de  Poeaiteotia  et  oratiooe.  —  Po-niientia 
omnimodam  consolaLionem  affert.  iCnimnariim  commuuio 
sitlatium  praebet  afflinis.  sancti  neque  aeruninis,  neque  se- 
cuodis  rebiis  ^nguntur.Vera  virginitasiiua,?  Quain  iacdisad 
Deiim  adiius.  cur  Deus  aos  assidae  vexari  permiiut.  299-306 

HoMiL.  V,  de  Jejunio  et  in  Jooam  proj.heUm,  et  Danie- 
lem,  et  tres  pueros,  et  de  Poeniteotia.  Dicta  <*st  autem  ia 
sacrorum  jejuoioram  ingressum.  Da>moues  iejuaiuu)  chri- 
stianorum  meUuDt.  Monachorum  I  lus.  De  jejutiio  IxUtur 
Deus.  Poenitentia  fervens,  licet  brevis,  niulu  peccaudelet. 
Ob  peccaU  nunquam  desperandum.  Similitudo  puicherriina. 
Potoiteoliae  ac  jejuaii  vis  mugoa;  abstiocatia,  mater  sani- 
UUs.  503-314 

HoMiL.  VI  de  Pcenitentia,  quaru  hebdomada  sacrae  qua- 
dragesimae.  —  Jeiunii  fiructusqtisprendus;  in  studium  spe- 
ciaculorum  invebitur.  Vera  jejjinii  ratio  qiiae?  Deus  non- 
nisi  possibilia  mandat.  l.ex  Dei  potest  servari.  Unus  legisla- 
tor  uiriusqiie  TesUmenti.  313^24 

HoMiL.  \1I,  seu  sermo  de  Pfsiiitentia  et  oompuDaioae, 
et  quod  Deus  sit  promptus  ad  salutem,  el  Urdus  ad  |kb- 
nain,  rn  qiio  et  mirabllis  de  Bahab  historia.  —  Virtus  pa- 
renium  |)0steris  prodest.  Cur  cum  justis  aspere  agat  Deua. 
l^eccatore  iiihil  pauperius,  justo  nibil  ditius.  Deus  urdiis  ad 
poenam,  velox  ad  satuiem.  Bahab  Ecclesiae  fltfura.  PeccaU 
omnium  causa  raaloruin.  FJeemosyua  Deum  placat.  323-536 

HoMiL.  VIII  de  Pasnitentia.  -  Kcclesia  arcie  Koe  compa- 
ratur.  Vilia  pauiatim  eradicautur.  Confessio  juslum  efflcit. 

335-344 

HOMiL.  IX  de  Poenitentia,  et  de  iis  qui  a  collectis  abfuer 
runt,  itemque  de  sacra  inensa  et  de  juilicio.  —  In  Euchari- 
stia  non  panis,  non  vinuin  e&t,  sed  corpus  et  sanguis  Cbri- 
sti.  Post  mortem  nihil  meremur.  545-348 

S.  JOAKNIS  CHBYSOSTOMI  SRBMORES  PANEGYBiCI  IN  SO- 
IfMNirATES  DOMINl  KOSTBI  JKSU  CHBISTI  ET  SANCTOBIJM. 

347-548 

MoiHTtTM  10  Homillam  in  diem  natalem  Dominl  nostri  Jesu 
diristi.  itid. 

HOMiLu  in  Servatoris  nostri  Jesu  ChrisU  dlem  naulem, 
qui  quidem  dies  incogottus  adliuc  iUis  teuiporibus,  ante 
paucos  admodum  annos  uiiiotuerat  per  aliquos,  qui  ex  Oe- 
cidente  venerant  atque  indicaverant.  —  Tribus  demoo* 
slrationibus  probat  eotemnore  natum  essechrlstum.  Evan- 
gelii  praedicntio  quaiis.  Aitera  demonstraiio.  Ex  temiiore 
descriptionls.  Tempus  naiivilali.*i  dcirehenditur.  Qua  occa« 


m 


rNOEX  nERUM. 


8U 


«cMie  diristus  nalos  in  Belbleem.  Lex  Judaeoruin  qiiaHlani 
aoCiqua.  Zacliarias  quo  lempore  angelum  aUocutus.  Coa- 
ce|iUonis  mensis  priinus.  Inodeles  cnrisliana  dogmata  irri- 
dent.  uxretioorum  delicta.  Qttismodu&  aocedendfi  ad  divina 
luysteria.  351-362 

UoniTDM  in  Homiliam  de  Baptismo  cbristi  et  de  Epiphanta. 

361-562 

ADVBmsDS  Bos  Qui  A  Diviins  ABSDNT  omciLS,  61  de  san- 
do  ac  salutari  tnpUsmate  salvatoris  nostri  Jesu  christi,  de- 
que  iis  qui  indigne  oommunicant,  et  quod  qui  Ulurgiam 
imperrectam  dereliDquunt,  atque  ante  postremam  oralio- 
nem  egrediuntur,  Judam  imitentur,  oratio.  ~  Eodesia  por- 
tus.  Duae  appariUones  christi ;  cur.iion  dies  ortus,  sed  dies 
iKiptismi  Epiphaiiia.  Miraculum  circa  baptismi  aquam.  Ba- 
ptismi  Judaeorum  et  baptismi  Joannis  raUo.  Quoiiiodo  chri- 
stus  implevit  oimiem  jusUUam.  De  reverentia  sacr»  Eucba- 
ristiae  exhibenda.  563-372 

NomTCJM  in  duas  sequentes  deProditione  Judae  Homilias. 

571-57* 

HoMiL.  I  in  proditiooem  Judae,  et  m  Pascha,  kique  tradi- 
Uonem  mvsteriorum,  ac  qnod  non  o|x>rteat  injuriarum  me- 
minisse.  tn  sancta  et  magna  feria  quinta.  —  Lugendi  ii  qui 
uiale  agtmt,  doo  qot  mala  paUuntur ;  orandum  pro  inimicis. 
Deus  noo  necessitate  pertrabit  ad  bonum  agendum.  Libere 
boDum  operamur,  non  nexx^tate.  contra  Judaeos-  373-382 

HoioL.  n  in  divinam  et  mysticam  ccenam  salvatoris,  et 
de  ProdiUone  Judse ;  in  Pascha  item ,  et  in  dispensationem 
divinorom  mysterionim,  et  de  oblivione  iojuriarum.  Habita 
esl  homiiia  iu  sancta  et  magna  reria  quinta.  —  Judas  potius 
quam  Jesus,  et  generaUm  male  agentes  pottus  quam  mala 
passi  lugendi  sunt.  Orandum  pro  inimicis.  Deus  noa  neces- 
sitate  pertrabit  ad  bonura  agendum.  Non  necessitate  bonum 
operamur,  sed  voluntale.  conlra  Jodaeos.  Haec  verba,  Hoc 
e$i  corpus  meum^  proposita  transformant.  Pads  studium  ne- 
cessanum  ad  rite  oomitfunicaiidum.  581-392 

Admqnitio  in  Homiliam  de  CGemeterio  et  de  Cruce. 

391-392 

iif  Coemeterii  appellationem  et  in  crucem  Domini  et  Dei 
ei  Salvatoris  nostri  Jesu  ChrisU.  —  Cur  extra  civiutem 
coQcio  hal)eretur ;  coemeterium  unde  didum.  Moriem  quo 
paclo  christus  devicerit.  Inrernus  thesaurus  diciiur.  Per 
tiuae  viccrat  diabolus,  vincitur;  victoria  sine  labore  nostro. 
velum  templi  cur  scissum.  KA  coromunionem  quo  pacto 
euDdum.  InvccaUo  Spiritus  sancU.  393-368 

MomTDM  in  duas  sequentes  de  Cruce  et  l.atroDe  Homilias. 

397-388 

HoMiL.  I  in  Crucem  et  in  Latronem ;  item  de  secundo 
Christi  adventu,  et  quod  frequenter  sil  orandum  pro  inimi- 
ds.  —  Quanta  nobis  iMma  crux  afferat ;  quivis  iocus  preca- 
Uooi  aptus.  Conressio  quanta  res  sit.  Frequens  circa  ora- 
tifjDem  pro  inimids  admonitio.  399408 

HoMiL.  II,  ie«  Oratio  in  Qnicem  et  in  conressioDem  La» 
Irouis,  reciiau  in  sancta  et  magna  Parasceve,  et  quod  opor- 
teat  pro  inimicis  orai'e.  Quanta  nobis  k)ona  crux  alferat. 
Kxtra  dvitatem  cur  passus  Christus.  Tempium  est  jam  UHa 
lerra.  In  cruce  cur  promissus  paradisus.  conressio  peocato- 
ilim.  nrequens  circa  orationem  pro  inimicis  admoniUo. 

407418 

BlomTDM  iD  Homiliam  de  Resurreaione  morUiorum. 

417-418 

HoMiL.  0«  Resurrectioiie  mortuorum.  —  FuUiri  iudicii 
metus  ad  vitam  inslituendam  juvat.  Provideiitia  Dei  deren- 
dittir.  ChrisUanas  vitae  perlecUo.  Eiiam  in  hac  vila  merces 
lionorum  operum  uribuilur.  Pauii  merces  ante  resurrectio- 
nem.  Temporalium  incerUtudo.  Adversus  Manichaeos  natu- 
ram  nostram  ut  malam  lucusainles.  Cur  ingemiscamus  in 
liuc  viu.  Uode  cor|)orum  sordes  ac  vilitas.  CorrupUbilitas 
corporis  quid  prosil.  Resurreaionis  veriias  probatur. 

417432 

MoRiTDM  in  Homiliam  adversus  ebriosos,  et  de  Resurre- 
eUone.  431432 

HOMiL.  Adversns  ebriosos,  et  de  resurrecUonc,  sermo 
bjbitUs  in  sancU  et  magna  Dominica  Paschae.  -^  Yeri  jeju- 
Hii  ratio.  EbrieuUs  imago.  Nulla  personarum  disUnclio  in 
t-arUci(atione  mysteriorum.  Resurrectionis  cbrisU  fructus. 

MoiciTDM  in  Uomiliam  de  Ascensione.  441-442 

HoMiL.  in  Ascensionem  Domtni  nustri  Jesu  chrisli,  serino 
reciutus  in  marlyrio  Romanesiae,  ubi  martyrum  corpora, 
i»ub  pavimeDto  prope  cadavera  baeretiooruni  coodiu,  ab- 
lau  tuertint,  el  ediliore  loco  separaUm  sepulu.  —  Cur  ex- 
ira  civiutem  convenUis  habilus.  An^eli  adsunt  in  Rcclesia 
et  ul)iqne,  Christus  quomodo  mexliator.  DilTereuiiu  inier 
asceosionem  Helis,  et  CbrisU  Salvatoris.  Cbrjsoslonii  bn- 
miliUs.  441-452 

MomTDM  in  duas  sequentcs  ia  Peotecosten  bomilias. 

4."5l-i32 

liOMiL.  l  de  sancla  renlccoslc,  et  cur  jam  non  nant  nii- 


racula,  quodque  ea  quae  genmtur  ac  dicuntur  a  nobit,  per- 
scribantur.  ^  Seinpcr  fesu  possumus  celebrare.  HaereUd 
io  spiritum  sainctum  blasphemabant.  Quare  nunc  slgna  non 
«ant.  433464 

HoMiL.  n  de  sancU  Pentecoste.  —  Pentecoste  metropo- 
lis  festoruro.  Adversus  Pneumatomachos.  cur  in  specle  lin- 
guarum  Spiritus.  Qui  sinl  Ihiclus  Spiritus  sancU.     46^^470 

Admonitio  in  Pauli  Encomia.  409470 

Epistola  Evangelo  presbytero.  471472 

HoMiL.  I  de  Laudibus  S.  Pauli  apostoli.  —  Quae  sacrifida 
Pauhis  offerret.  Wulus  cum  Job  confertur.  Confiertur  cuin 
aliis  sancUs  viris.  473  478 

HoMu..  II  de  Landibus  S.  Pauli  apostoU.  —  Ingeus  Pauli 
fervor.  Quid  Umendum  sit,  quid  opUndum.  Cbaritas  ChrisU 
instar  omnium  bonorum.  Paulus  auro  et  adamante  fortior. 
Quibus  praemits  in  hac  viU  Paulus  donaUis  sit.       477-484 

HoMiL.  in  de  Laudibus  S.  Pauli  apostoH.  —  Charitas  et 
mansuetudo  Paull.  charitas  plenitudo  legis.  483-488 

liOMiL.  lY  de  Laudibus  s.  PauH  Apostoli.  —  Caecitas  Pauli 
nos  iliuminat.  VocaUo-Paiili  qualis.  VocaUo  non  nocessiu- 
tem  inrert.  Cur  e  ca\o  nos  Deus  dod  vocet.  Templi  Jeroso- 
iymiuni  insuuraUo  Irriu,  et  alia  quaedam  slgna.  Exerdlus 
Juliani  obsessus  a  Barbaris.  Magi  nomen  Chriaio  objectum. 
Reliquiias  sanctorum  limeot  daemones.  ComparaUo  Evange- 
lii  cum  bello;  seduciores  ante  chrislum  cur  permiserit 
Deus.  imulus  Romse  vexatur.  ChrisUani  calumnia  appeUU. 
Error  snople  nau  perit.  Pauio  similes  esse  possumus. 

487-496 

HOMiL.  V  de  Laudibtts  s.  Pauli  apostoli.  —  Daemones  nil 
juvat  inunortalitas.  Pauiiis  modo  i^em  extoilit.  modo  de- 
Jidi.  Non  omnes  revelaUones  suas  reseravil  Paulus.  Paulns 
quomodo  se  laudarit.  samuel  se  laudat.  495-302 

HOMiL.  VI  de  Laudibus  S.  Pauli  apostoU.  —  Primum  eo- 
nim  quae  inPaulo  reprehendaiitur  :  maadaUDei  possibllia. 
Mortem  an  timuerit  Pauius.  Libera  volunute  bont  effid- 
mur.  GraUam  Dei  praedicat  Paulus.  Maiedixit  aiiquando. 
Qui  praedtcatunis  est  verbum.  Dei  quibus  se  perlculis  ex- 
ponat.  \vJk  auare  nobis  insiu.  501-508 

HoMU..VIlde  Laudibus  s.  Pauliapostoli.— Angeli  cust  jdes 
nostri.  omneschristiani  sigDireri.Forutudinis  vera  sigiia  iu 
Paulo.  obedientia  Pauli  commendatur.  Romse  quantam  mo- 
destiam  exhibuerit.  ComparaUo  cum  duce  exercitus. 

507-514 

MoifiTDM  ad  Homiliam  In  S.  MeleUum.  513-514 

HOMiuA  KNooMiASTicA  lu  S.  Patrcm  nostrum  MeleUum, 
archiepisoopum  iDagnae  ADUocbiae<,  et  de  studlo  eoram  qui 
convenerant.  —  MeleUi  nomen  fiiiissuisdabaut  AnUochenl, 
ipsiusque  imaginem  ubique  pingebant.  MeleUus  in  exsip 
hum  pulsus.  MeleUus  urbe  pulsus  tegit  caput  praesidi»,  n% 
lapidibus  obruatur.  MeleUi  reditus  ai^  exsilio.  Cur  extra 
patriam  morilur  MeleUus.  Uus  Flaviani  episoopi.  interces- 
sio  sanctorum.  515^i20 

MomTDM  in  Homiliain  In  S.  Lucianum  martyrem.  519-520 

llOMiLiA  Paneqtiuca  io  s.  martyrem  Lucianum.  -^  In  so- 
cordiam  quorumdam  invehitur.  Fluxam  demonstrat  divtUa* 
rum  naturam.  Martyrium  est  Baptismus.  Fame  torquetur 
Lucianus;  idolothyu  respuit.  Moralis  exhoruUo.    519-526 

Admomitio  iu  duos  Sermones  iu  s.  Rabylam ,  episfx)pum 
AuUochenum  et  iiiartyrcm.  525-{i26 

Db  mEiiOMARTTRB  Babyla.  —  Babylas  Antiochens  eccle- 
siae  F^iscopus.  Juliaiii  A|)osiaue  in  cbrisUaoos  conaius. 
Christiaui  ab  i|iSO  Gaiil^fi  appellanlur.  Fames  Juliano  impc- 
rante  gravissiiiia.  Appoirmis  quereia  de  reiiquits  S.  Baliyla?. 
Dapbnes  tentauim  ab  A{iOUine  sluprum  exprobrat.ApoUiuis 
Daphues  templum  rulniine  tactum.  »27-554 

LnBR  iN  s.  Babtlam,  contra  Juliaoum,  et  contra  Gen- 
tiles.  —  Humanae  geuUlium  viaiuKe.  christus  eUam  GeuU- 
iiiHis  bona  contuliu  Regum,  pbilosophorum,  rhetorum  cou- 
ira  Christianos  conatus  vani.  Vilis  condiUonis  homiaes 
rem  chrisUanam  propaffarunt.  Historia  Imperatoris  cujus- 
dam  labulosa.  Babylas  linperaioreui  ecciesia;  adilu  arcet. 
Modus  in  rebus^  Res  CbrisJanorum  in  persecutione  florent 
niagis.  circulaiorum  quorumdam  ^e-sU.  Contra  Piatooem. 
Martyrium  sancU  Rabvlae.  Pater  spiritualis  aiuanlior  proiis, 
quaiu  carnalis.  Raityus  oburuncatur;  jubet  catcnas  cum 
corpore  suo  sepeliri.  Reliquiarum  cuiius.  SS.  martvrum  mi- 
racuia.  Daphnes  historiaL  DJ^iuon  sive  oraciiluiu  Appollinis 
Ucet  ob  prassenUam  reliquiarum  S.  Babylse.  Juliauus  Apo- 
slau  cultum  deorum  insuurat.  Responsuiu  daemunis  ridtcu- 
lum.  S.  Babyl;e  corpus  iransrerri  jubelur  ai  JuJiano  AposUU. 
Maximious  impcratur  quod  vexaret  CbrisUanos,  pwuas  de- 
dit.  Teuipluin  et  siatua  Ap|iolUuis  i^oe  de  coelo  tada.  Liba- 
nil  monodia.  Jovem  compellat  Libanius.  Libauiit  verba. 
Rursus  Ui)aui  vcrba.  Modus  persequuUouis  sub  Juliano.  Ju- 
lianus  iu  Persico  belio  iteril.  Martyrum  tam  vivorutn,  quam 
niortuorum  virtus.  533-572 

Admonitio  in  Homiliam  in  SS.  Martyrcs  JuvenUnum  et 
Maxiimiiuiii.  571-572 


sir» 


\yiwx  ftm^ft 


SEnuo  PANSGTniccs  in  SS.  Marljres  JuvenUmnu  et  fta.%- 
iitiiium,  qui  sub  Juliano  Aposlaia  marljrium  suni  passi.  — 
PeraequiUionis  ratio  sub  Juliano  Apostata.  Juvenlinus  et 
Ma.xinnnns  in  carcerem  trusi ;  et  qua  de  causa,  Juliani  A\  o- 
statx  callidiias.  Juventinus  et  Maximinuscapite  truncmtur. 

371-378 

AimoNiTio  in  Uomilias  in  sanciam  Pelagiam.        377-^78 

HoMiuA  ENcoMusTicA  !n  sdnctam  martjrem  l*6lagfam 
.  Aiiiiodienam.  —  Pelagia  our  ttranni  judioiiim  praeverterit. 
Jesu  usa  consiliario  se  pnficipitem  dedit.  Ex  divino  niiiH 
i*eiagia  se  praicipitem  dat.    Honor  martjribus  debitus. 

379-38i 

noMiL.  II  in  sanctam  Pebgiam.  385-3Bi 

MONmni  ad  Homiliam  in  s.  Ignathim  Theopborum. 

38JW«6. 

In  S.  Marttrem  Ignatiitm  Dbirrcm  ,  magnae  Antiochia: 
arcbiepiscopum,Komamabduciuio,  Ibique  martyrioaffectuni, 
atque  inde  rursus  Antiochiam  traislatum,  laudatio.  — 
Ignatins  cum  Apostolis  versauis.  uudes  episcopalus.  Qui 
iudignum  ordinat,  peccatorum  ejus  fit  parttceps.  Quantus 
initio  praedicationis  lalx)r  foerit.  Quinque  Ignatii  coronx. 
Ignaiius  feris  objectus.  Sanctonim  monumenta  spiritualis 
graiise  plena.  387-388 

MORiTUM  ad  Homiliam  ia  s.  Eustaibium ,  episcopnm  An- 
tiochenum.  393-396 

ijkUDATio  S.  Patris  nostri  Rustathii  Aniiochise  magnse  ar- 
chiepi;»copi.  —  Aute  niortem  nemo  laudaiidos ,  sed  jiost 
inortem.  salomoni  credendum  divitiis  detrahenti.  Euslatliius 
a  (lairia  relegatus  in  Thracia  sepuilus.  Sanctorum  reliquiae 
fontes  spirituales.  Martyrem  non  sola  mors  liicit.  Ciir  in 
exsilium  milti  Euslatliium  permiserit  Deus.  395-606. 

Admonitio  ad  Homilias  in  s.  Romanum  Hartyrem.  605-606. 

UoDATio  I  s.  Martyris  Romani.  —  Nos  sumus  Martyruiii 
memt>ra,  imo  Christi.  Caritas  sine  martyrio  prodest;  mar- 
tyrium  sine  caritate  non  prodest.  noinano  bn^a  ani|  uta- 
lur  :  quare?  Romanus  aniputata  lingua  loquitur.  Conira 
eos,  qui  corporum  resiirreclioni  non  credunt.        605-6  li 

Oii.vTio  II  de  S.  »iartyre  Romano.  —  Martyrum  comme- 
raoraUonis  utilitas.  Descriplio  perscquuUouis  similitiidine 
a  mari  suinpui.  Mirabile  responsuminCinUsaMartyre  inter- 
rogaU.  InMacedoniuminvehitur,  qui  Spiritus  sancti  divi- 
nitatem  negabat.  Confert  hoc  miraculum  cum  mbo.  Romani 
ad  tyrannuin  oratio.  Ungua  excidilur  Romano.        611-618 

MoRiTUM  ad  uomilias  tres  in  SS.  septem  HaccabaK)6. 

617-618 

UoMiL.  I  in  SS.  Haccabaeos,  et  in  malrem  eoi*um.  —  Har- 
tyrum  ossa  dxmooibus  terriUlia.  Qralia  Marqfres  fortes 
eflicit.  Matris  Maocaboeorum  virtus.  617-6ii 

HOMiL.  II  in  ss.  Haccaliseos.  —  Gralus  est  martyribas  co- 
natus  noster.  Postrenii  ex  fratribus  laudatio.  Cootert  Hac- 
cabasorum  unum  cum  Isaac.  Ampliflcat  et  laudat  genero- 
sum  matris  animum.  siinilitudine  e  scopulo  docia  reni 
iUustrat.  Moralis  exhorlatio  ad  imiiationem  matris.  623-626 

HoMiL.  III  in  SS.  Maocabaeos.  —  Senis  Eleazari  laudes 
eiplicat.  623-628 

MoifrroM  ad  llomiliam  in  sanctas  Martyres  Remicen  et 
Prosdocen  virgines,  et  Domninam  noatrem  earum.  627-628 

HOMiuA  PAKBGTBicAdess.MartyribusBeroice  ct  Prosdoce 
virginibus,  ellXimuiQa  maireearum. — Quantumreformida* 
rint  mortem  olim  veteres.  Abraliami  apologia.  Alteri  oc- 
currit  objeclioni.  Duplici  exeuiplo  Jacobi  et  Heli»  prohat 
veteres  metuisse  mortem.  Longe  alia  est  conditio  Chri- 
sUanorum ;  Psalmi  canebantur  iu  eoram  funeribus.  Bellum 
civiie  et  intesUnum  exteruo  periculosius.  Simile  ab  iu- 
cendio  nociurno  sumptum  Ss.  Martyres  patriam  relinquuut. 
Edessam  nerveniunt  urbem  Mesotiotamiap.  Edicto  julientur 
parentes  iHios  deferre.  Hierapolim  perveniunt,  urbem  Asiae 
ininoris.  Christo  comiie  se  in  flumen  projiclunt.  Raptisnium 
appellat  mortem  in  martyrio  obilam.  Cur  Domninaiudiciuin 
1100  exspecuverit.  Affectum  matrum  erga  fliias  ampliticai. 

627-640 

ADMOifmo  in  Concionem  de  quatriduano  tazaro,  ac  de 
SS.  MartyribusDomnina,  Bernice  et  Prosdoce.         641-612 

iN  ouATiiDUAicuM  LAZAiiuM,et  de  SS.  Martyribus,  Domuina, 
Remice  et  Prosdoce.  —  Cur  Evaogelistae  non  eadem  sem- 
lier  omne;  describant.  Lazari  resurrectio  ChrisU  resurre- 
cUoni  tidem  Cicit.  LoquiUir  de  ss.  Martyribus  Domniiia, 
Reraice  et  Prosdoce.  641  -644 

MoNiTUM  in  Homillam  de  SS.  Martyribus,  et  in  eam  cujus 
argumentiun  est,  non  esse  ad  gratiam  conaonandum. 

643-646 

HOMiL.  in  SS.  Martyres,  et  de  CompuncUone  cordis  et 
Eleemosyna.  —  Martyres  cnin  doctoribus  conferuntur.  Plus 
|H»rsuadent  facta,  quam  dicu.  Martyrum  reliquia;  sua  pra*- 
sonlla  quid  efnciant.  Cum  portubus  et  footibus  comparan- 
tur  reliquiae  Martyrum.  Res  «pirituales  distributione  cre- 
scunt.  mdignc  communi^ntes  puniendi.  rritUUa  secun- 
uum  Deum.  oiabolus  ccclesiam  non  iiigreditiir.  Liicerna 


Moiiiiraaloa 

HOMIL. 

Martyrum  i 

averUt.  Oaa  ct 
tent. 

MonmjM  ad  1 

Laitdatios.  Martjris 
ronas  referunt  hnBM 
Dxmones  Martjnim  t^ 
victoria.  S.  Julianos  m  i 
tYatrum  nostroram  cnr_-.      __ 

Admonitio  ad  HoariUan  la  s. 


Lauoatio  S.  Martyrbl  _ 

Uens  consortis  est.  Narrationem  de  mwmmltfT^^  ' 
tur.  imponuntur  manui  ejus  pruiis  ankiA«»  K»frL^  '^  ' 
litudioe  fiictum  exoraat.  Moralis  exhorijur,  «mL  ^ ' 
delicias  et  luxum,  et  in  eos  qut  theatrori^  t|^g^M>*^  ^ 
quenter  adeunt.  ^^T  c**t 

moiotum  ad  Homiliam  in  sanctam  Drosidem  ntr.^^l^ 

Laudatio  magnae  et  sancts  martyris  Drosfatit,  et  ^,  ^ 
moriamorUs.  —  SS.  reliquianimuUlitas.  Alteraoeeaavij^M*^ 
litaUs  ex  aspectu  reliquiaram.  Martyres  remttfjoymm 
ChrisU  probant.  sancloram  reHquis  timentnra  Aafn^^^ 
s.  Drosidi  propositus  roeus.  Comparat  nwum  com  fboie  «t 
fornace.  Cur  Joseph  rehquias  suas  transferri  veliUPromlMj 
Dei  cerla.  Mors  metuenda  uon  esL  EUam  in  bac  vita  pitoc»- 
tor  punitur.  6^-6Ui 

MoiviTUM  ad  Homiliam  in  marlyres  iEgypUos.       685^ 
Laudatio  Martvrum  iEgyptioram.  —  Laudantur  iEgyptii 
quod  reliatiias  uDlque  efranderent.  Reliquiae  sanctorum  ur- 
bes  custodiunt.  Cum  Deo  bellum  gerit  qui  Hartvres  tnr- 
quet.  Christiani  ad  metalla  damnaU.  Moralis  exhortatio. 

693-698 

Horitum  ad  Homiliam  in  8.  Martyrem  Phocam.     697-69K 

Db  S.  mBaoMAATraB  pboca,  et  contra  hsereUcos,  atque  iii 

Psal.  141,  voce  mea  ad  Dommum  clamm ;  voce  med'  ad 

J)eum  deprecatus  stim.  —  imperatores  colunt  Martyres. 

liunpades  fai  supplicaUonihus  ChrisUanorum.  Non  haereti- 

ciim,  sed  haeresim  pcrseipiitur.  ChrisUis  patienUae  f>raebet 

exemplum.  Deus  servorum  suorum   ulciscitur  lojurias. 

Contra  Anomceosagil;  a  Scripturis  petunt  erroris  ansam 

haereUci.  Num  hae  voces,  neM  ct  Dominus^  Patri  ct  Filio 

propriae  slnt;  nomen,  Dominui^  non  est  mlnus  quam  no- 

men,  Deue,  690-706 

HoNiTUM  ad  Homiliam  in  SS.  martyres.  705-706 

1.AUDAT10  SS.  omnium  qui  martyrium  toto  terranim  orbe 

sunt  passi.  —  Marly^es  cum  angelis  collaU.  Hona  ex  ipsa 

mortalitate  derivata.  Cum  beUo  comparat  Martyram  tcr- 

menta;  constantiam  Nartvram  egregie  describit.  Quae  pne- 

mia  Hartyres  maoeant.  Comparat  Martyres  cum  athletis. 

Qua  raUone  ad  virtutem  expedite  posslmus  pervenire.  Mar- 

tyram  supplicia  recolenda.  703-712 

MoioTUM  in  Homiliam  de  terrae  motu.  711-J12 

HoiuL.  post  terrae  motum. — Cbrysostomi  erga  gregem*ca- 

ritas;  Antiocheuoram  pietas.  Calamitatum  fractus.  Kx  terrae 

motu  quanUim  mutati  Antiocheni.  713-716 

MoNiTUM  in  Homiliam  de  Juda  proditore.  713-716 

HoMiL.  in  Proditionem  Judae.  ibid. 

S.  JOANIUS  CHRYSOSTOMI  DUBIA  OPEBA.  719-720 

MomTUM  ad  Homiliam  in  S.  Bassum.  f/hd. 

HOMiL.  in  oommemoraUonem  S.  Bassi.  Habilus  est  sernio 

de  Umore,  et  de  verbis  illis,  Disciie  a  me  quia  miiis  sum 

et  htmiiUs  corde.  —  Ex  lerrae  vaofa  quis  fruclus  slt  oolli- 

Sendus.  Cur  mitis  sit  et  biimilis  in  verbis  Christiis.  Secuii- 
us  ChrisU  adventus  terribilis.  719-726 

MomTUM  ad  Homiliam  in  ss.  Petram  et  Heliam.  723-726 
HoMu..  in  Petrum  apostolum  et  in  Heliam  propheum.  — 
Cur  sacerdotes  peccaUs  obnoxios  esse  Deus  voluerit.  Pe- 
trus  peocare  permiuitur  ut  miserioors  er^a  alios  esse:. 
Heliam  in  peccatum  incidere  permisU  Deus ,  ut  mansuetior 
erga  alios  esse{.  Cur  homines  hominibus  praefecerH  Deus, 
non  angelos.  Fraus  insignis  sacerdotum  gentilium.  723-736 
MoNiTUM  de  Homilia  in  beaium  Abraham.  733-736 

Oratio  de  beaio  Abraham.  —  In  eccIPsiasUcis  actionibus 
senectus  non  obest.  obedieniiae  merces  fructus  ventris. 
Ciir  Abraham  consilium  suuin  de  immolando  Isaac  uxori 
non  aperuerit.  Pareotum  afiVsctum  audttorum  obtestaiiir. 


S47 


INDEX  REftUM. 


8(S 


Deus  magnas  res  per  umbru  praesiffHtTit.  735-746 

MomruM  ad  Horuiliam  de  saocu  Theda.  745-746 

Laudatio  saoctae  protomartyris  et  Afiostolft  Thedae.  — 

Ijiiis  virginitatis  et  Theclx  nuptias  negUgeotis.  ibid, 

Admonitio  io  sez  orationes  de  Fato  et  Providentia. 

747-748 
S.    PATRIS    NOSTRl    JOANNIS  CHRYSOSTOMI,    ARCHieiM- 

SCOPI  CONSTANTINOPOIiTANI ,  DE  FATO    ET  rROVIDF.NTlA 

ORA  nONES  SEX.  749-750 

Obatio  I.  Animus  recte  compositus  solus  parit  tranqiiilii> 

tatem.  Quinam  beaii  ceoscndi.  749-754 

Okat.  II.  Blagnum  crimen  blasphemia.  Varia  blasphemiae 

genera.  Fatum  an  libenim  arbilriuro  impediat.       755-758 
Oaat.  ITl.  Fatum  omnino  damnandum.  757-760 

OSAT.  lY.  De  futuro  judicio.  759-766 

Ohat.  V.  De  fiito.  765:770 

Obat.  YI,  l)e  fiito,  siTC  contra  ingluTiem.  —  Crapulw 

Balum.  769-774 

MoranjM  in  duas  Homilias  de  Precatione.  773-774 

OftATio  I  de  Precatiooe.- -*•  Quod  sancti  precandi  lormu- 

las  scripserint  laetaiur.  Precationis  necessitas.  David  rex  et 

propbeta  predl)us  armaius.  *  775-780 

OftAT.  u  de  Precatiooe.  —  Qui  orat,  com  Deo  ooUoquitur. 

779-786 
SrCJRIA.  -  785-786 

MoffiTCM  in  Homiliam  de  oraculo  Zachari»  reddito.   ibid. 
ilOMiL.  in  oraculum  zachariae  redditum,  et  in  oonceptio- 

Bom  elisabet.  ibid. 


HOMiL.  in  taudem  s.  Joannis  propheias  P«<»««f^Jl^-^ 

ptistae.  .  .  '<""'*» 

MoiciTDM  in  Homiliam  de  Conceptione  B.  ^^^'^^^j^ 

HOMiL.  in  Annuntialionem  gloriosissimaB  Domiua  n*»!"^ 

MomTUM  In  Homiliamde  Descriptione  Deiparae.   7»5-7W 
HoMiL.  In  illud,  Exiit  edUttan  a  CCBsare  Augum  ( Luc. 
2. 1 ) ;  et  in  Descriptionem  Deiparse.  ^sSa 

MopriTUM  in  Homiliam  in  Joannem  rraecnrsorem.  7W-ow 
HoMiL.  in  s.  Joannem  l»raecursoreni,  et  ins.  '™®*22|*J^ 

MowrrcM  ad  Homillam  in  S.  flieophania.  ^lS^ 

HoMiL.  iu  s. Theophania.  oiv/aSi 

MONiTUM  ad  Homiliam  in  Oocursum  Christi.  wn-«U5 

Ohatio  de  occursu  D.  N.  Jesu  ChrisU,  deque  D«>P"f.  .$' 

Symeonc.  oi/?ri 

MOKiTCM  ad  Homiliam  in  Parasceven.  V2Ii 

HOMiL.  in  sancu  et  magna  Parasceve.  ^^' 

MoiriTUM  ad  Uomiliam  lo  sanoam  Crucem.  «iD-isib 

HoMiL.  in  venerabilem  atque  vivitom  Cruccm,  ei  oe 

primorum  homioum  iransgressiooe.  oioom 

MONiTUM  in  Homiliam  de  Resurredionc.  }^}}*^^ 

SuiMO  in  triduam  Resurrectionem  D.  N.  Jcsu  ™^g;^ 

SiLwaPA  ex  nolis  Hcnrid  saviUi  ct  Frontonls  Docai  In  w- 
mum  II  operum  s.  Joannis  chrjaostomi.  to-w 


FINIS  TOMl  SECUNDI 


PATROLOGIiE 

CURSUS  COMPLETUS 

•ITB 

nBLIOTHEGA  DNiyERSALIS,  INTEGRA,  UN1F0RMI8,  COMMODA,  OEGONOMICA. 

mm  SS.  PlTRIl,  BOCTORIl  SCRIPT0RI1QV8 
ECCIESUSTICORII 

QDI  AB  JSVO  APOSTOUCO  AD  USQUE  INNOCENTII III  TEMPORA 

FLORUERUNT; 

RECnSIO  CHR0N0L06ICA  OMrilUM  QD^ 

BXSTITERE  MONUUENTORUM  CATHOLICiE  TRADITIONIS  PER  DUODECIM 

PRIORA  ECCLBSI^  SifiCULA, 

JVITA    BBiriORKS    4CCIIIiATlS8Ill48,  IHTBR  8B  CUMgUB  NOlllfULLIS  CGD1CIBD8  MANU8CBIPTI8  C0LLATA8,   PBRQUAM 

DIUGBMTBa  CA8TIGATA; 

D18SBBTATI0inBU8,  C0HMBNTABI18  LBCTIONIBUSQUB  YABIAIITIBUS  COHTIKBEfTEB  ILLU8TBATA  ; 
0MN1BU8  0PEBIBU8  P08T  AMPL188IMA8  BDITIONBS  QU>B   TBIBU8  I1OTI88IMI8  SiECUUS  OEBENTUB  AB80LUTA8 

DBTECT18,  AUCTA  ; 

INDICIBU8  PABT1CULABIBU8  ANALTTICI8,   8INGUL0S  81 TB  T0M08,  81 VB  AUCT0RE8  AUCUJUS  MOMENTl 

SUBSEQUBNTIBUS.  DONATA  ; 

CAPITUL18  INTBA  1P8UM  TBXTUM  BITB  DI8POSIT18,  NECNON  BT  TITULIS  8INGULARUM   PA6INARUM  HARGINBM  SUPERIOREM 
DISTINGUBNT1BU8  SUBJBCTAMQUB  MATERIAM  SIGNIFICANTIBUS,  ADOR!«ATA  ; 

0PBBIBU8  CUM  DUB118  TUM   AP0CRVPHI8,  ALIQUA  TERO  AUCTOBITATB  IN  OBDINB  AD  TBADlTIONEM 
ECGLE8USTICAM  P0LLENT1BC8,  AMPLIFIGATA  ; 

DU0BC8  INDIGIBU8  GENBBALIBU8  LOCUPLETATA  :  ALTEBO  SCIUCET  RERUM,  QUO  C0N8ULT0  ,   QUIDQUlD 
UNUSQUISQUE  PATRUM   IN  QUODLIBBT  THBHA   8CB1PSERIT  UNO   INTUITU   GONSPICIATUR  ;  ALTBBO 

SCRIPTURi£  SACRiE,  ex  quo  lectori  comperibb  sit  obtium  quinah  patbes  bt  in 

QUIBU8  OPBBIJM  8U0BUM  LOCIS  8INGUL0S  SINGULOBOM    LIBBOBUM  8CBIPTURJB 
TBXTU8  COHMENTATI  81NT. 
BDITIO  AGCOBATlBSiMA,    CiBTBBlSQOB  0MNIBU8  PACILB  ANTBPONBNDA,  81  PBBPENDANTUB  :  CHARACTSRUN  NITID4TA8, 
CHARTiB   QUAUTA8,    INTEGRlTAS    TBXTUS,  PERFBCTIO  C0RRBCTI0NI8,    OPBRUH    RBCUSORLH    TUM     TaRIBTaS 
T4JM  NUHEBU8,    FOBHA  YOLUHlNUM    PERQUAH    COHMODA    SIBIQUB    IN   TOTO  0PERI8  DECURSU   C0N8TANTKR 
SIMILIS,  PRETll  BXIGUITA8,  PRiESBBTIHQUE    ISTA  GOLLBCTIO,  UNA,   HETUODIGA   ET   CURONOLOGICA, 
8BXGBNT0RUM  FRAGMENTOBUH   OPUSCULORUHQUB  HACTENU8  HIG    ILLIC  BPARSORUH,    PRIHUH 
•  AUTBM  W  N08TBA  PIBLIOTHBCA,  BX  OPERIBUS  AD  OMNES    iETATEB,    L0C08,  L1NGUA8 
FOBMASQUB  PBBT1NENT1BU8,  COADUNATORUM. 

SERIES  TERTIA, 

IN  QVk  PRODEUHT  PATRES.  DOCrORBS  SCRIPTORESOUE  ECCLESliC  GR^CiG 
▲  S.  BARNiMtA  USQUE  AD  PUOllUH. 

ACGDRANTB  J.-P.  MI6NB.  €ttr»uum  CompUtocum  IN  SINUULOS  SGIENTliB 
EGGLESIAST1C£  RAMOS  EDITORB. 


PATROLOGIil!  TOMUS 

8.  GHRYSOSTOllI  tomus  tbrtius; 


PARISIIS,  VENIT  APUD  EDITOREM, 

la  YIA  DICTA  D'AliBOISE,  PRCS  LA  BARRI&RE  DENFER, 

ov  PETIT-MONTROUGE. 

tm. 


SANCTI  JOANNIS 


CHRYSOSTOMI 


ARGHIEPISCOPI  GONSTANTINOPOLITANI, 

OPERA  OMNIA, 

CA8T1GATA  AD  MAIVUSCRIPTOS  GODICBS  6ALLIG0S»  TATICANOS»  ANGLIGANOS,  GBRtfAHIGOSi  ETG., 
NECNON  Et  AD  SAVIUANAM  ET  FRONTONIANAM  EDITIONES, 

r«VA  MTCRrilETATlOXE,  ORI   OPVS  ERAT ,  PRiEFATIONIBUS ,   MO^nTIS  ,  NOTIS ,  TARIIS  LECTIOZIIBUS  ILLUSTHATA  ,  ROTA  SANGTI 

ROCTORIS  TITA,   APPEKRICIBUS  LOCUPLBTATA» 

OnHA  BT  STCTDIO 

MONACHORUM  ORDINIS  SANCTI  BENEDICTI 

E  GONGREGATIONE  S.  MAURI 

QWio  nmHima,  emenbata  et  aucHov^ 

AGGURANTB  U*"\   GURSVUM  GOMPLBTORUM  EDITORB. 


TOMUS  TERTtUS. 

9  \'0L.  Prii  ;  50  FB» 


PARISIIS 

VENIT  APCD  EDITORCU  IN  VICO  DICTO  MONTROCGE,  JUXTA  PORTAM 

flAtUCE  DICTAM,   BABRlfcM  d'BNFKR,   A   PAHIS. 

1842. 


ELENCHUS  CFERUM 

QVM  IN  HOC  TERTIO  TOMO  CONTINENTUR. 


IIoMiLiiE  XXXIV  iif  oOieDAif  LOc\  Novi  Testamcnti.  17 

OPUSCULA  XY   HE  MOTIBUS  Co.*«STA!<T1N0POL1TAX1S,   DRQUE  IIS  QVJt   kH   DTRUMQUB  EIUS   EXSILIIJM 

8PBCTAKT.  589 

£p1ST0LJ(  S.   JoANRIS  CbBTSOSTOHI   ET   ALIQUOT   ALIiB.  i)^7 

Spuria.  791 

Selecta  bi  rotis  Heiiiiici  Savilii  et  Froiitoms  Ducfii.  $15 


EX  TYPfS  CATHOLICIS  MIGNE,  IN  VICO  DHyiiOMOyTROUCEf 
Juxta  porlain  Galiice  diciuui,  barrihe  dEnfer,  d  Parit, 


IN  TERTIUM  TOMUM  OPERUM 

S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI. 


Ea  ruit  insUtuti  noslri  ratio  in  hac  paranda  S.  Joannis  Ghrysostonii  Openim  Editione,  at 
Opuscula  primum  omnia,  cujusvis  seneris  essent ,  in  tribus  Tomis  prioribus  locaremns ;  in 
sequentibus  vero  Commentaria  inNovum  etVetus  Testamentum.  Opuscula  porro  omniain 
quinque  classes  distribuimus.  Prima  classis  complectitur  ea  Opera,  qu»  ob  varietatem  ar- 
ffumenti  noh  possunt.uno  titulo  comprehendi,  sed  secundum  temporis  ordinem,  quoad  ejus 
neri  potest,  locantur.  Secunda  classis  est  Concionum  panegyricarum  de  Domino  N.  J.  Christo 
et  de  Sanctis.  Hasceduas  priores  ciasses  primus  et  secundus  Tomus  complectuntur.  Tertia 
classis  est  Homiliarum,  qu«  ex  dif  ersis  Scripturffi  locis  argnmentum  mutuantur,  quas  Ho- 
miliffi  primam  hujusce  tertii  Tomi  partem  occupant.  Quarta  ciassis,  Opusculorum  ad  motus 
Constantinopolitanos  et  ad  utrumque  S.  Joannis  Chrysostomi  exsiiium  pertinentium.  Quinta 
ciassis  est  Epistolarum  omnium.  Tres  iffitur  posteriores  classes  in  hoc  terlio  Tomo  conti- 
nentur,  quibus  subjiciuntur  paucaquasaam  ,  et  spuria  denique  multa.  De  illis  omnibus  bic 
quaNlam  prffimittenda  sunt. 

§  l.  —  De  HomiliisqucB  ex  diversis  ScripturoB  locis  argumentum  mutuantur. 

Ordimur  ergo  abHomiliis  in  loca  quiedam  novi  Testamenti,  quarum  quatuor  priores  toti- 
dem  eyangelicas  sententias  expiicant.  Octo  autem  sequentes  qu»  una  serie  et  continenter 
habit»  sunt ,  misere  distractn  et  dispers»  erant  in  Editionibus  Saviliana  et  Frontoniana  : 
quod  cave  seu  incuri®  seu  negligentisSavilii  aut  Frontonis  Duciei  adscribas.  Uli  enim  nul- 
lam  non  diligentiam  adhibebant ,  non  modo  ut  omnia  Chrysostomi  Opuscula  ex  omnibus 
orbis  Christiani  partibus  coUigerent,  sed  etiam  ut  quaniue  suo  ordine  ponerent.  Verum  quia 
jam  prselo  datis  multis  operibus,  alia  conrertim  undique  accedebant ,  nsec  postremo  advecta 
plernmque  ut  fors  ferebat  locabant.  Quanto  autem  lectoris  dispendio  h«c  sic  distracta  ac 
propemodum  dissipata  ederentur,  stalim  animadvertet  quisquis  earum  lectionem  continen- 
ter  peraget.  Nam  plerumque  accidit  ut  in  sequenti  tantnm  prioris  argumentum  compleatur : 
tantamque  alioquin  ompes  habent  inter  se  amnitatem ,  ut  nonnisi  j^raecedenti  lecta  sequen- 
tem  plane  intelligere  possis. 

Ex  hisce  autem  octo  Homiiiis  quatuor  priores  sunt  in  principium,  sive  in  titalum  libri 
Actomm.In  hoctamenargumentum  quinqueuna  serieconciones  habuerat,  ut  non  semei 
testificatur  Joannes  noster  :  sed  secunda,  inqua  quierebatur  quis  essetauctor  libri  Actnum 
Apostolorum  ,  intercidit.  lllam  porro  integram  me  reperisse  putabam,  ul  in  Prefalione  ad 
primum  Tomum  dixi.  Yerum  postea  diligentius  expensa  homilia  illa  lonffissima  ,  exMss. 
eruta»c|u»de  Ascensione  inscribitur ,  comperi  partem  quidem  illam  ubi ,  quibusdam  de 
principio  Actorum  prttmissis,  evidentissime  protatur  Lucam  evangelistam  esse  Actoum 
auctorem,  esse  haud  dubie Ghrysostomi  :  verum  alia  qu»  hancpartem  pr»cedunt,  et  lon^e 
plura  qus  illam  subsequuntur,  non  posse  Chrysostomi  esse.  Hierebam  certe  initio  ,  quia 
illa  partem  non  contemnendam  illios  homili»  complectebator,  an  in  serie  aliarum  locanda 
esset ;  sed  inffratum  lectori  fore  putavi,  si  spuria  illa  alia  qu»  in  eadem  homiiia  occurrunl, 
quorum  quo^dam  nugacem  Grfficulum  sapiunt,  veris  operibus  admiscerem  :  quamobrem  to- 
lam  homiliam  ad  caicem  hujns  Tomi  amandare  visum  est. 

Quatuor  item  Homiii»  qu®  de  Motatione  nominum  inscript»  sunt ,  quatuor  illis  in  prin- 
cipium  Actorum  nativo  ordine  connectutitur :  in  his  quippe  postremis  krgumentum  priorum 
prosequitur  Chrysostomus,  ut  in  Monilo  diximus.  Cietene  Homiliffi  in  ioca  Pauli  sunt ,  ac 
cum  priecedentibus,  triginta  quatuor  simul  homiliarum  numerum  complent.  Tres  porro 
Homilias  de  Legibusconnubii,  quarum  prima  est  num.  18,  in  illud  :Prop^er  fornicationes,  eic. 
altera,num.  19,  de  Libello  repudii ;  tertia  num.  20,  Laus  Maximi,  et  quales  ducenda  uxores ; 
has ,  inquam,  Homilias ,  quie  unius  et  ejusdem  argumenti  sunt  et  eodem  tempore  una  serie 
habitiB,  ut  legentibus  liquidum  est,  ita  Fronto  Docslis  ediderat,  ut  tertia  a  duabus  prioribus 
longo  intervallo  separaretur;  sed  e«  suo  ordine  jam  locat»  suas  partes  implere  ac  semel 
cceptam  materiam  ad  destinatum  finem  deductam  lectori  conjunctim  oiferre  poterunt. 

§  U.  ---Opuscula  de  motibus  Constantinopolitanis,  el  de  utroque  Chrysostomi  exsilio,  quof- 

nam  sint. 

H«c  excipit  quarta  cIassisOpuscuIorum,nempe  de  motibus  Constantinopolitanis,  necnon 

de  aliis  qua)  ad  utrumque  Chrysostomi  exsiliuni  pertinent.  Hac  omnia  secundum  temporis 

seriem  edere  visum  est,  cum  antea  separata  et  tumultuario  opere  diversis  in  lomis  locata 

essent ,  idque  casu  potius  quam  consilio.  Ex  iis  non  nauca  in  Editione  Frontonis  Ducoei  de» 

S.  JoAN.  Chrysost.  IIL  ((7ne.) 


7  •  PRiEFATIO  g 

Kiderabanlur.  Spcctant  aulcm  omnia  ad  bistoriam  ab  anno  399  ad  annum  406.  Ordo  illc 
Opusculorum  ordincm  rerum  apprime  sequitur ;  omniaque  illa  Opuscula  ad  «erumnas  et 
utrumque  Chrysostomi  exsilium  quodammodo  refernhtur :  nam  ex  Eutropii  eunuchi  fuga  in 
^cciesiam  Chrysostomi  hostes  accusandi  illius  ansam  arripuere.  Sedut  Opusculorum  hujus- 
modi  ordinem  candidus  lector  facilius  percipere  vaieat,  historiam  rerum  Coustantinopoiita- 
narum,  de  quibus  agilur,  paucis  persequi  operie  pretium  fuerit. 

Eulropius  Eunuchus  intcr  primores  aul®  Constantinopoiitanieapud  Arcadium  auctoritate 
plurimum  valebat.  Is  cum  Joannis  Chrysostomi  in  Constantinopoiitanum  episcopum  co- 
optandi  auctor  fuisset,  initio  ejus  monitis  morem  gercbat.  Sed  cum  ambitionis  et  cogendse  pe- 
cuniffi  morbo  admodum  laboraret  Eutropius,  instabat ,  urgebat  Chrysostomus,  fugitivas  di- 
Yitias  dicebat ;  nec  modo  fugitivas  ,  sed  exitiosas ,  quae  sui  custodes  ut  plurimum  prodfrent 
ac  perderent.  Uffic  ille  vir  adulandi  nescius  frequenter  dictitabat  :  sea  quia  veritas  odium 
parit ,  in  monitorem  exasperatus  Eutropins ,  multa  contra  illum  molitus  est;  id  vero  pr»- 
cipue  statui  curavit,  ut  asyli  et  immunitatis  jus  ecclesiis  tolieretur.  Yerum  «ta  providente 
numine,  Eulropius  cum  Consulatum  anni  undequadringentesimi  Arcadii  nuiucousequutus, 
«omnium  in  se  odium  concitasset,  tumultuante  Tribigiido  tribnno  milUibus  stipato ,  gradu 
-dejectus  est,  et  quod  illi  unicum  perfugium  supererat,  in  ecclesiam  se  recepit,  atque  asylum 
-quod  ille  abrogandum  curaverat,  suppiex  adire  coactus  est.Nec  profuisset  asylum,  nisi  Chry- 
sostomus  fortiter  obstitisset  obsidentibus  invadere  paratis.  Insequente  vero  die  primam  in 
£utropium  homiliam  habuit  S.  antistes ,  ipso  prffisente  Eutropio ,  anno  399,  Eiapsis  aliquot 
post  illam  habitam  concionemdiebus,  cum  Eutropius  ab  ecclesia  dilapsus  in  raanus  hostium 
mcidisset,  alteram  habuit  in  eumdem  homiliam  S.  doctor ;  de  qua  piurima  in  Monito  videsis. 
Hinc  vero  ansam  incusandi  Chrysostomi  arripuere  ii  qui  ejus  perniciem  moliebantur  :  Eu- 
tropium  miserum  et  in  ecclesiam  profugum  ab  illo  objur^atum ,  ac  denique  hostibus 
proditum  mentientes  ;  quod  quantum  a  vero  alienum  fuerit  in  Yita  Chrysostomi  piuribus 
ostendetur. 

£rainas,  quo  slimnlante  Tribigildus  tribunus  Eutropti  pemiciem  curav^erat ,  hoc  rerum 
«^entu  petulantior  factus,  Saturnini  et  Aureliani ,  qui  inter  Imperii  proceres  eminebant,  ca^ 
pita  depeposcit.  Verum  illorum  causam  fortiter  agente  Chrysostomo,  satis  habuit  Gainas , 
81  illi  procercs  in  exsiiium  deportarentur :  qua  de  re  concionem  iilam  habuit  Chrysostomus, 
quDB  titulum  habet :  CumSatuminus  et  Aurelianus  acti  essent  in  exsitium,  et  Gainas  egressus 
esset  e  civitate.  Au  vero  e^ressus  jam  ex  civitate  esset  Gainas,  cum  hanc  habuit  concio- 
jiem  Chrysostomus  ,  non  ita  exploratum  est ,  et  an  titulo  Cdes  habenda  sit  pluribus  expen-- 
idilur  in  Vita  Chrysostomi.  Ul  ut  autem  est,  hsec  homilia  ineunte  circiter  anno  400  habita 
fuisse  putatur. 

Eodemanno  coepit  illud  odiosissimum  negotium,  videlicet  accusatio  Antonino ,  Epbesi 
episcopo  oMatat  qui  variorum  criminum  imprimisque  Simonie  reus  agebatur.  Qua  de  causa 
profectionem  in  Asiam^mcditabatur  Chrysostomu^.  Yerum  Antonini  artibus  cohibitus  est  a 
quibusdam  proceribus,  metum  Gain»  in  Thracia  hostiliter  agcntis  obtendentibus ;  pro- 
fectionemque  distulit  in  anni  sequentis  initium  ,  postquam  Anioninus  e  vivis  excesserat.  In 
Asia  vero  plus  quam  centum  dies,  ut  ipse  ait,  commoratus ,  Simoniacos  destituit,  alios  in 
eorum  locum  ordinavit :  ex  quilius  recte  et  secundum  ecclesiasticum  ritum  constitutis 
occasiones  criminandi  arripucrunt  ejus  adversarii,  quia  nimirum  nihil  est  quin  male 
narrando  possit  depravari.  Postridie  quam  ex  Asia  redicrat  ilie,  concionem  habuit  ad 
populiftn  Constantinopolitanum ,  post  Paschaanni  401,  cujus  interpretationem  tantumLa- 
tinam  habemus. 

Scverianus,  epi^copus  Gabalorum  in  Syria,  homo  vafer,  nec  elinguis,  Constantinopoli  tunc 
agens,  simulatis  obsequiis  Chrysostomi  amicitiam  sibi  conciliaverat.  Sed  postquam  bic  iu 
Asiam  profectus  erat,  posita  iarva,  populum  sibi  devincire,  ejusque  studia  a  Chrysostomo 
avertere  satagebat.  Postquam  redierat  Chrysostomus,  cum  verba  impietateplenaprotulisset 
Severianus,  tumultuante  et  in  iram  concitato  populo  pulsus  est.  Deinde  curante  Eudoxia 
Augusta  et  ipso  Arcadio,  consentiente  quoque  «gre  licet  Chrysostomo,  in  urbem  admissus 
est.  In  adventu  ejus,'ut  exasperatos  in  Severianum  populi  animos  mitigaret  Chr^^sostomus, 
concionem  ad  populum  brevissimam  habuit ,  qu»  Latine  tantum  exstat,  et  cujus  Grieca 
interierunt.  Sequenti  etiam  die  Severianus  breviter  populum  alloquutus,  magniGcentiora 
quam  sinceriorade  reconciliala  pace  verba  protulit :  bffic  quoque  oratio  Latine  tantum  ha- 
betur :  utraque  anno  401  habita  fuit. 

Hiec  ceu  prsludia  fuere  eorum,  quiB  ante  exsilium  Chrysostomi  evenerunt.  Nam  cum  ipse 
ecclesiasticam  disciplinam,  ConstantinopoH  mirum  in  modum  apud  sacerdotes  diaconosque 
maxime  coUapsam,  restituere  tentaret,  inillorumincurrilodium;  Eudoxifleqnoque  August» 
animum,  eo  quod,  ut  ipsiu^  ofBcium  postulabat,  principum  etiam  vitia  incesseret,  exaspe- 
ravit :  Theopnilum  Alexandrinum,  quod  Fratres  longos,ut  vocabant,  humanius  excepisset^ 
jam  antea  infensum,  infensiorem  sibi  reddidit.  Hisce  omnibus  demum  conspiratis  factionum 
partibus,  DPseudosynodoChalcedonensi  depositus  fuit  Chrysostomusanno403.  Haecporro 
omaia  hic  brevissime  reprssentata  lonffissimffi  historiffi  materiam  suppeditaverunt  in  Vita 
Chrysostomi.  Poslquam  ergo  depositus  fuerat,  antequam  inexsiiii  locum  deportaretur,  con- 
cionem  habuit,  quama  Georgio  Aiexandrinoin  vita  ipsius  Chrysoslomi  conservatam  edimus, 
ejusque  postremam  partem»  ut  suspectam  vel  saltem  viiiatam  damus  ;huicanesubiunffimus 


9  PRJIFATIO,  10 

velercin ioterprctationem Latinam  in  qua  pars  illa  vitiata  non  occurrit.  Aliampariter  addimus 
ex  Vaticanis  Codicibus  excerptam,  quse  etiam  temerariis  iibrariorum  ausibus  yitiata  fuit. 

Populus,  quo  repugnnnte  et  vioientiam  propulsare  nitente,  libens  abductus  fuerat  Chry- 
sostomu^,  post  ejus  profectionem  magis  magisque  in  iram  concitatus  vociferabatur,  et  ad 
imperatorias  ledes  episcopi  snl  reditum  postufabat :  interimdue  terra)  motu  palatium  concu- 
tiente,  Eudoxia  Augusta  perterrita  sanctum  proesulem  reducendum  curavit.  Redux  vero 
Chrysostqmus  extemporalem  habuit  Oratiunculam  quam  Graece  et  Latine  damus,  postri- 
dieque  alteram  paulo  longiorem,  priori  subjunctam.  lUam  vero  qu®  de  Chananffia  inscri* 
bitur,  pancis  post  adventnm  suum  diebus  habnerit  necesse  est :  ipsamque  in  eadem  serie 
locatam,  yindicavimus  ab  iis  qui  de  authentia  qutestiones  moverant,  eamque  ut  suspectam 
habnerant.  H«c  omnia  anno  «03  dicta  fuere. 

His  adjunximus  duos  pulcherrimos  libros  quorum  prioris  titulus  est,  Quod  nemo  lceditur 
nisi  a  setpso  ;  posterioris  vero,  in  viginti  guatuor  capita  distributi,  Ad  eos  qui  scandalizati 
sunt  ob  adversitates,  etc.  Hi  vero  libri  licet  post  multas  Epistolas  f  hrysostomi  scripti 
fnerint,  et  quidem  anno  circiter,  ut  putatur,  &06,  cum  in  exsilio  ageret,  quia  in  serie  Episto- 
larum  locari  non  poterant,  in  hac  quarta  classe  agmen  claudunt,  quod  commodior  ipsis 
locus  cxcogitari  non  posset. 

§  UL  —  Quinta  et  postrema  classis^  quw  est  Epistolarum. 

^  Inter  Chrysostomi  opera  nihil  Epistolis  pretiosius  ,  nihil  ad  concinnandam  dnorum  exsi- 
liomm  ejus  historiam  opportunius  :  quam  sane  partem  historiae  ecclesiasticffi  inter  prseci- 
puas  istius  sfficuli  annumerandam  esse  fatearis,  si  spectes  qnanta  constantia  animique 
fortitudine  calamitates  nusquam  alibi  memoratas  pertulerit :  si  consideres  quanta  fuerit  in 
hujusmodi  negotio  inter  proceres  EcclesiiB  et  Imperii  dissensio;  aliis  in  adversa  parte 
stantibus  ;  aliis,  quorum  princeps  erat  Innocentius  Komanus  pontifex,  Joannis  Chrysostomi 
causam  strenue  propugnantibus.  Has  itaque  Epislolas  quanta  potuimus  accuratione  emen- 
datas  edidimus.  Cfuia  vero  temporis,  quo  script»  iilse  fuerant,  ordinem  nulla  arte,  nuUo labore 
assequi  poteramus,  Frontonis  Ducsi  seriem  sequi  visum  est.  Etsi  enim  omnino  conspicnum 
sit  quasdam  eamm  ante  alias  qnse  jam  in  Edito  preecedunt  scriptas  fuisse,  cum  maxima  pars 
illarum  nuUam  pr«  sc  ferat  temporis  notam,  non  consuUo  fecissemus,  si  quasdam  earam 
a  pristino  loco  amovissemus,  incerti  numiUie,  quas  a  priscis  sedibns  deturbaveramns,  ante 
alias  omnes  sequentes  dat»  essent. 

Extra  numemm  aliamm  prnmiserat  Fronto  Ducieus  binas  ad  Innocentium  Episcopum 
Romanum  Epistolas,  necnon  illam  quie  ad  Episcopos  et  presbyteros  in  carcere  inclnsos  a 
Chrysostomo  exsulante  scripta  fuit ;  in  hoc  etiam  Ducieum  sequimur.  yerum  post  epistolas 
Chrysostomt,  duas  Innocentii  pap®  ex  Sozomeno  exceptas  edimus,  quie  quia  ad  rem,  de 
qua  hic  agitur,  omnino  pertinent,  miror  quo  pacto  in  priusEditis  omissDD  fuerint.  His  snb- 

{'unximus  Sacram  Honorii  Augusti ;  Sacras  appellare  solebant  epistolas  Imperatorias.  In 
lac  vero  de  tumultu  Constantinopolitano  in  ejectione  Chrysostomi  nnice  agitnr,  ideoquc 
nondebuitin  harum  Epistolarum  serie  prietermitti.  Sequuntur  ducent»  quadranntatluDD 
E^istolie  Chrysostomi,  quarum  septemdecim  priores  ad  Olympiadem,  cieter»  ad  diversos 
sunt  miss»,  (juornm  nominahabes  alphabetico  ordine  in  Monito,  ubi  etiam  numeros  Epi- 
stolamm  ad  sinralos  missamm  adjecimus.  Exhis  autem Epistoiis  qninque  ad  calcem  positie, 
nimimm237,  2%,  239,  2ii0  et  2(^1,  non  Chrysostomi,  sed  Constanlii  presbyteri  sunt,  viri 
sancti  et  Chrysostomo  addictissimi,  ut  in  Monito  ad  easdem  tum  ex  stylo,  tnm  anctoritate 
Codicis  Vaticani  probavimus. 

Epistolamm  agmen  claudit  celcberrima  iUa  ad  C»sarium  monacbum  Epistola  qnn  tot 
cohtroversariamm  ansam  prffibuit,ntin  Monito  ante  eamdemposito  videre  licet.  Eam  porro 
Chrysostomo  aUatis  ibidem  de  causis  abjudicavimus :  speroque  jam  nnllum  de  calcnlo  contra 
ferendo  cogitatumm  esse.  Si  quis  enim ,  in  Chrysostomi  genuinomm  opemm  lectione  non 
hospes,  conferat  ejusdem  EpistoliB  Grseca  fragmenta,  qune  nnnc  plura  auctioraque  damus ,  • 
cum  germanis  Chrysostomi  operibus,  is  haud  dubie  fatebitur  nnUam  uspiam  tantam  occnr- 
rere  styli  diversitatem.  Hujus  Epistolie,  paulo  postquam  typis  iilam  dederam,  apographum 
nactus  9um  ad  6dem  veteris  Manuscripti  exsumptum,  ex  aUo  ut  videtur  Codice,  non  ab 
eo  cx  quo  Emericus  Bigotius  apographum  descnpserat.  Ejus  hic  varias  lectiones  perscri- 
bam.  Apographo  hiec  nota  prcemittitnr  :  Ex  Codice  membranaceo  liber  beati  Athanasii^ 
Archieptscopi  Alexandrice  contra  impium  Apollinarem  de  salutari  Epiphania  Christi  ex 
hereditate  aoctissimi  viri  Nicolai  de  mcolis  deFlorentia,  de  quo  Nicolao  S.  Antoninus  et  alii, 
In  hoc  videlicet  Codice  prsemittebatur  liber  Athanasii  contra  ApoUinarium,  de  salutari  Ad- 
ventu  Christi,  qniest  in  nostra  S.  Athanasii  Editione  liber  secundus,  p.  940,  quialiber  Ule 
quamdam  habet  cum  Epistola  afBnitatem,  nt  in  Monito  inEpistolam  ad  Csesarlum.diximus. 
Post  illam  notam  sequitur  titnlus  :Incipit  Epistola  B,  Joannis  episcopi  Constantinopolitani 
ad  Cwsarium  etc,  ut  in  Edito  nostro  col.  755-756  Ibid.  I.  5  et  «xpoct^vds ,  td  est  consummate.  Ms. 
et  Axptfv&ti  (sic)  id  est  conjunctam ;  fortasse  conjunctim,  Ibid.  L  8.  Ms.  :  Etdicas  forsitan  a  6e- 
jore  ad  id quod  melius  est  venisse  te.  Legcndum  a pejore,  et banc  lectionem  prseferrem,  nisi  obsta- 

renl  Grieca  xal  ^i)9tto((  nocvroii  ex  7c).ayv]{  Tipd;  rd  xpilTTOv  ilyiluOivat* 

Col.757,lin.6  :  factam  ex  divinitateel  carne. Ms.,  facta  e  deitate  et  carnis,  Lin.  i3:Unigeniti 
imaginatur  deitati.  Ms. Unigeniti  imaginftmnr  deitati,  Lin. 22 :  Yerumtamtn  nos  recordantes tu« 


"II  l>RiEFATIO.  fi 

nobiseum cofiversatidi^is,  Ms.  Yerut/ntamennos  recordantes  bene  nobiscum  suw  raHonis ;  malo 
leclionem  Editi.  Lin.  28:  manifestam  ostentationem  faccre.  Ms.  manifesiam  ostcnsionem  facere, 
melius,  etsic  nos  in  nota  diximus  iegendum  videri. 

.  Col.  758,  lin.  7  :  Unos  autem  communihusistis  nominibus  quando  dispensationis  cotCfitendum 
estmysterium.  Ms.  unos  autem  communibus  istis  uti  pportet  nominibus  quando  dispensationis 
\confitendum  est  mj/s^ertum.Evidentissimum  esl  hanc  esse  veram  lectionem,  si  pro  unos  legas , 
Nos  autem  communibus  istis  uti  oportetetc.  Paulopost,  lin.U :  id  quod  blc^phemum  est  et  immnne; 
sedin  aliorum  hceresum  declinasti  impietatem.Ms. idquod  blasphemum  est  et  in  MannetTscd  in 
aliorum  hasresum  declinasii  impietatem.  Haec  Manuscripti  leclio  licet  vitiata,  Bigotii  iectionem 
conGrmare  videtur :  et  in  Manetis  et  in  aliorum  hceresum  decKnasti  impietatem,  quam  puto 
sinceriorem,  Lin.  16  :  et  quomodo  DonUnus  dixit.  Ms.  et  quando  Dominus  dicit.  Lin.  19 :  Neque 
enim  ex  inhabitanti  defraudabatur  deitate.  Ms.  neque  enim  ex  hoc  ab  inhabitanti  defraudabatur 
deitate.  Sic  etiam  le^it  Bi^otius,  ut  ibidem  annotavimus,  et  h(BC  lectio  melior  esse  videtur. 

Col.  760,  lin.  11 :  tsta  dxcere  audientes  ?  Ms.  ista  dicere  audentes ?  Bene,  et  sic  corrigendum. 
Lin.  k2  :   arripientes.  Ms.  accipientes.   Quffidam  minuscula  vitia  prietereunda  duximus« 

Epistolx  ad  Cffisarium  subjungimus  Joannis  -Chryso^tomi  orationem  elegantissimam  in 

laudem  Diodori  Tarsensis,  quam  v.  cl.  Emericus  Bigotius  post  illam  Epistolam  ediderat. 

Deindeque  Homiliam  illam  in  Pascha  quam  Frorito  Ducffius  inter  spuria  conjecerat  Chry- 

sostomo  vindicavimus,  utpote  ffenuinam  nuUique  suspicioni  obnoxiam.Dc  sermone  sequenti 

Jn  Assumptionem  Domini  sat  diximus  rapra. 

;  §  IV.  —  DenoUs  :  item  de  interpretationibus  Latinis  operwnChrysostomi. 

Non  defuere  qui  conque^ti  sint,  nos  notas  et  pauciores  et  minores,  qaam  optarent  ipsi , 
edidisse.  Verum  ut  jam  in  PrffiTatione  ()rimi  Tomi  subindicavimus,  non  una  moti  ratione  in 
notis  admodum  parci  sumus.  Not»  enim  vel  ad  illustrandam  scriptoris  sententiam ,  vel  ad 
•  verborum  ambages  explanandas ,  vel  ad  insolentium  vocum  explorandum  sensum  adhiben- 
lur.  Al  hujusmodi  scriptorem  tractamus,  cjui  quasi  amnis  sine  8alebris  fluit,  qui  <lictioni8 
.  perspicuilate  nemini  veterum  concedit,  quique  verbis  ut  elegantioribus ,  ita  usitalioribus 
fere  semper  sermonem  texit,  vix  ut  locum  reperias  ubi  explanatione  opus  habeat.  Si  notas 
quffiras  de  tempore  quo  orationes  homiliasque  habuit,  de  occasione,  qua  ad  eas  habendas 
addnctus  est,  id  habes  in  Monitis  qun  vel  singulis  homiliis,  vel  pluribus,  quando  ejusdem 
argumenti  sunt,  priemittuntur.  Si  notas  desideres  theologica  dogmata  spectantes,  videbis 
«ilafi  ultimoTomo  cx>lleclas,  et  secundum  Christiance  Odei  capita  concinnatas,  ut  jam  indi- 
cavimuB  in  Touh  iprimi  Prffifatione ,  additis ,  ubi  opus  erit,  disquisitionibus  cirra  veram 
«Cbrysostomi  de  singuiis  sententiam.  Nam  imas  pagrnas  longis  hujusmodi  dissertationibus 
onerare  non  licet ,  4ie  tantam  voluminum  molem  novis  accessionibus ,  vel  parvo  vel  nuUo 
fructu ,  augeamus  :  quam  etiam  cautionem  adhibuit  is  qui  postremam  Augustini  Editiohem 
curavit.  Si  4emum  notas  expetas ,  ubi  multa  loca  variis  in  operibus  eadcm  de  re  sparsa ,  in 
unum  conferaDtur ;  exempH  causa, de  eleemosyna,  de  oblivione  injuriarum,  de  contempta 
divitiarum ,  de  amore  fraterno ,  de  humilitate ,  deque  similibus  Christian»  disciplin®  argu- 
mentis »  quie^summopere  sunt  a  Chrysostomo  frequentata  ^  hujusmodi  certe  nolis  omnino 
supersedere  visum  est;  id  enim  essettempus  terere,  et  frustra  iibrorum  moiem  augere, 
cum  maxime  Index  generalis  alphabeticus,  in  6ne  Tomi  ultimi  positus,  haecabunde  reprae- 
sentet,  atque  ionge  plura  de  singutis  proferat ,  quam  liceret  in  notis  congerere. 

Quando  quis  editionem  parat  scriptoris  cujuspiam  quam  minim»  molis,  i(a  ut,  etsi  a 
fronte  innumeras  animadversiones  pr^mittat ,  in  imis  paginis  tot  notas  congerat,  ut  siepe 
textum  exsuperent,  ad  calcem  vero  ebservationes  alias  longissimas  subjungat,  vix  tamen 
possit  ad  justi  voluminis  amplitudinem  pertingere ,  per  me  licet ,  is  annotationes  pro  lubito 
accamulet:tametsisemper  prospiciendum<;avendumque  puto  ne  quid  nimis.  Yerum  hic  un- 
decimmagniB  molis  voluminum  materies  adest;  imo  et  duodecim  :  nam,  quod  initio  non 
potabam ,  Tomum  quintum ,  qui  commentaria  et  homilias  in  Psalmos  atque  in  c«Bteros 
Yeteris  Testamenti  libros  compiectitur,  in  duos  necessario ,  atque  ambos  justffi  magnitndi- 
nis ,  dividendus  est ;  et  quia  ex  diuturna  perquisitione  semper  quid  importatur  novi ,  cjuis 
scit,  an  Tomorum  numerus  ad  duodecimum  usque  jam  adauctus,  non  ad  decimum  tertium 
tandem,  novis  succedentibus  opusculis,  producendus  sit?  Jamsi  genio  indulgere  voluissem, 
et  notas,  qu»  sane  facile  parabiles  mihi  erant,  congerere,  parvo  certe  labore  opera  Chry- 
sostomi  potuissem  ad  viginti  usque  volumina  extendere.  Sed  quis  me  probasset?  quis  mihi 
calculum  detulisset?  Ad  hffic  autem  in  digerendis  Chrysostomi  voluminibus  non  exiguus 
labor,  non  parva  cautio  adhibenda  est.  Non  licet  enim  partem  ar^umenti  cujuspiam  in  al- 
terum  tomum  transferre,  ne  Tomus  ille  qui  pr»  manibus  est  nimiffi  molis  evadat;  non  lice- 
bat ,  verbi  causa,  postremam  Epistolarum  partem  in  sequentem  Tomum  amandare,  quod 
tamen  faciendumerat,  si  tertius  Tomus,  in  quo  agmen  claudunt,  ex  notarum  multitudine 
in  nimiam  molem  excrevisset.  £t  s^militer  in  sequentibus  Tomis  par  ratio  adhibenda  ent; 
non  convenit  item  Homiiias  in  Matthffium,  quse  amplissimum  Tomum  efficiunt,  multitudiue 
DOtarum  ita  aagere,  ut  pars  ejus  postrema  in  aUerum  Tomum  amandetur. 

H«c  non  ideo  diximus ,  quod  velimus  notas  non  adhiberi ,  ubi  opus  est :  nam  multis  ia 
locis  uotas  damus ,  et  aliquando  longiores  ubi  rei  conditio  ita  postulat ;  sed  ut  illis  faciamus 


13  PRi£FATIO.  U 

satis ,  <|iir  nofarum  oiuitHudine  lonRitiidiDeque  ila  gaudere  Yidentur,  ut ,  nuHo  habito  aucto- 
rum  didcrimine,  notas  «ibique^desiderent ,  non  adrertentes  scriptorera  qui  in  Ethicis  semper 
versaiur»  el  summa  perspicuitate  loquitur,  qualis  est  Chrysostomus ,  non  tot  e«;ere  notis. 
.    Erant  «tiam  qni  vellent  me  emnia  S.  Joannis  Ghrysostomi  opera  nova  int«rpretationc 
donavisae;  q^is  certe  maximam  gratiam  habeo ,  quod  me  tot  tantisquc  yiris  qui  de  Qrffico 
in  Latinum  diversa  Chrysostomi  opera  converterunt,  quique  optimorum  interpretum  lau- 
dem  adepti  sunt ,  anteponere  videantur.  Verum  paee  iUorum  dixerim ,  non  consulto  me  fa- 
dlurum  fuisse  si  Gentiani  Herveti,  Frontonis  Duc«ei ,  alteriusque  Jesuitn,  qui  librum  cui 
titulus ^  Quod  nmo  lcedilur  nisi  a  «etp^o ,  egregie  transtulit,  nomenque  tacuit ,  Erasmi  et 
aliorum,  qui  bene  inlerpretandi  laude  florucre,  interpretationes  de  medio  sustulissem,  ut 
me^  substituerem.  Nam  bene  conetnnatam  interpretationem  removere,et  aliamsubsti* 
tuere ,  id  certe  est  actum  agere ;  ut  taceam  periculum ,  ne  reeens  inducta  interpretatio  minns 
plaeeat,  quam  ea  qu»  de  medio  sublata  fuit.  Quamobrem  prisciun  inslitutum  retinere  haud 
dubie  par  est;  ut  veterem  quidem  interpretationem  removeam,  quando  interpres  de  Grsco 
laLatinum  paraphrastice  converlit,  et  inutiliter  verb^  multiplicat ,  qualis  est  ubique  Gode- 
fridus  Tilmannus;  autquando  nimium  a  GriBcis  deflectit,  vel  com  intricatum  interpretandi 
g.enus  aggreditur.  Sed  quando  interpretationes  sunt  plan»,  nitidce,  non  nimio  scrupulo 
Griecis  hierentes^,  scd  tamen  iis  semper  eatenus  insistentes,  quatenus  Unguie  Latini»  raUa 
patitnrv  quem  interpretationis  modum  semper  sectatus  sum  :  tunc  eas  retineam  oportet,  iis 
tamen  correctis,  et  in  aliam  formam  translatis,  quie  vel  cum  Greecis  non  consonabant ,  vel 
minus  idoneis  concinnata  verbis  erant.  Quod  etiam  fecit  FrontoDucffius,  fecerunt  et  aUi  viri' 
docti.  Hoc  insUtutum  semelsusceptuinadfinem  usque  servabo.  Licet  enim  quidam  secus 
agendum  existimaverint ;  bene  novi  muUos  eosque  cordatos  viros  mecum  calculum  posi- 
turos.. 

S^y.  —  Animtuiversiones  in  qwBdam-loca  kuius  terlii  Tom  operuoi  ChrysoHomi^. 

Quoniam,  ut  vulgo  dicitur,  secundffi  cum  meliores,  qusedam  hujus  tertii  Tomi  loca  retra-* 
clantes,  viUum  identidem  suspicati  sumus,qu»omnia  hiclocarecensereopers  pretium  fuerit 
In:  hoqiilia  illa  qo«  inscribitur,  De  gloria  in  tribtUationibus ^  Grieca  lecUo  haliet :  Acdb  toGto  xkI 

npii.nmi  h  KapiitBt»  iwcrpMovTaf,  x«2  icpdf  toutovj  «nortcv^tvoc  /a7«>0f povoOyr«(  if  lavrolc  ,  rfiv  2i  JtocicAv  xKTK^nfc* 
{ofiivouif   rdv  jp^potKxlifa  riii   imvroXiii  ecicovpa^,  avayx>vy  ioMv  jmCOcv  x&'*  xod*  cautiv  xaTO^*»/i«T*»y.  ouvOcivac  4/aTv 

r^v  e/xo>eu  Qu»  sic  convcrtit  Fronto  Duc«eus,  eol.  163,  lin.  2 :  Idcirco  etiam  cum  ad  qmsdam 
scriberei  Corinthi  degentes,.et  ineosinvehereiurquidesemagnifice  sentiebant,  alios  vero  damnor' 
bant,.epistolcB  formam  exprimensnobis,coaetus  est  suorumrecte  faeiorum  imaginem  depingere. 
Ibi  ego  pro  ^ntoxoj.u  legendum  omnino  suspicor,  oucoaxoi^i  apostolatus ;  nam  quid  ad  epistolo 
focmam  describendam  faciunt  h»c  qu«  mox  subjungit  i.Ministri  Christi  suntf  ut  minus 
sapiens  dieo,  plus  ego.  H«c  certe  ad  apostolalum,  non  adepistolam  pertinent :  i^uamobrem  si 
bac  substituatur  lectio,  quod  tamen  sine  Manuscriptorum  auctoritate  non  licet,  hiec,  tov 
XKfoutx^fK  x^i  anooxoiM  &Tt9^potfo»^f  Apostolatus  formam  exprimens,  yel^  Apostolatus  conditionem 
exj^rjiiiens,  vertendia  crunt. 
Homilia  in  illud,  Diligentibus  i)eum  omniacooperan/ur  tn&onum,Gr«caIectiohabet  :  Kau^ 

^i/icw  oi  x&  nr,^iULXK  ico>c/koCvtc(  ,  rcvt  uiv  cc«  liopMx-ttpM  iitJSoLXXo-nn^  tou{  tk  tti  anavMvaf,  TOu«$lel;  fivp(a  txtpu. 

fdifot9fa  KotBiUQjxti,  FrontoDucffius  vertit,  col.  166,  \in. 3^  iNequeprcedicationis  evmgeliiadversarii 
quiescebant^  sed  alios  in  earcerem  conjiciebant,  alios  in  exsUtum  mittebant,  cdios  in  alia  prcecipitia 
trahebant.  Ubi  illud^aiio^  in  exsiliummittebant,  denuolegentiacrepetenti  non  visumestrecto' 
acriptoris  mentem  exprimere  :  nam  ««»70*715,  cujus  vocis  frecjuens  usus  est  apud  Chrysosto- 
mum ,  significat  abductionem  damnati  cujuspiam  Tel  ad  capitalem  poenam ,  vel  ad  aliud  sup- 
plicium.  SicChrysost.  in  Psalmos  Edil.  Morei.  p.  212,  D,  3,  nf6i  n^v  /icwav  axaTwvA,-,  Abductiones 
ad  gehennam ;  quamobrem  illud ,  rcw  Zk  tli  aaavo>»v<<;»  malim  converti ,  Alios  abducebant  ad  sup- 
plicium^ 
Homilia  111  in  illnd ,  HaSentes  eumdem  Spiritum,  in  Grseco  legitur :  Aca  v«f>  ro^  avi/ttviqMc  &/<&; 

t6v  x«c^v  ixtlm-j  xu,  npooo-/9lofMx*f  Iv«  xat  o  i^  SXlifftt  vvv  £v,  UoL-^ii*  hntldtJ  Xoifj£xjif  icocfoxAisocv,  xal  6  icoA/j}; 
«nolavoAv   aSffiox^  avri   xiii  arcxvia^  rfiv   jcivSwvwv  cxsi.Oitv  iroUV^v  tloefj^n  npoOrjfiiK-j  tli  xiiv  t6v  iriTcwv  ).07to/*65v  /Aaxnv. 

Hsc  Sigismondus  Gelenius  sic  transtulit  :  Ideo  enim  vobis  in  memoriam  revdcavi  illiu^^ 
temporis  calamitates ,  ut  nunc  et  qui  affligitur  idoneam  inde  consequatur  consolationem,et  qui  in 
securitate  agit ,  in  vicemillarum  conflictationum  acre  contra  absurdas  cogitationes  certamen 
suscipiat.  Cisrte  postrema  pars  periodi  obscure  transfertur,  nec  satis  apte  auctoris  mentem 
exprimit ;  sic  itaque  vertendum  existimo  :  Et  qui  in  magna  securitate  ahit,  utpote  non  exfr- 
citatus  in  hujusmodi  periculis ,  multam  suscipiat  alacritalem  ad  pugnandum  contra  absurdas 
cogitationes  Vide  coL  293,  liu.  12et  seqq.,  hujus  Tomi. 


8JLHGTI  PATRIS  IV08TRI 

JOANNIS  CHRYSOSTOMI 


OPERA  OMNIA. 


ADMONITIO 

AD  HOMILIAM 

IN  PARABOLAM  DEBITORIS  DECeM  MILLI13M  TALENTORUM. 

Non  obscuram  temports  notam  affert  Chrysostomas  num.  1  hujus  concionis,  cum  att  r 
J\o8  autem  unam  chordam  pulsavimus  per  totam  Quadragesimam ,  dum  legemvobis  de'Jurar- 
f/ientis  recitavimus,  et  Dei  gratia  efi^eetum  est,  ut  pleraque  a  nohis  ora  in  hac  legis  melodia  ita 
•,nstituta  sint,  ut,  depulsa  prava  consuetudine,  pro  eo  quod  antea Deumjurabant,j(m  nihil nisi 
Est,  et  Non  est,  et  Crede  mihi,  in  lingua  sm  eircwnferant ,  idque  in  omni  colloquio ,  etc.  H«c 
porro  confer ,  sodes ,  cum  epilogis  pene  omnibus  Homiliarum  in  Statuas ,  quas  initio  secundi 
Tomi  locavimus,  ibiquenon  modo  adhortantem  adjuramentayitandaChrysostomumdepre- 
hendcs,  sed  etiam  rersus  Quadragesimm  finem  gratias  Deo  agentem,  cjuod  non  frastra  nec 
sine  frnctu  huic  curando  vitio  manum  admoverit.  H»c  de  vitando  jaramento  monita  perti- 
nent  ad  Qaadragesimam  anni  387 ,  ut  diximus  Admonitione  in  Homilias  deStatuis  :  hinc 
vero  sequitur  hanc  concionem  in  Parabolam  debitoris  decem  niillium  talentorum  eodem  anno 
387  post  Quadragesimam  habitam  fuisse.  Nimirum  postquam  juramenta  de  medio  sastulerat, 
aliud  curandum  malum ,  ut  optimus  medicus ,  suscipit :  scilicet  odium  proximi  et  /tvnacxaxfov^ 
sive  fnjuriarum  oblatarum  memoriam. 

^  Hanc  porro  homiliam  habuit  postquamex  morbo  convaluerat ;  unde  etiam  ediscimosipsum 
cbdem  anno  ab  assueto  concionandi  ofQcio  ea  de  causa  aliquanto  tempore  abstinuisse  :  tjua 
vero  anni  tempestate  id  acciderit ,  jam  est  disquirendum.  Aliquid  sane  lucis  ad  ejus  rei  noti- 
tiam  assequendam  mutuamur  ex  Sermone  primo  in  Annam  Tom.  IV»  ubi  paulopost  initiaiH 
hffichabentar,  Vosenim,nunc  estis  obliti,nos  multos  interimsermones  dealiis  rebus  habuisse.Nam 
reverso  a  tonginqua  illaperegrinationepatre  nostro ,  necessariumfuil  omnia  commemorare,  auce  in 
eomitatu  acciderant,  ac  deinde  cum  gentilibus  disputare,  ut  hos  vi  calamitatis  admeliorem 
flrugem  revocatos ,  qui  deserto  gentilium  errore  sese  ad  nos  contulerant ,  pro  virili  confirmare^ 
mus  ac  doceremus ,  quantis  tenebris  liberati  ad  tantam  lucem  veritatis  aecwrissent.  Post  illa 
rursus  multis  diebus  martyrum  festivitatibus  potiti  sumus,  neqtAe  tempori  conveniens  fuisset^ 
nos  oui  juxtajmartyrum  sepuicra  versaremur ,  earum  laudum  qucemartyribus  debentur  exsor-- 
ies  aiscedere.  Successit  his  rursus  cohortatio  ad  abstinendum  ajuramentis.  Cumenimtotam 
rusticorum  nationem  in  urbem  ingressam  cerneremus,  hoe  illos  a  nobis  instructos  viatico  cen^ 
«t/tmu5dtmt7r6tufo«.Inhi£concionibasquas  Chrysostomus  ordine  commemorat,  agmen  ducit 
Homilia  illapostreditum  Flaviani,  quam  in  die  sancto  Pascbs  habitam  statuimus  in  Pnefa* 
tione  ad  quartum  Tomum,  ct  in  Monito  ad  Sermones  in  Annam  Tom.  IV.  Deinde 
disputationem  habuit  Chrysostomus  contra  Gentiles,  an  in  una  vel  plaribus  concionibus^ 
non declarat ipse.Successere  postea martyrum  celebritates  mtUtis  dte6u«. Acdeinde  quia  popu- 
lum  Antiochenum  jnrandi  assuetnm ,  repetilis  per  totam  Quadragesimam  admonitionibus, 
ab  hac  prava  consuetudine  abduxerat,  alia  argumenta  tractanda  suscepit.  yeramqaiaru- 
sticorum  turba  magna  in  urbem  advenerat,  ut  hos  etiam,  qui  pristinis ,  concionibus  non 
interfuerant ,  a  juramentis  absterreret^  pristinum  contraiuramenta  argumentum  repetiit, 
ct  concionem  hanc  habuit  Dominica  Salvatffi  quam  Domiuicam  esse  Passionis  olim  cum 
Tillemontio  putaveram;  verum  nunc  ad  Leonis  AHatii  sententiam  prorsus  accedo,  qui  ait 
Dominicam  Salvatffi  esse  illam  qu»  Ascensionem  Domini  prsacedit,  quod  pluribus  e\- 
pendetur  in  Prffifatione  ad  quartum  Tomum,  et  in  Monito  ad  Sermones  in  Annam  eodcm 
Tomo. 

lilam  igitur  concionem  Dominica  ante  Ascensionem  ad  rusticos  habitam  sic  orditur  Chry- 
sostomus  :  Epulis  sanctorum  martyrum  exeepti  estis  hisprceteritis  diebus :  spiritualicelebri" 
tate  repleti  exsultastis  honestis  exsultationibus  :  vidistis  aperta  latera ,  et  ilia  concisa ,  cruo-- 
rem  undique  defluentem,  infinitas  tormentorum  species  :  humanamvidistisnaturamsupernatu^ 
ralia  prcestantem ,  et  coronas  sanguine  contextas,  pulsastis  choream,  in  omnem  partem  dvita" 
tis  hoc  honesto  duce  (Flaviano)  vos  eircumagente ;  sed  nos  et  invitos  infirmitas  domi  manere 
cogebat,  Tdmen  etsi  non  interfuimus,  de  votuptate  participavimus  :  etside  eoncione  fruetum 
non  cepimus ,  vobiscum  tamen  toetitiam  communem  babuimus.  Talis  est  enim  caritatis  vis,  etc. 


17 


Ul*.  ULtibl^l  MlLLioiM 


^^«^t  A  X/Ht^ 


48 


Hanc  ipsam ,  ni  fallor ,  corporis  ffigritudinem  in  hac  eliam  concione  commemoratChrysosto* 
mus.  Utramque  enim,  hanc  scilicet  de  Parabola  debitoris  decem  millium  talentorum,  et 
iliam  ad  Rustieos ,  post  legritudinem  habuit.  Utra  vero  prior  habita  fuerit,  ipse  declarare  vi- 
detur  initio  hujusce,  de  qua  nunc  agitur  :  illam  quippe  sic  orditnr  :  Quasi  ex  longinqm per- 
egrinatione  ad  vos  reversus  essem,  ita  me  hodie  a/fectum  sentio.  H8Bcsan6yerba,etcomplura 
quffi  sequuntur,  primo  post  recuperatam  valetudinem  salutantis  sunt;  ita  ut  h»c  concio 
baud  dubie  prsecesserit  eam,  quse  Dominica  ante  Ascensionem  habita  foit  anno  387 ,  anuno 
autem ,  an  pluribus  diebus ,  incertum. 
Interpretatio  Latina  est  Petri  Nannii  Alcmariani  y  quam  plurimis  in  locis  castigayimus 


m  PARABOLAM 

BBCBM   mLLIUM  TALEHTOBDM  DEBITORIS,   ET  GBNTUM  DENARIOS  BU6EMT1S,   BT  QUOD  OMIfl  PBG- 
CATO  DBTBRIOR  SFT  INWRURUM  RBGORDATIO   (  Matth,   18.   23..  Sqq.   (a).. 


»^««aa« 


{.  SibiemcfbocoMduissegralutatur;  dileclio  nwnquani 
satiatur, —  Quasl  ex  longinqua  peregrinalione  ad  vos 
reversus  essem,  ita  me  Uodie  affectum  sentio  :  cum 
euim  nuUura  amicorum  consortium  esse  polest ,  nihil 
commodi  affert  eorum  praesentia.  Quamobrem  nos 
qui  domi  versabamur  peregre  versantibus  nihilo 
bac  iii  parte  feliciores  fuimus  :  nimirum  qui  supe- 
riore  tempore  nulla  voblscum  coUoquia  bab^re  po- 
tuimus  :  sed  danda  est  venia,  cum  illud  non  iner- 
ti»,  sed  infirmitatis  silentiuni  fuerit.  Gralulamini 
igitur  me  ab  ea  iniirmilale  convaluisse,  ego  vero 
gaudeo,.  quod  vos  carissimos  mibi  recuperavi.  Erat 
^ihi  inter  aegrotandum  ipso  morbo  gravius ,  quod 
bujus  dilecti  coelus  particeps  esse  non  poteram : 
nunc  vero  rcstituta  valeludine,  ipsa  saniute  mibi 
opubiiius  esl,  quod  vesir»  caritatis  deliciis  perfrui 
secore  liceat.  Non  enim  febris  tanlum  ardorem  inve- 
bit  febricitantium  corporibus,  quantum  animis  no- 
stris  amicorum  absentium  desideriuin,  et  ut  illi  pbia- 
hs  et  pocuta  et  frigidos  fontes,  ita  isti  amicorum 
Tullus  exoplanl.  Norunt  illi  qui  amare  consueverunl. 
Age  igitur  quando  morbum  deposuimus,  invicem 
explcamur,  si  modo  fieri  liceat,  ut  hic  ullam  satie- 
Ulem  inveniamus ;  dileclionis  enim  natura  satieutem 
non  novi^  et  ex  usu  amicitiai  majores  flammas  ac- 
cipit :  quod  ipse  alumnus  dilectionis  Paulus  tesUtum 
reliquit ,  qui  iu  dixit :  ffulli  quidquam  debeatis,  nisi 
ut  invicem  dHigatis  (Rom.  13.  8).  Illud  enim  debitum 
semper  quidem  fundatur,  numquam  auteni  solvitur. 
HtC  perpetuo  debere  pulcbrum  est,  et  in  laude  po- 
situm.  In  re  pecuniaria  eos\  qui  noii  debent,  lau- 
dandos  puUmus  :  in  dilectione  vcro  perpctuos  dcbi- 
tores  probamus  et  admiramur  :  et  quod  ibi  maligni- 
Utis,  hic  benigniutis  signnm  est,  ut  scilicet  num- 
qiiam  solvalur  caritalis  debitum.  Ne  aegre  feratis 
prolixilatem  orationis  futur»  :  ciibnrcedicam  enim 
melodiam  eamqiie  admirabilem  vos  docebo,  non  mor- 
tuam  lyram  aiirectando,  sed  Scripturarum  bistorias 
et  Dei  praecepia  pro  nervis  iiitendendo.  Et  quemad^ 
niodum  citharoedi  arreptis  discipuloruni  digitis,  pau- 
htim  eos  cbordis  adinoventes  assuefachint  perite 
oonirccUre,  el  ex  routis  tonis  ac  nervis  onAni  sono 
(iiiaviorem  eldulciorem  vocem  emitlere  docent :  ita 

(a)  collau  cum  Codice  Regto  1967  et  cum  Coislioiaao  244. 


nos  quoque  faciemus ,  et  Idco  digilorum  mentem  ve« 
stram  aitrectantes  praeceptis  Dei  admovebimus ,  ju- 
bebimusquc  ea  scite  et  eleganter  altingere,  non  ut 
bominum  theatrum ,  sed  ut  angelorum  populum  per 
hanc  voluputem  ezcitetis.  Non  enim  satis  est  si  elo- 
quia  divina  percenseas,  nisi  ea  quoque  rebus  prae- 
stes  :  et  quemadmodum  in  cithara  nervos  altingit 
artifex,  ailingit  quoque  et  iroperitus,  verum  ila,  ot 
iste  auditorem  vexet,  ille  voluputibus  et  oblecla- 
tione  repleat,  etsi  utrobique  ejusdcm  generis  digiti 
et  iidem  nervl  sint ,  sed  non  eadem  peritia  :  iu 
quoque  in  sacris  Scripttiris,  multi  adeunt  eloquia 
divina,  sed  non  omnes  lucrum  inde  laciunt,  aut 
fructum  referunt;  in  causa  est,  quod  neque  dicU 
satis  scrutentur,  neque  cum  artificio  citbaram  pul- 
sent :  quod  enim  in  re  cilharoedlea  ars,  hoc  ipsum. 
in  Dei  legibus  operuin  exhibitlo.  Nos  autem  unam< 
chordiim  pulsavimus  per  toiam  quadragesimam,  doro 
legem  vobis  de  juramentis  recluvimus,  et  Dei  gra- 
lia  effeclum  est,  ul  pleraque  audltorum  a  nobis 
ora  in  bac  legis  melodia  ila  iustituU  sint,  ut  de- 
pulsa  prava  consuctudine,  proeo  quod  anlea  Deum 
jurabant,  jam  nihil  nisi  Est».Non  est,  et  Crcde  mihi, 
in  lingiia  sua  circumferant,  idque  in  omni  colloquio, 
adeo  ut  inter  mille  negotiorum  necessiiates  ulteriuS' 
progredi  non  sustineant. 

2.Cxterum  quia  non  sufHcit  ad  salulem,  si  unum 
prxceptum  observemus,  age  vos  hodie  ad  alterom 
traducamus  :  eisi  enim  non  omnes  profccerunt  in 
priore  lege ,  atiamen  lemporis  progressu  qui  retro 
manserunt  eos,  qui  prxcedunt,  as&equenlur.  De- 
prcliendi  enim  Unlam  esse  hujus  rei  coramt  ut  et 
domi  ct  in  mensa  viri  cuin  mulieribus ,  servi  cum 
ingenuis  certamen  de  hujus  praecepti  obscrvatione 
contendant,  et  beatos  dixi ,  qui  ad  jstum  modum 
convivia  celebrarent.  Quid  enim  ea  mensa  sanctius, 
unde  et  ebrieUs  et  voraclus  omnisque  prodigalitas 
extriisa  est,  el  loco  illarum  admirabilis  introducu 
prsestandi  diviiii  prxccpti  concerutio?  Dum  vir  ob- 
serval  uxorem,  uxor  virum,  ne  in  pnecipitia  perju- 
rii  ruat,  el  mulcta  gravissima  constitula  est  prsva« 
ricatori,  iion  pudori  cst  dominum  a  servis  redargui , 
aut  servos  a  dominis  castigari  7  Eecte  igitur  quis 


19  S.  JOANNIS  am\SOSTOMI 

isliusmodi  domum  Dci  EccTcsiam  «ppcllA.  Ubi  enim 
Unia  modeslia,  ut  epularum  lemporc  sollicili  sinl 
convivae  de  divinis  legibus ,  aliusque  cum  alio  super 
hoc  coniendal :  cerlum  esl  dxmonem  iiide  el  quam- 
libcimaiam  potenliam  eliminatam  eaae,  Chrislumque 
adesse,  lactum  ac  hilarem  de  illa  pulchra  inter  servos 
8U0S  a^mulatione,  omnemque  iilis  elargiri  benedi- 
ctioncm.  Quapropter  omisso  jam  hoc  prsecepto  ( novi 
enim  Dei  gratia  id  per  nniversam  urbem  propagatum 
iri,  cum  adea  ferventes  in  principiis,  adeoque  con- 
stanics  vos  exliibeatis),  ad  aliud  praeceptum  irans- 
ibo,  quod  esl  de  contemptu  irae.  Ut  enim  in  cithara 
non  satis  est  unico  nervo  conficere  melodiam  ,  sed 
omnes  percurrendi  simt ,  concinnitate  congruenii : 
ita  quoque  In  animi  virtute,  non  uiia  lex  sufOcit 
nobls  ad  saiutem,  ut  prius  dixi,  sed  omnes  eiacie 
prxstandae  sunt,  si  quidem  velimus  omni  harmonia 
dulciores  et  utiliores  moduios  conficere.  Didicit  os 
toum  nou  jurare  ?  edocta  est  tua  lingiia,  lia.ei  N<m, 
ubique  sdnare?  Discat  eiiam  convicium  omne  avcr- 
sari,  majoremqiie  curam  ad  hoc  prxccpium  adlii 
bere,  qnandoquidem  et  majorc  labore  opus  est.  Nam 
iliic  consuetudo  sola  vincenda  fuit  :  in  ira  vero 
nervosiore  indusiria  opus  est;  violentus  enim  affe- 
ctiis  est,  et  tyrannicus,  et  subinde  abripit  vcl  eos  qui 
vigilant  S  et  ad  barathrum  ipsum  perdilionis  dedu- 
cit.  Ferte  igilur  prolixitatem  scrmonis.  Absurdum 
quippe  est  cum  quotidie  vulnereris  in  foro,  in  aedi- 
hus»  ab  amicis,  a  cognatis,  ab  inimicis,  a  vicinis,  a 
servis,  ab  uxorc,  a  filio,  a  propriis  cogiiationibus, 
ne  semel  quidem  in  universa  hebdomnda  de  remedio 
illorum  vulnerum  curam  admilterc  :  prsescrtim  cum 
sciamus  istum  cnrandi  modum  nec  sumptu,  nec  do- 
lore  cons^are.  Non  enim  nunc  ferrum  in  manibus 
habeo :  sed  verbum  pro  ferro,  quovis  tamcn  ferro  acu- 
tius.  et  cujusvis  peccati  pulredinem  exscindcns ;  sine 
dolore  lamen  ejus,  cui  isia  incisio  fit.  Non  ignem  in 
dextra  habeo,  sed  doctrinam  igne  vehomentiorem, 
camque  non  adhibentcm  cauterium,  sed  lamen  cohi- 
bcntem  malitiae  proserpenlem  erosionem,  et  pro  cru- 
ciatu  pliirimam  ei,  qui  liberatur  a  malitia ,  nfferenlem 
vohiplatem, 

Veile  Mli$est;  auctorila$  jubenlit  excitare  debet ;  Pe- 
Iri  in  scenam  paulitper  inducti  primatu$  et  $tudium  erya 
doctrinam  Christi  prcedicantur,—  Non  bic  opus  est 
tempore,  non  laboribus ,  non  pecuniis  :  solum  vclle 
satis  est,  et  statim  quidquid  bujus  virlutis  est  prae- 
slileriinus.  Quod  si  cogitemus,  quania  sit  auctoriias 
Dei  jubcntis ,  et  condiioris  isiius  legis,  satis  ex  eo  et 
abunde  instnicti  et  admoniti  fuerimus ;  neque  enim 
a  nobis  ipsis  monita  vobis  adreriinus,  sed  ad  legisla- 
torem  .vos  omnes  adducimus.  Sequimini  igiiur ,  et 
divinas  leges  audile.  Ubi  vero  de  ira  et  simuliate  dis- 
puLitiim  est?  Mullifariam  quidem  in  miiliis  iocis , 
mixiine  avtem  in  parabola  illa,  quam  ad  discipu- 
ios  loquene  ad  istum  ferme  modum  exorsus  est : 
Jdeo  ttstimilatum  e$t  regnum   ccnlorum  homini  regi, 

'  Reg.,  abripU  eo$qidnon  vf^tanl,  quae  lectlo  non  sper- 
nenda. 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


iO 


qui  voluH  raiionent  ponere  cum  $erv:$  $uu.  Ei  cnm 
emfri$ut  rationem  ponerCt  oblatu$  e$t  ei  unu$  qui  debt" 
bat  ei  decem  miUia  talenta  :  eum  autem  non  haberett 
unde  redderet^  ju$mt  ei  ipwm  venumdm^  U  tmrem 
ejuty  el  Ubero$,  et  omnia  quas  habebat ,  et  reddi,  Pro* 
lap$u$  igitur  $ervu$  ille  ad  pede$  eju$^  orabat  eum  hi$ 
verbi$ :  Domine^  patientiam  habe  in  me,  el  omnia  red^ 
dam  tibi,  Mi$ertu$  auiem  dondnui  $ervi  iltiu$f  dimi$ii 
eum,  et  debitum  dimisit  ei,  Egre$$u$  auian  ille  invenit 
unum  de  con$ervi$  <uii,  qui  ip$i  debebat  centum  dena" 
rio$ ,  et  tenen$  sufocabat  eum,  dicen$ ,  Redde  quod 
debes;  procumbens  ergo  conservus  Ule  ad  pedes  ^us 
rogabai  dicetis^  Paiientiam  habe  in  m«,  et  omnia  soham 
tibi  :  ille  auiem  noluit^sed  eum  inde  abductum  conjeeit 
in  careerem ,  donec  debitum  redderet :  videntes  auiem 
conservi  ip$iu$  indignati  tunt,  et  venienUs  narraverunt 
domino  suo.  Tunc  vocavit  iUum  dominu$  «unf ,  et  aii 
iUi :  Serve  nequam^  omne  detntum  dind$i  tibi,  quoniam 
roga$ti  me  :  nonne  ergo  oportuit  et  te  nd$ereri  con$enn 
tui,  $icul  et  ego  lui  mi$ertu$  $um  ?  Tunc  tradidit  eum 
tortoribuf,  quoadu$queredderet  universum  debitum.  Sic 
et  Pater  meus  C(Bte$ti$  faciet  vobi$ ,  it  non  remieeritis 
unusquisque  fratri  $uo  de  cordfbui  veitris  [Uatth,  18« 
23  35). 

3.  Talis  quidem  parabola  isu.  Dicendum  est 
porro  ,  quare  cum  adjectione  caus:e  illam  pa- 
rabolam  proposuit  :  non  •  enim  simpliciter  dixit, 
asshnilatuni  est  regnum  cxlorum  ,  sed,  Ideo  asu' 
mitatum  e$t  regnum  aeiorum.  Cur  ergo  cansa  ad- 
juncta  est?  De  tolerantia  discipulis  sermonem  facie- 
bat ,  docens ,  quomodo  ira  refrenanda  esset  contem- 
nendaeque  injuriae  nobis  illalae,  idque  his  verbis  :  Si 
peccaverit  in  te  frater  tuu$  ^  vade,  et  reprehende  eum 
inter  te  ei  ip$um  $otum,  Si  au$cuttaverit  tibi ,  tucratu$ 
e$  fratrem  luum  {Matth.  48.  45).  Haecet  alia  ejus- 
modi  Christo  loquente  ad  discipulos  suos ,  istanique 
philosophiam  docente ,  Peirus  cbori  apostolorum 
princeps ,  os  discipulorum  ,  columna  Ecclesiae ,  fir- 
mamentum  fidei,  confessionis  fundamenlum ,  orbis 
terrarum  piscator,  qui  genus  noslrum  ex  profundis 
errorum  in  cxlum  adduxit ,  qui  ubique  fervidus  et 
libertate  plenus ,  imo  polius  caritate  quam  libertate , 
tacentibus  omnibus  ,  accedens  ad  magistrum  dixit  : 
Quotie$  peccabit  in  me  fraler  meu$ ,  et  rentitUim  HU  f 
u$que  $eptie$  ( Ibid.  v.  21 )  ?  simul  et  interrogat  et 
pollicetur,  et  priusquam  discat ,  magnum  hac  in  re 
studium  prae  se  fert.  Cum  enim  mentem  magisiri 
probe  cognitam  haberet ,  quam  illa  ad  humanitatem 
prona  esset ,  et  quod  ille  praecipue  gratiam  cum  ipso 
inirct,  qui  in  condonandis  offensis  promptior  essel, 
neque  in  istiusmodi  rebus  acerbum  se  et  acrem  ez- 
hiberet ,  volens  placere  legislalori  interrogavit ,  num 
usque  septies  venia  iteranda  esset.  Deinde  ut  discas 
qualis  homo ,  qualis  vero  Deus  sit,  qualisque  ejus  in- 
dulgentia,  et  quomodo  humana  benignius,  si  ad  illius 
largitatis  opulentiam  collata  sit ,  quavis  paupertaie 
contemptior  reperiatur,  et  quantula  stilia  sit  ad  mare 
immensum,  tantam  nostram  bonitatem  ad  iUius  inef- 
fabilem  humanitatem  aestimandnm  :  dicenii  Pctro 


ai 


DE  DECEM  MILLH»!  TALBNT.  DEBITORE  HOMILIA. 


^h 


sept6in|>licem  vefiiie  iteralioneni  cl  cxisitmanii  te  ma- 
gnifiee  el  brgiter  dixisse,  aadt  ^uid  respondeiit :  Non^ 
inquit » tif^Me  iepti4$ »  $ed  usqne  iephtagie»  $eplie$.  II- 
liid  aulem  septnagles  septies  quidam  seplem  et  septna- 
ginla  arbitrantor  :  caeterum  ila  non  est :  babet  cnim 
liie  numerua  ferme  quingenta :  septles  enim  septiia- 
ginta  noadringenla  ei  nonaginta  conQciont.  Ne  czi* 
siiines  difBcile  esse  boc  praecepium,  carissime  :  si 
enim  semel ,  iterum ,  ac  lertio ,  intra  diem  peccanii 
▼entam  impartieris,  etiam  si  admoduni  lapiileos  sii , 
eiiam  si  ipsis  daemonibos  eiTeratior  si(  ille ,  qui  te 
lanii,  non  erit  iu  sensosexpers,  ut  deiiuo  ad  eaodem 
oflensas  recidai :  sed  freqoenti.i  indiilt»  venix  casti- 
gatus,  melior  crit,  ei  probior  :  tiiqtiesi  fuerisin- 
structos  ad  toiiescontemnendam  iitjuriam  tibi  illatnm» 
una  atque  altera ,  et  lertia  condoiiatione  culpae  exer- 
ciiatus ,  ntliil  difflcnltatis  semies  iii  posienim  iti  hiic 
genere  pliilosopbi» :  quippe  qui  iteranda  toties  vcnia 
eum  jam  usum  collegerls ,  ut  nibil  te  percellant  proxi- 
moruffl  iiijuri».  Quibus  auditis  Petrus »  ore  bianie 
siopens  constitit  :  non  de  se  lantummodo  solliciius, 
sed  et  de  itlis,  qui  ejus  fidei  oommittendi  erant.  Ne 
'igitur  idem  (siceret ,  qood  in  aliis  mandatls  fecerat , 
anttdpatlone  exclosit  el  omnem  percontAtionem.  Quid 
aoicm  in  aliis  mandatis  fccit  ?  8i  qiiaiido  Christus 
istiiismodi  aliqoid  impcrarot ,  quod  difflcuitateni  ali 
qiiam  habere  videretur ,  pixwilieiis  anie  alios  iiiter- 
rogab»!  et  scisciubatur  de  pracepto.    Cnm  enlm 
prodiissct  dives,  de  «lema  vita  Cfarisium  percontanf, 
et  C(^nitis  illiSy  quae  pariniil  beatiludinem  ,  moestits 
ob  peconias  abiisset,  dicenle  Cbrislo ,  qiiod  (acilius 
essei  camclum  Iransire  per  foiainen  acus,  quani  divi- 
tem  intrare  in  regnuni  cxlorum  {Marc.  10.  25 )  :  Pe- 
trtts  tameisi  se  omnibus  nudavisset ,  neqtie  jntn  vel 
hamum  reiinerel ,  quippe  qui  ct  totum  qiix.«tum  pi- 
Bcatorium,  elnavem  contempserai,  accedeiis  ad  Cliri- 
stum  ita  loquutos  cst :  Ei  tfuis  poie$t  $aivu$  fien  (/k 
V.  26)?  Yide  probitatem  ct  fervorem  discipuli :  non 
enim  Inqoit ,  Impossibilia  injungis ,  grave  lioc  maii- 
datuin  ,  dilficilis  isu  lex  :  neqoe  in  sUentio  persiitit : 
sed  citram  suam  ,  qoam  de  omnibus  habebal ,  osten- 
dil,  el  prseceplori  a  diseipolo  debitam  nvcrcntiam 
Impanivit,  dicens  :  Et  qm$  poU$t  $ahu$  fieri  T  noiidum 
fiCtus'pastor,  pasloris  animum  liai)eb.it :  nondom  in 
Imperio  et  principatu  consiitutus ,  principi  congroen- 
tem  coram  servabat ,  de  oniverso  orbe  soliicitiis.  Si 
enim  dives  fuissel,  el  moltis  pecuniis  circumfusos , 
dicerrt  fortlisse  qoispiam ,  eom  non  de  reliqois,  sed 
de  scipso  soisqoe  rebus  anxioro  Isuim  interrogationem 
protulisse  :  nunc  autem  pauperias  i|isum  liberal  ab 
hac  stispicione ,  ostenditque  eum  dc  aliorum  satule 
ansiuin ,  sollicitudinem  istam  ei  curam  gessisse,  et  a 
magistro  cognoscere  viam  salntis  voluissc.  Quapropier 
et  Chritf tus  ei  flduciam  indens  dixit ,  Quw  apud  homi" 
ne$  impi/$$i(n!ia  $unt ,  ea  apud  Deum  po$$ibiiia  $unl 
{ Ib.  p.  27 ).  Et  ne  putes  ,    inquit ,  vos  desertos 
relinqui ,  ego  In  hoc  negotio  eiiain  meas  manus  ad« 
inovcbo  ,  et  ardua  facilia  et  espedita  fiiciam.  Rursus 
de  tr«'.rimonio  et  nxore  dispuiante  Chrislo  ac  di^ 


cente ,  Si  gui$  repudiarit  uxorem ,  excepta  (ornicaiio^ 
ni$  cau$ay  faeit  emn  meuhttri  {Matth.b. 52) :  etomneui 
maiitiam  uxoris  ferendam  esse  admonciite ,  prxter 
crimen  fomicationis,  Petrus  alils  omuibus  tacentibus, 
Chrislum  alloqnilar :  Si  i$tmmodi  conditio  e$t  homittie 
cmnuxere^HonexpedHmairimonium  inire  {Id.  19.  fO). 
Peirue  de  aliorum  $aluU  $oUicitu$.  Aecepti  et  expenei 
ratio  Deo  reddenda.  —  El  hic  quoquc  vide  quomodo 
decentem  magistro  reverenliam  conservavit ,  et  relt- 
quoruin  saiutis  curam  gessit ,  ne  istic  quidein  de  re- 
bus  sois  sollicitos.  Ne  autem  liic  istiusmodi  quidpiam 
dicai ,  aiiticipans  per  parabolam  ,  cjus  conlradiiUio- 
nem  anleverlit.  Hac  de  causa  evangelista  dixil ,  Ideo 
a$$imHalum  e$l  regnum  cwlorum  hondni  rep,  qui  votuU 
penere  rationem  eum  $erw$  iuti ;  ostendens,  se  ideo 
liaraboiam  batic  dicere ,  ul  discas  le ,  etsi  septoagies 
septles  iii  die  fratri  peecata  remiseris,  nihil  magnifi- 
cum  fecisse,  sed  multum  adhuc  el  immeniom  a  Do- 
mini  clemeniia  abesse,  acnon  tantum  dedisse,  quan* 
tom  receperis. 

4.  Aodiainus  igitur  parabolam ,  qu«  tamelsi  clara 
videalur,  habet  tamen  oceulturti  qoemdam  et  iutflabi* 
lem  sententiarum  thesaurum.  A$nmilatum  eU  regnum 
cwlorum  homini  regi,  qui  voluit  rationem  ponerecum 
$ervi$  $ui$.  Ne  mihi  praetercurras  siropliciter  has  vo> 
ces,  sed  evolve  el  esplica  naloram  ejos  jodidi,  loam- 
que  conscientiam  ingressos,  computa  qoidqoid  ale 
faclum  est  per  omnem  vitoin ,  ei  com  audieris  ralio- 
netn  dominum  conferre  com  servis  sols,  cogiU  in  his 
verbis  reges  ct  duces ,  el  praesides ,  ei  divites,  et 
paiipercs ,  el  servos ,  ct  liberos ,  el  quidquid  esl  lio- 
minum ,  inlelligi :  Om«€f  emm  no$  mamfeetwri  oportee 
ante  tr^Hnal  Chri$ti  (2.  Cor.  5. 10).  Quod  si  dives  sis, 
eogila  quod  rationem  dabis ,  ulrum  in  meretrices,  an 
in  pauperes,  pecunias  iiisompseris  :  olmm  in  parasl- 
tos  et  asseniatores ,  an  in  egenies  :  utrum  lii  libidl- 
nem ,  an  in  hiimanitatem  :  otrum  in  delicias»  prodi- 
galitatem ,  ebrietatem ,  an  in  arflielorum  subsidlam. 
Non  de  eipensis  soluinmodo,  sed  de  acqoisiiionis 
modo  raiionem  postulaberis  :  utrum  justis  laboribus» 
an  rnpinis  ei  avaritia  peconiam  collegeris  :  olrum  sil 
patriinonii  heredilas,  an  id  eoadnm  sit  ex  popilloroa 
eversis  domibos,  et  spoUalionibos  viihianmi.  Quem- 
aduiodum  nos  non  solom  a  servis  nostris  raiionem 
ebito!  pecuniae,  sed  etiara  iliatae  exposcimos,  excu- 
tientes  unde  pecunlas,  a  quibos,  ct  quomodo,  d 
qtianias  aoceperint :  iia  et  Deus  non  solum  espensi , 
sed  etiam  accepti  el  acquisiti  rationes  postulat.  Non 
solom  vero  dives,  sed  ct  pauper  rationes  vel  ipsius 
paupertalis  subit :  an  generoso  et  grato  animo  pau  • 
pertatem  tuleril ,  an  non  »gre  tulerii,  an  non  indi- 
giiatus  ftierit,  an  non  incusaveril  Dei  providenliam , 
cutn  videret  aliom  in  voloptntibits  delicianlom ,  se 
autem  •  iu  egesiaie  versari.  Ut  cnlm  a  diviie  elee- 
inosyn»,  Ita  a  paupere  toleranti.x  requirilur  ralio  : 
iino  non  solum  tolemntix ,  sed  etlam  ipsins  elcemo* 
synac  :  non  enim  habet  impedimciUiini  ad  clcemosy- 

«  Rog.,  delicimtem  nec  trnnen  diritias  inmnnuenteM,  u 
auiem. 


^^  d.  JOANNIS  GIIRYSOSTinn 

iNiin  paiipenas.  Testis  cst  \ridiia  qn.^  duo  miniita  in 
gazopbylaciDm  dejecil ,  el  eos  qui  plurima  dederant , 
tnagno  inlervallo  superavit,  idque  lam  minula  obla-. 
liuncula  {Marc.  i2.  42).  Non  solum  aulem.diviles  et 
paiipercs ,  sed  praesides  cl judices  cmn  mtiita  dilig^- 
lia  cxaminanlur  an  non  jus  corrupcrinl ,  an  noii  ad. 
gratiain  vel  odiuin  calculos  in  Ulibus  deprompserint, 
an  noti  molliti  adulatione ,  contra  quani  pnr  eral 
BCHieniiam  dederiiit,  an  non  meinores  offensanim  eog 
Tcxaverint,  qiii  nihii  peccaranl. 

Qu(B  ralio  reddenda  egl  ecclemuku  prmniUbus.  — 
Non  solum  aulem  sosculares  magistrnius  ,  sed  ei  illi 
qui  Ecclesiis  praesuql,  suae  prxfeciurx  railones  da- 
bunt ,  el  prxcipue  isii  suiit ,  qui  inajoites  ^  acerbio- 
res  ,  et  graviores  pcBtias  sustinebunt.  Cui  cnim  verbi 
adminisiratio  commissa  est ,  diligenier  ibi  eitamina- 
bilur,  an  non  scgnitie,  aul  iiividia  jiUqMid  oniiserit 
eorum  ,  qusc  dicenda  erani ,  et  per  opera  exhibuerity 
an  oinnia  explicuerit,  nibilque  ab  illo  occnliatum  sit, 
quod  diclu  operas  pretium  eral.  Rursus  qui  cpiscopa-' 
tum  adepius  est,  quaui^ad  majorem  veriicem  ascen- 
dit ,  tanto  majoribus  obnoxius  erit  ralionibus ,  iion 
sobim  de  doctrina  ct  pappcrum  pnlrocinio,  sed  etiain 
dc  examiiiatione  ordinandorum  ,.  aliisque  sexcenlis. 
Et  li£cc  dcclarans  Paulus  ad  Timotliemn  scripsit  : 
Manm  cito  nemini  iinposueri^,  neque  communices  pec- 
caiis  alienis  (1  Tim.  5«  22 ) :  ct  ad  Hebncos  scribens 
dc  iisdcm  pr;cfcclis^  iilia  ratione  terrefacit  Obedite, 
iiiquit,  prtepoMs  veslrisj  el  iubjacete  eis  :  ipsi.enim 
ngilant  super  animabus  vestris  ,  ut  rationem  daluri 
{ Hebf.  15. 17  ).  Tuiii  vcro  non  factorum  solum,  sed  et 
verborum  ratioties  subibimtis.  Quemadroodum  enim 
i>os  ciiin  pecuiilas  servis  concrediinus ,  omnkim  re- 
posciinus  rationes ,  ita  quoque  Deus  de  verbis  nobis 
eoiicreditis  requirct  quoinodo  ilLi  expcndcrimus.  Re- 
posciinur  enim  et  examinamur  perquam  diligeiiter, 
num  temere ,  iium  frustra  ea  insumpserimus  :  non 
enim  nuinmus  lemere  expositus  ila  Ixdit  ut  verba  ie« 
m6re  ei  frustra  clata ,  cum  nlhil  opii»  eraL  Nnmmtis 
enim  frustra  insumplus  pecunias  aliqiiando  damniim 
affert,  sermo  autem  imprudenter  enutitiatus  integras 
domos  everiit ,  ct  animam  perdit :  peeuniaruin  qui- 
dem  damnum  rcsareire  licet,  vcrbum  vero  quod  exsi- 
lierit  semel ,  revoeare  non  lieet. 

Yerborum  etiam  luenda  pcena.  Ratio  delendi  peccata» 
Impufantur  ad  veniam  peccatprum  actiones  bonce.  — 
Cxterum  ut  discas  verborum  poenas  liiituros  esse , 
audi  quid  Christus  dicat :  Dico  autem  vobis^  quod  de 
omni  v^bo  otioso^  quodcumque  loquuti  fuerint  homines 
in  terra,  reddent  rationem  de  eo  in  diejudicii :  ex  verbis 
emm  tms  justificaberis ,  et  ex  verbis  tuis  condemnabe- 
ris  {  Matth.  12.  5(1.  57 ).  Non  solum  autem  dicloruin 
rationem  reddemus,  sed  et  auditorum  quoquc ;  vehiii 
si  admiseris  falsam  criminntionem  conlra  fratrem  c:i- 
Itimniose  insliiutam  :  Auditionem  enim  'Vanam^  in- 
quit  Scriptura,  m  receperis  { Exod.  25.  I ).  Quod  si 
illi,  qui  recipiuiit  vanam  audiiionem,  veniam  non  lia- 
beni,  qui  calumniantur  ct  criminnnlur,  quamnain  ba- 
bebunl  excusaiioncm? 


ARCHIEP.  CONSIANTINOP.  c» 

5.  Al  quid  dtco  de  verbis  et  aiiditu ,  ubi  eiiam  co. 
gitationum  poenas  snstinemus  ?  Et  hoc  ipsum  Pauli» 
declarans,  dixit :  Quamobremne  anle  temputjudicetis, 
donec  venial  Dominus  qui  iUuminabii  oceuka  ienebra- 
runt,  et  manifesiabit  consilia  cordium  { i,  Cor»  4.  5 ). 
llle  qtioque  psalmorum  cantor  ail ,  Cogitatio  haminis 
confiiebitur  tibi  {  PmL.  75.  li ).  Quid  autem  illud  est , 
Cogitatio  homini$  confitebitur  tibi  ?  Velutl  si  eum  dolo 
et  mala.  menle  fralpem  alloquaris  :.Bi  ore  illum  et  lin- 
Kua  celcbres,  niente  auiem  mala  cogites,  eique  invi- 
deas.  lllud  enim  ipsum  Christus  subindicaas ,  nos  non 
solum  factorum ,  sed  et  eogitationum  poenam  loere 
dixit :  Qui  inspexerit  muiierm  ad  amcupiscendum  eam^ 
jam  mtBchatuS'  est  eam  in  eotdesuo  {  Matth.  5.  29)«  At- 
qui  non  crtipit  in  opus  ipsum  peccatum,  sed  hactenus 
in  solo  animo  consistit :  venim  ne  ita  quidem  inculpa- 
tus  manere  poiest,  qui  ideo  contemplatur  formas  mu- 
lierum  ,  ut  incendat  fomicatioiiis  concuplseentiam. 
Cuin  igitur  audiveris  eum  rationem  cum  servis  suis 
coiiferre ,  ne  mihi  negligentcr  praelereas  illam  dictio- 
ncm  :  sed  hoc  intellige  de  onini  ordine ,  omni  ictate ,. 
uiroque  sexu,  et  virorum  etfeminarum  :  cogtta  qiiale 
iiluJ  judiciuro  sit,  revolve  perpeiuo  tua  peccau.  Nam 
eisi  ipse  oblitus  fueris  tuorum  delictorum  ,  Deiis 
nun:quam  oblivisceiur ,  et  omnia  anie  oculos  consii^ 
tuet,  nisi  jam  mature  ea  exstinxerimus  per  pceniten- 
tiam  et  confessionem ,  et  per  oblivionem  offeosarum. 
Qua  vero  de  causa  rationcm  repetil  ?  Non  quidem  ul 
inscius  (quomodoenim  insciiis,  cuiomnia  cognita  sunl 
antequam  fianl?[Oaff.  45. 42] >v  sed  ut  libi  servo  per- 
siiadeat ,  jure  le  debere  quodcumque  debes  :  imo  po- 
tius,  ut  non  solum  dis«;is,  sed  ut  abstergas  :  quando* 
quidem  et  propheue  ea  de  caiisa  mandavit  peccala 
Judaeorum  enarrare.  Dk  ,  inquit,  iniquiiates  suas  do- 
mui  Jacob,  et  peccata  sua  domui  Israel  { Isai,  58. 1  )  : 
iion  ut  audianl  solunt^  sed  utcorrigantur.  Exorsoautem 
eo  conferre  rationes ,  adductus  est  ei  debitor  unus  decie^ 
milte  taientorum  { Matth.  i8.  24 ).  Quidquid  enini  illi 
creditum  erat ,  id  omne  absumpserat :  magna  ncris 
alicni  moles :  et  non  solun  in  hac  re  periculum  erat, 
sed  in  eo  quoque  quod  primus  oblatus  est  domitio.  Si 
enim  post  multos  in  solvendo  studiosos  iste  oblatus 
fuis8el,.non  iia  mirum  fuisset,  si  domiiius  nibil  advfer- 
siis  eum  exacerbnius  fuisset  :  priorum  enim  probitaa 
improbis  deinceps  omnibns  placaiiorem  eum  effecissct. 
Cxterum  primum  eum  qui  producius  fuerat,  tam 
malignum  in  solvendo  apparere,  et  postquam  tam 
nialigniis  apparuissct,  dominum  mansuetum  inve*' 
iiire ,  id  pnccipue  inexspectatum  ct  admicabile.  Ho» 
mincs  enim  ubi  debitores  adepti  sunt,  non  aliter.quam 
si  vcnando,-aut  aucupando  quidpiam  cepisseiit,  ita 
ex<ultant ,  ei  omnia  faciunt ,  ut  universum  exigaiu 
qiiod  si  id  non  possint  ob.  egeslatem  debitorum,  iram 
defraudalione  pecuniarum  collectam  in  asruronosuro 
mivscrorum  corpus  effundunt ,  vexando ,  verberando , 
atqtic  alia  sexcenta  mnla  infligendo.  Deus  conlra 
omnia  inovct ,  in  omnibus  satagit ,  iit  eum  liberet 
;ere  alieiio.  Jn  nobis  cnim  debitorum  exactio  divitias 
facit :  Deus  auiem  in  remittendis  peccatis  maxiine  dl- 


s.^ 


DE  DECEH  MILLIUM  TALtNT,  DEBITORE  UOMILIA. 


lescit :  nam  liominuiQ  salus  opulenila  Dei  est,  qucmad> 
modiim  Paiilus  dicil :  Dives  in  ommbu$et  per  omnes  qiii 
invocani  eum  (Rom,  iO.  i2).  Sed  dixeril  aliquis ,  cur 
ergo ,  si  dcsiinarat  remiuere  et  condonare  crimina  , 
liunc  venuindari  jusiil?  Illudcerte  imprimis  iliias  hii^ 
nunilatem  declnral ;  sed  ne  festinemus ,  at  per  ordi- 
uem  procedamus  ad  parabolx  enarrntionem.  Non  ha- 
bente  autem  eo  quod  redderel,  Quid  autera  est  illtid  quod 
dicit,  Non  habenle  eo  quodredderet?  Rursus  vides  iiiipro- 
bitaljs  accessioncm  :  cuin  euim  dicit,  Non  habenle  eo 
quodsolveretf  nihil  aliud  dicit  quam  eum  oimiium  virta- 
lum  inopcm  fuissc,  nec  ullum  bonum  opus  possedisse, 
quod  impuiari  possei  ad  remissionem  peccatorum  ; 
iinpulanturenimomiiino  nobis  ad  peccaiorum  veniam 
recie  TactJ  ,  queinadinodum  ct  fides  ad  justiliam.  Ei 
enim ,  qui  non  operatar,  crcdil  autem  in  eum  qui  ;iif  It- 
ficai  impium ,  imputatnr  fidc$  eju$  ad  justitiam  (  Rom. 
A.  5).  Cxicruiii  quid  alK^go  fidem  et  recie  facia,  cum 
tribulatiunes  quoque  iiiipuleiitur  nobit  ad  peccalorum 
condoiiationem  ?  El  lioc  dcclarat  Cbristiis  pcr  para- 
bolain  Lazari,  iiitrodiicens  Abrabanr  diceniem  ad  di- 
vitein,  Laz.irum  accipere  consolationem  ,  quia  in  vita 
sua  inala  acceperat  (Luc,  i6. 25 ).  Declarat  et  Pauius 
ad  Corinthios  de  fomicatore  scribens  :  Tradile  hune 
bominem  $atanas  in  exitium  carnis ,  ut  spirilus  ^entctur 
(1.  Cor,  5.  5  ).  Et  alios  qoi  peccaveraut  consolans , 
ad  bunc  modum  verba  facit :  Ideo  in  vobi$  muUi  in- 
firmi  et  wgroti ,  et  dormiuut  multi :  $i  enim  no$  ip$a$ 
judicaremus,  non  utique  judicaremtir.  Cum  autemjudi' 
camur  a  Dontino ,  ca$tigamur,  ut  non  cum  hoe  mundo 
danmemur  ( i.  Cor,  ii .  31.  32 ).  Si  autem  (entationes, 
niorbi,  inlirniitates ,  et  cariiis  exitium ,  qux  nec  stu- 
dio,  nec  volunlatc  patimur,  imputantur  mhU  ad  pec- 
cntorum  aboliiioncm ,  multo  magis  recte  facta  ,  qaae 
▼oluiitate  et  studio  persequimur.  Hutc  aulem  omniuro 
boiiorum  Inopia  erat,  onus  contra  peccalorum  maxi- 
mnm  ,  et  sarcina  importabilis.  Idcirco  dicft ,  A*oit  Aa* 
bente  iUo  unde  redderet ,  ju$$il  eum  venumdari  (  Maith, 
i8.  25 ).  Ez  boc  polissimuin  licet  domini  bumani- 
laieiii  perdiscere ,  quod  et  ratioiiero  inatituii ,  et  ve- 
numdari  jussit  :  ambo  eniro  i>ta  facta  sunt  in  enin 
finem ,  ut  non  venderetur.  Unde  id  liquet  ?  a  renim 
exitu  :  si  enim  voluisset ,  quis  obicem ,  quis  impedi- 
mentom  aitulisset  ? 

6.  Quorsum  igitur  venditionem  imporavit,  curo  ni- 
bil  tale  facere  skituisset?  Ut  augeret  inetuni;  metuin 
vero  aoxit  per  mlnas,  ut  eiim  ad  sopplicatlonem  com- 
pelleret ;  ad  supplicationem  compulit ,  ut  occasionero 
donandx  venise  haberet.  Poterat  et  ante  deprecatio- 
nem  euin  Itberum  ab  sere  alieno  dimiilere,  sediie  iiide 
illum  deteriorem  faceret ,  iu  se  gessit.  Poterat  ante 
rationcm  iuitam  veniam  concedere ,  sed  ne  ignorans 
molem  scelerum  suorum ,  inbumanior  et  crudelior 
erga  proximos  esset,  ideo  illi  prius  declaravit  sui  de- 
iiiti  magnttudinem ,  ac  tum  demuro  ei  remisit  omnia. 
Nain  si  luibita  ratione  ac  aere  alieno  commonslrato  , 
iniiiisque  illatis ,  et  condemnatione  proposfta  ,  quam 
^usiinere  roerebalur,  adeo  fertis  et  crudelis  fuit  ad« 
versus  suum  conscrvum ;  si  nihil  istorum  adhibitum 


«6 

fuisset,  quo  iion  immaiiltatis  prorupisset?  Hac  du 
causa  htcc  oninia  Deus  feeit  et  instituit ,  ut  bominis 
immaiiitatem  iilain  praemolliret*  5i  nihii  istis  rebus 
eroendatus  fuit ,  non  peues  magigtrom ,  sed  peiies  ii- 
luin  qul  emendationem  }non  recipit ,  colpa  siatueiida 
est*  Yeruniameit  vldeamoa  qao  pacio  ejus  ulcus  abs- 
tergat.  Cadm  igilur  ad  pede$  ejus,  ob$ecrabat  dicfns : 
Paiientiam  habe  in  me^  ei  omnia  reddam  tibi  (  Matth, 
i8.  26).  Non  fassus  est  se  nlbil  babere  quod  redde* 
ret :  f»ed  hic  mos  est  debitoraro ,  ut  in  summa  inopia 
promiitant  tamen ,  quo  praesens  |iericulum  vitare 
possinu 

Precaiiom$m.  MoMmafidueiaquemam.  VemcBdonalm 
m4>du$,  —  Audiamos  quotquot  ignavi  Mmus  ad  precan- 
dum,  qoanta  sit  obsecratiouuro  vis.  Non  jejuniuro 
oslenlavit,  non  ultronearo  panpertatero ,  aul  aliqnid 
isthismodl,  sed  deserlus,  6cd  nudus  omni  virlule,  ubi 
seadobsecranduni  convertil,  eosolo  potuil  doininuro 
ad  roisericordiam  perirabere.  Ne  igttur  deficiamus  in 
fundendis  precibas.  Quis  eniro  hoc  scelcratior,  qui  et 
tot  crimtnibos  obnoxiuserat,  et  nulhim  recte  (aclum 
possidebat  ?  Non  tamen  secum  ad  isium  modum  lo- 
quotus  est,  Non  audeo  loqni,  pudore  plenus  sum,  qui 
potero  accedere?qui  potero  orare?quod  plerlque  pec- 
catorum  dicant ,  diabolica  laborantes  timidiute.  Non 
adest  tlbi  fiducia  ioqiiendi  ?  Propterea  accede,  ul  ma- 
jorero  fidiiciam  pares.  Nnmcnim  bomo  csf,  quem  pla- 
care  cupis.,  ut  piidorc  et  verecundia  laborandum  sit  ? 
Deiis  est  qui  iiiagis ,  qttam  tu  ipse ,  cxoptot  te  a  cri- 
minibus  liberari ;  non  lu  tantopere  tuam  sccurilaiem 
concupiscis  ,  quantopere  ille  toaro  salutem  expetit : 
idque  r^  bus  ipsis  docuil.  Non  habes  fiduciam  ?  Eo 
ipso  potes  flduciam  habere,  qnnd  ita  affectus  sis  : 
maxiroa  eniro  (idticia  est,  cum  quis  se  existimat  fidere 
non  debere.  Nam  ut  summoperc  pudenda  res  est,  ju- 
stificare  seipsuro  coram  Domiiio  :  illc  eniin  iinpurus 
est  quicumque  Id  facit ,  etiamsi  oninibus  hominibus 
sanctior  fiierit :  ita  qiioque  jtislus  fit ,  qui  se  credit  * 
omnium  bominum  cxiremum  esse.  Cujus  rei  tesies 
8unt  Pharisacus  et  publicanus.  Ne  igitur  despondea- 
mus  animiim  ob  peccala ,  neqite  despercmus ,  sed 
adearous  Deuro,  procidamtis,  obsecremus,  quemadmo- 
dnm  iste  fccit .  hactenos  bona  mente  usns.  Non  de- 
spondere  animum,  non  despcnire,  confiteri  peccata  , 
poslulare  dilationein  aliquam  ct  niorain,  et  omnia 
ista  bona  sunt  et  meiftis  coniril» ,  et  aniroas  horoi* 
liata;.  Qux  jain  sequuntur,  nequaqiiam  siroilia  sant 
superioribos  :  quie  enim  per  supplieatlonem  congre- 
gaverat ,  hasc  omnia  in  unlversoro  effudit  per  iram , 
quam  iii  proxirouro  exereuit.  Sed  jani  ad  moduin  do- 
natoi  veniae  proccdamus.  Ytdeamas  quaiilatem  istius 
remissionts ,  et  quibus  robus  ad  id  dominus  adducttis 
fuerit.  Mi$ertu$  Utiu$  dominu$ ,  inquit  evangdista , 
ab$olvH  eum ,  et  deHtum  renueit  ( Matth.  iS.  27  ).  Ille 
dilaiioncm  peiiitt  iste  venlam  ooncessit ,  adeo  ut  plus 
ccperlt ,  quam  postularit.  Quaproptcr  Paulos  inquit , 
Et,  4^1  pote$t  omnia  facere  tuperolmndantiu$  quam  pe^ 
imu$ ,  aul  cogitamu$  {Ephe$.  5.  20).  Non  enim  p«)tes 

cogitare  lanla ,  qiiania  ille  iiistituit  doiiare  ttbi.  Ne 


27 


S.  JOANNiS  CirRYSOSTOMl  AUCIIIEP,  CONSTANTINOP.  28 

Redde  m  quid  debe$  :  non  dtxil,  Reddc  ceiiiuiii  deiia- 


igiiiir  pudefias,  nevo  erabescM,  iiiio  fiotius  pudorem 
de  peccatis  collige ,  ne  desperes,  ncve  »bsistas  a  pre- 
calione,  sed  accede ,  iieet  peccator  m ,  ui  reconcilies 
tibi  Dominum  ,  ut  des  illi  locmn  suani  humanitatem 
in  condonatione  tuorom  crimtnum  cxliibendi :  quia , 
si  tfineas  accedere ,  iinpedi^  iliius  bonitatcm»  renu)' 
raris  illius  benigiiilatis  largitatem ,  quantum  ad  te 
auitiel. 

Non  solm  prece$  vemam  impetrani,  ecd  eum  gratia 
Dei.  Recordutio  peccatorwn  vlUi$.  Pauiui  peccatorum 
$norum  recordatur,  —  Ne  :giiur  anintuin  despondea- 
muSy  nevc  nos  scgnes  tinnJosque  ad  preces  cxbi* 
Jbeainus.  Etiamsi  deirusi  simus^ad  b»ratbrum  malt- 
tix,  facile  inde  nos  eilraliere  poierit.  Ncmo  tanlvin 
pcccavit  quantuio  iste :  nain  in  omne  genus  scclerum 
proruperat :  id  enim  slgnirtcant  dcna  millia  talento» 
rum  :  nemo  ita  inops  virtulis  est,  ut  istc  fiiit :  hoc 
cnir.i  intelligitur  ex  eo,  quod  nibil  babercl  quod 
rcpeiideret.  Attaincn  undecumque.  dt  ^ertum  et  in- 
openi  potuit  vis  precum  liberare.  Tantum,  in4|uit,  va- 
lct  precaiio »  ut  eum  qui  uinumeris  rebus  et  faetis 
Doiiiinum  offenderit ,  a  poena  et  suppUcio  erlpepe 
possii  ?  Poteil  baud  dubie.  Non  enim  illa  sola  est  quoi 
omni:i  conficit,  scd  habet  soeiam  et  auxiliairlccm 
masimam  humanitatem  Dei ,  qui  prcces  accipit,  eujus 
viribu&omnia  fiuni»  et  qu»  orationem  efOeacem  red- 
didil.  Id  igiuir  subindicaiis  ,  disit,  Miurtu$  dommu$ 
eju$  ab$olvit  eum^  et  ce$  alieHum  remielt  d :  ut  discas,  et 
posi  prcces,  et  ante  preces  domiiii  viscera  totum 
illud  iiegolium  Jecissc.  Egre$$u$  autem  ille  invenii 
unum  cori$ervorum  euorum^  qui  ip$i  debebat  centum 
denario$ ,  et  tenen$  $uffoeabat  eum  dicene  :  Redde  quod 
debe$  {Matth.  iS.  fS).  Qiiid  soelcstius  ficri  potcst? 
Adliuc  enim  beneficii  vocem  in  auribus  gerens,  obli- 
tus  esl  berilis  bonitatis. 

7.  En  quantum  bonum  est  peceaiorum  suorum 
meiiiinisse  :  si  euim  bic  perpetuo  eorum  memonam 
reiiuiiisset,  non  tam  ferus  etimmanis  factus  fuisset. 
Proptcrea assidue dico, nec  omittam  dicere,  valde est 
uLile  et  necessarium  perpetno  recordari  delictorum 
omiiiiim  :  nihil  eniin  ita  rccie  institutaro,  traciabiiem 
el  mitcin  animam  facere  potest,qiiam  pcrpetuadelicto- 
rum  rccordatio.  Ideo  et  Pau!us  non  solum  peccatorum 
eorum,  qux  ante  lavacrum,  sed  eliam  qux  post  ba^ 
ptismum  commissa  erant,  memor  fuii,qnamvis  semel 
<Miifiia  et  deleia  et  exstiiicla  essent.  Si  autem  ille 
eorum  ,  qux  ante  baptismum  gesserat,  memor  fuit, 
multo  magis  nos,  quse  post  bapiismum  acta  sitnt,  iii 
roemuria  retinere  d^mus ;  noii  enim  soliim  ilia 
isiiusniodi  recordationc  exstinguimus,  sed  et  inde 
erga  omnes  homines  mitiorcs  efTiciemur,  et  Deo  cum 
majori  beiievoientia  inserviemus ,  iiieffabiiem  ejus 
humanitatem  ex  isiiusinodi  memoria  perspicientes. 
Quod  isle  oon  fecit,  sed  oblitits  magnitudiiiis  debito- 
nmi  suomm,  etiam  beneficii  dooiini  non  recordatus 
est ;  oblivione  porro  beneficii  ftfctuiii  est,  ul  scele* 
rate  se  gcsserit  adversus  conscrvum,  et  sceleraie  se 
gercndo  omnia  perdiderit,  qux>  a  Dei  bimiiaie  couse- 
quutus  erat ,  Tenen$  enim  $uffocabat  eum .  dice::$  ^ 


rios  :  piiduisset  eiiim  eura  nominare  tantillas  minu- 
tia»,  scd  Redde  m  quid  debe$.  Ule  autem  caden$  ad  pe- 
de$  eju$  obucrabat  dicen$  :  Pattenttam  habe  in  me ,  el 
omnia  reddam  tibi  (Matth,  18.  29).  Eisdem  vcrbis 
suam  salutem  orat,  quibus  ille  venlam  a  domino  ini- 
petraverat.  Is  autem  pr»  nimia  crudelitate  ne  istis 
quidcni  verbis  flectebatur,  neqne  cogitavii,  se  per 
hxc  dicta  saluiein  invenisse.  Quiiiimo  si  debituin 
remisissei,^  ne  ita  quidem  pro  bumanitate  factuin 
illud  imputandum  fuisset ,  sed  pro  debito.  Si  enini 
ante  ratlonem  initam,  et  beneficium  acccpium  ,  boc 
fecisset,  ipsius  magnnnimttati  talc  factum  adscribl 
potuisset :  jam  vero  tam  clementer  babitus  et  tol 
peccaiorum  remissiene  donatus,  ad  parem  erga 
conservum  clementiam  obligatiis  erat.  II lc  tainen 
niltii  isUusmodi  feeil  y.  aut  in  mentem  adniisil ,  ut  co^ 
gitarel,  quantum  inleressct  inlcr  coiidona(ioiiem,quaR 
ip^i  a  dominocontigerat^et  eam  qux  erga  conscrvum 
exhibenda  erat  :  non  enim  solum  inagnitudine  debi- 
torum  aut  dignttate  personarum,  sed  eo  ipso  modo, 
quo  res  acta  est ,  magnuni  inter  utrumque  discrimen 
eonspicias.  Ulud  eiiim  debitum  decem  milliuin  talen- 
ionnn  erat,  boc  ccntum  denariorum  :  et  ilie  quidcm 
in  doininum  contumeliose  peccaverat,  liic  taiitum- 
modo  conservo  obligatos  erat :  ilic  beneficiis  acceptis 
bene  mereri  vicissim  dcbebat,  doininus ,  qui  nibil 
boni  aut  magiii  aut  parvi  ab  ipso  factum  videlKit  ^ 
omnia  rcmisil.  Attamen  niliil  horum  cogilavit ;  sed 
semcl  ab  ira  excaecatus ,  suffucabat  cum,  et  iii  carce- 
reni  coojecil  {Ibid.  v.  50).  Videntes  auiem  conservi 
ejus  indignati  smi  {Ibid.v.  51),  ut  aii  Scriplura, 
et  ante  dominum  conservi  cum  damiiaverunt  ,  ut 
discas  domini  roansuetudiiiem.  Cuni  audisset  id  do- 
minus,  rursus  adversu&eum  acciium  jiidicium  iusti- 
tuit,neqiie  vel  tuni  simplicilcr  eondemnationem  efferlt. 
sed  prius  tamqpam  de  jure  ciun  illo  disceptat.  Cxla* 
rum  quibus  id  verbis  facit?  Servenequam^  onme  debi^ 
tum  Hlud  remiu  tibi  (Ibid.  v.  52)* 

FacUiu$  $ibi  quam  aUi$  debita  remittit  Deu$. —  Quid 
melius  eo  domino,.  cui  cum  deberentur  decem  miiii&^ 
lalcntorum,  ne  verbo  quidem  stomacbatus  est ,  aai 
scele  tum  appeiiavit  ?- sed  euro  tantummodo  venam- 
dari  jussii  :  idque  eo  fine,  ut  a  debitis  iibcraretur. 
Eidein  cuni  adversas  conservum  improbe  egisset^ 
stoinaelialur  :  ul  discas  ipsum  facilius  quod  in  se 
peccetur ,  qtiam  qaod  advet su»  alioe,  remittere  solo- 
re.  Ac  iion  istudln  bocsoioioeofacit,¥erum  etaiibL 
Si  etirm,  iiiquil ,.oifers  munu$  tuum  ad  aUaft^et  iUie 
reeordatue  fueri$,  quod  frater  tuu$  habet  aUqmd  adver- 
$$un  te ,  abi  prtmicm,  ut  reconcilierie  fratri  tu&^  ae  tum 
uenien$  offer  munu$  tuum  {Matth.  5.  25.  24).  Vides 
qiiaHn  ubiquc  suts  nostra  anteponat ,  pacemque  el 
earitaiem  proximorum  summo  loco  constituat  ?  El 
rursiis  alibi :  Quieumque  repudiat  uxorem  $uam ,  preB" 
terquam  raiione  adulteriij  eam  adullerari  fadt  (Ibid.  v. 
5i).  Per  Paulum  autem  hanc  legem  sancit,  Si  qui$  vir 
uxorem  habetinfidelem,  eique  placeat  eum  ip$o  habiiare^ 
ne  dimittai  eam  (1.  Cor,  7.  12).  Quod  si  adollera  sit » 


DJS  DEGEM  MILLiUM  TALENT.  D£BITOR£  U0MILL4. 


Sd 


inquii,  ejiciaiur;  si  autem  inftdel»  si(,  ne  cxpella* 
lur  :  si,  iiiquit,  iu  le  peccairerit ,  absciude ;  si  iu  mc« 
diainoas.  Ita  el  liic,  cam  lanta  peccaia  adrersum  se 
commissa  erant,  veniam  dedit,  cam  aulem  adversus 
ro:iservum ,  licct  miuora  paucioraque,  nequaquam 
remisit,  sed  ultionem  persequutus  esl :  et  hic  quidem 
etim  scelestup'  appcllavii,  iilic  ne  verbo  quidem  con- 
irisUiviL  Et  ideo  hic  illud  quoque  adjuuctum  cst, 
quod  domiuus  iratus  trndiderit  eum  tortortbus  :  cum 
autein  ab  illo  reposcebat  nitioiicm  decies  mille  taien- 
liim;nihil  istiusmodi  addilum  fuit  :  ut  iutelligas  illic 
quidem  calculum  subductuui  fuisse,  iion  irarumySed 
soliicitudinis,  qua:  venix  locani  pararet.  lloc  autein 
peccatum  dominum  plaiie  cxacerbavii.  Quid  igilur  cst 
pejiis  iiijuri»  recordatioiie,  cum  benignilatem  Dei  jam 
depromplam  revocct,  et  qusr;  non  potueruiit  cfTicere 
alia  peccaia ,  hxe  erOciat  fra  adversus  proximum  ? 
Atque  scripium  cst,  Dei  dona  esse  sinc  poeiiitentia 
{Rom.  il.  29).  Cur  igilur  hic  posl  cductum  munus , 
post  progressnm  befiiguil:item ,  rediiclus  esl  calculns? 
Propier  injuriae  memoriam  :  quatnobrem  non  crra- 
verit  quis,  si  hoc  pe<^atum  oniiti  peccato  gravius 
pronuntiet  :  alia  eniin  omnia  ^.  iiiiam  impetrare  po» 
tuerunt,  islud  solom  adeo  noi  potuit  veniam  adi- 
pisci,utjain  deleta,  et  jame:s(inc(a  iterum  reno- 
varit. 

Nihil  ita  Deu%  odit  ut  mentem  memorem  injwnm,  — 
Doplex  igitur  malum  pertinax  injiirisc  memoria ,  et 
quoil  nutlam  exciisa:ionem  apud  Deum  babeat,  et 
quod  reliqua  peccata  jam  remissa  iterum  revocet ,  et 
contra  nos  constHuat.Quod  ipsum  et  hic  factum  est : 
nihil  enini,  nihil  omnino  ila  Dcus  odil,  el  aversatur , 
ut  hoininein  oflensarom  memorem,  el  (enacis  irx.  El 
illud  quidem  praccipiie  cx  boc  loco  declaravlt ,  ct  ex 
oratione ,  in  qua  jussit  rios  ila  dicere  ;  Dimitte  nobis 
debita  nonru ,  iicul  et  no$  dimittimui  debitoribus  nostris 
(Uatth,  6. 12).  Ilxc  igitur  oninia  docti,  et  parabola 
ista  in  cordibus  inscripia,  cum  cogitaverinius  quas 
passi  suinus  a  conscrvis,  cogitemus  quae  fecimus  in 
psum  Dominum,  et  iiietu  propriorum  criniiiium  iram 


dealienis  deliciis  eoilectam  facillime  poterimus  sum- 
inovere  :  si  eiiim  meminisse  oportet  delictonim»  pro* 
priorum  lantum  meminisse  oportet ;  quod  si  proprio- 
rum  mcmores  fucrimus,  numquam  aliena  delicia 
suppuiabimis  :  conlra  si  illorum  obliviscamur,  ista 
facilius  obversabuntur  rtoslris  cogilationihus.  Nani  et 
hic  si  decies  mille  talentoruin  memor  fuisset ,  num- 
quam  centum  denariorum  recordationem  relinuisset. 
Ideo  postquam  illorum  obliius  erai ,  factum  est ,  iit 
conservum  suflbcaret,  et  pauca  volens  exigcre,  neqtie 
illa  quidem  assequutus  est ;  sed  et  decies  niille 
talentorum  moicm  in  suum  ipsius  caput  rctraxii. 
Quocirca  audacier  dlxero ,  omni  peccato  istud  gra- 
vlus  esse  :  quinimo  non  ego  hoc  dico,  sed  Christus 
per  parabolam  tsiam  istud  declaravit.  Si  enim  noa 
decein  millibns  talentum,  hoc  e&t ,  Inefiabilibus  pec- 
catis  istud  graviiis  esset,  nequaqnam  hujus  causa  illa 
omnia  jam  doData  revoeata  fuissent.  Nihil  igiiur  iia 
studeamus,  qoam  ut  ipsi  ira  vacemus ,  et  nobis  in* 
fensos  reconciliemus  :  cum  illud  sciamus,  nullain 
nec  orationem,  nec  cleemosynam,  nec  jejoniam,  iiee 
participationem  mysteriorum ,  aut  aliud  quidpiam,  sl 
memores  offbnsarum  simos,  nobis  patrociuari  posse 
in  illa  die  :  ut  contra  si  boc  peccalum  superemiiSf 
etiamsi  mille  delietis  iiiquiiiati  simas ,  veniam  ali- 
quam  consequi  nos  posse.  Nec  meus  semio  est  iste , 
Sed  illius  qui  lunc  nos  judicaturus  est  Dei.  Quemnd- 
nioduni  hoc  iii  ioco  pronuntiavii :  Ua  ,  inquiens ,  fa* 
ciet  pater  meus ,  it  non  remiseritis  unusquisque  ex  eor* 
dihus  vestris.  Et  rursum  alibi :  Si  remseritis  koan- 
nibus  deiieta  sua ,  remittet  et  vobis  pater  vester  eeeUsii$ 
(Matth,  18.  55  et  6.  14).  Ut  igitur  et  bic  mansnettm 
et  niitem  agamus  viiam,  et  illic  veniam  et  remissio- 
nem  obtineamus  :  studendum  ac  satagendam  est,  ut 
qaotquot  habemus  Inimicos,  eos  nobis  reconciliemus  : 
iia  enim  ct  Doniinum  noslram,  etiamsi  sexcenties  pec- 
cavcrimus,  nobis  reconciliabimus ,  et  futura  bona 
adipiscemiir,  quibus  nos  dignos  opto  fieri ,  gratia  et 
hiimanitate  Domiiii  nostri  Jesu  Christi ,  cui  gloria  et 
imperium  in  sxcula  snccalorom.  Amen. 


AD  HOMILIAM  IN  ILLUD, 
PATER,  Sl  POSSIBILE  EST,.TI\ANSCAT  A  ME  CALIX  ISTE,  etc.  , 

MOIVITUl»!. 


Non  temporis  certam  notam  prae  se  fert  bxc 
bomilla;  vixque  deprehendi  posse  videtur  Aniio- 
chixne  an  Constantinopoli  hxc  concionatus  sitCbry- 
sostomus.  Hoc  onam  initio  commemoratur,  nimirum 
paucis  aiile  diebus,  contra  rapaces  et  avaros  ^niolta, 
eaque  admodum  gravia  dicta  fuisse.  Quam  aittem  hic 
memoret  concionem,  haiid  ita  facile  est  augorari. 
Multis  enim  in  locis  prxdones  illos  publicxque  rei 
pestes  alibi  vehemeftter  inseciatur  ille. 

Aliquid  tamcn  lucis  ex  iis  quae  post  principium  di* 
contur,  nos  mutuari  posse  putamus.  De  proposiui  le- 
ctione  agens  Chrysostomus,  nempe  :  Pater,  si  possi- 
bib  estf  transeat  a  me  calix  iste :  verumtamen  non  sicut 


ego  volOf  sed  sieut  tu ;  ita  lof|nilur  :  Nam  ei  muitos 
qucerere  arbitror,  qua  de  causa  dicta  htec  sint  a  Christo^ 
ac  verisimite  est  eos  qui  adsunt  htBreticos  hwc  verba  ar- 
ripere,  multosque  ex  simpticioribus  fratribus  supptan- 
tare.  Unde  liquet  hsereticos  iHos,  qui  Fifium  Patre 
minorem,  ipsiqiie  dissimilem  dicebanl,  nempe  Ano- 
mceos,  Chrysostomi  condonibus  interfuisse.  lilud  ati- 
tem  frequenier  Antiochiae  accidisse,  et  pncsentes  barrc- 
ticosChrysostomumconfuiasse,  ipse  diserteai(,Tomof 
de  Incomprehensibilicontra  AnomoeoSyCOl.  701-702, 
idi|)snmqae  postea  subindical  col.  779 ,  et  col.  704  ih 
h:rc  verba  qiieis  Christiis  Pelrum  repulit,  Vade  post  me, 
satdiia,  otc,  cadem  peiie  ip<^a  qurc  hic  paulo  post  ia« 


5!  S.  iOANNIS  CIIRYSOSTOMI  AnCHIEP.  CONSTANTINOP.  3i 

iliuin  habcs,  iisilcmque  fere  ferbis  commemorat.      min.is;  quod  lamcu  coiijectune    (aiitum   ioco  d.- 


Qaamobrem  pntaverim  lianc  homitiam  Antiochia:  ba- 
bttain  ruisse,  nec  diu  posi  illas  contra  Anomoeos  llo- 


ctum  sii. 
Iniorpretatio  Latina  csi  Fronionis  Ducaei. 


IN  ILLUD, 

PATER,  SI  POSSIBILB  EST,  TRANSBAT  A  MB  CALIX  ISTE  :  VERUMTAMEN  NON  SIGDT  B60  YOLO, 
SED  SICUT  TU  (  Matth.  26.  39  )  :  ET  CONTRA  MARCIONISTAS,  ET  MANICHiEOS,  ET  QUOD  IN- 
GERERB  SE  PERICULIS  NON  OPORTEAT,  SED  OMNI  TOLUNTATI  DEI  VOI.UNTATBM  ANTE- 
'^BRRB    (a). 


1.  Profund.im  scclionem  nuper  inflixinius  iis  qui 
praedanturet  alios  per  avariliam  fraudare  conantur; 
non  ui  eos  vulnerareinus,  sed  ut  eos  corrigeremus  : 
non  quod  hoiniiics  odio  prosequamur,  sed  quod  im- 
probiLtiein  aversemur.  Quandoquidem  mediciis  etiam 
secal  ulcus,  non  qiiod  aegro  sil  infestus,  sed  quod 
morbimi  et  vulnus  oppugnet.  Age  paululum  quietis 
faodie  demus  ipsis,  ut  a  dolore  possinl  respirare, 
neque  frequenler  icti  a  medicina  resiliant.  Ila  faciunt 
et  medici :  emplastra  post  sectiones  imponiint ,  ac 
medicamenta,  tum  aliquoi  dies  elabi  sinunt,  dum  ea 
excogiLint,  quae  doiorem  possint  mitigare.  Hos  utique 
nos  eliain  bodie  imiterour,  ac  indulgeamus  ipsis,  ut 
ex  sermone  nostro  utilitaiem  percipcre  valeani,  acde 
doginalibus  institula  disputalione  sermonem  ad  ea 
quae  lecla  sunt  iraducamus.  Nam  et  niullos  quaerere 
arbitror,  qua  de  caussi  dicta  baec  sint  a  Cliristo  :  ac 
Yerisimile  est  eosqui  adsunt  baereticos  haec  verba 
arripere,  multosque  ei:  fratribus  simplicioribus  sup- 
planiare. 

Lectio  ttne  intelUgeniia  non  prodest.  —  Ut  igitur  et 
illorum  propulsemus  insullus,  et  eos  qiii  qu  vstioncs 
proponunt,  anxietate  ac  perturbaiione  liberemiis,  lo- 
cuiii  istum  pertraclantes  horum  verboruin  cxpo- 
silioni  sic  imrooremur,  ut  reconditos  qiiosque  sensus 
attingainus.  Non  enim  surficit  leclio,  nisi  aocedat  et . 
oognitio  :  nam  eC  Candaces  euniichus  legebat,  scd 
quousque  praesto  fuit  qui  doceret  eum,  qiiid  iliud  es- 
set  qiiod  lcgebat,  non  magiiam  inde  ulilitatem  perce» 
pit.  Ne  igitur  idem  vobis  contingat,  ea  quae  dicuntur 
advertite :  attendile  animum,  el  studiosam  mihi  miMi- 
tem  praebele  {Act.  8.  27.  sqq.) :  acri  sil  acic  prxdilus 
oculus,  attentusinlclleclus,  aniina  cnris  sx^cularibns 
expedila,  ne  in  spinas,  ncc  in  petras,  neque  sccus 
viam  verba  spai^amus  (Luc.  8.  5-8) ;  sed  fecundnin 
ac  pingue  quoddam  arvum  colcnlas,  ubcrem  segeleiti 
demetamus.  Si  enim  boc  pncto  scrmoni  atte.itas  aii- 
res  pncbuerilis,  cuin  leviorem  nobis  laborcni  reddc- 
lis,  tum  eflicielis,  ut  facilius  id,  quod  quaerilur,  repc- 
rire  possitis.  Quid  igilur  locliim  est  ?  Pater^  si  possi- 
bileest^  iransecn  a  me  caiix  iste  (Matlh.  26.  39).  Quid 
tandein  isiud  esl  quod  dicit?  Nos  enim  oporlci,  ubi 
prius  vcrborum  seiisum  exposuerimus,  solutioneni 
deinde  subjungero.  Quid  igitur  dicit  ?  Pater,  si  possi- 

(a)  Cdllata  com  ^s.  Regio  1958,  qui  pauca  exblbel  tectio- 
Qiuu  disctiiuiiia. 


biie  est,  transfer  a  me  crucem.  Quid  ais?  ignorat 
sitne  boc  possibile,  an  non  possibile  ?  Quis  hoc  dicat? 
Etsi  vcrba  ignorantis  sint  :  nam  haec  additio,  Si,  du- 
bilantis  clt;  verum,  ut  dixi,  non  oportet  verbis 
adliaerere,  sed  ad  sensa  converti,  et  scopum  nosse 
dicentis,  et  causnm  et  occnsionem,  omnibusque  col- 
lectis  sensum  in  eis  latentem  indagare.  Ineflabilis 
ergo  sapientia,  illc  qui  Pntrem  ita  novit,  ut  Fiiiuin 
novit  Pater,  qui  poluit  hoc  ignorare?  Neque  enim 
qnajor  est  cognitio  passionis,  qiiam  illa  natunc, 
quam  solus  ipse  novit  exacte.  Sicut  enim  novU  me 
Pater,  inquil,  et  ego  agnosco  Patrein  (Joan.  10.  15). 
Etquid  dico  de  unigenito  Dei  Filio?  Nam  neqiie 
prophctae  videntur  id  ignorasse,  sed  manifeste  no- 
visse,  muliaque  cum  asseveratioue  praedixisse,  opor- 
lere  ut  lioc  fieret,  atque  id  omnino  futurum. 

MaricB  integrita»  ac  puritae.  Miracula  Chrieti  in 
morte,  Mors  prophetarum  futura  preedicentium.  — 
Audi  sane  quo  pacto  diversa  rattone  omnes  crucem 
praenunlient.  Primus  est  Jacob  patriarcha  :  siquideni 
ad  ipsum  sermonem  dirigens  ait :  Kxgernme^  fili  mf, 
ascendisti  [Gen.  49.  9),  gerroen  scilicet  virginem  vo- 
cans ,  et  Mariae  inlegritaiem  ac  purilatem  hac  voce 
significans.  Tum  crucem  designans  dicebat :  Aeciim- 
bens  dormnsii  ut  teo^  et  quasi  calulus  leonis,  quis  susci- 
tabit  eum  (Ib.)J  Moricm  quippe  dormitionem  illius  ct 
somnum  appellavit,  et  mortem  cuin  resurreciionc  co- 
piilavit,  dicens  :  Quis  suscitabit  eum  f  Alius  quidera 
iiemo,  sed  ipse  scipsiim.  Quapropter  dicebat  etiani 
Christus  :  Potestateni  habeo  ponendi  animam  meanif  ei 
potestatemhabeo  sumendi  eam  (Joan.  10. 18) :  et  rursiis. 
Sotvite  templum  hoe^  et  in  tribus  diebus  excitabo  illud 
( Id.  2. 19 ).  Quid  porro  estillud,  Recubans  dormiisti  ut 
leofSicui  leo  nimirum  non  solum  dum  vigilat,  sed  etiain 
dum  dormit,rormidabilis  est :  sic  et  Cliristus  non  ante 
crucem  lantum,  sed  et  in  ipsa  cruce,  atque  in  ipsa  morte 
formidabilis  fuit,  magnaque  tum  miracula  edidil,  duni 
solis  cursum  retro  convertit,  petras  scidit,  terram 
tremerecit,  velum  tcmpli  conscidit,  usori  Pilati  inetum 
injectt,  Judam  coarguit.  Tum  enim  dixit  :  Peccavi 
tradens  sanguinem  innocentem  (Matth.  27.  4.  et  19). 
Alque  hoc  Pilali  uxor  indicabat,  Nihit  tibi ,  et  jusio 
w/t :  mif//a  entm  passa  $um  per  visum  propler  eum. 
Tum  orbem  terrnrnm  lcnebrae  occuparunt,  et  mcoio 
die  nox  apparuit,  tum  mors  contabuit.  ejusane  vis  ac 
pole>tas  dcstructa  cst ;  niulia  ccrle  corpora  sancioruin 


IN  ILLUD^  PATER,  SI  POSSIWLE  EST,  TRANSEaT.  ETC. 


53 

qui  dormierant»  surrexeninu  Haec  olim  prxdtceng  |va- 
triarelia,  et  ostendens  illum  etiam  cruciOxum  formi- 
dabitem  Tore,  dicebat ;  Recubaiu  d(frm»$H  ut  Uo :  nec 
dixit,  Dormies,  sed  Bormiisli^  propicrea  quod  illud 
omnino  erat  futurum.  Mosenlm  hicest  propheiarum, 
ui  multis  in  locis  tamquam  pr.Tterita  fulura  praedi- 
cant.  Nam  quemadmodum  fieri  neqult ,  ut  quse  jam 
evenerunt,  non  eveniant :  ita  neque  ut  boc  ,  tameisi 
futurum  esl,  non  eveiiiat.  Propterea  nlmirum  pcr 
speciem  temporis  jam  praeteriti  Tulura  praenuntiant, 
ut  liac  ratione  fieri  non  posse  significent,  quin  cxituin 
habeant  ac  prorsus  eveniant.  Sic  etiam  Davicl  crucem 
'  designans  aiebat :  Foderunt  manus  mea$,  et  pede$  meo$ 
(P$aL  21.  i7).  Non  dixit,  Fodient,  sed  Foderunt,  Di- 
numeraverunt  omnia  o$$a  mea  {Ib.  v.  18).  Nec  soliim 
hxc  dlxit,  sed  eiiam  ea,  quae  a  miliiibus  facla  sunt. 
Divi$erunt  $iln  ve$limenla  mea,  et  $uper  v^tem  meam 
mi$erunt  $ortem  {Ib.  v,  19).  Neque  hoc  soium,  sed 
etiam  quod  eum  felle  cibarunt,  ct  aceto  polarunt : 
Dederunt  enim,  inquit,  i/t  euam  meam  fel^  et  in  $iti 
niea  potaverunt  tne  aceto  {P$aL  68.  22).  Alius  rursos 
eum  lancea  percussum  ab  lllis  fuisse  narrat  :  Yide» 
bunt  enim,  inquil,  inqnemtran^pxerunl  (Zach.  12. 10). 
Isaias  autem  rursus  aliier  crucem  prxnunlians  di- 
cebat :  Sicut  ovi$  ad  occi$ionem  ductu$  e$t,  et  $icul 
agnu$  coram  tondente  $e  mutu$ ,  $ie  non  apendt  ^$ 
$uum,  In  humilitate  eju$  judicium  ip$iu$  $uhlatum  e$l 
(I$aL  53.  7. 8). 

2.  Mortem  Chri$tu$  $ubire  non  recu$avit,  Mirabitia 
cruci$  opera.  —  Tu  vero  mihi  observa,  quo  pacto 
unusquisqne  istonim  taniquam  de  rcbus  prxteritis 
verba  faciat,  ut  ea  plane  fulnra ,  et  sine  contradi- 
clione  eventiira  per  hoc  (cmpns  oslendat.  Ita  quoque 
David  boc  jiidicium  dcscribens  aiebat :  Qtiar^  fre- 
muerunt  gente$ ,  et  populi  meditaU  $unt  inama  f  Ad^ti" 
terunt  rege$  terrm,  et  principe$  convenerunt  in  unum 
adver$u$  Dominum,  et  adver$u$  Chri$tum  eJM  (P$aL 
8.1.2).  Neque  vero  judicium  tantum  et  crucetn, 
quxque  in  cruce  coniigerunt,  commcmorat,  sed  cum 
quoquc  qul  tradidit ,  quod  nimirum  conlubernalis,  ct 
ejusdem  particeps  mensae  fuerit.  Qui  enim  edebat  pa^ 
ne$  meo$,  magnificavit  $uper  me$upptantalionem{PsaL 
40.  10).  Vocem  quoque  sic  effert,  quam  emissurus 
erat  in  cruce  :  Deu$,  Deu$  men$,  quare  me  dereli- 
qui$li{P$aL  21.  2)  ?  Tuni  sepulcrum  rursus  :  Po^uc- 
runt  me  in  lacu  infimo^  in  tenebro$i$  et  in  umbra  mor' 
ti$  {P$aL  87.  6).  Et  resurreciioiicm  :  Non  cniiii 
derelinque$  animam  meam  in  inferno,  neque  dabi$  san  • 
ctum  tuum  videre  corruptionem  {  P$aL  15.  10 ).  Et 
ascensionem  :  A$cendit  Deu$  injubilaiione,  Dominus  in 
voce  tubcs  {P$aL  46.  6).  Ilem  sedem  a  dextris :  Dixit 
Dominu$  Domino  meo,  Sede  a  dextri$  mets,  donec  po- 
nam  inimico^  luo$  $cabeUum  pedum  tuorum  {P$aL  109. 
1).  Isaias  vero  cnusam  cliam  expressit  dicens  : 
Quoniam  ab  iniquitatibu$  popuH  mei  duclu$  e$l  ad  mor^ 
tem  ( l$m.  53  8),  et  quod.  Quoniam  omne$  $icut  ove$ 
erraverunt^  ideirco  mactatur  {Ibid.  v.  6.  7).  Tum  ad- 
jicil,  oiiid  ex  eo  boni  consequutum  sit,  dicens,  Livore 
efn$  ntis mnne^  $analt  $umu$ {lb.v,%) ,  el qnod,  Pec- 


34 


cata  mullorum  tuUt  {I$ai.  53.  12 ).  Ergone  proj^hcL^e 
quidem  crucem  noverant,et  crucis  causam,quaequepro ' 
pter  crueem  commoda  obvenerunt,  cl  sepulcrum,  et  ro- 
surreciionem,  et  asconsionem,  et  proditionem,  et  ju- 
didum,  ei  omnia  exacte  descripserunr :  qui  vcro  ini- 
sit  eos,  el  hxc  illis  digenda  mandavit,  ipse  ignoral  ? 
Quis  umquam  prudens  hoc  dixerit  ?  Yides  non  esse 
verba  untum  temere  spectanda  ?  non  enim  hoc  solum 
cst  duhium,  sed  et  majoreih  id,  quod  sequitur,  dubi- 
tandi  occasionem  afferL  Quid  enim  ait?  Pater,  $i 
po$»bite  et/,  transeal  a  me  caVix  i$te,  Noii  cnim  solum 
ignorasse  reperietur,  sed  ciiam  cruccm  recusasse. 
Haec  namque  verborum  istorum  est  senientia.:  Si  li- 
cet,  inquit,  ne  subeam  crucem,  neve  interficiar  :  ta- 
metsiPelrum  apostblorum  principem  boc  ipsi  dicen- 
tem,  Propitiu$  tibi  t$to,  Donutie  :  non  erit  tibi  hoc^ 
adeo  vebementcr  increpavlt,  ut  diccret :  Vade  po$t 
me,  $alana  ,  $candatum  mlhi  e$  :  quia  non  $api$  ea^ 
qutB  Dei  $unt ,  $ed  ea  quce  hominum  {Matth.  10.  22. 
23):  idque  cum  bealum  illum  pauloante  prjedicasset. 
Yerum  adeo  vidcbatur  absurdum  esse  non  crucifigi, 
ut  illum,  qui  a  Paire  revelaiionem  acceperat,  qui 
beatus  dictus  fuerat,  cui  caelorum  claves  tradiiae  fue- 
rant,  satanam  appellaret,  et  scandalum,  ac  lamqiiam 
ea  quae  Dei  sunt,  minime  sapieiitem  accusaret,  pro^ 
plerea  quod  dixerat,  PropUius  tibi  e$to,  Domine  :  non 
erit  tibi  hoc^  ut  crucifigaris.  £rgo  qui  discipulum  con- 
tumeliis  affecit,  adcoque  graviier  in  iilum  inveclus 
est,  ui  ct  satanam  post  lanias  laudes  appcllaret,  quia 
dixerai,  Ne  crucifigaris  :  quo  pacto  nolebat  ipse  cru- 
cifigi  ?  Quomodo  vero  postea  boni  pastori  depingens 
imagincm  ,  hoc  priccipue  virtutis  ejiis  indicium  esso 
dixit,  ut  pro  suis  ovibusoccidatur.  iUi  dicens :  Ego  $um 
pa$tor  bonu$  :  bonu$  pa$tor  animam  $uam  ponit  pro 
ovibu$  {Joan.  10.  II)?  Neque  vero  hic  subsiitit,  scd 
adjecit :  Mercenariu$  autem,  et  qui  non  e$t  pastor^  rt* 
det  Inpum  venientem  ,  et  dimittit  ove$ ,  et  fugit  {Ib.  r. 
12).  Si  ergo  boui  pastoris  est  occidi,  mercenarii  vero 
nolle  hoc  patl,  quomodo  ille,  qui  se  bonum  paslo*- 
rem  profitctur,  occidi  recusat  ?  quomodo  autem  di- 
cebat,  Ego  pono  animam  meam  a  me  ip$o  {Ih.  v.  18)? 
Num  si  a  teipso  ponis ,  qui  fit,  ut  allerum  roges,  ne 
ponas?  quomodo  iiem  hac  occasione  laudat  eum  Pau- 
lus,  in  harc  verba  :  Qui  cum  in  forma  Dei  e$$et,  non  ra- 
pinam  arbitratu$  e$t  e$$e  $e  csqualem  Deo  ,  $ed  extna' 
nivii  $emetip$um  formam  $ervi  accipien$^  in  $imilitudine 
hominum  faclu$,  et  habitu  inventu$  ut  homo^  /iititii/ia- 
vit  $emetip$um  factu$  obedien$  usque  ad  mortem,  mor^ 
tem  autem  cruci$  {Philipp,  2.  6  -.  8)?  Ipse  vero  rursiit 
sic  dicil :  Propterea  me  diligit  Pater ,  ^tita  ego  pono 
animum  mcam,  ut  iterum  sumam  eam.{Joan.  10*  17)* 
Si  cniin  non  vult,  sed  recusat,  et  Patrem  orat,  quo- 
modo  propterea  diligitur  a  Patre  ?  Cariias  eiiiin  est 
eorum,  quae  ex  animi  sentenlia  fiunt.  Quomodo  au- 
tem  rursus  ait  Paulus  :  Diligite  invicem^  $icut  et  Chri^ 
$iu$  dilexit  no$,  et  tradidit  $emetip$um  pro  nobi$  {Eph. 
5.  2)?  Christus  ipse  rursus,  cum  esset  crucifigendas, 
dicebat,  Paler  ^  venit  hora;  glorifica  Filinm  tuum 
(Joan.  17.  1) :  gloriain  vocans  Crucem.  Etquomod'* 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARGHIfelP.  CONSTANTINOP. 


55 

hk  recusat,  illic  argel?  Gloriain  eiiiin  esse  criicem, 
audi  qiipmodo  lesielur  evangelisla,  dicens  :  Nondum 
enm  eral  dalu$  Spintui  ianctui ,  quia  Jesus  nondum 
eral  glori/icalus  (  /rf.  7.  39  ).  Horum  aulem  verbo- 
rum   hxc  est  senleniia  ;  Nondum  erat  daia  gralia, 
quia  noiidum  restinctumeralDei  erga  liomines  odium; 
quod  nondum  Christus  ad  cruceni  processisset.  Crux 
enim  Dei  in  homines  odium  restinxil,  Deum  cuta  ho- 
minibus  reconciliavit,  terram  C3*lum  erTecii,  homines 
curo  angelis  miscuil,  mortis  arcem  munilissimam  di- 
ruit,  diaboli  vires  enervavit,  peccati  virtutem  dele- 
vit,  terram  ab  errore  liberavit,  veritatem  reduxit, 
dxmones  expulit,  templa  deslruxit,  altaria  subvertil» 
iiidorein   sustulit  sacriGciorum ,  virtutem  Inseruit, 
Ecclesias  fundavit.  Crux  Pairis  volunlas,  Fiiii  gloria, 
Spiriius  sancti  exsullatio,  Pauli  gloriatio  :  Uihi  enim 
a6stl,  inquit,  gloriari,  nia  in  cruce  Dondni  no$tri  Jesu 
Christi(Gal.  6.  14).  Crux  soleclarior,  radiis  splcndi* 
dior  :  cum  enim  ille  obscuratur,  tum  ista  fulget ;  lum 
▼ero  soi  obscuralur,  non  quod  e  medio  tollatur,  sed 
quod  crucis  spleudore  supereuir.  Crux  noslrum  chi- 
rographum  laceravit,  moriis  carcerem  inutilem  red- 
didil,  crux  divinx  caritatis  indicium.  Sic  enim  Deut 
dilexit  mundum,  ut  Filium  suum  unigenitum  daret,  ui 
mnnia  qui  credit  in  ipsum  non  pereat  (Joan.  3.  46).  Et 
rursus  Paulus,  Si  enim^cuminimici  essemus^  reconci" 
Uttti  sumus  Deo  per  mortem  FiUi  ejus  (Hom.  5.  iO). 
Crux  murus  incxpugnabilis,  scutum  invictum,  secu- 
riias  divitum,  pauperum  opulentia,  eorum  quibus  in- 
sidisc  parantur  propugnaculum,  eorum,  qui  bello  ve- 
xantur,  arinatura,  perturbationum  destructio,  virtuiis 
ftindatio,  signum  admirabile  acstupendum.  Generatio 
enim  hcec  signumqwerit,  et  signum  non  dabitur  ei,  nisi 
mgnum  Jona  (Uatth,  12.  39).  Itemqiie  Paulus,  Quan- 
doquidem  Judcri  signa  petunt^  etGrceci  sapientiam  qum- 
runt,  nosautem  prcedicamus  Christum  crucipxum  (1. 
Cor,  i.  22).  Crux  paradisum  reseravii  (a),  latronera 
introduxii,  genus  huinaimm,  quod  periiurum  crat,  ac 
ne  terra  quidem  dignum,  in  regnum  cxlorum  de- 
duxit.  Tanla  nobis  beneficio  crucis  bona  obvenerunt, 
et  obveniunt,  et  non  vult  crucifigi  ?  Quis  hoc,  qua^so, 
dixerit?  Sin  autem  nolebat,  quis  eum  cogebat  ?  quis 
ei  vim  inferebat?Ut  quidauiem  etpropheias  prxmi- 
ftit  annuntiantes  fore,  ut  crucifigeretur,  si  crucifigeii- 
du8  iion  erat,  neque  hoc  pati  volebat?  ut  quid  autem 
et  caiicem  cnicem  vocat,  si  utique  crucifigi  nolebat? 
hoc  enim  est  ostendentis ,  quanto  hiijus  rei  desiderio 
teneretur.  Queinadmodum  enim  sitientibus  calixsua- 
\i8  est,  sic  et  ipsi  crucifigi ;  quam  ob  rem  etiam  di- 
eebat ,  Desiderio  desideravi  hoc  pascha  manducare  oo- 
biscum  (Luc,  22.  i5) :  non  quod  hoc  tomere  diceret, 
8cd  ob  haiic  causam,  eo  quod  post  vesperam  subitu- 
rus  crucem  esset. 

3.  Contra  Anomaos  et  Arlanos  agil,  Una  volunlas  Pa* 
tris  et  Fitii,  Doctrina  delncaxnatione  Chritti,  —  Is  ergo 
qui  eiiam  gloriam  rcm  istam  appellat ,  ei  discipuluin 
increpal ,  eo  qaod  ipsuin  proliibeai ,  ct  bonuin  pasto- 
rem  ex  hoc  se  osiendil ,  quod  pro  ovibus  suis  occida- 
(a)  liic  locus  citaiur  in  concilio  sexto  cccumenioo. 


5G 


tur,  seque  desiderio  desiderare  Iianc  rem  dicii ,  ct  ad 
hoc  sponte  vcnit,  qiiomodo  rogat,  ut  hocnon  liai  ? 
Quod  si  nolebat ,  num  diflicile  fuit  ad  hoc  venietitcs 
proliibere  ?  Nunc  autem  vides ,  eum  ad  hanc  rein 
etiam  accurrere.  Certe  cum  in  ipsum  irruerent  dixit, 
Quem  qucmlis  ?  At  illi  dicunt ,  Jesum,  El  ait  /llis , 
Ecce  ego  sum ;  et  abierunl  retrorsum ,  ac  ceciderunt  in 
terram  (Joan,  i8. 6).  Cum  igilur  ebs  prius  exc^ecas- 
set ,  scque  aufugere  poluisse  ostendisset ,  luni  se- 
ipsum  tradidit ,  ut  intelligas  euin  non  necessitale ,  iic- 
qiie  vi ,  ncque  per  lyrannidem  irruentium  hoc  susti- 
nuisse  nolentem,  sed  ultro  ac  volentem  ei  eligcntcm, 
ac  mulio  ante  sic  dispensaniem.  Idcirco  prophetx 
pnemittebaiilur,  et  patriarcha;  prxdicebant ,  et  crux 
verbis  simut  ac  rcbus  praefigurabatur.  Siquidem  Isaac^ 
mactatio  crucem  nobis  designabat ,  uiide  et  dicebat : 
Abraham  pater  vester  exsultavit  ut  mderet  diem  meum  ^ 
et  vidit ,  et  gavisus  est  ( Id,  8.  56  ).  Ergo  patriar- 
cha  quidem  gavisus  est ,  cum  imaginem  crucis  vide- 
ret,  ipse  vero  rem  ipsam  recusat  ?  Et  vero  Moyses  sic 
Amalec  superavit,  quia  figuram  crucis  ostendit :  et 
sexcenta  eju8modi  in  veteri  Teslamenlo  lcguntur  acci- 
disse,  quae  crucem  prxfigurabant.  Vt  quid  igitur  ita 
fiebaiit,  si  is  qui  crucem  erat  subiturus,  hoc  fierl  no- 
iebat  ?  Id  vero  quod  sequitur,  adhuc  esl  explicatu  dtF> 
ficilius.  Cum  enim  dixissel ,  Transeat  a  me  caUx  iste , 
addidit :  Verumtamen  non  sicut  ego  volo ,  sed  sicut  tu 
(Maith.  26. 39).Ex  hoc  enim,  proul  verba  sonanl,  duas 
voluntates  sibi  invicem  conirariae  demonstranlur : 
siquidem  Pater  eum  vult  crucifigi ,  at  ipse  non  vult : 
tametsi  ubique  videmus  eadem  ipsum  cum  Patrevellc, 
fitque  eadem  eligere.  Quando  enim  dicit ,  Da  eis,  ut 
quemadmodum  ego  et  tu  nnum  sumus^  et  ipsi  in  nobis 
unum  sint  (Joan.  i7.  ii),  nihii  aliud  dicit,nisi  uiiam 
esse  Patris  et  Filii  volunlatem.  Et  qnaiido  dicit, 
Yerba  quce  ego  loquar,  non  ego  loqnor  :  Pater  aulem  in 
memanens  ipse  facit  hcec  opera  (Id,  i4.  10  ),   islud 
ipsum  ostendilur.  Cum  ergo  dicit ,  A  me  ipso  non  to- 
quor,  etame  ipso  non  veni  ( Id,  7. 28  ),  et,  A  me  ipso 
non  possum  quidquam  facere  ( Id.  5.  30 ),   non  hoc 
dicil ,  ut  ostendat  se  vel  loquendi  vel  faciendi  esse 
potestate  privatum  ,  absit;  sed  exacie  volens  osicn- 
dere  concordem  suam  esse  cum  Paire  senteoliam  lam 
in  vcrbis,  quam  in  rcbus ;  et  iu  omnibus  dispensatio- 
nibus  unam  eamdemque  esse,  sicut  jam  sspe  demon- 
straviinus.  llludenim,  A  me  ipso  non  ioquor  (  Id. 
i^.  10) ,  non  poieslatis  privaiio ,  sed  consensus  esl 
probatio.  Qui  fii  Igitur,  ut  hic  dicat,  Yerumtamen 
non  sicut  ego  voto,  sed  sicut  tu  (Malth,  26.  39)  ?  Forsi- 
lan  in  muliam  anxietatem  vos  conjecimu^ ,  sed  aiteii- 
dite  animum  :  iicet  enim  prolixior  fuerit  sermo  no- 
sier,  vigere  tamcn  atque  adolescere  vesirorum  alacri- 
tatem  animorum  probe  novi :  nam  ad  ipsam  quxstio- 
nis  solulionem  nosira  deinceps  fesiinat  oratio.  Qnam 
igitur  ob  causam  ita  dictum  est  ?  Diligenter  advertitc. 
Difficulter  admodum  admitlebatur  sermo  incarnatio- 
nis.  Siquidem  excellens  ejus  illa  clemcntia  et  altem- 
perationis  ejus  magniiqdo  res  erant  admiratione  di- 
gnissimae,  mullaque  prsparalionc ,  ut  reciperentur. 


^X^^   «eoie  po^  .  j;^  -^«^ 

^  yero  «lientem  »»'""  Jf '  ^L^jreoU»™  sit  ei- 
hominis  seme..  non  «T''^"  ,' ^^pe^ri,.  El  ror- 

{Beut.9.9),  ^''''^    .    .„„  14   |\    El  Barttcb 
LdJeremiam:Hi*I>m«oi«r.n<m««.m««' 

*•  *"'^'*'  yjtSr'«»ta  rado  «.r  pa«io»«  «« 
otnm^ume$TefeUmm,  a.i^  snffcccrunt 

bsec  solummodo  (a) .  sed  ei  «w»  ^ 

ureittr  esse  Phanu^ma  qu^^';-"^ J.„p,„ . 
rem  credibilem  reddii,  '«^*^  ^,  Neqneenim 

;«H,ttO  modo  in  bo»»°«"' ^«^.^.'ieT  ^^^  ■"» 
L  venit.  sed  in  «^™^;'»^'^^^,  et  l«*i»  •«- 

et  domire  ct  raiigan    pw  propicrca 

;-:t^trsMa:S:.i.etan«e.„. 


(„,  .^bicloeu..neodemCond«o  v.  a-comcnico. 
S    JOAH.  Ch»T»08T.  IU 


sedtpe6cnirf4 
lionem  aenim 
sepolcrttm,  et 
contigisset,noi 
latis  pessima 

ticttt  esurivit,  ticnt  fili|aii  m  j^m  w>tk.. 
roandttcaTit.  sicut  bibit,  lie  «t  aMVi—   - 
qaod  est  httmanum  oUcndca,  «i  „^ 
tunr,  quiB  aTclli  se  a  prxacnli  tiu  tm 
patitur.  Nam  si  nihil  horum  diimet.  |M<ii»  j  ^t,.^ 
Si  homo  erat.  oportcbat  cum  patt  q«»bMr,«M  mm 
Qa«nam  autem  illa  sunl?  Ot  nimimm  q*  emtf^ 
dus  erat,  formidaret  el  anxins  cstet,  nee  ^.  4,*^« 
a  prasenti  »ila  avelierelur;  »iquidem  iniiiaiertiM. 
tura  amor  prssenUum  :  proplerea  com  Terma  «tw 
camis  iudamentum  vcUet  oslendcre,  acditpeMaii». 
nem  credibilem  reddere.  nralta  cum  demontlratione 
passiones  ipsas  nudas  proposuit.  Et  hic  qoidem  nna 
Ml  ratio  :  sed  et  allcra  qusedam  cst  nihilo  isu  minor. 
Hxcquasnam  est!  Adveniens  Christns  omnem  tir- 
tutem  homines  docere  volebat:  atis  qm  docct  non 
Yerbosolum  sed  etiam  opere  in8lrtt.t :  h«c  qmppe 
doctoris  opiima  est  doctrina.  Quandoqttidem  gnheP- 
nator  quoque  dum  ditcipulum  collocat.  q.m  pacw 
chvum  traciel,  osiendil.  ei  simul  operi  verbum  ad- 
inngit,  et  neqae  loquitar  untummodo.  neque  Un- 
L.nodoopcr.lttr  :  p.rira.io..e  cum  ^^^^^^ 
cit  eum,  quem  ad  cistrttendwn  murom  inslrucluras 
1  "rcwLtus,  docet  liium  opere,  docct  ei  verijo : 
similiterel  lexlor  et  phr,«io  et  aur.  fusor.et  f^ber 
ZZ  et  omnis  arUfex,  cum  vcrhis  docet.  lum  ope- 
rrO^  ndo  -.gitur  et  ipse  nos  ad  omnem  v.rt«tem 
rrucu.ru.  advenit.  propterea  et  qua  facenda  s„nt 

1^)lZ^^»r .«  r^gno  «.*omm  ( Ma«*. 
n!\  S  c^mem  rem  expende  :  hamlles  «t  essemus 
Lmiief^k  et  ,erbi.doc«U  :  vide  qtt.i«c.o 
:r.P^aoctterit.Cttmc^mdU^^^^^ 

4.5).q«o^cw.n     P  aecepiteet  li..teum. 

pnBCinx.t  se,  ei  lavw  yc  ^^^^ 

toehttmililate  «>''f«"' P"'!*'Vf!i;L.  Mansuetu- 
u„tum  fflam  docet.  vermn  «•«»  »^^,.  q„„^„ 
ainem  rnrsus  et  ^««-"-/^^''^i^t  ait ; 
pacto?  Aiapa  V^^J^^^^Zim  pcr/ii»o  ie 

L?:?a::'r;««;c«-it(i..n.t8.^)t 


19  &  JOANIHS  CHRTeOSTqXI 

Pro  ininiicis  orare  prascepit :  rursos  boc  aiiaxn  op^- 
xibus  docet :  cam  enim  In  crucem  ascenflisset,  dixit, 
Pater^  dimUe  Ulis ;  »0«  enim  sciunt  qwd  faciunt(liu. 
553. 34 ).  Ut  igiliir  prxcepit  ui  oraremus,  sic  el  ont 
](pse»  teque  d«cet  orare»  cum  uec  ipse  dknillendi  sit 
poiesUUe  4csiitulus.  Pnccepit  rursus,  ut  iis  qui  »#s 
cderunt  bcnefuceremus,  ac  de  illis  qui  nos  calum- 
niantur  bene  mereremur  (Matth.^.  44 ) :  boc  autem 
Dpere  ipso  complevit :  siquidcm  ex  Judxis  dxmones 
cspuUt,  a  quibus  correptus  a  dxmone  appellabaiur, 
I^erscquentes  se  benenciis  cumulabai«  insidiantes 
alebaty  crucifigcre  Tolentes  ad  re(^Hum  manu  duce- 
bai.  Bursus  ad  discipuios  dicebat :  Ifolite  powdere 
aurum^  nequ^  argentum^  neque  pecuniam  in  %oni$ 
vestriz  {Matlh^  10.  9 ) ,  ut  ad  pauperuitem  incitaret : 
boc  rursus  operibus  docebat,  cum  ita  loqueretur  : 
Vulpe$  fo9ea$  habent »  el  volucret  cteli  nidot :  Fiiius 
autem  hominis  non  habet  ubi  cQpnt  reclinet  { Matih, 
8.  20)  :  noque  mensa  illi  erat,  non  domus»  non  aliud 
quidquam  ejusmodi :  non  quod  egenus  esset,  sed 
quod  bomines  ad  banc  Insistendam  viam  erudiret. 
Uac  nlmirum  rationc  docebat  illos  orare.  Dlcebant 
igitur  ilii  :  Doce  no$  orare  {Ute.  U.  i).  Idcirco 
ctiam  orat,  ul  et  ilii  discant  orare.  Sed  non  tantum 
orarc»  verumeiiam,  quo  pacto  deberent  orare,  disccriB 
illos  oporiuit :  propterea  nempe  Iradidit  ct  iliis  ora- 
tionem  iii  liirc  verba  conceplam  :  Pater  w)ster.  qui  e» 
in  cedi$,  $amtip£eiur  nomen  tuum.  Adveuiat  regnum 
iimm.  Fiai  voluHta$  tua,  $icut  in  coslo  et  in  terra.  Po^ 
uemno$lrum  quoiidiamim  da  nobi$  hodie,  Et  dimUte 
nobi$  debita  no$tra^  $icul  et  no$  dimitlimu$  debilor%bu$ 
Hostri*.  Et  m  m$  induca$  in  teutaiionem  ( Ib,  v.  2-4), 
iKic  est ,  in  periculum,  ia  insidias.  Quaudo  igilttr 
orare  jussit.  Ne  no$  induca$  in  tentalioHem,  isLod 
ipsum  reipsa  docet  illos ,  dum  alt,  Pater.,  «i  po$$ibUe 
e$l,  traaseata  me  catix  iste,  iwB  onmes  sandos  docel« 
ne  periculissese  objiciaai»  ueque  se  prxcipites  agani, 
(^  insultum  adversarioniiii  e:(specieot»  omuomqiie 
fortitudinem  pras  se  ferani :  bom  lameu  ut  ipsi  pro^ 
siliant,  seque  priores  malis  olificiant.  Quid  iu?  Ut 
iiiminiia  bumllitatem  doceat,  et  ^mj^  %W^  ct  imin^ 
liberel.  Quam  etiam  obeausani  liic  quoque,  d«m  hai^ 
dicerel,  46Mnt,  iuquit,oravil  (Matlh.  26.  39),  «t 
poatquam  orasset*  iu  dixii  discipulis,  Non  potm$ii$ 
uaa  horamgiUtre  mecumf  VigUaU^  et  arau,  ne  imreti$ 


ia  lentatioaem  {Jb.  y.  40.  41 ).  Vide^  vt  im  fiolum 
oret,  sed  eliam  admoneai  ?  Spirini$  fnfoi  prompiu$ 
««l/inqutt,  caro  autem  inprma.(Jila^h,l.  13).  ihxc 
autem  diceb/it,  nt«x  eortiio  auima  rastuni  pinncm 
depplleret»  ut  eos  superbia  liiieraret,  bumile^  reddie- 
reu  ac  modestos  cfftceret.  Quod  igitur  eos  precari 
docere  volebat,  boc  et  ipse  precab»i4ir  bumaniiiis, 
nojt  secundum  divjuiiaLem  (iast  eoim  omiMs  passlonis 
expers  Numen ),  sed  aecundum  Immanilaicm*  Porro 
utnos  orarc  docnrei,  oraliai,  el  semper  quserere  libe- 
rari  a  niaUs  :  quod  si  fieri  nequeai ,  00 ,  quod  Ikp 
visum  fueril,  coiilenios  esse.  Propterea  dicebat, 
Verumtamen  w>n  uciu  ego  volp^  $ed  $icnt  tu  (Uatt^. 
26.  59 ) :  non  quod  alia  voluntas  ejus  esset,  ei  alia 
l^atris ;  sed  ut  homines  doccret,  quamvis  a:stueni, 
quamvis  tremanl,  quamvis  pericula  Immioeant^, 
quamvis  ab  bac  vita  nolint  avcUi,  propri;«  taro€;n 
voluutati  Dei  prxrerre  voluntatem  :  quod  uiiqt^e 
Paulus  edoclus  agere,  utrumque  operc  prxstitit : 
nam  et  tentalioues  a  se  postulavit  amoveri,  cum  ita 
diceret :  Proptcr  quod  Ler  Dominmn  rogavi  ( %  Cor. 
13.  8) :  et  quoniam  Deo  visum  non  est,  ioquii,  Id- 
circo  pkcide  acquie$co  iu  infirmitaUbu$f  in  contumeUi$, 
in  per$equuUonibtu  (Ib,  v.  10).  Forte  vero  non  satis 
^pertum  est,  qnod  dicilur  :  iiaqtie  oianifestius  a  nolus 
reddetur.  Multis  «bsideb^^tur  periculis  Pauhis,  et 
orabat»  nopericulis  objiceretur.  Audivit  ^rgo  Christum 
dic^ntem  :  Sufficit  tild  gratia  mea :  mtu$  enim  mea  in 
iufirmiiale  perfieitur  (Ib.  v.  9).  Poslquam  igitur, 
quaenam  esset  Dei  voluntas,  agnovit«  tum  voluntatem 
auam  ^feinceps  Dei  voluiitati  sttbjeciu  Hiec  Igitur  utra- 
que  per  oratjonem  istam  docuii,  ut  nequepericulisnos 
objiciamus»  aed  et  oremus  oe  in  ea  incidamus  :  aiu 
amem  noa  Invaseriot,  lea  patienier  leramus,  ae  pro- 
priis  voluotati  Dei  voluntatem  praifodramus.  Qua^cuijj^ 
ita  nobis  explorata  siiit,  oremus,  ui  numqo^m  'y^ 
ieotaiionem  inlremns  :  quod  si  quandsque  inixavo* 
rmius,  Deuni  preefuiwr*  u4  nobis  paUenti.am  ei  foiii- 
tudinem  largiaiur,  ipsiusque  voluniatem  jouini  nostrsa 
voluntati  prs^feramus.  Sic  enim  flet,  ut  vitam  prae- 
aeutem  cum  securitate  transigamus^  et  fulura  Lona 
consequamur :  quorum  nos  compotes  fieri  contmgaty 
gratia  et  benignitate  Domini  nostri  Jesu  Ciirisii,  cun^ 
quo  Palri«  una  cum  Spiritu  sancto  gloria,  imperium^  bo- 
nor,  nunc  e^  semper,  et  iii  sxcula  sxculorujo.  Amen. 


SE 


mm 


IN  GONGIONEM  ^EQCENTBM 

mwjitum; 


HomlUa  de  ikUf «su  porta  et  de  Oratioae  dominica 
BQllam  ffm  s^  fert  ooMiot*  ex  qua  vel  temporis  calcu* 
lua^  T«l  loci  ki  4|Uo  babita  eat  argumentu»  ducere 
fioaaimos.  llac  unum  corto  dicere  licet  eam  Cbr; se- 
aliomo  digaam  esse^  ^usque  styli  tesseras  iu  ea  noo 
dubias  deprebendi.  aecus  quam  opinatur  Ualcsius*  qui 
proBUntiare  ausus  ea,contra  opusculiautiienlicita- 
lein  ex  styli  genere  scrupulos  oriri.  Nos  coiiira 
hon  stylnra  nuido  Gbryaostomi,   iropos  et   oraudi 


modum  bic  inveiiimus ,  sed  etiam  loca  aliis  Chryso« 
^lomi  dictis  ^ierquam  similia ;  ut  est  illud  mim.  2, 
ubi  de  corporis  humani  conslitutione  eadem  iisdem- 
quc  peoe  verbi^  dicit,  qux  libro  primo  ad  Tbeodorum 
lap.sum,  num.  13,  dixerat,  ut  ad  imam  paginam  infra 
notamus.  Faletur  tameii  Halesius  inventionem  esse 
Chiysostomi.  sod  styluni  csse  bumiliorem.  At  ego 
sine  ullo  crrandi  pcriculo  dici  posse  puto,  muita  csse 
Cbrysostonu  o|mra»  qiia;  a  iiemiue  in  4ubJUAm  vocan- 


«f  .  ^E  ANGUSTA  PORTA,  ET  IN  ORATIONEM  DOMINICAM.  |k 

lur,  guae  ab  elegantissiinis  ejusdem  opusculis  sjylo     iheleganlein,  qiiia  cum  Graeco6*pe  hOD  copgeniie-* 
roagis  defleciuni  i^uam  lixc  homilia.  Ijat,  rejecimiis  novaiiique  pdravimus. 

Ittlerpreiationem.AcliiUisSialii,  Lusitani,  etsipon' 


M  W8WTUBWA  «PCPHWII  PJ¥UM     mi,  *T    ni    lUBD,    4N0USTA    B8T    TORTA    {Mattk.  T.  ♦ ), 
UyXU:  IT«M  EU^lOiTIQ  0|IAT|6nI8,  PATER  N08TBB  (a). 


f .  Omnls  Scrfptsrae  tftvinitus  insptralaR  teetio  ant- 
miim  a^ribenfibtts  piae  religioiiis  n^iiltam  afilen  :ve- 
iferamia  atttem  evattgeffonim  ^triptura  praesiantiori- 
bns  ^oeumentls  eiiceHH :  qu»  emm  fn  ea  etfecuiitiir 
itfeta,  «iifremi  Regis  sunt  oraenfa.  Quamobrem  Us« 
qiA  iiel«  ejtiB  aeemie  tion  ebsenraitei,  hornbile  Im* 
pendiH  suppnelimv.SI  enlm  it ,  qnl  lerrenoMMii  prlBoi« 
pnm  feges  irattsgredknr,  indepreeabiles  onMiUio 
poenas  inct  :  qmmto  magis  qufi  «aiesiis  Dominl  JiMsa 
detreoiat,  fiitaferamfis  cruciattbus  afflcietur?  Qoia 
igitur  magnum  est  Ineui^  per4erfhim,  svmma  cum 
dlKgeiHla  jamjiim  leerts  atteiidMMis.  Qms  sutil  twleiii 
iHa?  Attjyifsfa  €sr,  fnqoil,  p^rfs,  elarciu  «ia,  ^mducH 
ad  tkrnn  :  et  pand  ifiMitratH  eam  {Uaith.  7,  14.)  Gi 
mrsns  : Uan  eti  poria,  ei  sp<uh$a  ma,qum*4a0U ad' 
parditUmem ,  ti  rnnM  swif  4fm  iranMiMrt  psr  «ain.  {ib. 
V.  13.) 

toepark  ema  mdtai  emm  pae^pemmieu  ^  Hm*UBi 
ego  ff equens  antlkor  «oi^oiiiMi,  lioiiiinwiiqM  stvdia 
cemeiis  iimnibus  in  rebos  posila,  dickmm  verilalem 
vebememer  admiror.  Omnes  qaippe  iii  Inta  gradiuo- 
tur  via,  omnesrebus  inbianl  praMntibiis,  luHirorum*: 
qat  eogiuiionem  numqoimsiiacipiiiiii ;  sed  «I  oorpo- 
rens  ^«'.upiiiles  tnm  impcMi  asaidneque  fenuHur, 
afrimas  vore  ouas  siiiuBl  Uant  contabosoeve ;  curaque 
infHHueris  queiidle  vuiiieribus  confodiaiMttr,  eomai 
i»  quibtis  versantar  inalorum  nvUiMS  Iialienl  sensnm: 
ae  qtil  in  eerperels  egrilttdlnib«s  ad  medicos  adeuult 
ipios  domum  eveeaRl,  ainplisnmomqae  iltisnieroof 
dem  retribiMiiit,  4eleraniiam  vere  smnmam  eiriiibeiii* 
et  eurelionem  suelineiii  laberiosem,  quo  valeiudiiiom 
€en«eqiieiilur  oerperts ;  iUi ,  inquam ,  male  affccl  nn 
animam  prorsne  «egligenl,  expetendamque  cjns  sa^ 
ntlsiem  cememnunt,  Itoei  probe  acianl  coi^s  mor^ 
tale  el  eemipiieni  ebnotiem  esse,  vcmisqMe  ioribue 
coneimlie :  perindeoaim  umfceficii,  CKSlingoiliur,  cofi- 
rnmpiiiir  ;enimam  eero  immorlalilale  prjaditam,  ei 
ad  Imaginem  Dei  Ibolam ,  cui  eoncredita  suni  anima<- 
lie  coitioris  gnbnraacuk.  QiKd  oiHm  est  auriga  €ur« 
rjni,  gaiiepneief  oan ,  muaieos  inelnMoeiilo,  idipsnm 
iiuic  iemoiie  aasoaio  ease  aoimem  pnoccpii  Opifex 
iile.  H«e  iiahenas  lenei,  olavum  modenMr.  oi  clM^r- 
(Us  .paimii:<qeod  ou»  seiouler  licU,  soavissimiua 
virtetisreddii  ceooeaiem  :  eum  aoiem  vel  remiserti 
snnee,  «cl  inleodeiiiAfdu^  fuam  oporAea^,  ei  aT\Am 
esx  iharmooiaw  Ubcfaoiau  ttujus  ergo  aBiim  oureqi 
MMrili  mei\la|ics,  nec  ipiHima  qnidera  illam 
I  dignMMor;  sed  ioliMn  viiM  iempus  io  corponeai 
eoUimmdioes  iMpeMdiMi^*  Aique  4il  qiiidew  oauiiowii 
<«4  oAua  eem  IMb.  R«#is  4f6i  el  fUO,  et  oylberiiao 


viiM  genus  ampleoNiaAur,  ec  cm  IbwiUbus  ei  yfmJm 
Qaoeeniao^ :  vUam  wM^iemc|«e  imiip  eemfor  im 
cicoomierenles,  spemoiAe  sebitis  iot9«a  esjgoie  esiOr. 
miiienies  tabulis ;  iUj  sgnouiiuisM  aodi^f ee  eesqipiHP^ 
beves  aratre  jimi^oi,  lenram  suicaoi,  m^  Htm^f^ 
iem  jeciiini,  duoc  melttatimodo  plaxnani,  m^^ 
vindmniM  dant  opersm ;  ei  bac  ia  nrideri^  toium  leio- 
puscmetiunlur.  AUi  fnerceiiiram  adeuai,  el  ee  do 
caosa  l^rre  warique  peregrioaaiwr,  eUenum  sebuo 
suo  aotelerontes.  pairiam,  genus,  amioos,  coi^sigeSt 
llberos  roUoquunl»  exiguique  lucri  causa  liben(er  per« 
agraot.  Sed  quid  aitioei  artes  omnes  enumerare, 
^iias  in  osum  corporls  commenii  suiu  Ibomines,  iq. 
quiJtms  die  noctuque  versantes,  curjim  corporis  siUi 
suscipiuniy  animam  vero  despiciuot  esurieutem,  si- 
tiomem,  squaleniem,  sordibus  ficdaUra,  ^xceutisquo 
agiiatam  «rumnis?  Casieruin  posi  iaolos  iiios  sudores 
laboresque  moriate  corpus  a  morie  noo  vindicani, 
aiumainque  immoriafew  cumfnortali  corporea^iernjo 
sswlimiis  subjioioo^. 

S.  Teotam  ^o  mori^Uom  apimis  oijfiisam  igaoran- 
tiapsi,  ingruoiiteioque  ipsis  densom  caligioeio  deOeyas» 
vellem  utique  sublimein  quamdam  reperire  specubiu^ 
qMaD  universa  mihi  bominum  fenera  ocuiis  subjioe- 
ret :  vocemque  dari  oiihj^  quaepossel  ab  universis  terras 
fioibus  exaudiri,  ui  Davidicum  illum  sonuiu  cdercm  ; 
FUii  liommum,  u^que^  {fravi  corde  f  tti  quid  diligiii» 
vamtaiem,  ei  oMrri/is  mettdadum  (Pte/.  4,  5)?dum 
terrena  cwlesLibua,  iemporanca  aelemis,  corrupiibilia 
iacorrupiibilibus  anieponiiis.  Usquequo  oculos  clau- 
ditis,  aures  ebtura^iis,  divioanique  illain  vocemquoti- 
die  clamaoiem  oon  auditis  :  Petite^  et  dabitur  vobis^ 
qmriie^  et  hivenietis ;  pulsatCt  et  apericiur  vobis  (Matth, 
ly  7)  ?  .Onintl  enim  fm  P^tit,  accipit ;  et  qui  quegrit,  in- 
veniige(p\ikUaiUiapmet^(lb.  v.  %H).  Quia  vero  noo« 
nulU  imperCectiorjes  suiit,  ot  ad  9«cularia  proni ,  car- 
naUbusque  cogilationibas  ipdulgeiU,  non  ea  qug 
oponerei  raiiooe  preci&s  adUibeot :  ideo  communis 
omiijum  Dominus  precaodi  nobis  formam  prxscripsit 
dicens  :  Oraaies  autem^  noUte  muUum  loqui^  sicui 
etbnici :  puiani  enim,  quod  iu  muUiloquio  exaudientur 
{Maitk*  Q.  7) :  muliiioquium  voc^s  fuiilitatem,  mu|« 
tiiudioo  verboriun  redundanlem,  utiUiaieque  careq- 
toio. 

PuUhrituda  eorporis,  resque  Urrefyp  qtiam  flnx9 
wU.  Qmmum  diipeasatio  Deo  commiiimda.  —  Subui- 
4i(<et  ^ur  Domimis,  duio  JOUiiloquiuui  prohibe;!, 
n^n  oporlore  eos,  qui  precaolur,  flui^a  el  eorruptibi- 
li^  postulare  :  nun  corporis  pulchrimdincm,  qu^ 
teo)^p(ure  marcescit,  et  morho  |abe{ajctat,ur,  demum' 
que  loorie  deleiur*  Tidia  o^iofue  t^i  corj^ris  pul- 


4^  S.  JOANNIS  GHRTSOSTOXI 

cliritado»  flos  minline  diuturnus,  qui  pauxillum  iii 
iuventutis  yere  floret,  sed  brevi  temporis  decursa 
Gormmpitur.  Si  quis  yero  substantiam  ejus  explorare 
▼elil,  tunc  illum  magis  despuere  poterit.  Nitiil  enim 
aliod  est,  quam  pituita,  sanguis  et  humor»  cibique 
roansi  cli7lus.Hinc  enim  ocuti,  gen».  nares,  superci- 
lia,  iabia,  totumque  corpus  irrigatur  :  quas  si  desinat 
irrigatio,  illa  formae  venustas  prorsus  desinet.  Non 
pecuniaram  facQltates,  quas  aquaram  instar  fluvia* 
lium  influunt  et  defluunt,  etnunc  ad  illum,  nunc  ad 
alium  iransiliunt:  quae  possessorem  fugiuni,  et  apud 
•e  diiigentesmanere  recusant :  insidiatores  vero  mul« 
108  habent,  tineas,  fures,  sycopbantas,  incendia,  nau- 
fragi»,  beilorom  incursus,  populorum  seditiones,  do^ 
mesticoram  nequilias ,  chirograpborum  amissiones/ 
vel  addiiiones ,  imminutiones  :  aliaque  multa ,  quae 
pecuniarum  amantes  invadunl  deirimenta.  Non  *di« 
gnitatum  potentiam,  quae  et  ipsa  muUa  paril  incom- 
moda,  soUicitudinum  tabem,  insomnia  frequentia, 
invidoram  insidias,  inimicorum  machinamenia,  sub- 
dolam  rbetorum  argutiam,  quae  coinposiiis  verbis 
veritatem  circumveiiit ,  judicibusque  ipsis  magnum 
periculurn  creat.  Sunt  enim,  sunt  revera  muliiloqui 
viri  muUi,  et  fiitilibus  instructi  verbis ,  qui  liaec  et 
similia  a  Deo  nniversorum  postulant,  eorumque,  qu» 
vere  sunt  bona,  nullam  rationem  habent.  Atqui  me- 
dicum  medicamentorum  usum  non  a&groti  docent, 
sed  hi,  quantumvis  durus  roolesiusque  sit  curationis 
modus,  quae  ab  illo  ofieruntur  susiiiicnt.  Ite.mque 
gubernaiorem  non  vectores  jubeni  hoc  illove  modo 
davum  tenere ,  et  navim  dirigere ;  sed  in  labulaiis 
sedentes,  illius  peritiae,  non  modo  secundis  ven- 
tis,  sed   etiam    exlremo   ingruente  periculo  sese 
committunt.    Vui    tantum    Deo,  qui    quo;    nobis 
utilia  opporlunaque  suni  accurate  novU,  illl  malc 
fcriali   hoinines  ccdere    nesciuiit ,   sed  perniciosa 
quasi  ulilia  postulant,  perinde  atque  sngrotus ,  qui  a 
mcdico  petit,  non  ea  quse  inorbum  depeilant^  sed 
qu;c  materiam  illam  morbi  matrem  alant.Yerum 
medicus  innrini  preces  non  admlttit,  sed  etiamsi  la- 
crymantem  ingementemque  videat,  artis  prseceptls 
oblemperabll  polius,  quam  illius  flcctatur  lacrymis  : 
tuinque  medici  iuobsequentiam,  non  inhumanitalem, 
sed   humaniiatem  vocamus.  Contra  vero  si  aegroto 
morem  gerat,  ejusque  voluptati  obsequatur,  hostiliter 
cuin  illo  agit;  sin  renilatur,  ejusque  cupldiiatem  op- 
pugnel,  misericordia  atque  clementia  uiitur.  Sic  ani* 
roarum  nostrarum  Medicus ,  qua*  noxia  f^tura  sunt 
petentibus  numquam  dederit.  Neque  enim  patres  pro- 
lis  amantes  filiis  adhuc  lenellis  gladios  aur  ignitos 
carbones  petcntibus ,  umquam  porrexerint  :  norant 
eniin  haec  damno  futura  esse  si  dcnlur :  nonnulli 
vero  in  extremam  prolapsi  demcntiam,  non  modo 
corporis  pulchriludinem,  diviiias,  potentiam  caetera- 
que  id  genus  ab  universorum  Deo  postulant;  sed 
etiam  inimicis  suis  imprecantur,  ipsosque  poenis  sup* 
plirioque  afdci  rogant :  et  quem  sibi  propitium  beni- 
gnumque  esse  precantur,  intmicis  immitem  ii»huma- 
numqae  esse  peroptant.  Quae  omnia  Dominus  repri- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  44 

roere  praeoccupans ,  multiioqolum  vetat,  docetqua 
quid  sit  in  oratione  dicendum  :  ac  paucis  verbis  ad 
omnem  virtutem  instituil  :  illa  quippe  verba  non 
modo  doctrina  ad  precahdum  sant,  sed  eiiam  ad 
perfectam  vilam  institutio. 

3.  Oratio  domitdca  ^iuque  expianatio,  —  Quacnara 
autem  illa  sint,  et  quis  eoram  sensus,  diligentissime 
exquiramus,  eaque  tamquam  divinas  leges  non  dabi- 
tanter  observemus  :  Paler  nouer^  ^t  e$  in  cesUe 
{MaUh.  6.  9.  tqq.),  0  quanlam  erga  homlnes  beni- 
gniutem !  o  quantam  digniutis  excdlentiam  I  Ecquis 
sermo.  erit  ad  gratias  Untorum  bonorum  largitori 
agendas  satis?  Perpende,  dilecte,  tuae  meaeque  ua» 
lurae  vilitatem  :  scruUre  cognationem ,  terram,  pul- 
verem ,  lutum ,  laterem ,  cinerem :  e  terra  namque 
efficti,  in  terram  demum  resolvimar.  His  perpensis, 
InscruUbiiesdiviiiaeerga  nos  benigniutis  divitias  cum 
stupore  considera  :  quod  Patrem  illum  vocare  jussus 
sis,  terrenus  caelestem ,  mortaUs  immortalem^  cor< 
ruptibilis  incorraplibilem ,  temporaueas  aeternum. 
qui  heri  aut  nuper  lutum  eras,  eum  qui  ante  sa^cuhi 
Deus  erat.  Profecto  non  ad  illam  frustra  eroittendam 
vocem  edocitts  es  ;  sed  ut  ad  iUam,  quam  lingua  tua 
protulit,  Patris  appellationem,  reverentia  commoius, 
ejus  beniguiutem  imiteris :  quemadmoduin  alibi  di- 
cit :  Eelole  mndlee  Patris  te$lri ,  qni  in  cwUs  estt  qni 
solem  $uum  oriri  facU  $uper  nuUoe  el  bono$,  et  pluit  ^n^ 
perju$to$  et  inju$to$.  (Malth.  5.  45).  Non  poieslbe- 
nignum  Denm  Patrem  appeiiare  quisquis  est  feroci 
immitiqae  animo :  neque  enim  servat  illas  benigniuiis, 
quae  iii  caelesti  Patre  esl,  tesseras,  sed  iii  ferinam  se 
speciem  transinuvavit,  atque  a  divina  illa  nobiliUlio 
excidit»  secundum  illud  David  dictuin  :  Homo  cum  in 
honore  e$$et,  non  intellexit :  comparatue  e$t  jumentie 
in$ipientibu$^  et  simi/ts  factu$  e$t  ilti$  (P$al.  48, 2i). 
Etenim  qui  ut  taurus  iusilit  et  invadit,  uiasinus  calce 
ferit,  ut  camelus  injuri»  meniinit»  ut  ursus  vorat,  ut 
lupus  rapit ,  ut  scorpius  pungit,  subdole  agit  ut  vul- 
pes,  hinnit  ad  feminas  insur  equi  emissarii,  qui  pos- 
sit  dignam  filio  vocem  emidere,  Patremque  Deum 
compeIIare?Quem  hunc  igitur  vooemiis  ?  Feramne? 
At  ferae  uno  ex  enumeratis  vilio  laboraul,  hic  vero 
omnia  simul  compjectens ,  feritate  ipsarum  efieratior 
est.  Ecquid  dico  feram  ?  fera  quavis  deterior  ille  esU 
Etenim  ferae  licet  naiora  sua  immites  sint,  humana 
lameii  arte  cicures  fiunt  el  mansuescunt :  hic  vero 
homo,  qui  insitam  illis  a  natura  reritatem  in  man.sue- 
tudinem,  quae  contra  illarum  naturam  estycommuuiy 
quam  excusationem  babebit,  qni  indium  sibi  a  natura 
inansueiudinem  in  feriutem  iiatur»  suae  contrariam 
convertit,  et  quod  erat  natura  ferum ,  mite  reddidit, 
s^  vero  natura  mitem,  feruin  efilecii?  et  qui  leonem 
mitigat  tracUbilemque  facit,  iram  suam  leone  reddit 
intracubitiorem  ?  At  in  leone  duo  sunt  impedimenU» 
quod  is  ratione  careat,  et  quod  casteroram  omniuoi 
sit  ferocissimus  :  et  tamen  per  divinitas  indlum  sa- 
plentiam  ferinam  illam  superat  naturam ;  veram  is» 
qui  in  feris  naturam  vincit ,  in  selpso  et  natur»  et 
propositi  volunlarii  bonum  perdU  :  dumque  leone 


H  DB  ANGUSTA  PORTA,  ET  IN 

fiidC  bomiRem,  se  ex  homUie  liictimi  esse  leonem  pro 
nihilo  docit :  illi  qnae  snpra  natunm  sunt  impertit, 
Bibi  quae  eontn  naturam  8unt  adsciscit.  Quomodo 
igitwr  ulis  cum  sil,  Deuni  poierit  appellare  Palrem? 
Quisquis  igltur  erga  proximum  mitis  homannsque  est» 
qoique  in  se  peccantes  non  uleiscitur,  sed  beneficiis 
injnrias  sibi  illatas  remunent ,  is  si  Deum  appellet 
Patrem.noH  reus  agitur.  Ontionis  vim  diligenler 
adTerte,  quomodo  nobis  mutunm  amorem  pnecipiat, 
alqne  caritatis  affectuomnes  conjungat.  Neque  eiiim 
dicere  jusait,  Pater  mi,  qui  es  in  caRlis ;  sed  Pater 
.  na$iefy  qm  a  in  c€Blii ;  ut  edocti  nos  communem  ha- 
bere  Patrem ,  fntemam  muiuo  bene? olentiam  exbi- 
beamos.  Delnde  nos  instituit  ut  ternm  tcrrenaque* 
relinqnamus,  nee  terrenis  inbiemns,  sed  assumptis 
fidei  alis,  per  aerem  volemos  aethenque  tnnscenda- 
mns,  et  quem  vocamns  Patrem  qusnmus,  jubetque 
dicere,  Pater  noMter^  qui  e$  tn  eM$,  non  quod  Deus 
in  caelis  tantum  sit,  sed  ot  nos  in  tem  Toluutos  ad 
cslum  fespidendum  inducat,  nobisqoe  caslestium 
bonomm  pulchritudine  illustntas  id  confent,  ut  con- 
ouplseentia  nostntou  eo  inducalur. 

4.  Secnndam  ddnde  dausniam  adjicit :  Sanetifiee- 
twr  nomen  tuum,  Ne  quis  vero  insipienter  existimet 
.sanctincaiionis  accessionem  Deo  attribui,  dum  diiei* 
tur,  Sanctificetur  nomen  tuum  :  sanctus  enim  esi,  et 
omnino  sancius,  et  sanctorum  sanctissimtis.  Hanc 
autem  ipsi  biudem  offerunt  Seraphim,  sic  incessabili 
Toce  clamanles  :  Sanciu$,  $anetu$^  $anetu$  Domnme 
Sabaoth  :  plenum  e$t  cmlum  et  terra  gloria  eju$  (IfesAt. 
6.  3).  Sed  qoemadmodum  ii,  qui  reges  acdamationi- 
Ihis  excipiuat,  ac  Reges  Imperatoresque  vocant,  non 
iUis  id  attriboont  quod  non  habent,  sed  quod  habent 
biudibus  edebniit :  ita  et  nos  non  eam,  qos  abslt , 
aanctiutem  Deo  oflerimus  cum  dicimos,  Simaifieetur 
nomen  tuum^  sed  eam»  quae  ineai,  landibus  celebra* 
mus  :  nam  iliud,  Sanetifieetur ,  idipsum  est  qood , 
gkMrificeiur.  Hac  itaque  voce  doeeniur,  ut  viiam  cum 
virtote  ducamus,  ut  eara  videntes  bomines,  esBiesiem 
Patrem  nostrum  glorifioent,  ut  alibi  diciiur  :  iMceai 
tux  ue$9ra  eoram  hominHnu^  ut  videant  opera  ve$tn 
hona^  et  gl&rificent  Patrem  ve$trumj  4fui  m  cafii$  eat 
{Mauh.  5. 16)«  Postea  edooemur  dicere,  Adveniatre" 
gnum  tunm  :  perturbatioiium  corporaiium  oppresd 
tyrannide,  et  sexcentls  tenUtionum  inaultibos  iinpe» 
titi,  Dci  regno  egemos,  ut  peccatum  non  regnet  in 
inortali  corpore  iiosiro  {Rom.  6.  12),  iu  iit  illi  in 
cupidiutibus  obsequamur,  utque  non  exhibeamiis 
membn  nosira  arma  iniquiutis  peccato,  sed  eilri- 
beamus  arma  justiilx  Deo,  et  Regi  sxculorum  mili- 
Unius.  Ad  haec  eiiam  docemur,  nc  pRCsentcm  vitam 
magiii  faciamus,  sed  pr.^escniia  deapidamus,  futun 
vero,  ulpote  manentia  concupiscamus,  et  regnum  . 
illud  quxnmus  cxleste,  xiernumque,  nec  praesenti- 
buii  voluputibas  baereamus ;  non  formae  corporum , 
iion  peconiae  vi,  non  possesslonum  abundantiae,  non 
femmarum.magniAcentiae,  non  aedium  splendori»  noo 
imperiis  et  miliuribu^  pnefecturis,  non  purpurae»  non 
*  sic  omnes  Mss.  Ediii  vero  non  habent,  terrenaque. 


OHATIONEM  DOMINKIAM.  M 

diademati,  non  opsoniis  oc  hintla  epolia,  neqoe  alils 
quibuslibet  eorum,  quae  aensus  nostroa  inescare  so^ 
lent ;  sed  iis  omnibns  valere  Jnsais,  regnum  caeiorum 
fndesinenter  appeumus.  Hanc  vero  vlrtutem  postquam 
nos  docuit,  dicere  jubet :  Fiat  toluntae  tua  $kMt  m 
ceBlo  ef  tti  terra.  Postquain  enim  nobis  fbturorum  amo- 
rem  indidit,  necnon  regni  cadestis  concupiscentiam  , 
hoc  vuliienlos  desiderio  ad  haec  dicenda  compant , 
Fiat  volunta$  fua,  tfctcl  m  ceelo  et  in  terra,  Da  nobis  « 
inquit,  Domine,  ut  caelestem  lllam  vitae  ntionem 
sequamur,  ut  ea,  quae  tu  vis,  nos  etlam  vdlmus.  Opl« 
tulare  igilur  debiK  volunUtis  proposito,  quod  ea  quaa 
jubes  exsequi  cupit,  sed  corporis  inflrmiute  praepe* 
ditur  :  porrtge  manum  currere  qnidem  volentibus  « 
sed  ad  claudtcandum  coacUs.  Alis  instrncu  est  ani-* 
ma,  sed  illam  caro  gnvem  effidt ;  baec  ad  cxlostia 
velox  est,  illa  vero  gnvis  et  ad  terrena  prodivis. 
Adsit  modo  auxilium  luum,  et  ea,  quae  fieri  non  posao 
videntor,  facilia  evadent.  Ftai  igilnr  aofuitlai  fno  stciil 
in  casto  et  in  terra. 

5.  Quia  vero  terram  commemont,  atqne  iis,  qnl 
ex  tem  procreati  sunt,  in  ilfaique  venantur  terreno 
amicli  corpore,  congruenti  cibo  est  opus,  necessarlo 
subjunxit :  Panem  no$trum  tuper$ubitantialem  dfi  noMt 
hodie,  Panem  supenubsUntialem  petere  jussit,  nou 
In  delecumenlum  ,  sed  in  alimenium,  quod  deoedil 
decorpore  supplens,  et  inierituin  ex  fame  fuiurum  de- 
pellens.  Non  inslructas  dapibus  mensas  S  non  opso- 
nia  varia,  non  delicatos  ferculorum  apparatus,  non 
pistorum  arliflcia,  non  vina  odore  deniulcentia»  ec 
quae  alia  palalum  ddecUni,  ventrem  onennt,  men- 
tem  obscunnt,  ct  corpori  vircs  addunt  ut  insulteC 
animae,  ac  pullnm  anrigae  redduiit  Indodlem.  Nob 
haoc  ut  poscamua  onlio  docuit,  sed  SupereubeUm^ 
lem  pttnem,  idest,  qut  in  subsuntiamcorports  tniiait, 
eamqoe  confirmare  potest.  Hunc  vero  panem  iion  ad 
mnltnm  annorom  numeram  petere  jubemur,  sed  qui 
ad  hodiernum  Untum  diem  satis  ait :  Noiiu  ,  inquit; 
eotSciH  e$$e  in  craetinum  (MaUh.  6.  54).  Cur  enim  do 
cnstino  quis  sollicitua  sit,  qui  non  ipsom  diem  em* 
slinum  certo  visuras  sit ;  sed  qui  laborem  susdpit , 
fructum  non  decerpit  ?  In  Doo  igitur  fldudam  collocay 
Qift  dat  e$cam  omni  cami  ,{P$at.  135.  25).  Qui  tibi 
'corpus  dedit,  animamquo  inspinvit,  leque  animal 
ntionale  constiiuit,  atque  omnia  libi  bona  anle  for- 
mationem  praeparavit,  quomodo  te  Ibrmalom  asper- 
iiabitur,  Qui  $olem  $uum  oriri  fadt  $uper  nuHoe  H 
bono$,  et  pluit  $uperju$to$  et  tnjvifot  (IfflllA.  5.  45)  t 
Huic  igitur  si  fldas ,  qnotidianum  Untum  posce  ali- 
moitum,  illi  crastini  cunm  relinque,  quemadmodum 
et  beatus  David  dixit :  Jacta  tuper  Dominum  euram 
tuam,  et  ip$e  te  enutriet  {P$aL  54.  «3).  lu  com  supe- 
rioribus  verbis  supremam  philosopliiam  docnisset, 
gnarus  fleri  non  posse,  ut  nos  homlnes  morUli  cor- 
pore  circumdati  non  cadamus,  etiam  hoc  dicere  do- 
cuit :  Et  dimitte  nobi$  debiUt  no$tra,  meut  et  no$  dimt- 
timu$  debitoribu$  noitri$.  Tria  simul  bona  hisce  verbis 

i  Dtto  Mss.,  nimmen$a$iusuriante$  ef  ad  volupUitem  fu- 
rere  faciente$. 


«1  S.  iOMim  CttRYSUSTOMi 

fper nMir  ;  eci^  «Ku  mI  wMniMia»  viriuti»  gradum  per- 
veuo^iHii  de  ee  MdieerUer  seaiiire  docei«  jubelque 
reeie  CBMSti»  Beii  caii(i<l4're«  sed  lemiidare  al<}ue  tr<^* 
mere  f>r«ieriloriifn  fNemores  j^eccalorHm  :  quod  el 
4WiMie  PanUie  txQk^  ^oet  eeiceina  pra^clare  geeta 
iiieens  :  QiMtimn  Cltritiw  J§9ut  vwk  in  mundum  ad 
sa49an4Hm  peecaloreit  quorum  prwm$  ego  $um  (1.  Thn, 
4.  i^).  Non  iliut,  Eram  ,  «edy  Sum  ,  pmeseniem  so 
fjcinper  ticinoruni  roemoriaiu  l^l)ere  «iguilicans.  li^ 
igitur  fui  iti  Bitpreind  virliitie  grndti  suiit,  ex  humili- 
iate  tulelam  per  ha^e  vcrba  paravil  ?  eos  autem,  qiii 
post  bnpAisiui  gratiam  lapsi  aunt,  desaliite  desperare 
•ua  nou  sinil,  sed  doeet  ab  animarum  medico  petere 
voniai  remedia.  Ad  hxc  vero  humanitatia  docirinam 
aiiiggerit.  Vttlt  enim  itos  mites  erga  eos  esac,  qui  cu(p» 
autU  obooiii*  ei  injuriarum  uobis  illaiarum  immemo* 
Xe^i  ui  p«T  voniam  ipsis  datnm  ei  nos  veniam  conse» 
%uamor  :  ei  ipsi  priBeuulcs  bcnignitatis  moduw  el 
|Beiisiu*aw  afferamos  :  lanium  enimrecipere  poeiu* 
lamus,  quanluin  pruximo  largili  sumus  :  ei  tantam 
Teoiam  rogamus,  quaotam  debitoribus  eoncedimus. 
hisuperqiie  dieere  docemur^  Ei  ne  noe  nuiuca$  in  teu* 
lulionmy  $ed  likera  uo$  a  malo.  Multa  namque  nobis  ex 
^aboii  opera  acceduot  iristia :  multaitcm  ex  bominibus» 
Yol  paiain  iufesti»,  vel  clam  insidianiibus.  Gorpus 


All€illBK  CQmTkWt\»Ot.  m 

modo  eontva  animai»  itfMffBiwgfAve  da«MMi  hkfMi 
modo  variie  debiiitaluin  merbis^  dellPres  liobis  atqye 
langiior6fS  parii.  kaqiie  cimn  mulln  H  varia  nos  n^ 
dique  tristia  adorianiiir»  ab  iis>  emnlbiis  «i  Ktareimif « 
a  Deo  iiwverserum  pelere  i»siiiuimur}  i|^e  imuqu^ 
vindice  sedaiur  •mnia  tempeslasv  flnetas  in  lraw|m^ 
litaiem  ceduBt ;  maligMisqoe  iUe  piMMscioe  diseedil^ 
quemadmodum  oKai  relictie  bomiiiibtis«  ad  porooi 
dtsccssii :  neqne  laiBen  iikid  iufuasos  fiscere  «M  att** 
SII6.  Qui  vero  ne  in  porcos  qoidem  peleSiatem  liftfaci^ 
quo  pacto  homines  pervigHes  aoimaqtfe  tetoperattlea^ 
Del  septos  pr»sidio»  qui  eum  Regem  <asse  auum  piH  • 
tanl,  vincere  possiil  Quapropfter  i*  fiiie  orfiieiiis 
Dei  rcgiMmi,  viriutem  el  poleiillMa  oiftsiidtt  diieas  : 
QaeNMm  iuum  «n  rsfiiiH»  ei  p§ii$tm  tt  §hria  m  em*^ 
cula,  amen  (*).  Hoe»  infuift,  aha  lepeto^  qui  te  nuvf 
R«*gem  omnittm«  «fterM^  praBdiftWB  imperio«  qui  ooh 
iiia^  (|H«cum4|ue  neKs,  potea,  et  gloria  eifeumdaftui 
es,  quam  neino  poasii  auferre.  Pro  hie  aulem  emnt* 
bus  gratiM  agamus  ei ,  qul  nos  ftanftia  dignaim  esl 
bonis ;.  qui*  ipsi  eouveuii  onini*  gloHa «  bomir  et 
imperium,  Pairi^  Filio  el  Spiriftti  saaeio,  nnae  cft 
semperi  et  in  saemila  sfiseulovuili.  Amea* 

(a)  Baec  postrema  claumJa,  qnae  abest  a  Vulgats,  tn  Bl< 
i)iiy  GneclB  legitur. 


AD  HOMIUAM  IN  PARALYTIGIJM 
PER  TECTUW  D«KT9StlDr 


Hane  liomlliam  iion  pubiieairit  Hentieus  Saviliua  ; 
sed  prior  e  leiielMris  ex  ino  tantum  Godiee  eruii 
Fronfto  Dueieus.  Anni,  quo  habiia  hasc  fuiif  iempo 
tisqaenoiamy  ateo  judieio,  noa  dubiam  suppeditai 
ii^rysostomus  in  exordio,  eum  aiise  auper  de  Para- 
lytiea^  qoi  aikiis  iriglnia  ocio  infirmiiate  detenius 
ktemif  aermaaem  babufclse  :  ubi  eam  memorafe 
prorsua  videtur  Homiliann  quam  eontra  Anomesos 
daodeeimam  posuutms  Tomo  I.  fci  illa  quippe  conira 
Aaoiaesos  prtteipuo  agiiur,  exemploque  paralytici  a 
MilKi  liberati  sequalem  paieniffl  Filii  poteatatem 
feommonaftraft  S.  doetor ;  quin  etiam  ut  Filii  com  Pa-' 
Uu  aequaliftatem  asserat»  bune  evangelii  lociim^  PaUr 
meue  ueque  modo  operatur^  et  ego  operor^  exptooaii» 
dum  sasciplt.  Hlne  etiam  aiiud  argumenium  erui* 
mua,  qtio  prdbaiur  haae  homiliain  paueis  posi  iilam 


de  ailo  Paralyiic»  diebus  pmnmiisftBM  Aiisac ;  ia 
jiae  enim  quoqae  de  Filii  eum  Paira  sqmiliftaie  ali» 
qooi  in  iocls,  licet  obiier,  verba  teli.  Qua  re  mMlme 
mofvemur,  ui  lioc  ezordlM,  Cum  in  parui§tkum  fui- 
xhi  piechmm  tn  lecto  jae$ut9in  mtper  tiieMtuimar,  nhi^ 
lam  et  ingentem  tkeeaufum  invamumf  de  itla  Hdmilia 
in  Paraiyticwn  irigiiita  anaormn  Cansftaatkiapeftl 
smao  598  habita  intelligemlBm  censeamas :  aiqfle  adeo 
hane  homiiiam  in  Paralyiieum  per  leelum  demlssMih 
pauds  pasi  diebua  eodemqne  dnao  Goneiaiiiinopaii 
habitam  siatnamns.  In  hae  parro  doneione  phN*ili» 
demoosiral  ChrysoetOEDus,  evangellslae  inter  se  ma>- 
xime  eonseaiire;  hunoqae  paralyiicwn  per  legaiaa 
demissum,  diversuui  esse  ab  eo^  qoi  joxfta  j^iseinata 
jacebau 
Ifiierpretatio  Laiina  esi  Fronieois  DucssL 


HOMILIA 

1»  PAiUll.TnCt7S  FSm  TIGTUM  DSIiI8SUlI,   QUOO  nOU  8IT  UXB»  DB  QUO   APUD  JOAIiaBII  AaiTUE; 

DBQUB   fe^ILlI  GUlf  PATAB  jHQUALlTATft. 

i.  Cum  in  pararyticuiii  juxta  piscinam  ifi  tecio  Ja-     «ntnil  sensa  scrufantes :  th^uhnn  ihvenAifitli  MM 


centem  nuper  incidhsemus,  multum  et  irf^^ntem  the- 
saurum  fmrenlfutxs,  tien  (emm  effiMHentes,  sed  ejus 


Sarum  et  pretlosos  lapftfes  dontinenfrm,  slNI  iotefulla 
tiam,  phiiosophiam,  patietitistm,  et  ntuliam  IH  DlMMi 


49 


IN  PARALTTIGIttl  DEHIflaVM  PSft  TfiCTillL 


•pan,  qaae  auro  quoYis  el  lucro  quovis  est  preiiosior. 
Nnm  sensibus  quidem  sul^jecue  divitisD  ialronom  io- 
sidiis,  Bycoplianlanim  linguis,  pariclum  perfbssorum 
manibus,  et  famulorum  sceieribus  suut  obnosia; 
cumque  omnia  ista  effugcrint,  (um  maximaiu  dooiiois 
perniciem  frequenier  accersunt,  dum  invidorum  ocu- 
los  excilant,  ct  pericula  creant  innumera  :  spirituales 
autem  divitio)  petiliones  istas  omnes  cffiigiuiit,  etab 
injiiriis  istis  omnibus  sunt  immunes,  ac  latrones, 
parietum  perfossores,  invidos,  sycophanlas,  ipsan 
denique  raoriem  aspernantur.  Non  eiihn  domini  mortc 
divcllunlur,  sed  lum  maxime  lutior  Gl  domUus  earun 
possessio  :  cum  illis  peregrioaotur,  s(  ad  Ibtuim 

V  commigraHt  vilam,  patroiue  fiuui  iltorum  exiiMJB^  cimi 
quibus  ilittc  discesserint^  «t  ipsift  propitiuai  jtt4ieeiii 
redduiit. 

.  Sphruualimi  opmn  tuum  tptail»  «i;  PmUyUd 
quMttta  mtu$.  —  Has  invenimtts  ftos  qiioque  diviiitt 
^amoduin  copiosas  i»  paralyiici  HMiile  MMsat;  ia<- 

,  stes  vos  estiSt.  qui  suroina-cttBi  ammi  »iacrilate  illae 
eruislis ;  nee  lamen  evacHistis.  Talis  i|»iifipt  ifirittta«> 
lium  est  opHni  neuara  :  iiiflttias  aq«atQiii  imiiuiiHr, 
yei  potius  illarum  eapiAm  vineunt*  inmqHO  ma§i8tti«- 
uberant,  c«m  pittres  fuerial»  a  q/ttim  bflBfinnittr^ 
i>uin  enim  in  oujusqtte  animttm  iii^redimilor,  non 
dividuntur,  nec  imminttflntttv.seA  ad  singttiosiniegtafe 
adveniunl»  et  apud  ee»  perpeitto  meraAior  inooir* 
|ttmpt««  nee  defioare  poasual  ttmquam  t  qttod  iiimii> 
rum  ittm  etiam  eveaii.  Gum  eeim  tam  muiU  in  tlmo 
sattrom  inciderini»  eieoNMs  iiide  pro  viribue  liMserint: 
quid  ego  de  vobis  loquor,  cum  ex  illo  temporttfld 
iiune  ttsque  diem  inattmeros  iMiipleiarit ,  et  integri- 
laiem  sttam  retineat?  Ne  igitur  spiriittalcal  imne  qtt»« 
sittmseetantefldeffliigenrar,  fledqttatttuiil  ni  misM 
polestale  sitttm  erii,  ■uneeiimn  Imariamofl,  ee  vide»- 
mtts  Domimim  benignttm,  videflmus  ei  servttm  p»- 
tieiitem.  Trigimn  quippe  et  oeto  annofl  CHHi  immedi^ 
fiflbili  morim  cttnAietfltiis,  ae  ptrpettt*  <llv«rlMtfltOfl, 
imn  «f r»  Ittlit,  mm  bittsplmm«m  irerbaifi  emisffl,  non 
Cfttftloremfleettsflvit,  sed  psiieMer  ealamiMem  Rtam 
el  mttlifl  cum  ammi  ffquitate  tolerflbai.  Unde  vero  id 
eonsttit?  dicei  aiiqttifl :  ncqtte  eniin  de  praecedenfi 
49$  viifl  elflre  8eriptttra  noe  docail,  sed  enm  rrigfntfl 
oelo  flttttott  eglsatt  In  tnarmiiflle  soa  deefarartt  (  Jottn. 
i.  5>:  qnod  attieni  non  eegre  iii^rrl,  nec  Ificfignatus 
sit,  neqttesiemflcfafllttfl,  hoc  non  diserie  addidit 
Auanten  Ik)c  etittm  sttbimHcttvti ,  i^  qois  dtligenter 
asmttdai^  et  nen  perftmelOrie  et  oseibhter.Cnm  enfm 
imdis  emn,  fleeedentem  Christnm,  qni  tmtns  fpsi  nofi 
emt^  9t^  fmdiffl'  beme  putabaiur,  lanta  com  modesrffl 
rsse  aHoqttttium,  praMSedeittem  etiatn  iifius  probittftem 
flc  phlioflophiflm  poleris  speeiare.  Kam  eum  ei  ^xifl- 
sel,  ¥k  mnns  /ferf  ?  nihil  ktle  dltit,  quele  vertsmrfte 
erat  ettm  dhsiohim  :  Yides  me  pflralysi  resolmttm 
tam  ditttunm  tempore  jacere,  et  interrogfls,  mim  s»- 
qnsfletf  vellnt?  tenfslf  nt  mels  malis  Insiiltares,  m 
expnml'jlfiis',  wnwt^^  M  nflbsdinnflres  cafiamRflisem  * 
Mlffl  botnm  hetiMfdittf,  ueque  cogitayit,  sed  cmh 
iMfttitflie  animf,  Pnfecfo  B&inifie ,  inquii.  Quod  i\ 


postaHHifl  ocia  el  triginlttttdtto  mii 
•etttfl  efttt,  eam  ommsfl  iHi  viree  ttfl  retar  ttttliri  f|»« 
•eittim  ttfl  debUiimum  esset,  «ogimi  qottlsm  ilittmfaiMtt 
flllpMMile,  cnm  mflia  tfltt4Hni  hMipereiil^  Nortte 
i^tt^^HHHies  aoB  iltt  «gros  Inititt  flMebi  eflse  mor»- 
«flttSy  ni  eam  m«itom  leaqmris  elafsum  fuerit :  tttm 
OMkn  prmeipHediffleiles  «»groti  Aum»  enm  iBiirmitflfl 
^loMgttm  lemfptte  exeteverii«  uim  omnibttfl  sunt  in- 
telenilnlefl.  Qnl  vera  post  lef  aonefl  iu  phlAofloplmtur, 
ilfl  pfltienter  respendei,  bettdl  ^ubinm,  qnio  pmce- 
tieniiqfloqueiemporeeum  freqneoligratittramfletioms 
efllflmllfltem  illam  toleraverit. 

Qvff  uHRM  ex  hktaria  Parat^M  derhfetwr;  ampa» 
TonHtt  dfpicthnee  cum  fomaee,  ^  Htec  i^lnr  eC  noB 
cum  animo  nosiro  rcputantes,  conservt  patientiam 
tnittemtir  t  sufOctt  enim  ad  nostras  atiimas  corrobo* 
tandflfl  Hfitts  parafysis  :  nec  ullos  est  adeo  snpfnos  , 
et  paralysf  resofutos,  nt  si  calamflatis  ntins  gravitfl- 
tem  antmo  volvat,  non  omnla,  qnas  iirciderfnt,  mahi 
paiieiiter  ferac,  Hcet  intolerflbiflorfl  sint  omnibus. 
tVam  neqne  sanitas  ejus  tantum,  sed  etiam  merbtfs 
Inaximam  nobis  pepetlt  tttHitntem  :  cam  ejus  sflnatfo 
fl(i  gloriflcandum  Dorninom  animos  anditornm  etcfta* 
rit,  et  morbtts  atque  inflrmitas  ad  patlentiam  ios  in- 
struxerit,  6i  ad  simUem  xelom  coliortata  ^tt,  fmo 
vero  ipsam  qnoqne  ffet  benignftatcm  ostenderft.  Hoc 
enim  ipsum,  quod  tantae  illum  objecerit  xgritiidinl, 
et  in  tmriam  tenTporis  proliiitatem  fnftrmttalem  ex« 
tendeift,  maxlm»  indfchtm  est  sotriciiudlnls.  Ilam 
qtiemadmodnm  tnm  in  eottflatorhim  ftiraacem  anrita 
aOrom  htjecerft,  tomdiv  ai»  igne  Hlod  exatninariiiiirrt, 
qaoasque  poriofl  viderit  evasisse  :  ilfl  qttoqoe  Detts 
lamdttt  hominttm  flhlmafl  probflri  mslfs  pemtfttii, 
quoosque  pnrae  ttant,  ae  splendidm,  KHifmmqtie  es 
Ula  exploratione  tttiihfltem  pcroepcrfaii.  luqofe*  hmi 
qttoque  benefleentiae  genns  esi  maximum.  < 

«.  Ne  torbemnr  igilufr,  ne¥e  flnimo  concidamtts,  si 
quando  ientationes  nos  invflserint.  Si  eitim  anrifte 
nevit,  qufltito  tempora  derelinqni  aunim  fn  fi*t*ni>ce 
conveniat,  et  quatido  extrahi,  neque  stntt  eousrftte  hi 
igne  remflnerc,  ut  cornimpatHr  ct  exumtttr  1  muMo 
magts  id  Deo  noium  esl,  et  cnm  puriores  feefos  esse 
nos  videt,  tentationes  remitiit,  ne  maforum  mttHipii- 
catimte  flttpplantemor  et  concidamos.  Ne  igilnr  «gr^ 
feramos,  ncc  animuin  dcspondeflmus»  sl  qtiid  inopt- 
natnm  acciderit  :  sed  ei  pcrmltiamtts ,  qoi  flcetrrale 
fsta  nofit,  Qtqnamditt  votneHt,  aniinam  nostram  ex- 
pnrget :  otiliter  enim  id  agtl,  el  in  rem  eornni  4«i 
tentantiir. 

Ciim  medico  et  patre  compttratur  Deui ;  ttnMum 
grattw  rffrindrnecttMHttm.— Quam ob causarti  snpiens 
qtiidamadmonet,  dicens  :  FfU,  «  aededa*  ad  iervlen- 
dum  Dondno^  prmpara  antmam  luam  ad  ientutionem ; 
dmge  cot  tuum,  et  smtini  :  et  ne  festines  in  tempote 
mationii  (Eecli.  4. 1«).  Ortiniii ,  inqoit,  ftH  permitte  : 
prob^  shittidem  novii,  quando  nos  e  forn^tce  maloruni 
expedrat  erui.  Qaamdbrem  IHi  dbiqu^cetfereoportct, 
flc  perpetuo  griithis  agera,  afqud  omniu  a^qun  animo 
ferre,  siTcconfetai  benefidia,  <ivt*  pauiii,  cum  lioc 


st 


S.  JOANMIS  CURTSOStOMI  AftCHtEP.  CONSTANTINOR 


qfUMfO»  geouft  sit  beneAcii.  Nam  ei  medicos ,  non 
cum  bTat  soluni,  et  nulrit,  alque  ad  viridaria  edudt 
ttgroturo  :  sed  et  cuni  orit  ^t  secai,  pari  ratione  me- 
diciis  est :  et  pater  non  modo  cum  filio  blanditur, 
aed  eliam  cum  eum  pellit  ex  aedibua  et  cum  increpat« 
ac  flagria  caedit»  pari  ratione  pater  eat,  neque  minua 
quam  cum  laudat.  Cum  igitur  intelligaa  medicis  om- 
nibos  indulgentiorem  esse,  ac  roajori  aflecln  nos 
Deum  prosequi,  noli  coriose  inquirere ,  neque  ratio- 
nem  ab  eo  exige  curationis ;  sed  sive  recreare  volue- 
rit»  sive  punire,  ad  utrumque  pariter  paratos  nos  ex- 
bibeamus  :  siquidem  per  utrumque  nobis  restituit 
sanitatem,  et  nos  sibi  reconciliat :  cumque  noverit 
qoibusindigeat  quisque  noslrum,  et  quid  conferat 
cuique,  etquo  Uodem  modo  servandus  sit,  bac  via 
nos  ille  deducit.  Sequamur  igitur  quo  ille  pneceperit, 
neque  exacie  quidquam  disquiramus ,  sive  per  plauam 
et  facilem,  sive  per  difficilem  asperamque  viam  in- 
cedere  jusserit,  quemadmodum  et^istum  paralyticum. 
Unum  igitur  boc  foit  genos  beneficeniiSy  quod  tanto 
tempore  animam  ejus  purgarityeamqueiamquamcon- 
.flaiori»  cuidam  fornaci  tentationum  probaiioni  ira- 
diderit :  aliud  autom  nibilo  inferius  isto,  quod  in 
ipsis  tentationibus  illi  adfueril,  muliumque  solatium 
iili  praebuerit.  Jpse  erat,  qui  contincbat  eum  ,  et  re- 
tinebat,  manumqueporrlgebat^neque  collabi  sinebat. 
Cum  autem  ipsum  fuisse  audis,  noli  paralyticum 
laude  privare,  nec  iUum  nec  alium  bomiuem  quemvis, 
qui  lentelur  et  paiienler  ferat.  Quantumvis  enim  saepe 
philosopbemur,  quamvis  omnium  robustisslmi  simus 
acYalidissimi,  si  iilius  absit  auxiiium,  ne  mediocri 
quidem  poterimus  tentationi  reslstere.  Sed  quid  ego 
de  nobis  vilibus  et  abjectis  loquor  ?  Licet  Paulus  sit 
aliquis  aut  Petros,  licet  Jacobus  aut  Joannes,subsidio 
caelesti  privatus  (aciie  vincitur,  et  supplantalur,  et 
concidit.  Ad  haec  omnia  tuenda  vobis  Christi  ip^us 
voces  recilabo  :  ^iquidem  Petro  dixil :  Ecce  taUina$ 
pelivH^  iil  cribrarel  vo$  mut  Irilicum  :  et  ego  rogaviffro 
/«,  ul  non  defdai  fides  lua  (Luc.  22. 51. 32).  Quid  est 
cr)brare?  Abducere,circumducere,  exagitare,  mo- 
.  Tere,  concutere,  divexare,  sicut  in  iis  quae  cribro 
veotilantur :  at  ego  cobibebam,  Inquit,  inlelligens 
nequaquam  posse  vos  leniaiionem  sustinere;  cum 
enim  ait,  Ne  deficiat  fide$  iua,  hoc  significat,  futururo 
fuisae,  ut  fides  ejus  deficeret,  si  ille  permisisset. 
Quod  si  Petrus  fervidus  amator  Cluristi ,  qui  animam 
Buam  millies  pro  ipso  exposuitp  quique  seniper  ante 
eoetum  prosilit  apostolorum,  et  beatus  a  magistro  suo 
prsedicatur,  ideoque  Petrus  appellalus  est,  quod  un- 
concussa  et  immotabili  fide  praeditus  esset ,  dejecius 
.  fuisset,  et  a  confessione  excidisset,  si,  quantum  velJet, 
tenlare  dial)olo  Chrisius  permisisset^quis  alius  absque 
illius  auxilio  poterii  umquam  resistere?  Quocirca  di- 
.citetiam  Paulus,  Fii/e/ts  DetiSy  qui  non  palieiurvoi 
leniari  supra  id,  quod  poleitu  :  sedfadei  cum  ieniatione 
provenlum,  ui  pouiiit  $usiinere  ( 1.  Cor.  10. 15).  Non 
enim  lantuni,  inquii»  supra  vires  inferri  tentaiionem 
non  sinit,  sed  etlani  in  ipsa  quae  pro  ratione  vjrium 
adhibetur,  nos  sust^nians  adest,  ct  nos  corroboral, 


cum  nos  prlores  qiiae  nosirarum  sunt  partlum  con- 
tuierlmus,  exempli  causa,  alacritalem  animi,  spem  in 
Ipsum,  graiiarum  actionem,  tolerantiam,  patientiam. 
Neque  binlum  In  periculis,  quae  vlres  nosiras  ex- 
cedunt,  sed  In  ipsls  eiiam  quae  non  excedunt ,  caelestl 
auxilio  indtgemus,  ut  generose  possimus  obfiislcre. 
Siqnidem  alibi  quoque  dicit  :  Sicut  abundani  paisto- 
fiei  Ckri$ti  in  nobi$f  ila  ei  per  Chri$tum  abundat  con$o- 
latio  no$tra,  ut  no$  po$$imu$  con$olari  eo$,  qui  in  omitt 
pre$$ura  $unt,  per  exkoriationem ,  qua  exhoriamur  et 
ip$i  a  Deo  (2.  Cor.  1.  5.  4).  Itaqoe  is  etiam  qot  bonc 
consolatos  esl»  ipse  est  qoi  tenUiiionem  permisit  in- 
ferrl.  Vide  autem  post  corationem  qoantam  solliclio- 
dlnem  praeseferat.  Neqoe  enim  lllodimissorecessit, 
al  postqoam  Ulom  ofl^endit  In  templo,  ait,  Ecce  $anu$ 
factu$  ei,  noU  ampUu$  peccare,  ne  deterhu  tibi  aHquid 
contingat  {Joan>  5. 14).  Si  enim  quod  odio  proseque- 
retur,  punirlpermisisset,  non  te  liberassety  iioii  Infu- 
turum  communiisset :  quod  autein  dicit,  Ne  deteriue 
tibi  aiiqiAd  condngat^  indicat  eum  futnrls  malisobviam  • 
ire.  Morbum  depulit,  et  angorem  non  depullt :  sgri- 
ludinem  abegit,  et  metom  non  abegit,  nt  imraotum 
maneat  beneficimn  quod  est  collatnm.  floc  providi 
estmedlci»  ot  non  pnesentia  tantom  inala  depellat , 
sed  et  adversa  futura  praecaveat :  qnod  utiqoe  fecit  et 
Christus,  dum  pr»ieritorum  meraoria  ipsios  animam 
conflrmavit.  Nam  quoniara  ubi  praeterlerint  ea  qu» 
nobis  molesilam  exhibebaui ,  simul  eorum  memoria 
saepe  dilabitor,  quod  Ipsam  perpetoara  velit  manere , 
Noli,  inquit,  ampUus  peceare,  n$  deuriu$  Hki  u&qmd 
eontmgai. 

5.  Neque  vero  ex  boc  soium  providentiaa  ejos  et 
aeqoitatem  lieet  intoeri,  sed  exipsa,  qo»  videior  esse, 
increpaiione.  Nam  peceaia  qoidem  c^oa  non  propala- 
vit ,  sed  eom  propter  peccata  passum  esse  qoae  paa- 
sos  est ,  indicavit :  quae  vcro  essent  peccata  ,  non 
indicavit :  neque  dixit,  Hoc  et  iliod  peecasti ,  neque  , 
In  hoc  et  in  illo  deliquisti ,  sed  uno  simplici  verbo 
id  exprimens ,  NoU  ampUu$  peccare ,  tantumqne  di- 
ceus  ,  quod  ad  euro  admonendum  necessarium  erat , 
diligeiiliorem  illum  reddidit  in  futururo ,  et  ipsioa 
paiieotiaro,  fortiludinero ,  ac  pbiiosopliiam  nobis  om- 
nem  palefecil,  cum  illi  necessiUitem  imposuit  totara 
calamitatem  suam  quiritando  divulgandi ,  ac  studium 
suum  osiendendi :  Dum  venio  eitim  ego ,  aUu$  anle  me 
deecendii  ( Joa»,  5.  7  ) ;  peccata  vero  uon  propalavit. 
Sicut  euim  nos  obiegere  nostra  volumns ,  sic  et  I>eiis 
multo  magis  qoam  nos^quam  ob  causam  et  coram 
omnibus  medicinam  fecit ,  adhortatiooem  autem  et 
consilium  privaiim  adhibet.  Nomquaffi  enim  evulgat 
peccata  nostra,  nisi  forte  si  quando  noa  videril  nullo 
eorum  sensu  alUci.  Nam  et  curo  dicit:  £iiift«ilew 
me  vidi$ii$f  et  non  alui$ti$9  ei  itlieitleni,  etnon  poia$ti$ 
(Mauh.^.  42) ,  propierea  dicit  in  praesenti  lempore, 
ne  forle  in  futuro  verba  h«c  audiamus«  Minatur , 
evulgat  in  bac  vita  ,  ne  in  illa  evulget ,  quemadmo* 
dum  et  Ninivitarum  civitatem  se  minatus  est  evorsu* 
ruro,  ut  non  everteret.  Si  enim'peccau  veiiet  nostra 
publicare ,  nequaqiiam  se  publicaturum  praedixisset; 


55 


m  PARALYTKUM  BEMISSUM  PBR  TEGTDM. 


SA 


j»m  Tero  idcireu  prwlidt,  ut  pubiicatioiiisillitis  metu, 
li  miniis  sopplicli  metu  casiigali,  omnia  abslergamos. 
Hoc  et  in  baptismo  fit :  siquidem  ad  aquarum  lava- 
crom  bominem  dedocit,  neculli  ejos  peccata  pateracit: 
sed  donom  quidem  manifeslum  omnibus  reddit ,  ct 
notom :  peccau  vero  praeter  se  et  ipsom,  cui  remis- 
810  triboitor,  nemo  allos  no?it.  Hocet  in  isto  accidit: 
reprehensio  remotis  arbiiris  adhibetur,  imo  vero  non 
reprehensio  tantum ,  sed  etexcusatio  quaedam  est  haec 
oratio ,  qoasi  ob  tantam  illaiam  afflictionem  se  exco- 
saret,  eiqoediceret»  et  significaret  non  lemere,  neque 
frustra  permissum  esse ,  ut  ipse  lanto  tempore  affli- 
geretor ,  peccata  in  memoriatn  illi  revocavity  et  cau- 
sam  aperuit  iufirmiiatis.  Cimt  enim  ,  inquit,  ininmui 
eum  in  templo ,  dunl  iU$ :  Noli  ampliui  peceare^  ne  de- 
Uritti  Hbi  aUquid  eontingai  {Joan.  5.  li). 

Trantit  ad  poiteriorem  Paraiyticum  ;  Evangelittm 
non  inter  te  pugnant.  Quid  sit  dioana  logui  et  contra^ 
Ha.— Qoando  igitor  ex  priori  paralytico  tantum  frn- 
cluro  collegirous,  age  jam  ad  alterum  etiam  veniamos, 
de  quo  apud  Mattbaeum  agitur  ( Matth.  9  ).  Nam  et  in 
ineullorom  fodinis  obi  qoisplus  aori  rcpererit ,  ilUc 
cffodit  rorsos :  et  moltos  scimos  eororo,  qoi  negligen- 
ter  legeront,  onam  et  eumdem  esse  piitare  paraljti^ 
cum,  de  quo  apud  quatuor  evangelistas  agitur.  Aiqot 
non  est  idem.  Quamobrem  erigite  vos  ,  ac  diligenter 
aitendite.  Neqoe  enim  de  rebus  trivlalibus  qiiaMtio 
habetor ,  sed  et  adversus  gentiles  et  adversus  JodmSt 
et  adversus  multos  lusretlcos  oiilis  hxc  erit  oraMo  , 
obi  conveniens  solotio  fuerit  addita.  Nam  el  ila  re* 
prebendunt  omnes  evangelistas  tamquam  inter  se  po- 
gnaotes  ae  dissonantes.  Atqui  non  ita  res  se  habet , 
absit:  licet  diverss  personae  sint,  ona  est  Splrllot 
gratia,  qoa  cojoaqoe  anima  movetor :  at  ubi  Spiritus 
est  gratia  ,  caritas ,  gaodiom  ,  pax ;  bellom  non  est , 
nec  discordia ,  nec  pogna ,  iiec  olla  contentio.  Qoo 
tandem  igitor  paclo  manifesiam  reddemos  honc  non 
este  illum  paraiyticum,  sedalterum  ab  illo  diversomf 
Ex  moltis  indiciis  com  loci  tom  temporis,  et  occasio- 
num  ,  et  diei ,  et  ex  modo  corationis  ,  et  ab  adventu 
medici ,  et  ejos  qoi  coratos  est  solitodine.  Qoid  tom 
postea?  dicet  aliqols :  nam  et  alia  signa  nonne  diver- 
saratione  molti  evangelists  narrarunt?  At  enimallud 
est  diverse  narrare  ,  aliud  contrario  modo :  siquidem 
illod  dissonantiam  nuUam  gignit  aut  pugnam  :  in  boe 
veroquod  est  pnn  manibos,  molta  apparet  repognan- 
tia  ,  nisi  alterum  esse  ostendator  in  piscina  paralyti- 
com  ,  quam  is ,  de  quo  tres  evangelist»  scripserunt* 
Atque  ut  intelligatis  quid  sit  diverse  et  quid  contra- 
ric  loqoi :  onos  ex  evangelistis  dixit  erucem  portasse 
Cbristom,  alter  aotem  Simonem  Cyrenxom :  hoc  vero 
contravietaiemnoilamgignit,aotpogiiam.  Qoi  potest,  ' 
iiiqoit>  non  esse  contrariom,  portare  et  non  portare? 
Quia  nimirum  utrumque  accidit.  Et  cum  exiissent 
qosdein  ex  praetoiio  ,  portavit  Cbristus :  cum  autem 
longius  progressi  essent ,  Simon  ab  illo  accepit  et 
tulit.  Rorsus  de  laironibus  onos  quidem  ait  doos  ip- 
soni  blasphemasie  ,  aiiervero,  onom  compescoisse 
illnm  qoi  accnsabat.  Sed  neqoe  hoc  roraui  esi  CQn- 


trarium.  Quid  ita?  Quoniam  bic  qooqoe  otromqoe 
accidit ,  aique  iuitio  qoidem  oterqne  improbe  se  gc«: 
reliat:  postea  vero  com  facta  essent  miracoia ,  lerra 
mota,  petrae  scissae  ,  et  soi  absconditas ,  alter  eornm 
conversus  et  modestior  est  factus ,  et  crucifixom  ag- 
iiovit,.ejusqiie  r^iiumconfessusest..Nam  ne  forle 
existimares  necessitate  qoadam  ac  vi  cojusdam  intus 
eum  impelleniis  hoc  fieri ,  neve  dobitares  ,  illum  in 
crucc  tibi  exhibet  priorem  adhuc  improbitatem  reli- 
nenlem,  ut  agnoscas  eum  sponte  atque  a  se  ipso  mo- 
tatum  ,  Deique  gratia  donatum  iia  meliorem  eva- 
sisse. 

4.  Alin  quoque  multa  ejusmodi  ex  evangeliis  colli- 
gere  licet ,  quae  videntur  suspicionem  habere  repo- 
gnanti»  :  sed  ntilla  tamen  est  repugnantia,  sed  et  qu» 
ab  boc,  et  qux  ab  illo  dicta  sunty  evenerunt :  tametsl 
non  eadem  hora ,  ct  unos  primom  iilud  dixit ,  alter 
illud  secundum  :  athocloco  nihil  est  tale,  sed  eorum 
iiidiciorum  multitudo ,  quae  notata  snnt ,  iis ,  qui  ut- 
cumqoe  animom  adverterint ,  ostendit  alierom  hunc 
foisse ,  et  alterom  illum.  Neque  vero  mediocris  ista 
esse  potest  demonstratio  ad  probandum  evangelistas 
inter  se  consentire,  non  pugnare.  Si  enim  idem  sii» 
roagna  pugna  :  sin  autem  alter  est  ille ,  soblata  esl 
omnis  dubilatio. 

Quibui  distinguantur  duo  Paralgtici;  mdskmes  et 
vttionee  medicorum  eomparantur  cum  curatione  itta.  — 
Age  igitur  causas  ipsas  proponamus ,  quibus  adducti 
dlcimus  hunc  illum  non  esse.  Quxnam  illae  porro  sunt? 
llle  sanatur  Jerosolymis,  hic  vero  in  Capharnaum,  el 
\l\e  quideni  joxta  piscinam  aquarum  ,  iste  autem  in 
quodam  cubiculo ,  ecce  indicium  a  loco  :  atque  ille 
quidem  iii  die  festo ,  ecce  a  temporis  conditione  :  et 
ille  quidem  triginia  et  oclo  annos  habebat  in  infirmi- 
tate  soa  ;  de  hoc  autem  nihii  tale  evangelista  nairai, 
ecce  a  tempore  :  et  ille  quidem  in  sabbato  fianatus 
est,  ecce  a  die  :  si  enim  in  sabbato  fuisset  hic  quoque 
sanatus ,  neqoe  id  tacuisset  Natthseos ,  neque  Jud;ei 
qui  aderant ,  quievissent :  qui  enim  etiam  tum  cum 
ille  in  sabliaio  sanatus  non  est ,  aliam  ob  causam  in- 
dignaii  sont ,  mulio  magis  si  a  tempore  dala  essa , 
ansa  reprehendendi,  neqoaqoam  jactandis  in  Christum 
crimiiiationibus  pepcrcissent.  Atque  hic  quidein  ad 
ChristoQi  deferiur,  ad  iilum  aqlem  Christos  accedii » 
et  illi  nollus  erat  horoo  qoi  soppeiias  ferret :  Domine 
enim,  inqoit ,  liominm  non  habeo  {Joan.  5.  7 ) :  isie 
vero  molios  habebat  propinqoos ,  qoi  et  per  tectom 
illom  demiseront.  Et  illios  quidem  ante  animam 
eorpus  correxit :  siqoldem  com  prios  paralysim  ejos 
sanasset,  deinde  dixit,  Ecee  tanut  factut  et ,  noli  am- 
pliut  peecare  :  hic  aotem  non  ita  :  sed  cum  prios 
animae  illios  medicatos  esset;  ait  enim  ipsi :  Confide, 
fiU,  remittuntur  ft6t  peecata  tua  {Matth.  9.  2),  tum 
deinde  paralysim  sanavit.  Honc  igitor  illom  non  esse 
clare  nobis  ex  his  est  demonstratum  :  jam  autem  ad 
ipsom  narratiODis  Initiom  veniendom  est ,  ac  viden- 
domi  qoo  pacto  bane  et  qoo  pacto  illom  sanarll  Chri- 
stos »  et  cor  divqrst  ratione  :  cor  honc  in  sabbato, 
iUum  non  in  sabbato»  «i  ad  Ulom  ipse  venerit ,  hoo^ 


A  s.  mm&  CHaYsosTOMi 

ftuteni  exfiipectavef it  ad  se  deferrt,  et  quam  ob  rausam 
inius  eorpo^i  pHus,  hujiis  vero  animse  prius  medea- 
tur.  Meqo^  enfm  teroere  aul  sine  causa  isla  facit , 
eum  saplens  Sitet  providus.  Attendamus  igilur,eum- 
que  medeniem  contemplemur.  Si  enim  cum  medici 
quemdam  secant,  uruiitve,  aut  atio  quodam  modo 
inulilatum  6t  debililatum  incidunl,  ac  membrum  am- 
puiant,  mfiili  tam  aegriim  qUam  medicum  circumstant 
isla  faclcntem ,  inulto  magis  nos  hoc  loco  id  agerc 
oporlet,  quanto  et  medicu^  major,  et  gravior  morbus 
e^ ,  qut  utiii  ane  humana ,  sed  graiia  divina  curaiur. 
Alque  illic  quidem  pellem  concisam  cernere  licet, 
sanlem  deftuentem,  piilredinem  cvacualam,  ac  muliain 
ihofestiam  ex  ilto  allaiam  spectaculo  sustinere,  doio- 
remque  non  mediocrem  etangorem,quem  non  modo 
Vulneruiti  Const)ectud ,  sed  eorum  etiam ,  qui  uruiitur 
s6cantufque ,  cfuclatus  inurit :  nuilus  ehiin  est  ndeo 
si&xeus  f  nt  cuni  illis  ,  qui  talia  patiunlur ,  adsiiterit , 
ic  lameifiantes  audiverit,  non  commoveatiir,  confun- 
datur  ,  et  ingentem  animo  concipiat  moerorem  :  ve- 
ruihtamen  ob  spectandi  cupidilalero  hstc  omnia  susti- 
liemus.  tlic  autem  nihil  tale  cernere  licet,  non  ignem 
idhioveri,  non  ferruni  immefgi,  non  sanguinem  fundi, 
lion  a?gruin  cruciari ,  non  lameiitari  :  in  cau^a  vero 
est  medici  sapientia ,  quae  nullis  indigei  rebiis  exler- 
lils,  sed  ipsa  ^ufndl  sibi.  Siquidem  suriicit  tanlum  ut 
loiperet ,  et  omnia  maTa  p^ltuntur.  Neque  vero  admi- 
^atlone  dignuin  hoc  est ,  quod  tanta  faciliiate  medici- 
nam  faciat ,  sed  quod  sine  dolore ,  nec  ullam  luolcs- 
tiam  alTeral  iis  qui  curantur.  Quando  igitur  et  roira- 
eulum  majusetcopiosiormedicina,  etabomni  trisiitia 
iinmunis  specialoHhus  voluptas  olfertur,  age  diligen- 
ter  curahtem  Chrlstum  spcctemus.  El  ascetidens  Jesus 
tfi  mvicutamtranifretamt^  e(  venit  in  civitatem  tuam,  Et 
ecce  obtnlerunt  ilti  paratyticum  jacentem  in  lecto  :  el 
videni  Jesus  fidem  itlorum  dixil  paralyttco  :  Vonfide , 
/f/i,  remitiunlur  tibi  peccata  tua  {Matih,  9.  I.  2.  Luc. 
t.)  (lenluHone  quidem  inferiores  sunl,  quoad  (tdem  , 
nto  autem  in  piscina  jacente  paratytic6  superiOres. 
Ptkm  itle  quidem  neque  medicum  traxit ,  neque  iid 
tnedicum  duxit  aegroium ;  fied  taniquam  ad  fteum  ac- 
cessit ,  et  ait :  Dic  verbo  tantum ,  et  tanabfrur  pu^ 
ineui  {16.  \t.  1).  feti  vefO  ihedicum  In  «des  uou  traxe- 
funt ,  et  in  hoc  ccnturionl  sunt  aequales ;  sed  Segrum 
attuterunl  ad  mediciim,  el  in  hoc  sunt  mirtofes,  qood 
iion  dixefint,  t)ic  verbo  tantum.  Ilto  quidem  certe  qut 
ad  piscinam  jacebai  muUo  sunt  isti  meliores ,  siqui- 
dem  ilte  dicil ,  Domine^  hominem  non  habeH ,  ut  cuni 
turbatd  fuertt  dqua,  iliittat  me  in  piscinam  {Joan.  6.  t)  t 
isii  vero  nihilo   indigere  Clirislum  sciehalit ,  non 
aquis ,  non  piscina ,  non  alia  re  quapiam  :  attameil 
Christus  noil  centurionis  tanlum  puerum,  sed  et  hunc 
et  illain  morho  nberavil;  neque  dixil :  QuandoquU 
dem  fidem  obiulisti  minorem  ,  curalionem  pariler  afc- 
cipies  :  sed  cum  majorem  exhibuissc^ ,  cuin  iMudFhns 
el  coronis  euro  dimtsil ,  (ficens  :  KeqUe  Vn  t&taei  /flH- 
tamfidem  invent{tucj'.  ftj.  fium  vero,  qnf  mlnoirem 
quam  iHefedem  okluTeral,  ntiII6modo  laudatir:  hoh 
tanieh  saniiate  pfivavU,  sed  net  tlluin,  qtii  ttutlahi  i' 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  W 

dem  exliibuerat.  Yerum  quemadmodum  medici  eum. 
eumdein  morbum  curent,  a  quibusdam  centum  aureos. 
accipiuiit,  ab  aliis  quinquaginta,  ab  aliis  pauciores,  a 
quibusdam  nihil  penitus  :  sic  nimirum  et  Ghristus  a 
centurione  quidero  multam  el  immcnsam  fidem  acce- 
pit,  ab  hoc  autem  minorem » ab  illo  verc  nequidim 
mediocrem ,  et  tamen  omnes  sanavit.  Cur  igilur  huuc 
quoqoequi  nihil  contuleraty  beneGcio  dignaios  est? 
Quod  non  prae  nimia  iiegligentia ,  nec  ob  animai  atu* 
porcm,  sed  quod  Chrisium  minime  nosset,  nullunique 
parvum  aul  niagnum  de  illo  iniraculum  audiisset,  ti- 
dem  non  exliibueriu  Idcirco  ergo  veniam  obtinuit : 
quod  ei  obscurc  indioaiis  evangelista  dixk :  Nesciebal 
enitn  quis  esset  {Joan.  5.  la) ,  verum  ex  aspectusolo 
illum  agnovil,  cuin  ui  ipsum  ilerum  incidil. 

5.  Quidain  igitur  dicuiU  hunc  curalum  fuisse,'ciMn 
illi,  qai  obluleraiit,  oredidissenl  tantum  :  sed  non  iu 
est.  Videns  enim  fidem  Htorum^  nou  eoruin  qui  obtu- 
lerunl  tantuin,  sed  et  ipsius  qui  obtalus  esL  Quid  igi- 
lur?  altero  credenie  alier  uen  sanalur  ?  dicel  aliquis. 
NoB  equidem  arbitror„  iiisi  forle  si  vel  proplcr  %uiis 
immaturitalem,  vel  obuimiam  iuiirmilaiem  destitutus 
\iribus  credere  nequeau  Quoinodo  igiiur  in  historia 
Cbaoanaeae,  inquii,  credidii  quideni  inater,  (ilia  vcro 
aanata  est?  ei  cum  ceniurio  fuis&et  incredulus^  quo- 
modo  puer  surrexit,  et  salvus  evasii  ?  Quod  niminini 
credere  minime  ppssent  aegroli.  Audi  sane  quid  Clia- 
nanaea  dicit :  Fitia  mea  male  a  damonio  vexatur,  et 
mnc  quxdem  cadit  in  aquam ,  nunc  autem  in  ignem 
(a)  {Matth.  15.  22)  :  illa  vero  verllgine  laborans,  el 
a  dusmone  correpu ,  quaeque  nuroquam  meniis  su« 
compos  tsse  poterat,  neque  sana  esse,  qiio  pacto cre- 
dere  potuisset? 

Fidem  ostendit  Paralytici.  —  Ut  igitur  apud  Cliana- 
lixam  ,  sic  et  apud  cenlurionem  ;  in  aedibus  jaccbat 
puer,  qui  nec  ipse  noveral  Chrislum,  neqiie  quis  laii- 
dem  essei ,  qui  potuissei  igitur  ei  quem  non  novcrat 
credere,  el  cujus  periculum  nuHum  feceral?  At  enini 
de  boc  dicere  islud  non  licel  :  siquidem  credidit  pa- 
ralyticus.  Onde  id  coiislat?  Ex  ipso  inodo,  quo  ad- 
ductus  esi.  Neque  enim  illud  osiilanter  audias ,  quod 
deroiserunt  eum  per  lecium  :  sed  cum  aiiimo  tuo  re- 
pula  ,  quanlum  sil  Kgrotum  id  pali  coiilentum  esse. 
trobe  siquidem  nostis  adeo  pusitlaninies  ac  inorosos 
jegros  esse,  ul  minisloria  q^^ix  jacentibus  tn  leclo  de- 
feruntur,  saepennmero  adversenlur ,  malintque  mor- 
boruro  dolores  perferre  ,  quam  moleslias  eoriiin  qui 
adjuvant  sustinere.  Isle  vero  ei  ex  aedibus  rgredi 
conlenlus  erat,  el  per  forum  Ingredi,  cuni  gesUretnr, 
seque  tot  praesenlibus  hoininibus  osiendefe.  E^t  liod 
eiiam  in  more  positum  aegrotorum,  (ut  non  f  icile  ve- 
lint  ullum  suai  ffgriludlnls  esse  testem]  :  sic  ut  niulil 
maltierint  oppressi  morbls  ihierire,  quam  calamiiate« 
suas  delegere.  Atnon  Ita  aeger  iste ,  verum  ouni  fe- 
plelum  vlderet  theafruin,  aditus  iHtmftisns,  porluni 
obsej)ium  ,  per  teclum  dehiitti  coiilenruS  fuit.  Aded 
solers  est  amor,  ef  locupTeS  carlfcis.  Nam  qilf  qiiJrrK, 

(a)  Hlc  q«*d4m  adjfchintur  e*  Mai«i.  ff.  t*. 


57 


IH  PAAALYTIGUM  DfilliWUII  HUi 


iiivenb,  a  (MlMuMi  ^ukmt  {Ucn  ii.  iO)^  Noadiui 
propiiiquis  suis»  Qui4  boc  rei  tti?  Quid  iurlMiniiil! 
qiiTd  vero  properatis  f  Exspecienios  fnousque  donuis 
cvacuetur»  iliealruni  dinillaiur  :  lecedeot  qoi  con^ 
gfegati  8uni ,  poteriinus  prlvaiim  ad  iUum  aceodorey 
ac  de  liis  rebus  illuni  consulere.  Quid  opus  esi  iospe* 
ciaiitibui  omnilNis  calamitaies  neas  m  medium  pro< 
^  fcrri ,  et  desuper  suhmitti,  alqiie  iudecoro  moveri  I 
rioruro  oihii  aut  apod  se  aot  ad  eos  vu  so  gestaboi^ 
cloquutus  est ,  sed  omaraooto  sibi  esse  dusil»  ot  tam 
mulios  curationis  snm  tostos  redderou  Neqoe  vero 
tanium  ei  boc  fides  ejus  comi  poterai,  sod  etiam  ex 
fpsis  Chrisii  verbis.  Poslqyam  oaim  domissus  esl  ol 
oblaiiis,  ait  itli  Cbristus»  GM#d#»  fii ,  rMtilwMiir  M 
peccata.  His  ille  aodltis  non  aegro  toiii«  aon  diaii  mo- 
dnco  :  Quid  boc  rei  eat  ?  Ab  aliero  morbo  ut  sanaror 
aJveni,  et  alterum  ipso  sanai?  Isiocommonta  sonl 
et  pnctexlus»  et  imbeciiiitalis  lefumonta.  Poceato 
sanas,  qo«  iion  cornuntur?  Nibil  liorom  neqnodixii» 
neque  cogitavit ,  sed  exspecuviipOrmittoM,  nimo- 
dicus  eam  euraiionis  viam  tenorel,  quam  «olleu  id- 
drcd  etiaih  Christus  uon  ad  eum  perrexii,  iod  ex« 
specUvU  dum  veniret,  ui  fidem  ipsins  cunotis  oslon- 
deret.  Numquid  cnim  laciiem  ilii  potuii  aocessnm 
reddere  ?  Sod  nibil  bomm  fecii ,  ut  ejus  stndiona  on^ 
nibbspatofsceret»  ei  fldem  ardentom.  Nam  qoemi» 
admodum  ad  iiiom  adivii,qui  ociooi  iwginujam  aattoo 
babebai,  eo  qnod  nemo  illi  adessel  i  sic ol  isinm ^ 
propterea  qnod  muUos  babebat  pcopinqnos  ^  dom  ad 
M  venlret»  exspocuvii,  ut  ei  fstuis  manUoaum  fidofn 
redderot»  eo  quod  obbiius  fuerit :  ei  iilius  ooliiudi- 
nem  nos  doceret»  oo  quod  ad  ipsnm  accosserit,  ei 
Um  istindi  stndiom  » qpam  ilKua  parf»4w  cnnctis 
detegerei »  atqne  lilis  praecipne  qni  adstabani.  Nam 
quoniaro  iud2ei  bombies  invidi  et  bomtNum  osorea 
proximomm  beneficits  invidere  consueveront»  ei  nnno 
s^mpu  oecasione  a  tempore  miracnU  carporo,  dicon^ 
^  eum  in  sabbato  curare «  nnne  ab  eorum  viu,  qui 
curahaiuor ,  diceniea»  Bic  n  mei  jnropkcu  »  idrei 
^uiRom  $U  nmiie^^  qum  kmgU  eam  (in^  7.  39)*  no- 
scienies  boc  esse  praecipve  medici,  eum  «groiio 
miscori,  ei  juxU  infirmos  sompor  vorsori,  non  autom- 
iilqs  fiigere,  ei  ab  iilis  roailire.  Qood  quidom  ei  cum 
in  eos  inveberetur  dieebat :  iVen  en  opu$  voimiilNej 
medieo » $e4  moie  kaken^bui  (Mauh.  ft.  i9),  No  igllnr 
eadem  ruffsila  obiiceteni,  prius  indicai  eos  coraiionO' 
dignos  esse  »  qni  accedobani ,  ob  fldem  (yaam  praa  so 
Isrebani.  Propterea  ei  illius  solitudinem  ei  Ibrvoniem 
i^lius  fidem  el  animi  prompiiindinem  doelamvil : 
propierea  tnm  iUum  in  sabbato  cnravii ,  tnm  huno 
non  in  sabbaio  :  ni»,  cum  illos  altero  dio  videria  ro* 
lircbendere  ei  increpare  Chrisium,  intoUigas  tum 
lemporis  etiam,  non  qnod  sludiosi  esseni  legis  obser^ 
vaiidie»  reprebendisso»  verum  cum  propriam  invidiam 
ferre  nou  possonn  Qyoro  vero  oon  prius  poralysim 
sonaoe  aggreasns  eai ,  sed  dixii ,  Confide ,  fiU ,  dlmii- 
imm'  pmota  ino  ?  Et  boc  sapienter  admodum.  Si- 
qiiidem  est  iioc  in  more  poaitummodicoram ,  ni  noo 
pritts  moeboo  abigMa«  sed  oomm  CMiea  lollani. 


MM  0  pnhFV  nmiiove  e» 
oomiplo  floxiono  InlbiiMMromil,  Inedteli^  omitlentf 


eopitu  Ottnii*  ^^i ,  ubf 
oodii  eifeno  emi  mgritodinio  :  Ifo  quo^ue  Cbrhtus' 
ogit :  prius  nnilomm  iMiiem^  rqirMfit.  ^ons  qmpp^ 
oMlorani  01  tadin  ot  moior  osi  omniom  nsiora  pec^ 
mlL  Hro  eat  qpmo  oevpom  noow»  vcfxot  pomlysi , 
kM  niorbos  inveiill  ridelreo  oiiam  liiqtm  koo  leeo » 
Qmfida,  (tH,  JmikHmtm  pmemn  tm;  ei  mio  aHr 
Meea  mmm  fmim  oo,  ooi  omplU»  pv rmre ,  lietfMid 
daimua  liU  romiOpot;  nlioqOo  UfO  deoUronsmorboo 
ioies  00  peocoid  noioo  osse.  Bl  in  prinelpio  aiqoo  I» 
oxoffdio  crooHoiiio  on  poccnto  nmrboo  CoUi  corpno 
iqvaoil.  Nom  ol  IHO  poal  fralrieidinm ,  pnl  illnd  sco- 
luo»  tom  paniljrsioorporlo  eai  eorrrpins»  Tremor  enlm 
iiio  nilul  ottod  foiiqoom  pnralfsis.  Qnando  enloi  illa 
virlbs^  qnm  anbnol  rogii^  Imbecillior  esi  reddito,  nee 
om|dino  onmio  poleoi  membn  soMOUre ,  sna  eum 
illodootllHllyOlqnoiftnroUaata  tremonicloxagiiontur. 

fliHod  mUili  Itidicavii  PonUs,  etmi  Gorinthiis 
psfcalom  quoddam  expeobrono  aii :  idea  lnier  ooo 
mnlliio/fraiiflmiMilm^i.Cor.  il.  S^>:  idooClvi- 
Oina  quoqoo  prins  cansam  malomm  tolliti  enmqoo 
dixisost :  Cetifdi^  ^\  dioHUOninr  peceaemma^  animom 
qins  erigil»  doieolomquo  moniero  exeimi :  qnippo 
.seinio  prodihm  in  opus,  %k  in  eonocioniiam  penotvano 
aoiinnm  ipodnamovebni  ^  oo  meiom  onmom  expollo» 
boir(Niiil  onim  ost  quod  iu  Ibrmidinom  aetimoromr 
injiciai»  01  consoioniia  poobaiornm  :  ]  nlbii  Ha  voli»& 
pUUn^  parit,  ot  eonfldeQiiom  ingenofaiy  oe  si  nulliiis 
qnis  soeiorio  sibi  sh  cmiacMn.  Con/ldt»  fiU ,  ilndwm» 
Har  paecam  fna.  Uiri  onim  romiaoio  osi  peccotorum  > 
iUic  el  odopiio  osi  fliiomm.  Hn  noo  qiioqoe  noii  pvin^ 
Palvsna  poasnmnoafpeliarcr  qnom  In  saerarum  aqoo« 
lumlafocm  poeeoln  aboteroorimna.  Qoondo  igltiir 
main  ilU  doposim  sdrcinn  indeasoondironsi  inm  dick 
Qiiio»  faier  waaief^  foi  m  in  eMa^  Vemm  enli»  venp 
cnjtts  roi  grolia  no»  iia  se  gessll  ergo  IHuro ,  qol  trl-» 
gima  oelo  Minoa  hQbebot,  oed  prios  HHao  eorpoo 
oumvii?  Qnoniana  iili  qnidom  lompofis  proKtHot» 
ftioranl  eonanmpu  peccam ;  poiesf  enim  UniatKmmn 
gravimo  onos  pocoaiomm  lovlno  reddero  i  qnenr* 
admodumet  de  Losato  dia*ii,onm  maUsua  meepisee» 
aique  faic  oonaolari :  ol  rursno  aii  alibl  t  ComolAmtiil 
popo/nm  Ofonm «  ioqiitoiltti  od  eat  Jeruiakm^  qei^a  fe^ 
capii  4e  moon  J^omim'  dnp/tdo  feteelfa  eaa  [Bem.  M 
i.  9).  £i  ilcmm  prophelo  :  Demme ,  iMurem  da  nMe , 
mmim  snim  mddldisii  noMo  (Hm.  M.  ft) ,  ftijpitfl4»no 
poMmo  01  SQppGcU  veniam  impetrflre  poeealomm , 
idqoo  pinrimlsox  loeU  potostdOmonstrari. 

MdMOMmi  inom  flNliM  CMiMS.  -^  llaqoe  niliil 
mihi  vidowr  dc  peeoaiomm  romloslone  disisso ,  Oed 
in  posiorum  iMnm  pr»immlsoo,eum  doquA  Iberanl  at 
iUo  commlasolam  «griOMllolo  «ssont  pl^HxllMe  de!e« 
in :  am  si  hoo  non  sll,  propieroa  qobd  oondiniiqiifd^ 
quam  maglMim  illi  flierai  de  Chrioto  periiuosttiit ,  1^* 
oireo  ad  id  qiiod  miims  erat ,  pHos  accessH ,  el  qnoil 
evideno  ae  manlftisiom^  nUnlmm  eorporissnntUtem  t 
i»  boo  asnooi  non  lu  I  sed  qnoniaitt  magfs  eredebol,' 


S.  JOAMUS  GHRTSO&TMU  ABCHIEP.  GONSTANTIMOP. 


et  SDbUmlorl  menle  pnBditiis  enit ,  propterea  de  gra- 
viori  prius  apud  illom  morbo  disseroil :  praeier  baec 
omnia,  utsibi  aequalem  cum  Pairedeberi  boiiorem 
ostenderet.  Ut  enim  illic  in  sabbaio  ciiraTit,  qaod 
eo8  vellct  a  Judaica  observaiione  revocare »  atque  ex 
llioruni  criminationibus  occasionem  caplaretaequalem 
seGenitori  ostendendi :  ita  nimirum  et  bic'pr»videng 
quod  erant  dicioriy  bsecverba  protulit ,  ut  binc  inilio 
ducio,  et  occasioiie  aampta  demonstret  aequali  se  cum 
Genitore  dignom  bonore.  Non  enim  ex  aequo  se  res 
babet,  si  neinine  reprebendente  vel  accuaanie,  sua 
•ponle  quisin  sermonem  de  bis  delabatur,  et  sicae- 
terift  causam  praBbentibua,  nomine  ac  apecie  defensio- 
nis  boc  ipsum  prsesUlertl.  Nam  ille  quidem  demon- 
slralionisi  modus  audiiores  offendisset :  bie  vero  mi- 
nus  odiosus  erat,  et  facilius  admitti  poterat,  vide* 
tnusque  Clirislum  lioc  ubique  praestare ,  neque  lain 
verbis  quam.factis  aequalilatem  suam  osleiidere.  Hoc 
qnidem  cerle  subindicans  evangelisla  dicebat  (Jooti. 
5. 16) ,  propierea  persequuios  eum  fuisse  JudaH>s , 
non  solum  qnia  soivebat  sabbatum ,  sed  et  quia  pa« 
trem  snum  dicebat  Deum ,  aequalem  se  faciens  Deo , 
quod  mullo  esl  majus  :  lioc  enim  ipsuro  per  rerum 
demonslralionem  adstruebat.  Quid  igitor  invldi  illi 
alque  scelerati ,  qui  aliorum  bonis  maceraniur,  el 
undique  ansam  reprebendendi  perquiranl  t  Quid  hic, 
inquiunt,  blaspbematt^emoentiit  poU$t  peccaia  di* 
millerc »  mit  »oUu  Deus  {Marc.  2.  7).  Sicut  illic  eiim 
persequebanlur,  quod  sabbaium  solveret,etex  illo- 
rum  reprebeasionlbus  sumpla  occasione  defensionis 
nomiiie  ac  specie  suam  cum  Palre  aequaliiatem  08« 
lendit ,  ac  dixil :  Pater  meu$^  operaiur^  e$  ego  operor 
{Joan.  5. 17)  :  sic  nimirum  boc  loco  ex  iis  quae  ipsi 
objiciunt,  Patri  per  omnia  similem  seipsum  osiendit. 
Quid  enim  ait  ?  Nemo  poteU  peccala  dimiUere  nfntolus 
Deus.  Quando  igilur  ipsi  bunc  limilem  posoerunt , 
ipsi  banc  reguiam  induxerunt ,  ipsi  legem  lulerunt , 
propriis  illos  verbis  irreliu  Vos,  inquii,  confessi  eslis 
solius  esse  Dei  peccala  diiuiiiere;  indubllala  igitur  est 
asquaiiias.  Noque  vero  isti  solum  boc  dicnnt ,  sed  et 
propbeta ,  dum  ita  loquilur  :  Quis  Deus  sieut  tu  t 
deinde  quid  sit  proprium  indicans  adjecit ,  Auferens 
iniquitates ,  et  transeendens  impietaies  {Mich.  7.  iS). 
Si  quis  ergo  alius  appareat,  qui  boc  ipsiim  ita  prse- 
siet ,  etiain  Deus  est ,  et  Deus  quemadmodum  illo. 
Sed  videamus  quo  pacto  illos  argumentis  Cbrisius 
urgeat^  quaiu  mansuele  ac  modeste ,  summaqiie  ciim 
solticitudine.  El  ecce  quidam  de  scribis  dicebant  intra 
sdpsos  :  Uic  blasphemat  {Malth.  9.  3).  Neqnaqiiam 
vorbum  prolulerunl,  non  pronuotiarunt  lingua,  sed  in 
mentis  arcano  cogitabant.  Quid  ergo  Gfaristus  ?  Illo- 
ruiu  arcanas  oogitationes  prolulil  in  medium ,  ante« 
qu»iu  ad  demonsirationem  veniret,  quam  ex  corporis 
pdiralytici  curatione  prolaturus  erat ,  quod  illis  suae 
divinitaiis  vellet  polciitiam  deolarare.  Ut  enim  con» 
siet  solius  Dei  esse  mentis  arcana  patefacere,  Tn 
prorsus  soius  nosti  corda  (3  Reg.  8.  59),  inquil.  Vides 
ijlud  Solus  rursus  non  ad  diatinctionem  Filii  dictiun 
esae?  Si  enim  Pater  solos  corda  novit,  qaomodo  Fi- 


litts  novit  abscondita  cordis?  Jpu  enim,  inquit,  sciebai 
qmd  esut  in  homine  {Joan.  t.  25) :  et  Paulus  indicans 
proprium  esse  Dei  secreia  cognoscere ,  ait :  Qui  au" 
tem  serutatur  eorda  (Rom,  8.  27)  :  qnibos  verbis  sl- 
gniflcat  haec  eamdem  vim  habere,  quam  ipsa  Dci  lia- 
bet  appellatio.  Ut  enim  cum  dico ,  qui  pluit ,  nuUum 
alium  praeter  Deum  designo  per  rem  illam,  quoniam 
Dei  solins  est  illud  agere;  et  si  dicam,  qui  soleni  oriri 
facii,  nec  addam ,  Deus ,  tamen  per  rem  illam  eum 
oslendo  :  sic  nimirom  et  Paulus  cnm  ait :  Otit  seru* 
tatur  carda^  solios  ipsius  essescrutari  corda  declarat. 
Nisl  eaini  hoc  eamdemvim  baberet ,  quam  nomen , 
Deus,  ad  eum  nobis  indicandum  qui  designabatur,  so 
lum  id  mlnime  posuisset.  Nam  si  hoc  esset  illi  cum 
creatura  commune,  illum  qul  designatur  non  agnosce* 
remus,  cum  communiias  illa  confusionem  In  menti- 
bus  glgneret  auditorum.  Cum  igitur  appareat  boc 
proprium  Patris  esse ,  itemqoe  Filio  constet  compc* 
tere,  curo  quo  indubitata  relinquitur  inde  aequalitas, 
idclrco,  Qmd  cogitatis^  inquit,  mala   m  cordibus 
vestris  f  Qiud  enim  est  facilius  dicere,  Dimithtnlur  pec- 
cata  tua,  an  dieere^  Surge  et  ambula  {Matth.  9.  4.  5)  ? 
7.  Alterademonstratio  remissionispeccatorum. — Ecce 
alteraro  etiam  exhibet  remissionis  peccatorum  de- 
monstrationem.  Nam  dimitiere  peccaia  mulio  inajus 
est ,  qtiam  corpus  sanare ,  tanioque  majus  ,  quanto 
anfma  corpore.  Ut  enim  corporis  morbus  est  parnly- 
sis,  sic  et  animae  morbus  peccatum  esi :  vcrum  illud 
etsi  majus  erat ,  obscurum  erat :  hoc  vcro  eUi  minus 
erat ,  manifestum  erat.  Quoniam  igttur  ad  demon- 
strationem  majoris  usurus  cst  minori ,  ostcudens  se 
propier  iilorum  infirmttaiem  ita  fecisse ,  atque  ad  il- 
lonini  homililatem  se  demisiase ,  Qufd  est  facilius^ 
inqoit,  dicere,  Dimitiuntur  peccatatua,  an  dicere,  Surge 
et  ambulaf  Cur  igitur  ad  minus  propter  illos  vcnis? 
Quoniam  id  quod  manifestum  est ,  obscuro  clariorem 
elhibet  demonsirationem.  Propterea  non  pnus  illnm 
erexit,  qunm  dixit  illls :  Ut  autem  sciatis,  quia  FHtns 
hominis  habet  potestatem  in  terra  dimittendi  peecata^ 
tune  Mt  paralg^co  ,  Surge  et  ambuta  {Matih.  0.  6) : 
quasi  diceret,  majus  quidem  signum  est  remissio 
peccatorom.sed  propier  vos  quod  minus  esl  adjicio : 
quandoquidem  hoc  vobis  illius  esse  demonstratio  vi- 
deiur.  Nam  qnemadmodum  illic  cum  centorionem 
laudasscl  qui  dixeral:  i>ic  tamum  verbo ,  et  sanabitur 
puer  ment :  nam  et  ego  dico  hwc,  Vade^  et  vadit,et  «/tf, 
Veni,  et  tenit  {Matth,  8.  8. 9),  animum  ejuslaudibns 
confirmavit :  el  rursus  cum  Judxos  reprehendisset 
sibl  objicientes  in  sabbaio  legem  ab  ipso  violari ,  in 
sua  potestate  silum  esse  osleodii  leges  immulare « 
sic  nimirum  hoc  loco ,  cuni  illi  dixissent ,  JSqualem 
te  ipsum  facis  Deo ,  promitlcns  ea ,  quae  soHos  sunt 
Palris,  reprehendens  eos ,  et  accu «aiis  ,  atque  operi- 
bus  ipsis  osieiidens  se  mihlme  blasphemare ,  indubi- 
taiam  nobis  praebuit  dcmonslmlionfem ,  undejconslet 
eadem  ipsum)  qn«  Genilor,  posse  jfccslare.  Vide 
igitur,  quo  paclo  islnd  contendai  adstruere ,  qoae  Pa- 
trss  solliis  sunt ,  ea  ipsius  eiiam  csse :  non  enim  sim« 
pbciier  paralylicum  erexil,  scd  cum  dixisset ,  Vt  au* 


«1  IN  PARALTnCnH 

lem  fdolic»  q^  FiltiM  homm»  h^hH  p^talMim  m 
ima  dUmUffndi  peceata  {Manh.  9.  6)  :  adeo  eante 
ac  ftiudebat  hoc  oiaiime  osleiidere  sibi  eamdem  mt 
aucioriutem  cum  Palre« 

9.  EpJiojfM  lermoiitf  quo  ad  patiendam  in  admm 
co/^orio/iir.— Haec  igltur  orooia  et  qwE  hesterno  dle  ac 
nudiustertius  dicta  sunt,  dillgenter  memoria  tenea- 
mus,  ac  Deum  precemur,  ui  ea  in  nostra  mentedeflia 
permaneant,  nostrumque  stodium  conferamus,  atque 
ad  honc  locum  frequenler  accedaoHis.  Sie  etlm  fiel, 
ttt  et  ea  qu»  soperius  dicta  sunt  consenremuSy  et  alia 
rursos  acquiramus  :  quod  si  quid  forte  lapsu  tempo- 
ris  effluxerit,  facile  illud  assidua  doctrina  eiculti  po« 
terimus  recuperare.  Neque  vero  sana  tanium  dogmaia 
permanebunt  et  incorrupta,  sed  et  vitam  nostram 
^majori  cura  et  cautioue  dirigemus,  et  cum  voluptate 
animique  tranquiiliute  boc  aevum  transigere  licebit.- 
Nam  quaecumque  Undem  perlurbaiio  nostram  animam 
exagitet»  dum  in  hunc  locum  convenimus,  facile  dis- 
culi  poterit :  quandoquidem  et  Ghristus  nnnc  adest, 
et  qui  cum  flde  ad  illum  accedit,  facilem  adepiorus 
est  curationem.  PauperUte  quis  assidua  conflicutur, 
et  necessariis  destiiuitur  alimentis,  et  fame  confectus 
saepenumero  lectom  peliit :  umenhuc  ingressus,  cum 
audi^rit  Paulum  dicentem,  in  fame  et  sili  et  nudiute 
se  degere,  seque  non  uno,  aut  duobus,  aut  tribus  die- 
bus,  sed  perpetuo  passum  esse  (quod  quidem  Indi- 
cans  alebat,  €»qiu  in  hanc  haram  ei  esortmiu,  et  •tlt- 
miM,  et  nudi  tumu$  (1  Cor.  4.  II),  sofiicientem  ex  eo 
cousolalioneni  percipiet,  cum  ex  iis  quae  dicU  sont 
didicerit  Deum,  non  quod  illum  odisset,  in  pauperute 
▼ersari  permisisse :  neqoeenim,  si  odio  prosequi  hoc 
esset,  Paulo  prsecaeteris  omnibus  aniico  soo  id  acci- 
dere  permisisset :  verum  quod  de  eo  sollicitus  essei, ' 
eique  provideret,  atque  ad  majorem  illum  philoso- ' 
phiam  promovcret.  Est  alios  qiiispiam,  cojus  corpus  * 
morbis  ac  malis  inimmeris  obsidetur?  Sufflcientem' 
huic  afferent  consolationem  paralyiioorum  islorum' 
corpora,  et  cum  illis  bealus  ac  generosus  Pauli  dis- ' 
cipulus,  qui  perpetuis  morbis  conflictabatur,  nec  utn- 
quam  a  longa  aegritudiiie  respirabat,  quod  eiiam  Pau- 
lus  dicebat  :  Modica  9ino  utere  fnropter  ttotnachum 
tuum^  et  frequeutes  tuai  in/irmitatei  ( i.  Tim,  5.  23), ' 
non  simpUciter  dixit  infirmiUles.  Alius  quispiam  ca- 
lumniis  appetiius  est  ab  iis,  qui  magnam  illi  apud 
populum  conflaruotinlamiam,  atque  hoc  ejus  animnm 
graviter  angit  et  perpetuo  cruciat :  si  ingressus  fuc- 
rit,  et  audierit,  Beati  miIs,  cum  matedixerint  vobi$  ho» 
minee,  et  dixerint  omue  malum  advereum  voi  mentien- 
/ei :  gaudete  et  exiuttate^  quoniam  merea  vettra  co- 
fnoia  eil m  ee^tii  (Matth.  5.  ii.  12) :  omnem  deponet! 
nMBrorem,et  sununa  volupute  perfundeiur;  iubiiliie 
eiiim  et  exeuUate^  inquit,  cum  injecerint  vobie  nomen 
mo/om  {Emc.  6.  22. 23).  Atque  illosquidemqui  convi- 
)  ciis  afficiuntur,  hoc  modo  consolalur  :  eos  vero 
qoi  eonviciis  afficiunt,   aliier  lerret,   cum   ali  : 
Omne  veebum  otioium^  quod  toquuU  fiUrint  hominei, 
re4dent  de  eo  rationem,  iive  bonum  fuerit,  me  malum 
(Matth,  12.  36).  Filiolam  quispiam  alius  amisit,  aul 


4. 13). 

bUi^' 

dormire 

mmrore  afflcimor,  i 

tes  :  lla  cum  i 

hil  pertorbemur,  neqoe  t 

hoc  quoque  somnusest;  ] 

somnus.  llaque  dormttionis  i 

tus  est,  accusationem  auiem  in 

defunctnm  impatienter  luges,  I 

qoi  resurreclionis  fldem  non  faahel.  nie  rede  k^a, 

utpole  qui  nihil  de  rebus  futnris  philosopkari  qwas : 

to  vero  col  tot  datae  sont  de  futura  viu  < 

tiones,  quam  ob  cansam  in  eamdem  cum  illo 

ciHiUtem  devolveris?  Proplerea  dicit,  De  donmaui^ 

bui  nolumui  voi  ignorare^  ut  non  contriitemim,  mcui 

et  eesteri,  qtd  ipem  non  habent. 

Exempium  patieniiof.  —  Neque  vero  ex  Novo  tao- 

lom,  sed  etlam  ex  Yeteri  TesUmenio  possumus  conso- 

lalionem  baurire.  Cum  enim  Job  audis  posl  pecuniarom 

jacturam,  post  interilum  armentorum,  iion  nnum  et 

duos,  ac  tres,  sed  inlegrum  coetum  filiorum  in  ipso 

aeUiis  flore  amisisse,  post  Uniam  animi  virtuiem, 

quainvis  omnium  sis  infirmissimus ,  facile  teipsum 

refocillare  poteris  ac  reficere.  Nam  tu  quidem,  o 

homo,  aegrotanti  filio  adfuisti,  decunibentem  in  lecto 

vidisll,  postrema  verba  proferentem  audiisii,eteitre- 

mum  halitum  exhalanliadstitisii,  depressisti  oculos,  et 

os  conclusisti :  at  ille  neque  animam  exhalantibus  ad- 

fuit,  nec  exspirantes  aspexit,  verum  Umquam  unocon- 

diti  sunt  omnes  sepulcro  aedibus  suis,  et  in  eadem 

mensa  cerebruin  pariter  et  sanguis  fundebatur,  et  ligiia, 

et  legula',  el  pulvis,  elcarnes  concisae,  et  omnia  pariter 

miscebantur.  Verumumen  posl  lot  el  tanla  iiiala  non 

luxil,  non  impallenier  tulit :  sed  quid  ait?  Donunui  de- 

dit,  Dominui  abitutit,  iicut  Domino  placuit,  ita  et  factum 

eit : iit nomen  Domini  benedictum in  icecuta  (Job  i.  2i). 

Hanc  nosquoquc  vocem  in  sitigulis  quae  nobis  accidutit 

proferanius,  sive  pecuniarum  jactura,  sive  corporis 

infirmitas,  sivecontumelia,  sive  calumnia,  sive  quod- 

vis  qliud  humanum  malum  accideril,  isU  dicamus, 

Dominui  dedit,  Domitmi  abitutit :  ikut  Domino  ptacwt^ 

ila  et  factum  eet :  sit  nomen  Domini  benedktum  in  seS' 

cuta.  lu  si  philosophemur,  nihil  umquam  maii  palie- 

rour,  licel  innumera  patiamur  :  sed  majus  lucrum 

erit  quam  damnum,  plura  bona  quam  mala  per  liaec 

vcrba  libi  evenient,  dum  et  propitiuin  tibi  ipsi  Deum 

reddes,  etinimici  lyrannidem  propulsabis.  Simul  enim 

atque  verba  illa  lingua  protulit,  diabolus  confestim 

abscessit :  illo  porro  abscedenie,  nubes  quoque  tri* 

sliliae  disculilur,  et  cum  illa  ccloriicr  aufugiunt  coigi* 

Utiones,  quae  nos  affligunt  i  ac  pracler  h^ec  omni 


*S       S.  JOAN.  arRYSCST.  ARCHIEP.  COHOTAHnNO».  M  FARALVT*  DEMISS.  PER  TECT.       11 

(tunt,  gaudeamirs,  benlgnoqtie  f^o  gnitl»s  agafmift,  m 
c(  pra&sentcm  Titam^  cum  faciliUrte  trtdacamas,  etr»' 
tnris  t)onfs  potiamur,  gratia  et  t)enif  nitMe  Amtif iri  hch 
siri  JcsuGtiristi,cui  gloria,  honoretimperiumaemper, 
nunc  el  \n  perpeiuum, etin  snRcota  sxculorvm.  Amen. 


cuii)  liujus  vltx  bona,  tam  ilta  quae  nos  In  ciek)  ma- 
ncni,  omnia  coasequerls.  Exemplom  liabes  in  Jobo 
cenissimum  el  in  sf|)Ostoris,  qui  cum  propier  0eum 
liujuB  a^vi  mstla  cbntempsissent,  aaierna  bona  sont  as- 
scquuti.  Pareamus  igiiur,  ct  in  omnfbas,  quae  acci' 


mmm 


MOjnTwn 

AB  HOHILIAB  Ilf  TMNGmiHi  ACTOUIIf. 


Uas^  ^iM^i<H)e^  loAfiP  ioierv^Ua  14  i^imi  E^liiifi  se<- 
p^jrata»  m,  eMpiUiiei4er  IMWtmua,  ei  serk^  ip&a  tm ' 
poria,  jei  ^guu^nii  laii^  pAsiMUt,  Cum  iMj-iein  tm- 
pons  du^,  m  jMil^i  me  iu  tempius  ^cguvium  e$«a, 
ut  amiun  vi^  o^ta  «taiuerie;»  ¥ei  firol)^biJii»u8  adimor 
duim  £QiyecMMri8  iwliciure  possim ;  lutd  de  ^ie  ,et  or^ 
dine  lemporis  io^ uor,  qMcm  xtiUir  no  bubeAJ.  Uamiliai 
dfi  Actorum  inscripUooe,  il$  ut  as£i|oure  in  proinpiu 
sii,  qu^  si(  priiua,  qm  i^ecunda,  etc.  Id  vero  clarc 
docet  ip^  Clifyj^siQmus  ii^tlira  in  es^,  qusm  lerUaiu 
ordliie  pooiiniis.  Jbi  vero  nunb  2  Iftgiivr  :  Eo  fit,  ui 
eum  ad  quammpm  4i^m  .e^poationem  produxerimus, 
necdum  (amen  unam  iMtriptiQn^m  pot^erinm  prqi- 
terire,  se4  fidhuc  circd  Ulam  versemwr.  $t  paMlo 
post  :  Jtaque  primQ  die  nott  es$^  temere  preelereun- 
das  inscriptiones  dicebam,  quo  tempore  tilulum  vo- 

bis  Atiaris  legit  ac  Pauti  sapientiam  ostendi In  hoc 

desiit  priori  die  tota  doctrina  :  post  Htam  secundo  die, 
qui  libri  esset  itlius  auctor  qutesivimut^  et  invenit^us  Dn 
gratia  Lucam  evangelistam  :  muttisque  vobis  demonstra- 
tionibus  rem  in  quceslione  po&tam  probavimus,  Dc^nuni 
clarius  paucis  inierpositis  :  Prima  igitur  diede  Inscri- 
ptione :  secunda  vero  die  de  eo,  qui  Hbrum  scripsii ; 
li^/ta  die  disseruimus  apud  eos,  qui  advenerant^  de  ini- 
tio  $criptur<if  :  et  ostetidimus  quid  «i/  actum,  quid  sit 
miroi^ulum,  el  quid  sit  conversatio,  quid  signum  et  pro- 
digium  ac  virtus.,,  Hodie  retiquum  inscripHorus  opene 
pretium  est  dicamus,  et  quid  significei  ApostoR  nomen 
osiendamu».  Prima  igitur  bomilia  ea  est  in  qna  non  te- 
mere  praaereundas  essc  sacrorum  Librorum  inscri- 
piiones  ducet,  et  de  ioscriptione  Aliaris,  nimirum, 
iGNOTo  DEO,  agit.  lllam  vero  Cluysostomo  duce  pri- 
iiiam  locamus.  Secundam  ubi  de  auctore  libri  Acto- 
riim  edisserebat,  et  Lucam  esse  demonstrabat,  rcpc- 
rimus  quidein ;  sed,  beu,  miser»  deformaiam,  ct  cum 
spuriis  inunixtam.  £st  nempe  llomilin  inscripia,  de 
Assumptione  sive  Ascensione  Ooinini,  et  Cbrjrso^tonio 
adscripta  :  ubi  quge  prima  rerunluri  Dirysostomo 
nostro  indigna  vldentur  esse.  Sub  b^ec  adjiciuniur 
alia,  qua;  cum  prioribus  non  cohserere  viduntiir,  el 
licet  melioris  notae  sinl,  utrum  Cbrysostomo  sint  ad-» 
sci  ibenda  non  ausim  affirmare.  Sequitur  postea  pars 
illa,  ubi  qnibusdam  praemissis  circa  inscriptioncm 
libri  Actorum,  quae  ad  prxsens  institutum  apprime 
qiiadrani,  de  bujus  auctere  egregie  disseritur,  et  Lu- 
cam  esse  probaiur.  Hlc  vero  ClirysoBiomom  agnusce; 
nec  dubito  quin  lam  ea  qux  de  inscriptionc  Actorum, 
quatn  ea  quac  de  hujus  libri  auctore  fenintur,  ad  eam 
homi^fam  pertineant,  quam  utsecuudam  ab  se  diclam 


bic  jnemprat  Cbrystostomus.  Hinc  quaeritur,  quoties  a 
Kesurrec^ione  ad  Asccnsioneio  osqne  Doin.inus  Cbri- 
stusapparuerit;  bauc  quoquepart^m  Chrysostomi  esse 
pqto  :  rcliqua  vero  onmia,  quae  io  hac  fongissima 
bomiiia  babentuT;  aut  Inepla  aut  Chrysostonio  indi- 
goa  siiut.  Itaque  inale  auctain  ct  consarcinatam  ho- 
miliam,  etsi  ^uxdam  genuina  et  ad  pr.rseus  argu- 
inentum  pcrlineolia  babeat,  cum  sinceris  admisccrc 
non  ausi  suious ;  sed  ad  flucm  bujus  tomi  al»legavi- 
mu$.  Tcriia  qu^iKV  altera  ad  rajicem  rcjecla,  secun- 
dampoiuuius,  ea  est  iu  qua  de  insciiplione  Actoruni 
agilvir,  iiccnoii  dte  diflereiilia  intcr  niiraculum  et  ac- 
tum»  etc.  Qiiarta,  quam  supra  niemor.ita  de  caasa 
tertiani  inscribiuius,  ca  est  qu:c  dc  utilitale  lecllonii 
Sciipturai  um  agii,  et  ut  tiluli  Actuum  Apostolonm' 
postreiiiam  vocciu  explicct,  perqulrit  quid  signiflcct 
Aposioli  noiuen.  Huic  quartam  subjungtmus  eam  iu 
qua  quu3rii  cur  Acta  Apostolorum  in  Pentecoste  le- 
gantur  :  i^ux  scse  prudit  aliis  subnectendam  esse  : 
elcniin  in  ea  ila  legUur  :  Dfxt  tum  temporis,  a  quo 
scriptus  fueril  liber  Actorum,  et  quts  operit  istius  aH"' 
ctor  fuerii;  imo  vero  non  quls  auctor  operls,  sed  quis 
winister,  Non  enim  ilte  qute  dicta  sunt  produ^l,  sediis, 
quw  dkta  sunt^  ministravit.  Dixi  de  Actis  ipsis,  et  quid 
tandem  sibi  velit  nomen  ittud  Aclorum  :  dixi  etiam  de 
Apostolorum  appettatione  :  jam  neeesse  est  dieamus, 
qua  de  causa  statuerint  patres  nostri.  ut  tiber  Actorum 
in  Pentecoste  tegeretur, 

f laque  luce  clarius  est  has  continue ,  modico  intcr 

singulas   interposilo  tempore  ,  habifns  f\iisse  :  et 

quidem  non  diu  post  Paschalem  solemnltatem,  ut  ex 

iis,  quae  de  nuper  illuminails  circa  flnem  primae  ct 

tertioi  houiiiiae  dicunlur,  arguitur.  Praeter  hanc  ^ero 

Paschaiis  nuper  ela^ si  notam,  alteram  eniimus  cx 

his  verbis  bomitiac  I,  num.  2  :  Non  sunt  igHur  malum 

diviticB,  sed  itlegiiimus  earum  usus  est  nuxtwn :  ei  sicnt 

nuper  de  ebrietate  verba  faciens ,   non  vinum  accusa^ 

bam,  quippe  cum  omnis  creatura  Dei  bona  sit,  qum  eum 

gratiarum  actione  percipitur ;  sed  malum  usnm^  etc. 

Hic  porro  aniiotare  prorsus  vidctur  llomiliam  contra 

Ebriosos  et  de  Resurrecrione,  qiiam  T.  t  edidimui : 

ubi  conlra  tcmulenlos  multa  disserens,  ha*c  fnter 

alia  dicit :  Abstineamus  ab  ebrietate  :  non  dho,  Ab$ 

tineamus  a  vino,  sed,  Ab  ebrietate  abstineamni*   ffim 

vinum  efficil  ebrietatem  :  e$t  enim  dei  creatwra  :  M 

porro  creatura  nihil  efficit  mali  ,  sed  veiuntan  mdlgnM. 

eficit  ebrietatem ,  eic.  Ex  hfs  porro  verbis  arguitnr 

homiliam  illami  quae  ut  niiper  habita  memoratifr  i» 

b  .c  prima  concione  in  Actorum  initlum,  eam  ipsam 


i6  NQMfTfll  AI^ 

M6«  4|W  Pf>mn  ebvio«06  io  4«  ResumeiiOMt  dicta 
foil,  alque  adeo  haiic  primam  ptooift  fMl  PoobImi 
dlebas  habiiam  fuisse.  Idipsum  vero  probatur  eiiam 
ex  alio  bujus  homili»  loco ,  num«  3,  nhi  dicilur : 
Sttperioribui  apud  tot  dUbus  de  aposloUcU  vevbit  , 
deque  evangetid»  disteruimu$t  cum  de  Juda  verba  /m» 
remue :  diueruimut  et  de  prophetidt,  hadiemo  die 
9Qkmm9  d$  AfoMormm  Ac6t^  eie.  Ilic  omiykio  vlde- 
tor  Bgi  de  itaittia  in  ludam»  qpm  habfto  fittit  ferio  T 
in.Coena  Domini,  ubi  de  aposiolicts  et  de  propheticis^ 
verbis  edisserit.  Hujus  porro  bomttfaB  dupncem 
texium  cdidimos,  quia  cura  priorem  de  Juda^  ciyus 
initium  est,  Paucit  hodie  cum  vettra  chariUiU  Istaclare 
necestarium  esl :  aliquot  anle  annis  babuisset ,  pos* 
teriorem^  qus  sic  inily  Volebam,  dilecti,  de  Patriarcha^ 
eamdem,  qiiam  priorem,  sed  relractatam»  ot  aliquot 
in  locis  auctam  eadem  ipsa  Quadragesima  habuit»  <|oa 
Hoinilias  io  Genesim.  Hanc  cuim  post  trigesiioam 
secufidam  in  Gencsim  Homiliam^  intermissDvideUcet 
Homlliarum  in  Gencsim  cursii ,  Antiocbiie  liabnit,  ut 
in  Monito  ad  Honiiliam  de  Proditore  Juda  dijumus, 
atque  infra  diceinus  lii  Prcrniiooe  ad  HomJlLas  io 
Genesiro.  Ctirtum  itaque  est  bas  iu  principuim  Aclo- 
rum  bomilias  eodem  anno  habitas  esse^  quo  Hooiilia 
illa  io  Judamj  cujus  inilium,  Volebam,  4il€Ctif  et  lio- 
niilia  contra  Ebriosos  et  dcResurrectiooe,  paucisquo 
post  ulramque  diebus. 

Honc  porro  ordinem  ipse  Cbrysostomus  siatuit 
Honiil.  SSin  Gcnesira ,  ubi  ralionem  reddcns  cur 
Honiiliaruin  in  Genesim^  quas  per  totam  Quadragc&U 
mam  babuerat ,  cursum  interceperit ,  kec  liabel : 
Menta  autem  vobit  proponenda  erat  tui$  conjfrufi 
teniporibut-  Et  idcirco  quando  penit  diet  Traditionit  el 
Patsionis,  contlnua  docendorum  terie  retecta ,  praBteU' 
tibut  quai  urgebant  not  nccommodantet »  primum  in 
Prodilorem  Unguam  laxavimut  :  deinde  de  Cruce 
atiqua  in  medium  pr/otiUimut>  Potteu ,  illucesceji^e 
Resurrectionit  die,  necettarium  erai,  ut  de  Returrectione 
Domm  caritatem  vestrant  doceremut  :  et  tequenlibu$ 
dieJtut,  per  ea  miracula,  quas  (unc  facta  tunt^  retwrre^ 
ctionit  dfimonttratio  iierum  afferen4a  erat*  Quandn^ 
eliam  Acla  Apottolorum  accipietitet,  inde  vobit  (requei^ 
tift  convim  appasuimut ;  ae  muUat  crebrutque  admo^ 
mtiutnet  Ut  dedimue^  qm  nuper  [baptitiail  gratiam  ae* 
enperanU  Hic  magnam  bomiliaruui  oontioeuter  ha- 
biiarum  seriem  babemus.  Per  totam  igiuir  Quadra^- 
l^csimamHomilias  duas  et  trJginia  priores  io  Genesim 
babuit :  Feria  autem  quinta  in  Ccena  DomiAl  Uami- 
liarum  in  Geoesim  cursum  ioteroepii,  ut  deJuda 
Pfodiloro  loquoretur,  quod  etiam  ipse  dicit  iuitio 
iUius  Homilise  de  Juda»  cujus  iniUmu,  Volebam^  dilectif 
^cse<|iuiiur  ilias  triginla  duas  in  Geocsim  bomiiiasu 
Die  Parascev.c^  sequc^ti  liowiiliam  habuit  de  Cruco 
et  Lairone^  aUjerutram  ex  Us,  qius  coolinua  serio 
cdidimus  T019.  2  :  oaio «  ui  de  ConcionQ  io  Judaii| 
dicel»mtts,  cam  bis  a  Cbrysosiomo»  sed  reuractxtamp 
M  lUiqoot  10  k>c;s  mutatamp  babitam  luisse»  idipauoi 
(klpE«^eu4ioiu#  de  Uorailia  w  Quc^iuei  Wtmoflpii 
m  ip  ilooiio  ^  eamdooi  «idenA.  f^\^  vocb  in  die 


Patth»  eontr»  ebriosog  et  de  rown^ecdotietioiiriew 
ttotoo  osi,  itt  jMiiMpm  ¥MKoi«8.  Tempofeofliem 
Pascbaii  HomUm  in'  prioelpittiii  Aelopum  tabiilf» 
quarum  quatuorvel  quinque  supersuiit,  m  •iwyin|a^ri>.. 
rous  illam  de  qua  inilio. 

Qive  auiem  putes  bas  in  Acu  Apostolomm  bo- 
milias ,  quae  in  supra  allato  loco  memorantur  ,  esse 
eorpus  niud  Romilianim  1n  Acta,  qusmagno  nnmero 
inAra  edentor ;  nam  ilfae  Gonstaminopoli  faaod  dobie 
liabitae  sunt ,  hx  Tero  in  principium  Acloniin,  An- 
tiocblae ,  nt  liquidom  est :  atque  in  prlma  et  tertia 
Ad  mipeir  bapitivalos  cohortoiionai  aMnMK»rti«ius 
Uiaa ,  ^nas  in  Joco  Mpra  altoto  #e  kaMM»  fifBimft 
nier^u.  Post  iiiaf  vi^ro  io  priooifjjm  k€imm  «oneta- 
j»es  ioiermissoio  CqHciowwi  io  <kofiWl  mImmi 
ChrymtQioos  ropolilr 

Bic  c^oia  magwun  ^  ftf^fimm  mmifnmm 
jN:rieio^«odwJMte|#n«o.  Quodqoo^mirofttvwho- 
tur,  ii)  lAAlo  booiUiiniw  decumu  ^  loniiUow  iiui^ 
comparet ,  uode  quia  iile  fuorit  ^mw»  ^y^iseaii  vo| 
probabiiiu^posaimust  OpioatorTiUeaio«tius«HqiM«i 
(cmpofis  Aotmoi  possi^  deeerpi  ex  SooiiMo  oeciMMlo 
de  Chriali  Precibus,  obi  $ic  ordilur  Qu^ysoMiooft.: 
Supmoribut  diebut  ehunde  m  e^ehri  ewU^  ^e^teiem 
habuimut,  apottolica  ceriamina  traetautet^  el  ei^lm^ 
iium  recie  (aek^rum  narraiione  uoe  ^hkfitemm*  Hiae.» 
uiquit  ille ,  apoatolica  certamina  probobiiilMr  rafemi 
possunt  ad  (>)ocionispr»i:edeoiisiQC»jip  illttm«^ 
iinem,  ubi  ait  aposiulos  ease  qui^i  pfjooipof^  1 

pneclara  gesu  suntxeceoseuda.  Verooi  0001 

veriit  TilleaH>ntius,  in  ilio  Uomiliw  U  do  fChnaii 
Prccibus  principio  de  muliis  in  iH;»oslotoriim  oerhM- 
mina  eoacionibus  agi«  quod  |Km  potoai  ^mlrafe  ^ 
Homiliam,  quae  in  irius  ^iiis  priofkeddbnl  iitom  de 
Cbrisii  precibus^  quao^que  nos  Clu^^osMoo  doflo 
primam  in  principiuj»  Actorum  eooalAUiinmfu  DoiiLdo 
llomilia  Ula  secunda  de  Cbristi  procibiiaMno.Mf 
liabita  est,  ipso  lateote  rocioqiie  a^tooote  TiiilftnttOi 
tio,  qoa  vero  aoni  piirte  ij^iuoi ;  «e4  ye)  ooie  nd 
post  Quadr^gesimam  ijlios  apoi  4i€ioioo!ROri|4;«i 
aute  Quadfagesimani,q|iQmodo  dixeriiChrymioami 
se  nufier,  «ti|imori^tfs  diebut^  de  Si«slQloswo4;(^4or 
minibus  ^i$8e,  do  h^^^t  lafw^^  qftm  mm 
|)OSi  Pascba  a^ini  |Hi9icodoi#s ^  (^^%hsM^^} 
Si  post  Quafiiiage^mam  e|  lemfwa  paocjiale  •  cmo 
jUa  UomUia  prior  Jn  principiom  AotQrum  oodeop 
^uo  baUUa  fuerit  io  t^mjjioro  fiasebaJi,  qoo  llomilJ9 
loCieaeaioipiejPiotdmQuadR^^B^aifnam  habil«  suAk 
acqueretur  Ooa^iaSMi  Ge^oesiip  aon(9'2^S7  io  (^pfin^ 
geauma  hatutas  (oi«&«*  A,i  cetxuin  eot  Qu^r;^iovMP 
M>iom  aooi  ilffl  Homiliis  eifc^  ^mm  ^ywm  ^ 
italamitalop»  .iptiochoojun  iu^|iiit«Qi  Jtuii^.  Aliip«#o 
yero  noo  SkM  ^oootiyt  Till^mooUvs  >  U  VAu^tiM 
primaoi  io  pffiocipiuin  A^dmKO  coosigool  in  aimui^ 
aS7»  4uao(lo  certuw  ooioiiui  <eai,  Ipso  fjiM^e  TiUo<- 
moaiio,  %m  eodem  aoo^  prooHoMii^  bA^  t  ^ 
JJomilia^  in  Gen^aim^  qusis  ipso  prpb^iMr  j|iauuii 
JM^o  395  babiiias  fuisse.  81  velotu^s  ^  voiv«uoiljr 

bus  .irgmoeMkUs  idMatuecet  TUleoianiiost  kuoip  }m4 


«7  ;&  JOANNISCHRYSOSTOIU  ARCHIEP.  CONSTANTmOP.  «8 

Jubie  caicttittm  seqtteremur.  Sed  cum  res  admodum         Homiliarnm  tn  principiam  Actorttm  interprecatto 
obscttra  incerUque  videaUir,  doiiec  quid  probabiUns     est  Frontoois  Dncsi. 
omei^t,  calcttlo  fereodo  soptfraedebimtts. 


SERMO 

▲D  EOS  QUl  GONYENTUIf  EGGLB8IJS  DB8EEUBEURT,  BT  QUOD  NON  OPORTEAT  SACiURUM  8GRI- 
PTURARUM  TITULOS  PRJSTERMlTTBRBi  BT  IN  INSGRIPTIONBM  ALTARIS,  BT  IN  NUPBR  ILLUMi- 
NATOS. 


-^»- 


1.  Qold  hoc  slbi  rtill?  Quo  nobis  fesu  ulterius 
progrediuntar,  eo  minores  coHeclae  flunt.  Ne  tamen 
Idcireo  desides  simos  nos  qui  adsumus  :  siquidem 
minores  fiont ,  st  muililttdinem  spcctes ;  si  alacrita- 
lem  animi,  non  fiunt  minores :  numero  fiunl  minores, 
non  alieGtu.  Porro  idcirco  minuonlur,  ul  qui  in  vobis 
probatisant,  mantfesti  flant,  et  quinam  ex  consuetudi- 
ne ,  quinam  divinorum  eloquiorum  ctipiditate ,  qui- 
nam  leciionis  spirilualis  desiderio  ducti  ad  annuam 
tentitent  soleronitatem ,  sciamus.  Prsecedenti  domi- 
nica  civilas  hic  aderat  universa ,  plena  erant  septa, 
et  mvltitudo  recedentes  fluctus  atque  redeuntes  imi« 
labotur  :  sed  mibi  fluctibus  iliis  optatior  et  gratior 
est  tranqttiHitas  veslra ;  pluris  ego  facio  quietem  ves- 
tram,  quam  tttmultttm  et  tttrbas  illas.  Tum  prxsentia 
dinumerare  corpora  licebat,  nunc  afl^ectus  plenos  pie* 
latis.  Si  quis  hanc  paucorum  bominum  colfectam ,  et 
cx  pauperibtts  majori  ex  parte  constantem ,  et  illam 
multorum  hominum  ex  divitibus  majore  ex  parte 
conflatam ,  si  quis  uirasque  collectas  istas  tamquam 
In  traiina  eistatera  ponderare  voluerit ,  iianc  com- 
periet  praeponderare.  Quamquam  enim ,  si  numeri 
ratio  habeatur,  minores  cstis  :  si  tamen  cupiditatem 
affectomqttespectemus,  pluris  faciendi  estis.  Ita  flt  in 
vebtts,  quas  ponderantur  :  si  quis  decem  aureos  sia- 
leras  sumat .  et  in  una  lance  deponat ,  ac  dcinde  ia 
altera  centnm  «reos  nummos;  trutinam  quidem  cen- 
lom  aerei  nummi  deorsnm  ad  se  trahunt,  attamen 
aurei  decem  illi  cttm  habila  ratione  materiae  gravio* 
ressintac  pretiosiores ,  naturae  suae  dignitate  prae- 
ponderant.  Itaque  fieri  potest ,  ut  qui  pauci  sunt  nu- 
mero,  plnris  faciendi  sint  el  utiliores  babeautur  iltis 
qul  nnmero  mnlti  sint.  Sed  quid  ego  vobis  excmpla 
profero  a  rebos  consuetis  repeliu ,  cum  ipsam  a  Deo 
proiatam  senicniiam  oporteat  in  medium  aflerri? 
Quid  igitur  ilia  dicit?  Melior  e$t  unu$  facientvolunta- 
tm  Domimt  quaminmmeri  fnrtnaricatoret  {Eccli*  16. 
'  5)*  Est  enim ,  esl  saepe  unus  homo  Innttmerjs  aeqttt- 
parandtts.  Quid  dico  onum  hominem  solum  aequipa- 
randum  Innumeris?  imo  toto  orbe  terrarum  utilior  el 
pretioslor  censelur.  Atqne  hajus  rei  testunonium  ex 
Panll  verbis  mutttabor.  Gum  enim  hominum  paupe- 
rum ,  Texatorum  ,  exagitatorum ,  afflictorum  men- 
tionem  feclsset,  adjecit :  Cinuierunt  in  melotU^  in 
petUlm  eaprmt^  egentet^  mngustiati^  afficti,  quik^i 
iHgnuM  non  erat  mmidu$  (Beb,  li.  57.  38).  Quid  ais? 
Homlnibos  egentibus ,  afQictis,  patrias  sedes  non  ha- 
«eiitibos  dignus  non  erat  mundus?Non  videsquam 


paucos  tam  multis  opposueris?  Video,  Inquit,  et  ideo 
dixl  mundum  illis  non  fulsse  dlgnum  :  nota  quippe 
mibi  est  numismatum  istorum  natura.  St  terram  po- 
suero,  mare,  reges,  praefectos,  et  totam  omnino  na- 
Inram  humanam ,  et  duos  tresvc  pauperes  his  oppo- 
suero,  confidenter  asseram  fore,  ut  pauperes  isti 
prjeponderenf .  QuoJ  si  illi  e  patriis  sedibus  expelle- 
banlur,  tanien  patriam  supernam  Jerusalem  habe- 
bant.  In  pauperiate  vitam  agebant ;  at  pietale  divites 
eranl.  Hominibus  erant  odiosi,  at  Deo  gratl.  Quinam 
IUi  porro  sunt?  Helias,  Elisaeus,  et  ilUus  temporis 
omnes.  Neque  vero  td  spectes ,  quod  ne  aiimenta 
quidem  lllis  necessaria  suppetebant :  al  quodos  Heliae 
i^lum  clauserit  el  aperuerii ,  ejusque  melote  Jorda- 
nem  retro  flexerit. 

InvehUur  in  eo$  tgui  $peetaeu(i$  mtereunt.  —  Atque 
hxc  cum  mihl  veniunt  In  nientem ,  gaudeo,  etdoleo : 
gaudeo  quidem  propter  vos  qui  adestis :  doleo  vero 
propter  eos  qui  absunt :  doleo  valde,  molesteque  fero 
et  cordc  conteror.  Quis  enim  esl  adeo  sensus  doloris 
expers ,  ut  non  doleat  cum  in  ea  qnae  ad  diabolum 
periinent,  plus  studii  conferri  ceriial?  Atqui  nulla 
spes  veniae  nobis  vel  excusationis  reliqua  esset ,  sl  vel 
aequale  studium  conferretur  :  eam  autem  etiam  longe 
superet,  quis  nobls  defensionis  locus  relinquitur? 
Qnoiidie  nos  invitaBt  speeUcula,  nec  ullus  pigritatur, 
nullus  cst  qul  ciinctelur ;  iiullus  est  qiti  negotiorum 
occupatioiies  obtendat ,  sed  tamquam  expediii  el 
omni  cura  soluti  accurrunl  omnes  :  non  canitiem 
scncx  reveretur,  non  ardorem  iiaturae  ac  libldinis  ju- 
Ycnis  suspectum  habet,  neque  dignitatem  suam  pro- 
bro  se  afficere  censet  opulenlus.  At  sl  quidero  ad  ec- 
clcsiaro  venienduro  sit,  quasi  ex  aliquo  subliml  grada 
el  honore  desiliendum  sit ,  ita  pigriutur  et  torpet ,  el 
inflatur  dcinde ,  quasi  quidpiam  fuerit  Deo  lai|[itus  : 
cuin  vcro  properat  ad  tbeatrum ,  ubi  sunt  lasciva 
spcctacula  et  acroamata ,  non  existimai  se  probro 
seipsum  afficere ,  non  divitias  suas  iiec  nobilitatcm. 
Scire  cuperem ,  ubi  nunc  sini ,  qui  tum  illo  die  nos 
interiurbabant ,  siquidem  interturbatio  quaedam  eral 
ipsorum  praesentia  :  scire  cupcrem  quid  nune  agani, 
quid  utilius  his,  quae  nobis  sunl  prae  manibus ,  illos 
occupet.  Imo  uullaoccupatio  illosdetlnet,  sed  solus 
fastus.  Quo  quid  insanius  videri  poiest?  Gur  enim , 
quaeSb ,  magniflce  ac  superbe  de  te  sentis,  mi  homo? 
teque  nobis  gratificari  censes ,  si  cum  huc  veneris  al- 
tendas,  et  quae  ad  salutem  animae  tuae  penlneni  an« 
dias?qttain  obcausam,  qnaeso,  el  ayas  rei  gratlR 


e$  IN  INSCniPTlONRM  ALTARIS 

floriamtan  obdiviiias?  aii  ob  vc&ies  scricas?  Cur 
Aon  potius  cogitas  illas  vermium  esse  slainina  et  bar- 
iNirorum  bominum  invenla  ?  mereirices  iilis  ac  iiiol- 
les,  ei  sepulcronim  perfossores,  ac  lairones  iili? 
Divitias  agnosce  legilimas ,  ei  ab  illo  sublimi  vano- 
que  faslu  aliquaiido  delabere ;  naiurae  vilitaiem  con 
i^era.  Terra  es  el  pulvis,  cinis  cl  favilla,  fumus  et 
umbra,  foenum  et  flos  foenr.  Tatinc,  qusso,  natura 
gloriaris?  Quid  vero  esse  potest  mngis  ridiculum  ?  At- 
qui  mullis  liominibus  impera s  ?  Quid  hoc  libi  prodest, 
quod  hominibus  imperes ,  cuni  perturbaiionum  tua- 
rum  servus  et  caplivus  sis?  Quemadmodum  si  quis 
domi  quidem  a  famulis  verberibus  acvulneribus  con- 
cidatur,  foris  aulem  in  foruin  venieus,  quod  aliis  im- 
peret,  glorietiir :  ila  cum  le  vcrberct  inanis  gloriae 
cupidita<%,  ciim  tibi  vulnera  infligat  luxuria  ,  cum  om- 
niuni  perturbationum  servus  sU,  gloriaris  qnod  gen- 
tilibus  tuis  inipores?  Alqtie  uiiiiam  illis  imperares! 
utinam  a^quiparandus  illis  esses ! 

2.  Non  dmli(P,  ted  divitiaruni  abugus  damnandus. — 
Non  ul  diviles  accusem  li.Tcdico,  sed  eos  qul  divitiis 
perpernm  uluntur.  Noqne  ciiiin  inalum  suiit  diviiije, 
«  eis  ut  oporict  uti  voluerimus,  sed  superbia  et  arro- 
gantia*  Si  malum  esseni  diviiix,  nequaquain  ad  sinum 
Abrahae  pervenire  oi>tnremus  omnes ,  qui  vernaculos 
habuil  trccentos  ct  ociodccim  famulos.  Non  sunt  igi- 
tur  malum  dlvitix ,  sed  illegiiimus  earuin  usus  est 
malum.  Et  sicut  nuper  de  cbriciate  verba  faclens  non 
vinuin  accusabam  (a) ;  quippe  cum  omiiis  creatura 
Dei  bona  ,  nibilque  rejicieiidum  sit  quod  cum  gratia- 
rumactioiie  percipitur  (i.  Tim.  4.  4)  :  ita  nunc  qao- 
que  lion  divites  accuso,  neque  pccuiiias  iii  invidiam 
adduco,  sed  maluin  usum  pccuniarum,  et  qui  in  libi- 
dines  impendilur.  Propterea  xp^imw  (b)  pecunias  di- 
euniur,  ui  nos  illis  utamur,  et  non  illas  tiobis':  pro- 
pterea  possessiones  dicunlur ,  ut  nos  illas  possidea- 
raus ,  et  non  ilbc  nos.  Cur  igitur  servuin  habes 
dominum?  cur  invertisti  ordinem?  At  enitn  scire 
percupercm ,  quiJ  illi  nutic  agaiit  qui  collcciain  de- 
serueninl,  et  quibus  occupentur.  Niiniruin  ant  alea 
ludunt ,  aut  omnino  rebus  sxcularibus ,  qux  tumultu 
redundant,  dislinentur.  Hic  si  adesses,  mi  hoino » in 
trauquillitate  atque  iii  portu  esses :  non  ingressus  dis- 
pensator  interturbaret ,  non  procurator  inlcrpella- 
ret,  non  famulus  ob  sxcularia  negotia  molesliani 
afferret,  non  alius  ullus  irrilaret,  sed  in  quieie  vivens 
divinis  lectionlbus  interesses.  Nusquam  hic  flucius  : 
nusquam  lumultus,  sed  benedictio  et  preces,  ct 
sermo  spiritualis  ,  et  iii  ca;lum  commigratio,  et  jnm 
ex  hocloco,  accepto  pignore  regni  cxlorum,  disce- 
deres.  Qiiani  ob  causain  opulentam  hanc  mensam  ct 
opiparain  dcserens ,  ad  aliam  multo  molestiorem  te 
transtulisti ,  et  derelicto  portu  cum  turbis  tranqutlli- 
latem  commutasti?  Est  illud  quidem  grave,  quod  non 
inlersint  pauperes ,  qui  tuin  aderant :  sed  non  ila  ^- 
mcn  grave ,  ut  quod  diviles  non  iiilersint.  Quld  iu  ? 

(d)  Vlde  supra  Homil.  conlra  Rbrlosos  el  de  Resurre- 
etioiie. 

(b)  A  verbo,  ip«««. ,  iJ  csl,  utot^ 

S.   JOAH.    CURYSOST.    III. 


ET  IN  PRINClPiUM  ACTORUM.  I.  M 

Quod  pauperes  necessariis  occupationibus  detineau- 
lnr,  quotidiani  opificii  sollicitudine,  inanibns  suis  vi- 
ctum  sibi  comparaiites  :  educandorum  liberorum  cii- 
ram  geruni,  uxorem  luentur,  ac  nisi  laborent,  vivore 
iiequeunt.  Haec  a  me  dicuntur ,  non  ut  defensioiiem 
illis  componam,  sed  ut  divites  majori  accusatione 
esse  dignos  ostendam.  Quanto  majori  securllatc 
fruunlur,  lanto  magis  dainnabunlur,  qiiod  nulJls  ejus- 
modi  rebus  occupenlur. 

Judmspejores  qui  absunt  ab  ecclem,  — Nonne  Ju- 
daeos  videiis ,  Deo  relielles ,  qui  Spiritui  sancto  re- 
sislunt,  dmos  illos  ccrvice?  His  omnino  pcjores 
sunt ,  qiii  non  venerunt.  Illis  si  dixerint  sacerdo- 
tes  sei.ieni  dtebus  .ib  o|ieribus  cossandum ,  vel  de- 
C9in  ,  vel  vigiuti ,  vcl  Irigintn ,  non  contradicnnt : 
Umetsi  qnid  illa  vacatione  molesilus  flcri  potesi?  Fo- 
rcs  occludunl ,  nec  ignem  accendunt ,  nec  aqtiam  fe- 
runt ,  neque  .Miud  quidquam  ad  ejiismodi  usum  ag- 
gredi  illis  perrailtitur  :  sed  otio  tamqunm  catcna  vin- 
ciniittir,  et  ne  tnm  qnidcm  contrndicunt.  At  ego  nihil 
Inle  dico ,  non  inipero  ut  seplem  dcccmve  dit^bus  nb 
oporibus  abstiiiens,  sed  duas  mihi  diei  (Toras  iit  com- 
modes,  reli(|iias  ip^e  libi  hnbeas .  et  nc  hanc  quidcm 
niibi  meiisurain  contribuis.  Imo  vero  inihi  ne  com- 
inodes  duas  horas,  sed  tibi  ipsi,  ut  ex  omtione  pa- 
trum  aliquam  consolationem  percipias ,  nt  benedi- 
ctionibus  plenus  recedas,  ut  omni  ex  parte  securus 
abeas,  ut  spirilualibus  acceptis  armis  invictus  diabolo 
et  inexpugnabilis  fias.  Qtiid  jucundiiis ,  qn:cso ,  quam 
hic  versari  ?  Si  enim  totos  dies  hic  transigere  necesse 
esset,  quid  prxclarius?  qtiid  lutius.  ubi  tot  sunt  fra- 
tres,  ubi  Spiritus  sanclus,  ubi  meditis  Jesns,  ei  Paler 
ejus?  Qualem  aliam  talem  congregntioncm  qiuTris? 
qiialem  alium  senatum  ?  qualem  conventuni  ?  Tot  bo- 
nis  referta  esi  inensa,  lot  lectio  Scriptur;r,  lol  bene- 
dictiones,  tol  preces,  lot  ipsi  congressiis  :  ct  tu  aliam 
conversationcm  el  colloquia  spcclas  ?  Quanani  auiero 
venia  dignus  censebere  ?  Uxc  a  mc  dictu  sniit^  noii 
ut  vos  audiatis  :  neque  cnim  vos  medicameniis  ejus- 
niodi  indigctis,  qui  ipsis  operibns  sanos  voscs.^e com- 
probaslis ,  qui  obeditis  ,  qui  tanto  stndio  vestrum 
amorcm  ostendistls  :  sed  ad  vos  b:rc  dicta  sunt  a  nie, 
at  ex  vobis  audiant  qnl  noii  adsuiit.  Noliic  dicere  so- 
liim  a  me  accusatos  eos  esse  qui  iion  venerunt ,  scd 
totam  a  principio  illis  oralionem  narrate.  Rcvocate 
illis  in  inemoriani  Jiidu'0* ,  rcvocalc  in  nieinori:nn 
negoiia  S9.'cularia  :  dicite  qunnio  prx>si:iniior  sit  isie 
convenius  :  dicile  quantum  erga  res  mundan:is  slu- 
dium  exbibeant,  diciie  quanta  merces  illos  niancat , 
qui  hic  congrcganlur.  Si  enini  uintuin  dixcritis  ;iccnsn- 
tosillos  a  me  fuisse,  iram  excilabiiis,  civulnus  iiifligc- 
lis.iion  inedicinam  admovebitis  :  sin  antera  illos  do- 
cueritis  ine  uon  lamquam  iniinicum  accusassc,  vernm 
tamquam  aniicum  indoluisse,  atquc  illis  persiiuscritis, 
Fideliora  csu  vuhiera  amicorum ,  quam  sponianea 
oscula  inimicorum  (Prov,  27.  C),  accusaiioncni  muli:i 
cum  volupiate  suscipieut :  nou  enim  .id  verba ,  seil 
ad  sententiam  dicentis  aitendent.  Ita  fraircs  vcstros 
curate.  Nobis  salutis  omnium  vestnim  ,  qui  adestis, 

fTroiiJ 


f|  S.  JOANNIS  CIIRYSOSTOMI 

«siraliareddendn.vobis,  eorumqui  absunt.  INoii  pos- 
suiiHis  ipsi  per  nos  cum  illis  in  collo(|uium  venire , 
per  vos  cum  illis  In  colloquium  veniamus ,  ci  per  ve- 
slram  erudilionem  :  sit  nobis  instar  ponlis  cujusdam 
^rga  lUos  caritas  vestra  :  enicite  ut  per  linguam  ve- 
Blram  nosiri  ^rmones  ad  illorum  aures  trujiciantur. 
SufHcient  foriasse  qnae  dixtmus  de  iilis,  qui  coIlect:e 
noB  iiHersunt,  nequc  quidquam  est  addeudum.  Nam 
plura  quidem  dlcere  potuissemus,  sed  ne  toiHm  lem« 
pas  in  ejusmodi  accusatienes  impendamus,  ct  ad  vos 
ipsos,  qui  adestis,hinc  utilitas  nulla  dimanet,  age, 
vobis  etiam  insolitum  ac  novum  quoddam  opsonium 
apponamus  :  Insoliium  autem  ac  novum  dico ,  non 
babiia  ratione  menSt^e  spiritualls .  sed  aunum  vestra- 
rum  liabUa  raiione. 

5.  Superioribus  apud  vos  diebus  de  aposlolicis  yer- 
bis  ,  deque  evangelicis  disseruimus,  cum  de  Juda 
verba  faceremus  (a)  :  disseruimus  et  de  propbeticis ; 
hodierno  die  volumus  de  Apostolorum  Actis  verba 
facere,  Propterea  insolitum  dixi  opsonium  et  non  in- 
solitum.  Non  insoliiuin  quidem  ,  quod  ad  seriem  sa- 
crarum  perimeat  Scripiurarom  :  insolitum  autem , 
'qiiod  aures  (ortasse  vestrae  minime  sint  narrationi 
•ejusmodi  assuetae.  Muhis  quidem  certe  ncc  notus  est 
Hber  iste  :  9  multis  rursus  cum  clarus  ct  aperlus  vi- 
de|t|or,Hamen  conlemniiur  :  ct  his  quidem  cognitio , 
illis  90tem  ignoranlia  occasionem  affert  negligenti.-v». 
Ut  igitur  et  qui  non  noverunt ,  et  qui  clare  se  intelli- 
gerc  arbitraniur,  miiltas  in  eo  profundas  et  absirusas 
esse  senteniias  di&cant ,  operae  pretium  fuerii  ainbo- 
mni  negligentiam  hodiemo  die  corrigere.  Prius  scia- 
mu8  opus  est ,  quis  librum  scripseril :  hic  cnim  opti- 
mus  indagationis  est  ordo,  ut  de  auctore  vidcamus, 
an  bomo  sit ,  an  vero  Deus  :  ac  si  homo  quidem  sii , 
rejlciamos  :  NolUe  enim ,  inquit,  vocare  magtitmm 
iuper  terrm  {  Matih,  23. 8) :  sin  autem  Deus,  admitr 
tamus  :  c»lestis  enim  est  et  superna  schola  nostra  , 
siquidem  lalis  est  dignitas  hujus  theatri ,  ut  ab  ho- 
mlnibns  nihil,  sed  per  homines  a  Deo  discamus. 

Tituli  SeriptuTiB  non  pratereundi,  —  Disquirendum 
nobisest,  quis  scripserit,  et  quando  scripserit,  ct  de 
quibos,  et  qua  de  causa  praeceptum  sit,  ut  ille  in  hac 
solemnitate  legeretur.  Nain  toto  foriassis  anno  legi  li- 
brnm  non  auditis.  Enirovero  boc  quoque  nosse  pro- 
dest :  ac  deinde  quaerendum  est ,  qua  de  causa  hunc 
titulum  prse  se  ferat ,  Acta  Apoitoiorum,  Neque  enim 
temere  pnetereundi  sunt  tituli ,  neque  confestim  ini- 
Uum  libri  attingendum  est :  sed  prius  llbri  nomen  vi- 
dendum.  Nam  quemadmodum  in  nobis  ex  cnpite  re- 
liquum  corpus  (itnotius,  etsuperne  imminens  illi 
fades  manifestum  illud  reddil ,  sic  a  superiori  parte 
impositus  textui  tlluliis  in  fronte  rellquam  scripturam 
eflicit  notiorem.  Nonne  boc  videtis  in  rcgiis  ctiam 
imaginibus,  ut  sursum  quidem  posita  sit  imago,  quac 
regis  nomen  inscriptum  habet,  inferius  in  basi  trium- 
phor  regis ,  victorias  et  praeclara  faclnora  inscripta 
habet?  Ideiki  in  Scripturis  licet  cernere.  Sursum  qui- 
cicm  depicta  est  imago  regia  :  inrerius  autem  victorin 

(a)  vide  monitutn  ad  homiUam  in  Judam. 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  72 

inscnpta  est  et  irop.Ta  et  res  ofnnes  prtrclare  gest:r. 
Iia  facimus  etinm ,  cum  epislolam  acccperimus  :  noii 
coollnuo  vinciilum  solvimus»  neque  contlnuo  quos  iti- 
tos  latenl ,  legimus  :  sed  cxlcrius  positam  inscriptio- 
nem  prius  percurrimus( ,  et  ex  illa  discimus  ct  qui 
miserit,  et  .n  quo  recipi  debeat.  Annon  Igitur  absur- 
diim  est,  ut  iii  rebus  quidem  .saccularibus  tantum  stu- 
dii  adhibeamus,  neque  commoveamur,  aut  perturbe- 
mur,  sed  ordine  singula  percurramiis  :  hoc  vero  loco 
apgre  feramus ,  el  confestim  initium  aggrediamur  ? 
Vultis  intelligere  quanta  sit  vis  liluli ,  quanla  sit  vir- 
tiis ,  quanlus  in  Scriplurarum  iniliis  reconditus  sit 
thesaurus  ?  Auscultate,  ne  sacrorum  Librorum  litulos 
contemnalis.  Aihenasaliqiiando  Paulus  Ingressus  est : 
hxc  historia  scripta  est  in  hoc  ipso  libro;  repc- 
rit  in  urhe  non  librum  sacrum ,  sed  idolorum  al- 
tare  :  inscrlptionem  reperit  quae  sic  habiiit ,  Ignoto 
Deo  {Act,  17.  25)  :  neque  pr.nelerlit,  sed  hujus  inscri- 
ptionis  altaris  opera  Ipsum  altare  subvertil.  Pauhis 
ille  sanctus,  qui  Spiritns  gratiam  babebat,  altaris  in- 
scriptionem  non  prxHeriit,  ct  tu  Scrlplurarum  titulos 
prxtcris?  Ilie  quod  Athenicnses  idololatraescripserant, 
non  omlsit,  et  lu  quae  Spiriltis  sanctus  scripsit  neces- 
saria  esse  noii  censes  ?  Qua  landem  venia  digiitis 
eris?  Verum  enim  vero  quantam  pepererit  ulilitaleni 
haec  inscrlptio  videainus.  Cum  ergo  allari  insculptam 
Inscriptionein  lantam  videris  suppeditasse  virtutein, 
multo  magis  a  Scripturarum  inscriptionibus  id  perlici 
posse  inielliges.  Ingressus  est  urbem  Paulus,  invenit 
altnre,  ciil  erat  inscriptum  Ignoto  Deo,  Quid  fuit  opus 
facto  ?  Gentilcs  erant  omnes,  impii  omnes  :  quid  igi 
tur  faciendum  fitit?  De  evangeliis  verba  facere?  At 
snbsannassenl.  Num  de  prophetarum  libris  ,  vel  Jo 
Icgis  mandatis  ?  At  non  credidissent.  Quid  ergo  fecit? 
Accurtit  ad  aluire,  et  suis  ipsorum  armis  hostes  siil)- 
egit.  Atque  lioc  illud  est  quod  dicebat ,  Factu$  sum 
omnibus  omuia,  Judms  tamquam  Judms ,  iis  qui  siiie 
lege  erant^  tamquam  sine  lege  essem  (  i.  Cor,  9.  21). 
Vidit  allare,  vidit  inscriptionem  ,  insurrexit  Spiriui. 
Talis  enini  esi  Spiritus  gratia  :  emcit  ut  qui  eam  rc- 
ccperint ,  undique  lucrutn  colligant ;  talia  sunt  arnia 
nostra  spiritualia.  In  captivitalem  enim,  inquit,  redi- 
gentes  omnem  intellectum  in  obsequium  Christi  (2.  Cor, 
iO.  5 ).  Vidit  ergo  altare,  nec  reformidavii,  sed  nd 
seipsum  allare  traduxit :  vel  potius  oinissis  WUifis , 
ejus  sensum  transmulavit :  et  qiiemadmodiim  iii  bello 
dux  exercitus  si  generosum  niilitem  in  hosiili  acie  vi- 
derit ,  et  coma  preliensum  ad  aciem  miliiem  illuni 
transiulerit ,  aique  ut  pro  se  pugnet ,  effecerit :  Ita 
quoque  Paulus  cgit ,  cum  tamqunm  In  hostium  acie 
inscriptiotiem  altari  Insculptam  offendisset ,  ad  suatn 
aciem  iranstulil,  ut  advcrsus  Athenienses  cum  Paulo 
piignaret,  non  cum  Aiheniensibus  Paulum  percuie- 
ret  :  gladius  enim  erat  Athcnicnsiiiin,  ensis  ernt  ho- 
slium  illa  inscriplio  :  sed  hic  cnsis  hostinm  cnpul 
ampulavil.  Non  ita  mirabile  fuissci,  si  quis  ipsius  ar- 
niis  eos  devicissel :  hoc  eniin  merito  accidlt :  veruin 
illud  novum  csl  el  insolcns,  cum  hostium  arma  tnro- 
quam  machinas  ho.4ibus  adm-vemus ,  cum  gladius. 


73  IN  IlNSCRIPTIONLM  ALTARIS 

qtiem  in  nos  geslant,  hic  illis  lelale  vnlnns  inAigit. 

4.  Comparatur  Pauiu$  cum  Damde.  —  Talisqnippe 
virtus  est  Spiritns.  Ila  qtiondam  egit  eliini  David  t 
exivit  armis  nudus,  ut  nnda  graiia.l>ei  apparerct. 
Niliil  enim,  inquil,  humftnnm  sit,  quando  pro  nol>is 
pngnat  Deus.  Exivit  ergo  niidus  armis,  et  turrim  il< 
bm  dejecit.  Deindc  oum  arinis  dcstitutus  esset,  cur- 
rens  gladium  Goliatlu  rapuit,  atque  iia  barbari  eaput 
amputavii :  Ita  quoque  Pauhis  in  hac  inscriptioue  fc- 
cit.  Atque  ut  manifestior  fiat  vict<irisB  modus,  virlu* 
tem  vobis  inscriplionis  declaralio.  Altnre  igitur  Atbe- 
nis  Paulus  invenit ,  cui  iiiseripluin  erat ,  Ignoto  Deo, 
Quis  auiem  ille  iTal  igtiotus,  ntsi  Cbristus?  Vides  qua 
pactoinscriplSoiiem  captivilate  liberarit,  nmi  nldanino 
afflceret  eos  qui  scripserunt,  seiliiteos  salvosfacerci, 
eisque  prodesset?Quid  igitur?  an  propter  Cbrisluin, 
dlcet  aliquis,  istud  scripserant  Aihenlenses?Si  pro- 
pter  Christum  baec  Athenienses  scripsisseiit,  res  adco 
mirabilis  non  Tuisset :  verum  boc  est  mirabilc,  quod 
illi  quidem  aliier  scnpserint,  hic  auiem  aliter  illiid 
poluerll  imnuitare.  Opera:  pretium  est  prlus  dicaniu.>, 
qua  de  causa  scripserint  Alheitienses,  Ignoio  De». 
Quamnam  igiiur  ob  cnusam  smpserunt?  Multos  llli 
Deos  habeb.tnt,  vcl  poiius  mullos  dat^mones  :  Omne$ 
quippe  dn  genthni  dasmonia  (Psal,  65.  5).  Uabebant 
et  palrtoset  pcregrinos.  Videlii»  quaiita  irrisio.  Si 
enim  Deus  est,  non  esi  peregriiius  :  siquideni  uni- 
versi  lerraruin  orbis  esl  doiniiius.  Quosdam  igitur 
istorum  alios  a  patribus  suis  acceptos  habebant,  alius 
a  fiiiitimls  nationibus,  ulpoie  a  Scytliis ,  a  Thracibus, 
ab  i£gyptiis  :  quod  si  profanas  periliessetis  eriiditio- 
nis,  lias  eliam  vobis  oiiiiies  hislorias  recitarein.  Qtio- 
niain  igitur  omnesab  iniiio  iion  suscepcrant,  scd  illis 
iiivecti  paulaiim  fueraut,  alii  quidem  patruiii  »^taic, 
alii  vcro  ipsorum  teropore,  convenientos  dixei  unt  ad 
invicem  :  Quemadmoduin  istos  ignorabaiiiiis,  quaiido- 
quidem  tpso9  deinceps  acccpimus  el  agnovimus  :  ita 
fieripotesl,  ut  sil  aliquia  alius  ignolus,  qni  verus  sii 
Deus»  sed  a  nobis  iiiinime  cognitus,  qtii  a  nobts  iii- 
sciis  propterea  negligatur  ei  non  colatur.  Quid  igitur 
fecerunt  ?  Aram  erexerant ,  et  inscripserunt,  Ignoio 
Deo^  at  per  inscriplionem  boc  signiiicarent,  Si  roric 
quispiam  sii  alius  Deus,  qui  nondum  nobis  iniiolueril, 
bunc  eltam  colemus.  Vide  immodicam  superstitiunciii. 
Propierea  dixil  a  princlpio  Paiilus,  Per  omma  quam 
iupcntiliomres  voe  video  (  Act.  i7.22  )  :  non  enim 
vobis  nolos  soluinmodo  cotilis  deos,  scd  eos  etiam  , 
qui  vobis  nondum  innoiueriiit.  luscripseranl  illi  qui- 
dem,  IgnotoDeOj  sed  Paulus  interpretattisest;  nam 
illi  quidem  id  de  aiiis  dixeranl,  al  illod  ipse  traduxit 
ad  Chrislnm,  et  in  captiviiatein  seiisiiiii  rcd^ii ,  et 
in  sua  secum  acie  collocavit  :  Quem  enim  ignorante* 
vo»  eolitii,  hunc  ego  vobis  annuntio  (/fr.  «.  ^),  inquit ; 
ignotus  enim  alius  Dens  non  esi,  nisi  Chrislus.  Ac 
vide  prudentiam  spirilualem.  Objecturi  deinceps  illi 
erant,  Mova  qucedam  d<ignial:i  infcrs  auribiis  nostris, 
novis  rebcs  sludes  ,  Deuin  invehis,  qucni  non  novi- 
inus.  Ut  igitur  illis  suspicionem  extmerol  novitatis, 
seque  novum  Deum  miniroe  prxdicare  ostendcrcl , 


ET  IN  PRINCIPIUN  ACTORUN.  I.  7« 

scd  qucm  ipsi  priiis  cullu  honoranduiii  cciisueraQt , 
adjiinxit  ci  dixil,  Quem  ignoranta  coiitie^  eum  ego  vq- 
bie  amtHntio,  Vus  me  pratveiiistis,  iiiqiiii ;  pnedicaiio* 
nom  mcain  cnltiis  vester  praaccupavil.  Ne  igtiur  ob<> 
jiciatis  itfivuin  a  me  Deum  inferri  :  hunc  etiim  an- 
nuiitio  qiictn  voscoiilis  igiioraotes,  noii  digno  quidem 
niodo,  sed  tanien  colilis.  Nou  enim  tale  Cliristo  en- 
giturallare,  sed  aniinaliun  alUire  ac  bpiriiuale;  ve- 
runitamon  ab  hoc  ad  illud  vos  po^suin  perdiicere.  Ita 
qtioque  iudifi  quondam  eultum  exhii^ebant :  scd  a 
corporali  cultu  recesserunt,  et  ad  S|MrihiaIein  tniducU 
suiii,  qui  credidcninl  omiies.  Vides  Pauli  sapietiUam? 
vidcs  prudeiitiam  ?  vides  qiio  pacto  ilbis  deviceriL 
noii  evangelicis,  iion  propiieiicis  usus  dietis,  scd  iu* 
SGripttoiic?  Noli  ergo,  carissime,  diviMMrum  iuseripUo-. 
tieni  eloquiorum  pnelermittere :  nam  si  altenUis  et 
vigilans  fueris,  etiam  in  alienis  uiile  quidpiam  oifen- 
des  :  siii  auicin  ncgligens  ae  rcniissus,  ne  ipsaequi« 
dciii  Ubi  sacras  Liteno  prodesse  iNiteruni.  Nam  quem<- 
admodum  qui  hicrii  iiovii  colligere ,  undique  liicrt 
colligit  :  ita  elis  qui  mtnime  novit,  quamvis  thesau- 
ruiii  invenerit,  imiiiis  reoedit.  Vuliis  el  alleruni  sitntU 
argnmcntutn  in  metllum  afferani,  qiiod  alius  quidem 
alio  sonsu  pnUulit,  setf  evangelista  viin  eorum  qwm 
dictn  Ittcrant  ad  se  traduxil  ?  Itaque  diligenler  auen<- 
diie,  nt  illum  quoque  discalis  intelieclum  ad  obedien- 
duni  Christo  iii  captiviuiemredegisse  (2.  Cor,  10.  o) : 
ttl  discaUs,  si  aliena  posaunms  in  capiiviiatem  redi- 
gere,  muito  magis  nos  in  propriis  negoliaiuros,  qua:^ 
staimqne  factnros.  Pontifex  erat  aniii  iliiiaa  Caiphsis  ; 
nam  er  hoe  fuii  Jiidaicai  improbitatis  :  quoniaro  dtgiii« 
tatem  sacerdotalem  adeo  deturpabant ,  iii  venalcs 
ponUficc*  rcddercnt.  Antea  vero  non  ita  Iteka,  scd 
sola  morte  ponlilicis  sacerdoiium  termuiabalur  :  tum* 
vero  etiain  vtvenles  honore  se  abdieabant.  Cum  igi- 
tur  illios  anni  ponlirex  cssel  Caiphas,  iudaeos  adver- 
SU8  Chriaittm  armabal  ac  dicebal*:  llniic  inori  opor-» 
tet :  eum  lamen  nihil  iiaberet  qood  ei  objicerel,  sed 
invidia  aoium  Ubesceret.  £a  namque  invidiae  eat  coa* 
ditio,  ulem  aecepUMrum  beneficionim  mereedem  re* 
pendil.  Unde  insidiarum  causam  aperiens  dicebat , 
Expedit  ut  unut  komo  moriaiur,  et  non  tota  gen$  pe*- 
reat{Joan.  II.  50).  Hujns  verbi  virlns  vide  quo  paelo 
in  iiostras  parles  transierit,  nl  inielligas  verbum  qui- 
dem  fuisse  sacerdoUs,  ai  sensom  spiritualem  fieri  po*- 
tuisse.  Expedit  ut  unu$  homo  morimur^  H  non  toia  gen$ 
pereat.  Hoc  autem  a  $emetip$o  non  dice^t^  inquii,  $ed 
cume$$et  poniifexanni  miu$,  prophetavit,  quod  mori 
Christum  oporterel  non  modo  pro  Judicis ,  sedei  pro 
lou  gente  :  proplerea  dieebat,  Expedit  ut  nmu  mo^ 
riatur  homo,  el  non  tota  gen$  pereat  {Ib.  v.  51).  Vides 
poiciitiain  Dei,  qiio  pacto  liiiguam  cogat  ininioonim 
pro  veritate  verba  faeere  ? 

5.  Neophgti  qui  veri  $int.  —  Ut  igitur  Scriptura!  sa- 
CTX  titiilos  non  praelerinittamtis,  sufiicienter  lisec  d<- 
eia  sint,  st  forle  recordemini :  cupereni  atUem  eiiam 
dicere  quis  sit  auclor  libri,  cl  quaiido ,  quaque  dc 
caiisa  illum  scripserii.  Sed  hasc  inierim  menle  lenea* 
mus;  illa  vero  crasttao  die.  si  Deoa  voluerit,  rcsU- 


75  8.  JOANNLS  CIIRYSOSTOMl 

to^miis.  St*«lul  iianKiiie,  qiHNl  reliqiiuin  est,  seriiio* 
item  ftd  nsper  illiiniinalos  converlere.  Nuper  auiem 
illQmimitos  appelio  non  eos,  qui  »nie  duos  el  tres  , 
neque  qoi  »nte  decem  dies  illuininali  snnl  laiitum  , 
led  eos  etiam  qui   tntc  afinutn ,  atquo  adco  muiio 
ante  tcmpore  :  quandoqiiiiiem  bos  quoqiie  sic  appcl- 
lari  oportei.  Si  enim  in  ercolenda  aniina  nostra  mul- 
lam  stndil  ezhibueriinns  ,  possuinus  ct  posl  decem 
annoi;  naper  illuminati  esse,  si  nobis  ingeniiani  a  b:i- 
ptismate  juvcntutem  conservavcritnus.  Neqne  eniin 
nnper  illutninaium  efficil  tempiis,  sed  vila   iiiunda, 
cum  fieri  possil«  ut  post  duos  etiain  dics,  (iiii  bibi  non 
caveai,  appellationis  hiijuii  digniiateni  amiiuii.  Atque 
htijiis  rei  vobis  ezeinplinii  proreraiii,  qiio  paclo  qiii 
naper  illuminaliis  eral ,  statim  post  duos  dies  et  gra- 
tiam  el  bonorem  nnper  illutninali  amiscriL  lioc  uu- 
urui  exempluin  idcirco  a  me  proferlur  ,  ut  cuiii  la- 
psuw  isiani  viderilis,  saiuiem  vesiiam  in  lulo  con- 
aiitualis.  Nou  enim  tanluin  eorum   exemplo   vobis 
proposlto  qui  steterinit ,  sed  eorum  eiiam,  qui  sup- 
planbiti  suni ,  corrigeiidi  esiis-  et  sanundi.  Simon 
maguscoiiversuserat,  inquil,   el  baptizalus  adiiae- 
rehol  PlHlippo,  videns  sigiia  :  sed  post  paucos  dies 
atathn  ad  propriani  reversus  esl  iiequitiam,  el  suani 
aalutem  emere  peciinia  vulebal.  Qnid  ergo  nuper  il- 
lomiuato  dixil  Petrus  1  In  felle  amaritudims  el  obli" 
gatione  inuimlati$  video  ie  eue :  quocirca  Deum  roga,  st 
forte  remiuatur  tibi  hwc  neqmiia  (Act.  8  23. 2i).  Nun- 
dam  ingrcssus  est  ceriatnina,  el  slatiui  indigno  venia 
casu  prolapsus  est.  Ut  igiiur  post  duos  dies  cadere 
possomuH,  ei  uuper  illuminaii  appeUalionem  ei  gra- 
liatt  perdt!re :  ita  quoque  posl  decem  ac  viginli  an- 
no§,  ei  ad  finein  usque  vits  possunius  pracclaruni  hoc 
•atqoe  venerandum  nomen  ac  reni  conservare.  Aique 
Imns  Paolus  lesuiur.apostolus,  qui  in  seneciute  maxi- 
me  lllostris  ftiit.  Nam  quoniam  a  natora  non  est  haec 
hifentas,sed  utriusque  propositi  compoies  sumus ; ' 
«t  vel  senescamosy  vel  juvenes  maneamus,  a  nostro 
pendet  arbitrio.  In  corpore  qiiideni  licel  omne  siu- 
dhim  quift  adhibeat ,  licel  oninein  lapidem  moveal, 
lioet  lllud  imnime  vcKet,  liccl  dOini  coniineal,  licel 
laboribus  illud  el  conlinuis   operibus  non  affligat : 
lamen  ex  lege  nalunc  sic  quoque  plaiie  senecius  ijlud 
Invadet.  In  anima  vero  non  ila  lil :  sed  si  iilain  nii- 
nime  vezes,  neque  saecularibus  eam  laboribus  curis- 
qae  mondanis  excrucies,  juveniotem  suam  pcrpctuo 
vetinel,  illxsainque  conservai.  Noiine  videlis  bas  in 
c»lo  fizas  slelias?  Jam  pcr  annos  sexies  iniile  nobis 
locent,  nec  ipsarum  olla  facta  esl  obscurior.  Quod  si 
iihlnaCor»resest,iia  recensel  vividum  iumen  reinau- 
slt :  obl  voloniaiis  res  esl ,  nonne  multo  magis  Ulc 
permanebii,  qoale  ab  initio  refulsil  ?  Imo  vero  si  vc- 
limus,  non  tale  tanlum  permanebit,  sed  splendidius 
etiam  erit,  sic  ot  ipsos  ctiani  solis  radios  semuletur. 
Vin'  to  Inteliigere  qoo  paclo  possumiis  eiiam  post 
longom  lempos  esse  noper  illiiminali?  Audi  quibq^ 
verbisPaoIos  bomincsmullo  atiic  tempore  illtimina- 
toa  alloqoator  :  litl€r.  quo$  luceiii  sieut  luminaria  m 
nmndOf  verlmm  tntw  continentes  wi  giorym  meam  (P/jt- 


AilCIIILP.  CONSTANTINOP.  76 

iipp.  2. 15. 16).  Veierem  laccramquc  vestcm  cxuistis. 
spirituali  unguenlo  delibuti  estis,  libcri  omiies  facli 
esiis  :  nemo  deinceps  ad  priorem  redeal  servilutem. 
ISellum  qiioddam  ac  ccrtameii  sunl  res  istse. 

Atitletarum  probatio  in  Oiymfncis,  —  Nemo  certal , 
qni  scrvus  sil  :  nemo  mililal  qui  sil  famulus  :  scd  si 
scrvus  deprcbendatur,  ex  albo  niililum  cum  supplicio 
ejicitur.  Neque  vero  in  hac  lanliim  miliiia  ,  sed  et  in 
Olyinpicis  certaminibus  idcm  isie  mos  obtiuel.  Post 
Iriginta  enim  dies  hic  transactos ,  in  siiburbium  illos 
ediictos  circumvebunl,  ei  tolo  sedcnle  tbeatro  clamal 
pncco  :  Nuin  quis  bunc  accusai?  ita  ut  oinni  servilis 
Goudiiionis  suspicionc  depulsa ,  in  cerUmina  pedem 
inferat.  Quod  si  diabolus  in  agones  suos  servos  non 
admiitit,  quo  pacto  lu,  cum  peccati  scrvus  evaseris » 
in  Ciirisli  cerlainen  ingredi  audcs  ?  Illic  quidem  ait 
praeco,  Nam  quis  hujus  sil  accusator?  bic  vero  Cbri- 
sius  non  ila  dicit,  sed  quamvis  omncs  ante  baplismum 
illum  accuscnt,  dicil,  £go  ilium  admiitam  el  servituie 
liberabo,  atque  in  liberlatem  vindicatuni  iii  ccrtamina 
hilroducam.  Vides  agonotheue  benigniutem  ?  Noii  ea 
qu»rit  qoae  pnecesserinl ;  scd  eoriim  quae  consequuit- 
lur,  exigit  rationem.  Cum  servus  esses,  inille  accusa- 
tores  habebas,  conscieniiam,  peccau ,  dxmones  om- 
nes.  NuUus  me,  inqoil,  illorom  adversum  le  commovit, 
neqoe  te  meis  cerUminibus  indignum  ccnsui ,  sed  ad 
lucus  admisi,  non  ob  tuam  digniUlem,  sed  ob  meam ' 
benigniutem.  Mane  igilur  ac  deceru,  sive  currendum 
sil.  sive  pugiialo  ,  sive  pancralio  cerUndum  sil,  ne 
occulle ,  ne  lemere ,  nec  in  vanum  deceries.  Audi 
quid  egeril  Paulus.  Confesiim  ubi  de  lavacro  asceii- 
dit,  sutim  posl  baplismum  decertabal,  pra^dica- 
bal ,  quoiiiain  hic  est  Filius  Dei ,  el  Judaeos  jam  inde 
a  primo  die  confondebai  {Act.  9. 22).  At  tu  prasdicare 
non  potes,  neqoe  verbom  docirinai  habes?  Igilurope- 
ribos  el  conversatione  aclionomqoe  splendore  doce. 
Lti^l  enim  ,  inquil ,  iux  veetra  coram  hominibus ,  ut 
videant  opera  vestra  bona,  et  glori/icent  Patrem  vestrum 
qui  in  C4elis  est(Matth.  5.  ib).  Non  polcs  Jiidxos  voce 
eonfundere  ?  Fac  ut  tua  conversaiione  confundaulur , 
fac  ut  commoveamur  lua  muUtione  geniiles.  Cum 
enim  viderinl  eum  qui  lascivus,  pravus ,  ac  negligcns 
et  corruplus  eral,  subilo  fuisse  mauiuin,  ct  posi  inu- 
Utionem  ex  gratia  mutalionem  ex  conversalione  exbi' 
buisse,  nonne  coiifuiidentur,  et  dicent  id  qiiod  de  casco 
Jodaei  qoondam  dicebant ,  Hic  est ,  Non  esi  ilie ,  Imo 
ipse  est  {Joan.  9.  8.  9)?  Sunt  enim  hxc  verba  homi- 
num  cotifosorum,  de  nomine  sibi  noto  dubiUre,  inler 
se  dissidere,  propriae  conscientiae  minime  crcdere,  ac 
ne  suis  qoidem  oculis.  Jlle  c^eciutcm  corporalem  ab- 
jccit,  lu  spirilualem  caeciuiem  abjecisti ;  ille  in  solem 
hnnc  respexit,  tu  in  juslitlie  solem  rcspice.  Agnovisti 
Dominuin  :  fac  igilur  ea  quae  hac  agniiione  sint  digna, 
ul  et  c»Iorum  rcgnum  assequaris ,  gratia  ei  benigiu- 
Ute  Domini  iioslri  Jcsu  Clirisli,  per  qiiem  ct  cum  quo 
Palii  gloria  ,  lionor ,  impcrium  ,  una  cum  saiiclo  ac 
vivifico  Spiriiu,  niincot  semper,  et  in  saecola  sseculo- 
ruiii.  Ainen. 


77 


IN  INSCRIPTIOiXBM  AGTOROM.  II 


7g 


CUM  IN  VETERI  ECGLESIA  L0N60  INTBRVALLO  GELEBRATA  COLLBGTA  BSSBTy  8BR1IO  HABITUS  IN  IN— 
8CRIPTiONBM  AGTORUM  APOSTOLORUM  :  ET  TITAM  CUM  VIRTUTB  AGTAM  UTILIORBM  B88B  SIONU 
AG   MIRACULIS  :   ^T  QUATBNUS   DIFFERAT   A  SI6NIS  CONVERSATIO   (o).  . 


1 .  Eeeli$ia  nec  perieeuliombut  nec  aiio  modo  mncilwr. 
—  Rurstts  .id  inatrem  nostram  longo  interratlo  reversl , 
snmus ,  ad  desideratam  et  caram  omnibus  hanc  ec- 
elesiam.  ad  nostram  et  omnlam  ecclesiarum  matrcm. 
Nam  maier  quidem  esl  tion  quod  aniiquior  lantum  sit 
tempore :  sed  quod  apostolorum  manibus  sit  fundala  : 
qnam  ob  causam  multoties  propler  CJirisli  noiiicn 
eversa,  Chrisii  virtute  rursus  est  erecta.  Neque  ctiim 
apostolicac  tantum  manns  iilam  fundarunt ,  sed  et 
ipsius  apoBtolorom  Doniim  decretum  illain  novo  et 
inusitato  munitionis  genere  munivit.  Non  enim  coa- 
gnientatis  lignis  ct  lapidibus  sepla  construxit ,  neque 
fossa  exterius  ducta  circumdedit  aui  p^lis  deflxis,  aut 
lurribus  exaedificatis  illam  munivit ;  sed  duo  nuda  so- 
lum  verba  protulit,  et  hnec  illi  fuerunt  instar  muri,  et 
turris,  et  foss» ,  et  cnjusvis  loco  munimenti.  Et  qu» 
tandero  iila  suni  verha ,  qnae  Untani  vim  obtlnent  ? 
Super  kanc  petram  adifieabo  Eeelesiam  meam  :  et  por- 
la  inferi  non  pravalebuni  advertm  eam  (Mauh.  16. 18). 
Iloc  niunis  esl ,  hoc  septum  ,  hoc  muninientum  ,  hoc 
portus  et  refugium.  Tu  vero  (juam  inexpugnabilis  sit 
bic  murus,  inde  pcrpende.  Neque  enim  hominum 
tantiim  insidias  adversiis  eam  dixit  non  prxvaliiuras, 
sed  nec  ipsas  liifernl  inachinas.  PorliB  enim,  inqiiit , 
inferi  non  prasvalebnnt  advenu»  eam,  Non  dlxit ,  In 
illam  noD  irruent,  scd,  Adversus  eam  non  prisvalebunt : 
nam  irruent  illac  quidcm  ,  sed  iljam  non  superabiint. 
Sed  quid  illud  est ,  Porta  ififeri?  rorle  namque  obscu- 
ruro  esl  dictum.  Discamus  quid  sit  porla  urbis,  et  tunc 
sciemus  quid  sil  porta  inferi.  Porta  urbis  est  aditus 
in  urbem  :  iiaque  porla  inreri  est  periculum,  quod  ad 
inferos  tendit.  Quod  igitur  ait ,  est  ejiismodi  :  licct 
irruant  et  impeluni  Taciaitt  t;iiiia  periciila,  ut  ad  ipsuin 
nos  praccipites  agant  infenium  ,  Ecclesia  manei  im- 
mota,  Poterat  ille  quidem  non  permittere ,  ut  nulla 
mala  experiremur :  cur  ergo  permisit?  Quod  miilto 
magissil,  quam  tentaiiones  proliibere,  si  dum  adve- 
nire  teolationes  sinit ,  nibil  lamen  ex  earum  incursu 
mali  nos  ferrc  permittat ;  idcirco  omnes  accidere  ten- 
tationes  sivit,  ut  probaliorem  illain  redderet :  siqni- 

(a)  CoUala  cum  m,  Colbertino  3058,  qul  deicit  iniUo  et 
fine.  Von  alium  hactenus  Codicero  nancisci  potuimus.  Ibid., 
in  Palcea  seu  veteri  Ecctesia,  Ubanius  ia  Antiochioo  ait,  An- 
Uocbiam  in  duas  fuisse  iirbes  divisani,  allerain  «aa>idv ,  hoc 
est,  antiquam,  quae  secunduin  orontis  fluvii  oram  longuin 
occuiAbat  terrae  spatiuin  :  alleram  novam,  in  ejusdem  flu- 
vii  iiuMiia  sitam,  forma  rolunda,  quae  quiuqtie  r>onUbusanU- 
(^use  jungelnlur.  in  mUtf  seu  autimia  cxsiabai  veUis  eccle» 
sia,  al)  apo&tolis  iundata,  ut  dicit  lioniiliie  initio  Chrysosto- 
inus  :  ideoque  a|jObU>lica  vocaUu-  a  Tbeodorelo  :  et  in 
Chronico  Alexandrmo  Palaea  iiem  eoclesia  dicitur.  Cojus 
apiiellatiouisdupiex  videtur  causa  ruisse,  et  quodin  veteri 
urbe  ska,  et  quod  autiquilus  ati  apostolis  fundata  ftusset; 
quae  licet  mulUiUes  propter  cbristi  uomen  eversa,  multo- 
lieserectadenuo  fuerit,  maw«<  tamcn,  seu  veteris  nomen 
non  aralserat  etiaro  tempore  auctoris  chronici  Alexandrini; 
Pabearo  Antiochise  roeoiorat  Athanasius  tomo  ad  Aniiocbe- 
Dosp.  771. 


dein  Tribulatio  paiienliam  operatur^  paUentia  vero  pfo^ 
baHonem  (  Rom.  6.  5.  4 ).  Atqoe  ut  mijori  ciim  ex- 
cessu  virtutem  suam  osieodat ,  ei  ipsis  eam  porHs 
eripit  mortis.  Propterea  teinpesuitem  sivlt  excilari 
et  mergi  cymbam  miiiime  sivit.  Sic  gubernatorem 
qooqiie  laudamus,  non  cum  secaodis  ventis  navigaiiB, 
neque  ciim  a  poppi  flantibus  aoris  iiicolumem  Mnrini 
servat;  sed  cum  mari  prooeltis  agilato ,  ac  fluctibus 
eflerveseentlbus,  ac  tempestate  commota  suam  artem 
adversus  impetum  veiiionim  opponit,  et  navtgimn  ex 
mediis  procellis  salvum  edocit.  Ita  fecit  et  Chrismt. 
Dum  lamqtiam  navigium  in  roari.Eccleslam  rursos  in 
roando  fen4  permisit ,  neque  fluctus  sedavit ,  sed  ex 
fluctibn^  eripait :  non  mare  compeseoit ,  sed  natfn 
Gommonivil ;  et  com  sorgerent  itndique  popalt«  tani- 
qiiam  saevi  flocios ,  et  maligni  splrilos  tamqoam  ad- 
versi  qoidam  venli  in  eam  irroerent,  ezeitata  andiqoe 
tempcstate»  mollam  atlunt  Ecclesie  tranqoinilalem  : 
quodque  pennirom  sanc  futt ,  non  modo  navim  pre» 
cella  non  obroit,  sed  et  procellam  cjmba  sedavtt.  Nan 
continoae  perseqooliones  non  modo  Eeclesiam  noii 
sobmerseront,  sed  ab  Ecelesia  soiit  sedalae.  Qno 
tandem  pacto,  ei  quonim  o})era  ?  Hujns  senieiru»;  m- 
inirom  ita  pronuntiabe ,  PoricB  inferi  non  prasoalebmtt 
adveriui  eam  {Mattk.  16. 18)  Qiiam  raulU  Grasci  mo- 
liti  sonl,  ut  verbom  hoc  tollerent,  ot  sententiaiu  irri- 
tam  redderent,  neqoe  potoer unt  dissolvcre ?  Dei  quit»- 
pe  senteiitia  erat.  Et  quemadmodum  turriiu  ei  ada- 
niantinis  stnictam  lapidibiis ,  ferro  firmiier  joiictani , 
bosles  ondique  si  verberent,  neque  strueturatn  laxatH, 
ueqoe  eoagmentationem  dissolvunt ,  sed  illa^sa  turri 
manente,  nec  ollis  incommodis  afliecia,  suisque  viribns 
exbaustis  discedunt  :  sic  nimirom  et  verbimi  hoe 
lamquam  altam  quamdam  lurrim  in  medio  orbis  ter- 
rarom  firmiler  commonitam,  com  Graeci  undique  ver* 
berassent ,  com  illam  flrmam  reddiderant ,  tum  snis 
viribos  fractis  mortem  obieront.  Qoid  emni  adversiis 
banc  senleiitiaro  non  macliinati  sontf  Eiercituom  de- 
lecUK  habebator,  arina  niovebantiir ,  leges  armdian- 
tor,  popoli  eommoTebanlur,  orbes  insorgebant,  jodiees 
excandescebant,  omne  supplicii  gcnos  excogitabitur» 
noUus  poenaMnodos  emittcbatur,  Ignis,  ferroro,  denles 
feraroro,  prsecipitia,  sobmersiones,  baraihrum,  eqoo- 
leiis,  cmx  et  foimax,  etomnia  qo»  omquam  visa  sonl 
terinenta,  in  mediom  proferebanlur :  ingens  minarum 
agrotm ,  bononim  poilicilaiioiies  innumer» ,  ol  Itta 
qutdem  ratione  terrerent,  hae  vero  mollirent  el  alli« 
eerent.  Niilium  igitur  fraudis,  nullum  violentiae  gcnus. 
praetermittebaiur.  Nani  et  patres  fllios  prodebant ,  et: 
filii  paires  noii  agnoscebant,  matres  sudrum  parioonv 
obtiviscebantur  ,  et  naturae  l^es  evertebantar.  Ve« 
rumlamen  ne  sic  quidem  Ecclesis  fondanenta  eon- 
cossa  sonl:  et  quamvisab  ojoS  propinqois  btUatt  Mi^ 


79 


S.40ANNIS  CllftYSOSTOMIARCfllEP.  CONSTANTINOP. 


80 


ctuin  cssct,  non  tanicn  ad  muros  usqne  ipsius  pervenil, 
propler  illud  veibatn  ipiod  sic  liabuit,  Portainfen  non 
.  prt^lebwU  adversut  eam.  Noli  eniin  id  spccl.ire,  Quod 
verhuro  crat,  scd,  quod  verbuin  Dei :  siquidem  cscium  - 
verbo  firinavit  Deus  ( PuiL  32.  6  ) ,  ct  lerram  verbo 
super  aquas  fundavii  (Psal.  405.  5),  el  effccit ,  ul  ba;c 
densa  gravisque  naiura  ab  iila  ievi  fluxaqiie  snsten- 


rundameQtiim  prophetnrum  Ecclesiac  parietes  eiclta- 
rcnt.  kicirco  non  dixit,  aiHlificati  super  rundamentum 
propheurum,  sed  Superwdifieati^  snpra  scilicet  aBdl- 
ficaii.  Sed  qiio  pacto  fuerint  aedineati,  videamuSv 

Explanatio  tituli  Acl,  Apost.;  di/ferentia  qum  uUer 
actionem  et  miracutum ;  atteradilferentia  inter  miracutum 
et  actum. — Unde  vcro  idcognoscemus?Unde,qu»sov 


laretur,  el  inare, cujus  vis  iiidomita,  quod  toi  fluctibus  .^  aliunde,  quain  ex  Actorum  libro, dequoet superioribus 

ac  procellis  se  extoUit,  iinbeciUi  vallo  arenac  undique 

pcr  verbum  suum  valiavit.  Ergo  qui  cxium  veii)o  fir- 

mavit,  qui  terram  fundavit»  qui  mare  circumvailavit, 

quid  miraris ,  si  Ccclesiam  ca^io ,  terra  inarique  pre- 

tiosiorem  rursus  hoc  verbo  muBivit? 

2.  Ecctesia  quomodo  fundata.  —  Quando  igitur 
adeo  siabile  est  et  incoiicussum  anlificium ,  adeo  in- 
expugiiabilc  muniinenlum,  qua  raiione  apostoli  jece- 
rint  fundamenta »  videamus,  qiiam  profundain  fossam 
duxerinl ,  ut  iiicoacussum  ficrei  aedificium.  Non  pro- 
fundam  fossam  duxerunt,  iieque  laiiio  labore  indiguc- 
runt.  Quid  ita?  Veius  invenere  fundamentum,  quod  a 
{uropbetis  i;ictum  eral.  Ut  igitur  hoiiio ,  qui  maximain 
domum  uidificaturus  sit »  postquam  veius  et  firmum 
,  j^  stabile  CiimlameQium  ofTendit,  non  vectibus  funda- 
ipef^ia  subvertit »  non  lapides  loco  movet ,  sed  immo- 
ioiii  sinens »  aovum  aedtficium  impooit :  sic  ct  apo- 
8toH  cum  magnum  istud  exstructuri  essent  xdificium, 
Ecclesiam ,.  quoi  ubiqiie  terrarum  erigitur,  non  pro- 
fundam  fossam  duxerunt,  sed  invenlo  veteri  fuiida- 
mento  prophetarum ,  Uiud  minime  subvertcrunt ,  nec 
sdificium  et  doctrinam  immutarunt :  sed  iiJa  intacta 
svau  deinde  imposuere  doclrinam ,  haiic  scilicet  uo- 
vam  Ecclesiae  fidem.  Atque  ut  inteliigas  vetus  illos 
fundamentmn  loco  noo  movisse » sed  super  iliud  aidi- 
licasse »  sapientem  ipsum  arcbitectum  Pauitim  audi , 
.  nobis  exactam  aedificatioms  diligCniiam  declaransem  : 

siquidem  ipse  sapieiis  est  archiiectuB.  Ul  $apkn$  eniin 
.  0r€hite€im^  inquit,  fundamentum  posm  (i.  Cor.  5.  iO). 

Sed  videamus ,  qua  ratione  fufidamenlum  ipsiim  po- 

siierit.  Super  aliud,lnquit,  fundameiilum  velus  pro-< 
.  phetariun*  Unde  id  cotistat?  Join  non  e$tis  ho$pite$  , 

inquit,  $ed  mee  eanctorum^  $uperesdificat%  $uper  fun- 

damenlum  apastolwrutn  et  propitetarum  (£p/i.  2.  i9. 

20).  Vides  fundamenium ,  et  fuBdaroentum  ,  alterum 

proplietarum»alieriimaposiolorum,  quod  supra  posi- 

tum  esu  Et  quod  sane  mirum  est ,  non  slatim  post 
.  prophetas  veBerunt  apostoli ,  scd  multum  interca 

teanpus  eiapsiun  est.  Quid  ita  ?  Qnod  iia  faciant  optimi 
.  quique  arcliiiecti :  ubi  jecerinl  fundainenlum »  non 

eonfesiim  «dificiiim  siiperimponunl ,  iie  forte  duni 

moUis  ae  recensest  luudamenii  siriieiuKii,  grave  pa- 

rielum  pondus  mmime  ferre  possit.  Propterea  eum 

loi^o  tempore  firiqari   lapides  siveriiit,  iibi  recte 

€X>ngftienl«los  illos  videriiii  et  coinpaetos ,  tuac  et 

parietttm  Molem  imponimi.  hi\  qmiquefecit  Cbristus, 

ituoi  proplieiarum  fundainentum  in  audilorum  meiili- 

Ims  defigt»  ac  firfDOB  fieri  doctrinam  sivissct,  quaiido 

immobile  vidit  ac  siabile  aedificium  es-^o,  quaiido  de- 

fixa  dogmata  sacra,  sic  ut  po!^scni  novam  ctiam  haiic 

pMlMphium  fcnc,  tiitic  aposlolos  mi^ii,  qui  supia 


diebusdisseruimus?  Forlasse  namqnedebituin  indevo- 
bis  exiguuin  alic|iiod  debemus,  qiiod  hodierno  die  ne' 
ccsse  est  persolvanius.  Quodnam  igilur  illud  est  de- 
biium?  Ipsum  liluJuin  libri  inierproiari  studeamus. 
Nou  eiiim  facilis  est  apcrlus,  sicut  pbiriiiii  arbitraiw 
tur,  scd  tnquisitione  mulla  indigeL  Quisnain  igiiur 
cst  libri  titulus?  Acta  Apo$tolorum.  Nonne  dilucida 
ros  videtur  esse,  nonne  clara  omnibns,  atque  roani- 
fesui  ?  Sed  si  velilis  assequi  ea  quae  dicuntur,  quanta 
tiluli  liujus  profunditas  sit,  videbitis.  Gur  enim  non 
dixii,  Miracula  Aposiolorum  ?  cur  non  inscripsit,  Si^ 
gna  Apostoloiriim,  aut  \irtutes  ac  prodigia  Apostolo* 
rum,  sed  lantum  ActaApo$tolorumT  Non  enim  idem 
siini  acia  el  signa,  iioii  idcm  acta  et  miracula;  non 
idein  sunt,  acta  et  prodigia  el  virliites  :  sed  multum 
inier  ulraque  discrimen  est.  Est  enim  acium  opua 
proprix  cujusque  diligenlise,  miraculum  vero  divmL 
muneris  esl  bencficiiim.  Yidcs  quanta  sit  inicr  aclum 
et  miraciilum  dilTereiuia?  Actiim  est  biimanorum  su- 
dorum  efTccius,  miraculum  divinx  liberaliialis  est 
speciinen :  aclum  a  iioslra  voliuiiate  ducit  iiiitiuin,  mi^ 
raculum  a  graiia  divina  trahit  originem ,  et  hoc  co^le- 
stis  est  auxilii,  illud   bumani  est  arbitrii.  Aclum  ex 
utroqtie  conlexitur,  cx  nostra  diligeniia  et  cx  gralia 
divina  :  niiraculum  solam  exbibet  caclcstem  gratiam» 
neqiie  sudoribus  iiostiis  indigoL  Aclum  esl  probi& 
moribus  csse,  casluui,  inodestum^  ir;c  uuperare,  cu- 
piditales  subigcrc,  largiri  eleemos^nas,  benigiiitalcm 
cxbibere»  omnem  virlutem  exercere  :  lioc  esi  aciio  ei 
labor  et  sudor  itosier.  Miraculum  est  dicmones.  abi<^ 
gere,  cxcaecalos  ociilos  aperire,  leprosorum  corpora 
mundare,  nv»olul;i    iiicnibra.  compingcre,  mortuas 
siiscitare,  alia  ejusinodi  mira  opera  patrare.  Vides 
quantum  sil  inicr  acia  ci  niiracula  discrinien,  intcr 
conversaiionem  ct  sign;i,  iiiier  diligentiam  noslratii 
etgraiiam  Dei? 

3.  Vis  et  allerum  tibi  discriincn  oslendam  ?  Veslra 
cuim  causa  hodierno  die  inslilutus  est  bica  me  sermo» 
iit  quid  sit  miraculum  signumqne  discalis*.  Majus 
quideni  esl  miraculuin,  ac  formidabilius,  ac  naturam 
nosiram  cxsuperal  :  aclio  vcro  et  couversatio  res 
quidem  esl  sigiiis  miuor,  sed  ulilior  ei  fructuosior ; 
cst  quippe  laboruin  prxmiuin  ct  diligenliae  merces. 
Alque  ul  inieliigas  fructuosiorem  e&se  alque  utilio- 
reni  siguo  aeiioncm,  aclio  quideni  jbona  etiam  sine 
signis  eos,  a  quibus  peracta  fuerii,  iiiiroducii  in  ca>- 
lum  :  roiraculum  aulem  el  sigmnn  absquc  conversa- 
tione  deducere  ad  veslibula  illa  non  possuni.  Qua  vcro 
pacto  id  fial.  osiendam  :  vo^  auicm  animadveriiie, 

»  coR).,  oportet  cuim  vos  Hia  verba  onmino  inUlUgere^ 
tiempe  yuiraculuni  et  sigwmi. 


81 


IN  INSCRIPTtONEM  ACTOUOM.  Ii; 


%^ 


qua  ralione  prioreni  loctim  oblineant  aelioncs,  cum 
de  remunerjUone  mercedis  agitur :  qua  ralione  signa 
«^uideni,  si  sola  sinl,  eos,  qui  ilia  palrarinl,  salvos 
uou  Taciant :  actio  vero  seorsiin  sumpta  nulla  reiiidi- 
geal  alia  ad  eos  salvandos,  qui  eam  possideni.  Midti 
dicent  milUf  inquil  Chrislus,  m  illa  die^  Donune^  Do- 
mifte,  ttonne  in  nomine  luo  prophetavimttt  f  hoc  signum 
est  ei  miraculum;  Nonne  in  nomine  tuo  d^emonia 
multa  ^ecmm^  el  in  nomine  tuo  virtules  nMila$  feci- 
mu$  {MaUb.  7.  22)  ?  Vides  ubique  signa  et  miracula  : 
videamus  quid  dicat  Deus.  Quia  nuda  eraut  iiiiracuUi, 
iiec  uspiam  conversatio,  Discedite^  inquit,  a  me» 
nesciQ  vos ,  qui  operamim  iniquitaUm  (Ibid,  v.  25).  Si 
non  nosli  eos,unde  libi  innoiuit  eos  iniquitalem  ope- 
rari?  Ut  intelligas  illud,  Nescio  m,  non  ignoraiitiac, 
sed  odii  et  aversionis  csse.  Netcio  iwi.  Quam  ob  cau  - 
Siim  qiiseso  ?  Nonne  in  nomine  tuo  dwmonia  ejecimui  ? 
Propterea  vos  odio  prosequor,  et  aversor,  inquit, 
4|uia  ne  donis  quidetii  accoptis  meliores  evasistis, 
qiiod  lanlo  bonore  cunuiiati,  iii  eadcm  malitia  persli- 
tislts.  Ditcediie  a  me,  nescio  vo$. 

Cur  olim  charitmata  darentur  indigni$;  vera  tnirtf- 
cnla  etiam  indigni  faciebant.  —  Qiiid  igitur?  Olini  dona 
dabontur  kidignis.  et  qui  viia  eraiil  et  moribus  de- 
pravatis,  edebant  inirnculn,  el  divinis  dilabantur  d«H 
uis,  licet  oplimam  conversalionem  non  curarent? 
Ditabanlur  illi  quidem  ob  eiiniiam  Dei  benignitatem, 
-  iion  ob  suam  dignilatem.  Erat  enim  religionis  ver- 
bnm  ubique  spargendiim,  quandoqiiidem  inilium  et 
origo  erat  lidei.  Ut  igiiur  oplimus  agricoia  in  novel- 
lam  ^rborero,  quam  non  iia  pridcm  terra»  sinui  coni- 
inendavit,  dum  adhnc  tenera  est,  muliam  curam  im- 
pendit,  undiqtie  illam  circiirovallai,  el  lapidibus  mu- 
nitet  spinis,  ut  ne  a  vciitis  evellntur,  iie  a  pecoribus 
labeEaiCtetur*,  iieve  alio  qiiodain  iiicoiiimodo  LRdalur; 
pMtquam  aitlem  radices  egisse,  et  in  siiblime  crevisse 
illam  videril,  tiim  amovet  inuiiimenta  :  sufficit  enim 
sibi  ipsi  arbor  ad  injurias  lales  rcpellendas  :  ita  quo- 
que  in  lide  accidit.  Quando  iiuper  crat  phuitatii, 
f|iiando  tenera  erat,  quando  nuper  in  liumanis  animis 
lundata,  omni  ex  parie  miilia  in  eam  cura  impende- 
lialur  :  posiqiiam  autem  coaluit,  et  radiccs  egit,  ct  in 
sublimilatem  ascendii,  postqiiam  univcrsutn  lerraruiii 
orbem  complevit,  niuninienta  removit  Chrisius,  et  de 
cAtero  lutamina  sustulit.  Propterea  initio  quidem 
oiiam  indignis  dabantiir  dona,  quoniam  lioc  aiixilio 
fidei  fovendae  eausa  iiidigebal  anliquilas  :  nunc  au- 
lein  neque  dignis  conceduntur;  lidci  quippe  robiir  ct 
lirmitas  hoc  sut)6idio  noti  eget.  Atque  ut  intellig:is 
itoquaquam  illos  imposuisse,  sed  vere  miraeula  cdi  • 
disse,  atque  iiidignis  hominibus  dona  fuis^e  concessa,. 
iiiquepraeterea,  quxdicla  sunt,  quiddam  ctiam  aliud 
perftceretnr ,  Deique  niuniis  illi  revcriii  nequitiam 
abjieerenl,  Judam  unum  ex  duodecim  omnes  fatenliir 
signa  feeisse,  daemones  ojccisse,  mortuos  snscitassc, 
l>'proeo8  mundnsse  :  cl  tamen  excidit  a  reguo  caelo- 

*  Hsxic^  ne  a  pecoribus  labefactetur  ^  deeram  in  Rditis, 
simI  «»x  Colb.  su|)plenUir.  Infra  itera  quaedam  v\  oodom  r"- 
sarfiiiutur. 


riim.  Non  eniin  illud  salvum  facere  signa  potuerunl,.  . 
qiiia  lairo,  fur,  et  proditor  fuit  Domini.  Ac  sigiia  qui- 
dem  sine  oplima  conversalione ,  vitaque  pura  et 
exacia  salvum  facere  minime  possc  demoiislratum  ex 
islis  est :  conversationem  aiitem  hoc  signorum  sola- 
lio  deslilulnm,  neqne  iilo  slipatam  prxsldio,  sed 
qiiamvis  sola  compareat,  posse  cum  liducia  tn  re- 
gnuin  cxlortim  inlroire,  Ghristo  docente  condisces  : 
Veniief  benedicti  Patri$  mei^  po$$idete  paratum  vobi$ 
regnum  a  con$titutione  mundi  (MaUh.  25.  54).  Quani' 
ob  causain?quia'mortuo5  suscitarunt?  quia  Iepro<» 
sos  mutidarunt?  quia  daeniones  expulerunt?  Nequa- 
quaiii  :  sed  qiia  de  causa?  Esurientem  me  vidistls, 
iiiquit,  et  aluislis  :  sitientem,  ct  dedistts  mihi  pa« 
tum  !  luidum,  ei  coopcruistis  me  :  bospitem,  cl  colle* 
glslis  (Ib.  V.  35.  56).  Nusquam  miracula,  sedublque. 
eoiiversalio.  Ut  igitur  illic  iibique  niiracula,  et  slatim 
siipplicium,  qtiuiiiam  convcrsalioiie  destilula  eranl 
iiiiracuta  :  sic  el  hoc  loco  ubique  conversaiio,  nec 
usqiiam  miracula,  et  sUliinsalus  *  :proptercaquod  per 
se  sola  |io«sessores  suos  salvos  facere  potest  optlma 
roiiversatio.  Idcirco  etiam  bealus  liic  ct  generosusac 
mirabilis  Lucas  ita  iibrum  iiiscripsit,  Acta  Apo$tolo- 
rum,  noii  miracula  apostolorum  :  tamctsi  feccranl  ei 
ipsi  niiracnla.  Yerum  illa  quidem  ccrio  tempore  facta» 
suiit,  el  prielerierunt :  haec  aiilein  quovis  tempore  ab 
illis  exliiberi  opus  est,  qui  salutcm  sunt  adepliiri. 
Quaiido  igitur  iioii  miraciila,  sed  acta  nobis  aetiiulanda 
proponunlur  aposlolorum,  proplerea  libruin  sic  in- 
scripsil.  Ul  eiiim  non  diceres,  vel  polius  nc  diccrent 
(tesides,  si  qnaiido  iilns  ad  iniitationem  aposloloriini 
cohortamur,  ac  diciinus,  Imitare  Petruni,  aemulare 
Paulum,  siinilis  cslo  Joanni,  Jacobuin  scqiiere  :  nc 
diccrent,  Non  possumiis,  iiec  valemus  :  illi  enim 
niorluos  susciiabant,  leprosos  mundabant :  lianc  im- 
pudcnlcm  nostrain  cxcii!>a(ioncm  reprimens.  Tace,. 
inquit,  obmutosce,  iion  miraculum,  sed  convcrsatii> 
in  rcgnum  c-elorum  inlroducil. 

Qu(e  notw  et  indicia  Apo$loli.  —  Imitare  igilor  con- 
versalioncni  apostolorum  ,  et  nihil  miniis  qnam  apo- 
sloli  oblinebis.  Neque  enim  signa  fecerunt  apostolos  , 
sod  vita  muiida.  Alque  Iioc  apostolicx  imaginis  indi 
ciiiin  csse  ,  ac  ligurx  discipnlonim  ,  aiidi  quo  paclc 
Chrislushocsigno  demonslret.  Cum  enim  imagines  di* 
scipulorniii  effingeret,  etqiiodnam  aposlolatus  inslgno 
sit.  declararet,  ita  dixit :  In  hac  cognoscent  omne$,  quod  ' 
di$cipidi  mei  e$tis(Jo(m.  i5.  55).  lu  hoc,  in  quo^  in 
miraculis  faeiemlis,in  morliiis  snscitandis?  Neqiia- 
quam,  inquil  :  sed  in  quo  landem?  /«  lioc  cogno$cent 
omne$,  quia  discipnli  mei  esliSt  «  vo$  iuvicem  (liligaii$, 
Alqui  diloclio  iiun  miraculoruin  csl,  bod  cotiversalio- 
nis  :  Pleuitudo  enim  legi$  e$t  dilectio  (Hom.  i3.  10); 
Vides  discipulonim  iiidiciumtvides  imaginem  aposio^ 
bms?  \ides  formam?  vides  figuram?  Nihil  nmpnus 
qiiaire  :  quippc  Dominus  pronuntiavil  carilatem  (tisci- 
piilos  exprimere.  Si  ergo  cariiaiein  habeas,  aposlolu» 
[;iclus  os,  ci  oposlolorum  pMinus. 

t  in hsec  .crba,  d sictiin  salnSs  desiBfc  3t*I)erUnua MSk. 


85  S.  JOANNIS  CimYSOSTOMl 

i.  Vis  aliuiide  lioc  clibccre?  Cuiii  Cliiistus  Petrum 
alloquerelur,  Petre,  diligis  me  pliu  his  (Joan.  Si.  17)? 
ail.  Niiiil  porro  aequc  valel  ad  regiiuin  Cfloniin  ob- 
tiiieiidum,  acsi  consicl  iios  ita  Clnisiiiin  diligere,  ul 
a  nObis  diligendus  est.  Alqiie  iia  designavit  indiciuin. 
Quodnain  illud  ergo  esl  ?  el  quid  iios  agrTo  oportet , 
ui  pliis  quam  apostoli  liiligamus?  aii  inoiini  susr:iMiidi? 
an  alia  qusepiam  edenda  iniraculn  ?  Nullo  iiiodo  :  scd 
qiiid  agendum  est?  Ex  ipso  Chrisio,  qni  diligcndus 
esl,  id  audiamus.  Si  enini  ain(u  me,  iiiquit,  plu$  /its* 
poice  0969  meas  (Ibid.).  Ecce  hic  quoqiie  conversatio 
laudem  meretur.  Nain  curain  gcrere  ^  coinp;ai  solere, 
subsidio  esse,  quse  sua  suiit  ininiine  qua:rere,  caitern 
oinnia ,  quo)  pastorem  oportet  baljerc,  convcrsalioHis 
bscc  snnl  omuia,  non  miracnlorum  aut  signarum.  At 
illi ,  dicet  aliquis ,  propier  miracula  lales  evasurunt. 
Non   propter  miracula  ,  sed    proptcr  conversalio- 
nein ,  et  ob  eain  innxinie  celcbrcs  et  illustros  fue- 
runt.  Proplerea  dicebat  illis  :  Luceal  tux  mtra  coram 
homnibtt»  ,  ul  videanl  lioiuincs ,  iion  miracula  ,  sed 
opera  veitra  bona ,  et  glorificent  Patrem  veitrum  qui  in 
ceelis  est  (Mattli,  5.  tG).  Yidts  ubiqiie  conversalioiieni, 
ac  vitain  virtute  prxMiiiain  coIIau(J;iri  ?  Yis  osleiidam 
tibi  el  Petruni  ipsuin  ,  himc  principein  apostoloruni , 
qui  et  exiniiam  conversalioncm  prx  se  tulit,  ct  inira* 
cula  edidit  quas  naiuram  humanam  exccdcbant ,  et 
utraquc  iiiter  secomparala  ,  et  miraculum,et  con- 
versaiionem ,  atque  illuin  potiiis  ob  vitae  conversa* 
tionem   quain  ob  signa  fnissc  honore  cumulatum  ? 
Hanc  hisloriam  niidi :  Petrus  ei  Joannes  ascendebant 
iH  templum  ad  lioram  orationis  nonnm  (Act.  3.  I ).  Ne 
osciiantcr  lianc  naiTatioueni  piu'tereas,  sed  in  proos- 
mio  slatim  insistas ,  et  qiianta  rnritas  <*ssci ,  discas  , 
quanta  eoiicordia  ,  quantusque  consensiis,  et  qua  ra- 
lionc  cuncta  isti  sibi  uivicem  conmiunicabant,  et  ami- 
citia)  secundiim  Deiim  vriicdlo  colligati  cnncla  facie- 
banl,  et  in  ineiisa»  et  in  oralione,  ct  in  iiices«u,  et  in 
rcliquis  oinnibus  jiincti  apparcbant.  Qiiod  si  illi  qiii 
eolunuue  ac  turres  erant,  qui  mullam  apud  Deum  II- 
duciam  habebant»  mutiio  indigcbani  auxilio  ,  moluo- 
que  subsidto  corrigebanlur,  qiianto  magis  nos  imlM^ 
cilles  ae  miseri,  nnflius(|uc  prelii  hoinincs  mutuo 
auxilio  iiidigemus?  Frater  etiim  qui  adjuvatur  a  fratre^ 
quad  civitas  firma  (Prov,  18. 19) :  et  rursus :  Ecce  qmd 
bonum,  ei  quid  puUhrunif  ni»  habilare  [ratres  in  unum 
(PsaL  132.  1)?  Petrus  et  Joanncs  crnnt,  et  Jesum  in 
medio  habebant :  Ubi  enim  fuerint  duo  vel  tres  con^ 
gregati^  iiiquit,  m  nomine  tneo,  ibi  sum  in  medio  eorum 
{Matth,  18.  20).  Yidcs  qiiantuin  sit  in  nniiiii  vcrs.':ri  ? 
Nequeveroquovis  inodo  in  unuin  crant :  n.iin  ei  nunc 
in  ununi  suiniis  oinnes ;  sed  iii  iiuum  esse  0|  ortet 
▼inculo  carilatis ,  et   voluntaiis  aflcctu  :  et  quem- 
admodum  corpora  nostra  sibi  pn^pinqiia  nunc  sunl  iu- 
viccm  ac  sese  in  unum  constringnnl,  sic  etiain  oportet 
corda  consiringi.  Petrus  et  Joannes  ascendebant  in 
templum.  Scissum  est  velum ,  desolata  suiil  snncta 
sanctoruni»  sublati  eU  uni  addicta  loco  adoratio. 
Qamat  Paulus ,  ac  dicit :  /ii  omni  toco  puras  manus 
IffMitg  (1.  7mi.  2.  8).  Cur  igilur  isii  curruui  ad  tem- 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP. 


M 


plum,  ut  oreiit  ?  rursiis  ad  Judaicnm  infirmiutem  de- 
votuti  sunl?  Absit!  scd  imbecillioribus  sese  aitempe* 
rant,  illudque  Pauli  dictuni  implent,  qnod  ait :  Focliia 
sum  Judceis  tumquamJudceus  (1.  Cor,  9.  20).  Imbecll- 
libus  se  atteinpcrant,  ne  illi  maneant  iinbecilles.  Alio- 
quiii  aiitem  illic  quoque  totacivitas  congregabatur.  Ut 
igitiir  oplimi  piscatores  eossiniis  in  ffuininibus  seclan- 
lur ,  iibi  pisces  oinnes  conveniiint ,  nt  facilius  prxda 
potiantur  :  ila  nlmirum  et  isti  apostoli ,  spiriluales 
piscatorcs ,  ad  illuin  sinuni  festiiiabnnl ,  in  quo  lota 
civilas  conveniebat ,  ut  illic  expuiso  evangelil  reti 
facile  praHla  potireniur.  Iloc  aiitem  cum  agerent,  ma- 
gistnim  imilabanlur.  Nain  ait  Chrisius :  Quotidie  apud 
voseramintempto (Matth.  26. 55)?Quare  In  teinplo?Ut 
qui  in  templo  versabantur,  caperet.  Ita  quoqiieisii  Uiii- 
quam  oraturi  quidem  pcrgebant ,  sed  docirinam  illic 
erant  sparsiiri.  In  tewptum,  utorarenl,  circa  horam  om- 
thnls  nonam.  Neque  ipsam  horam  siiie  caiisa  observa- 
rant.  Saepe  namqiie  de  hac  horn  dixi  voltis ,  iii  ipsa 
paradlsum  ftiissc  rcsomlum,  ct  Inlronem  ingre«siim  : 
in  ipsa  sublatuin  est  mnledictuin  ,  in  ipsa  lerraroin 
orbis  victima  cst  oblaia  :  in  ipsa  dissipatae  suni  tene» 
br»,  iii  ipsa  lux  afTulsii  ciim  sciisibilis,  tum  spiriitia- 
lis.  Cfr^a  horam  nonam.  Qiiandocxteri  post  prandtum 
ei  ebrietatcm  alto  sopili.  soinno  dormittnt ,  tum  illi 
Siibril  at(|ite  vigilantes,  ac  mullo  nmore  siiccensi ,  ad 
orationcin  properabanl.  Qiiod  si  oratione  illi  indi- 
gebant ,  oratioiie  tam  assMiia,  lani  exacla,qui  lan- 
lam  flduciam  habebanl,  qui  nullius  sibi  criininis  erant 
conscii,  quid  nos  faciemus,  qiii  vulneribus  scjitemiis 
innumeris  ,  nec  illis  onilionis  remediiHn  adliii^inus? 
Ingeiis  telum  est  oratio.  Yis  nosse  quam  ingeiis  sit 
telum  oratio?  Curam  pauperum  omittebant  apostoli, 
itt  plus  illis  olii  ad  vacandum  oratiooi  suppeieret. 
Constituite  namquc,  inquit,ex  vobisvires  boni  testiuwnii 
septem  :  nos  vero  orationi  et  ministerio  verbi  instaiUes 
erimus  (Act*  6.  3). 

5.  Sed  quad  dicebam  (noii  cnim  digrcdiendum  est 
ub  argumeiilo  serinonis ,  ut  conslcl ,  Petrom  et  actio  - 
nem  exhtbuisse,  ct  miraculuin  edidisse,  et  ob  acttunem 
potius  e^se  L-Hidalum) ,  ascendit  ergo  in  tcmplum,  ut 
orarel :  cl  ecce  claudus  cx  ulcn»  matris  siias  bajula- 
batur  illic  ad  poriain  lempli  (Aet.  3.  2).  Ab  ipso  ma- 
iris  ntero  iiatura  mutitata  crat ,  et  arteni  niediciiis 
vincebat  «gritudo,  ut  Dci  graiia  inagis  appareret.  Hic 
ergo  clamlus  ad  \\omm  leinpli  jacebat,  el  cnm  iiitro- 
euiites  illos  vidissel,  intendebat  in.  eos,  quaerens 
cleemosynam  ab  ipsis  accipcrc.  Quid  igiiiir  Petrns  ? 
nespice  in  nos  (Act.  3. 4),  'm\u\i.  Ex  aspectii  solo  con- 
stare  potest  quain  pauper  sii :  non  verbls  opus  est , 
iion  dcmonstraiione,  nec  responsiene,  iiec  doctrifta  : 
vestitus  ipse  libi  pauperem  indicat.  Hoc  ergo  tetuiii 
opus  et  recte  factum  est  apostolatus,  ut  haicad  pau- 
perem  dicis,  ut  remedium  non  laDtum  adbibeas  ege- 
slati ,  III  dicas ,  Majores  diviiias  videbis.  ArgeHtum  , 
inquit ,  et  aurum  non  habeo :  quod  auUm  habeo ,  hoc 
tibi  do  :  in  nomine  Jesu  Christi  surge,  et  ambuta  (Act. 
3, 6).  Yides  egcsiaiem  et  diviiias?  egcstatem  quidcin 
pecuniaruitt ,  sed  divitias  cbarisuiatum  ac  douoruui. 


95  IN  INSCRIPTIONEM  AGTORCJM  II. 

N(in  suslulii  egasialein  pccuniarum,sed  egesiaiem  na- 
lunc  correxit. 

Non  tunt  contumelm  afficiendi  fMuperes,  ~  \ide 
niodesliam  Pclri  :  Respice  in  uos.  Non  coiilumeliis 
tarfccit,  non  conviciis  lacessivit,  ut  fieri  a  nobis  sxpe 
numero  solci  in  eos ,  qui  nobis  sup|»liccs  occiirnml , 
dura  crimen  illis  objicimus,  quodsinl  olio  deJiti.Niiiii 
enim  lioc  tibi  mandatum  est,  nii  boino?  Non  tibi  im- 
pcravii,  ut  desidiam  illi  objiceres,  sed  ui  ip^iiiis  ege- 
siati  remedium  adbiberes;  non  lc  improbilatis  accii- 
satorem  creavii,  sed  medicum  calaniiiatis  coiistituit ; 
non  ut  segniliem  exprobrares,  scd  ut  jacentibus  ma- 
num  porrigeres ;  non  ut  mores  vitiiperares,  sed  iit  fa- 
mem  sedares.  Al  nos  contrariuin  facinius :  iioii  di);iia- 
nur  ad  nos  accedentes  pecuniae  largiiione  solari,  scd 
et  lllorum  vulnera  criminum  insuper  exprobratidnc 
vellicamiis.  Quin  etiam  apud  pauperem  se  exciisai,  ac 
modeste  illum  alloquilur  :  Inclina  enim,  inquit,  pan- 
peri  me  trittiiia  aurem  tuam^  et  responde  ilii  pacifica 
in  nrnnsuetudine  {Eccli.  4.  8).  Argentum  et  aurum  non 
habeo  :  quod  autem  habeo,  hoc  tibi  do  :  iu  nomine  Jetu 
Christi  turge^et  ambula.  Duosunt  hoc  loco,  convcrsalio, 
ct  iiiiraculum.  Goiiversatio,  Argeatum  et  aurum  noneti 
mtAi  .'conversatioDis  eniro  et  actionis  est  terrenas  res 
despicere^lacultates  suas  abjicere  «praeseDlem  speroere 
▼aDiiatem  :  miraculum  vero  est  claudum  excilare ,  ac 
meoibra  mulilata  sanare.  Ecce  tibi  ergoconversatioAein 
et  miracuium.  Videamus  autem  nndePelrus  giorietur. 
Quid  dixit?  an  se  miracula  edidisse?  TameUi  fuerant 
tum  ediia  ab  ipso  miracula  :  sed  Iioc  non  dixit ;  quid 
crgo?£cce  not  reUquinuit  omnia,  et  tequuii  tumut  te 
(Matih,  19.  27).  Vides  conversalioueni  et  miracuiuui, 
et  cooversatioai  paimam  tribui?  Quid  ergo  Clirislus? 
Conimendavit  eum,  laudavit.  Dico  eiiim  vobis,  iiiquit, 
quod  vos  qui  reliquislis  domos  ,  et  quae  sequiUitur. 
Non  dixit,  Qui  ihortuos  suscitastis»  sed  Yot  qui  nUqui' 
tUt  bona  tettra^  tedebitit  tuper  tedet  duodecim  {Malth. 
49.  29)  :  ctomnist  Qtii  reliquerit  omnia  bona  sua  , 
bonocem  istum  consequetur.  Non  potes  claiidum  eri- 
gere,  sicui  Pelrus?  Al  potes  dicere,  ut  ille :  Argentum 
et  aurum  non  ett  mihi.  Quod  si  hoc  dixeris,  factus  es 
propinquus  Petro:imo  tero  non  si  dixeris,  sed  si 
feeeris.  Non  poies  aridam  mnnum  sanare  ?  Sed  potcs 
manum  tuam ,  quam  inhumanitas  aridani  reddidit , 
pcr  bumaoitaiero  extendere.  Non  tit  enim ,  iiiquii , 
porrecta  manuttua  ad  aceipiendum ,  et  ad  dandum  col- 
UOa  {EccU.  A.  36).  Vides  non  ariditatem  ,  scd  inbu- 
maniiatein  quoque  manum  conlrahere?  Extende  igi- 
tur illam  per  bunaanitatem  et  eleemosynam.  Non  potcs 
daemoiiem  ejieere?  Sed  peccatum  ejice ,  roajoremque 
mercedem  accipies.  Vides  quo  pacto  conversaiio  et 
bona  opera  oMjorem  quam  miracula  mercedem ,  et 
maius  praemiammerenlnr?  Acsi  velis,  aiiunde  quoqiie 
id  osleDdemus.  Aeeetterunt  ad  eum,  inquit,  teptuagim 
ditdpuU,  et  gaudebani,  dicebantque,  Donnne,  m  uomine 
tuo  eUam  deemonia  obediunt  nobit.  Et  ait  iUit :  Nolite 
SmuUre^  qma  deemoma  vo^t  obediunt,  ted  gaudete.qma 
umnina  rettra  tcripta  tuui  in  ceeUt  {Luc.  10. 17.  20). 
Vides  ulHque  conversaiiooem  laudari  ? 


S6 

6.  Age  ergo  reiractemus  qu»  a  nobis  anto  stinc 
dicta.  In  hoc  eognoteent  omnet^  quia  diteipuU  mei 
ettit^  st  vot  invicem  diiexeritit  {Joan.  15.  35).  Ecce 
non  ex  miraculis,  sed  ex  conversatione  dignosci  disel- 
pulos  demonstratuni  est.  Petre,  diUgitme  piut  hit? 
patce  ovet  meat  {kd.  21.  17).  Ecce  alicrum  iDdt- 
cium,  et  boc  rursus  a  conyersatione  sumptum.  Ter- 
lium  rursus iiidicium  :  NoUte  gaudere^  qmadtmonia 
vobit  obediunt,  ted  gaudete,  quia  nomina  vetira  tcripta 
tunl  in  ceeiit.  Et  boe  rursus  tH^nversationisesi  recte 
factum.  Vis  etiam  qtiartam  biijiis  rei  demensiraiio- 
nem  cognoscere?  Luceut,  inquit,  iux  vettra  eoram 
honunibut,  ut  videant  opera  vetlra  bona^  et  giorifieeni 
Patrem  vettrum  qui  in  «ar/ts  ett  {Maith.  5. 16).  Ecoe 
hic  qiioque  opera  occurruiit.  Et  ciim  rursos  ait : 
Quitquit  reUquerit  domum,  vei  fratret^  vei  tororet 
propter  me,  centupium  accipiet^  et  vitam  mtemam  pot- 
tidebit  {MaUh,  19.  29),  conversalionem  laudat,  et 
vilam  exactam.  Vides  discipulos  ex  eo  fuisse  desi- 
gnatos,  quod  mutuo  se  diligerent,  eum  vero  qul 
Cbrisium  supra  aposiolos  diligebat  ex  eo  innotuisse, 
quod  fraires  pasceret :  eos  porro  qui  gaudere  debuc- 
runt,  iion  ex  eo  quod  ejicerent  dttmones,  sed  ex  eo 
qiNid  eorum  oomiiia  scripia  io  caelis  esseni,  gaudere 
jttssos  csse,  atque.illos  qui  Deum  gloririeareni,  ab 
operum  splendore  futsse  deslgnatos;  eoe  vero  qui 
vitam  assequerentur,  el  centupium  aceiperent,  id- 
circo  f  jusmodt  mooeredMiari,  quod  pncsentia  cuhcio 
contempserint.  Uos  omnes  tmiure,etdi6cipulus  esse 
poteris,  alque  inter  amicos  Dei  numerari,  Deum  gki* 
rificare,  ac  Tita  9Hema  potiri :  oee  impedimeote  ulle 
tibi  esse  poleril,  quomiuus  booa  asseqiiaris  omiiia, 
quod  signa  non  facias»  si  c<»oversatioHem  muodaui  et 
exactam  prae  le  feras.  Naiii  ei  ipse  Petrus  hoc  aomett 
neo  propler  miracula .  vel  sigoa  reoepit,  sed  propter 
zelum,  amoremque  siucenun.  Neque  enim  quia  mor» 
tuos  suscitarat,  aiit  quia  clauiluui  erexeral,  sic  appel- 
latiis  est ;  sed  quia  lidcni  cum  confessione  sinceram 
exbibuerat,  boc  nonien  oblinuit.  Tu  et  Petrut^  el 
tuper  hanc  petram  eedificabo  Eccietiammeam  {Matth.  16. 
18).  Quam  ob  causam  ?  Non  quia  fecit  ^miracula,  sed 
quia  dixit,  Tu  et  Ciirfttut  Fiiiut  D4  vivi,  Vides  ipsam 
etiam  Petri  »ppellaUonem  iioii  a  miraculis,  f^ed  ab 
ardcnti  xelo  initimn  duxisse?.  Verum  quaiido  Petri 
feci  meotionem,  ^ubiit  animum  meum  aiterius  Petri 
recordalio,  communis  patris  et  docioris(a),  qui  cum 
Uli  in  tirtute  successisset,  etiam  illios  catbedram  esl 
adeptus.  Hxc  enim  est  una  etiain  na^trae  civiuiis 
prxrogativa  d'iguitatis«  quod  principem  apostoloriffii 
ab  ioitio  dociorem  acceperit.  i£quum  eoim  erai,  ut 
ea,  quae  oomioe  Christiaoorum  aote  uiiiversum  or- 
bem  terrarum  oroata  Cuit«  primum  aposlolorum  pa- 
storem  acciperet.  Sed  cum  eum  docioreio  accepiase- 
mus,  000  in  perpetuum  relinuimus,  sed  te%\»  civitali 
Rom»  illum  coocessimus  :  iino  vero  lo  perpeluuni 
ipsuffl  retiniiimus :  nam  corpus  qtiidem  Petri  neo 


{a)  Episcopum  Antiocbenum  Flavianom  intelligit. 


87 


S.  JOANNIS  CIIRYSOSTOMI 


rcimemus,  sed  Pclrr  fidem  tamqiiam  Pcirum  reiine- 
mns  :  porro  dum  Pelri  ndcin  reiiiiemus,  ipsum  Pe- 
inmi  bttbemus.  Ila  cum  iiniialorem  illius  cernamus, 
ipsuin  cernere  videmur  :  siqiitdcni  Joannem  Chrislus 
HHiam  appcliavil,  non  qiiod  llclins  csset  Joannes,  sed 
iIihmI  iii  sp'rilu  Helii^c  ac  virliilc  vcnissel.  Sicnl  igitiir 
Joaiincs,  quoniam  in  spirilu  llelia»  ac  virlulc  vene- 
ral,  Hcliae  dicebaiur :  ila  liic  quoque,  quoniam  iii 
coDrossionc  ac  fide  Peiri  advcnil,  nicrito  illius  eiiani 
apfiellalione  donabiiur.  Nain  convcr.satioiiis  cognatio 
iiomiiium  eliam  commnnioncm  parit.  Orcinus  auteni 
omnes,  ut  ad  tenectuteni  eiiain  Petri  pervcnial  :  si- 


AHCIIIEP.  CONSTANTINOP.  88 

quidem  apostohis  jam  senex  vium  finivil.  Cum  emm 
ienuerit^  inquit,  tune  cmgent  te,  et  ducent  quo  tu  wm 
vis  {Joan.  21,  18).  Prccemur  autcM  cl  liuic  longam 
vitc  conversationem  :  si  eiiim  producalur  ejus  senc- 
ctiis,  erncicl,  ul  magis  vcgeta  sil  et  vivida  spiritualis 
juvcntus  nostra  ;  quam  utinam  xtale  florentom  ac 
vividam  nds  perpettio  conservare  contingatcum  illius 
precibus,  et  Iiujiis  Petri,  tuin  gratia  ei  benignitate 
Doinini  nostri  Jesu  Christi,  cui  gloria  ct  imperium 
iiiia  cuin  Spiritu  saiicto,  nuuc  e1  semper,  et  in  saecula 
sa^ctilorum.  Ameu. 


QUOb  OTIUS  SIT  LECTIO  SAGRARUU  8GR1PTURARCJM,  ET  QUOD  SERVITUTE  ET  INGOHMODIS  OMNl- 
BU9  INBXPUGNABILEM  REDDAT  EUM,  QUI  FUERIT  EIS  INTENTUS  :  ET  QUOD  APOSTOLORUM  NO- 
MEN  MUI.TARUM  DIGNITATLM  SIT  NOMEN,  ET  QUOD  E\TERNIS  M  AGISTRATIBUS,  IPSISQUE  ADEO 
REGIBUS  MULTO  MAJOREM  nABEANT  POTESTATEM  ET  AUGTORITATEM  APOSTOLI  :  ET  IN  FINB, 
AD   NUPER   BAPTIZATOS    (a). 


1.  AUKritas  andHorum  laudata.  Scriptur(e  lectio 
cum  prato  coliata,  —  Gum  egestatcm  iitciitis  mcai 
considero,  torpeo  el  refugio ,  ad  babendum  coram 
tanlo  popiilo  scrmoiiem  inritatus  :  euin  autem  aniroi 
veslri  alaeritatem  respicio,  sic  ul  nullum  vos  capiiaii 
umqaam  andiendl  fastidiiim »  flduciam  resnmo  et 
excitor,  ae  {trompto  animo  addoctrina!  stadium  me 
accingo.  Possetis  enim  vos,  si  vcl  in  animam  incur- 
rissetis  lapideam,  faac  vcstra  andicndi  cupiditate  ac 
studfo  penna  quavis  Icviorem  illam  reddere.  Et 
quemadmodum  qua;  in  laiibulis  animalia  delitescunt 
ac  medta  hyeme  se  intra  rupes  absconduut,  ubi  »sta- 
lem  viderint  apparere,  latibula  deserunt,  et  cum  re- 
rKnris  animantibus  congrcgantur,  ac  simul  nobiscom 
cxsnltant  :  sic  et  animus  noster,  qui  tamquam  in 
latibulum  quoddam  imbecillitatis  conscienti.T  se  ab- 
debat,  cum  vestra;  caritatis  desiderium  intuetur,  la- 
libulum  deserit,  et  vobiscum  congregatur,  et  in  hoc 
spiritiiali  divinoqne  prato,  ?n  paradiso  Scriptmrae 
))ra^claris  Scripiurarum  saltibus  siinul  vobiscnm  cx- 
stiltat.  Est  p.iiim  spiritunle  pratum,  ac  delicianim 
paradisus  sncrarum  lectio  Scripturarum,  ct  paradisns 
deliciarum  muHo  illo  melior  paradtso.  fiunc  paradi- 
srnfn  m>n  in  lerra,  sed  in  fidelium  animabus  plantavit 
f>eiis  :  liQnc  paradisum  non  in  Edem,  nec  ad  brien- 
tcm  uno  circtnnscriplum  loco  posuit,  sed  ubique  ter- 
rnrum  expandit,  et  in  fines  orbis  terrarum  extendit. 
Atqne  ut  Intelligas  in  universum  orbeni  terrarnm  ex- 
pnnsas  esse  Scriptaras,  audi  prophetam  diceiitent : 
Iti  omnem^terram  exhnt  $onus  eorum,  et  in  fines  ortrit 
terrje  verha  eorum  {Psal,  18.  5.  Rom.  10.  18).  Sive  ad 
lnd«is  te  confcras,  quos  oriens  primos  sol  respicii, 
sive  ad  occanttm  tc  confcras,  sive  ad  Britannicas  illas 

ia)  CtillaU  cuui  Ms.  cx>lbert.  5058,  ubi  ni.igna  pni  ^  lio- 
iujliae  in  principio  dosirlcratur. 


insulas,  sive  in  Euxinum  pontiim  naviges,  sivu  ad 
austraies  partes  abeas,  omnes  ubique  audies  de  iis 
qaae  in  Scriptura  sunt  philosophantes,  alia  qiiidem 
voce,  sed  non  alia  fidc,  ac  lingua  quidcm  diversa,  sed 
mente  consona.  Nam  tinguae  quideni  soiio  diflerunt, 
religionis  autem  modo  non  diflrerunl :  et  lingua  qtiidem 
barbare  loquuntur,  sed  animi  sensu  philosophantur  : 
solcecisnios  raciunt  sono,  sed  pietaiem  nmribtis  coliini. 
Paradisi  fiumina  qum»  Cum  fonte  comparalur  Scri- 
ptura.  —  Yides  ampliludinem  paradisi  ad  flnes  orbls 
tcrrarum  extensi?  Hic  serpens  non  esl,- lociis  est  a 
rcris  immunis,  ac  Spiritus  sancti  gratia  munitur.  Ha- 
bct  et  foniem  hic  paradisus,  quemadmodtim  ille, 
rtintem  ex  quo  innumcra  nascuntur  flumiiia,  non 
qiialuor  tantum.  Non  enim  Trigrim,  nec  Euphraiem» 
nec  .£gyplium  Niluin,  iiec  Indiim  Gangem,  sed  In- 
numeros  fons  isle  fluvios  efi^undit.  Qiiis  hncdicit? 
Detis  ipse,  qtii  fluvios  nobis  istos  largilus  esl :  Qui 
enim  credit  in  me,  inquit,  sicut  dixit  Scriptura,  fiumina 
de  ventre  ejut  fiuent  aqnes  vivce  {Joan.  7.  58).  Vides 
ut  non  quatuor  flumina»  sed  iufinita  ab  iflo  fonle 
profluant?  Neque  vero  mulliludino  tantuiu,  sed  etiam 
natura  fons  csl  mirabilis  :  neque  eiiim  aqiiae  fluenta 
siint,  sed  Spiritus  doua.  Fons  isto  in  singulas  Ade- 
lium  mentes  dividitur,  ct  non  minnitur  :  dividitur, 
ei  non  consumitur :  dispertitur,  et  minor  non  fii 
apud  omiies  integier,  et  in  singulis  integer.  Talia 
namquesnntSpiriiasdoiia.  Vis  tu  fluentonim  istorom 
uberlatem  cognoscere  !  vis  aquarum  nai«ram  eogno- 
scere?  quo  pacio  his  non  simtles,  sed  his  m^Kores 
stinl  cl  iiiirabiliores?  Audi  rorsus  Christtim  ipsum 
Sainaritaita;  diccntem,  ul  nbertatem  fontis  agnoseas. 
Aqna,  quam  ego  dalfo,  inquit  fideii,  fiel  in  eo  f9n$ 
aqnai  talientn  in  vitam  ceiernam  {Joan,  4.  14).  Non 
dixil,  excuiitis,  non  dixit,  cfl^usx,  scd,.  Saiicntisy  |>cr 


VJ 


l)E  UTiLlT.  LECTIONIS  SCRlPTllRARUM.  LN  PRINLIP.  ACTORUM. 


sallus  abuiidaniiani  nobis  expriinens.  Illai  foniaii:c 
soleni  aqiuB  prosilire,  aique  undique  erumperey  quas 
coiuiiiere  sina  fontes  nequeuiil,  sed  fluetus  frcquenlia 
vieii  undique  illas  scalurienles  effundunl.  Cum  igiUir 
lalieiini  copioin  vellel  indicare,  SaUentU  dixit,  non 
exeiinlis.  Vis  ctiani  iialuram  ejus  cognoscere^ 
Ex  Hsu  cognosce.  Non  enini  ad  viiam  prasseniem, 
sed  ad  vilam  xlernani  esl  ulHis.  In  hoc  igiim* 
paradiso  verseniiir  :  assideamus  fonli,  ne  nobis 
accidat  id  quod  Adamo  accidii  »  et  paradiso 
excidamus  :  nc  pcmiciosum  consilium  admiltamus, 
ne  diaboli  fraudem  siiscipiamus  :  maneamus  inlus  : 
quippe  niulia  inde  securiUis  :  in  leclione  Scripturae 
isiius  permaneamiis.  Ut  enim  ii,  qtii  fonii  assideni, 
el  aura  iUa  frunntur»  et  lestu  ingrueiite  faciem  fre- 
qoenier  imroergunl,  laiicibos  sestivum  calorem  de- 
pelluiit,  ei  sitis,  qua  vexaniur,  inalo  medeniur,  dum 
illis  de  pr<>pin(|iio  fonic  reinediiim  suppclit :  sic  qui 
sacrarum  foMi  Scripturarum  nssidet ,  iicet  nefarix 
libidinis  flamnia  criiciari  s^seniial,  ciiin  animam  la- 
licibus  illis  perfuilerii,  facile  flammam  rcpeliit :  si?e 
fervida  infestet  irncundia,  qiue  lamqiiam  siiccensum 
ieiietem  cpr  inflMinmat,  si  modicum  ar|n;r  insiillel, 
confestim  irc  imporlunilttcm  compesret  :  et  rx 
omnibus  pravis  cogilalloiiibus  animnni  lainquain  ex 
niedia  flamma  cripiet  sacraruro  leclio  Scrtpturarum. 
2.  Quam  ob  causani  eiiam  magnus  iile  propliela 
Davld,  cnm  probe  scircl,  qnania  ex  leetione  Scripturae 
nianet  utilitas,  eum  qui  Scripiuris  perpetiio  sit  in- 
lentus,  el  eanim  colloqnio  fruatur,  eum  plania  com- 
prat  quas  semper  floreat,  juxta  rivos  aqiiarum  sita, 
dum  ila  loquitur  :  Biatu»  9ir,  qui  non  afnit  in  eonnfio 
imfnorum^  ei  in  tta  peccatorum  non  $tetit,  et  in  cathe- 
dra  pesiitenliw  non  udil :  ted  in  lege  Domini  volmtae 
ejue^  et  in  le§e  efus  meditabiturdie  ae  nocte :  et  erit  tmn- 
quam  Ugnum^  quod  flantalum  eet  tecus  decursus  aqtta- 
Tum  {PsaL  i.  1-5).  Ul  cnfiii  lignum  illiid  seciis 
aquarum  decursus  plautalum,  et  juxia  rivd»  sitiiiii, 
dum  perenni  aquarum  copin  irrigalur,  nulla  iiilein- 
perle  aeris  Ixdi  potest,  et  neque  solis  radios  acrius 
iiicalescentes  refonnidai,  ncquc  graviori  xs\u  sa^vien- 
tein  aerem  iMsriimeseii;  cum  enim  inclusuni  in  se 
sufficientem  homorein  babeat,  oinnem  radii  solaris 
exierius  ingruentem  ardorem  staiim  depcllit  ac  dis- 
cutii  :  sic  eliam  antma  qusB  juxta  sacrnruni  rivos 
Scripiurarum  sedet,  ac  perpetuo  rigauir,  duin  latices 
illos,  roreinque  Spiritus  in  semelipsa  colligit,  oiniii- 
bus  rerum  liiimanarum  incommodis  resistet  invicta ; 
sive  morbuB.,  sive  coniumelia,  sive  caluniiiia,  sive 
vituperia,  sive  scommata,  sive  pigritla  quaevis,  sive 
cuncu  mundi  inala  in  ejusmodi  animam  impetum 
faciant,  Cacile  perturbaiionum  iucendiiiin  propuli^bit* 
eum  sufliclenii  leciionis  Scripiurx  solatio  rob<ii-ctur. 
Nam  iiequc  glnjiae  magnitudo,  nequc  polenii.-e  ma- 
icatas,  iiecamicorum  prsesenlia,  nec  aliud  quidquam 
ex  rebns  bumanis  animum  adeo  iristilia  coiifecluro 
solari  poterit,  acsacrarum  leetio  Scrrpturarum.  Quid 
ibi?  Quodillaquidemcaduca  sint,  et  itileritniobnoxi.t, 
fuam  ob  causam  ei  oiMioxiinn  imeriiui  csi  ipsoriini 


solaiium  :  al  ieclio  Scriptune  colloquium  esi  eum 
Dcfi.  Qiiahdo  igitur  eum  qui  IrisUlia  sil  aflecios  oon- 
sni:iinr  Deus,  quid  cx  rebus  creatis  ipsum  in  raoero* 
retn  poicst  conjicere  ? 

Ad  lectionem  Seripttiras  sacrm  kortatur.  Scripiura 
cum  Hubihue  coUata,  —  Lectioni  ergo  simus  intenli, 
ii"n  duas  taiitum  lias  horas  (non  enim  ad  securiiaioro 
siifllcit  haec  auditio  nuda),  frcd  perpetuo  :  quisque 
doiuum  reversus  Libros  sacros  iii  niaiius  sumai,  ei 
eorum  qua:  dicta  suni  scnsus  perciirmt,  si  quidein 
pcrpetuam  el  suflicieniem  uiiiiiatem  percipere  cupiai 
ex  Scriptura.  Nam  ei  lignum  illud  juxta  rivos  situm 
iKni  ad  duas  ei  tres  horas  cum  aquis  versaiur»  sed 
oiiini  die  omnique  nocle.  Propierea  foliis  vernai» 
proplerea  fructu  gravatur  iignum  illud,  iicei  nulUia 
cx  hominibus  illud  irriget :  quoniam  juxta  rivoa  esi 
consitum,  radicibus  biimorem  attrahil,  ci  quasi  per 
meatus  quosdam  in  totiim  corpus  utililalem  iransbm- 
dit :  sic  ct  is  qui  Scripturas  sacras  assiduc  legii,  ci 
juxta  rivos  iilarum  residet,  licet  neminem  babcat, 
qui  interpreielur,  frequenti  leaione  quasi  radicibus 
qnibusdam  ntilitalcin  baurit.  Idcirco  nos  quibus  solli- 
citudiiies  veslrai  sunt  notai,  occupationes,  ac  u^oiia 
multa,  sensim  ac  paulaiim  vos  ad  Scripiurai  scnsa 
deducinius,  ac  lentitiidine  exposiiionis  efficinius,  ui 
eornm,  qiia!  dicia  sum,  meiuoria  tftuacius  adha^re- 
fccal.  Nam  et  irober  st  veliemens  irruuipai,  sii|)erliciem 
terrx  inundat,  et  profundo  iiihii  prodcst :  siii  autem 
sensim  ci  pcdeientim  in  morein  olei  in  lernE  iaciem 
se  insiniiet,  quasi  per  veiias  quasdain  per  meaius 
cjns  ad  profunduin  delabitur,  ojusque  viscera  liuroo|p 
romplens  nd  fruges  ubcrtim  pariciidas  fecundissimam 
lllam  reddit*  Propterea  nos  quoqiie  spiritualem  buBC 
imbrcm  animabua  vestris  pantatiiu  immilUmiis :  si- 
qiiidem  Scriptur.-e  spiriiiialibus  sniit  nnbibua  similes, 
ai  voces  ei  sensus  imbri  simites  sunt  longe  islo  pnn- 
stanliori  :  atque  idcireo  spiritualem  bunc  iinbrem 
sensim  vobis  infuiidimus,  iit  ad  ftindiHn  ipsum  verba 
permeent.  Eo  fii»  ut  cum  ad  qitartum  jam  diem  expiH 
sittonem  produxerimoi(,  necdiim  tainen  unam  hiscri- 
piionem  poiuerimus  pneierire,  sed  adiiuc  circa  illam 
versemur.  Saiins  emm  esi,  ut  exigoo  perfossa  agro, 
curo  ad  fiindum  descenderiinus,  multum  illie  remai 
necessariaruni  ibesaururo  olfendafflns,  qnara  at  eiim 
arva  multa  suticrlicie  ienus  pereurrerNiius,  frusira« 
temere,  et  In&issum  nos  afiQigamHS.  Ai  scio  equidem. 
niulios  banc  tardiiatem  »gre  ferre ;  sed  illorum  e0o 
reprehensionem  nihil  curo,  sola  roibi  vestra  curas  esi 
uttlitas.  Qui  cekrius  possunt  incedere,  lardiom 
fratr^  exspecteni :  nam  isti  qiiidem  exspectare  illos 
possiint,  ai  infirmiores  illos  asseqiii  minime  possniM- 
Jdcirco  cliani  Paulus  non  delwrc  nos  ait  imbeciliiorcs 
aiiie  tempus  urgere,  cuni  ad  rolmf  tontm  perfeciionein 
se.  ipsos  minime  possiiii  cxteiidere :  sed  deliere  nos  fir- 
miores  imbecilliiates  infirmorum  stisiiiiore(l.  Cor,  S. 
9).  Nos  de  vesirasumusuiiliiatc  solliciii,  iton  utuos  te- 
mere  oslenteintis :  atqiie  idcirco  scnsiiius  immoramiir. 

3.  Uomiliarum  in  principium  Actorum  ordo;  quiU  «i- 
gnificet  nomen  Apostoli,  Christus  a  scnstUifus  ad  spvi- 


t1  S.  JOANNIS  CHaYSOSTOMl 

tuadd  dedueit.  —  Itaque  primo  die  non  esse  temere 
prsetereundns  inscriptiones  dicebam,  quo  tempore 
tilulom  vobis  altnris  legi,  nc  Pauli  sapienliam  ostendi, 
qui  militem  niienum,  quippe  in  adversariorum  acie 
siabat,  ad  cohortes  suas  transtulil  (a).  Iii  Iioc  desiit 
f>riori  die  toia  doctrina  :  post  illam  secundo  die,  qui 
libri  esset  illius  auctor ,  quapsivinnis ,  et  invenimus 
Dei  gnilia  Lucam  evangelisiam,  mullisque  vobis  de- 
monsimlionibuf«  rem  in  quxslione  positam  probnvi- 
mus,  quarum  ali»  clariores,  abstriisioresali^eruorunt. 
Scionamque  muUosex  auditoribus  en,  quu:  posiremo 
locodicta  suiit,  assequiilos  non  esse :  nec  tameii  id* 
circo  subliliores  sensus  coiifidentcr  persequi  desiste- 
mus.  Itaque  ea  qiue  clariora  sunt,  siinplicioribus,  pro- 
fundiora  vero  proderunt  his,  qui  .nculius  iutuentur. 
Variam  quippe  mensam  esse  oportet  ac  differenlcm  , 
qoandoqiiidem  etdiffercns  est  eorum  qui  invitatisunt 
appetitus.  Primo  Igitur  die  dc  inscriplione,  secunda 
fcro  die  de  eo  qui  librum  scfipsit ,  lerlia  die  hcri 
disseniimns  apud  eos  qiil  advenerant  de  initio  scri- 
pturae,  et  oslendimus,  sicut  illi  norunt  qui  audierunt, 
qnM  sitacium,  qiii^sit  mirnculum,  el  quid  sii  coii' 
versatio^  qnid  signum  et  prodigium  ac  virtiis ,  cl 
qunntum  inter  nlraqiie  ^il  discrimen  :  qua  rnlione  »!- 
lorum  majiis  sit,  utilius  alterum  :  ei  qua  ratione  alte- 
riim  solum  per  se  regnum  acquirit,  alterum  nisi  ope- 
niin  subsidium  assumnt,  eilra  vestibulum  illud  cjici- 
lur.  Hodie  reliquuni  inscriptionis  operse  prctium  est 
dicnmiis  ,  et  quid  significel  Aposloii  nomen  oSlenda- 
mus.  Neque  enim  nudum  est  nomen  hoc,  sed  magis- 
i^atus  est  nppeltntio,  mnxitnintngistr..ttis,  mngisiratus 
niaxime  spiritualis,  uiagislrnnH  cn^lesis.  Scd  allen- 
dite  dlligenter.  Nam  qtieinndinodiim  iii  rebus  sxcula- 
ribii**  roagislraiiis  sunt  mulii ,  iion  tamen  ejiisdem 
oiniies  dignilatis,  sed  alii  majores  ,  aiii  minores :  ex- 
empli  causa,  ut  ab  inreriori  enumerntioiiem  ordiamur, 
est  IWensor  civttaiis ;  est  illo  sublimior  gentis  Prae- 
ROs ;  est  alius  post  ilium  magistralus  major :  esirur- 
SQs  Magister  militum  :  est  PrsBfectus ;  est  sublimior 
istis  magistratus,  dignitasCoiisulum :  et  omnes  quidem 
Ih  sunt  inagistraius,  sed  iion  ejusdem  orones  dignita- 
tis :  ita  mulii  suni  spirituales  magistratus  non  lequa- 
les  digihilate  :  porro  major  omnlbiis  est  dignitns 
Apostolatiis.  A  sensibilibus  enim  rebus  nd  spiritualia 
qnasi  roaiiu  ducendi  estis.  Ita  fecit  ct  Cliristus ,  de 
Spiritu  disserens  aqu»  meminit.  Qtif  ^iiim  bibil  ex  aqua 
kacy  $itiet  iterum^  inqui l;  qui  autem  Meril ex  aqua,  quam 
tgo  dabo  ei,  non  »Uiel  in  aHernum  {Joan,  1. 13).  Vides 
«Hm  a  sensilibus  ad  spiritiiaiia  mulierculam  illam 
iediicereT  Sic  nos  eliam  agimus,  et  ab  inferioribus 
ad  superiora  conscendimns ,  ut  magis  perspicua  fiat 
oratio.  Propierea  cum  de  roagistratu  loqueremur»  non 
spirilualis  untum  menlioiiem  fecimus,  sed  sensibilis 
magistratua,  ut  ab  hoc  vos  ad  illum  manu  duceremus. 
AodisUs  quot  saeculares  magistratus  enumeraverimus, 
et  quo  pacto  alii  quideni  majores,  nlii  vero  sint  nii- 
nores,  et  qiio  pacio  Consulum  magistratus  quasi  cul- 
nienetcaput  prxreliquis  cunctis  emineat :  vidramns 
(«)  ilic  indpit  Mr.  colb. 


ARCillKP.  CONSTANTINOP. 


n 


fipirituales  eiiam  magistratiis.  Spiritualis  est  magi- 
sttalus,  Propheliacmagisiratus  :  est  alter  Evangellstae. 
est  Pnstoris,  est  Docloris,  esl  donorum  ,  cst  curatto- 
iiiiiii,  esi  intcrpretalionis  liiigiiarum.  Ilsec  oninia  nu-« 
inina  quidcm  sunt  donorum,  res  auleni  niagistratiiom 
ac  pot4*stalnin.  Propheta  magistratus  est :  apud  nos 
is  qiii  da.'mones  ejicit ,  niagistralus  est :  apud  nos 
Paslor  et  Doctor  spiritiialis  est  mngisiraliis  :  veruin 
his  oniiiihus  m:tjor  est  Apostolicus  mngistnitiis.  Unde 
ViTo  id  consiai  ?Quod  oiniips  istos  pra^cedat  Apostolus. 
El  (|ticmadinoduni  inter  sensibiles  magistratiis  Con- 
sul,  sic  intcr  spiritunles  Apostolus  hon(»ris  gaudet 
pniirognliva.  Audiamus  ipsum  Pniilum  enumeratitem 
dignitales,  ct  in  sublimiori  loco  Apestolieam  eolloean 
lein.  Quid  igilur  ail  ille?  Quotdam  quidem  posnlt 
Deui  in  Ecclem,  jfrimum  apostolo$ ,  secundo  propke" 
tas,  tertio  doctoret^  et  pattores^  exinde  ffratias  curatio- 
fium(i.  Cor.  ii.  28). 

Aposloiatus  diguitas  quanta.  Quid  per  genera  tiH" 
guarum  tnlW/f^aL— Vide/fastigiuni  d  gnitatum?  videt 
Apostolom  sublimem  sedere,  nec  ulium  ipsam  prae- 
cedere,  aul  sublimiprem  illo  esse?  Primum  eniiii  Apo- 
stolos  dicit,  secundo  Propbetas,  tertio  Doctores  el 
Pastores  :  deinde  gratias  curationum,  opitulatlones, 
giibcrnationes,  genen  lingunriim.  Neque  vero  tan- 
tuiii  principalos  est  caeteranim  digiiit:itum  Apostola- 
tus,  sed  etiam  radix  ac  fundamentiiin.  El  quemadnio- 
diim  cSputln  snI>linitori  loco  silum  jion  niodo  prin- 
cipaius  cbt  corpot  is  atquc  doniinatus,  sed  etiaiii  radix 
(siquidem  nervi,  qui  corpus  icgunl,  oriuntur  ex  illo, 
et  ex  cjus  cerebro  naii,  ac  spirilus  largitione  ditaii, 
deiiidc  toiuni  niiimal  Hioderatitur ),  sicet  A|iostolaia9 
noii  niodo  lainquani  principatus  ac  doininiitus  prx 
caiteris  donis  eminei,  sed  omniuni  quOi|ue  radices 
comprelicnsas  apud  se  retinet.  Ac  Propheta  quidcm 
A|)osiolu8  esse  non  potest  et  Prophcta  :  scd  Apo- 
stoliis  est  etiam  oinnino  Prophetn,  ct  graiia»  habet 
curalioiiuin,  cl  gcnera  Imguarum,  et  interpreiatio- 
nes  rmgunriini  :  iiroplerca  piincipatus  et  radix  est 
gnitiarnin. 

4.  Porro  ul  liX'C  ila  se  habere  consiet,  testem  vobis 
adduco  Paulum.  Prius  lainen  dictereconveuit,  quid  illud 
taiidem  sit.  genera  lingiiarum?  Quid  igitur  esl  genera 
linguariim?01ini  isqui  baptizatus  fuerat,eicredideRit, 
statimadSpiritusmanifestaiionemdiversis  rmgnis  lo- 
quebatur.Nam  quoniaro  adhuc  imbecillioreserant  hoini- 
nes  illinsaevi,  etspiriiualia  dona  non  poterantoculis  c-ar- 
neis  contueri,  sensibile  donum  dabatiir,  ut  innotescerct 
spirituale,qiiiquebaptjy.atu8  fuerat,8Utim  lingiin  noslra 
et  Persica,  el  Indica,  et  Scythica  loqitebaitir ;  sic  at 
eum  Spiritn  sancto  donatum  esse  intclligerent  inlide- 
les.  Ac  sigitum  quideni  sensibus  subjectum  erai,  lalis 
inquam  vox  ;  siqiiidem  corporis  sensu  illam  aodie- 
bant :  spiriiunlcm  autem,  et  qu«  miniine  cemebatur, 
Spirltus  gratiam  subjectum  sensibus  signum  Istod 
omnibus  manifestam  reddebat.  Et  boc  signum  gencra 
litiguarnm  appellnbntur.  Qui  enim  iinicam  a  natnra 
linguam  hnl>eb:il,  bcneficio  grnti»  variis  ac  differen- 
tibus  linguis  loquebatur  :  ac  videre  erat  boiniiie0i 


03 


DE  13TILIT.  LEGTIONIS  SCRIPTUR ARUM.  IN  PRINGIP.  AGTORUM.  III. 


94 


nninero  quHlem  utiiim,  varium  auiem  donis,  ac  di- 
versa  |io8Sideiiii^m  ora,  iinguasquo  diversas.  Videa- 
mus  iiaque  qao  pacto  Apostolus  hoc  quoque  donnm 
liaberei,  et  alia  omnia.  De  hoc  quidem  ita  loquitur : 
Maqis  quam  tas  omnet  linpiit  toquor  (i.  Cor,  i4.  i8). 
Vides  ut  genera  tinguarum  habe:U,  nee  solum  babeat, 
sed  inajori  cum  ubertate  quam  cxteri  omnes  fidctes? 
Non  enim  diiit  modo,  Linguis  loqui  possum,  sed 
Magii  qwm  omnes  vo$  lin^is  loqaor.  Prophetiam 
autem  qua  prseditus  eral,  iitis  verbis  indicabat,  cum 
diceret :  Sjpiriia»  autem  mamfeste  didt^  quod  in  novis- 
shms  temporitus  instabunt  lempora  periculosa  (2.  7t?ii. 
3. 1.  colL  I.  Tim.  4.  i):  porro  qux  novissimis  lem- 
poribus  evenient  dicere,  prophetiam  esse  nenio  igno- 
ral.  £l  rursHs,  Hae  scitote,  quod  in  nmsmnns  tempo^ 
rilms  inst^dmnt  tempora  pericutosa  {2.  TtiM.  3.  i.):  el 
rarsus,  Dieo  emm  vobis  in  verbo  Dominij  quoniam  in 
adventu  ejus  nos  qui  vivimus^  qui  residui  sumuSf  non 
prteveniemus  eos^qui  dormierunt  (i.  Theu.  4.  H). 
floc  quoque  propheiia  est.  Vides  iilum  eigcnera 
linguaruro  et  proplieiias  babuisset  Yis  eiiam  discerc, 
q«o  pacio  gratias  curationum  habueril?  Sed  hoc  for- 
lasse  verborum  demonstratione  non  indiget,  cuin  non 
Apostolos  tantiiro,  sed  ipsorum  etiam  vesies  gratiis 
curationum  praeditas  fuisse  videamus.  Doctoremau- 
lem  gentium  se  fulsse  multis  io  locis  testaiur,  ac  sc 
loii  terranun  orbi  subvenisse»  el  Ecciesias  guber- 
nasse.  Gum  igitur  audieris,  primum  Aposloios,  deinde 
Propheus,  teriio  Pastores  ac  Dociores,  gratias  cura- 
lioDom,  opilulaliones,  gubernaliones,  genera  lingua- 
rom,  disce  reliquarum  graiiarum  copiam  omnem 
lamquasi  in  capile  in  Apostoiatu  residere.  Numquid 
ottduro  esse  nomen  Aposiolorum  antea  censebatis  ? 
Ecce,  quauta  profundiias  sensuOm  hoc  ex  noaiine 
comprehensa  novistis.  Uxc  aulem  a  iiobis  dicta  sunt, 
Don  ut  Dostram  virtulem  osteniareinos :  neque  eniiii 
DOSlra  sunl  quae  dicuniur,  sed  grati»  Spiritus  qu.u 
Degligentiomm  segniliem  excital,  ut  nihil  teniere 
prasiermitlat. 

ApostoUuus  Cottsulalus  spirituaUs.  —  Merilo  igitur 
spiritualem  Consulatum  appellavimus  Apostoiatuin. 
Sunl  eniin  a  Deo  desigiiati  magistralus  Apostoli ;  iiia- 
gislrattts,  quibus  non  gentes  urbesque  variae  Iribuuu- 
lur ,  sed  quorum  omiiium  fidei  siroul  tolus  orbis  ter- 
ranim  commiltitur.  Porro  magistraios  ilios  esse  spi- 
riluales  demonstrare  conabor,  ui  ex  demonstralione 
intelllgatis  tanto  meliores  sxcularibus  magislra(il)us 
esse  Apostolos  ,  quanto  ipsi  magisiraius  sxciilares 
ludenlibus  pueris  anteccilunt.  Hulio  quippe  magistra- 
lus  iste  prxstantior  est  iHo ,  magisque  viiam  noslrain 
coniinel ,  eoque  sublato  omnta  pessHmdanlur  ei  pe- 
reunt.  Quodnam  igiiur  esl  magistratus  insigne  ,  el 
quaBnam  sunt ,  qiioR  liabere  debel  hic  magisiratus  ? 
Potestaiem  in  carcerem ,  sic  ul  alios  vincire  coinpe- 
dibus,  aliossotvere,  alios  educere,  alios  possilconji- 
cere  :  nirsus  pecuniarum  debiia  dimtttere,  aUfue  aiios 
qui  «ibnoxii  crant  absolvere,  aliis  ut  restiiuant  impe- 
rare,  ex  ipsius  pend^t  arbitrio :  ad  moriem  rursiis 
abducerc,  atque  a  morte  revocarc  :  vel  pottiis  lioc 


magisirattis  non  est,  sed  Imperatoris  soliiis  :  vel  po- 
lius  ne  Imperatoris  quidein  esl  integrum  donum.  Ne- 
que  enim  revocat  a  morte  defonctum,  sed  enm  lantnro, 
qiii  abducilur ,  ac  scnientiain  quidem  polesi  rescin- 
dere ,  sed  noii  potest  a  morle  revocare  * ;  atque  illud 
qiiidem  babet  quod  dcieriiis  est ,  eo  vero  desiilotus 
est ,  quod  est  prarslantiiis.  Rursus  inagistratumf  cx 
ciiiguto  xsiimamus,  ex  voce  praiconis,  ex  saielliiibiis, 
ex  currii ,  ex  gladio  ;  lixc  enim  oninia  magislraliis 
siinl  insignin.  Videamus  Igitur  nunt  Apostolonim 
eliam  inagislratus  haric  habeat  insignia  :  habet  iile 
qnidcm  ,  sed  non  talia  ,  verom  multo  praestaiitior». 
Alque  ui  intelligashaK^quidem  rerum  esse  nnmina,  ilta 
vero  rcnim  veritaiern  :ut  quod  sitdiscrimen  intelllgas 
inter  pueros  qui  niagistratus  luduni  et  eos  qui  magi- 
siratus,  geruni ;  ac  si  placel,  a  carcere  inlliiiin  enu- 
inerationis  ducemus.  Diximus  enim  in  potestate  silum 
esse  magistralus,  ut  vincial  et  solval.  Vide  rursus  lioc 
iinperluiii  csse  pcnes  Apostolos.  Quoscumque  enim 
ligaveritit  suptr  terram,  Inquil,  erunt  ligatiin  ceelis  :  et 
quoscumque  solverilit  super  terram^erunt  soluti  m  ccelit 
{  Maith.  i8.  i8).  Vides careerts,  etcarceris  potcsia- 
lein  :  et  nornen  qtiidem  idem ,  rem  aittein  miiiinic 
eamdem.  Vincula  et  vincula  ;  sed  alia  iti  lerra  ,  iri 
cst\o  alia.  Gaeluin  quippe  carcer  illis  est.  Gognosce 
igitur  amplitudinein  inaglslratus.  In  lerris  sedentcs 
sentenliam  ferunt ,  et  ad  c;eIos  usqiie  peiietrat  vh*tiii 
sententia^.  El  queniadinodum  liitperaiores  in  utia  qtti* 
dem  civitate  residentes  seiitetitiain  fenini ,  ac  leges 
saaciunl ,  ac  senteniiaruni  legumque  vis  universum 
orbem  terranim  periiieat :  sic  ctiam  lum  temporis 
Aposloli  quidem  uiio  in  loco  rcsidentes  hTc  sanciebiHt : 
porro  leguro  virtus  et  vinculoruin  istorum  non  soliim 
orbem  terrarum  pervadeJKit ,  scd  ad  ipsum  cxloniin 
fastigiuin  ascendebai.  Vides  carcerem  ei  carcerem  , 
alteriim  in  ierris,  alienim  in  c^lis;  altenim  corponim, 
attcrum  animarum  :  imo  vero  el  animarum  et  corpo 
mm  :  neque  eniro  corpora  taniuro,  sed  eiiaro  animas 
vinciebanl. 

Debita  dimittebant  Apostoli,  —  Vis  intelligere ,  qiio 
pacioin  potestate  illorum  essei  el  debita  diinitlere? 
Slquidem  hic  quoque  multum  discrintinis  oflendes  ; 
neque  enim  pecuniarum  debita,  sed  pcceaiorum  delnia 
remittebaiit.  Qitonim  enimt  inquil,  remiseritis.peccatn, 
remittuntureis,  et  qvorum  retintterilis,  retenta  smit  (Joan. 
20.  23 ).  Quid  posi  haec  opus  est  osu*ndere  eos  ad 
mortem  transmisisse ,  ac  rursus  a  mone  revocasse , 
non  posl  sententiam  lantum  latam ,  ct  jnm  alkloctos 
ad  supplicium  libernntes,  sed  reipsa  defunctos  ei  jam 
cxsiinctos  a  roortuis  exritanles?  Ubi  ergo  condemnn- 
nint?  ubi  a  morle  vindicanuit?  Ananias  ei  Sapphira 
sacrilegii  convicii  jam  fuerant :  lametsi  enim  siias 
pecunias  furati  erant ,  fuil  tamen  crimcn  sacrilegii : 
qiiandoquidein  post  promissionem  jam  non  crant  iU 
lorum  pecunix.Quid  igitur  Apostoliis  ?  Aiidi  r|ua  raiioift^ 
-  tamquam  in  judicio  cottsidens^  sacrilegum  ad  jiidiciinn 
sistat,  et  interrogationem  lamquam  judex  adhibeai , 

'  Colb.,  sententiain  potesl  rescindere;  potesi  quidcm 
morti  tradercj  a  morte  auiem  revocare  non  ficUst, 


$5  S.  JOANNIS  CflllYSOSTOMl 

ac  seiuenliam  detiide  pronuiUiei.  Neque  eniin  anlc 
quam  scisciteliir ,  fert  fienlciiliam  :  quaroquam  ciiiin 
BHnMtelwn  «ral  dfetkUimv  tameii  ul  nabis  qul  forta 
adstamus  ^rsvaderel  jiistam  a  se  ferri  sefl^teniiam , 
propterea  interrogaiioneai  ndliibei  kis  verbis  ulens  : 
CMf  impUmi  taUma$  cer  luum ,  ut  ntenlireris  Spiritui 
Mmuto^  €t  frmdaret  de  pretio  agri?  ^omemaneHS 
tibi  maneboL,  et  venumdatum  in  iuaerat  polestaie?  Pfon 
e$  mentkus  hominibus^  sed  Deo  (Act.  5.  3.  4 ).  Quid 
igitur  audiens  ille  scrmones  isios  ?  Cccidil ,  ct  cxspi- 
ravit.  Vidcs  utgiadiiiin  cli.im  Ji.ibcanl  Aposioli  ?  Cuin 
dicentem  Pauium  audiveris,  in  omnibtts  gtadium  Spi- 
rituSf  quod  esl  verbum  Dei  (  Ephcs,  C.  17  ) ,  rccordaro 
aeiitcnlix*  islius,  quod   nui>qiiain  gladius  sit ,  cl  solo 
verbo  sacrilcgus  pci^ussns  cccidcrit.  Vidisti  gladiuin 
exacutum  ac  niidatuui  ?  NusquHiii  rcrriiin  ,  uusfpiain 
capulus ,  nusquam  maiius  :  scd  ioco  ntaiius  lingua  , 
vcrba  profcrcns  locogladii,  coi.fcstiin  illiiin  occidii. 
Post  kunc  introivit  uxqr ,  ct  occasioneni  ilii  cxcnsa- 
tioiiis ,  aiis:iiii  vciiiiu  pncbcrc  V(»luil :  pruplcrca  nirsiis 
inlcrrogal,£>u;»u7ii\  «i<fw/i'  aj^rMiii  remlidit^lisiAct.  5. 8). 
Tainctsi  non  lanti  vcndiuini  sctcbat :  sed  tit  ipiaiii  pcr 
interntgatioiicm  ad  |M£nilciUiani  inviuirct,  ac  peccaU 
se  condcmuaict,  cl  illi.veniain  ini|»crtirct,  iddrco  cam 
iiitcrrogat :  ilia  lamcu  iii  iiiipiidciuia  pcrscvcrabat ; 
proplcrea  in  consorUiim  siq>tilicii  iiiariti  vc.iit.  Vidcs 
carceris  |)otcstaleni?  vidcs  ni  possiut  ad  nioricin  mil- 
tere  V  Vidcamus  id  quoil  nielius  csi,  quopacto  rursus 
a  inoi  tc  rcvoccnl.  Tabillia  discipula  niortua  csl ,  quas 
multis  clccinosynis  cclcbris  cal,  ct  ad  Aposlolos  sta- 
tim  curritur.  Scicbanl  ciiini  illos  niorUs  :ic  vitx  pote- 
statcm  liabcrc  :  scicbanl  ciclcstcm  priiicipaluni  dcla- 
psum  in  lcrias.  Uuid  crgo  Pclriis?  Tabilha^surge  {Aet. 
9«  40) ,  iiiquil.  Nullo  alio  illi  opus  fiiil,  noii  iniiiisiris, 
non  faiiinlis;  scdad  rcsnrrcclionciu  vcrba  suncccrunt; 
\occm  igitur  aiidivii  niors ,  ct  roiiiierc  luorluain  iion 
poluit.  Vidcs  qiialcs  sint  judicuni  islorum  voccs  /  Si- 
qaidcm  cxtcriioruin  jiidiciiin  vocos  iiiibccillue  siinl. 
Licet  enitn  iinpcrct  cx  illis  quispiam ,  si  faniulus  noii 
oblcinpcrct,  rcs  iinpcrata  iiiterruinpilur  :  bic  autein 
non  csi  opiis  lainulis;  tantuin  dixit,  ct  conlinuo  faclum 
cst.  Vidcs  ciHum  carccrom,  quod  niagisiratus  cst  in- 
sigiic  :  vidc<,  quo  pacto  pcccata  diniiUanl,  quo  pacto 
mortcm  discutianl ,  quo  pacto  in  vitam  rcvocent.  Vis 
cingnlum  ctiam  illoniin  cOgnosccrc?  Siquidcm  cinctns 
iltos  misit  CbrisUis  noii  corio,  sed  vcritatc  ;  lioc  cin- 
gultmi  saiictum  ct  spiriluale ;  proptcrca  dicit :  Suc- 
cmcti  iumbos  vestros  in  veritate  (  Ephes.  6.  ii).  Spi- 
ritualis  enim  esl  magistratus ,  qiiocirca  nibil  sciisibile 
quasrendum ;  Omuis  quippe  gloria  filiw  regis  ab  iutus 
{ Psalm.  44.  14 ). 

Camifices  habent  Apostoti  dcpmonas.  —  Sed  quid  vis? 
num  carnirices  etiamvidero?  Carniliccs^unl,  qiii 
.  reos  virgis  caKlunl,  qui  in  ligno  suspcnduni,  ct  latera 
deradunt ,  qui  castigant ,  qiii  pttuiiiiit.  Visnc  igitur 
istos  tidcre?  Non  liomines  liabeiit,  scd  ipsiiin  diabo- 
lum,etda^moucs  :  quicorpcvre  suiil  ct  cariie  circum- 
daU ,  ministras  habebanl  inc«>rporcas  virluics.  Andi 
sane  qiio  pacto  cum  anctoritale  1'aulus  illis  inipcrnrct: 


ARCUIEP.  CONSTANTINOP.  96 

siquidem  de  co  qiii  fornicatus  erat,  scribens  dicobat : 
Tradite  imjusmodi  satanas  in  inleritum  carnis  ( 1.  Cor. 
$.5).  Riirstts  ciun  aiii  bkispbemarent ,  boc  ipsum 
fcetl :  Tradidi  emm  W/oc,  inquit,  toteiuB,  tU  diseant  non 
blasphemare  ( i .  Tim.  1 .  20 ).  Qutd  restii  osteBdaMliHD? 
num  currus  etiam  illos  baberc  ?  Sed  iie  bxc  qtridem 
liobis  deinonstratio  decrit  :  siquidein  Philippum  , 
postquam  eunuchum  bapiizavit^  ct  sacris-  niysteriis 
iniiiavit,  cum  rcveneiiduin  iliiesset,  rapuit  ipsum 
Sfiiritus ,  vi  a  dcserto  translatus  Azoii  repertus  esc 
( AcL  8.  59.  40 ).  Vidcs  eurrum  alauim  ?  vides  cele- 
rius  veiito  vcliiculuin?  Rursus  in  paradisnm  pergcre 
Apostolum  oportuit ,  tanm  itineris  longinquitale,  lam 
inimcnso  dissilum  iiucrvaUo  :  Uim  ille  sobilo  raptus 
illuc  niillonegolioct  inbrevi  momento  temporia  tran- 
sfcrobalnr  (  2.  Cor*  12. 2 ).  Tales  igitur  currus  sunt  c 
vox  antcm  praHwnis  tst ,  et  ipsa  rnrsus  roagistratn 
digiia.  Non  enim  antccedcti.1l  illos  homo  vocem  mit- 
tcns ,  vcriiin  Spiritiis  gralia ,  ct  pcr  miracnla  dcraoh- 
slralio qnavis  IuIki  4liri:>rcni  vocem  miUebat,  atqneila 
viani  illis  iibiqoo  faciebat.  Ct  qiiemodmodum  in  mnlla 
diguitaic  ac  magiiificcnlia  consUtiiU  siint  niagistralus, 
ncc  audenl  privali  passim  cuin  illis  misceri :  sic  in  Apo- 
stolis  accidcbat :  Cceterorum  enim,  inqiiil,  nemo  aude- 
bat  se  conjungere  itlir;  sed  magnificabat  eos  poptttua 
(  Act.  5. 13  ).  Vides  carceris  potestatem,  et  remiticndi 
debita  raniiliatcm,  et  gladios  illos  habuisse,  cingnloqne 
fuissc  praecinctos ,  curni  vecios ,  voccm  «proecedere 
qiiavis  luba  clariorem,  et  in  niulta  pompa  illus  fiiissc 
ac  splendore  decoratos  ? 

0.  Ad  nuper  itiuminatos  cohortatlo.  —  Jam  opcr.c 
preiiiim  fuerit  et  dranes  illomm  res  praeclarc  gesias 
indicare ,  et  quae  illorum  in  orbetn  terrarum  cxstcnt 
bcneficia.  Nam  et  hoc  magistratuum  est ,  nt  non  iio- 
nore  lantum  fruanlur ,  sed  et  multain  soUiciUidincni 
ct  curam  erga  subditos  pree  se  fcrant.  Sed  jain  plura 
dicta  siint ,  quam  oportebai.  Quocirca  ad  aliuin  diflc- 
rons  isla  traclatiim ,  ad  eoruin  cohortationem ,  qni 
iinper  illuminaU  sunt,  tradoccre  sermonem  conabor. 
Ncmo  autem  consilium  existimet  intempesUvum  :  jam 
cnim  dixi  non  modo  post  decem  et  viginti  dies ,  sed 
ci  post  deccm  et  viginti  annos  posse  nuper  illumina- 
tos  vocari  eos,  qui  mysteriis  iniUaii  sunt,  si  vigileset 
sobrii  fiterinl.  Qua  igitur  opUina  ad  illos  cohortatione 
ntcmur  ?  Si  nimirum  iis  niodum.naUvilatis  in  memo- 
riam  revocemus,  ct  priorem  ei  posteriorem,  naiura- 
lem  ac  spiriliialem ,  et  quodnam  sit  inter  ntraniqite 
nativitatem  discrtmen,  osiendamus.  Imo  vero  neccsse 
non  est ,  nt  ex  nobis  iUi  ista  discant :  i|i6e  liniiinii 
filiusde  his  ipsos  admonebit,  dilectus  ChrisU  Joannrs. 
Quid  igitur  ille  dicit?  Quottfuot  autem  receperunt  eum^ 
dedit  eis  potestalem  filios  Dei  fieri  (Joan.i.  12) :  deiiidc 
priorem  illis  nativilatem  in  memoriam  revocans ,  ci 
ex  comparaUone  sancUt:Ucm  ac  digniiatem  prxsentis 
gr:ili:c  declarans,  sic  ait :  Qui  non  ex  sanguinibus^  ne 
que  ex  voluntate  virt,  sed  ex  Deo  nati  sunt  (Joan.  I. 
i3).  Uiio  verbo  nobilitaki*in  ilMrnm  cxpressit.  0  inun 
da  nalaiial  o  spiHlnaies  parliir.lo  iipva  piicrpcria  ! 
siiic  ulcro  conccpt'Oy  sinc  vcnlrc  naiivilns.  piiie  caync 


97  CLR  IN  PENTEC.  ACTA.  ETC. 

parlns,  partiis  i^pirilunlcs,  pnrtiis  ex  grntia  el  beni- 
giiitale  Dei ,  partus  Inctitiie  plenus  el  gaiidii.  At  Hle 
prior  talis  niinime  fuit,  sed  a  lamcntis  initiuin  duxil. 
Siquidem  ubi  prodiit  infans  ex  utero  et  ex  alvo  dcje* 
ctiis  est ,  primam  cum  lacrymis  vocem  mittit ,  prout 
dixit  quispiam .:  Primam  vocem  similem  omnibus  ceque 
ptorans  {Sap,  7.  3).  Per  lamenla  stquidem  ingressus 
in  vllam »  per  lacrymas  exordia ,  duin  futuras  niole- 
stias  natura  pnenuntiat.  Cur  plorat  iiilans  cum  exit 
in  taoem?  Hac  de  causa  :  ante  peccatum  quidcm  di- 
cebat  Deiis,  Crescile,  et  multipticamini  (Gen.  i.  28), 
qaod  erat  benedictionis  :  illud  autem,  In  dolore  paries 
fitioM  {Gen,  5.  16),  posi  peccalum  diclum  est,  quod 
erat  poen».  Neque  vero  lacrymae  in  nativitate  tantum, 
aed  et  fasciae  et  vincula  :  lacrymae  in  nativitate ,  la- 
crymse  in  morte :  lasciae  in  naiivitate,  fasclae  in  morte  : 
ut  inielllgas  viiam  banc  in  moriem  desinere.et  illo 
llne  lerminari.  Sed  lalis  non  est  haec  naliviias.  Nus- 


IN  PRINCIP.  ACTORIJM.  iV.  9» 

quam  lacrym.x  et  fusci.i',  sed  solnins  est  qiii  nasdtu? 
et  ad  cerlamen  paraliis  :  propicrea  sunt  ctiam  liben 
pedes,  et  matius,  iil  et  currat  et  pugnet :  nusqu^m 
lamenia  ,  nusquam  i.fcrymse  hic ,  scd  salulaliones  et 
oscula ,  et  amplexus  fintrum  qul  suum  membrum 
agnoscuiit,  et  tamquani  cx  ?onginqua  rcversum  pere- 
grinatione  recipiunt.  Nain  quoffiam  anie  bapiisiiiuin 
inimicns  erat ,  post  baptisiiiiim  autem  amicus  esi  fa- 
ctus  communis  omnitim  nostrum  Domfni ,  proptcrea 
gratulamor  omnes  ;  idcirco  eiiam  osculum  p;ix  voca- 
tiir,  ui  discamus  a  Deo  finilum  esse  l)ellum,.eC  flos  in 
amiciiiam  ejus  rcccplos  esse.  Hanc  igiiur  perpeluo 
conservemus ,  iianc  paccm  fovcamiis ,  haiic  aniicitiam 
aiigeamiis,  iit  aelerna  quoqiic  tnbenmcula  consequa- 
niur,  gralia  et  beiiignilate  Domini  noslri  Jesii  Chrisli, 
pcr  quem  ct  cum  qiio  Patri  gjoria,  Iionor,  iiupcriuin^ 
uiia  cum  saiiclo  ac  vivifico  Spiritti ,  nuiic  cl  semper , 
et  in  s:eciila  sxculorum.  Aiiien. 


PBRICULO  NON  GARERB,  SI  AUDITORBS  EA  TACEANT,  QVM  IN  ECCLESIA  DICUNTUR,  ET  CUJU9 
RBI  6RATIA  LEtSANTUR  ACTA  APOSTOLORUBf  IN  PBNTECOSTE ;  KT  CUR  8EIPSUM  NON  OMNIBUS 
CHRISTUS  OSTBNDERIT,  CUM  SURREIISSBT  A  M0RTUI8 ;  EUMQUB  MULTO  CLARIOREM  IPSO  CON— 
8PECTU  DBMONSTRATIONEM  EXHIBUISSE  RBSURRBCTIONIS  PBR  MIRACULA,  QUJB  SUNT  AB  APO- 
STOUS  BDITA   (o). 


I.  Viwram  docitinm  accepUe  exigit  Deus,  Usura$  qui 

eriguni  quam  imqui  sini.  —  Magorem  debili  partein , 

quod  ex  oocasione  iiiscriptionis  Actorum  Apostoloruni 

eontraximus,  superioribus  vobis  diebus  exsolviinus  : 

sed  quoniam  modicum  adhiic  reliquiarum  quippiam 

restat ,  hoc  quoque  vobis  bodierno  die  nuiueraturus 

ezsurgo,  An  vero^diligenter  ea,  qiis  dicta  suni,  con- 

servetis ,  et  atudiose  memoria  tenealis ,  vos  scitis  qui 

pecunias  aecepistis,  eta  quibus  istarum  pecuniarum 

rationem  in  illo  die  exiget  Dominus,  cum  illi,  qiioruni 

fidei  talenta  commissa  sutit,  vocabuntnr,  et  rationcm 

reddent :  eum  Cbnstus  adveniei,  et  a  numulariis  hanc 

pecuniam  exiget  cum  usuris.  Oportuii  eiiiiA ,  inquit , 

U  commiUere  pecuniam  meam  numulariis^  el  veniens  ego 

eum  usura  exegisim  itlam  (Mauh.  25. 11).  0  magnam 

et  ineflabilem  Domini  benigiiiiatem  1  Qui  hominibus 

probibet  usoras  ne  exigant,  ipse  exigii  usuras.  Quid 

ita  ?  Quoniam  damnanda  est  usura  Ula  et  accusationi 

obnoxia;  bxc  aolem  laudahilis  et  cominendattone 

digna.  Itaque  usnra  illa,  pecuniarum,  inqMuni,  et  cum 

qui  accipit,  e&  euro  qui  solvit ,  damno  afficit :  siqui- 

dcm  et  ejus  qui  accipit,  animain  perdit,  et  ejus  qui 

M>Ivit,  egestatem  affligit.  Quid  eiiim  crudelius  fieri 

pntesi,  quam  cum  ex  proximi  egestate  quispiain  qii.x- 

sttim  facit,  et  in  fratrum  calamiiaiibus  lucra  seciatiir? 

ciim  qiiis  benignitalis  larvam  geslans,  iuhumanilatem 

omncm  exercet ,  ei  qui  porrigere  manum  debuerat , 

eum  in  barathrum  propellit ,  qui  subsidio  iadigehat? 

Quid  facis,  mi  boino  ?  Non  idcirco  ad  tuas  appulit  fiH 

res  pauper ,  ut  ipsiiis  augeas  paiipertatem ,  sed  ut 

ipsum  liberes  panpertate  :  at  tu  perinde  agis ,  atqiic 

(a)  CoUata  eum  Ms.  colbert.  3058,  in  quo  innumera  niea- 
da.  \ixc  Homilia  deest  in  Editione  savilii. 


illi  qnl  vencna  miscent :  quandO(|uidein  ipst-dum  iila 
consuetis  cibis  luliniscent,  occuilas  ita  par.inl  insi* 
dias  :  isti  quoque  duni  benignitatis  spccie  pernicto* 
sani  iisuram  occuliant,  damni  sui  seiisum  capcre  non 
sinunt  eog,  qui  leliferum  illud  sunt  vencnum  hausturi. 
Quamobrcm  id  quod  dc  peccato  dictum  est ,  oppor- 
tune  pot<Til  et  de  illis  qui  fcenori  dant ,  et  nuituum 
accipiunt,  eflerri.  Quid  porro  dictum  est  de  peccaio? 
Ad  tempus ,  inquii ,  mulcet  fauces  tuas  :  posUa  vero 
amarius  illud  fette  invenies,  et  magis  acutum,  qHam  gla- 
dium  ancipilem  {  Prov,  5.  5.  4).  Uoc  igilur  ct  iii  iis 
accidit,  qui  foenore  accipiunt :  siquidem  cum  pecu- 
nias  accipit  qui  eis  imliget ,  exiguo  quopiam  solalio 
ad  tempus  fruitur  :  postea  vero  ubi  foeniis  accrcvit , 
et  roajiis  viribus  factum  est  onus»  dulce  iliud  quod 
fuuccs  impiiiguaverat ,  felle  amarius  sentiet  fadum 
essc ,  alqiie  aculiiis  gladio  ancipiti ,  statimque  bouis 
omnibus  p^iternis  cederc  cogetur. 

2.  Verum  enirovero  a  sensilibus  ad  ea  qua^  spiri- 
tualia  sunt  orationem  traducamtis.  Oportuii,  inquii, 
le  committere  pecumam  meam  humulariis  ( Matih.  25. 
27) ,  illius  pecuiiia)  numularios  vos  appellans  verbo- 
rum  istorum  auilitores.  Quam  vcro  ob  caiisam  iiii 
mularios  vos  Deiis  appellavit?  Ut  omnes  doceat  aii 
examinanda  ea ,  quse  dicuotur,  ideni  studium  ooii- 
ferre,  quod  illi  adhibent,  ciim  exploranda  vel  inrc- 
rcnda  sunt  numisiuatii.  Nam  nl  numiilariiadulterintiui 
et  pcrperara  signaluiii  numisma  repudiant,  prohuui 
et  iiiicgrum  admitiuni,et  adulteraium  a  genitino  dis 
tinguunt :  ita  factu  qiioqiie,  neque  seriiionem  qtieii- 
vis  admitle,  scd  adulteriiium  quidcm,  corruptumquo 
abs  te  rojicc,  intcgrum  autem  et  salutarem  in  luaiji 
mcntem  admiiie.  Sunt  enim,  siint  etiam  tibi  sUiicii: 


••  S.  JOANNIS  CIIRTSOSTOHI 

ac  irutin»,  non  ei  xre  ferroqae  conHatx,  $ed  cx 
morum  caslimonia  et  Ode  composiia;,  alque  liis  om- 
nem  sermonera  eiamina.  Propterea  namque  dixit, 
Esiote  probi  irapezilie,  non  ut  in  foro  stanies  pecu- 
nias  niimereiis,  scd  ul  omni  adbibito  studio  semiones 
examineiis :  propterea  Paulus  qiioquedixit  apostolus, 

,     (1.  llteti.  5.  21).  Neque  vero  pn.pier  exploratlonera 
>    tanuim  irapeziias  appcllavil ,  sed  et  propter  eorum , 
qua  coratnissa  sun^  dislribulionera.  Nam  el  irapeziue 
si  peciinias  acceplas  t.-iiiium  domi  recludaiu,  ncque 
in  ahos  illas  disiribuani .  lolus  illis  quxstus  peribil  • 
aique  idem  accidii  audiioribus.  .Si  eniin  accepiam 
docirinara  appd  te  concludas,  iiec  in  alios  diffunda-! 
lou  iibi  tn  nihiliim  recidet  negoiiaiio.  Propierea  in 
illis  quolidie  videraus  officinis  homines  uliro  cilroque 
commeare.  Hoc  igiiur  el  in  docirina  scrvelnr  :  Siqui- 
<«cn.  apnd  numularios  illos  alios  videinus  pecuuias 
committere,  alios  accipere  slatim  ct  abire,  idqiie  loio 
Ae  Oeri  qiiivis  potesi  cernere.  Hine  fit,  ut  quamvis 
proproe  minime  sint  illis  pecnnias,  q.iia  lamen  ad  ea, 
V^  neoessaria  sunl,  illis  utoniur,  multum  ex  alienis 
lucnim  colligatur.  Iia  fac  tu  quoque.  Non  suut  tua 
Iwsc  eloquia,  sed  Spiriius  sancii  :  si  ume»  illis  probe 
«in  novcris,  mulium  tibi  spiriiuale  lacruni  congeres  • 
idcirco  et  Deus  vos  numularios  appellavii.  Cur  aulem 
«ermoiicrti  pecuniam  appellavii?  Quod  niminim  qDcm. 
admoduro  pecnnia  perfecia  regis  eOlgie  insigniu  est 
(msi  enim  eam  expressam  habeai,  proba  |«cunia  non 
e«i,  «ed  diciiiir  adulierina),  sic  et  dootrimim  fidei  II. 
gnram  ac  noUm  sermonis  oponel  peribcum  habere. 
Ilur«n8  pecuniarum  iisus  vium  oranem  nosirara  con- 
Unet,  et  coniractuum  omnium  occasionem  pncbet 
et  seu  sit  cmendum  quidpiam ,  seu  vendendum .  ner 
Itts  cuncu  pcragimns.  Hoc  idem  lit  in  doclrina ,  «i- 
quidem  spiriiiialiiim  occasio  coniractunm  et  radix  est 
«pinlnalis  ha>c  pecunia :  quo  fli,  ut  si  quid  a  Deo  coe- 
merevoluerimus,  nuraeraio  prius  precnm  sermone. 
tum  deroum  illud  acclpiaraus,  quod  poslularous.  Quod 
a  negligontem  fratrem  videamus ,  a^uc  pereuniem . 
«1  Uniquam  pecuniam  doctrinas  sermonem  numera- 
wnmus,  salutem  ipsius  lucraWmur.  ct  vium  eineraus. 
J>oeii,ri,  munere  qui$que  fungi  poieU,  quomodo.  - 
Qnam  ob  causam  omoi  ope  conaiuque  curanduni  esl 
ulomniaconservcraus.  ac  roeraoria  teneara.is ,  ut  in 
alio.  illa  di«tribnan.u$.  «iquidem  a  nobis  qnoque 
«Muraj  pecuniarum  i.u.um  exig.inlor.  Ailci.damus 
igitur,  dum  eas  rccepiinus,  utet  in  .-.lios  disiribuere 
pecuoias  possinitis;  quandoquidcm  si  velii,  unus- 
quisqne  noslrara  docei.di  esl  priediius  facitliaie.  Noo 
polesunum  Ecclcsiam  corrigere;at  poies  nxorem 
luam  monere.  Non  poles  Unum  alloqui  muliiiudi- 
hem;  at  Hlium  luuni  poies  ad  saniorem  meniem  rc- 
ducere.  Non  poiesad  lanliim  populum  docirinajser- 
monem  dirigcre;  ai  poiesscrvum  l.tum  ad  meliorem 
fmgcm  revocare.  Non  exccdii  vires-|uasdlscipnloruin 
«Blus  illc :  non  cxccdii  8..pieniiam  inam  modus  ille 
docinn»  :  sed  ci  facilius  quam  nos  ip^i.  vos  illos 
•«.«es  potesiis  cmcndare.  E«o  onira  scmd ..,.,  ,.le 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  ,^ 

rumque  iii  hebdomada  vobiscum  iterum  versor,  at  ta 
perpei.iod.scip„los  intraprivatos  parieie.  halL^ 
uxorera  e.  liberos.  et  servos.  e.  vcsjeri,  et  in  roSs. 
c  .otttdiepoieslllos  corrigere.  Aliunic  quoquT"! 
c.l.orfliisu  curatio,  siquidem  ego.dum  UnUmalto- 
quor  ntu littudinera,  quinaro  morbus  anin.am  vln^l 
d.vexct.  .g..oro;  quapropter  singulis  in  colTeciror 
n.a  cogor  inedicaraenu  proponcre  ;  vos  vero   1  u 
facere  nece^se  cst,  sed  minuri  vobis  cum  labore  i^l 
an.pl.oris    fructura   correcironis    decerpi ;  voWs 
qu.i.pe  probe  nou  sunt  eorum  peccau     ^ui  rb 
eoderaieclo  vobiscum  degunt :  quSri  ^  ILI 
polestis  medicinara  adhibere.  «  «  ceier.us 

c.ra.!!",*'-.':'"'  ''"'^•'«''"'■'  ««n'«bcrnali„mnosirorura 
ci.ram  o.„it.amus,  slquidero  roaxima  pasna  supp" 

cturaqueparat.m.estit..roensuroi.lis,q!;idoro3l 

et  max,medonu*i,corum  euram  non  habet,  fide,»  ««. 
Savt.  e,  «1  infideli  deferior  (I.  Tim.  5.  %)^liZZ 

me  faac  apud  vos  cohonaUonc  frcquenier  usnro  ease 
«ccuroquara  uii  desinara,  Umcui^dein^^^^Tn,::^,- 
ego  suni  ab  alionim  negligtotia  :  0;,or  Jt  enTTn 
q".t.  *.  pecuMam  meam  commi^ure  uLZTmZ' 
»•27) ,  iicc  ampliu»  quldquara  requirit.  Ego  vero  e 
Pocut.ut„  comtmsi,  neque  raiiot.i  ulli  reddfndL^L 
Obnoxius  :  venirouroen  quanturovis  innoxilM^m  J 
^upp licio  huic  criroini  proposiio  liberatus,  ,ai^"uL: 
P«n»  «upphcioque  obt.oxius,  iu  «alutis  veatras  «.u^ 
meiuo  et  contremisco. 

„  C«r  /onjioriins  «ordti,  utatur  ChTWMomu* 
Neraoigitur  teroereac  perfunciorie  S^'~ 
m..nes  ausculiet :  ncque  enim  fni.tra^. ^«1^ 
prol.xaprxmi,.„tM„ra  roe  exonli. .  sed  «t "mi!^ 
coriini.  quas  comroiiiuniur .  fia,  cusMia  •  ne  uW  !^ 
men,  aut  incassum  applauseritis .  ac  tumul  ffJ: 
..«.  domum  receda,is.  Nihil  eniin  ego  vestras  I  ud« 
curo^  sed  de  vesira  «alute  sum  solliciius.  Nam  im 
qmdero,  ,,u,  in  .heatro  cerunl,  h„j„s  rei  „«.^^ 
.  populo  laudemaccipiunt :  nos  verl  hacdecal^  fe 
■anc  ar«„am  non  descendimus.  sed  ui  vrZZZ 

'os  ad  hoc  frequenler  adhorUmur,  ui  ca  oL  T 
c«m;r .  i»  vestris  men.ibus  alie  defl^.  ,„t  TJ^ 

toruro  lucuraibus  concuii  ,«,ssun,  :  |,a  Scriptura^  sen- 
«enl.xquoal.ius  fuerin.  in  raenu>  defix.*.  „!„«TfS e 
n.go,toi.„ra  i„cursib,«>  evelluniur.  Dic  Jnit.rqu^ 
eanss.roe.  si  f.lium  fame  confecium  videres  an  el' 
^«^  con^raiiere,  ncque  oronia  potius  ferJi.da  Z 
seres,  u,  ejus  posses  famcro  mitigare?  Eraone  nat.is 
f  ".ed.vexaium  non  despiceres,  divi„«HT 
«r„.«fati.epereun,era  po.es  conteranere?  Quopacl. 

moriem3«-  .  .  '""""^*  ""*"'»  '""«'iorem  i« 
moriemdesini,,  „.,de  maj.ts  i„  hocsiudiura  confe- 
rcndum  cs,.  kducau  ct.i..,.  i„q..i, .  ^,,^  „,„,^. 


CUR  IN  PENTEC.  ACTA,  ETC.  IN  PRINCIP.  ACTORim.  IV. 


101 

$eipUna  tl  eompAone  Damm  {Ephei.  6.  i).  Hsec  est 
patrum  cttra  pulcherrima ,  hxc  germana  parentum 
solliciludo  :  hinc  ego  uatur»  cogtiationem  agnosoo» 
si  plus  in  spiritualia  studii  conferant.  Sed  satis  indiil* 
lum  sit  proQcmiis ;  jam  necesse  est  ad  exsolutionem 
debiti  veniamus  :  hac  enim  decausa  proUium  hunc 
et  copiostnn  lexuimus  Tobis  sermonem,  nt  ea  qwe 
numeranlur  cum  summa  cantione  suscipiaiis.  Quod- 
nam  ergo  debitum  fuit,  quo  contracto  nuperdiscessi* 
mus?  au  vero  illius  forsan  oblili  estis?  Itaqoe  vobis 
in  memoriam  a  nobis'necesse  est  rcvocari,  priosqoe 
syngrapham  legi,  cujus  bpcra  prior  solutio  est  per- 
acta,  et  quxnam  fuerint  a  nobis  numerata ,  dicendum 
est»  ut  ex  iis  qoae  numerata  sunt,  quae  sint  reliqua 
videamus.  Quaenam  igitur  prins  a  nobis  nomerala 
sunt?  Dixi  lum  temporis  a  quo  scriptus  fuerit  liber 
Aeiarumf  et  quis  operis  istins  auctor  fuerit :  imo 
vero  non  quis  auctor  operis»  sed  quis  minister  :  non 
enim  ille  quae  dicta  sunt  prodoxit,  sed  iis  quae  dlcta 
sunt  minlstravit. 

Cur  in  Penlecosle  legantur  Aeta  Apoitolorum.  —  Dixi 
de  Actis  ipsis,  et  quid  landem  sibi  veiit  nomen  illud 
Aciorum,  dixi  etiam  de  Apostolorumappellaiione.  lam 
necesse  est  dicamus,  qua  de  causa  slatuerlnt  palres 
nostri,ut  liber  Aclorum  inPentecosie  legeretur.  Fop- 
tasse  namque  meminisiis  hoc  quoque  tom  poUicitos  nos 
esse  dicturos.  Neque  enim  temere  et  sine  causa  nobis 
haec  tempora  patres  observarunt,  sed  prudenti  aliqua 
ralione  ducli  id  egerunt :  non  ut  libcrtatem  nostram 
lemporum  nccessitati  subjicerent,  sed  ut  dum  se 
imbecilliorum  attemperant  egeslati,  ad  cognitionis 
opes  illos  proveherenl.  Atque  ut  IntelUgas  eos  idcirco 
tempora  observare,  non  nt  se  obscrvationis  subjiciant 
necessitali,  sed  quod  imbccillioribus  sese  accommo* 
dare  conentur ,  audi  quid  dicat  Paulus  ^  Dies  ob^ 
servatii,  el  menset^  ei  tempora^  et  annoef  Timeo^  ne 
forte  iine  cau$a  laboraverim  in  vobis  (GaL  4. 10.  11). 
Tu  autem  nonne  observas  dies  et  tempora  et  annos  ! 
Jam  vero  si  videamus  eum,  qui  dies,  et  menses,  eC 
lempora,  et  annos  observari  vetat,  haec  observare, 
qutd,  quaeso ,  dicemus?  num  eum  sibi  repugnarc  se*. 
cumque  contendere?  Absit;  sed  eum,  quod  vellel 
eorum  toliere  imbecUUtaiem ,  a  quibus  tempora  ob- 
servabantur,  illis  sese  per  ohservationem  istam  attem- 
perare.  Ita  quoque  faciunt  medici,  porreclos  aegris 
cibos  prius  degustant,  quamvis  ipsi  minime  cibis  in« 
digeant ,  sed  illorum  studeant  infirmiuti  mederi.  Ita 
quoque  Paulus  egit ,  cnm  ol>servalione  tempomm  ni* 
hU  fndigeret,  tempora  observavit,  ut  eos,  qui  obser- 
vabant,  Ula  observandi  imbecUUtate  liberaret.  Ubi  vero 
tandem  tempora  Paulus  observavit?  Altendite,  quaeso, 
diiigenler.  SequenA  autem  die^  inquit,  appulimus  Mi" 
lelwn.  Proposuerat  enim  Paulus  prmtemangare  Ephe- 
sum,  ne  qua  mora  iUi  fieret  in  Am.  Festinabai  enim,  si 
possibile  nbi  esset,  ut  diem  Peniecostes  ageret  Jeroso- 
lymis  {Act.  20.  15.  16).  Yides,  ut  ille  qui  dice- 
bat,  Ne  observetis  dies  el  menses  et  umpora ,  diem 
Pentecostes  observaret? 

4.  Neque  vero  diem  tantum  observabat,  sed  etiam 
S.  JoAH.  Ghrtsost.  IIL  ^ 


IM 

locum :  non  enlm  solum  Penlecostes  dlem  ut  agerel 
fesihnabat,  sed  etiam  ut  eam  Jerosolymis  celebraret. 
Quid  facis,  beale  Paule  ?  Destrucia  sunt  Jerosolyma » 
desolau  sont  sancta  sanclorum  senientia  divina» 
prior  religio  soblau  est.  Nonne  ad  Galaias  clamas  et 
dicis  :  Qiit  in  iege  ju9tifieari  exspeetatis^  a  graiia  exd^ 
distis  (G«/.  5.  4)  ?  et  cur  nos  iierum  sub  legis  servi- 
tutem  redigis?Non  estexlgui  momenti  res,  dequa 
agitur,  ut  discamus,  num  secnm  ipse  Paulus  pugnet. 
Neque  enim  dies  observat  tantummodo  Paulus,  sed 
et  aUa  legis  praeccpta  custodit,  ct  ciamat  ad  Gahiias 
dicens  :  Ecce,  ego  Pautus  dico  vobis,  quoniam  si  dr- 
cumddamm,  Chrislus  vobis  nihil  proderit  {Ibid.  v.  2). 
Ciir  circumeiderit  Timotheum  Paulus.  —  Hic  igi- 
lur  Paulus  qui  dicit,  Quoniam  si  circumcidamini  ^ 
Christus  vobis  nihil  proderit^  jpse  Timotheum  circum* 
cidisse  comperilur.  Cum  enim  invenisset,  inquit  Scri- 
piura,  Pauius  Lystris  adolescentem  quemdam  filium 
moUeris  Judae»  fideUs,  patris  aulem  genlliis,  cum 
circumcidil  {Acl.  16.  I  -  3)  :  nolebal  enim  praepa- 
lium  babentem  doccorem  miltere.  Quid  facis.  beate 
Paule?  verbis  circomcisionem  toIUs,  et  nirsus  facti^ 
illam  confirmas?  Non  confirmo,  inqnit,  sed  lolio 
factis.  Siquidem  mnUeris  indaeae  fidelis  fllius  erat 
Timotheus,  patris  autem  geotilis  et  ex  genere  prae* 
putinm  habente.Quandoigilurenm  praemissurus  erat 
Judaeis  doctorem  Panlus,  nokbal  sane  pra^pniium 
habentem  mitlere,  ne  slatim  a  principio  verbo  foree 
occluderel.  |]t  igilur  ad  toileiidam  circomcisionem 
viam  stemeret,  et  dociriaae  Timotbd  adaiun  reserarel, 
circumeisionem  M  apposoil,  nt  lolleKl  cireomel- 
sionem.  Propterea  dixit,  Factus  sum  Judms  lamquam 
JudoBus  (1.  Cor.  9.  SO) :  noo  01  Judaeoa  fierel,  koc 
dixii  Paulos,  sed  ul  ils  qui  Jndaei  mandMmt,  perstta- 
deret,  ut  non'amplius  essent  Jodsi :  propterea  hmie 
etiam  circamcidil,  ul  circumeisionem  loilerel.  Itaqne 
cireumcisioneadversoacircamcisionem  esl  nsns.  Ac- 
cepil  enim  et  Timotheus  cireumcisionem,  ut  a  Judaeis 
possel  admitti,  el  ingreasus  iUos  seosim  ab  liac  ob- 
servaUone  abducerel.  Vides  qua  de  eausa  et  Penle- 
costen  el  circomcisionem  Pauius  observaret?  Viiiiio 
ei  alia  legitima  vobis  osteadam  ab  eo  fuisse  servatat 
DiUgenter  atiendite.  Ascendii  aliquando  Jerosolymam» 
el  com  eum  vidissent  apostoU,  dicebant  ei :  Yidee^ 
fraUr  Paule^  quot  milHa  sunt  in  Judans,  qui  coneene^ 
rtin/,  et  omnes  audierunt  de  te ,  quia  d&seesmnem  do* 
eeas  a  lege.  Quid  argof  Fac  quod  tibi  dicinms  :  smU 
apud  nos  vhri  votum  habentes  super  se  :  his  auumptia 
sanctifiea  le  cum  i7/»t,  et  caput  rade  cum  Ulis ,  ut  re 
ipsa  fides  iUis  fiat^  quia  qua  audierunt  de  te  falsa  suni^ 
sed  et  ipse  Mogms  kgem  servas  {Act.  2i.  SO-  2i). 
Videtiscondescensionem  admirabilem?Observatlcm- 
pora,  nl  observaiionem  temporum  tollat :  circumct- 
Sionem  adhibet,  utcircttmcisioni  finem  imponat :  sa- 
crificium  oiferl,  ut  obaervationem  auferat  sacriflcio- 
rnm.  Hoc  auim  Uhim  idcirco  fecisse,  ut  inielligas » 
audi  ipsnm  hoc  dicentem  :  Factus  $um  Hs  qui  sub  lege 
SKnf,  ^ttosi  aub  lege  es$mt  ut  eo$  qui  $ub  lege  erant^ 
tucrifacerem :  et  cum  Uber  essem  ab  omnibus,  omnium 

(Qmtre.) 


|«5  S.  JOINHIS  CiWiaMTOIIl 

we  $enum  fid  (1.  Gor.  9.  %U  Ift).  Ha^  au(«m  Paaliis 
a^bat,  ut  Buuin  doiiiiouin  imitaretur.  ^m  ut  ille 
,Ciiiii  tn  [erma  Dei  eseet,  nen  rapinam  arbimue  e$i  ee^ 
M  eequaUm  Dea,  sed  aeiiieiipiirm  exiwmml  formmn 
eervi  accijdeni  (Phitipp.  8.  6.  7),  e&cuin  liber  esset, 
&Gtu8  est  servus  :  sie  el  iste  cum  liber  esse^  ex  om- 
nibtiSyOmmuBi  se  servuin  fecil»  ut  omnes  iMcrif^ceret. 
Maiuram  nostram  asaumens  dominus  fao|us  est  ser- 
▼us,  ttt  liberos  cedderet  servos  :  iiic<tJiwJ(  c^vioit  «l 
desceniUt  {Psal.  17.  iO),  ui  eos  qui  inferius  manebant 
ID  caeluin  eveberet.  Inciinavit  cofios  :  npu  dixit,  De- 
reiiquil  caelos  et  descendit,  scd  inclinavH,  ul  fecilio- 
mn  libi  efllceret  ascensum  iu  ca^l^s.  flunc  quoque 
pro  vicibus  imitatus  est  Paulus,  quocirca  dicebat: 
iiiit^a<or«f  tiiei  eslQte,  sicui  et  ego  Chrisli  ( I.  Cor. 
4.  16).  Ci  quomodo  tu,  beate  Paule,  Cbrisii  imiiator 
ess  faausl  Quomodo  ?  Quia  nulUbi  quod  milii  est  utile 
qiixro,  sed  qnod  multiSy  ut  salvi  iiaut,  et  cum  liber 
essen)  ex  omnibus»  oroDiuiu  servum  me  feci.  Nihil 
ergo  uielius  est  hac  servitute,  quippe  qux  iiberlatem 
Cipteris  pariat.  Spiritualis  erat  piscator  Paulus;  Fa- 
ciam  eutn),  inquit,  vos  puQOiores  komxnum  {MaUh. 
4. 19);  quain  q|}  causam  et  i^la  praest»ba|.  Nam  et 
piscatores  cuqi  pisceiQ  viderint  hamum  degliitire» 
non  «tiitiui  retraliMnt»  ^ed  qedentcs  ^d  multqw  spa- 
liiim  sequuntur,  et  exspecMmt  ui  ^amu»  recte-defi- 
galur ,  atque  ita  prsedam  tutius  exlrabant :  sic  et 
aposioli  tum  agebapt :  hamum  doctriuse  verbi  Ju<r 
daicas  animae  fnjiciebant :  at  illi  retfabebapt  temerOi 
atque  relinebaiit,  et  seipsos  ad  circumcisioiien  tra- 
ducebant,  ad  iesta  ei  temporum  observationea,  ad 
aacrificia ,  ad  cafiiia  radenda ,  et  ca^era  talia  per- 
agenda :  venim  apostoll  sequebantinr  ilk>s  ublqiie,  dcc 
retrahebanl.  Itaque  sive  circumcisionem  qusras ,  in- 
fvat,  noQ  resisto,  sed  sequor  :  sive  sacrificium  re- 
qairas,  aacrlllco  :  sive  radi  velis  me,  qui  a  tua  reli- 
gione  defeceram,  adsum,  et  qnod  jusseris  £acio :  sive 
Pentecosien  observare  pKccipias,  ne  bic  quidem  re* 
luctor,  sed  quocuinque  circumduxeris  seqvort  et  cedq 
exspectans,  ul  hamus  verbi  deftgatur,  sicut  liHo 
possim  totom  nationem  vestram  a  veteri  cuitu  ac  re- 
ligione  revocaro.  Propterea  namque  Epheso  Jeroso- 
lymam  veni.  \ides  quanium  obsequeretur  P^ulus 
piscaturae  piscium  verbo  cedens?  vides  rursiia  tem- 
porumoltservationem,  et  circumcisiouis  indulgentiaq 
ac  sacriiiciorum  communionem  iiiitam  idcirco  esse» 
non  ut  ipsi  ad  veterem  religionem  ledireiit,  sed  ut 
illosqui  figuris  adhaerebant,  ad  veritatem  provebe- 
rent?  Qui  enim  in  subiimi  loco  sedet,  si  perpetuo 
maneat  in  sublimi,  nuniqnaip  poterit  eum,  qui  deor- 
sum  jacet,  evehere,  sed  ilium  prius  se  demittere 
oportet,  ac  deiode  istum  exaluri.  Propterea  ex  suh- 
limilate  religionis  evaqgelica  *■  descendermit  apo^ 
stoli,  ut  a  religionis  iudaicas  humilitate  »d  suhlimi- 
latem  iilam  Judeos  proveherent. 

5.  Curlegamur  tu  Penteeos^  JUi^  4|K)<i.  — Sed 
temporum  quldeu  obeeryationen  ac  reliqqit  .omnia 
utiliieret  ooromod^  bcta  m»wmi  <Nt  istis:  r^- 

>Gotb.. 


AacfliEP.  camsnmimp.  %u 

quuni  esl  autem  nt  videamus  qua  d9  imm  i»  Rente- 
coste  liber  Actoriim  legatur*  Hac  eniip  de  cau^  h;oc 
otiinia  proposuimus,  ut,  ciim  temporuip  obs^rvatio- 
nero  instare  vlderiiis,  ne  existimetis  apostolos  Jti- 
daicisritibusvelle  se  obstringcre.  YerqiA  attendite 
diiigentcr,  quxsQ :  neque  epim  medioQrem  quaesUo- 
tionem  compiectitur  id  quod  dictu|:i  sumua,  |q  dje 
crunis  oronia  legimiis  qwe  ad  crqcem  pertinent :  ifi 
tpagUQ  sabbato  riirsus,  iiadituro  ^se  Domiuum 
nosirum,  crucifixum  csse ,  mortiium  e$se  secundmp 
carnem  et  sepulcro  conditum ;  cur  igitur  non  eiiam 
Apostoloruin  Acta  tegimus  post  Peiitecosten,  quaiido 
et^veneruht,  et  initium  duxerunt?  Ac  scio  equidem 
hoc  ignQtum  esse  muliis,  quain  ob  causain  ef  ipso 
Actprura  libro  demonstreipus  islud  necesse  est,  ut 
pon  a  Peptecoste,  sed  a  temporp ,  qupd  Pentecosten 
af}quuti||n  est,  apostojqrum  ac^  initiqm  duxisse  in- 
teliigati^.  Quocjrca  q^erito  qua&ret  aliquis,  quam  tan- 
dem  ob  causaro  statpium  sit,  ut  his^riam  crucis  iq 
die  criicis  el  passionis  legamus  :  Apostoloruin  au- 
f^m  Acta  non  ipsis  illis  di^bus  aut  illo  (eniporc , 
quo  patrala  sunt,  legamus,se|J  tcmpus  praevenia- 
p»us?  Neqiie  enim  confesiim,  ubi  Ciirislus  resur- 
rexit,  e^ita  sunl  miracula  ab  apostojis,  sed  quadra- 
ginta  diebus  cum  ipsis  vescebalur  in  terris.  Cur  auKMii 
fllebus  quadraginta  fucrit  cum  illis  versalus  in  terris, 
^lio  lempore  declarabinius  ;  nunc  ad  proposiiuih 
feverlamur ,  et  osteiidainus  Ciirlstum  non  statim 
pps^resurrecMoneip  iu  caelosascendisse,  verunun  ter- 
ris  commoratum  esscdiebusquadragintacumdiscipu- 
lis,  iieque  simpliciter  commoratum ,  $ed  ei  vesccntcm 
(^uva  ipsis.etin  mensa  cum  illis  recumbcntem  familia- 
riter  cum  illis  yersatum  esse,  ac  postdies  tandem 
qiiadragiiita  in  cxlos  ad  Patrem  asccndisse ,  ac  ne 
tuiii  quidem  miracula  ijlos  edidisse  ^  sed  alios  decem 
dies  elapfts  esse ,  cumque  compleretur  Pentecosie, 
inissum  ad  eos  Spiritum  sanclum  fujsse ,  tumque  lin* 
guis  demum  igneis  accepiis  edere  ccepisse  iniracula* 
jliec  auteip  omnia,  dilectissimi ,  ex  Scripturis  dc-. 
n^pnstrabiinus  :  exempli  causa  ,  quadraginta  diebtis 
cum  ipsis  versatuin  eum  esse,  Spiritum  sanctum  post 
Pentecosten  descendisse ,  tuipque  linguas  illos  igneas 
accepisse,  atque  ab  eo  tempore  miracula  edi  ab  illis 
coepisse.  Quis  igjtur  pinnia  ista  commemorat  ?  Disd- 
yiulus  P^uli,  veiierapdus  et  magnus  Lucas,  dum  ila 
incipit ,  et  his  verbis  ulitur  :  Primtim  quidem  sermo^ 
neni  (ed  de  omnibus ,  o  fheophiley  gu<e  coepit  Jesus  fa' 
cere ,  et  docere  usque  in  diem^  aud  vroBcipiens  apostoUs 
per  Spiritum  sanctum ,  quos  elegit ,  a$$umpius  esl,  Qui^ 
bus  et  prcebuit  seipsum  vivum  post  passionem  suam  in 
multis  argumentis,  per  dies  quadraginta  apparensds  , 
et  loquens  de  regno  Dei,  tt  convescens  prcecepil  eis , 
ab  Jerosolymis  ne  discederent(Act,  i.  l-if.  Vidcs  qua- 
dragintn  diebus  in  terris  Dominum  versatuih  esse  post 
resurrectionem ,  de  regno  Dei  loquentem  ei  cum  ^po- 
stolis  vescenlem  ?  Yides  eliam  cibum  cum  illis  siiin- 
psisse.?£/  prcBcepit  ds,  inquit,  abJerosotymis  nedisce^ 
derent,  sed  exspectarent  promissionem  Patris  <fua»n 
mdistis ,  inquit  ^exme:  quia  Joannes  baptvumil  aqua , 


m 


cuRiNramc.iC!i,tic  9 


**^-  . 


•^w*'^^ 


nimi 


vo<  aii/em  bapUzabinwd  Spiritu  lando  non  pott  mdtm 

ho$  i6e$  {AcL  \ .  4.  5).  Hacc  aulem  m  diebu»  tttii  «fn-    vj^^*^  '^ 

draginUi  a Salvalore  sunt dicta.  Igitvar qm  conunerm^  '^^ 

inierrogabant  eum  dicentes  :  Domine^  n  tn  (empore  koc 

realitues  regnum  hrael  ?  Diaat  aulem  eis ,  Non  eu  «e- 

ilrum  nosse  tempora  vel  momenla ,  qurn  Paler  posntt  tn 

sua  potestate;  sed  accipietis  virtutem  supenenientis 

Spiritus  sancti  iri  vos ,  et  eritis  mihi  lestes  in  Jerusalem^ 

et  in  omni  Judaa  et  Samaria ,  et  usque  ad  uUhnum 

ierrce.  Et  cum  hcec  dimsel ,  wdentibus  iilis ,  eietatu$ 

estf  et  nubes  suscepit  eum  ab  ocuiis  eorum  {tb.  v.  6-9). 

Vides,  quo  pacto  et  ciim  ipsis  quadraginia  diebus 

Tersaius  fuerit  Ghristus  in  lerris ,  et  post  quadra- 

ginia  demum  dies  assumplus  in  caelos  fuerit;  sed  ti- 

deamus  aii  in  Penlecosle  missus  foerit  Spiritus  san- 

ctus.  Et  eum  compleretur,  inquit ,  dies  Pentecostes , 

factus  est  repente  de  ccelo  sonus  lamquam  advenientis 

spiritus  vehemenlis  ,  et  apparuerunt  iliis  dispertita  iin- 

gucB  tamquam  ignis  ^  seditque  supra  singuios  eorum 

{!b.  2. 1  -  3 ).  Tidetis  exactamdemonstrationem  alla- 

tam,  ut  constet  quadraginia  diebus  in  terris  Christum 

esse  versatum ,  nec  ullum  ab  apostolis  miraculum 

esse  patr^tum  ?  Quomodo  enim  miracnla  patrare  po- 

tuissent,  cum  necdiim  sancti  acvivifici  Spiritusgra- 

tiam  accepissent  ? 

Lectio  Scriptura  in  festis  distributa.  Cur  po$t  Resur» 
reetionem  Judceis  non  apparuerit  Christus,  —  Videtis 
post  quadraginta  dieslesum  assumptum  in  cselosfuis-* 
se  ?  Videtis  rursus  post  decem  dies  ab  apostolis  ediU 
esse  miracula  ?  Cum  enim  complcretur  dies  Pente- 
costes ,  demissus  est  Spiritus  sanctus  :  hoc  igitur 
quaerendum  restat,  qua  de  causa  in  Pentecoste  Acla 
legantur  Apostolorum.  Si  enim  tum  signa  facere  coe- 
perunt  apostoli ,  boc  est  post  Domini  resurrectionem, 
tum  etlam  bonc  legt  Ubrum  oportebat.  Nam  quem- 
adfflodum  ea  quae  ad  crucem  pertinent,  in  die  legi- 
mus  crucis,  et  in  resurreclione  item ,  et  in  smgulis  fe- 
stis ,  qux  in  stngulis  acciderunt,  iterum  legiinus :  sic 
etmiracula  oportuit  aposiolica  inapostolicorum  mira- 
eulorum  diebus  legi. 

6.  Curlgilurnonilla  tum  lcgamus ,  sed  statim  post 
croeem ,  ei  resurrectionem ,  causam  omnem  diligen- 
ter  attendiie.  Statim  posi  crucem ,  resurreciionem 
Christi  annuntiamus :  porro  demonstratio  resurrectio- 
nis  miracula  sunt  aposiolica  :  alqui  nibil  aliud  est  li- 
ber  isle ,  quam  apostolicorum  schola  miraculorum, 
Qnod  igitur  domfaiicae  resurreciionis  maxime  fidem 
facit ,  boc  statim  post  crucem  et  viise  largitricem  re- 
surrectionem  patres  legt  staiuerunt.  Ilanc  igitur  ob 
caosam ,  dilectissimi ,  statini  post  crucem  ac  re- 
surrectionem  miracula  legimus  aposloloruni ,  ul  ma- 
nifestam  et  indubitatam  resurrectionis  probationem 
habeamus.  Excitaium  illum  a  morttiis  corporeis  ocu- 
lis  non  vidisti ,  sed  oculis  fidei  cernis  illum  a  mortuis 
excitatum.  Non  vidistl  illuin  his  ocolis  a  mortuis  excl- 
tatum ,  at  per  illa  miracula  excitatum  illum  a  mortuis 
intoebefe.  Ad  iHum  enim  fidei  conspectum  signorom 
exhibitlo  te  deducit.  ftaqoe  multo  major  et  evidentior 
lila  Aritdemonstratio,  quod  in  ejus  nomine  signa  fie- 


110 

qui  se- 

e  virtu- 

irent  , 

soam 

--^-    ,.  Ttam 

quam  eot  le  y^y^^T^     ^  .  "' 

nemiHisapjaf^^      ^       ,^ 
enlm  bonc  f^^l'   "*^ «    ^ 
corrupium  80161««^,  ^  ^***     "^- 
in  conspecium  onbn^  J^'  •'  •     ... 
fldemnonaixmU,»e4j^'lI,/-       - 
ipsom  eiiara  inierficntWt ^T  ■     * 

«2.  iO).  Si  ergo  cnm  atU6n«*t  w*^ 
non  tamen  credidcrunt :  si  sflL^   "  *  '     -^  ^ 
melipso  susciUlum,  nonne  'u  Ip^mTZT*^     *- 
sent?  Tametsi  nihil  ad cflbeto»  yit^,'^  "-  -- 
taroen  irrito  conatu  suam  impteuic»      *'    ^*^ 

Miracuiorum  Hs  ad  probandam  BtmT^' 
Ut  igitur  eos  superfluo  furorc  liberaret,  u^^  . 
cultavit :  majori  enim  illos  supplicio  ofci^2|^  *" 
disset,  si  post  crucem'  apparuisset.  Quocir*    ^**" 
parcerel,  seipsum  quideni  ab  ocuHs  eomnn^  ^* 
sed  editis  tamen  miraculis  seipsum  o&ien4;t  4!l 
enim  minus  erat ,  quam  si  excitialum  a  moruA%^ 
eernereiit,  quod  Petrum  dicentem  audireni :  Jn  ^^ 
mine  Jesu  Chrisli  iurge  et  ambuia  {Act.  Z,  0).  kunm, 
hoc  quidem  plurimum    valuisse  ad  resurreclioneqi 
adstruendam ,  atque  ad  fidem  faciendani  proclivii^ 
quam  illiid  prius ,  facijiusque    mentibus  iiominuoi 
persuaderc  potuisse  miracula ,  quae  iii  ejus  iioniine 
facta  cernebantur,  quam  si  a  moriuis  excitatum  iltum 
vidissent,  inde  conslabit.  flesurrexii,etseipsum  disci- 
pulis  Chrislus  oslendit  :  sed  invenlus  est  tameh  ali- 
quis  et  inler  ilios  incredulus  Thomas,  qui  dicitur  t)i- 
dymus,  etopusillifuii,  ulin  figuram  clavorum  ma- 
nus  inferret  :  opus   fuit,  ut  et  lafus  ejus  palparet 
{JoM.  20.  24.  sqq.).  Quod  si  discipulus  ille,  qui  tres 
cum   illo   ahnos  exegerat,  qui   dominic;c  particepi 
mensae  fuerat,  qni  signa  conspexerat  et  prodigi^ 
roaxima,  qui  loquentem  niuni  audiverat,  eiiam  cum 
illum  a  mortuis  excitatum  videret,  non  prius  credidit» 
quam  figuram  clavorum  el  lanceae  vulnera  conspexit : 
quoinodo,   quaeso,  totus  orbis  terrarum  crediturus 
erat,  s!  excilaium  illum  a  moriuis  conspexisset? 
Quis  hoc  limquam  dkere  audeat?  Neque  vero  inde 
tantum,  sed  etiam  aliunde  constabit  plus  ad  persua- 
dendum  signa  valuisse,  quam  si  resurgentem  oculis 
se  spectandum  prsebuisset.  Cum  enim  Petrum  audiis- 
sent  turbx  claudo  dicere,  In  nomineJesu  Christi  surge 
et  ambula{Act.  3.  6 ),  tria  millia  et  quinque  millia 
virorum  Christo  crediderunt :  at  discipulus  cum  sus- 
ciiatum  vidissel,  incredulus  fuil.  Yides  aptius  ad  fi- 
dem  faciendam  resurrectionis  hoc  fuisse  ?  Naro  illiid 
quidem  cum  proprius  discipulus  ejiis  vidisset,  incre- 
dulus  fuit :  at  haec  cum  etiam  inimici  spectasseui, 


|(yr  S.  JOANNIS  CHRYSOStOMI 

crediderunt.  tu  majus  lioc  illo  faii  elevidenUus,  plusqoe 
adillos  alliciendo8,-TaIui(alque  flec(ondos,ul  resurre- 
ciionl  fidem  haberent.  Quid  dico  Thomam  ?  Siquidem 
ut  scias  ne  caeleros  quidem  discipulos  primo  intuitu 
cre4idisse,  prudenter  attende.NoIi  (aroen  illos  conde- 
lunare,  dilectissime  ;8ienim  illos  Gbristus  non  damna- 
Aii,  iieque  tu  illosdamnes  :  videbant  enim  rem  miram 
cl  inusitatam  di8cipuli,primogenitum  ipsum  a  moriuis 
excitatum  :  caeterum  maxima  ejusmodi  miracula 
primo  conspectu  terrere  consueverunt  quousque  in 
fidelium  mentibus  progressu  temporis  slabtiitatem 
aliquam  acquisiverint :  quod  etiam  tunc  discipulis 
evenit.  Postquam  enini  Glirislus,  qui  a  morluis  resur- 
rexerat,  dixit  iliis,  Pax  vobis,  Conlurbati^  inquit,  ei 
conterriti  exislimabant  $e  spiritum  videre,  et  diaat  iUi$ 
Jesui :  Quid  twrbati  e$tii  {Luc.  24.  56-38 ).  Post  bacc 
cum  oslCDdisset  eis  manus  et  pedes,  Non  credentibuM 
iUi$  ffrte  gaudio  et  miranlibu$  dixit :  Habetis  hic  aliquid^ 
quod  manducetur(lbid.  v.  41)?  quod  hac  ratione  vell^t 
lllisfidemfacereresurrectionis.  Non  persuadet  Ubi  la- 
tus,  inquity  neque  vulnera?  saliem  mensa  persuadeat. 
,  7.  Ut  autem  accurate  cognoscas  idcirco  illum 
dixisse,  Habetis  hic  aliquid^  quod  manducetur?  ne 
forte  simulacmm  esse  vei  spiritum,  aut  phantasma 
putarenty  sed  veram  ac  subsisteniem  resurrectionem, 
audi  quo  pacto  Petrus  his  comprobet  resurreciionem. 
Cameiiimdixisset,  Deus  iUum  suscitavit,  ae  dedit  ma- 
fdfestum  eum  fieri  nobis  tesiibus  prasordineJis,  felaie 
resurrecUonis  demonsiraUonem  afierens  adjecii :  Qui 
$nanducamtu$  et  bibimu$  cum  eo  {Act.  iO.  40.  41). 
Propterea  quoque  alibi  Ghristus  cum  mortuam  susci- 
tasset  ut  fidem  faceret  resurrectioiiis  ait :  Date  UU 
quod  manducet  {Marc.  5.  43).  Gum  igitur  audis  eum 
praebuiSM  seipsum  vivum  per  dies  quadraginta  ilils 
apparentem,  et  cum  illis  vescentem,  causam  mandu- 
caUonis  cognosce,  non  quod  cibo  niinirum  indigeret, 
iilom  manducasse,  sed  quod  discipulorum  mederi 
TeUet  imbecillitaU,  unde  prodigia  et  signa  apostolo- 
xum  liquet  maximam  resurrecUonis  demonstraiionem 
exsUtisse.  Quapropter  ait  ipse  quoque,  Amen ,  ameit, 
dico  vobi$  ,  Qui  credit  in  me,  opera^  qws  ego  facio. 
et  ipse  fadet^  et  majora  horum  faciet  (Joan.  i4.  i2). 
Nam  quoniam  crux  cum  intervenisset,  plurimos  scan- 
daliiaverat,  idcirco  pluribus  illi  miraculis  opus  fuit. 
Alioqui  enim  si,  cum  obiisset  Ghristus,  mortepraepe- 
dilus  mansisset,  et  sepultus,  neque  resurrexisset,  ut 
aiunt  Judaei,  neque  in  caelum  ascendisset,  non  solum 
majora  postea  fieri  miracula  post  crucem  non  opor- 
tuissety  verum  etiam  ea,  quae  prius  facta  fuerant, 
opus  foisset  exsUngui.  Hic  mihi  diligenier  attendite  : 
indubitatse  qoippe  resorrecUonis  demonstraUonem 
conUnent  liaec  qo»  dicimos  :  qoamobrem  eademrur* 
sus  eioquar. 

Cur  post  Pa$nonem  miracuta  majora.  —  Signa  fecit 
antea  Ghristus,  mortuos  suscitavit,  leprosos  munda- 
vit,  daemones  ejecil,  crucifixus  cst  deinde,  atque,  ut 
dicunt  scelesU  Judaei,  non  resurrexit  a  moriuis.  Quid 
jgitur  iilis  dicemus?  Hoc  nimiruui,  Si  non  resurrexit, 
quomodo  postea  In  nomine  ipsius  mnjora  facta  sunt 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  10« 

signa?  NuIIus  enim  ex  vivis  cmn  obiisset,  majora 
post  obitum  signa  fecit :  at  hic  majora  et  modo  es 
natura  fuerunt  qux  conseqiiuia  sunt  miracula.  Siqui- 
dem  natura  fuere  majora,  cum  GhrisU  umbra  num- 
quam  moriuos  suscitarit :  at  apostolorum  umbra  ta- 
lia  multa  perfecit.  Modo  vero  majora  fuere  signa, 
quod  lum  quidem  ipse  imperans  miracula  ederet : 
post  passionem  auiem  servi  ejus  aogusto  et  sancto 
ejus  nomine  adbibito  majora  ei  sublimiora  peragerent, 
ut  amplius  et  gloriosius  virtus  ipsius  effulgeret.  MUlto 
quippe  majus  fuit  alterum  nomen  ipsius  usurpantem 
talia  miracula  patrare,  quam  ipsum  imperantcm.  Yi- 
des  et  natura  et  modo  roajora  fuisse  aposlolorum  si- 
gna,  dilecUssime,  qu»  GhrisU  resurrecUonem  seqoota 
sunt  ?  Uaque  resurrecUonis  indubitaia  est  demonstra- 
tio.  Nam,  ui  ante  dixi ,  et  iterum  dicam,  si  mortem 
obiisset  Ghrisius,  etnon  resurrcxisset,  signa  eiiam 
interire  oporuiisset  ac  deleri :  jam  vero  non  modo  de- 
leta  non  sont  sed  et  illustriora  4einde  aujue  cele- 
briora  sunt  facta.  Si  enim  Ghristus  non  resurrcxis- 
sel ,  numquam  alii  ejus  in  nomine  talia  signa  fecls- 
sent.  Eadcm  quippe  virtus  et  ante  passionem  ei  post 
passionem  edebat  miracula  :  ac  primum  quidem  per 
se,  deinde  vero  per  discipulos  :  ot  autem  evidentior 
et  gloriostor  fierei  resurrecUonis  probaUo,  majora 
post  crucem  fiebant,  et  sublimiora  prodigia.  Uiide 
vero  constat,  dieet  infideiis,  ediu  lum  fuisse  signa  ? 
Unde,  quaeso  ,  crucifixum  Ghristum  fuisse  constat? 
Ex  sacris  Lilteris,  inqoam.  Nam  et  signa  tom  fuisse 
facta  et  crucifixum  fuisse  Ghristum,  ex  $«icris  Litteris 
constat.  IIlx  enim  et  haec  et  illa  narrant.  Quod  si  tu 
noster  adversarius  dicas  apostolos  sigua  non  fecisse, 
majorem  ipsorum  oslendis  vlrtutem,  et  gratiam  divi- 
nam,  quod  absque  signis  tantum  orbem  terrarum  po- 
tuerint  ad  pictatem  traducere.  Hoc  enim  maximum 
esl  et  inusitatum  miraculum,  cuni  pauperes  atque  men- 
dici,  abjecti,  iliiteraU,  imperiti,  viles,  et  numero 
duodecim  tot  urbes,  gentes,  populos,  regcs,  tyraniios, 
philosophos,  oratores,  et  totam  propemodum  terram 
absque  signis  potoerint  ad  sepertrahere.  An  veroco- 
pis  cUam  nunc  fieri  signa  cernere?  Tibi  ego  illa  et 
majora  prioribus  ostendam,  non  unum  mortuum  sus- 
citatum,  non  visum  unicxco  restitutum,  sed  discos- 
sas  erroristenebras,  quae  totam  terram  occupaverant : 
non  leprosum  unum  mundatum,  sed  tot  genles,  quas 
peccaii  leprain  absterserunt,  ac  per  iavacrum  rege- 
neraUonis  mundaUe  suni.  Quod  signum  majus  his 
quaeris,  mi  homo,  cum  tanum  et  tam  repente  factam 
mutaUoncm  conspicias? 

8.  Pide  sola  cernitur  Deu$.  Peim$  quomodo  eruci' 
fixus  fuerit.  —  Vin*  tu  inteliigere,  quo  taudem  pacto 
visum  universo  terrarum  orbi  resUtuerlt  Ghrlsius  ? 
Anica  lignum  et  lapidem  non  exisUmabant  homiiies 
lignum  el  lapidcm  esse,  verum  res  sensus  expertes 
deos  vocabant,  adeo  excaecaU  erant :  jara  vero  quid 
lignum  sit,  quidve  lapis  noverunl;  qm*d  sit  Deuscre- 
diderunl.  Sola  quippe  fide  immortalis  ac  beala  illa 
naiura  spectatur.  Visne  aliud  quoquc  resurrecUoniB 
signum  intueri  ?  £x  ipsa  discipulorum  menie  som* 


109 


GURINP£NT£G. 


ptmn  illad  quoqae  majas  iridebis  posl  resurrecUo- 

nem  affulsisse.  Siquidem  in  confesso  est  apud  omnes 

eum»  qui  erga  viveniem  bominem  beneyole  sit  alle« 

ctus,  ipso  mortuo  forlasse  ne  qnidem  ejus  meminlsse : 

qui  vero  malo  affectus  sit  erga  illom  »  dum  viverety . 

et  superslitem  deseruerit,  multo  magis  immemorem 

defuncti  futurum.  Quo  fit,  ut  nemo  qui  amicum  ma- 

gistmmve  superstiiem  reliquerit  ac  desenierit,  vita 

functum  plurimi  faciat,  ac  tum  praecipue ,  eum  pro- 

pler  exbibitam  in  eum  benevoleniiam  mille  pericula 

sibi  viderit  irominere.  Ecce  tamen  illud  quod  nulli 

accidit,  in  Gbristo  et  disclpulis  evenit,  et  qui  viven- 

tem  iilum  negaveraot  ac  deseruerant»  et  comprehen- 

sum  reliquerant ,  et  aufugerant,  post  innnmera  ilia 

opprobria,  et  crucem,  tanti  eum  fecerunt,  ut  pro  ip* 

siits  confessione  ac  flde  animas  etiam  suas  exponerent. 

Eoimvero  si  mortuus  fuisset  GUristus»  neqoe  resur- 

rexissei,  qui  fieri  potuisset,  ut  qui,  dum  superstes 

esset,  ob  periculum  imminens  fugerant,  eo  jam  vila 

fuhcto,  propter  illum  mille  periculis  seipsos  objice- 

rent?  Ac  caeteri  quidem  omnes  fugeruot,  Petrus  vero 

eiiam  cum  juramento  ter  illum  negavit,  et  qui  ter  ii- 

lum  cam  juramento  negaverat,  et  vilis  ancillols  fue- 

rat  timore  perculsos,  posteaqoam  obierat,  noliis  rebos 

ipsis  volens  fidem  facere  se  suscitatum  illum  a  mor- 

iuis  vidisse,  slc  repento  mutatusest,  ut  integrum  po- 

pulum  aspernaretur,  et  in  roedium  Judaeorum  tbea- 

irum  prosiliret,  diceretqae  illam  qui  crucifiius  fuerat 

ac  sepultus,  a  mortuis  die  tertia,  surrexisse  atque  in 

cxios  ascendisse,  neque  se  mali  qaidquam  reformi- 

darc.  Uiide  igitnr  factum  erat,  ot  adeo  confidens  es- 

sei  ?  Non  aliunde  saiie,  quam  ex  eo  quod  de  resurre* 

ciione  certior  factus  esset  Guro  enim  illum  vidisset, 

atque  alloquutus  esset,  deque  rebus  futuris  verba  fa- 

cientcm  audiisset,  bac  de  causa  tamquam  in  gratiam 

hominis  jam  viventis  perictJum  adiret ,  ita  se  malis 

cmnibus  objiciebat,  utpote  qui  majori  virtute  corro- 

boratus  esset  confidentiaque  majori,  sic  ut  pro  ipso 

roortem  oppeteret,  etcruci  capitein  terramverso 

alTigeretur.  Gum  ergo  majora  fieri  signa  videris,  et 

discipulos  majori  eum  benevolentia  esse  complexos, 

qui  prltts  eum  deseruerant,  et  majorem  ficTociam  pne 

te  ferre,  omni  ex  parte  illustriorem  renim  factam  esse 

nmlationem,  omniaque  tutiori  ac  jucondiori  esse  in 

statu  collocata,  lum  ipso  renim  expcrimento  co- 

gnosce,  res  Ghristi  non  esse  mortis  finibus  circum- 

clusas,  sed  resurrectionem  illi  succcssisse,  ac  vivere, 

supersliiemque  perpetuo  crucifixum  manere  Deum 

immutabiiem  et  immortalem.  Neqiie  enim  discipuli, 

nisi  resurrexisset  ac   viverei,  roajora  posiea  mira- 

cula  patrassent,  quam  qux  crucem  praecesserant. 

Nam  tum  temporis  etiam  discipuli  reliquerunt  eam  : 

jam  vero  tolus  ad.illum  orbis  terrarum  accurrit ,  ne- 

quc  Petrus  solum  ,  sed  et  mille  alii ,  ac  muUo  plures 

post  Petrum ,  ex  illis  qoi  illum  mihinie  viderunt , 

animas  pro  illo  suas  exposuemnt,  caplte  truncali 

sunt ,  et  innumera  sunt  mala  perjiessi ,  ut  inlegra  et 

illxsa  ipsiusconfessioiie  possentex  hac  vita  discedere. 

Quoi^odo  ergo  is  qui  mortuus  erat  et  sepulcro  con- 


AGTA,  ETC.  IN  PRINCIP.  AGTORUM.  IV.  ||o 

clusus ,  ut  tu  dtcis ,  o  Jud»e ,  in  omnibns  qui  se- 

quuti  sunt  illos  Untam  vim  exhibuit  Untamque  virtu- 

tem  ,  ut  eis  persuaderet ,  solum  illum  ut  adorarent , 

omniaque  sustinere  ac  perpeti  mallent ,  qaam  soam 

in  illum  fidem  amittere?  Vides  In  omnibus  certam 

resurrectionis  comprobationem  elucere ,  cum  ex  si- 

gnis  qoae  tum  facta  snnt ,  quseque  nunc  fiunt ,  tnm  ex 

discipulorum  benevolentia ,  qui  tiim  vlvebant ,  et  qni 

nunc  vivunt ,  tum  ex  periculis  in  qaibas  semper  fide- 

les  versabaniur?  Visne  etiamnum  hostes  cemere 

potentiam  ac  virtutem  ejus  pertimescere ,  ac  mulio 

amplios  post  crucem  aestuare  ?  Audi  sane  pnidenier » 

qoid  de  his  scriptum  sit.  Cum  emm  viderent ,  inquit 

Scriptura,  Judm  Petri  in  loquendo  Hberlatem^  H 

Joanme^  lOque  ummadverterent  Aomines  «f/os  Uterarum 

rudee  et  imperitoe  eue^  nurabantur  (  Acl.  4.  t5  ),  et 

metuefoant  non  quod  literas  nescirent ,  sed  quud  cum 

illlterati  essent  omnes  sapientes  vincerent ,  Cumque 

hominem  cemerent ,  qui  eanatut  erat ,  nihil  fioterttnt 

eontradicere  ( Ibid,  v.  14 ),  Umetsi  antea  conlradice- 

bant  cum  signa  fieri  viderent.  Gur  igltor  tum  minime 

contradicebanl?  Cohibebat  illoram  linguam  virtua 

invisibilis  crucifixl :  iile  os  eorum  obiurabat ,  ille 

libertatem  in  diceiido  compescebat  :  propterea  sia- 

bant ,  neque  polerant  conlradicere.  Gum  autem  veriMi 

etiam  protulerunt ,  vide  quo  pacto  metum  suum  fa- 

teantur.  Vuttie ,  inqaiunl ,  indueere  euper  no$  eangui-- 

nem  hominie  ietiue  ( i6.  5.  28 )?  Al  enim  si  uudus 

bomo  esty  cur  cjus  sanguinem  pertimescis?  quani 

multos  prophetas  occidisli ,  quam  moltos  justos  jtigu- 

lasti ,  Jodaee ,  nec  ullius  illorum  sanguinem  reformi- 

dasii?  car  igitur  hic  reformidas?  Vere  conscienliam 

terrebal  illorum  cniciflxas ,  suamque  formidinem 

eumocculure  non  possent,  vel  etiam  inviti  soam 

coram  inimicis  imbecilliutem  fatentur.  Ac  dum  illum 

quidem  crocifigerent ,  clamabanl  Acentes ,  Sanguie 

eju$  xuper  no$ ,  et  euper  fiiio$ no$tro$  (Matth.  27.  25 ); 

adeo  sanguinem  ejus  spernebant.  Post  passioncm  au- 

tem  com  effalgentem  illiuo  virtutem  intuenlur  ,  per- 

timescant  el  sestuant,  dicuntque  :  Vulti$  inducere 

eangmnem  hominie  i$tiu$  tuper  no$  f  At  enim  si  sedu- 

ctor  erat ,  el  adversarius  Dei ,  proot  dicitis ,  scelest. 

Judxi ,  qiiam  ob  causam  sanguinem  ipslus  tinietis  ? 

Etenim  si  Ulis  erat ,  illius  etiam  fuerai  caede  glorian- 

dum.  Sed  quoniam  talis  non  erat ,  idcirfo  tremunt. 

9.  Vides  undique  el  inimicos  aesluare  ac  timere  ? 

vidcs  illorum  anxietatem  ?  Grudfixi  quoqae  benigni- 

tatem  cognosce.  Siquidem  illi  quidem  dicebant :  San- 

gui$  eju$  $uper  no$ ,  et  euper  filio$  no$tro$  (  Matth.  27. 

25  ) :  Christus  autem  non  iu  fecit ;  verum  suppli- 

cans  Palri  ait ,  Pater  ,  dimitte  Hli$ :  non  enim  $ciuntj 

quid  faciunt  (  Luc.  23.  34 ).  Si  enim  super  illos  san- 

guis  ruissel ,  et  super  filios  iliorum ,  nequaquam  ex 

illoruni  filiis  delecti  essent  apostoli  :  nequaquam  ter 

roille  simul  credidissent ,  neque  quinquies  mille.  Vi- 

dcs  ut  illi  quidem  crudeles  ac  saevi  cum  in  suos  libe- 

ros  essent ,  ipsam  etiam  naturam  aboegarint ,  Dctis 

autem  palres  omnes  superaverit  benigniute » ac  filios 

majori  quai»  malres  fuerit  amore  complexus  ?  San* 


111  8.  J0ANN18  CHUV80STOMI  AliCHIEP.  CONSTXNTINOP. 


112 


gois  eiiiiii  «jas  siiper  lllos  et  super  illoriim  filios  fnil ; 
super  fiQos  vero  iion  oinnes  ,  sed  super  illos  tanium,  . 
qui  paiemam  impietalem  el  iniqnitatem  imilali  sunt, 
«t  quotquot  illis  filii  fuenint  non  secundum  natur» 
snceesBioneni ,  sed  secundum  yoluntatis  insaniam , 
hi  soli  malis  facti  suht  obnoxii. 

Jeru$alm  qtumdo  exeisa,  —  Tu  vero  mihi  bonila- 
tem  ac  benignitatem  Dei  aliunde  qiioque  considera. 
r<Ion  enim  staiim  illis  supplicium  ac  popnam  iniulit, 
sed  quadraginta  et  plures  elabi  posi  passioncm  annos 
sivit,  Siquidem  Salvator  ipse  Tiberio  imperanie  cruci 
affixus  est :  at  iilorum  civftas  imperantibus  Vespa- 
siano  ac  Tilo  capta  est.  Gur  igilur  consetjuens  tempus 
omisit?  Yotuit  tllis  spaiium  ad  poeniteniiam  agendam 
pr9el)ere,  ut  peccaia  deponereni,  ut  crimina  a  se  de- 
pellerent.  Postfjuam  auiem  lemporis  spaiium  ad  poe- 
nitentiam   praestitutnin    babentes   immedicabili    se 
laborare  morbo  prae  se  tulerunt,  tum  demum  su;>pli- 
ciuni  illis  ac  poenam  intulit ,  et  eversa  illorum  urbe 
per  universum  orbem  terrarum  eductos  illos  dispersit. 
Atque  hoc  benignitatis  ejus  upus  fuit.  Siquidem  illos 
dispersit,  ot  Christum,  quem  cruci  affixerant,  ubique 
terramm  cernerenl  adorari,  ut  cum  ab  omnibus 
adoratum  illum  ceraerent,  ejusque  virtuiem  percipe- 
rent,  summam  siiam  impietatem  agnoscerent,  eaque 
cogiiita  ad  veritatem  redirent.  Atque  ipsa  captivitas 
illis  deinde  doctrinae ,  ac  supplicium  admonilionis 
occasionem  afferebal  :  si  enim  in  regione  Jud^ae 
reniansissent ,  veraces  fuisse  propbetas  non  agnovis- 
sent.  Quid  enim  prophels  dicebant  ?  Poiiuta  a  me, 
£t  dabo  tib%  gente$  hereditatem  tuamy  et  po$se$^onem 
tuam  terminos  terres  ( Psat,  2.  8 ).  Itaque  illos  egredi 
oportuit  ad  terrae  terminos,  ut  propriis  oculis  cerne- 
reiit  a  Cbristo  terrae  terminos  possideri.  Rarsus  allus 
prophela  dicit :  Et  adorabunt  eum  ^nguli  e  hco  eua 
{Soph.  2. 11 ).  Ergo  illos  per  omnia  terrae  loca  di- 


spergi  oporluil,  ut  unuinquenique  aJorare  illiim  pro* 
priis  oculis  cernerent.  ttursus  nlius  dixit :  Replebiiur 
terra,  ut  cognoscal  Dominum,  sicut  aqua  multa  ad 
operiendum  maria  (Hab,  2.  i4).  In  oninem  igitur  ter- 
ram  ablre  illos  oporiuit,  ui  repletam  illam  cognitione 
Dominl  viderent ,  et  maria  ,  hoc  esi  spirituales  istas 
Ecclesias,  pietate  redundantia.  Propterea  ubique  ter- 
rarum  tnspersit  illos  Deus :  si  enim  in  Judo^a  resedis- 
sent ,  b:i:c  ignornssent.  Jam  vero  prophetas  veraces 
esse ,  alque  Ipsum  virtute  pollere  siiorum  oculorum 
experimento  vult  ipsos  cognoscere  :  ut ,  si  quidem 
probi  gratique  fuerinl ,  ad  veritatem  per  isia  dedu- 
cantur  :  sin  autem  iii  impietate  perseverent,  nuliam 
habeant  in  tremenda  die  judicii  exctisalioncm.  Pro- 
ptcrea  per  universum  orbem  terrarum  illos  dispersit» 
ut  et  nos  quidpiam  inde  lucri  decerpamus ,  hoc  est, 
diim  prolatas  illas  de  illorum  dispersione  praedictio- 
ncs,  deque  Jerosolymorum  eversione  cernimus,  quas 
el  Daniel,  dum  abominationis  desolationis  nientloiiem 
facit  (  Dan,  9.  27 ) ,  et  Malachlas  dum  ait :  Quia  ei  %n 
vobis  ctaudeniur  janum  (  Mat.  1. 10  ) ,  et  Dayid,  et 
Isaias;  et  alii  prophelae  multi  de  his  praedixerunt ,  nt 
videntes  eos  qui  Dominum  tot  injuriis  affecerant,  ita 
fuisse  punitos,  patria  libertate  privatos  et  suis  omni- 
bus  legibus  ac  paternis  traditionibiis  ,  virtutem  ejui 
agnoscamus,  quae  illa  praedixit  atque  perfecit ,  atque 
inimici  quidem  ex  nostris  bonis  potentiam  illius  in- 
telligant,  nos  aulem  ex  supplicio  de  illis  sumpto  im- 
mensam  cjus  benignitatem  ac  potentiam  agnoscamus, 
nec  unquam  illum  gloriflcare  desinamus ,  ut  et  sein- 
piterna  atque  ineffabilia  bona  consequamur,  graiia  et 
benignitate  Domini  nostri  Jesu  Christi,  cum  quo  Patri 
gloria ,  una  cum  sanclo  et  vivifico  Spintu ,  tionor  et 
imperium,  nanc  et  semper,  et  in  saecula  sasculoram. 
Amen. 


nOBIITIJBI 

AD  HOMILIAM  IN  ILLUD, 

SADLUS  ADTEM  ADHDC  SPIRANS  MiNAS  £T  CJIDEM,  ET  iN  RELJIQDAS   DE  MUTATIONE  NO-- 

MINDM. 


Hific  concionatus  est  Chrysostomus  post  quartam 
habitam  in  inscripiionem  Aclorum  homiliam.  Id  vero 
liquet  ex  iis  quae  num.  5  dicuntur  :  ubi  etiam  hujus 
concionis  argunieiitum  declaralur  his  verbis  :  Tolum 
tgiiwr  debitum  inscriptionis  vobis  persolvimus ,  inscri- 
piionis^  inquam,  Actorum  aposlolicorum  :  ul  igitur 
iniiium  Ubri  attingeremus^  ordo  eaagebat^  m  doceremu$^ 
quid  hoc  $ibi  velii.  Primum  quidem  sermonem  feci- 
mus  de  omnibus,  o  Theophile,  quse  coepit  Jesus  facere 
ac  docere.  Verumiamen  non  sinit  Pautus^  ut  hanc 
seriem  ordinis  sequar ,  $ed  ad  $e  suaque  recte  facia 
linguam  nostram  invitat.  Cupio  namque  videre  illum 
iMroduetum  Damascum ,  non  ferrea  catena ,  sed  domi- 
mca  voce  vinctum.  Hic  vides  post  Homilias  in  princi- 
piam  Actorum  iustiiutam  concionem :  vides  item  ejus 


argumentum.  Habitam  ilem  hanc  de  qua  nunc  agi- 
mus,  antequam  tcmpus  paschale  dilaberetur,  aperte 
narrat  num.4  :  Nd9h  tt,  dum  $olam  vobi$,  ait,  inscri' 
ptionem  tegimus  et  enarramus ,  diiiiidlum  solemnitatis 
,consuinp$imus^  si  ab  exordio  iniiio  facto  in  ipsum  tibri 
pelagu$  oraiionem  immiltere  coepissemus^  quanium^ 
quceso ,  temporis  impendissemus  ,  ui  ad  illas  de  Paulo 
narrationes  perveniremus  ?  Et  poslea  numero  quiiito 
non  obscure  significal  iliam  homilinm,  quae  nulla  in- 
tennedia  pra^cesserat,  esse  quarlam  In  principium 
Aclorum ,  in  qua  quseritur  cur  Acu  At>ostoIorum  in 
Pentecoste  legantur.  Hic  namquc  sanclus  doctor  talia 
fatur  :  Nonne  in  priore  vobis  cottecla  dicebam  ea  mira- 
cutUj  Quos  crucem  sequuta  suni ,  tts  majora  quce  ipsam 
prcecesserani  exsUtis$e  f  Nonne  id  o$tendi  vobie  et  es 


Ui 


IN  ILLUD,  SAtlLtlS  ADHUC  SPIRANS.  DE  HUTATIQNB  NOHlNUlif.L 


Itl 


miracuHs  ei  ex  dtscipulorum  benevvtenlid ;  el  quo  paclo 
aniea  quidem  Christus  imperans  mortuos  suscitabat^ 
posiea  vero  servorum  ejus  umbra  idip^um  pr<B$tabat,  etc. 
qu^  dmni^  diserie  narrandir  ih  illa  quarta  homilisi 
Ih  principium  Aclorum  num.  7.  Bsbc  igidir  homiliat 
qnarlam  illam  in  principium  Actorum  procul  dublrf 
^equitur.  Oui  vero  fuerint  illi  priestdes,  qui  tum  Iri 
liac ,  tum  in  seqnenti  homilia  memorantur ,  In  vit^t 
Chrysostomi  sub  exordio  bperum  adomata  disqnl- 
iltum  est. 

Die  insequentfe  post  habitam  Homiliahi  in  illud,  Pdu- 
.  tusautem  adhuc  spiiransminafuni^  etc.  illam  concioneni 
habuit ,  quae  inscribitur  l>e  nonnnum  mutalione.  Quod 
argumenium  ille  in  fine  prxcedentis  homiliae  coepe- 
rat,  hac  proposiia  quaestione,  cur  Paulo,  cur  Petro  j 
cur  aliis  in  Veleri  testamehto  mutatum  nomen  fue- 
rit.  Id  enim  ipse  narrat  niini.  2 :  Neque  enim,  ^it,  de 
rebus  iriviaiibus  quwslionem  habemus  hodie ,  sed  de  re^ 
quct  eo^pit  quidem  hesterno  die  proponi^  non  poluil  au- 
Utn  solutio  qumstionis  afferri,  propter  eorum  muUitudi' 
nem,  qum  fuerant  in  medium  prolaia,  Quid  illud  porro 
esl?  De  nominum  imposilione  quasslio  erat ^  qua  beus 
sanctis  imposuii.  Et  quibusdam  interpositis  :  PauH 
presclara  facinora  narrare  cupiebamuSf  jamque  htstorim 
aiiigeramus  exordium  ;  et  Ms  verbis  conceptum  iniiium 
narralionis  invenimus :  Saulus  autem  adhhc  spiranl 
minas  et  caedem  In  disciputos  Domini.  Coniinuo  tur» 
bavit  nos  immuiatio  nominis,  et  caBtera  de  noniinHih 
mutatione,  qnae  pluribus  ille  prosequitur;  ita  ut  Mt 
homilia  sit  ceu  complemenluin  prnecedcntis. 

Hanc  homitiam  sequutus  est  sermo  ille ,  qui  post 
Homilias  in  Genesim  nonus  numeratuf :  ubi  duoe  III», 
de  quibus  jamjam  egimus,  homiliae  diserle  memoran- 
tur,  et  de  mutatlone  nominis  Abrahc-c,  deque  alibruth 
nominum  propriorum,  quae  in  Veteri  TestamentO 
sunt,  significatione  iractatur.  tn  hoc  ^ermohe  perinde 
atqne  in  praeced^ntibus  homillis,  Ibngo  proceihio  ushs 
C8t  Chrysostdmus.  HiiiC  querel»  |K)puli  Antiochenl , 


biiic  repreliensiunes  in  Chrjftostonium ,  ob  niniiam 
nempe  pi^ooemiorum  prolixitatem.  Ciijtid  querimonict^ 
octaslohe  paucls  elap^i^  diebttd  illam  d6  ferendift  re- 
preh^nsionibus  horoillam  habuit,  quam  libs  ift  derid 
ttomiliairum  de  noniiiium  hihtatione  poniihus;  qulif 
ipsa ,  licet  in  prius  editls  dlstracta  clt  procol  ab  iilili 
(>osita,  sese  prodit  hoc  oirdikie  (^onendam  esfte ;  nnm: 
S,  bis  verbis  :  De  Paulo  auiem  Urmo  Hohis  ituper  eraii 
quando  de  non^nibus  disHrebamus ,  queerebamuipie  mn^ 
aliquimdoSaulus;  poitea  vero  PauinitoediuM  fkeriL  iwU 
vero  di^essi  sumus  ad  veterehi  MsMoiti,  Mileifiil  fMi 
Homind  hdbuerani;  examiHaivimus.  Per|it  etlatn  id  hM 
iioiicione,  ac  dlsqiilHt  cnr  Pinlb  itotrieit  maUlnn  slti 
tt  cnr  non  statim  ab  ejns  converslone,  8«d  ndH  ino<- 
dico  post  illam  (empore  sit  mutatum. 
'  Uanc  aliquanto  interposito  tempore  eieepil  Bomi^ 
lia  in  illod,  Pdutusyoealus,  \n  cdjtts  medlo  iden  Ipsua 
bmglt  argumentum,  et  trto  priorfes  bomilias  comroemo- 
rat,  liis  verbis :  Num^  sirecordaimni,  iresiniegratdie$  da 
soto  hocnominediuenttssetheMeiiis^dumeausasafenem^ 
ob  quas  euin  SautiU  anten  voearetur^  Pautus  ddnde  «o- 
tatus  esi^  et  quitm  ob  fein  non  siaHm  ad  fidekt  cmter^ 
sus  hanc  appetta^nem  decepii^  eed  ad  nmttum  temjme 
^omen  retmuit,  quodltU  pareHiee  impoeuerofktfQwbm 
tres  hasco  prlorea  de  lioiniiltiin  tnuutione  homilias 
Ita  diserte  commemorAl ,  ut  nulla  sapersit  adversum 
suspicandi  caosa.  Hs  porro  qiiatiior  homillae  in  prius 
editiflkmisei*e  distractae»  et  ut  Ita  diearo  dissipate 
(rant,  nt  hon  mi\  ingenti  labore  posset  oardm  serleo 
internoscl,  qnemadmodom  et  praeeedentes  aliae  quii- 
tuor  ih  Actorum  ihscriptionero ;  qoanto  aatem  Id 
lectorom  dispendio  acclderit,  norant  lii  qal  toI  pri- 
ihoribos  l&brls  rem  ecdeiiasUcam  Utenrlani  attigo- 
hint. 

Primae ,  secondae  l»t  qaart»  homiliae  inierpretatlo 
Latina  est  Frhntonift  DtlCJel,  ierU«yero  horoiliae  no- 
vam  paravimus,  qtila  vetoa  iiia  incerti  veraio  noa 
accuraia  erat. 


CCMf  tECTVS  lesSfiT  ILLS  tSxtCS  ^  8it7LU8  AtTn  ADHUG  SPIRAN^  milAI  BT  GiBDBll,  GDX  BX- 
SPRCTAHBliT  OMNES  iIoMILIAU  iS  PRINCIPlClf  CAP.  9  AGTORClf  ttABBNOAXy  BT  QUOD  HBOUB-- 
RECTIONIS  DEMONSTRATIO  8IT  PAULI  TOGATIO. 


I.  Homiuee  non  nmt ,  qui  Dd  verbum  spenmni^  — 
llaeocine  soni  ferenda  ?  bfleccine  aant  loieranda  ?  Sin- 
golis  diebus  eorom  nnmeras  nobis  inminoitar,  qui 
colleciis  intersunt :  et  plena  quldem  est  bominom  ci- 
viias,  at  tecl^sia  esi  hominibos  vaeiia  :  ptenuDi 
quidem  eal  foram,  et  iheatra,el  portieus:  domos 
antein  Dei  deserta  esl:imo  vero»  si  verum  di- 
cendum  est,  destitnta  est  bominibus  civitas,  et 
plcna  hominuih  est  ecclesia.  Siquidem  homlnes  ap- 
pellandi  sont ,  non  qni  in  foro  ^  sed  vos  qai  in  eccle* 
sia  versamitti :  non  illi  socordeSf  sed  vos  diiigentes : 
non  illi,  qoi  res  saeculares  ad  stuporeqn  usque  miran- 
tur,  sed  vos  qai  tpirilualia  praefertis  s»cuiarib06. 
Noit  eniro  si  qais  hominis  corpus  ac  vocem  babeat, 
ideirco  esl  hono :  sed  si  quis  hominis  animam  el 


affectionem  animae  habeat.  Porrq  humanae  anima 
tale  nullom  esl  judicium,  quam  si  divinorum  eloquib- 
ram  amore  ducatur  :  quemadniodum  belluinae  ac  ra« 
tionis  experUs  animx  signum  et  argumentum  tale 
nullum  est ,  ac  si  eloquia  divina  cootemnat.  Yih*  tii 
inlelligere,  quam  vere  qni  divini  verbi  exposiiionem 
audire  negligunt,  per  hunc  contempium  homines  esse 
4esinant ,  et  ipsa  sua  naliva  nobilitate  se  spolient  f 
Non  mcum  vobis  sernionem  proferam,  sed  prophelt- 
cam  vocem  proferam,  quae  sontenliam  meam  condr- 
mei ,  ut  videatis  eos  qui  spiritualium  sermonuni 
amanles  non  sunl ;  ne  bomines  quidem  esse  posse ; 
ut  civitatem  liominibus  deserum  nobis  esse  videatis. 
Nam  Isaias  qui  sublimiiate  vocis  aliis  ameccllit,  qol 
mirabiiiam  illarum  spectator  visionum  fuif ,  cui  < 


115  S.  JOANNIS  GHRTSOSTOMl 

cessttm  esly  ut  cum  adhuc  esset  carne  circamdatus  , 
Serapbinos  videret ,  qui  myslicum  illum  conccntum 
audivit,  is  cum  in  urbem  Judaeorum  metropolim  ho- 
minibus  refertam  ingressus  esset ,  Jcrosolyma  nimi- 
nm^atquein  medio  foro  consiitisset,  cum  toto  populo 
clrcumseptus  esset,  cum  significare  vellet  non  bomi- 
aem  esse,  qui  propbeticos  sermones  nonaudiret» 
clamans  dicebat ,  Veni ,  et  non  erai  homo  :  vocavi ,  et 
noti  erat  qui  obediret  {ImL  50. 2).  Atque  ut  hoc  esse 
dictum  intelligas  non  ob  raritaiem  eorum ,  qui  ades« 
sent»  Terum  ob  eorum  socordiam  qui  audirent,  post- 
quam  dixit ,  Veni ,  et  non  erat  homo »  subjunxit ,  Et 
mm  erai  qui  obediret,  Itaque  aderant  illi  quidem ,  sed 
adesse  non  censebantur»  quandoquidem  prophetam 
non  audiebant :  propterea  ,  quandoquidem  venit ,  et 
non  erat  homo  :  vocavit ,  et  non  erat  qui  obediret , 
orationem  adelementa  convertit,  etait :  Audi^  cwlum^ 
4t  auriinu  perdpe,  terra  {Id.  1. 2).  Nam  equidem  ad 
homines,  inquit,  missus  fueram ,  ad  homines  ratione 
ac  roente  praeditos  :  quando  auiem  neque  ratione, 
•neque  sensu  praediti  suntisti,  propterea  destitutii 
»mm  alloquor  elementa»  in  reprehensionem  eorum , 
ffi  eam  honorati  sensu  fuissent ,  tamen  bonore  illo 
mtm  uiuntur.  Sic  etiam  alter  propheta  dixit  Jeremias. 
/Siquidem  iile  quoque  in  medio  Judaeorum  coetu  ciim 
stetisset,  in  eadem  illa  urbe,  quasi  nuUus  adesset»  ita 
damabat :  Ad  quem  loquar^  et  contestabor  {Jer.  6. 10}  ? 
Quid  aia?  cum  tantam  videas  muliitudinem ,  qyxris , 
quem  alloquuturus  sis?  Quxroequidem,  inquit :  siqui- 
dem  multitado  corporum  est,  non  bominum  multitif- 

,  do  :corp9rum  est  inultitudo,  quae  auditu  non  poUent. 
Iddrco  etiam  adjecit :  IndrcumciuBtuni  aures  eorttm,  et 
auiUreikoHpoiiunt.  Yides  omnes  istos  eo  quodnon  au- 
diant,  homines  non  esse?  Ille  dixit :  Veni,  et  non  erat 
hamo  :  vocavi ,  et  non  erat  qui  obediret :  hic  dicit,  Ad 
quem  ioquar  et  conteitabor?  indrcumcisw  siml  aures 
eorum^  et  audire  non  possunt,  Quod  si  eos  qui  ad- 
etant ,  propterea  quod  diligenter  ad  ea  quse  diceban- 
tnr  non  attendebant,  ne  bomines  quidem  esse  dicunt 
propbet»  :  quid  dicemus  nos  de  iliis  qui  non  modo 
non  auditint ,  sed  ne  ingredi  quidem  baec  vestibula 
sacra  dignantur,  dc  illis  qui  extra  sacrum  hunc  gre- 
gem  vagantur,  qui  procul  ab  aedibus  istis  maternis  in 
triviis  et  angiportis  tamquam  insolentes  ac  socordes 
quidaro  pueruli  versantur?Nam  et  illi,  cum  pater- 
nam  domum  deseruerint,  alicubi  foris  oberrant,  et 
totos  dies  in  ludis  puerilibus  transigunt :  quam  ob 
causam  et  liberute,  ac  saepenumero  vita  pnernli  ta- 
les  privantur.  Nam  cum  in  manus  plagiariorum  aut 
praedonum  inciderint,  saepe  morte  negligentiae  suae 

.  pcenas  luunt.  Siquidem  arreptis  ipsi^  cum  aurea  orna- 
menta  sustulerint  illi,  aut  fluminum  undis  suflbcant , 
aut  si  quid  mitius  de  illis  statuerint ,  in  longinquam 
illos  regionem  abductos  ac  servituti  addictos  diven- 
dunt.  Idem  istis  eiiam  accidit.  Cum  enim  longe  a  pa- 
terna  doino  et  bujus  templi  frequentationc  aberrarint» 
in  haereticoruip  ora  incidunt ,  et  in  linguas  bostium 
yeritatis  :  lum  illi  cum  lamquam  plagiarii  quidam 
ipsos  invaserint,  et  aureo  fidei  ornatu  spoliarint» 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  f  |6 

conresiim  eos  non  in  flumeu  projectos,  sed  ia  torbida 
dogmata  foetoris  sui  demersos  enecant. 

2.  Vesirarum  hoc  partium  fuerit,  saluti  fratrum 
consulere,  atque  ad  nos  illos  rcducere,  licet  resistant» 
licet  reclament,  licet  lamentenlur.  Puerilis  est  animi 
contentio  ista  et  negligeniia.  Yos  vero  imperfectam 
adhuc  atque  ita  misere  afflectam  ipsorum  animam 
corrigiie;   vestri  muneris  est,  ut  illis  persuadea- 
tis ,  ut  homines  flant.  Nam  quemadmodum  enm , 
qui  bumana   aversetur  alimenta,  et  cum  pecudi- 
bus  spinis  herbisque  pascatur,  hominem  esse  mi- 
niine  dicemus :  slc  nimirum  eum,  qui  veram  et  animae 
convenientem  humanae  escam  oderit,  quae  ex  divinis 
constat  eloquiis,  in  saecularibus  autem  coetibus  ct 
omni  foeditate  redundantibus  circulis  resideat,  et  in- 
iquls  alatur  verbis,  hominem  appellare  minime  pos- 
sumus.  Siquidem  apud  nos  homo  est  non  is  tantum 
qui  pane  vescatur,  sed  qui  priusquam  uUo  cibo,  divi- 
nis  ac  spiritualibus  eloquiis  pei^fruatur.  lloc  autem 
hominem  esse,  disce  ex  bis  quae  Christus  efiatus  est : 
Non  in  solo  pane  vivet  homo ,  sed  in  omni  verbo ,  quod 
procedit  de  ore  DH  {Matth,  4.  4).  Itaque  duplex  vitn 
nostrae  est  alimentum ,  unum  deterius ,  alterum  vcro 
praestantius  :  et  hoc  praecipue  capessendum  est ,  ut 
et  animam  alere  possimus,  neque  fame  illam  torqueri 
sinamus.  In  vestra  igitur  potestate  situm  est,  ut  civi- 
tatem  nobis  hominum  plenam  efQciatis.  Quando  ergo 
destituta  est  hominibus  ampla  et  populosa  haec  civi- 
tas,  aequum  est  ut  patriae  vestrae  hanc  gratiam  et  mu- 
nificentiam  conferatis,  ut  transmissis  ad  eos  quae  hic 
didiceritis ,  fratrum  nobis  animos  reconcilietis.  Tuni 
enim  mensae  parlicipes  nos  fuisse  comprobamus,  iion 
cum  mensam  hudamus  tantum,  sed  cum  iis,  qui  ah- 
fuerint ,  cibariorum  quidpiam  lai^iri  possumus.  Hoc 
et  vos  nunc  agite ,  sicque  alterutrum  ex  his  duobus 
omnino  eveniet ,  ut  vel  illis  persuadeatis,  ad  nos  ut 
redeaut ,  vel  si  in  eadem  conlentione  perseverent , 
vestrae  lingu»  opera  nutriantur,  imo  vero  plane  re- 
vertantur.  Non  enim  potius  eligent  gratuita  benefi- 
centia  nutriri,  cnm  pro  suo  jure  possint  ipsi  bac  pa- 
tema  roensa  poiiri.  Sed  hoc  vos  facere ,  vel  fecisse , 
vel  esse  facturos  plane  confido  credoque ;  quando- 
quidem  frequenter  ad  haec  hortari  vos  non  destiti,  et 
vos  quoque  omni  scientia  repleti  estis ,  qui  et  alios 
admonere  possitis.  Jam  vero  teropus  est,  ut  nostram 
vobis  hanc  mensam  apponamus,  vilem  qaidem  ipsam 
ac  tenuem,  et  quae  roultam  pennriam  prae  se  ferat, 
sed  quae  optimo  tamen  clhi  condimento ,  alacritate 
anditorum,  instrucu  sit  ( Aom.  15.  i4).  Mensam  enim 
efllcit  jucundissimam  non  ciborum  sumptuositas  so« 
lum,  sed  eorum  etlam  qui  invitatl  fuerint  appetitus : 
sic  et  lauta  et  magniflca  mensa  Tilis  ac  tenuis  appa- 
rebit,  nisi  fame  pressi,  qui  adsunt,  ad  illam  accedant; 
.  sic  etiam  vilissumptuosa  censebitur,  si  famelicos  suos 
couvivas  acceperit.  Idque  cum  probe  nosset  alius 
qulspiam  ,  non  ex  natura  ciborum  ,  sed  ex  affecUi  ac 
dispositione  convivarum  de  mensanim  magnificeniia 
judicium  ferri,  his  verbis  utitur :  Antfita,  quain  tam- 
f  t7a(e  esi ,  [avis  iliudit :  animm  imtem  eqen^  etiam 


IN  ILLUD,  SAULUS  ADHUC  SPIR4NS.  DE  MUTATIONE  NOMINUM.  I. 


117 

ttmara  duUia  videntur  (Prov.  27. 7) :  non  quod  eornm 
qa»  appo8ita  suni ,  natara  mateiar,  sed  qaod  eorum 
affeclio,  qui  convivio  sunt  exoepti ,  sensum  decipiat. 
Quod  si  propter  convivarum  cupiditatem  amara  dulcia 
videntur,  multo  magis  ea  qu»  vilia  aunt,  sumptuosa 
videbuntdr.  Atqae  idclrco  nos  qiioque,  summa  licet 
inopia  pressi,  magnificos  convivatores  imiumur«  dum 
singulis  collectis  ad  nostram  vos  mensam  inviumus. 
Id  vero  facimus  non  nostris  opibus  fireti,  sed  quod  de 
vestra  auditione  confldamus. 

5.  Pauli  eonvern  cum  piue  ecmparaUo.  —  To- 
tnm  igitur  debitum  inscriptionis  vobis  persolvimus , 
inscriptionis ,  inquam ,  Actornm  apostolicorum.  Ut 
igitur  inilium  libri  altingeremus,  ordo  exigebal,  ac 
doceremuB,  quid  hoc  slbi  velit  :  Primum  qmdem 
germonem  fecimui  de  omniimi  ,  o  Theophile ,  qum 
caepit  Jetm  facere  ae  docere  (AcL  1. 1).  Yeramtamen 
non  sinit  Paulus  ut  hanc  seriem  ordinis  sequar, 
sed  ad  se  suaque  recle  llicta  lingaaro  nostram  In- 
vitat.  Cupio  namque  videire  illum  introdactum  Da- 
mascum  ,  non  ferrea  catena ,  sed  dominica  voce 
vinclum.  Cnpio  videre  piscatu  captum  piscem  huiic 
magnum,  qui  lotum  exxsiuans  mare  conlurbat ,  qui 
fluctns  innnmeros  adversus  Eccleslam  excitat.  Cu« 
pio  videre  ipsum  piscata  captum  hon  hamo,  sed 
verbis  Domini.  Nam  quemadmodum  in  snblimi  mpe 
considens  piscator ,  et  arundinem  attollens ,  hamum 
ab  alto  in  mare  demitiit :  sic  nimimm  et  Dominus 
Doster  spiritualem  exhibens  piscaturam  tamqnam  in 
sublimi  cxlorum  rupe  considens,  velut  hamo  quodam 
desuper  hac  voce  missa  cum  dixisset ,  Saule ,  SauUf 
quid  me  peruqueris  (AcL  9.  4)?  piscem  hunc  ingen* 
tem  piscalus  est.  Et  quod  in  pisce  coniiglt,  qiiem 
jnssa  Domiiii  piscatus  est  Petrus ,  hoc  et  in  islo  eve- 
nit.  Siquidem  hic  quoque  piscis  in  ore  staierem  ba- 
bcns  inventus  est ;  slaterem  quidem ,  sed  adulieri- 
niim  :  quippe  qui  zelum  haberet,  sed  non  secundum 
scientiam.  Propterea  cum  scientiam  illi  largitiis  esset 
Deus ,  probum  ilhim  nummum  reddidit :  et  quod  pi- 
scniu  captis  accidil  piscibus ,  hoc  et  in  isto  accidil. 
Nam  ut  illi  cuin  primum  extracti  e  roari  fuerint,  con- 
festim  cstci  fiunl :  sic  et  iste  confestlm  hamom  exce- 
pit,  ei  extractus  confestim  est  excaecatus  :  vemm  ex- 
cxcatio  hxc  effecit,  ut  totus  orbis  terraram  visum  reci- 
peret.  Hxc  igiiur  omnia  cupio  ceroere.  Nam  si  forle 
belium  nos  barbaricum  circumsideret,  et  in  aciem  dis- 
)>ositi  bosies  innumera  nobis  negotia  faces8erent,dein- 
de  barbarorum  exercitus  ductor ,  qui  machinis  nos  op- 
pngnaret  innumeris,  resque  nostras  omnes  contorba- 
ret,  et  lumultu  ac  periurbatione  compleret,  urbem  ip- 
san)  funditus  eversurum  se  minaretur,  et  igne  saooen- 
surum,  qui  servilatem  inlentaret,  confeslim  ablmpe' 
ratore  nostro  v;nclus  et  capiivus  in  urbem  introducere- 
tar,  nonnc  omnes  cum  niulieribus  et  puerulis  ad  spe- 
ctaculum  lllud  exsiliremas  ?  Quando  igitur  et  nunc  beN 
lum  esl  indictum,  dum  omnia  confundunl  turbantque 
Judaei,  et  multis  machinis  Ecclesiae  qnietem  ac  secu- 
ritatem  oppugnant ;  caput  autem  et.princeps  bostium 
cum  esset  Paulus,  qni  majora  quam  cieteri  faciebat,  . 


IIS 

ac  dicebat,  qui  cuncta  mtscebat  et  contarbabat ,  jam 
a  Doroino  noslro  Jesu  Christo  Imperatore  nostro  vin- 
ctus  est,  et  captivus  abdactos  qui  cuncta  sasque  de- 
que  vertebat ,  uon  ad  spectaculum  istud  egrediemur 
omnes,  ut  captivum  ipsum  duci  videamus?  Nam  et  an- 
geli  cum  e  caelis  ipsum  duci  capiivum  cemerent , 
exsaltabant :  non  qood  vlnctum  ceraerent  tantom  , 
sed  quia ,  quam  roultos  bomines  a  vincolis  expeditn- 
ras  esset ,  cogiiabant :  non  quod  roano  dad  specta- 
rent,  scd  quod  mente  versarent,  quaro  moltos  bomi- 
nes  in  cxlum  e  terris  injecta  mano  esset  introdoeta- 
ras.  Propterea  gaudebant,  non  qood  excscatum  vi- 
derent,  sed  quod  intelligerent,  quanios  esset  e  tene- 
bris  eductarus  :  Proficiscere  naroque,  inquit,  ad 
gentes,  et  a  tenebris  liberatos  in  regnum  eos  dilectio- 
nis  Chrisii  transferes.  Propterea  misso  exordio ,  ad 
mediuro  propero  iransiUre  :  nam  Paulns  et  in  Paalum 
amor  hunc  dare  salturo  nos  coegit.  Paulus  et  in  Pau- 
lom  amor.  Ignoscite  mihi  :  vel  potius,  nolite  igno- 
scero ,  sed  et  amorem  istom  smalamini.  Nam  is  qai 
torpi  amore  oorreptas  est ,  nierito  veniam  postulat : 
qui  vero  ejosmodi  amoro  flagrat ,  hac  cupidine  glo- 
rietur,  multosque  faciat  desiderii  istius  participes  et 
fainomeroscomparet  sibi  rivales.  Si  enim  fieri  posset 
ot  recU  via  pergentes,  et  ordine  progredlentes  prioit 
diceremos ,  et  ad  ea  qos  in  medio  sont  pervenire- 
mas ,  nequaquam  omisso  principio  confeslim  ad  me- 
dium  venissemus  :  sed  qooniam  post  Pentecosten  de- 
poni  libram  lex  patram  Jubet ,  et  una  com  fine  so- 
lemniialis  hujos  lectio  libri  terminatur ,  veritus  som, 
ne  dum  In  exponendis  prooerolis  occupamur  ei  immo- 
ramur ,  bistorisc  series  nos  prius  effugeret ,  qiiam  il- 
lam  possemus  altingero.  Idcirco  a  principio  narra* 
tionis  ad  alia  properans,  ei  prooemium  historiae  ttm- 
quam  a  posteriori  capitis  parte  prehensum  retinens , 
manero  vos  jossi,  et  in  principto  vis  sobsislere.  Post- 
^oam  enim  narrationis  caput  attigero ,  confidtnter 
deinceps  qoae  sequonlur,  qoamvis  festom  praeierierit, 
concia  percurram;  neque  vero  nos  accnsare  quis- 
qnam  poterit,  qood  intempestivam  narrationem  affe- 
ramus ,  cum  ordims  ipsios  necessitas  omnl  nos  in« 
tempesiivi  argumenti  accosatione  liberet :  quam  ob 
causam  a  procemlo  ad  medioro  osque  decurri.  Non 
enim  fleri  poluisse ,  si  recla  via  progressi  essemus , 
ut  ad  Paulooi  perveniromos ,  sed  lingoam  noslram 
prios  evasuram  foisse  libram ,  nobisque  fores  oocln- 
Bururo ,  ex  ipsius  prooBmii  expositioiie  demonslrabo, 
tametsi  jam  illud  re  ipsa  patefaciom  est. 
l  4.  Nam  si  dom  solaro  vobis  inseriptionem  legimos 
et  enarramos,  dimidium  solemnitatis  consumpsimos, 
si  ab  exordio  Inilio  facto  in  ipsom  libri  pelagus  ora- 
tionem  imroiltero  coepissemus,  quautum,  qosso,  lero- 
poris  impendissemos ,  ot  ad  illas  de  Paolo  narraiio- 
nes  perveniremas?  Imo  vero  ex  ipso  procBmio  vobis 
boc  ipsum  conabor  ostetidere.  Primum  quidem  urmo- 
nm  feci  deomnibu$,  o  Th$ophUe{Aei.  I.  I).  Quot 
exislimatis  hic  esse  quaestiones  ?  Primum  qoidem » 
qoam  ob  caosam  priorem  librum  In  memoriam  illi 
revocet.  Secondo,  qoam  ob  causam  Sermoiieni  vocel, 


119  S.  JOANNIS  CilRISOSTOMI 

el  non  EfAngeliam  :  tnmelsi  Panlos  EYangeliuro  i1- 

liiin  Tocal  9  dum  sic  ail  :  Cvjus  lau$  est  in  evangeiio 

per  omnes  Ecelema$  {%  Cor.  8.  18) ,  de  Luca  terbi 

(aciens.  Terlio  qua  de  causa  dicat,  De  onviibm  ques 

feeit  Je$H$.  Si  enini  Joannes  Gbristi  dilectus,  (}ui 

lanta  fidueia  graUaque  apud  iltuin  valebat,  cui  daliim 

fuerat,  ut  supra  sacrmii  illud  pectus  recumberet,  qui 

spiritus  fontes  inde  hauseral,  hic  illud  dicere  minime 

ausus  est,  sed  lanlam  eautlonem  adhibult,  ut  diceret : 

Si  $cribaniur  per  dngula  omma  ,  qwe  fecit  Chri$iu$ , 

nee  ipsnm  arbiiror  mundum  capere  po$$e  eo$ ,  ^ki  $cri^ 

bentU  euuts  libro$  {Joan.  21.  25)  :  quomodo  dicere 

liic  ausus  cst :  Primum  quidem  eermonem  feci  de  omni^ 

bu$,  0  Theophile^  qu<e  fedi  Je$u$  {Lue.  1.  5)  ?  an  Yero 

parva  nobis  huic  qusestio  videlur  ?  Atque  illic  qnidem^ 

OpHme  Theophile ,  nomen  cttm  laude  positum  est  : 

neqae  enim  boc  slne  causa  dictom  est  sanctis.  £l 

forte  illttd  ex  parte  demonstravimus ,  neque  unum 

Ipta^  neque.apicem  nnum  temere  positum  esse  in 

Scripturis.  Sl  er^o  4ot  ac  tant^c  sunt  in  proosmio 

qu£stiones ,  quantum  uobis  temporis  impendendum 

fuisset,  si  omnia  qnst  sequebaritur,  voluissemus  per- 

currere  ?  Has  ob  eausas,  prsetermissls  quic  InterjecUt 

ernut,  eoactos  sum  ad  Paulum  venire.  Gur  igiiur  pro- 

positis  quaestionibus  earum  solutionein  non  adjeci- 

mus?  Ut  scilicet  vos  assuefaceremus  non  semper 

mansum  exclpere  cibum,  sed  ssepenumero  solutionem- 

senientiis  per  vos  ipaos  adjungere,  quod  facere  so- 

lent  coldmb».  Siquidem  illse  pullos  quamdiu  qul- 

dem  in  uido  roanent,  ore  proprio  nutriunt :  postquaro 

autem  ejicere  illos  e  nido  possunl ,  eisque  cernuni 

)am  naus  alas ,  non  jam  amplius  Id  pnestant ,  sed 

granuin  quidem  ore  geslant  et  ostentnnt :  ubi  vero 

pulli  sperantes  propius  accesserint,  dimissam  in  pa- 

vimenium  escam  matres  per  seipsos  jubent  colligere : 

sic  ^  nos  fecimus,  dum  accepio  in  ore  spirituali  cib» 

vos  invitavirous  tamquam  solutionem  more  consoete 

eiposiiuri :  postquam  autem  advenisiis,  el  vos  exce* 

pturos  sperastis,  vos  dimisimus,  ut  ipsi  per  vos  sen^ 

tentias  coUigatis.  Propterea  prooemio  derelicto  ad 

Paulum  festinamns.  Dlcturi  porro  sumns  non  ea  so« 

luin  quibns  Ecclesia!  profuil,  sed  etiam  ea  qulbus  ei 

noculi :  nam  et  h«c  e  re  nosira  est  oratio.  Dlcemos 

quo  pacto  verburo  priedicationis  oppugnaret,  quo 

paclo  Ghristo  belliim  inferret,  quo  pacio  apostolos 

persequeretur»  quo  pacto  boslili  in  eos  animo  esset , 

quo  paclo  Ecclesise  plus  negotii ,  quam  cseierl  oranes 

fscesserei.  Verumtamen  neminero  pudeat  h«c  audire 

dc  Paulo  :  non  enim  baec  sunl  cjos  accusatioiies,  sed 

laudum  polius  occasiones.  Non  enim  crimen  est  illi, 

cum  prius  iroprobus  fuissel,  bonum  deinceps  eva- 

sisse ;  sed  si,  cum  prius  virtole  praeditus  fiiisset,  po- 

slea  routatus  ad  iroprobitatem  descivisset;  semper 

enim  res  ex  fine  judicanlur.  Nam  et  gubematores , 

lioel  inniimera  slnt  passi  iiaufragia ,  cum  ad  portum 

iiavero  appulsorl  sunl ,  sl  refertam  mercibus  onera- 

Kam  dedoxefim ,  nequaquam  illos  male  functos  esse 

munere  soo  diclmiis,  eum  rei  exiius  omnla  qn»  pne- 

cesserant  oecUlurit :  et  nirsus  athletas,  licet  mullo- 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  HO 

lies  fiierlnl  anle  soperaii,  inodo  iii  ea  pugna  vincant, 
in  qua  de  corona  agitur ,  nequaquam  propter  ca  qu» 
praecessemnt ,  victoriae  praeconiis  defraodamus«  Sic  el 
erga  Paulom  nos  geramus.  Nam  et  ipse  naufragia  pas- 
sus  esl  innumera  :  sed  cum  ad  portum  appul^urus 
navem  futt ,  referlam  mercibus  onerariam  dedoxiu 
Et  quemadmoduro  Judae  nihil  profult,  discipulum 
prius  fuisse ,  cum  deiiide  factus  sit  proditor  :  ita  nec 
isti  quidquaro  nocuit  anlea  persequutorem  fuisse , 
cuiii  evangelista  deincepa  evaserit.  Haec  Pauli  sont 
prxconla,  noii  qood  Ecclesiam  subyerterit,  sed  quod 
ipsain  rursus  aedificarit :  non  quod  verbuin  Dci  op- 
pugnarit ,  sed  quod ,  poslqoain  verbuin  oppognarat » 
ipse  illud  rursUs  amplincaverit :  non  quod  apostolis 
beWnm  inlulerlt ,  non  quod  gregem  dissiparit ,  scd 
quod,  ubi  dissipasset»  illuin  ipse  deindc  congregarit. 
8.  PauU  conversio  magnum  miraculum.  Liberum  ar- 
bitrium.  ---  Qiiid  boc  admirabilius  fieri  possit?  Lupus 
pastor  esl  factuS  :  qui  sanguioem  ovium  absorbebat, 
saiiguinem  suum  pro  salute  ovium  fundere  non  ccssa- 
vit.  Vis  tu  intelligere  quo  pacto  sanguinem  ovium  ab- 
torberet?  quo  pacto  sanguinem  ejus  lingua  stillaret? 
Saulue  autem  adhue  $piran$  mina$  et  ceedem  in  diedpu- 
io$  DoMtmi  {Act.  9.  1).  Attamen  iste  qui  mifias  et  cae- 
dem  spirabat,  et  sarictorom  sanguinem  fundebat,  audi 
quo  pacto  sanguinem  suum  pro  sanclis  funderet.  Si 
eeeundum  hominem^  inquit,  ad  be9tia$  pugnavi  Ephen 
(1 .  Cor.  15. 32) :  et  rarsus,  Quotidie  morior  (Ib.  v.  31) : 
et  rursus,  JBetimali  sumu$  $icut  ove$  occi$ioni$  {Rom, 
8.  6).  Aique  boc  dicebat  is  qui  aderat,  cum  Slepbani 
sanguis  funderetur,  et  erat  consentiens  neci  ejus.  Vi- 
des  ut  Itjpus  pastor  evaserit?  Numquid  non  eriibesci- 
lis ,  ciim  audiveritis  antea  pcrsequutorem  illum,  et 
blasphemum  et  contumeliosum  fuisse?  Vidistis  ut 
prior  accusatio  laudes  ejus  nova  accessione  cuniularit? 
Nonne  in  priori  vobis  collecta  diccbam  ea  miracula, 
quae  crucem  sequula  sunt,  iis  inajora  quae  ipsam  prae- 
cesserant  exstitisse?  noune  id  ostendi  vobis  et  ex  mi- 
raculis  et  exdiscipulorum  benevolentia ;  et  qup  pacto 
antea  quidera  Gbristus  im|)erans  mortuos  susciubat, 
postea  vero  servorum  ejus  umbra  idipsum  prxstabat? 
quo  pacto  turo  quidem  ille  suo  jussu  miracula  paira- 
bal :  postea  vero  servi  ejus  nomen  ipsius  usurpantes 
majora  faciebanl?  nonne  de  bostibos  dicebain,  quo 
pacto  Gonscientiam  illorum  pertcrrefaceret?  quo  pa- 
cto  universo  terraruin  orbi  imperaret  ?  quo  pacio  ma- 
jora  fuerint  post  crucem  miracula,  quam  quac  crucein 
praecesserant?  liiius  germana  qux  sc  nunc  ingerii  est 
oratio.  Quod  enim  majus  boc  cerni  possit  miraculum, 
quod  in  Paulb  contigil?  Nam  viventein  quidem  illum 
PeUrus  negavit,  ai  mortuum  Paulus  confessus  est. 
Porro  mentem  Pauli  pellexisse  alque  expugnasse  m:w 
jus  signum  fuil,  quam  uiubrarum  opera  inortuos  sus- 
cit^sse*  Nam  iliic  quidem  sequcbatur  natura,  ncque 
imperanli  contradicebat :  bic  vero  iii  poiestale  libcri 
arbitrii  situm  erat ,  ut  persuaderelur  vel  non  persua- 
deretur ;  unde  roagna  virlus  ejus  qui  persuasii,  oslen- 
dilur.  Mullo  enim  niajus  fuit  volunlaiem  converiisse, 
quam  naluram  correxisse :  majus  igilur  cateris  omm- 


<il  IN  ILLtJD,  SAULUS  ADIIUC  SPIRANS.  DE  lliijTATlONE  NOMINUM.  I. 


1^2 


fius  signum  foft,  Paulum  post  crucem  et  sepulturam 
ad  Ciiristum  aecesslsse.  Propterea  namque  permisifc 
eum  Christos  omne  odium  prse  se  (erre,  ac  tum  illum 
vocavit,  ut  resurrectionis  probationem  ac  docirins 
scrmonem  omlli  suspicione  liberaret.  Nam  Petrus 
quidem'  si  He  eo  ibquutus  esset,  suspeclus  fuisset : 
poluisset  enim   impodens  atiquis  quidpiam  aicere. 
t^orro  tmpudfeniem  dixi,  quohiam  et  illic  manifesia 
fuii  SemoDStraiio.  Siquidem  ille  quoque  prius  ipsum 
n^avii,  et  cum  juramento  negavit :  verumtamen  bunc 
ipsuin  deinde  dum  confitetur,  vel  ipsam  animam  suani 
pro  lllo  tradidil.  ^uod  si  rion  resurrexisset,  numquam 
is ,  qui  viveiitem  iiegaverat ,  millies  moriem  toleras- 
set,  he  iam  mortuum  abuegaret :  quo  fil,  ut  etiam  ih 
Petro  resiirreciionis  demonstratio  manifesla  fuisse 
videatur.  Verumtamen  de  illo  quidcm  inipudentes 
dicere  potuissent,  eum  propterea  quod  discipulus  erat 
ftllus ,  propterea  quod  parliceps  ejus  mensae  fuerat , 
ac  tribus  anhis  com  iilo  versatus  fuerat;  propieiea 
qood  ^*U8  doclrina  potitus  erat;  propterea  quod  ih 
fraudem  Hlectos  blanditiis  ejiis  fueral,  idcirco  re- 
forrectiop^m  iUios  prxdicare  :  cum  vero  Paulum 
videas.  qui  ipsum  non  viderat ,  qui  ipsum  non  audi- 
verat,  qui  doctrinae  particeps  minime  fueral,  qui 
etiam  post  crucem  illi  bellum  indixerat,  et  eos  qui  in 
ipsom  credebant,  interficiebat»  qoi  onmia  miscebat  ac 
turbabat ,  honc  sobito  mutatum  in  ferendis  pro  prae* 
dioatione  verbi  laboribus  omnes  Cbristi  amicos  supe* 
rare»  ^»  tibi  deincepe,  qo»BO,  impudentiaB  occasio  re» 
lioquetur,  si  resorreclionis  verbo  non  credas?  Si  enim 
Ghristos  non  resorrexisset,  qoishominero  adeo  crode- 
lem  et  inhomanom,  qois  adeo  infensom  et  efferatum  sabi 
conciliasset  et  ad  se  attraxisset?  Dic  enim,  quaeso»  Ju- 
d«e,  qois  Pauio  persoasit,  ol  Gbristo  seadjungeret? 
numPetrus?  nom  Jacobus?  num  Joannes?  Atqui  4Mn- 
nes  isti  eum  timebant  et  horrebani,  neque  lantuin  anie 
hoc  tempiis,  sed  tom  etlam  cum  in  amicomm  nomo- 
rum  relatos  erali  qutndo  mano  prebensum  illum  Bar- 
nabas  Jerosolymam  introduxit ,  adbuc  ilii  propius  se 
adjungere  timebant ;  ac  sedatom  qoidem  eral  bellom, 
roetus  tamen  adhuc  In  apostolis  permanebat.  An  igi- 
tor  illi  qui  reeonciliatom  adhoc  timebant,  com  inimi- 
CQS  et  hostis  esset,  orailone  flectere  aosi  esseni?  an 
vero  ad  iiliin  acoedere  omnino,  vel  coram  iilo  subsi- 
stere«  vel  os  aperire,  aut  omnino  apparere  poluisseut? 
Non  iu  se  res  habet,  non  iia  est;  nec  humanae  diH- 
genli»  laeimis  illud  foit.  sed  gratiae  divinae.  8i  ergo 
roortOQS  erat  Christos,  ul  dicitis,  et  cum  veniaseni  di- 
scipoli  ^os^  ftirati  sont  eom,  quomodo  migora  post 
crneem  Caeu  sdnt  miracola  ?  qoomodo  amplior  virtu- 
tisseqaou  estdemonstratio?  Non  enim  Unium  ho- 
stem  sihi  reconciliavlt  et  priocipero  dueemque  pogn» 
vestrae ;  Umetsi,  licet  hoc  soluin  feclssel,  maxime  fuit 
hoc  polento,  inimicum  et  hostem  abduxisse  capti- 
vom ;  jam  vero  non  hoe  solom  pnestliit,  sed  et  aliad 
molio  majos.  Non  enim  Untom  stbi  reconciliavit,  sed 
iia  sibi  fomiliarem  reddidif,  sic  eom  ad  amorem  soum 
pellexil,  ot  ejus  lldei  Ecdesiae  n^otia  cuncU  comral- 
serit :  F«c  emm»  inqait,  etealam  eit  mihi  iue^  ai 


porlet  nomen  meum  coram  gentibus,  el  regibui  (Act.  9. 
i5),  eique  persuaserit,  ut  pius  quam  apostoli  pro  Ec- 
clesia  laboraret,  quam  antea  oppugnabat. 

6.  Vis  tu  inteliigere  quo  pacto  iilum  sibi  rccouei- 
jiarit?  quo  pacto  familiarem  reddiderit?  quo  pacto 
sibi  adsciverit?  (|iiq  pactu  in  numerum  prxcipuorum 
amicorum  retulerit?  Nulii  hominum  tnm  n\ulta  dele- 
gere  arcana,  quam  mulia  PauJo  esi  ausus.  IJhde  vero 
id  consUt  ?  Audivi  arcana  verba,  inquil,  (mas  non  licei 
homini  loqui  (2.  Cor,  12.  4).  Yides  qiiantam  inimicus 
et  hostis  benevolentiam  exhibuerit?  Quam  ob  causam 
operae  pretium  fuerit  priorem  ejus  viUm  proferrc  : 
siquidem  iu  (^1,  ut  nobis  Dei  benignius  et  poteniia 
innotescat :  benignius  quidem ,  quod  eum,  qui  lam 
multa  mala  perpetraverat ,  servarc  voluerii,  et  sibi 
conciliare  :  potentiam  vero,  quod  id,  quod  voiebat, 
exsequi  potuerit.  Et  vero  aniinum  Pauli  hoc  patefecit, 
quod  nihil  contentionis  studio  fncerec,  neque  gloriae 
huinancB  cupiditate  praeoccupatus ,  quemadmodum 
Jud^ei :  sed  zelo  succensus  non  recto  illo  quidem, 
sed  zelo  Umen,  quod  el  ipse  clamans  dicebat :  Ideo 
f^serieordiam  eome^uutue  eum ,  quia  ignerane  feci  ia 
inereduUuue  (1.  7fm.  i.  i5) :  et  benignilatem  Dei 
obstvpescens  dic^bat,  V$  in  me  primo  oeunderei  Ckri- 
$tue  amnem  palientiam  ad  informa/ipnem  eonun  qui 
eredilwrisuttl  ilti  in  vitam  wternam  (Ib,  v.  16).  Et  alibi 
rursus  dicebat,  Operationem  viriutii  suw  nuuame  osten- 
dii  i»  n^  qui  credimue  [Ephet.  i.  iO).  Vides  ot  et  be- 
nigniutem  Del  ei  virtulem  prior  viu  Pauli  ostende* 
rit,  et  quam  ineorropu  sinceraqoe  raente  pneditna 
ipse  fuerit?  Sane  quldem  ad  Galatasscribens  hoc  pro* 
tulit,  ot  se  bominom  causa  roinime  fuisse  muUtom  ^ 
sed  divlna  virtute  fuisse  eonversnm  pMbaret.  Si  enim 
hominibue,  loqttil ,  plaeerem,  ChrieU  etnui  non  enek 
(Gat.  i.  iO).  Unde  vero  id  consut  te  non  Ut  bomini- 
bus  placeres,  ad  praedicationem  fuisse  conversum? 
Attcfislis,  Uiquit ,  eonvertationem  meam  aHquando  in 
JudttiimOt  (fuoniam  iupra  modum  penequebar  Ecel^ 
mm  Dei,  ei  expugnabam  eam  [Ib,  ».  i5).  Qood  si  ho^ 
minihus  ptacere  voluisset ,  hequaquam  ad  fidem  con-^ 
versos  foisset.  Qold  iu  ?  Colebator  a  Jodais,  el  multa 
secoriute  fhiebator ,  ac  ptae  caeteris  honore  MxX^ 
bator :  non  igitor  ad  aposiolorum  vium  tol  obj^um 
pericotb  se  iranstolisset ,  qoae  mulla  laborabat  iufa- 
mia  ,  qiue  tot  cahmiutibus  redondabiit :  tta^ue  quod 
illum  bonorem,  quo^apud  ludaeos  rniebator,  repen- 
tina  muUtione  ac  conversione,  et  tium  <tuieUni  de- 
seruerit,  et  cum  apostolorum  viU  commuUverit .  in- 
numeris  objecU  moHls  gehefibus ,  maximuni  illud 
argumenlum  foit  non  ob  humanam  quamdam  occa« 
sionem  Paulom  esse  conversum.  Propterea  nos  etiam 
priorem  ejus  vUam  ih  inedium  afiferre  voluimus,  et 
ardentem  zelum  ejus  ostendere,  quo  Ecclesiam  oppu- 
giiabat ,  ut  cum  ejus  pro  Eccle$<lae  defensione  prom* 
ptitudinem  animl  tideris ,  Deum  laudes ,  qul  facft 
omnia  et  iransformat.  Propterea  Pauli  quoqoe  disci- 
t)ulus  diligenter  nobis  ac  perspieue  priora  narrsivify 
iu  dicens  :  Saulm  autem  adhuc  epirani  minai  et  ew^ 
dem  m  (Uieipuloi  Domini  (Act,  9.  i).  Ac  vellem  equl- 


125 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 


dem  ego  qaoqae  hodierno  die  prooemiam  incboare, 
Tellem  ad  initium  narraUonis  aggredi ;  sed  yideo  pe- 
tagns  quoddam  sentenliarum  ex  solo  nomine  sc  nobis 
oblrudere.  Gogita  namqne  quantam  e  Ycstigio  nobis 
illnd,  SauluB^  quaeslionem  moveat :  siquidem  aliud  in 
epistoiis  posituro  nomen  occurrit.  Paulu$  $ervu$  Jesu 
Christi,  vocalus  apostolut  (Rom.  i.  1) :  Paulus  et  So" 
$thene$ :  Pauiu$  vocatu$  apo$toiu$  (1.  Car.  1.  i) :  Eece 
ego  Pautu$  (Uco  vobi$  {Gatat.  5.  2 )  :  jam  vero  at 
Paulus,  el  ubique  Paulus  appellatur,  non  autem  Sau- 
lus  dicilur.  Gur  igliur  antea  Saulus,  postea  vero  Paii- 
lus  vocalns  est?  Neque  vero  simplex  est  illa  quxstio : 
stalim  enim  Petrus  accurril :  nam  et  ipse  antea  Si- 
mon  dicebalur,  postea  vero  Gephse  nomen  accepit :  et 
Zebedaei  filii  Jacobus  et  Joannes  mutalo  nomine  Filii 
tonilrui  sunl  appellati  (Marc.  3.  i6. 17).  Nec  in  Novo 
solum  Testamento,  sed  etiam  in  Veleri  reperimus 
Abraham  antea  dictum  Abram  ,  postea  Abrabam ;  et 
Jacob  primnm  Jacob  esse  dictum ,  deinde  Israel ;  et 
Sarram  primum  Saram  esse ,  deinde  Sarram  :  et 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  m 

multas  nobis  hsec  mniatio  nointDum  parlt  quaestiones» 
ac  vereor,  nc  muliis  fluminum  efTusis,  fluentis  dociri- 
nae  sermonem  velut  obniam  et  suflbcem.  Nam  quem- 
admodum  in  agro  huraido  et  irriguo  ubicumque  qub 
fodit,  undique  fontes  scaturiunt :  sic  et  in  agro  divinae 
Scripturae,  ubicumque  reseravcris»  plurimos  fluvios 
videbis  erumpere  :  quam  ob  caosam  ne  omnes  illos 
siinul  hodierno  die  effundam ,  non  medlocriter  perti- 
mesco.  Quapropter  rivum  hunc  nostrum  daudens, 
caritatem  vestram  ad  sacrum  fontem  praesulum  isto^ 
rum,  magistrorumque  transmiltam  limpidum  illuro, 
poiabilem  ac  dulcem ,  quod  ex  spiriluali  pelra  fluen- 
lum  manai.  Mentem  igilur  ad  excipiendam  doctrinam» 
ad  spirituales  lalices  hauriendos  paremus»  ul  ftat  in 
Dobis  fons  aquse  salientis  in  vitam  aeternam  :  quam 
nos  omnes  oblinere  contingat ,  gratia  et  benignitate 
Domini  nostri  Jcsu  Ghristi,  per  quem  et  cum  quo  Pa- 
tri  gloria,  bonor,  imperium,  una  cum  sancto  ac  vivi- 
flco  Spirilu,  nunc  et  semper,  ei  in  saecula  saeculomm. 
Amen. 


AD  EOS  QCI  RBPREHENDEBANT  EUM  OB  PROUXITATEM  EORUM,  QXJJE  DIGTA  FUERANT,  ET  AD  B08 
QUI  BBEVITATEM  ORATIOSVIS  J5GRE  FEREBANT,  DEQUB  SAULI  ET  PAULI  APPELLATIONE,  ET  CUR 
PRIMUS  HOMO  yOCATUS  8IT  ADAM,  ET  QUOD  UTILITER  AC  FRUGTUOSE  ;  ATQUE  IN  EOS  QUI  RE- 
CBN8  FUERANT  ILLUMINATI. 


I 


i.  Qttidquaeso  nobis  agendum  esl  hodiemo  die? 
Siquidem  dum  multitudiuem  vestraiu  oerno ,  ne  lon- 
gius  sermonem  protrabam ,  pertimesco.  Gum  cnim 
provebitur  longius  doctrinae  sermo,  video  vos  in  an- 
gusiias  rcdaclos  vos  invicem  conculcare ,  alque  hanc 
ei  angustiis  afniclionem ,  quo  minus  diligenter  au« 
diatis,  impedire :  nisi  enim  quietus  sit  ac  tranquillus 
auditor ,  miiiime  potest  cum  studio  ad  ea  qu»  dicun- 
lur  allendere. 

Duo  genera  auttilorum.  —  Gum  igilur  multiludinem 
vestram  ,  ut  dixi,  vidco,  ne  longius  sermonem  pro- 
Iraliam  perlimesco,  sed  dum  cupidilalem  veslram 
considero,  doclrinam  contrahere  reforinido.  Nam  qui 
sitil ,  nisi  prius  poculiim  repletum  viderit ,  ne  labris 
quidem  lubenter  illud  admovet ,  sed  quamvis  totum 
exhausturus  non  sil ,  lolum  repletum  cemere  concu- 
piscit.  Quamobrein  ,  quo  pacto  me  in  hac  ooncione 
gerere  debeam ,  ignoro.  Nam  ei  brevitate  sermonis 
laborem  veslram  minuere  volo ,  el  orationis  prolixi- 
late  vcstram  cupidilatem  explere.  Alqui  utrumque 
istomm  saepenumero  praesliti ,  ac  ne  semel  quidem 
erimen  eff^ugi.  Scio  me  persaepe ,  dum  vobis  parco, 
ante  finem  abrapisse  sermonem,  et  in  nos  clamarunt 
ii ,  quorum  animus  satiari  minime  potest ,  qui  sacris 
laticibus  assidue  fruontur ,  sed  numquam  tamen  ex- 
flciilur,  Beati  f//t,  qui  eeuriuntf  et  $itiunl  ju$titiam 
(Uatth.  5.  6) ,  et  istorum  adversos  clamores  pcrtt- 
mescens  rarsus  doctrinae  seraionem  protraxi  longius, 
el  idcirco  in  crimen  incurri.  Nam  qui  sermonis  bre- 
Titale  deleclanlur ,  occurrentes  orabant ,  ut  ipsoram 
infirmitati  parcerem ,  atque  concioiiis  prolixitatcm 
coniraherem.  Dum  igiiur  vos  in  angustias  redactos 


intueor ,  sermonem  silentio  coercere  sindeo  :  dom 
vero  vos  angusliis  pressos  idcirco  non  recedere ,  sed 
ad  longlorem  cursum  paralos  esse ,  acuere  lingnam 
desidero.  Angu$tiaf  mt/ii  sunt  undique  (Dan.  15.  22). 
Quid  faciam  ?  Nam  is  quidem  qui  uni  domino  servit, 
uniqoe  senientiae  cogitur  famulari ,  facile  domino 
polest  placere ,  neque  a  proposito  aberrare  :  at  ego 
moltos  habeo  dominos ,  qui  tanlo  servire  populo  eo- 
gor ,  cojos  diversa  esl  sentenlia.  Hsec  aulem  non  id- 
circo  suni  a  me  dicta ,  quod  servitutem  aegre  feram, 
absit,  neque  qood  veslrom  deftigiam  dominatvm. 
Nihil  enim  mihi  esi  hac  serviliite  honorificeiHius.  Non 
ila  diademale  ac  purpura  gloriatur  imperator,  ul  ego 
caritalis  vestrae  servitutem  milil  honorlficam  duco. 
I^quidem  illi  regno  mors  succedil :  huic  autem  ser- 
vituti ,  si  recte  peraela  fueril ,  regnom  csek^te  prae- 
paratum  est.  Bealus  enim  est  Fideli$  $enm,  et  prudens^ 
quem  conetituit  dominu$  ejus ,  ul  eonservi^  suis  det  frt- 
tici  menswram.  Amen  dico  vo6ts,  mper  omnia  bona  tua 
can$tituet  euni  (Luc.  42.  42.  U).  Vides  quantns  s\ 
servitutis  hujus  qnsstus ,  si  diligenter  obita  fnerit 
Soper  omnia  domini  bona  consiiloiU  iNoo  ergo  defu 
gio  servitutem ,  quippe  qui  cum  Paulo  serviam.  Nam 
et  ille  dicit :  Non  no$metipsos  prmdieamus ,  sed  Chri" 
stum  Jeeum  Dondnum  :  no$  autem  $ervo$  vestro$  pro* 
pter  Jesum  (2.  Cor.  4.  5).  Et  quid  dico  Paulum?  Si 
U  qui  in  forma  Dei  erai ,  semetipsmn  exinanivit  for- 
mam  servi  accipiens  propter  servos,quid  magnum  prae- 
sto ,  si  ego  servus  fiam  conservls  ipse  servus  pi  jpter 
meipsum  (Philipp.  2.  6. 7)  ?  Noo  ergo  qtiod  vesiram 
servilutem  detreciem  ,  isla  dixi ,  sed  ot  mibi  venia 
detur ,  si  forte  minus  convenienteiB  omnlam  judicio 


12S 


DE  MUTATIONE  NOHINUM.  II.  I«S 

Vd  poiius  id  agiie ,  quod  nunc     si  quis  oudiat :  mnltum  Tero  oontimt  llniimmn ,  si 


[  tppoiuim, 

dicam.  Yo8  qui  numquam  expleri  potestis ,  sed  esu- 
ritis  juslitiam,  ac  siiitis,  prolixosque  sermones  expe- 
tiiis  ,  propier  fratrum  vestrorum  imbecillitaiem  ali- 
quid  sinite  de  consueia  sermonis  mensura  riesecari. 
Rursus  Tos  qui  brcviiatem  oraiiopis  adamaiis,  et  im- 
becilliores  esiis,  gratia  fratrum  vestrorum,  qui  exsa- 
turari  non  possuni,  laborem  exiguum  tolerate,  vestra- 
que  invicem  onera  poriaie »  atque  iia  Christi  iegem 
adimplete  (Ga/.  6.  2).  Nonne  videtis  Olympiconim 
ludorum  aibletas  in  medio  staDies  theatro  iii  ipso 
meridie  tamquam  in  fornace  in  siadio  ac  uudo  cor- 
pore  solis  radios  quasi  siaiuas  quasdam  sreas,  et  cum 
sole,  pulvere,  a»luque  pugnare,  ut  tot  aerumnis 
vexatum  caput  lauri  foliis  coronelur?  Yobb  autem 
non  laurea  oorona ,  sed  jusiiiiae  corona  in  praemium 
aodiiionis  est  proposita ,  neque  ad  medium  usque 
meridiem  vos  detinemus ,  sed  ab  ipsis  lucis  exordiis 
vos  dimiitimus  propier  vestram  ignaviam,  dum  adhuc 
aer  est  ftigidus,  neque  dum  radiorum  crebris  jactibus 
conealefactus;  non  capite  nudo  vos  jobemus  soiis 
sstum  exciperOy  sed  sub  eximium  laquear  isiud  de- 
dueimus ,  vosque  tecii  solaiio  et  quocumque  genere 
jocunditatis  a  nobis  excogitaio  recreamus,  ut  ea,  qw 
dicta  fuerint,  diutius  et  consianlius  audire  possilis. 
Ne  igiiur  puerulis  nosiris  molliores  fiamus,  qui  sclio- 
las  frequentant :  illi  ante  meridiem  domum  non  au- 
dent  r^ire,  »ed  non  ita  pridema  lacie  depulsi,  paulo 
anie  avulsi  ab  ui>ere,  cum  nondum  quinque  annorum 
aetaiem  atiigerint,  in  juvenili  ac  tenero  corpore  loie- 
rantiam  omnem  prae  se  ferunt :  quamvis  aestus,  quam* 
vis  sitis ,  quamvis  aliud  quidvis  molestiam  aflerat,  ad 
medium  usque  meridiem  in  scbola  sedentes  toleranda 
ac  patienter  ferendo  perseverant.  liaque  si  nollum 
alium»  puerulosillosimiiemur  nos  viri,  qui  ad  jusum 
ac  perfectam  aetatem  pervenimus.  Si  eniin  instituios 
de  virtute  sermones  audire  non  sustinemus,  quis 
Dobis  credere  poterit  nos  labores  toleraturos  pro  vir- 
tuie  subeundos?  si  ad  audiendum  illiberales  adeo 
simus  ac  sordidi,  unde  nos  ad  agendum  promptiores 
fore  Gonsiabit  ?  si  quod  facilios  esi  omiitamus,  quo' 
modo  quod  difBcilius  est  perfcremus  ?  At  enim  mult» 
sunt  loci  angustiae,  mulia  violeniia.  Audisane,  quod 
regnum  ca^lorum  rapiant  violenii  {Maith.  41. 12), 
quod  arcta  sit  et  angusia  via  ,  quae  ducit  ad  vitani 
(Mailh.  7.  l).  Quando  igitur  per  arctam  et  angustani 
viam  incedlmus,  nos  etiam  oportet  nos  ipsos  coarctarei 
el  eomprlmere,  nt  arctam  ei  angusum  conficere 
viam  possimus.  Nam  qui  seipsum  dilatat,  uon  Ita  fa- 
cile  viam  angustam  percurret,  sed  qoi  seipsumcohi- 
bet,  comprimit,  et  constringit. 

2«  Nominwn  >muuaw  quanti  faeienda.  Scriptura 
sacrof  ptomodo  legendte.  —  Neque  enim  de  rebut 
trivialibus  quaesiionem  habemus  hodie,  sed  de  re  quae 
coepii  quldem  hesiemo  die  proponi,  nonpotuitauiem 
solutio  qoaestionis  aiTerri ,  propier  eorum  multiiudi- 
nem,  quae  fuerant  in  medinm  prolata.  Quid  illud  porro 
esi?  De  nominuroimpositionequaestioerat,  quae  Deus 
aanctit  imposuit.  Res  autem  isU  teouis  videtur  esse. 


quis  diligenter  atteiidat  Nam  et  auream  terram,  quaa 
in  fodinis  reperitur,  imperiti,  et  qui  iiegligenler  aspi* 
ciunt,  terram  nudam  solnm  esse  puUnt,  neque  quid- 
quam  amplius  habere ,  quam  Muim  quamvis  :  qoi 
vero  ariis  oculis  illam  oonsiderant,  isiius  terrae  nobi- 
liiatem  noveront»  et  dum  illam  in  ignem  injectam 
probani ,  omnem  illius  praesiantiam  patefaciiint.  Sic 
nimirum  in  sacris  Scripturis ,  qui  osciianler  literas 
legunt,  nudas  esse  iiteras  arbitraDtur,  nec  amplios 
quidquam  in  se  conthiere  quam  caeteras  :  qni  vero 
fidei  oculis  illas  considerant,  quemadmodom  illi  arfls 
instrumentis,  illarum  probationem  igni  Spiriius  com- 
mitientes,  totum  illarom  aurum  facile  cemenl.  Unde 
igitur  quxsiionis  initium  est  dncium?  Neqoe  enim 
temere  in  lianc  discepUtionem  incldimns,  nequis 
intempestivae  nos  coriosiutis  condemnet :  sed ,  com 
apostolica  vobis  acU  legerentor»  Panli  praeclara  fa« 
cinora  narrare  cupiebamus »  Jamque  bistoriae  attige' 
ramus  exordium ,  et  his  verbis  coneeptum  iDiliom 
narrationis  invenimus  :  SatUu$  autem  adftue  spiran» 
ffiimu  etciBdem  in  dieeipuloi  Domitti  (Aet.  9. 1).  GoD« 
tinuo  turbavit  nos  immuUtio  nominis  :  invenimus 
enim  in  omnibos  epistolis ,  et  in  iilarom  exordils  non 
Saulum  eum,  sed  Paulum  appellari,-  ei  hoc  non  in  hoe 
solo,  sed  et  in  muliis  aliis  accidisse.  Nam  et  Pelroa 
Siroon  dicebatur ,  et  fllii  Zebedaei  Jacobos  et  Joannes 
Filii  tonilrui  muuto  deinde  nomine  sunt  vocaii :  et 
in  Yeteri  Testamento  hanc  eamdem  consuetudinem 
in  quibosdam  obiinuisse  comperimus.  Nam  et  Abra- 
ham  prius  Abram  appellabator ,  et  Sarra  prius  Sara» 
deinde  Sarra  nominau  est ,  et  Jacob  postea  Israei  esl 
vocaius :  absurdum  igitur  nobis  est  visum ,  si  tantos 
a  nobis  thesaurus  nominum  temere  praeteriretur.  Id 
vero  in  principibus  eiiam  saecularibus  evenire  com- 
perimus  :  siquidem  illi  duplex  quoque  iiomen  assn« 
munt.  Yide  autem  :  Succemt,  inquit,  FelidPareiue 
Fettue  (Act.  24. 28) :  ei  rursus,  Erat  quidam  cum  pr> 
contule,  qui  vocabatur  Sergius  Pauius  (Ib.  15.  7)  ,  et 
qui  Judaeis  Chrisium  tradidlt ,  Pontius  Piiatus  dice- 
l>aiur.  Neque  vero  principibus  Untum,  sed  et  militi- 
bus  saepeduplicla  fueruni  nomina,  ei  illi  qui  privatam 
vitam  elegerani,  ob  causam  et  occasioncm  allquam 
duplicem  soriiti  sunt  appellationem.  Sed  de  iilis 
quidem  nobis  nihil  proderit  si  quxramus ,  unde  iu 
fuerint  appellaii :  cum  vero  Deus  nomen  imponit, 
omni  siudio  incumbendum  est,  ut  causain  repe- 
riamus. 

Deu»  nihiljadt  fruttra.  Cur  Pautus  nomen  mut»' 
verit,  —  Nequeenim  temere  aui  sine  causa  quidquam 
vel  facere  Deus  vel  dicere  consuevit,  sed  singula  cum 
ea,  quae  ipsi  convenii ,  sapientia.  Cur  ergo  tandem 
Saulus  dicebatur»  cum  persequeretur ,  el  Paulus  mu- 
tato  Domine  diciusest,  quando  credidit?  Nonnulli 
dicunt ,  quando  turbabat ,  tumulluabaUir ,  ei  misceo 
bat  omnia ,  Ecclesiamque  exagiubat ,  Saulum  illum 
fuisse  dictuin,  et  ab  hac  ipsa  Ecclesiae  vexatione  no- 
men  esse  sortitum  :  posiquam  autem  ab  illa  recesslt 
InsaDia,  turbasque  ciere  ac  bellum  ioferre  desiil» 


13»  S.  JOANNIS  qiRflfpBI^Kl 

riBWps  tMktf^  WD  paaptnifieGlMeiy  muuio  Domine 
dkliiiii  (^ ;  /sed  CifMJis  ei  faUa  e^t  hsc  oratio,  aique 
idciree  9  me  prpjgt^  ip  mediuof ,  iie  forle  nudi$  ^ui- 
busdam  causariipi  e^poaiiioiu|l>us  decipi  tos  sinalis. 
Primum  enim  j^areofes  jiio^  illi  oomen  imppsuerunt, 
non  qiiod  propliet»  quidam  ess^n^ ,  et  quod  fiiturum 
er^  pr»?id^ept.  Deifide  si  proplerea  Saulus  diceba- 
tur,  quoDiam  ^cclesiam  exagilabat  et  vexabat ,  opor- 
tejba^  eum  » <^ip  exa|;i,tare  desiisset  Ecclesiam ,  con- 
lip^p  nompp  quoque  (jeponere  :  jam  vero  ilium 
videRiui^  I  cuin  turbas  ciere  adversus  Ecclesiam  ces- 
saret,  jaomep  idcirco  non  deposuisse  ,  verum  adiiuc 
Sau^um  ^sse  aj^^iatiim.  I<ie  vero  puteiis  baec  idcirco 
aipp  ^ici  9  ut  vps  circumyeniam ,  rem  ipsam  vobis  a 
^WP^  n|a}rra|K>.  BfBCirunf^  inqui^^criplura,  Slepha- 
R|i^i,  eliafndabauteum^  et  leUes  depo$uerunt  vestmenta 
$1^  i^cu»  pedc$  adoUscintii^  qui  yocabalur  Saulus  (^Act. 
T'  tC?) ;  ef  ru|r8us »  Saulus  autem  eral  consentlens  neci 
ejtt$  (/^<d.  0.  5{9) ;  et  alibi,  Saulu$  autem  deva$tabat 
Kccieiiam ,  per  domo$  iniram ,  et  trahen$  viros  ac  mu-' 
liere$  (Jlbid.  ^.  3) ;  et  rursus »  Saultt$  autem  adhuc  $pi- 
raf^$  mintt$  ac  cmdem  in  di$cipulo$  Domini  (/6.  9. 1) ; 
e^  rursus ,  Audivit  vocem  dicentem  $ibi ,  Saule^  SaulCf 
qind  m  per$equm$  (Ibid.  9.  4)  ?  lUque  oportuit  ex 
h^c  tempore  u^  Sauli  nomen  abjiceret ,  siquidem  a 
f^rseqnutione  abstinelKit.  Num  igitur  confestim  ab- 
i^lTKequaquam,  idque  ex  iis  quse  sequuntur,  liquet: 
ao^madvertite,  quaeso.  Surremt  Saulu$  de  terra^  aper- 
ti$gueoculi$  nibH  videbat  {Ib,  v.  8) ;  et  rursus ,  Dmt 
mUem  Ananta  Dominu$  :  Vade  in  vicum ,  ^t  vocatur 
RecfuSf  et  ^nvenie$indomo  Judce  Sauium  nomine  {Ib. 
«.  ii  ) ;  et  rursus ,  Iniroivit  Anania$ ,  et  disit ,  Saule 
frater ,  .l)ominu$  mi$it  me ,  qui  apparuit  tibi  in  via ,  ut 
videof  {ib-y,  17).  Deinde  ccspit  praedicare,  etcon« 
fjundebal  fudaeos ,  nec  tamen  iia  nomen  deposuit,  sed 
^dhuc  Saulus  dicebatur.  fiotce  enim ,  inquit ,  factx 
$unt  ^aulo  in$idia!  Judworum  (Ib,  v,  ti),  Num  igitur 
his  tanium  in  locis  f  Nequaquam,  sed ,  Facta  e$t  fa-' 
ffif$f  inquit ,  et  proposuerunt  di$cipuli  mittere  Jero$oly- 
mam$ancti$  fn  mini$terium,  Mi$erunt  autem  per  manum 
Bamabce  et  SauU  (ib.  il.  29.  50).  Ecce  sanctis  inini- 
ftrat ,  et  adhuc  Saulus  dicilur  :  et  poslea  ingrcssus 
eslBarpabas  Antiochiam ,  et  videns  gratiam  Dei ,  et 
magnain  ibi  esse  mul.titudinem,  ^rofcctus  est  Tarsum. 
u^  qusreret  Sauluin  (Ip-  ^et$qq.).  Ecce  mujios  con- 
vertit,  etSauIusdicilur;  et  rursus,  flrant,  inquit, 
Antiochias  in  Ecclena ,  qum  illic  erat ,  prophetm ,  et 
doctore$ ,  Symeon  qui  vocabaiur  Niger,  et  Luciu$  Cy- 
renanif,  et  Hanahen^  qui  erat  Herodis  tetrarchte  coUa^ 
ctaneu$t  et  Sauiu$  (Ib.  iS.  i).  Ecce  et  docior  factus 
erat  et  propheta,  et  adhuc  Saulus  dicebauir.  Et  rtirsuSy 
Ministrantibus  ttutemiUi$  Domno^  et  Jejttnantibu$,  dioat 
Spiritu$  $ancttt$  :  Seqregate  mihi  Barnabam  el  Sauiun$ 
(Ib.v,^). 

5.  Pauli  nomen  uhi  ffrimum  occurrerit,  —  Ecce 
c.tiam  a  Spirito  sancto  segr^atur,  necdum  tamen 
pomen  dcponit,  sed  quando  venit  Salamina ,  quando 
inagum  invenit,  tunc  aitLucasde  illo  :  Saulu$autem^ 
Qui  et  Paii/«s,  replefu$  Spiritu  $ancto  dixil  {Ib,  i5.  9). 


4«pil|BP.  CQDfSTANTINOP.  128 

Hinc  mutationis  nominis  initia^  M  beiaiii.  M«  igi- 
tur  defatigemur ,  dum  rationein  hanc  imposiUonts 
nominum  qua^rimus.  Siquidein  nominum  inventio  in 
saecularibus  quoque  negotiis  vim  hon  mediocrem 
obiinet.  Nam  et  ssepenumero  efficit ,  ut  post  multuni 
tempus  elapsum  homines  agnoscamus,  et  lateniem 
cognationcm  patefacit  inventio  nominum,  atque  exor- 
tas  in  judicio  dubitaiiones  solvit ,  et  pugnas  tollft ,  et 
bellum  exslinguit  inventio  nomlnum ,  ac  saepe  pacis 
ineundx  occasionem  suppeditat.  Quod  sl  saecularibus 
in  negotiis  inventio  noniinum  tantum  valet ,  inulto 
magis  in  spiritualibus.  Sed  prius  necesse  est,  ut  Ipsas 
quaestiones  accurate  discernamus. 

Nomina  immutata  m  Veteri  Te$tamento ;  dum  quee' 
$iione$  de  nominum  mutatione,  —  Primum  ergo  quse- 
ritur ,  qua  de  causa  qnibusdam  sanctis  Deus  ndmen 
imposuerit,  quibusdam  non  imposuerit.Neque  enim 
omnibus  sanctis  nomina  imposuit  ipse,  neque  in  Novo, 
neque  in  Yeleri  Testameiito;  quodque  in  Novo'factum 
est,  id  etiani  in  Veteri,  ut  unum  ulriosque  TesUmenti 
Dominum  esse  cognoscas.  Iiaque  in  Novo  quidem  Si- 
ihoni  Giiristus  Petri  uomen  imposuit,  et  filils  Zebedaei 
Jacobo  et  Joanni  Filiorum  tonitrui,  solis  istis  :  reli- 
quorum  autem  discipulorum  nemini,  sed  suas  illis  ap» 
pellationes  reliquit,  quas  a  princlpio  parentcs  illis 
imposuerant;  in  Veteri  autem  Abrahamo  nonien  im- 
mutavit  Deus  et  Jacob  :  non  item  Joseph,  neque  Sa- 
mueli ,  neque  Davidi ,  neque  Heliab  ,  neque  Elisaco , 
neque  caeleris  proplietis,  sed  ui  priores  illi  appellatioo 
nes  retinerent,  permisii.  Hsec  quidem  prima  est  quae- 
stio,  quare  quibusdam  ex  sanctis  immuiata  sinl  no- 
raina,  quibusdam  non  item  :  secunda  vero  posl  iliani 
est,  cur  ex  his  quibusdam  in  media  aeUte  niuUta  sint 
nomina,  quibusdam  ab  initio,  atque  ante  ortuni.  Nam 
Petro  quidem  et  Jacobo  et  Joanni  in  media  aeUte  no- 
roina  Gbristus  immuuvit  :  Joanni  autem  Baptistae , 
priiisquam  etiam  ex  utero  matris  prodiret.  Temtenim 
angeiue  Domini ,  et  dixit :  Ne  timea$^  Zacharia  :  ecce 
mor  tua  Eii$abet  pariet  piium ,  et  vocabi$  nomen  eju$ 
Joannem  (Luc,  i.  i3).  Vides  impositum  illi  fuisse  no- 
roen,  aniequam  nasceretur  ?  Hoc  et  in  Veteri  accidit 
TesUmeiilo.  Ui  enim  in  Novo  Petrus  quidem  et  Jaco- 
bus  et  Joannes  in  virili  oeUte  nomen  aliud  accepe- 
runt,  et  diiplici  nomine  sunt  appellaii,  Joannes  autem 
BaptisU  nomen  accepil  antequam  nasceretur  :  sic  et 
in  Veteri  Abrahamo  quidem  et  Jacob  in  media  acUle 
iiomen  cst  immulnlum  ;  nam  llle  quidem  Abram  vo- 
cabaiur,  et  Abraham  vocatus  est  :  hic  vero  Jacob 
vocabatur,  ct  Israel  est  vocatus.  Isaac  autem  non  lU, 
sed  anlequam  partu  ederetur,  nomcn  accepit;  et 
quemadmodum  illic  angelus  dixit  :  Uxor  tua  in  utero 
concipiety  et  pariet  fUium^  et  vocabi$  nomen  eju$  Jodu' 
nem :  iu  hic  quoque  Deus  ad  Abraham  dixit :  Vxar 
tua  Sarra  pariet  filium ,  et  vocabi$  nomen  e/ut  l$aae 
{  Gen,  i7.  i9 ).  Una  igitur  hsec  quxstio  est ,  quare 
nonnuUis  mutatum  sitnomen,  nonnuAis  vero  minime  : 
altera  vero  ab  illa ,  cnr  Undem  nonnullis  niedio  iii 
aetatis  decursu ,  nonnullis  etiam  anteqiiam  nasceren- 
tur ;  idque  in  utroque  TesUmehto.  Nos  autem  ad  po- 


{|eri<nn»ip  pfiq|»  afgredimiir ;  sic  eDim  prior  quoque 
(iiluciclior  0^1 :  ep8<|ue  qifi  a|[>  initio  poineu  accepe- 
runt  vid^amus,  ^q  pedeleniim  ^sceodefue^  ad  primuin 
bomin^ifi  y^Qiapius,  cui  a  Peo  iiomen  est  ifnpositum, 
iit  ab  ipso  injtio  qyaestionum  soluiio  deriveiiir. 

Terri^  vir^p  Edem ,  yirgini$  Matrii  figura,  —  Qui3 
ergo  prius  a  Dep  nomen  accepit?  Qviis  vero  aliusy 
quan^  qui  primu^  fora|atus  est?  Neque  enim  alius  erat 
liomo,  cui  nomen  posset  iipponi.  .Qualem  igitur 
appellationem  accepit?  Adam  voce  Hcbraica  di- 
ctus  est  :  neijfue  enina  Graecum  es(  fipmen ,  ^ 
in  Grsecam 'lingiiani  versum  nihil  aliud  signiflcat, 
qiiam  terrenum  :  siquidem  Edein  lerram  virgin^m 
sonat ;  talis  porro  fuit  locus  ille ,  in  quo  paradi- 
sum  beds  plauLivit.  Pl^nlavii  enim  Deuif  inquit  Scri- 
ptura  ,  piaradisum  in  Edem  ad  Orientem  {Gen,  %,S); 
ut  intelliffas  non  huinanarum  opus  manuum  fuisse 
paradisuni :  siquidem  lerra  fuil  virgo,  quse  neque  vo- 
inercm  experi^  erat ,  neque  sulco  exaraia»  sed  nullis 
agricolarum  ihanibns  culta  solo  jussu  plaiitas  illas 
germinarat.  Propterea  Edem  illam  appellavit ,  quod 
lerram  virgineni  significat.  Ilxc  virgo  figura  virginis 
iltius  fuit.  Nam  quemdamodum  terra  isla  nuUo  exce- 
pto  semiiie  paradisum  nobis  genninavit  :  sic  et  illa 
nuUo  viri  seroiiie  suscepto  Gbristum  nobis  gerroinavil. 
Quaudo  igilor  dieei  tibi  Jiulxas ,  QQQniod^  virgo  pA- 
perit?  dic  tu  iUi :  Quoroodo  terra  virgo  slmieDdas  iUas 
arbores  germinavit?  Siquidero  Qebraea  lingua  Edem 
dicitur  terra  virgo  :  quod  si  fidero  babere  quis  renuat, 
llebnex  linguae  peritbs  iiiterroget,  ei  hanc  veram  esse 
nomiDis  Edem  interpretationem  comperiet.  Non  enim 
quoniam  eos  alloquigiur  qui  linguam  iUaro  non  teiient, 
idcirco  vos  velim  fallere  :  sed  in  id  unum  incumbimus» 
ul  inexpugnabiles  vos  reddamus,  et  tamqnam  prassen- 
Cibus  ininiicis  qui  ista  noverunt,  ita  cuncia  diligeuter 
interpretamur.  Quoniam  igitur  ex  Cdem  terra  virgine 
fornnatus  est  homo ,  matri  cognominis  Adam  vocalus 
est.  Ita  faciunt  homines  quoque,  liberos  qui  u.ascuniur 
saepe  nominibus  matrum  appeUant :  iia  Deus  etiaqi 
formatum  ex  terra  hominem,  de  nomine  matris  Adam 
dixit.  tUa  Edem ,  bic  Adam. 

4.  Sed  quae  tandem  inde  dimanat  utilitas?  Homi- 
nes  eniro  nomine  matrum  vocant ,  ob  bonorem  qiien» 
deferunt  matribus,  quse  pepcreruut  :  Deus  auiein 
qnam  ob  causain  nomiiie  matris  appellavit?  quid  ma- 
gni ,  vel  exigui  boc  agendo  disposuit?  Nihil  euim  le- 
mere  aut  sine  causa  facit,  sed  mulia  cum  raiione  ac 
sapientia  :  quippe  Cuju$  tapientitB  non  e»t  numerus 
(PM/.iie.B). 

Adam  quid  $onet ;  tnr  a  terra  nomen  Adami.  —  Edem 
terra ,  Adamus  terrenus ,  pulvereus ,  c  lerra  genitus. 
Cur  igitur  sic  iUuin  appellavit?  Suam  nimirum  illi  vi- 
litatem  naturalem  hoc  iiomine  in  memoriam  revoca- 
vli,  et  lamquam  in  aereo  cippo  substanti»  humiUtatem 
exaravit,  nt  ex  nominis  sui  roagisterio  modesUam  di- 
8cai,  neque  majorem  ,  quam  par  sit ,  de  sua  digmtate 
opinionem  concipiat.  Nam  nos  quidem  terratti  nos  esso 
probe  novimus ,  Idque  nobis  Ipsa  rernm  experientia 
compenum  est :  at  Ule  neminero  ante  se  viderat,  qui 


mpncBi  pbiMset,  p<N|ue  In  cimrm  red^m ,  soc) 
exiroia  corporis  pulchritudlne  poflebat ,  et  tamqunm 
statua  quaedam  aurea ,  quae  recens  e  confl^itpria  for- 
nac6  prodiisset ,  ita  tulgebal.  Ne  igitur  propter  eii- 
roiani  speciem  superbia  etTerretur ,  illi  nomen  oppo- 
suit ,  cujus  magisterio  8uRlciente|r  ad  humilitatciq 
informaretur  :  accedens  enim  diaboliis  ad  superbiam 
verbis  iUum  suis  incitalurus  erat,  ^ique  dicturus, 
^riUi  iicut  dii  (Gen.  3.  5).  tt  igitur  pominis  sui  re- 
cordaretur,  a  quo  terram  se  esse  docebatur,  nec  um-' 
guam  aequalem  se  Deo  futurum  opinionis  errore  sibl 
fingeret,  propterea  eonscientiam  ejus  praeoccupat,  et 
pominis  subsidio  sufQcienti  eum  adversus  insidias  9 
scelerato  daemone  struendas  cantione  prxmunit,  dum 
et  suae  curo  terra  cognationis  illum  admonet ,  ef 
omnem  iUi  naturae  suse  nobiliiatem  decfaral,  hoc  pro- 
pemodum  illi  dicens :  Si  forte  dixerlt  tibi ,  eris  sicut 
Dcus,  nominis  tui  recordare,  et  sufQcicnti  admoni- 
tione  instrueris,  ut  ne  consilium  admitias.  Recordare 
mairis ,  et  cognationis  agnosce  vniiatem ,  non  ut  hu- 
fnUitatem  discas ,  sed  oe  umquam  superbia  intume- 
scas.  Propterea  Paulus  quoque  dicebat :  Primu$  homo 
de  terra  terrenus*  Quid  enim  sit  Adam  nobis  interpre- 
(ons  aiebat  iliud  :  De  terra  lerrenui ,  $eamdu$  homo 
ip$e  Dominu$  de  ceeto  (1.  Cor.  15.  47).  Sed  inTaduut 
nos  liaeretiei ,  ac  dicimt :  Eeoo  cameB  GtarislM  100 
atamnpsit :  ait  «lim  Paukis,  ieemdue  kmo,  Dommue 
de  emlo,  Audia  $eeun4u$  ^oifi^ ,  et  fiii^  enfn  ca^ pem 
i^on  assuropsi^se?  Quis  talem  pmqjoam  iinpudcnii^ 
yidit  ?  quis  eniro  horoo  esse  potest,  qul  camero  iioii 
kabeat?  Idcirco  enim  et  faominem  et  secnndum  ho- 
ininem  appellavit,  ut  cum  ex  numero,  tum  ex  natura 
cognationem  ejiis  agnoscas.  Quis  igitur,  inquit,  se- 
cundus  est  faoino  ?  Dominu$  de  emlo.  At  enim  scanda- 
lizat  me  locus ,  inquit ,  et  auod  dicaiur  de  ewlo,  Cum 
audis  primum  homiiiero  Adamum  esse  de  terra  terre- 
num,  numquid  esse  terrestrem  ipsum  arbitraris? 
puroquid  terrenum  esse  tantum  suspicaris,  neque 
virtutem  quamdairt  incorpoream  habere,  animam, 
inquam  ,  ejusque  naturam  ?  Et  quis  hoc  dicat  ^  Dt 

^  ]jg;itur  cuni  de  Adamo  audis  terrenum  ipsum  fuisse, 
non  destitulum  anima  fuisse  corpus  suspicaris  :  ita 
cum  audis ,  Domintis  de  coslo^  noH  incarnationem  ne- 
gare ,  qood  adjiciatur ,  de  c(BlOm  Itaque  jam  pnmom 
nomen  sufficienti  defensione  comrouhitum  est :  Ada- 
mus  enim  vocatus  est  de  nomhie  malris,  ne  ultra 
quam  vires  ejus  ferant,  de  se  magnifice  sentiat,  et 
;  diaboli  fraudibus  nullis  possil  expugnari.  Siquidem 

I  aiebat  :  Eritie  $icut  dU.  Age  nuncquod  reUquumest, 
.  ^d  alterum  gradoro  faclentes,  qui  ante  partum  ipsum 
a  Deo  nomen  accepit,  finem  dicendi  facianius.  Quls 
igitur  post  Adamum  a  Deo  nomen  priusquam  oasce- 
retur  accepit?  Isaac.  £cc6  cniro,  inqult,  uxor  tua 
Sarra  concipiet  in  utero ,  et  pariet  fitium ,  et  vocabi$ 
nomen  eju$  J$aae  (Gen,  17. 19).  Cum  aulem  peperi$tet 
eum ,  vocavit  nomen  eju$  I$aac ,  dicen$  :  lihum  fecit 
vuhi  Deu$  (Ib.  21 .3. 6).  Quare  vero?  Qm«  «itm,  inquit, 
annuntiabit  Abraham,  quod  Sarra  filium  lactet  (tbid. 

•*  «.  7)?  Ilic  roUu  dUiigentcr  alteiidite,  ut  nrraculuqi 


ISI  S.  iOANNiS  CHRYSOSTOHI 

Tideatis.  Non  dixit ,  quod  pepereril ,  sed  quod  laetet 
puerulum.  Nam  ne  forte  quis  suppositiiium  puerulum 
exislimaret,  genuini  partus  fidem  faciebant  lactis 
fonles :  ita<pie  ex  recordatione  nominis  ipse  quoque 
de  mirabili  generatione  satis  superque  inslruebatur. 
Propterea  dicit :  Risum  fecit  nuhi  Deu$^  quoniam  yi- 
dere  erat  mulierem  senectute  confectam ,  qute  in  ca- 
nitie  longxva  lactentem  puerulum  educabat.  At  iile 
risus  gratiam  dirinam  in  memoriam  revocabat »  et 
lactentis  nutrlcalio  miraculi  ediil  fidem  faciebat  : 
neque  enim  nalurae  opus  illud  erat ,  sed  tolum  fuit 
gratix  prscclarum  facinus  tribuendum.  Propterea 
Paulus  quoque  dlcit,  Seeiindum  haac  promi$sioni$ 
filH  9umu9  (Gal.  4.  28).  Nam  quemadmodum  iilic 
operabatur  gratia  :  ita  bic  quoque  prodiit  ille  ex  ute« 
ro  jam  frigido  et  cffeto.  Ascendisti  tu  ex  aquis  ge« 
lidis  :  quod  igitur  illi  fuit  uterus ,  tibi  lavacrum  fuit 
aquarum.  Vides  partus  oognationem  ?  vides  grati» 
concordiam?  videsubique  naturam  otiari ,  et  totum 
Dei  virtulem  operari  ?  Idcirco  Secundum  haac  pro- 
mUnomt  $umu$  filH.  At  enim  nna  restat  adhuc  quae- 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  152 

stio  :  dixit  de  nobis ,  quod  Non  ex  $anguimbu$t  neque 
ex  voiuniate  camis  simus  {Joan.  i.  13).  Quo  taiidem 
pacio  ?  Neque  Isaac  ex  sanguinibus  fuit  :  De$ierant 
enim  Sarrm  fieri  muUehria  eju$  (Gen,  18. 11).  Oblurati 
erant  iactis  fontes ,  sublala  erat  generationis  materiay 
inutilis  naturae  erat  officina»  tiimque  Tirtutis  suae 
Deus  specimen  edidit.  Ecce  appellationis  kaac  do- 
clriuam  habemus  absolutam.  Restat  enim,  ut  ad 
Abrabam ,  et  ad  filios  Zebedael  Petrumque  veniamus : 
sed  ne  vobis  nostrsD  oraiionis  prolixitas  taedium  pa* 
riat,  ad  alterum  sermonem  ista  differemus,  et 
blc  flnem  dicendi  facienles  tob  cobortabimur» 
qui  secundum  Isaac  nati  estis,  ut  mansuetudinem 
ac  modestiaro  Isaac  imitemini,  omnemque  aliam 
ejus  philosophiam ;  ut  precibus  justi  illius  et  ho- 
rum  praesulum  omnium  adjuti ,  ad  sinum  Abrahs 
cuncti  pervenire  possimus ,  gratia  et  benignilate  Do- 
mini  nostri  Jesu  Gbristi,  per  quem  et  cum  quo 
Patri  gloria ,  honor,  imperium ,  simulque  sancto  et 
yivinco  Spiritui,  nuncet  semper,  etin  saecula  sxca«* 
loruni.  Amen. 


AD  EOS 

QUI  IPSDV  RBPRBHENDBaANT  OB  PBOOBMIOEUIf  PROLIXITATBV»  QUQB  CTILB  SIT  RBPttBlfBN810frB9 
jBQOO  AlilUO  FBRRB  :  BT  GUR  PAULO  NOTI  STATIM  ATQUB  CRBDIDIT  TfOMEN  MUTATUU  EST, 
ITBMQUE  QUOD  NOIf  EX  NEGESSITATB,  SED  BX  LIBERA  YOLUNTATB  FAGTA  SIT  HiEG  MUTATIO, 
ET  IN  DIGTUM  ILLUD   :   SAULE,   SAULB,   QUID  MB  'PBRSEQUBRIS  (  Act.   9.  4  )  ? 


1.  Qttmamvmamici.— Reprehenderunt  nos  amico- 
rum  quldam ,  quod  prolixiora  sermonum  initia  (ace- 
remus  :  an  jure  vel  injuria  reprehenderint,  tunc  in- 
telligetis,  cum  audita  defensione  nostra,  quasi  in  pvh 
bllco  tribunali  sententiam  ferelis.  Ego  vero,  prius 
quam  id  ostendam,  ob  reprehensionem  gratias  ipsis 
refero  :  nam  ex  mei  cura  atque  siudio,  non  ex  malo 
aaimo  illa  proQciscitur :  amicum  vero,  non  cum  lau- 
dat  modo,  sed  etiam  cum  reprehendit  et  corrigit,  tunc 
roe  amare  dixerim.  Siquidem  laudare  omnia,  tumquas 
bene,  tum  qux  roale  se  habent,  id  non  amici,  sed 
fallacis  ac  derlsoris  est :  at  laudare  si  quid  boni,  ac 
reprehendere  sl  quid  peccati  admiiuiur,  id  vero 
amantis  et  curam  habeniis  est.  Alque  ut  discaiis 
quod  indiscriminatim  omnia  laudare  et  celebrare,  non 
sit  amici,  sed  decipienlis  :  Pofmle  meu$,  inquit,  qui 
vo$  beato$  dicunt^  ip$i  vos  decipiunt,  et  lemitam  pedum 
ve$trorwn  exturbant  (I$ai,  5.  12).  Gerle  inimicum  ne 
laudantem  quidem  admitlo ;  amicum  vero  eiiam  re^ 
prehendentein  amplexor.  llle  etsi  me  deosculelur,  in- 
snavis  est ;  hic  etsi  vulneret,  amabilis  :  illios  oscu* 
lum  suspicione  plenum  est,  hujus  vulnus  curandi  vim 
habcl.  Propterea  dicit  quidam :  Fidetiora  sunt  vulnera 
amtcf,  quam  $pontanea  ouula  inimiei  (Prov.  27.  6). 
Quid  dicis?  Yulnera  osculis  meliora,  inquit :  non 
enim*  ad  naturam  eorum  qux  fiunt,  sed  ad  aftectio- 

1  Haec  sic  forte  melius  legaDlur  :  Quid  dids  ?  vulnera 
oscvJd$  meUcra  f  ettom,  mmit/  :  non  emm,  etc.,  uam  bic 
ir<^  apud  chryBOBtomum  vrequens  est. 


nem  eorum  qui  faciiint  altendo.  Vis  dlscere  quomodo 
fldehora  sint  vulnera  amici,  quam  sponlanea  oscula 
inimici?  Domiiium  osculatus  est  Judas;  sed  osculum 
erat  proditione  pienum ;  os  veneno,  lingua  nequitia 
replebatur  (Matth.  26.  49).  Fornicarium  apiid  Go- 
rinlhios  vulneravit  Paulus ;  sed  illi  salutem  concilia- 
vit.  Quomodo,  inquies,  vulneravit  ?  Salanse  tradens : 
Tradile,  inquit,  huju$modi  $atan<e  in  interitum  canu$, 
Ad  qmdlVt  $piritu$  $alvu$$it  in  die DominiJe$u  (1. 
Cor.  5.  5).  Yidistin*  vulnera  salutis?  vidistin' oscu- 
lum  proditione  repletum  ?  Sic  Fideliora  $unt  vulnera 
amtct,  quam  $pontanea  o$cula  inimici»  id  non  apud 
bomines  tantum,  sed  etiam  apud  Deum  et  apud  dia- 
bolum  exquiramus.  Ille  amicus,  hic  inimicus  est; 
ille  servator  et  curator,  hic  fraudulentus  et  inimi- 
cus.  Hic  aliquando  osculatus  est,  ille  vulneravit? 
Quomodo  hic  osculatus  est,  ille  vulneravit?  Hic 
dixil,  Hritii  sicut  dii ;  ille  vero,  Terra  e$,  et  in  terram 
reverteri$  (Gen.  5.  5.  et  i9).  Uter  magis  profuii,  an 
hic,  qui  dixit,  Eriti$  $icutdii;  an  ille  quidixil,  Terra 
e$f  et  in  terram  reverteris  ?  Hic  moriem  interminatua 
est,  ille  immorUliiaiem  promisit;  sed  qui  immortaii- 
latein  promisit,  ex  paradiso  exturbavil:  qui  vero 
mortem  interminatus  est,  in  caelum  inve:iit.  Viden* 
quomodo  Fidetiora  $unt  vulnera  amici^  quam  sponianea 
o$cula  inimici  ?  Ideo  antequam  id  demonstrarem,  gra- 
tiain  rctuli  iis,  qui  mc  arguuiit.  Illi  namqiie  sivc  jure 
aivo  injnria  arguant,  non  exprobrandi,  aed  corrigendi 


Bon  corrigendi,  sed  Infomandi  aniino  tr,»irt  "^C  '^-  ^V^  IfiSW  #vW*^,  €«»  W« 
igiiur  diun  laudant,  id  student  m  meliore»  eflki.^  ^^C^^  ''' '  ^"^  c^e.  ^ant^  %ap»  pteaw  iW*. 
iUi  Yero,  etiamsi  laudent,  nihilominua  ^^^  ^^^      '  '''"^'''  f^«l*f^bWt,  oqiR^  ««i^, 

,  '<?>^^|^         amew  vider^t,  ^)ie«|<i^  /^np  j^  ijef^i- 
no4o   !!!^'Vl*»        •  '*^  »«WW  cflferai^  .^cpMj».  jWe^es 


^ift 


^ 


conantur. 

Rgj^ehenmonum  uli^tlaf .  —  Gttterum  quoquo 
reprehensio  aocidat,   magnum  cerle  bonom  en  li 
qnis  reprehensionea  criminationesque  ita  ferre  iKMflit,' 
ut  non  exasperotur.  Qui  enim  odU  fncre|Mitoitei,  ait 
Scriptura»  Miipteiif  e$l  {Prov.  ii.  1).  Nondixit  tales 
vel  tales  increpaiiones,  sed  tantum  increpationes.' 
Nam  sijure  arguat  amicus,  peccatum  corrige;  si 
absquo  ratione,  lauda  voluntatem,  scopum  ejus  ap-'^ 
proba,  amicitias  gratiam  confitere :  ex  magno  quippe 
amore  aceusatio  proticiscitur.  Ne  stomachemur,  cum ; 
arguimur.  Id  admodum  ulile  est  vit»  nostr»,  si  ab 
omnibus  fiat,  si  et  peccantes  arguamus,  et  dum  la- 
bimurab  aliis  argui  libenter  ferarous :  in  peccatis' 
enim  idem  sunt  reprehensiones,  quod  in  vuiueribus 
remedia ;  quemadmodum  igitur  stultus  est  qui  phar- 
maca  rejidt,  ita  et  insanus  is,  qui  reprehonsioneB 
non  admittit.yerom  multi  saepe  oxasperantur,  h»c 
apud  se  cogitantes  et  dicentes  :  Hunccine  feram  ego 
sapieiisot  prudens?  ignorantes  esso  illud  extrenue 

dementiae  argomentum.  Videbm  enim»  inquU,  homi^  12.  3),  Deo  amicns,  exterat  Msmu*  ^ 
iiem,  qm  M  wdebatur  lopMiM,  H  majerem  iUo  epm  spiritualique  intelligenila  nlenus.  vi!^^  ^ ' 
habet  kmpieiu  {Prw.  S6.  12).  Eaproptor  et  Paulos     inqoil,  Jf  oyiei  omfd  $itpkniia  ^ohmLi^^ 


(icbant,  e^jga  qui  o^i^  ^s  i^i^ 

•licare  ^^em,  ^^m  ^  rfeva^- 

•:o  facie  ji^uffi  pp^  fi^oyeraLB^, 

^j^x     ^i^^-        inomey.^ij/i^iputa^sii^",  i^ 

efiJi^  .  ^'■^^O*'**        ^  ogno.v/ssenl  ^u^,  qul  ^cfo^ 

^^^^  .nriS^avlflP.si.sutiip 

prebenderev«»J^|^?J***^  • 
argulmus,  q«\t  oi^|2l**|^w; 
Tero  si  iclret  fiHsri^I^'  ^^i^* 
anjneret,repreheiB«,^V*]^*kZ^ 
i    «.  Vis  scire  te.  «ia«r2^>H^ 
eliamsi  perfectus,  etianrt  Jl^?^^>^ 
pervenisses,  opos  umen  ^^iCT^^x.  "^ 
ot  eo  qui  te  argueret  ac  m^^^J^  w;^ 
Ustoriam.  Nihil  Moysi  parl^T^^^^*^ 
mifi  erat,  inquit  Scripinra, 


nssei^  deipde  ^ 

qui  ptt^eqael^^ 

nre,Jp^orasseat 

iis ,  904  Saulus 

n  pjriori  nq- 

iu8,p|^aj|i 


ril  i|t 


dicit :  Ne  eiiie  jmidentee  ufmd  votnuUpeee  {Rom.  li. 
16).  Liceienim  mirum  in  modum  sit  sapiooset  per^  , 
spicax,  attamen  homo  es  et  oonsilio  opos  babes.  So* 
lios  enim  Dei  est  nnllius  indigere,  el  nullo  opus  ha- 
bere  oonsiliario.  Ideo  de  iilo  solo  dicitiir :  Qm$  enkn 
novii  eeneum  Dominif  aul  qui$  connUariut  efui  fuit  {Ram. 
il»  34)  7  At  nos  homines  quantumcumquo  sapienteSy 
muitolies  tamen  snmns  reprehensiono  digni;  atquo 
hinc  apparol  natnr»  nostr»  infirmitas.  iVoii  enim  om^ 
iiia  «iie  poeeunt  in  henuMue  {Eeeti.  17.  S9),  ioqulf. 
QuaroT  Quia  filius  hominis  non  est  immortalis.  Qoid 
locidius  sole-?  Attamen  el  iUe  deficit.  Sicot  ergo  ful- 
gidam  iilam  lucem  et  splendentem  radiom  supervo- 
nientes  lenebr»  obtegunt :  ita  et  inielligentlam  no- 
stram,  quasi  in  meridie  fulgentom  et  perspicuam, 
ioconsiderantia  obrepens  sxpo  tenebrosam  reddil; 
acciditque  ut  sapiens  quandoque  non  videat  qnod 
oportel,  et  is  qui  multo  ilii  inferior  est  acutius  iiiud 
perspiciai.  Atque  ita  res  se  habet,  ut  neque  sapieos 
so  exloUat,  noquo  infsrior  illo  sose  miserom  pns- 
dicel.  Magnom  bonum  esi,  reprehensiones  forro: 
magnum  item  bonom  posse  reprehendere ;  nam  hoc 
ad  curam  proximi  maximo  pertinet.  Nunc  vero  si 
videamus  hominem  lonicam  solutam  et  ex  tranoverso 
Jiaboniem,  anl  aiiud  Induraentum  maio  positum, 
mooemus  et  emendamus ;  si  voro  videamos  vitam 
cjus  dissoltttam,  no  verbum  quidem  proferimus.  Si 
videamus  vitam  <gus  indecoram,  praetorimus :  tametsi 
oa  qui9  ad  vootos  pertinent ,  risum  tantum ,  ea  vero 
qnae  ad  animam «  pericnlum  et  supplicium  pariant. 
Cum  vides  tatrem  per  pr»cipitia  ferri,  de  vita  non 
curantem,  nec  oo,  quo  opus  est»  spectantemf 
S.  JoAH.  Ghetsost.  IIf« 


22).  Vides  omnigenam  eruditionemT  g^  ^^  X 
eermone  et  nirtute.  Verum  andi  aliod  ^iioZ^  ^^ 
nium.  Cnm  multis,  inquit,  prophetis  conven!!!!^ 
Deus ;  sed  cum  nullo  sic  conversatus  est ;  m^  ^ 
aliis  por  «nigmaia  et  somnia,  cum  Moyse  vero  S^ 
ad  faclem  {Deut.  34.  10).  Quod  illo  majus  vh^ 
ojus  indicium  requiras,  quando  omnium  DemiQM 
aervum  quasi  amicom  alloquitur  ?  Erat  itaque  sapieiK 
Um  peregrina,  quam  domestica  institotione ;  erai 
potens  sormone  oi  opere,  imperabat  ipsi  creaiur» 
quia  amicus  eral  Domini  croaior»-;  eduxii  tantum 
popnlum  ex  iEgypio;  mare  diviui,  atqoe  iterum 
conjunxil  :   viderequo  eral  slupendum  miracoltim 
{Exod.  35.  II).  Tunc  enim  primum  sol  vidil  mare» 
non  navali,  sed  pedeslri  itinore  transiri  :  polagosqtto 
non  remis  et  navigiis,  sod  equomm  pedlbus  trans- 
irotari.  Altamen  ille  saplens,  iiie  polens  sonnone  et 
opere,  amicus  Doi,  qui  creaiune  iroperabat,  et  tot 
miracula  odideral,  non  ahimadvortit  rem,  quam  ple- 
riquo  mortalium  &cilo  perspiciunt;  sed  socer  ejos 
Imrbamset  obscurus  homo  id  animadTertit,  et  in 
medium  prololil  Id,  qood  ille  non  excogilaverat. 
Qoid  igiturHludesl?  Andile,  ul  discatls  unumquem- 
qoe  conslliario  indig^,  etiamsi  Moysi  coiiferri  pos- 
8ll  :  mullaqno  plorumqne  esso,  qme  magni  el  admi- 
ftbiies  viri  Ignoranl,  qiue  nollius  pretii  bominibas 
JUMa  suni.  Gum  enim  Moyses  egressos  esset   ojt 
J^plo,  in  dosertoquo  agerel,  aderal  oniversa  plohft 
ad  sexcenta  hominum  milUa,  omninmque  lites  dlseo» 
ptationesqueiile  solvobal  {Exod.  18).  Qood  ubi  vidit 
socer  ejus  Jothor,  homo  imperittts,  qui  in  deseno 
viiam  egoral,  nec  legnm  potttimqoe  eonsoolodinon 

{Cinq.J 


^  s.  mmf»  cHaYaBsww 

uUam  lu^l^ufipik  61  «d  baee  in  impiela^  vKeb^l»  qno 
qinid  4$ertia^  i^gipiento  argumentuin  t  Mibil  enim 
geptililNis  e^l  iMipienUPi^^  V^muimen  dUe  Urba- 
ru5,  impius,  MWiPi^n«,  TiiteiiA  Moysem  non  ui  par 
ci;ai  ai^eiie,  ipnim  r^etieifdii;  sapieniem  inqudm 
illufp»  pKudeoiem»  l^  aiwAuai*  I>MiUiue  i(li :  Qvartf 
iili  $(an^  c^am,  U,  (lSflEOi(.  1«.  U)2  ei  ciam  causam 
didicis84)i,  ail :  fl[«p  wl^  m  /bcif  {U^  «.  17),  Goil- 
sijiu^n  Gu.q^  inci;QpaUone  conjmicUifn  ;  neque  imm 
ille  in/iigDalu8  e^l^  sed  paiiepler  tulil  vic  ilie  sapiens, 
prudeos  et  0ei  amipus»  qui  tpt  myria^ibus  pra^at. 
NiKniee^Up  parvum.  bocest,  a  l^rbaroet  privatt) 
bomine  ^inifHrl  Neque.ediia  mira^ul^,  neqne  imperii 
magnitudo  ani^ium  f^m  ext4>ilebant  :  neque  rubore 
suffund^bfitur,  qMpd  prseseotibMS  sulNiitis  corripere- 
Vir ;  sed  cogitans  ae«  etsi  signa  inagna  edidisset^  ii»- 
man»  tamen  participem  esse.natur»,  cul  muila  saepe 
ignota  suot^  cum  mod^stia  eonaiiium  acoepiu  Muiti 
eootra,  oe  alieno  videantur  consilio  egere,  sxpe 
qiaiQOl  lUilitaie  consiiii  carere,  quam  susqepla  ad- 
mQuitiooe  peccalum  emendare :  imo  malimt  igoo- 
rare,  quam  discere»  nesct(;nles  noh  esse  criiqeQ  di» 
soere,  sed  polius  ignorare ;  noo  doceri;  sed  io  i»- 
scitia  degere;  uoa  argoi,  sed  qeccare  sbie.  enieod»- 
tipne.  Accidit  eoi»  etiam  apud  vilissimum  hominem 
aiiquid  bpui  depr^b^i»  qued.  io  sapieote.magooqpe 
Tiro  plerumqoe  ooa  reperilur*  Quod  eum  perpeode^ 
ret  lfoyses«  illom  consuientem  aquo  audivii  animo, 
et  diceoiem  :  Fte  tibi  mt/iftimos,  centemari^i^  qHm- 
iffHftgeftariaef  eidecumni$;  et  ree  qranskees  td  u  ref^ 
rfin(,  tef^ipret  ottUio.tfv»  so/vaitr  (£n>di  i8w  21.  22)- 
If is  auditis  iile  non  erubKiitt  noo  pudeiactiis  est,  noo 
q|it  Doyeritus.subditos  :  noo  dixit  iotra  se  :.  Me  coi^ 
tpOii\enl  siibditi,  si  dia  cum.  aim  ob  ali^  qmd  faciep- 
dum  sii  didicerp. :  sed  obtemperavit,  et  coasiiiiui 
se^uutu4,est»  neque  prmseotes^  neque  pqat  fiitnroB 
erubuit;.  imo  taD«|uam  CQboiifauias  baceoceri  ooi^ 
r^ptiope»  ociD  mode  homiaea  illos  qui  tunc^  eraot, 
sed  etiaoi.eosqui.ad.bodierrtum.u6qae  diemiaerun^ 
et  qui  in  tolo.  orb^  fulwi  suDt  usque  ad  Christi  ad» 
.veotum,  Ikeris  deeuic,  ei  se  noo  pQtuissc  quid  facto 
opjuiaeaaet  videre^etaoeeri  admoniiioueox  amplefom 
esse.  Nofi  vero  si  vei  ooum  videainus  IibiiHiiem  d«m 
emeodamur  efc  eerripimuVf  e^fiturbamorv  obsLupeac»- 
mus«  et  de  vita  oos  excidiese  putamus.  M  ilie  n^ 
ilen^ ;  sed  cum  videret  tot  miliia  homiouii)  praesen^ 
tium ;  imo  lot  millia  homjbium,  qai  tune  erant,  et 
qui  postXuefuol  per  totum  oi^bem  nsque  ad  praeseii*- 
ten^  diem,  oon  eroboit;  sed  oinniiiiis  quotidie  per 
liter^s.denontiat  ea  socenim  vidisse,  qh»  ipee  no* 
apimadverierai.  Giir  hoc  feeit,  etcur  rem  iliamJiterJB 
tradidiif?  U4  nobis  auctor  esset,  ne  ali«9i  sapiamoo» 
imamvi^  omniuip  aapientisaimi  airniia,  neque  aiiorum 
fqnsiiia  coBtemoi^ua«  ciliamsL  omninin  viliaaimi  sioc 
Siqoid  aiiquisiiBobe  oonsuhii»  etai  famuhis  sit,  alt- 
jBonitiooem  aoei^;  si  qOid  perniciosum  qoispiam 
«ei  in  maxima  digoiihte  p^uia  consuht,  senteniiam 
repudies  :  non  enim  qpaius  persmnarum  conralen- 
ttom»  sed  coneilii  nmM  si^eeimHia  aemper  est.  IHod 


ABCm».  GfWaftAHTINOP*  fiM 

.  igiiur  Moys^s  foett  ut  nos  doeeMt  noo  evobeeoondna 
.esse  cnm  reiafguimur,  etiamsi  nobis  uidverstis-pe» 
puhis  adeaset.  ttiud  eiihn  vere  laOs  eil  nou  vulgaris, 
aMpreO^cpque  phiioaophia^  praodnhiai,  tepreliensio- 
nem  generose  ferre.  Non  enim  ita  Jothor  iNme  lao- 
dooHis  el  admicamur,  quod  Moyaen  eenfoxerit,  ut 
sancium  iiioin,  quod  lot  pnesenlihoa  redavgui  non 
eniboerk>  et  rem  geatam  memortos  ir»^ril,  hts 
omnibus  pfoUosopbiam  snam  o^eodens,  deetarans- 
qoe  quantopere  inanem  haminum  ghHteol  eontem- 
neret. 

5.  GuT  ClnrtfiOiUmms  louga  jtmennt  eieret.  -^  At 
nos  dum  de.proosmioriim  prohxitMeooa  exctfsomits, 
rursus  majiis  procamiom  fecimus ;  verum  non  fenreiie 
neque  sine  caosa :  nam  de  rebos  moximis  admodomqoe 
necessaWis  vos  alloquimor,  utjfortiler  fbramus  cum 
argnimor;  et  ut  s^laoriier  atfnamus  cerripiamu<^e 
eos  qui  peccanti  l^erum  jam  necesse  eat  ut  de  pro- 
Kxiiate  nos  dkffMidamos,  ostePRtan^osque  oor  lonij^a 
ftcfamos  pro<emia.  Girr  erf<i  14  facimos?  I^tam 
thultitadinem  alloquimur ,  vfros  qui  Oxorea  hahenl, 
qnt  doniibus  prtesii»ii,  diurno  opere  vfiitm  paranf ,  in 
sa^olaribus  negotits  agwit»  Ne^e  iHod  lahHim  mth 
lestom  cst,  qootl  perpeioo  ocdupenlurs  seil  qnod 
semei  in  bebdomada  ipM  liie  esdpiamttB'  0t  igltor 
iniellecta  feeilia  reddamus  ea  qu»  dieimus,  pi^eoeinlli 
elariorem  eabihere  doctrinMn  atadeimia.  We  emib 
<nii  nilnl  aliod  estnegoliiv  quam  ot  semper  SleripCuris 
wet,  000  eget  procsmiis,  «an  opparatu :  sminR  enim 
audito  dooiere,  dieierum  sensum  perelpk :  io  vero  qoi 
maxMna  temporls  pane  smcolaribus  tiegoiiifr  addicios 
eat,  et  rarioa  brevique  lempofe  hio  comparet ,  nisi 
procemia  oiajoremqueapporatoma>odi«v>  qdi^  sermo- 
nem  semper  prieeedaniei  ipsi  viam  parent,  absque 
luero  discedii.  Neque  htec  Una  nobls  eausa  esi  pro- 
Mxitatts  proesmiorom»  sed  ei  alla  noo  minor-.  Kx  (anu 
qulppe  muitiiiidiiie  alii  aQoedoo^  alii  snpe  non  acce- 
4oot.  Necesse  icaqoe  est  eos  qui  aceedoni  laodibos 
omare,  eea  vero  qoi  ahsonl»  roprehendere  r  ut  iili 
landibos  studiosiores  evadant,  bf  hicrepationiboa  ^ 
^nitiem  ponMii.  Alia  qaoqoe  adest  proeemtorum 
.  jmeessiitaa.  Argumefftum  s»pe  pi^lixius  tractamus , 
^qaod  non  uno  die  poasiimus  ad  finem  dedocere ,  sed 
ei  secnnda  et  tertia  et  qoarta  saepe  opjus  est  nobis 
lexpositlone,  od  uiinm  eamdemque  rem  traot^ndsni« 
Meccssario  igitor  seetmde  dle  prioria  doelrihtt  fmiB 
eat  repeiendvs,  ot  ita  fmis  com  p^inclpioebha^rens 
cAariorem  aiidftdri  narrariooem  red^at-,  ne  sine  ulla 
aerie  posila  oratfe  obseorror  evadol.  Ul  vero  diacas 
oraiionem  prooemio  carenfem  a  nemhie  iofeltefetftm 
1f i ,  ecce  jam  srne  proeemlis  ex])ferhoentf  cafus*  oni- 
Honem  oNfhir.  Hesfneiehi  autefn  Jeeue  disik :  7ii  es. 
-Sfmon  fUhiB  Jona,  ttt  veeaberts  Gephas,  qutd^inM^ 
pretatmn  Pttrus  {Jeart.  4.  A%).  ?fdete  mim  dfeinm 
mod  inte]lfgaf>s?an  seiaifs  consequemiatft,  el*q«a  de 
CAOsa  bsic  dlcia  stnt?  quia  nempei  stoe  pree^nH6  h»e 
frotoli,  perinde  ac  si  ipiis  hominem  m^dt^eeobieeicmi 
fn  theatrum  addocal.  Age  engo  ipsoOfi  deiegomus,  jam 
doio  pMMnnie.  Qe  Paule  antem  aermo  neMs  noper 


137      .  DE  f  ERENPIS  REPREHENS. 

jNra^.  qu;|iQ(lo  de  no/^iimbus  disserebainus»  quf  rejba- 
muaque  .9ivr  /lU^uandp  &iuljii3,  ppsiea  vero  PaulMS 
*  yjocaJUis  /uerit.  J^de  vero  digf*e$si  SeUdius  jBd  veierein 
historiam,  omnesqi^e  qui  cognomina  habueranl  exami- 
^j^vimus.  Peindc  Simonem  coiwmemoravimus,  ne^- 
;)oo  Ciirjsuim  ipsi  diceniem,  Tu  es  Simon  fiHus  Jona, 
tu  vocaberis  Cepliaf,  qi{od  esl  interprelatum  Pelruf, 
Yiden'  quo  pacio  id  quod  di/ficuliaie  plenura  yideba- 
lur^  nunc  nolius  evaseril?Quemadmodum  enim  corpus 
ca|)jie,  arbor^adice,  e^  Qumeo  fonte  indigct,  sic  et 
oraiio  jptrooejnip.  \\^(fue  cum  vos  in  vio^  iniiium  con- 
stiiuerimus,  e,l  conseqnenliam  oslenderimus,  jam 
bisto.rix  prooemium  tangamus. 

Cur  Paulo  ttomen  sH  mulalum,  Cur  non  statim  post 
comermnem  mulatum  ei  nomen  (uerit,  —  Saulus  aut&n 
.  adliHC  spirans  minarum  ct  cosdis  in  disclpulos  Domim, 
{Acf.  9-  i).  jln  ppisiolis  Paulu^  vocalur:  cur  ergoiUi 
nonien  mutavit  Spiritys  sanclus?  Quemadmodum  jbe* 
rus,  emplo  seryo ,  JU^  iUi  herilem  potesUilem  J^dicet, 
ejus  non^ien  ^QQiutat :  ^  el  Spiritus  sanctus  tunc  ^cit. 
^x  captivitate  namque  paulujDi  acceperat ,  et  nuper 
ille  erat  taii  dominio  subjec,t«8.  Jdeo  ejus  nomcn 
mutavit ,  ut  inde  ille  dominium  edisceret.  Nominum 
qiiip^  imposilio  dominii  est  argumeutum  :  quod  pa« 
lam  est  ex  iis  quae  quoiidie  geruntur ,  manifesiius 
autem  erit  ez  iis ,  quse  in  Adamo  fecit  Deus.  Cum 
vcllet  enim  illum  docere ,  quod  ipse  esset  omnium 
princeps  et  dominus,  adduxit  ad  cum  omnia  anima- 
lia,  Ut  videret  quid  vocaret  ea  (Gen.  2.  19),  ostendcns 
nommum  impositionem  dominium  confirmare.  Quod 
si  veliiis  ita  quoque  apud  homines  facium  fuisse  con- 
spicere ,  discereque,  in  more  olim  plerumque  fuisse » 
ul  servis  in  capiivitatem  abductis  nomina  mutaren- 
lur ,  andite  qnid  fecerit  rex  Babyloniorum.  Nam  cu^ 
nccepissel  ex  capiivitale  Ananiam,  Azarinm  et  Mi- 
saelcin  ,  non  reiiquil  eis  priora  nomina ,  sed  vocavit 
eos,  Sedrac,Hisac et  Abdenago^Dant^/.  i .  6. 7).  Yerum 
qusenamcausafuilcur  nou  slatim  Sauli  nomeu  mutaret, 
sed  post  mullum  temporis?Quia  si  staiim  post  Pault 
conversiouem  ipsius  nomen  mutasiiet,  convcrsioPauU 
ad  fidem  nou  fuissei  manifesta.  Vcrum  quod  in  fa- 
mulis  usu  venire  solet ,  qui  si  staiim  post  fugam 
nomina  mulenl,  occulti  manent,  idipsum  in  Paulo 
contigisset;  si  mox  ,  ut  reliclis  Judxis  ad  nos  venit, 
nomen  mutavisset ,  nemo  scivlsset  euiu  qui  perse- 
quulor  crai,  esse  evangelistam ,  et  apostolum  factum 
esse.  lilud  enim  Juda^os  cohibebat,  quod  quem  do- 
ciorem  penes  sc  habuerant ,  tunc  adversarium  expe- 
rireniur.  Ne  itaque  subita  nominis  mutatio  propositi 
inutaiionem  obtegeret,  multo  illnm  tempnre  cum 
priori  nomine  re1iquit:utposiquam  omnes  didicissent 
cum  ipsum  esse,  qul  Ecclcsiam  antea  persequebalar, 
tunc  re  omnibus  comperti ,  nomen  mntaretur.  Et 
quod  ipsa  vcra  sit  causa ,  aodi  ips^m  dicentem :  Veni 
in  partes  Syrice  et  Citicice  :  eramfine  ignotus  ^ade  fi- 
clems  JudacB,  quw  \n  Palcestina  sunt,  (Gai,  \,%\), 
Quod  si  Eccleslis  Patxstinre,  ubi  d«gebnt , '  ignottks 
erat,  multo  magis  aliis.  Eram,  inquit,  ignoiui  faciey 
9X  non  nomine.  Quarc  ignotus  erat  fncie?  Nemo  enfm 


ET  DE  MUTAT.  NOMINUM.  II|.  i^ 

ex  fideJibus  yel  i^picei;o  ij^m  9V44^>.  c«p  g^s 
oppugparet ;  Unta  c^,  tantQ  fiKO|r«  pleaiif  /^. 
jQuamobrem  otpnps  resilieb$i.a9  omj^  fyg^sLOf,  ^ 
sicubi  aaveutmiie^  vider^t,  ^ie^ue  jpuim  je)  ne#pi- 
cere  au^eba^  :  ka  jjejmp^  cfferaiju*  ccniri^.  Meles 
erat;  id  unum  audiebant,  eum  qui  oUiq  j|psqs  p^faie- 
yuebalur,  nunc  pr^edjcare  ^dem,  quam  ,#n>  rfeva^ 
Iwt.  Quoniam  igiiar  de  facie  ipsum  u^^  Aoy.erai^, 
sed  ex  auditu  tantum,  sj  nomen  ^t^m  ^utassc^i,  ne 
ii  qiiidem,  qui  au^ierapl,  cogn^o.v^sent  euijp,  qui  )S(feoi 
persequebatur,  nunc  cvanjeMum  praeljjcare.  pu^^ 
enim  prius  noveranl  ipsum  yocafi  Saul^m  ,  si  siatifi 
miitato  nomine  Paulus  dict^s  fuisset,  deipde  ,vcf 
quidam  ipsis  renuntiasse^,  Paulum  ^  pewequehatiir 
Ecclesiam,  jam  eva^igeliuno  praedicaije ,  ^jj^orassent 
an  idem  ipse  esset ,  quia  iJle  non  Paulus,  sed  Sauliis 
vocabalur.  Ideo  illum  multo  tempore  cum  prieri  no- 
mine  reliquit,  ut  omnibus  essei  fidelibus  nof.us,  etjaia 
^is,  qui  procul  erant,  et  i^on  ipsum  videra^f! 

4.  Cur ergo  non  statim  ejus  uomen  mutatum  sit,  jaip 
satis  demoo^ratum  est.  OperaBpreiiumJam  fuerit  ijt 
•  injtium  sermonis  repetamus.  Saulusautem  adhucs^-^ 
rans  minarum  et  cwdis  in  discipulos  Oomini{Act.  9.  !L 
Quid  sibi  vult  illud,  adhucf  Quid  aniea  fecit,  ut  dU 
cat,  adhucl  Nam  iUud,  adhuc,  'de  homine  dicitur, 
qui  aiitea  mulia  mala  feccrit.  Quid  ergo  fecit?  Imo 
quid ,  qiiaeso,  non  roali  fecit  ?  Sanguine  replevit  Jero- 
solyma,  fideles  interfecit,  Ecclesiam  devastabat,  apo- 
alolos  perseqoebatur,  Stephanum  occidil;  non  vlris, 
ixow  mulieribiis  parcebal.  Audi  discipulura  :  Saulut 
autem  devaslabat  Ecclenam,  in  domos  ingrediens,  tra" 
hetif  viros  et  muHeres  (Act,i.  5).  Non  illi  forum  sattf 
erat,  sed  in  domos  insiliebat  :  In  dopios  ingredien$\ 
ait.  Neqiie  dixit,  duceiis,  vd  evellens  viros  ac  mu- 
licres ;  sed  ,  ffahens  tiros  ac  mulieres :  ac  sl  de  Tera 
loqueretur  :  trahens  triros  ac  mulieres ;  non  viros  so- 
lum ,  sed  etiam  mulieres.  Neque  natiiram  revereba- 
tnr,  neque  sexus  miserebatur,  neque  ob  infirmitateiti 
frangcbaiur.  Zelo  namque ,  non  Airore  rootus ,  hoc 
agebat.  Ideo  Jiidaei  hoc  ipsum  facientes,  criminatione 
digni;  hic  contra  id  agens,  venia  dignus  esl.  Etenim 
illospalain  eratbonoris  et  inanis  apod  vulgus  glorisB 
causa  Illud  agere ;  hic  ^ero  secus ,  sed  zelo  ergk 
Dcum  pcrmotus,  etsi  non  secundum  scienlfam» 
Quamobrem  illi.  relictis  molieribus,  viros  iropugna- 
bant,  quia  in  illos  gloriam  suam  transisse  videbant  ; 
hlc  autcm ,  utpote  zelo  stimulante ,  universos  ado* 
rlebatur.  Haec  secnm  omnia  reputans  Lucas,  videns^ 
que  illum  nondum  esse  satialum ,  dicebat  :  Sauiug 
aulem  adhuc  spirans  minarum  et  cmdis  in  discipul9g 
Domini.  Non  satfavit  enm  csedes  Stepbani ,  non  ejuB 
explevit  animum  perseqnutio  Ecdesia^;  sed  ulteriug 
procedebat  :  neque  furendi  Hnem  faciebat  :  zeloB 
qnippe  erat.  Sed  noper  reversus  a  caede  Stephani » 
aposlolos  persequebatur ;  idipsnmqne  fiiclebat,  ac 
si  qdis  liipus  sseviens  in  ovile  itlgreissus,  rap^ 
agno ,  oreque  discerplo ,  ex  hoc  raptu  ferociof  eva- 
deret.  Itd  et  Paulus  aposioVorum  clionim  invasir, 
indeque  rapuit  agnum  Ghristi  SreplMAutn,  eoqu«^  di$« 


IS8 


S.  JOANNISCHRYSOSTOMI 


cerplo»  baeeaede  ferocior  evasii.  Proplerea  dicit, 
adhuc,  Quamvis  cujus  animain  n6n  explevisset  caedes 
b^jnsmodi  T  quem  non  placassei  mansuetudo  ejus , 
qul  occidelmtur ;  verbaque  ejus ,  qul  lapidibus  obru- 
«us  pro  lapidantibos  sic  precabatur :  Domine ,  inquit, 
ie  siaHuu  illU  hoc  peeeatum  {AcL  7.  59)  ?  Ideo  perse- 
quuior  factus  est  evangelista.  Nam  statim  post  cacdem 
hic  conversus  est,  illius  vocem  audivii  Deus.  Etenim 
Cignus  erat  Stephanus  qui  audiretur  tum  propter  Ai- 
turam  Pauli  virtutem ,  tum  propter  propriam  confes- 
sionem  :  Domine^  ne  slatuoi  itUc  hoe  peccatum,  Au- 
diant  qui  inimicos  habent,  qui  injuria  afliciunlur. 
Etsi  enim  sexcenta  gravia  paiiaris,  nondum  lapi- 
datus  es ,  qoemadmodum  Slephanus.  £t  vide  qnid 
factum  sit.  Obsiruebalur  fons  unicus  Stephani,  et 
aperiebator  alius,  ex  quo  innumera  manabant  flumi- 
na.  Postquam  enim  siluit  os  Stephani ,  mox  sonuit 
tuba  Pauli.  Sic  numquam  Deus  derelinquit  usque  in 
finem  ad  se  currentes ,  sed  dona  praebet  majora , 
quam  ab  inimicis  auferantur.  Non  enim  illi  talem  ab 
exercitu  ejecerunt  militem ,  qualem  in  ejus  locom 
induxit  Ghristus.  Saulus  auum  adhuc.  Aliud  quiddam 
significat  illud ,  adhuc :  videlicet ,  illum  adhuc  furen- 
tem,  adhuc  ferocientem,  adbuc  vi  furoris  commotum, . 
adhuc  caede  fervenlem  attraxit  Christus.  Non  enim 
exspectavit  donec  cessaret  aegritudo »  cxstingueretur 
morbus,  mansuetiorque  lierei  ilie  sie  eiferatuSt  et  sic 
illum  attraheret :  verum  in  ipsa  furoris  vi  ipsum  ce- 
pit,  ui  ostenderet  polentiam  suam ,  quod  in  medio 
furore ,  aestuante  animo ,  persequutorem  vicerit  et 
subegerit.  Etenim  medicum  tunc  admiramur,  quando 
febrim  invalescentem  et  ferventem  in  summo  fervore 
exstinguere  et  penitus  sedare  potest :  quod  et  in  Pau- 
lo  factum  est.  Inipsa  quippe  flammae  vehementia  vox 
I>omini,  ceu  ros  superne  manans ,  ipsum  morbo  pe- 
nitos  liberavit.  Saulu$  autem  adhuc  epirans  minarum 
et  cmdis  in  disdpulos  Dominif  dimisit  multitudi- 
nem,  et  deinde  in  principes  impctum  fecit.  Quemad- 
modum  enim  is,  qui  arborem  vuU  exscindere,  dimis* 
sis  raniis ,  radicem  secat :  sic  et  ille  discipulos  ador- 
tns  est,  quod  radicem  praedicalionis^rcsecare  cuperet. 
Martyres  pdlmites  ex  Christo  ceu  radice  pullulantes. 
Conversionis  PauU  modus,  —  Yerum  non  crant  disci- 
puli  radix  prsedicationis ,  sed  discipulorum  Dominus. 
Quamobrem  diceb^t  ille  :  Egosum  vitis,  vospalmites 
(Joan,  i5.  5).  Illa  vcro  radix  inexpugnabilis  est.  Id- 
circo  quanto  plures  resecabant  palmitcs,  tanlo  plures 
ct  majores  iterum  pullulabant.  Exsectua  itaque  est 
Slephanus,  et  pijdlulavit  Paulus,  ac  quotqoot  per 
Paulum  crediderunt.  Faclum  est  autem ,  inquit ,  cum 
appropinquaret  Damasco,  subito  circumfulsit  eum  lux  de 
caslo :  et  cadens  in  terram^  audivit  vocem  dicentem  mbi : 
Saule,  Sauie^qwdmepersequeris  [Act.  9.  3. 1)1  Quare 
non  vox  prius  allata  est,  sed  lux  prius  circumfulsit  eum  ? 
Ut  quiete  vocem  audiret.  Quoniam  cnim  is  qui  animo 
furoreque  plenus  aliquam  rem  perficere  conator, 
etiamsi  innumeri  vocent,  non  se  convertit,  totus 
operi  intentus  :  oe  idipsum  in  Paulo  accideret ,  neve 
Uie  gestarum  renun  Corore  ebrins  vocem  non  advei^ 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  140 

terct ,  aut  non  audiret,  animo  ejus  toto  ad  devastaii- 
dum  intento  :  exoecatis  ante  per  lucem  oculis ,  seda« 
toque  animo,  exstincta  omni  mentis  periurbatioue^ 
factaque  ingenti  animi  tranqulUitate ,  vocem  emislt» 
ut  dejecta  omni  arroganiia ,  sobria  mente  dictis  at- 
tenderet.  Saule^  Saule^  quidme  persequeris  {Act. 
9.  4)  ?  Yerba  non  tam  argncntis ,  quam  sese  purgan- 
tis  sunt.  Quid  me  persequeris?  In  qoo  aut  parvo  ant 
magno  accusare  me  potes?  in  quo  a  me  Ixsus  fuisti  ? 
an  quod  mortuos  vestros  suscilaverim?  an  quod  le- 
prosos  mundaverim?  quod  dsemones  fugaverim?  Sed 
ideo  adorare  me ,  non  persequi  oportuit.  Ut  vero  di- 
scas  illud,  Quid  me  persequeris  f  sese  purganlis  potius 
esse  :  audlquomodoPater  ejos  iisdem  verbis  Judaeos 
alloquatur.  Quemadmodum  enim  hic  dicit ,  SaulCf 
Saute,  quid  me  persequeris?  sic  et  iile  Judaeis  dicebat : 
Popule  meus ,  quid  (eci  tibi ;  aut  in  quo  contristam  te 
(Mich.  6.  5)?  Saute^  Saule^  quid  me  persequeri»?  Ecce 
supinus  jaces,  ecce  sine  caiena  alllgatus  es.  Quem- 
admodum  igiiursi  herus  servom  saepe  transfugam, 
multaque  operalum  mala ,  comprebensum  et  vinctum 
sic  alloqualur,  Quid  vis  tibi  faciani  ?  ecce  ]am  ad  mli- 
nus  venisti :  ita  et  Christos  Paulum  correptum  pro- 
stratumque,  trementem  videns  ac.formidantem,  ni- 
bilque  lacere  valentem,  sic  alloquiiur  :  Saule,  Saute, 
quid  me  persequeris?  Quorsum  IUe  furor  evadet? 
quorsum  insania?  quorsum  zetus  Intempestivus  ? 
quorsum  vincula  et  clrcuitiones?  quorsum  efleratos 
ille  animus?  Jam  immobilis  eris,  eumque  quem  per- 
sequeris ,  ne  videre  quidem  poteris  :  et  qui  festinus 
undiqiie  circumcursabas ,  nunc  ducente  opus  hal)es* 
Ideo  namque  nunc  dicit  ei,  Quidme  persequerisf 
ut  disceret  etiam  praecedenti  temporeipso  concedente 
omnia  facta  esse ;  neque  illa  infirmitatis  fuisse ,  neque 
baec,  quae  jam  fierent,  crudelitatis  esse ;  sed  iUa  cle* 
mentiae,  haec  provldentiae.  Quid  igitur  Paulus,  Quis  et» 
Domine  {Act.  9.  5)  ?  Novit  dominium  ex  concessione 
illa ,  virtutem  ex  caeciute  praesenti :  demum  poten* 
tiam  confitemr.  Quis  es,  Domine?  Yidistin*  gratum 
animum  ?  vidislin*  mentem  iiberlate  plenam  ?  vidi  • 
stin'  conscientiam  sinceram  ?  Non  reluciatus  est ,  noo 
Gonlendit;  sed  siatim  Dominum  agnovit.  Non  quem- 
admodum  Judaci ,  cum  viderent  morluos  suscitatcis, 
caecos  visum  recipientes ,  leprosos  mundalos,  nedum 
ad  tantarum  rerum  opificem  accurrerent,  seductorem 
etiam  illum  vocabant,  omneque  insidiarum  geuus 
apparabant  t  non  sic  utique  Paulus,  sed  statim  con- 
versus  est.  Quid  igiiur  Cbristtt8?£^o  sum  Jesus^ 
quem  tu  persequeris  {Ibid.).  Cur  non  dixit,  Ego  sun 
Jesus,  qui  resurrexi,  ego  sum  Jesus,  qui  in  dextera 
Dei  sedeo »  sed,  Ego  sum  Jesus,  quem  tu  persequeris? 
Vtejusmentem  peroelieret,  utejus  animam  com- 
pungeret.  Audi  ilaque  Paulum  post  multnm  temporis, 
ptost  innumera  praeciare  gesta,  hoc  lamentantem  : 
Egoenimf  inquit,  sum  minimus  apoetolorum,  qtU  mm 
eum  dignus  vocari  apostolus ,  quia  persequutus^m  Ec^ 
clesiam  (i.Cor.  15.  9).  Si  veropost  sexcenu  pnedare 
gesta,  post  untum  ebpsum  tempus,  hoc  lugebat, 
^  quanu  yerisimile  est  ipsum  esse  passum  illo  tempore* 


Ilt  DE  FERENDIS  REPREHENS. 

cum  Dullum  opus  bonum  penes  se  baberet »  et  illaue 
persequutionls  sibi  conscius  esset,  dum  illam  yocem 
audlret? 

5.  Probatw  Pautum  dbere  aecewue^  non  neeeui-- 
mi^.  —  Yerum  insurgunt  conlra  nos  quidam  :  vos 
autem  ne  defatigemini,  appetente  licet  vespera  :  nam 
pro  Paulo  loqnimur,  pro  Paulo ,  qui  per  trienntum 
noete  dieque  discipulos  doeuit.  Insurgunt  itaque  jam 
adversum  nos  aliqui ,  et  dicunt  :  Ecquid  mirum  si 
Paulus  accesseritTcum  Deus  vocem  illam  quasi  fu- 
nem  ad  coUum  ejos  injecerit,  et  sic  illum  ad  se  tra« 
xerit.  Animum  diiigenter  adhibete.  Etenim  b«c  ar- 
gataiio  nobis  communis  est  cum  gentilibus  et  cum  Ju« 
daeis,  qui  incredulitatis  8U£  tegumentnm  id  esse  pu- 
tant,  si  viruiai  jusium  Incusent,  ignari  se  dupliciter 
peccare,  et  quod  errorem  suum  non  deponant,  et  quod 
aanctum  Del  ejusmodi  criminaiionibus  impetant.  Vernm 
nos  Dei  gratia  fulti,  ejus  defensionem  suscipiemus.  Quas 
igitur  accusatio  est?  Vi,inqniunt,  illum  attraxit  Deus. 
Qua  vi  9  mi  homo?  Supeme  vocavit  eum.  Credis  om- 
nino  quod  eom  supenie  vocaverit  ?  Atqui  te  quoque 
bodie  vocat  per  illam  vocem ,  et  lu  non  obsequerls, 
Viden*  non  fuisse  illud  necessitatls  ?  Nam  si  necessi- 
tatl&fuisset ,  opus  erat  ut  et  tu  obedires.  Quod  si  tu 
non  obedias ,  palam  est  eum  ex  voluniate  obedivisse. 
Et  ut  discatls  vocailonem  multum  ad  Pauli  saluiem 
contolisse ,   quemadmodum  et  ad  aliorum  omnium 
hominum ,  nec  tamen  illura  bonls  operibus ,  el  laudi- 
bos,  quse  merito  voluntatis  acquiruntur,  vacuum  re- 
liquisse,  neque  liberum  ejus  arbitrium  labefactas^, 
sed  libentem  eum  proprio  bonae  volunialis  motu  ac- 
cessisse  :  alio  exemplo  id  planum  faciani.  Audlerunt 
Jodaei  vocem  sopenie  loqueniem ,  non  Fllii ,  sed  Pa- 
Uis  de  Chrislo  loquenils  ad  Jordanis  fluenta  ,  Hie  esl 
fitiui  meu$  ditectiu ;  atilll  dicunt,  Hic  est  seductor 
itte  {Matth.  3.  17.  et  27.  65).  Videik'  manirestum  bel- 
lum?  viden'  apertam  pugnam?  viden'  ubique  grato 
et  benevolo  animo  esse  opus ,  animaque  sincera , 
neque  aiTectu  prasoccupata?  Ecce  et  illic  vox ,  et  hic 
vox  :  sed  ille  obtemperabat,  hi  repugnabant.  Neque 
tantum  vox  auditur,  sed  Spiritus  in  columbae  specie 
videtur.  Cum  enim  Joannesbaptizaret,  Chrislusvero 
baptizaretur,  ne  humanam  figunun  spectantes,  bapti- 
zantem  baptizato  praestantiorem  existimarent ,  venit 
vox  quae  hunc  ab  illo  distingueret.  Et  quia  incertnm 
esse  videbaiur  de  quooam  vox  Ula  ioquerelur,venit  Spi- 
ritus  sanctus  m  specie  columb» ,  qui  vocem  in  caput 
Christi  duceret.  Altamen  et  per  vocem  prasdieavit » 
et  pcr  Spiritum  ostendit,  Joannesque  postea  clama» 
baty  Non  sum  dignus ,  qui  corrigiam  sot^am  catcea-' 
menti  ejui  {Luc.  5. 16) :  multa  quoque  alia  tam  ver- 
borum,  quam  operum  testimonia  aceesserunt,  et  ad 
omniam  caecitatemanserunt ;  imo  viderunt  omnia,  sed 
nequediciis  neque  factis  credidere,  praejudicaue  vuigi 
Qpinionis  insania  ipsorum  mentem  occupante.  Quod 
etiam  evangelista  dicit :  multos  nempe  Judxorum  in 
illom  credidiftse;  sed  metu  principom  ipsum  confiteri 
non  ausosesse,  neasynagoga  ejicereniur  (Joaii.12.42). 
Ipse  vero  Christus  dicebat :  Quomodo  votestis  cre* 


ET  DE  MUTAT.  NOMINUM.  III.  142 

der^f  qui  gtoriam-ab  invicem  accipitis ,  et  gtoriam,  qum 
a  soto  Deo  est,  non  quairitis  {Joan.  5.  44)?  Verum  non 
ita  Paulus;  sed  una  solum  audita  voce  ejus,  qnem 
ille  persequebatur,  statim  accurrit,  statim  obedivit, 
et  niagnam  prae  se  tulit  conversionem.  Quod  si  di- 
ctorum  prolixitaie  non  defatigemini ,  ad  aliud  pro- 
pinquius  exemplum  propero.  Etenim  et  Filium  ao- 
dierunt ,  atque  iia  audierunt,  ut  Paulus  audierat  ^  et 
simili  audierunt  tempore,  alqoe  Paulus,  neque  tamea 
sic  crediderunt.  Nam  sicut  Paulus  cum  fureret,  cum 
ferocior  essety  cum  discipulos  impognaret,  Yoc&a 
audivit,  iia  ct  Judaei.  Ubinam,  et  quando?  Egressl 
sunt  noctu  cum  facibus  et  lampadibus  ad  comprehen- 
dendum  illum ;  putabant  enim  se  merum  hominem 
adoriri.  Cum  igitur  eos  suam  vellet  docere  virtutem» 
sequeDeum  esse,  ipsosque  conira  stimulum  calcitrare, 
dicit  illis  .Quemquwritis  {Joan.  18. 4)?  Coram  eo  etpro- 
xime  stabant,  neque  illum  videbant ;  verum  is  ipse , 
qui  quxrebatur,  ipsos  manu  ducebat ,  ut  se  inveoi-  . 
renl ,  ut  ediscerent  ipsum  non  invitum  ad  patiendum 
venire,  et,  si  ipse  non  concessisset ,  numquam  illos 
rem  perfecturos  fuisse.  Quomodo  enim ,  cum  nec  ior 
venire  illum  possent ,  imo  ne  videre  quidem  prae- 
sentero  ?  Non  modo  autem  praesentem  videre  non  po- 
tuerunt ;  sed  cum  sciscitanti  responderent ,  iie  sic 
quidem  sciebant ,  quisnam  tunc  praesens  esset :  usque 
adeo  oculos  eorum  excaecaverat.  Imo  ne.  id  quidem 
tantum ,  sed  etiam  voce  illos  supinos  prostravit ;  nam 
ut  dixit,  Q^em  queeritis  ?  abieruBt  omuea  retrorsum 
ab  hac  voce  pulsi.  Quemadmodum  enim  vox  Paulum 
dejecit  et  resupinavit,  sic  et  vox  illos  omnes  prosua- 
vit  supinos ;  et;  quemadmodum  ille  non  videbat  eum»' 
quem  persequefaatury  iui  et  iili  noa  videbant  eum» 
quem  quaerebant  ;  sicut  ille  tempore  furoris  sui 
exc^ecatus  est,  ita  et  illi  tempore  furoris  sui  sunt 
excaecati.  Etenim  ille  cum  iret  vinctum  discipulos, 
et  hi  cum  exinnt  alligatum  Chrislum »  eadem  passi 
sont.  lllic  vincula ,  et  hic  quoque  vincula ;  illic  per- 
sequtttio ,  hic  etiam  persequutio,  ilUccaeciUs,  hic 
item  caecitas ;  iliic  vox,  hic  quoque  vox  :  simiUs  utro* 
bique  Christi  potentiae  demonstratio ,  simUia  reme* 
dia  :  at  non  simUis  emendaUo ;  inter  aegrouniea 
enini  magnum  discrimen.  Quid  enim  stnpidius,  quid 
ingraiios  ilUs?  Ceciderunt  rctrorsum ,  et  rursus  sur- 
rexerunt,  rursus  invaserunt.  Annon  ipsis  lapidibuit 
iDsensibiUores  erant?  Ut  vero  discerent  hunc  ipsum 
esse,  qui  dixerat  iUis ,  QueiiiijfiMBrilis.*  iUosque  re- 
trorsum  prostraverat :  cum  surrexissent ,  ilerum  dicit 
mi^.Quemqumritis?  Respondent iiU»  Jetum.  Tum 
Ule  :  Dixi  vobis ,  quia  ego  sum  {Joan.  18.  6) ;  ac  si  di-| 
cerct :  Discite  me  eum  ipsum  esse ,  qui  antea  dixi 
vobis,  Quem  quaritis?  vosque  prostravi.  Verum  ni- 
hUhoc  profuit,  sed  in  caecitate  manserunt.  Haec 
omnia  simul  et  accurate  conferens,  disce  Pauluna 
Don  ex  necessUate  accessisse,  sed  ex  bono  animo 
sinceraque  conscientia. 

6.  Atio  eumpto  ffrobatur  Pautum  ttbere  ad  fidem 
aceesiisse.  Deus  non  tim  hfifert  notentibus,  sed  votentea 
imAii.  —  Quod  fii  id  feratis  patienterquo  toleretia» 


'^  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

alfurf  longe  opporiiinius  dicam,  quo  ineluclabililer 
demofnstrafarPaulum  non  ex  necessilate  ad  Donjinum 
accetsisse.  Venit  postea  Paulus  Salamihem  Cypri , 
iWqiie  Inve^lt  rtagora  quemdam  slbi  obsisieniem 
aiMuf  ^cohstflem  Sergium.  I^aulus  vero  repleius 
Spf/!lttsa*«o  dixH  1111  :  0  plene  omni  dolo,  ei  onmi 
veriaMd,  ftU  diciboh\  non  demei  pervertere  vias  Domini 
^^^!^  (^*':  ^^'  *•)  ^  H®c  perseq^uloris  verba  sunl. 
Gfcfriam  Domino  referamus,  ^ui  ipsnih  converlft.  An- 
ley  itWi6!)b'«s,  quod  devaslarei  Ecclesiam ,  ih  do- 
mW  fngrerfiens,  trahensque  Viros  ac  inulieres  abripe- 
r*  M  carcerem.  Videie  quanla  (tuvti  fiducia  nuhc  pro 
ptedfcatione  loqi/atur  :  Non  deiinei,  inquit,  perver- 
i^e  ^ds  Domini  reclas  ?  Et  uunc  ecce  manus  Domini 
sdpef  te  :  et  iris  cdcui,  et  non  videns  usque  ad  tempus. 
Idem  i^einedium  rtlago  ifoposuit;  quod  sibi  ipsi  visiim 
reiiiiiitrat  {  sed  iMe  inansit  In  caccitai^  :  ut  rfiscas 
noff  VOcdtfoWem  teo^o  Paulum  adduxisse,  sed  eiiam 
eyn  prftpiftsffnm  voltfntatis.  Nam  s!  caBcilas  sola  fdf 
eEk!i^€i,  Wi  mago  etiam  Idipsum  evehire  oportuiss^l : 
h6fi  non  ksi  thtim  es<.  Verum  ille  quidem  cxcaecatus 
eft,  i^rd^Rsiil  auterfi  vfdens  id,  (Juorf  facinhi  erat , 
cr6didft.  ^lius  remedinm  accepit,  ei  aFlhs  visum  re- 
cOpeVivn.  Videte  qnantom'  bonum  sir  probus  ahimi 
aflfe^iW ;  qoantum  vero  mafhm  inobsequentia  ei  cordis 
durlties.  Exca^cattfs  esi  hiagus  :  ei  HTe  hfhil  iucratus 
c^f,  cjtiod  fiiobsequehi  fuerii ;  J)ir6c6nsaf  vero  Chri- 
fithm  i6gnovit.  Qh6d  Igftitr  ^ponte  et  ex  projiosito 
V6lantaiis  accesserlt  Paufusi  idsaiis  Jamdemonstra- 
tum  esi.  Id  tero  jam  volo,  vos  fd  probe  n6sse,  ifemn 
ii6m'pe  hon  vim  inferre  holentfbns,  sed  volenies  ira- 
hwe.  fd^o  naftque  df6lt :  Nemo  ventt  ad  ine,  nisi 
Patermeustirdxerit  eiiM  {Joan.  6.  44^  Qui  vero  trahit, 
Tolehtem  (rabit,  Kami^o  jafccnterh,  c^e  manum  porri- 
getitem.  W  ut  dfscatis  ipsum  hemitii  ^ihfi  ferre,  et  s! 
jpso  volenie  nos  nolimus,  quse  ad  salutem  hostrarrf 
spectant  pessnm  f^e ;  non  quod  ejus  voThnias  iriffnha 
bH,  sed  quod  neminl  vefit  necessitalem  inferre  :  hanc 
TCAri  disquirer6"  hecessc  est,  quohiam"  hiulti  saepe  frt 
Begnitfei  mx  obtentahi  bae  fnti)}  ulnht<nr  defem^rone : 
fi&bpequei  inoniti  ul  iTfahnihationehi  seu  bapfrsima  sus- 
clpiani,  viiae  ihstitatnhr  fn  hnelia^  cdrhroutent,  «lia* 
qtie  sirifiilia  bons(  opera  6i^quaniu^  tunc  flil  pigri- 


4HCB1EP.  CONSTANTINGP,  IU 

tanteset  refugienles  iu  respondeiit :  Si  Deui  vohieriif 
persuadebit  milii  et  convertar.  Sane  non  ^iminQr 
illos,  sed  admodum  approbo,  quod  ad  volaijiatem 
Dei  confuglant;  sed  volo  ut  ea,  qu»  penes  ipaos  «uni, 
afferant,  et  sic  dicant,  Si  Deus  voiuerit  Nan  si  te 
somnp  ac  segniiiei  dedens,  non  coneris  bona  edere 
opera,  sed  Dei  tantum  velqptateoi  otieeeria,  whil 
eorum,  qnibus  opus  babea,a(Upi8(^rj$amquaia.NM(i9 
ul  dicebam,  necessitate  ac  vi  neminew  uioquaro  a<)H 
git  Deus  :  sed  vult  quidem  onrmes  saWos  Geri,  nemini 
vero  necessitatero  ioducit,  quemadmoduro  el  PauUis 
dicit  :  Qtti  vuil  omnes  tiqmines  salvos  fieri,  et  ad  agni' 
tionem  veriiatis  venire  (i.  Tim.  %  4).  QuQroodo  ifkur 
non  omnes  salvi  fiunt ,  si  vuU  onuies  &aIvos  fieri  ? 
Quia  non  omnium  voluntas  ejua  volunlalem  sequiiur;^ 
ille  vero  nemini  vira  infert.  Sic  et  ad  Jerusalero  di- 
cit  :  JerusQkUm^  Jerusalem ,  quoties  volui  eonsfregare 
fiihs  tuqs,  et  noluistis  (Luc,  iZ,  54)?(]^id  igitur? 
Ecce  relinquetur  domns  vestra  dfiietta  (Ib,  v.  55). 
Yiden'  quod  eisi  Deus  velit  nos  saWoa  facere »  nos 
autem  accedere  nolimus,  in  interitu  roaneamus? 
Noii  enim  invitum,  non  noleptero.-ui  saepe  repeio,  sed 
libeniem  et  voieutem  hominem  ut  salvum  faciat  Deus 
paratus  est.  Homines  quidem  famulis  volentibos  no- 
lentibus  dominari  ct  imp^rare  yolunt ,  non  ad  servQ- 
rum  utilitatem,  sed  ad  suam  respieienies  :  Deus  vero 
qui  Bcroine  indiget,  cum  tibi  demonstrare  velit  se 
nulla  rerum  nosirarum  indigentem ,  servilutero  no- 
slraro  expetere,  sed  ad  uiilliatero  soltjro  nostrain 
respicere ;  ac  non  ad  usum  suum,  sed  ad  eroolumen- 
tiim  nostrum  se  oronia  facere  :  nisi  sponte  ac  vojeo' 
tes  gratiamque  serviiuiis  ipsi  reddentes  accedainus , 
invitos  ac  resilientes  numquaro  cogit  nec  vi  adigit ; 
ut  ostendat,  non  se  nobis gratiaro  servituiis,  sednos 
ipsi  gratiaro  babitiiros  esse  doroinii.  Ha-c  itaque  curo 
sciarous,  Domini  cleroentiaro  coiisiderantes,  digoum 
ejus  benigniiate,  quanlum  facultas  erii,  viiie  iosiitu- 
turo  exliibeamus,  ut  et  regnum  coeloriim  consequa- 
mur  :  quo  nos  consortes.  fieri  contingat,  gralia  et 
bumanitale  Domini  noslri  Jestf  Ghristi,  cui  gloria  et 
iniperium,  una  cum  Patre  et  sancto  Spirilu,'  nunc  et 
seinper,  el  in  sxcula  sneculorum.  Amen. 


s  REPREHENSIO 

UmXikiqti  ABERANT  kt   «CCLEStl,   £T  GOHORTiTlO   AD  PltJSSEIfTES,     UT  GURAM  OE«tA'!<^T    ^i^AA— 

tRtJM  :  Et  iN  PRb6fei!iiuM  tH^rotm  ad  coiMinthios,  pXulus  rociTti  ( i.  Coh  i.  i ),  et  ob 

HUM<UfAT£. 


-«R- 


i.  De  paUcitate  auditorum  lotfmtur ;  am&r  propria 
faeit  qike  commitnia.  Tabemaciita  peccalofum  domuk 
pHvaitB.  —  Cum  ad  vestram'  paueitatem  oeulos  meotf 
conv^rto,  et  coltectis  In  smgulis  gregem  noslfunir 
liilnoreinfi  ffcrf  fierno,  moereo  simu!  et  gaiideo  :  gau- 
Aeo  ^ufdem  propier  vos ,  qui  adestid  :  moereo  vero 
j^topter  ifto^,  qui  atbsunf.  Nam  vo^  qoidem  latidibutf 
;  digni  estis,  q^uod  nec  ipsa  paucliai^  riegligerrtiores  vos 
;  reddtdcrlt :  iffl  rero  cfiinlnibus  stint  obnoxti ,  quos 
i    lieque  ^tadiutb  lestrtim  ad  majoh^m  auHni  prompcitu- 


dihem  eicltarit.  PrdJ^fefrdi  beatos  to«  priptllco ,  e< 
xmulatione  dfgrios  eeh^eo,  qncrd  f»ibil  itfbh  iflonirii 
nocOefit  negligentitf  :  rhiseros  ihtem  illos  firs^dlto , 
et  lacrymls  proseqeori  quOtf  nlhil  ^stu<H(itn  ve^lvn» 
potuerit  adjiivar*.  Nod  etllm  prophetam  audvirtffiit 
diceniem. :  Elegi  abfectus  esse  in  d&m^  Dei  ma^  , 
^iar»  kabitare  in  tabemaeuHi  pecealorum  (PitU.  8S« 
il).  NOn  diiit,  Elegi  habitare  in  domo  Det  me?,  neiqM 
versari,  neque  ingredi :  sed,  Eie^  abjeetus  em:  LleM 
infer  uUimos  nniiierer,  beiil  eonsulo,  bae  re  Hm(m^ 


i«^  IN  laCfi,  KAtiLUS  VOtlATOS; 

ttHS  som,  l{1  Tel  hifFaire  vestlMum  'ta\H  coiiced.idir , 

mqttfi  i  Yhdffnl  fceneftcii  l<x^o  duco,  si  vU  hi  ttttmerUilt 

rcf^af  i^oiiremoHiHi'  iti  ddrti^  be\  meL  Ctimmilhem 

Ilomn^V^n^  Mior  tit  )H*opH4Hi  sibi  ViHdidit :  e^  iiqni* 

drth  vl^  t^st  dirilhtis.  1n  ddmo  i)^  mei.  tQai  ainiait; 

non  hx^  taiilbth  videre  de^ideHli  i|ireiti  aihftl,  i^ed 

iel  sdiah\  e^&  dommh,  sed  let  Tesfibtiltthi  \  neqne 

Ve^tibairihi  tahtuffi  a^ium,  sed  vel  )mgl])orltnh  vel 

vlcttih,  d  %1  vfel  Teilem-,  Vd  catcemeiitum  vfdeHI 

ejiis  ijtieth  hnf^l,  ipsum  i&e  Videre  aH)ilrafnr  i|H^ 

amai.  &?eirecti  hie^unl  proplieiaB  :  qneniter  D^Uifl 

iiicorporeum  non  videbaiit,  domum  videhttnt,  et  f9St 

iddinnm  prxsentem  lltukh  6crherb  slbi  videbantur. 

f^tejji  abjecti^  Hu  in  domo  hei  md  mitjHy  quam  hatir 

iare  iH  td^ttacuth  ^eccalornm,  Q^ivis  loiud^  qMOdvto 

^patiiiih  ciini  domo  Dei  com}  aratum  idbermieuinffi  etl 

]ieccalohim,  sive  fohim  dhteris,  Sive  corlnm,  siv^ 

tiomhm  sin^nitofrtm.  Licet  enhrt  precofe  flWe  fiant,  flcet 

bupplldiiiones;  tameh  itlic  cotifeiitiones  ei  pugnas  el 

tonvicia,  colivehtnsqiie  fieti   de  ssccutarribQS  huHfc 

'neces«^  e^t :  M  hic  locnsah  hishmnibu^  est  f rhmnhid^ 

prot^ten^a  f^^cditbrum  quidl&m  Hlst  suiit  fubemaehhi , 

hiKt  Vero  dhbiU^  esi  Dei :  et  quemadmodum  porius  t 

veniis  et  llucttbus  lib^  mtilfam  navfbus  In  eo  Statl^ 

hem  eligeiuibus  pnebet  s^uritatem,  sfe  nintirtim  et 

Dei  domuS  |ani<|nam  %t  exteirnerum  nefotiohim  ien^ 

pestate  nbreptos  e^,  qui  iniraveriBt,  iii  mQiia  Iri»- 

quiliitatd  coflolsat  et  seciiHiate,  sflcrorutnqiie  eibquib- 

runi  auditidhis  partioipeft  efflcit.  Hlc  ieiciis  wlails 

est  decasio,  pbibsopliiae  schola  :  hoa  ih  coiiel^  so- 

lum,  dum  Sl^ipfurde  sa^rae  irecitantnr,  el  doctrina 

spiritnaKs  (lor^i^iir,  ao  vdnerandorbm  patrum  semi- 

•'fus  fldsiai :  sed  quovls  eiiam  reilqm»  tenipore,  vestl- 

bula  tanluch  it)gf«dere,  lum  tii  sobilo  Sffmiiare$  <mi- 

ifes  eoi^as  depUhes.  fntrd  itt  Tesilboiam,  et  lamqutm 

ilUra  qiisNlam  splriluiilis  anirham  tuam  afMabli*  H^c 

tranquillitas  Korrof^em  iricutit,  (>l  philosophari  doeel: 

mehieih  ^rigft,  heque  Bihii  pra?seiitiuin  t^cordari,-  a 

terra  ih  da^him  le  trsnsreri.  Quod  si  obsqne  colleela 

tahtum  i)utt'Sit(im  facis,  quod  hic  verseris,  quando 

undique  propbeise  eltmdhl»  qusndo  aposioli  evange- 

lium  pi  fedicant,  quando  ^lat  CHriilus  hi  ihedto,  qaando 

qui»  fluni  <^hscif^ii  Pater,  i\tihu^  iseltttam  suam  Spi- 

fitud  sancttis  iirtperili,  quShta  qai  adsfinl  aiilHate  cu- 

mulail  t*ecedtiht,quanto  damho  alHehifiiur  qui  absant? 

bei  cttUtm  omnibni  rebiki  priBBJfhnetylui.  — -  Yetfem 

scire  ublnahi  verseniur,  qoi  cbllecl^  Iftte^esse  negte- 

xerunt,  (/lild  eos  deiinuefll,  el  ab  liac  sacra  mensa 

revoeaHl,  dei  quibus  Ihler  Sfe  cblfoquaniul'.  Imo  vero 

]ahi  probe  novl ;  au(  enlm  de  absui  dis  se  ^idlcfllis 

•relius  colloquhntUr,  tftit  SaK^ulstlibiid  6lifis  afttx)  sunt: 

uiraqne  ()oi*fo  vehh'  di^ifa  rion  m  ^cenpatio ,  et  ex- 

(remo  suppllclo  ^st  oibnoicla.  Ac  def^rfUH  quidem 

neque  vetbd  flBreer^  opus  est,  v#l  dembnsiraiioiiem 

afferre  :  ^os  ver^  ^ui  res  domesticas  nobis  obftelanty 

.  et  indeiie  IntokfMlyiilUrgefi  Beceasitaie  dtusatilur,  rie 

istos  ()9?dem  teniahi  UMKfera  posse,  eom  leniel  m 

hebdomada  huc  vUcenttir;  ae  ne  ium  quidem  res  spl- 

iKtialeia  9tneM  tsHmM  dfgndhiaf »  ei  et 


ednstai.  Nam  et  flli  qoi  ad  spfillQales  hiipllaB  flberant 
inVHatl,  ^bsfhoii  excosationes  elitev^#ebatti,  quod  litc: 
quldem  jugttfh  eniisslei,  fll^  ifeto  pr^dram  ^ibi  eam- 
paros^t,  ll!e  sp<tti«rjm  dwMset  {Utt.  44,  4M0) ;  ecd 
puniti  tm  taraen.  HecMsttrfsB  i|«ldem  sini  Jllafe 
eah^dB ;  iKfA  tim  Dbttft  invkat^  mlta  elkOQuUbneauni 
di|;nft  :  Ikfo  namqttt  ^nobfl^  smit  oinhM  iifecessaris^ 
poftlfmbend».  Ubl  isink  lianori^erH  satisfecium,  toi» 
ki.aHa  siu^uiii  impeKdatDr.  Qnia  eBftii,  queoso,  fa- 
iii«lii«;anteqinitt#()min<»dQbitam.6«|)fiBverii  minisl^ 
Huti^  domufsuai  aipqaMn  providettt  ?  A^n  Hon  igiiur 
siisttrdum  est  iiier  lihmines;  ofai  aidom  lU^meQ  osjL 
iwniBatQ^,  laiitam  hehsi«ve^hiiam  exJiibere  aique 
fibediiBiitiara  :  vernm  autem  DoBttQum,  iion  nosirum 
solum,  sed  Bopannirum  «iiiiai  vlriuiom,  ne  eo^ 
diem  qoidem,  qob  coQscrviBs  nostroB,  culiu  ei  hof 
nore  dignah  ?  AtqueaJtinaaifi^i  posseiv  «t  in  illorum 
«onscHsniiaro  fienotnireiiSy  tuan  vero  probe  inieilige- 
tetia,  quot  Tii&>ehbuf  scaterent,  qnoi  spinas  babe* 
teiit.  Ut  eniln  temt  qofle  manibos  agmeolarum  exr 
eiiHa  non  .est,  deserto  fil  ei  aylvascii ;  liaud  secuf 
anima,  qu»  spihioali  doethna  iiim  imbuitor,  spinas 
et  trthiilospftHlttfsiL  Sehim  nos  qui  ^otidie  lectione 
propii<!taruny  fraimor  et  apostMerum,  vix  impeium 
^nlini  eohlbcmasv  vhifararo  frenamua,  vix  cApidluien^ 
r%|ih»iinaa,  tIx  inhdi»  iabem  repeUknas»  licei.av 
•idUa  carmina  ex  Sch^iQhs  saeris  deiirompta  nosiri^ 
-perlarlMiiaQibus  oeeinamus,  vix  iip|)aile»teft  islas 
Mloas  cdhibeffiiis  :  illtf  qaOms  aumquam  ajubiodi 
esi  adhibiia  medihina,  neq^e  divinam  philosophiaqi 
«adlveruBt,  qnt  silaii^,  qo»80,  spes  es^  reliqua  ? 
¥ellfin  miiii  iicerlBl  atHmain  illorum  ocuiis  vesiris 
Mbiiearei  imn  illam  et  sordidam  ai  squalentem,  con- 
fhsam  et  absefeiam  ac  pudore  saffusaiu  cornereiis. 
Nam  qaemadmadumqnaa  b:)incis  non  uiUBtor  corpora 
aqhaiore  ac  sordibat  ninliis  scatent :  iu  qase  spiri- 
laali  docthna  eieult^  non  est  aniina,  muliis  sordibua 
peaeataram  bsi  obsiu.  Smit  enim  balneom  quoddsm 
stiirttoale  qa»  blc  fiuni,  quod  caiorc  Spihtus  sordes 
omnes  ateielrf  It ;  ima  vero  non  sordes  lantum  Spiriius 
igaia  abstofipt,  sed  etiam  cotorem.  Si  emm  [uerint , 
inquit,  peam  9e$ira  mcui  piimiceum,  mui  nivem  de- 
Atbabo  {itm.  1. 48) ;  quamvis  noaminQs  tcnaciier  pec- 
.  Qatanimserdesaalffla;  natuneadli»serint,acsi  colorem 
ex  tineiofa  immobUem  eoniraxisset :  ita  possum  ego 
coBirariM  ui  eum  qualiUiem  mdacere  :  sumcit  enim 
soiiia  UtttttS  meUs,  ut  omnia  peccau  dcleaniur. 

%:  Be  frearibu^  soUidii  eue  debenl  ip$iu9  audHore^- 
!9am  rermii  fodlam,  ied  amnd  propoeiium  Deu$  ^pectai; 
Exempkim  vtdMorantii^  —  Uac  a  me  non  eo  line  di- 
coniiiri  ul  vQsaadiaiis :  neque  enim  vel  medicamea- 
lis  indigetis,  ^  Dei  benigniuicm  ^l  graiiam;  sed.  ut 
ilii  per  vhs  inleUlgant.  Qaod  si  loca  scirc  poiuissem , 
Itt  quibtts  fcongregantar,  oequaquam  molesiiam  cari- 
tali  Vesirdb  ealiiboissem  :  sed  qaoniam  iieri  nequit , 
hi  ego  qui  unas  sumi  iam  numeFOSuro  popaluni  novor 
hra,  vesiras  fldei  fratrom  vestrorura  coralionem  com- 
mlllo  :ealoie  de  fralhbus  vesiris  soUtciti «  conciliata 
vebia  Hios»  inviuie.  Soio  vos  isUid  persaepe  fedsse. 


147  S.  JOANNB  OHRYSOSTOHi 

ted  nihil  est  boc  pers«pe  feclsse»  nisi  eo  usque  facia- 
tis ,  quoad  persaaseritis  et  allexeritis.  Scio  vos  im- 
portunos  fuisse,  scio  molestos  saepenumero  visos  esse, 
quod  noB  persuaseritis  :  ideoque  negligentiores  red* 
diti  esiis ;  sed  consoletor  vos  Paulus,  qui  dicit,  Cari-' 
ta$  onmia  ijferai^  ammaef)$dH^  carUas  numquam  exeidU 
(1.  Car.  13. 7).  Tu  quod  tui  muneris  est  exsequere  : 
qoamvis  curationera  ille  non  admittat»  tu  apud  Deum 
meroedem  habes.  Nam  in  lerram  quidem  si  semen  je- 
ceris,  neque  spicas  produxeril,  vacuis  oecesse  est  mft- 
nibus  inde  discedas  :  at  in  anima  non  ita  fit :  sed  tu 
quidem  spaif e  doctirinam ,  et  iicei  iUa  dicUs  tuis  re« 
siiterit,  integram  nihilominus  mercedem  babes,  nec 
ininorem  qoam  si  fuisset  persuasa :  non  enim  simpli- 
citer  rerum  exitum,  sed  animi  propositum  eorum  qui 
laborant,  attendit  Deos,  dum  praemiasolet  decernere. 
Yos  igitur  hortor,  ut  quod  faciunt ,  qui  studiis  thea- 
Iroruni  insaniunt ,  et  in  equoram  certaminilHis ,  hoc 
vos  quoque  faciatis.  Quid  illi  porro  faciunt?  Jam  ab 
ipsa  vespera  coehut ,  et  conveniunt  inter  se ,  et  ad 
^ionim  ddmos  veniunt  sub  auroram,  aliaque  loca  sibi 
^signant,  ut  simnl  congregati  roajori  cum  voluptate 
ad  saianicumspectaculom illud  adscendant.  Quemad- 
modum  illi  rei  saloti  anim»  su«  noxiae  diligentem 
operam  navani,  seque  mutuo  deducunt  :  ita  vos  ani- 
oaiae  vestne  curam  gerite ,  vosque  invicem  servate  : 
xumque  futura  erit  collecta,  ad  aedes  perge  tui  fratris, 
euroque  foris  pro  vestibulo  exspecta,  atque  egredion- 
tem  retine  :  licet  ab  innumeris  necessitatibus  urgea* 
tur,  ne  permittas,  neve  sinas  saeculare  aliquod  nego- 
lium  aggredi,  priusquam  ad  ecclesiam  illum  adduxe- 
ris,  et  integrae  oollectae  persoaseris  interesse :  quam- 
vls  coniendat,  quamvis  conCradicat,  quamvis  innume- 
ras  excusationes  obtendat,  ne  illi  credas,  nec  acquie- 
scas,  sed'  dicens  ac  docens  fore ,  ul  tum  illi  c^etera 
roagis  facilia  et  expedita  reddantur,  cum  absoluta 
collecta,  postquam  particeps  precum  fueril,  patrum- 
que  benedictiones  acceperit,  deinceps  ad  illa  propera- 
rit ;  atque  his  ac  pluribus  aliis  verbis  cum  ipsum  de- 
vinxeris ,  ad  sacram  istam  mensam  deducito ,  ut  du- 
plicem  mercedem  obtineas ,  cnm  ob  tuum,  tum  ob 
illius  adventum.  Omnino  si  tantum  studii  lantumque 
diligenliae  ad  lllos  venandos  et  allieiendos,  qui  negli- 
gentiores  sunt,  adhibuerirous,  salutem  assequemur. 
Quantumvis  enim  negligentes  slnt,  et  impudentes, 
et  troculenti ,  assiduitaiem  propositl  vestri  reveritl , 
iiandem  a  negligentia  desistent.  Neque  enim  illo  judi- 
ee  qui  Deum  nori  noverat,  neque  homines  revereba- 
tor,  asperioressunt,  quantumvis  stntduri  ac  stupidi : 
attamen  illum  crudelem,  saevum,  ferreumt  adaman- 
lem  illum  unlus  mulieris  viduae  constans  assiduitas 
exora?it  (Ltcc.  18.  3-5).  Quanam  igitor  venia  digni 
erimus,  si,  cum  muller  vidua  cnidelem  judicem,  qui 
neque  Deum  timebat,  nec  bomroes  reverebatur,  infle- 
ctere  potuerit,  et  ad  beneficium  conferendum  impel- 
lere,  nos  fratres  nostros  multo  illo  tolerabiliores  mul- 
f oque  modestiores  allicere  non  potuerimus ,  dum  ad 
jpropria  illos  commoda  capessenda  cohortamur?  Hasc 
«».Tpe  dixl,  neque  dieere  cessabo,  donec  eos  sanos  vi- 


▲RCUIEP.  CONSTANTiNOP.  148 

dero,  qui  aegrotant.  Singulis  dicbus  illos  quaero,  do- 
nec  opera  vestra  illos  inveniam.  A  vobis  etiam  sum'- 
mopere  conlendo,  ut  eodem  ciim  animl  dolore»  cum 
quo  haec  a  me  nunc  dlcuntur,  cum  eodem  lal>ore  ne- 
gligeniiores  disquiratis.  Non  enim  mihi  tantum ,  sed 
et  vobis  Paulus  praecepit,  ut  membrorum  vesjtrorum 
curam  geratis.  CotuoUimim  enim ,  inquit ,  invieem  tit 
verbii  u<is,  siciu  et  faciti$ :  et  rursus^  JEdificaU  alter^ 
utrum  (1  The$.  5. 11).  Magna  quippe  merces  eos  ma« 
net,  qui  de  fratribus  suut  soUiciti,  maximumqne  sup- 
plicium  iUis  imminety  qui  salutem  illorum  minime  co- 
rant  et  negligunt. 

.5.  Auditio  aut  lectio  Scripturm ,  ^ne  inteUeciu^  nil 
ffrosunt ;  commonefactio  dictorum  euperhu,  —  Quam- 
obrem  valde  confido  credoque  vos  ea  quae  diximus 
magna  cum  animi  alacritaie  praestituros  :  quam  ob 
causam  hic  adhortandi  finem  faciens ,  ad  Pauli  men- 
sam  deducere  vos  conabor.  Paulue  vocatu$  apo$tolu$ 
(i .  Cor.  1.1).  Haec  saepeoumero  et  a  vobis  audita,  ct 
a  nobis  sunt  lecta ;  sed  non  legere  tantum,  verum  etiara 
inteliigere  quae  dicuntur  oportet :  alioqui  nullum  no- 
bis  lucrum  ex  lectione  con^labit.  Siquidem  thesaurus, 
si  superne  calcetur,  divitias  non  osiendit ;  sed  e£fo- 
diendus  estprius,  et  postquam  infra  descenderis, 
omnem  deinde  quaestum  invenies  :  ita  quoque  fit  in 
Scrlpturis ;  non  sola  sufficit  lectio  ad  re^onditos  bo- 
ttorum  Ihesauros  indicandos ,  nisi  profundum  scrute- 
ris.  Si  lectiosufficeret,  non  dixisset  eunuchoPhilippus : 
Puta$ne  intsUigis  qum  legis  {Act,  8.  SO)  ?  Si  lectio  suf- 
ficeret,  Judaeis  Christus  non  dixisset  :  Serutandtd 
Scripturae  {Joan.  5.  59) :  at  is  qui  scrutatur,  non  so- 
perfide  tenussubsisiltvsed  ad  profundum  ipsum  usque 
descendit.  Etenim  in  ipso  exordio  multum  sensuum 
pelagus  cerno.  Aique  in  saecularibusquidem  episiolis 
saluutiones  quoquo  modo  fiunt,  solum  honorem  col- 
tumque  deferenies :  hic  vero  non  ita,  sed  multa  exor- 
dium  sapienlia  redundat.  Non  enim  Paulus  est  qul 
loquitur,  sed  qul  animam  ejus  movet  Christus.  Pau" 
lu$  vocatue.  Hoc  nomen,  Paulus,  unum  quidem  est 
nudumque  nomen  :  sed  tantum  sensuum  thesaurum 
habet  recondilum,  quantum  experientia  comperistis. 
Nam  si  recordamini,  tres  integros  dies  de  soio  hoc 
noniine  disseruisse  me  scitis ,  dum  causas  afferrem , 
ob  quas  cum  Saulus  antea  vocaretur,  Paulus  deinde 
vocatus  est,  el  qua  de  causa  non  sutim  ad  fidem  con- 
versns  hanc  appellationem  accepit ,  sed  ad  multum 
tempus  nomen  reiuiuit,  quod  illi  a  principio  parentes 
imposuerant :  muiumque  Dei  sapientiam  et  provi- 
deniiam  ex  eo  demonstravimus  cum  erga  nos„  tum 
ergasanctos  illos  exhibitam.  Nam  si  liberis  suis  ho- 
.  roines  non  temere  nomeh  imponunt,  sed  vel  a  palre, 
vel  ab  avo ,  vel  a  majoribus  caetens  nomina  mutuan^ 
lur  :  multb  magis  Deus  'servis  suis  non  sine  causa, 
nec  shie  ratione  aiiqua  appellationes  imposuit,  sed 
.majori  cum  judicio  ac  sapientia.  Siquidem  homines  in 
bonorem  defunctorum ,  vel  ad  suam  consolatlonem. 
saepenumero  nominibus  mortuorum  filios  suos  appel- 
lant,  eoque  pacto  per  appellati<Miem  liiierorum  sok- 
lium  sibi  dolo|is  fti(cogitani>  quem  ex  ohiiu  defnnelo* 


U9  IN  1LL13D,  PAULUS  VOCXTUS. 

rum  conceperanl :  Deus  aulfim  memoriam  vhrluiis  ac 
!^doclrinam  lamquam  in  aerea  columBa  in  appelhlione 
sanctoriim  recondit. 

Peiri  nomen  quid  dmgnei.  Praeeptorwn  fiomJiia  w- 

neranda.  —  Peinim  quidcm  certe  a  virtuie  sic  voct- 

vit,  ei  in  cjus  nomine  firmiialis  fidei  aTgumenlom  el 

indicium  collocavil.  ut  appellalione  sua,  perpeiua 

tamquam  magislra  quadam  ejusmodi  firmitalis ,  ula- 

Uir  {Matth.  16. 48).  Joannem  quoque  ac  Jacobum  a 

magnitodine  vocis  in  evangelio  praedicando  nola  vo- 

cavit.  Scd  ne  eadem  rursus  memorando  molesliam 

pariat  oratio  nostra,  liis  oroissis  illud  dicam,  ipsa  san- 

ctorom  nomina  seorsim  semper  religiosis  et  piis  vlrft 

veneralione  digiia  esse,  ac  peccatoribus  formidanda. 

Onesimum  quidem  cerie,  qui  fugitivus  et  fur  exstite- 

nit,  el  de  pecunia  lierili  quidpiam  interverterat,  com 

suscepiaset  Paulus,  eumque  immutasset,  atque  ita  sa- 

qpis  rojsleriis  initiasset;  cum  deinceps  cum  domino 

suo  redditurus  cssei,  haec  ad  illum  scripsil  :  Propter 

qttod  mulum  (iduciam  haben$  in  Christo  imperandi  tibi 

quod  ad  rem  pertinet  propter  caritatem^  magii  ob$ecro, 

cm  nm,  taliSi  ut  Pautu$  ienex,  nunc  autem  et  vinctus  m 

C/imlo  Je$u  (Phitem.  8.  9).  Vides  ilium  addidisse  tria, 

vincula  propler  Chrislum,  conversationem  ob  aelatem, 

et  Domiiiis  reverentiam?  Nam  cum  unus  csset  qui  ob- 

secrabat ,  Iriplicem  eum  conabatur  efBcere ,  qui  pro 

Onesimo  suppUcabal,  vinctum,  senem,  Paulum.  Vi- 

des  ipsa  seorsim  nomina  veneranda  esse  fidelibus  ac 

religioM?  Si  enim  dilecti  filioli  nomen  usurpatum  sse- 

pe  vel  invitum  parentein  ad  conferendum  bcnefldum 

inflexit  ob  nominis  amorem ,  muUo  magis  in  sanclis 

i4  babere  locum  decebat.  Porro  formidabilia  quoque 

peccatoribtts  esse,  quemadmoduro  pigris  puerulis  ne- 

snina  roagifttronim,  audi  quo  pacto  Paulos  scribens  ad 

Galaias  subiudicarit.  Nam  quoniam  ad  Judaicam  infir- 

Bitatem  declinarant,  et  de  ipsa  fide  peridilabantur, 

cum  illos  vellet  erigere  ac  illis  persuadere,  iit  io  evan- 

gelicam  doctrinam  nihil  Judaicum  introducerent ,  iui 

scripsit :  Ecce  ego  PaMlu$  dico  iio^m,  qnonim  n  cir» 

ciimddamtiii,  Chri$tu$  vobi$  niiut  proderit  {Gat.  5.  2). 

Oixisti,  Ego  :  cur  addidisti  nomcn?  Num  enim  illud, 

Ego,  sufficiebat  ad  eum  indicanduni  qoi  scribebat  ?  Ut 

niffiirum  discas  ipsum   nominis  additamenium  ad 

commoveudos  auditorum  animos  suffecisse,  propier- 

ea  nomen  addit,  ut  ds  memoriam  refricet  prxcepto- 

ris.  Idem  quoque  nobis  acddii :  cum  eniin  nobis  in 

memoriam  saucti  revocanlur,  tametsi  desidia  torpe- 

aciroos,  exdumur;  licet  contemnamus,  terremur. 

^  Pautum  quidem  eerle  apostolum  cum  audiq,  animo 

intueor  ittum »  qui  in  tribulationibus  versabatur,  in 

angustiis,  in  ptogis,  in  carceribos,  qui  onius  diei  no- 

ctisqoe  spatio  in  profundo  roaris  fuit,  qoi  terlium  ra- 

ptuf  in  eaeluffl  fuit,  qui  in  paradiso  verba  audivit  ar- 

canay  vas  electioDis,Giiristi  paranympbum,  qui  a 

Christo  anatbema  esse  pro  fratribos  opuvit.  Itaque 

tamqoam  aorea  quxdam  catena.recte  factorum  turba 

cum  noninis  nemoria  sese  ingerit  iis,qui  diligcnter 

attenderint :  oeque mediocre  indelocrumdecerpitur' 

4.  De  dictionej  Vocatus,  agit;  $atutatione$  prmni^ 


BT  fMS  MUTAT.  NOlfRlini.  IV.  IM 

ninfiir.epiii^/u.  ^  Potolseemts  Me  etian  pbitra  de 
nomine  dicere :  sed  ut  secoDdam  quoque  diedonem  ' 
atangamuft,  hlc  finlta  de  nomkie  comenplatione , 
deinceps  gradwn  ad  lliam  ftdenn».  Ut  enlm  nomen, 
Poute,  moilnm  nobis  lucri  comparavit,  lu  et  IHud 
Voeaiu$^  sl  eonvenienti  studio  velimus  illud  indagare , 
non  minori  vd  eliam  majori  not  contemplatione 
complebit.  Et  qoeroadmodum  si  quis  ex  mundo  aureo 
vel  regio  diaderoate  lapiltum  unum  exlroat,  etdomos 
splendidas,  et  agros  magni  pretii,  ac  famulemm  gre-  ' 
ges  aliaque  multo  hls  majora  coeroere  poiferic,  illa 
margarita  divendita  :  ita  quoque  fiel  In  verbls  sacris: 
st  imius  dictionls  sensum  vells  evolvere,  rooltaro  spi- 
ritoalis  tlbi  quaestus  materiam  praebebit;  nonquod' 
domos  aut  mancipia  vd  terrae  jugera  libi  comparel, 
sed  quod  pieiatis  ac  philosophiae  occasiones  affbrat ' 
eorum  animabus,  qoi  attenti  ac  sedulr  fuerint.  Ipsum 
Igitur  illud,  Vocatu$,  contidera  ad  quantam  sptritua- ' 
linm  retum  historiam  nos  deducat.  Prius  autem  illud 
discendum  est,  qoid  sit  illod  Ipsum,   Vocatu^,   ac 
deinde  scmtandum,  quam  laiidem  ob  causam  ad  Co- 
rlnthios  solum  et  ad  Romanos,  non  ad  ullum  altum 
lileras  mittens  ila  scripserit  (Rom.  1.  I).  Nequeenim 
slne  causa  vel  temere  id  facit.  Nam  s!  nos  epistolis 
non  lemere  inscrfptiones  praefigimus,  sed  si  ad  infe« 
riores  liieras  mittamos,  Talis  tali ,  scribimus ;  cum 
autem  ad  aequales,  etiam  dominum  in  inscriptione 
vocamus  eum,  qui  epistolam  reclpit;  cum  vero  no« 
stram  dignltatem  longe  excedunt ,  artaquoquephira 
adjiclnius  nomina,  quse  majorem  cultum  et  honorem 
prae  se  ferant.  Qood  si  nos  tantam  curam  adhibemus, 
neque  eodem  modo  ad  omnes  scribimus,  sed  pro 
varietate  personanim  quae  lileras  redpiunt,  conve- 
nienles  appellationes  praemltlimus :  inulto  magls  Pau- 
lus  non  .temere,  aut  sine  causa  hoc  modo  ad  hos,  ad 
illos  alio  modo  scribebat,  sed  cum  aliqua  spirituall 
sapientia.  Ac  nulii  quidem  alteri  roitlentem  liieras 
vocatum  eum  in  exordio  epistolx  seipsum  appellasse, 
decursb  ipsis  epistolarom  initiis  discere  possumus, 
Gur  autem  id  ageret,  jam  nostrom  est  dicere,  si 
prins  quid  stt,  vocatu$ ,  demonslraverimos ,  quidque 
nos  per  hanc  dictionem  docere  Paulus  vohierit.  Quid 
ergo  docere  nosvult  Paulus,  cum  seipsum  toi?oriim . 
appellat?  Se  nimirum  priorem  ad  Dominum  non  ac- 
cessisse,   verum  vocalum  obedivisse  :  non  ipsum 
quxsivisse  atque  invenlsse,  sed  cum  aberrasset,  in- 
venlum  esse  :  non  ipsum  ad  lucem  resfiexlsse  primuro, 
sed  lucem  radios  suos  in  ejus  palpebras  vibrasse,  et 
exlerioribus  oculis  orbato,  interiores  deinde  esse 
re^eratos.  Gum  igitur  docere  iios  vellet,  se  nullum 
ex  suls  recie  factis  omnibos  sibiipsi  iribuere,  sed 
Deo  qui  vocavil,  seipsum  vocatum  appellal.  Nam  qui 
stadii  mihi  fores  aperuit,  inquil,  el  scammatis,  ille 
coronarom  etiam  est  auctor :  qui  praebuit  initium  et 
radicem  plantavit,  hic  milii  fructuum,  qui  delnde 
germinarunt ,  occasiones  suppediuvil.    Quapropter 
alibi  qooque  rursus  cum  dixisset,  P/tMom»t6ii«  tabo^ 
revi,  subjunxit,  iVoii  ego  auUm,  $ed  graUa^  quas  mecum 
e$t  {i.Cor.  15.  10).  Itaque  nomen  illud,  Vocatu$p 


m  i.  lOiitWM  GilRtSOSTOMI 

aKM  iiiM  lnHeiii,  «rfsi  Pftohfor  Athil  ei  tois  rMHe 
faciis  sfM  prcftkttn  aMir»  1^*  led  ofnnia  Doinino  Dm 
tribMre.  Qvoii  QtiqfM  €lirist#B  dise^oMB  soos  dbet- 
b^l  dieensi  Nw  ¥di  iiie«l«ftflif|  «M  ^  air^  m^^ottii. 
4^  M) }  aH|iie tpoeioliia  isilwl  ipami  rnraiM  i»  eadteni 
iiinuU  e^mi^  ciim  til  }.Tim6  04i§m$€mfu  imiH  «I 
c«^'lnii  fiNii  (1.  Cm  13.  li)  i  iNHie  eilim,  inQnil»  nen 
egA  K*<^^^OiiKki^i,  aoil  ^ior  mm  oogniliis.  DiWiteiMf 
persoilfiore^iir  ei  pofl^nlareliif  fieeleeiai* ,  Gliristua 
eui^  vfieivii  dieens,  Simii^  Sonla,  ^(<  m<  p#rKe4i4fd« 
(iet.  a.  4)!  propiTNre^  »<»co/ut?i  seipsiim  Appe{lai« 
QuaBft  ol>  c^usasa  |4  GoriHlliiQS  iia  seribelwi  ?  Gorip-* : 
tlitts  hm  melropolia  esl  AeUai»,  ae  spiriliiaiibus  4o-! 
Dfs  abuAjfaiial,  el  mecito  sane  :  si^uidsinpriaia  |^uli , 
potiu  eat  li|)fisa ;  ei  queimadmpdom  viils  ^ae  ab 
opiimo  ac  diligeuU  agricola  excoliiur,  moUis  luiurial 
foUiSn  muliisfVuctibus  seroper  oneratur  :  itanimirum 
et  urbs  iUa  cum  Umquam  optimnm  ngricolam  Pauii 
doctriiiam  prima  e^t  osperta,  eioeque  sapieutia 
longo  Lempore  $e  obJieqtasscii  boiusomnibu^qorebat; 
neqvo  verp  spiritu^jibus  lam^m  4onis  abuijulabat,  sed 
et  commoda  soecularia  illi  aOalifn  suppeiebaut.  Nam 
ejL  prodaofls  eriH|iiioiiis  sapientia,  et  diyiiils,  et  poteii* 
tia  cxtcri^  urbibus  ^tecellebat.  Abjue  bis  ilia  ififla*' 
iKiiur,  ei  io  superbiam  eflerebaliur»  et  per  supeibiam 
lii  varias  pari^  divisa  es<. 

AxTQganiia  nuUa;  CoritHhii  fnimi  PauU  doetrim  ea^ 
cul^L  Profqna  eapkttiia  nqn  eonferl  ad  jneUUem.  ^  E^a, 
quippe  nattfra  ^si  arrQganii2c  :  carifatis  viocuia 
disruinpit  et  proximum  aveliit,  et  efficit  ui  seorsim 
apud  se  degai  is,  quiab  tiia^orrepuis  fuerit.  £i  siout 
^ries,  qui  intu^iierit,  aedilicium  destriut  :sic  anima 
iiiflata  lerre  non  potest  se  cum  iMter^  copulari :  qnod 
et  Goriuibo  tum  evenit  :  iuier  s^  dissidebant,  et  ia 
mulias  partes  Ecclesiam  dividebant  :  atque  innume- 
ros  sibi  alios  doct^re?  cum  praf^isseni,  in  curias  et 
ciasses  distributi  di^niuiem  GcclesiaQ  pe^^uindabant. 
Dignius  enim  esi  Ecoles'^ ,  Gum  iili  qui  congregaii 
sunt»  optime  inier  se  concordiam  pacemque  conser* 

5»  Itecautem  oumia  vobJsdemQn&tranda  sunt,  et 
CorinididsPauli  docu-ina  tuoi  eicuitos  ('uisse  primos» 
cos  donis  spiriiualibus  divites  fuisse»  et  commodis 
fiqDcularibus  anleceiluiss^,  atque  idcirco  in  superbiam 
t^latos  ase  invicem  esse  divuisos,  ei  bos  quidem  hjs. 
iilosauiem  iilis  sese  addixisse.  Ut  igitur  intelligas 
primos  eos  doctrina  Pauli  excultos  fuisse ,  auJi  quo 
pacto  idipsum  indicei  Paiifus  :  Nam  st  mulioSf  inquit, 
fHjedagogos  habeaiis  iri  ChHsto^  sed  non  muiios  patres. 
tfam  in  Chrisio  Jesu  per  evangelium  ego  viis  genut  (  f . 
Cor,  4. 15} :  alqui  is  qui  gignit,  primus  in  lucem  pro* 
ducii  quod  genitum  est.  Et  rursus ,  Ego  plantavi, 
ApoHo  rigavit  (t.  Cor,  5.  6)  :  osteiidens  a  se  prlinum 
sparsam  esse  doclrinam.  Porro  doitiis  cos  spirituaribiis 
.redundasse  inde  con^iat  :  Gralias  ago  Deo  bb  gratiam 
Jl)eit  quce  da\a  est  vobis  in  Chrtsto  Jesii,  quod  th  omni- 
bus  divites  facti  eitis.  iti  t//o,  iia  ut  nihil  vobis  desit  m 
nlla  gratia  (1.  Cor,  1.  4.  S).  Et  vcro  profana!  illos  sa- 
pientiae  fuisse  participes,  satis  nobis  dectaravit  muilis 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  ISl 

lllis  longisque  sermaaibus,  quibus  in  sapienliam  illam 
invehiMir.  Cum  eium  aiia  in  cpistola  noii  facile  id 
praestitisse  reperiainr,  hic  proiixa  illos  aceusatione 
InsecUtur  ;  ac  merito  siafie.  Nam  quoniam  hinc  lumor 
et  Instus  exorlus  est,  iUic  etiam,  seclion.em  admovii 
sic  dicens  :  Non  enim  misit  me  bhristus  baptizare,  sed 
evangelizare  :  non  in  sapienlia  verbi^  ui  non  evacuetur 
criMf  Christi  ( i.  Cor.  i.  i7  ).  Vide  quani  acriler  pro- 
fanam  sapieniiam  accoset,  quod  non  modo  nihil  ad 
pieUtcm  conferre  videatur,  sed  eiiahri  impedlnientuni 
el  ubstaculum  flat.  Ut  enini  prxclai^  corpora,  et  for- 
inosi  pulohrique  vuJtus,  si  quod  ofnaius  exlerfu^  ad- 
dilameutum  admiltmt,  susb  pulchritudinis  gloriam 
niinuuut,  quod  fuci  et  pigmenia,  et  feliqua  ejusmodi 
leuocinia  et  ariiricia  fofmae  laudem  ditisatri  ad  s6 
traiiant :  quod  si  nihil  eis  addidcris,  pulchrltudincm 
eorum  magis  detcgls,  dum  sola  fornia  decenal,  et  in« 
te^ra  laude  et  conunendatione  perffuitur  :  ita  flt  in 
religioue,  et  spiriiunli  sponsa  :  si  (juid  eiternnni  tlO 
aiiyungas,  sivd  divitias,  sive  poieritiaih;  slve  erndhl^ 
nis  vioij  gloriam  ejuspcrdis,  nec  sinis  iii  ihtegra  laus 
e]us  appareat,  sed  in  inuitas  paites  eju^  ^toriam  dl- 
vidis  :  sin  eam  solam  smas  siin|>Iicem  nudamque  cer* 
Ure,  ainotis  omnibus  rebus  lidmdnlS,  lunc  inaktme 
pulchriludo  ejus  omnis  apparebil,  tunc  invictii  Tirtos 
ejjiis  eiiicebit,  cuni  neque  diviliis  indigeris,  neque  sa- 
pientia,  heq,ue  potentia,  neque  nobilitate,  neqoe  alfii 
ullis  rebus  huiiianis,  oiimia  superarc  potuerit  et  sab« 
igere,  dum  per  homines  viles,  .nbje^los,  Cgenos,  paii- 
peres,  idiytas,  impiis  bfaiorihiis,  [ihitosophis,  tyran* 
uis^  et  uiiiverso  teffaruni  of be  supefior  evadit. 

Huinana  sdpienlid  cdnpinditur.  ^  PropittfiiL  P^iiJns 
quoque  dicebat  :  ffoti  teni  per  sublinillHliiat  serm^tdi 
anhuniians  hohis  tesi\nwHiuih  bd[\.  Gof.  8.  f  ) :  e( , 
tiua}  stuitd  siint  mundi  ele^t  Deusi  iH  cortfhhdkt  ln- 
piehles  (  i.  Cor.  I.  T!  ).  NoH  &iniplf€Ste^  dttrt,  Quae 
jltulla  sunt,  sed,  Queb shdta suni  mttndi;  neqiie^ifmintf 

J'  uod,  Quce  siutta  sunt  mnndi ,  shik  ellaM  stiilfo  apntf 
•eum  :  sed  multi  ex  lllis  qul  vldeniilf  bi<;  ksnt  insi*- 
pieiites,  apud  Deum  snni  onmibdsaltis  dapieuiioreS  c 
quemadmodum  nimirum  muftl  c|ul  egesUte  hk  pre- 
Inuntuf  ,'Omnii)us  aptid  Denm  sUtit  opiileiitlores. 
(}uaiidoquidein  LazaruS  etiam  ilte  etiiri  emMliMn  paU* 
perrimus  esset  in  mtmdd,  ditissimtis  ordniniii  eral  Itl 
caelis  {Lue.  le.  20.  stfq.).  StuUiii:(m  igitttf  Millidl  ap  • 
pelfat  eod,  quibuS  lingua  fioil  eftt  dl^eria;  qtif  pfoftiiia 
liaplenila  non  soHt  imhuti,  quletoqu^iUitl  milfimo  pot» 
lerit.  Et  hos  Eiegit,  Inquit;  ^r,  iir  kaj^dmes  iMfnndai. 
Quo  v^ro  pacto,  qnaeso ;  pef  bo^  llff  ^fundoiflttr? 
Pe.t  l|)sam  rerum  experiehtlam.  Gtfhi  eiiim  foris  se-s^ 
dentcm  ac  mendicantem  vhJuaih,  ae  Sap^ifOMro 
cofporis  membrli  mntilatam  de  immortalState  anin» 
ihterrogaveris,  de  resurfecilone  oofpornm»  dc  pro* 
videntia  Del,  de  reifibtttione  pro  inieirills,  de  ratloi^ 
illlc  feddenda,  de  (remehd6  judicto,  de  repositis  eis , 
liui  recte  se  gesserlnt,  bonis,  de  suppliclfs  quss  pec* 
caioribus  Deos  comniilnattts  est,  de  atlis  Maibn  : 
cumque  llla  vatde  aceufale  niagna  CM  fldoeia  el  »e* 
curiiate  fespoftdOrit;  pbitosoplius  amem  et  qtti  plu- 


4K  IN  IIi#f^i  Wmm  YOCATIHk 

rimnm  coma  et  baciilQ  ^loriatur,  p^st  multa  longagu^  . 
spaiia  sermonum,  post  imporluoam  multam(|uo  garr 
ruliiaiem  ne  biscere  quidem  potuerit»  beqne  de  isti^ 
veri)a  faciurus  va^uerit  os  diducepe :  lum  probe.iuteU 
ligesy  quo  pacio  I>etM  eUgmt  siulta  mundi^  ui  safien- 
ie^  confunderei.  Nam'  quae  prae  nimia  snperbi^  fivstuquQ 
repe|rlre  illi  minime  poiuerunt»  tum  quod  seipsos  i 
^i^ciptina  Spirilus  sejunxissejit,  tum  quod  omnia  jpro- 
prils  cogttaiionibus  commislssent,  haec  mendici  et 
abjecii  ac  profanae  efuditionis  expertes  oihnia  exacle 
cfFmceriint,  cum  a  ca^lesii  disciplina  penderent.  Nequ^ 
Yero  conte^Uus  est  norum  teiius  profanam  sapienilam 
inciisare,  sed  et  alia  plura  subjuiigit ,  dicens  :  S^- 
fiehtid  hujUsmuhdi  itultilia  est  apud  Deum  (i.  Cor.  3. 
49);  et  audiiores  rarsus  adhortans  ciim  coniempui  ac 
tehenientiaf  dicebat :  Si  quis  enim  videtur,  inquil,  inter 
vossapiens  esseinhoc  sceculo^  stuUus  fiai^  ut  sit  sd^ 
piens  (/t.  i.  18);  et  hirsus,  Scriptum  est,  Perdaih  ««- 
fnentiam  saptentum,  et  prudentiam  prudentum  repro» 
MKm^ffs  OMPs  f •  Wj*  af  rBfHifj  Annftisf  wroH  co^h9s.  • 
Hones  hominumj  quoniam  vancBsunt  (1.  Cor.  3.  201,,  ., 
6.  Ac  sapientia  (luidem  praeditos  fuisse  Co^ilUiioik  . 
ex  bis  iiquet ;  eos  autem  su^erbos  fuisse  atque  api*.  . 
mis  inflatos  ex  eadenf  ^ptiMa  ib^nifestur/i  ^st.  tkai 
<^iMBiuspia0ieumf{ui  ftMrnicatus  eraa,,  reprebendisseW 
Adjecit  (|icens:£<  vos  inflaii  estis  (i.  Cor.5^2)^ 
Porro  pra^  ulmia  arrogaotia  inter  se  Uios  contendissi) 
ac  jurgatos  esse  rursus  indicayit,  cum  dixii ;  Cum, 
finim  $it  intervos  contentio,  et  zelus,  et  dvuidia,  N^na^ 
carnales  €$H$t  ei  ^efundum  hondnemaxnbulaUs  (l.Cor.  3. 
32?  Quisnam  autem  fuit  conteniionis  ille  modus  ?  In 
varios  se  rectores  ac  principes  dividebant,  alque  id- 
cffcd  dicif :  Boc  autem  dico,  quod  unusquisqus  ve- 
Mtrum  dieit,  E§o  ekm  Pauli,  ego  autem  Apollti,  e^d 
vero  Cepkm  (1.  Cor.  1.  12).  Haec  autem  dicebat  aon 
quod  Paulo  et  Cepbae  et  Apollo  se  attribuerent,  sed 
bis  nomlnibufii  obtegere  voluit  eos,  qut  sedliionis  au- 
ctores  fueranJ,  ne  6i  ^os  manirestarei,  contentlusiore^ 
atque  adeb  impudentiores  redderc^.  i^on  enim  Pnnilo 
el  Petro  et  ApoUcf  seipsos  illos  allribtfisse,  sed  aliis 
quibosdam,  e±  hid  qiiiB  sequi/niur  liquei.  Cum  enim' 
Ipsos  propter  boc  dissldiurii  casligassei,  rursus  ad- 
'  lituiil  dicen^  :  Had  aiitem,  fralres,  transpguravi  in  me 
et  Apollo  propter  io«,  ut  in  vobis  discalis,  ue  supra 
qudm  scriptum  est  sapiatxs,  ne  imus  adversus  alterum 
ihftetur  pro  alio  (I.  Cor.  4.  ^j.  Mulll  enira  ex  impe- 
rilis  cum  non  possenl  ex  tioiiiesticis  meriCis  eifefri, 
neque  proximos  inseclafi  ac  moi^dere,  cum*  sibi  quos- 
dam  ^fincipes  ac  fectdfes  praefeclssent,  iflorum  fne- 
iliis  ac  virtutibu&  a'd  fastum  ei  insolentlairi  adversus 
alios  Hiebaniuf,  et  ex  eofum,  a  quibus  edocii  fuefant, 
SjFpfentiil  dcoisIoVicin  arfoganirae  sidversus  c:vler6* 
arrlpicbaht :  qucid  knmtHi  ei  in^ani  gloriae  imotH  filH, 
cum  W  (jui  pT6pi\\i  inerltis  glorWfi  noh  possent,  alio- 
tam  excelieritla  ad  (nsolentlani  contemt)iuriiqae  fr^- 
trum  .^buterentur.  Quoniam  iglinr  et  iij  soperbfam 
^lnii  ei  arii,  et  intef  se  dlssidebant,  atqiie  ifl  varlas  par- 
les  seipsos  diviscrant;  et  jjropter  tfoctfihafti  gloriai 
bantur,  tamqoatti  prdpria  iflari)  indosirla  stbi  covdtik* 


m  9E  miiki.  MMuwAk  iy .  ii» 

rasseni,  neque  ^litus  ac  divina  ex  ({ratia  veritati^ 
dogroata  recepisscnt,  volens  eorum  tumor^m  ac  faf-^ 
8tum  reprimere,  statim  a  principia  seipsuni  vocaiuni 
a{)peliavit,  hoc  propemodum  ilicens :  &i  ego  magiste^ 
nibil  mea  industria  adlnvenl,  neqtie  prior  ipse  ad 
Deum  accessi,  sed  cuin  vocatus  essem,  tum  demum 
dicto  audiens  fui,  ^ uomodo  vos  discipuliy  quique  a 
xne  dogmata  accepistis,  superbire  poteslis,  perin(ie 
ftuasi  adinventa  bacc  a  vobis  fuissent?  (^uocirca  prlus 
etiam  dicebat  illis  :  Quis  enim  te  discernit  i  quii  dtaem 
habes,  quod  non  accepisti?  Si  dutem  accepisii^  qmi 
gioriariSf  quasi  rion  accepejrii  (l.  Cor,  t,i)1 

Prinia  lex  humilitatis.  —  Nibil  igltuf  aliud  ^$1  istua 
vocabulum  Yocatus,  nisi  disciplina  dum^ilatrs  et  iTi- 
sius  (iepresslo  ei  oninis  arrognriiiae'  fepfessro  :  ritfttf 
eniiri  est  i\\i6d  iios  itai  cbnllnere  ac  c^lilbefe  pos^fti 
ijl  humililas,  e(  moderate  agcr^,  a'c'  ri^od6stum  ^ss($2 
filhiTqne  de  se  mn^num  aiffmo  ffngere.  (iii(SA  et  ^itU 
si{\i  Jnieltlgeris  a'c  spIrKualerii  fffam  doctffnaml  iizdeH 

cboavit^  atque  os  aperiens  primum  tuiit  banc  legem 
ita  ^k^ji^  :  Beati  pauperes  spiritu  (Matth.  5.  3).  Nam 
gucmadmodum  is  qui  magnas  et  magniflcas  aedes 
fWit  adJidcatttfi:b,'^(yinSt^i^jacit  fundamentum,  ut 
eami  quae  posie^  imponetur»  molem  ferre  possit :  ita 
iilmirum  etiam  Cbrisius,  cuiri  iugens  illud  xdiricium 
phiIosophi;e  in  illorum  animabus  er'^eret,  t^uiquari( 
|undamentum,  et  caripam  ei  basim  firmam  ei  inimo^ 
j)ilein»  coboriaiionem  Jtiimiliiaiis  ponlt  prius;  cuig 
probe  noverit,  postqoam  bxc  in  audilorum  mentibus 
radices  egerit,  reliqua  omnia  viriuiuin  genera  aediu- 
cari  tuto  posse.  Ul  igilur  si  baec  defuerlt,  ficet  feii- 
qiias  ofriries  virtui^s  qufs  ojyer^'  fpso  exMtitea^;  fHhifi 
6t  iflcasstiA  fie  siu^  #llo  fructu  Ifibicirea  Mscepit,  illi 
persimilis,  qui  domum  suam  super  arenam  con- 
Blnixit,  qui  laborcm  quidem  exantlavit,  quaestum  au- 
(erii  huTIuiri  fedt,  prd^teire^  qn0d  Hrihhfh  ftfridam^n- 
Xuhi  mlnfme  jecli  {MaiiH:  T.  M.  27)  i  IHr  cftfl^rrM 
abiqtie  horiJtKtatel  qriidTii  fionf  P^agit,  «riiriiaf  peMiC 
ac  destruf t.  tltrintliiarfem  irt/te'in  tlfe6,  ri6n  esim  ^tise  fM 
^fbis;  neqiie!  qM  ffi  iin^l^j  §ed  ifite  \n  M^^^  M 
ariliria,  in  boriscle^tiil  ^tt  e^^  ^ttirtf  ftotes  eMtefi 
D6ui  pof^st.  Sufftdf  rinum  isidd  bonUin,  8l  vel  tfMtfHl 
^penumero  appareaC,  ut  propttldm  berim  feddat. 
Atque  Ifoe  f>Obfieaniifs  eftleiidit :  qtd  ^tnri  bonl  UtfM^ 
rct  nibil,  ne^ue  ^ete  faclis  fh9i(|Afa  pMsef  viderf^ 
Cririi  sofrimmod^  diifdSet,  J^pititki  Ht6  mfM  peeett^ 
jori  (Lue.  !9.  49),  poffcMquam  Pliarisfl&usjiidfffieatM 
descendit,  lariteiljl  nbH  hvmfliMtia  entM  iHa  verba; 
aed  ri)Odej«fft  et  «qnKaiis  umimai  Sifftfidem  iidffliU- 
lntls  .e»,  cifMi  quis  niagtiir«m  a  m  fBstanfm  rerairi 
ceriscfus  Mfiif  d»  so  MfagnMcNftii  ariimo  fhfgti ;  mo- 
lAmii  vero  ei  aeqariaa,  ctmi  i^  qof  ^ecoaliv  est,  latud 
ip^tti  fdteiur.  Odod  9i  ia^  qui  Mfhii  a  M  boni  geelum 
boverat,  quonfiairi  id  qood  ehrt  confBssus  m,  ita  aibi 
Ddi  b^netolentiaffl  eonoiliatlt :  quannmi  apud  euffl 
iideieiani  #biiiMdMint  fii  qui  cum  inulta  nia  posaM 
«^mmemorare  prttclslfa  faciiioraj  iUoflrmn  OBiDtMi 
Mae  m  iimMruii  reiecttPifit  potCffMoriNi»! 


i» 


&  JOANNIS  CHRT80ST0MI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


1S6 


Qaod  aliqae  Paulas  qaoqoe  fecit :  cum  enim  jusio- 
ram  omniam  primas  esset,  primom  se  esse  dicebat 
peccatorum  (1.  7tm.  1. 15);  neque  dicebat  solnm» 
5ed  et  credebat,  cum  a  praeceptore  didicisset,  posl- 
quam  omnia  fecerimus,  debere  nos  servos  inuliles  nos 
vocare  (Luc,  i7.  10).  Istud  est  bumilitas,  istum  imi- 
temini  qui  recte  factis  insigpes  estis,  publicanum 
Tero  vos  qui  peccatorum  pleni  estis:  et  conQteamor 
quod  sumus»  perculiamns  pectus,  et  menti  nostrae 
persuadeamus,  ot  nihil  magnam  de  se  concipiat.  Si 
enim  ila  foerimus  affecti,  sulBcit  boc  nobis  ad  obla- 
tionem  et  sacrificium  :  sicut  et  David  dicebat :  Sacri" 
fkhtm  DeQ  $prUus  contribuiatus ;  cor  contrilum  e%  ku-^ 
mUatum  Deu$  non  desfnciet  {P$aL  50. 19).  Non  sim- 
pliciter  dixit  humiliatum  ^  sed  et  contritum;  quod 
enim  esl  contritum,  confracium  est :  neque  enim 
potest,  quantumvis  cupiat,  efferri.  Ita  nos  quoqoe 
Don  humiliemus  lanlum  animaro  noslram,  sed  conte- 


ramos  etiam  et  Gompongamos  :  conterit.ur  autem , 
dom  sooram  perpeloo  peccatorum  recordatnr.  Si  ita 
illam  humiliaverimos,  ne  si  velit  quidem  in  super« 
biam  erigi  poterit,  dum  a  con^ientia  tamqoam  frenp 
quodam  correpta,  ne  sc  erigat,  reprimetur,  et  ad 
inodestiam  servandam  in  omnibus  compelletor.  Ita 
poterimos  et  apod  DeOm  gratlam  invenire :  Quanto 
enim  major  e«,  inquit,  tanto  magi$  teip$um  hundUa^ 
et  invenie$  graHam  apud  Deum  (Eccli.  3.  20).  Porro 
qui  gratiam  apud  Deum  invenerit,  nihil  seniiet  mo- 
lesti»,  sed  et  in  hac  vita  poterit  cum  Dei  gratia  cod- 
cta  illa  adversa  facile  pertransire,  ac  repositas  In 
altera  vila  peccatoribus  pcenas  effugere,  praecedenla 
ubique  graiia  Dei,  et  omnia  illi  propitia  et  placida 
reddente  :  quam  ulinam  omnes  obtinere  posslmus  ia 
Christo  Jesu  Domiuo  nostro,  per  quem  et  cum  quo 
Patri  gloria,  una  cum  sancto  Spiritu,  nunc  et  sem- 
per,  et  in  saecula  saeculorum.  Amen. 


AD  HOMIUAM  DE  GLORIA  IN  TRIBULATIONIBUS. 


Nullam  ha;c  concio  prae  se  fert  temporis  notam, 
qoa  yel  annus  deprehendi,  vel  internosci  valeat  An- 
tiochiaenc,  an  Constantinopoli  babila  fuerit.  Caete- 
nim  omnes  styli  notae  hic  Chrysostomum  auctorem 
desigfiant;  ut  mirum  sit  viruin  doclum  et  accuraturo 
Hermantium  eam  in  $puritati$  suspicionem  vocare 


nondobitavisse,  qoem  ideo  jare  refeilit  TfllemontioSy' 
et  styll  proprieute  permotus,  et  Catalogi  Augnstam 
perantiqui  testimonio ;  in  quo  Catalogo  sincera  Chry- 
sostomi  opera  accurate  recensentur,  et  haec  ibidem 
quartadecima  locatur. 
Interpretatio  Latina  est  Frontonis  Docaci. 


IJr  DICTUM  ILLUD  AP08T0LI,   NON  SOLUlf  AUTEMf   8ED  ET  6L0RIAMUR  IN  TRIBULATI0NIBU8,   SGIBN- 
TB8QUOD  TRIBULATIO  PATIBNTIAM  OPBRATUR  (  RotH.   5.  3  ),   ET  RELIQUA  (a). 

1.  Labore$  pro  tirtule  $ubeundi.  —  Laboriosum  est  eobortandi,  atque  ad  labores  pro  virtute  subewidos 

^idem  agricolae  boves  jungere,  vomerem  trahere,  incitandi.  Nain  si  propier  spem  futurorum,  idque  lU 

solcum  ducere,  semina  spargere,  hyemen  ferre,  fri«  eorum  aliquis  ea  bona  consequi  possit,  quas  cum  hac 

gos  tolerare,  fossam  circumducere,  ingruentem  aqua-  vita  liniuntur,  ha^c  illi  susiinent,  mulio  magis  vos 

ram  copiam  a  satis  arcere,  fluminum  ripas  altiores  -  oportei  in  audiendo  perseverare,   ul  spirituali  do- 

reddere,  ac  per  mediam  agrum  profundiores  sulcos  ctrina  imbuamini,  ac  pro  viu  aeterna  puguam  gene- 


duGore  :  sed  hxc  operosa,  quaBque  multo  labore  il- 
lum  fatigant,  levia  fiunl  ac  faciiia,  dum  spe  concipit 
segetem  vemantem  agricola,  falcem  exacutam,  ac 
repletam  manipulis  aream  et  fruges  maturas,  quae 
multa  cum  laetitia  domum  deferuntur.  Sic  et  guber- 
nator  saevis  audacter  se  fluctibus  commiitit,  lempe- 
statem  et  forens  pelagos  saepe  contemnit,  ventos  in- 
stabiles,  roarinas  procellas,  et  longas  peregrinationes 
ferre  novit,  curo  sarcinas  mercium  secum  reputat  et 
negotialionis  portus,  et  Immensas  opes  inde  compa- 
raiidas  intuetur.  Necaliter  miles  fert  vulnera,  jaculo- 
rum  nobemexcipit,  fttiiem  tolerat,  frigus,'  longas  pe- 
regrinationes,  et  in  acie  siibeuoda  pericula,  duro 
tropaea,  victorias,  et  coronas  secum  repnut,  quae 
inde  pariuntur.  Ad  qoid  autem  h^fi  commemoravi- 
mos,  aut  quid  haec  exempla  sibi  vduntY  Hinc  nimi- 
rum  oceasioiiem  arripere  placmt  vos  ad  audieodum 
M  Collau  com  Nas.  Regio  2345,  etGolbertino  49. 


rose  sudoresque  tolerare.  Naui  iilorum  quidem  in- 
certa  spes  est  ac  temporaria,  et  saepe  dum  soia  ex- 
spectatione  lacuntur,  vium  finiunt,  spe  quidem  se 
obiectantes,  sed  rebus  ipsis  necdum  approplnquantes, 
tameUi  graves  iilas  difficulutes  eianllarint.  Exempli 
causa,  post  multos  illos  labores  ac  sudores  agricola 
nonnumquam,  dum  f&lcem  exacuit,  et  ad  messem  se 
comparat,  vel  immissa  aerugine,  vel  locusUrum  mul- 
titudine,  vel  immodica  pluvia  incidenle,  vel  alia  qua 
piam  imporUU  calamiute  ex  aeris  intemperie,  vacuis 
manibosdomum  revertitur,  postquam  labores  quidem 
sustinuit,  sed  speratis  frugibus  excidit.  Pari  ratione 
gubernator  dum  mercium  copia  teutur,  expansis 
magna  cum  volupUle  velis  cum  mulu  maria  fuerit 
emensus,  in  ipso  persaepe  portus  ingressu  rel  occur- 
renterupe  veladsaxum  in  mari  latens  aut  ad  scopu- 
lum  aliquem  allisa  navi,  ac  inopinato  ejosmodi  eas« 
perculsus»  cunctis  mercibus  amissis,  post  infiniu  ilU 


I5Y  DE  GLORIA  IN  TRIBULAHONIBDS. 

pericala  y\x  salvo  corpore  nudus  eTadit.  Sic  et  iniles 

postqnam  innumeris  saepe  pugnavit  in  praeliis,  adver- 

sarios  repulit,  hosiesquQ  devicit,  dum  in  ipsa  victo- 

riae  exspeetatione  versatur,  nullis  penitus  commodls 

ex  laboribus  periculisque  reportatis  e  viia  discedit. 

At  ejusmodi  non  sunt  res  nostrae  :  spes  enim  aeter- 

nas,  immotas,  et  firmas  liabent,  quaeque  cum  bac  vita 

minime  terminanlur,  sed  ad  immorlalem  beataknque 

fitara  illam  ac  perpetuo  daraturam  spectant,  et  non 

modo  nuUis  ex  aeris  intemperie  vel  inopinato  rerum 

etentu  patent  incursibus,  sed  nec  ab  ipsa  morte  pos- 

sunt  deleri.  Quin  etiara  dum  sola  spe  rovemur,  ejus 

in  qubvis  etiam  e  vulgo  fructus  elucet,  el  quanta  illi 

merces  debeatur.  Propterea  beatus  etiam  Paulus  cla- 

inabat  dicens  :  Non  solum  autem^  sed  ei  gloriamur  in 

tribulatiominu  (Rom,  5. 5).  Ne,  quaeso,  leviier  prxier- 

eamus,  quas  dicta  sunt :  sed  quando,  nescio  quocasu, 

sermo  nos  rursus  ad  praeclari  gubernatoris  Pauli 

porlam  appulitt  in  hujusdicti  consideratione  libenter 

imrooremur,  brevis  quidem  illius,  sed  a  quo  multa 

philosophia  erudimur.  Quid  tandem  est  ergo  quod 

dicit,  etquid  his  nobis  indicat  verbis,  Non  tolum  au- 

fem,  ted  at  gUmamur  in  tribulationibutf  Paulo  altius, 

si  placet,  docirinae  sermonem  ordiamur,  et  multam 

inde  nobis  perspieaitatem  videbimus  ac  vim  senten- 

liarum  emergere.  Sed  neminem  corpus  in  molliti^m 

ac  pigriiiam  resolvat  :  quin  potius  tamquam  rore 

quodam  spiritualis   doctrinas   cupiditate  recreetur. 

Etenim  de  tribulatione  verba  facimus,  de  cupidilate 

boBorum  aeternorum,  de  paticntia,  deque  mercede, 

quam  illi  obtineut,  qui  minime  supini  sunt  ac  desi- 

des.  Quid  igitur  sibi  vult  illud,  Non  solum  ?  Qui  cnim 

his  verbis  atitur,  de  multis  aliis  bonis  se  loquutum 

esse  indicat,  qos  praeccsserint,  et  cum  illis  istad 

adjicere,  quod  ex  tribulaiione  nascitur  :  quam  ob' 

caasam  et  ipse  dicebat,  Non  solum  autem,  ted  et  glo* 

riamur  in  tribulationibus.  Ut  autem  dilucidlora  flant 

baec  verba,  nos  ad  brevem  horam  sustinete,  dum 

prolixiori  sermone  doctrinam  exponimus. 

Advenarii  (idd  ChristiamB  quam  multi;  perta^ 
guutiones  varias  initio  ffradieaiiofds.  Inducitur  Paulut 
de  futurit  ditterent,  Cur  ingemiscat  ereatura.  —  €um 
enim  promulgata  fuisset  ab  apostolis  praedicatio  di- 
vina,  et  omnes  orbis  tcrrarum  plagas  religionis  ser- 
monem  iili  serentes  obirent,  errorem  radicitus  ex- 
stirparent,  patrias  impiorum  leges  rescindercnt,  ini- 
quitatem  omnem  exterminarent,  terram  expurgarent, 
atque  ab  idolis  quidero,  a  fanis,  aluribus,  feriis  ac 
ceremoniis  inde  nascentibas  resilire  juberent;  unam 
autem,  et  solum  universoram  Deam  agnoscere,  spes 
futuras  exspectare;  dequePatre,  Filio,  ac  Spirita 
sancto  dissererent,  de  resurrectione  philosopharen- 
tur,  ac  de  regno  caelonim  verba  focerent :  idcirco 
bcllum  exarsit  grave,  omniumquesaevissimam,  omnia 
tumultu,  perturbationc,  ac  seditione  rediindabanfy 
urbes  omnes,  populi  ac  domus  omnes,  omnis  regio 
sive  incuita  esset,  sive  deserta  :  qaod  nimirum  anii- 
quae  consuetudinea  labefactarentur,  eC  quae  tamdiu 
obtinoerat,  anticipata  opinio  conYelleretar,  cum  nova 


dogmaia  inveherentar,  qaae  nemo  vmqnaan  audive- 
rat  :  adversus  ista  saeviebant  reges,  indignabantur 
magistratus,  privati  tamuItuabantQr,  fora  perturba- 
banlur,  iribunalia  concitabantor,  stringebantar  en- 
ses,  arma  parabantur,  ct  leges  succensebant.  Inde 
sopplicia,  poenx,  minaeque,  ac  cuncta  commoveban- 
tur,  quae  inter  homines  gravia  censentar.  Quemad* 
modum  cum  iratam  est  mare,  atque  infesta  navfra- 
gia  parturit,  nihilo  meliori  erat  in  statu  orbfo  terra- 
rum»  cum  religionis  causa  tum  fllium  paterabdicareC, 
a  socru  nurus  dlssideret,  fratres  dividerentur,  do- 
mini  in  famulos  indignarentar,  natuni  t|aodammodd 
in  seipsam  seditione  commota  insurgeret,  nec  civile 
Untum,  sed  genUie  quoddaro  benum  domos  onneo 
pervaderet.  Verbum  enim  giadii  in  morem  pone* 
trans,  et  quod  morbidam  erat  a  sano  rencans,  ma- 
gnam  ubique  seditionem  et  contentionen  exeiubat, 
el  eflQciebat;  ut  innumerae  ondlqoe  adversas  Adelea 
inimicltiae  pugnaeque  insorgerent.  Hinc  fiebat»  ut  in 
carcerem  alii  detruderentur,  alii  ad  judicia  raperen- 
tar,  et  ad  viam  quae  tendlt  ad  mortem  :  alqae  bonMi 
quidem  bona  publicabantur,  illi  vero  et  patria,  ec 
Tiu  ipsa  persaepe  privabantur,  ec  omni  ex  parte  cre- 
brius  quam  nix  decidat,  malis  obsidebantur  :  inlaa 
pugnae,  foris  timorcs,  ab  amicis,  ab  alienia,  ab  ipeis 
qui  naturae  necessitudhie  eonjuncti.  eranC. 

^.  Haec  igitur  cum  cerneret  beatos  Fauhis,  itle  ter- 
rarum  orbis  praeceptor,  et  eaelestium  dogmalum  do- 
ctor,  cum  res  quldem  adversae  in  manibus  essenl ,  el 
ante  oculos  versarentur,  res  aotem  prosperae  in  spo 
Untum  et  promissione,  regnom,  inqoam,  caeloraro»  ei 
resarrectio,  ac  bonorom  iUorom  adeptio,  qoae  cogiUh 
tionem  omnem  ac  sermonem  oxoedont :  fomaces  ao- 
tem ,  sartagines ,  gladii ,  sopplicia ,  tormentoram  el 
mortium  genera  omnia  non  spe,  sed  experientia  per- 
ciperentur  :  qui  vero  adversus  haec  omnia  eerutori 
erant,  non  ita  pridem  ab  altaribus,  ab  idolis,  a  deliciiSy 
a  luxuria  et  ebrieute  ad  fidem  tradueti  Aiinent ,  no« 
que  dum  ad  snblime  qnidqoam  de  viu  aeteraa  versan- 
dum  animo  assuefacti ,  sed  relMis  pracsenfibos  potias 
inbaererent :  et  verisimile  esset  fore ,  ol  multi  < 
fatiscerent ,  conciderent  animis ,  ac  deflcerent » ( 
singulis  diebus  obsidcrentur :  vide  quid  iile  faclat,.qnl 
arcanorum  particeps  caslestium  fuerat ,  et  sapientiara 
Pauli  considera.  De  foturis  assidue  disseril  apod  illoii 
ponit  ob  ocolos  praemia,  coronas  ostendit,  htciui  eos, 
el  spe  bonorom  actemorum  consolator.  Qoid  aotea 
dicit  T  EaattimamuM  enim  quod  tion  tmU  eandignte  poi* 
rionet  kujut  temporit  ad  fututtim  gimam ,  guet  m€to« 
Htur  m  nobit  ( Rom.  8.  i8 ).  Quid  eiiim  mihi  volnera» 
inquit ,  objicis ,  aliaria ,  carnifices,  sopplieia,  famam^ 
proscriptiones ,  paoperutem,  vincoia  el  eompedesff 
qiiaecumque  TOlueris  propone,  qoae  ab  liominibus  g«a* 
via  censentur ;  nibil  Umen  prasmiis  illis ,  coronis ,  ac 
retributionibos  dignom  commemoras.  Nam  isla  quir 
dem  ona  cum  hac  viia  flttiontor,  illa  vero  Ui  ininilo 
illo  xvo  flnem  non  habent :  baec  temporaria  com  shiI» 
pRBtereont :  illa  cura  siiit  immorulia,  perpeluo  per- 
manent.  Qood  ipsom  el  aiio  loco  lobittdicaDa  dicebal : 


1»  S.  JOANNIS  £^WT9M| 

ld^^»§m^  f»  mm^om^  ff  ^^  tribulaHo' 

nuM,  cj  ^rltttMiieij?  H^Jfjfal  ^?jffj}oris  brpviiale.  a^p- 
niw  (mHv  gray^  naljur;^  m  Pf^^^  ?*  paolesla  ,  quae 
luqa  ifiis  accldebauyi^  brevji^a^  iu.Qfestiaa)  mipuii  di- 
ce^^  :  f4  ifwn  qu/^  i(i  frc^nti  est  momentaneum  ef 
Im  fribMt^iii^  nqpijtai  >  »uprq  mdum  in  ^ublimitaU 
(Btennm  §lorm.  f»ndus  opejr^tur  in  nobis ,  nqn  con- 
ten^lfla^^uf  fi«^w  9^  t^4^^%  ^^d  fmcB  rfoi\  videntur. 
Ilw  .#nuN  vi^en^rj  ^emppraUq  sunt :  qua  quten^  non 
tnd^ntm  0m^  W^  (  %'  Cqr.  f  ^7.  18).  Et  fursus 
11A  |4  A9gp4>6(veo4l9#  Jbo^orun^  11.11^$  vitre  magniiudi- 
ilios  provebait ,  jcr^satiuuin  i|)$am  ob  prxsonlia 
i  AoUwMcv  0  p^igeaientem  jiitroducii ,  ac  Tutura 
ta«M|iHim!F«M^jufiun^  yehejpQ^Dtef  opiantem^  (|um  sie 
ail  c  eie9meifefm%cofi9pm(M,  ft  simul  parturit  usque 

pMUIiiU^Ow  iUa  ^iffkwm  kiimlm^  pmBs^qlatur,  e^ 

\m  ajtdm  itutfaitonein  ^i^SiUier^'  ^om  ef^psa ,  )n.q.uit, 

-.r§^m^mergtMt{r  ^  S9miy4f  ^nf^dofiif.in  liperiatem 

gkrm  filmfmO»  (  />-  V-  ^  )•  fim  y^  9i^^^^  P^^ 

gcavm^M!  pftTturw ,  «olj  rs^  pi?M'^"n  .V^*'»  «^**- 

biMri,  «oi^  Miwa  S^ripUtf^  ifUe^ige.  Cuip  cniin  v.ult 

Ikm.  bowMbVf  nwgmm  aliqu^^  ^^  jjucun^um  per 

IMMfli^s  mmMit^,  H^  cUan9  r^  inammatas  iia- 

git  miraculorxfO)»  q^  fiM^  WgP^^dijieg)  percipere» 

noB  ^«»d  dmn  m^^  ^  V^^m  dicaauia , 

seA  Ufot  «».<|W^  bfiimi,niiMis  iU9,4r^  *  UJiagniludo 

nni:afliilor«n  ei|irjm  i)Os^.  jUoc  om^m^  ^t  nos  dir 

eepe  adlonm ,  c#m  jo^inaiUfn}  <mi4  j^cciderit  [  ipsam 

w\mt  Me  iCQntrifA4^<P  ,  ^^?,  ip^Mu/  iD(u?estiu^  esse 

t%4^m]J(u),  ^  cum  4^  ^yi^  g^c  ,te;ribilibus  sermp 

fit  jbomwbv^  Af  l^^9  iiWiH^  prxdiOs ,  ijU^  fuis  ple- 

tuiMtv»  toq^r ;  i^  (undiiimj^ua  c^^cussit ,  \ffsi 

la§i^es«iiw  l4H4U9r,uni :  iifin  (Ufo^  b^i;io  lapi(les  re  • 

VOTfi  Hmmh^  sed  Mt.^WMOfim  cordis  <j<is  fcriutem 

eirwQrem  poMint  ejtfiriffe^e.  ^^c.et^an^  de  causa^  ; 

NMra^ilis  pri^pbc^  J)avi4 1^9^ ,  /fluap  Ju^jfu^  eveaerant  ^ 

bftiia  c^mo^imorjmi^,  e:iW4^^  yol^p^t^^  qua  perfusi  , 

erapt ,  cum  ^gypto  liiberi^U  sui^t ,  dicebat :  In  exitu 

lsrq4  de  jfigypto^  4<^m  Jacob  depopulo  barbaro,  [a-h 

Cta  est  Judoja  sancti/icatio  ejus ,  Israel  poiestas  ejus,  . 

Mare  vidil  et  f^git ,  Jordani^  conveisus  esl  retrorsum.  t 

Montes  f^ultaverunt  uS  arietes,  et  coUes  sicut  agnf 

wmt «  faeseJhmim^Psal.  jli5.  1-4).  Ijloc  vero  nul« 

)ii6  leMenifi^  pmqviain  audivit.  Jiam  mare  qiiidem  e( 

4oi3dani^  irarpnsum  Dei  jussu  conversa  s^ut  :  monies 

JHiieNii  ^l  ciAlps  A»on  e^qiiavermit ,  scd ,  (U  ante  dixi, 

jqmp  wnmara  vpiup^atei^  vellet  e&prinLcre,.ac  relaxa- 

}im(m  /^f^  ^gyptiaca  vexaiione  qux  illis  cout^erat , 

jldSieMliip  Auafuiuata»  ejKs^lUre  dicebat,  ,^c  iripudiar^ 

fTMPl^^W  bonji,  qu^  iUis  Qbyenerant :  quemadmo- 

•itafii  owu.lrMte  quidpiam  (luniiare  vqi^eiit,  quud  no- 

Mr|i  IH#SjPccqaia.pqierer^t,  ait,  JLugebit  vin^m,  lu- 

'\  gel^t  ifi^iti^^SeMM*  24.  7)  :  et  alibi»  Yi(s  Sionlugenf 

K{fJmf^'4)  ::  >6^  et,lacry(i()ari  res  sensu  de^tiiutas 

aii,  ¥m  ^  Sioft  deduqiie  lacrnmas  (  Thre».  2. 1 8 ) ': 

(n)  Quse  utkcinls  daudomur  deeraut  ia  Editfs»  sbd  iHh 
bM&iurttii  naB.  «i  A  KoMooe  OacfBo  leoia  Bfuit, 


^CpiEp*  iQQJ^ST/kNTINOP.  iM 

imo  et  terrajn  ipsam  ei  JudaBam  lug^  dtcit  atque 

ebriam  esse  irislitia,  non  quod  bxc  elementa  id  sen- 
liant ,  sed ,  ui  anie  dixi ,  prophetanim  unusqulsque , 
dum  indicare  vult  ingenteiii  bonorum  magniiadineiii, 
qus  Deus  iargilur,  et  sn^pliciorum  ,  quse  propicr 
scelera  iiostra  nobis  infliguntur,  ita  loqoitur  :  quam 
ob  caiis^ni  l)eatus  eiiam  Paulus  creaturam  ingemi- 
scenlem  ao  dolenleni  iiitroducit,  nl  Dei  donorum  cx- 
prjmere  possit  nHigiiitudinem ,  qux  nos  post  faanc  vi- 
Inin  excipient. 

S.  Magnitudo  rerum  quas  adepti  sumus,  —  Verum 
ha;c  omnia  sunl  iii  spe ,  dicet  quispiam  :  pusillanimis 
auiem  ac  miser  homo,  non  ila  pridem  ab  idololatria  li^ 
beralus ,  neque  dum  sciens  de  rebus  futurls  philoso- 
pliari ,  non  admodum  his  sermonibus  corrigitur,  sed 
iii  praesenli  tempore  consolationem  aliquam  optaf  in- 
veuire.  Idcirco  nimirum  et  snpiens  hic  magister,  cui- 
quc  nota  sunt  omnia,  iion  mod^  ex  bonis  fuiuris  con- 
solatur,  sed  ex  prxseniibus  eiiam  commodis  coboria- 
lur.  Ac  primum  quidem  ea ,  quae  jam  orbi  terrarum 
<4)venerant ,  bona  commemo.rat ,  qutne  non  ip  spe  et 
exspectatione  sila  erant ,  sed  quibus  reipsa  frueban- 
tur  :  qude  fuiiirorum ,  et  eorum  qiuc  sperantur  ina- 
xima  est  et  evidentissima  demonstratio :  cn^nque  bene 
longgin  de  fide  sermonem  lexuisset,  atque  patriarcha 
^braliam  menlionem  fecisset,  qul  licel  retuctanle  na- 
tura  speravit  tamen  se  patrem  fulurum ,  exspectavlc 
et  credidit ,  quapropler  et  landem  fuii :  inde  ducta 
Qccasione  coborlaiur,  ut  num^uamad  ranocinatlonuin' 
iaOrmitatem  debbamur,  sed  animos  nostros  magnitu- 
dinefidei  erigamus,  atiollamus,  et  alta  snplamus :  deindd 
rerum ,  quas  adepti  jam  sumus ,  explicat  dlgnitatem, 
Qvigenam  illa  porroest  ?  Quod  nimirum  Pitium  suum, 
if^iquil,  ^igepitum ,  genuinum ,  dilectissimum ,  hunc 
•  Deus  pro  nubis  sceleraiis  servis  dedil ,  et  innameris 
«pecqitis  gravatos ,  lantisque  delictorum  oneribus  op- 
pressos  non  a  j^ccatis  solum  Iiberavit ,  sed  et  justo^ 
eflecit ,  nibil  grave  imperans  aul  laboriosum  aui  mo- 
lesium ,  sed  fldem  a  nobis  tantuni  requirens  juslos 
r^ddidit,  sanctos  effecit,  in  Dei  filios  adoptavit,  here* 
des  ri^ni  inslituit ,  Unigenili  coheredes  renuntiavit , 
resurrectionem  promisit ,  corporum  incorrupiionem  ^ 
conditionem  et  sorlem  eamdein  cum  angelis,  qux  ra- 
lionem  omncm  ac  mentem  cxsuperat ,  habitationem 
iu  ca;Iis ,  conversationein  cum  ipso ,  ac  Spiritus  san- 
cti  graliam  jam  inde  nobis  effudil,  a  diaboli  nos  pos^ 
sessione  iiberavit,  nos  a  dxmonum  servitute  vindica- 
vit,  peccatum  destruxit,  malcdiclionem  sustulil,  infe- 
rorum  portas  confregit ,  paradisum  aperuit ,  non  an* 
gelum,  ,non  archangelum,  sed  ipsum  Untgenitum  pr6 
salute  nostra  misit,  sicu^t  per  propheiam  inquit ,  i¥oit 
legatus,  neque  angelus,  sed  ipse  Dominus  saiios  no9  fe- 
jcit  (Mesai,  G3.  .9)i  Hxc  nonne  sexcciitis  ^piendidiora 
^nt  coronis,:?  quodsanclincati  sumnstqnodjustificafi? 
quod  per  fldem  ?  quod  unigenito  t)ei  Piiio  pro  nobis 
,desqendente  ?  quod  Patre  Filiuro  suum  dileotissimum 
propter  nos  tradente  ?  quod  Spiritum  sanctum  acce- 
pimus?  quod  cum  omni  facilitaie  ?  quod  copiosa  gra- 
^iia  donoqu^  potiti  sumus?Hi$  itaque  dlcife  et  cuin 


461  DE  dLORIA  IN  tRtelJUt«)l!«IBbS. 

j^licis  y^rbis  omnia  declardsset,  rursus  cornmcmora- 
tjone  spei  sermojjcm  dniviu  Ciim  enim  dixissct,  Ju- 
B^Jtcaii  ig\lur  ex  fide  pacem  habmus  ad  Deum  per  Do- 
minwu  nostn^m  Jesun{  Christum^  per  quem  el  habuimu^ 
accessuni  per  pdeni  in  graliam^  iu  qua  stamuSf  adjecil, 
Et  gtoriamurittspe^loruepei^Hom,  5. 1. 2).  Postquanii 
i^iiMr  dixii  partim  qunc  jam  eveneranl,  parlim  qux  even- 
tjjra  erant :  nam  ^Uod  jusliiicali  quidem  sumu9 ,  quod- 
(jue  ]fXo  nobis  ei  immoFalus  esi  Filius,  el  quod  pcr  cuin 
accessum  ad  Pairem  obiinuimus,  quod  |ralicim  etda-. 
nurn  adepli  sumus,  qnod  a  peccatis  riberatisumus,  quo4 
ad  Deum  pacem  h:)bemiis,  elSjuriius  sancii  participcs 
fuimus,  lisec  ex  iissunt  quaejam  evenerunt :  (uiaer  ver» 
sunt  eventura,  ^loria  nimirum  est  illa  ineffabilis»  quo4 
ipsum  etiam  adjecit  dicens  :  In  qua  stamuSf  et  jiforia' 
ntur  in  spe  glorice  Dei  [Rom.  5.  2) :  porro  spes,  ut 
ante  dixi,  ad  pusillanimeiu  audilorem  erigenduni  ct 
excilandum  non  admodura  est  idonca  :  vide  quid  rur- 
sus  faciat,  et  constaniiam  Pauli  consrdera  ac  philo- 
spphicam  mentem.  Ex  iliis  enim  ipsis,  q^uae  trisiiijantt 
aut  perturbaiionem  afTeire  videbantur ,  et  audiiorem 
turbare,  ex  liis  consolaliouis  et  gloriaiionis  corona» 
Qontexil.  liis  enim  omnibus  enumeratis  deinceps  ad- 
{icit  dicens  :  Nou  solum  ba>c  aio ,  qux  nunc  dixi  ^ 
quod  nimirum  sanclincaii  sumus ,  quod  justificati ,. 
qiiod  per  l3nigemium,'quod  gratiapotiti  suinus,  quoJ 
pace,  quod  dono,  quod  remiSsione  peccatorum,  q^uod 
conmuinicaiione  Spiritus  saucli ,  quod  omni  cum  h- 
ciruaie,  qiiod  absque  taboie ,  ab^ue  sudore,quod 
s^la  nde ,  quod  Filium  misit  unigenitum  ,  quod  unum 
quidem  largitus  csi ,  alterum  vero  proinlsit,  ineffabi*- 
lem  gloriain,  imtnortaliialein,  resurrecttoneift  eorpo- 
rum  ,  conditloneiA  et  sortem  angeliCam  ,  coiisuciudl- 
nem  cum  Christo ,  liabiiationem  in  c^Iis  :  hxc  enim 
omuia  verbis  illis  consplexiis  est,  GlQriamuv  in  spe  glo- 
n(B  Dd  {Rom.  5.  2). 

Ipj^  afflictiones  suni  UBlitim  occadmei,  —  NoA  haec 
l^ilur  solum  ditit,  quai  coutigerttnt,  6t  quse  sunt  fti^ 
Aira  :  sed  ea  quoque  ipsa,  quj^  inier  iMiniiieft- molesta 
censentur;  tribunalia  nimirum,  carceres^,  moMes, 
minas,  famem,  lormeirta,  sartagines,  fornaces,  deprae- 
dalionem,  belta,  oppugnatloues,  pugnas,  seditiones  ^ 
coiuentiones,  hacc  quoque  refert  in  numerum  dono- 
rum  ac  recte  faciorum.  Non  eninr  ob  illa  solnm,  qn» 
4icta.  sunt,  laetandom  est  atque  gaodendum,  sed  iii 
liis  ^tiam  gloriandum,  ui  cum  ait,  Nvmc  gaudeo  in 
passionibus  meis  pro  vobis,  et  adhnpleo  ea  qude  desunt 
passionum  Chrisii  in  carne  mea  {0>L  1 .  ^):  Vides'  flni- 

•■■Wb  iHkMHIi  iWNvBi  MMPIIHIIpIBi  •piPliWBP'  WP^B^WWWH^ 

qui  non  ob  coronas  tantum  gloriatur,  sed  ct  certa* 
ininibus  ipsis  oblectatur?  non  solum  ob  pfa^fa  gau^ 
det,  sed in  iuais  etiagm  ewllat?.na»i  i^iQite. j^npp^r 
retribuUonea  ketatur,  sed  et  ipso  puncratio  gloriaiur  ? 
Ne  mihi  enim  r^num  caelorum  commeitijiM»  'h||^ 
cor<Mias  illas  imjnarcescibiies,nec  pr»roia,sed  res  Ipsas- 
pvaeaeniea,  in^pMBtit  moltik  mm  niffi^ovl^h»  r  at  m- 
iMla  ^luiinc  iMBepMieritMMlHR*  «i  oiteafkpre^tt- 
tero  premey  isu  inolio^  aili^ius  eipe#o0ianriiui»^iXam: 
ii>)iro(Niite  4|uMe«i^|ihQt  WMim 


.    .  icl 

corona^  autem,  yoIuptatelQ  :  tii^  vpfo  f|on  Itp ;  jedante 
coronas  ipsa  certamina  muflapt  occasionem  afferunl 
gtoriaudi.  At(|i|e  ut  ha^c  ita  sehabere  inteliigatis,unum^ 

Suemque  sanctorum  per  sinffulas  ^eneptiones  consi- 
erate»  ut  inquit  ille,  Exempfum  accipite^  fratres,  labp^ 
m  et  patienticBj  pro^hetas,  qui  loquuti  suni  verbum  in 
nomine  Domini  (Jac.  5.  I0|.  Quinetiam  hic  ipse  qui 
tfiobis  boc  certamen  proposuit,  et  hoc  ^pirituate  IbelEi- 
(rum  convocavit,  ^aiilus,  inmiam,  postquam  innume- 
ras  singulorum  saii(;.toruni  afttictibnes  recensujt,  quas 
iieque  nunc  per^qul  numerando  facilc  fueril,  adjuu- 
gil  dicens  :  Circuierunl  fn  metolisy  iii  petlibus  caprinii', 
igentes ,  mgusltali ,  affticti  :■  qmbus  dtgnns  non  erai 
munduk^  {ttebr.  Ii.47.5i8),  el  tam^ti  pr6pier  W 
Ofnnla  Idetabantur.  Hoe  ve^o  cernere  quWis  poiest', 
^u^ndo  post  carcerem,  €i  probra  caesl  Terberibus  eji- 
Ciebanltfr  :  quid  dil?  Eft  itti  quidem  Uanl  gaudenXes 
M  eortspeettt  consHii,  quoniam  Higni  iicibiA  iunt  pro  nq^ 
piinetesu  coritumetiam  pati.  {Act.  5.  41). 

4.  Martyrum  egrig^ti  certamina,  P^autus  dxmoyifbus 
^errib^tis  in  afiictionibUs.^Vcrdm  ehlm  verD  lisecno* 
stra  etiam  a^iaie  conilgeruni;  ac  six^ellt,  eogitetqnlvis 
ea  quae  dico,  qualia  teinpore  persequutkmmn  aeclde- 
ilnt.  tiigrediebator  ^irgo  tener^  et  innnpta,  l^ra  quar 
Vfs  molilus  hjfbens  corpes,  lain  afHza  eqtntSbo  d«nb- 
%ls  iatetibtis  perfodiehikttf,  eti{ang«iite  tota  perfttsi 
^at ;  at  peilnde  qu»i  ^poftsa  lesset  polius,  et  M  tiHi^ 
lamo  fliederet,  iu  Ubemdl*  ea  qu»  fiiebant  ob  r6giiMiii 
<!9elorum  perferdbat,  in  ips^  cerfanitnlbas  toroMih 
))ercipiens.  Gogita  qu:iie  spectacntom  ess«t  tyranntifh 
cernere  cum  suis  exercfinius,  cum  acuminatis  en^i- 
l>us,  cum  tot  armls,  qu:u  afb  una  puc^a  trncebant«N^. 
^des  Ipsani  eiiitm  aiHKodoiiem  cum  maitima  gioHa^ 
tione  esse  conjunctamt  tos  vero  nohis  teMes  eoriMii 
•totis  quah  ditimus.  Cum  enlm  nOudum  mei^tfodes  ne- 
^ue  praimia  receperint  martyres,  nec  coronas,  sed  hi 
Ipulvereni  accinerem  abieriht,  sommo  siudio  adeo- 
^m  lionofes  cbncnrrtfflas ,  ac  theairum  splritualo 
convocanius,  victores  iios  renumiamiis,  et  coronamuai 
^propter  vnlnera,  siinjgufnem,  tormenta,  plagas,  aflli-* 
'<;ii6nes  iHbs  et  ai^ustlas  :  islc  fit  ut  et  4psae  alHictiones 
4|(Ioriationem  suain  babeant  vel  ante  retributionem. 
X^ogfta  quantus  vh*  ^sot  tmn  tcmporis  Paulus,  cun) 
Wceresliafbltaret,  etad  trlbunalia  traheretur,  quani 
-conspicuus ,  quam  cdebris  et  IHustris  apud  omnea 
^ppareret,  prjecipue  vero  apud  eos,  a  quibus  oppti- 
;gnabatur  et  insidiis  appetebaiur.  Sed  quid  ego  con- 
«picuum  hominibus  euin  fuisse  dico,  quando  vel  Ipsis 


.•c^erelvr?  Giun  vero  esset  in  vinculis,  cum  naufra- 
:gla  paiereiur,  tnm  maxima  edebat  miracula,  tum 
irtatto  nAtaimn»  ipCHQitaie^iAtPfrabat.  Gum  igiiur 
£robe  nosset,  quantum  ex  his  afQictionihus  aniin:e 
Iff^m  Ib^niret,  dicebat :  Cwn  infirmar^  tunc  po- 
4enssum  :  deinde  addit :  Propterquod  ptaceo  mUti  in 
'^rmMUhis,  in  tanihikums,  «H«crt^l»i*«i, #a >er- 

»  Mss.  post,  caprinis^  addunt,  tn  solitudinibus  errantes,  ei 
inimm;  et  eueemks,  eemnris  iettOHJiM,  ^fMek,  i|itMs 


1 


^iii^.tm  er{^,Hmdu^ 


m  S.  JOAMNIS  CURTSOSTOMl 

MequuHonihu^  tn  angui^ ,  ut  inhabitet  in  me  virtus 
Christi  {iXor.  iS.  10.  9).  Idcircd  euam  cum  ad  quos- 
dam  scriberet  GoriDthi  degentes,  et  in  eos  invehe- 
relur,  qui  de  se  magnifice  sentiebant,  alios  vero  dam- 
^abant,  epistolae  formam  exprimens  nobis,  coactus 
est  suorum  recte  factorum  imaginem  depingere,  idque 
non  ex  signis,  non  ex  miraculis,  non  ex  honore,  non 
ex  deliciis,  sed  ex  carceribus,  ex  judiciis,  ex  fame, 
ex  frigore ,  ex  beilis,  ex  insidiis,  ejusmodi  verbis  eos 
alloquens  :  Ministri  Christi  sunt^  ut  miitiu  sajriene 
dtco,  plut  e§o,  et  indicans  iilud  Plut^  et  m  quo  emi- 
neret,  inquit,  In  laborUms  amplim,  in  careeribut  abun- 
danliui^  in  ptagii  eupra  modum^  in  mortibus  frequenter 
(2.  Cor.  11.  25),  et  quae  sequunlur  :  Si  gloriari  oportet^ 
in  0$  quee  in/irmitatis  mea  sunt  gloriabor{^.  Con  i  i .  50). 
Cloria  voluptatem  affert,  Prwmium  juslorum  in  hae 
vita.  —  Vides  eum  in  his  muito  amplius  gloriari , 
quam  ob  splendidas  coronas  sibi  placere ,  atque  id- 
circodicere,  iVoit  solumautem^  sed  et  gloriamur  in 
firt^tiialidiii6ti«f  Quid  estautem  illud  ,  Non  solum? 
Non  solum,  inquit,  non  animum  despbndemus  afflicti, 
jerumnis  opprassi,  sed  tamquam  majorem  ad  hono- 
rem  gloriamque  provecU,  gloriamurpotius  obea,  quse 
nobis  contingant,  incommoda.  Deinde  quoniam  ma- 
xinuun  oriri  gloriam,.laudem  et  jaclaiionem  ex  tribii> 
laljonibus  dixit^  gioriam  vero  certom  est  voluputem 
afferre:  ubi  enim  voluptas  est,  omnino  est  eiiamglo- 
ria :  ubi  vero  talli  gloria,  ibi  omnino  est  etiam  volu- 
pU6 :  pofttquam  igitur  affligi  splendidum  quid  et  iilu- 
Btreesae  demonstravit ,  et  gloriaiionis  occasionem 
affitfre»  alium  ejus  effectum  maxiroum  narrat  fructum- 
que  summum  ac  stupendum.  Quisilieporrositvidea- 
mus.  Sdentes  igitur^  inquit,  quod  tribulatio  patientiam 
operaturf  patientia  tiutem  probationem,  probatio  vero 
spem  9  spes  autem  non  eonfundit  {  Rom.  5.  5  -  5  ). 
Quid  est,  Sdenles  quod  tribulatio  paiieniiam  {a)  ope- 
ratur?  Hunc  maximum  frucium  habet,  quod  hominem 
arflictum  robustiorem  reddit.  Nam  quemadmodum 
arborcs,  quae  in  umbrosis  ac  ventorum  cxpertibua^ 
locisaluntur,  cum  externa  specie  prospere  germinent, 
molles  liunt  atque  fungos»,  et  facile  quovis  incursu 
laeduntur ;  quse  vero  in  excelsis  montium  verticibus 
sitae  sunt ,  a  multis  magnisque  ventis  agitantur ,  in- 
temperiem  aeris  assidue  ferunt,  gravissima  tempesuie 
pulsantur,  et  mulu  nive  feriuntur,  ferro  quovis  ro- 
.buatiores  evadunt :  pari  raiione  corpora,  qux  multia 

(d)  Reg.  totum  refert  Pauli  locum. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  IM 

ac  variis  in  deliciis  edocantnr,  qo»  moUibus  vesti- 
meniis  omantur,  quse  continuis  balneis  et  ungaentis 
utunlur,  ac  di^ersi  neneris  alimentis  praeter  usum 
necessarium  delicate  fruuntur ,  prorsus  ad  sudores 
laboresque  pro  religione  subeundos  inutilia  reddun- 
tur,  maxinioque  supplicio  sunt  obnoxia :  sic  nimirum 
et  animae,  quae  roiseriarum  expertem  viUm  ducunt , 
quae  deliciis  affluunt,  quae  libenter  praBsentibus  rebos 
sunt-deditae  ,  ac  viUm  doloris  expertem  praeferunt 
afOictionibus  pro  regno  coelorum  more  sanctorum 
bmnium  subeundis,  cera  quavis  moUiores  et  imbecil* 
liorcs  effectac,  igni  pabulum  expoiiuntur  aetemo ;  quae 
vero  periculis ,  laboribus  et  aerumnis  afflictionis  l)ei 
causa  tolerandae  sunt  expositae,  aique  in  ipsis  enu- 
tritae,  ferro  ipso  vel  adamante  solidiores  fiunt  ac  ge- 
nerosiores,  et  ex  eo  quod  assidue  vexenlur,  inexpu* 
gnabiles  adversariis  redduniur,  elinvictum  quemdam 
patientiac  ac  fortitudinis  liabitum  acquirunt.  Et  qoem- 
admodum  ii,  qui  cum  primum  navfm  conscendunt, 
nauseant  et  capitis  vertigine  laboraut  turbati  ac  fa- 
siidio  correpti :  qui  vero  mulia  longaque  maria  sunt 
emensi,  qui  millies  se  fluciibus  audacter  commise- 
runt,  et  crebra  sunt  passi  naufragia,  peregrinationem 
ejosmodi  confidenter  aggrediuntur :  sic  nimirum  et 
anima,  quae  mulus  sustinuit  teniatioues ,  et  magnas 
pertulit  afllictiones,  laboribus  deinceps  assuefacu,  el 
sibi  comparato  habitu  patientio},  non  ampliusestme- 
ticulosay  nec  terroribus  obnoxia ,  nec  ingruentibus 
malis  turbatur :  sedassiduarerumqusacciduntexer- 
ciutione,  ac  frequenti  casuum  mediuiione  roborau, 
quaecumque  insurgunt  incommoda  fert  facillime.  Hoc 
iuque  peritus  ille  caelestis  conversationis  architectus 
indicans  dicebat :  Non  solum  autem^  sed  et  gbriamur 
in  tribulationibus  :  quoniam  ante  regni  coronarumque 
caelestium  adeptionem  maximum  hinc  praemium  re- 
porumus ,  dum  per  assiduas  afflictiones  tolerantior 
anima  nostra  redditur,  et  ratio  fortior  evadit.  Haec 
igitur  omaia  cum  iiobis  explorata  sint ,  dileciissimi , 
generose  quaecomque  acciduut  adversa  toleremus  , 
quod,  cum  iu  Deo  visum  fuerit,  ad  utiliutem  nostram 
id  fiat,  nequespem  abjiciamus,  iiec^animis  concida- 
mus,  afflictionum  impressione  prostrati,  sed  fortiter 
stantes  pro  coUatis  in  nos  beneficiis  pe/petuo  gratias 
Deo  agamus,  ut  et  praesentibiis  fruamur  bonis  et  fu- 
tura  dona  consequamur,  gratia,  roisericordia  ,  et  be- 
nignitate  Domiiii  nostri  Jesu  Ghristi ,  cum  quo  Patri 
gloria  et  imperium,  simuique  sancto  ac  vivifico  Spiri- 
tui,  nunc  et  seroper,  et  in  saiciila  sacculorum.  Amen. 


AD  HOMILIAM  IN  ILLUB, 
SCiMUS  AGTEM  QVONiAM  BILiGENTiBUS  DBUM  OMNIA,  etc. 

MONITUBE. 


Hujus  horoUie  exordium  prorsus  simile  est  procs- 
mio  Concionis  in  debitorem  decem  millium  Ulento- 
rnm  :  in  utroque  enim  auditorU)us  gratulatur  Chry- 
sosiomus,  quod  post  diuturnum  morbum,  sui  aman** 


tem  coetum,  et  abs  se  pari  animi  affeeiu  redsmatonii 
sibi  qua»i  ex  Ioo|m^  peregrioatione  ledooi  iterum 
eonvenire  et  aUoqui  liceat.  liide  vero  arfouot  viri 
qoidam  docti,  com  iUa  prior  BomUia  de  decem  mil* 


m  m  ILLOD,  DILIGENTIB,  DEUM  OMNIA  COOP.  IN  ftONUM. 


Ilom  talentorum  debitohe  Aniiocblae  prociildubio  ba*' 
bita  fueril  aniio  587,  hanr.  verisimiliicr  Conslanlino- 
poli  dictam  fnisse.  Non  enim,  inqiiiunt,  eodero  exor- 
dio  ustts  esset  in  una  eaderoque  urbe;  sed  cum,  Ad- 
tiochiae  acgriludine  levatus,  boc  exorsus  essei  modo, 
posiea  quoque  Constantinopoli,  post  resuuratam  ite- 
rum  valeiudincm,  idem  prooemium  apud  auditores, 
quorum  nullus  sic  umquam  exorsum  audierat,  usur- 
paverit.  Id  non  prorsus  absimile  vero  videtur;  sed 
cum  Cbrysostomus  Antiochias  frequenter  adversa  va- 
letudine  laboraverit,  utex  multis  ejus  bomiliis  argui- 
tur,  ei  alioquin  eadem  In  urbe  Antiochia  non  modo 


IM 


prooemia,  sed  etiam  conciones  inlegras,  retraciaias, 
el  parumper  muUtas,  Intercurrente  quodam  anjiorum 
spatio,  repetere  solitus  sit,  ut  jam  s«pe  vidimus  : 
nihil  officit  quo  minus,  quod  anno  587  Anliochia 
prooBmium  dixerai ,  aliquot  posiea  elapsis  aniiis, 
morbo  aliquo  (nam  frequenier  aegrotabai)  Icvalus, 
idem  ipsum  eadem  in  urbe  repetercl.  Potuii  igiiur 
Antiochiae,  potuil  et  Consiantinopoli  hanc  honiiliam 
babere  :  in  utra  autem  urbe  babuerit,  non  iia  facile 
esi  augurari. 
Inlcrprelalio  Latina  est  Fronionig  Ducasi. 


IN  DIGTUM  ILLUD  AP08T0U,    SCnCUS  ▲UTBM,  QUONtiM   DILI6ENTIB08    DEUM    OMIflA  GOOPERANTUR 

iN  BONUM  l  Rom.  8.  28 },  et  db  patientia,  bt  quantum  lugrum  ex  tribulationibus  oru- 
TUR  (a). 


^»Binm»Bg*» 


i.  ChryiOiUmn  amor  erga  suot  auditores.  Cariiaih 
debitum  numquam  toMtur.  —  Quasi  longo  veniam  ad 
vos  inlervallo,  sic  iffectum  hodierno  die  me  seniio. 
Quamquam  enim  domo  conclusus  propter  corporis 
inftrmitatem  manebam  :  tamen  perinde  quasi  alicubi 
procul  a  veslra  cariiaie  translatus  degerem ,  sic  ani- 
mo  afficiebar.  Qui  enim  sincere  diligere  novil,  cnra 
in  congressnm  venire  non  datur  ejus  qiiem  diligit, 
quamvis  eamdcfn  urbera  incolat,  non  aliter  afficitur 
ac  si  in  aliena  regione  versaretiir.  Hoc  norunt  qiii 
vere  diligunt.  Ignoscite  igilur  nobis,  quxso^  noa 
enim  ex  negligentia  nostra  separntio  ista  ortum  ha*' 
buii,  sed  silenlii  causam  infirmitas  corporis  altulil. 
Ac  vos  quldem  gaudere  nunc  omncs  scio,  quod  segri* 
tudinem  deposuerimus  :  ego  vero  gaudeo  non  modo 
quod  xgritudinem  deposuerim,  sed  quod  optatos  vul- 
lus  vestros  rursus  intueri  possim,  el  cariiate  vesira 
secnndtim  Deum  oblectarl.  Et  quemadmodum  plurimi 
homincs,  ciim  ct  morbo  fuerint  recreati ,  phialas  et 
pocula,  gclidosque  latices  quaerunt  :  iu  mihi  Iseiitia 
quavis  jiicundior  exstitit  congrcssus  vester,  el  hoc 
mihi  snnitatis  materia  fuit,  et  occasio  gaudii.  Age  igi^» 
inr,  quamioqnidem  Dei  beneficio  no»  Invicem  rccupe- 
ravimns,  cariiaiis  vobis  debitum  persoivamus,  siqui- 
dem  ullo  tempore  possit  illud  persolvi.  Hoc  enim 
«solum  debilum  finem  nescit;  sed  quanlo  magis  dis- 
solviiur,  tanto  magis  debitum  augetur  :  et  quemad- 
modum  in  re  pecuniaria   laudamus  eos  qui  nlbil 
debent,  ita  hic  eos,  qui  multa  debent,  beatos  praedi- 
camus.  Idcirco  magisier  orbis  terraruin  Paolus  scri- 
bens  dicebat :  Nemhn  qmdquam  dehea^B,  niii  ut  tnpt- 
cem  diligafii  {Rom.  45.  8),  quod  nimirum  veiit  nos 
lioc  debitum  et  semper  solvere,  et  semper  debere, 
iiec  umquam  hoc  «s  aUenum  solvere,  donec  vitam 
pra^senlem  abaolverimus.  Ut  igitur  pecunias  debere 
(;rave  ac  molestum  est,  ita  debitum  hoe  non  semper 
debere  crimini  est  obnoxium.  Atque  ut  hoc  iia  esse 
cognoscas,  audi  mirabilis  isiius  doctoris  saplentiam, 
quo  pacto  coliortaiionem  induxeril.  Cum  eoim  aBte 
dixisset,  Nemini  qiddquam  dikeaiii^  tinn  adjunxil, 
(a)  Cbllat .  eum  Ms.  Regio  1974. 
S.JoAN.  Cbrtsost.  IIL 


Niii  til  invicem  diligalie,  quasi  lioc  velil,  ul  omne  hic 
debitum  dispungamus,  et  hoc  xs  alienum  perpetuum 
ac  numquam  dissolubile  perseveret.  Hoc  enim  est 
praecipue  qood  vitam  nostram  coniinct ,  et  coiisirin- 
git.  Quando  igitur,  qnania  ex  hoc  debito  munet  utiti- 
us,  scimus,  et  dum  persolvitur,  magis  ilhid  augeri, 
age,  nos  quoque  debitum ,  quod  non  cx  inertia  qua- 
plam,  vel  improbitate  ac  fraude  aliqua,  sed  ex  evcnta 
morbi  contraximus,  hbdie ,  quantum  iu  nobis  siitim 
erit,  reddere  studeamus,  et  paucis  vestrom  caritaiem 
alloquentes  argumentiun  sermonis  ab  boc  ipso  orbit 
tenranun  -doctore  ducamua  :  et  qn^B  ad  Romanos  bo- 
die  scribens  dicebat,  haec  In  medium  adducia  expen- 
damiis,  ac  longo  iniervallo  spiritualem  caritati  vesins 
mensam  instruamus.  Quae  vero  lecta  sint,  operx  pre- 
tium  fuerit  indicare,  ut  de  iis  que  dicta  sunt  admo' 
niti,  facilius  quffi  a  nobis  dicentur,  perciperevaloatis. 
Seimus,  inquit,  quontam  diUgentitus  Deum  omnia  co- 
operanturinbonum  {Rom.B  28).  Quid sibi  vult  hoccxor- 
dium  ?  Nihil  eniro  temere  aut  frtisira  loquitur  beata 
haecanima,  sed  convenieutia  semper  objectis  aegritu* 
dinibus  spiritiialia  medicamenta  solct  adhiliere. 

Persequulionet  Ckristiani  paliuntur.  —  Quid  igitur 
est  hoc  quod  ail?  Qiiandoquidem  multa  undique  teiH 
taiiones  eos  circumsidebant ,  qui  tiim  accedebani  ad 
fldem,  et  freqiientes  ab  hoste  machinae  admoveban- 
tur,  et  continu-jc  tendebantur  insidiic ,  neque  praedi- 
cationis  evangelii  adversarii  quiescebant,  sed  aiios  in 
carcerem  conjiciebant ,  alios  in  exsilium  mittebRnt, 
alios  in  alia  prxcipitia  trahebant :  propierea  quemad- 
modum  oplimns  imperator,  cum  liostem  videt  acrem 
iracundiam  spirantem,  clrcumiens  suos  excitat  nndi- 
que,  corroborat,  Instruit,  audaciores  reddit ,  alacrio- 
resefficit,  ut  manus  contra  adversarlum  attollant, 
nec  illius  incursiones  reformident,  aed  aiiimo  forti  s« 
iUI  opponant,  ipsum  ejus  vultum,  si  possint,  vulne- 
renl,  nec  illi  resistere  pertimescant :  non  aliter  bea- 
tns  iste,  haec  anima  ad  eaelum  osque  snblimis,  fide- 
Imbb  volena  anfanos  excitare,  et  hmni  jacenlem,  m 
ita  dicam ,  lllomm  cogitationem  erigere  studens,  iin 
dioere  occoepit :  Sdmus  autem  quomam  diUgentltm 


.  467  S.  iOANKlS  GURYSOSTOMl 

Deumomma  cooperantur  in  bonum  (Rom.  8. 28).  Vides 
' prudentiam  aposielicam?  Non  dixit,  Scio ,  sed  ^  Sei- 
mus,  ui  ipsos  ad  assensom  prsbendum  oraliaii»  pel- 
liceret,  qtiod  diligeniibua  Deura  omnia  cooperentnr 
iti  bonum.  Animadverte,  quam  aceoraie  loqinrMir 
a,}OstoIus.  Mon  dixit,Qai  Deum  dilifttM»  eviiaal 
uuila,  liberanturatcntationibos;  aed,SctmiM,  inqiM, 
hoc  est,  persuasHm  nobis  est ,  certiores  facti  vmm, 
Jpsa  rerum  experientia  edoeti  defnoiislratioBet- aeotf- 
pimus  :  Scimm  quoniam  diUgentibu$  Deum  omnia  «•- 
operantur  in  bomm. 

2.  Verborum  ApostoU  quanta  m.  Macedones  ingrati 
in  apoitolos,  Cur  e}ectus  demon  fnerit.  —  Qmntam 
buic  brevi  dictioBi  vi«i  Uiesse  arbiiramiiii?  Onmia, 
jnipiit,  cooperantur  in  bonum,  Noli  enim  roibi  hujas 
Titx  commoda  commemorare,  neque  jucundiiatem 
tantum  aut  securitaiem  animo  yolyas,  sed  etiam  conr 
traria,  carceres ,  iribulaliones ,  insidias,  qnolidianos 
incursus»  ac  tom  diciioiiis  vim  aceurate  cognosoee. 
Ac  ne  rorle  ad  longe  petCBda  exempla  earltatem  ve* 
fttram  abducam,  paucola  qosedam^  si  iubet,  ex  iis  qiiae 
beato  isti  acciderunt ,  lu  medium  proferamus,  el  vim 
la^ios  verbi  cognoscetls.  Nam  cum  region^  omnee 
circumiens,  pietatis  vefbom  spargens,  spinas  eve^ 
lenSy  veritaiem  in  singulorum  attimi.s  planiare  conten* 
dens,  ad  urbem  quamdam  appulisset  MacedoniiOi 
quemadmodum  beatns  Lucas,  is  qui  librum  Actorufla 
composuit,  nobis  enarravit,  anciUam  quam^biB,  qot» 
walignum  habebai  spiritum^  neque  taeere  poterali 
sed  circuibafc,  et  ubique  illos  daemonis  opera  patefa-' 
cerevolebai,  multa  cum  auctoriiale,  solo  verbo  ae 
|ussu  tamqoam  verberonem  quemdam  abigens,  illam 
a  pravo  daemone  Uberasset :  cum  illius  urbis  incolao 
oporlttisset  tamqaam  benefaeiores  suos  ac  salutis  siue 
vindices  deinceps  apostolos  intueri,  atque  omnt  eos 
ofliciorttm  genere  prosequenies,  unium  beneficium 
rcmunerari,  illi  plane  contraria  rependunt.  Aique 
aodi  quo  pacto  iUos  remonerentur.  Vtdentes^  inquit, 
domini  ejm^  ^ta  eaavil  $pe$  quwstus  eorum,  appreben^ 
denles  Paulum  et  Silam  perduxerunt  inforum  ad  prin^ 
cipes^et  oferenteeeos  magistratibuif  cum  muUas  ei$ 
plagas  impoeuUsent^  mi$erunt  eos  tti  earceremf  pra:ci' 
pienles  custodif  ul  diligenler  eo$  custodiret.  (Acl.  16. 
19-25).  Yidetis  summam  illius  urbis  incolarum  im- 
probilatem?  videtis  apostolomm  palientiam  ac  tole- 
rantiam?  £xspecute  paulisper,  et  Dei  videbitis  beni- 
gmtatem.  Gum  enim  sapiens  sit  ac  solers,  non  in 
priiu:ipio  nec  in  eiordiis  mala  iolUi,  sed  cum  iacie-^ 
mentum  acceperint  adversarioruni  moliiMuu,  et  re- 
bu8  ipsis  atbleiarum  prebata  paiieiiiia  fuerii,  ei  in- 
nnioeril ,  tnm  subsidi«m  suum  pr^bel  :  ne  dicere 
possit  ulltts,  iUos  ideirce  sponte  perieuUs  se  objieerey 
q«od  se  uihil  niolesiam  passuros  esse  eonfldanl. 
Hanciumirom  obcaueam  qttosdaitt  eUam  ineflabi)! 
quadam  sapieBiia  ia  maUs  derelinqoil ,  quosdam  eri* 
pitf  01  ex  OBiifibus  discas  •omvaln  ejiis  benigikilaiem» 
iptumifoe  Hiajora  lUss  pnearia  prfltparanlemy  matal 
frequenter  augeri  pcrmitlcre.  ita  hoc  etiam  toco  fe- 
eti.  Post  Islntmti  miracnhnfn  ae  beneficiami  quod  im- 


AHCUIEP.  GOrmANTlNOP.  -  m 

pod<;nte  Ulo  tffimone  ejecto  eontaleraifl,  tlrgis  fflos 
cttdi  permisll,  et  In  earcerem  initH.  Hinc  etfiili  raati- 
tne  Del  virius  eflam  elucdml.  Quapf opier'  et  beatos 
hie  dieebai :  Libeniitslmii  gtoftao^  iri  infirmHatihu 
fneis,  ut  mhaMfetHime  th$aeChrisil ;  et  mrsus,  Cnm  in- 
flrntor,  tme  ymenetum  ( 2.  Car.  II.  9.  I^),  infhrmitatem 
eontiiioits  Certtationes  appeffatrs.  Seil  qoasret  fortasse 
t\t3Msp\m  ffM^loeo,  coitts  ftx  gt^Cfa  daemonem  expu- 
lerint  rtiiifl  ipsts  cdntradieenlcifi,  sed  potfffe  Iflos  pa- 
'  tefacfenl^rti ;  spatio  qulppc  tmiftonim  (Tierom  clama- 
batdiccM  :  isrf  komihes  servi  Dei  exceld  sUnt,  qui 
annnntiant  nabhviam  ialutis  (Acl.  i%.  17).  Ne  miferis 
carissime :  natn  el  ftoc  prudentiae  firit  apostulicas  ac 
benefieii  Spirtltto  aancti.  Ueei  emm  eoMraninB  iHis 
diceret  nilul,  ne  iamen  inde  fidem  sibi  d»u»OD  ali- 
quain  concUiaret,  et  in  aliis  simpliciores  subdole 
posbct  attrahere ,  propterea  cum  ilii  os  obtiirasset, 
ejecit,  neque  sivU  ea  proloqui,  quac  digniiaiem  et 
eaptum  e)us  eioedebaiit.  Boc  auiem  prssstitit,  ut  do- 
iniiii  sui  vestigiJB  iosisieret  :  nam  a<d  iUiim  etimtt  sto^ 
cedenies  dicebau^:  Scimuo  te  fw«  «is,  faneiaf  Dei 
{Luc.  4.  &4),  ei  tameu  b»e  dieentes  ees  ejicieiiat.  id 
vero  fiebal  in  aceusationem  impudenUttin  iud«ormn, 
quod  Uli  quidein  miraeula  qaotidie  eernenles  et  im» 
Hiera  prodigia  fieri,  ooii  ercderent :  da^moiies  autem 
agiioseerent»  eumqiie  Dei  Filium  faterentnr. 

5.  PauU  et  Silw  fervor  et  HberaHo.  Vi$  kffmno* 
tum  qmmta  «jl ;  cnr  hme  medim  noete  fierentm  -v^ 
Sed  ad  seriein  instiiatt  sermonis  redeanius.  iJt 
igiiur  diseaiis  ,  quo  paclo  dtiigentibus  Deum  omnia 
cooperentttr  in  bonum ,  toiam  vobis  liistoriam  operai 
preUum  fuerit  recitari,  ui  tfide  cognoscatis  quo 
pacto  posi  verbera,  post  carcercm  ,  ouinia  Dei  gratia 
in  bonum  muUtrit.  Sed  videamus,  qua  ratione  beatn» 
id  Lueas  indieet  diceiis  :  Cum  avtem  tale  prmeeptum 
accepissei  earcetis  cuslos,  misii  ette  in  iHlerioretn  caru^ 
rem^  et  pedcs  eorum  striuiit  tigno  (Act.  16.  34).  Aniin- 
adverie  qoo  paeto  augeautur  mala ,  ut  »po.st()lorum 
etiam  palientia  fiai  iliustrior ,  et  immensa  Dei  virtus 
omiiibus  mauifesta  reddatur.  Audi  vero  qnid  sequa« 
tur  :  addii  enim ,  Media  autem  nocte  Pauluo  et  Sil^ia 
orantes  taudabaul  Deum  (  id.  0.  25  ).  Vide  animum 
exeitalum,  vide  vigilen  mentem  :  ne  iemere  prseter- 
eattus  quse  dicia  sant,  dilectissimi.  Non  enim  sine  ^ 
oausa  tempus  rpsum  desigiiavii  dicens,  Media  autem 
naetOf  sed  quod  yeiiel  oMendere,  id  gestum  esse  eo 
tempore ,  qno  caderis  OBMnibns  dulcis  adverat  so- 
ranos,  et  polpebras  ooBsopH ,  ei  quo  it ,  praeetpue  qui 
nmliis  doioribus  ac  moftsSiUa  Mi  obsessi ,  iemno 
oorripl  aoleal :  Ihb  iptBr,  fnquit,  eum  nndi^  so- 
nini  vis  donlnafatur  et  vigerei » tttnc  Hfi  iHanU^ 
Deum  (mrdehiitt,  el  lioc  8«  in  iUum  cariiaiia  aiaxi- 
mam  IndieiuiB  eilebant.  Nam  quemadnioduffl  nos 
qaotiea  deieiibud  eorporis  divexaniur,  propinqiiorum 
congressuffl  rtsqolrHnus,  ul  intentlOBem  doforia  iUo- 
ram  attoqnio  mltigemos  :  sic  etiam  bi  sancti  amore 
iH  Dominom  lnflaininati,  ac  saeros  fajronos  oflbremes 
ne  senMnn  qoidem  iHarun  molestiaram  eapietoani » 
sed  loti  in  orationem  incantMbaH «  et  miralnleffl  U- 


IN  ILLUD,  DIUGENTIB.  DEUJM  OMNU  COOp.  IN  BONUtf . 


169 

Inm  hymnoruin  cdnluni  offerebani,  acdeinceps  carcer 
ecdesia  fiebnt,  el  illonim  sanctorum  caniu  loius  ille 
locus  saiictincabatur.  Ac  videre  erat  res  mirds  et  in- 
usitatas,  horoines  llgno  alligatos ,  neque  lamen  quo- 
Diinus  hymnos  canerentquidquam  impediri.  Vigilem 
enlm  et  attentum,  et  ardenti  in  Dcum  amcre  corre- 
pium  nihil  umquarii  poterlt  a  colloquio  cuin  Domino 
prohibere  :  Detu  enim  ,  inquit ,  dppropinquans  ego 
ium  ,  et  non  Dew  longe  (  /erem.  23.  23 )  ;  et  aliln 
rQfsus  ,  Adfmc  loquente  te  dicam ,  Ecce  adtum  ( hai. 
58.  9).  (Jbi  siquidem  vigilans  animus  fuerit,  excila- 
tur  ratio,  et  propemodum  corporis  vinculis  libera- 
tur,  et  evolal  ad  eum  quem  diligii  ^  tcrrara  despicit , 
et  quae  sunt  oculis  subjecta  exsuperans  ad  illum  fe- 
sttilat :  quod  ulique  sanclis  etiam  islis  ooniigit.  Yide 
namque  celerem  et  efficacem  bymnorura  viro,  ct  quo 
paclo  cum  in  carcere  versarentur,  et  alligati  Ilgno 
essent,  atque  imposloribus  et  captivis  admixii ,  iion 
modo  nihil  passi  sint  detriment! ,  sed  et  hac  ralioiie 
splendldiores  evaserhit ,  et  oinnes  ,  qui  carcerom  hd- 
colebant ,  virtutis  suae  radiTs,<SdIIus(rarin(.  Quippe 
illa  sacrorum  vox  hymnorum  cum  in  animam  unius- 

^^^^^^^^^^^^    ^^^^^^^^^^^^^^^  ^^^^^^a^^m^^^         ^H^^^^^M^f^^^yHl^^    ^UaI^^ 

propemodum,  ac  reformavit.  Subito  enim,  iiH}iiit,  ter- 
ros  motui  factui  ett  magnui ,  ita  ut  moverentur  funda^ 
menta  carcerii ,  et  statim  apl^t^  iunl  ofiilnAi  6$tia  f  ei 
univeriorum  vincula  ioluta  iunt  (  Act.  16.  26  ).  Vides, 
bymnorum  ,  qui  Deo  canuntur,  virtuieii  f  Noi  ill 
modo ,  qui  obtulerunt  hyronos,  solattuA  pefcepe* 
lynt  «.sod  etiam  dfeceruiUr  «t  omniuoi  vlncula  sol- 
verentur  ;  ui  (acUs  ipsis  innotescerel ,  quo  paclo 
Dmm  dmgmUhui  onuaa  cooperentur  in  bonum.  Ecce 
Bftnque  verbera»  carcer,  coiupedes ,  et  cme  cariHA» 
cibtte  cenversalio ,  ei  tamen  ijtiec  omnia  bonoriua 
inaieffia  fveruat  ei  occasio  glorias »  non  ipsis  tanium 
nec  illis  qfkl  earcerem  iiicolebaut  captivis,  sed  elipei 
cus(odi  carceris.  Expergefaclui  eniiu  ,  inquit,  cuitoi 
carcerii,  et  wdtfM  jeiiva»  apertai  carceriM ,  e»a{finato 
glddiQ  volebat  ie  inlerficere ,  eeitimani  fugiae  vinctoi 
(  Ib.  V,  47  ).  Tu  mihi  huc  loco  Dei  benignitatem  con- 
sidera,  quam  nulla  exprimere  potest  oratio.  Go»  eflinii 
media  nocte  fiunt  baec  omnia  ?  Nuilam  aliam  ob  cau- 
sam  ,  nisi  ut  providealur,  ul  sine  lurLis  et  tranquille 
res  succcdat,  et  saluti  cuslodis  carceris  consutatuf. 
Guin  enim  lerrx  motus  accidisset,  et  resem»  Iwes 
esscnt^  omuium  qui  eranl  ibi  soluia  suiit  vincula,  nec 
ulli  perBussiun  est»  ut  inde  discedereU  Aliam  quoque 
Dci  sapicatiam  hic  eoniemplare.  Nam  alia  quidem 
evenerum,  lerrae  motus,  inquam,  el  rcseratio  janua- 
rum,  ui  rebiis  ipeis  omues  intelligercnt  quales  iili  es- 
scut,  4ui  iunc  carcerem  habiubaat ,  neque  vulgares 
hoittiBes  esse  ;  porro  neiBini  cojitigii  ui  exiret ,  oe 
({uod  inde  pericuhini  cueiodi  carceris  crearetur.  Ai- 
que  ui  hoe  verwa  esee  inteUigae ,  audi  quo  pacto , 
cum  id  aceidisfie  suspicaretur  cuetos  carceris,  ei  au- 
fttgisse  quosdaia  pnlardt^  eiiaia  vitam  suam  conleia* 
pserii.  £ve|!HiaM«aim,  iotyiiiy  gladio,  voUbat  te  tn/€r- 
ficerc :  w^  qui  vigii  abique  aique  expergefactus  erat» 
beaiuePialas^ex  bellux  faucibus  sua  voce  agnum 


m 


eripuit.  C/amawi  enimvocemagiut  dieeni,  NikU  tibi'> 
maii  fecerii  ;  umveni  enim  hic  iumui  (  Act.  16.  28 ). ' 
0  incredibilem  humiiitatem  I  Non  elaius  est  in  su- 
perbiam  ob  ea  quae  accideranty  non  in  cusiodem  caF«| 
perig  insurrexit,  nullum  arrogans  dictum  illi  excidii;^ 
sed  cum  vinctie,  cum  iictoribus,  cum  malelicis  se-' 
ijpsum  Dumerabat»  dicens  ;  nmveni  hic  iumui.  Yides 
uisignig  eum  humililatis  exemplum  edere ,  nec  sibi 
plus  qjiam  maieficis  caeieris»  qui  illic  erant,  tribuere? 
Vide  jam  quo  pacto  carceris  eiiam  custos  iion  tam- 
quam  ad  unuin  ex  aliis  ad  illuni  accedat  :  confiden- 
tior  enim  faetus »  Peiitoque  lumine  introgrestui  esi,  et 
trimefactui  procidit  Paulo  et  Sike ,  et  producem  eoi 
farat  aU :  Domini  ^  quid  me  oporlel  facere  ,  ut  iolvuk 
fuim  ( Ib.  V.  29.  50 )?  Vidctis  quo  pacto  Diligeutibu$ 
Deum  oumia  coopereutur  iu  botmm  ^.Videtis  diaboii 
UMtcbia»  quo  pacio  fuerii  dissolula  ?  quo  pacto  iii  ni- 
hiliuu  maehiuatioiies  ejus  reciderint?  Nam  cum  da^ 
moaem  ejecisseat,  ut  ia  carcerem  conjicerentureffe- 
ciif  raius  se  hoc  i^acio  praidicatioais  cursui  obiceoi 
oppositoriim.  Sed  ecce  eareer  etiam  qiuestus  illis  ma« 
teriam  spiriiualis  objecit. 

A.  Affictio  diligenlei  reddit  et  attentoi,  —  Ergo  pos- 
«ftnnflrs  no^  qvoque,  si  sapimus  ac  vlgiles  sumus,  non 
nigdocunft  rea  seeuudae  sunt,  sed  et  cum  afnigimur , 
lucrum  acquirere ,  ac  tum  eiiam  magis  ,  quam  cum 
seannd!»  labas  fruimur.  Inertibres  enim  plerumque 
nlb^r^uitaiecuadae res  :  alfiictiones  autem  dnui  vi- 
giles  nos  reddunt,  auxiiium  nobis  caeleste  conciliant, 
ac  ium  pr^ipue  ,  cnm  propter  spem  in  freum  pa- 
iientiam,  et  in  omnlbus',  quae  infefuntuf,  afHictioni- 
bos  tolerantiam  elhibemus.  Ne  igituf  doleamus  ,  si 
quando  tribulemuf ,  sed  poiius  gaudeamus  :  id  enim 
nobis  in  ciccasionein  glorise  verfit.  Proplerea  P:)ulu8 
eilafti  dicebat ,  Scimui  autem ,  quoniam  ditigentibui 
Deum  omnia  cooperantwr  in  bonum,  Sed  afdentem 
sanclorum  isloruin  animum  videamus.  Cuni  igitur 
cusiodem  caroerls  dicentem  audissenC  :  Ouid  me 
oportet  facere  ,  udahiui  fiam  {tb.  v.  30 )  ?  num  dis 
tMlefMlt  f  Aum  cunctati  suiii?  num  caiecbismo  illuin 
imbuere  neglexerunt  ?  Nullo  modo  :  sed  quid  ad 
eim?€rede  fn  DmirtuM  J^etttm  CArwflwie,  et  ^kng 
^i  tn,  et  tofa  domtte  tua  { Ib.  •.  H  ).  Vide  solli- 
oiudiueiu  apostolicam.  lllius  ^alute  contenti  noa 
sunt ,  et  omnes  ejus  domesiicos  in  causa  religionis 
atqotref^  <)eo  vofunt,  ei  letatem  diabolo  ptagam  in- 
digere.  Stbaptiiatui  ettipie,  el  domut  ejui  dartOmo  ^ 
el  Imtatfu  eit  cwfn  omnl  doitto  iUa  credem  Deo  ( Ib. 
V.  55.  U ).      ^ 

ffumquam  dilferendum  in  ipifituailbui.  Cuf  tenta* 
donei  permitiat  Deui.  —  Hinc  docetnnr,  in  spfrittfa- 
libus  ne  taniirium  quidem  umquam  diffefre,  scd 
idoneum  censere  qoodvis  (einpus ,  quod  occnrrBrit. 
Si  enim  multa  nocte  nolebant  hi  toncti  ditfcrre,  qtr» 
nobis  venia  dari  •poterit,  si  alio  tempofe  spiriluattf 
iucrum  omiliamu8?Vides  carcerem  iri  ecdesiarti  eSstf^ 
conversum?  vides  liclorum  diversorium  defepcnte 
domum  orationi»  esse  facium,  ei  iinc  sacraai  inffla* 


17!  S.  J0A?*1S  CHRYSOSTOMl 

lionciw  celcbraiam  ?  Tanla  rcs  est  vigilem  csse,  nec 
umquam  spiriiualia  lucra  negligere,  sed  idoneum 
quodvis  lempus  ad  ejusmodi  qujcslum  arbilrari. 
Recte  itnque  bealus  bic  dixit  scribens,  Quoniam  dr/i- 
genlibus  Deum  omnla  cooperantur  in  bonum,  Hanc 
scntentiam ,  quaeso,  nos  omnes  menli  noslrce  inscul- 
ptam  babentes  numquam  indignemur,  si  quando  in 
cnsus  aliquos  adversos  incnrrerimus,  duni  in  hac 
vila  versamur,  aul  in  calamilaies,  aut  in  corporis 
xgriiudines,  aul  in  res  alias  moleslas,  scd  multam 
exhibentes  inoderaiionem  anlmi  ac  philosophiam, 
cuivis  leniationi  resistamus,  cum  nobis  exploratum 
sit  omni  cx  parte  nos  posse  lucrum  reportare,  si 
vigilcs  et  altenti  rucrimus,  atque  cx  tcntaiionibus 
potius  qttam  cx  rebus  sccundis  :  nec  uniquam  animo 
COncidauiuis,  cngitnnics  qiiantum  sit  patientix  lucrum, 
sed  ncc  illis  SiuiUS  inrcosi,  qui  teniationibus  nos 
divexanl.  Licet  enim  iili  otiain,  ut  consilinm  sunm 
eipleant,  id  agant :  communis  tameu  Dominus  hoc 
permittit,  qiiod  nos  velit  bac  ratione  spirilualem 
bunc  quxstum  fncerc,  ac  patientiae  mercedem  obti- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  m 

nere.  Si  ergo  quse  inferuntur  mala  cum  gratiardm 
actione  perferre  possimus,  non  eiiguam  delictorum 
noslrorum  partem  delcbimus.  Si  enim  thesnuriini 
hunc,  ct  orbis  terrarum  doctorem  quoiidie  periculits 
objici  cum  videret  Dominus,  pcrmittebat,  non  quod 
athlelam  suum  despicerei,  sed  quod  longius  illius 
virtiili  stadium  stcrneret,  ul  splcndidiorcs  illi  coro- 
nas  redderet  :  quid  nos  dicemus  qui  peccatis  scaie- 
mus  innumeris,  et  idcirco  fcequenter  tenlationibns 
contlictamur,  ut  cum  eorum  causa  poenas  dederimus» 
saltem  ali(|uam  misericordise  partem  exiguam  iinpe- 
tremus,  ct  in  illo  die  tremendo  bonis  illis  inefiabili- 
bus  perfruamur?  Haec  autem  cum  animis  nostris 
reputantcs,  adver»us  oinnia  consianter  patienterque 
resistamus,  ut  et  tolerantiae  mercedem  a  benigno 
Domino  recipiamus,  et  peccatorum  nostrorum  nml- 
titudinein  imminucrc  possimus,  et  xterna  bona  con- 
sequi,  gratia  et  benignitate  Doniini  nostri  Jesu  Chri- 
sti,  cuni  quo  Patri,  simulque  Spiritui  sancto  gloria, 
imperium,  et  honor,  nunc  et  semper,  et  in  saecuU 
sascuiorum.  Amcn. 


AD  HOMILIAM  IN  ILLUD, 
Sl  ESVRIERIT  INIMICUS  TVUS,  CIBA  ILLVM, 

MONITUM. 


Licet  de  anno,  quo  hanc  Cbrysostomus  pronuntia- 
vit  homiliam,  nihil  liabeamus,  ex  iis ,  qu%  num.  A 
hujiisce  concionis  dicunlur  de  iinperatoria  Curia , 
tleque  miliiari  satcllitio  Imperatoris,  ea  Constantino- 
poli  liabita  fuisse  deprehenditur ;  et  quidem,  ut  num. 
2  narratur,  aesiate  magnum  in  frequentia  populi 
xstum  paricntc ;  quam  obtendebant  causnm  Constan* 
tinopolituni,  cum  qaereretur  Chrysostomus  ecclesiam 
non  frequentari,  multosque  a  concionibus  abesse  suis: 


quos  egrcgie  retundit  Chrysostomus  ;  si  calor  iii 
causa  est,  inquit.  cur  adeo  freqaeniatis  forum,  ubi 
sestus,  streptius,  turba  populi  tanta,  nulla  re  solares 
radios  cohibente  :  cum  contra  ecdesia,  ubi  ille  con- 
cionabatur,  pcrampla,  alta,  tabuli^  sirata  lapideis, 
aedtum  non  modice  temperaret.  Hinc  de  intniicorum 
dilectione,  deque  beneflciis  in  illos  conferendis  prae- 
clare  pro  more  loquitur. 
Interpretatio  Latiiia  est  Frontonis  Ducdci. 


ADYERSUS  EOS^ 

QUl  AD  GOLLBGTAM  NON  OGGimREaUNT,    ET  IN   DIGTUM    ILLUD  APOSTOLI,   SI   E8URIER1T  INIMIGOS 
TUUS,   GIBA  ILLUU   (  JROfll.    12,   20  ),  ET  DE   INIMIGITIARUM  MBMORIA. 

-^^ 


i.  Paudtatem  auditorum  queritur  Chry$o$tomus ; 
applauius  auditorum  respiut,  Proverbium,  Gutta  ca- 
val  tapidem,  —  Nihil ,  ut  videlur ,  nobis  profuit , 
quod  sermonem  longiim  nuper  babuerimus,  ut 
veslrum  ad  collcctas  vcniendi  studium  excilare« 
mus  :  rursus  enim  nobis  liliis  suis  ecclesia  deslituta 
est.  Quo  iit  ut  rursus  ctiain  gravis  ac  molestus  videri 
cogar,  sive  dum  prxsentes  casiigo,  sive  dum  abs- 
eiites  reprebendo  :  illos  quidein,  quod  pigritiam 
non  excusserint,  vos  vero  quod  salutem  fratrum 
Don  curetis.  Gravis  ac  molcstus  videri  cogor,  non 
mea  Vel  mearum  possessionum,  sed  vestra  salutisque 
irestr»  causa,  qua  mihi  nihil  est  antiquius.  JEgre 
f«rat  qui  voiei,  importunum  et  Impudentem  appellct; 


ego  vero  semper  hac  de  causa  molestiam  exhibere 
non  desinam,  nihil  enim  hac  impudentia  mihi  fru- 
ctuosius  esse  potest.  Fortasse  namque,  fortasse,  si 
minus  aiterius  rei,  saltem  hiijus  vos  pudebit,  ut  ne 
semper  eamdein  ob  causam  molesila  vobis  exhibea- 
tur,  et  curain  fratres  vestros  juvandi  suseipieiis. 
Quid  enim  mihi  laudes  prosunt,  cum  vos  in  virtute 
facere  progressos  non  videam  ?  Quod  vero  mihi 
damnum  oritiir  cx  silentio  auditorum,  cum  vestram 
augeri  conspiciam  pielatem?  Laus  quippe  dicentis 
cst,  non  applausus,  sed  anditorum  in  pietale  zeliis 
ac  studium ;  non  tumultas  excilatus,  quo  tempore 
sermo  auditur,  sed  studium  ac  diligentia,  quae  omm 
tcmpore  exhibolur.  Appiausus  ex  ore  siroul  egredituri 


m 


IN  ILLUD,  Sl  £S1]IUER1T  INIMIGUS»  ETG, 


et  in  aerem  diffusos  inleril ;  quod  autan  meliore» 
Oant  auditores,  incorrupiam  et  immonalem  cum  di- 
cenii,  tum  obiemperanlilms  mercedcm  affert.  Cla- 
moris  vestri  comniendatio  illustriorem  oraiorem  Lic 
reddii :  at  anima;  vestras  pietsis  mvltam  apud  tribunai 
Glirisii  dociori  flduciam  acquirit.  Itaque  si  quis  eo8 
qui  sermonem  habent,  diligat,  non  applausus,  sed 
utiiitatem  diligat  auditorum.  Non  mediocre  malum 
est  fratrum  curam  non  gerere»  aed  extremum  sup- 
plicium  est,  et  inetiiabilis  pcena  :  quod  ipsum  is  qui 
talenium  defoderat  indicayit.  Sane  nihii  ei  viiio  ver- 
tcbnlur,  quod  Id  yita  peocasset,  neque  male  quid- 
quam  in  depositi  cusiodia  commiserat  :  integrum 
enim  lllud  restituit :  sed  umen  in  depositi  negotia- 
Ijone  male  se  gesserat.  Non  enim  id  quod  credilum 
fuerat  duplicarat;  quam  ob  causam  etiam  pcenas 
dabat.  Unde  manifeslum  evadit,  licei  studiosi  simus 
et  instrocti,  licet  ad  sacram  audiendam  Scripturam 
multa  cupiditate  exardcscamus,  id  tamen  ad  nostram 
saluteni  non  sufBcerc.  Doplicandum  namque  depo- 
aituni  est  :  porro  duplum  ili,  quando  cum  saluie 
nostni  curam  aiiorum  quoque  suscipimus.  Nam  ct 
ipse  dixit»   Ecee  tahum  habes^  quod  tuum  ett ;  sed 
hoc  ad  excusaiionem  illi  saiis  iion  fuit.   Oporiuil 
enim,  Inquit,  le  eommiUere    numularHt   quod   iibi 
eommittum  esl  {Matth.  25.  25).  At  lu  mihi^  quam 
ICTia  sint  Domini  mandata,  eonsidera.  Homines  enim 
eos,  qul  pecunlas  herilcs  dani  foenori,  eiiam  repcti- 
tioni  reddunt  obnoxios.  Tu  commisisii»  tu,  inquit, 
repeie  :  nulluni  mihi  cum  eo  qui  recepit,  negotium 
esi.  Deus  vero  non  ita,  sed  committere  jubel  tanium, 
at  non  item  repetitioni  nos  reddit  obnoxios.  Quippe 
iti  poteslate  oratoris  est,  ot  consulat,  non  ut  persua- 
deat.  Quapropier  ad  committendum  solum  te  obligo, 
non  iiem  ad  repetendum.  Quid  hoclevius  esl?  At- 
tamen  durum  appellabat  tam  mitem  ac  benignum 
dominum  servus.  Ea  quippe  improborum  et  inertium 
cst  consuetudo  servorum  :  peccaiorum  suorum  cul- 
pam  8eni|)er  in  domiooa  suos  rejiciunt.  Idcirco  cru- 
ciatuset  oompedibos  viuctus  illc  in  teuebras  exierio- 
res  ejiciebatur.  Quod  ne  nobis  etiam  acddat ,  do- 
ctrinam  Iratnbus  committamus,  sive  pcrsuadeantur, 
sive  non  persuadeantur.  Si  enim  persuasi  fucrint,  et 
de  selpsis  et  de  nobis  bene  merebunlur  :  si  non 
fberini  persoasi ,   supplicium  sibi  accersent  incvi- 
labile,  nobis  autem  ne  laniiilum  quidem  nocere 
poteront.  Quod  enim  nostri  muneris  fuit,  pra^sii* 
tlmus,  cum  consiliom  dederimus  :  quod  si  persuasi 
non  fuerint,  nihil  inde  possumus  capere  delrimenti. 
Siquidem  crimen  est,  non  si  niinime  persuascris,  sed 
81  minime  consilium  dedcris  :  ubi  vero  cohorlationc, 
consiIio<|ne    continuo   frequentique    perfuncti  fue- 
rimus,   non  jam  a  nobis,  sed  ab  illis  rationem  Deus 
cxiget.  Vcllem  eqoidem  evidenier  nosse  vos  illos 
nssidue  eiHiortando  pcrseverarc,  et  num  in  eadcm 
semper    illi  iiegligeiitia   persislant,    nec   umquam 
Tobis  molestiam  exhiberem  :  jam  Tcro  timco  ne 
incrtiae  incurlaeque   Testras  Titio   maneant    incor- 
recti.  NeqifC  enim  fleri  poiest.  ut  qui  cohortatione 


174 

doctrinaqne  frequenter  fruatur,  melior  siudiosior- 
que  non  fiat.  Ac  ^vulgare  quidem  est  illud  pro- 
verbium,  quod  dicturus  sum;  verumtamen  hoc 
Ipsum  teslatur.  Stillula  enim,  inquit,  mollis  aquos 
saxum  assiduo  cavat  iciu.  Tametsi  quid  aqua  mol- 
lius?  quid  snxo  durius?  atlanicn  assiduitas  nn< 
turam  vincit.  Quod  sl  naturam  vincit  assiduitas, 
multo  magis  voluntalem  polerit  superare.  Non 
Judus  est  Ghristiunismus ,  dilecti,  nec  res  super« 
vacanea.  Goiitinue  isla  dicimus ,  ei  nihil  proficimus. 
2.  Quantum  mihi  censetis  dolorem  inuri,  cum 
recordor  festis  quidem  diebus  vasta  maris  aequora 
colleclarum  turbas  imitari,  jam  vero  ne  quotam- 
vis  quidem  partem  hic  illius  mullitudinis  congre- 
gari?  Ubi  nuiic  sunt,  qui  nobis  In  solenmiiatibus 
piolestiam  exhibent?  lllos  requiro,  et  illorum 
causa  lugeo,  dum  mihi  venit  in  mentem,  quanta 
pereat  eorum  multitudo,  qui  salvi  erant,  qiian- 
tam  faciam  fralrum  jacturam,  quam  exiguum  in 
numerum  redlgantur,  qui  salutem  adipiscimlur , 
ut  major  pars  corporis  Ecclesiae  mortuo  et  immo- 
bili  corpori  assimiletur. 

Non  tolit  nobit  nali  wmut,  Exemplo  tanctorum  »- 
doret  non  meluendi.  Eeeletite  ttructura. — Quid  illud 
ad   nos  attinet,  dicet  aliquis?  Ad  vos  quidcm  certa 
maxime  atiinet,  qui  non  eos  curatis,  non  adhorta- 
inini,  non  consilio  juvatis,  ad  vos  qui  necessilaiem 
noo  imponitis  neque  tI  pertrahitis,  et  ab  illa  som- 
ma  negligentia  revocatis.   Non  enim  bintum  nobis 
prodesse  nos  debere,  sed  et  multis ,  osiendil  Ghrl- 
8tus,cum  salem  nos,  acfermentum,et  luccm  vocavit. 
HoRC  enim  aliis  ulilia  sunt  et  coinmoda.  Nam  lucerna 
non  sibl  lucet»  at  illis  qui  sedcnt  in  tenebris  :  et  to 
lucerna  es,  non  ut  lumine  solus  fruaris,  sed  ut  illum 
erranlem  reducas  {Matth.  5.  15.  i4).  Quid  namque 
prodest  lucerna,  quando  in  tencbris  sedenli  non  lu- 
cet?  quae  porro  ulilitas  Ghrisliani,  qiiando  neminem 
lucratur,  nec  ad  virtulem  reducit?  Rursus  non  se- 
ipsum  adstringit  snl   tantuin ,  sed  et  corpora  quae 
corrumpuntur  cohibct,  neqne  difflloere  ac  perirc  pcr- 
niitlit.  Slc  tu  quoque ;  quandoquidem  spiriiualem  to 
salem  Deus  effecii,  membra  corrupta ,  hoc  cst  dcsidcs 
fratres,  et  qui  iiiecbanicas  exercent  artcs,  adstringe 
el  colliga,  desiJiaque  tan^uam  ulcere  quopiam  pu* 
trido  liberatum  cum  reliquo  Ecclesine  corpore  copu- 
lato.  Propterea  te  fermentum  appellavit :  si  quidem 
fermentum  etiaro   iion  seipsum  fermentat,  sed  re- 
liquam  massam  ingentem  licet  et  immensam ,  ipsura 
parvum  cum  sit  et   breve    (id.  i5.  55).  Sic   In- 
mirnm  vos  quoque ,  qtiamquam  numcro  pauci  estis » 
inulii  tamen  ac  potenies  estote  flde  ac  siudio  crg.i 
cultum  Dei.  Utigitur  fermentum  propter  exiguitatem 
imbecille  noii  est,   sed   propter  insitum  a  naiura 
calorem  ac  virlutem  qualitatis  exsupcrat  :  sic  vos 
nimirum  multo  plures  poteriiis  ad  eiimdem  fervQrcm 
ac  studiiim  reducere,  si  velitis.  Quod  si  aesuteni  ob- 
tendanl  :  siquidem  hoc  quoque  illos  audio  dlcen- 
tes,  Yelieiiiens  nunc  aestus  est ,  atque   intolerandi 
calorea;   non  possumus  coarctari  et  Iq  ts^nta  tnrba 


175  S.  JOANIflS  CHRYSOSTOIH 

comprtini^  undique  &udore  di.fQoentes,  aesln  grairatl 
^  ^  in  fingu^tias  redacti  :  pudet  Tne    illorom ,  irM 
credite;  £ont  ffnim  nmliebres  isti  p,raetextus,  vel  po- 
tius  n^  illis  ^idem  ad  obiinendam  Tenfam  excu« 
saiione5  i$Ue  sufficereht,  quibus  moniora  sunt  cor^ 
pora  et   imbeciUior  nntura.  Quamquam  nuiem  ejus- 
modi  deferisionem   responsione  diluere  turpe  vide- 
Litur,  necess^rium  est  tamen.  $i  enim  Ifli  has  ob- 
teoder^  .excus^^tiones  uon  ^ube^ctmt,  mulio  magls 
ifjiO»  pudere  non  debet  ha^c  refeUere.  Quid  crgo  haec 
Obieiideniibus    opponemus?    Trium  puerorum  lllis 
DiemQrJam  yojo  refricare,  ,qui  cum  in  fornace  ac 
Q^QdU^  flanuiiiiB  fersarei\lur,  cmn  undique  se  cer- 
lie;rie;it  i^nibus   obsideri,  qui  in  os,   in   oculos,  in 
anhelitum  ipsum  incurrcrei\l,  j^acrum  illum  et  my- 
l^cjmo  hymoum  cum  creaturis  Deo  canere  non  ces< 
Sf^ruul,  ^d  alacrius,  quam  siin  prato  versatifuissent, 
Ittm  jn  jortedio  rogo  stantescommuniDomino  univer- 
BQr^uni  l^udes  oiTereb^nt  (Dan.  5)  :  et  com  tribus  hls 
pue;:i^  U^onptp  io  Babylon^;,  Danielis  et  lacus  (Id,  6. 
24);  neque  vero  lantum  hujus,  sed  p,  alterius  lacus,  ac 
P^^PP.heJii^»  Mtif^ie^  qno  ad  collum  usgue  suffocaba- 
fur  /6irc0^ias^  ut  rccordeatur^  illps  obsecro  {Jerem, 
^.  B>).  £t  e^  lacubus  istis  ascen^ens,  in  carcerem 
ioiroducere  i^ios  vqIq^   qul  calores  obtendunt,  Pau- 
Jtumqne  .mpnst/^re  cic  Silana  compedibus  illic  prrepe- 
jitQS  ,   vestigiis  verbjernm  plenos,    quibus   jtotum 
^prpus  vulncribus  pla|^rumque  fuerat  mullitudine 
Iriceratum,  media  xioc^  A^um  laudantes  et  sacras 
iUa;   vigiJjas  celebraut^^  Ao  non  enim  absurdum 
^l  mctos  quid^m  jji.los,  qum  in  fornace,  et  igne, 
^bcuy  et  belluis,  etlu^o,  carcc/e,  et  compedibus, 
./&t  pia^j^  et  ergastulisy  et  intolerandis  versarentur 
jtn^dis,  nibil  vmiquam  Jtioruro  culpare,  ^ed  niulta  cum 
^ni^ii  cooleuiion.e  el  nrdore  perpetuo  precibqs  et 
^ymoi^  sacrjs  oper^m  ^are;  nos  qui  non  ullam  exi- 
juam^   non  magofim  e$  i.llis  quae  enumcratai  sunt 
j|)assioaibus  toler^vimus,  ob  xstum  et  calorem  mo- 
idicum  ac  sudQreAO,  iioslraB  ipsorum  salutis  curam 
idepQrvere,  ac  relictis  coileciis  foris  vagari,  nosque 
/^ibua  4eprava))dos  immiscere,  inquibusnihil  non 
vitiosuni  est  et  corruptum  ?  Tantus  sacrorum  eIo« 
quiorum  cstros,  et  sestum  objicis?  Aqud,  quam  ego 
4abQ  et,  ail  Clirislu^;  ^et  in  ^  fons  aquw  satientis  in 
vitam  atemam  (Joan.  L  U)  :  et  rursus ,  Qui  credit 
tn  me,  sicut  dixit  Scripiura,  fiumina  de  ventre  ejm 
fiueru  aquoe  vivte  (Id.  7.  58)..  An  tu,  quaeso,  cuqi 
iDlus  fDute^  jia))ea8  et  llumina  spiritualia ,  sensilem 
calorem  time$?  ^i.t  io  foro,  qua)so,   ubi  tantusest 
strepiM^s,  tQt  ai(^{;iisiix^  ac  mulius  aestns,   qui  $t  ut 
calores  et  soli»  ardorem  non  pbtendas?  Non  eniin, 
opinor,  id  dicere  po.tes  illic  frigidiore  licere  aeris 
natura  frui»  Wc  vjjro  totum  nobis  coUectum  calorem 
ssevire  ;  quio  pQtlus  contrafjum  penitu^^  hic  quidem 
ubi  cri^is  lapideis  soUim  conslraiuin  est,  el  ob  re- 
liquai?)  $dj§  sacr^c  fabricain  X  siquidem  in  immeo- 
sam   ^as.urgit  qliitndinem),  levior  et  frigidior   est 
aer  :  a,i  illic  ^iuiUus  jundiqiie  sol  irradiat,  multa^  an- 
gusiiXy  fumus,  pulvis,  el  alia  plura,  quae  majorem 


^IMWflfiP*  C«NSTjMS»NOP.  176 

i«ti8  Ml6iliaM  eriHl^en^  C^  91P  iumijgitqr  iner- 
ti»  ec  HMHIlMi  «Mffii*.W  ^iritus  isani^i  fliimmii  sit 
deftiHiKiM,   Im  iaaptos  m(Wsatioi)£9  ^sse  triboen- 

9.  niec  Mi  iMi  ad  Mtas  a  ne  dicl^  ilirigunUir, 
quam  ad  Tot,  4|tti  iMtn  iU^s  fimUi^iti^»  qni  pon  ab 
inert«a  meef4is,  «t  a^^ihitafm  Itfiivc  jngossup  ad- 
docftfs.  Ae««rvi  qnMem  «nsi  «mmuanpiAisterLuin 
obliuri  snm,  4id>«ecairt  Bm  W¥aw» :  KO8  vero, 
a  quibusboc  «pi|«U]ftJe4bBequji9iniiPtbib«)dum  est, 
conservos  sinltiK  veftros  iifi£  qvaisUi  privari.  Quid, 
si  nolintipsi,  dieet  ^tiqiiitf  •fiftee  m\im  jmsi;indo, 
ut  velint ;  si  eiikM  «rfiMnte*  m%  wderiat,  ftmpiaQ  ^ 
lent.  At  eiifin  preteniis  Imbc  jswM.e!|.  AcImi  ^cufia* 
tlones.  QtHMi  fniriii  iiUM|ut  Mc  #uttt  paj^Des,  qui 
secum  starites  noii  liabant  <fiUes;  fiuQ  atian»  libe- 
ros  hiic  pertraliere  iioa  i^oieme?  £s  fuiQ  app^iret 
cxteros  quoqve  flon  «b  «eeriiais  lentum  fmm,  iM 
et  ob  vestrain  kieiiriam  laris  m^ene*  At  jUc^  M# 
prius,  nunc  seliem  exoiCqflirfni,  et  /om  wefubro  «le 
'qirisqueift  eecie0ieni  IngDedtatiir ,  #  jMiter  fiiioiM» 
et  gemtorem  Ittine,  ei  lan  umeft«  ^t  .«jrQe  looces, 
et  servum  lieriis,  et  faler  irAli^ie*  i)|  ajmicejs  aoii- 
cum  exciiet,  et  ad  liane  eenvenliifli  ^k0<|ju^nl»ndMW 
Instiget :  ime  vero  non  amicQi»  iaeium,  mA  ittinur 
cos  eiiam  ad  eomnionem  hujieJmiorRipJA^WAniia 
{nviienHis.  -01  cmn  vidtfril  liie»i  MWifOfc  x)diwi 
plane  deponet. 

Judasarum  dMi^miki  cwen  $abk$imp  Sgyrienfl  Aw 
iueeedttni^  d  Beui  ealMiwr,^Wc  iUi  :  I^on  care- 
cundaris,  nec  enibeseti  Judseoa,  qui  tai4a  «mn  dilir 
gentia  eabbatum  cnetodiant,  ai4|ne  id^  i9tt%  j w  v^- 
spera  ab  omm  .epere  nbatineAi?  %a0A  u  4ie  Para- 
eceves  solem  «rideant  ad  oeoaenm  veignMleiB«  >et  far 
cta  rescindunt,  et  emyilionet  inUMtttnpttnt*  I^c4  si 
quis  cum  ante  veeperem  emiwe^  yeeftfiee  Mmm 
preiium  afRerat,  non  euslineot  acctpeie,  Mn|iepu« 
niam  admittunt.  Quid  dico  frelMim  r enim  fam^em, 
et  pactat  qnamvis  tiieBanram  aecipeiie  liAenet,  in- 
cruin  illud  mallent  amittere,  ^m  tegem  vielaDe. 
Ergone  ludxi,  tametsf  legem  inteiiiyesilye  ^ela- 
diant,  ita  sunt  aeeurete  diiigentes ,  et  ita  elndiefci 
sunl  observatlonis,  qnae  nlliU  eis  prodest,  imniHieai 
nocet  :  tn  qui  jam  umbni  euperior  ee,  eni  eolem 
jusiitiae  vldere  concessum  mi,  qui  |am  nd  caBiMwn 
municipatum  pertines,  ue  eamdem  quldem  cum  iti, 
qui  vftio  intempestfve  adft»  rent ,  sellieHudtnem  ac 
studium  exhibee,  tu  cnl  veritas  ipeaest  eredila;  eed 
ad  modicam  dlei  partem^  veealns,  ne  eam  4|iiidem 
sacrorum  eloqaiornm  audUioni  dignans  impendeng  ? 
quam  taudem  veniam,  qmso,  inerefi  queeef^am 
vcro  poteris  legitimam  etiustani  esenaatioiiemeiSarre? 
Non  potest  fieri^,  plane  nen  pe<eet«  nt  qui  tam 
negligcns  slt  ac  piger,  umqnam  v^nia  dignus  haliea- 
tur,  licet  miilies  srccolarium  negotleram  oeeupationes 
obtendat.  Nescis,  si  liuc  veniens  Denm  edorayeris, 
et  cnnventus  istius  partieeps  fuerisy  eeqnae  pne 
manibus  sunt  ncgoda  fiidiie  tiUel  eipedlta  reddi  ? 
Ssecii1:«ribus   curis  premeris?  Eernm  igiCNt 


I7t 


w  rLLUo,  »  mifMmn  iiMficvB,  etc. 


in 


huc  TeiHHa,  «t  tm%  iM  ttei  lieiietoleniiafii  cniiei- 
liafteris,  quod  h\t  «erftatos  fiieria,  iia  ciim  aeciiH* 
liite  dfecedas;  ot  tllum  habeas  «fjtfierem ,  ul  e»- 
lcsllfi  mamis  anxWe  aeptus  dxmembus  ftas  invi* 
etus.  Si  palernis  preeibus  fruaris,  si  conimunis  ora» 
tionis  pnrticeps  flas,  si  eloquia  sacni  tudiTeris,  si 
Dei  Hl)i  auxltium  comparaYeris,  sl  tiis  armis  eom- 
munitus  egressus  fueris,  ne  diabolus  qiiidem  ipse 
cehira  te  deiiiceps  eculos  andebit  attollere ,  neduro 
homines  improbl,  qnlbus  stndlo.  esse  solet,  ut  con- 
tameHis  CMeros  et  catumnifs  persequantur.  Qnod 
si  ex  ftdibus  in  fomm  egressus  cjusmodi  nndatus 
armls  olTendaris,  omnium  qui  te  contdmeltls  infesta- 
biint  factle  ylncendiis  patebis  incursibus.  Idcirco  et 
in  privatis  et  in  publicis  oostris  negodis  nequaquam 
ex  animi  sententia  nobls  mulla  succedunt,  quod  spi- 
ritnaKa  non  prius  studiose  accuraTerimus ,  ac  deliide 
sxcolaria,  sed  ordioem  inverierimus.  Idcirco  nego- 
fiorum  qooque  ^eries  ac  rectus  ordo  fnvertltur,  et 
mimia  ptane  lorbantur.  Quantum  mHil  dnforem  ac 
molestbm  Inuri  potatfs,  com  coglto  renientc  (|aidcm 
fesui  «c  sdemnitate,  licet  nullus  sit  qui  focel,  to- 
ftm  concorrere  dvltatem  :  ubl  vero  festum  sole* 
mnHasqoe  trftnsierit,  toto  !icet  dfe  persereremos  nos 
dlsrumpemes  et  vos  adtocdtttes,  nuliom  umen  esse 
quf  actendatt  ftec  enim  sjftpenumero  ntm  mente 
▼ersorem,  f raviter  fngcmui,  el  h:rc  apud  me  verba 
fbciebam  :  Quid  cohertatione  vel  consltio  est  opus , 
com  vos  consuetudlne  tantum  cuncta  faciatls,  nec 
uittos  nostrae  doctrin.t  opera  proniptiores  reddaminlf 
Com  enlm  festls  quldem  diebus  noslra  cohorfatlone 
nifill  Indlgeatis,  postquam  antem  ifli  prneterierfnt , 
mdlam  ex  doctrina  otiliiatera  percipiatis,  nonne 
qoaMum  quidem  in  Tobls  situm  esl,  fnutilem  ac 
•apcrracaneam  oraiionem  nostram  redditlsT 

4.  Forte  molti ,  qnl  b»c  andiimt,  dolent.  Scd  ne- 
gflgentes  ita  fion  sentfnnt :  atioquln  incurlnm'  siiam 
deponerent,  ut  nos  qnl  qnotidle  de  rebus  vesirls  sol- 
ticiii  somus.  Quod  tantom  ex  negotiis  saccnlaribus 
4«crum  cMtigis,  qoantum  tibi  damnnm  .nccersls? 
Fieri  neqnit,  nt  cx  afio  congressu  convcntute  tan- 
lom  hicmm  reportes ,  quantom  ex  eo  quod  hfc 
^verserfs  :  sive  jodiciale  forum  cemmemores,  sfre 
«oriam,  efre  ipsam  fltglam.  Non  enim  gentiam  nN 
*Wimqoe  reefimen,  neqne  ducaUim  exercituum  hls 
<l«l  hoe  ingrediuntor  commtttfmus,  sed  affura  prin* 
eipatum  angosiiorem  ipso  regno  i  vd  potfns  non  com- 
mittimusiTos,  led  Spfrilds  gratfa. 

ih  qMta  refriw  imtruantvf  qvi  tondoni  Intenmu— 
fuisnam  fgflur  est  regia  peiestaie  angosifor  prindpa- 
tos , 'qncin  adfpfscuntor  qof  huc  higrediumor  t  f)o- 
■centiir  arbsurdis  passionibus  imperare ,  pravas  ifbidl- 
nts  rcgere ,  frafn  moderari  ,  inTidiam  siibigere ,  hia- 
i»em  |[foriam  fn  senritotem  redigere.  Non  perinde 
veneratione  digntis  eec  Imperator  fn  regio  consldens 
w>«e  ei  dfademate  redfmltiis ,  atqoe  homo ,  qui  ratio. 
«em  hi  sotium  domlnttos  seivihom  passionom  sub^ 
*€rWi ,  ec  ImpMo ,  ^  In  fliis  exereei ,  tamqmmi 
•lionMo  foo^tB  MVlocimi  cipiil  hiihel  diademate. 


Quid  enim  ,  qin  «is ,  y:  «;Jc«4  pui 
et  corona  getiifNata  ,  qiiaiiik)  ptsMiuMim  capAiva  fuerii 
anima  1 4}(iod  61  istsi  excema  liWtftte  Ittcnnn  «iMfe- 
nit ,  4|«Mido  id  quod  mi  noMs  potiHiifmutt  «ai  r  tvriH 
ac  misendjUi  subjaoot  serviiiiti  ?  Nan  queatdnodiuu 
cuw  M)ris  smI  iMeriera  peDOCiat »  et  Yiscera  omDia 
incendii ,  Dibil  nobis  prodest ,  si  siiperior  eorporis 
superAeies  niWl  uio  pofialur  :  ite  iuai  uM$  %timsk 
interioribos  diHvidNtur  ptaiiombus*  nyiil  oxteriiiis 
principatus  )«vai ,  ne  ipsam  ^oiden  regiim  Mlloa  » 
cum  animus  violento  impetu  a  pissioiiifaos  do  throM 
regfo  devolYaUir  oi  «Hro  m  MbnilUt ,  eonn^pio 
rebelles  insultus  portiipesns?  Qa^d  ao  ial,  M' 
dtfoe  propheta  eoMnmioi  «I  opooloU »  passionee 
nooUM  repmMini ,  emoon  epfOfilMi  raiioiiis  e»per* 
tis  Isriialom  a  mMs  amaadtnt ,  ot  Mito  migiMtioron 
regfio  prifMsipatum  iwhis  cemmiitoBA.  Hae  4o  causa 
di0€A)s«  oof ,  qui  faa^ooiiioiiiidiae  to  prifMi « iola]« 
sifaf  fuliios  iniiftM ,  ec  laaMm  oipopo  ^oiyinMnlii»» 
qnaiiHMii  uNo  alia  es  pavle  oaport  BoqopHiii :  quofl- 
doqiiidem  et  qoi  iHie  ingretsi  fuorini ,  efttemodi  qMi« 
stum  feeiunt ,  qnaiem  oftondo  facoro  imilo  moio  poiN 
sent :  quod  et  ipM  sermoiiio  oorieo  donoostiMii*: 
Nm  appmebi$  in  omipmtu  Aonitn  Mms  ( liMd.  tt.- 
i%  ),  aiehat  lox  :  lioc  esi ,  obs^foo  saeriietis  m»  te^^ 
troeae.  Qiiod  si  alioqHe  saoriieiis  in  domvn  M  non 
est  iiigredl«fidiim  ,  mulio  mof^s  ai  eoUeeMs  mr  fn» 
trihus  noft  Mt  li^ramkMii :  <|iiippe  oacriiduni  ioMd 
H to  mefins  esi ,  et  oMilio ,  oon  ftnimom  tooMS  i 
pfens  fngressns  fueris.  Moh  videds  eDlumbig, 
mstrnctse  fueriint ,  quo  paclo  re^fqoas  egressae  peHi«^ 
clant  et  f enentur  ?  Hoc  hos  quoqoe  lociamos.  ^imb-' 
nnm  enim  tandem  cxcusatio  ^riiqua  erit ,  eui  raiio« 
nis  expeNes  anfmaiites  alias  ejusdem  generis  fenarl 
possfnt ,  nos  aotem  ratione  lantaqoe  sapieatla  exor-t 
nati  talem  csptnram  neg1lgamus?Superiorl  eoneionO 
tos  in  h.rc  vert)a  cohortatus  som  ,  omisqofsqoe  fo** 
strum  ad  proximi  domum  pergfte  ,  exeimies  pra^'. 
laminf ,  prehendHe ,  aique  ad  eommunem  anatrem 
addnef  te  :  fffosque  qul  fn  spectacula  iheairArum  iosa- 
nfont  fmiiamini ,  qui  aommo  stodto  qoasi  eomposilo 
fnter  so  agmine ,  cnm  prima  floce  ad  nefariuni  llliid 
spectacnfum  contuendom  exspeetant.  At  nfhil  iHa 
nostra  cohortatione  promot imos.  Idcireo  rorsiis  die», 
neqoe  dloere  desinam,  donec  persoasero.  flihil  prod" 
est  atisoultatio ,  nfsf  iHam  actio  eoniitelor.  fmo  f ero 
gravioiem  nobis  peenam  aceersit,  com  eadem  fre- 
qoenter  aodientes ,  nlhff  eorom  pnestomos ,  qna  di« 
eontor.  Et  rero  ma)ns  suppKoiom  imminere ,  audt 
quo  pacto  Ghristus  indieet :  Si  n&n  venistem ,  et  h^  . 
qttHtns  fwstem  dt ,  feeentnm  nm  haherent :  mne  ao- 
tem  exeutatienem  nen  kabenl  de  peceaio  suo  ( ioan.  15. 
^ );  et  apostolos  pariter  :  Non  enhn  anditoret  legit 
jnttistmi  apndDmm,  sed  factoret  iegis  justificabun- 
ittr  ( Ram.  2.  45 ).  Atqoe  ad  anditofes  quitlem  isla 
dicttntiir  :  folens  autem  comtoiaiorem  ipMm  docere 
ne  ipsl  qoidem  oflam  ex  doetrina  ,  ^oam  commonl- 
eat ,  tititKatem  esse  o1»femoram ,  oi  conf ersalioiiem 
cnm  doeirina  non  faabeat  eopiflatam  <  et  fitam  confo- 


fTf  S.  JOANNIS  GHRTSOSTOMl 

Dientem  ontioni ,  andi  quo  pacto  apostolos  et  pro- 
pheta  in  fllum  tnvehaniur.  Nam  hlc  quidem  aic  ait : 
Peecaim  autem  dixit  Deus  :  Quare  iu  enana$  juUUiai 
meas »  et  assumis  testamentum  meum  per  os  tuum ,  tu 
vero  odisti  disciplinam  ( Psai.  49.  i6.  i7  )?  Apostolus 
AUiem  cum  in  eosdem  istos  rursus  invehitur  ,  qui  ob 
doctrinam  magnifice  de  se  sentiunt ,  ita  loqailur : 
Cottfidis  teipsum  esse  ducem  caseorum ,  iumen  eorum , 
^i  in  tenebris  suni ,  eruditorem  insipientium ,  magi* 
strum  infaniium.  Qui  ergo  alium  doces^  teipsmn  non 
doces{Rom.^,  i9'^\)1 

Lectiom  Scriptura  addantur  bona  opera,  —  Quando 
igitor  neque  mihi  qui  dico ,  prodesse  potest ,  quod 
verba  faciam  ,  neque  vobis  audienlibus ,  quod  audia- 
tis ,  nisi  dictis  obtemperetur ,  sed  et  magis  conde- 
mnat :  ne  sola  anditione  teous  studium  exhibeamos , 
aed  operibos  etiam  ea  qoae  dicuntur  observemus. 
Bonum  qoidem  est  assidoam  sacrorom  eloqoiorom 
aodidoni  operam  dare ;  sed  et  hoc  bonom  inotlle  red- 
ditor ,  si  conjonctam  otilitatem  non  habeat ,  qo»  ex 
oliedlentia  nascilor.  Ne  Igitur  hic  frostra  conveninils, 
omui  stodio ,  quod  a  vobis  precibos  ssepe  contendi , 
oeqoe  conteiidere  deslnam ,  fratres  nobis  adducite , 
cohortamini  errantes  ,  consilium  date  non  verbo  tan- 
tom ,  sed  etiam  opere.  Major  est  ista  doctrina  qu» 
moribus  ,  qu»  conversatiooe  profertur.  Etsi  nihii  di- 
cas ,  si  tantum  exeas  e  coUecta ,  et  extema  specie , 
aspeettt  ,  voce » incesso ,  et  tota  reliqoa  modesta  cor- 
poris  compositione  lucrum »  quod  hinc  egressus  te* 
eom  retolisti ,  pstendas  homlnibos ,  qoi  collect»  non 
Interfuernnt ,  ad  cohorlationem  et  consilium  id  suffi- 
eit.  Sic  enim  egredi  nos  hlnc  oportet ,  quasi  ex  sacris 
adytis  ,  quasi  de  c»lo  delapsos ,  modestiores  reddi- 
tos  ,  philosophanies ,  moderate  ac  temperate  cuncta 
fkcientes  ac  dicentes  :  et  uxor  maritom  a  collecia  re- 
eedentem  videns  ,.  et  fiiiom  paier ,  et  patrem  filius , 
et  dominum  servus ,  et  amicum  amicus ,  et  iniraicum 
inimicos ,  omnes  otilitaiis  sensum  capiant ,  quain  ex 
boc  convcniu  reportavimus :  capient  autem ,  si  mitio- 
res,  si  patientiores,  si  rellgiosiores  vos  lactos  anim- 
advertant.  Gogiia  quibus  mysteriis   interesse   tibi 
datum  sit ,  qui  initiaiiis  es ,  cum  quibus  my^ticum 
ilium  cantum  offeras ,  cum  quibus  ter  sanctum  hj- 
mnum  pronunties.  Doce  profanos,  te  coin  Serapliim 
chorcas  agiusse ,  te  ad  caelestem  popoium  pertinere, 
te  in  choriim  angelorum  adscriptum  esse ,  te  cum 
Doniino  colioquutum  esse ,  le  cuni  Ghristo  esse  con- 
gressum.  Si  nos  iia  composuerimus ,  uihil  oratione 
opus  erit  erga  illoS)  qui  non  uiterfuerunt ,  sed  ex 
.   profeciu  nostro  jacturam  suam  aniroadvertent ,  et 
coiifesiiin  accurrent ,  ut  iisdem  commodis  perrruan- 
tor.  Gum  enim  animse  vestrx  pulchritudinem  ex  ipsis 
sensibus  viderint  reiocenlem ,  licet  omniom  sint  sto- 
pidissimi ,  ad  copiditaiem  eximii  vestri  decoris  exar- 
descent.  Si  enim  forma  corporis  excitat  intoentes , 
multo  magis  animae  puichriiodo  gpectatorem  potest 
cohimovere ,  aiqiie  ad  slmilem  zeiom  hortari.  Inte- 
Tiorem  Iglior  hominem  nostnim  exornemos ,  et  eo- 
rom  quos  hlc  dlcu  foerint  foris  recordemor :  lliic 


ARGHiEP.  OONSTANTiNOP.  m 

enim  ot  maxlme  memores  simus  tempus  exigit ;  el 
quemadmodom  aihieta »  qoaa  in  paiaestra  didfceHt , 
eorom  in  certaminibus  specimen  edit :  sic  nos  etiam 
qoae  hic  audimus ,  in  externis  n^otiis  oportei  os- 
tenderc. 

5.  Memor  igitor  eorom  esto  quae  hic  dicuntur,  ui 
cum  egressus  fueris,  et  te  diaboius  vel  per  iram,  vcl 
per  inanem  gloriam,  vel  per  aliam  aiiqiiam  passionem 
invaserit,  ejos  doctrinae  mcmor,  qoa  bic  imbutus  es, 
faciie  possis  mali  laqueos  et  nexus  evadere.  Noime 
videtis  in  siadiis  paedotribas  ac  palestrae  magistros,  qui 
cum  post  mille  cerlamina  vacaiionem  deinceps  a  !u- 
ctis  beneficio  aetatis  acceperint,  extra  sudium  non 
longe  ab  ipso  pulvere  scdeiites  iis  qui  sunt  iiilus  ac 
decertant  clamando  suggerere,  utmaiiuin  prehendant, 
ut  cros  altrahant,  ol  dorsum  iqvadant,  et  alia  mulu 
ejusinodi  moncntes,  si  hoc  vel  illud  feceris,  adversa- 
rium  facile  in  terram  exiendes  :  hac  ratione  discipu- 
lis   maximopere  prodesse?  Tu  quoque  paedotribam 
tuum  heaium  Paulum  intuere,  qui  post  coronas  innu- 
meras,  extra  sudium  nuiic  consideiis,  hoc  est,  ex 
hac  viia  egressus  cerUntlbus  nobis  clamando  suggerit, 
et  per  epistolas  suas  vociferalur,  cum  correptos  ab  ira 
videril,  ab  injuriarum  memoria,  atque  a  passionlbos 
oppressos,  Si  esurierit  inimcus  tuus,  ciba  ilium  {Rom* 
12.  20 }.  Et  qoemadniodum  dicit  palaestrae  magister, 
si  hoc  vel  illud  feceris,  adversarium  superabis,  iia 
subjicit  bic  quoque  :  tioc  enim  faciens^  carbones  ignis 
congeres  super  caput  ejus,  Verum  dum  lcgem  percurro, 
quaestio  nobis  occurrit,  quae  ex  ipsa  nasci  videlur, 
et  multis  adversus  Paiiluni  reprehensionis   ansain 
suppeditat,  quam  bodierno  die  sutui  vobis  in  medium 
afferre.  Quid  ergo  taudem  cst,  quod  menies  eorum 
terret,  qui  diiigeiiter  omnia  noluni  excutere?Gam  ab 
ira  revocaret  Paulus,  inquit,  et  ut  mansiieii  essent, 
ac  modesti  erga  proximos,  suadcret,  illos  amplius 
exasperavit  et  iracuhdla  inflammavit.  Quod  enim  di- 
xit,  iSt  esurierit  inimicus  tuus,  ciba  iUum;  st  siiit,  potum 
da  t7/f,  praeclarom  niandatuin  est,  ct  philosophia!  ple- 
Dum,  ac  tom  agenti,    tuin  palienti    perutile  :  quod 
vero  deinde  sequltur,  inulum  babet  diniculuten^ 
minimeque  videtur  cum  ejos,  qui  priora  dixit,  sen- 
tentia  convenire.  Quidnam  vero  illud  est  ?  Quod  dicat, 
Hoe  autetn  fadens,  carbones  igms  congeres  super  caput 
ijus,  His  enim  verbis  et  eom  qoi  agit  et  eom  qoi 
patitor  afficit  injoria*  com  istios  caput  exurat,  et  ignis 
carbones  imponat.  Quod  enim  Untum  bonum  obve- 
niat,  ex  eo  quod  cii>etur  et  potetur,  quanlum  malum 
ex  accomulatlone  carbonum  ?  Itaqoe  illoiu  qoi  bene- 
ficio  afBdtur,  Inquit,  hoc  pacto  aflicit  injuria,  cum  in 
majus  supplicium  illum  conjiciat ;  eum  vero  qui  bene- 
nciiim  contulil,   alio  riirsiis   modo  laedit.  Quid  enim 
referre  locri  potest  ex  eo,  qood  de  immicis  bene  me- 
reator,  com  illud  spe  supplicii  faciat?  Nam  qoi  id- 
circo  cibat  vei  potat  hiimicom,  ot  in  capot  ejos  car- 
l)ones  congerat,  non  l)enignas  et  clemens,  sedcrode- 
lis  est  et  immltis  qoi  per  exigoom  beneficiom  sop- 
plicium  immensom  inferat.  Qoid  enlm  asperios  flai 
poiest  eo,  qol  propterea  notrlat,  otln  eapot  ejos  )oi 


fSl 


IN  ILLUD,  SI  iSimiERlT  iNIMICUS,  ETG. 


m 


nmrHiir,  oongerat  ctrlKMies  ignis  ?  Hao  igitiir  esi  ob- 
jectio :  Jam  vero  solutio  est  addenda,  ut  ei  lis  ipeii , 
qaae  veita  iegis  ▼identor  carpefe,  oroDem  legislaloris 
sapieutiam  accurate  cognoscas.  Qwenam  igitur  est 
solutiot 

Cnm  tntmids  reconaiian  grwe  ei  difcUe.  —  Noto- 
rat  boe  fMrolie  magnns  ae  generosos  ille  Tir»  rem 
gratem  ac  molesum  esse  celeriter  com  inimieo  r»* 
coneiliari :  gravem  ac  molestam  non  ex  sua  iiatura , 
sed  ob  nostram  ignaviam.  At  ipse  non  reconciliari 
tantnm  jossil ,  sed  etiam  alere «  quod  priori  multo 
gravius  fuil.  Si  eiiim  conspectis  tantum  iliis ,  qui  se 
molestia  aiTecerlnt,  efferantnr  nonnuUiyquo  pacto 
addocerentur,  ut  aferent  esurientes?  Quid  dico ,  con- 
spectisT  Si  quis  mentionem  illorom  fecerit ,  ei  solum 
eomm  nomen  in  medium  prolulerit,  inenlis  nobis 
Tuinus  recovaty  et  inflammatlonem  auget.  Haec  igiior 
omnia  cum  inieliigerel  Paulus,  et  boc  emendatu  dif- 
flcile  et  ardoum  veliet  fecile  reddere  et  expediium, 
€t  illi  persuadere ,  qui  ne  intueri  quidem  inimicum 
dignatur,  ot  ad  l>enede  illo  merendum  se  promptom 
ostenderet »  carbones  ignis  posuit,  ut  supplicii  spe 
commotus  ad  beneficium  in  illum  conferendum  ae- 
currat,  a  qoo  damno  fuisset  affectus.  Et  sicut  pifica« 
torhainum  illecebra  coiitegit  undiquey  lumque  pi* 
scibus  objicit,  ut  ad  consuetum  cibum  occurrentes, 
illo  lacile  caplantur  ac  detineantor  :  sic  nimirum  et 
Paolus ,  cum  affectoin  injuria  veliet  ad  beneficiom 
conferendum  incitare  in  illum  qui  injuriani  intulerat* 
Don  nudum  pbilosophi»  objicit  hamom,  sed  tam- 
qoam  itlecebra  qoadam  carbonibos  ignis  obtectom,  et 
eoniomeliain  passum  spe  supplicii  ad  beneficium  in 
eum  conferendom ,  qoi  laesit,  invitat :  mox  aotetn  ot 
venerit,  deinde  retinet ,  neqoe  resllire  sinit,  com  ab 
ipsa  rei  natura  cum  inimico  jungatur,  atque  his  pro- 
peinodum  verbis  illum  affatur :  Non  vis  pieiatis  causa 
cibare  illoni  qoitela*sit?saltein  obspemoltionis  ciba. 
Scit  enim  fore ,  ot  si  beneficiom  in  illum  conferre 
aggrediatur ,  jam  tiim  initium  fiat ,  ac  via  steriiatur 
reconciliationis.  Nemo  enim,  nemo  umquam  poierit  a 
senutritum  bominem  ac  poutum  infestum  liabere,li- 
cet  initio  spe  ultionis  id  fecerit.  Temporis  eniiri  pro- 
gressu  irae  coiitentio  remittitur.  Ut  Igilur  piscaior,  si 
nudum  hamuin  objicerei,  piscem  nequaquam  alliceret; 
jam  vero  postquam  illum  obtexit,  clam  in  os  animalis 
accedenlis  hainum  immittit  :  sic  eiiam  Paolos  ,  nisl 
poen.ne  exspectationein  pbjecissei ,  affectis  injuria  non 
persoasisset,  ot  ad  bene  merendum  de  illis  a  quibus 
lassi  fuissent,  animuni  appellerent.  Quod  igitor  illos 
refugientes  ,  aegre  ferentes,  et  vel  etiam  inlmicos  in- 
toeri  deirectai)ies  flectere  vellet ,  atque  ad  illos  ma- 
ximis  benenciis  cumulandos  iticitare ,  carbonum  Ignis 
fecit  mentioneni ,  iion  ut  in  suppliciom  inevitabile 
illos  conjiceret,  scd  ut  cum  illis  qui  fnerant  injuria  l»si, 
persuasisset  exspectando  supplicium  bene  mereri  de 
inimicis,  landero  progressu  temporis  etiam  persuade- 
ret  iilis,  ot  iram  omnem  deponerent 

6.  Atque  illum  quidem  qui  passos  injoriam  foeratt 
•lc  mitignvii ;  vidc  anteni  qoo  pacto  illum  etiam  oui 


injuriam  intulerat,  eom  Iseso  roeoaciUet  Prlmom 
qoidem  ipso  genere  beneficii :  nollos  enim  tam  roiser 
et  stopidus  est,  qui  potatus  ac  cibo  refecius ,  nolil 
ejos  fieri  servus  et  amicos,  a  qoo  in  illom  ista  collata 
sont :  deinde  vero  supplicii  meto.  Nam  videtur  qui- 
dem  insectari  eum  qui  cibat,  dum  ait :  Hoc  enim  fa* 
cUnt  carbanet  igtde  cangeree  euper  caput  ejue :  sed  eum 
qni  laesit  perstringit  maxlme,  ut  hojos  pcesue  tlmoro 
perculsus  perpetuas  inimicitias  minlme  foveat,  sed 
iatelligens  fore ,  ut  maxiiuo  afficiator  dotrimenlo , 
qood  cibatos  ac  potatos  foerit ,  si  semper  inimicitlM 
exerceai,  iram  dopooat.  Sic  namqoe  poterit  ignis  oar- 
booes  exslingoere.  luqoe  poena  el  suppliciom  proposi- 
tom  tom  eom  qoi  affectos  est  iiijoria  ad  beneffciom  con- 
fereodom  invitat  in  eom  qoi  laesit ,  tom  eum  qui  irrl- 
lovit  terret  et  excitat,  atque  ad  reoonciliationem  com 
eo  qui  cibo  refecit  ac  poiavit,  impellit.  Ooplicl  ergo 
vineolo  ambos  inier  se  copolavii ,  aliero  beneficil , 
aliero  sopplicii.  Diflicale  qoippe  est  incipere,  atqoe 
adltom  invenire  reconciliationi :  obi  vero  aperu  b«c 
qooqoo  modo  fuerit ,  qua  sequunlur  facilia  conctii 
eront  et  expedita.  Qoainvis  enim  iniUo  spe  snpplicii 
qoi  laesos  est  alai  inimlcom ,  tamen  dum  alet,  amicos 
evadet,et  poenae cnpidilaiem  poierit  ex  animopei- 
lere.  Com  enim  amicus  reddltos  foerit,  non  jam  tall 
eom  exspectatione  poterit  secom  reconciliaiom  no- 
irire.  Rorsus  is  qui  offendit  cum  vidorit  eom  qoi  af- 
leetus  fuerat  injoria ,  ipsom  aiere  ac  potara  dignari , 
saltein  ob  hoc  ipsom ,  et  ob'  metom  paraU  supplicil 
oduim  omne  deponet ,  qoantumvis  ferreus,  inhuma- 
nos  et  adamas  locrit,  quod  et  humanitatem  reverea* 
tor  ejos  a  qiio  notritor,  et  qood  sibi  paratom  soppli- 
ciom  reformidet ,  sl  post  alimenta  percepu  inimicos 
esse  iion  desinat. 

'  Vincendut  inhmcut  quamoda.  Damd  in  ueieri  lege 
immico  benafedi.  —  Mcirco  neqoe  hoc  osqoe  tantnm 
oohortationem  provexit,  sed  poslqoam  otriosqoe  iram 
miligavit »  deinceps  animi  senteotiam  corrigii  dicens : 
NoU  vind  a  maio  (Rom.  IS.  ii ).  Sl  enim  aceeptae  injnriae 
memoriam  conservavcris,  ct  ulcisci  voloeris ,  viucere 
qoideni  inimicnm  videris ,  sed  a  malo  vinceris ,  hoc 
est,  ab  ira.  luqoe  ni  vincere  cupis,  reconciliaro» 
nec  nlciscere.  Haec  enim  est  praeclara  victoria ,  quando 
In  bono,  hoc  est,  patientia  malum  vincis,  abjecu 
prorsns  iracundia  et  injuriamm  memoria.  Verum  haec 
verba  non  tulisset  a  principio ,  qui  laesus  fueral ,  et 
ira  tumebat.  Propterea  cum  primum  ejus  furorem 
exsaiuravii,  tum  ad  optlmam  lllom  reconciliationis 
cansam  traduxii ,  neque  prava  snpplicii  spe  detineri 
perroisii.  Vides  sapientiam  legislatoris?  Atque  ut 
intfeltigas  propter  inttrmiutem  eorum,  qui  aliler  inter 
se  non  poteraut  copulari ,  legem  hanc  ab  illo  fuisse 
invecum ,  aodi  qoo  pacto  Gliristos  hoc  ipsom  praeci- 
piens,  non  hoc  ipsum  pracmiom  proposuerit;  sed 
eom  dixisset :  DUigite  inimicot  ve$trot,'benefacite  Att 
fui  oderunt  vot  ( Matth.  S.  U ),  hoc  est,  cibate  ac  po* 
tom  date,  non  adjeccrit :  Hoc  enim  faeientes  carbones 
ignis  conger*5tis  soper  capiu  lUorum;  sed  qoid?  Ut 
timiiet  fiadt  Patri  vetiro^  tgni  in  ceeiit  eti.  Ilerito.  Fo-  . 


m  s.  J0ANM6  cjimwsntom 

Um  WJin»  ItiKton  ei  Uinmtm  ac  rttiyiMm  «pofii^ 
lonim  wkWi<iMgiiwfefttur  c  fNRoptem  pfjpmlmn  iiiii4 
IHriO^^iMl.  (ttaod  «I  diofts  luus  4^ioqiie  rfttkuM  frtvi» 
ease  H^aMStP^»  naionem  iu  ^i4ein  R«big«iippedtiiif 
defen&iQMft»  lur»  Paulo»  te  varo  proravs  omiii  Teniii 
pnvfts*  Qitid  Ha?  Qiiod  niioiniiB  boc  fsod  easegraW 
yM^^iMr,  ip  Vreiieri  Tealftpeaie  iM  omeBdmm  etse  per<r. 
keum  %  <4tfO  lep»pore  aondiMi  laoi»  pUlosophMi 
Ifiociiiiefi  ildiliMii  Ikienc.  Proplerea  immiue  Paaiof 
^tfaw  im  Aiiis  <wrtts  lageaB  inlroduxit ,  sed  SisdeNi 
iiiis  y«rbia  «sna  os(,  ^wIhis  itte,  if«  a  prineipif 
ipwi»  ftfie  laift»  inreasiy  «li  luiiiiisifaiiiaiectts  nsiin* 
ilMeiMii'  iis«  <^  Aon  iilM  4riiaarvassattt.  Uiad  eai«i, 
^  0mimk iftiwiwat  #iiiu, mka Uimm; m  mUt^  poiam  iia 
Ufi,  0011  PMili  pri^iMi  eai  dieiiHB,  $ed  Satoaaoma 
IPr^v,  UM.n^  PMp&araa  verJJMi  peaaii,  ui  audkett 
persuftdanH,.f«rpissiiOum  esseveierem  legem«  «I 
^uaun  ftiM^qiH  frequeiiiar  adimpleTiirunt,  qius  iiusto  «d 
lAfMfn  ^¥^  esi  piiiiosopbiaai,  gravem  H  molesMs 
j^ri,  Bl  quis  illam  es  aniiMiiis  adimplefit,  dlsai 
Irfi^uis  ?  Muili  saoe  alu,  sed  David  praeseriiM  maipraqs 
Hi  modum*  Non  enim  eii>ayit  iaimicuni,  neque  fmum 
^ii#i  immm,  eed  ei,^sw  peridiiaftHeu)  «ttpiiia  a 
iporl^  liiMir^vji,  ai  ouin  po»mi  ipHim  oeetdare,  aemel 
pi  Ms  et  S99pi«s  pepaMil.  Ae  ftail  quidem  aie  a«i* 
Adere^  ci  .«yersai»aiiir  pest  taMpiera  iMMioia,  poai 
lAop«eo  pratciara»  et  partam  adversus  Goliaili  popuio 
saluiem,  ui  na  Aomlfiis  quidem  ipsiua  aheidtOBem  ieH 
auBiiAeret,  scd  ipsum  a  patre  dasic^nBi.  Gum  entm 
soleroDiias  adveoisset,  quoniamcum  doiaa  iexuiaaat 
«liquos.ei  graves  ioiddifts  in  eum  atnisiasei,  ilkim 
jreoiscieiMin  videhai,  Ubi  ui,  ioq«ii,  (Uiu$ime(i  B^ 
SO.  il7)?ili«m  i^idew  a  peire  deaignftliait  siiiMii 
quidem  non  sustinpns  ejiis  nominis  pna  «die  fiimio 
imtmim^  eiinui  vero  eaistiinsiis  ij^ohilitftle  patris 
9mfk  juaii  «lariiai««^  «bieNrsrl,  qu»  «pi«i«  mi«r« 
piaiie  Aiii  el  i«  Wa  f  pr^soriig)  «uni  «iUl  |ioc  deliarel 
iMiaei»  Da¥idi«  ^qiauiMfiaaiiqiiod  paivMiii  arioaeB  «biiei 
pofisel.  Rsr«itt  e«i«B  «  se  feslftrwn  raiiBf^em  re(U«re 
debei  unMS<|ui6qufi,aU|ueex  iliia  ^el  laudei« « yel  yir 
^uperium  meretur,  Jaai  vero  eum  nuiiuoi  seelus  {k^* 
^  olijiceBa»  geaeris  ig«obiiitsiem  io  roetiium  yFH^r 
itilii :  et  iiae  raiiuue  speravit  se  posse  ^daritaiem  «iua 
^iieurare,  ipMd  ^iltmm  fuii  demcBiiai.  I2u«d  einii« 
«ri^ieu  est  ei  viiiims  ei  iiHmiUlHis  c>ri4NB  esse  par«Br 
iibiis?  Ai  ijie  ta«iam  pluip6«piiiam  non  callal^al. 
&Mii  igiiur  eum  toase  lilium  vocabai;  ^yid  aui#fp 
xmsk  illutt  inuis  i«  speiimoa  ilDmieBiefn  oiendisaei^ 
AOB  euni  fiiium  £is,  sed  digMiiaiis  nomine  vocavii.. 
Non  emm  injieumi  mmium  mtam^  inquii,  in  tkrimmti 
Shmm  (I.  IU9.  d6.  il).  Bic  ai»  ira  rouBdus  erat  et  at> 
iiMuriaruin  omni  meniona  t  christura  Oomini  voeat 
«urn*  a  quo  toi  afieeiiis  eiai  iojuriis,  qui  sanguinao) 
«jus  siiiebai,  ei  posi  innumera  benedcia  mylioiiee 
illum  aggrassua  «si  iuieriiB«i*e.  Non  enim  spoctatei, 
qiiid  iii«  pftti  eoBMierBisset ;  aed  speeiabai*  i}uid 
ipsum  faeere  yd  dicere  eonvenirei»  qui  aupremus 
.liines  «si  piiilnMpfciai.  OuBdnam  iiiud  t«Bdem?l4fi^ 
i» 


Mficmftp.  coNGfrAimNOP.  m 

eaiBpede  vel  iripifel  p«if|is.  «i  «Bfusliia  ioei,  f^mmiF- 
IjBimum  iBopia»  «i  ««bmI  Beeraftiists,  «oa  «|[igJB  «b 
iiiapaM»a  nee  auppiieiHBil  NBfMqinm»  inq«iL  Nou 
«Biin  tfM  m  pBfi  oMMBiur  «ine  «««siihMa^  aed 
.quid  fecisse  me  decuerat.  Non  respiciebat  cxdls  Isd- 
UiBlem,  eed  «BBynleniiaaibl  pyiaaapliue  «aMMilBfem 
«lapicitiKii.  Taaaami  wd  ^iWMl  4«»  «M^  «ter:Mi 
B«B  id«B«ttm«ffBiadiiiim«dMdaM«npeileMlMas? 
Qu«d  4fineliis  «ei  laaiiliii  a«aliBiBria«a^  &M«4ftum 
luettimifiim,  Ms  «d  ea  «xs«qB«Bda  paaflHdiiis  «dyo* 
iBBe,  qufli  iaeiiilplis  ptona  aMit,  «t  ppaapeia  flp«s 
aMCoaMus  effieii,  uA  «d  mm  ifr«diw  flM|irl  BBpidi* 
lil«  fxtndrf|fiaM«s<  qiied  «i  «1  illo  iMa  «Bflidii;  .  . 
0»r  M/«  ptpermk  Aiaid-  iMifia  ^vmm  ^afMMi.- 
Wumquid  t«m  «fteneiM  duB  «««aul«l>^«i  iAmlBliai? 
BMBqiiid  prsBtQiiiBimM  if  nmi  n««i«iBa  7  M  niUi  ad 
esdmn  ilUiai  impulii;  mm  ipM  «fsdis  laal^Us  avoca- 
vfi :  wnniftbal  «idm  jlli  m  mm^ymf^  ideiiaco  jPeum 
iliiiH  iradidisM «  «I  «|si«Ba«l  liK  phihi^opiii»  «uaie- 
iMM  «t  QBCMiBiiem  wsbBrei»  Ap  m#  #«idM»  Wum 
fisMKnae  BiimaMBl*  quod  «HUiws  «k  pra^iieritis  malis 
Mfiordaiua  sli  s  ago  vero  pi«>pi«r  alted  a^uiio  Bwius 
ipaiuB  «ItfiujBSoo.  Qmi  iti(Wi«i«si7  Oupd  neeluitt' 

rOrUm  ^AIlidMB     m^Mmm    Aum    aA     uymi^iink     nA|*Ai|iijil|| 

iBVP^ii»  Quippe  #ii  pr44#  npiwpai^um  aeuipie» 
ipsius  BMuiiius  «lap&uui,  iwsus  illi  ^tructurum  im'- 
diaa  ( s«d  niftkiii  ady«r«ariuui  iiberum  dim^Urc  ac 
P«iiOttlum  sui)ire«  ^oam*  iU  Sftiuiif  sqjp  scciuriia|i 
jMusBkHret*  lieaiaBi  ««cftna.  QbU«»m  inatpM  iilo  g«r 
Ji«r«s«que  «MtfMP  ooulerri  poasii»  i|i«,  ««m  ocuIaop 
«Ifodi  lea  pr^  «sula  iuiiftBi,  ei  d«B4sm  pMdeuie»  9^ 
liar  ««fi  rofiorri  {Omi,  49. 9i),  «««  bmmIo  id  «on  (sr 
«it,  aed  et  «Mltp  Maiurem  pliil««opliiam  pm  a«  tuJii? 
fiuamquam  siium  SaiUem  AftMieet,  «ie^uoque  iUi 
4duios«phi»  iai^  ilisBM  maBiiasst»  ii«o  fModo  quad 
4iUuft  esftot»  4*.um  tm  ip««  prior  ppreusfties^t^  vcruui 
eiiain  %if^  (bmm  JiM«  Omlum  yaro  acnU,  lougp 
myori  inodec^i^  vMijas^  JSon  ewm  pre  iu»a  ca^de 
imam  Fc^epdi^iet»  ^d  ^  muliis  iuojr|ibus,  f^\^  iUc 
iotuJereCf  dHoi  41010  s«nvcJ,  iiop  i^s,  sed  mull.oiit':^ 
jpsum  occidere  t/9fi»Ul^J^^f  nm^^  iUaJiiirus  inoric.m 
Aiisset ;  iioo  v^fi  «ou  idjUjncoiai>tuju,  $c;d.  eii^H'  4"o<i 
jnetu  fuiuri  ;^tns  arf  jidtiotie;»  pro||[rj^dere(ur,  boc 
^oque  pr^^  jca^  qu»4ieta  ^u«i«  ii4i^m  iUi  io- 
Jerauiia!  «pr^uaui  «acquijpjlr  Qili  euAtO  pr^p^f^rf^  quaB 
«c^iderau^  if^  4mo  iraMu»  ^siei  9^  pceaas  exegissei. 
|o|er«ntijB  iawdem  co«fi«qui  luiAteposset :  ^ni  vero 
4P«  pr$terttatlPUlA»«S4Pegr^yi9  prse^rqijiiens  mejji 
iBMfii««niium  iierieuioosm  «alpij  auac  pr«9picerc, 
«Aq^  idcircQ  «d  i|jliio«^m  ^to^^  l^ereiur^  Bemo 
possei  «iode&lijic  «orona  privaii^ 

7.  Yerumtainen  Dayid  ne  boc  quidem  feeii»  sed 
#ov«|B  qooddaiQ  .ei  in^UiumpbiIosopbi£ge«ua,id- 
ipyf  ait,  et  neque  meiBoria  pmieriloriun,  ne<^  in- 
lurorum  metui,  B«qB«  d«cis  «xercitus  iC<^ialio,  aec 
solitudo  loei,  non  Ai«ilil«Sf»iilis»  uou  aliud  quidquatn 
ad  bomicidium  iji««|  'm^^i  ^  iwquap^  jiifeui  dc 
j#  tiftAe  m^4  mf^  ff^HSm  J^eneaeia  tulissei  ac- 

mu^  w  imm  imm»  it  ^  fuerat  afleci.ui  it^- 


m 


m  4LLU9,  Sf  fCSDilflCfltT  miMIGUS,  ETC. 


m 


rlls,  pepcrcit.  Qafttimam  ighnr  TeWam  metebtmnf 
nos,  qui  praeterltonmi  tfdiclortim  hiemores  «umns  ct 
eos  alciscimur,  qiil  «os  tesertnt,  cttm  Iniioceiis  11!* 
tol  niala  passns,  quiqueptara  et  ifraTiora  sibi,  si  bo^ 
sieni  servarei,  exspectnbnt  eventara,  slc  pepereisse 
videaitir^  nt  pericrfnm  ipse  suWre  malucilt,  alqne  Irt 
meia  ac  trethore  vivei^,  quam  eum  quem  sitii  fnna- 
meras  moliluram  Insidlas  sc1e1)af ,  jure  of cideret    . 

Bffvftfts  patietttiam  exaggerat.  —  EJtis  ItaqaefWto- 
sopliiam  ex  bis  cernerc  Iicet,  quod  noh  modo  lania 
imniinenle  necessilate  non   inler^inerlt,  sed  neque 
maledlcum  in  eum  verbuni  iftluni  prolulerlt,  Hcet  IS 
quem  i.Tsnrus  fuisset,  mjnin\e  nudiisscl.  Atfjur  uos 
eliarn  amicos  Sicpenuinero  abse;iles  convicils  incessl- 
inus ;  at  illc  ne  inimicnin  guidem,  a  ^iio  tot  fMcmt 
aflectus  injuriis.  Ac  philosopfiiam  quidem  ex  bjs  lice^ 
cognoscexe  :  b^^nij^nitalein  aulem  ac  reliqaam  sqTIi- 
ciludinem  e%  iis,  quj»  postea  jir^BStilil.  Quod  eiiioi 
fimbriam  vesfis  absclderit,  quod  aqua  scyphom  sub- 
iraxerit,  (juod  loiigc  sccedens  et  slans  clamarit  (  1. 
neg.t^.  5.  et  t6. 115.  sqq.),  aique  a  se  servato  inco- 
l.nmi  Iisec  significaril,  non  ad  ostenlationem  el  mV- 
lionem  id  fecit,  venim  ut  opcribus  ipsis  ei  persua- 
deret,  «o  Immetito  ac  slne  Causa  itmquaiD  bostem 
Uli  Aiisse  suspeciuiii,  et  hac  ratione  studnit  iJittin  ad 
amicitiam  proypcnrc.  Veniro.la^encumne  sic  qnidem 
jlliiin  fleciere  poiiiisset,  atr^ue  emeiiio  posset  toliere, 
rursus  palria  carere  nialuil,  et  percjgre  vivcre,  atque 
}n  inalis  quolidie  versari,  dun)  necessarium  sibi  vi- 
ctu.m  compararet,  quam  domi  manendo  insidlaiorem 
suum  lapdere.Qnid  jllius  anima  lenius  repcriri  poBsjt? 
>ferilo  sane  dicebai,  Memento,  Dutmne,  David,  et  om- 
nis  maniuetudinis  ejus  {Psai  151.  4).  Hnnc  imitemur 
nos  quoqye,  ac  neqiie  dicamus,  neque  faciamus  inl- 
\nicis  (juidquam  mali,  sed  el  pro  yjrihiis  de  Illis  beue 
niereamur  :  si^iuidem  de  m)bls  ipsis  polius,  quam  de 
]His  Ijciie  merebimur.  Si  enim,  inquit,  dimiseritis  ini- 
micis  veslris,  dimisteinr  vobis  (Matlh.  6.  14) :  dimilljj 
servilia  poccala,  ui  veniam  ^ierilem  oblineas  peccar 
lorum  :  qnod  si  magnam  inluierit  injuriam,  qnnnto 
inajora  diuiiseris,  lanlo  majorem  veniam  oblinebis, 
Propterea  namque  dijcere  edoaisumus,  Pimitte  nobis, 
ticut  nosdimittimu9  {Ibid  t.  12) ,  ut  discainus  reinis- 
sionis  inodimi  iiiilium  a  nobis  accipcre.  Itaque,  quanio 
graviora  inala  jiitglerit  Iniinicns,   tanto   majoribiis 
afficil  beiieficiis.  Propcremns  igitur,  et  cum  iis  qui 
nos  laiserinl,  reconciliari  fesliuemns,  sive  )nre,  sive 
injuria  sint  irali.  Si  enim  bic  fueris  reconcilialus , 
^Mic  a  judicio  liberaberis :  sin  aulem  Interim^  dum 
'.nimiciiiic  perseveraiit,  iiiors  Iniervenien?  odium  e 


medlo  toHat,  Ifflc  delneein  ]adfclam  constHaatar 
fieeesae  cst.  fHlgftur  lidmines  moltiqui  hiter  seeon- 
troversantnf,  sl  quidem  exira  forpm  amise  litem 
inter  se  componant,  damjio,  metu,  perlcalisqae 
mtihfs  se  nberant,  dum  ex  anlml  aententla  liiis  eis 
lermlnatio  saccedit :  quod  si  Jadici  negotlom  suunr 
permlitant,  nihlt  allad  indc  praeter  pecanl»  Jacturam 
ei  poenam  pcrsaepc,  atqu^  Immortallum  Inimicltia- 
ram  contindatf otiem  reportabant  r  Ita  hic  quoque ,  sl 
dum  in  hac  vita  versamur,  liles  componamus,  omnl 
1108  supptlcio  liberablmus  :  sln  autem  iii  odfo  perse- 
verantes,  ad  trcmendom  illud  judlclum  abeamos,  illias 
]o((ic|s  calcolo  dgimiati,  cztremo  plane  suppllcio  plecte- 
Qiur,ctutriqttepcenas  inevitablles  sastlneblmus,  mms 
quideii)  injusle  iralus,  propierea  quod  Injusie,  aftcr 
^utemjustc  Sratus,  quodJustememoriaminJuriaBcon- 
servarit.  Licei  enin)  injaste  qui^plain  mali  passt  fUerl- 
mus,  veniam  dari  par  est  iis,  a  quibus  injuria  Ixsifpcri- 
in^s.  Ac  vide  quo  pacto  eos,  qul  praeier  Jus  fasquc 
molesliam  iniulerunl,  impellat  et  urgeat  ad  reconcl- 
liationcm  cuui  iHls  quod  Iseserliit.  Si  offerai  mufiMs 
fum  od  altart,   el  ibi  reeordatus  fueris,  quia  frater 
tuu^  habet  aliquid  adversum  te :  vade,  fnius  reconcilittre 
fratrifue{9faifh.  5.  K.f4).Mmi  di5Lll,  CoNife,  sacri- 
lidiijii  nflbr,  scd,  Reeonciliare,  ac  deinde  ofiier.  Sine 
ibi  jaceat,  lyiqMit,  ut  objationis  necessitas  eiiam  invi- 
tum  reconciiiari  c<?gat  eum ,  qui  joste  ftierll  Iratus. 
Ylde  quo  pacto  rursus  horletur  ttt  ad  cum  qul  iioa 
o(rendil,veiiiaoius,  diccns:  DimHtite  deMtoribus  vestris, 
ut  et  Fater  veeter  dhnUtat  deticta  vestra  {Mare.  11, 
25).  Non  enlm  exiguam  inercedem  proposntt,  sed  eam 
etiaiQ  quae  boyi  operls  magnitudlnem  longc  excedc- 
rcl.  Hac  ijiiur  omnia  nobis  ob  ociilos  ponentes,  ac 
rcmuneralionem  hac  de  causa  nobis  propositam  mente 
versantcs,  quamque  non  inagni  sit  faboris  aut  studli 
peccata  delere,  bis  a  quibus  iasi  fulmus,  veniam  de- 
mus.  jjuod  enjm  alii  Jejunio,  planctlbus,  precibus, 
sacco,  cinere,  ac  millies  repetita  confefesione  vix  per- 
acimit,  ut  nimirum  sua  peccala  deleant,  hoc  noMs 
sii^  sacco  et  clnere  ac  jejunio  facile  llcel  praestare, 
si  modo  ex  animo  iram  deleamus,  eisque  qui  nos  Iff- 
juria  laescrini,  sincere  dimittamus.  Heus  autem  pacts 
et  cariiaiis  omnem  furorem^  et  acerbitalem.  et  fram 
ex  anima  nosjfa  ejlermiiians  nobislargiatur,  ul  juxla 
membrorum  ordiueui  inler  iios  nexuque  firmitcr  co- 
pulali;  unanimiter,  uno  ore  unaque  aiiima,  perpetuo 
graiiarum  actionis  hyinnos  ipsi  dcbltos  offcramus, 
fuoniam  ipsi  |j[Ioria  et  Imperium,  in  saicula  sseculo- 
rum.  Amen. 


mmi 


momTun 

AP  PUAS  E0JJIUA9  JW  II-LUP, 
SALUTATE  PMMCiLLAM  Bf  AQViLAM: 


possumus,  unde  quo  habitae  tempore  fuerint  cxpi- 


^cemur;hoc  unum  ^t  probabili  conjectnr^  fulti  dici- 
mus,  nimirum  verisimlle  esse  illas  AntiochiaB  habilas 


187  S.  JOANNIS  GllAySOSTOMl 

fuUse.  Eleiiim  illum  in  sacerdouli  adhuc  ordiiie  fuisse 
argui  Yidciur  ex  iis  quie  de  sacerdolibus  isUos.  io 
qua  degebat,  urbis  aliquoi  iii  locis  ait ;  maxime  Tero 
in  secunda  humilia,  num.  5,  ubi  auditores  carpens, 
quod  (|uidam  eorum  in  sllcerdoies  probra  ei  convicia 
jacerent ;  alii  vero  haec  audientes  maledicos  illus  non 
conipescereiit,  talia  fatur  :  Quid  illi$  fuerU  beaiius^ 
quid  autem  nobis  miseriui?  Quandoquidem  illi  sangui- 
uem  et  animam  pro  prtfceptoribus  profundebant^  nos 
autcm  neque  verbum  pro  communibus  patribus  endltere 
audemus,  sed  cum  audiamus  eis  maledici  et  conticiis 
eos  dehonestari  et  a  suis  et  ab  alienis,  maledicos  neque 
campescimus,  neque  reprehendimus^  neque  prohibemus, 
Haec  certe  non  videntur  esse  dicta  Gbrysoslomi  jam 
episcopi  Gonstantinopoliiani :  neque  cnim  ille  jaui  epi- 
scopus  sacerdotes  illos  qui  conviciis  impatebantur, 
commnnes  palres  appellasset ;  veri  autem  similius  est 
eum«  com  seniores  Ecclesiae  Antiochenae  sacerdoles 
probris  oneratos  cerneret,  eosdem  patrum  loco  ba- 
buisse,  sicque  appellasse.  In  bisce  porro  duabus  ho- 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  188 

miliis  id  demonstrare  uitiiur  Ghrysoslomus,  quod  et 
aiibi  frequenier ,  nimirum  inscripUones»  nomiua  pro- 
pria,  salutationes ,  aliasque  quantumvis  minimas 
Scripiurae  sacrae  paniculas,  nou  suiiervacaBeas»  scd 
diiigenter  excutiendas  esse :  cum  vero  iuscripliones 
et  nomiiia  conimemorat  initio  secundae  dicens,  Sum 
dididstis  et  inscriptiones,  et  nomfna,  et  simpUces  m/ic- 
tationes  diHgenter  in  Scripluris  exculienda;  cum,  lii-- 
quam»  iuscriptioues,  el  noiniiia,  id  est,  nomiiia  pro- 
pria  commeinorai»  subindicare  prorsus  videtur  quaiuor 
Houiilias,  quas  de  inscripiione  Acluum  deque  aliis 
Scripiurae  sacrae  inscripiiouibus,  necnoii  quatuor  alias 
quas  de  nominibus,  ac  de  nominuiii  niuiaiione  An- 
tiochias  habuerat.  Unde  etiaiii  eniiiur  hasce  duas  lio- 
milias  Antiochiae  babilas  fuisse  :  iiam,  ul  iiquet, 
eumdem  ilie  populum,  qni  memoratas  audierat  homi- 
liat,  alloquitor. 

Prioris  homiliae  interpretatio  Latina  est  Frontonis 
Ducaei ;  posterioris  vero  Sigismundi  Gelenii,  quaro 
muitis  in  locis  castigavimus. 


IN  ILLUD, 

8ALUTATB  PEISGILLAM  BT  AQDILAM   (  Rom.   16.   3  ),  BT  QVM  SBQUUNTUR ,  SBRllO  I. 


i.  InScriptura  nihilsuperfluum.  Unde  hwreses  natce 
sunl.  —  Muitos  arbilror  ex  vobis  inirari  Icctionis 
aposiolics  locum  istum,  vel  potius  roinus  necessa- 
riam  ac  sopervacaneam  ducere  pariem  istam  epistolse, 
quod  salutationes  tanium  frequenles  habeat  ac  sibi 
invicem  succedentes.  Uiiain  ob  causam  et  jpse  ho- 
dieriio  die  cursum  orationis  alio  flectens,  ab  illo 
digressus  argumento  ad  hoc  diveriere  sum  paratus» 
ttt  in  sacris  Scripturis  nihil  supervacaneum  esse  in- 
telligatis  et  non  necessarium,  sive  ununi  ioia  sit, 
sive  apex  unus,  imo  etiam  simplex  salutalio  inagnum 
nobis  pelagus  aperit  senientlariiml  Quid  dico,  siin- 
pLtx  salutatio?  Saepe  vel  iiterae  unius  accessio  inte- 
grum  agmen  senteniiarum  invexit.  Atque  hoc  in 
oomine  Abrahae  videre  licet.  An  non  enim  absurdum 
est  eum  quidem,  qui  epistolam  acceperit  ab  amicoy 
noncorpus  tantom  epistolae  legere,  sed  etiam  in  flne 
positam  salutationem,  atque  indc  maximc  scripioris 
affectum  conjlcere »  cum  vero  scribat  Paulus,  vel  po- 
tiusnon  Paulus,  sed  Spiritus  gratia  diclet  epislolam 
ad  inlegram  civitalem  ac  tanium  populuin,  et  per 
illos  orbi  terrarum  universo,  sopervacaneum  aliquid 
eorum,  quae  in  ea  sunt,  arbitrarl  caque  perfunctorie 
percunrere,  neque  cogitare  hanc  ob  caosam  omnia 
susque  deqiie  verti  ?  Hoc  enim  est,  hoc  plnne,  quod 
nidgnam  negligeniiam  nobis  ac  torporem  ingenerat, 
quod  non  oinnes  Scriptiiras  legnmus,  sed  ea  quae 
censemus  dilucidiora  scligamns,  cxterorum  nullam 
rationem  habeamus.  Hoc  eiiam  hxreses  iniroduxit, 
qnod  toium  corpus  nolimus  perlegere,  quodquc  su- 
perfluum  aliquid  esse  minusque  necessarium  arbi- 
treinur.  Propierea  nos  tn  alia  quidem  omnia  siudiain 
omoe  confertmus ,  non  in  superflua  tantuin,  sed  et 


in  ea  quac  iiiutilia  sunt  et  noxia  :  Scripturanini  aulem 

periiia  negligiiurac  despicitur.  Atque  illi  quidemqui 

ceriaminis  equorum  spectaciila  ad  stiiporciii  usque 

mirantur,  etnomen,  etgregcm,  ctgenus,et  patriam,  et 

educaiionein  equorum  dillgentissime  possotit  referre, 

atque  annos  vit^^e,  cursusquc  vehemeniiam,  ct  quis 

cum  quo  si  fuerit  copulatus,  victoriam  repoitabii,  et 

quis  equus  cx  his  vel  illis  einissus  carceribus,  ei  a 

quo  si  agilatore  regalur,  viiia^l  in  cursu,  et  adversa- 

riuin  antecedet.  Hli  etiain  qui  saltaiionibus  vacant, 

nibiio  minoreni  quam  isii,  sed  et  mayorem  crga  illos 

qui  in  thealris  indccore  se  geruni,  insaniani  prx  se 

feruni,  mimos  dlco  ei  sallairiculas,  dum  ot  genus 

ipsarum  ct  patriam  et  educniionem  et  alia  cuncla 

commemoraiit :  nos  autem  si  interrogemur,  qoot  et 

qiiac  Pauli  siiit  epislolae,  iie  nuinerum  quidem  scimus 

cxprimere.  Quod  si  sint  noiinulli  qui  iiumerum  nove- 

rint,  qiiaciiani  tanien  iirbes  epistolas  acceperint,    si 

interrogeiitur,  quid  sit  respondendum  ignorant.  At- 

que  honio  quidem  euiiuchus  et  barbarus  iiinumeris 

curis    negotiisque  distraclus  innumeris,   ita   libris 

allixiis  crat,   ut  ne  itineris  qnidem  tempore  inter- 

quicsccret,  sed  in  curru   sedens  diligcntem  lectioni 

Scripluru)   operam  daret  {Act,  8.  27.  seqq.)  :  nos 

autcm  qui  ne  minima  quidem  parte  illius  occupatio- 

num  urgemur,  vel  ipsis  nominibus  epistobruni  terre* 

mur,  idque  cum  siiigulis  diebus  dominicis  huc  cou- 

veniamus,  et  sacris  lectionibns  audiendis  vacemus, 

Yeruin  cnlm  vero  nc  in  solam  reprehensionem  ser-  ^ 

monem  impendamus,  age  salutaiionem  ipsam,  quac 

supervacanea  videtur  essc  atque  impnriima,  in  roe- 

diuin  adducamus.  Si  enim  explicctnr,   et   utilitas 

ostendatur,  quam  parit  lis,  qui  diligenter  attenderias,   1 


IN  ILLUD,  SALUTATE  PRISGILLAM  GT  AQUILAU.  I. 


ig9 

tuin  niajus  eorum  crimen  apparebit  et  culpa ,  qul 
lantos  coniemnunl  tliesauros,  et  spirituales  e  manilNis 
opes  nbjiciiiiU.  Quainam  igitur  est  salutaiio?  Sa/ulale, 
inquit,  PritcHlam  et  AffuHam  adjutores  meos  in  Donnno 
(liom.  16.  5).  Nonne  videtur  nuda  quiedam  esse 
salutatio ,  neque  quidquam  maf||taum  aut  eximtam 
nobis  indicare?  Age  igitiir  in  eam  solam  totam  hanc 
sermocinatioiiem  impendamus :  iino  vero  ne  bodie 
quidem  poterimus  vobis  involutas  exiguis  istis  voci- 
bus  cxplicare  senientias,  sed  in  altemm  diein  reser- 
vare  vobis  necesee  est  contemplationum  copiam,  qu» 
ex  bujus  exiguae  salutationis  consideralione  nascen- 
lur.  Nequeenim  totain  illam  enarrare  staiui,  sed  par- 
tem  ejiis  et  initium  atque  exordium  tantum  :  SaliUaie 
PrihciUam  el  Aquilam, 

2.  Qmin  hacsakiuaioneiuuteonnderanda,  Oj^fieetet 
pauperesiahttat  Pau/iM.— Primo  qufdem  Pauli  virtutem 
admiremuroportetf  quod  cum  iili  totius  orbis  lerrarum 
e8setcuracommls8a»eiterram,mare,cunetasquectvita* 
tesquae  subcaelosunt,elbarban)set  Gnecos,  et  lot  po- 
pulos  secum  circumferret,  adeo  de  viro  uno  dequeuna 
muiiere  soUicitus  esset ;  secundo  hoc  item  miran- 
dum,  quam  vigilanti  ac  sollicilo  essel  aniroo  praRditus, 
qui  non  omniam  simul  tantnro,  sed  et  privattm  sin- 
gulorum  ex  probis  et  eximiis  recordaretur.  Jam  enim 
prxsules  Ecclesiarum  id  agere  nlhil  sane  mimm, 
cum  et  tumultus  ilii  sedati  sint,  et  unlus  civiiatis 
lantum  curam  susceperint :  tum  vero  noii  periculo- 
rum  tantum  magnitudo,  sed  et  Itineris  intercapedo, 
et  multitudo  curaram,  et  contlnui  fluctus,  quodqtte 
non  semper  apud  omnes  assidue  moraretur,  atque 
alia  plura  poterant  etiam  valde  caros  e  memoria 
excutere.  Verurotamen  hos  non  excusserant.  Quo 
landem  pacto  non  excossi  suntf  Ob  Pauli  magnahi- 
nailatem  ac  fervidam  sinceramque  ipsius  caritatem. 
Sic  enim  menti  ejus  inhaerebant,  ut  et  in  literis  crc- 
bram  eomm  fecerit  mentioncm.  Sed  videamiis  qiii- 
nam  illi  qualesque  tandem  esseiit,  qui  Pauliim  adeo 
sibi  manciparant,  et  ad  amorem  suum  pellexerant. 
Nnm  fortasse  consules  aliqui  vel  magistri  miliium 
•enint  et  prxfecti,  vel  in  aliqtia  illustri  digniiate  con- 
stituti,  vel  opibus  circumfluentcs,  quiqtie  civitalem 
regerent7Niliil  tale  potest  afferri,  sed  planccontra- 
ritiin,  pauperes  et  egeni,  quique  opere  manuum 
victum  quaererent.  Erant  enim,  inquit,  scenofactoriae 
artis(Aci.  18.  3):neque  Paulum  pudebai,  neque 
angustissimae  civitatl  populoque  magniflce  de  se  sen- 
tienti  probro  esse  ducebai,  si  opifices  illos  salutari 
juberel,  neque  ignominiam  illis  conflari  ex  sua  in 
illos  aroicitia  putabat :  sic  oranes  tum  temporis  eru- 
dierat ,  ut  de  se  modeste  moderateque  sentirent. 
Aiqui  nos  ssepe  si  propinquos  paulo  tenuioris  fortunae 
habeamus ,  ab  illoram  familiaritate  abhorremus , 
nobisque  probro  ducimus,  si  quando  illorum  pro- 
pinqui  deprehendamur ;  Paulus  vero  non  ita,  sed  ea 
re  quoque  gloriatur,  nec  hominibus  tantum  illius 
aelatis,  sed  etiam  omnibus  posterls  airavit  ut  inno* 
tesceret,  inter  ipsius  amicos  illos  tabernaculoram 
opiflees  primos  fuisse.  Neque  mihi  quisquam  dicat. 


19« 


Quid  ver«  magntim  mlramve,  si  ipsma,  qui  eamdem 
artem  factiiaret,  ejusdem  oplficii  consortium  non  pu- 
deret?^Qaid  ais?  Hoc  enim  ipsiim  plurimi  faciendum 
est  et  admiratione  dignum.  Non  enim  eos  qui  clari- 
tatem  possunt  commemorare  majoram  aeque  pudel 
inferioram,  atque  itlos  qni  in  cadem  olim  vulgi  faece 
jacuerint,  et  ad  fllusirem  ac  nobllem  subito  fuerint 
digniutem  evecli.  Porro  nihil  fuisse  illustrius  Paulo 
vel  nobllius,  sed  ipsts  eum  regibus  fuisse  clariorem, 
cuivis,  sat  scio,  manifestum  est.  Nam  qui  daemoni- 
bus  imperabat,  qui  mortuos  suscitabat,  qui  solo  jussu 
excaecare  poterat  et  caecos  sanare,  cujus  vestes  mor« 
boram  genus  omne  depelldbant,  haud  dubium,  quin 
non  jam  horoo*  sed  angelus  de  caelo  delapsus  cense- 
retur. 

Nobtliia$  unde  nascalur.  Non  est  viluperandum  ma* 
trimonium,  —  Veramtamen  licet  in  exisiimatione 
tanta  esset,  et  iibique  admirationi,  et  in  quascumque 
se  oras  conferret,  omnes  ad  se  converterct,  taberna* 
culoram  opificem  non  erubescebat,  nec  honorem 
eoram  imminui  censebat,  qui  in  dignitalibiis  (antls 
erant  ac  magistraiibus  constituti.  Verisimlle  nam- 
qneestmultosin  Ecclesia  (hisse  Romanoram  illustrea, 
quos  cogebat  pauperes  lllos  salutarc.  Noverat  quippe, 
noverat  probe  non  opum  splendorem,  ncque  pecu- 
niarnm  affluentiam,  sed  morum  modestiam  parere 
nobillUlem  solcre  :  itaque  illi  qul  hac  privati  siint, 
sed  majoram  claritate  superbiunt,  nomine  potius 
nobilitatls  nndo,  non  re  ipsa  glorlantur  :  imo  ipsum 
nomen  plerumqile  siiblrahitur,  si  quis  ad  aniiquiores 
nobiltum  istorum  majores  ascenderil.  Nam  eum  quf 
elaras  el  lllnstris  est,  ac  nobilem  commemorare  pa- 
trem  et  avum  potest ,  si  accuraiius  examiues,  vilem 
quenipiam  et  obscurum  proavum  habuisse  persa^pe 
comperies :  quemadmodum  el  eoram  qiii  tenues  esse 
videntur,  si  loium  genus  paulaiim  sursum  versns 
ascendendo  pervestigemus ,  prajfeclos  oi  luagistros 
militum  saepe  habuisse  majores  inveniemiis,  qui  taii- 
dem  in  equisones  et  subulcos  conversi  fuerint.  Quae 
oum  explorata  Pnulo  esscnt  omnia,  non  magnain  ho- 
ram  rationem  habebat,  sed  animae  iiobilitatemquic- 
rebal,  ac  caeteros,  ut  hnnc  plurimi  facerent,  instruc* 
bat.  Hinc  igitur  non  mediocrcm  interim  fructuni 
percipiinus,  ut  vilioris  fortunae  hoininum  nos  roi- 
nime  pudcat,  ut  animae  virtutcm  disquiramtis,  ut 
exteraa  omnia  quibus  ditamur  superfiua  et  inuiilia 
censeamus. 

3.  Aliud  qiioque  lucrum  possumus  lioc  nihilomi- 
nos  lilnc  decerpere,  quod  si  rite  peractum  a  nobis 
fuerit,  vitain  maxime  nostram  tuetur.  Quodnam  illud 
tandem  est?  Ut  ne  conjugium  viluperemus,  ueque 
nobis  obstaculum  et  impedimentuin  esse  arbitremur 
iii  via,  quac  ad  virtutem  deducit,  uxorem  habere » 
filios  educare,  doinui  prxesse,  artem  factitare.  Ecce 
hic  quoqiie  vir  erat  et  miilier,  et  ofllcinis^praeeranty 
et  artem  factilabant,  et  perfeciiorem  multo  probita- 
tem  morum  exhibebani,  quani  qui  io  monasteriis 
degunt.  Unde  id  coiistai?  Ex  iis  verbis  quibus  eos 
Paulus  alloquitur,  vel  potius  non  ex  iis  quibua  eos 


^  s.  jOAiwis  cBRYwsf owr  AtLottEP.  comfkmm». 


iti 


^  MleqMit»,  Md  eiimi  ex  iis,  qaHki»  ws  poMi 
teMiinaiiti»«i»Mi6iidavtt.  Gan»  eiitin  <lisi68ei :  ^utu^ 
Ia44  PviuUltm  m  A^mkm,  iiknrni»  etiam  ^uii^usm 
adjacit.  Quai»  Teralandehi  9  Nos  diiil  divitee  et  ill»' 
stres et iioMes ;  sed  qvid?  Adjttiwwwtemin  ^omi^* 
Nibii  amem  eMBi  boe  coitferri  pe«esi»  lynod  ad  virMN 
lis  eonmeMlatioiieni  aHinet » Nee  MttiMn  ex  heo»  sed 
ei  es  eo  quo^  a^  ipso»  BMMeria  mb  mm  d' 
diioa  et  1188  diea^  sed  diioa  aimoi  intfgros^  tWliitear 
iUonun  spectare  po66uaioa«  Na»  qyenadmedmnr 
saecuiares  magialraKi»  apud  rHes  el  abjeeHn  kminm 
IK>u  dignamur  divertefo^  aed  ma^niliew  iilesSrioiB 
fBorumdam  viron«n  donie»  ^asBrMH,  ne  dignitaiiv 
Kus  magoiUido  eorum  a  imibua  eMipiunltir  viliiaio 
Ixdatur  :  ila  quoque  raciebant  apostoli ;  non  ap«d> 
obyios  q^osyis  liospiubantur^  sed  ut  i&li  majaii€6n« 
|iam  xdium»  slc  anim«  virtutem  i«4F  rcquirebaiit,  eir 
diligeuier  qu^sitis  sibi  fiuniliarilNis,  apud  ees  diver- 
tebant.  Nam  el  a  Cliristo  laia  lex  erai  qo»  boo  jube- 
bat.  /n^aantnfm^aenim,  inquit,  cimiaimm  wt  dtfanmi. 
infraiKnVtarttt^^o^^^^f  f»^  u>  ^  dignm  tU,  et  Hi 
manete  iLue,  9.  4)«  Igitur  Paulo  digni  eranl  imi  ; 
qiiod  si  Paulo>  angeUs  eranl  digni.  Ego  vero  doinii»- 
culain  illam  et  exlum  et  Ecclesiam  audaoler  appoMi^ 
rim.  Ubi  enim  Paulus  erat,  ibi  eliam  Ghrieius  orM : 
An  exjjferinmtum^  inquit»  qnwritis  «^  ^ni  ln  nm 
loquitwr.Chrisii  (i.  Cer.  43. 3  )?  Ubi  auten  €MsiH» 
eral,  illuc  etjam  fre()uenter  angeli  veaiiiabaai* 

Sanctorum  non  onaAo  tantumt  ud  et  vUm  do€i§.  — 
j^orro  qui  seipsos  antea  Pauii  eoltii  ae  minisleriod»» 
gnos  prsebueranl»  cegita  quales  eviiseranty  duea  i 
duobus  com  illo  degerent»  et  habilum  e>uOi  el 
Sum  el  aspectum » ei  vestium  modum ,  ei  ingressaa» 
et  egressus ,  el  aiia  cttncta  observareBl.  Slquidem  ut 
sanciis  non  verba  taniom,  neque  doclrina  ei  coliorla» 
tiones ,  sed  et  rcliqua  omnis  vii;c  converstitio  ad  eoa 
in  pliilosophia  sufQcil  erudiendos  ,  qni  fueriDt  aileH- 
tiorcs.  Veoiat  libi  in  mentem  quale  essei  PauJum  cer^ 
nere ,  et  prandium  sumeatem,  et  reprehendentem  ei 
cohortanlem  et  orantem ,  et  lacrymas  fundenioBif 
exeunteni  et  iniroeuniem.  Si  enimy  cum  qoatuorde- 
ciro  tantum  nobis  rcsient  epistola: ,  quoquoversum 
per  orbem  terrarum  illas  circumferimu» :  qui  fontefo 
habebant  cpistolarum  ,  qui  iinguam  orbis  terrarum , 
qui  Inmen  £cclesiaruni ,  qui  fidei  fimdamenlum,  qai 
coluninam  et  firmamentum  veriiatis,  quales  non  eva- 
dere  possetit,  dum  cum  lioc  angelo  viverenl?  Nam 
si  ?esles  ejus  daenionibus  erant  formidabiles,  lanum- 
que  Yim  obtlnebaut ,  hnbitationem  cum  illo  quanlam 
non  Spliitus  graliam  conciliare  potuisse  credendum 
est  ( AcL  f  9.  tS)  ?  Cum  enim  Pauli  cubile  cernerenl , 
cum  stragulum ,  cum  calceamenta ,  nonne  hoc  iJIis 
suMciens  fuit  hc  perpctuom  ad  compunctionem  inci-  . 
tameniufn  ?  Si  enim  dicmones  ipsius  vesiinrenta  per-  '\ 
horrescebant ,  muUo  magis  fideles ,  et  qui  cum  ipso 
diegebant ,  «um  ea  cerherent ,  compongebantur.  Est 
eiiam  rifud  opercc  pretlum  scrutari,  quani  ob  cau-  ' 
sam  ,  cum  eos  Saloiaret ,  Priscillam  marito  antepo- 
auerit.  Non  enim  dixii,  Siluiate  Aquilam  et  Priscillam^ 


s^  PriscSiram  ec  Aqmfeim.  Plec  sinie  cattu  M  feclt, 
sew  ^nod  mtjoft  e'M  seiret ,  qnaiti  virinn ,  prdediiani 
ftfitse  p^Hf,  Atqno  hoe  flMesse  eonjecmram ,  quikl 
9  me  dfetnm  «m,  et  Acfis  Wo&t  eegtfoscere.  Siquidcin 
Afoilo,  vftumr  etoqventem'  e(  in  Seriptuf  i»  potentem, 
qni^  Joamis  loniint  bapH^M  eeiebot,  hiec  ewfras- 
suini^isaelr  enpoMiii  liil  vim»Deik  e»  j^feeftMftrttiigf*^ 
alruw  reddidii  (Am.  la  U.  »).  Non  enittr  HHs ,  pfiae 
aposcoioruiw  sHnO  fvftiiMMii,  MuneiffiiM^  eMmi  emtt 
qufl»  nuiie  stmi  isiiiv  ul  spiendidio  vMibUf  «M^n^ 
lur ,  et  piflMniio  m  fari»  iMioi»  smneevidle^orenc, 
qu»  viffoasuo»  voMnl  nc  pre«MM,  eoguiMiiie  veetem 
prelioaiorem  vieiM»  veiie  siWeoeinere,  Mulosaibo», 
el  frisni  deturaM,  ohmqfm»  ovnueborum^  magnm» 
ancillnrum  gregem  et  reliquam  ominm  pMnpafn  rl- 
dicuiam  :  aod  kU  oMnibu»  MMmdMi» ,  ec  oaenaao 
mundano  fcaui  wMMiiivd  «alum  ^MerebMM,  iif  Mh 
sortes  Oereiit  oyealolorMi»,  o»€|iisieMeHii  iHiB  piMiiM 
participes.  Oaofil  «i  mm  Ihm  »^m»  mM»  osMC,  ve^ 
rum  eUam  omiM»  reliqMB.  Nmi  e»  do  Hriide  qiMN 
dam  dicii,  fliig  muUnm  i^korml  Jrytiiea  ( JieM.  14. 
ii),otMMnani  ae  TrypiwwiaBf  o»  ijMinuii  labore» 
Inudait  quod  caim  afpesioli»  laboraMil ,  ot  ad  eadOM 
subeuuda  eerUminft  »e  aecinymM^  So#  qnr  flt^-  M  ad 
Timotbeum  acribeiMdiealy  JfniMrj  MHeM  doe^re  mn 
perntkio  ,  ne^e  dominmi, m  wim» ( I.  rjnft  %.i%)f 
Quaiido  pios  est  vir.ot  eamdom  reigieMlM  pN>liieMr, 
ct  ejusdom  partioaiis  oe»  sapieniisa  i^  ^madm  mmm 
iniideli»  eat  et  om»,  ipsam  dooendl  aoelonMM  nHi 
privat.  Certe  com  ad  Gorioihios  aeriborel,  ail :  £i  j» 
qua  mulier  habei  mrum  mfuielem^  non  dmdm  Uktm. 
Und$  enim seie^muliarf  u mum eakmmfuim (i.Cor. 
7.  il.  16)!  Qno  varo  pactoieri  po*»»l  f  ^  mulier  i- 
delis  virum  infidelom  Mivum  iacioif  Insirtton»  iriMi* 
rum  illom  et  docens  atquo  ad  fidem  a«khio»n»^  aieal 
et  ista  Priscilia  ApoIIo.  Aiioquin,  cum  dioit»  Mukeri 
doccve  non  permitio^  de  institutione  quse  it  osuggesta 
loqiiiiur ,  de  sermone  qui  habetur  ad  popoiun »  et  M 
saccrdoiibus  ex  officio  incumbit  :  privaiim  aMoM 
cohorlari  et  coosilium  dare  non  prohibuit.  Neqtto 
enim,  si  hoc  prohibitum  fuisset,  banc  quae  id  praasii- 
tcrat  collaudasset. 

4.  Audiant  viri^  audiant  et  ista  muiieros  :  iIIm  q«t- 
dein  ,  ut  eam  imitenlur » quae  sexu»  fjusdftai  est ,  ei 
uaturae  cognatione  conjuncta  :  lii  vero ,  no  muiiere 
imbecilliores  appareaiit.  Quam  eninr  excoaaiionom 
habebimus,  quam  veuiam  impeirabimus»  si  eum  tan- 
tum  animi  studium,  tanUmque  pliiloso^biam  mttiiere» 
exhibueriot,  no»  sempor  mundi  affixi  nogoiii»  h«rea- 
mus?  Hsec  discant  et  magistratus  et  privaii,  ei  saeerdo- 
tes,  ei  qui  in  ordine  lalcorum  vorsanlur,  ui  ilii  quidem 
diviies  tanii  non  facianl ,  neque  illualres  domos  per* 
sequanlur ,  sed  virtutem  cum  paupertate  disquiraHii , 
neque  pauperiorum  fratrum  illos  pudeai,  nequo  la- 
bernaculorum  opificcm,  ei  coriarium,  ol  p,Kfv»Jt  in- 
siiiorem,  etqerarium  omiucntes ,  eos  qui  ma^isiratus 
gerunt  colant :  qui  vero  privali  suni ,  no  se  impcdiri 
puteoty  quo  minus  sanctos  excipiaAi,  aed  mcmorofr 
viduse»  quae  tieiiam  euscepit,  oum  iiii  fariiM»  §ii^Mi« 


f« 


M  ILUJD,  SALUtAf fi  miMLUM  VT  AOOtLAM.  L 


m 


tolQfrt  sv^peteref  (  8.  Jl^y.  17.10.  «^^  >,  ei  islonMi 
qtii  Pftrrlrtm  «4  diK)^  jmno^  bespitem  ataerfHit,  domoB 
egenis  »pef iaiM ,  et  omniai  bo0f»liibo$  eommaniff  oM 
veVmt,  ([tttt  poBSidaiit.  Hoft  enim  boe  friilii  4icere ,  A^ 
mtiloar  ttbl  millo»  esse ,  f|t^i  ifMerTfimt.  Lieet  efrhn 
kaberes  ItmimieroB,  ^irteiSlpil  Deif»,  nt  p«r  te  ipM  bv- 
spiiflfHa€l3  fmetiim  (Merpmf .•  Fropiere*  PiHbiB  emii 
mnfrcfem  TMntfm  tlfoqiierefer,  eMNfne  beepiielMi 
esse  jtrber et ,  iMm  per  «Hss ,  w&6  pef  iefpsnm  «t  M 
ageret  ifn|iPeRitlt.  Gum  efilnr  diilsset ,  Si  fmpki»  f^ 
eepHf,  iftijeetf,  Bi  wntmnm  pedei  ImAi  (1.  Tim,  9.  fO). 
Non  (fttlt,  9i  pcecfMM expeniRf ,  neque,  Sl  Aimnlrs, 
Qt  M  ftgeifent,  imperatK  j  setf ,  M  per  se  IpsiNir  hoc 
prsMHIf .  Prvfpteret  el  AbVtfbfmiy  eoi  treeenti  et  eeM^- 
dei^m  efAfft  temMili  j  td  Kf e|[em  Ipse  perreiii  i  iC 
tiiiifofn  ipRtevit ,  et  tfli  ewicui  minitftefifl  obMi ,  ai* 
cpie  fftofcm  in  eoMoftlmn  IVneiQiim  bospitallintli  nd- 
s^fHt.  Propieri*tf  fpM>4«e  Deffrinff»  nosief  leeiis  Cbrl^ 
stns  el  in  pi^jceepfo  nescitor ,  el  In  domo  mifffs 
edtteiitiir,  neqtie  fldtfhir»  bfibffil  iilii  espni  eumiifo- 
elifrtret,  uc  bis  omnibue  fe  doceret,-  m  fes  isibisfiCft 
spicABcRmis  Mi  stnpovem  ne  mtrerrs ,  eeo  vinofis  eoi^ 
di^oals  smfttor  nbitfoe  sis,  «e  pMfmrlttie  sindieeai, 
opuib  «bnndinlhfli  eTHes,  et  bitiie  orndri  euf«t. 
Offinfi  (|ttlppe  ^feriir  /i/itf  rrjrii  nb  itnui  {PhiL  Ut  14), 
inquit  Scriplura.  Si  proposito  aniini  toi  hospitnltlMis 
aroans  sis ,  omnem  hospitalitatis  thecam  liabes,  licet 
ODOinm  fanlum  possideas  z  stn  sulefii>inlHmAnn9  ets^ 
el  bospites  oderis,  licei  innumeris  rebus  circuniluasy 
nimls  angusta  est  pro  peregrinis  domus  lua.  Non  ha- 
bebai  Isia  leeiee  aifento  •rnitos «  aed  snmrnim  ba- 
bebat  castilalem  :  non  hal>ebat  straguluni,  sed  aiiimi 
proposito  crat  mansuelo  et  hospitaii  :  non  coluinuas 
hal)ebat  fulgenies  ,  scd  animae  puicliritudiuem  habe- 
bat  einieaaiein  :  «on  ttariiiore  conTestiU»  babebat 
.  parietes»  no»  gemmie  distiocuim  paTimeiiMMi ,  sed 
ipsa  Splrilus  erat  tempiQin.  H»c  laudaTit  Paultis , 
bsDc  adamavit ;  propler  haec  cum  iii  aedibus  ad  duos 
aADOS  coimiioraiuiesset,  iiide  non  reoessit ;  propter- 
ea  ineaiiDii  semper  ipionim ,  eermnqtte  iaodatioDeaa 
exiinian  ilJb  conleiii  el  iDirificain ,  boii  ut  dariores 
iUos  reddai»  sed  ul  caleras  ad  eumdem  z^ lum  accen- 
dat,  cisquc  persuadeat,  uibeatos  prcdiceHi,  non  eos 
qui  diTiies  aunty  neque  qui  gerunt  magistratus ,  sed 
qui  bospitales  ei  miserieordos  sunt ,  ei  benigni,  qui- 
que  muham  erga  saucioi  exbibeui  eomiutein. 

^.  EjfiU^  mmomi  9i  e^harkuio  mortUii  od  opu$ 
manuum.  Nou  debel  ttoa  pudere  tuborii  ei  apificii.  -^ 
Hxe  igiiur  eum  aes  quoque  ex  Inie  salutaiione  didi* 
.Cdrimuft^  opcribus  ipsis  specimen  eoiVm  edamus, 
.  Aoque  diTites  tcmere  beatos  pradicemus»  M^ie  pau- 
pcres  Tiiipeudamus ,  iiequc  nos  pudeat  ariiuio  ,  nec 
opificium  probrum  esse  ducamus,  sed  otiuw ,  el  nulii 
occupationi  vacare.  Si  enin  probruiu  esset  opera^i » 
non  exercuissei  aricm  ejusmodi  Paulus ,  oeque  ea  <(e 
causa  mag is  gloriaius  esset,  ita  dieens :  Sieaim  mn- 
geiixauero «  uon  eet  uM  gUria.  Qum  eu  ergu  mercee 
mea  f  Ul  evan§eiium  frmdieuui  iine  iumplu  ponam  euun- 
$eUum  Cliriiti  {U  Cer.  9. 16. 18).  Quod  si  probrum 


esset  ars»  ncquaquam  ees  qiii  mm  optfaiuntur,  etiam 
bfiandoeare  Tetuissct  ( 3.  Theu.  3. 10  >.  Soium  enim 
peceatum  eal  probrum  :  at  ilM  ex  etio  imscI  solet , 
•iiee  unum  aot  duo  tcA  iria  tunlnm,  aed  omnis  slnol 
ii^ifobilas.  Propiereu  snpiena  etiam  qoidan  ostei»- 
ieai  oniieni  maKiiam  doensse  otiuin  ^  ei  Tcrba  la- 
eiens  de  serTis  ail :  MiUe  iiium  in  apefuOonem^  ne  vt^ 
m  ( EuH.  35.  28).  Quoi  entm  est  rr»mim  equo,  id 
.eal  epot  naiura  nosiraB.  Ss  bounm  quM  eeset  oiim , 
.MMNa  siM  semenie  et  agrieuiiur»  lerra  produoerei : 
acqui  iiibil  fale  prjcaiaf.  Olim  igitnr  terram  biaralam 
ferre  euMCla  prscepii  iioNi  :  iam  Toro  mm  iia  iteit , 
.ied  ei  beve»  JMgere,  et  Tomerem  irabere,  el  sulcan 
decere,  el  semon  jaeere,  akiue  aliis  mfillis  modis  co- 
lere  ei  Ttien  et  arboves  et  semina  honinbii&  inpe- 
r.)Tit,  m  operationis  oooapaiionenlera  eorum,  quise 
^ribus  exefoereni,  ab  orani  improbitate  revoearei. 
.Piincipiequidem,  ui  poieniian  suam ostendefet, ei^ 
eit  ui omnia line  nesiris  laboribus  proTenireiii :  GtfnNti* 
neiemm  lerrakirbam  fteni  {Gen.  i.  11),  inqnit,  ec  stacin 
euncU  Ternabanc ;  postoa  Tero  non  iia ;  sed  et  uestro- 
rum  laborun  opera  juMtt  iila  e  lerta  produci,  ut  dt- 
aeas  ob  utilitacen  ei  commodum  muBUnm  iaboren  eese 
ittreciun.  Ae  Tideturquiden  pesitaec  supplidum  esse 
eum  audis  :ln  Mud&re  vukuu  tui  veeeerie  prnie  iuo  (Gen. 
3. 19)  X  re  auten  Tera  qwdam  esl  admeniUo  et  ca- 
acigatioi  et  Tuinemm,  quin  peoeauim  inflixii^  me- 
dela.  Quam  ob  causam  eiPauTus  operabatur  perpetuo, 
non  inlerdiu  tanium ,  sed  eiiaro  ipsa  nocte  :  quod  ei 
fpse  clamalr?  lestalur  :  Nocte  enim  et  die  operantee ,  ne 
fuem  vearum  gravaremM  (1  Jheei.  %.  9).  Neque  vero  ie- 
mere  delecialioiiis,  aut  recreandi  aniuii  caiisa  opus 
traciabat,  sicut  mulli  fratrcs,  seJ  tanlo  se  lai)ore 
exercebai ,  ut  ei  caeieris  subsidio  esse  possei.  Ad  ea 
enim  iptm  mihi  opui  eranl ,  el  iit  qui  mecwn  sunt ,  mi- 
niUraverunl  numus  ittce  (icl.SO.  54).  IlouiO  qui  danuo- 
nlbus  imperabut.  qiii  doctorcral  OFbisleiTaniin.cm 
omniiiin ,  qui  lerrain  incolunt ,  fiicrat  cura  coinmissa, 
qui  cuncus  sub  sole  posiias  Ecclesias ,  et  populos  et 
naiiones,  et  urbes  summa  soUicitudine  curabat,  no- 
cteet  die  operabalur,  ac  ne  tantiilum  quidem  ab  iilis 
laboribus  respirabai.  Nos  vero ,  quibus  ne  iniilesima 
quidcro  iilius  curaruin  pars  incumbit ,  velpotiusqQi 
ne  mentc  quidem  eas  caperc  possumus ,  in  oiio  per- 
petuo  viiam  ducimus.  (jua  Tcro  digni  excusatjouft, 
Tci  qua  tandeui  veuia  ceiiscbiinur  ?  Inde  cuncta  in  ge- 
iius  bumauuiu  mala  dimanarunty  quod  uiiiiti  iu  eo 
maximuin  dccus  csse  posituiu  arbitreniur ,  ul  suas  ar« 
tes  minime  tracient,  et  summo  sibi  crimiiu.ducaut , 
si  eaiuui  pcriiiam  pr;e  se  feranl.  Ac  Paulumquidem 
non  pudei  simul  et  scalpruin  manu  tracUre»  pelies 
•  coAsucre »  et  viros  alloqui  in  digniute  constitutos , 
.  sed  et  re  illa  gIoriabaiur«  cum  ad  eum  Tiri  claii  ct 
illustres  TeniiUreni.  Neque  untum  Ii£C  illum  agei  e 
uott  pudebat,  sed  eliain  in  epislolis  huis  ^mquani  in 
sereo  cippo»  quain  profiierctur  artem,  diTuIgabaU 
Quod  igiiur  ab  iniiio  didiceral  |  illud  ei  posiea  iracift- 
bat ,  idque  posliiuam  fuerat  tertium  raptus  in  caeluin , 
postquam  tcauslaius  fuerai  in  paradismn » postqQaiii 


m  S.  JOANNIS  GURYSOSTOyi 

ilK  Deas  arcana  verba  communicaveral  :  nos  vero , 
qoi  iie  calceamentorum  (|uidein  ejus  preilo  xsiimandi 
sumus ,  Robis  ea  probro  ducimus,  qnibus  se  ille  ja* 
I  ctabat ,  et  singulis  quidem  diebus  dum  delinquimus , 
iion  couvertimur,  neque  probrum  csse  censemus; 
ei  jusiis  autem  iaboribus  vivere  taroquam  turpe 
ac  ridicQlum  evitainus.  Qux  tandem  igilur,  quae* 
so,  nobis  salutis  spes  reliqua  erit?  Quem  enini- 
pudet ,  oportei  pcccati  pudere,  ac  Deum  offendisse, 
atque  aliqutd  eonim  qu»  agenda  non  sunt  ageire, 
sed  ariibus  et  opi Aciis  gloriari.  Sic  enim  flet,  ui  et  pra  - 
vas  cogitationes  operum  occupaiinnibus  ex  roente  fa- 
ciledepellanius,  etegenis  subsidio  simus,  et  aliorom 
januis  molesti  non  simus ,  et  Cliristi  legero  adimple- 
amus ,  qui  dixit  :  Bealiu$  e$l  dare ,  quam  aecipere 
{Aet.  20.  55).  Propterea  namque  nobls  daioi  sunt 
manos ,  ut  iios  ipsos  juvemiis ,  et  iis  qui  corpore  mu- 
lilatisunt,  ex  rebus  nostris,  quae  necessaria  suntt 
omnia  pro  nostra  facultate  suppeditemus  :  quod  si 
quis  in  olio  perseveret,  sit  llcet  sanus,  iis  qiii  rebri 
laborant ,  est  miserior  :  siquideni  illi  propter  scgrilu- 
diiiem  corporis  venlam  merentur,  et  facile  qui  mise- 
reatur  ipsorum  invenient :  bi  vero  qni  bonam  corporis 
liabiludinem  probro  afflciunt,  inerito  ab  omnibus  odio 
liabentur,  iit  qui  et  Dei  leges  violent,  etroensam  la- 
firmorum  ixdani,  et  auaro  animam  deteriorcm  efll- 
ciant.  Neque  enim  hoc  solum  est  mali ,  quod  cum 


ARGHIfil\  GONSTANTINOP.  496 

suo  sibi  labore  victum  qusrere  debereot»  aliorom 
xedibus  sint  importuni,  sed  quod  ipsi  oinnibus  ic^o* 
res  evadant.  Nihil  enim  est,  nihil  plaiie  In  rebiis  i<u- 
roanis ,  quod  nou  otlo  perdatur.  Nam  el  aqua  si  btct« 
corrumpitur;  si  vero  currat,  cum  ubique  vagciur'. 
suam  virtutem  conserval :  ei  ferrum  quidem  si  iii  otio 
roaneat,  mollios  ac  dclerius  fit,  ei  rubigine  consumi- 
lur ;  quod  autem  ad  opiiicia  transfertur ,  roulto  uii- 
iius  flt ,  et  elegantius ,  iiihiloque  niinus  quaro  argen- 
tum  quodvis  effulget.  Ac  terram  quideni  otiosaro  ccr* 
nimus  iiihil  fructuosuro  producere ,  scd  mala  graniitia 
et  spinas ,  et  iribulos  *  et  infnigiferas  arbores :  eatn 
vero  quae  inulto  labore  colitur ,  saiivis  frugibus  abun- 
dare.  Singute  denique  res,  ut  uno  verbodicaro ,  ab 
otio  corrumpiuiiur,  a  propria  vero  operatione  milio- 
res  redduniur.  Haec  igitur  omnia  cum  sciamus,  et 
quantum  ab  otio  incomroodum  affer^^tur,  qiiantum  ab 
opere  lucruin  invehatur,  illud  fogiam*u8,  lioc  secte- 
mor ,  ut  et  vilam  pra3sentero  lioneste  traducamus ,  ei 
egenis  de  nostris  facuiiattbus  subsidio  simus ,  et  ani- 
maro  nostram  meliorem  reddentes  astcnia  liona  con- 
seqoarour :  quae  nos  omnes  ulinam  assequi  contingat, 
gratia  et  benignitaie  Domini  nostri  Jesu  Ghrisli ,  com 
quo  Patri ,  simulqoe  Spiritui  sanclo  gloria ,  et  im- 
periom ,  nunc  et  semper  et  in  saecula  saeculorum. 
Amen. 


IW  LOCDM  PAULI, 

SALUTATB     PHISCILLAM  ET  AQCILAH   (  Rom.    16.   3),   ET  DE     COLBNDIS   DBI  SACBBDOTIBUS,  SBBr- 

MO  2  (a). 


«Tpnnnnnnnrv^ 


I.  Sollicitudo  Pauli  quanta.  PruciUa  et  Aqmla  prcs 
omnibui  beati.  —  Nonne  docli  estis,  niliil  iii  sacris  li- 
leris  inier  supcrvnciinea  habcnduin  ?  Nonne  didicislis 
et  inscriptiones,  etnomioa,  mcrasque  salutaiiones  di- 
ligenter  in  Scripiuris  excuiienda  ?  Ego  suue  studiosos 
arbilror  nc  laturos  quidcm\  ul  verbuluni  aliquod  in 
sacris  Libris  conicmptum  prsctercator.eiiamsitantum 
noinina  rccenscaiitur,  vel  lempns  numeretur,  vd  nu- 
da  sit  qiiorumdam  salulaiio.  Auamcn  ut  adhuc  cer* 
tior  hicc  monilio  liat :  age,  bodie  nd^ca  qua}  nuper  in 
salutalione  Priscillx  et  Aquilx  rclicta  sunt ,  acceda- 
mus  :  lametsi  non  parum  nobis  profuerit  illud  prooe« 
niium.  Docuit  enim  nos,  quantum  bonum  sitopus, 
etqiiantum  malum,  olium,  et  qualis  aiiima  Pauli, 
quam  vigil,  quam  sollicita,  qu»  non  Unlum  civilalum 
et  popuiorum ,  et  gcntium ,  sed  et  singulorum  fide- 
lium  roagnam  curam  gercret  :  osienditque  quomodo 
liospitnlitas  nec  inopia  praepedialur,  et  qiiod  virtoie 
ac  pia  voluntaie  ubique  opus  sit ,  non  divitiis  et  fa- 
cultatibus ,  et  quod  clarissimi  omnium  sunt  qui  Dei  ti« 
roorem  habent,  etiamsi  in  eitremam  sint  pauperlatem 
ddapsi.  Unde  PrisclUa  et  Aquila  tenlorioruni  opifices, 
|»auperem  agentes  vil^ro ,  pr»  regibus  omnibos  beati 

{a)  GoUatus  cum  Vaticano  uno  et  eum  CoisUniano  8 13. 


pRcdicantur  :  et  cum  alii  dignilatibus  et  potentia  in- 
flati ,  silenlio  praetereanlor ,  tentoriorum  ille  opifex 
uiia  ciim  uxore  (olo  orbc  decflnlnnlur.  Qiiod  si  laula 
corum  in  prxseuli  viki  csl  gloria,  cogila  quantis  illo 
die  dignabuntur  reiributionibus  et  coronis,  qui  anle 
iUttin  dlem  non  4)arviim  voluptatero,  ulililatero,el 
gloriam  acceperunt,  quibus  tanti  temporis  Gonsaetudo 
cum  Paulo  fuit  (Act.  18).  Enimvero  qitod  prius  dice- 
bam  et  nunc  dico ,  iiec  dlcere  desinam ,  non  solum 
dociriiia ,  et  admonitio,  et  consilium,  sed  el  ipse  san- 
ctorum  aspeclus ,  alque  veslium  amictus ,  et  calceo- 
rtim  modus ,  multum  liabet  ulllitatis  ac  voliiptatis 
(I.  Cor.  1$,  49).  Elenlin  inde  non  cxigua  vitae  no^RC 
commoditas  accedit ,  cum  discimus,  quaienus  hi  ne- 
cessariis  usi  fuerint.  Non  enim  solum  utendi  moduai 
non  sunt  transgressi,  sed  aliquando  nequidem  neees- 
sariis  fruebautur  :  quin  el  In  fame ,  el  in  sili  el  niidi* 
tate  versali  sunl.  Ei  Paulus  qnidem  imperabai  disci' 
pulis,  dicens  :  Uabente$  autetn  aliwenta  et  teguttMkt  ^ 
hi$  contenti  erimu$  (I.  Tim.  6.  8);  et  dc  seipso  dieit  : 
V$qtte  in  hane  horam  et  e$urimu$ ,  et  sfftmiif ,  #1  tiMd$ 
$umu$t  ^<  colaphi$  cmdimitr  (1.  Cor.  A.  If).  Openc 
pretium  bic  fuerit  in  mediuin  aliquid  alllenre»qiiod 
ante  dicebam ,  et  in  serroonem  incidil ,  de  quo  fre* 
quens  est  qusestio.  Ei  qoidnam  boc  ?  Dicebam  tM^ 


IN  ILLUD,  SALUTATE  PRISGILLAM  ET  AQUILAM.  IL 


197 

dom  apostoliciniin  ▼eftiium  mullum  nobis  conferre 
uiilitaiis  :  sed  cum  hoc  dico,  incidit  milii  iex  quam 
ClirisU»  posuit ,  dicens  :  Nan  pomdete  awrwn ,  ueque 
m-gentum^  neque  Wi  in  zonii  veilri»^  neque  caUeot ,  ne- 
que  mgam  in  via  (Mauh,  10.  9.  iO ) :  manifeslum  au- 
tem  est  Petrum  liabuisse  sandalia.  Unde  cum  angelus 
euro  dormieniem  excitarei ,  et  e  carccre  educeret , 
aii  :  CaUea  (e  tandaliie  tuii  ,  el  circumda  tibi  veitiimen^ 
lum  Itiiuti,  et  iequere  me  (Act,  12.  8).  Et  PaulusTimo- 
Ibeo  scribtl :  Penulam  quam  reliqui  Troade  afmd  Cor- 
pum ,  cum  vemei  affer^  et  libroi^  prmMrtm  membrana» 
(2.  Tim.  4. 13).  Quid  dicis  ?  Cbristus  jubet  non  liabere 
calceos,  tu  autem  pcnulam  habes,  et  aiius  sandalia  ? 
Quod  si  bi  (enucs  quidam  essent,  magistro  non  per 
umiiia  obleniperantes,  nullaerat  bicfacienda  qnxstio: 
sed  cukn  ipsi  proDcipui  sint,  ac  primates  aposiolorum, 
ei  animas  suas  impenderent ,  Christoque  per  omnia 
obcdirent,  et  Paulus  non  solu^  imperala  fecerit^ 
sed  el  supra  scammata  saltaverit;  cumque  praeciperet 
ex  evangelio  vivendam »  victum  Ipse  manibus  suis 
quaesiverit,  plus,  quam  Imperatum  eral,  faciens 
(1.  Cor.  i.  12.  Act.  20.  54  ),  idcirco  dignum  est,  ut 
qu^eramus,  quareqal  In  omnibus  Cbristo  parebant, 
bic  legem  ejus  videantur  transgredi  T  Ai  non  re  ipsa 
transgrediuniur.  Hic  sermo  non  in  hoc  soliim  utilis 
erii,  ut  excuseniur  sancti  illi,  sed  ut  ei  geDtilium 
obsiruantur  ora.  Quandoquidem  mulii  viduarum  do- 
mos  subvertenies,  orphanosnudantes,  ipsjqueomni- 
bus  alieiiis abundai^tes ,  et  lupls  nihilo  meliores,  ex 
alienisquelaboribus  vivemes,  eum  videni  interdum 
fldellum  aliquoB  pluribus  ob  asgriiud  inem  vestlri  ami- 
culis ,  eoniinuo  nobis  legem  Chrisii  objiciont ,  et  di- 
cunt  :  Nonne  praecepit  vobis  Chrlstus,  ne  habeatls 
duas  lunicas ,  vel  caleeamenta  {Lue.  9.  3)  ?  Quomo- 
do  ergo  vos  legem  illam  praevaricamini  ?  Et  posi  hxc, 
cum  abunde  fratrem  riserim ,  et  suhsannarint ,  et 
prohris  affecerint,  discedunt.  IgiiurneUlia  flant, 
age  ei  illorum  obturerous  impudentiaro.  Ei  possemus 
quidem  ab  eis  facileliberari,  si  boc  onum  cis  dicere- 
mus.  Quale  hoc  ?  Si  Chrislum  nt  flde  dlgnum  probas, 
jneriio  haec  objicis ,  et  a  nobla  qttaeris  :  sin  el  non 
crcdis ,  quare  legem  ejus  opponis  t  At  quando  accii- 
sare  nos  vis ,  dignus  tibl  vkietur  flde  legisialor  Chri- 
stus  :  quando  aulem  eum  admlrari  oporlei  et  ad- 
orarc,  nuUius  eai  apod  te  momentitotius  orbis  Domi- 
nus? 

2.  SMlwr  qumniot  eur  CMUui  juaerit  non  hahere 
duoi  tumcai.  —  Yerum  ne  haec  inopia  defensionis 
dkere  nos  puteni,  ad  solutionem  ejus,  quod  quasre- 
batur,  veniamus.  Quaenam  ergo  erit  solutio  ?  Viden- 
dnm  esi  in  hujusmodi,  qulbus,  et  qttaDdo,etquare  ea 
Chrislus  imperavii.  Mon  enim  obiter,  et  nude  Inqui* 
reoda  sunt  haec :  sed  opene  preiium  fuerit  simul  et 
personam,  et  tempos,  et  eaosam  ei  omnia  h»c  dill- 
genierperscnitari.llis  enim  diligenter  consideraiis, 
inveniemos,  quod  Ipsa  non  sint  omnibus  imperata, 
sed  solls  aposiolia :  et  neque  iliis  in  omne,  sed  ad 
praBScripium  et  delermiiiatQm  tempus.  Et  unde  hoc 
inanifestttm  ?  Ex  diclis  ipsls  :  eieDlm,  vocalis  duo- 
8.  JoAK  GHmriosT.  III. 


I9S 


decim  discipulis,  dixit  eis :  In  viamGentium  ne  abio' 
riiii^  et  in  cimtatem  Samaritatimim  ne  imraveritii.  Ite 
potiui  ad  ovei  domui  luael  jqum  perierunl :  infirmoi 
cnrate ,  leproiOi  mundate^  demonia  ejicile :  gratii  acce* 
piidi^  gratii  daie  :  ne  pomdeatii  awmm  vel  argenium^' 
vel  cBi  in  Monii  veitrii  {Matth.iO.M).  Attende  quania 
magisiri  sapieniia,  quomodo  leve  hoc  praecepium  fe« 
cerit.  Nam  cum  prius  dixisset :  Infimoi  euraie^  le^ 
prosoi  nmndau ,  dmmonee  eficite  {Ib.  v.  8),  magnam* 
que  eis  gratiam  liberaliter  dedissei,  Uinc  tandem  haee 
imperavii,  nimirum  paupertatem  signorum  poiestate 
levem  ei  facilem  reddens.  Neque  ex  his  solum ,  sed 
ex  multis  aliis  manifestum  est,  solis  discipulis  esse 
Imperaium.  Nam  ei  vlrgines,  quia  oleum  in  lampa- 
dibus  suis  non  babebant,  puiiivit  {Maith.  25. 1-12): 
ei  aliosquoque  arguii  et  increpal,  quia  esurienlem' 
ipsum  viderunt,  el  non  paveruni,  et  sitienlem  noa 
polarunt  (/6.  v.  41.  iqq.).  Porro  is  cui  non  est  M 
neqiio  calceamenium  ,  sed  una  (antum  vestis»  quo- 
roodo  alium  pascere,  quomodo  nudum  vesiire ,  quo-! 
modo  hospitem  in  domum  inducere  poterit  ?  Sed  ad 
haec  el  aliunde  clarum  esse  polerat.  Nam  accedente 
el  dicente  quodam  :  Magiiter,  quid  faciendo  mlam 
mternam  poaidebo  {Matth.  19.  16)?  cum  recensita 
essent  omnia,  quae  in  lege  praecepta,  et  ille  curiosius 
percontareiiir ,  ei  diceret  :  H«c  omnia  iervavi  ab 
adolaeentia  mea ,  quid  adhuc  miiu  deeit  f  dicii  ad 
ipsuro,  Si  vii  perfeclui  eiM,  vade,  vende  qum  habee^  el 
da  pauperibuit  el  veni,  iequere  me{lb.  t.  20.  21). 
Hlc  si  praecipere  voluissel,  oporiebat  hoc  principio 
dlcere,  etlegero  In  ordine  pnEceptorum  ponere,  et 
nOn  tamquam  consillum  et  exhoriaiioiiem  narrare, 
Enimvero  cum  dicii,  Notite  poaidere  aurum^  vel  ar* 
gentum  {Malth.  10.  9),  imperando  dicil;  cum  vero 
dicit,  Si  vii  perfeetui  eae^Maith»  19. 21),  consiilendo 
et  admonendo  dicit.  Non  est  autem  Idem,  consulere, 
et  legem  ponere.  Nam  qui  legem  slatuil,  modis  omnt- 
bus  lieri  vult  quod  praecipit :  qui  vero  consulit  ek 
adhortatur,  senientix  et  arbitrio  auditoris  permiitit , 
ut  ex  diciis  quod  voluerii  eligat ,  sicque  facietidorum 
dominuni  aoditorem  relinquit.  Propierea  non  simpq'- 
ciier  dixit,  Vade^vende  qum  habee^  ne  id  legero  esse 
puiares  :  sed  quomodo?  Si  vie  perfeetue  eaep  vade^ 
vendequm  haba{MaUh.  19.  21) :  atdiscas  in  arbiirio 
audienilum  res  esse. 

N^n  iemper  Uge  obHringi  voM  Chriitui  dieeipuioi. 
—  Aposlolia  solis  ergo  haec.  fuisse  praeeepu  palara 
est ;  verum  quaesUo  nondum  soluta  est.  Nam  sl  prae-. 
cepu  suni  haec  solis  aposiolls,  eur  jussi  non  habere 
calceos,  vel  gemlnas  vesies,  in  venii  sunt  alius  habere 
sandalia,  aliua  vero  penulam?Quld  Igliur  ad  haec 
dieemus?  Ghristus  neque  aposiolos  semper  bojus 
legis  neeessiuie  obstringi  voluli,  sed  eos  absolvit  ab 
hac  lege,  cum  jam  ad  saluurem  erueem  liuras  essel. 
Et  unde  hoc  liqoet?  Ex  Salvaloris  sermonlbos.  Nam 
ptssionem  aggieaaarus ,  vocatls  lllis  dlxlt ,  Cmni  vo» 
miiteremiine  marmipioeipera^  aUqmdnedeerait  Ai  At 
respondentei  dixerunl :  Nihil.  Jpa  auiem  dieebai  eie  • 
Sed  nune  qui  habeinmeupium^  letfol»  el  peram :  ei  qui 

(Stpt.)         / 


m  S.  SDANms  CtlhTSOSTOMI 

mi  htttfel,  miuAi  timii  smn,  et  mereetur  giwUum 
{Luc.  fi.  S5.  W).  Jam  forie  dicel  iliquis,  apostulos 
quidem  bis  dictis  a  crimitie  absdutos  :  sed  ollrt 
quaTitor,  qoire  Cbristos  contraria  praecepefit :  nam 
interdom  dieit^  tfn  po^demU  peram  {Matth.  10.  lU) : 
Interdoili  ftotbm»  Qut  hakei  manufnum,  tatUu^  et  pe- 
ram  {iMi  SS.  50).  Qoare  hoc  fedt?  Sane  haec  admo- 
dom  digne  leclt  kua  saplentia,  curaqoe ;  qoam  pro 
dlsdpalis  gerebal:  Ab  initio  enim  hoc  imperavit,  ut 
opere  M  eiperimento  potenti»  sus  doeomentom 
Hcclperent ,  ac  defaide  com  flducia  per  totum  orbcm 
terrarom  peragrarent.  Yerom  ubi  jam  potentiam 
fpslus  agnoveront,optafit  otet  ipsiex  se  virtutis 
specfftnen  prseberent,  neque  ipsos  ad  flnein  usque  ge- 
siare  voloit ;  sed  ipsos  saepe  exposuit  pehnisitqiie 
eoas  ferre  lentationes,  ne  scilicet  perpetuo  otiosl 
jreslderent :  et  quemddmodimi  qui  artem  natandl  do- 
cenl;  principio  sopposllis  manibus  multa  ditigentia 
discipolos  gestant ;  post  imom  aotem  et  alterum  et 
lertiomdlem  soblracta  dextera  iilis  praecipiunt,  ut 
seipsos  Juvent,  et  nonhuiiquam  illos  parumper  mergi 
glliunt^  ita  01  et  moltum  salsuginis  sorbeant:iia 
aane  et  cuni  discipoiis  sois  Christos  f^clebat.  Nam 
inilio  nibll  eog  pati  sinebai,  vel  parvom  vel  ma- 
gnum,  sed  obique  aderat  muniens,  et  circumvallans 
eos,  fiiciensque  ut  omnia  ubertim  eis  aniuerent :  cum 
vero  tempus  esset,  ut  viriUiatem  soam  ipsi  declara- 
renl,  subtraxit  modicum  gratiae,  prxcipiens  eis ,  ut 
etiam  per  seipsos  multfl  perficerent.  Atque  banc  ob 
causam,  cum  non  habebant  caiceos ,  vcl  zonam ,  voi 
iMiculom,  vel  aes,  nlhii  eis  deerat :  dicit  enim ;  Num 
aliquid  vobU  defiut  f  Bl  reipondente$  distarunt :  NihH 
{IMd.  V.  55).  Quo  tempore  autem  permisit  eis ,  ut 
marsopiom  halDerent  et  peram  et  caleeos ,  invenie- 
terttur  et  esurientesa  et  sitientes,  et  nudi  incedentes. 
Unde  li^oidom,  qiiod  passim  eos  pcriciitari  et  afiligi 
Binerel :  nempe,  ut  mercedem  aiiquam  haberent.  Sic 
videlicet  aves  pulios  suos  foventes  tamdiu  in  nido 
sedent,  donec  illorum  plumae  increscant ;  quas  dom 
Increvisse  viderint,  iliosque  aerem  secare  posse,  eos 
primutn  circa  nidum  voiitare  docent,  posiea  paulo 
longius^:  initio  eos  sequuntur  et  supportant,  dein  ad- 
miniculo  suo  totos  destituunt.  Ita  f^ciebat  etChrlstus. 
Iii  Pjtiiestina  enim,  quasi  in  nido  nutricabal  discipu- 
los ;  et  postquam  eos  volarc  dochil  praesens;  et  ge- 
stans ;  tandem  ilimisit  ^s ;  ot  vol^rent  in  totum 
orl»em,  dalo  eis  miindato,  dl  sese  identidem  JuvareDt. 
Et  i|o6d  hoc  verum  sit;  quodqoe  ideo  eos  omnibos 
nodatos  ^  et  mi  tantoiil  veM  amictos  miserli,  et 
absque  calccis  ambolare  Jotoerit,  ot  suam  viriutem 
et  potentiani  cogn6^rent,  ciare  scierous,  si  illod 
dictom  Aodiamuii.  Non  ertim  simprtciter  dixiteis, 
ToUiti^  marsupiom  et  peram ;  sed  priorom  memorlam 
rerricando  sic  dicebat ;  Ctim  mitterem  voe  dne  mareu- 
pio  et  pera,  alipddne  deeral  t  boc  est,  nonhe  omnia 
nbertin^  vbbls  affluebaht ;  muliaqoe  iargiiate  froeba- 
iVtlni  1  Sbd  nunc  volo  vus  per  vos  ipsos  certare,  ct  pau- 
pC^rtalem  ex|[»eriri  \  et  eapropter  iege  priori  obstri- 
ItoS  nolo,  sed  permitio;  ul  ^t  marsupiom  et  peraio 


ARCHIEP.  COiNSTANTINeP.  960 

habeatis,  ut  ne  ,quasi  per  inaniina  iiistrumeiiia  \h  r 
vos  operari  eiistimer ;  sed  et  tos  vestram  pbilust,. 
pbiam  exhibere  oportet. 

5.  Qoed  si  adhuc  dicis  :  An  non  ma{or  visa  Aiis>et 
gniia ,  si  semper  ith  irersati  essent !  Yeram  non  iu 
probati  fuissent :  si  enim  nuilam  vel  afflictlonem , 
vel  inopiam ,  vel  perseqootionem ,  vel  aogoatiam  ex- 
perlLessent,  raanaissenl  Ignavl  et  plgri  :  nonc  ao- 
tem,  non  soiom  gratiam  Christi  reloeere,  aed  et 
sobditormn  probationem  exhtberi  voiebat,  ne  postca 
qoidam  dlcere  posseni ,  eos  nibit  a  seipsis  attulisse , 
sed  Dacta  esse  omnia  aoxilio  Del.  Poleral  enim  Deos 
eos  osqoe  ad  flnem  in  ea  aboitdantia  cusiodire  :  sed 
noiult  ob  varias ,  necessariasque  cansas ,  quas  sxpa 
caritati  vestm  diximus.  Una  qoidem  hxc  esi  quam 
diximus  :  aiia  autem  bac  non  minor,  ut  modestiae 
assueflcrent  t  lertia  vero ;  dt  he  majo^  iliis  qu;im 
hominibUs  debetur,  honor  etbib^reibr.  Itaque  pro- 
pter  basc,  et  his  nmlto  plora ,  Ciiin  permissuros  esset 
eis  moita  inexspectaia  accidere ,  noloil  priorem  le- 
gem  tam  arctam  maiiere,  sed  ejiis  phitosophiaB  seve- 
fitatem  noimitilt  relaxavit$  ul  et  ila  non  esset  eb 
gravis  et  intoierabiils  vita,  sl  saepe  dereiinque- 
rentor,  et  siinui  duram  iliam  iegcM  servai^  coge- 
rentur.  Quoniam  autem  oporiebal  ebscure  proposi- 
lum  ciarius  docere,  idcirco  postqnam  dixlt ,  Qui  /ia- 
bet  manupium^  iottat\  et  pierim :  suJbJICit ,  Bt  tfui  non 
hahet ,  vendM  veetem  itiain,  et  mat  tfaOium  {tuic.  tt. 
86).  Qeidnara  h<SC?  Atntatne  tfl6Cipuios  qui  dlcit :  Si 
^ii  te  percuu&it  fn  deaxeram  maxitlam^  terte  ei  et 
iUl^am  {Maiih:  5.  5d;  el  Luc.  6. 29);  Qui  prscepit,  ui 
benedicamus  ils,  ({oi  nds  convlcils  iacessnnt,  feramos 
isedentes,  oremos  pro  persecjoentlbos,  nuncarDKiit 
annatque  iin<>  tantunl  gladloT  Et  qooniodo  baec 
rationi  consona  sunl  Y  Nam  sl  omnlnd  armis  opus 
erat,  non  soio  gladio,  sed  ei  scoto,  et  gaiea;  el  crara- 
iibusarmftre  oportebat.  Et  profecio^  si  huniauo  roore 
haec  dispensareet  agere  voiuisset,apod  voa  ridiculam 
non  erat  hoc  pr8ecepiom?Quandoquidem  licet  sexcenia 
Id  genus  arma  possledtssentadv^rsns  lot  Insidias  et  im- 
petuB  populorom ;  lyrannorum ,  civitatum,  |eniloin , 
quomodo  iis  poientiores  fuisseiit  undeclm  ?  Num  potoid- 
sent  aodire  vocem  biniilelitiom  eqoonim?  aimon  vel  ad 
solum  exerclltts  aspeclom  conterriti  essent  viri  non 
nisl  iu  stagois  ei  fluminibos  et  lembis  versaU  7  Qoare 
ergo  hoc  dicit  ?  Judaeorum  insidias  indicare  volebat , 
illosque  Ipiium  comprehensoros  esse :  idqoe  roaoi- 
feste  dicere  nolebai,  sed  per  aenfgmata-,  ne  iterom 
coniurbarentur.  Itaqoe  sicut  cum  audis  Chrislom  di- 
centeni  :  Qkod  audiuie  tn  ifnr^,  prmdieaie  euper 
tecta :  et  ^uod  audi$ii$  in  tenekrie^  didte  in  luee  (Mmih. 
iO.  37,  et  Lue.  12.  t) ;  non  inteiligls,  i^oasi  praecipiai 
relictis  foris  et  triviis  eos  soper  tecu  debere  piraedi- 
care ;  neque  enim  Id  fecenmt  discipoN  :  eed  dun 
dicit  y  Super  leeta,  et  in  luee,  flduciam  et  tiherlMen 
publiee  praedicandi  insinuat;  enih  vero  diclt ;  In  em^ 
rem  et  In  tenebri$\  significat,  ut  obique  terranmi 
narrent,  qu6d  in  parva  mondl  parte;  ei  in  ono  Pals»- 
stlnae  loco  audierant.-  Neqoe  enim  io  tenebris  et  ia 


m  ILLUD,  SALUTATB  Ptl»eiLLAI|  fiT  AQUILAM.  IL 


le! 

aul^m  ei8  ioquebaturi  8ed  8aBpe  in  alti8  motttibiis, 
et  iii  synagogto  Ittf  et  iiic  intellige.  Nam  sicut  ibi 
audi^otaa  l^la»  alio  modo  intelleKiuina*  ita  et  liic 
cumglaiiioa  aodimuai  ne  poiemos  eum  jusaiase  ha- 
berigladios)  aed.  per  gladioB  inainuasse  imminere 
iiisidiaa,  et  paaeurnm  ae  a  Judeis  quae  et  pas8U8  est. 
Aiqne  boc  ez  sequeiiiibua  matiifeatum  est.  Nam  ut 
dixit  emeudnm  iladiuHii  mox  adjecit :  Quia  aparut 
MmpUri  ctt  f  aar  4e  me  nmt  tcripta  (L»c.  22. 37) , 
Quodcum  iniquii  repuiatui  $um  {hai.  55.12  ).  Disei- 
pulia  antem  diceutibuat  HU$ura  duo  gladii^  et  non  in- 
teiligentibus  id  qnod  dictum  fueraii  ait,  Sati$  e$i  (Luc. 
22.  58).  Tametsl  noii  satis  erat :  neque  eniin  suffe- 
cissentvel  duo,Tel  treS|  vei  ceniuni,8l  bumanoauxilio 
epa  Qti  voluisset ;  quod  si  noiuit  eos  humaiio  pr«si- 
dio  uli ,  8unt  utique  et  hi  duo  superflui.  Proinde  hic 
aenigma  nou  exposuit ;  id  quod  aaDpe  facere  depre^ 
henditur ,  ut  qtioties  dicta  miiius  inteliigunt  discl 


202 

ravit  perico1ls{  et  iiberantea  nMrUa  ild  SaniiaiMiJ  r^. 
dnxit :  qui  giibei-natdfem  flHelibiis  eripoit,  navem  lotaia 
tex  nndis  liberavit :  sie  utique  qiii  Inagistrum  orbls  sat 
vdrant,  et  proillioaaiilttlesangbinem  suumeffudenmi^ 
oH>i8  qutfqne  lotius  Aierunt  benefiictore8,  utpoie  qni 
«oa  erga  prfleceptoreni  protideoila  discipulos  pmnea 
oervavfcrint.  Ul  nnlem  discas;  eos  noo  solum  orga  ma- 
gistrum  laietf  fnisse  i  sed  et  fratriboB  eamdem  euram 
impendiase  <  audi  seqnentia.  Nam  cmn  dixiaset ;  Pro 
«fiftMa  mea  cervieem  iuppceueirunt ,  adjecit :  fiaJNs 
non  ego  $ciu$  graUa$  ago ,  $ed  ei  mne$  Eceii^nB  gen- 
tium.  Quid  ais?  Tentortomm  opinbibOs  i  )>8U0ori-> 
bus ,  artificibus^  quibus  nibil  praeter  victiim  necessa- 
riuin  suppeiebat,  omnea  EcciesiaB  gefltimn  'gratias 
agunt?  Et  quid  lantum  duo  ilJi  prodesse  potueront 
tot  Ecclesiis  ?  qua '  opum  abundantia  ,  qua  potentia 
inagnitudliie;  quo  apiid  priiicipes  tavbre  clarueruiit  t 
Oputn  ()uitlehi  abundahtlS,  ki  tidi^hllil,  et  grdlid  aphil' 


poli,  eveiitui  rerum  dictorum  inlelligeiUiam  expla-      ItnpernnteS  liihli  Viitilbruhi,  ^  %h\X  eU,  qul  omnibus 

in:ijoif  fest ,  aniihii^  ad  pericUld  admoduin  prortipiu^. 
Hinc  e^l  qtiod  de  hlultlS  b^h^  thbriierunl ,  miiltbsque 
ilerVardnt.  fVequ^  ehtni  itccKMIi  uim  prbd)^sse  talbnt 
diviles  IHi  fdstosi ,  dt  t^aiipettk  ifiagnahlmi.  Aetht)  dl- 
ctum  hoc  miretur  :  Vcruiii  tidibl  ^st ,  tjtind  dictfaius , 
Idqtie  rebus  ipsis  comprobatur  :  \\Mn  vaulix  SUnl  di- 
titis  molestiae  et  pisricula.  tlnlel  pto  dDmb,  pi-b  fa- 
mulis ,  pro  agris  ,  pro  bpibiiS ,  ne  qiii^  iili(}(itil  H  na 
auferat.  Et  qui  muItorOm  bsl  ddnilhiis,  iiiehi  ihuUb- 
him  servus  es^e  cogiiiir.  Pauper  dlitiem  his  expedliuS, 
et  curis  omnibus  carens,  leo  est,  ignem  Spirdt,  ^'ei;b- 
roso  ei  forti  est  animt),  de  oinnibus  ^es^  etp^dit,  lacile 
omnia  :lgit,  qua;  prodesse  poSsutU  Cccte^ilS,  SiV^  otius 
sit  ut  arguantur  anqui,  sive  ul  tncre[icnliiV ,  siVS  s^x- 
cignta  proptejr  Christum  opera  subeunda  slnt :  kc  ^u<^ 
hiam  semel  vitnm  despeiil  prdcsChteifi ,  ih3ign'a  fatitt- 
taie  bonfidl  omnia.  Quid  cniih  timlst^t,  t!tb,  Dbsi^bro? 
flum  nn^  opes  ejtis  auferanturf  Hoc  nemd  dicfere  po- 
lerit.  Nhm  ne  jpellatur  e  patria?  Sed  nniversus  brbis 
terrarum  €\  civftas  est  ^  ?  Nufh  ne  qdia  Imm!nu6t  ^i 
delicias  et  sal^Uitium?  Sed  his  omnibus  Valere  jttssfs 
in  caAo  habltat ,  et  ad  futurnm  festinai  tiiam.  Roii 
di^pt*ecn1)Stor  item,  si  anima  ipsa  tradendi  sit,  bt  cf- 
fundendus  sanguis.  Hinc  est,  quod  talis  etiani  ektyrati- 
his ,  et  regibus,  et  populis  ,  et  omnlbua  potenltor  est 
ac  dfttor.  Et  ut  discas,  quod  vere  haec,  el  non  adulaii- 
ter  ^int  dicta,  et  quod  qui  nibil  possidlsnt,  hl  omniom 
liberrimi  sint  ad  toquendum  :  qoot  divites  brartt  tcm- 
pore  Herodia,  quot  potehles  ?  et  qoiii  fn  mtMitiin  pr#- 
rupit?  quia  tyranoum  increpavit  ?  qnis  contemptaa 
ieges  Dei  uitna  est  ?  Diviium  quidem  nullus,  sed  pau- 
per  ilie  et  ino^»  qui  neque  iectum ,  «eqne  mensam « 
nequo  tectiim  liabebat :  iile ,  inquam^  solttiidinia  in- 
quilinus  Joannes,  iiie  selus  et  primus  omni  libertale 
iyrannum  arguit,  et  adulterHias  iiuptiaa  detesii,  et 
priesantibus  omnibus  ac  aodientiiwspronnntiaia  aen* 
tenUaeum  eondemnavit.  £t  ante  liuac  magntw  qvofne 


naiidam  relinquenl^ ,  praetereat.  Iia  el  aiibi  facit.  De 
resurreclione  enim  disserens,  sic  dicebat :  Solvite 
templum  koc ,  et  in  tribue  diebue  excitaho  iUud  {Joan. 
2. 19) :  ei  uon  inteiligebant  discipuii  quid  diceret, 
aicut  et  evangciista  tesialur»  dicens  :  Qaaado  auiem 
reeurrexit  Jesus^  eretUderuiU  Hrbo  eju$,  et  Scriptura 
(Ib.  V.  22).  Et  iterum  alibi :  Nondum  enim  $ciebant^ 
^fuod  oportebat  ipeum  e  nwrtui$  resurgere  {Joan.  20.  9). 
4.  Sed  qua»tio  satis  soluta  est.  Nos  uunc  ad  reliquam 
saiutationis  partem  aemionem  flectamus.  Quidnam 
ergo  est  ,  quod  dictum  est ,  et  unde  istuc  digressi 
aumns?  Priacillam  et  Aquilam  beatosdiximus,  quod 
cum  Paulo  babiurent ,  diligenter  addiscentes  morem 
habitus  et  calceamentorum,  alque  omnia  qux  agebat. 
Uinc  nobis  enau  est  qu«slio  :  cujus  gratia  Gliristo 
prohibenie  aliquid  prster  uoam  veatem  baberi »  visi 
nunt  hi  babere  8andaiia  et  penulam  ?  Et  sermone 
demonstratum  est ,  apostolos  bis  utendo  legem  non 
iransgreasos  esse ,  sed  diligenter  observasse.  liaec 
nntem  dicelwmua,  non  ut  vos  ad  coacervandas  divitiaa 
«ihortarc^ur ,  et  provocaremus  ut  plus  quam  neces- 
01(88  postttlat,  poasldeatis,  sed  in  promptu  sint  quoe  m- 
fidelibna  noatra  ridentibns  respdndeaiis.  Eienim 
Chrtstns  aoperiorem  iegem  solvens ,  iiou  jnssit  nos 
hafaere  domoa,  aervos,  lectoa,  vasa  argenlea,  vei  quid- 
piam  borum  :  sed  nos  a  prius  diclorum  necessiiate 
liheros  esse  voiuit.  Unde  et  Paulus  sic  admonebat , 
dheens :  Mabentee  mctum  et  tegumenla^  .hi$  contenti 
mtmu$  ( 1 .  Tim.  6. 8 ).  Tribuendum  enim  egentibus ,  si 
^nid  usui  noatro  snperest :  id  quod  Priscilla  et  Aqnila 
p^quam  studiose  faciebant.  Et  i^circo  eos  laudat  et 
atelrttnr  aposlolos,  insigne  iUorum  prasconium  ap- 
,pM8n8«  Nam  ut  dixit ,  Saiulate  Friedlhm  et  AquUam 
eaopermioe  meo$  in  Domino  ( Aom.  U.  3 ) ,  etiam 
et08att  ponit  taiiu»  cariiatis.  Qoalem?  Qui  pro  mea, 
ntt  V  mitM  r€rBfc<Ni  iiiiMi  niippo$u$re  ( l^d.  v.  A ). 
Igitur,  dicet  fortasae  aliquiai  hac  deisausa  eoa  diligts 
et  amas  ?  Maxime :  ^a  et  si  id  uniim  egissent ,  vei 
Mit  lande  digni  erant. Qoi enim ducem  exercitus sil- 
yim  fsniiv  ^  ^mm  fedt  anivoi :  qui  medicom  libe- 


t  savfl.  ta  marglne  ate  Hnbei»  md  \n$dm  pufi  lm%  Itynwt 
^MrsiimMi. 


M5  S.  JOANNIS  CHRtSOStOill 

Helias,  qui  nihil  pneler  meloten  passidebat,  impiom  el 

,  praevaricalorem  iilvm  Achab  solus  virlliter  corripuil. 

JNihil  enim  loquendi  llberuiem ,  el  in  rermn  discri- 

mine  fiduciam  iia  praebet,  ulhll  homines  adeomimllos 

I  'et  forles  efOcit»  ut  nihil  possidere ,  el  nttUls  saseola- 

.rUNis  circumvolvi  negotiis.  Atipieadeo»  sl  quls  vlr- 

lutem  multam  possldere  cupit,paopertaiemamplexelar, 

praesentem  vitam  despicial,  nihil  esse  patei  mortem. 

Hic  non  solum  plus  quam  dlvites  el  prindpes,  sed  et 

plus  qoam  reges  ipsi  Eccleslis  prodesse  poterlt.  Nam 

regnantes  illl  et  abundantes  quaecuroque  faciunl ,  id 

opibus  fadunl :  bic  aulem  magna  plerumque  operalur 

per  pericula  el  mortem  ipsam.  Quanlo  autem  auro 

omni  preliosior  esl  sanguls ,  lanto  pauperlas  quam 

abnndantia  mellor. 

5.  Tales  qoidam  eranl  llli  Paoll  hosplies  PrisdUa 
el  Aqoila»  qui  opom  carebant  abondanila,  el  omnibos 
diviUis  locopleilorem  anhnom  poesidebanl ,  moriem 
eispectantes  quolidie,  in  caeide  el  sanguine  viventes , 
alque  perpeloo  martyriom  paUenles.  Ideo  res  nostras 
iUls  lemporibus  fiorebanl,  qola  sic  dlscipoli  magisiris, 
el  magislri  diseipolls  oolligaU  eranl.  Nam  Paulus  hoc 
Bon  solum  de  bis,  sed  el  de  mulUs  aiiis  lestaiur.  Nam 
Bebraeid,  el  Tbessalonicensibus  ,  ei  Galalis  scribens, 
asseril  omnes  mollls  lentalionibus  affliclos,  el  indical 
in  episiolis  suls  ipsos  pelU,  palria  excidere,  subsian- 
Uas  perdere  ,  et  ad  sanguinem  usque  periclitari  :  lola 
eoruni  vita  in  gravlbus  ceriaminibus  cral ,  el  ipsis 
muUlari  membris  pro  praeceploribos  non  detrecubanl. 
Onde  Galalis  scribens ,  dicit :  Tetiar  enim ,  quod,  d 
jtoinbUe  ftditet ,  oculo$  veitroi  effouoi  tiitAi  dediaeHi 
^Gaki.  A.  15).  Et  Epaphram  qui  Golossis  eral,  eadem 
de  re  laudal  his  verbis  :  jEgroiaml  uique  ad  mortem^ 
U  Doui  ^ui  miiertui  en  :  non  iolum  auUm  ejui ,  ied 
€f  HMiy  ne  frisfilimii  iuper  iriitUiam  haberem  (PhiUpp,  2. 
37 ).  Obi  clare  demonslrat  se  jure  habiturum  fuisse 
dolorem  de  mone  discipuli.  Gojus  virlolem  alicubi 
omnibos  ilerom  delegil  dicens,  Aeeemi  uequead  mor' 
iem^  negteeia  anima  iua^  ut  implerei^  quod  in  vobii  erga 
medeerai  miniiierium  [PhUipp.  2. 30).  Quid  ilUs  fuerit 
beatios ,  quid  aulem  nobis  miserius  ?  quandoqoidem 
iili  sangolnem  el  aniinam  pro  praeceptoribos  profun- 
debanl ,  nos  auiem  neque  verbum  pro  communibus 
patribos  emiilere  audemus,  sed  cum  audlamus  eis  ma- 
ledici ,  ei  conviciis  eos  dehonestari ,  ei  a  suis,  et  ab 
alienis,  maledicentes  neque  coinpcscimus,  neque  re- 
prehendimos,  neque  problbemus. 

Qiiaiifvm  sif  peceaium  Ecclewe  reciorihui  matedieere. 
-^  UUnam  ne  ipsi  primi  maledicorum  simus.  Sane  non 
tanta  ab  InfideUbus  convicia  et  probra,  quanta  in  prin- 
eipesablis,  qul  noblsJuncU  religione  et  fideles  vl- 
denlur,  proferri  videmus.  Ultra  hic  quaeremus ,  onde 
tanla  ignaviay  et ondebic pietatis contempius evenit, 
qood  slc  bosUliier  erga  patres  nostros  simus  aflbcUT 
NihU  profecio  est  quod  Ecdeslam  Dei  ita  destitue- 
re  et  disaohrere,  nihil  quod  ita  facile  pessumdare 
possil,  ut  qoando  discipoli  magisiris,  el  palribus  filii, 
•t  prindplbostobdlU,  non  magno  studio  cohasrent. 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  fM 

Si  quis  fratrum  cuipiam  roaledidlt  a  sacrarom  Scri» 
pturaram  lectione  cxcluditiir.  Uf  ^fiiidenim  «tfiiiiiis, 
ait  Deus,  ieaamenium  memn  per  m  nmm  (Psof.  49*  16)? 
et  causa  posita  dicil*  Sedem  eonira  fratrem  iuum  /o- 
quelfarii  (Ihid,  v.  iO).  Palrem  vero  H>iriloalem  aceo- 
sans ,  le  dignum  repulas ,  qui  ad  divina  vesUbula 
accedas?  Quomodo  hoe  congruel?  Nam  si  maledicen- 
tes  patri  vel  matri  morte  moriunliir  seeundom  legemy 
(Exod.  21.  17 ),  quaU  jiidlclo  dignus  eril ,  qui  male- 
dicerc  audet  ei,  qui  parentibus  illis  magis  necessa- 
rius  est,  et  melior  ?  Annon  limel,  ne  aperlal  se  lerra, 
el  ipsum  absorbeal,  vel  Ailmen  soperne  decidens  nia* 
ledicam  illam  Unguam  combural?  Non  audisll,  quid 
passa  sll  Mosis  soror ,  princlpi  maledicens  ?  quomodo 
facia  sit  Immunda,  incideril  in  iepraro,  summam  sus- 
Unuerlt  ignominiam,  fratre  Deum  orante,  veniam  non 
oblinoerit ;  tamelsi  illa  Ipsa  essel,  quae  sanctum  illum 
exposuerat ,  et  pro  ejos  educaiiune  id  efleceral ,  ui 
ejus  inaier  in  nulricero  assumeretiir  ,  et  ne  puellus 
in  barbarico  slnu  enutriretur ;  deindc  ver»  feminarum 
exercitus  diix  fuit  sicul  Moses  virorum ;  omnesqne 
cum  ilio  lulil  aerumnas  ,  vere  soror  Mosis  existens: 
vernmtamen  cum  maledixit,  nlhil  ei  profnerunt  lixc 
omnia  ad  effugleiidam  imm  Dei :  sed  nec  Moses  ,  qtii 
tantom  populum  ,  posl  ingentem  illam  Impielalem  , 
prccibus  expiaverat,  pro  sorore  supplicans  el  veniam 
petens,  placare  Deum  potulf,  sed  ab  eo  valde  illa  in- 
crepator :  quo  dlscamus  el  nos  ,  qiiantum  maluin  sit 
princlpibus  maledicere  ,  el  de  aliorum  judictre  vlia. 
Etenlm  in  die  illo  non  solum  de  iis  qnx  nos  peccavi- 
mus,  sed  el  de  iis,ob  quae  iii  alios  senteniiam  tulimus, 
omnino  judlcabll  nos  Deus.  Et  quod  siv^pe  naium  leve 
peccalum  esi,  hoc  grave  el  non  ignosciblle  fit ,  duin 
peccans  de  allo  judicat.  Forie  non  saUs  claret  qood 
diximus,  igltur  clarius  dicemiis.  Peccavii  aliquis  ,  et 
allum  idem  committentem  peccatumcondemnavil:  is 
in  die  illo  valde  amaro  non  eam  poenam  luet ,  quam 
peccaU  naturaexposcit,  sed  majorem  quam  duplicem, 
et  triplicem :  non  enim  quod  ipse  peccaverit,  sed  quod 
in  aUum  similiter  lapsum  tam  gravem  calculum  lu- 
lerlt ,  supplicium  illi  desUnabit  Deus.  Ei  hoc  venim 
esse,  ex  iis  quae  Jam  facu  sunl  et  contigernnl ,  da- 
rius ,  ut  promlsi ,  demonstrabo.  Nam  Pbarisaeus , 
quamvis  ipse  nibil  peccaverat ,  sed  el  jusle  vixerat , 
et  mulu  de  se  bona  praedicare  poierai :  quia  tamen 
publicanum  rapiorem,  avarum,  et  Iniquissimum  con- 
demnavil,  tanUs  dedit  poenas ,  ut  ad  suppllcium  ma- 
jus,  quam  publlcano  debebaiur ,  reservalus  sil  ( Lii^. 
18.  10  -  U).  Quod  si  Is,  qul  nihll  peccavil »  et  pao- 
cantem  aUum ,  qui  manifestos  eral  omnibos  ,  levi 
verbo  condemnavil,  Unlomslbl  allraxil  soppUdom  : 
qui  mullum  quotidie  peecamus,  aUoromqoe  lilam 
condemnamos,  eliam  alus  Ignoiomm,  cogiu  qoan- 
um  susUnebimos  posnam,  qoomodo  omnl  venia  eid- 
demus.  /n  quo  enim  judkio  judkoAi  ,  Inqoll ,  ef  fos 
judieabimini  (Maith.  7.1). 

.  6.  Propter  iiasc  utlque  et  soppUco  ,  precor»  etex- 
liorlor,  ut  ab  hac  mala  consuetudine  deaistalis.  Niiiil 
enim  nocebiinns  sacerdoUbus  ^  qoiboi  i 


fOB 


8ive 


IN  ILLUD,  SALUIATE  PRISGiLLAM  ET  AQUILAM.  IL  m 

,  sife  Yera  sint  qu»  dc  eU  dicimus :      sam  dedenint),  sed  ut  discatis,  etiamfti  improlHM  lia- 


quoniam  et  Pfaarisaeus  publicano  nihil  nocult,  sed  et 
ipsi  profnlt,  licet  vera  de  eo  diceret.  Caeteruro  nobis- 
ipsis  mala  extrema  ipsi  accersimus ,  sicui  ei  Pbari* 
sxus  in  seipsum  gladium  impulit ,  et  letali  accepta 
plaga  abiit.  Ut  igiiur  ne  et  nos  idem  patiamur»  impe- 
reinus  indomitae  linguae.  Nam  si  is  ,  qui  publicano 
maledixii,  posnam  non  effugit ,  nos  qui  palribus  no* 
stris  maledieimus  ,  qua  nos  apologia  tuebimur  1  si 
Maria ,  qaod  fratri  seinel  maledixerit ,  tantam  dedit 
poenam  (iViim.  12.  iO):  cujus  nobis  salutis  spcs,  cum 
nos  quotidie  principes  infinitis  conviciis  afficiinus  ? 
Ne  mi  bi  hoc  quis  dixeril,  llle  Moses  erat :  poiero  enini 
et  ego  dicere,  lila  Maria  erat.  Cseterum,  ut  et  al'a  ra- 
Uone  hoc  manifeste  cognoscas  ,  quod  nec  si  crimi- 
num  rei  sint  sacerdotes ,  de  illorum  tibi  vita  judicare 
fas  sit,  audi  quld  dicat  de  principibus  Judaeorum 
Christus :  Sufter  eathedram  Morii  sederunt  scribm  et 
Pharieesi :  onmia  igitur  qweeumque  dixerint  vobis  ,  ut 
fadatii,  faeite:juxla  opera  autem  emim  ne  faciatie 
{Matih.  23.2. 3).  Jam,  quid  illispejus  fuerlt,  quorum 
zclus  futuris  diseipulis  noxius  erat!  Attamen  neque 
aic  eos  deposuit  a  dignilale,  neqike  subditisdespicabi- 
les  fecit :  idque  jure  merito.  Nam  si  semel  banc  po- 
testatem  arripuerint  subditi,statim  magistraiu  privatos 
principes  de  dignitate  deturbari  videbimus.  Eapro- 
pter  Panlos  cum  principem  sacerdotum  Judaeorum 
contumelia  affecisset',  ac  dixisset :  Percutiet  te  Deue^ 
ffuriet  dealbate :  et  tu  judicam  me  ude$  (  Act.  25.  3)  t 
postquam  autem  q)K)$dam  audivit  se  increpanies  ,  et 
dicentes  :  Pontificem  Dei  conviciii  inceait  (Ib.  v.  4)  ? 
monstrarevolens,  quantum  oportet  sacerdotibus  Dei 
exhibere  lionorem  et  reverentiam  ,  quid  dicit  ?  Ne» 
tciebam  quod  pontifex  Deiettet  ( Ib.  o.  5).Propterea 
et  David ,  cum  Sauiem  apprebendisset  praevaricato- 
rem,  et  spirantem  bomlcidium ,  multisque  pcenis  di- 
faum:iion  solum  ejos  vitae  pepercit ,  sed  neque  ut 
verbum  asperum  in  eum  jaceretur  ,  siistinuit ,  cau- 
samqne  ponens  dicit :  CArisfnsDoitilnt  ett  (i .  Beg.li.l). 
Neque  binc  solnm,  sed  et  alionde  videre  licet  copiose, 
quomodo  subditum  procul  a  sacerdotum  correptione 
abesse  oportet.  Nam  cum  aliquando  arca  reducerelur» 
et  sobditonim  aliqui  ad  lapsum  declinantem  videntea 
erigerent,  eo  ipso  in  loco  poenam  dederunt ,  et  a  Do- 
mino  percossl ,  mortui  manserunt ,  umeisi  nihil 
agerent  absurdum  (2.  Reg,  6.  7).  Non  enim  siibver- 
tebant ,  sed  lapsurnm  erigebant.  Et  ut  ex  abundanti 
sacerdotum  digniiatem  discas,  eiquomodo  non  sit  fas 
subdituni ,  et  in  ordine  laicorum  existenlem  talia  eor- 
rigcre :  illos  in  niedia  multitudine  occidit ,  eaeteros 
omnes  hoc  prodigio  admodum  terrens,  et  persuadens 
eis ,  ne  ad  adyia  sacerdotii  aocedaiit.  Si  enlm  sin- 
guli  obtcntu  male  acta  corrigendi  in  sacerdotii  digni- 
tiiiem  se  inferant,  numquam  deeritcorrigendi  occasio, 
et  confusis  inter  se  orfiiiibus ,  inter  principem  et  sub* 
dituin  non  discernemus.  Nemo  haec  medieere  opine- 
tur ,  qnasi  ad  sacerdotes  accusandos  (per  Dei  namque 
grntiam  in  omnibos  ,  at  et  voa  scitis  ,  magnam  exhi- 
b«nt  probltatem ,  et  nemini  umquam  criminandi  an- 


beretis  paires ,  et  molestos  magistros  ,  neqoe  sic  eis 
maledicere  vobis  securum  et  absque  gravi  periculo 
fore.  Nam  si  de  corporalibus  parentibus  sapiens  qui- 
dam  dicit  :  Si  temu  defidal ,  vemam  da  (EecU.  8. 15): 
quid  enim  illis  dabis ,  quale  ipsi  tibi  ?  multo  magis  ia 
spiritualibus  hxc  lex  observanda :  ac  anluacujosquQ 
officium  esty  ut  suam  ipsiiis  vitam  diligenter  consi- 
deret ,  et  excutiat ,  ne  videlicet  audiamus  in  die  illo : 
Hypoerita^  quid  videt  fettueam  in  oculo  fratrit  tm  ,  tn 
tuo  ttutem  oculo  trabem  non  coneiderat  (  Matth.  7.  3)  t 
Elenim  hypocritarum  opus  est ,  publice  quidem  et 
omnibus  videntibus  osculari  manus  sacerdotum,  ge-^ 
nua  tangere,  supplicare,  ut  pro  se  oreni,  et  baptlsma 
indigenies  ad  illoriim  januas  currere :  domi  aotem  et 
in  foro  tantorum  bonorum  nobis  auciores  et  ministroa 
muitis  aflioere  probris,  vel  eooviciatoribvseoDsentire. 
Quod  si  vere  roalus  esi  pater ,  quomodo  ide  dfgnom 
puUs  tam  terribilium  sacramentorum  ministram  ?  Si 
autem  fide  dignus  tibi  miniBter  esse  videtar ,  quara 
fers  alios  ei  malediocntes,  et  non  obturas  eorom  ora» 
neque  stomacharis ,  neque  aegre  fers,  ut  et  multam 
accipias  a  Deo  mercedem,  et  laudem  ab  ipaia  maledH 
cis?  Nam  licet  sexcenta  convicia  proferani,  omnino 
umen  te  laadtbont  et  amplexabuntur  ob  egreginXlL  Ih 
patrea  euram :  contra  vero  si  hoc  non  faciamus ,  oifei« 
imnoscondemnabont«etiam  illi  ipsi  qoi  maledieunt. 
Ad  haee  accedit  lllud  multo  gravios  ,  qood  ext^emam 
lllie  dabimus  pcBf\am.  Qola  nihil  perinde  sic  Ecdesias 
bbefactat  atque  morbus  ilie:  ei  sicot  corpos  nervo^ 
rum  debita  habitudine  carens  multas  glgnit  segrilo-» 
dines,  et  vitam  fsdt  moleslam :  ita  Ecclesia  aon  oir* 
comdala  forti  ilia  et  Infracta  caritatis  calena»  ploriaui 
partorit  bella,  iram  Dei  auget,  et  raollaroffl  lentatio-* 
nom  est  occasio.  Ne  igitur  h»c  contingantt  neve 
Deum  exacerbemus ,  ne  nosira  augeamus  mala  ,  ei 
pcanam  certam  indecUnabilemque  comparemus,  vi- 
tamque  hanc  mullis  molestiis  repleamos :  nostram 
ad  bene  loqoendom  liiigoam  transferentes ,  nostram 
ipsorum  vitam  singulisdiebos  diligenler  scrutemur; 
aliorum  autem  vltain  ejus,  qui  etiam  Incognita  accu- 
rate  uovit ,  judicio  relinqoentes ,  ipsi  nostra  peccau 
damnemds.  lu  nobis  gehennae  Ignem  licebit  effugere. 
Namsicut  ii,  qui  in  alienis  coriosios  explorandis  ma- 
lis  occopati  sunt,  suorom  peccatorom  nullam  babent 
rationem :  iu  qui  ab  alieiia  viu  disculienda  abhor- 
rent,  magnam  suorum  delictorum  habebunt  soUicitu- 
dinem  :  et  qui  sua  considerant  mala,  iUaque  quotidie 
discutiunt,  a  seipsis  exposcentes  pcanas,  milem  tunc 
habiluri  sunt  judicem.  Id  quod  Paulus  deelarans  di- 
cebat:  Nam  ri  notipiot  judicarenntt ,  nen  uttquejndi^ 
earemur  a  Donano  (i .  Cor.  i 1 .51).  I3t  autem  Ulam  sen- 
tentiam  effugiamua ,  rellctis  omnibus  alus ,  magno 
stodio  vium  nostram  exaroineroos,  corrigamos  eogi- 
tationes  ad  peccandom  indocenies  ,  consclenUam  ad 
eomponctionem  fleeumus ,  aetorom  noatrorom  ratio* 
nem  repeumus.  Sic  eniro  poterimus  facile  peccatorum 
exonerari  sarcina  ,  mulu  venia  frui ,  praesenlemque 
simul  vitam  cum  volopUle  iransmittere  ,  ct  assequf 


S07  s.  mmm  pnMsmm  apcihep.  coBBTAi«rnv>p.  ^i 

bona  fiitiwil :  |n|i«  e|  miieriopnlia  DomiiH  noslr»     Spiri(ui  saficto  sit  glQri»,  il  W9^  tUSHVW- 
leso  (ilbrjsti;  per  quem  et  com  qvo  Eatri  simul  et     imen. 


AD  TRES  HOMILIAS  SEQDENTES 

MONITUM. 


Hasce  tres  bomiliiS,  qnarum  prior,  in  illud,  Pro* 
pter  {amicationei^  etc.,  altera  De  libeljo  repudii,  ter- 
tia ,  QuaU$  ducendcB  sint  uxores ,  eodem  lempore 
conseqaenterhabitas  fuisseconspicuum  est.  Secundam 
enim  paueis  post  primam  diebus  pronuntiatam  fuisse 
dare  dicilur  initio  :  de  nuptiis  nuper,  id  est  paucis 
ante  diebus;  ubi  locum  ipsum  Paiili,  Propter  fornicq- 
Uonest  etc.,  quem  in  priori  explanandum  sqsceperat, 
ad  verbum  repetit.  Tertiim  pari  modo  p^ucis  post 
secundaro  diebus  sequutam  esse  indicat  jCbrysosto- 
mus,  eum  sub  iniiium  dicit,  se  nuper  de  libeilo  re- 
pudit  loquuturo  esse.  In  prima  agilur  praecipuc  de 
nuptils,  quo  pacto  scilicet  contrahendffi  sint :  deqtie 
vitandiB  saltationihitg ,  tripudiis,  obsccenis  cantibus 
solitis  bymenaeorum ,  quae  omnia  sponsx  castiuti 
noxia  esse  possmit.  Invebilur  postea  Chrysoslomus  in 
eos,  qui  etiam  posi  itiiium  matrimonium  scorta  adire 
non  dubitant :  ac  nonnullorum  opinionem  evellit  qu^ 
putabant  adulterum  non  esse  conjugatum,  qui  cum  ji- 
bera  scoruiretur.  In  socunda  de  libello  repudii  tracta- 
*  tur ,  ei  conira  bodiernorum  Grxcorum  senlentiam 
et  usuin  siatnitur,  non  licere  muliercm  ducere,  etiam 
pro  causa  adulterii  repudiatam.  Terti»  argumentuni 
prodit  ipse  tiiulus,  Quales  ducendm  sint  uxores  :  nam 
per  tolam  concionem  agitur  de  sponsae  futuras  mo- 
rtbus  explorandis  et  addiscendis,  antequam  oonjugium 
ineatur. 


In  tertiae  titulo  Editipnis  Mprplliapqp  |$g|tqr  Grsece 
atque  Latine,  Laus  Maximj^  fl  q^ales  d^c^ndce  sint 
Mxores.  Sic  vero  legjt  etiam  ^jgisippndps  Geleniijs 
interpres.  In  Ediliorie  vero  ^ayilii  ^t  in  duobi|3  qui- 
bus  usisunius  Mss.  jllqd,  iaus  Ifwm,  i|e^denftmc- 
Nec  tamcn  existiipo  il|u(|  adflitaqieni|im  ejise  sper- 
nendiini  :  non  enim  diyinandp  blc  titulqs  apDo^iiu^ 
fuisse  videtiir;  sedqui  M^ulum  appqsoit,  |cej  fpar|fg 
iu  scripserit,  vel  fortqsse  piiiji^ostpipiis  jps^  sic  initif) 
titulum  concinnaveri|.  IMfat  (jeripan|||if  bupq  ^^se 
Maximun)  illuin  epis<rPPMin  §cjeucifl^  jq  |sauri2|»  <}uj 
in  praecedenti  copventn  Ioqo  Cbrysoftoroi  conci^neii^ 
habuerat  :  id  auleip  pon  a^imile  yer<{  e^t-  Ex  ^is 
porro  quas  sub  initiiim  ^icif,  Meus  ^im  in  trqhendo 
jngo  compar^  nuper  pi^osfiisso  su{co^  uber^  lingua,  tVt- 
spersit  edan^  semtna^  ^j.  iis,  ipquamt  argui  vldetiir 
tunc  Cliryso^tomum  fuis^  episcopum  Ponstaniinopo- 
litanuro.  Nam  illo  ConstanMMopoli  sedent^,  alii  diyer- 
sarum  civitatum  epjscopi  ii)  |iac  regia  urbe  identi(|em 
ipso  annuente  copcionaj^nturt  quod  non  s^ipel  (eci^ 
cii^m  Sevefianus  pa))aIoruiii  episcppus ,  ut  i^  Viia 
Chrysostomi  pliiribua  narratiir. 

Primae  hoipiliae  inferp|:e(a^io  Latina  est  Fron- 
tqnis  Pucaei;  secundae  incefti  ^ujusdam,  t^rlispSigis- 
mundi  Gelenii.  Duas  postreiqas  mu|tis  in  locis  emen« 
davimus. 


pJE  VERBIS  pLLIS  AippSTOLI, 

PROPTBB  VORlflCATlONBS  ItrrSM  UlfUSQUISQDE  SUAM   UXOIIBM   HABBAT  (  1 .  Cor.  3.2)   (a). 


I.  Ad  meltis  fonles  etiam  hodie  sutui  vos  dedo- 
cero,  mellis  quod  faslidium  numquam  parit.  Ejusmodi 
namque  Paull  verborum  cst  natura  ;  et  vero  quicum- 
que  sua  corda  laticibus  ex  bis  fontibus  hausils  replent, 
per  Spiritnm  sancium  loquuntur  :  imo  vero  mellis 
vlrtutem  *  etiam  oninem  exsuperat  sacrorum  eio- 
quiorum  Toluptas.  Aiqoe  hoc  ut  indicaret  prophela 
<licebat :  Quam  dulcia  fancibus  meis  Ooqma  tna,  super 
melori  meo  (Psal.  118.  103).  Neque  vero  melle  dul- 
cior  tantum,  sed  et  auro  ac  lapillo  quovis  preiiosior, 
et  argenio  purior  est  volitpias  eloqnionim  sacrorum. 
Eioquia  quippe  jDomtm,  e/o^ja  casta,  argentum  igne 
examinatum^  probatum  terra^  purgatum  s€ptuplum{PsaL 
ll.7).Proplereaqooqaedicebatet8apien8quidam  Com- 
edere  mel  mulium  nanbonum  :honorare  auUm  oportet 

*  Unos,  voluptatenL 

^^)  collj^  eum  oodicllms  Golbertinis  970  [nmic  Reg. 


748J,  et  1050, 


^ermones  gloriosos  {Prqv.  25.  27).  Napn  e^  \\\^  qi>,i(|ei^ 
morbus,  quo  caremus,  saipi^  S^SnHiir;  bormn  auteq) 
opera  et  corporis  aegril\idinem »  qua  tenemur,  de- 
ponere  possunius  :  e^  niel  quidem  in  poncoctionf 
corrumpitur,  sacra  vero  eloquia  cum  fuerint  concocia, 
tnm  /ucundiora  finnt  et  uliliora  cum  iliis,  qui  est  pos- 
sidenl,  tum  aliis  muliis.  Ac  mensa  qui<)eiu  ^sibos 
siibjecta  dum  aQiatim  quispiam  friiilur,  $\  c^^inde  il- 
linc  satupius  ruciei,  injucundus  fit  ei  qui  illiim  con- 
viviu  excepit :  si  vero  spirituali  doctrina  expletus  era- 
ctet,  mullum  suavem  pdorem  diQiindii  in  pro|fimum. 
Uavid  quidem  certe  911111  iiis  dapibus  se  (requenter 
expleretf  dicebat :  ^ructawJ^  cor  meum  verkum  bonum 
{Psal,  44. 2).  Nam  et  malum  yerbum  possumus  eru' 
ctare.  Et  quemadmodum  in  11^9  ^nsi|)  piensa  pro 
conditioqe  cibarioruip  qqalitatcoi  eprum,  quac  eru- 
ctauiur,  cecoinms  app^rcre  :  ^c  nimuruiq  eiiq  virtato 
yerborum,  quali^us  pascuntifr,  talja  plerique  liomioes 


M  ILLO0»  PROPTSa  FORNICATiONEg  UXOREM,  KtG.  L 

ciinm  ernctant.  ExeinpH  causa,  si  in  theairam  ascen-      aMt  in  eonriUo  mpianam^  H  k^  f^ 


2i)9 


ileris,  et  meretricias  cantlienaa  audiferis,  (alla  ptane 
vcrba  iii  nroximani  etiam  eroctabis  :  quod  sl  ad  ee-^ 
clesiam  Teniens  apiritiialis  pariiceps  nieris  lectionls» 
ejusmodi  erunt  etiam  qu«  eraciabis.  Propterea  quo^ 
qiie  dicebat  pronheta,  Eructant  eor  meum  verkmn  bo» 
rtum,  ut  mehs»  dapes,  qna  fraebatnraemper,  nobia 
osteiideret.  Hoc  etiam  incitatiis,  noa  coh^frtahatur 
hia  verbis  utens  Pauius  :  Omm  $ermo  matu9  ex  oro 
vntro  non  proeedal,  sed  si  qmt  bonut  (Eph.  4.  29).  Bt 
^quisest  malus,  dicet  aiiquis?  Si  bonum  didiceria» 
tuin  etiam  malum  scies,  nam  ad  distinetionem  inias 
hunc  posuit.  Quis  ergo  bontis  sit,  non  erit  opus  ut  ex 
nie  dlscas  :  ipse  quippe  nobis  ejus  naturam  declara* 
yit.  t\m  enim  dixisset,  Si  quis  bonue^  adjedt,  Ad 
eedificationem  Ecclesiee  {!bid.),  bonum  eum  esse  osten^ 
dens,  qul  sediftcat  proximnm.  Ut  igitur  is  qui  aedi* 
hcat ,  bonus  est  :  Ita  qui  destniit,  'malua  et  prayas 
est. 

Ungua  quomodo  coercenda.  —  Et  tu  igiiur,  dilectis- 
sime,  si  quidem  taie  quid  proferre  possis,  quod  me* 
liorem  reddere  possit  auditorem,  ne  reiineas  ?erbum 
iii  tempore  salutis  :  quod  si  nihil  taie  suppetat,  sed 
prava  tantum  et  corrupu  verba,  tace,  ne  proximum 
accuses.  Ric  enim  malus  est  senno,  nec  xdiflcat  au- 
dientem,  sed  snbvefriit.  give  enlm  ilii  curxsit  vlrtus, 
in  superbiam  sxpius  eifertnr  :  sive  sit  ignavus,  ne* 
gligeniior  evadit.  Si  turpe  prolaturas  sis  verbum  ac 
i^idiculum,  tace.  Nam  et  blc  matus  est  sermo,  quo  et 
is  qui  dicit,  ei  is  qui  andit  lasciviores  redduntiir,  el 
ia  unoquoqne  pravde  libidinis  infiammantar.  Ut  igl- 
tur  ignis  afimehlum  ligna  sunt  et  sarmenia,  ita  prav» 
cogitiitiones  verhis  aluntur.  Idcirco  non  omnia  quffi 
mente  versanius,  omnlno  eloqui  nos  oportet :  sed  ex 
ipsa  inente  pravas  cupiditates  omnemque  fcedam  co- 
gltaiioiiem  eh'minare  studendum  est.  Quod  si  quando 
iH)l)is  nec  opinantibus  tnrpes  irrepserint  ratiocinatio- 
nes,  numquam  eas  lingua  elferamus,  sed  sileniio  suf- 
focemiis.  Nam  et  beliurt  ae  serpenies  si  qnando  in 
fossam  Iticiderint,  et  exitum  quemdam  sursum  inre- 
nerint,  ascendentes,  ferociorcs  evadunt;  quod  sl 
deorsum  conclnsx  perpetno  manserint,  omnl  modo 
perduninr  fncileatqne  cxtcrminaniur  :  sic  nimirum 
et  pravoi  cogitaiiones,  si  quidem  aliquem  per  os  no- 
Btruni  exitiim  nnnciscantur ,  interiorem  flammam 
accendunt :  sin  autem  eas  per  silentium  concluseris, 
imbecilliorcs  fiuni,  et  lamqiiam  fame  confeetae  per  al- 
lentium,  eeierlter  in  mente  morluntur.^  Itaque  si  qua 
.le  cogitatio  turpis  invadat,  nequc  turpe  verbum  elo- 
quarls,  etiam  eupiditalem  exstinguea.  Non  eat  tibi 
ihons  munda  ?  Mtem  mondam  ait  os,  neqiue  lutum 
rorasejioias,  neel  alinm  et  le  ipsum  oiiendas.  Non 
enim  Uli  tantmn  qui  dicnnt,  aed  etiam  iili  qui  andiunt, 
muHaa  eoiiirahunt  sordes,  dum  alii  turpia  loquuniur. 
Propterea  oohortari  et  CQnsnlere  non  deslno,  ut  noii 
solom  ah  ejnamodl  ▼erbia  eilerendia,  sed  etiam,  dum 
abaiiiseSermitiir,  audiendis  alistineamns,  et  diviii» 
legt  semper  addicti  simiis.  Qui  enim  ejusmodi  hierit» 
heatna  a  propheta  praedicatiir :  Aaaltisair^  pii  tm 


nqn 


stetit,  eiin  eaiksdra  peeiUentim  im  tadU  :$ed  in  k^a 
Domini  volunta$  «;iis,  etinle§$  4^$  wirfiftiWftir  die  aa 
no€te{P9al.  i.i.%). 

i.  Aiqoe  in  profaniaqiiidem  coiifaDtibat,  otil  tii- 
qnid  foriasse  honi  aliqnaiido  dicitor,  tIx  tamen  lnter 
multa  prava  unnm  qoldpiam  probnm  plerlqse  loqna»- 
tur:dym  autem  sicrsft  legimtar  Scriptur»,  piano 
eontrarinm  evenit :  notluin  sermonem  pravum  andiea, 
oiiHies  salutis  ac  philosophiae  modestiaeqoe  pieiMM» 
eiijusmodi  sunt  qaae  bodleriio  die  aunt  iecta.  Quflpnain 
illa  porro  ?  De  tpt^  mamn  eeripnitit  miAi,  inqult,  bo^ 
nunieet  komifH  muUerem  non  tangere :  propier  f^rm^ 
eaOonei  autem  unuequuque  suam  uaor^  kabeai ,  q$ 
^naqueeque  tuum  tirum  (I.  Cor.  7. 1.  %).  Ae  nupiiitf 
leges  saneit  ^aulua,  neqno  eum  pudei,  nee  oniheacit; 
ac  merito  sane.  Si  enim  nuptiis  honorem  detuilt  Do- 
minos  ejns,  nec  illaram  eam  pudait,  aed  el  praMentia 
aaa  rem  exoraayit,  et  manere  :  aiqaidem  muneni 
eontulit  omnium  maxima,  enm  aqws  naioram  mataTit 
in  vrnom :  qni  potulsset  pudere  servum  legea  de  na- 
ptiis  ferre?  Non  eiiim  res  maia  sunt  nnptiie,  sed  ma- 
la  res  adulterlnm ,  maia  res  fornieatio  :  nopiiaB 
Ycro  prtesena  annt  adyersus  fornlcationem  reme- 
dlum.' 

Nuptim  quomodo  celebrandm,  Sneekitur  in  Uueuma 
pompas  nuptiamm.  —  Ne  igitur  diabollcis  eas  pompia 
dehonestemus  :  sed  quod  factum  est  a  dviboa  Canai 
Gaiikeae,  flat  et  ab  iis  qal  nunc  dueunt  nxores»  Cbrl- 
stum  habeant  In  medio  aedenlem.  Qno  vero  pacto  id 
fieri  potest,  inquit?  Per  ipsos  sacerdotes.  Qut  enim^ 
inqiiit,  reeipit  90s,  me  reeipit  {Uatih.  10. 40).  8i  ergo 
diabolum  abegerls,  si  meretriciaa  cantilenas,  et 
inolles  eantus,  immodesias  choreas,  Terba  turpia» 
diabolicani  pompam,  tutnultam,  risum  eifusum,  eC 
reliquam  turpitudinem  amandaris,  sanctos  aatem 
Chrisil  servos  introduxeris,  Cbristus  per  ipaos  plane 
aderit  cum  matre  sna  et  fratribus.  QaiVum^a  enim 
fecerit^  inquit,  voluntaiem  Patris  m«,  ipm  meus  frattf^ 
et  soror  et  mater  est  {Matili.  i%.  60).  Scio  equidem 
gravem  qnibusdam  et  molestum  videri  ine,  dumad 
h;cc  vos  horior,  et  antiquam  reseco  consuetodinem. 
Nihll  tamen  istud  curo;  neque  enim  tam  graiiaTestray 
quam  ntlliiate  indlgeo,  non  appiausibos  et  laudibua, 
sed  lucro  et  philosophla.  NeqUe  mlhi  qolsquam  dicat, 
consuetudo  est :  ubi  peccatum  committilor,  noli  eon- 
suetudinis  mentlonem  facere;  sed  si  qoidem  mala 
sint  qua»  geruntur,  llcet  antlqua  sit  consuetndo,  tolle 
iltani  :  si  mala  non  sint,  licet  consoetudo  noif  sit, 
introdttc  illam  et  Invehe.  Ga^teram  antiquam  non 
fuisse  cbnsnetudlnem,  ut  tara  tnrpea  rea  flerenl,  aed 
invectam  ouamdam  fulsae  norlutem,  cognosoetv  si 
recordcrls ,  quo  pacto  dnxerit  oxorem  Rebeceam 
Isaac,  quo  pacto  Jacob  Rachelem.  Nam  et  napliarum 
memlnit  ilHirum  Scriptura,  et  quo  pacio  fuerint  in 
sedes  sponsoram  hae  sponsae  deduclae  narrat,  neque 
tafe  quidquam  commemorat;  sed  convivium  quidem 
et  prandium  sqlito  lautius  instnixerunt,  et  propiiiquos 
ad  nuptiasinvitarant :  tibiae  yerb  ac  fis|u)ae,  cyml^'- 


911  :  S.  JOANNIS  GHa¥SQSTOiil 

b,  et  leauileDtfle  nltaUones,  ac  reliqua  oainis  bujos 
temporis  uirpitado  procal  aberal.  At  nostr»  aetatU 
homiiies  el  hymnoB  in  Venerem  saltando  canont,  et 
adulteria  mnltat  et  nupllarom  vlolationea,  et  WXe^' 
moe  amores»  ilUcltoaqae  coitus  S  et  alia  plurima  plena 
impieUtb  et  ignominiae  canllca  illo  die  canunt,  et 
poat  ebrietatem  ac  tantam  turpiiudineni  cum  verbis 
obscoenb  poblice  sponsam  deducunt.  Quo  igitur  pacto 
casliutem  ab  illa  exlgis,  qo«so ,  cum  jam  a  primo 
die  ad  tantam  impudeniiam  illam  erudias»  el  in  ^jus 
conspectu  ea  fieri  ac  dici  cures,  qu»  neque  fas  sit  a 
probis  manciplis  audirlT  Tam  diutonu)  tempore  ia- 
boravit  paler,  dum  virginem  cum  matre  servarel,  ul 
neque  diceret,  neque  dicentem  alium  qooddam  tale 
verbam  aodiret,  el  conclavia,  et  gynccea,  et  custodes, 
ct  januiSt  el  Tectes,  et  vesperiinos  progressus ,  et  ut 
nenuni,  ne  propinquorom  qoidem  ulli  se  spectandam 
offerret,  et  alia  multa,  el  his  plura  diligenter  accu- 
rabdt,  ct  tu  venieiis  cuncta  illa  uno  die  effudisti,  ac 
per  inhonestam  iliam  pompam  effecistl,  ut  inipudens 
tieret,  et  verba  depravaia  in  sponsac  animam  inrudi- 
sti?  Nonne  inde  qii»  sequuntur  mala  proveniunt  ?  non 
inde  adulleria  et  zelotypiaB  ?  nonne  inde  flliorum 
oHliitates,  viduitates,  et  immaturi  parentum  obitus? 
Cum  eiiini  dasmones  cantibus  illls  invites ,  cum  per 
obscoBna  verba  cupidilntem  illorum  expleas,  cum  mi- 
mos  et  effeminatos  in  aedes  introdocas  et  totum  Ihea- 
irum,  cum  meretricibus  domum  compleas,  et  efncias, 
ut  totus  illic  dsiemonum  coetus  lasciviat,  quid  sani, 
quaeso,  deinceps  potes  exspectare?  Qua  vero  de  causa 
.et  sacerdotes  introducis,  cum  postero  die  taiia  sis 
perpetraturus?  Yis  inagnificenliam  fruciuosam  osten- 
tare?  Yoca  paupcrum  choros.  Sed  verecuodaris  el 
erobescis?  E(  quid  iiac  absurditate  pejus,  cum  in 
«des  diaboluni  pelliciens,  niliil  lurpe  te  agere  cen- 
^as,  cum  vero  Cbristum  inducturus  sis,  erubescas? 
Ut  eiiim  introeunlibus  pauperibus  advenit  Cbristus, 
ita  cum  molles  ac  mimi  choreas  illic  ducunt,  lasciTit 
.  in  medio  iliorum  diabolus.  Atque  ex  illis  quidem  ex- 
.  pensis  nulluin  lucrum,  sed  et  mullum  oritur  dam- 
num  :  ex  hisautem  sumptibus  multam  citomercedem 
reportabis.  Atqui  nullus  eoruro  qui  in  urbe  sunt^  hoc 
praestitit?  Tu  vero  incipe,et  praeclarae  iatius  consue- 
tudinis  auctor  esse  conlende,  ut  eam  tibi  posteri  ac- 
ceptam  ferant.  Quod  si  semuletur  aliquis,  et  imitetur 
hanc  consuetudiiiem,  ad  eos  qui  interrogabunt,  di- 
cere  poierunt  nepotes,  ac  nepotum  filii,  illum  talem 
haiic  optiiuam  legem  priinnm  invexisse.  Si  enim  ex- 
tcrius  in  certaminibus,  dum  convivia  instruuntur,  qui 
iiiutilia  ista  munera  publica  majorem  ad  magnificen- 
tiam  provexerint ,  a  vulgo  celebrantor :  multo  ,magis 
iii  hoc  publico  munere  spirituali  lapdabunt  omnes,  et 
graiiain  habeboiit  ei,  qui  principium  Istud  pneclarum 
introduxerit,  eiqiie  laudem  liberalilatis  hoc  et  utilita- 
tem  acquirel.  Nam  si  et  hoc  ab  aliis  peractum  foerit, 
tibi  qui  primus  semina  jecisti  fructuum  illorum,  mer* 
eedem  proferct :  lioc  et  te  cito  parenlem  efficiet,  hoc 

^^iiaec,  iU/dlOMpf  ee0itiis,deBontinEditis,8edhabentnr 
in  duobiis  mss. 


ARCHIEP.  OOMSTANTOfOP.  M) 

et  iiberis  auxilio  erit,  efficietqoe  olq^nioa  eom  spAi* 
aa  consenescat«  Ul  enim  peccantibos  freqoeoier  Deus 
eomminatur  dicens :  Erunt  fUH  vesiri  fmpiiUf  el  mwrtt 
vestrm  wdum  (Excd.  22. 24)  :  sic  lUia  qoi  in  omnibos 
ipsl  obediont  el  senectutem  beatam  el  omiM«  com  ea 
se  daturum  boua  pollicetur» 

5.  Et  vero  Paolum  possumus  hoc  dicenlem  aodire, 
saepe  immatoras  morles  a  muititodine  peccalonun 
aliatas  esse.  Ideo enim,  iiiquit,  tii/er voiimc/li infinm, 
etimbeciUee^  el  dormiuni  muUi  (1  €or.  11.  30).  Pao- 
peres  autem,  si  nuUriantur,  niiiil  evenire  tale  permit- 
tere,  sed  quamvis  inopinatum  quid  incidat,  remediom' 
illos  adhibere  pra^sentissimum,  ex  ea  poella  cognosoe 
quae  in  Joppe  niorabatur.  Nam  et  hanc  mortuam  ]a- 
centem  circumstantes  pauperes  qui  ab  ea  nuUrie- 
banlur,  et  plorantes  excitarunt,  ct  ad  viiam  revocarom 
{Aci.  9. 56  ei  $qq.).  Taiito  viduarom  et  paoperum  oratio 
risu  ct  diorea  omqi  est  utilior.  Hic  uno  die  durat 
delectalio,  illic  perennis  est  quxstus.  Cogita  qoanlom 
iilud  sit  tol  benediciionibos  onostam  sponsam  sponsi 
domum  introire.  Quibus  coronis  splendidiora  noo 
sunt  ista  ?  quibus  nondivitiis  utiliora?  cuni  contra  bic 
mos  hodiernus  extremae  sildeincntia!.  Quamvis  enim 
nec  pcena ,  nec  suppiicium,  iis  qui  tain  inhoneste  se 
geruut,  immiiieret,  cogita  quantum  supplicium  sit^ 
taniis  malediclis  proscindi ,  populo  spectante,  cunctis 
audieutibus,  ab  hominibus  cbriis  et  inente  depravatia. 
Mam  pauperes  quidem  ,  ubi  quid  accepcrini,  benedi  - 
cont,  infiuila  bona  prccanlur  :  illi  vero  post  ebrieta- 
lem,  post  voracitatem ,  oinnes  dicteriorum  sordes  in 
eorom  oipita  eflundunt ,  qui  matrimoniom  contr|i- 
hont,  el  diabolicuin  certamen  inter  se  qooddam  in- 
stitount :  et  quasi  essenl  inimici  qui  conveniool,  aic 
iliorum  propinqui  ccrtanl  inter  se  uter  plura  de  illts 
qui  coiijugio  copulantur,  faiida  et  nefatida  probra  ef- 
fntiet ;  et  adversarios  imitaniur  :  atque  ha^c  illonim 
inter  se  contentio  efficii ;  ut  cum  sponsa  sponsus 
sunimo  pudore  suifundatur. 

Dmmonum  impulsu  fiunt  ilUt  onmia.  Mimos  et  saUor 
tores  arcet  a  nupUis.  —  An  igitur  aliam ,  quaeso  ,  de- 
monstrationem  requiremus ,  ut  hxc  omnia  ab  iilis 
fieri  dicique  daemoiium  impiilsu  constel?  Quisergo 
deinceps  ambiget,  quin  haec  omnia  fiant  ab  illis  ac 
dicantur,  daemonibus  anlmas  eorum  impellcntibns  ? 
Nemo  plane  :  siquideni  ejusmodi  sunt  diaboli  remu- 
nerationes ,  cavillationes,  ebrietates,  et  aniina!  deli- 
rium.  Quod  si  quis  eo ,  quod  borum  ioco  paoperes 
introducuntur,  oiniiie  deterreaiiur,  et  calamitalis  lioc 
indicium  esse  dicat,  is  hoc  eliam  dlscal,  «on  paupe- 
res  nc  viduas  ali ,  sed  molles  ac  meretrices ,  omiiis 
molestise  atqoe  innuiiierorum  ease  malorom  ImliGium 
et  portentum.Sspenamqoe  merelrix  jam  ab  illo  ipoo 
die  ex  amicis  sponsom  caplivom  abripiens  diaeeMil » 
amorem  erga  sponsam  exftiinxil,  benevoleoliam  i 
dole  avertii ,  dilectionem ,  anteqoam 
dissolvii,  el  adolterii  semen  injecii.  ii»e  pertlme- 
seere  patres  oporloit,  etsi  nihil  aliod  eaael,  ae  mimos 
et  saltatores  nupliarom  ingressu  proliibere»  SonS 
enlmiostitotsenopii»,  non  ot  hiaciviamosi  oeeol  i 


tis 


IN  ILLCD/PROraeR  FmiNIGATKMBt  UXOREM.,  ETC.  L 


Si4 


temar,  wd  ut  GfMi  Btmus.  Audi  sane  Paulum  dieen- 
lem :  Propter  famktiHimet  mnem  miuquhque  wam 
Mxwem  habeatf  et  mMquwqHe  suum  rirum  habeal{i 
Cor,  7.  2).  Haec  enim  duo  sunt,  quorum  causa  nnpti» 
•unt  institutae,  ut  casle  vivamus  et  ut  patres  fiamus , 
liorum  autem  duorum  aoiecedens  castiutis  est  occa- 
aio.  Poetqnam  enim  iiigressa  est  libido,  conjugiura 
quoqiie  ingreasum  ostt  ui  immoderalom  usnm  rese-  * 
caret,  et  persuaderet,  ut  una  muliere  contenti  esse- 
mus.  Noti  enim  omnino  conjugium  efficit,  ut  liberos 
suacipiamus,  sed  illud  Dei  verburo,  quod  dioit :  Cre- 
uHe  ei  muitipticanmH,  el  repleie terrrnn  {Gen.  1.  S8). 
Testes  sunt  quicnmque  conjugio  suut  usl,  sed  liberos 
minime  genuerunt.  Itaque  aniecedens  est  hxc  causa 
ctsiiiatis,  atque  boc  praecipoe  tempore ,  ctim  gencre 
humano  totua  orbis  lesrarom  repletus  est.  Nam  a 
prineipio  quidem  expetenda  res  erat  haliere  iiberoa, 
«t  moomnenlum  ac  reliquias  vitae  snaB  quisque  reliU'' 
queret.  Quoniam  enim  resurreeiionis  spes  nonduro 
erat,  aed  raora  domiiiabatur,  aeque  posi  hanc  viiaro 
perire  censebant,  qui  moriebantur,  solatium  islud  ci 
auBceptione  iiberorum  largitus  est  Deus,  ut  animalas 
defunctorum  iroagines  remanerent,  genusque  nostrom 
conservaretur ,  et  mortem  obiluris  eorumqne  propin- 
quis  maximam  eoiisolationem  id  porerei,  quod  poste- 
roshaberent  supersliies.  Atque  ut  inleliigas  idcirco 
liberos  expelendos  ruisse ,  audi,  quo  pacto  apiid  Jo- 
bum  queratur  ac  lamentetur  posl  multas  plagas  uxor : 
Eece ,  inquit ,  memwiale  tuum  perHt  de  terra ,  et  IUH 
mi,  eiima  tum  {Job  18.  17 ).  Et  nirsus  ad  Davidem 
Saul :  Jura  mihi  in  Dondno^  quia  non  estemunabie  ae- 
meii  meiim ,  H  nomen  meum  poit  me  (1.  Re§.  21.  tt). 
Postquam  aulem  in  foribus  est  resurrectio,  neque 
moriis  jam  ulla  ratio  babetur,  sed  ad  aliam  pergimua 
vitam  hac  multo  meliorem ,  sopervacanenm  atudium 
eat  ejusmodi.  Si  enim  liberorum  desiderio  leneris , 
mulio  midiores  atque  utillores  acqoirere  poierls , 
nunc  eom  spirltualis  quaedam  pariendi  ratio  intro* 
ducla  est,  meliorque  parlua,  et  utiliores  senectutia 
altores.  liaque  una  quaedam  est  occaaio  conjugii ,  ut 
non  acortemur,  et  tdeiro  rcmedium  boc  inveetum  eat. 
Quod  81  post  eonjugium  acorutionibua  le  inquinatn- 
ruaais,  aupervacaiiee,  frustra  ei  incasaom  ad  conju- 
gium  venh»ti :  imo  vero  non  froatra  et  iiicassum  tan- 
lum,  sed  etiam  cum  damno.  Non  enim  par  ratio  eat, 
sl  quis  uxorera  non  habens  acorieittr,  etsiquis  raatri- 
monio  contraclo  rursua  idipsnm  agat.  Neque  enim 
jam  fllud  scortatio  eat,  aed  adullerium.  Quamvis 
enim  mirum  ei  insolena  sit  quod  diximua,  est  tamen 
veruni. 

A.  Aduiterium  eium  cum  Hbera  eommit^tur.  —  Non 
ignorauius  plurimoa  adulieriom  arbitrari  umum, 
eum  qois  marilo  juncum  mnlierem  corrumpii :  ego 
vero  sive  eom  vulgari  seorio,  aive  cum  ancilla ,  sive 
cum  alia  quapiam  muUere  non  mariuu ,  itlegitimo 
lasclvoqiie  congressu  jungaiur,  cum  uxorem  habeal, 
ailullerium  lioc  esao  cmuendo.  Non  enim  ex  eorum 
lanium  qui  contiimeliam  patiuntur ,  sed  ex  eurum 
eiiaffi,  qui  conlumeliam  infeffuiit,  eondi tione  hoc  cri- 


men  adulteril  roetimor.  Noli  enim  mihl  le|es'exler-^ 
nas  objieere,  quae  mulierea  quidem  adulterinm  com- 
mitlentes  in  judicium  pertrahunt ,  et  piunu  ab  eia 
rapettint :  a  viris  vero  ancillas  vitianllbus  non  Item : 
at  ego  legem  ilbi  Dei  recitabo ,  quae  pari  ratione  hi 
molierein  el  in  viruni  excandescit,  etrem  adulterium 
appellat.  Guin  enim  dixisset,  Et  unatfuatfue  ouum  virum 
kabeat ,  adjectt :  UsDori  vir  debitam  benwdienHam  red» 
dai  (1.  Cor.  7.  3) .  Quid  undem  innuere  volens  hoe 
dixit?  iimn  ut  ei  pecuniae  reditusconaervarel?  ut  do- 
tem  illaesnro?  ui  vestes  somptoosaa  aoppediuret  ?  ut 
lauliorem  men«am  ?  ui  splendidos  aumptua?  ut  multuOi 
servorum  obaeqniom  ?  Quid  ais  ?  qoodnam  benevo- 
lentiae  genns  exigis?  nam  et  haec  omnla  aont  bene- 
volenii».  Nibil  lale  commemoro ,  inqnit,  aod  caalita- 
tem  ac  piidicitiam.  Vui  corpus  non  amplius  ^t  vlri» 
sed  uxoris.  Soain  igiiur  posaessionem  illaesam  ilfi  ser- 
vet,  neque  imminuai,  nec  cormmpat ;  siquidem  inter 
famulos  ille  benevolus  dicitur,  qui  herilibus  acceptia 
pecnniis ,  nihil  ex  ipsis  inierverlerit.  Qunndo  igitur 
uxoris  poasessio  esl  viri  corpns,  betievolum  vir  erga 
depositum  soum  se  praebeat.  Ul  eiiim  scias  boc  eum 
innuerc,  cum  ait,  Benevoientiam  reddai^  adjecit :  Mw 
lier  iui  corporii  poteitaUm  non  kabet,  eed  wr :  dmiiiter 
et  vir  fui  corporie  potestatem  non  Itabet ,  $ed  muHer 
{Ib.  V.  4).  Gum  ergo  mereiricem  alliclentero  videris, 
insidiantem  ,  corpus  adamantem  ,  dic  illi  :  Non  esl 
menm  corpu9,  uxoris  est  meae  :  illo  abuti  non  audeo, 
heque  aheri  mulieri  id  exponere.  Hoe  et  faciat  mu- 
lier.  Magna  qnippc  tiic  esl  iionoris  xqualius :  lameul 
mtilum  in  cn:teris  tribuit  excellenliam  et  jiiris  prsb* 
rogaiivam  Paulus  ita  dicens :  Verumtamen  et  vo$  tin* 
guli,  ut  unutquiique  $uam  nxorem  ita  diHgat^ut  $eip$um: 
uxor  autem  ut  thneat  virum  $uum  (£pA^«.  5.  55)  ^  et , 
Caput  muiieri$  e$t  vir  :  et,  Debet  muiier  viro  e$$e  $ub' 
jecla  {Ibid.  v.  25.  t2).  Et  rursus   in  Yeteri  TesU- 
mento  :  Ad  virum  converuo  tua ,  et  ip$e  tui  domtnabi' 
tur  (Gen.  5. 16).  Quomodo  igitur  hoc  loco  aequalem 
rerounerationero   servitulis  et   domlnatus  induxtt? 
Cmn  enlm  dixerit ,  Jf «/f€r  $ui  eorporii  poteetatem  non 
Itabei ,  $ed  vir:  $imUiter  et  vir  $ui  eorpori$  pote$laiem 
non  habeif  $ed  muUer  { 1.  Cor.  7.  4 ),  niagnam  arquali* 
utem  constiiuil.  Et  quemadmodum  ille  corporis  ejus 
est  dominus ,  sic  et  isu  corporis  illius  est  domiiin» 
Gur  igiiur  laniam  asquallutem  lioiioris  introdoxil? 
Quod  nimirum  hic  necessaria  sil  eminentia  :  ubi  vero 
castiuiis  lempos  est  et  pudicitiae,  nihil  amplius  habet 
vir,  quam  miilier ,  sed  pari  raiione  cum  illa  plectitur, 
ai  leges  conjugii  vioiaverit,  ac  merilo  sane.  Non  oniio 
ad  U  molier  idcirco  venit,  el  patrero  ct  matrem  to- 
Uinque  domum  dereliquit,  ut  a  le  contiimeliis  anice* 
-  reiur,  et  vilem  anciliulam  ipai  superindocerea,  ut  in- 
nnnieras  pugnas  exctUres  :  cooiilem  oi  aociam  vilae» 
liberam  et  honore  parem  ac^pistl.  Annon  emm  ab» 
surdiiro  est,  ui  cum  dotem  acceperis,  omnemexhibens 
benevolentiam ,  nihiique  ex  illa  imminuas :'  quod  au- 
tem  qiiavis  dote  pretiosius  cst,  castiutcm  et  pudlci- 
tiam,  tuumque  corpus,  quod  iUius  eat  poaaesaio,  eor- 
rumpas  et  polluas?  Si  dotem  imraiouoriSf  aoccfo 


te  p<|iM«  e^ igfit »  m  mi\^^  ««4rodM?iif,  et  Mxorew 
libl  tr^d|4it.  4mpe  hoc  iteruiD  mp.  co|iige8  e«  ii« , 
n«»«  rt^  «d"H^w  «it  *^»"i"»  •  Q«*  «*?«  «pw^j  ne|i 

hoffin^  U^fni^ ,  s^  DfWfi ,  qm  4eiM  SpirUm  9uum 
, ttmc^um  in  ^p^M  (I*  T^*  4«  ^)'  Vides  quam  multia 
f^V^  ^m^\\Vf^  fi^  Spdpture  9it  sdulterium  esse , 
:o||  iolm  »i  m^ciip  iUQQi^fn  muiiqrem,  sed  etiam  »i 
^Hlipyift  meretrieein  cprrmi<pait  is  qui  sit  joncius 
uxpri  ?  Naqn  quen^dmodum  siduUerio  pollui  mulierem 
djf^mus ,  f iye  j(iii)]  ^ry^,  bive  cum  alio  quociimque 
P^C^  1  m  etian]  y\im  adMi^riqm  comniiliere  dici- 
ii||«  •  eiye  ciim  apciilula ,  siye  cum  qpocumque  vu|- 
ga^i  IH(0(|a  uxQrem  Imbens  lil>idinem  expleat.  Ne  igi* 
luc  «aiuim  npf^H3im  neglig^mus .  neve  nostram  ani- 
^m  R^C  l)oc  peccatuin  4i9l)Olo  exponamue.  Hine 
eiiini  ioiiiKn4$C9i  fiiwlliaruiM  oriuntur  eversiones  •  et 
b^lli  ipmmi^ra  :  bincnt,  ut  caritas  dilalMtur,  el 
ll^Qeyoientia  subtraliatur.  Mam  nt  lieri  nequit,  ul 
hoRip  castus  (ixorem  negligat  uroqaam  ac  despiciat : 
si<$  peque  ficri  potesi,  ut  homo  Intemperana  et  lasci- 
vus  uxorem  snam  diiigat,  sil  iicet  omnium  formosis- 
sime.Nam  px  castiiaie  caritas  oritur*  ex  canUle  bona 
iunuiucra.  Fac  igiiur  lapideas  mulieres  rellquas  arbi* 
treris,  com  Iptelligas»  si  lascivis  oculis  alienam  mu- 
Ijerem  iniueans  ^ive  publicam  siye  junctaiii  viro,  te 
^dulterorum  crimini  obnoxlum  esse  fi^ctum.  H;ec 
tibi  ipfi  quptidie  verba  occlne :  quod  si  alterius  uxo«* 
ris  in  le  sentias  cupiditatem  exardescere,  acdeinde 
minus  idcirco  tibi  tuam  uxorem  placere ,  ingressna 
coiiciave,  libnim  huncevolve,  Paulumque  adhibens 
interventnrem,  ac  libi  baec  verba  frequenler  occinens 
flamii^am  e^siingue. 

ffiJiH  iurpm  vfro  leorlanltf .  —  Sic  fiet  ut  et  gratior 
tibi  rursum  ftitura  sit  uxor,  cum  nulla  cupiditas  toani 
ecga  illam  beiievolentiam  labefactet :  neque  t|intuii| 
gratior  eril  uxof,  sed  tu  quoque  bonestior  ac  venu- 
stior  ess^  videberis.  Hibil  enimest,  nibil  plane  lur- 
pius  bonuue,  flpi  coptraclQ  metrimonlp  scorialur. 
Mon  enim  ooram  spcero  lantum,  e{  amicis,  etobyiis* 
led  etiam  coram  servis  ipsis  erubescit.  Neque  solun 
es|  hoc  maluip,  sed  etiam,  quod  ipsius  doinus  aspe« 
^lus  ifuucundior  eril  •  quam  carceris  cujusvitt,-  cum 
pmicam  ante  ocplos  positam  linbeal ,  ac  meretricis 
seipp^r  iipaginem  mente  verset? 

£;.Yi$  lu  probe  inieUigere,  quanttHn  sit  hoc  malum  ! 
Cogita  qualem  ducant  vitam,  qiii  siias  uxores  suspe- 
cta^  habent,  quo  pacio  injucund»  illis  sint  esc^p,  in^ 
jucundi  potus.  Vencnis  mensa  vjdetur  scaiere,  ei 
taniquam  exliium  domuiYi  fugiunt  inalis  inniimeria 
redqn(|aptciip>  Non  iiiis  somnus,  non  iiox  est  placida, 
i|pn  aniiporuui  congressus,  non  ipsi  radii  solares :  sed 
fb  ipso  luiuiiiQ  se  ofifendi  putant,  non  lum  solumcum 
adullerio  pollui  uxoretir  videriiu,  sed  etiam  cum  in 
qiMietucumiiue  suspicionem  illius  culpae  venerint. 
Mem  accidere  et  uxori  puta,  cuin  a  qiiolibet  id  au- 
diverlt,  yel  cllam  fuerit  suspicau,  te  niulierl  mere- 
iriei  toipeum  addixisse.  Hjpc  apud  to  cogitans  non 
ft  luteeria  tantum  fnge,  sed  etlam  sn^plciones  r  qnod 


si  iniiiferiio  suspicetur,  plac^  illf ro  4  VQr^  flecie. 
Nqi|  enim  odip  vel  fastu  impulsa«  ^  pr^e  nimia  tuf 
cura  14  facit,  quodque  de  aua  pp^sessiope  valde  ti- 
me^l*  Possessio  quippe  Ipsius  fist,  qt  ante  dixi ,  cpr-  . 
pus  tppip,  et  poaspssio  rerum  omniuqi  pretiosissiroe» 
Noll  ergo  in  re  maxima  illam  l9dere«  neque  leiale  illl 
vuUius  infliges.  Quamvis  enim  ilhim  copieronas» 
Deum  tamen  debes  timere  ejusinpdi  criminum  vindi- 
cem,  et  qiii  lalibus  delictis  iutolerabile  supplicium 
commiqatur.  Eorum  enim,  qui  talia  perpeimre  sint 
ausi,  iiiquitft  V4rmi$  non  fnoxieiur,  fl  ignis  non  exsfte* 
^uefw  {Marc.  9.  i5).  Qqod  si  non  admodum  pungupl 
lefutura,  terreant  te  saltem  prxseniia.  MuUi  quidem 
certe  illorum,  qiii  meretricibus  adha^real,  in  bae 
etiam  vita  mali  Piale  perierunt ,  cunosis  meretricuin 
iosidiis  oppressi.  Dum  enioiiibnconteodnnt  a  legitima 
uxore  ac  matrimonio  jsncia  iUuro  alieoare,  sooqoe 
aroore  penitus  illum  devinctum  teoere,  pnustigiia  el 
incaniatlonlbus  utuntur.  amatoria  parant  veneficia,  e{ 
roulias  fascinatipnum  fallacias  texunt :  aic  deinde 
cum  illum  in  gravcm  morbum  coqjeceriat,  dira  lue 
oorrepium,  longa  labe  consumpturo  el  innumerisob- 
rutom  malipv  bujus  Incis  usura  privam.  Si  fnrte 
gehennf  m  uon  refbrroidas,  pii  homo,  praesligias  illa« 
rum  reformida.  Cum  epim  per  luxuriam  istam  divino 
pr«e»idio  te  privaveris,  et  cxiesti  siuxlUo  apoliaveris* 
tum  audacler  invadens  le  meretrix,  #uosque  daemonca 
ildvpcaus  leiiilnis  et  amuleiis  adhibitis ,  spisqQe  airu- 
ctis  insidiis  facillime  saliitero  tuam  expugnat,  lequq 
prpbris  pbnoxium  ap  rid^ndpm  pnmibus,  qui  civitatero 
inpolnnt,  propinal,  ut  pec  illi  calaroitati^  uinquaiq 
tuae  miserationc  moveantur.  fiuii  cniro  misere^ifur, 
inquil ,  incantalori  a  ierpente  percuiso^  ei  omfiilfw  qui 
appropinquani  be»tii$  (£cdt.  1S  13)^  Praetereo  jactu- 
rani  pecuniarum,  et  quotidianas  siispiciones,  fastiim» 
arrogantiam,contumelias,  quibus  stultos  vexsotme- 
reirices,  qiije  roulto  sunt  acerbiora*  quam  ai  miliiea 
fiierit  inors  oppetenda.  Atque  uxorem  quidem  saepe- 
numero,  ne  si  verbum  quidem  molpstum  diierit.fRrre 
potes,  ac  meretricem  etiaro  alapis  te  cae^eiiiem  ado- 
ras.  Non  le  pudet,  nec  erubescis,  nec  optas  ut  tibi 
dehlscai  terra  ?  Qin  poteris  ad  ecclesiam  venire,  aiqup 
in  caeliiro  roanua  extendere?  qao  landem  ore  Deuoa 
Invocabis,  quo  meretricem  oscuiatus  est  Non  tu« 
quxso,  time>,  nec  perhorrescia,  ne  quando  tuum  ca- 
put  impudens  de  cxlo  delapsuro  fuhnen  exuiatlQqaiii- 
vls  uxofem  Inapi,  qoam  afficis  iniuria,  celes,  a| 
insomnpm  illom  oculom  nupiqiiam  eeiabis  :  quaiido^ 
qnidem  adiiltero  illi,  qui  dicebai,  Tene^rm  drcumdani 
me,  et  parieies,  quid  tereor  (Euli,  23. 26)  ?  coniradixil 
aapiens  ille  sic  dicens :  Oculi  Domim  miiliee  luddiorea 
iunt  $ole,  in$picie»te$  opera  homiHum  (i#.  v.  28).  Pro- 
pier  h»c  oronia  nimirum  dicebat  Paulus :  lJnu$qui$qua 
$uam  uxorem  liokeat^  ei  unaqueeque  virum  $uum  habeai  : 
uxori  vir  dehiiam  benevolenliam  reddat;  $imiiiter  oi 
uxor  w-o  (1.  Cor.  7. 2.  3).  Mel  dietiUat  a  lahHe  muUe^ 
fi$  meretrici$^  qum  ad  iempue  impinqual  faueee  iuae  z 
po$tea  vero  eam  amariarem  feUe  inveme$^  et  aeutmm 
magie  glcdio  midpifi  ( Proa.  6«  S.  4 ).  Venenuaa  h*- 


817  DE  LIBELLO 

il^  osculum  roereCricls,  venannm  lal^ns  et  abecondi- 
tum.  pu(r  igjinr  (jamiiaDdain  pwecpi<^s  Tolnpuiiem, 
quae  e^iiiunq  ]^pU  Wl>  Phgafn  inferl  iminc<iicabi|em» 
cum  Qblcptari  pos^j^»  e(  nuUum  rn^liiin  incurrere  % 
Gum  libeira  p\  bqni^^  ipulier^  gimul  TolupU|8  csi  ^i 
secqritas,  jDt  delect^iio  ^|  l)onor»  f^  ornnius  ei  bona 
confpjf^nij^  ;  jliic  auicm  4C«»rbi|ai  mvlia»  ilaiqiium 
I  roul|uip,  ac«i9^tip  perp(»|ua.  Qaaqivii  enim  otiUua 
l^on^inH^  yiderit,  pumquam  iamen  accusare  te  dc^i- 
Q^i  ppsci^nii) :  f^  quftCMmqiie  perrei^eris  te  seque- 
ti»)c  ^c(iits^n9»  fit  nmgpa  yqne  te  pcrsequens  acciisatQr 
iate«  Itaqii^  sj  quj^  yoliipiat^m  sectetiir ,  is  congres* 
sum.  cu(i|  ((lergtripibMf  ^\S^^\  ni^xime.  Mliil  enim  illi| 
CQ|isuetp(|ii)e  jiiJHPundius,  nilHl  ilio  congressu  mole- 
stius»  pibi)  mpnbm  iilarum  scelj&suiis.  Cervu$  axnki-' 
tuB^  ^  pui/tif  jjr^i^rMm  ^«<ir<*>9  cpn/^tv/efttr  Ucum : 
foni  aquti^  tuf^ sat  ft^  (qm  (Pjo\{.  $.  iS).  «i  45 ).  Cuq 
sit  tibi  {q}]^  puiiDS «  ciir  ad  laQMin  |uio  plcnum  curris, 
gebennani  Rleutem  ^  sppplipium  ineQabile  ?  qua  cxcu- 
satione,  qua  yepia  dignus  p^^ieris  vi()eri?  S»i  eniiii  qi|i 
ante  cqiftcactuin  rnptrinioniiiin  scortaniur,  pcBiias  siis- 
tip^pt,  ^i  ^ppplicip  ple(^tuutur,  siciii  ille  qui  sordidis 


REPUDII.  IL  218 

erai  vestlmemis  indotus,  multo  magis  qol  matrimo- 
uio  cpntracio.  Duplex  cnim  in^e  ac  iriplei  cnipQP 
oritor,  tum  quia  cum  deliciis  fruereniui: ,  nd  lasci** 
viam  iUaro  prosilierunt,  ium  quia  npn  wpdp  9C9ri^iiQ 
res  illa,  fed  etiaoi  aduUerium  cpnf^tur»  qwqd  WJpWll> 
qnoYis  ^stgraviiis.  Usec  igitui:  ei  m\i\9  ei  miilieribtta 
inculcare  non  deainamqs :  quam  eiiaqi  p)t  fi^usaw  his 
verbis  oraiioqem  concludam  :  Propiw  fomkaiionm 
^tm$qui9^e  mam  tixoxm  Meat^  ^  ttmgmm  s«t<m 
virtiiH  kakeat.  UMtri  vir  debi^am  kefimimiiam  re44Qi; 
Hxor  $imiUter  vtro.  Uulier  iui  CQrpom  fnol^iatem  non 
fiaketf  $ed  vpr.  ^imiiii&r  aulem  f/  vjiK  <M  cqrj^i^  pojor 
$lQtem  noHhabetf  $e4  mulieril^  Qgr.  7.2-4).  H^ 
yerba  sludiosQ  memqrii^  ienenteSf  et  in  foro,  ei  iq 
aedibus ,  et  interdiu,  e(  y^speri,  et  ac|  mensaro,  et  in 
Ipcio,  ei  ubiqqfi  Ipcorum,  cqm  ipsi  ea  medii^mnr, 
lum  mulieres  nobis  di^ere  ^tque  a  nobis  ^pdire  do* 
ceamiis,  ui  cum  banc  vitam  caste  iraduxennma»  cae^ 
loruai  etiam  regnuni  consequamur,  gratja  el  beuigni* 
late  Domini  nostri  Jesu  (llirisii ,  per  quem  ei  cum 
quo  Patri,  una  cum  Spiritu  sancio  gloria,  in  sxculf 
saculoruro.  Anien. 


IN  IWJn  LOCUM, 


BSni  nST  GI7I  VQLUBniT  MUBBBB,  TANTaH  iN 

.  (1.  Cor.  7.  39.  M)  (a). 


\1XBBIT  Yl^  BJUS   :   81   ▲UTEM    pOBHlBBlX,  14^ 
DQIflSO.  9BATI0B  AUT^M   EST  SI  ^IC  |f41fS|CBfi; 


l.^uper  nobis  beatus  Paulus  de  coiijugio>  conju- 
giique  juribus  legem  tulit,  Corintliiis  sic  scribens  aa 
dicens  :  Cie  quibu$  autem  9crip$i$li$  mtVit ,  Bonum  eita 
hontini  mulierem  non  tangere  ;  propter  fornkaiio* 
nm  autm,  iuam  qui$qHe  uxorm  habeat,  et  euum 
qumque  wrum  habeat  (1.  Cor.  7.  i.  2).  Eapro* 
pier  et  noa  loium  sermonero  in  hoc  insumpsir 
mus.  itaque  necesse  esi  bodie  de  eodem  argumenlo 
Herum  yobiscunt  disserere,  quandoquidem  de  eodcin 
etiam.  ip?e  Paulua  bodie  disseriu  Audivisiis  enim  il< 
Iqm  ctamaqtem,  ac  dicenlem :  UuUer  aiUgata  e$t  le§i 
qnanto  tetnpore  vixerit  vir  iiiitis  ;  $i  autem  obdormie^ 
rit  vir  iUiu$,  libera  e$l  cat  voluerit  nuberet  tantMm  m 
Dio\nMq  l  keatiar  a^tem  e$t  $i  $k  man$eritf  iectmdum 
meum  cotwlium  :  opinor  atUem  qttod  et  ego  Sptrtiicni 
Hei  habeam,  { lHd.  V.  59.  40  ).  Sequamur  igiluc 
iilum  et  liodi^  cl  de  liac  coUoquaroiir  maieria :  sequeii* 
tes  9q jm  Raulum,  per  eum  ei  Cbrisium  ipsum  sc^ue- 
iqqr«  ^o  quod  ille  noii  scmeiipsum,  sed  Cbristum  pec 
omuia  seqqen^  scripsit.  Enimverq  non  est  vulgarj^ 
res,  conjugium  beqe  cqnsliiutum  :  sicut  eiiam  iis  qui 
ill ),  nou  ift  oportci,  utuniur  ,  innuiqerorum  nia^ 
lonim  Ut  maieria.  Nam  sieut  mulier  adjutrix  est,  ila 
sxpe  ei  insidialrii^.  Et  sicui  portus  esi  conjugium,  iia 
et  s;epe  naufiragium  parii :  non  natura  sua,  sed  animo 
enrum,  qui  illo  roale  uiuntur.  Etenim  qui  sectindum 
eongruas  leges  illud  obaervat,  domum  ci  uxorem 
auam,  ut  maloruro  omnium'  qwB  vel  in  Ibro,  vei  ali^ 

ia)  coDala  cum  Bfss.  oolbertinis  970  et  1090* 


cubi  pfiTeniqpl,  ^^solatricem  ac  libf^n^tricem  reperit ; 
qui  nuiem  lemere  et  vulgarilcr  banq  rem  aggrediiur, 
eiiaiosi  qiulia  iq  (qro  ei  alibl  iranquilliiaie  Iruatur , 
ingcessus  doimim*  SQopiilos  ei  peiras  videbli.  liaque 
quoniam  non  de  rebqs  vulgaribqs  nqbis  est  pfiricu* 
luro,  oper«  preiium  fuerii  cqm  dillgeniia  dictis  at-» 
lendere,  et  uxorem  duciurum,  juxia  Paulif  iroo  juxui 
Cbrisii  legea  agece.  Saqe  scimus,  quod  nmitis  novum 
et  inexspeciaium  videbiturquod  dicimus :  ai  propier^ 
ea  non  silebo»  |ed  primum  legem  vobis  legam,  d 
dein  legem,  quae  eoplraria  videlur,  solvere  ienlabt. 
Igitur  quxnani  esi  lex  il(a.  qnam  nobis  Paulua  po^ 
suit2  iCttlMsr,iiiquil,  alligala  e$t  tegi>  Oportei  igitur  ui 
miuime  separvtur,  viyenie  yiro,  ncque  aliqm  super* 
inducat  m^Htum»  neque  secmidas  nupiias  ad^i.  E| 
vide  quanta  cum  dijigeniia  yerbpriim  nsus  sit  pro- 
prieiate.  Mon  euii^  dixit,  Cobabitet  viro  quoad  vixe- 
ril ;  sed.  4m{*^  aUigata  f$t  l^i  quanto  ten^pore  vixerit 
vtr  imu$ ;  stique  ^deq  pliamsi  |ibelUioi  repudii  deit 
etiamsi  dQwqpi  relinqqat,  etiamsiad  a(iuro  abeaU 
iegi  adsiric)a  adulieraqn^  est. 

iVoii  iket  repudiatam  ducera*  Le$e9  extefnm  dikinof 
legi  eedutu.  *-  Quando  igiiur  vic  (^icere  yqli  uxorem  • 
ei  uxor  reiiqquere  yirum ,  |iujus  memor  sit  dicii,  ei 
Pauium  pulei  esse  prxsentem ,  et  perscqui  se  cla-  ^ 
niando  ei  dicendo  :  Muiier  ad$^rkta  e$t  k^  Nam ' 
quemadinodum  servi  fngitivi,  eiiamsidomum  l\erilem 
reiinquaui,  caienam  sectim  irabuni :  iu  ei  muiierea 
eiiiimsi  vicoareliuquau^»  kgem  hebenipro  catenn» 


«19  S.  iOANNIS  GHRYSOSTOIll 

le  perseqaentem  et  aduherii  iccusaniem ,  accusan- 
tem  etiam  eiwi ,  qui  duxerit ,  ac  diceniem  :  Adliuc 
Buperest  maritus,  et  racinns  lioc  adulierium  est, 
Mulier  emm  adstricla  e$l  legi^  quoad  vixerit  marim 
ilUu»,  Et  omtu$qui  dimiseamduxerit^  mceehatur  {Matth, 
5.  52).  Quando  igitur  lic^bit  illi  secundas  nuptias 
contrahere?  QuandolTunc  ubi  a  caiena  liberaia  fue- 
rit ,  quando  vir  morietur.  Uoc  igiiur  declarans  non 
addidit,  Quod  si  murtuus  fuerit  vir  illius,  libera  est 

^.  cui  voloerit  nubere  :  sed,  Si  autem  dormierit  vir  iUiue^ 
quasi  cousolans  viduam ,  et  persuadens  manere  apud 
priorem ,  el  non  adjungere  secundum  marituni.  Non 
mortuos  esl  ^.inquit,  vir  luus ,  sed  obdormivit.  Quis 
dormieiitem  non  praestolalur?  Propterea  dixit,  Si  au» 
tem  dormierity  lihera  eit  cui  volnerit  nubere,  Noii  dixit, 
Nubat ,  ut  ne  videatur  vini  facere  el  cogere  :  iieqiie 
probiboit  voleiuem  secundas  nuptias  conlrahere  :  ne- 
que  nolentem  adbortatus  est,  sed  legem  legit,  dicens  : 
Libera  esl  cui  voluerit  nubere,  Liberam  autem  illam 
post  viri  inortem  esse  raciain  dicens,  ostendit,  ser- 
vam  eain  antca  adhuc  vivente  niariio  fuisse;  quse  nii* 
tem  serva  est,  ac  subdita  legi,  ciiamsi  millies  libelium 
repudii  accipial,  adiillerii  ligabitiir  lege.  Nam  servis 
qiiidem  iicei  miitare  domiiios  viventes ,  uxori  autem 
noh  iiccbit  viros  commutare ,  viveiite  suo  :  nani  id 
adulterium  esset.  Ne  inlhi  leges  ab  exteris  condilas 
legas,  prflccipicntes  darl  libellum  repudii ,  et  divelli. 
Neque  enini  juxla  illis  judicatiirus  est  te  Deus  in  die 
illa,  sed  secundum  eas ,  quas  ipse  statuit.  Etiam  ex- 
ternac  leges  non  simpliciter,  nec  abaolnle  lioc  posue- 
runt :  nam  et  ipsae  puniunt  factum,  et  hinc  liquet, 
eas  peccaium  valde  aegre  tulisse.  Unde  eam ,  quae  au- 
ctor  fuerit  repudii ,  nudam  et  spoiiatam  facullatibus 
ejiciunt,  et  eum  a  quo  data  fuerit  dissolutlonis  ooca- 
8io,etiam  facuitatum  jactura  puniunt,et  sane  hoc 
fadentes,  factuin  illud  noii  commendabant. 

2.  Quid  igitur?  Et  Moses ,  aiunl ,  hoc  feclt :  et  iile 
propier  eamdein  ipsam  causain.  Tu  vero  audiChri* 
siuin  dicentem  ,  Nisi  abundaverit  justitia  vestra  plu$ 
quam  Scribarum  et  Pharismorum^  non  intrabitis  in  re« 
ijrmiifii  ceetorum  { Matth,  5. 20).  Audi  illuin  rursus  diceti^ 
tem  :  Qiit  dindserit  uxarem  suam ,  exeepta  eausa  adul" 
terii ,  facit  illam  adulteram  fieri  :  et  ^  dimi$$im  in 
uxorem  duxerit^  aduUer  fit  (Matth,  5.  3i).  Propter 
hoc  venit  unigeniius  Filias  Dei,  propter  liocservi 
formam  assumpsii,  propter  hoc  sanguinein  effudit  pre? 
tiosum,  mortem  deatruxit,  peccatum  exstinxit,  lar- 
giorem  Spiriius  gratiam  dedit,  ut  ad  majus  te  sapien- 
tl»  studium  induceret.  Alias  etiani  Moees  non  ita 
simpliciler  legein  hanc  tulit,  sed  cum  cogeretur  sese 
attemperare  eorum  quibus  legem  dabat,  infirmitati. 
N«m  quoniam  ad  caedes  prompti  erant,  et  domos  co- 
giiato  replebant  sanguine ,  et  neque  suis,  neque  alie- 

^  nis  parcebant ,  ne  intus  occiderent  uxores ,  quae  in- 
gratae  erant ,  praeeepit  foras  mittendas ,  quo  graviiis 
roalum,  nempe  boroicidionun  faciiitas  tolleretur. 
Sane  qiiod  bomicidafi  fuerint,  aiidi  prophelasdioentes : 
jBdifieames  SUm  in  $mtguin€t  et  ierueaiem  in  H^i^ 
U$  (Mich.  5.  10) ;  et  iterum  :  Sanqmnem  sanguini 


ARCUIEP.  CONSTANTINOP.  m 

miscent  {Osee.  Jb.  2);  et  iierum :  Manue  ve$trm$angHine 
pUnas  ( Isai.  i,  15 ).  Et  quod  non  solum  contra  alie- 
nos ,  sed  eiiam  contra  suos  aaevierint ,  ita  mani- 
festans  propheia  dicebat  :  Immotaverunt  fiUos  suos 
et  fiUa$  $ua$  damonii$  {P$al,  405.  57).  Qui  autem 
non  parcelMint  liberis,  utique  nec  uxoribiis  peper- 
cissent.  Ut  ne  itaque  hoc  accideret ,  illud  permisit. 
In$eparabile  matrimonium  ab  initio,  —  Quapropler 
et  Cbristus  Judaeia  rogantibus,  et  dicentibus  :  Qiio- 
modo  igitur  Moses  -  permisit  dare  libetium  repudn 
{Matth.  49. 7)?  ostendens  quod  non  contrariam  gus 
legem  ferens  ita  scripserit,  dixit :  If  oiei  juxia  duri" 
tiam  cordie  vestri  loquutus  e$t ,  ab  tnilio  aii(«ii  non  erat 
$ic  (Ibid.  V.  8) ;  sed  qm  fedt  ab  ifn7fo,  mauulum  et  fe* 
minam  fecit  illos  (Ib,  v,  A).  Si  hoe  bonum  fuisset,  in- 
quit,  non  unum  virum  et  iinam  mulierem  fecisset , 
sed  nno  Adam  condito  duaa  fecissot  mulieres,  si 
quidem  voluisset  unam  quidem  ejici ,  alteram  vero 
induci ;  iiunc  vcro  ipso  (ormationis  mddo  legem  in- 
duxit,  quam  ego  nuiic  scribo.  Et  quaenam  est  iila? 
Haec  utique,  Eam  sibi  quisqiie  uxorem  servet  sem- 
per,  quam  inilio  soriitus  est.  llaec  lex  antiquior,- 
quam  illa  de  libello  repudii,  et  tanto,  quanlo  Adam 
ipso  Muse.  Et  idcirco  nunc  ntbil  no.vuro  sector,  ne- 
que  peregrina  afTero  decreU ,  sed  Mose  antiquiora 
et  priora.  Opera:  autem  pretium  fuerit  et  Mosis  le- 
gem  illam,  quam  de  hac  re  posuit,  audire  :  Siquis, 
inquit ,  acceperit  uxorem  ,  et  habitaverit  cum  iUa;  et 
erit,  si  noH  invenerit  gratiam  coram  itlo ,  quia  invenit  in 
iUa  turpitudinis  rem  ,  scribet  illi  Ubellum  repudii,  ei 
dabit  in  manus  ejus  (Deut,  ^i.  1).  Vide,  non  dixit, 
Scribito  et  dato,  sed  quid?  Scribet  illi  tibeUum  repudii^ 
et  dabit  in  manus  ejus.  Magniim  aulem  iiiter  hoe  et 
illud  discriiiien  :  nam  dicere,  Scril)^t  libellum  rcpu- 
dii,  el  det  in  manus  ejus ,  jiit^eiitis  ac  iiiiperantis  esi; 
dicere  autcin,  Scribel  libeUum  repudii,  el  dabit  in  ma" 
nus  ejus^  annuniiaiitis  factum,  et  iion  propriam  legem 
inlroduceiitts  est.  Igitur,  Siquis,  Sih ,  ejieiat  uxorem , 
et  dimittat  iUam  ex  domo  sua :  et  cum  abierit ,  st  fkerit 
alteri  vtro,  et  odio  illdm  habuerit  etiam  vfr  poslerior^  ei 
$eripserit  ilti  libeUum  repudii ,  et  dederit  in  manus  ejus 
et  emittat  iUam  ex  domo  sua :  st  moWiucf  fkerit  iUius  vfr, 
qui  accepit  $ibi  iUam  uxorem  ,  non  poterit  vir  prior,  9111 
dimiserat  iUam ,  ieducere ,  et  accipere  eam  sibi  in  uxo- 
rem  (Ib.^v,  2-4).  Deiiide  monstrans  se  non  lawlare 
factum,  neque  conjugium  esse  putare ,  sed  iiifirmiuti 
eorum  sese  atiemperare,  postquam  dixit :  Non  poterit 
virprior  accipere  iUam  sibi  tii  uxorem ,  addidit ,  Post' 
quam  poUuta  est  (Ib,  v,  4) :  declarans  per  hojus  verbi 
inoilttm,  quod  secundae  nuptiae ,  vivente  priore  viro , 
pollutio  magis  sint  quam  coiijugium  :  propler  boc 
non  dixil ,  Postquam  illam  in  uxorem  duxerit.  Yides 
quam  consona  cuiii  Cbristo  loquatur?  Deinde  et  eau- 
aam  apposuit ,  Quod  abominatio  »t  coram  Deo  {Ib,  v. 
i),  Et  Moses  quidein  sic  :  proplieta  autem  Malacliias 
multo  manifestius,  quain  Moses,  bocdemonsirat;  imo 
potius  non  Malacbias,  sed  Deus  pcr  Malachiam ,  hls 
verbis,  Nunhqmd  dignum  re^neere  ad  eacrifiesMm  m- 
$trum  ?  vel  recipere  acceptabile  de  uumibus  vestris  (lf«- 


tli  DE  LIBELLO 

Uch.  2. 15)?  61  cum  haec  dixissct ,  Quare  dereliquM , 
ait,  uxorem  adoUscentia!  tum  (Ibid.  v.  i4)?  postea 
ul  oslendat  quantum  sit  nialum,  et  quam  indigiius  sit 
omni  venla  is  qui  iioc  fecit,  in  sequentibus  accusatio- 
aem  auget ,  sic  dicens  :  Et  Uta  $ocia  tua ,  el  uxor  pa- 
tU  iKt,  et  reliquiee  fptrt/iu  tw ,  el  non  aliut  feeit  (/</.). 
Vide  quanta  apponit  jiira  ;  primum  aeiatem,  dicens  : 
Vxor  adoleMcentim^wg ;  Aelnde  socieutem  vil»,di- 
tens  :  Et  i$ta  $oda  tua ;  postea  modum  formaiionis , 
dicens  :  ReliquieB  $piriiu$  tui.  [Non  eiiim  dc  terra 
formata  est  sicut  Adam,  sed  deforinati  e  terra  lalere, 
et  hoc  est  quod  dicii,  cyxccT«A<(/</Me,  Et  reliquim  $jinritu$ 
tui  {a).\ 

3.  Ad  b»c  omnia,  quod  omnibus  iliis  majus  fiierit, 
accedit  conditoris  dignitas.  Hoc  enim  signilicat  illud, 
Non  atiue  fedt*  Non  potes » iiiquil,  dkere ,  quod  te 
quidem  Deus  fecit,  iliam  vero  non  Deus,  sed  alius 
quidam  ilio  inferior;  sed  uiius  et  idem  utroj^que  ut 
essent  produxit :  et  ita  quamvis  niliii  aliud,  hoc  sal- 
lem  reveriCttS ,  caritatem  erga  iilain  custodi.  Nam  si 
«epe  boc  servis  litiganiibus  mutuae  dileciionis  causa 
foit,  quia  ambo  oni  et  eidem  domino  serviont :  midlo 
magisDobis  hoc  fieri  convenit,qaando  eumdemet 
eonditorero »  et  opiflcem  uirique  habemus.  Vidisti 
quomodo  eliam  in  Veicri  inilia  et  procemia  fere  ac- 
ceperint  novac  pliilosophiae  pnvcepta?  Nam  ubi  mulio 
tempore  in  lege  versati  esseiit,  et  ad  perfectiora  man- 
data  irausire  deberent ,  jamqoe  properaret  ad  flnem 
ipsorom  politia ,  opportono  tempore  ad  ejusmodi  sa- 
pientiam  illos  propheta  inducit.  Pareamus  igilur  buic 
hona  iegi,  et  nos  ab  omni  confusione  libererous,  ne- 
qoe  Doslras  ejiciamas,  neqoe  ab  aiiis  ejecias  recipia- 
mos.  Nam  qoa  faeie  virum  oxoris  aspicies?  quibus 
oculisamicos  illius  et  famulos?  Nam  si  isqui  morlui 
conjugis,  cujos  oxorem  accepit,  imagiuem  recuinben- 
lem  viderit »  afflcilor  aliquo  modo ,  el  graviier  fert » 
ac  si  viventem  mariium  videat  ejus  quac  sibi  coliabi- 
latf  qoalem  vitam  aget?quo  pacio  ingrcdiciur  do- 
mom?  qoo  animo,  quibus  oculis  videbit  illius  uxorem 
soam? 

AduUera  nulUu$  e$t  uxor.  --'  Imo  neque  illius,  ne- 
que  soam  joste  qois  talem  appellet ;  adultera  enim 
nollius  est  usor.  Fefellit  pacta  qoae  cuin  illo  babuil , 
et  ad  tecum  honestis  legibos  iu>u  venit.  Quankc  igi- 
tur  dementia  fuerit,  rem  tot  malis  plenam  in  donium 
inducere?  Nom  est  feminarumpenuria?  Quare,  cum 
mult»  sint ,  qoas  licet  pora  conscieniia  et  permilien- 
tibos  legibos  docere,  ad  prohibitas  currenies,  domos 
subvertimus,  bella  civilia  excitamus,  ac  undique  ini- 
nticiiias  nol>is  conciliantes ,  innomeris  accusaloribus 
ora  aperientes,  nostram  vitam  dedecoramus,  el  quod 
omniuni  gravissimum  est,  inevitabile  supplicium  iii 
die  judicii  nobisaccumulamus?  Quid  enim  dicemusei 
qtii  de  nobis  judicalorus  est ,  quando  legcm  iii  mc- 
dium  illatam  legerit  dicens  :  Jussi  repudiatam  uxo- 
rem  non  ducere ,  dicens  id  adultcrium  esse  (Matth, 
5.  52).  Quomodo  igilur  ausus  es  ad  prohibilas  nu- 

(a)  Hec  qoae  unciBisclauduntur  in  GnBco  non  ezstant,  nec 
In  Mss.,  sea  interpres  anonymus  io  exemplari  suo  legerat. 


REPUDIl.  U. 


m 


ptias  accedere?  Quid  dicemus,  qoid  respondebimus? 
Numquani  enim  illic  fas  exlernas  leges  pnctexere , 
sed  nccessariuin  est  tncenles  et  ligatos  in  gebeniiae 
ignein  immilti  cutn  adulteris  et  alienum  torom  iiiju- 
ria  afficiciilibus ;  nain  et  qui  dimiserit  absquc  causa 
sinpri,  et  qui  ejeciam  vivente  viro  duxerit,  cura 
ejecla  illa  puiiienlur.  Propter  quod  oro,  obsecro 
et  siipplico,  nc  viri  muiieres  ejiciant ,  neque  mo- 
lieres  viros  reiinquant,  sed  audiaiit  Paulum  dicen- 
teni  :  Mulier  ad$tricta  e$t  legi,  quanto  tempore  vixerit 
9ir  eju$.  Si  autem  dormierit  m^  Hbera  erit  cui  volet 
nubere',  tantum  in  Domino  (1.  Cor.  7.  39). 

Genu$  e$t  adulterii  conjugatum  cum  $corti$  mi$ceri.  In 
Domino  nuberequid^it.-Qaailem  enim  habcbunt  veniam, 
qui  Paulo  etiam  secundas  periniltente  nuplias  posl  mor- 
tem  coiijugis,  etUntam  conciedenie  copiam,  aniemor- 
tem  audeniulia  facere?  Quam  assequenlur  defciisio- 
iiem,  vel  illi  qui  viveniibus  viris  uxoresaccipiuiit,  vel  hi 
qui  ad  poblica  scorla  accedunt?  Elenim  et  iliud  esl  adul- 
terii  aliud  genus,  babere  domi  uxorem,  et  foris  scortis 
jungi.  Nam  quemadmodum  luulier  habens  virum, 
eiiaiusi  famulo  vel  libero  cuipiam  uxorem  non  ha- 
iieiiti  se  exponai,  adultcrii  legibus  implicatur  :  sic  et 
vir  licet  ad  vulgare  scortuni,  vel  ad  mulierem^aliam, 
qnamvis  non  lial>enteni  virmn,  ipse  uxorem  habens 
accesserit ,  adulterii  reus  censebitur.  Fugiamus  igitur 
el  bunc  adulterii  moduui.  Quid  enim  poteriiiius  dicere. 
quid  item  praeiexcre,  qui  ulia  audemus?  quain  ho- 
nesiam  excusaiionem  adliibebimus?  Naiurae  concu- 
^iscentiam  ?  Sed  adestquidem  oxor,  qoae  uobis  obligit, 
hac  nos  excusiitione  privans.  Idcirco  nupliae  invecUe 
sunt,  ut  ne  scorteris ;  imo  iion  uxor  sola,  sed  et 
multi  alil,  qui  eaindem,  quam  nos,  babent  oaluram,  hac 
nos  privant  venia.  Quando  enim  conservus  luus,  idem 
habeiis  corpus,  eamdenique  concupiscetitiam,  eadem 
necessitate  exsiimulatus,  nullam  aiiam  videt  muiiereffl, 
sed  manet  siia  sola  contentiis,  qualem  tu  habebis  ex« 
cusaliouem,  concupisceiitiain  prailexuns?  Etquiddico 
habentes  uxores  ?  Gogita  mibi  eos,  qui  sempcr  in  vir-^ 
giiiiiatc  vixeront,  et  coutcinptis  uopiiis  magnam  pr^ 
se  tuleronl  conlinentiam.  Cum  igilur  alii  abs^ue  iiu- 
ptiis  continentes  siiit,  quam  tu  assequeris  veiiiam 
post  nuptias  scortans?  H;cc  et  viri  etmulieresaudiani» 
ct  viduae  ct  nupiab  :  omnibus  enim  Paulus  loquitur,  et 
lex  illa  dicens  :  Mutier  ad$trietae$t  legi  quanto  tempore 
tixerit  vir  iUiue  :  $i  autem  domUerit^  tibera  e$t  cui  vuU 
nubere^  tantum  in  Donmo.  £t  habentibus  viros,  el  uon 
babentibus,  cl  viduis,  et  sccundq  nubentibus  niariiu,' 
et  oinnibus  siiiipliciter  serino  ille  iililis  est.  Nam  quae 
iiabet  virum,  noii  volct  vivente  illo  qua^rere  alium, 
audicns  sc  vivente  illo  adsUricum  esse ;  qoae  vero  est 
libera,  siquidem  voluerit  secoiido  nubere,  uon  siiii« 
pliciter  neqiie  temere  hoc  facit,  sed  cum  iegibus,  qu;c 
sunt  a  Paulo  positae.  Dicit  enim  :  libera  e$i  cui  vuU 
nubere,  tantum  in  Domino  ( 1.  Cor.  7.  39  ) :  lioc  e.''!» 
cum  continenlia  et  boneslale.  Sin  voioerit  cuin  dc- 
functo  sei-vare  fcedera,  audiet  repositas  sibi  coronas, 
nuijorcmquc  alacriiaiem  cskpieL  Beatior  eftuneit^  iu« 
quil,  M  $ic  matticrit  ( Ibid,  v,  40 ).    .  ^ 


M  S.  JOANNiS  ClitlYSbSTbiiil 

i.  jf^aidt  iipientia,  VidtM  beaiior  eliam  in  pratenli 
tiecuio.  Formcaiio  quam  («rpM. -— Vides  quo  p^iclo 
omiiibus  sermo  iiie  utiiis,  et  se  ad  iilarum  inOrmiiaiem 
deiiiiuii,  et  isUs  siiis  iaudibus  iion  deffaudal?  Etenim 
quod  de  nuptiis  iei  virginiiale  fecit,  lioc  ei  de  priori- 
bus  et  secunuis  iaupliis.  Quemadmodum  enim  illic 
non  exclusil  liiiptiad,  ul  rie  gravei  iuhrmiores,  neque 
necessiiaiem  iiuposuil,  iii  iie  voienies  in  virginilale 
degere,  proposiiiscoirbnis  spoiiarct :  seil  demonslravil 
quidem  i>oiias  esse  iiliptias,  deciaravit  auteni  inelio- 
reiii  esse  vifginltaieni ;  ita  el  liic  quoque  alios  gi  adus 
ponit  nobis;  mnjoreiii  scilicet  et  siibiimioreiil  altero 
aitei-iini,  hcmpe  viduitatein  :  alierum  vefo  iiiferibrem, 
nempe  secundas  nuptias  :  et  forliores  quidem  ac 
transilire  noleiites  adcertameti  prxparai,el  infiriniorcs 
cadere  nbn  periiiiUil.  biceiis  eniin  :  Beatior  enim  est 
incmanierii{\.Cor.l.  ib),  tit ne  pules  liumaiiamesse 
fegem,  audibns,  Juxl'^  meum  conuiiumf  stibdil :  Opinor 
autem  quod  ei  ego  Splriluni  bei  habeanu  Noii  igituf 
liiiiiiaauhi  coiisitium  est  vet  pra^ccplUiu,  sed  gratiab 
Spiritus  sciilenlia  ac  divina  lex.  Idcirco  ne  putetnus 
esse  l^auli  qui  lixc  dicil,  sed  ^piriliis  saiicti,  qui  haiic 
fiobis  legeiil  'cBndit.  0^<>d  verO  dicil,  bplnor,  nou 
^iiasi  nescieiis  dicit,  sed  modeste  agiehs  et  seipsuiii 
fiuiniliuns.  Quod  4ulem  beatior  sii,  diitit  quidem,  sed 
libn  adjccit,  liudmodo  ttbatior,  sunicieiili  demonstra- 
tloiie  dail;  neiiipebanc  sc  a  Spiritu  aiferre  senteiitiam. 
Qubd  si  vbles  etiaiii  ratibnibus  exquirefe,  magnam 
deiiionstratibnum  cdpiam  Ihvcnies  :  cl  videl>i&  beallb- 
reitiesse  vidUiiiil,  nbii  sotuui  tn  nilurb  S£cuIo,  sed 
etiam  iii  pra:4enle  vitd.  £t  islud  lt)$um  maiiiiie  no- 
f er^t  Piiotus,  id  l|ubd  de  Vii-giiiibu^  iiisinii ivlt.  Admo- 
tlens  bniin  lii  bonsUtens  eligeiidam  essb  virginitaieii], 
^tc  diceb^lt :  'Opinor  quod  bonuiii  ilt  hoiiiini  tSc  esse  pro- 
pierinUaniemnecesstidieinilbid.  k^.  %6);et  iterum  lEt- 
idmsinupserit  virgo,  non  peccavH  {Ibid,  v.  56) :  virginem 
liic  diceiis  noii  eani  quoe  renuntiavit,  sed  eam  duniiaxat 
.  qd£  noiidnm  conjugiuni  experta  est ,  et  nbn  factaiii 
()bnoxiam  perpetua;  virginitatis  proniissione.  Tribula- 
tioheni  auterAiu  eame  .habebuht  qui  talet  )sint :  ego 
auteMvcbii^pa^rco^lbid.v.^iS  ).  UiVoenim  et  brevl 
boc  verbo  retiquit  cordato  auditori,  ut  omnia  coliigal 
et  expendat,  dolores  partus,  educatioites  pucrorum, 
curani,  infirmitateS,  tnortes  intem^estivas,  iuiniicitias, 
contentioncs ,  innumeris  scrvire  ^enteiiiiis  ,  alieois 
maiis  obnoxiAm  fieri,  innumcras  trislilias  tn  una  sua 
^ntma  recitiere.  Abomnibus  iiiis  maii^  tiberatur,  quas 
continentiam  atnploiaiot,  et  cum  liberaiione  a  tot 
injucuiidis,  etiam  ili  riitUra  Vita  magnam  reposiiani 
habet  mercbdbiti.  Hxc  fgitur  omiita  scientes,  studea- 
itttts  quideiti  primisdUptiis  esse  contenti.  Si  autem  et 
ad  secundas  adst^ihmus,  flsit  boc  deicentt  modo  et  ha- 
bitu  et  slebttriduih  ttivihai  l^g^.  Propter  hoc  enim 
dixlt :  Lkberd  ett  Un  vftfi  mbdii  :  et  Stahdidit ,  Tanluni 
in  Bomino  (IbM.  to.  31 ) :  siitttil  et  licentlam  dans,  et 
licentiam  coihftimiaiis,  et  poiesiaiehi  conceileiis,  ^t 
potestali  iift  Urtdtqtielegei  «b  terhiinois  pbnens  :  Vidis- 
Iteet  ne  pntlaios  et  corruptos  viros  in  domum  intro- 
ducait  muiici  ,ei  stupndli  8teuntes>  sedcuni  hbnestatb^ 


ARClllfct>.  CONSTANTINOP.    _  iii 

et  inodcstia,  ac  |jielate,  tit  oiniita  iii  gloriain  l)ei  ce- 
dant.  Ouoiiiam  eiiiiii  sa^piiis  niuttffi  inuiieres  pribribus 
viris  defunctis,  aButierib  priiis  commisso  alibs  iniro-  f 
duxerunt,  etalias  p^rsiina^  vias  excogitarunt :  prbpter  i 
hbc  adjecii,  Tinium  ih  DomiftOf  ui  nihil  librum  decundx 
nupt!:e  liabeaiil :  sic  eiilm  a  criihiuibiis  iibeiae  essc 
[iolerunt.  Oplimum  eniin  oinnium  foret  eispectare 
dcl^Uiictiiin,  ei  servare  legcs  chin  ilto  inibs  coniincn- 
tiaiiique  cligere,  ct  inanere  cum  relictis  pueris,  ma- 
jorein  t)ei  benevoiomiaiii  sic  coiiciiiandu.  Et  si  qua 
^ecuiuib  uubere  marilb  volet,  cuiu  modestia  ac  lio- 
riesialfe,  ei  decentissiniis  tegibds  hoc  faciat ;  nain  et 
hoc  permitlilur  :  fornicatio  autem  sola  et  adultcriiini 
pi-bnibeniur.  Ilaiic  igilur  fugiaiiius  et  coiijuges  ei  cx- 
libes,  lie  deilecorcnius  vilain  iiostraih,  lie  vltaiii  aga- 
mus  i-idiculaiii,  ne<{ue  poIiudinUs  corpus,  riiquemalain 
consciciiiiaiil  iii  incntcni  inducamus.  QUoniodb  ehiiii 
I^osi  consueludinlem  cum  scortis  ih  ^iScieaiahi  Venlre 
poterls  f  quomodo  manus ,  quibiis  scoriiim  cbhtre^ 
^iasti,  tn  cdbluui  eitendek^e  audebis?  ijuoiliodo  iinguuiti 
riibvere,  ei  bre  ilio  Invocare,  quo  ^bbl-lum  o^cutitiU 
es  f  quilius  ocutis  iiitueberii  airiico^  hbiieatibrbs  ?  fil 
quid  dlco  amicosf  Etiainsi  nullus  boliscidd  ^tt,  tU  t^ 
ipsuhi  cogcris  maxiiite  oinniuhi  rubore  st  confu^IbliS 
perfundere,  elniaxiineomnium  cbr[ius  ^ropriumab- 
oihinari.  Nam  si  hociion  iesset,  quare  ad  batneuiri  ttblt 

Seccaium  iilud  currisif  Nbnne  quia  omiil  lulo  tiiimilti* 
iorein  leipsum  essb  ceiises  ?  O^^m  igiliir  riilijorlilit 
iuimunditios  tux  prbbalibneiii  qu;eris,  iet  quarii  beuiit 
exspeclas  sehleiiliairi  daturiiin,  ^ds^ddd  lii  llile,  ijUt 
deiiqlilstl,  talem  (le  laclis  tuis  sentehliam  teiibS  f 

Ihi/fi6iir)i  animi  quale.-^iiiiur  quoil  iiht)ui*d§^(Ei  e^ 
censcnt,  valdte  laudo  et  ni)pt-obb  ;  4ubd  alllbln  HtJit 
rectum  purifidihdi  ihoduni  habehrit;  iUipfbbb,  ^t  tlrd- 
pterea  reprehendo.  N:lm  si  corpordlls  inaculil  tsSset; 
jurebalneorum  purificationibuscor[)us  tiisUiU  ablUci-b^; 
animain  auiem  cuin  cbinquindris  el  Ihipuidht  tkci\\t~, 
taiein  quaere  purificationein,qu3e  illius  iiiacUluhidbluerli 
poterit.  Quod  aulem  esi  iilids  tiiatulae  balneum  t  ba- 
iidi  lacrymarum  fonles,  gemitus  e  proluiido  'cdrdS 
ascendeiites,  cbmpunctib  pei^petui,  ))ir(6bU  todtltiliaBy 
eleemosynuc,  et  cleeri)bs^nd&  lai-^ob,'  tibii  Ult^a  Bxe 
opera  atieuiare,  cbiidemilai^^e  ))Uod  tStihth  e^t.  Ita 
peccail  uatura  abluituK  tta  expui^gitlur  aniriidi  faia- 
cula  ;  aiqne  adeb  si  hiibc  nori  Ibcbrlihhs,  btidhi^I  iu 
omnes  huininuiil  fbhies  dcsc^ttd^Hiriui,  tiequb  (^arvam 
ililus  pcccatl  panein  depeli^he  pbtbrthms;  lilio  quod 
melius,  ne  atlcnicihUs  hbc  hbdini]iabil&  pebcatdih.  Si 
quisautem  aiiqu&iidd  £Ut)j^Idhitilus  (Vi^Vitj  lubc  sub- 
jiciat  remedta,  prtU$  tttbmiit^HS  nbn  mti  ^  ih  h\BC 
prolapshrum.  Gerlie  6i  pb^ccatili^  bbintemnaV&ri:nu8 
quidem  ea,  qiiae  Jam  feclhitl^,  lUsi^um  SilueiQ  eadcm 
aitentemus,  hulla  l^i-it  puiiftcdtimiii  tltilitai.  Qoi  etiim 
abiuitur,  et  eodbm  luto  itei-dm  inqttiiiatui*,  et  qtii  dc^ 
molilur  lierum  quod  aedifictlVit,  bt  qut  di^difibiil  ilerura , 
nt  desiruat,  nihil  aliud  inde  luci-i  Ihcil,  quam  quod 
frusiira  laborat  etaerumnosus  esl.  Igituret  nos  rie  iii 
vanuni  el  frusura  vitani  iusumaniiit,  priora  f^eocat;! 
eijpurgemtis,  iet  qtiod  reliquumeftt  vtt»  iii  tiiofltiiilSiitA 


fU  QUALB8  DUGENB£  »Nt  UtDllES.  lll:  ^ 

ri  ItoneMle  caMrisqiie  ?irUitaNifr  agamus*  nl  ec     qbamiir;  graiiai  et  bemgnmilfe  Mbibl  ttttslrl  Je^ii 
l^cnin  Inisbrtoordeiii  habenles  regiiQin  cnloram  asBe      €bHsii,  M  aU  (loha  in  ssbettla  tettoldriifai:  Alheri. 


LAUS  MAXIMI; 

n  ftUALBS  DOGENDJI  81(IT  UXOStt  (a). 


i.  ifaartmaf  CAr](ao<(omt  coilega  laudalur. -■' Qtiod 
quitiein  proximse  collectaB  interesse  mihi  non  cunti- 
gerit ,  doiui :  quod  vero  ipsl  tum  magis  opiparam 
inensam  nacli  sitis,  gavisus  sum.  Meiis  enim  iu  tra- 
bendo  jugo  compar ,  nupcr  proscisso  sulco  ubere  lin- 
gua  inspersitetiamseuiina,omnique  diligentiavestras 
cxcoiuitauimas.  Vidisiis  liiigu;»  purilatem »  audislis 
bene  lornatam  orationem,  daium  est  vobis  aqua  Trui 
aalicnie  in  vitam  actemam  :  vidisiis  fontem  scalen- 
tem  iiuviis  aorum  purum  deferentibus.  Ferunt  quem- 
dam  fluvium  auri  ramenta  inferre  accolis .  non  quod 
Cjjus  aqoa  naturam  auriferain  habeat,  sed  quia  Tontes 
^us  oriuBtor  in  moniibus  meiallicis  :  per  eos  labens 
flovius  arenasque  trahens  aureas ,  accoleuiibus  tbe- 
aaurosaffen,  ultro  oiilaiis  diviiiis.  Hujiis  fluminis  in 
morem  nupcr  bie  magister  labendo  per  Scripturas 
lamquam  ihonies  metallicos,  quovis  auro  pretiosiores 
senLenlias  iutulit  veslris  aiiimis.  Quapropter  scio  fo- 
re  ut  apparaiiis  uoster  Hbdie  vobis  videaiur  exilibr. 
Qui  enim  paupere  inensa  coniinue  fruitur,  si  quaiido 
forie  fortuna  in  copiosiorem  inciderit,   mox  ad  pro- 
priam  reversus  unlo  magis  seulit  ejus  inopiam.  At- 
laroen   nibilo  segnius  oraiiouem  aggrediar.  Nostis 
enim  a  Pauio  docti  et  salurari,  et  esurire,  et  abuudare, 
et  egere,  mirari  divites,  nec  tamen  pauperes  conlem- 
uere  {Philipp,  4.  12).  Ei  quemadmodum  vini  amautes 
et  potatoresdelectantur  quidem  generoso,  sed  deterius 
110U  fastidiunt :  sic  vos  quoque  qui  deperiiis  diviiia 
eloquia,  magisiros  doctiores  suscipitis ,  ita  Uincn  at 
nou  vulgare  siudiuin  impendatis  eiiara  mediocribus. 
Qui  enim  luxu  diffluunt*  vel  ad  sumptuosam  mensain 
nauseabuudi  discumbunl :  conlra  sobrii  qui  esuriuht 
ac  siliunl  Justitiam,  vel  ad  pauperem  mensam  magna 
abcriuie  accnrrunt.  Quod  autem  baec  non  loquar  ad 
'  graliam,  proximo,  quem  nuper  ad  vos  kabui  {b) , 
sermone  satisapparuit.  Cum  enimmuUa  verba  face- 
remus  de  conjugio,  docentes  merum  esse  aduUermm 
dimittere  uxores,  aut  dimissas  vivo  eliamnum  prio- 
re  marito  ducere ,  allegaremusque  legem  ab  ipso 
Chrisio  laum,  ubi  diserie  legilur,  Qui  dindtsam  dudL 
tmmUtU  adulterium,  et  qui  pmter  $tupri  cautam  ift- 
mtlltl  iworem,  faeii  eam  adulteram  {Matth.  5. 32),  aniin- 
adverti  moltos  demisso  capite  cxdere  sibi  faciem, 
ac  ne  vullum  quidem  posse  aitoUere  :  ad  (|uod  spe- 
cueulum  sublalis  in  caeluin  oculis,  Benedicius  ,  dixi, 
Dcus,  quodnon  moriuisinclamemu^auriblis,se<]l  iio- 

(a)  coliiia  <*uh  ilss.  dolbfert.  970  el  1030,  In  qtilhas  dee^ 
UhML  Cittis  maxM,  peiinte  atque  ia  fedil.  savU. :  atUmip 
leauioum  exMnio.  vido  in  uootto.  Admodam  pauca  Uc 

'  oDcurrum  leclkHiam  discrlmhia. 

'    (6)M)pn^BomU.d»ltt>eUorepudii^. 


stra  verha  veliomcnter  Ungant  aaditorum  animos. 

Juttificationis  pari  peccaium  dam»arf.  Matup$ 
de  nuptiie  deiiberandum.  —  Satlus  qaidem  casei 
omiiino  a  peccando  abstinere ,  non  panrum  laroeii 
ad  salutein  momentum  esl,  agnltum  peccatum  dam- 
nare,  et  casiigare  diligcnter  conscieniiam ,  utpou 
cum  boc  ipsum  justiHcationis  pars  sil ,  el  impo- 
slerum  a  peccaiido  arceat.  llinc  est  quod  etiam 
Paulus  eos,  qui  peccaverant ,  contristaios  videiis 
gaudebat ,  non  ob  eorum  trisiitiam ,  sed  qaod  per 
baiic  occasionem  correcti  esscnt.  Caudeo^  inqiiil, 
non  quod  contriitati  [ueriti$,  sed  quod  convnuoii  liiii 
ad  poeniteniiam  :  nam  qui  iecundum  Deuni  eU  dolar , 
is  pcehitentiam  ad  ialutem  nou  dubiam  parit  { 2.  Cor. 
7.  9.  10).  Ergo  sive  propriis ,  sive  alieiiis  peccatis 
tunc  indoluislis,  iiigetiii  iaiide  eslis  dignissimi.  Nam 
etqui  proalieiiis  doiet,  aposiolica  pne  se  ferl  viscenit 
et  bealuin  iliuin  iiniiaiur,  dicentem,  Quis  iufirmatur^ 
et  ego  non  infirmorf  qtui  icandalizatur ,  et  ego  tum 
uror{^.  tor.  11,  29)?  Ct  qui  propriis  mordetur  , 
debiiam  sceleribus  suis  pcenam  exstinxit,  ei  per  hunc 
doiorem  in  fulurum  se  cauiiorem  reddidU.  Hac  de 
causa  ego  quoque  cum  videreui  vos  demisso  capitc « 
gemeniesque  et  tuDdentes;  faciem,  gavisus  sum  cogi- 
tansqiiantussU  Iruclusejustristitiae.  Quo  lit  ut  el 
hodie  idem  argumentum  Iracure  iibeat »  ut  quibus 
cordi  soiil  nupliasi  iiiature  de  hoc  negotio  deliberent. 
Si  enim  domum  empturi  aut  mancipi»,  curiose  coiisi- 
deramus  tuin  venditores,  lum  priorcs  domiuos,  ipsO' 
runi  quoque  venalium  lam  corporis  habiiudincm  , 
quam  indolem  aiiimi :  quanto  hiagis  dispicienduoi  esl 
dc  futura  conjuge  f  Domum  cniin,  si  viiiosa  sit ,  licel 
denuo  veiidere ,  sical  et  servum  nequam  comperlum 
venditori  reslitoere :  uxorem  vero  semel  acceptam 
noD  item  Cas  esl  a  quibus  acceperis  reddcre :  sed  ne- 
cesse  est  in  perpetuum  eam  domi  habere,  nisi  malis 
ea  al  improba  ejecta  reus  adulterii  juxu  legem  divi- 
nam  fleri.  Quando  igitur  uxorem  duclurus  es  ,  non 
•olam  civile  jns,  verum  etiam  eccleslasticum  legUo  : 
nam  secundum  hpc,  non  illod,  extrema  die judicandos 
a  Deo  es :  et  ille  contempto  saBpeiiuniero  pecuoiis 
Untum  imilcuberis,  hoc  auiemcalcalo  iMaiiiinassop- 
plidum  incidoa  el  ignein  inexstingnibUeiQ. 

2.  Tu  vero  uxorem  doclarus  externi  juris  peritos 
diligenler  consulis,  el.  Ulos  frequentans  sollidte  dis- 
quirisi  quid  futurum  sil,  si  ea  decedat  nulUs  reUctis 
liheris,  qoid  si  fiUiim  rdinqual,  quid  item  si  duo  tresve 
fuerml  superstiles ,  lum  quomodo  vivo  paire  suo  dc- 
Ainclove  rebos  auls  osura  ait ,  quanUim  ex  ejus  patri- 
bdhtd  Mstar,  ItdSatttiB  iMOM  IhuBeHl  obveiUre 


ni  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMl 

debeat :  quando  item  UDmna  oxoris  bona  reiinenda 
ftint,  ita  nt  nihil  ex  eis  alii  coneedendnm  sit,  quando 
contra  eedeadnm  omnibus  :  aliaque  simllia  peFConta- 
ris  curiosius,  modls  omnibus  circumspiciens  ne  quid 
ex  uxoris  bonis  ad  agnaios  Ipsiua  redeat,  quamyis,  ut 
jaro  dixi,  si  qoid  pneter  opinionem  acciderit,  damnum 
te  sequatur  tantum  pecuniarum ;  attamen  nihll  bo- 
nim  conlemnis.  An  non  absurdum  yidetur,  cum  tan- 
tam  raiionem  habeamus  pecunise,  aniuixpericuium 
et  reddendam  in  illa  die  raiionem  contemnere,  citm 
hic  poiissimum  cura  adhibenda  sit? 

PatUu9  matrimonH  Uges  praicribU.  Vxores  quomodo 
dUigenda.  —  Ideo  uxores  ducturis  suadeo  ut  bealum 
Paulom  adeant,  et  leges  apud  eum  de  conjugio  scri- 
plas  perlegant,  cogniloque  prius  quod  ille  censet  fa« 
eiendum»  si  uxor  contingal  maiiiiosa  aut  vino  dedila, 
si  maledica  aut  Tatua  similive  obnoxia  viiio ,  tum  de  - 
mom  de  nupliis  cogilenl.  Si  eniui  videris  eum  libi 
permiitere  in  uno  quovis  inli  vitio  deprebensam  ex- 
peliere  domo,  ei  aliam  pro  illa  inlroducere,  ut  exira 
periciilnm  conslituius  bono  esto  animo.  Quod  si  hoc 
non  sinat,  sed  jubeat  quodcumqne  praeler  impudici- 
tiam  vitlum  babenlem  diligere,  obfirma  animuin, 
qoasi  laiuros  quamlibei  ejus  nequiiiain.  Sin  bocgrave 
videtor  et  Intoierabile,  omneni  curam  adhibe  ut  com- 
modam,  aequis  moribus  prseditam ,  et  obsequentem 
.  uxorem  ducas  ,  certus  quod,  si  malara  duxeris,  alter- 
utrilm  necessnrio  sequitur,  ut  aut  feras  perpetudm 
inolesiiam,  aui  si  hoc  nolis,  ejecta  iila  reus  fias  ad- 
uherii.  Qui  enim  ejicit  uxorem^  inquit,  abique  eausa 
fornicaiionis ,  facit  eam  adulteram  :  et  qui  ac  dimissam 
dflfcif,  eommittit  aduUerium  (Matth,  5. 52).  Hxc  si  ante 
nupiias  recie  dispexerimus ,  et  leges  has  cognoveri- 
mus,  dabiinus  operam  ut  ab  initio  aptam  el  moribus 
nostris  convenienlem  ducamus  :  quo  facto  non  hoe 
tahtum  lucrabimur,  quod  eam  numquam  ejiciemus, 
sed  magno  eliam  affectu  eam  diligemus ,  quemadmo- 
dum  Paulus  pracipit.  Gumenim  dixlsset :  Viri  uxores 
diligant  {Ephes.  5.  25) :  non  hic  conslilit,  sed  modum 
etiam  amorls  prxfinivit.  [At  quem  tandem  ?  Viri  dili- 
gite  uxares.  Dic  quomodo?  qitem  mihi  diligendi  mo- 
dum  praescribis?  (a)]  Sicut  et  Ckristus  dilexit  Eccle- 
siam.  Et  qiiomodo,  quseso ,  Chrislus  dilexit?  ito  ul 
mmetipsum  pro  ea  traderet.  Itaque  etiamsi  mori  pro 
nxore  oporteat,  neqoaqiiam  lergiversaberis.  Nam  si 
Domlnus  scrvam  iui  dilexit,  ut  semet  prb  ea  traderel, 
miilio  magis  conservam  oportet  sic  diligl.  Sed  videa- 
mus,  ne  forte  polchritodo  spons»  aot  pneclara  indo- 
les  sponsum  attraxerit.  Ne  hoc  quldem  dicere  possu- 
inus.  Qnod  enim  deformis  ac  Impura  fuerii,  audi  quss 
deiiiceps  sequanlur.  Nam  cum  dixisset,  Tradidit  se- 
ipsum  pro  ea^  mox  subjunxit,  Ot  sanetifiearei  eam  pii- 
rificaiam  lavacro  aqua  {Ibid.  v.  26).  Gum  autem  di- 
cit  pun/icafam,  ostendlt  imporam  ante  fuisse  et  con- 
taiiiinatam,  idque  non  vulgarl  Impuritaie,  sed  longe 
mnxima,  ut  quae  nldore  acfomo  crooreqoe  cum  aliia 
Hl  genus  innumeris  acffdebtt  macolis.  Allamen  non 

(a)  Haec,  quae  unciBis  claiidonlfv,  in  Qneoo  non  exsUmt, 
jed  interpres  legit. 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  228 

avcrsatus  est  ejus  deformitaiem,  aed  traoaforaMiTit  in 
meliorem  faciem  reniissis  peeeatis  prislinis.  Honc  ei 
lu  imitare.  Ctsi  plurlmum  in  le  uxor  peccaveril,  lo- 
tuni  ei  rcmiiie  et  condona  :  si  male  moratam  naetoa 
fueris,  refinge  eam  ad  bonitaiem  ac  manaoetodiiiem, 
sicut  ei  Ghrislus  Ecclesiam.  Non  solum  enim  hiinuin- 
ditiam  ejus  abstersit,  sed  seniom  qooqoe  abraait  exolo 
vcieri  honiine ,  qoi  totos  constabat  e  vitiie.  Qood 
etiam  Paulus  subindicat  his  verbls ,  Ul  eMbaret  eam 
sibiipsi  gtoriosam  Ecelenam^  non  habeniem  maeulam  aut 
,  rugam  (Ephes,  5.  27 )  :  non  enim  polchram  aolam 
reddidii,  sed  et  jiivenem,  non  juxia  naturam  corpona, 
sed  joxia  voluniatis  habitudinem.  Nec  hoc  solom  ad* 
iniratione  dignum  esl ,  quod  naclus  deformera,  mala 
facie  prseditam,  tiirpem  ac  vetulam,  non  averaatos  est 
talem  :  scd  quod  morti  seipsiim  ohjiciens  refinxit  eam 
in  pulchriludinem  incredibilem  :  sed  quod  etiam  post 
lixc  saepe  sordidatamanimadverteuset  macolatam^  nec 
ejicii  eam  e  thalamo ,  nec  abrumplt  nexus  conjogii ; 
scd  mavuli  eam  curare ,  et  remediis  corrigere.  Qoara 
muiii  enim,  quaeso,  post  acceptam  fldem  in  peccaia 
relapsi  sunlf  nec  tamen  eos  ob  hoc  fastidih  :  qoaiis 
fuil  illequi  apud  Gorinihios  stuprumcommiserat,  com 
esset  mcmbrum  Ecclesia) ;  nihilomiiios  non  excisum 
est  id  membrum,  sed  sanltati  redditum.  Quin  el  Ga- 
lalnrum  Ecclesia  universa  resiliit,  et  in  Jodaismom 
lapsa  est,  attamen  ne  illara  ouidem  repulit,  sed  cura-  > 
tam  Pauli  opera  ad  pristinam  reduxit  consuetudinem. 
Quemadmodum  et  in  nostris  corporibus  si  morbos 
acciderii,  non  membrum  abscindimos,  sed  morbom 
pcllimus :  sic  et  cum  oxore  ageiidom  esl.  Si  qood 
insit  ei  vitiom,  ne  ipsam  ejicias,  sed  vitiom  abigito. 
Atqui  uxorquidem  emeiidari  poiesi,  membruro  autem 
mulilum  curare  saepe  est  imposslbile ;  et  tamen  qnam- 
vis  sciamus  id  incurabile ,  ne  sic  quidem  rescindi- 
mus  :  sed  cum  alius  loripes ,  alius  ex  crure  laborans 
claudicet,  alius  manum  aridam  et  emorlunm  circum- 
ferat ,  alius  oculum  lumine  orbum  ,  nemo  tamcn  co- 
rum  oculum  aui  manum ,  aut  crus  pedemque  viilt 
amitlere :  et  quamvis  sint  Inutilia,  c:eterisque  mcmbris 
dedecus  afieranl ,  tamen  innalo  quodam  afleciu  ut 
parlem  cjusdem  corporis  ea  proscquimur.  An  noti 
Igilur  absurdum  fuerit,  ubi  nulla  speraiur  utiliias  aut 
correclio ,  lantam  adhibere  solliciludincm  :  ubi  vero 
bona  spes  supercst  et  facilis  mutatio,  nullam  medici- 
nam  facere  ?  Natn  innata  vitia  nullis  ceduni  reroediis, 
volunlas  aulem  depravata  potesi  corrigi. 

3.  Quod  si  tuam  uxorem  post  adhibiia  mulf a  reme* 
dia  neges  curabilem,  ui  quae  obstinale  mores  suos 
relineat ,  ne  tum  quidem  ableganda  est :  neque  eiiinii 
membrum  incurabile  recidimus.  Est  aolem  et  haic 
pars  tui  corpdris  :  dictum  est  enlm  :  Enmi  duo  m 
came  una  (Gen,  2.  24).  Et  membnim  quidem  corasse 
nullum  opcrae  pretiom  fuerit,  si  ex  infirmitate  insji- 
nabile  maneat;  conlra  uxoris  vitio  si  medearis ,  K- 
cet  insanabile  maneat,  magiium  tibi  propositum  est 
pr%mium,  si  eam  docueris  et  insiiiueris.  Qoantomvis 
cnim  trustra  sil  omnis  discipllna  et  institotio,  tole* 
r^ntia  (amen  tua  mercede  divinitos  promissa  nom 


tS9  QOMiES  DlKENDiB 

Anislnibilor,  qnod  proiMer  Del  limorem  tantnrn  mole- 
siianmi  sMliMieris,  et  mrosam  femiiiam  aeqoo  anf  mo 
Uleria,  et  membram  tmim  eonsianter  pertnleris.  Est 
enim  axor  membrom  noetrMi  neeessarium;  et  hoe 
potissimiim  nomine  debetur  ei  beneroleniia.  Quod  et 
Paultts  bis  terbis  praeeiptl :  SU  Mtnt  otn  niat  tucms 
diUfitre  maU  frepriM  torpera.  Nmo  enim  wnquam 
mittm  camem  edh  kabmif  ted  nmni  ei  foeei  iUam,  ncut 
et  Chmiui  EeeleMm^  ^nonMm  men^a  eumue  ejue- 
dem  carpme^  ex  earua  ejue  e$  oeelkue  ejue  {Effkes.  5. 
28.-30). 

Sukem  eum  Eua  eeUala.  —  [Magnom  hic  subindi- 
cavit  mysleriiHa »  dicens,  Ex  eamikue  ipu  H  oeeibue 
ejue  (•).]  SiCHt  enim  Eva,  inqoit,  ex  latere  Adami 
prodiit,  ite  et  nos  e  Christi  latere.  Hoc  enim  est,  Ex 
carue  t^eteeeUme  efue  (Gen,  2. 21).  Sed  Evam  qul- 
dem  e  lalere  Adami  prognatam^scimus  omnes,  et  di- 
serie  boe  in  Seriptura  iegitur,  quod  immiserit  in  eum 
aoporemy  el  exempta  nna  e  costis  ejus  xdificaverit 
BHilierem  :  qood  aotem  Ecclesia  e  Gbrisli  laiere  oru 
sjt,  midenam  diseere  possumus?  Hoc  qooque  Scri- 
plnra  indieat.  Poslquam  enim  Cbristus  iii  cruccm 
noUalus  el  alllxiis  exspiravil ,  Aceedene  unue  ntititum 
pupiffit  taiue  i/ltiM,  et  exHt  tnde  sanguis  et  agua  {Joan. 
19.  34) :  et  ex  illa  aqna  et  sanguinc  lola  consut  Ec- 
clesia.  Tesiis  est  fpse  dfcens  :  Nisi  qms  renatus  fuerit 
exaquaei  eptrHu^  $Hm  potest  inlrohre  in  regmm  cmlO' 
rmm  ( Joam.  5.  5 ) :  sanguinem  autem  appellat  spiri- 
lum.  Et  nascimor  quidem  per  aquam  bapllsmatis, 
alimor  aatem  per  sangoinem.  Yides  quomodo  simus 
ex  came  ejos,  et  ex  ossibus  ejus,  dum  ex  sanguine 
illo  etoqoa  lum  nascimor ,  tum  alimurT  Et  quemad- 
modiim  Adamo  dormienle  mulier  esl  condiia,  sic  Ghri' 
sto  morluo  lacia  est  Ecclesia  ex  ejus  laiere.  Nec  ob 
liaec  lantom  amanda  est  oxor,  quod  membrum  no- 
Blriim  est,  et  ex  nobis  originem  babuit»  sed  quia 
legeni  etiam  super  hoc  Deus  statuit,  sic  dicens,  Pro- 
pterea  retinquet  homo  patrem  euum  et  matrem ,  et  ad» 
hanreHt  uxori  eua^  et  erunt  duo  in  came  una  { Gen.  2. 
S4).  Nam  ideo  nobis  hanc  legem  Paulus  legit,  ut  modis 
omnibus  nos  ad  hunc  amorem  compellereu  Hic  mihl 
considera  sapientiam  apostolicam  :  non  enim  solls 
divinis  aut  solis  humaiiis  legibus  nos  inducit  ad  aman- 
das  C4)n|uges,  sed  mixtim  uirisque  :  ut  sublimes  qui- 
dcm  viri  ac  philosophici  magis  moveantur  caelestibus^ 
innrmos  autem  et  humiles  naturale  amoris  incita- 
mentum  magis  movcat.  Ideo  primum  a  Ghristi  bene- 
flciis  doclrinam  hancjncipit  sic  dicens^  DiUgile  «xo- 
res  vestras ,  eicut  et  Christus  dilexit  Eccienam  { Ephes. 
5.  25);  deinde  rursus  idem^  agit  humanis  rationi- 
btis  :  Sic  debent  tiri  suas  uxores  diligeret  ut  sua  ipso- 
rlhn  corpora  {Ephes.  5.  28);  deinde  rorsum  ad  Chri- 
8lum  revertitur  :  Q^oniam  memffra  eumus  ex  corpore 
ejue^  et  ex  came  ejus^  et  ex  ejus  osmbus  {ib.  v.  30);  ac 
rursum  ad  humanas  rationes  redit,  Propterea  relin' 
quet  homd  patrem  smim  et  tgairem,  et  adhterebU  uxori 
auee  (Ib.  v,  31);  lecUque  hac  lege :  Mysterium,  inquil, 

(a)  tttBcqu»  unciois  dauduntur,  non  sunt  in  GraBco,  sed 
lU  legit  loterpres. 

S.  JoA!T.  Ghrysost.  III, 


SINT  UXORES.  III.  SSO 

hoe  magnum  est  (Ephes.  v.  82). 

Pareniibus  prmferenda  uxor.  —  Quomodo  magnum 
est,  dic  mihi  T  Quod  virgo  asservau  omni  tempore , 
aponsum  numquam  ante  visum  mox  a  priina  die  sic 
desiderat,  et  amat  Umquam  corpus  proprium  :  rur- 
som  vir  qoam  numquam  vidlt ,  nuinquam  alloquuius 
est,  mox  a  prlma  dle  praefert  caeieris  omnibus ,  et 
amicis  et  ramiilaribus ,  deiiique  ipsis  parentibus.  Pa- 
renies  item ,  si  per  aHam  causam  auferaiur  eis  pecu- 
nia,  dolenier  ferunt ,  el  in  jos  trahunt  eum  qui  abs- 
Ittlit :  hommi  autem  saepe  nnmquam  anie  viso  et 
ignoto  etiam  dotem  una  cum  filia  iuculeniam  in  ma- 
nusdant.  Idqoe  libenter  facinnl,  neqne  se  daiuno 
afHci  exlstimant ;  sed  videnies  abduci  iiliam  non  me- 
minerunt  consueiudinis ,  nondoient,  non  anguniur» 
scd  gratias  agiinl  insuper ,  et  rem  opiabilem  putant 
filiam  e  domo  cum  mulu  abduci  pecunia.  Haec  igitur 
•omnia  Paulus  considerans,  qood  parentibus  relictis 
ainbo  sibi  mutuis  jungantur  nexibus,  novumque  con- 
sorlium  majorem  antiqua  consiietudine  vim  accipiat : 
animadvertensque  non  esse  hoc  humanum  negotium, 
sed  divinitus  amorea  lales  inseri ,  ut  nupt»  pari  et 
tradentiom  et  accipientium  cum  laeiitia  elocentur  at- 
que  assumantur,  Mysterium,  Inquit,  hoc  magnum 
est.  Et  sicut  recens  iiatus  infantulus  adspeclu  suiim 
parentes  agnoscit,  priusquam  sciat  voces  edere  :  iu 
sane  et  sponsus  ac  sponsa,  neinine  sequeslro,  neniine 
horUtore ,  primo  sutim  adspectu  concHianiur  invi- 
cem.  Id  cum  in  Gbristo  eliarn  animadvertisset ,  et 
praesertim  m  Ecclesia ,  non  sine  slupore  quodam  ad- 
miratus  est.  Quomodo  igitur  in.Chrisio  et  Ecclesla 
idem  contigil  ?  Sicut  sponsus  relicto  palre  ad  sponsam 
properat,  ita  et  Ghristus  relicto  patcrno  solio,  vcnit 
ad  sponsam  :  iion  nos  evocavit  ad  supera ,  sed  ipse 
ultro  ad  nos  advenit.  Gum  autem  advehtum  audis , 
non  migrationem ,  sed  atlemperaiionem  intellige  : 
nam  etiam  cum  nobiscum  esset,  cum  Pnire  erai. 
Quapropter  inquit :  Mysterium  hoc  esl  magnum.  Ma- 
gnum  sane  etiam  apud  homines ;  sed  cum  video.  in 
Chrisium  quoque  et  Ecclesiam  idem  competere ,  tum 
certe  miraculo  rei  reddor  atlonilus.  Quainobrem  cum  '  * 
dixisset ,  Mysterium  hoe  magnum  est ,  subjecit  mox  : 
Ego  autem  dicoin  Christo  etin  Ecclesia  {Ephes,  5.  32). 
iUque  cum  scias  quantum  sit  in  conjugio  myslerium, 
et  quanti  figura  negolii,  non  temere  de  hoc  delibera , 
neque  ducturus  sponsam,  pecnnianim  accessionem  re- 
spice.  Non  enim  negoliatio,  sed  vitae  societas  conju- 
giuin  existimandnin  esi. 

4.  Mulier  creata  ut  auailietur  viro.  —  Multos  enim 
aodivi  dicentes ,  llle  opulentior  post  nupiias  faclus 
est,  cum  fuisset  paupcr  anlea ;  nnnc  ducta  uxore  di* 
vite  et  ipse  agit  in  deliciis.  Quid  ais,  bone  vir  ?  ex 
uxore  lucrari  cupis ,  et  non  erubescis  ?  non  prx  pu- 
dore  sub  lerram  tc  abdis  talium  lucrorum  appelens  ? 
hasccine  sunt  verba  viri  ?  Mulieris  unum  est  ofTicium , 
ut  parU  custodiat,  ut  conservet  redilus ,  et  curet  rem 
domesticam  :  nam  idcirco  eam  Deus  dedit,  ut  hac  lu 
re  el  in  caeteris  nobis  sit  auxilio.  Quoniam  enim  viia 
haec  nostra  e  duobus  consut,  e  rebus  privatis  et  pu- 


m  s.  joANNis  cnii 

blicis,  8inm  utrique  pMrtttm  Deu«  <)&tribii«4«  lemteo 
quidem  generi  cnram  rei  domesUn»^  virifl  MK«til  ne- 
golia  publica ,  toren&ia ,  |ttdicki  MMaioria,  mililark , 
cxtera  denique  omnia«  Nonpolest  mulier  haaiMi  lor- 
quere  aut  jncuiari  spiculum;  aed  eolum  pote»t  feum- 
re,  ct  telam  lexere,  et  «etera  negoiia  domeelioA^iNre 
egregie.  Non  polest  in  senatu  Bententiaiu  dicere;  «ed 
potest  de  re  familiari  Terre  seuteBtiam ,  et  effipe  Me- 
lius  quam  niaritus  prospexit  rebus  domeaticia.  Non 
poiest  administrare  publica;  sed  puldire  poteM  edu- 
cnre  Rberos ,  quae  quidero  praecipua  eat  possesii»  : 
potest  ancillarum  maiefacla  deprebendere,  et  in  oflll- 
cio  continere  familiam,  aUas  securUaies  eibibeffe 
marito  iilumque  liberare  sollicitudine,  dum  ipsa  demi 
curat  penum,  lanificium^  culinam »  decorem  veeiMni, 
caeieraqoe  neqoe  decora  maribos,  beque  faetlisi ,  si 
sibi  illausurpnre  voluerini.  Estenim  et  boe  dtvinte 
lirovidentise,  quo4  is  qui  in  ms^ribus  nefotiis  est 
ulilis ,  in  minoribus  reperitur  deierior»  ul  neeessaria 
sil  mulierum  opera.  Si  enim  in  utrisque  vir  procellt- 
ret,  facile  contemneretnrgenus  femineum  :  conifa  si 
in  pro^istantioribus  major  esset  usus  mulierum,  pio- 
n»  essent  Insolentia.  Qaamobrem  non  commisit  uni 
utraque ,  ne  alterius  generis  deterior  fierol  cendiiio 
ut  supervacanet  :  nec  lamcn  ex  aeqiio  distribuii  offt- 
cia ,  ne  inter  aequaios  bonore  orireiur  de  pritieipalu 
contentio,  uxoribusnon  dignanlibus  viris  prierogatm 
cedere  :  sed  quo  et  concordiae  et  decoro  prospicc- 
ret ,  ita  ordine  suas  cuique  sexui  functiones  disiribuit, 
ut  utilior  ac  magis  necessaria  pars  viro  obtingeret , 
minor  autem  et  inferior  feminx ;  et  ille  quidem  pr<^ 
pter  praccipuum  sui  usum  fieret  bonorabilis,  hxc  vero 
propter  viliora  minisleria  conlra  coujugem  non  insur- 
geret. 

Sola  virtui  et  fMrum  profnias  in  uxore  quaretukL 
fJxorii  divitis  ineommoHa, — Haui  igitur  omnescum  scia- 
mus,  unum  tanliim  quaeramus,  nempe  viriutem  aniini, 
et  morum  egregiaro  indolero,  utpace  fruamur»  et  oblft- 
ciemur  concordia  perpetuaque  benevoleniia.  Qui  cnim 
diviiem  duxit  uxorem ,  dominam  mogis  sibi  quaesivit, 
quam  conjugem.  Cumeniro  etabsque  boc  muiieres  in- 
genio  superbo  sint  hoiiorisque  cupido«  si  opes  quoque 
accesserim ,  quomodo  erunl  maritis  toierabiles  ?  Qui 
aulem  sequalem  duxil,  aut  opibus  sibi  imparero,  iis 
adjutriceiii  duxit  et  sociam ,  et  oronia  bona  suis  in- 
doxit  sedibus.  Ipsa  enim  paupertatls  necessiias  ei 
persuadet »  ut  roarituro  coI4t  roodis  oroiilbus ,  cedens 
illi  et  obsequens  per  omnia  :  sicque  conleiiiioiiis , 
rix:« ,  insoleniiae ,  conlumeliaruro  niaieria  tollitur : 
pacis  autem ,  concordiae,  dilectionis  consensusque  ac- 
cedtt  viAculum.  Pax  igitur  et  juciinda  consueiudo 
quuirenda  est,  non  pecunia.  \h  boc  faclum  est  ion- 
Jugiuro ,  hon  ut  rixTs  plena  sR  domus  el  bello ,  non  ut 
lites  adsint  ^i  contentio,  non  ot  mutuis  laboremus 
dissidils,  et  stc  vivdmus  ut  vits  taedeal  :  sed  ut  frua- 
mur  adjutorio,  et  portum  habeamus ,  refugium  atque 
solatiuro ,  quo  levius  feramus  incommoda  ,  utque  ju- 
eundis  Uxoris  recreemUir  colloquiis.  Quot  diviies  du-r 
tlis  opiilentls  Uxoribu&,  r6  aucta  exciderunt  a  volu- 


ARISmfil»^  GQMITIlNTiNOP.  «92  - 

plate  •onmtlim  s  no  tmm  ifUliein  l^oitiile  h  qnotl- 
dionls  p«gnis  el  «oiileiiiiMiytts  f  qvioi  putiperes  diictis 
Oliaii  pouperiorthiia  vivuiu  in  poco,  ei  iMlrtodOm  lacii 
•Olem  httiM  «spioiiiirtf  dlvitet  ciHifra  uninfibiis  lifRtt- 
onies  delioiis ,  propier  ucores  vitam  etoiHMi  bnbeiil, 
01  fldoriem  votis  •lipelonlT  adao  Mlitia  eei  petsunia- 
mm  ufiltttsi  niai  In  bvnam  asiMim  nMMeHtit.  lEi 
quid  opili  «ai  do  pace  kH|«i  ei  «oilcoMla^  quaiido  <di- 
UoreiB  diKieae  «omHmqmm  id  plncifiiiaB  pirahdas 
ftiit  obeiaciikHn  ?  FU  enim  lnierriuai  «i  quf  mitm  sib- 
staiuiam  in  accessione  dotis  uxori»  contribHH)  pmio 
posl  eb  imnMittniii  ooQJtt|lt  oMfoM  soMMi  ^oieiu 
Bomenure  «ofMr  offinAiis  c  el  qwwaJmodttin  natt- 
fragi  enalant  ii«do  eorpore ,  iia  «I  bic  pbsl  M  m- 
lentioneSf  risie,  liies  et  ii^ilia  9%re  tuoMu^  libo^ 
taiem  corporis.  Bt  sfcni  iHsiliibttoi  mg^^iumm  ri- 
pleta  navi  inottffierii  «iroiiia  <  eir  MifBHla  pluribtti 
quam  perferri  pissiiit  oiiribtttf  nltftto  uavigii  per- 
duAt  omnia  :  ila  et  qui  prng rarei  ofiboa  jwquttiili 
nuplias ,  dum  majorem  per  «iijttgimn  idipisoi  wi  p«- 
lani  substantiam,  amiitoit  el  emtt  i  qttn  pH«B  ipili 

*  fuerat ;  sicut  onim  illic  unius  flHeun  impeitt  naviittp. 
primitur  :  sic  et  liie  iinmituri  mora  ooi^gii  iiiplihi»- 
nienscum  uxoreotiam  rem  omnem  «ripilw 

5.  Haec  igUur  oomii  cegitiiiiei  noa  peconiii  s|li- 
ciemus ,  sed  probiuiero  ^  lionisiaten  t  et  pnidenliim. 
Mulier  enim  oordata «  pvsobata ,  modesta «  Mt  iieii 
pauper  ^  paupertitem  oommodius  feret  ^uMi  lllviiiii : 
sicut  conlra  morosa  »  cooienliosii  oi  ialemperitti, 
etiamsi  ingentes  tbesiuros  iA«dibuB  invittiil ,  fMVia 
procella  ciliui  cos  dissq^tat^  maritumqueotpaiiportila 
et  innumeris  involvitcaiamitatibui.  Noa  igilur^liviliii 
quiBramus  >  sed  qfim  prasseaiis  ftauliitii  dispettoet 

'   Gommode. 

Cur  iMdlulum  (uerii  eoiipug^wtu  £tfemi^km  Akf^ 
hami  filio  tuo  uxorem  qutgrentis.  —  Anle  oninia  diioi 
qusnam  fuerit  causa  coryiigii^  et  quamobiem  in  oouk 
munero  viiani  introductum  sit,  nec  quidquam  re%uirai 
amplius.  Quoe  igilur  fuit  causa  conjugii ,  oi  cur  iUu4 
daiuin  esi  diviuilus?  Audi  Paulum  diccntem,  Adui»' 
iandas  auiem  icorlationes  quisque  suam  uxorem  kaheM 
(i.  Cor,  7.  2).  Non  dixit»  Ut  eviletur  pauperias,  il 
parentur  divitiae  :  sed  quid?Ut  scorlaiioneni  eviie- 
roiis ,  ut  moderemur  concupisceotiam  ,  ut  vivamus 
sobrie,  ut  beo  plicearous  conlenli  uxore  propria : 
lioc  nobis  afTert  conjugium,  Imc  ejus  frucius,lioe 
incle  lucrum  est.  Gave  igitur  omissis  potioribus  secte- 
ris  quas  roinoris  suiil  pretii :  mens  eniin  sobria  longe 
praestat  divitiis.  Uoc  eniin  iinubi  in  coqjitgio  &peclan- 
dum  esl  maxinie ,  ul  peccaturo  effugiarous^  uiiNunu- 
nes  simus  a  scortalionibus  :  iii  lioc  quaTcnckc  sunt 
nupii^e  ,  ut  ad  vltaw  pudice  degendam  nos.a4iuYei^ : 
quod  ita  demuro  fuiuruin  est ,  si  taiis  spousa  contige- 
rit,  quae  ad  pictatero,  ad  leroperahtiaro  etprobiiatem 
nos  magnam  redlgai  Co^poris  eninfl  pulcbritudo  nisi 
coiijunctam  habeat  virtuiero  animi,  poieril  quidem  ' 
marituro  usque  ad  decefli  aut  viginti,  trigintave  dies 
Capere,  sed  eamdeni  vlm  non  oblinebit  ullerius, 

'    quod  ittientivttn  illud  imorit  vwiei^l  ieieeia  ffla« 


^ 


OOALEs  ducendj:  sint  uxores.  hl 


254 


tiCi^  ;  dt  40»  ikhlmi  pollent  puTcliritadine ,  quo  magis 
temporis  processa  generositalem  suam  appit)bant» 
tanlo  flcriori  flamma  itrunt  maritorum  pectora.  Hoc 
pacto  ubi  fervida  et  germana  innasciiur  benevofen- 
llfl,  omhe  dtupri  genus  exsalat,  et  sic  amanti  uxorem 
ile  Sii  meniem  quid^m  vcnit  votuptas  nisi  l^ilima , 
immanenti  amoribus  propriis,  et  per  pudicltiam  ca- 
ptSAll  fovor^m  cdelestis  ndminis ,  cujus  auspiciis  et 
benetolentk  inter  conjuges  sit  perpctun,  et  ejus  ope 
admiftistretur  res  domestica.  Sic  uxores  sibi  qu^re* 
banl  prisc!  ini  virtute  nobiles »  praeclaram  animi  in- 
dolem  in  eis  spectaniee,  nOn  pecuniarum  copiam, 
quod  ita  esse  ul  dixi  uno  exemplo  indicabitur.  Ahra- 
httniuijHm  $emor  proveclteque  aiaii»  dvat  servo  majori 
domu»  BHWf  qui  preeetai  eju»  omnibu»  facutiatibu»^  Pone 
manuM  fiiAKi  »ubler  femur  meum  y  ut  adjurem  ie  per 
t^im^m  l>eum  (^ti  el  terrce ,  ul  non  accipia»  uxorem 
fUio  meo  ttaac  de  fUiabu»  Chananaorum ,  inter  quo» 
kakito^  »ed  ad  terram  meam  uhi  natu»  iiim,  et  ad  cognatio^ 
nem  meam  prdfic\»cari»y  et  inde  uxorem  filio  meo  eapia». 
(  Gih.  %4.  1 4 ).  Viden*  jusli  hujus  virtutem ,  quania 
cursf  nviptill  prospeterii?  Non  enim  adhibuit  perdu* 
etricCfs  tnulicrculas ,  ut  tiunc  fit,  nequc  pronubas  aut 
anus  prfUlas,  S6d  lanlulo  $uo  coinuiisit  hoc  nego- 
tium :  quod  ipsum  magnum  pteiatis  patrrarchafi  argu* 
mentum  est ,  quod  um  bene  institiiit  lamulum  ,  ut 
digiius  fleret,  cui  credereiur  tale  ininisterium.  Deinde 
mutierem  quaerit  non  formosam  aut  diviiem,  sed  ge- 
nerosis  moribus  priTditam  :  et  bac  de  causa  bonii- 
nem  jubet  tam  longinquani  peregrinaiionem  susci- 
pcre.  Nunc  contemplare  et  famuli  mcntein  egregiam : 
pnn  eniin  divit :  Quid  hoc  rei  esl?  tot  suni  propin-, 
qu.T  genles ,  tot  in  eis  filix  nobrlium  et  illustrium, 
sinuilque  pr;jediviluin ;  et  tu  me  mitlis  iii  terram  tam 
longe  dissilam,  ad  ignotos  hoinines  :  quem  illic  com* 
pellal)ot  quis  me  agnoscet?  quid  si  insidias  mihi 
sfruani?  quid  si  conentur  decipere?  nihil  enim  ho- 
spite  magis  injuriis  cxpositanu  Nibil  tale  dixit :  sed 
niissis  talibus  cogitationibus,  qiiod  maxime  suspectum 
essc  poterat,  suspicatus  cst,  sine  contradictione  obe- 
diens,  iiecessaria  tamen   inierrogatione  dectarans 
suam  prudentiam.  Quid  igiiur  est  quod  inierrogavit 
dominum?  Si  noluerii^  iiiquit,  mulier  venire  mecttm, 
numquid  reducere  debeo  filium  tuum  ad  regionem  ex 
qua  egre»»u»  e»  {Gen.  S4.  5)?  Respondit  Abrabamus : 
Cave  nequando  reduca»  /ilium  meum  illuc.  Dominn» 
Deu»  cali  el  ierra,  qui  tulit  me  de  domo  patri»  mei^  el 
de  terra  naiivitaii»  mew,  qui  loquulu»  e»t  mihi  etjura- 
vit ,  dicen» ,  Tibi  dabo  terram  hanc  el  »emini  tuo ,  ipu 
mittet  angetum  »uum  coram  fe,  qui  iter  tuum  protperum 
fadet  (Ib.  v.  6.  7).  Vlden'  viri  fidcm?  Non  advocavit 
amlcos ,  aut  cOgnatos ,  non  aliulo  quemquam ,  sed 
Deum  ad|unxit  ei  sequ^slrum  ct  comilem  :  et  quo 
magis  animum  adderet  famulo,  non  simpUcitcf  dixit ; 
Dominu»  Deu»  cwli  et  ierrm  :scd  subjunxit,  Qui  ram- 
p^t  me  edomo  patri»  i»et.  Recordare,  inquii,  quomqdo 
taniam  |)eregrinaiionem  suscepimusi,  quomodo  reliclo 
solo  pairio  ma}orcm  apud  exieros  felieiiaiem  inveni- 
inus :  quomodo  quae  iinpossibilia  videbanlur,  facta 


sunl  possibilia.  Nec  boc  solum  in  mentem  ei  revocans 
dixit,  Qui'  »ttmp^t  me  e  domo  patri»  mei,  sed  eilain 
quod  debitorem  Deum  habeal,  Obligavit  se  nobis, 
inquil;  ipse  pollicitus  est  terram  banc  mihi  se  datu- 
nim  et  tneo  semlni.  Qaapropter  etiainsi  nos  indigni 
stmus,  cerie  ne  promis^io  flat  irriia,  nobis  aderit,  et 
cuncu  quae  destinavimus  reddet  facilia,  ^tadejBe- 
ctum ,  qualem  optamus ,  perducet.  His  dictis  roisi: 
famulum.  « 

FamuU  Ahraha  laudatio.  ttoepitalila»  bonorum 
eau»a.  —  llle  ubi  pervenit  illuc,  non  adiit  ullum  ex 
civibu^,  non  alloquutus  e^  homines.Aou  compeliavit 
mufieres  :  sed  vide  quam  l)ona  fide,  qucm  acccperat 
sequestrum,  retinuit,  praeter  eum  appellavii  nemi- 
nem ;  et  suns  oravit,  Et  ait^  Domine  Deu»  donmi  md 
Abrahami ,  »i»  mihi  hodie  prce^en»  ac  propitiu»  ( 6\'fb 
21.  12) :  nec  dixit ,  Domine  Deus  meus  :  scd  quid? 
Domihe  Deu»  donuni  mei  Abrahumi,  Etiamsi  ego  ab]e- 
ctus  sim,  inquit,  et  humilis  ,  cerie  beruin  meum  pro 
nie  aTlego :  non  enim  mihi ,  sed  illi  ministraturus 
buc  veni :  illius  igitur  virtutis  respectu  conatus  meos 
adjina. 

6.  Deinde  ne  putes  eum  umquam  debltum  repe* 

tere,  audi  quae  sequuntur  :  Ei  fac  mi»ericordiam  cum 

domino  meo  Abraham^Gen.  24. 12).  Eiiainsi  pluriina 

exsurent,  inquit,  noblra  inerita ,  rogamus  Umen  ut 

tua  nos  serves  grali:^  totum  ut  bcoettciuin  docepium 

ferentes,  non  ut  debitum.  Ei  qaid  tibi  postulas?  £c^ 

ego  »lo^  Inquit,  prope  fontem  aqum^  ^t  filiee  habitato- 

rum  civiiaU»  egredienlur  ad  hauriendam  aquam.  !§•%» 

puella  cui  dixero  :  Prtebe  hydriam  tuam  ut  bibam^  ei  Ula, 

re»ponderit^  Bibe,  quin  et  cameli»  tui»  dabo  potum ;  t>M 

e»t  quam  prafpara»U  »ervo  tuo  leaae^  et  per  hoe  eogno* 

ecam^  quod  feceri»  mi»encordiam  crnn  hero  nieo  Abrakam 

(C«n.2i.  IS.  U).Yidesapien4iamfamuli,quaresigMNn 

ponat.  Non  dixii,  Si  quam  videro  mulis  carpentove  !»• 

vebi,  eunucborunque  agraen  post  se  trabere»  et  niH. 

merosum  lamulitium,  puellam  aelate aclbriua  florida^. 

eam  prxparasll  tuo  £untilo ;  sed  quid  ?  CmI  dixerq  :PreA% 

i^driam  iuam,  ui  bibam'.  Quid  agi^  booc  vir  ?  AdeoM 

vilera  hero  iuo  qusris  oonjugem ,  aquatum  missaui^ 

et  qus  te  alloqui  poteai?  Etiaoi,  snQuit :  mii^  enim 

sum  non  pecuniosam  aut  jwbilem «  aed  moribus  inge* 

nuis  prxdium  qna&rere*  Muiue  saepe  ex  isiis  q\m 

aquaium  mittunlur ,  in  solidum  vurtutem  possidcnt ; 

alix  contra  in  magniflcis  deaidentes  sDdibus»  ignavis- 

sinuc  sunt  et  deterrira».  £t  qui  scis  banc  esse  virlule 

pneditam?  E  signo,  inquit ,  quod  dixi.  Et  quale  ho» 

virtutts  signum  cst?  kidubiutum  et  maximum.  Esl 

enim  bo^italitatis  signuro  certissiinum.  Sic  igitur , 

etsi  non  eisdem  vcrbis»  loquiiur  :  lUam  quxro  vii|^ 

nem ,  quo:  tam  liospiialis  cst ,  ut  nullum ,  quatituia 

potest,  reeusct  ministerium.  Idquc  non  tcmere  qiue* 

rit,  sod  quia  in  eis  fuerai  cducatus  xdibus,  iii  qiiibus 

roaxiine  colebatur  hospiuliias :  aiite  oniuia  inorei 

quairit  ber^^iim  suorum  moribus  oonsiinUcs,  duclunm 

spoiisain  in  xdes  patentcs  bospitibus.  Sic  crgo  cogi- 

Ubat :  ne  qua  rixa  oriatur  iniei'  ij)sain  ot  coigu^^cm, 

duni  maritussua  benignc  coniinuiiicat,  iii  hoca  patre 


255  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOHl 

non  degener ,  et  hospiteB  uUro  inviians ;  hxc  contra 
prae  uimia  parcimonia  id  veut,  et  non  snstinet,  ui  fit 
in  plerisque  domibus;  jam  nunc  experiri  volo  quam 
hospiialis  sit  :  quandoquidem  hospitalilali  omnem 
nosiram  felicitalem  debemus.  Per  hanc  sponsum 
Ipsnm  herus  consequutus  est ,  per  hanc  pater  factus 
cst,  vitulum  mactavity  et  accepit  filiolum,  fariiiam 
rermentavit ,  et  quanta  stellarum  cst ,  tantam  multi- 
tudinem  nepotuni  ei  Deus  est  poUicitus.  Quando  igi- 
tar  hinc  omnia  b«Nia  influieilint  in  nostram  familiam» 
hanc  virtutem  requiro  ante  omiiia.  Non  hoc  enim 
considerenius »  quod  homo  aquam  postulaverit ,  sed 
quod  admodum  hospitalis  sit  animi ,  non  solum  dare 
quodpelitur,  sed  ullro  offerre  amplius.  Et  accidit^ 
inquit,  ut  jmtuquam  tLfinem  loquendi  faceret,  prodi- 
ret  Rebecca  ex  opjrido  ( Gen.  24.  i5 ).  Propheurum 
illud  hic  impletum  est :  Adhuc  loquente  te  dicam^  Ecce 
ad$um  (ITei.  58.  9).  Tales  sunt  bonorum  preces: 
anie  finemearum  sentiunt  annuisseDeum  propiiium. 
Ergo  tu  quoque  uxorem  duciurus  non  confogias  ad 
homines,  auiad  mulieres  quaestum  facienles  ex  aiienis 
iiifortuniis,  et  nihil  aliud  quaerentes  qiiam  ui  ipsae 
operae  mercedem  capiant.-sed  ad  Deiim  confugito. 
Non  gravabitiir  esse  tuus  pronubus.  Ipsius  est  pro- 
missio  :  Qu<erite  regnum  OBlarum^  et  hcec  omnia  adjU 
denlur  voln$  (Matth.  6. 53).  Ne  dicas,  quomodo  Deum 
videre  possum?  qui  possum  habere  cum  eo  collo- 
quium  ,  et  interrogarc  comiiius?  Infidelis  haec  verba 
sunt  aniinse.  Potest  enim  Deus  el  absque  voce  quid- 
quid  vult  e  vestigio  conflcere:  quod  hic  quoque  factum 
est.  Nam  et  isle  nec  vocem  ullam  audivit,  ncc  visio- 
.  nem  vidit,  sed  ad  fontem  stans  ac  precaius,  confeslim 
voti  compos  factus  est.  Accidit ,  inquit,  ut  priusquam 
finem  toquendi  faceret^  Rebecca  prodiret  gettatu  aqua- 
lem  in  /iiinierM,  filia  Bathuelit  e  Melcha  progenitt,  virgo 
valde  formosa^  tirgo  et  vtro  incognita.  {Gen.  24.  15. 
16).  Quid  mihi  narras  pulchritudinem  corporis?  Ut 
discas  inslgnem  ejus  pudicitiam,  utdiscas  animi  pul- 
chriludinem.  Suspicienda  namque  res  esi  ipsa  pudi- 
cttia  ,  sed  roagis  etiam  si  conjuncu  sit  cum  egregia 
gpecie.  Hinc  est  quod  de  Joseph  nobis  narraturus 
ejusque  t^mperantia ,  praefatus  est  de  illius  eximia 
pulchritudine  corporis,  dicens  formosum  fuisse,  aspe- 
cluque  gratum  et  in  ipso  flore  pulchritudinis,  atquc 
iu  demum  snbjunxit  de  juvenis  temperantia,  docen$ 
quod  formse  decore  non  sit  usus  ad  lasciviam  {Gen, 
59.  6).  Haudquaquam  enim  pulchritudo  scoriationis 
causa  semper  est,  sicut  nec  deformius  contineniiae. 
Multae  cnim  illuslres  insigni  specie  corporis  illuslriores 
factae  sunt  per  pudicitiam  :  aliae  facie  turpes  tur- 
piorem  animam  stupris  sordidaverunt  innnroeris/ 
,13lrobique  causa  est  propositum  animi,  non  naitura 

corporis. 

7.Ciir  Ws  appellet  frirginemRebeccam.-^fiec  tcmere 
eam  bis  appellat  virginem.  Gum  enim  jam  dixisset^ 
Yirgo  erat ,  subjunxit :  Vhrgo  erat ,  et  viro  incognita. 
Quoniam  enim  multae  virgines  corpus  incormptum 
servantes,  animam  habent  plenam  intemperantia , 
fticisque  turbam  amatorum  attrabnnt,  et  inescantes 


ARCHI£P.  CONSTANTINOP.  SS« 

oculos  juvenum  in  insidias  eos  trahont,  atqiie  ad  ba* 
raihra  pelliciunt,  ostendens  Moses  quod  haec  non 
Ulis,  sed  Um  animo  quam  corpore  virgo  fuerit,  dizit, 
Virgo  erat,  et  viro  incognila.  Tametsi  rouIUs  babebat 
occasiones ,  per  quas  a  viris  cognosceretur :  primum 
corporis  pulchritudinem ;  deiiide  moduro  roinisterii , 
quo  perfungi  est  soKta.  gi  enim  in  thalamo  desedisset 
perpetuo ,  sicut  nostri  temporis  virgines ,  nec  forum 
adiisset ,  nec  ^zisset  paternam  domum ,  nulla  esset 
laus ,  si  dicerelur  viro  incognita.  Gum  autem  videas 
eam  forum  pelere ,  quoiidieque  cogi  aquatum  ire  se- 
niel,  bis  aut  sacpius,  atque  ila  manere  viro  incogni- 
Um ,  ea  vero  laos  esl  non  minima.  Gum  enim  non- 
nnmquaro  accidat ,  ul  raro  forum  petens  virgo,  nec 
formosa  ,  et  comiuta  ancillis  aliquot,  aniitut  mdrnm 
puriutem  in  cjusmodi  evagationibus  :  haec  quae  quoti- 
die  sola  prodil  e  paternis  aedibus,  idque  non  In  forum 
Unium,  sed  aquatom  ad  fontem,  quo  et  alios  multos 
convenire  esl  necesse ,  an  non  magna  admlratione 
digna  est?  quippe  cujus  probiuti  neque  crebri  e  domo 
exitus,  neque  egrrgia  vulius  forma,  neque  freqoentes 
juvenum  occursus,  neque  aliud  quidquam,  detrimen- 
tum  ullum  afferat ,  dum  lam  animo  quam  corpore 
serval  pudicitiam  diligeniiiis,  quam  quae  numqnam  e 
gynaeceo  se  proferunt ,  plane  talis  qualem  Paulus  re- 
quirit  dicens ,  Ut  til  sancta  corpore  et  ipirilu  (t.  Cor, 
7.  54)  ?  Cum  igitur  ad  fontem  deicendittet,  jamque  re- 
pleta  hydria  reverteretur,  occurrens  ei  tervus  mt:Pra^ 
mihi  pavxiUum  potut  de  tua  hydria.  Qwb  retpondit^ 
Bibe  ,  domine;  celeriterque  depotuit  hydriam  super 
tc/nam  tuam ,  et  prmbuit  ei  donec  detineret  bibere, 
Moxque  ait ,  Etiam  camelit  tuit  hauriam^  donec  omnet 
bibant,  Fettinansque  effusa  aqua  in  atveum  unde  potum 
tumerent,  accurrit  ad  puteum ,  ut  hauriret  aquam  e»- 
melit  omnibut  {Gen,  24.  i6-20). 

Bospitalitas  et  modestia  Rebeccce.  Non  exsumptumti' 
manda  hospitalitas.  —  Magna  hospitalitas  feminai  , 
rongna  modestia ,  ut  ex  ipsius  um  dictis  quain  faclis 
est  conspicuum.  Yiden'  quomodo  nec  modestiae  ho- 
spitalitas  obfuit ,  nec  hospitalitati  modestia?  Quod 
enim  non  prior  occurrit ,  nec  appellavit  virum  ,  hoc 
fuit  modestiae  :  rursum  quod  ad  postulau  non  renuil, 
ncque  ncgavit  se  facluraro ,  hoc  magnae  hospiulitatis 
ac  humanilatis  fuit  ofllciuin.  Ut  enim  impudenter  fe- 
cisset,  si  prior  occurrissel,  et  ultro  appellassel  ho- 
minem  :  iU  inhumanum  erat  et  barbarum,  si  rogan- 
tis  verba  rcpnlissel.  Nuiic  vero  neulruni  fecit  :  noc 
modestix  sludio  liospitalitati  defuit,  nec  hospiialiiatis 
citra  laudem  verecundi;c  sibi  minuit ,  sed  utramque 
virlutem  integram  obiiniiil ,  declarando  suam  mode- 
stiam  ,  diim  rogari  exspecUt ;  roiram  vero  hospitali- 
Utem,  dnni  rogala  sine  mora  obsequitnr.  Etenim 
summae  hospilalitatis  fuit ,  non  modo  quae  postulavii 
dedisse^,  sed  etiam  plusquam  ille  petiit  exhibuisse. 
Nec  refert  quod  aqua  erat  quae  offerebalor  :  tum 
enim  hanc  solam  habuit.  Hospiules  autem  non  ex 
sumptu  censendi  sunt ,  sed  ex  faculutibus;  quando 
Deus  eum  etiam  laudat ,  qui  dedit  frigidae  poculuro  ; 
et  enm,  quae  duos  xreos  n^tnutos  obtulit,  ait  contu- 


iS7  QUALES  DUCENDiE 

lisse  plas  omnibuSy  quia  tolum  quod  liabuit  conjece- 
r»l  (Matth.  iO.  42 ;  Luc.  21. 2-4).  Sic  et  isu  his  bo- 
iium  iilum  viriim  exccpit  xeiiiis,  quae  sola  tum  ad 
iiianum  aderant.  Nec  lemere  additum  est ,  quod  fe- 
biiiians  cuciirrii,  et  siniilia,  sed  ut  intelligas  eam  ala* 
criler  fecisse  oinnia ,  non  aegre  ac  gravatim ,  nec  iii- 
vitam  et  coactae  siniiiem.  Et  ne  id  parvum  pUles» 
sxpe  aliquem  pr.nelereuntem  rogavimus,  ut  pauiisper 
gradum  sisieret ,  summissaque  sua  face  nostram  ac- 
cenderei»  aut  a  bajulanie  aquam  petiimus  ut  modicum 
inde  bibere  liceret :  nec  id  facere  sustinuit ,  s^d  tulit 
graviier :  baec  aulem  non  modo  summisit  ei  bydriam, 
sed  camclisetiam  omnibusaquam  hausitaffatim,  labori 
non  parcens,  et  suo  corpore  liospitalitati  comiter  sub- 
serviens  :  non  enim  faciuin  hoc  solum ,  vcruin  etiam 
alncritas  adjuncta  virtutem  pucllae  indicat ,  qu»  ho- 
minem  ignotnm  et  tum  primuni  visum  vocal  domi- 
iium.  Ct  sicui  Abrahamus  ipsius  socer  practereuntes 
non  interrogai,  quinam  sint  et  cujales,  quove  iter  et 
unde  faciant ,  sed  simpliciler  liospitalitati  dat  ope- 
ram  :  ita  el  hsec  nou  sciscilaiur,  quis  es  et  luide  ?  qua 
de  causa  venis?  sed  hospitaliiatisopes  congregans, 
non  estcuriosa  coetcrorom.  Etenim  gt-mmarii  ct  nuiiv- 
roularii  Iioc  unum  curant ,  ut  lucruni  capiant  ex  iis 
cum  quibus  negoiiantur ,  parum  solliciti  quales  tan- 
dem  illi  sint :  sic  haec  solum  id  quaerit ,  ut  hospitali- 
tatis  frucium  capiat,  utque  soiidam  ejus  mercedem 
percipiat.  Bene  sciebat  liospitem  maxime  verecun- 
dum  esse,  ideoque  magnam  ei  coniitatem  exliibendam 
esse  et  inodesiiam  non  curiosam  :  quod  si  de  rebus 
ejus  percontemur  Immodice ,  tergiversari  eum  et 
gravatim  accedere.  Quapropter  ni$que  haec  se  iia  ge- 
rit  erga  illum ,  neque  ejus  socer  Abraham  erga  ho- 
spites ,  ne  sic  venaiionem  suam  absterreat :  sed  cu- 
ratis  praetereuniiuin  corporibus  et  obsequutus  suo 
animo,  sic  eos  dimittit. 

8.  Uoc  pacto  eliam  angelos  aliquando  excepit, 
circa  quos  si  fuisset  curiosior ,  non  parum  decessisset 
inercedi  ejus  debit»  {Gen.  18).  Admiramiir  enim  eum 
iion  quod  exceperit  angelos ,  sed  quod  nesciens  esse 
angelos,  exceperit.  Nec  euim  mirandum  si  prudciis 
ac  sciens  tractasset  eos  comiter ,  quorum  dignitas 
quantumvis  immane  pectus  ac  saxeum  ad  bumanita- 
tem  benignitaiemque  posset  cogere  :  sed  hocmeretur 
admirationem ,  quod  viatores  vulgares  ratus  tantum 
honoris  eis  habuil.  Talis  erat  hsec  quoque :  nesciebat. 
liomineni  quisnaiii  esset,  aut  cumam  venisset,  neque 
quod  conciliaturus  esset  ipsius  nuptias,  sed  viatorem 
unum  aliquem  pvtabat  et  hospitem.  Idcirco  uberior 
ei  hospiulitatis  merces  coniingit ,  quod  modis  omni- 
bus  ignoiuin  tanU  prosequuU  sit  beneToIentia ,  ser- 
vaia  iiiterim  et  modestia.  Neque  enim  effrena  teme- 
riute ,  neque  vim  afferens  aut  stomachabunda  hoc 
faciebai ,  sed  cum  decoro  iu  ut  par  erat.  Hoc  enim 
ipsuin  Moses  subindicat  his  verbis  :  lUe  autem  eon" 
templabatur  eam  lacitui^  $cire  volent  uirum  prosperum 
Uer  Buum  fecisset  Domimu  {Gen.  24.  2l).Quid  cst, 
Conlemplabttiur  eam  ?  Et  habitum,  et  incessutn,  et  aspe- 
ctttro,  et  vGi  ba,  oninia  denique  diligenter  examinabaty 


SlNT  UXOtiES.  Ul.  338 

ex  corporis  gestibus  habitudinem  animi  colltgens. 
Nec  his  contentus,  alierum  experimentum  adhibet. 
Accepto  enim  ab  ea  potti  non  destliit ,  sed  rogare 
pergit :  Cujus  e$  filia^  indica  mihi :  estne  in  dcmo  pa^ 
tris  tvi  locus  quo  possim  divertere  {Gen.  24.  23)  ?  Quid 
jlia  ad  hxc?  Patienter  ac  mansiiete  suum  pairem  in-  ^ 
dicat.  Non  dixit  indignabuiida  :  Tu  vero  quis  es  tam 
curiosus  perconUtor  eiiam  de  nostris  aedibus ;  sed 
quid  ?  Filia  sum  Bathuelis  fUU  Melcha,  quem  Nttchori 
peperit.  Palearum  quoque  el  fcmi  apud  nos  est  cojria^ 
et  locus  ad  ttiverlendum  { Ib.  v.  24.  25).  Sicut  antA 
aquam  petenti  plusquam  posceret  obtulit :  nam  cuoi 
ille  potum  sibi  soli  petiisset,  etiam  camelis  se  praebi- 
turam  est  polliciu^  et  utique  praebuit :  sic  etiam  hic 
requirenti  tantummodo  diversorium,  iiisuper  de  paleit 
ac  foeno  prospicit ,  deque  aliis  multis ,  alliciens  eum 
his  omnibus,  et  domum  pertrahens ,  ut  hospitaliutis 
fiructum  et  mercedem  capiat.  Uaec  aotem  non  obiter« 
neque  negligenter  audiamus,  sed  nosmetipsos  consi« 
derantes,  ad  hoc  exemplum  conferainus  :  sic  enim 
intelligemus  Tirtutem  hujus  feminae.  Saepenumero  no- 
tos  aliquos  et  necessarios  excipientes  asgre  ferimus, 
et  gravamur,  si  unuin  aut  alterum  diem  commoratl 
fuerint ;  haec  autem  ignoium  et  bospitem  magna  ala- 
criute  domum  pertraxit ,  praeseriim  cum  npii  ipst 
soli ,  sed  tot  camelis  etiarn  oCTerret  curam  et  ministe* 
rium.  Postquam  aulem  introgressus  est  hospitium» 
jam  magis  considera  servi  prudentiain.  Apposiu  enim 
mensa ,  inqnil,  Non  prius  dbum  capiam  quam  toquar 
verba  mea  {Gen.  24.  33).  Yide  quam  vigiians  fuerit  et 
sobrius? 

Abrahami  potenUa.  Cum  quanta  sapientia  a  famula 
laudetur.  Deo  auspice  qum  fiunt  bene  succedunt.  -* 
Deinde  posiquam  permissum  est  ei  dicere ,  videamus 
quomodo  illos  alloquiiur.  Num  isia  verba  ad  eos  dixit : 
llerum  se  habere  illusirem  et  spieudidum,  honoratum 
ab  omnibus,  virum  niagnae  aucioritatis  apud  cives  re- 
gionis ,  iii  qua  ium  degeret  ?  Tametsi  poterat ,  si  vo- 
luisset ,  liacc  vere  dicere  :  etenim  umquatn  res  cole* 
baiur  ab  ejus  nationis  bominibus.  Attamcn  nihil  he- 
rum  dixit ,  sed  omissis  istis,  quae  apud  homines  sunt 
in  pretio,  a  dtvino  eum  favore  commendat  his  verbis : 
Ego  Ahrahas  servus.  Donunus  benedi^t  domino  meo 
valde^  exaltatusque  est,  et  dedit  ei  oves  et  boves^  argen'- 
tum  et  aurum  {Gen.  24.  34.  35 ).  Divitias  ejus  memo- 
rat ,  non  ut  opuientum ,  sed  ot  pium  esse  ostendat', 
hoc  nomine  laudans  quod  a  Deo  haec  acceperii ,  noii 
quod  Untarum  rerum  sit  dominus.  Deinde  loquiiur 
de  sponso  :  Et  peperit  Sarra^  uxor  domini  mei ,  fiiium 
dondno  meojam  seni  {Gen.  24.  36).  Uic  ei  parius  mo- 
dum  subindicat»  docens  quod  et  partos  ei  divina  pro- 
videntia  concessus  sit ,  non  naiurae  ordine.  Ergo  tu 
quoque  sive  sponsum,  sive  sponsain  quaeras,  hoc  in- 
quire  ante  omnia ,  sitne  amicus  Deo ,  an  mul:am 
sursum  obtineat  benevolenliam.  Si  enim  haec  adsiiit. 
consequenter  et  alia  :  sin  autem  desint,  eliamsi  res 
familiaris  abunde  suppeial,  niliil  proderii.  Deitide  ne 
audiai  ab  eis,  Ciir  igitur  nullam  indigenam  in  uxoreiii 
accipit  ?  Adjuravit  me » inqnit ,  don»nu$  mwe  dicens  : 


»9  S.  JOANNIS  CURYSOSTOMl 

}ffon  aceijnes  uxorem  filio  mep  ex  filiabui  CMmncewum^ 
$ed  ai  domum  pQlri»  mel  proficisceris  ,  et  de  iribu  mea 
aeeipies  uxorem  filio  meo  (Ven.  24.  S7.  58).  Sed  ne  lo- 
lam  historiam  in  mediumafferentes  molesti  videa- 
mur,  a'd  finem  transeamus.  Gum  enim  relulisset,  quo- 
modo  ad  fontem  adsilterit ,  quid  a  puella  petierit , 
quomodo  Hia  plus  qiiam  petitum  esset  dederit,  qud- 
modo  Deus  mediator  fuerit,  cumque  omnia  diligentcr 
nuntiassct,  sermonis  finem  fecit.  His  omnibus  auditls 
illi  non  amplius  dubitaverunt »  neqne  negiexerunt 
Fem,  sed  quasi  diTinltus  instincli ,  sine  mora  ei  pro- 
mfseront  filiam.  Respondentesquc  Laban  el  Baibuel 
dfxerunt :  Mandatum  hoc  egressum  e9t  a  Deo  :  Ideo 
non  pouumui  tuce  postulationi  contradicere.  En  Re- 
heca ,  toUe  eam  et  propera^  et  $it  uxor  domini  Iki,  «c- 
«(  loquutus  e$t  Donunus  [Gen.  24.  50.  5t ).  Quis  noii 
obstupesceret?  quis  non  admirareiur,  quanla  impedi- 
menta  brevi  temporis  momento  sublata  sint?  EleniiQ 
vel  qnod  bospes  erui,  vei  quod  servus,  vel  quod  igno« 
Ins ,  vel  quod  longum  esset  itincris  inlervallum  ,  vel 
quod  nec  socer,  nec  sponsus  ,  neque  alius  ex  eoruni 
nccessarrls  noius  erat ,  horuni  ununiquodque  per  se 
iatift  erai  impedimenti,  quominus  lioc  connubium  suc- 
cederct  :  atiamen  haec  universa  facilia  suni  reddita  , 
6i  haud  secus  quam  si  notus  essei,  habitaretque  pro- 
pc ,  et  toiam  xtaiem  cum  eis  versatus  fuisset ,  com- 
misenint  sponsam  ejus  fidei ,  hac  de  causa,  quod  au- 
spice  beo  res  agebatur.  Sicui  enlm  si  quid  eo  parum 
favente  aggrediamur,  etiamsi  omnia  slnl  plana  et  faci- 
ii:) ,  voraglnes  et  salebras  et  innumeras  frustrationes 
oblier  oflendimus  :  sie  eodcm  pncsenie  et  adjuvanie, 
licet  omnia  quae  habemus  prae  manibus ,  sint  tnipedi- 
Clssiina,  plana  flunt  ei  facilia.  Niliil  igitur  vel  facia- 
wus,  vel  dicanms,  nlsi  invocato  Numinc,  ul  res  quas 
tractamus  dirignt ,  ut  ilte  fecit. 

9.  Nunc  videamus,  postquam  cam  accepit,  quo 
pacto  adomet  nuptias.  Num  cymbala,  fistuias,  cho- 
reas,  tympana,  tiblas  secuin  trnxii,  reliqiiasque  ap- 
paratQS  species  ?  Ntlill  horum,  sed  Illa  sola  assumpta 
abHi,  deducente  et  comitante  angelo,  quem  herus, 
dom  famulum  e  domo  dimitteret,  nna  miiti  a  Deo 
snpplex  impeiraverat.  Atque  ita  ducebatur  sponsa 
nultfs  libifs  et  citharls  occlnenllbus,  sed  innumeris  a 
Deo  caput  ornata  benedictionibus,  vlce  coronae  pre- 
fiosioris  quovrs  diademate.  Ducebatur  autem  non  au- 
ratis  amicta  vestibus,  sed  ornata  modestia,  pieiate, 
hosprtaTit.'\te,caeterisqneyirlulibusomnibu8.Duceb9tur 
non  m  carpento  cameraio^  aul  apparalu  aliquo  simili, 
sed  camelo  insidens.  Nam  prseter  viriules  animl, 
etiam  corpora  virginum  olim  optima  fuerunt  habitu- 
dine.  Non  enim  sie  educabantur  a  matribus,  iitflt 
hodie,  crebra  Inter  nnguenta  et  balnea,  fucum  et  pi- 
gmenta,  in  mollibus  indumentis,  aliisquc  corruptela- 
rum  inodis  innumeris,  quibus  flant  plusquam  decet. 
moliicuK-e  :  sed  modis  omjiibus  dura'  crat  earum 
educatio.  Quamobrem  et  corporis  naliva  florebant 
pulchritudine ,  nullis  adjutae  extcrnis  lenociniis ,  et 
valeludine  xque  felici  ac  forma  fruebanlur,  niill.i  in- 
fcstaiite  sgniudine, '  ablegataque  onini  mollitic.  La- 


ARCnieP.  GONSTANTINOP.  S40 

hores  cnim  et  opera  ,  quibus  exerc^bantur ,  varia , 
languorem  oiniicm  pellcbanl,  robur  autem  et  sanita- 
tem  tutameis  conciliabaul,  reddebantque  tantomagis 
maritis  gratas  et  nmabiles  :  sic  eoim  iion  solum  cor- 
pora,  sed  et  animi  in  nieliiis  proficiebant.  Tecta 
igUur  camclo  postquam  ad  dcstinaUim  regioncm 
pervenit,  sublatis  procul  oculis  vidit  Isaacum,  moxque 
a  camelo  desiiiit.  Vides  robur  ?  vides  bunam  babitu- 
dinem?Acainelo  desiliit.  Tanium  illi  virium  uiia 
cum  modeslia  supererat.  Et  ait  ad  servuin  :  Quis  est 
ilie  homo  qui  progres^us  esl  in  campum  ?  Respondit 
serwu  :  Ipse  e$t  domims  meus,  Tum  illa  wstivo  pal- 
liolo  sumpto  se  obnupsit  (Geu,  ii.  6^).  Obscrva  omnia 
testari  ejus  modestiam ,  qunm  pudcns  erat  ac  verc- 
cunda.  Et  accepU  eam  uxorem  Isaac^  dilcxittfue  in 
tantum  ut  leniret  doloirem  ,  qui  ilti  ex  uwrte  Sarrw 
malris  acdderal  (  Gen,  i4.  67).  Haec  non  loniere  di 
cuntur,  quod  dilexerit  eam  ,  qnodque  pro  ^laniine 
luctus  babucrit,  sed  ut  discas,  quibus  rebus  illa  ma- 
ritiim  in  amorem  sui  peJlcxerit ,  quas  domo  secuiii 
attuleral.  Quis  enlin  lalem  non  adamaret ,  tam  mo- 
destam ,  tain  boncstum,  tam  hospiialem ,  humanam, 
jct  ainabilem,  forlem  aniino  et  validam  corporc?  Haec 
dixi ,  ul  non  audiatis  lantum ,  aut  auditis  applauda- 
tis  ,  sed  ut  etiam  xmulemini.  Et  patres  quidem  pro- 
videntiam  patriarchae  imitamini,  qua  usus  e»t  ia 
paranda  uxore  simplicl ,  non  pecunias  qiixrens,  non 
splendorem  generls ,  non  pulchritudinem  corporis , 
non  aliud  quidquam  prxter  generositaiem  animi. 

Quomodo  erudienda  filioB  a  matribu$.  —  Tos  autem 
matres  ,  date  opcram  ut  ad  liunc  modom  ediicetis 
vestrafi  fUias.  Porro  sponsi  qui  eas  ductur!  «uni, 
ducant  cum  honestate  simili ,  cxterminanles  risum , 
choreas ,  lurpiloqniuro  ,  fislulas  ,  tibias »  diabolicum 
Illum  apparatum  et  reliqua  hiijusmodi ,  semperqoe 
invocantes  Deum ,  ut  mediator  adsit  actionum  no- 
slrarum  omnium.  Si  enim  res  nosiras  hoc  paclo 
disposuerimus,  nutlnm  divortium  eril,  nulla  adultcrii 
suspicio,  aut  occasio  zeloiypix,  non  rixa,  non  con- 
lentio,  sed  multa  fruemor  pace,  muliaque  concordtn, 
a  quibus  non  aheront  vfrtutes  cxterae.  Slctit  eniin 
nxore  a  marito  dlssidente  nltiit  sani  est  fn  tedibus , 
etiamsi  alloquin  res  eorum  secondo  ferantor  flatu  : 
ita  dum  pax  constabli  et  concordia ,  nihil  erit  in- 
suave,  etiamsf  qootldie  tempestates  accldant  plurl  - 
mae.  Si  hoc  modo  conciliabuntur  nuptia>,  perfacile 
poterimus  ad  virtutem  edncnre  nheros.  13  bi  enim 
mater  lam  honesla  t^ierlt,  ac  sobiia  ,  omniqiie  vir- 
tutc  praedita,  profecto  marilum  deslderio  sui  capiel 
ac  devinciet;  atque  Ita  habehit  eum  atacrem  adfjulo- 
rem  in  curnndls  atque  instituendis  communibus  libc- 
ris  ;  simufque  Deuin  ad  prospicictidum  eis  ^ttraliei  : 
quo  aspiranle  tam  hdnestae  adinlnlsirationi  domesii- 
c»,  et  excrcente  puerorum  animos,  omnia  positiac 
Jucunda  erunt  et  felicla,  rc(bus  tam  bene  coroposiiis, 
el  Tis  qui  praesunt  sic  affectis  :  poteritque  unusquls- 
quc  una  cum  sua  domo^  videTicet  uxore ,  liberis  dc 
famulis,  et  praescntem  vitam  secure  peragere ,  ei  aid 
cxloriim  regnum  pcrvenire :  qux  nobis  omnlbos  per 


ui  m  BMtTmi  wkvhi,  NOLe  vos  ignorare,  BTe.  tn 

giMiam»  btfiigiulAlen,  «l  miierMriteiii  Bnam  eon*     ei  honor,  nunc  ei  semper,  et  in  sscuta  82Q(;uloruni, 
ae(lii|{>ofn'iiuiinotlerJaa«6Gbilaiit,tumq««Fairi,  -  Amen. 
9i«ul<|u«  &^irUMl  viviiioo  et  saiioia  gloria,  ipa^rium. 


^i^amm 


HOlVITinH 

AD  BOMILIAM  IN  ILUJD, 

NQLO  VOS  IQNORAREI,  FRATRES,  QOOI^, 


0#  amid  «pi^iiM  haliita  eal  oMtio  nlbil  habemus : 
«ataia  aalwm  pMmwUaUiB,  ec  die  poal  Homiliam  in 
aaucium  Barlttm  iMequente,  e&  Ghryaoatomi  dlelia 
erutur.  inli  iDllium  namfue  ail  t  Im  ii  0§o  hane  amU 

«IMrJlMeiM  poNn$^  fm  nea  ffeqmnkf  oampmd^  f$$U 
uempe  mMmum  wuunjfrum  dlm.  Bi  paucia  lnlerpoai* 
tia  I  UwwM  oMMMn  eai  fffti<n  rtrii,  mit  in  ^irlamiirf* 
6ii<  bMi  lh$hum  ken  M$etm^  H  i«m|  ma^ne  imii* 
fmiiUme  iu  $jm$  poriwu  fe$imam$$t  imiiariiim  ««r«- 
fimi  $oiiugmmm  &kluhU$,  AmieGbia  vera  babitam 


fuisse  vel  tnde  Hqnet,  quod  dfcta  sU  post  festum  san- 
cli  Barlaaml,  Anttocliisc  celebrari  soliium,  ut  videas 
in  Monho  ad  Homiiiam  in  sanctum  Barlaaroum  Toin.  IK 
Ghrysostomi  scopus  est  demonstrare,  res  in  Veierl 
Lege  aclas  fbturarum  rerum  pracdiclionibus  Gdemi' 
facere :  esseque  ttias  rerum  Novi  Tcstamcnii  typiim 
et  umbram.  Marclonem,  Manlcbxum  et  Paiilum  Sa- 
fflosatenum  obiter  perstringlt,  et  postulalis  in  (ine 
sanctoram  predbus  bomilinm  claudit. 

Incertl  liiterpretntionem  Latinam,  utpote  non  ao- 
curatam,  rejecimus,  notamque  paravlmus. 


JW  APOSTOUCUM  OTCTUM, 

HOLO  ?ee  IGHOftAEB,   FAATEBS,   QUOD  PATHBS  HOeni  OMNES  SUB  NDBB  FUBBUlfTy  BT  0MNB8  PBB 

BLABB   TBlNSIBBirifT  ( I.  COT.   10.   1  )    (a). 


1,.  Naui^  eam  nuiri^  part^m  libeDtii|s  frequentaat, 
quae  multis  poriibifa  iwuluH|ue  iostrucla  eal.  Pelagu^ 
enim  poftubus  de^lilutum,  etiam  iranquillQ  temppre, 
mulium  incutit  navigantibus  tremorem  :  ubi  aufeni 
portus  ei  littora  undecumque  pateut^cum  magn^.ae- 
curitaie  navig^nt.  Eiiamsi  enim  mare  ^liiiu^Jitum  liB* 
vire  videant,  cum  in  pfo^imo  rerugium  babeaiily 
prompte  facileque  po^iuni  ab  iusUinHbMS  periculis  Ur 
berarl.  Eapropter  non  modo  cum  prope  porMim  simt, 
sed  etiamsi  procul  sint,  a  soio  portus  aspectu  m^e 
gnam  consolationem  accipiunt.  Non  enipi  parupn  illof 
recreare  solenl  niontium  cacumina  prpcui  visa,  fu- 
mns  exsiliens,  et  ovium  greges  ad  iittua  pascen^r 
Verum  ubi  ad  portus  ingressum  devenefunt,  plf^ 
fruuiitur  laetitia.  Tunc  enim  et  reqnum  dcponunt,  *el 
corpora  salsugine  coiifecta  poubilibus  oblectant 
aquis,  et  ad  litius  egressi»  iu  lerraque  nudis  corpo- 
ribus  aliquaniuin  versantes,  nauticum  oinne  txdium 
dopoiiunt.  Quemadnioduin  igilur  illi  eam  maris  par- 
tcin  libentius  amplexantur,  ob  frequenies  illas  et  as- 
siduns  recreatioiies  :  iia  et  ego  banc  anni  tempesta- 
tem  maxime  diligo,  non  quia  lil>erati  sumus  liiemOi 
ncc  quud  aestaie  fruamur  zepliyro  suaviter  alllante| 
sed  quia  adsunt  spirituaies  portus,  qui  nos  frequcnler 
excipiunt,  festi  nempe  sanclorum  martyruin  dies. 
Non  qniiD  portus  perinde  nautas,  atque  die^  fesll 
sanctorum  liorum  fldei^s  recreare  solcnt.  lllos  qqippe 
a  fluctuum  impeiu  et  diururna  remigatione  portua 
iiberanl;  hoe  e«lem  ad  martyriiro  solemnitalem  ac- 

(u)  coUala  cum  Mas.  Golbertinis  970  el  lKSii« 


eedentea,  a  vioiema  per  aiaiigiiee  impHeoaqBB  apirtv 
lua,  peiH|ue  abaurdaa  coiitaiionee  m  mm  eaeilelt 
lempeaiate,  aanctorum  meinori^  eripUi  ftive  qnieev 
piibUci9|  «ive  ex  privatia  negniiia  iugirqN  MiMieM 
)iuc  iogredidtur,  iilo  pronua  liepoailo  mvBriilMPi 
atque  e^peditior  ieviorqiie  abii>  BOB  yoaib»  reqM,  Bm 
reliciis  gubernaculis,  sed  oxcusea  illa  oii^eaa  v^ie^ 
que  «aptdaris  tristitiaa  larciua»  muiiaquf  mpleius 
animi  l«tiiia.  Horum  onmium  vos  leates  eiiia.  Offl 
in  certaDiiuUwa  beati  Barlaaaa  ii«ri  (e)  q|>iMUati.  tt 
cum  maine  (ranquiUit^te  in  ejua  portum  feiiina«|ei» 
aaecMlariHio  ourarum  aalauginem  aWuisiia.  atque  ai»r 
diiia  de  iilp  aernumibMs,  levea  el  eapedili  dmiinM 
recesai^tia,  At  eece  alia  mariyriiiii  acoedil  feaiivilee* 
Donec  igitur  ad  illorum  portum  appeilainu»»  ageMih 
m  iinltemur;  ei  aicui  iili  ««viieaiea  in  felage  tmi 
lapi,  e^miu  laborem  aedaniea  t  ilji  el  noi  4eneq  ei 
iliorum  |»Driiifii  appellamua,  ipiritiiiles  qimedam  mn 
ler  ooa  couCaramu»  sermeoes,  benlo  PanlQ  bniiii 
pulcbri  tt)lle^ii  duoq  oanaiiui(Q,  ui  euHi»  qne  jmfe» 
rii  ille  via,  aequapiur.  Quaiiam  pofio  ae^ui  vie  ivbeif 
Per  desertum  ei  per  miraeula,  qm  itiie  eooiigerunU 
Eteoim  ^udiftis  illum  bodiealeclaqiiwiem  :  Solom 
ifnormre^  fra»f$^  quo4  |iafr«f  «eifri  eimMi  «4  neta 
fnenim^  #l  omjtf «  p#r  ni^ra  4ri|iiMr«iii»  #1  eeuiM  le 
if ^fem  bfipUsuiii  $un^  e$  om$^  MiMlm  eaieam  «pM^ 
maifm  fome4ermUt  ^  omm  eumiem  foiwk  efim 
t^^HemM^ni^Bihkani  emm  M  mnmHmwM 

(a)  Qlo  prcoademi  de  ■ealo  Pisham  toamli 


m 


S.  JOArmiS  GHRYSOSTGIU  ARCHIEB.  CONSTANTINOP. 


M 


ewrwn  kei^imlum  fHii  Deo  :  ffrostraii  enim  nuu  in 
deierio,  Bmc  autem  figurm  noitri  fuere^  ui  non  iimut 
coneujnseentes  malorum^  iieui  ei  illi  eoncupiverunt ;  ne- 
que  idotolatrcf  ilmuB^  sicut  quidam  iUorum,  sicut  teri^ 
ptum  eet  (i^Cor.  10.  i-iO)  :  Sedii  populue  mandu- 
eare  et  Mere^  et  eurrexerunt  ludere.  Neque  fomicemur^ 
itcttl  quidam  iilorum  fomicati  eunt,  et  cecideruni  uno 
dtCt  viginti  tria  mitiia.  Neque  ientemui  Chriitum^  ncui 
qmdam  illorum  tentaverunt^  et  a  ierpentibui  perierunt. 
Neque  murmuremui,  »cut  quidam  iltorum  murmurave» 
runt^  ei  perieruut  ab  exterminatore  {Exod.  52.  6).  Vi- 
dentur  quidem  iiaec  manifesia  esse ;  sed  diligenter 
advertentibus  dubilailonem  afferunt  non  vulgarem. 
Etenim  primo  quaeritur,  cur  veieres  memoret  histo- 
rias :  et  qua  cousequentia,  cura  de  iis  disputasset, 
quae  idolis  sunt  immolata,  in  hanc  inciderit  narratio* 
nem,  ea  afferens  in  medium,  quae  in  deserto  contige- 
runt.  Neque  enim  temere  vel  fortuito  casu  sanctus 
ille  loquitur,  sed  cum  magna  consequentia,  et  accu- 
ratam  semper  servat  dictorum  consonaniiam.  Cor 
ergo  et  unde  in  hanc  incidit  historiam?  Increpabat 
eos»  qui  temere  et  sine  examine  ad  idola  ingredieban- 
tur,  deque  polluta  mensa  degustabant,  atqiie  idolo- 
thyta  contingebant :  et  cum  ostendisset  ipsos  iiinc 
duplicidamno  afBcl»  cum  et  inArmis  offendiculo  ea- 
sent,  et  ipei  dxmonum  participes  essent ;  et  cum  per 
praedicta  satis  illorumanimos  coercuisset,  docuisset- 
que,  oportere  fidelem  non  sua  tantum  respicere,  sed 
etiam  ea,  quae  aliorum  multorum  sunt,  volens  ipsis 
limorem  addere,  veteres  hislorias  commemorat.  Quia 
enlm  ilii  allmn  sapiebant,  utpote  fideles,  et  ab  errore 
liberatl,  atque  scientiam  assequull,  et  ineffabilium 
mysteriorum  participes  effecU,  ad  regnumque  caelo* 
raiu  Tocati :  declarare  volens  eorum  nuUam  esse  utH 
Ihatemy  nlsi  adesset  viu  tantae  gratiae  consona,  ex 
veteri  historia  ipsos  erudit. 

8.  Ctir  Paului  de  pcmi  peccatorum  loquent  Vetcrii 
feitamenti  verMi  ulatvr  potiui  quam  Novi.  Prceterita 
ffeeia  fuiurorum  preedictionibui  fidem  faciunt.  —  At  hoc 
ipsom  muHas  coinplectitur  quaesliones.  Cur  non  ex 
verUs  Christi  in  evangelio  positis  cum  ipsis  disputet  T 
Gar  noD  gebennam  memoret,  non  tenebras  exteriores, 
non  venenatum  vermem ,  non  vincula  perpeiua ,  non 
ignera  paratuin  diabolo  et  angelis  ejus,  non  stridorem 
deotium ,  et  alia  inenarrabilia  supplicia  ?  Si  enim  ter- 
rere  vdait,  a  gravioribus  id  faciendum  oportuit,  non 
aatem  ab  iis ,  qoae  in  deserto  contigemnt.  lllt  enim » 
atlamsi  plexi  sint,  at  mitiore  et  temporapea  pceiia, 
atque  una  tantum  die ;  hi  autem  immortali  ac  graviori 
aunt  supplkio  plectendi.  Cur  ergo  illos  non  ex  hisce 
terruit^  nequeChristl  dicta  commemoravit  ?  Poterat 
enim  illis  dicere ,  Nolo  vos  ignorare ,  fratres ,  quas 
leges  Christus  posuerit  iis,  qiii  cum  fidem  habeatil, 
vitam  tamen  optimam  non  exhibent.  Etenim  eos 
etiam,  qul  miracnla  patrabant  et  prophetiae  dono 
fulgebant ,  exclusit  a  regno  caelomm ,  dicens  :  MuUi 
dieani  miAi  in  die  itla ,  Domine ,  Domine ,  wmne  fn  no- 
mdne  tmo  demonia  ijedmui ,  ei  in  nomine  tuo  propheta^' 
•mui ,  el  virtulei  muiioi  fecimmi  (Maith,  7.  tt.  2?  )  ? 


Ei  iunc  eonfiiehar  m^  Reeediu •  me,  noii  nmn  vm» 
qui  operamini  iniqmiaiem  (Maith.  S5.  iO  -  i2).  Et  vir* 
gines  quoque  non  de  fide  et  dogmatibos  arguens ,  sed 
de  perversa  viu ,  et  inhumanitate  et  cradeliute ,  ex- 
clusit  e  tlialamo  nuptiali;  illum  vero  qui  sordidis  iu*  i 
dutus  erat  vesttbus «  ideo  vinctum  ejecit  (Maiih»  i2. 
11  -  i5) :  non  quod  dogmau  recU  non  teneret»  sed 
quod  vium  sordidam  et  Impuram  egisset;  illos  item , 
qiios  abduci  jussit  in  ignem  paratum  diabolo  et  ange- 
lis  ejus  (Matth.  25.  4i),  non  propterea  illo  misit. 
quod  a  fide  excidissent ,  sed  qnod  nuUius  umquam 
miserti  essent  Haec  omnia  et  sirailia  commemorare 
poterat,  ac  dieere,  Nolo  vos  ignorare ,  fraires»  bos 
omnes  baptismum  esse  consequutos  et  mysteriorura 
partieipes  effeclos,  mulum  exhibuisse  fiden ,  scien- 
tiam  habuisse  perfecUm ;  sed  quia  vitam  fidei  conso* 
nam  non  institnerunt,  a  regnoexclosos,  et  ignl  tra- 
ditos  fuisse.  Cur  ergo  haec  non  dixit,  sed  his  missli 
omnibus ,  sk  loquutus  est :  Nolo  auiem  voi  iqnorare^ 
frairei,  quod  pairei  noeiri  omnee  suh  nuhe  fueruni ,  ei 
ea  commemorans,  quae  ad  Moysem  specUbant»  quae 
ad  gratiam  pertinebant.Ucuit  ?  Non  temere  nee  sine 
cai^a  sic  agit ;  mulu  quippe'  sapientia  plenus  erau 
Sed  cur ,  et  propter  quid  ?  Duabus  hisce  de  causis  ; 
ut  videlicet  illos  ungeret,  fiiroulque ostenderet, mn« 
guam  esse  cognationem  Vetus  inter  et  Novum  Tesu- 
mentum.  Quoniam  enim  muiti  sunt»  qui  nec  gehen- 
nam  nec  supplicium  esse  puunt ,  sed  autumant  Deum 
simpliciter,  ut  metum  et  temperantiam  induceret, 
haec  commlnatum  esse,  vermem  immorUlem,  ignem 
inexstinguibilcm;  tenebras  exteriores,  sed  nou  pos- 
suiit  pncteritis  fidem  negare.  Nam  quae  facu  sunt , 
quo  pacto  quis  dicere  possit  non  facu  esse  ?  lis 
quippe  quae  non  visa,  nec  in  opus  educusunt,  multi 
non  credunt ;  lis  autem  quae  facu  sunt ,  et  ad  fiiiem 
deducta,  quaniumvis  perversus  et  improbos  quis  fue- 
rit,  ne  quidem  si  velit,  poterit  fidem  negare.  Ab  iis 
ergo ,  quae  in  confesso  apud  oiiines  sunt ,  utpote  fa- 
cta ,  quomm  eiiam  reliquiae  manent,  vult  eos  de  re* 
cto  Dei  judicio  fieri  certiorcs ;  ac  si  diceret  :  Si  non 
ptiUsessegehennam,  nequepcenam,  neque  suppli- 
cium ,  sed  Deum  frastra  comminatum  esse ,  pneteriu 
repetens ,  fuluris  eliam  crede.  Si  enim  is  ipse  est 
Deos,  qui  et  praeteriu  et  prx*sentia  dispensat;  iteiu- 
que  ea  quae  sub  Veteri  Lege,  et  ea  quae  in  sutu  gra- 
tiae,  sicut  revera  idem  et  ipseest,  qua  ratione  illos 
quidem  peccantea  castigavit  et  poenis  subjecit,  nos 
vero qui  paria, imo  multo  graviora  admisimus ,  iuul- 
tos  dimittet  ?  Quaero  igitur,  annou  Judaei  fornicati  sont 
ct  plexi  sunt  ?  annon  murmuraverunt ,  et  supplicio 
sunt  affecii  ?  Id  confiteri  necesse  est.  Quomodo  ergo 
qui  illos  affccit  poena ,  te  paria  ausum  prjDterlbil  ?  Id 
sane  non  cst  ralioni  consouum  ^  At  hic  non  dedisti 
|)oenas  ?  Ideo  maxime  crede  gehennam  ease  atqne 
^upplicium ,  quia  hic  non  dedisti  pcenas.  Nisi  eiiim 
posthac  aliquod  suppiicium  fulurum  esset ,  nequa- 

«  Sava.inmargiDehscaddlt^  iUoi  quidem  prapler  ^ 
caia  pleciere,  noi  vero  quamm  ttlorum  qute  tnfilto  qramom 
iunireoinon  pieciere. 


115 


IN  DICTUM  PAOLI,  NOLO  VOS  IGNORARE,  ETC. 


m 


quam  eadon  qim  ilii  priores  ausus,  iiiulius  maosisses* 
Tu  ergo  si  queinpiani  deprelienderis  mollem ,  disso- 
lutum ,  multamque  lasciTiam  eihibentem ,  qui  dical 
tibi,  Haec  sunt  fabulas;  non  est  supplicium ,  neque 
gebenna ,  sed  Deus  hstc  frusini  terrendi  causa  comr 
minatus  est ,  responde  illi :  Homo ,  non  credis  fuiu- 
ris ,  quia  non  appareut,  neque  in  medio  vel  sub  ocu- 
lis  sont  constituia  :  num  potes  fidem  iiegare  ils ,  qu» 
fecta  fiiiemque  sortita  sunt  ?  Goglta  Sodomam  et  Go* 
morram.  Regio  illa  nolla  alia  de  causa  lanus  dedil 
pcenas^quam  quod  incol»ejus  illicitos  coitus  indu- 
xerunl » illegiiimosque  amorcs,  ac  naturae  leges  radi- 
citus  sabverterunt.  Qua  igitur  ratione  fieri  possit  ut 
Deus  idem  ipse  nunc  qui  tunc  erat ,  illos  peccantes 
sine  venia  ponierlt ,  te  vero  qui  posi  illos  peccasti 
et  oMjore  dignos  es  ullione ,  quia  gratiam  sortitus 
es,  neque  illorom  sopplicio  emendatus,  inullum  sinat? 
3.  Probtttwr  eumdem  eue  Novi  ac  Veteris  TeMtamenii 
Demn.  —  Ideoqoe  Paulus ,  nibildum  de  gebenna  lo- 
qootos,  quia  futora  a  mollis  non  credonlur,  ab  iis 
quae  jam  conligerant,  et  qoibus  illi  fidem  babebant , 
ipsos  erodire  vult.  Etiamsi  enim  fulura   terribiliora 
aint,  popularibus  tamen  praeterita  suiit  credibiliora» 
et  haec  plus  quam  illa  lerrori  sunt  ipsis.  Ucirco  ex  iis 
argumenlom  mutaatur,  quibus  ne  impodentiores  qui- 
dem  fidem  negare  possunt :  simul  autem  et  Marcioni  el 
Manichaeo  et  iis  qui  pari  morbo  laborabant ,  letalem 
infligit  plagam.  Si  enim  non  est  idem  Vetcris  qui  Novi 
Testamenti  Deus ,  qui  et  illa  monuit,  et  hanc  formam 
traditurus  eral,  frostra  mihi  hoc  dicis,  o  Paule,  el 
nuUum  auditoribus  timorem  iiicuiis.  Nam  potest  isqui 
audit  dicere  :  Si  alius  ille,  alius  hic  Deiis  est  :  bic 
certe  noii  secundum  illius  senieniiam  judicabity  ne«* 
que  iisdem  obtemperabit  legibus.  Quid  enim  si  Deo 
-  Veteris  Legis  Yisum  esl  omnes  punlre,  quas  larvas 
profersy  quid  terres  ?  Alium  hab^Dominum,  qui  me 
judicatoros  est.  Itaqoe  si  alius  fuisset  Veteris,  alius 
Novae  Legis ,  Paolos  conlra ,  qoam  Tolebat,  fecisset : 
non  modo  enim  non  lerroisset  auditorem ,  sed  etiam 
ab  omni  anguslia  et  metu  liberasset,  quod  neroo  quan- 
tivis  pretii ,  etiaro  insipiens  fecertt,  nedum  Pauioa 
lania  pleiius  sapieniia.  Unde  palam  est  eomdcm  esse 
Deom ,  qui  et  Judaeos  in  eremo  prostravit »  et  de  no- 
bis  eos  ultoros  est,  qui  peccaverint.  Neque  enim , 
nisi  unus  esset  (id  iterum  dico),  per  ea  quae  oiim  a 
se  gesta  sunt,  de  fotoris  eiiamnos  terreret;  qoia 
autem  idem  ipse  est ,  supplicii  exspectaiionem ,  cui 
eontradlcinequit,  ipsis  induxit,  ostendens  metuen- 
dum  formidaiidumque  esse.  Qui  enim  palres  nostroa 
peccanies  ulius  est ,  non  otique  nobis  parcet  pana 
peccantibus.  Jam  operae  pretiom  fuerit  principittm 
narrationis  repelere ,  et  dlcta  singola  com  omni  ac« 
curatione  examinare.  Nelo  amem  f  oi  iptorerei  frtUree, 
Discipulos  voeat  fratres ;  non  digniuiis »  sed  carilatls 
nomine  ipsos  compeilans.  Sciebat  enim ,  apprime 
oiiquesciebat ,  hoic  appellaliont  aeqoale  oibil  ease,  ei 
roaximam  digniutis  speeiem ,  speciem  esse  cariuiis. 
Hoc  aoiem  prios  et  nos  unitemor.  Etiamsi  qoidam 
nostrumvalde  infi^oressiiu,  ipsos  winisterii  no* 


mine  compelJemos,  non  solum  iiberos,  sed  eiiam  ser- 
¥08 ;  non  solutn  diviics,  sed  etiam  pauperes  :  quando* 
quidem  et  Paulus  uon  soluin  Gorinthioruro  divites , 
liberos  et  conspicuos  et  uobiles ,  sed  etiaro  privaios 
etdomesticos,  et  omnes  indiscriminatiin  liacappella- 
tione  honoravii.  Nam  in  Ghristo  Jesu  neque  servus 
neque  liber,  non  barbarus ,  uon  Scyiha ,  non  sapieiis , 
neque  insipiens  (Gal.  5.  28.),  sed  omnis  sascularisdi- 
giiilatis  iiiaequalitas  sublau  est.  Ecquid  mirum  si 
Paulus  conservos  sic  appellaverit,  quando  et  f>ominus 
ejus  naiuram  nostram  sic  vocavit,  bis  verbis :  Narrabo 
nomen  tuum  frutribus  mds^  in  medio  Ecelemti  laudabo 
th  {PgaL  21.  23)  1  Neqiie  Untum  nos  fratres  vocavit, 
sed  el  ipse  fraUr  esse  noster  voluit ,  ei  vere  fuil  cuoi 
carnem  nostram  indoit,  et  nabirae  nostrae  consors 
factus  esi.  Qood  ipsom  admirans  Paolos  dicebai ; 
iVoii  enimangeloi  ajjtprehendil Deue^  sed  semen  Akror 
bm  apprehendit ;  unde  debuit  per'omma  fratribus  asn- 
ndlari  (Hebr.  %  16.  17).  Et  rorsum :  Quoniam  vero 
fueri  participaverunt  eami  et  sanguim ,  mmiliter  et  ipee 
parti^pavit  Osdemipiis  (ibid,  v.  14). 

Proximi  honeste  compeliandi.  Tranutus  per  mare  Rth 
brum  baptismi  typus.  —  Hasc  porro  omnia  audientes, 
arrogantiam ,  fastum  et  soperbiam  qoamlibei  ex  ani- 
mis  noslris  eliminemos  :  id  summo  studio  cureinus, 
ol  obse(|uii  el  honoris  nomiuibus  proximos  nostros 
compellemus.  Licet  enim  hoc  ofliciuro  parvi  moroenli 
esse  videatur,  magna  Umen  parit  bona  :  quemadnMH 
duni  et  oppositum  mulus  iiiimiciltas,  iites  el  eonten- 
tiones  plerumque  peperit.  Neque  hoc  solommodo  di- 
clom,  sed  etiam  iilud  quod  sequitur,  magna  accura- 
tione  excutiamus  :  neque  enim  iiiod  sine  causa 
posuit.  Cum  enimdixisset,  Nolo  vos  ignorarej  fratr^; 
adjecit»  Quod  patres  nostri  omnes  ;non  dixit,  quod 
Judaei,  neqoe  ii,  qui  ex  iEgypto  egressi  fueraol ;  sed 
qiiid?  Patres  nostri  omnes;  simol  soam  exhibens  ho- 
miliutem,  com  eorum  cognationem  non  dedignalos 
est,  etsi  untum  superior  virlule ;  ei  impudeniem  eo- 
rum  iinguam  coercens»  qui  Velerem  Legem  crimioan* 
tur.  Neque  enim  si  odissel  iilam,  honorabilioribos 
illam  nominibus  commemorassei,  cum  ilii  omnes  qui 
luiic  vixerant  criminalioni  essenl  obnoxii.  Omnee. 
Neqoeiliod  temere  posoit,  amiiet,  neqoe  sopervacn* 
nee,  sed  magna  com  sapientia.  Neqoe  cum  semel 
dixisset,  id  postea  Ucuil;  sed  el  bis  et  ler  el  saepe 
proniintiavit,  ot  ediscas  illom  non  perfunciorie  boe 
proiulisse.  Cum  dixissel  enim»  Quod  patres  nosin  om* 
nes  sub  nube  fuerunt^  adjecit,  £i  ootiies  per  mare  Aii- 
bruM  traneierunit  et  omna  in  Mogsem  bapUaatisunt,  ei 
omnes  eamdem  escam  spiritualem  comederunt^  et  omnee 
eumdem  potum  spirituaiem  biberum.  Audisti  qoomeda 
saspe  iilod,  Omnes,  posoerii?  Qood  neqoaqoam  feeis- 
sel»  nisi  magnom  qoid  el  mirabile  mjslerioni  subiii- 
dicare  voloissel.  Si  enim  sinipiiciler  posoissei,  aaiis 
eral  id  seraei  dictom  postea  laeere»  ei  sic  dicere  : 
Qood  paires  nosiri  omnes  sob  nobe  foeronl,  el  per 
mare  iransieronl,  el  iaMoysem  haplisaa  soni,  el 
eamdemeseam  spiritoaiem^ederonl»  el  eomdei 
poiomspiriiiialemUbefinU  MwicaoieiiiMiiudiiii» 


Ut  8.  JOANNIS  CHRYSOSTOfU 

led  ad  sipgula  gesla  illu4,  Omnes^  adjiciens,  nun 
parvam  nobis  scntenru^  suae  januam  aperuil,  ui  ejus 
sapientiam  eonsideremus,  Cur  ergo  hanc  vocem  fre- 
quenter  repetifc?  Dt  ostendat  ma^nam  esse  Le^is  Ye- 
leris  cum  Nova  cognalionem,  et  illa  ruisse  iiorum 
flguram ,  et  futurorum  umbram.  Atque  primum  hiuc 
cei)souafitlam  ostendit.  Volebat  eiiim  demonstrare 
quod,  quemadmodum  in  Bcclesia  non  est  discriinen 
inter  servum  et  liberum,  neque  inter  peregrinum  e( 
clvem,  senem  et  juvenem,  sapieolem  et  insipientemi 
privatum.et  principem,  mulierem  et  virum,  sed  om- 
nls  aetas  et  diguiias,  atque  ulerque  sexus  simililer  in 
eamdem  iitam  aquarum  piscinam  descendunt,  ac  sive 
rex  sive  mendicus  eadem  expiatione  fruuntur :  id  quod 
est  maximum  nostrx  nobiliiatis  argumenlum,  quod 
simili  modo  mendicum  ad  purpura  vesliium  ad  my- 
slerla  admittamus ,  atque  in  mysieriorum  ratione 
ifthil  hie  plos  iHo  habeal :  stc  et  in  Veteri  Lege  illud, 
Onmes,  fV*equanter  posuit.  Neque  enim  dicere  poies, 
Moysemper  aridara,  iadsos  vero  per  raare  trana- 
ivisse ;  neque  opuientos  per  hanc  viaro,  pauperes  per 
alfam,  neque  malieres  sub  aere,  viros  sub  nube;  sed 
onmes  per  mare,  sub  nabeomnes,  et  in  Moysem  om- 
Aes.  Quoniain  enSm  transitus  ille  futuri  buptismaiis 
lypas  erat ,  hoc  prhnum  per  flguram  exprimi  opor- 
tuil,  nempe  omneaeorumdem  consortes  Aiisse,quem- 
admodum  et  hic  omiies  eadem  «qualiier  participant. 
Et  quomodo  potest,  inqules,  illud  praesentium  esse 
typusfSi  prius  didlceris  quid  slt  typus,  quid  veritas, 
tunc  tlhi  hujnsce  rel  ratlonem  reddam. 

4.  Biserimen  inter  Hmbram  et  veriuuem.  —  Quid 
igltor  est  umbra,  et  quid  veritas?  Age,  sermonem 
ail^iinagines  traHsferamus,  quas  pietores  delineant. 
Vfdlati  saepe  imperatoriam  Imaginem  coeruleo  tinclam 
eolere ;  deinde  vero  pfctofem  albas  lineas  ducentem, 
.  el  knperatorem  depingentem,  et  ^olium  imperato- 
rimn,  ot  equos  adsuntes,  et  saietliies  et  viiictos  ho- 
stea  fttqoe  -sahaetoa.  Atlamen  cnm  vidcs  haec  detl- 
MftUi  el  adiinibnta,  neque  loiom  scis,  nequo  totum 
igaoraa  :  aed  hoimnem  pingi  et  equum  obseore  co- 
gfloeeia ;  qnalis  vero  alt  imperator  et  qa^dis  hcstts, 
non  ha  perspleae  eogiioacis,  donec  accedens  colorum 
vtHlaaviiameeHiowm  fecuii.Sieat  Igltur  in  llla  Ima- 
gino  fton  eifgls  lolam  anie  eoloran  veriiatem ;  sed  sl 
ohaoofam  qoandam  rel  eognHlonem  percipias,  aatla 
ataololaM  deilnaailonem  esae  arhltraris  :  ste  et  do 
Voseriat  doNovoTeatameiitOBentlas  :  neque  om- 
nimodaffl  to  lypo  verKaiia  aeeoratlonem  a  me  reqoi- 
aaa;  fro^ao  poieno le  dooero,  qoo  paelo  quamdara 
aliaiiatam  haboortt  Veiaa  eam  Novo,  et  Hle  transitus 
moaipo.  fllio  aqaaelMe  aqua  :  hle  pl- 
hle  omnes  in  aqoam  IngredifMii. 
tttr,lttieil«moaMea  t  aoeundum  hoe  alffnitas.  Vla 
veHtatemt  illie  ah  i£gypto 
ilihonhMar,  hie  ah  idoloiatria :  iiiiePha- 
Ue  diahoiaa  :  Hiie  IBgypOi  pira« 
«elaa  iionM  peoeaiia  omiaitts  defodi» 
ior.  Si  vido  anBnMianam  llffttf»  oum  veriiate,  ao 


ARCHIEP.  GONSfANTiNOP.  V» 

ali^umn  opoFtiit  cs«e  lypmQ  a  v^PM^i^  ^Uoquip  i^nim 
typu^-non  ess^t :  neqq^  rur^um  par  esl  e^^equari  ty* 
pum  veritati ;  ^i\oquiit  lypus  ipaa  veriM  esiiei  :  sed 
in  stto  modp  maQeat  oporiet»  poque  Aumia  b^eat» 
qfi»  verilas  hab^t,  nequ^  a  tpto  ^f  ciSn^*  ^i  enim  to« 
tum  haberet;  ipsa  veritas  esset ;  si  a  toto  ^xcideret, 
non  possct  esse  typus;  sed  opQrtet  ut  pariem  haheat, 
partem  veritati  rfservet.  N^  igitur  fn  Veieri  mtum  a 
me  requiras  :  sed  si  qua  parva  et  obscura  aoi^ejieri^ 
a»nigmata,  tecum  bene  actum  esse  puta.  \ib{  itaque 
esi  cognatio  typt  cum  veritate?  fn  eo  qiiod  iiliq  om- 
nes,  bic  item  oinnes  :  iilic  per  aquafny  biQ  etiaip  per 
aquam  :  ilii  a  servituie  lib^raii  sunt,  et  noa  i^m  % 
servitute  liberaii,  sed  non  ab  eadem  :  napi  illi  a  ser- 
vitute  iEgypiiorum,  nos  a  serviiule  dxmonum  ;  ilii  ^ 
survitute  Barbaroruqif  nos  a  servituie  peq^ti.  Ad  li- 
bertatem  reducti  sunt  illi,  ei  nos  eliam,  f^  n^n  ad 
eamdem,  sed  ad  mqlto  splendidiorem  no^.  Quod  si 
niajora  suis  nostra  et  exceilentiora,  ne  stupcas.  Qoc 
enim  maxime  veritatis  est,  quod  sit  typo  lon[||e  excel- 
lentior,  neque  tamen  ilii  adversaria  sit,  et  cum  illQ 
pugnel,  Quid  autem  est,  Omnei  m  Mo^sen^  baplizai^ 
tttni  ?  Furte  obscurum  *  esl  quod  dicitur ;  se^  clarius 
eflicere  conal)or.  Mare  tunc  erat  diffusuni  afi^  oculoa 
eoram  ei  jubebantur  transire  per  extraneam  quana* 
dam  et  admirabilem  viam.  Nemo  umquam  sic  (rans^ 
ierat.  Gunctabaoiur  et  recusai>ant,  atque  xgre  fere- 
banl.  Transivit  Moyses  primus,  el  ui  onmes  facil^ 
sequerentur  effecit.  Hoc  sibi  vult  illud,  In  Mo^sem 
baptixati  eunl ;  cnm  ilii  credidissent,  tunc  in  aquas  i|fo 
duee  Ipsique  fldentes  ingredi  ausi  sunt.  Hoc  et  in  Cbri- 
sto  accidit :  cum  enim  nos  reduxisset  ab  errore,  el 
ab  Idolorum  caliu  lll>erasset,  et  in  regnum  nos  manu 
duceret,  ipse  primus  viam  aperuit,  piinius  ip  caclos 
ascendit.  Quemadmodum  igitur  illi  Moysi  fidentes, 
iter  suscipere  sunt  ausl ,  ita  et  iios  Cbristo  fidentes, 
hanc  peregrinationem  fldentes  suscipimus.  Quod  au- 
tem  Id  slbi  velit  illnd  In  M^nftem  baptuuui  iifRi,  ex 
hislorla  palam  esl.  Non  enim  in  nomen  Moysia  bapti- 
xaU  aunt.  9i  ponro  nos  non  modo  Jesum  ducem  ac 
prlndpem  liabemus,  sed  etiam  in  nomen  ejus  bapUxa- 
mwr,  llcel  illi  non  baptlzcntur  in  nomen  Moysis,  ne 
ideo  Hirberis  :  dixl  namque  oportere  ut  veritas  ali- 
quam  iugentom  et  Ineffabilem  excellentlam  hal>eal 
Bopra  flguram. 

MenMaet  Mtfsteria  'saera  in  Veteri  Lege  adumbraia; 
Faulus  Samasatenns  Hfet&tof.  —  Vidistin*  in  bapti- 
amo  q«i  ait  typas,  qu«  verllas  ?  Age,  oslendam  lihi 
et  meiMaffl  ot  myateriorum  parliolpationem  Hiie  ad- 
ttfflhratam  fuisse,  ai  non  toium  raraus  a  ine  peias, 
aed  aio  en  qu»  gesia  aant  examincs,  ut  par  eat  Bni- 
Ims  01  flguraa.  Naffl  enro  dixissot  do  mari,  de  mit>e, 
deqtto  Mo^se,  aobjttnxit :  Et  omnes  eamiem  eseam  ap^- 
fHaaUm  eomederunt,  Qttoroadtnodttm  tu,  inqait,  ex 
piaeina  aquarttm  aaeooilons,  ad  monaam  oiirris  :  oio 
01  illi  01  niaii  aooendoMea,  ad  laensam  novam  ei  hh- 
raliilero  vonoront,  do  manna  io^or.  Ae  i 


>  in  Editts  legilur,  clarum;  SsltI.  ^obuurum,  inmargiatt 
posnmi,  et  A6S  legirons  e  oodlce  748. 


219  IN  DICTUM  PAULl^  HOW 

tit  inirabilem  polum  liubeft,  sangoinem  Salvuloris  : 
i»ie cl  iltt  nifnMeHi  babucre  fMiius  nntHiam ;  noiiiu- 
wnoMiiil  l»iite«,  nen  invies,  sed  ex  petra  dura  et 
iiiaqti#sa  mgMm  flueht«nim  copiam  acceperuuu 
Idaa  potiNV  iliiwi,  tpirltiialem  Tocavit;  nou  quod  na- 
tura  lali»  •Mel,  aed  qnod  ex  modo,  quo  suppeditaba- 
tur»  toit  lleN4.  Neque  enim  secmidum  natune  ratio- 
nefli  ipmMMim»,  sedseeundum  Del,  ipsos  duceniis^ 
operaitonem.  Quod  Itte  ad  recium  sensum  deducens 
dlcebal.  CiHii  eiiim  dixlsset;  Et  omnet  eumdem  potum 
ifMhuihm  hib^nmt,  aqna  aulem  erat  qux  bibebatiir^ 
ul  Oblenderel  se  tdeo  Sfdritualem  dixisse,  non  ob  na- 
Uiram  atfiiaB,  sed  ob  modom,  qno  suppcdilabatur,  ad- 
jeeil :  BibebaWI  enhn  de  ijfiritwUi  ctmutiueHle  eo$  pelra : 
petra  emiem  erat  Chrietui,  Non  inqui(,  naiura  laptdis^ 
sed  opennils  Dei  virtos  footes  illos  emiitebat. 

5.  Ethlc  PaulrSamosateni  haeresim  radicitus  eveN 
Ht.  Si  enim  Cbristus  llfa  omnia  operabatur,  quomodo 
ipsum  blnccoepisse  dicuul,  cum  Maria  ipsum  |(enuii]f 
Cttitt  enim  ea  qux  in  ueserto  gesla  ^unt,  ante  Ma- 
riam  fact»  slnl,  el  Christus  secuiidum  Pnuli  vocem 
itia  omnla  fecertl,  necesse  est  illum  et  aule  pariuii^ 
et  ante  parlurillonem  fuisse  :  nequeenim  qui  iion  ex* 
stitissel,  lam  mirabllia  atque  incredibilia  opera  pa- 
trasset.  Sicol  autem  cam  dixit,  oiiines  per  niare  traqs- 
Ivfsse ,  Eeclesix  iiobilitatem  diu  aute  typis  cxpres- 
sam  dedaravlt :  sic  euni  dixit,  omiies  eamdem  escaiq 
•pirllnalem  cfimedisse,  idipsum  iteruni  subiudicavi$. 
Qnemadmodom  cnim  in  Ecclesia  non  aliud  oorpus 
dives,  aliud  pauper,  nec  alium  sanguinem  Iiic,  alium 
illeaccipit :  sic  et.illo  lcuipore  non  aliud  dives  roanna 
afifiCRilt  aIM  nwpert  tm  aHerius  tH»  leiitie,  •ite» 
rius  hic  et  indigentioris  parliceps  fuit :  sedsicut  nunc 
eadem  ipsa  niensa,  idipsum  poculum,  Uem  <ibm 
omiiibus  buc  ingredientibos  offertur  :  iia  el  lunc  id- 
ipsum  manna,  Idem  fons  omnibus  yfoftmtb^v, 
Quodque  stupendum  admirandumqiie  est,  tcntavcre 
quidani  illo  lempore  plus,  quam  npus  epal,  eoMigectt, 
nihilque  profuit  illis  avaritia.  Verum  donec  sequali- 
tMoi  servahaiH,  muHia  manebat  mnnna ;  ubl  vero 
pftiis  aeeipore  studehonl,  ararilla  roanna  in  yermes 
Biuttbat :  qutmvis  hoc  non  eum  delrimenlo  aKorum 
f»eiehaiil :  •eo  enim  proxhni  escam  rapiendo  pius 
ooiligehanl ,  atuimen   qtiia    plus    conciiplscebant , 
daaniaii  sunl.  Lfeei  enrm  proximnm  non  lacderent, 
sihi  lamen  maxkmim  damnnm  aflerebanl,  cum  hoe 
oeirigeBdf  modoaTarittac  assuesccreni.  Itaque  idipsum 
simul  el  esea  erai  el  Dei  cognitionis  docirina  :  slmiil 
corpora  nmrfebat,  el  erodlefoat  animuro ;  neque  nu- 
^   triebal  lantum,  sed  etiam  a  labore  eximebat.  Nc(|uo 
enim  opus  erat  Jungere  boves,  aratrum  trahere»  vel 
terram  soleftre,  vel  per  aaiHMB  exspectare ;  sed  subKo 
apposiiam  habebani  mensftm,  reeaMMii,  •tvanitl 
qiiotidianam  :  rebusque  ipsis  discebant  evangeiicum 
iUud  fmttvjmmf  m  ^Aeimqtmmfmm  selliciiiMi 
esse  in  crastinum   {Matth,  6.  Zi) :  nulla  quippeoilk 
liias  ex  hac  solliciiudioe  eonsequebatur.  Qvod  eniin 
plus  quispiam  coIUgebat,  eorrumpebatur  el  peribat» 
aiqu^  Argum^tum  jivariti;»  solum  maii^hat  Deinde 


m  lOmKHVH  KfQ^  «^ 

»Q  putdreni  i^ibrem  UbMi  ii  itmm  aaastiqdhi» 
majiore»  iu  dio  ^hbiiii  mM  hi^maiM  Mebal,  Dea 
b;££  utraquf  ipso»  do«?nle ;  q«ed  aailieol  ipse  pr»- 
leriiis  dk^bus  h»pc  inir^bUem  pluwian  opa»atus  assei, 
9t  quod  Ulo  die  pluviam  idBO  euhiberel,  ut  vel  invitt 
discerent  illo  di^  tsriaru  Nequa  at  pibo  lantom»  sed 
etiain  e^  ves|imoi>iie  e|  oftloearoeotis  el  ax  aliis  omBi« 
bus,  videre  erat  iradita  apoigoUs  mandata  raipsa  com- 
plijla,  Ncquo  epiiM  d«milW  habehanl,  noa  mtnsam« 
QOJ)  Wrium,  npB  vefiem  mulahHriam,  neqvoealceos, 
D^o  sic  dtspeD^ante.  Vide  quanla  sil  Yaieris  Testa* 
nmnti,  f^m  Nav o  afrniila»*  Quattadfuodufls  onim  Cliri* 
sius  aposti4oa  (iMHOm  a4  ea  qiHi  naeessaila  araul 
iiiformavit,  aic  ^i  iWs  viia»  modiia  adapiaius  esi,  ei 
omnis  creatura  ad  roim^tef  ijini  aorwB  prttparata  erai. 
Et  eur,  ijiquies«  bJ^  laota  sum  ?  Ipsas  m  uniim  orbia 
locum  coodusurus  erat,  et  maiMiAtu«M  eis  ui  sibl  pcr- 
petUQ  Ulic  minislr^renl»  ao  neiliMi  tmDphim  val  allaro 
allbi  per  orbem  p(matru#r<liit;  aod  ablalianaa  ai  sa* 
crificia  sua  ijlue  affqrmt.  tota  oilahtaraai,  legeram 
l^em«  et  omiiea  ajioa  saae^ftoatiaMa  Ulius  ritus  per« 
ficereutt  Ke  jgitur  W  deftiiila  mlcHaimrii  ritu  providon- 
liamauam  illic  iH>Bc]udi  puiarent,  ^atnie  Daumpar* 
tlculanwk  iUius  loci  ckdarent,  prius  vupnnam  suana 
iu  AlLaon  l^rra  cxliibuit,  in  Jlgyplo,  m  deserta,  uM 
nemo  qiU  H  cobpret,  oamo  enil  qui  se  adorarel :  ai 
coutrariis  nk^  oyeatura  lewiabal»  PperUiiis  siiia  val 
incredulia  auadeus»  ul  i^reaUoimm  ab  hiitia  ah  iHa 
faaom  9§»me^miu  Btenim  mm  aliea  suifocaifii» 
aiios  s^rvavit;  tiar  uimo  gmilmi^*  «n^  harteioa 
perderet,  nunc  manna,  ut  Judaeos  aleret,  emittebat* 
Rorsnm  terra,  niinc  scinlphes  ad  ulcisccndos  liostes, 
nuiic  colurnicem  ad  salulem  suorum  efferebat.  lllis 
iaterdiu  tanebrae,  tiis  noctu  lux  aderat.  /Egyptii  in« 
lerflueiilem  babentes  Nilum,  siti  et  siccitate  perlbant; 
hi  auliem  in  drseno  arido  et  sicco  castra  metantes , 
multa  fruebanlur  aquarum  copia  :  et  illos  quidem 
tanaBoppugnabanl,  hos  autem  negigantes  qiiidem  ca- 
perc  poterant. 

6.  Sed  cur  ha^c  nobis  commemorat  beatus  Pautua! 
Ob  eam  causam,  qtiam  initio  vobis  (Jixi :  ut  discai 
neque  bapiismum«  neqne  peccatorum  reinissionem, 
non  scientiam,  non  mysieriorum  participalioncm,  noo 
mensam  sacrain,  non  corporis  fruitionem,  non  saui» 
guinisparticipationein  ,  nec  aliud  quidpiapn  prodesse 
iiobis,  iiisi  vitain  reciain,  mirabilem,  et  omiii  peccato 
liberam  ducamjus.  Quod  enim  ha»c  ideo  comiuemora- 
verit  ostendit,  cum  postquam  recensuerat  farmam 
bnplisml  per  mare  et  per  nubem,  mysleriorumque 
lypum  per  manua  iit  pcr  petrani  iu  Veteri  Lege  prx- 
figuralum  descripserat,  ac  dlxerat,  Omnet  eamdem 
eieam  ipirituaUm  comederunt,  et  eumdem  potum  spiri- 
tmdembiherwt:  a^e^i  dicens  :  Sed  non  in  pluribui 
eorum  benepiaeitum  eet  Deo.  Posl  lot  tanlaque  mira- 
aula,  tnquit,  «on  ddexii  aas  Oaus.  8ed  quidt  l^ 
4temlimnt  in  deserlo.  Cur  iiaque  ha^c  nobis,  Paule, 
narras?  Bac  autem  in  fyitra  facia  »tuii'  nobii,  ui  na» 
iimui  concujMcenS^  waionMu,  sicut  et  iUi  concHpii^ 
runt  :jie^ue  idolulatrit  efmnmr^  aunU  f«tdaw  m 


iSi  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

ipm ;  ^usmadmodum  ieripHm  ist :  Sedit  populus  man- 
ducare  et  bibere^  et  eurrexerunt  ludere  (Exod.  52.  6). 
Yide  Pauli  prudentiam.  Diiit  peccatum,  dixit  causam 
peccati,  dixit  poBiiam  propter  peccalum  inflicum  : 
his  no8  erudiens,  ut  ne  iiros  imiiemur.  Causa  peccaii 
fuil  guia  :  Sedit  populus  manducare  et  bibere.  Pecca- 
tum,  ipse  lusus.  Deinde  peetia,  Proitrati  sunt  in  de* 
serto,  Iterum  vero,  fie  fomkemur  ,  9\cut  quidam  eo^ 
rum  fornicati  suni.  Hic  causam  fornicaiionis  non  po- 
suil,  sed  pcenam.  Quam  Tero  illam!  Ceciderunt  una 
die  vigitttl  tria  mi7/ia.  Cur  autem  occasionem  non 
dixit,  ex  qua  fornicalio  ortaest?  Studiosis  reliquit, 
ui  historiam  adireiit,  et  radicem  mali  discerent.  Hic 
est  medicin»  inodus,  dicere  nempe  onde  nascaniur 
uiorbi,  et  remedia  adhibere  Tuberibus.  Propterea 
dtcit :  Hcec  aulem  omnia  in  figura  contingebant  illis^ 
scripta  tunt  autem  ad  cofreptionem  nostram.  Itaque 
qui  fecit  illa,  et  improbos  ulius  est,  is  'fk?e  uunc  nos 
admonet,  noo  Terbis  tantum,  sed  rebus  ipsis ;  qui 
maximus  est  admonitionls  modus.  Yidistin'  quomodo 
lisqui  in  gralia  sunt,  eum,  qni  in  Yeleri  hocfecerat, 
magistrum  insiituerii,  ostendens  eumdem  ipsum  esse 
qui  et  illa  fecerat,  et  baec  per  ipQum  loquebaturT  Nam 
si  alienus  fuisset,  nequaquam  iila  horum  figuram,  nec 
ad  correptioiiem  nosiram  ea  scripu  fuisse  dixisscl, 
neque  magisirum  nobis  instituisset,  quem  non  puUs- 
•ei  esse  Deum :  neque  ab  iis,  quae  tunc  facla  fuerant, 
nos  terruisset,  qnasi  in  illius  manus  dcTenturos. 
Nunc  autem  ostendensnos  in  iliius  manus  ilerumde- 
lapsuros  esse»  atque  uurumque  populum,  illum  nempe 


AHCHIEP.  CONSTANTINOP.  Vk 

et  bodiernumy  illius  gubernari  legibos,  onuiia  illa 
commemoraTii,  ac  dixtt»  Ad  rmlTam  earrepikmesm 
scripta  sunt.  Hsec  igitur^um  sciamug,  et  praeteritijs  ec 
futuris  credamus.  Si  Tero  quipian  sint,  qui  futurls 
nori  credant,.  a  pneteritis  cos  ad  virtuiis  studium  de- 
ducamus,  illa  narrantes  quae  Sodomitis  acciderunf, 
quae  in  dilnvio  item,  qu»  in  iEgypto  commemoran- 
les ;  ut  aliorum  poenis  ad  meliorem  frugem  reducti, 
Tiuniquc  agentes  optimam»  doctrinam  demum  de  ge- 
henna  et  de  reaurrectione  admitUnU  Quandoquidem 
et  nunc  qui  judicium  noo  credunt,  oonnisi  a  comipta 
Tita  et  prava  couscieiitia  sic  afTecti.  sunt.  Itaque  si 
pcccata  eluamus,  et  metu  prxteritorum  nos  erudia- 
mus,  eiiam  docirinam  de  futuris  admittere  soadebi- 
mus.  Quemadinodum  enini  prava  dogniau  vium  im- 
puram  indocere  soleot,  sic  et  corrupU  viu  prava 
dogmaU  plerumque  peperit.  Quod  ne  coiitingat  et 
nobis  ipsis,  et  aliis,  haec  Tocireranies  Tcrba  et  recuu 
fidcm  senremus,  el  vitae  insiiluium  optiinum  exhi« 
beamus,  quandoquidein  a  nobis  ex  omni  parte  de- 
nioiistratum  est,  siiie  proba  viu  uullam  fore  recto- 
rum  dogmatum  utiliialem.  Fiat  autem  precibus  sao- 
ctorum,  et  praesulum  omnium,  ut  et  recu  dogmau, 
qu»  a  roajoribus  olim  accepimus,  pura  servemus ;  et 
vium  ipsis  congruentem  adjiciamus,  ut  promissa  bo* 
na  consequamur,  gratia  et  benigniute  Domini  nostri 
Jeso  Chrisli,  quicuiii  Patri  simulque  sancio  Spiritui» 
gloria,  imperiuin,  hoiior,  nunc  et  scmpery  et  in  sas* 
cula  saeculorum.  Amen. 


MONITUM 

AD  HOMILIAM  IN  ILLUD, 


OPORTET  HjERESES  ESSE  1N  VOBIS,  btc. 


Id  unum  circa  praeseniem  concionem  expiscari 
possumus  ,  diclam  nempe  fuisse  postquam  in  prxce- 
deoti  homilia  Jerosolymam  calamiiates  suas  ita  pa- 
theiice  deploraniem  induxerat  Chrysosiomus ,  ut 
hujusmodi  acroamate  commoii  omnes  qui  aderant , 
mox  in  fleius  et  gemiius  erupluri  essent,  nisi  se- 
dandi  luctus  caiisa  sermotiem  alio  iranslulisset  oraior. 
De  anno  autem  rcl  tempestaie ,  itemque  Anliochixne 
an  Constantinopoli  banc  habuerit  homiliam  ,  ne  coii- 
jeciando  quidein  dici  potesl.  Hxc  vero  prrecipue  liic 
dcinonstranda  suscipii :  voceui,  Oportet,  hic  non  proe- 
cipientis  aui  consulenlis  esse  ,  sed  fuiura  pracnuntiaii- 


tis ,  quemadmodum  et  in  aliis  non  paucis  Scripturae 
locis  pbscrvaiur ;  ilemque  haereses ,  quas  hoc  loeo 
Paulus  comiiieinorall ,  iion  dissidia  circa  fidem  et 
dogmau  Jiidicare ;  sed  Sgissuras  illas ,  queis  ip  eoin- 
muni  ac  doraiiiica  mensa  divitcs  sese  a  pauperibus 
sequeslrabanl ,  ut  seorsiin  cibuin  sumerent ,  in  quos 
ideo  invehiiur  apostolus.  Denium  posiquam  Chryso- 
siomus  priscae  Ecclesiac  mirabilein  in  inensa  communl 
riiuin  graphice  descripsii ,  et  ad  paiiperum  suscipieii- 
dam  curnm  horlalus  csl ,  oralionem  ciaudit. 

Incerli  inierpreialioiiem  Laiinani ,  uipote  iion  ac- 
curaiain,  rejeciiims,  novamque  adornavimus. 


IN  DICTUM  ILLUD  APOSTOLI, 

OPORTBT  KT   HARE8B8  ESSB  IN  TOBIS,   UT  QUI  PROBATI  SUNT,  MANIFESTI   FIANT   (l.  COT.  11.19). 


{ .  Saiis  nuper  hoc  spiriluale  ilieatruin  incaliiit , 
cum  Jerosolyinam  oratione  vobis  iiiditcerem  el  )*to- 
rantem ,  et  proprias  calaroiUies  annuniiantem.  Yldi 


eiiim  oculos  veslros  lacrymarum  flumina  pariurire  : 
vidi  cx  aflectu  vesiro  singulorum  animos  gemiiibtts 
oppleios  atque  lurbaios.  Ideo  suiim  aique  id  ammad- 


m 


IN  DICTOH  PAUU»  OPORTET  HiERESES  ESSE. 


«M 


verli » tragCMliam  iUam  sedtvi ,  sermouem  de  medio 
transluli »  flelumque  iilum  ex  singuloram  cordi)>u$ 
erupiurum  coercui.  Anima  quippe  lucta  occupata » 
nihil  saniim  tcI  dicere  yel  audire  Talet.  At  cor  hoc 
uunc  Tobis  in  memoriam  revocavi  ?  Qiiia  ea ,  quae 
8um  boilie  diclurus,  illis  qu»  tunc  loquutus  sum 
admodum  sunt  affinia.  Qitemadmodum  enim  illa  viue 
desidiam  in  nobis  reprimebaitt ,  segniiiemque  in 
agendo  nostram  corrigebaiit :  sic  ea  quse  nunc  dicturi 
sumus  circa  diligentem  dogmatum  obserrationem » 
secnriores  nos  reddere  poterunt ,  ita  ut  undequaque 
perfecti  futuri  simus ,  /n  «trtciii  perfectum ,  tii  meniu^ 
ram  asMis  {Ephe$.  l.  13)  perTcnientes  secandum 
diviniim  apostolum.  Tunc  corpus  Tesirum  curaTtmus, 
nunc  capiti  medtcinam  afferimus ;  tunc  Jeremi»  Tcr» 
bis ,  nune  Pauli  sermonibus. 

Vaxj  Oporiet,  prw^ctlonit  Mpe  vim  habei, —  Qu»« 
nam  sunt  ilia  Pauli  Terba ,  qnae  nqnc  nobis  expla- 
nanda  proponontur  ?  OpQriei ,  inquit ,  el  hmreiee  etu 
in  ooHf ,  ut  et  qui  probaii  suni ,  mauifesii  fiant  in  voMt 
(!•  Cor.  ii.  i9).  Non  minimum  est  quod  quaeritur. 
Nam  si  consulontis  more  Paulus  loquitur ,  et  Tere 
oporleC  haereses  esse ,  inculpati  sunt  hseresiarclue* 
Aiqul  non  ita  esl ,  non  ita  res  se  habet :  non  enim 
'  consuleniis  ,  sed  futura  praedicenlis  hoc  dietum  est. 
Quemadmodnm  enim  medicus  cum  Tidet  aegrum  cra* 
pul»  et  Tiuo  aliisque  prohibitis  dedilum ,  tali  inlem- 
peraniia  ,  Inquit ,  febrim  gigni  oportet ,  non  legem 
ponens ,  non  consulens ,  sed  ex  praesentibus  futura 
conjectans  ac  praedlcens ,  ita  loquilur ;  slmiliterque 
agricola  aut  gubemaunr  videns  concursum  nubium  et 
tonilrua  cnm  fulguribus  erumpentia  ,  dicit ,  Oportcl 
liosce  nubes  pluviam  parere ,  el  imbrem  Tchementis- 
simuro ,  non  cohoriando  haec  dicit ,  sed  quod  fulurum 
est  prTnontiat :  sic  et  Paulus  illa  Toce,  Oporut^ 
usus  esl.  Et  nbs  saepenumero  cum  Tidemus  homines 
acriter  disceptantes  ,  ac  sese  motuo  graTibus  contii- 
roeiits  afficientes ,  dicimus ,  Oportet  hosce  homines 
in  aliquam  pognam  erumpere ,  et  custodiendi  sont ; 
non  cohortantes ,  neque  consutentes  ita  loqotmor  (qui 
enim  id  fieri  possil  ? )  sed  ex  praesenli  futurum  con- 
jectantes.  Ita  et  Panlus  non  consuiens  ita  loqoiior , 
Oportei  htereset  in  vohit  ette ,  sed  praedicens  et  pro- 
phetice  praenuntians  id  quod  futunim  est  Qnod  eniin 
non  consulat  haereses  esse,  ipse  declarat  dicens  : 
Etianui  angdut  vobit  evangeiiMt  prater  id ,  quod  acce^ 
fntiit ,  anaihema  tii  ( GaL  i.  8  ).  Ipse est  qoi  circiim- 
cisionem ,  quia  intempestiTC  ohservabatur ,  et  prae« 
dicationis  puritatem  labefaclabat ,  rejecit  ac  dixil : 
Si  drcumddamini ,  Chritiut  vobit  nihii  proderit  ( Id. 
5.  2 ).  Quomodo  igitur ,  inquies ,  causam  adjecil  p 
dicens  :  Vt  qui  probati  eunt ,  manifetii  fianl  f  llla  vox, 
Ut ,  in  Scripturis  plenimque  non  caiisam  significat , 
^  sed  rerum  eTenlum.  Exempli  caosa ,  Tcnii  Ghrislus , 
et  caeco  Tisum  reddidil :  ille  Tcro  ipsum  adoraTit 
( Joan.  9 ) :  Judaei  contra  ,  hoc  in  sanitatem  resliliito, 
nihil  non  agebant  ol  miracolum  obscurarent ;  atqiie 
Christum  expellebant.  Tunc  igilur  aii  ille  :  In  judi' 
cmm  ego  vem  m  mundum  hune  ,  ut  qui  non  vident ,  vi« 


deani ,  ei  qui  vident ,  caci  pani  ( Joo».  9. 59  )•  Ergone 
ea  de  causa  Tenit ,  ut  illi  caeci  fierent  ?  Non  certe 
ideo  Tenit :  sed  illud  accidit ,  et  eTentuni  rei  ille  ceo 
^*^'  .m  extulit.  Rursum ,  lex  dau  esi  oi  peceatorum 
wursum  coercerel ,  ot  moderatiores  efficerel  eos ,  qui 
ipsam  acciperenl.  Sed  ob  illorum  ignariam  contra- 
rium  accidit :  peccata  eiilm  aoxeroni ;  didtque  Pao- 
los  :  Lex  auiem  tubintravit ,  ul  abundarei  delictum 
(  Rom.  5.  20  );  cum  lamen  non  ideo  sobintraTerit , 
sed  ul  minueret  delictuni.  Illud  auieih  CTenit  propler 
improbitalem  eorum ,  qui  illam  acceperunt.  Sic  el 
hoc  loco,  (fl ,  non  causam  indical,  sed  eTcntum. 
Quod  enim  aiia  sit  haerestuni  causa ,  quodqoe  non 
ideo  haereses  fueriiit ,  ut  qui  probati  essent ,  mani* 
festi  fierent,  sed  aliunde  occasiones  acceperinl« 
audi  Chrislum  nobis  declarantem.  Simile  facium  eti , 
Inquil ,  regnum  casiorum  homini  teminanii  bonum  te» 
men  in  agro  euo ;  ei  dum  dormireni  hominet ,  venit 
inimieut  homo^  ei  teminavit  vxania  ( Matth.  i5.  24* 
25).  Yiden*  ideo  lixereses  fuisse ,  quod  dormlrenl 
liomines ,  quoniam  segnes  erant  ?  quoniam  dictis  noii 
diligenler  attendelianl  ?  Ne  iiaqoe  quispiain  dixerit » 
Cor  hoc  permisit  Ghristos  ?  dicit  Paulus  :  Haec  per- 
missio  nihil  te  laedil :  si  probatus  fueris ,  darior  ap« 
parebis.  Non  enim  par  res  esl ,  nemine  supplanlare , 
nemine  dedpere  conante ,  in  recta  stare  flde ,  atqoe 
innomeris  erompentihus  procelHs,  inconcussum  el 
immobilem  manere.  Quemadmodum  enim  arbores 
Tentorum  undique  imientium  impeio  flrmtores  red- 
dontur ,  si  quideni  recle  el  accurate  radicem  posue* 
rint :  sic  et  animas  in  fundamento  rectac  fidei  defixas 
quaelibet  irnimpentes  hxreses  non  subTerliint ,  sed 
fortiores  reddimt.  Quid  igitur  dicamus  de  infirmis « 
qui  fadle  conmont  et  sopplantantur  ?  Ne  illi  quidem 
per  haereseos  impetom  ,  sed  per  propriam  infimiita- 
tem  hoc  patiuntor.  Inflrmitatem  vero  non  natoralem 
dico ,  sed  eam ,  qoae  esl  ex  proposito  Tolunlaiis , 
quae  digna  reprebensione ,  poena  atquo  stipplido, 
quam  emendare  penes  nos  esl.  Quapropler  cum 
emendamus ,  laudamur ;  cum  non  emendamos ,  casti- 
gamur. 

2.  Vi^lanti  nihil  danmi  infert  diabolut.  Vox ,  Ut , 
aiiquando  eventum ,  nott  eautam  tigmficat,  Eieemotg^' 
WB  modut.  —  Atque  ut  discas  eis ,  qot  Tigilant ,  nihit 
nocereposse ,  aliunde  etiam  id  deroonstrare  salagam. 
Quid  diabolo  malignius ,  quid  sceleratios  ?  Attamen 
hic  malignus  sceleralusque ,  qoi  multa  vi  pollet, 
cum  omnibus  machinis  suis  Job  adortus ,  totaque 
phareira  sua  in  domum  et  in  corpds  justi  viri  CTa- 
cuata  ,  non  modo  ipsum  non  subTertit ,  sed  el  clario- 
rem  fecit.  Et  ille  quidem  a  diabolo  nocumenti  niliil 
accepit ;  Judas  Tcro ,  quotiiam  negligens  segnisque 
erat ,  nihil  ex  Christi  consortio  lucratos  est ,  sed  posl 
tot  illas  adhortaiiones  atque  consilia  proditor  inahsil. 
Causa  aotem  est ,  quia  neminem  inTilum  cogit  toI  ti 
adducit  Deos ,  ot  nec  illum  coegit.  Eodem  modo  si 
nos  vigilemns  ,  niliil  noCumenti  nobis  aOerre  poterit 
diaboltts ;  sin  non  Tigilemus ,  sed  segititer  agarous , 
ne  quidcin  ab  iis  ,  qii.T  prodesse  possent ,  Igcri  (|uid* 


jis  s.  joANNis  CimirsostoMl 

pinm  SrtdipldniQs  ;  sed  delKtncnlum  nobis  eril  extre-i 
riniim  :  taDlditi  malum  e&t  segnilies.  Judxis  ergo  tioll 
niodb  nikil  proruit  Cbri^ti  adTenlus »  6ed  etlhm  no- 
cuil :  nou  Chnstus  tttis  iri  cadsa  fuit ,  sed  sua  ipsofbifl 
s6gnflies  el  improl>iias.  Id  vero  OiHstum  ipsum  audi 
dicenietii  :  Hisi  henissetn ,  inquit ,  el  loquuius  fuisseth 
eii ,  peceaium  non  haberent :  nunc  dutem  excusalionem 
non  haheni  de  peccato  kuo  {Joan.  18.  $2 ).  Viden^ 
advenluin  ejus  ^t  vehia  ipsos  privasse ,  'ei  omnem 
defcnsionis  niodum  abstufisse^  tantum  csi  m;lilum 
non  aUdhdei*e  sibi ,  neqiie  sua  ,  ut  par  esl ,  ciirafe. 
Hoc  ^l  in  cbr(io^ibus  vldere  est :  cum  enim  qui  oculis 
fdbordt ,  tpse  sol  cafigine  oirundere  solei ,  saiiura  verO 
ntt  teb^rae  qliidenl  iaederfe  possuni.  Non  sine  causa 
dibttiis  buhc  siermohem  produco  :  sed  quia  mulii , 
CilfYi  sej^biiieUi  su6m  icutt^are  ,  ac  iinprubitaiehi  slu- 
pdfemi)U)6  sUUtn  ^oirrigeire  deberent ,  hzt  hiissa  cura 
drcunmuhl  trigii^ds  ei^usallones  quxrenies  atque 
dl<%hies  :  t9iU  diaboIu§  csset ,  non  periremus ;  hisi 
tdt  fesset,  lion  pcccaremus ;  ni^i  liabreses  esseni , 
tion  supplahtar^mui'.  Raec  suni  obientus  et  prictex- 
tus  ,  hit  hbhib  :  Vigitanli  enim  nibil  nocet  umquam  « 
sicui  doraii^nti ,  pigrilanii  ei  saliiiem  suam  |)roden(l, 
nihil  prodest.  Idipsum  enim  ct  t^aulus  subindicans 
diCCbht :  VI  ^ul  prbbati  sunt  ,*  maiiifesit  fiant  in  vohii 
.(l*C()t.  11.  l9)  :  \\6c  esl,  ne  turbeitiini ,  «leque 
anxii  esiole ;  hihil  i^obis  hocere  possuhthxreses.  Onod 
ilaqhe  eiiamsi  de  li:i>resibiis  ncrmo  sit,  pnedicta 
qUsDStio  hon  slc  b^b6at ,  hinc  palam  esl.  I^rophetia 
nam^ue  e§t ,  nbn  consilium  ;  pncdiciio ,  non  admo- 
ititio  :  ei  llla  vot ,  tJt,  evenluin  ,  hon  causnin  ,  si- 
f(hifteat.  OhOd  auiehi  non  de  dogmalibus  jatn  illi  ser- 
mb  sit ,  sed  d(s  pnuperibus  bt  divltibus  ,  de  cibo  ,  et 
de  abstlnehiV;)  a  clbb,  de  bputenlofum  lascivia  et 
crnpula  ,  fet  de  t)fiu^verUm  cbnteiht^tu  ,  ^ut  penes  ipsos 
cfat ,  tbtr^  ))aulifcper  id  Suf)cKus  hAfrantem  :  neque 
enim  nllb  modo  1d  Vol)i^  [)a1am  esse  (Sblest.  Quoiiiaiu 
enim  apo§toll  'coeper.iilt  Verliuih  |)ieiaii$  scminare , 
arccessernni  bt^Hm.  Iria  miilia ,  ^x  ritrsum  qoinqiu^ 
mi!lia  ,  et  illoilini  omnium  ei^al  cbi*  iinuhi ,  el  anima 
una.  Goncordix  autem  causa  ,  et  caritalis  eorum  vin« 
culum  ,  <|hod  lcri  ahinl&^  th  unum  fcongiegabat ,  pc- 
cWiiiifilht  cbhli^ihptfls  cKal.  ttuUus  enim,  inquh, 
itnidplttin  »/*i  proptHUni  esse  dicebal ,  sed  erant  tlHi 
atnnitt  cnrmtnunla  (  Ac\.  4.  S3 ).  Qnia  eniin  radii  ina- 
lurunl  sbblatti  hi6ral ,  avartti&  iieinpe  ,  oinnia  adve- 
nerantbona  :  .lc  deinde  inuluo  cohaerebant ,  a  nulla 
rc  divulsi.  niiid  eniih  hieum  et  luuin  ,  frigidum  illud- 
TCrl)uhi ,  innhm^ra  i)etla  in  orI)em  inducens ,  ex 
snncta  itta  Ecclesia  etiniinatum  erat,  ei  in  lcrra  per- 
inde  habiiabanl ,  atque  ahgeli  in  (ixlo.  Non  divilibus 
piiuperes  mVIdebani ,  mm  iinlli  csseni  divites ;  nec 
psuperel  H  divitlbus  (jontemiicbnntur  ,  ciim^  paupei^s 
irbh  estoiU ,  Ised  bfhnlii  essf^l  cbinmuuia.  Ac  nemo 
^uidpiahi  ei  ils  qvitk  babebal »  suuAi  esse  dicebat ; 
.lioqhe  tnWA  iii  hodTe,  sic  lunc  se  res  habebant. 
Hfilnc  cnim  sua  babentes ,  erogant  pauperibus  :  tunc 
vero  non  sic ;  scd  a  propriarum  pecuninruin  doininio 
fibsjsteute« .  ct  in  medio  eas  dcponentcs  atque  com- 


AKCHlEP.  caNSTANTtNOfr. 


m 


hWsceht^ ,  he  quideid  thiernosci  |k)ler&Qt  [|ui  hnper 
divites  fbetFiiht ;  jtia  ut  fti  quis  ex  pecuniarinn  despe- 
cttt  huxA  tffirt  txifitel ,  ilto  etiaai  ftmaltug  lolliirctttr, 
quftndoijutdeih  Omnia  ttquatia  eranl »  oiiiiie8qae  pe- 
cUniae  Cbmmitt^  fuerant.  Nequ6  inde  solum  f  seit 
^ilarh  ex  mbdo  deponendi  pecunias ,  ittorum  pii;ia- 
teih  videre  erat.  Quqlquol  enlm  agros  aul  domos  pos* 
Adebani ,  \ltas  vendentei  pretiUm  alferAani ,  it  pont* 
bant  dd  pedes  apostolorum  [  Act,  I.  S4  .)•  Non  dixit , 
Ih  manus  ihjiciel)ant ,  sed  Ad  pedei  eorum  ponebant , 
pudortfm  ,  revcrentiarn  ,  timorem  ,  quo  erga  aposto- 
lo^  antciebSihthr ,  hts  dec!ai*anles  :  lion  enim  daid 
niagis  ,  qiiam  accipere  &e  putabainl.  £t  hoc  maxim« 
est  t^ectinias  de^piccre ,  Iioc  Vef^e  CbrisiuiA  nutrlre , 
81  non  «iUiii  hfrbeanti^  et  fasth  hoc  facias ;  sl  ita  lar- 
giaris ,  si  ita  praebeas ,  ac  si  magis  ih  te ,  quam  m 
acttpiehterH  ,  bcneftciUhi  cohfe^as.  Si  enifti  rioh  sic 
aflbctus  st^ ,  ne  dedeHs ;  riisi  te  puies  niaglg  accipere, 
quam  dm  ,  tio  praebueHs.  Idipsuin  et  alils  rursura 
tesliti(;atris  est  i^tiulus  his  verbls  :  Notam  aufem  (acm 
tohit ,  patm ,  graitam  Dei ,  quds  dald  est  in  Hcclesui 
Maceidntie ,  qhohiani  altissima  paupertas  eorum  abun^ 
datit  in  dititm  ^hnplieiiatti  mum :  qnia  seeuttdum 
tirthtem  tesiinioniurft  illis  reddo  ,  tt  sUpra  (>irtutcm  oo-, 
tuiitaHi  fUeruiit,  cnfii  tnultd  exhorlatwM  obsecrantes 
nds  ^aiian/i  Jst  eomnunicafionem  titintslerti  ^  quod  fk 
sdhctos  itnfft^tehint  ( 1  Cor.  )t.  1  •  4 ).  Viden^  quod 
Mco  plU^  itlos  admiretuf ,  qubd  grduiam  sdientes  el 
Obsecfani^l;  ei  hbrurnt^s,  tlb  (>e6uniarum  copiaifi 
etliibuehiht  ? 

5.  Ideo  Abrabafntihi  fnlramiir,  *non  tantum  quod 
tiiulurti  middvefTt,  hoh  ^iiod  farihahi  miscuerit,  sedt 
quod  cum  niulra  tohiptale  el  bumilitate  bospites 
exc^eHt,  d)6torfeii&,  hiinistrans,  dbminos  Vocans, 
thesdutom  innumerornhi  bonorum  ^  reperisse  pu- 
faos,  si  tihahdo  (rdnseuiif^in  hospfiem  vtderet.  Sic 
enim  du|)lex  cst  eloemosyna,  duui  daihus,  ett^um 
alacriUite  damhs.  Mitare^  enim,  inquii ,  datorem  dh- 
ligit  t>eus  (4.  tot.  9.  V).  Ou^udoqnideni  si  cum  arro 
gantia ,  fa^m  et  Va)ia  gloiia  iifitumera  eifuderis  (a* 
lehta,  brtihia  plSrdidi^ti;  qu^madmodilm  ille  Piia< 
lisd^U^,  qhi  bohofUih  s\io)*uih  dediham  dabat,  qula 
aTlUm  &apieb:U  isX  s!:perbia  turoebat,  bmin1>us  ami^ 
sis,  disCes^il  e  tcinplb  (Lue.  48.  lO-U).  Apostolo- 
fuhi  Vdfo  \em])ofe  iioh  ^ic  sc  res  babebat,  scd  gau- 
denies,  e\;;hnantes,  hiagno  sibi  esse  lucrO  putantes, 
sib  pecumjis  alferebnni;  «tbene  secum  actum  csse 
existiihnb&ni,  si  eas  npostofi  dignarentur  accipcre. 
At  quemadmodnnt  t]iiidain  ad  siipfi^mos  magistratiis 
VoCati,  et  in  pfaecipuis  impeni  urtTibus  sen»per  habi- 
thtufi,  subslantia  tola  ih  peehninm  conversa,  sic  so- 
Ifenl  eo  sc  traiisfcffe :  sic  tdnc  faciebaut  liomines  illi,  .id 
cxluiu  vbcati,  ad  supcrnam  Inetropolim  et  coileste  re- 
gnuni.Ouia  eniin  kiebant  ITlam  esse  verepatriam  ^iain, 
subsiantiam  suam  in  pecunias  convertenlcs » eas  per 
apostolicas  manus  eo  praemiltebant.  &tenrnt  extremae 
est  insipientiae  quidpiam  ex  rebus  nostris  iiic  retni* 
quere,  cum  nos  |)o$i  tantillum  temporife  hinc  eiui* 
graluri  siiuus  :  quod  enim  relinquitur,  in  daninuro 


t57  m  wmm  pavu 

€Mii4<  OiMNt-i|il«f  illo  pronnillaiKitr ,  ubl  U  nos 
d^tfwept  ceiiip«r  vmMuri  anmm.  H«c  ■erBm  i«pa- 
UuiM  ip»it  MMiM  eubslifflialii  de^melMiil ;  ieptoi- 
^ue  ofOoion  fraeiektllir :  naiB  «i  efeNOriini  piiu- 
^lelem  eubleiretenli  ei  Mplioreni  eeouriei«ifM|ue 
mIm  eybeleeliMiperabeiii;  isoeilo  iheeiMroeeim  de* 
p4)iieiile8. 

^itMfli  eiee  Euiemm.  ckta  mmmm  eefimMHiMi^ 
Ab  hec  lese  el  coneuei^idtiie  inoe  quidtni  niitbilia  in 
Eooleeieni  lunc  indueiua  eai :  oeeeii  naniqee  B(mul 
liMea  oeanee  poel  amiitam  decirinem  s  pasloraiio- 
nea,  peel  myalerionMii  fKirtiGipaUonem)  eeiuie  eyn- 
aii»  non  eieiim  deiiMm  ooneedebeni  i  aed  4ivt- 
lea  ei  opiileniiereBi  alinienla  ei  rercule  edomiboe  aeis 
aflTereAlea,  pMipefeaedveeebetit;  tommimiiineaimul 
menaa  frucbantiir,  communibus  epidiselqneconviviis 
in  ipaa  ^esia;  iie  nt  eie  eoneoriio  waenaBBt  el  a 
loci  revereatia,  undequeqe»  earitae  tionairiafereinr, 
oom  mulu  voiuptale  aimul  elque  oliliiete.  favperca 
enim  coD8oiaUone  aon  parvai  diviies  vero  beMVolen- 
Ua  rruebaniur,  tum  eorum  quoa  peaeebent^  luni  Dei, 
cujus  oausa  faoc  faeiebeni  3  aioque  roegnam  easeqooU 
graiiain,  domum  aeoudebeot.  Innumera  hine  aeque* 
bantur  bona :  quodque  oapul  boneiini  esl,  per  sin- 
gulas  synaxea  amor  magia  Magleque  eceendebainr, 
cum  et  ii  qui  beneOde  eonferebenli  et  ii  qoi  aee|pie- 
bant,  taota  cum  benevoleiilie  cenlnberttalea  eseeni. 
HunoittoremGerintKii  proceaen  lemperia  inbeHieta- 
rual,  eom  opnlenlieree  eeorsiM  dbttm  aiilnenteb , 
egenee  deapioerenu  «ee  eupeclereiit  tnrdiiie  acoe- 
dentea^  et  neoeeailnUbue  viUa  delenloa^  nl  pnuperes 
aolent,  alqee  noree  trahemeak  (}nde  eenUngebei  eos, 
demum  edveMenleei  eom  padore  jam  euMele  menae 
recedere;  iUie  pfneceupeniibua,bie  vero  lerdamHiuB. 
YidenB  Uaque  Peuhia  inde  mnlla  eiiboriri  mala>  UMi 
qeos  jem  aeciderani^  lumquiBfotoraerani(hbm  adivt* 
.  Ubua  peuperes  oonlemnebanlnr^  ae  enperiM  imeielian- 
tur,  bineqne  90«perib«a  moarer  edinmqne  bi  dfvltee, 
aljaqueaaccedebanl  malaox  fatt|aaniodi  rebos  orii'i  eo- 
liia),hAnc  pravem  ecerbanqae  Goniuetudfaiem  corri- 
giu  Et  vide  eum  queAtA  prodeniie  et  noderaUone  eiHr - 
rectioiiem  eggredielnr.  Inciplena  eonn  ak?  «Il :  H%e  nu- 
im  prMnpiena»  non  ktude^  qnod  nan  in  mgHa^  $ed  fn 
d9i§riu»€M9mn4i9{i.(iori  H.  ITj.QnMsiU  Tok  lllud, 
Non  in  meliui?  Majorea^iaquiielpiiree  voBirl  bii^ 
stantias  suas  vendebaniet  praedia  et  posseasiones,  ai- 
queomnia  liaLebanlcommunia,  imiUamque  motuo  ca- 
ritaieni :  vos  aotem,  quos  par  esset  illos  Imltaf l^  noA 
modo  nfbii  simile  fecfsiis»  sed  etiam  id,  quod  soturo  ha- 
bebaiis  amisistis ;  nempe  convivia  in  eoiieeiiB  fieri  eb- 
iiia.  ideoquc  ait :  Non  in  me/ttti,  $ed  in  deterim  couveni- 
ti$.  Et  illi  qoidem  pOBeeaaioimB  onmee  in  nsiim  paiipe- 
rum  conoedebenl  1  vee  vero  nenat  eilmi  «Ms  ^on- 
ccssa  privaUa.  Prnmim  cntet  tammimmhit  tfoM^  m 
eeckmam,  andio  $d$mm$  em  hifer  toii  ei  ^  pem 
credo  (I.  Cor.  il.  IS). 

4.  Yide  quomodo  rnraam  p#odenter«ormci10rtiiM 
adhibeat.  Non  dixii,  €redo^  vd,  Non  erodo,  oM  ifHs^ 


,  OPWTBf  fliBRKSn  U8E,  168 

dO|  «eo  omiiino  Adem  nciol  Ht  Vm  IM  M  ilud,  in 
ifMm  patiliaa  pnieauiie  eei^  m  fe^i|$tBMUO,  don  «re- 
do ;  Blaita  poreevetieUei  oredo.  linqne  ooii  At<ettsftvfi, 
01  eei!«Bavii%  Non  aceoBHfti  penlMB,  M  eAendMloiiis 
ep^  01  imdoehMi  oti  iHMliOiitlftM  damtHbn  bHmliie 
iibnae  dknMi»  ne  m  mim  mgMe  teanereni.  Non- 
dMm  amnina^redMlvtmioiii  IdipeufAenfaii  M  dfcete, 
E^  patH  «reii.  Id  vim  dleebai  «>fai>Han«  nt  aese 
omnidArent  «e  oorrigeretiiv  ^umque  afado^ehsnt ,  he 
ran  faiqusmodi  vol  eit  pmm  oi^efel.  f^pendr  otilm 
kmram  eail,  M  tf9d  ffolmlBfMf ,  oArAffeHf  /lAAI  fH  oo* 
m  (i.€arA\.  19)%  Die  i|liur  qOKiiAAi  faM^OsliB?  Hic 
eaiieaaM  adhifaetee  qaonlnlii  Mia  lie^egttiMilfOs  dicfalir 
ilhkdi  OiMrAfi  tomes  In  eeMleieB 4  sed  de^isBOttsiOhe 
«reanMnBAm.Cnn  enim  ^ftfneii  OjMff^  oHtm  ef 
Aimen  eiir^  nm^em  h.-ereafaoA  ndjanen  t  f^neMcntl- 
Oof  eiiMi  eeota  ni  Aini%  MUi  mn  neamNAHll  MHIiMi  Men- 
daamtt  {ih,  v.  iO).  Qoid  ostt  fHiMltttoMtt  tmm  dMA- 
dneari  ?t>amMmm  eONiani  llN|«ll|  MHI  Ost  itlAOdU- 
eare  t  iiiam  veeane  ccMion,  qttam^iftinni  iofte  triflli- 
iiit  Ofariataa,  quondo  dlB^ipuii  tfoM  lllb  iittilies  Otiartt. 
In  life  qoippe  ecMia  oi  Demmos  «I  servi  ofnrt(»  limul 
recambebQttl :  vea  vefo,  qol  ttooB^Vf  Ostis,  iiitct  voa 
tenioii  dinideiis  9st  divldiAifnl.  Ille  Mc  pniAtofi^' 
oApoili :  iiam  ei  ladeo  eot*  llflft  lun<!  m\  \  M  V^fo 
(Hitrem  depeliie.  Ideoilftlt :  ffokM  dornfAhrom  ciBMttAi 
MaAeMaroi  liemfAilnlM  dOAAM  voeatfB  eamy  qudfe  cdh- 
eerdiieine  omiiibuB*  coHvocetls  iOAiltot  ( /i.  tr.  11). 

vflAaywa|MreillM  MMA  MIPIMM  vttAnl  tnl  lAtf AuAl^OlfuAtn  y 

ei  anAB  4fvfm$m  Oftifff  1  ewAB  AttfMI  eofrAI  tef •  fVolt  diitily 
Aiiiis  esurit»  alius  comedil;  sed  Obt^ieiaiis  nomlAe 
iiiagis  iHoe  laogft.  El  hie  et  flHc,  tilt,  noftoB  ost  mo- 
d».  To  le  orapalA  dlGirumfilB,  dttffa  ille  (SHAe  i9oft- 
lAfaeecti;  lo  piuia^  qoam  opoB  sit,  sontis,  Mk  VefOlto 
quidem  neceaBariis  fraltor«  Du^x  hnt  correpl^ 
squalitaiia  malom  lKcroB«a  vo<Mt ,  qull  ic6ntenil0se 
ittvieem  agebenl  et  disBidebaAt ,  ei  atlo  osurieift^, 
Aiiue  inefariabaior.  Ac  faene  dMi,  Cimtementitfu$  v&* 
hk  hi  AAAm.  €ttr  eon vemilB  ?  Inquit ;  i(a\A  iM  Hitt  Ma 
tonveniUB?  ad  qifld  IHe  eommuniB  ((«IqB,  qoatfAo 
aiensa  non  esl  emnmttttts?  DOtttfaifvsii  sMfH  filttaiUim» 
qiiaa  AccepimAs,  proindoqtte  cottiMOfteB  odfasiifvfs  tltl- 
siris  proponeniur.  iVAifaifAiif  tf^t  \m  ha^ik  Itd 
mandatumim  rf  *r#eA<l»M  ?  ttttt  e^ttetiai^  tM  tontm* 
AfAt^  iitquilf  0f  eoApMOBAt  iMBqtti  ItgA  hdb^ni  (iMii/V» 
^)?  Tu  qnidcm  puias«  iiiqok^  fralran  laoian  te 
coniunielia  aflicere,  rcdundal  autem  contumelia  etiam 
Itt  foctnn.  Geclesinm  quippe  loiam  contemnis.  Eccle- 
sfa  enim  ideb  dlcilur,  quia  coinmuniter  omnes  acci- 
pil»  Cur  efgo  domttB  tnx  vilitaiein  in  ecclcsiam  iiidu* 
cis?  Si  eniin  coutemnis  frairem,  rcverere  locuin  : 
etenltti  &^^h  c^tutMifa  bHAdluf.  Neque  diiii, 
Em  pl*ivalfs,  ()iif  Oon  hab^nt  |  aot,  Non  iniseremin 
eerOfti  qiil  non  faabeht.  fled  quid'?  ConfnndUi^  eo$ 
^Ai  hoit  hiOfeM.  V^emeiittgsinliO  Idngcndi  inudo 
efatMi  luttAttHspt^slifltal.  Nontatn  cufal  paupcr,  in* 
quH,  oibum ,  quaiA  contumeliafn.  Vide  quam  iionesie 
hOf  exciis^t,  «I  qiram  vehementdr  nlos  tangat.  Quid 


dioverbousoaoel,£AfMfff«raiM;noft  oinnifl«<;H$4^  m<fM  i^k'iH«A(M  voi!' /m  AocAonftit((^o(i.Cof.  il. 


^9  S.  iOAMNIS  CHRTSOBTOI» 

22).  Qaid  hoc  est?  Posl  demonslralam  absurdltatem 
leoior  sequltur  iDcrepatio ,  et  jore  qoidem  inerlto» 
ne  impudentiores  evaderent.  Priusquam  enim  rem 
alMurdam  esse  demonstraret»  perfectam  sententiam 
exlulit  dicens ,  Hoc  autem  prmcipUns  non  Umdo 
i.  Cor.  11.17).  Postquam  autem  accuratedemonslra- 
vit  illos  esse  coniplurium  criminum  reos,  leniore  uti- 
turcrimiiiatione,  In  jam  diclorum  apparatu  et  de- 
monstratione  accusatlonis  vehementiam  posium  re- 
linqueiis.  Deinde  in  mysticaro  .mcnsam  sermonem 
transfert,  ut  eis  plus  limoris  incuteret.  Eqo  tmm^  in 
quil,  accejpi  a  Domino,  quod  et  tradidi  vofnt  {Ib,  v.  25). 
Qualis  ha^consequentia?  De  commoni  prandio  lo- 
queris,  et  borrenda  mysteria  comroemoras?  Etiaro, 
inquit.  Si  enim  iremenda  illa  mensa  omnibus  com- 
munis  proponitor,  et  diviti  et  pauperi,  neque  illa 
fruitur  uberius  dives,  et  paircius  pauper,  sed  unus  ho- 
nor,  et  unus  accessus ;  ac  donec  omnes  commonica- 
verint,  et  pariicipes  fuerint  bojus  spiritualis  et  sacrae 
men&^e,  quae  proposita  sunt  non  retrahunlur,  sed 
stant  sacerdotes  omnes,  vel  omnium  pauperrlmum  et 
vilissimum  exspectantes  :  roulto  magis  in  hac  sensili 
mensa  id  agendum.  Ideo  iltam  doroinicaro  ccenaro 
memoravi.  Ego  enim  accepi  a  Domino^  quod  et  iradidi 
vobitt  quoniam  Dominut  JesuSf  tn  qua  nocte  tradebatur^ 
accefnt  panem^  et  gratiae  agene  (regit^  et  dixit :  Hoe 
ett  corput  meum ,  quod  pro  muliit  frangiiur^  in  renttt" 
Monem  peceaiorum.  Hoc  faciie  in  meam  commemora" 
tionem.  Similiter  et  calicem  pottquam  eeenavit^  dieent : 
Hic  calix  novum  tetiamenium  eti  m  meo  tangmne, 
(/M(<.e.  23-25). 

5.  Deinde  multa  loquutus  circa  eos ,  qui  indigne 
mysteria  pariicipant,  ubi  iJlos  vehementer  teiigit  et 
coarguit,  docuitque  eos,  qui  sanguinem  et  corpus 
Cbristi  temere  ac  perfuiictorie  accipiunt,  eaindem 
.  subiluros  esse  pcenaro,-quam  ii  qui  Ghristum  occlde« 
runt;  rursos  ad  propositum  argumentom  sermonem 
refert,  dicens  :  Itaque  frairee,  cum  convemtit  ad  maw 
.  ducandum,  invicem  extpeciate.  Si  quit  auiem  eturif,  domi 
manduceif  uinon  in  judieium  conveniatit.  (1 .  Cor.i  1 .  55 
3i).Vide  quomodo  latenter  etiaro  voracitatem  eorum 
damnet.  Non  dixit,  Si  esuritis,  sed,  ^t  quit  eturit,  ut 
quisque  metu  et  pudore  ductus,  ne  reus  hoc  in  iiego- 
lio  videatur,  sese  eroendare  praeoccupet.  Aique  a 
meto  sopplicii  serroonera  concludit  dicens  :  Ut  non  in 


ARGHIEP.  G0N8TANTIN0P.  -  960 

judidum  convemtoiit  id  esl,  In  condemnationem  et  in' 
opprobriuro.  Non  est  eniro  cibos,  inqoil,  neqoe  roen- 
sa,  qoae  coro  podore  fratrls ,  com  dMpecto  ecdesl», 
et  com  tanta  voradtate  vel  Intemperanlia  conjonctt 
est.  UsDC  non  sunt  laetitia,  sed  soppllciom  et  poMia. 

'  Magnam  enim  vobis  aitrahitls  ultlonem  dom  fratres 
coniuroelia  afllcitis,  ecclesiam  contemnitis,  sanctom- 
que  lllum  iocom  propriam  domum  facitls,  qoando  d- 
bum  seorsum  sumitis.  His  el  tos  auditis,  fratres, 
obtiirate  ora  eorum,  qul  apostolico  dlcto  doctrlnaqoe 

.  lemere  utuntur;  corripite  eos,  qoi  in  soum,  allorom- 

.  qoe  dammim  Scriptnris  utuntur.  Nostis  enim  de  qua- 
nam  re  lioc  dicai :  Oportei  auiem  ei  hofreeet  etee  in 

.  vobitf  nempe  de  dlssldio  circa  niensam  oboriri  solito, 
quandoquidem  Atiut  quidem  eturit ,  aiiut  vero  ebrius 

.  ««(i.Cor.  11.21). 

Adhortaiio  ad  pauperum  euram,  —  AC  com  recta 

,  fide  vitae  rationero  cum  dogmatibus  congrueniem  ex- 

.  htbeamus ,  multam  erga  paoperes  benevolenilam , 
mollam  egenorum  curam  suscipiamus ;  negoliatio- 
neni  spiriiualem  exerceamus,  nihil  plus  Inquiramus, 
quam  necessitas  postulet.  Hae  sunt  dlvitiae,  hu!C  ne- 
gotiatio,  hic  tbesaurus  IndeAciens,  si  omnia  nostra 
in  celum  transferamos ,  et  circa  depositi  costodiam 

,  roeto  soluti  fidamus.  Duplex  naroque  ex  eleeroosyna 
nobis  lucrum  accedel :  quod  scilicet  non  oltra  timea- 
mos  circa  deposltas  pecunias,  ne  fures  aot  mororum 
effoasores,  aut  neqoissimi  servl  Ipsas  pessomdent : 
ef  quod  sic  depositae  non  lemere  defossas  sine  froctu 
jaceant;  sed  qoemadmodum  radix  in  pingot  solo 
plantau  annuos  tempestivosque  firoctus  profert,  sie 
et  argentum  In  pauperum  manibos  insilom,  non  an- 
nuos.solum,sed  etiam  quotidianos  sfHrltuales  nobis 
referat  fructus,  fidociam  erga  Deum,  peccatorom  ve- 
niam,  cum  angelis  propinqultaiem;  conscieniiam  bo- 
nam,  laetitiam  spiritoalis  exsuUationis,  spem  pudore 
vacuam,  mlrabilia  bona,  qus  praeparavit  Dcos  ti« 
mentibus  se,  iisque  qui  fervenli  ardentique  animo 
requirunt  roisericordlam  adventns  ejus.  Quam  nos 
omnes ,  bac  viu  secondom  placitoro  ejus  imn^cta, 
assequi  contingai,  nec  non  stemuro  eorum  qui  salu- 
tein  consequuniur,  gaudium,  gratia  et  miserationibus 
veri  Dei  ei  Salvatoris  nostrl  Jesu  Chrisll,  cui  gloria 
et  imperiiim  cum  Patre  ejusque  sanciissimo  Spiritu 
in  saecula  saeculorum.  Amen. 


BIONITinil 

IN  HOMILIAM  DE  ELEEMOSYNA. 


Joannes  Glirysostomus ,  qui  non  semel  ex  tempore 
s^>ncionaius  est,  hanc  babuit  homiliam  occasioiie 
mcndicorum  et  egenorum,  quos  hiemis  tempore  ja- 
centcs ,  cum  per  forum  et  angiportus  ad  ccclesiam 
pcrgeret,  repererat.  Hunc  ad  concionandum  appara- 
tum,  dum  iter  faceret,  adornavii :  et  hanc  elegantem 
concionem  de  eleeroosyna,  ex  tempore  oraior,  pro* 
uuntiavii.  Eam  porro  Antiocbiae  habitam  fuisse  in« 


dicat,  non  inodo  cum  ait,  se  per  forum  et  angiportus. 
ccclesiam  petiisse  :  neqoe  enim  com  episcopos  Con- 
stantinopoliianus  erat,  lam  procul  ecclesia  degebai ; 
sed  etiaro ,  et  longe  clarius ,  nom.  6,  ubi  dicit :  Olim 
nanique  cnm  famet  iotum  orbem  invasura  ettet^  hujut 
dmiaiit  (Id  est-Antiochiae,  ot  vldeas  {Act.  11,  50)  m- 
colee,  Jerotolymitanit,  iitdem  ipmt  de  quibut  jam  termo 
habeturt  per  ^amabam  et  Santum  peeuniat  nnterunU 


»1  DE  ELEEMOSTNA.  M 

I)e  ajino  auiem  habitaa  coDckmis  nilul  dicendum        lB(erpretatk>ncm  Laiinam  incerti  eujnsdam  ut 
»uppetit.  pote  non  accuratam  rejedmua»  notamqne  paraTimus. 


DE  ELEEMOSYNA  SERMO 

HABITVS  CUM  HIB1II9  TBVFORB  PBBTRAIISU88BT9  BT  PA17PBBBS  VBlfmGOSQUB  NBGLBOTOS  TIDISSBT 

m  FOBO  JA€BNTBS. 


f .  HomUm  kuju$  habendat  occatio*  —  Legationem 
quamdam  justani,  utilem  vobisque  congruentem  apud 
vos  obiturus  accessi  bodie ;  non  ab  alio  quopiam  ora- 
tor  coiistitutus,  quam  a  pauperibus,  qiii  vestram  hanc 
civitatem  incolunl ;  non  verbis,  non  calculis,  non  se- 
nalusconsulto  missus,  sed  miserabiiibus  acerbissimis« 
que  specLicuIis.  Nam  cum  ad  coelum  vestrum  pro- 
perans  per  forum  et  angiportus  transirem,  videremque 
«oullos  mediis  in  biviis  jacentes,  alios  exsectis  ma- 
nibus,  alios  effossls  oculis,  alios  ulceribus  vuineri- 
bnsque  insanabilibus  plenos,  illasque  poiissimum 
partes  exhibentes,  quas  propter  saniem  coniegere 
opus  erat :  extremae  inbumanitatis  esse  duxi,  si  apud 
caritatem  vestram  ,de  his  non  verba  facerem,  cnm 
roaxime  pneter  ea,  quae  dicta  sunt,  me  tempus  etiam 
ad  eam  reni  compelleret.  Nam  seinper  quidem  con- 
venit  de  eleemosjna  sermonem  habere,  quando- 
quidem  et  nos  multa  Domini  qui  lios  condidit  miseri- 
cordia  egemus;sed  hac  tempestate  maxiine,  tanto 
urgente  frigore.  iflstate  namque  temporis  commodiias 
magnum  affert  pauperibus  sotatium  :  nam  vel  nudi 
sine  periculo  ambulare  possunt,  cum  sotares  radii 
vestimenli  loco  sint,  curo  tuto  possint  in  nudo  pa- 
vimento  cubare,  et  sub  dio  noctcs  transigere ;  neque 
adeo  calceamentis  indigent,  non  viiii  potu,  non  lau- 
tiore  cibo :  nam  satis  sunt  ipsis  fonies  aquarum ;  his 
viliora  olera,  illis  pauca  aridaque  legumina  sufliciunt, 
aimi  tempestate  apparatu  faciletn  ipsis  instruente 
mensam.  Aliudque  nec  minus  commodum  tunc  ipsis 
adest;  operandi  nempe  facultas  :  nam  qui  domos  ex- 
slruunt,  qui  lerram  fodiunt,  qui  in  mari  navigant, 
horuffl  maxime  ministerio  opus  habenl.  Quod  enim 
divitibus  sunt  agri,  domus  caeterique  proventns, 
idipsum  est  iilis  corpus,  et  qui  roanibus  parari  potest 
reditus  :  aliunde  mbll  adest.  Quapropter  aestate  qui- 
dem  quidpiam  offertur  sotatii;  hibemoautein  tempore 
magiium  illis  undique  bellum,  duplex  obsidio ,  faine 
intus  visccra  rodente,  frigoreque  extrinsecus  camem 

.  congelante ,  et  quasi  mortuam  reddenie.  Idcirco  lar- 
giore  cibo,  densiore  vestitu  opus  babent,  insuperque 
tecto,  strato,  calceamentis  roultisque  aliis.  Quodque 
illis  acerbius  esl,  ne  operaiidi  quidem  facultateni  ha- 
bent :  nequc  enim  id  anni  tempestas  patitur.  Quan- 
doquidem  igitur  pluribus  indigent  iisque  necessariis 
rebus,  neque  operandi  facultas  adest,  neniine  roiseros 

.  conducente,  nemine  ad  opus  vocante,  age,  conduceii- 
tium  vlce,  misericordium  hominum  manus  porriga- 
mus  :  atque  ad  banc  legationem  Paulum  egenorum 
vere  patronuni  et  curatorem  iu  collegam  assumamus* 
Eleoim  magnani  ille  liujusce  rei,  et  quantam  nemo 
8,  JoAN.  Cbbtsost.  III, 


alius,  sollicitudinem  habet.  Unde  divisis  cum  Petro 
discipulis,  pauperum  curara  non  divisit :  sed  cum  di- 
xisset,  Dextras  dederunt  mihi  et  Bwmahee  Meietatig,  ut 
not  itt  Geniee,  ipei  in  eircumdnonem  (Gal.  2. 9),  Ld- 
jecit,  Tanlum  ut  pauperum  memoree  eitemue  :  quod 
eiiam  $oUiciiu$  fm  hoc  ipewn  facere  (Ibid.*  v.  iO).  Et- 
enim  ubique  per  eplsiolas  suas  his  de  rebus  sermonem 
inducil,  neque  ullam  ejus  reperias  epistolam  hujus- 
modi  admoniiione  vacuam.  Sciebat  enim,  sciebat  uU. 
que  quanii  momenti  res  sit :  quamobrem  ac  si  aidifi- 
cio  mirabile  fastigium  imponat,  rellquis  monjiis  et 
consiliis  doclrinam  hac  de  readjicil.  Quod  etiam  hdc 
loco  fecii,  cum  de  resurrectione  loquuius,  posiquam 
cxtcra  omnia  disposuerat,  in  hunc  de  eleemosyia 
sermonera  desinit  his  verbis :  De  collectis  auiem,  qvw 
fiunt  in  sancloe^  eicut  ordinavi  EccletHe  Galatice,  tic  et 
vot  facite  :  in  una  tabbatorum  unuaqiiitque  vetirum 
(I.  Cor.  16.  i.  2).  Animadverle  prudentiam  aposioli- 
caiii,  qunm  opportune  hanc  tractet  admoniiionem. 
Postquam  eiiim  futumm  Judicium  et  tribunal  iilud 
tremendum  commemoraveral,  nec  non  gloriam  illamy 
qu.!  ainiciendi  sunt  ii,  qui  probe  vixerint,  atque  vitain 
iinmorLiIem  :  tunc  demum  his  de  rebus  sermonem 
infert,  ul  l>ona  spe  fultus  atqae  expeditior  facios  au' 
diior ,  mnjore  ipsum  alacritale  susciperet,  tum  in- 
stante  judicii  timore  inotus,  tum  repositorum  exspe- 
ctaiione  bonorum  gesilens.  Elenim  qui  de  resurre- 
ctionc  philosophari  potest,  ei  ad  futuram  iUam  vitani 
sc  totum  iransfert,  prsesenlia  nihili  faciet,  divitias, 
faculiaies,  aurum,  argentum,sumptuosas  vestes,  deli- 
cias  ,  lautam  mensam,  aut  quidvis  allud  simile  :  qui 
autem  hxc  nihil  essereputat,  pauperum  patrocinium 
facilius  suscipict.  Ideoque  Paulus,  postqaam  eorum 
mentcm  per  pbilosophiam  ilLim  de  resurrectione 
pulchre  prseparaverat ,  tunc  adhortatiouem  illam 
Intulii. 

Pauper  pius  divite  improbo  prwttantior.  Pautut  pau" 
peret  Bummoperecurat.  ^^on  dixit,  De  collecta  vero  in 
mendicos,  vel»  iii  pauperes;  sed,  /n  tanctot :  auditores 
instituens  ut  egenos  admirationi  habereut,  si  quidein 
iUi  pii  essent;  divitesque  respuereiit,  si  virtutem  ilU 
despicerent.  Solet  enim  etiam  Imperatorem  profa- 
nuni  et  iniquum  vocare,  quaudo  inimicus  est  Dei ;  et 
pauperes  sanctos,  cum  probi  modestique  sunt.  Nero- 
nem  quippe  mysterium  iuiquitatis  tocat,  dicens : 
^Mjftterium  enim  nunc  operatur  iniquitatit  {^,  Thett. 
2. 7) ;  I19S  auiem  qui  aUmentis  egebant,  et  emendicato 
pane  alebantur,  sanctos  appellat.  Inierim  vero  sub-^ 
,  obscure  docet  illos,  ne  efferantur  animo ,  neve  de 
hujusmodi  mandalo  extollantur ,  ac  si  viUoribus  e 

(Neuf.) 


MB  S.  lOANNlS  GHRTSD^tOlM 

desrecliorilHif  Isrghiiiliii- ,  Md  certo  uS^i  ribiqoe 
perMideanli  id  siM  maixifeno  esne  honcNriy  qnod  eonlin 
xrainiuis  parlicipenU 

2«  iam  vero  operae  pretiuro  erit  dieqvirere,  ^pinm 
sint  illi  sancti :  non  enim  l^c  tanlum  illonim  me- 
luinit,  sed  eiuim  dtbi  cum  dicit  :  Wuiu  Mfm  pr6* 
iciuor  in  Jerutalem  mniHrm  $aneii$  {Rant,  19.  ^. 
Et  Lucas  in  Actis,  cum  magna  fames  immineret,  bos 
ipsos  sanctos  ita  comroemorat :  DiuipuU  autem^  proui 
qui$  httbtbat ,  proposueruni  nnguH  mitiere  ad  pauperes 
$aHct^um,qni  $unlin  Jeru$alem  [Aci,  11.29).  Et  ite- 
k-um,  quod  anie  dScebam,  ait,  Tanium  ut  pauperum 
nHinerei  e$$tmu$,  quod  etiam  $oUicitui  fui  hoc  ipwm 
fttcert  [ihl,  2. 10).  Postquam  Tcro  sic  inter  nos  divi- 
sinius,  v\  mihi  Gentes,  Pelro  Judxi  coniingerent , 
communl  sentcntia  constituimus,  inquit,  ut  divisio 
lij^  ad  pauperes  non  pertingeret.  Nam  cum  prx'di- 
cnbant,  illc  iudxis ,  hic  Gentibus  prxdicabat :  cum 
vero  pauperibus  patrocinabantur,  non  ila  res  con* 
stituta  erat,  ut  ille  pauperibus  ludxorum ,  hic  vcro 
)|)auperibus  Gentium  tantum  curam  impenderet :  sed 
vterque  erga  pnuperes  Judaeorum  magnam  gerebat 
euram.  Quamobrem  dicebat  :  Tanium  ut  paupe^ 
nrm  memore$  e$$emu$f  quod  eiiam  $olliciiu$  fui  hoc 
iptnm  facere.  Quinam  ergo  sunt  fllf,  de  quibus  hic 
loqoltur,  niecnon  in  episiola  ad  Romanos,  et  in  epi- 
stda  ad  Galatas ,  pro  quibus  etiam  Hacedonas  bor- 
Uitur?  ludxormn  panperes,  qul  lerosolymis  dege- 
bant.  Et  cnr  tanidm  eomm  curam  babet?  Annon  in 
aingulis  clvitatibus  panperes  et  mendici  erant?  Gur 
ad  illos  mittlt,  et  pro  els  omnes  rogat?  Non  siue 
causa  sane,  nec  temere,  neque  ex  personarum  ac-> 
cepilone;  sed  utiliter  et  commode.  Rem  autem  paulo 
aUius  repetere  necessc  est.  Quoniam  ludxorum  res 
conciderant,  et  cum  Jesum  crucifigerent ,  vocem  il- 
lam',  Non  hatemu$  regem  nisi  Cai$arem  [Joan.  19. 45), 
contra  se  ratam  fecerant,  ac  demum  Romanorum 
imperio  subdfli  erant,  ne^ue  sui  juris,  ut  antea, 
erant;  neque  prorsus  servi,  ut  jam  sunl,  sed  in  com- 
militoimm  ordine  constituti,  tribuia  Imperatoribus 
pendebant ,  et  prffiiores  ab  cis  accipiebant :  plerum- 
quo  etiam  suis  utebantur  legibus,  et  eos  qui  apud  sie 
delinquerent ,  secundum  patria  placita  plecicbant. 
Quod  autcm  Iribata  Romanis  pendercnt  palam  biiTC 
est,  quod  Jesum  tentantes  interrogarent ,  Magi$ter, 
Hcetiie  date  een$um  Cw$ari,  annon  [Maith.  22.  17)? 
at  ipse  jussls  ostendere  numisma  dixit :  Reddite  qum 
$unt  Ca!$mi$  Ctnari,  ei  quee  $uni  Dei  Deo  [Ib.  v.t\); 
Lucas  vero  diclt,  et  milUes  et  tribunos  habuisse  tem- 
jplum  {Luc.  22.  S2).  Quse  ar^menta  non  levia  sant 
fbisse  ludxos  Romanis  subdiios  :  quod  autem  pro- 
pfriis  uterenlor  T^ibus  binc  palam  esl,  qOod  Sl^- 
phanum  tapldarint  nerc  ad  (ribnnal  dtictnm,  hcobnm 
fratrem  D6mlni  ihteH^erint,  Christum  ipsum  crnci- 
flxerint,  etlamsi  judex  eoncedei^et,  ut  omni  crimine 
Hber  abiret.  QnapfopieV  manus  lavU  dicens  :  Ihnd- 
cen$  tum  a  $anguine  hoc  {Maith.  ^l.  24).  Et  qdia  ad* 
modnm  instantes  videbat,  ipse  quidem  calculum  non 
tulit,  sed  abseesslt :  llfl  vero  propria  tyrdnnldensl, 


AkCHiEt>.  CONSTANTINOP.  264 

totuni  post^  p^fi^iierafit.  ^aulum  eiiam  sacpe  aggre- 
diebantur. 

imdm&nm  fn  CHffMtam  fmtlumHtai.  Die  donnnica 
prmrfim  eteemHfna  eroganda.  —  Quia  igilur  suo  tri- 
bunali  utebantur ,  hinc  contigit  ut  contribules ,  qai 
eredilHfnt,  ^ieHs  «SpeHora  palerentbr.  In  aliis  certe 
dvHaiibus  et  iribunalia  et  leges  et  magistratus  eraiii; 
sed  non  licebat  gentilibus  eos  ex  suis,  qui  deficerent , 
propria  senlentia  vel  inierflcere  vel  lapidibos  obruere, 
aut  aliquid  ipsis  mati  inrerre  :  aut  si  quis  deprehen- 
debatur  tale  qniddnm  prspter  judicum  sententiam  pa- 
trasse,  is  puniebntur;  Judxis  auiem  magna  circa  rem 
hanc  potestas  concedebatur.  Quapropler  graviora , 
quain  ca^leri  omnes  ,  patiebantur  ii  ex  iliis  ,  qui  cre- 
del)ant ,  nc  si  inler  medios  lupos  intercepti  essent , 
adsianic  ,  qni  eripcret ,  nemiiie.'  lia  nempe  rauluin 
sxpc  nageliabant :  audi  quomodo  id  ipse  declaret : 
Quinguies  quadragena$  a  Judaie  una  minus  accepi :  ter 
virgis  caisu$  sufn,  $emel  tapidalu$  $um  (2.  Cor.  il.  24. 
25).  Qiiod  autem  hxc  non  conjectura  dicia  sint,  ipse 
Paulus  »d  Hebrros  scribens  declarat :  Rememoramrm 
auiem  prisiinos  dies,  in  quibus  iiluminati  magnum  certa- 
men  sustinuisiis  passionum  :  tt  in  atterd  quidem  oppro- 
briis  ei  tribulaiionibu$  spectaculum  facti,  in  aUero  autem 
$odi  ialiter  patientium  elfecii.  Etenim  rapinam  bonorum 
vestrorum  cum  gaudto  $u$cepisii$  ,  cognoscentes  vo$  lia- 
beremdiorem  $ubstantiam  in  rM'i,  ei  md(heniem[Bfh. 
40.  52-54).  Et  cum  Thessalonicenscs  adhortaretur,  it- 
los  in  medliiin  adduxii :  Vos  enim  fmitaior^  facd  e$ti$^ 
fratre$,  Eccte$rarum  Dei,  qum  tiuni  in  Judcea  :  quia  ea' 
dem  pa$si  estis  vo$  a  contribu{ibu$  ve$tri$,  $icui  et  ipsi  a 
Judeeis  (1.  The$s.  2. 14).  Quia  igitur  graviora,  quain 
omnes  alii,  patiebantur,  ct  iion  inodo  siiic  mlsericor- 
dia  cum  iltis  agebaiur,  sed  eiiam  omnia  iis  rapieh.^^n- 
tur  et  aufercbnntur.  et  uhdique  ipsi  pcllebantur ,  jure 
omnes  ad  eoriim  suscipiendum  palrodninm  excUit. 
Iierumque Corinitiios  itlornm  gratia  horiitur  his  ver- 
bis  :  De  collecta  autem  in  sanctos,  sidot  ordinavi  Eccte- 
siis  Galatice,  $ic  ei  vosfacite[i.  Cor.  16.  i). 

5.  Itaque  quinani  illi  snncii  sini,  et  cur  eoriim  ma« 
}orem  curam  gerat,  }am  sutis  demonsiraTum  est: 
reliquum  est  tit  quaeramus  etiam  ,  cur  Galataruin 
mcmtherit.  Cur  autem  non  dixit  :  De  collccta  autem 
In  sancios  hoc  facite  :  ona  sabbatorum  unusquisque 
vestrum  apOd  se  seponat  ibesauriznns ;  s^  poslqiiam 
dixisset ,  De  coltecia  autem  in  $ancto$ ,  $icui  ordinavi 
Ecctesus  Culatim ,  sic  el  vo$  facile  ?  Cur  hoc  aglt ,  nec 
unius  duarOmve ,  aut  trium  civitatum  meminit ,  sed 
geniis  Iniegroc  ?  Dt  majus  studium  susclperent ,  alio- 
ramque  laudes  inajorTs  slbismulaiionis  Occasio  tosent. 
Deinde  modum  ,  quo  praecepnt ,  decTarat  :  Per  unam 
eabbaii ,  inquit ,  unusquisque  vedtrum  apud  $e  $eponai , 
reconden$  quod  nbi  ptacuHi ,  ui  ndn  cuth  venero ,  iunc 
cotleeiee  fiant  [i.  Cor.  ffl.  2).  Unam  satbalorum,  do- 
minicam  vocavit.  fe!i  cur  lalem  diem  obTationi  depuiai? . 
cnr  non  diicU ,  secunda  sabbatorum  aut  terth  sabba- 
tonim ,  aut  in  ipsis  sabbntls?  Nofl  temere  profecto , 
nec  sine  causn',  sed  quoc)  vellet  a  temporls  opporto- 
nitate  juvari,  iit  majus  ofl^erentibus  studinm  accederet* 


m  DE  ELEESOSTNA. 

Neqoe  eoim  parra  res  omnibu$  in  negoiiis  (emporis 
opportunius.  Ei  quid ,  dices »  opporlunitaiis  babel 
lempus  t  ut  quis  persuadeatur  eleemosynam  dare  ? 
Quod  bac  die  ab  omni  opere  cessctur^  quod  hilarior 
auimas  ex  bac  quleie  reddaiur»  quodquc  omnium  ma« 
ximum  csi ,  quod  illo  die  iouumcris  fruamur  bonis. 
Hac  quippe  die  soUila  mors  est,  exsiincia  malediciio^ 
deleium  peccaium  i  porix  inferi  confracuc»  vincius 
diabolos«  diutumum  beUum  dirempium » reconciliaii 
Deo  bonunes^  nosiruraquc  ^euus  ad  jprisiinam ,  imo 
potitts  ad  kiQge  «i^ioi«ni  nabililaiem  redut ;  vidilque 
sol  admirandum  iUud  spedaeulum ,  beminem  faclum 
immombWL  Bxc  onmia  el  udia  volen^  ipse  nobis  in 
ttiemoriamxeTOcarc^  diem  iiluminmediNjuatuiUtyCeu 
in  adiweauun  AUuma&sumens,  .ui  «inguUs  dicat ;  Co- 
gUa»  bomo,  quoi  quulibusque  bonis  4ouaius  sis  ijodie» 
qaot  QuauXisiqua  malis  ereptus  :  qualis  cuiu  prius  es- 
sea»  iqualis  posiea  Jbcius  sis.  Quod  si  dics  naiales  no- 
siros  recoUiutts,  mulii  autem  scrvi  etiam  eos,  quibus 
liberiate  douaii  suni,  magno  cum  bonore  cclebrant^ 
ita  ut  alii  convivia  faciani ,  aUi  auteui  liberiores  dona 
laj^giantur ;  mulio  magis  nos  liunc  diem  'vcnerari  par 
eU,  qnem  non  erraverit^  si  quis  totius  bumauQe  oaiu< 
rs  diem  naialem  ▼ocaverit.  PerdiU  enim  eramus.,  e^ 
inventi  sumus;  mortui ,  et  reviximus;  inimici,  et  re- 
coaciUati  sumus.  Ouapropter  eura  honore  spirituol^ 
cuiere  jpar  est,  non  convivlis,  non  viiii  potu,  non  ebrie- 
lal^  uon  iripudiis,  scd  fralribus  nosiris  pauperioribus 
ad  rermn  copiaa  adduciis.  .Uxc  dico  non  ut  laudeiia 
tantum,  jBeA  ut  eUam  iiuitemini.  Ne  puieiis  cnim  hsa^ 
ad  Corlntbios  s<»bim  dioia  fuisM",  sed  cUam  ad  irasiruai 
singulos  el  ad  univer&os,,  qui  po&l  (uluri  smtU  Idipsum 
vero  faciamus  quod  Paulus  prxcepti :  ctdie  dominico 
unusquisque  noslniui  doiai  opes  dpniinioas  repooai  : 
sitque  boc  lex  et  consueiudo  immuiabiUs«  neque  ad- 
monitione  deinceps  vel  consilio  opus  erit  nobis  :  iMn 
eniin  Unium  vtUei  sermo  et  admoniUo,  quantum  in* 
veterata  ooosueiudo.  Si  boc  statuamus ,  ni  sioguUs 
dominicis  aliquid  in  subsidium  pauperum  deponamus, 
ne  quidem  si  sexcentae  ui|[eant  necessilaies«  hanc  lc- 
gem  transgrediemur. 

Omn£i  eieemo$gnampro  vlribut  dare  oportet;  eleemO' 
iyna^m  §andio  eroganda;  eleemoiynte  ritui,  — Posl- 
quam  vero  dixit »  Per  unam  iabbati ,  subdidit ,  Unict- 
quiique  veiirum,  J^m  diviies  iaiitum  aUoquor^  inquit^ 
sed  eiiam  paupcres ;  tion  liberos  tanium ,  sed  cUam 
servos ;  non  yiros  modo ,,  scd  ei  mulieres  :  uuUus  sit 
ab  hoc  niinislerio  immunis,  iieque  hoc  lucro  vncuus» 
sed  unusquisque  offcrai :  ncqiie  collaiioni  huic  obsiet 
inopia.  Quanlumcumqueenimpauper  sis,  non  cspau- 
pcrior  vidu.i  iUa ,  quae  omnem  snbsianliam  suam  ex- 
bansit  (  LNr.  21.  2-4).  QuaDiuincumquc  pauper  sis« 
non  cs  pauperior  muliere  Sidonia,  qux  licel  pugillum 
farinx  tintuni  babcrer ,  ne  sic  qnidem  ab  excipiendo 
pi  qpbcta  cohrbitn  est ;  sed  licei  circumstantes  liberoa 
videret,  urgeniemque  ramem  ,  ncque  nUud  quidqnam 
linberci  dcportum ,  magna  cum  alacritale  propbciam 
cxcrpil  (^,Eeg.  17.  10.  iqq.)^  Qna  vero  do  causa  di- 
xi(,  Apnd  se  ieponat  thesauri^ani  (1.  Cor.  IG.  2)?  Quia 


9dG 

forinssc  cum  modicum  essei ,  id  ostendere  verebaiur 
et  erubescebat.  Quapropter  dixii,  Tu  serva  et  cnstodl^ 
et  cum  oblationum  frequenUa  quod  parvum  erat,  mul- 
tnm  eflectum  fuerit,  tunc  in  medium  producito.  Neque 
dixit,  colligens,  sed  Theiourixani^vii  dlscas,  expensam 
illam  esse  tbesaurum,  quia  sumptus  ille  tfaesaurus  eflt- 
Citur :  thesaurus,  inquam,  onuii  thcsauro  melior.  Nam 
lilc,  qui  sub  scnsum  cadit,  thesaurusinsidiis  impeUitnr 
et  imminuitur,  saepeque  eos,  qiii  ipsum  Invenerant^ 
perdidit  :  tbesaurus  vcro  4:selesiis  secus;  imminni 
uamque  et  insidUs  impeti  neqult^  salus  possidcntibns 
et  accipicnlibus.  Non  tempore  eonsumitur,  noij^perit 
invidia  ,  sed  ialibus  prorsus  insidiis  inaccessus ,  sex- 
centa  coingenUbus  confert  bona. 

4.  Obtemperemus  Igiiiir ,  et  sic  nos  ipsi  faciamus  : 
sinUjue  sacrce  pectiniae  in  domibus  nosiriscum  privatil 
opibus  reposiiae^  uiper  eas  privat»  illae  conserventur. 
Quemadinodum  enim  in  regiis  xrariis,  si  subdiii  cu- 
jusdam  pecuniae  intersint,  privatae  Tegidrum  causa  in 
tuto  collocantur  :  sic  et  si  domi  repositas  habeas  pau-  ' 
perum  pecunias,  quas  die  dominico  coUigas.  illic  iuis 
sccurjtaiem  parient.  Ita  dispensator  eris  pacuniaruas 
tuarum  a  Paulo  constitutus.  Quid  dico?  E»  quae  jam 
cuUecix  ad  plures  coIIi|;endas  occasionem  Ubi  ansam- 
qoe  praebebunu  Si  enim  bonas  huic  consueiudiui  In* 
ilium  dederis,  ipse  teipsum  excitare  poteris  sine  nllo 
symbolo.  Sit  igitur  boc  modo  cujusque  domus  eccle- 
sia,  sacris  pecuniis  bitus  reposiUs.  Enimvero  gazo- 
pbylacia ,  quae  hic  habenlur ,  illarum  symbolum  sunL 
Ubi  pauperum  pecuhia»  jacent,  inaccessus  dsemonibus 
est  locus  :  collectae  namque  ad  eleemosjnam  pecunias 
plus,  quam  scutum«  Jiasis«  et  arma,  omneque  corporia 
robur«aut  miUtum  manus  domos  muniuni.  Cum  dixis- 
sei  ergo ,  quando « a  quibus  et  quomodo  bojusmodt 
pecuniae  coUigendae  sin^  quanias  illas  esse  oporteai 
offcrenlkimarbitriorelinquit.  Non  eniindixit,  Tautui» 
et  iantum  offer«  ne  onerosom  sit  praeceptum  ,  muUis 
pauperialem  objiciemibus ;  ne  pauperes  dicecent^ 
Quid  igitur  si  non  possimus?  sed  facultaU  offereniiiim 
oblatioois  modum  permisit :  Umunuiique^  inquii;.  i^ 
Urum  apud  ie  eeiHmal  thesaurixans  guod  mbi  placuerii^ 
( 1.  Cor.  16.  2 ) ;  non  dixit,  quod  potneriiy^AUt  quod 
rc\periom  luerii;  sed ,  Quod  eibi  pUncumt^  sive  quod 
coinmodum  fueri^  ostendens  supernum  nutuin  etbe- 
nevolendam  ip^  adbituram  esse.  Non  enim  id  solum 
ft|)eciabat  Paulos  ,  ut  pecuniae  pauperibus  submi- 
nistrarentur «  sed  ut  id  magna  cum  alacritate  ficret. 
Elcnim  Deusnon  ob  id  tantum  eleemosynampraecepit, 
ut  alantur  egeni,  sed  etiam  ut  dantibus  beneficia  ac- 
cedereiU.;  propterque  bos  magls,  quam  proptcr  illos» 
Nam  si  pauperum  dumtaxal  liabuisset  raUonem^  pr«- 
cepissei  tantum  ut  pecuniae  erojgarenior ,  neque  ero- 
ganUum  alacriiatem  requisivisset :  ai  nunc  vides  a|post&* 
lum  omni  soUicitudinepraecipienlem.,  ut  laeU  hilaresqiui 
sint  largiiores.  Et  aUquando  dicit,  Non  ex  triuitia,  ouf 
ex  neeeeeitate  :  hilarem  enim  datorem  diRgit  Deui  (2. 
Cor.  9.  7) ;  non  simpHciter  datOEcm^  sed  eum  qui  U» 
bonfer  id  agit.  £t  iterum  aUbi :  Qui  tribuit  in  sfmp/i- 
cUAte,  qui  prmeit  in  iollicitudiney  qui  miieretnr  in  hila* 


m  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

ritate  (Aom.  12.  8).  Hscc  est  enim  eleemosyna ,  8i  ita 
dederis,  vC  gaudeas,  et  pules  te  magis  accipere,  quam 
dare.  Ideoque  modis  omnibus  conatur  ul  leye  facial 
praeceplumi  ac  cum  alacriiate  fiatoblalio.  Etconsidera 
qaot  capitibus  pr«cepti  pondus  auferre  satagat  Pri- 
mo  jubet  non  unum ,  aut  duos  tresye  offerre ,  sed 
universam  civitatem.  Gollecia  enim  nihil  aliud  est » 
quam  collatio  et  symbolum  ab  omnibus  oblaium.  Se- 
cundo  accipientlum  dignitati  prospicit;  non  enim 
dixit,  pauperes,  sed  Sanctos.  Tertio  exemplum  affcrt 
aliorum,  qui  simile  quiddam  fecerant:  Sicut  ordinam^ 
inquit,  Eccleiiis  Galaaag.  Ad  bxc  diei  opporiunitatem 
adjicit :  Per  unam  sabbatarum,  ail,  unusquiMque  vestrum 
apud  $e  teponat  the$aurixan$,  Qninto  ,  non  jubet  om- 
nem  conferllm  Inferri  elcemosynam;  sed  sensim  et 
paulcitim.  Non  enim  par  esl  ratio  omnia  uno  die  in- 
ferri  praecipere ,  aut  in  diulunium  tempus  illa  minu* 
tatira  dividere  :  nam  hoc  modo  impensa  ne  senlitur 
quidero.  Sexto»  non  prsescribit  mensuram ,  sed  offe- 
rentium  arbilrio  reiinquit ,  et  illud  a  Deo  datum  de- 
darat :  nam  cum  dicil ,  Quod  commodum  fuerit^  hsec 
ambo  indicat.  Septimum  quoque  alium  modiim  adjicit, 
dicens,  Vt  non,  cum  venero^  tune  eoUeetas  fiant.  Simul 
enim  eos  extiiial  exspectanies  adventum  snum ,  et 
eonsolatur,  certum  adventus  sui  diem  significans.  Ne- 
que  his  contentus  octavum  aliiid  adjicit.  Quodnam 
iliud?  Cumautem  pnnen»  fuero^  inquit,  quos  probave^ 
ritis  per  epiitolai^  hos  mittam  perferre  gratiam  veetram. 
Quod  «t  dignum  fuerit  ut  et  ego  eam,  mecum  ibunt  (1. 
Cor.  16. 5.  4).  Vide  quam  aliena  a  fastu  et  quam  mo- 
desta  sit  beata  et  generosa  illa  anima ,  vide  qoam 
sollicila ,  quam  amoris  plena.  Noluit  enim ,  neque 
passus  est  ul  il ,  qul  pecunias  administraturi  erant , 
arbitratu  sui  ipsius  constituerentur,  sed  eorum  ele- 
ctionemipsis  permisii,  neque  contumeliae  loco  babuit, 
al  Corinthiorum  calculo  atque  sententia  ,  non  autem 
Pauli ,  constituerentur ;  contra  yero  absurdum  fore 
eensuit ,  si  oblatio  eorum  csset,  minislrorum  autem 
electio  sua.  Ideoque  id  illis  commisit,  modestiam  si' 
mul  suam  ostendens,  atque  omnem  ansam  umbramque 
adyersae  susplcionis  resecans.  Nam  licet  sole  splendi- 
dior  et  ab  omni  mala  suspicione  allenus  esset :  ex 
abundantt  tamen  ciirabat  infirmioribus  se  attemperare, 
et  falsas  suspiciones  effugere.  Propterea  dicit :  Cum 
autem  prcetens  fuero,  quos  probaveritis^  hos  mittam  per» 
ferre  gratiam  vestram.  Quid  dicis  ?  Tu  non  nayigas , 
neque  pecunias  accipis ,  sed  aliis  rem  committis  ?  Ne 
igitur  taiia  cogitantes  segniores  evaderent,  vide  quo- 
modo  et  hoc  iierum  cayeat.  Non  enim  simpliciter  di- 
xit,  Quos  probaveritis,  mittam,  sed  quid  ?  Per  ejnstO' 
las.  Etiamsi  corpore  non  adfuturus  sim ,  at  literis 
mels  praesens  ero,  eorumque  ministerii  particeps. 

}  5.  Num  Ycl  umbra  Pauli»  ycI  calceamentis  ejus 
dtgni  sumus,  quando  ille  tanta  apud  omnes  gloria 

*  fulgens  omnium  rejicit  honores,  nos  autem  stoma- 
chamur  el  segre  ferimus,  si  non  sententia  el  calculo 
nostro  talium  pecuniarum  prompti  creentur,  contume- 
llamquc  nobis  inferri  putamus  cum  nobis  inconsultis 
quipiam  pecunias  Impendunl  suas?  Vide  etiam  qua 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  m 

ratione  sui  ublque  mentionem  faciat,  neque  uspiam 
obliviscatur :  neque  enim  blc  mandalum  Tocat  illnd  , 
neque  eleemosynam,  sed  Gratiam ;  ostendens  sicut 
morluos  suscitare ,  daemones  pellere  el  loprosos 
mundare »  sic  et  pauperes  juvare  gratiae  opus  esse ; 
Imo  potius  hoc  quam  illud  :  atque  eliamsi  gratia  sit , 
studio  lamen  ei  alacriiate  opus  nobis  est  ut  eligamus 
et  Yellnius,  et  nos  gratia  dignos  reddamus.  Hoc  Itaque 
ad  consolattouem  attulit ,  quod  literas  suas  cum  illls 
mitteret ;  aliud  vero  majus  adjecit,  quod  se  polllceretur 
Itineris  socium  fore :  Quod  n  digmm  fuerit^  inquit,  ki  et 
egoeam^  meeumibtmt  (1  .Cor.t6. 3.4).  Hie  anlmadverias 
Yelim  ejus  prudenttam.  Nequeenim  oegaYii  se  simtil 
Iturum ,  neque  omuino  pollicitus  est ;  sed  lllud  etiam 
dantium  arbitrio  permisit,  eosqae  profeelionis  nm 
dominos  fecil;  indicans,  si  donum  tantum  foret ,  ot 
se  incitare  possel,  iter  se  suscepturum  esse.  Nam 
cum  dieit,  Si  dignum  fuerit ,  id  subindlcantis  esi. 
Quod  si  profectlonem  illam  omnino  negasset,  Ipaos 
Ignaviores  scgniores((ue  reddidisset ;  sin  dubie  pro- 
misisset,  negligentiores  fecisset.  Ideo  nec  omnino 
negat,  ncque  pollicetur ;  sed  illud  arbitrio  Gorinthio- 
rum  relinquit  dicens,  Qttod  »  t^gnum  fuerit.  Audien- 
tes  enim  Paulum  ipsum  delaturum  obiationem  suam, 
majori  studio  et  alacriiate  ad  id  rei  ferebantiir ,  quod 
sanctae  illae  manus  dona  Iractaturae  esseot,  et  huic 
sacrificio  preces  ilUusaccederenl.  Porro  si  Paulo  Ira- 
dituri  dona  Corintbii ,  id  cum  majore  alacriiate  fa* 
ciebant ,  lu  Paull  Domino  daturos  (nam  per  paaperea 
ille  suscipit),  quam  excusationem  habiturus  ea?  Ne- 
que  enlm ,  nisi  magna  fuissel  oblatio  multaque  cura 
digiia,  ille  cui  totus  orbis  creditus ,  et  cui  curse  eranl 
omnes  sub  sole  Ecclesiae ,  poUicitus  essel  se  pecunias 
administraturum  esse.  Haec  igitur  animo  reputantes, 
sive  largiendum  sit,  sive  aliis  largientibus  ministran- 
dum,  ne  segnes  simus,  neque  mcesti,  quod  facultates 
nobis  minuantur.  Quomodo  eniib  absurdnm  non  fue- 
rit ,  dum  agricola  semen  jaciens ,  et  bona  effundens , 
non  Iristatur,  nec  dolet,  neque  id  sumptus  loeo  habei, 
sed  lucrum  poiius  et  proventum  esse  putat ,  lamefsi 
spes  slt  incerta  :  te,  qui  non  pro  paribus ,  sed  pro 
muilo  majoribus  semlnas,  et  qui  In  ipsas  Christi  ma- 
nus  argentum  jaciurus  es,  refugere,  torpere ,  et  in- 
opiam  praetendere  ?  Annon  polerat  Deus  praecipere 
telluri,  ut  proferrel  aurum  purum?  Qui  enim  dixit, 
Germinet  terra  herbam  fosm  (Gen.  1.  4i),  moxque  eo- 
mantem  exhibuit ,  polerat  haud  dubie  prapcipere  nt 
fontes  et  fluvii  aurum  jugiter  funderent.  Yerum  id 
noluit,  sed  multos  in  paupcrlale  dimisit  tuin  ob  ipso- 
rum ,  tum  ob  tuam  utilitatem.  Nam  ad  virtutem 
opportunior  est  paupertas  divitiis ,  et  iis,  qul  in  pec^ 
cntis  sunt,  non  parva  consolatio  orilur  ab  aoxilio  ege- 
nis  praestiio.  Tantaque  hujusce  rei  cura  eat  Deo,  ul 
cum  advenisset  carneque  indutus  eum  hominihus 
conversaretur,  non  delrectaret,  neque  ignominixloco 
haberet,  quod  Ipse  quae  ad  pauperes  spectabant  dis- 
pensaret.  Etsi  vero  tot  panes  fecerat,  et  quaecumqoe 
vellel  jussu  pernciebat,  licel  posset  sexceotos  Ihesau- 
ros  conferliin  ostendere,  noluit  taroen  [  sed  marsu*^ 


m 


DE  fiLEEHOSTOA. 


m 


pium  babere  discipulos  jussit ,  et  quae  immittebanlur 
portare,  atque  inde  egenis  subroinistrare.  Nam  cum 
ludam  x^nigmalice  de  proditione  alloqueretor,  non 
intelligentes  discipuli  quod  dicebatur  ,  putabanl ,  in« 
qnii,  ifMinii  4Mme  itti  ul  piiiiperibtta  aliquid  daret: 
nani  IfmiifNiim,  inquit,  ipte  habebal^  etquasimmne' 
bantur  pmrtaba$  (Joan.  12.  6).  Magnam  quippe  Deus 
rationem  bab^^de  misericordia ,  non  de  sua  tantum 
ergirnoa,  sed  de  nosira  eyam  in  oonserros  :  qua  do 
re  mnlias  et  in  Yeteri  et  in  Novo  Testamenio  leges 
consiitull,  bominera  jubens  et  verbis  et  pecunils  el 
operibus  benigiHim  esse.  Hac  de  re  passim  Moyses  in 
legibus  sermoiiem  iaseril :  boc  ex  persona  Dei  pro- 
pbet»  claiBABl,  Jf  tMnrerdNNii  volo^  et  non  eaerifi^ ' 
emm  {Otee  6.6) :  aposloliqnoqttoiiseonsonaetfaciunl 
cl  diciini(if«fiA.  9. 15).  Ne  itM|ue  rem  illam  negliga- 
mus :  non  eniropauperibos  lanion,sed  noblsipsls  maxi- 
me  prosumiis,  majoraqne  aceipimiis,  quam  praebemus. 
6.  ISon  perqmenAa  e§enefum  vifa  ui  ekemoegn^ 
erogetur.  —  Hasc  non  sine  eansa  nonc  dico»  sed  quia 
pleriqae  egenos  curiose  inlerrogant,  inquininl  pa- 
triam,  vliam,  mores,  arlem,  corporis  valetndinem  : 
accusattones  Intenlant,  et  sexcenta»  de.  sanilate  ra- 
liones  repetunt.  Ideoqne  mulli  corports  mutilatioues 
simulant,  ul  flcta  calainiialis  artificio  crudelltatem 
immanllatemqoe^  nostram  fledere  valeant.  Et  seslate 
qoidem  laliler  criminari,  grave  Itcet  sil,  non  usque 
adeo  tamen  grave  esl :  hyeme  Terourgente  firigore  ila 
se  Inbumannmet  Cerum  praestare  judicem,  veniam- 
qoe  nullam  otiosis  concedere,  annon  summae  crude- 
lilatis  foerit  ?  Cur  Itaqoe  Paolus,  dicet  allqois,  Thea- 
sakmicenslbus  hanc  legem  fe^ebat :  Si  quh  non  vuli 
Ittborare,  nec  mandueet  (8.  Thees.  3. 10)  ?  Ut  et  to  haee 
aodias,  et  non  ipsom  tanlom,  sed  te  quoqoe  liisce 
Paoli  verbis  compelles.  Paoli  quippe  leges  non  pau* 
peribos  tantom,  sed  etiam  nobis  positx  sunt.  Dicam 
aiiqoid  onerosum  et  molestum  :  scio  fore .  ut  vos 
soccenseatis;  altamen  dicam  :  nonenim  ut  ofliendam, 
sed  ut  emendem  dico.  Illis  otiumobjlcimus,rem  sxpe 
venia  dignam :  nos  antem  ea  perpetramus  ,*  quae  otio 
longe  graviora  sint.  At  ego,  inqoies,  paieraam  bere^ 
diutem  babeo.  An  ergo,  dic  mihi ,  qoia  lile  paoper 
est  et  ex  paoperibos  orlos,  nec  opolentos  majores 
baboit,  dignos  est  qot  pereat?  Profecto  ea  ipsa  de 
caosa  commiseratione  el  misericordia  apod  divites 
dignos  foerit.  To  qoidem  saepe  diem  in  theatris  iraos* 
igens,  vel  in  consessibos ,  coUoquiis«{ue ,  ex  quibus 
nibil  accedit  iucri,  multisobloqueris,  ntbilque  mali  te 
fhcere  nec  otiosum  esse  puias :  hunc  vero  miserum  ei 
aerunmosum »  qui  in  precibos ,  lacrymis  milleque 
aerumnis  toto  die  versatur,  damnas,  ad  Iribunal  Iraliis» 
de  eoque  rationes  exposcis?  Hxccine,  quaeso,  humani 
sunt  aniini?  Igitur  quando  dicis,  Quid  dicemus  Pau- 
lo?  tu  ea  ipsa  tibi ,  non  pauperibus  dicito.  Alioquin 
vero,  ne  minas  ejus  taniuni  legas ,  sed  et  veniam 
quoqiie  :  nam  qui  dicit,  Si  qvi$  non  laborat,  nec  moti- 
ducet,  adjecit :  Vo$  autem,  fralret,  notite  de/icerebene 
fadentet  (2.  The$».  ?.  15).  At  qoonam  itli  specioso 
obtenlo  otuntur?  Fugitivi  sunt,  inqu;unl,  peregrioi, 


verberones,  qui  sua  relicta  patria  in  civiiaiem  no- 
siram  confluunt.  Ideone ,  quaeso ,  slomacharis,  el  ci- 
vitalis  coronam  veliicas,  quia  otnnes  eam  commonem 
esse  portom  existiinanl ,  et  propriae  aiienam  praefe- 
miit?  Imo  vero  bac  de  caosa  exsoltare  oporloit  ac 
laetari,  quia  ad  manos  vestras,  quasi  ad  commone 
qooddam  emporiom,  omues  accomint,  et  commonem 
matrem  banc  civitatem  esse  arbitranUir.  Ne,  qnaeso, 
laDlimi  eiicoroiiun  labefactetis ,  neqoe  antiqoam  hane 
paternamqoe  laodem  decidalis.  Olim  namqoe  cuni 
fames  lotum  orbem  invasora  essel,  hojos  civilatis  In- 
colas  Jerosotymitanis,  iisdem  ipsis,  de  qoibos  jam 
serroo  habeUir,  per  Damabam  el  Paolom  peconias 
non  paoeasmiseront  {Aet.  11.  30).  Qoa  igitor  fuert- 
mos  veDio,  qoa  defensione  digni»  qoando  majorof 
qoidem  nostri  eiiam  procol  positos  sois  pecuniis. 
etlam  ad  ipsos  accorrenies,  alueront :  nos  yero  eos » 
qui  alionde  ad  nos  confugionl ,  pellimos ,  deqoe  illia 
rationes  expetimos,  com  sclamos  nos  plurimorum 
roalorom  esse  reos?  Qood  si  Deos  ita  diiigenter  noc 
scrotarelor,  ul  nos  causampaoperam,  noUam  veniam 
vel  ntserieordiam  conseqoeremor :  In  quo  enim  judh 
Ho,  inqoH,  juitioabiiU,  judicabimm  {Matth.  7.2).  Esto 
igilur  benignus  bomanosqoe  conaervo  :  raollaqoe 
peccata  dimllte ,  ac  misericordiam  exerce,  ol  et  ipse 
talem  impelres  .sententiam.  Qtiid  libi  ipsi  negotia 
facessis?  quid  curiose  scmtaris?  Si  Deus  praecepisset 
ul  aliorum  vitam  scraiaremor,  raiiones  exposceremos» 
moresqoe  coriose  disqoireremos,  annon  molii  id  mo- 
leste  ferrenl?  annon  intra  se  dicerent,  Qoid  igitor  hoe 
est?  difAciiem  nobis  rem  Deus  praescripsit :  an  pos- 
Sumosaliorom  viiam  examinare?  num  scimus  qoai« 
nam  ille  talis  peccata  admiserit?  Annon  multi  simllla 
plurima  dicerent?  Nunc  vero,  cum  nos  ab  hojosmodl 
perquisilione  liberavit,  ac  mercedem  nobis  perfeciam 
se  daturum  polliciius  esl,  sive  mali  sive  bonl  sint  u, 
qui  accipiunt,  nobis  ipsis  negotium  Cacessimus.  Et 
undc  hoc  liquet,  inquies,  qood  sive  boiils,  sive  malis 
dederimos,  mercedem  acceptori  simos?  Eoqood  ipso 
dixerit :  Orate  jrro  in$ectantibu$^  et  calummantibue^p 
ui  Mih  $imUe$  Patri$  ve$tri ,  qui  t »  eesUe  e$i ,  qui  $olem 
ewum  oriri  facit  super  bono$  et  maloe,  ei  pluil  $uper 
ju$io$  H  injuUo$  (Matih.  5.  44.  48).  Qoemadmodom 
ergo  Dominos  luus,  cum  Innumeri  ipsom  blaspho- 
ment.innomeri  fornicentor,  fiirentor,  latrocinentor  » 
sepulcra  effbdiaot ,  infiniia  mala  perpetrent»  a  sois 
erga  omnes  beneficiis  non  absistit ;  sed  commones 
radios,  communes  imbres  et  fructus  terrae  profertt 
suam  exhibens  erga  bomines  beneficentiam  :  sic  et  lu 
facito,  et  cum  tempus  misericorduc  humanitatisque 
exbibendae  adfuerii,  paoperes  fove,  fainem  seda,  ab 
aeromnis  libera,  nibilullerius  scrutare.  Nam  si  vitam 
hominuni  curiose  disquiramus.nuHius  iimquam  mise- 
rebimur:  sed  hac  intempestiva  curiosiuie  prxpediti, 
absque  fructu,  etomni  adjumento  destiluti  manebi- 
mus,  multumque  laboris  frustra  et  Incassuin  susci- 
piemus.  Quaproptcr  rogo,  inopportunam  lianccurio* 
sitatem  abjicienies,  egenis  omnibus  largiamur,  idque 
abondanier  faciamos,  ot  et  ipsi  iilo  die  magoam  a 


171  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 

Doo  misefieordinni  et  benigniuuem  ronscquamnr ;      sin>ulquo  sanclo  Sptritui  gioria,  imperium» 
quaoi  Aos  omnes  oblincre  coniingat,  graiia  el  beni-      iiunc  eisemper,  ei  in  saecula  Sjeculorum.  Ameu. 
gnitare  Domini  noslri  Jesu  Christi,  quicum  Palri, 


m 


MONITUM 

▲D  TBBS  IffiQUENTES  HOMIUAS  IN  ILLDD  APOSTQU, 

BABESTES  AVTEM  EOMDEM  SPIRITOM,  etc. 


AnGhrysosiiomi  tiftt  noone  ire6«eqiiOBieH  hemiliae 
smm  esi  qtaiepiam  dubilere,  cuoi  tawen  Ita  seso 
pradbl  Chrjsoelomi  siyhie,  dktio ,  iropiw,  ut  »i  qui» 
,?ei  primonbus  labris  ejus  eonciooes  atligertl,  eniii* 
.dem  ipsuro  S.  doclorem  loqueuiem  sUiim  aguoscat. 
.DuhilaMli  causas  viro  alioquin  doeio.et  facuado  biyos* 
oiodi  fuere  :  quod  nempe  hic  coiieioiiaior  bom.  I| 
nutt.  3,  Semipelagianis  favere  yideatur,  cum  dicili 
.de  initio  fidei  ioquens  :  Neqit§  emm  Dwi » Mqu4  ^jn- 
,rtl««  §rmia  tuninm  pnmnU  prepoiJlMm :  md  imi^u 
.fMil,  ex$p$cM  kmm  «I  apenla  «I  proprte  «olawloie 
(flcadanias » ac  nun  iImnmh,  cfiui  acMMerfmiii,  nokk 
mm  mum  «sAikl  aifjilNiiN.  Veruni  tum  e&  praece* 
4entibus  subsequeiitibuaque  bac  in  lioroilia  Ghryao- 
faiomi  verbis,  tnm  etiam  esL  aiiis  huic  simiiibus  per 
diirersa  ejus  opera  diaperais  iocia  demonstrari  po* 
last ,  iicet  uon  pauca  qu»  supra  dictis  conaonani , 
aubinde  apud  Cbrysostomum  occurrantf  euro  tamen 
.veread  initium  iidei  grati»  auxilium  necessarium 
.esse  censuisse.  Quia  vero  qu»  ad  graliam  spectant, 
ooodum  in  controyersiam  vocata,  nccdum  erant 
certis  vocum  limitibus  circumscripta ,  ideo  aliqua 
aiinilia  apud  Chrysostomum ,  bacc  obiier  loquentem, 
occurruat ;  unde  si  quis  binc  spuriuiis  senieniiam 
ferati  is  plane  in  S.  doctoris  scripiis  sese  peregrinnm 
esse  comprobet.  Verum  alius  ad  bxc  fusius  pertra- 
ctanda  nobis  est  conslilutus  locus.  Aliam  dubiiandi 
causam  eCTert  is  ipse  qui  priorem  protulii  :  Sub  in» 


itiuoi  lertia  honilis,  kiqiiil  1110*  hie  actlpler  dieii » a 
Pauli  lempofe  quingenea  etopaas  «hmb  esse,  quae 
ionge  reeeutiorem  Chryaoaknn»  mictaeem  arguaNi. 
Uanc  vero  luiilam  esse  duhiiawli  raiionem  aiaiiiii 
advertet»  quiaquia  toolioni  Chryaoaleai  wwmiiia, 
perpetuam  cjus  in  annenMn  caieuiia  nc^iifentiam 
observaveril.  Sic  non  semei  iile  annos  quinfenien 
enumeral  a  poatfema  lampU  iereselyittilaiii  deslnt- 
ctioiie,quas  aliqiioi  annia  Panii  nMiriem  anbaequuin 
est*  8ic  ei  alibi  pasaim  «rrorai  aAronalsfia',  in  aen* 
piore  nempe  temporum  fationem  parum  enraMe» 
deprohenduntur. 

Antioohi»  habiiaa  fuisae  irea  hasee  enneionea  • 
arguunteayqmsdemQnaehishabeitVeriiGem  mou- 
tium  oocupantibua,  aaperamque  vitae  raiionem  agen- 
tibus.  Quos  saoe  monachos  in  vicinis  mouUbua  dc- 
genteSf  in  Aniiocheiiis  homiiiis  saspe  commcasorai, 
$ectia  vero  in  ConsiantinopoUtaols.  De  anno  aiitem 
ne  coiuectura  quidem  loqui  posaumos.  to  bisco 
porro  homtliis  de  eroganda  eieemoiyna  pnBcipue 
sigiiur  :  quod  argumcnium  aumme  eat  a  Chryaoaiomo 
frequenutum.  In  seeupd»  honuiix  priore  parte  nuilia 
conlra  Manichaeoa  efferti  pluribusqoe  demonstrat, 
Veius  Testamentum  cum  Novo  consonare »  aiquo 
unum  et  cumdem  esse  uiriusque  tegislatorem* 

Interprciatio  Latina  esl  Sigiamundi  Geienii ,  quam 
aliquoi  iii  locis  castigavimua. 


DE  VERBIS  APOSTOLI, 

PABSNTBS  iUTBlf    BUMDEV     SPIRITUII  FIDEI,   8IGUT  SGHIPTUM  EST   (2.   Cof.  k.   13].    |TBM    DB 

aia  vBBBia,  gbbdidi,  pbopteb  quod  locutus  sum.(  Pao/.  115.   10 }»  bt  db  ninMO- 
,  anu  (a). 


I.  Sapientiaaimi  medici  Obi  vident  ulcos  egere 
ferroy  admovent  quidem  seciionem ,  sed  boc  faciuni 
non  sine  affectn,  et  commiseratione,  vcrum  ei  moe- 
rent  et  gaudeni  non  minus  quam  ipsi  qui  secaniur  : 
moereni  quidem  propter  dolorem  qoem  secando  In- 
ferunt;gaudent  auiem  propter  sanitatem ,  qux  hoc 
modo  comparatur.  Idem  et  Paolus  fecit,  sapiens  ille 
ioimarum  medicus.  Corinthios  enim  cum  acriori 
objurgatione  opus  haberent  increpans ,  latatus  est 
almul  et  tristatus  :  tristabatur  quod  dolorem  inferret, 
laetabatur  quod  prodesset.Et  utrumqoe  hoc  significans 

.  MGollMiao|viOQdic|b«iMm.GoUi.  OTOetlOSO. 


dicebat :  Qum  etiamn  contrielmn  vq$  per  pricrem 
ephtotam ,  non  nu  panitet^  lametti  pcemtuerat  {%  Cor. 
7:8).Cur  poeniluerai  r  et  cur  non  poeniieit  Po&ni- 
luerat,  quia  acrius  objurgavl;  non  poeniiei,  quia 
^rratum  correxi.  Et  ut  scias  hanc  esse  causam,  auJi 
quid  sequaiur  :  Video  namque  qut^d  epiuola  iUa,  ta- 
met$i  ad  Umpue^  contri$ta9it  vo$  :  nunc  gaudeo  ,  noii 
quod  con$tri$tati  fueriti$,  $ed  quod.eontri$tati  $iti$  ad 
pcmitentiam  (Ib,  o.  9).  Eiiamsi  ad  tempus  voa  eon  • 
tristavi ,  molestia  illa  momentanea  fujl»  inqQlt :  uiili- 
tas  autem  (jus  perpeiua.  Permiitiie  nuiic  mlhi  quo- 
que  iiis  verbis  apiid  dileciioBem  veatram  uti :  quare 


979 


DE  VBRPIS  APOSTOLI,  HABDNTCS  BUlinEM  SPIRITUM.  I. 


vr« 


eti&iusi  coiHristavi  yos  per  priorein  admoniiionein » 
non  me  poenilel ,  Umetsi  poBnituerai  :  video  enim 
admonitionem  illaihi  el  consilittm,  tameisi  ad  tempua 
nos  eoniristavit,  mibi  tamen  magnam  Isetitlam  allui 
tisse ,  Ncm  quod  conlHtiaii  fii$rki$^  sM  tfuod  eonlrt- 
itaii  siii$  od  pemkeuiimn,  Beoe  onim  hoe  ipsum  quod 
coBiristali  estis  soeundnm  Deom ,  qnantum  in  vobia 
excitavit  alacritatis  f  Luculentlor  esl  hodie  noster 
eonventns ,  fesiiviuB  nosirum  ibeatrum »  nnaMroslor 
fratruAi  clioriM.  Rasc  Ipsa  alaeritas  irlsllli»  illios  eat 
fmelus. 

ihnu$pmiuuMuUir^Mon$er§$am$.  CJMnlM  comaio* 
rurt  tur  fu$$u$  Pauhu.  —  Ideo  qnanUm  InM  in- 
dohii ,  tantom  nnne  pudeo,  videns  splriioalem  hane 
nostram  vineam  frnclibns  refeviam.  Sl  enim  fai  vulga- 
rrbns  isils  eonvlviia  faonorem  quemdam  el  hllari- 
tatem  convivatorl  uWtrt  eonvivarnm  frequenlla, 
qoanlo  magfo  In  spiritualihus  hls  convlviis  Idem  llerl 
oonvenii :  qnamvls  iHte  invitatomm  mullilude  magit 
absnmal  ea,  qon  apponiintur,  majorique  slt  sumplu)  : 
hic  autem  contra ,  nedum  absumal  mensaa  vocato* 
mm  mollilodo,  abondaniiam  qooqueparit;  qood  si 
lilic  somplos  voloptatera  aifert ,  quanto  magis  hie 
Idem  hdtt  acoessio  et  reditus?  Haec  est  enlm  spirl- 
tnaliom  reram  nalora,  qno  ploribns  distriboiinttir, 
hoe  amplinB  cresconl.  Qooniam  igitor  video  referiani 
convivis  mensam,  eispecto  etiam  Sptritos  gratiam 
menti  nostrae  insonainram.  Qoando  eniip  mtiltos 
adesse  videi,  tnnc  eopiosieves  epnla*8  apponere  solel ; 
non  qnod  pancos  lhsiidi«ii ,  sed  qood  mullorom  salu- 
lem  desiderel.  Hae  de  causa  ^Mlum  qiioqne  piwler« 
eorrentem  esteras  nrhes ,  apnd  CoFinlhuin  eom- 
nMrnri  Ohristus  per  visionem  jn»slt,  dicoM  t  Noli  Hm 
mm,  $$d  lo^uero  $$  n$  ia$$a$,  ifHonium  populu$  e$$ 
nm  mrdm  In  ktto  oM$oie  (Aci.  18.  8.  4d).  Si  enim 
pmpier  onam  nvicuhim  inonles  et  neoinra  vi.  inae- 
eessa  leen  pervagatns  nai  paatnr ,  qnt  Aeri  potesl  a« 
non  hinge  maJoMin  cnram  adhibent,  qooiiea  roiilUa 
oves  a  soeordla  ei  orvore  annl  pevoeandae !  Quod 
enlm  nepaneaaqoldemeontimnat.audt  ipsonidieenN 
lem  !  Non  $$i  aahinlnt  Pu$ri$  omt,  nl  pirrai  $el  iMwa 
e»  i$ii$  panhili$  {Malih^  iS.^A).  Meqne  pancilfs,  infi 
qnit ,  neque  vililaa  Indneii  e«m,  ui  ncgligai  sahiteM 


t.  Qnaiidn  l^tor  laniam  hnhel  pnrvnlornm  «ic  pau« 
,  lantnm  etuim  mullnnim,  loii  ab  ejni 
,  ad  PauU  vnrha  qiim  hndia  |eel% 
iiint,  aermnnim  liilimna.  SiAniii,  inqiiit,  ^niNtii 
icrrMMNn  naainim  ifaniMiitai  Aijws  labernaeuH  d$$iru^ 
dum  fuerk  (9.IW.5. 1).lmo  vero  allios  el  ad  ipinw 
exevdkim  hnfns  aeniinli^  rodcamiia.  Queraadmodm 
enim  qnl  fonloni  pervisiiganl,  inyentQ  riguo  |oco  no9 
ilHc  aohma  fodinnft,  sod  bumoPim  eum»  el  venai^ 
aeqnentii  tntinnB  aerntantiir,  donic  ad  oapui  ipaniv 
it  iiiiiium  Snenloium  perveaiant ,  sic  «|  nos  bcijih 
moB.  PoBtinqnim  invonimus  apiriuialem  fontem  i 
Paolina  sapiinlii  man^iem^  ver)ia  I^bc  tamquaiji 
«imiw  iinampiini  aeqnendo  ad  capul  jpsum  senten- 
li»  ascendanius.  Quod  isl  igilur  illod  foniis  capiil  ? 


Babenl$$  i^iur  €umdem  ^pkfUum  fUkiy  litnl  MrlplnNi 
esl,  Cfidtdt  propier  quod  loquulu$  $um  :  el  nis  cfwfl* 
mns,  ^propler  al  loquimur  {%,  Cor.  4.  ISl  Paa». 
145. 10).  Quld  ais?  niai  credideria,  non  loqnifii»  a«d 
mulua  perBliBl  Etjam,  hiqnil;  nequi  didncefo  w 
possuro  sine  fide»  neqne  movere  iingnam,  neqne  npb* 
rire  labia ,  ralione  praedilus  cum  aim,  niutiia  peral^ 
nisi  fides  loqui  me  doeeat.  Sicui  enim  planU  absqnn 
ndice  fractum  non  proferl ,  iu  abaque  ihioi  fumJUK 
mento  non  proveoil  sermo  docirinae  ;  qiiapropler  e| 
alibi  iiiquil:  Corde  credilur  ad  jueiiiiam ,  ore  aulem 
$onf$$M  /ii  od  siinlam  (liim.  IS.  16). 

Fide$  oum  kacuio  eomparata;  pkiio$opkoo  nde$ 
Vrofa^$  ;  fide$  eum  ancora  coilaia.  -*  Quid 
hnii  arbori  vel  prmferri  vel  oonferri  polest,  c^fua 
qnidOM  nnn  rami  solum ,  sed  radii  qnoqoe  ipsn  ihri 
fruGiom,  hM  jnaiiiiam,  iUi  aalotemY  Ideo  dicli ; 
CredimM$,  ^uapropier  ei  loqidmur.  Sieui  enim  memhra 
trinnulp,  ii  aeiiieivie  languida»  baeulo  tuto  dedneenli» 
l^hi  01  cadfn«  non  permiitunior  i  sic  eiinm  aoiinana 
noiirm  inOrmif  niiioeinaiioniUia  iireomaetam  ao 
iadatini  fldes  quovis  bnpulo  luiins  ausionUna,  anaqno 
vi  reficiens ,  auromopere  Armai,  nee  Binil  anhverli , 
iuannas  cogilationes  corrigens  praastanlia  snaa  viriu- 
tis,  el  caiiginem  illam  diapelieiia,  aniinamqni  velol  iM 
domiciiio  lenebroso  inter  Inrooltuantes  cogitaiionei 
sedenteoi  suo  ittmine  iliustraos.  Hinclll,  ulqMilHli 
carenl ,  nihilo  potiore  sint  conditlooe ,  quain  qot  in 
tencbris  vitam  deguiit :  sed  sicul  illi  et  nd  parietos  i| 
in  obvia  quaeque  iinpingunl,  et  in  foveas  ae  pf9cipiii% 
pralabiifiiuc ,  nee  ulluin  usum  oculoroip  habenl ,  nl 
qiiibus  nihii  praeiuccat  :  sic  eliaro  quotquot  fide  ca- 
rent,  et  inier  sc  alii  in  alios  incnrsanl,  ei  in  ipsoi 
parietes  ^  el  postremo  in  baratbrnm  ^liqnod  eYiMiil 
uliro  se  ipsi  praecipiiant. 

3  Jestes  mihi  sont  illl  qoi  proianam  sapientiam  jacUnt, 
qiii  niultum  sibi  promissa  barb^,  Iritoque  pallio  ae  ba- 
ciiio  plficent.  Post  loiigas  enim  ac  saepe  repetilas  disse^ 
laMoiios,  lapldi^  pra:  uculis  sitos  non  videnl :  si  enim  u( 
lapide^  eos  cernerent,  nequaqoam  eos  deosesse  puia« 
reni.  Quin  ipsi  quo^e  in  alios  alii  feruntur,  atqua  iniip 
se  c(>Uiduntujr,niin  ipaum  impieutis  profundissimuni 
prxcipitium  devolvantur ,  oon  aliam  ok  rom ,  quam 
quoil  ratiocinationibus  suis  omoia  sna  pormiuuni.  14 
vero  Paulqs  significaus  dicit  :  Evauuerunl  in  coqiUh 
iionibu$  fw$ ,  ei  obtenekralum  e$i  in$ipi$u$  cor  corum ; 
cum  $e  crederent  e$$e  $apknte$^  siuUi  facii  $unl  {Rom. 
i .  21. 22).  Deckirans  deinde  quam  oceaBcali  ei  aluili 
cssenl,  addii  h»c  vcrba  :  Huiaverunlque  gloriam  tnr 
corrupiibili$  Dd  in  nmilitudinem  mi^n»  corrupli^iiif 
Aomfnii ,  $t  volaUlium  f  ot  quadrupedum ,  $1  rcpimum 
(Ibid,  V.  i3).  Sed  bas  tenebras  fides  a||iviniu  soo  in 
universoin  discutit  iii  aninia,  qqs  se  bQspi(lq  dignal^ 
fuerii  :  ei  queinadmodum  naveiQ  ventqrum  impet^  ' 
jaciatam ,  et  flucinum  assultu  inModatam,  ^emiss^ 
ancora  omnino  stabilil^  et  vei  in  medio  peiago  radt- 
cai :  ita  eiiam  meniem  nostram  exlraaeis  CfQKitilioni- 
bus  jactatam  adventu  suo  fides  tuliiiB  qunm  ancora  ex 
iimiiinenti  naufragio  Uberat,  lamqoam  in  tranquiliom 


J75  S.  JOANNIS  CHRYS06T0MI  ARCiUEP.  CONSTaNTINOP. 

IHVtuiD,  \n  coDseienliae  Gertitudineip  deducens.  Qood      dimanavU  (i .  Thet$.  i .  8) 

et  ipsum  Paolus  signiBcans  dicit  :  Propterea  dedit 

Peu$  apostolos  ad  consummationem  tanctorumt  donee 

oeeurramM»  omnes  ih  umtatem  fidei  et  affnHioms  Filii 

Dei ,  ut  ne  ampliue  simue  parvuli  ftuctwmtes ,  et  quovi» 

vento  kuc  atque  illuc  jaetati  {Ephee.  4.  11.  -  14).  Vi- 

des  fidei  faciiius  praeclarom ,  quod  ceo  aucora  quje- 

piara  lulissima ,  a  fluciuatione  liberat :  sicut  idem 

rursus  ad  Hebrjcos  scribii.  Iioc  modo  de  fideloquens : 

Quam  velut  ancoram  tenemus  animtB,  tutam  firmamque^ 

et  introeuntem  usque  ad  ea  qum  sunt  intra  vdum  {Hebr. 

6.  19 ).  Ne  enim  audiia  ancora  pules  dcorsum  le 

irahendum ,  oslendit  novum  esse  quoddam  ancorae 

genus,  qua  non  deprimat,sed  sursum  mentem  elevel, 

ad  caelum  usque  sublaUm ,  et  inira  vclum  ceu  manu 

deductam  :  velum  enim  hoc  loco  caelum  vocavit. 

Cur,  aut  quam  ob  causam?  Quia  sicut  velum  ab  exle- 

riore  parte  tabernaculi  dirimebat  sancta  sanciorum , 

ita  caelum  istud  lamquam  vclum  medium  inier  crea- 

turam  objectum,  ab  exteriore  tabemaculo,  hoc  est 

mundo  hocquem  videmus,  dirimit  sancta  sanctorom, 

videlicetea  quae  supra  se  sonl,  quo  pracursor  pro 

nobis  introgressus  esl  Christus. 

4.  Quod  aulem  dicil ,  sic  inienigendum  est :  Illuc, 
inquit,  animam  nostraro  sublimem  attollit  fides,  non 
sinens  uUis  praesentibns  malis  deprlmi,  sed  spe  foln- 
rorum  labores  allevans.  Qui  enim  futura  speciat , 
caelestia  sperans ,  et  mentis  oculos  lllo  dirigens ,  ne 
sentit   quidcm   prJEsenlium    malorum    molestiam , 
quemadmodum  neque  Pauhis  sentiebat ,   et  hujus 
philosophioB  causam  docebai  dicens  :  Nam  vMmenta" 
nea    levitas    agUctionis  nostroB   mre  supra   modum 
eeternum  pondus  glorim  parit  nobis  (ft.  Cor.  4. 17) 
Quomodo  el  qua  ralione?  Dum  non  spectamus  ea  quos 
videnlurj  sed  ea  quae  non  videniur  {Ib.  v.  18  ),  nimirum 
oculis  fidei.  Sicut  eniin  corporis  oculi  nfhil  vident 
iriteUigibile,  ila  ocuU  fldei  nihil  videnl  sensibile.  Sed 
de  qua  fide  hic  loquilur  Paulus  ?  nam  fidei  vocabulum 
duplicpni  habet  significaiionem.  Eieiiim  fldes  dicitur, 
per  quam  prodigia  lunc  faciebant  aposloli ,  de  qua 
Christus  dicebat  :  Si  habuerilis  fidem  sicut  granum 
sinapi ,  dicetis  monti  hwe ,  Ifi^ra ,  et  ttigrabil  {Matth. 
i7. 19).  Et  rursum  cum  disctpuU  non  possent  luna- 
liciiin  liberare  a  dasmone,  causamque  sciscitarenlur , 
hanc  eis  subindicavit,quod  fides  eos  deficeret,  dicens, 
Tropter  incredulitatem  vestram  {Ib,)  Et  Paulus  de  ea- 
dem  dicebat :  Si  habuero  fidem  ita  ut  montes  transfe- 
ram  {{.  Cor.  13.  2).  Et  Petrus  cum  pericliuretur  ne 
inergeretur  pedibus  per  mare  incedens,  eamdem 
increpationem  audivit  a  Chrislo,  Modicee  fidei,  quare 
dubitasti  {Matth.  14.  31)?  Uaque  fides  dicitur  qiia 
miracula  el  prodigia  palranlur  :  dicitur  iiem  fides 
qoas  nos  ad  agnitionem  Dei  perducit ,  ob  quam  quis- 
que  noslrom  fidelis  est  :  sicot  ad  Romanos  scribens 
dicit :  Gratias  ago  Deo  meo  per  Jesum  Christum,  quod 
fides  vestra  annuntiatur  in  toto  mundo  {Rom.  18); 
ac  rursum  ad  Thessalonicenses  :  A  vobis  enim  perso- 
nuit  sermo  Domini^  non  solum  in  Macedonia  et  AcAota, 
■"Tum  eliam  in  omni  loco  fides  vestra^  qm'  cst  in  Demttf 


m 


Fidem  cognitionis  cur  Spiritum  fidd  vocei ;  fide» 
qume  auxitio  Spiritus  indigeat.  —  Qualcm  igiUir  sob- 
indical  in  hcc  loco  fidem?  Dubio  procul  fldem  cogni- 
tionis  :  id  quod  ex  sequentibus  patet.  Crerfiniiif,  in- 
quit.  quapropter  et  loquimur.  Quid  crcdimus?  Quod 
qui  rewsdtavit  Christum,  etiam  rm  resuseituhil  per 
virtutem  sum  {%.  Cor.  4.  14).  Sed  quare  eam  vocal 
Spirilum  fldei,  et  in  donationum  ordinem  annumerat? 
Nam  si  donom  est  fides,  et  solius  Spiriuis  donum, 
non  nostrum  roeriium ,  neque  increduli  punientar, 
neqoe  credenies  laudem  promerebunlur.  Talis  emm 
est  donationum  nalura,  non  sunt  coronae,  nequc  pM^- 
mia.  Donuroenim  non  esi  aocipicntis  meritmn  ,•  «cd 
laigttoris  liboralluiis  graliftcatio.  Hanc  ob  rem  etiaaa 
discipolos  jussU  non  gaudereeo  quod  daempDas  eji- 
cereni,  eteos  qui  in  nomine  suo  prophciavcrant,  ei 
virtuies  multas  fecerant ,  expulit  e  regno  caelorum  : 
quoniam  ex  suis  meritis  iiulUm  liabebant  fiducia», 
sed  ob  solas  donationes  salvi  fieri  volebanl. 

6.  Si  igitur  etiam  fides  tale  quiddam  ost,  et  uihii 
ex  nosiro  contulimus,  sed  tolum  esi  gratiae  Spiriius, 
et  ipsa  ultro  se  in  animas  nostras  ingessii,  et  nullam 
pro  ea  recepluri  sumus  oiercedem,  quomodo  igiUir 
dicit :  Carde  emm  ereditur  ad  justUiam,  oire  wUem 
eoHfessio  fit  ad  satutem  {Rom.  10. 10)  ?  Quoniam  el 
ejus  qui  credidit ,  virtutis  meritum  est  fides.  Quo  au- 
lem  modo  aUbi  id  rursum  subiodioat  diceiis,  Ei  wro 
qui  Hon  operatur ;  sed  eredit  meumqui  jusUfieat  m^ 
pwm,  impitfaliir  fides  sua  ad  justkiam  {Ibid,  4.  5), 
sl  totum  esl  graUa  Spirilus?  qui  enim  efiam  patriar- 
cbam  Ahraham  plurimis  redimivii  laudum  coroms, 
eo  quod  contemplis  rebus  pnesenUbus,  prmter  spem 
in  spem  credidii?  Quam  ob  rem  Igilur  Spiritum  »*«» 
vocal  eam?  lllod  nimirom  ostendere  volen»,  quoa 
initiocredere,  et  parere  vocanti,  nostnB  esl  bon» 
mentis  :  at  poe^uam  jacu  ftierinl  fidei  fundamenu . 
jam  opiis  est  auxilio  Spirilu»,  ui  in  oobia  perpetuo 
maneal  inconcussa  el  inexpognabiUs.  Neque  eoim 
Deus,  neque  Spirituf  gratia  noslrom  pravemi  propo- 
siium :  sed  umeui  vocet,  exspecui  umen,  ot  spouie 
et  propria  vduoute  acceflamus ,  ac  lum  demom  cmn 
accesserimus  nobis  suum  loium  exhHiel  auxilium. 
Quoniam  enim  diabolus,  posleaquam  ad  fldem  acees- 
simos ,  coniinuo  sobrepit  volens  cgregiam  liaiic  ra- 
dicem  eveUere,  ei  xixanui  properaos  miefserere, 
germanumque  acporom  semen  feedefcopos  ttim  ha- 
bemus  auxilio  Spirilus.  ui  qoemadmodom  sirenuus 
agricola  aniin»  noslra  insideos,  mulu  cora  el  pro^i- 
dentia  novellam  fidei  phinum  mideqoaqoe  muwii. 
Ideo  Tbessalooicensibus  quoquc  scribebal  dicena  . 
Spiritum  ne  exstinguatis  {\.  Theu.  5. 10)  :  ^^ 
dat,  accedente  Sphritus  gratia,  inexpugnabiles  «oi 
malo  damoni  amie  omnibus  ejus  insldib  futoroe  esse. 
Nara  si  nemo  poiest  dicere  Dominum  Jesum  nisi  m 
Spirito  sancto,  molto  magis  fidem  tuum  el  radicaum 
non  polcfit  habere  hisi  in  Spirilu  sancto. 

6.  Quomodo  Spiritus  sanctus  in  nobu  reOmeMV. 
Yirgimtas  sitjunctabemgnitati.—  Mti^otnitAo  pol#- 


177 


DE  VERBIS  APOSTOU,  HABUfTCS  EUMDEM  SMttlTCM.  I. 


178 


riiuus  allieere  auxUium  Spiritus,  elque  persuadere  ui 
apud  no8  manere  v<^it?  Per  opera  bona  ei  optiinam 
viTendi  rationem.  Sicutenim  lucemae  lumen  oleo 
retinetur»  et  consumpto  eo  ipsum  quoqnc  una  consum- 
pinm  evanescit  :ita  etiam  Spiritiis  gratia,dum  habe- 
mus  opera  bona,  et  crebris  eleemosynis  animam 
rigamus,  manet  non  aliter  quam  flamma  oleo  reienta : 
quae  si  non  adsint,  recedil  a  nobis  et  abit;  quod  etiam 
quinque  iiiis  virginibus  accidit.  Elenim  iWsB  post  mul-» 
tos  labores  ac  sudores ,  cum  nullum  habereoc  en  sua 
benigniuie  pREsidium  ,  non  potuernni  apud  se  reti* 
nere  Spiritus  gratiam  :  atque  ideo  sunt  a  thalamo 
repute,  vocemque  lliam  terribilem  audierunt  :  Dt- 
$eMUt  non  novt  vq$  {M^th.  25. 1i) :  qu»  vel  gehenna 
fttit  gravior ;  propler  hoc  etiam  stult»  sunt  appellatK; 
ei  merilo :  quoniam  cum  impotentiores  cupidilales 
vtdssem»  a  minus  vaiida  sunt  vicias.  Vide,  quaeso  : 
nattir»  violentiam  superavemntt  rabidam  insaniam 
frenavenint »  cupidinum  flucMis  sedavernnt ,  in  tem 
degentes  angeiieam  viiam  viiemnl,  corpore  vestiim 
incorpor^s  yirliites  aMnulaiae  sunl ,  el  post  tanlos 
hibores  peeuniannn -cupiditatem  uon  superaverani, 
sliiiue  revera  el  insensats  :  quapropter  ne  venia  qui- 
dtm  digns  sunt  habitae.  Lapsus  cnim  earam  socor- 
di«  fttil  solius  :  qu«  eoiro  in  lanta  flamma  fomacem 
polneranl  cupidmum  eisimguere,  ei  ultra  septa  traa* 
silieranl ,  et  plura  quam  jussae  eranl  pnsslileranl 
(niUa  enim  lei  virglniutem  praedpit  :  liberae  hoc 
volonuii  audiioram  rdinquilur),  post  haec  omnia  vi" 
ciss  sunt  a  pecunia  :  quo  quid  esse  miserabilius  po* 
lesl»  si  propter  ponlulum  argenti  coroiiam  e  capile 
projiciaBl  T  Hace  dico,  non  quod  manus  virginum  dis- 
soHam ,  neqoe  quod  virginitaiem  exstiBguere  velim, 
sedne  ittutiliiercurrant,  ne  posi  plurimos  sndores 
eorona  privai»  ei  pudore  plenae  ei  arena  discedant, 
tona  res  est  viiiginitas ,  st  majus  quam  pro  natorae 
viribus  meritum  :  sed  bona  haec  res  et  magna  et  na- 
inram  superans,  nisi  benignitalein  habeat  adjunciam, 
ne  in  vestibulum  quidem  thalami  ingredi  poierit. 
Alque  hic  mihi  considera  benignitatis  vhn  et  eleemo- 
syna  poientiam.  Viigiiiitas  sine  eleemosyna  ne  in  ve« 
siibttlnm  quidem  thalami  perduccre  pulnil ;  eleemo- 
syna  vero  vel  siiie  virginilate  alumnos  suos  cnin 
niagna  hmde  in  regnuni  ante  condttqm  orbem  prae- 
paratum  mann  deducil.  Hae  siquldem  quoniain  largam 
cleemosynam  noii  exhibuerant,  audierant :  Abite,  mm 
naifi  90$  :  illi  vero  qui  sitieniem  potaverunt ,  et  esu* 
rieulem  atueranl  Christum ,  tametsi  vlrginitaiem  non 
prolerreni  In  medium,  audterant :  VeHiU,  baudicH 
PslrM  mei ,  poMtidete  regmun  fMralnm  vobi$  a  eoned' 
luHone  mnndi  ( Ibid.  v.  54 ).  El  merito :  qui  enim 
vifginilatem  servat,  et  jejunat,  sibi  ipsi  utilis  esl : 
qui  vero  miseretur,  communis  est  naufragoram  portus, 
proximoram  panpertatem  8ub1evans,et  alienis  neces- 
siuiibtts  suecurrens.  Gaeierum  ei  benefactis  quapcum- 
qne  ad  aliorain  utiiilatem  fiunl,  ea  potissimum  laudem 
promereri  soleiit. 

'  7.  Quee  ffrmceplu  Deo  eurm  srnl  pnr  emteri$,  Yhrgini' 
miii  dignita$,  —  Et  ot  scias  lalia  pra^ccpta  prae  caele- 


ris  Deo curaeesse,  de  jejttnioet vii|[initate disserons 
regni  caelorum  memUiit :  nbi  vero  de  eleemosyna  ei 
liberalitate  agll,  ei  ui  nos  miserlcordes  exhibeamos, 
praecipit»  longe  amplius  qoam  regnum  caelorum  prae- 
mium  proponit :  Vi  fiad$^  inquit,  «tmi7ei  Falm  tulri^ 
qm  itt  eeeHe  e$l  (Matih.  5. 15).  lllae  enim  potissimum 
leges  hominem  similem  Deo  reddunt,  quaienus  Deo 
simiiem  fieri  hominem  licel,  quaead  publlcam  utili- 
tatem  liiclunt.  Et  hoc  significans  Ghristus  dicil :  Qnia 
$otem  tnum  srjri  facit  tuper  bono$aemato$^  et  pluii 
tuperju$to$  ae  inju$to$.  Ila  vos  qiioque  pro  sua  quis- 
que  virili  facultatibus  vestris  in  communem  fratram 
ulililalem  utendo»  imitaminl  eum  qul  bona  sua  pro- 
ponit  ex  aequo  omnibns.  Ingens  est  virginitatis  digiii* 
las,  Ideoque  tikm  adiuodum  coli  et  celebrari  cupio. 
Est  enim  dignitas  virginilatis,  non  solum  abstinerea 
nuptiis,  veram  etlam  benlgnum  esse,  et  frairum 
amantero,  ei  pronum  ad  commiserationem.(2uae  enim 
est  utilitas  virginitatls  cnm  crudditaie?  quid  lucri  ex 
loinperantia  cum  inhumanilate  conjnncta?  Nou  es 
capia  corporum  concupiscentia,  sed  capu  es  cupidi* 
late  pecuniarum  :  noii  es  admirata  hominis  faciem, 
sed  admirata  cs  auri  pulcfaritudinero  :  niajorem  ad- 
versarinm  vicisli ,  sed  miiiori  el  imbecilliori  succu- 
buisti.  Alque  ideo  lurpius  victa  es;  ideo  ne  venia' 
quidem  digna  es ,  videlicet  quae  tantam  vim  sustinui- 
sli,  et  adrersus  ipsam  naiuram  pugnasti ,  ab  avari- 
tia  vero  expugnata  es »  qiiaro  ei  mancipia  saepenu- 
mero ,  et  barbari  homines  minimo  negolio  superare 
potuerunt. 

8.  Haec  igilur  omiua  scientes ,  dilecti ,  sive  in  con- 
jugio,  sive  in  virginitaie  degentes,  magna  diligentia 
eleemosytiam  eierceamus,  quandoquidem  nulla  alia 
ralione  licet  ad  regnum  cxloram  pervenire.  Nam  si 
virginitas  absque  eleetnosyna  ad  regnum  non  vaiuii 
perducere,  quodnam  aliud  benefactum  hoc  efHcere 
sine  hac  poterit?  Profecto  nitUum.  Tolo  igitur  aniiiio, 
lottsque  viribus  oleum  alfundamus  lampadibus  idquo 
largiter  ac  indesinenter ,  ut  hilare  ac  largum  iumen 
permaneat.  Nec  pauperem  respicias  accipientem,  sed 
Deum  redditurum  :  non  eum  qui  stipem  acclpit,  sed 
eum  qui  se  tibidebitorem  obligat.  Nam  ideo  alius  ac- 
cipit,  alius  reddil,  ut  accipientis  pauperlas  et  calami- 
las  ad  misericordtam  te  fleclani  ac  cominiserationem : 
divili»  vero  Dei  reddituri,  fidejubehtis  etiam  cuni  au- 
ctario  solutionem  futuram,  majorem  tibi  de  fractu  el 
osura  Aduciam  indant,  el  ad  largiorem  eleemosy- 
nam  provocent.  Qois  enim,  rogo,  centupium  receptu- 
rus,  et  de  recipiendo  securas,  non  omnia  sua  libens 
eroget? 

Cohortatur  ad  eteemo9ynam  imp«rlf««fam.  —  Ne 
igitur  parcamtts  pecunlx,  Imo  vero  parcamus  pecu- 
fiix  :  nam  qui  facultatibos  suls  pareit,  in  pauperum 
roanus  eas  deponil,  in  thesauram  sacrosanctum,  quo 
nec  latrones,  nec  servi,  nec  sycophantae  malsflci,  nec 
nliae  morulium  Insidi»  penetrare  valeanl.  Oiod  si 
etiam  his  auditls  piget  te  e  bonis  tuis  nonnibil  ero- 
gare,  ct  neque  centuplum  recipiendum,  neque  paa* 
peris  calamitas,  neque  allad  quidquam  fleeiere  te  j^ 


«« 


•«  IM»m  OlftlSflinilll  ARCHtCP.  eONiTAimiiOtl 


^,  mM  mm  «hKIA  NMvertet  iiired#re  ift 
^Diwieotim  4eU€tqnwi.  ncvlt  wnnein  iotaM  viiap* 
«c$m9l9  ensH^i  HM  QOiiMftM»  el  110  ii«ei  liominttm 
PHiiuuiD  mlminiiiifisi^iiig  eeiHi  p»ver*  peccAUirum 
ofuni  lemporQ  i^unpMlw.  ei  i^mi^sioiiem  prepier 
etoemosifiiam  ^fmii,  y^  qorpve  lumi)  ii>6«per  Im^ 
peodeSft  Rfdum  piH^iniiam,  $i  onim  eftuoi»  el  morboe 
Wpor^le^  d^peUere  cupi«Aiei,  pullie  foculiaUbas 
yireimm,  e(i«mttiit<tuimiii||iii|ipiw«(tiveA4e«Mtu«ftit» 
m  9ib  infirmiuoe  ilb  UbercnMir ;  multo  m^gia  enamm 
inrirmiuiem  01  graTis6ima  pfCQiiorum  vulpore  curet». 
turi  per  eleimKNipem»  cwn  vmm  elecritiio  eam 
eiercebimus.  AM*«i  qQotiee  9Wi)l|i8 ,  «oa  ataiim  att«- 
ineret;!  pecunia  libwria  a  mort«k»  led  nepenumero 
et  «eetiqne  opoa  eai^ot  MSfionOi  01  amarte  pl^annaCis, 
^t  fm»9  e|  frigore,  e|  aliia  gravioribu^  mandatis :  lii^ 
auu^m  no^  sici  ^ed  aaiia  ea  dare  i^ummos  in  mvm 
paMperum.eutatim  ablueria  Qmoia  pecQata,  slno  ulia 
vel  doloro  vel  laboret  Uadicua  enim  qi^i  animam  cii» 
irat,  uon  opns  bab^t  arte,  non  iiwirumeiais  arlis,  noQ 
ferro  ^Mt  igne :  sed  aolus  nutus  sufficii,  ac  mox  omnia 
peecaia  ub  anima  auferumur  ot  evanesGunt, 

8.  jronacAoriHn  iliini  mm4i  ralicu  -r-  ^oq  videa 

monai^os  istos  qui  solitariain  vitam  awplactuaiur,  «i 

in  veriices  montiuni  aeoeduiii,  quam  duram  vivendi 

raUonom  perferantT  Etenim  cinerem  sibi  substemen* 

109^  ^  saccum  indueDie.s,  et  catenis  ferreis  totgm 

corpvs  degiavantoSfl  et  in  casa  selpsos  concludentoa 

iasidue  cum  lame  Inctaniur,  ia  Qeiu  vivunt  ^  vigUiia 

iniolerabilibus,  u»  parteni  aliquam  peccatorum  ab* 

uanl :  libi  vero  iicet  sine  omni  illo  dnro  yietn  expe- 

dilam  banc  et  laciiom  pieutis  viam  Ingred»,  Quaii» 

enimt  roi8;o,  labor  eaif  bis  4049  adsuni  frui ,  et  quod 

supereat  in  egeuos  inaumere?  Nam  eiiamsi  nMlla  mof^ 

^es  essei  proposlu,  etiamsi  non  vam  ampla  retributii» 

pnefinita  ^i,  annon  vel  ipaa  rei  natura  quantiimvia 

iuhumauls  perauailere  poierat»  nt  eo  quod  ip^is  auper 

eM  ad  egenorMm  solames  uierentur?  Nunc  cum  tan* 

lum  oerpiiarnm ,  tantiim  roiribMlipnum  t  tauta  po^ca- 

torum  oblivio  por^leemosyMam  pjKetur,  qt^m,  rogo, 

f  jtcusaiiofioni  babebMnt,  qfii  peeuniae  par<:unt,  e(  ani^ 

mam  auam  in  profundum  peccatorum  deinorguiii! 

Nam  eiiamii  niliil  aliud  te  moveat  et  excitet  ad  ooiit 

dulendum  ^  ad  daiidam  eieemosynam,  saltem  ropuia 

qnam  inceriMS  sil  vita  6nis>  el  cogita  quod  eiiamfi 

pauperibus  non  des,  roorte  ^ameu  supcrveniejue,  ve- 

iia  nolis,  tuas  res  aiiis  es  ccssiirus.  Ergo  dispepsato 

diviiias  luas,  ot  dum  licet ,  bumaniis  es|o.  Extreoua 

enim  vffauim  fuerUt  ea  qiiibus  vel  invitus  aliis  ccssu* 

nis  es,  nolle  indigentibus  coniinunicare  uhro,  idqun 

cniii  tania  liooa  #a  ht^  beuignitale  libi  ^inl  proven- 

lura,  1/4  pe^rf^^  inquit,  ^pia  s^ecurrat  illorm  iiwfnw 

(%.  Cpr.  i.  U)    Quid  ent  antrm  quod  dleit?  Majora 

ecripis,quam  das,  Qas  sen^biiia,  accipis  inielJigibiUa 

«I  spirimalM ;  da^  pe^uniam ,  accipis  rcmiasion^i 

pcceeliaruw;  Wjeraa  panperem  a  famo,  iile  te  Uberal 

aj^  ira  4iviflia*  Retribnlioqis  iiqc  (tenua  esl  et  negptia- 

4Mod  muoram  ^«^  Mtilior^m  irediMim  habe| 

.  Nam  BunipiMa  pecuniarMm  eat ;  redi- 


tns  vtronenpecimias  aiHi  lanuias,  sad  elinm  nma« 
sionom  peccanirom,  simHlque  lldMam  erga  Deum,  a| 
regnura  cielorom,  ei  bon  illa  qws  noqne  oeuliis  yi- 
dil,  neo  auris  andivil ,  neo  in  oor  bominis  ad&eendo- 
raiil  (1,  (kir,  2.  9).  'Annon  igitor  absurdum,  quod 
negoikitoros  nnlU  rel  paroant,  Idque  eum  iimi  8in« 
gularia  qumdam ,  sed  paria  fere  paribua  permutare 
soleant :  nos  vero,  eum  non  oorruptibilia  ei  momenia- 
nea ,  sod  iiusorropiibilia  et  sempiterna  liceat  pro  no- 
siris  eorruttflbilibas  ac  monentaneis  commulare,  non 
oamdcn  quam  itU  dUigenliam  adhibeamus? 

Fidu  indiget  muMi^  Spiritu».  Est  prawttas  morum 
oriliir  iamdaitias.  — *  Non  lu,  fratre^,  aon  iu  BOSlraB 
sakni  malo  consulamus,  aed  moti  exomple  viaginum, 
et  oornm  qui  doenntur  ia  iguem  paraim  diaholo  el 
angelia  ^us ,  eo  qiiad  aoa  alaeeinl,  aeqno  pateverini 
Chrtalufn ,  reUneamus  sancU  Spiriiua  ignem  per  latv 
gam  lienigaiiatem  et  profusas  elaemttsyaae ,  ne  eirea 
iidem  npufragium  ISsciamus»  Fidee  enim  opoa  haM 
auiilio  SpirUua  ac  poraaveranlia ,  ul  ineeaeusea.por<t 
maneat }  auxiUum  autem  Spiritua  vit»  puriiaie  mait 
riboaqae  probatia  reUimri  apudaoa  solot.  Quaroai 
oupimua  fldem  radicai^  babere,  viveadi  raUoua 
purn  BObls  opus  est,  qum  SpiriUHn  roliueMi»  a  qna 
mtom  fidei  vim  depeHdere  oonsui.  ImposaUNbi  enim 
ost,  imposaibile  prefeelo  si  vUam  impmram  babeas  ui 
8de  w»  «neillana. 

40.  Cevtc  qui  de  liilo  nugamwri  et  aaluuri  ilo  ae* 
aiirroeiinne  sermoni  1  oficrodiinl,  ob  malam  cenaeien^ 
liam  el  mores  depravatos  in  bnc  inereduUutis  beiair 
ihrmn  leipeoB  prtecipitani.  fit  qumaidmodaMn  febro 
lalmranlaa,  dum  vnUini  aisinationem  depellena»  um 
In  frigidam  aqunm  seae  pMji^iunl,  et  panUsp^r  miiit 
gai4)  malo ,  graviorein  Mbi  ardorom  ao(«nduni :  ii* 
qui  mala  coiiscienlia  prem»nlur»  e|  oonaoiniioiiom 
aliquam  quserunl,  qoc  Umeii  volunl  per  peeqiieniiani 
pei^aU  abluore,  ai)  fati  tyrannidiMn ,  #t  resMrroctia^ 
nif  oqnfpgiunt  abnegationem  :  atqqe  bpc  pacio  dum 
sq  m  liac  yiu  frigiijia  r^tiooibus  paitUsppr  coMS^n^ 
tur,  iimiorem  gebeiuue  flammain  sibi  aeceiuiuHt ; 
quandoquidpm  segniores  hic  facU ,  postquqm  iUuc 
deveaerini ,  vidcbont  pro  suis  quemque  peccaUs  de- 
biU  supplicia  peraolvcret  Et  ut  lipc  verum  esse 
smlis ,  fidoi  ncmpe  rpbMr  m\^  opera  vebememer 
iinpedire ,  aiidite  quid  Paulas  dical  ad  Timoibeuui 
sqrUiOns  :  Ut  mliie$  ,  iuquU ,  egregiani  mUliam ,  iut^ 
bm  fiim  tta  bQmm  cQnMcieiuiam  ( boi^a  aqtei»  coa- 
scienlia  ex  viU  ei  operibus  bpnis  coiHingere  splei ) : 
qwm  quidam^  iMquit,  rej^Uentei^  circa  fidem  naufrar- 
giumfeceruHtii.Tim.  U  18.  19).Riirsum  alibi  :  Hu- 
<Jl>  pmjtium  mlQrum  ft  fmruu^ .  pw  cuju^  fUfiidUa-' 
tem  quidam  o  fide .  abm9»crunt  (Jbi4*  0.  iO).  Vides^ 
iqm  iUos  propjerea  napfragiwm  fecissie ,  M*w  isios  oU 
boc  ipeuni  abcrr»vif|se :  quoniaro  ilji  lApnam  cons^i^n- 
ijam  repul^rMnl,  isti  vero  avarJM»  atf *ii¥S^iMi»l?  Quae 
quidcro  omnia  cogiUPlef  »  mj^vm  ^mm  HW^m 
vit»  quam  opiime  insliluendae ,  ut  oupje;^  no))i$  nier- 
ccs  (Jpuiiugal,  una  cx  operWP  rplfihlUJWJ?»  «iJ^reex 
fidei  robore.  Sicut  euim  ae  b^bet  ad  cprpus,  iu  rect^ 


m 


DE  VERBIS  APOSTOLI,  HABENTES  EUMDEM  SPIRITUM.  11. 


m 


y'M  ad  Aiiem  ;.e(  •icul  carnis  nostrne  natura  sine  ali- 
monlo  diurare  non  potest » Ita  neque  Ades  sine  bonls 
ojpentiis :  Fidei  enim  ^ne  operibui  mortua  egt  (/«c. 
9.20).  Dnum  superesl  dlcendum :  quid  est,  Eumdemf 
Npn  eniin  simpViciter  dlxit,  H»bcnt^s  Spvritmn  Adei ; 
sed  quid  f  Babentes  enmdem  Sfnrilum  fidei.  Et  ^te^ 
bam  quldem  enarrare  hoc  quoque  :  sed  quoniam  vl« 
deo  mutta  sententiarum  flnmhfa  ex  niida  hac  Toeufc» 
pforumpentta,  vereor  ne  mnltitvdlne  eor um,  qm  dt-> 
cenda  essent,  inundem  omnhi,  afque  iia  hieo  doctrriKi 
niniia  prolixftate  detrimeiitf  afiqifid  aeeiptat.  Qiia* 
propler  hic  ftnem  fbciens  loqaendi«  mroel  obleator,  iil 


et  quae  audlvlstis,  de  honeste  vldendo,  de  flde,  de  vir- 
gitailftte,  de  benigiiiiaie ,  de  elrcflMNiyna ,  dUlfeBler 
observetis ;  et  lico  bene  iii  meiiMiria  reiineiHes,  ad  et 
qus  soperMnt  audienda  pnesto  sitis.  8ie  eMm  nebis 
solidum  eril  ao  inconeuasum  diMslrln»  ntMrm  ndifl- 
cium,  si  prioribus  in  nieiite  veetra  Iwne  Aindaiis ,  ea 
qtts  sequuiiiiir  superstruxerimus.  Beus  autem  qiii 
nobls  dedii  K»e  dieere ,  el  v obia  eum  alacriiale  au* 
dire » dignes  nos  Taelat ,  ul  el  per  ofora  fruetum  ali* 
quem  proleramos,  graiia  ei  benif  uiuie  IkMBNii  noalri 
Jesu  Cbrisll ,  qwmiam  ipai  gioria  In  saaefA^  simIo« 
nMi.  Amen. 


DjK  BISDSM  YBBBfS  APOSTOLI,  HABENTBS  ACTEIf  BUlfDEtf  8PIRITUM  FIDBI,  8ICIJT  SGRIPTUM  E8T 
(  2*  Car^  k^iS)  ;  BT  ADYBB^CIS  MANlCHiSOS,  bt  omnes  qui  ybtus  testamentum  galumni^ 
ANTUB,  BT  A  NOTO  SBPABABB  GONAHTUB,  ET  DB  ELBEMOaTNA   (a}. 


I.  Ym  mmumu  fnmwirm  m^morei,  —  Aposto- 
lici  vobis  sermonis  expositionem  debeo  jam  diu :  scd 
hoc  iebiiiNn  von  furtassU  estls  obliii  ob  lemporis 
longUudiuem  ,  ego  vero  non  ^um  oblilus  ob  meum 
erga  ves  afieetum.  Sie  ae  babet  cau^itaa  :  vigilans  es( 
ac  sollicita ;  nec  adamatos  solum  in  animo  clrcumrc* 
mnt  ii  qui  amant,  sed  qu»  promiseruDt  magls  inemi- 
nenmt  qiiam  ipsi,  qui  promissa  suBt  recepiuri.  Eodciii 
modo  mat^  amaotisaima  postquam  metisad  reliquias 
piieris  siiis  reposuit ,  etiamsi  illi  Ibrteobliviscaiiiur, 
ipaa  tamen  meminita  easque  diligenter  asservaias  de- 
pmout ,  et  famelicos  eis  pascK.  Quod  «i  matres  erga 
liboroi  tam-  indulgeotes  sunt ,  tanto  majari  cura  ei 
studio  vestra  caritas  nobis  est  prosequeoda ,  qHanto 
m^or  vis  est  spirituaHs  partus  quam  naturalis.  Qtue- 
nam  ^itur  foit  illa  meaaii ,  c^jus  reiiquias  Vobie  aer- 
vavlmusT  Verba  eraot  ;ipi)stoli ,  ex  quibus  ume  non 
panim  mitrimenti  spiritualia  porcepimus.oiyuspartem 
▼eslris  roentibus  indidimus,  parlem  in.bodiernom  dis- 
tulimus ,  ne  multitudine  sermonvm  memormm  ve* 
stram  obrueremus.  Qua^oam  igitur  sunt  illa  verba  ?  . 
H^AerAee  mm  ^mdem  Sfiritum  fidei,^cui  eeriptum 
eu  ;  Credidi^  piH^pter  quod  loquuiHi  $um  :  eiiam  no$ 
crediutm ,  quetpropter  et  loquimur  ( %  Cor,  4.  13 ).  De 
qua  ffitur  Me  sit  aermo ,  utrum  de  ea  per  qiiam  pa- 
iraiitur  prodiiia,  de  qua  Gbristus  dlcit ,  Si  hahueritie 
pdem  mcut  {franum  mnapi;  dicetie  monti  AmV,  Migra  et 
nif§rakU  (Mauh.  17. 19) :  an  deea,  qu»  cognitlonem 
ib  nobii  gignit,  secundum  quam  omnes  sumus  lidelcs : 
lum  qua  de  caosa  Spiritus  fidci  sit  dictus,  et  qmenam 
sit  biec  fldes  :  baec  omnia  pro  viribm  apud  vestram 
diaseiuiinua  cariutem ,  alque  iuteiiin  etiam  de  eiee- 
nios|n;i  verba  fecimua.  Cum  vcro  superesset  disqui- 
rcndum«  cur  dietum  tit ,  Etuiidm  SpirUum  /idei ,  et 
prae  multitudine  eorum  qu«  jam  dixeram,  non  licerei 
etiam  b«c  verba  dillgenter  enarrare :  ideo  in  pra^eu- 
lem  diem  ea  reposuimus,  et  nunc  lllud  debitum  vobis 
reddiiuri  veiiimus.  Ctir  igitur  dixit,  Eumdem?  Ma- 

(fl)  l>ue  Mss. :  pmdem;  pridie  termodnatm  dehhapo^ 

*?«  ^m,..*Jfabeniee  muem  eumdem tff^Hm  eeC» 

Merum  d$  mdem  verbii  ortUwnem  agqredititr. 


gnam  c<^nationem  Novi  Tesiamenli  et  Veteris  vult 
osteodere :  ideo  propbetae  eilam  verba  nobis  coinine- 
morat  dicens  :  Mabentei  autem  eumdem  Spiritum;  e| 
adjiciens  :  Sicut  uriptumeet :  Credidi  propier  quod  lo" 
quutuisum  (Pial.  il5.  10).  Hoc  autein  jamdudum  et 
^nie  miiltas  aetates  David  dixeral ,  quod  nunc  Piiulus 
adduxlt,  indicaiis  eamdem  Spiritus  graliam,  el  tuiic 
in  illo ,  et  nunc  in  nobis,  fidei  radices  posuisso  :  ac 
ai  diceret,  |dem  cst  fiJei  Spiritus,  qui  in  illo  loqiiuius 
est ,  et  in  iiobis  operalus. 

2.  Coutra  Manichesoe.  —  Ubi  nunc  sunt  qui  Yetus 
Testameiitum  criminaniur,  qui  corpus  Scrlpiurae  di- 
lacerant,  qoi  aHuin  Novo,  alium  Veterl  Testamento 
Deumattribuunl?  Audiaiil  Paulum  impia  ora  obiu- 
raiitem,  Impugnatrices  Dei  Ilnguas  cobibentem,  et 
boc  dlcto  osteiidetiiem  eumdem  esse  Spiritum  tam 
Novi  quam  Veterls  Tedtanienii.  Nain  el  ipsa  nomliia 
inagnain  nobls  Tesiamentorum  consonantiam  signi- 
licant.  Novum  eiiim  ad  dilTerentiam  Veierls  diciAir, 
et  Vetus  ad  differenttam  Novi,  sicut  et  Paulus  inquii : 
JHcendo  Navum,  antiquamt  illud  priui  (Bebr.  8.  15); 
Nisi  vero  ejusdem  essent  Domiul,  iieqne  bocNovum, 
neque  lllud  Vetus  appellari  posset.  Itaque  boc  ipsum 
nominum  discrlmen  cogiiationem  ulrlusque  indlcal : 
et  differentia  haec  non  est  in  eorum  essenlia,  sed  lii 
mutatioiie  temporum  :  solo  enlm  lempore  novum  a 
▼eteri  distat.  Cxterum  temporum  differentla  nuUam 
doinlnli   mutationem  affert,  neque  dimlnutlonem  : 
id  quod .  et  (*«brlstus  Indleavit  dicens :  Proplerea  dico 
vpbii  :  omnii  icriba  doctui  in  regno  ctBlorum  »miHi 
eit  hondni  palrifamiiiaif  qni  profert  de  theeauro  iuo 
nova  et  velera  {Matih.  13.  52).  Vldes  diversas  quldeiii 
possessiunes,  Idoni  vero  domlnium  ?  Quemadmodum 
igttur  tlle  potesl  depromere  nova  et  vetera,  cum  slt 
unus  et  Idcm  palerfamilias  :  ila  iiic  quoqne  nibll  ve-^ 
lai  ejosdem  esse  Del  tum  Novum,  tum  Vetus  Testa- 
mentum  :  boc  ipsum  enlm  maxime  Indicat  ejus  dl- 
vitias  et  abundantiam,  quod  non  solum  nova  pos- 
sldeat,  verum  eilam  in  voterlbiis  abundantiam  praa 
se  ferat. 
JVoii  contraria  aunt  duo  TeUamenia;  Novum  Veter4 


m  .      V  S.  lOANNIS  GHRYSOSTOMI 

perfeciiui.  —  Itaque  nomine  lantum  inler  se  differunt 
Testamenla,  at  iion  pugnanl,  nequc  sunt  contraria. 
Vettts  euim  ex  novo  flt  vetus ;  boc  autem  non  pugnae 
est  neque  contrarietalis,  sed  differeutia)  nominis  tan- 
turomodo.  Ego  aulem  addo,  quod  etiamsi  contraria^ 
essent  leges  Vetcris  legibus  Novi,  asseverarem  ne 
slc  quidem  alium  Deum  fuisse  superinducendum.  Si 
enim  eodem  tempore,.  eisdem  bominibus,  in  eisdem 
rebus  versantjbus,  eadem  munia  obeuntibus,  contra- 
rias  ieges  siatuisset,  rationem  Torussis  aliquam  lia- 
bere  poiuisset  commentum  ipsorum  :  quod  si  aliis 
ill;e,  aliis  ba;  scriptae  sunt,  alio  lempore  illis,  alio 
bis,  aliter  se  babentibus  iliis  bominibus,  aliier  bis, 
quid  necesse  est  propler  legum  differentiam  duos 
contrarios  legisiatores  inducere?  Equidem  nullam 
necessilatem  video  :  ipsi  proferant,  si  babeni  quod 
dicant  :  sed  nibil  babere  possunt.  Namque  et  me- 
dicus  saepenumero  muha  conlraria  facit,  sed  non 
conlraria  ratione,  imocadem  el  conveniente.  Etenim 
urit  ct  non  urit,  sec^it  ei  non  secat  unum  et  idem 
corpus  :  nunc  araara,  nunc  dulcia  pharmaca  ad  bi- 
beiidum  offert :  el  facit  quidem  contraria,  sed  ratione 
simili  atque  eadem  :  unum  enim  finem  speclai,  ni« 
miruni  aegri  sanilaiem.  Annon  igitur  absurdum  est 
medicum  quidem  non  incusare,  quod  mullu  conlraria 
faciat  circa  unius  corporis  naturam,  Deum  auiem  cri- 
roinari  quod  diverso  tempore,  diversis  hominibus, 
divcrsa  mandata  dederii  ? 

3.  Demonstratum  est  igiiur  non  fuisse  incusan- 
dum,  eiiamsi  lcgcs  inter  se  fuissent  contrarlae :  ut 
autem  sciamus  non  esse  contrarias,  sed  diversas 
taninm,  age  ipsas  leges  in  roedium  producamus. 
Audistis,  inquit,  quod  dictum  zit  antiquis,  Non  occides. 
ftacc  lex  est  vetus ;  videamus  nunc  novaro  :  Ego 
autem  dico  vobis,  quicumque  irascitur  fratri  iuo  le- 
mere,  reus  ett  gehenna:  ignis  (Matth.  5.  21.  22). 
Itxccinc  sunt,  obsecro,  contraria  mandata  ?  £t  quis 
boc  diceret  mortaliuro,  modo  rationis  compos?  Si 
enim  priore  lege  veiante  occidere,  posterior  juberet, 
lorlassealiquisinbisverbislegumpugnamessedicerci: 
nunc  cum  illa  jubente  non  occidere,  bxc  jubet  ne 
irasci  quidem,  augeiur  prius  mandatum,  non  affertur 
contrariuin  :  illa  enim  fructum  malitiae  resecat,  vi- 
delicct  cxdem  :  bxc  vero  etiam  radiccm  ipsam  evellity 
himirum  iracundiam  :  illa  rivum  tollitvitii,  baec  fon- 
tem  ipsum  exsiccat.  Fons  enini  et  radix  csedis  est 
furor  et  irncundia.  lila  lex  naturam  nostrani  poste- 
riori  paraliorem  reddidit,  haec  superveniens  quod 
desiderabatur  supplevit.  Quaenam  h(ec  est  contra- 
'  rieias,  dum  una  flnem  maloruro,  altera  vero  etiam 
principium  exstirpat?  Illa  roanum  puram  facitasan- 
guine,  bacc  mentem  ctiam  servat  a  mala  cogitaiione. 
Hxcautein  coiisentientium  sunt  legum,  non  pugnan- 
tium,  sicut  veriiatis  inimici  adstrucre  conantur,  non 
animadverlentes,  quod  sic  magno  incuriai  et  segni- 
tiei  crimini  Dcum  Novi  Testamenti  objiciunt :  com- 
perietur  enim  Dcus  (qute  quidem  blaspbemia  in  c^pot 
llloruni  vertat,  qui  nobis  hxc  loiiuendi  necessitatem 
nrponunt)  intempesii^e  res  nostras  dispensavisse. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  284 

Qu»  autem  dico,  sic  vobis  clariora  lactam.  Lactis  all- 
mento  siroilis  est  Veteris  Tesumenti  edocatio,  sotido 
vero  cibo  Novi  Testamenti  philotophia :  ac  neroo  ante 
lactis  alimoniam  solidum  cibum  adbibet.  Quod  qul- 
dem  Novi  Testamenti  Deus  fecit,  si  non  idem  est  qui 
etiam  Vetus  prodidit :  prius  enim  quam  lacte  nutri- 
ret,  boc  est  legis  discipiina,  ad  soiidum  nos  cibuni 
adduxit.  Non  htqus  antera  solum,  sed  majoris  etiam 
criminiseum  reum  faciunt,  quandoquidem  post  quin- 
qules  mille  demum  annos,  aut  plures,  providentiam 
nostri  generis  suscepit.  Si  enim  non  idem  erat,  qui 
per  propbetas  et  patriarchas  et  jusios  bomines  res 
nostras  dispensabat»  sed  alier  quispiam  prxter  liunc, 
sero  admodum  et  tarde  videbitur  nostri  providentiam 
aggressus,  quasi  per  anteactorom  poenitentiam  ad  se 
reversus :  quod  quidero  tantum  abest  a  Deo,  ut  nec 
in  unum  quemvis  vulgo  horoihem  competat,  tanto 
tempore  tam  multis  perire  permissis,  in  extremis 
demum  saeculis  ad  paucorum  quorumdam  provldeo- 
tiam  ac  curam  accedere. 

4.  Vnus  est  utriusque  Testamenti  tegislalor.  PauH 
Samosatensis  error.  —  Videsne  quantis  blasphemits 
Deum  faciant  obnoxium  isti,  qui  alium  Novi  Testa- 
menti  legislatorem  dicunt,  alium  Veteris  ?  Qux  sane 
omne^  ^vanescunt,  si  unum  utriusque  Testamenti 
assentiamur  esse  Deum.  Sic  enim  apparebit,  eum 
ordine  et  bona  ratione  res  nostras  dispensare,  tunc 
quidero  per  legem,  nunc  autem  per  gratiam :  et  non 
recens,  heque  nuper,  sed  jam  inde  ab  initio  et  a 
prima  usque  die  nostra  omnia  gubernare.  Quo  autem 
magis  eorum  ora  ol)strnamus ,  age  jam  testimonia 
tum  propbetarum,  tura  apostoloruin  adducamus,  cla- 
manlinin,  unum  esse  utriusque  Testamenli  lcgislato- 
rem.  Procedat  Igitur  in  medium  Jcremias  in  utero 
sanctificatus,  et  probet  boc  manifeste,  unum  esse 
eumdeinque  Deum  tum  Novi  Testamenti ,  tum  Vete- 
ris.  Quid  igitur  hic  dicit  ex  persona  legislatoris  cla- 
mans?  Testabor  vobis  testamentum  novum,  nm  sicui 
testamentum  quod  teslatus  sum  patribus  vestris  (Jerem, 
31.  51).  Itaque  qui  Novum  Testamentum  dedit,idem 
est  Deus,  qui  olim  Vetus  etiam  illud  dederat.  Hic 
sane  Pauli  quoque  Samosaiensls  sectatoribusora  sunt 
occlusa,  qui  ncgant  ante  saecula  fuisse  Unigenitum 
Dei.  Si  enim  ante  Marix  partum,  et  antequam  in 
carne  se  videndum  praeberet,  non  erat,  quomodo  le- 
gem  fercbai  cum  non  csset  ?  quomodo  autem  dicebat: 
Testabor  vobis  testamentum  novum,  noH  iieut  teslamen- 
tumquod  testatus  sum  patribus  vestris?  quomodoenlm 
testameiitum  dabat  patribus  eorum,  cum  nondum 
esset,  ut  illi  quidem  afnrroant?  Sed  contra  ludeos 
quidem,  codemque  morbo  laborantes  Paulianos,  ido- 
ncum  est  quod  opponaiur  prophetx  hujus  testimo- 
nium  :  ut  autem  etiam  Manichieorum  ora  cohibea- 
mus,  ex  Novo  Tesianieiito  adducanius  testimonium, 
quandoquidem  Vetus  nihili  pendunt :  imo  vero  etlam 
Novum,  cui  quainvis  lionorem  babere  videri  vefint, 
non  ininorem  tamen  buic  quain  illi  alieri  Injuriani 
inferunt :  uno  quidem  modo,  quod  dum  illud  a  Veteri 
exscindunt,  bujusquoque  auctoritatem  labefactant. 


DE  YERBIS  APOSTOU,  HABBMTES  EiniOBM  SPIRITUM.  II. 


»5 

Non  parum  enim  Teriiatem  ejas  iUustrant  Veteris 
Testaroenti  proplieiarum  pneconia,  quos  isti  ayer- 
sando  non  inlelligunt  majore  apostoios  quam  pror 

f  hetas  coQlumelia  se  afficere.  Unam,  inqaam,  Novo 
Tcstamento  injiiriam  faciunt  islam ;  atio  vero  modo 
itenim,  qiiod  bonam  ex  eo  parlem  resecant.  Altaroen 
taiiia  est  eorum,  qusB  in  illo  continentur,  Vis,  ut  tcI 

,  ex  ipsis  reliquiis  fucile  maleficium  istorum  deprehen- 
datur  :  resecta  enim  membra  clamant,  et  pristinum 
cum  suis  niembris  consensum  indesinenier  requi- 
nint. 

5.  Probat  unum  e$se  legi$latorim  utriuuiue  Testa- 

menti  ex  apo$toticit  verbis^  etexeo  quod  Vetu$  l^omm 

prne/iguraverit,  —  Quomodo  igitur  demonsirabimus 

Veieris  et  Novi  Testamenti  unum  esse  Icgislatorein  ? 

Ex  ipsis  aposiOxlcls  terbis,  qu»  apud  ipsos  etiam  re- 

licla  sunt :  qu»  lametsi  prima  fronte  videanlur  VclQS 

illud  accusare,  non  mediocriter  lamen  id  commcn- 

daut,  et  divinis  oraculis  ca>litus  prodiluin  esse  indi- 

caut.  Et  hoc  sancti  Spirlius  sapientia  factuiu  est,  ut 

aeciisatores  legis,  allecti  prima  facie  verborum,  im- 

prudentcs  et  inviti  adscripumejusdefcnsionem  rece- 

perint :  ut  si  velleni  ad  verum  respicere,  habereiit 

sermonem.quero  sequerentur  :  quodsi  in  increduiiiale 

permanereni,  nullani  sibl  In  posterum  veni»  spem 

reliquam  Dsicerent :  ut  qai  etiam  iliis  qu»  alias  reci- 

pere  videntur,  fldem  in  suam  ipsorum  perniciem  ab- 

rogarent.  Ubi  Igilur  NoTuni  Tcstaincntum  suarum 

ac  velerum  legum  eumdem  auctorem  esse  lestatur? 

El  alibi  qiiidem  non  uno  loco  :  nos  tamen  daia  opera 

eam  textua  partem  adducemus,  qiin  vel  in  Mani- 

chxorum  cudicibus  hactenus  mansit  iiicolumis.  Quoe- 

nam  haec?  Dicite  tiitAf,  inquit,  qui  $ub  lege  vulti$  eiie, 

legem  non  audi$ti$  ?  quod  Abraliam  duo$  filio$  habuit : 

nnum  ex  ancilla^  atterum  e  libera  {Gal.  4.  21.^)? 

Audiverunt  haeretici  uniim  habuisse  ex  ancilla  ,et  cqii* 

festim  accurrerunt :  rati  enim  bis  verbis  legis  accusa- 

tionem  contineri,  rcseciis  conseqoenlibus,  illoin  accu- 

saiionem  retineni  sibi  patrocinantem.  Age  igitur  cx  hoc 

ipso  loco  ostendamus  eumdem  esse  legislatorein. 

Abraham  duo$  filiot  habuit^  unum  ex  ancilUj  alterum 

ex  libera  (Ib,  0.  24).  H(ec  autem  $unt^  inquit,  per 

allegoriam  dicta.  Quid  est,  Per  allegoriam  dicta?  Fi- 

guru)  eorum,  qu»  sub  gratia  gererentur,  erant  quas- 

cumqoe  sub  Lcge  Aebant.  Sicut  enim  iilic  dude  mu- 

ticres,  ita  hic  duo  Tcstamenla.  Priroum  in  hoc  ap- 

paret  cognatio  Novi  cum  Veteri ,  quod  illa  horuro 

figurx  erant.  Ftgura  eniro  veritati  non  eoiitraria  est, 

sed  cognau.  Quod  si  Veteris  illius  Deus  Novi  bujui 

Deo  contrarius  esset»  haudquaquam  per  ilhis  mulie* 

res  Novi  prxceilentiaro  praefiguraaset.  Qaod  si  ilie 

praefiguravit,  par  erat  Paalum  dod  abaii  hac  figura. 

Sin  aotem  dicant,  quod  ad  Judaicam  infirmiutem  se 

demittens  hoc  fadebat,  oportelMt  eoro  etiam  Graecis 

praedicantem  figuras  Graeeorum  adhibere,  el  reram 

apud  Graecos  gesUrum  hiatoriaa  cororoemorare.  Sed 

lioc  nosqoam  fecit,  et  merito.  Illa  enim  nihil  cnnli 

Teriute  eomroone  habebaDt,  baec  autem  Dei  leges 

fnni,  et  oraeola  :  qoapropier  magna  cognatio  vete» 


ribus  illis  cum  Noto  Testamento  intercedit. 

6.  Argumentum  eeeundum  ex  eadem  iMtma.  Non 

paud  in  Yeteri  Teetanunto  amore  ducti^  non  timare. — 

Primum  igilur  argumentum  hoc  est,  Veius  Tesumen- 

lum  modis  omnibus  cuin  Novq  oonsonare :  secundum 

autem  illo  non  minus,  ex  ipsa  historia  somitur. 

Quemadmodum  enim  tune  duae  mulieres  erant  unius 

viri:  iu  nunc  duo  TesUmenU  iinius  legislaloris;  si 

enim  alius  essct  Novi ,  alius  Veteris  ,  superTacanaoro 

erat  hane  liistoriam  adducere.  Neque  enim  alium  ha- 

bebatSara  Tirum,  alium  Agar;  sed  utraque  anum  el 

eunidem.IUque  dicendo  ,  Hasc  emm  $unt  duo  Te^ta" 

menta  ( iial.  4.  24 ) ,  nihil  aliud  dicit  quam  quod 

eomdem  babeant  legislatorem,  sicot  illae  onomviram 

Abraham.  Sed  altera  qoidem  erat  serva ,  allera  vero 

libcra.  Quid  lum  ?  haclenus  enim  quaerebatur,  an  unua 

utriusque  ait  legisiator.  Recipiant  igitur  prios  boc » 

ac  tum   demom  ad   illud    alterum  eis   responde* 

bimus.  Si  enim  eos  lioc  ui  adroiiiant,  ac  nobis 

asseiitiantur ,  coegeris ,  universum  ilioruro  dogma 

corruei.  Coroperto  eniro  etiam  Veteris  TesUmenti 

eumdem  legislatorem  esse  ,  sicui  revera  est ,  fineiii 

habebit  oronis  illorum  nobiscom  controversia.  Atu- 

men  nc  vel  hinc  turbemini »  adverUmus  diiigenier 

baec  verba.  Non  eniro  dixii ,  Una  quidem  serva ,  uaa 

vero  libera :  sed  ,  iJna  quidem  tn  eerpiiuum  gignem 

(Ibid.) :  ncc  sUtini  ^rva  est ,  quae  in  servitutem  gi- 

gnit :  et  hoe  ipsuro  ad  servituteiiinaturo  esse  oon  jaa- 

Iris  esl   crhnen  ,  sed  parvuiorum  qoi  nascuiilar. 

Quoniam  enim  sua  malitia  seipsos  liberute  privavo- 

runl ,  el  a  jare  ingenuiutis  exciderunl ,  oon  secae 

quam  ingratos  servos  tracUvii  eos  Deos  ,  terrore  ac 

minis  castigans.  Quin  el  hodie  multi  patrte  liberos 

suos  non  ut  Aiioa,  sed  nt  servos  metu  coercenl:  qosa 

eulpa  non  parenlnm  esl,  sed  filiorum,  qui  causa  fiie- 

runl  parentibas  ut  servilem  in  roodum  ab  eis  educa- 

rentur.  Eumdem  ad  rooduro  eliaro  Deus  ejus  leropo- 

ris  populuro  terroribus  ac  pcenis  erudiebal,  non  aliter 

quam  nolUos  frugis  servom;  nec  Uroen  harc  Det 

culpa  fuil,  auliegis,  sed  Judcororo  respuentiom  fre- 

niim,  elduriori  frenoopus  habentiam.  Siqoidem  in 

ipso  yeteri  TesUmento  moltos  reperire  licel,  qoi  noa 

ad  eamdem  sinl  traeli  discipllnam  ,  ol  Abel ,  Noe  , 

Abraham  ,  Isaac ,  Jacob ,  Joseph ,  Moses ,  EUas ,  Eii  - 

sseos  ,  el  omnes  qni  Novi  TesUmentl  iostitou  sont 

smolati :  non  enim  lerrore  ac  poenis,  nec  miiiis  ac 

molctis,  sed  amore  Dei ,  ei  ferventi  erga  illum  afle- 

ctione  Uleserga  Deum  sunt  redditi,  quales  fuernnt. 

Non  enim  opus  habebant  mandatis,  nequepraescripiis 

el  legibiis,  ul  virtutem  sectarenlur  ac  vilia  fugerent: 

sed  01  ingenul  el  liberaU  ingenio  Slii ,  agnoscenies 

suam  oonditionem,  absque  roeto  oMoaol  castigaiione 

In  virlotis  castra  se  contoleront :  reliquum  vero  vul- 

gos  iiMbeorom  ^  qoonlam  ad  malitiaro  defeccranl, 

legis  freno  necessario  coercendi  foeront.  Ideoqoe 

postquam  vilolum  flnxeront ,  el  scolptile  adorave- 

rant,  tom  demum  andieront,  f^omiittts  Deu$  tuu$  Do* 

mmu$  untt$  e$t  (  Deut.  6.  4  ) ;  posteaquam  caedes  pa- 

traverunt   et  tixores  proximl    siopraverunt ,  tune 


M7 


S.  JOANNIS  CHaTSOSTOMt  AttCniET.  CONStANTlNOP. 


2M 


et  simili 


niidiveiiint ,  Non  occidei  ,  non  mcechaberis 
ttiodo  refiqua  omnia. 

7.  tlaque  non  est  viiupertum  legt»  qaod  punlatet 
fliQlciet ,  et  serro^yeiat  tmprobos  emendet  ac  casti- 
get,  sed  prieconlum  insigne,  nee  Titlgstrift  laus ,  qtiod 
eos  i)nl  iid  exlremam  malitiam  protapsi  fberani ,  po- 
liierit  seVerilaie  sna  liberare  a  vitiis ,  mollireque  et 
olbseqnentes  graiiafe  fbcere ,  atque  ad  novam  hanc 
•phitosopbiamceiiviam  quamdam  sternere.  Tdem  enim 
Spiriius  ium  in  Veteri  Tesiamento,  tum  in  Novo 
dispensabat  omnh  ,  licet  diYerso  modo.  l>ropterea 
Pautiis  dicebat :  fldbentes  mam  eumdem  Spi  rf  finti  fidei^ 
slM  $eriptum  est ,  CreSdi,  propter  quod  loqtmm  wm. 

fHofttm  pte^itttt  cum  fidei  iincerHatejungenda.  ^Vcc 
idiim  "propter  boc  «Kxit,  Enmdem  ipfHftfm,86d  el  cb 
Sit!am  non  knlorera  causam  ,  qnnm  volebam  <imdem 
ironc  rfferrc ;  «ed  veritns  ne  plnribiis  fravati  Jam 
dictoram  obtiviseamini,  inatiam  dlem  vobis  cum  ser- 
monem  Serraibo ,  hrterim  hortatus ,  ut  pfraesentem  to- 
Ivm  in  memoriam  reeondalis  ,  aique  dUigenter  reii- 
neatis  ,  «tqne  virtufcs  Chrislianas  cum  dogmatom 
^pArilaie  cbrtj«ngalis :  fJt  sic  fia  it^eger  homo  Dd  tid 
wimt  op«t  ^mm  ptapeftgm  («.  Wm.  5, 17) :  quaiid<y. 
I|iiidem  ^ihfl  noWs  <proraettH  recte  senlirc  ,  si  'vHa 
iMerim  ftieril  ini«s  meribns  viiiata :  qncmadniodum 
tonlra  nlhB  tyrodest  tila  mctrrepta ,  nfei  accedat  «* 
dw  ^fmfqnt  slnoerila«%  Ut  Igltur  integram  «tiUi«em 
CMteeqmmmr ,  -«rfnqnc  iioWs  fv^vMoamos  ,  frBCtiia 
0fmm  generoM  f«i  alife  firofereauss :  «t  <«m  primia 
«leem«iyiwam,  de  qua  ediam  nnper  ad  f«a  ▼evlM  fsdt 
■Mi9Na.omn  lafgiiaiettiqiie  alacritate  ittam  oKomi«e«. 
(Jifj.eiiim  paree  tminM,  ailBcripHM,  ftroe  ee  meM^ 
€«  qmeemnat  in  hemedkfHemikue  ,  de  henedMomlm  «C 
meiet  {%  Cor.  9.6). Q«id  esl,lR  henedietUMM  t  Cmm 
fBsgna  inrgitiate.  Hic  quldero  in  rebos  a»c«lai«l»at 
lam  messis^am  «omcBlia  earwndem  «rt  «cminmii : 
mm  efvA  «erit ,  iriflicttm  mi  iMrdeuiii  smtnai ,  »m 
ekkfmd  «imiile»  et  qa  melit»  Idipsam  metU;  oi  m 
#(tem«0jrNa  mn  tdem  im  vmnt.  Sed  spm-gis  »ffg«w» 
im,  «lioolligiaCidoeiam  «rga  fteum :  da«  peoiiniam* 
ei  «ed^  reaMaaioiwm  p«oeai«rem  :  firebes  paM« 
a€«ve«ten^«lfl«lH«r«giHimMliinMi  lilii  |Mrii«r  ^ 
bonaque  iMa  mOnila,  i^  iiec  Muhis  vidit ,  iiec  miris 
avdivil,  ttsc  itt«or  1iomimaaseeiid«ranft<4.  Cor.  ft.  %p, 
et  ^uod  estioiniiiMiiMOnni  «umma ,  «imiKs  elftce* 
ris  Doft,  4««teiM««d  bomitti  esi  poasibile.  Nam  «m 
de  elMMsirM  el  benigoilaie  dimenMsaei  ClHiaiM 
«dijiiiiftil :  Ci  egMtmmn  mmile$  Peuri  veetre  eeelmA  ^ 
^oi  «««iiii  «niMiiorM  ietbeteuper  mmlmmSmmt^n 
plmt  mtiter  iMsioi  #c  iiyiilol  (Mmth,  S.  45).  fa  n«a 
^poM  oriri  jubm  «oiom  « iieq«e  imlinea  imMit«e»«« 
fwqae  b«Bcica«  «sae  4n  orbem  terr«iMm  Imb  loagi 
)aioqtt«  i^alMilem  :  uleie  laettltatibus  i«is  ad  keaefi- 
cHiiiam.,  «t  tetnsM  similia  eti|tti  solem  soom  oniRi 
l«bei»in4tt«»MmateiuiaemDeo  «ifluiem  fiori  liDelb 
g.£<0«iiiosyM«lt«mttt4%atf  Jalor.  Seffnmeeeoem 
tA  oiie  Pmbu^  eed  mmltmu  eibeU  qmm  u  hemefedemh 
aieertm., — AnimadMrlile  diligenler  quae  dico :  St^ 
4N»ao<  ac  maUe ,  in^uil.  £igo  lu  ^uo^ttc  quoiies  elee^ 


mosynam  faels ,  nc  vitam  cxamines  »  neqne  momm 
raitonem  reposcas.  Eleemosyna  enim ,  htic  est  mise- 
rJDtio  ,  ideo  dicitur ,  at  eliam  indfgnis  praebeamus : 
aui  enim  miseratur,  non  recte  vivcntem ,  sed  pcccan- 
tem  iniseraiur :  nam  qui  recie  vivii,  laudfe  esidignus 
el  corona ;  qui  vero  pcccat  ,  venia  el  mlsericordia. 
Quapropter  Inc  qaoque  parte  Denm  imiubimar ,  si 
etiain  malis  t>enignitatem  nostram  non  sabdocamM. 
Considera  enun  quam  multi  or1>em  terraram  habiienl 
blasphemi ,  scelerati ,  prxstlgialores ,  omnibas  viiils 
referti ;  attamen  hos  qnoque  per  siagulos  dies  enutril 
Dens  ,  doeens  nos  ui  universos  homlncs  beneficenlia 
compleclamur.  Nos  vero  pmnia  conlrario  modo  faci- 
iBu«rnon  solum  enim  malos  et  improbos  hommes 
aversamur,  verumeiiam  cum  sanns  qtiispiam  nos  adiu 
aut  propicr  probiiatero,  aut  propter  liliertatem ,  ibrle 
etiam  propler  plgritiain  (  ui  et  hoc  addam ) ,  in  pao- 
pertate  vivens,  probra,  contumelias ,  et  innamera  in 
eum  jaciilaii  dictcria  ,  vacuis  ipsum .  manibus  remitli- 
mus,  valcludincin  exprobraiilcs  ,  olium  objicienles  , 
poenas  reposcciites.  Iloccinc  jussns  es «  o  homo ,  ob- 
jurgare  lanium  ac  hicrepare  egenos?  Miserari  ac 
sublcvare  pauperiatem  eorum  jiissit  T>eus,  non  ratio<* 
nem  reposcere  ac  conviciari.  Sed  \is  Dlius  mores  cor- 
rigere,  ei  hominem  inerlem  a  segnilie  sna  revocatoni 
ad  opus  aliquod  appllcare?  Da  prius,  ac  tum  demum 
increpa,  ul  non  crudelitatis  suspectiis  fias ,  sed  beiii- 
gniiaiis  iaudem  reportes.  Eum  enim  qoi  nihil  dans 
tanlnm  opprobrat,  aversaiur  pauper  ,  el  inique  fert « 
'  efi  ne  aspicere  qiiidem  sustinet ;  et  merito.  Putal 
enim  non  quod  bene  sibi  velit ,  sed  quod  dare  noTit , 
objinrgatorem  eum  esse. ;  ita  ut  rcvera  esi.  Qui  vcro 
posteaquam  dedit  objurgat,  facit  at  libenti  auiino 
objnrgatio  sua  recipialur  :  eo  qiiod  non  propier  m- 
hmnanitatem,  sed  propier  lieneYolentiam  increpaiin- 
nan  adldbere  videatiir.  Sic  etiam  Paulus  fecit ;  ciiin 
enim  dixisset :  Qm'  non  vull  operari,  ne  edat  ( 2.  Tke$e, 
5.16),  adjimgit  exliortationem  dioens:  Tos  eutem 
bonum  faeientes  ne  defidotis  ( It,  v.  15).  Atqui  hrc 
prvcepta  cOniraria  esse  videiitnr.   Si  enim  otiosos 
non  oportet  dbum  capere ,  quomodo  jubes  bene  tali  - 
bus  faeere?  Sed  non  smit  contrarhi  :absit.  Ideo  enim 
hociiixi,  inqiiH,  <Jw  nm  tutt  operaei^  ne edat,  non  ift 
eos  qai  alioqm  1«rgit«*i  eraat ,  averterem  a  dandi 
deemosynfl,  «ed  ot  in  «Ho  vitmites  a  «egnitic  -sua  re<- 
^ocarem.  Itaqoecam  <licK,  Nt  edat ,  illos  exsiimiihl 
«d  tabonem,  canimiiiaiione  hae  tcrriios:  cum  vero  dH» 
oii,  fiottiNN  (mdentes  ne  defieiaiie^  hos  etcitat  ad  bene^ 
£oettti»m ,  ulsli  exhorutione  impolsoa.  Ne  enim  t{tH- 
4am  peMaberettt  omwmd  avdHo  qoa  llli  comniinaiione 
leriMlw,«id  b^iefieenllam  hl«  verbis  flkis  i^rovDcat  t 
^WB  famende  ne  'defiakek.  Haqjiia  ^sMom  miiiem 
4es,  iKNMimleGiMi. 

%.  aoe  «I  itt  «eqnenilltt»  omnlfeiium  fedt.  €om 
mii»  HJNKiasei  ■:  Stife/kiimtmfdit  «srmonet  WMfres  pir 

«pitfOSOM,  wOflC  <lliBl<M«i?,  «I  fl€  ^VIIIIIMKMMWRI  Tf n  *(  »• 

IUmss.  S.  i^^  atqoe  li«c  oiMdo  4i«lni«em  «ireirisset  «t 
,  rofsam  «lio  mtt#«  '«■fii  veMiellittl ,  Todtt^ 
igittiiam  imm  <«i«  tt  qolbtts  -«i^icMtt  'Aienfi  t 


m 


m  tfiftBm  AMStOLI,  HAaKMteS  ECMOEM  SPIRlTOM.  III. 


i90 


qguifiroptef  lifftt  nff^  MAM  s  ffim  vt  MmkM  txi- 
^nmtes  t^  «( fHbfim  (2 rAiSi». Sk  15).  Qttiemadmoduin 
\f^im  tm  4^tUif^,'SI^  fi«it  mn  lulfwrm,  yiB  edat 
<  #*t  IK  It ) ,  9/lm  cem ,  qtii  t^ssmit ,  ifittratn  eoHnn 
haberc  jussii  t  <U  <M<)IM  Mift  ]N>&1eiiqiiSifn  dlitU,  iV« 
€DfMiiiiriniiiM  ffiii  tMH  «K«tia«H%  «1»  «jns  cuni  andito- 
r  1«  sed  toh(^  diHfemeV  ftuM  sivs^ipere,  dteens :  yon 
m  innmdmn  mMimme ,  ^^(/  m  fMivm.  R«Kqt)istl  ejus 
coiiniMtmlinein  ^  m4  ne  re{in<|uas  de  eo  st^licitodi- 
nem  c  exdiialsii  wtn  %  «on^ientii^  ne  «ttlitdjvs  a  c^ri- 
Calev  Eienim  iioc  ipsnni  aflbclH  tnritatis  mandavi ,  ut 
hac  acpMraiiene  faeun  melior^  ad  noliqiimn  corpus 
reverieretiir ;  qnandoquidem  eiiam  pitres  domo  sua 
filioa  espeUttfil,  nnn  «i  ))erpetno  foda  maneani ,  sed 
Hi  qnod  dome  exeiderint »  modesiiorea  facli ,  domum 
poatlimtiiie  revertaninr.  Atqne  Iiqdc  8ulRliii«it  ad  ittos, 
qui  pigriiiam  aliis  objicare  aolent. 

Yeriim  qnoniam  mniti  oliis  utmnvr  veltiia  qnilNis 
se  excnsani,  qn»  ^na  cmdelltatis  ac  inhfimfenltatis 
aiinl ,  necease  esl  ut  tlla  qnoque  nedargiiam ,  neiii  ut 
excusalioQem  eis  adintam,  eed  q«o  p^reoadeam  ut 
omiasa  tana  ci  lottllfi,  ad  veram  «t  apnd  Clirisii  iri- 
binud  profiHoram  defenei(mem  operilMia  tpsis  ae  exer- 
ceanl. 

EoBCMiMtoiies  «fia<  «lurvrttm  pefgtUi ;  c^wrHlti  fiHo^ 
rum  $mH  fmuperet;  mmeniem  cm  eleemenfnam  tocet 
Seripimrai.  —  Qne  est  igitnr  illa  vttlgffrimn  Imminmn 
frigida  ac  inttlilis  derenaio?  Alendi  simt ,  inqmi,  )i- 
berl ,  i«l  lamiliariB  gerenda  esi  cvrn ,  nxorem  ale , 
necesearioa  attmptus  mnlies  susUneo  :  q«amobrem 
non  anppetil  ^  «nde  ebvios  ai^vare  fmasim*  ^d 
ais?  Filios  alia,,  el  i^  nen  eal  mide  venieniea  ad  le 
aubieves?  kno  itropier  bec  ipanm  «nblevnndi  anni 
egeni,  nt  exlgua  peeimia  Dominttm  qtti  eoa  Itbi  dedil, 
propiliea,  hI  eliam  posl  merlera  auam  patfemmi  iUia 
reltnqoaa^  nl  eia  imign«m  lavarem  esDliiuB  eeucilica» 
dum  illa  peeonia  attH^na  Deo  «raiea  feeiea.  Aflmon 
videa,  a  muUts  liomittes  praqiotenies  ac  epolenaOT, 
nihil  alieqtti  ad  aH«m  gem»  atlmentca^  tn  lestamemo 
suo  inaenos  fuisae ,  d  iiberis  aiiis  ceiieredes  Ibdea , 
nihil  ob  aKnd  qnam  «t  «eettnlatem  filiia  «edica  pe- 
cunia  pararanlT  idqoe  crnn  inOertnm  imael  tpMman 
affeclo  posl  oi>it«m  ipsormn  «ios  illea  eeberedea  ea  • 
aenl  preseqottittri  1  Tu  veto  eom  'seiaa  ^«menhaiem  p 


bonltdtem ,  et  .Tquitaieiti  tul  1>omini ,  expertem  eum 
tni  testamelHi  facies?  non  facies  enm  colieredeln  li- 
betoram  inoram?  Hoccine  esi  amamisslinl  patris  offi- 
«iuin?  Nain  si  prolis-iux  cmm  geirls ,  reliiiqne  iilia 
ciiantildm  scriplam ,  In  qna  Deum  debitorem  babcas. 
Ha*c  mdxima  hereditas,  froc  thTcus  est,  baec  securilas. 
Iftduc  enm  in  terrenam  banc  bereditaiem ,  ni  te  ona 
cum  iuis  liberis  fn  cxlestem  tllam  heredilaieni  tiidti- 
«at.  Hic  heres  nobilis  est,  hnmaHus,  bontis,  potens, 
4lvea ;  qoare  ni^iit  est  cnf  ejns  socletaiem  sospectam 
habeas.  Meo  etiam  aamcntis  vocaior  elecniosyna  ^ 
qnia  res  tec  noti  tam  somptoa  est,  quam  rcditos  :  la 
antekn  qnando  aemioandum  est,  mn  inagnl  facis  quod 
evacnes  fraetunm  veteram  promptnaria,  sed  ad  mea^ 
ais  fatinr»  (hictnm  tpecin ,  idqiie  cmn  eveMum  ne- 
«eias.  Nam  cttubigo,  et  calamiias,  et  K)Ciista,  et  acria 
Imemperif»  ti  mulia  noa  a  spe  ei  exspecutione  drji- 
cinht :  Com  trto  hi  Ca^lom  esi  ^emen  Jaciendum,  obl 
iiuHa  aeris  fntfenipcries,  noltu^  A(»]of,  nullx  insidi<e, 
lergivcrsaris  ac  procrastinas?  Et  qtiam  spcras  veniam, 
qni  in  tt^rram  scminando ,  confidentcr  et  alacriter  id 
facts ;  cum  vero  In  manom  I^i  ^eininandum  cst,  o^ 
aas  ci  negligis  ?  Nam  si  lerra  reddil  quod  sibi  esl 
ci-odiinm,  mnllo  magrs  IVci  manns,  qunRtunique  acce- 
TveTit,  mngno  cnm  tenofc  cst  rcdditura. 

i%,  fiTt  igirar  «eientcs  Aon  re^ptclamus  sunipium, 
qu.tndo  eleenvasynam  fbcimns,  sed  cum  <tui  fnde  spb- 
ratttf  proteninm ,  \m  eliam  pm^na  lucram  :  non 
solum  enini  reghnm  tnrtmmm  eleehfio^yna  procorat » 
aed  in  p^sentl  ciiam  vita  secnrkatem  alfeft  et  ahua- 
daniiam.  Qnistrascponiccior^tpse^nt  prseatare  p(»ieai 
Ommnus.  Didi  ^tm  :  Qol  sna  paiiperibiiB  largituir» 
ceiitiiphiOi  accipi^et  tn  hoc  BseGOto ,  ell  vttae  aDternie  h^« 
tedtiatem  habcbit  ( Jla^.  )^,^9).Vides  r^tribulid- 
netn  tn  iitra(fD<i  x  ita  t«m  magno  (tenote  redpiendanh  T 
^,  igttnr  ccasemns ,  neqn^  pfocraisiincttus ,  sed  por 
^ing^los  Aics  eleemos}-n.t:  It-ncium  pierci|illimus,  nt  el 
in  pracaenti  sttculo  rebns  strctindU  ft^aanmr ,  ei  fuii- 
rtim  Vrtam  conseqoamnt :  qnx  nohls  omnibus  lcoMin- 
gat,  gratia  ei  beiiignitate  Domini  bosiri  Jesu  Cliriafi, 
cnm  qno  ^atH  nna  crnn  ^iritn  isaiicto  gloHa,  hoho^, 
imperhnn  ivi  «rcota  Sdecvlornm.  Amcn. 


DE  CISDEM  VCRBIS, 

HABENTE5  ADTEM  BUMDBM  aPIMrCJM  WDEI,  aiCOT  8€WrrUM  li8T   (  8.  COT.  kAi):   BT  QUA 
CACaa  BBBU8  BMI8  «MmBi  «X  MQVQ  imUAMTim^  «T  W  IUSM««V1I4. 


I .  'Cora  prlorc  convento,  et  qni  flhim  praeccsscrai, 
unum  apofltoli  dictnm  susceperhnos  exponendum ,  ili 
cjos  *einarrai*one  toiwn  sermovem  consmnp^mus,  ct 
liodle  qnoqoe  in  eodem  velvari  proposuimus :  hoc 
aiitehi  data  6pera  faciimis,  advestram  milltaiem,  noli 
ad  ttcetram^omentatlonem.  Noii  enim  vX  fecondum  iffe 
ei  mulliaehnn  ostendam;  sed  m  tnm  iTauli  saK>ioniinih 
vebia  aperiam,  tnm  ve^trMn  airaciiTatcm  e^^xrncm,  fra 
emndeflii  veM«ermtm«rti.  Nhth  «t  friins^itt^Ail^enifai 


proTundilas  magis  elucebii,  sl  ex  uno  dicto  tanta  ne- 
bis  senienfiaiom  IlucnU  proferai;  ei  vos,  cuin  didi- 
cetltis  ex  iino  apostori  verbo  inelfabilcs  sapienlia 
divinas  a^romi  posse,  non  osaianiespercnrreiis  ejua 
epistolas,  sfed  hac  spe  Inclucli  feingulas  canim  senten* 
'lias  cxquisiia  cura  ac  airigenlia  perscrntahiinki,  Si 
cniiii  nnum  ffitftum  triiluo  noVis  dtisserendi  maieriaoi 
pracbnit ,  qnanlnm  putatis  thfesatirura  nobis  profun- 
derel  uha  tjiiiiDpiam  pah  diligenter  iractaU  ac  conai- 


991  S.  mMNlS  CHRYSOSTOMI 

demta?  Ne  igitar  delassemur  priusquam  tolum  qiiOd 
superest  decerpserimus.  Si  enim  metiliorura  auA^ 
fossores ,  licei  quantumvis  divitiamm  inde  exbause* 
rint,  nun  prius  tamen  inde  absbtunt ,  quam  tolum 
aurum  aufcrant :  multo  majorem  nos  alacritatem  ac 
diligentiam  in  perscrutamdis  divinis  eloquiis  adbibere 
convenit.  Nam  ei  nosraurum  eiTodimus,  non  sensibile, 
sed  spiriluale  :  non  cnim  in  metallis  terrx,  sed  in 
Spiritus  metallis  operamur.  Paulinse  enim  epistols 
melalla  sunt  Spiriius  et  fontes  :  meUila  quidem,  quia 
quovis  auro  pretiosiores  nobis  prxbent  divilias  :  fon- 
tes  vero,  quia  numquam  deHciunt ;  sed  quautumiibet 
exhaurias ,  tantumdem  ac  multo  amplius  rursnm  af- 
fluit.  Ei  hoc  evidenter  declararc  potest  totum  tempus 
quod  praeteriit.  Siquidem  ex  quo  Paulus  vixit ,  quin- 
genti  jara  elapsi  sunt  anni,  toioque  hoc  tempore  multi 
tum  commentatores,  tum  doctoresac  interpretes  multa 
saepe  inde  exhauscrunt,  nec  tamen  reposilas  inibi  di« 
vitias  evacuare  valuerunt.  Non  est  enim  sensibllis  hic 
'  tbesaurus ,  et  idcirco  non  consumiiur  a  muliis  effb- 
dientium  manibus ,  sed  augetur  et  multiplicatur.  Et 
quid  dico  de  illis  qui  ante  nos  fuerunt  ?  Quam  multi 
post  nos  dicturi  sunt,  ac  rursus  post  illos  alii,  nec  ta- 
men  delicient  fontis  in  modum  scatentes  divitiae ,  ne- 
que  metallorum  hoc  genus  exhaurietur  ?  spiritualia 
euira  suut,  et  suapte  natura  numquam  omnino  absumi 
possunt.  Quod  est  igitur  iliud  dictum  aposlolicum  ? 
Babenlei  ttulem  eumdem  Sjjririlum  fidd ,  ncut  $cnptum  ' 
eil,  Credidif  quapropter  loquutus  tum. 

2.  Nuper  igitur  quaesivimus  quanam  de  causa  dixe- 
rit,  Eumdem  Spirilum  fidd ;  et  unara  hactenus  cau- 
sam  attulimus  :  erat  auteni  haec  :  ut  ostenderet  con- 
*6onanliam  Yeteris  ac  Novi  Testamenti.  Gum  enim 
Invenilur  idem  fldei  Spiritus  et  Davidls  linguam  mo- 
visse,dicentem,  Credidi^  propter  quod  loquututeum 
{P$aL  115. 10),  et  in  Pauli  anima  operatus  csse,  satis 
apparet  magnam  esse  propbetarum  cum  apostolis  co- 
gnailonera,  atque  ita  necessario  sequitur  magnam  esse 
Yeteris  et  Novi  Tesiamcnti  consonantiam.  Sed  ne  ite- 
ruro  eadem  repetentes  molesii  vobls  simus,  age  et 
*  alteram  causam  proferamus,  ob  quam  dixit,  Eumdem, 
'  Jam  tum  enim  alteram  hujus  dicti  causam  promise- 
ramus.  Sed  opus  est  ut  excitemiui  :  profundus  enira 
est  sensus  quem  caritati  vestrae  sum  diciurus,  et  per- 
apicaci  animo  opus  habet,  ingenioque  peraculo  :  qua- 
propter  obtcstor  ut  suraraa  attentione.i]aas  dicenda 
sunt  auscultetis.  Vestrum  est  lucrum ,  noster  vero 
.Jabor ;  imo  gratl»  Spiritus  sancti  donuni ,  quo  reve- 
lante  secreti ,  neque  qoi  dicit,  neque  qui  audit  defa- 
tigatur  :  revelaiionem  enim  magna  facilitas  sequiiur. 
Attendamus  igilur  cum  diligentia  :  licet  enim  majo- 
rem  parlera  auribus  persequaraini ,  si  vel  minimura 
dormitaveritis,  iniermpto  semel  contextu  totum  igno- 
rabitis.  Et  quemadraodum  iis ,  qui  viam  ignorant ,  et 
doclore  opus  habent»  diu  llcet  illum  sequuti ,  si  per 
negligentiam  vel  paululura  ex  ocuiis  eum  araitiant , 
nihil  prodest  hactenus  sequutos  esse »  sed  consistunt 
ignari  quanara  sit  progrediendura  :  ila  etiara  qui  di- 
^iitem  prosequuntur  animo ,  etiarasi  attent^  doctri* 


ARCHIEP.  GONSTANTiNOP.  Mft 

nam  ejus  hauserint,  si  paulisper  caaimi  oeciltnter 
audiant ,  tota  serie  amissa ,  non  possunt  amplius  ad 
sententiarum  finem  pervenire.  Ne  igitur  idem  vobis 
iiccidat,  omnibus  qu»  dicturi  sumos  pari  tenore  in- 
tendite,  donec  ad  flnem  penreniamus. 

5.  Cur  dicaieumdem  ette  SirirUum  fideL  Imago  per* 
eequutiomtm.  -—  Dielari  igitiir  qoa  de  causa  dlcat, 
Habentei  autem  eumdem  Sphritum  fidei,  volens  osten- 
dere  eamdem  esse  utriusque  Testamentl  fidem  omninm 
bonorum  matrem ,  panlo  altius  sermonein  repelamus. 
Sic  enim  nobis  causa  evidentius  apparebil.  Quaenain 
igiiur  est  haec  causa  ?  Magnum  bellum  circamsieterac 
fldeles  dum  haec  dicebantur  ;  bellum ,  inquam ,  grave 
et  absque  uUis  inductis.  Nara  et  civitaies  integrae  et 
poputi  undique  in  eos  insurrexerant,  et  tyranni  omnes 
insidiabantnr ,  et  reges  contra  eos  bellum  paralKint : 
arma  movebanlur,  gladil  acuebaniur,  exercitns  adoiw 
nabanlur,  et  oronia  genera  poenaram  ac  suppliciorum 
excogitabantur  :  inde  facullatum  rapinae  et  confisca« 
liones ,  et  carceres  ac  mortes  quotldianae ,  lormenta, 
vincula ,  ignis ,  fermm,  l)estiae,  patlbula,  rotae,  bara- 
Uira,  phBcipitia,  et  quidquid  in  perniciem  fideliom  ex- 
cogiiari  poterat :  ac  ne  intra  hos  quidem  fiiies  bellum 
se  continuit.  Non  solum  enim  ab  inimicis  excilabatur, 
sed  ipsa  etiam  natura  contra  seipsam  irritabalur.  Et- 
enim  liberis  iiisidiabantur  patrcs,  .et  filiae  exosas  ma« 
ires  habebant ,  et  amici  ainicos  aversabantur,  ct  in 
cognaliones  ac  familias  bellum  hoc  latenter  sese  iiisi- 
nuabat ,  magnusque  tumultus  erat  per  universum  or- 
bem  habilabilem.  Et  sicut  navis  undis  insurgentibus, 
nubibus  concurrentibus  ,  etisis  tonitribus ,  caligine 
undique  scapham  cingente,  mari  furente,  bellnis  sx- 
vientibus,  piratis  oppugnantlbus ,  ipsis  vectoribus  in- 
ler  se  dissidentibus ,  haudquaquain  evadere  potest , 
nisi  caelestis  dexlera ,  magna  illa  ac  poiens ,  discusso 
periculo  et  sedata  tempestate ,  In  tranquillitatem  rc- 
ducat  navigantes  :  ita  etiam  lunc  inter  initia  prxdica- 
.  tiouis  accidit.  Non  solum  enim  externa  teinpestate 
pulsabantur,  sed  intas  etiam  plerumque  sediiionc  la- 
.  borabant.  Qols  hoc  dicit?  Paulus  ipse  sic  scribens  : 
Forii  pugwBy  iniui  timcrei  (3.  Cor.  7.  5).  El  quod 
hoc  verum  sit,  quodque  doctores  parUer  ac  discipuU 
innumeris  septi  fuerint  malis,  el  per  omnes  ex  xquo 
bellum  hoc  fuerit  grassatom  ,  eumdem  Paulum  iie- 
rum  testem  adduco.  Vestrae  autem  partessuntmemi- 
iiisse  oinnium  horum  quae  dico,  ut  cognitis  pcriculis 
ac  tentationibus ,  omnibusque  adversitatibus,  quas 
ejus  temporis  fideles  perferebani,  Innto  majores  gra- 
tias  agalis  Deo,  qui  omnibus  illis  calamitatibus  flneni 
iraposuit,  et  averruncalo  bello ,  traiiquillissimam  pa- 
cera  nobis  confecit :  ut  nerao  vel  socordix  poenara«f- 
fugiat,  vel  ob  viura  recte  actam  exlollatur. 

4.  Pace  Ecclemas  non  abutendum. — ^Neque  eiiim  per- 
inde  est,  si  undiquaque  impiignatus  et  innumeris 
adversiialibus  obrutus  generose  subsistas ,  ac  si  in 
porlu  nunc  sedens,  et  in  summa  securitate  eumdein 
aiiimum  prae  te  feras.  IUorum  eiiiin  condilio  nihiio 
melior  erat,  quam  eorum  qui  turbato  mari  jaciantur : 
nos  vero  securius  agimus  quam  qoi  in  portoro  devecii 


m  DE  YBftBIS  APOSTOLI,  llABgNtfS 

incolQmes  jani  per  otiuni  se  rericionl.  QuaprofMcr 
neque  propier  bonam  Tivendi  rationem  eitolUmvr, 
ncque  lenutionibns  cedamus,  neque  securiiate  Eccle. 
six  nostram  ad  segnitiero  abotamnr  :  quin  potias  so- 
brii  slnius  ac  vigilemus.  Nana  noliis  quoque  est  lucu 
ad^ersQs  innatas  concopiscentias.  Non  insurgunt  con- 
tra  nos  hominos ,  sed  insurgunt  camales  voluptates ; 
non  .iropugwmi  nos  reges  atque  lyranni ,  sed  impu- 
gnai  ira,  vanaB  gloriae  cupido,  invidia,  xmulatio» 
atque  id  genus  alii  affectus  innumeri.  Quando  igitur 
ilias  tentationes  evasirous^  neabbisvincamur  ope« 
ram  demus.  Ideo  enim  vobis  in  merooriam  revocavi 
illius  temporis  calamitates ,  ut  nunc  et  qui  ailligitur  > 
idoneam  inde  consequatur  coosolationem , .  et  qui  in 
securiiate  agit,  uipote  non  exercitatos  acre  contra 
absurdas  cogilationes  certamen  suscipiat.  Propter  no- 
slram  enim  admonitionem  et  consolaiionem  ac  tole* 
raiitiam  ilia  omnia  sunt  scripu  :  qus  quidem  necesse 
habemns  nunc  apud  vos  eloqui ,  et  docere  quantis 
adversiutibos  ejus  teniporisfidelesobsessifucrintnon 
doctores  solum ,  verumetiam  discipull*  Audi  igitur 
quld  dicat  Paiilus  ad  llebraH)S  scribens  :  Memwa 
e$ioie  pnonim  tfifriim,  m  tguibui  Hiumnaii  nrnUum  cer^ 
famen  afliicticmm  $Uiiimd$li$  (Bebr,  10. 52).  Non  enim 
per  breve  tempus ,  sed  mox  ab  ipso  exordio  pnedica- 
tionis  et  doclrin»  insurrexerunt  adversqs  eos  tenU- 
tiones,  et  mox  a  suscepto  baptismo  pericnlis  erant 
obnoxii :  at  quoniodo  audi :  Opfnvbrii$  et  fnto/a/toni- 
bu$  $pectaeulum  faeii  (Ib.  v.  53).  Omnes  enim  despue- 
banteos»  contumellis  afflciebant,  deridebant,  vitu- 
perabant,  fatuos  vocabant  ac  insensatot,  quodde- 
seru  patria  vivendi  formula,  novaplacita  suscepis- 
sent.'Quas  quldem  non  parum  valent  ad  eommoven* 
dam  animam,  ni  fides  profunde  sit  radicau.  Nihil 
enim  aeque  animam  mordet,  ac  improperium ;  nlhil 
seque  Ubefacit  mentem ,  ac  dicleria  et  convicia  :  nam 
multi  viri  per  convicia  sunt  saepe  subversi.  Ilaec  du- 
iem  loquor  nunc,  ut  cum  flducia  fidem  teneamus.  Si 
enim  illi  totius  orbis  convicio  non  sunt  subversi , 
multo  magis  nostra  aeUte  fldes  magna  confidentia  ro- 
tinenda  est ,  quando  lotus  orbis  ad  nostras  partes  ac- 
^essit.  Qttod  auiem  illi  non  intra  calumnias  tanium  et 
opprobria  conviciaqite  patientiam  retinuerint ,  sed  illa 
cum  gaudlo  toleraverint,  audi  quoe  sequuntur.  Nam  et 
(Xirtpiionem^  inquit,  facultatum  veetrarum  cum  gaudio 
periuli$ii$  {Ib.  v,  54).  Yides  quod  et  bona  eorum  con- 
flscabantur  olini ,  et  omnibos  in  prsedam  erant,  qni 
eos  laedere  cuperent.  Atque  baec  quidem  ad  Hebneos 
scribit. 

5.  De  Thessalonicensibus  vero  rursum  aUud 
quiddam  ule  testatur  :  70$  etdmf  inquit,  tmt- 
tatore$  facti  e$ti$  Domini  ae  nos/W,  ^at  $u$cepisii$ 
$ermonem  huhe  in  iribulaUone  magna  (f .  The$$,  i.  6). 
Yide  etiam  hos  alfligi ,  neque  id  siropticiier ,  sed 
afflictione  magna.  Yehemens  tenutio,  continuum 
periculuffi  nec  mintnuiro  quidem  respirandi  facul- 
tatem  concedebat  eis,  qui  tunc  temporis  in  cer- 
tnmine  erant.  Atumen  cum  haec  tolerarent,  non 
iniqiie  ferebant,  neque  animuro  despohdebant,  imo 

S.   JOA!f.   CmTSOST.   III. 


Ilceti 

repoUMcsi 

solatio,  ( 

pati.  quapropler  m  im 

amigerentor,  qnM  f^ 

laetarentur.  Hoc  cm 

animae  oniciuro  csi, 

siutes  ferre.  Caetemn  \ 

atque  insuper  gratias  agere  ct« 

mittit,  Id  demum 

que  vigilantis,  et  quae 

sit  superior. 

A    famiUaribu$  el   propinqm    veMoA   Tfuktmi. 
—  Nec  hic  tnntum ,    sed  et  alibi 
mala  paterentur  eiiis  temporis  fideles  a 
ac  propiiiquis  (hoc  enim  erat  gravlssimum),  m  I 
modum  loquitur  ;  Yo$  imiiaioree  fiu$ti$  Ruiemanm 
Dtfi,    qua  $uni  in  Judcea.    Qua  in  re  imitatorcs? 
QHomam  ei  vo$  eadem  e$ti$  perpeem  a  proprHe  m* 
tribulibu$ ,   ncut  ei  illi  a  Judane   ( Ibid.  %   H ). 
Ecce  bellum,  sed  bellum  civile,  quod  majorein 
facit  indignationem.   Si  enim  initnkue  exprobra$$et 
miAi,  inquit,  iu$tinui$$em  utique.  Tu  vero,  homo  «na- 
ninn$i  dux  meu$  ei  noiu$  meu$(P$alm.  54. 15.  il); 
id    qood    tum    in    flgura  contingebat.  Quapropter 
mulu  opus  habebant   consotatione.  Quod  quidem 
Paultis  cum  videret,  edsque  qui  ad  suam  curam 
perlincbant    laborare    ac   sudare   animadverteret , 
quod   magnis  cabmiutibus  gravarentur,    et  allas 
super  alias  plagas  aegre  sustinerent,    vide    quam 
variis  modis  aniroos  eoruro  excitet,  nunc  quidem 
his  verbis  :   Si  quidem  fueium  e$t  apud  Deum  re* 
tribuere  tribulantibue  vo$  tribttiaiionemf  et  vobi$  qui 
tribulanttni^   requiem    nobi$cum  (3.  Theu,  I.  6.  7) : 
nunc  vero  his  :  Dondnm  prope  e$i^  nihil  $oUiciti 
nti$  {Philipp,  4.  5.  6).  Ac  rursum,  Nolite  amiitere 
eonfidentiam  veetram  :  nam  patientia  opu$  habeii$^  ut 
DH   volnntatem    facientee,    reparteiie   prontt$$ioneni 
{Bebr,  10.  55.  56).  Deinde  ad  patientiam  eos  con- 
flrinans  sublnfert :  Adhue  enim  modicum  aliquantuluni 
qui  venturue  e$i  veniett  ei  non  tardabii  (Ibid,  v.  57). 
Slcut   pueruluro    pforantem,    moleste    ferentem, 
mairemque  suam  requirentero,  assidens  aliquis  sic 
consolatur  .  Paulisper  adhuc  exspecu,  et  omnino 
tua  mater  aderit  :  iu  eiiam  Paulus,  videns  aegre 
ferentes,  conquerentes ,  adrentum  Christi   requi- 
rentes  ejus  temporis  fldeles  propior  intolerabilcin 
malorum  vlm,  consolaturus  illos  dicit :  Adhuc  mo- 
dicum  aiiquantulum  qui  veniurue  e$t  veniet^  et  non  tar'^ 
dabit. 

6.  Doetoree  ip$i  qraviu$  affticiu  — -  lUque  quod 
discipuli  affligerentur»  et  plurima  mala  patereniur, 
et  sicut  agni  in  medio  loporuro  undique  perse* 
quutionem  sustinerent,  per  haec  satis  apparet;  ut 
aulem  sciatis,  etiam  docloresnon  minora,  imo 
vero  multo  graviora  sustinuisse  (nam  quo  magis 

(Dixf 


m  8.  JOAMN»  GHRltSOBTOJli 

ininiicos  Vefilatit  eontri^buit,  eo  magis  et  a  piurt* 
Jbus  infiettaliiatiMr ) ,  hoc  quoqoe  ak  eodem,  gui 
auperiora  bos  docsit,  audiemus*  Gorinthiia  eniiB 
acriiiena,  sic  ioquimr  :  Nmrnni  danUi  uiUm  occum» 
nem^  ui  mon  vkuperMut  mniitmum  na$irum  :  ud 
in  omnika  Mkentu  nouneUpmf  iieul  M  fittnf- 
«<rai, in  maiM  paim^t  «n  affimonibuh  <n uecemiA^ 
HhuM.  in  miguitm^  in  pta^^  in  carceribuit  in  sediiioni- 
kui^  tn  labmiui,  in  vtpitis,  tn  jeiuniii  (i.  Car.  6. 3. 5)» 
Vidistiu*  quoi  corumina  eimmeraverit,  quam  cre* 
iNras  lentaliones?  Rursum  eisdem  scribens,  ifintKri 
Ci^riia  «111/,  inquit»  ut  minui  tapieni  dtco,  plui  i§a 
(i.  CV.  ii.  25).  Deinde  volens  nobis  persiiaderet 
mulio  praestanlins  es^  propter  Christuro  affligi  quam 
prodigia  facere,  et  probationem  adferens  apostolatus, 
ostendensque  se  praeierendum  esse  aliia,  non  apo- 
stolis,  sed  pseudo-aposiolis,  non  a  miraculis  per 
ae  edilis  argumeotatur ,  sed  a  continuis  periculii 
ia  quibus  versabatur,  in  hunc  modum  scribens  : 
Jn  labmbui  eopioMiM,  in  verberibui  eupra  modum^ 
iu  carceribui  abundantiuif  in  mortibui  frequenter : 
.a  Judmii  quinquiei  quadragenoi  una  minui  accepif 
ter  vir^  cauui  ituii,  iemel  lapidatui  ium^  ter  naiU' 
firaffium  feci^  nocte  ae  die  in  profundo  e^ :  in  tti* 
iteri6iis  impe^  in  periculii  fiuminum^  periculii  latr^ 
tittm,  pericuiiji  w  genere^  periculii  ex  geniibue^ 
pericuUe  in  mitate ,  periculii  in  deeerlo ,  periadie 
in  mari ,  perieuHii  tit  faltii  fratftbui  :  in  labore  af 
moleniaf  in  vigiliii  icspe ,  in  fame  ei  $11%^  in  pri' 
gore  et  nuditatCf  prmter  Hia  quce  extrinacui  9Un$ 
( Jb^  ad  9.  28 }.  Ui  sunt  veri  apostolatus  chara<* 
cteres.  Prodigia  siquidein  et  aiii  saepe  fecerunt ,  nec 
eis  fecisse  profuit,  sed  posl  omnia  illa  audiverunt» 
RecedUe^  non  novi  voi  qui  operamini  iniquitatem 
(JfoiiA.  7.  25) :  nemo  vero  eorum  qui  eadem  quai 
Pauliia  commeinorare  possuni,  vocem  illam  umquam 
est  auditurus  ;  veruui  cum  magna  fiducia  cxlum 
conscendet. ,  bonisque  cxiestibus  perfruelur  uni- 
versis. 

7.  Fortasse  prolixior  visus  est  vobis  sermo  no- 
ster  :  sed  ne  siiis  sollicili;  non  sum  obiiUis  pro* 
missionis,  sed  staiim  ad  illam  rev^rtar.  licc  auiem 
non  temere  longiori  oralione  prosequuti  sumus, 
sed  ul  prolixiori  verborum  apparaiu  certius  ac  da- 
rius  docirinam  nostram  approbaremiis,  simulqae 
afllictorum  animas  consolaremur,  ut  quolquoi  in 
periculls  versaiitur  et  teotationibus,  idoneam  nacti 
consolationem  dit>cedant,  scientes  quod  socii  Pauli 
per  has  afflictiones  efGciantur,  imo  vero  ipsius  Chri« 
ati  angdlorum  Domini  :  qui  auiem  afliiciionum  ejus 
particeps  est  in  hoc  saeculo,  in  illo  particeps  erit 
etiam  glorix;  ait  enim  :  Si  quidem  compatimur^ 
ut  et  conglorificeinur  {Rom.  8.  17);  ac  rursum  :  Si 
euitinemui^  ut  iimul  etiam  regnenm  (2.  Tim.  2. 12). 
Omnino  enim  necesse  est,  ut  fldelium  geous  af- 
flictionibus  premalur  :  Omnee  enim  qui  volunt  pie  in 
Chriito  vivere^  penequutionem  patientur  (2.  Ttm.  3. 
12) ;  ac  rursum  :  PiU »  dum  accedii  ad  ierviendum 
pominOf  prcfpara   oiilmam   rtiam  od    Ifttlalioitm; 


4RCHIEP.  OQNStANTlNO».  tM 

reUe  fue^  et  peneeera  (BeeU.  2.  i).  BaUie  fromi»- 
aioiies,  aiatim  ab  eioidio  io  tinlatioiAii  iocidere  T 
igregia  vero  aiheriatio  il  iisigaia  eoaioiitio  ejiia 
sarvitiilii,  periciiia  oorfesiiBa  digaslifii?  Plan» 
egregia  simul  et  admlraiida,  el  iMxinom  incriun 
adfereui.  QiiidMa  iiludt  Audi  qu«  soquuntu|^  : 
StCMi  efitni  tn  i§ue  prebeHnr  aueum^  m  kominee 
accepti  in  formee  immieuie  {BecH.  ft.  S)«  Ouod  au- 
tem  dieU  sic  aocipe  :  sienl  aurtuii  igM  exaniioatiina 
purios  reddiinr,  pari  Mda  etiiiii  amma»  qu» 
inter  aflUetionia  versalur  ao  periculap  hilarior  ac 
splendidior  per  Uia  ivadit,  omneaiqiie  poeealoniffl 
maettUMD  afailergii.  Hinc  iil  qood  ad  divitem  illum 
dicebat  Abraimm  :  lasarvi  reeepk  mato  euu  :  Ue 
auiem  eomolaHonem  redpie  {Jmo.  16. 25).  A«  Pauloa 
Corintbiia  scribens  dicit  i  Frepter  hee  imer  wee  muUi 
imbetnUei  et  umaiidi,  et  detmmm  muiti.  JLlemm  u 
uoe  ipeoe  d^udicaremue^  uan  t^ique  juMeareum  : 
ai  eum  judiemur  a  Jhmme  ceirrip^mmr^  me  eum 
mmi»  dmmimim  (I.  C^.  ii.  SO-52).  Quin  ai  ior* 
Qicatorem  iUom  bac  de  caosa  tradidis  \m  intarilooi 
earnis,  ut  spiritos  salvus  flaret  (i.  Cir.  5.  §),  08liB« 
dens  praBsenli  tenutione  aaiuiem  perflci*  el  pericula 
iis,  qui  cum  gratiarum  acliOAi  aubeoM  iilif  aoimas 
purgationem  iise  maximam.  Itaqueqood  aOKclioBee 
pertulerinl  fideles,  ei  ionumerascalamiutes  um  di* 
scipult  qoam  dodorea»  ac  na  minunum  quidem 
respuraverbil»  variis  omniom  generum  bellis  uiidi<* 
que  circumdali,  satis  hic  noster  aermo  deciaravit, 
et  plufo  etiam  de  boc  ol  sacris  Uteris  siudiosi 
colligere  possuat. 

8.  Superest  ot  bac  ad  propositum  nosirum  adp 
ducanuis*  Quid  autein  proposueramus  dicere?  Qua 
de  causa  Paulua  dixerit,  Ec^tee  eumAem  .Spjr^ 
ituii  /Mri.  Cur  igitur  dixU!  Turbabal  boc  disci^ 
poios,  quod  gravia  quidom  io  re  praesenti  exper* 
iebaotur,  bona  vero  spe  solum  concipiebaiit,  el 
ilb  qnidem  jam  aderaal  •  bm  longe  disUbaut ; 
illa  jam  contingebaul »  baec  adhuc  sperabautur. 
Quid  murum  si  iuitio  praBdicaiionis  quibusdain  hoe 
usu  venieliatt  quandoq^idem  nonc  post  tantum  tenn 
poris  spaiium,  post  praMiicatioiiem  toto  orbe  pro* 
pagaum,  post  tot  cerU  promissionum  argumciiu, 
idem  multis  adhuc  usu  venire  solel? 

/n  Veieri  Tatamento  pramia  luc  ocdpiebantur.  -^ 
Nec  hoc  solum  illos  pertenrebat » sod  et  sliud  quid- 
dam ,  idque  non  miiius.  Quodnam  boc  ?  Cugitabanl 
apud  se»  in  veuri  Tesumeoto  non  ad  eum  modum  res 
bominum  dispensaus  fuisse,  sed  viriutis  prjaemia  coo^ 
festimaccepisse  quicumquejustam  acteoperaum  vi- 
vendi  rationem  praBiulissent.  Noncoim  poslcorporum 
resurrectioiiem,  iieque  in  fulura  viia,  s^  bio  ia  pia^ 
seoti  viu  oomes  eis  promissionea  implebanMir,  Ait 
enim :  St  tUlexerii  DonUnum  Deum  iuum^  bene  Ubi  eri$9 
et  muUipUcabit  Deui  armenia  boum  tuontm »  et  gfcgm 
pecorum  tuorum  ;  noit  erit  apud  le  infecundum  ,  neque 
iterile :  non  erit  apud  te  ianguor  neque  eig/ritudo  ( Deut. 
7. 13.  i5 ).  Smittet  Dm  benedicliQnem  m  promptuana 
eellarum  tuarum  ( Deut.  28.  8.  12 ) ;  npcriet  a&lum^  ei 


DE  Smm  APO&mi>  HABJsWTB6  fiUimEAL  »>ifttTUft}.  ui  m 


HMpiei  urmk  wuhmim,  M  mdmm  9emem$m  ( L$mi, 
)fi«  4.  5  )<  Aliaqud  fttuUA  ftimiU  modft  fiia  vrcttfihil, 
qv9i  qMtm  omnia  in  pr««eii(i  viln  p^  T^AMiU  Si 
«]uis  •fti  acuUor*  ^ia  pravidQl  «oln(iaMm,  Ouando* 
q»i^em  igilur  coriKuri»  m\i^%  •  afr^rw  li»liQttas » li« 
berorain  lKmi|a&  atqua  copia »  feuila  aeneeius ,  auni 
garlium  lenip^iea  Qplima,  aaueoai  bpoiias,  imbriuii 
oppiinopiiaa ,  armeniopum  e|  gregum  alioiMlaBiiai 
omnia  deiiiqii^  boua  i||ia  iq  liac  vii^  reprapftOnubaiH 
lur ,  ntbilque  p9&|  ban^  vilam  el  m  fiimrom  s»culum 
speraiiduro  proponebatur  :  b«c  repmaqies  Qdelw » 
maj^hua  (pild^m  auls  omiiia  booa  pra»  pedibus  fuisat 
aiia ,  aibi  vem  ip  fiiiupam  ?iiam  pr#mia  d  conmaa 
reposiia  ^»  ei  ex  fide  ipsorom  promisaiones  pen-« 
dere :  d#las#ai)aBlof  ae  dofleiebani,  ul  qwbus  universa 
viia  inier  lenialionpa^ieceasario  esset  exigepda.  HiSQ 
igiiur  coBsiderans  Paulas,  et  malorum  qua^  eis  im-t 
pendebant  mag niludiimm ,  el  qiiod  bis  qnideni  post 
obilom  laborwn  mercedem  Deos  e^iset  poliiciius ,  pa* 
Iribosaoimn  pnaaeBlem  relribuliooem  prae^issel; 
pwpjcimtsque  magoam  in  illia  segiiiliem  e  lalihM 
CSiilalioiiibqs  soboriM,  el  foleas  tos  esciUre  ae  do* 
eere,  palpum  quoque  lomponbuaearodem  fuiasererum 
dispaiiaaMenem,  mnllosqim  flde  mereedam  pereepisse, 
noB  PO»  prsfbeiiewn  illiadictum  in  mmneriam  revecaft 
di^na :  Bnkmm  mmi4em  Sptrimm  /idet,  liriii  «o^- 
pfam  «II,  Ctmtidi,  propf^r  fnod  loqHuHu  $um  :  Untum 
non  dicens  quod  magnu^  etiam  ille  David,  egregins  el 
admirandtis  propheu ,  Ade  retribotionem  perceperil , 
noA  esperimento  :  alioqul »  nisi  rea  iia  se  baberel « 
Bon  dixissei  (Pt^.  ii5«  10) :  Crrdtdt,  proptm  quod  to^ 
quuluM  tum.  Fidea  eiiim  ad  ea  quao  sperantur  pofertor, 
nan  ad  ea  qum  yidenlor :  qood  onim  videi  qiiis,  plaoe 
pon  aperal  (Heht  il,  I.)-  8i  iptur  credidit,  Uiis  ni- 
mirum  credidit  qi»«  sperabai.  Quod  ai  eia  qom  apo- 
rabal  crodidii,  qnas  v«ro  speranlur ,  Bon  videntiip, 
consequitur  enm  non  recepisse  ea  qu»  crediderai  \ 
propierea  di€ii,Ko^iii/«s  eumdem  Spintum  fdei :  boc 
est  •  eamdem  fldem » qiia:  liut  in  Vcteri  Tos(amwto » 
eliam  nos  babemos.  Quapropler  ^  9lihi  de  ejus  lem- 
poris  sanctisad  huiic  modom  loqoitur  :  CtirrutfrtMti  19 
mWotJt,  in  pelUbui  caprimM,  e^ente^,  (tff^Ht  wgueti^i^ 
qmlnu  4igmu  non  eral  muntbu  {  Uebr^  ili  57.  i^ ) : 
deinde  doeens  eos  calamiutes  qujdem  perl^iiase» 
iperciidem  v^ro  BQndum  recepisse,  snbdit  verba  hm* 
h  fifh  mttui  tuut  omfm  iu ,  nec  prommom  rec^ 
perMf  u4  a  loiiiii  Unlum  uepectae  talutiweru^t  { /6. 
V.  39.  ffi.  i.  IS ).  Et  qimmodo  viderunl  eaa»  qui|p&»i 
qu9s  Bondom  qm%  praE^iles?  Fidei  nimviun  o^ii^ 
4111  eaelum  ipnelfaAli  $1  qu«  in  eosiwl  onivim  con- 
ipninlanliMr. 

9.  Tq  vm  ^Mera  mibi  Dei  sapt^tlam»  q9lw»QdP 
Illi9  prvmii  e  IpogioquQ  oslenderii,  qMiae  ideo  $ms  no|i 
slalim  Mi^0  quq  vo^^  ^^  ^'um  p^ieniit^ :  o^ifiet 
dii  aulem  e  ionginquo  id/^o  ut»  bac  ape  rtfecii ,  me 
aensom  qitfdem  pr^^seotium  laborum  pcrcipiaol. 

AUtsr  crnn  wlgo  et  aliter  cum  justU  et  $ancli$  $b  gee^ 
fif  Dtut.  —  Sod  forsan  aliquis  ex  Ipis  qui  acrius  at- 


leBduBt,  inler  se  pBgnantia  nos  dicere  puubit.  Ilieea 
enmi  i  8i  neque  prisele  iilissuiim  oblau  suai  bonn 
el  prawi^,  quid  iu  longum  hahuiaii  sepmoiiem»  enu- 
Bierandoaiiiil  parilum  Umperlem,eepporias|niialcm» 
likerarum  boniutem  aq  copiam,  annoiuB  ftieiliUlem , 
fpufitumnrabundanttam ,  Brmenta»  gfeget»  et  omnem 
yivendi  felicimum  I  Qukl  igitur  ad  lioc  em  respon- 
denduiftfAliler  eum  vulgo  el  irobecilllore  populo  » 
alller  cwn  generosis  homifiitiBS,  el  eain,  quce  esi  Novl 
TesUmenii,  pktlosopbiam  jam  lum  mediUnlibus,  se 
gessiase  Deum  iUo  tempore»  Nulliuidini  enim  qum 
bunu  pepebal ,  nee  magiium  aliquid  videre  pmenil , 
neque  spem  auaro  ad  futuromm  bonoram  frnitieriem 
exlendere ,  praweBtia  hena  eihibult »  iinbeellHUtem 
BBinuB  eonim  eoBsolando ,  et  per  hoc  ad  virtmem 
exercendam  ipsos  dedueendo,  ai^ue  ad  rerum  bone- 
aiamm  degSderinm  ;  Eliam  autem  et  Ellssum  et  Jere- 
mUm  ei  Hesaiam  eC  in  summa  onlversos  propheUs  p 
ui  quetquot  ad  mBgnorBm  el  sanetemm  homlnuni 
«bopum  peminebaBii  ad  ea^loa  vecabat,  adeeque  bone 
nnm  eleelis  suMillie  praparau.  QBanmbrero  eiiam 
Paulua  Btti  omnea  aimul  eRmBeraidi »  sed  amietei 
ovilUs  ae  eaprinia  pel)ihua »  in  formMom  eenjeelos  ^ 
vjnculis  cmistrielaB ,  diatemoB ,  aaxia  iapidaios ,  fcam 
el  inopia  iaboranlea»  in  aoliiBdinihus ,  spelBneiaet 
oavirnls  ten»  degeBles,  imiuroepaque  mala  sustbiefr» 
lea.  Al  tum  demum  dixil  oniBes  iMBiB  epe  mopiuee^ 
neo  adbue  premissioBem  reeepisse :  suWudleaBS  n^ 
bia  noB  vulgus  Judaicum»  sed  homiBes  ad  Eiim  aimU 
Utudioem  aeeedeBles.  Quod  si  quis  dieal »  Hi  autem 
ipsi  quaaM>brem  ne  nune  quidera  dehilaa  albi  corenaa 
perceperum  ?  cauaam  hojus  rel  diseat  a  Paulob  Cum 
enim  dix.issel :  Ftdi  itml  mmrtui  munea  ki  nm%  ueeeptiu 
profniiiioJiJhMk  subjunxil,  Bm>  peo  uobie  meHue  uiiquti 
propidet^t  ut  mm  itai  no^ii  oofiimnNMPiniiir  ( Jl i^.  i  i . 
i^.  40 ).  Commnnis  eBlm  est  celebrius  haH) ,  inqull. 
quandoquidem  major  eliam  esl  voiuplas,  dum  (imnes 
cadem  opera  coronamur.  Idem  fil  ei  in  Olyintiiaeia 
cerlaminibus  :  lueUior »  pu^ ,  pancraiiasu »  diverais 
quidem  Umporibua  eerumeu  aubeunl ,  led  uno  lem«> 
poris  momento  oawes  a  prtteone  vioteres  pponiin- 
li^ntiir.  Idem  fit  el  in  conviviis.  Qimliei  enim  eonvi* 
varum  alii  venerunt  maturius ,  alii  adhoc  cuneUnltir, 
mvivalQre^  ui  bonorem  abseniiiun  jubenl  prsaenies 
panliaiipr  mauere ,  donec  ilii  quoque  veBiaoS.  Ucm 
$Uam  Oeu^  iocii :  qiioniam  enim  eg  tou  efbediverala 
temporibus  electos  ad  comniune  et  ipffimuhi  couf &» 
vlum  inviUvii,  Jubet  eoa  qui  priores  iyerunl»  exapeemre 
^p^  qui  posleriores  sonl  veoturi,  ul  boc  pB^im  emnl 
i)us  wna  praiseiuibus,  unus  ommbus  eontingai  boBar 
cl  una  voliiplas, 

10.  Cogil4  ^MU  qnaoU  sit  (M)uoris  afi^#ft«iu^  Pauinm 
Ql  sui  temporis  tiommea»  Abraimmum  ||em  aiqne  ejns 
^^lalU  vir#9 »  ^  rursum  alioa  qui  lot  imoulis  au|0 
Ulum  ceruveHml  ei  vieermitf  l^re  mmp  e;|spectaB- 
les  donec  noa  quo^ue  prohvii  aunu%  QHid  miunPmilus 
omwimn  coronam  receperit ,  imiiue  em^um  qmsquani 
foi  unqoam  ab  initio  Deo  placuerunl,  imQ  pe  reea- 
piun  quidem  sini  donee  oiimes  qm  emronaodi  smit 


S.  JOANINS  CURYSOSTOMl  ARGHIEP.  GONSTANTINOR 


conveneriDl ,  aodi  ipftoin  Paulum  diGenlem  :  fiMiiwt 
cerumun  cerlwn  ,  cwrwm  conwmnum^  fidem  iervati  : 
im  reUquo  repoiiia  eel  miht  corona  juUiUa ,  quam  red- 
4et  mihi  jueiui  judex  { l.  Tim.  4.  7.  8 ).  Quando  ?  Jn 
illa  die,  nou  iolum  aulem  ini/if ,  ted  et  omnibue  qui  di* 
Hgufit  adventum  ejui.  £t  rursuni  alibi  indieans  hona 
illa  universis  simul  ad  fniendum  conoedenda  esse , 
Thc»8alonicensibu8  sic  scribit :  Siquidem  juitum  eU 
apud  Deum  ut  reddatur  affUgentibui  voi  ttffieiio ,  vobii 
autem qui  affiigittiini  relaxatio  una  nobiicum  ( 2.  7A€Sf. 
I.  6.  7).  Ac  rursum  :  Quomam  noi  qui  vivimui^  qui 
reUnquinmr  iu  adveutum  Domini,  non  prmememui  eoi 
qui  donmerunt  (\,  Theu.  i.  ii):  per  hxc  omoia 
docens  oportere  iios  simul  omnes  el  in  commune  cae- 
lestii  iionoris  possessionem  ac  fructum  accipere.  Hoc 
ipsum  etiam  illis  qui  nos  prxcesserunt  magiiam  affert 
voliiptalem»  quod  una  cum  propriis  membris  sint  inef* 
fabllibus  illis  bonis  perfruituri.  Elenim  pater  mensam 
habens  splendidam  ac  opiparam ,  lum  demum  raajore 
Oim  voluptate  ea  fruetor,  quaodo  liberi  sant  ejus  vo- 
luptatis  ac  hilarilatis  participes.  Sic  etiam  Paulua 
«yosque  siffiiles  ita  demum  ampliorem  sentient  anlmi 
Tolupiaiem  ,  quando  ima  cum  propriis  membris  iila 
perfruentv.  Neque  enim  patribus  tantus  est  erga  li- 
l^roa  affecliis,  quanlam  illi  solliciludinem  geruot  de 
eis  qoi  eamdem  virtutis  viam  sont  Ingressi.  Dt  igitur 
etiaro  nos  In  eoram  qui  tunc  honorabuntur  numero 
aimos,  demus  operam  ol  sanclos  illos  assequamur. 
Et  quomodo  assequi  poterimus » inquiesT  quis  nobis 
viam ,  qo»  ad  illos  ducil ,  indicabil  ?  Ipse  sanclonim 
illomm  Dominus,  qul  non  soluin  quomodo  illos  asse- 
quamiir  docet,  verumetiam  quomodo  iUorum  omnium 
contubcrnales  ac  sodales  lleri  possimus  :  ait  enim  : 
Fadie  vobii  amicoi  de  mammona  imqmtatii  ,  ut  cvm 
defeceritii^  recifuant  voi  in  mtema  eua  tabemaeula  (Luc. 
|6. 9).  Recte  dixit,  jEterna.  Nam  in  hoc  sseculo  etiamsi 
aplendidara  domum  habeas,  omnino  velustaie  est  pe- 
rilura  :  imo  prius  quam  Ula  pereat ,  mors  irruens 
ejiciet  te  ex  magniflco  iato  domicilio  :  non  raro  qui* 
dem  vel  ante  obitum  infiioau  negotla ,  calumniatorum 
impetus  ac  insidiae  faciunt ,  ut  inde  ejidaris.  Illic  ao- 
lem  non  est  quod  tale  quidquam  verearls  :  non  cor- 
ruptionem ,  non  morlem,  non  ruinam ,  non  damnum 
ocalnmniatoribos,  nonaliudquidquam;  sed  immmobile 
et  Imroortale  est  domlcilinm.  Qiiapropter  aBlemuro 
iOod  appellavit.  Fadu  vobii  amicoe  ,  inquit ,  de  mam' 
oioiM  fiii^otinftf  • 

II.  Elemoegna  ex  rofina  data,  non  eet  eleemoegwa. 
Ekemoegnm  laudee.  Cur  pro  (oribm  temptbrum  paupC" 
tee ;  fontei  anle  oraioria.  —  Vide  quanta  sit  Dominl 
benignitas,  quinta  bonilas  ac  asquiias ;  neque  enim 
leniere  hoc  adjunxit :  sed  quonlam  plerique  divilesex 
rapinls  ac  fraode  divilias  sibi  copiparavemnt,  Mate, 
Inquit,  factom,  nec  oportebat  le  ita  pecunias  coliige- 
re ;  verumlamcn  qnandoquidem  jam  collegistl,  dcsiste 
n  rapliia  et  fratide,  et  utere  pecunia  ad  ea,  quibus 
opos  babes.  Non  Jubeo  le  esse  ex  rapto  misericor- 
dem,  sed  a  fraode  temperantem,  divitiis  ad  benigni« 
laiemeleleemosyiMm  oti.  Niai  enlm  artplna  desisus, 


ne  eleemosyna  quidem  erit :  sed  etiaaMi  innumeras 
pecunias  des  In  inanus  egenoram,  a  fraude  et  rapina 
interim  non  abslinens,  in  hoinicidaram  numero  a  fyeo 
compotaberis.  Quapropler  o|)orlet  a  frandc  absislere, 
ac  tum  demom  in  egeiios  misericordem  essc.  Nagna 
eninf  est  eleemosynae  via,  de  qoa  etbm  lii  priore  con- 
vento  apod  vos  disseralmos,  ac  nonc  qooque  di^se- 
remos.  Sed  nemo  vestram  Ita  cogitet,  lianc  admo- 
nendi  asalduitatem  ad  aiiditoram  tendere  acciisatio- 
nem.  Nam  ct  in  certaminibus  illi  potissinium  a 
spectatoribtts  excilanlur,  qni  ad  metam  proplus  ac* 
cedunt,  ct  certiorem  victoriae  spem  habere  videniur. 
Ergo  quia  magna  alacritile  video  vos  de  eieemosjnn 
sermonem  excipere,  eo  magis  libet  isiam  exbortatio- 
iiem  continuare.  Medici  animarum  nostraram  sunC 
paoperes,  benefaciores  et  protectores  :  neqne  enim 
taiilum  das,  quantum  accipiis ;  das  pecuniam,  et  ac« 
cipis  regnum  cxloram ;  subtevas  cgeslaicfn,  ct  rc 
concilias  tibi  Dominum.  Vldea  impareiii  esse  relri- 
butionem  ?  Hxc  sont  terrena ,  illa  cslestia ;  hacc 
peritura,  illa  perauinentia ;  haee  corrampimtur,  illa 
sunt  extra  corraptionis  pericolom.  Hac  de  caiisa  ma« 
jores  nostri  pro  foribus  ecclesiaram  pauperes  eonsti* 
toerunt ,  ut  vel  inbumaniasimum  et  segnissimoai 
qoemque  aspectus  ipse  egenoram  ad  eleemosjnam 
excitet.  Ubi  enim  aiat  cboros  senom  incurvorum , 
pannosorum,  squalidorum,  sordidatomm,  baculoi 
tenentium,  atque  bis  aegre  se  sustentantium,  non- 
numqiiam  ocutis  orbatoram,  totoque  corpore  male 
mulctalorom,  quis  tam  saxeos  est,  qiiis  tani  adaman<* 
linus,  qui  ad  eoram  grandaevitatem,  imbeciltitatem, 
cscitatem,  egestatem,  babitus  viliiatem,  lotque  alia 
ad  condolendum  moventia,  obduraro  se  et  iiiflexibi« 
lis  queat  perm.^nero?  Hac  de  causa  pro  foribus  no« 
slris  stant,  ct  ipso  aspectu,  magis  qiiam  ullis  verbis 
possuni,  ad  beneAoenliain  provocaiit  eos  qui  intro- 
grodiuntur.  Quemadmodum  enim  solemne  esl  ot 
fontea  praesto  sini  ante  oraloria,  ut  adoraturi  I>enm 
manus  prios  tolas  inter  precandum  altolLint  :  Ita 
paiiperes  fontiam  vlce  ante  fores  eollocaverunt  ma- 
Jores  noslri,  ut  quemadmodum  manus  abluimuaaiua» 
sic  prius  per  beneflceniiam  abstersa  anima,  tum  do- 
mum  preces  nostras  offeramus. 

13.  Non  enim  tam  apta  cst  aqua  ad  abluendas 
corporis  macolas,  qoani  eleemosyna  ad  abolendas 
sordes  animae.  Quemddmodom  iglior  non  aodes  illo« 
tis  manibus  ad  precandum  intrare,  qiiamvis  levius  sil 
hoc  crimen,  Ita  nec  absqiie  eleemosyna  ad  procan- 
dom  umquam  accedas.  Atqui  non  raro  etlam  cum 
puras  manus  habcamus,  non  tetidlmus  ad  Denm  nisi 
prius  lotas  :  tantum  valet  consuetudo.  Idipsuin  Igilur 
in  eleemosjna  est  faciendum ;  et  llcet  nnllius  magni 
peccati  nobia  simus  conscii ,  lanien  eleemosyna  daia 
condcientiam  nostram  abslergere  oportet.  Miilla  in 
foro  tibi  contraxisti  niala  :  inimicus  irrilavit,  judex 
aliquid  param  decoram  facere  compolit,  Tcrba  sxpe 
effiitivlsti  non  bona,  nc  amicum  offenderes  peccaium 
atiquod  admisisti :  alias  non  paiicas  maculas  contra* 
xistl^  ul  solenl  homines  qui  iu  foro  versaDMrt  jodfr 


m  DE  VEBBIS    APOSTOLI,  UTINAM 

cmii  comessui  ^mersuiit,  reiii  populi  adoiinblraiit : 
pro  his  omnibuB  accedis  Deum  exoratorus,  et  Teniam 
petilunift.  Ergo  da  pecuniam  in  raanus  pauperum,  et 
absterge  llbs  maculas,  nt  eum  fidueia  inroces  rogans 
lllom  qur  potest  li»c  tibi  peccata  reroittere.  Si  te 
assuefeceris  numquam  sine  eieemosyiia  sacni  bxc 
vestibula  inirare,  nec  sponte,  nec  inTitns  oniquam  ab 
boe  boiio  opere  abstinebis  :  lantom  Talet  consuetn- 
do.  Etskut  quomodocumque  se  res  babeal,  nuflM|uam 
susiines  illotis  manibus  precari ,  posteaquain  seinel 
eonsuetndinem  hanc  nsnrpasti,  lia  etiam  in  eleemosyna , 
sl  hanc  legem  tibi  praeflxeris,  Tolens  nolens  quoiidie 
niam  implebis,  ipsa  eonsuetudine  ad  boc  pertractus. 
Preea^o  cum  igne  eoltata,  —  Ignis  est  precatio , 
praecipue  cum  a  vigilante  et  sobria  mente  proAcisci- 
^  lur  :  sed.  ignis  iste  opns  babet  oleo,  ut  ad  ipsa  ca;li 
convexa  perTeniat :  eaBlcruro  oleiim,  quo  ignis  hie 
foTeinr,  noti  alhid  est  quam  eleemosyna.  Affiinde 
igitur  oleom  boc  largiter,  ut  exbllaratns  hoc  tuo  bono 


SUSTINfc^RETIS  MODICOM,  ETC.  SO» 

opere,  ciim  majore  alacritaie  precationem  tuaui  ab- 
solvas.  Slcut  enim  qni  nullius  bonae  rei  sibi  suiit 
conscii,  nulbi  cum  fiducia  preeari  possunt :  iia  qul 
beiie  aliquid  egerunt,  ett>ost  ista  opera  ad  precan«i 
dum  se  conferuol,  Ixtl  recordatione  bene  gestoniro» 
majore  cum  alacriute  supplicationem  siiam  offerunt« 
Ul  igitur  hac  quoque  parte  efllcaciores  sinl  proces 
nostrse»  nimirum  mente  per  beneOeentise  memoriaro 
excitata,  cum  eieemosyna  ad  precandum  accedamus, 
et  diligenter  omnla  quae  dicta  simt  in  memoria  reii- 
neamus,  et  anie  omnia  illam  pauperum  imaginem  ^ 
qua  eos  dixi  pro  foribiis  oratorii  consistere*  idipsum 
in  aniina^  usum  pra^tontes,  quod  In  corporis  usuro 
fons  exhibet.  Si  enim  borum  memores  coiitinue  roen* 
tem  abluerimus,  poterimus  et  puras  preces  ad  Domi« 
num  allegare,  muUam  apud  Deuiii  fiduciam  obliiiere» 
ei  caelesie  regnum  consequl,  gratia  et  benigniiate 
Domini  nostri  Jesu  Christi,  eul  gloria  et  imperium  ii> 
saecula  sseculorum.  Amen. 


MOmTUM 


A-r' 


AD  HOMIUAM  IN  ILLUD, 
UTINAM  8USTINERETIS  MODICUM  QUID  INSIPlENTIifi  MEiE. 


Nullam  Tcl  loci  vel  temporls  notam  prae  se  fcrt 
ksec  homilia.  Se<ka  Pauli  laudihus  orsus  Cbrysoslo- 
mus,  ejus  exemplo  qucmque  docct  abstinendum  sem- 
per  esse  a  propriis  iaudibus,  quantuni  fncultas  ferat ; 
et  si  quando ,  urgente  easu ,  cogatur  quispiam  ea 
commemorare  quae  in  suum  vertant  bonorem,  id 
suinma  cum  moderaiione  prsestandum  esse.  Idipsum 


vero  coiifirmat  exemplo  Davidis  et  Samuelis  :  et  olhll 
vel  obiter  tangit,  quo  internosci  valeat  Antiochiaene 
an  Conatantinopoli  banc  concionem  habuerit. 

Inierprelationem  incerti  eujnsdam,  qiue  minus  bene 
concinnata  erai,  expunxhnus,  noTamque  adomaTl- 
mns 


IN  HOC  APOSTOU  DICTUM, 

UTIHAM  SUSTIIIBIIBTIS  MODIGUM  QUID  INSIPIBHTIJi  VBJI  (  %  COT.  11.  1  ). 


-«»- 


.,i\\,: 


i.  \en  amorii  raiio.  —  Omnes  equidem  amo  san- 
ctos,  maxime  vcro  beatum  Pauliim,  Tas  electlonis  , 
lubani  c£lestem,'Christl  pronubum.  Id  Tcro  dixiy 
iheumqne  erga  illum  amorem  in  medium  proluli,  ut 
ejusdem  tos  pariicipes  elllcerem.  Nam  qui  corportim 
aniore  ffagrant,  id,  et  jure  quidein,  erubescunt  profl- 
tcri,  utpote  qiii  sic  et  sibi  pudorem,  et  Ct^eteris  da- 
ninum  infcrant  :  qul  vero  spirituali  ardent  amore,  id 
faieri  numqnam  cessent :  etenim  et  sibi  et  auditori- 
l)us  suis  bac  pulcbra  confessicme  proderunt.  lUe 
namque  amor  crimen  est»  hic  vero  laudls  argumcn- 
tiim :  ille  nt  morbus  animae  male  audit,  hic  animi 
Leiiiia  est,  exsuhatio,  et  omatus  optimus :  ille  bellnm 
$n  amautium  mentem  inducit,  hic  si  quod  sit  bellum 
eliminai,  lii  magnaque  pace  constituit  amatores.  Et 
hinc  nuUa  proveiiit  utilitas ,  sed  multa  pecuniarum 
jactura,  sumptus  insani»  Titas  subTcrsio,  domorum 
extrema  periiicies  ;  liiiic  ingentes  bonorum  operum 
diviii?e,  virluiis  inagna  copla.  Ad  baec  vero  lormoso- 
nim  corpomm  amatort^s,  qni  ad  decoras  facies  inbiant» 


si  turpes  ipsi  sint  ac  deformes,  nihil  ex  earum  eopi- 
dlne  ad  deformiutero  snam  eommutandaro  lueraniur ; 
sed  ex  comptratiooe  torpiores  deforroioresqiie  esso 
Tideniur  :  eoDtra  Toro  aceidit  in  hoe  amore.  Nam  qni 
sanciaro,  formosam,  splendidaro  et  deeoram  diligit 
animam,  etsi  deformis  Dle  sit,  etsi  omninm  mortalium 
tiirpissimus,  in  ssnetorum  amore  perseTerans,  cito 
talis  erlt,  qualis  is  qui  amalnr.  Id  enun  esl  diTinffi 
henignitatis  opus,  qued  corpos  deforroe  el  mutilum 
ncqiieat  emendari ,  anima  Tcro  torpis  ae  deformia 
splendida  deeoraqoe  possit  effici.  Ex  pnlcbritudino 
enlro  illius  nihil  Incri  proTcnit ,  ex  pnlchritndlne  ao- 
tero  aniroae  tot  possunt  excerpi  bona,  quot  par  esl 
obtinere  euro,  qui  I>enm  ainatorem  habeau  De  hac 
pulchritudine  David  in  Psalmis  canens  ait :  Audi^  fiUa^ 
ei  vide^  H  inclina  aurem  iuam^  ei  oklipiicere  pojmlum 
fuum,  et  domum  pairii  tai :  ot  emicupiicei  rex  deeorem 
iuum  (Pm/;  44.  41.  f2) :  decorem  hle  anunaB  dicit, 
qui  virtute  pietateque  constituitor. 
S.  Cum  ergo  tantum  sit  lucmm  iis,  qul  eom  sancils 


303  S.  iOANNm  amYSOSTOMI 

c^oinmnnione  junf  iintar,  nmortB  mi  ptrticipes  estote: 
liunc  sanctttm  summo  cum  affectu  ditigamus.  Nam  si 
hic  amor  ID  antmuffl  iii(rediatur  nostnim,  splendi* 
dnmque  liammam  exdtet  r  si  qeid  spinosum,  si  quid 
aaxoium  vel  aspenns,  vel  stupidum  in  cof itaiionilNil 
Dostris  ofltondat»  mm  Id  ftbsumenSi  tute  illud  emoi- 
liens,  animatn  Dostram  eeu  pingne  arrum  diTina 
sementi  aptum  efticiet.  Nec  mihl  dieas,  Paulos  nec 
•dest  nunc,  nee  eeulis  conspiciuir  noitris ;  quemodo 
posSit  amari  is»  qttem  non  videmus  ?  NiliM  enim  hiiio 
ainori  est  impedimento  :  eienim  et  ubseiiiem  aniare  > 
ei  non  conspectum  diiifere  possumus,  cum  maxime 
101  ei  taiie  quoiidie  virtutis  illius  monuraenta  videa* 
mos,  nempe  Eedesias  ubiqoe  terrarttm  slabiiitaSi 
iropleiaiis  eversiottemi  Improbas  vit»  ln  melius  muui^ 
sionem,  en%Hs  expulslonemi  diruias  aras«  occlusa 
templat  daemonum  sileniium.  Hsbo  quippe  omnia 
Pauii  efncax  lingufl»  divlna  inspirsnte  gratia,  destru- 
xit,  ac  splendidani  ubique  pletatls  flammam  accendit. 
Ciim  tot  tantisque  gestis  ejus,  adsunt  qiioque  sacrae 
illius  epistolse,  quae  beato;  ejus  aniniaB  formani  accu- 
rate  nobis  depingant.  Ac  si  ergo  cum  ipso  Paulo  jartl 
prjesenteet  nobiscum  versanle  dissereremus,  sicejus 
scripiis  studiose  obiempcremus,  intima  et  profunda 
explicemus,  discaiVius  quid  illud  sil  quod  hodie  voci- 
ferabatur  dicens  :  VtHnam  $uitmereU$  modieum  quid 
imipientim  me» ;  ted  el  iupporMe  me  :  emuhr  emm 
9Qi  Dei^muiatione  (2.  Cor.  II.  1.  »).  Qiiid  ais, 
Paule  ?  Qui  jubes  discipulos  in  sapientia  ambulara 
erga  exlraneos,  qui  dicis,  Sermo  uesier  eemper  in  gra- 
tia  $ale  tit  conditui^  ut  sdalw  ^onioi^^  oporteat  wn 
unicuique  respondere  [Colosi,  4.  5.  6) ;  qui  apprecaris 
omnibus,  ut  sapientia  repleantur  spirituali,  ipse  di- 
cis,  Utinam  iUiUnerelit  modicum  quid  intifrientia  mem 
{Colou.  4.  9)  ?  Non  satis  erat  tibi  aliquod  insipienthB 
verbum  emisisse,  sed  et  discipulis  illud  eiTers  ?  nec 
inodo  effers  diScipUlis,  sed  id  omnibus  post  futuris 
hominibus  per  epislolam  nolum  facis?  Animadverlile 
qiiam  non  oporieat  dicta  temere  praelercurrere,  sed 
unmii  qttedque  aeeurale  serutari  ?  Iliud  enim  ei  sim- 
pliciker  iegatUr ,  ciimim  emiilttur  audiloribus  t  sin 
veroexftmineiur*  magiiam  eatendit  Pauii  sapieniiam, 
magiiam  frttdenliam»  inel&ibilem  cunwi* 

&•  4  PmLdoapou^lk  ueciuatut  Pemht  $e  taudeope 
co^twr.  ^  Quid  landem  Uiud  est  quod  dicirur?  Pseu- 
doapoatoU  multi  eraat  apud  CoriMibios  qui  ipsos  cor- 
rumperentac  Pauium  acctisarent ,  ejus  famam,  %m 
apud  diseipulos  8u«s  valebati  subdole  ixdenics ,  dio« 
teriis  itliim  subsaunantes ,  ut  arrogantem  insimulau- 
ies.  Hos  plerumque  in  episiola  sua  impeiere  depre- 
hendilur :  ^quenadmodum  cum  diclt,  iVo«  Mcmuf  mcut 
cceteri ,  odulteraiUe$  verbum  Dd  ( 2.  Cor.  2. 17) ;  ac 
rursus  cum  dicil,  Sine  onere  me  9obii$ervm  (Ib  c.  !!• 
9) :  ac  pollicitus  se  lianc  legem  semper  immotam 
servaturumesse:  E$t  cnim,  inquit,  veritoi  Chri$ti  in 
me  :  quoniam  hcec  gloriatio  mea  non  infringetur  in  re- 
ponibui  AfAaim  ( /6«  v.  10) ;  oum  deinde  eausam  sub- 
junxit,  sceieratos  illos  subindiCat  dicens  :  Quare  ? 
Quia  non  diiigo  vo$  f  Deue  iciL  Quod  autem  f^.  ei 


ARCHIEP.  CX>NSTANTINOP.  8M 

faiaam  i  «1  atNptilm  occafioitem  earwii^  f «1  vsliatl  •»• 
castenaN  (t.  €or»  11.  li) ;  el  ame  bme  dieelpulei  o^ 
hortaiur»  ne  ipsum  iftducam  iii  iieceasitalem  suam  tpsis 
poiestatem  exhibeadi«  ita  dicens :  Aefe  Mfsm  me  ue 
prcneifi  mtdemn^  per  eam  c^fidmtiam  fiia  enslimer 
audere^  in  qwfedmn  ^  urbitrantwr  nos  imnqumn  euun- 
dum  cumem  muMemue  (i.  Cor.  10.  i).  Hi  enlm  Ipsi, 
de  quibHS  hiBe  aiii  per  iroiiiam  ipsum  ineusanies  hec 
dicebani  e  epieUilas  Pauli  magnum  pne  se  fisrre  lu* 
morem  et  verborum  arroganflam»  Ipsum  vero  iiihili 
esae,  viiem  et  aLjecium.  Posieaquam  aulem  bue  ad- 
venerii,  aiebant,  nuilius  pretii  dignusvidehitur :  quod 
ipsum  declarans  dicebat  t  Uiautemnon  euietimeriant' 
quam  terrere  voi  per  epxiiolui  :  quoniam  qmdem  epi- 
itoim^  inquiunt^  gravee  iuM  ei  feriet :  preuenUa  eutem 
corporii  infirma,  ei  eerme  contemptibiUi  (16.  v.  0. 10). 
Deinde  Gorintliios  ipsos,  qui  persuasi  fiieranl,  aocu* 
ssns  ait,  Nunufuid  peccutum  /ed,  nMJpsum  hunuUanu^ 
ui  90$  eMUemmi  (2.  Cer.  41.  7)?  £t  hoe  erimen  di* 
luens  ail  itcruni,  Quta  quale$$umui  verbo  per  epi$tolai 
ab$ente$,  t(de$  et  prm$ente$  in  facto  (i.  Cor,  10  11).  Qui^ 
igitur  militl  apud  illos  erani  psendoaposloli,  qiios  et 
opcrnrios  dolosos  iioininat,  sic  dicit :  ?iam  ejuemedi 
pieudoapoiieU  operarii  $ubdoU  $unt,  tran$figurante$  ee 
in  apo$tolo$  Clm$(i,  Et  non  mirum  :  ip$e  enim  Satanae 
trmtfigurat  it  xA  amgeiui/n  ttttik,  Non  e$t  ergo  magnum 
ei  mini$tri  ^u$  iran$figurentur  vetut  ndnietri  juniiia 
(2.  Cor.  14.  43-15).  Cum  igitur  |i>»  innumerls  ex- 
cogitatis  contra  eum  calumniLs,  discipuiis  nocerenl , 
minuR  congruenicm  doctorisexisiimaiionem  induccn* 
les,  cogiiur  ille  demum  in  propriaruin  Isuduni  eoni- 
memoraiionem  incidore :  neque  enim  ulira  silere  tu  • 
tum  erat.  Quia  igitur  sua  nobis  certamina  enarratiirus 
est,  necnon  eas,  quas  vidit,  revelaliones,  laboresque 
quos  subiit  :  ut  ostcndat  omnibus  se  xgre  el  invitnm 
id  agere,  ac  licet  id  necessarium  esse  videat,  insi- 
pientiam  lemen  id  vocat«  sic  loquenSi  Uiinam  iu^tine- 
reli$  modicum  quid  insipienticB  mem.  Rem  slullam,  in- 
quit,  aggressurus  sum,  ut  meipsum  iaudem  ct  cele- 
brem  {  at  non  ego  in  oausa  sum«  sed  ii  polius,  qui  me 
ia  banc  necessitatem  impulerunt :  qtiare  rogo  me  sus- 
tiueatis^  iilisque  eam  causain  imptfteiis. 

4.  At  vide  mihi  Paiili  prudcmiam :  cum  dixissel» 
UiiMun  iuuiueretii  modieum  quid  in»pientim  mem^  ted 
et  iupportate  me :  mmulor  enitn  voi  Dei  mmuiaAont^ 
non  staiim  ad  laudum  narrationem  venit ,  sed  iniei^ 
posilis  verbis»  sic  infert :  Iterum  dico^  ne  qme  me  pu- 
tet  in$ipieniem  e$$e  :  aiioquin  velut  in$ipientem  accipite 
mf  (2.  Cor.  11.  46).  Ncque  lamen  sic  zA  cnnrrniio- 
nem  veuil,  sed  iterum  sulijuiigit  ac  dicit :  Quod  lo^ 
quor^  non  toquor  $ecundum  Dvminumy  eedquoii  in  itt- 
tipientia^  in  hac  iub$tantia  glorim  (/6.  v.  47).  Nec  etiam 
post  bacc  audet  ingredi,  sed  rm  differt  ac  dicit :  Quo- 
niam  multi  gloriantur  $ecundum  camem ,  et  ego  gto- 
riabor ;  libenter  enim  tuffertit  in$ipien(e$i  cum  $(ti$  ip$i 
tapientet  {Ib,  v.  48.  49).  Quin  etiam  posfea  refiigit  et 
cunctatiir,  ac  quibusdam  interjectisrurdum  inreri :  /h 
quo  quit  audet,  in  imipieniia  dicoj  audeo  ei  ego  (  ib. 
V.  Sl).  Ac  tnnc  demnm,  |H>st  tot  praemissas  excusa 


Z^  D^  VeHBlS  AP0ST0L1,  «TINAM 

Uooes,  laudum  coiDmemontioneni  yU  audel  aggredi. 
Ac  quemadiuodam  equuspraecipiiium  el  praeruplum 
Iransilire  parans,  conatum  intendit  ut  transeat»  ui  ve* 
roprofunditatem  intuetur,  obslupescilcontrabilurquey 
binc  ubi  viiJet  equiiem  acrius  inslare«  rursus  tentat , 
idipsumque  quod  antea,  paiitur,  necessitatem  vimque 
sibi  illatam  ostendens»  slatdlu  hiniitens  ad  oram  pne- 
rupli,  ut  sibi  animos  faciens  deinum ,  transilire  au- 
deat :  sic  et  beatus  Paulus,  tamqiiam  In  prjecipitium 
quoddam  sese  mox  demissurus,  nempe  in  proprianim 
laudum  commemorationem,  seniel,  iterum  et  leriio , 
iroo  pluMes  retrocedit  sic  dicens,  Vlinam  $tt$linueriii$ 
modicum  quid  iruipienlicB  mem:  el  iterum,  Sequi$  me 
puiet  $n$ipienlem  e$$e :  aUoqmn  veiut  innpientem  acci- 
pite  me ;  et,  Quod  loquwty  non  loquor  eeeundum  Domi* 
tiuiti,  $ed  quaei  iti  ttijtpt^aa,  iti  hitc  sub$tantia  glorice ; 
ac  rtirsum,  Quoniam  multi  gloriahtur  $ecnndum  car- 
nem^  et  egogloriabor;  libenter  enim$ufferti$  in$ipiente$^ 
cum  »ti$  ipst  $apiente$ ;  iterumque,  In  quo  qui$  audet^ 
in  h$ipientia  dico^  audeo  et  ego.  Ac  postquam  sex- 
ceniies  se  slultum  et  insipientem  appellavit,  vix  tan- 
dem  audel  in  proprias  laudes  descendere :  Hebrcei 
$untf  et  ego  :  hraelilm  stiitl,  et  ego  :  $emen  AbrahfB 
iunt^  et  ego:  tnitttt/rt  ChrieH  sifnf,  et  tgo  (tb.v,  22. 
SS).  At  neque  tiic  obliius  est  sui,  sed  rursum  corre- 
ciionem  apponit,  slc  addens,  tJt  minus  $apien!$  dico , 
plu$  ego  {Ibid,).  Nequebic  grddum  sislit ,  sed  post- 
quain  oinnes  laiides  suas  enarraverat,  sic  loquitur  t 
Factu$  $um  in$ip(en$  gloriando  ,  to$  me  coegi$ti$  (t. 
Cor.  \t.  11).  Ac  si  dlceret :  £os  ego  nihili  ducebam, 
si  ^es  ve6tr«  bcne  se  hnberenl,  nisi  eversl  fbissotis ; 
nisi  vacilhssetls.  Nam  et&i  seniper  llli  me  inafedietT^ 
ithpeili^ent,  nihli  tt  tonkm  mdledtclis  mihL  deirii- 
menii  dcceitefoat.  Qmi^  v^  fitregem  Vidi  peiisnmd^tl; 
discipuloi  resfiiMiteft,  i^m  gra^m  et  onerosam  des^ 
peii,  iBtiMpielAsfiefi  toaMussum,  dum  laudes  mesk 
propter  vos  vestramque  salutem  dMkito. 

5.  Stfnrft*  pedcata  kun  fttdk,  lMte$  vefO$iuA$  nonni$i 
eoncti  ennntmt.  ^  llib  tXi\m  mds  saneit>rfim  est :  fH 
qitfd  maii  reeci-ini,  ilftid  evuigatH,  quoiidie  deplbnHf^t; 
mnn11)«squo  pahtn  l^dum  ;  sl  ver*  quid  tnAgnl  «e 
pem^iiosrl,  noaidfnnt  el  i9i>liv!eM  trSd^Hii.  Hic  iltiqii^ 
^\fcm  p^eentd,  iveinlfie  ceKeiite,  fl^nefirar  vensslMt 
et  evnfgAhat,  mode  dteen^,  CMsmi  Jm$  Tenk  A 
ftittitaiim,  ftf  peectneftet  tanOtet ,  t^ortftil  pnmut  tffi^ 
ifo  (f '.  TiM^  {,  15)  i'  modo  autem,  1^mia$  ngo  ci,  ^ 
me^to^mil^Wi/mtb,  ^a  fMetem  me  e$ci9Hmatit  ^ 
p^nm  IVi  inMisftfffe,  i^taf  ^rfiNttS  bia$fkimu$  fui ,  m 
pe^eeifHMwr  «f  mtnmm$^  :  eed  tnktHeor^am  con*- 
MfmM  «itm,firf«tjfii#hms  fidiin  imteduHiMB  (h.  fi 
It.  15);  «c  rtirsttm,  N$i9iitiime  «m/m  mmMi  mMm> 
7IMIII  $dm^  miu$  mt  h  miki :  ego  mtm  pmuMbim 
apomlomm^  qm  «m  $miu  dig/im  v&caHaptmlm^s  qttm' 
ftnmi  ^wyHOi  snm  Eneieoie^t  Bei  <i .  Ctir.  15.  ^ 
9)iMrnr8m,  Mihi  irtnmum  mnetoriim  infttfmo  «tea 
«N  ^e  grmia  {Epka.  5.  6).  Yiden'  qnomodo  mm 
•fiosMsniniilodOt  sed  eiiam  simpiiciier  fideliwli 
^«mniai^  te.  miniitiiim  v«ceit  Mihi  mlnim^  mmiA$m$ 
>mpufm#iiiv  «^iiii,  4fefis.«ii  ^rcfio  Amr.  liaqHe 


SUSTINERETIS  MODICUM,  ETC.  506 

salute^  quam  consequutus  est,  se  dignum  esse  ilicli : 
cum  enim  dixerit,  Christu$  Jesu$  venit  in  mundum  ,  nl  ^ 
peceatore$  $alvaret ,  ^iionim  primu$  ego  $um  (1.  Tim,  ] 
1.  IS) :  audi  qua  de  causa  id  dicat :  Sed  tdeo  mfsm- 
cordiam  con$equuHi$  $umj  ut  in  me  primo  o$tenderet 
Chri$tu$  ii$u$  omnm  piHientiam  ad  informaiionem 
eorum,  qui  credituri  $unt  iUi,  in  vitam  (Bternam  (Ib,  v. 
(6).  Horum  auiem  sensus  est :  Non  ob  condignam 
Vil^  muiationem  misericordiam  consequotus  sum  : 
caveid  exisiimes;  sed  ntnemo  eomm,  qni  in  nef|uU 
lla  vixerdttt,  etiamsi  Chrisio  bettum  fecerlt,  despera- 
ret,  dum  ettrehium  omntum  ,  quo  nntlus  umquam 
inftStiorChrlstoruit,  salutem  consequutum  vldereU 
Siquideh)  Christiis  dlcit,  (tuoniam  va$  electioni$  est 
mtAI,  ur  portet  nomen  meum  coram  geniibu$  et  regibui 
[Act,  9. 18) ;  hic  vero  tot  landlbus  non  intiimescens , 
post  tantam  flduciam  se  miserum  praedicnre  pergh , 
se  prfmum  peccalorum  voc^ns,  aique  Ideo  irtfseflcoN 
dlam  cdnseqhitum  dieens ,  ut  nemo  vet  eoriim  qui 
fid  exiremum  nequiti»  devei\erint,  de  propria  salotid 
desperaret ,  dum  se  sibHiue  eelieturfi  beneAdum  re- 
spioerei. 

6.  PeecM  iiAqoe  sua,  nulla  coaetiis  neeessilate 
quotldie  evul|iC  in  omnibus  eplBlfoiis  suis;  illaqttt 
tridiftclt  et  dediirat  ifon  illlus  lemporii  iiomiitlbut 
liBtMU,  sed  «liim  omiiibiis  posi  fuiurls ;  fandes  vere^ 
otiam  Inslanle  neoesliuie,  iMrrm  cwnctiUir  et  reftH 
gH*  Id  sane  vel  «t  eo  patam  ast,  qnod  id  siiteeiiilei 
tnsipieoiiam  voeei;  piiM  kem  esi  ex  tanto  temporii 
qio  mimhHem  illam  et  divlDun  wvelalionem  laevil  t 
non  eiiim  lanc»  vei  aate  d«oa  trasvi  anl  deeam  aa* 
nos,  aed  aiia  malla  pkirea  Wam  viderau  Quaaaobrm 
ipaam  te«iptts  aasigiiai  hla  vaiMa  :  Seh  kammm  emm 
um$ot  if$mtuatd$eHn  rupt$m  ed  terHum  wmium  t^  Car^ 
13.  t)  t  «I  tu  disoarea»  oe  lanc^uidem  iu  ioquulo- 
noi  fasaae,  «ai  macoa  orgeoia  naceaaitaie.  8i  naai^ 
qoe  Totaisaei  lavdea  saas  reeaoaere»  autim  aut«e  vl» 
diaael  eam«  dedaraaset,  vel  aaHam  prime,  val  se^ 
eondo  aol  lertfo  anoo  i  ai  ilio  qoataordoeiBB  anois  iO 
aiiaotio  perseveravil,  el  oeniini  diiil^  niai  ClorinUttia 
lantiMO.  Qoaodonam  t  Com  fmaodoapeaioloa  vidil  io* 
•ingeotes,  dedarana  ae  ne  looe  qoidem  diciuniai 
Inaaa,  oM  Uolaoi  vidisaei  aompUooan  diacipaloa 
lovidtf^.  At  floa  000  llem  :  aad  firirBua  eantrariooi 
Mmua.  Peecatorom  ne  uae  qoidem  die  reeordaniur  t 
aed  si  quosplam  aa  comoieaMrare  aodta«i»t  indigni- 
mor«  cgre  ferimoa,  eooiooioliim  id  osae  poumoai 
inoomeris  illoa  ouiediclis  incesaimua{  sl  qoidoHlem 
booi  prcatenioa»  io  ore  fi^eoier  vorsMous^  id  eom- 
memoraniibos  gratiain  habemua»  illosque  nobis  amir 
cos  «xiaiiioaioos  :  iicd  Christus  «ontrarium  praice- 
periik  ut  reete  (acloron)  quidem  obiivisoauuir,  pecca- 
lorum  vero  recordemur.  Qood  nobis  declaravii  diun 
sic  diselpiiioa  cohorurelor  ;  Cum  omma  feeeritie,  di- 
okt^  foantam  oerm  inutile$  tumue.  {Luc,  17. 10) ;  el  in 
paraboia  Pharisttii  eui  publicanum  praeposuit.  Quem- 
admodum  eoim  hune  peccatorum  coHHnemoratio  ju^ 
stificavit,  sic  et  illum  recle  faclorum  memoria  perdi- 
dii,  iMdieia  nooqpm  Deus  endem  moniu  l^dH,  his 


507 


S  JOAN.  CHBYSOST.  ARCHICP.  COI^ANTINOP.  DE  VBRB.  APOST.  ETG. 


«« 


verbis  :  Ego  $im  tfue^  qm  deieo  peecata  fiia,  ei  non 
recordabor;  tu  vero  recordare  (iiai.  43.  25). 

7.  Hic  mos  erat  aposioloriim ,  bic  prophelarum 
et  jusrorum  omniQm.  David  enlm  peccati  sui  jugiter 
recordabntur,  bonorum  openim  nusquam  nisi  forte 
cogcuie  neccssitaie  (1.  Reg,  17).  Cum  ergo  barbart- 
cum  filiid  bellum  Judseiim  vexabat,  omniaque  peri« 
culis  plena  erant;  cum  ille  juvenis  adhuc  essct  et 
beili  iinperitus,  relictis  ovibus  in  aciem  descendit, 
cumque  omnes  exterritos,  formidantes  ac  tremonles 
cemeret,  nihil  humanum  passus  est,  neque  caeteros 
abjecios  videns  forroidolusas  fuit»  sed  fide  oinnia, 
qus  conspiciebantur  transcendens,  ad  Regem  caclo- 
rom  respiciens,  mullam  animo  alacritatem  concepic, 
ei  ad  miiiies  fratresque  suos  accessit,  poUicetis  se  ab 
instanli  periculo  ipsos  liberaturum.  Cum  auiem  di* 
ctum  irridereni  fratres  ejus  (neque  enim  videbant 
I>eum  intus  illum  conciiantem,  neque  noveranl  ani- 
:num  illam  generosum,  ad  caelum  usque  pertiugen* 
tem,  magnaque  fiducia  plenum),  illis  reliciis,  alios 
adiit.  Ubl  auiem  illam  adduxissent  ad  regem,  quem 
limore  emortuum  reperit  :  primo  is  illius  animum 
erigit,  his  verbls»  Ne  eoncidat  cor  domtni  mei  $uper 
ipso^  guta  $ervu$  iuu$  i^t  et  pugnabil  cwn  hoe  aliem" 
gena  (1.  Reg.  17.  52).  Cum  autem  ille  non  fidem  ha« 
Jkret  ac  diceret,  Non  poterie  ire;  tu  puer  e$,  iUe  au^ 
lem  vir  belklor  a  juventuU  eua  {Ib,  v.  55),  in  ancipiti 
constitutus  David  cogltur  proprias  efferre  iaudes. 
Quod  enim  id  nollet,  ex  prioribns  arguitur,  quando* 
quidem  nec  fratribus  suis  de  rebos  a  se  fortiter  gesiis 
quidpiam  dixerat,  ut  neque  militibns,  imo  ne  ipsi 
regi,  donec  Yidtt  eum  non  credere,  contendere  et 
congrcssum  sunin  contra  adversariom  impedire.  Quid 
ttinc  faciendnm  restabat?  an  ucendas  laudes  erant? 
At  non  sivisset  egredi,  et  ab  Imminenli  periculo  li- 
berare.  Ideo  cum  tacuisset,  qoando  tacere  oportebat, 
ubi  vidit  temporis  rationem  id  poslulare  ut  loquere  • 
tur,  non  ollra  tacuit,  sed  sic  eum  alloquutus  est  : 
Paeeem  eram  $ervu$  tttu$  gregem  patrie  mei,  et  cum 
temrH  ieo  aut  ur$u$^  et  aedperet  ovem  de  grege,  egre^ 
diebar  po$t  eum^  ef  percuiiebmn  eum,  et  exirafiebam  ab 
wre  eju$t  ei  apprehendebam  gnitur  eju$,  et  occidebam 
eum  :  ae  leonem  H  vnum  pereuwt  $ervu$  tuu$  :  et  erii 
aiiettigenaiiie  et  ineireHmci$u$  $icutum$  ex  ei$  (f .  Heg, 
17.  54-56).  Vides  quooiodo  declaravit  qua  de  causa 
ab  se  fortiter  gesla  commemoraverit?  Tum  scilicet 
ra  assuiiipta  fiducia,  jussit  abire.  Abiit  porro,  pugna* 
vit  et  vieit.  At  nisi  budessuasenarrassei^  nequaquam 
rex  illi  roonachiam  ejusmodi  eoncessisset ;  si  non  cre* 
didisset,  non  sivisset  eum  in  aciem  descendere ;  si 
non  sivisset,  vicloriam  impedivisset :  iropedita  autem 
▼ictoria»  neqiie  Deus  tunc  glorificatus,  neque  civitas 
tb  urgeiitibus  malis  liberata  esset.  Ne  igitur  tot 
absurda  cootingerent,  nequetantaedispensationis  opus 
praepediretur,  xsoactus  est  David  proprias  recensere 
vlctorias.  Ut  enim  tacere  sciimt,  ubl  nulla  est  loquendi 
necessitas,  ita  et  loqiii  norunt,  vi  instante  alque  inw 
mlnente. 

8.  Neque  in  hoc  lantum,  sed  eUam  in  Sarouele 


idipsum  contigisse  quis  videat.  Etenim  ille  cuni  lot 
annis  Judaico  populo  prsefuisset,  idque  ad  Dei  placi-  ^ 
tum,  nec  quidpiam  magnt  de  se.umquam  loquutus 
fuisset,  multa  licet  baberet  dicenda,  sl  voluisset,  suam 
a  primxva  actaie  educationem,  in  templo  commora- 
tionem,  pruphetia!  donum  ab  iiicunabulis,  posi  lixc 
beila,  victoriaH,  quas  non  armis,  scd  ex  benevolcntla 
Dei  aciein  instruens  reportavit  :  horum  tamen  nihil 
superiori  tempore  dixcral.  At  ubi  principatum  abdi- 
caturus,  alterique  imperium  traditurus  erat,  tune 
coaclus  est  proprias  laudes  recenserc,  idque  admo- 
dum  parce.  Evocatoque  universo  populo,  prxsenta 
Saule,  ita  loquutus  est  :  Ecce  audivi  vocem  ve$tram^ 
et  con$titui  vobi$  regem  :  et  ego  ecce  con»er$atu$  $um  m 
conspectu  ve$tro  a  juventute  mea,  et  usque  ad  diem 
hanc,  et  $enw.  Re$pondete  contra  me  in  con$pectu  Do" 
mini,  et  in  conspectu  chri$ti  eju$:  cuju$  veslrum  vitulum 
aecepi  ?  aut  cuju$  asinum  aceepi  ?  aut  quem  veetrum 
oppre$$i?  aut  cui  vestrum  vim  feei?  aut  ex  cujue 
vestrum  manu  accepi  placationem  aut  calceum ,  et 
abscondi  oculos  meos  in  illo  ?  Dicile  contra  nie,  et 
restituam  vobis  (1.  Reg.  42.  i-3).  Ecqua  necessi- 
las  lixc  dicendi,  inquies?  Multa  m.ignaque.  Quo- 
niam  cuim  principem  inducturus  iilis  crat  Sau- 
lctn,  ut  in  sui  ipsius  defensione  doceret  eum,  quo 
pacto  pi^a^esse  oporleret,  ct  corain  gcrcre  subdn 
torum,  ipsos  subditos  philosophi»  suac  testes  addiicil. 
Nec  illud  egit  imperii  sui  tempore,  ne  quis  diceret  il- 
los  prae  ipsius  meiu  ac  formidine  qu^  non  erant  te- 
stificatos  esse;  verum  jam  solula  sua  admiiiislratione, 
cum  in  alium  prsefectura  translata  essel,  uuliumque 
accusanti  periculum  iustaret,  tunc  cum  illis  disceptat. 
Quamquain  si  alius  fuisset,  Judaeis  inrensua^  futurus 
erat,  nec  voluisset  principem  successorem  suum 
icquum  modqratumque  esse,  idque  non  solum  ex  iii- 
jurioi  accepts  memoria,  sed  ul  et  ipse  majorem  con- 
sequerelur  iaudein. 

9.  Principee  optant  improboe  habere  mceiieref.— 
Ulud  enim  inorbi  principum  aniniis  iusidet,  ut  suc- 
oessores  suos  improbos  sceleratosque  esse  peroptent* 
Nam  si  strenui  generosique  fuo^int,  iilusiriores  se 
existimandos  esse  putanl,  si  ii,  qui  iin|)erium  exci- 
piunt,  non  sui  similes  sint :  si  autein  perversi  cor- 
ruptiqiie  sint,  successorum  nequitiam  apologiam  sibi 
fore  putant.  Scd  iion  taiis  erat  bettus  ille  ^ir;  oplt» 
l)at  quippe  votisque  omnibus  cupiebat,  ut  longe  me- 
liori  imperio  fruerentur  :  taiito  sciiicet  aroore  leiie- 
batur*  usque  adeo  livoris  expers  ertt,  et  a  ▼aiia  glo- 
ria  alienus.  Siquidem  unuro  taotum  expetebal,  uerope 
homlnuin  salutero.  Ideo  in  defensione  sua  priucipis 
officiadepingebat.  Quia  enim,  si  regein  compellasset 
acdixisset,  Estoaequus,  roansuetus,  rouiieribus  ia> 
pervius,  neroini  vim  iuferas,  neniinero  Isedas,  vel  de- 
fraudes,  grave  illud  rodesluroque  fuisset  audienti ;  si 
tacuisset  itero,  illud  erat  populum  prodere :  defensio- 
ois  specie  utrique  reniedium  adhibuit  :  illum  qutppe 
docuit  quem  oporteret  esse  regcm,  talisque  doctrime 
molesiiam  efftigit.  Et  quidem  videtur  iile  pru  suis 
tantum  rebos  ditcepuire,  doeetqUe  interiro  iltum  quo 


m 


niodo  qime  wilone  suMltorum  cnram  gerere  opor- 
leftt.  Ttt  vero  mihi  perpende  qtiomodo  ge  dtligenier 
«mni  mniiere  purum  esse  demonstret.  Non  enim  dixil, 
Num  agros  cujuapiam  veatrum  absluli?  nmn  auram? 
sed  quod  omnium  vilissimum  erai,  Num  calceum, 
inquii?  Deinde  nliam  eamque  magnam  virtulem 
suam  paiefecit.  Quia  enim  mulii  prlncipes,  dum  fu- 
ranlur,  mansueli  sunl  el  moderaii,  non  suapie  na- 
tura,  sed  cogente  eonscieniia,  quod  scilicet  iliis  ad- 
missum  furtum  flduciam  tolial :  conira  vero  qui  mu- 
nera  avcrsaniur,  molesii  onerosique  sunt,  nec  ipsi 
suapte  nalura,  sed  ex  qnadani  vana  gioria,  et  quod 
muneribus  vacui  sint  :  utraqiie  autem  mala  in  utvo 
coiicurrere  non  facile  videas  :  cum  oslendere  vellet 
vir  ilie  sanctns,  se  et  muneribus  et  ifa  superiorem 
fuisae,  ubi  dixisset,  Aum  vUutum  cujusdam  vettrum 
accepif  mn  tacuit,  sed  subjiinxit,  Aui  opprem  quem- 
piam  vestrum?  aut  depretsi,  id  est,  conlrivi?  Hujua 
porro  dicii  sensus  esl :  Nemo  illud  dicere  possii,  quod 
nonncceperim  quidein,  scd  quia  non  acce|>eram,  ideo 
gravis,  roolesius,  crudelis  ct  immanis  fuerim.  Pro- 
pterea  dicebat  :  Num  oppresd  quempiam  vestrum 
(i.  Beg.  12.  5-4).  Quid  igitur  illi?  Non  oppressisti 
910«,  neque  vexastiy  nec  accepisH  ex  manu  nostra  qMd- 
fnam,  Et  nt  discas  illum  ut  regein  crudiret  haec 
dixisse,  subjunxil  :  Testis  Dominus^  et  lestis  christus 
ejvs  {Ib.  V.  5) :  hoc  autem  ostendens  atque  declarans, 
nempe  teslimouium  non  fuisse  ad  graiiam  datnm» 
ipsumadvocavit  testem,  quimentis  arcananovit,quod 
est  sigiium  purae  consclentiae.  Nemo  quippe,  nemo, 
nisi  menle  captus  ac  furiosus  sit,  conscientios  suae 
teslem  advocaverit  Deum,  nisi  ad  modum  sibi  ipsi 
lldat.  Cum  itaque  illi  dicta  ipsitis  suo  testimo- 
nio  connrmareni,  aliam  ipse  virtutem  siiam  pnedi- 
cat :  ac  commemoratis  aniiquis  illis  omnibus,  qni  in 
^ypto  fiierunt,  necnon  I>ei  pnlrocinio,  bellisqne 
qu»  postea  contigerunt,  refert  pugnam  se  duce  com- 
missam  et  victoriain  inopinatam  :  ac  ctim  dixisset 
quomodo  S2epe  ob  peccata  sua  inimicis  traditos,  ipso 
precante,  Deus  ab  bostibus  liberaverit,  veleribns  re- 
cenlia  adjiingens,  sic  infert  :  Misit  Deus  Jerobaal^ 
Gedeon  (a),  Baraci  Jephtk(Bf  et  Samuelem,  et  eripuit 
(a)  InhuQclocum  notat  Savilius  vocem,  Gedeon,  esse 


MOMITUM.  '  '!^ 

vos  t»  circuiiu  de  manu  iHimicorum  iwlroriim,  et  habi- 
tatis  confidenter  (4.  Reg.  i%.  ii). 

iO.  Sancti  nonnisi  urgente  necessitate  laudes  suasef^ 
ferunt.  —  Viden'  quomodo  in  more  sit  sanctis  non 
praeclara  sua  gesu  narrarenisi  urgetite  necessitate? 
Ideo  Pitulus  ad  hos  respiciens ,  et  accuraie  institutus» 
molestum  onerosumqueesse,  si  quls  de  seipso  ali- 
qokl  proferret ,  dicebat,  Vtinam  eustinerelis  modieum 
qmd  intipieneiei  meee;  non  magnum,  sed  modicum 
quid  (2.  Cor.  ii.  i).  Neque  enim  cogente  necessiute 
copiosam  lauduro  suaruin  iiarralionein  effunderc  pa- 
ratus  erai ,  sed  pancis  iltas  percurrit  :  ei  hoc  ipsum 
proptereoe  eorumqtie  salulem.  Quemadmodum  enim 
sioe  allqua  necessitate  sua  recetisere  praeclara  gesta 
extremae  dememiae  est;  sic  inslaiae  necessiiate  et  vt 
compeUente,  proditio  esset  illa  tacere  quae  probe  fe- 
eerit.  Aiiameii  Paulus  eiiain  cum  iirgeret  necessius, 
cunctabatur,  remque  illam  insipientiaro  vocabat,  ut 
discas  ejdii  prudentiam  et  sapientiani ,  magnamque 
cauiionem.  Nam  cum  dixissel ,  Quod  loquor^  non  /o- 
quor  seeundum  Dominum,  adjecit,  In  had  tubsiantia 
gtoriaUonis  (2.  Cor.  ii.  7).  Ne  putes ,  inquit,  me  ge- 
neratim  hoc  dicere.  llaque  ideomaxime  virum  laodo, 
admiror  et  sapknlisftiroum  voco,  quod  rem  insipien» 
tero  esse  putaret  seipsuro  laudare  et  celebrare.  Quod 
ai  ille,  licet  necessltalero  insurevlderet,  boc  slulti- 
tiaro  vocabat,  qua  venia,  qua  excusatione  digni  eruiit  ii, 
qui  Bttlla  neceasiute  de  sieipsis  rnagna  jacUnt,  aut  a« 
lios  jacure  cogont?  H«c  cum  coroperuhabeamus,  ne 
illa,  qu;e  dieu  sunt,  lauderoos  unturo,  sed  etiaro  iroi* 
lemnr  ei  erouleroor,  et  recte  factorum  obliii  peccau 
semi^r  commemoremus,  ul  et  uioderate  agere  pos- 
simus,  et  ad  ea  quae  ante  nos  sunt  contendenles^ 
braviuro  aopernse  vocationis  acciptamus,  gratia  ei 
benlgniute  Domini  nostri  Jesu  Chrisli ,  quicum  Pa- 
irf,  oiia  cum  sancto  Spiritu,  gloria.  imperiuia, 
honor.  niinc  et  semper,  ei  ia  saccuta  sasculorum. 
Amen. 


soperfluam  orUmque  ex  glossemate  margiuali  ad  Jerobaal. 
Et  quidem  iUem  erat  Jeiobaat  el  c.edeon.  lUque  aul  vox, 
cedem,  atit  virgula  inter  cedeon  et  Jerobaai  podu  deiea- 
lur  necesse  esl  :  virgula  aulcm  deleU .  duo  nomuu  su- 
menlur  coujunctim  uaum  et  eumdem  slgnittcaQtia. 


MONITUM 


AD  HOMILIAM  IN  ILLUD  APOSTQLl, 
SIVB  PBR  OCCASiONEM,  SiVE  PER  VERITATEM  CHR^TUS,  etc 


llanc  homiliam  habuisse  Chrysostomum  quo  tem- 
.pore  cum  Anomoeis  Antiochiae  concertabat,  si  non 
omiiino  certum,  admodum  saltem  verisiniile  csi.  Id 
eniin  exordii  verba  suadent.  Ciim  nuper,  inquit ,  Phom 
risiBi  et  publicani  mentionem  faceremus  et  duos  currus 
.ex  virtute  et  ex  vitio  jungeremus^  utrumqtte  osteudimuSf 
jouqnlumsit  in  huntititaU  iucri ,  et  quantum  in  arrogan^ 
Ma  damnif  etc.  Ha;c  porro  confer  cum  bis  verbis 


Homiliae  quintae  contra  Anomceos  niim.  ^eil  :Vt 
autem  discas,  quantum  bonum  sit  non  altum  sapete^ 
duosfingecurrus^jungejustitiamcum  arrogantia^  ei 
peccatum  cum  humilitate  :  videbisque  peeeati  ammm 

justitia  currum  prmcedere Vt  porro  videa$  hane 

bigam  illa  velociorem  esse^  recordare  Phariseei  et  pu» 
blieani ;  junxit  Pharisaus  justitiam  et  arrogantiam^  elc. 
His  conspectis  vix  est  qnod  dubiiemus  banc  horoiliaai 


Sll 


S.  JOANNiS  CHKTSOSTOMI  ARCIflK».  CONSTANTINOP. 


5lf 


patirJft  pott  coticionem  qninfcifn  eotitfa  Anoin«M>sdie- 
bus  pronuiiliatam  fuiise.  Quinia  Vero  liomllia  eontra 
AnOmddod  eani  ptae^ssii ,  qntt  in  ft.  Ptiilognnimn 
dicta  efet  quinque  anie  Naialem  Dmnini  diebns.  Quam-» 
obrcm  ai  fnter  Homiliat  In  fhilogoniiMi  el  in  Nau- 
lem  Domini  MWt  interces^erit ,  ui  optlme  cotijicil 
Tilfemontins ,  ha^c  in  tites  Niiialem  Domini  nubso- 
qnentes ,  fttqne  ideo  fh  poslrelnos  Mini  5$6  apposite 
coAjfcitnr.  Qna  dls  re  pluribtis  agltur  in  Vita  CiiryBo«- 
stoini.  Occasio  Atttem  hitjus  liabend»  conciiMiis  iati 
fijtt,  ttt  fpse  non  semel,  maxirtke  antem  nnm.  5et  6^ 
apertc  significat.  Cum  quidam  hsec  apoBtoli  trerlM  > 
Sivi  ptr  oecdslonim,  lit^  per  teritmm  CAristKi  miiiti» 
If^/etr,  e/  fn  hoc  gandeo ,  ([nft  in  cdHa  Ecclesi»  lecla 
Aierant ,  Ita  prave  interpreiaremuf  nt  dicerem»  dum 
Chrlstus  annuniiafetnr,  nihll  fntemse,  an  iMeretlea 
ah  vera  dogmata  essent  t  hoc  enroris  porieninm  de*» 


peilic  flle ,  pitiribnsque  demoiisirai  1109  eain  esse 
Pauli  Mentem;  icd  ex  trcra  reruiii.ges4anim  iiistoria 
Patiti  senteniiam  banc  eaie  confirHMi :  Cum  quidain 
PanUinimtdeom  vineuiia  eonairielm  cernereni,  ul 
Neronem  in  eum  jiiagis  exasperarent » ipsiiisque  per* 
iiiciem  mi)lirencur»  veram  sanamqae  Adem  idco  pros- 
dicabant,  ui  aucte  discipulorum  nomeit)  tyrannoa 
ille  in  doctorem  catenls  onustum  nHigiB  m.igisque 
sieviret,  utpole  ejns  doctrime  praKConem  eximiiim  : 
hac  vero  de  caosa  ^  ait  Clirysostomus,  Paolas  dicit  ^ 
Sivi  pcr  oecanenem^  §he  per  tferilaiem  CkriHue  annuu' 
tleiury  et  in  koe  gamdeo,  Muiu  prasferl  httc  homiiia 
in  principio  de  hamliitate ,  ei  in  fiiie  de  tttiliiate  ne- 
cessitateque  precatlonis. 

incerii  interpreiationem  rejectmus,  novaittque  pa- 
raviinHs. 


IN  EOS 

QUt  iTALB  I7TDNTUE  HOC  APOSTOU  DICTO,   SIVE  PER  OOGASIONEM,  SIYE  PER  YBRITATEII, 
GHR18T06   ANNUNTUTUR   {  PhUipp.  1.  IS  )  ;   £T  DE  HUillLlTATE   (o). 


I.  In  humiUtate  qnantm  boni,  iM  fn  Orto^la 
quantum  mali  insit.  {Phitipp,  I.  IB).--«>Cimi  MH 
per  PlidHstfcf  et  publicani  nvsntietiem  lie^remnsi 
'  ac  dtios  cnmts  ex  virinte,  et  ex  viifo  JnngereiMw^ 
ntmmqne  Osiendlmns,  qwmtnm  sit  fn  hmnili<«'^ 
tc  hicti ,  et  qn^Atnni  in  aito|s&niia  damiil.^  Hiee 
qtttvp^etlam  cnm  ]n9ftitfa,ei  eum  jejnniist  ai^ 
deciminnn  solntione  conjnncta^  ik/ftcii  tamen  tilla 
vom  etiant  cnm  pecc&to  copulain,  Phariaftinn  prae* 
^riit ,  Hsi  inipfftbum  auHgam  naeti.  Quid  enim  pa^ 
{\is  t>nb!icano?  Altamen  qnVi  anftnam  «oam  eonirivii^ 
et  se  peccniorcnt  declar^vil,  «t  revera  eroi,  PlMri'- 
sdi^tnn  soTieravlt,  qni  jejuniaet  decimarum  eolaiioiiem 
ptt>fbtte  poierat,  eratque  ib  omni  iiequitia  liber. 
Cur,  ei  qua  de  eausa?  Quin  etsi  ab  avnriiiael  a  rapli» 
na  esseC  alienus^  oinnium  niaiorum  matrem  vanara 
gtoi^iam  et  arroganlijim  hnbiia  in  anhno  r*diestam. 
Ideo  Piulus  faoriatttr  ei  dicii  :  Opu$  ewun  probei 
^kuUhquiique  ,  et  tte  fn  iemeHpso  gtoriam  iMMit,  dl  ^ 
non  in  aliero  (GaL  6.  4).  llle  auicm  iotliis  orbis  aC- 
cusator  in  mediuin  pronipit,  seque  omnibiis  homini- 
bns  niefioren)  dixlt.  Atqnl  «I  dettin,  si  qninia,  ti  bi» 
nis,  lino  si  uni  seipsuni  praetulissei ,  ne  id  qnideai 
rerendum  er»t  :  jani  vero  non  se  lanluni  toli  orM 
nnieposuii,  sed  ctiam  omnes  accusavit.  Ideo  in  cursu 
defecit.  El  ceu  navis,  qui  innumeros  fluctus  pertrans- 
ilt,  et  tcmpesiates  multas  efliigii,  ae  deinde  in  Ipao 
pOrius  oslio  in  aliquem  scopulum  irnpogii,  oinneni  in 
se  rei)osiium  thesaurum  amiliit :  i'ia  el  hic  PhnrisajUs 
posl  jcjunii  cxlerarumque  omnium  virltilum  labores, 
qiiia  linguam  noii  cohibuit,  in  ipso  portu  iiaufraginm 
fecii.  Ex  precibusenim,  undfelucfiiineratsperandutn, 
cuni  lanto  abire  dainno ,  nihil  hllud  '^^dt,  quam  hi 
porlu  naurragium  facer^. 

(a)  collaU  cuni  Klss.  ColberttnlS  970  et  30M,  qnl  sie  T^- 
Mm  eir(MM:«^Mi;  meifamkamilkmd€i*kanmf 
iermoeinatm^wmc  in  eo$veri>a  faeit  qm  maie  uttmtur,  elc.  1 


%.  Hsec  cum  adamiia,  dilecii»  etlamai  lu  ipsani  vir« 
fotis  fastigimn  porvenarimue,  nos  omnkim  posire- 
moa  exisiimemns  i  eum  didiceriinua  trroganiiam  et 
ipso  cfl^lo  posse  enm «  qni  noA  sibi  attendtt*  dcjicerei 
oi  bumiltiatem  euro,  qui  in  peccauimm  abyaaum  de- 
mersus  sii,  In  altum  raducere »  si  modesie  agau  Hase 
enim  Pliarisa;o  publicaRum  pra^KMiiiii  illa  vero,  ni- 
fnirum  arrogantia  et  superbia ,  Ipsius  diaboli  incor- 
porei  viin  superavii,  buiniliiaa  autem  ei  propriorum 
peccaiorum  aghitio  lairooem  ante  aposiolos  tn  para- 
disnm  iiiduxii.  Si  autein  li ,  qui  aua  conriieniur  pec- 
caia^  taalapi  sibi  fidttciam  concili^ni :  ii  qui  sibi*b<H 
noriim  muliomm  conscii  animaro  tamen  snam  faiuni- 
liani,  quantas  non  coronas  asaequeniur?  Quando 
enim  peccatum  cum  huroiliiaie  jugalur,  tam  expodiie 
currii,  ttijuatiiiam  cum  arroganiia  junctam  superet 
aique  pnnverUi.  Si  ergo  illam  cum  justiiia  junxeris, 
qua  tton  perveniei?  quoi  coalos  non  pertrnnsibii  T 
Subit  piane  fiducia  magiia  inter  angeios  anie  ipsum  Del 
ihronuin.  Confra  si  arrogantia  cum  jusiitia  copolnta, 
nequiiiae  suae  mole  ac  pondere  ^us  fiduciani  delra* 
nere  potnit  i  m  cum  pcecafo  jnngaMi^  ni  ^vmi  ^a^ 
heniiaiii  iien  pnecipitabii  eum ,  qui  illa  detentus  sii  ? 

HnmiHlatpittioiophiie^noUreB  fundamenium. —  Hxc 
dico  non  ut  justitiam  negligamus ,  sed  ui  fugiamns 
arrognnliam ;  iion  lUpeccemus,  sed  ui  modeste  aga- 
mua.  Pbilosopliiie  qitipiie  noitrfs  fundainentum  est 
humiiilas.  Eisi  imiumera  sursum  sedificea ,  etsi  eiee- 
inosynam,  preces ,  Jejunlum ,  oAthesqne  viitnies 
congerfts,  nisi  eftm  pro  fundamentO  pOinerie»  t>mnfti 
frustra  el  incassuni  .'cdific:istl,  dtoqub  CoirfAeht,  per» 
inde  ntqn^  aBdincium  illod  Isttper  arettam  exstnn 
ctum.  Niinutifi  qulppe  opns  bottum  non  Hia  eget, 
nullum  sine  illa  siare  poterli.  Sed  etianisl  conthien- 
liam  dixeriS,  eiiamsl  \irghiitsitem,  eUamsi  pecunta* 
ruiii  coiiiem)^lum,  emmsi  qnfalvis  dlnd,  oAhiHi  imninih 


313 


DE  PROFECTU  EYANGELII. 


3U 


da,  exsecraDda  et  abomiDaiida  absente  humilitate 
sunl.  t)t>l()Qe  \i\U^f  Stlam  in  verbis » in  operibus ,  in 
cogiiatiOnlbtti  assuiiUimuK»  et  6um  illa  haec  xdiO* 
cenius. 

3.  Verum  de  httmilitate  hdftc  satia  suiito ,  non  pro 
dif  nitate  rel ;  nemo  quippe  inain  comtigne  cetebrJire 
pos!<:1i;  wtd  aa  intelllgentiam  vestfai^caritaii  dandam, 
?iovl  qiiipp^  vos  ex  pauCis  illh  f  qOne  praeftiti  sumus , 
itlam  tnulto  siudio  susftepisse.  Quia  veru  necesse  est 
aposlolicuilii  dicttiin  hoiiiernai  lectionis ,  <)uod  multis 
videltil'  sei^nitiei  occastonem  praebere,  planum  focere, 
m  iie  quidam  iiide  frigida  suinpta  excUsatione  saluieni 
Btianft  negligaiit :  age  illo  serinortem  transreramuft, 
Quodfiam  est  dictum  illud  T  Slve  per  occasionem ,  In- 
quit ,  tive  pet  veriiaiem ,  Chriuue  annunttalur  {Phi' 
Hpp.  4. 48).  Hoc  muiti  simpllciter  et  temnre  clrcum- 
fevtmi ,  qni  nec  piiora  nec  seqoentia  legerutu ;  scd 
reseeia  reHquorum  miembroruni  serie ,  in  animarum 
stiarum  pemlciem  hsM  segnloribns  pf opoinint.  Nanfi 
dmn  tiHil&nt  cos  a  san»  Rde  abducere ,  deindeqoe  vU 
d^liMs  ibrttiidoiosos  ac  tremdlos»  quasi  id  non  va- 
cd  p^iciiio  :  Qi  tiiiiorem  eorum  solvant,  hoc  apo- 
slollcum  profenint  dfcentes,  Panlas  hoc  concessU, 
.{fiquieils,  Sive  per  oeca$ionem^  ilve  per  teritatemj, 
ChristUi  annuntietuf .  Sed  hsDc  non  ita  se  habent,  iion 
iln  mique.  Nantprimo  ndn  dltlt,  anntiniietur,  sed, 
Annuntiatur,  quod  niultulli  dilfert  ab  lllo.  Eicnltn  dl- 
fccre,  anntimietur,  legem  danlis  esi*,  Annuntiatur, 
Tcro  dicere ,  id  qiiod  eontlngii  narranlis  est.  Qnod 
veh)  t^his  non  iegem  ferai  ui  sinl  h&reses ,  sed 
abducaiomnes  qui  ipsi  aitenderent,  audi  qutd  diie- 
ril :  8i  ^Mfs  toih  tvangeHtat  prener  M  tfiod  amptsffi, 
mtathema  ilT ,  etei  e^ ,  eHi  angeiui  ifo  ^/t<  {Gal.  !; 
8.  9).f}on  aiitem  et  se  m  ang^mn  anaihematicasset, 
si  rcm  sine  peHciilo  essesciVissei.  Ac  rursuin :  i£mti^ 
f&tr  tnim  \>o$  Bei  «imtftkdOfi^ :  tktpon^  enim  voi  iiill 
ffre  virginef/n  eaetaik  (4.  CoY.  H.  1.  5).  Tflweo  autem 
m  tkfH  t^pens  Evam  (kcipH  nifferlttf  liia ,  siccomim^ 
pHim  nmue  i^tslrt  a  tfhnpH^ate  que^  e$t  tn  Chrisfo 
{S^.  3.  4).etce  n  tfhnplleiUterti  posmi ,  ei  VeMianl 
ii#n  dedK.  fitinel  venfii «ssel,  e^rte  pericuhim  noA 
m\  \  li  peritHkhMl  tioh  efat ,  noh  niiiiuo^  timuissei 
PhliNls;  neqne  ChlHslttii  fcltanhi  eombdri  Jiississet,  si 
m  Ihdfli^rens  «rat  huic,  iili  vel  alii  iitteiHlerO  oin^ 
nibhsqneshnplicller. 

4.  Ooid  slW  vhlt  iWnd  quod  dlctum  est?  Fanlo  al- 
iht*  Vohi^  tolAm  hi^tortam  fepeiam  r  sciendom  qulppe 
esl  Yf^6  ih  HiMt  Patilns  esset  dim  hgec  acHherer. 
<jBb  in  W!«u  IgHtifr  eral?  in  carftWre,  el  tatcnla,  Hia 
gehlibus4tt«  ^erkulis.  Und^nam  id  Hquet?  Ex  ea  ipsi 
et^^uyit :  iwiih  iMiKa  dixl^ral :  SHr^  iftifetii  ws  ^oh^ 
frHiftes,  ^  ik,  ifudi  Hfria  m  sitni ,  magh  m  prof^ 
iftt<til  ^itetllhf  ^lMMj^M^  fth  ia  iffn/tmt  iheti  uiiiiiifMfh 
Jtsfent  ht  Clkrlih^  fit  ft)^  jhtwOrM  et  riif  ctw  otMtTiKt  ,•  II 
phtfH  i  frotHhA  fn  f^dthfnd  tttfiffirfiwfi^  ethfciifft  fhlUi', 
abundavithii  mrtferttti  sifie  thhort  tMm  Bei  te^ 
{Ph&ipp.i.  fMI);  nm  *r«,  qul  fHom  9h  «arcttfeih 
cohjeeefat.  QnemadmMHin  enim  pra^dH  t|MdaM  tm- 
ctis  doriiiieiitibos  donnMl  MlSiMsns,  daVH  ofl^nija  alirt- 


pit,  si  quem  videat  locemam  aoGendere ,  lumep  ei- 
siinguit ,  et  illum  interiniit ,  ul  uinnia  liberc  possil 
aurerre  et  abripere :  sic  et  tunc  Nero  Cxsar,  ce& 
quldani  praedo  el  compilalor,  dormientibus  omuibus » 
prorundoque  somno  obrutts,  omniutn  bona  abripie- 
l)at,  nuptias  invadebat,  dombs  subvertebat,  omno 
genns  nequilise  eih]bel>at :  cuiaque  Paulum  vidercl 
4ucernam  per  lotum  orbem  accendere,  neihpe  dociri- 
ncB  verbtim,  ejusque  nequiliain  redarguere,  praedica- 
lionen^  eistinguere  ei  doclorem  occidere  conaius  est, 
ut  omnia  cum  polestate  .sibi  facere  liceret :  vinctiim- 
que  sancium  illum  conjccit  in  carcerein.  Tunc  Igitur 
h^t  beatiis  Paulus  scripsiL 

SoHititudo  PauU  erga  disctpulos;  disdpulorum  erga 
magistrum  am(^.  — Quis  iion  stupeatf  quis  non  ad- 
mircturf  Imo  qnis,  ui  par  esi,  stupeat  el  admiretur 
generosum  illiim  et  ad  cxlos  pertingentem  animum^ 
qtii  ihomaR  vinctus  ei  Incarceratus,  ex  tahto  iniervallo 
Phiiipltensibns  scribcret?  Scliis  quantum  spalium  sil 
Maccdoniam  inier  et  Romam.  Sed  heqne  itineris  lon- 
gitudo,  neqne  dinintliltas  lemporis,  neqtie  rfcrum 
itimultua,  heque  pericula  et  fVettttcntia  mala ,  neque 
aliud  qnidpiam  caritatem  memoriamqn^  dtscipnloruoi 
dejiclebat;  sed  omnes  llle  in  menie  servabal :  neque 
ila  catenis  manus  ligabaniur,  ut  anlma  ejus  amoro 
dlscipulonnti  devincta  afRxaque  ^rat  :  quod  Ipsunl 
iniiio  eplsiolae  declarabal :  Eo  gudd  habeam  ws  in 
eorde  in  vineulis  tnrfi,  et  in  defensione  et  edntfmationh 
evangelH  {Phiiipp.  4.  ?).  Et  sicul  rex  mane  In  solhim 
consceildens ,  in  fegalihus  aulls  sedens ,  Innumeras 
slatim  undique  recipit  epistolas  :  sic  et  ille  qnemad- 
modWM  in  reglfs  aolis  in  carcere  sedchs,  multo  plu- 
rei  aeclpiebal  atque  mittel>at  episiolas ,  gentibui 
ondiqne  negolia  stia  omnia  ad  ejus  sapicntiam  refe- 
renHhus  :  lanl^qhe  plnra  ille  negocia,  qoem  ipse  fm- 
perator,  gerebal,  qilahlo  majus  sibi  commissum 
tmperium  hthehat.  Neqde  enlm  Romannm  Uniurt 
diiionein,  sed  etiam  barbaros  omnes,  terrart  el  marh 
IM  mflnoB  ejus  Iradideral  DeiM.  Itlqne  Romanis  de- 
clarans  dicehat :  Noi9  autem  roi  ignarare,  fraires^ 
qsda  MPpf  profOMri  Mtifr^  •<  «M,  tt  pro/mitu$  inii 
fft^e  adkne;  ni  u^em  ftnetnm  Meeim  et  tn  wt*ii, 
itcicf  ef  fti  eoBteris  gentitm  :  Gwadf  tt  6af*flrii,  i«p*e»i«* 
it*vi  et  mmpientihus  dem/r  im  {Hm.  1*  13.  ii^ 
Qoiilidie  *rgo  soIlieHiil  emi,  <1«W  Coruilhtt,  qtiW  fd^ 
ceMies  agereni :  qvpomodo  Phillppenset ,  qoomodh 
GappatfoeesquomoaoGaiat«,  qiiomodo  Aihefiieme»» 
quomodo  Pontnm  Inehlwiles^  qnomodo  omttes  he»i- 
ties  le  liaheWm.  Aittmito ,  edm  «ni^rwie  o»W»  «pii 
«ofM^IM^  «sel » imn  ianim«  de  gettitt)»  omiillws 
«rai  «hllteilirt  ,  aed  ctiam  de  «no  qnoptom  hoinlne  : 
«I  mme  proptor  Otieslmiim  eplaioiam  mitteba^  ntMC 
^pter  tnm.  qhi  apnd  CortaihiOifomleamsofM. 
ffe^oe  «h»m  hoc  eonsiderabai,  qwad  mme  «ssei  l»i|«t 
poecavmt,  et  ptirochilo  egerei ,  ««i  quod  iHrnio  e^ 
sei :  homo ,  fnqn^m ,  prelhiBlsalmmii  De»  anlmal, « 
propter  t\Am  Pate^  Filto  wo  wm  iiepefeh. 

5.  Wfe  mlW  dixeris  tjhod  llle  ftigiilvus,  floed  latm, 
quod  ftir,  ei  hmmiihrii  ontasins  vilita ;  vel  qnod  *••  - 


m  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMf 

dicus,  abjectus,  viiis  et  nuliius  pretii :  sed  cogita  pro 
Ulo  Gbristum  mortoum  esse ,  idqoe  tibi  satis  est  ad 
omnem  suscipiendam  curam.  Cogiia  quem  esse  opor- 
teat  eum  quem  Cbristus  sic  bonoraverit,  ut  neque 
sanguini  suo  pepercerit.  Neque  cnim»  si  rei  pro  ali- 
qiio  seae  immolare  vellct ,  aliud  quoercremus  argu- 
mentiim,  qnod  magnus  illeesset,  rcgique  carissinuis, 
ut  cgi»  quidem  exisiimo  :  mors  qnippe  satis  esset  ad 
declarandum  ejus  qui  mortem  susci(>erel  erga  illum 
aflectum.  Jam  vero  non  homo ,  non  angelus,  non  ar« 
changelus,  sed  Ipse  caeloruni  Dominus,  ipse  unigeni- 
tus  Filius  Del  carne  indulus  seipsum,  tradidit  pro 
nobis.  Aiinon  igliur  omnia  faciemus ,  omnia  leniabi- 
mus,  ut  homines  lanlo  affecii  boiiore  nostra  rruaiitur 
cura  et  sollicitudine?  Ecquam  habebimus  excusatio* 
nem  ?  quam  veniam  ?  Hoc  ipsum  Paulus  indicans  di- 
cebat :  Ne  cih  tuo  itlum  perdat ,  propter  qvem  CViri- 
f/tti  mortttut  eU  (Rom,  14.  45 ).  Eos  enim  qui  Tralres 
spernunt  et  lamquani  Intirmos  despiciunt  ut  pudcfa- 
ciat ,  ct  ad  proximi  curam  studiumque  inducat ,  vice 
omnium  mortem  Domini  posuit.  Ex  lanto  igilur  in- 
teryallo  in  carcere  sedens  Philippensibus  scripsit. 
Talis  quippe  est  caritns  erga  Dcum ;  nullis  rebiis  im« 
peditur  humanis,  uipote  quao  in  caclis  radicem  liabcat 
et  remunerationem.  Kt  quid  dicii?Scfr«  m  voio^ 
fratrci  {PMlipp.  1.  12).  Yidistin'  ctiram  erga  discipu* 
los?  vidisiin'  inagislri  soliiciludinem  ?  Audi  et  atTe- 
etum  discipulorum  ergn  magistrum,  ut  scins  ideo  illos 
fortes  invictosqiie  fuissc,  quod  muiuo  amore  deviucii 
essenl.  Nam  si  Frater  qui  adjumtur  a  fratre,  quati 
€ivita$  firma  {Prov.  i8. 19),  multo  roagis  lot  homines 
caritatis  vinculis  constricti ,  omnes  depellantmaligni 
dxmonis  insidias.  Certe  quod  Paulus  devincius  esset 
discipulis,  non  opus  cst  demonstrare  vel  dicere, 
quando  eiiam  vinculis  constrictus  illorum  soUicitudi- 
nem  gercbat,  et  quoiidie  pro  illis  moriebatur,  incen- 
Bus  amore« 

6.  Qiiod  vero  discipuli  Paulo  essetit  omni  siudio 
dcvincti ,  non  viri  solum ,  sed  etiam  mulieres,  audi 
quid  dicat  de  Pboebe  :  Commendo  vobi$  Phcebem  $oro* 
rem ,  quw  in  mimeterio  e$l  Ecete$iag^  quw  e$t  in  6Vn- 
chrei$t  ut  eam  $u$cipiati$  in  Donmo  digne  $ancti$ ,  et 
a$$i$tati$  ei  in  quocumque  negoiio  veetri  indiguerit ,  qurn 
4id$titit  multi$^  et  mihi  ip$i  (Rm.  i&.  1.2).  Yerum 
hio  circa  patrociiiium  tantum  ipsius  studio  testimo- 
nium  dedit :  PriscUla  vero  ei  Aqulla  usque  ad  inor- 
lem  Pauli  gratia  processerunt.  De  illis  autem  hoc 
modo  ficribit :  Salutam  vo$  Aqmia  et  Pri$dUa^  qui  pro 
ammu  tnea  cervicem  $uam  $uppo$uerunt  ( Ronu  46.  .5. 
•4)  (tt)»ad  moriem  videlioet.  De  alio  quoque  sic  ad  illos 
ficribit:  V$que  ad  morlem  acce$»t^  traden$  animam 
aiMVi,  lU  impterel  td,  quod  ex  volfie  deerat  erga  me  ob^ 
eeqmum  {Phitipp,  2. 50).  Vtden'  quomodo  magistrum 
^iligtfreiit ,  quoaiodo  prius ,  quam  anim^e  suae ,  qjus 
traiiquiilitati  prospicerent  ?  Qiiamobrem  neiiio  tunc 
illos  superabat.  Hsec  porro  dico,  non  ut  audui- 
^us  taiitum,  sed  eiiam  ut  imitemur :  neque  subditis 
ttntum  loquor,  sed  eliam  mafiatratibus ;  ul  discipuU 

(tt)  Hapc  diflrernnt  a  textu  epistolae  ad  Romanos. 


ARCHHlP.  CONSTANTINOP,  516 

multam  erga  magistros  curani  exbibeant,  utque  ma- 
gistri  eumdem  qiiem  Paulus  erga  subditos  affectum 
habeanl,  nec  solum  prxsenles,  sed  etiam  procul  po« 
sitos.  Siquidem  Paulus  ac  si  in  toto  orbe  ceu  una  in 
domo  babitaret,  sic  de  oinnium  salute  sollicitus  erat, 
mfssisque  vinculis  suis ,  gcrumnis ,  plagis ,  angiisiiis , 
considerabat  et  sciscitabatur  quoiidic,  quomodo  se 
baberent  ea,  qnae  ad  discipulos  spcctabanl :  saepeqiie 
illa  soluin  de  causa  mittebat,  iiuiic  Timotheuin ,  nuiic 
Tychicuiu  :  nam  de  hoc  quidem  ait :  Ut  $dat  qwe  ad 
vo$  $pectantt  et  con$oletur  corda  ve$tra  {Ephe$,  6.  22): 
de  Timoiheo  autein  :  Bli$i  eum  ad  vo$  non  amptiue  sici- 
tinen$^  ne  forle  tentaverit  vos  i$  qni  tentat  (I.  T/te$,  3, 
5].  Alibi  vero  Titum ,  alibi  alium.  Quia  euim  ipse  uiio 
delentus  in  loco  ilfis  ader«se  non  polerat ,  qui  viscera 
ejus  crant ,  pcr  discipulos  suos  ipsos  coiiveniebat. 
7.  6Virt/ai  ineequalitutem  abjicit,  —  Tunc  ergo  in 
vinculis  cum  essel ,  Philippensibus  scripsit  :  Sdre 
autem  vo$  volo^  fratre$  {Pidlipp.  1. 12) ;  discipulos  vo- 
cat  fratres.  Talis  quippe  caritas  cst :  inaeqiuiUtaiem 
omnem  abjicit,  prx^eminentiam  ei  digniiatem  non  no* 
vit;  sed  eliamsi  quis  sit  oiiinibus  sublimior,  ad  om« 
nium  bumillimum  descendit,  quodet  Paulus  fjciebat. 
Scd  audiamus  quid  illos  scire  velit :  Quia  qua  drca 
me  $ttntf  magis  ad  profectum  venerunt  evangelu  {Ibid.) 
Dic  mihi,  quomodo  et  qua  raiion^?  Num  a  vin- 
culis  liberalus  es?  nuin  caienam  deposuisti,  et  cuoi 
libcrtate  in  iirbe  pnedicis  1  num  iii  Ecclesiam  ingres* 
sus  longos  multosque  texuisti  sermones  circa  fidem, 
multosqiie  adepius  discipulos  abscessisti  ?  num  inor- 
tuos  suscitasti ,  et  adniirutioni  fuisii  ?  num  leprosos 
mundasti ,  et  omnes  stupefacti  sunt?  num  dsmones 
fugasti,  etsubliuiis  inde  factus  es?  Niliil  liorum,  in- 
quit.  Quomodo  igilur  profectus  evaiigelii  fuii?dic, 
quaeso.  Ita  u/, jnquit,  vincuia  mea  manife$ta  in  Clnuta 
fierent  in  toto  prmtorio ,  el  in  cceterie  omnibu*  { Ibid^ 
V.  15).  Quid  dicis  ?  liiccine  profectiis?  hacc  accessio? 
lioc  augmenlum  praklicationis ,  quod  oroues  didice* 
rint,  te  vinctum  esse?  Etlam,  inquit,  Audi  Igitur  ea, 
quae  seqountur,  ut  discas,  vincula  non  modo  impedi» 
mentuin  Qon  fuisse ,  sed  etiam  aiigumentum  majoris 
fiducix  :  Ita  ut  pture$  e  prairibu$  in  Damino ,  con^ 
dente$  vinculi$  mei$ ,  abttttdantiu$  auderent  mne  timore 
verbum  loqui  {Ibld.v,ii).  Quid  dicis,  Paule?\iii- 
cola  non  anxietatem,  sed  liduciam  indidere?  ooa 
limorem,  sed  amorem?  Non  habent  hac  dicu.con* 
sequentiam.  Scio  et  ego.  Non  cnim  fieeuiidttm  huma* 
nariim  reruin  morem  hxc  contigerunt ,  iiiqoii :  sed 
gupra  natiiram  suiit  illa ,  et  divinse  gratiae  gesta.  Ideo 
quod  aliis  anxietatem  parit ,  id  apod  illum  fiduciam 
prxbeliat.  Etenim  &i  quis  capto  ounsirictoque  duce 
id  evulget,  totum  eiercitum  in  fugam  coi^icil :  et  si 
quis  pastorem  ex  ovili  abduxerit,  abigendi  gregis  li« 
beriatem  praebet.  Yeruin  non  sic  in  Paulo ,  sed  con* 
trariumeveniebat.Namduxalligabatur,  et  alacriores 
militeserant,  majorique  animo  adversarios  adorte* 
bantur  :  pastor  constrictus  erat,  et  oves  non  consu- 
mebaniur,  nec  dispergehantur. 
8.  ^rumwe  et  cateme  Pauti  magnee  con$0tatiaK$ 


517  i>e  PROFECTU 

dkdjmUi  ermU.  —  Qtiis  vidil,  quis  audivil  in  magi- 
itroruiQ  xrumuis  plnssolniii  capere  discipulos  ?  Quo- 
Diodo  non  (imueruni  ?  Qui  fieri  potuil,  ui  Paulo  non 
diGcrent :  Medice,  cura  teipgum  (Luc.  4. 23) :  erue  te 
ipsum  ab  iis,  quibus  constriiigeris,  malis,  et  tunc  no« 
bis  innumera  bona  conciliabis.  Cur  hoc  non  dixc- 
niniTQuamob  reui?Quoniam  edocti  eranta  gratia. 
Splritns^  hxc  non  ex  infirmitate,  sed  ex  permissione 
Chritii  fieri,  ut  veritas  magis  effulgeret,  per  yiiicuia, 
l^  carceres  et  xrumnas,  angustiasque  aucta,  et  ma< 
jnrem  in  modum  evecta.  Sic  virtus  Chrisli  in  infirini- 
iate  perdcitar  (2.  Cor,  H.  9).  Si  enim  vincula  Pau- 
Imn  supplantassent,  ei  timidiorem  reddidissenl,  sive 
Hlum,  sive  eos,  qui  ipsi  hxrebaiit,  lunc  formidandum 
erat ;  sin  majorem  fiduciam  indideruiit,  et  ad  am- 
pliorem  gloriam  cvexeruiit,  obstiipescere  ac  mirari 
oportet,  quomodo  per  rein  ignoiniuia  plcnatn  gloria 
disctpulo  conciliaretur ;  perque  rem  qu»  melum 
incutere  debebui,  liducia  et  consolalio  illis  omnibus 
parereiur.  Quis  enitn  non  luiu  obslupescebat,  virum 
cernens  catenu  constriclum  ?  Tunc  maxime  dxmones 
fugiebaiii,  cum  videreni  eum  in  carcere  degentem. 
Neque  enim  diadema  regium  capul  perinde  conspi- 
Cuum  facit,  aique  caleiix  maiius  illius,  non  quidem 
iuapie  uutura,  sed  per  graiiam  in  ipsis  efOorescen- 
iem.  Hinc  niagna  consoiatio  di^cipulis.  Videbant  cnim 
corpos  viiiclum,  linguam  vero  miniine  iigataiu ;  ma- 
nus  ligaias,  sed  verbum  solutum,  quod  velocius  quam 
aolaris  radius  iotum  nmnduni  percurreret.  Eratque 
id  illis  consolalioni,  cuin  per  opera  ediscercnt,  nui' 
lam  reruQi  praesentium  esse  gravem.  Aniuia  quippe, 
eum  amore  desiderioque  divino  vere  corripiiuri 
ad  Dullam  rerum  prxsentium  sese  convertit;  sed 
quemadmodum  furiosi  et  igiiem  et  ferrum,  ei  feras  ei 
mare  ei  omnla  adire  iiiliil  dubitant :  sic  ei  bi  pui- 
cherrinio  quodam  ei  spiriiuali  furore  correpii,  fu- 
rore,  inqiiani,  qui  a  temperantia  proficiscitur*  visibi- 
tia  omnia  deridebant.  Quapropier  cuni  inagistrum 
cernereni  vinciumy  magis  exsulubani  etgaudebant, 
per  ipsa  opera  adversariis  dcclarantcs,  se  undique 
invicios  insuperabilesque  esse. 

9.  Tunc  igitur,  cum  res  iia  se  habereni,  quidam 
Pauli  inimici,  cum  vellent  acrius  heilum  movere, 
ei  lyrannum  ad  majorero  adversus  iilum  iuimiciiiam 
inaammare,  sc  prx^icare  simolabani,  et  revera  prx- 
Uicabani.rcctam  sanamque  fidem,  ui dociriaa  auge- 
reiur  :  illud  vero  faciebani,  non  ui  fides  dissemina- 
retur,  sed  ui  lioc  comperio  Nero,  quod  nempe  prae* 
diealio  cresceieti  ei  doctrina  iDvalescerei »  citius 
Paulum  in  baraihrum  cOnjioerei.  Duo  iuque  magiste-. 
rb  erant,  Paoli  nempe  discipulorum,  ejusdemqiie 
inimicorum,  illis  ex  veriute,  his  ex  conteiitione  ei 
odio  Pauli  praedicaiiitbus.  H;ec  porro  declarans  dice- 
bat  ille  :  Quidam  propter  invidiam  et  contetUionem 
Chri$tum  prwdicant  {Philipp.  i.  15),  proprios  indicaiis 
adversarios;  Qaidam  propter  bonam  volantatem  (i^«), 
de  suis  loqiicns  discfpulis.  Deiiide  rorsum  de  iliis  : 
AlHquidem  ex  conlenlione^  inimici  nentpe,  non  casie, 
itou  sincere,  sed  EmiimttHte$  §e  preeturam  eueeUare 


eVANG£Llf.  51,8 

vinculis  md$;  alii  vero  exeariUUe  (PluUpp.  17) ;  mrsn 
hoc  dicit  de  discipulis  suis  :  Sciente$  quoniitm  in  de» 
fen$ionem  evangelii  pomtu$  $um  (Ib.  r.  16).  Qmd 
enim  f  Dum  omni  modo,  $ive  per  occationem,  $ive  per 
Veritatem^  Chri$tu$  annuntietur  (llf.  v.  18).  Itaque  fru- 
stra  el  incassum  hoc  dictum  de  haeresibus  accipiiur. 
Namqul  tunc  procdicabant,  non  corrttplam  docirinani 
annuniiabant,  sed  fidein  sanam  et  reciam.  Eienini  si 
corruplam  doctrinani  praedicassent,  et  alia»  quam 
Paulus  docuissent»  neuliquam  illis  accidissetid  quod 
volebanl.  Quid  auiem  volebani?  Ui  aucta  fide, 
inultisque  additls  Paulo  discipuiis,  ad  majtis  inferen* 
dum  bellom  Neronem  exciurent.  Si  autem  alia  do 
gniau  pnedicasseni,  non  mullos  fccissent  Pauli  di« 
scipulos  :  si  non  fecissent,  non  exasperassent  lyran- 
num.  Non  illud  iiaque  dicit,  quod  corrupia  doginaU 
inducereni :  sed  quod  causa  propter  quam  pra^dica- 
bant,  viiiosa  essct.  Aliud  quippe  est  pnedicaiionis 
causam  dicere,  et  aliud  dicere  praedicaiionem  non 
sanani  esse.  Tunc  eiiiin  doctrina  non  esi  sana,  cuin 
dogniata  errore  plena  sunt ;  occasio  auicm  uon  esi 
sana,  cum  doctrina  quidem  sana  esi,  qui  vero  prsedi* 
cant,  non  propter  Deuin  pnedicant,  sed  aut  propter 
ininiicitiam,  vel  ad  aliorum  graiiam. 

10.  Non  iiaque  dicit  eos  hacrjeses  induxisse,  sed 
non  recta  occasione,  iiec  pieUtis  causa  id  praidicasse 
quod  prxdicabani.  Id  quippe  non  ideo  agebant,  ut 
evaiigelium  augerent,  scd  ui  illud  inipiignarent,  et 
in  gra\iu8pcriculum  coiijicerenl :  ideo  iltos  iiicusaL 
£t  vide  quani  accurate  illud  proferat :  Kxi$timante$f 
inquit,  $e  pre$$uram  inferre  vinculi$  mm  (PhilippA  .17). 
Non  dixil,  infereutes ;  sed ,  Esa$timante$  $e  inferre ; 
.i<f  esl,  arbilrantes  :  osiendcns,  eiiamsl  iili  sic  arbi- 
irareniur,  se  iamen  non  iia  afiecium  esse;  imogau- 
dere  de  priedicationis  incremcnto.  Adjecii  ergo  di« 
cens  :  Sedet  in  hoc  gaudeo,  et  gaudebo  (Ib.  v.  18). 
Si  autem  error  fuisset  in  dogmaiibus,  ei  illi  boercses 
induxissent,  non  potuissei  gaudere  Paulus.  Quia  vero 
sanum  ei  non  aduileratum  dogma  erat,  ideo  dicit, 
Caudeo^  el  gaudebo.  Quid  enim,  si  illi  ex  inimicitia  id 
agentes,  se  in  perniciem  conjiciuni?  At  niea  vel 
invili  augebunt.  Videu'  quanU  fuerii  Pauli  virius? 
quomodo  nullis  diaboli  machlnis  capius  sit?  Ncc  so- 
lum  Don  captus  esi,  sed  eiiam  iisdem  ipsum  macbinis 
cepii.  Ingens  profecto  erai  diaboli  varrities,  et  mini« 
sirorum  ejus  nequiiia :  nam  se  idem  ipsinn  sentire 
simulanies,  prxdicationem  exslinguere  volebani.  Sed 
Qiii  comprehendit  §apienle§  in  aetutia  eorum  ( 1  Cor» 
5. 19),id  fieri  non  permiiiebal.  Id  ipsuin  porro 
declaraiis  Paulus  dicebat  :  Permanere  autem  in  eariie 
magie  neee$$arium  e$t  propter  vo$ ;  et  hoe  conpden$  scio 
quia  manebOy  et  permanebocum  onmibue  vobi$  (Phitipp. 
1.  24. 25).  llli  siquidem  ex  prssenil  viu  ejicere  me 
cupiuni,  et  ea  de  caiisa  uihW  non  susiiiieni :  Deus 
auiem  vesiri  causa  id  Don  permiitet. 

11.  Ad  precationem  hortalur.  Pereeverantia  in  pre- 
cando  quantum  valeat.  Deu$  per  no$  rogatu$  magii 
exaudit,  quam  d  per  alioe  rogemu$,  —  Horum  iuque 
ommumdiiigeDierrecordamini;  ui  eos  qui  tenen 


m  S.  JOANNfS  CHRVSOSTOMl 

et  perfunciorie   Scripluria  utuiitur    in    pernlciei^ 
proiimii  cum  omni  sspientia  emendar^   valeatis, 
poierimus  autem  et  dictorum  meminisset  et  a|io9 
emendare»  si  ad  orationea  semper  coofugiaipn»,  et 
Deum  obsecremus,  qui  dat  verbum  sapientix,  ut  dct 
auditus  inteliigeQtiam,  atque  accuratam  et  iiivictain 
spirituajis  higus  dcpositi  custodiam.  Nam  qwe  npii 
possumus  sx|)e  proprip  studio  pcrflcere,  ea  precum 
auxilio  facile  poterimus  exsequi»  de  precibus  loquor 
assiduis.  Semper  euim  et  siue  iiiiermissione  pre- 
caudiim  est,  sive  quis  m  asrumnis,  sive  in  tranquil- 
litaie,  sive  iii  calamiiatibus,  sive  i.n  boiiis  versetiir.  Is 
qui  in  tr»nquillitate  et  boiils  multis,  ut  haec  inimoia 
(irmaque  maiieant,  et  numquam  exridant  :  qui  in 
asrumnis  et  multis  calamitaiibus,  ut  benignam  qiiam« 
dam  vicissiiudinem  videat,  et  in  solatium  traiiquilli- 
tatis  iransferaiur.  In  tranquilliiatc  es?  Roga  igiiur 
Deum,  ut  firma  liLI  inaneat  ha!c  tranquillilas.  Tem- 
pestaiem  vides  ingruenlem?  Deum  ohnixe  precare, 
ut  procellam  averiat,  et  tranfiuillitaiem  ex  lempesiate 
faciat.  Exaudiius  es?  Graiias  age  quod  exauditus  sis. 
Non  exaudiius  es?  Persevera  ut  exaudiaris.  Licct 
enimDeus  donum  aliquando  diffcrat,  non  ideo  id 
fncitquod  odiohabeataolavcrsetur,  sed  Ut  procra- 
stinando  te  diutius  apud  se  detineat,  quemadmodum 
palres  prolis  amantes ,  qui  dona  diiferendo  segniores 
filios  solerler  cogunt  assidue  penes  se  stare.  Non  libi 
apud  Deum  patronis  est  opus,  neque  mulia  circiim- 
cursatione,  ut  aduleris  aliis ;  sed  etiamsi  desertus 
palronoque  destiiutus  sis,  tute  Deum  precalus  postu- 
latdin  assequeris.  Non  ita  solet  annuere  aliis  pro  no- 
bis  oranlibus,  ut  nobis  ipsis  precantlbus,  edamsi 
innumeris  simus  malis  onusti.  Nam  si  homines,  quos 
innumcris  la>simus  offensis,  cum  maiulino  lempore, 
nieridie,  vespere  adimus  ipsos  indignabundos,  con- 
spectiis  freqnentia  et  assiduitate  «andem  facilc  placa- 
rous ,  imilio  inngis  id  apud  Deum  coniingnt. 

ii,  Sed  indignus  es?  Assiduitate  dlgnns  evadAS. 
Qiiod  enim  indignuspossit  assiduitate  dignus  evadcre, 
et  qiiod  per  nos  magis,  quam  per  alios  rogatus  Deus 
annual;  quodque  donum  sxpe  dilferat,  non  ut  dubios 
animi  reddut,  et  vaculs  manlbus  remiitat :  sed  ut 
'  rosgoruin  nobis  bonorum  aucior  stt :  hscc,  Inquarn, 
tria  per  parabolam  hodie  vobis  lectani  demonslrare 
satagam.  Accessit  ad  Cbristum  Chananxa  rogans 
pro  filia  diemonium  habente,  vehementerque  cla- 

•  maus,  MUerere  md,  Domine^  fiiia  mea  maU  a  dwmonio 
vexaiur  {MaUh.  15.  22).  En  alienigena  muiier  ei 
barl)ara,  Judaeorum  reipublicae  extranea.  El  quid 
aliud  erat,  quam  canis,  et  indigna  quse  optatum  asse- 
qurreiur?  Noh  ei/  enim,  inquit,  ttonum  accipere  pa^ 
nem  filiorum^  et  dare  caleUis  (Ib,  v.  26  )•  Attamen 
asaiduitate  digna  evasit.  Neque  enim  tantum  illam  in 
filiorum  iiobiliiaiem  evexit,  qu;e  canis  erat;  sed 
etiam  multis  cum  laudibus  dimisit,  dicens  :  0  mulier! 
magna  mI  fides  tua  :  fial  tibi  $icut  m  ( Ib,  v.  28 ).  Cum 

'  HUteiD  Chrisius  dicat,  Magna  est  fides  tua^  iiullum 
aliud  quaeras  circa  magnanimiiatem  bujnsce  ihulieris 
•rgum^Dtum.  Vidistin*  quomodo  ex  asaiduhaia  digna 


ARCHII£i\  CONSTANTINOP.  520 

facta  sil  mulier,  qiue  indigua  prius  erut?  Via  disccm 
Qos  in  precando  per  nosmetipsos  plua  j^fieer^»  quaia 
per  alios?  Clamavit  hec,  e|  aeoedeiite»  dUcipuU 
diierunl ;  Dimitte  t/foifit  fuia  ffamai  jio^  «os  (/^. 
V.  23 ) :  et  ad  illos  quidem  revoiu(it ,  iVoM  mm  «r«i« 
«1  nfii  ad  0vet^  fm  pmerum,  danm  Ivrofk  (\b. 
v«  24) :  cum  nuteaoi  illa  per  seipsam  9o^\\^  m  «b^ 
mandoperseveravildiceos,  fijani,  DmiH^  nm  # 
catelli  edunt  de  mensa  dommorumMUorum  Hk,th%T)i 
ttinc  graiiam  contulit,  et  dixit,  Fiat  tibi  ^t  vis 
(Ib.  V.  28).  Vidsiiir quomodo,  cuni illi  preemrenluri 
repulit,  Gum  autem  illa  munua  clamando  poatulavit. 
annuit?  Illis  quippe  dicit,  iV^ii  sum  mms  nisi  ad 
oves,  qwB  perierunt,  domuslsra^l;  huic  verq,  Magna 
est  (idestua :  fiai  tibi  mcut  vis,  Et  quidem  iuitiQ  peti- 
tionis  nihil  respondit:  ubi  autem  seiu^I,  iterum  ct 
leriio  accessit,  tuncgratiam  contulit;  ex  fiue  docena 
nos,  se  inunus  distulisse,  non  ui  iiiam  repoileret,  sed 
ut  nobis   omnibus  patientiain  miilieris  exhibereu 
Nam  si  ut  iliam  repelteret  distiilisset,  iieque  iu  fme 
posiulatum  dedisset;  quia  vero  ul  philosophiam  cjua 
omnibus  exbiberet  exspeetabat,  ideo  lacebaL  N;ihi 
si  statim  a  principio  beneficium  contulisset,  mulieiis 
virtulemfortitudinemquenon  nossemus.  Dimitteillam^ 
inquiunt,  ^tita  etamat  post  nos.  Quid   vero  Chri- 
stus  ?  Vo6  audltis  vocem ,  ego  mentem  video  :  scio 
quid  diclura  sit.    Nolo  tbesaurum   in  mente  ejus 
reconditnm  latere  :  sed  exspecto  et  laceo,  ut  ipsum 
detectum  in  medium  proferam,  et  omnibus  manife- 
stum  faclam. 

15.  Hiec  Igitur  omnia  cuin  dldlcerimus ,  etiamsl  in 
peccafis  aimus,  et  beneficiis  indigni,  ne  desperemus, 
scientes  nos  ex  animi  assiduitate  posse  dignos  posiu- 
latis  evadere.  Licct  sine  patrocinio  ae  deserti  simos, 
ne  animuni  despoiideaiuus,  gnari'  magnum  ilHid  esse 
patrocihlnm,  si  quis  inagiio  caiii  atudie  per  seipsum 
ad  Deum  accedat,  Si  munus  eoiiferre  difl^l  el  pro* 
crastiiiel ,  ne  coacldamiis,  seientes  illam  proeraslina- 
tionem  car»  atque  benigniialls  esse  argwneBtiim.  Si 
id  persuasum  habeauius,  el  eum  animo  dolenie  et 
fervido,  alque  exciuu  voluntate,  laii  scliieel,  qnalem 
habnit  aeeedens  Chauaniea,  et  wsa  ipaum  adierirous, 
etiamsi  canes  shnas,  eliamsi  quidvls  grave  perpelra* 
▼erimus,  el  noslra  mala  amoliemar,  tantumque  fidu- 
ciae  accipiemus,  ul  aliis  quoque  palroeinari  voleamas : 
quemadmodum  el  Cfaantiixa  non  solum  ipsa  fidueiam 
et  mnltas  laodes  eoiisequutt  esl,  sed  eliam  iliam  in* 
lolerabilibas  molestiis  eripefs  potoii.  Mibll  eiiim, 
niliil  utiqae  poieiilius  eai  «ralioiio^nnreoii  aiqae 
sineera.  Hiee  et  prttsoniia  maki  solvii,  el  a  fiMorie  ilto 
lempore  suppNeiis  eripii.  IH  ilaque  tl  pf^cteiitom 
vilam  lieilitts  traiisiganias ,  et  illoe  cuoi  Mnfia 
abeainas,  mollo  sIihHo  ei  alaerUate  pNolboavMemas. 
Sic  enim  poterimns  el  praesenlia  consequi  bona,  ei 
oplima  spe  frui :  qu»  nos  offlnes  aMi|«l  ciMingat, 
f  raiia,  benigiiftate  el  eommieerMifme  DoiniBl  Bosiri 
Jesu  Christi,  quicum  Falri,  antqae  SpirHal  tanete 
gtoria,  lioiior,  imperiam,  Insneoltsneuloram.  Amen. 


m 


IM  ILLUD,  VlDUA  ELIGAf  Oft. 


8M 


MOmTllH 

IN  HOMIUAM  DB  VIDIIIS. 


Ilaiic  Uoiniliam  eodem  aono  codemque  ferme  tem<* 
(lore  habiuun  fuisse»  quo  Horoilia  in  Kaleiidas ,  qus 
primo  anni  die,  ei  Honiili»  de  Lazaro,  quae  sequen- 
tibus  ineunlis  aiini  diebus  pronuoiiatai  suut,  in  ipso 
signiflcatur  coiicionis  exordiOf  ubi  dicitur,  nuper  in 
illiid,  De  dormeuiibuM  nolo  vos  ignoraret  el  in 
resurrectionein  oratum  fuisse.  Hacc  porro  de  dor« 
mientibus  concio,  quinta  est  lii  serie  Homiliarum  de 
Lazaro,  ut  vidoas  Tom  I,  supra.  Eodem  igitur 
aiino»  et  qiiidem  ineunte,  hasce  novem  homilias, 
nempe  in  Kalendas ,  .septem  de  Laiaro ,  el  banc 
De  viduis  Aniiochue  habuit  Chrysostomos.  Quis 
autem  ille  fuerit  annus ,  nobis  prorsus  incertuin  vi- 
deiur.  Jn  aonum  S87  haK^  coniulit  vir  doctissimus 
Tlllemontius  :  sed  levissima  de  causa,  ut  videas  in 


Monlto  ad  Homiliam  in  Kalendas,  T.  1 ,  Hic  vcrd 
novum  contra  illam  senientiain  scrupulum  injf- 
ciemiis.  Gertum  est  Chrysostomuin  aiiiio  ineunle  387 
non  paucas  habuisse  coiiciones  de  coiisuhsianiiali  ct 
contra  Auomoeos  :  nec  minus  certum  solere  Ghryso- 
stomum  praeteritarum  conciunum  meminisse  :  aii 
vero  contingere  potuit,  ut  vigente  illa  disceplatione 
conlra  Aiiomoeos,  hi  nulla  barumce  novem  hoinilia- 
rum,  qu£  sinc  dubio  inter  Uoniilias  contra  Anoinceoa 
intcrmixtx  fueruiii ,  si  illo  aiino  dictae  fuerint,  de  illa 
controver&ia  umquam  meminerit?  Hac  mihi  nova 
suborta  dubitandi  caus^,  animi  pcndeo,  donec  quid 
certius  emergat. 
Interpretaiio  Latina  est  Frontonis  Ducael. 


INILLUD, 

YIDUi  BUOATm  HOH  MUIQ8  StUeKfTA  ANHQRUll   (!•  T»f»«  5.  9.)  ;  6T  DB  UBERORUM  EDUGA- 

Tionfl;»  AG  0«  BusimosnfA  (a). 


-wie- 


1.  Connerio  dieeMUmm  cum  OHlea  dielis.  Arm 
nidmrum  qum  mnt.  ^  CQnunodom  diviui  8p'iritu« 
gratia  disponeote  eoatigit»  ul  is  vobis  apostolicae  lo* 
cus  epistohs»  quem  hodierno  die  audivistis»  legere- 
tur  :  babet  enini  cum  iis  qux  naper  diximus,  cogna- 
lionero  et  connexioiiem  haud  mediocrem,  si  mioui 
in  verbis,  certe  in  sententiis,  Hoc  enim  illud  est, 
quod  nuper  legebaior,  De  dormimiibus  auiem  nolo  V09 
ignorare,(ratrei{i.The$s.  4,  i3).:  et  de resurrectione 
roulta  tuo)  a  nobis  sunt  dicta,  »quo  animo  ferenda 
esse  inala  ejosmodi,  Deoque  gratias  ageiidas,  qui 
propiiiquos  nostros  sibi  assumcret.  Hodie  vero  lectum 
est  istud :  Yidua  eligalur  non  minus  sexapnta  anno' 
rum  ( 1.  Tim,  5.  9  )r  Quando  igitur  ex  occaslone 
mortis  viduitas  oritur,  et  hoc  esl,  quod  maxime  do- 
lorem  auget,  nc  luctum  excitat,  memores  eorum, 
qoae  nuper  a  nobis  dicia  suiit  ad  eos  qui  lugent  con- 
solandos,  eaque  sqmmo  studio  siiscipientes,  in  vestrae 
mentis  prompiuariis  illa  recoudite.  Nam  viduitas  qui« 
dem  calaniiiiitis  esse  nomen  videtur,  sed  tamen  non 
est,  verum  dignitas,  bonor^  et  gloria  maxitiia ;  non 
opprobrium,  sedcorona.Licet  enim  maritum  non  lia- 
beat,  cum  quo  habiteti  vidoa :  tam^  Gbristum  habet 
cum  quo  habitet,  )  quo  universa,  quae  ingniant,  mala 
propuUentur.  Suflicit  enim  dum  injuriis  vexator  vi- 
dua,  ut  introeat,  genu  flectat,  acerbe  ingemiscat, 
lacryroaa  fundat^  et  omnes  insiduis  eorum,  a  quibus 
vcxatur,  repellat.  Ejusmodi  enim  arma  sunt  vidox, 
lacrymaBi  geioiius,  ac  preces  assidoos  :  per  haec  non 

(«)  Golku  mm  nh.  Beg.  mK,  et  colbertiAia  970  et 


hoinaoas  Untoro  liqorias,  sed  dxmonum  etiam  \\\^ 
eorsus  polerit  propolsare.  Vidua  a  saecularibus  iiegoiii» 
bnmonis  est,  ad  caelom  auiem  deiiioeps  tendit :  el 
quod  erga  viroro  stodiom  et  cultum  exhlbeh^t,  eum 
in  res  spiritoalee  potest  iropendere.  Quod  si  dicas, 
olim  rem  istam  caUmiuiem  fuisse,  tum  illud  subji« 
eiam,  mortem  quoque  maledicum  fuisae  :  lamen  ii| 
hoiiorem  ac  digniutein  convcrsa  est  his  qui  patienier 
tulerint  invadentem.  Sie  nimiruin  et  martyres  coro- 
oaiitur,  eademque  raiione  vidua  summaro  ad  diguil»* 
tero  evchitur. 

%  Yis  intelljgere,  quanuressit  vidoa?quam  «i| 
apud  Deum  bonore  digna,  ct  amore,  utqoe  sumroo^ 
pere  suo  possit  apud  Deum  patrocinio  juvani,  et  curo 
priinum  apparuerit,  jam  damnatos,  animiim  despoao 
denies,  hiscere  non  audeutes^  odiosos  Deo,  omui 
excusationis  spe  spoliatos  liberare,  ac  recoiiciliareb 
neque  veiiiam  Untum  impetrar^  et  suppUcioexiinere, 
sed  et  niultam  fiduclam  ac  splendorem  acquirere,  et 
solis  radiis  puriores  rcddere,  licet  oinnium  sint  mor< 
taliiim  sordidissimi?  Audi  Dcum  ipsuni  Judaeos  sie 
alloquentem  :  Cum  exienderiiis  manus  vesiras^  umlam 
oeulos  mejDS  a  vobis :  si  muUiplicaveri^s  oratiQnem^  non 
exaudiam  vos  ;  manus  enim  vestrm  sanguine  plenee 
sunf  (/lat.  i.  15).  Attameii  his  sceleratis  bomicidis, 
pudore  suffusis,  ignominia  houtis  se  reconciiiatum 
iri  pollicetur,  si  alTecils  injuria  viduis  auiiliom  ftrant. 
Postquam  enim  dixit,  Avertam  ocuhs  meost  et  toii 
exaudiam^  inqoit :  Judicale  pujnUf  ^  ei  juslilicaie  ai- 
i^iMm,  el  vemte^  et  disputemus ;  et  tt  fuermt  peccaia 

MSIMI  ^ftmSi  |WwllMMIM,   SiCUi   flfMtll  tfMfMl99  ^ff  *•  $ • 


m  S.  JOANNIS  CHKYSOSTOMI 

17. 18).  Vidcs  quantam  habeat  vidua  poleslaiem? 
ubi  suum  oslendat  auxilium,  non  apud  roagislratum 
vel  regem»  qui  domiuanlur  in  terris,  sed  apud  ipsum 
cslorum  Rq[em?  quantam  pessit  iram  scdare,  ac 
Dominum  illis,  qui  incorabili  morbo  infecti  suot, 
placare,  intolerabili  supplicio  eripere,  animam  sor- 
drbua  obrutam  peccatorum  ab  ejusmodi  labe  purgare» 
atque  ad  summam  puriiatem  perducerc?Ne  igiiur 
mulierem  viduam  contemnamus,  sed  omnem  in  illam 
sollicitttdinem  eibibeamus.  Pairona  noslra  est,  qu» 
vere  vidua. 

(ienera  viduantm  naria.-^  Sed  operae  pretium  fuerit 
ut  aitenle  consideremut,  de  qua  tandero  vidua  hoc 
loco  verba  lianl.  Nam  et  illx  vidwc  dicuniur,  qux  cum 
in  summam  hiciderint  cgestalem  et  in  malriculam 
relauc  fuerint,  ex  ecclesiasticis  pecuniis  aluntur, 
protit  tcmporibus  aposlolorum  flebal.  Facium  esl 
enim,  inquit,  murmur  inter  Grwco»,  eo  quod  deipi" 
eerentur  in  ndniiterio  quotidiano  vlduoB  eorum  {Act,  6. 
I).  Neque  vero  solum  islse  viduae  dicuntur,  sed  et 
illae,  qnae  nulla  inopia  pressae,  sed  facultatibus  abun- 
dantes,  cum  domui  praesini,  maritum  tanium  aniise- 
runt.  Videamus  eT|;<f ,  de  quanam  vidua  hoc  loco 
verba  faciat,  dum  ait,  Vidua  eligatur  non  minor  annis 
eexaginta;  nn  de  ea  qux  auxilio  indigeat,  et  quam 
opus  sit  tx  ccclesiasticis  pecuniis  ali,  an  de  ea  quoe 
minirae  iudiga  sit,  elopibus  circumfluat?  Haud  dubium 
quin  de  ista.  Nam  de  illa  quidem  cum  loquitur,  quae 
fame  conlicitur,  non  tempus  assignnt,  non  probitatem 
morum  requirit :  sed  absolutc,  Si  quis  fidelis^  aut  si 
qua  fideUsy  inquit,  Muas  habet^  subministret  illis^  ei 
non  gravetur  Ecclesia  (1.  Tim,  5.  16) :  non  dixit,  cum 
sexaginta  annorum  fuerit ;  non  dixit,  Si  hospiiio  re- 
cepit',  si  sanctorum  pedes  lavit  (1.  Ib,  5. 10)-:  ac me* 
rito  sane.  (Jbi  eniin  rcmedium  fuerit  adhibendum 
inopio},  tempns  non  exspcciat.  Quid  enhn,  si  cum 
annorum  sit  quinquaginla,  fumc  connciaiiir?  Quld 
Siin  juvenili  actaie  corporc  sit  mutilalo?  Num  dormict 
exspectans  donec  scxagesimus  annus  appelat?  At 
hoc  extremae  foret  immaniialis.  Quam  ob  ciiusam 
cum  sedanda  fames  fuerii,  non  anxie  m  lempora  et 
animae  virtutes  inquirit :  cum  vero  non  inopiae  suc- 
currendum  est,  sed  honor  est  pro  digniUite  defe* 
irendus,  merito  hanc  de  moribus  inquisitionem  m- 
atiluit. 

5.  OUm  ehofi  erant  viduarum.  —  Nam  quemadmo- 
dum  chori  sunt  virginum,  sic  et  olim  erant  viduarnm 
chori,  iie<|uc  passim  licehat  illis  in.nuniermn  vidua- 
fum  referri.  Non  igilur  de  illa  serino  esl,  quae  pre- 
roitor  egesiate,  atque  auxilio  indigei,  sed  de  ista, 
•qu;e  viduiuitem  eiegit.  Cur  autem  in  hac  ^tiam  tein- 
pus  requirit?  Sciebat  pyram  qiiamdam  esse  juven- 
lulem,  et  pclngus  plenmn  fluctuiim,  ac  multis  tempe- 
siatibus  infesium.  Poslquam  igitur  aciaiis  beneficio 
fiierint  immunitatem  consequutae,  et  lamqunm  ad 
portoin  ad  seneciutem  appulerinl,  jamque  fuerinl 
iHis  exstincise  libidines,  confidenter  eas  in  coetum 
^ivoii  dixit,  si  (iUos  educmt,  si  hatiniio  recejpU.  sic  tres 


AftCHILP.  CONSTANTINOP. 


m 


istum  adlegit.  Quld  igitor?  nonne  plurima;,  diccl 
aliquis,  cum  vel  posl  annum  vicesimum  inca^pisseni,' 
ad  finem  usque  cum  laude  vixerunt,  jiigum  luleruiti, 
et  apostoiicic  vike  specimen  cdidenint!  nu  igilur, 
quaeso,  illas  prohibebinins,  et  cuin  viduitalem  servare 
velint,  secundis  nuptiis  jungi  cogemus?  hoccine  di- 
gnuin  est  apostoli  consilio?  quid  Igitur  liaec  sihj  vo- 
lunl  ?  Atlendiiediligenter,  dilectissimi,  signlficaiioncm 
diciionis.  Non  enim  dixit,  Vidua  fiat  non  miiior  sexa- 
giiita  annls,  sed,  Firfiia  eligatur:  etrursus  iion  dixif, 
Viduae  jiiniores  ne  eligantur,  sed,  Jumores  viduas  de- 
vita  {1.  Tim.  5.  11) :  stcenimait  ad  Tiniotheum  scri- 
beiis.  Nam  quoniam  dclractionibos  ct  mnlediclis 
mulii  facile  suni  obiioxli,  et  linguas  adversus  Eecle- 
sia;  praesules  exacutas  habent,  volens  rectorem  a  cri- 
minationum  periculis  vindicare,  has  leges  praescribit, 
et  ait:  Tu  dcviia,  lu  ne  eligas.  Si  velit  ipsa  ultro  ac 
sua  sponle  haec  amplecii,  faciat:  tu  quidem  ne  adhuc 
admittas,  ne  forte  dicaol,  llle  talis  juniorem  coegit, 
quae  nubere  volebal,  et  domui  praeesse :  propterea 
In^  est,  et  siipplanlata.  Tu  illam  ne  eligas,  ntsi 
forte  lapsa  fuerit,  tu  a  criminationibus  sis  immunis  : 
8i  non  focrit  Inpsa,  majori  cum  securitaie  convenienti 
tempore  illam  cligas.  Quod  si  dlcat,  Volojuniores 
viduas  nubere^  filios  procreare  (1.  Tim.  5.  14),  audi 
quas  juniores  appellel,  eas  quae  cum  luxuriatae  foe- 
rint  adversus  Christum,  nubere  volunt,  verbosas,  cu- 
riosas,  circumeuntes  domos,  loquentes  qu^e  non 
bportet,  quas  conversae  sunt  post  satanam.  Neque 
enim  cuin  siropliciter  dixisset,  Voio  jumares  iiM^ere, 
tacuit,  sed  et  quales  juniores  dicit,  et  earum  lapsus 
enuiitiat.  Quos  tandem  lapsus?  Cum  Inxurialee  fuerini, 
inquit,  adversus  Christum^  nubere  voiunt,  ei  otiosof  di- 
tcttntf  ei  curiosw,  tircumeuntes  domos,  loquenta  qua 
non  oportet^  et  conversm  suni  (tbid.  11.  13.  15). 
Post  quem  autem  ?  Post  satanam.  Quando  Igitur,  post- 
quam  viduiiatem  sunt  amplexae,  et  omncm  hanc 
ignoininiam  sustinere  volueronl,  rursus  nubere  vo« 
lunt,  satius  est  priusquam  peccato  detincantur,  ei 
iniia  cuin  Chrislo  pacta  vident,  ad  hoc  veiiins :  quod 
si  qua  talis  non  fuerit,  necessitatem  secundarum  nu- 
ptiarum  non  imponit. 

4.  Porro  id  verum  esse,  inde  constat.  Si  enim  hoc 
quasi  lege  sanxisset  omnibus  mulieribus,  ut  noberent. 
et  domui  prase^sent,  superflue  illa  requisivisset,  Si 
filios  educavit,  si  sanctorum  pedes  lavil^  si  tributationem 
paiientibus  subvenil,  si  omne  opuf  bonum  sectaiaest 
{Ib.  V.  10) :  superflue  quoque  illud  dicit,  Quee  fuerii 
unius  viri  uxor  {Ib.  v.  9).  Si  enim  viduas  omnes  ju- 
niores  nubere  jubes,  qiioniodo  poterlt  aliqtia  unius 
viri  uxor  esse?  Kaque  illas  ejus  spectat  oritio.  Ila 
fucit  et  dum  loquitur  de  congressu  conjugali.  Cum 
enim  dixissel,  Nolite  fraudare  invicenu  nisi  forie  ex 
consensu  ad  lempus,  ut  vacetis  Jejunio  et  orationi,  et 
iierum  revertamini  in  idipsum  (1.  Cor.  7.  5) :  nc  legnm 
esse  ac  pracceptum  existimes,  causani  adjicit,  dehido 
dicens  :  Ne  tentet  vos  satanas.  Hoe  autem  dico  secun'^ 
dum  indutgentiam^  non  seeundum  imperium^  propter 
incontinentiam  9e$iram  (/^.  v.  6.  5).  Quemadmoduoi 


m 


IN  ILLUD,  VIDUA  ELIGATUR. 


528 


igilur  iion  omnibus  illio  isla  loquitur,  scd  iis  qui  inter 
liomiaes  inconiinenliores  sunt,  et  facile  capi  possunl: 
sic  eti^m  (oc  loco  mulieres  exptignatu  facites,  et  4)u» 
non  Ha  facife  perferre  possunt  exactnmin  viduilate 
TiTendt  rafionem ,  hortatur ,  eC  consalit,  ul  alienim 
Tfrum  introdurant.  Est  enim  res  qnxdam  duplex  vi- 
duita$.  Qiiid  boc  est  Candem  duplex?  Bonorum  ope- 
rnm  specimen,  et  honoris  summi  fastigium.  Ul  igitur 
est  eiiam  res  quaedam  duplex  magistratus  :  habet 
enim  et  opera  et  dignhalem ;  digiiiias  quidem  magi- 
sfratiis  esi  poitetasi^^t  cuHus  qui  a  vulgo  exhibetur, 
et  ipsmD  esso  magistraium;'opera  vcro  magistratn^ 
sunt  injuria  affeciis  succurrere,  inferentes  injurirtm 
compe^cere,  nrbibus  pncesse,  incotnmunibus  reipu- 
.blic»  euris  excobando  pemoctare,  et  reliqua  innu* 
mera  :  sic  et  vidnitas  et  dlgnrtas  est  ei  opiis:  maxima 
d^iCasest  vldaam  essOi  tU  ante  demonstravimus ; 
opus  esl  secnndum  mariium  sibi  non  adsci€oere,  sed 
^iori  esse  c6nientam>  lUIois  educare,  hospltio  rcci 
pere',  pedes  sanctorum  lavare,  iribulationem  patien- 
tibits  submlnistrare,  ororie  opus  bonumsectari.  Itaque 

~  Paolus  de  IUis  loqutns  opera  quidem  omnia  vidu» 
ainit  illam  perfleere :  ad  dignitatem  autem  vidwe,  ac 
'teliuD)  el  erdinem  illam  provehi  non  sinil,  donec 
texageaiflius  annus  praeterierit,  quasi  dicaC:  Opera  qui^ 
dem  vidiias  facial,  d^nttatem  vero  tum  obtineat,  cum 
feis  onnibus  perfectis  secoritatem  beneficio  temporis 
assequuta  fueril,  et  ex  operibus  demonslrationem  ac 
tesiimoBiam  exiernum.  Nemo  solis  mulieribut  arbi* 
IreCur  oraiionem  convenire.  Nam  et  viris  prodcst,  ut 
ei  ipsi  defunccis  uioribos  suis  contenli  sint,  neque 
velint  com  liberis  suis  lesnas  habitare,  dum  novcrcas 
inlrbdueunC ,  et  suam  omnem  securilatem  cvenuut. 
5.  Qyhwttttur  nd  monogamiam ,  nec  damnal  tecun- 
doi  nujUioi.  —  Hacc  autem  a  nobis  dicuniur ,  non  ut 
seeimdas  aversari  ntiptias  pncciplamus;  sed  ut  horte- 
mur  et  eonsuhmos,  prioribus  esse  contentos.  Aliud 
est  adhortari,  aliud  prxcipcre.  Nam  qni  adborlatur  et 
oonsuHt  9  iii  arbHrio  ae  potestatc  reilnquit  auditoris , 
ul  qiiod  consolatur  eligaC :  qui  vcro  prxcipit ,  hanc 
faeultatem  ejusmodi  non  permittil.  At  Ecclesia  ista 
non  prsecipil,  sed  liortatur  solum  :  siquidcm  sccundas 
etiam  nupiias  permisil  Paulus  cum  ita  dixit :  Jf  u/t>r 
aHlgala  e$i  teyl ,  quanto  tempore  vir  eju»  vivit :  quod  si 
dornmrit  vir  ejus,  libera  f$t ,  eui  vult  nubat ,  tantum  in 

I  Domfito.  Beatior  e$i  maem  $i  »e  perman$erit  ( i.  Cor. 
7. 30.  40 ).  Ul  igilur  bonora  est  conjugium,  sed  melior 
est  Tirginitas  :  iui  bonum  quidem  est  sccundum  con- 
Jngium ,  sed  melius  est  primum  et  solum.  Non  igiiur 
eonjugiom  secandom  rejiclmos ,  neque  bacc  prxcipi- 
mus ,  sed  coborlamor,  ul  si  quis  casfciiaCem  servare 
possil»  slt  priori  contentus.  ColiorUmur  autem  et 
consoUmus  ad  stabilieooam  domus  securitatem  :  sxpe 
namquo  secundx  nupttae  quoiidianarum  et  pugnarum 
el  eontentionum  initiuni  et  Occasionem  aitulerunt. 
Sane  multolies  evenit ,  ut  assldens  niensx  mariius 
prioris  uxoris  recordaius ,  leniter  fleat :  at  illa  con- 
fesiim  excandescit,  et  lamquam  fera  insilii,  e(  sui  in 
illam  amoris  ab  eo  pceuas  exigil.  Quod  si  volijrr'r 

8.  ^OA!?.  CnRYSOST.  III, 


laudare  defunctam,  tum  contcniionis  el  pugnaeocca^io 
ex  laudibos  ilfius  ofieriur.  Ac  derunclis  quidem  ini- 
micis  reconciliamur ,  eodemque  fine  viia  illorum  ct 
nostrum  in  illos  odium  lerminaiur  :  iu  uzoribus 
autem  contrarium  peniius  evenit.  Quam  enim  non 
Yidit,  quam  non  audivit ,  a  qua  nihil  est  mali  passa  , 
hanc  odio  prosequilur  el  aversaiur,  ac  ne  mors  qui- 
,  dem  odium  exsiinguii.  Quis  umquam  vidil ,  quis  au- 
divit  zelolypiam  in  pulverem ,  pugnam  cum  cincre 
susccptam  ? 

6,  Sed  non  eousque  tanlum  progreditur  malum  : 
quin  eiiam  sive  ex  secunda  nati  sint  Itberi ,  sive  uon 
sinl  naii,  pugna  rursus  et  conteniio  exorilur.  Nam  si 
nati  non  sint ,  majori  moerore  conficitur ,  et  hac  de 
causa  natos  ex  priori  tamquam  hosles ,  et  a  quibus 
maximis  sit  afTecla  injuriis,  intueiur,  dum  ex  illorum 
Ylta  sterilitatis  suae  sensum  capit  majorem.  Si  vcro 
naci  sinc ,  rorsus  nihilo  minus  malum  est.  Siquideni 
maritus  sxpenumero  bene  affecius  erga  defunciam 
hos  amplectitur ,  et  amore  simul  ac  misericordla  in 
illos  propter  orbitatem  commovetur :  at  illa  suos  ubi- 
qoe  praeferri  vult ,  ac  nec  fratrum  illos  haberi  loco, 
sed  abjectorum  famulorum  t  qu£  omnia  domum  pos- 
sunt  sobvcrtere,  ac  viiam  marito  acerbam  ec  inrestam 
reddere.  Propcerea  ad  servandam  castitatem  adhor- 
lamur ,  si  fieri  possit,  et  ot  priori  conjugio  contenii 
silis  ,  el  neque  mariti  uxores ,  neque  uxores  mariios 
adsciscant,  ne  domum  suam  omnem  susque  deque 
vertant. 

yirgmta$  $ine  virtuttbu$  alii$  non  prodesl.  -r-  Cur 
autem  cum  de  viduilate  dissereret ,  priori  solo  con- 
lentus  non  fuit,  cum  dixit,  lJniu$  viri  uxorf  Ut  in- 
telligas  id  viduam  non  fhccre,  si  secundo  mariio  solum 
utcumqne  non  nubat,  ged  si  bonis  operibus,  eleemo- 
syna,  benigniiate,  alque  officiis  ei^a  peregrinos  abun- 
det  (Matth.  2S).  Nam  si  virginibus  nihil  profuil  vir- 
ginitas  ( tametsi  mullo  major  est  viduitale  virginitas), 
sed  cum  in  lampndibus  illarum  ignis  essei  exstinctus« 
ignominia  aflectx  recesserunt ,  quoniam  benignitatia 
et  eleeroosynse  rructum  exhibere  minime  valucruni , 
multo  magis  viduae.  Certe  cum  illam  parabolam  au  * 
dissct  Paulus,  et  istarum  causa  limeret,  cxquisite  ad- 
modum  rem  examinat,  ne  forte  propter  unicum  mairi- 
itionium  sibi  confidcntes  reliquas  virlutes  negligerent.. 
Propterea  dicit ,  /n  operibns  bonis  testimonium  habenn 
( i.  Tim.  S.  iO).  Ut  enimbonum  estvirginitas,absque 
caeteris  autem  infructuosa  fit ,  ct  a  conclavi  sponsi 
excludii :  sic  ec  viduiias  bonum  est,  sed  sine  virtuti* 
fous  cxt^ris  vana  res  est  et  superflua.  Propterea  Pau- 
lus  dum  cohortatur,  non  eousque  solum  progredilur, 
ut  non  esse  saperinducendnm  secundum  maritum  spa- 
deat,  sed  ec  alia  plura  et  majora  requirit  a  vidua.  Ec 
quemadmodum  ii ,  qui  militnm  dclectum  habent,  cor- 
poris  bonam  habitudinem  requirunt  *.  ita  hic  ,  qui  ad 
exercilum  Chrisli  hanc  deligit,  bonam  animx  Iiabitu^ 
dincm  requisivit,  et  foriitudinem,  et  in  omnibus  bonis' 
opcribus  stodium,  ita  dicens  :  Si  fiUos.educavit^  si  ho- 
fpitio  recepitf  $i  $anctorum  pede$  lavil,  si  tribulationetn 
^nlipnlibus  subministravit ,  $i  omne  opus  bonum  $eclata 

(OnzeJ 


827  S.  JOANNIS  GHBYSOSTOHl 

esl.  Eienim '  unumquudquc  isloniin  nudiun  quidem 
esse  nomen  Tidelur,  sed  muUam  in  seipso  vitam  con- 
tiiiet. 

7.  Vidum  m  educandis  liberi»  hu9.  —  Ac  si  vide- 

.  tor,  primom  excaliamuSy  quod  ille  primo  loco  posuii : 

.*Si  fiiioi  educmnt.  Educationem  enim  innuit  non  hanc 

-  «implicem,  qiiam  vulgus  censet ,  dum  fame  confectos 

c.  liberos  non  iiegligimus  :  lioc  enim  ne  ipsa  quidem 

I  naturae  necessitas  amquam  omiiti  permitlet :  quo  fit 

'4Ut*nequemandaiisliac  decausa  slt  opus  et  legibus»  ot 

'  suamfroicm  edocenl  viduae ;  sed  jnstitiae  coram,  edu- 

-catienen  cum  pielate  boc  loco  intelligtt :  quod  alio- 

yiineae,  qoae  boc  pacto  non  educant,  parricidae  potius 

Aint,  quan  matres.  floc  non  ad  moiieres  tantum  a  me 

dictum  esty  sed  etiam  ad  viros.  Siquidem  mulii  patrcs, 

<A  bonus  eqous  filio  obveniret»  et  ut  xdes  magnific», 

,  U  prxdium  magni  pretii ,  cnncta  fadont  atqoe  mo* 

•iuntur  ;>ut  aulero  anima  ejus  bona  fiat,  et  pium  pro- 

^ositunH-minius  pensi  babent.  Et  boc  est  quod  toium 

flnundimh  subvertit »  qood  noslros  liberos  non  cure* 

mus»  et  possessionum  opumque  ipsorum  curam  gera- 

rous,  sfed  ipsorum  aiiimam  negligamus »  et  exlremae 

dementiJ!  fociaus  admitiamus.  Nam  possessiones  qoi- 

dem  sint-licetmultse  ac  sumptuosx,  si  probos  non  sit 

ac  studiosus,  qui  cum  vlrluie  possit  eas  adminisirarev 

omnes  cum^ipso  peribunt  et  evanescent » ac  suroitlom 

posscssori  damnom  inferent :  sin  autem  generosa  foe- 

rit  et  sapicn»  anima»  licet  nihil  intus  sit  in  promptua- 

riis  reconditom,  omniom  bona  tuto  poierit  retinere. 

lllud  igitur  spcctandom  est ,  non  quo  pacto  argento 

et  aoro »  et  rebos  ejosmodi  locopletes  eos  reddamus, 

sed  qoo  pacto  pietate  ac  temperantla ,  virtolumque 

acquisitionedilissimi  omnium  fiant :  qoo  pactofiat, 

ut  mullis  non  indigeant ,  ot  res  sacculi  hiijus  et  novas 

cupidiiates  non  tanii'  fuciant.  Et  ingressus  corom  et 

cgressus  diligenler  ct  curiose  considerandus  est,  qui- 

iboscum  versentur,  qui  familiares  illis  sint,  cum  intcU 

ligamos,  si  hxc  a  nobis  neglecta  fuerint,  nullam  nos 

a  Deo  veniam  iinpctraturos.  Nam    si  cum  aliorom 

curam  non  gesseriinus,   poeiiac  a  nobis  exiguniur 

(  Nemo  enim  quod  tuum  ett^  quarat^  inquil  apostolus, 

sed  quod  atterius)  (i.  Cor.  10.  24),  quanto  magis  si 

jiberorum  coram  non  gesserimos  ?  Nonne  ipsum  in 

tuis  aedibus  ab  inilio  collocavi,  inquit?  nonne  le  prx- 

ceptorem^,  prxfectum  ct  curatoremetjudicemilli  te 

prxfeci  ?  omnem  in  illum  potesfatem  iii  inanus  tuas 

transtuli?  Tenerum  adhuc  conformandum  ac  fingen- 

dom  commisi :  qoa  venia  dignos  «ris  si  reluclantem 

illum  neglexeris  ?  Quid  enim  dicere  poteris  ?  Refre- 

naiu  diflicilem  et  asperum  illum  esse?  At  bacc  ab 

•Iniiio  praevideri  oportuit ,  et  quando  freno  cohiberi 

ipoierat,  com  jovenis  admodum  esset,  eom  diligentcr 

'  irenari ,  et  orticio  suo  fungi  assuefieri ,  informari , 

morbis  ejos  animae  remedium  adbiberi.  Qoando  fa« 

cilior  erat  agricolaiio ,  tum  resecari  spinas  oportuit , 

qoando,  cum  tenera  esset  aetas,  facilios  evellebantur, 

neqoe  passiones  negleclae,  et  aoctae,  expugnatu  difli^ 

eiles  cvasi<isent.  Iddiico  dicit :  Curvja  a  pueritia  eerm- 

tm  ejtti  (Bccti.  7. 25),  quando  faciifus  ppiest  erodiri. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  SS8 

Neque  vero  praecipit  tantom ,  sed  el  ipse  lecom  opiis 
aggredilnr.  Qoo  tandem  pacto?  Qui  maledidt  palrtfel 
matri,  Inqoit,  marte  pereal  {Exod.  %i.  17).  Yides 
qoantom  illis  timorem  incusserit?  quanlam  formidi- 
nem  objecerit?  qoam  potenti  Imperio  pollere  le  vo- 
loerit?  Quam  nos  igitur  eicusationem  obtendere  po- 
lerimus,  com  ipse  qoidem,  si  nos  afGciamur  injuria  » 
ne  vitae  quidem  parcat  ipsorom  :  dos  autem ,  si  ab 
illis  Deo  iiiferalur  injurla,  ne  succensere  quidem  Ulis 
velimus?  Ego  nec  occidere  illom  rectso ,  qui  le  affe* 
cit  injuria  :  tu  vero  ne  verbis  quidem  illum  eontri- 
stare  dignaris,  inqoit,  a  quo  leges  meae^violaDtur.  Nua 
hxc  venia  digna.?  Yides  aflici  eontomdia  Creatorcm , 
nec  indignaris ,  neque  terres ,  nec  reprehendis,  prac* 
sertim  cum  inlelligas  hoc  a  Deo  fuisse  prohibiim» , 
non  qood  ille  qoidpiam  delrimenli  patiator,  qoi  eon- 
lomeliam  accepit  ( neque  enim  Nomen  interitoi  esl 
obnoxiom),  s^  propler  salotem  ipsios?  Qoi  eniro 
inique  se  gerit  in  Deum  et  stolide ,  multo  magis  i« 
patrcm  soum  et  in  soam  ipsios  animam  coMuliieliosus 
et  insolens  esse  poterit. 

8.  Ne  igitur  contcmnamus ,  curo  sciamus  fore ,  el 
si  erga  Deum  recte  se  gesserinc ,  eliam  iii  iis  qoae  ad 
banc  vium  pertinent  celebres  sint  et  illnsCres.  Q« 
cnim  viiam  cum  virtule  modestfeque  tradueil ,  eum 
oiunes  reverentur  ct  colunt ,  sit  licet  omnium  pao* 
perriroos ,  sicot  improbom  ac  depravatom  aversanCw 
et.odio  proseqiiontor  omnes,  licel  opibos  nukis  cir« 
cnmflnat.  Nequc  solom  caeleris  kominibus  veneraodus 
erit,  sed  tibi  ejus  parenti  cril  carior,  com  praeler  na- 
turam  nihilo  minorem  babeat  occasiOBero  amoris  • 
ipsam  virtotem  :  neque  vero  solum  carior ,  sed  ct 
ulilior  erit  libi  dum  eolet,  dum  inserviet,  dom  in  se- 
neciule  sustentabit.  Ut  enim  qui  sunt  in  Deum  injorii 
et  ingrali,  etiam  parenles  aspemantor  :  ila  qul  svuro 
Conditorem  cdunt»  ingentem  genitoribus  suis  bono- 
rem  deferunt.  Ut  igitor  cl  apod  Deom  el  apod  liomi* 
nes  bene  aodias,  tibiqoe  vium  jueondaro  faeias,  ae 
fiitoris  poenis  libereris,  omm  ipsum  stodio  eole.  Naro 
eos  qoidem  qoi  liberorom  coram  non  gesseriiit,  ta- 
metsi  caeteroqoin  modesli  foeriiit  atqoe  moderati,  ob 
istud  peccalum  pcenas  gravissiinas  loitoros,  ex  veteri 
constabit  historia ,  qoam  narrabo. 

Heii  pater  nimitindulgens.  — Saeerdos  fuiiqoidaro 
apod  Jodaeos  caeteroquin  modestos,  ae  lenis,  IJcit  no- 
mine.  Huic  igitur  Heli  duo  fuerunt  liberi ,  qut  ad 
summum  improbitalis  fastigium  pervenofani :  iilos 
autem  non  reprimebat  ille,  nec  prohibefaal :  imo  vers 
reprimebat  iiie  quidem ,  atque  prohibebal ,  sed  noi 
tanla  cum  diligjentla  et  vehemeutia ,  qoanta  opus  fiiiC 
(1.  Reg.  2. 11).  Cum  enim  flagris  caedere  debuisset, 
domo  paterna  ejiccre ,  omnem  correctionis  modom 
adhibcre ,  cohortabator  solum  et  consulebat  ita  di- 
cens :  iVe,  /!/ti,  ne  ita  [aciatis  :  quoniam  non  bona  awr 
ditio,  quam  audio  de  vobis  (1.  Reg.  2.  24).  Qoid  aisT 
Deum  injuria  aOeccrunt  •  et  filios  appellas?  Coudilo- 
rem  ignorarunt ,  et  to  propinquilalem  illorum  agno- 
scis?  Propterca,  dicit,  euin  non  admonuisse  illos : 
admonilio  Ciiim  est  si  non  ulcnmqnc  consiliuiu  de» 


5f9  IN  ILLUD, 

mus ,  8ed  Yehemeniiiis  el  acrius ,  et  si  quaniam  viia- 
neris  requirit  ulcus»  Untam  plagam  infligamus.  Noq 
ergo  sufGcit  si  solum  dicamus ,  sed  ei  multum  incU' 
tcre  timorem  oporlet ,  ut  juventulis  desidiam  excu- 
tias.  Quoniam  igitur  bortal)alur  ille  quidem,  scd  non 
ut  oportuit  bortabatur,  bostibus  illos  exposuit»  et  exor* 
10  prxlio  ceciderunt  in  acie ,  cumque  Quntium  ferre 
non  posset.,  cadens  et  ipse  conrraclus  est  et  inleriii. 
Vides  merito  dictum  a  me  fuisse,  libcrorum  esse  par^ 
ricidpsi.  qui  negb^genies  Jiberos  acriter  non  castiganl, 
ne^iue  ab  iliis  debitum  Deo  cultum  exigunt?  Sic  ni'- 
mirum  Heii  facius  est  parricida.  Licei  cuim  filios  ejus 
bosies  occiderint ,  ille  tamen  auctor  cscdis  fuit »  quod 
sua  circa  illos  negligentia  Dei  auxiliuhi  ab  lllis  aver- 
terit ,  et  nudos  ac  desertos  iis »  qui  necare  velient , 
objecerit.  Neque  vero  soium  illos,  sed  ct  scipsum 
cum  iilis  inieremit. 

9.  PaUr  indulgeni  parricida  est.  —  Idipsum  nunc 
quoquQ  plurimis  patribus  evenil :  quia  verberare  no- 
iuenint,  nec  verbis  casligare,  neque  conlrisUrc  libc^ 
ros  inordinate  atque  inique  viventes,  saepenumero  in 
gravissimis  illos  criminibqs  deprebensos,  in  judicium 
abrepios,  a  carnlflcibus  capite  truncari  viderunt.  Cum 
enim  tu  cos  non  castiges ,  cum  tu  non  corrigas ,  et 
sceleratis  ac  perditis  hominibus  te  ipsum  admisceas , 
ei  in  consoriium  nequili»  cum  illis  venias ,  ex  com- 
niiinibus  legibus  in  eo^  agitvr,  et  in  omnium  con- 
spectu  puniuntur  :  ac  major  cum  calamilate  fit  igno- 
minia ,  dum  patrem  illum  digiio  monsirant  omncs 
post  iliius  obilum  ,  et  illi  fori  aditum  intcrcludunt. 
Quibus  enim  oculis  poterit  occurrentcs  sibi  post  lan- 
tam  infamiam  et  calamilalem  fllii  contueri  ?  Quocirca 
precor  et  obsecro  mullam  liberorum  curam  gcramiis, 
et  ubique  snlulem  illorum  animse  quxramus.  Magi- 
ster  et  doctor  es  uiiiversx  domus  tux  ,  tibiquc  uxo- 
rem  et  filios  perpeluo  docendos  comniiilit  Dcus.  Et 
nunc  quidem  ait  Pauhis  de  uxoribus  :  Si  quid  autem 
votuut  diicerey  domi  viros  tuoi  interrogenl  (I.  Cor,  14. 
55) ;  nunc  vero  de  liberis ,  Educaie  illot  in  discipUna 
el  correptione  Domini  {Ephes,  6.  4).  Staluas  aurcas  in 
spdibus  babere  (e  exislima  iibcros ;  singulis  diebus 
eos  iiiforma,  et  diligenter  considera,  omniqiie  raiione 
illorum  animam  exorna  et  inslitue  :  iinilare  bcalum 
Job,  qui  timens  ob  ea  qux  ipsi  mcnte  pcccassent,  sa- 
crificia  pro  ipsis  oflerebat ,  ac  muUum  de  illis  crat 
sollicitus  (Jo6.  i.  5).  Imiiare  Abraham  :  nam  et  ilio 
pecuniarum  et  possessionum  baud  studiosus  erat, 
sed  divinarum  leguui ,  ut  iliarum  observalionem  po- 
steris  suis  exacle  commendaret.  Quam  ejus  virtulem 
teslimoiiio  suo  declarat  Deus  in  hxc  verba  :  Scio  enim^ 
quia  eonstituet  Abraham  fHiis  suis  judida  ei  justifica' 
tiones  (Cen,  f  S.  19).  Da\id  quoque ,  dum  morcreliir , . 
magnx  hereditatrs  loco  vocato  filio  suo  mandabat,  ac 
frequenter  dicebat :  Si  volueris  ,  fili ,  ex  legum  Dci 
prxscripto  vivere  ^  nullum  inopinaium  malum  le  op- 
prunei,  sed  omnia  prospere  tibi  succedent,  ac  mulia 
securitale  poiieris  :  sin  aulem  ab  illo  auxilio  excidas, 
nihil  libi  regnum  et  nmlta  hxc  potentia  proderil.  Hxc 
et  ta!la  dicebit,  etsi  non  isiis  plane  vcrbis. 


VIDUA  ELIGATUR.  SSO 

« 
10.  Quomodo  pueri  doeendi;  fructus  konm  aui  malm 
educationis  liberorum ;  mgHgeHtia  pareninm.  H;  • 
etiam  nos  et  dum  vivimus,  et  cum  morituri  sumus 
liberis  nostris  dicamus^  eisque  persuadeamus  magnas 
esse  divitias  et  stabilem  heredilatem ,  thesaunimquo 
Dullis  obnoxium  damnis  timorem  Dei ;  ac  studeamus 
iliis  non  pecunias  quae  pereunt  reiinquere,  sed  pieu* 
tcm  qux  permanet,  nec  umquam  absumitar.  Si  enim 
pietas  non  adsit ,  pereunt  pecuniae  quae  suppetunt  • 
cum  pcriculo  et  ignominia  summa  :  ea  vero  si  adsil , 
ciiam  ea  quae  non  suppetunt ,  acquiruntun  6i  lu  0«. 
lium  tuum  recte  educaveris ,  ita  suum  filtum  ille ,  ei 
a!ter  suum  ;  ac  veluli  calena  quaedam  et  series  optimflB 
conversalionis  ad  omnes  usque  perventel,  a  te  ducto 
initio  et  radice ,  unde  tibi  ob  susceptam^  filiorum  cijh* 
ram  frucius  nascentur.  Si  parcnles  libcros  suos  dlli- 
gcntci  erudirent ,  non  legibns»  non  judiciis  opus  to^ 
rct,  non  pcenis  ac  suppliciis,  et  csdibus  pubiieis  : 
siquidem  Justo^  inquit  ille,  lex  non  esi  posita  (1.  Tim. 
1*  9).  Quoniam  autcm  illorum  curam  noii|[erimu8, 
idcirco  majoribus  illos  malis  involvimus ,  ct  camifl* 
cum  illos  manibus  dcdimus ,  atque  in  baratbra  fre* 
qucnier  impellirous.  Qui  enim  refrigerai  filium^  inqoit, 
colUgabii  vubiera  ejus  {Eccii,  30.  7).  Quid  cst  Qui  re« 
frigerat  ?  Qui  miscretur ,  qui  adulatur ,  qui  blanditur 
ullra  modum.  Is  cnim  scverilate  curaque  indiget  ac 
metu.  IIxc  autcm  non  co  dico,  ut  nimis  aspert  libe-. 
ris  simus ,  scd  ne  dcspicatui  ab  illis  babeamur.  Si 
enim  uxor  virum  suum  melucre  debct ,  multo  magia 
filius  palrem»  Ncque  mihi  dicas  domari  non  possc» 
juvcniutem.  Nam  sia  mulicre  vidua  curam  ejusmodi 
requirit  Paulus ,  multo  magis  a  viris  :  si  fieri  id  non 
posset,  non  impcrassct.  Vcrum  omnis  improbitas  ex 
ncgligcnlia  nostra  orilur ,  ct  quod  lion  a  principio  * 
ncque  a  primxva  xiate  ad  pietatem  ipsos  informave- 
riinus.  Scd  ut  profanis  quidem  imbuantur  discipiinis, 
et  in  castrorum  numcros  allegantur,  operam  damus , 
et  pecunias  numerainus,  et  amicos  obsecramus ,  buc 
illuc  frequenter  discurrimus  :  ut  autem  apud  angelo- 
rum  Rcgem  in  existimatione  sint ,  non  admodum  ki- 
boramus.  Atque  ad  spcctacula  quidcm  freqnenter 
ascendere  sinimus ,  ad  ecclesiam  autem  numqnam 
vcnire  compellimus  :  sed  si  semel  aut  iterum  pueru- 
b^s  huc  adveniat ,  temere,  frusira  et  incassum  atque 
animi  causa  buc  advenit.  At  non  ita  fieri  oportuit : 
scd  quemadinodum  cum  ad  scholas  mittimus ,  disci- 
plinarum  ab  illis  rationcm  exigimus,  ila  cum  ad  ec- 
clesiam  miitimus,  vel  potiiis  ducimus.  Non  enim  aliis 
eos  committere,  a  vobis  ductos  huc  oportet  intrare, 
et  eorum  qux  hic  audiverint,  et  quac  didicerint,  me-' 
moria  reposcenda  est.  Sic  enim  fieret  ut  a  nobis  fa- 
cile  ac  nullo  negoiio  ad  meliorem  frugem  liberi  rc* 
vocarenlur.  Nam  si  ct  domi  perpetuo  nos  de  pliilpsu- 
phia  loquentes  audircnt,  et  quod  opus  facto  essel 
consulenies,  et  cum  illis  adjungerentur  qiiae  Iioc  loeo 
dicunlur ,  ct  quamprimum  istorum  seminuin  ubereni. 
nobis  fructum  producerent.  At  nos  nihil  horuin  prx- 
stamus,  scd  ea  qux  nostra  intersunt  maximc,  perfun- 
ciorie  curamus  :  quod  si  de  his  cohortp.tur  aliqiiis-, 


8» 


S.  JOANNIS  CIIRTSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTIiNOP. 


•taciiii  irrideCiir;  atque  hint  fft,  ut  omnia  susque  de- 
qne  yertantur,  quosque  purenies  non  castigant,  lcges 
eitem»  caatigcnt. 

II.  Au  non  te  pudet,  quaeao,  nec  erubescls ,  cum 
filium  tuum  judex  punit ,  et  temperanliorem  reddit , 
quod  ille  correctione  externa  indigeat,  qui  (anto  tem- 
pore  in  contubernio  luo  vixit  ?  non  te  abseondis  et 
occultas?  An  yero  tu  oronino ,  dic ,  quaeso ,  pater  il- 
lius  audes  Tocari,  qui  lilium  iu  prodideris,  neque  ne- 
cessario  ilinm  prdbsldio  munieris ,  sed  ab  omni  sive- 
ris  improbitate  yitinri?  Ac  si  quempiam  quidem  fu- 
gitiTum  videas  puerulo  alapas  impingentem,  indigna- 
ris ,  irasceris ,  et  fera  crudelius  in  faciem  involas 
ejus ,  a  quo  percutitur  :  cum  vero  diabolum  quotidie 
▼ideas  alapas  iUi  impingere ,  dsemones  ad  peccata 
pellicere,  dormis,  nequc  indignaris,  ncque  ex  fauci- 
Ihis  saevissimae  belluae  flltum  eripis?  Rursusadae- 
mone  si  correptum  videas,  ad  omnes  sanctos  curris , 
et  eo6  qui  cacumina  montium  incolunt  interpellas,  ut 
illutt  ejusmodi  furore  liberent :  cum  autem  a  peccato 
flemper  vexetur ,  qoid  dsmone  quovis  asperius  est , 
nihll  lamen  te  commovet  ? 

Peecalcr  dmmmaeo  m$erior.  —  At  a  dxmone  qul- 
dem  vexarl ,  nihil  grave  est :  neque  cnim  ullo  modo 
potest  daemoflium  in  gebennam  praecipitcm  agerc; 
$ed  si  attenti  simus  ac  vigiles  ,  ubi  cum  gratiarum 
actlone  contumelias  ejusmodi  tulcrimus,  ciiam  coro- 
nas  nobis  insignes  et  illostres  illa  tcntatio  compara- 
bit;  emn  vero  qui  pcccatls  vivat  addictus ,  impossi- 
bile  est  umquam  salvum  flcri ,  scd  planc  nccesse  cst 
et  hic  ignominiosum  esse ,  et  dcfuncturo  rursus  illic 
immortali  supplicio  puniri.  Vcrumtamcn  iicct  hacc 
sciamus,  multum  quidem  studii  in  ca  qux  sunt  ini- 
nora  conferimus  :  at  cum  de  majoribus  agttur,  nolu- 
mus  excitari :  dumque  correptum  a  dxmone  ccrni- 
mus ,  lugcmus  :  dum  autem  peccaniem  ccrnimus  , 
ne  perclpimus  quldem ,  cum  plangere  oportcrct  ac 
deflere  :  v^  potius  non  deflere  solum ,  scd  ct  colii- 
here  ac  retrenare,  "consulere,  cohonarl,  timorcm  in- 
cutere«  reprehendefc,  omni  medelae  genere  morburo 
lllum  abigere,  ac  viduam  istam  imitari .  dc  qua  Pau- 
lus  ait,  St /l/tos  ^ucavit  (l.Tim.  1. 10).  Neque  enim 
«d  illam  tattum  ,  sed  ad  omnes  quoque  sermoncm 
liunc  dirigit ,  omnesque  cohortatur ,  dicens ,  Educaie 
flioM  in  correpHone  Domni  (Ephee.  6.  l).  Nam  pri- 
num  hocquidem  est,  et  ma^imumbonuin,  quod  uti- 
.  i|ue  prlimnn  a  vidua  cxegit ;  deinde  post  istud  ait : 
i  Si  hotpUio  recepit.  Quid,  quaeso,  dicis?  A  muliere  vi- 
dua  requiris,  ut  hospitio  recipiat?  Non  hoc  sofflcit, 
ttt  tiberos  nutriat?  Nequaquam,  inquit;  sed  hoc  quo- 
que  adjiciatur  neoesse  est,  et  dum  domesticis  prosest, 
etiam  alienorum  curam  gerat ,  ac  peregrinis  domom 
fpcriat.  Yita  functus  est  maritus;  omnem  operam 
quam  olim  in  ilhim,  In  peregrinos  impende.  Quid 
ergo ,  si  paupercula  sit ,  dicet  aliquis?  Non  est  uHa 
pauperior  illa  vidua ,  quae  modico  illo  farinaB ,  atque 
olei  lecyibo  magmim  prophciam  Ilcliam  excepit  (3. 
Heg.  IT).  Nam  illi  erant  libcri :  sed  neque  rei  fami- 
liaris  egesias,  nec  violcntia  famts ,  neque  mors  im* 


nec 


minens,  neque  liberomm  eura,  nec  viduitas, 
aliud  quidquam  hospitali  mulieri  obslacuh)  rutt. 

12.  Sre  ubiqoe  non  facultatum  mcnsora,  sed  atiimi 
affectusque  mensura  qiueritur.  Qui  magnanimus  est  el 
mente  dives,  licet  pecunia  sil  omnium  panperrimos, 
et  bospitaliiatei  et  elcemosyna,  et  omni  reliquo  genere 
liberalitatisopmes  poterit  superare  :  qui  vero  parcus 
est  ac  mente  pauper,  alque  humi  serpit,  sit  licetooi- 
nium  locupletissimns ,  omninm  paupenrlmiis  est  et 
egentissimus ;  idcirco  taliaconcta  detrectatetrefiigit. 
£t  qoemadmodum  in  pauperenullompotestpiupertas 
ad  eleemosynam  impcdimentum  aflcrre,  propter  meo* 
tis  opulentiam :  sic  noc  divitem  possuot  opes  jovars 
ad  liberalitatem^exorcendam  prae  nimia  mentls  ege- 
siate.  Nec  longe  erunt  exempla  petenda  :  slqnidem 
vldua  modico  farinae  proplietam  excepit :  Achaabaft- 
tem,  qtii  tot  divitias  possidebal,  etiam  allcna  concu- 
pivit  (3.  Reg.  e.  17.  et  c.  21  ).  ita  non  pecunianmi 
diviti»,  sed  mentis  divitiae  facilitatem  nobis  ad  clee- 
mosynam  prxbcnt :  quandoquidem  illa  ctiam  vidun 
duobus  obolts  innumcros  divites  superavit,  nec  pao* 
pcrlas  impedimentom  objecit  {Luc,  21. 2-4).  Imo  baec 
ipsa  paupertas  eleemosynam  majoreui  cireeii:i|ood 
Qtique  Paulus  his  vcrbto  exprossit :  Aiti$nma  paU" 
pertai  abundatit  in  divitias  vmplicitaHi  eorum  (2.  Car^ 
8. 2).  Non  cnim  lioc  conslderandum  est  duos  iibro  obo» 
los  erogasse,  scd  quod  cum  hos  solos  haberct,  illis 
mininio  pepcrccril,  scd  totatn  subslantiam  soamcoa- 
tulcrit,  laudaro  Illam  oportct  ac  mirari.  Non  igitur 
opibtis,  scd  aiiiini  alacritaie  nobls  cst  opus,  quando 
cicipicndi  sunt  liospitcs.  Nani  qticmadmodutn  si  haec 
adsit,  iiibil  noccrc  potcst  paupcrus  :  sic  si  haec  abslt, 
niiiil  prodcrit  opulcnthi.  Quid  ais  ?  Curam  liberonim 
gcrit  vidua,  cl  idcirco  pcrcgrinos  fovcre  non  polest  ? 
imo  vcro  lianc  camdcm  ob  cairsam  facilius  id  praestare 
potcrit,  curo  In  consortium  ofliciorum  exhibendororo 
lilios  poscit  adscisccre,  qul  simul  juvcnt,  et  cum  ilhi 
praeclarum  illud  opus  exscquantur.  Itaqtic  non  impe- 
dimcnlum,  scd  auxiliuro  hospitaiitatis  erit  multltodo 
libcrorum,  ei  mullorom  manus  operi  admotae  magnam 
aflcrcnt  ministcrio  facilitatem.  Noli  enim  mihi  som- 
ptuosam  mcnsam  commemorare  :si  per^inum  tecto 
exccpcrit,  si  qux  suppetebant  apposuerit,  si  mulum 
huroaiiitatem  et  comitatem  exhibuerii,  mercedem 
omiiem  hospitaliialis  promeruit.  Nam  si  solus  aqoae 
fi  igidae  calix  regnum  cxlorumconcilial  {Matth.  10. 42X 
suo  tecto  excipere,  ihensae  participem  adsdsoere,  ae 
reficcre,  quanlum,  qufsso,  fructom  pariet?  Acvide, 
quam  accurate  rcmPauIus  exponat.  Non  enim  dmpU- 
ciier  hoc  locohospitalitalem  exigit,  sed  eam  qtiaecnm 
aniroi  promptiiudine,  fervida  mente,  atque  ardenti 
aflectu  exhibeldr.  Cum  enim  dixisset,  Si  kospido  ex- 
cepit^  adjecit,  Si  sanctorum  pedee  iavit.  Non  illam  cum 
fastu  sedentem  oportet  obsequium  erga  peregrinuni 
aneillis  demandare,  sed  ipsamoperi  manum  admo- 
vere,  fructumque  sibi  arripere,  nec  ulli  praeclanun 
illum  thesaurum  cederc.  Sed  qui  flcri  poterit  islod, 
dicet  aliquis  ?  si  enim  sit  nobilis  ct  IHustrisr,  ac  eele- 
bris,  etclaris  orta  ninjoribus,  an  ipsa  peregrini  pcdes 


sss 


4N  ILLUD,  VIDUAELIGajuH. 


554 


lavabiiT  DOmie  hoc  lurpc  rueritJTnrpe  sane  fiierh 
ri  Don  lavet,  nu  Ikmio.  QuanioniYis  enun  nobilitatem 
ipsiuB  in  ea^mn  efferas,  et  clariutem  generis  atque 
8|ileiidorero«  ejusdem  pariiceps  est  naturae  cum  co 
qul  aUuitur,  et  conserra  illius  esi»  et  honore  par  illi 
eui  deferluriribsequittm. 

-  .  15.  ExempluM  .Chn$U  pedts  lavaniit ;  bona  ex  $U9ce- 
piioniperegriHCTwn  9iiananlsa;ex«mp/«m  vidimf.-^ogi- 
la  quis  erat  ilte  qui  discipulorum  pedcs  lavit,  ac  de  nobi- 
liiaie  verba  Tacere  desine.  Gommunis  orbis  terrarum 
Domintts,  Rex  angelorumet  layii,et  linteo  se  prxcin- 
iit,nec  diseipulorum  tantum,  sedet  prodiioris  ipsius 
(  Joann.  15.  4.  s^f . ).  Vides  quantum  inter  eum  qni 
layabal,  el  eos  qui  layabantur  esset  incervallum?  At- 
lamen  loto  boc  interyallo  se  deroisit,  et  Dominus 
servum  lavil,  ut  serva  eonservum  non  erubescat.  Id* 
dreoeliam  prodltoris,  ne  forte  dicere  posses  yilem  et 
abjeetom  esse  illum.  cui  cuIims  esset  ille  atque  ob- 
sequium  dcferendom.  Licet  enim  et  vilis  sit  et  ab- 
JectuSy  nondum  lamen  Jud»  similis  est,  uec  in  le  talia 
pMrpeiravlly  qualia  in  Dominum  ille,  qui  acceptis  in- 
numeris  iMroeficiis  ad  proditionem  yenit.  Attamen  hb 
onnibos  pnevisis  lavit,  ac  nobis  legem  conslituii»  ut 
lioei  subliariores  omnibus  simus,  licei  omnibus 
darioreaet  iilustriores  simus»  licet  omnibosln- 
feriores  sini  qoi  apod  nos  diyersaturi  sont,  ne  id- 
drGo  iilis  inseryire  recusemus »  neque  vilitaiis  nos 
imdeai*  At  tu»  mulier,  sl  qoempiam  vlderis  in  sssco- 
laribos  ilbi  negotils  opem  ferre»  vel  in  judicio  soceoiw 
rei«9  yel  in  alia  qoapiam  re  simili,  et  occurris,  ei 
molu  com  benevolenlia  soscipis,  manos  deoscularis, 
pecunias  erogas,  et  ancillarum  munera  obis  :  Cbri- 
stum  autem  introeuntem  si  videas,  pigriiaris,  et  cul- 
lum  ac  ministerium  illi^exhibere  deirectas  ?  Si  non 
01  Christum  snscipis  peregnnnm»  ne  snscipias  :  sin 
auiem  ol  Ghristomsoscipisr  lavare  Chrisli  pedes  non 
enibescas.  Nonne  vides,  qoam  molli  eonim,  qni  in-. 
joriis  afflciuntur,  ad  stiiluarum  pedes  conrugiant  ? 
T^meUi  materlaest  sensu  destitola,  et  aes  aniroae  ex- 
pers :  sed  qooniam  Imperatomm  .sont  iU«  imagines, 
aliqoam  se  a  pedibos  illis  opem  Impetraluros  conG- 
doni.  Al  to  qnae  non  sensn  carentes  pedes,  neque 
materiam  expertem  anim»*,  sed  imaginem  intus  apud  se 
Regem  gesiantem  domum  tuam  ingredi  videas»  non 
accurris,  quaeso,  nec  pedes  amplecteris,  atque  omni 
rationecolis  ?  Quis  boc  facinus  veniadtgnum  judicet  ? 
quis  non  potius  omni  pleclendum  ignominias  nota 
censeat  ?  Cogita  cui  coromuniees  »  dom  inflarls  el 
arroganier  efferris,  atque  inservire  peregrinoerobes- 
cls.  Haud  dubium  quin  diabolo  :  illius  enim  morbus 
est  soperbia.  Sm  autem  accurras,  cogita  quem  imi- 
leris.  Dominum  loom,  et  opus  Cliristi  pcrficis.  Quis 
ergo^pudori  qne  ignominia,  quaeso,  fieri  Chrtsli  con- 
sortem  ?  imo  yero  podor  esi,  si  istorom  nos  pudeat, 
rt  ignominiaro  id  quod  Christus  fecerit,  arbiircmur. 
Multa  possunt  domnm  introeunlcs  sanctonim  pedes  : 
pavlinentum  ipsom  sanelincant,  innumerorum  tb«s* 
saurum  bononim  invehunt :  mutilatam  naturam  in- 
8:aor.!nt  •  famem  pellunt,  muliaa  opes  inducunt.  Iia 


qooqoe  pedes  Hellae  vlduas  domom  ingressi  novum 
qnemdam  et  admirabilem  uberlalis  annonae  inoduin 
Intulerunt  ( 5.  Reg.  17 ).  Vidoae  domum  in  agruro  con- 
yertit,  el  hydriam  in  aream.  Noyum  qiioddam  se- 
mentis  ac  messis  genus  tonc  appamit :  In  os  justi 
semen  jactabat,  etqoae  sata  foerani  multa  cnm  uber- 
laie  ex  hydria  metebat :  seroinabal  farinaro,  etfarinam 
metebai;  non  indlguil  bobus,  et  jugo,  et  arairo,  et 
sulco,  nec  pluvia  et  aere  ac  falce,  nec  area  el  mani* 
pulis,  neque  ventis,  qui  paleas  a  granis  discernerent, 
neque  mola,  quae  tereret :  sed  uno  lcmporis  mo* 
mento  in  hydria  finem  omninm  istorum  uiveuit :  ac 
duos  fontes,  unum  farinx,  alierum  olei  vox  prophetae 
perennes  effudit. 

,  14.  Talia  sunt  dona  sanctorum,  et  uberiatem  et 
facilitatem  ingentem  in  se  continenl.  Nam  ea  quidem, 
quae  decerpuntur  e  terra,  consumuniur :  at  illi  fontes 
hausti  quoiidie,  non  exbauriebantur,  sed  cum  lltis, 
qui  evacuabant,  parl  successu  scaturigo  pugnabai. 
Talia  sont,  quae  sanctomm  pedes  largionlor,  yel  po- 
lios  his  moito  plora  :  ac  nisi  iieret  prolixior  oratio, 
molta  ejosmodi  dona  immeraodo  percenserem.  Sed 
qoemadmodom  ii  qoi  honorem  illis  deferont,  ialla 
dona  conseqoontor  :  ita  qoi  despiciunl,  magnumaibi 
supplicium  et  IneyilabHem  Ignem  accersunt.  Unde  Id 
cottsut  ?  Audi  Christnm  ipsum  dleentem  dlsclpolia : 
in  quamcmnque  dtntatem^  mU  dmmm  hUramHh,  in- 
tenognte  quit  in  ea  dignut  eU^  et  ibi  manetei^  et  intrmOea 
dicUe,  Pa»  kmcdonmi  {Matlh.  10.  il.i2).1)t  enlmoon 
dicas,  Pecottias  ej[pendo,  bcoluies  assomo,  dompo- 
regrinis  mensam  appono»  efficit  ot  ille  ipse,  qui  do^ 
mum  intraty  prior  tibi  dona  hospitalia  muneraqoe 
largiator,  qoae  divitias  omnes  exsoperant.  Qoaenam 
iila  porro  sont  ?  Pads  largitatem.  Nihil  enim  est,  qood 
com  ilia  conferri  possit.  Vides  qoanla  com.opum  ^* 
floentia  sanctos  domom  Introeat  ?  Hoc  yerbomiqoldem 
nudum  est,  at  infinitoram  bonoram  eatoccasio.  Quigd 
enim  ea  domo  tutlu&  reperirl  possU^  qoae  pace  fraatur  ? 
Porro  illis  a  qoibos  exeipionloff,sanciipaoemprecanior» 
noncom  invioem  lantom,sedcomnobislpsts.Saepenainr 
qoe  fii,  ol  pognam  in  nostriscogitationibus  sontiamus, 
et  nemine  interpellanieturbemur,  atqueinnosassidoe 
pravae  cupidiuies  insorganl.  El  hanc  Igitur  pognam 
yerboro  illud  sanctoram  sedat,  ac  mulum  intus  traii- 
quilliutem  creat.  Nam  sirool  atqoe  loqouUis  est  illc, 
diabolica  concU  cogiUiio,  pravumqoe  cohsiliom  cx 
animo  nostro  exsolat :  iUqoe  majora  reclpis  qoaui 
iargiaris.  £111  ^tdem  «ss,  inqoit,  receperiuT^  veniat 
paxsuper  Ulat :  st  vere  non  receperint^  excuUie  pulve- 
rem  pedmn  vettrorum.  Amendko  vobit^  U^lerMUut  erit 
terras  Sodomorum  et  GomorrhcB  in  die  iUa^  quam  iUL 
eirite/t  (  Mauh.  10.  13. 15  )•  Vides  qoantom  igncm 
despecti  pedes  sanctoram  accomolenletattrahani? 
Propterea  jubel,  ui  eos  layemus,  ut  cum  eos  noslro 
ministerio  curaverimus,  mulum  nobis  apud  Deuin 
concilienl  graliam  :  simulque  nos  illud  hac  admoni- 
tione  docet,  ut  hospiulilatis  opera  per  nos  ipsi  omnia 
exerceamoa.  imilare  Abrahamum,  iilia  illius  fias,  qui 
irecenlos  decem  et  octo  vernaculos  cum  habecet,^  \j^o  . 


S»  S.  JOANNIS  GJIUYSOSTOMI 

cum  uxore  fmcCufn  hospiulitatis  partitos  est,  et  ipse 
quidem  TlUilam  adferebal,  illa  vero  farinam  pinsebal. 
Hos  tu  quoque  xmulare  :  non  enim  solum  pecunias 
crogare,  sed  etiam  pauperibus  ministrare  moltam 
incrcedem  obtinel.  Propterea  etiam  apostoli  septcm 
iilos  in  qtiibus  Stephanus,  ejusmodi  ministerio  prae* 
fccerunt  {Aet,  6).  Tameisi  nibil  illi  de  suo  pauperibus 
crogabant,  sed  ab  alilsdata  recie  dispensabant :  ma^ 
gnam  tamen  rctulcre  mercedem,  quod  a  cxteris  eoilata 
recte  diligentcrque  dispcnsarenl. 
f  15.  Paupmbui  insemendum  ett, —  Eslo  to  quoque 
r  erum  tuarum  bonus  dispensator ,  ut  duplicem  fru- 
etum  accipias,  ct  quod  eroges,  et  quod  recie  dispen* 
aes.  Nec  te  pudeat  manu  tua  pauperi  inserrtre.  Non 
erubescii  Ghristus  per  pauperem  manum  exteudcrc, 
atque  accipere,  to  vero  manum  extendere  ac  largiri 
pecimiam  embescis  ?  Quis  hoc  cziremae  deraeniiari 
facinos  esse  non  dicat?  Unum  solum  est  pudor 
et  ignoniiiia,  nequUia  nempe  ei  crudeliias  at- 
que  inhiunanjtas  :  comiias  autem ,  elcemosyna  » 
ct  httmanius„  ae  pauperibus  minislrare  clariores 
nos  elOeit.  Quanto  enim  diiior  cs  ac  locupletior, 
tanto  te  magis  omnes  laodabunt»  cum  ad  men- 
dicoa  et  viles  te  demiseris  :  neqoe  solum  bomi* 
nes,  scd  etiam  angeli,  et  Dominos  angelomm  : 
iiec  laodabit  soliim,  sed  et  dupiiei  praemio  remo- 
nerabitor.  Non  enim  eleemosyn»  tantom  ,  sed  bo- 
niilitatis  etiam  multam  tibi  mercedetn  prspparabit. 
Ne  igiiur  in  paoperes  ministerii  noa  pudeat ,  neque 
peregrinorum  lavare  pedes  recusemus :  sanctificantur 
enim  tali  famulaiu  manus  nostras ;  quod  si  post  mi- 
nisterium  iilud  ad  orationem  illas  cxtenderis ,  illis 
aspectis  facilios  exoraior  Deos «  et  postulau  con- 
cedil.  Nam  pecunias  quidem  erogare*possunt  pluriini : 
per  se  vero  pauperibus  inservire ,  et  com  animi  ala- 
critate,  el  caritate ,  ac  fraierno  amore  id  agere,  ma- 
gno  indiget  animo,  et  phiiosopbia  pra^ito.  Atque  hoc 
illud  est,  quod  omniom  maxtmePauius  reqtiirit,  cum 
eis ,  qui  trfbulatione,  paupertate  et  incommodis  pre- 
muntur,  compati  jubei,  quasi  in  malis  eisdem  verse^ 
mur :  Vincfis,  inqoit,  tanufuam  simul  vincH  ( Heb.iZ. 
5).  Qoain  ob  caosam  non  hic  sohim  orationem  termi» 
navit ,  sed  et  aliod  adjecit  :  Si  tribulationem  palie»- 
li>ii«  $ulnnim9tr(nitf  $i  omne  opus  bonum  eectaia  est, 
(i.  Tim.  5. 10).  Qoid  est,  Si  omne  opue  botmm  eectatu 
estf  Ita  ot  etiam  in  carcerem  introiret,  ac  vinctos  in'- 
viserett  et  «grotos  visiiaret,  et  recrearet  afllictos,  et 
moerentes  consolaretur,  et  quocumque  modoposset, 
cuncta  suppeditirel,  ac  nihil  omnino  detreclaret  eo* 
ruffl,  qns  ad  salutem  ac  solaiium  nostrorum  fratrum 
pertinerent.  Quod  si  a  muliere  vidua  tam  mulla  re*- 
quirat  bona  opera ,  qoa  nos  excosaiione  censeri  dk^ 
gnos  aequom  erit,  qolcom  viri  simiis,  ea  non  agamos, 
.  quae  mulieribos  Paolus  agenda  praescripsit?  Sed  for- 
lasse  dioet  aliquis :  Quo  tandem  pacio  a  muiiere  vi- 
dua  lantain  diligentiam  requiril,  cum  vero  de  virgiuKr 
taie  scriberet,  iiihtl  tale  loquutusest?  Ac  majorem 
quidem  his  philosophiam  ab  ipsis  eiegit.  Nam  cum 
dicit :  OiriM  e$t  uxor  el  virgo  :  et,  Quw  innupta  e$t^ 


ARCfilEP.  CONSTANTINOP.  5SS 

eoUidta  e$t  de  0$ ,  qum  $nnt  Domid^  qwomodo  piaceai 
Dondno;  el  rursus  :  Hoe  autem  ttico  propter  id  quod 
honmiuni  e$t ,  et  quod  facuitatem  freebeat  eine  intpedi' 
mento  Dominum  obteerandi  (1.  Cor.  7.54.  35) :  nibil 
aliud  per  haec  significat,  nisi  virgtnem,  qoae  secola- 
ribus  negotiis  omnibus  nuniium  semel  reniserit,  to- 
lam  animam  consecrare  Deo  oportere ,  neque  qoid- 
quam.habere  commune  cum  lerra^  nec  aliquando  his, 
aliquando  illis  vacare,  sed  cum  in  univenum  illis  ab- 
renuntiarit,  totum  in  res  spirituales  debere  siiidium 
suum  irnpendere.  Saiie  quidem  ipsa  quoque  deeem 
virginum  parabola  nobis  hoc  ipsum declaravit  {Ma$ik. 
25 ).  Banc  nimirum  ob  cansam  conelavi  sponsi  ex- 
dusae  sunt ,  qood  oleom  non  haberent :  oleora  vero 
nihil  aliud  est,qoam  misericordia  et  eleemosyoA , 
benigniUs ,  et  sublevatio  eorum  qui  paliuntiir  inju- 
riam ,  et  eorom  qui  dolore  premuntur  coDSolatio  : 
quod  cum  illis  deesset,  abierunt  illx  atqoe  a  ibalamo 
exciderunt. 

16.  Ad  eleemoeynam  adhortalio.—  Il«c  igitor  omnia 
cum  sciamus  et  uxores  et  viri ,  et  vlrgines  et  mairi- 
monio  Junctx,  el  vido» ,  mullum  ad  eleemosynam 
siudium  conferamos,  neque  dicamos,  liie  improbos 
est,  et  indignus,  qui  beneficium  accipial;  tlle  viiis 
est ,  iiie  abjectus.  Ne  digniutem  spectes  .ejos » qti 
cultu  et  subsidio  indigei,  sed  ioopiam  lantum.  Qoam- 
vis  cniin  vilis  et  abjeclus  sit ,  et  despectus ,  ila  libi 
Christus  mercedem  impuUt,  ac  si  per  eum  ipse  bene- 
ficium  accepisset.  Ne  enim  eorum ,  qui  beneficiis  af- 
ficiuniur,  dignitatis  rationem  haberemus»  aodl  qakl 
dicat :  Eeurientem  nie  vidi^ti^^et  alui$ii$  { Matth.  25. 
55).  Deinde  cum  iUi  dicerenu  Quando  U  vidimMeesM" 
rientem^  et  aluimue  {Ib.v.  37)?  adljeGit  dlcens :  Qiumi- 
diu  fed$ti$  uni  ex  lHM.parvi$i  mihi  fed$ti$  { Ib.  t.  40  ). 
liaque  nollus  reHclos  est  praetextus.  Siqaidem  ne  dfr- 
cere  possemus,  Ubi  nuric  Heliae  simiiem  inveniemos? 
ubi  simiiem  Elisxo?item»  Da  mihi  lales  viros,  el 
summa  cnm  «nlmi  alacriute  suscipiam  IUos,.neqie 
Javare  pedes  recusabo,  et  omni  olficiorum  genere  co- 
him  :  ne  haec  diceremus,  quod  mull4>  majus  est,  ipse 
Heliae  et  Elissei  et  propheUrum  omniom  Dominos 
per  paupcres  ad  nos  se  ingressurum  promisit  cnm 
dixit :  Quamdiu  fedstit  um  de  hi$  mimnu$ ,  miAi  fe- 
d$lis. 

Quatuor  ob  causa$  Chri$ti  nomine  dandum^  —  Sed 
qiiod  diclum  est,  ne  praetereas.  Illud  enim ,  £ct<fjeii- 
tem  me  a/utt/ii,  quatuor  exhibet  eleemosyn»  necessi- 
t)tes  :  qood  fide  dignus  sit  is  qiii  petit,  quod  Dominns 
sit  is  qui  petil  :  quod  urgeat  inopia,  dum  fames  pra- 
mit :  qtiod  facile  sit  largiri,  cum  alimenta  postolet, 
et  soluro  panem ,  non  delicias  petat :  quod  magna  re- 
muneralio  exspecletur,  cum  pro  exiguis  islis  promis- 
sum  sit  rcgnum.  Inhuroanus,  crodelis,  et  imipiscri- 
cors  es?  Revcrere,  inqnit,  digniutero  ejos  qui  postu- 
lat.  At  respectu  dignitatis  non  exoraris  ?  Calamitaie 
saltcm  Qectcre.  Sed  neque  calamilatis  ratio  te  ad 
misericordiam  infleciit  ?  Ob  petitaonis  faciiiUtcni 
concedc.  Neque  digniias,  neque  inopix  nccessiias  • 
ncqne  largitionis   facilitas  coromovere  te  poiest  ? 


r;Sl  ,  1.N  IIELIAM 

SaUem  iglliir  ob  eoruni  bonorum,  quac  promissa 
•unt »  magnitudinem  egeno  prxbe.  Vides  quatuor 
causas,quae  possentyel  lapidem  ipsum»  et  avaruni,  cc 
eicxcatum,  et  immisericordera  liominem»  ct  omnium 
stupidissimum  excitare?  Quam  igitor  veniam  sperare 
|H)teruat»  qui  post  lantara  coborlaiionem  el  consi- 
lium  egenos  despicient?  Dicara  et  aliud  prxicrea 
quiddam  :  andiant  qui  mysteriis  sunt  initiati.  Cum 
ali  te  opus  fuerit»  ne  cami  quidem  suae  parcit  ipse  : 
cam  tibi  potum  dart  opus  fuerit^  ne  sanguini  quidem 
•uo  parcit»  nec  illum  invidet :  tu  vero  ne  pancm  qui- 
dem  impertis,  nec  caliccm?Quam  tandem  vcniara 
obtinebis ,  qui  lot  bonis  tam  prctiosis  acceptis,  tum 
viiibus  parcas?  Yide  ne  frequenter  cum  Cbrislo  iar- 
giri  ad  lucrum  recusaveris ,  ad  damnum  diabolo  lar- 
giaris.  Cum  enim  pauperibus  non  demus»  impostori- 
bus  damus  :  fures  plerumque  vel  malcfici  famuli 
abripientes  abeunt ,  vel  eiiam  aliquis  alius  rcrum  ca- 
sus  aulert.  Et  vero  postquam  kxc  evitavcrimus 
omnia»  mors  interveniens  dudum  abducet.  Nc  igiiur 
istliaec  eveniant,  prius  Ciiristo  petenii  largtamur,  et 
fn  Ibesauro  nullis  praedonibus  obnoxio  reponamus, 
ut  et  de  cuslodia  et  de  proventu  confidamos.  Non 


ET  YIDUAag.  33« 

C2)im  solum  qu»  accepit ,  diligcnler  asservat ,  sed  et 
majori  tibi  rursus  cum  accessione  restituit.  Ne  igilur 
imminui  nobis  faculuies  arbitremur ,  cum  eleemosy  • ' 
nam  erogamus.  Non  enim  minuuntur,  sed  augeutur  ; 
non  absumuntur ,  sed  multiplicantur »  et  negoiialio 
quxdam  res  ista  et  sementis  est :  vel  potius  ulroque 
istorum  qu^stuosius  quiddam  et  tulius.  Nam  merca- 
lura  quidem  ventis  ac  fluclibus  multisque  naufragiii 
est  obnoxia,  itemque  semina  siccitatibus  acris,  im- 
bribus»  caeterisque  injuriis  et  inaequalitatibus  aeris  : 
quas  vero  in  manus  Cbristi  conferunlur  pecuniae,  ab 
ittsidiis  omuibus  sunt  immunes.  Nemo  rapere  poiest 
de  manu  ejus ,  cum  acceperit  ea  quae  semel  ei  sunt 
tradita :  sed  manent  muitumque  nobis  et  immensuni 
fruclum  pariunt,  et  uberem  in  tempore  messem  pro« 
ferunt.  Qui  enim  parce  uminai^  inqoit,  paree  et  metel; 
et  qui  ieminat  in  benedictionibue  »  de  J>ene<Uelionibui 
etiam  meiet  (2.  Cor.  9.  6).  Copiose  itaque  seminemus, 
ot  ita  quoque  metamus ,  et  vita  fruamur  xtcrna ;. 
quam  nos  omnes  utinam  consequamur ,  gratia  et  bo* 
nigiiitate  Domini  nostri  Jesu  Cbrisii ,  ciim  quo  Palri 
simulque  Spiritui  sancto  gloria ,  imperium ,  bonor , 
uunc  ct  semper  et  in  ssccuia  sxculorum.  Amen. 


AD  HOMIUAH  IN  HELIAM  ET  VIDUAM. 


liibil  de  tempore  vel  de  anno  bujus  babitx  concio- 
nis  dicendum  succurrit :  nibit  signi  suppetit,quoeam 
Tcl  Antiocbiae  vel  Constantinopoli  dictam  internosca- 
mus.  Hoc  unum  certo  et.  secure  dicere  possumus , 
illam  genuinam  et  Cbrysostono  dignissimam. 


Hic  propositum  cemimus  argumenlum  a  S.  doclon 
summopere  fiequentatum,  de  eleemosyna  scilicet  et 
de  hospitaliiate ,  quas  ille  seraper  intec  prxcipua 
Chrisiianae  vitx  ofncia  babuit. 
Interpretatio  Laiina  est  Fronlonis  Ducxi» 


IN  HELIAM, 

BT  IN  yiDUAV,   BT  DE   BLEEIIOSTNA*. 


I .  Eteemotynm  ttignitae ;  dum  vidum  duo  teetamenia 
tf«|Nn'iiiiitil.— Dlebasillis,  quibos  jejunabaraus  omnes, 
eum  saepenumero  sermonem  institueredeeleemosyna 
•tatuissem  ,  supervenlente  vespera  sum  impeditus^, 
qua  nobis  cursura  oraiionis  interrupit.  Hoc  vero 
llebal  Deo  fortasse  in  nostram  utiliutera  it»dispo- 
nente,  alque  in  bunc  diem  coliortationem  de  his 
rebus  differente :  ne  dura  vos  in  Ecclesia  divisi  eratis» 
eleemosyn»  raensa  vobis  apponeretur  :  non  quod 
hod&e  magnura  aliquid  et  insigne  dicendum  babea* 
mus ,  sed  quod  magna  sit  et  e»mia  virlus  eleemor 
syn».  Hultam  quippe  Oduciam  apud  Deum  res  isla 
concUiat»  et  tamquara  regina  quxdam  religionem 
( noslram  regens  malta  cura  seeuriuite  eskstes  ingredi 
sedes  consuevit,.  et  ill»»  quibus  caelorum  ianuai 
commissaB  snnt ,  peteslates,  si  quidem  intraniem 
viderint  eleemosynam,  mylto  cum  honore  reliquis 
etiam  virlutibus  propter  ipsam  fores  illas  aperiuni  : 
sin  auten  absque  elcemosyna  venire  vidcrinti  fores 


iilia  occludunt.  Atque  hoc  ex  virginibus  illis  paieU 
quie  propterea  sacro  illo  thalamo  fuerunt  exclusae, 
quodoleum  in  lampadibus  soispcrpeiuo  non  liaberent 
{Matth.  5).  Ac  mihi  discrimen  considera.  Elcemo- 
syna  quidem  absque  virginitate  suos  aluinnos  intro* 
duxit  in  ca^Ium  :  at  virginitas  absque  eleeroosyna 
minime  potuit.  Quando  Igitur  tanta  rei  hujus  est 
virtus,  omni  studia  instiiutos  de  ea  sermones  exci- 
piamus.  Enimvero  compendiosa  fuerit  admodum  ad 
bancremcohortatio,  si  vosadviduam  SarephihisSido* 
nis  habiunlem  abducamus.  Nam  qul  opcribus  ipsis 
instruunt,  muUo  digniorcs  flde  magistri  flunt ,  quam 
qui  verbis  solis  con^ilium  dant  :.  quocirca  vidua 
quoque  nobis  rei  bujus  optima  erit  magistra.  Si« 
quidem  nos  verbts  quidem  adbortamur  :  at  illa  vos 
operibus  docere  poierit ,  cum  cisdeni  prxdiiam  nio« 
ribus,  sociam  babeat  sibi  copululam.  Dux  quippe 
sunl  hx  viduae,  una  in  Novo  Testamenlo,  qu;c  diio 
minuta  misil  (tttc.  21),  allcra  inVeleri,  qu.'e  pro* 


&59  S.  JOAiNNlS  CHRYSOSTOMl 

phetam  suscipere  mcruit  (5.  Reg.  17)  :  atque  amto 
ad  eamdem  philosophiae  Yiriuiem  perveneront ', 
eaiindemque  comitatem  exhibuerunt,  et  suoram  recke 
Tactorum  simililudine  Testamentorum  nobis  afOntta- 
tem  expresserunt.  Nam  quemadmodum  subiimes 
quidam  scopuli,  circumdali  porlubus ,  quos  appellari 
Pbaros  mos  est ,  in  quibus  toia  nocie  iuexstinctus 
ignis  lucet,  errantes  in  ninri  splendoris  luminis  ad 
porlus  secnritatis  deducunt :  sic  istae  tamquam  por- 
tubus  comiiate  circumdatae ,  magrranimitaiis  suae 
lumine  profundissima  in  nocle  :  non  enim  polior  est 
conditio  viix  noslfae  quam  noctis ,  sicut  et  Paulus 
dicit  :  NoxprcecessUf  dies  autem  appropinquavit  (Rom. 
13.  12} ;  eos  igitur  qm  profundissima  in  nocie  in 
avariiioe  mari  oberrant,  et  jamjam  submergendi  sunt, 
ad  suam  invitani  securitatem,  et  humaniiaiis  semper 
ardeniem  habenles  ignem,  inexsiincium  eleemosynx 
lumen  conservant. 

2.  Sed  de  illa  quidem  alio  loco  ;  hodierno  die 
apud  vos  de  istaVeteris  Testamenti  agemus.  Omnlno 
enim  dum  bxc  laudabitur,  iilius  quoque  prseconiorum 
^rona  nectetur  :  nam  quanim   paria  sunt  recle 
facta  i  earum  quoqoe  laudatrix  oraiio  cbmrounis  est. 
Orta  esi  igitur  hujus  tempore  faibes  gravissima,  non 
quod  defessa  tcUus  fruges  negaret,  sed  quod  bominum 
peccata  Dei  donum  averterent.  Orta  est  igitur  Cimes 
gravissima,  et  omnium  acerbisstma ;  atque  illam  fa- 
mem  Helias  magnus  invexit,  et  tamquam  terribilero. 
famulum  quemdam  vocavit ,  ut  conservos  injurla 
Dominum  afHcientes  casiigaret :  Imo  verb  Judxorum 
IUam  advocavere  peccata;  prophetaeautem  illam  os 
intulit,  Vivitenim,  inquit,  Dominui  Deut,   ti  erit 
pluvia  nisiper  os  meum  (3.  Reg,  17.  1). 
'^     Detcriptio  BterHitalis   et  iiccitatis  aeris,  —  Intole- 
randum  igiiur  crat  roalum  :    neque  enim  tanium 
stcrilem  reddidii   tcrrx  uierum  terribilis  illa  vox 
prophetaB ,  sed  ct  ipsa  fluminum  fluenU  cohibuit , 
omnesque  tuni  exarescebant  torrontes.  Et  auemad- 
modum  cum  vehemens  et  ardens  febris  corporis; 
iiaturam  invasit»  non  superflciem  tantum  arelacit, 
sed  et  interiora  permeans  ipsam  ossium  uaturam 
e^urit :  ita  quae  tum  vigebai  siccitas  aeris,  non  solam 
terrae  facicm  incendebat,  sed  ad  ipsa  ejns  viscera 
penelrans  pmnem  inreriorem  bumorem  exliauriebat. 
Quid  ergo  Deus  ad  prophciam  ?  Surge,  Inquic,  et  vad6 
m  Sarephtha  Sidonias :  ibi  mandabo  mulieri  vidu(B^ 
ut  nuiriat  ie  (5.  Reg.  17.  9).  (Juid  hoc  sibi  vull?  In 
fiua  patria  nnllam  comitatem  expertus  est ,  et  ad 
alienam  regionem  illum  mittis ,  atque  ad  muKerem 
viduam?  f^m  si  opulenia  esset,  si  ditissima,si  regis 
uior  ipsius,  si  multts  ierne  frugibus  repleta  habcret 
promptuaria  ,  nonne  voluntaiem  ejus  vehemeniius 
quam  ierram  ipsam  metus  famis  sterilem  redderct  ? 
^  e  igitur  hxc  propheta  diceret,  aui  animo  versaret , 
idcirco  priu$  eum  per  corvos  aluit  (3,  Reg.  17.  6), 
ut  per  ea  quae  gerebaniur,  ista  propemodum  illi 
diceret :  si  effeci,  ut  rationis  expers  natura  hospiiio 
t6  jrcciperet,  multo  magis  ralione  prxditot»,  ut  hoc 
faciat,  persuadebitur. 


ARCHIfiP.  CONSTANTINOP.  «  SH 

5.  Propterea  vidoa  poat  corvos.  'Yidere  er«i.pra- 
phetam  muliercnbe  factom  obnoxiam»  aniin»»illam 
ad  cielos  usque  sttbKmem  ae  diviiiam ,  generosmn  et 
excelsum  Heiram  velut  erronem  qoemdftm  ae  mendi- 
cum  ad  viduse  januam  venire,  atque  illud  <m,  ipiod 
caelumclauserat,  mendicorum  voces  effondere  :  Da 
mihi  panem,  da  mihi  aquam ;  ut  io  dlscas,  niHil  aeque 
benevolum  et  humannm  esse  ae  vidttse  domun «  ct 
iabernaculum  egestatis  plenum,  ae  divitiarum  expers, 
et  malorum  quae  ex  divitiis  oriontnr.  Locus  enim  enrt 
a  tumultibus  liber,  omnisqoe  pfailosophiae  pienns,  et 
poriu  quovis  tranquillior.  Taiia  maxime  requiruni 
domicilia  sanctorum  animae. 

Deus  quomodo  punit  Sodomitarum  nefaria  sceiera; 
quomodo  Deus  in  puniendo  eot  se  geuU. — Pergebat 
igitur  ad  viduam  propheta ,  qoae  Judaeos ,  qtiibtts 
pcrosi  erant  peregrini,  exemplo  erat  suo  redargutura : 
pergebat  ad  vfduam,  omnesque  docebat,  merito 
Judaeos  poenam  illam  sostinere.  Nam  enm  in  aliquos 
poenam  illaturus  esl  Deus,  non  quoquo  modo  aop- 
pliciom  immittit,  neque  sui  judicii  contentns  est 
calcolo,  sed  et  apud  homines  excusat  se  rebos  ipsis 
ac  tuetur,  perinde  qoasi  comrauni  quodam  in  jadicio 
suspicionibus  vulgi  expositus  disceptaret.  Et  qoem- 
admodum  qpi  jodicium  exercent,  cum  ad  mortis 
supplinum.  quempiam  sunt  abdocturi,  in  sublimi 
praesidentes  tribonali ,  ac  vela  eonirahi  jubenles  : 
totam  ctvitatem  circuoi  sese  stare  curantea,  ita  vehit 
in  publico  theatro  judicant,  et  in  ooqHs  omniom 
atqoe  aoribos  Interrogationes  adhlbent  reo »  ei  aeta, 
et  commentarlos  scelerom  ab  illo  perpetratorom  legi 
praecipiunt,  et  efOciunt  ot  reus  ipse  soorom  fad- 
norom  fiat  aeeusator,  ac  tom  demum  sententiam  fe- 
runt :  ita  quoque  Deus  tamquam  in  excelso  quodam 
tribunali  praedicaiionis  Seripturae  prxsidens,  tmiver- 
sum  orbem  terrarum  praecipiens  circumsisierc,  spe- 
ctaniibus  omnibus  et  audienlibus,  quaestionem  in- 
siituit  peccalorum,  non  commentarios  et  acta  legi 
pnecipiens,  neque  tabulas  in  mediiim  adducens,  sed 
ipsa  reorum  peccata  nobis  ob  ocuios  eontemplaodft 
proponens. 

4.  Sane  cum  infesta  fulmina  in  Sodomitas  erac 
immissurus,  et  populos  urfoesqoe  lerribilis  illius 
flammx  opera  de  medio  regionis  sohlatorus ,  com 
novum  et  insoliium  illum  imbrem  dejiciebai ,  multe 
priori  terribillorero ,  quem  primum  et  solum  sol  om- 
quom  aspcxit :  antequam  ejnsmodl  poenam  infcrrett 
eorum  improbitaiem,  qul  puniendi  erant ,  nobis  in- 
dicavil,  non  tabulis  ul  dixi  lectis,  sed  addttctis  in 
roodium  ipsis  eorum  peccatis  (C^^i.  19).  Propterea 
nimirom  angelos  misit,  non  iantum  ul  Lot  educereni, 
sed  ui  illorum  iniquiiatem  osienderent ;  quod  etiam 
evenit.  Gum  enim  eos  Lot  exeepissei ,. bospitis  do- 
mum  obsederuni  omnes,  et  hi  orbem  ctrcumstete* 
runt.  IIujus  autem  obsidionis  copiarum  dux  erat 
iiifiindus  amor,  et  iniqui  cupiditas  coitus,  qui  et 
xtatis  ei  natwrse  limttes  excedebat.  I^iequeenim  jovc- 
hes  solom  circomslcterunt,  sed  etiam  seniores  :  el 
no(|iie  canities  rabiem  sedavit;  ncciue  fnrorem  sene- 


M  INIRUAII 

etns  exstiniit,  sed  videre  erat  in  portn  naufraglum , 
iiiiqnam  in  senectnte  cnpiditatem.  At  non  liuc  usqne 
tantnm  |»rogres8a  est  illoriun  improbilas,  sed  et  cnm 
illias  suas  traditumm  se  Lot  polliceretur»  ne  sic 
quidem  recesserunt,  sed  nrgebant.dicentes  non^se 
prius  quam  viros  accepissent  recessnros;  seque  gra* 
Tissima  iliaturos  mala  minabantur  ei,  qui  ut  hospi- 
tibus  honorein  deferret,  filias  suas  se  promiserat  tra- 
diturum.  Yides  ut  omni  ex  parte  Sodomitarum  ne- 
quitiam  demonstrarit,  ac  deinde  pcenam  illis  intulc- 
rit?  Ne  enim  postea  cum  eos  afleclos  supplicio 
videris,  propter  calamilalis  magniludinem  animo 
frangaris,  neque  cnm  iilis  Deum  accuses,  sed  ilios 
cum  Deo  condemnes,  antea  demonstrata  illoriim 
improbitate  omnem  erga  illos  misericordias  oceaslo- 
nem  pneripuit ,  et  nos  ab  omni  commiseratione  in 
illos  avocavit.  Quod  et  nunc  erga  propbeum  pra^- 
stitit.  Ne  Tame  confectos  intuens  Judaeos  doleresf, 
immanitatem  illorum  et  crudelitatcm  ostendit,  et 
quam  raro  comiter  peregrinos  exciperent.  Non  entm 
solum  prophetam  non  susceperunt,  sed  et  se  inter- 
fecturos  minabantur  :  id  quod  ex  Dei  verbis  coHigi- 
tvr.  Non  enim  ait  tantum,  Reeede,  sedeliam,  A6- 
icimdere  (3.  Re§.  17.  5).  Non  sufflcit  ad  salatem 
foga»  sed  et  oportet  nt  te  diligeoter  otonltes  :  popo- 
los  quippe  Jodalcns  est,  popolos  sangoinem  sltiens 
proplietammy  et  in  sanctis  neeandis  exerdtlitiis  : 
aemper  manos  snas  propbetico  sangoine  eroeDtaroBt, 
Et  com  illom  qoidem  emittebat  ex  Jodaea,  fade  ei 
•btcondire^  Inquit :  cum  autem  ad  yidoam  mittebat : 
E^^  Inqutt,  M  numdabo  {lbid.v.9).  Vides,  ut 
Inde  qnidem  fugientem  jubeat  ilhid  cum  molta  cau- 
tlone  praestare ;  hoc  aotem  confugientem  magna  com 
fiducia  praecipiat  et  securitate  discedere? 

5.  Cur  eb  atiis  ejeetue^  a  vidua  euiceptut  prepheta; 
eur  Betiam  Deu$  affiigi  merit.  —  Neque  solum  hoc , 
•ed  et  aliod  per  hunc  prophet»  adventum  ad  viduam 
proTidit  ae  disposuii.  Ne  enim  posiea  cum  Ghristum 
nonnulli  eernerent  post  multa  et  immensa  benefida 
in  Judaeam  collaia,  posi  innomeros  mortuos  quos 
snsdtaveraty  post  cttcos,  queisvlsum  restiinerat, 
post  leprosos,  quos  mundaverat,  post  daemones,  quos 
ejecerat,  post  admirabilem  salutaremque  doctrinam, 
ab  illis,  qoos  devinxerat  beneficiis,  esse  vexatumy  et 
a  gentilibns  honore  aflectum,  qui  nihil  videranti  ncc 
aodiyerant»  mirarentur.  dubilarent,  et  rem  esse  in- 
credibilem  exntlmarent :  prius  ac  multo  ante  tempore 
per  senros  suos,  et  quam  ImprdM  fuerint  Jutoi  nos 
docet,  et  quam  comes  et  humani  fuerint  gentiles  nos 
instruit.  Sic  nimirum  et  Joseph  illi»  quibus  ipse  ciba- 
ria  ministratnms  advenerat ,  etiam  necarc  conati 
sunt :  homo  autem  barbaras  in  summum  illum  hono- 
rem  evexit.  Non  aliter  Moysem,  quem  beneCcio 
n£Eecli  ezpulere  Judaei ,  homo  barbarus  Joilior  cxce- 
pit  9  et  mullam  in  eum  comilaiem  et  humaniiatem 
cshibuit.  Sic  Davidem  Saul  post  amputatum  Golialh 
caput  cjecit,  post  mille  pericula  quie  ab  ejus  civitatis- 
quecenrieibus  ssepedepulerat:  Anchusautem  rex  bar- 
barorum  excepit,  et  in  magnum  honorem  cvexit.  Ita 


ETVItrtlAH.  *» 

nonc  etiam  Hellam  etpnlere  iodcl»  tiisd  tkioa  bileo« 
plt.  Qoando  igiiur  Christum  ab  illis  repokom  vido«li 
exceptum  a  gentibus,  animadversis  antea  flgorls/iie 
prodentem  se  rel  veriiatem  mlreris.  Aodisii  ^o 
Christum  hodie  dicentem ,  et  hoc  ipsnm  inibindir 
cantem.  Cnm  enim  Judaeos  iiidignaotes  alloqueretur, 
dicebat,  Muttm  vidwe  erant  in  diekut  Betim ,  et  «f  nH/- 
iam  mf«H«  e$t  Betia$^  nf«  ad  viduam,  qua  erat  in 
Sarephihie  Sidoni$  {Lue.  4.  S»).  Sed  quaeret  fortasfee 
quispiam,  quam  ob  causam  eum  qui  tantum  pro  Dei 
gloria  zclum  prae  se  luleral,  vexari  Deus  pfermisSeril 
et  affligi ,  cum  eum  ad  torreniem  nunc  mitterot, 
nunc  ad  vlduam,  nunc  -alium  in  locum,  tamquam  ex- 
sulem  qnemdam  volens  locum  ex  loco  raolare. 
Yexatom  cnim  et  afllictum  fuisse  audl  qoo  paiftto 
Paulus  etiam  testetur ;  CircMwrttirt  iti  tficfofU,  i «  pirffi- 
bu$  caprinis,  egentet,  anqu$i\a^,  afiicH  {Beb.  11.  5(7). 
Gur  igilur  illom  sivit  afiligi  ?  Nam  si  quldem  ob  ea 
peccata  quae  in  ipsum  admiserant,  has  a  Judaiis  pce- 
nas  exegisset,  merito  dixisset  cum  vexaiione  isu 
periculum  afilictionis  fecisse,  ut  mitior  fieret  et  iien- 
nihil  de  crodelitate  remitteret :  si  aotem  Oon  quod 
malorum  memor  esset,qo«  ab  lllispassus  fueial, 
sed  quod  propter  eoram  adversus  Domihum  Impro  • 
bitatem  et  insolentiam  contabeseeret,  hane  filis  cala- 
miutem  Invehebat :  qna  de  caosa  in  comortiom  et 
Ipse  malorum  vocator ,  nec  moltls  dellclls  ae  s^ori- 
tate  perfraituir  ?  Qoia  nhntram  si  dnm  alll  ealamitate 
premercntur,  et  fame  perirent,  Ipse  delidls  el  opl- 
para  mensa  frueretur,  illud  fortasse  fiictom^quispiam 
cradelitatl  tribuisset.  Nihil  enim  mlmm  fuisset  vi- 
sum,  hominem,  cui  aff^atim  cnncta  suppelerent,  alio- 
rum  malis  oblecUri.  Idcirco  partidpem  eum  esse 
calamiuiis  permish  Deus,  et  cxpcriri  mala  qnse  acd- 
debant ,  ac  famem  pati  i  ut  discas  non  famem  npud 
illum,  scd  zelum  fuisse.  Ncque  cnim  sic  in  angostias 
redactus,  egesute  pressus,  vexalus,  et  afflictus  atf. 
duci  poluissct,  ut  minas  rescinderet,  nisi  prte  oinilo 
zelo  beaum  lllam  vocem  emisisset.  Quocirca  Jucun- 
dius  illi  fuisset  affligi,  atque  castigalos  lllos  cernere , 
quam  urgenti  necessitate  Iiberat6s  ad  priorem  rever- 
sos  impieUtem  viderc. 

6.  Tales  enim  sunt  ubique  animie  sanctoram :  ut 
caeteri  resipiscant ,  securiuiem  suam  periculo  expo- 
nunt.  Ne  quis  diccret  cum  praj  nimia  crudclitatc  fa- 
mem  auxisse,  participem  cum  ficri  famis  permisR,  ut 
pbilosophiam  prophel»  cognoscas;  Praetcrca  vero 
cum  soleat  plcramque  mnncoloram  natura  eos»  qoi 
miracula  palrani.eflferrc,  atque  eonim  specutores  in 
eam  menlem  impdlcre,  nt  aliquid  In  els  hnmana 
naiura  subliroius  esse  arbiirenior  :  his  etiam  duobus 
remedium  adhibuit,  el  naturae  infirmiutem  imWuU- 
vit.  Hnec  auiem  ita  se  habcre,  facile  rfuerit  ex  Paoli 
vocibus  intelligere.  Nam  miracula  quidcm  eff^erre  so- 
lerc,  audi  quo  paclo  lestetur  :  Et  he  magnitudo  reve- 
tationum  extottat  me,datu$  e$t  mihi  $timutu$  eami$ 
mecB,  angetue  Satame,  ut  me  colaphizet  {%.  Cor.  14. 7). 
Efficere  porro  miracula,  ul  qui  ea  ceraunt ,  majorcm 
concipiani  opinionem  de  ilUs,  a  qmbuscdimiur ;  hoc 


S43  S.  JOANNIS  CliRYSOSTUMl 

eilani  imto  coMtat.  Guid  aaioi  suaroBi  TevelAtlonuiii 
lieciiset  jnentioiieiny  addit,  Nam  $i  voluero  glmarig 

j  nofi  ero  ituifnens :  verilatem  enimdicam  (2.  Cor.  12. 6). 
Cor  non  igitur  gloriaris  ?  Parco  autem ,  ne  qui$  in  ms 

I  emiimei,  wpra  id  quod  videt  me,  aui  aliqmd  audil  ex  me, 
Ne  igitur  tale  quidpiam  propheiae  accideret  (licel  enim 
Heiiaa  esaet»  homo  tamcn  erat),  immiscuit  miraculo 
iiaturaa  defecium.  Propterea  qui  cxioimperavii,  fami 
nou  imperavit :  qui  terrae  parlum  colubuit,  ventris  repri- 
inere  necessiiatem  non  potuit,8ed  muliere  vidua  indi'* 
guit,  ttt  divinam  graliam  agnoscas,  et  humanam  simul 
infirmitalem.  Non  ad  boc  tanium  facium  illud  profuit, 
sed  ad  aliud  quidpiam  nibilo  minus  isto.  Quodnam  il- 
lud  tandem  ?  Ut  curo  le  quispiam  ad  prophelae  zelum 
fuerit  adbortatus,  non  animum  despondeas  »  nec  de- 
aperes,  quod  lioniincm  esse  alterius  naturae  arbitreris» 
ideoque  tantam  apud  Deuni  fiduciam  babuisse.  Quod 
quidem  innuit  quispiam  cum  dixit :  Helias  homo  eral 
stmilii  no6ii  pa$mbilU,(Jae.  5.  17) :  quasi  diccret  :Ne 
ibipossiblle  arbitreris  esse »  ad  idem  cum  illo  plfilo- 
aophi»  fastigium  pervenire  :  nam  et  ejusdein  iile 
particeps  fuit  natnrae.'  Verumtamen  admirabile  ac 
divinum  iliud  ejus  proposilum  multo  cxteris  eum 
aubiimiorem  osiendit« 

I  7.  Sed  jam  leropus  est ,  ut  ad  viduam  redeamus. 
Yemi^  inquil ,  in  SarephUia  Sidonis » ei  inventi  mude-' 
remmduam  cottigeniem  iigna  (3.  Reg»  17. 10).  Digna 
domestica  pauperlate  hactenus  sunt  vestibula.  Quid 
igitur  ?  num  retro  conversus  esl ,  cum  talia  vidisset 
hoipitalitatia  exordia  ?  Nequaquam ;  quippe  qui  sen- 
tentiam  divinam  audterat :  sed  clamavit  post  eam,  et 
dixit :  iSums  vero  mihi  aguam,  ei  ivii ,  ui  $umerel  {Ib* 
V.  11).  Vere  generosa  et  sapiens  muiier,  ac  nisi  paulo 
videatur  audacius  hoc  dictum ,  ipsa  etiam  prophetae 
magnanimitate  digna  :  imo  nullo  pacto  debei  audax 
iUud  dictum  vidert :  nisi  enim  digna  fuisset,  nequa- 
quam  habita  digna  fuisset »  qu«  sanctum  illum  exci- 
peret.  Quemadmodum  et  ad  discipulos  dixit  Christus, 
in  quameumque  civiiaiem  aui  ca$teUum  iniraveriii$, 
inUrragaie,  qui$  in  ea  dignue  $it ,  ei  ibi  manete  {Matih> 
10. 1.1) :  ita  Deus  hic  quoque  quoniam  prx  omnibus 
dignain  noverat  lianc  mulierem ,  quae  propbetam 
ausciperet ,  propierea  caeteris  omnibus  omissis  illuc 
cum  misit.  At  enim  cx  rebus  ipsis  nobiiiiatem  ejus 
videamu».  Sume  ndhi ,  inquit ,  aquam  in  vase.  Magna 
aane  mulieris  humanitas,  Quod  enim  responderit, 
quod  in  colloquium  ejus  vciierit,  quod  iilum  corri- 
piens  totam  civitalem  ad  punienduin  sacrum  illud 
eapot  non  vocaverit ,  nonne  stupore  et  admiralione 
dignum  videtur?  Siquidem  merito  famis  adactam 
iieceasitate  muliercuiam  eo  usque  fuisse  iracundia 
commolam  ,  cx  hoc  Judaico  exemplo  cognpsce. 

Eli$ant§  duplex  BeUa$,-~^  Discipulus  Heliae  Elisaeus, 
duplex  Belias  (duplicem  enim  magislnim  in  discipulo 
licebal  mtueri),  famem  postea  prophctavit ;  non  ipse 
immisil  sicut  Helias,  sed  venluram  prxdixit.  Quid 
ergo  rex,  qui  temporibus  illis  regnabat  ?  Indulus  cst 
aacco,  inquit :  siquidem  humiliavit  eum  calamiias  : 
aic  Umea  humiliatus  cum  lamentantcm  muiieretn 


ABCIIIEP.  CONSTANTINOP.  544 

audiisset  prepter  ea  quae  famis  eansa  aeddertot  ^ 
lanta  tuni  exarsit  iracnndia ,  ut  confestim  exdamaril 
ac  dixeriv :  Uffe  fadai  mihi  Deu$  ei  hme  adpeitd,  u 
$labii  capui  Eii$m  filii  Saphai  euper  ipeum  kodie  (4^ 
Reg,  6.  ^f ).  Vidistin*  regis  iracundiam?  Vide  mulie- 
ris  sapieniiam  :  haec  enim  iiiveolo  eo  qui  non  famem 
prsdixerat,  sed  invexerat,  cum  prope  civiialem  esset, 
uon  indignata  esl,  non  exeanduit,  non  eaeteros  ad 
supplieium  sumendum  vocavit »  sed  modestissime 
paruit» 

8.  Scitis  autem  quo  pacto,  si  quando  negolio  quo- 
piam  simus  occupati,  ne  famiiiarcs  quidem  saepenu- 
mero  lubenter  aspiciamus ,  sed  et.  advcrsus  eos  ia- 
dignemur  :  cum  vero  tanta  ctiam  afOictlo  fngrueril , 
vel  ipsum  etiara  lumen  molesliam  nobis  videlur 
exhibere  :  id  quod  rursus  ex  Judaico  paiet  eiemp{o. 
Sane  <]uidem  cum  venissel  Moyses,  et  innumera 
Judaeis  annuntiasset  bona ,  liberationem  a  tyrannide, 
liberiatem,  et  in  antiquam  patriam  reditum  :  Viden» 
ie$  eum ,  inqiiit ,  non  audieruni  eum  pree  puuUamvd» 
iate,  ei  operibu$^dttri$  {Exod.  6.  9).  Illi  tam  fsiisliiiii 
nuntium  ferentem  cum  vidi^nt,  aversaii  sunt :  hacc 
vcnientem  prophetam  cum  vidisset,  non  ut  fameoi 
depelleret,.sed  ut  illam  gravaret,  nihil  ei  tale  aeci* 
dit.  Et  illi  quidem  adeo  difflciles  ac  morosi  erani 
propter  operum  laborem  :  toc  autem  non  labore, 
sed  fame  vebementer  afnicta  (magnwn  quippe  esi 
inter  laborem  famemque  diserimen),  non  modo  yn- 
rum  non  ftversaia  est»  sed  etiam  tolam  suam  pau« 
pertatem  exhausit ,  ut  eum  susciperel ,  qui  famem 
illis  iiiduxerat.  Ei  ivii  ul  eumerei  aquamy  inquit,  et  cla* 
matit  propheta,  ei  dixit^  Sumemihi  jam  eUam  panem, 
et  comedam  (3.  Reg.  17.  11).  Quid  igilur  mulier?  Ne 
hoe  quidem  xgrefert,  sedquidait?  VimI  DomtniM 
Deu$  tuuSf  $i  e$t  mihi  pani$  subeineritiue,  nisi  quantum 
pHgiUu$  farincB  {Ib.  v.  12).  Quam  ob  causam  Jnrat? 
Panem  petiit  propheta ,  caeterum  illa  panem  non' 
habebat.  Timuit  ergo ,  ne  forte  dum  illa  coqueret , 
torrcret,  pnepararel,  deinde  tardaret,  more  impatiens 
propbcta  discederet ,  et  praeda  hospitalitatis  auAi- 
geret.  Propterea  juramento  illuni  praeoccupavit  di- 
cens,  nou  sibl  farinani  deesse ,  verum  subcineritium 
panem  sibi  non  csse  y  farinam  esse.  Neque  juramento 
solum  fidem  facit ,  sed  el  ipsa  rerum  qiiae  fiunt  de- 
monstratione.  Ecce  ei|im,  inquit,  cotUgo  duo  Ugna^  ei 
ingrediar^  et  faciam  iUa  pUi$  meis ,  et  comedemus ,  et 
moriemur, 

NuUam  rdinquii  excusatiunem  divitibus  vidua,  — 
Audiant  qut  magnificas  aedes  construunt,  et  sum- 
pluosa  pracdia  mercantur,  ac  famulorum  gregcs  per 
forum  traducunt :  vcl  poiius  el  locupletes  el  paupe- 
res  audianl  omnes :  nuUi  enim  post  viduam  isum 
cxcusalio  relinquelur.  Tam  mullis  illa  impedimentis 
intricala  crat^  sed  illa  tamen  interrupit  et  tran- 
scendit.  Audi  vero.  Alienigena  erat :  unum  est  hoc 
impedimentuiH.  Sidonia  ;  secundum  impedimcnlam. 
Non  eiwm  par  esl  condilio ,  si  alienigena  sis  quovis 
pacio,  et  si  ex  Sidonc  orlundus  improbissima  civiiatt: 


IN  UELiAil  £T  VIOUAM.  34§ 

improbiutis  cxcmplum  ia      banc  dum  ad  judlcum  tribQnal  pergil,  halac  dum  1n- . 


S49 

tam^uam  enim 

evangeliis  illam  urbemih  medium  Cbrislus  adduxit 
\Manh.  11.  21.  22).  Eral  igitur  et  alienigena,  et  Si- 
'  donia »  et  mulier,  sexus  infirmus,  et  omni  ex  parte 
subsidio  indigens.  Accedcbat  Tiduitas  quartum  im- 
pedimentum  :  quintum  illis  omnibus  majus ,  alendo- 
rum  cura  liberorum.  Audianl  vidux,  ac  liberorum 
nutrices,  non  Tuisse  idoneam  el  lcgitimam  illani  cx- 
cusationem,  quominus  imperliret  elcemosynam,  vel 
liospiles  exciperet :  et  pugillus  farinx  rcliquus  erat 
tantum,  ac  post  illum'  mors  exspectabalur.  Nam  tu 
quidem  licet  omnes  pccunias  profudcris ,  licci  facul- 
tatibus  teipsum  spoliaveris,  poles  ad  aliorum  forcs 
pergere,  atque  inde  aolatium  obiinere  :  tum  vcrq 
iteque  mendicare  licebat,  iia  portus  omnes  fames 
obstruxerat.  Nihil  tamen  borum  prohibuit.  Dlcam  ct 
aeptimum  impedimentum  ,  ipsum  niinirum ,  qiiom 
mulier  hospilio  fuit  exceptura.  Nam  neque  familiaris» 
neque  notiis  erat ,  sed  peregrinus  ct  alicnus,  ct  ipso 
religionis  ab  illa  septo  separatus.  Ncque  vero  tanlum 
peregrinus,  et  cxterus ,  sed  ille  ipse  crat,  qui  Cuncm 
Induxerat. 

9.  Nihil  tamen  bonim  feminam  avcrtil,  scd  ori  ci- 
bum  porrigobai,  quod  omnes  ilU  cibos  absumpserat, 
et  famis  auctorem  famis  reliquiis  nutriebat.  Propter 
te,  biquit»  facuhatos  omnes  meae  ad  honc  piigiliuro 
redaciae  sunt :  sed  nec  isti  pugillo  tua  causa  paroam; 
yerum  et  me  et  liberos  meos  objiciam  morti,  ut  tu» 
inquit,  hujus  auctor  necessitatis  ne  minimum  quidem 
■ecessitatis  sensum  capias.  Cui  potuit  umquam  ma» 
jua  hospitalitatis  studium  in  mentem  Tcnure?  Nullum 
plane  licebit  reperire.  Vidit  peregrinum »  et  natura 
confestim  oblita  eat,  dolores  partus  ignoravit,  et  ocjn* 
lia  ad  filiorum  turbam  eonvcrsis  flnimo  fracta  non  est. 
Ac  me  quidem  scio  frequenter  audiisse  mullos  qui 
dicerent :  lile  cum  pauperem  conspexisset,  tunieam» 
qna^sofai  erat  induius,  exuens  nudum  vcfttivit;  ipsc 
Tcro ,  eiun  mutuam  ab  altero  Tcstem  sumpslssei , 
deiode  discessit :  et  hoc  magnum  quid  et  mirabile  vi- 
aiuD  est.  Siquidem  vere  magnum  est :  isiud  vero  vi- 
dtt«  foctum  hujtts  multo  illo  majus.  Nam  ille  quidem 
cum  se  nudasset,  ac  nudum  operoisset,  potuit  abal- 
tero  vestem  accipeie  :  hsc  Tcro  cum  larinai  pugiUum 
prodegissel,  alterum  pugillum  accipere  minime  po- 
tuit ;  neque  nuditaiis  tantum  illi  periculum  subeuii- 
dvm  erat,  sed  postea  mors  ipsius  ac  liberocuin  erat 
exspectanda.  Cum  igitur  neque  paupertate,  ueque 
«Eendorum  eiira  filioriim,  neque  graTl  fame,  neque 
lanuVgesute,  neque  mortis  exspectatione  foerit  im- 
pedtta,  quse  nobis  reliqua  erit  excusatio  locupletlbus, 
quae  pauperibua  ?  Vml  Dmifiu»  Deu$  luu$,  <i  e$l  fnihi 
poitif  $$ik€meritm ,  nist  quanlum  ptgiUu$  fmnm  m 
hydria,  H  pamm  M  tit  Ueifiho  :  ei  ecee  eoUigo  diio  (i- 
gm^  el  tnyrcdiar,  el  fiidamUta  fiUie  mei$,  eleomedemue^ 
et  morimur.  Uaiic  unusquisqoe  miserandam,  tcI  po- 
tiu8  onusquisqoe  beaum  illam  Tocem  ac  caek>  dignam 
domussu»  parietibus  inscribat,  in  cubiculo,  in  quo 
dormimua,  io  oQnchiTi,  io  qoo  prandemus.  Hanc  in 
aMliboa,  hanc  in  foro,  hanc  m  amicorom  ccatiboay 


grcditur,  hanc  dum  egreditur  vocem  quisque  medt- 
teiur  :  ei  consUnter  aCQrmo,  quantumvis  saxeus  fueril 
quis,  et  ferreus,  et  adamas,  minime  umquam  addu- 
ctum  iri  ut  accedcntem  pauperem  vacois  manibus  a 
se  dimitut,  si  vocem  hanc  inscripserit,  si  viduam  anto 
oculos  posiUm  habuerit. 

iVott  propheto!  eolum  exdpiendi  $unt.  '—  Sed  dicet 
forUsse  quispiam:  Adducitomibi  propheum,  et  eadem 
cum  benevolcntia  illum  susdpiam.  Hoc  mihi  promit- 
te,  (um  cgo  tibi  proplieum  adducam.  Quld  dico  pro-^ 
phctam?  Ipsum  tibi  prophelac  Dominum  adducam, 
cummunem  Deum  ac  Dominum  nostrom  Christum. 
Ipse  cnim  dicit,  E^urientem  me  vidi$ti$t  et  a/uisiis 
{Maith.  25.  55).  Quod  si  qui  forte  Toci  fidem  dero-| 
gant,  et  humaniutem  non  curant,  cum  suppitcio  poa- 
nis.quc  casiigati  hoc  discent.  Tamquam  enim  Christum 
ipsuni  non  curasscnt,  sic  ad  intolerandum  supplicium 
abducenluri  Sic  igitur  et  qui  paupcrcs  aluerint,  quasi 
Cliristum  ipsum  curarinl,  in  regnum  cxlorum  intro- 
ducuntur.  \ 

10.  ForUsse  plura  dicU  sunt,  quam  oportuit.  Utl- 
nam  autcm  dies  omnes  in  sermones  de  eleemosyna 
liceret  impcndcie.  Quod  si  Tobis  bxc  suflloeref  viden- 
lur,  age  summatim  omnia  illa  repeunius,  Dixi^^  dt 
eausa  propheU  ad  viduam  mitteretur,  ne  pauperutem 
desplciaft,  ne  divtias  uoti  faoias,  ne  loeupletem  bea« 
tum  arbitreris,  ne  infelicem  ac  roiseraiioue  dignom 
eum  qui  egesute  premiiur,  ut  Judaicam  i^equitiam 
cognoscas.  Hic  enim  Dei  moaest,  com  supplieiomeas 
illaturus,  ut  rebus  ipeis  se  porget ;  ne  cum  postea 
communem  omnium  SalTatorem  rejeelum  ab  i)lis  Tir 
deris,  et  a  gentibu»  suscepMim»  mireris  et  duhiiea» 
eum  multo  ante  ipsorom  unprobiuiem  eogooTorii» 
eosqoe  bene  de  se  meriios  Texare  coosoeTisse  :  ne 
crudelilatls  esse  arbitreris  orationem  prophetaiu  9tqm 
productionem  peeme,  sed  aell  dlTini  ac  solUcitudinia  : 
M\  discas  in  maximis  recte  factis  etlam  castlgatione 
naturam  nostram  indigere  :  ne  cum  ad  eumdem  cum 
propheu  zelum  te  adliorUmur,  fieri  non  posse  poles, 
ul  illum  imlteris.  Dixi  de  vidua,  quo  pacto  iii  Untao 
angostias  redacta,  fame  cogente,  ne  Terbum  qoidero 
a^perom  adversos  propheum  emisit,  tameui  rerom 
statui  consentaneum  eral,  atque  boc  cx  aupesbia  Ju- 
djeorum  osteodi :  nihil  umen  horudi  illi  accidit,  sed 
cum  raulu  iUum  comiute  aique  homaniute  suscepil. 
toumque  suam  egesutem  in  ejiis  honorom  impendit, 
cum  Sidonia  esset  et  alienigena,  neque  propbetaa  de 
oleemosyna  pbilosophantes  audiisset,  neque  Cbrislom 
dioentem,  Eeurieniem  me  vidi$ti$,  et  a(ui$ti$.  Qoanam 
igitur  venia  digni  censebimor,  si  tol  auditis  cohorio' 
tionibus,  si  post  Untorom  promissa  prflemiorum,  si 
proposito  regno  caDlorum»  non  ad  eumdem  cum  vidua 
GomiUtis  et  humaniutis  gradom  pcrreniamus?  Nam 
ina  quidem  Sidonia  fuit  et  aUenigena,  et  mulier  vidua, 
et  moltorum  illi  erat  cura  liberorom,  pertculosam  f» 
mero  vidcbat  et  mortem  imminenUm ,  et  homineif 
ignotum  erat  exceplura  quique  fitmero  invexerai,  et 
ne  sic  quidem  pugiilo  pepercit :  at  nos  qoi  ct  prepjio* 


w 


&  JOANNIS  CHRY806TOMI  ARGttlEP.  C(»iSTAMTlNOP. 


SM 


ti»  piiticipes  fotmiis»  et  difinit  excultl  dogiDaUlm, 
qai  de  rebos  futoris  possamiis  philosopbari».Deqtte 
famem  yidemos  instantem,  ec  qui  muito  plura,  quam 
nolier  poMidemot,  qoamnaro  poterimus  excusatio- 
iiem  oblendere,  qoi  lacultalibus  parcimus,  et  nostr» 
salotis  prodigi  somus?  Ut  igitur  gravia  illa  tormenta 


Yltemus,  omnem  mlserieonliam  in  egenos  eihibea- 
mus,  ot  etnos  asseqoi  bona  fotora  mereamur  gratia 
et  benignitate  Domini  nostri  Jeso  Cbristi ,  cum  quo 
gloria  Patri,  una  eom  Spiritu  sancto  In  saecula  saecu- 
lorom.  Amen.     . 


MONITUM 

AD  HOHtLIAM  DE  FnTURORUM  DELICDS,  btc. 


Hane  pulcherrimaro  concionem  babuii  Chrysosto- 
\  Antiocbiae,  ot  argoitur  cx  iis  quae  sub  iniiium 
dicimturt  nempe  ad  hunc  martyrom  locom  populom 
▼entitasse.  Extra  orbem  nempe  erat  ecclesia,  proptcr 
manyrom  reliqoias  freqoentata,  quo  pergebant  populi 


pietaiis  gratia,  et  ubi  conciones  frequenter  babebnn- 
tur,  u(  jam  non  semel  vidimos.  JSstate  vero  dictam 
homiliam  declarat  initio.  Qoo  antem  anno  ne  eonje- 
ciura  quidem  assequi  possumos. 
Interpretatio  Latinaest  Frontonis  Doeaei. 


../•.^.. 


DE  FUTURORUM  DELICIIS, 

ET  PRASENTIUM  TIUTikTB  (c). 

— —  ©®« 


1.  Andllorjhis  de  aiacHiaU  ^atulatur ;  qum^  vera 
dnt  Mgma  magiuratus  expoml.  — Vehemens  aeslos 
esi»  et  HMilestos  ardor ;  attamen  alacritatem  Testram 
noB  debiliUTit»  nec  aodiendi  eopidiutem  repressit. 
Talisest  aoditor  ferrens  et  attentus;  aodiendi  desi- 
derieoorroboratos  omnia  patienter  ferre  potest,  ot 
copiditatem  haiic  pneclaram  et  spiritoalem  expleat» 
et  nec  a  frigore,  nec  ab  aesto,  non  a  negoliorom 
torba,  non  a  multitudine  curarum,  non  ab  aliis  rebus 
ullis  ejusmodi  potest  supplantari  :  quemadmodum  et 
soplnum  ac  desidem  non  acris  bona  temperies,  non 
otiom  et  secoritas,  non  facllitas  aut  Tolupias  potest 
excltare,  sed  correptos  somno  quodam  residet  cri- 
rolne  ac  Titoperatione  dignissimo.  Vos  autem  taies 
non  estjs :  Bfid  iis  qui  nosiram  incolunt  urbero  multo 
meliores  esiis.  Siquidem  tos  orbis  caput  ac  Terlex 
estis  adeo  erecti  ac  vigiles,  et  qui  ea  quae  dicuniur, 
perpetoo  persequi  sludiose  soleiis.  Uoc  mibi  theatrum 
•regom  aolis  est  aogustius.  Nam  illic  quidem  ea  qu» 
iriboontor,  ona  cum  hac  viu  flniunlur,  et  tumultus 
plena  sont  ac  torbie  redundaiit :  bic  Tcro  nibil  talc ; 
sedet  secoriias  bmnis,  et  bonor  a  turbis  immunis  esf, 
et  magistratos  qoi  nomquam  finluntur,  ncc  ipsa  morte 
•interrumpantor,  sed  tom  temporis  luiiores  fiunt.  Nolo 
enim  mihi  commemores  eum  qui  sedeat  in  curru,  su- 
percilia  aitollat,  mullo^oe  sitsatellitiocinctus,  neque 
-eingulom  et  Tocem  praeconis :  nolo  mihi  magistratom 
inde  designes  :  sed  ab  animi  statu,  si  affectibus  im- 
peret,  si  Titia  subigat,  Tideticct,  si  dlyiiiarum  cupi- 
diuti  dominetur,  si  corporuin  ineiplebilem  amorera 
SMbegerit,si  non  imldia  tabescat,si  non  inanis  gloris 
perturbatione  distrabator,  si  egestaiem  non  metuat 
et  tremat,  si  non  in  deterius  mutationem»  si  hoc  tl- 
more  non  exauimetur.  Talem  mibi  magistraium  os- 
lcnde  :  hoc  eniin  est  gerere  magistratum.  Quod  sl 
<e)  OoHata  eiun  Xai.  Reg.  1974,  et  Colb.  305». 


bominibos  qoidem  Imperet,  sed  affectlbos  animi  ser- 
Tiat,  bonc  ego  dixerim  plus  quam  omnes  homlnes 
esse  serTituti  obnoxium.  Et  quemadmOdum  qui  fe- 
brlm  habeat  Tisceribus  ac  Tcnls  Intus  inclosam,  u- 
metsi  nihii  tale  species  corporis  extema  prae  se  feral, 
omnino  febre  maxime  correptum  asserent  medici,  li- 
cet  ignorent  imperili  :  sic  et  ego  illum  cui  serra  sic 
anima  et  animi  affectibus  mancipata,  licet  nihil  tale 
facies  extema,  sed  contrarium  pnB  se  ferat,  serTiiuti 
obnoxium  prae  cxteris  dixerim,  utpote  qui  TiUorum 
febrim  grassantem  intus  habeat,  ac  tyrannidem  pas- 
sionum  ipsi  anim»  insidentem  :  magistratum  autem 
gerere,  et  liberum  esse  ae  regibus  ipsis  augustiorem, 
quamTis  pannis  indulus  sit,  quamTis  in  carcere  faa- 
bitet,  quamTis  catena  sit  circomdatus,  eum  qui  bujus 
tyrannidis  Jugum  excusserit,  et  neque  prsTis  cupidi- 
tatibus  teneatur,  nec  absurdo  paupertatis  et  ignomi' 
niae,  neque  eoram  quae  in  bac  Tita  molesla  Tidentur, 
Umore  correptus  contremiscaL 

2.  Ejusmodi  roagistratus  non  pecunia  Tenales  pro- 
stant,  neque  inTidorum  paietit  Incursibus :  bunc  ac 
cusatoris  lingua  non  novit ,  nee  oculus  ioTidorum , 
neque  insidialorum  mQchinse,  sed  tamqnam  in  InTio- 
labilfquodam  philosophix  domicilio  residens  perma- 
net  semper  inTictus »  nequo  lanlum  exteris.  rerum 
adversarum  casibus,  sed  nec  ipsi  morci  cedit. 

Martyrum  pot€$tai  quanta ;  spMtuale»  dmiiw  djs/r»- 
butione  cretcunt ;  cur  eaducas  eue  ree  vitrn  huju»  vo- 
tuerit.Deu» ;  angeliea  e»t  tfka  ewtngeUca.  — Ostendunt 
boc  martyres,  quoram  corpora  quideni  dissoluta  sunt. 
et  In  pulverem  cineremque  redacia  :  magistratus  ai»- 
tem  ac  principaius  quotidie  Tivit ,  et  operatur ,  dum 
daemones  abigit,  et  niorbos  in  fugam  conTertit,  dom 
integras  orbesexcilat,  et  populos  in  bunclocum  de- 
ducit.  Tanla  magistratus  el  imperii  istius  est  Tirtus, 
non  TiTonun  tantom  principum,  scd  eilam  Tka  fm- 


5«9  .  DE  FUTDiUE 

eiorimi,  ul  nece8siUle  compolsusnemo,  sed  sponleac 
proprio  inducii  affecla  bttc  omnes  accurrant,  nec  uUa 
temporis  longinquilate  minuatur.  Yidetis  quam  non 
sine  causa  iheairum  istud  regum  aulis  auguslius  esso 
dixerim  ?  Nam  quae  illic  sunt,  foliis  similia  sunt  exa^ 
resceniibus ,  et  umiNris  praetereuniibus  :  ea  vero  quse 
liic  tradunlur,  adamanlem  imiiantur,  vel  potius  illo 
firmiora  sunt,  uipole  quae  imroortaiia  sint,  et  inimota, 
ncc  ulii  cedant  umquam  mutationi,  et  ad  suos  amato- 
res  intrepide  accedaflt,  pugnae  ac  contentionis  exper- 
tia,  aique ,  ab  invidia ,  judiciis ,  et  insidiis,  ac  caluoh- 
niis  sint  immunia.  Siquidem  8»cularia  multos  pa- 
tiuotur  invidos,  spirilualia  vero,  quanto  pluribus 
communicata  fueriot,  eo  majorem  suam  ubertatem 
ostendunt.  Atque  id  ex  bac  tpsa  oratione  intclligere 
potestis.  Quam  enim  in  omnes  orationem  effundd ,  si 
quidem  domi  apud  me  detineam ,  pauperior  flam  : 
sin  autem  in  omnes  effundam,  tamquam  si  in  vacuum 
quoddam  arvum  siemen  Jactem ,  facnluies  meas  au- 
geo,  dlvitias  meas  amplifico ,  locnpletiores  reddo  vos 
omnes ;  nec  idcirco  tamen  pauperior  evado,  sed  opu- 
lentior  multo  :  quod  in  pecuniis  non  licet»  imo  plane 
contrarium  evenit.  Mam  sl  reeonditom  aunim  ba- 
beam »  et  in  omnei  illud  vellm  disiribuere ,  non  aro- 
plius  unus  possidere  polero  divitias»  com  bic  divl» 
siqne  fuerint  inuninttt». 

'  3*  Cum  igltur  spiritualiam  rerum  tanu  sit  pn^ 
^tantia,  UnU  fadlius,  utpote  qus  cunctis  volenlibos 
gratis  obveniant,  bas  potissimum  adamerausy  et  um* 
bras  omitumus,  nec  praecipitia  et  scopulos  perse- 
quamur.  Ut  enim  hunc  amorem  Deus  augeret ,  eliam 
ante  obitum  hominis,  a  quo  possldenlnr,  isu  morti 
obnoxia  esse  prascepit.  Yerbi  graiia  :  non  cum  intc- 
rierit  is,  qui  b£c  possidet,  et  isla  intereunt^  scd  et 
ipso  adboc  vivente  marcescunt  et  pereunt,  ut  eorum 
eaduca  conditio  summo  iliorum  amore  flagranies ,  et 
insana  cupidiute  ductos,  ab  illa  saeva  rabie  revocet : 
eorumque  naturam  admoneat^  et  experieniia  magistra 
doceat,  ea  quavis  umbra  imbecilliora  esse,  atque  bac 
ratione  cupidlutem  illam  exstinguai.  Exempli  causa  : 
divitiffi  non  solum  cum  interit  dives,  pereunt,  sed  ilk> 
poiius  vivente  discedunt.  Juventus  possessorem  suum 
non  morientem  solum ,  sed  spirantem  adbuc  reiio- 
quens  evanescit ;  quoe  in  aetatis  adultse  via  finitur,  et 
senectuti  locum  cediu  Pulchritudo  simul  et  forma , 
vivente  adbiic  muliere ,  deslnit  et  in  deibrmiuiem 
iransit;:  gloria ,  principatus  rursus  pari  ratione  :  bo* 
nores ,  magisfratus,  diumi  sunt  et  ad  breve  tempos 
durant,  et  amplius  qoam  homines  ipsi,  qui  eos  obti- 
nent,  morules  sunt :  et  quemadmodum  qootidianos 
corporum  vidcre  licet^interituSy  [ita  quoque  renim. 
Porro  id  accidit,  ut  praesentia  contemnenlcs  adbae^ 
reamus  futuris ,  et  eorum  simus  exspcctatione  sos- 
pensi,  ac  dum  in  terris  ambulamus,  desiderio  in 
c»Io  versemur.  Etenim  duo  saecula  condidit  Dcus, 
praesens ,  et  futurum ;  unum  visibile,  alierum  invisi- 
bile  :  unum  qood  sub  sensus  cadit,  alterum  quod  est 
spirituale  :  unum  quod  corporali  quieie  perfruitur, 
altcrum  quod  incorporea  :  unum  in  cxperientia,  al- 


YlTiE  DkLICUS  SSO 

terum  in  flde :  unum  in  manlbns»  alleron  in  spe ;  et 
unum  esse  sudium  jussit,  aherum  bravium  :  aitquo 
buic  qoidem  cerUmina ,  labores  ac  sudores  attribuit/ 
illi  vero  coronas,  pnemia  et  retributiones :  boc  pe-. 
lagus,  illud  portum  effecit ,  et  hoc  breve  quidemi  il- 
lud  vero  senectuUs  espers ,  et  immortale.  Quoniam 
igilur  homines  mulii  spiriiualibus  iUis  ea  quae  sensi- 
biiia  sunt  prasfercbant ,  bis  caducam  condilionem  ac 
temporariam  attriboit ,  ut  hoc  pacto  a  praasentihua 
abductos ,  vehemehter  amori  futurorum  addicat. 
Deinde  qooniam  iuvisibiiui  erant  iila  et  spiritualia  » 
in  fide  atque  iq  spe  posita ,  vide  quid  agau  Cum  hiic 
advenissct,  ac  nostram  earnem  assumpsisset ,  et  mi- 
rabilem  illain  dispensationem  pcrfecisset ,  futura  po- 

'  nit  ob  ocolos,  et  bac  ratione  crassiorcs  mentes  secu- 
ras  reddit.  Nam  quoniam  conversaiionem  ac  vit» 
rationem  angclicam  afferens  vcniebat ,  ac  terram  ia 
cxlum  cofiverlcbat ,  eaque  mandabat  „  quae  simileg 
redderent  incorporeis  virtulibus  eos  qui  ea  perfice- 
rent ,  bomines  reddebat  angdos ,  ad  spem  caeiestium 
renim  vocabai,  longiora  cerumina  proponei>aiy  altius 
evoiare  jubebat ,  et  ad  ipsa  fasiigia  cxlorui^  ascen- 
dere ,  adverstis  dffimones  pugnam  inire ,  conira  uol* 
versas  diaboli  copias  aciem  eos  iiistruere,  qui  coryot 
babebant ,  et  com  came  copulati  erant ,  mortificar^ 
corpora,  ac  perturbaiionuiii  turoultum  abl«*gar(i|,  ei  • 
corpore  utcumque  esse  circumdatos ,  caeienim  wt^ 
incorporeis  virtutibus  cerutim  contendere. 

4.  Haec  ubi  pnrcepit ,  vide  quid  agat ;  quo  pacto 
Caciie  cerUmen  redJat,  Quinimo ,  si  videtur»  prius 
mandatorum  subiimiuiem  expooamus ,  et  quo  pactC( 
in  alium  nos  voiuerit  evolare,  cum  ex  huroana  pro« 
pemodum  natura  emigrare ,  atqiie  in  cxlum  omnea 
transferri  Jusserit..  Cum  eniin  ociilum.  pro  ocuIq 
reddi  lex  praxiperet,  ipse  dixit ,  Si  quU  u  percimmi 
in  dexleram  maxiUam^  obverU  iUi  et  aUeratn  (Ji^iA,5* 
39).  ^on  dixit,  untum  ler  patienter  ac  leniter  contU: 
meliam ,  sed  ulterius  pbilosophia  modestiaque  pro« 
gredere,  aique  ad  majora  patieiida  paratus  esto, 
quam  ille  Caccre  cupiat :  et  patientiae  tux  ul)ertal«i 
petuiantiam  ejus  et  insoientiam  vince ,  ul  svmmaB» 
tuaro  reveritus  modestiam  rocedat.  £t  rursus  ait^, 
Orate  pro  ealumniantibui  voi  :  orale  pro  iiiimici$  vcr 
$tris  :  benefacite  iii,  qui  oderunt  vo$  ( Mauh>  5.  il). 
Coosilium  de  virginiute  Hirsus  introducens  dixit ; 
Qto  potest  capere  cajnat  {Matth.  19*  12),  Nam  quof- 
niam  e  paradiso  iila  evoiavit ,  et  post  iransgre^sio^ 
nem  recessit,  de  ccelo  descendens  ipsamrursus  redur 
xit,  et  tamquam  exsulero  iu  antiquam  potriam  ttimui 
restituit,  et  a  diutuma  rd^Uene  liberavit ;  primiHii 
adveniens  nimirum  ex  vii^ine  oatua.  est ,  et  ieges  im- 
turse  muuvit,  cum  ab  ^iso  exordio  vitaa  auae  iUani 
honore  affecerit,  el  vii|;inem  matrem  ceddiderlu  Cum 
igiiur  Vfeniena.  uliapraecepisset,  etad.Ui|iaro.suiilft- 
mitalem  conversationem  boroinum  evexisset,  prsroia 
quoque  laboribus  digna  proposuit ,  iroo  vero^majoHi 
multo  ct-subiimiora.  YccumUrocn  inTisibiiia  civrot 
lixc  qtioque  atque  in  spe,  fide  eteispectatiaoe  posiu 
futurorum.  iuqi>e  cum  Uboriosa  ouindati^  ( 


iSt  S.  iOANNIS  CllRYSOSTOMl 

tubliinia,  prxmia  ?ero  et  bravia  in  fide  ,  vide  quid 
faciat,  quo  paclo  leTcm  agonem ,  quo  pacto  facilia 
reddat  certamina.  Quo  tandem  pacto?  Duabus  scilicet 
viis  :  una,  quod  eadeip  ipse  exsequalur ;  altera,  quod 
prsemia  ostendat  ct  sub  aspeclum  proferat.  Nam  quas 
ab  illo  dicta  sunt,  quasdam  mandatum  erant,  quxdam 
prxmla.  Mandalum  quidem,  Orale  pro  calumnianlibui 
vo$  et  persequentibtts  {Mallh.  5; 4i} :  prxmium  autcm  : 
Ut  titis  fiUi  Patris  vestri ,  qui  in  eeelis  est  (Ibid,  v.  45). 
Hursus,  Beati  cum  maledixerint  vobis ,  el  persequuti 
vos  fuerint ,  et  dixerinl  omne  malum  verbum  adversum 
vos  mentientes,  Gaudete  et  exsultate,  quoniam  merces 
vestra  copiosa  eslin  ccelis  {Ib.  o.  11.  12).  Tides  unum 
mandatum  esse .  alienim  praDmium  ?  Rursus  ,  Si  vis 
perfectus  esse ,  vende  quas  habes,  et  da  pauperibus  :  et 
vefii,  sequere  me,  et  habebis  ihesaurum  in  cmlo  (Matth. 
19.  21).  Vidcs  aliud  mandatum ,  et  prxmium?  Alte- 
rum  enim  ipsts  prxcepit,  altcrum  ipsis  paravit,  quod 
inerces  oral  ac  retribulio.  Et  rursus :  Quicumque  reli- 
queril  domos ,  et  fratres  et  sorores  :  hoc  mandalum 
est :  Cenluplum  accipiet ,  et  viam  a:ternam  posside" 
bit  (Ib.  V.  29) .'  hoc  prxmium  est ,  et  corona. 

S.  Quoniam  igilur  magna  eranl  prxcepta ,  et  prsc- 
mia  non  apparebant,  vide  quid  ogat :  ipse  opcribus 
illa  ostcntat,  et  in  aspcctnm  coronas  profert.  Ul  eiiim 
qui  minime  tritam  viam  jubetur  insisiere ,  si  qucm 
viderit  pcr  eam  prius  inccdenfem,  facilius  eam  aggre* 
ditur,  et  majorem  animo  conciplt  alacritalem  :  ita 
quoque  fil  in  mandatis  :  qui  vident  eos  ,  qui  prxces- 
scrint,  facile  sequuiilur.  Ut  igtiur  natura  noslra  faci- 
lius  sequatur,  carnem  ct  naluram  nostram  assumens, 
ita  pcr  illam  incessit,  ct  operibus  mandala  expressit. 
Siquidem  iilud ,  Si  quis  te  percusserit  in  dcxleram 
maxillam ,  obverte  ilU  et  aUeram  {  Matth,  5.  59) ,  ipse 
prxstitit,  quando  alapam  illi  ponlificis  servus  impcgit. 
Non  enim  ipsum  ulius  est ,  sed  tantam  modestiam 
pra^  se  tulit,  ut  diceret :  Si  male  loquutus  sum  ,  tesli- 
monium  perhibe  de  malo  :  si  aulem  bcne,  quid  me  ccb^ 
dis  {Joan.  18.  23)  ?  Vides  Iremcndam  leniialcm?  vi- 
des  humilitalcm  siupendam  ?  Percutiebatur,  non  a 
tibero  quopiam,  scd  a  scrvo,  a  verberone ,  cl  vcrna- 
cuto ,  ct  tania  ciim  modestia  respondet.  Ila  quuquc 
Pater  ejus  diccbat  Judxis :  Popule  meus^  quid  feci 
flW,  aut  quid  contrislavi  le ,  aut  quid  moleslus  fui  tibi  ? 
responde  mihi  {Mich.  6.  5).  Quemadmodum  ipse  dicit. 
TesHmomum  perfdbe  de  malo ,  sic  et  Pater  ejiis ,  Re» 
ipcnde  tniVit ;  et  quemadmodum  ait  ipse ,  Quid  me 
casdisf  sic  eiiam  Paler,  Quid  contrisiavi  te,  aut  in  quo 
moleslus  fui  tibi  ?  Paupertaiem  rursus  doceiis ,  vide 
qno  pacio  illam  opere  exlilbeai  dicens ;  Vutpes  fo- 
veashabeut,  et  volucres  ccHl  hidos ,  FiUus  autem  ho^ 
mfnis  non  habet  uhi  caput  suum  reclinet  {Matlh.  8. 10). 
Vldes  exlremam  paupcriatem?  Non  mcnsara  habe- 
bat,  non  lucernam ,  nondomum,  non  seliam,  non 
aliud  quidquam  ejusmodi.  Docebat  ut  male  audienles' 
patientcr  ferrent,  1d  vcro  ille  opere  exhibuit.  Quando 
cnirt!  damionium  habentfem ,  ct  Samaritanum  ipsum 
ippcltabant ,  cnm  illos  rursus  necare  possct ,  ci  con- 
Uiuielw  poenam  ab  iilis  exig^re ,  Dlhii  tnu  rari»h-)t 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  ftSf 

imo  etiam  bcnede  illis  merebatur,  et  ex  lltis  dxmo* 
ncs  expcHebat.  Cumque  dixisset,  Orate  pro  culm^ 
mniantibus  vos  { Matth.  5. 44 ),  in  cniocm  tum  ascen* 
disset,  id  fecit.  Postquam  enim  eum  cracifixemnt,  et 
clavis  affixerunt,  pendens  dicebat ,  Dimltu  iUi$  :  non 
enim  sciunt ,  quid  faciunt  {Lue.  23«  34),  Haec  ab  eo 
dicebantur,  non  quod  ipse  dimittere  minime  posset , 
sed  ut  nos  orare  pro  inimicis  doceret.  Nam  quia  non 
sermone  tantum,  sed  opcre  quoque  doclrtnam  pr«  se 
fcrebat,  proptcrea  preces  etiam  adjunxit.  NuUus  igi- 
lur  ex  hxreticls,  ob  nimiam  ejus  humanilatem,  infir* 
niitatem  hxc  verba  judicet  indicarc.  Ipse  entm  cst 
qui  dicit :  Vt  autem  sciatis ,'  ^tcia  FiUus  homnis  ka- 

,  bet  polestatemin  terra  dimxttendi  peccata  (Matth.  9. 6), 
Scd  quoniam  docere  volcbat  (is  autem  qui  docet  non 
Tcrbis  laiitnm  suis ,  sed  etiam  factis  docirinaro  pro- 
fert  in  medium),  hac  de  causa  preces  eiiam  adjunxit : 
nam  alidqui  discipulorum  eliam  pedes  lavit ,  non 
quod  inferior  esset :  veruiu  cum  Deus  essct  ac  Domi'> 
nus,  ad  lantam  sc  humilitatcm  demlbit. 

6.  Resurreetiottis  fulura  argwmenta;  transfiguratio 
ChrisU  futuro!  glorics  imago.  —  Uanc  etiam  ob  causam 
dicebat ;  Discite  a  me,  quia  mitis  sum  ,  et  hnmitis 
corde  {  Malth.  11.  29).  Alio  modo  rursus  Ipsa 
bravia  pncmiaque  in  medium  afferri ,  ac  subjici  ocn« 

•  lis  audi.  Pollicitus  erat  corporum  resurrectionem,  im- 
mortalitalem,  occursum  in  aera,  raptum  in  niibibns  ; 
hxc  rebus  ipsis  ostendit.  Quo  tandcm  modo  ?  Mor- 
tuus  cum  essct,  resurrcxit  ;  quaproplcr  et  qnadra* 
ginla  diebus  cum  ipsis  versatus  est,  ut  certiores  illos 
redderct,  ct  qualia  corpora  nostra  post  rcsurreetio- 
nem  futura  sint,  ostcnderet.  Rursus  qoi  pcr  Pautum 
dixtt :  In  nubibus  rapiemur  obviam  iiU  in  aera  (1. 
Thess.  4.  17),  hoc  e:inm  operc  demonstravit.  Siqui- 
dem  post  rcsurrcctionem,  cum  esset  tii  cxlos  as- 
ccnsurus,  prxsentibus  ipsis,  Elevatus  esl,  inquit,  et 
nubes  suscepit  eum  ab  ocuUs  eorum  (Act.  1.9):  etcuni 
inienlis  ociilis  cSsent,  dum  abiret  illc.  Sic  nimiruM 
et  corpus  nosirom  consubstantinle  corpori  erit  illi, 
utpote  quod  ex  eadcm  sit  massa  :  sicut  enim  capiii, 
ita  et  corpus  ;  sicut  princrplum  ,  ita  et  finis.  Atqwc 
hoc  manifestius  indicans  Paulus  diccbat  :  Qui  refor- 
mabii  corpns  humiUtatis  nostres  ,  ut  conforme  flal  eor* 
pori  claritatis  suo!  (PtiiUp,  5.  2i).  Si  igrtur  conforme 
sit,  eamdem  eiiam  vlam  conficiet ,  et  iii  nubibus  pn- 
riier  elcvabitur.  Hocc  tu  quoque  in  resurrectione  es- 
spccta.  Nam  qnoniam  ad  illud  usque  lempus  obscu- 
rum  fuerat  audientibus  verbum  regni  caeloruin»  pro- 
ptcrca  cum  ascendisset  in  montem,  coram  discipulis 
suis  transfiguraius  est  {Maiih.  17),  eisqne  futaroruni 
gloriam  prxmonstravit,  et  obsoure  tamqiiam  in  seni- 
gmnte,  quale  corpusnostrum  futurum  esset,  ostendit . 
Vernm  cum  vestibus  lum  quidem  apparuit :  ai  non  ita 
in  resurrectione.  Neque  enim  vestibus  indiget  oorpus 
noslrum,  neque  tecto,  nequc  concameratione,  neqne 
alia  ulla  re  simili.  Nam  si  ante  transgressionem  Adam, 
cum  cssct  nudus,  non  eriifoesccbat,  glorla  circomda- 
lus  :  mnlto  magis  corpora  nostra ,  qo»  ad  praesiaii-' 
tiorem  melioremquc  conditlonero  tranreremur,  ni^llo 


KS  PECCATA  f RATRUM  NON  ETIILGANDA. 

borum  iAdigebunt.  Dac  niniirDiii  de  causACom  et 

ipse  resurgeret»  vestes  in  sepulcro  et  loculo  manere 

fiermisit,  nudumqoe  corpus  susciiavit,  immimsae  glo- 

riac  et  beatiiudinis  plenum.  H«c  igUur  nobi»  curo  ex« 

plorata  sint,  dileciissimi,  el  verbis  erudill^  el  pcr 

ocuios  edocti,  talem  conversationem  exhibeamus ,  ut 


8M 

in  nubilius  rapti,  semper  cum  iUo  verseniitr,  ejosqae 
gratia  salvi  Tacli ,  fuluris  bonis  perfruamur :  quie  no- 
bisomnibus  assequi  oontingat  in  Cbristo  JesuDomino  ' 
nostro,  cnm  quo  Patri,  una  com  Spirito  sancto  glo* 
ria,  imperium,  bonor,  adoratio,  nonc  et  semper  et  in 
saecula  saeculorum.  Amen. 


noNiTun 

AD  HOMILIAM  DE  NON  EVULGANDIS  FRATRUM  PECCATIS, 
ET  IN  SEQUENTEM  DE  NON  DESPERANDO. 


Optime  calculum  posuti  Tillcmoniius  cum  dixit, 
Concionem  de  non  evulgandis  fralrum  peccatis  uno 
die  prascedere  ilbm,  qu»  in  Editione  Moreili  ipsi 
prxmlttitur,  tilulumque  babet,  Non  esse  desperandunu 
In  hac  enim  de  illa  ut  pridie  habiu  disefte  loquitur 
Chrysostomus  n.  2  :  Sed  quam  tandem  ob  causam  pn« 
bUeanum  tam  elto  exattdivit  Deua ,  Isaae  autem  vigmti 
annos  orare  permint^  eiqne  pro  uxore  sua  supplicarey  ac 
lum  demum  justi  precibus  amiuitf  Sunt  enim  vobis 
iusiemte  doetrinee  reUqmm  persolvendm,  Htcc  autem 
Aise  proseqottur  ille  In  Homiiia  de  non  evulgandi» 
rratrum  peceaiis  num.  5  et  i,  ubi  de  Rebeccas  viginti 
annorom  slerilitaie  in  fecunditatem  muiata  multa  dis« 
serit.  Caeterum  ba!C  qo»  de  Rebecca  dicuntur,  ipsis 
pene  vcrbis  jacenl  in  Homiiia  49  in  Genesim,  toiam- 
qne  pene  bomiliam  illam  quadrageslmam  nonam , 
paucis  exceptis  conslituunt.  Cave  tamen  putes,  in  se- 
cunda  de  non  desperando  homiiia,  illam  in  Genesim 
concionem  memorari :  non  enim  in  illam  quadrare 
poBSunt  ea  quse  initio  hujos  secundx  homili»  dicon- 
lor ;  nempe :  Quod  et  a  vobis  heslcmo  die  peractum 
est.  Compunctiotds  sermonem  sparseram^  et  confessionis 
gemitxs  germinavit,  gemitus  nmltas  bonorum  divitias  se» 
cum  feren»,  Nam  in  illa  in  Genesim  lH>milia  nc  tantil- 
lum  quidem  exstat  quod  compunctioncm  roovcre 
possit.  In  priore  vero  de  non  evulgandis  fratrum  pec« 
catis  admodum  pathetice  loquitur  adversus  eos  qui 
contra  inimicos  suos  fundunt  preces ;  nuroero  sciljcet 
5  ei  6,  pnesertim  ante  flnem,  ubiait,  Coniereanimum 
fiitim ,  mentem  hunnlia  iuorum  recordatione  deliclorum. 
Uude  eiiam  evellitur  hlc  Tillemontii  scrupulus.  Cur, 
inquit,  componctionem  in  priorehomiIianonexpress« 
commemorat,  cum  tamen  in  posterioro  dicat,  se  in 


priore  de  compunctione  veroa  fecisse  7  At  non  diclS 
ille  se  in  priore  compunciionem  nominatim  comme« 
morasse  ;  sed  lalia  fatur :  Compnnctionis  sermonmis 
sparseram,  et  eonfeuionis  genutus  germimnit,  Quid 
porro  aliud  sunt  ha^c  ,  Conterelaninmm  tuum^  mentem 
kunnlia  iuorum  recordatione  deHctorum;  atquealia 
multa  hinceiindc  sparsa,  quam  compunetionissermo? 
^que  facile  esl  alium  ejusdem  evellere  scrupulom  , 
qui  hujusmodi  csl  :  in  postcriore  bomilia,  num.  d, 
ail  Chrysostomus :  Sedquam  tandem  ob  eausam  fukH^ 
cannm  tam  cito  exaudivit  Deus,  Isaae  aut^m  tiginH 
unnos  orare  'permisil,  ac  tum  demum  jmii  predkms  «»- 
nuit  f  Sunt  enim  tolns  hesiernm  doclHum  reHgwim  per^ 
solvendm.  Ilic  innuere  vldelur  CbrysoslomttSy  inquiC 
Tiilemoniius,  sc  in  priori  concionc*do  publicano  si- 
roul  et  de  Isaacosermonem  habois8e,cnm  lamen  non* 
nisi  de  Isaaco  verba  faciai ;  deqne  precibos  ab  lUo 
per  annos  vlgiutt  ad  impetrandam  a  Deo  prolem 
emissis.  Au  nihil  est  in  postrem^  allatis  verbls,  ni 
fallor,  quod  de  publicano  babilam  in  priorl  conciono 
mentionem  fuisse  suadeat.  Hoec  qoippe  verba,  Smi$ 
enim  vobis  hesternm  doelrinm  religuim  persolvendm^  ad 
ea  quae  ad  Isaacum  spectant,  qtixque  kpc  poslremo 
prxcednni,  non  vero  ad  illa  prius  posila  depoblicano, 
snnt  referenda.  Hi  ergo  scrupuli  nolli  suol,  ncfo* 
etiam  tanti  esse  a  Tillemoniio  exlsiimanior,  ot  illom 
a  sentcniia  dimoveant.  Utraque  Igitur  bomilia  deper« 
scverantia  in  cmittendis  prcclbus  agit,  ei  in  otraqoo 
fhirlbus  docetur  non  esse  precandum  contra  inimi- 
cos.  In  neutra  vero  aliquam  temporis  notam  expiscari 
possumus. 

Interpreiatio    utriusque    Latina  •  est    FrantOHis 
Ducncl.  . 


QUOD  NON  OPORTEAT  PECCATA 

FHATRinff  ETULGAAE,  NEQOE  INIMICIS  IUPREGAKI. 

C®0— — 


4.  Scriptura  numquam  suam  beneficam  vim  amitlit; 
pauperibus  ulilior  est  quam  diviiibus.  —  Laudo  vos, 
dileclissimi,  quod  tanlo  studio  ad  palernam  domum 
concurratis.  Nam  ei  hoc  stodio  de  vestra  sccundum 
animam  sanitate  coundendi  niihi  prsbetur  occasio  : 
siquidem  mirabilis  quxdam  est  ofQcina  medici  Eccie- 


sio!  scliola  :  medici  non  corporuni,  sed  aniiiiorum. 
Spiritualis  namque  est,  neque  vulnera  camis,  sed 
peccata  menlis  sanat :  porro  pec(;atorum  istorum  ae 
vulnerum  medicamenlum  cst  doctrina.  iloc  medica^ 
mentum  non  ex  herbis  tcrrestribus ,  scd  ex  Terbis 
constat  cxleslibu^  ;hoc  non  manibus  medicorom,  sol 


IBr  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOMl 

lincvis  prophetanim  estcomposUom.  Quam  obeau- 
8am  perpeluum  est,  et  nequetemporum  longinquitate. 
debiliutur,  neque  morborum  yirtute  snperaiur.  Nam 
medkorum  quidem  medicamenta  utroqne  defectu  ac 
vtlio  laborant ;  dum  recentia  sunt,  yim  suam  produnt : 
cum  vero  muitum  temporis  est  elapsnm»  in  modum 
eorporum  senectute  .confectorum  imbecilliora  red- 
duntur ;  quin  eliam  persxpe  morborum  dinicuiiate 
Tincnntur,  quippe  quse  humana  sint :  at  divinum  me- 
dicamentum  tale  non  est,  sed  multo  tempore  iiKer- 
jecto  suam  omnem  vim  reiinet*  Sane  ex  eo  tempore» 
quo  viiit  Moyses  (ab  illo  enim  iniiiuro  esl  Scriptu- 
rarum),  tam  multos  homines  saiiavit,  el  suam  vir(u« 
Xm  non  amisit ;  sed.  neque  ab  ulla  umquam  sngriiu- 
dine  superatum  est.  Hoc  medicamenlum  non  nume- 
raia  pecunia  licet  acciperc,  $ed  qui  sinceram  volun- 
atem  etaffcctum  exlubet,  totum  illud  secum  repor- 
UI.Idc&rco  divitcs  stmui  el  pauperes  paciter  bac  me- 
dicina  fruuntur.  Nam  ubi  quidem  pecunias  impendi 
oeeesse  est,  qui  locuples  est,  uliiitatis  flt  particeps : 
pawper  autem  sxpe  lucri  expers  discedit;  cumtanti 
fedims  iiii  non  suppetant,  ut  ad  medicamentum  con- 
lldeodum  sufficiant.  Ilicvero  qooniam  pecuniam  nu- 
«erare  noAipennittitur,  sed  fldes  et  voiuntas  e»t  ex- 
hibendt,  qni  numerare  poiest  isu  et  cum  alacritate 
persolvere,  bic  potissimum  percipit  ntiiiutem :  quan- 
doquidem  hxc  sunt  qu»  pro  mercede  medicinx  is- 
lios  exiguntur.  Et  dives  et  pauper  pariler  lianc  ulili- 
latem  participanl  :  imo  vero  non  pariier  ulilitatem 
participant,  sed  mnjori  perccpia  pauper  abscedit. 
Quid  iu  ?  Quqd  nimirum  dives  variis  prxoccupatus 
SoIIicitudinibus ,  ^uperbia  tumens  ,  et  op[bus  inflatus 
ac  fastu,  desidias  dedilus  ac  negligentia^,  non  admo- 
dumattente,  neque  magno  cum  studio  mcdicinamau- 
ditipnis  Scripturx  rccipiat  ;  pauper  autem  a  deliciis 
el  ingluvie»  ae  negiigenlia  immunis,  mulumque  inde 
anioi»  sux  concilians  philosophiam,  dum  lolum  tem« 
pos  in  opere  manuum  ac  legiiimis  iaboribus  consu- 
mit,  attentior  ac  robnstior  evadat,  ac  majori  cum  di- 
ligenlia  qux  dicuntur  percipiat :  quo  fit,  ut  majori 
prelio  persoluto,  majori  decerpu  utiliuie  discedai. 

^.  H»c  a  me  non  eo  dicuntur  consiiio,  ul  diviies 
t  quoseumque  viiuperem,  nec  ut  pauperes  quoscumque 
laudem  :  nam  ncque  divili»  malum  sunl,  sed  diviiiis 
male  uti :  neque  pauperus  l)onum  ,  sed  pauperlate 
bene  uiL  Torquebaiur  dives  iile  qui  aHate  Lazari 
vii|l»*at  y  non  quia  dives  fuerat ,  sed  quia  crudelis 
fuerat  et  inbumanus.  Laudabatur  pauper  ille  in  sinu 
Abrah»,  uon  quia  pauper  fucrat ,  sed  quia  pauper- 
tatem  cum  gratiamm  actione  toleraverat.  Res  enim 
ali»  ( atlendite  diligenter  ad  ea  qusR  dicimus  :  pote- 
ruDt  enim  suflicieniem  philosophiam  modestianique 
vphis  mserere,  ac  viiiosam  omnem  cogilationem  cx- 
pellere ,  atque  eflicere  ut  rectum  dc  rebus  judidum 
Jeratis) ;  res  igilur  alix  sunl  nainra  bohae,  aliss  plane 
fDOnlrarix ;  aliae  qux  nec  bonx  sunt  ncc  mala: ,  scd 
medium  quemdam  locum  tenent.  Bonum  est  quiddanri 
IMlura.sua  pieias ,  malom  impietas  :  bonum  virtus, 
malnm  lmprobita%  :  porro  dtvitige  ac  n.innprtas  ror 


ARCIQEP.  COMSTANTINOP.  38^  ^ 

se  neque  hoc  sont ,  neque  iHud  :  aed  pro  raliooe 
proposiii  ac  volunlatis  eorum  qui  utuntur  illis ,  aof 
hoc  aut  illud  ilunl.  Nam  si  ad  humaniutem  quideoi 
divitiis  uure,  tibi  fes  ad  occasionem  boni  traducetur : 
sin  aulem  ad  rapinas,  avaritiam  et  injuriam ,  in  con« 
trarium  ipsius  usum  convertes  :  vcrumumen  non 
sunt  in  causa  divltiae ,  sed  is  qui  ad  injuriam  divitiis 
esi  usus.  Ita  quoque  de  pauperUte  dici  pptest :  si« 
quidem  illam  patienter  tuleris  Domino  gratias  ageos, 
res  tibi  occasio  fiet  ac  maieria  coronarum  :  sin  auleni 
idcirco  blasphemus  fueris  in  Creatorem,  ejusqne  pro- 
videmiam  accusaveris ,  rem  ad  malum  usum  mrsos 
tradoxisti.  Sed  quemadmodum  illic  avaritix  fraudisva 
diviiiae  causa  non  sunl ,  sed  is  qui  male  divitiis  uli- 
tur  :  sic  eiiam  blaspbemix  culpam  non  rejiciemus  in 
pauperlatem ,  sed  in  eum  qui  rem  moderate  tem 
noluit.  Ubique  namqne  cum  laus,  tum  vitupelriam  ex 
scnientia  ei  volunute  nostra  pendet.  Bonae  sunl  di- 
vitiac,  sed  non  simpiiciler,  veram  itli,  cui  peecaium 
non  est :  et  rursus  mala  est  pauperUs ,  sed  non  i 
pliciler,  verum  in  ore  impii,  quoniam  aegre  feri,  i 
niani  blaspbemat,  qoooiam  Crealorem  aceosit. 

5.  Nee  dimtim  nee  pauperUu  viiupermidw.^'^  igilur 
divilias  accusemus «  neque  panperutem  simpliciier 
vliuperemus ,  sed  eos  qui  bis  rebus  recie  Mi  nobint : 
res  cnim  ipsae  sunl  in  medio  posiue*  Sed  qood  dice- 
Imm  ( bonum  enim  est  ut  ad  prius  illud  aiigmoeniom 
reverlamur ),  et  dives  et  panper  eadem.cum  fiduda 
et  liberute  his  nostris  medicamentis  frnuntor  :  sae- 
pcnumero  etiam  majori  cum  studio  pauper.  Non  hxc 
medicameniorum  istorum  praecipua  laus  esl,  quod 
animas  sanciit,  quod  temporis  longinquiUle  non 
corrumpanlur ,  quod  a  roorbis  non  vincantur ,  qood 
eornm  ulilitas  graiis  proposila  sit,  quod  ex  aeqno  di- 
vitibus  et  pauperibus  paleat  medicina  :  sed  ti  aliud 
quidpiaro  nihilo  minus  his  bonis  habent.  Quodoam 
illud  tandem  est?  Quod  eos  qui  ad  hanc  medici  ofll* 
cinam  venlunt  non  divulgamus.  Nam  illi  quidevi  qui 
ad  profanas  medicorum  officinas  abeunt ,  multos  ha- 
bent  vulnerum  specutores :  ac  nisi  prios  medicos 
ulcus  detegat,  medicamentum  non  adhibet :  hic  vero 
non  ila  (it ,  sed  cum  innuroeros  videamus  aegrolos , 
occulte  illos  curamus.  Neque  enim  in  medium  addu- 
ciis  peccatoribus,  eoram  deinde  peccau  divolgamos : 
sed  communi  omnibus  doctrina  proposiU»  conscientis 
relinquimus  auditoram,  ut  convenientem  suo  volneri 
ex  iis  quae  dicu  sunt  eliciant  medicinam.  Prodit  eiiim 
ab  oratoris  lingua  doctrinae  sermo  qni  vituperalionero 
vitii  continet,  laudcm  virtutis,  reprehensionem  luxo 
riae ,  commendationem  castiutis ,  accusalionem  sn- 
perbiae,  prxconium  modesilac,  Umquam  varipm  mul- 
tiplexque  pliarmacum  cx  omnibus  speciebns  compo- 
situm  :  porro  conveniens  sibi  et  utile  ul  accipial,  est 
uniuscujusque  auditoram.  Procedit  igiiur  aperie 
sermo,  et  cujusque  conscieniix  insidcns,  lalenier 
suam  exhibet  medicinam ,  et  prius  quam  xgritudo 
publicetur,  sacpe  resliluil  saniutem. 

i.  Ileri  quidem  certe  audiisiis  qud  pacto  virlu^^m 
orationis  laydarim,  quo.  paclo  eos  qui  negli^fenUx 


sn  PECCATA  FRATRUM 

orabant»  ?ituperaiiin,  nec  ullom  umen  eorum  palam 
notavi.  Qaotquot  igitur  conscii  fueroiit  8ux  diligen- 
Xix ,  laudem  orationis  exceperunt,  et  laudibus  dili« 
geniiores  sont  ractl :  qui  vero  sa»  conscii  negilgen- 
tix  fuerunt ,  rursus  reprebensionem  exceperunt ,  et 
desidiam  excusserunt.  Yerumtamen  neque  hi  nobis , 
neque  iili  sunl  noti,  atque  h^c  ignoranlia  prodest 
utrisque.  Qoo  paclo  id  fiat,  exponam.  Qui  laudes 
orationis  audivlt,  et  sus  diligenti»  conscius  est ,  si 
muhos  baberet  laudum  testes ,  in  superbiam  tabere- 
lur  :  jam  vero  laudem  clam  excipiens  ab  omni  osten- 
tatione  est  immunis.  Rqrsus  is  qui  sibi  conscius  est 
negligentix,  dum  vituperationem  audit,  hac  vitupe- 
ratione  fit  melior,  cum  neminem  su«  reprehensionis 
habeat  speclalorem  :  huc  vero  non  mediocriter  ilii 
prodest.  Nam  cum  vulgi  existimationi  simus  addicti , 
quamdiu  quidem  laiere  nos  putamus ,  qui  mali  so-* 
mus,  fieri  meliores  studemus  :  postquam  aotem  om- 
nibus  innotuimus ,  et  solatium  illud  ex  occultatiooe 
perdidimus,  eo  magis  impudentes  ac  n^ligentes  eva- 
dimus.  Et  quemadmodum  quas  deteguntur  ulcera, 
semperque  frigidoaeri  exponuntur,  acerbiora  fiunt:  ita 
quoque  anima  peccati  rea ,  si  coram  muUis ,  ob  ea 
qu?c  deliquit,  reprehendatur,  impudentior  evadii.  Ne 
igitur  hoc  accideret ,  clam  vos  sermo  curaviu  Atque 
nt  intelligatis  -admedum  utilem  hane  occuitam  esse 
medendi  rationem ,  audlte  quid  Christus  dicat :  Si 
peecaverit  in  te  frater  tuu$ ,  earrif^e  emn  :  et  non  dixit, 
inier  te  et  civiutem ,  neque  inter  te  el  populum  ,  aed 
Jnter  te  et  ipeum  eolum  (Matth.  48.  45).  Sit  sine 
teslibus  aceosatio,  inquit,  utfacilior  sit  mutatioin 
melius.  Magnum  ergo  bonum  est ,  si  non  publice  fiat 
cohortatlo.  Sufficil  conscientia :  suCficil  incorruplus 
ille  judex.  Non  ita  tu  peccatorem  reprebendis ,  m 
Ipslus  conscieniia  (quippe  qood  asperior  illc  sit  ac- 
cosator ) ,  neqoe  delicta  ejos  accoratios  nosti.  Noli 
ergo  voinos  volneribos  addere ,  dum  aoctorem  pec« 
cati  divolgas,  sed  semoiis  arbitris  admomtionem  ad- 
hibeio.  Hoc  igilur  nunc  quoque  nos  agimus ,  qood 
Paulos  egit ,  dum  sine  testibus  apud  Corinthios  ejus 
qui  peccarat  instituit  accusationem.  Audi  vero  quo 
pacto.  Propterea^  pratre»^  transfiguravi  hcsc  in  meipswn' 
et  Apoilo  (I  Cor.  4.  6).  Atqoi  non  ipse,  neque  Apolto 
erant,  qui  popolomsciderant,  etEcclesiam  divise- 
rant  :  accusationem  tamen  occoltavit,  ct  tamqoam 
larvis  qoihosdam  sno  et  Apollo  nominibus  reorum 
vuUas  obtegens,  facultatem  itlis  tribuit  ex  illa  nequitia 
emergendi.  Et  rursus  :  1V<  forte  cum  venero ,  humiliei 
me  Deui^  et  lugeam  muUos  ex  -tfs ,  ^t  anu  pecearunt^ 
et  non  egerunt  pmmUnUam  euper  immunditia  et  impU' 
idctifa,  ^iiam  geeserunt  (2.  Cor.  42.21).  \ide  qoo  pacto 
Indefinite  dicai  cos  qoi  peccarunt ,  ne  si  manifestam 
aocusationem  instltiieret,  impudentlam  augeret  eomm 
animsD  qui  peccarant.  Iiaquc  sicut  nos  tanta  cautione 
reprehensiones  facimus ,  sic ,  admonco ,  et  vos  omni 
cum  studio  emendationemadmitutis,  acdiligenter  iis 
qoae  dicuntor,  attendatis. 

5.  Tum  preeeipue  nos  vexat  dmmon  ,  cum  oramu» ; 
quomodo  dtemoni  resistendum.  — •  DisseFuimus  apud 
6.  JOAii«  Ghrtsost.  III. 


NON  EVULGANDA.  '  SRB 

vos  keslerno  die  de  orationis  vlrtute.  Ostendi  qub 
pacto  tom  tempons  diabolos ,  ot  maleficu?  est ,  in- 
sidias  stroat.  Com  enim  maximom  nobis  locrom  ex 
oratione  cernat  obvenire,  tonc  maxlme  impetom 
facit :  ot  excosatione  nos  privet ,  ut  vacuis  manibaa 
nos  domum  remittat.  Et  quemadmodum  apud  ma- 
glstratus ,  si  forte  satellites ,  et  qui  magistraius  laiua 
stipant ,  eos  qui  Ipsum  conveniunt ,  odio  prosequan- 
tur,  virgis  procul  arcent  illos,  atque  acccdere  vetant, 
et  conqueri,  ejusque  clementiam  experiri :  sic  nimi- 
rum  et  diabolus  com  accedentes  ad  jodicem  homines 
viderit,  procol  arcet  non  virga,  sed  negligentia.  Novit 
qoippe,  probe  novit,  si  providi  vigilesqoe  accesserint, 
et  peccata  soa  confessi  foerint,  animaqoe  ferventi  de* 
fleverint ,  muliam  itlos  veniam  impetratoros  :  be- 
nignus  cnim  est  Deus  :  atque  idcirco  pneoccupat  ilios 
et  ab  alloquio  ropeUit,  ut  nihil  eorum  qvod  poslulant, 
consequaniur.  Sed  miiiles  quidcm  magislratuum  vio- 
lenter  iilos  summovent,  quieosconveniunt :  hic  vero 
non  vim  affercus,  sed  nos  decipieos ,  et  ad  iiegligcn- 
tiam  impcliens.  Quapropter  nec  venia  digni  sunius  , 
cum  nos  ipsos  bonis  sponie  privemus.  Lux  cst  mentis 
et  animae  com  studio  fusa  oratio ,  lux  inexstincu  et 
perennis.  Propterea  innumeras  nostris  mentibus  co- 
gilationum  sordes  injicit,  et  quae  numquam  cogita* 
vimus ,  hxc  ooUecta  tempore  orationis  in  animam 
nostram  infundit.  £t  quemadmodum  venti  sxpenu- 
mero  ex  adverso  ingruentes  accensum  ignem  luceruffi 
flatu  diventilatum  exstinguunt :  sic  et  diabolus  cuin  iu 
nobis  accensam  orationis  flammnm  viderit,  iunumcris 
nos  sollicitudiuibus  hinc  inde  perflatos  non  prius  sinit 
quiescere ,  quam  lucem  exstinxerit.  Sed  quod  illi  fa- 
ciunt ,  qui  lucernas  Ulas  accendunt ,  nos  qooque  fa« 
ciamus.  Quid  ilii  vero  faciunt?  Cum  vehementem 
ingruere  ventum  vidcnt ,  imposilo  digilo  lucernx  fo- 
ramini  spiriiui  aditum  intercludunt.  Qunmdiu  siqui- 
dem  exterius  impetum  facict,  resistere  valebimus  : 
ubi  vero  mentis  illiforesaperueriinus,  et  ininucuni 
intus  adniiserimuSi  tum  non  amplius ,  ne  miuimuoi 
quidem  resislere  possumus :  sed  memorla  noslra  un- 
dique  exstincU  ut  lucerna  fumigans ,  inania  verha 
sinit  os  nostrum  effundere.  Ycrum  ut  illi  lucerua:  fo- 
raminl  digitum  imponunt,  iu  nos  rationcm  uenti 
pnsficiamus,  maligno  spiritui  aditum  intercludainus , 
ne  orationis  nosiras  lumen  exstiuguat.  Meministis 
hujus  exempli  utriusque,  et  miUtum  ac  magistratua, 
etlucernse?  Propterea  namque  vobis  haec  exempla 
reciumus,  inquibus  versamur,  io  quibus  suinus, 
at  etiam  cum  hinc  recesserimus,  ac  domi  fuerimus , 
per  eas  res  quas  habemus  pr»  manibus ,  eoruro  qnta 
dicu  sunt  nobis  memoria  refrieetur. 

6.  Magnum  telum  precatio.  Orbitas  Hberorum  wm 
ost  pma  peccati;  tfuam  causam  habeat;  partus  sto-> 
riHs  parlus  virginis  fidem  fadt.  ^  Magna  est  ar- 
matura  oratio,  magnum  prssidium.  Audistis  heri 
quo  pacto  Ires  pueri  vincii  impetum  Ignis  repres- 
serint ,  quo  paclo  flammam  calcarinl ,  quo  paeto 
fornacem  supcravprinl,  quo  pacto  virtutcm  eleme»- 

fDouze.J 


\V^ 


S.  30kSm  CHRYSQSTOIii  ARCHIBP.  GQMSTillTlNOP. 


U  dwicerjiilt  Audile  rur$u8  liqdic,  quo  pacto  gene- 
rosus  ac  luagnus  Isaac  ipMon  corporisnalqnim  ora- 
lione  superarit.  lUi  virtutem  ignis  disaolverunt,  bic 
boiiierno  die  vincula  solvit  mutilatae  naturae.  Ac 
disce  qua  ratione  idegerit.  Bogi^ai^  inquit,  iMoae 
j^o  uxore  tua »  quoniam  iienlii  erai  ( Gen.  25. 
21).  Uaec  vobis  bodie  sunt  lecu  :  beri  de  oratione 
«ermo  esl  habituSf  ei  hodie  rursus  demonslratio  vir- 
tuiis  oratioiiis  occurrit.  Videlis  ut  ita  Spiritus  gralia 
dispoiieiiie  sil  factum,  ul  iis  CQusona,  quae  dicla  suut 
heri,  hodiemp  die  legerentur?  liogabai(a)t  inquit, 
pro  Rebeccfl  uxore  sua,  quoniam  sUrilii  erat.  Hoc  in 
primis  opene  pretium  est  quaerere,  qua  de  causa  ste- 
rilis  esset.  Admirabilis  cujusdam  vit;£  maguxque  ca- 
slitaiis  plena  curo  ipsa  erat,  tumvir  ejus.  Non  pussu- 
mus  carpere  sanctorum  viiam,  ac  dicere  peccatorum 
eflTectum  esse  sterililaiem.  Nec  ista  sterilis  fuit  sola, 
sed  et  mater  ipsius  Sarra,  quae  illum  peperit;  nequc 
vero  matcr  ejus  tanturo  sterilis  fuit,  neque  uxor,  sed 
et  nurus,  Jacobi  uxor  Rachel.  Qiiid  sibi  vu|t  haec 
turba  slerilium?  Omnes  jusli,  omues  virtule  prxdili, 
omnes  Dei  testimonio  approbaii  erant.  De  illis  enim 
diierat :  Ego  sum  Deus  Alnaham^  el  Deus  Isaac,  et 
Deus  Jacob  (Exod,  3.  G).  De  iisdem  etiam  sic  loquitur 
Paulus  :  Quam  ob  causam  non  confundilur  Deus  vo- 
cari  Deus  eorum  (Hebr,  11.10).  MuUa  eorum  praeco- 
nia  inNovo,  muUui  iliorum  laudes  in  Vcleri  Tesia- 
meuio :  omni  ex  parte  clari  et  illustros,  el  omiies 
steriles  habebant  uxores,  ac  sine  liberis  mullo  tem- 
porevixerunt.  Gam  igitur  virum  et  uxorem  videris  ex 
virtutis  pracscripto  Titam  degenles,  cum  religiosos, 
pietatis  studiosos  et  liberis  destilutos,  nc  peccatoruin 
retributionem  omnino  esse  liberorum  existimes  orbi- 
tatem.  Multae  quippe  sunt  raliones  providentiae  divi- 
nae  ac  nobis  occultae,  et  pro  omnibus  .'^gendai  sunt 
gratiae,  solique  illi  miseri  censendi  qui  viliis  conla- 
mimiti  vivunt,  non  qui  libcris  cnrent.  Saepenumero 
Deus  utililer  id  agit :  nos  autem  eorum  qu»  fiunt 
causam  ignoramns.  Idcirco  sapientiam  ejus  ubique 
laudnri  par  est,  et  beiiignitati  ejos  ineffiibili  glorlam 
deferri. 

7.  Atque  bic  quidem  sermo  nostros  instruere  mo* 
res  potest :  sed  et  tangenda  nobis  est  causa,  o* 
quam  steriles  illac  mulieres  fuerunt.  Qurenam  igitm 
fuit  causa?  Ut,  cnm  Tirgincm  parientem  communem 
*  nostram  Dominum  videris,  iidem  habere  non  renuas. 
Ergo  mentem  iuam  in  steriliom  utero  exerce  :  ut, 
cum  infecundnm  ac  Tinctum  uterum  Tideris  divina 
graiia  ad  liberos  gignendos  adapertum,  ne  mireris, 
dum  peperisse  virginem  audis.  Imo  vero  et  mirare  et 
obstapesce,  vemmiamen  credere  miraculum  ne  re- 
cusa.  Gum  dixerit  tibi  Judaeus,  Quo  pacto  pepertt 
*Tlrgo  f  tn  die  illi,  Quo  pacto  peperit  sterilis  et  sene- 
ctate  confecta  ?  Duo  impedimeuca  tunc  erant,  setas 
exolela,  et  Inepta  naiura  :  in  virgine  aatem  unuin  fuit 
impedimentam ,  qaod  nuptias  experta  non  essel. 
Tiam  igitur  stenrit  Tirgini  sterilis.  Atque  ut  inlelliga? 
fdcirco  steriles  praecessisse,  at  partus  virginis  crede- 
(a)  mw  ipnltfibenliir  Hooollia  10  in  Genesim,  t.4. 


relur,  audi  quibiia  eain  Tovbis  fiabfW  sit  ilitiis. 
Cum  enim  Tenisset,  eiqne  dixisaei,  Gondpiei  in  tuero^ 
ei  parm  fUiump  et  wocakii  uomm  ^iis  Jmm  {Luc.  i. 
4(1),  obstupuil  Tirg*.  el  miitla  eat,  diiliqiie :  Quo- 
modofhl  iiiud,  quQniamvkwmmmeogamcoil^.  t.  54)? 
Quid  igiturapgeiosY  Spjrtiin  um^m^pmemet  m  k 
(jy.  V.  55).  Noii  ordinem  qumre  natuFflB,  ioqoit , 
cum  supra  nataram  est  Id  qood  geritur :  ne  nnpiias 
et  dolores  partoa  circooispfce,  cum  noptiis  soperior 
generationia  modus  fiierit.  QuQmodo  fiai  iMlud^  inqotl, 
.^uofiiam  Mrimi  non  eognouof  Alqoi  propterea  fiet 
istiid,  qoia  Tirum  non  cogntscis.  Si  enim  Tinun  co- 
Ifnovisses,  babita  digna  noii  esses,  qnae  buic  niBiale- 
rio  inserTires.  Itaque  ob  boc  ipsum  crede,  ob  qnfNl 
fidem  renuis  babere.  Porro  <^usmodi  inaerrire  mini- 
sterio  digna  nqn  esses  liabita,  non  quod  malum  sit 
coiijogium,  sed  qoia  ipelior  est  virgiuitaa  :  aogostio- 
rem  cnim  esse  noslro  ingressom  Domini  oporlclMil; 
regius  quippe  eral :  zU\m  rex  per  augosiiorem  Tian 
ingreditur.  Oportuil  illom  et  generationi  conmani» 
care,  et  a  noslra  diiferre.  Iiaqoc  liaee  ambo  dispoDun- 
liir.  Mam  ex  utero  nasci,  comrottna  nobiscom  etl : 
•ed  absque  eonjogio  nasci,  conditioiiem  nostram  ex- 
cedit  Atqoe  bi  olero  quidem  goslari  et  concipi,  no* 
tur»  est  humaoa;  quod  autem  sine  ooiia  fiat  conce- 
plio,  natora  bamana  est  aogostios.  Proplerea  liaee 
ambo  aecideronl,  ol  el  qoanlo  le  pnesuntior  sil  is 
qui  paritur,  discas,  et  qoantum  naiorae  loae  oomno- 
nicet. 

8.  Ac  mibi  sapientiam  conaidera ,  qoae  in  lis  foae 

gerontor,  elucel.  Neque  prMiantia  iiia  aimiliiodiiiem 

et  cognaiionem,  qua  nobiscom  jonctos  esl,  lasiit;  ne- 

que  cognatio  nostra  prsstantiara  ejoa  obscoroTii,  sei 

utraqoe  rebo^  omnibua  declarata  est;  et  aiit  qnidem 

jiostra  babebat  iotegra ,  alia  Terp  a  nobia  diTena. 

Sed  qood  dicebam,  proplerea  alerilea  praecesseront, 

ut  partus  virginis  crederetor,  01  isia  qoasi  mana  do« 

ceretur  ad  fidem  promisso  ac  polUcitationi  illi  habeo' 

dain,  quam  angelo  aodivit  dicente,  Sptriios  siowrics 

superveniel  in  le,  H  mlui  AUiimd  obumkrnbit  tiki : 

iic,  inqoit,  paritora  es.  Ne  respicias  terram ;  de  caeiQ 

yenit  efDcacitas.  Spiriius  eat  gratia  qood  geritur,  o^ 

mihi  qiiaeras  natorain  ei  leges  nuptiarom.  Sed  qoo- 

niam  illius  ca^tum  exoedebaot  baec  Torito,  tuIi  etiam 

olterapi  demqnstrationem  prasbere.  To  Tero  codsi- 

dera ,  quo  paclo  sterilis  ad  Adem  buic  roi  habendam 

deducat.  Mam  qooniam  illa  demonslratio 

virginis  excedebai,aadi  quo  pacto  ad  bomilioras  i 

nem  demittens  per  res  subjedaa  sensibus  illam  quaai 

.manu  ducat.  kcce  enim,  ioquil,  EHmbo^  cognau 

tuOf  et  ipsa  conceptt  fHum  in  9eM€iinte  iua  :  «f  bic  meit 

Mi  sextui  est  tilt,  qum  vocatur  iterm$  (Lue.  I.  36). 

\ides  sterilem  esse  propter  virgioem?  Nom  alioqoi 

cur  ilii  protulitin  medium  cognalae  partom?  quam  ob 

causam  dixil :  ImeneciuU  iua?  cor  adinnxit,  ^t  qum 

vocaiur  iterilii  ?  Illam  nimirom  bis  omnibos  ad  fidem 

annuutiationi  habendam  inciiabat.  Propierea  ei  a^U- 

lem  et  natura»  imbecillitatem  narraTil  :  propterea 

qooque  a  die  conceplionia  elapsom  lempaa  exspedo- 


«1  l»lBCCATA  FRATROM 

vlt.  liM  wtai  a  j^neipio  ttalini  iili  annunliftvii,  sed 
ot  semestfe  tempas  slerili  elaberetur,  exspeetaTtt : 
«t  Tentrlt  tMuor  coneeptionem  indieeret,  et  ntemm 
iilam  gestare  dnbitare  minime  poaaet,  Ac  mibi  ror- 
sns  prudenliam  Gabrielis  considera.  Neqne  eniro  lUi 
reToeavit  in  memoriam  Sarrani,  boc  Rebeecam,  nec 
Raebelem,  lametsi  sierilQS  etiam  erant  isifle,  ac  senedn- 
te  eonrectae,  neque  res  carebat  niiraenlo  :  sed  veieres 
erant  illss  historia.  Porro  qn»  nora  tont  et  reeentia, 
qoae  nostra  aetale  acciderunt^  multo  magis  qnam  an* 
tjqua  noe  soknt  ad  Odem  babendam  miraeolis  inci* 
tare.  Qoam  ob  causam,  iilis  prxtenpissie,  exemplnm 
ipsi  oognaiae  suse  Eliaabei  proponebat,  ntezeo  id, 
qnod  illi  eventurom  erat,  inleiligeret,  ot  illius  partu 
adsuum  ilhim  maiime  iremendum  atque  veneran- 
dum  certo  credendum  induceretur.  Medius  qnippe  in« 
ter  nostrom  el  Dominl  parfum  roit  ille  sterllis  mnlle- 
ris,  minor  qotdem  virgineo,  sed  major  noslro. 
Propterea  tamquam  per  quemdsm  ponlem  per  Eliaa* 
bet,  qnae  media  erai »  a  nalorali  parlo  ad  illum  qni 
natoram  excedil,  subvehit  mentem  virginis. 
'  9.  Quol  mmot  preeahn  tit  imae. — Toloissem  eqol- 
dem  plora  dicere,  vosqoe  alias  doeere  ratlenes,  ob 
qtias  sierilis  erat  Rcbecca,  et  Racbel  :  sed  non  sinit 
lempits,  quf)d  orationem  cogll  ad  ostendendam  virto- 
lem  precom  restinare.  Idctrco  namqne  de  bis  omnibos 
sermonem  instftuimns,  ut  inieingeretis,  qua  ratione  * 
preces  Isaac  sterifilalem  uxoris  solTerinl,  et  preces 
temporis  lam  diolurni.  Deprecelafnr,  inqoit,  liaae 
proRebeeca  uxore  tua^  et  esaudMt  emn  Deus  (Gen,  85. 
81).  Noli  enim  pulare  Deum  illnm  invocasse,  ac  sta- 
thn  ezaudllom  foisse  :  muKum  enim  temporis  Deom 
orando  consompsil.  Ac  sidfscere  velitis  qonntum,  ego 
vobis  lllod  exacie  nambo.  Viginii  annorom  nume- 
rum  Deum  orando  consumpsit.  Undc  id  conslat?  Ex 
ipsa  serie  narraiionis.  Volens  enim  Scriplnra  fldem, 
palienliam  et  philosophiam  justl  indicare,  ne  tempus 
quidem  slluit,  sed  et  ipsum  declaravlt,  Ucet  subob- 
score,  ot  negligentiam  noslram  excllarel;  atlamen 
Ignotom  esse  non  slvtt.  Aodl  ergo,  qoo  pacto  sObob- 
aeore  nobis  tempos  indiearil.  Esaae  autem  erat  qua- 
drofinle  nnitonim^  inqoit,  ^iumdo  aeeefAt  Rebeeeam 
(Uiam  Batkuel  Sfri  {Geu.  86.  80).  Didicisti  qoot  an- 
norum  essel  qoando  doxit  uxorem  t  Quadragtnta  an- 
nornin,  inqull,  eral,  quando  Rebeccam  accepit.  Sed 
qnoniam  (a)  qool  annorom  esset  dldicimua,  cum  sibi 
roatrimonio  jonxit  uxorem,  diacamua  et  quando  lan- 
dem  suseeperit  liberos,  et  quot  anoorum  esset,  com 
Jacob  genuit ;  tum  videre  poterimus  quaolo  tempore 
sterilis  uxor  inanserit,  ac  toto  illo  tempore  Isaacum 
Deum  esse  deprecatuni.  Quot  igiinr  annorum  eral 
quando  Jacobum  genuit?  ExHi,  inqQtl,  Jaeob  dextera 
tenern  ealeaneum  frtArie  firi  ;  propterea  vocamt  eum 
Jaeobf  Hlum  autem  E$au.  Uaac  autem  erat  annorum 
iexaginta^  quando  genmt  eo$  (Gen,  85. 85. 86).  Si  ergo 
cnni  duxit  Rebeccam,  quadraginia  erat  annoruin, 
quando  porro  fillos  genail,sexaginta,  Iiquet  viginli 

(a),tiactttMia  in  HomUia  49  in  Genesim. 


MQff  EVUL6ANDA.  S«8 

annos  inierim  sierilem  vxorem  namlsie,  foleqae  boe 
tempore  baaenm  Deom  orasse. 

i0.  Annon  igitor  erobeseimua  et  ooafendimnr, 
cum  jusium  videmua  aonoe  viginti  ettpeeusae,  nec 
abstitisse :  nos  vero  post  onam  vel  alleram  petiiionem 
saepe  defldmas,  et  indignamur?  Tameiai  hie  maltam 
apud  Deom  fiduciam  babebai,  et  larocn  dilationem 
doDt  non  aegre  fcrebai,  sed  patienter  exspeciabat :  at 
nos  Innumeria  onerati  peoeatis,  prava  eonaelentla 
torti,  nccullam  erga  Dominam  benefolenliam  exbi- 
bentes,  niai  prius  quam  eloqouli  ftieriawSi  andbimar, 
animo  eoncidlmus,  aegre  ferimos,  a  preeatloao  abai- 
siimos  :  qoo  fti  ol  Tacois  semper  maiilbos  reeedo- 
mos.  Qolsspatioriglnilannorom  pro  uoa  re  Deom 
precatos  est  sicot  hie  Josias  t  vel  potiua,  qois  vi- 
giiili  soloamenses? 

Cui  mmilei  ^nt^  qui  eentra  MmiVof  ormil.  —  Heti 
qoidem  dicebam  multos  esse  qul  negHgenter  onint,et 
oscitantes,  se  exlendcntes,  ae  perpeluo  se  hnc  illac 
Tenentea,  omnem  ineuriam  prx  se  ferunl :  liodio 
vero  Titium  allnd  qnod  precibos  Iniervenit  maHo 
pemicloslas  illo  reperi.  Ifoltl  enim  pronos  in  ler- 
ram  se  projlcientes,  terram  fronte  ferientes,  ealidas 
fondentes  lacrymas,  acerbe  Interlos  ingemiscentes» 
extensis  manibus,  mullomque  stodiam  prae  ae  feren- 
les,  hocfervore  ac  promptiiudine  animi  adTersos  pre- 
priam  salotem  utontor.  IVam  Deo  preces  offeronl  nodi 
pro  sois  delictfs,  neque  ut  veniam  peocatornm  sno- 
rum  petant,  sed  boc  sindhim  omne  eonferont  adver- 
sus  inimicos  :  ac  perinde  faciont,  ac  si  qnis  ensem 
acuat,  nec  adversus  bosies  illo  genere  amiorom  ott- 
tor,  sed  eo  Juguhim  soum  trajiciat.  Slc  et  Isil  non  ad 
obtinendam  suorom  veniara  delictorom,  sed  ad  acce- 
lerandom  inimicorum  suppiiciom  precibus  otuntnr  : 
quod  est  seipsos  gladlo  suo  transflgere.  Hoc  autem 
malignns  itle  excogttavit,  ut  nos  omni  ex  parte  per- 
damus,  el  dum  ncgligentes  snmus,  el  dum  studhim 
aliquod  adhibemos.  Ili  enim  hac  sua  fn  precibus  in- 
curia  Deam  irriUnt,  dum  per  banc  negligentlam  con- 
templum  prae  se  ferunt  :  ilii  vero  studlum  exhlbeni» 
sed  in  salutis  suae  perniciem  exhibent.  Dle,  inqoil« 
negligens  est ;  boc  mihi  sufncit  nt  nihil  obtineat :  hic 
ditigens  est  et  altenlos;  quid  ergo  faciamTNon  pos- 
siim  studium  ejos  infringere,  neque  in  euin  lorporem 
immiltcre;  alia  ralione  pemicicm  in  eum  machina- 
bor.  Quo  tandem  modo?  Efliclam  nt  stndio  dlligenlia- 
que  ad  iniquliatem  utalur  :  iniqmim  enim  cst  adver- 
sus  inimicos  preccs  rundere.  Ita  fiel,  ut  non  modo 
nuilo  reportato  lucro  ex  studio  suo  discedat,  sed  plus 
delrimenti  paiiatur»  quam  aegligentia  lavexisset. 
Ejusmodi  sunt  diaboli  machiiiae :  alios  per  negli- 
genliam,  alios  per  ipsum  studium  perdit,  cum  non  ex 
praescriplo  legum  adbibetur. 

11.  Oratioeorumquivindicta  delectanttar,-^  Sed  ope- 
r»  preiium  fuerit  verba  oraiionisnudire,  el  quo  pacfo 
puerilis  verl)a  sinl  menlis,^  animi  inranlilis.  Mo 
quidem  pudet  illa  dicere,  necesse  cst  tainen  omnino 
ea  ul  dicamus,  el  indocum  linguam  illain  imiiemur. 


585  S.  JOANNIS  CHftlTSOSTOMl 

Qa»nam  igUur  illa  sonl  verba?  Yindica  me  de  inimi- 
cis  meis :  ostende  illis  me  quoqoe  Deum  liabere.  Non 
tum  Deum  nos  habere  diacunl,  mi  homo,  cum  no« 
indignamur,  et  irascimur,  et  segre  ferimus  :  sed  cum 
modesii  somus ,  mites  et  humani,oronemquepbilo- 
aophiam  eiercemus.  Ita  quoque  dixit  Deus  :  Luceat 
lux  vestra  caram  homnibu$ ,  ut  tideant  opera  veslra 
bona^  et  glorificent  pairem  veitrum  qui  in  coslit  est 
{Matih.  5, 16).  Non  animadvertb  injuriam  le  facere 
Deo,  cum  Deum  adversus  ioimicos  rogas  ?  ftuo  tan- 
dem  pacto,  inquit,  Deo  flt  injuria?  Quoniam  ipse  dixit: 
Orate  pro  inimds  veetris  {Ib.  v.  44),  et  divinam  Lanc 
legem  inyezit.  Gum  igiiur  legislatorem  rogas,  utsuas 
violet  leges,  et  bortaris,  ut  suis  contrarias  leges  ferat, 
et  eum  qui  prohibuerat,  neadversus  inimicos  orares, 
precaris,  ul  te  adversus  inimicos  oranlem  audiat ; 
nonoras,  dum  id  facb,  neque  horUris,  sed  legisla- 
tori  contumeliam  infers,  et  in  eum  insolescis,  qui 
bona  tibi  largitorus  erat,  quae  occasione  precum  ob- 
veniunt.  Et  quo  paclo  fieri,  quaeso,  polest,  nt  audia- 
ris  dum  oras,  si  cum  qui  esl  audilurus  irrites?  Hxc 
enim  dum  facis,  in  barathrum  salutem  tuam  compel- 
lis,  et  in  praecipitium  ruis,  dum  inimicum  in  conspe- 
ctu  Regis  percutis.  Quamvis  enim  manibus  id  non 
facias,  verbis  Umen  eum  percutis :  quod  erga  con- 
aervos  prxstare  non  audes.  Igilur  id  agere  audeas 
magistratu  spectante  :  licet  innumera  tua  sinl  recte 
lhcta,omninoconfesliin  ad  morlem  abduceris.  Ergo- 
ne  coram  magistratu  non  audes  apqualem  afficere 
contumelia :  coram  Deo  aulem  qui  id  facis ,  non, 
quaeso,  iremis,  non  times  dum  orationis  tempore  ac 
precom  sic  excandescis  et  efferaris,  ac  majorem  pra: 
te  fers  iniquitatem  ilio  qui  cenlum  denarios  repele- 
bat?  Qood  enim  lu  majorem  injuriam  inferas,  audi 
qoo  pacto  testetur  hisloria.  Decies  millc  talenta  quis- 
piam  domino  debebat :  deinde  cum  non  baberet  unde 
redderet ,  orabat  ut  patienti  animo  erga  se  essct,  ut 
vendita  uxore,  domo,  ac  filiis  debitum  domino  suo 
persolveret  {Matih.  18.  24.  sqq.)  Cnm  aulem  illum 
dominus  lamentantem  videret  miseratione  commotus 
e&U  el  dena  millia  talentorum  rcmisii.  Ggrcssus  ille 
cum  alterum  servum  invenissetp  qui  ccntum  denarios 
ipsi  debebat,  suflbcans .  eum  multa  cum  crudelitate 
atque  immanitale  repetebat.  His  auditis  dominus  in 
carcerem  eum  conjecit,  et  quod  prius  remiserai,  de- 
biium  denum  millium  talentorum ,  illi  rursu*;  impo- 
suit,  et  ille  suse  in  conservum  crudeliiatis  poenas 
dedit. 
12«  At  lu  quanlo  iniquiorilio  ac  slupidior  evaserjs. 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  SM 

qui  adversos  inimicosprocarfs,  vide*  Uledomimimiioa 
rogabat ,  ot  denarios  centom  repeteret,  aed  ipse  re- 
petebat  centum  denarioa :  to  vero  Dominom  ad  impu- 
dentem  Ttc  prohibitam  repeiiuonem  cobortaris.  Atqoe 
ille  qoidem  non  in  ocolis  domini ,  sed  foris  conser- 
vum  suffocabai :  at  tu  in  ipso  tempore  orationis  sians 
coram  Regeid  facis.  Quod  si  illo  com  neque  domi- 
nom  ad  repetendum  esset  borutus,  et  postquani 
egressus  fuisset,  hoc  faceret,  nollam  est  veniam  con» 
sequutos ,  to  qoi  Dominom  ad  hanc  vetium  solotio- 
nem  impelli)s,et  inejos  couspeclo  haec  agis«  qua 
non  supplicio,  qoaeso ,  moUuberis?  At  inflammator 
animus  tous  ira  ex  recordatione  inimicitiae ,  et  into- 
mescit,  et  cor  commovetur,  ac  dum  accept»  injuris 
meministi,  animi  tomorem  non  poles  reprimere  ?  tu 
Tcro  isti  oppone  excandescentias  peccaturum  looroui 
memoriam,  ac  fotori  judicii  timorem.  Recordare 
quam  moltorum  apud  Dominom  reos  sis,  teque  isto« 
rum  omnium  poenis  obnoxium  esse,  tum  omnino  me- 
tus  iste  iracundiam  ilhim  vincet^  quandoqoidem  liaec 
quoque  passio  louge  est  illa  potentior.  Recordare  ge- 
hennae  pcenarom  ac  soppliciorum  tempore  orationia, 
ac  ue  in  mentem  quidem  veniet  inimicus.  Ck)Dtere 
animum  tuum,  mentem  humilia  tuorum  recordalloue 
delictorum ,  ac  ne  molestiam  quidem  ullam  iracundia 
exhibebtt.  Sed  hocillud  est,  unde  cuncu  maUi  na- 
scuntnr,  quod  in  aliorum  quidem  peccaU  diligenter 
inquiramiis ,  nostra  vero  negligenter  admodum  pne- 
tereamus.  At  contrarium  agendum  esset :  proprio- 
rum  quidem  numquam  obliviscendum  esset ,  aiiena 
numquam  oporleret  inente  versare.  Id  si  faclamus,  el 
Deus  propitius  nobis  eril ,  et  immortali  odio  proxi- 
mum  prosequi  desinemus ,  et  nullum  umquam  habe- 
bimus  inimicum.  Quod  et  si  quando  babeamus.  odiuoi 
cito  deponemus,  et  celerem  peccatorum  veniam  obti- 
nebimus.  Nam  quemadmodum  is ,  qui  accepurum  a 
proximo  injuriarum  memor  est ,  dimitti  poeoas  oii- 
nime  sinit,  quas  suis  peccatis  mereiur  :  ita  qui  ab  Ira 
immunis  est,  cito  Gtiam  immunis  erit  a  peccatis.  Si 
enim  nos  improbi ,  et  ir»  servientes ,  ob  Dei  manda- 
tum  omnia  in  nos  commissa  peccala  despicimus  : 
multo  magis  benignos.  ac  bonus  Dominus  ,  cum  ab 
omui  perturbatione  sit  purus,  delicU  nostra  dissimu- 
labit,  et  nostrorum  remissione  peccatorum,  exhibi- 
tam  proximo  comitalem  et  humaniialem  remunera- 
bitur.  Quam  utinam  nobis  omnibus  assequi  oon- 
tingat,  gratia  et  benignitate  Domini  nostri  Jesu  Chri- 
sti ,  cui  gloria  et  imperium  in  ssecula  saeculorura. 
Amen. 


NON  OPORTEaB  QUSUQUAH  DE  SBIPSO  DESPEaAHE  ,  AUT  PRBGES  GONTEA  INIMIGOS  FUIIDERE, 
AUT  ANIMO  DEFIGERB,  QUAMVIS  PETENS  NON  AGGIPIAT  ;  ET  AD  MARfrOS  DB  PAGB  EBOA  UXO- 
BES  GONSERVANDA. 


-M- 


1.  Fructus  sermonum  anlea  habilorum.  Publicanus 
iimes  utlitrms  maliiide.  —  Magnas  vobis  ago  graiias  , 
ftood  com  animi  alacriutc  habiiosdeprecibus  sermo- 


nes  (a)  exceperitis,  quod  beatum  me  reddideriii& 
(o)  chrjsostomus  sermones  de  precibos  bidMierat. 


S65 


NON  ESSE  DESKRANDUH. 


^uut 
OOD 


Beatui  quippc ,  tfui  narrat  in  avres  audientium  {Eccli, 
'  25.  i2).  id  milii  non  ex  plaiusibus  laudibusve  lanlum, 
sed  ei  ex  iis  qutt  fieri  a  Yobis  cernebam ,  persuasum 
est.  Gum  enim ,  ut  advcrsas  tnimicos  preces  miniroe 
fundcretis ,  vos  cobortarer ,  nc  dicerem  nos ,  dum  Id 
agimus,  Deum  irritare,  ac  legibus  ejus  alias  contra- 
i  riasferre(dixitenim  Ipse^Orate  pro  ifumici$  [Matlh. 
'  5.  44],  at  nos  dum  adversus  inimicos  oramus,  peti- 
mus  ab  eo  ut  suam  legem  ipse  dissolvat) ,  cum  igitur 
hxc  el  talia  dicerem,  multos  inter  vos  cernebam  faciem 
percutientes  et  pectus,  graviter  ingcmiscentes,  manus 
in  cxlum  teudentcs ,  veniam  a  I>eo  propler  ejuamodi 
preces  fusas  postuiantes.  Tum  vero  cgo  sublaiis  in 
cslum  oculis  Deo  gratias  egi ,  quod  lam  cito  nobis 
doclrin»  sermo  fructum  protulisset.  Ea  quippe  spiri- 
tunlis  seminls  cst  conditio  :  non  annis  indiget ,  nec 
temporibus,  nec  diebus,  sed  si  animam  generosam  in« 
vascrit ,  conrestim  spicam  vircnlem  et  perfectam  os- 
tendit :  quod  et  a  vobis  hcsierno  die  peractum  est. 
Compunctionis  sermonem  sparseram ,  et  confessionis 
gcmilus  germiiiavit,  gemitus  multas  bonorum  divilias 
secum  Terens.  Nam  si  publicanus  ille,  cum  pectus 
perculiendo  dixisset,  Propilius  eslo  mihi  peccatoA 
{Luc.  18.  15),  plus  quam  Pharisxus  jnstlficatus  re- 
cessit,  quanlam  nos  apud  Deum  nobis  conciliasse 
gratiam  verisimile  est,  cum  intra  perbreve  tempus 
lantam  compunctionem  osienderimus?  Tametsi  pu« 
hlicano  nihil  esl  pejus  :  cum  is  improbilatis  limes  sit 
uUimus :  quod  utique  Christus  indlcans  in  extremo- 
rum  malorum  exemplum  mcretriccs  ac  publicanos 
temper  in  medium  adducii.  Est  enim  violeniia  qu» 
llbere  conlidenlerque  grassalur,  rapiua  sine  repre- 
benslone ,  impudens  avaritix  genus,  negotialio  a  ra- 
tlone  aliena,  insolens  mercniura :  attamen  is  qui  in- 
ter  tot  mala  vixerat ,  nudis  verbis  potuit  tot  probra 
delere,  ac  plura  quam  posiularat  accipere.  Nam  pe- 
licrat  quidem  ille,  Propilius  esto  mihi  peccatori ,  DeuB 
autem  non  propitius  lantum  fuit ,  sed  etiam  illum  su* 
pra  Pharisxum  justificavit.  Propterea  Inquil  Pauius  : 
Ei  autem ,  ^t  pote$t  omnia  facere  superabundanter , 
quampetimus,  aut  inUttigimui  {Ephes.  3.  20).  Atqui 
precaius  est  etiam  Pharisacus ,  et  in  lemplo  stetil ,  et 
eumdem  Deum  invocavii,  et  plura  Terba  profudii,  et 
ex  graiiarum  aclione  orationis  exordiiim  texuit.  Unde 
Igiiur  factum  esi,  nt  llle  quidem  ea  quae  habebal  bona 
perdiderit,  hlc  autem  eam  gratiam  ac  fiduciam,  quam 
non  habebat  sibi  conciliaverlt  ?  Quod  nimirum  orandi 
niodus  idem  non  esset.  Nam  llle  quidem  arrogantise , 
fastus,  superbijeque  lolus  plenus  eral,  hic  vero  mult» 
probitatis  et  xquitalis  :  Idcirco  licel  hic  Innumeris 
peccatorum  sarcinis  gravaretur,  omnes  abjecit ,  ct 
jusUtiam  assumpsit;  llleautem  qul  plenam  rectefncto- 
rum,  eleemosynarum ,  jejuniorum,  navem  reduieral, 
tamquam  scopulo  cutpiam  Inanis  gloriac  superbiaeque 
turaori  allidens  In  ipso  portu  naufragium  fecit :  siqui- 
dcm  in  oratione  damnum  pati ,  id  vero  est  In  porta 
naufragium  facere.  Non  tamen  Id  ex  natura  oraiionis, 
8ed  ex  culpa  voluntatis  ejus  evenit. 
2.  Precationis  modus  quis.  —  Yides  ad  saiuiem  no- 


bis  oratlonem  non  sufficere ,  nlsi  Bimul  ex  legibus , 
qaas  tulit  Ghristas,  oremas?  Quas  porro  leges  ille 
tulit?Ut  pro  iuiroicis  oremus,  tametsl  multis  moie- 
stiis  nos  affecerint.  Ac  nisi  hoc  praestemus ,  plane 
periraus  :  id  quod  ex  Pharisxi  constat  exemplo.  Si 
enim  isie  cum  non  aaversus  inimicoe  oraaset,  verum 
inanis  gloriae  cupiditati  solom  addictus  foisset ,  tan- 
lam  poenaro  sustinuit ,  quod  suppiiciom  illos  manel, 
qui  longos  roultosque  sermones  producunt  adversos 
inimicos?  Quld  facis»  mi  homo?  Adstas,  ut  veniam  pec- 
catorom  postules,  et  animam  iracondia  reples?  Qoando 
omnlum  mitissimos  esse  nos  oportet,  diim  ailoqiiinior 
Dominumy  dum  pro  deiictis  oramu3,misericordiam,cle- 
mentiam,acveniam  imploranles,  tum  excandescimus» 
in  feritatem  devolvlmnr,  et  os  nostrum  felle  comple- 
mus?  Qoo  pacto,  qusso,  poierinras  saiutem  adipisci , 
ciim  snppliciom  speciem  prae  nobis  feramos,  verba  sa* 
perborum  efllBramus,  et  innos  Domuium  irrllemus?ln- 
gressus  es,  ut  propriavuUieracanires«non  ut  propin- 
qui  vulnera  redderes  aoerbiora.  PropitiationiB  lempus 
est,  orationis  tempus»  ac  gemiius ,  non  iracundlae :  ia- 
crymarum,  non  excandescentia) :  compnnctionis,  non 
indignationis.  Gur  confundis  ordmem?cur  tibi  ipBJ  re- 
pognas?  cur  aedificium  tuum  diruis?  Hominem  quiorat, 
ante  alia  omnia  miti  animo  esse  oportet»  roodesta 
mente,  cordo  contrito  :  qiii  vero  clamat  adverBus  liii- 
micoB,  numquam  illud  poterit  oblioere :  qulppe  qui 
sit  irae  picnus ,  neque  modestia  possit  mentem  iu  of- 
flcio  continere. 

Peccatorum  meminisse,  recte  factomm  ohlimd  opor" 
tet.  Cur  esset  steritis  uxor  Isaac;  cur  iteritis  pttrius 
priBeesserit.  —  Ne  igitur  adversus  inimieos  preces 
fundamus ,  sed  neque  recle  factorum  memores  no- 
Btrorum  simus ,  ne  nobis id  a^idat,  quod  Pharisaeo. 
Nam  quemadmodum  peccatorum  recordari  bonum 
esi,lta  recte  factorum  bonum  est  obliviscl.  Quam 
tandem  ob  causam?  Quonlam  recte  factorum  quidcm 
memoria  nos  in  superbiam  erlgit,  peccatorum  auiem 
memoria  mentem  deprimit  alque  humilem  reddit : 
atque  illa  quidem  negligeniiores  efVlcit,  ista  vero  di- 
ligentiores  nos  reddit.  Nam  qui  nihil  sibi  esse  boni 
arbilrantur,  alacriores  ad  acquirenda  bona  fiunl :  qui 
vero  multum  sibl  repositum  quaestum  existimant, 
his  opibus  confidentes  non  magnum  studium  prae  se 
feruni  ad  plura  sibi  deinceps  comparanda. 

5.  Noli  ergo  recie  factorum  memlnisse ,  ut  memi- 
nerii  illorum  Deus.  Dic  enim  peccaia  tua  primus^  ut 
jusHficeris  {Hesai.  43.  26),  et  rursus :  inj^*to/iim  luo- 
rum  non  rifcordafror,  inquit :  at  tu  recordare  (Ib.  v. 
25).  Sed  quam  Undem  ob  causam  publicanum  Um 
cito  exaudivit  Deus ,  Isaac  aotem  viginti  annos  orare 
permisit,  eique  pro  uxore  sua  supplicare,  ac  lum  de- 
muin  justi  precibus  annuit?  Sunt  enimvobis  besternae 
doctrinae  reliquiae  persolvendae.  Quaro  igltor  ob  cau- 
aaro  id  accidit?  Ut  ex  iis  quae  pubiicano  evenerunt , 
Domini  benignitatero  cognoscas  :ex  iisaalem,  quaQ 
Isaac  evenerunt,  patienilam  servi  cognbscas,  qul 
tarde  accepit ,  et  precari  non  destitit;  ut  iicet  pecca- 
tor  Bis ,  non  desperes :  licel  justas  bib  ,  non  efferaris* 


tm  %         S.  JOANNIS  CHRTSOSTOW 

JVoif  eil  ofm»  wUenHbuB  tnedieo ,  $ed  nmte  habetttibus 
(JfoiM.  9.  12).  Male  habebat  publicinus;  propterea 
cito  tiianiim  iili  porrezil :  Isaac  autem  robuatior  erat; 
proptcrea  reli^nit  tpsom,  ut  patientiam  ejiis  aogeret 
Sed  bnequidem  exabamlanti  a  nobit  sint  dicta.  Cur 
autem  uxer  sterllia  esaec,  operae  pretium  Aierii  enar* 
rare  :  ut,  cnm  viri^iiem  ▼Ideris  faciam  esse  matrem, 
credere  nen  reeuses :  tit,  cnm  dixerit  tibi  iudapus  , 
Qoo  pade  peperil  Maria  ?  dicas  llii,  Quo  pacto  pepe* 
tii  Sarra»  et  Rebeeca,  et  Racbel?  Coin  enim  mirabile 
quklplam  mag nomque  foerit  etentoruHi,  multae  prae* 
corrant  flguras.  Et  qoemadmodumcum  linperaior  ia« 
greditur,  pnecurrant  milites ,  ne  subito  ab  imparaiia 
eidpiatur :  ita  cum  insolitum  foUirum  csset  miraculum, 
praweduiit  flgunp,  ui  nos  priiis  exercitati  ac  disposiii 
noii  siibllo  «ttoniii  hsreamus,  iiec  rei  praeter  exspee- 
tationem  Yisae  terrlti  no?iute  obstupescamus.  Hoc  et 
iit  morie.  PrsBcessit  Jonas,  et  inenfcem  noatram  exer» 
cuit.  Uteolm  illum  post  ires  dies  cetns  evomuit,  cum 
in  eo  propriuffl  et  conveniens  non  reperisset  alimen« 
tum  :  propriufflifQippecoDvenicnaquemortisalimeA* 
ttttii  est  peccaii  natura  :  inde  nata  est ,  inde  corro* 
.bdrata  m,  indeetiani  aliior.  Ut  igitar  in  nobis,  ai 
qilflndo  iBpidem  degliitivitnus  imprudenies ,  tum  qai< 
dem  primutt  ttiom  vis  siomachi  concoqaere  aggredi* 
tnr  :  ouin  vt*ro  citNim  rainiroe  sibi  propHum  corope<* 
rerit,  ubl  diutiosvlmsuamconcoquendi  ilii  appllcait, 
non  iflom  comimpit,  sed  virtutem  suam  perdit:ande 
nec  priorem  cibnm  potest  coiuinere,  sed  defessa  cora 
ipso  illum  qiioqae  ooit  sltie  gravi  dolore  evoniit ;  iia 
qooque  in  morte  accidit.  Lapidem  angularem  degluti« 
vii,  neqiie  concoqiiere  ipsum  poiuit;  omnis  ejua  viruia 
elangiiit :  propterea  ^um  ipso  reliquum  quem  habe- 
bai  cibum  ojecit ,  dum  liominum  naturam  simui  evo« 
muit.  Neque  eniin  deinceps  illam  in  flnem  poierit 
contincre.  Propieren  steiiles  quoque  praecesseroni,  ut 
etiam  pnrtits  Ades  (leret;  vel  poiius  non  modo  ut  fldea 
pariue  fleret ;  sed  si  exacte  exnminare  velimus,  ipsiua 
eiiam  mortis  figiiraro  steriiiutem  foisse  reperiemus* 
4.  8ed  auemliie  :  subiile  namque  est  qiiod  dice^ 
miis  :  quippe  diciuri  somus  quo  pacio  ad  fldem  re* 
snrrectionis  nos  uteri  8arrae  steriliias  quasl  manQ 
ducat.  Quonam  ifitur  pactomann  ducitt  Quemadmo- 
duin  illa  cum  esset  moriua  benelicio  Dei  suscitata  est| 
et  Isaaci  corpos  vivum  germinavit  :  sic  cum  esset 
inortuits  Chrtsius,  propria  vlrtule  resurrexit.  Neque 
violentam  esse  nostram  expositlenem,  audj  qua  ra- 
tionc  Paulus  testetni-.  Cum  enim  de  Abrahamo  dixia- 
set :  Non  consideravH  emo^iuam  ttubam  Sartee,  eed 
tonfoTtam  ett  fde  dan»  gloriam  Deo,  pleniuime  «cieni, 
quia  tfa^eumque  ^omiifi,  pokm  e$t  et  f^cere  {Rom,  A. 
19-fli) :  hoc  est,  efllcere  ut  ex  corporibus  mortule 
fllitts  vivns  eriascatur :  deinde  ab  ilia  lide,  ut  ad  hanc 
nos  dedaceret,  adjecit :  iVoii  eu  $criptum  tttntum  pro- 
pter  ipium,  t/uia  repuimum  e$t  UU :  $ed  et  propter  no$ 
ftpM.  4.  «.  91).  Ad  quldT  QuUm  repuiubUttr,  iii. 
(itiit,  eredenHbue  in  eum^  ^  $ti$eilant  Jeeum  Domi- 
mm  nostrum  a  mortufe.  Qood  aaiem  dicit,  est  e|as- 
modi.  baacurti  ex  monuis  corporibaa  esdtavit :  sic 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  36S 

eliam  Filium  auum  qui  mortuus  eratgusciuvii.  Yisne 
alterius  ettain  rei  symbolum  fuisse  sterilitaiem  co- 
gnoscere?  Multitudinem  fldeliuin  pariluraerat  Eccle- 
sia  :  ut  igiiar  credere  ninime  recuaares  quo  pacio 
infecunda,  iofragifera»  aterilia  peperiasei,  pnccessii, 
ea«  qoae  natura  steriiis  erat :  qo»  aterili  voiuniatl 
via»  pnemaiiiret,  et  Sarra  facU  est  Ecclessap  figura. 
Nam  ul  illa  cum  ateriiia  easet,  peperit  iii  aenecta :  sic 
et  ista  cum  sieriiis  esaet,  novissimts  temporibua  pe- 
perit.  Atque  boc  verom  ease»  quo  pacto  Pauius  teste- 
tur  audi :  No$  taUem  $umu$  iiberas  fiiii  (Gai.  4.  31). 
Com  enini  figura  sit  Ecclesiai  Sarra,  quas  libera  est, 
idcirco  addidit,  noa  liberjR  filios  esse.  Et  rursus : 
Itaque^  frairee^  $ecundum  I$aac  promiuiotti$  fiiii  suinuB 
(Gai.  4.  28).  Qoid  est  boc,  Bromi$$iom$  ?  Quem- 
admodum  iUum  natura  noo  peperit,  sic  neque  nos 
natOFa  peperit«  sedgraiia  Dei.  Et  rursus  :  Qum  auum 
$ur$um  e$t  Jerusalem  libera  es/,  qucB  e$l  mater  nostra 
{Gai.  4.  2tt)  9  liaic  est  autem  Ecclesia.  Acce$mii$ 
entm  ad  Sion  monlem^  iuquit,  el  civiiatem  Dd  tivenxis^ 
Jerusalem  coUe$Um^  et  Eccieeiam  primitivorum  {Bebr, 
42.  23).  Si  ergo  auperna  Jerusalem  eat  Ecclesia,  por- 
rp  Jerusalem  auperiiae  figura  est  Sarra,  prout  dixit, 
Dum  euni^  urui  tfuidem  in  $erviiutem  generan$,  qua  €si 
Agar :  quw  auiem  $ursum  e$t  Jerusaiem  iibera  est,  ques 
e$t  maier  noUra  (Gai.  4.  24-26) :  manifcstuin  cst  Jo 
rusalem,  qu»  aursum  eat,  figuram  esse  Sarram  faa- 
bita  ratione  partus  ac  steriiitaiis. 

5.  Scio  aubiiliora  e&se  quse  diximus :  sed  si  atten- 
damusy  nihii  eorura  nos  eflugiet,  qu»  dicuntur.  iii 
ergo  pieulorea  mjsteriorum  sunt  dogmatumque  ser- 
roones :  sed  si  lubet  acconimodatiorem  ad  mores  ciuu 
illis  proferemus.  Stcriiis  eral  uxor,  ut  casiiuteai  lua- 
riti  cognoscas :  quod  iicc  illam  expulerit,  taiDelsi  tuai 
id  iex  nulla  prohiberet,  nec|ue  alieram  ductam  prx- 
ter  liberaiu.  iutroduxit  :  quod  tamen  faciunt  multi 
quosrendorum  specie  liberorum,  ut  iuxuriam  suam 
oxpleaat,  et  has  ejiciunt,  ilias  introducunt :  alii  quo- 
qiie  peiliccs  in  eas  armant,  et  iofioiiis  pugnk  ac  rixis 
domos  complent.  At  iiou  ita  Justus  iUe  :  sed  quietus 
erat  daia  sibi  a  Deo  uxore  ooiitdiitus,  ac  naturae  Do- 
miiium  precabatur,  ut  naturae  vincuia  soiverei,  iieque 
uxori  exprobravit.  Unde  vero  consiat  eom  aon  expro- 
brasse  ?  Ex  ipsa  Scriplura.  Si  exprobrasset,  boc  quo- 
que  Scripturadixis&ettJieque  tacuisset :  siquidem  et 
praeclara  facinora,  et  vilia  jitstorliin,coBimemorai,  at 
haec  fugiamus,  iiia  SBrauiemur.  Cum  igitur  apud  filium 
cjus  nurus  ipaiua  Baehel  iamentaretur,  et  ille  objur- 
'garet,  expre«<;situtrumque,  nec  ceiavit  Scriplura.  Cuin 
enim  dixisset :  Da  mihi  iiberos :  n  autem  non^  moriar : 
quid  ille  ait?  Numqtud  Deus  ego^  qui  privovit  te  fruciu 
venlrief  Da  mUU  iibero$  {Gen.  30.  1.  2).  Muliebris 
postulatio,  et  a  ratione  aliena.  Marito  dicis,  Da  miM 
iibero$tei  naturtB  Domioum  prsetermillis  ?  Idcirco  et 
ille  cum  iUam  increpando  reapondisset,  absurdam  ejus 
petittonem  represait,  et  a  quo  petendum  esset  edocuit. 
At  oon  ila  iate,  neque  ule  quidqaam  ipse  dixii,  ne> 
que  apud  istum  ilia  conquesu  est  aut  bmeiitata. 

Qiiid  prmdicta  no$  doceant.  A  nnepm$  oiqme  pswoti' 


m 


NON  BSSe  DESPERANDim. 


I7d 


giii  tUeiinfiudtim»  €i>nju§e$  ie  inmcem  diligant  neeeste 
««/.— Hific  casliUtem  doceiniif  simtil  et  idein.  Nam 
cam  Deum  preoetnr,  fidem  fejus  hoc  indicai :  ciu» 
vcro  Deqaaqmm  lutorem  ejiciat,  id  cjns  manifeatam 
reddii  casittaiem  :  com  antem  non  exprobret^  neque 
desperet,  id  paiientiam  cjns  et  animi  moderalionem« 
multsimqne  niodeatiam  et  amorem  eiga  uiorem  oslen* 
dit.  Neqoe  enim,  qoeinadmodom  buiic  multi  faeiitaoti 
qui  in  e|u8iltodi  aromnia  kd  veneficia  prsatigiasque 
coufugiuiiii  ilia  soperfiiia,  iuotilifi,  noiia,  anim»qiie 
lotifera  iUe  fecitf  sed  omisaia  omniUiahis,  ^biustisqud 
coniemptis  rebua  linmatiia,  ad  naiune  Domiaum^  qdi 
poierat  iiis  soiaa  mederi,  rocorrit. 

6.  Audiie  liaec,  maiitii  dtseite«  wiores,  imitemmr 
justum  omnes.  Nibil  ploris  faciat  uxor,  (^uam  virum  : 
iiihil  magis  vir  diligat,  quam  iixoreni.  Hoc  oroniuiii 
nostnim  vitam  tueiiir,  uxorem  cnin  viro  concOffiiHS  s 
lioc  mundum  conlinet  universum.  Nani  queriiiidmd  • 
dum  concusso  /undameuio  lotum  corrult  tediflciuili  : 
sic  etiam  ciim  dissidia  inter  conjuges  oriuntur»  tota 
vita  nostra  subvertitur.  Yide  namque  :  Inundus  ex 
tirbibiis  cooaiat,  mrbes  ci  domibiis,  ex  viris  ac  oxo-  ' 
riboa  domus.  8i  igitur  inter  viros  et  uxores  pugna 
consorgat,  lom  iala  tOrbanttn*,  etiam  orbes  evertnn- 
jiur  :  quhd  si  urbes  lurbeiitor.  oniverSum  tliaro  orbem 
omhino  neccKe  est  tumnltibus,  lieUis,  pugnisque 
compiaH.  Pro^iterea  Deus  istios  ^ei  maxime  curam 
gerit ;  propterea  oxorem  ejlci  non  sinit,  prseterqoam 
cb  soiam  fornicalionem.  Quid  igiiur  si  contumeiiosa 
ait,  dicet  aliqaia,  si  profosa  slt  et  snmptuosa,  et  Inno- 
ineria  aiiis  Titiia  scateat?  Patienier  far  omnia,  neque 
propter  vitia  c^ice,  veroaDtamen  vitia  corrige.  Piropte- 
rea  tu  capitis  locom  tenes,  ut  corpori  scias  mederi. 
Nam  neque  ti  corpus  noairum  innnmeris  sii  confbs- 
sum  vulneribos,  iilod  a  capite  separimns.  Neigiiur 
uxorem  quoque  separes  a  teipso  :  nobis  enim  corpo- 
4-16  loco  est  Hxor.  Quam  ob  caosam  beatus  etiam  Pau- 
lus  alebat  :  Vtri  diiigere  wcoret  m  debeni,  iU  corpera 
iua  (£pA£f .  5. 28).  Et  pro  uxoribus  eadem  lex  da- 
lur  :  sicut  tuum  caput  amas  et  colis,  uxor,  iia  virum 
tuum  cole'  :  nequeenini  slnecausa  tantain  istiusrei 
rationem  habemiis.  Scto  quot  bona  conciliet  isiud,  si 
nulliim  intcr.virum  et  uxorem  dissidium  oriaiur  :scio 
quot  malorum  occasiones  pariat,  si  inter  se  conten- 
dant.  Tiinc  enim  non  divitiac,  non  felicitas  quam  boni 
tifllsrunt  Ilberi,  tioil  tnuillludo  liberoruni,  lioh  ma- 
glsupatus  ac  princit^alus,  nbn  gloriS,  non  honoV,  non 
deliclab,  nbn  sumptu^,  noii  alia  riuaevis  feliciias  uxo- 
rem  feihHalrafe,  vfel  virum  poteril,  si  inier"  se  Hxeniur. 

t.  Pacof  vitiom  toimuda  eH ;  non  ticel  Uxoreth  repu- 
diare  «  aHam  dhcere.  Otattonis  rfi.  —  Buic  polissinmm 
rci  prjt*  c^tcris  omnlbiis  stodeanlus.  Yiliosa  est  uxor, 
ftic  ijtlrtd  ISanc  ffecit,  Deum  precare.  Si  eniin  ille  pre- 
cuni  .is^idititaie  debilliatcm  Solvlt  natursr,  mullo  ma- 
gis  nos,  sl  dssldue  Deum  oremos,  t)6(erimus  vitia  vo- 
tuiiialis  cbrHgere.  St  le  DeuS  videi-it  stUdio  suae  legis 

'     *  iiooc  lociim  sic  mutaii  po6i8  qeoset  saviliiis,  neinpe, 

tu  ipsum"  captU  iwan  virvm  aaia^  o  muiier,  et  d  coiU  capiU 
luum,  ticAUwncote, 


obaervand»  lolerare  patienieniue  lirre  deiicta  uxoris, 
ad  iliam  docendaro  te  juvabit,  ac  patientiae  tibi  mer- 
cedcra  rependeu  Vnde  enim  «d«,  wft  inquit,  ii  uxo^  ' 
rem  iaivam  fadiil  aui  unda  icii^  tcowr,  d  mrum  ioivum 
faciei  (1  Cor.  7.  ifi  )  ?  Noii  aotem  animum  desponde- 
te,  noii  desperare»  Fieri  eaim  poteat  ut  ipsa  quoque 
aaiva  liat:  qn^  sraenon  corrigat,  tu  tamea  patien- 
li»  mercedem  aon  amittes :  sin  autem  ejeceris,  illud 
anttm  pritnum  peccasti  quod  iegem  transgressus  fue- 
Msi  et  adolter  apod  Deum  judiceria :  Qatctun^  emm 
e}eeerit,usorem  a»am,  inquit,  excepia  [ondeaiionii  cau- 
iu^  facii  edm  mmciiari  (Maiik.  5.  59).  S«penumero 
«Btem  acoapta  difficiliori,  peccatiim  admisiati,  nec 
laihen  uiiam  reiaxationem  aut  qnietem  nactnaes.  Sia 
meliorem  assuropseris,  nonpenniititurtibi,  uisincera 
vdlupiale  perfruaris  ex  sccunda,  ob  diroissionem 
|>ri?)riS,  cutii  inde  tibi  adulierium  imputelur :  eslenim 
SduIteriUni  priorem  dimitlere.  Gum  igitur  aliquam 
tideris  oriri  difflcuitaiem  vcl  in  malrimonio,  vel  in 
aliquo  alio  rerum  statn,  Deuro  precare :  bic  solus  opti- 
mus  e  matis  einergendi  modus.  Magna  quippe  esl  ora- 
tionis  armatura.  Hoc  et  sa^penumero  dixi,  et  nunc 
dico,  neque  dicere  cessabo  :  iicet  peccater  sis,  con- 
verte  ocuJos  tuos  in  publicanum  qui  repulsam  non  tu- 
lit,  qui  lam  multis  se  peccatis  expiavit.  Yi&ae  intelli- 
fcre  quanta  ret  sitoralio?  Non  tam  valet  amicitia 
apud  Deum  quam  oratio.  Neque  meus  est  hic  aermo : 
aeque  ehim  auderem  unti  momenti  rem  ex  mea  aen- 
tentia  dermire,  audi  ex  Scriptura,  quod  amicitia  non 
perfecit,  id  ab  oratiouc  esse  pcrfectum.  Quiie»  vobii 
iai,  ^ii  kabebit  omtcuni,  e(  veniem  dicet  et,  Amtcc,  com- 
moda  ndki  Iret  panet  :  et  iUe  retpondent  dicet  ilti , 
Ottiuni  ctautum  ett,  pueri  tunt  in  cubiU :  noti  miin  mq- 
ititui  itte.  Dico  enim  vobit,  etti  quod  amieui  ejut  tit, 
nm  dabit  d,  propter  importunitatem  lamen  ^ut  dabit  ei 
fuolquot  kabet  necettariot  {Lue.  il.  5.-8).  Yides  quo 
pacto  quod  iion  poluit  amicitia,  boc  assiduitas  polue- 
ril?  Nam  quoniam  fuit  amicus,  qui  peiebat,  ne  pro- 
pterea  rero  illiiro  perfccissc  censeres,  dixit,  Etsi  quod 
amicut  ejiit  tit  non  dabit  ei,  propter  importunitatem 
eju8  dabit  el.  Licet  id  aroicitia  non  pr.'estet,  inquit, 
assiduitas  tamen  praesiablt  id  qudd  amicilia  minime 
poluil.  Et  ubi  tandem  id  accidit?  In  publicano.  Ne- 
que  eniro  erat  ainicus  Deo  publicanus,  sed  aroicus  est 
f.ictus  :  iiaque  ticet  inimicus  sis,  assiduitate  fies  ami- 
cus.  Yidc  etlam  Syropboenissam,  et  ^udi  quid  iill  di- 
cat :  Non  eit  bonum  tumere  pdnem  fiiiorwu^  ei  dare 
canibut  [Matth.  15.  ^).  Gur  igitdr  Id  feclt,  si  bomim 
non  est?  Assidoitate  tnuller  id  bonnm  effeeh :  iit  di- 
scas  nos  quibtis  digni  minime  sumui,  iis  per  assldui- 
tateni  dJgnoi  evadere. 

8.  Haec  ego  dixi,  ne  dicas,  peccator  snm,  fiduciam 
noii  babeo ,  preces  non  babeo.  liliB  flducSaiia  babet, 
qui  se  non  bab^re  Hlam  putat :  sicut  Is  qni  se  fidn- 
ciam  babere  putat ,  fiduciam  amtsit ,  qoemadmodum 
PbaHsaeu^  :  qtrt  vero  seipsuro  libfeclum  pntat  et  fldo- 
cia  destituturo,  is  niaxime  exaudietur,  quemadmodum 
publicanus.  Yide  quammuUa  tibiexempla  suppotaat» 
Syrophosnissa,  ptd)ii^nuS,  latro  ia  erace,  amicds  ia 


m  S.  JOANNlSGURYSOSTOm 

parabola ,  qui  tres  panes  petebat ,  quique  non  lam 
propter  amieitiam ,  quam  propter  asstduiUiiem  ob- 
tinuit.  Horum  unusquisque  si  dixisset»  Peccator  sum, 
et  pudore  suffusus,  el  idcirco  accedere  non  debeo, 
nihil  promovisset.  At  quoniam  illorum  quisque  non 
ad  peccatorum  snomm  respexit  magniindinem ,  sed 
ad  ditiiias  benignitalis  De\(Ephes,  3.  i6),  confidens 
et  audax  fuit,  et  quamvis  peccator  prs&ter  dignitatem 
suam  postulavit,  et  quae  voluit  quisque  perfectt.  Hxc 
igitur  omnia  mente  versemus ,  et  assidue  prtsees  fun-. 
damus ,  vigiles ,  confidentes ,  bonae  spei  pleni,  mulio 
cum  sludio.  Quanto  cum  stndio  ctcteri  adversus  ini* 
micos  preces  fundnnt ,  tanto  cum  studio  nos  pro  ini- 
micis  et  pro  fratribus  preccs  fundamas ,  et  omnino 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP  nt 

cuncta  quai  in  rcm  noslram  fuerint  obtinebimvs.  Be- 
nignus  enim  est  qui  largitur ,  nec  adeo  nos  desidersi- 
mns  accipere ,  ut  desiderat  ille  largiri.  H»c  igitur 
omnia  cum  sciamus,  licet  in  inAmuro  nequitiae  pro< 
fundum  simus  devoluti,  nesic  quidem  de  salute  nostra 
desperemus,  sed  bona  etiam  cum  spe  accedamus» 
nobisque  persuadeamus  omnino  fore,  oi  quod  peti- 
mus  assequamur  ,  si  ex  prxscriplo  iatarum  ab  ipso 
legom  petarous.  Eum  qui  potesl  omnia  facere  tuper^ 
ahundanler  ^  quam  petimui^  aul  inteiligimus  (Epkes, 
5.  iO),  Ghristum,  omnium  Regem,  Deum  nostnim 
decet  omnis  gloria,  bonor  et  adoratio»  una  cum  Patre 
initii  cxperte,  ac  sanclissimo  vivificoque  Spirilu,  nunc 
et  semper,  et  in  saecula  saeculorum.  Amen. 


npNiTmii 

AD  HOHILIAM  IN  ILLUD, 

*  IN  FAGIEM  El  RESTITI. 


Uanc  concionem  post  peraclam  lcctionem  Epistolae 
ad  Gaiatas  Anliochioe  habuit  Ghrysostomus.  Veritus 
enim  ne  fmiilln ,  qnae  hic  apparel  intcr  Petrum  et 
Paulum  Ecclesi»,  ait  iiic,  columnas  dissensio,  piorum 
animos  inierturbaret,  longa  locum  illum  oraiione  ex<- 
planare  nitilur.  Muhis  statim  explicat,  quanU  hinc 
incommoda  sequantur ,  si  vere  et  objurgandi  animo, 
plurimis  prxsentibus,  apostolorum  corypbaeum  Pau- 
lus  sit  adurtus.  Hinc  duas  circa  hunc  locum  senten- 
tifls  aperit ,  staiimque  rcfuiat  :  quarum  prior  est, 
Petrum  de  quo  hic  agitur,  non  apostolorum  princi* 
pem,  sed  alium  esse  cognominem  :  altera  veram 
siaiuit  esse  reprehensionem ,  nec  simulate  faciam. 
Deinde  vcro  suam  profert  ille  opinionem ;  nempe  apo- 
stolos  Pelrum  et  Paulum  ad  hanc  piam  simulationem 


^  paratos  meditatosque  venisse ;  exque  pacto  et  con- 
vento  inler  ambos  inito,  cum  se  a  gentibus  segregasse 
Pelrum,  ne  in  Judaeorum  offensionem  incurreret; 
tum  Paulumei  in  faciem  resUtisse,  illononreluctante, 
quia  amborum  ea  mens  erat,  ul  legis  jogum  geniibas 
non  imponereiur.  Gaeterum  Ghrysostomi  opinio ,  qnae 
ab  Origene  manasse  creditur ,  ab  Hieronymo  primum 
propugnaia,  ab  Augustino  refutata  est,  asserente 
veram  nec  simulatam  fuisse  Pauli  reprchensionemy 
ita  ut  ejus  argumentis  cederet  vel  ipse  Hieronymus. 
Non  desunt  tamen ,  qui  priorem  sententiam,  quas  Pe- 
trum  ab  aposiolo  aliuin  asserit ,  nec  qui  posterioreoi 
a  Ghrysostomo  propugnatam  hodieque  defendant. 
Interpretatio  Latina  est  Frontonis  Ducaei. 


CUU  IN  PR^GEDENTI  GOLLECTA  IN  NOVA  EGGLESIA  CUlf  EPISCOPO  CONVENTUU  CELBBRASSBT,  HUNG 
SERMONEM  HABUIT  IN  YETERI  EGGLESIA  IN  HUNC  LOGUM  APOSTOLI  :  CUM  VENISSET  PETRUS 
ANTIOGHIAM,  IN  FACIEM  EI  RESTITI  (  Gal.  2.  11  )  :  ET  OSTENDIT  EA  QUJB  TUM  FIEBANT,  NON 
A  CONTRARIIS  STUDIIS  PROFEGTA  ESSE  ,  YERUM  EX  PACTO  GONYENTO  £T  PER  DISPENSA- 
TIONEM   la). 


1.  tinum  a  vobis  abfui  diem,  et  periiide  quasi 
arnio  integro  separatus  a  vobis  fuissem ,  ila  tristis 
•mcBStusque  permansi.  Atque  hxc  vera  esse ,  ex  iis 
quae  vobis  acciderunt,  ipsi  cognoscitis.  Ut  enim  la- 
ctens  puerulus  a  malernis  avulsus  uberibus  * ,  quo- 
cumque  tandem  abductus  fuerit,  crebro  se  huc  illuc- 
que  convertit,  et  mairem  suam  circumspicit  :  sic  ego 
quoque  procul  a  materno  sinu  translatus,  crebro 
circumspiciebam ,  et  undequaque  sacrum  vestrum 
hunc  ccstmn  requirebam.  Sed  ea  me  res  umen  satis 
consolabatur,  qiiod  dum  amantissimo  patri  parerem, 

(fl)  Collala  cum  Mss.  Regio2543,  et  Colbertinis  970  et 
t  Uuus  BIS8.,  a  palemQ  wui  avuUm. 


id  mihi  accidcret,  et  conceptum  ex  separatione  moe- 
rorem  obedientioe  prsemium  abstergebat.  Est  enim  hoc 
mihi  vel  quovis  diademate  illustrius ,  et  coroua  glo- 
riosius  ,  ubique  cum  genilore  peregrinari :  hoc  mihl 
oruatus  est,  el  securitas  :  ornatus  quidem »  qnod  sic 
eum  nianciparim ,  et  ad  amorem  meum  peliexerim, 
ut  nusquamsine  fi I io  velil  apparcre  :  securitas  autem, 
quoddum  prxsentem  intuetiiratqueccrtantem,omDiAO 
suarum  etiam  precum  auxilium  nobis  suppeditet.  Et 
quemadmodum  navem  gubcrnaloris  manus ,  clavus,  [. 
et  zephyri  flatus  ad  porlum  secure  deducuut  :  sic  et 
hujus  benevolentia ,  cum  auxilio  precum ,  melios 
quam  zepliyrus  et  gubernator  ulius  aut  gubernacu- 
lum ,  oratiOQem  nostram  dirigit,  Me  vero  prseterea 


573  IN  ILLUD»  IN  FAGIEM 

cuiisolabator  etiam  illud,  quod  vos  opipara  iuni  mensa 
frueremini ,  ac  liberalcm  et  sumptuosum  convivato- 
rem  nacii  essetis.  Porro  id  non  fando  taiitum  audivi- 
mus,  sed  ipso  nobis  cxpcrimcnio  comperlum  est. 
Yuere  quippe,  qui  ea  quae  dicebantur,  cuncla  refere- 
bnnt,  et  ex  reliquiis  de  totoconvivio  conjecltirnm 
fccimus.  Itaque  convivatorem  quidem  iaudavi ,  ejus- 
que  magniOcenliam  ac  divitias  commendavi  ;  scd  et 
Tos  propter  hanc  benevolentiam  beatos  prxdicavi,  et 
propter  diiigenliam ,  quod  tam  accurate  qux,  dicia 
sunt  roemoria  teneatis ,  ot  etiam  ad  alios  transferre 
possilis.  Propierea  nos  qnoque  apod  cariiatem  ve- 
slram  perlubenter  disserimus.  Nam  qui  sua  commit- 
tit  huic  loco  semina,  non  ea  secus  viam  projicit,  nec 
in  spinas  effundit ,  neque  supra  petram  seminat :  ita 
pinguis  ei  fertilis  est  ager  vester ,  et  omnia  qoa:  suo 
sinu  exceperit  multiplicantur  ab  eo  semina. 

Atlentione  auditarwn  exdtata ,  perpendit  agendi  rth- 
tionem  PauU  Petrum  vituperantii,  —  Veromtamen  si 
umquam  summam  alacriiatein  animi ,  summumque 
fttudium  audiendo  concionem  exliibuistis ,  sicut  sem- 
per  exbibuistis ,  banc  et  hodierno  die  mihi  peto  gra- 
tiani  concedi.  Neque  enim  de  rebus  vulgdribus  nobis 
est  agendum  ,  sed  de  iis  quse  magni  sunt  momenti. 
Quocirca  mihi  perspicacibus  opus  est  oculis,  exciiau 
niente,  ac  sensibus  erectis,  atienta  cogitatione,  aninio 
insomni  ac  vigilanti.  Aodivistis  enim  omnes  aposto- 
licam  lectionem  :  et  si  quis  dil^enter  attendit  ad  ea 
qua^  lecu  sunt ,  magna  nobis  cerlamina  laboresqiie 
iiobis  hodiemo  die  propositosesse  cognovit.  Cum  enim 
vemtset^  inqult  •  Petrus  Antiocitiam ,  in  faciem  eire- 
$liti(Gai.t,i\). 

2.  Numquid  unumqiiemque  vestrum  hoc  conturbat, 
dum  audit  Petro  restiiisse  Paulum  :  columnas  scilicet 
Ecclesije  inter  se  collidi ',  atque  in  se  invicem  incur- 
rere?  Siquidcm  vere  coiumn»  sunt  isti ,  qui  (idei 
tectum  sustinent  et  gestani,  et  columnse  et  propugna- 
cula,  et  Ecclesi»  corporis  oculi ,  et  bonorum  fontes 
ac  thesauri,  et  portus,  et  quodcumque  dixerit  quis- 
piam,  neodum  tamen  eorum  digniutcm  aequabit :  sed 
quanto  majores  erunt  laiides,  Unto  majora  nobis  ob-> 
jecu  erunt  cerUmlna.  Attendile  igitor  :  pro  patribus 
enim  nobis  dicendom  est,  ut  conjccU  in  eos  a  pro- 
fanis  et  a  fidei  hosiibus  crimina  refellamus.  Cunt 
autem  venitiet  Petrut  Antiochiam ,  in  (adem  d  restiti^ 
tjpdareprehentifniit  erat  {Gai.  2.  H-14).  Deinde  addi- 
tur  causa  reprehensionis  :  Priut  enim ,  quam  venirent 
quidam  aJacoho^  cum  gentibut  edebat  :  cum  autem 
venittent ,  tubtrahehat  et  tegregabat  te ,  timent  eot^  qui 
ex  dreumcitione  erant.  Et  dmuiationi  ejut  consenterunt 
cwteri  Juded ,  ila  ut  et  Bamahas  duceretur  ab  ds  in 
iUam  dniMiationem.  Sed  cum  ddissem  ,  quod  non  recte 
amhuiarent  ad  veritatem  evangelii ,  c^iort  Pelro  coram 
omnihus.  Et  supra  dicit ,  In  fadem ,  et  hoc  loco,  Co^ 
ram  omnibus.  NoUte  istud  quod  dixit :  Coram  omni" 
bus.  Si  tu  cum  Jud(Eus  sis,  gentiliter  dds,  et  non  Ju* 
daice^  quomodo  gentes  cogis  Judaizare?  Fortasse 
Paulum  ob  loquendi  liberiatem  laudaslis ,  quod  per- 
sonae  digniiatem  non  reverituSy  propter  evangelil 


PEtRO  RESTiTI, 


y/4 


veriutcm  prxsenles  non  crubuerit.  At  liceteasit  laus 
Pauli,  nosirum  in  dedecus  illud  cedit.  Quid  cnim  re- 
fert  quod  recte  Paulus  gesserit?  At  male  gessit  Pe- 
trus,  siquidem  non  rectc  anibulabat.  Quid  ergo  mihi 
prodest,  quando  alter  ex  biga  equus  claudicat?  Nequc 
enim  mihi  cum  Paiilo  res  esl,  sed  cum  profanis.  Id- 
circo  etinm  obsecro,  ut  aiiendaiis.  Etenim  accusatio- 
nem  augeo,  gravioremqu^  reddo,  ut  slodium  vestrum 
exciiem.  Qui  enim  in  certnmine  versaiur ,  vigilat,  et 
qui  pro  patre  meiuit,  cst  atienlus :  qui  accusationem 
audit ,  optat  cxcipcre  defensionem.  Si  ergo  incipiam 
accusniioncm  augere,ne  cxanimi  mei  sententia  verba 
illa  profLTri  censeaiis.  Profundc  qiiippe  meniem  ex« 
cavo ,  et  aliius  in  animo  sulcos  ngo ,  ut  profundios 
jactae  senlcnliae  tenacius  hacreant,  et  fldeli  memoria 
tenennlur.  Sed  et  in  laudem  urbis  vestr»  (a)  cedniit 
quoc  dicentur.  Illa  quippe  certamen  excepit ,  illa  pu- 
gnam  :  iino  vero  noii  pugnam  ,  sed  qux  videbatur 
esse  pugna,  ca^ierum  pace  quavis  utilior  exstitll.  Non 
enim  iu  mcmbra  noslra  nervorom  amplexibus  inter 
se  junguntur ,  ut  apostoli  cariutis  erant  inter  se  vin- 
culis  copulali. 

5.  Laudastis  Paulum?  Aiidite  ergo  quo  pacto  ad 
accusationem  tendnnt  Pauli,  qu»  dicu  sunt,  nisl 
unum  aliquem  in  vcrbis  absconditum  sensom  obaer- 
vemus.  Quid  ais,  o  Paule  ?  Increpasti  Pelrom,  com 
iilum  videres  ad  vcritatem  evangelii  non  recte  ince- 
dere?  Bcne  habet.  Cur  igitur  In  fadem?  cur  Coram 
omni^tts.^Nonneremoiis  arbilris  fieri  repreheiisionera 
oportuit?  Ai  iu  quomodo  publice  judicium  instltois, 
et  mutios  accusationis  testes  reddis?  Quis  non  dieet 
odio  impellente  hoc  n  te  fieri,  vel  ex  Invidia  vei  stu- 
dio  contentionis?  Nonne  tu  es  ille,  qui  dicebas,  Fa-^ 
ctut  tum  in/irmit  ut  infirmus  (\.  Cor.  9.  42)?  Quid 
porro  cst,  Infirmis  ut  infirmus?  Gondescendens ,  et 
occulUns  illorum  vulnera,  inquit,  neqoe  permittens, 
ui  in  impudcntinm  prolaberentor.  Ergone  qui  erga 
discipulos  adeo  solliciius  fuisti  et  benlgnus,  erga 
coapostolum  crudelis  evasisti  ?  Non  audiisti  Cbrislom 
dicentcin,  Cttwi  peccaverit  frater  tuus,  vade^  eorripe 
eum  inler  te  et  iptum  soium  (Matth.  48.  15)?  At  tu  eC 
publice  corripts,  et  re  perpeirau  gloriaris.  Cimi  enim 
venisset  Petrus^  inquit,  Antiochiam,  in  fadem  d  resffri. 
Ncque  publice  tantum  corripis ,  sed  etlam  vdot  in 
columna  quadam  literis  exaratis  pognam  illam  in- 
sculpis ,  ad  memorfam  facti  sempiternam :  ot  non  illi 
lanium  qiii  aderant,  sed  et  omnes  qui  otbem  terrarom 
iiicoluiit  homiiies ,  ex  cpistola  rem  illam  eognoscant. 
Siccinc  lecum  egerunt  apostoli  Jerosolymis,  com  posi 
annos  quatuordecim  ascendisti,  ol  evangeliom  eum 
illis  conferrcs?  Nonnc  tu  dicis,  Post  annos  quatuordS' 
cim  ascendiy  et  conluii  cum  ds  evangeiium,  seorsum 
vero  cum  iis  qui  videbantur  aiiquid  etse  (Gal,  4.  I.  2)? 
Quid  igiiur?  Nuiu  seorsum  conferre  ie  volentem  pro- 
hibuerunl,  et  in  mcdiuni  adduxcrunt,  alque  «mmibus 
prodiderunt?  Dici  non  potesi.  4am  lu  igitur  seorsiim 
confers ,  nec  ullus  contradicit :  tu  vero  aposiolum 
palam  liaducis?  An  vero  untum  illic  benevolentlana 

(a)  Anliockise  habiu  est  haec  oratio. 


575 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl  ARCH1EP.  CONSTANTINOP. 


376 


illoruDi  experUis  es?  Ac  noii  luin  eflam,  cum 'ol 
adesseiit  niillia  JI>idaiorum  ,  nonne  eadem  erga  te  usi 
suDl  sapienlia  ?  oonne  le  seorsim  assumplo  lilii  dixerunl, 
Vida  fruier ,  quot  millia  $unt  JudcBOrum ,  qui  convene- 
ruHl^  et  hi  omne$  €Bmulaiore$  $unt  legi$t  et  audierunt  de 
le,  quia  disce$sionem  doeea$  a  lege.  Quid  ergo  e$t? 
Fae  quod  tibi  dicinm.  Sunl  inter  no$  viri  voium  fiabentes 
$Hper  $e :  bi$  a$tumpti$  radere  cum  iUi$,  et  hanclxfica  te 
cum  iUi$,  ut  di$cant ,  quia  quce  de  te  audierunt ,  fal$a 
$uia  (Ael.  21.  i0.-i4).  Yides  nt  e.xisiimationi  tuae 
parcanl?  ut  te  dispensntionis  illius  sub  larva  oc- 
Cttltent,  etsacrincio  ac  sanctificaiionibus  teobiegant? 
Cur  non  eamdem  lo  quoque  solliciiudinem  CNhibes? 
i.  £nimvero  si  vere  pugna  esset  res  isla  ct  con- 
teoiio  9  bis  accusationibus  locus  esset :  jam  vcro 
cerlum  est  noo  esse  pugnam,  sed  videri  quidem,  ma- 
gnam  vero  Pauli  et  Petri  sapientiam ,  et  inler  ipsos 
mutttam  benevolentiam  prse  se  ferre.  Inierim  tamen 
kaoc,  qvae  talis  videlur  esse  9  accusationcm  audia- 
DUM.  Cum  autem  veni$$et  Petru$  Antiochiamt  in  faciem 
ei  re$titi.  Quam  ob  causam?  Quia  reprehefi$ibili$  erat, 
§i|odaaoi  autem  genus  est  reprehensionis?  Priu$ 
$uim,,quam  eenirent  quidam  a  Jaeobo  9  cum  gentibu$ 
edebai :  am  autetn  veni$$ent^  $ubtrahebat  et  $egregabat 
^e^  timeu$  eo$  qui  ex  eircummione  erant.  Qiiid  aist 
Tiuiidu^  Petrus ,  et  parum  strenuus?  Aunoii  idcirco 
Pelros  est  «ppeiiatus,  quod  immobilem  haberet  fideni  ? 
Qiiid  agi8,mibomo?  Reverere  nomen,  quod  discipulo 
im|M»suit  I>ominus.  Timidus  Petrus  et  parum  stre- 
1)008?  £t  quia  boe  ab  uUo  sinat  affirmari?  Non  hxc 
de  illoteftari  potesl  Jeroaoiyma,  primumque  illud 
theatnuB»  et  £ccleaia,  10  quam  primus  prosiliit,  et 
beatam  Ulaio  vocero  primus  emisit  ac  dixit :  Hunc 
Je$um  Dern  $M$citmfU^  $oluti$  doloribu$  inferni  {Actor, 
^.  i4.  M  54.  S5).  Et  rursus,  JSqn  enim  David  ascendit 
tHcetlum,  Dieit  emtem  ip^e^  inquit,  Di^t  Dominu$,Do^ 
mno  ifMo,  Sed$  a  dextri$  meii^  donec  ponam  Inimicoe 
HiOf  Mi^//tMi  pedum  tumrum. 

Peiri  coMtkmtiain  Chri$io  pra^icando ;  Pelru$  a/its 
mp0$t§H$  fidMcia  antfceUit.  —  An  ergo  limidus  est  iste 
ae  parun  strenuus,  qui  laoto  metu ,  tantisque  peri- 
eoiia  impeodeotibua ,  tanta  cum  fiducia  ad  illos  san- 
410100  paatOB  canos ,  ardentes  ira,  c^dem  adliuc  spi- 
rantesest  iogresaus,ac  dixit  eum,  qui  ab  ipsis  fucrat 
eruciAxos,  et  resurrexiase  a  mortuis,  et  in  ca'lo  ver- 
tari^  ad  Patria  dexleram  sedere  ,  ac  malis  innumeris 
Ininiicoa  auos  obruere  ?  Non  tu  illum  potius,  quxsoy 
Biiraria»  el  in  cslum  effers,  quod  os  diducere,  quod 
.iabraaperire,  quod  8tare,quod  comparere  solus  cum 
iiiia  potaerit,  qui  eiim  cruciiixerant?  Quis  enim  ser- 
mo^  quae  mena  fiduciam,  quam  illo  die  prae  se  tulit, 
ae  loqoendi  iiberlatcm  exprimere  poterit?  Nulla  om- 
niuo*  Si  enioi  ante  passionem  conspiraveraiit  Judapi, 
ut  81  quia  eum  confiteretur  csse  Christum^  extra  syn-^ 
agogam  iieret  {Joan.  9.  22) :  post  pas&ionem  et 
.  aepuituram  audientea  eumt  non  qui  Christum  confl- 
Meretur  aolum,  aed  et  totam  simul  dispensaiionem 
summa  constantia  praedicaret ,  quo  pacto  iioii  di- 
lacerarunt,  et  membratim  concisum  dlvlserunt  eum 


omnes,  qui  priniiiB  ipsorum  furori  ausus  foerai  re* 
sistere  ? 

5.  Hoc  enim  d^mum  est  eximiom,  non  quod  fiierit 
Christum  confessus,  sed  qubd  ante  caeteros  omnes,^ 
cum  itll  furerent  adhuc  cxde  tumelhcii,  confldenter 
confcssus  fuerit.  IJt  igitifr  in  bello  atqo^acie,  coborte 
coinmunita ,  Illum  prdicipue  laod.itnus,  qn!  ante  ca*- 
tei-os  prosituerit ,  eJ4isque  ft^ontem  perrttperit  (  non 
enim  hujns  tanium  rei,  sed  et  omntom  ,  qii»  ca^teri 
pntrarint ,  pneclarorum  facinorum  causam  prspbiiisse 
dicctur  ,  qiii  Initli  et  ingressiis  anctor  fiierit ) :  sie 
nimirum  et  de  Petro  refiutare  nporiet ,  cnm  primus 
ingressus  sit,  et  frontem  Jodaicsc  cohoriis  perruperit, 
ac  prolixam  illam  concionem  habuerit ,  pari  iratione 
viam  cxteris  apostolis  aperuisse  dicendnsest.  Qoamvis 
Joannes,  quamvis  Jacobus,  quamvis  Pautos.qoamvis 
alins  quivis  deiiide  faeinus  atiquod  egreginm  ediderit, 
bic  omnibus  nntecellity  qni  viam  ca^leHa  sna  fidncia 
atravit,  et  ingrcs^nm  aperuit ,  illisqtie  concessft,  iil 
iainquam  flnmen,  quod  magno  cum  ttndarom  impetti 
ferretur,  confidenter  fntrarent ,  ct  eos  qoi  adtersa- 
rentur  secom  traherent ,  eorum  vero  qul  bencTOle 
audirent,  animaa  pcrpctuo  rigareht.  An  igitQr  iila 
post  crucem  lalis  thU?  nonne  anie  crucem  cunetis 
fuit  ardentior  ?  nonne  os  fuit  apostolorum  ?  nonne  ri- 
lentibus  cnnctis  ipse  loquebattir?  Quem  me  dicunt  h&^ 
mine$  es$eFHiumhoniinit{  Matth.  i6.  15)?aitGliri- 
stus  ;  et  alii  quidem  Heliani  dicebahl,  alii  vero  lere- 
miam,  alii  vcro  nhuin  ex  proplietis.  Vo$  wr0,quem 
me  e$sediciti$  {Ibid.  v.  16)  ?  inquit.  Tom  respondeoft 
Petrus  ,  dixlt :  Tn  ti  Chri$tn$  FiiiuB  Dei  afd.  ¥«§» 
dixit,  et  pro  omnibus  ipse  loquutos  esi.  Nam  qoom- 
admodum  pro  toit)  cdrpore  oa  loqnitur,  aic  apoato- 
lorum  Mngua  erat  Petru^,^t  pro  omnibiis  ipse  reapon- 
dit.  Aii  igitur  hlc  tantuin  fuit  lalis,  aiibi  verodeboe 
studio  r^mittit  ?  Nbqnaqnam  :  sed  per  omnisi ,  (M  ia 
otnnihns  eunidem  ardorem  ostendlt.  Cum  eiiim  Cliri- 
stus  dixisset,  fradent  FUium  homini$,  ri  ftag^tabuni^ 
et  crucifigent  {  Mare.  iO.53.  54),^,  ait  ipse,  ProfPirm. 
tibi,esto,  Dondne  :  non  erit  libi  koe  {Matth,  16.  fi  )• 
Non  enim  hoc  nobis  expendehdom  est,  iiiconsidera- 
tam  hanc  fulsse  responsionem  ,  sed  ab  exlinio  et 
fervenii  amore  profectam.  Rursus  aBcendlt  in  mon- 
tem  ,  et  trnnsfigurntus  cst  :  apparuit  iiiterini  itiie 
Helias  et  Moyses  colloquens.  Rnrsui  litfe  qnoqoe 
Pctrus  :  ;Si  ofi,  faeiamus  9dc  trin  tabemaeuta  ( Mottk. 
17. 1 ). 

i(.  Vide  quomodo  ihagistrttm  amabat,  ac  dlHgai- 
tiam  et  prudentiam  observa.Nam  quiH  toin  lemporiSy 
cum  temere  respondlsset,  os  illi  occlusum  e^i ,  liic 
magistri  potestati  rem  perrnitnt,  dicend,  51  vi$.  Fleri 
possct,  inquit,  et  nunc  qiioqoe  inconaideraie  loqoerer 
amore  impulsus.  Ne  igitur  eadem  reprelienaione  fie- 
riatur ,  Si  vis,  Inquii.  Cunvivium  iliud  rtfrBOs  erat 
sancium  ac  trcmendnm  :  tumqae  dtcenie  Jeaa,  Cfmia 
vestrum  me  iraditurus  e$\  (  Matth.  26.  Si  )  :  nirstts 
Petriis  ob  illam  qoldem  qua:  prscesserat,  increpatio- 
hem,  interrogare  magistrum  non  aosus  est  :  sed  ob 
amoreih,  qno  llagrabat,  tacerfc  non  polerat :  aed  ci 


577  ffl  1LLUD,  IN  FAaEH 

HKtm  nileliilar ,  el  lemerarius  et  ineonsideniius 
Don  Tideri.  Qoo  pftcio  igtlur  ei  cupidilatem  expleTiit 
el  caute  suae  secorilaii  proTldil  ?  Ul  eo  ipao  quod 
discere  vellel ,  invietura  anioreni  ostenderei  :  quod 
aotem  hoc  ipse  per  ae  non  faoerel*  sed  altenun  obji* 
ceret ,  pietateni  et  ffiodesliam  omnem  prse  se  ferrei* 
Undique  enim  mibi  angustifle»  inquil :  de  proditiono 
Dommi  agitur ,  ingons  esl  periculum  ,  pnBcipitium 
titrinque.  Si  tacuero,  exedit  animam  soiiicitudo  :  si 
dilero»  vereor  ne  forle  rorsus  increpationein  exci* 
pSam.  Mediam  itaqoe  viaffi  tenuit,  el  qoi  ubique  pro«- 
eillelNitanlecmleros,  tum  fidocia  Joonnis  indigebal , 
ut  id,  de  quo  «gelNilurt  oognoseeret.  Nihil  eaiffl  «liud 
spitabott  et  ia  animo  perpduo  babebai ,  qoam  vm^ 
gisirem  iMMom.  Proplerea  caroeres  el  innumera 
deinde  mortis  genera  sobtbat  andacier ,  totamque 
iritam  fHttsentem  speraebat.  Propter  iltum  el  cum 
irerberibus  cesus  essei,  el  tergiim  liaberel  vilMeibus 
oxaratum,  sic  eos  a  quibus  cssus  yerberibiiB  fueral, 
«Hoqoebsutr :  tlim  peiiumui  ne»  qnm  tfUHnmi  a  ttmti^ 
fiiMM  iieii  l/9quk  (  A^.  4.  20).  Vides  indnmitnm  aoi* 
iniim  ?  Ttdes  fiduciam  invlciam  !  vides  animam  cas«> 
lesti  deslderio  ei  amore  reduiidaiiumt  Quomodo 
orgo  dicero  aodes  illum  ,  qood  metiieret  eos ,  qni 
ex  ctrcumeisloneeranlfSe  subtraxisse,  ac  segregass^ 
Miilla  qooqoe  aiia  de  Petro  dici  poterani,  quasipstus 
ardolem ,  fortiMidinem,  amorem  ,  quem  iiftbebal  in 
jChrisUim ,  ostendereni  :  sed  ne  longius  sermoQom 
01  iraportone  producamus ,  soffiecent  ea  qoae  dielo 
eunt.  Neqoo  enim  de  iaudibas  ejus  orationetn  babore 
Nobts  propositum  esl,  sed  qiMCStionem  solTore, 
^vm  se  tidebainr  offbrre,  atqoe  ad  finem  perdooero. 
7»  To  vero  aliunde  quoque  perpende »  quani  po» 
rom  probabilis  sit  aecosaiio.  Nam  tnm  qutdem  sub 
ipsum  priQclpium,qoamdodicebai,  Hwh  ieium^  ^uim 
oof  mid/ftiit^,  sificttami  Deu»,  ioluHi  doionimi  mor" 
4s  {Act.  S.  84),  tom  inter  inimicos  erat,  adhuc  cae^ 
dem  anhelantes,  adhoe  ira  ferventes,  adliuc  disci- 
iralos  Tolemes  diseerpere.  Vigebal  eoim  adbuc  illo- 
nns  perturbalio,  elmens  ira  tomobai.  Nunc  aolem, 
emn  Paulus  isu  scriberet,  deeimus  sepiiinus  age» 
batur  attms,  ex  qoo  emperat ovangelium  pradicari. 
Con  onim  dixisset,  Pou  aunoi  im  mcendi  Joroio^ 
ijfmum  {Gdyi.  18)«  ail  rursus,  PoU  annoi  ^tuordo^ 
€iM  osciMdi  iiroas^riiiam  {Goi.  9.  i )» Qui  ergo  in  pr«* 
/dkaciQBis  etoffdiis  non  limuil,  nunc  posl  lantum 
tompos  tlrooi?  quinoa  meiHerat  Jerosoly- 
▲nijkiohim  meluebol?  quieum  ab  hostibuscip* 
cumsessus  esset,  lom  non  est  territus ;  nuiic  cum 
Aoe  «tti  Imsles  adsunt ,  sed  fideles  ac  discipuli, 
melu  OBgiliir  ol  jreformidaty  nec  recte  ambulal? 
Qois  boe  ralioQi  consenlaueum  arbilrelor,  dom  suc- 
oendiiur  rogos»  eiin  altum  exsurgit,  audacier  in 
oura  pergere^  exaiinolttm  autem  ei  redactum  in  cioerem 
reforroidare  et  conlremiscere?  Si  tiinidiis  fuisset 
fSl  miBime  strenuus  Petrns,  iniiio  praedicaiionis,  in 
motropoli  Judseorum,  ubi  bostes  eraiit  omnesy  lunc 
reformidassel,  non  poal  tantum  tempus  in  urbc  Gliri- 
slianiiiiimfci  iieqiio  pnesentibosamicis  et  familiaribus. 


MTTRO  RESTITI.  S7I 

Itaque  nec  tempus,  nec  loens,  neque  condilio^per- 
sonarom  nos  ila  verbis  ilUs  finem  sivit  habere, 
m  dieiiim  est,  el  Petrum  timoris  accusare.  Jjiudastis 
qo»  dieta  sunt?  Aiqui  Paulum  initio  mirabamini » 
ejusqoe  fiduciam  obslupescebalis  :  at  ecce  accusa- 
tionem  invertit  oratio.  Sed  ul  initio  dicebain  nibil 

^  mihi  prodesse,  si  Paulo  recie  fadente,  Pelrum  con- 
atet  non  recle  fecisse  (manet  euim  crimeii,  el  podor 

.  in  nos  reduudat,  sive  hic  sive  ille  peccaveril) :  ita 
Buneetiam  idem  rursus  dico,  nibil  mihi  prodesse, 
6i  HCGUsatiodem  a  se  amolienle  Pctro,  PaiUum  appa- 
reat  audacter  ei  inconsiderate  coapostolum  accu- 
aasse.  Ageigituriuinc  etiam  crimine  liberemos.  Quid 
ergo  ?  Talis  quidein  erat  Petros,  Paulus  vero  talis 
non  orni?  Et  quid  Paulo  ardeniius,  qui  propterCfari- 
atom  quoiidie  moriebatiir?  Verumtameu  non  agiiur 
auiic  apud  noii  de  fortiludiiie,  ( quid  enim  hoc  fiicit 
ad  proposiium?)  sed  num  odio  quopiam  prosequere- 
lur  apostolum,  vel  num  van»  gloris  causa  vel  coa* 
lenlionis  esset  illa  pugna  exorta.  Sed  ne  imc  quid.em 
dicipotest;absil.  Moii  enim  Petri  sanciorum  lllorum 
principis  soium,  sed  el  omnium  in  universum  apo* 
stolorum  servus  orai  Pauliis,  idqoe  ctmi  omnes  ex- 
aotiandis  laboribus  superareli  altamen  omiiiumae 
oltimam  roputabat.  Ego  Mtm,  inquit,  fum  mimmui 
CffOiiolorum^  qui  non  stcm  dignui  voeari  apoHotui  (i  Gor. 
15.  9) ;  non  soium  autem  aposiolorum,  sed  et  sanF» 
otorum  plaae  omniom.  if lAi  enim ,  inquit »  omiitiMi 
oanetorum  mimmo  data  ett  hac  gratia  {Efhoi.  5*  8). . 
8.  Yides  animam  bumilem?  vides  ul  se  omnium 
sanetoruro  iiifimum  sutuat,  non  apostoionim  ualum? 
Porro  qui  sic  ergaomnes  aifectos  eral,  sciebal  el 
quanu  bonoris  praerogativa  Petro  deberetor,  eumque 
pras  caeteris  omnibus  oolebat  bominibus,  et  ul  diguus 
erat ,  ila  erga  illum  afiectus  eraU  Atque  hoe  inde  ' 
eoiistat.  In  illum  totius  orbis  terrarum  ocuii  eraal 
conversi ,  Ecclesiarum  universx  terrs  cura  ab  illius 
aninia  pendebat,  de  rebus  innomeris  quotidie  soUi* 
citus  erat,  undique  ilium  circumsidebanl  procuratio- 
jies,prasreciurae,  corredioues,  consilia,  cobortatioBes, 
doclrinx,  mille  uegotiorum  expeditiones  :etomnibus 
illis  omissis  Jerosolymam  se  contulil,  nec  iUios  sus- 
cepli  iliueiis  alia  fuit  occasio  ulla ,  nisi  ul  Pctrum 
videret,  sicut  ait  ipse  :  Aicendi  Jeroiolfmam  mdere 
Petrum  {Gal,  1. 18),  sic  ipsum  bonorabal,  et  omnibus 
prxferebat.  Quid  eigo  ?  cum  ipsum  yidisset,  confie* 
siim  recessit  ?  Ncquaquam  :  sed  apud  ipsuui  diebus 
quindecim  mansit.  Si  qnem  igitur  magisiruin  miliium 
Tideas,  dic,  sodes,  generosum  cl  eximiuin,  inaicto 
jam  bello,  mUitum  acic  jam  disposita,  jain  piigua 
coroniissa,  cum  inniunera  iUum  vocareat  negoU.i, 
relicia  acic  ad  visilaiuium  queinpiam  omicum  se  alio 
couferre,  num  quam  aliam  majorem,  quxso,  deroon- 
slrationem  qusereres  Ipsius  erga  homincm  illum  bc<^  * 
nevolentiae?Non  cqtiidem  ^rbitror.  Hoc  igituret  de 
Paulo  Petroque  existima.  Siquidem  bic  quoquebel* 
lum  grave  coiiflatum  erat,  et  acies  et  pugna  erat  iioo 
adversus  homines  tanium,  sed  et  adversus  principest 
adversus  potesutes,  advorsus  mundi  roctores  toiio? 


379  S.  JOANNIS  CHRISOSTOlll 

brarara  8«culi  hajos,  et  de  salute  hominum  pugna 
{Eph.  6.  if) :  sic  lamen  Petrum  reverebatiir,  ut  curo 
tanta  imminerct,  urgeretque  necessitas,  ad  illum  ex- 
curreret  ierosofymam,  et  cuni  apud  eum  quindccim 
dfcs  mansisset,  (um  demum  rediret.  Gognovistis  for* 
titudinem  Petri,  didicistfs  comitatem  Pauli  erga  om- 
nes  npoHtolos,  erga  ipsom  Petrum  :  jam  necesse  est 
ad  ipsam  qoaestionis  solotionem  veniamos.  Si  enim 
ei  hic  Petrom  amabat,  et  ille  timidos  aot  parom  stre- 
noo^  noii  erat,  et  contenlio  ac  contradiiCtia  llla  ex 
aninio  soscepla  non  eral»  quid  sibi  vult  ista  narralio  ? 
aut  qua  de  causa  h;rc  dispensalio  fiebat? 

9.  Hoc  loco  advertite,  antmosque  vcslros  erigile, 
ac  diligenter  attendite ,  ul  manifeslam  defensionem 
intelligatis.  Quippe  absurdum  esset  me  qui  terram 
cffodio,  tantum  laborem  exanllare ,  vos  autem,  qui 
nollo  negotio  risori  cstis  aorom,  pra3  nimia  socor- 
dia  tantom  lucrum  pra^termittere.  Necesse  est  autem, 
ot  orationis  initiom  altius  rcpetamus ,  ot  clariorem 
Tobis  doctrinnm  rcddamos.  Postqoam  enim  in  c:elos 
Jesos  reversus  est ,  expleta  qoam  nostra  caosa  so- 
sceperat  dispensaiione,  verbom  doctrime  suis  reii- 
qoit  apostolis,  ut  ait  Paulus,  Ei  po$uU  in  nobi$  ver- 
hum  reeonciliatiom$ ;  et  rursus,  Fro  Chritto  legalione 
pingimur,  tanquam  Deo  exhortante  per  nos  (1.  Cor,  5. 
19.  20) :  hoc  est,  vice  Christi.  Tunc  igitnr  cum  per 

'  universnm  orbem  terrarum  isti  praedicabant,  nulla 
erat  hxresis;  sed  uatura  omnis  humana  duo  ha- 
bebat  hsoc  dogmata,  unom  rectum  et  sanum,  alle- 
rum  corruptum  et  pravum.  Aut  enim  gentiles  omnes 
erant  orbis  incolae,  aut  Judaei  :  neqoe  Manichaoos, 
neqoe  Marcion  ,  neqoe  Valentinos  ,  nec  alius  ullus 
oninino  erat :  quid  enim  atiinet  omnes  haereses  enu- 
merare?  siquidem  post  triticnm  liinc  proseminata 
sont  zizauia,  varia  nimirtim  haeresum  corrupiela.  Ac 
Judxos  quidem  Petro  commisit ,  gentilibus  autem 
Paulum  prxrecitChristus.  Ethoc  a  me  ipso  nondico, 
sed  ipsius  Pauli  verba  licet  audire  :  Qui  enim  opera- 
iut  ett  Petro  in  apostolatum  drcumcisionit,  operains  est 
et  mihi,  inquit,  inter  gentet  (Gal,  2.  8) :  circnmcisio- 
nem  hoc  loco  ipsam  nationem  appellans.  Undevcro  . 
idconstat?  Ex  eo  quod  addiiur.  Cum  eniin  dixerlt, 
Qtti  operatus  etl  Petro  in  apottolatum  circumcisionitt 
operaiutest  mihi,  inquit,  intergenteSf  hoc  nimirum  in- 
dicavit,  ad  distinctioiiem  gentium  circumcisioneiD  po- 
silam  esse.  Ad  dislinclionem  vero  gentium  non  cir- 
cumcisio,  sed  Judxi  sunt,  quos  per  circomcisionem 
sobiodicavit  :  quasi  dicerei,  Qui  operatos  est  Pelro 
in  aposiolatom  Jiidscorum,  operaius  est  et  mlhi  inier 
gentes.  Ul  cnim  rex  sapiens ,  qoi  idoneos  quosque 
probenoverit,  alteri  quidem  in  equites,  alteri  vero 
in  pedites  commitlit  imperium ;  sic  niinirum  et  Chri- 

.  stus  coin  inhasduas  parles  suum  exercitum  divisisset, 
Judaios  quidem  Peiro,  gentiles  auiem  Paulo  commi- 
sit.  Ac  licet  divcrsi  sint  exercilos,  Rex  tamen  est  onus. 
Ut  enim  illic  discrimen  exercitoum  in  armorum  ap- 
parato,  non  ui  hominom  naiura  consistit ;  sic  nimi- 
mm  et  hic  diffcrentia  in  exigua  qnadam  carnis  ligura, 
non  in  substantix  diversitate  cernitnr. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  3S0 

10.  Ctir  prcsfeclut  fuerit  Paulttigeniilibui^  PeirutJt^ 
dmt.  — Ouemadmodum  ergo  dieebam,  aipbo  erant  his 
exercitibus  prsefecti.  Ac  nisi  forte  proliiior  videtur 
oratio,  si  dcfessi  non  eslis,  alteram  etiamTobiacao- 
sam  proferam,  obquam  isti  Jodaei,  illi  vero  geniiles 
sant  crediti.  Siqoidem  qoaestione  nonindlgna  resest, 
qoam  tandem  ob  causam,  qoi  tam  exacte  patriam  le- 
gem  didicerat,  qol  ad  pedes  Gamaliclis  dio  vixerat, 
qui  secundum  justitiam,  qo»  in  lege  est,  sineqoe- 
rela  conversatos  erat ,  non  ilii  Jodaeorom  can  de- 
mandatur»  sed  gentiliom ;  piscatori  aotem  etilliterato 
Petro,  qoi  nihil  tale  noverat,  Jiidaeororo  est  credila 
prscfectora.  Gonfert  cnim  qoidpiam  nobis  adsolotio- 
nem  quod  dicitur,  si  recte  illud  possimus  effiiri.  Ne- 
que  enim  hoc  causari  licei,  eum  cum  conctantera  ac 
detrectanlem  vidisset  Paulom  cognatonim  suoram 
pnefecturam  defugere,  nohiisse  illi  vim  facere,  et  eom 
cogere.  Imo  vero  contrariom  prae  se  tolerat.  Non  enim 
tantom  Jodaeorom  praefecturam  non  defugit,  sed  et  se 
primos  obiolit ,  et  com  Cbristos  pracciperet  nt  ad 
gentes  abiret,  ipse  pctit  ut  sdji  Jodxorom  cum  cooi- 
mittator :  et  innumera  cum  ab  eis  iilaui  mala  pertu- 
lisset ,  eiqoe  gentes  docendi  provineia  esset  credita, 
pro  illis  deprecari  nOn  ce^at ,  dicens  nnnc  quidem, 
Optabam  ette  anathema  pro  fratribut  meit^  eognalis 
meit  tecundum  eamem  {Rom,  9. 5) :  nunc  aotem ,  Fra- 
tretf  voiuntat  fliai,  et  obtecratio  ad  Deum ,  pro  iiHt  ett 
in  taiutem{Rom.  10.  1).  Cur  igitur  cum  voiiet  ipse, 
ac  percuperet  ilios  docere,  noii  perraisit  ut  ipsis  prae- 
dicaret,  sed  loco  illorum  doclorem  ipsum  gentibus 
misit?  Audiamus  Christum  ipsum  dicentem,  et  Pau- 
lum  rem  omnem  narrantem  :  Facium  ett  mJAi,  inquit, 
orunti  fieri  me  in  ttupore  flienlti ,  et  videre  Chritium  di- 
ceniem  ndhi :  Fetiina^  ei  exi  velociter ,  quoniam  wm 
recipient  iettitnonium  iuum  de  me  {Aci,  ti,  17.  18).  Ec 
eausam  dixit  profectionis ;  odio  hal>ebuiit  tc,  inquit, 
et  aversabuntur  :  propterea  te  docentem  non  ferent. 
Alqui  hoc  ipsum  idoneum  erat  ad  fidero  ilii  apod  eos 
docenti  conciliandam,  et  ad  persuadendom  illis  illam 
mulationem  humanaro  non  fuisse.  Neque  enim  adeo 
furentem  et  ira  succensum,  ac  eaedem  spirantero,  ne- 
qiie  miracula  facienti  Christo  credentem,  neqne  apo- 
stolis  ejus,  moriuos  suscitantibus,  potuisset  horoo  «m- 
quam  in  roedio  ipso  furore  mutare,  atque  ilioro  ita 
ilectere,  ut  Teheroentem  illum  affeaum,  quem  ad- 
versus  praedicalionero  verbi  prae  se  ferebat,  totum 
aique  adeo  majorero  proconfessloneChristiprae  se 
ferret :  sed  vere  divin»  virlutls  opos  exslitit  illa  con- 
versio  ac  mutatio. 

11.  At(]ue  hoc  ipsum  etiam  Paulus ,  t;um  cuperet 
illQrum  pracfeciuram  sibi  deferri,  Christum  alioquens 
objiciebat  :  Domine,  ipsi  teiunl^  t/uia  ego  eram  eonciu- 
dent  in  carcerem,  et  etedent  eot  qtd  credebant  in  nomen 
tuum ;  ei  cum  funderetur  tanguit  Stephani ,  mariyrit 
tuf,  ego  consentiebam  coediejus  {Aci,  22. 19. 20).  Et  in- 
gens  illa  insania  lam  stibito  faciam  mutatlonem  non 
essc  ostehdit  humanam,  sed  divinam ,  et  a  caelis  orh- 
ginem  ducere.  Quid  ergo  Cliristust  Vade^  quomam  ad 
genUt  ionge  te  miitam  {Act.  ^,  21 ).  Nonne  igitur. 


m  IN  ILLDD,  IN  FAGIEM 

.  inquit,  hse  safBeiont  ad  quosvis  etiam  planestupidos 
Commovmidos,  uthumanam  essepraedicaiionem  istam 
non  arbitrentur,  sed  tauQianae  naturse  vires  haec  om- 
nia  eicedere,  Deumque  vere  muialionis  fuisse  et  con- 
yersionis  auctorem?  SufQciunt  illa  quidem»  o  beaie 
Paule,  si  ipsam  rerum  naluram  examines ;  sed  iudoei 
omnium  sunt  iniquissimi :  neque  rerum  naturam  exa- 
minant ,  non  quod  sequum  et  rationi  consentaneum 
eommodumve  considerant,  sed  id  unum  spectant,  ut 
conlentionis  desiderium  suum  explcant.  Ac  tu  quidem 
aa  reram^ordinem  respicis;  Deus  autem  meniis  eo- 
rum  novit  arcana.  Idcirco  dicit  :  Vade ,  quoniam  ad 
gentei  Imge  temtlam^  ut  etiam  odium  disiantia  mili- 
getor. 

Curnon  ffrmfigat  nomen  iuum  Paulut  efnslolaad  He" 
brofos,  —  Propterea  cum  ad  alios  quidem  omnes  scri- 
bit,  nomen  SQom  epistolarum  cxordio  prxfigit  :  ad 
Hebraeos  autem  miltens  liieras,  nihil  tale  fecit»  sed 
simpliciter,  non  exprimens  quis  esset,  vel  ad  quos 
scriberet,  utmos  illius  eral,  ita  demum  incepit : 
Mttltifariam  muUiique  modh  olim  Deus  toquens  patri^ 
btti  noitrii  (  Uebr,  I.  i).  Et  vero  Puuli  sapientiae  hoc 
fuit.  Ne  enim  in  consoriiuin  odii  literac  venirenl,  tam« 
quam  larva  quadam ,  nominis  suppressione  seipsum 
occulians,  ita  clam  cohorlalionis  ipsis  adhibet  inedi- 
cinam.  Cum  enim  odio  prosequimur  quempiain,  quam- 
vis  aliquid  reclum  dical ,  non  propenso  aiiimo  neque 
cum  voluptate  qu»  ab  eo  dicuntur  excipiinus  :  quod 
ipsum  ne  tum  quoque  acciderel,  suum  noinen  ex  epi- 
siola  suslulit,  ul  nuUum  eptslolae  objiceretur  impedi- 
menlum,  quo  minus  possei  audiri.  Neque  enim  Judaei 
Uintum  qui  erant  increduli,  sed  et  illiqui  crediderant, 
oderant  eum ,  et  aversabantur.  Gum  igiiur  ascendis- 
set  Jerosolymam,  audi  qnid  ilii  Jacobus  dicat,  et  alii 
omnes.  Videif  frcUer^  quot  milUa  iunt  Judworum^  qui 
convenerunt^  et  hi  omnei  csmulalores  iuut  legii,  et  au* 
dierunt  de  te^  quia  disceinonem  doceai  a  iege  (AcL  21. 
20.  21).  Idcirco  illum  oderant  et  aversabantur. 

12.  Hacc  igilur  causa  est  propler  quam  non  Judaei 
fidei  cjus  crediti  sunt,  sed  gcniiles.  Gum  vero  crediti 
fuisseiit  ipsi ,  non  jam  pari  raiione  ac  Petrus ,  neque 
eadein  via  deducebat  illos  ad  fidcm,  sed  alia.  Guin  au- 
tem  aliain  audis,  ne  discrimen  in  praedicdlioiie  esse 
arbitreris.  Eadem  quippe  ulerque  Judaeis  etgentilibus 
prxdicabat  :  exempli  causa ,  Deum  esse  Ghristum » 
crucifixum  fuisse  ac  scpulium,  ct  resurrexisse,  atque 
in  dextera  Patris  sedere,  tum  judicaturum  vivos  et 
mortuos »  et  quxcumqiie  talia  pariler  Paulus  et  Pe- 
trus  praedicabant.  In  quo  igitur  discrimen  fuil?  In  ob* 
servatione  ciborain,  in  circumcisione»  in  aliis  Judat- 
cis  ritibus.  Nam  Pelras  quidem  discipulis  suis  palam 
et  aperte  dicere  non  audebat  ab  his  penitus  abstinen- 
dum  esse.  Metuebat  enini  ne  forte,  si  consuetudinem 
istam  ante  tempos  vellel  evellere,  simul  etiain  cum 
illisGhristi  iidem  evelleret,  eum  uondnm  mens  Judaeo- 
ram  obdiutnrnam  anticipalam  opinionem  circa  legem 
haec  verba  posset  audire.  Propterea  sinebat  eos  bea- 
lus  Petrus  jiidaizare.  Et  quemadmodum  opiimusagri- 
cola  cuni  juxia  Teterem  arborem  leneram  plantam 


PETRO  RESTITI.  nS 

conseveril,  non  audet  velerem  evellere  arborem,  me- 
tuens  ne,  radicibus  illis  avulsis,  nova  planta  simul 
avellatur,  sed  exspecut  prius  illam  recte  defigi,  et  in 
terrs  visceribus  radices  agere ,  tum  deuide  vetercm 
confidenter  eveilit,  nequejam  de  planta  novella  quid- 
quam  timet  :  sic  nimiriim  et  bealiis  Petrus  agebat : 
recens  planutam  fidem  recie  defigi  in  audiiorum  men* 
Ubiis  sinebat,  ut  cum  alias  radices  egisset,  confiden- 
ter  deiude  Judaicam  omnem  aniicipatam  opinionem 
exstirparet,  Sed  non  Ita  Paulus,  qui  omni  ejusmodi 
necessilale  liberalus  erat,  dum  gentilibus  praedicaret, 
qui  legis  necdum  participes  facti  erant,  neqiie  Judai- 
cas  observationes  audiverant.  Non  enim  illos  haic 
egisse,  quod  sibi  invicem  essent  contrarii ,  sed  quod 
discipulorum  imbecillitati  se  attcmperarent,  ex  eo 
colligere  licei,  quod  Paulum  isu  non  aliter  ac  Pelnim 
permiitere  videamus ,  neque  iiermiiiere  Untum ,  sed 
etiaifl  ipsum  cooperari,  ac  Petrum  rursus  eamdem  li- 
beruiem  sancire,  quam  Paulus  omnibus  gentibus 
praedicabat.  Sed  ubi  landem,  inquit,  istud  utrumque 
licel  videre?  In  ipsis  Jerosolymis.  Hic  enim  et  caput 
rasil,  et  sacrificavit,  el  sanctificatioiiem  perfecii  gen- 
tium  doctor.  Hoc  nimirum  lenipus  exigebat,  et  quod 
mulli  adessent  Jud;ci.  \idei  enim,  inquit,  frater,  quot 
milliaiunt  Judceorum  qui  convenerunt  ^  et  audierunt  de 
te,  quia  disceaionem  docesalege  {Act.  21.  20.  2i). 

13.  lile  itaque  cum  condcsceiidere  cogeretur,  ju- 
daizabal  :  sed  non  jam  ex  aiunii  sui  senlentia ,  sed 
secundum  dispensaiionein  id  agebat.  Petrus  rursus 
Judaeorum  doctor,  et  qui  circumcisionem  ubique  ac 
Judaicas  observaiiones  perinillebai ,  propter  discipu* 
lorum  infirmitatem ,  quoniam  tempus  videbat  se  ab 
hac  necessitale  liberasse,  neqiie  tutum  erat  Umdiu 
illi  condescensioni  indulgere ,  sed  dogmatiim  tempus 
crat  etlcgum  :  audi  quid  dixcrit.  Nam  quoniam  ascen- 
deraiii  ex  Antiochia  Paulus  el  Barnabas,  ui  quid  ccr- 
tum  esset  ediscerenl :  cum  mulu  esset  orla  qiiaestio, 
surgens  Petrus  dixit :  Viri  fratrei,  voi  icitii,  quoniam 
ab  antiquii  diebui  Dem  in  nobii  elegit,  per  oi  meum 
audire  gentei  verbum  evangelii^  et  credere  (Act.  15.  7)* 
Deinde  cum  alia  interjecla  dixissel,  aOjunxit :  Quid 
ergo  tentalii  Deum  imponere  jugmn  iuper  cervicei  gen^ 
Ifum,  quod  neque  palrei  uoitri^  neque  noi  portare  potui' 
mui?  ied  per  fidem  Jesu  Christi  credimus  iatijari, 
quemadmodum  et  iUi  {Ib.  v.  10.  11).  Vides  tum  qui- 
dem  cum  tempus  esset  indulgenliae,  et  Paulum  judai- 
zasse ,  cum  vero  tempus  condescensionis  non  esset , 
Ycram  dogmau  spargenda  essent,  ei  sancienda  man- 
dala  ,  Petrum  ab  illa  condesceusione  liberatum  sin- 
cera  puraque  dogmata  tradidisse.  Aique  haec  cum  di- 
cerenlur,  Paulus  inlererat,  et  audiebai,  et  accepum 
epistolam  quoKis  gentium  deferebat,  neque  dici  po- 
test  eum  apostoli  mentem  ignorasse*  Gur  igitur  nunc 
eum  repreliendit,  dicens  eum  limuisse  illos  qui  ex  cir- 
cumcisione  erant  {Gai.  2. 12)  ? 

14.  Biitoriam  paulo  altiui  repetit.  Gentititer  vivere 
quid  nt.  —  Ut  auiem  eorum  qu%  dicuntur  historiam 
cognoscatis,  paulo  aliius  illam  exorsus  narrabo ;  sed 
aitendite ,  quaeso  :  jam  enim  ad  penitisftimas  partei 


SgS  S.  JOANNIS  CflRtSOSTOMI 

pervenimus  quoesiionis.  Jacobus  fraler  Domini  tttm  • 
iailip  Ecclesiic  Jerosolymilanae  eral  eplscopus,  ct  Ja- 
da;is  prxeral  oninibus  qui  crediderant.  Accidit  aalem, 
ut  essent  Antiocliiae  quoque  Judaei ,  qui  cum  Christo 
credidisseni,  eo  quod  procul  abesseni  ab  Jerosolyma, 
viderenique  roullos  qui  crcdlderanl  cx  gentibus  con- 
fidenier  et  absque  Judaicis  observaiionibus  vivere, 
«ensim  ac  paulalim  inducerenlur,  ul  a  Judaica  con- 
sueludiue  nbsiincrenl,  cl  puram  mininieque  aduUera* 
lam  fidei  doclrinam  reiinerenl.  Cum  ergo  descendls- 
sei  Peirus,  ci  nullam  esse  condescensionis  necessita- 
lem  viderel,  geutiliter  dcincops  vivebat.  Hoc  aiitem 
appellat  genliliier  vivere  Pauius,  absque  Judaica  vi- 
vere  obscrvalione,  nihil  ex  illis  legis  ritibus  cuslodire, 
exempli  causa ,  circumcisionem ,  sabbaium ,  vel  quid- 
piam  ejusmodi.  Cum  igilur  Petrus  ita  vlveret,  de- 
Kenderuni  quidam  a  Jacobo  Juda^l,  hoc  esl  ex  Jero- 
solyma,  qui,  quod  in  meiropoli  semper  versati  essent, 
neque  queinquam  vidissent  ita  viventem,  adhac  anli- 
cipatam  illam  JudaJcam  opinioiicm  relinebant,  multas- 
queex  observatiorilbus  IIIIs  secum  trahebant.  Hoscum 
vidisset  Petrns ,  qui  a  Jacobo  et  Jerosolyma  descen- 
derani,  qui  adhuc  iiifirmi  erant,  timeretque  ne  scan- 
dalum  passi  a  fide  resilirerit ,  mutatus  est  nirsus,  et 
omissa  gentill  vltae  ratione,  ad  priorem  rediit  indul- 
gentiam  ,  et  ciborum  observaiiones  custodivit.  Illum 
ergo  Judjci  cum  vidissent,  qui  Antiochiae  versabanlur, 
id  ngentem,  neque  meniem  ejus  perspectam  baberent» 
qua  id  agebat,  abducti  sunt  et  ipsi,  ac  propter  magi- 
strum  judaizarecogebanlur.  Atque  hoc  est,  quod  re- 
prehendit  Paulus :  ut  autem  clarius  fiat  quod  dlcimus, 
ipsa  vobis  apostoliea  verba  recitabo  :  Cum  autem  ve- 
nl$sel  Pelrui  Antiochlam ,  in  faciem  ei  resiiti,  quia 
reprehefuibitis  erat,  Priui  enim  quam  venirent  quim 
dam  a  Jacobo ,  hoc  est  Jerosolymis ,  cum  gentibu$ 
edebaf,  boc  est  cum  ils  qui  erant  Antiochise.  Cum  au* 
tem  veru$$ent  quidam  Jerosolymi^,  periti  legis ,  subtra- 
hebat  ei  iegregabal  $e  Petrus^  timen$  eo$  qui  ex  drcum* 
ci$ione  erant.  Quosnam?  Eos  qui  a  Jacobo  descende- 
rant ;  El  abdueebantur  cum  eo  cmteri  Jud<vi.  Quinam 
Judxi  ?  Qoi,  priasquam  Jerosolymitani  descendissent, 
Antiocbiae  degebant,  nec  ullam  observationem  Judai- 
cam  custodiebani :  Ita  ut  et  Barnaba$  duceretur  ab  m 
in  iltam  nmulationem.  Atque  hsec  quidem  est,  quse  ap- 
paret  reprehensio. 

15.  AUorum  quorumdam  $olutionem  prcemt^i,  •— 
Porro  si  lubet ,  excogitaias  eiiam  ab  allis  defensiones 
ubi  priino  loco  posuero ,  tqm  meam  quoqae  senien- 
tiam  conabor  expromere  ,  vobisquefaciam  opiionem , 
ut  ex  iis,  quae  dicta  fuerint,  quod  potissimum  placeat, 
eligatis.  Quo  igitur  pacto  nonnuili  hanc  qua^stionem 
solverunt?  Non  erat  hic  Petrus,  inquimit,  ille  primus 
aposlolorum,  cul  fuerunl  oves  a  Christo  credita; ,  sed 
alius  quispiam  vilis  et  abjectus,  et  unus  e  vulgo. 
Dnde  id  consiat?  Cumcseteros  Judaeos  abductos  fuisse 
cum  illo  dixissel,  adjecit ,  inqiiiunl,  Ita  ut  et  Bama" 
ba$  ducerelur  cum  ei$  in  illam  mmulationem,  Quod 
aulem  diiit,  lla  ui  et  Barnaba$,  indicat  muUo  fuisse 
roirabilius  itlud,  quam  Petrum  abducturo  esse.  Sie 


ARCHIEP.  GOMTAimNOP.  3M 

enim  loqaatns  est,  ut  majoremiUoneenier»fid^Mir» 
Non  modo  Petras,  inquiens ,  tad  et  Bnriiatm  ;  alqai 
Barnabas  Petro  illo  major  boq  etat.  Yemmlamen 
non  Ita  se  res  habet ,  plane  iu  se  noa  habot*  Meque 
enim  eo  qiKid  Bamibas  majoreaaei,  yeo  mir9iur 
magls  :  sed  qaam  ob  e»osara  I  Qao4  aiioirum  ille 
qaidem  In  elrcumeislonem  miasas  easel»  »1  Baf  nabas 
cnm  Paulo  gentibas  pracdicaret,  et  obiqueoum  Paalo 
copularetar  :  quemadmedum  igitar  alibi  dicil»  Ah$ 
ego  $olu$  et  Barnabas  non  kabemuM  yolitlft(#w  OM  «jmi- 
randi  (I.  Gor.  9. 6)?  et  rurao»,  A$undi  Jero^tumaai 
cmn  Bamaba  {Gal.  3. 1) :  et  abiqae  vides  iUain  coia 
Paulo  doeere.  Non  ergo  qood  Petro  maior  eas^ty  id- 
circo  eum  quoque  abducium  esse  miratur  :  sed  quo^ 
is  qui  seenm  semper  praedicabal ,  coiquo  nilul  ciat 
commone  cum  Jud^is,  verum  intor  gepteo  docebat» 
ipse  quoque  esset  abduetas.  Gaeterum  Petrom  iUufli 
essede^quo  Iia^c  omnia  dicit,  con  ez  iia  qiua  prae- 
cesserunl,  lum  ex  iis  qu»  sequuntor,  manifeoium  esl* 
Quod  enim  se  In  faeiera  resiiiisse  illidieit,  ac  pro 
magno  illud  habei ,  nibil  allud  in4icat ,  oisi  se  digni* 
tatem  minime  reveritom  esse  personae  :  porro  de  oi« 
tero  quopiam  si  dixisset,  ae  in  faciem  ilii  reslitis8e« 
neqnaqaam  hoc  pro  magno  habuisaet.  Praelerea  A 
qutspiam  alios  Petrus  fuisaet,  non  lontum  valuisset. 
ejus  mutatio,  utcaeteros  etiam  Judeos  attiiaberet. 
Meque  enim  adhortatus  est,  neque  eonsuluit :  se4 
tantum  subtrahtbat  et  segregabat  se  :  atque  illa  sub- 
iractio  et  segregatio  caelerbs  ooioea  discipuloo 
atirahere  potuli  propter  peraooss  dignitatem. 

16.  Aitera  $0tuUo  queestiome,  cur  reprelienm  <it 
Petfu$,4fuo  contUio  Paulu$  Peirumargueret.  —  lU^que 
Petmm  fuisse  satis  ex  his  eooslal :  caeterqffl  aliaux 
soluiionem,  si  velilis,  dicemus.  Quaf^uam  igilur  esi 
altera?  Recte  Petrum  reprehendebot  Paiilos,  quod 
ulira  modum  indulgentia  uteretur.  Biam  qua  ralione 
ipse,  eom  esselJerosolymia,  eondescendebatJudaeis» 
eadem  quoque  illum  oportoil,  eom  Aotiochiaro  ve« 
nisset,  non  ad  Judaeos  respicere ,  aed  ad  eos  qui  cre- 
diderantex  gejiiibas.  Ui  eoim,  eum  ooraea  eram 
Judaei,  etiam  Pauius  judaizare  eoactus  esi :  ila  cam 
plures  erant  ex  gentibus,  nec  ullani  civitao  necessita* 
lein  indulgentlae  allerebat,  non  oporiebat  propter 
paueos  Jodteos  scandalo  esse  |ot  gentilibos.  Ai  enim 
koc  non  jam  soiulio  est,  sed  ami^iGeaiio  qusstionis. 
Qood  enim  iii  exordio  dixi  oraUonis ,  oon  id  nobio 
proposituin  est ,  iil  ostendamus  recie  reprehendisse 
Paulum;  sic  enim  adhoe  reslabit  qvuostip.  Petrus 
enim  obnoxius  criminationi  videbitur ;  aed  id  poiis* 
simnm  qu»rimos»  qoo  pacto  el  buue,  et  iilum  repre^ 
hensione  liberemus.  Quonam  igitorpocto  id  fiet?  Si' 
qna  mente  unus  increparii,  el  alter  fuerit  incr^^patus, 
discamus,  el  senieoiiam  illam  expiioemuf.  QU42  taoi» 
dem  igiiurest  illa  sententia?  Yebementer  optabat 
Peirus,  eoa  qui  deaeenderant  Jerosuijrma  a  iacolio 
profecti,  Jadaica  observatione  lilierore.  Quod  si  banc 
ipse  sententlam  iolrodoxisset,  et  in  raedium  progret* 
sus  dixisset,  JoAiieis  riiifaiis  oli  desiuite «  qua&i  coo- 
traria  sibi  ipai ,  ei  iio  omnibus,  fuae  ab  ipoo  fu^^i 


m 


m  ILLDD,  IN  FACimi  PBTRO  M8TITL 


m 


iinte  fMiinifa,  |ir;r<ileftret ,  discipitlis  ftuis  scaodaiiini 
attuiisset.  hursus  si  lianc  ad  ilios  PauUis  oratiojieitt 
direxlflset,  nequaquam  acfiuievissent*  oeque  audire 
potaissent.  Nam  qui  alioquin  oderant  illum ,  et  aw eiw 
sabaniur  ob  aimilero  sparsiim  rumorem,  miilto  magis, 
si  etiam  Isia  eonsulentem  audtssent,  piane  abhor* 
TUissent.  Quid  ergo  foclum  esi?  Judasos  quidem,  qui 
erant  a  Jaeobo,  nullus  illorum  increpabat,  sed  incre- 
pationan  ezcipit  Petms  a  Paulo  reprebensus,  ut  cum 
.1  coapoalolo  correciusfuerit,  iusta  cum  flducia  deinde 
possit  discipulos  objurgare  :  et  arguitur  quidem  Pe- 
Irus,  eorrigumur  autem  discipuli.  Hoc  etiam  in  con* 
tractibua  lit  sMularlbos.  Nam  si  quando  noniiulti 
dtilium  tributorum  reliqua  debeant,  ac  demde  illi  qui 
exacturi  sunt  illa»  non  audeaot,  aed  embescant  ve« 
liemenihisillos  urgere,  utmajoremoapleiit  occasionem 
ac  iacaliatem  lllis  vebementius  insiandi ,  a  cominili* 
fonibue  spoUari  se  eurant,  et  eonviciis  aflici,  aiqne 
aKis  inniimeris  vexari  malia  in  conspeetu  iliorum,  ut 
dum  isla  fiunt,  nequaqunm  cz  se,  aut  sua  sponte,  sed 
hnposita  a  eaeieris  necessitate  videaniur  iilos  urgere : 
et  illa.ta  a  e»teris  conliimelia  apud  alios  ipsis  obno* 
xios  exeusationis  ansam  soppeditat. 

17.  Cur  i$  arfui  voherii  Purut ;  dmulatam  fuistt 
repreken^Qnm  o$tendU,  —  iloe  et  in  Paulo  ac  Petro 
accldit.  Debebant  enim  reliqua  nonnulla  Judaei. 
Qusenam  illa  porro?  Niroirum  ut  a  Judaisino  penilus 
absiinerent.  Hsec  reliqua  Peiras  vehementer  repelere 
eopiebat,  el  ptirnm  ab  illis  fidem  exigeie.  Cum  igitur 
inajorem  facultalem  et  occasionem  exactionisejusmo- 
di  nancisci  vellet,  a  Paulo  se  vehementer  increpari  et 
objargari  curavit,  at  h»c  simulala  inerepaUo  jusiam 
fpsi  adverstts  illos  ansam  et  occasioneffl  pneberet. 
Idcircoeiiaro  In  ipsoinitio,  Jn  faeiem^  iiiquit,  ipft  ra» 
etiti,  et  blc  rursus,  Din  Pelro  eoram  omnihus,  Naro  si 
qoidem  Petrom  corrigere  voloisset  •  privatim  id  egis* 
aet,  sed  quoniaro  uon  Id  erat,  quod  studiose  expeie* 
bat  (noverat  eniro  qoa  mente  cuncia  Hia  faceret),  sed 
eos,  qui  diu  elaodicaverani,  aubilire  cupiebal*  idcir- 
eo  in  conspoctu  omnium  adhibet  iocrepiitioiiem.  At 
Petros  sustinet,  et  tacet,  neqoe  coiitradicit.  Sciebai 
quippe  quo  animo  Paolos  increparei, et  totumPeuus 
tacendo  perflciebat.  Ejus  quippc  sileniiuin  Judoios 
docelMt^poq  ampiius  legis  riiibus  adlKcrendum  esse. 
Neque  enim  magister  ipse  lacuisset^^inquiebant ,  nisi 
aibiconscius  esset,  meriio  se  a  Paulo  fiiisse  repreiiQU* 
sum.  Sed,  siplacet,  ipsamreprehensioneni  audianius. 
Dixi  Pelro  earam  omnibu$ ,  inquil,  Si  lu ,  cum  Judmt 
m^  geniiliter  mvi$.  Animadverte  prudeniiam  :  non 
dixitilli :  Male  agis,  dtim  judaice  vivis  :  sed  priorem 
ejus  argult  conversaiionem,  ut  non  jaro  ex  senteniia 
Pauli  admonitio  ei  consiiium,  sed  ex  Pciri  judicio 
jam  expresso  videator  infcrri.  Nam  si  quidem  dixis- 
aet,  Maie  agis  \  dum  iegem  obscrvaSf  reprehendissent 
Petri  discipuli :  jam  vero  cum  audiunt,  non  csse  ex 
roente  Pauli  ^dmonitionem  iilam,  vel  con  eciionem, 
eed  ipsom  Petrum  iia  vivcre  soliium,  et  hxc  dogmata 
10  aiamo  baboisse,  velieni  nolient ,  quiescere  debue« 


runi.  Propterea  neqoe  P^ims  ilUiip  «eDleolinm  uh 
Iroducjt,  vcrum  abaltcro  se  coargnu  \^  (^st  a  Pa^lo, 
permittit,  et  si|et,  \\\  docirioa  fi^pilius  posail  adipiili. 

48.  Neque  vero  tantHm  iudo  Payii  prudeniiani 
speetare  licel,  sed  ex  lis  eiianii  quap  doipde  miui  di« 
cta.  Non  cuim  di)iit,  81  m»  citm  Judieiiarii»  fentiliier 
vivebas.  et  nou  Judaice,  sed  Fiojs :  itiique  oune  etiam 
eamdem  seiiteutiam  seqoerjs :  quodque  inultam  sapif 
priidentiam  ,  mox  adjiciiur.  Cum  cuifQ  dixissei « 
GenMer  tmns,  cvai  Ju4em  <is«  oou  IfUqnxit,  Guf 
Jodoios  eogls  judaiaaret  sed  qtiid^  Cor  genteii^  ii)quit| 
€ogi$  judmmret  iit  dum  sibi  di^qiiHilos  soo$  videtof 
vindicare,  et  de  gentibos  esse  sollicitus,  Jud^vi^  sufk* 
deat,  ut  abaniiqua  consiietudine  recedaiii.  Nani  sir 
molatam  esse  repreheosionem,  ex  iis  ipsia  qoaa  dicia 
aont,  liquct.  Gum  enim  paulQ  anie  dixisset,  iMo? 
eekantur  eum  eo  eeeteri  Judori,  lioc  loeo  ai|,  (Jor  gentee 
eagie  judaigaret  Atqoi  dieeudum  erat,  Cur  Judxoa 
cngis  jHdaizare?  Qui  eoim  simui  alHluctifuerant,  noo 
ex  gentibiis  erant ,  sed  Judxi.  Vcnimlameo  si  hoe 
dixisset,  paulo  asperior  visa  csset  oratio,  n^e  ullq 
piodo  el  conveniens,  qnip|)eqiii  genlium  docior  esaet : 
}am  vero  per  speciem  defensionis  et  curas  supniin  di« 
acipulorum ,  immunem  ac  libenimobjurgaliopem  soam 
reddit.  Atqoe  iit  inielligaiis  oraiionem  illaro  non  jam 
reprehensionem  Pclri  fujsse « sed  admonitiooem ,  ac 
doctrinam  Jiulxis  per  speciom  reprehensiooia  Petri 
odhibitaro ,  aodi  quoe  sequuniur  :  No$  ngiura  JuieeU 
et  nan  ex  gentibue  peccatoree  {Gal.  S.  15).  Itaeenim 
Jam  sunt  verba  docentis,  nequead  Petrum  cuneta 
referontur,  sed  omlioncm  reddit  communem.  Si  eoim 
tamquam  doeeos  ab  initio  hxe  iiiiroduxisset,  noo 
tulissent  Judaei ;  jam  vero  cum  ipiiio  a  repreheosione 
dncto,  et  quod  videatur  merito  Petrom  reprebeudere, 
«t  qui  conversos  ex  geoiibus  ad  legjs  riluum  observa* 
tionem  allicerevideretur,  iransit  deinde  coiirideoier 
ad  admonitioncm  et  consilium ,  quaai  ab  ipsa  serie 
iractoqoe  sermonis  oo  delatus  ^iisset.  Ne  eoim  qMl^* 
^am  Iwie  cum  audiissei»  Gentet  eoffiijudaiwe^  solts 
jf lis  putaret  judaisare  noo  esse  permissom ,  «ed  Jur 
^is  licere,  oraiiooem  redigitad  ipsosdoclotes.  Qiiid 
ego  de  geotibiis,  inquit,  aot  relii}uis  fud^eis  leqpor! 
imo  etiam  doctores  nos  ^t  apoitoli.  NequehQc  solum 
causoR  firmamenluni  nfferl,  sed  etiam  quod  nos  cx 
posieris  Jud.-ci  penilus  a  tege  discesserimus.  Qua 
nobts  igitur  dari  venin  poieril,  si  cxteros  ad  Iioc  per« 
traluiqius?  yides  ot  Judxos  occulle  carpat,  et  doclri- 
nam  perfeclam  coiistitunt?  Cum  enim  dixisset,  No$ 
nmura  Juf^ei ,  et  tipif  «c  gent\bu$,  peccatores  :  et  cau- 
sam  afferl  rationi  consenlnneam  ob  quam  a  Judaismo 
desciverant  :  Scientee  ^  quod  non  ju$ti(icatur  homo  ex 
operibu$  legi$ ,  ni$i  per  fidm  Jeeu  Chri$ti :  no$  quoque 
iti  Chrietum  Je$um  credidituu$,  ut  pietificemur  ex  fide 
Chri$tir  et  non  ex  operibu$  legi$t  eo  quod  non  ;a«/f/l- 
cetur  homo  ex  operibu$  legi$,  ni$i  per  fdetn  Jesu  C/iri- 
$ti  {Gal.  2.  16}.    ' 

49.  Infirmilatem  legi$  incuteai  apo$totu$.  —  Vldes  Ot 
trequenier  infirmiialis  legis  facial  mentionem,  et 
jusiitiae  quae  est  ex  fide  ?  El  crebro  incukai  ea  nom ina, 


SM  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

qaod  non  est  reprefaendenlis ,  sed  doceniis  el^sonsu* 
lentts.  Veruni,  ut  dioebam  ,  si  quidem ,  ut  in  Judaeos 
inTeherelur ,  haDC  diceret ,  aclum  essel ,  ac  res  esset 
plane  deplorala ,  quod  illi  liujus  doclrtnam  minime 
ferrent :  quoniam  autem  ad  Pelrum  orationem  con« 
venil,  iliidam  utililalem  percipiebanty  dum  repre- 
heiidereiur  ac  laeeret  Pelrus,  ejusque  sententia  omnis 
detegeretur  non  ab  ipso«  ded  a  coaposiolo ,  et  prior 
ejus  conTersailo  in  medium  proferretur.  Deindc  vero 
ne  apud  se  dicerent :  liaque  iicet  Petrus  et  Pavlus 
perperam  egerint :  justas  ei  indubilalas  afferl  causas, 
ob  quas  iudaicis  ritibos  adhxrcndum  non  est.  Eac 
▼ero  sunt ,  quod  justifieare  lex  mtnime  possii ,  sed 
fides  Untum.  Atque  hic  quidem  leni  ac  nH)deraia 
ulilur  oratione :  progressus  autem  paululum  vebe- 
menttorem  adhibet  el  acriorem.  Quod  si  qumenlet 
ju$Hfieari  in  Chriito  invenli  itmus  et  ipsi  peccatoree^ 
num  Chri$ius  peccati  minutereel  (Galat.i.  17)?Quod 
autem  dicit  talem  sententiam  habet :  Fides  jusliflcat, 
el  a  ritibus  Judaicis  jubel  discedere,  ul  qui  jam  cessa* 
rint :  quod  si  adhuc  lex  impcrat  alque  dominalur ,  el 
qni  eam  desernerit,  praevaricalionis  est  reus,  Ghristus, 
qui  nobis ,  nl  illam  deserercmus ,  itnperavil ,  nobis 
prsvaricalionis  auctor  fuisse  reperielur,  neque  solun 
nos  peocaio  non  liberasse,  sed  ei  in  peccaium  impu- 
lisse.  Si  enim  ob  fideni  legem  deseruimus ,  porro  a 
l^c  discessisse  peccatum  esl ,  fides  qb  qoani  legem 
deseruimus,  ipsa  nobis  facta  esl  causa  peccaii.  Quan* 
do  aulero  ad  absurdum  jam  sermonera  redegit,  iieque 
ulla  demonstrallone  indiguil  ad  refuundum,  aed 
conlentus  fuil  dicere ,  Absity  qiiod  absurdilas  in  con* 
lesso  esset :  Si  enim ,  inquit ,  qua:  deeirum ,  iterum 
hae  eedkfico^  pregvmealofem  me  comiituo  (Gal.  2. 18) : 
jn  Gonirarium  convertit  orationem ,  et  ostendit,  non 
transgredi  legem ,  sed  legem  non  deserere,  hoc  pr»- 
Taricatorem  reddere ;  et  per  speciem  proprioe  perso« 
lue  rursus  Pelrum  designat.  In  quo  enim  Pelrus  cibo» 
rum  observationem  violavit ,  qui  gentiliier  statuerat 
vivere  ?  Gum  igitar  ad  Judaeos  iierum  rediertt ,  et 
eoro  lllis  vivatyAeperietur  sdificare  quae  destruxerai. 
20.  Yides  quo  pacio  ubique  in  cendemnatione  Pe- 
tri  haereat,  et  priorem  ipsius  conversaiionem  manife- 
aiet :  ut  non  a  Ilngua  Pauli ,  sed  a  menie  Peiri,  quam 


ARCBIEP.  GONSTAMTINOP.  SM 

rebus  ipsis  ostenderat ,  Judaei  admoiiitionem  accipere 
videanlurY  Propterea  dicit :  Tinieui  eo$  qui  ex  drcum- 
eieione  erant^  et  Quia  reprehen$u$  erat;  ei  Quod  nom 
recte  amfnilaret  ad  uritaum  ^wmgeUi.  Non  quod  iia  se 
baberet :  absil;  hocenim  pluribus  demonsti^vimus  : 
sed  quemadmodum  tura  temporis  reprebendebat  Pau- 
lus,  el  faaec  audiens  Peims  tacebat ,  ne  Pauli  dispcQ- 
sationem  everterel,  el  contenlus  erat  qnasi  oon  recte 
ageret » objurgalionem  admitlere ,  ut  iliud  sibi  apud 
discipulos  excnsationi  esset :  iu  nimirum  nuuc  iste 
eodem  consilio  quo  Pelrum  arguebat,  luec  scribily 
quae  lum  scribebat  ad  GalaUs.  Nam  si  tum  objurgari 
Petruni ,  et  lacere  ,  utile  Judsis  erat,  mulio  magis 
nunc  eiiam  isU  de  ipso  praedicari ,  utile  iis  erat  ex 
Galatls ,  qui  fueranl  depravali.  Ut  enim  qui  tum  An- 
tioclii»  d^ebant,  cum  acriier  reprebenaiun  cernereui 
Petrum  ,  et  lacentem ,  magistri  aecusaliooe  corrige- 
banluryac  silenlio :  sic  et  nunc  Gaiai»,  qui  eodera  mor- 
bo  Judaicse  observationis  laboranl ,  et  dum  Paulum 
audiunl  haec  de  ipso  dicentem,  uipoie  quia  reprehen* 
sus  erat ,  et  non  recle  ambulabai  ad  veriutera  evan- 
gelii,  cumque  propler  haec  objurgatus  siluisset :  maxi» 
roam  inde  percipiebani  doctriiiam ,  ut  non  amplius 
Judaicis  ritibus  adhaererent.  Idcirco  eliam  Paulus  el 
tunc  increpavil ,  ei  nunc  illius  teraporis  objurgalionis 
menlionem  facit :  neque  minua  idcirco  Petrum  laudari 
convenil,  quod  omnibus  iis,  quae  dicia  sunt ,  assensum 
praebueril.  llle  enim  fuii,  qui  omnia  praestilit,  qui  ac- 
custri  se  passus  est ,  el  coniicuil.  Hic  dispensationis 
est  fruclus.  lu  uos  uirumque  apostolorum  crimino 
liberavimus,  nlriqne  vero  laudes  debentur  innumerae* 
quod  ad  aliorum  salutem  orania  audire  studnerint  si- 
mul,  ac  dicere.  Noa  autem  deinceps  Pelri  et  Pauti 
Deum  rogemus,  ul  qui  muiuis  illos  concordiae  vinculia 
Inter  ae  devinxil ,  nos  quoque  muluo  vehementiori 
cariute  constringal :  quo  undem  mutuam  inter  nos 
secnndum  Deum  concordiam  foventes ,  sanclonun 
iUorum  conspcctu  dignemnr ,  el  in  aeiernis  eorum 
possimus  labemaculis  inveniri ,  gralia  ei  benigniuie 
Domini  noslri  Jesu  Gbrisii ,  per  quem  ,  et  cum  quo 
Patri  ei  Spirilui  sancto ,  gloria ,  imperiiim ,  honor  ec 
adoratio ,  nunc  et  semper ,  ei  in  saecula  saeculorum. 
Amen. 


OPUSCULA 

DE  MOTIBUS  CONSTAPrnWOPOLrrAMS, 

DEQUE  DS  QU^  AD  UTRUHQUE  EJUS  EXSIUUM  SPECTANT. 

lroi»mtttm. 


P 


Visum  est  ea  omnia  Opuscula  qiiae  ad  hisloriam 
moliium  GonsUnltnopoIilanorum  »  et  ad  utrumqite 
('hrysostomi  exsilium  specUni,  in  prius  Ediiis  liinc  et* 
iiide  sparsa ,  secnndum  temporis  ordinem  liic  simul 
coUocare.ei  Episiolarum  colieclioni  praemiiterc.  Sunt 
autem  hiec  Opuscula  hujusmodi: 


l.Hoinilia  in  Eutropium  eunuchum  et  Palriciaro  , 
qui  ad  ecclesiae  asylum  confugerat. 

2.  Homilia  in  cumdem  Eutropium ,  qui  ecclesiac 
sisylo  relicto  capius  est. 

3.  Homilia  cum  Salurninus  et  Aurelianus  actl,  ca 
dent  in  exsiiiumy  ei  Gaioas  egressus  esset  ex  civiuie 


m 


W  ECTEOrttS. 


4.  Homilia  Chrysoslomi  posl  redilum  ex  Asia ,  cx 
qtio  itinere  Asiatico  occasiones  incusandi  Chrysosioni 
^plala^  fuere. 

5.  Homilia  seu  Oraliuncula  de  recipiendo  SeTeriaao, 
^ui  lumulluante  populo  pulsus  fuerat. 

6.  Homilia  seu  Oraliuncula  Severiani ,  cum  susce- 
pius  essel  a  beaio  Joanne  episcopo  Gonsianlinopoli- 
lano, 

7.  Homilia  aniequam  ircl  in  exsilium,  el  vetusver- 
sio  Lalina  ejusdem. 

8.  Alicra  aolequam  irel  in  cxsilium ,  «vixSoro;. 


exsiiio  scri^iai^ 

i5.Ubera4,e„^^^  ^ 
ab  exsilio  scri^ioa^ 


^-•--— . 


Uir. 


HxcomirMiOriiioibeiii«|r^.^g^,.    ^ 


cmCA  DUAS 


SEQUENTES  IN  EUTROPIUM  HOMILIAS 

MONrTUllI. 


Eulropius  eunuchiis  gralia  apud  Imperalorem  Ar- 
cadium  plurimum  valebal,  ejusque  consilio  et  aucio- 
rilale  quaeque  maxima  Imperii  negolia  gerebanlur. 
k  cum  Joannis  Chrysostonu  m  sedem  Conslantino- 
politanam  promovendi  auctor  fuissel»  iniiio  ejus 
monilis  placitisque  haud  segre  morem  gerebat.  Sed 
cum  eum  S.  Doclor  ob  avariiiam  ambilionemque , 
amico  licel  animo  ,  frequcnler  objurgaret ,  in  ejus 
tamlem  ofleasionem  incurrii.  Inier  alia  vero ,  quae 
praeter  Chrysoslomi  consilium  et  voluntalem  dcsi- 
gnavii  Eutropius,  legem  fcrri  curavil,  ut  asyli  cl  im- 
munitalis  jus  ecclcsiis  lolierelur.  Yerum  id  ille  in 
capilis  sui  pernicicm  moiilus  est :  cum  cnim  Consula- 
lum  anni  undequadringentcsiini,  Arcadii  nulu,  con- 
sequuius  csset ,  universorum  in  se  odium  conciiavit. 
Tum  Tribigildus  Tribunus ,  clam  favenle  Gaina , 
coacla  miliium  maiiu,  a  formidoloso  principe  iin- 
peiravit ,  ut  gradu  dejicerelur  Eulropius  :  qui ,  quod 
unum  ipsi  pcrrugiuin  residuum  ernt,  in  ecclcsiam 
se  recepii,  et  asylum,  qnod  illc  abrogandum  curave* 
rat,  supplex  adire  coactus  est.  Unus  tum  et  asyli  et 
Eutropii  defensor  adfuit  Chrysostomus ,  qui  fortiier 
et  militum  impetui  el  Imiieratoris  decreto  obsliiil , 
ci  ne  jus  ecclcsix  violareiur  cffecii.  Yerum  ha^c 
piuribus  in  Yita  Clurysostomi.  Insequente  post  Eu- 
tropii  in  ecclesiam  rccepium  die ,  banc  eleganlissi- 
mam  concionem  habuil  Chrysoslomiis  :  ubi  de  fluxa 
rerum  humanarum  condilione  iniriflce  disserit ,  Eu- 
tropium  compellat,  exponit  quam  inconsulto  immu- 
nimtem  ecciesiae  violare  tentaverit ,  quam  ipse  prior 
adire.et  expetere  coinpulsus  sil :  ad  ejus  tainen  mise- 
ricordiam  populi  castuin  ila  palhellce  pcrpulit,  ut 
omiiium  lacrymas  excuteret. 

Elapsis  post  illam  habitam  homirtam  aiiquot  die- 
bus,  Eutropius  ut  inimicorum  excubias  faileret,  sesc- 
que  proriperel,  ab  ecclesia  aufngit.  Yerum  captus  , 
QioxqMe  in  Cyprom  relegatus,  deindeque  haud  ita 
multo  elapso  lempore  Chalcedoncm  addiicius,  da- 
HUiatos  capiteque  plexus  est.  Hanc  porro  traguediam 
in  Vita  Chrysoslomi  ad  annnm  509  plnribus  rccensc- 
S.  JoAN.  Chrysost.  III. 


bimus  :  ac  mulu  qux  ad  hanc  htut^rtm  «4^^ 
intacla,  vel  inlricala  admodum ,  ad  ^tnm  CtL^ 

namque  rerum  seriem  reducinius  hic. 

Yix  elapsis  duobus  posi  Euiropii  fi^m  ^^^^ 
concionem  scqiientem  habuit  Chrysosiom» :  ^ 
quibusdam  pracmissis  de  utililate  leciionis  diviMrM» 
Scripiurarnm,  obsessam  paucis  anle  diebas  ccde* 
siam  fuisse  narral ,  neque  lamen  Iradilum  inimiei» 
Eulropium ,  qui  si  ecclesiam  non  deseruissei,  captiH 
numquam  fuissei.  Fluxam  ilerum  humanarum  Ja. 
cullatum  diviliarumque  condilionera  ob  oculos  po- 
Dit :  desertumque  dicit  ab  amicis ,  a  domesiids ,  % 
fortunis  omiiibus  Eulropium.  Multisque  addiiis  de 
vero  legilimoque  diviiiarum  nsu,  dcque  viia  prxsen- 
ti,  quam  peregriiiaiioiicm  esse  commonslrat,  ad  Ec- 
clesiae  laudes  iransil ,  ejusque  nnptias  cum  Cliristo 
pluribus  prosequilur,  hoc  frequenlcr  usus  Psalmi 
quadragesimiquarti  versiculo,  AfUihil  regina  a  dextm 
iui$  in  veiiiiu  deauraio,  elc.  Hiijus  autem  vcrsiculi 
occasione  Savilius  et  Fronio  Ducacus  hanc  concionem 
inter  Homilias  varias  in  Psalmos  locavprunt ,  recla- 
mantelicet  et  tiiulo  el  priori  homiline  parie,  ubi  de 
captoa  miliiibus  Eutropio  pluribus  agitur.  Enimvero 
hac  homilia  ubinam  commodius  loceiur,  quam  post 
illam  ipso  prxsente  Eulropio  habiiam?  In  ilia  quippe 
de  Eutropio  ecclesi»  asylum  ei  prapsidium  imploran- 
te  agiiur;  in  hacverode  eodcm  eanucho  post  di- 
missum  ecclesiae  asylum  capto  scrmo  habeiur.  Hu- 
jusmodi  autem  homilias  separandas  non  esse,  cum 
ipsa  ratio,  tum  eruditorum,  quos  consuluimus,  judl-^ 
cium  suadebat. 

Cxlerum  in  hac  posteriori  homilia  Chrysostomus  a 
solito  dicendi  genere  non  parum  deflectit.  Hic  cnim 
illam  ceu  spontc  fluentcm  sancio  doctori  faiuiliarcm 
elegantiam  non  deprehcndimus.  Orationis  gcuus  non 
cxpolllum  est ,  sed  slrigosum  et  intricatum  :  ordo 
senteniiarum  interceplus  plerumque  :  inierlurbaia 
sories,  ut  vix  capias  qua  de  causa  A  hoc  argumcnlo 
in  iliud  Iranseai.  Denique  per  lolam  homiliam  mulia, 
videlur  infusa  percgriniias.  His  haud  dubic  permotus 

(Treize.) 


Sf  t  S.  JOANNIS  CHRTS09T0M1 

Tifieniomius  piitavU  scctindam  pnrlem,  ubi  deEccle- 
ux fiiipciis  agiiar,  aiicunde  excerptiHn  priori  de  Cu« 
iropio  assuiam  fuisse  :  nec  obi:Cure  iunuit  dubitare 
8C  an  ilia  pars  posterior  sit  Giirysostomi,  tantuui  sci- 
licei  abtiorrere  videlur  ab  iliius  dicendi  goncre.  Ye- 
rtim  si  quis  priorem  cum  posteriore  pariesedulocoii- 
ferat,  ulriusque  stylum  a  consueto  Chrysostomi  di- 
cendigenere  ionge  divcKium  liaud  dubie  depreiien- 
det :  sed  priniam  partem  secundae  liac  in  re  oniniiio 
similem,  ni  mea  me  fallit  opiiiio ,  jndicabit.  Qood 
non  eo  a  nio  dictuin  animo  existimes,  ul  totain  ho- 
miliam  Clirysoslomo  abjirdicari  velim.  Non  enim  ubi- 
que  sui  similis  ilie  est,  quod  In  aliis  summis  viris , 
uraloribus  maxime»  passim  observalur.  Cerlenon- 
nulias  jam  vidimus  liomilias,  quas  Chrysostonii  esse 
yix  dubitare  licet ,  ubi  mirum  quanlum  a  consueio 
siyli  geiiere  deflectat  S.  doctor.  In  bacantemcon- 


ARCIIIKP.  GOIfSTANTINOP.  59t 

cione  multo  minus  liceat  lymnteHi  suspicionem  admit* 
tere.  Naro  iila  quae  de  Eutroplo  jeunucho  frequen- 
ter  dicuntur  ,  non  ailum , '  qoam  Cbrysoelomttqi 
aoctorem  habere  posse  videiitur.  Et  alioquln  in  bo- 
milia  secunda,  modico  post  prioreni  tempore  hobita, 
aperle  declarat  se  nuper  muita  conira  divitesdiyi* 
tiasque  dixisse,  ita  ut  faac  de  causa  iii  moltorum 
ofleosiooem  iRcurrerel,  qued  cum  illa  priori  homilia 
ita  convenit,  ut  dubilare  non  iiceat,  quin  hxc  ipsa 
ibi  prior  oommemorelur.  Ylde  iii  homilia  priore  no- 
merum  2. 

Prioris  honillise  interpretatiooem  Laiinam  a  Sigi- 
smundo  Gelenio  editam  ,  sed  aiiquot  in  locis  eroen* 
daiam  edimus.  Poslerioris  autein  iiovani  paravimus  , 
quia  illa,  quam  Goderridus  Tilmannus  ediderat,  pa« 
rapbrasin  omnino  sapiebat. 


HOMILIA 

Ilf  EUTROPIUM  EUNUGHOBf  .PATRIGIUIff  AG  GOlfSULEM  (a). 


i.  Quam  fluxte  re$  hujut  vita.  —  Semper  quidem  , 
nuiic' vero  roaxime  opportunum  est  dicere :  Vam^fl» 
tanUatum,  et  omma  vanita$  (Eccles.  1.  2).  Ubi  nunc 
iiiclytus  ille  consulatus  splendor  ?  ubi  ilUistres  ill» 
faces  ?  ubi  applausus  illi ,  ac  cborex  epulxque  et 
fcsii  coiiventus  ?  ubi  coronae  et  aul;pa  ?  ubi  strepitus 
urbis  ,  et  illx  circensium  fausta;  acclamationes,  spc- 
ctatonimquc  adulationes?  Omnia  illa  perienint :  pro- 
eella  vehemens  folia  dejecil,  arborem  spoliatam  red- 
diilil,  jam  radicilus  vacillantem  :  laniaque  vis  venti 
liupncta  est,  ut  cum  nervos  ejus  miiversos  concusse- 
rit ,  tiim  ips.im  Tunditus  prosieriiere  ininelur.  Ubt 
nunc  rucaii  iili  amici?  ubi  compotaliones  et  ctenae  ? 
ubi  parasiiorum  examen  ,  et  mcriim  per  totam  diem 
exh:iustiim,  variaeque  coquorum  artcs,  el  potentntus 
cultores  iili,  ad  gratinm  omnia  dicere  ac  facere  as- 
sueti?  Oiimia  illa  nibil  nisi  nox  el  somnium  fuerunt, 
ct  appetentc  die  evanucrunt :  flores  fmrunt  verni,  et 
vere  exacto  emarcuerunt  omnia  :  umbra  erant,  et 
prxterierunt :  Tumus  eraot ,  et  soluia  sunt :  buUsc 
erant,  ei  dirupta  sunt :  aranoae  crant ,  ei  lacerata 
suni.  Quaprbpter  spiritiiale  hoc  diclum  occinimus  , 
frcqtienier  diccntcs  :  Vanitas  vanilatum,  et  omnia  va- 
nitas.  Hoceiiimd.cturo  in  parielibus,  investibus,  in 
foro,  in  aedibns,  in  viis,  in  januis,  in  alriis  :  sed  potis- 
simum  in  ipsa  cujusque  conscientia  cunlinenter  in- 
Bcriptum  esse  oportet,  omnique  lempore  cogiia- 
tioni  obversari.  Quandoquidem  negotia  Ifrauduienta 
et  peraonala  ac  mimica  veritalis  opinioncm  apud 
plerosque  sibi  paraveruni :  lioc  dicto  iti  prandio, 
in  CQcna,  in  cdetu  hominum ,  quemtiue  proximum 

(a)  collata  cum.Ms.  Reglo  1974.  Post,  pqtricim  aecw; 
tulem,  {iigismundus  Gelenius  addit,  rrcefectumque  cubiculi 
MrcadH  Auq.  cion  offm  optincipe  detUescerei  sub  aUarieC' 
clewB,  eiti  ipse  lOtteajusai^U  ahroqare  tonatus  fuerat.  Quae 
III  nuUo  Exemplari  Graeco,  hacteaus  anobis  oonspecto, 
exfliaot.  Haec  homilia  scribta  est  anno  Christi  )9d. 


suum  coropeliare  oportebat,  idemque  ab  lllo 
audire  ,  nempe  FaittMt  vanitatwn  ,  omnia  wmiiae» 
Antion  assidue  tlbi  tlicebam  fugltivas  esseidiviiias? 
Tu  vero  nos  non  ferebas.  Annon  dicebam  eia 
ingratiim  domesticum  esse?  Tu  vero  credere  do* 
lebas.  Ecce  esperieiitia  dociiit  non  solum  fugitivas  cl 
ingratas,  sed  homicidas  ctiaro  esse,  ut  qu»  in  ireno- 
rem  ac  roetum  nunc  te  conjecerint.  Nonne  dicebam 
tibi,  cum  nie  indesincnter  objnrgares  vera  monen- 
tcm  ,  me tibi  potius  amicuro  esse»  quain adttlatores? 
me  qui  argucrero  ,  roajorein  tui  curam  gerere,  qoam 
eos,  qui  tibi  per  oinnia  obsequerentiir?  Noiine  eiboe 
addobam,  fide  digniora  esse  vuliiera  ab  aQiicis,  quam 
voluntaria  oscula  inimicorum  {Prov.  i7.  6)?  Si  nea 
vuliicra  tulisses,  haudquaquam  libi  iliorum  oicnla 
boccxitium  attulissent :  niea  eniin  vulnera  sanilatem 
aflcrinit,  illorum  oscula  morbum  immcdicabi|en>  libt 
conciJiaverunl.  Ubi  iiuiic  pocillalores  tnl  ?  ubiqui  in 
foro  popnlum  de  via  decedere  cogebant,  maaqoe 
laudcs  passim  apud  omnes  prjcdicabaui  ?  Transfoge» 
runt,  abnegarunt  luam  aniicitiani,  suain  securilaien 
tuis  perLculis  quxrunl.  At  non  tales  nos,  sed  el 
tunc  quamvis  <Tgre  ferenicm  non  destiluirous, elDuiic 
collapsuin  proiegimus  ac  curainiis.  Ecclesia  a  te  bo- 
stiliter  liabiia,  expanso  sinu  le  siiscepit  :  ibeatra  au* 
tcm  magnis  obsequiis  a  te  culia,  quorum  causa^npiiii 
nobis  infensus  fuisii ,  et  prodiderunt  te  et  penlide- 
runt.  Atumcn  numquaro  desiiiimus  his  le  verhis  ad- 
loqui :  Gur  isla  facls?  in  Ecclesiam  debacebarts,  el 
tcipsum  in  exitium  praecipilem  agis  :  et  Mlliac  omnia 
inoniia  negligenter  pnetercurrebas.  Et  itlrcensls  qui- 
dem  multitudo  exhaustis  in  se  tuis  fAcultatibus  gla- 
diiim  iii  te  acuit :  Ecclesia  vero  impoHuno  tuo  fiirore 
exagitata,  uitro  cilroque  cursilat,  si  quopactote  ex 
bis  casibus  iinpiicilum  exlricare  queat. 
2.  Qtio  conni^  kwc  ioauatur;  EutropH  tpltmdnw 


593 

anU  cMlamUaiem ;  Eutrofrium  Arcadiu$  htperator  ab- 
iuciatemplojubet.^Ei  Haec  nunc  dico,  non  qno  pro- 
sirato  insultem,  sed  qiiod  eos  qui  adhuc  stant,  tutio- 
res  reildere  cupiam  :  nec  ut  plagas  vulnerati  refri- 
cem,  sed  ut  nondum  viilneratos  in  sanitaie  conser» 
vem  :  non  ut  jactatom  fluclibus  demergam  ,  scd  ut 
cos,  qui  secundis  auris  navigant»  erudiam,  ne  forie 
tu  profundum  deferantur.  Quo  autem  modo  caTeri 
possit  T  Nimirum  si  rerum  humanarum  mutationes 
cohsideremus.  Si  enim  iste  mutationem  timuisset , 
nunc  eam  non  pateretur ;  sed  quoniam  isie  nec  do« 
mesticis  ncc  alienis  consiiiis  rorrigi  potuit,  tos  sal- 
temqui  diviiiisexlollimini,  bujus  calamitaiem  in  ve- 
'strtim  profectum  convertite  :  nihil  enim  est  faumanis 
rebus  tnflrmius.  Qunpropierquocumque  nomine  ea- 
rum  vilitatem  ^igniflcaveris ,  minus  qnam  pro  rei  ve- 
ritate  dixeris  :  vel  si  fumum  eas,  vel  fcenum ,  tcI 
'somnum,  vel  flores  vernos,  vel  quidlibet  aliud  norai- 
'naveris  :  usque  adeo  sunl  fragiles  ,  et  magis  nihili 
quani  liihii  ipsum ;  quod  autem  Bon  solum  nihili  sinl, 
sed  et  in  praecipiti  sient,  vel  hinc  apparei.  Quis  hoc 
homine  fuit  excelsior?  noniie  in  toto  6rbe  divitiis 
'prxcellebat  T  nonne  ad  ipsa  fastigia  lionorum  con- 
scendit  ?  nonne  omnes  eum  formidabant  ae  vereban- 
'tiir?  Sed  ecce  factus  est  et  Tinctis  miserior,  et  serris 
'iniseRibilior,  etroendicis  fame  tahescentibus  indigea- 
tior,  per  tiogulos  diesgladios  prae  oculis  habens  lo  se 
exactttod,  et  barathra  et  carniflces,  et  Tiam  qua  ad 
•upplicium  ducit :  ac  neque  memoria  prxterilarum 
TiahifrtftUim  fruitur,  imo  ne  luce  qaidem  communi, 
ted  BMfldie  qnoque  umquam  in  densissima  i^octe 
attgustiis  parietnm  inciusus,  oculorum  usu  privatar. 
Et  quorsum  hvte  comroemorare  attinel»  cum  quaii- 
li«.nTi8  adnitar,  buIHs  Terbit  exprimere  Taleapi,  quis 
iniaiiimussil,  persingulas  horas  capitls  supplidum 
exspeetanti  ?  Aut  quid  nostris  verbis  opus  est,  cum 
ipte  luec  nobis  lamquam  in  imagine  depingat?  Heri 
nainque  missis  ad  eum  ab  Imperatore  qoi  vel  per  vim 
bominem  pertraherent ,  cum  ad  sacrarium  confugis- 
tet  (a),  nihilo  meliorem,  utnuncquoque,  quam  mortui 
eolorem  obtiaebat :  tunc  deniium  stridor ,  tremor 
lotiut  corporis,  tox  singuliiens  el  lingua  litubans,  in 
tumma  talit  habitus,  qualem  oportebat  habere  ani- 
mam  qus  lapidea  esseL 

5.  Haee  jlico  non  exprobrandi  cauta,  neque  insul- 
lant  ejus  inforlnnio,  ted  ut  Tetirum  animum  molliam, 
et  ad  commiserationem  perii-aliam ,  eoqiie  inducam 
ut  pnesenti  hominis  pcena  tit  coiilentus.  Quoniam 
enim  multi  sunl  e  nostris  adeo  inhumani,  ut  nos  etiam 
incusenl,  qui  eum  sacrario  exceperimus,  iliorum  du- 
t^iieih  noslris  sermonibut  mollire  Tolens,  miserias 
istius  traduco. 

Etttropiut  in  eccleiiam^  cuju$  immunilatem  tnolaverat^ 
confugere  coactus  ett.  —  Quid  enim  est,  quxso,  dile- 
cte,  quod  indigne  fers?  Dices,  Quia  in  ecdesiam 


(a)  Ad  Hteram  vertendum  esset,  eum  admcra  vasaeon' 
pufiuet,  sed  quae  bic  nc^,  sive  sacra  vasa  dicnnuir,  mw, 
MiM,  sive  ara  appellabuutur.  venim  de  bis  ultimo  Tooio 
agetur,  u])i  de  discii>lina  Ecclesiastica. 


IM  CUTltONUU.  m 

confugit,  4|ui  eam  indetfiMter  iinpugnabat*  Alqui 
hoc  potissimum  nomine  gloriloaBdut  erat  Deot,  quod 
permisit  eum  in  unla  constitui  necettilate,  ut  et  po- 
tcntiam  Ecclesis  et  dementiam  dlsceret :  potentiam. 
eo  quod  in  tantam  inciderii  motationem  ob  helbi<|tt» 
ipsi  intuierat :  clemeatiam  Tcro,  quod  ipsum  objeeto 
nunc  scttto  protegat,.  et  alarum  obienttt  tueatur,  pra- 
teriiarumque  injuriamm  oblita,  sinus  ei  amaniittlme 
pandat.  Hoc  enim  quoTit  tropso  tpleiididius,  quaTit 
Tictoria  illustrius,  hoc  eibnicos,  hoc  Judaeos  podefii- 
cit,  hoc  placiditatem  tuIius  ejus  ostentat :  quod  hotti 
captivo  parcat,  et  ab  omnibus  deserlum  ac  coatem- 
ptnin  sola  ut  amantissima  maler  suis  velamcnlis  occul* 
tet,  Imperaioris  simul  \rx  et  intolerablli  populi  furori 
ac  odio  se  opponens  :  hoc  ipsum  esi  eximiuro  allarit 
omamentum.  Dices,  Hoccine  omamentnm,  bominem 
scelestum,  avarum,  rapacem,altare€ontiiigere?CaTe 
talia  dixeris  :  quandoquidein  et  mereirix  pedes  ipsiut 
Chrisii  contigit,  Incesta  illa  et  impura  :.  nec  tanen 
boc  in  crimen  Domino  Jesu  cessit»  sed  in  laudem  ma- 
gnam  et  adinirationem  :  neque  enim  purum  impura 
oflendit,  sed  scelestam  meretricem  purut  et  inculpa* 
bilit  suo  contactu  purificavit.  Gave  injuriaram  memi- 
nerls,  o  homo.  Cracifixi  illius  serTi  sumut  dieentit : 
hendtte  t//ts,  noa  emm  eciunt  qu\d  fadunt  {Luc,n. 
54).  Dices  :  At  prxdusit  hujus  loci  refuglum  legifout 
scriptis,  quibus  hoc  irriium  facere  coaatas  ett.  At 
nunc  reipsa  didicll,  quale  til  quod  fecit :  et  tuomet 
facto  legem  suam  primus  abrogaTit,  factus  orbit  to- 
tius  specuculum  :  et  sileat  licet,  omaes  Umen  admo- 
net,  Nolite  hxc  facere,  ne  qualia  ego  patiamini.  Soa 
calamiute  alios  docci,  et  alure  lioc  ipso  illustrem  ez 
se  splendorem  emittit,  ac  tcI  hiiie  iremendon  Tlde- 
lur,  quod  leonctn  vinctum  coniineat :  qnandoquidem 
et  regix  efflgiei  non  Untum  omatos  ex  eo  eonltngalt 
si  solio  rex  sublimi  ^edeat  purpuratut  etdiademata 
redimitus,  quantum  si  sub  pedibus  quoque  regiit  bar- 
bari  manibus ,  posi  lerga  rcTinctis  proni  }aeeai»t.  Et 
qood  verbis  non  sit  usus  ad  pertoademluai  paratis, 
Tosmet  festinatione  Testra  ac  concurtu  altetiamiBi. 
Elenim  pncclaram  hodie  nobis  tpecucalum  ol  hilarit 
convenlus  coiilingit :  nec  minorom  nuoc  Tideo  populi 
frequcnttam,quam  in  tacra  Paschm  celebrtUte:  adeo 
exciti  estis  istius  slleniio,  quod  imprasseniiaram  qua  - 
Tis  luba  clariorem  sonum  emittil.  Et  Tirginea  tbala- 
mis,  et  mulieres  gynseceis  descrilt,  vi  Tiri  foro  vacuo 
relicto,  uniTersi  huc  concurrlstis,  ul  hiitiiauain  natu- 
ram  iraduci  videretis,  et  sxcularium  iiegotioHH»«ia 
menTaneam  mutabilitatem  detegi,  iilaniquc  merelri- 
ciam  faciein  heri  ac  nudius  tertius  pncclaritsimo 
splondentem  (ulit  enim  est  exalienia  ii^urilt  lelijBi 
tas,  qux  rugosa  quavi^  anici|la  deforinior.apparot), 
rerum  mulaiionc  UinqHam  spongia  quadam  lectori:i 
fucosquc  abstersissc. 

.4.  TanU  nempe  est  liHias  infurtuiiii  T.t,.  qoas  ti- 
riun  feliceuiac  co:ispicuum,  nunc  oinnium  abjcctitsi- 
ii^nm  Eed<lidil.,lnlro^jt  divet  aliquis,  et  magnam 
niiiitatcin  pcrcipiet :  videns  cain  laro  cdso  fattigio 
delapsum  eum  qtii  totuin  orbcm  nutu  Concutit^at, 


S05  S.  iOANlNIS  CliRYSOSTOMI 

ac  formidinc  comraclum,  qnnvisqiie  rana  aut  leporc 
limidiorcm,  el  absque  vinciiUs  column:c  liuic  hscren- 
tem ,  ei  vice  catenae  limore  aflixum  iremcnlciiique, 
roprimct  arrogantiam  ,  fasUiin  exuet,  cl  considcralis 
quic  in  humanis  casibus  consideranda  sunt,  disccdet 
re  ipso  doctus,  quap  Scriptur^e  nos  docent :  qiiale  esl 
i  lud  :  Oninii  caro  fcsnum,  et  omnU  gloria  hominis  ut 
flos  fceni  :  arwlfasnum^  et  (los  ejus  decidil  (Hesai,  40. 
(i.  7) :  ilem  illud  :  Sicut  foemm  veloeiler  areuenl,  et 
sicut  olera  herbarum  cito  decident  (Psa/..  36.  2) :  ct 
Quoniam  sicul  fumus  dies  ejus  sunt  (PsaL  101.  4),  ct 
reliqua  similia..Gontra  paupcr  inlrogressus,  ct  lioc 
spcctaculum  animadverlcns,  non  displicct  sibi  ipsc, 
neque  sorlem  suam  deplor.t;  sed  gralias  insuper 
paupcrlati  habel,  qux  sibi  el  asyli  vice  sil  lutissiiiii, 
,et  portus  (ninquillissimi,  et  arcis  munilissimcB  :  ct 
.  his  visis,  si  dctur  optio,  mallet  prxsenti  conditione 
contentus  csse,  quam  omnium  facultalibus  paulisper 
occupatis,  mox  in  proprii  sanguinis  periculum  venire. 
Yidesnon  parvam  uliliiatem  diviiibus  et  puuperibus,  et 
celsiset  humilibus,  scrvis  ei  ingenuis,  ei  hoc  istius  re« 
fugiocnaiamesse?videsutcum  rcmedio  quisquehinc 
.  abeat,  hujus  rei  spectaculoaffectus  curans  suos?  Num 
igilur  moUivi  vesiros  animos,  aut  indignationem  ex- 
puli?  num  inhumanitatem  exstinxi?  num  ad  commi- 
scrationem  adduxi  ?  Kquidem  adduxisse  me  opinor  : 
idque  ex  vullibus  vesirls  ac  lacryniis  coliigo.  Quando- 
quidem  igilur  petru  cordis  vestri  in  pingucm  ei  ferli- 
lem  agrum  vcrsa  est,  ago  jam  fructum  quoque  misc- 
ricordia;  proferentes,  uberesque  cominlscralionis  spi- 
cas  pras  nobis  fercnles,  procumbamus  Imperaiori  ad 
geniaa  :  vel  poiius  depreccmur  benignissimum  Dcuro, 
:ut  moUiatiram  Imperatoris,  et  cor  illi  lenerum  dare 
dignetur,  quo  hanc  graliam  iiilegram  ab  ipso  auferre 
possimus.  Jam  cnim  ex  illo  dic  quo  huc  confugii  iste, 
non  parva  esi  facta  muiatio  :  posiquam  enim  cogiio- 
vit  Imperator  eum  ad  asylum  hoc  se  reccpissc,  afflu- 
eiite  exercitu  et  conciiaio  ob  ejus  crimina,  deposcen- 
icque  homiiiem  ad  supplicium,  longam  liabuit  oratio- 
nem,  qua  militirem  iiidign.iiionem  compesccret,  po- 
stulansul  non  culparum  modo,  sed  etiam  recie  fncio- 
rum  raiioncm  habereiit :  ut  qui  pro  illis  graiiain  ha- 
beret,  ei  si  quld  secus  accidisset,  tamqiiam  hoinini 
ignosceudum  ducereL  Gum  auiem  illi  de  iiitegro 
vrgerenl  ad  vindiclam  Ixsi  Imperatoris ,  clamaiilcs  , 
exsUientes,  ad  mortem  deposccnics,  hastas  vibranles : 
tum  vero  fonics  lacrymarum  clemeniissimis  suis  ocu- 
lis  effundens,  et  sacrusancta:  mensa;,  ad  quani  perfu- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  m 

gcrat,  religionem  illis  incutieiis,  a^re  tandein  iran 
eorum  sedavit. 

5.  Admoveamus  igitur  nos  quoquc  quae  a  nobis  ad- 
hiberi  par  est.  Qua  eiiim  ipsi  venia  digiii  esseiis,  si , 
liiipcralore  propriam  injur-iam  condonanle  et  oblito , 
vos  niliil  tale  passi  in  ira  obstinate  pergcrctis  ?  aut 
qiiomodo  hoc  speciaculo  soluto  sacramcnta  conirc- 
ctabiiis ,  et  precationem  illam  dicetis,  qua  rogare  ju« 
bemur  ;  Dimtte  nobis  sieut  et  nos  dimitiimus  debil<h- 
ribus  nosiris  (ilatth,  6.  12),  si  a  dcbiiorc  veslru 
panas  exigatis?  Injuriis  vos  forte  magnis  aifecit  ae 
coniuineliis?  Ne  nos  quidem  islud  inflcias  ibimus. 
Scd  noii  tribunalis  est  pncscns  iempus ,  sed  niiscri- 
cordias  potius  :  non  repeiundoriiiu,  sed  elcmentiae  : 
iion  eiaininis,  sed  condon.itionis  ;  non  sufTragiMrum 
ac  calculorum ,  scd  miscraiionis  ac  graliac.  Ne  igitur 
quis  vestrum  accendaiur,  ncve  spgre  ferat,  sed  potius 
mitissimum  Deum  deprccemur ,  ut  reo  vtiani  proro- 
get,  cumquo  ex  iinpendentc  cxdc  eripiat,  ut  ipsc  er- 
rata  sua  corrigat :  et  commimi  opera  interpellcmus 
clcnienlissimum  Imperatorem  pro  Ecclcsiaet  allari, 
unum  hominem  sacrosancl»  inenss  dotiari  -obse- 
cranles.  Quod  si  fecerimus,  et  Imperalori  gratuin  fa- 
ciemus,  ei  Deus  prius  quani  Impcrator  facium  no- 
siruiu  approbabit,  magnamqiie  nobis  hiijus  liumani- 
tatis  mercedem  retribuet.  Sicut  enim  crudelem  et 
inhumanum  avcrsaiur  et  odil :  iia  misericordem  el 
humanum  ampleciitur  et  amat :  eique,  sive  justiis 
sit,  spleiididiores  plectit  coronas ;  sive  peccator» 
pcccata  ejus  dissiinulal,  commiseralionis  eiiga  con- 
scrvum  talionem  illi  retribuens  :  Miserieordiam  volo , 
inqnil,  et  non  sacrificium  (Osee*  6.  6) ;  et  per  uni- 
versam  Scripturam  vides  eum  semper  hoc  rcquirerc, 
alque  hanc  esse  dicere  peccatorum  medelam.  Proinde 
nos  qtioque  ad  hunc  moduin  illuin  propitium  red" 
deinus,  sic  peccata  noslra  redimemus,  sic  Ecclesiain 
ornabiinus,  sic  et  Imperator  clcnientis^imus ,  iit 
dixi,  nos  laudabit:  ila  fiet  ut  uniYcrsus  populus  no- 
bis  applaudat,  ei  usque  ad  fmes  orbis  lerroe  huma- 
nitaiis  et  clemeniiae  noslrae  fama  celcbreiur ,  et  hoc 
cnmperio  ubique  terrarum  laude  afficiamur.  Ut  igitur 
talibos  bonis  frui  contingat ,  procldamus  ad  geniia  , 
obtesiemur,  deprecemur  :  cripiamus  e  pericuUs 
captivum,  profugum,  suppiicem,  ut  ct  ipsi  futura 
bona  consequainur ,  gratia  et  benignitate  Doniini 
noslri  Jesu  Ghribii,  cui  gloria  et  imperiuin  nuiic  et 
sctnper  et  in  sxcula  sxcuiorum.  Ameii. 


HOMILIA 

COM  EXTRA  ECCLESlASff  DEPREBENSUS    EUTROPIUS  ABREPTUS  FUIT.  DE  PARADISO  SEU  HORTO,   BT   DE 

scRiPTunis;  atque  in  illud,  adstitit  regina  a  dextris  tuis  (  Psal.  W.  10)  (a)- 

EE 

I.  Lectiouis  Scriplurarum  uf ;.'»<««.  — Suave  pra-  Scrii»turarumleclio.  IHicquippe  marcescenlcs  flores, 

inm,  suavis  est  liorlus,  at  longe  suavior  divinarum  hic  scnteiiliae  vividaB  :  illic  zephyrus  spirai,  hic  anra 

(fl)coUaUcumi«ss.Rcg.  1933, 1965,  1^65, 25«.  ntu^  Spiritus  :  illtc  spinas  i^epiunt,  hic  provideutia   Dei 

him  (binQS  c  savil.  et  Uta.  tutatur  :  illic  cicadie  canlilanl,  blc  prophct.-c  moJa- 


W7  HOMlLjA  DE  CAPTO  tLTROPIO 

lanlur :  illic  ci  aspectu  voluptas ,  hic  ex  lcclione 
l  ulililas.  Horius  uno  iu  luco ,  Scriptura;  ubique  lerra- 
I  ruin ;  hortus  lempestalum  necessiiati  subdiius  esl , 
'  Scripturx  ct  hyeme  et  xstatc  eomantes  foliis,  fru- 
ciibus  onustas  sunt.  Atiendanius  igitur  Scriplurarom 
lectioni :  nam  si  Scripturse  aliendas,  abigil  illa  mce- 
rorem,  Yohipiatem  inserit  tibt ,  maliiiam  tollit ,  vir- 
tutis  radices  roborat ,  nec  sinit  iu  negotioruin  lu- 
muitu  fluciuanlium  more  turbarl.  Furit  pelagus , 
tu  vero  cum  iranquililiate  navlgas;  vicenamquegu- 
bernatoris  habes  Scripturarum  lcclioncm  :  hunc  enim 
funiculuin  non  abrumpit  negoiiorum  lentatio.  Quod 
aulem  non  mentiar,  res  ipssc  tcstiGcanlur.  Ante  dics 
aliquot  obsessa  fuii  ticclesia :  vcnit  exercitus,  qui 
ignem  ociilis  emittehuty  neque  tamen  olivam  mar- 
cidam  rcddidit :  iiudabantur  eiises,  nemoque  vulnus 
accepit :  iinperaloria  ostia  iii  anxietate  vcrsabantur, 
ct  fJcclc<iia  in  lulo  posila  erat ,  eiiamsi  huc  bellum 
erupcrit.  Hic  quxrebatur  is,  qoi  huc  conrugerat : 
.  illorumque  furorem  non  formidanies  adstitimus. 
Qunre?  Aderat  nobis  lutissimum  pignus,  nempe  illud : 
7  tt  es  Pelrut^  et  $uper  hane  pelram  eedifuabo  Eeclemant 
meam ,  et  porUe  iuferi  non  prasvalebunt  adversus  eam 
{Matth,  16.  i8).  Ecclesiam  dico,  non  locuni  Untum, 
sed  mores :  non  muros  eoclesia},  sed  Icges  Ecclesia^. 
Cum  confiigeris  in  ecclesiam,  non  locum  pete,  sed 
animo  transfuge.  Ecclesia  eiiim  non  munis  et  tectum^ 
sed  fldes  et  viicc  raiio  est. 

Euiropiue  quomodo  captu$.  —  Ne  dlcas  eum,  qui 
proditus  est»  ab  Ecclesia  proditum  esse  :  nisi  dese- 
ruisset  ecclesiam,  captu»  non  ruisset.  Ne  dicas  ipsum 
conlugisse  et  prodiium  fuisse :  non  Ecclesia  ipsum 
dimisil,  sed  ipse  ecclesiam  dimisit.  Non  intus  pro- 
ditus  esif  sed  foris.  Cur  reliquit  ecclesinm?  Te  ser- 
varum  volebas^  Altare  coniplecti  oportebat.  Non  hi 
niuri,  sed  Dei  providentia  te  lulum  prscstare  polerat. 
Peccaior  eras?  Non  te  Deus  idco  rcspuit :  non  enim 
vcnii  vocare  jostos,  sed  peccatores  ad  poenitentiam 
{Matih.  9.  43).  Mereii-ix  salutem  conseqiiuta  est, 
qiiia  pedes  apprehendit.  Audistisne  hodiernam  lec* 
lionem?  Ilacc  porro  dico,  nt  numqnam  dnbites  in 
Ecclesiam  confugcre.  Mane  in  Ecclcsia ,  el  non  pro- 
deris  ab  Ecclesia.  Quod  si  fugeris  ab  Ecciesia,  tonc 
Ecclesia  in  cnusa  non  eril.  Nam  si  inlus  fueris,  lupus 
noii  ingreditnr ;  sin  exieris,  a  bellua  capi6ris;  verum 
non  caula,  sed  pnsillanimitns  lua  in  cnusn  erit.  Nihil 
Ecclesiai  p:ir  cst.  Nc  mihi  comincmores  muros  et 
arma  :  murl  enim  lempore  deterunlur,  Ecclcsia  vero 
nuinquam  senescit.  Muros  barbari  dcmoliunlur,  £c- 
ctesiam  nc  dxmoncs  qnidcin  vincunt.  Quod  hxc  non 
sinl  jactaniiae  verba,  rcs  ipsac  leslanliir.  Quot  Eccle 
sinm  oppiignarunt ,  ipsiquc  perierunl?  Ecclesia  vero 
caelos  transccndit.  Talis  est  Ecclusias  magnitudo  : 
vincit  impugnata;  insidiis  appetila  superat;  contu- 
meliis  alTccta  splcndidior  evadii ;  vulnera  excipit, 
nec  ulccribus  cadit ;  agiiatn  fluciihus  non  dcmer- 
giiur;  procellis  impctita  naufragium  non  patitur;  lu- 
ctalury  nec  prosternilur;  pwgiialu  ccrlnt,  nec  vin- 
eitur.  Cur  ergobellum  permisit?(Jl  iila  splendidius 


£T  DE  DIVITIARIJM  YANITATE.  m 

trop:cuiii  engcrcl.  Ader.uis  illo  die,  ac  vidistis  quanta 
movereiitur  arina  :  niilitaris  furor  igne  vehemen'* 
tior  erat  :  nosque  ad  aulain  imperatoriam  prope« 
rabainus.  Sed  quid?  Pcr  Dci  gratiam  nihil  eoruni  not 
terniit. 

2.  Vero  Chrittiano  nihil  timendum.  —  Haee  porro 
dico,  ul  et  vos  imiteinini.  Cur  non  perterriti  sumus? 
Quod  nullum  praesentium  malorum  rormidarenius. 
Quid  enim  grave  est?  An  niors?  Nequaquam  gravis 
est  illa  :  citius  enim  ad  tranquillum  porium  devo- 
niemus.  An  bonorum  publicatioties?  Nudu$  egre$9U» 
sum  dentero  malri$  mew ,  et nudu$  revertar  {Job,i.  2i). 
Num  exsiiia  ?\Domint  e$t  terra,  et  plenitudo  eju» 
(Psatm.  23.  2).  Nuin  calumnix?  Gaudete  etexiultate^ 
cum  dixerint  omne  malum  verbum  adver$um  vo$  meii- 
tiente$,  quoniam  merce$  ve$tra  multa  e$t  in  cmlit 
(Matth.  5.  12).  Videbam  gladios,  ei  calum  cogi- 
tabam  :  cxspectabam  inortem,  et  in  mentem  venlebat 
resurreclio  :  has  inOmas  xrumnas  cernebam,  el  so- 
pema  prismia  numerabam :  insidias  observabam,  et 
supcrnam  coronam  meditabar;  certaminum  argu- 
mentum  satis  erat  ad  consolationem.  Abduccbar  ati- 
que;  sed  id  mihi  contumeiias  non  crai  :  una  quippe 
contumelia  est,  peccatum.  Licet  eniiii  te  totus  orbis 
coutumelia  alTecerit,  si  eam  tu  tibi  ipse  non  inferas, 
ncquaquam  contumeiin  aff^eetus  es.  Proditio  ca  soluni 
est,  qux  ex  conscientia  procedit.  Ne  tuam  prbdas 
conscientiam  ei  nemo  le  prodct.  Abducebar,  et  vi- 
debam  negoiia ;  imo  potius  verba  mea  in  negoiia  con- 
versa,  nempe  concionem  meam,  quam  verbis  ha- 
bueram,  in  foro  per  res  ipsas  denunciatam.  Quam 
concionem?  Eam  quam  semper  dicebam.  InsufQavlt 
ventus,  et  folia  dcjecit.  Ex$iccatum  e$t  fmnum,  et  fio$ 
decIdit{Be$<n.  M.  8).  Abiit  nox,  el  illuxit  dies;  rejecta 
est  umbra,  ct  apparuit  verilas.  Ascenderunl  usque  ad 
caelos,  et  descenderunl  usque  ad  planitiem.  Fluctus 
enim,  qul  se  in  altum  extulerant,  per  humana  ne- 
gotla  dcpressi  sunt.  Quomodo?  Doclrina  crant  ea, 
qu»  gesta  sunt.  Et  dicebnm  iiitra  meipsum  :  An 
posleri  hinc  erudientur?  an  duobus  non  transactis  , 
diebus  haec,  qua  gesia  sunt,  oblivioni  sunl  tradila? 
Manentia  erant  illa  monila.  Rursus  dicam.  iierum 
loquar.  Qu»  hinc  ulililas?  Imo  utilltas  aderil.  Licet 
enim  non  omnes  audiani,  pars  saliem  dimidia  audiet; 
si  nec  dimidia  pars,  saUcin  terlia ;  si  neque  terlia , 
quaria ;  si  non  quarta  pars,  saltem  decem ;  si  non 
decem,  quinque;  si  non  quiuque,  saliem  unus;si 
neque  uiius,  ego  paratani  mercedcm  habco.  Ex^icca" 
tum  e$l  fanum,  et  flo$  decidU  :  verbum  autemJ^ei  manet 
itt  (gternum  (He$ai,  40.  8).  { 

^.  Diviiiarum  qui$  usu$.  —  Vidislisne  humanarnm 
rcrum  vilitatem  ?  vidislisne  potenli»  fragilitalem  ?  vi- 
distisne  divitias,  quas  semier  fugiiivas dixeram ,  non  ^^ 
modo  fugiiivas ,  sed  eliam  homicidas  ?  Non  enim  so-  i 
lum  se  possidenies  deserunt,  sed  etiam  jitgulant :  cum  ^ 
enim  quis  eas  studiose  colil,  tum  maxiiiie  illae  culto-  '[- 
rem  suum  produni.  Cur  divitias  colis,  qu«  hodic  pe- 
nes  te  suni,  cras  penes  alium  ?  cur  divitias  colis,  qiia 
numqiiain  relincri  possiint  ?  Vis  eas  colcre  ?  vis  rcti 


39»  i-  iOANMIS  CHRYSOSTO)!! 

nere  t  Ne  defodias  eat,  sed  in  paupenim  manus  Iradas. 
Ferae  snnt  diTitiac  :  si  retineanlur ,  fugiunt ;  si  di- 
spergantur,  manent.  Nani  DhpenU^  inquil,  dedil  pau" 
'peribuSf  juitilia  eju$  manet  in  stgculum  (PsaL  111.  9). 
DUperge,  u(  maneant :  ne  defodias,  ne  fugiant.  Ubi- 
nam  sunt  diviiiac  ?  ut  placide  iiiterrogem  eos »  qui 
tunc  absoesserunt.  Ha^  autem  non  exprobrans  dtco , 
neque  ukera  refrkans,  absit,  sed  ut  aliorum  naufjra- 
gia  iii  portum  vobis  convertam.  Cum  miliies »  cum 
giadii  aderant  ,cum  urbs  incendebalur,  cuni  diadema  ^ 
iiibil  poteral ,  cum  purpura  contumeliis  afflciebatur, 
cinn  onmia  furore  plena  eranl ,  iibinam  diviiix  ?  ubi 
vasa  argentea?  ubi  argenlei  le<ti?  ubi  domesiici  ?  In 
fuga  omncs.  Ubi  eunuchi  ?  Omnes  sese  proripuerunt. 
Ubi  amici?  Larvas  ponebant.  Ubi  domus?Claudeban- 
lur.  Ubi  pccunix  ?  Earum  possessor  aufugii.  Ei  ubi 
landem  pecunix  ?  Defoss»  sunt.  Ubinam  reconditx? 
Niim  molestus  vobis  sum,  num  onerosus,  dum  semper 
dico,  diviiias  eos  ,  qui  ipsis  male  utuntur,  prodere  ? 
Venii  lempus ,  quo  verborum  veritas  osienderetur. 
Quid  eas  retines ,  qu»  in  tentalione  nihil  ic  juvare 
possiint  ?  Si  quid  hubcnt  virium,  adsiiit  libi  cum  In 
neoessiialem  iBcideris :  si  tunc  difTiigiunt ,  cuinam 
libi  usui  sunt  ?  Ipsae  res  lestificantur.  Qwenaro  ex  iis 
utilitas  ?  Gladii  acuii ,  mors  imminens ,  exercilus  fu- 
reiis,  tot  minarum  exspectatio  :  diviiiae  vero  nnsquam 
comparent.  Quo  se  subduxerunt  illse  fugitiva;  ?  Ips» 
libi  baec  omnia  Ynala  procurarunl ,  el  in  tempore  n^ 
ccssilatis  fugiunt.  Quamquam  me  multi  semper  accu- 
sani ,  quod  diviies  incessam  :  at  illl  pauperes  semper 
IncessuiiL  Ego  vero  semper  incesso  divite:; ;  non , 
inquaiD «  divites ,  sed  eos ,  qui  male  divitiis  utuntur. 
Semper  enim  dico  me  non  criminari  divitem ,  sed 
rapaeem.  Aliud  dives ,  aliud  rapax  ;  aliud  upulentus, 
aliud  avarus.  Res  dlstingue ,  ne  cohfundas  ea  ,  quae 
commisceri  non  possunl.  Dives  eS  ?  Non  proliibeo. 
Rapax  es  ?  Hoc  do  crimliii.  Tua  possid)c8  ?'lirs  fruare. 
Aliena  rapis?  Non  sileo.  Vis  me  tapidareV  I^aratus 
suin  snnguinem  profundere,  peccatum  dumtaxat  tuum 
proliibeo.  Non  curo  odia  ,  non  bellum :  una  mihi  cura 
est  auditorum  profectus.  Filii  mei  siint  perinde  divi- 
les  atque  pauperes :  ambos  enim  eadem  parluirivit 
alvus ,  iisdein  ambo  doloribus  naii.  Si  itaque  paupe- 
rem  incessas,  tc  arguo :  non  tantuin  est  damnum  pau- 
peris,  quantum  divitis.  Nam  pauper  non  iiiultum  dd^  ' 
trimenli  patltur  ;  in  pecuniis  eniin  Ixdilur  :  tu  vero 
in  anima  iaederis.  Qui  vuli,  cxdat,  lapidibus  impetal, 
odlo  babeat :  maieria  quippe  coroiiarum  insidiae  sunl, 
praemiorum  idem  numerus ,  qui  vuln^rum. 

l.  Solum  peccatum  lasdere  polest,  -^  Insldias  igitur 
non  timeo  :  unuin  timeo,  peccatum.  No  ine  quis  pec- 
catl  arguere  possit ,  et  totus  orbis  ine  belio  impetat. 
Hoc  quippe  bellum  me  splcndidiorem  eflicii.  Ita  et 
vos  instituere  vulo.  Ne  tinicalis  insidias  viripoten- 
lis  ' ,  sed  tinieie  vim  peccati.  Homo  le  non  la^det , 


ARClllEP.  CONSTANTINOP.  400 

itisi  lu  teipsum.  Si  peccainm  non  habeas,  et  innumeri 

a<Isint  gladii,  te  Deus  eripiet ;  si  peccatnui  babeas,  ei 

in  paradiso  fueris  ^  inde  excides.  In  paradiso  eral 

Adam,  et  cecidit ;  in  flino  sedebat  Job,  et  coroiiiatiia 

est.  Quid  iSli  profuil  paradisus,  quidbuicobfuilliniiis? 

Illi  neino  insidiubatur,  el  supplaniaius  esl ;  buk  dia- 

bolus  insidiabatur ,  el  coronalus  est.  Nonne  fjieulta- 

lesejusabstulit?  Scd  pietatem  non  eripult.  Nomie 

fiUos  ejus  sustulit  ?  Sed  fidem  non  snccussil.  Noone 

corpus  eJQs  saudavit  ?  Sed  Ihesaurum  non  inveDiu 

Nonne  uxorem  cjtis  armis  instmul?  Sed  mililem  non 

proaravit.  Nonne  tela  8»gittasque  einisll  ?  Sed  ille  ' 

vulnera  non  aocepit.  Macbinas  admovit ,  sed  lofrim 

noii  quassavit;  fluctus  induxit ,  sed  navem  non  de- 

mersil.  Hanc  miiii  legem  Servate ,  qoaeso  •  vestraqoe 

iango  genua,  etsi  non  manit,  saliem  animo,  iacrymas- 

que  fundo.  Hanc  milii  servate  legem ,  et  nemo  vos 

Isedet.  Numquam  beatum  pncdicetls  divitem  ;  nemt- 

nem  miserum  dicatis  nisi  eom  qui  in  peccaio  sil : 

l>eatum  praedicatc  eum  qui  in  justitia.  Non  enim  na- 

tura  rerum ,  scd  mens  hoininum  el  honc  et  illum  la- 

lein  efTicil.  Numquam  gladios  timeas,  nisi  consdentia 

te  accirsel  :  iium<]uara  limeas  in  Mlo,  si  conscieniia 

tua  pura  sit.  Ubinam  sunt  ii ,  qni  hinc  abscessenmt  ? 

Nonne  omnes  demlBsi  siabant  ?  nonne  qui  in  maxinia 

digniute  constiluli  erant,  tremebant  illos?  nonne  ve- 

nerabantur  ?  Sed  venit  peccatum,  et  oinnia  prostrata 

sunt ;  famuli  judices ,  adulatores  carnifices  efl^ecti 

sunt ;  qui  manus  ejus  osculabantor,  ipsom  ab  ecele- 

sia  abripuerunt ;  qnl  heri  inanum  ejos  osculabaior, 

hodie  inimicus  iilius  est.  Quare  ?  Quia  beri  non  vere 

lilum  diligebal.  Vcnit  tempus ,  et  larvae  deprehens» 

sunt.  Annon  beri  manus  osculabaris ,  eumque  serva- 

torem,  curatorem  et  beneflcom  vocabas  ?  nonne  lao- 

des  iexebas  innomeras  ?  Cur  bodie  accosas  ?  Heri 

laudalor,  hodie  accusator  7  lieri  laudes,  hodiecrimina 

offers?  Qux  mutatio?  qux  translatio? 

5.  At  non  ego  talis  :  qoi  insidiis  appetebar,  patro- 
nus  effcclus  sum.  Innumera  gravia  passus ,  nou  par 
pari  reluli.  Dominuni  meum  imitor^  qui  in  croce  di- 
xit :  Dimitte  ei$  :  non  «niin  sdunt  quid  [aciunt  (Lm. 
25. 34).  Uxc  autem  dico»  ue  malorum  vos  sospido 
corrumpat.  Quot  muUtiones  exstiierunt,  ex  quo  dvi- 
lati  huic  prxfui,  et  nemo  ad  meliorem  se  frugem  re- 
dpit  ?  Cuin  autem  dico,  nemo,  non  omnes  condemno, 
absii.  Kon  enim  fleri  poiest ,  ul  boc  pingue  arvom  , 
sementem  recipiens ,  segetem  non  proferat :  sed  cgo 
insatiabilis  sum,  nolo  paucos,  sed  omncs  salutem  con- 
sequi.  Si  vel  unus  percat ,  ego  perii :  pulo  rae  pasto- 
rem  illum  imilari ,  qui  com  nonaginU  novero  haberel 
oves  ,  ad  onam  qoae  erraverat  accurril  ( Luc^  15.  4 ). 
Quous<)oe  pecunias  ?  quousque  argentum  ,  quousque 
aurum ,  quousque  vinum  effusum  ?  quousque  faniulo^ 
rum  adulationesf  quousque  crateres  coronati?quous- 
que  sauiiica  convivia,  diabolica  operalione  plena? 


»  Unus slc  habet,  ciim  wrbs  incendebatur,  cum  tnUAera-  quentia,  osoue  ad,  n eansaenUatua pw-a  «M^^meAam 

fttfo  faror,  cum  leges  caUabaniur,  eum  reges  contemne-  cirdier paginam atedvpnt, m EdHiset  w M^;  »^^™*2 

bauur.cmAdia^iem*  ,                     .                ...  lis  de^ideraaiuf :  sed  habenlnr  w  fi^  codw©  1W5.  el 

*  naec  verbai  ni  limeaiis  vfwdias  viri  potentis «  et  sc-  optime  quadrant  ad  sensum. 


401 


HOMILIA  Dfi  CAPTO  EUTROPIO  £T  DE  Di^lTlAllUM  YANITATE. 


iOt 


Omc  mta  pere^naiw.  -—  Num  nosii  vium  prxseii- 
iem  6^86  perdgrinationem  ?  Nuinnam  tu  civis  ?  Vialor 
es.  Inlellexi&ti  quid  dixerim  ?  Non  es  clvis,  sed  viator 
et  peregrinus.  Ne  dixeris  :  Hano  et  illam  clvilntcm 
habeo.  Nemo  civlutem  habet.  Civitas  sursum  est.  Prb« 
sciitia  via  sunt.  Quotidie  igitur  iler  facimus,  donec  oa- 
tura  cursum  perficit.  Est  qut  io  via  peeuoias  recondat : 
cst  qui  in  via  aurom  defodiatv  Ingressus  diversorittm, 
illudiie  exornas?  Miniroe,€ed  coBiedls  et  IMbis,  alque  • 
biiic  egredi  fesiinas.  Diversorium  est  viia  prsesent.  In- 
gressi  sunius,  pncsentem  viiani  finimus:  curemus  eum  * 
bona  specgn?di,  nihil  faic  rellnqanmus«  ne  illicnobis  pe^ 
reat.  Ingresausin  eaiiponani  quid  pucro  dicis  ?  Vide  quo 
loco  res  nostras  deponis »  ne  quid  bicrelinquator,  ne 
quid  quaatumvis  leve  vel  eiigiMm  pereat ,  ut  omnia 
dpmnm  reportemus.  Sic  ct  nos  in  prssenit  viu :  eani 
quasl  eaupoMim  rcspiciamus»  nifailqoe  faic  relinqudi-- 
mus» sed onmia  in  metropoUm reportemus.  Viateres  ' 
ac  perefriiitts,  imo  vlatore  vilior.  QuOimNti»?  ego  di-» 
cam.  Vintor  scit  quando  ingr«Nliiur  diversoriom ,  et  ' 
qiiaiido  egrediiur  :  in  ej«$  enim  arbitrlo  est  egresstts» 
quemadmodum  et  iiigreseus ;  ego.aulem  higreasos  m 
diversorium  »  hoc  est  ta  prasieatem  vium  ,  quando 
egressurus  sim  iguoro.  Atque  inierdum  pro  longo 
tempore  alimenia  paro,  et  Domimis  itepeKte  me  vooat : 
Siuliet  qiMB  patatik  eujm  eruKif  HMCtmm  noete  «cci- 
jfient  animam  luam  (Ltv.  li.  90).  Incertos  exltos,  in* 
stabiiis  possessio,  sexceuto  pnoctpitia ,  undlque  pro- 
eelke.  Cur  insanis cirea  ttmbras?cur  relicia  veritato 
ad-umbras  confiigisf 

6.  Haic  dico ,  nec  dicerc  desinain  ,  oolorem  Infe- 
rens »  et  vulnera  coroprimens ;  idque  non  propter  eos 
qui  ceciderunt ,  sed  propter  eos  qui  supersant.  Illi  ' 
'  nnmque  abscesserunt,  nncmque  acccperunt :  qui  vero 
supersunt ,  eoruin  calamiiatibus  cautiores  evasenint. 
Etquid,  inquies,  faciemus?  Unuin  hoc  faclto,  pecu- 
nias  odio  babeas ,  et  viUm  tuam  diligns.  Abjice  fa- 
Cttlutes ,  non  dico  omnes ,  sed  superfluas  rcseca. 
Aliena  ne  concupiscas ,  viduam  ne  exspolie^ ,  pupilll 
bona  ue  rapias »  domum  ne  accipias  :  non  personas 
dico  y  sed  res.  Si  quem  conscientia  mordet ,  ipsc  1n 
causa  est ,  non  meus  sermo.  Cur  rapis ,  ubi  invidia  ?  ' 
Rape,  ubi  corona.  Ne  rapbs  terram,  sed  cxlum.  Fto-  ' 
lentorum  est  regnum  cielorum^  et  violenti  rapiunt  itlud  ' 
( Matth,  II.  12 ).  Quid  rapis  pauperem  accusantem  ?  ' 
Rape  Christum  laudantem.  Vidisti  improbitntem  et  ' 
iasaniam  ?  Rapis  pauperem  pauca  possidcntem  ?  Cbri- 
sius  dicit,  Me  rapiio,  rapinae  tibi  gratiam  habeo  :  re- 
gnum  ineum  rapito,  et  vim  facito.  Terrehum  regnum 
si  rapere  volueris ,  imo  si  id  vel  cogiuverls ,  siipplt- 
clum  liies  :  supemuni  vero  sl  noii  rapueris ,  pcen^s  ' 
luea.  Ubl  muudana,  ibi  Invidia  :  ubi  vero  spiritualia  , 
ibi  caritas.  Ha:c  siiigulis  diebus  roediiare ;  ne  post ' 
bidunin  cemens  alium  curru  vocium ,  serico  iiidutum 
vestimento,  sese  eiferenlem,  conturbcris  aut  stupeas. 
Nt  laudes.'  divitem  ,  sed  eum  untum  qui  in  juslilia 


«ic,  Ne  lauaoe^  < 


I  et  SaViL  ^  McreL  vero»  «f  tauda. 


vivit.  Pauperoiii  ne  vitupercs « sed  circa  rcs  enitics 
Jisce  rccto  et  iiicorrupio  uli  judicio. 

Ecclewe  laudu.  —  Ab  ecclesia  ne  abstineas  :  nihil 
cnim  fortjua  Ecclesia.  Spes  tua  Ecclesia,  refugiuni 
tuum  Ecclcsia»  Cxlo  cxcelsior  ct  terra  latior  est  illa. 
Numquam  senescil,  sed  semper  viget.  Quamobrcm 
ejus  firmiutem  stabiliuteroque  demonsiransScriptui^ 
montem  iilam  vocat ;  ejus  incorrupiibiliutem  appei- 
lat  virginein ;  magnificcntiam  ejus  reginx  nomine  de- 
clarat;  cognationem,  quain  cuin  Dco  habet,  filltc 
voce  indicat :  propier  numerosam  prolem  illam  oliin 
sUrilcin ,  nuiic  vocat  eam ,  qux  peperit  septem :  sex* 
centa  noinina,  ut  ejus  nobililatem  iiidiceL  Queniad* 
modum  cnim  Dominus  ejus  mulu  habet  nonoina  : 
nam  palcr  vocatur,  via,  viu,  lux,  brachium,  pro- 
pitiatio,  fundamenium ,  ostium,  impeccabiiis,  thesau- 
rus ,  domiiius ,  Deus ,  filius ,  unigcnitus ,  forma  Dei « 
imago  Dc;  :  an  surflcit  nomen  unum  ad  totum  reprae- 
sentandum  ?  Nullo  modo  :  ideoque  innumera  sunt  do* 
roina ,  ut  de  Dco  vel  Untillum  ediscamus.  Sic  et  Ec« 
desia  muliis  vocatur  nominibus.  Virgo  appellatur, 
quae  Umen  prius  meretrix  erat :  nam,  quod  in  sponso 
mirabile  est :  accepit  meretrlcem,  et  effecit  virgiiiem. 
0  rem  novam  et  adminibilem  1  Nuptias  apud  nos  vir- 
giuiutem  solvunt»  nuptix  apud  fteum  virginiutem 
resusciUnt.  Apud  iios  qux  virgo  erat ,  nupU,  non  est 
virgo ;  apud  Christiim  qn»  mereirix  erat,  nupta,  virgo 
enicitur. 

7.  Uoc  solum  velim  interpreietur  haereticus,  qui 
de  superna  generatione  curiosius  inquirit ,  ac  dicit » 
Quomodo  genuit  Pater  ?  Dic  illi ,  Quomodo  Ecctesia , 
qiue  meretrix  crat ,  virgo  effecu  est  ?  quomodo  illa , 
quae  genuit ,  virgo  perroansit  ?  JEmulor  emm  vo$  Del 
cemuiatione^  inquil  Paulus ;  deepondi  enim  vot  uni  viro^ 
vir^uem  caetam  exMbere  Chrieto  (2.  Cor.  II.  2).  Osa- 
pientiam,  et  intelligentiam  I  ^mulor  emm  vos  Dd 
asmulaUone.  Quid  hoc  est  ?  Jimutor ,  inquit.  i£mula« 
ris  tu ,  qui  sptritualis  es  ?  jEmutor  euim ,  inquit ,  uC 
Deus.  Ergooe  Deus  xmulalur?  Etiahi,  aemulatur« 
non  animi  roorbo »  sed  cariute  et  zelotypia.  ^mulor 
enim  vos  Dd  wmutatione. 

Afeclus  in  Deo  quomodo.  yaria  Christi  nomina, 
— Dicaro  tibi  quomodo  aemulatur  ?  \idii  terraro  a  da> 
roottibus  eorrupUm ,  et  Fiiium  suum  tradidit.'  Yerba 
quippo  de  Dco  dicta  non  eadem  sont  vi  prxdiu  : 
exempli  causa ,  aemulatur  Deus ,  Irascitur^  poeniten« 
tia  m(.vetur ,  odit.  Yerba  sunt  human» ,  sed  sensum 
habent  Deo  congruentem.  Quomodo  aemulaiur  DeusT 
Mmulorenimvos  Dd  (emutaiione.  IrasciturDcttS  ?Do- 
mitte^  ne  in  furore  tuo  arguas  me  {Psal,  G.  1).  lUquQ 
etiam  dormit  Deiis?  Exsurge^quare  obdormis^  Do* 
mne  (Psat*  43.  23).  Poeniientia  movetur  Deus?  Poh 
niM^  mquily  me  fecisu  kominem  (Geu.  6.7).  Odio 
habct  Deua?  Solemnitates  vestras  et  neomemas  oditani" 
ma  mea  (Htsm^  1. 14).  Yeniro  ne  verbororo  vilitatem 
spectes,  sed' sententias,  ut  Deum  decet,  lnteiri|[e. 
ifimulatur  Deus,  quippequi  diligat*  Irascitur  Deus  , 
uoD  animi  rooto,  sed  uliione  et  supplicio.  Soiunum 
capit  Deus,  nondormiens,  seddiutiustolerans.'  Di- 


403  S.  JOANNIS  GliRYSOSTOMI 

ciiones  cuin  deleclu  accipe.  Sic  cum  audicris  Deudi 
gignere,  neseclioncscogites,  sedconsiil>slaMtialiia(cm. 
Verlta  enini  mulia  siniilia  a  nobis  mulunlus  eslDeus, 
ul  et  nos  ab  illo  muluati  sumus,  ul  id  nobis  sit  lioMori. 

8.  Inteirexisii  <]uid  dixerim?  AUcnde  ssdulo  ,  dile- 
cte.  Divina  sunt  nominn  ,  el  humana  suut  nomliia.  A 
me  accepit ,  et  mihi  dcdit  ipse.  Da  milii  tun  ,  tnquit , 
n  accipc  mea.  Meorum  opus  babes  verborum  :  iiom 
npus  linbeo  ego,  scd  tu  :  qiiia  euim  siibstantia  mea 
fiiCori  iipta  esi ,  ui  nutcm  liomo  cs,  corpori  connexus, 
corporeas  quniMens  diciioiies ,  ul  tu ,  corpori  con- 
ncxus ,  a  notis  tihi  vcrbis  scntentias  qua;  te  superant 
iutelligas.  Quuiiiam  acccpila  mc,  qusrmnm  dcdilmilii 
nomina  ?  Ipse  Dcus  est ,  el  dcum  me  vncavit :  ibi  na-> 
tura  rci ,  hic  honor  iioniinis.  Ego  dixi  :  Dii  etiis ,  el 
fiUi  Excetsi  omnes  (Psul.  81.  6)  Ilic  vcrba  sunt,  iiiic 
rerum  nutura.  Yocavit  me  deum,  hoc  ejiim  me  ho- 
nore  dignntus  est  :  ilte  vocatus  est  bomo ,  vocalus  est 
liltus  homiiiis,  vocatus  est  via,  ostium,  pctra.  Haec  a 
me  acccpit,  illa  vero  sibi  propria  nominadedit  mihi. 
Cur  vocatus  esl  via?  Ut  discus  nos  pcr  eum  ud 
Patrem  asccnderc.  €ur  vocaius  est  pcira?  Ut  edi- 
scas  sinceram  siinul  el  inconcussam  lidcm.  €ur 
vocatus  cst  rundamentuin  ?  Ut  scias  cum  omnia 
portitrc.  €ur  vocatus  esl  radix  ?  Ut  discas  nos  in  ii^so 
florere.  €iir  vocatus  e>t  pastor?Quia  nos  pasciC.  €ur 
vocalus  est  ovis?  Quia  pro  nobis  immolatus ,  factus 
est  propitiatio.  Cur  vila  ?  Quia  nos  mortuos  stiscilavil. 
Quare  lux  ?  Quia  nos  a  tenebris  liberaviu  €ur  bra* 
tblum  dicilur  ?  Quia  consubstantialis  Patri.  Quare  ver- 
bum?  Quia  a  Patre  geuitus.  Quemadmodum  enim 
verbum  iiieuin  ab  anima  mea  gigi<l:ur,  sic  et  Filius  a 
Patre  genitus  est.  Cur  voc^itus  est  vcstimentum? 
Quia  Ipso  Itidutus  sum  in  baptismo?  €ur  mensa? 
Quia  ipsum  comedo  ,  dum  fruor  mysteriis.  Quare  do- 
mus?  Qtiia  in  ipso  habito.  €ur  inhabiians  diciiur? 
Quia  templum  ejus  efficimur.  Cur  caput  ?  Quia  niem- 
hfum  ejus  sutn  constitutus.  Quare  sponsus  voca- 
tus  est?Quia  in  sponsam  meconcinnavit.  Quare  castus 
diciior  ?  Quia  me  virginem  duxit.  Cur  domiuus  voca- 
tur  ?  Quia  ancilki  ejus  sum. 

9.  Vide  eniin  Ecclcsiam,  ut  dicebam,  qnomodo 
allquando  sponsa  sit,  aliquando  filia,  interdum  virgo, 
nonnumquam  ancilla,  modo  regina,  modo  sterilis , 
aliquando  mons ,  deinde  paradisus  ,  interdum  fe- 
cunda ,  modo  lilium ,  aliquando  funs  :  omnia  est.  Qua- 
niobrem  his  auditis ,  cave  putes  corporea  ilta  esse  : 
sed  mentem  tuam  ad  scopum  dirige ;  corporca  quippe 
lalia  csse  non  possnnt.  Yerbi  gratia  :  mons  non  est 
virgo ;  virgo  non  est  sponsa  ;  regina  non  est  ancilla ; 
Ecclesia  hxc  omnia  est.  Quare  ?  Quia  hocc  non  in 
corpore  ,  sed  in  anima.  Nam  in  corpore  hxc  conti- 
neri  nequeunt  :  iu  anima  vero  magnum  est  pelagus. 
AdslUit  regina  a  dextris  tms  (Psal.  44.  19).  Regina? 
lila  conculcata  et  inops ,  quomodo  facta  est  regina  ? 
quo  a<:cendit  ?  Sursum  adstilil  hxc  regina.  Quomodo  ? 
Qoia  rex  ftictus  est  servus  :  non  erat ,  sed  factus  est. 
Disce  igitur  qux  sunt  divinilatis ,  et  sapienier  intel- 
lige  quae  ad  oeconomiam  spccianl.  Discc  qiiis  erat , 


ARCIUEP.  CONSTaNTINOP.  404 

ei  quis  pfopter  te  faclus  sil  :  nc  res  conrundab,  ne- 
qire  ejus  erga  nos  benignitatis  argumeiKum  blasphc- 
ml;B  occasionein  emci.is.  Subllmis  erat ,  et  h»c  hiim;- 
lis;  siibiiiiiii  uon  loco,  sed  natura.  Incornipti  cl 
immortalis  eral  stibslanlin,  incorrupla  natura,  ii:co- 
giUibilis ,  iiivisibiiis,  incoinprehensibilis ,  semper  ext- 
siens ,  eodein  motlo  exisiens ,  iranscendcns  angelos  , 
supernis  virtutibus  superior ,  ratiocinia  supcrans , 
mentcin  transcertdens  :  videri  non  polcst ,  credi  so- 
luin  poiesi.  Angeli  videbant  et  iremebant,  Cherubim 
atas  obteiidebant  prx  metu.  Respiciebat  terram ,  et 
facieb.it  eam  tremere  :  minabatur  mari ,  et  exsiccabat 
i!lud.  Fluvios  ex  deserto  edticebai ;  inontes  staiqit  in 
pondere,  ei  saltas  in  statera.  Quomodo  narrabo?  quo- 
modo  deciarabo?  Alaii^nitudiiiis  ejus  non  est  lenninus« 
sapicntix  ejus  iioii  est  numerus ,  jtidicia  vyK  invcsti* 
gabilia  ,  viac  ejus  inscrulabiles.  At  iile  tantus  et  lalis , 
si  tamen  sine  periculo  dici  potcst ,  tantus  et  tilis. 
Yerum  quid  riciam  ?  homo  siimr,  el  humaiie  loquor ; 
lutcam  possideo  lingiiam,  venlam  a  Domino  postulo* 
Non  enim  ex  arroganlia  his  vocibus  usus  sum,  sed  ex 
infirmitatis  penuria»  et  ex  lingnae  nosirtc  natura.  Prr^ 
pilius  cslo,  Domine,  non  enim  ex  arroga  lia  hujus 
modi  voces  usurpo,  sed  quod  aliu!  non  suppeianu 
Neque  tamen  in  diciionis  vilitate  eonsisiOi  sed  alis 
iiitelligentix  ascendo*  Tanius  et  talis.  Ha.*c  dico  ,  ul 
ne  dictionibus  vel  diciorum  inopise  immorans,  tu 
quoque  idipsnm  facere  discas.  Qiiid  miraris  si  id  ego 
facio ,  qiiod  ct  ipse  facit,  quando  vult  quidpiam  indi- 
care  quod  humana  transccndat  ?  Quoniam  bomines  al- 
lo'|uilur,  humanis  utitur  iinaginibus ,  quffi  quod  dici- 
lur  salisquidem  demonslrare  non  possuni,  ncqiicio- 
tam  rei  m^nsuram  in  medium  adducere,  sed  ad  audi- 
torum  Infirmiiaiem  sufriciunt. 

10.  Hic  menlis  contcnlionem  adiiibc  ,  nec  sernio- 
nis  prolixiiaie  fallscas.  Sicul  eniin  cum  apparct,  nun 
ut  est  videtur,  ncque  nuda  subslanlia  ap]iaiel :  (nemo 
enim  vidit  Deum,  hoc  ipsum  sciliccl  quod  il!e  esl;  nain 
licet  attemperatione  quadam  apparerct ,  Chcrubim 
tremebanl ;  altemperate  desceudit ,  et  monles  fumi- 
ganl  ;  aliemperate  desccndil,  ct  mare  siccatur  ;  al- 
teniperate  descendit,  et  ca?lum  commovelur  :  ac 
nisi  altemperale  dcsccudisset ,  quis  ferre  p:liiis- 
sel  ? )  ut  enim  non  apparet  id  quod  esl ,  sed  pro 
facultate  ejiis  qui  respicit  :  ideo  aliquando  senex 
appurel ,  atiquando  juvenis  ,  inierdum  in  ignc ,  in- 
tcrdum  in  aura ,  modo  in  nqua ,  modo  in  armis,  non 
mutans  substanliam,  sed  visum  conformans  ad  sub- 
jeciorum  varietatem.  Sic  quotics  viitt  quidpiam  do 
scipso  dicere ,  humanis  utiuir  imagiiiibus.  Exempli 
causa  :  asccndil  in  monlcm,  El  transfiguratus  estanle 
'  eos ,  e(  resplenduit  [acies  ejus  sicut  lux ,  veslimenta  fl«- 
lem  ejus  facta  sunt  alba  sicut  nix  {Mattli,  17.  2).  Ali- 
quaienus  ipsis  divinilatem  suam  npcruit ,  ostcndit 
eis  iiihabilanlcm  Deum  ,  Et  transfiguratus  cst  anteeos. 
Altcndite  sermoni  diligonier.  Dicit  :  Et  transfiguratus 
est  anle  eos^  ct  resplenducrunt  vestinienta  ejus  sicut 
/iix,  et  vultus  ejus  sicut  soL  Quando  dixi ,  Tanlus  eC 


m 


HOMILLV  DE  GAPTO  EUTROPIO  ET  DE  DiVlTL^RUM  VANITATE. 


406 


talis ,  el  dixi  eliam  ' ,  Propiiius  eslo  inilii,  DoDiiiie 
(iion  cnim  in  hac  dictione  perslo»  sed  ba:reo,  nec  ha- 
bco  aliam  cnmposiiam  loquendt  formam) ,  volo  di- 
8cas ,  me  a  Scriplura  boc  edoclum  esse.  Ejus  ergo 
Bplendorem  dcclanire  voluit  evangeltsta ,  diciique , 
HeipUuduit.  Quomodo  respleiiduii ,  dic  miUi.  Vebe- 
ineiiler.  Quo  pacto  dicis?  Sicut  soL  Sicut  sol,  dicis? 
Eiiani.  Quare?  Quia  uulluin  aiiud  spiendidius  asirum 
dicenduin  babeo.  Et  albus  ernt  Sicul  »ix.  Quare, 
Sicut  nix  ?  Quia  ouUa  alia  suppelit  candidior  materia. 
Mam  quod  non  ad  eum  moduro  spienduerit,  ex  se« 
ciiicnlibus  ostendilur.  Et  ccciderunl  in  terram  disci- 
puli.  Si  resplenduisset  sicui  sol ,  non  cecidissent  di- 
scipuli  (Matth.  17.  6)  :  nam  solem  qaolidie  videbanl, 
neque  cadebanl  :  sed  quia  plus  quam  sol ,  et  plus 
quam  iiix  resplenduii ,  ideo  splendorem  non  ferenles 
ceciderunt. 

11.  Exempla  nullit  Deo  digna,  —  Dlc  ergo  mibi ,  o 
evangelista»  plusquara  sol  rerulsit,et  lu  dicis,  Sicut 
sol?  Eiiam;  cum  libi  iucemillam  reprdeseniarevolo, 
nullum  astruro  majiis  habeo ,  uon  aliam  Iroaglnem 
inter  astra  regnantem.  llxc  dixi ,  ut  ne  in  diciionis 
temiitateconsistas.  Lapsuin  discipulorum  ostendii  Ge^ 
ciderunt  in  terram,  sopore  oppressi  et  aggravail  sutit. 
Surgite  (Ib,  v.  7),  inquit,  et  excitavit  eos ,  aggrava- 
tique  erani.  Splendoris  quippe  veliementiam  non  tn- 
lerant,  sed  sopor  occupaverat  oculos  eorum  :  iia 
neinpe  lux  illa  splendens  solem  superabat.  Dixitauteiii 
evaiigelista ,  Sicut  $ol ,  quia  hoc  astrum  noium  nobis 
est ,  ut  aiia  aslra  superans.  Venim ,  ut  dicebam ,  ille 
taiiius  ei  ialis  mereiricem  concupivit.  An  meretricem 
coucupiseit  Deus  ?  Etiam  meretricem  :  naturam  dlco 
iioslrani.  Meretricerone  concnpiscit  Deus  ?  Homo 
qiiidem  si  mereiricem  concupiscai,  damnatur,  el 
Deiis  mcrctricem  concupiscit  ?  Satie  quidem.  Homo 
inerctricem  concupiscit,  nt  fomicarius  cfficiatur; 
Deu8  vero  merciricem  concupiscit ,  ut  eam  virginem 
erficiat :  ilaque  concuplsccntia  bominis ,  coneopilae 
pemicics  est ;  concupiscentia  vero  Dei ,  esl  con- 
cupitsc  salus.  Tantus  ac  talis  mereiricem  concu- 
pivit  ?  Quare  ?  Ut  fierei  sponsus.  Quid  vero  facii  ? 
Non  raiitit  ad  eam  aliquem  servorum,  non  mittit  an^ 
gelum  ad  meretricem ,  non  archangelum ,  non  Cheru» 
bim  vel  Seraphim  :  sed  ipse  amator  accedit.  Rursum 
ciim  audis  amorem ,  ne  pntes  eum  csse  qul  sub  sen- 
suni  cadit.  Delectum  habe  sententiamm  tn  verbis, 
qiiemaihnodum  optima  apis ,  quse  ad  flores  advolat» 
et  favum  accipil,  herbasque  relinquit.  Heretricem 
coocupivti :  et  quid  facit  ?  Non  sursum  eam  ducit : 
noliei  enim  meretricem  in  caelum  adduecre ,  sed  ille 
ilescendit.  Quia  illa  non  poterat  sursnin  ascendere , 
ipse  deorsum  properat.  Ad  merciricem  ingreditur, 
nec  erubescit :  in  ejus  laiibulum  inirai.  Vidot  eam 
ebriam.  Et  quomodo  venit  ?  Non  nuda  sulMiantia ; 
sed  id  etficitur,  quod  crat  mereirix  ,  non  voluniaie  et 
proposito,  scd  nalura,  ne  videns  eum  periurbaretur, 
iie  resillret,  ajutfugeret.  Veiiit  ad  mcreiricem,  el  of^ 

•  MoreL  baec  verba,  tatWts  ei  talis,  et  dixi  eliam,  om!- 
«crat ;  ex  Mss.  et  savil.  supf  icntur. 


ficiiur  homo.  E(  quomodpeffiGttur  ?  Geslatur  in  ulero, 
paulatim  crescit ,  venitquein'viam  xiaiis  me».  Quis* 
nam  ?  OEconomia ,  non  divinitas :  servi  forma ,  non 
Dominl :  caro  mea ,  non  substaniia  ejus :  crescii  pau- 
laiim,  et  cum  hominibus  miscelur  :  etsi  invenit  eam 
ulceribus  plenam,  efleratam,  a  dxmonibus  otieratain : 
ecquid  facit  ?  Accedit  ad  eam.  Vidit  illa  et  fugit.  Vo« 
cat  ille  magos.  Quid  timetis?  Non  sum  judex,  sed  me* 
dicus  :  Non  vem  ut  judicem  mundwn,  9edut  $alvumfa» 
ciam  (Joan.  12.  47).  Slatim  mngos  vocat.  0  rem  no« 
vam  atque  mirabilem  !  Magi  mox  primitiae  sunl.  In 
prxsepi  jacet  qui  potiat  orbem ,  el  pannis  involvitur 
qui  uiiiversa  adminisirat.  Ponitur  iemplum,  et  inba« 
bitnt  Deiis.  Veniunt  inagl,  ei  siatim  adorant;  vcnit 
publicanus,  et  (ii  evangelista ;  venit  mercirix,  et  virgo 
efficilur ;  vcnit  Cbanaiifiea,  et  benignitaie  fruitur.  Id 
amantis  erat  peccaiorum  poenas  noii  reposccre ,  sed 
delicta  peccataQue  condonare.  Ec(|uid  racit?  Accipit 
eam,  despondet  sibi.  Quid  illi  dal?  Aiinulum :  qualetn?. 
Spiritum  sanclum.  Dicit  Paiilus  :  Quiautem  coHprniat 
no$  vobi$cum  Deu$ ,  qui  et  ob$i§navit  nos ,  deditque  pi' 
gnu$  SpirituM  $ancti  (2.  Cor.  1.  31.  22).  Spirilum  ei 
dat.  Detiide  ait :  Nonne  in  paradiso  te  planuvi  ?  Re- 
spondet,  Etiam.  Ecquo  modo  istinc  excidisti  ?  Venit 
diabolus,  el  ex  paradiso  me  abi  ipuil;  Planlaia  eras  in 
paradiso ,  et  te  inde  ^ecit ;  ecce  iii  meipso  planio  ie , 
ego  le  gesto.Qnomodo  ?  Non  audct  ^  ille  ad  me  accede- 
rc.  Non  te  in  CThim  inducam  :  sed  melius  bic  erls, 
quam  iii  caelo  :  in  meipso  ie  porto ,  qui  sum  Domiiius 
cxH.  Pasior  gcstat,  el  lupus  non  ultra  accedet;  imo 
potius  ut  accedat  permitto.  Ille  poriat  naturam  no- 
stram ;  et  acccdit  diabolus ,  el  vincitur.  Plantavi  te 
in  meipso.  Ideoqne  dicit :  Ego  radix ,  vos  palmte$ 
(Joan.  15.  5);  et  planiavit  eam  in  seipso.  Ecquid  po- 
stea  ?  Sed  (a)  peccator  sum  ,  inquii ,  et  immundus.  Ne 
sis  solHciins,  medicus  sum.  Novi  vas  meum ,  scio 
quo  pacto  depi^vaium  sil.  Lulcum  prius  eriit,et 
perversum  est.  Refingo  illud  per  lavacrom  regcnera- 
lionis,  et  trado  illod  igni.  Vide  namquc  :  accnpitpul- 
verem  de  terra ,  ei  fccit  hominem ;  formavit  eum. 
Venit  diabolus,  et  pervertii  eum.  Vcnitipse  et  denuo 
acceptum  reQnxil  eum,  denuo  conflavit  eum  in  ba- 
ptismate ;  neque  sivii  ejus  corpos  csse  luteum  ,  sed 
tesiaceum  ipsum  efTecit.  Luium  tradit  igni  Spiritus  : 
Ipse  vo$  baplizabit  in  Spiritu  sancto ,  et  igni  (Matth.  5. 
II).  In  aqua,  ul  reformarelur ;  in  igtii ,  ut  consolida- 
rctur.  Ideo  propheta  olim  valicinans  dicebat :  Tam^ 
quanx  vasa  figuK  contereseo$  (Pm/.  2.  9).  Non  dixil, 
iamquam  vasa  lcslncea,  qna^shiguli  possident  :  suiit 
enim  illa  vasa  figuli ,  qnai  figulus  in  rota  sua  effingii : 
sed  vasa  fignli  luiea,  nosira  vero  ieslacea.  Praenunlians 
iiaqne  conflalionem  per  baplisma  denuo  repeiendam, 
Tamquam  vasa,  inquil,  pguli  contcre$  eo$.  Ueflngit, 
inqnit ,  el  cOnflai*  Dcsccndo  in  baplisma,  ci  refingilHr 
forma  mea ,  denuo  conflal  ignis  Spirilus,  ct  cfTicitur 

^  sav.  sic  habet,  tit  meifm  planto  te ;  quomdo  ?  ego  te 
gesto.  /voti  aiidet. 

(a)  Similia  babenlur  supra  in  Cathccbesi  ad  illniniiun» 
dos,  ctrca  meiinm. 


teaaoe».  Qaod  ftutem  li«e  nen  ex  jactMtia  prodeunt, 
aiNJi  iobttfn :  Fatri/  auimnOB  lulum  (J&t.  10.9); 
PauliiB  auteni :  Habmiu  auiem  thetaurum  hune  in  vam 
Uttaeeit  (2.  Cor*  4. 1).  At  Tide  lestae  foriiludinem. 
Noii  eiiim  in  tgne  cocla  est,  sed  in  Spiritu.  QuonHxio 
tesiaceum  esi  ?  Quinquitttiuadrngenatuna  minut  aece- 
pi :  ler  m^s  ecnut  tum ,  temel  lafridaiut  tum  (2.  Cor. 
11.  i4.25).,  et  testaceuin  Tas  iiou  conrractnm  est. 
Naete  et  die  in  ffrafwtda  tnarit  fui.  In  prorundo  fuii,  ct 
vas  teslaceum  non  sohitum  esl :  naufragium  fecit ,  ct 
tbesaurus  non  periU.  Navis  submersa  osl,et  onusejug 
navigavit.  Uabentet  autem  thetaurum.  Quem  thesau* 
rum  ?  Sptritus  commeatum ,  justiiiam ,  sanclificaiio* 
nem,  redemptionem.  Quem,  quxso,  ihesauruni? 
Jn  nomine  Jetu  Ckritti,  turge  et  ambula  {Act,  3.  €)• 
JSnea^^anat.te  Jetut  Chrittut  {Act.  9.  54).  Tibidieo^ 
maligne  tpiritut^  exl  ab  eo  {Act,  i6.  IS). 

i%  Qui  verut  thetaurut ;  dot  tpontte  Chritti.  —  Vi- 
disli  ibesaururn  regiis  Ihesauris  spleiididiorem  ?  Qitid 
eniin  tale  facere  umquam  polertt  regia  margarila , 
qiiale  verba  apostoii  edideruni  ?  Appone  innumera  dia- 
demaia  inorluis,  el  iiun  excilabuiuur  :  unumex  apo* 
stolo  egressum  verbum  rcbellem  oaturani  reduxit,  et 
in  prislinum  statum  resilluit.  Habentet  auiem  thtmu^ 
fum  hune  (2.  Cor*  4.  7).  0  thesaure  qui  non  servaliir 
soi^im ,  sed  qui  scrvat  domum  in  qua  recondtlur  1  In* 
leliexisti  quid  dixerim  ?  Reges  terrae  et.  principes, 
cum  thesauros  habent ,  magnas  conslruunt  doinos , 
muros  nerope,  vcctes,  fores,  custodes,  seras,  ut  cu» 
stodiatur  thesaunis  :  Chrislus  autem  contrarium  fe« 
cit;  non  in  lapideo,  sed  in  lestaceo  vase  tbesaurum 
posiiit.  St  m:)gnus  ihesaurus ,  cur  vas  infirmum  ?  At- 
qui  ideo  vas  infirinuin  est ,  quia  magHus  est  ihesau- 
rus :  non  eniin  servaiur  a  Yase»;8ed  ipse  vas  conser- 
vat»  Ego  tliesaurum  pon<i,  quis  eura  suffiirari  potest  ? 
Yenit  diabulus,  venitorbisAerrae,  veneruni  sexceuti 
bomines»  et  tliesaurum  non  Ouraii  sunt.  Flageiialum 
cst  vas ,  et  ihesaurus  non  prodiius  est*  Oemersuin  est 
in  4nare»  et  naufragium  non  fecit  Mortuum  e&t.  et 
theMurusmanet.  Deditigitur  arrhabonem.  Ubinam 
suikt  qui  in  Sptri.lus  majesiaiem  blasphemanl  tMctttem  . 
adhil)eU$.  Qw  autem  confutmat  not  vobitcum  in  Chri^ 
tlum  Deut^  qui  dedit  arrhabonem  Sffiritut  {%,  Cor.  1. 
Stl.  22).  Sciiis  vos  omnes»  arrbaboitem  pariem  exi- 
guatm  esse  totius  :  audi  quomodo.  Abii  quls  empturus 
domum  pretlo  multo ,  et  dicit :  Da  mihi  arrhabonem 
pro  cauiione.  Abit  quis  mulierem  ductunis ,  de  doie 
el  de  faculutibus  paciscitur,  et  dicit :  Da  mibi  arrha* 
bonein.  Atteiide :  iii  auclione  servi  arrhabo ,  itemque 
In  omnibus  coroiuerciis.  Cum  iiaqiic  ChrisUis  pacta 
nobiacum  .inibat  (ine  etenim  aicut  sponsam  erat  du- 
ciurus)»  mibietiani  doiein  adscribit,  non  pecuniie,  sed 
sangujuis.  Dotem:  veromihi  adsaribit  largiiionem  bo- 
norum ,  Quasi  oculut  non  vidit » et  auritnon  audivit  4  et 
in  eor  homimt  non  atcende^uni  {i^Ci^r.  2. 9).  Iii  dotf$m 
igilur  adscripsit  immortaliiatem ,  laudem  cum  ange- 
]is;.immunitaiem a morle,  Iiberiatemapeccato,.he» 
reditatem  regni  (ingentes  suiit  diviiiae),  juslitiam, 
saiictificationem ,  liberationem  a  prxsentibus  ^fuiu* 


AnCHIEP.  GOMSTAMTUfOP.  40S 

rorum  adeptionem.  Magna  roihF  dos  eraft;  Attende  dl- 
ligenter  ;  vide  quM  faciat:  Yentt  acceplum  roereiri- 
cem ,  sic  eam  voco  ,  quod  •  esset  impura ,  ut  sponsl 
amorem  ediscos.  Venit,  accepit  me,  dotein  ntihi  nd>cri» 
psii.  Dicit,Do  libi  divitiasmeas.Quomodo?Perdidisii,. 
inquit,  paradisiim  ?  accipe  illum.  Perdidlstr,  inquit, 
formam  ?  accipeiliam.  Udcc  omnia  accipe.  Verum  dos 
roea  biemihi  nondatur. 

45.  Adverte  animum,  quapropter  bane  dotem  pne- 
dicit.  Mihi-  in  dotem  adscripsit  rcsurrectionein  ^orpo- 
rum  et  Incorrupiionein.  Resurrectioneni  qulppe  non 
necessario  seqniiur  incorruptio,  sed  hxc  duo  erant. 
Atenim  multi  resurrexeruitt,  el  rursus  defoncti  irant : 
quemadmodum  Lazarus  et  corpora  sanctonim:  Ve» 
rum  hic  noii  similiter :  sed  resurreciionem  promittit, 
incorniptionemy  choreas  curo  angelis,  Filii  occor- 
suin  in  nubibus,  Et  tic  temper  eum  /iomtite  mntBs 
(1.  Thett^  i*  IT),  ereptionem  a  morie,  liberiatem  a 
peeeatOy  deaiersionem  Interitus.  Quale  illud  est? 
Ocuiut  non  iMdJI ,  nee^  uurit  audhrit ,  nec  in  eor  homims 
atcendermnt  ea^qum  prasparavii  Deut  diiigeniibus  ta 
(i.  Cor.  2.  9);  Bonaiie  niibi  das  que  non  noYlf 
£tiam,  ait :  hic  le  desponso,  hic  me  ama.  Cor  mibi 
non  biedotemtradisi?  Cum  ad  Patrem  meum  vene- 
ris ,  cum  veiteris  >n  regia  atria.  Ego  ad  le  veiii ,  an  Ui 
ad  me  ?  Veiiinon  ut  hiomaneae,  sed  ut  teassunuun,. 
etasceiidam.  Neliic  quceras  dotein;  omnia  in  spe, 
oinwa  iu  fidle.  Mhiiue  hic  d.is  mihi  ?  Respondet : 
A(  eipe  arrfaaboiiem,  ut  mihi  de  futuro  credas  :  accip* 
pignora ,  accipe  sponsaAia^  Ideo  Paulus  dicil »  Da^ 
tpondi  enim  vot  {2.  Cor.  i  i .  2)«. 

Quaiii  prattet  vila  futura  prtnenti.  —  Ceu  sponsaill» 
tradidit  nobis  D^us^praesemiabona;  sponsaiia  et  pi* 
gnus  sunt  prassenlia  :  dos  lota  illic  inanet.Qu(miedoT 
e%o  dicam.  Hic  sencsco,  illic  non  senesco ;  hic  in<i- 
rtor ,  illic  n  n  morior;  bic  doleo,  iHtc  non  item  ;  liie 
paupertas,  roorinis.^  itisidix!,  iilicnihilejuMiudi ;  hie 
tenefor»  et  lui ,  illie  lux  tantum ;  hic  insidia; ,  illie  li- 
iMJNas;  hic  morlHis,  iliic  sanitas;  hic  vita:,  qtia&  finen 
habet ,  illic  vila ,  qii:e  non  habet  lermiinim;  hic  peo» 
catum ,  illic  jiit-iitia ,  peecatum  vero  nitmqaami;  liic  in- 
vidta,  illienihil  simile.  iixc  mthi  dato^  inqMt.  Exspe* 
cla>  ut  et  coukervi  lui  saivi  ftairt  :  exspeeia»  Qsi'  nos 
confirmat,  dedit  nobis  arrhabonem.:  Quem  larrhakK 
ncm  ?  Spuriium  saucmm^  Spiritua  sancU  dooom^  Sed 
de  Spirttu  loquor.  Annulum^deditaposloiisdieenft  :  Ae^ 
cipile,  et  date  omntbiis.  Annuliisne.in  partes  seittditur  ? 
In  parlesscinditer,nccdtvidituo;  in partes scinditiu, 
nec  abeumitur.  DisceSpiritus  dooum.  Acoepit  Petns, 
acccpil  et  Paulus  Spiritumsanolum.Cirontbat orbem , 
peccaiorea  a  peccato  liberabat :  claudos  crigehat,  mi« 
dos  itiduebat ,  mortuos  ausoitabat^  leprosos  mmid»- 
bal ,  diabolo.os  obuirahat.»  dsmona»  sufrocabat ,  com 
Dco  loquebatur,  Eccleslam  planiavit,  templa  diniit, 
aliaria  evertit ,  maliUam  solvit ,  virtutem  pbmtavil, 
hooiines  angelos  fccii. 

14.  Iia;c  oronia  eramos.  Haec  arrha  Implevit  tolnm 
orbem  terrarum.  Cum  dico  totnm,  lerram  dico» 
quantam  sol  respicit,  mare,  in^uias,  montes»  saitus. 


4<9 


nomUA  D£  GAPTO  EUTROIMO  £T  D£  OlYiTlARUM  VAMITATB. 


4IQ 


coUes.  CirGuibat  ceu  ToliRrit  Pattlus  ano  lanium  oro 
decertans.lentorionim  opifex,  qui  cultrum  concin- 
naiidis  coriis  tractabat ,  et  pelles  consuebat :  hoe  arii- 
ficium  non  fuit  virtutis  impedimentum :  sed  tentorio- 
rum  opifex  dxmonibus  fortior  erat ,  inracundus  ptii- 
losophis  argutior.  Undenam  T  Accepit  arrbabonem  ^ 
gestavlt  annulum  et  circumtulit.  Yidebant  omnesa 
R^ge  desponsatam  naturam  nostram;  videbat  da:- 
mon  y  et  recedebai  i^  videbat  arrbabonem ,  cl  treme* 
bat,  seque  subducebat :  vesttmenta  videbat ,  et  fu- 
gam  l^ciebat.  0  viriutero  Spiritus  !  Non  aniroae  dedit 
potestatem  ,  non  corpori  tantum ;  sed  et  vestimento, 
n^  vestimento  solum ,  sed  umbrae.  Gircutbat  Petrus , 
et  umbra  ejus  morbos  fugabat ,  dxmonas  abigebat , 
mortuos  siisdtabat.  Cireuibat  Paulus  orbem »  impie- 
taiis  spinasresecans,semina  pietatis  jaciens ;  sicut 
arator  oplimus,  aratnim  doctrins  traclans.  El  ad 
quosnam  v^enit?  AdTliracas,  Scyibas,  Indos,  Mau- 
>*08,  Sardos,  Golhos,  ad  feras  agrestes,  et  omnia 
mutaTil*  UiHknam  TExarrhabone.  Quomodo  ad  h.TC 
sufOcere  potuit^PergratiamSpiriius.  Idiota,  nudus, 
discnlceatus  :  qui  dabat  arrhabonem  Spiritus«  Ideo 
dicit :  Etad  hmc  qms  idoneui  (2.  Cor.  2.  i6;  ?  Sed  sa/- 
fieientla  nostra  ex  Deo  e$i ,  qui  et  idaneo»  nos  fecit  tnt- 
nistroM  Novi  Testamenli^  non  literas  ^  sed  Sfnritus  {^. 
Cor.  5.  5.  6).  Yide  qutd  feeerit  Spiriius  :  invenii  ler- 
ramdxmonibus  plenam»etipsamca'Iom  fectt.  Neprx- 
s<>nt!a  cogitetis  :  sed  iila  cogiialione  repctite.  Tutic 
Iiictus  erat,  tunc  ubique  altaria,  ubiqne  fumus,  ubique 
nidores,  ubique  fomicationes ,  ubiqne  initiationes , 
ubtque  sacrincia,  ubique  dscmones  debacchantes , 
ubiqne  arx  diaboli ,  ubi(|ue  fornicatio  coronabatur : 
unusque  Paulus  erai.  Qnomodo  non  sobmcrsus  est  ? 
quomodo  non  discerptus  ?  quomodo  os  apeniii  ?  In- 
gressos  est  in  Thebaidem,  ei  capttvos  fecit.  Ingressus 
estinaulam  regiam,  ctregem  fecit  discipulum.  In- 
gressiis  est  ad  iribunal ,  et  dicit  ei  judex  :  Parum  abest 
quih  suadeoi  miki  ut  fiam  Christianus  (Aet.  26.  28)  : 
judexque  factus  est  discipnlus.  Ingressiis  est  carce- 
reiti ,  et  carceris  custodem  cepit  {Act.  16).  Ingressus 
in  barbarornm  insulam ,  viperam  fecit  doctorem  {Act, 
2^).  Abiit  ad  Romanum  popnlum,  et  senatum  ad  sa 
pertraxit.  Abiit  ad  flumiiia ,  ad  deserta  loca  quocuin- 
qucf  per  orbem.  Non  terra ,  non  mare  ejus  praeclaro- 
nim  brGciorum  expers  fuit :  dedit  enlm  arrliabonem 
annuli,  datoque  arrhabone  ait  :  Haec  tibi  jamdo, 
cxtera  polllceor.  Quamobrem  dicit  ei  propheta  i  Ad^- 
stitH  regina  a  dextris  tuis  tfi  vestitu  deaurato  {Psa^.  i4. 
10).  Nonveslinientumdicit,  sed  virtutem.  IdcoScri- 
ptura  alibi  ait :  Qnomodo  huc  inirasti  nonhabent  vestem 
nuptlalem{Matth,  22. 12)?  luque  non  vcstem  dicit, 
sed  fornicationem ,  et  obscoenum  impuruinquc  faci*- 
nus.  Quemadmodum  sordida  vestimenta  peccaium 
sunt :  sic  et  aorea,  virtus.  Sed  vestimentum  hoc  re* 
gis  erat :  ipse  Teatitom  illi  dedit :  nuda  qutppe  erat, 
Duda  et  turpiter  deformata.  AdsHtit  regina  a  dextris 
tuis  ra  testitu  deaurato.  Non  Testimehta  dicit,  sed  vir- 
tutem :  non  dixit,  In  auro.  AitcDde  :  tox  hsc  magnam 
habet  sententiarum  nobilitatem.  Non  dixit,  In  auro, 


sed ,  Deaurato.  Solerter  at^li*  Aurenm  vesiiin^ttttq , 
totum  esiaureum;deauratum  verq  quasdamaiveas, 
quasdam  sericas  partes  ha.belf  Cur  ergo  non  dixit 
sponsam  ferre.aureuii),  vestiinentunti  sed  deauratum  ? 
Attende  diligente*..  Conversalionem  Eccle$>iie  dicit , 
qux  varia  est.  Quia  non  uiiam  omnes  ducimus  .vitam  ; 
sedalius  virgiiiilatQm,  alius  yidujlatcm ,  altus  picta- 
tem  exercei :  vestimentum  Elcclcsiae  est  conver^alio 
Ecclesio'. 

15.  Vii/e  $unt  varicB  ad  saiutem^ —  Guii)  igitur  sciret 
Dominu^  iioster,  si  unam  posuisset  viamj  multos  in 
segnilie  victuros  fubse ,  mui|as  instiiuit  vias.  Non 
potes  per  virginitatem  ingredi  ?  Jiiti;a  per  unicum  ma-. 
trimonium.  Non  poies  per  unicunx?  Ingredere  saliem  ., 
per  secun<lum.  Non potes per  continentiam?  Ingredei*e... 
pcf  eleemosynam.  Noo  potes  per  cleemosynan^  ?  Iti- 
tra  pcj;  jejuniun[i.  Non  potes  hocmodo?lilo  saltcni.  , 
Non  potes  iilo?  Alio  ingredere.  Ideo  non  ostendil  , 
aureum  vesiimentum,  sed  deauratum.  Aut  serica  ve- 
stis  est,.vel  purpurea  ,  vel  aurea.  Non  potes  csse  aii-  . 
reus?  Estosericus.  Suscipiote,  tautuminvesliin^nto.  . 
|dep  Paulus  :  Si  qms  asdificat  super  fundamentum  hoc^  . 
aupimf  argentnmf,  lapides  pretiosos  { 1.  Cor.  3.  j2.}.  . 
Noi^  potesease  lapispreiiosus?  Esto  aurum.  Non  iio« 
les  esse  aurum  ?  Esto  argentuin,  taiitum  iii  fiiniia- .. 
mento.  Et  alibi  rursum  :  Alia  claritas  solis^  alia  cla* 
ritas  lunof^  et  alia  claritas  steUarnm  (1.  Cor.  i5.  41). 
Non  poies  esse  sol  ?  Eslo  luna.  Non  poles  essc  liina  ? 
Esto  stella.  Non  potes  esse  magna  quucdum  stclla  1 
Esto  saltem  parva ,  tanium  sis  in  caelo.  Non  poiei 
'  esse  virgo?  Nuptias  ^ontrahe  cum  coiitinentia,  sed 
tanttim  in  Ecclesia.  Non.potcs  esse  inops?Fac  elee* 
mosynam,  tantum  ip  Ecclesla,tantuni  in  vesiimento, 
tanlum  sub  regiiia.  J)eauratum  vesiimenium,  variuin 
vestimentum.  Non  tibi  occludo  viam  :  viriulum  enim 
copia  Begis  dispensationem  facilem  reddil.  In  vestitu 
deaurato   circumdala ,  varietate  ornata.   Varium   est 
ejus  veslimenium  :.ac  si  vis,  profunduro  bujus  ser- 
inoiiis  explica,  ac  vide  yestitum  deauratum.  Hicenim 
sunt  roohachi,  alii  honprabile  connubium  colunt,  nec 
muliumab  illis  dislant;  alii  unas  conlraxere  nuptias,^ 
aliae  viduae  sunt  a:tate  florentes.  Quare  paradisus? 
quare  varius?  Ilabens  scilicet  varios  flores,  et  arbores 
et  nlkultas  margaritas.  Multx  stclLT,  s^d  unus  sol ; 
murta  vivendi  genera  ,  sed  unus  paradisus ;  multa 
templa,  sed  unus  paradisus  :  multa  templa ,  sed  una     * 
mater.  lllin)  cst  corpus,  iliud  ocull,  illiid  digitns ,  scd 
omnes  unus.  Idipsum  enim  est  parvum ,  ct  rorgnum, 
et  minus.  Yirgo  opus  babet  ea ,  qux  nupta  cst :  iiam 
virgo  ex  nuptiis ,  ne  nuptias  aspernelur.  Virgo  est 
radix  nuplinrum.  Omnia  copulantur,  parva  magnls , 
ct  mngna  parvis.  Adstilit  regina  a  dextris  tuis  in  veslitu 
deaurato  circumdata^  varietate  omata  {  Psai.  ii.  10). 
Quod  reliquum  est ,  Audi^  fitia  {  Psai,  44. 4  ).  Pro- 
nubus  ait,  te  egressuram  esse  ad  sponsum,  qui  ct 
substanlia  et  natura  sit  longe  superior.  Ego  pro  nu- 
bus.  AMdi,  filia.  Statimne  facta  est  uxor?  Etiam  : 
nibil  enim  hiccbrporcuin.Eieniin  ut ttxorem despon- 
savlt^  ut  filiamdiligit,  ut  ancillam  curat,  ut  vtrginem 


ilt 


s. 


JOANNlSCnKYSOSlO.MI  AUCillEP.  CONSTANTINOP. 


41S 


servat,  ut  Iiortum  muro  cingit,  ul  membruni  foYct , 
ut  capnt  providel,  ut  radii  pullulat,  ut  paslor  pascit, 
ut  sponsus  desponsat ,  ut  propiliatorium  condonal , 
ut  ovis  iminolatur,  ut  sponsus  in  decorc  sponsnni 
conserval,  ct  ut  vir  ipsi  providet.  Mulli  suni  \ariii|uc 
sensus,  ui  vcl  minima  dispensaiionis  pnrie  fniamifr. 
Audi,  filia,  et  vide ,  et  nuplialia  spiritualiaque  negoiia 
respice.  iiuJi,  plia,  Uxc  prius  daimonnm  niia  eral , 
filia  terrx  ,  ipsa  tellure  indigna  ;  ct  nunc  facla  est 
filia  regis.  Id  autcm  voluil  ejus  amator.  Qui  amal  enim, 
furmam  non  requiril ;  anior  non  rcspicil  deforraila- 
tem  ;  ideo  autem  vocninr  fp«j$  ,  quia  plerumqiie 
defonncm  nmnl.  Sic  et  Ciirislus  focil  :  deformem  vi- 
dit(  non  eniin  illam  formosam  dixerim  ),  ct  adama^ 
y\i  :  illamqne  iiinovnl,  ut  non  haheal  maculam ,  aut 
nigam.  0  spon  :um  ornantcm  derormitatem  spoiisx  ! 
Au(/f,  /f/f(i,  aiidi ,  ei  vide.  Dno  dicil,  Audi\  et  Vide. 
Duo  haec  cx  te  i^uiit,  illud  ab  oculis,  hoc  ab  auribus. 
Quoniam  igtliir  dos  ejus  in  auditu  crat  (  si  qui  ex  vo- 
bis  aculius  prawidenl,  exspectenl  lamen  innrmiorcs: 
etvos  l.iudo  prxoccupanles,  cl  illis  ignosco  scqiienli* 
bus  ),  quoiiinm  dos  cjus  in  auditu  crnt  (  quid  cst ,  in 
audilu  ?  In  fide  :  Nam  fides  ex  auditu  [  Rom.  10. 17.  ] 
In  (ide,  non  in  fruitione ,  nec  iii  experienfia  omni  ), 
prius  dixi,ipsum  in  duas  parles  divisissc  dotcui  ejiis, 
et  aiia  ipsi  dedisse  pro  arrhuboiie,  alia  vcro  in  lutu- 
ruin  lciiipus  pollicilum  csse.  Quid  ipsi  dcdit?Pecca- 
torum  veniam  ,  supi*licii  reniissioncm  ,  jusliiiam  , 
sanctificationem,  rcdemplioncm,  corpus  dotninicum, 
mensam  divinam  ac  spiriiiinlem,  morluorum  resur- 
rectionem.  Hax  quippe  omnia  liabnerunt  apostoli. 
Itaque  alia  dedii ,  alia  promisil :  alia  in  e.xpcrienlia 
crant  et  fruiiione,  alia  in  spc  et  fide.  Audi  itorum. 
Quid  dedit?  Baplisiiia,  sacrificium.  Ilxc  in  expcrien- 
lia.  Vide  aulcm.  Qiiid  promisil  ?  Rcsurrcclioiicro  , 
corporum  incorruplioncm ,  uiiionem  cum  aiigclis , 
clioreas  cum  arcliangelis ,  vitnm  in  ipsius  consorlio  , 
Yilam  iminorlalem,  bona  Qu(e  oculiu  non  vidit^  ei 
aufi$.  non  audivit ,  et  in  cor  homini$  non  aicm' 
derunt ,  quce  prasparavit  Deus  diligentibus  se{  \,  Cur, 
2.9). 

46.  Intelligite  id,  quod  dicilur,  ne  perdatis  illud  : 
ideo  laboro,  ut  intelligalis.  In  dnas  igilur  partes  erat 
dos  ejiis  divisa ;  in  prxsenlia,  et  in  futura ;  in  ea  quos 
\isii ,  et  in  ea  qux  audilu  percipiunlur  :  in  es*  qux 
dantur,  et  iii  ca  (|unc  credunlur  :  in  ea  qux  in  exi)e- 
ricnlia ,  ct  in  ca  qii:c  iii  rrnitionc  :  in  ea  qu;c  in  pr;c- 
sciiii  vila,  cl  in  ca  (in^c  pnst  resurrcclionem.  iIaL'C 
vidcs,  illa  aiidis.  Yide  igitur  quid  di&it  illi,  ut  nc  |.u- 
tnret  qintd  h:cc  solum  acccpissel :  clsi  m.igna  rraiit 
et  ineirabilin,  el  mcnlem  omncm  siipernnlia.  Audi^ 
filia  y  et  vide  :  audi  illn  ,  el  hxc  vidc ;  ut  ne  dicas  : 
Riirsiim  iii  spc?  riirsuin  in  fide?  rursnin  in  fuiuro? 
Et  vidc  :  alia  do  ,  alin  prouiillo :  illa  ilaque  in  spe, 
ha'C  vero  :)ccipe  pi^morn,  h:rc  accipe  in  arih:ibonein, 
b:rc  inspccimcn  nccipe.  Promillo  libi  ri*gnuin  :  crcdo 
ex  pnr^cniibus,  crcdcinihi.  Regnum  mihi  promillis? 
Etiain.  Quod  inajus  erai  libi  dedi ,  nempe  Dominum 
regni ,  Qui  proprio  Fitio  non  peperdt ,  sed  pro  nobis 


oinnibus  tradidit  eum;  quoniodo  non  etiam  cum  illo 
omnia  nobisdonabit  [Rom.  8.  5i)?  Resurreclionemiie 
das  corporiini  ?  Eliain.  Quod  majus  crat  tibi  dedK, 
Quodnam  iiIud?Quod  libererisa  pcccalo.  Quo  pact« 
uiajus  esi  illud?  Qiiia  pcccalum  mortcm  pcperiu  { 
Malrem  interfeci  ei  filium  non  interficiam  ?  Radicem 
arefeci ,  et  fnicium  non  ioIlam?Au^',  /f/ia,  et  vide. 
Quid  vid(^am  ?  Klortuos  suscUalos ,  leprosos  muiida- 
tos,  maru  frenaiuin  ,  paralyiicnin  in  vigorem  restiltiF- 
tnm  ,  paradisuin  a|)erLuin  ,  pnes  ul)ertim  erogatos» 
pcccaia  soluta  ,  claiidum  subsilienlem  ,iatronem  pa- 
radisi  civem  faclum  ,  publicanum  in  evangelistam 
muiatum,  merclriccm  virginc  conlinentiorem.  Audi^ 
ei  vide.  Andi  illa  ,  hxc  vidc.  A  pracsenlibus  argu- 
mcntum  nceiiie  :  de  illis  eliam  pignora  dcdi  libi  : 
h:cc  illis  incliora  sunl.  Ecquid  tandem  diciura  es  ^  ? 
Mea  hxc  suiil.  Audi,  filia,  ei  vide.  Hacc  dos  sunt^Qtrid 
infcrt  sponsa  ?  Yideunius.  El  tu  infcras  quoqiie.  £c- 
quid  lu  tandem ,  ut  ne  maneas  tndolata  ?  Ego  quid 
possim  inferre  ab  altaribus,  a  nidore,  a  ducmonibus  ? 
quid  iuferendum  habco  ?  Quid  ?  Yoluiiluleui  et  fidem» 
Audi,  fitia^  el  vide.  Ecquid  vis  faciam?  Obtiviscere  po- 
putum  tuum  {Psal,  44.  ii).  Quem  populum?  Dxmo- 
nas,  idola,  fumuiu,  nidorem,  sanguinem.  Et  vide^ 
et  obtiviscere  populum  tuum ,  et  domum  patris^  tm.  Di- 
milie  palrcm  ,  ei  ad  mc  vcni.  Ego  I'airem  diiuisi,  ei 
ad  le  vcni ,  cl  lu  pon  diniilles  Pa.rem  luuin?  Cacte- 
rum  iliud  ,  dimisi ,  dc  Filio  diclum ,  ne  ita  intelligas, 
quasi  dimiberit.  Me  tibi  atlempcravi ,  dispensatione 
usus  sum,  caniem  assumpsi.  lloc  spo:>si,  hoc  sponsiB 
csl ,  UL  relinqunmus  parcntcs,  et  nos  muluo  copule- 
mur.  Audi,  filia,  ei  mde,  el  obUviscere  populum  tuum^ 
et  domum  patris  tui  Ec(|uid  iniiti  das,  si  oblivibcar  ? 
.  Et  concupisecl  rex  decorem  tuum  (Ibid.  v.  12).  Ilabes 
amalorem  Dominum.  Si  illum  amatorem  babeas,  qii» 
illius  suiil  uli(|ue  habes  :  si  lamen  quod  dictum  est 
posbilis  intelligere  :  subiilis  quippe  esl  senlciilia ; 
voloque  Jitdxorum  linguam  consuere. 

Putchriiudo  corporis  ex  naiura  ;  aninue  ex  virtuU 
profidscitur.  —  Sed  hic  mefltem  adbibelc  :  sive  enim 
quis  audiat,  sive  non ,  ego  fodio,  ego  lerram  aralro 
sciudo.  Audi,  filia,  et  vide,  ei  obliviscere  populum 
iuum ,  et  domum  patris  tui ,  et  eoncupitcei  rex  decorem 
tuum.  Hicdecorcm  ,  qui  sensum  movet,  inteUigii  Ju- 
dxus ;  non  spiritualom,  sed  corporeum. 

17.  AtLende ,  discamus  quas  sit  corporea  pulcbri- 
tmlo,  cl  qux  spiiituaiis.  Esl  anima,  est  corpus,  diiae 
substantlifi  siint ;  esl  pulcliriludo  corporii ,  et  est  pul- 
chriludo  anim».  Quae  esi  pulcliriludo  corporis  ?  Super- 
cilium  extensiim  ,  siibridens  gralia  oculorum  ,  geita 
rubens ,  labia  puniceo  coUire,  collum  crecturo,  coma 
leniter  fliiciiiaiis ,  digili  praiongi ,  statura  arrccta, 
candor  cniorcsccns.  Ihcc  pulchriludo  corporis  vel  a 
nalura  ,  vel  a  voluntaie  dlicitur.  In  confesso  auiein 
est  a  iiaiura  proficisci.  Altende  ut  pliilosophonim 
senleniiam  ediscas.  U«c  pulcbriiudo ,  sive  tuUus, 
sive  oculorum,  seu  com«,  seu  frontis»  vel  a  natura, 

*  Savil.,  etqtdd  vis,  itiquii. 


it5  CUM  SATURNINUS  £T 

Tcl  a  volimtale  emciiiir.  Pulam  est  a  nalura  erfici. 
Nam  dsformis  cliamsi  innumerisulalurarlinciis,  quod 
ad  corpus  atlincl ,  forroosa  effici  nequil :  elenim  quae 
sunl  a  nalura ,  inimota  manent,  definila  lerminis,  qui 
pra^xeiiri  nequcunl.  Quoq  igiliir  pulchra  esl ,  semper 
est  pulclira,  etsi  nuilo  uiatur  artificio  ;  deformis  vero 
se  rtirmnsam  facere  nequit ,  nec  formosa  deformem. 
Quare  ?  Quiu  nalurx  sunl  lixc.  Vidistine  ergo  corpo- 
rcam  putchritudinem  ?  Eamus  intus  ad  animam  :  an- 
cilla  dominam  adcat.  Ad  animam  ducamus.  Vide 
pulchritndinem  illam  ,  imo  poiius  audi;  non  potes 
enim  illam  vidcre  :  invisibiiis  quippe  est.  Audi  illam 
putchriludinen;  Qiiid  igilur  est  animx  pulchritudo  ? 
Tcmpcraniia,  modestia ,  eleemosyna,  carilas,  frairum 
anior,  benignitas,  obsequenlia  Deo  praestita ,  legis 
observalio ,  justi^lt  coniritio  animi.  Hudc  animx  pul- 
chritudo.  Ila^  itaque  natur^e  non  sunf,  scd  propositi. 
Ea  qui  non  h;ibct ,  adipisci  poiest :  qui  babet ,  si  su- 
pine  se  gerat,  uiique  perdit.  Ut  enlm  de  cor[>ore  di- 
cebam  ,  deformem  non  posse  formosam  fieri :  sic  et 
deanima  conlrarium  dico,  deformem  animam  for- 
mosam  fieri  posse.  Quid  enim  anima  Pauli  deformius, 
quando  blaspbemus  ei  contumeliosus  erat?  quid  vero 
formosius  illa,  cum  diccret :  Bonum  cerlamen  eeriavif 
eurtum  coniummavi^  /idem  servavi  (2.  Tim.  4.  7)  ?  Quid 
defonnius  anima  lalronis?  quid  contra  formosius  ea 
cum  audivit,  A»nen  ,  dico  Ubi^  hodiemecum  eris  in  pa- 
radiso  ( Lnc.  25.  i5)?  Quid  deformius  publlcario, 
qtiando  rapiebai?  quid  vero  formosius  ilio ,  quando 
propriam  edidit  sententiam  ?  Vides  tc  formam  corpo- 
ris  non  posse  mulare  :  non  enim  id  voluntalis  est, 
sed  naturx.  Animac  vero  decor  ex  proposito  nobis 
comparatur.  Accepistis  definitioaes.  Quas  vcro  ?  Pul- 
diritudincm  animae  ex  obsequcniia  erga  Deum  pro- 


AURELIANUS,  ETC.  414 

ficisci.  Si  enim  deformis  anima  Deo  obtemperaverit, 
deformitalem  ponit,et  formosaelficiiur.  Saule,  Saule, 
guid  me  penequeris  ?  Jlle  vero  ,  Et  quis  es ,  Domine  ? 
Ego  $um  Jesus  (Aci.  9.  4.  5).  Et  obcdivit ,  ei  obe- 
dientia  deformem  animam  formosam  effecil.  Rursum 
pubiicano  dicit  :  Veni,  sequere  me  (Mailli.  19,  21). 
Et  surrexit  publicanus,  factusque  est  qposKJns  :  de- 
formis  anima  formosa  efrecla  est.  Undenam  ?  Ex  obc- 
dientia.  Rursum  piscatoribus  dicit :  Vcniic  post  me, 
et  faciam  vos  fieri  piscaiores  hominum  (Mallh.  4.  ili), 
exque  obedieniia  ipsoriim  mens  formosa  (iicia  cst. 
Hic  videamus  quam  dicat  pulchritudinem.  Audi,  filia^ 
€i  vide ,  ei  obliviscere  populum  iuum ,  et  domum  palris 
tui ,  et  concupiscei  rex  decorem  iuum,  Quem  decorem 
concupiscct?  Ulique  animx.  Uiidenam?  Qnia  oblita 
esl.  Dicit,  Audi  igiiuT,  et  obliviscere.  H.cc  volunUitis 
sunt.  Audif  ait.  Deformis  audiC,  et  deformilas  corporis 
non  solviiur.  Dic  peccairici  animac,  Audi  :  et  si  obe- 
dial ,  vide  quali  decore  ornetur.  Quia  igitiir  deformi- 
tas  sponsae  non  crat  naturaiis  ,  sed  volun!aria  (non 
enim  audierat  Deum ,  sed  prsevaricala  fuoral) ,  ideo 
alia  illam  medicina  ducit.  Deformis  igitur  facta  es, 
non  ex  natura ,  sed  ex  voluntate  :  et  ex  obedientia 
formosa  facta  es.  Audi^  filia^  etvidef  et  obliviscere  popu» 
lum  Itiifm,  ei  domum  patris  iui  :  et  concupiscet  rex  de- 
corem  tuum,' Dniinde  ut  discas,  eum  hicnihil  sensibile 
dicere,  cum  audis  pulchritudinem  ,  ne  oculos  puies, 
non  nasum,  non  os,  non  collum  ;  sedpictatem,  fidem, 
cariialem  ,  quae  intus  sunt :  Oninis  enim  gloria  filios 
regis  ab  inlus  (Psat.  44. 14).  Pro  his  vero  omnibus 
gratias  agamus  Deo  borum  dalori ,  quia  ipsnm  solum 
decet  gloria,  honor,  imperium  in  sxcula  sxculorum. 
Amen. 


aaa 


inONITUllI 


IN  HOMILIAM  CUM  SATURNINCS  ET  AURELIANUS,  btc. 


Ilanc  homiliam  duabus  prioribus  de  Eutropio  sub- 
nectcndam  esse,  ipsa  rerum  series  suadet.  Cum  enim 
G.tinas ,  post  impetratam  partim  vi  partim  dolo  Eu- 
tropii  ruinam  perniciemque ,  petulantior  in  dies  eva- 
doret ,  eo  demum  impudeniix  processit ,  ut  armis 
copiisriue  instructus,  Saturnini  ct  Aureliani,  qui  intcr 
Imperii  proceres  eminebant ,  capita  deposceret ,  nec 
nisi  hac  conditione  se  arma  positurum  cssc  ininita- 
rctnr.  Arcadins  vero  Imperator,  qui  ob  incrtiam  me- 
tumqne  cuivis  injiiriui  opporlunus  erat,  rem  quantum- 
visT  indignam  denegare  non  ausus ,  lantos  viros  ad 
necem  traditurus  eral;  nisi  Chrysostomus ,  utpoie 
communis  omninm  patcr ,  sic  ipse  Gainam  adiissct, 
Obambulans  ,  inqiiit ,  exliortans,  obleslans,  supplicans. 


ut  a  dominis  ea  calamitas  depelleretur ;  idque  demnm 
a  bnrbaro  impetrasset ,  ut  satis  liabcret  si  Saturniniis 
et  Aurelianus  in  exsilium  mitierentur.  Id  accidit 
anno  circiter  ineunte  400,  ut  pluribus  in  Yita  Chry- 
sostomi  narratur.  Quo  peracto  negotio  hanc  concio 
nem  habuit ;  ubi  de  Constantinopolitano  tumudtu ,  de 
vicissitudine  liumanarum  rerum,  dc  divitiarum  vani- 
late  clcganler  pro  morc  suo  disserit.  Paupertatis 
bona  deprxdicnt ,  ulpolc  qnx  Utnlam  prnsstet  secti- 
ritatem,  quantiim  divitiae  pcriculum  pnriunt.  Demuui 
cxemplo  Jobi  ad  calamitatcs  foriiter  fercndas  horia- 
tur,  et  sicconcionem  clnudit. 

Incerti  intcrpretationem  Latinam  ,  plurimis  in  locis 
cmcndntnm ,  edimus. 


HOMILIA, 

CUlf  SATURNIlfUS  ET  ACRC  .UNUS  ACTI   ESSENT   IN  EXSIUUM ,   ET  GAINAS    EGRESSOS    ESSET   B  Cf- 

YITATB  ;   BT  DE   AVARITiA  (a). 

I.  Miilio  lemporesilui ,  et  posl  longnm  tcmporis      fpatium  ad  carilatom  vostrnm  rcvcrsus  sum  :  vcrnm 
(a)  Ccllnta  cnm  Ms.  r.cg.  1075.  id  non  accidil  ulln  vcl  animi  socordia,  vel  corpons 


415  8.  JOANNIS'  GflftYSO^TOSll 

desidia,  led  ahftil  lumullus  cbmpon^iis^  fliictus' aiqVia 
lempesuileni  scdans  rCofeque  (|unJ^m  dfemergl  do^pe- 
ranl,  ad  )>oriiim  etiii  irahquitluni  jj^orreCLn  mdnu  fe- 
ducere  Stbdens.  Stim  feriim 'cdmAiUY)i8'((inriium  pater, 
eoque necesseesi  Curatai 6gere  non tanilimebrum  (}bi 
(tanl ,  sed  eorum  quoque  qui  cbllapsi  stint  :  hon  il- 
lorum  tantum ,  qui  secundis  navigant  Tentis ,  sed  et 
illorum  qui  tempestate  jactaniur  :  non  eorum  modo 
qui  in  tuto  sunt,  verunieliam  illorum  qui  perlcliian- 
tiir.  Ilariim  sane  reruin  graiia  rcliqui  tos  ad  temporis 
spalium,  obambiilans  ,  exhorlans,  obtestans,  suppli- 
cans,  ut  n  dominis  ea  cilnmitas  depellerelur.  Poslea- 
qunm  aulcm  inamGeiiis  illis  ac  iristibus  finis  est  im- 
posilus ,  dcnuo  me  nd  vns  recepi ,  qui  In  tiilo  estis, 
qui  mulla  cum  tranquillitale  iiavigalis.  Ad  illbs  pro- 
fectus  eram ,  ui  tempestatcm  sedarem  :'  advbs  rever- 
ftus  sum,  ne  qiia  tempestas  exorlaiur.  Ad  inos  disces- 
scram  ul  eos  a  molestiis  liberar^m  :'ad  Vos  redii,  ne 
in  molestias  tncidniis.  Quemadmodiim  enim  oport^t 
liabere  curam,  non  eorum  modo  qui  slaht^' S6d  ^rbriii 
qtioque  qui  lapsi  sunt :  ila  rufsus  non  lu^si  'lahliim 
nobis  debcni-esse  curae,  sed  et  stanti^s  :'irii,'ut'efi- 
ganiur ,  hi ,  ne  cadant :  iili ,  at  ab'ufgeritibas  mafb 
libercntur,  hi ,  ne  incurranl  hi  sfuihnas  imimmeriies* 
Nihil  enim  esi  in  rebns  humanlf  stabiie,  AihilTnccM^ 
cussuin »  sed  ea  smu  quasi  mafe  vesanieiis,  qo^^<B 
'partftrtens  nanfragla  stupenda  gr^vbsimaque. 

CmiiUmlinejMlani  tumultut  image. —  Omnia  tu- 
aMirtmnn  ac  turbarum  pieiia  sunt;'omnla  scopuli  et 
prxcipitia ;  oinnia  rupes  sub  aquis  bitentes ;  omnia 
terrores,  discrimina ,  suspieiones ,  tferaorcs  et  ango- 
res.Nemo  cuiquam  fidit,  a  suo  ()iiisque  proiiinb  me- 
tuit.  Tempus  fortassis  illud  in  propinquo  est ,  quod 
propbeta  depiiixit  his  verbis  :  Ne  fiduciam  habeaiis 
in  amicii  ,  et  in  priuMpibu4'n6lite  tpemponere  (Mich. 
7.  5) ;  a  siio  quisque  proximo  caveie ;  'A^ewfwge-nm 
eave,  neqmd  illieredai.  Quid  ila  tandefhVH}iil*<i  tenf- 
pus  malum  esl,  Qshi  omffii  friUh-inildhHur^MctaiiOf 
et  omnit  amicu$  doloH  incedit  (Jerem,  9.  4).  Non  est 
amicus  tutus,  iion  rrater  firmus.  Siibhtuin  estcarita- 
tisbonum;  civile  belitim  occupat  omnia,  civile,  et 
non  apertum ,  sed  obuinbratum.  InnumeRe  ubique 
larva)»  «iiMlatnque  facies.  Multa  ovium  vellera,  iunu- 
meri  ubique  lupi  sub  bis  occiiitali  :  ut  jam  inier  ho- 
stes  aliquis  tuiius  vixerit,  quam  inter  eos  qui  viden- 
tur  amld%  Qui  heri  adulabantur,  qui  manus  oscula- 
bantur,bodie  repeute  comperti  sunt  esse  hostes,  abje- 
ctisque  iarvls  facti  sunt  omnibus  accusatoribus  acer* 
biores ;  pro  quibus  besterno  die  gralias  agebant ,  lios 
nunc  incusant  et  calumniantur. 

2.  Advertm  avaritiam;  paupertatit  bona.  —  Qiioe  est 
igilur  horum  omnium  causa  ?  Pecuniaruin  amor ,  ve- 
sana  dlvitiarum  cupiditas ,  morbus  insanabilis ,  for- 
nax  qu»  nuinquam  exstinguitur ,  tyrannis  quaqua- 
versum  per  toium  orbem  lerrarum  diffusa.  Ilanc  ob 
causam  et  iios  qusc  prius  dicebamus,  nunc  dieere 
non  desincmtis,  tatneisi  nuper  complurcs  incusa- 
bant  nos ,  talia  loquentcs  :  llane  numqiiam  desines 
advcrsusdivlti^s.armaiatn  liabcre  iingunm?  non  desi- 


XRCnie?.  CONSTANtlNO?.  i  ($ 

'lics  iios  .Issldue  Impugnafe?  Ntiro  'ego  cum  illis  bel- 
'lum  gefo?  nuiii  advefsus  illosarnior?  Ari  non  poiius 
pfo  illis  ciincta  iuni  dfco,  tiim  faicio ;  ipsi  vero  adver- 
sQs  seipsos  gfadios  aciiunt?  An  non  iddeclaravit  ipsa 
rerum  experientla  ,'  qu'6d'  ego'  qiiidem ,  increpans  el 
'assidue  objurgahs,  quxrebam  illorum  commodum, 
'sed  illi  vefius  sunt  bosies  qui  nobis  hxc  loquehtibus 
culpam  impingunt?  Yidistis  eventiis  rerum  cum  ora- 
lioiie  nostra  congruere.  An  non  semper  dixi^  fhgitivaf 
esse  divitias,  ab  hoc  ad  illum  transeiirites?  Aique  uti- 
nam  transiSisent  solum ,  non  etiam  bccidisseiit :  uti- 
nam  discessissent  tanlum ,  ac  rion  e  medio  quoque 
sustulisseni.  Nunc  autem  pfxterquam  quod  deserunt» 
etiam  gladto  tradunt,  et  in  baralhrumpertrahunt,  eo 
qnod  sint  pcHcuIdsx  proditrices,  cumque  lis  potissi- 
mum  bellum  gerunt,  a  qulbuS  ainaniur.  Irtgfatxsuiit, 
fiigilivx,  homicidap,'lm'placalii1es,  bestlx  Incurabilcs. 
prxcipiiium  und^quaquc  prxrupinAi ,  scopulus  assl- 
duis  plenus  fluctibus  ,  ihare  inniiiherlsv^iis  agita- 
tum,  tyranni  ac6rbe'1hiperantes, dominaequovls  bar- 
'bafo'8xvfores,  infmicie  irreconciliabiles ,  liostes  im- 
'placabiles, 'quaeqhe  n'i)firiquam  erga  eos  a  qulbus  pos- 
^sSdeiktur,  retriittnnf^lin^itatem. 

S.  At  rionii^jdkiibMi  paupertas ,  sed  iis  qos  dicla 
'simi'etMlarb/E!a'^h(«Mhe»  tmun  asyiutai,  por- 
W  tranqttdtfs,  jj^r^^  stoBritai,  deliciai  perioala- 
him  iexperlJes,  iotiipt^s-smcera,  vita  iwhaiieiiyM  ne- 
ida,  vita^flticluum  ignira,copia  Inexpugnabilii»  pU- 
losophiae 'parens,  frenum  afrogaiitia*,  siipplicii  subla- 
tlo,  radix  nlodestr».  Our  itaqiie  iiabc  fiigientes,  ill^^s 
per^ectuilnihi  fillflls  hostes,  illas  homicidas,  illasqoa* 
vls  besiia  ssviores  ?  Talis  entm  est  pe^^uniamm 
anior,  talevesanUm  auri  studium.  Cdr  'h()stem  libi 
'perpettium  coniubernalem  facfs?  cur  beiiiam  ifrita^, 
qoam  delinlre  oportuit?  Et  quo  pacto ,  inqois ,  fiet 
mansueia?  Si  vel  nunc  mea  verba  toleretis,  cum  cla- 
*ifes  adsuiit ,  cum  calamitas  viget,  cum  omnes  in  tu- 
imilin  lunt  ac  moerore.  Q^  Hcri  possit  ut  bestia  non 
sitbestia?Equidem  possum  illam  immutare,  sivos 
veliiis  :  nam  ea  sermonuni  vis  est.  Quo  pacto  igitur  a 
feritale  sua  muiabiiur?  Si  didicerimiis  quoinodosxva 
eflicitur.  Qiiomodo  ergo  sxva  eflicituf  ?  More  leonuni, 
more  pardorum ,  more  ursorum ,  qiii  dum  includun- 
lur  coercenturque  in  tenebris ,  erigunt  animos , 
acunntque  irat :  itidein  et  divitiae  dum  iucluduniur  et 
defodiuntur,  acrius  rugiunt  quiim  leones,  ac  ierror(Hn 
uiidiquc  incutiuiit ;  quad  si  eas  e  tenebris  ediicas ,  ei 
In  egenorum  ventres  disseniines,  ex  feris  bc^siiis  flunt 
oves ,  ex  insidiis  prxsidia  ,  ex  scopulis  portus ,  cx 
naufragio  tranquiliilas.  Quandoquidem  hoc  et  in  na- 
vigiis  videre  licei  :  si  quando  onus  est  justo  gravius 
deinergil  cymbam  :  rursum  cum  cst  moderatum,  pro- 
spero  fertur  cursu.  Idem  usu  venit  in  noslris  anli-] 
bus  :  cum  ullra  quam  usus  po&tulat ,  congcris  pecu- 
nias,  exigui  venti  flatus,  et  quivis  reruni  inexspectau- 
ruro  incursns  demergit  cum  vins  cymbam  :  at  si  tan- 
tum  reponas ,  quanium  postulat  nccessitas ,  eiiainsi 
vehemens  turbo  ingruat,  fadle  percurris  uiidas.  NoU 
igitur  plus  concupiscere,  quam  exigit  necessitas ,  ne 


417  CUM  SAIVHNINUSET 

iotum  mitus;  noU  qiiai  inpenuil  usoiii  eon^are. 
ne  perd»»  eiiam.iieee«Mri« ;  boU  proQoilosienniiios 
prolergredi ,  ne  raculielibua  unif  ersls  exueris  :  sed 
quod  sOIteresi  reseca ,  ul  in  oecessariis  diiescas.  An 
jion  vides  ^ued  agrieolaa  ▼Kem  pmani,  ne  f  im  omnem 
iu  panipinis  ei  paimilibus »  sed  in  radice  proferal? 
JJem  el  lu  (acilQ  ;  amputa  folia  9  omncque  siodium 
J)uc.in4«Qde,.ul  qnamplurimum  frucius  fierauQuod 
si  fikoere  recuses  in  rebus  prosperis,  esspeciesadTer- 
sas ;  in.  tranquilliuie  lempeslatem ,  in  sanitaie  mor- 
Jbqm»  in  diviliis  pauperialem  ac  mendiciutem  exspe- 
0i».'Memwto,  inquit,  Hmffom  famiB  m  tmpore  ohu^ 
dw^t  PHwficUatis  et  e§e$Uiti$^  in  diebue  opuUuHm 
(EuJti,  t$.  25).  Ad  biinc  modum  si  fueris  affecius , 
lumeiidiiiilias  muUa  cum  sobrielaie  adminisirabis , 
ei  ^estatem,  si  iocidat ,  fortissime  perferes^  Malum 
quippe  luesspeciaium  perlurbai  animum,  si  incidal; 
quod jiulem  exspectabalur , . si  accidai,  aon-  multum 
adftrl  penwrMmMS*  ba  duQ  eommoda  lu^rifeceri^ » 
alterum  ne  ptosperiias  le  reddai  ebrium  es  inaolen* 
ilnm » aherum  ne  oommovearissac^perlurberis  rebus 
in  diversum  cQBunufaiis^  masiflMi  si  scwper  exspeelt- 
lione  contrariorum  pendebis  :  sulBcil  eiiiin  pro  ex* 
perieniia  exspectaiio.  Tale  esl  quod  dieo  :  dives  es  ? 
Exspecia  quoUdie  paupertatem*  Quare  el  quamob- 
rem?  Quoniam  ista  exspeciaiio  tibi  muimamjad- 
rerre  poterit  utilitaiem.  Etenim  qui  exspeelat-faii* 
perlatem  ,  in  divitiis  non  extollilor.,  ,non  .m^Uescil » 
non  difQuil ,  non  concupiscit  aliena  :  nam  exs^pecta- 
lionis  melus>paed00Ogi  ciijnsdam  vice  .eotaahet  >C|}ob 
meiiUm»  nec  paiilur  mato^avariii»  feniMna  sobnasct, 
«dum  ea.mcm  eoniranomm  veloli  Mce  quadam  fn^ 
Libet  creseere  ampnlaU|oe. 

i.Exepecta^o  iricfiKin,  mic^m  a^veoertni,  jndipef.-**- 
BocigilurAiiftum.est  e  maximis  bonis  «qive  lucrifa- 
cies  :  allerum  autem  non  est  islo  minus  ,ividelioeliUl 
sl  accesserit  pauperus,  nonexpavescas.iFiwfenat 
eigo  tristis.exspeciatio,  nequando  veuial.ipsa  iri- 
.stium  exporieniia  :  ob  hoc  enim  veujt  experieniio,, 
quod  non  adsll  exspeclatio;  quod  si  illa  correxisset 
koniiiiem,  hac  non  eral  opus  admoduui.  Hujiis  rfi 
•  lestis  Jonas  Ninivitis  prasdicens  ijiteritum  {Jomtee, 
5) :  siquiflepi  ilii  4um  exspeclivnt  quod  ppopbetapno- 
.diierat,  eis  imminaFe  oalamilatem  insanabliem ,  ex- 
speclatione  malonim  veoturorum  rregemotjnim.nu- 
minis ;  conlna  Judu^i  noii  credenles  pro|^eto  pncdi- 
cciili  Jerosolymoriim  excidinin,  acerba  perpessi  sunl. 
Saphne  iOmm  .me^uen$  dc^dnAvit  malum ;  in$ipiett$  /S- 
ducia  $ua  confunditur  {Prcv.  14. 16).  Qui  exapectat 
paupertateip»  d^m  versatiir  indiviliis,  haud  focileAct 
pauper  :  nam  quod  ab  exspecialione  lucrari  noluisli, 
id  ab  ipsa  expericnlia  pulchre  diaous.  Proinde  com 
iii  diviiiis  cs ,  exspecla  paopertitem  :  cum  in.ofHuen- 
lia ,  eiEspecta  tauienii  :.cum  10  gloria  ,{Oxspecu  igno- 
niiniapi :  cum  ip  ^aniij^te  vivis,  Qxspecta  morbum.  As- 
sidue  perpen^c  rerum  hMmanarum  naiuram,  qun  ni- 
hilo  nielitis  habct,  quam  ainnium  defluxus ,  ct  fumo 
iii  aerem  evanescente  fugacior  esi,  et  umbra  prxterr 
eurrenle  inanior.  In  his  si  philosoohaius  fueris ,  nec 


AUREUANUS,  ETd  .4iS 

soavia  te  poieronl  inflare ,  nee  molesia  dejicere  :  si 
praeseiitibos  bonls  non  adinodom  inbaBreas*  neqoe  iis 
absemibus  dlscrociaberis.  Si  coosoefocias  aninium  ad 
exspecuiionem  adversorum,  s»pe  quidem  fiel  ut  ad- 

:versa  non  accidanl,  sedsi  acciderinl,  non  vehemen- 
ler  le  commovebunt. 

5.  Jo^t  hieloria  et  iaudee*  —  Aique  ut  intelligatis 
me  haec  non  ex  conjectura  loqui,  volo  vobis  nar- 
rare  velerem  qoamdam  hisloriam.  Fuit  vir  quidara 

.admirabilis  et  magnus  el  ubique  per  orbem  lerraruro  : 
eolebraius ,  bealus  ilie  Job ,  ille  pietatis  aihleu  ,  ille 
loiius  mundi  viclor  el  coronifer,  qui  per  onmia 
certaminum  genera  transivii,   qui   innumera  tro- 

^pasa    erexit    devicto    diabolo.   ilic   iuii    dives   et 

.  pauper,  gloriosos  el  vilis,  moltoruro  liberorum  pater 

.  ei  orbos ;  bic  venaius  esl  in  auiis  regalibus,  sed  idem 
(uil  in  sierquilinio ;  hiG  fuii  in  splendida  veste,  sed 

.  post  iliam  in  corrosione  linearum ;  hic  possedit  innu- 
merum  famuiitium,  sed  poslea  sosUnoil  innnmeras 
conlumelias,  alamiiiaribus.injpsum  insurgentibus , 

•ab.amicis  cmuiciantibus»  ab  uxore  insidiaiite.  Oiunia 
iili  prius  velot  e  fonle  aflluebani,  pceuniarum  copiay 

.poientice  magniUido«tgiorioB  accessiQ,  pax  ei  aecuri- 
las,  honores  et  obsequium,  corporis  sanitas,  et  liiio- 
rum  opulenlia,  nec  erat  in  bis  quidquain  molestiim ; 
•denMlt  iMigdiviiiatcum  securiute,  prosperitas  stabi- 

•  Ks*  r  aiqoe  -oplimo  quidem  jure  :  Dcus  enim  illum 
«ndjque  valU^ral*  Sed  postea  illa  omiiia  recesserunf, 
moxque  innumerx  tempestales  immigraruntin  donium 
illius,  omnes,  cnquam,  slbi  vloissim-SMcedeniesac 

-perpcui»el  iiqcentes.  6i<|uidem»iMMiversie  faculliiles 
illi  simul  ereplm  sunt :  famuli  *  liberique  pnemaium 

-violenlaqoe^cnprle  qppressi  sunt,  ad  mensamei  ipso 

4n  convivio'maclati,>nen  quidem  secori  anl  gladio, 

jed  a  maio  spirito,  qui  donMimeoneussit.  Tum  uxor 
in  llliim  armabaiur,  soaaque  maeliinas  admovil  jQ- 

•sto. ;  famuli  >pom-o  et  amiei ,  parlim  exspueratil  m 
faciem-  ejus,  quemaitmedum  ati  ipse,  iVon  pepereemnt 
faciem  meam  eonepuere  {Job  50. 10) :  parlim  irruenmt 
in«om,  et  exdomoejettus^est,  ac  deinceps  in  ster- 
quilinio  vium  >egit,  ac  •vermiHm  fontes  scatebant , 
ondique  sangoine  el  sanie  idtflloebai  ille  preiiosus 

-adamas*;  ei  aeoepta  lesia  abslergeboi  saniem,  tpse 
sibi  :lactus  eamifex  :.dolor  dolorem  excipiebat»  ei 

«cruciattts  intolerabUes,  el  nox^die  «in^tior,  et  dies 
nociet«rribiliort«ieutripse4ieft  ?Cimi^omitero,  dico^ 
^uandoerit  4^^  eum  -em^^ 'fmroum  dko^qumuio  etU 

'9e$poratplemm'doi0re4uma9e$peram$que  ad  ifflnra/imi 

.{Job  7.  4).  Omnb  prajclpilia,  omnia  seopuli,  nec  est 

-ulhis  qui  conaoletur,  qoi  insttllent  innumeti ;  atlamen 
lii  lanta  tempesiaie,  •lanilsque  fluctibus  adeo  hitole- 
•randis,  constiiil  adversus  onmia  generoso  antmo  el 
inconoussus ;  in  causa  fmt  id  quod  dicebain  :  nimi- 
•rum  quia  eum  dives  «ssct,  exspectabat  egeslatem  : 
cum  sanus  esset ,  exspectabal  aegroiaiionem  :  ctmi 
lol  liberorum  esset  paier,  subitam  oriNtateni.  Aique 
bunc  tiviorem  semper  apod  se  suscepit,  ei  hanc  an- 
xietatem  seniper  apud  se  aluit,  intelllgens  rerum 
humanarum  naturam,  momentaneamque  volubiliu- 


419  S.  JOANMS  CIIUYSOSTOMI 

lem  negoliortira  considcrans.  Eoquc  dixil  :  Timor 
quem  tmebdm,  evenil  mihi :  el  periculum  quod  metue- 
bam,  occurrit  mihi  {Job  5.  25).  Sempcr  eiiim  cogiia- 
lione  fpectabat  ad  ilhun  timorem,  operiens  eum , 
sperans  exspectansqne ;  ideo  cum  advcnisset,  non 
perlurbavil  illum  :  Neque  pacem  habui,  inquit,  neque 
quievi,  ted  mihi  venil  ira  (Job  3.  26).  Non  dixit,  Non 
pacem  habeo,  nc(|iie  quicsco,  prxscnli  lempore  ;  sed, 
Non  quievi,  prxlei ito  tempore.  Etiainsi  enim  rerum 
prosperilas  afroganliam  suadcbat,  sed  exfpeclatio 
tristinin  non  sinebat  mc  quiesccre.  Quamquam  af- 
Oueniia  veheinenter  horlabatur  ad  delicias,  sed  aspe- 
rilas  eorom  qux  exspeciabantur,  profiignbatsecurita- 
lein  :  el  iicet  piu*seiis  relicitas  cogcrci  frai  rcbus  , 
lamen  futurorum  sollicitndo  voluptniem  interrupit. 
Idcoque  quoniam  pracineditans  in  animosuo  hxc  ven- 
lura  prospexerat  rebus  la:tis,  hxc  certnmina  postea- 
quam  accidcnint  furtiicr  el  animose  pcrtulit,  utpote 
jam  olim  ad  illa  exercitatus  :  et  quoniain  ea  exspecta- 
tione  jam  ccperat,  noii  esl  perturbalus  cuin  cerneret 
illa  adessc.  Quod  autem  ne  inm  quidein  cnm  adessent 
laela,  vebemenier  illis  adbaescrit,  audi  quid  dicat : 
St  deiectattti  tum  cum  mihi  multa  affluerent  divitia,  ti 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  (^ 

reposut  aurum  fortitudinem  meamt  tt  pduciam  liQhvitn 
(apidibus  pretiosis,  si  ad  innumerabilia  posui  mmn 
meam  {Job  31.  24.  2S).  Quid  ais,  homo?  Nondele- 
ctaius  es  divilits  affluentibus  tibi  ?  Nequaqiiam,  in. 
quit.  Quid  ita  ?  Quoniani  videbam  illanim  insiabilcn 
fluxamque  naturam,  videbam  possessionem  haud  du- 
rabilcm.  At  video  quidem^  inquil,  solem  orientm  u 
deficientem,  lunam  vero  intereuntem  :  non  eirim  paa 
ipsos  est  (/6.  V.  26).  Quod  autem  dicit,  tale  est.  Si 
stellic  qua;  sunt  in  cxlis  perpetuoque  lacenl,  reci- 
piunt  nonnullam  mutationem,  sol  nempe  deficiens,  et 
luna  inlcriens,  an  non  extremoi  dementix  sit,  tcrreni 
pro  slabilibus  fixisque  ducere?  Eoque  nec  prssenii- 
bus  mngnoperc  dclectabatur,  nec  discedenitbusvebe- 
menter  contridlatns  est  :  quoniam  probe  noTerat 
earum  rerum  naturaro.  Ilaec  nos  audientes,  carissimi, 
neque  paupertate  dejiciamur,  neque  divitiis  inmm^ 
scainus  ;  sed  in  rernm  pcrmutatione  animum  immo- 
tabilem  reitnenles,  philosophla^  frootum  melamus,ii( 
61  bic  volupiate  perfruamur,  et  futura  assequannr 
bona  ;  qnae  contingat  nobis  omnihiis  adipisci,  gniii 
et  bonitate  Domini  nostri  Jesu  Christi. 


HIONITUIII 

IN  TWA  SEQUENTIA  OPUSCDLA. 


Haec  opuseola  Latine  tantum  ferunt  omnes  edili; 
Graxa  enini  vel  prorsos  amissa  sunt,  vel  lateiit  aiicu- 
bi.  Gerniana  autem  esse,  tum  rerum  ncgoilorumque 
de  quibus  agiiur  scries ,  tum  siylus  ipse  suadet.  Ge- 
nuina  itcm  esse  faientur  docti  viri  omnes ,  uno  exce- 
pto  nupero ,  qui ,  ut  observat  Tillcmontius ,  p.  586, 
csse  genuina  negavit ,  ct  tamen  postea  diciorum  im- 
mcmor,  inter  auihenlica  recensuit :  id  vero  conscquu- 
tus  esty  ut  noa  mngis  negantem  quain  asserentem  cu- 
'remu.s. 

llomilia  prior  a  Cbrysosiomo  habita  fuil  postridie 
quam  ille  ex  Asia  Constantinopolim  rcdierat.  Itcr 
auteni  in  Asiam  susceperat »  ut  Epbesinae  Ecclcsiae 
lites  componeret ,  Simoniacosque  episcopos  deturba- 
ret,  quod  etiam  praestiium  est;  absens  autem  per  dies 
plusquam  centum  ,  ut  ipse  initio  ait ,  magnum  sui 
ilesiderium  populo  se  summopore  amanii  rcliquerat. 
id  vero  saltem  optabantConstantinopolitani,  utP:ischa 
secumcelebraturus  reverteretur :  quod  tamen  conseqoi 
iion  potaenittt;  posi  Pascha  reversus  consolatur  ipsos» 
dicitque  quotidio  celebrari  posse ;  nam  Pascba  ccie- 
bramus ,  inquit »  quotiescumque  corpus  et  sanguinem 
Cbrisii  pereipientes  nuortcm  Domini  annoutianms.  Per 
totam  homiliam  plebi  gratulalur  bonum  servatuin  or.- 
dinem,  fldem  caritatemque,  et  in  sui  pmsentia  et  ?e 
absente  exhibilam.    * 

Oralioncula  scqucns  a  Clirysostomo  hac  occasione 
kabita  fuit.  Sevcrianus   Gabalorum  opiscopus ,  qni 


Conslantinopoli  tunc  agebat ,  et  simulalis  obseqoiis 
S.  praesulis  amicltiam  sibi  conciliaverat,  ac  freqneoicr 
concionem  ad  populum  habebat,  absentis  et  io  Xsiam 
profccli  Cbrysostomi  occasione  captata,  populum  sibi 
devincire,  ejusque,  ut  putatur ,  studia  a  Chrjsosioaio 
avertcre  salagebat :  qua  de  re  monitos  a  Serapione 
Chrysoslomus ,  com  ex  Asia  rediit ,  ut  vidit  populiim 
sibi  gratulantem,  Ixlitiaque  pienum,  rem  non  muliQm 
curasse  videtur.  Sed  cum  subinde  Severianiis  iii  Sen* 
pioncm  indignatus,  impieiate  plena  verba  pruUilisse!, 
tumultuantc  ct  in  iram  concilato  populo,  Coostantino- 
poli  pulsus  est.  Deinde  curante  Endoxia  Augnsia  ip- 
soque  Imperatore,  revocatus  et  a  Chrysostomo ,  Tgre 
licet,  admissos  est.  Sed  quia  indignatus  popnlus  n.Hr 
nisi  pastoris  sui  monitis  conceptani  in  Severianiim 
iram  sedare  potcrat ,  hac  oraliuncula  Chrysosioiniis 
cxasperatos  nnitnosmitigavit,  etad  Severianum  admii- 
tendum  deduxit. 

Tertiain  orjliunculam  insequente  die  Severian» 
ipse  habuit,  ubi  dc  cnnciliala  pace  popiilo  gnitul.iiuri 
quam  ille  pacem  cnrante  coiiiniiini  patre ,  sic  iile, 
pariam  summis  commendat  laiidibus.  II.tc  cirpiiii) 
taiigimos,  quia  si  rei  gest;c  historiam  cum  iis  oinnii-Bi 
qu;c  tunc  contigere  minutatim  persequen!miir ,  forfi 
hoc  argiimentiim  subse(|ucniibus  oposciilis  loiigi"^' 
Ha^c  vero  pni^ludia  fueriint  cjus  tumuKus  quo  vcisios 
CtiryNOslomus  et  in  exsilium  actus  esL 


4tf 


J>E  REGRESSU  £X  ASIA  CONSTANTINOFOLIM. 


«22 


DE  REGRESSU  SAIVCTI  JOAmiS 

BX  A8IA  CONSTAHTINOPOUM  (a}« 


'"l 


1 1.-.  y^ 


Bfoses  magnns  ille  Dei  famuliis»  caput  prophetanun» 
maris  vialor ,  aeris  agiuiior ,  mensae  apparator,  qui  a 
genitrlce  projectus  est ,  et  ab  impugnairice  salvaius 
(genutt  nuidem  eum  mater,  abstulit  autem  eum  iEgy- 
piiA ,  et  enutrivit),  et  qui  in  iEgypto  nutriebatur ,  in 
cxlis  conversabatur  :  qui  tantum  ac  tale  siatoit  tro- 
paeum ,  isle  talis  ac  lantus  vir ,  qui  quadraginta  dies 
reliquerat  populum ,  invenit  eum  idola  labricantem , 
et  seditiones  commoyentem.  Ego  autem  non  quadra* 
ginta  dies  tantum ,  sed  et  quinquaginUi  et  centum»  et 
aroplitts,  et  inTeni  tos  laetantes,  et  philosopbantes,  et 
in  Dei  limore  perseverantes.  Numquid  ego  Moseal- 
tior  sum?  Absit :  hoc  enim  dicere  extremae  dementi» 
est.'  Sed  quia  populus  iste  illo  populo  sublimior,  pro- 
pierea  et  ille  de  monte  descendens  increpabat  Aaron 
ob  sedilionem  populi,  ei  Irascens  inTehebalur  ia  eum, 
cur  acquieverit  voluniati  eorum.  Ego  antem  adyenieus 
praeconia  veslra  et  coronas  contexam.  Ubi  enim  prae- 
varicallo ,  ibl  reatus  subsequatur  necesse  est ,  et  ob» 
jurptio ;  ubi  autem  correctio ,  ibi  laudes  et  praconia 
et  coronae :  ideoque  etsl  ampliori  tempore  demoratus 
sum  foras,  non  me  poenilet,  qula  confidebam  de  Testrae 
caritatis  affeclo ,  et  integritate  Adei :  sciebam  enim 
uxorem  mihi  desponsatam  castttate  esse  munitam »  * 
sicut  in  ssecularl  conjuglo  assolet  evenire.  Etenim  Tir 
quando  impudicam  uxorem  babere  se  noTit,  nec  pro- 
spicere  ei  de  domo  permittlt :  i]ui  etsi  peregrinari 
aliquando  coactus  fuerit ,  cogitur  cito  reTerti ,  quasi 
quodam  suspicionis  aculeo  slimulatus ;  qui  autem  so- 
briam  et  castam  babet,  foras  securus  moratur,  sufll- 
cientes  pro  curatorum  munimine  mores  relinquens 
uxoris.  Hoc  ego  et  Moses  passi  sumus.  Ille  quidem , 
quia  inemendabilem  synagogam  habebat  uxorem,  re-  ; 
liquit  eam,  et  fomicata  est ,  et  compellit  eum  Deus ,  ' 
dicens  :  Exsurge ,  descende  :  impie  enim  feeii  populue  . 
Itfifs  (Exod.  32.  ?)•  Sed  ego  nullam  hujusmodi  jnssio-  ^ 
nem  accepi.  £t  cum  paululum  mibi  infirmitas  corpo- 
ris  accidisset,  non  me  inquietayit  veslra  absentia,  sed  ; 
'securus  de  vobis  aegrotatlonis  mese  exspeclaTi  mede- 
lam.  Non  enim  opm  habent  sani  medico^  $ed  qui  male 
habent  (  Matth.  9. 12).  Nam  et  si  lardaTi  parumper  a 
Tobis,  non  boc  ad  detrimentum  Testri,  sed  ad  divitias 
puto  proficcre  Tcsiras  :  quas  enim  per  me,  imo  magis 
per  gratlam  Dei  correcta  sunt,  Testra  corona  est,  ve- 
ster  profectus  est.  Et  ideo  gaudeo  et  tripudio,  et  tam« 
quam  volitare  me  credo ,  et  gaudii  liujus  magniiudi- 
nein  efiari  non  queo.  Quid  ergo  fnciam?  quomodo  in* 
indicabo  exsoltationem  mentis.meae?  In  lestlmonium 
voco  conscientiani  Testram,  quoniam  Tideo  ex  advenUi 
meo  gaudio  esse  repletam  :  quod  gaudium,  corona  et 
laus  mea  est.  Sl  enim  mea  unius  viri  praesentia  taii- 
tam  plebem  tali  replevit  voluptate  :  quantum  putatis 
(a)Anno401. 

8,  JoAN.  Ghiitsost.  III 


mihl  ex  Tisione  Testra  gaudiom  cumulatum  ?  Et  Jacob 
quidem  unum  iilium  videos  Josepb,  gaudebat^sencx, 
et  recreabatur  spiritu  :  ego  autem  non  unum  Josepb, 
sed  omnes  tos  IUi  similes  video  et  gaudeo,  quia  |iara- 
disum  meom  recepi  ilio  Paradiso  meliorem  :  ei  ibi 
quidem  serpens  erat  lnsidians,Jiic  autem  Ghrisius 
mysteria  celebrans  :  ibi  Heva  erat  sedncens,  hicau- 
tem  est  coronans  Ecdesla  :  ibi  Adam  seducebatur , 
hic  autem  populus  adha^ret  Deo :  ibi  arbores  diversae, 
hlcautem  dooationes  vari» :  in  Paradiso  ariK)res  mar- 
cescentes ,  In  ecclesia  arbores  fruclificantes  :  in  illo 
Paradiso  unnraquodque  genus  sementis  in  sno  perse* 
Terat  stato ,  in  isto  Tcro  paradiso  si  InTetiero  labru- 
scam,  Titem  uherem  efficiam  :  si  iiiTenero  oleasirum, 
Teram  olWam  eCiclam :  talis  eienim  est  terrae  istius 
naiura.  Propier  hxe  gaudeo,  praetermiiio  satisfactlo- 
nem  :  quomodo  Tcro  tos  abduxit  tanti  temporls  lon- 
gltudo,  suscipite  satisfactionem  meain,  carissimi.  Si 
serTum  alicubi  dirigatls  non  reTertentein  ,  exigitis 
causas  ubi  moratus  sit,  ubl  Untum  expenderit  tempo- 
ris :  et  ego  serTiis  som  Testras  caritatis :  emisiis  enlm 
mo,  non  pecunlam  conficientes,  sed  caritatem  osten* 
dentes.  Gaudeo  quippe  tali  servitio  niancipatus ,  nec 
umqoam  hoc  £imulatu  opto  me  solvl :  etenim  istud 
serTitium  mihi  libertate  elegantius :  istud  serTitlum 
in  illod  iribunal  beatnm  coilocaTit  mihl  sedem  :  Istud 
serTltiam  non  est  n6cessitatis,sed  Tolnntatis.Quis  enim 
non  libentisaime  senriat  dilectioni  Testrae ,  tam  ele- 
gantissimis  amaioribus  ?  Quod  eui  lapideam  haberem 
animam,  cera  fecissetis  moIiiorem.Qold  dicam  deside- 
rio  Testro,  et  favori,  qoem  hestema  ostendistis  die  (a), 
quomodo  Toces  Testrae  cum  gaudio  caelum  penetra- 
runt?  Ipsum  sanctificantes  aerem ,  clTltatem  feclstis 
Ecclesiam:  honorabar  ego,et  Deus  gloriflcabatur : 
hapretici  confuudehantur,  Ecdesia  vero  coronabatur : 
quia  magna  laetitia  est  matri ,  cum  exsultant  filii :  et 
grande  gaudiura  paslori ,  cum  exsultant  agnl  jfregls. 
Yeni  ad  gaudia  Tirtutum  Teslrarum ,  audivi  qoia  cum 
haereticis  colluctati  estis ,  et  quia  inique  egerunt  in 
baptismo ,  redarguisiis.  Numquld  incassum  dicebam 
quoniam  casiauxor  absenie  Tiro  rcpeilit  adulteros , ' 
absente  pastore  abigit  lupos ,  sine  gubernatore  nautae 
salvaverunt  navem,  sine  dnce  miliies  vicioriam  repor- 
taTerunt,  sine  doclore  discipuli  profecerunl,  slne  pa- ' 
tre  filii  roborali  sunl  ?  Imo  magis  non  sine  paire :  VC' 
sler  enim  profectusmenmgaudium,vestraglorificaiio 
mea  corona  est.  Sed  deslderabamus,  inquitis ,  tecuin 
facere  Pascha.  Satisfaciodilectiooi  vestne,  quippecum 
jam  iracundiam  Testro  dissolveritis  aspectu.  Nam  si 
pater  prodigum  suscipiens  filium  statim  reconciliavit, 
neque  poenas  exigil  ab  co ,  scd  iilico  amplexus  esi . 
multo  magis  filii  patrem  susdpientes.  Sed  tamen 

(a)  rostridie  quam  redierat,  banc  oratkmem  babvlt. 


iSS  S.  JOANNiS  GHRYBOSTOn 

01  id  boe  r0t|iOntlli6 ':  Pascha  mecom  in  votis  Faccre 
Iiabebatis,  nemo  prohilMl  bedie  ves  meenm  hbett 
Pascha  :  sed  forsitan  dicetis ,  Namqnid  dno  Pasclia 
facturi  snmusf  Non,  sed  unum,  et  i|AQm  mufdtAlcltct. 
Sicul  enlm  semper  sol  exoritur » et  non  dicinas  «miI^ 
tos  soles,  sed  est  sol  quotidie  oriens :  sic  et  Pascha 
sempef  coMofldmainf ,  ei  tsmii  semper  celehreinr , 
miom  esl  solemiritalift  noslrs.  Judivormvi  rfmfles  non 
•mui,  tton  sminras  leeo ,  nec  subdiif  stffAns  neoes- 
silati  lemperis,  dominlea  voee  ftrmalS.  Qkiorlneimr^if, 
lni|nit  y  mmMMMSAVflt  ptuunn  vtvtti ,  6t  mfitc  oTPenifi  ^ 
tidkem,  mmm  Bomim  mumMkii  (4.  V&r.  11. 9S). 
Annimtiaffliis  namqiie  hodfe  monem  Ckrristi.  Bed  ninc 
quldem  festivitas :  el  hodfe  fesNvilas.  Ubi  eahn  cari- 
tas  gawlel^  ibi  esi  festfvitas :  «I  aM  TOcepl  la^failles 
lllios ,  maximam  celebro  telivttatem.eientm  ei  illa 
festirttas  caritas  est.  Sk  aiiai,  tiiquk  nposiohn,  J^eai 
^iexU  mundum ,  ut  FiHum  nmm  unigetiHmn  dinrel  ffro 
eo  {Jom^.  5.  I€).  Sed  multi,  inqoiiint ,  te  ibflenle  ba- 
piizati  snnt.  Et  qnid  tum  f  Nihil  mtmis  habel  gratia , 
jion  clavdicat  dommi  Oei ;  pr«sems  me  baptizati  iM/h 
sam ,  sed  praesente  Chrisio  snm  baplixaii.  NamqM 
homo  esi  qui  baptixatf  iionio  deneram  porrigli ,  sed 
Deos  raanom  gubemal.  Noli  de  gimia  dnbilare,  cari»- 
simc,  quia  doniim  Dei  em.  Allende  diligenier  qott  dl- 
coniiir,  si  inie  aliqna  de  cansa  sacra  (a)  explicanda 
est,  enm  obtaleris  iireces ,  el  sobseripiam  acceperls 
sa€r»m ,  non  reqoiris  qoali  eaiamo  subscripserit  res, 
iieque  io  qoali  charU,  «eqiie  qoali,  qnove  atraflriento, 
•ed  unom  solomniodo  qoaBris,  si  rex  subscripseril : 
•ic  el  m  bapitimo,  eharla,  conseientia  esl :  e«lamas , 
iingiia  aaeevdotis :  «naiias ,  graili  est  SpMius  sandi. 
Bive  ergo  per  me .  siw  per  iMfim  •qoi  ofllcio  fengiiar 
sacerdotis ,  ipsa  manos  scribil ,  nos  ministri  somos  , 
«on  aoetores.  Et  Paolus  osiiiister  eei :  Sk  emm,  inqoil^ 
.«sitNiii  fMi  k&me  «mi^Kam  ndniHroi  CH^i ,  ti  4k- 
penemorai  Myflterasrom  iM<l.  Cor.  4. 1).  QM  emm 
kobee ,  ifuod  mu  em^  ijtb.  ♦.  7).  Si  qnid  babeo  , 
oceepi  :si  ooiem  acoe|ri,<noa  meam,  sed  Cfjosqui  dedil 
donum  esl.  Noli  ergo  dobitare,tnnri8sinne :  gratla  enim 
Dei  perfecta  eat.  Loeos  oon  prohibei,  ijve  bic  bapc^ 
leris,  sivem  oavi,  sive  in  itinere.  Philippns  boptixavlt 
io  via,  Paoios  In  viBcoli^  Gfaristos  io  croce  lalronem 
OK  vttlner^  ei  staiim  paradisi  «eroit  jaDoam  reserait. 
Propier  hmc  gaodeo  ei  eisolto ,  et  oralionei  vestras 
ei^o,  com  qinbos  «d  Asiam  perraxi ,  com  qoibos 

•  ,W  Sic  vocabatnr  Imperlila  dlploma :  qua  de  re  vide 
lOrosMraeciogii  gloanriam  in  vooe,  som,  et,  abMi.  «c 
rogem  intelUge  inv>eratorem.  ^^ 


ILRCIIIEP.  CONStANtlNOP.  ift4 

reversns  sum ,  cum  qulbus  pelnfum  tran^Trelavi ,  el 
ailjotos  tesiris  |Ml|oaiba|  fellcilcr  navigavi :  nec  enim 
iiavim  cilra  vos  ingressus  sum^  nec  exivi  ciira  vos, 
taon  iii  cTritatc  cilra  vos ,  aiit  iii  ecclcsia  sine  voiiis , 
aed  avulsus  quidem  cAm  corpore,  connexiis  autc  ni 
carltate.  Yidebam  namque  Ecclesiam  vcstmro  ,  et  in 
pefago,  ct  in  essoltatione  gandebam.  Tale  eiNm  quiJ 
signiftcat  caritas ,  qme  nescH  angusiari  :  litirabAm  iii 
ectlesiam ,  adslabom  altari ,  orattones  oflbrebaln  ,  ei 
dicebam  t  Domine  ,  conserva  Ecclesiam  quam  tniiii 
tradUisii.  Ege  qoidem  corpore  abscns  som  ^  oed  loa 
mrsericordia  prseens  est,  qoic  me  illnc  perdoxit ,  et 
plos  qoam  merebor  concessit.  Et  qnla  ampliicavii , 
mollitodo  lestator  pr«senlinm.  Florere  vtdeo  vtoeam, 
et  nusqtiam  sptnm ,  iicqiic  Rcncittm  «lia  vcetigm  :  ex- 
suhant  oves  ct  inisqnam  laptis.  Qnod  si  eiiam  aiicubi 
repcrtos  fnerit,dciimtniur,  et  fit  ovis.  Tajila  cnim 
vesira  esi Hdes  ei  carita.<i,  ot  amraiaiioiie resira  ciie- 
ros  provocetis.  Xp^  Dnminos  v.is  conaervtrit ,  et  ipie 
me  reduxit,  et  m  inlimiitateposiiosoralioBiim  vB^tra- 
rmn  seosi  ao\ihum,  quas  milii  qiioiidie  in  soflr.-igium 
poslulo.  Peregrinaiio  meacoronavit  civita'.einTf'SlraiH. 
Et  quia  diligebalis  ex  initio  ,  mioc  omiubiis  iiianife- 
stoni  051.  Sic  enim  nie  aliseoiem,  laiHqoain  pmen- 
tem  habuistis.  Nam  in  Asia  cnin  essem  ad  corrigeodas 
Ecdesins,  iiinc  tilo  veniemes  nuntiaba:it  mibis,  «l^ieii- 
tei :  inAiramasti  civiiatenu  Et  cerie  caritas  lenipoic 
selet  maroescere ,  veslrft  auSemdileeiio  quoiidie  Mt^ 
mentabmur.  Ei  qoem  iia  abeeiiiein  diltgebali<,  pnt- 
seoiem  «Todo  quod  mtlius  ameiis.  Iste  oieus  thesou. 
ros,  hcstiBi  mea;divi(ic.  Ei  ideo  vesiras  oratimres 
requiro.  Orationes  \-estra>  iiMirus  «ubi  el  moiMiBea 
sonl.  Neii  dicere,  Ego  languidos  sow>  qoomodo  poloro 
pro  saccrdole  orare?  Audi  Scriploram  diceiuem :  Ore- 
Mo  oolem  fi^  coHtiwua  (Aa,  12)«  Cl  cccW-si^stica 
oraiio  solvit  viucuia  Pelrf,  et  Paoii  dilatavii  prasdica- 
lioiiis  fidttciam.  Oratio  c;iminain  iguis  exsiinxi^  ordiio 
oondusil  ora  leouum  ,  oratio  sediiioiiein  conipescuit, 
eraiio  paradisum  aperuii,  oratio  crli  cardines  rcscr.&* 
vii )  oraiio  sterilem  feciindavU ,  oratio  Corneiii  cxl<is 
penetravit,  oratio  publieanoui  jusiiGcaviu  Taie  a  vobis 
mouimen  requiro ,  tuleni  gratiam  posiiilo :  ei  Deos 
gl4U*i«c  suscipiens  orationes  vcslras,  det  mihi  iu  aper- 
tionc  oris  mei  sermooein ,  quo  possim  crcdiuim  miiii 
pqwluffi  instruere  ad  sahjtaii  per  Ctirisiuni  Domiuum 
uosiruns  cum  quo  est  Deo  Pairi  cum  Spiriiu  san* 
clo  bouor ,  gloria  *  et  pote.<ilas  in  sxcula  sscuJorum. 
Araen. 


DB  BECtPIENDO  SEVEWANO. 


Sieutf  eapiH  eorpos  eohmre  necessarinm  esi,  Ita 
Eodeslaaa  saeeriod,  et  priodpi  popolum  :  otqoe  vir- 
goHa  radlcnioo,  et  Tomihas  floviH,  itaet  filil  patri,ei 
maglsiro  dlsdpoll.  Vke^  aMem  'non  soperfioo  ad  ea* 
riiatem  veotram  prmfiiti  soonos :  sed  quoniam  dicenda 
mibi  soMqomiam  apod  vos,  ot  nemo  idrbetor,  oeqoe 
oliqoa  orioftNr  iBlerropiio»  oed  ol 


obedientia  discipulerom  creseat  In  vobi»,  el  qvaftitii(n 
affoctom  pauri  deferatis,opporeat.  Ademare  me,  «Ifi, 
el  imponite  mibi  e«yedienlii&  VeiArtc  ccpronam,  fadie 
me  apod  cOMies  beatum  j^dicari,  ^docirinam  meam 
magniiteoteperobediemiam  veairamsectiftdati)  npo- 
Moli  monita,  dicemfs :  (Mfed\te  pra^ponih  veslH*,  ai 
obumperou  eU ;  quia  ipn  pen^gilani  prb  fmH$,  ^um 


4i5  DE  REQP.  SEVER.  £T  SERUO 

pro  anmabui  vutrii  rationem  reddilwri  (Hebr.  43 .  17 ). 
Haec  ei^o  pmnoHCO,  iie  quis  superbiat  io  coinmo- 
Biiionem  nostranu  Patcr  eBim  sum ,  el  necesse  cu 
me  filiis  consilium  suadere :  quod  enim  in  carnaiibus 
IMiiribiis  naiura  carnis,  boc  in  nobis  gratia  Spiriiua 
ngit.  Paler  sum«  et  paler  nimis  super  fiiios  tremeoSc 
ita  ul  sanguinem  meum  pro  vobis  luodere  paratue 
sim.  Et  iii  boc  non  esi  mibi  gratia.  Aposloiica  enim 
\cx  esi,  ei  DomiiH  pra^ceptum  dicentis  :  Pastar  bonui 
.  animam  suam  pomi  pro  ombui  sttti  {  Joan.  10.  11  ). 
Sed  et  vos  eadcm  facite  pre  nobis  :  simili  naftque 
erga  nos  deviucti  estis  alTectu.  Nam  et  Paulum  audiie 
qiiid  dicU.  Salutate^  inquil,  Priscillam  et  Aquilami 
adjutores  ^ueos  in  Ghriito,  tiui  pro  aniina  mea  iuai  cer- 
vicei  poiMirnnl  ( Riom.  16. 3. 4 ).  Sicut  enim  pulcbrum 
est  pasiorein  pro  ovibus  immolari :  ita  rursum  puiehrum 
est  et  oves  a  pastore  nec  morte  sejungi.  Cum  enim 
ioseparabiles  fuerini  ab  eo  •  lupum  diabolum  nou 
tmiebunt.  lluruscnimcariiatis  lirmior  est  adamanie; 
Et  frater  cum  adjuvatwr  a  fratre^  erit  iicut  dviiai  uiH- 
mta  et  prma  {Prov.  18.  19).  IIxc  aotem  praeOiilto,  ut 

CUD  ^HlRl  aSBCW)  vVflC  wMMMwy  WiOHNRf  nQqwe  Mi^ 

quis  vestrtim  incipiat  perturbari.  Loquunur  rem» 
quam  dignum  est  in  ecclcsia  loqui,  et  qna»  digiUNu 
esi  libenter  audiri.  Pro  pace  ioquiinur  ad  vos.  £t  quid 
ila  eonveiiiens,  qu.im  sacerdolein  Bel  pacem  populo 
persuadere?  Contradictio  nuila  esi,  ubi  et  legalla 
sancia  et  legatus  acceptus  csl.  Pro  pace  loquimur,  pro 
quu  FiliQs  Dei  descendii  ad  terras,  ut  paciflcaret  per 
sanguinem  non  solom  qiise  in  terra  sunt,  sed  et  quae 
in  cxlls,  el  lerrena  caelestibus  sociarei.  Pro  pa(  e  lo- 
quimur,  pro  qua  Fiiius  Dei  passus  esl,  propier  quara 
crucifixus  est  et  sepultus,  quam  nobis  pro  omni  be- 
redilatis  censu  reliquii ,  et  velui  inurum  Ecclesiae 
dedit,  qoam  sculum  ndversum  diabolum  posuit,  quam 
gladium  adverSiim  daeiuones  dedit,  quam  portuin 


IPSIUS  SEVERIAN!  DE  PACE.  - 


m 


Iranquillissimuni  fiJelibus  collocavii,  quam  rcpfopi- 
liatiouem  ad  Deum  dcdit,  quam  delictoruin  absoiu* 
lionem  coiicessit :  pro  hac  ergo  legatus  ad  vos  missus 
som.  Nolite  mihi  iucntere  [ludorem,  noliie  legationem 
saeam  foedare,  acqoiescite  mibi,  quasso  vos.  Multa 
dodum  trislia  gesta  sunt  in  Ecclesia,  Dcum  couGieor, 
sed  non  laudo  perturbaiidnes,  sedllioncs  non  amplc- 
ctor.  Sed  omittamus  jam  baec  ;  desinile,  coii(|uiesciie« 
cobibete  animos,  retrennie  iracundiaoi :  sunicil  jaiii 
quod  laboravii  Ecclesia,  iinis  sit,  desinat  turbalio  : 
lioc  enim  et  Deo  placiium,  et  piissimo  principi  ac- 
ccptum  est.  Oportet  enim  ct  regibus  obedire,  maxi- 
mc  cum  et  ipsi  obtemperent  ccclesiaslicis  legibus^ 
Picit  eoim  apostolus  :  Principibus  et  potestaiibm  iub^' 
ditiestote  { Tit.  3. 1  ).  Quanlo  mngis  rcligioso  principi, 
et  pro  Ecclesia  laboranti  ?  SI  crgo  pra^paravi  aiiimos 
vestros  ad  suscipiendam  legaiionem  meam^  recipita 
fratrem  nostrum  Severianom  episcopum.  Habeo  gra* 
tiam  quod  sernoiiem  meum  laudibus  prosequuti  estis» 
Dedistis  mibi  fructus  obedieniijc  :  ounc  me  semea 
bonum  gratulor  seminasse.  Ecceenimsiatim  frumenti 
inaMtifiiillos  'eo^tlgam.  ftetrfbvat  volns  Dominos  prae^ 
«lium  benigniutis,  et  obcdicntlae  mercedem.  Nunc 
mm  ▼eram  hostiam  pacis  obtulisiis  Deo,  quia  nemo 
•tttrbatus  esi  audito  boc  nomine,  sed  cum  caritate 
suscipiiis  ;  simul  ot  sermone  loquuii  sumus,  oinneiu 
ex  animo  fugasiis  iracundiam.  Suscipite  ergo  cura 
plena  pectore,  apertis  manibus.  Si  quid  trisie  gestum 
est,  omittile ;  quia  ubi  tempus  pacis,  recordalio  di8« 
sensionis  nulla  est,  ut  sit  gaudium  in  cselo,  gaudiom 
in  terra,  Ixtitia  et  exsuliatio  spirituaiis  in  Ecclesia 
Dei.  Et  oremus  de  reliquo,  ut  pacificanvDcus  custo-» 
dire  dignelur  Ecclesiam,  pacem  Oxam  et  perpetuai» 
dare,  in  Cbrisio  Jesu  Domino  nostro,  cum  quo  esl 
gloria  Deo  patri»  uiia  cum  Spiritu  sanclo,  in  sxcula 
sxculorum.  Amen. 


S£R1I0  IPSIUS  SBYEBIANI  DE  PAGB, 

CUlf  SIJSGBFrUS  BSSBT   A  BBATO  JOAKNE,   EPISGOPO  CONSTAKTINOPOUTANO. 


In  adventi  Dwmni  et  Salvatovis  Dostri  atque  ift 
praesentia  ejvs  corpurati ,  aogeti  docentes  choros 
cxlestes  evangelizabant  pastoribns »  dtcentes  :  Arn^ 
nuntiamui  vobii  hodie  gaudium  magnum  quod  erit  omm 
populo  {Luc.  2.  10 ).  Ab  ipsis  enim  sanctis  angetis 
eiiam  inuiuati  iios  vocem  ^  aonuntiamus  vobis  hodie 
gaudium  magmim.  Ilodie  enim  in  pace  Ecclesia  est , 
et  huTCtici  iii  ira.  Hodic  Ecclesiae  navis  in  poriu  est » 
ct  ha^reiicorum  furor  jactatur  in  fluctibus.  Hodie  pasto- 
rcs  Ecclesi»  in  securiiate ,  et  basretici  in  perturbali4>» 
nc  sunt.  Uodie  oves  Domiiii  in  tuto ,  et  lupi  insa* 
niunt.  llodie  viiiea  Domiui  iuabondantia ,  et  operarii 
iniquilatis  in  egeiitia.  Hodie  populus  Cbristi  exaltatw 
est ,  et  inimioi  veriiatis  humiiiati  suDi.  Hodie  Chri-> 
stus  in  tetitia ,  et  diabolus  in  kidn.  Hodie  angeli  ia 
exsuliatione ,  et  damoiies  in  confusioue.  £t  quid  epus 
est  mulla  dicere  ?  Hodie  Cbristui«  qui  est  Rei  pacis  ^ 
cuin  sujpace  procedens,  fugavit  omne  dissidium, 
dissensioues  depulit ,  discordiam  perturbavit.  Et  sicui 


csiom  splendor  solis ,  ita  Ecclesiam  fulgor  pacls  iU 
iumTnat.  O  qoam  desiderabiie  nomen  pacis ,  quam 
Teligionis  ChristianaB  stabile  fundaraenium  ,  ct  aliaris 
dominici  cxlcsils  armatura  1  Ei  quid  pessumus  de 
paee  proloqui  ?  Pax  nomen  est  ipsius  Cbrisli ,  sicui 
dicit  et  aposlolus  :  Quia  CkriHui  poK  nonra ,  qui 
fecit  utraque  unum  ( Epbei,  2. 14 ),  qua:  iieqoaquaa 
fide,  sed  invidia  diaboli  dissidebant.  Ycrum  sicoi 
procedcBie  rege  et  piaie»  mundantur ,  et  tota  civiuis 
divwsis  floribus  et  omatibos  coronaiur ,  ut  nihil  sii 
qvod  minus  dignom  vuitui  regis  appareat :  ita  ec 
Bunc  preoedeiHe  Christo ,  ftege  pacis ,  orane  qtiod 
Irisie  est ,  «uleratur  e  medio » et  illucoscente  veritate 
fugeiir  mendaciMn  :  lugtai  discordia ,  rcsplendc^ 
scenic  concordia.  Et  sicut  frequeiiierfieri  vidrmus, 
ubi  regom  vel  frairum  tobiite  pingiinior ,  ot  in  oiri»' 
qoe  unanimitalis  deelareniur  instgnia ,  arttfex  picto 
femineo  babitu  pest  leig«m  otriuBque,  eonconlialB 
siatuit ,  brachiis  suis  utrumque  comDleclentem  ,  in- 


427  S.  JOANNIS  CHETSOSTOMl 

dicnns  quod  hi  qui  ?idenlur  corporibus  separati ,  sen- 
tenliis  ei  volimiale  conveniant :  ila  nunc  pax  Dominl 
mcdia  assistens ,  et  ufrumque  nostrum  gremio  pal- 
pante  connectens  ,  discreta  corpora  in  unum  conve- 
nire  animum ,  ulnis  jungentibus  docet.  In  qua  sine 
dubio  completur  sermo  proplieticus ,  qui  ait  :  Et 
erit  consHium  pttcificttm  inter,utrosqtte  {Zach,  6.  13). 
Et  bcsterno  quidem  die  pater  nosicr  communls  evan- 
gelico  pacem  sermone  praeratus  cst :  hodie  vero  nos 
verba  pacis  exponamus.  Ipse  nos  heri  resupinis  ma- 
nibus  in  vcrbo  pacis  exccpit ,  et  nos  hodle  dilatato 
pectore ,  ulnisque  patentibus  ad  Dominum  cum  mu- 
neribus  pacis  occurramus.  Jam  hella  destructa  sunt , 
pulcbritudo  pacis  obtinoiu  Nunc  in  luctu  est  diabo- 
lus,  et  in  lamentaiione  omnis  dxmonnm  turma ;  nunc 
in  CTlesiibus  Ixtitia  ,  et  in  angelis  exsultaiio ,  quibus 
specialis  familiaris  pax.  Hoc  eiiim  etiam  cxlestcs  ad- 
miraniur  virtutes  opus ,  quas  fons  ejus  habet  peren ' 
nis,  ex  quo  etiam  terrena  haec  nostra  gutiis  quibus- 
dam  exinde  stillantibus  irrorantur.  Et  ideo  etiamsi 
in  terris  pax ,  laudis  ejus  splendor  redundat  in  cx- 


ARCHICP.  CONSTANTINOP.  m 

ium  ,  laudani  eam  caelestes  angeli ,  el  diOunt :  Gloria 
m  exceisis  Deo  ,  el  in  terra  pax  hominibus  bonw  volun' 
tatis  ( Lue,  2.  i4  ).  Yides  quomodo  cxtestes  on.jics 
et  terrestres  invicem  sibi  munera  pacis  emitiunt  ? 
Caelestes  angeii  pacem  terris  annnntlant,  sancti  iti 
terris  Christum  ,  qui  est  pax  nostra  ,  collaudant  in 
caelestibus  positum ,  et  mysticis  ehoris  acclamant , 
Osanna  in  exeelsis.  Dlcamus  ergo  et  nos,  Gloria  in 
altistimis  Deo  (  Matth.  21.  9  ),  qul  humiliavit  diabo- 
lum  ,  et  exaltavit  Christum  suum.  Gioria  in  altisnmis 
Deo.  qui  discordiam  fugat ,  et  pacem  staivit.  Dico 
enim  Tobis  artem  diaboli ,  cujas  neque  vos  astuiiam 
ignoratis.  Vidit  satanas  Grmiiatem  6dei ,  stahilitateni 
in  ea  pietale  dogmatum  septam ,  vidit  et  openim  bo- 
norum  fructibus  abundantdhi  :  et  ideo  pro  his  omni- 
hus  ad  insaniam  venit ,  el  rabie  furoris  exarsit ,  nt 
scinderet  amicitiam  et  evelleret  caritatem ,  ut  dis- 
romperet  pacem  :  sed  pax  Domini  sempcr  sit  nobis- 
cum ,  In  Christo  Jesu  Domino  nostro ,  cuin  quo  est 
Deo  Patri  etSpiritui  sancto  gloria  iu  sxcula  sxculo- 
rum.  Amen. 


IKEOIinTlIllI 

IN  SEQUENTEH  CHRTSOSTOHI  ORATIONEM, 
ANTEQUAM  IRET  IN  EISILIUM. 


In  postrema  Morelli  Editione  ad  calcem  Tomi 
quarii  ed\\xi  Tuit  Oraiio  Chrysostomi  antequam  iret  in 
exsilium  ,  nd  populum  habita  ,  ex  Yita  Chrysostomi 
pcr  Gcorginm  Alexandrinum  excerpta,  quse,  quod 
speclat  nd  dimidiam  priorem  partem  ad  hoDC  usque 
verba  ,  sed  video  quosdam  qui  mihi  auetores  sunt ,  non 
indigiia  Chrysostomo  videlur  :  et  talis  a  viris  dociis 
habetur ,  paucioribus  aliis  reclamaiitibus.  In  bac  certe 
prima  parte,  meo  quidem  judicio ,  occurrit  nihil 
quod  co  adigat  ,  ut  alium  quam  Cbrysostomum  quae- 
rnmus  nuctorem.  Posteriorem  vero  partem  ,  salebris 
plenam  ,  intricatam  ,  quae  sjfipe  vii  ,  ac  ne  vix  qui- 
dem  ,  inielligi  potest ,  saltem  nt  exsiat  hodie ,  Chry- 
sosioino  abjudicandam  censemus.  Nam  stylos  abhor- 


ret  a  priori  orationis  parte.  Si  quid  vero  enuntiator  - 
quod  ad  verain  ejus  exsilii  historiam  quadret,  id 
certe  ita  remisso ,  ne  quid  ulira  proferam ,  diceodi 
genere  nnrratur ,  ut  fas  esse  non  Tideatur  id  Cbry- 
sosiomo  adscribere.  Certe  alium  quxrendum  auct«- 
rem  csse  suadet  veius  interpreiatio ,  quam  subjungi- 
mus ,  quxque  postremam  totam  partem  tacuit.  Clam 
se  vidisse  commemorat  in  Codice  quodam  montts 
Cassini  Joan.  Mabillonius  noster  in  Itinere  Italico 
p.  i24,  iibi  Severiano  Gabalorum ,  inquit  ille ,  adscrl- 
bitur.  Verum  Severiani  numquam  esse  potult,  nec 
ad  ejus  bistoriam  quadrare  valet. 

Tilmanni  interpretationem ,   ulpote  paraphrasliGe 
adornatam ,  rejecimus ,  novamqoe  paravimus. 


HOmLIA  ANTE  EXSILIUM. 


I.  Multi  fluctus  instant  gravesque  procellae;  sed 
non  timemus  ne  submergamur  :  n^m  in  peira  con* 
sistimus.  Saviat  marc ,  petram  dissolvere  nequit : 
insurgant  fluclus ,  Jesu  navigium  demergere  non  pos- 
sunt.  Quid,  quaeso,  timeamus?  Mortemne?  JfiAt 
vivere  Christus  est ,  et  mm  lucrum  (Pfulipp.  1 .  21).  An 
exsilium ,  dic  mihi  ?  Domini  est  terra  et  plenitudo  ejus 
(  Psal.  23.  i ).  An  facultatum  publicationera  ?  NiMl 
intulimus  in  mundum,  eerlumque  est  nos  nihil  Mnc 
efferre  posse  (1.  Tim.  «.  7)  :  terribiliaque  hujus 
mundi  mibi  despectul  sont ,  ^t  bona  ejus  risu  digna. 
Non  paupertatem  timeo ,  non  divitias  concupisco : 
Don  mortem  metoo ,  nec  vivere  opto ,  nisi  ad  pro- 


fectum  vestrum.  Ideo  praesentia  oommemoro ,  rogo- 
que  cariiatcm  vestram ,  ut  fiduciam  habeat.  Nullus 
quippe  nos  separare  poterit ;  quod  enim  Deus  conjun* 
xit ,  homo  separare  nequit.  Nam  si  de  viro  ac  de  mu- 
liere  dicit :  Propter  hoe  reUnquet  homo  patrem  suum  et 
niatrem  suam ,  et  adhtBrebit  uxori  sucb,  el  erunt  duo  in 
carnem  unam  ( Gen.  2.  2i ) :  quod  ergo  Deus  eonjun- 
oat ,  homo  non  separei  (  Matth.  19.  5.  6  ).  Si  nuptias 
non  potes  dirimere ,  quanto  minus  Ccclesiam  Dei 
potes  dissolvere  ?  Sed  eam  oppugnas ,  cum  nihll  pos- 
sis  Ixdere  eum  quem  impetis.  Yerum  me  reddes 
splendidioren  ,  tuamque  vim  mecum  pugiiando  deji* 
cies :  Dnrum  namque  tiln  est  contra  stimutum  acatum 


m  SERMO  ANTEQUAM 

§aUiiinTe(Au.  9.5).  Non  obiundes  Biimulos»  imo 
sangnine  pedes  inficieB  :  qoaDdoquidem  fluctos  non 
petram  dissoWunt ,  sed  ipsi  in  spumam  abeont.  Nihil 
Ecclesia  potenlina ,  o  liomo.  Bellum  solve  »  ne  robur 
dissolvas  tuum ;  ne  inferas  caelo  bellam.  Si  homini 
belium  inreras ,  ant  vinees ,  aut  soperaberis  :  si  Ec- 
elesiam  oppugnes ,  vineere  neqois  :  omnibus  quippe 
fortior  est  Deus.  An  mmulamur  D&minum  ?  an  fortiores 
iUQ  samU9  ( I.  Cor.  10.  i2 )?  Deus  fixit  et  firmavit , 
qais  coneuiere  lentaverii  ?  Non  nosii  viriutem  ejos* 
ReepicH  terram ,  et  fadt  eam  tremere  ( P$aL  103. 91 ) : 
jttbet»  et  qu»  eoncutiebanlur  firma  consistunt.  Si 
eoncossam  urbem  firmavit ,  quanto  magis  Ecclesiam 
llrmare  polerlt  ?  Ecclesia  est  ipso  cxlo  foriior  :  6Vr 
bim  e$  tem  tronnkunt ,  terka  autem  mea  uon  trane* 
ibunt  (  Matth.  24.  35 ).  Qwb  verba  ?  Tu  es  Petrui , 
et  euper  hanemeam  peirmn  a^lieabo  Ecclesiam  meam^ 
ei  portm  inferi  non  pravalebunt  adeereus  eam  {Id.  16.18). 
3.  Si  iion  credis  verbo,  rebus  crede.  Quoi  tyranni 
Ecclesiaro  opprimere  lentaverontT  qooisariagines? 
quot  fomaces,  Herarum  dentes,  giadii  acuti?  nihilque 
perfecerunt.  IDbtnam  sunt  bostes  illi  ?  Silentio  et  obli- 
vioni  tradtti  sont.  Ubinam  Ecclesla?  Plusqoam  sol 
splendescit.  Qiue  illorum  erant  eistinda  sunt,  qu» 
ad  illam  spectant  sunt  immortalia.  Si  com  pauci  erant 
Cbristianl,  non  ticti  sunt,  quando  orbis  totus  pia  re* 
Hgioiie  plenus  est,  quomodo  illos  vincere  possis? 
Cmlum  et  terra  transibuntf  verba  autem  mea  non  trans* 
ibunt  ( Id.  24.  35 ).  Et  jure  quidem  :  amabilior 
enim  est  Ecclesia  Deo,  quam  caolum  ipsum.  Caeli 
corpus  non  accepitt  5ed  Ecclesiae  carnem  accepit; 
propter  Ecclesiam  caelum,  non  propter  caelum  Eccle- 
sia.  Ne  vos  conlurbenl  ea»  qux  accideruiit.  Haiic  mibi 
gratiam  praebeatis,  immobiiem  fidem.  Annon  vidistis 
Petrum  ambulantem  soper  aquas»  pauluium  dubiian« 
tem,  in  periculum  submersionis  venisse,  nou  ob  aqua« 
rum  impetoffi,  sed  ob  fidei  infirmiutem?  Num  hu« 
roanis  calcuiis  huc  accessirous?  num  homo  uos  ad- 
duxit,  ut  homo  dejiciat?  Haec  non  ex  arroganiia  vel 
jactaiitia  dico,  absit,  sed  ut  quod  iii  Tobis  fluctuac 
conslabiliam.  Quoniani  sedata  eral  civilas,  Ecclesiam 
diabolus  concotere  Toluit.  0  scelesie  et  flagiiiosis- 
sime  t  muros  non  expugnasii,  ct  Ecclesiani  te  succus- 
surum  speras?  An  niuris  Ecclesia  constat?  In  multi- 
tndine  fidelium  Ecciesia  consisiil.  £n  quam  firm» 
columnx,  iioo  fcrro  iigatae,  sed  fide  consiricUB.  Non 
dico  tantain  miiltitudinem  igne  vebemenliorem  csse : 
sed  nec,  si  unus  lanfum  esset,  superasses.  Nosti 
quantas  tibi  plagas  inflixerint  martyres.  Ingressa 
sxpe  est  puella  tenera  innupla  :  cera  mollior  erat, 
scd  peira  solidior  exsliiil.  Ejus  lalera  lancinabas,  el 
fideni  non  auferebas.  Gessit  carnis  natura,  neque 
concidit  fidei  virtus ;  consumebatur  corpus,  el  Tiriii- 
ter  agebat  nnimus ;  absumebatiir  substantta,  et  ma- 
*ne1)at  pieias.  Ne  unam  quidem  mulierem  superasti, 
et  (antuni  populum  te  superaiurum  confidis?  Non 
audis  Dominum  dicentcm  :  Vbi  duo  vel  tre$  congregati 
suntin  mmine  meo,  illic  suni  in  medioeorum  {Matth, 
i8.  20)?  Et  ubi  lam  numerosus  pofuUis  caritatis 


IRET  IN  EXSILIUM.  4M 

TincuHs  constrictus,  non  aderit?  EJus  pignus  liabeo: 
num  propriis  sum  viribus  fretus?  Siviptum  ejus  teneo« 
Hic  mibi  liaculus :  ha^c  mihi  securitas :  hic  mihl  por- 
lus  tranquilius.  Etsi  conturbetur  orbis  totus,  rescri- 
ptom  teneo :  ejus  literas  lego  :  hic  mihi  murus,  hoe 
praesidiom.  (^uas  literas?  Ego  volnicum  sum  ommbus 
diebus  ueque  ad  consummationem  sacuU  {Mauh.  28. 
20).  Cbristus  mecnm,  quem  timebo?  Etsi  fluctus  ad« 
Tersum  me  conciientur,  etsi  inaria,  etsi  principum 
furor  :  mibi'haec  omnia  aranea  sunt  viliora.  Ac  nisi 
caritas  me  vestra  detinoisset ,  ne  liodie  quidem  ab- 
nuissem  alio  proficisci.  Seinper  enim  dico,  Domine^ 
fiat  voluntai  tua   { Id.  6.  10  ) :  non  quod  talis  el* 
talis,  sed  quod  tu  vis  [faciam].  Haec  mihi  turris, 
haec  mihi  petra  immobilis  :  bic  mihi  baculus  non 
Tacilians.  Si  id  Deus  velit,  fiat.  Si  velit  me  hic  ma- 
nere,  gratias  habeo.Ubicumque  voluerit,  gratias  refero. 
3.  Nemo  vos  conturbet  :  precibus  vacate.  Hoc 
efiecit  diabolus,  ut  vestrum  circa  soppUcationes  sta- 
diom  iiiierciperel.  Sed  nihii  profecit :  imo  tos  dili- 
gentiores  alacrioresqoe  inTenimus.  Gras  ad  supplica- 
tionem  Tobiscum  pergam.  Atque  ubi  sum  ego,  iflic 
et  Tos  estis;  ubi  tos  estis,  illic  et  ego  :  unum 
corpos  sumus,  neque  corpus  a  capite,  neque  caput  a 
corpore  separatur.  Loco  dissiti  sumus,  sed  caritate 
jongimur,  neque  mors  ipsa  poierit  abscindere.  Eisi 
enimcorpusmeom  moriator,  Tivet  tamen  anima,  quae 
populi  recordabitur.  Yosmihi  patresestis;  qui  possim 
Tostroro  obliTisci  ?  tos  milii  patres,  tos  mihi  Tiia,  tos 
mlhl  gloria.  Si  tos  proficiatis,  id  mibi  in  gloriam 
Tcrtitur ;  ita  ut  Tiia  mea  ceu  diTitiae  quaedam  in  tc- 
stro  reposila  sit  thesauro.  Paratus  sum  ad  Titam  sex- 
centies  pro  Tobis  eflundendam,  nec  gratiam  exbibeo, 
sed  debitum  solvo.  Nam  Bonus  pastor  animam  suam 
dal  pro  ombu$  {Joan.  10. 11).  Millies  jugulent,  toties 
caput  abscindant.  Mors  enim  ulis  mihi  immortalitatis 
est  argumentum :  hae  niihi  insidiae  securiiatis  suiit 
occasio.  Num  ob  diTitias  insidiis  objectus  siiin,  ul 
doleam?  nom  ob  peccata,  ut  lugeam?Id  patior  ob 
Testrum  amorem ;  quia  nihil  non  ago,  ut  tos  in  tuio 
collocemini;  ut  nemo  alienus  se  in  ovile  ingerat;  ut 
iilaesus  grex  maneat.  Geriaminis  argumentum  mihi 
sufficit  ad  coronam.  Quid  enim  pntiar  pro  vobis?  Vos 
mihi  cives,  vos  mihi  paires,  vos  mihi  fratrcs,  tos 
filii,  Tos  membra,  vos  corpus,  vos  mibi  lux,  imo  hac 
luce  suaviorcs.  Quid  enim  tale  mihi  confert  radius, 
qnale  vestra  caritas?  Radius  mihi  in  prxsenii  vita 
otilis  est,  vestra  aulem  caritas  coronam  mihi  nectit 
in  futuro.  Haec  porro  dico  in  aures  vesiras :  quid  au- 
tem  est  ad  audiendum  promptius  auribus  veslris? 
Tot  diebus  vigilastis,  nihilque  vos  infiectere  potuit, 
)ion  temporls  diuturnitas  emollivit,  non  timores,  non 
minas :  ad  omnia  strentios  vos  exhibuistis.  Et  quid 
dico,  Tos  exhibuistis?  Quod  semper  opUTcram,  sa- 
cularia  despexistis,  terrae  vale  dixistis ;  a  vincolls 
corporis  tos  cxpediTisiis,  ad  beaum  illam  philoso* 
pbiam  certatim  properastis.  Haec  mihi  corona  sunt» 
haec  consolaiio,  haec  unctio,  haec  Tita,  haee  immorta- 
lilatisargomentum. 


Mf  S.  JOANNIft  eURYSOSTOAIi 

.  A*.  (a)86dl  video  qadsdam  qui  mihi  Meiores  wini, 
yi>  tn  degmalilNii»  niei»  inslBiam.  Ptenqve  eatm  pfo« 
8f>epft  in  eoiHrariBm  cedunl,  fjnoniam  ii,  qHibiis  Yide- 
h»  xelo  pienus  esse,  id  imprelNlate  mm  efeHinl  Mf 
eonciderem  :  qm  ad  libUiim  simm  me  depeeveffUBl, 
perTariumrerumeiilum  meiii  hoe  ceriamitie  tiih 
o«nt :  neii  minabanmr,  sed  inslabant.  Jam  tempus 
est  ea  enarrare,  <\u^  ad  meam  calamiiatem  speeiant. 
Lm  est,  sed  legislalor  fincUur.  Fiiii,  per  vestram 
oaritaiem,  video  eonjuralioiiera  ad  bellmn  inrereiidim 
parakam,  Deumque  coiaoineiiis  affeetum  :  video  de* 
lapsum  agoneni»  et  agonolbetam  mcsrentem :  video 
iieritaiis  persuasioiieoi  emarceeeere ,  et  eonspiratto- 
i«em  superare.  Mihi  iili  objiciunt :  Gomedisti  et  ba- 
piizasii.  Si  lioc  feci,  aRalbema  sit  mibi ;  ne  numerer 
mter  episeopos ;  iie  sim  eum  angelis ;  ne  sim  Deo 
acoepiHs.  Si  vero  comedt  et  bapiizavi,  nibil  iiioppor- 
nme  feei  (b).  Aitende  dUigenter  iis  quae  dico,  neque 
ftaem  dieendi  faciam.  Non  me  piget  loqoi,  vobiequo 
Uituiii  est  si  loquar.  Sed  ad  proposilom  redeamus. 
l^ceont  me  comedisse  et  baptizasse.  Deponant  ergo 
Fatilum»  quod  posl  omiiam  caslodi  carceria  bapiism» 
Qontulegt  (Aci.  16.  35).  Aosim  dicere,  deponaui 
ipsum  Cbrisium,  qood  post  ceenaBi  diseiputts  com« 
Muoiooem  iargitos  slt.  Sed  hiec  nobis  congruenii» 
magnaque  suut :  baec  l;£ta  pacis  signa  :  haec  popoti 
encoroia.  Milii  coroaa,  vobie  fmclu».  Sed  seitis,  fra« 
tres,  qua  de  causa  velint  me  deponere.  Quia  tapatei 
uon  expaiidi,  nec  serica  vestiraenta  indui,  el  ^ia 
ipsorom  ingluvieni  nou  fovi.  Proraero  aspidis  felus, 
adfauc  relletum  est  Jezabelis  semen  :  verum  adbuo 
etiani  gratia  eum  Helia  concertat.  Age  mibi  io  me^ 
dium  mirabiiem  iiliiro  diviiemque  vils  praiconem, 
ioanaem  dieo  pauperem,  qui  ne  lucemam  quidero 
possidebat ;  scd  habebat  Christum  lamfttidem  :  cujua 
caput  expeiivit  Ev.v  comministra  :  qu»  et  sancti» 
iinpedimento  fuii,  quae  proplietas  persequuta  est,  qu» 
dolose  jejuniuni  praDdicavil,  qux*  parem  cum  vipera 
nomonclaturaui  obiinuit,  nempe  saltationem,  qu» 
prandio  nondum  ab&oliilosaitavit^c).  Non  vium  oon* 
^upivil,  non  opum  molem,  non  regni  diguilaiem,  non 
aliain  quampiam  facultatem ;  sed  dic  raihi,  qua;sOy 
quid  desideravit?Caput  liominis.  Quid  autem  dico? 
Non  sohim  hominis,  sed  eiiam  evangelisia.  Attamen 

(o)  Quss  in  greoo  sequoDtur  acQecUtia  suiit  el  cbrTBQStomi 
esse  Bon  videntur ,  ut  diximus  in  Monito  :  et  usque  adeo 
intricata  suol  ut  uoDoisl  diviuando  (jossiDl  Latine  reddi. 

{b)  Hic  sibi  prorsus  cootradicere  videtur ,  qulSQuis  sil 
icriptor. 

{c)  llaec  mirum  quautum  vel  inepta,  vel  vitiata. 


ARCHIBP.  CONaTANTINOP. 
MOH  vieii  ea|mi,  Keel  atceperii. 
leodo,  iiHquiwi  deeidkffiiim  per 
Vide,  el  mirare  M  viriuieiA.  Coufwl^  inca 
bomo,  eapite  troiieatiis  esl ;  seil  qni  eapiit  fSMM»  iia 
dcxiera  Cbristi  eel,  ittan  lero  indeprenbile  iBpyli^ 
eium  excipil.  RMraiii  ^s  seown,  apiu 
qimit  el  feBliaat.  Sed  UerodiM  JoaMUi  < 
lit,  rursitt  saHatioAMa  iiiiMuio  no»  pedibwi^  aoA  ^^ 
lem  Maria  olim  ttrmnm  el  immolaMi.  IUibm  diiraii 
ioannea  ae  dicii :  Son  Ueei  Ubi  mmm  ktkm^trmnm 
tui  {Man.  e.  IS). 

5.  Sedqwddi<am?LnoryimiiimeafcimenePOlei>* 
pos :  omuia  quippe  ad  iyiominiiW  VPigaiita  01  ^Mwm 
tempus  judicai  Aunim  «livefste  tionMi  RMil.  SoA 
age  in  mediiim  DoviA  diaeaiem  oii|no  flaiMniPM  : 
Attriuii  iiaffluui,  aaiilt  4m  a^^pima^  (WmL*  61.  ii^* 
Ai  dic  raiki,  Qius  iHe  eml,  fuiialoiii  leooa  piolniiil 
AdNou  regiii  Caatifiw»  ocwipiibii!  imiMA  Ia  refin  W^ 
teetati  imperabm  ^?  M  noQ  nd  lapioMn  leapieieliit, 
non  ad  pieiaiii4eslraeiiiiieni,  iio»eitfibil  tjiwifoiiw 
sed  miiiiarem  deketam;  non  mMiii  ioiifcimniiii  to- 
quirebat.  Fn^iie  ergev  muliiiei,  aiieooa  eMus  :  no 
tonsitiMa  priirum  wla  dederite :  sed  m  biiM  diciii 
Toi  conftrmite.  Nnrn  ominiiniM  flinuoiain  neilvaaa? 
Mmi  emollitum  esi  eor  vemrani?  Sed  aeio  voo»  qnm 
Mari»  ftli»  esin,  iiitiitilem  ieoeplirii.  Alft»  Tero 
absqoe  vino  sairat»  sunl,  el  ebriaa  avaniii,  ot  iKilM 
Paohis  clamat  ei  pra^dieil  bis  votbii  :  Jlmtfai  emiiniii 
OMfofMiii  avorilM  (l.rJm«Q.IO).  Sic  insipientes  mulleira 
aures  soa»  obmraM,  ei  pro  boao  aemina  spinai  pa« 
f iuHt.  At,  obaeero,  no  aemen  noslnui  fUMi  iqpra 
petram  jaeiamue.  Chriiti  sMMi  agrieoliori,  n  qoq 
audiamus,  Eoge,  serve  bona,  inira  in  domon  aieaa 
{HMik,  35.  i5),  no  Ibrto  iaioo  vooii  ioco  dMaiir« 
Servt  nequam(fb,  «i.  W^.  fiM,  obiecio,  biieil  iMli* 
titum  veiinmi  eoram  bemiaito,  m  InArtMpMm  sal 
noitrum.  Sed  glorilleemHi,  griliM  agMmas  diviiii 
diviti,  paDperesbonigiioetpioperuiiiaBinaiCliriii^ 
poientos  rebusC»  illtue  mimii.  Ki  b»c  quide»  de  vo- 
bis.  Yerum  fortasse  Deiw  m  loo  pati  coBCodia  qoaa 
illi  adveraum  nie  maebhianltir,  ui  iu  caluiiiiMibM 
me  probel,  quia  in  laboribua  vlcioria  ommno  eoM»- 
slit,  el  per  certamina  preporouir  eoeona.  ICtonini  di« 
vinus  Paulus  dixil:  Cvriiifii  cenMmmMi;  fHam  mwni: 
in  reliquo  repenla  e$t  nuM  corona  puttlim  (t.  rt».  4. 
7);  (|ua  corona  nos  dignabitur  uMTorsonim  i>OMiiiM 
in  sxcula.  Amen. 

1  puut  savOins  legendum,  tplendebnu 


CUM  DE  EXPULSIONE  IPSIUS  SANCTl  iOANNIS  AGERETUR. 


Jfulti  quidMi  fluctus,  et  iinddB  immanes;  sed  sub- 
mergi  non  vereor  :  quia  supra  peUrara  sto.  Insuniat 
lieei  marci  pelram  non  poiesl  commovere :  iiiaurganl 
qoaniumiibei  fluctus,  navia  lesu  obrui  iion  potest« 
Sed  quid  putint?  Ne  niortem  verear,  cui  vivere 
Christus  est|  et  mori  lucruin  (Philipp,  i,  21)?  ^e 


exsUium  pertimescam,  qui  noverim  Domini  ^se 
Venam,  et  pleoitudinem  ejus  {PwL  13.  1).  Sed  bo* 
Borum  proscripiionem  metuanu  qui  sciam  qood  nihii 
Iniulerim  in  Imnc  mmidiim«  sed  neque  auferre  quid 
possini  (i.  Tim.  6.  7)?Quidqiiid  lerroris  babelmun- 
dus,  contemno  :  quidquid  delcctubile  liabeii  ridoiL 


433  CUU  DC  £}(PULSIONC  IPSIUS 

Divtuas  non  cupio,  pauperlalem  iion  horresco,  mor- 
lcrn  non  timco.  Yita  enim  mibi  ad  vesirum  profeclum 
Inntuinmodo  duciiur;  sed  carilalein  yeslram  precor, 
ul  a^qiio  animo  silis.  Nemo  enim  nos  a  vobis  polerit 
divellere.  Quos  enim  Cbristus  conjunxit,  homo  non 
sep  irabit.  Qtiod  si  de  muliere  et  viro  dicilur :  Propter 
hoc  nlinqnet  homo  patrem  $uum  et  matrem,  et  adhoB' 
rebit  uxori  suce,  et  erunt  duoin  carne  una  (Gen.  2.2i) : 
et  si  hujnsmodi  nuptiaruin  conjunctio  ab  bomine  uoa 
poiest  sepnrariy  miillo  roagis  Ccclesia  nou  potesta 
pastore  divelli.  Sed  impngnas  lue.  Qutd  mibi  nocebit 
impugnnlio  Ina,  nisi  quia  me  quidem  clariorein  im- 
piignalionibus  tuis  reddes,  tuas  vero  conteras  Tires? 
Durum  enim  libi  cril  advcrstim  stimulum  OQlcitrare : 
quia  non  stimuluin  reluiides,  scd  pedes  calcilrans 
vulnerabis  {Aa.  9.  5}  :*neque  fluct|]S,  qui  saxo  iili- 
dunlur,  amplius  aliquid  proficieiit,  quam  ut  seinet- 
Ipsos  fracti  dissolvant,  et  iii  spumas  extenuaii  deper- 
eant.  i^npistt  Eeclesta  mbil  IbnUa»  ;  at  ^^  ean 
impugnare  proponii,  vires  alterai  necesse  est :  tale 
est  eniin,  'veliii  si  caelo  bellum  medUetur  iiirerre* 
Homini  si  bellum  inreras,  foriasse  vinces,^  aut  forle 
vinceris  :  Ecclesinm  Thdcere  nulla  vis  poierit.  Dei  est 
Cci-lesia,  qul  est  omuibus  furtior.  A»U  gnaulauutt  Dom 
mnum  ?  Numquid  (oftiorm  iUo  $umu$  (i.  Cor.  20*  22)? 
Deus  fundavit  boc»  quod  bibefactare  Gonari&.  ^ul 
ei|ieriri  vls  potenliam  Doinini  ?  Ipse  est  Qui  reepicU 
$uper  lerrm*  et  (acU  eam  tremere  (P$aL  iU3.  32) :  e( 
iterum  qui  jubet,  et  iremor  ejus  aolidatur.  Aut  noa 
vidisti,  tremeniem  civitaiem  tMam  quoties  stare  fecit? 
Midta  magis  Ccdesiam  suam  trementeia  poterit  coivf 
firmare:  fortior  enim  Ecelesia  nulto  quam  |erra» 
iioo  el  fortior  e%lo.  C«Ium  et  tertti  transibuntf 
verba  autem  mea  non  transib^.  (HeMh,  24.  (5)» 
Qune  verba?  Tu  e$  Petrus,  et  $uper  hanc  petrani 
oidificaba  EccUdm  meant,  $t  portce  in[eTi  non  prce* 
valebunt  in  eam  (  Ib,  16.  18 ).  Quod  si  non  credis 
verbo,  rcbus  ipsis  et  operibas  crede.  QHtiitt  lynHMii 
aggressi  sunt  impugnare  Ecclesiam  Dei?  quanUiov» 
menu^,  quafntas  cruces  ^dbibueri^t»'  ignes,  forn^u^ 
fers^  bestias»  gladios  iniendente»,  el  nibil  agere  po- 
tuerimt  iW  minc  suiu  iili  qui  basc  ieeerunl,  et  \fi)i, 
illi  qui  iiaec  fortiier  pertuleriint  ?  Nunc  ii  a^ternis  poe- 
nis  premiintury  et  isti  a&iernis  gaudiis  eriguulur : 
fulgel  eiiim  Ecclesia  auper  splendorem  solis,  ei  per«- 
seqHUtores  ejua  perpetuis  tenebris  conteguntur«  Nop 
iegis  scriptum«  qnia  undecim  soli  erant,  et  vinci  noa 
pjOtueruat?  Nunc,  ubi  orbis  terrarum  repletus  est 
pioruro  muHitudine,  quomodo  poieruut  vinci  ?  C^eluni 
ei  terra  tramtibwt,  verba  autem  vaca  non  tr(^n$ibunt, 
Ct  meriu^  :  carior  eiiim  Ccclesia  Dei,  quam  ca6lun[i. 
NoA  enim  Eccie&ia  propter  caelum,  sed  propter  Ec- 
elesi;)m  caplum.  Nibil  enim,  qua^so,  perturbet  vas 
eorum  quae  agi  videtis.  Ponamus  apte  oculos  iipsttroft 
Petrum  super  aquas  incedentem,  et  parum  quid  baen 
sii^ilem,  atque  ob  boc  paululum  periclitantera,  noa 
pr^^ter  po^wiam  fluctuuini  sed  propter  infirmitateqi 
UUci.  Numqi4d  bumana  voluutate  buc  venimus»  aal 
^opter  boauBem  (mc  producii  sumus?  Etbsnc  non 


^rroganter  loquor,  neque  jactaotia  a|iiata$,  s^  wX^ 
mos  vestros ,  qui  for^  turbantur,  cupio  cooGriaarQ*. 
Intuemini  ergo  quomodo  Commota  e$t  ^conXummi 
terra  (P$al.  17.  8)  ^  et  tamen  non  corruit  clviUis* 
Quomodo,  impurissime  diabolCi  Ecclesiaro  te  putat 
l^sse  dejicere^  qui  irementes  parietes  dejicerc  mi-' 
nime  valuisti  ?  Non  est  in  parietibus  Ccclei»ia,  sed  in 
multitudine  piorum.  Ecce  quam  fortes^  quam  imnio- 
biles  statis^  non  ferro,  sed  fide  Tincti.  Et  qt^id  da 
tanta  multiiudine  ioquor  ?  Unum  fideiem  vincere  noa 
poies.  0  diabvle,  nescis  qu»  libi  fecerint  marlyres  t 
Quomodo  frequenter  ingressa  est  puelia  9Mifi  tenera^ 
4nnis  immatura,  et  inventa  est  ferro  fortior*  cum  la-, 
teia  ejus  scinderes,  fidem  tamea  ejus  movere  noi^ 
posses?  Defecit  frcquenter  c^  iu^  torjaentiSt  e^ 
robur  fidei  non  defecit ;  consumptu.m  eat  corpus»  ef 
mens  non  poiuit  inclinari;  interiit  subslate^ia,  o^j 
perstitii  patientia.  Si  ergo  freqoenter  ab  nnn  puella 
Tteliiaei,  quomodo  sjperta  imtfe  iHifVS  el  lam  ftdelii 
muUitudinis  fidem  te  poase  evincere  ?  Non  audis  Do- 
qiiai  vooem  dicentis :  Quia,  ubi  duo  aut  tre$  $unt 
congr^gati  in  nomine  tn^o,  ibi  $um  et  cgo  in  medio  eo* 
rum  (Matlh.  tS.  20)?  Quid,  ubi  taiita  fidelium  mulli- 
Iii4a  est  cartlaiia  ne^tilM  viaela>  Noa  eg[e  pcopria 
Tirtute  eoa64o«  kabeo  acriplttniK  Donini  mei,  oia^ 
Bum  ^itts  looeo,  illa  nihi  caulio  salia  tuta  esi,  illa 
mo  aecuvuin  reddet  ei  intrefMiwni  etiansi  orbia 
lerRBeonmovealur,  ego  cattUonem  Domini  mot  looeo* 
LfCfio  laaaiiim  ojas ;  ipea  mibi  iaur«s  esl  ioevpugna^t 
bilia,  Viiltia  ¥obia  reoiteia  Domini  cautionem?  Scctk  * 
inqiitt,  vo^iicaiit  itint  oatm^ut  diebu$  u$ifue  ad  eoH' 
eummationem  tetcuU  (Id.  2S.  20).  Ciurisius  mecuni 
est,  quem  timobo?  Ctiamsi  fluctus  insurgat,  eiiamsi 
toluB  pelagua  adfersam  mo  conlurbetur,  etiainsi 
princQMuo  (aror,  ouu^iit  nilii  ilkt  araoa?»  orual,  a< 
araneis  fragiliora.  Et  nisi  propter  fragiliiatein  vc- 
stram,  hodie  non  dubilarem  ire  quo  vellent.  Seinpfr 
enwi  dieo  :  Bomkie^  voluntae  tua  fiet  (/</.  6.  iO) :  non 
quodille  vult,  vel  ille^  sed  quod  tu  vis  :  tua  voluntaa 
ixuhi  turris  fortissima »  ei  petrai  stabilis,  et  b^culua 
fidua.  Si  tu  vis  permaiiere  niecum  bic«  habeo  graiiao;: 
si  non  vis,  simiie(n  reforo  gratiam.  Nenv>  vos  coii- 
turbot,  [ratres,  orate  tanlum  :  bxc  eniin  di.ibuli^s 
movet,  non  aliam  ob  causam,  quam  ut  religiosa  stu- 
dia  ve&tra  disrumpai,  et  exerciiia  vestra,  quai  in  ora- 
lionibus  et  vigiiiis  gerebatis,  exstlnguat.  Sed  nou 
obline)|it,  nec  cripiet  a  vobis  studia  religiosa  :  nisfi 
quia  soUiciiiores  vos  inveniet,  et  fervidiores  efficiet. 
Crastina  vobiscum  exi|K>  ad  orationes :  el  ubi  ego 
sum^  ibi  el  vos  eriiis  :  et  ubi  vos  esiis,  ibi  eroetego* 
Uiium  corpus  sumus,  neque  caput  a  corpore,  neqno 
corpus  a  capite  separabitur,  etiamsi  loco  dividamur, 
sed  caritate  conjungimur;  ego  a  vobis  ncc  morle  di- 
vellar.  Nam  etsi  corpus  meum  moriaiur,  anlma  mea 
vivit,  et  memoriam  vestri  lenebit.  Yos  estis  mibi  pa* 
tres,  vos  mibi  mater,  vos  mibi  vita,  vos  mihi  gratia: 
si  vos  proficitis,  mihi  placebit.  Vos  estis  corona  mea» 
et  divitiae  mex ;  vos  estis  thesaurus  meus.  Ego  millies 
pro  vobis  immolari  paratus  sum  :  et  nec  gratia  nihi 


S.  JOAN.  RIIRYSOST.  ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  SERMO  CtM  IRET  IN  EXSIL 

tf  CA/I      A^UL4„^ IJ.        Vk  .  .  * 


435 

'a^  **'•  ^  <>el>f:nm  reddo.  Bonus  enim  pagior 

debet  anjmam  suam  pro  ovibus  suis  ponere  (/oan. 

iw.  H)  :huiusmodi  enim  mors  immorialitatem  parit. 

«on  enlm  ph)pter  divitias  mundl  insidias  paiiorr 

^uod  si  esset,  mlque  coniristari  deberem  :  ncc  pro- 

Pler  aliquod  peccatum,  sed  propler  cariiatem,  quam 

erga  vos  habeo :  quia  omnia  ago,  ui  vos  proficiatls : 

e»  ne  sobintroeat  conturbare  gregem  bene  insUlulam, 

seuut  permaneaiisin  simplicitaie  fldei.  Hsc  esicausa 

pericnlorum  roeorum,  et  ba»  sufnciant  mihi  ad  coro- 

nam.  Quid  enim  non  patior  pro  vobis?  Vos  mihi  ci- 

▼es,  vos  mihi  fratres,  vos  mihi  fllii,  vos  mibi  membra, 

Tos  mibi  corpus,  vos  mibi  lux.  imo  et  isia  Ince  dul- 

eiores.  Qoid  enim  mihi  lanlum  prxsunt  radii  solis. 

qnanlum  carftotis  vestras  splendor  acquiriiT  Ecce  pro 

eantaie  vestra  corona  milii  paralur  in  futuro  sxculo ;     tias  ai 

hocmihi8ol.shuiusspIendorpra58iarenonpoterit.Hac     Amen 


4» 
autem  dico  in  auribus  audiemium.  Et  quid  ita  ad  aud^a- 
dnm  sollicilum  et  paratum,  quam  aures  vestraf  £«« 
quoldics  sunt  quod  vigilatis,  et  nullura  vestriim  s«m. 
iiium  inclinavit,  nec  lemporis  spaUum  frangil;uuiiuiii 
limnr,  nullum  minx  deterrem,  sed  terror  eorom  for- 
Uoresvos  reddel.  Video  in  vobisquodsemperoptavi, 
ideo  quod  conlempsistis  muiidi  negoiia,  rennnilasii! 
omnibus !  nihiliam  de  terra,  nequc  de  lerreiiis  «li- 
bus  cogiiatis.  Ad  csleslia  vos  migrasse  iam  cemo, 
absoluii  estis  vlnculis  corporis,  ad  bealam  illanKt 
ca:Ieslem  contenditis  philosophlam.  Hoc  mihi  sulBcii 
vidisse  de  vobis;  haec  mea  consolatio;  isianieln 
agonibus  meis  velal  nnguenu  quiedam  corroboraui, 
et  fortiorem  me  agonibus  reddunt,  et  ad  gaudia  m- 
morUlia  alque  sterna  Iransmittanl :  pro  hls  gra- 
tias  agamus  Deo;  cui  gloria  in  saK»ila  sxcnlorum. 

AmAn 


r' 


noNiTnn 

IN  ALTBRAM  ORATIONEM,  ANTEQDAM  IRET  IN  EXSILIUM 

Aliam  edimus  oraiiuncuJam ,  ChryMgtomo  adscri- 


pum,  quam  cx  Vaiicaoo  quodam  Codice  eruimus,  et 
m  qua  projler  initium,  ubi  quaedam  comparent  eadem 
qua)  in  priori  oraiione,  casiera  perplexa,  inflm«que 
noi«  videnlur  esse,  quaedam  item  ex  posleriore 
pnm»  oraiionis  parte  excerpia.  Unum  tamen  esi, 
'  quod  hujus  opusculi  mtthentiam  propugnare  videaiur. 
Nimirum  Chrysostomus,  Oratione  prima  post  reditum 
ab  exsiDo,  quam  cum  erudicis  pene  omiiibus  germa- 
nani  censemus ,  baec  ait :  Meministh  me  Jobum  in 
medium  adducere,  ac  dicere :  Siinomen  Domni  bene-^ 
dtctnm  in  tmcula.  Hasc  tolris  pignora  etdens  reiiqui,  ha$ 


patiatum  aeliones  repeto  :  SH  nomen  Donnni  benedi^ 
ctum  in  smeuid.  Hanc  vero  Jobi  benediclioncm,  qiiam 
aiUe  profeclum  se  commeniorasse  lesiificaiar  Chry- 
sosionius,  sub  finem  bujus  ante  exsilium  oraiianculff, 
commemorat ,  plurimumque  commendat  ille.  Verom 
poluit  18  qui  Chrysostomiim  emenlitus  est  ex  vcra  qtBB 
tum  supererat  oraiione  hajc  excerpere.  Si  quis  Ycro 
hoc  fultus  tesiimonio  contendat ,  hunc  esse  germa- 
num  Chrysostomi  fetum,  is  fateatur  necesse  est,  fuisse 
hanc  oraiiunculam  librariorum  ausibus  admodum  (e- 
meratam  etadulterat^m* 


CUM  IRET  IN  EXSILIUM. 


^  LflDia  nobis  oraiio ,  fratres ,  splendidusque  con- 
venius,  et  latum  spaUosumque  mare  plenum,  sed  non 
ventorum  impetu  agitatum.  Venit  enim  niaier  pacis 
qn»  veniorum  impetum  exstinguil.  Mater  Sion  diceL 
homoet  homo natusest  in  ea,  et  ipse  fundavit  eam  {Psal. 
86.  5).  FjIioIi  mei,  me  interfeciuri  sunl?  Et  quid 
mortem  timeam  ?  Mihi  tivere  Christus  esl ,  el  mori  lu^ 
crum  {PhiHpp.  i.  21 ).  Sed  in  exsilium  miltent  ?  /)o. 
nnm  est  terra,  el  pleniiudo  ejus  (PsaL  23.  JK  Sed  fa- 
ciillates  mea;  publicabuntur  ?  Nifdl  intulimus  in  hunc 
mundum,  certumque  est  quod  nihil  hinc  poterimus  a«- 
fmeii,  Tim.  6.  7).  Sed  scilisqua  decausa  ine  depo- 
.siiiin  siiit.  Quia  lapeles  non  expandi,  et  sericis  vesii- 
bns  non  siim  usus,  qiiia  eorum  ingluvicm  non  fovi, 
noc  annrm  vel  argenlum  ipsis  oLluii.  Dicunt  porro 
niilii :  Comedisli  ctbibisli,  et  Iwpiizasli.  Si  boc  feci, 
«n  .thema  mihi ,  ne  numcrer  cuui  episcopis ,  ne  siin 
cum  angelis,  ne  Deo  placeam.  Eliamsi  vero  comede- 
rimet  bapiizaverim,  nlhil  eorum  inopporlune  fecf. 
l>cponani  et  Paulum  aposiolum,  quod  posi  coenam 


cuslodi  carcerisbaptisma  contulerit  {Act.  46. 33)  :de- 

ponant  ipsum  Dominum ,  quod  post  ocenam  cominu- 

nionem  discipulis  dederit.  Multoa  video  floctus,  gra- 

Tcmque  procellam,  paratasque  hastas  :  at  ego  guber- 

nator  magna  ingruente  tempestate,  in  duabus  navigii 

puppibus  sedeo,  scilicet,  in  Veleri  et  Novo  Tesu- 

menlo,  atque  remis  tempesiaiem  depello  :  no»  remis 

ligneis,  sod  veneranda  cruce  Domiiii  tempestaiem  in 

pacem  converto.  Dominus  jubct,  ei  coronatur  servos : 

ideoqiie  non  eum  in  diaboll  manus  tradit.  An  igno- 

rant  homines,  vas  purissimum  immundi  comparatione 

conspicuum  fieri?   Fratrcs,  hypotheses  vobis  ires 

pono ,  fidem  ,  tentationem ,  continentiam.  Si-  dicatis 

fidem  ves  suslinere,  imilamini  beatum  Abraham,  q»i 

ad  senectuiem  pervenit,  et  maturos  accepit  frucius. 

Si  dicatis  vos  tentationein  susiinere,  imitamini  bea- 

tum  Job.  Ejus  mores  nosiis,  et  patientiam  audistis, 

nec  ignoratis  quaiem  sortitiis  sit  flnem.  Sin  velitis  co»- 

rincntinm  susiinefe ,  imitamini  beatnm  Jo&eph ,  qui 

vcndiius cst  in  ^gypiumducendus^ei  fame  tabescenr 


457  MONITUH 

tem  JSgypluni  liberavit.  llli  quippe  tentaiio  oblata 
est  per  nierelricem  iEgyptiam  amore  ejus  captam  , 
qune  ipsi  assidcbat,  Cuba  mecum  (Gen.  39. 7f,  dicens. 
Yolebat  enim  eum  a  casiitate  abducere  in  ^gypto 
iEgyptia  :  liic  Yero  iEgyptius  adesi.  Verum  neque 
illa  sancium  supplantavlt ,  neque  hunc  ille.  Sed  ap« 
'  paruit  simul  libertatis  temperantia^  flliorum  nobiliiaSy 
ci  Larbarae  mulieris  incontinentia. 

2.  Fraires,  fur  non  ingreditur  eo,  ubi  palea ,  fce- 
num  ,  et  lignum  adsuiit ;  sed  ubi  aurum  ,  argentum , 
aul  margarita  :  sic  et  diabolus  non  eo  iiigredilur,  ubi 
scortaior,  aut  profanus,  aut  rapax,  aut  avarus; 
s<M^  ubi  illi,  qui  solitariam  agunt  vitam.  Fratres,  vo- 
lumusne  ihiguam  acuere  adversus  Imperatricem  ?  Sed 
quid  dicam  ?  Jezabel  tumultum  agit ,  et  Heiias  fugit : 
Herodias  latatur,  et  Joannes  vinculis  stringiiur  : 
.^gyptia  mentiiur ,  et  Joseph  in  carcerem  trudltur. 
Si  itaque  me  in  exsilium  miserinl,  Hdiam  imitabor ; 
si  in  coenum  projecerint,  Jeremiam ;  si  in  mare  prae- 
cipitaverint ,  Jonam  propheiam ;  si  in  lacum,  Danie- 
lem ;  si  lapidaverint,  Stephanura ;  si  capite  truncave- 
verint,  Joannem  Prscursorem;  si  verberaverint, 
Paulum ;  si  serra  secuerint,  Isaiam.  Utinam  vero 
serra  lignea»  ut  amore  crucis  fruar*  Gorporea  incor- 
poreum  oppugnat :  quae  l^alneis  et  unguentis  fruitur» 
quae  cum  viro  circumplicatur,  bellum  gerit  adversus 
puram  et  immacuiatam  Ecclesiam.  At  enim  illa  jam 
vidua  sedebit ,  etiam  viro  superstite  :  quia  nempe 
mulier  es ,  et  vis  Ecclesiam  viduam  facere.  Heri  ve- 
speri  me  tertium  decimum  apostolum  vocabat,  et  ho* 
die  Judam  appellat.  Heri  cum  libertate  mecum  con- 


4S8 

sidebat ,  et  liodie  ceu  fera  in  me  irruit.  Oportuit 
solem  apud  nos  exstingui,  et  lunam  non  appirere  po- 
tius,  quam  verbi  Job  oblivisceremur.  Elenim  Job , 
qui  tanUm  perpessus  est  plagam ,  nihii  aliud  clama^ 
bat,'quam,  Sit  nomen  Domm  benedictum  in  smcula 
(Job  i .  2t).  Gum  enim  uior  ejus  occlamans  dicerct : 
Die  verbum  eontra  Dominum  ,  et  morere  ( Id.  2.  9)  ; 
ipsam  increpavit  dicens  :  Ctir  (fuasi  una  ex  imiplenti' 
bui  mnlieribus  loquutaes  (ibid.  v.  iO)?  0  ingralam 
muUerem !  o  empla&trum  dolorum !  Numquid ,  o  mu- 
lier,  te  morbo  laborante,  talia  iccum  loquulus  cst 
Job?  nonne  precibus  etofficiis  tiiam  abstersit  aegrilii- 
dinem?  Gum  In  regiis  atriis  degeret,  cum  opibus  flo* 
reret,  cum  regio  cultu ,  iiihil  simile  dicebas ,  et  nunc 
ubi  vides  illum  in  Omo  sedeniem,  et  a  vermibus  cir-> 
cumvolutum ,  hoc  loqueris  :  Dic  verbum  conlra  Do- 
minuniy  ei  morere.  Noii  satis  erat  illi  temporanea  ca- 
stigaiio,  scd  ei  pcr  hoc  verbum,  xternum  supplicinm 
procuras?  Sed  quid  beatus  Job?  Ctir  quau  una  ex 
insifnentibus  mulieribus  loquuta  esf  Si  bona  suscefnmus 
de  manu  Domimf  mala  non  sustinebimusf  Quid  autem 
heec  iniqua  etodio^a ;  haec,  inquam,  nova  Jezabei. .  .  • 
Sed  mitlit  mibi  consules  et  tribunos ,  tantumque  mi« 
njtalur.  Et  quid  ad  me  attinet?  Araneae  ab  aranea 
miss».  Fratres,  qooniam  labofibus  vicloria,  certami- 
nibus  corona  paratur ,  ut  divinus  Paulus  modo  dice- 
hsLi,  Bonum  certamen  cerlavi  ^  cursum  consumnuwi  ^ 
fidem  servavi :  in  reliquo  reposita  est  miln  corona  ju* 
stiticSf  quam  reddet  mihi  Dominus  in  illa  die  justus  ju- 
dex  (2.  Tim,  4.  7).  Quoniam  ipsi  gloria  et  tmperium 
in  saecula  sxcuiorum.  Amen. 


BIONITIIlll 


nf  0UAS< 

SEQDENTES  POST  REDITDH  AB  EXSILIO  ORATIONES. 


Postquam  Ghrysostomus,  curanle  Tbeophilo  Ale- 
xaodrino,  in  pseudosynodo  in  qriercu  dicta  damnatus 
depositusque  fuerat ,  tumultuante  populo ,  ct  abduci 
antistitem  doctoremque  suum  non  sinente ,  clam  illo 
Cbrysostomus  se  inexsilium,  post  triduum  qiiam  da- 
mnatus  ruerat,  adducendum  prsebuit ,  el  Prenelum  in 
Bithyniam  deportatus  est.  Exindcqne  populo  magis 
roagisque  In  iram  concitato ,  vociferanle  et  ad  Impe- 
ratorias  sedes  episcopi  sui  rediium  postulante,  inie- 
rimqiie  terKe  motu  palathim  tkrbemque  concutiente, 
Eudoiia  Augusia  perierrlta  sanctum  virum  reducen- 
dum  restitiiendumque  curavit;  quod  qna  ratione, 
quantaque  civltatis  IsBtitia  Tactum  fuerit,  pluribus  nar- 
ralum  est  in  VitaChrysostomi.ln  ecclesiam  deductus, 
extemporalem  ^  inquit  Sozomenus,  8,  i8,  habuit  ora^ 
tionem  :  sumptoqueargumentoexelegantissimasimitiiu» 
dine^  subindicavit  Tkeophiium  Ecctesia  sum  vim  inferre 
tentavisse^  permde  atque  olim  regem  JSgyptium  uxori 
patriarchm  Abrahann.  His  aperte  indlcai  Sozomenna 
secundam  post  redilum  orationem,  qu%  ab  hnjuismo- 
di  similitudine  orditur ;  quacqiie  in  iine  Yitit  Gbryso* 


stomi  per  Georgium  Alexandrinum  legitur.  Sed  illud 
cwn  Chrysostomo  non  consonare  videlur,  qui  postri« 
die  adventum  suum  hanc  secundam  orationem  ha«> 
buisse  putatur ;  ut  ex  his  verhis  arguunt  :  Heri  ve- 
speri  hmc  verba  ad  me  misit  [Eudoxia] ;  ergo,  inquiunt, 
hanc  secundam  habuerit  postridie,  priniam  vero  ipso 
adventus  die.  Venim  circa  haec  Ghrysosiomi  vcrba 
non  leves  exsurgunt  dif ficultates ,  quasin  ejus  Yiia 
pluribus  expendimus.  Ut  ut  autem  esl,  exlstimo  et 
ego ,  primam  esse  eam  oratiunculam ,  qu»  sic  inei* 
pit:  Quid  dicam  aut  quid  loquar  f  DenedictusDeus,  etc. 
Illam  quippeez  tempore,  inque  ipso  adveniu  dictam 
foisse  suadet  omnino  vel  ipse  ordiendi  modus  :  neque 
puto  ulfum  esse  qui  non  fateatur  eam  et  in  ipso  ad- 
yenlu  habitam  et  exiemporalem  esse,  ideoque  brevis* 
aimam ;  secunda  autem  longior  insequente  die  dicia 
fuerit :  lapsus  ergo  Sozomenus  estqut  extemporalen, 
iliam  orationem,  qnam  reversus  Ghrysostomusadpo- 
pnium  habuii,  dicit  eam  esse  quae  Ahrabami  et  Sar« 
similitudinem  adhibet,  ab  ilbique  orditur. 
fluic  orationi  Griec»,  quam  Laiine  convertiiMB » 


499  8.  IQhmS  CBRX^OSTOIIi 

ymtm  MilerpreiaiiiMMit  SP^  in  piriiift  ediltf  ferUiv, 
sMk^imgMiMi» ;  qiivM^uw  bUic  ei  imI^  MMMiila  habeiH 
ittir  GraDci»  |Mic(im>  qiuBdw  elian  secM  pasiia. 

Seenndftm  eiiftai  ii(  venm  CliryMiloiui  felum  ooh 
nes  ftdmiiUuil :  ejusqiie  makaUum  Soionienus  asserii 
iii  l()co  $upni  aUalo,  Uoum  esi  quod  noA  parum  ne- 
|olii  faeeasal.  Primttm  Cbrysosionii  exsilittm»  el  ab 
ill^  eztilio  redilus  in  aniium  eadual  403 ;  seeundum, 
a  qiio  numi|Mara  rediil  Chrysoalomas,  anno  404  coih 
iigil.  Cum  secuiMio  ejeeins  fuil  Cbrysoslomus ,  irro- 
pllo  in  ecclesiamfaieia  esl,  bapilstertum  sanguine  re- 
pielum  fuit ;  h9C  yero,  qu»  aniio  404  gesu  suai»  in 
hae  homilia,  anBO  403  habila,  coramemorauiur,  ^- 


ARCHIEP.  CQiN^TANTINOP.  440 

ptfi/€rfttiiismi0«tN«  repieium  eil.  Quoniodo  poluitCbrj- 
sosiomiis  ea  aimo  403  ui  gesia  referce,  qiuc  anno  so- 
tiim  sequenli  gcsta  sunl?  Ilrc  objicit  Savilius,  quibus 
respoiidet  Tiliemoniius  :  idipsani  et  hoc  e(  sequenti 
aouo  contU^re  potuisse.  Alius  foriasse  dicet ,  hxc 
sdjectitia  esse,  et  ex  alio  forte  opusculo  Clrysostonii, 
quod  perierit,  buc  translata  fiiisse.  Certe  resh:LX  cJif-^ 
flcultaie  ttoh  vacal,  etiii  Chrysostomi  Viia  pluiibns 
disquisita  est. 

Godefridi  Tilmanni,  qui  paraphrasien  poiius  qii»:ti 
Interpreteio  egit,  vcrsionem  rejecimus,  novamque  |>a- 
ravLmus. 


POST  REDITUM 


A  PRtOU  EXSIUO. 


^mssmj^ 


'  I.  Qufd  dicam,  ant  qufd  loqoar  t  Benedictus  Deus. 
Hoc  egressos  dixt,  hoc  flerum  profero,  imo  illic  cum 
essem  non  intermisi  dicere.  Memmistis  me  Jobum  in 
medhini  adduccre ,  ac  dicere  :  SH  nmen  Bomlm  be- 
uedlctumin  taeuta  (Jok  I.  21 ).  Haec  Yobispignora 
exiens  reliquf,  has  gratfarum  acliones  repeto :  SU  no* 
men  Domim  benedictum  in  tofcula.  Diversavres,  sed 
uiia  gtoriRcatio.  Pulsuf:  gratias  agebam,  reversusgra- 
tias  ago.  Diversx  res,  sed  finis  unns  hiemis  ot  aesta- 
ffs ;  uDus  flnis,  agri  felicitas.  Bciiediclus  Deiis ,  qul 
permisit  egredi ;  benedictus  f  lerum ,  qui  ad  reditum 
aRomlSi  haiittdiBliia  DftuA.  aii&  lemififliAiABi  PA>mU 
sil ;  lienedictus  Deus,  qui  tempesuitem  solvit,  et  tran- 
quillitaiem  paravit.  Hxc  dico,  ut  vos  ad  beftetfiw^ 
dum  Deo  instituam.  Bona  contigerunt?  Benedic  Deo, 
et  bona  manent.  Itfala  acciderunl  ?  Benedic  Deo,  oi. 
mala  solvuntur.  Siquidem  el  Joh  dives  QUtO  ^set, 
gratias  agebat,  paupor  etiani  effectus  Deo  gforiam  red- 
Mal«  lietiie  mne  lapM^  neqiie  tttac  blaspheraavit. 
Uvm  MipoMi,  ei  tttta  mm  foii ;  ao guhomaiwpia 
wliilaiik «eeirawittiUiiM reaolvii,  nec  lemiMas  d^ 
mengii.  BemAMHft  Oottd  ei  auro  a  vobia  aeparatua 
Ittm,  01  eom  «oa  teettperayl.  Ulraque  ejuadem  provi- 
defii»  fnenun*  A  ¥Obia  separaM  sua  eorpore,  aed 
MfttaqMm  mam^  Vidote  qiiattia  feeorinl  iuiwiconim 
iMldigD,  Sludiiiitt  MileiiderttMlv  deaiderium  ineende- 
iwil,  el  aeicenios  mihi  procttramiil  amatores  :  anie* 
faaeme  naei  amahaBl,  Attne  eiiam  Judjei  bonoranl. 
SiMralMmi  aa  a  OMia  mo  aepafaittroa  esse,  ei  atieoQa 
adtteirenmi.  Vefura  non  illis,  sed  Dei  iiomiai  graii^ 
fefereiidaa»  qtti  Ittorum  noquiiia  ad  hoaorem  ^oatram 
ttsttfr  «■& :  aam  «l  lutei  Domuttim  uoslruii^  omciflser 
nnt,  ei  aerouia  eai  aHMHloa  ;  aeque  gfati»m  Judaeit 
httheo,  sedl  enfeiixo.  Videanl  quomedo  Deus  ttoaier 
niel  3  qpmm  paocpi  oorum  iiiftidi9&  pepererttttt,  q^m 
giarlam  paravofttnt.  Autehae  eoelesia  aala  imptehttf 
suv,  mino  forom  ttBiwaum  eeeteaia  faetuin  esii 
Unum  caput  iBde.bue  «Bque  locua  oecopal*  Nemo 
idmvo  wtftt  sUeBiiiim  inperavii,  ei  lamen  omnes  in 


sflentio,  omnes  fn  compunctione  fersabMfur.  Alfi 
peallebant,  alii  l>eatoe  proedfeabani  eoaqui  pmlloreni. 
liodie  circense»  sunt,  et  nemo  adest;  sed  omnes  in 
eccleshim  ceo  torrenles  confiuxeruni :  lorrens  vero 
mter  eoetns ,  et  flumma  sunt  yoces ,  qnae  fn  coflum 
ascendont ,  quxqoe  amorem  erga  pairem  perMbefii. 
Preees  vesirae  dtademale  apleiididiores  mihi  snni. 
Virf  mulieresque  simol  :  In  Chritio  euim  Jetu  non  eu 
matcuim  neque  fendna  {€ai.  3.  28).  Quomodo  loquar 
potentias  Domini?  Scrtis  quam  sit  Tenimid,  quod 
dlco  :  Si  quis  fbrliter  tentationes  ferat,  magnum  inde 
frM€tiim  diemciet. 

2.  Ora<to  in  ecclena  ApotloUmm  habita,  —  Ideo  vos 
aA  apuslolus  convocavi.  Venimus  pulsl  ad  eos,  qui 
polsf  sunt.  Noslnsidiis  sunius  appetiti,  illi  pulsi  suut. 
Vmiimus  ad  Timotheum,  novuro  Paulum.  Venimus  ad 
saiicla  corpora ,  quae  Christi  siigmata  gestavcnint. 
Numquam  timeas  tenlatfonem,  si  animo  scis  instru- 
ctiis  generoso :  sancti  omnes  siccoronati  suiii.  Hulta 
Qorporum  aCDiciio,^  major  vcro  animorum  iranquifll- 
las.  Qtinam  semper  in  deruoina  siiis.  Sic  et  pasior 
gaudet  cum  laborem  tTopter  oves  ^ubit.  Quid  loquar? 
ubi  seram?  Locum  deserium  non  habeo.  Ubi  labora* 
bo?  Non  esi  milii  vinea  aporta.  Ubi  oiKiiflcabo?  Abso- 
liitum  est  templuni ;  retia  mea  rumpuniur  ob  mttlti- 
tudinem  pkicium.  Quid  faciam  ?  Laborandi  tempos 
oon  suppetit.  Ideo  horlor,  uon  quoddoctriua  vosegca* 
tia»  sed  ut  ostendam  genuinam  meam  erga  vos  cari- 
tatem.  Ubique  spicae  vernant.  Tot  sunt  oves,  el.  ims- 
quam  lupus ;  lot  sunt  spic»;  et  nusqttam  spuix  ;  lot 
siml  vites,  ot  ttusq«am  vulpes.  Mordaces  hestitc  sub- 
meftt»  sunt»  lupi  fttgenmt.  Quis  illosiHS^quuiusesi? 
^ion  €fQ  pastor,  sod  vos  oves*  0  nobilius  o vium !  Absr 
ONie  paslare,  luposprofllgarunuOpukhritudospoa- 
a» ,  imo  polius  eastilas  I  absoote  vuro  aduiteros  atH 
egil.  O  pulcbriludo  el  casiitas  spons^el  ostendti  puU 
ohrU«dioem;oatendiiet  prqhitaum.  Qiiomodo  alh 
egiali  adulteros  ?  Quod  vurmn  amar^,  QuomoUo 
aliegisti  adulieros?  Castitatis  magaitudiue.  Non  arri- 


M 


8Bm>  PQ^T  REQlTim  AB  EIXSIUQ. 


pui  anna,  noii  hatias,.  non  dipeo»  :  osleodi  illis  pul- 
ctiriiadinem  meara ,  nbn  tuleniot  ii^leodoreni.  Dbi 
nunc  illi  t  In  inrpitudine.  Obi  neet  In  exsnltatiDiie. 
Imperatores  nobiscum ;  principes  nobiscu^L  IS6<|iii4 
dicam  t  quid  loquar  f  Adjiciat  Dominui  wffer  voi  el  m- 


per  fifio$  Hsirot  {PsaL  11$.  U)»  alacriutemque  Yo- 
ajiram  quasi  sageua  cspiat.  Hic  vero  ftnem  loquendi 
ficiamus ,  in  Omnibus  gratias  agentes  benigno  Deo, 
eMft  gilora  IB  saccula.  Amen. 


PQST  REDITDM  A  PRIO&E  EXSILIO. 


^jm4  dleamt  quM  loqmir?  ftenedietns  fteas.  Rnnc 
egrediens  drxi  sennenem,  hone  herart  revertens ,  et 
iKie  eonslftsius  heSie  hr  ore  vofrebam.  Puto  vos  me* 
miifiste,  enm  ante  hoe  heaimn  lah  adduxlwem  in 
medio  dieefilem :  Sit  nomm  IhmM  benedhlum  f  Job 
I.  if ).  Hanc  YOhis  htetortam  dlsrelfqii^,  has  grafia» 
mm  actfenet  iierftbo  regressos.  Sk  mm^  Bomhd  ^- 
neileium  fn  smenkt.  Ditersse  renmi  eaosae,  sed  ona 
glorifleatio.  Bi  eoffk  expeHehar,  henedioebam,  et  re- 
Temis  iiemm  henedlco.  Bt  sl  Tarise  quidem  canstc , 
sed  nna  dettnKio.  Soper  hlemem  eC  «stalem  nmis  est 
ftiiis  :  eoMur»,  fifrillilas  siAsequens  campl.  Benedi- 
cttts  Dens,  qnl  concessirexlre;  benedtctus  Deus,  qui 
redire  praeeepft;  benedictns  Deus,  qni  pcmilslt  hle- 
mem;  benedfcfus  Deus,  qnldlssolvlt  hiemem,  et  fecit 
tranqnilflt.ttem.  Rasc  dico  admonens  tos,  ut  sempcr 
benedieatis.  Si  evenerini  mafai,  beitedidte,  et  dissot- 
vcntur  malai.  91  prospera  venerint,  benediciie,  et  per- 
severahnnt  prospera.  SiquWem  Job  cum  in  prosperis 
esset,  henedlceh&t :  et  eum  panper  esset  effectus, 
gtfiriftcahat.  Neqoe  tmic  ingratds  fuic,  neqae  postea 
hlasplietnatit.  Dfversa  qoidem  lempora,  sed  ona  vo- 
lOnua  i  gnhemantis  aetmn  nee  lianqiiiHlias  resolvit, 
noe  ieaspestaa  hiemis  demerfH.  fienedtetus  Deos,  ct 
cmn  a  voMs  som  segregatns,  et  com  itemm  vecei^  vos. 
In  ntniqiio  Der  pravidenli/^  esi.  Separafos  a  voIhs  cor* 
pore,  sed  anima  non  snm  a  vohls  divrsus.  El  ex  vestro 
afthcln  memn  metimfaii  animnm.  Bl  quid  dicamf  Non 
som  separatfls  a  vohi9,  sed  magis  accensvs  sum  desl« 
derie  vestri,  quod  eiiftm  de  f obis  conffdo.  Nihil  nobts 
noenerehisidia*,  nlltll  ta»!t  Invidia,  seciniagisangmen* 
toni  pr»siiiH  earflaii,  ei  mniripttc»vtc  dlscipolorum 
mmiefitffl  :  anlohoc  enlm  dlKgebara  mols,  nnnc  vero 
lioiK^aeahor  a  Indoehi.  Sperabani  me  a  mcis  fliils  se< 
paran^  sed  magls  milii  extraneos  adfnnxenmt.  f?on 
ilHs  agam  graifais  :  sed  Del  miserleordfae  gbrfaim  re* 
ferMifc,  quieonatus  illoram  malos  In  meilns  eommuta- 
vfl :  mmi  ef  iodaei  enieiftxerant  Christum ,  et  tttros 
morto  hnfflanam  saf^tvm  esi  genus ;  non  lllls  grati», 
sed  eraeiflio.  CbnsMerent  qnld  bonf  pogna  eoram 
prttstitli,  Inaidtaf  eoram  qmilem  nohis  i%lltlaffl  prae» 
paravemm.  Ante  hoe  qiitdem  eeelesla  replehatiir, 
sed  mme  ei  tn  plsiel»  eecleshe  fhelm  auBl.  Blmiam- 
mes,  ec  eOn}«nctl  psallences ,  Dol  In  vos  profocalio 
aspeetom  :  voces  vestns  eftll  seetoia  penemranl,  «t 
omnls  ffus  vesiias  psaimodlas  miraratnr  aiiewta, 
tiorsiis  6N|iiorvm  nooie ,  et  pavct  wme ,  i mO'  eiMeti  m 
ocetesla  :  qoasl  lorrens  qmdam  ae  ftovhii  vesira  fhoia 
esi  moHltudo.  f  oees  vesir»  etevaniurade»him,  aaso- 
rrm  qul  ad  patrem  esi  ostendenies.  OratlonOs  veairm 


meum  coronaverunt  capui.  Oratio  omnl  montll  prae- 
clarinr  viri  et  motierls.  /n  Ckrfeio  enim  Je*u  non  ma- 
uulue^  neque  feniim.  Quallter  enarrem  potendas  Do* 
mfiif,  aut  mirabilia  ejus  recenseam?  Videtis  qui^  quod 
dico  verum  est :  Qiionlam  sl  quis  tentaiionem  virili- 
ter  tolerit,  magnom  ex  ipsa  vindemiat  rructuin.  Ideo 
vos  ad  apostolos  invftaTi ,  ot  ad  eos,  qol  aliquando . 
persequntionem  passi  fuerant,  veniremus.  Bt  nos  qui- 
dem  rnsidias  passi,  IHI  vero  rmptignati.  Sed  Inimici 
iHis  nlhrl  nocuerant :  quia  isll  orbem  terrarain  lucra- 
verant.Tenramus  ad  sancla  corpora,  quai  Christi  stlg* 
mata  porlaverunt.  Venrainos  ad  ITnTOtbeam  iiovujn 
Pautum ,  ei  Andream  alteram  Peiram.  Credfmns  ju-  ► 
vart  nos  IHorum  meritrs.  Si  vrrilem  animum  geris,  non 
itmeas  teniationes.  Omnes  sanctl  per  Ista  translenml. 
Muha  tributatlo  corporom,  sed  majus  refrigerium  ani- 
maram.  Pricstct  vo<*  Dominus  semper  augeri,  et  c6le- 
bres  convcntus  ngere.  Gloria  qoippe  pastoris  e$t 
ovium  Ihntiiludo.  Qufd  fiiciam  t  quid  loquar?  Incul- 
tom  ubt  scmlnem  non  habeo  agrum.  Exleiisa  cst  pro- 
pngo\itriim,  re«*fectum  esl  templum.  et  prre  muUiiii- 
dine  piscinm  rumpunlur  retia  mea.  Quld  faciam  ?  La« 
borandi  tocom  non  tiaheo ,  gaudendi  habeo  tempus. 
Ideo  toquor :  non  qiria  Indigetls  doccrina ,  sed  ut 
meain  voluntalem  vohis  ostendam.  Ubique  spfase  co- 
manu  Tanta  oves ,  et  nusqnam  hipus ;  tot  spica;,  et 
nusquam  loHitm;  tanta!  vfne«,  et  nusqnam  vutpes. 
Ubi  nunc  lateni  lupi?  qno  abierant  vulpes,  qnae  eos 
persequulK  suntt  0  rem  litauditam !  pastor  quiescit , 
et  oves  tuporum  rapfem  abegerunt,  insldias  ratpium 
oppresserant.  0  ovlnm  sapientta  J  o  ftlloram  aiecins ! 
0  discrpuloram  earitas  t  o  pukhriludo  spoBS»!  abs- 
ente  vfro  abegH  adutteros ;  ostens»  sunc  e|us  dfri- 
liae^^apparolt  pulchriludo.  Latrones  conftisi  lerunt,  ot 
anfugcrant.  Dicile  mlhl,  quomodo  persequutl  esJii^ 
Iupos?qnomodo  pepulistis  hitrones?  Prequenti,  in 
quit ,  oratione  ad  Denm.  Quomodo  despexislis  adul- 
teros  ?  Conlinuis,  inqutt,  lacrymis ,  ex  desiderio  viri. 
Non  accepl  arma,  non  sompsi  fainceas,  non  arripui  scti  ff 
tnm :  solummodo  osrendi  els  putehritudinem  meam 
qua  perspecia  ratncratl  faigenmt.  Ubi  wmc  fHI?  Pro 
cnl  dubio  in  confesione.  Uhi  nos?  in  Islilia.  Uhi  nnnc 
itli  ?  Conseientije  suae  malo  taheseont.  Uhi  vera  nos  ? 
In  magna  exsnltaUone  glorifieamua  Deom.  Qoid  dl- 
cam  ?  qtiid  loqiiar?  Adjicini  Bondnu»  enper  »os,  <f  »«- 
psr/iftoi  ue$tro$  (Psa/.  H5.  44) :  el  allevol  Dominns 
vuttum  suum ,  ei  miaereatur  vesiri ,  hi  OhriHo  Jesii 
•  Domino  nosire,  eum  quo  esi  Deo  Patri,  ei  Splrltui 
sancio  honor,  gloria,  et  poteslns  per  hnmovlaila  m* 
cola.  Amen. 


4^ 


S.  JOANNIS  CHRYSOStOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOK 


414 


EJUSDESf  POST  REDITUM 

A   PRIOBB  EXSILIO  HOMILIA. 


4.  Cam  Saram  ab  Abrahamo  abslulit  Pbarao»  pul- 
chram  formosamque  mulierem  improbus  barbarus- 
que  i£gyptiu8 ,  et  iniquis  oculis  ejns  pulchriiudine 
conspecta ,  adullerium  perpetrare  vellet :  lunc  iion 
inipso  stalim  initio  poenamiinmisiiDeus.Qtjusti  viri 
virtus,  mulieris  cagtiias,barbari  intemperanlia,Deique 
benignitas  eminerent :  viri  justi  virtus,  quia  rem  cum 
gratiarum  actione  tulit ;  mulieris  caslitas,  quia  in  bar- 
barorum  maniis  delapsa  pudidtiam  servavit ;  barbari 
intemperantia,  quia  alienum  torum  invasit ;  Dei  beni- 
giiitas,  quoniamcum  res  hominibusdesperataeesseut, 
tunc  coronam  justo  conlulit.  Ilaec  lunc  in  Abraha- 
mum  gesta  sunt :  gesu  item  hodie  in  Ecclesiam.  iOgy- 
plius  hie  (a) ,  ut  ille  iEgyptius  erat  :  liic  sateliites 
habuit ,  ille  protectores  :  ille  Saram ,  bic  Ecclesiam 
rapult :  una  nocte  iile  delinuit ,  hic  per  unum  diem 
occupavit ;  ac  ne  quidem  per  unum  diem  occupare 
permissus  est ;  sed  solum  ut  sponsae  castitas  noia  es« 
set ,  quia  illo  licet  ingrediente  ejus  castiUiils  decor 
corrupius  non  est :  tanietsi  moeclium  paraverat ,  et 
tabello!  adornat»  erant,  et  multi  c  doino  subscripse- 
rant.  Adornato  est  machina  ,  sed  exiium  iton  habuit. 
Eiuxii  simul  ejus  nequilia,  ei  Dei  benignims.  At  bar- 
barus  tunc  ille ,  peccaio  agnito ,  delictum  confessus 
esi :  dixit  enim  Abraham  :  Cur  hoc  feciiti  ?  eur  dixt- 
ili ,  Sorar  mea  eU?  et  parum  abfuit^  quin  peceaverim 
(Gen,  12.  18^.  19) :  hic  vero  etiam  post  scelus  in  cer- 
tamine  perstitit.  0  miser  et  infelix  !  Peccaid^  quieice 
(Ibid.  i.  7),ne  adjicias  peccatum  peccato.  Et  illa  qiii- 
cleni  rediit  opibus  instructa  i£gypiiacis  :  et  Ecclesia 
quoque  rediit ,  mentis  diviiiis  insiructa,  et  contiiien- 
tior  e£fecta.  Vide  barhari  insaniam.  Ejecisti  pasiorem : 
cur  gregem  dissipasti?  Aroovisti  giibernaiorem  :  cur 
guhernacula  confregisti?  Vinitorem  ejecisti ;  cur  vites 
avuJsti?  cur  monasteria  pessumdedisti  ?  Barbarorum 
invasionem  imitaius  es. 

5.  Hxc  omnia  fecit  ille,  ut  virtus  appareret  vestra ; 
omnia  fecit,  ut  edisceret  hic  ad^sse  gregem  a  Christo 
pastore  ducium.  Absente  pasiore  grex  siuiul  mane- 
bal ,  et  apostolicus  sermo  implebatur  :  Non  in  pra:- 
ienlia  mei  iantum  ,  ied  eiiam  in  abientia ,  cum  timore  H 
tremare  ialulem  veUram  operati  enii  {Phiiipp.  2.  12). 
flxc  ininabantur  tiraenles  viriutem  veslram,  caritatis 
vim,  amoremquc  niei.  Niliil  audemus,  atcbant,  in  urbe:  . 
ciini.  nobis  date  foris.  Capite  nie  foris ,  ul  discatis  Ec» 

( lcsioe  amorem ,  ognoscatis  tiliorum  meoruin  gcnero- 
sam  iiidolcm ,  miiitum  virtutem ,  annatorum  robiir , 
diadcmainm  splendorem,diviiianimfaculiatcm,  amo- 
ris  ningiiiiudioem,  constanlein  palieniiam,  libcrtalis 
.lorem,  victoriae  gloriam,  cladis  i\KO  ludibrium.  0  res 
novasctadmirandas!  pastor  abesi,  et  grex  exsuitat, 
ux  procui,  et  iiiilites  armanlur.  Non  solura  ecclesia 
(a)  Theopbilura  Alexandrinutn  notat. 


exercitum  hahuit,  sed  lota  civius  ecclesia  fnli.  Vici, 
fora,  aer  sanctincabantur  :  haeretici  convertebanlur , 
Judxi  meUores  efiiciebantur,  sacerdotes  damnaUn- 
tur,  et  Judaei  Deum  Jaudabani,  atquead  nos  acciirre- 
bant.  Ita  Christi  teropore  factum  esi.  Caiphas  cmei 
affixit,  et  lalro  oonfessus  est.  0  novas  res  et  admi- 
randas !  sacerdoies  occiderunt,  et  magi  adoravcrani. 
Hsec  ne  ecclesiam  perturhent.  Nisi  haec  contigisieDt, 
divitiae  noitne,  qu»  vere  aderant,  noii  ostensae  fnis- 
senl.  Sicut  enim  Job,  eui  jostus  essei,  non  lalis  visuf 
fuisset,  nisi  vulnera  et  verroes  apparuissent;  ita  et 
vestrae  divitiae  Ruroquam  notae  fuisseot  nisi  paratis 
insidiis.  Deus  sane  quasi  sese  excusans  Jobo  dicii: 
Putaine  me  aUier  iibi  reipondiiu^  quam  «l  juUut  ifh 
parerei  (Job  40.  8)  ?  Insidiati  sont  illi,  beUom  mo^ 
verunt,  et  victi  sunt.  Quoroodo  bellum  gessenmt? 
Fustibus.  Quomodo  victi  sunt  ?  Precibus.  Si  qmt  te 
pereuuerit  in  dexteram  maxiUamf  verte  HU  et  aUm 
(Matth.  5.  59).  Tu  fusies  in  ecclesiam  inrerseteam 
oppugnas ;  ubi  pax  est  omnibus,  bellum  moves :  nee 
locum  revereriSy  niiser  et  infelix,  non  sacerdotii  di- 
gnitaiem,  non  principatus  amplitudinem.  fiaptislerian 
sanguine  repletum  est ;  ubi  peccaiorum  remissio,  IIm 
sanguinis  effusio.  In  qoanaro  acie  baec  lacla  sunt? 
Imperator  intrat  et  projicit  clipeam  et  diadema;  tu 
intrasti,  et  clavas  arripaisti.  Ille  Imperii  symlioia 
foras  relinquit ;  tu  belii  symbola  intromitiis.  Sedspoa-  • 
sam  meam  nuUo  modo  kesisti,  at  manet  illa  pvlGiiri- 
tudinem  suaro  exhibens* 

3.  Suii  de  gloria  ipio  abeente  comparata  geatidalMr* 
Lwtitia  in  reditu  Ckryioitmi,  —  Idcirco  gaodeo,  non 
soluin  qoia  vicistis,  sed  quia  me  abaente  vicistis.  Si 
adfuissem,  io  parlem  victori»  vobiscom  venissem: 
qoia  vero  secessi,  nodum  vobis  tropaeum  foit.  Veroin 
et  illud  mea  l^jis  est :  atqoe  rorsom  in  partem  victo- 
riae  vobiscom  venio,  qoia  sic  vos  edocavi,  nt  eliam 
absente  patre  vestram  nobilitatem  ostenderetis.  Quem« 
admodum  enim  streuui  athlelae  etiam  absenie  pxdo- 
Iriba  robur  suum  exhibent :  sic  et  fidei  vestrae  gene* 
rositas,  etiam  absente  doctore,  bonam  soam  indotem 
exhibuit.  Quid  opus  verbis?  Lapides  clainiant,  mori 
vocem  emittunt.  Adi  imperatorias  aolast  etsUtioi 
audis  :  Populi  Consiantinopolitani.  Ad  mare  le  con- 
fer,  deserium  pete,  monles»  domos  :  encomliun  ve- 
strum  ubique  descriptttnn  est.  Quibos  lelis  vieistis . 
Non  opibus,  sed  fide.  0  popole  doctoris  amaHs!o 
popole  patrem  diligena!  beaia  urbst  non  propier 
colomnas  et  laqoearia  aurea,  sed  propter  viriuisin 
vcstram  1  Tot  tantaeque  erant  insidiae,  et  preces  vesirae 
•  vicerunt :  idque  jore  roerito  i  nam  preces  erant  as- 
sidoae,  et  lacrymarom  fontes  effloebaot.  IIH  teU  vi* 
brabant,  vos  lacryroas  :  iili  furorcro  spirabant ,  vos 
mansuetudinem.  Quod  vis  facito  :  vos  oraus»  m 


145  SERMO  POST  REDITUIi  AB  EXSILIO* 

verOy  qui  obsistebant,  ubinam  sunt  ?  An  anna  movi- 

mus?  an  arcus  inlendimus?  an  lela  emisimus?  Pre« 

cabamur,  et  illi  fugiebant :  nam  quasi  aranea  dissi- 

pnii  sunl,  et  vos  quasi  petra  sletistis.  Beatus  ego 

propter  vos.  Sciebam   ei  aniea  quantis  inslructus 

essem  divitiis,  id  tamen  nunc  miraius  sum.  Procul 

erani,  ct  clvilas  alio  iransferebatur.  Hominis  unius 

causa  pelagus  in  civitaiem  mutatum  est.  Mulieres » 

\iri,  immaturae  aeiatis  parvuli ,  muliercs  infantulos 

gcstabant»  pelagus  adire  non  dubitabant,  fluctus  sper- 

iiebant.  Non  roeluebat  berum  servus,  multer  inflrmi- 

talis  suae  non  meminerat.  Forum  inecclesiam  versum 

est ;  ottnia  ubiqiie  propter  nos  movebantur.  Quem 

BOQ  erudivistis  ?  Imperatricem  vobiscum  cboros  du- 

eenlero  accepistis,  neque  enim  ejus  studium  tacebo. 

Non  adttlandi  causa  dieo,  sed  ejus  pietatem  ceiebro » 

neque  enim  zelum  ejus  silentio  praeteribo.  Non  arma 

tulit,  sed  virtuiis  praeelara  gesta.  Tunc  abdocebar : 

scitis  quo  pacto.  Nam  injucunda  illa  memorare  con- 

venit,  ut  jucunda  el  iiiiusta  ediscatis,  et  noscatis  quo- 

niodo  abductus  sim,  et  quo  pacto  redierim.  Qui  $em- 

nanl  in  locnfmii ,  m  iXinUaiiane  msunt,  EutUe$  ibani 

et  fiebant^  miUente$$emina  $ua  :  veMente$  autem  venient 

cum  ex^ultatiane^  fmtttnte$  mamfmlo^  $uo$  {P$aL  li5. 

^.  6).  Hcec  verba  re  gesu  sont.  Cum  gratiarum 

actione  suseepistis  eum,  quem  moesti  deduxeratis.  Ac 

Doii  muito  post  teropore ,  sed  posi  unom  diem  omnia 

soluta  sunt.  Eienim  propter  vos  fuit  haH!  mora  :  Deus 

quippe  jam  ab  initio  haec  disaoiverai. 

4.  Rem  nunc  vobis  arcaiiam  dico.  Pelagus  trajeci 
solus  Ecdesiam  gesuns;  dileciio  enim  non  in  angu* 
stom  redigitur.  Non  angusu  navls  erat ;  vos  quippe 
Non  att§iu$tiamim  in  nobi$  (2;  Cor.  6.  12).  Disccssi 
veslra  curaiis,  separatus  corpore,  roenie  conjuitctus ; 
discessi  Deo  supplicans,  ac  vestram  diiectionem  com- 
mendans ;  aedebam  solus,  de  rebus  vesiris  sollicilus, 
solus,  de  profectu  deliberans.  Proiinus  intempesta 
nocie  haee  religiosissima  Doinina  (a)  ipso  primo  die 
lileras  roisii,  quamro  haec  erant  verba ;  elenim  verba 
ipsa  sunt  referenda :  Nearbitretur  Sane^tae  tua  me  ilia 
tiomuquiB^esta  $unt.  lnnoeen$  ego  $unt  a  $anguine  tuo. 
Improbi  et  pwdiH  hominee  kane  $truxere  maehinam, 
Mearum  vero  laerymarum  te$ti$  Deu$^  cui  $acra  facio. 
Quam  libatioiiem  effudit?  elenim  lacrymae  ejus  libaiio 
erant.  Ciil  eacra  fado.  Sacerdos  illa  nempe  per  se- 
ipsam  ordinau^  quas  Deo  offerebat  lacrymas,  confes- 
sionem  et  poenitentiam,  non  pro  sacerdote,  sed  pro 
Eccleftia,  pro  populo  disperso.  Memor  erat,  meinor 
certe  eraty  ei  fiHorum  et  baptismatis.  Recordor  per 
tnanue  tme  fUioe  meo$  fume  bapii%ato$,  Ha*c  Impera- 
irix;  aaoerdoles  porro  onnes  invldia  excaecati  locum 
ignorabant,  quo  diverleram.  Quodque  mirabile  dicCu 
081»  illa,  aesi  fiiio  timeret,  quoquoversum  ibal,  non 
corpore,  sed  miliuris  maiius  missione.  Neque  eniro 
sciebat  locuffl,  ubi  degerero.  Quoquoversum  inittebat» 
ne  pastor  dolo  circiimventas  occideretnr  etvenatum 
amitteret.  Hoe  UntmD»  epm  moartiin  sunt  pariiom 


446 

praeslo.  Quaero  solum,  ut  ilii  non  praevaleant.  Hostes 
undique  circuibant  expandentes  rctia,  ut  caperent  el 
in  illorum  manus  adducerenl.  Hinc  illa  rogabal,  Im- 
peraiorisque  genua  tangebal,  ul  virum  faceret  vena- 
tionis  consoriem  :  quemadmodum  Abraham  Saram, 
sic  ilia  virum.  Perdidimus,  inquit,  sacerdolem  :  sed 
reducamus.  Nulla  nobis  imperii  spes  superest,  nlsi 
illum  reducamus.  Non  possum  cum  quopiam  eorurr 
coinmunicare,  qui  ha^c  perpelrarunt :  lacrymas  fun- 
dens,  Deo  supplicans,  nullamque  machinam  non  mo« 
vens.  Scitis  cum  quanta  benevolentia  nos  susceperit, 
quomodo  ulnis  exceperit,  ceu  propria  merobra  :  quo 
pacto  diceret  se  vobiscum  solliciiam  esse.  Neque 
enim  hacc  verba  vestrum  affcctum  laiebant :  quoniam 
suscepislis  malrem  Ecclesiarum,  altricem  monnclio- 
rum,  sanctorum  patronam,  paupcrum  bacolum.  Laus 
ejtis  in  Dei  gliiriam  vcrtit,  in  coronam  Ecclesiarom* 
Dicamne  ardenlem  ejus  amorem  ?  dicam  ejus  erga 
me  soHiciludinein  ?  Ileri  vesperl  haec  ad  me  ^erba 
misil :  Dicito  ei :  Oratio  mea  inipleu  esl,  rem  impe- 
travi  :  melius  coronaU  sum,  quam  per  ipsum  dia- 
dema.  Recepi  saciordolero,  caput  corpori  restitui, 
gubematorem  navi,  paslorem  gregi,  thalamo  spon- 
sum. 

5.  Pudore  affecii  suiit  adulteri.  Seu  vlvam  ,  seu 
moriar,  nibil  mihl  ourae  est.  Yideie  tenUtionis  prae« 
clarum  exitum.  Quid  fadam,  ut  pro  dileclione  dtgnum 
vobis  munus  repeiidam  ?  Dignum  nequeo,  quale  adest 
tribuo.  fjsque  adeo  diligo ,  ut  parauis  sim  ad  effun- 
dendum  pro  saiute  veslra  sanguinem.  Nemo  ules 
babet  Alios  ,  nemo  uiein  gregem  ,  nulius  agrum  iu 
florenlem.  Non  opus  mihi  agricultura  ;  me  dormieale 
vernant  spicae.  Nuilo  mihi  opus  est  labore  :  me  quie- 
scente  oves  lupum  superant.  Qiii  vos  compellabo  ? 
oves,  an  pastores ,  an  gubemaiorcs,  miiitesne  an  du- 
ces  ?  Hacc  nomina  vera  esse  dicere  possum.  Cum  bo- 
num  ordinem  video ,  oves  voco  ;  cum  providentiam , 
paslores ;  cum  sapieniiam,  gubematores;  cum  viriutem 
et  consUntiam,  et  iniiltes  el  ddces  vos  omnes  dico.  0  la- 
borem!  oprovidentiain  populi!  luposexpulisiis,  etsolli- 
ciludinem  non  deposuistis.  Notae  qui  vobiscum  eranf , 
coiitra  vos  conversi  sunt,  et  navi  belium  intulerunt.Gla- 
mate,  Faocssat  clerus,  aliumnue  clerum  Ecclesi»  postu- 
lale  {a),  Quid  opus  clamore?Abiernnt,  el  depulsi  suni, 
nemine  insequenle  in  fugam  versi.  Non  homo  iiios,  sed 
conscieniia  accusat :  Si  mimicutexprobra$$et  tmhi^  $tL$tU 
nui$eem  utique  { P$al.  ^4.15).  Qui  nobiscum  erant ,  con« 
tra  nos  conversl  suni :  qui  noblscum  navim  guberna- 
bant,  navim  demergere  conaii  sunl.  Miraius  suni  con- 
scientiam  vestram.  Haec  dico,  nonut  ad  seditionem 
vos  excitem.  Nam  quae  illi  paravere,  seditio  simt,  quae 
vos  fecistis,  zelus.  Non  enim  rogastis  illos  occidi,  sed 
impediri  quominus  illud  evenirel  vel  vobis ,  vel  Ec- 
ciesiae,  ne  rursus  submergeretur.  Virtus  quippe  vesin 
non  sivit  ingruere  tempesuiem,  sed  illornm  sententia 
fluctus  conciuvit.  Ego  vero  rem  noo  secundum  exi- 
turo^sed  secundum  illorum  nientem  a^stimo  Tu  homo 


(a)  De  Eodoxia  loqultnr. 


{a)  imperfectam  ease  putat  senlentiam  Savilius :  sed  ol. 
esi^nostram  fadle  interpreUUonem  adroittit. 


U1  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOHI 

gui  alUri  adslus,  CQi  lanti  poptili  cura  cominlssa,  cum 
h:vc  irisiia  comprimere  deberc8 »  lempestaiem  au# 
lisii ,  coDtra  leipsum  gladium  vibrasii ,  filios  tuos 
consuihpsisti ,  si  non  reipsa  el  experimento,  cerie 
inimo.  Sed  Deus  probibuit.  Itaque  vos  demiror  et 
laudo,  quod  post  bellum,  pace  conciliatay  caveatit  u| 
pcrfecta  pax  maneat.  Oportet  enim  gubernatoren 
cum  nauiis  concordi  esse  anhno  :  si  enim  dissideant, 
scapba  demergitur.  'Vos  pacem  banc  per  Dei  gratiam 
slabilite  :  yos  securilatis  consories  efflciam.  Sine  vo* 
bis  nihil  faciam ,  liec  sine  religiosissima  Augusta, 
Nainque  et  illa  curat«  soUicita  est,  niliilqoe  non  agit, 
ut  quod  plantatum  est,  firmum  maneat ,  ut  Ecclesia 
feine  fluctibus  degat.  Laudavi  itaque  et  vestram  coii- 


AKCBIEP.  CONSTANtlNOP.  449 

scientiam  ,  et  Lnperatorum  provideniiam.  fton  enini 
ita  de  beilo  solliciii  suni ,  ut  de  Eccle&ia ,  non  iia  de 
civitate ,  ut  de  Ecdesia.  Precemur  itaque  Doum ,  ro- 
geinus  iilam  '  in  precibus  perscTeremus ,  neque 
quoniam  calamitas  soluta  est ,  segniores  evadamus, 
Ideo  ad  iianc  usque  diem  jtrecamur,  ut  lUa  iri&iia 
solvantur.  Oraiias  0eo  agamus :  ut  tunc  strenui  tul- 
taius,  sic  jam  studiosi  simus.  Pro  his  vero  omnibus 
gratias  agamus  Deo,  cui  gloria  et  imperium  cum 
Filio  et  sancto  vivificoqae  SpiritUy  nunc  et  sefliper,e( 
in  sxcula  saeculOrum.  Amen. 


andetnr^cefereMkMtadi :«^-^.-  ^     J^ 

ante  memoratam. 


JIICHNITUM 


IN  HOMILIAM  DE  CHANAN^A 
POST  REDITUM  A0  EXSU.K)  A  GHRYSOSTOMO  UABITAM. 


Cirea  b%os  tonite  autheMiam  dispiitaim  fuil.  Sa- 
vitius  vk  sagax  et  «nidiiiis  eam  ut  geiraiMm  ha« 
^  buit :  liacc  enini  ait  in  Notis  :  Oralionis  hiyus  mp0^ 
§r^kum  ^  Smothmm  P^kHim  duaifiwm  miondmfi' 
mm  exdmhm  MmmevipHi  m  Biklmiheeti  Ducis  Bav 
Hm,  MuUu  kuket£ommmda  emn  BmH.  Sil»  MatUuBum 
(quae  ast  S^  apud  Morelliim),  netftte  afinetdi  Cataio§u$ 
AMgnslanut.  Pulo  Uamn  geraumam  e$§e,  quamm  /ati- 
§mdiuieuU  jo^ipiam ,  ul  $mu  nmlut  kujue  noUri  Cen»' 
9kmti»epoHumm.  Aiiud  sentire  vbdetMr  FroAto  D«« 
«eiis,  qui  in  Noiis  ad  baae  hooMJiam,  tomo  VI  ^ 
ita    loquimr  ;   Hujut  kemiHm  iirmeum  texium  em 
PalaUnieCadiakuM  exeeribi  curamt  Samlius,  ei  exBauk^ 
ride  emeadamt^  qui  et  §ermanum  e$se  fmtal  etpue  Ckri^ 
$o$k>mi^  ^uamvi$  ab  Aa§uUano  Calaiego  non  e^osea- 
lur,  et  languidiu$cuie  $cripla  videaiur.  Q^  $atie  m^ 
rwn^  eum  Sixlue  Senenm  anU  monuerii  emmiem  apud 
Origenem  exetare  Serm.  7  i n  diuer$o$  iecoe^  H  u^er  ho' 
mUa$  ex  9arH$  in  Mallkemm  Loeis  e$$e  deamam  «^i». 
mom,  koc  eu  in  ea  Sermonum  fmra^ne^  quam  fmUem 
ette  monaeki  poUue  eujmdam  ,  qei  emigehorum  es^lm* 
miionet  manit  intermixlat  aUegorik  edidiL  Porre  apud 
(higenem  atiuminterpretem  kabet,  ei  brevior  ett,  qmmt 
i»  Ubro  exfMmitiHMaukmum  ioeit :  m  utro§ue  tamm 
toco  indpil  ab  iUi$  9erbi$^  Miratar  «vangeiiMa  :  qum 
repaie$  p.  298,  D,  {edit.  Morel.]  kuiu$  ediiiemi$  :  qum 
vero  prmcedutuab  iniHc  komUim  vetrn  quidam  inlerprm 
Laiine  veriit  :  et  habenlur  kmmtia  dedma  quaria  eu 
variis  inMaltkmum  locis  :  Mnlts  lempetiates,  lafiiie- 
ttido  aeris  :  el  ediam  rureu$  interprelationemin  Lotha*- 
ringla  nacii  $umu$  ex  M$.  Codiee  eruiam ,  qumn  i;Mi 
eadem  homilia  17  conjunctam  reoentuimue,  et  varm  /0» 
ciionibut  alque  emendationibut  ex  coUutiom  eum  Cediee 
Crmco  iUu$lri$nmi  €ardinaU$  PerronH  ampiifieavimue. 
Hxc  Fronto  Ducsus,  seewi4uin  cujiH  haud  Mm 
scnientiam  haec  bomilia  in  edk.  Morei.  Tomo  ^  in4«r 
Spuria  cusa  fuii.  Sed  huic  senienliae  reclamat  Tille- 
ealiiqti^  tnter  yeras  ferinanasque  ce«^et 


reliiieMm*  «Md «riliMUoMa  t^i»  v^le^ 
lie  affcwiftw. 

Cerie  iquQd  a^utm  mi  pitamii  pMfetii  ad  hmjw 
ilhid  nmR  3 :  ilfrmtor  «Mmyiliiii,  Me  miittfr,  ele.,  ei 
emnihiis  «rihmite  «isiiit  ka  mMamii.iitdteHh 
Mimiiem  bem  tiemwHim  putem  «tse  ^ihiwmiii : 
nam  paiica  illa  futt  4«  mrsilio  mio  pnmo ,  derftie  1«. 
gresstt  suo  tangii,  im  aeemtae  fudHa  mmt ,  «  «1 
Qnculo  oiii|^«ro,  «xemvm  nmnm^  yrimmiwiesei 
bomitiaa  absefM/Masvel  bte  Me  emimfdiiMi 
Cbryaoaimno4dii8qf«e  IMtas  admsribetai,  iiM 
Boa  iwssit.  Nott  Ji^fuippemiMU.  <iuk  pemim  liim^ 
rica  acta  diUgmMer  m  aeamidmii  «oMro  serfeRi  i^ 
ferre ;  «on  emi  iwgMis  ^kmmdi  «ufalm  dkm  k 
priore  mssiliofiNito  mifis^^«dmaHi.Clttyt6- 
siomi  Aioiiin^  miaericM^a  wmHm  «d  ifos  pem 
transiissei  <|Mdiiii(|iie  gaa«im  fuU ,  m  m  jn  bm  4»- 
miUa  s^gnitifiatur;  mm  m«&  <atamrii  miamre ,  flta. 
\im  post  regrasaiim  fibrf aaaioAit , 
rios  ejusfugaro  fecisae,  itoatt  toemmsi. 
parerel;  Id  quod  veim  iiiamiEim apptime < 
est.  Gaoera  <|um  seqmmimr  ia  km  hmniiia  eiiilfiM 
etiam  Clirysosteim  esse^  licm  Ma  a«im  aHlnmia 
ea  prorsus  eme  aii^is  qmhuada 
possent  eDin  esJninea  mami  Mlramma  j 
in  loois.  Hic  ami  pmiea4«m,i|iimiiamilia  ^(in  Mit« 
tlisum  iisdem  iNme  verbjs  temitm*;  imn  bmiilare  w^ 
tem  (uU  Cbiysoaloma,«a^om  pridemdittm»,4R  aliii 
bomiiiis  rererre,  ui  id  poiitts  ad  nsoliiam .  «laia  $i 
conlrariam  senienltam  lumidam  aftrri  ] 
Ubi  etiam  adveriandum  liUml  im 
positum,  quod  mewMriflr  Chryaastomi  erfmr  kmm 
fuerit;  nempe  DixU  Dem ,  Fiatimkm^  ^petmm 
cmlum^  inHomiliaquoq^illa^ia  MaMkimmftpaiin. 
Illa  vero  dausula  ia  toipliiffa  mMm  iMm  mpwit»f* 
\erum  non  raro  CiiqKSos^us  ««smpriicfc  Soripunm 
verba  referre  solet ,  et  alio  quam  babeantor  modo 
eipromere. 


m 


DE  CklAMANJ^i 


«• 


Ca  pmo  Homnia ,  qaae  inter  alks  fiitso  ,  ut  con- 
senitttd^-omnes,  Orrgeni  mlscripias,  recenselur,  cnjus 
menalnU  sopra  Frohto  Ducaens ,  hr^ns  est  pene  eoni* 
pendimn.  Uuie  ^imtlis  ,  sed  mulio  lon^or  est  alui , 
qtiae  tnter  Hoinifias  ex  Tariis  m  Haitlixnm  locis  de- 


dma  seplfma  iramenin*,  qaiti^  fb  KMiotillm€lM«f- 
sosf omf  Laif lifs  noe  Fi^n«Miem  Ottcftmn  yml^lMMs 
cnsa  fbil. 

flujas  homiKtt  tntetr^tKtMil^  Ho^  LtfHMn 
adornayimtis. 


m  DranSSIONEBI  cnAI^ANMM. 

HiBITA  AVtlSia  ESt  P08T  BJUS  MUrTUIf   IB  ttBHlO  (tt)« 


I  •  Tempeolas  ingens  sttvit ,  «ed  eoram  <|«t  ceane- 
,  neruBt  aiacrhaiem  non  cohibati ;  muHae  tentatioiies, 
sed  deslderimB  vestmm  noii  solvenmt.  Nob  cessat 
Ecelesia  «pj^ignari ,  et  vinoere ;  insidiis  4npeli ,  et 
sufierare  «sidias.  Quanto  magis  alii  in&idiaiilur,  tanto 
Bisgis  iHa  «agetur  :  flttcius  dissi{KiBtor,  et  petra.  stat 
iMiobilis.  ittterdiv  doetrint,  noeta  vigili» ;  dies  eum 
Boeie  certst :  iiiic  eoUeet»,  el  bie  coUectffi  :  iiox  fo- 
nim  «onverfii  iti  eeelesiaai ;  slBcritas  antml  vestri 
igne  vehemeniior  est.  GokortatioBe  Bon  indigetis ,  ti 
studivm  eiliibeiis  veslrum.  Qms  neii  «bslafttscat  ? 
fnis  BOB  ttiirsiBr  ?  Non  modo  qni  Bostri  Sttut,  Bttn 
abfuerttnt ,  «ed  ettam  ^i  nostrl  aob  Sttol ,  oecesse* 
Ttint  <6).  tkQttsmodi  est  ienlatloBHai  lnertttti :  «im 
skMl  fduvia  decidens  senMna  exciiflt ,  slc  el  Animam 
tBVftdeBs  teBtaiio  erigit  sntmttm.  Verbum  Dei  est : 
IncttBCussa  esl  Eccte^a  :  PorHB  infm  mn  prm^' 
bunl  adwrsM  esm  (  MaUh.  16. 18).  Q«i  imfngBat  lU 
iam»  se  ipsttm  proAigat,  ipssmque  lortiorem  oitSBdil : 
qul  iiBpugnat  Hlam ,  vires  suas  dejieil  ^  BOHrumqtte 
tropaettm  reddil  ilkistritts.  SplendtdttS  erat  antes  Job, 
poBHea  vero  splendidior  apptrail.  Qoando  eorpore 
sanos  crat,  non  ila  sploBdldfis  fttft,  ui  cum  vuinerujm 
:sanie  ottnNialMitttr*  Moii  lentalioaem  umqttam  refor- 
Bndare,  si  prgBparatam  babeas  animam.  TribuMo 
ndiil  offtDti ,  sed  patienliam  operstttr  (  Attm.  $.  3 J. 
Mam  qiieaiadBittdttm  Bibit  ofHcii  aoro  foniax,  sic  ae- 
^  tribolatio  geBerosoiNioet.  Quid  fecii  Ismax  quae 
Borom  exeipit  ?  Porum  ilhid  reddit.  Quid  operator 
tribttlaiio  tolerantif  Paaeniiam.  Sublimiorem  il- 
lom  eittuit,  desidiam  macat,  aaimuBB  «olligii»  BMBiem 
veddti  tBMqwramioEeBt*  iBWBxenint  tentaiionem »  «i 
Bves  abigereDt,  ei  cORtranfum  «veBii  ^ ;  ilfai  ealm  pa- 
siorem  imrodBxH. 

AwMt  €*ryioslomi  iMo  iVMitto  fwgenim.  PublUmm 
qmi.Ukmm  aiMuwm,  PcmHtn^  < 


«  colb.  legll,  intexUy  pro,  inoexetimt;  prlBi<f»,  pro, 
GoUata  oam  codice  Colbertioo  365. 


Ib)  Colbert.  verba,  Non  modo  qui  noslri  tuntnon  «^/te- 
rmi,  mU  etimn  ^ut  noilri  nffi  itmi,  advenerunt,  mo  breffi- 
ter  euuBliataexpUeari  puto  per  hsec  socratis  verba  :  Po- 
pidus  horrendum  in  modwn  tumuthiabattnr  :  utquein  fcii- 
jumodi  rebtts  iolel  evemre,  muUi  sommtpii  tnfm»  m 
tlliim  «mmo  eranl,  mueratimie  movebamwr ,  ernnqueca" 
bomm  oppressium  dicebanty  qu^  fxndo  anu  dejpMium 


— Qu6  itt  slatir  suni  res  tnMnt  ?  Laadibtts  oelebraBlttr. 
QnofB  «lalQ  nss  iUerttm?  Ignominia  comttlmitttr.  Qua 
cmidiiittBeftaatiilonMi  ttegtttfa  f  NeappafsntiyttMei». 
Forttm  perourra,  tX  Bttnmiam  viieo.  Frondes  eroBt, 
etilaBle  veaAo  eeeideniBt ;  paieife  «raBt,  «i  dtsaipal» 
suiit»  IronueBtoaiqtttt  BialttnnB  anMBiiii;  plttBibiiB 
erat,  et  liqtteraeium  esi«  aiqtto  pomm  reaMnsit  ali 
nm.  Qiiisfttgavii  iHost  Neno;  sed  doBiesiicum  ba- 
beni  bosieai  eoBsmeBitam  imjbI  peoeatan.  .SeiBBl 
qoid  feceriut.  Nam  etCain  volebal  fratrem  suom^s- 
eidere  (€m.  4) :  sod  eoni  volebat  oecidersi,  eiqpMliias 
ardebsi :  posBj^MHn  auiem  peocaHim  perptttravit,  ff. 
«leBs  ae  tMmoBs  «biqtte  tcrrawim  vagabator.  fii  vero 
iket  reH)sa  noii  oeei^ariAt,  bi  velttBitaAe  laBien  0041- 
derttBt.  'Perpeirata  esicndBS  ^ttOBlittn  m  illorMfa 
ttialigiiilate  silBm  fuit  ;  sod  vita  eooeessa  esi  Dei  bo« 
nigfiilaio.  Itee  a  Bie  diCBntHr^  bI  alaeritalem  vesiraBi 
exeiiem,  vt  nomqttam  leBMlioBam  relbrmidetis.  Pe- 
Iraes"?  Ne  llaettts  iimeast  Bam  «Sapor  kane  petrofn 
mdifkako  Eaeiemm  «isam»  -ei  pertm  inferi  mm  pranude* 
hmt  admnus eam  (MaHk.  4^  i8)%  iaqttii.  AAiqoaado 
exiranea,  iBierdttm  inleatiBa  sttat  bella ;  sod  neam 
potesi  Bavim  saboierfefo. 

2.  Yenim  110  telttm  leaipos  ia  rsCmBdis  IttonBB 
erinitnibtts  impeBdaiBttSi  ooofioieBtise  teraori  oommii- 
ianw  eos,  oi  sinamus  flMntem  iUonim  ae  BetefaB 
eopidiois  impeiaBi  a  domasiioo  earniiloa  diveaari : 
sioamuseos  fugere  BemiaoperseqttaBie;  siBaiBusJB 
IgBomioia»  nemiBe  oppagBaBie  :  Bosqtto  coasuolafB 
mettsam  vobis  appoaaaMis*  NoBeBim  «qttum  est,  «I 
iempus  leramtts  refersBdisilioram  seeioriiMii^  ei  iUips 
siaamBB  faoie  cmciari.  BoslerBO  «gilor  die  PaulQS 
Bobis  mensam  apparavit,  hodie  Mattiisus;  iieri  iea 
iorium  opifex,  bodie  pobUcanus;  beri  blasfbeaios, 
Jiodio  rapiori  heri  perseqojBtor,  bodie  avarus.  Spd 
biftiphemas  iUo,  blasphomBSBon  SBaBskv  Md  a|M»lo- 
his  liotBsesi;  boc  raftor  io  rapiois fenBansitv  ood 
fadtts  esl  omigelisla.  GoBunomofo  prisiinam  bo* 
4|ttiiiaBi,  eisubsequeniem  virloiem,  «i  discas  quanta 
sftipcBaiieBii»  aiiliias,  nae  BmqBan  do  lua  saluie 
^eiiieres.  Doetoros  Bosln  pffius  Boquilia  iUttslres 
fuere,  sed  dcinde  a  justitla  celebraii  soot,  po- 
blieanus  ot  blaapbemus,  duovertices  bnprobiiaiis. 
^Quidenimesi  lelonium  ?  Bapina  iegiiima,  ^olentia 
^iihicias  ploBa,  iniquitas  lcjgis  palrocinio  fuUa :  funbos 
.  ipsis  4unor  osi  pubUoantts.  Quid  esl  lelonium^  \ip« 


m  S.  JOANNIS  GiiRYSOSTOMl 

lenlla  qaae  patrocinlum  legis  obtendii»  quae  carniQ- 
cem  pro  medico  laheU  Intelligisne  quid  dixerim? 
Ldges  simt  medici,  deinde  fiunt  carnifices :  nonenim 
ulctts  saoaBt,  sed  augent.  Quid  est  telonium  ?  Pecca- 
tum  impudens,  rapina  occasione  destituta,  latrocinio 
deierior.  Latro  dum  furatur,  saltem  erubescit ;  hic 
vero  cum  fiduciapraedatur.  Yerum  hic  publicanus 
repente  evangelista  Tactu?  est.  Quomodo  et  qua  ra- 
tione?7raRif«tM,  ioquit,  Jesu»  vidU  MaUhceum  ieden- 
lem  ht  telottio ,  etdiMl  €J,  Sequere  me  (Matth.  9.  9). 
0  yirlus  sermonis !  intravil  hamus,  et  captivom  ml- 
litem  efTicit,  iuium  in  aurum  convertit ;  intravit  ha- 
rous,  £/  stalim  eurgent  sequutui  ett  eum.  In  fundo 
erat  iiiiquilaiis,  et  ad  colmen  virtuti$  ascendit.  Nemo 
itaque,  dilecti,  de  sua  salute  desperet.  Non  enim  im- 
probilas  roalnm  est  a  natura  insilum :  libero  arbilrio 
et  iibertaiedecorati  sumus.  Publicanus  es?  Potes  fieri 
evangelisla.  Blasphemus  es?  Potes  aposlolus  essc. 
Lairo  es?  Potes  depraedari  paradisum.  Magus  es? 
Potes  adorare  Dominum.  Non  esl  vitium  uilum,  quod 
Bion  pcenitentia  solvatur.  Idcirco  Cbristus  nequiiiae 
culmiiia  delegil,  ut  infinenuUumsubterfugiumrelin- 
qual. 

5.  Ne  roihi  dica^,  Perii,  quid  mihi  faciendom  re- 
slat?  ne  mihi  dicas ,  Peccavi»  et  quid  faciam?  Habes 
medicum  morbo  polentiorem,  roedicom  habesqui 
morbi  naturam  miperat,  medicum  habes  qui  nutu 
solo  curat ,  medicum  habes  qui  yolunlate  corrigit , 
qui  poiest  et  vult  sanare.  Gum  noh  esses,  teproduxit ; 
cum  ]am  sis  et  perversus  sis ,  multo  magis  poterit  le 
corrigere.  Non  audisti  quomodo  olim  pulverem  de 
terra  sumpsetit,  et  hominero  flpxerit  ?  Quomodo  ter- 
ram  converterit  in  carnem  ?  quomodo  nervos  coiidi- 
derit,  quomodo  ossa,  quomodo  pellem,  quomodo  ve- 
nas,  quomodo  nasum,  quomodo  oculos,  quomodo  pal- 
pebras,  quonMMlo  supercilium,  quomodo  linguam, 
quomodo  pectus,  qoomodo  manus,  quomodo  pedes, 
quomodo  reliqua  omnia  ?  Terra  erat  subjecta,  una 
snbstantia :  et  intravit  ars,  atque  varium  opificium 
produxit.  Numquid  modum  potes  exponere,  quo  crea- 
tus  es  ?  Sic  neque  modum  potes  effari,  quo  peccata 
tolluntur.  Sienim  ignisincidens  in  spinas,  iilasabsumit, 
mullo  niagis  voluntas  divina  delicla  nostra  consumit, 
radicitus  evellit,  et  peccaiorem  ei  qui  non  peccavit 
similem  reddit.  Ne  quacras  modum,  neinvestiges  quid 
factum  sit ;  sed  miraculo  crede.  Multa  magnaque  pec- 
cavi,  dicis.  Ecquis  a  peccato  immunis?  At  mea  gra- 
via  sunt,  ei  quorumvis  bominuro  peccala  superant. 
Hoc  libi  sufllcit  ad  sacriflciuro  :  Dic  lu  imquilate$  tuas 
primui^  utjuitificerii  {liai,  45.  26).  Agnosce  le  pec- 
casse,  et  initiuro  tibi  correciionis  hoc  fiet.  Mceslus 
esto,  lacrymas  funde.  Numquid  aliud  quidpiam  me- 
reirix  effndtt  ?  Nibil  aliud,  quam  lacrymas  et  pceni- 
tentiam ;  ducem  assumpsit  pcenitentiam,  et  ad  footem 
accessit. 

4.  Quid  veropublicaniis  et  evangelista  dicat,  laudia- 
rous.  Et  egretiUi  inde  Jesui  venit  in  partei  Tyri  et  5t- 
domi  :  et  ecce  mulier,  Miratur  evangelisia  :  Ecee 
mu/fer,  vetusU  armatura  diaboli,  qu»  roe  de  paradiso 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  451 

expolit  9  maler  peccati,  princeps  praeviricationis ;  iUa 
ipsa  mulier  venlt ,  ipsa  naiura :  novum  ac  stupen-- 
dum  spectaculum  :  Judxi  fugiunt,  ct  rouHersequitur» 
Et  eece  mulierde  finibui  ilUi  egreaa  rogabat  eum  dkau 
Domine,  fUi  David,  miierere  fnd(Maith.  15»  21.  tt> 
Evangelista  fit  roulier,  ac  divinitatem  incamationem 
que  confitetur ;  Domine,  dominationem ;  fiU  Damd^ 
incarnationeni  denotat.  Miiereremei.  Videphiloso- 
phicam  animam.  Miterere  mei  :  non  babeo  conscien 
tiam  bonorum  operum,  non  recUe  vitae  fiduciam  ;  ad 
misericordiam  confugio,  ad  communem  peccatonim 
portum  :  ad  misericordiam  confugio,  ubi  nuUum  tri- 
biinal,  ubi  sine  exaroine  salus  :  sic  peccatrix  et  ini- 
qua  accedere  ausa  est.  Vide  roihi  philosophiam  ina* 
lieris ;  non  rogat  Jacobum,  non  supplicat  Joanui, 
non  acccdil  ad  Petrum,  nec  divisit  apostolonim  cbo- 
rum.  Non  egeo  mediaiore,  sed  poenitentiam  assumens 
advocatum,  ad  ipsum  fonlem  pergo.  Ideo  descendit, 
f  Jeo  carneni  assumpsit ,  ut  ego  ipsom  alloquar.  Sar- 
siim  Gherubim  ipsom  tremunt,  et  deorsum  meretrix 
illum  alloquitur.  Mieerere  mei,  Nudus  sermo  ,  sed  sa- 
luiis  immensum  pelagus  reperil.  Miterere  mei ;  ideo 
venisti,  ideo  carnem  assumpsisti,  ideo  factus  es  quod 
ego  sum.  Supeme  tremor,  et  deorsum  fiducia.  MiU' 
rere  mei ;  non  egeo  medialore,  Mieerere  mei.  Quo  opus 
habes?  Misericordiam  quaero.  Qtiid  paleris?  Fi7mi 
mea  male  a  deemonw  vexatur  (Ilnd.)  :  natMjnL  torque- 
lur,  commiseratio  exercetnr.  Egressa  est  advocam 
filiae  :  non  affert  .Tgram,  sed  fldem  affert :  Deus  cst, 
et  oronia  videt.  Fiiia  mea  male  a  dmmomo  vexatnr. 
Gravis  lucius  :  naturae  siimulus  uterum  discidit,  in 
visceribus  leropeslas.  Quid  faciam  ?  perii.  Cur  non 
dicis,  Miserere  filiae  mex,  sed,  Mieerere  mei?  illa 
morbi  sensum  non  habet,  nescit  quid  patiatur,  dolo- 
rem  non  sentit :  doloris,  imo  et  sensus  vacuilas  esl 
Ipsi  velum  calamiuiiis*  Mieerere  mei  diuraorum  ma- 
lorum  spectatricis ;  domi  calamitatis  theatram  adest. 
Quo  pergam  ?  in  desertom  ?  At  non  audeo  illam  solam 
rclinquera.  Domine  sedeam?  Sed  intrinsecus  est  inimi- 
cus,  tempestas  In  portu,  spectaculum  caUmitalis. 
Quo  nominc  vocabo  illam?  Mortuamne?  Sed  move- 
tur.  \iventem?  At  nescitquid  faciat.  Invenire  nomen 
nequeo  quo  morbum  appellem.  Miierere  mei.  Si 
mortua  esset  filia  mea,  non  talia  palerer;  corpus  in 
visceribus  terrae  deposuissem,  et  elapso  tempore 
in  obiivionem  maloram  venissem,  et  uicus  obdiixis-  ' 
sem  :  nunc  autem  cadaver  habeo  assiduum  speclacu- 
lum,  quod  mibi  vulnus  perennel,  et  dolorem  augeau 
Quomodo  cernam  oculos  transversos,  manus  contor- 
tas,  passos  criues»  emissam  spumam,  carnificem  in« 
tus  positum  etnon  apparentero,  fiagellantem  qui  non 
videaiur,  dum  flagellum  ipsum  videiur?  Sto  specta- 
trix  alienoram  maloruro  ,  slo  nalura  stiroulanle;  Jfi- 
ierere  mei.  Gravis  teropestas  aegritudo  et  timor ;  aegri- 
tudo  naturae,  et  timor  daemonis.  Accedere  noo  pos- 
sum,  neqne  conlingere.  Impellit  me  affectus  ,  abigii 
timor ;  Mimtre  md. 

5.  Gogita  mulieris  philosophiam.  Non  adiit  magos 
non  vocavit  divinos,  non  ligaturas  admisit,  oon  mn» 


4» 

l^ficas  inulicrea  mercedc  coiidttsii,  eas  qua  solcni  d»- 
nioiias  evocare  et  ulcus  augere ;  scd  dimisU  diaboli 
orUcinam,  el  accessit  ad  Servaiorem  animaram  iioslra- 

.  rum.  Mherere  mm,  fiUa  mea  male  a  drnmoma  vexatwr. 
Nwtis  uirccuim  miserationis,  quot((Uot  patres  fuislis ; 
juYute  me  Terhis,  quotquot  matres  fuistis.  Nnn  pos- 
6uin  describere.  lempesiaiem  quam  sustinuit  mii- 
liercuia  illa.  Miterere  met  :  iUia  mea  male  a  do- 
momo  vexatur.  \idisti  philosophiam  mulieris ,  vi- 
disti  perseveranliam ,  vidisii  viniiiatem,  patientiam? 
llleverononreepondU  d  verbwn  {Maith.  i5.  i3). 
Rem  novam  1  Rogat,  obsecrat,  calamitatcm  deplo- 
rat,  auget  tragoediam,  alHictionem  i*arrat;  et  ille 
liominuin  amator  non  respondet.  \erbum  lacet , 
funs  ciausiis  est,  medicus  pharmaca  reliiiet.  Quid  no- 
yuin?  quid  admirabile?  Ad  alios  curris,  cthanc  mi- 
seram  accurreiitem  abigis  ?  sed  considera  inedici  phi- 
losopbiam.  lUeautem  nonreepondil  ei  verbunu  Qiuire? 
Quia  verba  iion  examinabal;  sed  arcana  menlis  ani- 
madverlebau  llle  auUm  nonretpondUei  verbum.  Quid 
auiein  discipuli?  quia  responsum  mnliernon  obtine- 
bal,  accedentes  ad  euro  dicutit :  DimitU  t/fmn,  quia 
-elwnat  pott  nos  (Malth.  15.  23).  Scd  lu  externom  au- 
dis  cJamorem,  ego*  intemum  :  magna  est  vox  oris, 
sed  mfljormentis.  tHmiUeUlam^  quia  clamat  poit  no$  : 
a^iusautem  evangelisia  (a)  diclt,  Ante  noi.  Gonlraria 
lm!C  dlcta  videntur ;  sed  non  mendacia  sonl :  utrum- 
que  etiim  agebat.  Priino  enim  relro  ciamabat ;  cum 
jiutein  non  responderei  ille,  anteperrexit,  quasi  canis 
lambens  vestigia  domini  sui.  Dimitte  Uiam;  speciacu* 
liMi  circum  edebat,  populum  advocabat :  ilii  ad  hu- 
maiium  doloreni  rcspiciebant,  Dominus  aulem  ad 
salutein  mulierts  spectabat.  Dimilte  iUam,  quia  chmai 
poel  not,  Quid  igitur  Cliristtts  ?  Non  sum  mitsut  ni» 
ad  oves  quee  perierunl  domus  Israel  (Ib.  v.  24).  Cuin 
respondit,  illius  ulcus  auxit :  medicus  enim  erat  se- 
tcaos,  non  ut  dividcret,  sed  ut  conjungerct. 

6.  Christus  pro  omnibus  gentibus  veml  in  mundum. — 
Hie  mihi  vos  attentos  prxbete,  ei  anlmum  advertiie : 
profundam  enlm  quaestioiiem  investigare  yoIo.  Noh 
sum  missus  nisi  ad  oves  quw  perierunt  domm  Israel. 
Hoccine  totum  est  ?  Idcone  bonio  factus  es  et  carnem 
assumpsisli ,  lantamqoe  osconomiain  adhiboisli  ,  ut 
iinum  servares  angulum ,  ei  hunc  pereontem  ?  orbis^ 
iie  totus  desertus  est ,  Scyth»,  Thraees,  Indl,  Hauri, 
Cilices,  Cappadoces,  Syri,  PliQBiiices ,  lotaque,  quam 
sol  respicit,  terrat  An  propter  Judaeos  sdlum  venisti, 
et  gentes  deseris  despicisqiie?  an  conlemnis  nidorem, 
an  fumum  ?  an  contemnis  Palrem  tuom  contnmella 
affectum?  an  idolorum  daemonumque  ctiltum  tion 
euras?  Atqm  non  hoc  dicunt  prophetaB-,  sed  proavus 
tuus  secundum  carnem  quid  loquiiur?  Postuta  a  me^ 
et  dabo  iibi  gentes  hereditatem  tuam ,  et  possessionem 
iuam  ierminos  terree  (Psal.  2.  8).  Hesaias  vero,  qui 
Seraphini  contemplatus  est :  Et  erit  radix  Jetse  ,  et 
qui  exsurget  imperare  gentibus  :  in  ipsum  gentes  spera- 

(ti)  Marciis  7,  25  :  proddU  anU  pedes  efus,  Haec  dlcit  de 
f^/ropboeoissa,  qua:  eadem  esl  atque  Cbanaosa.  HiocChry- 
tKnlomwi,  memoiiter  loquens,  ante  nos^  dizeril.' 

S.  JoAN.  Chrtsost.  IU. 


DE  CllANANifiA.  iS4 

6itfil  (Isai.  ii.  10 ).  £4  Jacuo  :  Non  defiaei  prinreps 
ex  Jnda ,  neque  dux  de  [emoribus  ejus  ,  donec  veniat 
cui  repositum  est :  et  ipse  exspectatio  gentium  (  Gen, 
49. 10 ).  Et  Malnchias  :  Qma  in  vobis  concludentm 
portm  eereas\  el  non  mutabunl  qnod  propositum  est^ 
quia  ab  ortu  solis  usque  ad  occasum  uomen  tuum  glori 
ficatur  in  genlibus ,  et  in  omiii  loco  incensum  offertM 
Domino^  ct  sacrificium  mundum  (  Malach.  (.  iO.  li  ). 
El  David  rursiim  :  Omnes  gentes,  plaudite  manibus^ 
jubilate  Deo  in  voce  exsuUationis ;  quoniam  Dominus 
excelsus,  terribitis^  Rex  magnus  super  omnem  terram» 
Ascendit  Deus  in  jubilatione,  Dominus  in  voce  tuba 
(  Psat.  46.  2.  3.  5 ).  Et  alius  :  Lwtamini,  gcntes^  cum 
popuio  ejtts  (Deut.  52.  45).  El  lu  ipse  veniens,  nonne 
magos  stalim  advocasti ,  arccm  gentiuni ,  diuboli  ty- 
rannidem ,  viriutem  doemonum  ?  nonne  descendens, 
prophetas  eos  reddidisti  ?  Tu  magos  vocos  :  prophetiae 
de  gentibus  hoc  dicunl.  Postqtiam  ab  inferis  resui^'^^ 
rexeras,  discipulis  dicis  :  Euntes  docete  omnes  gentesj  i 
baptixantes  eos  in  nomine  Patris ,  et  Filn ,  et  Spiritut 
tancli  (  Mattli.  28.  19 ) ;  et  quando  venit  inrelix  et 
misera  illa ,  pro  filia  rogans,  a^rumnamque  dispelli 
supplicans ,  tunc  dicis  :  Non  sum  missus  nin  ad  ovet 
quee  perierunt  domus  Israet;  etcom  ceiitcnarius.icce- 
dit ,  dicis  :  Egoveniens  curabo  eum  (  Matth.  8.  7 ) ; 
cum  lalro  snppllcat  :  Hodie  mecum  eris  in  paradiso 
(Lue.  25.  45);  cum  paralylicus  :  Surge,  totte  lectum 
iuum ,  ct  vade  ( Matth.  9.  6 ) :  com  Lazaro  loqueris, 
Laxare^  peni  foras  ( Joan.  il.  45) ,  et  quatriduanus 
exivit.  Lcprosos  niundas,  mortuos  suscilas,  paralyli* 
cimi  flrmas,  cxcos  illuminas,  latrones  servas,  mere* 
tricem  reddis  vlrgine  casliorem,et  huic  nibil  re-. 
spondes  ?  Quam  novum  id  !  quam  stiipenduro !  quaiQ 
insolituin ! 

7.  Animom  ndveriite  diligenter,  ut  discaiis  mulie» 
ris  viriliiatem  ac  Domini  sapienliam  provideniiamqiie; 
m  di>catis  moras  lucrum  attulisse»  et  negationem 
divitias  peperisse ;  ut  si  oraveris  et  tu  ^  et  non  acci« 
pias ,  nomquam  desistas.  Animum  diligenler  adhibe. 
Qiiando  Judaei  ab  iEgypliaca  tyrannide  liberati  sunt» 
el  Pharaonis  manus  effugerunt ,  ad  deseriumque  per- 
rcxerunt,  inlraturi  iu  lerram  Ch.inanxorum  idolobir 
trarum  impiorumque  hominum,  qui  lapides  adora- 
bant,  lignaque  colebant,  magnamqiie  impietaiem  prse. 
se  ferebant,  dedil  ipsis  Dcus  hanc  legero  :  ne  accipias 
ex  filiis  eorum  generos,  ncqtie  des  filiam  tuam  nurum 
ipsis  (  Exod.  25. 24 ).  Ne  tradas  illis  aurum  ,  neque 
nicnsa>.  societateni ,  iieque  consortium ,  neque  aliud 
qiiidpiam  simile  ;  quia  iniqusc  sunt  gentes ,  ad  quas 
Introduco  te,  ut  possidcas  illas  {Deut.l.Z).  lloc 
igitur  illis  propemodum  lex  praecipicbat :  ne  emas, 
ne  vendas ,  ne  connubia  jiingas ,  ncque  contractusb, 
sed  eisi  loco  vicinus ,  moribus  separntus  esto,  Nihii 
tibi  sit  commone  cum  illis,  non  pacta,  non  venditio^ 
nes,  non  emptiones,  iion  matrimonia ;  ne  fortc  cogoa* 
tionis  necessiias  id  erficiai  ut  in  impieiatem  prolab^-* 
ris  :  ne  dum  illis  das  et  ab  illis  accipis,  amicuseonHii 
fias  :  sed  illi  scmper  inimicus  esto.  NiiUl  libi  cohm 
miinc  sit  cum  Chananxis ;  ne  aurum  illorum ,  ne 

(Quinze.^ 


465 


1S.  JOANNIS  CHRTSOSTOXI  ARCIilEP.  GONSTANHNOr. 


tt6 


argenium,  ne  veslem,  ne  liliamy  ne  filium,  nec  alivd 
(luidpiam  simile  acclpias ;  sed  ipse  seorsim  degas. 
Liiiguam  liabes  le  separaniem»  legeroque  ilbi  d^i : 
quapropter  lex  sepes  Yocainr.  Quemadmodum  enim 
viuea  sepe  circumdatur,  sic  el  Judxi  lege  circummu- 
niuntur,  ut  ne  hanc  iransgredientes  cum  Gbananaeis 
misceantur.  Eranl  enim  apud  illos  iniqua  commercia 
depravatai  naturae  bges:  adorabantur  idola»  ligna 
colebantur,  Deus  contumelia  afflciebatur,  filii  macta- 
bnntur,  patres  despiciebantur,  matres  contemneban- 
tiir,  omnia  immutata  erant,  omnia  subversa,  dxmo- 
num  ihore  vivebant.  Idebque  nulla  commercia  inibant 
cura  illls,  nihll  ipsi«  vendebant,  sed  lei  magnis  in- 
dictis  pcenis  veiabat  connubia  cnm  illis,  pecta,  ven- 
ditiones  :  nihilque  commune  cum  ipsis  habebant. 
Cautum  igitur  lege  erat ,  nc  pacta  cum  Cbananaeis 
inirenliur,  ne  aunim  ipsis  traderetur,  nec  aliud  quid- 
piam,  ne  amiciiia  impietatis  occasio  esset ;  lexipsos 
quasi  sepes  circummuniebat.  Vineam^  inquit,  plantam 
et  tepem  ipn  drcumdedi  ( ItaL  5.  i.  2) ,  id  est  legem 
non  spiuis,  sed  mandaiis  consiantem.  quae  ipsos 
communirei  ct  «cpararet.  Abominabiles  ergo  eraot 
ChanansDi ,  cxsecrandi ,  impii ,  scelesti ,  impuri ,  Im- 
mundi^  ideoque  ne  audire  quidem  illos  volcbant 
Judaei  legem  suam  impleutes.  Cum  ergo  baec  mulier 
ex  CliananaBis  esset  (nam  Ecce  tniUier^  inquit^  ex 
fimbutillitegreuaest)  Matik.  15.  22),quia,  inquam, 
hacc  mulier  ex  Chananaeis  erat,  etaccessitad  Chri- 
stum,  ideo  dicebat,  Qnit  ex  vobit  arguet  me  de  peceato 
{ Jo«n.  8.  46  )  ?  nuni  legem  iransgressus  sum?  Cum 
enim  homo  essel,  humana  exhibebai  officia. 

gf.  Christut  legem  impleint ,  quare  ?  —  Hic  demum 
altendite<1iligent6r.  Quia  mulier  Chananxa  erat  et 
ex  finibus  niis,  ubi  rabies,  furor,  et  impietas,  ubi 
diaboli  tyrannis ,  dsnmonum  debacchationes  ,  natura 
ooncuicata ;  ubi  ad  brutorum  brutos  affectus  devoluti 
«rani,  et  ad  d:rmonum  furorcs,  et  quia  lex  praecipie- 
iKit  nihil  libi  sit  cum  Chananxis,  ne  des  illis,  no 
nedpias  ab  illis,  ne  uxorem  ducas,  ne  fllium  accipias, 
-ne  pacta  ineas,  vel  convenia  ;  nam  ideo  sepem  cir- 
cumposui ;  Christusque  veniens  hominum  assumpsit 
trma,  suo  tempore  circumcisus  est,  sacrificia  obtulit, 
oblationes  et  alia  omnia,  cum  legem  abrogaturus 
esset ;  ne  objicerent ,  Eo  quod  non  posset  iniplere 
tegem ,  ideo  eam  abrogavit :  prius  ipsam  implet, 
poslea  abrogat ;  ne  putes  ipsum  implere  non  posse, 
omnia  sccondnm  morem  exsequitur.  Propterea  cla- 
mat  hi»  verbis  :  Quit  ex  vobit  arguet  me  de  peccato 
{Joan,  8.  46)  ?  Cum  itaque  illud  etiam  ad  legem  per- 
lineret,  ne  quid  commune  cum  Chananaeis  haberetur; 
ne  ipsum  Judaei  iiicusarent  dicerentque  :  Ideo  non 
credlmtis  tibi,  quod  sis  iniquus,  quod  legcm  solvas  : 
in  lerrain  Chananxorum  abiisli ,  et  cum  lis  habuisti 
eonsortium  ,  licel  id  lege  proliibealur :  ideo  staiiia 
rihil  loquebatur.  Alicnde  quomodo  legem  impleat, 
nee  salniem  statim  imperiiat,  Judaeosque  refrenet, 
el  iMnc  rccreel.  lUe  autem,  inqult,  non  retpondit  d 
fmhum,  Ne  incusandi  occasioncm  arripias  ;  ecce  non 
leqtior ,  non  scrAionem  misceo  :  adest  calamitas ,  et 


quod  soleo  facere ,  non  exhibeo :  ecce  ntufragiam, 
et  ego  gubernator  non  solvo  tempeeiatem  ob  impre- 
bum  animum  vestrum,  ne  ulla  sit  vobis  deiractandi 
occasio.  Ecee  muiier  spectatores  mihi  circum  advo- 
cavit,  ct  nondum  ei  respondi ;  ne  dicaiis,  Te  Chana- 
naeis  tradidisti,  el  legem  iransgressns  es,  et  hmc 
nobis  occasio  tibi  iion  credendi.  Anlmadverle  quo- 
modo  mufieri  non  responderity  ut  responderet  Judaeis : 
silentium  erga  roulierem ,  vox  erat  qm  Judaeorum 
improbum  animum  argnebat. 

9.  Haec  aiitcm  faciebat  non  secundum  suam  digni- 
uiem ,  sed  illomm  se  infirmitati  atteraperans.  Nam 
cum  leprosum  raundaret ,  dixit ,  Vade ,  ofer  munm$ 
teiMt,  ifuod  praeepii  Mogtet  (Maitk*  8.  4).  Ta  mnn- 
iiasti,  et  miilis  iilum  ad  iegem  Moysis.  Etiam.  C«r 
lioc  ?  Propter  Jadaeos,  ne  me  violatae  legis  aecuseiH. 
Ideo  cum  leprosum  mundavit,  id  insolito  modo  fedi : 
audi  quofflodo.  £l  uee  Upra$u$  accedem  rogabai 
eum  dicene :  Dondne ,  st  «u ,  potee  me  inundare ;  et 
exiendent  manum  euam  tetigit  eum  dieent :  Voio,  mmur 
dare  (ifal/A.8. 2.  3).  Secundam  legem  dob  llceiHil 
leprosum  tangere.  Cum  ergo  venii  Neseman  dux  exer- 
citus  leprosus  ad  Elisaeum  prophetam,  dieit  illi  disci-* 
pulus,  Ecce  leprosus  princepe  miUtiae  foris  est  ( 4. 
Reg,  5).  llle  vero  mitlit  discipulum  qui  ipsi  dieerel : 
Vade  lavatum  ad  Jordenem  fludum  (M.  v.  10) ;  nec 
ausus  esi  ipse  egredi»  nec  videre  ieprosum « ipeumvo 
langere.  Quia  igitur  mundavil  Eiisaeus  leprosom,  no 
dicerent  Judaei  ipsum  eodem  qno  Elisaeas  modomun- 
dasse ,  ideo  Elisaeus  quidem  non  ausus  est  tangere ; 
hic  vero  tangit  et  dicii,  Volo^  mundare ;  et  extendene 
manum  tetigit  leprotum,  Cur  letigil?  Ut  ledocereC 
se  non  esse  servum  legi  subditum,  sed  dominum 
legi  imperantem.  Quomodo  igitur  legem  servavit? 
Quod  dixerit,  Volo^  wundofe^  el  non  statim  ipsum 
leiigerit.  Praecessil  sermo ,  fugatns  est  morbas ;  de- 
inde  teiigil  immundum,  ei  dixit,  Fo/o,  mundare.  Qua 
ratione  ?  Et  ttatim  mundatut  ett.  Non  potuir  evan- 
gelisia  vocem  reperire  velocitaiem  corationis  expri^ 
meniem  ;  nam  iilud,  ttatim,  eliam  tardius  rem  factam 
signiflcat.  Statim ;  quomodo  ?  Simol  egreesus  sermo 
esl,  et  fugaius  esl  morbus,  fugata  est  lepra,  deinceps 
mundus  erat  leprosiis.  Proplerea  dicil :  V.ade,-tdp$um 
otlende  tacerdoti,  et  offer  donum^  quod  ju$dt  Mogeee 
.  in  tettimonium  itlit.  Quibus  ?  Judaeis,  ne  dicanl  me 
legem  traiisgredi.  Ego  saoavi ,  el  dioo :  Ofer  donmii, 
secundum  legem^  ut  in  die  illa  ieprosus  Ipsos  aoeasel 
his  verbis,  Precepit  roihi  donum  secundum  i^em 
offerre.  Ac  quemadmodiim  mului  faciebal  Clirisins 
propier  Judasos,  ut  in  omnibus  ipsos  inexcnsabile» 
rcdderet :  ita  ei  hic  fecit.  Miterere  md,  guia  fiUa  mea 
male  a  damionio  vexatur.  lUe  vero  ntm  reepondehat  ei 
verbum.  Accedentet  autem  ditdpuU  ad  eum  dieunt^ 
Dimitie  iUam^  quia  cUtmat  pott  not  (Matth,  15.  i2. 23).' 
Quid  igilur  ille?  Non  $um  mi$$u$  nin  ad  ove$  qnm 
perierunt  domu$  ttrad  (Ibid,  v.  24 ).  Ne  dicerenl  Jn* 
dtti :  Nos  dimisisti,  et  ad  extraneos  perrexisti ,  ideo- 
que  libi  non  credidimus :  Ecce,  inquii ,  ex  gentibus 
^cccdUDt,  iUosque  noii  recipio  :  vos  aulem  eiian 


157 

fiugienles  advoco  :  \emte  ad  me  omnes  qui  laboratii 
(Ifafl/i.  11. 28),  ei  non  Tenilis  ;  lianc  vero  reiicio,  et 
Umen  persiat.  Populus^  quem  non  eognan  sermit 
mihi ,  inquit ;  in  auditu  aurie  obedivit  mihi  ( PiaL  17. 
io) ;  et  alibi :  Apparm  iis  qui  me  non  qucerebant ,  et 
inventut  sum  ab  its,  qui  me  non  interrogabanl.  Dimitte 
illam^  quia  clamat  post  nos  (Isai.  65.  i  ).  Videamus 
iiaque  quid  Cliristus  dicat.  Non  sum  missus  nisi  ad 
oves  qum  perieruht  domus  Israel.  Annon  hsec  verba 
'  eraut  repellentis  ?  lia  enim  propemodum  drcit :  Ab- 
scede,  quia  nihil  tibi  rei  mecum  est :  non  veni  pro- 
pler  le,  sed  propier  Judxos.  Non  sum  missus  nin  ad 
oves  quas  disperierunt  domus  Israel.  His  audilis  illa 
ilixit,  Etiam,  Domine ;  adjuva  me,  et  adorabat  dicens 
1/6.9.25);  ille  vero  non  respondil  ei.  Sed  vide 
responsiotiem  :  Non  est  bonum  sumere  panem  filiorumf 
a  projicere  canibus  {Ibid.  v.  26).  0  cura  medici !  in 
desperationem  deducit  eam.  Non  est  bonum  sumere 
panem  fitiorum :  quorum  ?  Judaeorum ;  et  dare  cambus, 
lioc  est,  vobis. 

iO.  Gerte  ad  ignominiam  Judaeomm  haec  cfjxil  Do- 
minus  :  nam  (ilii  vocati,  canes  effecti  sunt.  Ideoque 
Paulus  dicil  :  Videte  canes^  videte  malos  operarios , 
videte  circumcisionem  :  nos  enim  sumus  circunifisiQ 
(  Philipp,  3.  2.  $).  Genliles  canes  vocali  sunt ,  et 
iilii  sunt  eifecti.  FiiioH  mei^  quos  ilerum  parlurio,  do^ 
nec  formetur  Chrislui  in  vobis  (  Galat.  4.  49 ).  Laus 
hasc»  Judxorum  accusatio  est.  Non  est  bonum  sumeret 
panetH  filiorum ,  et  dare  canibus.  Quid  igitur  muller  ? 
Etktm,  Dmnine,  0  violentia  ^mulieris  \  o  contentlo 
animae  l  Medicas  dicit,  Non;  et  illa  dicit,  Etiam  : 
Ooiiiim»  dicit,  Non ;  et  Hla  dicit,  Etiam :  non  inca- 
«ins  aut  impudenter  agens  hoc  dicit ;  sed  salulem 
exs|itctaD.s.  Nonest  bomtm  sumere  panem  fiUorum^ 
et  dare  emdbus.  Etiam^  Domine.  Canem  me  vocas  , 
ego  te  DomimMHYoco  :  tu  me  contumelia  aflicis»  ego 
te  celebro.  Etiam^  Domine :  nam  et  cateili  edunt  di 
nttds^qwB  cadunt  de  menia  dominorumeuorum  (Matlh. 
15.  27).  6  sapiehlia  mulieris!  aballatoexemplo  ser* 
monem  eruit  eonsentaneum.  Canem  me  vocas,  utca* 
Ais  alor.  Nontespuo  opprobrium ;  non  recuso  appel- 
latlonem  :  aecipiam  ergo  canis  alimentum ;  remque 
dicit  consuetam.  Tu  verba  tua  confirma  :  canem  me 
tocasti ;  da  mihi  micam  :  advocatus  petitionis  meae 
factus  es  ;  in  reciisatione  consensom  toum  ostende. 
Etiam,  Domine ;  nam  et  eatelli  eddnt  de  nueis ,  quee 
cadunt  de  mensa  dpminorum  suorum.  Qutd  igitur  iile 
qui  recusabat,  qui  rejiciebat,  qui  pellebat »  qni  dlce- 
l)at,  Non  est  bonum  acdpere  panem  fitiorum ,  et  proji' 
cere  canibus  f  qui  dicebai :  Non  srnn  tmseue  nisi  ad 
oves  qum  perierunt  domtts  Israei  t  0  mulier  !  magna 
e$t  Jidet  tua  ( Ibid.  «.  28  ).  An  hiudator  derepente 
factus  es  ?  mulierem  depr<edica8  ?  annon  repellebas  ? 
annon  rejiciebas?  Gonilde;  ideo  distuli.  Nam  si 
ab  initio  illanyrepulissem,  ejus  fidem  non  edidicisses. 
Si  a  principio  accepisset ,  cito  recessisset,  ejusque 
iheaaurum  nemo  novisset.  Ideo  munus  distuli,  ut 
fjusfidemtmuiibnsostenderem.  .  . 
Peiseverandum  in preciuione.  —  0  muUer,  Deus  di- 


DE  CITANANieA.  458 

cit ,  6  mulier  !  Audiant  ii,  qui  cum  quadam  imperitia 
precantur.  Cum  alicui  dico,  Roga  Deimi ,  obsecra 
eum,  supplica  ei ;  respondet  ille ,  Rogavi  semel,  BCr 
cundo,  tertio,  decles  et  vigesies,  et  nequaquam  ae* 
cepi.  Ne  cesses ,  fraier ,  donec  accipias  :  ftnis  peii- 
tionis  est  donum  acceptum.  Tunc  cessa,  ciim  acco- 
peris ;  imo  potius  ne  tunc  etiam  cesses ,  sed  adhuo 
persevera«  Si  non  acceperis,  petc  ut  accipias^;  cuqi) 
autem  accepcris,  de  accepto  gratias  age.  Malii  iA- 
trant  in  ecclcsiam,  et  mille  versus  orando  profun- 
duntet  egrediunlur ;  nec  sciunt  quid  dixerint ;  labia 
moventur,  nec  ipsi  audiunt.  Tu  ipsc  non  audia  orar 
tionem  tuam,  et  Deom  vis  exaudire?  Flexi,  ais,  gep 
nua  :  verum  mens  tua  foras  avotavit :  corpus  tuuro  19 
ccclesia  erat ,  et  cogitatio  ttia  foris  vagahatur;  oa 
iuqm  precationem  reciiabat,  sed  mens  usui^s  suppii* 
tabat,  pacla,  contractus,  agros,  possessioncs,  aroicor 
rum  consortia.  Diabolus  enim,  malignus  cum  sit  * 
cumque  sciat  nos  tempore  precationis  admodum  pror 
ficere ,  tunc  maxime  instat.  Saepe  in  lecto  supint 
jacemus,  et  nihil  cogitamus ;  sed  si  precatum  veniar 
rous»  sexcenias  cogitaliones  immittit,  ut  fmctu  va* 
cui  recedamus.  : 

i  ii.  Hxc  cum  scias,  dilecte,  in  precationibMS  ai^ 
cidere,  Ghananxam  imilare ;  vir  mulierem,  aiicnige» 
nam,  infirmam,  abjeciam,  vilem.  At  non  habes  flliaoi 
a  dxmone  vexatam  ?  sed  habes  animam  pcecairicem* 
Quid  ait  Chananxa?  Misereremei;  filia  mea  maie  a 
dwmofdo  vexatur  :  dic  et  tu  :  Miserere  mei;  anima 
mea  male  a  daemonio  vexatur.  Grandis  enini  d^moii 
peccatum  est.  Dxmoniacus  ad  misericordiam  movet, 
peccaior  odio  habetur  :  illi  venia  conceditiir,  hic  ex- 
CQsatione  privatur.  Miserere  mei :  brevis  senlenlia , 
sed  bcnignitatis  pelagus  invenit :  ubi  eniin  miseri- 
cordia,  ibi  bona  omnia; 

Omnis  locus  ad  precandum  opportunus. —  Eiiamsi 
extra  ecclesiam  sis,  clama  et  dic,  Miserere  mei^  non 
labia  movens,  sed  menie  clamans  :  nam  vel  tacentes 
audit  Deus.  Nonrequlriturlocus,  sed  morum  inilium. 
Jeremias  in  coeno  erai,  et  Deom  attraxit ;  Daniel  iri 
lacu  leonum,  et  Deum  sibi  propiliiim  reddidit :  tres 
pueri  incamlnoeraiit,  et  Deum  celebrantes  flexerunt; 
latro  crucinxus  est  et  nihil  ipsi  obfuit  crux,  sed  pa- 
radisum  aperuit :  Job  in  fimo  erat,  et  Deum  propitium 
reddidit ;  Jonas  in  ventre  ceti,  et  Deum  sibi  obse- 
quentem  habuil.  Si  in  balneo  sis,  precare;  si  in  via,' 
si  in  lecto ,  simililer :  ubicumque  fueris,  precarcJ 
Templum  es  Dei,  ne  quoeras  locum  ;  voluntaiis  afle- 
ctus  solum  rcquiritur.  Si  coram  judice  sisiaris,  prc* 
care;  cum  irascitor  jiidex,  precare.  Harc  coram  erat, 
a  tergo  iEgyptii,  in  medio  Moyses;  mulia  in  prcca- 
tione  angusiia ;  sed  amplum  eratorandi  spatium.  A 
tergo  ^gyptii  tnsequebaniur ;  mare  coram  erat,  iu 
mcdio  autem  oratio ;  nihilque  loquebatur  Moyses,  e* 
ai^  illi  Deiis  :  Qmd  clamas  ad  me  (Exod.  14.  15)  ?  Os 
non  loquebaiur,  sed  mens  clamnbat.  Et  tu  itaque,. 
dilecte,  eum  stetcris  coram  judioe  foreHte,  tyrannico 
loquente,  acriter  minitante,  et  aliis  carnificibus  si- 
miiiter  agentibus,  Dcum  precare,  ct  te  prccante  !»• 


45}  S.  iOANNIS  CHRYSOSTOMl 

ctiis  miligabnnuir.  Judei  insiai?Tu  ad  Deom  con- 
fngiio.  Prineeps  adesi?  Tn  Dominum  Toca.  Numqvki 
lioino  e^if  iil  ad  aliqucm  pergas  locum?  Deus  pirope 
seniper  est.  Si  bomlnem  rogare  vdlueris,  interrogas 
qiiid  agat,  dormiafne,  an  a  negotiis  vacet;  minister- 
que  non  tibi  respondet.  Ad  Deum  precandiim  nuUo 
horum  opus  babes  :  qnocumque  ieris  et  invocaveris, 
ille  aodii  :  nuUa  occupalio,  nullus  intermedius,  mi- 
nistCT  nuHa«  auditum  intercludit.  Dic,  Miterere  mei^ 
et  statim  Deos  adcrit :  Adhuc  leloquente,  inquil,  di- 
eam  ,  ecce  adsum  (/sai.  58.  9).  0  sermo  benignitaie 
pienus  t  Non  exspectat  precationis  finem  :  nonduro  0- 
nita  oratione  domim  accipis.  Miserere  mei*  Hanc  imi- 
lemur  Chananteam,  qua^so :  Misereremei  7  filiameM  ino- 
'  ie  a  diBmomo  vexatur  :  Dominus  autem  dicit  ad  eam  : 
0  mulierl  magna  e$t  fides  tua  :  fiat  tibi  »cut  vis  (Matl. 
15. 28).  Ubinam  haereticus?  Num  dixit,  Rogabo  pa« 
trem  meum?  num  dixit,  Precabor  Geniiorem  meum? 
nnmquid  oratione  eguit  ?  Minime.  Quare?  Quia  magna 
erat  fldes ,  magnum  vas,  copiosa  efTusa  est  gratia* 
Ubi  oratlo  necessaria  esl,  ibi  vas  infirmum  est.  0  mti- 
lier!  nwgna  e$t  fides  im.  Non  vidisti  mortuum  susci* 
latuin,  non  leprosum  mundalum,  non  audisti  prophe- 
tas,  noD  legem  meditata  ea^  non  maredivisum  vidisti, 
Don  aiiod  a  me  potraium  signum  vidisti ;  imo  a  me 
deapecta  et  comorbata  es ;  acrumnosam  4e  repuli,  et 
iion  recessisti,  aed  perstitisti  :  demum  a  medignam 
ctconsentaneam  accipe  laudem :  0  Mulier !  magna  ett 
fidet  fna.  Mortua  est  mulier,  et  prxconium  ejus  ma- 
iiet,  diademate  splendidius.  Qoocumque  ieris  audies 
Cbristiim  dicentem,  0  mulier !  magna  est  fides  iua. 


AliCHIEP.  CONSTANTINOP.  UO 

Ingredere  in  ecclesiam  Persaram,  et  andies  Cbristam 
dicentem,  0  mulier!  magna  esi  fides  tua;  in  Gotho- 
rum  item,  in  barbarorum,  in  liidonim,  iu  Mauronim, 
et  in  quanlamcumque  sol  respicit  terrain :  verbuio  unum 
proiuiit  Christus,  et  verbum  iilud  non  cess.ii  effierrl, 
sed  magna  voce  ejus  fidem  praKlicat :  O  mulierl-nm' 
gna  esi  fides  tua  :  fiat  tibi  sicut  vis.  Non  dixif :  sane- 
tur  filia  tua  ;  sed,  Sieut  tis,  Tu  Ipsam  saiia,  tu  esto 
inedicus,  tibi  medicamentum  trndo,  vade ,  appon^t 
Ftol  tibi  sicut  vts»  Voluntas  (ua  sanet  ipsam.  Cbana* . 
naea  voluntate  sua  sanavit,  et  Filius  Dei  a  seipso  non 
sanabit?  Fiat  tibi  sicut  vti.  Non  jussit  inulier,  neqoe 
diabolo  praecepit;  sed  voluit  tantum,  et  voluntas  roii* 
lieris  sanavit,  daemonasque  ejecit.  13 bi  sunt  ii  qui  di- 
cere  aiident  Filium  per  oraiionem  operatum  esse? 
Fiat  tibi  sicul  vis,  Vide  dictioois  cognationem  :  Patrem 
suum  imiiatur.  Cum  cnim  Deus  cailum  faciebatt  di- 
xil,  Fiat  cxlum,  et  factum  est  caelum  ;  Fiat  sol,  et 
factus  est  sol;  Fiat  terra,  et  facta  est  terra.  Josstone 
substantiam  produxit.  Sic  et  ille ,  Fiai  libi  ncul  vis  : 
.  cognatio  sermonis  communioneni  ostendit  naturae.  Ei 
sanata  est  fitia  ejus,  Quandonam?  In  illa  kara  {Mattk. 
15.28);  non  quando  mater  venit  domum,  sed  ante- 
quam  veniret.  Venit  inventura  daemoiiiacam,  et  inve- 
nit  sanani,  voluntate  sua  sanitati  restitutam.  Pro  his 
omnibus  gratias  agamus  Deo,  quia  ipsum  decet  gloria 
in  saecula  saeculorum.  Amen  ^ 

>  Sic  Graeca  habent.  In  veteri  interpreutlone  Latioa 
sic  cbudilur :  Pro  liis  autem  omnibus  graiias  agamus  Deo 
per  chrislum  Donrinum  nostrum,  cum  quo  esl  Deo  pairi 
una  cwn  saneto  srririin  honor,  gtoria  et  ffoiesias  per  r~^- 
tatia  scrcuUt  sasculorum.  jmen. 


IN  LIBRUM, 
QUOD  NEMO  L^DATUK  NISI  A  SEIPSO» 

ADMONITIO. 


Hic  pukherrimns  liber,  cujus  vel  tltulus  Cliristia- 
n;e  pliilosopbix  summam  complectilur,  sic  a  Ciiry- 
sostomo  commemoratur  infra  Epistola  qiiarta  ad 
Olynipiademhi!»  verbis :  Mitto  ad  te  idquod  nuper  literis 
mandavi^  nempe  eum  qui  seipsumnon  lasserit^  a  nemi" 
ne  alio  ItBdi  posu.  Hoe  quippe  conUndit  Ula  4>rafto, 
quam  nuncad  te  mitto.  illamigitur  assiduevolvasyimo 
etiam,  si  per  vatetudinem  iicet^  redtes.  Id  enim  pharma» 
eum,  si  quidem  volueris,  tibi^ufidt,  Sin  nobis  pertina^ 
cius  obtucteris^  ac  neque  leipsam  cures,  nec  quamvis 
4nnumeras  admonitiones  et  cohortationes  preesto  liabeas , 


ewoerms  iamen  cmo  emergere  ammum  inducas  :  ims 
quoquehaud  facUe  libi  morem  gerenm^  vei  addueemsar^ 
ut  tongas  et  crebras  epistoias  nuttamus^  U  nikil  ad  am* 
mt  ataeritatem  hinc  fructus  atque  utititaHs  perceptura  ei. 

E  Cucuso  scriptum  librum  fuisse  fertur  in  titalo 
secundum  manuscriptos  Codices  quosdam  :  ca  vero 
de  re  actum  cst  in  Viti  Cbrysostomi.  Anno  406  baie 
scripsisse  putatur  Cbrysostoinus. 

Interpretatio  Latina  est  cujusdara  viri  docti  ex  So- 
cietateJesu,  qui  nomen  lacuii. 


UBER, 

QUOD   QUI   8BIPSUM   NON   LiEDIT,   NEWO   LJSDERB   P0S81T    (O). 

I .  Atteutionetn  et  benevotentiam  sibi  conciliat ;  Judex 


{u)  Cuus  Re^ius  ut  et  Savil.  in  marg. :  Epistola  scripta 
ex  cucuso  in  (i*iaa.  cum  in  exsilio  esset  :  quod  qia  sd- 
IMiffii  Mon  teedity  nemo  Kedere  possU.  kJem  Reg.  addil,  Et  in 
tres  pt^eros.  Alii  duo  &ls».  priora  non  habeni  usque  ad  cuni 
tt  ersiUo  esset :  sed  uous  adjkuU  et  de  tribus  sanclis  pncris. 


utramque  partem  audiret  debet. —  Sc\o  fore,  iit  cras- 
sioribus,  quiquc  praesenlibus  rebus  inhflnt,  ac  terrai 
iunt  affixi,  et  scnsuum  voluptatibus  serviunt,  spiri* 
tualibiisnon  admodum  dedili,  nova  hxc,  insolensqne 
videatur  oratip ;  ac  nos  ubertim  rideanli ,  et  conte- 


481 


QUOl)  NGMO  f.iCDITUft  NlSf  A  SBII>SO. 


mnant,  ot  qui  ab  iuitio  promissionis  luinime  vorisimi* 
lia  dicamus.  Yeram  non  ideo  nos  a  poUicitatione  de- 
aistemus  :  quin  eiiam  lianc  ipsam  maxime  ob  causam 
ad  comprolKinda  ea  quae  promisimus,  magno  studio 
aggrediemur.  Si  enim  votuerint  qui  ita  sunt  affecti,  non 
toroQltttari,  neque  obtqrbare,  sed  finem  orationisex« 
spccure,  a  nobis,  aat  sclo,  stabunt,  seseqtie  prioris 
crroris  condemnabunt ,  palinodiam  canent ,  veniam 
cum  excusatione  petent,  eo  quod  non  veram  de  t^ 
bus  tenuerinl  sententiam,  magnamque  nobis  gra- 
tiam  habebunt,  ut  medicis  aegri,  e  morbis » qnibas  eo^- 
nim  corpns  velut  obsessum  fuerat,  recreati.  Ne  enim 
mibi  quae  te  nunc  teiiet,  profer  senteniiam ,  sed  ex- 
tpecu  ijiiam  nostrae  orationis  contentionem  et  cona- 
tus,  ac  tum  poteris,  ignorantia  verum  judicium  non 
Impediente,  slncere  ferre  sententiam.  Nam  et  saecula» 
ijum  rerum  istarum  Judices,  etiamsi  videant  eum  qui 
prios  dicit,  oratorem  concitato  eloquemise  flumine 
omnia  inondantem,  non  audent,  nisi  etiam  adTcrsarii 
responsionibus  cum  longanimilate  audlti&,  pronuMia- 
re  sententiam :  sed  etiamsi  prior  justissimam  causam 
liabere  videatur,  integras  aures  etiam  alteri  reservant. 
Siquidem  liabc  quoque  judlcum  yirlus  eat,  ul  ntrius- 
que  partis  causa  quam  accuratlssime  cognita,  tum  de- 
mum  ipsi  suum  inlerponant  judicium.  Ouoniam  igi- 
ttir  etiam  mmc  velut  rbetoris  cujusdam  loco  est  ilia 
muliorum  communis  et  anticipata  opinio,  qii»  longo 
tempore  in  aounis  muUitudfaiis  radicata,  haec  per  to- 
•  lum  lerraram  orbem  dedamat,  omnia  sursum  deor- 
sum  versa  esse,  in  magnam  confusionem  genus  hu- 
manum  inddisse»  in  dies  injurias,  calumnias,  vim, 
d;iinna  afferri,  imbecillis  a  potentibus,  pauperibus  ab 
opiileiilis ;  et  ot  fluctus  maris  numerari  non  possunt, 
Ita  nec  multitudo  eorum,  qui  insidiis  petontur,  da- 
mnis  afBcianiur,  male  mulctantur  :  ac  neque  Irgiim 
correciione,  neque  judiciorum  metu,  neqite  ulla  re 
alia  hanc  exsiingui  peslem  ac  morbum ,  sed  maltim 
quotidie  aogeri,  ubique  esse  gemitus,  lainenta,  la- 
erymas  eoram  qui  injuria^  accipiiint :  judices  ipsos 
quibiis  hujuscemodi  reram  emendatio  mandau  esl, 
tempCsUtem  intendere,  morbum  fovere  :  binc  antem 
multi  ex  insipientioribus  ac  infeiictonbus,  novo  quo- 
dam  furore  correpti,  Dei  provideniiam  incusant,  cum 
vident  nioderatum  ac  probnm  sxpe  trabi ,  luuiari , 
pracfocari;  audacem,  improbum,  infamem,  et  ex  iii- 
famibus  ortum ,  dltescere,  polontiam  nancisci,  multis 
formidabiiem  esse».  ac  melioribus  se  iiinnim  in»I.i 
Inferre,  atque  llxc  in  civiiatibus,  in  agris,  in  soliiu- 
dinibusy  terrn  marique  perpetrari  :  necessario  a  iio- 
bis  hxc  instituitur  oratio,  quae  supra  dicta  refulei,. 
et  certanien  ineat^  novum  quidem,  ut  initio  dixi  \ 
et  inopinatum,  sed  uiile,  justutn,  et  audiloribus  au- 
sculundi  obtemperandique  cupidis  conducibile  ;  pro- 
itetur  eniin  se  osiensuram  ( sed  ne  tumdtueniiiii )  iie- 
minem  eorum  qui  damno  afflciuntur,  ab  alio,  sed  a 
seipso  laedi. 

*  IHtet  certamm  ineat,  unus  tanliim  Codex  sic  h^jbin : 
Qiunido  quidem  hcec  a  miiti$  objiduniHr  ;  Mvum  sime  cer- 
(amru,  c(c. 


m 

3.  Ut  autem  diiueidior  aU  oratio,  age  fMrimam  in- 
qtilramus  quid  sH  damnam,  et  in  qaafam  venim  ma* 
teria  versari  soleat  :  et  qaid  tandem  sil^  humana  vir- 
tus,  quidque  eam  laedat,  qaid^item  videaiur  la*derp, 
nec  uroen  laedat.  Exempli  oausa  (exemplis  enim  oni« 
tio  perficienda  esi),  singulae  res  a  singulis  laedunttlr, 
ferrom  a  rubigine,  lana  a  tinea,  ovium  greges  a  iii- 
pis.  Ac  vini  quidem  vis  labefacUtar,  cam  id  depra- 
Tatur,  et  In  vappam  oommaiatur ;  inelKs  vero,  coni 
ingenium  amittlt  dulcedinem,  et  in  amarum  Kquorem 
convertitur.  Triticeis  fhigihus^  obest  aerugo  ei  atcei* 
Us,  vitiuin  fractul,  pampinis  ei  palmitibiis  ma- 
lus  locusuram  exercitus;  aliis  arboribos  eruca  , 
corporibiis  item  rationis  expertibus  varii  morbi :  aio 
ne  singtilis  percensendis  longum  necumus  sernko- 
nem,  corpori  qnoque  nostro  et  febres,  et  paralysis, 
aliiqoe  morbi  plurimi.  Quemadmodum  ergo  haec  sin- 
gula  habent  a  quo  virtus  eorum  labefactetur,  age  vi- 
deamus  qutd  etiam  hominom  generi  noeeat,  et  qaid 
Undem  sit  quod  homims  virtotem  labefactet.  Yaignt 
quidem  alia  quaedam  eam  taedereopinatur.  Nam  etiam 
falsae  opinrones  reciUndae  sunt,  iisqueconfuutis,  ver« 
nostraram  virtutum  corruptela  tn  medium  proferen* 
da,  el  persplcue  ostendendum,  id  detriineiitum,  aut 
Id  damnum  a  nemine  nobis  dari  posse,  nisi  noametipsos 
prodamus.  Vulgus  ergo  pravis  imbutum  opinionibus. 
diversa  existimat  nostrae  virtuti  nocere,  alii  pauper« 
UUm,  alii  corporis  morbom^  alii  pecuniae  jacturam, 
alii  calumniam,  alii  mortem,  atque  haec  perpetuo  la- 
nienUntur  ac  deplorant ;  et  eo»,  quibus  illa  contige- 
runt,  miseranles,  et  flentes,  et  obstupefactl  dicunt 
Inter  se :  Qualia  perpessiis  est  ille?  repeiitc  omnibus 
fortunis  eversiia^est.  Alius  de  aiio  vicissiin  :  At  illo 
in  gravem  morbum  incidit,  et  a  niedicts,  qui  ad  eitm 
accedebant,  d^esperatus  est.  Jam  alius  carcerls  hico- 
llis,  airus  patria  piilsos,  et  iti  exsilium  rclegatos  :  hlc 
llberute  exutos,  ille  ab  Iiosiibus  in  capiivitatem  abre- 
ptos,  iste  subniersum,  aut  combustum,  alius  ruina 
domu:«  oppressum,  luget  ac  deflei,  at  improbe  viven- 
tes  nemo  f  scd  qiiod  omnibus  est  graviiis,  eos  s:epe 
quoque  bealos  praedicant,  quse  etiam  oinniunk  malo- 
rum  caosa  est.  Age  igitur  (sed  ut  principio  nigavi,  no 
tumulluemini),  ostcndamos  nihiieorum  quaidixitnus, 
nocere  sobrio  homini^  neque  virtuiem  ejus  labefact:!- 
re  posse.  Quid  eniin,  dic  inihi,  omnibus  opibus  spo  • 
\\uit\,  aut  a  calumniatoribus,  sive  a  praedonibus,  aut 
etiam  iinprobis  servis  exuto  omnibiis  faculutibussuis, 
hoc  damnum  obfuit,  quantum  ad  virtutem  honi.liiis? 

Quid  sit  virlus  hominis,  et  quid  eam  Itedere  posnL — 
Sed  potius,  si  iu  videtur,  priinum  describamiis  vir- 
tutem  hominis,  quiduam  ea  Undem  sit.  ubi.priiis  nd 
alias  res  orattonem  converterimos,  ut  eam  muliitu  • 
dini  ad  inielligendum  faciliorem  et  dilucidiorem  cfli- 
ciamus^ 

3.  Quid  ergo  est  vlrtus  cciui?  Numquid  aureum  ha- 
bcre  frenum,.  ct  hujusceuiodi  cingula,  slragulorum 
viiicula  ex  sericis  filis  coiitexla,  tapeus  vnriegalos 
aoroqiie  iiiiertcxtos,  phaleras  genitnis  distincus,  jii- 
l)as  aureis  funiculi '  com|))icatas  :  nn  vero  oursu  of  se 


m  S.  JOANNiS  CHRYS05TOUI 

velooeai»  cnirlbo»bene  flmiU,  miinerose  incederCy  et 
uogolaft  liabere  generoeo  equo  dignas;  fortiluiditte 
praediltmi  esse,  iongis  iMneribus  i^c  bellis  idonea  y 
'posseet  in  acie  wagno  aiiiino  sure,  et  facta  fuga 
eqiiitein  ineolumein  consenrare  ?  Annon  perspicoum 
^  bis,  oon  ilUs  equi  virlutem  contineri?  Asinonim 
vero  et  ronlorumquam  virtuiem  esse  diceres?  Annon 
poase  onera  comrnode  gesiare,  kinera  facile  conflce- 
re,  babere  pedes,  qui  flrmitate  saxa  iinitentur  ?  Nom 
ea,  qiiibus  extrinsecus  circomdati  sunt,  aliquid  ad 
virtoiem  ipaorum  proprium  conferre  dicemos?  Ne- 
qnaqoam.  Vineam  deinde  qoam  admirabimor  ?  Foiiis 
fopialain.et  palmjtibusi  an  fructo  «Miostam?  Quam 
eyam  oliw  virtuiem  esse  dicimus?  Cum  magnos  ha« 
bet  ramos,  et  m.ultam  foliorum  coinam,  an  com  suum 
fnictiim  oberem  etin^Qmnesparte^  dispersom  osten* 
tai?  Sic  igilur  eiiam  in  bominibus  faciamus.  Discer- 
J!  vlrtulem  hominis,  idque  solum  damnom  ezi- 
s,  qood  illam  violet.  Quid  igiiur  cst  virlus 
komiiris?  Nonpecuni»,  ut  pauperiatem  metuas;  nec 
sanilas  corporis,  ot  timeas  morbom ;  non  nmitiludinis 
opinio,  ot  sospeciam  bal)eas  existimaiionem  malam.; 
nec  vila  per  se  sola  sine  abjeciione,  certoqoe  propo- 
aitp  fine,  otmors  tibi  fonnldabilis  exsistai;  nec  li- 
Jiiertas»  ot  servitoiem  fugias  :  sed  verx  doclrinae  dili- 
^^eos  stodiom,  et  vitaa  honesias.  Hsec  vero  nec  ipse 
diabolus  poierit  eripere,  si  possessor  ea,  qoapar  est, 
cura  eustodiat :  idqoe  nequissimus  ei  truculentus  ille 
d;»mon  novit.  Hanc  enim  ob  causam  etiam  Job  bonis 
spoiiavit,  non  ut  eum  pauperem  redderet,  sed  ut  blas- 
phemum  aliqued  verbum  eiferre  cogeret :  et  corpus 
coBcidit,  non  ut  in  morbum  conjiceret,  sed  ut  animae 
;iirtutem  labefactarct.  Sed  lanien  cum  omnes  suas 
ynacbioas  admovisset,  et  ex  divite  pauperem  cflecis- 
set  (id  quod  nobis  omnium  maxiine  borribile  vide- 
]lur),  ex  muUorum  Itberorum  patre  orbum ;  cum  to- 
tum  ejus  corpiis  gravius  laoerasset,  quam  carninces 
in  prxioriis  (neque  enim  illorum  ungulx  iu  pcrfo- 
diunt  eorum,  qui  in  manus  ipsoruin  incidunt,  latera, 
ut  ejns  carnem  vennes  laceraruni) ,  curp  malam  ei 
cxistimationem  conciliasset  (amici  enim,  qiii  aderant, 
JNon  dignas,  aiebant,  pcccatis  tuispoenasdedisti,  muU 
tisque  verbis  eum  accusabani),  cum  non  urbe  exa- 
ctum  aut  domo  in  aliam  civitatcm  tantum  transtulis* 
set,  sed  sterquiiinium  ei  et  domus  et  urbis  loco 
constltuisset  :  non  modo  ei  non  nocult,  sed  etiam 
iliustriorem  per  insidias  reddidil.  Ne(|ue  tnntum  qiiid- 
quam  de  bonis  non  abstulit,  quamquam  tot  lantaque 
abstulisset,  sed  etiam  inajoresei  divitias  virtuiis  com- 
paravit.  Etenjm  majore  deinceps  fruebaiur  fiducia, 
quippe  difficiliori  quoque  certamine  perfunctus.  Quod 
si  is,  qui  tanta  perpessus  est,  detrimenti  nibil  acce- 
pit,  ac  perpessus  non  ab  homine,  sed  a  dxmone  bmni- 
biis  bominibus  nequiore :  quid  cxcosationis  deinceps 
liahebit  quisquam  eorum,  qui  dictiiant  :  Ille  mibi 
damnumaut  detrimentum  atiulit?  Si  enim  diabolii^ 
tanta  plenus  improbitate,  omnibus  instrumcntis  adhi- 
bitis,  omnibtis  missis  telis,  omnibus  inaris,  qux  iii 
boroinibus  erant,  magno  com  excessii  et  in  familiam 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOI».  i^ 

Josti  illios  et  in  corpus  eortgestia,  nibil  viro  obfuii, 
aed,  ut  dixi,  potios  etiam  profoit :  qoi  poierunt  qoi- 
dam  bone  aot  illom  accoaare,  qoasi  alier  abaliero, 
ac  non  potios  a  semetipsis  damno  affecti  ? 

i.  Adamiexemploidiptumprobai;objeelionire$pon' 
del  de  peenU  et  iuppticiii,  —  Quid  ergo,  dicet  aliqui.s 
Adamom  nonisesii  ac  sopplahtavit,  et  paradiso  ejd 
cit?  Non  iile,  sed  Ixsi  ignavia,  qui  nec  sobrios,  nee 
yigilans  foisset.  Nam  qoi  talibus  ac  tantis  aUatisma- 
chinis  Job  deturbare  nequivii,  quoroodo  minoribus 
stiperasset  Adamom,  nisi  is  per  soam  ignaviam  semet- 
ipsom  dedidisset?  Qoid  igitor?  qoi  a  caiumniatoribus 
circofflventus  et  publicatis  bonis  proscrlptus  est,  aa 
•  is  non  damnom  accepitomnibusfacoltatibusspoljaius, 
amisso  patrimonio,  colloctans  com  extrema  paoper- 
late?  Non  damnum  accepit,  sed  lucrum,  si  sobrius 
est.  Quid  enim,  quxso,  id  obfuit  apostolis?  NonDo 
cum  fame,  siti,  nuditate  continenter  Iuctabantur?ei 
ob  Iioc  ipsum  proiiide  etiam  admodum  illusires  eranl 
et  clari,  magnumqtie  a  Deo  auxilium  impetraruoi. 
Quid  Lazaro  morbos,  olcera,  paopertas»  solitudoeo- 
rum  qui  assisterent,  obfuit?  Annon  bis  rebus  ei  nia- 
gis  sunt  coiilextae  coronae?  Quid  Josepho  mala  fama 
domi  forisque  collecta  ?  nam  et  adultcr  el  scoriaior 
habebatur  :  quid  servilos?  quid  exsilium?  Annon  ob 
hacceum  masime  admiramur  etobstupescinius?(2ui(i 
dico  exsiUum,  pauperlatem,  malam  famam,  el  servi- 
tutem?  Mors  enim  ipsa  quid  Abel  obfuil,  et  violenla 
et  immatura,  et  per  fratris  nianum  scelerate  aliata? 
Annon  hanc  ob  rem  ubique  tcrrarom  celebratur?  Vi- 
desne  ut  pliira  quam  promiserii,  oratio  demonstrarii? 
Non  enim  tanttim  declaravit  neminem  a  quoquaoi 
damno  affici,  verura  eliam  polius  lucruni  facere  eos 
qui  sibi  altendunt.  Cujus  igilur  gralia  poenx  et  sup* 
plicia?  dicet  aliquis;  cujus  graiia  gebenna?  cnjus 
gratia  tot  minx  intenduntur,  si  nemo  nec  daronum 
dat,  nec  accipit  ?  Quid  dicis  ?  quid  confundis  oralio- 
nem  ?  Neque  enim  dixi,  neminem  damnum  dare,  sed 
tieminem  accipere.  Ecqua  raiionefieri  potest,  ioquies, 
muliis  damnuiu  daiiiibiis  non  aliquem  accipere?  £a 
qua  jam  docut  ratione.  Nam  et  Josepiio  fratres 
daninum  dederunt,  ipse  tamen  non  accepit :  et  Abel 
insidias  lelendit  Cain,  ille  tamen  iis  non  est  iniplici- 
tus.  Hac  de  causa  poeiix  el  supplicia  constituta  sunt. 
Neque  enim  ob  eorum  qui  paliuntur  virluleffi,  Deus 
pocnas  lollii,  sed  propter  improbitaiem  maliiiose 
agenliuin,  proponit  supplicia.  Etsi  enimqui  maliquid 
ab  insidialoribus  patiuiitur,  illustriores  evadunt,  id 
tamen  non  insidiantium  menti,  sed  eorum  quibos  in- 
sidiae  struunlur  fortiludini  tfibuendum  est.  Quocirca 
his  sapientiae  praemia,  iliis  nequitiae  supplicia  consli- 
tuuntur  ac  prxparanttir.  Spoliatus  es  |)ecuniis?  Dic, 
Nudue  egressui  sum  ex  utero  matris  meee^  nudut  etiam 
revertar  {Job.  i.  21 ) ;  adde  illud  aposrolicuni :  iVi- 
kil  enim  intuHmtu  tn  hune  mundum ;  kaud  diibium  qud 
nec  auferre  quid  possumus  (1.  Tim.  6. 7).  Maleaiidisli, 
ac  te  sexcentis  quipiain  conviciis  onenirunl?  Recor* 
dare  iUius  dicti  :  V^evobiscum  benedixerint  vosomnei 
homines  (Luc.  6.  26) ;  et ,  Gaudete  et  exsultate,  cm 


165 


QUOD  NEMO  LiEDITUR  NlSl  A  SEIPSO. 


m 


ftroiuiermi  advermm  vas  notnen  malmn  {Lw,  22. 25)« 
In  essilium  ejectus  es?  Cogiia  le  hic  noo  habere  pa«* 
iriam,  sed  $i  pfailosopliari  yelis,  jussum  esse  etiam 
totam  terram  pro  peiregrimi  diicere.At  in  gravem  in-i* 
oidisti  morbum  ?  Dic  iliud  apostolkiim  :  Quanlo  ma^ 
^$  extenor  notler  homo  corrumpiiury  tanto  magit  tnr«- 
rior  renovaiur  de  die  in  (tiem  (2.  Cor.  i.  i6 ).  At  vio- 
leaiam  quis  morlcm  susiiniiii?  Cogita  Joannem,  et 
'  abseissum  in  carcere  caput,  in  lance  allatum,  et  iu 
meretrict»  saiiaiionis  mercedem  dattim.  Cogita  remu- 
nerationes  inde  secuturas :  omniaenlm  istbacc  damna 
cum  per.  injuriara  inferuntur,  ct  peccaui  expiant,  et 
Jttstitiam  conremnt.  Tanta  est  utiliialis  cornm  magirh' 
tudo  in  iis  qoi  generoso  ea  animo  ferunt. 

5.  Cuffi  igitur  neque  pecnniae  jaciura ,  neqiie  ca- 
lumniae  et  conyieia ,  neqne  eisilium  ,  ncque  morbi , 
mqoc  cruciatus,  neque  id  ipsum ,  quod  omnibiis  ter- 
ribtlius  esse  videtur ,  mors ,  perferentibus-  damnum 
aflerat,  sed  utirttalem  poiius  :  quibus  robus*mihi  po- 
tes  oslendere  quempiam  Iffidi,  quando  his  non  Ixdilitr? 
Ego  enim  contrarium  demonstrare  conabor  :  nempc, 
qui  maxiina  damna  ac  detrimenta,  et  incurabiles  cla« 
des  perferant ,  eos  esse  qui  inferunt.  Quid  eiiim  mi- 
serabilius  esse  possit ,  qiiam  Cain  ,  qni  taiibus  modis 
fratrem  accepit?  quid  infelicius  uxore  Philippi ,  quas 
Joanni  caput  abscidit?  quid  frairibus  Joseph,  qiii  enni 
venumdederunt,  et  in  exsilium  rel^aruni?  quid  dia^ 
bolo,  qui  Job  tot  malis  afrecit?  Non  enim  csteronifo 
durotaxat  scelenim ,  sed  ita  quo<|ue  non  viilgares  in- 
sidiarum  poenas  dabit.  Cernis  eiiam  hic  pliira ,  qoam 
polUciia  fuerat ,  orationem  demonstrasse  ?  non  roodo 
nnUtim  incommodum  eos ,  qui  perferont  insidias ,  ab 
Insidiatoribus  aeciperc,  verum  etiam  id  omne  in  cnpiit . 
insidiantium  converii?  Quoniam  enim  nec  in  divitiis, 
neqne  in  libertate,  neque  in  babitanda  palria,  iieque 
iii  esieris ,  qatt  dixi ,  bominis  siia  est  virlus ,  sed  in 
animn  recte  factis  :  merito ,  cuin  lioniin  fit  jactiira , 
nibii  detrimenti  accipit  virtus  hominls.  Quid  igilur  » 
«i  ipsius  animse  pliiiosophiai  jaciuram  quis  faciat  ? 
Neque  bic,  si  Isedilur,  ab  alio  kedilur,  sed  a  seipso. 
Quomodo,  inquies,  a  seipso  ?  Cum  quis  caesus  a  quo- 
plam,  aut  facultatibus  exutus,  aut  aliquam  aliam  gra- 
vem  perpessus  injuriam,  blaspbemum  aliquod  verbum 
protulit ,  hic  affectus  est  ille  quidem  dnmno ,  eoque 
maximo^.non  famen  ab  injurio,  sed  a  propria  pusilla- 
nimitate.  Quodeniin  ante  dixi»  etiamnum  dicam,  nul- 
Ittm  bominem ,  mille  licet  nocendi  artibus  imbuium » 
infesio  iil.o  damone  et  implaGabili  noslro  hosle ,  dia» 
boio ,  p^iis  aliquid  cuipiam  infligere  posse ,  ant  acer* 
bius  :  at  isium  Sffivum  dinmonem  tamen  non  valuisse 
eum  qui  anie  legem,  anle  graliam  vixit,  lot  in  illum^ 
lamque  gravibus  unmissis  undique  jaculis,  suppUnlare. 
et  dejicere.  Tanla  est  animae  generositas.  Quid  vero 
Pauius?  Annon  pertulit  tot  mala ,  qu«  ne  recensere 
quidem  facile  est?  Carceres  inbabitans,  vinctus  cate- 
nis ,  actus  et  circumactus »  flagellis  caesus  a  Judaeis , 
lapidaius,  non  loris  lantum ,  sed  etiam  virgis  humeros 
laBceratus ,  m  mare  demersus,  saepe  in  latrones  iiici* 
dens,  int<esUnum  belliim  fcrens,  ab  inimicis,  ab  amicis 


Jaclatos  contineiitcr,  inrmitis  insidiis  eoiagiiattts,  cum 
flime  ac  nudiiate  hictatus ,  altos  erebros  et  asslduos 
casus  et  afflictlones  perpeasus :  quid  opus  eat  multis? 
quotidie  moriens;  sed  tsmeii  tot  lanuque  passus,  non 
modo  nuUum  verbum  mnledicum  edidit ,  sed  gaudebai 
hls  rebus  et  gloriabaturT  atque  alias,  GaudeOt  inquit , 
m  pamonibui  md$  (CoL  i .  24) ;  alias :  Non  toium  auiem, 
eed  ei  gioriamur  in  irihutaiionibu$  {Rom,  5.  5).  Si  igitur 
ipse  lanta  perferens  gaudebat  et  gloriabaiur,  qusc  ve« 
nia  dabilor,  qiue  excusatio  tibi ,  qui  nec  minimam  \h- 
lorum  partem  suslines,  et  lamen  maledtcis? 

6.  Num  afflictiones  veieni  eieemosynam  impertiri.  — ^ 
Sed  variis  injuriis  afHcior,  inquies,  ac  nisi  maledicam» 
direptis  bonis  ad  siipem  erogandam  nihl!  mihi  flt  re-^ 
liquum.  Hoc  nihil  est  aliud,  quam  pneiexlus  acspeciea 
qu£dam.  Si  eiiim  hoclibi  dolei,  certo  selas  paupertsK' 
lem  erogandae  stipi  non  iinpedimenlo  esse.  Etsl  enim' 
qiiam  paoperrimus  sis,  non  pauperior  cs  tameii  illa  ,' 
quac  fnriii:e  tanltim  pugillum  habebat  (5.  Reg.  iT.  t2), 
et  iUa ,  qiise  duos  tanium  obolos ,  quamm  utrafiue- 
omni  re  familiari  in  egentes  collata ,  magnain  sut  ad- 
roiniiionem  reltquit  (Lnc.  21. 2) :  nec  Uitia  pouperias 
untae  liberatiuii  impedimenio  fuit ,  sed  duoruro  mi- 
nutorum  stips  adeo  larga  et  gloriosa  fuit ,  nt  omnes' 
divites  obscoraret ,  eosque  qui  mnltos  slateras  conje-' 
cerant,  divitiis  meniis ,  et  aittcriutis  opibns  siiperarei. 
Quare  neque  luc  damnum  passus  es,  sed  lncrum  ba- 
buisii  potius,  exigua  pensione  insigniores ,  quam  qui- 
mnlu  coniulerunt,  coronas  adeptus.  Verum  quoniam» 
Hcet  haec  sexceniles  dicamus,  animac  corpua  nimis 
amanies,  saecularibus  negotiis  Ubenler  implicit»,  pras- 
sentium  rerum  volupiate  captae ,  non  Tacile  poteruni 
marcescentes  flores  relinquere  (talia  enim  sunt  hnjus 
viiae  gaudia) ,  neqoe  umbras  missas  faeere  :  sed  fao* 
nestissimi  quique  um  Ula  quam  isu  mordicosretineat; ' 
miseriores  vero  et  infleliciores  illa  qoidem  inajori,  baie 
vero  longe  minori  ex  parle  :  age  vero  speciosis  larvii 
a  turpi  ac  deformi  harum  rerum  facie  detractis ,  mo- 
retricis  mulieris  foediutem  osiendamus.  Taliseniuk. 
est  vila  ad  volupUles,  diviiias,et  poteniiam  atten 
ta ;  turpis,  deformis,  mulu  roediuie  referia,  molesu 
gravia,  amariiudine  plena.  Hoc  enim  est,  quod  hati 
viu  captis  omnem  adimit  veniam»  quod  ea  el  molesita  < 
et  magna  amaritudine  referia ,  desideratur  ab  eis ,  et . 
magoopere  expetitur,  uifiiiitis  malis  plena,  periculis» 
s^nguinc,  praecipiliis ,  scopulis ,  ccrdibus ,  timorilMis , , 
terroribus,  invidia ,  iivore,  insidUs ,  perpetua  eura  et : 
soUiciLudine ,  quaeque  nullum  lucrum,  nuUum  Unto* 
rum  raborum  fructum  .iflerat,  nisi  pceuain,  ac  suppli- . 
cium  ,  et  xternos  cruclalus.  Ac  licet  ejusmodi  sit  * , 
nmltis  Umen  beata  videtur ,  et  maxime  appelenda , 
qua:  menle  caplorum  opinio  est»  noii  vera  rei  felicius^  * 
Nam  et  pueruli  dedili  intenlique  suiit  ludicrifl,  negoiia » 
vero  adultis  viris  digna  ne  percipere  quidem  possunt. 
Yerum  his  quidem  ob  immaturam  xuiem  venia  eon-t 
ccdenda  cst;  illi  vero  omni  excusatione  carenti  in  in- ; 
tegra  .Tiatc  poerilem  animum  gerentes ,  illisque  de- 
mentiores. 

«  »960,  ac  Hcei  ejuemodi  <i(,  in  tribus  Mss.  desitnt. 


467  S.  lOANNIS  CHRYSOSTOMI 

De  mtpiditate  dimUantm^  et  ewremnnt  eafpetendtg,  — 
Dic  enim  mihi,  quamobrem  expelendus  sunt  diviiiae  f 
Nam  binc  exordietidum  est ,  quoniam  sanilate »  vita , 
|M>puIi  commendalione,  ac  bona  exislimatione,  patria, 
familiaribus,  amicis,  cognalis,  prxstabiliores  yidentur 
plerisque  eorum ,  qui  gravi  itoc  niorbo  correpti  sunc. 
Ad  ipsas  deiiide  mibes  ascendit  haec  pyra ;  terramque 
el  marecaminus  isle  occupavit.  Et  quidem  qui  exstin* 
guat  flammam ,  est  nemo ;  qui  voro  accendant ,  sunt 
omnes  t  tam  ipsi  jam  capti ,  quam  nondum  capti ,  ut 
capiantur.  Singulos  videre  licet ,  viros  ac  feminas  , 
servos  ac  liberos,  divites  et  pauperes  pro  viribus  onera 
portare ,  qus  flammn  huic  die  nocteque  multum  pa* 
bulum  prasbeni ;  onera  non  lignorum,  neque  virgiilto- 
rum  (non  enim  flamma  est  ejiismodi),  sed  animarum 
et  corporum,  injustitiae  et  iniquiialis.  Hxc  enim  flam- 
na  natura  iu  coroparata  est,  ut  isiis  rebus  accenda- 
lur;  Nam  et  divites  absurd»  buic  cupiditati  nusquam 
terminum  coostiluunt ,  quamqiiam  omnem  terrarum 
orbem  comparaverint ;  et  pauperes  connituntur  illos 
pR£Tenire :  ac  rabies  quaedam  incurabilis,  furor  effre- 
iiatus ,  morbus  insanabitis  omnium  animos  oblinet* 
liic  amor  oronem  amorem  devictum  et  repulsum  «je-. 
cit  ex  animo.  Neifue  amicitiae  ratio  habelur ,  neque 
cognationis  *■ ;  quid  dico ,  amicitiae  et  cognationis  ? 
non  utoris  ct  liberum ,  quo  quid  vtris  esse  queat  ca« 
rius?  sed  omnia  humi  abjecta  et  conciilcata  sunt,  ubi 
crudelis  isthxc  «t  inhumaiia  captorum  domina  om- 
iiium  animos  occupavit.  Etenim  tamquaffl  inhumana 
eoriim  domina ,  taniquam  sa:vus  tyrannus ,  barbara 
qaoBdain  immanis,  tamqiiaro  meretrlx  publica  et  sum* 
pbiosa  dedecorat,conflcit,  et  sexcentis  objicit  pericutis 
ac  pcenis  eos,  qui  illi  servire  in  animum  induxenint ; 
comque  sit  terribilis ,  acerba ,  crudelis ,  SAva  ,  viiltii 
barbarico ,  quin  poiius  feriiio ,  et  qiiam  lupus  ac  leo  * 
iruciore ;  mansueu  tamen  et  expetendn ,  et  melie 
dnlcior  esse  videtur  captivis  ejus.  Cum  etiam  gladios 
et  arma  quotidie  contra  eos  cudat ,  ac  baraihra  eflb- 
diat,  ad  prsecipitia  ducat  et  scopulos,  et  infiniu  sup* 
plicii  reiia  texar,  beatos  eos  tamen  pncstare  censctur 
tum  ab  ipsis  capiis,  tum  a  cupientibus  capi.  Atque  ut 
in  cloaca  et  coeno  sus  cum  volupiate  et  deliciis  vo1u« 
talur,  aut  ut  scarabxi  iii  stercore  eontinenter  versan- 
tiir ;  iU  etiam  avaritia  capti  istis  animanlihus  sunt 
miseriores.  Etenim  major  h;ec  est  foeditas,  ei  coenum 
gravius  olens  :  nam  diim  iii  hoc  morbo  versaniur , 
magnum  inde  se  voluputis  rrucium  reporure  piiunt ; 
quod  non  ad  rei  naturam,  sed  ad  asgroUntem  aninium 
referendum  est,  eaque  ex  porle  illis  ralione  destfiuiis 
sunt  deteriores.  Qucmadmodum  igiiur  iii  coeno  ac 
slercore ,  non  cotnuin  ac  stercus  in  causa  est ,  sed 
rationis  penuria  iminergeniium  sese  auimtiitium  :  sic 
etiam  de  homine  ratiocitiare. 

7.  An  expetendce  $inl  divilicd  ob  volupiates ;  Vtras 
jttCundiore$  menice^  divitum  an  pattperHm,  —  Ecqiia 
rationi!  niedebitnur  hunc   in  iiiodum  aiTeciis  ?  Si  vo- 

1  in  uiio  M&.  pofit,  cognationis;  \a  margine  additur  eadem 
manu,  tantam  vim  halfcre  solct,  ut  hunc  inelnctabilem  afft'- 
^tmi  cohiifcttt. 


ARUIIEP.  CONSTaNTINOP.  46S 

Itierint  nobis  patefaeere  mt€^  tnlnwmqoe  pandere^ 
et  amplecti  qoae  dicantar.  HatHk  tiilmaiiles  quideni 
niionis  expertes  ab  impura  vohiMione  tranaferre  cc 
abducere  non  possumus  :  raiioftis  enim  expertes 
sunt ;  at  vero  mansuetissimuai  koc  |eans,  inleHigeii- 
iia  et  ratione  cohonesutam,  huHHiiiiiii,  Inquam,  na- 
turam,  si  velit,  facileest  valdeq^  expeditttm,  oobiio 
et  graveolentia «  stercore  et  foMKiale  illa  liberare. 
Quare  enim,  o  homo,  divitiae  libi  magnopere  ezpe- 
lend»  videntur  ?  Propter  voluptaieiii  oantno  qu»  e 
inensis  hauritur?  propter  bonorem  et  comliaUiBi 
corum,  qui  divitiaruni  cansa  le  colunt  ?  propler  po* 
tesutem  ulciscendi  qui  te  offeiiderint,  ei  ut  omiiibus 
sis  lerrori  ?  Nequc  enim  alias  causas  afferre  poteris , 
quam  voluptatem,  adiilattonem ,  terrorem  et  utiio- 
nem :  nam  neque  sapieiitiorem ,  neque  tempcranlio- 
rem,  neque  mitiorem  ,  neque  prudenliorem  onmiiio 
divitias  eflicere  soleni ;  non  bcntgnum  ,  non  huiiui- 
num,  iion'  irae  potentem ,  iion  ventri  imperantem , 
Dou  volupiatibus  superiorem ;  non  moderationeni 
docent,  iion  humiliutem,  non  aliquam  allam  virtuiis 
partem  iii  animum  iiiducunt  et  inserunt.  Neque  di^ 
cere  poieris ,  ob  quidnain  ex  tslis .  earum  adeo  stu- 
diosus  sis  et  cupidus.  Nain  iion  modo  non  lioniiii 
'  plantare  aut  serere  quidqoam  l>onorum ,  sed  eiiamsi 
recondiu  iiivenLmt,  vasUnt,  impedtunt,  et  utemar- 
cescant  elBciuni  :  quoMiam  euini  eveilunt,  iisque 
contraria  inducunt,  iuxum  immoderatum ,  furorem 
intempestivum,  iram  injustam,  arrogantiam  soper- 
biam,  ametiiiam.  Yerum  de  his  non  dicam :  qni  enira 
hoc  morbo  correpti  sunt,  non  sustinerent  aadire  de 
virtute  et  vitio,  si  accusarentor  simul  et  convinoeren- 
tur,  .cum  invoIupUte  toti  sint,  ideoque  cjus  faeti 
servi.  Age  igttur  missa  interim  de  his  dispuuiione , 
quae  reliqua  sunt  iii  medium  adferamus,  ac  Tiden- 
mus,  num  quam  diviti»  voluptaiem  babeant,nttm 
quem  honorem;  omnia  enim  contraria  video.  Ac  si 
vuliis,  primum  in  mcnsas  divitum  et  pauperom  In- 
quiramus,  rogemusqiie  vesccntes  quinam  maxime 
pura  ct  liquida  perfruantur  voluptaie?  qui  ad  di- 
mensuni  diem  supcr  toros  accumbunt,  ccenas  cun 
prandits  copulant,  ventrcm  disrumpunt,  sensos  de- 
pravant ,  iminodico  ednliorum  onere  navigium  de- 
mergunt,  scntinatn  iiiexhaustain  et  exundaiitem  red* 
duiit,  el  laniqiiam  in  corporis  naiifragio  navem  undis 
obruunt ,  pedicas,  inanicas,  el  linguae  vincula  ne- 
ctiint ,  lotumque  corpus  suuin  vinciunt  vinculo  ebrie- 
tatis  el  iuxus  graviore  quam  ferrea  catena,  ac  nec 
sincerutn  cl  puruin  capiunt  sotnnum  ,  neque  ab  bor- 
ribilibus  insomniis  liberi  sunt ,  furentibusque  niise- 
riores ,  voinntariuin  quemdam  dxinonem  in  ani- 
mum  inducunt,  risui  specUntium  famulorum  expo- 
siti,  imo  vero  etiam  luclui  el  lacrymis  meliorum  in- 
ter  eos  ;  ncminem  noverunt  eorum,  qui  adsunt,  ne- 
que  dicere  quid ,  neque  audire  possunt,  sed  inier 
gesUnliuin  maniis  a  toris  ad  leciuluin  feruntur  ?  an 
vero  sobrii ,  vigilantes ,  qiiiqiie  niodom  iiecessiiaie 
definiunt,  secundis  venlis  narigant,  ac  pro  niaxinio 
oblcctamento  um  in  cibis  quam  in  potu  fainem  et  si* 


469 

iim  liabenl?  Niliir  enrm  i(a  et  ad  Tolupiaiem  eiad 
saiiiuiem  facil,ul  esurienlem  ac  silientetii,  Ita  demum 
qtias  appoiiuntur  capessere^et  soiam  necessitaietn  pro 
sali^Mate  ducere,  neque  ejus  limites  (ransilire ,  nequQ 
corpori  inajus  quam  ferre  possit,  onus  imponere. 

S.  Quod  si  orationi  meas  iion  faabes  fidem,  consuld 
utrorumque  corpora,  tt  singulorum  animam.  Noane 
ita  moderaie  yiveniium  (  ne  enim  niilii  quod  raro 
contingit,  dicas,  ct  si  qui  ex  alia  qiiadam  circumstan- 
tia  aegri  sunt,  sed  ex  iis,  quae  semper  et  continenter 
eTeniunt,  Ter  sententiam)»  nonne,  inquam,  inoderate 
vesccntium  corpora  bene  flrtna  sunt,  ac  sensu»  fiite* 
f  ri,  quique  magna  cum  faciHlate  ticem  svam  Imple'» 
ant  ? Jllorum  vero  nimiobuinore  TitinCa  omni  cera 
molliora  ,  et  agmiiie  morbomm  obsessa  f  Naro  et 
podagrae  celeriier  inTadunt^  et  trerooi'  importunuSy 
el  senecius  immatura,  et  capilis  dolores,  distensio- 
nes  ct  stomachorum  depravattones,  appeiitus  amissio; 
pcrpetuis  indigent  medicis,  cofiiinuis  medicamentis 
et  curatione  quoiidiana.  llxccine  Toiuptoosa  sunt  ? 
dic  mibi.  Ecquis  sciens  quid  tandem  sit  Toluplas,  di* 
cet  esse?  Voluptas  eniin  percipitur,  cuni  pr«f6onte 
cupiditate  frucius  scqultur :  quod  si  fhictdS  quidem 
exstet,  cupidiias  vero  nusquam  appareai,  Toiuptas 
evanescil  el  exstincu  cst.  Quapropter  etiam  xgri| 
quamquam  suaTissimi  apponuntur  etbi ,  cum  nausea 
lamen  degusiant,  sibique  molestiam  exbiberi  oplfVaiH 
lur  :  quoniam  abcst  cuplditas,  qu»  ftlictiim  jncundis* 
simum  reddit.  Ne(iue  enim  elborom  natura ,  iieque 
poius,  scd  vesceniium  appeiiius  cupiditatem  parere 
•olet,  et  ut  voluptaiem  afferat  a  natura  comparatus 
est.  Idcirco  sapiens  quidam  Tir,  qui  Toluptatem  ac* 
curate  cognilam  habuit,  alque  de  his  philosophari 
potcraty  dicebat  :  Anima  $alurata  fam  iUudit  (  Prov» 
27.  7 ) ;  ut  ostenderet  non  in  iiatura  cibi,  sed.in  ve* 
sccntium  affeciione  Tolupiaiem  consistere.  Qtiam  ob 
causam  eiiam  proplieta,  cum  miracula  in  ^gypto  el 
in  soiitudiiie  edita  retenseret ,  -inter  alia  hoc  quoqoe 
dixit :  De  petra  melle  $aturavil  eos  (  P$aL  80. 17  ). 
Atqui  nusquam  apparet   petram  eis  mel   fudisse  : 
quid  ergo  est  quod  dixit  ?  Quandoquidem  multo  eon- 
fecti  laborc  et  itinere ,  vehementique  confliclati  sili» 
in  frigidas  aquas  inciderunt ,  et  pro  m.igna  oblecia- 
lione  babueruni  bibere,  ut  Toluptatcm  aquarum  illa- 
rum  repnesenlaret,  aquam  Tocavlt  mel ,  non  quod 
ejus  natura  in  mel  commulaia  fuisset,  sed  quod 
voluptas  aquae  certaret  cum  illa  dulcedine,  qoia  siti- 
biindi  iii  cam  incidissent  qni  biberunt.  Qu:c  cum  ita 
sint,  nemoque  conlradicere  possit ,  etiamsi  Talde  sit 
slupidus  :  annon  clarum  esi,  puram,  liqnidam  et  ge- 
nuiiiam  Toiuptatem  esse  in   niensis  pauperum?  in 
mensis  autein  diTitum,  molestiam ,  faslidium  ,  spur- 
citiem  ?  atquc  ut  sapicns  ille  vir  dixit,  Eliam  dukia 
molestiam  prcebere  videntur  (  Prov.  S7.  7). 

0.  Nttmconcilienthonorem  divitite  et  ad  utiionem  jn^ 
vent;honorem  sola  virtus  conciliat.  —  At  divilic-c,  dicei 
quihpiam,  faciunt  ut  possessores  earuin  honoreiitur, 
atque  inimicos  ulcisci  facile  possiiit.  Proptcreane  igi- 
tur,  dic  mihi,  expetenda  et  omnibus  opibus  ac  viribus 


QGOD  N£MO  l.i£DtTUa  NISI  A  SBtfSO. 


470 

eomparand«T<]6is  videncor  divHlae^qofld  gravlaalmaa 
Nntriant  in  nobis  «grlitiifiiies»  duni  ii-ani  ad  effecium 
perducunt,  insanum  gloriae  amorem  quasi  quasdam 
bullas  in  majorem  tumofem  efinruni,  ad  superbiam 
excilant  et  exslimolaiil?  Hasergo  maxime  ob  caosas 
eae  non  retrovem  facie  fugieadae  sunl,  f]uod  ferocea 
quasdam  ac  saevaa  bestioo  I»  animum  noslrum  inlro» 
ducunt,  ac  vera  quidem,  el  quae  apud  uniTersoacM* 
cUitfff  soleC,  gloria  not  fraudant,  eique  eonfrariam 
cotoribos  illiur  fbeatam  deceptas  ofknmtif$c  suadentoi 
hanc  IKam  esse  exisiimemus,  cum  €x  natiira  sua  noM 
sii,  sed  specie  tenos  esse  Tideatur.  Ut  enim  polchri* 
tudo  meretricum  fiicis  et  plgmentis  coinporatay  pol- 
chritudine  destltuta,  turpem  ac  dofr>rmem  faclem 
pulchram  el  formosam  esse  fieft  illis/  qui  ea  deci- 
phinlur,  cum polchninoiiaK :  iu  eliam  diTiiis  facuint, 
cum  adulatlonem  visfunt  honorem  Tideri.  Ne  enim 
apertas  el  ot  meiu  blandiliisque  profectas  bodea 
intuearif ,  ha:  enlHi  suni  colores  et  pigmenta  ;  sed 
edmm,  qui  iia  tibi  adulantur,  uniuscujusque  con- 
scientiaro  aperi,  el  videbis  intus  infiniios  accusatores» 
qui  contra  te  vociferentur»  leqne  magis  aversentm  • 
et  oderiot»  quam  inimlcissimi  el  infestissimi  quique. 
Aestqiiaikdo  indutam  istometo  larvam  superveniens 
motatio  rerum  susluieril  ac  dctexerii  qoemadmodom 
voltus  illos  sol  missisradiis  calidioribus,  tum  sic  claro 
videbis  te  omnl  superiori  lempore  in  maximo  fuisse 
contemptu  apud  eos  qui  te  colebant*  tibiqoe  visom 
esse  honore  affici  ab  iis  qni  te  maxime  oderant,  In- 
finiiisque  apud  animum  conviciis  proscindebant,  et  in 
extremls  calamiiatibns  videre  cupiebant.  Honorem 
enim  nihli  Ita  conclliare  solel,  ul  virtus,  bonorem  non  •> 
coactum»  honorem  non  fictum,   neque  larva  aliqiia 
fallaciae  tecium,  sed  verum  et  genolnum ,  quiquo 
oolla  temponim  difacultate  rcfutetur. 

10.  An  egiciant  divitite  ut  hoilet  utcUcamttr;  exem* 
plo  Laxari  pauperlaiem  vindieat.  —  At  ulcisci  vis  eot 
qui  te  offeiideronl  ?  Hanc  Ipsam  ob  causam  maxiroe, 
quemadmodum  ante  dixi,  fugiendai  suni  diviiise.  Ei* 
ficiuntenim,  ut  ensem  in  teipsum  adigas,  et  graviorea 
in  futuro  rationes  tibl  reddunt,  et  intolerabiles  poenas 
parant.  Tantum  namque  malum  cst  ulrio,  ut  etiam 
Dei  benignitatem  revocaveril,  et  Jam  datam  infinito- 
rum  peccatorum  veniam  feceritirritain.  Nam  qui  de- 
cles  mille  talentorum  condonationem  adeptus,  sota* 
que  obtestatione  lantam  gratiam  coiisequutus  fuerat, 
cum  ceiiium  denarios  exigeret  a  conserTO,  hoc  est» 
cum  delictorum  adversus  se  admissorum  poenas  re- 
posceret ,  sxTiiia  erga  conserTum  suum  seipsum 
dainnaTii  (  Matth.  18  ) ;  neque  Tero  ullam  aliam  nisl 
lianc  ob  rem  torlortbus  traditus,  el  crucialus,  el  de- 
cics  iiiille  Uilenta  rcddcre  jussus  est :  nullum  Tenhc 
aut  excusationis  locum  inTcnli,  sed  acerbissimuiii 
supplicium  perpcssiis  est,  jussos  totum  solTcre  debi- 
tuni,  quod  prasveniens  Dei  beiiigiiltas  condonavemi. 
Proptereane  igiiur  diTitiarum  adeo  cupidus  es,  quod 
ie  facile  ad  ejusmodi  peccatum  perduconl?  Atquiob 
id  ea:  tamquam  inimic;e  el  hostes,  aKj^ue  infinitis  re- 
fertaB  c  iHlibus,  av^^andw  sont.  At  pav|)erusy  ioquli. 


i71  8.  JOANNIS  Cim\SOSTOIfl 

inekcsUasereat,  ac  «epe  eiiani  facil,  ui  maledica  \tk 
Deam  verba  effuUaSi  ac  iliiberalia  iiegolia  suscipias. 
Nea  pauperlasi  sed  pusillaiiimitas  :  nam  el  Lazanis 
pauper  eral,  et  admodum  quidem  pauper(  Liu;.  16, 
20 ) ;  paupertaii  accedebat  adversa  valetudo  omni 
paupertate  acerbior,  qu»  paufierutem  quoque  redde- 
bat  graviorem ;  adTerae  valetudini  soiitudo  ei  peuuria 
eorum,  qui  miuistrarent,  qurc  cum  pauper(atcm«tuin 
adveraam  valetudinem  faciebai  acerbiorero.  Horum 
namquesingula  per  sequoque  molestasunt ;  cum  vero 
neque  qui  ministrent,  adsunt»  major  fit  calamitas* 
Bxvior  flamma,  dolor  acerbior*  tempestas  alro6ior, 
fluelus  vehementiores,  caminus  ardenUor.Quod  si  quis 
accuraie  drcumspiciat,  aiiud  eUam  his  quartum  ac- 
cedebat»  nempe  divilis  in  ticinia  babitaiitis  licenlta 
etUixus.  Sin  aliud  etiam  quintuin  ti$  invenire,  flam- 
mae  iilius  fomitem,  id  qiioque  in  eo  perspicue  videbis. 
Non  enlm  dumtaiat  genio  indulgebat  dives  ille,  ve- 
riia  eUam  elsi  iterum^  tertium,  imo  tero  sa^pius  in 
Miie  euin  Tidebat :  juxia  ingressum  namque  jacebat» 
spectaeuluiii.dirum  mlserabilis  tragoedj»',  etqui  as- 
peclii  solo  vel  iapideum  pecius  poierat  emoilire :  laroeii 
iieqiie  hoc  inhumanura  illum  ad  eam  paupertatem  le- 
TaBdam  ;permoTit  :  sed  ille  sybariticam  apponebat 
mensam,  craleras  habebai  plenas,  merum  large  dif« 
f •ndendam,  nitidos  coquorum  exercitus,  parasitos  et 
adnlatores  prima  luce»  el  cboros  caneniium,  viiia  in- 
fuiideiMimB,  risus  moTcnUum  :  omne  genus  hellua- 
lionis  excogiubat,  inebriabatur,  iiigiirgiubaiur»  iu 
luxnvesUum»  niens»  aliarumque  piurium  rerum  per- 
petuo  TiTebat.  Istum  Tero,  qtfem  graTi  fame,  morbo 
aeerbissimo,  obsidione  tot  ulcerum,  solitudine,  et 
malis  inde  consequeniibus  in  dies  singuios  premi  vi- 
debat»  ne  in  animum  quidem  aliquando  admisit :  pa- 
rasiti  et  adulatoresnimiisepulis  penedisrumpebantur; 
at  isle  pauper,  et  adeo  pauper»  tol  malis  cinctus,  nec 
micas  ex  iUa  mensa  obtinuil,  etsi  valde  cupidas  : 
neque  borum  quidquam  eum  tesit,  non  verbom  pro- 
lulil  asperum*,  non  vocem  edidii  blaspbemam  :  sed 
iii  aurum  vehementiore  incendio  magis  purgatiim 
splendescit,  sic  etiam  ille  afnictionibus  istis  vexatns, 
omnibus  fuil  superior  um  plagis,  quam,  quae  mulUs 
iiascimtur  inde,  perturbationibus.  Si  enim  omnino 
paoperes,  cum  divites  vident,  ubescunt  Invidia,  et 
mmulatione  conficiuntur,  ac  vitam  sibi  non  esse  vi-> 
talem  exisUmant»  idque  cum  necessarius  eis  victus 
suppeUt»  necnonqui  ministrent :  iste  pauper,  et  qui- 
dem  pauper  ut  nullus  alius,  nec  pauper  modo,  verum 
etiain  aeger,  quique  non  babebat  qui  adsUret  aut  so- 
laUum  daret,  sed  in  media  urbe  velut  in  extrema  ja- 
cebat  solitudine,  fame  ubescebat  acerbissima ,  illi 
omnia  Umquam  ex  fonUbus  afiluere  videbat,  omni 
humano  solaUo  desUtutus,  canumlingiiis  ceu  perpetua 
quaedam  mensa  propositus   ( iu  enim  omnia  ejus 
membra  luxau  ac  dissolou  eranl,  ut  nec  illos  arcere 
posset )«  quam  inlquo  animo  fuisset,  nisi  valde  gene- 
rpaus  ac  sapiens  eisUUsset?  Cemis,  qui  se  non  Ixdiit, 

>  unns  Re^.,  ipectaeuluin  asgre  eenspiciendwth 
*  DuD,  nM  mil  twnmmma  maamtf»  loeuiui  eu. 


ARGSKP.  CONSTANTINOP.  il\ 

etsi  ab  omnibus  lanlalur,  nihil  mali  perpeU  ?  repeUna 
enim  earadem  oraUoiiem, 

11.  Quid  namque  adversa  valetudo?  quid  soHludo 
eorum  qui  adstarent  ?  quid  accessus  canum  ?  quid 
mala  divitis  viciniUs  ?  quid  magnus  luxus,  superbia 
etarroganUa  iilius  atbletx  buic  nocuerunt ?  nuin eum 
ad  susUnenda  pro  virtute  certamlna  reddiderunt  mol- 
liorero  ?  quid  vero  constantiain  ejus  laesil?  NihLI  us- 
quam,  sed  eum  eiiam  magis  corroboravit,  et  infiniia- 
rum  ei  maieria  coronarum,  accessio  prxmidrum» 
increroenlum  mercedis,  seges  majoris  remuneraUonts 
exstitil  illa  malorum  multitudo,  diTiUsque  crudelius. 
Neque  enim  ob  paupcrutem  coroiiatus  est  laiiiuin, 
neque  ob  famem,  neque  ob  ulcera,  neque  ob  lingvas 
canum,  sed  quod  ulem  Ticinumcum  haberel,  a  quo  ia 
dies  aspicerelur  ei  despicerelur  perpetuo,  eam  tenia- 
Uonem  generoso  lulerit  aiiimo  magnaque  consUniia, 
quoi  quidem  tenUtio  et  pauperuU  et  adversx  Taletu- 
dini,  el  soUtudiui  non  exiguam,  sed  acerrimam  flam- 
roamaddebat. 

Anipli/Ual  eamdem  $enlentiam  exemplo  Pauli  oiten- 
den»  ntminem  ab  affxcliombu»  lcsdL — Quid  Tcro  bealiis 
Paulus,  dic  mihi?  nihil  eium  prohibet  iierum  memi- 
nisse  Tiri.  Annon  inflnitos  tenUlioiium  Uinquam  ni- 
Tiuni  imbres  susUniiit  ?  Quid  ergo  indedamni  accepit? 
Annon  propterea  majoribus  doiialus  esl  coroiiis,  quod 
esuriisset,  quod  algore  ac  nudiiaie  confectus,  quod 
Tcrberibus  saepenumero  concisus ,  qiiod  lapidibus 
appetitns,  quod  in  mare  demersus  fuisset  f  At  ille 
Paulus  erat,  inquitf  et  Tocatus  a  Christo.  Atqoi  ludas 
quoque  unus  erat  ex  duodeciin,  Tocatus  etiam  fpse  a 
Christo;  Terum  nequequod  essetex  duodecim,  neqoe 
Tocaiio  ChrisU  quidquam  ei  profuit,  quoniam  aiii- 
mum  ad  Tirtuiem  paratum  non  habebai.  Scd  Paulos 
quidem  et  cum  faine  luctans,  et  necessario  egcns  ali- 
rocnu>,et  UnU  in  dies  singulos  perfercns,  magna  curo 
alacritaie  viam  qu»  ad  c»lum  ducii,  currebat :  ai 
ille  ei  anie  huuc  Tocalus,  et  ilsdem,  quibus  ipse,  bonis 
poiius,  suprema  pbibsopia  iniUatus,  parUceps  inen- 
sae  sacrae  ac  tremendae  iiiius  coenae,  unUm  gratiam 
adeplus,  ut  eiiam  moriuos  exciurei,  lepcosos  inun- 
daret.  el  daemonas  expellerei,  crebris  de  pauperute 
sermonibus  audiUs,  um  diu  Tcrsaius  cum  Chrisio, 
cuique  pauperuin  pccunias  credilae  fueraiit,  ul  iiidc 
aegritudinis  solalium  caperei  ( fur  enim  erat ) ,  ne  sic 
quidem  factus  est  melior,  quamquam  lanUni  experlus 
induIgeuUam.  Cuin  enim  sciret  Clirisiiis  eum  aTarum 
esse,  et  araore  pecuniae.  periturum,  noii  inodo  ejus 
rei  lum  abeo  poenas  non  repoposcii,  veruin  ut  ipsius 
aigritudinero  deliniret,  et  minori  inalb  pncc^verct 
iiiajus,  etiain  pauperum  ei  pecunias  credidit,  ul  cum 
liaberet  unde  pecuniae  cupidiuiem  satiaret,  .in  horri- 
bile  iliuJ  barathruin  non  corrueret. 

12.  Cur  eliam  improborum  lapnu  exprimat  Scriptura ; 
parabola  «di/icaniiiim  expHeatur.  —  Adeo  nusqn:»in 
quisquam  laedere  potcril  cum ,  qui  seipsum  lajdere 
nulit ;  ei  vero  qui  Tigifcins  ac  sobriiis  esse ,  suamque 
operam  conferre  iiolil,  nemo  iimquam  proderit.  PrtJ- 
pterea  Ubi  munbilis   quoqiie  Scripiurarum  bisloria 


m. 


QVOD  NEMO  LifiDlTUR  NISI  A  8EJPS0. 


47* 


TeliU  In  eliKie  quad»m  sublimi  msgnaque ,  ei  in  ma- 
gnam  iailtudioem  exlensa ,  veterum  viias  descripstt, 
qarraUone  ab  Adam  usque  ad  Ciiristi  adventum  pro- 
ducta :  osienditque  libi  iam  supplantatos ,  quam  co- 
ronatos ,  ul  omnium  exempiis  le  doceat ,  eum  qui 
seipsum  non  laedal,  a  nemine  alio  l.xdi  posse,  eiiamsi 
totus  orbis  grave  contra  illum  concitet  bellum.  Nequo 
eaim  difQcultas  Tenim ,  nec  temporum  mutaiioues , 
nec  potentum  injuriae  >  neque  insidiamm  tamquam 
niviuffl  imbrcs,  neqiie  calamitatum  roultitudo,  neque 
omniuro ,  quibus  homines  premunt>ir ,  malorum  col- 
lectus  acervus ,  generosum ,  sobrium  ac  vigilantem 
vel  parum  labefisietare  poterit :  quemadmodum  vicis- 
siro  ignavom»  coliapsnm,  et  a  seipso  proditum, 
etiamsi  infinitx  curationes  admoveantur ,  nibilo  fa- 
ciunt  molioreni.  Hoc  siquidem  etiam  Insinuavit  nobis 
Ula  parabola  de  hominibus  illis»  quorum  alter  super 
petram ,  super  arenam  alter  suam  domum  aedifica- 
vit  (Matth^  7.  24.  iqq. ) :  non  ut  arenam  et  pelrara 
inteliigamus ,  nec  structuraro  lapidam ,  et  tcctum » 
neque  ut  humina ,  et  pluviam »  et  saevos  spiritus  in 
aedificia  irruentes ;  sed  ut  virtutem  et  viiium  ei  his 
colligamus ,  atque  etiam  hinc  perspiciamus ,  eum  qui 
se  ipse  non  Ixdat  a  nemine  Ixdi.  Ergo  nec  pluvisB 
inagna  quainquam  vi  delake ,  neque  flumiiia  magno 
impeiu  irruentia»  neqnesaevi  spiritus  vehementi  cum 
insultu  adorli ,  partem  ullam  domus  illius  hberacta- 
runt;  sodmansitet  inexpugnabilis,  et  immola  :  ut 
discas,  qui  se  ipse  non  prodat ,  eum  milla  tentatione 
posse  labefaclari.  At  illa  alterius  facile  eversaest» 
iion  ob  teniationum  impetum(alioquin  alteri  quoque 
idem  accidisset),  sed  ob  ipsius  vecordiam :  noii  eiiim 
quia  Tcntus  afllavit,  ideo  cecidit,  sed  quod  super  are- 
nam,  boc  est,  super  ignaviam  et  nequiiiam  aniificata 
fuit  9  ruinam  fecit*  Nam  prius  etiam  quam  illa  tem- 
pesta^  ingrueret,  infirma  erat  et  ad  casnm  paraia. 
Hujuscemodi  enim  acdificia,  etiam  nemine  infestante, 
dum  subtrahitur  ac  difHuit  fundamentum  ,  sua  spoiite 
corruunt.  At  ut  araneae  ultro ,  nemine  ipsls  infeato , 
distrabuntur ,  adamas  contra  etiam  percussus  nonr 
frangiiur  :  sic  etiam  qui  s^metipsi  non  laedunt,etsiab 
infiuilis  feriantur,  fortiores  evadunt :  qui  vero  semet- 
ipsos  produnt,  etsi  nemo  sit  infestus ,  sua  sponie  de- 
volvuntur,  diffluunt  ac  pereunt.  QuemadmodunCi  Judas 
iquoque,  non  modo  nuUa  infestante  bujusmodi  tenu- 
tione  y  sed  magna  etiam  curatione  adhlbita ,  periit. 

iS.  ProvideiUia  Dd  erga  Judwoi  ;  miractUa  edita  in 
exitu  ex  JEgypto,  —  V4s  iiitegrarum  gentiam  eiemplis 
lianc  oratioucm  illustrein  ?  Quanta  Judaeorum  gehtis 
fuit  provideniia  ?  Aiinon  tota  quae  videtur  creatura 
ad  eorum  obsequium  fuit  comparata?  et  nova  quae- 
dam.ipsis  acmira  vivendi  ratio  introducta?  Neque 
enim  ad  forum  mittebant ,  itaque  non  numerata  pe- 
cunia  venalibus  rebus  fruebantur  :  nec  Sulcos  finde* 
bant^  neque  aratrum  irahebant »  nec  terram  proscin- 
debant,  nec  semina  jaciebant»  neque  pluvils  indige- 
bant  et  ventis  et  anni  temporibus ,  non  solis  radiis , 
iion  cursu  lunae ,  non  aeris  uaiura ,  non  uUa  bujus- 
modi  re  alia  ;  non  aream  praeparabant ,  npn  friiges 


trlturabant,  non  ventos  desiderabant  ad  secemenda 
grana  a  paleis ,  non  molam  versabant »  non  clibanuro 
aedificabant ,  uon  ligna  et  ignem  domum  inferebant »  ' 
non  panifica  egebant  arte ,  nun  ligonem  tractabant , 
nou  falcem  acuebant,  non  aliqua  aiia  indigebant  arte, 
textorla  ,  inquam  ,  archilectonica ;  et  sutoria  :  sed 
omnia  eis  erat  verbum  Dei.  Mensam  habebant  para- 
tam  ex  tempore»  sudoribus  et  laboribus  vacuam. 
Ejus  enim  naturae  erat  manna ;  nova,  recens,  nu^quam 
ipsis  negotia  facessens,  neque  labore  conficiens.  Jam  ' 
vestimenta  eorum  el  calcei  et  ipsa  corporis  natura ' 
quodammodo  suae  fragilitatis  obliviscebantur  :  tem-  ' 
pore  enim  ita  longo  neque  illa  lerebaiitur ,  neque  pe- 
des  eorum  lot  lantaque  licet  iflnera  decurrcntiiim  oc- ' 
calluerunt.  Medicorum ,  remediorum  caeleraeque  in 
bac  arte  curae  ne  memoria  quidem  apud  eos  erat : 
adeo  longe  aberat  oronis  invaletudo.  Eduxit  enim  eo$ 
in  tturo  et  argento^  inquil ;  et  non  erat  in  tribubu$  eo- 
riim  infirmui  {Psal.  i04.  57).  Verum  quasi  relicto 
hoc  muiido ,  ct  in  alium  meliorem  orbcm  inhabitan- 
dum  translati,  sic  comedebant,  sic  bibebant,  ac  ne- 
que  radii  caiidiores  eflecti  capila  iliorum  fericbant : 
disterminabat  enim  flammam  nubes  undique  impen- 
dens ,  et  omnibus  illis  familiis  gestatorii  lecli  insur 
erat.  Neque  vero  noctu  fac^  indigebant  quae'  tenebras 
discuteret ,  sed  erat  eis  columna  ignis ,  fons  lucis 
ineflabilis  in  duplicem  usum,  tum  ut  luceret,  tum  ut 
itcr  dirigcret.  Neque  enim  lucida  dumtaxat  erat ,  ve- 
rum  etiam  omni  viae  duce  certius  infinitum  illum  po- 
pulum  per  solitudinem  illam  ducebat.  Ibant  don  terra 
solum ,  sed  eiiam  mari  quasi  terra.  Ausi  sunt  tran- 
scendere  flnes  naturae,  cum  saeyuni  illud  pelagusam^ 
bviarent ,  quasi  per  solidam  ac  firmam  petram  iter 
facerent ;  cumque  illis  subsiratum  esset  elemenlum 
iliud,  solidam  terram ,  camposque  supinoSy  et  agros 
iroitabalur  :  cum  vero  bostes  excepisset ,  maris  mu 
nus  exsequebatur  :  iilis  fuit  vehiculum ,  hpstibus 
ipsorum  sepolcrum ;  illos  facile  transmisit ,  hos  ma- 
gna  cum  vehementia  submersil.  Inordinatus  aqua- 
rum  impelus,  virorum  ratione  praeditonim  atquc  pru- 
dentissimorum  ordinem  et  obedlentiam  prae  se  fere- 
bat,  cumjam  custodis,  jam  carhiflcisvicemobtineret, 
unoque  die  cotilraria  repente  pracsUret.  Quid  com- 
memorem  petras,  quae  fluvios  eflbderunt  aquanimf 
quid  nubes  volucrum ,  quae  corporum  multitudine 
totam  terram  texerunt?  quid  miracula  patraia  in 
i£gypto?  quid  prodigia  quaecontigenmtinMliladin^? 
quid  tropaea  et  incruentas  Ticiorias?  Tamquam  enim. 
choreas  ducerent,  non  bellnm  gererent ,  ita  adversa- 
rios  domuerunt.  Ac  dominos  quidem  suos  sine  armis 
superarunt;  qui  vero  extra  ^gyptum  cum  ipsis  pu- 
gnarunt ,  eos  lubis  canendo  psallendoque  viceruiit : 
resque  iila,  chorea  potins  erat  quam  bellum,  initiati^ 
potius  quam  pugna.  Omnia  namque  ista  prodigia  non 
ob  id  S(»ium  accidenint  ut  eis  necessarium  ferrenc 
subsidium ,  verum  ut  doctrinam  quoque  cogiHtionis 
Dei,  qua  eos  Moyses  instituerat,  certins  oonservarem ; 
undique  voces  edebantur ,  quae  Dominum  pr«Bdiea- 
rent.  Haec  eiiim  mare  declaroabat ,  cura  nanc  pede^ 


475  S.  JOANNIS  amTSOSTOMI  ARClllEP.  GONSTANtlNOP. 


476 


stri  ilinere  irajiceretiir,  iiunc  ad  ingenium  redircl ; 
banc  vocem  edebanl  undse  Nili  in  sanguinem  muialaD, 
ranae ,  locustarum  iile  eiercitus ,  eruc^e ,  et  rubigo , 
btcc  omni  populo  loquebantur  :  prodigja  quoque  in 
soliiudiue ,  roanna ,  columna »  nubes ,  ortygometra , 
cxtera  omnia  fuerunt  cis  vice  libri  et  iiterarum ,  quae 
numquam  delentut,  cum  merooriam  eis  quolidic  refM- 
carent ,  et  ipsonim  animo  insonarent.  YerumtametL 
post  tantam  tamque  multipncem  provisjonem »  post 
ineffabilia  illa  beneficia».post  lanta  miracula,  post  ine- 
narrabilera  euram ,  post  longam  institutionem ,  pust 
inslructionem  verborum,  post  adbortationem  ipsarum 
rerum ,  post  insignes  victorias ,  post  admirabilia  tro- 
p»a,  post  lautitiam  mensarum »  post  nbertatem  illa* 
rum  aquarum  ,  post  ineffabilem  gloriam,  quam  apud 
hominum  genus  universum  fuerant  consequuti  ^  in- 
grati  et  siupidi  cum  essent,  vitulum  adoraverunt,  et 
bovis  caput  colnerunt,  deosque  sibi  fieri  poslularunl, 
cum  reccniia  beneficiorum  Dei  in  ^gypto  accepto- 
rum  monumenta  tenerent,  ac  multis  eliam  aliis  adhuc 
fruerenlur. 

14.  Atiud  exmplum  Ninmlarum  confirmat  afficlio* 
ti«t  homini  nocere  non  poise,  —  Ninivitarum  vero  po- 
pulus,  barbanis  cum  esset  atque  alienigena,  nibilque 
horum  participasset,  non  parvum,  non  roagnum,  non 
orationes,  non  miracula,  non  res,  non  verba  ;  vidls- 
setque  homiQem  ex  naufragio  conservatum,  numquam 
secHin  antea  versatum ,  sed  tum  primum  visum  ,  in- 
gressum ,  ac  dicenlem  :  Adhuc  tre$  diet ,  et  Pfinive 
eubvertelur  {Jon.  3.  4]  :  adeo  nudis  his^ce  verbis  mu- 
taii  ac  meliores  fucti  sunt ,  et  deposita  priori  vitiosi- 
tate  ad  virtutem  per  pcenitentiam  contenderunt ,  ut 
decretum  Dei  revocareni,  nutantem  urbem  sisterent, 
diviniius  impeiidentcm  iram  propulsarent ,  omnique 
afflictione  liberarentur.  Vidit  enim  Dm,  inquit»  quia 
aver$u$  e$t  unu$qui$que  de  via  $ua  ma(a ,  et  conver$u$ 
eii  ad  Dominum  {Ib,  v.  10).  Quomodo  convcrsus  est, 
dic  mihi  ?  Atqui  magna  eorum  erat  malitia,  incffabi- 
11  s  nequltia,  ulcera  curatu  dirficilia ;  idque  ut  indica- 
ret  propheta ,  dixit :  A$cendit  maiitia  eorum  u$que  ad 
cnBtum  {Jon.  1.2):  dislantia  loci  roagnitudinem  ma- 
lili»  ipsorum  significavit.  Sed  tamen  lantam  nequi- 
tiaro ,  usque  adeo  elatam  el  eialtaiam ,  ut  ad  cseliim 
quoque  pertingeret ,  tribus  diebus ,  brevi  tcmporis 
momento,  paucis  verbis,  quae  ab  uno  homine  audive- 
rant ,  ignoto,  hospiie ,  naulragium  passo ,  ita  profli- 
gaverunt,  ita  aboleverunl,  ita  e  inedio  sustulerunt, 
ut  tali  voce  recrearentur  :  Vidit  Deu$  quia  averiut  e$t 
unu$qui$que  de  via  $ua  mala  ,  et  pcenituit  eum  $uper 
matitia^  quam  loquutu$  fuerat  Deu$  ut  faceret  ei$,  Vi- 
desne  sobrium  ac  vigilantcm  noii  modo  ab  hominibus 
Bou  Jxdi ,  verum  etiam  irain  diviniius  impendentem 
avertere  T  qui  vero  semctipsum  prodat  ac  Ixdat,  etsi 
inftiiita  accipiat  beneficia ,  non  multuin  lucri  f;icere  f 
Sic  enim  ncque  illis  profucrunt  laiita  portenia,  nequo 
bis  obfuit  iisdem  caruissc  :  verum  cum  naiura  foreut 
candidi ,  exiguum  nacti  momcntuin ,  nieliores  evase- 
ruiil ,  quainquam  barbari  et  alienigense  ,  inaudilis 
oronibus  divinis  oraculis,  longeqne  a  Paixstina  dissiti. 


15.  De  tribue  puerie  Danieli$  locni.  --Quld  veroil. 
lorum  Irium  puerorum  ,  dic  mihi ,  virtuti  saperre- 
nientia  mala  offecerunt?  Annon  adhuc  juvenbs,  ei 
admodum  quidem  Juvenes,  in  immatura  xtaie  grare 
illud  subiere  suppliciura  et  captivilatem,  longam  pe- 
regrinationem  peregrinali  sunt  a  patria ,  domo,  tem- 
pto,  altari,  sacrificiis,  oblationibus ,  libalionibus ,  ab 
ipso  quoqiie  psalmorum  cantu,  ubi  ro  alienam  regio- 
nem  venerunt ,  separati  sunt  ?*  Non  enim  domus  eis 
dumtaxai  eam  ob  causam  inaccessa  erat,  sed  mului 
quoque  divini  coltus  genera.  Annon  barbarorum  ma- 
nibus  dedili  sunt,  lupis  potius  quam  hominibus ,  et 
quod  est  gravissimum,  iu  tam  longe  dissitam  ac  bar- 
baram  abdacti  lerram,  et  servitutem  gravissimam ', 
non  magistnim  habebant ,  non  prophelam,  non  priii* 
cipem  ?  Non  enim  e$t ,  inquit,  prineep$ ,  neque  fro- 
pheta^  neque  dux,  neque  locu$  taerilieandi  coram  (e,  el 
inveniendi  mieericordiam  (Dan.  5.  3S).  Quin  eliam  in 
dorauni  regiain,  tamquam  in  scopulum  quemdam  ac 
prseeipitiuro,  et  pelagus  saxis  petrisquo  stib  aqua  la- 
tentibus  referturo,  tntroducti  sunl,  sine  gubcrnatore, 
sine  prorela,  sine  nautis,  sine  velis,  saevum  illudmaro 
navigare  coacti ;  atque  in  aiila  regia  tamquam  in  car- 
cere  inclusi.  Cum  enim  philosophari  nossent,  etrebus 
saecularibus  essent  superiores,  omnem  quoquc  huma- 
num  fastum  conculcassenl,  alasque  sibi  leves  reddi- 
dissent,  accessionem  maloruro  etiam  illam  commo- 
rationem  esse  existiinabanl.  Sl  enim  foris  fuisseni,  61 
in  domo  privaia,  majori  liberlato  fruiturierant:at 
vero  introducti  In  iliuro  carcercm  ( careere  namquo 
omnem  illam  splendoris  et  magnifieentix  speciem,e( 
praecipiliis  scopulisque  nihilo  eensebant  esse  melio- 
rem),  continuo  gravem  dirficullatem  sustinuere.  Rex 
enim  eos  iHiiis  voluptuosx  impurncque  et  profana 
mens»  suac  jussit  esse  socios  ,  id  quod  eis  inienli- 
ctum  cral,  et  mortc  gravius  videbatur  :  ac  soH  Telol 
agni  in  roedio  tot  luporum  erant  inclusi.  Necessecrai 
aut  faroe  labescere,  imo  vero  ad  mortem  rapi,  aot 
prohibiu  editlia  degustare.  Quid  ergo  faciunt  juTo^ 
nes,  orphani,  captivi,  percgrini,  servi  illorum  qui 
hxc  impcrabant?  Non  existimarunt  necessitatem  sibi 
ad  excusationcm  sufficere ,  neque  tyrannidem  ejus , 
qui  urbem    obtinebat ;  sed    omnia    machinabantnr 
rooliebanlurque,  ut  peccatum  effugcrcnt,  omni  licel 
ex  parte  deserti.  Neque  enim  pecuuiis  persundere  po- 
terant ,  utpole  captivi ;  non  aniicitia  ei  familiaritale, 
utpote  peregrihi  ;  non  poteniia  superare,  utpoieser- 
vi ;  non  multiludine  vincere,   utpotc  Ircs  tanluni. 
Accedunt  igitur  ad  eunuchum  ,  qui  eam  potesuiem 
obtinebat,  eique  verbis  persuadent.  Gum  enim  inTe- 
nissent  eum  trepidum  ac  timidum ,  deque  salule  sua 
soUicitum ,  et  metus  mortis  intolcrandus  animum  cjus 
concuteret :  Timeo  enim  ego,  inquit ,  donnnum  mem 
regem,  nequando  videat  vuUu$  veslro$  macilentioretfre 
cceteri$  adole$centuli$  cocevi$  ve$tri$,  et  condemnetit  cor 
putmeumregi{Dan.  i.  10) :  eo  tiinore  liberaiumin^ 
ducunl,'  ut  darel  ipsis  eam  graliam.    Ac  pnsiquaw 

»  Alii,  et  (innsJmam  servitutis  legenu 


177 


OUOD  NEMO  UEDlTim  NISl  A  SEIPSa 


178 


omne  ofttcium  Miuro  recissenl,  Deus  qnoque  deinceps 
recii  snum.  Nequc  enim  solins  Dei  erat  praeclarum 
illud  facinus  in  iis ,  quorum  gratia  mcrcedem  iili 
erant  accepturi,  sed  principium  et  exordia  proficisce- 
bantur  ab  illorum  animo ,  quem  cum  prxstiiisaent 
generofum  ac  fortem»  Dei  favorem  sibi  conciliaruiit » 
ei  adftoen  Quod  moliebantur  perduxerunt. 

46.  Yides,qui  seipsumnaftliedLl,eineminemalium 
posse  nocere  ?  Ecce  enim  nec  juventus,  naque  ca-» 
ptivitas,  neque  orbilas,  neque  abductio  in  regionem 
alienam,  nec  soliludo  et  destitutio  eorum ,  qui  ab 
ipsis  starent,  nec  mandalom  grave»  oec  magnus 
inoriis  timor ,  qui  eunuclii  cingebat  animuro  %  nec 
paupertas»  nec  paucitas,  non  quod  in  medio  barba- 
rorum  essent,  non  quod  hostes  baberent  doroinos , 
non  quod  in  ipsius  regis  manus  essent  iraditi,  neque 
cognaiorum  omnium  separatio,  neque  saoerdotum  et 
proplietarum ,  et  aliorum,  qoi  curam  ipsorum  gere- 
bant »  alienatio,  nee  libationum  et  sacrificil^rQm  ces- 
satio,  neque  templi '  et  iisalmoninipdeniptio «  neque 
quidquam  horum  eis  nocuit;  sed  tum  in  majori  gloria 
Aieraniyqoamcumiis  rebus  in  patria  sua  frueren^ 
lur.  Hoc  primo.  certamine  perfecio ,  insigni  corona 
rediroili ,  lege  in  aliena  quoque  regione  servata  , 
conciilcalo  tyranni  mandalo,  victo  dasmonis  terrort*, 
neque  uUo  uUa  ex  parte  damno  affecti,  quasi  donii 
sederent»  el  omnibus  illis  fruereniur,  opere  ita  libe- 
re  perfeeto,  ad  alios  rursus  agones  sunt  vocati.  Itc- 
runi  erant  iidem ;  et  cerUmen  prioro  difficiiius  ipsis 
pmponcbatur,  caminus  tncendebatur,  barbaricus  ad- 
versiim  eos  exercitus  cum  rege  instruebatur  velut  in 
ade :  tou  Persica  potentia  inciubatur»  omnia  ad 
fraudem  ac  vim  ipsis  afferendam  coffiparabantur ; 
dlversa  cantionom  genera,  variae  supplicioruin  for- 
nue,  min»,  aspectus  omni  ex  parte  terri5ilis,ot  verba 
aspoctu  terribiliora  :  sed  tamen  quoniam  scmeiipsos 
non  prodiderunt,  sed  omnem  suam  operam  coniu- 
.  erunr,  nihil  umquain  damni  acceperunt :  quin  etiain 
coronis ,  quam  priores  fuerant,  Ulustrioribus  redimiti 
sunL  Vinxit  enim  eos  Nabuchodoiiosor ,  et  in  cami- 
num  conjecit,  non  lamen  damno,  quin  potius  etiam 
commodo  affecit,  et  illustriores  reddidit.  Cumqiie  nec 
leinplum  (iterumenim  eadem  dicam),  neque  altare  , 
non  patriam  ,  non  sacerdotes ,  non  prophetas  habC' 
rent,  in  aliena  et  barbara  regione,  in  medio  caroini , 
totiusque  illius  exercitus,  rege  haruro  rerum  auctore 
spectante ,  splendidum  staiuerunt  tropxum  et  iiibi* 
gnem  feportarunt  victoriam,  admirabili  illa  et  iiiopi- 
nata  cantione  decantata,  quae  ex  illo  etiamnum  ubi« 
qne  lerrarum  cantatur,  et  canubitur  etiam  in  posie- 
ra  sxcula.  Sic  ergo  si  nemo  seipsum  Ixdai,  ab  alio 
laedi  non  poterit :  non  enim  cessabo  boc  dictum  con* 
tlnenter  decanUre.  Nam  si  captivius ,  servitus,  soli- 
tudo ,  patriae  amissio,  et  omnium  cognatorum,  mors, 
incendinm,  tantus  exercitus,  tyrannus  tam  crudelis  , 
non  yaluerunt  tribus  pueris,  juvenibus,  captlvis,  ser- 
vis,  peregriniB  ,  in  alicna  regione  versantibus  quid- 
quam  nocere  quoad  suani  virtutem,  sed  majorisctiam 

*  Aliqui,  timditaie^tu 


loquendi  libcrtatis  occa&io  fuerunl  iltae  insidiae  :  quid 
sobrium  IaMlerepolerit?Nonest  quidquam,  etsi  to- 
tum  orbem  adversarium  haberet.  At  Deus  tum« 
inquit,  eis  adslitit,  eosquecx  fiainma  eripuit.  Maxime  « 
id  quidem :  tu  quoque  si  omnia,  qiioe  a  le  requirun* 
tur,  pncstiteris»  divinum  auxilium  sequetur  omnino* 

i7.  Verumtamen  ego  pueros  non  eomiror,  beatoa^ 
qoe  ac  felices  xstirao«  quod  flammam  conculcarunt» 
tkma  ignis  vicenmt;  sed  quod  verorom  dogmaium 
causa  vincti^iit  caminum  coi\jccti  eiigni  iraditi  sunt^ 
Hic  enim  eis  totum  tropaeum  abfioluium  est,  et  siiduI 
aiquein  caminum  conjecii  sunt,  imposiu  corona,  el 
ab  Ulis  verbis  lexi  cocpu  etiam  ante  rerum  eveiitnnH 
quaemagna  cum  fiducja  libertateque  loquendi  ad 
regem  ducti  in  medium  protulerunt :  Non  oporlet  d§ 
hae  re  reipondere  tibi.  Pote$l  enim  Deut  no$ler  qui  e$t 
ineailit,  quem  notcoUmut,  eripere  not  ex  eamino  igm$ 
ardentii ;  et  de  tuit  manibut,  o  rex^  Uberabit  not :  tm 
thinut,  notumtit  tibi,  rex,  quia  deot  tuot  non  eolimut , 
et  ttaiuam  auream,  quam  ereaitti^  non  adoramut  (Dan. 
3. 16.-18).  Jam  inde  ab  iUis  verbiseos  victores  pro* 
nnnlio ;  jam  inde  ab  iUis  reporuto  victoriae  praemio 
ad  inslgnem  martyrii  coronam,  confessioni  verborum' 
addila  confessione  rerum,  cucurreruni.  Sin  ignis  re- 
verttus  est  immlssa  eorom  corpora  et  vincula  solvit , 
securum  descensum  praebuii ,  suae  virtulis  oblitus  ,  et 
caminus  ignis  facltis  est  fons  frigidarum  aquarum :  id  - 
Jatii  divinae  gratiae,  et  supernae  stupendariim  rerum 
operationis  miraculum  fuit.  Quare  atbletae  quidem 
prius  eiiam  quam  bacc  fierent,  simul  ac  flammam 
ingressi  sunt,  et  tropaeum  sutuerunt,  etvictoriam 
rcporUrunt,  et  corona  redimili,  et  in  cxlo  terraque 
depraedlcali  sunt ,  et  nihU  eis  ad  gloriam  erat  reli- 
qnum.  Quidergo  dicerc  poteris?  In  exsilium  rel^atus 
es,  et  patria  ejectus  ?  Eccc  etlam  isii.  Gaptlviutem 
sustinuisU  et  sub  barbaris  domiiiis  *  fuisli?  At  lioc 
quoqiie  istis  contigisse  reperies.  At  non  habes  ibi 
qiii  tibi  adsit,  rcsqueliias  modere(ur,jieque  qui  ta 
admoneat  el  doceat?  Hac  quoquo  isti  cnra  erant 
fraudaii.  At  vinctus  es?  at  combuslus  es?  at  mor- 
tuus  es  ?  nihil  enim  his  potes  dicere  gravius.  At  ecca 
isii  qiioque  per  hacc  omnia  telenderunt,  et  per  eorum 
singula  illustriores  exstiierunt,  longeque  clariores,  et 
caelestes  merces  auxerunt.  JudaEi  quidem  cum  habe* 
reni  lemplum,  altare,  arcam,  Ofaeriibim,  propitiato- 
riuin,  velum ,  infinium  sacerdotum  mulllludinem  , 
culluin  Dci  quotidianum,  sacriflda  cum  matutiaa 
tum  vespertina,  et  continenter  propheus  audirent , 
vivos,  mortuo8>..qui  anres  ipsornm  personabsnt,  mi- 
raculorom  in  iEgypio,  in  solitodine  edilorum, 
omnium  aliorom  memoriam  renovarent »  eaque  ma* 
nibus  versarent,  in  poslibus  inscripU  haberent,  re- 
busque  multis  liim  supra  naturalem  potesiatem  eon- 
fectis,  caeteraque  sui  cura  fruerentuc,  non  modo  nullo 
emolumento,  vcrum  etiam  damno  sunt  affecti,  simo* 
laoris  tn  ipso  lemplo  cultis,  mactatis  Allis  et  ftlia* 
bus  snb  arboribiis ,  et  iUis  lege  veiitis  exsccrandis- 
que  sacris  in  omni  propcmodum  agri  Palmsiini  loco 

i  StvU.  in  textu,  eaptifm,  In  marg.,  aaimmu 


47^  a  JOANNIS  GURTSOSTOMl 

factts»  aliisqtte  faclnoribus  infiniiis  absurdioribiis  per- 
petratis.  At  Tero  isii  in  media  barbaria,  in  terra  ho« 
«lili  cl  inimica,  in  domo  tyrannica  versanles,  omni 
illa  cora  deslttuti,  ad  supplicium  abrepti,  usti,  non 
solnro  hinc  Ixsl  non  sunt,  non  parum  ,  non  multum  ; 
verum  magis  etiam  claruerunl.  His  igiiur  cogniiis  , 
horumque  similibus  e  Scriptura  divinitus  iii.spirala 
coileclis  (multa  enim  bujuscemudi  suppetunt  exenipla 
fn  diversis  etiam  personis  aliis) ,  neque  difficultatem 
temporum  aut  rerum ,  neque  neccssitatem  et  vim  ac 
tyraniiidem  poteniium  sufficere  nobisexistimemus  ad 
tlefensionem »  quando  deliqucrimus.  Quod  enim  in 
principio  dixi ,  in  eo  iiuiic  quoque  oratlonem  termi* 


ARCIilEP.  CONSTANTINOP.  4^^ 

nabo ;  si  quis  damnuro  ac  dclrime\ilum  acdpiat,  1 
seipso  prorsus  Id ,  non  ab  aliis  accipere ,  etsi  inGniU 
sint  qui  damna  et  injurias  ittferant.  Nam  si  qaidem 
hxc  a  semetipso  noii  aeciptat,  si  totios  terrs  inaris- 
que  iticola  cominuiii  cunsilio  irruaiu ,  ue  parum 
qiiidem  iacdere  poierunt  eum,  qai  in  Domino  vigiht 
ac  sobrius  cst.  Simus  ergo,  quseso,  solirti,  et  vigile- 
mussemper,  et  acerba  oronia  generoso  animo  fen- 
mus,  ut  aeternis  illis  et  immortalibus  bonis  potiamur, 
in  Cbristo  Jesu  Domiiio  nostro,  cui  gloria  et  ioip^ 
rium ,  nunc  et  semper,  et  in  saecula  sxculorum. 
Amcn. 


IN  LiBRUM 
AD  EOS  QUI  SCANDAUZATI  SUNT  OB  ADVERSrrATES,  btc, 

ADMONITICW 

.  >  Ordinem  sequimur  ab  ipso  Chrysostomo  indicatum 
iufra  cap.  15 :  NoU  ergo  mi/ii  eo$  commemorare  qt^ 
pereunt :  quod  enim  in  priore  liln-o  dim »  nuUu$  ex  0$  4 
{juiteipm  injuria  nonafieiunt^  ak  aliie  Usdipoteeif 
quamvit  de  tita  ip$a  tit  periculum  ittbeundwn,  Quibus- 
manifestc  declarat  librum  illum,  Qiiod  nemo  lasditur 
*  ntji  a  eeipso ,  prius  ab  se  Isictum  esse ,  qaam  hunc 
ederet,  utrumque  y^ro  contineiiier  eodemque  tempore 
elucubratum  fuisse.  Verum  igitur  ordinem  non  tenuil 
^vilius,  qui  hunc  priorem  posoit ;  alterum  vero,  qui 
praemiui  debuerat,  hulc  subjunxil;  sed  boc  erratum  ipse 
posiea  animadvertit.  Fronto  Ducaeus  eos  longo  inler- 
vallo  separavit ,  qui  priorem  in  medio  Tomo  quarto 
ibcavit ,  posteriorem  vero,  sive  hunc  de  quo  agimus , 
ycrsus  finem  Tomi  quinti  posuit ,  aut  ponendom 
reliquit. 

Georgius  Alexandnnus  in  Vita  Chrysostomi^  n.  67, 
tom.  1  hujus  edit.,  ait  bunc  librum  Cucusi  a  S.  doctore 
(aclum  fuisse  ad  consolationem  institutiooemque  po- 
puli  Constantinopolitani ,  esseque  in  capila  viginti 
quatuor  divisum,  qiiae  divisio  ad  hoc  usque  tempos  in 
inanuscriptis  Codicibus  et  in  Edilis  observatur. 

Existimat  v.  cl.  Tillemontius  hunc  librum  quasi  ad 
Olympiadem  missum  commcmorari  in  Epistola  quarta 


a4  mmdm^  abi  dicitur  :  Miu  ad  $e  id  quoduMpif 
lil€ri$  m^finJwy  mmpe  eutn^  qui$eip$tmmmleuent,  $ 
nemine  atio  Imdi  poss»c  Ukoe  { quoque )  conten^  ^ 
AJc,  quem  ad  te  nuBC  mi$i.  Qumsa  Uiumaeddue  pervol'< 
va$ ,  imo  fftom ,  st  per  valetudinam  Gee$^MdU$.  Liber 
certe  hic  secundo  kNM>  commemoratus,  hic  ipstqfMai 
tractamus  esae  videtur ,  etsi  res  non  onmiM  expltK 
raia  sit. 

Idem  fere  argumenturo  prosequitor  hio  liber,  qood 
in  praecedcnti  tractatum  vidimus.  Agitur  de  ferendi» 
rebus  adversis  cujuscumqoe  tnndem  generts  siai, 
esenploque  sanctorum  Veieris  Novique  TesUineati 
ad  eam  rem  insiituunlurConsunilnopolitani,qui  tvoe 
a  Kclestis  perversisquo  hominibus  vexabantur :  ad  eoi 
roaxime  spectat  oraiio »  qol  probos  videnies  a  sedi- 
liosis  nefariisque  vexari ,  divinam  Uicusarent  provi- 
deiitiam.  Aiiicum  vero  sibi  in  successorem  a  coosce- 
leraiis  coaptatum  persiringit,  cum  ait  cap.  80 :  Ai^ii 
ergo  i$torum,tibi  ofendicuia  eitj  non  $aurdo$  nm  ^ 
franatu$ ,  lupo  quom  $ee9iu$  in  gregem  tiufiieaf .  Hie 
liber  non  dlu  anie  obiium  a  Chrysostomo  acripUis  ea: 
qtia  de  re  pluribus  in  Vita  ejus. 

Interpretatio  Latiua  est  Frootonis  DuQaei* 


EJUSDJE^M  LIBER 

▲D  BOS  QDI  SGANOALIZATI  8UNT  OB  ADVERSITATES  QVM  GOlfTIGERDNTy  POPOLIQDE  BT  MULtORUli 
BACBBtlOTDM  PBKBBQDDTIONBV  AG  PBKYEIIBIONEII,  BT  DE  INGOMPRBHBNSIBIU,  BT  ADVBRSUS 
tDtfiBOS  ((t). 


Medici  quidcm,  si  quando  quospiam  febre  correptos, 
aut  aliquo  alio  morbo  laboranies  sanandos  so8cipiant« 
id  primum  stiideni,  nt  acgros  videant,  quod  procol  ab 
eis  positi ,  suo  non  possent  eos  subsidio  Juvare  :  ea 

(a)  QtUala  oaro  Uss.  Regits  1819,  3994.  colberaais  ve* 

ro  363,  «39,3085. 


giiippe  arlis  illius  est  conditio,  ea  morborum  illororo 
natura.  Nos  vero,  qui  non  oniim  aliquem  altemove, 
sed  omnes  qui  toturo  incdlunt  orbem  terrarutn,  scan- 
dalum  passos  saiiare  studemus,  nihil  tale  requirimus, 
Neque  enim  petimus,  ut  in  xdcs  aliciijus  ex  xgrous 
pateat  aditus,  aut  ubi  jaceant,  discamus,  sed  neqnc 
ipsos  jpgros  cupimus  intueri.  Non  manibus  instrurtcnU 


m 


AD  EOS  QUl  SCANDAtlZATl  SUNT.  LID.  UNUS. 


iineiamtifli  *  ^  non  pecuniarum  sumpius  fedmus ,  dum 
ad  caralionem  necessarta  coemere  jubemus  inflrmos  : 
sed  quamvis  ignoii  sint  nobis ,  qaamvis  ad  ultimos 
-orbis  terrae  fines  amandati  sint ,  quamvis  in  medio 
Imrbaronim ,  quamvis  in  ipso  mendicilatis  fundo  ver- 
^enliir,  quamvis  tanta  premantur  inopia  ut  eliam  ne^* 
cessariis  deslituantur  alimenlis  ,  nullum  tamen  ista 
curationi  nostr»  adfaibenl  impedimentum  :  sed  in  uno 
conaiiiuti  loco,  sine  inslrumentls,  sine  medicamentis, 
sine  cibo  ac  pota,  vel  pecuniis,  vel  longiqua  peregri- 
naiione  morbom  islum  depellimus.  Quotaiidem  modo? 
Dum  orationis  medicinam  componimus  ,  quae  borum 
omnium  vices  apud  a^grotos  supplebil,  imo  quae  melior 
sit  ilUs  omnibas.  Nam  ct  ampiius  quam  panis  alit,  et 
amplius  medetur  quam  pharmacom  »  et  vehementius 
quam  ignis  aril ,  nec  lamen  ullum  dolorem  inuri^ : 
pravanim  aulem  cogitatiomim  foetidum  fluxum  adstrin^ 
git,  ei  acntius  qoam  femim  patrida  secat  ulccra  sine 
dolore ;  et  bec  dum  facit ,  nullos  impendere  sumptus 
eogit,  nec  ad  ullam  redigit  egestatem.  Hoc  igitur  me- 
dtcamento  confecto  ^  ad  omnes  illud  transmittimus » 
atque  omnes  dubiam  non  est  quin  sanitatem  rccope- 
raluri  sini,  dummodo  verbis  noslris  benevole  ac  dili- 
genter  atiendant. 

Gap.  I.  Neeessanttm  e$u  ut  catua  dicatur ,  ex  qua 
Meandalum  ortum  eet.  —  Qooniam  autem  in  corponim 
etiam  caratione  non  mediocriter » imo  plnrimonr  dd 
abigendam  a<gritudinemconferre8olet,atocMl(mcm 
ttgritudinis  discat  aigroius  ( neqne  enioi  MHtum  boc 
cogniio,  liberabiiur  morbo  qoo  detineivr ,  sed  nec  in 
eom  postea  incidet ,  obi  causam'  imeffexerit ,  ex  qua 
1«  eam  semel  inciderit,  et  stbi  Jd»  €a  cavebit ) ,  age  nos 
eiiam  boe  primon  aegros  dMeamus ,  unde  illis  hic 
scandali  morbus  acciderti#  Nam  si  hoc  cognoverint , 
et  ab  eo  sibi  diligenter  ^crc  voluerint,  non  bac  tan- 
lum ,  aot  nune  tanUHir  segritudine  Irberabuntur ,  sed 
et  ia  perpeiaam,  etab  bac  et  a  pluribas  cxteris.  Ejus- 
modi  enim  est  llujus  .mcdicamenti  natura  ,  ut  et  in 
praesenii  sanef ,  et  usni  sit  ad  reliquas  asgritudines 
praecavendaf  /  Neqae  euim  unum ,  vel  duo ,  vel  tria , 
led  el  mtilta  sunt  In  hac  vita ,  quae  imbeciliioribus 
scandalum  afl^erunt,  et  bos  omnes  se  liberaluram 
jegrocoforatio  noslra  polliceiur,  si  voloerint,  at  etiam 
•nte  diii,  et  discere,  et  observare  qux  dicemus.  Ha^c 
aoiem  a  meadbibetur  medleina,  non  ex  sacris  lantuin 
Seriptoris  eomposita,  sed  eti.im  ex  iis  quae  in  hac  vita 
flnnt,  et  perpetuo  conlingunt :  sic  ut  iis  ctiam  in  com- 
mune  medeatur,  qui  Scripltiras  non  legunt,  modo  vo- 
luerini :  nequc  enimboc  identidem  inculcare  desino. 
Non  enim  Beri  potesty  ui  necessitate  acvi,  etinvito  me- 
deaiur  omquam  baec  medicina,  vel  ei  quidivinis  oraculis 
non  paruerlt :  et  inde  sametor,  et  indc  amplius  qnam 
ex  ullaeventaum  ac  renim  demonstralione.  Siquidem 
prolatam  a  Deo  sententiam  fidedigniorem  esse,  qwim 
quae  oculis  osurpamus  credendum  est.  Quam  ob  caa- 
aam  et  his  gravias  soppliciam  imminet,  si  correcti  non 
foerint^  qtH>d  cum  Scripturas  audiverint,  nayam  la- 

H»c,  tm  mambui  instrumenta  traetamtts^  desunt  in 
lrlb<isM&». 


men  inde  lalem  utilitatem  perceperinl.  Ne  igitur  illis 
lioc  cveniat,  age  jam  ad  correctionem  nos  accingamus, 
atqoe  in  primis  Causam  a^ritudinis  indiceinus. 

tlAP.  II.  Perieulosum  esseac  demeniicB  ptenum  curioss 
inquirere  et  scrutari  arcanam  Dei  sapientiam. — Quxiiam 
igkur  tantai  xgriludinis  est  causa?  Curiosum  nimirum 
et  supervacaneum  islorum  studium,  et  quod  omnium 
qux  flonly  singulasvelint causas cognoseere,  quod In- 
t^omprehensibilem  ct  ineffabitem  Dei  providenliam  * 
liiflifliam,  ct  investigabilem  scrutari,  et  in  eam  impu- 
denler  ac  curiose  conentur  inquirerc.  Quamquam  quiv 
umquam  sapientior  exstitit  Paulo  ?  Dic  enim  mihi , 
nonne  vas  electionis  erat  isie  ?  nonne  magnam  et  inef- 
fabilem  sibi  Spiritus  gratiam  conciliaverat  ?  nonne 
Ghristiim  in  se  loquentem  babebat?  nonne  verborum 
factus  paniceps  et  Dei  fuerat  arcanorum  ?  nonne  quab 
nalli  homini  loqui  licebai,  ille  solas  audiverat?  nonne 
in  paradlsum  raplus  fuerat  ?  nonne  sublatiis  in  tertium 
caelum?  nonne  lerrara  et  mare  percurrerat  7  MNUMr 
barbaros  philosophari  docuerat  ?  nonnft^wtwgpiritui 
operationes  exbibebai?  noowpopnlos  integros  ur- 
besque  moderabatorf  iMnne  loium  orbem  terrarom 
Deus  manibaMJpvcommiserat?Verumtamen  ille  tantus 
ac  tilis,  9fin$  sapicns  ac  potens,  ac  spiritualis  ille  vir, 
qm  tam  multa  obiinuerat,  cum  ad  extendendam  Dei 
providenliam  se  convertil ,  et  non  jam  totam  provi- 
deniiam  ,  sed  unam  ejiis  soliim  partem  considerat » 
audi  quo  pacto  miretur ,  quo  paclo  veriigine  laboret; 
quo  pacto  confestim  resiliat,  seque  illam  mlnime  com- 
prehenflere  posse  faieatur.  Quando  igitur  contemplaba- 
lur ,  non  quomodo  angelis  provideret  el  archangelis 
Deus,  et  Ghenibinis,  aul  Serapbinis,  autcaeteris  pot^* 
siatibus ,  quai  sub  aspeclam  minime  cadunl ,  neqao 
quo  pacto  soli ,  lunae ,  caelo ,  terne ,  mari,  neqae  qoo 
pacto  humaiio  generi  universo,  neqae  qoo  pacto  bruils 
animantibos,  ei  planiis,  et  seminibus,  et  berbis,  et 
aeri,  et  v^niis,  cl  fontibus,  et  fluminibus,  neque  quo 
pacto  naturati  rerum  ortui  et  accrelioni ,  et  snstenta* 
tioni»  ac  reliquis  ejusmodi :  sed  unam  ejus  providentiafe 
partem  assumens ,  nimirum  erga  Judaeos  et  genlilek 
( siquidem  lolam  de  illis  orationem  periexuerat ,  cunfi 
doceret,  quo  pacto  aiios  vocarai  ex  geniibas,  qiio 
pacio  ex  Judxis  profeclos  rejecerat,  et  quo  pacio  mt- 
sericordia  motos  Atrorumqae  saluti  consaluerat ) , 
audi  qaas  dicat.  Animadvertens  enim  quam  imroen- 
sum  se  pelagus  apenret  etiam  in  hac  ipsa  parte,  et 
in  profundum  ipsum  ejus  providentiae  volens  despi- 
cere,  tamquam  vertigine  correptos  et  ineirabili  dlspen- 
sationis  hujus  mysterio  commotus ,  admirans  et  ob- 
siupescens  immensam,  ineffabilem  el  incoinprehenst- 
bilem  Dei  sapieotiam  ac  providentiam ,  resiliit ,  ha^ 
voces  emiiiens ,  et  mulia  cnm  animi  consternatione 
In  hxc  vcrba  pronipit  1  0  attitudo  dttiiiarurn  et  sapien» 
ticB  et  seientia  Dei{Rom,  11.  55) !  Deinde  ut  ostcn- 
derei  altltiidinem  se  quidem  videre ,  sed  qoanla  sit 
discere  minime  posse,  subjecit :  Qnam  inSKrutubiUa  muH 
judicia  ejus,  et  imestiguMes  tiat  ejus  !  NoO  diilt  ineonv* 
prehcnsibilia  solum,  sed  et  ItuemiaHHa  jndida  efus. 
Non  enim  solum  comprehendere  non  poiest  ullos.  sed 


483  S.  JOANNIS  CmiirsOSTOMI  Al 

iieqiie  *perscrulaiionis,  principinm  invcnirc  :  iln  non 
modo  ad  finom  pervenire  iion  valety  sed  neque  iniiium 
dispensaiionum  ejus  investigarc.  Cum  aulein  dixissel, 
Qnaminscrulabiliajudicia  ejut,  et  invesligabilettnai §ju$^ 
C!i  admiralus  essei,  ei  obslupuissel,  glorificaiione  ser- 
monem  lerminavil,  haec  adjiciens ,  ac  dicens  :  *Qui$ 
cognovii  $en$um  Domini,  aut  qui$  con^liariu$  eju$  fuitf 
aut  qm  prior  dedit  i7/i,  et  relribuetur  a?  Quoniam  ex 
ip$o ,  et  per  ip$um^  et  in  ipio  $unt  omnia  :  ip$i  gloria  in 
seecula.  Amen  (Rom.  i\.  54-56 ).  Horiim  autem  ver- 
'  Jiorum  hic  sensus  esl  :  ipsc  fons  est ,  Ipse  aucior  bo- 
norum,  nullo  indigel  participc,  nuilo  consiliario;  non 
ab  altero   foeneratur  cogniiionem  aut  inlell  geniiam 
ipse  opifex,  ipse  oiniiia  cum  non  essent,  produ^it,  et 
ipse  producia  conservat  et  tuelur  ul  ipsi  placet.  Uhi 
euiin  verba  ,  Ex  ip$o  et  per  ip$um  et  in  ip$o  omnia , 
nihil  aliud  indicant,  nisi  auctorem  renim  creatarum 
iilum  esse ,  alque  ab  illo  retineri  cuncta ,  et  conser- 
vaKu  Deindc  memor  muneris  quo  nos  donavit ,  alibi 
ail :  Gratia$  Deo  $uper  inenarrabili  dono  eiu$  ( 2.  Cor. 
U.  i5).  Jam  pacem  quoquo ,  qnam  uobis  dcdit»  non 
modo  non  posse  nos  oratioiie  complecti,  neque  expli- 
care,  sed  et  omnem  mentem  excederc  declarat,  cum 
ait :  Pax  Dei ,  qniiB  ex$uperat  omnem  $en$um ,  cu$todiet 
corda  ve$tra  (Philipp.  4.  7  ).  Si  igitur  altiludo  divi- 
tiaruin  et  sapientiae  et  scienti»  ipsius  immeiisa  est,  si 
inscruUbiliajudicia  (jus,  et  viae  ipsius  investigabiles, 
6i  donuni  ejus  est  inenarrabile,  ei  pax  ejus  omnem  sen- 
sum  exsuperat,  uon  meum  tanlum,  et  tuum ,  vel  ali« 
cujus  alierius,  neque  Pauli ,  vel  Petri  tantum ,  sed  et 
jpsum  archangelorum  et  supernarum  sensum  virtutum, 
qua  tu  excusatione  dignus ,  qua  venia  judicaberis  , 
quaeso,  qui  Uiiita  dcmentia  prseceps  feraris  et  insania, 
ui  quae  invesiigabilia  sunt,  curiose  studeas  comprehen- 
dere ,  deque  omni  Dei  providcntia  rationcm  exigas  ? 
Nam  si  is  qni  taiiU  scieiitia  doiiatus  est ,  quique  tam 
immensa  sipud  Deum  fiducia  valebat,  et  gratia  totque 
spiritualibufi  donis  ditatus  fuerat,  cedit,  et  se  scien- 
tiam  inquirere  posse  diffidit ,  et  non  modo  re^erire 
non  valere,  sed  ne  a  principio  quidem  scrutari,  (|uando- 
quidem  et  hoc  est  impossibile«  nonne  omuium  infeii- 
cissimus  c$,  et  gravissimo  furore  correptus,  qui  con- 
irariam  illi  viam  insisUs?  Neque  ciiim  dicit  hac 
tantum,  sed  et  ad  Corinthios  olim^e  scientia  scribens» 
ostendensque  quo  pacto,  licet  mulu  didicerimus, 
umen  exigua  valde  ac  minima  est  scientiae  nostrae 
inensura,sic  ait :  Si  qui$  $e  eM$limat  $cire  aliquid^nondum 
cognovit  quemadmodum  oportei  eum  $cire  (1.  Cor.  8. 4). 
Tum  significans  muUuin  nobis  scienliae  deesse,  cumu- 
laiiorem  vero  el  ampliorem  pariem  in  fuiuro  sxculo 
reservari,  caiterum  perexiguum  quid  nobis  e*sc  con- 
4^um  ,  adjecit  :  Ex  parte  cogno$ctmu$  ,  ei  ex  parte 
^trophetamu$.  Cum  autem  venerit  quod  perfectum  e$t , 
tune  evacuabitur  quod  ex  parte e$t(\.  Cor.  13.  9.  iO). 
Nequehic  subsistil,  sed  cum  vellet  ostendere  quaiitum 
iiiter  hanc  scicntiam  et  iliam  intersit,  muUumque  esse 
defectum ,  boc  diversis  comparaiionibns  manifestum 
rcddit :  Cum  e$iem  parvHlu$  ,  loquebar  «l  parvulu$  : 
lartebam  ttl  parvuiuM  ^  coqitabam  ut  parvulu$  :  quando 


IGIIIEP.  COXSTANTIXOP. 


4Si 


autem  factu$  Vtim  vir ,  evacuail  qm  nma.  iMnu& 
Videmu$  enim  nunc  per  epeculum  in  mnigmate ,  ttnt 
auum  faciead.faciem  (l.  Cor.  15.  il.  12).Yides  quan. 
tum  intcrslt  ?  Quantum  inter  parvuluni  puerum,  ct  vk 
rum  perfccium;  quantum  inter  speciiliini,  et  seirignui, 
vel  aliani  obscuram  rerum  visionem,  et  claram  visio. 
nem  :  lioc  eiiim  est,  Facie  adfadem.  Cur  igiturfurii 
ct  insanis,  dum  ea  quae  prohibiu  sunt  audacier  fru&in 
et  incassum  aggrederis  ?  cur  vero  Paulo  non  pcirei 
dicenti  :  imo  vero  tu  qui  e$ ,  o  homo ,  qui  re$pondm 
Deo?  Numquid  dicet  figmentum  d^  qui  m  fnseni, 
Quid  me  feci$ti  iic  (Rotu,  9.  20)  ? 

Liberutn  arbitrium.  —  Yides  quaniaro  obediealbn 
requirat?  quantum  sileniium?  Non  eiiim  quod  libermn 
tolhit  arbiirium ,  hoc  dicit ;  absit :  sed  hoc  indicii, 
eum  qui  isU  quaerit,  iu  mutum  esse  debere,  utesi 
ipsa  luii  natura ,  quae  artificem  sequitur,  quocoinqw 
ducat,  neque  resistere ,  aut  ciiriose  inquirere.  Quo- 
circa  nostrae  naturae  nos  admonet ,  et  luii  et  fi|Qii 
roentioncm  faciL  Tamelsi  figuli  et  luti  esl  eademsvb- 
suntia.  Quod  si  ubi  substaniia  est  eadem ,  lanui esi 
obedientia  :  ubi  discrimen  est  iinmei>suffl  et  8ubsia»' 
tiae  et  scientia:  ac  reliquorum  omntum,  qoam  veniiiii 
obtinebit,  qui  adeo  temcrarius  cstet  impodens,  nl  ra 
Dei  crcatorissui  curiose  scrutetur?  Cogila,  o  homo, 
quis  sis  :  hoc  enim  significanl  ea  qnae  dicit,TKfiti 
e$?  Nonue  lulum  ?  noiine  cinis  ei  pulvis?  nonne  b- 
vilia?  nonnc  furous?  nonne  foenum?  iicnne  flosrooiit 
Has  cnim  omucs  similiiudines  frequenier  in  medittin 
adducunt  prophetae ,  dum  naturae  nosUv  niiunttir 
cxprimcre  viliiatcm.  Atqui  is  qucm  curiosc  scrularis, 
iininorialis  csi ,  immuUbilis ,  seaiper  est ,  ei  eoden 
modo  est,  siiic  principio,  sine  fintt  aniino  incomiire- 
hensibilis,  menlein  exsupcrat ,  cogiutionemexcedil, 
inexplicabilis,  incffiibilis»  incomprcbensibilisnoiimiiii 
tibique  soium,  non  prophelis  ct  apostolis,  sed  el  Cir- 
lcstibus  viriutibus,  quae  purae  sunt,  invisibiles,  iueoi^ 
poreae ,  qiiae  perpetuo  vcrsantiir  in  caeiis* 

Cap.  Ul.  iVoit  nobie  $oltmi$ed  el  cesle$iibuttin$' 
tibu$  incomprehen$ibHem  me  divinitatem.  —  Cum  erfo 
Seraphinos  videris  circa  sublimcm  iUuan  elalum(ive 
thronum  volantes  alarum  obtcniu  suos  oculos  obve- 
lare,  pedesquc  suos,  ct  terga  ,  et  Dacies  OGCuIure,ae 
clamorem  plenum  admirationis  eifundere ,  ne  puies 
alas  et  pedes  ipsis  esse ,  quippe  cum  incorpores  siai 
illx  virtutes;  sed  ex  his  figuris  inaccessum  el  incooi' 
prehensibilem  cssc  ilium  intelligc  qui  in  throuo  se- 
det  (1$.  6.  2*  3).  Nam  et  illis  cst  incomprehensibilis 
cOnaccessus,  taroetsi*si  infirmiuti  nostrs  aitemp^ 
ret :  neque  cnim  id  quod  erat ,  tuin  apparebal.  Deos 
enim  non  sedet,  neque  throno  continelur,  neqoe 
loco  circumscribitur.  Quod  si  Bedciitem,  et  in  tbrono 
coilocatum ,  atqiie  ab  ipsis  circumdatum  (qu«  omnia 
sunt  ad  iiosiram  infirmiutcm  se  atiemperautis,  et 
non  scdentis)  intueri  minime  poiucrunt,  scd  ezsilieo* 
4eni  iiidc  fulgorem  non  ferentes,  alariim  obtenis 
ocnios  obveiabant ,  laiitumquc  glorificabani ,  unium 
hyinnos  canebanl ,  et  mulio  dum  tremore  my^iicom 
illum  sanclificationis  caiiluin  oflTorebant :  non  lu  hiflO 


4S5  AD  £06  OVI  SCANDALIZATI  SUNT.  LIB.  Vm^. 

facessens,  le  ipmini  in  terram  abdes  ac  defodies ,  qui      Paulusul  declararet ,  aiebat 


inefrabitem  et  ineiplicabilem  et  supernis  virtutibus 
incomprebensibilem  virtutis  divinsc  providentiam  noii 
dubiies  curiose  tanta  cum  temerilate  scrutari  ?  Qu» 
cnim  illius  8unt«  solum  Filio  ct  Spiritui  sancto  eiacle 
nota  sunt  omnia,  nulli  vero  alicrl :  el  ex  his  alterum 
quldem  Joannes  evangelista ,  alierum  vero  Paulus 
aposiolus  declaravit.  Itaque  Tonilrul  fiiius ,  et  qul 
Gliristo  admodum  carus  fuit ,  quique  bac  nota  desi- 
gnabatur;  quod  erat  summac  virtutis  indicium  ;  qni 
lantam  habebat  fiduciam ,  ut  et  supra  pectns  ejus  rc- 
cumberet,  sic  ait :  Deum  nemvidU  «mfftiam;  visiO'* 
nem  appeliat  cognitionem ;  Umgetdtui  FUm$ ,  qm  e$t 
tn  $im  Pairit^ip$e  tnarrmh  {Joan.  1.  18  }.  Hoc  et 
ipse  Christus  insinuans  olim,  dum  popuium  alloque- 
relur  Hebneum ,  dicebat,  Nemo  vidii  Patrem^  rM  ts 
^ui  e$t  a  Deo  :  tue  vidit  Patrem  {Joan.  6.  46).  Yas  au- 
tem  electionls ,  cum  in  sermonem  de  ipsius  dispen- 
satione  incidisset ,  cumque  veilet  arcana  cancta  quae 
didicerat ,  qoo  paclo  cognovisset ,  indicare ,  his  et 
ipse  verbis  ulitttr  :  Loquinmr  autem  taffientiam  m  my- 
eterio^  qua  a$keonditae$tfquampra!de$iina»it  Deu$  ante 
$mcuta  in  gtoriam  noetram,  quam  nemo  jrrincifmm  kuju$ 
$eeeuli  cognotnt,  Si  enim  eognoeiuenty  numquam  Domi" 
num  gloricB  crucifimeeent^  Sed  deut  $criptum  e$t ,  Qucs 
ocutu$  non  tndity  et  auri$  non  audivit ,  et  in  eor  ^tominie 
non  accendertmty  qum  preeparavit  Deu$  0$  qtu  diligunt 
ittum  (i.  Cor.  2.  7-9).  Quomodo  ergo  cognovimus 
nos « o  Paule  tquis  illa  revelavit,  et  manifesta  reddi- 
dit  illa  nulii  conspecta ,  vel  andita  ,  et  qux  nullius  In 
cor  asccnderunl?  Dic,  et  Indica  quis  ille  sit  qul  tan* 
tam  nobis  scientiam  adveiit  ?  Nobi$  autem  revetavit 
Deu$  par  Spiritum  $uum  (I.  Cor.  2.  iO).  Dcinde  ne 
quis  eum  putaret  ba^c  nosse  taiitum ,  quae  per  ipsum 
nobis  Deus  revelavit ,  non  autem  omnem  sclenliam 
callere ,  snbjecit  :  Spiritu$  enim  omma  tcnuatur^ 
etinm  profundaDei.  Quis  enim  homnttm$cityquw$unt 
kominisy  nttt  $piritu$homini$qui  inipso  eslfita  et  qum 
Dei  fttiil,  nemo  cognovit,  ni$i  Spirltu»  Dei  {Hid,  v, 
ii).  Horum  aulem  vcrborum  bic  sensus  est  :  Sicut 
homo  novit  ea  quae  ipsius  suiit,  qu.-criue  cogitat ,  et 
babet  in  aniroo,  cuncta  scit  exacle,  sic  cliain  Spiritus 
sanctus  arcanam  Dei  scientiam  oinnem  exacle  novit. 
Gum  igitur  diilt ,  ita  et  quw  Dei  sunt  nemo  cognotfit^ 
ni$i  Spiritu$  Deiy  noii  bomines  soluin ,  sed  et  omnem 
caelestem  crealuram  ab  hac  perfecla  cognitione  se- 
clusit.  Quam  ob  causam  ei  sapiens  qutdani  sermo  ad«> 
monet  :  Dificitiora  te  ne  quw$ieri$ ,  et  fortiora  te  ne 
ecrutatus  fuerie ;  qum  prmeepta  $unt  titfi ,  hmc  cogita  : 
pturima  enim  $upra  $en$um  honani$  o$ten$a  $unt  Ubi 
{Eccti.  5.22.  25).  Qood  aulem  dicit,  est  ejusmodi  : 
Ne  hsec  quideni  quae  habes ,  tua  industria  cuncta  dl- 
dicisii :  neque  nalurai  tuae  viribus  niius  hanc  cognitio- 
nem  adipisci  potuisti,  sed  catlitus  missam  banc  scien- 
tiam  accepisti :  multo  quippe  majora  erant ,  quam 
ul  toa  possent  InteHigenlia  comprchendi.  Cur  ergo 
luis  viribos  nixus  conaris  profundiora  scrutari ,  cum 
pleraque  ex  iis  qua:  nosti,  luum  sensum  eisuperent , 
et  aliunde  ad  te  derivata  illa  possideas  ?  Hoc  et  ipse 
S.  loAif.  Ghrtsost,  III. 


Quid  enim  habcs ,  quod 
nou  aecepi$ti?$i  autem  accepieti ,  quid  gtoriarl$ ,  qnam 
mn  aceeperie  (I.  Cor.  4.  7)?  Tantum  igitur  conaium  i 
aliqoaiido  tandcm  omitte ,  et  sapientissinio  illi  consi-  ) 
llo  pareredignare,  qiiod  monel ,  Ne  dixeris,  Quid  e$t  '' 
koc?  ad  quid  Iwe?  omnia  emm  ad  u$um  ipsorum  creata 
9unt  {Eceti.  59.  21).  "" 

Cap.  IV.  Moy$em  prophetam  periculosam  curioeita' 
tem  in  exordio  tibri  uno  verbo  $u$iulk$e.  —  Hanc  enllb 
ob  causam,  ctim  oria  esset  omnfs  crcitura ,  suumque 
accepisset  ornaium ,  et  admodum  concitinum ,  mira« 
bile,  ac  stupore  dignum  *  opus  processissel  in  incdium, 
cumque  insipicntes  ct  insani  noiinulli  res  creatas  es- 
sent  reprehcnsuri :  vtdo  quo  pacto  iinportunum  illo- 
rum  judiciuin ,  ac  furiosam  sententiam  niullo  ante 
reprimens  legisiator  uno  verbo  impudens  quodvis  of 
eoruro  occluserit ,  cum  diiit :  Vidit  Deu$  cuncia  qum 
fecerat^  et  ecce  bona  vatde  {Gen.  i.  51).  Nam  quoniam 
inler  ea  qiiae  vldebantur,  erant  non  liix  tantum ,  sed 
ei  tenebrai :  non  frugcs  lantum ,  sed  et  spiaas :  non 
arbores  tantum  sativa; ,  sed  et  silvestres  :  non  plani 
solum  campi,  sed  etiam  montes,  et  cdles,  et  valles  : 
non  homincs  solum  ,  sed  ct  reptilia  venenata  :  non 
pisccs  laniuiii ,  sed  ciiain  cete :  iion  rrequentau  so- 
lum  squora ,  sed  ellam  maire  innavigabtle :  non  sol 
tantum  ei  luna,  et  sidera,  sed  etiam  rulmina,  ei  ignei 
Uirbiiies  :  non  venii  soloro  sccundi ,  s(  d  <'l  proct  Ilae  ; 
non  columbse  tanium ,  el  aves  canoru;,  scd  et  milvi , 
et  accipitres,  et  vulturesy  et  alia  camivoru  animalia  : 
non  pecudes  tantum  et  boves ,  sed  et  lupi ,  et  pardi , 
et  leoncs  :  non  cervi  tantum ,  et  lepores ,  et  dam», 
aed  et  scorpii ,  et  viperae ,  et  dracones  :  atque  inter 
lierbas  quoque  non  salubres  niodo  planise,  sed  et  ve- 
neiiata^ ,  ac  fuuirum  erat  ut  baec  multis  offendiculo 
essent  ^  et  hinc  hxreses  orirentur :  poslquatn  res 
omnes  creat;c  suut  natx,  suumqae  singulc  suntorna- 
lum  adepta;,  creatoreiu  osleiidit  in  singulis ,  id  quod 
eiortumerat,  laudare,  imo  vero  unamquamqnesigil- 
latim  ei  omnes  slmul ,  ui  cognito  illius  jadicio ,  licet 
temerarius  quispiam  sit  ei  inipudens ,  iiiliil  ainplius 
eorum ,  que  sub  oculos  cadunl ,  curlose  i^crutetor. 
Ideo  ubi  diiit  faclam  csse  Inctiin ,  adjoaiit :  Ei  vidit 
Deu$  tucem^  quod  e$$etbona  {Gen.  i.  4)^ c4  ita  desin» 
gulis.  Deinde  ue ,  si  cuncta  persequa:ur  nouiinatim , 
proliliorcm  reddat  orationcm ,  sitnul  pronuntial  de 
omtiibus,  et  ait  rursus  :  Vidit  Deu$  cuncta  qum  fece-^ 
ratf  eleece  bona  vatde  {Gen,  I.  51).  Non  quod  ubi 
fiicu  fueranl ,  cognoverit  L^eus  bona  esse  quae  facta 
erant :  absit.  Si  enim  artifex  bomo ,  eiiam  anteqttain 
fiant  ea  quse  sunt  artis .  novit «  edocius  ca  b«ina  esso 
qo»  ab  ipso  fieri  debenl :  multo  inagis  itieffabilis  illa 
sapientia,  quae  sola  sua  volontate  nutuqiie  caneta 
produxit ,  etiam  antequam  flerent,  ea  bona  esse  no- 
verat.  Neque  enlm  illa  produxissel,  si  ignota  ii«i 
fuissent.Gur  igitur  ita  loquutiis  esi?Ob  eam  causam, 
quam  atligl.  Cum  igitur  propbetam  audieris  dicen«* 
tem  libi  Deum  illa  vidisse ,  ntqtie  laudassp,  noTt  jain 
amplius  ulltiin  cxamen  vel  indicium  quncrere  pulcltr» 

»  Alii,  plennm  miiacuH. 

{Sdze.j 


m  a  JOiNNU  GHRVSOSTDMI 

.  tudinb  ipMmm  >  iMfoe  4icM ,  QsMMda  hmat  i|lia 
enijn  ex  operibos  denonslratiooe  clarior  eet  oeaioiM 
tio ,  qose  ex  ctlcolo  et  jodieio  conditorio  omoooL  At- 
qae  ideirco  nidioriboo  ? eriiie  eot  «om*  Nam  fpeoii- 
admodom  si  qoi»  coeroore  medicamenu  Telit»  alio* 
quin  imporitos ,  cnque  jttacerlt  medieo  prioa  oateodi , 
nullaro  aliam  iririniis  eorom  demooatraiionem  roqoi- 
jrit  •  nlu  corto  didieerit  i|la  ob  eo  f (aa  fuisse ,  ae  laii- 
4au,  aed  ariifieia  cabciilocooientua  abit.  cum  audieait 
iUa  vidiase  medicum,  aique  laudasae  :  sic  niminim 
.llojses,  curo  omnem  vellet  occaaionem  impiidentia 
coriQajtaUaampoureilUa,  qaiofeaturiaeaMmfrttitori, 
denootiavit  eia,  ac  dixii»  Deom  illavidiaM,  UodaMe» 
Ite  bopa  esM  jodicaaM,  ooqoo  airoplieiter  booa ,  Md 
liona  yalde.  Noli  eigo  eoriOM  inquirere,  neque  ra- 
4iQcifaodo  acrouro  qo»  facu  sont ,  eom  loli  de  eo- 
fiun  prvataoiia   tMlimooio  aia  iDslrootua.  Si  enlm 
.miiiimecontenlua  boc  verbo,  ad  ioqoisitloDem  rerum 
creaUrom  progredi  Tolia,  teqoe  in  ratiocinationum 
.eurlpiuy  ec  fluctus  Mlum  iiijicias ,  ex  quiboa  muh»m 
MOli^  fxctUlam  proMllam ,  nibil  qoidem  ioieUigM 
ompUosy  sed  in  oaiifraiium  le  ipsum  grariesiroum 
pr^ecipftem  ages.  Noque  eoim  rationes  omoM  sin» 
guiorum  qux  facU  suut  poteris  roperire,  sed  et  eo»* 
rum  qoe  boua  Ubi  ouncvideotur.  muiuvliuperabis» 
si  animum  adbibueris  depravalum.  Adeo  naroque 
imbecillis  esi  homiiium  ratio,  ot  aepenomero  in  oon* 
irariom  agator,  ei  in  judicio  do  ereaton  ferando 
multi  directe  oppositi  iiiter  m  piignent.  Cbm  gentilM 
quldem  cum  pius  quaio  opoa  sit  ipMm  mnrati  easeuti 
modum  ezceaMrunt,  eamque  deom  esM  arbilrati 
aunt :  Haojcbsi  voro ,  ot  alu  rursua  hxreUci  quidam 
iioi  miuime  boni  (o)  opM  eom  oaM  dixeraoi :  qui* 
dam  unom  ejos  partom  avulaam  a  cxtorls  apontanea 
cuidam  materiaeatiribuerunt,  Mmque  indignam  osm 
Dci  opilicio  judicaroiit.  lu ,  sicut  ante  dixi ,  si  quis 
raUonem  ac  mentem  depravaum  adhibeai ,  mulia  ex 
iis«  quas  boiia  esM  videntur,  accuMblL  Quid  enim 
Ubi  sole  pukhriua  vidotur?  Atiamensplendidum  Htud 
01  jucunduin  aslrum  et  oculos  Isdit  inflrmos.et 
cumradios  arJeiUiorM  emiuit ,  terram  urit,  febrM 
gignU«  frugM  smpenumero  arefacit  et  iiiuUies  reddlt, 
arhOMa iofsGiindM  eCficit,  Mpariem  orbls  terrarum 
HMtr»  ioaptam  habiuUonl  ei  infesiani  reddit.  Qoid 
orgoT  nom,  qu»M,  solem  idcireo  accuMblmoaf  Abt 
ait;  imo  vero  raUonem  quiesMro  juboiites,  poiram 
idam  occupabimM,  Ot  dictuni  illud ,  Bt  ptdii  A«w 
cuma  qm  f^cerul,  <l  mc  Una  vMe  (Gen.  I.  «)  t 
aiquidem  et  iiia  ipsaquae  iiunc  enmnerau  simt  a  raof 
i)Oiia  yalde  sunl  e(  commoda.  Sed  ot  suporiua  dixi^ 
gil  vocm  illam  recurreodum  eat  semper,  acdieen* 
dum  :  Eoce  omnia,  qu»  fecit  Deua »  bona  suot  valdOft 
Sed  oonne  deliciia  vacare ,  joiari »  et  volupiaU  opo» 
9m  daro»  bonum  est  ?  Audi  galomonem,  qui  delida^ 
rum  omne  genus  tenuvit,  et  ait,  M9iiu$  «si  ire  U 
iwmm  luctm » wm  ire  ad  damm  CQnPim  {Eeeke.  7* 
8).  At  mala  rM  im  est?  (oportet  eoim  adveisarioruM 

'  (d)  MMktol  malum  deuin  admittebaot. 


ARCHU».  QBMfrANTINOI».  « 

uti  veribia.)  Imo  ipM  laborMa  m  toiokoiio*  Ubemio 
0  euria,  morborumoohuiun^  aaMla  oc  pcricalisit. 
quiM  000  oMdioerio  t  JuMmile  widdil  esrpus,  m. 
tem  vividom ,  membra  laboribM  iiiigoU  Mcrenr^ 
ficiique.  At  oiala  res  est  morlNio7  UikU  igilor  Laa. 
rus  corooam  reporuvit?  Sod  asada  poupenM?  Ijnit 
verp  Jobgioriam  eat  conaoqomuo?  Ai  ooxix  aflliciifh 
OM  rrfiquontM,  ot  eoniioomr  Undb  oMou  fadaiBesi 
m  apMloll  oeld>rM  et  illuatres  evadomM?  qos  pono 
via  dncit  ad  viUm?  nonooonM  os  spgnsoi?  No:i 
orgo  dieoM»  Cur  boe?  od  quid  iMe  f  aod  Um  io  d.s- 
ponsaiiooibyo  quom  m  OMOturio  Dei^quod  uIcih 
lium  pMsbel  biluM  liguio,  idoM  ol  ipM  Condiui 
tuoptxbe^mitiooM* 

Car.  y .  Ceedendum  em  fromdmiim  M  re^  omm: 
^ueifue  tm  moTimom  dMmonrMioMM  mfni  iekHm, 
A  rekeie  creetie  euppediimri.  **-  QMia  ofgo?dicetaliqiiii; 
uon  fis  me  corto  scire»  m  credoro  l>ei  previdtttii 
rM  omoM  regil  Yoio  eqoidoM  ot  opM,  m  velisaKi- 
ier  desidero  :  ooo  taoieu  ^m  pr»vidrMiam  iflrauri, 
noque  curioM  io  eom  inquiroro.  6i  ooim  jam  Kis,  d 
fidem  bebore  autuiaU,  noli  qusaroro  x  abi  auleiu  duiH- 
taa,  lorram  iniorroga,  Ottbws»  ooioM,  bmaai,  niii 
bruUrum  aounanUum  gOMM  inlonnoga,  aomina,  pba 
laa,  iiHitos  piscM,  saxa,  montoo»  Mkus,  coilss.no- 
ctem,  diom.  Siquidem  soiooc  rodiis  slus  elarior  eo 
Dei  prDvideotia,ot  quovia  lomporo,  quovis  io  loos,ifl 
deMrUa,inregionibus  cultisetlncultisjn  urra,iflniiri, 
et  quocumque  u  eoniuleriai  manifesU  ^  idooes ,  ciwii 
veura  lum  nova  providcntias  isiius  moiiuuienia  con- 
spioies,  vocesquo  uodiquo  mi^sas  Imc  ooaim  rsiiosili 
voce  clartorM,  a  quibus  de  bac  q|ua  oiira  instmeiBri 
qui  aurea  voluerit  admovere.  Mcirco  propbeia  qno* 
que  vocum  iauriim  prapstaoUam  voloos  oslewiere, 
dicebat :  Nem  eunt  io^usto,  ue^  eeirmeme,  fsmoi 
nonaudianiw  eacee  earum{P$Ql.  J8.i).Bism  noiin 
quidem  nota  Mt  illis  tautum,  qui  ejosdem  sant  lio- 
guae  :  iion  lum  illis  qui  diveraas  :  at  iila  voi  qua 
inittitur  a  creaturis.  ab  omnibus,  quao  loluni  oriiea 
terrarum  incolunt,  naUonibus  potest  audiri. 

Cap.  ¥1.  De  caritaleDeiqum  cmlatem  omnmi  leegt 
eaccdit;  exemplum  ttfertenr  eet  hietorut  Jenm  dedutnt»* 
r*Atque  apud  probos  quidem  m  modmUM,  aate  uliam 
pK  oporibus  dcmonstrationem,  ipM  sola  Dnt  soi^^^^ 
affirmatio,  non  ad  provideoUam  lantum,  sed  ei  id 
amorem  etiam  illiM  erga  aos  eximiuin  oeiendeBduai. 
Non  enim  quovis  modo  providet  nobis»  sed  iu  i< 
gmet  simul,  ei  vebemenU  nos  ot  immeoso  quotiaio 
amore  prosequatur,  ab  omni  quidem  passionei»)' 
muni,  sed  ardentiMidao  ot  ioUiiUssimo,  sincero,  1  >' 
disso^ubill,  et  qui  numquam  pomit  e^sUngui.  S^^^ 
boc  nobis  cspm  vellot  insimiaro  Scriptura  divimt 
proferi  quidem  simiiiiudioes  ducUs  a  robus  t^urosoiii 
profert  et  amoris,  providentis»  coraquo  eimp^  P^' 
mulu.  Non  umen  in  bis  Untum  vult  nos  subsisuief 
sed  eiiam  exompla  n»eate  transcoodere.  Neqss  eoiis 
lamquam  auiBcienUa  ad  qjus  benevoleoUam  indica»« 
dam  isU  protulit»  aod  umquam  audiioribtts  s^i 
qugeque  magia  qqaiQ  alia  qp9«if  (mc  possent  oii«b« 


m 


AD  EQS  QUI  SCANOAt.lZAti  SUNT.  LIB.  UNUS. 


490 


dere.  Exempli  causa  :  dum  a|;ii  cum  illis  qui  lamen- 
tabantur,  ae  gemebaiit  orim,  et  dicebant :  DereUq^l 
me  Danunut,  el  obtitus  e$t  md  Deu$  Israel^  Idm  adjU 
cit  hxc  verba  propheia  :  fiumquid  obti^itcelur  mutier 
partuti  itit,  9el  ut  non  ndsereatur  fetuum  uterisui  {Isai. 
49.  14. 15)?  iloc  Dimirum  dicU  :  quemadmodum  ilta 
nequit  oblivisci  parvulorum  suorum^  sic  neque  Deus 
generis  bumani.  Deinde  ut  intelligas  hanc  adductaiki 
csse  a  propheta  similitodinem»  uon  quod  tanlam  vet- 
let  ostcnder6  Del  caritatis  esse  mensuram ,  quanta 
sit  matris  erga  fetas  uteri  sui;  sed  quoniam  huac 
eximium  prae  csteris  notum  babuit  caritatis  modum 
(tametsi  multo  major  illo  Dei  amor),  adjecil :  Sin 
autem  et  horum  oblita  [ueril  muliery  e^o  tamen  non  obii* 
tisca)r  tui^  dicit  Dominus  {Ibid,),  \ides  ut  materni  amo- 
lis  modum  excedai  ?  Atque  ut  inielligas  maternum  affi^ 
ctuni  etpairls  in  filios  benevolentiam  eum  longo  inier- 
vallo  Superar^,alt  quidem  propbeta  :  Qitomddo  misere^ 
tur  pater  filiorum,  misertui  est  Dominus  timentibus  se 
[PsaL  102.  I3).ldemquerur^us  banddaritatis  similitu' 
dinem  adducit^  quippe  qui  sciretprx  cxteris  haoc 
excellere.  At  prophetarum  et  omnium  Domiiius,  ul  Dei 
provfdentiam  et  curam  ostenderet  hujus  mensurajgn 
10AgoinlerVanosuperare,quantuuiqueinter  lucem  %c 
tenebras,  ct  inter  bonitatein  ac  malitiam  est  discri- 
men»  tantum  a  diviua  boiiiiateacprovideutia  patier- 
uum  amoreni  superari,  audi  quid  dicat  :  Quis  est  e» 
tobis  homo,a  quo  si  peiierii  plius  ^uspmem,  numquid 
'lapidem  porriget  d?et  si  petieril  ptscem^  numquid  ser» 
pentem  porrigel  d?  Quod  st  vos^  cum  sitis  maH^  nostts 
bond  data  dare  filiis  vestriSt  multo  magis  pater  vesier^ 
qui  in  ccetis  est^  dabit  bona  ttf,  qui  au  peiierint  {Matth* 
7*  9-11);  indicans,  quantum  est  inter  uequiiumbo* 
nitatem()uediscrimen,  tanto  paterna  soIiiciludlnesubU- 
miorem  divinam  esse  l)enignilatem.  Ilsec  autem  9  me 
idcirco  exempla  sunt  allaia,  ut  si  quando  alias  com- 
parationes  induxero^  ne  intra  limites  eorum,  qu9B 
exprimuniur  a  prppheliSf  meutem  circumscribasi  sed 
hac  uiciis  regula,  cogitaiione  superius  ascoodas»  et 
immensuin  caritaiis  ejus  excessum  agnoscas.  Meqiie 
eniin  naturx  Gnibus  est  coiitentus,  sed  illis  omissis 
alque  superaiis  alia  rursus  adjungit  exempla.  Ea 
quippe  conditio  est  amantis  :  muliis  aigumeutis  id  ei 
conatur  ostendere,  quem  amore  compiectitur  :  quod 
et  ipse  facit,  dum  ad  locoriim  iulcrvalia  mifuam^ 
intercapedinem  orationem  traducit»  uoo  ui  iterum 
tantiim  ejus  esse  alTecium  arbiureris»  se4  fMHi  lioc 
prxcipue  meosurae  genus  cxleris  acirei  aaieoellw» 
atque  auditoribus  esse  ootuou  Acper  Davideai  qui- 
dem  ait :  Secundum  attUudmem  cmti  a  terra  corrobeh 
ravil  Dominus  misericor(Uam  suam  ikjmt  UmnUi  9$ 
{Psat.  lOi.  11):  et,  Quamum  di$tat  orius  a^  oc^idmi^ 
tonga  [ecit  a  nobis  iniquitatu  nmirfs*  {ib.  9.  \%)  i  per 
Isaiam  vcro,  Nequ^enim  stuu  eagiiaiiam»  mam  «joil 
cogitaiiiones  v^strWf  neque  mm  mem  wmt  mm  veurm^ 
sed  titfia  di»m  cmim  a  tmaf  sia  dutatm  mm  mm  a 
fnis  9e$tris,  ei  co(fitaiioHe$  wmm  a  ca^tadmbus  vestrk 
idsai,  55. 8. 9).  Hxc  porro  dicebat»  qiiod  paoio  sup^ 
tjmderomissionc  peccatonim  diMeruenil,  ol  dixeral» 


Qfiia  muitum  dimittam  iniquUates  V0$tra$  {teastM.  7 ) 

.'Deinde  ostendens  quantum  sit  iilud  muitQm,  iioc  adjO' 
cit  exemplum  :  sed.  iiequc  solis  istis  conieiUus  est 
verum  etiam  ad  aiteram  crassierem  somparatioueu. 
oraiionem  dimjttit.Mam  apud  Osee  dicebat :  Quid  fa" 
ciam  tibi,  Ephraim  ?  quid  faeiam  tiH^  Juda  ^  1  Sicut  Ada- 
mponam  te, etticutSeboim.  Qmeream  ut  ear meum 
in  ip$o;  conturbata  esi  pmnituda  mea  {Osee  ii.  8). 

'Horum  autem  verborum  b^c  est  senteiiiia  :  £<je  vet* 
biim  quidem  mioarum  loleravi.  Ac  loquitur  qni- 
dem  bominum  inore,  non  m  bumanum  quiddeiii  $«- 
spiceris,  absil,  sed  ut  hac  crassiori  loquendi  ratioie 
cariiatem  qiiamdam  Deo  couveuicntem,  siueeram,  et 
indissolubiiem  iutelligas*  Nam  quemedinodttm  si  qids 
insano  iiuempiam  amore  diligai,  ne  verborum  i|ui4eoi 

;  ienus  eum  vellet  offenderc,  quem  ita  diligii  :  sic  iii- 
roirum  et  ipse  ioqiiit :  Quoniam  dixi  tantum»  e4  verbis 
oflrendi,  Conver$um  e$i  £or  w^iim  w  if^o*  M«q«e  eoim 
crassiores  isias  Gomparaiionea  prolerre  dedignatuf , 
ut  aniorem  ostendat^  quod  est  maxime  diligi^niia* 
Neque  hic  substiiit,  sed  pergit  ulierius»  et  aikrum 
rursus  crassius  exemplum  adjungit,  iu  diceus  ;  Qu$^ 
modo  tmtabitur  $ponsu$  $uper  $potmf  $ic  Imta^iur 
Christus  super  U  {l$ai.  62.  Sj  :  qued  iniiio  Mra»aerli|Q 
ardeutiores  ac  ferveuiiores,  et  vividioree  siut  amofea. 
iia  porro  loquutus  est»  nou  ul  immauum  quid|uaBi 
suspiceria  (iterum  enim  iiiud  dicere  uon  deeiim^, 
sed  ui  ex  his  ardoreiu,  siQceritaieai,  veJieaMBliaaiy 
Aainmam  denique  caritatie  iutelii(ae«  Deiade  eum 

,  dixisset,  Sicut  diiigit  peter»  et  aippUue  tMaiB  pottt» 
sicut  mater,  et  amplius  quam  maierf  siGut  sfooaiw»  el 

^amplius  quam  sponsus»  quantum  eat  iutervaiiiMi  enii 
a  terra,  et  amplius  quam  illudi  quaiituw  di^tat  orliig 
ab  occideote » et  ainpUua  <|uan  Ulud ,  ue  liie  pajm 
substitit  comparatiombua  uteoa,  aed  uiierius  ^o- 
grediiur,  ut  nmlto  abjectius  exemplum  ^limtet, 
€um  enim  Jonas  po^t  fiegam,  Deiqiie  caKi  ^tiiie 
reconciliationem  iuops  consilii  easett  ol  aMtoOrel, 
quod  ea  quie  minalus  erat,  im  opiMiie»  proeederenc» 

.et  humauo  quodam  torbarelw  afleotu^  ac  iMoios 
essety  cum  soU  imperasset  Deui^  lA  ardeotievee  ei4i- 
teret  radius,  ac  deiude  terr»»  jusaiieet,  m  iilii  lefmen 
ex  herba  subilario  opere  airoevet «  eoBi  magiiopefie 
illum  levasaet  atque  reereaaaet,  deui&  ranue  eom 
ob  sublatum  tf  medio  legmeii  iUud  eum  coniriaioeaet, 
posi(|uaoi  altero  reereetum»  oi  alieto  erueieiiMO  iUum 
vidit,  aodi  qnid  ei  dieei :  Tu  qmdm  pepereivsi  $uper 
aucurbitaf  praqum  mm  iaboraeHf  naifim  miirfM  ;  ego 
muem  tteu  porMm  tuper  Nmim  eivitate  mu^nai  ht  qua 
kahitOHi  ptoes  ifuam  eentmn  viginti  mHiia  kemlnunu 
fui  Roii  weaemm  iexteimm  aat  eimktram  taam  {lon. 
4.40.  li)rHonim  miiem  verborum  hate  est  aen- 
tenila :  Non  iui  i«emvit  le  nnbra  olerls,  ut  me  salos 
tliniviiarnin  Miilaravit :  neqtte  ita  te  destmctio  ejus 
eontritlavil)  ut  me  iliorum  inierKQs.  ItH  praeter  mcn« 
im  nMani  tUorum  exitlum  nccidtssef.  Yhles  hrc 
qoeqne  eompamlionem  ilhim  isxcedere?  Ffon  enini 


491  S.  JOANNiS  CHRTSOSTOMI 

diiity  Tu  qtddem  peperci$ti  super  eucurHta^  el  conticnit : 
sed  adjunxit :  Pro  qnu  nen  iabortuti,  neque  nutriiiti 
eam.  Nam  quonitm  eas  potissimum  plantas  amant 
agricol»,  in  quas  pturimum  laboris  impenderint,  ut 
hoc  quoque  se  geiiere  amoris  complecti  liomines  in- 
dicaret,  hoc  addidii :  St  enim  tu  alienum  opu»  *ta 
defendis,  inquii,  multo  magis  ego  proprium,  et  eujus 
sum  conditor.  Deinde  miiigat  accusaiionem  iilorum , 
cum  ait ;  Qui  non  noteruni  dexUram  aut  sini$lram 
Muam^  ut  simpliciiate  poiius  quam  malitia  illos  deli- 
quisse  declarel,  id  quod  et  pcenitenti»  finis  ostendit. 
Enimvero  cum  alios  quoque  reprehendit,  qui  geme- 
hantj  utpote  derelicti ,  his  eos  Terbis  afiaiur  :  /iti^r- 
rogaie  me  de  filii$meis,  et  de  operibu$  manwm  meorum 
mandatennhi  (I$aL  45.  i).  Quast  diceret :  Quis  pa« 
trem  admonet,  hortaturque  ut  filii  sui  curam  gcrat  ? 
aut  artificem  et  opiflcem ,  ne  suum  opus  sinat  ia- 
terlre?  Itane  vero  inter  homines  suflicit  vobis  na* 
turse  vel  artis  condilio ,  ut  de  solliciiudino  minime 
dubitetur  :  milii  vero  pulatis  hortatore  opus  esse,  ut 
liberos  meos  vei  opera  tuear  et  defendam?  Hxc  au- 
tem  dicebat ,  non  ut  ipsum  non  hortareiitur,  sed  ul 
scire  possenl  Denm  eliam  ante  cohortalioiiein  suas 
liartes  agere,  velle  tamen  ut  alii  se  cohorlentur ,  et 
rogent,  quod  sciat  ad  hortatbres  magnam  inde  ulili- 
tatem  dimanare.  Vides  ut  manifestissiroe  ac  sole  cla- 
rius  per  hxc  exempla  ineffabilis  ejus  providentix  de* 
monstratio  cliicescat?  Perpende  autem.  Patrem  in 
medium  protulit,  matrem,  sponsum,  sponsam,di- 
slantiam  c»ii  et  terrae,  intervallum  quod  est  iiiter 
ortum  et  occasum ,  agricolamy  et  olerum  cultorem , 
architectum,  genitorem,  vehemeniem  amaiorem,  qui 
lurbetur,  si  vel  eiiam  verbo  leiius  eum»  quem  amat, 
olllendent ;  et  omiies  illos  tantum  superare  Dei  boni- 
tatem  ostendit  his  oronilras ,  quanUim  malitiam  pro- 
bitas  vincit. 

'  Gap.  YII.  DemomtraUo  dmna  providentia  ex  erea" 
lnrts.  —  Ac  probis  quidetn  et  modestis ,  ut  dixi ,  Ista 
sufficiunt :  sed  quoniam  nonnulli  sunt  lutei,  contu- 
maces,  refracUrii,  cami  addicti,  age  vel  ex  ipais 
operibus ,  qiiantum  in  nobis  siium  fuerit ,  ejus  provi- 
dentiam  demonsiremus.  Nam  totam  quidem  illam» 
imo  ne  minimam  quidem  ejus  partem  aliquam  facile 
fuerit  expressisse  :  adeo  imroensa  est  et  infiniia ,  et 
lum  ex  parvis,  tum  ex  inagnis  rebus  elucet ,  sive  quae 
sub  oculos  cadunt ,  sive  quae  minime  cemunttir.  Ye- 
nimiamen  ex  iis  quae  sub  oculos  cadmit,  probationem 
instituamus.  Hanc  enim  mirabiiem  coiicinnamque 
crealuram  propter  alium  nullum  condidit,  nisi  propter 
le ;  ac  tain  pulchram  et  magnani,  tam  variam  et  pre- 
tiosam,  ac  perennein,  utilem  ,  et  omni  ex  parte  fni- 
ctuosam,  et  ad  corporissustentationem  et  corrobora- 
Uonein,  et  ad  aiiiina*  iiistructionem,  et  aptamadviam 
sternendam  ad  cogiiilionem  Dei,  tua  unius  cansa 
creavit.  Neque  enim  angeli  iudigebani  illa :  quomodo 
eniin  indigerent,  qui  priusquam  orirctur  ipsa,  jam 
eraiit  ?  lllos  enim  ista  mulio  antiquiores  esse,  audi 
qoo  pacto  verbis  illis  ostendat  Deus,  quibus  ita  iobum 
aHoqtiitur  :   Q/mido  facta  $m  mdera^  Uxudaeeruni 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  m 

m$  omnee  angeU  mei,  et  voce  magna  eeeinerunt  (Jo$ 
88.  7)  :  hoc  est  obstupefacti  multiiudine,  pulchritodi- 
ne,  situ,  utilitate,  varietate,  amosnitate,  splendore, 
concinnitate,  caeteris  oninibus,  quae  longe  melios  illi 
quam  nos  perspiciunt.  Neque  Tero  sideribus  tanium 
exoraavit,  sed  et  sole  et  luna  decoravit,  utroque  tem- 
poremullam  tibl  voluptatem,  multam  ex  olroqoe 
suppeditans  otilitatem. 

UtiUia$  $iderum  quee  de  eado  no$  reguui.  Solem  «fi- 
Utatemque  eju$  commendai ;  delnde  einguiarum  par- 
iium  naturm  uiiUtatem  generatim  taudai.  —  Qoid 
caelo  pulchrios,  quod  nonc  a  sole  lunaque  colluslralur, 
nunc  veluti  quibusdam  oculorum  jactibus,  immenso 
siderum  examine  terram  illuminat,  el  nauiis  ac  viaio- 
ribus  Indices  viae  qoosdam  ducesque  subministrat? 
Qui  eniro  pelagos  sulcat,  et  ad  davum  sedet,  incorst- 
busfluctuuin,el  torbatarom  ondarom  insuliibus,  ac 
violenlo  ventorom  afflatui,  noctisque  illonis  lenebris 
seipsum  cxponil,  adeo  illius  regimini  confidilei  do- 
ciui :  et  quod  in  sublimi  situm  est  aslrum,  illum  tanto 
dtssitom  inlervallo,  qnasi  vicinum  sit  el  propinquam, 
ila  secure  deducil,  et  ad  porium  appellit ,  nec  uinen 
oliam  vocem  iniuit,  sed  conspectii  suo  viam  iUis 
roonstraty  et  illis  tribuit,  ut  maria  luto  possint  emeii- 
ri,  dom  illis  tempora  designat ,  sic  ot  nunc  qoidem 
uiira  portom  reiiuenda  sit  navis ,  nunc  autem  in  pe- 
lagus  confldenter  educenda,  et  non  improvide  propter 
igiiorantiam  futuri  in  dieni  incidevies  hiemalem, 
naufragium  patiantur.  Nequevero  tantom  integroram 
aiinoram  mensuras  et  tempesuies  illa  designant ,  sed 
el  cujusque  noctis  horam  et  conversionem  dtligenler 
repraesenunt,  ei  efficiunt,  ui  ex  ipso  aspeclu  disca- 
mus,  qiiando  major  ejua  pars  praeierierii,  quando 
minor  adhuc  restet,  et  contra  rursus,quod  non  soluui 
nautis,  sed  etiam  vlatoribos  commoduro  esr,ne  node 
iniempesla  viam  ingrcdiantur,  i.cqiie  convenienti 
lempore  domi  resideani.  Hoc  una  ciim  siellis  etiam 
ex  lunae  cursibus  noium  dirigenter  obscrvatur.  Mam 
qoemadmodum  sol  diurnas,  ita  iuna  noctonias  horas 
dirigit,  aliasque  multas  utilitales  parit,  etgraiamaeris 
temperiem,  et  roris  generaiionem,  ot  irrigata  seniina 
germinenl,  ac  mulu  ex  se  commoda  ad  corroborao- 
dum  genus  bumanum  suppediut,  dumque  media  iiiter 
siellarum  chorum,  el  solis  splendorem  inierjacet: 
hoc  qoideiu  minor,  illis  vero  proestantior  estt  sc 
molto  major.  Neqoe  vero  inediocris  nascitor  ex  illa 
varietatespecutoribus  voluplas  et  uiilius ,  ul  neqoe 
vulgaris  conimodilas  ex  temporibus ,  et  qualoor  annt 
tempesUtibus ,  seo  mensuram,  seu  magnilodiiiein  ac 
breviiatem ,  sive  infinitam  diversitatem  consideres : 
aliam  enim  minorem ,  aliam  majorein  ac  splendidio- 
rem  specure  licet,  el  quasdam  ex  illis  diversis  tem- 
poribus  apparere.  Summa  nimirum  ac  solenissiina 
Dei  sapientia  mulum  ubique  varietaiem  efficit ,  cum 
ut  poientts  sua!  miraculorum  efectricis  specimcn 
edai,  tum  ut  rerum  quae  cernunlur  ocolis,  comm<Hli- 
Uti  provideat,  ac  moliam  inimensamque  pracbeat 
uiiliiatem,  et  cuni  his  omnibns  eiiam  volupiatem. 
Quid  enim  eaUo  jticnniJius ,  quod  uiiiic  lanqoam  lift- 


495 


AD  EOS  QUI  SCANDALBATI  SDNT.  LIB.  UNUS. 


4M 


team  qaoddam  mondum  ae  pellacidum  super  capul 
Dostruni  expansoin  esi,  nunc  tamqaam  floribus  refer- 
lum  ac  Tariegatum  cernilur  pratum  ,  suamqae  coro« 
nam  ostenut  ?  Neque  enim  aeqae  jucondumest  inter* 
diu  pratum  cemere,  ae  jucundum  est  et  suate  caelum 
de  nocte  spectare,  innumeria  siellarum  floribus  undi- 
que  roronatum,  fl..ribus  qul  numquam  marcescant, 
Si  d  illssam  saam  pulchritudinem  semper  osteniant. 
Quid  illo  rursus  jucundius ,  cum  uocte  jam  pulsa^ 
iiecdum  tamen  oriente  sole,  veluti  croceo  quodam 
peplo  aurorae  primordiis  purpuratum  ornatur?  Quod- 
nam  porro  spectaculum  pulcbrius  oriente  sub  auro- 
raiU  sole»  cum  psirvo  temporis  momento  terram  tq- 
tam,  totiim  mare,  m(niies  omnes»  saltus,  et  colles, 
OBlum  anirersum  radiorum  sparsionibus  illuatrat,  el 
exuto  excus6(»que  a  rebus,  tjuas  oculia  cernimus, 
amlctu  noctis»  nobis  Mte  ocol(  a  onmia  noda  proponit  f 
Quis  satis  miretor  cursiis  ejua  rectom  ordiiiem,  inter 
tot  annorum  circaitiis  immutabiie  ac  nusquam  inter- 
mptum  ministerium,  seipper  floreniem  ejos  polcliri- 
ludinem.spleiidorem,  (ulgoren,  puriutem,  qu»,  licet 
cuin  lot  corporilNiii  misceatar^nusquam  Umen  inquina- 
lurT  iiis  adJe  utiliutem  immettsam  in  semiiiibus,  ia 
plaiitiSfin  bominum  curporibu8tquadrupedum,piscium, 
aeris,  lapidaoi,  lierbanim  in  terra,ln  mari,  in  aere,  in 
omiiibus  demum,  qu»  oculls  usurpamus.  Si  quidem 
omuia  ejus  ope  indigeiit,  et  ai  ea  fruaniar,  meliora 
fedduiitur :  neque  solum  corpora,  neque  plantas,  acd 
ettam  aquae,  lacus,  fontea,  flumina,  et  aeris  ipsa  na- 
tur:i,  qu»  sobiiiior,  purior,  ac  r^uciiiior  evadit. 
Hanc  nimirum  ob  causam  et  auctor4^^almi)rum,  cum 
ejus  pulcLritudinem  TcUet  exprioiere,  pcrennem 
splendorem  ,  formam  floreniem  ac  vividam ,  floreni 
numquam  excidentem.omatuin,  decorem,  niinisterium 
nusquam  interruptom,  ita  dicebat :  In  ioU  pomit  fa- 
benaafium  mwm  {P$td.  18.  6),  boc  est,  in  ipsis  csl- 
lis :  lioc  sobindicat,  dum  Ubernacuium  I>ei  appellal. 
£l  ij^  umqmn  9ponmu  prccedent  dg  ihaiamo  iuo. 
Tum  ut  faciiiutem  miiiisterii  ejus,  et  agiliutem  ex- 
primerei,  addidit :  ExiuUabit  ut  gigat  ad  currendam 
tmm  tuam.  Deinde,  qoomodo  satis  slt  ei  sufficiat  solua 
ttniverBOterrarum  orbi :  A  «iimmo  cmlo  egrettio  ejut^ 
ei  oecurtut  ^ut  utque  ad  iumwmm  eteli  {Ikid.  v.  7). 
Postea  qnam  sit  omnibus  utilis  et  commodus :  Nee 
ettfmte  akteondai  a  calore  ejut.  Licet  aliunde  qooqoe, 
niai  forte  jam  defessus  es,  providentiam  ejos  intelli* 
f ere  :  ex  na]>ibas,  ex  quatoor  anni  tempesUtibos«  ex 
aoistitiia,  ex  yentls,  ex  mari,  ac  dlversia  generibos 
piacinm^  ex  terra,  et  qaadropedibus,  ac  rcptilibos 
animantiiHia  qo»  in  ipsa  versantor,  ex  voiocribus  qut 
in  aere  votiunt»  ex  terrestribus,  iiaquae  ancipitem  vl- 
lam  habeat  in  laerims,  in  fontiboa  et  flominibus,  ex 
liabiubili  terra,  ex  inliabiubtli  et  incolu,  ex  semlni- 
bos  qoae  nascuntar  ex  ea,  ex  arboribos,  berbis,  plan- 
ti9,  qo»  in  desertis  et  non  desertis  locis  pttllniant, 
quae  fn  campis  germinant,  iii  vailibas,  in  montiboa, 
in  eollibas,  ex  ils  quge  sponte  nasconiof,  ex  iis  qoae 
eom  agrienltor»  labore,  ex  dcorlboa  animallbos,  ex 
feria,  el  ex  syiveatribos,  mansoetia,  partei,  magnii, 


ex  iis  avibos  qos  hiberno  tempore,  qoae  se^tivOy  qo» 
aiitomnali  apparent,  el  quadrupedibus ,  et  piscibus, 
et  plantis  et  berbis,  ex  iia  qus  in  nocte  fiunt,  qu»  in  i 
die,  ex  piuviis,  et  annoram  mensora,  ex  moric,  ex  * 
▼iu,  ex  labore  coi  sumus  addicti,  cx  trlsiiiia,  ex  vo- 
luplate,  ex  cibis  et  potibus  qui  nobis  dati  sunl,  ex  in- 
atitutis,  ex  artibus,  ex  iignis»  ex  lapldlbus,  ex  monti- 
bus  meullicis ,  et  mari  quod  navigari  solet,  ex  eo 
quod  non  est  navigaliile,  ex  Insulis,  ef  portubus,  ex 
litoribus,  ex  superficie  pelagi,  ex  uquaruin  profundo, 
ex  elemeniorum  natura.  ex  qulbus  nobis  conflalna 
eat  mundus,  ex  teroporom  dispositione,  cx  diversis 
diei  noctisque  mensaris,-^x  morbo  et  sanitate,  ex 
roembria  nostris,  ex  constitotionc  animas,  cx  arlibos, 
ex  sapieniia  quani  Deus  in  illis  generi  bumano  lar* 
gitus  esi,  ex  utiliuie  brutorum»  planUrum»  caetera- 
mmque  creaturarum  qu®  nobls  iiiservitint,  ex  mini- 
rois  et  vilissimis  animalibus.  Quid  enim  brevius,  aut 
deformiusape?  quid  porro  formicis  et  cicadis  viiius? 
YerumUroen  haecquoqoeclaram  vocem  emittunt»  qua 
Dei  providentiam,  virtutem,  sapicniiamque  testentur. 
Quam  ob  caosam  etiam  propheu,  qui  taiilo  Spiritu 
donatus  erat ,  creators  corpus  percurrens  ,  et  cum 
pcuca  quaedam  attigisset,  magno  cum  stuporc  exda* 
mavit,  et  mirabilem  illam  vocem  misit :  Quam  magni' 
fcata  tuni  opera  tua^  Domine !  omnia  in  tapientia  fe» 
citH.  (PtaL  103,  U). 

Spedalim  de  ventorum  ei  nocHt  u^UtaU  loquitur.  — 
Atqiie  h«c  oronia  propter  le,  o  homo.  Nam  et  ventl 
propter  te  (rursus  enim  ad  principium  suum  oratio 
revolveiur),  ut  defesaa  corpora  flatu  diventilent,  ut 
conlrncus  ex  luto  sordes,  et  moleatiam  orum  ex 
fumi  et  caminorum  altarumque  renim  exbalattonibaa 
absteigant,  ot  calorem  solis  mitigent,  ut  leviorero 
sestum  teddant,  ot  semlna  nutriant,  ut  planus  au- 
geant,  nt  te  in  mari  comitentur,  ct  in  terra  fiant  agri- 
Cttltorae  admlniatri,  dum  illic  quidem  naves  sagitu 
velociQs  impelluut,  adeo  facilero  pronainqjje  naviga* 
tlonem  reddant,  hic  vero  teciim  areas  expurgant,  et 
palcas  a  fructu  separant,  ac  moleatias  operuin  levant, 
ut  levem  tibi  lenemque  aerem  reddant,  ut  et  aliunde 
te  oblectent,  dum  nunc  quidem  siuviter  ac  leniier 
sibilant,  nunc  autem  seiisim  In  planta^  se  tnsinuant, 
et  arborum  frondes  agitani,  ut  somnum  tibi  sub  assta- 
tis  ac  veris  tempas  jucondiorem,  dulcioremque  mello 
reddant,  ut  quod  in  arboribus  faciunt,  huc  in  dorso 
roaris  efflciant«  et  in  fluminum  aqois,  dum  illaruffl 
superficiem  in  subiime  tolIunt«  et  roulum  Inde  prae- 
bent  illo  speetaculo  voluputem,  ei  ante  voluputero 
illam  maximam  etiam  utiliutem.  Nam  et  aquis  ipsi 
alioqui  suotutiles,  duni  perpetuo  sUgnantes  illas 
eorrumpi  non  sinunt,  sed  dum  illas  frequenter  mo- 
vent,  ac  ventilant,  recentes  ac  vividas  reddunt,  et  ad 
alenda  animalia  qiiae  in  eis  naunt,  apliores.  Quod  si 
nociem  ipsam  volueris  observare,  non  mediocrem 
Creauris  providentiam  inde  cognosces.  Siquidein  de- 
fatigatum  corpus  tuuro  recreat,  et  membra  diurnis 
laboribus  distenU  remittit  et  rolaxat,  alteniaque  vl- 
eit^itiidine  refecu»  per  qoieteiii  nirsns  ad  priatinuqi 


4^  &  JOANNIS  CHftYSOSTOMI 

vtgorem  redQcit^  neqaevero  M  (anlum;  sed  et  dimtrffl^ 
te  mdestiis  levat,  et  intempestlvls  iifcerat  carh  ; 
saepe  etiftm  aegrolanti  febrem  eiatin^t,  dam  contrtt- 
riam  somni  remediom  adfifbet,  et  medicornm  artem 
.Tstuantem  ac  flactuantem  ad  Iranqutlium  portam  de-' 
ducit,  et  a  maltla  laboribus  reddltfmmunefn.  Ac  tanca 
sane  lilius  est  utiiitas,  tanta  commodftas,  at  et  diet 
sxpe  male  pereat  iis,  qoibos  negatum  foerit  in  nhn 
inlerqoiescere.  Si  enim  qdis  sopponat  qufetem  noctfs, 
remisstonem,  ac  relaxationem  totli ,  cojos  beneftcfo 
cancta  recreantur»  et  anima  defbssa,  et  cotpos  def^tl- 
gAUini,  excitata  et  alacri  mente  diornos  labores  ag* 
greditur,  inuille  reddltuffl  libc  suifmai  Intoebitor.  Quod 
sl  quis  vigilando,  et  operando,  ve!  eciam  otiando  no- 
cies  diebus  addat»  et  hoc  diutlus  agat,  confestim  mo- 
riclur,  aut  si  Id  non  accldat,  plane  longo  eorreptua 
morbo  nibil  ex  diurnis  soifi^laboribns  otlHtatls  perd- 
piet,  cum  vires  ejus  penitus  attrit»  fberint,  et  eX'* 
hausia:. 

be  piscium  ei  ferarum  varHs  ffineHimt  a^f .— Qtiod  ^i 
piacucrii  innttmeras  plsciom  turmas  oratione  exptlcata 
percurrcre,  qnl  degunt  fn  itagnla,  in  fbntibos,  qui  fii 
mari  navigflbili»  qai  In  eo  quod  navlbus  non  fyequen- 
taiur,  vel  st  volucrum  immensa  speclemos  examina» 
qujB  in  aere,  quae  in  terra,  qm  in  aquts  aiinul,  et  ter- 
ra  (nam  qnaedam  ex  iilis  anclpitem  vitam  fiabent) , 
qux  silvestres  sunt,  alis  mansocflont,  alfar^  perpetuo 
sllvesires  pennanent,  affae  esoi  apts,  atise  non  apt», 
et  singularum  scrutemtir  polebritodlnem,  alas,  vo- 
cem  canoram :  sed  ee  sf  earum  tantimi  differentiat 
exqoiramus,  sive  fn  cabttf,  sfv^  in  victu,  et  habfia- 
tioncm,  mores,  osos,  et  ninisleria,  quibos  nobfs  fn- 
aerviunt,  omnfa  perseqoamor,  el  mngnlnidines,  et 
exigoftaiem,  et  pa^us,  et  edoeatibnem,  et  miiiltoi  ia 
his  immensamqQe  vanetalem,  et  boe  iplRrafi  eliam  hi 
piscibos  agamus ,  aique  inde  orttienem  ad  herM^ 
qo^e  ublque  terrarom  nascontor,  imdiiMmHs,  ei  ho- 
rum  ctijiiBque  finielam  speeiamui,  et  «MitiiiMi,  efl 
auavem  odorem,  et  speefem,  et  allom,  «I  Ibffa,  ei  ec^ 
lorem,  et  flgoram,  el  iMffnltudinefli,  ei  exlgoiiaiem, 
et  commoditatem,  et  operandl  modos  ^  tl  eoMl«om, 
truncomm,  rameranNfie  diserlmina,  et  prata,  ei  vt^ 
rrdarin,  deinde  ad  diveioa  tifinteamas  tromaia,  va^ 
riaque  lllorura  loet  perstratemor ,  tl  qolhot  modlt 
.  adinveniantur,  et  eoreiitiir,  ei  colanlar,  et  qoam  nefe 
bis  nsal  sint  ad  medeudom ;  praeter  h«e  aotem  rarsat, 
«i  ad  monles  qooqoe  meitnis  tbandtiilet  gradom 
ftciamos,  qof  el  ipti  ffamero  twil  no»  HMdlocrl^  ei 
alla  inulto  plort  fnte^  erettnrtt  pervttligemat :  qa« 
landem  oratio,  qoodve  sptliom  lemperit  iioMt  ad 
eorum  cognltlonera  tdlpiaeeBdam  toffleiei  ?  Af^oe 
Tixc  omnia  propter  te  ORum  eondilt  sont,  ml  llomo; 
et  artes  proptef  te,  et  faitiltatt,  ei  dvllties,  et  ptgf, 
et  somnos  propter  te,  et  mort  prepter  le,  el  vtla  pro- 
pter  le,  et  accrelto,  hatoneqoe  opera  Itm  malt*,  et 
talis  hlc  mondus  propter  te  flRrne,  el  rorsot  meflor 
propter  te.  Nam  Oieflorem  ilfom  fotoram,  Idqoe  tot 
causa,  potes  ex  hraH  terbis  eogneteere  ?  Bt  fpMeret- 
tura  Gberabitu^  d  ttrmsle  mf^hnh  (Aeni.  8.  M)  : 


ARCHfEP.  CONSTAlfTMOP.  m 

faoc  est,  ne  ampflot  cOi^roptionl  trt  obiioxki.  Tam  ni 
faidfraret  etn  ttnio  tiORore  tua  cnus»  de^fataA  iri 
gobjecit :  in  Hberttmt  §t&ri€f  fifiomm  Dd.  Qnod  &I 
valde  prolixft  noii  flerel  el  modom  exeederd  oralio 
nostrt,  nfnllt  de  morte  ptiflosopiiKrer,  ef  in  liee  tiit- 
xime  Del  stpientitm  el  provfdei»lhm  Mictrem , 
■lalltque  de  corraptloiie«  de  stnle,  de  vefmiha^,  el 
efnere  itieerem ,  qiis  poiissiifMm  qiierofitar  ei  aepio- 
rtnt  niuHf,  qood  In  piitverem,  htf  vermes  nostrt  eor- 
port  retolvendt  sffH ,  aiqm  inde  iptlot  Nnmenttm 
provfdentlam  ac  toffteltndmem  Imnemmnt.  Ab  eti 
dem  enfatt  providenita,  ab  etdem  hmifttie ,  qna  not 
condldll,  eom  nofidomesAetras,  hoeetitffl  | 
qood  mori  not  jomf It ,  et  tafem  fln 
Qnamvfs  etif m  res  tint  ntfai*t  dfvetaft,  litmen  viimt 
honltttfs  op^fleft  sont :  qtmndoqirldem  e  vH^iAeceieiit 
nomo  BtHO  Mae  atmwt  tTnCitHr  ,  tiqiifaMH  ^t  w^h 
VHt  toppelH ,  moiit  kide  lacro  eoVNglf ,  ei  oi  tHeno 
eorport  pfapffltm  perefpH  atnhtiam«  Gom  eaim  v|. 
derii  eam,  qol  non  ttt  prtdem  eam  Ipta  Inotdehtt, 
fn  TeriHtt,  et  ttniem»  oi  waeremj  tt  povverem  ette 
retdlatiim,  Meel  tptloe  diahali  tmgamfai  lntameteti, 
mela  eomrthiiar,  reprtmHar,  oMidetia  so  gerlt,  phi* 
losopTitri  floeeiiir,  BoaoMm  ptreMtm  Bamiiiitfeat  m 
«o^m  menmi  fantoiinlt.  ilt  fll «  aoqaa  qoi  e  viu 
dlseeetit,  Isdttar  !  rtetpertbil  eaim  faoo  eofpot  hi* 
eorruptuffl  ei  tmmorttle ;  et  qal  tdhue  fai  tiadlo  ver- 
safur,  ex  oo,  qood  nlhil  tlter  oei  ifletati  miifaim  lo- 
cra  decerpet.  Non  enfan  vulgarlt  modettim  mtgittrt 
fai  vitam  flostram  mor»  tlhitt  est  qo»  menleni  In^ 
stniat,  et  animir  phstlonos  refrenet,  flactot  ttdoi,  et 
tranqailUtaleffl  radoott.  Gom  enim  lomex  lit  qum  d>* 
ctt  sont,  tom  et  oliit  plarihas  hta  lact  cfamat  elo- 
eett  provideiilhi  Dei,  noH  topervtatott  aarioat  tenn 
tari,  neqoo  etasat  ooMihim  teram  tiqaiptntt  on  ^as 
eomproheiid^raneqoit,  parteqatrt«  Bitm  ol  hot  spat* 
«t  estomaa  ex  tat  Aohlt  boniiale  toiitttiii»  900  qfood 
fiostro  mlffiisterio  tndlgorat.  iitq^  toadtndata  aofals 
est,  et  tdortndas,  oon  modo  qtM>d  etndidtiil,  noque 
iiood  animtm  ineorporctm,  ot  ratlmia  fradiami  sit 
fairf  U09,  neqoo  qood  tliit  onnlhot  pmtltnifairat  red* 
^lderii,  neqae  qood  in  omait,  qo»  eamamuri  drniii' 
«attfm  detuleHtt  el  poletUiera  permlterit,  ted  quod 
faf  egertl^  eam^  noiki  modo  nohii  egeott.  Hoe  enm  est 
4a  ejoa  honlitlo  mlrtbiia,  qood  cam  BOti 
nthil  opatllli  ostai^  notprodoxorH.  Friot  < 
hot  In  loeem  tderonmr^  tt  tngali,  ai  m 
tes,  ortl  tot  gioria  pntdfaot  ac  IhMttte «  leri  oh 
tofam  toam  honigiiliaMi  aoi  pvocrtnvfa,  ot  iMia  om- 
nfai  nottrtetosa,  atqaetdaamalfo  itiit  vlaffaaandidik 
G&».  Tttl.  M9lm  pratMmliv  dtmaniflraiitBim  osii, 
fuiUllmmitmalkai  itriplajicdMar#ai^airttati- 
tiidi  p€f  tnat  irtfisim^rMtiitt  /Mfi  mtipffirtt  tnMrffl 
atriiiH  ^inffami  n  ^aiOBi  tatcipitaaiiMrf  tf  ^otn  nstnm 
iopni  loaoraM  /trffanttiliJnt^fliiii  tai  ndttainai^  Firi 
rMiH  p^NtftHuffi  aanttt»  ^^  Pfoplttan  qnoqno  itgam  n 
to  tetipltm  nnfalt  dtdil»  ol  prapteltt  nriaii^  Ae  ttir»- 
eofai  odidlt,  ti  tnto  hmt  «nmfai,  tfaiAil  o^nn  faamttan 
flnxll,m^|i0iramanainmfaMifaH»leiw  fatfidil,at 


497 

tamquam  navi  gubernatorein,  cl  cqfuO' anrigam,  eogt^ 
laiiouibus  nosiris  cuin  prapfecil.*  Iia  nlimrum  el  Abel 
ipsum  novii,  cAm  uon  (^ssent  litersc,  non  propbelae, 
non  aposiuli ,  neque    scripla'  \6t  InstiCaeret ,  sed 
quod  a  haiura  msium  regem  baberel.  Ita  Cain  r 
nam  ei  iiie  novii;  ct  uierque  quldem  fpstim  seiebaf, 
et  dominatuia  ngnovefac,  sed  non  eamdem  tKerqiMr 
viara  ingressus  esi,  verlim  alcer  qtiidem  ▼Mfr,  alter 
auiem  virtutis.  VerQmtamen  ne  sfc  qjoltfem  f pmt  d^ 
seruit,  sed  ei  lapsumiicsapplaniatam^ereiff»  eiMt 
ciira  dignaCus  est :  ac  primum  qnHtem  feorfatey  eei^- 
et  coosiliiim  dedil,  po^iefA  rero  meCa  ac  tfemoreeoAH 
monuit,  erudivit,  ed6cuit.  ^onSam  aretem  (enftim 
munus  homines  muTti  prddiderunt,  baBe  inqeMt  im' 
turalis  doctrin»  utiliiaiem,  M  sie  qoidem  coIb  dewfr 
quit,  neqoe  exlremo  exitio  exposilofesse  Tolttff,  sed 
consianter  eos  rebu^  Ipsis,  beneffcfT» ,  luppficifs  ertt- 
dire  atcpie  admonere  hon  cc^avlt,  ac  per  Ipeam 
crealuram  qua&  singolfd  dfebvs  operarar,  et  eoBSV0i« 
tum  ininfsterium  sinim  fmplet,  per  ea  q«i3&  ^aHer 
opinionem  et  cofisuetndinem  Ifuitt,  per  eos  jusnwi 
quT  ab  initio  viterQiit.  Sfquidem  vfm  exinriee,  ^ 
philosophia  summa  prxttttos  eloco  fif  foetmi  tramini 
lit.  Nam  et  Abraham  mmc  qofdem  fh  PlrfaMtfnamv 
nTunc  autem  in  Mgypixm  preficfsef  Jtiisfl,  ei  Jacob  1» 
Syruinrr;  Maj/i^ni  rorsusin  iSgypttim,  Ires  peeros  iit 
Babyiofrem ,  et  DnnieHem,  et  Btecbleiea»,  leremiiNR 
auCem  in  ifigyptQm.  ffefmfe  vero  fe^iif  etfam  dedH, 
ac  prdpl^as  mistc,  et  afCntti,  et  cottdonBVlc,  el  eaptt« 
vitaii  tnrdidfl,  et  Hbertate  donavi^  neque  a  prifi€i|pi0 
ad  finem  ogqae  pro  genere  bamatio  eancla  ruccre 
inonrfqae  cesaavft.  Ifeque  enim  seia  docirliKi,  qQte. 
erieitor  et  creatirrfa,  ei  ad  Del  eofniiierMm  dedu« 
dt,  contentus  Iblt,  sed  qoeinfam  permnltl  pne  aM* 
«ua  fmprobitale  nfbif  ei  ea  foeram  adfMi,  aliat  io* 
cendf  viaa  ntfoneeque  lenlavli,  ae  landeni  id  qued 
capm  est  bonomm  orrniium  largiiifs  est,  snmqm 
filium  midl  dileeium ,  onigeniiaffi ,  et  qnl  e}«edeiit 
est  atque  fpM  nttmrff,  At  quod  ego  siim,  el  hi  lerris. 
ambnfans  cum  hominibas  convefsalNnuri  ct  mand»* 
cabat,  et  bfbetMt,  et  cfrcnlbat  terrain,  instroeM,  do» 
cens,  admonens,  edens mfracnla,  dmn  Artera  pr«di<' 
eeret,  dmn  eohoriarechr,  d«n  consillM  darei,  dnni 
l^teretur,  dum  snsllnerei,  dam  promiiierei,  dum  1»« 
gfreiur.  Qotedam  enfm  )am  fmle  ab  hoc  smeuio  praH 
bebal,  quasdam  fn  futartmi  reaervabal,  fomfe  deio-> 
mm  oaiendebal,  cam  ex  mrracolis^  qom  adhae*ia 
lerrfs  auperatee  edebat,  tom  ex  earMa  onBiiam  reroai 
eventu  conseqaenie,  4000  anle  prsdiierM.  Qm  h» 
^mehtlF  potenHtti  Bomini,  aMhu  fiuki  omu^  kmdu 
€fn$  (Pittt.  105.  ^)  ?  Quto  nen  olMiipemlf  qnii  non 
eentremiaeaiimmenaam  ejus  euran  eonsldenuMv  qve 
IMclo  pro  aervHi  infnUs  anigeniiiMi  Filinm  suom  ui 
mertem  ir»diderii«  noriem  detestandm  ei  igiiomi* 
niosam  eanm^  ^l  sceleni  nefiria  palmritni»  bmmtw 
iem  reonmilSHprtdem  in  soUlMi  saffixus  paiiimle 
mcis  peudehM,  canspilebtiar»  tbpit  eaxlebMar  ei 
eoltpliiH  el  tttaMtbMar ;  ae  hMMflail  loen  sepeiie. 


A&  eos  ouf  s€ANt)AUtArrft  sBm.  UDt  mvs. 


'  onmia  i«a  aust  pelVMua  ttirtvob  eam  curain, 

quam  gereNfl  lui^  ol  Vraimit  pecetU  lolierelur»  ot 

tri  diaboll  evofiefeiur»  «I  nervi  nMrtis  eucinderen* 

tur,  nl  e»H  jtmHt  M>bi»  reeliidertBlur,  ut  maledlclio 

delerelur,  af  priereondaiMMii»rescinderetar,  ul  pa« 

tienliam  disoBrea^  oi  ttiertmita  dooereris,  ne  quid 

ei  bflfot  fte  rrint  moitslit  !•  tlBcerei»  non  mor^ 

non  igmiiiiNity  MM  eenvieitynoii  saans»  non  ver- 

'  bera«  nen  iuioikjtitn  insidia,  non  contnmelix,  non 

incarsot,  nm  colaMniM,  mm  prtvm  sutpiciones,  non 

alind  quidipMM  fjnttMdl.  Per  km  enim  omnia  trans^ 

'  ivH  iHe«  lecumqae  in  comnHinionem  isiorum  venit» 

et-^  bls  onnibttsngre§iam  vkuoriam  reportavit,  le- 

que  deeoii  et  inalnail,  a4  uibii  i^aunodi  rvformUles, 

Atne  liit  ^piidcn  eoMestui  ruli,  sed  ia  ca^Ios  cuin 

awendissely  inefiaiHieM  §^iius  largiius  esi  graiiam, 

et»tpettolet  mitil,  quorun  td  lioc  winisierio  utcre- 

lur.€«mqae  iilet  eernerel  vii»  prscones  iiuiumera 

mote  perpeii,  verbertri,  eomiiaieliis  affici»  in  mare 

dcMtrgi,  fame  ac  siii  torqneri^  quoiidie  cruciari,  in 

psrpMati  nenit  pericalo  siniulis  dicbus  versari»  hoc 

lut  dKiM  pemiitebtl,  ei  tii  lui  ouram.  Proplcr  ie» 

mf  iMino,  el  regaun  easleram  pnspartviiy  propier  te 

bont  intflbbilin,  seMeM  iUtm  ti  cottversatiooem  in 

c»liSy  varitt  ntnsionet  a^ue  difiereniet  beaiiiudi- 

nem,qaan  nnlte  poiesi  oralio  expUcare.  Cum  iol 

ergn  IiIk  soppeiani  ejos  indieia  provideuii»,  cum  in  * 

Nofo»  ttiM  it  Yeleri  Tesiameoia,  cum  in  bac  vita, 

loni  in  tenrftr  itm  fuiurt  %ttui  quui  jam  evenerunl» 

quae  singulis  diebua  iuni^  qum  a  principiOy  quac  leiu- 

pore  inierjecto,  qnae  tn  Ane^  ^  perpeiut  dnrabum» 

qMB  ad  corpes,  qnae  ad  tnimtm  pertineni»  et  cuiu  vi^ 

dett  tndiqot  dttMmsirtiMMMun  examina  prodire, 

qoM  pttVMleniitn  e|at  prftdicant»  adbuc  dubiias? 

imn  nun  dtlHinty  sed  eredisettm  provideniiam  ci  cu- 

ram  grrere,  libiqne  Inic  ipsuM  persua&isii.  Niliil  ergo 

nmpiios  curiote  itquifas»  cum  hoc  probe  scias  te 

Doininum  nnmnM  esst,  qui  ie  mulio  diligat  vche< 

nemins  qntm  pnlret»  ^i  magis  qutm  matrcs  sii  de 

te  soWciios,  qni  trdeniins  quam  spousus  amei  ct 

tpofiet,  ei  tntn  stlolen  suts  delicias  arbiireiur,  qui 

ob  flltm  mtgis  kntelur,  quam  iu  eum  a  periculis  fue- 

ris  01 1  morM  iiberaiut  ( id  quod  en  Jona  patcracium 

esi),  ei  tnme  genim  carilaiis  exhibeti,  quod  erga  li- 

bt^  pns  se  feri  paler,  aui  nuter  ergt  suam  pro- 

lem,  anl  ergt  pitnttt  tgrieola,  circa  suam  arieiu 

trclHleeins»  ergt  qponttm  suam  sponsus»  erga  virgi- 

nen  tdoiescens;  alque  a  le  procul  abesse  mala  desi* 

derti»  qotiiinM  tb  Oecideole  distal  Orlens,  quanio 

tiant  eti  itrrt  e«lon  (nam  el  boe  t  nobis  demon- 

tlrtlan  etl),  iaso  vero  non  ianiom  solum»  sed  et 

mnltnnmplins^nl  t  nobis  probatum  est,  cum  de  bis 

sermenem  inslilneremusy  ei  hortaremur,  ut  in  com- 

ptftttonibut  non  snbsisteretis,  scd  eas  cogiutione 

iranscenderetit.  Ntqne  euim  stlis  explicari  potesi 

provideiiiit  divint*  neque  ipsius  cura  mente  compre- 

bendi:  inefiabUis  es|  booilaii  cjus»  ei  ininlresiigabilis 

eias  elemeniit* 

Aon  #ni!MMS  Mmitndt  lunl  opem  l^ei.  Actione$ 


IM  S.  JOANNIS  CBRTSOSTOMl 

w4tconim  im  exambmmu$.  —  Haec  igUar  tibi  cum 
cxploraia  sint  omnia,  euro  tx  illis  qu»  prouuntiavU, 
lum  ex  Ulis  quae  gessit,  quaeque  geslurus  esi,  noU 
curiose  disquirere,  neque  scruUri,  neque  dicere,  Cur 
hoc?ad  quid  hoc?  Annon  enim  furiosi  hominis  est 
hoc,  et  summam  dementiam  et  insaniam  sapit,  in 
medicum  quidem  curiose  non  inquirere  dum  secat,  , 
duffl  urit,  dum  acerha  medkamenta  applicat,  quam- 

'  Yis  serrus  sit,  sed  cum  siientio  jacere  dominum  ista 
patientem,  eique  propter  hanc  ustionem  gratiam  ha- 
bere,ac  propter  sectionem  ac  medicamenta;  idque 
cum  incertum  sit  liiturom ;  saepe  naroque  moltos  id 
agendo  interfecerunt;  eique  penitus  subjecUim  pa- 
rere,  dum  id  agit,  idemque  erga  nautam  et  archite- 
ctum,  vel  erga  caeteros  qui  diversas  artes  profitentur 
praestare :  ridiculom,  inquam,  censeri  hominem  im- 
peritom  et  inexpertum  causas  omniuro,  quas  fiunt, 
ab  artifice  reqoirere,  sapientiam  autem  iliam  immen- 
aam ,  ineifabilem ,  inexplicabUem ,  incomprehensU>i- 
lem  coriose  scrutari ,  et  cur  hoc  vei  illud  fiat  exqui- 
lere,  idque  cum  probe  noverimus  in  hanc  sapientiam 
trrorem  non  cadere,  magnam  ejus  esse  boniiatem, 
inenarrabilem  ejos  esse  providentiam,  ad  finem  pro* 
•perum  oronla  pervenlre,  quae  ab  Ulo  noaira  causa  ge«» 
runtor  :  modo  ne  nostrae  quoque  partes  desint;  nemi- 
nem  illuro  perire  velle,  omnes  salvos  facere  et  velle 
•t  posse?  Annon  igitur  est  extremae  dementias  faci- 
nns  eum,  qui  salvos  facere  conctos  et  velit  et  possit, 
coriose  scrutari  jam  a  principlo,  et  e  vestigio,  neque 
flnem  eorum  qu£  geruntur  ezspectare? 

Gap.  IX.  Nan  eme  curhte  inqmrendum ,  ei  rerum 
finem  extpeeiandum  eme.  —  Praecipue  vero  cum  ne- 
que  a  principio,  neque  deinceps  curiose  sit  inquiren- 
dum;  quod  si  adeo  curiosus  ac  diiigens  scrutator  sis, 
finem  exspecta,  et  qnem  undem  exitum  ista  sor<ian- 
tur  considera,  neque  turberis  aut  terrearis  a  princi- 
pio.  Quandoquidem  auri  quoqoe  fosorem  imperitus 
aliquis  si  videat  initio  aurum .  liquantem,  et  cineri 
paleisque  admiscentem,  nisi  finem  exspectet,  aurum 
periisse  arbitrabitur :  sic  et  in  mari  natuset  educatus 

..quispiam,  si  confestim  ad  mediterranea  habitand* 
Iranslatus,  cum  nihU  plane  de  agrorum  colendorum 
ratione  inandiverit,  reconditom  triticum  viderit,  eC 
Januis  vectibusque  conciusum  servari,  atque  ab  hu* 
miditate  defendi ,  statimque  ab  agricola  deinde  ela- 
tum  spargi,  projici,  et  in  agro  praetereuntibus  cnn- 
ctis  exponi,  et  non  modo  ab  homiditate  non  defendi, 
sed  luto  fiiiioque  macerandum  exponi,  neque  custo* 
dem  apponi,  nonne  periisse  trUicum  arbitrabitur,  el 
agricolam  haec  agentem  damnabit?  At  haec  condem- 
natio  non  rei  natur»,  sed  ejos  imperitix  inscitiaeque 
tribiienda  est,  qui  recte  non  judicavit,  et  a  principio 
statini  scntentiam  tulU.  Etenim  si  aestaiem  exspectas- 
sci,  »c  segelcm  vernantcm  vidisset,  falcem  exacu* 
tnm,  ci  (riiicumqaod  sparsunx  fuerat,  et  sine  costode 
reliciuin,  piitrefActum  et  corruptum  ac  luto  exposi- 
tuiii,  mox  germinasse  ac  multiplicatum  apparuisse 
pulehruin ,  et  vetustate  deposiui  multo  cum  vigore 
scse  erexisse,  qoasi  saiellitibua  stipatttm  et  vestibus» 


ARCHIEP.  CONSTANTIHOP.  500 

culmum  in  altum  extuiisse,  speclatorem  oblectasse 
simul  et  aluisse,  lucroque  diusse  non  medioeri,  tuni 
Tcro  amplius  mu^los  esset,  quod  per  ejusinodi 
damna  fructusad  Uutam  uberutem,  et  pulcbritudi- 
nem  eveclus  esset.  Tu  quoque,  mi  homo,  noU  in 
communem  omniom  Dominum  nosirum  curiose  in< 
quirere  :  qnod  si  Um  contentiosns  sis  el  audax,  ut 
hanc  insanire  velis  insaniam,  saitem  finem  eorum, 
quas  geruntur,  exspecu.  Nam  et  agricola  toum  ble- 
memexspecUl,  neqoe  ad  ea,  quae  triticum  tempore 
frigoris  paUtur,  respicit,  sed  ad  ea  quUnis  fruUuros 
est :  muito  sane  fuerit  aequius,  ut  ejus  causa,  qoi  lo- 
lius  orbis  terrarum  est  africola  et  animarum  nostra- 
rom,  finem  exspectes :  ego  non  finem  dieo  tantum  in 
praesenti  viu  (saepe  uamqoe  Ulud  etiam  hiceveniel), 
aed  etiam  in  futura  Jkd  unum  enim  finem  specut  utrius- 
que  viiae  isUus  dispensatio,  salutem  nempe  nostram»  ct 
nominis  nostri  ceiebriuiem.  Licet  enim  tempore  sii 
divisa,  tamen  scopo  conjuncu  est;  et  qoemadmodum 
nonc  est  hiems,  nunc  aestas,  at  utraque  temporis 
eonversio  ad  unnm  specut  flnem,  frugum  roaturiu- 
lem  :  sic  nimirum  el  in  rebus  nostris  fiet.  Cum  eigo 
dispersam  Ecclesiam  videris,  malis  extremis  oppres* 
sam»  vexatos,  cesos  verberibus  eos,  qui  in  ipsa  sunt 
lllostriores,  praesulem  ^us  longissime  relegatum, 
noli  haec  solom  spectare»  sed  etiam  ea  quae  ex  his 
sunl  eventura,  retributiones,  remunerationes,  pras- 
mia,  bravia  :  Qui  emm  pereeteraeerit  ueque  m  finem , 
hic  talvut  erii  (MaUh.  10. 12),  inquU.  Nam  in  Yeieri 
quidem  TesUmento,  quia  nondum  innotueral  de  re- 
«irrectione  doctrina,  utraque  in  hac  vita  fiehaot :  at 
Ih  Novo  non  semper  fit :  sed  interdum  resadversae  in 
hoc  saecuio  nobis.accidont,  res  auiem  prosperae  no- 
strum  ex  hac  viu  discessuntexspecunu  Yerumtamen 
quamvis  inhac  viu  res  prosperae  ilUs  evenissent,  in 
hoc  etiam  admiralione  maxime  digni  fuissent,  qui 
iUis  poUti  non  essent»  quod  cum  neque  nou  lUis  fois- 
set  doctrina  de  resurrecUone,  el  promissionibus  Dei 
eonlraria  cernerent  in  rebus  evenire,  non  scandalixa- 
rentur,  non  terrerenlur,  neque  perturbarentur , 
ejusque  incomprehensibiU  providentia^acquiescerenr, 
neque  proplerea  quae  contrario  modo  acciderent, 
seandalum  paterentur,  sed  potentlam  ac  solertiam 
aapientiae  ipsius  perspectam  habentes,  finem  exspe- 
eurent,  imo  vero  aittefinem  quidquid  adversus  ipsos 
perpetraretur ,  cura  gratiarum  actione  loierareni, 
Deomque  qui  ista  fieri  sinebai,  giorificare  non  cessa- 
rent.  Obscura  fortasse  vobis  videtur  haec  oratlo : 
quodrca  dariorem  eam  reddere  cooabor. 

GiP.  X.  Aniiquoe  eiiam  finem  rerum  exepeetaeu» 
Abrakam  fitium  taerificare  juiiue.  —  Gom  senex  factus 
esset  oUm  Abraham ,  et  ad  liberos  procreandos  in- 
eptus,  et  emortuus  aetaUs  progressu  evasisset ;  ut  eiiim 
patcr  fieri  posset,  nibilo  meliori  in  sUtu  erat  vivens» 
quam  ipsi  defuncti ;  cum  ergo  senex  Justus  esset,  et 
admodum  senex ,  et  naturalis  procreanda  aoholls  f«- 
coiutis  fines  longo  intervaUo  excessisset,  conjogem 
autem  haberet  Saram  petra  steriliorem«  patrem  se 
redditurum  Ulum  loi  nepotom  Deus  poUioetar«  ul  omiI* 


AD  EOS  QUI  SCANDALULATI  SUNT.  UB.  UNUS. 


501 

titiMlinem  nstroniin  eorum  sequaiura  sit  niullitudo 
(6'ot.  15.  5).  At  llie,  cum  tpt  essent  obstacula,  cum 
jam  a^tas  esset  ad  ultimam  senectutem  devoluta ,  et 
nxor  tam  ob  aetatem  qnm  ob  iiaturam  esset  infecuu- 
da ;  non  enim  sola  seneclus  obsiabat,  sed  et  steriliias 
ipsa  natorae  :  siquidem  fuin  quoque  cum  jtivenis  es- 
set,  inuiilis  naturae  fuit  ofDcifia,  quod  sterilis  mulier 
asset  Qaocirea  Paulus  hoc  ipsum  insinuans,  ita  dice- 
bat :  Et  mmuam  vulvam  Sarw  {  Hom.  4.  19 ) ;  non 
dixit  emortuam  Saram  simpliciter,  ne  solam  aetutem 
suspiceris,  sed  et  ipsiua  vulTam  emortuam,  quod  iion 
solum  lempore»  sed  etiam  naturae  conditione  factum 
erat ;  TemmUmen  Hcet  tanu ,  ut  dlii ,  snperessent 
obatacDla,  cum  sdret  qaid  uiidein  sit  promiasio  Dei, 
quam  solers  ilia  sit  et  loeuples ,  sic  ut  ueque  legibus 
natur»,  oef|tte  rerum  dlfllculiate ,  vel  alio  quopiam 
impedlator,  sed  per  contraria  Tiam  Inraiiat,  et  prb* 
roissum  in  opus  dedoeat,  quod  dicebatur,  admisit,  et 
promissioni  fidem  baboit :  et  tomttltum  ex  cogitatio- 
nibtts  ne  oronino  quldem  moveri  stYit ,  sed  fide  di* 
gnam  esse  judicavit,  ttt  est  sine  dublo,  ad  impleodam 
promissionem  ipsitts  potenliam ,  qui  promiserat ,  ne- 
que  disquisivit ,  quo  taiidem  inodo  Imbc  evenioit ,  et 
eur  non  in  jiiventute,  sed  in  sen^^ctttte,  et  sero  tandem 
ac  tarde.  Quo  fit,  ut  illum  etiam  clara  Toce  praedicet 
ac  laudet  liis  verbis  Paulus  :  Qui  eonira  ipem  m  ^m 
eredidit^  ut  fieret  pater  multarum  geutium  (Rom,  4. 
i8).  Quid  est,  Contra  $peM  in  spem  ?  Pneler  spem 
humanam  In  spem  Dei ,  qoae  concta  Tineit,  quae  eun- 
cta  potest ,  quae  cuncta  superat.  Ct  eredidit  ^  non  ut 
fleret  pater  tantum ,  sed  etiam  tot  gentittm ,  senex  et 
effetus,  cui  sierilis  et  senio  confecia  uxor  erat,  secon- 
duin  quod  dtcttim  est ,  Sic  erit  $emen  imtm.  Et  non 
infirmatui  e$t  fide ,  nee  eonMeraKnt  eorpue  $mun  jam 
Bttortuum^  cum  fere  eenium  e$$et  annorum^  et  emar^ 
tuam  tuivam  Swrree;  in  repromieeiane  autem  Dei  nmt 
hcftitavit  digidentia^  $ed  confortatue  e$t  fide^  dan$  gh* 
riam  Deo^  pleni$9ime  $cien$f  guktf  gucBCumque  prondmt^ 
poten$  e$t  et  facere{Rom.  4.  49.  21).  florttm  autem 
Yerborum  batc  est  sententia  :  Exsultans  sUlim ,  et 
eisiliens  A  humana  imbecilliute,  et  ad  aublimiutem 
ejiis,  qui  promitiebat,  accurrens,  et  cogiuns  immen* 
sain  ejiis  esse  potentiam,  facile  adductus  est,  ut  cre- 
derel  omnino  quod  sibi  dicebatur  eventarttm.  Atque 
lioc  facto  maxime  Deum  gloriflcavit,  quod  curiose 
iion  inquisiverit,  neque  scruUtus  sit»  sed  incompre- 
Ircnsibili  ejus  sapicntin  *  ae  poienii»  cesserit,  neqoe 
ttllo  modo  de  ils ,  quae  dicta  fuerant ,  dubiuverit.  Vi* 
des  hoc  csse  maxime  Deum  glorificare,'cttm  incom- 
prcbensibiU  rjus  providentiae ,  atquc  ineffiibili  poten- 
ti:o  nos  submitiimus ,  neque  scruiamnr,  autcuriose 
iiiqniriinus  ne(|ue  diciiniis  :  Cur  lioc?  ad  quid  hoc? 
quomodo  erit  boc?  Nequc  vero  solum  hoe  est  admi- 
raiionc  dignuni ,  sed  eliam  quod  rilfum  illum  suum 
iinigeiiiium  ac  ditectum  post  banc  promissionem  ma- 
ctare  jubebaiur,  et  ne  tum  quidem  scandalizabatnr. 
Alqui  muita  ernnt  quac  scandalizare  possent  eum,  qtti 
vigilans  nntr  fuissct  et  attenttts  :  et  priinum  ipsom 
*  Alli,  prmaenthe. 


m 


mandatum»  n«m  Deus  tales  Yictimas  aocepUs  habeat» 
et  paires  jubeat  esse  parricidas  liberoram ,  ac  moru 
Yioicnia  vitam  finire,  immaturo  inieritu  i(iIios  necare» 
suaeque  prolis  fieri  homicidas ,  tali  sanguine  saum 
Yelit  alure  cruenuri ,  patemam  dexteram  adversus 
fllium  unigenitum  armari ,  ac  jiistum  Yirum  sicariis 
fieri  s;eviorem ;  cum  his  praeUrea  naturae  vis  ac  ty- 
rannis  eum  commovebat  et  perturbabat,  non  quod 
pater  solum  esset ,  sed  quod  indulgens »  et  talis  filii 
paier,  dilecti,  unigeniti,  pulchri  non  intuenti  solum/ 
sed  et  contemplanii.  Nam  et  in  ipso  mt  aeutis  flore» 
iu  virtutis  vigore ,  in  quo  duplex  pulchritudo ,  tum 
mentis,  lum  corporis,  elucebat.  Neque  vero  mediocri- 
ter  illiid  ad  amorem  patemum  augendum  valebat, 
quod  pra^ter  spem  omnem  datus  fu^rat.  Scitis  enim 
quain  cari  siot  ejusmodi  liberl,  qui  praeter  spem  et 
exspecutionem ,  non  lege  naturae  concessi  sunt,  cu- 
jusmodi  fuit  ille.  Gum  bis  oiiinibus  autem  maxime 
poterat  scandalum  praebere  polliciutiu  et  promissio , 
eum  iili  contrarium  esset  mandatum.  Siquidem  pro- 
missum  foerat :  5fc  erit  $emen  tuum ,  ut  $teiUB  cceU 
(Gen.  15.  5) ':  mandatum  aulem  fuerat  ut  uiiigenitus 
fiiitts,  cttjus  posteris  totum  orbem  terranim  erat  im» 
pleturus ,  hic  e  medio  lolleretur ,  ac  roorti  caBdiqae 
saevissim»  Iraderetur.  Sed  ne  sic  quidem  scandaliza- 
batttr,  nec  |ierturbabalur  jostus  iile,  neqne  ule  quid 
illl  accidebai,  quod  uni  alicui  ex  insipientibus,  et  qui 
humi  serpont,  accidisset.  Neqoe  enim  apnd  se  iu  ra» 
tlocinattts  est  :  Quid  hoc  rei  est?  decepii  sumusf 
firaudati  sumus?  an  hoc  Dei  mandatum  est?  Absit : 
Don  possum  parere;  ut  fiiii  parricida  fiam,  et  ejoi- 
modi  sanguine  dexteram  meam  cruenteni,  adduci  noii 
possum.  Qttomoilo  antem  promlssio  finein  suum  aor- 
lletur?  Si  enim  radicem  aveliam ,  unde  rami?  unde 
fructiis?  si  foiitem  occludam,  unde  Auvii?  si  filiumoe* 
cidam,  unde  uiihi  nepotiim,  quae  •tellarum  muititudi- 
iiem  exaequet,  mttltiludo  nascetur?  Quomodo  ergo 
tum  alia  promitubat,  et  eoiitraria  nonc  jubet?  Nihii 
horam  aut  dixit,  ant  cogiuvit :  sed  nirsus  ad  poten- 
tiani  cjus,  qui  promiserat  isu,  oonfugiens,  quas  iiief- 
faiMiis  est ,  quae  solers  est  et  locuplcs ,  quae  per  res 
contrarias  elocet,  quae  siiperat  leges  naturse,  quae  po- 
tentior  est  omnibus ,  cui  resistere  nihii  potest ,  hoe 
quoque  mandatum  confidenter  exluusit,  et  filium  oo- 
cidit,  et  dexteram  cruenUv^,  et  gkdium  sanguine 
infecit ,  et  ensem  jugulo  immersit  :  nam  si  miiios 
opere,  saltem  aninii  proposito  cuacU  isU  complevii. 
Quocirca  dum  eom  Moyses  laodaret,  sic  ait :  Et  fe- 
etum  e$t  po$t  hwc  verba,  Deu$  tentamt  Akraham^  et  dixit , 
ei :  Tolle  filium  tuum  diiectum ,  tiuem  dilexi$ti ,  I$aae , 
et  offer  iUum  euper  unum  montium,  quo$  tibi  dixero 
(6'eii.  Si.  i«i).  Ha^ccine  sunt  verba  promissionis , 
poUiciiationis ,  quae  signifioabant  eum  posterorum 
patrem  futuruin  et  scmen  ejus  futurum  sicut  siellas 
caeli  ?  Yide  quo  paclo  post  haec  verba ,  cum  aiidiissel 
fiiium  Sttttin  occidendum,  acquievit,  eum  ex  quo 
UnU  nascitura  erat  multiiudo ,  eum ,  inquam ,  iin« 
molare,  atque  e  medio  tollere ,  Deoque  in  sacrifi* 
cium  ofllerre.  Saac  Paulus  eum  eum  idcirco  laudaret 


s# 


S.  JOANNfS  CHriVltoBTOltt  AIIC»II».  tmBftMtmP.' 


M 


Bie  eotn  commeDdalmt ,  ac  pfaedtcabtt ,  m  dlceret : 
Pide  obtttHt  Ahraham  Itaae^  eum  tenuaretifr  (ffeftr.  II. 
17) :  (nm  ut  dbceret ,  quantam  rem  fccerii,  et  qnam 
eximlae  fldel  specrmen  ediderit ,  adjecit  :  £f  «ffi- 

genltum  offerdfot  i$ ,  ^  ffromMonei  nteepenU.  Ho- ' 
rum  autem  bfc  sensus  est  :  Did  non  poiest ,  iiiqnlt, 
eum  daos  firfos  babuisse  carissfmos ,  et  expeetasse , 
iit  hoc  interempto ,  ex  altero  sibf  mvititudo  tllt  na- 
scerelttr,  cujus  ptter  esset :  et  nnmn  illum  haboit, 

.  et  ab  boe  soio  protnfssio  pendebac :  aitamen  hvnc 
inferimere  non  recnsatic ,  «fcot  in  promisafone  ne- 
rterationfs  ejns ,  neqoe  fiil!  eorporit  emortvl  con^ 
ditione ,  neque  axorls  soa  steriHtate  mrtorse  powft 
impedfri  qtiomlnns  fldem  haberet»  iti  hic  qoSqde 
nlhi!  impeditos  a  morte  ftait*  Raecigitur  cum  Iffisi 
compara ,  qu»  nunc  flunt,  tum  ttt  pusfllanlmiutem 
luam  intuebere,  tum  eorom  ,  qui  scandalizantiir,  fn- 
ttiebere  ▼flitatem,  et  clare  fntelliges  non  ailtmde 
tnum  scandalum  origlnem  ducere,  quam  quod  in- 
comprebensfbifi  Dei  prorvideiitiae  minlme  cedns ,  sed 
dlspensaiionum  ejus  modum  ublque  dlsquiras,  causaf* 
que  eorum ,  qiiae  geroniur,  requlras,  ct  shtgufa  scm- 
terls  :  qood  sl  accidlsset  Abrahamo,  pfane  ad  iidem 
iiabendnm  cfaudfcasset.  At  hoc  fffi  non  accfdft  * , 
aitqoe  idcirco  cefebrfs  et  iltusiris  fuft,  et  omnifras, 
<(u»  proniissa  fherant,  est  potitus;  neqne  senectuie 
lcandaltzatus  est,neqiie  mandatoqnodseqmifom  est; 
fieqoe  promissionf  ofifoem  mandatmn  Itatnnmi  ar» 
^ifratus  est ,  neque  sacrlflchim  promissfonem  e  me*- 
dio  sobiaturitm ,  neque  hr  eam  inctdit  desperatio- 
iTem,  dtde  promisslone  actum  pntaret,  tametsi  ad 
fpsnm  rerum  flnem  perveniret.  Ifofi  enim  h^c  mifil 
respondere,  non  permisisse  Denm,  nt  mandatom  in 
6pus  exiret,  iieqne]ostf  dexteram  cmeniatam  ease : 
terum  fffud  considera  ,  nibtl  hornm  sef? isse  justum, 
neque  se  vfTnm  fffmn  receptoram ,  fftqne  ftff  donMn 
reversarum  novisse,  Sed  totam  mentem  tmva  ad 
exdem  tmendfsse.  Idcirco  etiam  seeofldo  de  cftlo 
vocatur.  Neqoe  eftfm  Abrahatn  simpHciter  dh[ft ; 
sed,  Abtakm,  Ahafiam{Gen.  22.  I)«  vdcit  fngemi* 
natione  intentom  ad  sacriflciom  tnimf  propositom 
reprimens,  et  revoeans  :  ita  toius  ad  mandatom  per^ 
agendom  incumbebat.  Yldes  totam  rem  ejos  animf 
sententla  foisse  compfetam  el  perfcctam ,  nec  os* 
qoam  scafidalom  comparere.  Id  vero  in  causa  fori , 
qood  in  stctfones  Dei  coriose  noo  inquireret.  Qoid 
vero  Josepb?dic,  qosso  :  nonne  tafe  qoid  et  acddli? 
Nam  ct  Iffi  magrid  qoaedam  t  Deo  promissio  foerat 
obtata,  et  res  contraritt  promfssionr  rursos  evenie'- 
bant.  Fuerat  enim  promtssom  per  somnia  rotorumi 
ot  eum  fratres  adorarent ,  atque  hoc  doplex  visio 
praeountiavil ,  cmn  ilfa  pcr  stelbs ,  tum  aitera  per 
manipulos  :  qu9e  vero  post  vtSiones  acciderunt ,  eom» 
traria  plane  visronibus  fuertint.  Primom  cnim  grsi» 
vis  inde  pngiia  paterni»  in  aedibos  excKota  est ,  et 
qoi  ex  eodem  foeranl  nlefo  naii ,  cognailonis  leges 
violantes ,  ei  fraterni  amoris  vineofa  perrompentes , 
Ipsa  deniqoe  jora  natorae  perfHngenies »  kilflHCi  tl 
^ABi^  non$chuatis  eU^pto,imitBaccldlt.  ' 


H 

eiKdio 


hostes ,  ae  te^rlmo  lo^ia  erga 
vfsionom  fffarom  ovasermit;  ev 
rerae  atqoe  fmiMnei  b^loaa  qoMdwn  agn 
abriperent,  ila  qiietldle  intidiw  IHI  i 
hejoi  beHi  pareM  01  aoeier  iail  Inlqoi  qvndam  iiiTi* 
diai  ec  Hvor  injmtiis :  Iroqne  Iwrnies  ■ngolii  Mmi 
cftdem  ejoi  anbelibaiil,  eom  kane  »«»  fMatem 
accende#ei,  eciaiiiHiaffi  escilarei  iiivhfia.  Gtqvswaai 
dum  donfd  degeret,  ea  edotforMiibw  vatsafatar, 
nihil  liiierlm  Hlf  maH  pa<«il  infcnt ,  ipsint  eiisth 
matiotti  deirabontr  ejoaqoe  Rnmi 
inlbmi»,  ei  pravt  erhiiliiaiioBo  Hlam  i 
boc  fotm  pwria  I*  mm  $m$M 
m  kn  f^tKw  Ipaonm  Milift  eopi  peasiu  Im 
delffde  foria  etm  pwcirt  t  eanipiajtf  paitls  dapithai- 
denffli,  euminieacfltilfctrtaiihi  iaiBittiMii,ei>4 
eoa  visiUAdoa  ppoltom  iBfftBletetiy  neqoe ptafe- 
ctionls  etotaii  iont  lettrilh  Mfdt  fi^ltmas  me&sa 
IHoi  podoit,  iti  gltdMi  aeKliti,  M  ae  ad  eatai 
aeeirtgtbM,  otmtsqtt  frtlrii  ptrriddft  Maai^tiMi 
nlbit  parvom  tol  itagnti  oi  pttstMtfeiicere,  qaea 
int€irfiBecorl  tmtt ;  aed  ttnMi  etiiat*  ob  qt»  prsemlii 
afHei  te  prttdicati  mm  oporluit,  hiTidebaffl,  oppih 
gnabmrt^  etealomtiAi  appeiibtiii.  Ai  iUe  ae  sk^ai- 
dem  HlofuHi  cotgreamMi  tvsnilwiiir,  ied  eliam  eiiga 
tiMMam  impTDbiiatem  rraierntoi  aittreiii  exhibelti; 
illi  eontra  aie  tireciiHn  nMeriaMfft  eanabanior ;  ct 
qoatlom  it  Ipsii^oidtm  Mi^  ioitremenint,  suasque 
dexftrai  crotMarmH,  et  fSrtiernMt  casdem  psrpeira- 
nmt.  YenMrtRMOD  soiers  Dei  ttpieuiia,  elqiucia 
Mn»  iepltralb  iltr  teetadMB  aptrit*  can  in  ba* 
rMhrm  tom  praetipilem  aeltri  el  Btsi  iraditttri 
«Bseni,  ts  tefimii  illtraii  maMbts  ipiom  eripuii. 
Mam  etMulMl  firlieM  Miotex  frairibos ,  ol  eos  ab 
intpsrriciiit  revtearti;  ati  toran  mtulem  fleiii 
DttSf  ao  smicM  iMptdivil.  Sei  tt  bic  qaidem  iu> 
ptlti  MtloroM  iobiliiil ,  vtrom  viieriai  rursus  esi 
progrcMUi  QooBiam  enim  illMn  iAltrimere  proliibiii 
fotratt,  aibs€  aifiem  tra  fervtbtlt  et  ftiror  vigebai,  ac 
passiosM  proteHa  stfviebtl,  it  aliud  qoidpiam  iracun- 
diam  tiroderimi.  fixoMiMeMm  eivincuim  eomproje- 
eenml  in  hKmm  crodtles  ilii«  inhoniani»  atque  efferaii ; 
deinde  delaiti  ab  iilt  eibti  degosuruni;  ei  iiie  qui- 
iem  in  Itet  roeto  mortm  Immineniis  correpius  ver- 
stbaUR*,  illi  vero  delieiis  ci  ebrietaii  vacabant. 
•  itscp*  a  pratribne  ^endilmr.  TetUatnr  ab  keraJmph, 
«*•  lieqiebiic  osqoe  lantttm  iUorum  perrexit  iasaniai 
sed  eoM  bomines  barbtros,  et  pr»cul  ab  illorum  re- 
gione  Imblianlea  i»  ifigypuim  vidisseul  descendcre, 
«rreplom  frairem  iiiis  vendideruni,  ot  alieram  IHi 
meriem  qoamdam  kngiorem,  acerbiorem,  ac  muliis 
miseriis  refertam  machinarenlor.  Quippe  qui  caiD 
jtvtnis  esset,  el  vaide  iuveois,  multaqoe  cum  lii^er- 
tate  pnternis  in  acdibos  educaUis,  nu'Jam  uniquam 
servHolem,  aoi  iniseriam  scrviuiiis  essel  experios, 
csgiur  quomodo  essei  aflecius,  qui  subiU)  ex  libero 
servos^  peregrinos  ex  cive  fiacios  essslt  ei  ui  cxire- 
Ms^i  ctpttviiaiem  abiuelM,  non  in  aervitoiem  tan- 
ium,  sed  el  a  paire  ac  raaire,  omiiihnaqiaft  ^o^^ 


MB  i»MiQinscAaMuiMimir. 

tmttmt  mia%,  fmpwmt  oitiil  et  €sMrrit,  mM^ 
Wk  l6|e  MMrMifli  loaiiiluii  cipotiiiis.  Qnfd  mim 
mm  itittm  iMierat  ptrtnrtone  f  ^od  d«rq>enief  qio4 
pfflBlMr  ei9peelafti»neiii,  pneter  «peni,  prsier  opiiito- 
fiefli,  4iied  law  gravl  eelniiutele  preniefeiary  qood  a 
fnatribatt  aI  a  Iratribiis  ques  adamabat,  eum  me 
panra»  aee  magiia  illos  affeetaeet  injtrrta,  Imo  yere 
beneicUe  eiMmilaaaet,  iela  paieretnrt  Vemartamen 
AibU  ieifnim  iilttm  periiirbavit  s  «ed  iii  iEgyptBm 
a  meraaloribwillie  abdiicebatiir,  et  etrvitiilem  aerr 
vitiite  mniahai.  Siqnidom  iUie  f|uo<foe  nJravs  iebai 
aervos,  e^  imrfaoriefts  ndes  ineolebat  HebrMa,  ReW*- 
lia  doplici  libcrtAto  iiher,  et  corpoi4s  ei  nnimm :  mc 
tainen  ideirGO  pcrlurbsbotur,  aot  iis,  q\m  gerebantar, 
seaiidaHaab»'nr,  cnm  visionum,  <|n»  eoniraria  prsh 
miserani,  reeordareiar ;  neqiie  enrleee  (fttaerebol, 
€urlsndem  ists  AoiH?  Atffve  ini  qiridem  fratrleldm, 
lopi  et  bellM,  tameul  isla  seelers  pairarani«  In  domo 

'  paierMi  delielis  se  oMoetant ;  Ipge  vero,  quem  spm 
erai  regem  llloriim  li|(orom,  cnpilvos,  sorfosi  te  ei- 
lenm  refloM  venwndaivs^  eitreaM  mleefia  peemW 
lof  ,  01  non  solom  rei  itlorom  non  eei|  sed  et  sorvas 
illerttm  evadti,  et  plane  eontrarla  paliiar  ilsqo»  Aie- 
Kuii  tlli  promlesa.  Nom  dnim  iMilQm  refmim  lom  0011 
oUilnebat,  sed  et  pairio,  el  liberlale,  ei  pareoMim 
aapeeto  privaltis  erai.  Heqoe  vero  eerlamlnttm  Mc 
inis  foH :  aed  aliod  llli  proisndloa  barathnim  pmrabo- 
inr^  qaod  rvrsas  moriem  ac  eadem  mMudialarf  mov- 
lem  igaominiosam,  et  dedeceria  pieoam  emdem.  Gom 
enim  lascivos  in  eom  oeales  doouna  emiiorimeti  et 
adolesccnila  palebniadine  devliicta  essei,  ei  elaiaati 
ejus  facie  capia,  GCBpii  et  ipsa  rmraaa  doies  «I  hsIi- 
diaa  in  e«m  parare«  Gom^  kncivim  rellli  undlque 
leiendisset,  qooiidie  observabat,  ot  possei  Intra  aaf<^ 

^am  suam  adolesoea«em  eemprebendere,  atqae  in 
adulterH  baratbrom  devolvere»  Biorli^  Iradere  ias- 
mortali.  El  eiibat  qooiidie  ad  banc  venationem  ab 
hoe  morbo  silmaiala,  ei  hoc  amore  lasctvo  aramia : 
caraqoe  sotaim  iUmn  aUqoando  deprchondisselt  ad 
Iniqnom  tUom  conffcsmMi  vloleoler  trabebol»  alle» 
nom  tornm  vlolare  ooiehal,  ct  casUtaiem  Ittdere 

.  conahatof.  Al  nlhll  taascn  inde  maU  passaa  eal}ttslas 
INe;  sed  el  lihidinSa  lyrannldem,  et}itvonllla  oiialis 
stlmoloe,  et  lasclv»  molieris  Insidias,  Insolloi  domi- 
Rtt,  laventulla  metos,  d  emnea'  incorsas,  quoa  A  illo 
coBtaeta  sentlre  polall  cionea,  et  ah  aspeeia,  el 
insania  Hfai,  ipiam  fbcUliroe  soperavit,  ae  lamqaam 
aqoila  sabHmes  lewdeas  alaa,  Ipsasqoe  veales  Moens 
et  impodiets  manlhoa  derellnqaens ,  egreesoa  eet 
vesllbus  qoidem  midatas,  sed  spleiidido  casitlalis 
amictu  cireamdalos,  alqae  ipsa  pvrpmra  iHaslrtori. 
Hine  fiiciumesi  deiode,  ot  iii  e«m  f hNiiaa  aooereior 
itcrum,  mortlo  hieidke  straereiiior«  maiof  tempeaias 
exciiaretttr,  el  molieris  furer  Babyloiiia  foroaee  ve- 
hemenlins  aecendereiof.  Nam  ei  acrius  deiode  In- 
fl:immabaior  cupidilao,  et  iracundia,  graviMlma  pcr* 
turbatie  aliera,  snmma  cum  ssvHia  se  adjanfdiat, 
ad  eaedem  spcctabet,!  ad  iladiwm  eiirrebtti^  iniquimi- 
I  C99dcm  appdebat,  el  easlliatia  oUileianH  con- 


pom'^'^  00  paiiaHiiu  inierimeve  ptdipBf^* 


adHssei,  el  qoae  iectdersm 

reaootfaMail^  nin  |ia  «1  ferHas  rel  ferebat,  sed  trt 

IHa  ealmnai»  fcbahim  eomnwnfa  emi,  «yuiecilmqtte 

eoHdt}adiel  aeeoaando  persoasiiy  ei  Mmquam  itiji!^ 

narn  pasea^  olitaMm  peiehati  aMfoe  ad  0«riMn  proba^ 

Honem,  qooi  dleoHai,  kmeoeiNia  jovenls  vesles  htt|Mi- 

rtaillla  manlim  oaieombM^  At  eemtptifs  lllejudex 

Mi  reom  Hi  }odieiaw  Introdmlti  mm  eaosain  agendi 

CseH  poifemieah  aed  eam  ^i  oe  }odicittm  i\m^m 

eettspeierai,  tamqoam  ttoalom  aeefawto  emivletum,  ei 

perfoilom  adaHeram.daasttavH,  ei  Itt  eapoerem  con^ 

jecHim  oatepia  adsHiaxH^  ittM}«e  «pri  iam  mu Ule  erai 

redimiuis  vinmlay  versahaHir  hi  oareere  lom 

com  Impeaterlhas,  eom  aep«lerm«m  ^i- 

cum  aioarila,  eom  iWs,  qoi  grav Iminia 

aceleftt  perpmranMit.<  AtHHpott  nidi  Imram  .efaa' 

eoninrbahai.  Si  altcr  quidem^  qul  rsgdm 

tt,  dioiHtelmiar^  Ipse  autem  lottgo  lempere 

hiiuSf  ei  qoofom  caasttprmmlls  aliciettdos 

ortl,  01  laadaodua^  eitramtttt  aappliei«m  svttUiabat. 

Sed  ne  sic  tanMn  Hvbohator,  oeqoe  seattdallsahauir ; 

dfadt :  Cor  heel  ad  qoid  hoer  Egoqol  rramim 

I,  Mtt  mede  tati  honera  eie|dl«  M 

et  paroolHme,  ei  libenaie»  et 

iHtte,  aiqoe  A  Ipsia»  q«l  me  edotfttturi  ^tm^ 

Deindo  ^i  cmdem  sttm  venditu», 

ec  AreqoeNterdoml- 

aoamoHivl :  Boqoe  asalefom  hie  ioH  ioH  mcorom, 

horathitt  eiseepttlt^<iat  iratram  liiaiMe, 

el  aerfiiotem«  eum  prierem,  tom  posie- 

moftem  mibi  maehinabaiiuir,  el  ca- 

pr leri  graviercm,  ci  instdba,  alq«e  Incar- 

aas,  ac  ^udieiom  eerrupHimv  et  accoiptlettem  asaHis 

prehria  rodttttriatttem,  qom  nealram  cmdem  pan«fi- 

vel.  Gmnfntt  aseam  caoeam  agendi  laciiliatem  nqn 

obiinuissem,  temere  ac  sine  eaosft  ni  eafoerem  som 

addueitts.  ei  ceienis  deviaeioa,  com  adolieris»  cum 

hnmlaidis  ei  gravisaimorom  sceiermn  reis  versor.  At 

prioeepa  tioidem  pineeniarum  a  vinealia  ei  earcere 

libefaitta  esl :  ego  vero  ne  paai  Uiom  qoidem  iilia|n 

immttiilialam  pes;»om  impetraro  ;  atdpm  Ule  qoidem 

fai  i»paa  CJiiiaao  vidii  somniom,.  preoi  iUi  liiafam  io- 

lerpreutaa  :  ego  graviesimH  hw  malia  obsideor. 

Haecaitte  «dhi  vlsiottea  ilHs  pnrnttoimbetti  I  h»c 

iiumerua  ille  sieitor«m?  hac  iUi  maeipuli ?  Qtto  pre- 

ttiisaiet>cftevaseruiHl  qoo  iUm  poUiciiaiienea?  Nom- 

^id  decepii  sumusY  nwnqoid  io  fraudem  iUecii? 

Ubi  eaim  }am  me  adorai«ri  siiot  fratres,  servuip, 

eapUvam»  oompcdUma  viactttm,  qui  aduliar  cssc  cxi» 

atimor,  qoi  de  vita  |)criciiior,  qoi  taiito.  tcrrarum 

wlervallo   dissito^  ab  illis  baiiito?  Pcvieriint  iUa 

emnia,  et  ni  Bibihim  abicnuit.  NibU  horom  aui  dixii 

a«i  cogiuvii,  scd  iioem  exipcctabal,  uipoic  qni 

qoaoU  sit  l>ei  solcrtia»  qoam  poicBS  ^s  sapieotia, 

prbha  Bosaei :  ci  non  modo  noo  scaudalizabator»  aed 

atiam  ob  ea,  <|U8e  accidciaai,  gtof iabaUtf  ci  eibi  pb- 

cehat. 

Ema^  DmdU  a||i«(oa  como^aHir.-^Qttid  v(^ 


M7  S.  J0ANNI3  CHRTSOSTOMl 

Davidf  dic,  qiiapso?  NoAne  postqoam  in  regem  imciiis 
ssi,  el  Aei  suflTragio  desigDstus  populi  Hebneorum 
tcepirum  aecepil,  deque  barbaroglori<i6uro  illiid  lro« 
pa*um  erexity  gravissimis  afXlictus  est  malis,  bellis, 
iiisidiis  appetiUis  a  Saule,  io  ipsumcapiiis  discrimen 
adductus,  ad  periculosa  missus  pnelia,  conlinttQ  per 
desertum  errans,  vagus,  exsul,  extorris,  domo  ac 
sedibus  suispulsus?  Qmd  multis  verbis  opus  est? 
Taudem  e  pairia,  suaque  illa  regiooe  peiiitos  extur- 
batus,  apud  barbaros  bostes  et  infensissimos  versa- 
baiur  ac  molestiorem  servitute  vitam  tolerabat,  cum 
etiam  iiec^ssario  victu  careret.  Atqne  baec  ille  pa« 
tiebatur  post  Samuelis  adventuni,  postquam  uiictus 
oleo  fuenity  post  regni  promissioneni,  posi  sceptrum, 
post  diadema,  post  electionem  Dei,  posl  suffragium 
iUi  delalum  :  at  nihil  tanicn  borum  iili  scandalum 
'  atmlit,  neque  dixit  bic  quoque,  Quid  boc  rei  est?  Ego 
ille  rex,  et  tantum  adeptunis  imperium,  iie  privatus 
quidem  esse  tuto  possum;  sed  erro  factus  sum, 
exsul,  exiorris,  domo  ac  sedilNis  pulsus,  et  in  barba- 
roruiu  regionem  amandatus,  etiam  necessario  victu 
careo,  ac  singulis  diebus  video  mibi  yiIx  periculum 
imminere.  Ubi  sunt  regni  proniissiones?  ubi  imperii 
iilius  pollicitationes?  Nibil  borum  neque  dixit^  neque 
oogitavit ;  neque  ob  ea,  quae  acciderant,  scandalizatus 
est,  sed  et  ipse  iinem  promissiouum  -exspectabal. 
Possem  autem  et  alios  innumeros  commemoraret  qui 
cum  in  res  adversas  incidissent,  mininie  perturlviti 
suut,  sed  Dei  promissum  memoria  tenentes,  tamelsi 
eontraria  proniissiseventa  spectarent,  bujus  praeclarae 
patientiae  beneficio  gloriosas  coronas  reportarunt. 
£t  tu  igitur  exspecia,  diiectissime,  finem ;  siquldem 
oumioo  adveniet  vel  in  hoc  saMSulo,  velin  futuro;  et 
uliique  incomprebensibiii  Dei  providentlae  cede,  ne- 
que  dicas  :  Quod  vero  Uiidem  remedium  tot  malis 
poterit  adbiberi  ?  neque  curiose  modum  exquiras, 
quo  Deus  miracubi  soleat  edere.     « 

Cap.  Xi.  Hoe  wm  UMim  anUiffiM$ef  aUfue  iMo 
emtrana  cuneta  cum  cernereni  «oeitire,  veUres  ieauda* 
lixatoi  non  pneee.  —  Neque  enim  tum  temporis  hoc 
Justi  iili  quaerebant,  Quomodo,  et  qua  ratione  ista 
fient?8edcum  omnia  cernerent,  si  ratiocinationes 
spectentur  bumanae,  in  desperationem  adducta,  ne 
sic  quidem  contttrb.iinintur,  aui  lerrebantur  :  sed 
patienter  omnia  ferebaiii,  ac  certlssimum  pignus,  et 
argumenlum  prosperi  successus  eventuri  ex  ejus,  qui 
pollicilus  eral,  potentia  colligebanl,  neque  propter 
eorum  quac  accideraiit  conditionem  contrariam  ani- 
mum  plane  despondebanl.  Eteitim  solerlem  illum  ac 
sapientem  esse  certo  sciebant,  ac  proinde  posse  res 
etiam  desperatas  instaurare,  atque  in  stalum  roelio- 
rem  pristino  resiiliiere,  summaque  cum  facilltate 
suis  promissis  flnem  imponere.  Et  tu  igitur,  caris- 
sime,  sivc  in  hac  vita  mala  finiantur,  Deum  gtorinca  : 
sive  majoribus  dilficultatibus  iuvolvantur,  sic  quoque 
gratias  age,  neque  scandaliim  patere,  cum  probe  iio- 
veris  immensam  esse  neque  saiis  exprimi  posse  pro* 
videntiam  Dei,  ac  plane  futurum,  ut  omnia  conve- 
nlenlem  finem  sortiantur,  sive  in  boc  saeculo,  sive 


ARGHIEP.  CONSTANTINOP.  BOt 

io  futaro.  Quod  si  quis,  dunEi  fiifaniiii  audtt,  et  prs 
nimia  pusillanimilate  hoc  in  bac  Tita  spectare  fesii- 
net,  ei  nos  dicemus  tum  veram  ▼itam  et  res  constaa- 
tes  et  immotas  nos  manere.  Res  quippe  praeseutes, 
vla  sunt ;  sed  illae,  pairia  :  res  liiijiis  saeciiii  floribas 
vernis  sunt  similes,  illae  vero  saxis  iramobilibos: 
iiiic  coronae  ac  remuiieratioties  quae  fioem  nesciam, 
illic  praemia  et  bravia,  illic  pcenu;  atque  suppiicia  in- 
toleranda  eorurn,  qui  ejusmodi  acelera  perpetnrint. 
Quid  ergo  dicemus  ad  eos,  quos  interim  scandalizari 
videamus?  dicet  aiiquis.  At  ta  cur  non  eos  eiiaoi 
commemoras,  qui  idcirco  fiunt  illustriores»  sed  eos 
tanium  qui  religionis  larva  se  tegebnni,  cl  naiicde- 
prelieiiduntur,  in  medium  adducis?Non  videsaumiD 
purgari  solere,  plumbum  autein  tale  deprebendi? 
paleas  a  frumento  secerni,  lupos  ab  ovibus,  liypo- 
crius  ab  iis  qui  vera  pieiaie  pRsditl  vivunt  ?  luque 
si  quando  videas  horum  scandala  ,  veniani  tibl  io 
mentem  iliorum  prwclara  facinora  et  praeconia.  Sap- 
planlati  suntquidam,  at  mnlto  plures  stetenmt,  majo- 
remque  sibi  mercedem  compararunt,  neqoe  insiifia 
torum  poienlia,  neque  lemporuin   difficultaie  pro 
strati.  At  illi  qui  supplanlati   suni,  slbi  ipsis  boe 
imputent :  quandoquidem  et  tres  pueri  quamvis  a 
sacerdotibus  avulsi^  a  templo,  ab  altari,  et  reliqin 
omni  legis  observatione,  atque  iii  inedia  barbaroron 
regionedeprebensi,  summa  cum  diligenUa  legem  ob- 
servarunt :  pari  ratione  Daniel,  et  alii  inulti,  el  non- 
nulli  quidem  in  captiTllatem  abducii  nibil  daflui 
fecerunt,  alii  veroaim  domijnausissent,  omnibusque 
bonis,  quae  in  palria  soppetebani,  pottti  esseni,  olfeD- 
derunt,  et  fuere  damnatl. 

Cap.  XII.  Qua  de  eauea  homines  mfrohi  ei  dtem- 
net  et  diabolut  in  hoc  mundo  eint;  scandala  eur  ya^ 
ndtta.  —  Quod  si  quaeras,  qua  decausa  permissi 
-sint  ista,  neque  arcanisdispensationum  cjns  rationi* 
bus  acquicjicas,  sed  omnia  studeas  curiose  disquirere, 
paulatim  progrediens  niiiUas  alias  quaestiones  pro- 
poiies,  exempli  causa,  curbaereses  permitlaninr,  goa 
de  causa  diabolus,  qua  de  causa  daBinones ,  cur  bo- 
mines  tmprobi ,  et  qui  multos  supplanianl :  el  qnod 
omniuro  est  istorum  capnt,  cur  adveiiiat  aiitichrisius, 
qui  tnnta  poHet  ad  decipiendum  poteniia ,  u(  dixerit 
Ghristus  eom  tanta  praestiturum,  ut  in  errorem  indu- 
cantur ,  si  fieri  potAst ,  etiam  elecli  {Maith.  24. 24). 
Al  enim  isia  qnterenda  non  sunt ,  sed  sunl  omnia  in- 
comprehertsibili  Dei  sapientiae  cominiUenda.  Nainis 
quidem  qui  generosus  et  cdnstans  esi,  quamvis  innu- 
meri  fliictiis ,  quamvis  innumeroi  proceilde  irroant, 
non  modo  uibil  Ixditur ,  sed  etiam  robustiorevadii; 
imbecillis  autem  ,  et  mollis  ac  piger  eliam  nenuoe 
impugnante  sacpenumero  concidit.  Quod  si  forie  ra- 
tionemeiiamnum  aliquam  scire  coniendis,  audicaoi 
qu»  nobis  comperta  e&t.  Sunt  cnini  aliie  pluniTii 
Deo  notae ,  qui  diverso  varioqoe  modo  res  nosiras 
gubernai  universas  :  quam  autem  nos  scimus,  liAn^ 
interim  accipe.  Dicimus  scandala  isia  e^  permissa, 
ut  ne  fortium  ac  generosorom  praemia  roinoerentar, 
quod  et  Jobum  alloquens  Deus  indieavit,  dicens, 


m 


AD  EOS  QUI  SGANDALIZATI  SOMT.  L!B.  DNOS. 


5i0 


Puta$  mam  m  aUUr  liM  re9pimdi$$e ,  quam  «i  appa^^ 
rearjuaw  {Job  40.  5)  ?  Et  vero  Panliu  ait ,  OpartH 
aulemHhmtia  em,  ut  qui  probaii  iuni^  mamfe$U 
totl  tii  vo^  (1.  Car.  11.  49).  At  tu  cuin  audis,  Opor^ 
tei  autem  el  hmreees  e$te ,  noli  existimare  liaec  illum 
imperaodo,  vei  legem  ferendo  pronuniiare,  abait; 
verum  ea  qua  Tutura  erant  praenunllaudo »  et  quod 
lucruro  vigilantibus  inde  obventurum  erat  praedicendo. 
Tunc  enim»  o  vos  qui  decipi  non  potestis,  vestra  vir- 
tus  iliustrior  apparebit.  Ad  bxc  aliam  etiam  ob  cau- 
saro  improbos  esse  Deus  sivit ,  ne  forte  sublati  e 
medioyca,  quaeillisex  conversione  sua  obventura 
erat,  utiliUle  fraudarentur.  l(a  et  Paulus  salvus  fa- 
ctusest ,  iu  lau#,  iu  merelrix,  i(a  publicanus,  iia 
Cttteri  muUi.  Quod  si  prius  qOam  immutarentur ,  e 
medio  sublati  essent ,  nullus  ex  illis  salvus  essel 
laclos.  Porro'  de  aotichristo  alteram  eiiam  caiisam 
profert  Pauius.  Quam  landem?  Uiomni  hoc  pacto 
eicusatione  Jodaei  excludantur.  Qua  enim  tandem 
venia  digni  videri  poterunt ,  cum  Cliristum  non  rece- 
periht  qiii  itli  credere  debuerunl?  Propu>rca  dicit : 
Utjudicenlur  omne$ « qm  non  crediderunt  veritati ,  lioc 
cst  Ghristo  9  $ed  con$en$erunt  iniquitati  (2.  The$*  2. 
12) ,  boc  est  aniicbristo.  Nam  qiioniam  dicebant ,  id- 
circo  se  illi  non  credere ,  quod  Deum  se  diceret ; 
Propterea  namque  te  lafridamue^  inqoiunt,  i^ttta  tu  homo 
eum  $i$ ,  faci$  t^peum  Deum  (Joan.  10.  35) :  umetsi 
plurima  illuin  audirent  attriboentem  Palri,  ac  dicen- 
tcm  se  ex  ipsios  seutentia  veniase ,  idque  rooUis  ar* 
gumeiitis  demunstrantem  :  quid  dicent  cum  antl- 
christum  seipsum  dicentem  Deum,  nequc  Patris 
mcniiooem  facientem ,  sed  contrlirium  facientem  ro- 
cipientf  Hoc  eiiam  Christus  exprobrans  illis  praedi- 
cebat  his  verbia :  Ego  vem  in  nomine  Patrie  mei ,  el 
non  aceipitie  me;  $i  aUu$  unerit  ln  itofNtiM  $uo ,  itlum 
acdpkelu  {Joan.  5.  15)  :  propterea  permissa  sutit 
scandala.  Quod  si  eos  qui  scandalizantur  commemo* 
res ,  ego  tibi  eos,  qui  iliustriores  inde  facti  sutit,  ob- 
jiciam;  ac  tibi  rursos  dicain  aequuni  non  fuisse,  ut 
propter  altorum  inconsideraniiam  ac  desidiam  ijliqui 
poterant  et  atlenti  esse  et  vigiles,  aiquo  intiumeras 
ex  his  palmas  reportare,  deteriori  essent  condiiione, 
com  laborum  praroia  rependentur.  Quippe  isli  qoi- 
dero  Injuria  fuissent  affecti ,  si  certaminum  istornm 
occasionem  amisissent ;  iili  vero ,  si  quid  iude  damni 
fecissent,  niUii  alteri ,  sed  sibiipsis  prolapsiones  suas 
impuure  debuissent ,  ejusque  criminls  ab  illis  con- 
victi  essenl,  qui  non  modo  scandalizati  non  fuis* 
sent^  sed  etiam  illuslriores  inde  ac  robostiores  eva« 
sissent. 

Cap.  XIII.  Nihil  eo$  tmdere  qui  vi^lee  $unt  et  attenHf 
neque  eupptantare.  Ahraham  filium  immotareju$$u$.-^ 
Quos  eniro,  quaeso,  sacerdotes  haboil  Abrabam  ?  quos 
doctores  7  quam  institutionem  ?  quom  adtnonitionem  ? 
quod  consiliuro?  quandoqnidero  neque  tum  erani 
Uierae ,  non  lex ,  non  prophetae,  non  aUud  quidquam 
ejusmodi :  sed  nondum  navigatum  mare  navigabot, 
et  per  viam  minime  triuro  uicedebat,  idque  curo  el 
domo :  ei  palre  iropio  natus  essei.  Sed  ne  h»c  qui- 


dem  illum  Iffiseront,  quin  potius  adeo  virtiile  suts 
prsiuxil ,  ut  qoai  posl  mullom  lemporis ,  post  pro^ 
pbetas,  post  legero,  ei  unum  iiistructionem,  qua 
per  signa  Christus  ct  miracoladeboithomines  eru- 
dire ,  horuro  longe  ante  specimen  ediderit ,  cariuiis 
aincer»  ac  fervida,  pecuniaeeunteroptus,  curmeorum 
qui  saiiguiuis  sonl  cognatiorie  conjuneti :  et  faslom 
Oflinem  ooncukarit,*  mollem  ac  delicaUm  vitam  reje* 
cerit,  aanciiorero  qoam  illi,  qui  nunc  montiuin  ver- 
lices  occoparunl  monachi ,  el  aus(eri<nreffl  vivendi 
rationem  expresserit.  Nam  neqoe  domus  ilii  erat,  sed 
laqueare  tectumqoe  joslo  fbliorum  umbra  soppediu- 
bai,  neqoe,  quamvis  peregrinua  esaet,  ideircanegU* 
gentior  ad  excipiendos  leclo  peregrinos  erat,  sed 
peregre  curo  esset ,  tolas  in  id  inciimbebil  operis, 
ut  asaidue  roedio  meridie  praetereuniea  exciperei  ac 
reficerei.  Ipae  vero  rem  per  se  omnem  gerebat,  et 
oxorem  in  conaortiom  prseclarae  illius  occupationis 
adsciscebat.  Quid  vero  pro  fralris  filio  non  fecit,  curo 
alioqoi  iion ,  ot  oportott ,  ab  eo  tracutos  esset ,  sed  ' 
poliores  ille  partes  sibi  vindicasset,  idque  pest  optio- 
nem  daUro  electlonis  ?  Noune  sanguinem  profudit  ? 
nonne  vernacolos  onines  duos  armavit?  nonne  in 
apertum  se  discrimen  objecit  ?  At  quo  tempore  jos- 
sos  est  douiuro  deserere ,  aiqoe  in  aliam  regionem 
proficisci ,  nonne  siatim  paruit,  et  patria ,  amicis, 
propinquis ,  et  omnibus  derelictls ,  mandato  jnbeotis 
obediens,  qux  ceru  erant  deseruit ,  et  incertis  multo 
prompiius  quam  certis  adhxsit :  adeo  promissis  Dei 
confldebat.  quod  perfectissimae  fidei  fuit?  Post  liaee 
aulem  omnia  nonne  curo  faroes  soFtvIret»  fterom  ex- 
lorris  esi  factus ,  noque  constemabatur ,  aut  pertur- 
habatur,  sed  earodein  obedientiam,  modestiamac  pa- 
lieniiain  prae  se  ferebat ,  atque  in  ifigyplum  descen- 
debat,  sic  ulcum  Deo  paroisset  haec  iroperanli,  soa 
sil  oxore  privatus,  eam  iujuria  afleciam  viderit, 
quantum  quidem  in  iEgypiio  situm  fuit ,  ct  ncorbio* 
rem  morte  plagam  leulem  acoeperit?  Quid  enim, 
quaeso,  Aiil  acerbius,  qoam  molierem  sibi  matrimonit 
lege  copolaUm  post  lot  recte  facu  cernere  a  barba- 
rica  abrepum  lascivia,  in  regia  introducUm  palatia, 
contumelia  afllecuro  cernere  ?  Quamvis  enim  in  opus 
non  exieril  contumella ,  fpse  Umen  iUud  exspecUvii, 
el  omnia  patienter  ferebat :  aic  ul  neque  calamflates 
eom  subverterint,  neque  prosperi  successus  extule 
rint,  sed  in  temporuro  differentia  a^qoalero  animl 
sensom  conservarit.  Quid  vero,  com  ilH  filium  pro« 
misU,  nonne  se  inille  ImpedlmenU  objecerunt ,  qoas 
cogitanU  ratio  suggerebat  ?  quaBomnincum  illese- 
dassel,  oinnemqoe  iUorum  toroultum  repressissel, 
fide  maxime  Ulustris  fuit?  Quando  aotem  iromolare 
iUoro  juasus  est,  nonne  soroma  com  fettrnatione,  qoasi 
nuptialem  ad  thalamuro  deducturus  illom  esset,  iu 
Ulum  duxit?  atque  Ipsam  prbpemodom  naturaro 
exuens ,  et  homo  esse  desinens ,  novom  quoddam  et 
inusiutom  obtuUt  sacrificium,  solosqoe  certamen  hoc 
conseruit,  non  com  uxore ,  non  cum  servo,  non  com 
ailio  qoovis  communicavit  ?  Noverat  enim,  probe 
noverat»  quanu  scopuli  UliusesseliMiblifliitM,qillliU 


Mt :  s.  JOAinns  aimt806iaifi 

molM  HKn»  nMtiaa,  i|iiantii  illius  Mrtimiiiift  Mgnt- 
tudo :  qttMi  ob  cftUBMn  Mhtt  hoM  curMWi  misGeiHt,  ot 
cueurrit,  oi  corttvil,  «t  coronam  a4o|)lu6  oHtet  vidor 
est  rcnontiatua.  Qoii  eom  lAeerdoa  \M  docmtf  qnie 
doeior  !  quKl  propliola  ?  NoUuo  plano  }  aod  ^oiani 
probo  mooto  yntdttoa  feii,  iUi  ad  omolo  soOecil. 
Qiiid  nero  Noo?  <^in  balNiii  soosfdoloml  qoem 
dociorem  7  quom  iosiruoftorem  I  quamiotttidom  oafatt, 
cnm  loiiis  orbi^  lorrarum  scoloril^uo  iofeoiooessoi». 
coninrio  lia  ioeossii  S  ol  virlHiem  ooMorvaviW 
eoqyo  ossleris  sic  prariosil ,  ul  in  oooNDuiii  orlNS  lor- 
ranm  ooorragio  oum  ipso  lalf h#  ol  ioooiumis  ovodo- 
rel,  lum  o»|erQS  pr^  uimi»  su»  virimis  prttsloolio 
ept  inimioenliltus  pericttiis  eriporelt  Undo  jusM 
cyosii  t  undo  |MN*loe|us?  ouiiis  sacerdolis  ol  ipso»  vol 
oi^us  dooioris  iodoslrio  osi  usus  ?  fiiomo  osl  qoi  pos- 
sil  boo  dicoro.  Hvju»  P«rro  filius,  lamoisi  domoss^ 
Qom  dociorom  Iwbobot  ossidoiim «  pairis  virtoiom* 
^squo  mooiiis  imbuebalor*  sivo  per  vorba*  sivo  per 
opora ,  01  evooiow  rerom  oernorol,  com  eiiom  oi 
oilamiiale ,  aituc  ox  ineoiomiioio  ooo  leois  admo- 
nilto  siippeiobal»  improbus  io  paromom  evssil,ol 
genUoris  soi  ooditatoiii  irrisit  ac  divolgavil  ( G^* 
9.  ^.  Yides  obique  pvobo  mento  opus  esse  ?  Quid 
vero  l^f  diOi  qnaB«|)?  quoo  propbeias  audiveroi? 
qua  doctrlBo  iuerat  imbotus  ?  Nulla.  At  hic  umeo 
qHoque ,  licet  nibil  ejusmodi  suppeleret ,  omni  virlu- 
tis  genere  -se  pfacdiium  eKqoisiitssime  ostendlt.  Et- 
eoim  faeuUoies  soas  habuit  cum  pauperibus  commu- 
ues,  n(M%B  lacultalessoLum,  sed  ipsum  eiiam  corpus. 
iSam  of  viflores  domo  excipiebal «  ci  illorum  potius 
quai^  dominl  ecat  domi&s;  corporis  amom  viriUus 
eos»  qui  paiieboiUur  mjuriamt  olciscebaiur,  at  linguii^ 
pruJdeQ&iat  sapion&iaque  siloiitium  oblrectaioribua  im* 
pooefa^tt  evangelicam  denique  vilae  GOi^Yer^ationem 
in  oronibus  suis  ;iclionii)us  eluceniem  oibibeboi.  Sic 
aulem  rem  expeiide.  DeaU  pauperes  $pmtu  (Halih. 
5.  3),  aii  Cltrisitts.  l)oc  ipse  opere  coiifectum  dedit^ 
8i  enim  despexi^  inquit ,  iudidm  famuLi,  aul  anciUw, 
cum  ipei  UligareiU  mecum.  Quid  enim  (aciam^  d  vin- 
uuionem  mei  (aciai  Donmui  ?  NonM^  ticut  ego  (aclui 
«1111  fii  uiero ,  et  iUi  facU  iunl?  Facti  aulem  sumus  in 
eodem  penire  {J^  31.  13-15  ).  Beaii  mitei^  quonlam 
ip»  kereditabm  Urrat^  {Hattk  &.  j).  Quid  vero  mi- 
iius  illo  fuit  9  de  qoo  dicebaul  famuii :  Qui$  det  nohi$^ 
^t  cfvmbm  'ejui  mienmr  (Job  31.  31).  Adeo  vebe- 
nicoies  iilius  amaiores  eram.  Beatiqui  lugentt  quoniam 
ipM  contokbuntur  (MaUk.  5.  S).  Sed  iic  bujus  quidem 
iPjLpew  viriuiis  fuit.  Audi  sane  quid  dicai :  Q^od  $i 
cum  $pme  pecca^fem^  e%pwi  turbam  popuU,  ut  non 
cnarrarem  iniquUatem  mfam  (^o^31.35.  34).  Poiro 
^iil  sic  aOi^ius  erai ,  baud  dubium  quin  iilam  supro 
oiodum  lugeret.  Beati  qui  esuriunt  $t  ntiunt  jmtUiam 
(MaiiL  5.  6).  Vide  hoc  eiiam  ab  illo  mirifiee  com^ 
plclum.  Cm(reg^y  inquii  ^  ii}0/ai  iitf^riim,  et  de  mo» 
dio  dett6um  eoxjum  vg^nam  eripui  (Job  29. 17).  Jw 
$iitiam  uro  indutu$  $um ,  ei  ve$titu$  $um  judicio  $icut 
dipLoide(lb,v»  14).  Beati  mi$encorde$  ^  quomomipn 
.  »vyi|l»bioisrMioem4idenifr* 


Aiiaiif».  cgg^T^iMP.  Mt 

mMsordiflm  oomtqiumtmr  {Mmk*  S«  7)»  Alimomm 
10  pocaoiis  laotiim  misericors  eral ,  ont  tfum  noyloo 
iiidaorm ,  el  ooariootoo  aloroi ,  vidoiioii  •obooiiires, 
orpbooos  loorolav ,  iiolurm  obtamaB  viiilo  nmderoSvr, 
fiod  ei  tpBo  animi  compatieotb  afficta»  fi^enini, 
ioqoili  siifporoomi  loi^Koie  /isri»  et§enw$\  vidcns 
«ifimi  k$  nstmmuMm  (/f6  30.  25).  TonMppam  omffl 
commoms  omoiom  potor  ossel « ita  aingiilomn  colo- 
mtlstoo  oliao  saveiiibol,  aUoo  iugebal,  oi  vorbis,  ol 
faclis ,  et  eoospaiiontis  affeda ,  el  lacrymn »  m  modio 
omnUMo  calooAltatibus  prossoo  origofaol^  oi  od  eima 
omnos  tamqoom  od  ooonmooem  porliim  cQnlbg^eM. 
BioA  qm  mmndi  mtm  wtde^  ^iiontom  tptt  Oiom  siil^ 
bmnt  (Moo*.  6.  S).  Et  boe  iile  nmi  nlediocri  cam 
loode  prammbal.  Audi  Onlm  Deum  hoo  deillo  leslam- 
tom  :  iVoii  «H  komo  $bniUi$  §k  in  Umt ,  fmm^  tine  m* 
mtoo,  jiisliis ,  vsros,  eolmti  Dsmn^  abtUmm  ab  omm 
maia  re  (Jo4  i.  8 ).  Biad  qai  ptrteqpiutianmn  pmhm- 
tur  prvptm  jmtiUam ,  fKOOiam  ipsomol  «H  regmmt 
«slonim  (Ifoii*.  6. 19).  Et  Indo  omium  oenaminiim 
ac  pramiorom  eoplom  coUigobow  Mon  onim  ob  Im>- 
minibus  veiaboiur,  scd  ipsomolomm  pnoMmmicior 
d»moo  Sn  eom  forobotnr ,  et  omoihos  auis  odmosio 
macbhMs  impetumtn  eom  fscioboi ,  domo  el  pairio 
peilebat,.  oi  ad  Smum  amaiidabol «  poouniifl  omnitHis 
spoiiabat,  possosaionibus»  iiiioris,  ipsa  oorpQiio  saoi* 
laio  f  ac  fame  gravissioia  cmciabol ;  ei  vero  cum  iUo 
quidom  00  smkfs  non  amdiocrtter  oi  iosolmbanl ,  ei 
ejos  animm  uieera,loaoinabonl.  Bmti  erUit ,  #om  oio- 
Mijtfriai  uobii  fmminm ,  et  psn«|mui  «ss  (utrint^  a$ 
dmsrfni  omoe  moiom  orfnsrsimi  voi  MMOlimies,  pn^pttr 
mr.  Crondsls,  n  ooialmie,  fmmf  m  oMrMf  smlro  copioso 
eat  io  ealk  {MaUk.  S«  II.  41^  fiod  el  hane  boaUui- 
dinem  abttodonior  obiiooiL  liam  et  qoi  adenmi  iili 
lone»  crimiooliooiboi  Oom  oppoieboni » com  loviori- 
bos  eum  pcenis  plecti  diceroni,  quam  prodeliciis 
suis  promoriierai ,  cum  longas  in  eum  accusoiiones 
texerent»  ac  sormones  mendociis  el  coluuinUs  reduiH 
domos.  AitameA  bos  etiam  illo ,  cum  periculiiro  eis 
immioerol  •  ab  inCerenda  a  Doo  plaga  vindicovii ,  noc 
oiiom  oorum »  quse  in  ipsum  dixerool ,  apud  se  me- 
moriam  consorvovii.  fii  io  boc  quoqoo  prascepltiffi 
rorsuo  illud  adimptebatf  IHHgite  immico$  Mslres,  orols 
pro  per$equentibm  m$  (Mauk.  5.  44).  Siquideui  et 
diiexit,  oi  pro  illis  oravit,  el  iram  Dei  sedavii,  ot  pcc- 
eata  eorum  delevii :  taraeisi  nop  propiiota^»  non  evam 
golisias ,  Hon  sacerdotes ,  non  dociorem ,  non  aliuiu 
quempiam  ad  virtolem  ampleoieadam  auiiierai  con- 
sUium  daatom.  Yides  quanla  sil  lous  aniaue  generos«« 
quamque  sibi  ipsi  ad  seciandam  vlriutem  sufficiat, 
(icei  noUius  cura  el  induooria  exoolaior  ?  Aiqui  ma- 
jores  habuerat  non  modo  mimme  bonos,  sod  ei  rouliis 
vitiis  inlisetos.  Saae  qoidom  de  principe  geooria  ejos 
iia  ioquitor  Paulus  :  iVe^iits  (orm^tor  aut  pr^(anu$, 
ol  E$aUf  qui  propter  unam  eecam  wemMit  priinitim» 
(Htbr.  ii.  i6). 

€sr.  XiY.  A|NMio/onii|i  etiam  tmtporWm  m$dtu(ui$H 
tcandtda^  multoe^  depraoate$,  m  doctonfm  peree^ 
quutiom  00  cmde$  (requenie$,r-Qmd  vom  temporibils 


m 


AD  Isos:  Qlir  stumwH^fi  etRrr.  ub.  m». 


«M 


aposiolOYuiii,  ^miot  nomw  timatoiepQ  talia  Ofoni*- 
bnnlt  Audi  qnMdical  Paolot :  Sdtkoe,  quod  amm 
tunt  «  memimmfmln  A9h$ma,  ixquibu$  mi  Pkfffii^ 

.  Itu  ^  lUrmo§mii$  ( %>  Tim,  t.  45 ).  Nonno  enrcerM 
inbftbUabMil  dodoratf  nonne  cnlaiiis  eranl  circiH»- 
dail  ?  Bonno  a  doniotCkiSf  tb  alienis  mala  fali^ntor 
eitrett»  T  nonne  foei  ttloe  in  OYilie  Inpl  greTee  in«reesi 
eimtt  nenne  ieta  Paulus  prsedieebat  EpiMsiis  ,  com 
Miletumilloe  tranenltteretf  £fo  enimMJe,  ini|iiit, 

.  fvoiiiaiiiiiiirataii  pofl  dMteaitonem  meem  infM^reveiiii 
•0«» nenfMffveiilei  frc^l.  Bi  ex  ihM$  ipm  §x$m§€ntM 
lerftUMlei  pentnM,  m  Muemit  di$eipulM  fo$t  $e  {Aei. 
^.  M.  30).  Momie  Aleiander  vir  icrariiii  mnltie 
eom  Mgotiie  InfeslaTit,  persequutionem  movens,  en* 
di^tto  Impiif  nane,  iaeeieene«  et  in  untaa  anguaitas 
iMffi  fwde^eral,  mel  ^odpttlnmadmoneretaediocfsl: 
0iiem e<  m  4$rim  tmiieemdm  reeHiit  uirhi$meiri$  { 9. 
nm*4.ii)?i!ie|ine  a  qttiboedem  fiilsis  iratribuieomi- 
pia  dit  Imegra  nalioGrinierum,  et  ad  Jndnenim  penee 
trafiaiit^fiei*  i  i^f  Nonneia  ipaineevenfclieoB  prasdica- 
lionis  primordiis  Stepbanus,  qui  majori  cum  Imfcln 
i^Qi  Ifm  flnminn  verbe  lundebnl,  et  emnifana  si- 
lentittm  imponebnl,  ^ii  Jndttomm  lingima  impodentee 
ocelttdeiMi»  eui  resislere  nemo  pelerat,  qut  reeJttdmp 
riMH  omnea  conAmdebal ,  pneolarm  tropmsm  m- 
lerat,  et  inaignem  vietoriam  roporiarai,  geoerOiiK  1110, 
ei  sapiens,  et  gralia  pienos»  qui  de  tanta  bene  meij- 
ine  eral  Eoeleiia,  cam  non  adroodttm  dttttomo  tem- 
pore  prtedicaaiet,  confeatim  abreptos  lanquam  bla- 
spliemus  damnabator  ei  lapidabaior.  Quid  porro 
Jacobue?  nonne  ab  inltio  Ipae  qooque,  atqne  ab 
ipsis  propeniodom  eindii  cereeribns  avolsiie,  et  ab 
liorede  in  fratiam  Jodmomm  capiie  troncalua  Yiiam 
fliilit,  tanta  iila  coltimmi,  laMom  eolomen  foritaiia 
{AeL  13.  %)t  Qnem  aMdti  lom  scandaliiabanlnr,  cnm 
kec  flerentl  Sed  q«i  atabani,  steteroni,  et  irmlos 
stetoront  ^  Audi  sane  quiil  ad  Pbilippenses  scribens 
dicai  Pauius  :  Scire  mOem  voe  eolo,  prtttre$t  quia 
qum  circa  me  $uta^  nmftt  ad  profeetmm  oeaermu  eean- 
gelii,  iia  ut  piure$  e  (ratrikuo  mDenMne,  eoHpionUein 
vincuUe  meis,  o^ttMitoiiiu  audereni  $ine  timore  mhum 
Dn  loqin  {PhUipp.  U  ii.  U).  Vides  ionitudiiiem  ? 
vides  fidociam  ?  videa  anim»  Qonstnniiam  ?  videa  pro- 
posilum  pbiloeophiae  pianom?  Videbant  magifiirum 
in  carcere  el  vinculis  eoociusum,  vemi#  oirdi,  malis 
innumcrii  alOtgi,  etnonsoion  non  i^cnndeliaiiMAlur, 
neqne  penurbabantor,  sod  ei  miyoirem  iiiacriiatem 
acquirebant»  et  ad  sobomKta  ceruimina  magtairi  sui 
aflliclioniJMts  acriua  incitabantor.  li  enim  cacten  per- 

[  vertebiinlnry  dieet  aliqoia.  Meqoe  aigebiaeoniradico  : 
verisimile  namque  esi  mulioa,  dum  baec  flerent,  fuisse 

.  pervcraos  i  sed  quod  egepe  dixi^  et  dieete  num^iam 
cessabOy  id  nunc  eiiam  dicam  :  siU  hoe  c^iuemodi 
bomiiics  deberent  imputare,  non  rerom  nalors.  Si- 
quidenoi  hinc  discedena  Cbrisiua  hanc  nobia  herediia- 
tom  reUquit»  dicene  :  In  mundo  preM$wram  hahM$ 

.  (iaeii*  16.  53),  et,  Ad  pmUtoe,  ei  ad  rege^  ducmim , 

{Hatt/n.  10. 18),  et»  Erii  iemjnu^  cumomni^  qui  iJiier* 

^  m^qni  fun$dortHi,$ieiormd,oimagU$mormii. 


JeeorU  aes,  ariniratiiur*  ob$equi»m  m  fraalare  Deo 
Jtgfoan.  i%.  %).  Itaqae  Irusim  mihi  eoi  qui jcaudult- 
■antur,  oblque  objicia  :  semper  enim  bxcacciderunt. 
El  quid  rea  apostolorum  auingo?Qiiam  muUI  criice 
ipsiue  omnium  iiosirnm  Domini  ecandaiizati  sont,  et 
oequiorea  atque  audaciorea  aunl  racti»  com  prae«> 
lereuntea  ipaum  irridebani,  diceotes :  Q»s  deiirttil 
iempium^  ei  m  triduo  iUud  reoidipcat^  alioe  $alvo$  fecUt 
$mp$um  ttOtt  pote$t  $aivum  facerof  Si.  Fitiue  Dei  eSt 
4e$condo  ^e  rmee,  et  eredemue  inu(  Haltk.  %1. 40  )• 
Nec  tamen  istl  ezcoaaiione  digni  fuerint  proptercruf 
ccm.  liam  omnes  ejusmodi  latro  accusai.  Slquidem 
ilie  iubiimi  cruci  affixum  Tidit,  ot  noii  modo  aandalir 
zaiue  non  est»  sed  Inde  qooqoe  miyorem  ad  phiiusor 
phandum  occasionem  accepit»  omnesque  res  humanaf 
Iranscendena,  et  alis  fidei  in  altum  evectus « de  rebus 
futuris  philosopbatur.  Curo  enim  patibulo  allixnm 
ccrneret,  verberibus  caesum,  cootumeUis  affectum, 
feile  poiatnm,  spuiisconspersum,  a  tanio  populo  sob» 
saonalum,  a  jodice  damnatum,  ad  mortem  abduaom» 
nuUo  isioram  scandalizatus  eat :  aed  coro  cernerel 
crucem  ei  clavos  defixos,  eitantam  fieri  auiisannatiQf- 
nem  a  plebe  depravaia,  recta  ipse  via  uicedebat  di* 
.  cens  ;  Memenio  mei  in  regno  tuo  (Lue.  io.  4i) ;  et  ei 
qui  inaledicebai,  os  ocdudebal,  suaque  pecqiiaconfr- 
lebatur,  ei  de  resurrectione  phiiosophabaMir  :  idque 
cum  exeitatos  mortuos  non  yiiksoi^  npn  ioproaoi 
mimdalos»  non  clauUos  sanaios,  iion  mare  firfronar 
ium,  non  dsemones  ejectosv  ooo  p%ies  moiiii^ieiyioi» 
nonaliaqu»  Judaicus  populus  speclav?rai,e(  cm» 
spectassei,  eom  eruci  affixerat.  Hic  vero  com  yaisbido 
aillxum  conspexissei,  ei  Deum  Ulum  coof^us  esi«  et 
regni  meminii,  ei  de  rebos  fuiuris  philosopbalus  esi; 
at  illi  qui  miracula  faci^tem  conspeMrant»  ol  qoso^ 
partim  verbis,  partim  operibua  ipsis  dooirium  parti^ 
cipes  fccerai,noo  modo  nihU  inde  oUliiaiis  ceperant« 
sed  cum  in  crucem  iUum  sustuierint,  in  eitremum 
perditionis  suntbaraihrumdevoluU.Vides  ui  imprphi 
ei  dcsides  ne  ex  rebos  quidem  oiilibos  •firocium  al^ 
qoem  perclpiant :  probi  aotem  90  vigi|ee«  qoibua  ro- 
bus  alii  scaiidaUzantnr,  sommam  ex  iilis  utiiitatem 
deccrpant  ?  iloc  et  in  Juda,  et  in  Job  ceroere  iieel. 
riam  Judas  ne  a  Christo  quidem»  qoi  momiom  insiau- 
ravti,  saivos  fieri  potuit :  Job  aotem  ooc  ab  ipsodia- 
bolo,  qui  um  multos  pordidii,  iaaaus  eat.  8ed  bic 
qoidem  luille  dlvQxaiHs  maiis  palmam  mporlavlt : 
iUe  vero  qui  signa  conspexerat»  ei  ipso  fecemt,  qui 
moriuos  suscitarai,  et  daamones  expoierai  (nam  et 
lianc  ipse  potestatem  aoceplt) »  qoi  4e  ragno  ac  ge- 
lienna  infiiuta  aodiverat»  qui  spiriioaila  mensm  par- 
ticepsfuerai,  qni  tremeodom  ad  iMod  eonviviom  ad- 
misaos  fuerat,  ei^a  quem  tentam  beDevDleoilam  et 
curam  oxiiiboerai,  q«aoumerpPeirttro,eiJaeobttm, 
ei  Joannem,  ia»o  vero  majorem  :  siquidem  pgsler 
aliam  seUieilodinem  ei  dignationemf  qoa  Ulom  < 
plexttO  orat,  peeuoimpeoperom  ioerat  ilU 
oustodlotlom  vem  iste  posl  aeceplalioneileio  toi- 
bundaqoodam  inaolenlia  emfilefiiiri»  oe  Bfttonmn 
peravariliam  io  ammom  soom 


m  5.  lOilMNIS  CHRYSOSTiMit 

6ctus  est,  ei  quod  csput  est  malonim  perpeiraTit , 
talem  sangainem  triginia  argenieis  vendidit,  ac  Do~ 
|rolnum  oscnlo  prodidlt  fraudalento.  Quam  multos 
putas  boc  eiiam  scandalizatos  esse ,  qtiod  a  discipolo 
proditio  sit  admissa  ?  Quid  vero  deserii  incola,  sterilis 
proles,  Zacbariae  fllius,  qui  sanctum  ac  iremendum 
illud  caput  meruit  baptizare,  suiqnc  Domini  praecur- 
sor  fieri,  cum  in  carcere  habitabat,  cum  capitc  trun- 
cabniur,  et  in  meretriciae  saltaiionis  pnemium  cxdes 
permittebatur,  quam  multos  scandalizatos  tum  foisse 
arbitraris?  Quid  dico  lum  temporis?  Quam  multl 
nuncpost  tantiim  tempus  elapsum.dum  hspcaudiunt, 
8candalfzantur?Qttid  dico  Joannem,  ct  carcerem,  et 
caedem  illam,  et  circa  servos  occupor,  cuin  ad  Donii- 
num  ipsum  recurrere  oporteret  ? 

Ca»,  XV.  Inttfnenies  etiam  ex  eo  quod  eapnt  erat 
kmwmm^  fioc  est  ex  cruce ,  per  quam  eatvus  facius  ett 
orbh  lerrarum ,  scandalum  paisos  esse.  —  Criis  enim 
Christi,  qu»  mniidum  universum  erexit,  qua;  errorem 
tiistulit,  qux  terram  in  caelum  convertit,  qnaj  ncrvos 
mortis  excldit,  quae  infemum  inuttlcm  rcddidir,  quaj 
diaboli  arcem  everlit,  quae  daemonibus  os  occlusit, 
quae  homines  angelos  reddldit ,  quac  altaria  subveriif, 
et  idolorum  templa  destruxit ,  qusc  novam  et  inusi- 
tatam   hanc  philosopbiam  in  terram  invexil,  quae 
bona  peregit  innumera,  liaic  tremcnda,  ingenlia,  et 
Bublimia,  nonne  multis  scandalum  attolit?  Nonne 
quotidie  clamat  Paulus  dicens,  neque  enibescens :  Nos 
mtm  prmdkasmM  Christum  crudfixum,  Judans  qnidem 
teandalum,  Gentibus  autem  stuititiam  (i .  Cor.  1 .  23)? 
Qtrid  igitor,  dic,  qnaeso?non  oportoitferricrucein,  iic- 
qoetremendum  illud  sacrificium  offerri,  neque  toi  pne- 
clara  facinora  patrari,  propterea  quod  res  llla  pcreun- 
tibus  erat  scandalum,  et  lum,  etdeinceps,  et  seqnenii 
quovis  tempore?  Quis  adeo  furiosus  esl,  adeo  mente 
captus,  ut  boc  dicat?  Ut  igiiur  hoc  loco  non  eorum 
est  habenda  railo  qui  scandallzanliir,  tainctsi  lanil 
sint  numero,  sed  eorum  qui  salyi  facli  suni,  qul  prac- 
clare  gesserunt,  qui  per  tantam  sapieniiam  profece- 
runt ;  neque  dicendum  est  objici  pbsse  illos  qui  scan- 
dalizati  sunl,  cum  sibi  merito  ipsi  possint  illud  impu- 
tare  :  ita  nimirum  neque  hoc  teinpore.  Siquidem 
scandalum  non  ex  naiura  crucis  accidil,  scd  ex  eorum 
stnliltia  qul  scandalizati  sunt ;  quam  ob  causam  adjicit 
eiiam  Paulus  :  IpsUauiem  vocatisi  Juda^s  atque  Grm- 
cts,  ChristumDei  virtutem  et  Dd  sapientiam  [ib.  v,  24): 
qOandoquideni  sol  qiioque  debiles  oculos  laedil.  Quid 
cpgo?  non  oportoit  esse  solem?  Mel  quoque  morbo 
iaborantibus  amarunr  videtur.  Qnld  ergo  t  num  illnd 
e  niedlo  tollendum  est?  Ipsi  apostoli,  nonne  aliis 
quidem  odor  mortis  in  mortem,  aliis  autem  odor  vitae 
in  vitam  fuerunt  (2.  Cor.  «.  i6)?  An  igitur  proptcr 
eos  qui  pereunt»  UnU  poiiri  cura  non  oporluit  eos 
qui  vivunt?  ipse  vero  Christi  adventus,  et  salus  no- 
«tra,  fons  bonomm,  et  vita,  bona  innnmera ,  quam 
multls  gravia  fuernnt  et  molesta  ?  qnam  multos  ex- 
coaatione  ac  venia  privaront?  Non  aodis  quid  de  Jo- 
dsisChriRUisdicat?  Si  non  venissm,  et  loquutus  fuis- 
9m  ehf  pucaium  non  kaberent :  nune  autm  exeusaHO' 


AaCRIBP.  CONSTAIHTINOP.  ^^^ 

nm  non  kabenl  de  peccato  $uo  ( Jomt.  45. 22 ).  Quid 
erffo?  on  quia  post  adventuminexeusabilta  facia sunt 
eorum  peccata,  non  oportiiic  iilum  advenire  propier 
eos  qui  bono  male  suot  usi?  Qois  hoc  dicat?  Ncnio, 
neque  si  planc  sit  meniecaptus.Quid  veroexScri- 
pturis,  quaeso,  quam  multi  scandalom  accepenim? 
qaam  niulbe  lixreses  inde  occasionem  arripuemoi? 
'Anigiluroporluit  delereScripturas  obeosqal  scan< 
daliiati  8uiit?aut  neabinitio  quidem  tradi?Neqtia- 
qoam  :  imo  vero  maxime  oportuit  iradi  propieroos, 
iid  quos  niagna  inde  debuit  utiliias  dimanaie.ilii 
enim  sibiipsis  (  neque  repetere  eadem  me  plgebit) 
scandala  impulent :  qot  vero  maximam  inde  suu 
oiilitatem  percepturi,  non  mediocrem  jaciarain  fecis* 
sent,  si  propter  aliorum  iraprobitaiem  ac  negtigen- 
liam  iili,  qutbos  earum  largitio  profuiara  erat,  tauu 
fuissenl  uUliiaie  fraudati.  Noli  ergo  mibl  eosooHune- 
morare  qui  pereuni  :  quod  eniro  In  priori  Ubro  diti, 
nollus  exiis  qui  seipsos  ii^oria  non  afliciuni,  abaliis 
Uedi  potest,  quamvis  de  vica  ipsa  sil  pertculuoi  sob- 
euBdum. 

.  Cap.  XVI.  Qmseiptum  injuria  non  afdat,  m 
a  nmme  imdi  posse.  —  Qutd  enim  Iffisus  est  Abd, 
qood  fniterna  manu  sit  occisuc  ,  et  tmmatunii  ic 
▼iolentam  morteni  slt  passus?  Nornie  pottos  id  lncra- 
IBS  esl,  ut  splendidiorem  coronam  referrei?  Qaid 
porro  Jacob,  qui  tantis  a  fraire  incommodis  est  affe- 
ctns,  61  loco  pulsus,  exsul,  extorris,  ac  servus  facius, 
ad  extremamfamem  estrcdacius?  Qutd  veroJosepii, 
qui  pari  ralione  ioco  domoque  pulsus,  captivus,et 
servus,  et  vinclos  evasil ,  in  extremttni  vllaj  discri- 
meti  adductus ,  et  cuin  In  patria ,  tum  peregre  uiio 
muliis  est  calumniis  appetitus  ?  Quid  autem  Moyses 
a  tanio  popolo  millies  lapidatus ,  ct  ab  iis,  de  qiiiiws 
bene  meritns  erat,  insidias  passus?  Quid  omncs  pro- 
phetae,  qoibus  lot  intulere  mala  Juda!i?Qald M ipse, 
quem  innumeris  diabolus  machinls  oppugi!.ivii?(jiii(l 
trcs  poeri?  Quid  Daniel,  qul  \iiap,  libertalis,  olcnpiiis 
summum  subiere  discrinienl  Quid  vcro  11  liis ,  qni 
summa  pressus  inopia,  sedibus  suis  pulsus,  fugiiivus, 
incola  deserti ,  sempcr  exsul  et  extorris  esl  farins? 
Quid  tandem  Davld,  qni  tot  a  Saule  malls,  tot  deinde 
a  propriofilio  est  affectus?  nonne  lllustriorevnsii, 
suminis  oppressos  incommodis  ,  quam  cum  prospere 
cuncta  siiccederent  ?  Quid  deinum  Joannes  capiic 
truncatos?  Quid  apostoii,  qoorum  alii  capite  truiicaii 
siint,  alii  cxteris  suppliciis  affecti?Qnid  martyres, 
qui  in  mediis  tormentls  gravlsisiinis  atiimam  posuc- 
runt?  nonne  omnes  isti  tum  maxlme  illustres  fueruni, 
cum  appetebanlur  injurils,  cum  insidiis  obsidebanlor, 
cum  ullima  omnia  passi  consianler  ferebanl? 

Cap.  XVII.  Maximm  providentiaf ,  homtatu,  d 
caritatis  Dd  doeumentum  esse  crucem,  —  Curatero 
conimunem  Dominum  nostrum  ob  alia  cuncta  cele- 
bramus,  nonne  ob  boc  prsecipne  celebranios,  glorifi- 
camus,  et  suspicimus,  quod  cruconi,  et  inorlem  illani 
exsecrabllem  passus  est?  Nonnc  hoc  susquedequi 
versat  Paulusjcaritatis  ipsius  in  nos  indicium,  ^^ 
sit  ntortuos?  qood  pro  ejusmodi  sit  bominibiis  tMf 


M7 


AD  EOS  QUl  SCANDAUZ.\T1  SUNT.  LIB.  ONOS^ 


518 


iit!is?  ci  omIUcn$  caDluin,  lerram,  mare»  ac  caDiera 
(unBla  commemorare,  quse  ad  usum  noslrum  el  sola- ' 
litini  condidit  Cliristus,  stusque  dc^ue  yersat  crueem, 
aiccns  :  C^mendavH  qHicm  earhatem  suam  Deu$ 
erga  not ,  quomoiH  cum  adhue  peccaiorcs  ce$emu$ , 
Cfuri$lu$  pro  nobl$  moriuu$  e$i  (Hpm,  5.  S.  9);  el  iiitlc 
nos  in  B{tem  ppiimam  crigit  dicens  :  Si  euim  cum  iM- 
mid  e$$emu$.f  ruoncHiati  skjiim  ^/0  P^  mortem  Fiiii 
eju$ :  mulio  magie  recotHHiali  $ttlvi  eriums  iu  wta  ip- 
'  $iu$  ( Rom.  5.  iO).  NoHAe  el  i|)firc  liac  re  maiitne 
gloriaiur,  ei  sibi  placei,  gaudet,  et  cx&uk»!  |>Re.iH- 
mia  volupute ,  cum  ad  Galatas  ita  scriliii ,  Miki  oic- 
iem  abni  gloriari »  ui»  iu  cruce  Domim  wMri  leeu 
Ckrhii  (iiai.  6.  14).  Quid  vero  miraris,  si  Paulna  ob 
id  exsuliat,  exsilit,  et  gloriatiir?  ille  i}isc  qiii  lunc 
.passusest, gloriam  rem  ilLim  appeUat.  Pa/tfr^enim, 
iwfivM^vetdt-liara^jlliotilicaFiiium  iwm  {Joan,  47. 1). 
£i  discipulus  qm  isu  scri|)sii.dicebat ;  Noudum  euim 
erat  in  ip$i$  Spiritu$  ^ttncleu,  quia  Je$u$  uomium  fuerol 
giorilicatu$\Joatt.  .7. 59)»  qtiibiis  verbts  gtorlun  cm- 
cem  appellat.  Guin  vero  csiritaicm  4|isius  voiuit  deti- 
gnare,  quid  et  ipse  dijut?  num  signa,  mtracula , 
jirodigia  quxpiam?  Nullo  modo,  sederuceni  inme- 
jlium  prorcrt  diCjDiis  :  Sie  Deu$  diieaut  mmkkm ,  ui 
/'t/tttm  iMHiii  ii}tt|re'ii/iim  darei ,  nl  omnie  quf  credii  iu 
,eum,  tton  percat^  $ed  lia^eai  vitam  aUernam{J^n.  5. 
iU).  Et  Paulus  itcrum  :  Qui  proprio  Filio  tion  jieper- 
cii,  $cd  pro  ttobis  onm\bu$  iradidit  iiium^  quomodo  non 
eliam  cum Ulo4)maia,nobi$  dmwkii  {Rom^  8.  .VK ) ?  Et 
cuiii  ad  lainiUiiaieiii  iitcilat.,  biiic  adbartaiinneni  iti- 
frtitttir  iu  luuc  vcrb^  :  Si.  qua  ergo  coneoLMo  in  Chri- 
$10^  $1  quod  $olaiium  cariiati$^  $t  qua  $ocieta$  Sjnritue , 
$i  qua  viuera  ac  mi$eratione$ ,  impieie  gaudmm  meum^ 
til  idem  $apiaii$^  eamdem  efiriiaiem  Itabeniee,  «itaiHmef , 
idipsum  $apieuie$ ,  ^ildi  per,  conieniioneni ,  neque  per 
inanettt  gioriam  ,  $ed  in  bumiiitau  superiore$  nbi  invi- 
cemarbiirante${Fhmpp.!i.  i  t  5).  Ttrai  consiKum  ad- 
jungeiis  ait :  Hoc  enim  $entileiu  vobie^  quod  in  Ckri$io 
Je$Ut  quicum  in  form  Dei  e$$et ,  non  rapinam  arbi-^ 
tratu$e$i  e$$e  $e  aquaiemDeOf$ed  $emetip$um  esinani' 
viiyformam  $ervi  accipien$ ,  in  $imiiitudinem  honunum 
faetue ,  et  habiiu  inveniu$  ui  homo  :  humUiavii  semeii" 
p$uip9  faciu$  obediene  u$que  ad  mortem,  mortem  autem 
cruci$  {Ib.v.  S  -  $).  De.  caritale  porro  consiliuni 
dans  ,  hoc  in  medium  addocit :  Diligite  voemniuo  , 
inquit,  $icui  Chri$iu$  dilexii  no$^  ei  Iradidii  $emetip$um 
pro  nobi$  obiationem  ei  Imtiam  Dco  iu  odornn  $uavi^ 
taii$.{Ephe$.  5.  2 ).  Cum  vero  mutua  viros  concordta 
cum  uxorjbus  conjungil,  fta  loqiiitur  ;  Yiri ,  dUigite 
uxore$  ve$ira$  »  $taU  ei  Chri$iu$  diiexii  Eceieeiam  ,  ei 
tradidit  $apsum  pro  ea  {  ibid..v.  25).  Aifitie  iit  indl- 
.cirel  ipse  quam  stiidiose  rem  illam  expeteret,  qtian- 
taque  passionis  ciipiditaie  teiieretur,.primum  aposto- 
lorum ,  fuiidameiituin  Eoclcsi» ,  priiicipem  cc&ius 
discipiilorum ,  idi^e  cum  ex  ignoruiitia  ioquutus 
dixisset,  Propitiu$  iihteeto,  Demne,  non  erittibi  hgc, 
audi  qiiid  vocari(  \yade  po$i  me  $aiana,  $cmidalum  'e$ 
nuhi  (  Maith.M,  24.  23) :  qua  cOntumeliae  el  ihhirc- 
paxioiiis  aspcriiaie,  qnanto  sludio  rem  ilLim  pxpelerci, 

8.   JOAJ«.    CllBYSOST.    III. 


iiidien^rtit  Ac  resurreeiiohem  quideni  siintn  cktn  ei 
.  in  oeciillo  fieri  volult,'ejusr|tie  mamfesiationein  tdio 
coiiseqiieifiilemport^  fieri  permisii :  crucem  ant<  ni  in 
medlQ  «tvltaie,  hi  inedia  festivltnte,  in  inedio  popolt 
Judacbptfin ,  cmn  itlromquc  judiciiim  ndcssel ,  tiiin 
'RomaiMim,  lum  Jndakum,  ctini  solemnilas  oiiincs 
'  cong)regarel,  medlo  die ,  In  cointhuiH  orbis  terrarum 
<  llieatro  suslinuH.  £l  quom'am  ilK  solum  qui  iiitcrei*ntit 
:  rem  qun  gerebotur  vidcbanlt,  imperavit  solr  ut  sc 
absoonderet ,  atqiie  ita  universo  lcrrnrum  orbi  nefti- 
'  rium  illud  facinus  promulgnrct.  Enimvero  licet  mullis 
res  tlla,  ul  antedixi^-scandalum atliderit,  non  lamen 
isloram  ItQbeiida  ralio ,  sed  itlortim  qui-  salvi  facti 
simi,  qtii  se  rcele  gosserunt.  Qnid  vero  niiraris,  qitod 
in  liac  vitaHrrux  ailoo  sit  iilustrts ,  fit  eliam  gloriani 
^illam  Cbristns  appcHei ,  et  Paultts  ea  gloricltit? 
Siquidem  in  illo  tcrribHi  nc  ireineiido  die,  cnm  gio- 
riam  suam  ostensunts  advcnerit,  cum  iii  gioria  sbi 
Patris  advenorit,  cuin  lerribiie  Iribtinal  adstabir,  cuni 
omnis  bomlriuin  nntura  sisleinr,  cum  fluvii  Irabiehtnr 
igniSj  oum  aogekirnm  turm;e  caelesiinmque  virtutulti 
statnn  eOondcntur ,  ul  cittn  rpiso  descendani ,  cuni 
jnnumera  llla  prnf^mia  proponcntur^  cuin  alii  strut 
sol ,  alii  sicirt  siclljcrefiilgcbuni ,  -ciim  ninrtyrum  co-- 
iiories',  cum  n|)osiok)rutn  chori ,  ciim  proplieiannii 
ordtnes ,  cum  generosorutn  virorunl  coeins  onincs  in 
mcdittm  prodrbijiit  :  tum  in  iHo  splciidore ,  in  iifa 
magniieentia ,  splendidos  radios  emili^ntcin  ilLHfn 
geslans  advenlet.  Tunc  enim,  inquil,  appnrebil  $iguum 
Fiiii  homini$  in  aeio ,  et  $ol  obscimrbitar,  et  tuna  non 
dahii  iumen  $uum,  at  $fgnum  crucis  apparebit(Matth 
24.  50)'  0  pii^Sionis  splendorcni!  o  crttcis  fiilgn- 
rcm  !  sol  obscuratur  ,  el  steliic  cndttnt  siciii  Tolia', 
crux  aulem  omnibns  illis  dnritis  refulgpi ,  et  tiniver- 
sum  cd!lum  oceopat.  Vides  tit  cn  Doiiiinus  gloridtir? 
vides  ni  rein  lllam  gloriatn  suam  e.iSc*  deckircl,  ciini 
in  illodie  toti  oi^bi  itirraruni  ciim  tanlo  illani  splcrt- 
dorefiMiiiresiet? 

Cap*  XVIII.  Non  mediocrem  ulilitatem  ex  iis  qiHS 
aeciderunt,  ad  Ecclevam  dimana$$e:  —  Et  lu  igiliir  <;i 
quando  qMOSpiam  vidcris  cx  its  qita^  nccidnni  scnii 
daliz  iri,  prtmuin  quidcm  HUtd  eogiia ,  noii  imle ,  scd 
a  propria  ipsoinim  imt^ecillilaie  scaiid;rtn  provenire'; 
id  qnod  IndicinM  illi,  qiii  hihil  Inlc  p^tinnlnr.  Dcinih; 
considera  inidios  illiislrlorcs  inde  rcthlitos  cssc,  ({ni 
Deum  glorificant  i  etque  sniniWo  sliidio  pro  bis  oniiil- 
b«5  graihis nguiil.  Noli  crgo  cos;  qui  Inbefaciati  suiil, 
specl:»re,  sed  eos  qiir  stabiles  pcrmnnscrunl  el  innno- 
biies ,  eaqne  raiione  robiistiores  cvnscrtint :  non  ci^s 
qai  conlnrbati  siiitt,  scd  eos  qui  secuiiduiri  nnvigntioiii  x 
cursnin  lennerunt ,  multoquc  ptures  sunt  illis ,  qni 
fuere  peHcrsi.  Attamcn  qiiamvis  illi  plures  csscnl  . 
meltor  esl  unus,  qui  rncil  vulnntatcin  Domini  ,qiiaiii 
mille  pncvarlcaiorcs  (/TtTfi.  H.  5).  ' 

Cap.  XIX.  Uoc  muilorummartyruminslilutum  ac  pro^ 
positum  fuisse  sive  cum  viverent,  $ive  cum  morerenim; 
martyres  plures  ob  causas.  —  Veniat  lilji  in  mcntem^ 
quol  marlyrcs  fucriiit  coronam  adopii.  Nam  aiii  qui- 
dcm  vcrberiluis  r;rsisuiit,  lit  iii  carcerem  conjecli, 
{DijT-srpL) 


^MSwm  fnnm  tm  :  Mmk.  14.  4  V.  ci  ■  < 
crnji^  mim  'wftBMt  m.tl ,  sei  paliBWi  k^vn  <c      se  1 


AD  EOS  QW  SCANDALIZATI  SUNT.  L1D.  UNUS. 


'  1 


b« 


1 
!l 

I 

I 
I 

I 
fl 

V 

• 

I 
1 

r 
I 
f 
I 

f 

I 
f 


521 

simntal)ant?NeqneYcro  id  ciigiii  inomentf  esl^scd 
smnmopere  prodest  illii  qui  vellnt  attendere,  nt  illos 
dignoscantqw'  pellibus  oWam  tccli  sunl,  ne  sic  occui- 
lali  lupi  cnm  veris  ovfbus  misceanlur.  Est  cnim  ror* 
nax  qnadam  tempus  islud ,  quaj  subxralos  nnmmos 
p.ilc(:icit|  qutB  piunibum  li(|uefacii,  paleas  cxurit, 
preliosa  meidlla  prclfosiora  reddii.  Hoc  cliaiu  sigiii- 
ficans  Paolus  dicebat :  Oportet  autem  et  hwreset  etse^ 
ut  ^  probati  WHt,  ntanifeiti  fiant  in  vobh  (1.  Car. 

Cap.  XX.  Temporibni  apoUobrmn  res  evenhse 
graviorei  ;  vitm  apostoUcee  prarotjatha  qudlh,  — 
Nibil  ergo  i>torum  te  scandaiizct,  non  sacerdos  niwc 
«feprnvains,  et  lupo  quovis  srcvius  in  gregcni  insi- 
9iens,  non  ex  magislralibus  aut  principibiis  iilius» 
<|iii  inngnnin  crudeliiatem  prT  se  ferat.  Veni.it  libi 
in  menlem  apostolomm  temporibus  rcs  nuilto  gr.v 
viores  isiis  accidisse.  Nain  el  is,  qui  tum  sccptruni 
gerebat  Iniperator,  mjsterrum  erat  iniquitatis  (sic 
•efiim  etim  Faulus  ^ppeilavit  [2.  Thess.  2.  7] ),  oninia 
gencrn  YiHorom  pervaserat,  et  oinncs  iinprobitatc 
«uperoverat,  at  niliit  boc  aut  Ecclesiain,  aut  gcne- 
rosos  inos  viros  Ixsit,  imo  ctiam  illiislriorcs  cifecii  : 
«t  ludeorum  sacerdotes  ita  pravi  et  im|)robi  lioini- 
•tes  eraiit,  nt  jubefcntnr  popuU  eorjm  viix  imila- 
4ioiiem  vilare  :  Snper  eathedram  cnlm  Moijsis,  inquit, 
sedemnt  Seribtg  et  Fharisan  :  emnia  ergo  qna:  dxxerint 
w>bis  facienda,  facite^  secufidum  opera  vero  eorum  no* 
lite  faeere  {Matth.  25.  2.  ^)  :  tamelsi  (|Qid  nequiiift 
'iUis  sacerdoilbus  Qifgi  potest,  qiiorum  iiniiatio  poio- 
rat  perdere  sectalores  illorum  ?  Attamen  licct  iarlcs 
essent  principes  lUius  temporis ,  qui  celebrieres  tum 
fuentnt,  atque  eoronati  cvaserunt,  nollo  moJolxsi 
sunt,  imo  polhis  ciariores  facti  sunt.  Non  igitur 
oportet  ob  ct,  qux  accidunt,  obstupescere.  Nam 
iiblque  tentationes  iis,  qui  vigiles  et  attenti  sunt , 
adbxrent,  sive  «  domesticis.  si^^e  ab  alicnis.  Pro- 
pterea  Paulos  eiiam,  cum  ingcntem  iramcrum  pcri- 
culorum  illis  cerAeret  imminere,  ac  vererelur,  no 
qtii  discipnli  inde  lurbarentur,  in  lixc  verba  soribe- 
bat :  If  i^i  ttd  vos  Tlmoiheum^  ut  nemo  nmeatur  in  tri- 
bultttianibni  istis  :ipsi  emm  scitis  qitod  in  hoe  positi 
eumus  (t.  Thess.  &.  2).  Quorum  bic  sensus  esi: 
tlxc  est  vita  nostra,  iixc  apostolicai  conversatloiiis 
esl  condltio,  nt  ferendis  malis  innumcris  sl(  obnoxia. 
/n  hoe  eiitin  positi  ^umus,  iiiqnit.  Quid  cst ,  in  hoc 
posili  snmus  ?  Quemadmodum  res  venales  in  lioc  sunt 
expositx,  ul  vendaiiiur  :  sic  et  apostolica  vitn,  ut 
conviciis  incessntur,  iit  ninla  patiatur,  ut  nuinquam 
resplret,  ut  nuilas  indticins  nanciscator.  Porro  qtii 
vlgiles.et  attcnli  suiit,  non  niodo  niliH  indc  capiunt 
detrimcnti,  sed  amplins  iiide  lucranttir.  Qunm  ob 
causam'et,»  islos  ubi  constanier  restitisse  cognovit, 
commendat :  et  de  aiiis  ista  dieit,  eos  post  cjus  vi*i- 
cula  et  calcnas  abuiidaiitius  ausos  esse  sine  timore 
TcrbQm  Dei  loqui  (  Fhilipp.  i.  14).  Qtiid  vcro  lcm- 
pcfre  Mojsls,  quaeso  ?  nonne  In  media  rcgione  barba- 
romnrmagos  etiam  permisit  Deus  rerum  suirnm 
Fpccimcn  cxliiiiero?  nonne  hujus  quoquc  mcminit 


522 

historix  Pnnlus?  Quemadmodum  autem  Jannes  et 
/(rm6r«f,  inquit,  restiterunt  Moyn^  ita  et  hi  resisteut 
veritati  (2.  Tim.  3.  8).  Ita  numquam  ^efueniRt  neqtiu 
scnndahi,  ncque  qni -occasione  'rilorum  coroHa  donn- 
rentiir.  Rn!C  igitur  onraia  cum  animo  ino  fcpiiin, 
nequc  b:rc  tnntum,  scd  ct  qiianium  cx  iinc  re  lucnim 
obvcncrit.  lllud  quoquc  coiisiderrr,  qiiasdam  aiias 
etiam  istorum  arcanas  essc  rationcs ;  nequc  cnini 
fieri  poiest,  iit  omnia  sciamiis ;  ac  n^s  iiuiko  pm- 
speriores  cvenltiras  postea ,  nuiltoque  plum  iios 
mrracula  spectaturos  :  qiicmadmodiim  ct  xiaie 
Joscpli  principium  quidem  difGculiatibtis  «bsfptutii 
fuii,  diurine  res  succedebatit,  qnx  penltus  promis- 
sioni  conirarl.c  videbantur  :  postea  tamen  oioncm 
exspcciationem  superavit  cvcntus.  Einiinvero  lompore 
passionis  Christi  non  stnlim,  neqiie  iii  cvordio  ct  ini- 
lio  prosperi  successus  omnes  germinaruht,  sed  scan- 
dalnm  quidero  prodlii,  et  pauca  qu.Tdain  facta  sunt 
niiracula,  ut  corrigcrentoi*  qui  lixc  scelera  patrabnnt, 
ac  subiio  cuncta  pr;nterierunt.  Qunmvis  onim  scissnin 
fiicrii  tum  teinpli  velum,  ei  pctne  sciss.i:  slirt,  et  sol 
obscuratus  :  hxc  tainen  intra  vnum  dicm  accidcrunf, 
ct  in  oblivioncm  vulgi  venoriint.  Poslea  vcro  confc- 
stim  in  fugam  verst  suni  apostoti,  pcrscqiiiilionc, 
bellis ,  insidiis  divcxati,  latcntes,  absconditi,  uichi 
correpti,  lapidibus  appeiiti  rcrbum  DcJ  prxdica- 
bant  :  tumqiie  plurimum  dominabatur  populos  lii- 
dxorum ,  qui  (idcles  aliducebanl ,  circumagcbant, 
irajiebhm,  torquebant.  Cum  enim  illis  faverent 
magistralus,  quotidie  abducebant  et  circ«induc»l»rnl 
apostolos.  Qiiid  dico  populum  Judxorum  et  magi- 
stratus?  Unus  opirex  iabernaculorum,  circa  pclTes 
occupatas,  Paulus  (quid  porro  tabernaculonim  opi- 
ficeTilrus?)  tanta  sxviebat  Insania ,  iit  viros  ac 
•mulieres  trahcret ,  el  in  ^arcerem  conjicerel ,  ct 
hoc  Crncinxns  cum  cemeret,  permiticbat  {Aet.  9. 
I.  2).  At  tu  vide  qne  pacto  deiiido.tum  p^rsc- 
quutor  iste  omnes  stipcrn^^erit,  ot  res  isla  solc  ip&o 
'Clarius  refulscrit,  totunique  orl>ehi  tcrrarum  occu- 
parit. 

Cap.  XXI.  Cier  tam  in  Veteri  quam  in  xVoro 
Tcstamento  muhm  fuerint  afiictiones.  —-  Quod  si  fortc 
dicas,  quam  ob  cnusam  ei  in  Veteri  et  in  Novo  Te- 
siamento  tatn  niiilla  pcricnln,  lam  inultc  alHictioncs, 
tnm  mullx  insidi:u  rueriiit,  rausam  cognosce.  Qti:i!- 
iiatn  orgo  caiisa  cst?  Palxstra  quxdnm  est  lixc 
vila,  gymnashiin  et  ccrtnmeii,  fornax  conflatoria  , 
«I  linctoria  viriutis  offi:  ina.  Ut  igitur  pelles  acceptas 
adsirhignni,  cxtendunt^  perculiont,  ac  parietibos 
ei  saxis  allldunt  coriurii,  et  alils  innumcris  arti- 
ficiis  ad  snscipiendam  tincturam  reddunt  idoncas, 
ac  doinde  pretiosum  colorem  inducunt ;  et  aurifiees 
in  ignem  conjectum  aorum  fornacis  exnmtni  iradunt, 
ut  pin*issim')m  reddant ;  fom  eiiam  pxdotribx  inuUis 
laboribus  in  palxstra  excrcent  aihletas»  dum  acrltts 
quam  advcrsarii  in  eos  impelum  faciuiit,  ut  cutn 
in  excrcitaiionibns  cuiicla  peregerint,  corpore  dccoro 
sint  ct  elcgatiti  in  ccrlaminibus,  et  ila  comparati,  nt 
f;icile  iiiimicontni  pciitiones    omnes    cliidniii  :   ila 


5i3  S.  JOANNIS  CHnYSOSTOMI 

i|iioqiie  facil  in  li.ic  vita  Deiis,  diim  aiiiinam  ad 
virtiitcnt  aplam  Tult  rcdderc  :  adslringit,  et  coiiflat, 
ct  nfnictionum  tradit  examini,  ut  piisillaninics  ac 
rcmissi  adstrin(;nnlor,  cl  qui  probati  sunl  probatio- 
res  evadaiit,  ncc  ab  ullis  duemonum  iiisidiis,  aut 
diaboli  Inqucis  superari  possint,  sed  omiies  admo- 
diiin  idonei  ad  futura  boiia  suscipienda  reddantnr. 
Vir  eiiim,  inquit,  qui  non  est  lenlatus,  non  probo- 
lu$«st :  et  Paiilus,  Tribulatio  patkntiam  operatur : 
padentia  vero  probationem  (Rom,  5.  5.  4).  Tolcran- 
tiores  igitur  et  patientiores  volciis  reddcre,  numisma 
sinit  omnibus  modis  exptorari.  Hac  de  causa  Job  qoo- 
qne  pati  permisit  ca  qux  passus  est,  iit  probatior  ap- 
parcrct »  ct  diaboli  os  occluderct ;  proptcrea  per- 
iiiisit  ct  apostolos,  ut  ct  illi  foriiorcs  evadcreiit, 
ei  viriuni  suaruin  liac  ratione  speciincn  ederent. 
Nain  et  hxc  est  causa  non  exigiia.  Qiiamobrcin  et 
Paulu  quiptcm  ac  relaxationem  a  malis  postiilanti 
dicebai ,  Sufficit  tibi  gralia  mea  :  nam  virtui  mea  in 
infirmitate  per/icitur.{^.  Cor.  li.  9). 

Cap..  XXII.  Afpictiones  non  jiiodo  non  tcandaU- 
zare^  $ed  et  prode$te  iUi$  qui  ex  wquo  et  bono  judieent, 
sint  licet  GentHe$,  —  Siquidem  illi  qui  nondam  lidem 
Cliristianam  sunt  ampiexi,  amplius  inde  lucrantur, 
si  vigiles  fucrint  et  attcnti.  Cum  enim  eos  injuriis  ct 
contumclii^  arfici  viderc^t^  in  carcerem  conjici,  pro* 
1)1  is  onerari ,  insidiis  oppugnari ,  capite  iruncari , 
cxuri;  in  marc  dcmcrgi,  neque  ullis  cjusmodi  malis 
ceJerc,  cogita  quaiitam  in  admirationem  tradticerent 
spect.'H^)res  suos  cum  illius,  tum  higus  lemporis  prx- 
siantissimi  allilclu  istir  Itaquc  non  modo  scaiHialum 
inilluin  pariunt  illis  qui  vigiles  sunt  ct  ailenti,  ea  qiias 
nccidunt,  scd  eliam  doctrinac  majorta  adipisccndsc 
occasioiicm  illis  adferunt.  Idcirco  Pauliis  etiain  hoc 
sibi  dictum  audivit ,  Virtu$  mea  in  infirmitate  per- 
ficitur.  Uoc  et  in  Yeteri  ct  in  Novo  Testamento  spe- . 
ctare  licct.  Pcrpcnde  namque  qiiomodo  alTeciuin 
fuisse  Nabucbodouosorcm  vcrisimile  sit,  a  tribiis 
pticris,  scrvis,  *ca'ptivis,  compedibus  vinctis,  flain- 
inis  expositis,  tanto  exercitu  spccl.inte  supcratum, 
m  qui  trta  corpora  roancipata,  subacta,  patria  pulsa, 
libcrtatc,  honorc,  potestaie,  pccuniis  spoliata,  longe 
a  propinquis  constituta  non  polcrat  viiiccrc.  Qiiod 
si  permissa  illa  noii  fuisset  cxiisiio,  t.im  prncclarum 
prxmium  non  obtinuisscnt,  ncc  ita  spleiidtdam  co- 
ronam  odepli  esseiil.  Perpcnde  quoroodo  affeclum 
fiiisse  vcrisimilc  est  Ucrodcm  reprcliensiim  a  xiu- 
cto,  cum  ccrncrcl  nihil  eum  |de  loqiicndi  liberia  e 
propter  catcnaro  reinitterc»  scd  occidi  malle«  qiiam 
pulcherrimam  illaro  libere  loqucndi  facultatem  nmit- 
tcrc.  Cogila  quis  exhominibus  illius  xtatis,  vcl  eliani 
conscqiienlis  xvi ,  cuin  b.xc  cerneret  et  audirel , 
quaniiimvis  descs  ac  remissiis  essct,  at  exiguo  ta- 
Mun  ]uilicio  valcret,  non  siimmam  utililatem  indc 
dcccrpcrei.  Noli  enim  mihi  commcmorare  scele- 
ralos  et  stiiltos  hoinlncj:,  socordcs,  totos  corpori 
curandos  addicto^,  ac  foliis  leviorcs.  Isti  cnim  non 
his  soluiis  scd  rc  qiiavis,  qux  acciderit,  offendunlur: 
Qon  alilor  ac  populus  Judxorum,  qui  et  cum  manna 


ARCHIEP.  CO.NSTANTINOP.  m 

comedcret,  ct  ctini  panein,  pa^iter  inorosus  erai 
et  offSendebattir,  sive  in  iCgypto  e«8et,  sive  ab  M^y 
pto  libcratiis,  sive  adesset  Hoysc»,  sive  alie^i 
Verura  lUos  in  medium  niihi  producilo,  qui  sobrii 
erant  et  vigiles ;  et  cum  animo  tuo  repula,  quaniain 
ipsos  probabile  sit  utilit.itcm  inde  percepisse,  cuui 
animam  constantem  cemcreni,  mentcin  inviciam, 
linguam  inaxinia  libertate  loquendi  praeditam,  boini 
uem  deseni  iiicolam,  regem  snperare,  vinctum  essc, 
nec  tamen  cedere  * ,  capile  truncari ,  nec  siiere : 
sed  iie  hlc  quidem  subsiste,  verom  ea  qux  saiuuia 
suiit ,  ex:imiiia.  Caput  ampiilavit  Uerodes ,  ca|iiie 
tnincattis  est  Joannes.  Qots  ergo  l>eatos  ab  oninibus 
prxdicatur?  quis  imilandus  proponitur?  quis  cdebra 
lur?  quis  coronatur  7  quis  pr:econiis  oriiauir?qou 
laodatur?  quis  coinmendalur  ?  quis  iu  htincusqiic 
dicm  reprchendit  ?  Nonne  in  singulis  £cclesiii  bic 
quidem  clamat,  Son  licet  tibi  habere  uxorem  Philifpi 
fratrit  ttd  (Mattk.  f4.  4)  :  ille  vero  diffamalar  eiiaiii 
post  obitiim  ob  adulteriuin,  Insauiam,  et  audaciam? 
Considcra  vero  prxter  ea  quac  dicta  sunl,  qiianh 
virtus  essct  captivi,  qiuinta  tjranni  imbccillias.  Nam 
hic  quidem  non  potuit  lingu^m  unam  compesccrc, 
scd  ea  sublati ,  sexcenta  pro  illa  et  cum  illa  ora  rc- 
scravit  :  ille  vcro  et  tuiii  illum  post  caHiciii  pcricrre 
fcdt  (adeo  qatppe  consctentiam  ejos  percellcbat  wc- 
tus,  ut  ipsum  tum  tcmporis  arbitrarctur  a  moriais 
cxcitalum  jniracula  patrarc) ,  ct  vero  nunc  ct  ex  ilk) 
tcmpore,  perpetuo  per  iiniversiim  orbeni  terrarooi 
ct  pcr  se  et  per  alios  reprehendit.  Siquidem  unos 
qiiisque  dum  evangelium  istud  legit ,  dicil :  Non  Ikct 
tibi  kabere  uxorem  Pkilippi  fratris  lui  :  el  siiie  em- 
gelio  in  coelibiis,  in  eongressibus,  sive  qiii  donii, 
sive  qui  inioro,  sive  qui  ubiqtie  flunt,  qiiamvisad 
ipsam  pergas  regionem  Persarum,  qu«inivis  in  In- 
di:im,  qtiamvis  in  llaiirilaniam ,  qiiamvis  in  qaas- 
ciiniqiie  terras  sol  aspicll ,  vcl  etiam  ad  \\m 
uUimos  muiidi  liinitca,  b:inc  voccm  audies ,  oi 
jiistuin  illum  videbls  ctinmnum  clamaiitcm,  incul 
canlem ,  et  ncquitiam  tyranni  redarguQiitem,  ncc 
uinquam  silentein ,  neqiic  lot  annorum  numem 
rcprcheiisioncm  debililari.  Quid  ergo  delriniemi 
ccpit  cx  obitu  jusfus  ille?  quid  cx  morte  violenia^ 
quid  ex  catena  ?  quid  ex  cnrcere?  Qoos  auicw 
iion  correxit,  quibus  cor  saperet,  ex  iis  qua)  dix». 
CK  iis  qu9c  passus  est,  cx  iis  qnx  nunc  pracdica'. 
cadem  prorsus,  qu:i5  cum  vivcrel?  Noli  erg^  ''' 
cere ,  Quaiit  ob  catisnm  mori  penuissos  esi  ?  Non 
enim  illud  erat  mori,  sed  coronam  adipisci  :  """ 
inicrire,  scd  meliorem  virain  auspicari.  Disce  |»l«'- 
losophari,  ct  non  modo  nihil  tc  ista  kedent,  &^''' 
ct  comfnodis  multis  atigeberis, 

Jo$epho  mliii  nocuit  jEgyptia ;  Jotepki  exemphi^^ 
quam  utile.  —  Quid  vero  mttlicr  iEgypiia  ?  Noniie:'< 
cusavit,  et  calumniata  cst?  nounc  justiim  vinx»' 
nume  in  carcercm  compegit?  nonne  in  summai" 
capilis  discrimen  .tdduxit  ?  nonne  qiiantiim  in  i|>^' 
fuit  silum,  interemit?  noiiuc  iiifanii:t»  uofcwtf lims*'^ ' 

*  Alli,  nec  tamen  tacere. 


$^ 


AD  EOrttBI  SCAiNuaLlZATi  SUNT.  LIO.  ONtlS. 


816 


Quidi  igltttr  aat  tuni  lciuporis,  aut  nunc  ilU  nocuit 
(C;^».  50)?  Ui  euim  sub  iKileis  abscondiii  carbones 
ignU  videntur  quidem  inilio  occultari»  dcrcpenle  vero 
i\vs&  iniposita  sunt  Gonsiimente8«  per  ipsas  paleassu- 
liliinioren  flammam  aoccndunt :  ila  uirairum  et  vir- 
tas,  lieet  centunieliis  alTici  videatur,  postea  tamen 
liis  ipsis  obslaculis  proiiioia  Aoret  amplius ,  et  ad  ip- 
suoi  caslum  pcneiiit.  Quid  eniiii  iilo  adolescenie 
propter  calumiriambeatius  ficri  iKite^i,  propier  insi- 
dias,  non  propier  thronum  ih  i£gypto,  tieque  proptcr 
regnum  iHic  obteiituin  1  Semper  enini  passionibus 
gloria,  etcelebritas,et  coroii:e  suni  assigiiatos.  Nonne 
isium  cclebraiit  omnes  ubique  terrarum  ?  Neque 
taiiio  bp6u  lemporis  ejus  memoria  iiilermori  p6tuii> 
sed  rpsis  regiis  imagiHibus  illustriores  ac  diiiturmores 
virluiis  ejns  et  Casiitatis  imngiiies  ubiqiic  lerraruai 
sunt  posita^,  in  Romanoruni,  iii  barbaroriiin  rcgione,  in 
iiuluscuja!»qtte  coiiscientia,  in  cujiisqiie  lingua.  Etin- 
tuefnitr  illimi  omnes  deiineri,  prenii,  Ciiiisuicre  iiii  - 
serx  et  iiifer:imata;  tlli  meretrici  quu3  oporliiil,  ad  sa- 
lutem  (jus  tuewlam,  omiii  muBcre  suo  r^cle  rmigi, 
impudentiae  ipsius  piidorcin  injicere,  rornaceiii  cx- 
stiugucre,  ex  pericnlosa  rempcstntc  eriperc  connrt, 
atqiie  ad  tranqiiiHitatis  poriiim.  deduoere  :  deindc 
<|Uoniam  procella  supcrabat ,  et  fluctibus  operiebanir 
iiavigium,  cum  nattrr.^giuia  ilia  racerei,  procellam 
cvitare,  atque  ad  stabilem  castitatis  rupein  confu- 
giendo  vestes  iii  inatilbns  ilHus  derelinqoere  ,  sicque 
Lii  ilJa  nodiuite  ilils  qui  purpureis  stint  indumeiitis 
amicti,  tJlustrtoreia  apparere,  ac  kii^quam  bcllainrem 
quemdain  exiinitim  atqiie  victorem  tropxuin  erigere 
cistitntis.  Sed  neqoe  his  limitibus  cjiis  mehioriam 
terminaiiitts  ,  verum  uliortus  progrcdieiitcs  ipsum  in 
carcereiii  abduci  videmus,  vinciri,  squalore  sordere, 
diiitiirno  illic  tempore  conlabeseere.  Atqtie  ob  iuKC 
ipsa  maxime  illmn  iteriim  commenUamits ,  pranliea- 
iHiis,  miramur,  laudainiis.  Qtiod  si  caslus  sit  qtiis- 
plain,  cuiii  de  illo  cogitat,  casiior  fit  :  quod  si  lasci* 
vtis,  cito  ilia  narratioiie  ad  castitaiem  traducilur,  iU 
iiiisqiie  liistorias  commemoratione  mHior  reddilur. 
Ila:c  igiluromnia  colligenies  nolite  turlxiri  ,  sed  po- 
lius  ex  iis  qtix  acciduiii  liicrnm  decerpite ;  sitquc  vo- 
Ihs  eortim  patieiitia,  qui  decer:ant,  toleraniiie  niagi- 
sira ;  dtimqiie  vitam  otnnem  generosorum  atqiie  illu- 
strium  virorum  cemitis  cx  his  oinnilitis  esse  confla  • 
inni ,  iie  lerreamiiii  ,  tieque  tiirbeiiiini,  sive  propriis, 
sive  alienis  aflliclionibtis  :  nam  Rccle^ia  ab  inilio  sie 
nntrila,  sic  aucta  est.  Nibil  ergo  vos  tcrreat :  iiibil 
rnirn  accidit  pratcr  morem.  Sed  siciit  in  rebus  nuin- 
dnnis  non  ubi  sunt  palca;  vel  foRuum,  tiee  ubi  arena, 
scd  nbi  auniniei  uniones,  ilHc  ptrat.c  suiit,  pra^iones, 
ct  lairones,  et  murorum  perfossores  freqiienter  mo- 
lc}ili  sunt,  et  insidias  parant :  sic  ctiam  diaboltis,  ubi 
coltectas  viderit  opcs  animu^,  ac  facultatcs  aucus  pie- 
laiis,  illic  suas  macbiiias  sistit  et  admovct.  Qiiod  sr, 
(inibus  insidiae  paranlur  ,  ti  vigiles  fuerint  ct-atteiHi, 
ii(»n  inodo  nibil  iiidc  pnliuiilur  detriineiiti,  sed  el  am- 
piiurcs  indc  virlutis  opes  acnmiulanl.:  q^uo^  etiam- 
nuni  *!Vt''fiil, 


Cap.  XXIll.  tiaximm  eue  glorim  ,ei  celebriiati$ 
Eceietia  indifiium^  qum  acdderwU^  eaque  muUii  pro-^ 
fniue*  —  Aique  hoc  maxjinum  indicium  ubertatis  bo- 
iiorum  operum,  et  l\urtiludiiiis  Ecclesiae  poteritquis- 
piam  assignare.  Guni  CMim  illam  improbus  daijiHm 
floreiitem  vidit,  fama  celebratam,  brevi  tem|)oris  mo« 
meiito  hi  altum  eyectam,  multam  iu  ea  diligcntiam 
adbibcri,  ac  prpbos  m.ijores  facere  in  virtute  progre:&- 
siis,  ens  qut  vitam  suam  peccatis  infeceraiit,  ad  po^- 
nitentiam  esse  conversos^  totum  orbem  terrarum  is- 
tius  civitatis  opera  instructum  csse  :  omnes  macliinas 
suas  admovit,  et  iniestina  bclla  excitavit.  Et  quemad' 
modum  cum  Jobuin  oppugnarel ,  nunc  qtiidem  pccu- 
iiiarum  jaciura,  nunc  autem  orbilatc  liberorum,  nuiic 
corporis  a^gritudiiie,  nunc  lingiia  uxoris,  nuiic  ami- 
corum  probris,  snnnis  ct  convicits  justum  impctebat  : 
sic  etiam  in  Ecclesiaiii  per  amicos,  pcr  inimrcos,  per 
eos  qui  in  clerum  aUecU  erant,  pcr  cos  qui  in  milittini 
iiumeros  rclati,  per  eos  qui  episcopuli  fucraiit  bonore' 
dccorati,  permultasvariasque  persoiias  iiopressionem 
fedi.  Veruintaiiven  tot.admotis  iiiacirmis  non  modo 
illam  nonconcussit,  sed  iliustriorem  ctiam  reddldit.  Non 
cnim  ila  tum  minime  diycxala  cunctos  cradiebat,  «t 
Aune  totum  orlieiii  terrarum  pnliciitiam  docet,  tcm- 
perantiam,  afflictiones  tolerare,  constaiitiainexhibcre, 
sajcularia  contemnere,  divilias  pro  nlhilo  babere , 
despicere  lionores,  meriem  aspertiari,  vitam  con- 
tetnnere,  palriam  ncgligere,  liimiliares,  amicos,  pro- 
lanquos,  ad  cxdes  diversas  subcundas  se  occingere^ 
in  medios  gladios  insillre,  cuncia  qii:e  in  hac  vita 
sunt  spiendida,  honon*s  inquam,  ei  gloriam»  imperla, 
delicias,  viliura  floribus  vernis  ducere.  Atquc  biec 
iion  tinus  no<(  cdncet  taniuin,  neque  doo  vel  ires*  sed 
po|MiIttS  univcrsus,  neqiio  verbis  lanittm,  voram  eiiam 
optribus,  per  ca quoi  pailuutur,  et  duin  vineunt, dura* 
itisldiatoTcs  suos  bosiesqiie  superaut,  dnin  adamanA* 
firiiiiores  et  ntpe  robusttores  citiicta  perferuiit,  Mi 
artna  sunienies,  non  betliim  excitantes,  noit  areum, 
noii  sagltUis  vibrantes,  sed  siiiguli  patienlite  piopu* 
giiaenlo  miiniti,.KodestiaR,  mansuetudinis,  foitiuuh* 
nis,  et  dum  mala  p.itietiter  forunt,  illts  qvi  ea  itiic^ 
nmt  multo  majorem  ignominiani  inurentes. 

Cap.  XXIV.  Qui  hme  e^elera  perpetrarunt ,  iude 
quoquejam  panMluere»  —  Nunc  quidein  certe  isN 
'viiltu  bilari,  aspectu  libero,  fldndu  incredibili  pra^diti 
)ii  forum  seinfcrunt,  versnntur  in  acdibus,adcolleci.'is 
eonveniutttcelebrandas ;  illi  autem  qui  lalia  patrarutil, 
iltm!)  singulas  admovent  machinas «  piidcfacti  cir« 
ctimeunt,  et  prava  itiius  conscientia  lorli ,  mctu  ac 
tremore  correplt.  Etquemadmodum  renR.qux  difH^ 
cilius  eiiecaiitur,  cum  post  uiiam  aut  alieram  plagam 
inflictam  in  bastarum  mucrones  irruunt  vchementius, 
graviores  sibi  plagas  infligont,  et  ipsis  visccribus  sais 
vulnus  excipiunt;  itemque  fluctus,  qut  rupibus  alli- 
duiitur,  majori  seipsos  impctu  dissolvmitacdissipani : 
sic  nii^irum  etisti  dum  insidiantar,  sibi  poiiusquam 
cxieris  fossas  et  baraihra  efibdiunt.  Nain  illi  quidenr, 
quH)us  insidiae  lenduntur,  ab  iis  amantur,  laudantur, 
commendantur ,  prxdicantur ,  corona  donaniur ,  qoi 


sn 


S.  Ja.VNNlS  CHfttfSOST.  AnCIIIEf».  CONStA.STlNOP. 


w 


eos  noverunt,  qni  non  noterunC,  qui  re  ipsa,  qni  sola 
rair.ae  refatione  illorum  didkere  rcs  gest»s,  innumeros 
habent  qui  condolenl  •  qoi  In  certamtmbtts  adjuvant , 
qui  prosperft  itlis  precanlur  offlnes  :  Ult  ittlem  qui 
lendum  insidi.tSy  odio  iiffbenlur  a  iam  muitis,  et  a 
multo  plurilitts  accasantur,  carpunlur ,  repreliendun^ 
tur,  igiiomiuia  notaniur,  diris  innuineris  devoventur; 
nihil  plerisc[He  optnbilins  cst ,  quam  ut  eos  poNiis  vi- 
deanC  suppficiisqiie  mulctatos.  Atque  hxc  quidein  in 
liac  Tlta  :  qux  vcro  in  futura  suni'evcntura,quis  tan- 
dem  potcrit  oraiione  complecti?  Nam  si  is  qui  unum 
scandalizaverlt,  tanto  supplicio  mulciatur,  utexpediat 
ei  molam  asinariam  in  ejus  collo  suspendl,  ct  in  mare 
deiiiergi  (Iti<;.  17.  12):perpendeqnam|[rave8tUidatari 
Ktul  p€ena»,1n  ilto  ium  judieio  iremeiido,  quantis  suf^- 
pficii»  plcetciidi,qui,qiiaiitum  in  ipsis  quidem  fuil,uni- 
^ersum  tvrbarunt  erbem  terrarnin,  tani  miilias  Eccfe* 
sias  everterunt.et  innumerisiibiqucscandalisexcitati» 
lantam  pacem  disiurbarunt?  At  illi  qui  tot  injuriis  nb 
Mlis  affecti  sunt,  tiouis  operibus,  passionibus,  coronis, 
praemiis,  cum  multa  fiducia  refulgentcs ,  cum  mariy- 


rlbus,  cuni  JipoBiolis,  curo  geiKfnwli  ec  siAlhnibQs 
ittis  viris  sistentur.  Ac  poniri  ilios  qiridem  vidcbinit, 
illos  tameii  svppKeito  non  pot^aiit  liberare,  fcd 
quamvis  preces  offerant  isti,  iiihil  tllos  Juvabont.  Si 
enim  is  qui  Laxarum  unoin  praeterierai ,  lol  pcenas 
siistitiuit,  neque  solaiinni  ttnuro  olrtlfrail ,  qnjd  isii 
patieniur,  qui  Um  roultos  persequuiinnibiis  et  seskuds- 
tisoffendcrttut  {Lue,  i6)?  Hodc  igitur  omDin  cum  a»i. 
mis  vestris  repfitantes,  el  quiecuBique  bis  simiKa 
suiit  ex  sftcrls  Lileris  cotligenles,  vobls  Ipsis  toiaai 
munitionem,  et  illis  qui  iinboGiniores  adfauc  s«m, 
medicameniji  ex  bis  Barrationibas  oomparantcs,  ymii 
Mate  atqne  iminobites,  et  liona  Tobi»  reposiia  eispe- 
etate.  Offlninoenim,  oroiiinomerccs  Toliis  parabiiiif, 
Bon  quae  laboyibiiB  tanlum  sit  aeqmlis,  sed  iuimensa, 
q«x  longo  illos  superel  intervaUo.  Talis  qiii|  pc  ht- 
Aignus  est  Deus  :  pr»  nimia  sua  libcrtKtaie  ilfo», 
qui  bonl  qoldpiam  pnrstarc  Toliierint  airt  clEiri,  re- 
muneraiionlbus  ae  prKmiis  siiperarc  eoniendit :  quoi 
oliiiain  coiise(|uamttr  in  Cbrifto  ie&u  Doiiitno  nostps^ 
eui  gtortu  in  sxcola  Siec«!onin>.  Amen. 


IN  EPISTOLAS  DUAS  JOANNIS  CHRYSOSTOMI 

AD  INNOCEINTIUM  DAPAM, 

'hiqae  Epitiolam  Jnnocenliiad  Chry»ostomum,et  in  aUeram  ad  clerum  et  popuiumCoinianlinopoHlanitm;  iienKffie 
in  Epistelam  Honorii  ad  Arcadium  circa  ea  quas  in  depontione  Joannii  Chry$o»ionu  gena  fnerant ;  demnm  in 
Kpistolam  Joannis  Chryio$tomi  ad  epiKopos  et  pre$biftero9  ob  pietatem  in  carcere  incluso». 


€ur  ordinero  Epistolarum,  quaiis  in  duabus  Morclli 
Edilionibus  a  Frontone  Diicxo  staiuius  fuii,  servave- 
rhiius,  iufra  in  Monito  iu  Epislolas  ad  Olym|>iadem,  et 
in  rcliquas  Gbrysostonii  epistolas  plnribus  declara- 
mi».  Jam  quaestio  est  de  duabu»  Cbrysostomi  ad  In- 
noeeiHiHm  Papam  epistolis,  deqtie  epistolu  Innocentii 
ad  Joamiem  Cbrysostonium,  iiecnon  de  altcra  Itino- 
eemir  ad  clerum  et  populuQ»  Consiantiiiopolitanuni ; 
qiribus  acccdit  alia  lloiiorii  linperaldris  ad  Areadium 
fralrem,  alleraque  itcui  Cbrysosloinr  ad  episcopos  el 
presbyteros  ob  pielaiem  iu  carccrc  ineiuses.  Quarum 
epistolarura  diiae  priores  extra  ordincni  aliarum  sc- 
qiieniiiim  a  Fronlone  Dauto  posil:L*  fucre:  cpistolu)- 
vero  Innoccnlii  ad  Chrysosloinuin,  cl  ud  cleruin  a  So- 
lomeno  allnt»  nunc  primum  c|)istoii)  Cltrysostomi 
subjiiiiguiKur,  quia  ad  carodem  nogoiionim  scricni 
pcrtiiicnt:  qiicinadmodwn  et  episiola  (loiioi.ii  ad  Ar- 
icadinin  :  qiuc  autem  liis  subjungiuir  epistolu  ad  epi- 
jscopos  et  presbyteros  ob  pietalein  in  curccrc  inclusos^ 
a  Frontone  Docxo  poslduns  Cbrysosloini  ad  innoccn- 
liuin  epistolas,  extra  ordinem,  et  nunierum  sequeii- 
tium  epislolarum  posiUi  fueiat.  De  singulis  autem 
lusce  epistolis  hic  eommemorntia  agendum. 

Epibtola  prhia  kb  iNMoecNTiuii  Papau  scripla  fuit 
post  Pascba,  anlequam  Chrysosiomus  iii  seciindum 
exsiliuro  pergerct,  a  quonumqiiam  rediit.  Qiiam  leni- 
poriv  notim  binc  muiuamur ,  qtiod  Chrysostomus^ 


poslquam  omnia  receiisuit ,  qux  :ib  adYenlu  Tlieo- 
phili  Conslanlinopolim  gcsta  sunt,  poslquam  de  Pseu- 
dosyn«)do,  ubi  ipse  depositus  fiierat,  egit,  ei  se  dcsii- 
tutum  realiiutuinque  fuisse  comincmoravit,  deiiideque 
ilerinn  exagitalum  ct  accusatuin ,  et  ex  ecclesia  pul- 
sum;  postqiiam  violcniam  irrupliiMiem  in  ecclesiam 
ct  in  baplisterium  factam  enarravit  :  bic  grnduiii  si- 
siit ,  ncc  ea  qiue  poslca  gesta  sunt  et  quidein  aUiiCis- 
sima  comincmorat.  Cum  aulein^  ut  observat  ftiroiuiis 
ad  aiinum  404,  i  cunctas  rcs  gestas  or^ine  lemporis 
dispositas  narrat,  oraMonemque  ad  ca  qu^e  iu  iiiagno 
sabbaio  acia  sunt ,  perducit,  sed  de  aliis  qux  postea 
gravissinia  conligerunt,  ne  quidquam  scribat :  pUne 
declnrat,  eo  tenipore  illam  se  dedissc  epistolam,  quo 
eontigorunt  ea ,  qiis  novissime  in  ipsa  liieris  coin- 
mendavil.  >  Post  Pascha  igitur  aiini  404  lianc  epi&io- 
)am  scripsil :  nam  ilbi  illuxil  dies^  inquit  in  hac  epi- 
sioki  Chrysostoinus,  omms  dvilas  extra  mnros  sub  ar- 
bores,  et  in  netuora  emigravit^  ibi  feslum  diem^celebrMtt 
quasi  oves  dispersm* 

Roccnsitis  igiiur  iis,  qiiiv  contrd^cnnones  gesla  suhi. 
lunoccmium  obsecrat,  ui  sibi  condoleat^  et  uildlnon 
agat  ut  hic  malorum  finis  slt,  Sxpius  autem  InDOceii- 
tium  solum  alloquiiur ;  noiinumqunm  lamen  episcopos 
in  plurali,  qund  scircl  Innocentium  banc  episioiaii> 
vkinis  episeopis  osleiisurum  csso. 

SEf.ii>D.\»  AD  lxw)GLj«TiUMKrisTOLAiiinisiicuaijaw 


m 


EPISTOLiE. 


530 


icrlluni  Hnnoro  in  exsilio  ageret ,  nl  ipse  in  episloke 
fiiie  commemdhit.  Pulfius  el  in  exsiliuBi  abduclus  fuit 
Chrysosiomiis  aiino  40i,  mense  Junio ;  de  die  mensis 
esl  qnacstio,  qm  iu  Vita  Chrysostomi  exciissa  est; 
h«c  igilur  e|48tola  «cripu  fuerit  versus  fineni  annt 
400,  com  tertium  annum  in  exsilio  ageret  Chrysosto- 
mos.  Yerum  hac  de  re  non  parva  exsuigit  dinicultas : , 
ait  quippe  Chrysostomus  se  hanc  epistohiin  mitiere 
per  Joannem  pre&byt^um  perque  Paiilum  diaconum : 
et  lamcn  in  epistola  14S,inrray  qua*  est  ad  Cyriacuin, 
Demelrium  et  casieros,et  scripta  putatur  aniio  405,  ait 
Gbrysostomut  Joannem  presbyterum  etPauium  diaco- 
num  iter  parare,.ut  ipsos  conveniant ;  si  auteni  eo  anno, 
nempe403 ,  hanc  epistolam  8cripser.it  Chry.sostomus, 
quo  paclo  dicere  possit  se  tertium  annum  in  exsilio  agcre 
qiii  lom  secundum  Umium  inire  potcrat?  Opinatur 
Tillemontius  Joannem  et  Paulum,  qui  tunc  iter  para- 
boni,  in  annum  sequentem  profecium  suuin  distuUsse; 
sed  hac  dere  pluribusin  Vila  Chrysostomi.  In  hac  epi- 
stola  Chrysostomus  non  unum  Innocentiiim  alloquitur» 
sed  et  plures  fortasse  episcopos  qui  vel  cum  Innocentio 
agebant,  vel  e  vicino  positi  eraiit.  lis  gratias  agit  Cbry- 
sostoinug  de  constanti  erga  se  caritate,  deque  sollici- 
todiiie,  qua  pro  sedanda  tempesiate  tanta  usi  fueranl. 
Epistola  Innocehtu  ad  Joammem  Chrtsostomum  , 
quam  scrvavit  Sozomenus,  tota  consolatoria  est ,  et 
ohservanti»  caritatisque  plena  :  paucis  liic  agitur  de 
patiemia  in  adversis,  deque  corona  patlentibus  sanclis 
paraia.  Respondet  Innocentius  epistolx  Chrysoslomi, 
;«  quodam  Cyriaco  diacono  sibi  allatx. 

EPIfiTOU  JnNOCENTII    AB  CLERfJM   CONSTANTINOPOLl- 

TAKDM  est  responsio  ad  episiolani  ejusdeni  eleri  et 
l>opuli)  a  Germano  presbytero  et  Cassiano  diacono 


ad  lunoceiitlom  allatani,  ui  qua  calainitatcs  orientalt« . 
Ecdesi»  deplorat  Iiinocentius.  Ait  neces;»ariam  cs.se  . 
ad  curandum  malum  synoili  celcbrationem  :  el  se  ad- 
n>odum  optare  ut  oscuinciiica  synodus  cogatur,  qiio . 
tiirbulenli  motus  seilenlut*.  « 

.  EpISTOLA  HoNORU  ImPERATORIS  AR  ArCADIUM  ORIEiX- 

Ti<  PRiNcrpjuii  ex  Codice  Vaticano  educta,  et  a  Cardi- 
ni^di  fiaronio  publicata,  causaiu  Joannis  Clirysostonii 
rospicit.  Orditur  Imperalor  ab  imagine,  iiimirum  Eu- 
doxix,  qu«  per  provincias  circumfercbalur  bonoris . 
causa  :  postquam  scilicet  Eudoxise  statua  argentea  iii  - 
plaiea  aiile  ecclesiam  S.  Sopbix  erecta  ct  dcdicaia 
fuit,  ludique  celebrati,  et  spectacula  forle  minus  ho- 
nesta  edita  suut,  qujc  populum  a  coUectis  ct  aliis  pic- . 
talis  exercitiis  averterent.  Qujc  causa  fuit  ut  Ciiryso- 
stomus  in  concionibus  haic  pro  inore  suo  perslringe- 
ret  ac  vituperareu inque  Eudoxiae  offensioncm  incui'. 
reret,  qujc  res  fuse  tractataest  iii  Vita  Chrysostomi. 
In  hac  epistola  tuU  acriler  invchitur  llonorius  in  ge- 
sia  illa  Conslautinopolilana,  qiix  in  depositione  illa 
iniqua  Cbrysostomi  accidcre ;  queritur  altare  sanguiiic 
humano  tinctuin  fuisse » sacerdotes  in  exsilium  actos, 
pulsum  ipsuni  Joannem  Constantinopolitanum ;  qu». 
omuia  in  ip^  epistola  studiosus  lector  animadvertci. 

EpISTOLA  AD  EPISCOPOS  £T  PRESBYTEROS  OB  PIETATEM 

iN  CARGBRE  iNCLDSOs  Cucusi  scHpu  putatur  aniio  404. 
lisdem  epistolaaltcra  consolatoria  niissa  fuit  a  Chry- 
so>tom>),  quJB  est  iiumero  CXVIIl  infra. 

Epistoiarum  duarum  ad  Innoceutium ,  et  hiijus  ad 
episcopos  et  presbyieros  inclusos,  interpreUiio  La- 
tina  est  incerli  ciijusdam,  quam  multis  in  locis  castl- 
gavimus;  epistolarum  ctiam  Innocentii  inicrpretaiio^^ 
nein  Latinam  subinde  emendavimus. 


INNOCENTIO  EPISCOPO  ROMvE. 

DOMINO  MEO  RBrBRBNDISSIMO,    PIENTISBIMOQUB  tNNOCBNTIO  J0ANRB8  IM  DOMINO  SitOTBM    {«)» 

jMi 


i.  Etiam  antcquam  reddit»  sunt  litcra:  nostnr, 
opiiior  pieLitem  vcslram  audivlsse ,  quidnam  hic  pa- 
irare  ausa  fuerit  iniqnilas.  Ea  enlm  rcruin  esi  mngiti- 
tudo  et  gravius,  ut  nulla  ferme  orbis  pars  reticia  sit , 
qua!  iristem  baiic  tragflediam  non  audierit :  qiiaiido- 
quidem  fania  usque  ad  ITnes  terrae  pcrlata,  prtirimni 
ubique  lamenta  etejuiatus excitavit.  Veruin  quia  non 
fatis  est  plangere,  sed  opns  eiiam  ut  cnra  geratnr ;  et 
spectetur  qua  ratione  et  quo  consilio  gravissima  itla 
Ecclesix  tempestas  sedetur  :  necessarium  csse  duxi- 
nius  ut  persuiideatttr  Demetrio,  Pansophio,  Pappo,  et 
Eugenio,  domlnis  meis  maxime  renerabilibns,  piisqun 
episcopis ,  relicUs  Bcclesiis  propriis ,  pelago  se  uulo 
committere,  susceplaque  longinqua  peregrinationo 
hac,  ad  vestram  properare  cariutem,  de  omnibus  vos 

(a)  collata  eum  dMMlS  Regiis  Hss.  iteoiqoe  cum  vatka- 

.  no,  cotafinkino,  et  viri  cUrbBlnrf  Albeni  Patoicii  Codiee 

tmettt  Fahridanum  vociinos;  scrlpta  amio  404.  in  quibus* 

dani  cofobus  h«c ,  dmim  wuo^  usqpe  fnitium  epistote 

dosBOL. 


miinifesle  duceiilcs,,quo  quaiitocius  rebus  succuria-' 
tur;  misimus  autein  cuni  eis  venerabiles  dilectosqiie 
diaconos  Pauluin  et  Cyriacuin ;  et  nos  qnoqtie  paucis 
caritatem  vestram  qtiae  facta  sunt  iii  eplslolae  formatn 
docebimus.  Theophilus  enim  ille  qui  Aletandrinai 
Ecclesix  episcopatum  regendum  susccpit,  cum  a  pii»* 
siino  linperatore,  cui  adversus  illuin  quaedam  nuntialsi 
eraiit,  jussus  essel  veiiite  soius,  cotlecta  multitudino 
episcoporiim  non  paucorum  huc  venil ,  quo  praeludio 
quasi  declarare  volebat,  se  tid  bellum  ctaciem  per» 
gere ,  cumque  in  magnam  divinoque  cultui  dcditam 
nrbem  Coiistantinopolim  ingressus  esset,  non  pro 
morc  ct  cdnsuetudine  veteri  Intravil  in  eccleslam, 
iieqne  ad  nos  accessit,  neqtie  particfpem  se  fecil  vel 
scrinonis,  vel  prccum,  vel  communioiiis  :  sed  egret^ 
SMS  e  navi,  et  praetereursis  eccleslee  veslibulis,  alleubi 
extra  urbem  diversatus  est ;  tametsi  nos  plorimum  ob- 
secraremua  et  ipsum  et  eos  qui  cum  ipso  wlveiierani  % 
*  Ouooptimi  Mss.  coislinianus  et  Reg.  unust  el  eo$  qm 


m 

ut  apud  nos  diverterctil 


S.  JOANKiS  CHRYSOST.  ARCHlGP.  CONSTANTINOP.  5» 

ersinl  eniin  cnsersttrin  ,  cl      dlb  anlielabat,  nt  pcrficcret  cn  qa.-c  mcnte  eoncepcral. 


omnia  alia  qaae  oportcba »  beii^  instfucui  :  at  ifeqiie 
illi  nequo  fpiie  nobis  morem  ^rebant.  Unde  nos  ca 
vldentos,  rMe  COnsternafoanuir  shilmo  :  et  qiiamvts 
injusiaram  ittarum  inimicitiarum  causam  nullam  in- 
vcuirc  possemus ,  nihilominus  tamen  offtcia  eis  im* 
pendhnud,  qiijc  par  erat  nos  lllls  eihibere;  ac  fre- 
quemer  ipsdm  oBsecravimns,'  nt  se  nobisconjtmgeret, 
dicefetqiie ,  cujus  gratla  statim  ab  iniiio  lairtum  ex- 
citaret  beIlom,in  tantaque  urbe  dlscordinm  fndacerel. 
Verum  cum  Hle  catisam  dlcere  nollet,  meque  urgerent 
accusatoreti  cjus,  vocavit  nos  Imperator  pientissimos, 
et  jussit  ire  ad-lociiin  iu  quo  ille  agebaf,  et  iiric  crr^ 
miiia,  qux  ipsi  ofrerrenilir,  nadirc.  Nam  incursiones, 
et  cxdes ,  ef  afia  prurima  objiciebant :  nos  autem 
Rcientcs  lcges  patmm,  viroque  honorem  dererenies, 
lia1)en(es  edam  super  hac  re  ejus  lltcras  ,  oportere  in 
(|iiibiisquc  provinciis  sua  uegotia  tractari,  neqiie  extra 
liiuiies  ill:irum  trahi ,  vehenieiitcr  detrectaTlmns ,  ne 
caiisnin  susciperetnus  judicandam.  Porro  ille  quasi 
prioribus  conatibiis  cumiiliim  addere  contendens, 
inulta  aticttiriinte  voCDto  arcDridinr-ono  meo,  quasi  jamr 
Erclesia  vidQ:iDi  csset,  ac  episcopum  non  haberet, 
clefum  dmn^m  slDI  per  illum  adjiinxit :  fiebantqiie 
descrlae  iti  dios  ecclcsiae,  dum  e  singuli«$  ccclesiis  af>- 
Juccbaniurclerici  et  instruebar.tur  ut  nos  accnsarentv 
ei  nbeiros  adversns  uos  producerent.  Post  bapc  voca*- 
\it  et  nos  ad  Judicium,  nondum  dihitis  sibi  oi>jeetiS' 
crimiuibus,  id  qadd  inaxime  contra  omne»  canones  et 
lcgeser.ii. 

2.  ChryMComus  cur  coram  TheophHo  efa$seciUse 
mtere  recusairit.  —  Poito  scicntos,  nos  non  ad  judi^ 
ciitm  ( nam  alioquin  scxc^nties  venisscmns  *  )>  sed  ad 
hoBtcm  et:  inimicum  yenturos,  id  quod  salis  declaranl 
qu»  prius  ac  poste^  snnt  faeiaj  misimus  ad  cum  epi- 
scopos,  Demetrium  episcopum  Pesinuntis,  Eiilysium 
ApametE ,.  Ldpiciiiirai  Appiariu;,  presUyieros  autem, 
Germanum  et  Severum ,  respondimiisqtie  modeste  ex 
nostro  instiiuto  :  non  vitare  nos  judicium,  scd  inimi* 
cum  apertum ,  et  hosiem  nianirostum.  Naiii  qui  non- 
duin  acceptls  libellis  siatlm  ab  iiiiiio  lalia  Tecit,  et 
seipsum  abstraxit  ab  Ecclesiac  prccibus  el  commu- 
iiionc,  et  Insupcr  accusatores  subornavit,  cFerum  ad 
se  iraxit,  ecelosiam  desolavit :  quomodo  idoneus  ccn^ 
seri  possit  hiijjjsmodr,  ut  in  jtidicis  llironum  conseen- 
dat  sibi  niihinic  congruentem?  Ncquccnim  congruum 
rst ,  ut  ii  qui  in  i4Sgypto  siini,  judicent  eos  qui  in 
1  hracia,  et  praescrlim  ille  qui  ipse  reus  cst,  inimicus 
ct  hostis*.  Al  ille  niliil  horum  rcverilus,  magno  stu- 

CMn  ipso  etarU ;  Palwlc.,  rt  «w  qid  ad  ipsm  accesserant ; 
Kdit.,  eleosqtd  mte  Msttm  advenerottt.  iiaque  chrjFSosto- 
luus  domi  excipere  voiuitTheophilum  Aiexaudriaum  et  eos 
qiii  anle  ipsum  advencrant,  si  stennis  prius  Edilorum  le- 
aioni ;  vel  ilieophiliMB  et  eo^qul  ad  ipsum  accesserant, 
sccitndura  FabriaaDum  codicem ;  vel  Theophiltmi  et  eos 
qui  cum  Ipso  veneraht,  ut  fertur  in  dtiohos  opiimis  Codi- 
cibiis.  H»e  vero  postierior  leclio  raagi»  quadrat  ad  supra 
(iicia,  coUecta  muUHudine  episcoporum  vemty  el  habelur 
('liainapud  Palladium. 

'  Slcomnes  Mss.  reote.  in  Editis  haec,  nam  aUoquktseX' 
ceutics  venisscmus,  dcsunl. 

*  ouoMsR.,  etitmm  reum  iniinicumqve  accnsent^  pi^o,  et 

fi  (£6CrtUU  olc. 


Cum  aiiiem  contcst:ircinor  pnrntos  nos  ad  diluenduiu 
crimina ,  ct  ad  iiinocentiam,  sicul  et  innoceules  sa- 
mns,  declarandam  coram  centum  vel  mille  episcopis, 
non  assenstt :  sed  licet  abs^tes  essemus ,  ei  ad  syii- 
odum  appcllaremus,  judiclumqiie  requireremus,  et 
non  tribunal,  scd  mahirestas  Inimidtias  rugcrvinu^, 
ipse  tamen  accvsaiores  siiscepti,  excommunicaios  a 
me  absolvit,  M  ab  illis,  qut  nondiim  se  de  siris  porga- 
Ycrant  criminihus ,  nbcHos  (a)  accepit :  et  acta  prx- 
scrlbi  jassit ,  quap  omnla  legibus  ct  canonibns  prolii- 
bila  crant.  Et  quid  opns  est  multa  diceret  Non  desiiiit 
omnla  facere  ac  moliri ,  donec  nos  vi  ac  poieiitia  e 
civilate  et  Eccfesia  ejiceret,  etiam  jam  provecu  ve- 
spera,  et  imiverso  popolo  nos  prosequente.  Traetn9 
igiturvletabductus  a  Curioso  mi^is  In  medh  dvitaie, 
et  in  navim  cotijectos,  per  nociem  navigavi ,  eo  qnod 
ad  synodum  et  justum  judichim  provocnram.  Qiiig 
ha!C  sine  lacrymis,  etiamsl  cor  lapideum  habeat ,  av' 
diret? 

Chrysostomut  a  priori  exti(io  redux  quomodo  se  gih 
serii,  et  qute  sit  perpessus.  Yiolenta  in  Eccleumn  ir. 
mpfto.— Yerum  quia,  sicot  prius  dixi^  ea  quao  perpc-. 
ram  fiunt ,  non  solum  deploraiida  ,  sed  et  corrigenda 
suni :  ideo  caritatem  vesiram  ohsecro ,  ui  prbvocenir 
ail  condolendum,  faciendumqueomnia,  qtio  uiab  liaH: 
sistantiir.  Reque  cniin  hic  facinorum  illis  finis,  sed 
ad  priora  adjeccruut  et  alia.  Natn  posiquam^^s  qni 
ccclesiam  impudenter  invaserant ,  pits^imus  Impera- 
(or  qecit,  cl  multi  episcopi,  qui  adcrant,  coguosccu- 
les  inrquitatem  ct  invasionem  illorum  ,  quasi  inceD- 
dium  depascens  omnia  ,  fugienies  ,  in  suas  rogiones 
concesscrnnt ,  iiosque  itcnim  in  urbero  et  in  Eccl^ 
siam  ,  a  qiia  hijuste  ejecli  cramus  ,  vocati  sumiis , 
induccentibus  ivos  episcopts  supratrigtnta,  ct  nolario 
ab  Imperatore  piissimo  io  faocmisso  ,  ille  stalim  aii- 
ftigit.  Cur  et  qjiia  de  causa  ?  £o  quod  ingressi  niox 
obseerabamua  religiostssimvm  lmperatorem\  uicoih 
ciliuin  cogeret,  quo  facta  hacc  punirentur.  Male  igimr 
conscius  sibi,  et  rcprcliensionem  pertimeseens ,  cnm 
Iinperatoris  Hterae  iu  omnia  loca  mittereutur  etande- 
cumque  omnes  congregarent,  ticcuUe,  mediaqtie  HOde 
i|)6e  cuin  suis  omnibus  cooscensa  navi  elapsus  est. 

3.  Porro  nos,  utpote  eonscieniiac  nostr»  fldetiles , 
non  proptereadcstitimus»  sed  eadei^  itenim  a  religio- 
sissirao  Imperalore  petivimus.  Qui  ei  pro  sua  piciaie 
missis  ad  illum  nnntiis  ,  eum ,  et  omnes  qui  ctim  co 
erant,  cx  ;^yplo  vocavil,  ut  ratioilem  fectorwm  reil* 
derent :  neque  puiarent  ea  quae  ipsi  ona  sohim  pr.G- 
scnte  parte  ,  nobisque  absenlibos  conira  c^nes  In- 
juste  &iienurant ,  esse  sibi  ad  pargationcm  saii*!*  A^ 
regiis  liioris  ille  non.obtemperavil^  .sed  domi  mansii. 
praelexeus  seditionem  populi ,  studioin  nimtrumquo- 

(a)  vox  trequeos  apud  Crsecos  preeseriiro  medii «)  »'!!'[* 
ul  pUirimom  significat  libelhim  accusaiJjDes  c«nP*^'^' 
tem.  Vide  cangium  in  Gloflsarjo  Gneco.  oe  curiaso,.^»" 
ofiicium  erat  sat  frequenter  memoralum,  egunus  in  wi , 
Alhauasii  p.  t90.  Curiosl  eraiu  ii  qiiilHis  cura  »nf^»^";; 
crimina  cl  qu.TeIibet  peipelrala  faciuora  iflda§ati<li. rw»>» 
ad  imj^eratorcni  defereurfi  ac  dciutnliaiilt.  U)i  via<' sis. 


»        A. 


535 
'  ruiHdam  inteotpestivum  ,  quk  ci  la\elniit;iaa 
piilus  illtc  quoque  ante  lileras  conviciis-cai 
ineris  prosciderac.  Vcriim  hxc  nuiic  cxacte 
iiolumus,  sed  h;cc  taiilum  idcirco  dixiihas^  utt 
ucfnrils  cotiatibus  deprehensum  osienderemos. 
nos  noii  quieviiiius »  sed  in  hoc  incubuiinus , 
hnper:il6rctii,  ul  habcretur  judicium,  in  qiioagerect 
respondcre  liceret :  dicchamus  enim  nos  paralos  ad 
osteiidcndum  nos  non  csse  reos,  sed  illos  legnro  ex- 
tremos  transgressores.  Erani  autem  relicti  hic  Syri « 
qui  cum  eo  affuerant,  et  cum  illo  commimiter  omuia 
fecerant ;  ad  hos  accessimns  ,  ad  daudsim  KUiouem  , 
parali ,  atque  super  ea  re  sxpe  ebs  inlerpellnvimus , 
obsecrantes  ut  dignarentur  nobis  libellos  et  ncciisa- . 
tionum  acta  dare,  vel  genus  criminum,  vel  nccusnto- 
res  ipsos  Mgitificare:  verum  nihll  horum  itiipetrnvt- 
rous,«ed  itenmi  er  Ecclesla  ejecil  sumus.  Quomndo 
qax  ittnci^eM  Sttnt,  et  omnetn  excedunt  tragoediam, 
enarntverim  r  qois  ea  semio  explicahit  T  (fu:v  auris 
sifie  horrore  p^rcipiettCnin  euini  illa  quac  dixi  pray 
lendei«mu8,  ip80*magno  sabbato  cotlecia  manus  mi- 
Nturo,  ad  vesperamdiei  in  eeclesias  fngressa,  clcnim 
omneiD  qui  nobiscnm  erat  vi  ej^it ,  et  arinis  san* 
ctuarinm  ondique  obsedil.  Mulieres  quoqtie  sacnirum 
;edium,  quse  per  ilhfd  tempus  se  extierant ,  ut  bapti- 
zarentur ,  meto  gravi^  Utius  incursus  nudse  aufuge- 
runt ;  neqoeenim  concedebator  ut  se  velarent,  sicul 
roulieres  bonestas  docet ;  multac  etinm  ncceptis  vhl- 
neribus  ejiGiebantur,«t  sangulnc  Implebantiir  piscinx, 
et  cruore  sacri  latices  rubescebnni.  Nequc  hic  reruni 
flnis  erat.  Nam  et  locum  ,  in  quo  snnrtn  coiidiln  ser- 
vabantur ,  ingressf  suiit  milites  ,  quorum  atiquos 
scimus  nulKs  initiatos  mysteriis  ,  et  viderunt  omnia 
quae  inlos  erant.  Quin  et  sanctissimtis  Christi  snnguis, 
sicut  in  tali  tumultu  conlingit ,  in  pnedtclorum  mili- 
tum  vesieB  eflosus  csl ,  ficbantque  quasi  in  barbarica 
captivitnte  omnia.  VulgUiB  enim  in  solitudinem  fuga- 
Imtur  ,  innUitndo  omnis  etlra  ciTilaiem  versnbnfur , 
cranique  in  tanto  festo  vncmc  poputo  ccclesiai  ,  et 
pTures  quam  quatfraginta  cprsco|A,  qiii  nobis  commu- 
tircarant,  cnm  pnputo  vi  cfero  sine  cniisa  fugabnntur : 
et  ob  prodigfosa  nagFtia,  Ubiquc  pcr  fbra,  pcr  domns, 
per  solitudllies ,  per  omncs  civitatis  partes ,  omtiia 
Inmentis,  ejt)lalibii#  ,  et  fontibtis  Ind^ymariim  pleiia 
ernnt :  ut  nonmodo  qiii  afnrgcbniitur,  sed  et  qtii  nihil 
^ile  patiebantur,  eC  non  solum  qui  noslrac  fidei  crnnt, 
SimI  et  bieretin  »  et  Jud;vi  ,  ct  gctitilcs,  oh  scclcris 
ainicitatem  nobiscom  (bfereiit,  ct  qtiasi  per  viin  cn- 
pta  civitalo  ,  lumultu  ,  trcpidntione  ac  plaiiclu  plena 
eraiit  omnia.  Talia  ausi  sunt  prattcr  sciilcntiam  piis- 
simi  Imperatoris  ,  nocic  niulla',  cpiscopis  lixc  in- 
Btrtientibii^  ,  et  mullis  in  locis  ordiiics  ducciitibus  ,. 
nec  erubescentibus  ,  quod  pro  diaconis  cnmptducto- 
rc3  (a)  prxctiiites  haberent.  Ubi  vcro  illuxit  dies  , 

(a)  Campiductoresii  erantqui  exercitlis  inililaribns  prs- 
eraut,  quique  tironcs  docebaiit,  ut  ait  vegelius  I.  i,  cap. 
13.  Haec  vox  oocurrit  etiam  apud  Ijimpridium  in  Severo»  r. 
b3  :  ceru  camfridyciores  vrsiri  hanc  vos  docuermi  contra 
sarmatast  <%te.  Obirestilueoduoi  oulat  Salinasius,  campi- 
tioctores ;  sed  vox  camjriductorrs  Uoc  cbi  ysos((Hni  exetuplo 


delMl 
omiKs 
malomm  bdk 

PertMrhalio  ret  ori 
rcliquanim  EcdcMara» 
Non  oiiiin   hic  ccmia  Ww»  asiiM     ^^ 
Oricnlem  pcrvenit.  Thm  ^m  a  ^^i^  *»• 
bus  dcfliientibus ,  rcriqva 
nuiic  qtioque  tumultus,  f|«i  »  W  tt^^  » .>..^  .^^ 
pcrttnt,  quasi  ex  fonte  in  omnb  *m^  «4«c«   ".«^1« 
ei  clerici  uhique  in  eptscopot  mt^a^mi.    k  -  h^^ 
nb  episcopis  ;  et  popiili  a  pnpii&%  *  v^*»  wi    <  ^  . 
pfropcdiem  scindentiir,  et  exspec1^i«r  i4wf«i»  «s.ii^«« 
partus,  orbisquc  toiius  subversio.  IgiMv ,  ^wniH,  ^, 
mnxiine  vencrandi  et  pii  ,  cum  ha-c  ila  le  loiv»^»  f^ 
diccrltis  ,  studium  vestrum  ct  magnMi  4*%*:^%'^^ 
adhibcte  ,  quo  retund.itur  hxc  qii:e  in  fjtjt^^^mjm  #«v 
pit  iniquitas.  Quippe  si  mos  hic  invaluerit,  et  l>t  im^ 
rit  ruivis  in  nlienam  pnrceciam  u^ruinpore  ,  i4fue4S 
tntituc  intcr^^allis  ,  et  ejicere  quos  volucrit ,  et  jmk»^ 
riiatc  |»ropria  qiixque  pro  libidiiie  sua  facere,  triMt 
qnod  brevi  imnsibont  omiiia,  el  tolus  oibis  premcUir 
bello  inexpiabili,  omnibiis  ojociis,  et  omues  ejideirti' 
bus.  Qiiaproplor  nc  confu!)io  lixc  omiiem  qnae  i«b 
cxlo  es(  iiatloiicni  invadat ,  obsccro  ut  scribas  quotl 
httc  tam  iiiique  fncta,  ct  ab  iiiia  solum  pnrte  absenti- 
bus  nobis,  et  non  deelUiauiibus  judicium,  non  haticnt 
robur ,  sicut  neque  sua  natura  habent:  illi  autcm.qui 
adco  iniqiie  cgisse  doprelicnsi  sunt ,  ppcnie  ecclesia- 
Sticartim  leguin  subjaceant :  nobis  ▼ero,  qui  nec  con- 
victi ,  ncc  redarguti ,  nec  habiti  ut  rei  sumiis  ,  lileri* 
vestris  el  caritate  vestra,  aliornmquc  omnium  ,  quo- 
rum  scilicet  et  aiitca  societate  fruebamur  ,  frui  con- 
cedite.  Si  atilem  adversarii  nostri ,  qui  ita  inique  ege^. 
ruitt ,  adhuc  finguntcrimina  qiixdain  propter  qii^.  nos 
iiijusle  cjecerunt,  non  datis  nobis  actis,  ncque  libcllis, 
neque  manifestatis  accusatoribus  :  si  dtnlur  judlces 
iiicorrupil,  agemus,et  tuebimur  etiam  nos  libcnler  cau- ' 
snm,  moiistrabimusque  nos  non  esse  rcos  eonim  qu:c 
nobis  objiciutit,  sicut  et plane  iniioxii  sumus :  et  cOhti:.%  > 
qiia;  ab  ipsis  facla  contra  omnem  sunt  ordiitero ,  coii-  > 
trn  omiies  lcges,  coiiim  omncs  ecclcsiasticos  caiiotics. 
fimiatur :  tria  Jten  profisrt  exempla  cangius  in  Clossano 
Graeco  ex  L.eonis  Imp.  TacUcis,  iilii  semper  ^^fsM^  l€g>- 
lur.  Sic  eliam  Anmiianus  Marcelliaus  1. 19.  ^  ideUir  salni;i- 
sius  cam^octorem  malle,  qui  i  vegetius  supra  allaU)  loco 
et  in  duobus  aliis  Campidoctoreni  legit.  Venim  monet  ste- 
wechius  ad  singula  loca  Canipiducloreui  legenduin  esse,  iH 
ad  lib.  IH,  cap.  6,  addit  sic  ia  nieiiiliraiiis  fiaberi.  Attamea 
exempla  duo  rra»ferl  (.rulerus  iii  ihri^nro,  ubi  cainp:do- 
ctw  lejritur 

<  ralladius,  cleru  t  a  dci  kU. 


m  S.  JOANNiS  CimYSOST 

Ei  <|tti4i  ilico  canones  eecUsiaslieos  ?  Nei]ue  tii  geiiti- 
liuni  iwiicKs^  neque  in  barbQrorum  Iribuiialibos  Ulia 
auentata  suiit  uniquain :  imo  vero  neqiie  Scytbast  ne» 
i|ii0  Sauromataeuniqttam  judicarunijudiciufndanduin 
wii  parti ,  absente  ca  qux  acciisatur ,  et  vitnnte  non 
jndiciuin «  sed  inimicitias ,  ei  iuvocanie  multa  miliia 
jndicum  ,  et  protestaiHe  coram  toio  orbe  declaratu* 
ram  se  non  esse  rcnin ,  depulsuramque  crimiua ,  et 
oatensuraro  suam  in  oiiiiiibus  InnoceiUtain.  llxc  igitur 
umniaciiin  iinse  liabere  inteileieritis  a  domtiils  ineis 


AUCIIiEP.  CONSTANTINOP.  0$ 

piissimis  fntrilras  nostfis  episcopL* ,  obsecra  ut  prt- , 
stetts  id  quod  pefeiU  olHcii.  Quo  non  sohmi  aabji 
grallltcabiniini,  sed  et  Ecclesiarum  onivcrsitati,  aer- 
(-edcmque  acoepturi  estts  a  Deo,  qui  nihil  non  pn- 
pier  Eeclesiarum  paccm  focere  dignaiur.  Semper  vale, 
et  ora  pre  me,di)minerevereiidissinieetsanctissime'. 

<  Apud  Palladium  epistola  sic  desiail :  facere  dimatMr. 
Hasc  etkm  scrjpfa  eu  ad  ytmrhun  tpucopwn  Medwtm, 
el  ad  ciuromuiimu  Aquil^de  episcopmm.  Utranqiie  episto. 
iam  iiirra  babes  ad  venerium,  iiempe  Nediobneosem,ei«l 
chromailum  Aquilelensem. 


INJ^OCENTia)  EPISCOPO  HOMM^ 

aOANNES   IN   DOMfHO  SALUTEM   (a)* 


DOMfHO  SALUT8M 


Corpus  quidem  noslmin  iino  t:»ntutn  loco  lenetur ; 
caritaiis  aiiiem  ala  lu  unlverso  orlie  circomvolitat. 
ProiiHlc  licet  lauta  itineris  iiiterrapedine  separati 
siniiis,  n  picl;il,e  t.inien  vestra  non  .ibsumus»  scd  quo- 
tidie  vobis  prxsenles  siinius  * :  carilatis  enim  octilis 
viilcmus  vesirain  illain  roriiliidiiiem,  sinecrum  alti*- 
ctuin,  cnnstanliamqtie  iion  iiiutabitcni »  consolatio- 
iiciiique  illnm  magiiam ,  pcr)  eliinm ,  alqiie  slaiiileni , 
f|iiain  nobis  afTeriis.  Ou:*nt()  cnim  fluctus  extolluniur 
subiimius,  ct  pliires  latent  scopuli,  vehenientioresqite 
Kiint  lenipesiaies ,  Uinto  ni.igis  vi};il:inlia  vestra  nuge* 
tur  :  neque  vos  t.inta  vias  prolixiias ,  neqite  lan:uni 
lemporis  intervallum  ,  ncque  rcrum  difnculiaios  sc- 
gniorcs  re<ldid<'ruiit  :  sed  perseveranler  imitnuiini 
oplinios  gubernntorcs,  qui  lunc  innxinic  vigiles  sunt, 
cuin  excitnri  fliiciits,  inare  intume^c  rc  et  muliiim 
aqu:)nim  fr  igorcni ,  proriindissitnnmqite  intcrdiu  no- 
<'tem  ingriicre  vident.  Enpropter  et  gralins  vobis 
bal>emus  nitilias,  et  desidernmus  quidem  ad  vos  d;tre 
I  rebms  liicras,  id  quod  nobis  maxiino  foret  solniio* 
Verutn  qiiia  nobis  lioc  dcnegat  soliludo  htijus  loci » 
iieqiip  dmUi  ad  iios  pcrvenirc  vnlcnt,  non  niodoqiii 
isluc  pcigunt*,  s«3d  ncc  ii  qiii  in  vicinn  habitnnt,  titin 
qiiod  iongc  disld ,  nlque  exlreniis  flnibus  lociis  islo 
Kiliis  sit ,  iii  qitn  re  idctniis,  Inm  quoil  latroncs  vins 
kMns  undii|iic  obsitlc  nt :  prec:irour  ut  diuturnum  si- 
l«Milium  iKStruni  efflcint,  ul  inagis  nnbis  condolcitis, 
(;ii:im  ut  iios  rcos  piiteiis  negligenii:c.  Quod  cnitn 
iMin  ex  incurin  ^ilcniiiim  orlum  slt,  vcl  inde  liquct, 
qiiod  pnst  Inngiiin  tcinporis  spntiiim  vencrabileni  ct 
dilectum  Jnnnuem  prcsbyUTiim,  Patilumqtte  diocouuni 
nacti,  et  scrihcndi  el  grnlins  vobis  ageiidi  filtem  non 
.rnciamus,  qnin  paternn  mnjoreni  ergn  nos  bcncvolcn- 
tiain  declnrastis.  Nnm   qii:uitum    in    vcslrn   pielate 

^  ftssx,  voHs  vrastentes  $unm,  desun(  in  Fabric. ;  ei 
inne  sic  oonstruftur  phTamh :  sed  quotidie  caritalk  ocutis 
f>idemus^  etc. 

-   *  Juxta  Frontoiiem  Duca^um  legenduni  est,  qui  isthinc 
ve  idaiiU  r^uidem  vix  ahler  sensus  quadrarcl. 

(a)  GoMataemn  rabric..  valic.et  negio  luio :  seripta  mino, 
utniHaAur,4«& 


Bitttni  fuit ,  jam  res  oiniies  sedatx  et  emendakr,  e^ 
sublata  omnla  scandnla  fuisseot»  gauderentqoe  £c- 
clesi»  tranquilla  et  sincera  pace  :  et  esieDt  plane 
sccitnda  omnia«  ac  coniempta:  li^es  violaiaBqoc  pa* 
trum  constituiiones  \fMdicatJO  forent.  At  quoDtui 
reipsa  iiihil  tale  contigit ,  cum  ii  qui  ^riora  afgRssi 
sunt,  novisea  sceleribus  cumnUre  cooteiidant :  nolo 
cquidem  omnia ,  qu»  interiin  gesta  sunt,  sigillatin 
recensere,  qiiandoquidem  miB  solum  epistols.sed 
ct  histori»  modum  transcenderet  narratio;  csteroQi 
vcsiram  orovigiU^tiam,  utiieetilli  omnia  tuiutiltitns 
impleverint,  laboraverintque  morbis  iiicurabilibtis^ 
ct  pcenitentix  non  capncibus,  cuni  tamen  curare  mor- 
bos  illorom  statiicritis,  roalis  ne  cedatis,  neve  aninHin 
despondeati; ,  considerata  lanti  operis  n).ignitu(iiDe. 
Ccrtameir  enim  itlud  ferme  pro  toto  orlieest,pfo 
Kc(  lesiis  dejeciis  atque  prostratia ,  pro  populU  dis- 
pcrsis,  pro  clero  divcsato,  pro  episcopisexsulibus, 
pro  conslitulionibus  palrum  violalis.  Et  idcirco  itenin 
niqne  itcrum,  ct  sxpiiis  vcstrani  oramus  dtligetiiiam, 
iit  quanto  major  est  tempestas,  tanto  mijus  adbibea- 
lur  sludiuin.  Exspectemus  quidom  fulurum,  ul  res 
nllqiianto  ainpliiis  corrigantur.  Quod  si  minus  Oei, 
vos  vestram  coronam*  pnratam  apud  misericordcm 
Dcum  habetis :  et  hi,  qui  injiiria  afViciunlur,  conso- 
I-ilionem  ex  fervore  caritatis  vestrae  non  parvam 
accipicnt :  nam  et  nos  tertium  iiunc  annum  io  exsilio 
versantes,  in  fame,  peste,  bello,  continuis  obsidioni- 
bus,  solittidine  incredibili,  quoiidiana  morte,  el  Isau- 
ricis  gladiis ,  non  mcdiocriter  consolantilr  siabilis  el 
consUins  vester  nfl*ectus  ac  fiducia  ,  mirificctiue  obie- 
ctalur  benefica  ct  sincera  vestra  cnritas.  Hic  nosier 
muriis,  h»c  securitas.bic  portus  absque fluclibus, 
liic  innumcrorum  bonoroni  tbesaurus,  hxc  \x\\\^^ 
mirificaque  volupiatis  cansa  est.  Etsi  in  drsolaiio* 
rem,  quam  sit  iste,  locum  itenim  abigemur,  noo 
parvam  binc  habCntes  nostrarum  alflictionuni  conso- 
lationem  abimus. 


»U|«E>^-«* 


l»7 


fiPlSTOLiB. 


5S8 


DILECTO  FRATRI  JOANWI, 

INNOCENTIUS  (a}. 


Elsi  insonlem  oninia  ex^pecUre  t>ona  ei  a  Deo  mh- 
sericordiam  peiere  deceal ,  lamen  eliam  a  nobis ,  qiii 
paiicnliam  snademus ,  compelenles  Rler»  per  Cyria- 
cuui  (b)  diacoiium  sunl  iransmissx  :  ne  contumclia 
pliis  virium  babcat  ad  opprimeiKlum »  quam  bona. 
cfmsGieulia  ad  spero  babendam*  Ncque  enim  lu  do*; 
ccri  debes » ibi  papulorum  doclor  et  paslor ,  opUmos 
quosqiie  semper  ei  assidue  probari »  num  in  Tigor^ 
pniienli;u  pcrnianeant ,  nec  ulli  bbori  ac  nioleslia) 
succuiiibant :  et  conscienliam  esse  rcm  admoduin  ftr* 

(a)  prior  epistolascripU  estanooiO^.  In  illa  inoocentlus 
Joa.inisjiomen  primo,  deiode  suum  ponit;  secusin  sequen- 
tl,  ubt  presbyteros  et  derum  alloquuur.  Hae  du»  epistols 
babentur  apud  Soiom.  1.  8,  c.  96. 

(b)  Cyriaciis  diaconus  ab  Joatme  nostro  ad  Inoocenliiun, 
rolsbus,  cniin  bac  epistola  remissus  fnisse  credltur;quo 
teraporc  Dusfius  remi:i8U8Te«  in  viu  Cbrysostoml  dlsquisi* 
tuinest. 


mam  adversus  omnia  qo»  injiuftfr  accidunt :  qua*  nisi 
quis  tolerantia  superaverit ,  malae  suspieionis  argu- 
mentum  de  se  prxbet.  Cuncu  enim  tolerare  debct  is 
qui  Deo  primum ,  dcindeque  propriae  conscicntiaB 
confidit ;  vir  quippe  bonus  exerceri  quidem  potest  ad 
tolerantiam  ,  vinci  aulem  nequii ,  quia  ijua  meniem 
divinx  Scriptur»  emlodtuQt ;  abttMbiil  enim  exem* 
plisdivin»  leclionQSy  quas  pofMUs  Iradimiis :  qu» 
omncs  fere  sanctoa  variift  modis  iffipeque  vexato» 
fuisse  9  et  quasi  in  esamine  quodam  probalos  faisse , 
alqoe  iia  palientias  eoroviain  adeptos  esse  lestifican- 
tur.  ConiQletur  cariuiem  iwiro  ipaa  animi  conscien- 
tia ,  frater  carissiroe ,  qim  ia  cal.nniui}biift  aalet  etst 
virtuiis  consoiatia.  lospecunie  enim  DMino  €lirt« 
sto',  iii  pqrtii  pacia  purgau  conscieniia  sisieiur. 


INNOCENTIUS  EPISCQPUS 


PRESBtTERIS    ET  DIAGONIS   ONITERSOQUE    GLERO    AG    POPULO  EGGLKSIJI    GONSTANTINOPOUTANiB^ 
QUf  SCBDITI  SUNT  EPISCOPO  JOAHNI,   DILEGTIS   FRATRIBUS^   SALUTEM. 


Kx  litcris  carilaiis  vesine ,  quas  per  Gcrmuniim 
prcsbyteruni  ct  Cassiai^uDi  diaconuro  niijusiii^ ,  sce* 
nam  nuilQruin  ,  qparo  ob  oculos  po^isiis ,  aoxia  sol* 
licitudine  cogiiovi ;  quaiiiisque  aprumius  ac  dirri€iilla«< 
tibus  fides  laborei ,  s;rpius  repetiia  lectione  Qognovi : 
quam  retu  sola  coitaolatio  patienUai  sanare  poie>t ; 
dabit  euim  brevi  Deus  nostcr  tanlis  xrumnis  finein , 
ct  b;vc  tolera.sse  jiivabit.  Enimvero  baoc  ipsa^i  m 
ccssariam  consolutioncm  in  eaordio  Ikerarum  vealne. 
cariuuis  posit^ui  propositiun  vesirum.  iaudUms  cole- 
branies  a^oviiivus ,  maltis  teslimoniis  ad  pa|ienliam 
ii)duceiiiii>us  instiruclum ;  iia  ut  epnso|a|ionem  quam- 
per  literas  vobis  dare  debebamus ,  ipsi  literis  vcslris 
pracvcneriiis.  Hanc  quippe  yoiniuus  nosler  paiientiam 
liiborantibus  prxstare  sojkt,  ut  etiam.io  srrttmnia 
seinetipsos  servi  Cbristi  cousolcntur,  f^pcum  rppu- 
tanies  ea  ,  quan  ipsi  patiuntur ,  sanctis  viris  jam  antea 
cnniigisse.  lino  iios  etiamex  ipsis  liieris  Vi^tris  con- 
sobitionem  depromere  possumus  ;  uequ^  eniiQ  a  do- 
loris  vestri  consoriio  alieiii  sumus,  cum  et  ipsi.vobis- 
cuin  cniciemOr.  Quis  enim  facinora  corum  fme  pos- 
sit ,  quos  in  primis  deceixit  Iranquillitails ,  pacis  ct 
concordix  studiosos  esse  ?  Nunc  pra^poslero  more  cx. 
sedibus  Ecclesiarum  suarum  es^itirbnulur  sacerdolcs 
ijiisonles.  Quod  quidem  priinus  iiijustc  perpcssiis  C!>l 
fraler  el  comministcr  noster  Joaiiiics  episcopiis  vc- 
ster ,  qui  non  auditus  iii  judicio  fuit  :  nulliitn  crimen 
profertur,  niillum  nudilur.  Quodnatn  hoc  est  pcmi- 
cipsum  consiliuro  ?  IJt  nc  vel  suppetat  vcl  quxratiir 
occasio  judicii ,  in  locum  viventium  saccrdotum  alii 
subslituuntiir :  quasi  vero  ii  qui  ab  lioc  fuciuore  au- 
spicati  sunt ,  aliquid  boni  hnbcre  ,  aut  aliquid  rccfi 
cgissc ,  a  quoquam  judicari  possint.  Ncque  eniin  lalia 
umquam  a  palribus  noslris  gesta  esse  comperimiis  ; 
quin  potius  ca  prohibita  suiit,  cum  ncmiui  f;tcuiias 


dala  sit  aKum  ordluaiidi  in  locum  viven'is  cujuspiam  • 
Meqtie  enim  reproba  ordinatlo  SAcenlotis  digniiaiera 
aufcrre  poiesl :  qaandequidem  episcopns  non  poiest 
esse  is  qui  injuste  sabsiilititur.  Quaiitu;ii  ad  cnnnnMm 
observantiam  attinet ,  solis  illis  pareiidtim  dkiiuus 
qui  (itettie  defiMti  sunl :  qoos  solos  scctari  et  ngrid* 
scere  debet  catboUra  Ecolesia.  Quod  si  n  qtiibtisdani 
alii  proferantor ,  qiH  a  Nica^nis  eanonibus  dilferaui , 
et  ab  iixrelicia  eomposiilesse  arguaniur ,  hi  a  catho* 
licis  episeopis  ft^iendi  snnU  Nam  cfu®  ^tb  haTciicis' 
sunt  excofitata ,  cathoUcts  clmoiiibus  eonjungere  non 
licet :  sewper  enim  per  eomraria  et  illicita  Nicseno- 
rum  patnim  consiliom  kibeMlare  siudent.  Non  solum 
ergo  dicimus  iiis  non  hrrendnm  ease  cinonibus, 
wumelimcambsereiicis  ei  scbismaiieis  dogmatibus 
condemnandos  iHos  esse  :  qucmndmodum  et  anlea  in 
Siirdicenst  synedo  ab  episeopis ,  qui  antiB  nos  foenmt, 
fnetnni  esl«  Saltiis  Onim  fucrit  ea  condemnari  qa:o 
recio  facta  siini ,  qnainea  ,  qtL-e  coiitra  ean^nes  acta 
SNtti ,  lirmitaleHi  aliqiiaiii  obiiiiere ,  fraires  lionoratis* 
stmi.  Sed  quid  adversus  isi»  in  phesenli  Ihcicihus  f 
Neccssaria  erit  synodi  oogiiitie ,  qiinm  jam  pridem 
cot^regandam  esse  dixitniis  :  ea  qtiippesoln  esi  qnr» 
teiiipestatcs  biijusmodl  sedare  possit :  quam  m  obi;i« 
ncamis ,  e  re  fuerU ,  utbMUm  roalorom  remcdinm 
ex  nnta  iiiagM  M  et  Gliriaii  ejus  exepecieiuos.  Om- 
nia  siquidem  qnin  nuno  per  invidiam  diaboli  ad  fide* 
'  lium  prolntkNiem  coimmota  sant ,  paeabuntor ;  fifini 
nc  stabiles  in  fide  iiiliii  a  Domino  non  spcrarc  debc- 
luus.  Nos  enini  multum  deiiberamis  queMdo  ooch- 
menica  sytiodus  celebraiida  sit ,  ut  per  voluiitatcm 
Dei  turbulenii  motus  sedentur.  Exspeclemus  itaqiie 
lanlispcr  ,  et  patieutiae  muro  communiti ,  cuncla  au- 
xilio  Dei  leslituenda  esse  speremus.  Omnia  porro 
qiise  vos  perfcrre  dixisits ,  jam  antea  a  coepiscopis 


IK»  S.  JOANNIS  CHRYSOSTQMI  ARCRIEP.  CONSTANTINOP.  510 

qoi  Roniaiii  licel  diversis  temporibus  confugerant ,     qui  nobiscum  sunt ,  sciscitando  plane  coinpercm. 
id  est  a  Demetrio ,  Cyriaco ,  Eutysio ,  et  Palladio , 


mns. 


EXEMPLUM  SACRiE  (a)  HONORII    AUGUSTI ,    HISSiE 

AD  PRINCIPEM  0R2ENTIS  ARGADIUM. 


*M- 


Quamvis  super  imagine  mufietiri ,  novo  exemplo 
per  proYincias  circumlat» ,  et  diffosa  per  universum 
miindum  oblreeuintium.rama  literis  aliia  commonae- 
9'm  ,  m  lalis  facii  poenitemia  et  intermlssione  propo- 
siti  ruroor  aemulus  consenescal ,  el  quod  in  nioribus 
carpal ,  publica  lingua  iion  li:ibeat  :  quamvis  etiani 
super  excidio  pereuutis  lllyrici  pto  apud  vos  prodide- 
rinius  affectu  ,  esse  iiobis  doluri  ,  cur  ista  vos  dctri* 
menta  reipublic»  nolueritis  agnosceit; ,  ei  aliis  potius 
indicibus  quam  pielaiis  veslra:  lileris  fiierint  iiuii- 
iia:a  :  tamen  iie  iHud  quidem  apud  serenilateni  ve* 
^lniin  dissimubre  nos  fas  est ,  quod  iiK  rebus  drvinis 
non  sinc  puUiGi  discriniiiiis  mecu  niiperriinc  coiiti- 
gisse ,  cila  scinpcrque  nialonim  annunCialrix  funia 
iion  lacuil  :  cl  ut  nniura  rerl:  hominuin  ,  qu;e  ad  ob- 
treclandiith  novis  hemper  casibus  excilatiir ,  oblala 
occasione  carpendi ,  nialitiam  siiam  in  tempora  stuv 
dio  sxv»  (  sceva; )  loqiiaciialis  exercel. 

Esi  eiiiin  nuper  prodkuin ,  apud  Conslaiiiimipo- 
lim  ,  sucratissimo  Paschac  vencrabilis  die  ,  cuui  om- 
nes  pcne  in  eumdoni  lucum  vicinarum  urbium-popn- 
los  religio  rnsilg:«iiore  siib  proesenlia  principum  ritu 
celcbranda  coliegcrat ,  claiisas  subitQ  catlmiicas  ec-^ 
clesias ,  irusos  iii  cusioduira  sacordotcs :  scilicet  ut 
eo  pdiissimuin  t^mpore  ,  qito  indulgentia  principali 
trislia  noxioruiu  clausira  reseraniur ,  piic  legis  ct 
pacis  minislros  sojvus  carcer  includeret :  omniaque 
bcllicum  ili  modiim  lurbala  mysteria ,  iio;inuttos  iir 
ipsis  ecclesix  sacrariis  iiaerem|Hos  ,  lanlamquc  circa 
alkiria  viin  saeviisse^ul  ct  voiierabiles  epiacopi  iir 
exsilium  traderemur ,  ek  sanguis  humaiius ,  quod 
dlciu  ueras  cst ,  cxlcstia  sacramenia  perfunderel  (h), 

.  llis  repcnte  compcriis ,  tiirbatos-  osse  uos  faleor. 
Quis  eniin  in  f.iciiiore  tain  cnicmo'  Dei  omnipotenlis 
non  liinerci  oflcnsom  ?  aut  4|uo  paelo  cUi*a>  simunum 
Romani  orbti  omniuinf|uc  mortarmiu  putaret  esse- 
discriinen  ?  Cuin  ipse  aiicior  noslri  Impcrii,  et  Rei- 
publicos ,  quain  nobis  crcdidit ,  giibernator  omniiio- 
tcns  Deus,  fiinestis  adinodiiin  exsecrabilibusque 
commissis  cred^retur  irasei ,  domioi.  sancti  fraicr , 
ne|iosqiie  Augtisti  Venerabiles . :  cum  et  si  quid  de 
causa  religionis  inlcr  antistites  agcrcMsr ,  cpiscopalc 

oportucril  esse  judicium  :  ad.illos  euim  divinarimv 

(a)  sacra.  Vox  fVequens  ad  significuiida  di|.l6mala  ct 
cpistolas  imperatorum  :  est  vero  quasi  sacra  Enisioki.  Ha- 
ruiii  epistolurum  iisuin  vidoas  apud  Cangium  in  Glossario- 
l.aliiio.  Quod  inilio  dicUur  dc  imagine  niuliehri  circumlala, 
jain  explicatum  fuit  io  llonito,  ut  el  illudquod  mox  adjiei- 
mr  de  excidlo  pcreiiniis  llfyrici. 

(b)  llic  agit  Honorius  de  vlolcnta  in  Ecdesiain  imiplion » 
dequailu-ysostomussupra in Eptsi.  1  ad  innoceiitiun)  im- 
pam*  el  nos  snpra  in  Monilo.  Quae  rcs  rluribus  lriicl.ila  esi 
m  Viia  Chry(x>sloini. 


rerom  interpretatio ,  ad  nos  religionis  spectai  obse- 
qniom.  Sed  esto ,  sibt  de  mysticis  ct  calfaolicis  quu:. 
stlonibus  ampfius  aliquid  principal6  cura  praesum- 
pserit :  liane  usqne  ad  exsilTa  sacerdotum  ,  usqiieail 
hominum  «edes  debuit  indignalio  coiicifata  proa. 
dere ,  ut  ubf  cast»  preces ,  uhi  voia  sincera ,  ubi 
sacrificia  illibaia  solvuntur  ,  illic  «e  gladius ,  kiid 
facile  eiiam  in  jiigulum  noxiorum  distriugendus,  tu- 
rcrct  ?  Rcbus  doniqiie  ipsis  docelur ,  quid  super  lii$ 
senseril  divina  majestas.  Primum  quidetn  hoc  |vx- 
sentis  cominonitionis  jnillcium  (  indicium  )  fuii,  at- 
qiie  utinam  solum.  Facit  eiiiin  bumana  irepid;iiio 
lanU  sibi  conscia  perpetrali,  ut  graviuaaliquid,qaoil 
O.vertal  onmipotens  Deus,  post  terribilis  ullionis.ei- 
-  pcrimenla  metuamus. 

Audto  Ecdesiam  sacrosanciam  tot  Itnpenilorani 
opibus  expositam,  pretiosis  cultibns  nbbilem,  lanta 
siipplicantium  Principum  oraiionc  augoslissimam  fla- 
grasse ;  et  illud  Constantinopolilansc  urbis  Ecc1esi:c 
unicum  lumen  in  favillas  dilapsiim,  Dco  non  veiante, 
fumasse  :  exseerari  enim  videtur  inquinaia  inysie 
ria,  et  avertisse  oculos  ab  eo^o,  quem  jamsangutj 
iiifecerai,  ne  obsecratrc  quis  pietatem  caelesiem  siib 
cruentis  posset  aliaribils.  ifldificta  quoque  diriHa, 
non  roinore  splendore  nobilia,  ex  concitatioHC  sa:- 
vieiitis  incendiii  flamma  se  lalius  efliindemc,con- 
sumpta  ;  et  quse  publicam  facicm  elaboraib  a  majo- 
ribus  nostris  ornamcnta  dccorabaril,  velut  quod.iin 
oibis  funere  coticremata.  Hncc  crgo  quam^is  crebrini 
injuriijr  lacessitus  lacere  debucrim  ,  ncc  conjunclissi- 
mum  fralrcm  regniqne  consortem  lam  rideliicr  ad- 
nioncre  ;  tamen  ncccssitudincm  sangninis  slimalo 
taciti  doloris  nntefercns ,  horlor  alqnc  suadeo,  nt 
iiajc,  sl  fieri  poiesi,  emendatis  in  poslcrum  mori- 
biis  Corriganlur;  ac  dlvina  iracnrfdia ,  quDiilura  rc 
proditur»  excitata,  votorum  sediilitalc  placeiur. 

Accipitc  a  tnc  summum  sinlplicilaiis  indiciiini.  W* 
circo  hoc  clementifle  vestrx  inslnuandnm  puiavi,  ne 
me  velut  graiulationc  occulia  facerel  apud  queroque 
tacitornilas  ipsa  suspectuin  :  nevc  quis  crcdercl ,  me 
-  ialibus  faclis  prajbcro  conserisuin;  cl  qui  sffpew 
.  accidcrent  commonucrim,  posteaquam  commissa 
siml,nondolcrem.  Nam  quls  possetexpersMolorisqu» 
se  mcminit  Chrislianum.  tantam  (videns)  subiio  per- 
tiirbatiohem  rcligionis  inductam,  ul  omnem  caiholice 
lidei  staiuin  necesse  sit  flucluare?  Erat  inier  episc(>- 
poscausa,quaccollato  contraclOque  concilio.deberei 
ahsohi :  inissis  ad  saccrdoies  urbis  ilernaj  aiquc  Ita* 
liaiulraque  ex  partc  lcgalis.cxspcciahatnrci  omn'"'" 
auctorilate  sentcnlia^  informatura  rcgnlani  dlscip 


541  am^AJL 

tm  :  integriim  nempeesf^  debucrat,  neqiie  quuliiMi 
noyari ,  diMii  ilefliiiilo  dcUbcrala  procederei  :  oifli 

.  iiitcrea  miruiii  quoddam  priecipiilum  feslinatioQis 
exarsii ;  ui  nuii  exspectatis  literis  sacerdoium,  qui 
fiicranl  mulua  partium  legalione  consuUi ,  mn 
«xainiualis  rcbus,  in  exsiUwm  tradcreniur  anlistitcs, 

•  niiiinadversioiii  prius  addicli»  quain  sententiam  ju* 
dicii  ciiibcopalis  experll.  Denique  qiiam  immatura 
illa  dainiialio  foerit ,  rcs  probavit.  Naaiqiic  ii , 
qnorum  exspcctabatur  aoctoff?» ,  pacifica  Joaniii 
cpiscopo  c<mimuntonc  praemlssa,  sanciendam  ooncor- 
(liam  censueriint,  nec  quemquam  putanint  anle  jiidi- 
c*uin  consortio  repellendum. 

Qiiid  nuiic  aliud  siipercst,  quam  ul  Calholicam 


Cacienda  tM.  «i  ^  ^^^  ^ 
Deiisrem  Mle«n«M  ^i,^ 
quantum  in 
esl 


quantum  a4 
crit  mcrili  inipuuiias  vt^y^ 


***'K'   ^. -*>••:-    ^ 


AD  EPISCOPOS, 


TOESBYTEROS   ET   DUGONOS  OB   PIETATEM   IN   GARCBBB  IHCLIifOf 

4 


<«>' 


Beaii  vdS  ob  carcerem,  ob  catenas,  bb  fnjecta  vm- 
cuta  :  beati,  inqiiam,  et  ler  beati,  imo  s^pius.  Toliim 
orbem  vobis  conciHasiis  t  cttam  longe  absenles  ami- 
cos  vobis  fecistfs.  Ubiqiic  terrarum  clnnriuincanun- 
rdr  vestva  pro^clara  facinora,  fonitudo,  constnns^cn- 
lentia,  animusque  miJiimc  servilis.  Nihil,  qiiantumns 
grnve  videaliir,  vos  deterrtiit :  non  iribonal,  non  C;ir- 
nlfex,  non  tormetitorum  miilta  genera,  non  min^  qua; 
inmimeras  moricsiiuntiabant :  nonjudeX,  qui  rgiTcin 
ab  orc  splrabat,  non  advcrsarii,  qui  freiidd)ant  den- 
libus,  ct  tnnumeras  insidias  slruebairt,  non  lantaRca- 
lumnitx;,  non  inipudentissimx  accusationes,  non^nors 
anle  oculos  quotidie  proposila,  sed  b:vc  omiiia  vobis 
ubgrem  |Otius  ac  sufAcicntcm  consolationismatcfiatii 
prxstitcre.  Et  idcirco  vos  et  coronant  ct  prxditaiit 
omnes,  non  ainici  sOfnm,  scd  ct  inimici  ipsi  qui  Ii.tc 
cffcccrunt;  ctsi  non  palam,  sed  si  quis  in  eoriiin  in- 
trospiciatconscicnfiain,  illOs  c:i:im  vestri  admirailoisc 
tcneri  deprcliendcl.'  Talis  enim  res  est  virtus,  ut  illaiii 
etiam  iniipugnatorcs  cjits  adinirentnr ;  lalis  rcs  esi 
mnlitia,  ut  etiain  ii  qiii  eam  opcrantur  condemnent. 
Et  ita  in  liac  vita  rcs  vcstr.nc  se  liabent :  qu»}  anleni 
in  c^lis  fiunt,  quls  sermo  digne  explicabit!  Inscripia 
sunt  nomina  vestra  in  libro  viljc  :  cuni  sanciis  mar- 
tyribus  connumerati  estfs.  Scio  hrcc  ego  ccrto,  non 
qnod  iii  CTlum  Iranscenderim,  sed  e  divinis  orncutis 
didici:  Nam  si  Joanncs  ille  infccnnda>  rructus,  ct  de- 
scrti  civis,  cnin  illegitimuin  vidisset  Hcrodis  conjii- 
gium,  cum  prxvaricationein  corrigere  non  posset, 
argnlt  lamen,  ct  |»roplerea  in  carcerem  conjecius;  ct 
der ollaius  • ,  martyr,  ct  martyrum  primus  fuit :  vos 
qui  Yegibiis  et  constiitttlonibus  pairum,  quas  tr-.insgrc- 
diunltir  aliqni,  et  sacerdotio,  qiiod  ihvadunt  ct  conta- 
niinanf,  patroctnamini,  et  cum  pmpter  veritntem  bxc 
\  afiimni,  ttiin  ut  ccssent  tmpudentes  calumnix,  cogi- 
Inie  qnalem  accepturt  sitis  merccdem.  Noii  ixetx  \\b\ 
hab:re  Hxorem  Ph\lipp\  fralris  Iw  {Matth»  14.  4),  dixit 
fortis  et  sii^limis  illc,  satisque  ei  foit  ad  ingentem  ar- 

'  Sic  Mss.  omiies.  in  Edilis,  et  decoUatuSy  deest. 
(il)  tiollaucum^alic.,  Pabric.,  coislin.  el  Regiouno; 
(«cripU  autem  amio  40i. 


giiendi  liberlalem.  Vos  quoqiic  dixislis,  tm  ti^o 
suiit  etiam  iiostra  corpora  poenis,  supplicH»,  Uwmm 
lis  :  absumc,  confice  isia  quibus  voles  sn^ pfitii^  ;  ^, 
duci  non  possumus  ul  calumniemur,  scd  niiiiies  mv« 
iiobis  satius  est.  At  capite  truncati  non  estis  :  inw 
Tonge  accrbioratulistis.  Non  enim  idem  est  brevi  leui. 
poris  momento  caput  amittere,  et  tanto  temporecuin 
talibus  luclari  doloribns,  lerroribus,  mlnis,  caix^ru 
bus,  abductioiiibus  ad  iribunal,  carniricum  manibu.s, 
sycoplnintarum  impudentissimis  iingiils,  oonviciis, 
salibus  el  dicacitniibus.  Nam  et  hoc  maximum  certa- 
minis  genus,  poniturque  a  bealo  Paulo  in  magnoruiu 
certaminum  ordine,  Cum  sic  ait :  Recardamini  dies  prU 
stinoSf  in  quibus  iUuminati,  ingens  certamen  afftictionum 
Mustinuistis  (Hebr.  10.  32).  Delnde  cerlamcn  narrftii.% 
ipsum  ponit  sic  dicendo :  Vartim  opprobriis  el  afii- 
ctionibus  spectaculum  (ucti :  partim  communicantes  iis^ 
qui  sic  afjUguntur  (/6.  v.  55).  Si  ei^o  qui  couMnuiii- 
cant,  ceriant,  inulto  pi.ngis  qui  sustinent.  Non  eiiim 
unam,  aut  duas,  aut  trcs,  sed  longe  pliir<,'s  sustinui- 
stis  mortes  :etsi  non  experieniiny  certiim  tamcn  quod , 
animo.  Gaudete  igitnr,  et  exsultate  (Matth.  5.  H) ;  Do- 
miniis  ca^lorum  jnssit  non  solum  non  dolere,  vcl 
frangi  aniiuo,  vel  decidere,  sedgaudere  et  cxsnli.'itc, 
quando  nomcn  yestrum   tamquam  maluni  ejicicni. 
Quod  si  in  sycopliantiis  gaudeiiduin  ;  quando  bis  ac 
cedunt  caluinniqe,  verbera,  lormen^,  gladii  aciili, 
carccrcs,  calenae,  abductiones,  iraducliones,  lot  ini- 
micorum  calervo',  cc^itatc  qualis  merces,  quani  coa- 
cervaiai  erunt  retribulioncs.  Caudete  igitur,  et  exsui-- 
tate^  viriles  estoie,  corroboramini,  cogitate  quot  vc- 
siro  exeiuplo  ad  ceriamina  armastis,quotfluctuabuii- 
doa  conflrmastis,  quain  inultorum  aniinos  excitastis 
iion  praesentium.  modo,  «ed  etiam  abseuiimn ;  non 
serumnarum  veslrarum  conspectu,  scd  earuiri  auditu 
solum  plurimis  procui  posiiis  magnam  utiliuiem  atiii- 
iistis.  CoDtinuo  versetor  in  ore  vesiro  illud  apostol- 
cuin  dictum  :  Non  sunt  condignce  passiones  hujus  tem- 
poris  ad  futuram  gloriam  in  nobis  revelandam  {Rom. 
8. 18).  Exsi)cct.ite  :  brevi  icntationum  linis  erit,  libe- 


5i3  S.  JOANMS  CimYSOStOMI  AnClllEP.  CONSTANTINOP. 

rali<M|uo  perfecta.  Orale  eiiam  Jngiler  pro  tiol>it.  Nam 

eisi  loiigo  vinrum  inlervallo  disjungtmiir,  molioque 

lempore  a  vobicr  segregali  sumus  :  ailamen  tos  ul 

prtMenlei  et  nobiscam  versanlcs  complecUmiir,  ve« 

sirom  amicnm  capul  exosnilarour,  coronalos  victores 


m 


vos  expaiisis  manibas  eicipimiit,  eispecrsnleso(i|fei 
ex  mulua  crga  vos  earltaie  locnim  maximum.  Nai» 
si  magnam  mcrcedem  exspeclare  licei  iis  qni  ^ 
amani :  cogitaie  qnalia  tos,  qiii  tot  in  cenaninllQs 
clari  ci  instgiies  ruisils,  maneaiit  praemia. 


ADMONITIO 

Di  UnSTOLAS  SANCTI  J0ANNI8  CHRYSOSTGtfl 
AD  OLYMPIADEM  ET  AD  ALIOS  MULTOS. 


EpistoLnmm  S.  Joannis  Gbrjsosiomi  verum  ordi- 

nem  asseqni  hacienos  non  poioimiis  :  nam  is,  qoem 

pr»  se  reront  Editiones  Morelli*  nec  temporom,  ncc 

personarum  ad  qiias  epislole  niittuninr»  reciam  se- 

riem  exbibet.  In  omniom  oplFmo  ct  aiiliquissimo  Co- 

dice  Coisiiuiano  cpislolarum  ordo  ciim  Edilis  non 

consenlit,  alque  el  ipse  inUTiurljaiam  *eriem  exlitliet, 

qiialem  dedinius  iii  Biblioiheca  Coisliniatia  p.  5G5. 

Cu^leri  aulem  Mss.  Regii  sive  Valicani  ncc  ciiin  hoc 

ncc  cum  Edilis  conscntinnl.  Saviliiis  cpisiolas  omiics 

orditie  alphaltclico  disposuit ;  iia  ut  a  noniinibus  pcr- 

sonarum,  ad  qoas  epislolx  dlrigiinlur,  scrics  cnnim 

diicalur  :  qui  ordo  eiiamsi  quid  niitilails  prx  sc  fcrat, 

iioii  esl  lainen  nniplccleiidos.  Si  omnino  potttissciiiiis 

temporis  ordiiiem  certtim  aiqiie  indiibitaluin  in  epi- 

slolis  consiiluere,  h.-cc  certe  fuisset  vcra  cl  omnium 

utilissiina  ordinnndi  ralio ;  at  illud  niiUu  arle  (icri  po- 

tesl  :  nam  ul  suut  quxdam  epistolx  qiix  nlins  qiias- 

piain   prj^ccssisse  omnino  vidcnttir,  ila  in  niaxima 

allanim  parie  frustra  qua*ras  quac  prior,  qux  pfisie- 

rior  daia  fueriu  Qiiamobrcm  ordincm  a  Jacobo  Biilio 

et  a  Frotitoiie  Ducxo  consliliitum  servare  vistim  fuii : 

unde  illud  commodi  accediU  ut  cpistolarum  niiincri 

sexcenties  a  scriptoribus  prxieriii  pnescnlisqoc  sx- 

culi  memoraii  iidcin  reperianliir,  in  prom|»tiique  sit 

epislolas  in  loco  solito  positas  adirc. 

Joannis  Cbrysoslomi  episiolas  niimero  I75priiniis 
dedit  Jacobus  Billius  Prunxos,  S.  Michaelis  m  Ercroo 
Abbas,  hac  prxuiissa  pro^fatiuticula, 

CAMDmO  LECTOni  s. 

c  Qood  D.  Joannein  Chrysosiomuin  \toc  episiota- 
rom  libro  nunc  priinuin  auctiorem  hnbes,  opiimc  le- 
clor,  id  croditissiino  viro  Jacobo  Cujacio  dcbes,  qui 
pro  sumitia  soa  hutnaiiilate ,  atqiie  in  rcinpublicam 
literariam  sludio,  beiiigne  mihi  Coiliceni  Grxciitn 
commodaviu  Ei^i  auiein  in  his  cpislolis  tnullu^  siiiil 
ejusdcm  argomciiti,  qiix  fortasse  proptcrea  noniiiliil 
faslidii  nasoto  lectori  parcre  possiiit,  aliarum  tamcn, 
et  pr:vs;crtim  cnrum  quac  ad  Olympiadem  scriptoB 
siinl,  ulilitas  lioc  quidquid  csl  molcstinc  facilc ,  tit 
spcro,  conipensnbit.  Tu  opellum  nostrani  boni  con- 
sulus  vclim,  ac  pro  mca  snliite  ad  Dcum  precc^s  fun- 
dns.  Vale. 

Uis  CLXIIII  ci>isiulis  scxnginla  octo  adjccit  Fronto 
Diicxus  ex  Codicc  Ms.  Coilegii  Aiitvcrpiniii  Socictntis 
Jcsu,  cl  septuagcsiiiiam  nonam  subjiinxit  ex  apogra- 
plio  Joannis  Snmbuci ,  in  quo  ccnicsiinam  seplu^rgc* 
iiiuum  octaYain  scquebatur.  Etsi  nulcni  iii  his  epi.ao- 


lis  non  paiicx  sinl ,  ubi  eadem  fere  rcpciuntiir,  fiien- 
dom  Umcn  est  hoc  corpiis  epistolarom  iiitcr  nobilis. 
sima  ecclesiastica  monumenta  compuianduni  esse : 
hinc  aceuraiissimas  omniuni  noiiiias  excerpiniuscir» 
magnum  illod  scliisma  orienlalis  Ecclesi:c,  ctes>i- 
llum  Cbrysostomi ,  ubi  dira  qunequc  S.  Vir  psssnsesi, 
raptattis,  et  tanlis  afreclus  malis ,  ut  qnnm  ferro  non 
aiidcbant  ipsi  neeeni  iuferre  adversarii » iinmissis  nio- 
lcstiis  et  crnciaiibus  iiitulerinl.  Ordo  epistolaruro,  m 
diximiis ,  ila  interlorbalus  est ,  ut  vix  ac  nc  vix  qui. 
dem  possll  rcslaurari :  sed  .id  lectoris  commoduni  saii< 
nobis  fuil  in  cojiisqiie  cpifttohe  iniiio  lempus  qnaii- 
lum  licuit,  ac  sarpe  ex  conjeciura  tantom ,  aiiinHare. 
Epistolas  septemdecim  ad  Olymptadem ,  qux  oAt- 
ris  pnrmittunlur,  omnium  longissiimc  el  elegnuiis^i- 
mas  suiit,  omniumqne  uiilissinue,  ait  Photius,Co(i. 
M  :  eamm  qu.Tdain  consolatoris  el  bortatorix  siini, 
atqite  homiliaruin  more  concinnakc ,  aliae  ad  xrunuia- 
runvi|>sius  hi.sioriani  lexendam  opportunisslmx.Cira 
linnc  Olynipiadoni  hx*c  scribit  llenricus  SavHiusinno- 
tisp.851. 

<  Olympias,  ad  quam  sunt  hae  me(U  ftumi  duld!>rcs 
episiolae,  neplis  fuK  Ablabii ,  qoi  sub  CoflsUntino 
Magno  pratfeciiis  pRclorio  fiiil»  Anysil  secuikii  co* 
milis  rdia.  Ulrum  voro  Ablabii  ncpiis  focrit  ex  Glin 
OI>'mpi.ide,  qux  prmiom  Constanii  niipsit  Augusio,. 
tum  Arsaci  Armeni»  rcgi ,  qonin  terlitim  piHalCar- 
ilinalis  B»roiiius  Anysio  nnpsisse,  ex  eoquc  liaiien»- 
smtm  Olympiadem  juniorem  materno  nemne  pppells' 
fam  suseepissc,  pro  certo  iion  dixcrim.  Veri  inibi 
siiiiiie  videmr  aiictores  iUoriim  teniporum  in  linjiis 
iiosirx  laiides  saiis  effusos,  de  Uiita  gloria  non  fuisse 
lacituros,  si  Augost»  ejosdemqoe  rogindc  ilij  cs- 
siilissel.  Alierain  sororera  habuil  Oiyinpins,  ulox 
quadam  N«iziftiizeiii  epistola  ad  Anysiuni  palrcm  (m- 
tel,  ei  iii  lctiera  a:iate  rrclriceni  ct  formaiiiccni 
iiioruin  Theodosim,  m:i|;ni  Amphilochii  sororcin  gcr- 
mauatii.  Jauiquc  nubiiis  coIi<ic:ita  esl  a  |  airc  \\\  wa- 
Iriinottium  Nebridio  cx  prarfcciis.  Ad  quns  nupli»^ 
itiviiaUis  Nnzianccnus,  Anysio  pcr  altcmin  epistolai», 
seipsuni  excusai,  podagriium  miptiis  ijitercsse  neqiit' 
commode  posf>e  iiGi|iie  ctiam  decere :  carincii  laniiii 
egreginin,  qutid  cxsiai  Toin.  i,  p.  152,  Psiris.  Edi- 
lionis,  epithalanHum,  seu  polios  para^neticuin  a^ 
iiovam  sponsam  misii.  Ex  quo  apparct  nttptias  lissce 
eelebratas  fuisse  nnle  fiiiiluro  conciliom  Coiistaoii- 
nof olUaiiuni ,  qoe  lempore  relicio  epcscopain  io 
Cappadociain  scccssii  Grcgorius  :  el  fbilasse  ip^ 


815 


concilll  lempore,  hoc  est  anno  581,  consuUbvt  St»- 
grio  et  Eucherio,  quod  nupliis  illis  intcrfuisse  scnhat 
I  Gregorius  inagnum  cpiscoporum  numeruni,  qnos  per 
occasioiiem  concilii  in  regiam  urbem  confluxisse  par 
eraa.  In  lioc  inalrimonio  vixi(  menses  viginli,  Ul  esi, 
nsque  nd  annum  585«  quo  viia  fuuctas  est  Nebridiiis, 
|1n  ipso  iiaque  aeiatis  flore  in  magna  rerum  omnlum 
copia  et  .irfluenlia  marito  viiluaia,  in  eodem  perpetua 
viduitaiis  proposito  usque  ad  mortem  conr^tantissime 
perscveravit :  neque  precibtis  aut  minls  Theodosli 
Magni  lm|ieraloris  dlmoveri  potuit,  qui  eam  forma» 
opihiis,  omnium  virtulum  decoratam  corona,  Elpidlo 
eognato  siio,  bqmini  Hispano ,  summa  vi  despondere 
ambiebat.  Qua  repulsa  off^ensus  Iniperalor,  antequain 
coiiira  Maximum  tyrannum  proficiscereuir ,  quod 
anno  588  .contigit,  prxreclo  urbis  inandavit,  ut  quac- 
•ito  aliqito  legis  colore,  omnem  ejus  substnntiam  cu« 
$todiret,  quousque  trigesinium  o^tatis  iinplesset  ati- 
num.  Quam  illa  fortniiarum  suarum  direpiionem  ndeo 
excelso,  et  supra  scxum  virili  animo  lulisse  perhi- 
beiur,  ul  eiiam  sibi  illam  nb  Imperatore  illatam  in- 
juriam  gratam  babulss^e  videretur,  in  eodein,  u(  dixi, 
viduitatis  tenore  permancns.  Nam  de  virginilate 
perpetuo  coiiservata  fabulosum  esse  cum  Baronio  fa- 
tebitur,  quisquis  cumjndicio  legerit  iliani  epislolae 
secunda;  Joannis  nosiri  ad  eam  scripias  partem, 
Tom.  7.  Post  reditum  a  beflo  con\-*^  Maxiinum  gesio, 
faoc  esi  anno  591 ,  Theodosius,  inlellccta  Olympiadis 
constaiilla,  res  suas  sibi  ijabcre  jus^il.  Qux*  cx  co 
icmpore  commuiie  aperult  domi  sun  diversoriiim 
omnibus  episcopis ,  iiioiincbis,  sacerdotibus ,  ct  viris 
ecclesiasticis  co  veuieiitibus.  liitor  ca-ieros,  magiio 
Aniphilocbio,  Opiimo  episcopo ,  Petro  Basilii  fmtri , 
Epiphaiiio  Cypri  episcopo  pecunias  don^vit  et  viflas, 
illos  eliam  Deorum  inlmicos,  Theophilum,  Anlioclium, 
Acacium,  Scvcrianum  omni  liberalilaiis  ei  mimi- 
licenti.T  genere  coinplexa.  Ilaque  ab  ipso  Nccinrio 
Constantinopolilano  episcopo  facla  cst  diaconissa  : 
cujiis  etinni  monoiitis ,  ut  et  Optimi  episcopi  ociilos 
Fuis  manibus  clausit.  Post  Ncctarium  qiiniii  fuerit 
cara  Joannt ,  qiiain  ipsi  cariis  Joaiines ,  declnmnt  hac 
eplstolx.  Et  qiiidem  post  exsilium  Jnannis  rnpta  1n 
jiidicium ,  et  incendii  lempli  S.  Sophiac  Inlcr  civlems 
Jonnnis  fautores  rea,  cutn  conslaniissime  qu:rsito* 
ribus  respondissct,  anri  lamen  non  mediocri  suniiiia 
miilctaia,  relictn  Consiaiitiiiopoti,  concessh  Cyzlcuni, 
lcinpom  exspeciniurn  niiliora.  1la*c  et  iiiiilio  his 
plura  invenict  lector  de  bac  divHia  feniina  liicris 
prodila  a  Grcgorio  Nazianzeno,  Pallndio,  Sozoniciio, 
Ammiano,  Menotogiis,  Geoi^io  Alciandritio ,  co^te • 
tcrisque  biographh.  i 

Qu:e  de  Olympiadis  origine  hic  dicuntiir  aliqtiot 
siiiit  intricnta  difnciiUalibus ,  quas  solvere  non  est 
privfsentis  iiistituli ;  qiiod  autem  dicit  Savilius,  Oiyni- 
piadem  Ncbridio  nupsisse  anno581,  Siagrio  et  lui- 
f herlo  consiilibus ,  omnino  stnrc  neqnil.  Siqtiidein, 
ni  opiimc  obscrvat  Tlllcmoniius,  Nebridius  vlgiiiii 
circiier  incrsibus  tantnm  post  dtictam  Olympind.m 
obiii ;  si  autcm  itiaiM  dnxeril  anno  381 ,  falo  fuiictus 


^^^^ 


quisqulsftt,«i«E|^^^,""   '^  ^ 

variat:  nam  ^  fMu^^ 
Ediiionlbos  Morelli,  m  «^friil 
dccima  sexu  locatar :  fai  < 

Post  epistobs  ad  €fijmpn^tm 
omnes  ordine  alphabelic*  fOMS 
eorum  ad  quos  episiofae  wittm 
ordiiiem  et  lios  Latme  nrprcuM 
pra:sentamus. 
Acacio  presbylero  una  CCVIII. 
AdoUa  sex  episl.  I.  XlXlil.  «.  Ul.  j,  ^^-^ 

CXXXlll.  5.  CLXXIX.  6.  CCXXXI. 
Aetio  utia  CXCVI. 

Agapeto  Ires.  i.  XX.  2.  LXXIII.  5.  CLXXV. 
Alexandro  episcopo  CoriAthi  una  CLXIV. 
Alphio  qoatuor.  I,  XXI.  «.  XXXV.  5.  \U\    i 

LXXII. 
Alypio  una  CLXXXVL 

Ampruclm  diaeaiiissse  Ires.  I.  XCVI.  4.  CMI.  5.  CXCL 
AnaioUo  pnrfcctiftno  una  CCV. 
Anatolio  episcopo  Adanx  una  CXI. 
Anthemio  una  CXLVIL 
Antiocheno  episcopo  iina  CCXXXIll. 
Aniiocho  una  CLXXXIX. 
Any$io  episcopo  Thessnloiiica  mm  CLXM. 
Anyrio  ct  aliis  episcopis  ana  CLXIII. 
Apiuhomo,  TheodolOt  C/i«r«p  presbyterisi'1  mouacbis 

dujie.  I.LXX.  2.  XCIIL 
Arabio  dua.  I.  XLVHf.  t.  CXXL 
Ar40mUhro  una  CLXXVII. 
A$eiU  episcopo  uoa  CLL 
Aiyncritiee  qiialuor.  I.   XL.  2.  LXWll.  5.  XCIX. 

l.  CVI. 
Aurelio  episcopo<:artlingincnsi  uno  CXLIX. 
Ba^lio  presbylero  unn  XXVIll. 
BasiiantB  una  XLlll. 
Basso  cpiscopo  uiia  CX. 
Mrriwiiidua  I.  CXC.  2.  CCXXXIV. 
CuHiUrato  Isaurin  episcopo  mia  CC. 
Candidiano  una  XLH. 
Carteria  quaiuor.  I.  XVIII.  2.  XXXIV.  3.  CCXKVII 

4.  CCXXXIL 
Carterio  doci  una  CCXXXVK 
Casto  Valerio,  Diophanto,  eic.  sex.  I.  XXII.  2   LXII. 

3.  LXVI.  4.  CVH.  5.  CXXX.  &.  CCXXH. 
aa/ci<<faf  quatuor.  I.  XXXIX.  2.  LXXVI.  3.  XCVnr. 

4,CV. 
Chalcidia  ei  Anyncritim  Ires.  1.  XVIX.  2.  LX    5 

CCXLIL 


c847  S.  JOANNIS  CimYSOSTOMI 

.» CftrflMW/io  epise.  AqHilciajuna  CLY. 
L7ai(diaii«  aiia  CXCV. 

C(»f«f4fK»o  prcsbyiero  duflB..  4.  CCXW.  2,  CCXXV, 
Cffiaeo.  Demeino,  PaUadw,  Euly$io  nna  CXLVIIL 
Cyriaeo  episcopo  Irc».  I.  LXIV.  4.  CXXV.  3;.  CCIL 
«CylAeriouna  LXXXIL 
DimiWi  prcsbytero  ttiia  CXCIX. 
Bio^em  ^ualuor.  1.  Lu  9.  LL  5.  CXXXIV.  4.  CXLIV. 
I^omjio  epUcopo  una  XXVIL 
Ij/piAo  episcopo  8CI.  i.  XXV.  ft.  CXIV.  3.  CXXXJ. 

4,  CXXXVIIL  5.  CXLIL  6.  CCXXX. 
Epi0copi$  ^slol»  qniiique;  4.  CLIL  4.  CLIIL  3. 

cCUy-4.CLYL6.  CLXXXL 
Episcopit  qui  veneraui  ab  Occiilenie  tres.  I.  CLVIi. 

.2.  CLVIIL  3.  CLIX. 
Episcopo  qui  venerat  ab  Occidenie  iina  CLX. 
JEptKopt^  qui  venerant  cum  occidenulibus  tres.  1. 

CLXV.a.CLXVL3.  CLXYIL 
Epitcopi€  et  presbylerii  in  carcere  positis  dua».  1.  p«»st 

epistolam  Honorii  supra  coL  5d9.  i.  CLXXIV. 
Episco}ns,  pr4^teris  et  diaconis  in  carceic  UicIujjs 

unaCXYJU. 
Evelkio  una  CLXXIIL 
£tt%io  episcKpoiina  LXXXVIt. 
Euthalia  duA).  f .  XXXll.  &.  CLXXVIIL 
Eulhynuo  presbytero  uiia  CCXVIIL 
Fausii)io  uiia  LXXXIV. 
Firmino  una  LXXX. 

iiaudentio  episcopo  Brtxiai  una  CLXXXIV. 
CemeUo  qualuor.  !.  LXXIX.  «.  CXXIV.  5»  CXXXJL 

4.  CXCIV. 
iieroiuio  presbylero  una  LIV. 
ilamiatio  una  LX&V. 
I/ e/Wio  episcopo  una  CLXXH. 
Ileortio  cpise^tpo  iina  XXX» 
Herculio  una  CCI; 
HeeycMo  qujnque.  1.  XXIY.  2.  LXXV.  3.  CLXXX^. 

4.  CXCVIIL5.CCXXIII. 
/icnfr/i^  Salonx  iiiui  CLXXXIII. 
Hymnetio  archiatro  du»  1.  .XXXVUL  2.  LXXXL 
Hypatio  prcsbylero  du:c.  1.  XCVIL  2.  CLXXX. 
ItaUeee  nua  CLXX. 

Joaiifii  cptscopo  Jcrosolymilano  inia  LXXXVIIL 
JuliaMW  una  CLXIX* 
Leort/io  uiia  LX XXIII. 
ijucio  episco|K>  una  LXXXY. 
Magno  episcopo  una  XX M. 
Malcho  una  LXXL 

IfarcW/iiio  duas.  i.  XXXL  2.  tXXXXVlJL 
Marciano  et  Marcellino  sex.  1  .XIX.  i.  LXV. 

3.  C.  4.CXXIX.  5.  CCXXIV.  6.  CCXXYL 
Marcmno  unaCXXIL 
Mari  episcopo  iina  LXXXVL 
Mariniano  una  CXXVIU. 
Maroni  presb.  et  moiiaclio  una  XXXVI. 
Maxinw  episcopo  uua  CL; . 
3f oiiric/iif  Goliliis  una  CCVII. 
,J/oM(founaCLXXI. 
Mi^ti  cpisco|)0  Hiia  XC. 


AftCllieP.  CONSTaNTINOP.  ijii 

i/oysi  prcsbytero  uiia  XCIL 
Musomo  niia  CCXYL     . 
Namem  uiia  XLVii. 

Nkoiao  presbvtcro  ires.  i.  LUI.  2.  LXIX.  3.  CXU. 
Onencro  to  nna  CXCIL 
Piraiifo  quatuor.  1.   XCV.  2.  CXCUL  5.  CUV.L 

ccxx. 

Pa/iaiiio  episcopo  una  CCXUL 
Pelagio  presby tcro  una  CCXV. 
Pentadim  diaco  i^sac    ires.  !.  XQV.  1   CIV.  5. 

CLXXXV. 
Pkilippo  presbylero  una  CCX  II. 
Pheenieia  jiresbyleris  »ina  CXXUL 
Po/j^6io  duae.  i.  CXXVD.  2.  CXLOI. 
Porphyrio  episc.  Riiosensi  uua  CCXXXV. 
Presbyteris  Bomniiis  uiia  CLXL 
Probie  una  CLXVUI. 
Procoj)io  uiin  CLXXXVU. 
Momano  presbylcro  qtialuor.  !•  XXIU.  {  1  XXXVL 

jiixta  SaviL)  3.  LXXYIIL  4.  Xq. 
Itomylo  et  Bjgso  una  LYL 
llufino  iiiia  XLVL 
/2ii/lno  presbjtero  una  CXXVI. 
Bufino  episcopo  una  CIX. 
Salvioni  uiia  CCIX. 
Salustio  presbyicro  una  CCIII. 
Sebastiano  presbytero  unaCCXIV.. 
SevercB  una  CCXXIX. 
Severinw  ,et  Homylce  una  CCXIX. 
Severo  presbylero  uiia  Q. 
Studio  pncfecto  urbis  una  CXCVU. 
Symeoni  et  Mari  presbyteris  una  LY« 
Symmadio  prcsbytero  una  XLV. 
Theodorce  dua:.  !.  CXYU.  2.  CXX. 
Theodoro  consulari  Syrias  una  CXXXIX 
Theodorj)  episcopo  una  CXII. 
Theodoro  mcdico  iina  CCXXVIIL 
Tlieodoro  4ina  CCX. 
TJieodosio  ex  ducibus  una  LVUL 
7Aeo</of io  episcopo  ScyUiopolis  uua  LXXXIX. 
Theodoto  diacono  seplem,   i.   XLIV.   3.  UX.  o. 

LXYII.  4.  LXYUL  5.   CXXXV.  6.  CXXXVH. 

7.  CXL. 
'Theodoto  iecturi  du.x\  !.  CU.  2  CXXXVI. 
7Afodo<o  exconsuli  duoe.  i^LXI.  2.  CXLI. 
Theodoto ,  Nicolao,  Chtereae  una  CXLYI. 
Theodulo  diacono  iina  CCVI. 
Theophiio  presbylcro  Ires.   i.  CXV,  2.  CXIX.  3. 

CCXII. 
Timotheo  prcsbytero  una  CCXL 
TranquiUino  cpiscopo  una  XXXVII. 
TranqjuHlino  una  LXUL 
Vrbicio  episcopo  una  CYI)J. 
Vaientino  tres.  1 .  XLI.  2.  CX  YI.  3.  CCXYII. 
FefiiTio  episcopo  Mediolaneusi  una  CLXXXH. 
Constantii  presbylcri  episUda  i .  ad  malreni  CCXXX  VII. 

2.  ad  sororom  CCXXXVIIL  3.  ad  •Valeri.ni  e« 

Diopliaiitum  CCXXXIX.  4.  ad  Caslum  prt*sl»Tie* 

rui;i  CGXL.  5.  ad  Cyriaciim  prcsbylerym  C(  XIX 


Bi9 


DOMINiE  MELC 


S*  MMOPKRB   VBNKRANDiE,    ▲€  RBLIGIOSISSmJB  OLmUM. 

LUTEV  IIT  DOXIHO.  imT.  f  Vc 

— -oo- 


i>  Age  vero mcesliiiae  uise  ulcus  rursum  mitigabo, 
alque  cogitationes  eas,  qux  hanc  nubem  eogunt,  dis- 
cuiiaro.  Quid  cnim  est,  quod  animum  tuum  perlur- 
bat  ?  cur  doles,  cur  excruciaris?  An  quod  saeva  et  ca- 
liginosa  est  hsec  tempestas  quae  Ecclesias  occupavit, 
cunctaque  in  obscurissimam  noctem  commutavit,  at- 
que  in  dies  augetur,  et  acerba  quxdam  naufragia  par^ 
turit,  orbisque  lerrarum  inieritus  ingravescit  ?  Id  ego 
quoque  perspeclum  babeo,  nec  quisqiiam  est,  qui  in- 
ficias  ire  queat ;  ac,  si  vis,  eorum  eliam  qux  fiunt 
imaginem  quamdam  effingam ,  quo  clariorem  tibi 
tragoediam  reddam.  Mare  cernimus  ab  imis  usque 
gtirgitibus  undlque  revulsum ,  nautas  morluos  suin- 
nia  unda  naianies,  alios  pessum  euntes,  navium  ta- 
bulas  dissoltttas,  perrupta  et  lacerata  vela,  malos  ef- 
fractos ,  renios  e  nauiarum  manibus  elapsos,  naucle- 
ros  gubernaculorum  loco  tabulatis  insidentes ,  manus 
genibus  innecteiites,  atque  in  eam  consilii  inopiam 
redactos,  ut  laiitummodo  lugeant,  ac  gemitus  et  eju- 
laius  edant ;  non  caelum,  non  mare  conspiciunt ,  sed 
densas  atqtie  obscuras  tenebras  caliginemque  tan- 
tam ,  ut  ne  propinquos  quidem  perspicere  sinat,  iii- 
genlem  denique  fluciuum  sonitum ,  ac  marinas  bel- 
luas  in  eos ,  qui  navigant ,  omiii  ex  parle  impetum 
facienies.  Imo  vero  quousque  id  persequiinur,  quod 
conseqnl  non  possumus?  Quamcumque  enim  praesen- 
tium  calamitatum  effigiem  cxquiram ,  oratio  vi  ma- 
lorum  superata,  pedem  refert.  Gaeterum,  etiamsi  haec 
perspiclo,  lamen  meliorum  renim  spem  non  amitto  : 
bujiisce  universltatis  Gobernatorem  ante  animum 
proponens,  qui  non  arte  alque  industria  tempeslatem 
superat ,  verum  nutu  solo  procellam  frangit.  Quod 
si  haud  primum  acsuitim  facit ,  haec  sciiicei  Ipsius 
consueludo  est ,  ut  rerum  acerbitates  non  in  prind- 
pio  exstinguat :  verum  cum  creverint,  atque  ad  finem' 
extremuin  pervenerint,  jamque  spes  omnis  a  per- 
multls  abjecta  sit,  tum  denique  inira  atque  ab  homi- 
num  oplnione  aliena  faclnora  edere  soleat ;  et  vim 
•uam  ostendens,  et  eoram,  qui  in  calamitaies  inci- 
dunt,  patientlam  exercens.  Qnamobrem  ne  animum 
dejicias. 

A'f^f/  grave  prcster  peccatunu  Deut  nm  $taUm  iem* 
per  adversa  t^llH.  —  Elenim  una  dumtaxat  res  gravis 
ac  pertimescenda  est,  o  Olympias,  una  teniaiio, 
neinpe  peccatum ;  atque  hoc  verbum  noinquam  tibl 
occinere  destiti :  rcliqua  autem  omnia,  mera  fabiila,* 
sive  iiisidias  dixeris,  sive  inimidtias,  slve  fraudes,  sive 
calumnias,  sivemaledicta,  sive  accusationes,  sivebo- 

(a)  Epistola&  ad  olympiadem  collatae  sunt  cum  Fabric, 
Coisnn.  et  tribus  Regns.  Unns  Reg. :  Bpistola  prima  scripta 
cucueo  cUkke  ad  beaiam  <AiifiafpMdem,  HaHs  epistola  maxi- 
mam  habet  aflBniiatem  cum  epist.  ad  Cyriacum  iofra  aflTe- 
reiklA. 

8.  lokxt.  Chrtsost.  III. 


norumpr«€nHMiM,fc(ie-a*fc  p...  ^^^ 
acntos,  sive  Bure,  im  Mm  ^,^  ^  ^-^   / 
Nam  qiixciimqae  laMc«  wbt  i*...  ,  ^    ^,.^   ^ 
poraria  et  caduca  vmti^  -^d^^  ^    «^  ^ 
exsislunt,  nec  vigibnii  ^.mosit^,  ..J^  ji.  '^ 
QuocircaeliambeainsPa«bteiiiie:,B4j,5^^^  ^  ^ 
lesiiarum  bujus  vilae  imbedlliiate  4^,,^^,  T[, 
dens,  unico  vocabulo  id  prmngmi^^j:.  •jm,  tu 
quutus  est :  Qu<b  enxm  x^deulMf^  tew^pertba  muf  % 
Cor.  4.  18).  Quid  igitur  ea  qiiae  tenporana  imi'.  ^, 
fluniinum  instar  fluunt,  extiniesds?  ""jntiaodi « Jim^ 
sunt  res  praesenies,  tam  laetae,  quam  rooiestx.  in^m 
aller  quoque  propheta  humanam  omnem  felidiaieia 
ne  foeno  quidem,  verum  alteri  viliori  maierix  etmu^ 
ravit,  eam  videlicet  universam  foeni  florem  appelbos. 
Meque  Ipsius  dumtaxat  partem  quamdam  posuii,  nt 
opes  tantum,  aut  luxum  ac  delicias,  aui  potentiam, 
aul  honores  :  verum  omnia  ea  quae  apud  mortales 
praeclara  et  splendida  esse  videntur,  unico  gloriae  vo- 
cabulo  complexus,  iia  demum  subjunxlt,  foeni  simu- 
lacrum  dicens  :  Omnts  gloria  hominii  tdmquam  /r«i 
feem  {Itai.  iO.  G). 

2.  At,  inquis,  gravis  et  acerba  res  est  adversltas. 
At  vide  quomodo  haec  quoque  cum  alia  imngine  coni- 
feratur :  sicque  hanc  eliam  contemne.  Siquidera  cou- 
victa  et  contumelias,  ac  probra,  et  oflTendicula  ea  quae 
ab  inimicis  objiciuntur,  et  insidias  ihdumento  vctu- 
staie  consumpto,  ac  lanae  exesae  comparans^  liis  verbis 
utebatur  :  NoUte  timere  opprobrium  hominum,  et  bla- 
sphemioM  eorum  ne  metuatis,  Sicut  emm  vettinmtumf 
$k  comedel  eos  vermis  :  et  sicut  lanam^  sic  devorabii 
€0«  tinea  {Isai.  51.  7.  8).  Quamobrem  nibil  eorum, 
quae  accidunt,  animum  tuum  conturbet :  veruni  alium 
atque  aliom  rogare  et  nmbras  persequi  supersedens 
(neque  eniiu  aliud  est  bumanum  auxilium),  Jesum 
quem  eolis,  sine  ulla  intermissione  obsecra,  ut  vel 
solum  annuat :  atque  omnia  unico  temporis  momento 
dilabentur.  Quod  si  obsecrasti»  nec  lamen  malum 
depulsum  est,  id  sdlicet  Deo  usiutuni  esl,  ut  uon 
statim  (ut  quod  superius  dixi  repeiam)  acerbitates 
exstinguat :  sed  cum  eaeintumuerini  atque  auctae  fue« 
rint,  iique  qui  bellum  inferunt,  niliil  fere  ad  omneiii 
iinprobitatem  sibireliqui  fecerint»  tum  deniqucomnia 
in  tranquillum  repenle  mutet,  alque  in  inopinatos 
qoosdani  rerum  status  ea  adducat.  Neque  enim  tot 
dumiaxat  bona  efficere  potest,  quot  exspectamus  ac 
speramus  :  verum  mulio  plura,  atque  infiniils  partt- 
bus  majora.  Ob  idque  etiam  Pauius  dicebat :  Ei  autein 
qm  potem  est  facere  euperabundanter  quam  petimus  aut 
cogitamus  (Ephes.  3. 20).  Annon  statim  prohibere  po^ 
terat,  ne  tres  pueri  in  lentationem  illam  labcrentur 
(Dan,  5)?  Yenim  id  minime  facere  voluit,  ut  ingcnten 

{Dix-huiU) 


B61  8.  JOANNIS  GHRTSOSTQIUl 

ip$i8  <inae8tum  eonciliarct.  Eaque  de  causa  eos  Iq 
barbarorum  quoque  maiius  cadere  passus  cst,  ac  /or- 
nacem  in  incredibilem  quamdam  altitudtnem  ae- 
cendif  i^iamqiie  iracundiam  forjia^  airociua  inflaw- 
niari,  eosque  manibus  ac  pedibus  arctis^nie  yinciri, 
atque  in  ignem  conjici ;  cum  autem  omnes,  qui  eos 
speciabant,  eorum  saluleni  pro  deplorata  habuissent, 
tum  deroum  subiio  ac  pncter  spcm  omnem  sesc  exse- 
ruit  prxstaniissimi  artincis  Dei  in  miraculis  edendis 
facnllas,  al(|ue  eximium  quemdam  in  modum  emi- 
cuit.  Siquidem  ignis  vinciebalur,  qui  autem  vincii 
erant  solvebantur;  ac  fornax  in  teniplum  et  fontem 
ac  rorem  mutabaiur,  regiaque  aula  magninceniior 
augnstiorque  reddebatur  :  naluramqiie  iilam  edacissi» 
mam,  ac  ferrum  etiam  et  lapides,  atque  omnein  deni- 
que  inateriam  supcrantem,  criiiium  natura  yincebat. 
Atque  modulaiissimus  illic  saiictorum  chorus  slabat, 
utrasque  res  conditas  ad  mirilicum  liuuc  conceatum 
inviiatis  :  hymnosque  ad  grati  aiiimi  significalioncm 
ad  Deum  transmiltebaiit,  quod  videlicct  vinculis  con- 
"  slricti,  quod,  quanlum  quidem  in  boslibus  fueraj, 
Gxusti  *,  quod  pairiis  scdibus  exturbati,  quod  captivi 
abducti,  quod  liberlate  spoiiati  fuissoia»  quod  urbi- 
bns,  quod  doinibus  carcrcnt,  exlorres<|ue  esscnt« 
quod  denique  in  aliena  et  barbara  terra  degerent :  hoc 
enim  grati  animi  est.  Postquam  autein  et  bosiium 
iii)prol)itas  partibus  omnibus  absohiia  fult,  (quid  enim 
ulira  morlem  jain  conari  poierant  ?)  et  piigilum  vir- 
tus  expleta  est,  aique  eiiam  contcxia  corona»  et  prae* 
mia  ipsis  collccia  suqt,  nec  jam  ad  gloriam  nomiuis- 
que  splendorem  quidqui^m  rcsiabat :  tum  deinum  sci- 
Jicet  mala  depelluntur,  et  qui  fornacem  acceuderat, 
eosque  tam  gravi  supplicio  addixerat,  idem  sanctos 
illos  pugiles  roiriricis  laudibus  elTert,  ac  miraculum  a 
Deo  ediium  praedicat,  literasque  iiigenti  laude  refer- 
tas  quoquQ  gentium  mittit,  ea  quse  accideranl  coin- 
inemorans,  atque  fide  digiium  divinorum  roiraculorum 
prxconem  se  prxbens.  Nam  quoniam  iiamicus  et 
hostis  ipse  erat,  idcirco  jaro  apud  boste^  eliam  ab 
omni  suspicione  reroota  erant,  qune  scribebantiir. 

3.  Vidisti  Dei  soleriiam?  vidisti  sapieniiain?  vi- 

dlsli  quid  praeter  hominum  opinionem  patravil?  vi* 

disii  bcnignilaiein  et  curam?  Proinde  ne  coromovea- 

ris  ac  perturberis,  verum  pro  omnibus  rebus  con&taiih 

ter  ipsi  gratias  age,  eumque  lauda,  roga,  suppleiquo 

obsecra ;  etiamsi  sexcenti  lumultus»  sexcentas  pertur- 

lialiones  ac  procclke  tibi  ob  oculo^  verseutur,  nibii 

tamen  horuin  te  perturbet.  Neque  enini  Dominus  no- 

bis  rerum  difficuUate  antevertitur,  eiiainsi  alioqui 

oinnia  in  extremam  perniciem  devoluta  siut.  Potest 

«  quippe  ipse  et  jaceiites  excitare,  et  erraules  iii  viam 

^  revocare,  et  eos  qui  oifendiculum  passi  suni,  corri- 

T  gere,  et  eos  qui  innumeris  peccatis  cooperti  sunt,  U- 

iierare  ac  probos  efflcere,  et  exstinctos  viia  donare» 

et  iis  quae  dirula  sunt,  majorem  splendorero  compa- 

f   rare,  et  qux  vetustatem  contraxerunt,  renovare.  Nam 

\    cum  hoc  erOciat,  ut  quae  non  erant  orianiur,  ct  ils 

'    qiue  nusqoam  omnino  cerncbaniur,  ui  sint,  afferat, 

*  slc  siss.  m  EdiUsdeest  Yox,  €W»ti;  sed  mterpres  le^git. 


^^C^EP.  CONSTANTINOP.  |;|| 

multo  sane  magis  ea  quae  suut,  ct  qiiae  (acta  sirh, 
emendabit.  At  multi  sunt  qui  pereahi,  niulU  quiboi 
scandalum  inferatur?  Sed  roulia  hujusmodi  sxpe 
contigerunt,  qu»  tamen  poslea  eam,  quam  par  eni, 
medicioan  consequuta  sunl  :  nisi  qui  foriasse  inau. 
tis  ctiam  rebus,  in  incurabili  morbo  pirtinaciier 
faaeserunt.  Quid  autem  eo  nominc  pcrturbatione  affi- 
ceris  animumque  dejicis.  quod  illc  <^cctus  tji,  jiie 
contra  introductus?  Cbrislus  io  crucem  agelniur.ac 
Barabbas  latro  poscebalur»  atque  corruptum  vuleiis 
horoicldam  poiius  qiiam  Senratorcm  ac  tot  bcDeficio* 
ruin  auciorem  conservandum  esse  ckmabal.  Qihm 
homiiiibus  haec  offcnsionem  atiuiisse,  quot  bouiiii- 
bus  exitium  invexisse  exisiimas?  Ycrom  prxstaiser- 
monein  altius  repelere.  An  Don  is»  qui  cruci  aflilu 
est,  statim  ut  in  lucem  prodiii,  solum  veriii,  aique 
cum  universa  doino  ab  ipsis  incunabulis  iii  exicraa 
terram  rugiiivus  inigravit,  in  barbaroruui  sdlicelre* 
gionero  laro  longo  iiincris  iniervulio  distantcm  abdii- 
ctus?  Qua  quidem  ex  causa  ingens  etiam  vis  ciuuris 
profusa  est,  cxdes  et  mactaiioiies  exstiicruut,  icue- 
raque  omnis  setas  non  secus  aique  in  pnclio  ci  acie 
concidebalur,  inrantesque  a  mainillis  avuisi  irucida- 
bantur,  cumque  lac  adbuc  iu  faucibus  baljerenl, 
eorum  in  jugulo  et  collo  rerrum  adigebatur.  Quid  luc 
iragoedia  gravius  acerbiusque  flngi  poiesi?  Aiquc  )m 
ab  eo  pcrpetrabantur,  qni  ipsuui  ad  ueceffiquacreUi: 
et  taroen  Deus  pro  sua  lcniiate,  cum  lam  tranioia 
scelus  designaretur,  taniaque  vis  cruoris  fluerei,  id 
patiebatur,  id,  iiiquaro,  cum  prohibere  possei,  (niie* 
batur,  arcana  niinirum  sapientia  tantam  animi  xqui- 
tatem  acleuitalem  pra:  se  ferens.  Posiquam  autent 
barbarorum  rcgione  iii  palriam  rediil,  alque  xiaie 
auctus  esl,  bellum  uodique  adversus  euni  excitabalar. 
Ac  primum  Joannis  discipuli  livore  conciuliafliur, 
ipsiquc  invidebant ;  tameisi  alioqui  Joannes  ipsuo 
coleret  et  observarei;  aique  bis  verbis  utebauiur : 
Qui  eral  tecum  trans  Jordanem^  ecce  tpi^  baj^vuti^  i 
omnes  ad  eum  vemunt  [Joan.  3.  26).  Haec  ?nim  verbi 
hoinmum  eraot,  qui  jaro  invidiae  stimulis  puiigerei* 
tur,  atque  Iioc  morbo  laborareot.  Ob  eamque  cauiaa 
•unus  eiiam  ex  discipuiis,  qui  haoc  oraliouem  babiie- 
rant,  cum  Judico  quodam  contendebat  ac  decerubal, 
disputalionem  de  purificationibus  moveus»  ac  bapli- 
smuro  Joannis  cum  baplismo  diseipulorum  Cbristi 
conferens.  Facta  e$t  enim,  inquit  iile,  ex  d^id^ 
Joanmt  cum  Judceo  quodam  qumslio  de  ^rifcam 
(Joan.  3.  25).  Ut  aulem  miracula  edere  ccepitf  <|uS 
calumniis  appetitus  est?  Aiii  eoim  Samaritanum  eoni 
ct  dxnioniacum  ^^pp^I^baoi,  his  verbis,  SammiAwi 
es  <ti,  el  d^monium  habei  (Joan.  ^.  Ai);  alii  imposIO' 
rem,  dicentes  :  Uic  uQn  ex  Deo^  $ed  tedycU  »rk$ 
{Joan.  7. 12) ;  alii  pniestigiatQrem,  \\h  verbis  uteutes: 
in  Beilzebub  principe  dcemonwrum  4^^  demtf^ 
[Mauk.  9.  34);  ac  &ubiiide  baec  repetebaui,  bei^ 
hosiem  et  belluonero  ac  voracem  et  vino  dcdiiom, 
atque  improborum  ac  perditorum  hoinijiuin  auHcuA 
euin  vocabant.  Venii  euiui ,  inquit,  FiiiM  hmM 
mandnemi»  et  bibent,  et  dicitie  :  Ecce  komo  Mrtf  4 


BPnTOLJS. 


m 


pottU0r  ffni^  pMemtomm  el  fPtfMloncm  amkvt  {Luc^ 
7.  54).  Quln  eikim  cum  ipw  caiii  scorlo  eotloquere«« 
t«r,  blsum  propbemm  eym  nuncupiibint  :  8i  amn 
propketa  mtt^  Niquiebaiit,  oeir^  ^ituB  H  ^olti  toi  hm 
mkikt  pm  lo^kur  od  oum  {Luc.  7.  5(^} ;  demqoe 
quotidie  adverm  eum  deines  ncuebaiil,  Nee  vero  i9ft 
dx\  ditrotaxat,  ad  hunc  modum  euni  beilo  leee69e« 
lianl :  iiam  ne  li  quidem,  qui  ipsius  fratres  esse  cre- 
debantur,  sincero  erga  cuin  animo  craiit,  veriini  a 
proptnquie  ipsia  lieliiim  ia  eum  movebetur.  Fersplce 
qurppe  ei  hii  qam  evaiigelifla  pestea  siibjiciebat,  qiio* 
modo  ipsi  qoeque  eomipti  enmt :  Neqne  enim  ipnuo 
fmree  ortdekont  H  eum  {Joan,  7.  5). 

4.  Porro  quoniam  multos  offenses  fuisse  atqve  re* 
cia  via  aberraseecemmemoras,  quoi,  qmeso,  diaGipu-* 
loe.iuisse  poies,  qtii  erods  tempore  ofieiisi  aintf 
Uiius  prodldH,  alii  in  fngam  se  contulerttnt^  alius  ab* 
juravit  I  enmque  omnea  aecmsse»! ,  soltts  ipse  vin-r 
ctus  docebator.  Qiiot  igitor  bominea  tibi  videnlnr» 
cum  non  ita  pridem  eum  res  miras  eflicientem»  mor« 
tuos  exciiaiitem,  leprosos  pvrgantem ,  dsmoiiee  ex* 
pelfentem,  paiies  foBtia  insiar  effundentero,  ac  dcni« 
que  alia  miracula  perpetraiitem  vidisseiit,  eo  lempore 
offeiisi  fuiase,  cum  eum  sohim  iMuci,  tc  vinctum 
lenen  conspicerimt,  vllibvs  et  ahjeetis  mHiUbus  emii 
cingeniibus»  Maiciaque  sacerdotibus  a  Mgoaequoih* 
libiis  tc  tumuHuaiiiibui,  alque  hostes  omnes  solum 
eum  sibi  lim»ntcm  in  niedio  babentea,  prassentemquer 
ac  tutum  insoleiiier  se  effercnlem  pffoditorem  }  Quid« 
cum  llagria  eaderelor?  Yerisimiie  enim  cs(  iniiai- 
uro  moltiludinem  afliiisae.  Erat  quippe  featum  per&i^, 
hisire,  qued  emnes  congregabat :  et  melropelis  cri>t« 
qoac  nefarii  seeleris  iragttdiem  oxe6per.it :  ei  nMri? 
diano  tempere  rea  gerebaiur.  Quot  igiiur  mortaIe« 
tune  alAjiSie  esistiines»  qui  cuiu  euin  vinctum,  Aagria 
affectum,  cruorestillantem  aiqiie  ad  pra^fecii  tribuual 
caosam  dieeniem,  nec  discipuioruin  qiiemquam  prjo- 
seniem  cemereiH»  MHmis  ollensi  sini?  Quid»  cuin  va* 
riis  ipsi  modis  iUudebauli  atquo  nunc  cum  spinea  co- 
rona  denabeul,  nunc  chlamydein  ipsi  hnponcbaniy 
nunecalamom  in  inanum  daiiaiK,  time  procumbentea 
eum  adoralNiniv  nullum  deniquc  irriMonis  ac  ludibrii 
genus  pnctermill^tti  ?  Quot  boiuines  olleosos,  at- 
que  agitaie»  et  periiirbales  Ahsso  arbilraris,  cum  in 
malam  eum  fericbani,  atqne  his  verbia  ulebanlur, 
Propkeiim  iiefrM,  €kn$tet  qnlo  ett  qui  te  pereuioH 
{ Matth.  26.  68)  f  atque  ipsum  buc  ei  illuc  dueebent» 
touim  dicm  m  cavillis  ei  oenvietis,  iii  faidibrm  el  risn 
cotisumcnics ,  hlqtte  m  medie  Jmfceontm  theairof 
Quid,  com  FoMiicis  servui  alaptm  ipsi  Hnpingcret? 
quid,  cum  milltes  ipsiim  vestimenta  iiviersepiriiren"' 
turt  qmd,  cum  nudus  aeveviierum  notas  tn  iergi> 
iiiustas  gerens,  ad  crueem  abdueerelur,  atquein  cm^ 
cem  toUeretnrt  Ntm  ne  tum  quidem  imimmes  ite 
fene  molliebaninr,  vemm  majori  etlim  Airore  praadv 
pites  ferelMinmr,  tmgcidiaque  ingravescebai,  ae  ludl- 
bria  creseebmil»  Alii  enim  dieebanl :  Vah!  qni40' 
iiruis  templnm  Dei,  et  in  trtdw  remdifieo$  ittnd  {Matth. 
i7.  iO).  Alii  item  :  AUo$  iolooi  fedt :  mpsum  non  pO' 


tcst  salmu  facore  {MaUh.  i7. 4i).  Alii  rarsom  5i  Fiiiuo 
Dm  ei,  ietcondedocruee^  et  credemus  tihi  (iMi.  v.  40). 
Qukl,  cum  spongitm,  fel  et  aoeium  poUonis  causa  offe« 
renles^persummam  contumeliam  ipsi  insuUabantr 
quid,  cum  li^nes  maledictii  eum  proscindebantf 
qukl  horreadum  iliud  meximeqne  nefarium  scdua, 
qood  eiiam  a  me  Jam  cemmemeraiom  est,  nempe 
cmii  liironem  iilum  ac  pemeimn  effractoreni,  Ijinu'* 
meriequecaNlibuieooperM,  digniomm,  qnamipsum^ 
esse  dicebani,  quem  peiiiione  soi  supplicio  exime<» 
reni  :  ditaque  a  jiidice  optione  Banbbam  pra^tule* 
ranl  :nimlrumnonCfaristuiu  dumlaxatcruceaflicere, 
sed  eiiam  impmbam  famam  ipsi  inurerc  cuptenies  f 
Hinc  emm  se  illud  probare  posse  staioebani ,  quoi 
latrone  quoqoe  iceleratior  esset,  tanlisqiie  flagliil$ 
devNictus,  ut  nec  misericordia,  nec  fesii  dignlias  sa^ 
hitem  Ipai  affcrm  pessut.  Huc  enim  actioncs  omnee 
suae  refembent,  ut  ipsius  cxisiimationem  Isdereni  : 
eaque  de  causa  duos  eiiam  lairones  una  com  ipso 
craci  afdxerunt.  At  veritas  non  obscurtbatur,  irocr 
splendkllus  elucebat.  Ad  hiccetiaro  affectatoc  tyraon4* 
dis  eum  insimulabant,  hia  verbis:  Qmeumqne  eeregeno 
faeit,  non  e$tamieu$  Coisarie  *  (Joan.  19,  i2) :  tyraiinidi» 
vhldicQt  euni  aroeseentes,  quiubicapuiroclinarei  mm* 
habebii.  Qiiin  bltsplieiniim  quoque  ipsi  per  cilumniam 
olijieiebiiit.  Pontiiex  enitn  scidit  vestimcmi  sua, 
dieens  :  Blaephemamt ;  quid  adhue  egemus  testibwo 
{Uatih.  SG.  65)  ?  Quid  mors  ipsius?  Nonlie  violeiiiar 
nonnecapitalis  iioxte  eonvictoium  7  noime  exsecranda 
iipprobitaiis  hominum  ?  nonne  turpissima  ?  nonne  ee* 
rum,  qvi  gravissiiiiis  Oigitiis  sese  ehstrinxisseut,  a» 
no  digni  quidem  essent,  qui  in  lerm  exuremum  vitm 
spiritum  emitiereni?  Annon  sepolturaD  genus  beneft* 
cii  gratispque  loco  Ipsi  pncstatur?  Accedens  eniiw 
quispiam  eorpui  peliit.  Adeo  ne  cx  propinquis  qui'» 
dem,  nec  ex  iis,  quos  bcjKfieHs  affeeeral,  nec  ex  di« 
scipuiis,  nec  exiis  qui  tantam  ab  eo  llduciam  ac  sa-- 
luicm  obtinuerani,  quisquam  emi,  qui  euin  sepullor« 
mtmiamt :  qnod  videlicet  omnea  evinuissent,  omnee 
pmAigiiseiit.  Jam  sinistrn  ea  el  improba  iamt,  quam 
per  resurrectieiiem  sirusemHi,  dicentes,  Venerunt 
dkeipnli  ejuo^  et  fOrmisunt  atm  (JfefiA.  28. 13 ) ,  qoam 
roultb  effensioni  fuil  ?  quam  mtlloi  in  fraudem  im« 
pulii?  Siquidem  hie  serm<n  c|uamqttam  falsus,  ae 
preiio  emplus,  liim  vahMl*  YaluK,  im{uam»  apud  noiK 
nulles ,  pest  eigiiJi»  peeltittlam  veritatis  perspicuiia- 
tem.  Neque  eniin  promiseuum  vulgus  resurreclionii 
doctrinim  nomi.  Nec  miram  («) ,  cum  ne  ipii  qul* 
dem  diseipuii  eem  nossenl :  Neqtte  enim^  kiquh  iite  ^ 
di$oipuU  ejue  sdebmtt ,  quod  oporteret  emn  a  mortuiu 
reouffere.  Quam  mullos  igitur  iilis  diebus  fuisse  {«•»* 
io»i  qui  effbssi  sintf  Et  liflMn  Deus  pro  sua  le« 
nilite  W  fisrebtlY  arcafia  sut  tapienlia  eranit  admint-' 
sirans. 

5.  [>eiAde  peei  eea  dies  disci|wii  rarsum  loii- 
tinies,  iugili,  mett  perterriti »  taememes,  acd» 

*  DQoiiBs.t  €€Odraidkkcettmi, 

(a)  Hicqutedain  deerant,  quss  ex  manimaripti^  resiiUUi. 
sunt.  Qaae  seciuuntur,  ^tuzm  mtmos  ^ihir  ms  diebus,  etc., 
exiisdem  manuioripiii  desumptA  sunt. 


155  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOm 

loco  in  loctim  sQbinde  migranleft,  sese  ooculubant :  -^ 
•Iquc  post  quinquftginta  dies  cuin  aeae  conspiciendos 
prarbere  ac  miracula  edere  coepissent,  ne  sic  quidem 
tanien  lioc.consequulisuni,  utnihil  ipsis  metuendum 
esset.  Elenim  post  signa  ilia  ediu,  InQniU  offendi- 
cula  inler  imbecilliores  fuere :  qood  ipsi  Tirgis  canle- 
rentur,  Ecclesia  turbaretur,  ipsis  expolsis,  hostes 
muilis  in  locis  superiores  essent,  ac  lumultus  cierent. 
Nam  cum  ingeniem  obmiracola  flduelam  loqnendi- 
que  libertatem  adepti  ruissent,  lunc  rursum  Stepbaiii 
niorsgravetn  persequutionem  accersiYii,  omnesque 
dispersit,  atque  Ecclesiam  in  tumultum  et  perturba- 
tionero  conjecit :  rnrsuinquediscipuli  in  melu,  rursum 
in  fuga,  rursnm  in  summa  sollidiudiue  atque  an> 
gore  versari  coeperunt.  At  sic  quoque  lamen  Eccle- 
fiiae  res  semper  augebantur»  cum  persigna  florebant, 
cum  UcU  priiicipia  habebani.  Et  unus  quldem  per 
fenestmm  demiitebatur  ,  sicque  e  pnefecii  mantbus 
elapsus  est  :  alios  aulem  angelus  eduxil,  sicqne  a 
tinculis  liberavit ;  alios  rnrsum  ab  iis,  qui  opibus  ac 
potentia  florebant,  vexatos  et  exagiiatos,  circumrora- 
iiei  hominesatqueopidces  omni  officii  genere  comple- 
clebantur,  porpurari»  neinpe  roulieres,  ac  teniorio- 
rum  artifices,  et  coriarii,  in  extremts  urbium  reces- 
sibus  atque  ad  litlus  et  mare  habiuiites.  Persspe 
etiam  ne  in  mediis  quidem  urbibus  comparere  audo- 
bant;  aut  sl  audebant,  hospites  certe  eos  excipere 
baudquaquam  audebant.  Aique  ad  hunc  modom  per 
leiiutiones,  et  animorum  recreationes^  negotia  texe- 
banuir :  et  qui  non  mulio  ante  offensi  fuerant,  postea 
sanabanlur :  et  qoi  aberraverant,  in  viam  reduceban- 
tur  :  et  quas  proslraU  ac  solo  «qoaia  fueranl,  prae- 
elarios  et  magniflcentius  insUnrabantur.  Ob  eamqne 
cauiam  Cwn  Paulus  precibus  coniendissei,  ut  per 
quietem  solam  et  tranquiliitalem  evangeiitim  pro- 
grederetur,  sapienlissimus  ae  solertissimiisDeusdi- 
scipulo  morem  minime  gessit,  nec,  cum  ssepe  roga- 
retur,  precibus  ipsius  cessit ,  verain  his  verbis  usus 
est :  Su^%  i\h\  gratia  mea  :  virtw  emm  mea  in  m/Sr- 
mitate  perficitur  (2.  Cor.  i2.  9 ).  Si  igilur  nune  cum 
molcsiiis  laetos  qooque  snccessus  sobducere  voiocris, 
si  non  mulu  signa  el  miracula,  at  mulus  Umen  res 
miraculis  non  dissimiies  conspicies,  quae  quidem  in- 
gcnlis  Dei  providentias  atqoe  auxilii  perspicua  argu- 
menU  sint.  Yerum  ne  oninia  nuilo  cum  labore  a  no- 
bis  audias,  baiic  libi  pariem  relinquo,  ut  aecuraie  ac 
diligenter  concu  colligas,  atque  cum  rebus  molestis 
et  accrbis  conferas,  sicque  praeclara  occupatione  ani* 
muin  distinensyteipsama  moestitia  etangore  avoces : 
hincenimmaximam  consolationem  percipies.  Tu  velim 
universae  luse  benedictae  domui  plurimam  a  me 
snluicm  dicas.  Faxit  Deus  ut  et  lirma  corporis  vale- 
tudine,  el  la^to  atqoe  hilari  animo  semper  sis,  do- 
mina  mea  summopere  veneranda  et  religlosisslma. 

Sl  vls  mibi  longiores  scribere  liieras,  bac  de  re 
me  certiorem  faciio,  nee  me  decipias ;  nempe  te  om- 
nem  animi  moerorem  deposuisse ,  et  in  iranquilli- 
Ute  agere.  Nam  in  hoc  sHum  est  literarum  mearum 

I  mo  Ufls.,  non  per  mtmorum  reeremkmee. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  SR 

remedium,  ut  tlbi  magnam  tniai  Mliam  piriaiii: 
ac  frequenles  accipies  epislolas.  Verm  ne  nihi  lie. 
rum  acrtbas,  te  magnam  ex  lilerismeis  accipere  coi. 
soiationem  :  nam  illnd  ego  probe  novl ;  eed  taiuii 
quanum  ego  cupio;  iia  ut  neque  anitno  perUirberii, 
neque  lacrjmas  elRindaSy  sed  branquille  et  cqbi  gao. 
dio  degas  (a). 

Ad  eamdem  EpU.  II  (6). 

!•  Quamquam  epbtola  ea ,  quam  nuper  ad  le  ■«, 
ad  doloris  Ini  tnmorem  comprimenduB  abinide  mi. 
ciebat  :  umen  quia  moerorKS  acerbitas  majormii 
modum  le  alllixit»  idciroo  necesse  roihi  esie  exisiioiifi 
alleram  quoque  epistolam  superiori  adjungere,  ([ooii 
copiosam  et  uberem  cotisolationcffi  percifiias,MjiB 
valeludo  toa  in  tnlo  veraeiur.  Age  igiUr,  i&nk 
quoque  pul  verem  eum,  qoem  ex  aniini  mmrore  00111» 
zisti,  disculiam.  Siquidem  eum  ex  uicere  graviimii. 
qtie  tumoribus  in  pulverem  cenversumeiseexisiim. 
Venim  ne  sic  quidem  valetudiuis  tnai  cum  deierenli 
est :  etenim  pulvls  qooquc,  nisi  quis  enm  suaunoai* 
dlo  propellal ,  parti  omniom  praesuntissioue  exitin 
alfert,  pupillae  nimimm  perspicoluteminficiens.K 
totum  moerentis  oeolum  mrbans.  Ne  igilor  hocqw- 
que  hic  accldat ,  mali  reli<|ola8  summa  cumei  slodio 
evelUmus.  At  to  quoqoe  te  erige,  manomqie  doIu 
pr»be.  Nam  qoemadmodum  in  iis  qui  «gro  corpore 
sont  evenire  solet,  ut,  si  medici  qoidem  ea,  qnae  m* 
neris  sui  sont ,  prsstent ,  illi  autem  partes  ssii  ni' 
nime  expleant ,  saniutls  lucrum  iniemimpilor : 
eodem  modo  in  anima  quoque  res  sese  babereeoo* 
suevit.  Qoamobrem,  ne  hoc  accidat ,  pro  ci  proleo- 
tla,  qus  abs  le  postulatnr,  da  operam,  ut  tiiasqiift]0 
partes  obeas  :  quo  utraque  ex  parte  iiigeai  utiliia 
orialur.  At  forte  dices ,  copio  qoidem  islud,  nm 
nequeo ,  nec,  qoamvls  etiam  magnam  conlentioaeB 
adhibens ,  dens»  Umen  atqoe  atr»  mmmrii  Diki 
propulsand»  par  sum.  Mer»  exeusatlones  ic  neri 
praelextus  isu  sunt :  novi  enlm  mentis  lac  nolNliti- 
tem,  pi»  tu»  anim»  robor,  prudentix  magoilodinea, 
sapienii»  vim,  scioqoe  sai  tibi  esse  furenii  buic  dmi- 
stiti»  mari  imperare,  ut  iranqoilla  omnia  reddiniir. 
Yerum  qiio  id  facilios  conseqoi  possis,  ei  qooqie 
qu»  nostramm  partiom  sunt,  conferarooi.  Quin» 
%itur  ratione  id  efficere  potcris  ?  Nempe  «  ei  ei 
omnia,qu»  superioro  epistola  continentor , tecm 
consideres  (siquidem  molu  a  me,  qu»  ad  bocirgi- 
mentom  spectent,  in  ea  commerooraia  soni),  icpra' 
terea  hoc  agas  quod  tibi  nunc  ego  impero. 

Permdoiiim  eet  jfro  atieidi  peecaiii  amm  frad>^ 
Quidnam  autem  hoe  est?Cum  ad  te  aUalaiD  fuerii. 
Ecclesiarum  aliam  pessum  iisse,aliam  tempesnM 
jacUri  ,  aliam  ssvis  fliasiibus  obrui ,  aiiim  eiitfi 
gravissimis  dadibos  .  afiici ,  aliam  lupefli  pro  1«- 
store,  aliam  pr»donem  pro  gubernaiore,  aliiai  ctf* 
nillcem  pro  medico  acoeplsse ,  doleas  quideoi  licel; 

(a)  ilocaddiumentnmavert)ls,aiv»  mUd  loagi»^ 
trlbus  veuistiasimis  maQuscriptis  habeur,  et  g^">^ 
band  dubie  est,  digaissimnroque  quod  e  leDebril  crvan* 

(b)  scripU  Goooso  arnio  M4. 


857 


EPUTOLifi. 


MM 


Mque  enim  bmc  tine  doloris  iensn  ferre  oponei : 
terum  iu  doleaSt  ut.rooduin  dolori  imponae*  Nam 
cum  in  iis  rebus,  in  quibus  ipei  peeeamus,  et  de  qni- 
bu8  raiiones  reddiluri  sumiis,  minime  neee88arium  ac 
lutum  iit ,  ▼erani  perquam  funeetum  ae  pesliferum , 
nimis  veliemenlf^r  discruciari  :  quanlo  roagi^  super- 
▼acancum  et  vanum  est,  imo  satanicum  atque  animae 
eiiiio6um«  pro  alienis  sceieribus  animo  firangi  ac  de* 
bililari  ? 

S.  Atqueut  liaee  ila  esse  inlelligas,  veterem  libi 
hisloriam  narrabo.  Vir  quidaro  Corintbiua,  sacro- 
saucia  uoda  ancius  ( I.  Cor.  5  ),.ac  per  bapiismi  sa- 
cramentum  iustratus,  tremendaBf|ue  etiam  mens» 
adfaibitus»  atque»  ut  summatim  dicaro,  omnium  reii- 
gionis  noetRB  mysterioniro  partlceps  ftctns»  ac  prae- 
tarea»  ut  pleriqiie  aiunt,  magistri  munere  Aingens, 
post  saeram  iilam  initiationero,  posl  arcana  Ula  bona 
ad  qn»  admlssos  fueraf ,  post  primos  digniiatis  gra« 
dus  quos  in  Ecdesia  obtinoerat ,  in  graytsslmnm  cri- 
men  incidit.  Mam  cum  patris  uxorero  seeleratis  ocu- 
lis  conspeiissei ,  non  in  bac  improba  el  nelaria 
eupiditate  gradum  Axit,  yerum  eliam  impudicam  to- 
lunutem  In  opos  perduxit :  atqoe  hoe  scelus  noa 
modo  stopruro  eral,  sed  etiam  adulterium ,  imo  adul- 
terio  queqoe  mullo  atroeius.  Ob  Idque  beatus  Paulus 
re  cogniu,  cnm  proprium  ac  sails  dignum  hoic  sce- 
leri  liomen  imponere  mioime  poeset,  aiio  modo  fla- 
gitii  bujusmodt  magnitudinem  etgravitatem  decl^rat» 
bis  verbis  uleiis:  Omwiio  audiiur  inier  vos  formeatio^ 
H  ialu  formeath ,  qMaU$  nee  inur  gente$  nondnatur 
(I.  Cor.  5. 1).  Non  dixil,  Nec  perpetraiur,  sed,  Nec 
nminainr  ;  his  videlicet  verbis  incredibilem  quam- 
dam  sceleris  iiliiis  magniludincm  Indicare  cnpiens.  El 
qnidem  eum  diabolo  addicit,  atque  ab  universa  Ec- 
clesia  exscindil;  ac  ne  ad  communem  quidem  men- 
sam  Ipsom  admiitendi  potestatem  cuiquam  facil.  €um 
ejosmodi  enim  bomine  ne  ciburo  quidem  capere  fas 
esse  ait  ( i.  Cor.  6.  H  ).  Denique  magno  impetu  fer- 
tor»  exiremam  ab  eo  pcenam  eipetens,  carnificemquo 
ad  eam  rem  satanam  adbibens.  ac  per  illum  carnem 
ipsius  lacerans.  Et  taroen  is  qui  ab  Ecclesia  bominem 
absciderat,  qui  ne  profanam  quidem  mensam  com- 
munero  cum  eo  habere  cuiquam  permiserat ,  qoi 
omnibos  loctnm  ipsiiis  caosa  indiierat  (  Ei  vot  infiaii 
e$ii$,  inquit ,  ei  non  magi$  luetum  habui$ii$,  ui  tollatur 
demeHoveeirum  quihoe  opu$  fecU  [i.  Cor.  5. 2]),  qul 
eom  non  secus  ac  pestlferum  quemdam  undecumque 
pellebat ,  qul  ex  omnium  «nlibus  excloserai,  qui  sa- 
tan«  tradideral,  is,  Inquam,  qui  tanium  ab  eo  suppli- 
ciuni  exigeboi ,  postquam  eoro  dolore  affeetum ,  sce- 
krisque  admissi  pedniienlem  vidit,  palinodiamqac 
reipsa  canenlem ,  in  bunc  modiim  ipse  qnoque  sen- 
tenliaro  reieiuil,  ul  iis,  qnibus  bsec  edixerat,  contra* 
ria  jam  iroperarel.  Nam  qui  diierat,  Exscindite,  reji- 
cite,  lugete,  ac  diabolns  ipsom  arripiau  quid  ai  t7  Fimuh 
u  in  eum  eariiatem,  ne  i^undanUori  iri$iilia  hujuemodi 
hamoah$orheaiur^  ae  dreumHniamur  a  eaiana :  uon  enim 
ijmu$  eogitaiionee  ignoramm  {^.Cor.  2.  g.  II).  Yldcsne 
quemadmodum  satanae  iostinctom  redoleat,  laqueiquq 


Ipsios  opus  sit,  immodleo  dolofe  aflki,  ut  qof  videlieet 
saluure  pharmacum  per  imrooderationem  in  veoenura 
converiat?Siqoidem  in  venenuro  d^enerat,  atque  lio- 
roinero  saunae  tradit,  cum  modom  exeesserit ;  ideoque 
dicebal :  Ne  eireumveniamur  a  eaiana.  Qnod  perinde  ac 
si  diceret :  Ingenti  scabie  cooperU  pecus  haec  erol ,  a 
grege  rerooia  est :  ab  Ecclesi»  coetu  abrupu  ;  verum 
morboro  depulit,  alque  in  pristlnum  suium  restiiula 
est :  ea  enim  pfleniientise  vis  est.  Ad  gregein  nostruin 
jam  rediil*  Prorsus  eum  alliciamus ,  supinis  manibus 
excipiamus,  amplecumur,  exosculcmur,  nobis  ipsis  ad- 
)ungamus«Nisi  enim  id  facere  in  animum  induxerimus, 
fraudat  jam  nos  saUnas,non  suuro  accipiens,  sed  eum 
qui  nosur  eflectus  est,  per  socordiam  nostram,  atque 
immodicumi|isittsmoerorem  demergens,  sibique  iti 
posteriim  abserens*  Ob  idque  eiiam  subjuuxil,  Non 
enim  ip$iu$  eogiiaiionee  ignoramue  (2.  Cor.  2.  8.  II), 
nempe  quod  etiaro  per  ea,  qu»  curo  utiliute  conjuncu 
sunl,  cum  non,  ulpar  est,  fiunt,  eosqui  animum  haiid 
satis  atundunt,  in  fraudem  iropeliere  consuevil. 

3.  Quod  si  pro  co  scelere  •  et  quidem  tam  gravi  » 
quod  quispiam  commisit,  Paulus  euro  nimio  moerore  sft 
couficere  non  sinit,  verum  summam  diligentiam  adbi- 
bet,nihilque  noo  agit  ac  molitur,quo  moeroris  lumo- 
rcm  exscindal,  saUn»  videlicet  acdiaboUcircumscri* 
ptionem  hujusmodi  immoderationcm  esse,  atqtie  ab 
ipsius  versutiaet  improbis  cogiutionibus  proQcisci  as- 
sereos :  aonon  eilreins  stultiti»  atque  insani»  est,  pro 
peccatis  alienis » ei  de  quibus  aliis  judicium  subeun- 
dum  ac  pcena  luenda  est ,  in  Unto  dolore  et  cruciaia 
versari,  ul  eliam  densissimas  lenebras ,  ingentemqiio 
lumultnro  el  confusionem  ac  perturbationem ,  atque 
horreiidam  lempesUlem  animo  invehas?  Quod  si 
mihl  ruraum  eadem  diieris ,  nimiruro  te  velle ,  sed 
miiiiroe  posse,  rursuro  libi  eadero  quoque  ipse  rege- 
raro»  nerope  weras  excusationes  roerosque  pr»iextus 
broc  esse  :  nervos  eoim  philosophic»  anim»  tuae  co- 
gniios  ac  perspectos  habeo. 

/n  fublieie  eaiamiiaiibue  quid  agendum.  —  Ut  aii- 
lem  alia  quoque.raiione  fscilioffem  liU  adveraus  iro- 
portttoum  huiie  ei  pestiferum  moerorem  piignam  ae 
vicioriam  reddam^  hoc  rursos ,  qiiod  Juheo ,  ikciao 
^  velim.  Coin  aliquem  haiic  pemiciem  eomroemoraii* 
tero  audieris,  ab  hujusroodi  cogiutione  quau  priuum 
10  remove,  aique  ad  formidandi  Hlius  diei  cogiUllo- 
nem  curre,  tecumqoe  horrendttro  illud  tribuuai  con- 
sldera,  incormpturo  Judicero ,  igneos  amnes,  qui  pro 
lUo  Iribunali  trahuntur  et  ardeiilissima  flaroroa  ebuU 
liunl ,  peracttlos  giadios,  atroces  poenas ,  cruciatum 
senpiterottro,  tetraro  caliginero,  exieriores  leoebras» 
peHiiferom  vermeni ,  vincula  qns  nulla  vi  frangi 
qiieant,  dentioro  stridorem,  ejiilaittm  eoatfoiaiionis 
espertero ,  orbis  theatruro ,  vel  potins  utriusque  na- 
turae  tbealrum ,  boc  esl  superioris  et  inferioris»  Ftr- 
tafes  enim  eeflorum  mooehuntur  {MaUk.  i4.  98 ) ,  ak 
Christtts.  Naro  etsi  noilius  seekris  aibi  consci»,  nec 
jttdieiuro  sttbitura  sunl,  lamen  universum  faomin«ai 
gcnus  conspicienies,  atqiie  InlhiiUs  natiooes  cauaott 
dicentes,  non  sine  metu  illie  adslabttnt.  Taaltta  vido- 


S.  iOANNlS  CllRYSOSTOMl  MCHltP.  CONSTAMTINOP. 


lieei  luiic  lemr  orit.  Hicc  conhidera ,  oaque  argii« 
menUi ,  ox  qailms  elabendi  rali»  nnlla  sil,  Neqne 
enim  accasaloribus  Judex  ille  opus  habet,  nec  teail* 
bo8«  nec  argamenlis ,  nec  proballonibas  :  ▼erunt 
onnia ,  al  gesta  sanl,  in  medium  proferl,  at(|ue  anle 
oculos  eorum  qiii  deliqiierunt.  Tiim  nemo,  qui  e  sup* 
plicio  eripiat ,  adfulurus  ost ,  non  paler ,  non  lilias , 
iion  lilia,nou  maler,  non  alios  quispiam  cognatns, 
non  Ticinus  ,  noa  amicus,  non  palroniis,  non  pecii* 
itiarum  largilio ,  non  opum  ampliludo ,  non  ancto- 
ritaiis  oc  poteniise  loikior;  Ycruni  hsbc  omni«  nou 
socus  ac  piilvis  e  pedibus  eicussa  Baiii,  ao  solas  is 
qui  causani  dicit ,  cx  Hs  quac  ab  ipso  gesta  sunt, 
vel  absolvitur,  vei  condemnalur.  Tunc  nemo  ob  ea 
qux  alius  perpetravii,  in  judicium  vocator,  sed  pro 
lis  quae  ipsemei  commisit.  llis  igilur  omntbus  in  anum 
ooaciis ,  at(|ue  lioc  lcrrore  adaucto ,  aatanicttque  ae 
peruiciem  animo  afferenti  moesiiti»  opposilo,  ita  de* 
ntuin  adversuseam  in  ;icie  sta :  in  qua  vcl  Ipsooblala 
eam  facilius,  quam  arancffi  telaiii ,  discerpere  ac  de 
niedio  tollere  poteris.  Nam  ea  pr.xterquam  quod  iiia- 
nis  ac  snpervacanea  est,  ingens  quoquc  delrimontuni 
M  perniciem  parit :  oonlra  limor  ille  necessarios  esf , 
et  comniodus  itlquo  uliiis,  mngnoque  cum  emolu- 
mento  ac  fruclu  coitjuiictas.  Vernin  Impradens  on* 
iionis  Impetu  absiraciiis  sum  :  alque,  cum  id  libi  mi- 
nime  convenirei,  hoc  mihi  sumpsi ,  ui  te  monerem  : 
fliihl  eiiim  ilsque ,  qui  mei  insuir  scelerum  mole  de- 
pressi  aiqae  oi^ruli  sam,  necessaria  est  hoRC  orailo  : 
lenret  enim  atqoe  excital ;  lihi  aaiem  lot  virtaiiim 
ornameniis  florenii,  aiqae  adeo  ipsum  Cttlonim  axem 
Jam  aUingetiii ,  ne  lantillum  quidem  timoris  aflbrre 
qneal.  Idcirco  ad  alierum  moslces  genue  me  conTer- 
Um,  le  alloqtiens,  ac  nervum  akerum  palsabo ;  quan- 
doquidem  hic  te  melas  perstringere  nequil,  ntoiqaim- 
lam  angelos  qaoque  persiringtt.  Qiioclrca  bue  quoqaa 
noa  coavenamiis  :  ac  ta  etiam  slmal  eum  oraiiona 
nostra  ic  converte,  atque  eorum  qwerecto  et  eom 
laode  gessisii  prttmm  cam  animo  lao  reputa ,  lucu« 
lentas  palmas,  spfendldas  coronas,  choream  curo  vifw 
ginibas,  aacros  thalamos,  cxlorum  onbieulam,  sedem 
cam  angeKs,  tdociaiii  el  fomiliarem  cam  sponso  co.k 
siietadinem ,  mirabtlem  illam  splendoram ,  iKma  illa 
qoia  sermoiieai  omnem  ac  meniis  captum  excedunt. 
4.  Vidweif^^  KirpiNM  meriiis  poaum  iuptrar€.^ 
Ne  sermones  roeos  propterea ,  carpe  quod  te  ni  vir* 
ginum  chorum  el  elassem  adscripserim  sanctarani 
iliamm ,  qii»  in  vidaltate  vixisii,  Soepe  enlm  me  luro 
privaiim ,  tiim  pubtice  audisii,  cum,  qiiaB  virglniuiis 
definitio  esset,  expljcarem»  iUudque  comenderero^ 
nthil  umqaam  impedimento  ibre ,  quominas  oa  in 
virginum  nameram  el  ordinem  referretar,  imo  etiam 
eaa  longo  inicrvallo  siiperartl,  qiKo  iii  caeteris  reboi 
ingeniis  philosophke  speciuien  edidissel.  Eaqae  do 
coasa  Pnulug  eilam,  eiira  viiginem  describerol,  nott 
eM»  darolaxai  qa»  mairimonii  virilisqae  eoncu- 
bliai-  expeiY  etset,  virglnein  appellavit,  veraai 
etiOB  eain  cni  ea ,  qoae  ad  Dei  culluin  periinerent » 
eaRB.eii6iil(i  Cor.  7^  34).  Quln  ipsequoquo  Chrt- 


sliis,  oslendcns  qoanlaneloemoijRa,  0a||iii  ta  jsnii 
prlncipatoin  tenei,  ae  coroiian  adopln  «Sf  viigiri. 
utcm  anleceUat,  oi  virginum  choru  diaaidinm  partot 
ejecil ,  quoniam  absque  bac  vuriute  ingrosMB  ruerai, 
vel  potius  quia  earo  baud  copiose  poasidebant :  ew 
ciiiin  oleiim  iiahebant,  at  pacMus  qanaa  eoovenirti. 
Contra,  eoe  qui  iino  virgiiiiiale  accesseraBl,  qoil 
inisericordia  omali  e«senl,  honorillce  excepil ,  hat' 
dicios  Palris  sui  eos  appellans ,  ad  se  vocans ,  rcfii- 
quc  heredilalem  ipslsimperlicni,  ae  ipecUnleanJTe. 
so  lerrarum  orbc  virtulesetifum  praedicnni  (  J#nfi*.SS): 
aique  adeo-prassemibus  angelia  alqao  oniverso  mm- 
uliuni  genere ,  Ipaos  natritios  el  hoipiies  snoi  bsb- 
ciipare  non  dubilavil.  Hanc  lo  qooque  beMJMi 
iimc  aiidies;  hanc  lo  rocrcedem  aropliailiBe 
queris*  Porro  cum  proeieerooiyoa  aola  innta 
laiiUe  coroii»,  unia  clariUi,  Unlui  iytendar,  isito 
gloria  percipiainr,  si  alias  queqae  vinmin  Uue  paria 
reccnbcam»  quani  undem  veiiiaro  obUnefe  qjness, 
qiiae  cum  ideo  fosittm  agere,  exiukare,  elMiffoi  di- 
ccre  f  ac  cQroiia  capoi  deviocire  deberea»  leipun 
contra ,  quia  alius  forore  capius  esi,aliiin  inraecipiien 
sc  dedii ,  angore  conficiAS,  faciloroqae  diniiolo,  qoen 
ad  bunc  usque  dtem  latwinare  non  desliliiii«  adver- 
sus  sanclam  aoimaa)  laam  inoorsiMn  reddoo  ?  Nan 
quid  variam  ac  muliiplicem  palienliaro  lunna  eorome- 
morcm?  quai  oraiiOi  quod  bistori»  voiamen  ad  esn 
rem  nulii  satis  esso  queai ,  si  caiamiutes  ens ,  qoas  ;i 
pucrili  xlaie  ad  boc  usqoe  teinptts  penoiioii ,  reoeit- 
scre  velim ;  hoc  csi,  quas  Uro  a  luis ,  qunna  nb  ahe* 
nis,  Um  ab  amicis,  quam  abhoslihos,  inni  nb  iis 
quiiecum  gcnere  coiijuncli  erani,  qaon»  qni  nuHo 
propinquiutis  gradu  U  ailingebatit »  Um  nli  iis  qui 
poieiilia  florebaiit ,  quam  ab  bumiiilMii  einbjectis, 
tam  ab  iis  qui  m.igislraiu  fungebantur,  qoooi  a  pri» 
valis ,  ac  denique  ab  iis  <pu  iHler  clerieoa  eeo6ebair> 
tur,  accepisii?  Nihil  eiiim  horuw  esl,  quod,  sisigi^ 
latim  ab  aliquo  referutur,  iutegram  hisloriaoi  ellicere 
nequeat.  Qiiod  si  quis  ad  aiia  jani  hujasoe  viriuiis 
genera  se  cotiverUl ,  easqae  aflUcliones ,  qoao  nou 
jaiQ  alii ,  sed  ipsamet  tibi  accersivisii,  oroiiooe  eom- 
pleclatur,  quod  saxam,  quod  ferrum,  quem  odooiOB- 
tem  noii  reperict  abs  te  supcratum?  Nam  cam  carnen 
usque  adeo  leueram  ac  deiicaum ,  atque  oanni  laxui 
generi  assiieUm  accepisses,  eam  variisaffiiclionihos 
iU  oppugnasli,  ut  nuiic  nih&io  meliore  stola  iit»  qmm 
&i  prorsui  oxsiiocu  essei :  UiUwn  eniro  in  eo  mo^ 
borum  exameo  exciUsti ,  ui  ei  roedicotom  ariem ,  ei 
niedicameniorum  vim  ac  faeiduiem ,  ofc  eaHW  coro- 
lionis  genui  viiical,  otqoe  ipsa  in  perpetuii  doloribos 

:  verseris. 

\     5.  OiympMdas  viriolA.  -^  iom  vero  ai  qoii  taaoi  k. 

'■  mensa  et  in  noctamii  vigiliia  toleroDtioni  ol  osperiio- 
lem  expooere  velil,  qoo  ulolur  oraiiooet  daaoMioaoi 
ooiilinentiae  aut  loleraniiafr  vocaMo  In  le  pm  noo 

'  cilqaodquiiplan  oUlur  :  verum  aliodhii  vinolilnii 

'  nomen  muito  prassuntioi  oxqoiffendnm  eit.  Siqoideoi 


1  coniitieniia  ac  tolerattli.a  pneditttroesie  dicii 


qoi  eopidhilo  oUqao  v( 


loo»- 


^> 

«» 

4 

.« 


56! 

tem,'  quid  YiAcas«  jam  iion  habes  :  taiilo  enim  im- 
prlu  adversuscarnem  jam  inde  ab  initio  irrupisti»  ut 
i|)siu$  cupidiiaies  exstinxerrs  :  non  cnim  equum  fre- 
nasti »  sed  plane  constrinxisti ,  atque  humi  proslra- 
visii ,  immoluuique  reddidisii.  Actum  quidem  omnes 
coiitinenti;e  numcro»  explevisii :  nunc  auleia  id  jam 
coii.saquuia  es ,  ut  oinni  perturbationc  carens.  Neque 
6111111  negolittin  tibi  facessit  deiiciarum  cupiditas, 
neqiie  ui  eam  superes,  laboras  :  veruni  ea  semei  de 
medio  siiblata ,  oronique  ipsi  ad  carnem  tnam  aditu 
pracclusu,  ventrem  tanium  cibi  ac  pottis  capere  do- 
cuisti ,  quantuin  necesse  est ,  ne  iniereas ,  ac  pceiiam 
luas.  Ob  eamque  causam  non  jejuninm,  non  conti* 
neiitiam  id  voco,  sed  aliud  quiddam  iioc  sublimius* 
Atque  hoc  in  sacris  quoqiie  tuis  vigiliis  perspicere 
licet :  nam  dormiendi  cupiditas  una  cum  superiore 
ilia  exstiucta  est :  cibo  t]uippe  somnus  aiitur.  Quin 
haoc  quoqoe  alia  ratione  oppressisli ,  dum  ab  iniiio 
naluras  etiam  vim  intulisti ,  integrasque  noctes  iii- 
soinnes  duxisti,  ac  deni(|ue  assidua  consueiudine  in  na* 
inram  boc  converiisti.  Utenim  aliis  dormire  naturale 
eat,  codem  modoiibi  vigilare.  Atque  bxc  quidemmiri- 
fica  et  stuporis  plena  sunl,eiiainsi  per  se  considcrenlur. 
Qiiodsiquistempuseliamexpendat,  immaiuram  ncm- 
pe,  iii  qua  hxc  praestabas,  xtatem,  et  magistrorum  pe- 
nuriam,  ei  eorum  qui  ofTendlculo  tibi  erant,  frequen- 
tiam,  ei  quod  in  ea  animay  qux  ex  impia  domo  ad  verita* 
leiu  nunc  iraiisfugerat ,  et  quod  in  corpore  muliebri , 
atqiie  alioqiii  propier  ma|oruin  splendorem  ac  iuxum 
niolli  ei  ddicaio ,  quanta  ei  ctincia  liaec  sigillaiini 
coiisideranti  miraculorum  piaria  se  apericni?  Quo- 
circa  iie  aliorum  quidein  mentionem  ractunis  sum , 
liocest,  humiltialis,  caritatis,  accaeierarum  sanct» 
aiiimx  lux  virtulum.  Siqiiidem  dum  iixc  recordor  et 
c»mmemoro ,  sexcentoa  niihi  rursum  fonies  animus 
protulil»  ac  me  harumetiain,  ul  et  prioris ,  sigillatim 
saiiemgenera  ipsa ,  vel  poiius  arguinenta  dumiaxat, 
referre  cogii :  nam  illud  inlinitam  oraiionem  requi- 
reret.  Verum  ne  ah  ea ,  quam  exsequi  instilui »  ma  • 
leria  excidam  ,  in  immensum  pelagus  praicipitem  me 
aufcrri  haud  paliar.  Nam  alioqui,  nisi  id  nnnc  mihi 
proposilum  essei ,  ui  mcesiitiam  tuam  radicitus  et 
animo  iuo  evelterem ,  luhcns  in  hac  oratione  versa- 
rcr,  aique  imroensum  pelagus »  vel  iinmensa  potius 
niaria  navigareiii  :  inultiplices  nimirum  singiilarum 
virlutum  iuarum  vtas  obiens »  quarum  smgulae  no- 
viim  rursum  pelagus  procreareni ,  siva  de  patieniia 
iiiilii  serroo  easei »  sive  de  humilitate »  sive  de  om- 
iiis  generis  eleemosyna,  ad  ipsos  usqueorbis  terra- 
rum  fines  diffusa ,  sive  de  caritale ,  qua)  innumeraa 
fomaces  ardoreauperat,  sivo  de  infinita  aique  ingenli 
(cpore  perfusa  natiuracque  modum  excedente  pruden- 
tia.  Qninam  autem  hinc  frucius  orti  siniTsi  quis  nar- 
rareiasiituat»  peruide  facieii  utsi  quia  maris  fluctui 
nuroerare  aggrediatur. 

6.  De  veuilu  viU  ac  negleeto  Olymfnadii.  —  Quo- 
oirca  vastissimia  bis  maribuspraeteritis,  leonem  ab 
^iigue  demonslrare  conabor :  pauca  niiiiirum  de  ve- 
siiiu  iuo  atque  indumentis,  quibus  corpus  tuiim  hl^- 


EPISTOL.f;  t^ 

glectim  amictum  est,  verba  faciens. Quamquam  enim 
baec  virtus  alils  cedere  videtur,  tamen  si  quis  eaia 
accurate  perpenderit,  admodum  ingentem  eain  esse 
reperiet ,  atque  ejusmodi ,  qiiae  sapiente  aninio ,  ac 
humana  superante ,  ei  ad  ipsuin  usque  cxlum  voli- 
(anie  opus  babeat.  Ac  propierea  non  in  Novo  dum- 
taxat ,  sed  etlam  In  Yeteri  Testamento ,  cum  per  uni- 
bram  ac  figuram  Deus  hominum  genus »  atque  ea 
quae  ad  vivendi  rationem  pertinebant ,  crassius  quo- 
daromodo  moderabaiur,  necdum  de  caelesiibus  rebus 
verbum,  nec  de  futuris  uUa  mentio  erai,  nec  pliiio- 
sophiae  hujus  quae  nunc  viget  ulla  vel  obscura  signi- 
(lcatio ,  verum  pinguiore  quodam  et  crassior^  modo 
foges  Ilebrxis  scrtbebantur,  eleganlioris  vestitus  stu- 
dium  vchementissime  interdicens»  per  propbeiain  sic 
ait :  Btee  dlcit  Dominui  adversug  dominatrice$  fillai 
Sion  :  Pro  eo  quod  eievatas  sunt  filim  eorum ,  el  ambw' 
tttverunt  extenlo  eollo ,  W  nutihue  oculorum  et  progreisu 
pedum  twiicaitrahebant^  et  pedibus  suis  wml  tudebant* 
et  humiliabit  Dominus  dominatricei  fiiias  Sion ,  et  de* 
nndabil  habitum  earum ,  et  auferet  gloriam  vestimend 
earum,  Et  erit  tibi  pro  suavi  odore  pulvis,  et  pro  »ona 
funiaUo  cingeris ,  et  pro  ornamento  eapiUs  tui  eaMtium 
habebis  propter  opera  tua  :  et  pro  tunica  clavatte  pur' 
puree  saceo  dngeris  (Isai.  3. 16-18.  24) :  hscc  tibi  or- 
namenii  loco  erunt.  Vides  iracundiam ,  omnem  ser- 
monis  vim  superaniem  ?  vides  acerbissimum  suppii- 
Cium  el  crncialuni?  vides  acerrimam  captlvitatcm? 
Hinc  peccati  mngniiudinem  conjicias  licet.  N^qua 
enim  benignus  Deus  tam  gravem  et  acerbam  pcenam 
umquaite  innixisset,  nlsi  peccaium,  quod  eam  accer- 
serct,  longe  gravius  essei.  Qiiod  si  magnum  hoc 
scelusesi,  viriuseaquse  ipsi  opponitur  halid  dubi^ 
maxima.  Ac  proinde  Paulus  quoque,  cum  ad  mulie- 
res  eas,  quas  mundanam  vitam  complexae  sunt,  ora- 
tionem  haberet ,  non  modo  ab  auro  gestando  eas  ab- 
ductt,  sed  ne  sumptuosis  quidem  vestibus  utendl 
potestatem  ipsis  facii  (f.  Ttm.  i.  9).  Norai  enhn^ 
perspicue,  inqnam,  norat ,  gravem  hunc  ac  profllga- 
tu  perdiffictlem  animi  morbum  esse,  corruptxqui^ 
mentls  apertissimum  indlcem,  qnique  saplenti  animo 
opus  haberei :  Id  quod  indicani  non  e»  dnmiatal  fe-^ 
minae ,  quae  coromune  vita;  gemis  sequuntur,  mairi^ 
monioque  cuin  viris  copulai»  suni,  quarum  nulhi 
huic  coiisilio  facile  parult,  verum  eliam  eas,  qu» 
phitosophise  speciem  prac  se  feront,  atqne  invirgininii 
choroBi  adscripi£  suni.  Permultx  enim  ex  ipsis,  cum 
advimnatur»  inferendaro  se  accinxerini,  cumqno 
virginitatis  curriculum  sine  ulla  labe  conflclaiH,  aiquo 
angeiicam  In  hac  re  vitae  rationem  imiientur,  et*  in 
mortali  corpore  resurreciionis  pr^ludia  ostendant  (in 
illo  enim  sxculo ,  inquit  Christus ,  Nec  nubent ,  nee 
nubentur  [Lue.  20.55]),  atque  cum  virtutibus  illis 
qiiae  corpore  vacant,  certamcn  susceptum  habeant» 
et  in  mortali  corpore  cum  naturis  ab  omnl  Interlia 
alienis  contendani,  idqiie  quod  multl  ne  auribus  qnl- 
dem  ferre  possuni ,  reipsa  prsestenl ,  et  libidlnem  non 
secus  ac  rabidum  canem ,  perpeiuoque  insutianterA 
propiilsent ,  et  mare  lurenS  Comprlmant ,  iJl  hiter  Im- 


56S  S.  JOANNIS  CURYSOST(»fl 

raanes  fluclus  tranquiUe  navigent,  et  pertarbaiissimo 
mari  ex  animi  sententia  ferantur,  atque  in  naloralis 
cupiditatis  fornace  slantes  baud  tamen  deflagrent, 
Tcrum  insiar  ]uti  carbones  istos  pedibus  premant,  bac 
lamen  cupidiute  turpiier  admodum  ac  misere  capt^e 
sunt,  cumque  ea  qu»  niajora  erant  praestitissenty 
buic  vitio  succubuerunt. 
7.  QuatUa  ret  ni  virginitas,^  —  Tanla  enim  res  esl 
.   Tirginitas,  tantoque  labore  indigei*  m  Cbristus,  cum 
e  caelo  desceiidisset»  ut  bonilnes  angelos  efficerel«  ac 
catlestem  vitae  rationem  bic  sereret ,  ne  tom  quidem 
id  imperare,  ac  lege  lata  pncscribere  ausus  sit,  irenim 
emori  quidem ;  quo  quid  gravius  excogitari  queat?  ac 
perpeiua  cruce  affici ,  lioslesque  bencGciis  prosequi 
josserit ,  vvginilatem  autem  minime  pRcceperit ,  ve- 
rum  eam  in  audieiitium  arbitrio  ac  Toluntate  relique- 
rit»  bis  verbis  utens :  Qui  pole$l  capercy  capiai  {Matth. 
19.  i2 ).  Etenim  magna  bujus  rei  moles  est ,  magna 
certaminum  borum  difficultas ,  et  pognanim  sudor » 
atque  hic  Tirtutis  locus  admodum  praeceps  ac  lubricus : 
id  quod  etiam  declarant »  qui  in  Veteri  Testamento 
multis  virtutibus  floruerunt.  Siquidem  magnus  ille 
Ifoses^,  propbetarum  capot ,  sincerus  Dei  amicus , 
guique  tantani  apud  eum  fiduciam  et  auctoritatem 
^tinuil,  ut  sexcenta  bominum  millia ,  supplicio  ob- 
noxia»  divuiitus  immissx  plaga;  eriperet ;  vtr,  inquamy 
tantus  ac  tam  insignis  mari  quidem  imperavit,  et  pe- 
lagus  secuit,  et  rupes  fregit,  el  aerem  immuuvit,  et 
Niliacam  undam  in  cruorem  convertil,  et  ranarum  ac 
iocostamm  exercitum  Pharaoni  opposuit,  ei  rcs  om- 
nescondiias  in  novam  naiuram  transiulit ,  aliaque  infi- 
nita  miracula  edidit,  atque  mulu  virlutis  documenU 
pnebuit :  nam  utraque  ex  parte  claruit;  verum  ad  baec 
eerumina  ne  ocolos  quidem  obverlere  poiuit,  sed 
matrinionio ,  ei  uxoris  complexo ,  atque  bujusmodi 
praesidio  indiguit ,  nec  virginitatis  mari ,  quod  illins 
fluctus  pertimesceret,  se  committere  ausus  est.  Quin 
etiam  patriarcba  iste ,  filii  sui  sacrificus ,  vioientissi- 
raom  natoRB  affecium  procuicare  potuit,  ac  filium,  et 
quidem  filium  Isaac,  in  ipso  actatis  flore,  in  ipso  juve- 
nilis  acuiis  vigore ,  unigenilum  ,  carum  ,  ac  prxter 
^pem  omiiem  ipsi  concessuni,  ctmultis  virlutibus  flo- 
renlem,  quoque  solo  nitcbalur,  etiam  in  extrema  se- 
jieclute  morie  afficere  voluit,  eumque  in  montem  sub- 
.vehere,  cum  ad  Ule  facinus  subveciurus  essel,  potuit, 
atquearam  exstruxit,  et  ligna  composuil,  et  victimam 
jmposuit,  et  mucronem  arripuit,  eumque  pueri  jugu- 
lo  adegit  (Gen.  22) :  nam  adegit  ac  cruentavit  adamas 
ille,  imo  adamante  omni  firmior :  etenim  hoc  quidem 
ilJe  vi  naturae  babet ;  hic  autem  per  philosophicam 
voluntatem  naturalem  illam,firmiiatem  et  duriiiem 
imitatus  est ,  atque  angelicani  tranquillitatem  omni 
perturbatione  vacuam  prxslitit.  Et  tamen  Is,  qui  Un- 
tum  lamque  pracdarum  cerumen  inire  pottiit ,  atque 
ex  ipsis  naturae  finibus  excessit,  virginitatis  certamen 
suscipere  minime  ausus  est :  verum  ipse  quoque  hanc 
palxslram  extimuii,  matrimoniique  solatium  est  am- 
plexus. 
8.  LoM  Jobi;  catamitatei  ejus,  —  Vis  Jobun)  ctiam 


ARCIIIEP.  CONSTANTINOP.  Slt 

bis  adjungam  ?  justum  Inqaam  Ilimft,  wi  anaMii, 
pium,  atque  ab  improba  oomi  actione  sese  absiioea- 
tein  {Job  I)?  Uic  igitur  Job  diaboli  os  coDUidit;  per- 
cussus  ipse ,  noD  percutiens ,  totam  illios  pbarelni 
exinanivit;  comqne  assiduis  ab  Ipso  sagittis  peterctQr, 
omnia  Umen  lenutiooum  genera  sustinoit,  et  imDn- 
quodque  immanem  in  modom.  Nam  qos  n  hac  riu 
molestiae  speciem  habcnt,  el  reTera  molesia  saot. 
baec  praesertim  sunt ,  paupertas ,  morbos ,  filioma 
amissio,  bostium  impelus,  amicdrum  ingratus  aninos, 
fames»  perpetoi  corporis  dolores,  convicia,  calQroniz 
et  sinistra  eiisiimatio  :  qoae  omnia  m  Bnum  corptti 
eflusa ,  atque  adversus  imam  animam  stracta  sont, 
quodque  etiam  gravius  est,  inopinantem  adorta  sooL 
Quod  autem  dico  sic  intelligendum  :  Qui  tenttibas  pi- 
rentibus  ortus  est,  atque  in  ejosmodi  domo  edocatoi, 
pauperuiis  molestiain  facile  tulerit ,  utpote  uso  a 
consuetudine  exercitus ;  at  qui  tot  pecuniis  cifcumlliiit, 
Untisque  opibus  abundat ,  ac  postea  in  contnrin 
rcpente  labitur ,  bujusmodi  moutionem  haod  fadle 
tulerit :  nam  inexperto ,  qui  repente  in  eam  incidit, 
acerbior  videtur.  Ac  rursum  :  qai  ignobilis  est,  ohsoi* 
rosque  parentes  babuit,  atqite  in  per|ietuo  conteniiu 
vivit ,  is  maledictis  et  contumeliis  haud  admodoa 
conturbalur  :  qui  autem,  cum  tantam  prios  glurian 
obtineret ,  el  ab  omnibus  siiparetor ,  atqae  oiQttiuB 
sermone  celebraretur,  magnoque  cum  splendore  pra- 
dicaretur,  postea  in  inflamiam  et  coDtemptnm  cecidii, 
hoic  idem  quod  ei ,  qiii  ex  divite  pauper  eflfedi»  esi, 
accidat  necesse  est.  Pari  modoqui  filiis  orbatur,  etiaa 
si  omnes  amitut,  dum  uroen  non  eodem  tempore, 
luctum,  quem  ex  iis  qui  mortem  obieront  capit,  reli' 
quorum  solatio  levat :  ac  sedato  eo  mcerore ,  quen 
priorum  interitus  attulit,  si  interjecto  altquo  leoipore 
alterum  e  viu  discedere  contingat,  mitior  ei  hxc  o- 
lainius  redditor  :  neque  enim  recenti  adhuc  Tulneri 
supervenil»  verum  sedato,  ac  de  medio  sobhito,  qood 
quidem  non  parum  de  dolore  detrabit.  At  contra  bie 
universum  filiorum  cborum  uno  temporis  pondo.et 
quidem  acerbissimo  mortis  g.enere  abreptom  Tidii. 
Nam  et  violenu  et  immaiura  baec  roors  erai ,  ac  leo* 
pus  ctiam  et  locos  haud  parvum  dolori  cotnulum  afle- 
rebat :  siquidem  et  epularum  tempore,  et  in  ea  domo 
qu«  hospitibos  aperU  erat ,  et  deniqne  domus  ipsis 
sepulcrum  fuit.  Nam  quid  novum  illud,  quod(|ac  ^^ 
lis  Terbis  exprimi  possit,  famisgenus  conMnemoKO? 
voIunUrluro  dicain  an  coactom?  neqoe  enim ,  <F0 
eam  vocabulo  appellem,  scio,  nec  quod  um  inopimtt 
calamiuti  nomen  imponam  reperio.  Qoippe  ab  appo- 
sita  mensa  abstinebat,  nec  cibos  eos,  qoos  cernebiti 
attingebat.  Vulnerum  enim ,  quibus  ipsius  corpas  if- 
ficiebatur,  foetor  appetitionem  omnem  opprimebat* 
mensamque  etiam'  ipsam  moleslia  perfundebat>  i|' 
quod  etiam  his  verbte  declarabat :  Ftetorem  fideo  fl- 
boi  meot  ( Job.  6.  7 ).  Ac  vis  qnidem  famis  eom, «« 
obiatos  cibos  degusUrel,  adigebat :  verum  incredilwis 
quidam  foetor,  qui  ex  ipsius  carnibus  pronianaw*» 
vim  famis  soperabaf.  Ideo,  «t  jam  dixl,  quo  eaifi  J^ 
appellem  non  babeo.  Voloniariamt  At  appowW»*^ 


m^ 


EPISTOLiB. 


m 


Jegustare  cupiebal.  Goactam  1  Ai  cibi  praesto  erant , 
nec  qoisquam  erat  qui  eom  .his  uii  prohiberet.  Jam 
quomodo  ipsius  dolores  commemorem,  vermium  sca- 
iurigines,  deflueniem  saniem,  probra  qiiibus  eum  ami« 
ci  Incessebant,  famuiorom  contemptum?  Nequeenim 
famuti  mei ,  inquit ,  mtVit  pepercerunt »  ^fti  in  faciem 
meam  extpuerent  (Job  30. 10) :  eos  qui  ipsius  calami« 
tati  insultabant,  eamque  exagitabant?  Quoe  enlm,  in* 
quit ,  tioti  dignabar  ponere  eum  eanibui  gregii  mei ,  hi 
nune  impetum  in  me  (eeerwnt^  ei  infimi  homipee  me  cQ" 
Uigant  (a)  {Job,  30 . 1  )•  Annon  bftc  omnia  tibi  gravia  esse 
videniur  ?  gravia  enim  procui  dubio  sunt.  Dicamne  id 
quod  malonim  eaput  est ,  totiusqoe  caiamiutis  velut 
colophon,  quodqae  eum  potissimum  excruciabat?  Tu- 
multuum  eorom,  qui  in  ipsius  animo  exsistebant,  tem- 
pestas,  id  pnesertim  erat,  quod  eum  intoleraudo  niodo 
praefocabat,  ejusque  conscientia  pora  iotestinam  tem- 
pestatem  excitabat ,  rationique  tenebras  offundebat , 
ac  gubematorem  perturbabat.  Nam  qui  multorum 
scelerom  sibi  conscii  sunt,  eiiamsi  acerbi  aliquid  Ipsis 
accidat ,  id  saltem  habent ,  ut  eorum  quae  accidunt 
causas  inveniant ,  peccata  sua  secum  reputanles ,  ae 
perturbationem  eam,  quae  ex  dubitationc  orilur,  dis- 
cutientes.  At  qoi  nuitius  crtminiB  sibi  conscii  sont , 
verom  exiiniis  virtotom  ornamentis  prxditi ,  si  quid 
ejusmodi  patiantur,  dummodo  resurreciionis  dogma 
norint,  ac  futura  illa  prxmia  considerent,  iliod  iniel- 
ligont ,  ea  quae  accidunt  certaroina ,  ac  sexcentarom 
coronarum  materiam  esse.  At  hic  cum  el  probus  vlr 
esset ,  et  de  resorreciione  nihll  eiplorattim  haberet , 
hinc  potisslmum  jaclabatur ,  qood  malorom  soorum 
causam  ignoraret,  acriusque  eum  hasc  dubhatlo,  ani- 
mique  anxietas,  quam  vermes  ac  corporis  dolores, 
sllmularent.  Atqoe  ot  rem  ila  se  habere  intelligas,  quo 
lempore  Deos  pro  soa  benignitate  ipsi  certaminom 
borom  causam  aperire  dlgnatos  est,  nempe  se  hac  de 
caosa  hsBC  permisisse,  ot  perspicoa  esset  ipsios  jostl« 
tia,  lom  denique,  tamquani  nihil  earam  molesiiarum 
perpessus,  respiravit :  Idque  ex  iis,  quae  tonc  loqoutuo 
est,  tiqoido  constat.  Qeteram  prios  etiam  qoam  can- 
sain  intellexisset ,  doiore  qoidem  afHdebator :  verum 
forti  aniino  eom  ferebal,  at(]oe  amissis  omnibus  rebos 
admirabilero  illam  vocem  emrltebat ,  Domitm  dedit , 
Dominui  abttulit^  ^cut  Domino  plaeuit,  ita  faetum  eet; 
ni  nomen  Domini  benedietum  in  uBCuta  {Id,  I.  Si). 

9.  Yeram  hujusce  viri  amore  correptus,  ab  insti- 
tiita  oratione  longius  recessisse  videor  :  quare,  p08l« 
quam  pauca  adjunxero,  rarsum  ad  ea,  qwB  mihi  pro- 
posiia  sunt,  me  (eferam.  Hic  igitur  tanta  tamque  exi- 
oiia  virtttte  vir,  qui  tot  naiorae  necessiiates  proirivit, 
ae  ipse  quidem  In  hoe  certaroen  descendere  ausoi 
esl,  veram  et  uxorem  adhibuit ,  et  ingentem  lilioram 
numeram  procreavit.Tanu  virghiHatis  est  difOcoliaSy 
tam  aiia  et  sublimia  ipsios  certamina,  tam  graves 
sndores,  magnaroque  aidmi  ilrmitatem  reqoirentes. 
Et  tanen  moltte  ex  lis,  qoae  ad  hoc  certamen  se 

(a)  Hicloco8etpr»cedenB,qua8iadJobompeniBereot, 
dttU,  paulo  aliter  habentnr  In  bibliis.  Sed  chrysostomos 
Me,  m  wptt  allbi^  mciimilef  loqidtar. 


accinxerant,  hanc  ornatus  el  eleganti»  immodiiciqiie 
vestitos  cupiditatem  miuune  superaraut,  veram  ea 
captae  et  subacta!  sunt  roagis,  quam  mulieres  illx  qoae 
mondo  se  addixerunt.,Neque  enim  boc  mibicomme- 
mora,  eas  auram  minime  gestare,  nec  sericis  et 
auro  distinctis  vesiibus  indutas  esse,  neque  gemroata 
monilia  gesuire.  Nam  quod  gravius  est,  quodque  ipsa- 
rum  «morbum  atque  hujus  affecius  tyrannidem  aper- 
tissime  prodit,  illud  est,  quod  oinni  animi  sludio  et 
conatu  in  hoc  incuiMierunt,  ul  per  vilcs  et  abjectas 
lllas  vestes ,  earam  quse  auro  reduiiitse  ac  seiicis 
vestibos  amictae  sont,  elegaiuiam  et  ornatum  supera* 
rent,  alque  hinc  amabiliores  iliis  videreniur  :  in  lioc 
scilicet,  ut  quidem  ipsae  pulaiit,  indifferenti  minime- 
que  reprehendendae  rei  sludenles,  ut  autem  rei  na- 
lura  demonstrat,  perniciosae  ac  pestiferae,  atque 
altaro  voragincm  habenti.  Quocirca  hoc  nomioe  sex- 
centis  linguis  laudes  tuas  pnedicari  oportet ,  quod » 
quae  res  a  virginibus  aegre  superari  potest,  haec  libi, 
quas  in  viduitate  degis,  ita  facilis  ac  prompta  est ,  ut 
ipsa  rerum  verilas  planum  fecit.  Neque  enim  incredi- 
bilem  quamdam,  aique  ipsos  etiam    meiidicanles 
superantem,  vestiuni  vilit;item  dumtaxat  adroiror» 
veruin  illud  eiiain,  quod  in  veslilu,  et  calceamenlis » 
aique  incessu  tuo,  iiihii  est  fucalum ,  nihii  de  indto- 
stria  coniparatum  est  el  elaboratum,  qoae  qoidem 
omnia  virtutis  colores  suot,  quibos  sapieutia  ea  qwe 
in  animo  recondita  est,  externe  depingitur.  Amt^uf 
enim  eorporis^  inqoit  Scriptura,  et  riwe  dentium ,  «I 
ingreesus  honnnis  enuntiabunt  de  iUo  {EccliAd.  il)* 
Mam  nisi  terrenas  pomparum  hojus  vitae  eogitaiioues 
incredibilem  quemdam  in  modum  humi  prostravisses 
ac  proculcasses,  non  in  tantum.ipsarum  coiitemptum 
erupisses,  nec  grave   hoc  peccatum    tam  fortiter 
superasses.  Ne  vero  me .  quisquam  nimia  exaggera- 
tione  uli  existimet,  quod  gravissimum  hoc  peccatom 
appeliarim.  Nain  coin  mondanis  Uebraeorum  niulie- 
ribus,  atque  illa  tempesuie  scelus  boc  lantaoi  poenam 
accersiverit,  iis  quae  conversalionem  in  cselis  babere, 
aique  angelorum  vitaiu  imitari  debent,  et  in  grdtia. 
yitam  agunt,  quam  yeniam  ideni  it»tod  obtinerequeat,. 
multo  gravius  perpetratum  ?  Nam  cum  virgiiietn  in 
vesiiiu.moliem  tunicam  Irabentein,  id  quod  propbeta 
cnmini  dedit,  lasdve  ambulantem,  alque  voce,el 
oculis,  et  amictu ,  venenatum  poculum  iis  qut  ipsam 
iropudico  ociiU>  intiientur  misceniem,  ac  voragines  ils 
qui  transeiiDt  magis  ac  magis  effodientem,  aique  hinc 
laqueos  teodentem  videris,  quomodo  jam  eam  vii^i- 
nem  appelles,  ac  non  potius  in  scorlorum  numero 
reponas  (ism.  3.16)?  Neque  eniin  scoru  tantam 
illeoebram  objiciant,  quaniam  istae,  voluputis  pen- 
nas  omni  ex  parle  explicantes.  Ac  propleroa  l^  bea- 
uro  praedicamus  ac  miris  laudibus  efferimus,  quod 
his  omnibuB  liberaU,  in  bac  quoque  parte  mortifica- 
tionis  specinien  *  edidisti,  noii  ut  ornaium  et  elegan- 
tiam  ostenures,  sed  ut  fortiter  te  gereres;  non  ul 
mundom  muliebrem  tibi  qosereres »  sed  ul  armis  le 
vonires. 
t  mioiiH 


671  S.  JOANNIS  CHftYSOSTOMI 

expeiil,  ?erum  eoram  faciem  iniueri  geslit.  Atmndan' 
im  enim,  inquil ,  feainavimui  fadm  veitram  tldere, 
Conspeclum  tgitur  expelis,  hcus  t»,  vultusqne  spe- 
ctandi  cupiditate  flagras?  Et  quidem  vehementer, 
ioquit :  quod  illic  sensuum  instrumenta  collecta  sint. 
Mudus  enim  animos  per  se  cum  altero  animo  conjun* 
citts,  uec  dicere,  Decaudire  qoidqoam  poterit  : al sl 
mibi  corporca  praesentta  frui  contingat,  et  aliquid  ipse 
dicam,  el  ab  tis  quos  amo  vicissim  audiam.  Propterea 
faciem  vestram  intueri  aveo,  in  qua  iingua  est,  qn» 
vocem  emittil,  animique  sensa  enuntial,  el  auris  qam 
verba  excipit,  et.Qculi  qui  animi  motus  pingunt :  et- 
enim  adamatas  aiiimae  consortio  mditts  per  iillEi  frui 
llcel. 

15.  Alqiie  ui  inleliigas  quantum  hujos  conspecttts 
cupidiiate  ardeal ,  posteaquam  dixil ,  Ahmdantiu$ 
/fsriiMVtmvs ,  bac  dictione  minime  ccmlentus  fuit , 
verum  subjunglt,  In  muiio  deMerio,  Ac  raox  csetcris 
sese  admiscerenon  siislincns,  verum  osieodens  se 
aliia  acrius  amare,  postquam  his  verbis  usus  est, 
Abundan^e  faiiinavinuu  ae  eujnwmuM  venire  ad  «oi, 
a.  reiiquis  seipsuin  segregavit ,  soiumque  se  statoens 
dixit,  Ego  quidem  Paulut  eemel  ei  Uerum :  binc  videli« 
cet  ostendens  se  vehementiore,  quam  alios ,  studio  in 
id  incubuisse.  Postea,  quoniam  id  minime  assequnins 
est,  literis  iion  cootcntus,  sociom  suttmTimotbeum% 
qui  liierarum  instar  ipsi  futurus  esset ,  ad  exlremum 
mttlit ;  propter  quod  adjecit,  Ideo  nonultra  miinentet 
(I.  The$i,  5. 1).  Odiciionis  nobililatem  ac  vim,  ipsiiis 
carilatem,  quse  nullo  freno  coeroeri  ac  tolerari  possel, 
commonslrantem  I  £t  sicnt  cum  qiiis  ignis  ardore 
deOagrans ,  atque  incendii  solatittm-  aliquod  inyenire 
stttdens,  nttllum  non  lapidem  movel :  eodem  modo; 
bic  iquoque,  cum  inoenderelur,  praefocaretur,  iiiflam- 
maretur,  prout  licebat  el  fleri  poterat,  consolaiionem 
excogitavit.  Non  enim  jam  tu$tinente$  ^  inquil ,  miti* 
nmt  Timoikeum ,  evangeUi  nnmtirum ,  sodiiM  ei  adju* 
iorem  notirum,  ac  membrum  in  pHmis  necesaarium  a . 
nostro  coditt  avelleniesy  ac  mcerorem  moerore  com- 
mulanles.  Nam  qood  ne  Ipaius  quidem  absentiam 
facile  ferrelj  verum  ipsorum  causa  banc  molestiam 
sosciperet,  boc  quoqoe  ipsum  his  verbis  indicavii : 
Plaeuii  noHt  manere  tolit.  O  animum  In  ipsam  carlla- 
lem  jnuiaium  I  Postqiiam  enim  ab  uno  fratre  disjun- 
ctus  est,  solttm  se  esse  aii,  idque  cum  tol  alioft  secum 
babereu 

PaiieniUB  mereet.  ^Haec  Igittir  ipsa  quoqiie  teeam 
perpetuo  meditare,  et  quo  ea  res  cruciatum  tibi  ma- . 
jorero  alTen,  eo  etiam  eam  ,  si  grato  animo  feras, 
inajorem  fructum  allauu^m  esse  exisiima.  Non  enim: 
corporeae  domtaxat  plagae  illat»,  sedetiam  aoimido» 
lor  omni  sermone  sublimiores  coronas  affert ,  el  qui- 
dem  animi  dolor  magis  quam  corporis,  cum  qui  fe- 
riuntur,  cum  gratiarom  actione  ferunt.  Qtteinadmo* 
dum  igitur  si  corpore  lacerata  verberibusqueconcisa» 
forli  ac  generoso  animo  Id  ferres,  Deique  gloriam  boc 
iiomine  pMedicares,  ingentetn  biiic  mereedem  coose- 

«  Ciasiiii.,Mpiif  «m^torwRfnoriimTliiMtft^ 
hta  voc6s,odaarttwm,€mittii. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  &7i 

.  quereris  :  eodem  roodo ,  cvn  haee  aniaras  tous  pa. 
liatur,  magha  hlnc  praemfai  exspecta.  Exspecies  Te(im 
eliam .  fore  omnino ,.  ni  nirsom  nos  videas,  aiqae 
hoc  dolore  libereris,  ampkmiqoe  el  ubetrem  hujos 
dolorisquaestum,  et  poslhac  ei  nunc,  percipias.  Atqne 
haec  tibi  ad  moeroris  levamen  sttflleiont :  imo  vero 
non  tibi  dumtaxat ,  venim  etlam  cuivis ,  qoamiiliei 
alioqai  vecordi  ac  saxea  mcnte  praedito.  Atubi  lanu 
prodentia  est ,  tanlaeqoe  ptetalis  divltia?,  tamqucso- 
blimis  philosophia,  atque  animtts  rerambojasceviue 
pompam  proculcans»  illic  qaoqoe  facilior  cnramli 
morbi  ratio  est.  Qttocirca  in  hoc  quoqtte  tuam  ergt 
nos  caritatem  oslende,  qood  magnam,  eihim  scriben- 
les,  apttd  te  attctoritalem  obtineamos,  nec  minoreo 
qoani  si  praesentes  essemns.  Illiid  aoiem  perspiciie 
demonstrabis,  sllileras  noslras  aliqaid  pralecisse  in* 
leUigamos,  necaliqatd  Unittm,  sed  qttantmn  eupi- 
mas.  Cnpimas  porro  le  in  eadem  anhnl  laetitia  ver- 
sarl,  in  qua  te ,  cum  islic  easemtts ,  cemdiainos. 
Quod  sl  islud  intelligamus ,  haad  parvam  nos  quoqoe 
solitudinishnjus,  in  qua  none  sumus,  oonsolationea 
capiemus.  itaqtto  si  tibi  nosin  majori  animitranqufl- 
litaie  constitttere  cordi  est ;  seio  autem  tci  id  vdie  et 
magnopere  corare  :  illod  fac  Bciamos ,  te  omnem 
mceroris  colloviem  abs  lo  sttbnnovisse ,  loasqae  res 
iranquillo  in  stata  esse :  ac  iiobis  banc  nostne  ergi 
le  benevoleiiliae  mercedem  repende.  Noo  enim  le 
fugil,  non  inqoam  profeclo  te  fogit,  qnantopere,si 
hoc  praestiteris,  deeoque  nos  per  llleras  certior» 
feoeris,  animttm  noslram  recrettura.sis. 

Ad  eamdem  epi$t.  III  (a). 

I.  Nec  corpora  ea,  qaas  eum  gravl  febre  eoUoeuia 
suBl,  conlraclum  ex  febre  delrimeDlaro,  nec  aiarii 
aquae ,  qttibus  cum  a.nevis  ventis  corlainen  foit,  ean , 
quam  fluctns  aitalerunt,  lempeaialem  aubitodepo- 
nont,  verum  sensim  ac  paalaiim,  Nam  el  corporibos 
longlore  lemporis  spatio  ad  hoc  opusesl,  ui  post 
depulsa8:febrea:ad  integram  aaniialem  redeant,  eaoi- 
qoe  qoam  ipais  morboa  reliquam  fecii,  imbecilliuiem 
abaiergattl :  el  aquse,  sedatis  etiam  venlis,  dioiioi 
adhue  agitanlur  el  inciuntur,  magnoqae  impeta  fe- 
ronlur  ac  reeiprocant ,  atqne  aliqiianto  tempore  indi- 
gent ,  ttl  ad  iategram  tranqttilliuiem  radeaat.  lloe 
porro  prxlttdii  genere  non  temeread  te.osos  som: 
vernm  ul  intelligas,  noa  necesaiiaie  addoctos  esie , 
ut  banc  eplatolam  ad  te  roiuererotts.  Nam  etsi  m- 
roris  tyrannidem  superioribus  literia  aastalinos, 
ipaiusque  aroem  everlimtta :  umen  orailoni  nostras 
iiigeoli  adhuc  asaiduiute  oposesl,  nt  ahain  libi  pacem 
conciliei,  ac  deleu  perlurbationiim  omnium,  quae  ci 
illo  angore  flttxeront,  memoria,  caodidam  tibiac 
cerum  iranquilliutem  oaiendai,  alque  in  magnaaai* 
mialacriUle  te  collocel.  Id  enim  nancago,alqae  in 
eo  eiaboro,  ul  non  modo  tristiiia  u  liberero,  verum 
etiam  ingenti  ac  perpeiua  voliipute  perfondam.  Hoc 
enim  (ieri  potesl ,  si  qoidem  veiia,  Non  enim  in  aa« 
ittrm  l^iboa,  qoas  revellore  aiqoe  immotarami  psi- 

(0)  8€rtpuononso«anim40l. 


875 


ftumos,  Md  in  liberis  voliinUUs  oogitaiionlbus ,  quas 
tracuraae  moderari  nobis  faciie  est ,  alacriias  anlmi 
consistil.  Aique  ipsa  scis»  si  modo  meminisli,  pluri* 
mos  ac  longos  de  liis  rebus  ouper  (nec-enim  diutur- 
nnm  tempus  interea  fluiiO  sermones  a  nobis  con- 
sumptos  fuJsse  :  cum  sciiicei  hislorias  sobinde  colli- 
f  eraro  atque  in  medium  proferrem.  Non  enim  tam  in 
rerum  oaturay  quam  in  hominum  voluotale  atque 
sentenlia  tranquillitas  animi  sita  est.  Quoniam  igiiur 
hAc  ita  se  babent  p  aemulii  opibus  ciraumflueiites 
vllam  acerbam  esse  dnxerunty  muiii  coiitra  in  eitre- 
ma  paupertate  versantes  curriculum  vitaeomiiium 
tranquiliisslme  confeceront;  atque  alii  qoidem  saiel- 
litio,  gioria  et  bonora  fruenies,  viiam  suamdiris  per- 
saepe  devoverunt,  alii  autem  obscuri  atqiie  obscuro 
geoera  nati,  omnibusque  ignoti»  muliis  sese  beatiores 
esse  censueroiit ;  neqoe  enim  taiu  in  ranim  nalura  ^ 
qoam  in  bomiiiom  mente  ac  judicio  posiia  est  iran- 
quiHitM  (nonenim  istud  assfdueinculcaradesinam)  : 
cave  animom  dejicias,  verom  te  exciu  alque  erige  , 
manomqoe  sermoni  nostro  porrige ,  ac  prasclaram 
banc  nobis  ppem  praebe,  oi  te  ex  acerba  cogitaiioniim 
capiiviute  prarsos  exirabamos,  Nam  nisi.  ipsa  un- 
tom  siodii  adbibera  voioeris ,  quanlum  iios  adhibe- 
mos»  Boilam  nobis  Guraiio  uiilitatem  aliaiura  est. 
Qoid  auiem  mirom»  si  hoc  in  nobis  coiitingat  ?  Nam 
etiam,  cum  rerum  omniom  praepotens  Ueus  aliqoid 
monet  ac  soadet,  alqiie  audiior  ipsios  verbis  minime 
obtemperat,  nihil  aiiod  binc  evenit ,  qoam  qood  id 
majorem  ei  poenam  accersit ,  qoi  dicio  aodieulem 
non  se  pnebuii.  Qiiod  ctlam  Gbristus  liis  vcrbis  iiidi- 
cabat :  Nm  vem9m  et  loquutui  [wsiem  ds ,  peccaium 
neo  Mm^snI  :  nunc  mitem  excusaHcnem  non  habeni  de 
jPMMU  sue  {Jcan.  15.  S2).  Ob  eamque  causam  cum 
Jerusalem  boe  Ipso  noiiiine  lugerat »  his  verbis  ote- 
botur  :  Jerusalem^  Jerusalem^  qumoccidie  j^ophaas,  et 
lapUtoM  eosqfd  adu  nnm  fvnl,  quoties  volui  crnigre* 
gare  fiHos  vesiros,  el  nolmsiis  ?  Ecce  reknqnetur  domus 
vesira  deserta.  {Matth.  ^.  37. 38). 

S.  A/Uaam  consolatur  ;  mararis  naturam  expHcat ; 
meerorEvm  jfoena.  — Haecigilorcum  tibiperspecla  sinl, 
doroina  roeareligiosissitna,  labora,  tibique  vim  adlii- 
be,  alque  eorum  qoaea  nobis  commemorau  sunt,  ope 
ac  sobsidio  moniu,  iu  id  enitere,  ut  cogiutiones  eas 
qusD  perturbant ,  ac  Untos  motiis  UnUmque  tempe- 
sutem  cient,  magno  cum  impetu  exlrudas  ac  propul- 
ses.  Verum  quin  id  laciura,  consilioque  nosiro  pari- 
tura  sls,  nemini  dabiunduin  esse  arbitror.  Jam  libi 
gladios,  basus,  aroos  et  sagilUs,  thoracem,  clypeuni 
ct  tiblalia  comparemus  oportet :  quo  parlim  his  le 
inunias,  parlim  eas,  quae  te  perturbatione  afficiunt , 
(Togiutiones  prosternas,  atque  obirunces  el  inteiimas. 
Undenam  igitor  machinas  Istas  ac  fundas  tibi  confi- 
ctemos,  ot  ne  bostes  quidem  propiosaccederasinas, 
verom  eos  qoam  longissime  ac  nullo  negotio  sobino^ 
veas?  Ab  ipso  mcerora  :  nimirom  si  de  eo  non  iiibil 
disseramos ,  qoamqoe  gravis  ac  molesu  res  slt,  de* 
moMlrmiras.  Mceror  emm  grave  anunorum  tormen- 
tum  est,  dolor  omnein  sermonifi  vim  eicedeps ,  ac 


EPlSTOLiE.  574 

sopplicium  omni  supplieio  et  craciatu  acerbius.  Si* 
quidein  pesiiferom  vermem  imiutor,  non  carnem 
dumUxal,  sed  ctiam  animam  perstringens  :  ac  tmea 
est,  non  ossium  untnm,  veram  etiam  mentis  :  et 
perpeiuus  carnirex,  noii  latus  fodiens,  veram  anuni 
vires  lafoefactans :  et  perpetua  nox,  et  telRe  tenebr«, 
et  lempeslas  ac  procella,  et  obscura  febris,  quavis 
flamma  vebementius  exurens :  et  liellum  Induciaruro 
expers  :  et  morbus,  raruro  earum,  quae  ocuiis  cer- 
nontor,  prospectom  magna  ex  parle  impedtens.  Nam 
ei  sol ,  «I  liquldi  hujus  aeris  natura  iis,  qui  iU  allecti 
sunt,  moiestiain  exhibere  videiur ,  alque  in  meri- 
diana  luce  pro6indam  iioclem  imiuri.  Eaque  de  caosa 
eximius  ille  prophela  dicebat,  Ocddel  ilHs  sol  m  me« 
ridie  {Amos  S.  9) :  non  quod  sidus  iliod  deiitescat, 
aol  consoetos  ipsius  corsos  Interrampator :  sed  qood 
moeslo  ac  moerenti  animo  clarissimo  die  noctis  spe^ 
cies  sese  objiciat.  Neque  eiiim  Untae  nociis  tenebrae 
sonl,  qoanU  moeroris  nox  esi :  non  quidem  illa  na- 
tune  lege  accedens ,  veram  per  raiionis  ac  mentis 
obscurationem  conflaU  :  burrenda  sane  atque  inlo-. 
leranda ,  truculentum  vultum  haliens,  quovis  tyranno 
crudelior,  nemini  eorum ,  qui  eam  discutera  conan-: 
lur,  fiiciie  cedens,  veram  animam  eam,  quaro  corri* 
puii,  adamante  llrmius  pleramque  retlnens,  com 
videlicetea  non  multom  sapientiae  adhiboil. 

3.  Qoid  aoieni  longa  oralione  opos  est,  ot  de  eo 
ipse  pronunliem  ,  cum  ad  eos,  qiii  iilocapti  sunt, 
venire,  atque  binc  universam  ipsius  vim  perapicera 
liceat  ?  Imo  vero  liceat,  si  lubet.  eam  aliunde  priiis 
demoostremos.  Nam  coni  Adamiis  grave  iliud  pecca* 
tum  admisisset ,  atque  coromune  hommum  omnlom' 
genus  condemnasset,  labora  tum  mulcuius  est  (Giii. 
3) ;  ea  auiem ,  quae  gravios  peccaverat ,  et  qoidem 
osqoe  eo  gravios,  oi  illios  peccatum,  cum  hujos  pec-' 
cato  collaium  ,  ne  peccatum  quidem  exisiimetur : 
Adam  enim ,  inquit  Scriplura,  non  est  seductus  ,  sed 
mulier  seducta  in  pranMuicatione  fuit  (I.  Tim^  2.  U)  : 
haec,  inquam  ,  qu»  decepu  fuerat,  ac  Dei  legem 
vioUverat,  alque  et  sibi,  et  marilo  venenaium  pocu- 
lum  lemperaverar,  ampliori  moerori  addicitur,  qood 
videlicei  ille  majorem  ad  premendnm  vim  liabeat , 
qoam  labor.  Multipiieans  eniro ,  inqoil,  muUipiicabo 
dolores  tuos,  et  gemitum  tuum,  In  dolarilms  paries  /!•' 
lios  (Geii.  3.  i6).  Nosqoam  hic  labor,  nusquam  sudor 
et  aeramna  :  veram  mcestitia  et  gemiius,  atque  hinc 
nascenscraciatus,  sexcenusmortes  adiequans,  imo 
etiaro  longe  gravior. 

Moru  nikil  graeius  aui  terrilfiUus  esse  demonstrat,  — 
Quamquam  quid  morU  gnvius?  annon  humanorum 
malorum  caput  est?  annon  ea  horrenda  et  intoleranda 
innumerisque  iuctibus  digna  esse  videiur  ?  annon  eam 
atrocissimi  sceleris  poenam  esse  dixit  Paulus  ?  Nam 
eos,  qni  sacrosancU  mysteria  indigne  attingunt,  ire- 
mendxque  mens»  pariicipes  fiunt,  hanc  poenam  pen« 
dera  bis  verbis  assertiil :  Propterea  inter  vos  tnultiim^ 
.  becilles  et  infinni,  et  domtiunt  muUi  { 1.  Cor.  11.  30 ).' 
Annon  legislatores  omnes  hoc  supplicio  eos  muicunt, 
qui  atrocissima  scelera  commif  (ont?aimoii  etiam  Deos 


B75  S.  JOANNiS  CHRTSOSTOIIl 

exlremom  lianc  in  lege  pcenam  iis  constiiuit,  qni  ma* 
gnis  criminibus  sesn  devinctunl  ?  Mmon  b^jus  meiu 
pairiarciia  iile  perierrilus,  eo  aildiieius  est,  ul,  nauira 
eiiain  ipsa  superala  ,  oxorem  suam  bariNirlcss  lasci'* 
Tke,  atque  i£gypliacffi  lyrJBiiidi  dederei,  alquc  liane 
pelulanlis  libidinis  fabulam  ei  ipse  struerei «  et  uxo^ 
rem,  ut  gravem  hunc  et  tragicum  gestum  secum  age«* 
let,  pbsecraret?  Aique  adeo  iie  liujuamodi  quidem 
tamquaui  scenicac  sinulailonis  causam  afferre  |>udore 
deturretur  :  Erit  eiiim  ,  iiiquit ,  cum  tidenni  te  JE^ 
^{ftegregia  roniia  pranlitam,  atqiie  facici  pulcbiitudine 
pMiSUnteiii,  inlerficiem  me,  et  te  $ervabunt,  Die  iytw 
(fUQd  iorer  mea  sie^  u/  bene  eit  mihi  propter  te,  ei  viMl 
anima  mea  ok  gratiam  tui  (Gen.  11  12.  13  ).  Vidisti 
luetum,  vidisti  tremorem»  exceUiim  illum  ac  phiioso* 
phicum  aiiimum  quatienlem  ?  vi Jisti  adamantem  for« 
midina  fnicliim  ?  Genus  mentitur,  atque  alieram  pro 
altera  persoiiam  uxori  suai  imponit ,  agnani(|ue  lupts 
in  pncdam  exponil :  quodque  viris  malorum  omnium 
acerlussiiuum  est ,  neinpe  condlupratam  uxorem  cer» 
nere ,  iiiio  eiiam  vei  suspicari ,  iioc ,  ei  quud  bac  re 
muito  acerbius  est  (aon  enim  suspicio  taniiim  erat , 
sed  stuprum  reipsa  lentabalur ),  non  modo  cernit,  sed 
otiam,  ut  perpetretur,  laboral :  idqiie  ipsi  leve  ae  fe* 
reiidum  videiur.  £tenim  affecius  affectum  superabat, 
gravem  niiniruro  gravior»  ac  morlis  terror  «eiotypiain 
vincebat.  &fagnus  quoque  ilio  £lias  ob  mortis  iiietum 
solas  libidinosic  ac  nefarix  mulieris  minas  veritus,  iu 
fugam  se  eontiilit ,  ac  solum  veriit  ( $.  Reg.  19 )  :  el 
qui  ca:Ium  clauserat,  et  tot  miracula  patrarat,  sermo» 
nis  lerrorem  minime  tulil :  verum  excelaum  iilum 
atque  ad  ci^loa  usque  sublimem  aBimum  pavor  iia 
perculit,  ni  post  iilam  fiduciam ,  post  tantam  iii  lo- 
Quendo  libertateiu,  posi  tanium  virtutis  specimen  edi* 
tum,  et  patriam,  et  iantUHi  populum,  cujus  causa  lot 
pericula  audax  adierat,  repente  iinqiieret»  el  qua()ra« 
ginta  dierum  iter  soliis  obiret  el  in  loeiim  desertinn 
migraret.  Vohemeiiter  eniin  borrenda  biijus  rei  na- 
tura  est,  ac  propierea  quotidie  in  genus  noUriim  im- 
pclum  iaciens,  ad  uuumqiiemque  niortuum  ;)0S  usque 
adeo  percellit  atque  consiernat ,  metuque  perturbai 
et  conirahii ,  ul  qiue  uec  opiiiato  appareat.  Ncc  vero 
ad  con&oUtionem  ullam  vim  haboit  aut  temporis  me- 
ditaiio ,  aut  quotidiana  in  hac  contemplaiione  cou* 
sueiiido  ei  exercitatio  :  nec  iemporis  diuturuitaie  hu* 
jusmodi  mosror  terrorque  conseiiuit,  verum  pcrpeiuo 
juvenescit  ac  viget,  receniemque  ac  Aorcntcm  quoti- 
die  metum  alTort.  Nec  sane  immerito.  Quis  eniin  non 
pcrturbetur  et  consierneiur,  cuin  eum ,  qui  besterno 
die,  aut  paucls  aiile  diebus  ambolabat,  sexccnia  domua 
npgoiia  gerebat,  uxoris,  filioruin ,  niancipiorum.  s«pe 
eitam  integrarum  civiiatum  curam  8uscipjebai,minaba^ 
tui^  tcrrcbat,  supplicia  pariim  solvebat,  partim  infere- 
bal,  initumera  tum  in  urbibus,  tiim  in  regionibus  efficie- 
kit,  rcpenie  plusquam  lapidem  mitium  et  jacenicm  vi* 
dci?  cunxiue  inaumcrabiles  hoiiiincs  plorent ,  et  ami- 
cissimi  qirKfue  lugeant »  et  uxor  dolore  distorqiieatury 
gciiai  cuidat  * ,  comam  vellai«  magno<|ue  cum  ululaiu 
•  la  Edito,  h»  voces,  genas  emdm,  deeraat. 


ABCHIEP.  CONSTANTINOP.  ^^ 

anciliarum  groge»  circum  aecoUocet ,  ipwm  umei 
iiihil  eonim  «eniaeMtem  ?  cum  videi  oftM  lepeiiiodi 
medio  sublata  ease ,  raUoDen « io^eniiim,  aainaa , 
oris  florem  ac  venuslalem»  meDibrorum  niotuiii?  in! 
jucunda  auiem  iis  suecesaisie ,  Bimirura  iiieaiiuii, 
atuporem ,  cornuptiooem ,  taoiem,  vermes,  cianfcai 
pulvereiu^fmtorem^inttritiim  intugrom ,  cat|MMqii| 
totutn  eo  properaiia»  ui  ib  f  iiie  ei  Mormia  aiqoe  i|$iio« 
bilia  ossa  desioat  ? 

4. 1/orimeooreifMer. -r-El.taaeiiiilfld^qnodelptt 
res  ipsas ,  et  per  ianctonim  iilorom  vironm  fmi^ 
dincm  horrendum  esse  coinut,  imBrore  leage  knm 
csi.  Nain  ipaius  cauaa  iooga  limc  aermommi  curriciii 
emensua  sum«  ut  ex  mo  diicai,  quantmn  pmaani  ^ 
das ,  ac  parem  ipsi ,  imo  vero  muilia  |mmHnis  n^ 
reni ,  boiiorum  mercedem  exspeetes.  Aique  ui  liie 
iia  sc  liabere  intcHigaiJam  ad  eoaquieoaffactacaiNi 
sunt ,  confugiam ,  quo  scilicei  prius  iieitra  feitiaibt 
oratio.  Plebs  ilcbrasorum»  Mose  vcnieiite^  ae  iiberlK 
lcm  et  i£g)'ptiac«  capiivitatis  rinem  iHHHia«e,Be 
audire  quidem  ipsuni  suatinebaiit,  CattsaaM|ue  etiaa 
exponeos  iegislator  dicebat :  lo^iHifi  eH  muem  Mem 
ad  poputum, :  ei  non  audinl  pojmlHM  Maeem  pra  pmilkn» 
mitaie  {Ksod.  6.  9).  Quineiiam  cum  Deiisgrafa  Jodxii 
ob  multa  fl.«giiia  miiiaa  intendiiy  poai  captivitatrtu  ai- 
que  iii  uliena  regioue  commorati(mem «  peit  lervi- 
tuietu  ,  fjiiiem  ,  pestem  atque  bumaiuirum  cariiiuii 
esuiit  banc  pceiiam  subjuoxii»  bis  verbii  ttletis :  Ikk 
«M  cor  mmreni ,  et  deficientee  aculae »  et  kikemmm 
animam  (  Deut.  28.  65 ).  Quid  aulem  iudttoi ,  pnu- 
laniem  ei  ingratum,  carnisque  servitttii  addieUiai  pn 
pulum,  Bcc  pliilosopbari  scieiilettii»  cotmNemaru :  eaa 
mihi  a  magiiis  ei  escelsia  viris  bujui  let  affumeiim 
capere  liceai?  Ktenim  aposloloru»  cborus  •  cua  ui- 
cunium  jam  cuin  CUristo  consueUidincm  baliuiiienu 
multaque  de  imniorlalitate  aliisque  arcanis  rebuiei 
ipso  didicisscnt ,  signaquc  admiranda  ei  ab  1 
.sciisibus  rcmoia  edidissent ,  ipsumque  taiito  l 
mira  pcrpetraiiiem  conspexisseni ,  cjusdemque  cun 
eo  meusx,  ct  coUoquii,  ac  tam  eximlorum  seraionttm 
participes  exstitisseni ,  ai(|iie  omni  doctrime  feoeri 
eruditi  ruisseni ,  posteaquam  ?erba.,  quie  meeroren 
affcrcbaiii,  auJieruni,  qui  prius  eum  perpetuo  reiine- 
baiii,  dciue  ipso  vclut  lactcnCes  pueri  pendebaat,  nee 
percontiiri  desinebanl ,  Quo  vadis  ?  iidem  rursus  bi- 
jus  iiKBroris  lyrannide  iia  oppressi  siini ,  sequc  lotoi 
angori  dedidcruul ,  ut  jam  ab  ipso  hxc  minime  per< 
coniareiitur.  Quo  eiiam  nomine  Christus  eos  it;secians, 
diceliai  :  Audislisquia  vado  ad  euiu  qm  miai  me,  eite» 
nio  ad  vos,  et  uemo  ex  vobis  interrogat  me^  Quo  vadii^ 
Sed  quia  fuec  loquutus  sum  vobis ,  trisdlia  implevU  c*^^ 
vestrum  ( Joan.  16.  £».  6 ).  Yidesnc  quomodo  ni(£roris 
lyraiinis  ampri  tcnehras  offuderii »  eosque  in  capii^i- 
taieiii  sibi  addixerii ,  sufque  |iiris  fecerit  ?  Rursuoi 
Elias  ille  (u:)m  nc  minc  quidem  ab  eo  abscedaui)  po>l 
fugain  ac  sccessioncm  a  P«ilfesiina ,  mceroris  ^mbi- 
talein  noti  ferens  (si  quidem  iu  magiio  moerere  '*^^^ 
angore  versabaiiir :  quod  etuiip  is»  qui  eara  historlta 
literis  mandavit,  bis  verbis  decla^ ,  Al^t  juxi^  e»* 


«77 


EPISTOLiJE. 


«78 


mam  iuam ) ,  qiild  in  sua  ad  Deoin  prccniioae  dical , 
audias  velim :  El  ^ufficiat  nunc^  Domine.  Accipe  ammam 
fnettm  o*  me  :  ndn  enim  sum  metidr  quam  patres  mei 
(3.  Reg,  19.  5.  i  ).  Iia  iilud  quod  rormidabilius  eral, 
illrtm  snpplicii  colopiioncin,  iHud  maloruin  capnl ,  il- 
lam  sceleris  omnis  poenam  exoplal,  aiqiie  in  beneficii 
loco  petit:  *  Us:]ue  adeo  morte  leiribllior  esl  moeror. 
lU  enifn  liunc  effngerel ,  ad  lllam  pcrfugit. 

S.  Hie  autem  qtLTstionati  qnamdam  tibi  explicare 
volo.  Nec  enim  me  falliY,  qiiantum  bujusmodi  quaestio- 
nos  rtbi  dissolvi  cuplas.  Quo^nnm  Igitor  bacc  quacstio 
esitSI  mortcm  mcBrorc  levlorcm  esse  eiislimabat , 
quid  caus»  est,  cnr  viiandne  moriis  causa  rellcto  solo 
pelrio  ac  popnlaribus  suis  prorngerit?  et  cur  qui  prius 
eam  fugiebat ;  nunc  eam  expelnt  ?  Niminim  ul  hint 
vel  maxime ,  quantum  moeiiitia  mortcm  acerbiiate 
snperet,  tntetligas.  Nam  cum  monis  dumtaxat  meius 
eum  qoaterei,  non  abs  re  quidvis  efRciebal,  quo  eam 
effugeret.  At  postcaqunm  moeror  In  Ipsius  peclore  in- 
sidens  naturam  suam  ottendit,  eom  videlicet  cxedens, 
absumens ;  denlibiis  conilciens  ,  aique  Intoleranduro 
in  m«)dum  cxcrucians ,  lom  denique  id  quod  omnibus 
rebus  gravios  ei  accrbius  est ,  levios  esse  jndicavit. 
Eodemqtie  modo  Jonas  eliam  moerorem  fugiens  ,  ad 
mortem  confogit :  mortemque  ipse  quoque  bis  vcrbis 
a  Deo  petivit :  Accipe  animam  meam  a  me  :  meliui  est 
enim  mMi  mm ,  qtiam  vbere  (  ionCB  4.  3 ).  Davidque  . 
ftem,  sive  ex  sua,  sivc  ex  alit  nim  quommdam  lugen- 
Itnm  persona  psalmum  conscribens ,  lioc  ipsom  indl- 
cat.  Ctim  eomliteret ,  inquit ,  peeeater  adversum  me , 
ehmutm ,  et  hnmiHatus  snm  ,  et  sihii  a  bonis ,  et  dolor 
meus  ren<mtu»  est.  Concahdt  cor  meum  intra me,  etln 
meditenione  mea  exardeseet  ignis  (PsaL  5S.  i-4 ) :  per 
ignem  Iltam  scllicel  moBroris  affecturo ,  qnl  quovis 
Igne  acerbtor  esi ,  desigimns.  Idco  piagas  ipsius  ac 
dolorts  nilnime  jam  ferens ,  bis  verbis  utitor  :  Lo« 
qvMtni  tum  in  lingna  mea.  Qnid  autem  loqneris  ,  dic 
qna»sotMortcm  qooque  liic  petii,  dtcens  :  Notum  fac 
mHlU  Oomine,  finem  meum  tt  numerwn  dierum  meorum 
quh  et(,  ut  seiam  cur  morer  ego  ( Ib.  v.  5»).  Qow  qul* 
dem  verba  lametsl  ab  Eliaeverbisdiscrepent,  eamdem 
lamen  scntentiam  habent.  Nam  quod  Ille  dixlt ,  Non 
sum  me^or  quam  patres  mei ,  hoc  iste  his  verbis  signi- 
llcavil :  Notum  foc  mihi ,  Domine ,  finem  meum ,  ut 
sdam  quid  morer  ego.  Hoc  est,  Qda  de  caosa  ego  rell- 
cins  snm  ,  seriosque  abeo  :  qua  de  caosa  ,  cum  alii 
{.101  e  vita  discesserint,  ipse  tamen  remnneo,  alquc  iii 
pnrsenli  vila  diotomiorem  moram  traho  T  Ac  tanta 
iiiords  copiditate  lenetor,  sive  ipsc,  sive  illl,  qoorum 
nomine  loquitur,  ul  etbm ,  ea  nondum  praesente  , 
praesenliae  lempos  scire  aveat.  Noium^  inquii ,  fac 
miM,  Domht»,  finem  meum,  qoo  videlicet  hinc  quoqtie 
maximam  voloptaiem  capial.  Ila  id  quod  borrendum 
C8t ,  ^ropter  Intolerandum  mcerorts  dolorem  ,  aique 
Ignem  In  animo  «xardescentem  ,  expetcndum  reddt- 
lor.  in  meditoHone  enim  mra,  inquil,  exardescet  ignis. 
jErumnee  coronat  parhmt.  —  Qoocirca  com  tan- 
tam  pcenam  luas,  magniim  binc  mercedem ,  multa 
praemia,  remonerttiones  hiettarmbttes,  splendidas  ae 


vaide  florentes  hujusmodi  c^rtaniioom  coronas  ex* 
specia.  Non  enim  solum  aliquid  boni  erficere,  sed 
eiinm  aliquid  mali  perpeii,  mngnam  mercedera  alque 
ampla  prsemia  obtinct.  Atque  ad  baiic  oralioaem  Jam 
roe  confero,  utqiixet  tibi,  etcunctis  magiiopere  uii- 
lissii,  animi«qoead  paiientiam  acueiidissufllciat,  neo 
cos  ad  calauiiialum  sudores  debilitari  sinau 

6.  Qood  igilur  calamitatum  oninium  atrocissima  , 
ac  nialorum  colophon  etcaput,  moestitia  sil,  saiis  fu- 
60  a  nobis  est  demonstratum  :  superest  jam  ut  virtu- 
tes  et  calamiiatum  perpcssiones  inier  se  comparemus, 
ut  pcrspicue  intelligns  non  virtotibos  solum,  sed  eiiam 
calamitnlihus  mercedem  consiitutam  esse,  et  quidem 
admodum  amplam  :  nec  calamitatibus  minus,  quam 
virlutibus;  imo  amplius  interdom  cnlamitalibos.  Ac, 
si  lubel,  mngnuin  palienlise  pugilem  in  incdium  pro- 
ducamus,  eum,  inquam ,  qui  ulroque  laudls  gcnere 
sptcnduit,  adamantem  illum,  petram  illam  ,  eum  qui 
In  Ausilide  quidcm  regione  exstilit,  veruin  siiignlnri 
qundam  virtutis  su£  magnitudine  universum  terrnrimi 
orbem  collustravit ,  aiqiie  ipsius  tum  viriutes ,  tum 
Calamitates  exponamus,  ut,  qua  ex  pnrte  mngis  efrul- 
scrit,  comperluin  habens.  Quaennni  igitur  ipsiiis  vir« 
tules  eranl?  Domus  enim  mea,  Iiiquit,  omni  venieuti 
patuitf  communisque  erat  viatoribus  portus  (Job  3l. 
52).  Quin  bona  sua  ita  possidebat  iit  ea  pene  omnla 
noosibi,  sed  pauperibus  haberet.  Ocu/tKcnim,  iiKjuily 
fuicacorum^  et  pes  claudorum  {Job  29.  15-17). 
Pater  eram  imbecillium  :  et  cai/sam,  quam  nesciebam  , 
investigabam :  conterebam  molas  iniquorum  :  et  deden' 
tibus  iltorum  auferebam  prcedam.  ImheciUes  autem^  si 
qua  re  opuk  iiabebant^  minime  repulsam  ferebant :  neque 
qnisquam  ex  mdibus  meis  umquam  vacuo  sinu  egressu» 
esC{Job.  51. 16.54).  Yides  varia  humanilatis  gcnera, 
et  varlos  cleemosynae  ponus,  eumque  qiiavis  ratjoiie 
opem  iis  ,  quibus  injuria  fiebat ,  afferentem  ?  vides 
cum  egestatem  sublevantem  ,  viduas  fovcntem^ 
hcsis  opitulaiilem  ,  Ixdenlibus  lerrorem  iiicuii- 
entcm?  Nequeenimeosolum  studium  suum  demon- 
slrabat ,  quod  iis  ,  qui  laedebantur,  prxsto  esset , 
atquc  auxiiiuni  ferret  ( quod  nuilti  faciunt  ] ,  venim 
eiiam  eo  usqoe  laborabat,  quoad  negotiom  confecis- 
sct,  et  quidem  mngna  cum  vehementia.  Conterebam 
enim,  inquit,  molas  imquorum  (Job  29.  17) :  eorum 
videlicet  conatibus  providcnliam  suam  muri  instar 
opponens.  Nec  vero  hominum  tanlum  injuriis  ,  sed 
etiam  naturoe  insidiis  curam  soam  ac  solliciiodinem 
objictcns,  ipsios  nimirnm  vitia  singulari  niixilii  sui 
mngiiitudiiie  cnrrigens.  Nain  quin  mombra  ipsis  resli- 
tuere  niinime  poterat,  hoc  est  c;ccis  oculos ,  claudis 
pedcs,  membrorum  instar  ipsis  erat  :  aique  ipsius 
opern  ii  qtii  oculis  capli  erant,  videbaiit;  et  ii  qui 
cruribus  oblaesi  ac  mntilati  erant,  ambulabanl.  Qnid 
cum  hnc  humnnilate  compnrari  queat  ?  Alias  etiam 
ipsius  viiiutes  exptoratas  babes  ;  ne  omnia  enume- 
rans  oraiionem  protraham  :  morun^  facilitatem,  Ieni« 
tatcm,  sumnmm  modestiara  ac  lemperantiam ;  quo* 
nam  pncio,  cum  in  eos  qui  iujuriam  aliis  inferebnui» 
veheinens  essel  ( nan^  hoc  sane  miranduni),  suavis 


079 


S.  JOANN.  GHRYSOSTOMI  ARCHIEP.CONSTANTINOP. 


m 


tamen  et  mansaeliis,  atqiie  ipso  eiiam  melle  dulcior 
erat,  ciim  erga  omnea  alios,  lum  erga  raroulos  tuos , 
qiii  magnum  sui  erga  ipsum  amoris  argumenlum  eden- 
tes,  dicebanl :  Quh  del  nobii,  utde  camibu$tjM$  ladi- 
remur  {Job  31.  51)?  Quod  si  famolis  iu  carus  el 
ainabilis  erai,  qoibus  sa;pe  lerrori  esse  necesse  est » 
quanlo  magis  cunclis  allis  lioroiiiibus? 

7.  Habc  igilur,  atquehis  plura,  cum  apud  te  colle- 
geris,  age  jam  ad  calamitatijm,  qnas  perpessus  est , 
numcruin  siibduceiidum  mecum  te  confer  :  aique 
comparandoVideamusquo  tempore  clarior  erat,  an 
cum  illis  ▼irtuiis  muneribus  fungebatur,  an  cum  acerba 
pateretur  qu93  magiium  ipsi  moerorem  inurebant?  Ulro 
igitur  teinpore  illustrior  erat  Job?  tumne  cum  do- 
roum  siiam  omnlbus  qui  eo  iter  faciebanl ,  apertam 
babelMit,  an  cum  ea  proslrata  nullum  acerbum  ver* 
bum  pronuntiavit,  sed  Deum  laudibus  affecil?  Atqui 
illud  vinmis  rounus  erat,  boc  perpessio.  Utro  tem- 
pore  insignor  erai ,  dic  quxso,  curo  filiorum  causa 
sacrtficium  offcrebat,  eosque  inler  se  conciliabat,  an 
cum  Ipsis  domus  ruioa  obrutis,  acerbissimoque  roor* 
lis  genere  de  mediosublatis,  perquam  sapienter  bunc 
casum  tulit?  Utro  lempore  magis  emicuit »  cum  de 
ovium  ipsitts  velleribus  nudorum  bumeri  calefiebanly 
an  cum  allato  iiuntio  ignem  de  ctIo  cecidisse ,  et 
universom  gregem  una  curo  pasloribus  absumpeisse ,  ^ 
miniroe  commotus  ac  perlurbatus  est,  verum  calami- 
tatem  bancxquoanimo  tulit?  Ulro  tempore  roajor 
erat»  cum  firma  corporis  valetudiiie  frueretur,  qua  ad 
eorum  qui  injuriam  acceperant,  defensionero  uteba- 
lur,  et  iniquoruro  roolas  conterebai,  atque  ex  mediis 
ipsorum  denlibus  praedam  eripiebat,  oppressisque 
portus  erat :  ancum  corpus  snum,  laisorum  praesidium, 
a  vermibus  corrodi  conspiciebat,  atqiie  in  sterqnllinio 
sedens,  accepta  testa  illud  ipse  radebat?67e^af  enim 
terr(BmoliiOf  inquit,  $amm  radeni  (Job  7.  5).  Atqui 
omnia  illa  virtutis  opera  erant :  conira ,  haec  omnia 
perpessiones  :  et  tamen  haec  ipsi  majorem,  quam  illay 
splendorem  aitulerunt.  Hoc  enim  acerbissima  praelii 
pars  erat,  majoreroque  fortitudinem  animique  firmi- 
tatero,  et  mcniis  sapientiam ,  atque  ampliorero  erga 
Deum  caritatem  rec|uirebat.  Eaque  de  causa,  cum  illa 
fierent,  impudenter  quidem  ac  perquam  improbe  , 
sed  tamen  obluctabatur  di^ibolus ,  his  verbU  utens : 
Numquid  Job  fruitra  colit  Deum  (Job  1 .  9)  ?  At  cum 
bxc  accidissent,  pudore  suffusus  terga  dedit,  ac  se- 
cessil,  ul  qui  ne  impudentis  quidein  ullius  objectionis 
umbram  aliquam  haberet ,  quam  praetenderet.  Hoc 
eiilm  coronarum  colophon  esi ,  hoc  suminus  virtulis 
apex,  hoc  perspicuum  fortitudinis  argomentum,  hoc 
summx  philosophiae  culmen.  Illud  eliam  ostendens 
hic  idcm  beatus  Job,  quanto  acerbior  sil  moeroris 
tyrannis,  quam  mors,  hanc  requiem  appellabal: 
Mort  enim,  inquil ,  vko  requ%e$  ( Job  5.  25) ;  atque 
eain  gratiae  loco  petebat,  ul  a  nioerorc  liberaretur  , 
dicens :  Qm$  ^et  ut  vemal  petUio  nua^  et  quod  ex$pecto^ 
tribuat  mihi  [)eu$?  Et  qui  ecefnt ,  ip$e  me  conlerat,  et 
$uecidat  me  u$que  in  finm  :  et  urb$  ea,  $uper  cuju$ 
muro9  $altabamf  $eputcrum  mihi  $it  {Idm  y  6.  S.- 


10).  Ita  oronium  rerum  gravissima  est  nKesUiii : 
porro  quo  gravior ,  eo  quoqM  m^iorem  nercedai 
habet. 

8.  QuaiUui  ex  catmmtadbui  fructui  orjodir.  HMlk 
fOriui  me  tabore  magmtm  Umdm  nfert.  —  Otaiiteii 
aliunde  quoque  inlelllgu  qiiaalus  ex  calamiutilw 
fructus  promanel,  etiaoisi  noa  Dei  causa  qois  perpe- 
tiatur  ( nemo  me  boc  loco  byperbolice  loqui  eiisij. 
met) ,  modo  sirenuo  ac  placido  animo  ferat,  Deuin 
in  omnibus  gioria  afQciens' :  idero  bic,  se  propier 
Deum  ha;c  pati»  roiniroe  nortt,  ot  tamenideo  corooa 
donabalur,  quodelsi  causam  non  nosset,  sUreauou- 
roen  animo  calamitates  peHerebat.  Lazarus  quoqoe 
ille,  in  roorbum  prolapsus  ( hoc  porro  uon  eratpro- 
pter  Deum  pati),  tamen  quia  inopiam  curaDiium, 
rooeroremqoe  illum,  quem  et  ulcera,  et  fiimes,  et  di- 
viitt  contempius  atqoe  crodeiiias  aflierebat,  roni 
animo  tulit,  qiias  coronas  consequulus  sit,  nontefo- 
git.  Atqui  nullum  iUius  praeclarum  opus  ioveniinus; 
non  quod  pauperes  misericordia  prosequutus  8it,oM 
quod  laesis  opem  tulerlt,  aut  aliud  quiddam  ejusdeoi 
generis  cum  virtute  gesseril;  veruro  illud  damuui, 
quodpro  divitis  foribus  jacuerit^  quod  adversa  val^ 
liidine  laborarii,  quod  ipsius  vulueribus  canes  linguas 
admovertnt»  ac  denique  quod  divea  eom  sit  aspenu- 
tus,  qu«  onnia  ad  perpessionem  spectabanu  El  u- 
men,  licei  nullo  alioegregio  virtutis  monere  perfoo- 
ctus,  quia  soiom  bojusmodl  moestUiamslrefluoaiuoM 
tulity  eamdero  qoam  palriarcha,  qui  totres  com  vir- 
tute  gesserat,  sortem  e&t  consequutus.  Dicaoi  pn> 
lerea  quidplamy  quod  etsi  ab  hominumopinionealie' 
num  videatur»  taroeo  verum  est:nempe  eiiaaiii 
quisplam  magnum  aliquod  et  illustre  opus  ediderii, 
sed  siiie  hibore»  periculis  et  calamitatibus,  eum  liaoi 
magnam  blnc  roercedero  laturum  esse :  Umuqmi^ 
eDim  proprimtnercedmaeeipietjuxtaproprimiako- 
rem  (1.  Cor,  3.  8) :  non  secundiim  rerum  ex  virtole 
gestarum  magnitudineni,  sed  pro  calamitatum,  qoas 
pertulerit,  mole.  Quocirca  Paulus  ciiain  se  jacui». 
noii  ob  id  tantum  gloriaiur,  quod  boni  aliquid  ac 
praeclarigcsseriiy  sed  etism  quod  maiis  affcclitfsil. 
Cum  enimdixisset,  MimOriChriiH  iunt^  ulndm»- 
piemloquar,  plui  ego  (S.  Cor.  II.  23) :  aupie,  qoaoii 
eis  praesuntior  esset,  cum  ex  coroparatione  demonstfa' 
re  studeret,  non  dixit,  Tot  et  lot  hominibus  praedicavi : 
verum  omissis  iis  quae  ex  virtute  gesserat,  mala  ea , 
quae  perpessus  esty  enumerat,  bis  verbis  :  In  labori' 
bui  abundantiui^  in  plagii  iupra  modum^  in  carceri' 
bu$  abundantiu$t  in  mortibui  frequenter.  Qwup^ 
quadragenai  una  minui  a  Judmi  accepi;  ter  vir§is  c^ 
iu$  $um^  $emel  tapidatu$  $um^  ter  naufragium  ftd,  ^ 
ae  nocte  in  profundo  mari$  fui :  in  itineribui  iespt,  pericn' 
li$lluminum^periculuiatronumt  periculi$  ex  gcntrt, 
periculi$  ex  gentibue ,  periculi$  in  cimtaUt  pericilif  ff 
$olitudine,  pericuti$  in  nmri^  pericuii$  in  fM$  ff^' 
bu$  :  f»  iabore  et  mrumna^  in  tngilii$  mulU$,  in  fe^t " 
iiti^  in  nuditaU;  prteterea  quee  extrimecui  $unt,  imi^'' 
tia  mea  quotidiana  (Ib.  v.  23  -  28). 
<  savil.  post,$ftor»iii)fld0ts,addit,  magmnitatdet  ( 


581  EPISTOLiii: 

9.  Videsne  perpesBionon)  seriem,  acghyriandi  occa- 
sioiies  ?  llox  aulem  qu»  etiaro  praeclare  gesserlt, 
subjungil :  atque  in  iis  rursum  perpessiones  majorem 
sibi ,  quaro  res  praeclare  gesiac ,  partem  vindicant. 
Nam  cum  dixissel,  InHantia  wea  qttoiidiana^  sefUcet* 
coiuinuas  abductiones ,  tumultus ,  atqne  calamiiates 
(nam  lioe  signifieat  iitur^mf c(),  subjunxit,  SaUidludo 
omnium  Eccksiarum  {Ib.  t  28).  Non  diiit,  Gorreclio, 
scd  SoUiciiudo,  quse  ad  porpessionem  magis  quam  ad 
rcs  ex  Tiriule  gestas  pertinet.  Et  quse  seqQunlur  eo- 
dcm  modo  :  Quis,  inquit,  infimialurf  ^egonm  inpf" 
mor  ?  Non  iiixit ,  Gorrigo  et  medeor :  sed»  Infirmar « 
ac  rursum  :  Quis  scandalisuuurf  el  ego  nan  uror  (Ibid. 
V.  29)  ?  Non  dixit,  Eum  scandaio  liberati :  sed ,  M<e- 
roris  pariiceps  fui.  Poslea  osiendens  ista  pniesertin 
mercede  dunari,  ait :  jSt  gloriari  oportel^  in  us  qute  in- 
firmitatis  mem  sunt^  gUmabor  (Ib.  9.  ZO  )•  Ac  rursum 
aiiud  ejusdem  generis  subnectit,  nimirum  fugam  earo 
quam  per  feneslram  el  sportam  ac  murum  corripuil: 
boc  porro  ex  perpessionum  genere  erat.  Si  igitur 
a&Bumnx  magna  mercede  donantur ,  xrumnanimqoe 
gravissima  est  moeror,  cogita  quanla  sint  mcsroris 
procmia.  Neque  enim  banc  tibi  caiitilenam  canere 
desinam  :  ut,  quod  initto  pollicitus  sum,  lioc  nunc 
prxsiem ,  nempe  ut  ab  ipsamet  mcesliiia  rationes  eaa 
texam,  qux  libi  moestiiiae  consolationem  pariant. 

Aliquid  frmclari  agere  cum  perpesvone  atiqua  mnUo 
majus  est  quam  sine  labore  idem  prtestare*  —  Atque  ut 
aliunde  discas  quanta  res  sit,  cum  mali  perpesslone 
aliquid  prseclari  agece ,  et  quanto  inferios  sit  sine 
labore  id  ipsum  praestare ,  Babylonius  iile  Nabucbo- 
donosor ,  in  seepCris  ac  diadematibus  viTens ,  CTan- 
gelico  quondam  munere  functus  est.  Etenim  post 
fornacis  historiam  ac  miraculum  hoc  muneris  susce* 
pit,  ut  universo  orbi  concionalorem  se  pneberet« 
non  per  linguam  modo ,  sed  eliam  per  literas ,  in 
omncs  terne  partes  ad  hunc  modum  scribens :  Nabu' 
chodonosor  rex  omnibut  popuUs ,  tribubus  et  linguis^ 
qui  habilant  in  universa  terra ,  pax  vobis  multipUceiwr. 
Signa  et  prodigia  quee  Deus  excelsus  apud  me  fedty 
placuit  annuntiare  vobis.  Magna  enim  sunt  et  fortia : 
rcguum  ejus  regnum  sempiternum,  et  potestas  ^us  in 
generationem  et  generationem  (Dan.  5.  98-100).  Et 
ediclo  saiixit ,  ut  omnis  populus ,  tribus  et  lingua,^ 
quae  loquuU  fueril  contra  Deum  Sidraeh ,  Misach  et 
Abdenago,  dispereat,  et  domus  ejus  sit  in  dtreptio- 
nem.  Additque  :  Neque  enim  aiius  est  Deus,  qui  posni 
ita  salvare  (Ib.  v,  96 ).  Yides  minas  in  literis  ?  vides 


SSS 


terrorem  ?  vides  sublimem  pneconem  ^ »  ac  literas 
quaquaversum  dilTusas  ?  Quidigitur,  dicmihi^  pa- 
remne  apostolis  mercedem  consequetur,  qooniam 
Dei  potentiam  ila  prxdicavit ,  tantumque  studii  ac 
diligenii»  adhibuit,  ut  hanc  doctriiiam  toto  orbe 
nuntiarei  ?  Gerle  non  magnam  ejus  partem,  verum 
inflnilis  parlibus  infcriorem.  Atqui  eodem ,  quo  illl, 
munere  functus  est.  Sed  quia  nuUus  hic  labor,  nec 
ullius  mali  perpessio  adjuncia  est ,  idcirco  merces 
minuitur.  flic  enim  ex  potestate,  ac  sine  uUo  oericul^ 
'  rerronianus,  vides  pradicationem. 
S.  JoAN.  Chrtsost.  III < 


hoe  agebat :  com  illi  conlra  prohi!)erentor,  pclleren- 
tor,  tunderenlur,  flagris  caederentar,  in  ajromnis 
versarentur,  in  praeceps  agerenior ,  in  marc  demer- 
gerentor,  fame  eonficerentor ,  qootidianam  mortem 
oppeterent,  animi  eiiam  crociatu  affflcereniur ,  ad 
cojusqoe  iofirmitatem  infirmarentui',  ad  cujusque 
offensionem  et  scandalum  urerenlnr.  Itaque  pro  his 
laboribtts,  ac  praeseriim  pro  mcerore,  amplior  eis 
merces  est  persolula.  Vnusquisque  enim ,  inquit  ille, 
^n-^prjam  mercedem  aecipiet  juxta  proprium  laborem 
(1.  Cor.  5. 8) :  non  enim  Id  assldue  repctere  desinam. 
Ideo  benignus  Deus,  cum  Paulus  saepe  rogasset  se  et 
calamitatibus  et  mcerore ,  dolore  atquc  periculrs  eri- 
perel,  id  ipsi  minime  concessit.  Pro  hoe,  inqult,  ter 
Dmninum  rogavi  ( S.  Cor.  12.  8  )  :  nec  tamen  quod 
petebam,  impetraYi.  Et  saiie,  cor  amplissima  prxmia 
caperet?  An  qood  sine  labore  pwedlcassel,  deliciis 
iiidolgens,  atqoe  in  tranquilliuie  degens?  an  qnod 
domi  sedens  os  didoxisset ,  ac  lingoam  movisset  ?  At 
hoc  cotvis  facile  erar,  qoamtibet  etiam  ignavo ,  ac 
dissolute  et  deHcate  vivenii.  Nunc  abtem  vulnerum, 
variorum  mcrtia  generum,  cursmim  tam  terrcnorum 
quam   marinorum ,  Ipsiiis  mcerorls,  lacrymaruni, 
dolorum  ( 7rteitRt«m  enim  ,  inquit ,  die  ac  nocte  cum 
iacrymis  noncessavi^  manens  unumquemque  vestrum) 
( Act.  20.  51 )  praemia  et  coronas  magna  cum  fiducla 
perceplurus  est. 

iO.  Calamitates  Olymjriadis.  Joseph  ob  calamitates 
darus.  —  Hxc  igltur  animo  et  cogitatione  coinple- 
ctens,  quantum  scilicet  acerbae  ac  laboriosae  viiae 
lucrum  sit,  gaude  et  laetare :  utque  rructuosam,  atque 
innumeris  coronis  dignam  jam  inde  a  prima  aetate 
viam  tenueris,  crebris  et  contlnuis  vexata  calamitati- 
boa.  Elenim  varios  et  moltiplex ,  sexcenlisqoe  inor- 
tibos  grayior  corporis  morbos  nomqoam  te  obsidere 
destitit ;  conviciorom  etiam  et  coiitomeliarom  agmen,  • 
et  calumniae  in  te  ferai  minime  desieront;  crebri 
deniqoe,  imo  assidol  moerores,  ac  laerymarom  fontes, 
per  omne  vitae  tempos  molestiam  tlbi  exbiboeront. 
Horum  siogula  vel  sola  eam  vim  habuerunt ,  ot  in- 
gentem  iis,  qui  ea  sostinuissent,  utilitatem  afferrent. 
Namet  Lazarus  ob  solum  morbum  eamdem  quam 
patriarcha  sedcm  consequutos  est  :  et  publicano 
convicium  Pharisaei  eam  justitlam  attollt,  qoae  Phari- 
S2ei  jostiiiam  superaret  :  et  deniqoe  apostolorom 
princeps  gravis  illioa  sceleris  olcos  lacrymis  sanavit. 
Gnm  igitur  horum  unlcuique  unam  perpessionem ' 
suffecisse  constet,  perpende  Jam  qiiot  quantnsque 
ipsa  mercedes  perceptura  sis ,  ut  qo»  omnia  simul, 
et  quidem  cum  iugenti  acerbitate  subicris,  idque 
per  omne  vit»  lempus.  Neque  enim  ulla  res  eeque 
splendidos  et  admirandos  homines  reddil,  tantoque 
bonorom  acervo  cumolat,  ut  tentationum  frequeniia» 
pericula,  laboree,  moerores,  et  pcrpetuae  insidlae ,  ab 
iis,  a  quibos  minime  decebat,  struct®  :  dum  tamen 
omnia  aeqMoanimo  ferantur.  Qnippe  ne  filium  quidem 
Jacob  quidquam  perinde  clarum  ac  beatnm  reddldit» 
ut  illa  tom  in  eum  slrocta  calumnia,  et  carc^,  et 
catena,  et  hinc  conlracta  aeromna.  Magna  qmdem 

{Dix-neuf.) 


NS 


S.  JOANMlSGHRtSOSTOHl  AHCHIBP.  OONSTANTINOP. 


^pudidlte  iptiiis  firlus  erai ,  cttifi  iEgyptlacain  Kbi* 
dinem  supenvil ,  ac  misenai  illara  feminaia  ad W 
;  leralum  coocubitura  eum  Yocattlera  propulsaTlt  (Gea. 
'  39) :  al  lioc  tamea  non  iu  magnum,  ul  ea  qo»  pef- 
^*  pessus  eai.  Qusnam  enim  lana  est»  dic^  quaeso^  adtiK- 
lerium  minime  perpelrasae^  nee  alienum  (orom  tio- 
Insse,  iiec  leclom  nihil  ad  se  aliinentem  coniaminaase, 
nec  iiomini  bene  de  se  meriio  injuriam  intulissoy 
nec  patroni  soi  domum  in  probmm  el  infamiam  con- 
jecisse  ?  Al  quod  eum  illostrem  reddidii,  illud  demum 
esl,  nimimm  periculum ,  insidis ,  furor  mulieris, 
quam  libido  capliTam  tenebal,  aliata  Tis ,  incTiiabilis 
ibalami  carcer,  qoem  aduilera  ipsi  comparaverat, 
retia,  quae  omni  ex  parle  espanderal,  accusalio, 
calunmia,  carcer,  catena»  illud  eiiam  quod  nibil 
sequi  iinpelrans,  post  laniom  certamen,  ob  quod  euip 
corona  donari  par  eral,  lamquam  reus  nocens  in 
vincula  ducebatur,  ac  com  iis  qul  gravissima  flagitia 
perpetraverani,  inclodebalor,  sqnalor  item  et  lerrum, 
carceris  afflictio.  Tdm  scilicet  eum  aplendidiorem 
cerno,  quam  cum  in  iEgypti  solio  sedens  frumeiilum 
egentibtts  tribuebai,  famem  pellebat,  el  communis 
omnibus  portus  erat.  Tum,  inquam,  eum  clariorero 
ccrno,  cum  eum  compedes  ei  manicae  vinciebani, 
quam  cum  in  iuciilentis  vesiibus  tanum  polenliam 
oblinebat.  Etenim  illud  carceris  tempus,  negotia* 
lionis  atque  ingeniis  quaestus  erai :  boc  aulem,  luxiis, 
remissionisque  animi,  atque  bpnoris,  muKas  quidem 
voluputes  babens,  ai  non  multum  lucri.  Ideo  non 
lam  eum  suspicio ,  cum  honor  ei  a  patre  babetur, 
quam  cum  fraterna  invidia  exagilalur ,  atque  coaio- 
bernales  bosles  babel.  Nam  domi  ipsi  jam  inde  a 
primis  annis  grave  beliom  excitabaiur  :  el  quidem 
ab  iis  boslibua  qui,  qiiod  ipsi  succenserenl,  nibil 
babebanl ;  yerum  eam  ob  causam  labescebanl,  ac 
dolore  disrumpebantur,  quod  majorem  ipse  palris 
benevoleniiam  obliiierel.  Porro  legislalor  Moses  hanc 
tiffl  amoris,  non  a  pueri  virlute,  sed  ab  eo  tempore, 
qiio  procreatus  est,  orlum  dnxisse  asserit.  Nain  quo- 
niam  serius  quam  alii  in  lucem  editns  fuerat ,  inqull, 
alque  in  exirema  seuectute  (cordi  autem  maxime 
sunl  bujusmodi  filii,  quod  prxler  spem  orti  sint), 
idcirco  patri  carus  eral.  Diligebat  enim  eum  pater^ 
inquit,  quod  eum  $enex  genuimt  {Geti,  37. 5). 

11.  Usec  autem,  mea  quidem  sentenlia ,  scripsil 
legislator ,  non  id  quod  res  eraL  narrans ,  venum  pa.- 
Iris  praetexlum  el  obtenluni.  Quoniam  enim  adolo- 
scenlem  apud  fratres  invidia  flagrare  perspieiebat,  oi 
buic  corum  morbo  mederetur,  eam  amoris  causam 
effinxit ,  qusB  noo  magnum  ipsi  livorem  procreareu 
Nam  quod  alioqui  non  ea  amoris  causa  essei^  verum 
efflorescens  animi  virtus  atque  aelaie  malurior^  ex 
Benjamin  liquido  persplci  potesl.  Nam  sl  eam  ob 
caiisam  ille  amabatur,  mullo  uliqoe  magis  bunc  amari 
oportebai»  qui  naiu  minor  eral.  Siquidem  Benjamin 
posl  Josepbum  satus  esl ,  atque  a  seniore  patre  pro- 
ereatus.  Verum ,  ui  jam  a  me  dictum  es|»  patris  boc 
iignftnlum  eral,  fraternum  bellum  reprimere  sluden- 
lis ;  ac  ne  sic  quidem  id  aasequipoluil :  Teram  acrius 


llamma  exardeseebat.  Bl  qaia  bIMI  aHid  tmnerSfere 

.potertnt ,  fcedam  labem  ipsi  asperaerunl,  ac  tsrfK: 

eriiiien  ineum  conjecernnt,  barbaram  videiicel  mo. 

lierem  fralres  anteverientes ,  ac  multo  seeleniioRs 

ea  80  praebentes.  llla  enim  in  aliennm,  hi  tn  fnimi 

improbi  el  scelerati  erant>  Ac  ne  bis  quidem  llDibas 

iinprobiutem  suara  circsBMCripeeraBl :  venia,  ntid 

priora  semper allquid  addereni,  omnt  studio  Isbon- 

banl :  enmqne  in  deserto  loco  aolnm  naeii  jugalarDni, 

*et  Tendiderunt  alque  ex  libero  servnm  effecertini,» 

quidem  aeerblssimo  servttutis  genere.  NeqQeettin 

ejusdem  nationis  bominibus,  veriim  barbaris,  aGen 

lingua  ntenlibus,  ipslsque  etiam  in  baii»nm  regio- 

nem  abeuntibua  fratrem  dedideronl :  Deos  vero  eii- 

rlorem  eum  ul  redderel ,  pailebalur  ea  <|u»  khni 

-ei  cum  perlcttlis  succederenl  pericula,  longnniniiier 

lolerabal.  Inyidiam  entin  ac  foedam  calomniam  crdes 

excepil,  et  cxde  atroclor  senrltus.  Ncque  enim  letiier 

a  te  id  qnod  dixi  praetereundom  :  Yerum  io  menieig 

Itbi  venlat,  qoantum  erat ,  nobilem  adolcscenteni,  lo 

paterna  domo  com  omni  libertate  ac  tanto  p.iiri^ 

amore  educatum,  sublto  a  fralribos,  qui  nihil  quod 

ipsi  objicerent  habebanl,  vendl,  atqne  barbaris  di- 

versa  tiiigua  ulenlibus,  iinmanlbus,  bellaisque  poiie 

qtfam  homlnibus  dedi ,  et  extorrem  atquc  exsoiem, 

nc  servum  et  peregrinum  liberalem  javenem  efHd, 

ac  posl  lanlam  foliellalem,  ad  extremam  serviiotis 

>  ealamltatem ,  cujits  prorsus  Insolens  erat ,  derolTi, 

crttdelisslroosque  doininos  aceipere,  atqiie  in  alieiun 

et  barbaram  terram  abduci.  Qtiln  ne  hie  quidemim- 

loruin  fidis  eral,  verqm  posladmiranda  ill,i  insotnnn, 

quae  praeiiunliabanl  fore  ul  ipee  a  fratribus  fldorare- 

lor,  inaidiis  rursum  insidlae  sitccedebanL  Niinn 

ipsl  quidem  mercatores  qoi  acceperanl,  eom  retinn^ 

runi,  Terum  improbioribas  rursnm  barbaris  vendiiie- 

runt.  Non  le  fugit,  quantl  ad  cslamilatem  momenti 

sit,  tales  dominos  talibos  domlnis  cemmutare.  Hoe 

^enim  rooiesiiorem  serviimem  reddii,  cum  eiiefoi 

rursnm  sunl  qul  emunt,  ac  priorlbos  atroeiores.  Post 

In  iGgyptum  ingredltur,  tum  cum  Deo  bellum  g^^ren- 

tem,  el  furore  laborantem ,  unde  ImpudeniiA  ora, 

unde  impi»  linguae  promanabant  {a) :  apnd  iEgjp(>(« 

ruil,  quorum  vel  unus  poiuit  magnum  Mosem  H^- 

▼um  et  exsnlem  reddere.  Ac  postcaquam  aliqaantua 

illic  respiravll ;  quod  Tideiicel  benlgnus  Detis  rcsxb 

homlimm  opinloiie  remotas  adminlstrans ,  immanen 

illam  ferauH  qnae  Ipsom  emeral,  in  ovem  conver 

lisset  :  confestira  ipsi  nirsum  arena  cooiparabatBr, 

rursum  stadium ,  rnrsnm  pugitae  ac  certamina , «( 

sndores  prioribus  aeriores.  Seelerails  enlm  ocaiii 

eum  hera  eonsplcata,  ipsiusque  pulchHtudine  aiqoe 

eleganiia  superata,  prorsusque.amorlsaActaeor- 

repla,  phe  impddica  hac  cupiditaie  lesenam  seiepn 

femina  prsebebat.  Ita  rorsum  domestlcus  faoscn  en<i 

conlrario  lamen  el  allo,  quam  priores,  atiimo  pnedi- 

lus :  illi  enim  odio  adducti  sont,  ut  eom  demo  ejie» 

rttil;  haec  conira  amans,  ac  joTenis  eopidiiate  j«- 

(d)  Eadem  fere  verba  usurpat  cbrysosuwius  initiotwui- 
liae  in  martyresiGgjptioa,  Tom.  u. 


585 


EPISTOLiE. 


m 


censa ;  et  quidem  duplex,  imo  triplex,  ac  mulliplex 
'  lioc  belinm  erat.  Neque  enim  quia  reiia  saUa  supe- 
ravit,  ac  brevi  temporis  puricto  laqueum  dissecuit, 
Sdclrco  eum  hoc  certamen  sine  labore  confeci$$e 
existimes  :  siquidem  ingeniem  sudorem  in  ea  re 
subiit. 

12.  Ac  si  id  persplcue  scire  tibi  cordl  est,  cogites 
velim  cujusmodi  res  sit  juventus»  ac  juventutis  flos. 
Nam  tum  in  ipso  juvenlutis  flore  eral :  quo  tempore 
acrlor  natune  flamma  excilatur,  quo  ingens  libidinis 
tempestas,  quo  denique  tempore  imbecillior  raiio. 
idvenum  enim  animi  non  admodum  magno  pruden- 
tix  praesidio  muniuntur,  uec  magnum  virtuUs  stu- 
dium  gerunt :  verum  et  aflectuum  tempesias  atrocior 
est,  et  raiio,  quae  eas  gubernal  ac  moderaiur,  inHr- 
mior.  Ad  naluram  autem  et  setalem  illud  etiam  ac- 
cedebat,  quod  ingens  mulieris  impudicilia  erat.  Et 
sicnt  Persicae  illse  manus  Babylonicam  rornacem  ma- 
gno  studio  accendebani,  copiosam  igni  alimoniam 
pnebentes,  ac  varios  flammae  fomites  admoventes: 
eodem  quoque  modo  tunc  inrelix  illa  et  serumnosa 
mulier  flammam  Tornace  illa  graviorem  ac  periculo- 
siorem  accendebat,  unguenta  nimirum  olens,  gena- 
rum  pigmentis,  oculorum  picturis,  fracta  et  enervata 
voce,  motibus,  ingressibns  lasciviens,  molli  vesiiiu, 
auri  ambitu,  ac  sexcentis  aliis  ejusdem  generis  ille- 
cebris  et  imposturis  adolesceiitem  a  menie  deducens. 
Et  quemadmodom  peritus  qnidam  venator,  fera  capta 
difflcili  potiri  studens,  omnia  artis  instrnmenia  ad- 
'movet :  sic  ipsa,  Juvenis  pudicitlam  p^rspectam  ha- 
1)ens  ( nec  enlm  ea  Ipsi  tanto  tempore  Incopita  esse 
poterat),  ingentl  slbi  ad  juvenem  in  captivitatem 
redigendum  apparata  opus  esse  judicavit,  ob  eamque 
causam  nolla  libidinis  machina  erat  quam  non  mo- 
veret.  Ac  ne  haec  quidem  satls  esse  ducens,  tempus 
insnper  et  locum  ad  praedam  appositum  requlrebat. 
Quamobrem  haud  statim  atque  se  Ipslus  amore  ca- 
ptam  esse  sensit,  eum  adorta  est :  verum  dia  exspe- 
ctavit,  improbam  hane  cupldilatem  pariurlens,  ac  se 
«omparans  :  quod  vereretur,  ne,  si  celeritatem  adhi« 
foeret,  ac  trnnuUuarie  insidias  molirelur,  praida  effu- 
geret.  Gum  autem  aliquando  eom  domi  solqfn  inve- 
fiissefsolitis  vacantem  rebns,  foveam  profhndlorem 
jam  fodit,  ac  vohiptatis  pennls  undique  expansis, 
tamqnam  medlis  reiibos  interceptum  juvenem  ha- 
bens,  irrepit,  ac  sola  solum  nacia;  Imo  non  solat 
Bam  et  aeiatem  et  naturam  ac  denique  suas  ipslus 
toachinas  socias  habebat ;  generosum  illam  adole- 
«centem  ad  nefarium  facinus  per  vim  deineeps  trahlt. 
Qurd  hac  tentattone  gravios?  quld  hac  fornace  ae 
flaroma  vdiementios  et  aerius,  javenem  vlgentem, 
aervam,  destitatum,  orbe  carentem,  extraneuro,  ex- 
sulem,  ab  hera  usque  adeo  libidinosa  et  furente,  tanp 
tis  oplbus  tantaqae  pbtentia  chrcamflnente,  in  tantit 
solitudine  (nam  hoc  quoque  ad  hujusmodi  captnram 
condueit),  correptum  teneri  atque  illeeehris  delinlH 
et  ad  herilem  lectum  duci,  idque  post  lot  pericula  et 
in^idias  ?  Non  enim  te  fugit  plerosque  posieaquara 
calamiutibus  ac  rerum  acerbiutibaa  confecti  sunt,  si 


ad  luxum  animlque  remissionem,  et  moUe  ac  disso- 
liitum  vitae  genus  vocentur,  promptius  accorrere  so- 
lere.  At  non  ille  :  verum  tolerantiam  eonsunter  m 
omnibus  rebus  pnc  se  tulit.  Equidem  hunc  thalamnm 
et  Babylonicain  fornacem,  et  Danielis  lacum  leonum» 
et  marinae  belluae  venirem,  in  quem  propheta  incidit, 
appellare  haud  dubiiem  :  imo  etiam  his  longe  gra- 
viorem.  lliic  enlm  corporis  interiius  insidiariim  victo- 
.  ria  erat :  hic  auiem  animae  exitiam,  et  roors  sempi- 
(erna,  et  calamltns  omnis  consolationis  expers.  Nec 
vero  dumlaxat  hoc  nomine  gravis  ac  pericutosus  hic 
lacus  6rat,  sed  etiam  quia  praeler  vim  ac  dolom  in- 
gciili  quoque  libidine  plenus  erat,  multoqne  ac  muU 
tiplici  Igne,  non  corpus  urenie,  verum  animam  ipsam 
inflammanle,  Id  quod  eliam  Saloraon,  qui,  quam 
periciilosum  sit  cum  niuliere  niatrimonio  cum  vira 
copulala  congredL,  maxime  perspecium  habebat,  his 
yerbis  leslalur  :  Quis  aUigabH  ignem  in  sinu  suo^  et 
vestimenta  ejns  non  ardebunl?  quis  ambulabii  super 
prunas^  et  pedes  ejusnon  comburentur?  Sic,omnis  qui 
ingreditur  ad  mutierem  proximi  «mi,  non  erit  mundus, 
cum  teiigerit  eam  {Prov.  6.  27-29).  Quod  autem  ait, 
haiic  scnlentiam  habet :  Quemadmodum  fleri  nequit^ 
ut  qul  in  igne  versatur,  non  exardescat :  sic  nec  Qeri 
poiesl,  ut  qul  coDsuetudinem  cum  feminis  habet,  in- 
cendium  quod  hlnc  oritur  effugiat.  Hic  autem  quod. 
multo  gravius  erat  sustinuit.  Non  enim  eam  ipse  at- 
tigit,  vcrum  ab  ea  deiinebaiur,  solus  a  sola  com- 
jpreliensus  :  idque,  cum  jam  tot  calanMtaiibus  oonf^ 
ctus,  tot  insidiis  afllictus  esset,  ac  requletis  et  securv 
tails  cupiditate  tenereiur. 

13.  El  tamen,  cum  inter  tot  retia  versaretur»  ac 
innUipIlcem  feram  impetum  in  se  facere,  et  omni  ei 
parie  selaniare  conspiceret,  per  taclum,  per  vocem^ 
per  oculos,  per  fucum  et  pigmentn,  per  aurea  orna- 
menta,  per  unguenu,  per  indumenia,  per  mores,  per 
Verba,  per  muiidum  muliebrcm  quem  gestabat,  per 
solitudinem  quce  id  afferebat  ut  nemo  id  scire  pos- 
fcet,  per  opes,  per  poienliam ;  ac  praeler  ea  ipsa,  uc 
6uperius  a  me  diclum  esi,  .^iatem,  naturam,  servitu- 
lem.  atqueln  aliena  regione  commoraiionem,  rei  ge- 
rendae  socias  haberet  :  omnem  lllam  flammam  supe- 
ravii.  Ego  vero  hanc  tenlaiionem  et  fratrum  invidia, 
et  proplnquorum  odio,  et  venditione,  et  barbarorum 
dominatu,  et  longa  peregrinalione,  ei  in  aliena  re- 
glone  commoratione,  ei  carcere,  et  catena,  ei  diuiurno 
tempore,  el  omnibus  aerumnis,  quibus  iUic  conflicta- 
tus  est,  muUo  graviorem  esse  conflrmo :  slquidem  de 
extrcmis  periculum  ipsl  creabatur.  Posteaquam  au- 
tem  boc  quoque  bellum  effugitS  atque  hic  etiam, 
tum  Dei  gratia,  tum  juvenis  virtule,  hic  roscidus 
spirilus  perflans  fuil :  tanta  enim  In  eo  tranquilirtatis 
animi  et  pudicilisc  co^ia  erat,  ut  eiiam  illius  furorem 
comprimere  et  exstinguere  studuerit;  posteaquam, 
Inquam,  ipse  intaclus  excessit,  non  secus  vidclicet 
atque  adolescenies  illi  qui  Persicam  flamiifinm  effu- 
gerunl  ( Neque  enim ,  inquit,  ignis  odor  in  illismerai 

*  unusMs.,  posleaquam  autem  hoc  quiique  pericuUm 
eg^gity  el  huic  beUo  se  subduxit. 


'  iSSt  S.  JOANNIS  CimYSOSTOllI 

[Dan.  3.  28.  In  vulg.  9i] ),  magnusque  casiiiaiis  pugil 
:  emicnitf  atque  adamantem  imilatus  esl :  quid  sialiro 
fiit  consequuius,  et  quxnaro  prxmia  viciorero  exce- 
perint,  videamus.  Insidise  rursum,  et  voragines,  et 
inors,  et  pericula,  ct  calumnix,  et  odium  iniquum  ac 
siolidum.  Misera  enim  illa  mulier  gravi  furore  amo- 
rem  solatur,  affeciumque  affeclui  copulal,  atque  im- 
pudicx  cupiditati  scclcraUm  iram  adjungit,  et  post 
flduiierium  carnifex  efTicitur.  Atque  ingentem  ferita- 
tem  spirans,  sanguinariis  oculis  respiciens,  tribunal 
constituit,  corruptumque  judicem  coUocat,  hoc  est 
illius  Iierum,  virum  suum,  barbarum,  iEgyptium; 
crimenque  sine  teste  inducil.  Ae  ne  tribonal  quidero 
Ingrediendi  potestatem  reo  facit,  verum  secure  accu- 
sat ',  judicis  nimirum  stultitia  et  benevolentia,  suo 
quasi  fide  digno  teslimonio,  ac  denique  ejus  qui  ao* 
cusabatur  servitule  freta  :  ac  rem  contra  quaro  gesta 
fuerat  narrans  judicem  superavit,  eumque  adduxit, 
ut  secundum  se  Judicaret,  insontemque  damnaret, 
eique  gravissimam  pcenam  imponeret,  ac  statim  car- 
cer,  et  abductio,  et  vlncula.  Ac  ne  judicc  quidem 
viso  condcmnabatur  eximius  ille  vir.  Et,  quod  gra- 
Tius  est,  ut  adulter  condemnabatury  ut  herilis  lecti 
'appetitor,  ut  alieni  matrimonii  violator,  ut  conviclua 
^et  deprehepsus.  Nam  et  judex,  et  accuaatrix,  ac  de- 
,nique  pcena  quae  subsequebatur,  apud  moitos  ac  ve- 
.riiatis  ignaros  boc  efficiebant,  ut  fabula  fidem  inve- 
niret.  At  niliil  horum  animum  illius  conturbavit,  nec 
dixit :  Haeccine  somniorum  remuneratio  esl?  hiccine 
visorum  illorum  eventus?  hseccine  pudicitix  prsemia? 
Proeceps  ac  stolidum  judiciam,  iniqua  sententia,  at- 
que  improba  rursum  existimatio.  Tamquam  amasius 
domo  patria  nuper  ejectus  sum :  tamquam  adulter 
et  muliebris  pudicitix  violator  in  carcerem   nunc 
ducor,  atque  omnes  de  me  sentenliam  ferunt.  Ac 
frntres  quidem,  a  quibus  adorandus  eram  (boc  enim 
somnia  ostendelant),  in  iibertate  et  securitatet  ac 
deliciis,  aique  in  patria  et  paterna  domo  sunt :  ego 
auiem,  in  cujus  imperio  ac  potestate  illi  futuri  erant, 
Gum  sepulcrorum   effossoribus,   cum    pnedonibus, 
cum  furibus  hic  vinctus  teneor;  ac  ne  patriis  quidem 
scdibus  exturbaius,  turoultibus  negotiisque  iiberor : 
veruin  eliam  in  extera  regione  barathra  nos  rursum 
ac  prxacuti  mucrones  excipiunt.  Guinque  ea  q\m 
talia  deslgnavit,  calumniamque  struxit,  aique  ulrius- 
que  sceleris  nomine  suppllcium  extremum  mereiur, 
choros  nunc  agat  et  exsultet,  ac  velut  tropseis  ornata 
,viciorixque  signis :  ego  contra,  qui  nihil  sceleris  ad- 
misi,  gravissimam  poenam  pendo.  Nihil  horum  ilie 
aut  loquutus  est,  aut  mente  agitavit :  verum,  ut  pugil 
pcr  coronas  gradiens,  sic  ipse  laeto  aique  hilari  animo 
.'  erat»  atque  ita  comparato,  ut  injufiarum,  quas  a  fra- 
'  tribus  etabadultera  acceperat,  memoriam  nullam 
rctlnerei.  Unde  aulem  id  constat  ?  Ex  iis  nempe  ver- 
bis  qux  ipse  ad  aliqucm  eorum,  qui  illic  in  vinculis 
erant,  habuit.  Tantum  enim  ab  eo  aberat,  ut  moerore 
caperelurt  ut  aliis  etiam  moesiitias  discutcrel.  Nara 
cnm'iHic  quosdam  perturbatos  ac  moerore  affecios 
*  Du:;  Nis.,  abwaem  accusat. 


ARCfllEP.  CONSTANTINOP.  sfi 

vidisset,  ad  eos  sutiro,  ot  causam  inteUigeret,aeee8. 
sit.  Gumque  hujusroodi  perturbationem  a  quibBsdai 
soroniis  profectaro  esse  eognovisset,  somnia  ilksd. 
vit.  Ac  postea  cum  uno  eonim  agens,  ut  pro  $« 
liberatlone  verba  ad  regem  faceret :  nam  eisi  fortis 
atque  admirandus  vir  eral,  at  boroo  Uroen  erai.oet 
in  catenis  iiiis  contabescere  capiebat;  cuin  eo,». 
quam,  agens,  ut  sui  apud  regem  mcmor  essei,  eiijie, 
ul  se  e  vinculis  emitteret,  persuaderet,  coacinsqge 
causaro  roeroorare,  ob  quam  in  carcercm  coojeciK 
fuerat;  quo  videliccl  is  qui  pro  se  deprecaniv, 
speciosam  suscepii  sai  patrocinii  causam  babem' 
nullius  eorum,  a  quibus  Ixsus  faerat,  meniionaiB  Je- 
cit :  verum  curo  se  criminibas  liberasset,  his  fioilv 
se  tenuit,  nec  cos,  a  quibos  injuriam  accepent,  a^ 
junxit.  Ego  enim,  inquit,  furtim  sublatus  nmdetan 
HebnBorum,  el  hic  nuUo  ecelere  perpetraio  i»  iacm 
injectus  $um  {Gen.  40.  15).  Ecquid  autem  tMcs  de 
meretrice,  de  adullera,  de  fratricidia,  de  midii,it 
venditione,  de  lierae  furore,  de  impetu,  de  libidioe, 
de  laqueis,  de  niacbinis,  de  calumnia,  de  ioiquo  ji- 
dicio,  de  corrupto  judice,  de  nelaria  senieniia,  k 
condemnaiione  abomni  raiionealiena?  ecquidktt 
siles  et  occullas  ?  Quoniam,  inquit,  Injuriaram  lae- 
roorhim  retinere  nescio ;  quia  hxc  mihi  corons  sun 
et  pnemia,  rnajorisque  iucrioccasio. 

14.  Vides  animam  philosophicum  ?  vides  puraaii 
ira,  acrebus  adversis  atque  retibus  sablimioreoi? 
vides  eorum  potius,  a  quibus  Ixsus  fuerat,TJoes 
dolentem ,  quam  uijurianim  memorem  ?  Nam  nefn- 
tres,  aut  carniflcem  illam  in  medium  proferrei,  A^ir- 
tim  ,  hiquit ,  eublatus  tum  de  terra  HetrtBorm.A  A 
nihil  scelerii  perpetravi.  Nec  usquam  persons  meiiu- 
nit ,  nec  lacus ,  nec  Ismaeliiarum ,  nec  cujasqo» 
alterius  rei.  £i  tamen  poslea  non  vulgaris  eum  teflii' 
tio  excepit.  Is  eniro  qui  tantAm  ab  co  coiisolatioQeff 
acceperat,  atque  juxla  ipsius  vaiicinium  vincuJislilx- 
ratus,  ei  in  prislinum  honor/s  gradum  resUluUisfoe- 
rat ,  et  bcneficii  ct  precaiionis  viri  justi  roemoriamai^- 
jecit.  Ac  famulus  quidcm  in  r^ia  auJa  erat  ingeoii 
felicilale  fruens  :  is  autem  qui  solem  splendore  supe- 
rabat,  atque  adeo  claros  ac  nitentes  virtuiis  radios 
emiticbat,  carcerem  adhuc  iiabitabat,  nec  quisqoan 
erat  qui  de  eo  r^em  commonefaceret.  Siquidem  p!»- 
res  adhuc  ipsi  coronas  texl ,  majoresque  palmascoo' 
parari  oportebat.  Ac  propterea  longiora  cursoaa 
spatia  tum  (igebantur  :  Deo  nunirum  scsfflmata  qai* 
dem  manere  sinente ,  ac  eum  tamen  haudquaquun 
omnino  deserente,  verum  insidiatoribus,  qus  stt 
eraut,  eo  usque  usiendere  atque  exsequi  permitieol^i 
ut  tamen  pugili  exitium  minime  aiferret,  nec  Tirinlis 
oppugnatorem  (a)  de  medio  tolieret.  Etenim  inlaciiin 
quidem  eum  conjici ,  ac  vestem  cruenuiri  permisit : 
at  non  item  ipsi  caedem  inferri  sivit  r  verum  id  qDi- 
dem  unus  c  fratribus  suasit,  sed  id  totum  dlvinocon- 
silio  ac  providentia  ficbat.  Quod  eiiam  in  i£gyp^>^ 


(a)  Graece,  «ivtaYuvurn(v.  Male  verterat  BiHius,  j.  .  . 
renty  cum  e  oonverso  oppuqnatorem  verteodum  essel,  aiqw 
itaseries  postulat,  ut  recle  monuit  Fronto  Ducxos. 


589 


EPISTOLiE. 


590 


>c  ^ 


-9 


:.3 


;x 

H 
Ifi 
J 

»C 

f 

b 

I 
I 
I 
I 
I 


inuliere  conligit.  Quid  enim  causae  esl ,  dic ,  qusso , 
(lunmobrem  ferox  hic  vlr  el  intempcrans  (iEgyptio- 
runi  cnlm  mores  nostis) ;  liic » inquam ,  furiosus  et 
ii-ncundus  (nam  liic  qnoque  morbus  incredibilem  in 
uiodura  ipsis  inesi)  eum ,  quem  adulierum  esse,  atque 
iixori  injuriam  intulissc  credebat,  non  statim  gladio 
concidit ,  aut  fiammis  dedit ;  verum  cum  iu  prseceps 
atque  Inconsideratus  esset ,  ut  ad  uniuis  partis  arbi 
trium  sententiam  ferret ,  nec  caosam  dicendi  potesta- 
lem  reo  faceret,  tamen  supplicii  tempore  ingeiitisfa- 
ciJitatis  et  dementiae  specimen  ediderit :  idque  cum 
furcntem ,  rabie  laborantem,  vim  illatam  querentem, 
laceralas  vestes  circumferentem  ,  atque  hinc  magis 
exardescentem ,  ac  lugentem  et  lamentantem  uxorem 
perspiceret  1  Et  lamen  nihil  horum  ipsum  ad  csedem 
incendit.  Qui  landem  istud,  dic,  qua^so?  Annon  per« 
spicuum  esty^eum  qui  leones  tanquam  injecto  freno 
repressit,  et  fornacis  ardorem  sustulit,  immodicam 
quoque  hujus  i)ellaae  indignationem ,  atque  immanem 
iram  exstinxlsse ,  ut  supplicium  adhibita  mediocritate 
temperarelur  ?  Id  quod  etiam  In  carcere  contigisse 
quispiam  perspiciat.  Deus  enim  ita  eum  in  vincula 
conjici ,  ac  cum  nocentibus  et  facinorosls  esse  per- 
misit ,  ut  tamen  eum  ab  ejus  qui  carceri  prxerat,  im- 
portunitate  ac  saeviiia  eripuerit.  Nam  cum.quibus 
moribus  esse  carceris  praefecius  soleat,  miuime  igno- 
res,  tamen  ipsi  tum  ienis  ac  placidus  erat,  ac  non 
modo  eum  nullis  laboribus  premebat ,  sed  etiam  eo- 
rum  omnium,  qui  iilic  lenebantur,  prlncipaium  ipsi 
concesserat,  idque  cum  eum  ut  adulterum  accepis- 
sel,  ut  nocenlem,  et  insignem  adulierum.  Non  enim 
in  tenuem ,  scd  in  magnam  et  splcndldam  domum 
scelus  hoc  aggressus  esse  censebatur.  Nec  tamen 
quidpiam  horum  eum  terruit ,  eique  persuasit  ui  acer- 
biiale  In  ipsum  uleretur.  Yeruni  simul  et  per  cala- 
mitates  viro  justo  coronse  lexebantur,  et  Dei  auxilium 
largissime  ipsi  affluebat.  Longiorcm  adhuc  epistolam 
facerc  cupiebam  :  sed  qula  bxc  quoque ,  qux  scrlpsi, 
epistolx  modum  longe  superant ,  hic  fincm  scribendi 
faciam,  illud  abs  te  petens,  quod  numquam  pelere 
destili,  nempe  ut  et  m^erorepi  abjiclas,  et  quod  sem- 
per  feclstl,  nec  facere  desinis,  Dei  gloriam  pnedicare, 
ac  de  gravibus  et  acerbis  omnibus  his  rebus  ipsi  gra- 
lias  agere  ne  intermlttas.  Hac  enim  ratlone  tum  Ipsa 
maxima  bona  perctpies ,  tum  mortiferum  diabolo  tuI- 
nus  infiiges,  tum  nobls  ingentem  consolationem  affe- 
res ,  ct  moeroris  nubem  nullo  n^otio  discutere  ac  de 
medio  tollere,  puraque  tranquillltate  frui  poteris. 
Quocirca  nec  animo  clanguescas,  venim  ab  hoc  fumo 
emersa  et  liberata  (omnem  enim  hunc  moerorem  ,  si 
volueris,  fumo  citius  dissipabis) ,  de  hac  re  nos  rur- 
sum  ceriiores  facfas  :  ut  licet  alioqui  procul  a  te  re- 
inoti ,  magnam  tamen  ex  hujusmodi  literis  consola- 
tioncm  caplamus. 

Ad  eamdem  efn$L  IV.  (Anno  forte  407.) 

i.  De  hiemls  acrimonia,  et  stomachi  nostri  imbe- 
cillitaie ,  atque  Isauricis  incursionibus ,  nihil  est  quod 
nostri  causa  ^  sollicita  sis,  curlsque  te  conficlas.  Hiems 

t  sic  onmes  Hss.  m  editis  iliud,  nMtri  causfh  deest. 


quidem  fuit ,  qunlis  in  Armenia  esse  solet ;  nec  enim 
amplius  quidquam  dtcendum  est;  nos  tamen  haud  . 
magnopere  laedlt.  IIoc  quippe  prospicienies ,  ad  in- 
commodum,  quod  hinc  contrabitur»  propulsandum 
mulia  molimur  :  nimlrum  et  ignem  perpetuo  accen- 
dentes,  el  cubiculum  ,  in  quo  commoramur,  undi- 
que  obsepicntes  et  pluribus  vestibusac  stragulis  titen- 
les,  et  domi  semper  manentes.  Qaod  etsi  nobis  mole- 
stum  est ,  tamen  ob  lucrum  quod  hinc  capimus  tolera- 
bile  esi.  Quanidlu  eniin  domi  nos  tenemus ,  frigore 
haud  admodum  divexamur :  sin  autem  aliquantum  pro- 
gredi  atque  in  externo  aere  versari  cogamur ,  noa 
parvo  hiiic  detrimento  afficimur.  Quamobrem  te  ob- 
secro,  atque  summi  beneficii  gratia^que  loco  id  abs  te 
pelo,  ut  ad  depcllendam  corporisinfirmitatem  ina* 
gnaro  curam  et  diligentiam  conferas.  Etenim  morbtita 
quidcm  moeror  etiam  parit :  cum  autem  corpus  quoque 
laboribus  confectum ,  et  morbls  debilitatum  est ,  ne- 
glecium  jacet,  ac  nec  medicorum  ope,  nec  aeris  tem- 
perie ,  nec  rerum  necessarium  copia  fruitur  :  qtianta 
liinc  acerbitatis  et  pcriculi  accesslo  fiat,  velim  lecuiQ 
repiites.  Quamobrem  te  oro,  ut  et  varios  periiosque 
medicos  adhibeas,  et  ils  medicamentis  utaris,  quae  hu- 
jusmodi  morbos  pellere  queant  :  quandoquidem  nos 
etiam  paucis  ante  diebus,  cum  ob  aeris  statum  procli- 
vis  nobis  ad  vomitus  stomachus  esset,  atque  et  alits 
curaiionis  generibus  ,  et  pliarmaco  eo,  quod  a  domi- 
na  mea  lcctisslma  et  ornatissima  Syncletio  (a)  missum 
est,  usi  essemus,  nec  ullra  tres  dies  illud  adhibere  no- 
bis  necesse  fuisset ,  Ipsius  imbecillltatem  correximus. 
Itaque  te  quoque  hortor  atque  oro  ut  hls  utaris,  (fes- 
que  operam  ut  hujusmodi  roedicamentmn  ad  nos  rur< 
sum  mittatur.  Nam  cum  quamdam  stomachi  subver- 
sionem  rursum  sensissemus  ,  eodem  rursum  remedii 
genere  usi ,  malum  omnino  profligavimus.  Qulppc  et 
infiammationes  in  imo  pectore  condilas  sedat ,  et  pi- 
tuitam  exbaurit,  et  mediocri  calore  prxditum  est,  et 

(a)  In  Graeco  legitur,  «■«&  x9^  «ipioc  (mu  t^  MqtuMitii^  ivykXit 
tUw.  sic  habent  omnes  omniao  Mss.  EdiU,  zuTxXirca^i ,  quod 
digoitatem  aUqoam  significare  putaverunt  BiUius  et  Fronto 
Ducaeos,  qui  postremus  lianc  liiabet  notam :  zu^i^xwttc*  '^ 
Perrmamu  et  sambuH  varians  lecHo  :  al  duo  alU  Mss.f 
ztiT«x«T(M  mendose  :  nam  ui  ikrp^kmii  senator  eu  apud  Plu- 
tarcmm  et  Lucianum,  tesle  BudaRO^  ita  zuTkXirtt»!  senatorie 
mor  :  xiphitinus  ex  Dkme  in  Nerone^  ima  «,  KdMrae,  Sn 
xwfiairn^  «l :  odi  le,  Csesar,  quod  senator  es :  mque  enm  au- 
dienaus  est  ^ltmrgius,  qia  numit^  quod  senalorius  es,  id 
est,  senatus  studiomr  :  siquidem  pertret  istius  dicU  tepos  : 
cerU  ajpud  Pisamum  lego  in  cammd  fmqna  perUsse  z»Y>cXir 
xmA^  tfubovT»,  quod  Eutropius  dixeraty  senatores  xxx.  At 
existtmo  lioc  esse  matronse  cujnsdam  noroen  profmuin : 
Jam  qusestio  est  ex  duabus  lectionibus,  utra  sit  alteri  ante- 
terenda.  Omaes  Mss.  noslri  numero  quiQqne,  xi^TxXqTiw,  na- 
bent,  etiu  quoque  savilius,  et  duo  ex  Mss.  a  Frontone  l)u-  , 
ciBomemoratis,  qui  tameu  fortasse  ex  numero- quinque   1 
Mss.  nostrorum  fuerint :  el  lioc  vere  fuisse  Matronae  nomen  \ 
arbitror,  Syndetion,  vel  Synclellum,  ut  Glycerium,  Euslo-    * 
cliium,  et  aiia  multa  hujusmodi  nomina.  Alia  lectio,  xurx^-   f 
TuiK,  a  librariis  Grxcis  inducu  fuerit,  quibus  naior  syncle- 
tica,  quse  in  Sanclonun  Legendis  etiii  Menaeis  occurrit.  Haec    ^ 
autem  in  duobus  solum  Mss.  hahetur.  Memoratur  in  vita   > 
Chrysostomi  per  PallaJium  cap.  U  Syncletius  episoopusTra- 
janopolitanus :  viri  nomen  est  Syncietiiis,  feminae  Synde- 
tium,  periiMie  atque  Glycerius  et  Glyceriom;  Eptpbanius  et 
Epiphanium,  quam  pu^emam  infra  memoratam  videbis  ia 
epistola  quadam  Constantii  presbyteri.  Tilleniontius  etiam, 
xiiTsX^utik,  ut  iegebatur  in  Bditis,  pro  nomine  proprio  ha- 
bvit. 


501 


S.  JOANNIS  GHRTSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


I» 


Tigorem  haud  vulgarem  affcrt,  ct  ciborum  appetitum 
fxciiat  :  atque  harum  omnium  rerum  nobis  pancis 
dicbus  experiroentum  praibuit.  Fac  igilur  dominus 
nieus  cum  primis  venerandus  Tbeopbilus  Comes  exo- 
relur»  ut  nobis  rursum  idem  medicamentum  conficiat, 
aiqiie  ad  nos  mitlat.  Nec  vero  hoc  nomine  discrucic- 
ris  f  quod  noB  hic  hiememus  :  multo  cnim  meliore 
iiunc  alque  comroodiore,  quam  superiori  anno,  vale« 
tudine  sumus  :  quaresi  tu  quoque,  quam  parest» 
curaDi  adhiberes,  multo  nielius  valeres.  Quod  si  ex 
animi  mcestitia  morbos  tuos  ortirm  duxisse  ais,  ecquid 
rursus  a  nobis  epistolas  rcquiris ,  cum  hinc  ad  ala- 
criiaiem  aniini  nihil  fruclus  ceperis ,  verum  moeroris 
undis  ila  demersa  sis  ,  ut  nunc  eliam  ex  hac  viia  mi- 
grare  cupins  ?  An  ignoras  quanta  animae  gratias 
agenti  propter  morbum  quoque  merces  constituta  sit? 
Annon  de  hac  re  et  coram ,  et  per  liieras  persaepe  ad 
le  disserui  ?  At  quoniam  te  fortasse  vel  negotiomm 
'  turba ,  vel  ipsa  morbi  natura ,  et  crebrae  adversiutes, 
eonim  quse  a  nobit  dicta  sunt  memoriam  animo  luo 
perpetuo  insidentem  habere  non  sinuiit,  audi  nos 
rursum  moeroris  tui  ulceribus  eadem  accinenies  : 
Eadem  enim  $eribere,  mihi  qtiidem  non  jngrum^  inquit , 
vobie  auiem  tutum  est  {Philipp.  31). 

2.  Patientia  nihil  gloriosius ;  morbo  nihil  acer- 
biue,  —  Quid  igitnr  aio,  ac  iilcris  inando?  Nihii  est» 
Olympias,  quod  ad  laudem  ct  gloriam  adipiscen- 
dam  cum  patienlia  in  doloribus  perferendis  compnrari 
possit.  Nam  ea  prsesertim  virtulum  regina,  et  corona- 
riim  apex  est :  et  queniadmodnm  ea  virtulibus  aliis 
pBKStaty  ita  in  ea  lioc  poiissimum  genus  aliis  ante- 
cellit.  Obscurius  aliqiianto  fortasse  est  quod  dico, 
idcirco  planius  ac  diliicidius  istud  faciam.  Quidnam 
igitur  est  quod  aio?  Non  opibus  spoliari,  etiamsi 
omnibus  prorsus  faculiatibus  quispiam  nudelur ,  non 
honore  dejici,  non  palriis  sedibus  eilurbari,  atque  in 
exsilium  abduci ,  non  laboribus  ac  siidoribns  distor- 
queri,  non  carcerem  incolcre  ac  calenis  vinciri ,  non 
probra,  et  convicia,  et  scommata ;  neque  eniin  par- 
vam  tolerantia»  genus  esse  existimes  res  ejusmodi 
strenuo  animo  ferre,  idque  osteudit  Jeremins,  vir 
tantus  tamque  eximius  qui  hac  tentatione  non  medio- 
criter  commotus  ac  periurbatus  est  {Jer,  45) ;  non 
liberorum  aiuissio ,  eiiamsi  omnes  repentina  morie 
abripiantur ,  non  hostes  frequenter  insulf^ntes,  non 
aliud  quidpiam  ejusmodi,  non  denique  mors  ipsa,  qux 
rerum  omnium ,  quac  molestiae  et  acerbitatis  speciem 
habent,  caput  est,  atque  usqne  adeo  formidabilis  et 
horrenda  est,  xque  gravis  et  acerba,  ut  ndversa  cor- 
poris  valetudo.  Cui  rei  testimonio  est  suinmus  ille  p:i- 
tientiaepugil  (Job), qui postquam in corporis morbum 
incidit»  premeniium  maloruin  depulsionem  moriem 
esse  judicavit ;  et  quidem,  cum  cuncta  alia  perpet^re- 
tiir»  minime  senliebai,  qiiamvis  eiiam  crebras  sibiqne 
invicem  svceedentes  piagas  accipiens ,  ac  postremam 
acerbisftimam  et  letalem.  Neque  epim  hoc  exigui  mo- 
mentt  esse  putandum  est ,  verum  extremse  quoqiie 
ejus ,  qul  bellum  ipsi  inferebat,  improbitatis  et  vcr- 
^utiae,  quod  non  reoenti  et  vegeto,  ac  tum  primum 


in  certamen  descendenti,  scd  jaiu  continuonun  telo- 

rum  mole  confecto,  tum  denique  niortifenim  boc 

vulnus,  niiorum  nempe  interitum,  inferret,  idque 

tam  graviier  et  acerbe  /  ut  ex  utroque  sexu  onines 

subito,  et  immatura  setate,  et  violenta  morleoppri- 

meret,  ac  mortis  modum  exlemporaneum  ipsis  tuinu' 

lum  efhceret.  Neque  enim  paler  jacentes  in  lecio 

vidit,  nec  manus  exosculatus  esi,  nec  ei^trema  verba 

excepit ,  nec  pedes  et  genua  tetigit»  nec  moribundo- 

rum  ora  contraxit,  oculosque  clausit;  quae  quideni 

parentibus,  cum  a  filiis  divelluntur,  non  parvam  con- 

solaiioiiem  aiTerunt;  nec  aliis  ad  sepulcrum  pne- 

missis  alios  domi  invenit ,  ex  quorum  aspectu  roo^ro' 

rem,  quem  ii  qui  e  vita  excesseranty  ipsi  afferebaui, 

minueret :  verum  convivii  tempore,  et  quidem  con- 

\ivii,  non  lemulentia,  sed  caritate  conferti,  in  fra- 

terni  amoris  mensay  snper  torum  jacentes,  orones 

defossos  atque  obrutos  esse  audivit ,  omniaque  inier 

se  mixta  fuisse,  nimirum  cruorem ,  doroum,  pocoia, 

teclum  ,  mcnsam ,  pulverem ,  membra  filiorum.  £t 

tamen  cum  h?ec  audiisset,  ac  prius  etiam  alia  qu£  e( 

ipsa  gravia  et  ncerba  erant ;  nam  et  ilii  alia  misere 

perieront;  peciidum  greges,  et  universa  armeota, 

parlim  igne  cxliius  lapso  absumpta,  partim  a  variis 

hostibus  repcnte  abrepla,  et  cum  ipsis  pastoribas 

concisa  et  obtruncata  fuisse  improbus  bujus  tragoedis 

nuntius  referebat;  cum,  inquam,  tantam  in  agns, 

domi ,  in  pecudibus,  in  liberis  tempestaiem  breTj 

lemporis  momento  excitatam,   fluctusque  fluciibus 

succedenles,  et  continnos  scopulos,   et  profundara 

'  caliginein ,  et  intolerandos  fluctus  conspicerel :  nec 

moerore  premcbaiur,  nec  ea  quae'  accideranl  penc 

scntiebat,  hoc  cst,  liactenus  dumiaxat,  quatenus  lioni", 

et  patcr  eral.  At  posleaquam  morbo  aique  uiceribiis 

deditus  esl,  tum  vero  et  mortem  exoplabai,  ct  in 

luclu  ac  lamentis  versabatur.  Ex  quo  iniellig:»s  licei, 

hoc  omnlbos  rebus  adversis  gravius  essc,  ac  summimi 

patientiae  genus.  Aique  hoc  ne  perversus  quidem  da- 

mon  ignorabat;  ac  proinde,  cum  omnibus  illis  rebus 

tcntatis  piigilem  tranqnillum  et  a  perlurbalione  ira- 

munem  manere  perspiceret ,  >1  hoc  ceriamen,  m- 

qnam  omnium  maximum,  se  conlulit,  catera  videlicei 

omnia  tolerabilia  esse  ducens,  etiamsi  quis  liberos. 

eiiamsl  fortunas,  etiamsi  quidquam  aliud  amiitai  fi<J 

enim  liis  verbis  designatur,  Pellem  pro  p«//e[ioft»' 

4]),  at  eam  demum  mortiferam  plagam  essccum 

quispiam  in  corpore  dolores  excepit.  Quocirca  posi 

hoc  cerlamen  superalus ,  ne  his<;ere  qoldem  aosus 

est  :  cum  alioqui  prius  impudentissime  obniieroiw 

ac  conlra  pugnaret.  Hic,  Inquam ,  jam  ne  iropuJcns 

quidem  aliquid  reperire  potuit,  quod  fingerel :  veniiB 

pudore  sufTusus  pedem  reiulit. 

5.  Vcruin  ne  Iioc  tibi  ad  excusandum  mortisda»- 
deiium  idoneum  esseducas,  quod  ille doloruni  ^»» 
et  acerbilaiem  non  ferens,  mortem  exoplarel.  In  me^ 
tem  enim  tibi  veniat ,  quonam  ille  tempore ,  q"<y'^ 
rerum  stalu  eam  cxpelebat : hoc  «st, cum  neclex  * 
esset,  nec  prophelae  exslitissent,  nec  gralia  ita  d' 
esset,  nec  ipse  alia  divin»  philosophiae  genera  pe 


£P16T0MS« 


594 


pissei*  Nam  qiiod  a  pobis  pliira,  quam  ab  illis  qui  Uim. 
vivebant,  requirantur,  majoresque  Dobis  p^lsBSlrae. 
consljiutai  sint,  audi  Cbristum  dicentam :  Ni$i  4d/utt^> 
dnveri^  jutiUia  tesira  p/iuftiam  $firibarum  ei  P/uznsfeo-. 
rum,  t^on  iHlrabitii  ia  regmm  aehrum  Hfc^tk,  $.  2p)* 
Quainobrem  ne  mortem  nunc  exoplare,  culp  carere. 
cxisiiinea,  verum  banc  Faiili  vocem  j^u^jaf :  Diuotvi 
et  ew  eum  Cliri$iQ  muito  melitt*  est :  mamfre  autem  |u 
carm^  nece$tarium  propler  vo$  (PinUpp.  4«  23,  24)« 
Unanto  enim  magis  infpravescii  calamiias,  tanlo  etiam 
magis  exuberant  eoronae :  quanto  magjs  aorum  in- 
flanjmatur,  tanto  etiani  porius  redditur :  quanto  lon- 
gius  navigal  mercator,  tanto  piures  merces  cumulat. 
Quocirca  ne  pamm  nunc  tjbi  proppsitnm  esse  certa- 
pdenpuies,  verum  omniam  qua;  sustinuisti  altissi- 
inuro  maximeque  sublime,  do  eo  loquor  quQd  in 
corporis  adversa  valetudine  siium  esi.  Nam  et  Lazaro 
{licet  enjm  boc  exeinplo  saepe  ^id  te  usus  sim ,  qup 
iiiinus  tamen  nanc  adhuc  eo  utar  nibil  probibet)  ad 
salutem  |ioc  salis  fuit(i<tt£.  16);  aique  in  sinum  ejus, 
c|uj  communem  omniiNis  pretereuntibiis  domum  ba- 
buit»  ei  propter  Dei  jussum  atque  imperiuro  perpetuo 
extorris  fuit,  ac  germanum  et  unicum  lilium,  in 
seoeciute  acceptom  obtruncavit ,  is  quj  nihil  |iorum 
(ecer;)t,  idcirco  abscefsit ,  quia  paupertatem  et  mor- 
buqi,  ac  paifononim  inopiam  ^equo  et  facili  animo 
iiifit.  T^nMim  cnim  bonum  istud  esf  iis ,  qui  forti  ac 
slreauo  animo  aljquid  ferunt;  ut  eiiamsi  bomineip 
aiiquem^  qui  maximis  peccatis  sese  devinzerit,  nan- 
cjscatur,  {ravissima  peccaiorum  sarcina  eum  liberet: 
sin  auten»  pro)>um  virum  ac  muUis  muneribus  per- 
fuuGUim ,  ei  non  exiguum ,  sed  perquam  ingenlem 
nducise  cuuiulum  alTerat.  ^iquidem  justis  splen^ida 
corona  e&t ,  solksque  fulgQrem  incredibili  quodam  in- 
tervalio  superans ,  et  iis  qui  iii  peceatnm  iapsi  sunt , 
maxiiiia  expiatio.  Eaque  de  causa  eum  qnoque  qui 
patcrnum  matrimQnium  violaverat,  ipsinsque  lectum 
C(mlantinarat ,  Paulusin  interilqro  carnis  iradit:hac 
videlicet  eum  ralione  purgans.  Nam  quod  ea  re  tania 
maciila  purgaretur,  aodi  eum  dicentem  :  Vt  $piritu$ 
$alvu$  $it  in  die  Domim  no$tri  Je$u  Chrisd  (1.  Cor.  5. 
5).  Quineliamcum  allis  maxjme  |iorrendum  crimen 
objiceret,  boc  csi  iis  qui  sacrosancia  mensa  et  arcanis 
illis  mysteriis  indigne  fruuntur,  dixisseique  eum  qui 
id  sceleris  admisisset,  reum  fore  corporis  ei  sanjjui- 
nis  t)oiiiini  (^M*  ii*27),  vide  quanam  raljone  hos 
eiiam  ab  bac  foeda  ei  gravi  macula  repurgari  aique 
abstergi  dicai ,  bis  verbis  utens ,  Propterea  inier  ilos 
mulii  infirmi  et  imbecille$  {Ibid.  v,  50).  Ac  posiea 
illud  dcnionstrans ,  res  eorum  non  in  hoc  supplicio 
mansuras  esse ,  verum  nonnihil  lucri  alque  lUiliialis 
hinc  rediturum,  nempe  ut  sceleris  pcBiiis  bac  ratione 
liberemur,  baec  vcrba  subjungit :  Si  enim  no$ip$o$ 
judicarmu^^nonutiquejudicaremur,  Dum  judicamwr 
autem ,  o  Dormno  eorripinunr  ^  ut  non  cum  hoc  mundo 
damnemwr-ilbid,  v.  31.  3^).  Qiiod  autem  eliani  ii , 
qui  multa  recte  et  cuib  virtute  gesserunt,  plurimum 
hiuc  liicri  referant ,  tum  ex  Job  liquido  perspicitur, 
qui  majorem  binc  splMidorem  consequutus  est,  tumex 


Timotheo ,  qui ,  cuni  et  a  vitio  alieiras  eisol ,  et  tan- 
ipm  munus  administraret,  el  cum  Paulo  orbem  cir-. 
cumvolaret,  non  dups  aat  ures  dies,  non  deeem ,  aut . 
viginti,  aut  cenfum  ,  «ed  multo  plares ,  imo  asiidue. 
iii  morf)o  versabatur,  atque  Ingenii  corporis  imbecil- 
iitate  laborabat.  Quod  quidcm  ctiam  Paulus  iodicans, 
his  verbis  ute|)atof  •  Mqdico  vino  utere  propter  itoma- 
chum  tuum,  et  {requente$tHa$inlirmitate$(i,  Tim.  & 
2.3).  ^ec  ipsitts  morbum  profligavit  is  qui  moriuos  ad 
Yitam  revoeabat,  verum  eum  in  morbi  fornace  versarl 
permisit ,  quo  amplissimae  libertatis  ac  fiduci»  opes 
hinc  ipsi  cogerentqr.  Nam  qu«  a  Domlno  ipse  perce-. 
perat  quaeque  ab  eo  (fldicerat,  eadem  quoque  diseipolo. 
iradebat.  Quamvis  enini  ipse  iii  morbum  minime  la- 
beretur,  et  tentationes  tamen  eum  non  minusqoam, 
morbi,  mmqaam  impactis  colapbis  torqaebant,  et 
mullum  cami  dolorem  inurebant.  Datrn  est  enim  mihi, 
inquit ,  $timulu$  cami$ ,  angetu$  Satanm,  qui  me  eola- 
pln%et  (2.  Cor.  12.  7),  his  nimiruin  verbis  vincula ,  et 
palenas,  et  careerem  intelligens,  illudqae  etiam, 
quod  raptarelur »  ac  lacerarelur,  virgisque  a  carnifi- 
cibus  ssepius  excruciaretur.Quamobrem  eljam  dolores 
eos,  qui  binc  carni  accedebant,  non  ferens,  hiinc 
sernionem  habebat :  Propter  hoe  ter  Dominum  rogavi 
(ter  autem  hoc  loco  ^iepe  significat),  u/  ab  hoc  $Umulo 
Uberarer  {Ibid>  v.  8).  Ppstquam  auiem  id  roinime 
obtinuit,  quaniaque  tiujus  rei  ulilitas  esset,  inlellexily 
f um  vero  conquievii,  atque  ex  iis  qu?e  fiebant  volupta- 
tem  cepii. 

Horbu$  nen  e$t  otium.  Chry$o$tomu$  putat  ab  ex$ilio 
$e  rediturum  e$se ;  in  Armenia  exsulat  Chryso$t.  — JEi 
tu  quoque,  eliainsi  domi  maneas  lecioque  affixa  sis , 
ne  propterea  inertem  vitam  ducere  le  exisilmes.  Si- 
quideni  iis ,  qui  a  carnificibus  rapiantur,  lacerantur , 
excruciaiitur,  atque  extremis  suppliciis  maclantur, 
graviora  et  atrociora  sustines,  nimirum  summam 
hujus  morbi  acerbitatem  domestici  atquc  intestini  tor- 
toris  loco  liabens.  ! 

4.  Quoe  cum  ila  sint,  cave  aiit  mortem  nunc  expe- 
tas,  aut  corpus  curare  negligas  :  neque  enim  hoc  tu^ 
tum  fuerit.  Ac  propterea  Paulus  quoque  Tirootheum, 
ut  va)etudini  sn»  diligenter  consulat,  admonet.  Sed 
de  morbo  saiis  multa  a  nobis  vcrba  facta  suni.  Quod 
si  tibi  moeroris  causam  id  affert,  quod  a  nobis  se- 
juncta  sis,  hujuseiiam  rei  laetum  finem  exspecta.  At« 
quc  )ioc  non  consolandi  animi  tui  causa  nunc  dico , 
sed  qqiu  exploratum  roihi  est  ita  fore.  Nam  nisi  ita 
ftituriim  esset»  jampridem,  nisi  roeopiniofallit,  quan* 
tiim  quidem  ad  illaias  mihi  calamits^les  attinet,  e  vlta 
ce^sissem.  ]Dt  enim  eiiam  omnia  quae  Consiantinopoli 
perpessus  sum,  praeteream,  quanta,  posteaquam  ex 
urbe  excessi»  in  tam  longo  ac  molesto  itinere  periu- 
lerim;  quorum  multa  erant  ejusmodi»  at  mortera 
aKerre  possent;  (juanta  postqnnin  huc  veni,  quanta 
poslquam  Gucuso  migravi,  quania  denique  postquam 
Arabissi  comrooraius  sum,  inielligere  tibi  licet.  Al 
hoec  omnia  effugimus,  ac  nunc  percommoda  valetu* 
dine  utimur,  atque  in  magna  securitate  sumus :  adea 
ol  Armenii  ad  stuporem  nsqne  mirentur,  me  in  tam 


S95  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMl 

imbecilli  et  gracili  corpore  tam  intolerandam  frigoris 
Tim  perferre»  ac  spiriiom  diicere  posse,  cum  ii  eiiam 
qni  hiemi  assueti  sunt»  hinc  non  Tulgarem  in  modum 
afnciantur.  At  nos  ad  hunc  usque  diem  illxsi  atque 
incolumes  mansimus :  et  praedonum  manus  efftigi- 
mus,  qui  saepe  in  nos  impetum  fecerunt,  et  rerum  ne- 
cessariarum  inopia  laboramus,  ac  ne  balneo  qoidem 
uti  nobis  lieet.  Atqui,  cum  istic  degeremus,  eo  nobis 
assidue  opus  emt :  nunc  autem  in  eom  statom  atquo 
habitum  eyasimus,  ot  ne  hujusmodi  quidem  solaiii 
cupiditate  teneamnr,  verum  majorem  sanitatem  con- 
sequoli  simos,  quam  ut  illod  adhiberenecesse  habea- 
mus.  Ac  nec  cxli  inlemperies ,  nec  locorum  solitudo, 
ncc  rerum  venalium  angustia ,  nec  eorum,  a  quibus 
cnremur,  inopia,  nec  medicorum  inscitia,  nec  balneo- 
rum  penuria,  nec  quod  perpetuo  in  cubiculo  tamquam 
ergastulo  clausi  teneamur,  nec  quod  progredi  nequca- 
mus;  quod  quidem  nobis  assidue  facere  neccsse  erat; 
nec  qood  semper  cum  fumo  atque  igne  simu^,  nec 
prsedonum  metus,  nec  perpetua  obsrdio,  nec  denique 
quidquam  aliud  hojusmodi  nos  ff^it  nc  soperavit : 
▼erom  melios  commodiosque,  qunm  cum  istic  csse- 
]nos,  adhibita  tamen  ingenti  cora,  valemus.  Hxc 
igitur  omnia  tecum  reputans,  moerorem,  qoi  bls  de 
causis  nonc  te  lenet,  propelle,  nec  sopervacaneas  et 
graves  a  te  ipsa  pcenas  exige.  Milio  ad  te  id  qood 
noper  literis  mandavi  (a),  nempe  eom  qui  seipsum 
non  laeserit,  a  nemine  alio  Ixdi  posse :  hoc  quippe 
contendit,  atque  in  eo  elaborat  ea  oraiio,  qoam  nonc 
ad  te  mitto.  Quare  fac  eam  assidoe  pervoWas,  imo 
etiam,  si  per  yaletodinem  licei,  recites.  Id  enim 
pharmacum,  si  quidem  volueris,  tibi  surficit.  Sin  au- 
tcm  nobis  pertinacios  oblucieris,  ac  neque  teipsam 
cures,  nec,  quamvis  innumeras  admonitiones  et  co- 
iiortationes  praesto  halieas,  e  moeroris  lamen  coeno 
emergere  animum  inducas  :  nos  quoque  haud  facile 
tibi  inorem  geremus,  neque  adducemur  ut  longas  et 
crebras  epistolas  mittamus,  si  nihil  ad  animi  alacrita- 
tem  hinc  fructus  atque  olilitatis  perceptura  es.  Qoo- 
nam  igitor  pacto  id  sciemos?  Non  si  dixeris,  sed  sl  ex 
rebos  ipsis  declararis,  quandoquidem  nunc  quoqoe 
hoc  confirmasti,  nihil  aliod  quam  moerorem  bonc  libi 
morbom  conflavisse.  Qooniam  igiturhocipsa  confcssa 
es,  nisi  morbo  libereris,  minime  nobis  fidem  facies 
te  animi  nioerorem  depulisse.  Nam  cum  hic  sit,  ot 
ipsamet  scripsisti,  qoi  morbum  accersat»  non  est  pro- 
fecto  dubiom,  qoin  co  soblato  morbos  qooqoe  de 
medio  tollator,  evulsaque  radice  una  etlam  ipsios 
rami  pereant.  Nam  quamdiu  florere  ac  vigere,  fro- 
ctomqoe»  qoem  minime  par  sit,proferre  perstiierint, 
id  nobis  persoaderi  non  poterit,  te  radice  liberatam 
esse.  Qoocirca,  ne  mibi  vcrba,  sed  ircs  ostende :  ac  si 
sanitatem  obtinoeris,  literas  rursum,  quoe  orationis 
modom  excedant,  ad  te  milti  videbis.  Nec  vero  levem 
lianc  consolationem  existimare  debes,  quod  vivlmos, 
qood  vaiemoSy  qood»  com  in  tanlis  rerum  difflculta- 
tibos  ac  molestiis  versemur,  a  morbo  tamen  et  ad- 
\ersa  valetudine  liberi  sumus :  quod  quidem  hostes 
(a)  Liber,  ^iiod  nemo  Imditur  nim  a  idofo. 


ARCHiEP.  CONSTANTINOP.  ^ 

nostros,  ot  compert,  non  mediocri  tristiiia  et  dolorc 

afQcit.  Quare  consentaneom  est  vos  eiiam  vm^ 

consolationem  hanc,  atqoe  adeo  consolationnni  capot 

existimare.  Coitom  toum ,  qoi  nonc  per  eas  quas  per- 

fert,  calamitates  magis  in  caelis  ascriptus  est,  desenon 

ac  destitolom  ne  voca.  De  Pelagio  (a)  monadio  n»^ 

dolore  affectos  som.  Gogita  igilor  qoot  qoantisqQeeo. 

ronis  digni  sint  qoi  forti  animo  in  acic  8teterunt,ciiii 

Tiros  qol  tam  pie  ac  sancte,  tantaqoe  com  tolemta 

vixeront ,  abripi ,  aiqoe  in  fraodem  iropelli  videatnis. 

Ad  eamdem  epist.  V,  (Anno,  ot  potatur,  406.) 

i.  Yestrae  auctae  suntxnimnx,  latiora  rursumTol» 

scammaia,  corsuumqoelongiora  spatiaconstiiatasont: 

atque  eorum  qul  vobis  insidias  moliuntor  iracundiaa 

majorem  flammam  assurgit.  At  minime  propimi 

commoveri  ac  pertorbari  debetis,  verom  hoc  ipso  pt* 

lissimom  nomine  Ixiari  et  exsoltarc,  coronisqaecaint 

redimire,  ac  choros  agitare.  Nam  nisi  mortilera 

prius  diabolo  plagas  inlulissetis,  non  usquesideofi- 

rerel  h»c  belloa,  ot  ollra  progredi  auderet.  Qiun- 

obrem  tom  vestrae  fortitudinis  ct  victoris,  tumingeite 

illios  cladis  hoc  est  argunientom,  quod  ille  icm 

nunc  in  vos  impetom  faciat  atque  tnsoltet,  majoris(|iK 

impudeiitise  documentum  edat,  ac  profusius  reneiiiii 

effuiidat.  Quandoqoidem  etiam  in  beato  Job,  posio- 

quam  in  bonorom  amissione  ac  filiomm  erepiioK 

victusest,  tom  qooque  se  gravibos  vulneribos  lie- 

ctum  esse  perspicoe  ostendens ,  ad  td  qood  onloniii 

caputerat,  hoc  est  adcamis  oppognationem^etier- 

mium  scaturiginem,  et  ulceromt^honimsecontiiiii; 

chorom  enim  et  coronam,  et  sexeenurum  victorianii 

examen  appello.  Ac  ne  hic  qoidem  constitit :  Tem 

quoniam  nulla  alia  paris  momenti  machina  el  reliqo 

erat  (etenim  velut  extremam  calamiutom  lineanips 

morbum  illom  invexerat),  alia  rorsom  torineniabei- 

lica  movebat,  oxorem  videlicet  armans,  amicos  b 

cum  cxstimulans,  famolos  concitans  atque  effenK 

rcddeiis,  atqoe  omni  ratione  ipsius  vulncra  exQl«- 

rans :  id  quod  etiain  nunc  tenUrc  non  desinii;  veroB 

in  soum  ipsios  capot;  quandoquidem  hincfil  M 

veslrx  magis  splendeant,  sublimioresquc  in  diesv 

luculeniiores  fiant :  majores  enim  tunc  vobis  opesei- 

sistunt,  uberior  fructus,  crebrjc  alque  coniinux  »• 

ronae;  magnom  eiiam  per  ipsas  rerom  acerbiiaifi 

vobis  forlitudinis  incrementom  afferlur,  ac  perbosii- 

les  insidias  acoitor  vestra  toleranlia.  Ea  enim  csi»^ 

flictionis  natora,  ot  cos  qoi  eam  placido  ac  sireftiij 

animo  ferunt,  rebus  acerbis  superiorcs,  ac  dflbw 

telis  soblimiores  reddat,  insidiasquc  aspcmari  (l«^ 

ceat.  Siquidem  et  arbores  qux  in  umbris  alunnr. 

majorem  moilitiem  contrahunt,  atque  ad  fraciims 

procreationem  minos  commodae  reddimlur:  quJCi"' 

tcm  aeris  inconstantiam  experiuntur,  acvcnionii" 

impetos,  ardeniesqoe  solis  radios  excipianl,  plus^* 

boris  hinc  coUlgunt,  el  foliis  abundani,  ac  fnictu"« 

copia  curvanlur.  Sic  nimirum  in  mari  quoqoe 

venire  consuevit :  nam  qoi  primoro  navcin  conscc^'* 

(fl)  Hunc  Pclagium  sospicaniur  quidam  essebw 
cbam. 


S97  EPISTOLiE. 

dunU  tametsi  admodom  slrenui  sint»^  ob  Davigandl 
insolenliam  periuri^anlur ,  tamultiiantur»  tenebricosa 
veriigine  corripiuntur :  at  qui  muiia  maria  peragra- 
riint,  ac  inuiias  tempesiaies,  et  saxa  latentia  sub  un- 
dts,  ct  scopuios,  et  beiluarum  impetus,  et  prxdonum 
ac  piralarum  insidias  perlulerunt,  et  continuas  pro- 
ccllas  snstinueruni,  fideniiore  deinceps  aninio,  quam 
qui  in  terra  ambulant,  in  navi  seHIent,  non  inius  dum- 
tnxai  ad  carinam,  sed  eiiam  id  ipsis  navi$  laieribus 
insidentes,  atque  tum  in  prora,  tum  in  puppi  sine 
ullo  metu  stantes :  et  qui  prius  anle  omnium  oculos 
cum  metu  ac  iremore  jacebant,  posteaquam  diutur- 
num  tempestaiis  periculum  fecerunt,  jain  el  funcm 
f rabunt  ei  vela  pandunt,  remos  capessunt,  atque  in 
omnes  navis  partes  facile  concursant.  Quocirca  ne 
quid  eorum  quae  accidunt,  tos  perlurbet.  Huc  enim 
nos  bostcti  vel  ioviii  redegerunt,  ut  nullo  jam  malo 
aHici  queamus,  quippe  qui  cfTusis  omnibus  suis  loIiSy 
nullum  binc  aiiud  emolumentum  perceperint,  quam 
ut  ignominia  perfundantur,  et  irrideanlury  atque  ut 
coinmunesorbis  universi  hostes  ubique  conspiciantur. 
Hxc  insidiatomm  prasmia  sunt :  bic  bellomm  finis* 
Papoc,  quanta  res  est  virtus,  el  prspsentium  rerum 
coiitemptio!  per  insidias  iucra  comparat,  per  insidia- 
tores  coronam  consequilur;  per  eos  a  quibus  male 
niuIcU^lur,  illuslrius  splendet;  per  eos  quihoc  agunt 
ac  moliuntur,  ut  ipsam  dejiciant,  iiomines  sui  stu« 
diosos  firroiores,  sublimiorcs,  inviclos  et  inexpugna- 
bilcs  reddit,  non  lanceis,  non  moenibus,  non  vallo» 
non  lurribus,  non  pecuniis,  non  militaribus  copiis, 
sed  flrma  taiitum  voiuntate  animique  constantia  opus 
habentes :  ac  denique  humanas  omnes  insidias  vinciu 
2.  IHam  euiieribit,  ut  forti  aninw  tit  hortaiur.  Hu- 
mancB  feiicitatii  vanitas-  —  Haec  igitur,  reiigiosisshna 
domina  mea ,  lum  libi  ipsi ,  tum  iis  quae  tecum  praer 
clarum  iioc  ceriamen  obeunt,  accinens,  da  operam  ut 
oinnium  animos  erigas,  luamque  aciem  inslruas ,  quo 
tibi  dupiex  et  tripiex ,  ac  multo  eiiam  copiosior  vir- 
lutis  corona  comparelur,  tam  pcr  ea  quac  ipsa  perpe- 
teris ,  quam  quia  aiios  ad  eadem  subeunda  impellis , 
eosque  adducis  ut  leviter  ac  placide  omnia  ferant ,  et 
umbras  contcmnant,  alque  insomniorum  iniposturam 
aspcrnentur,  ac  iutum  procuicent,  nullamque  fumi 
rationcro  habeant,  nec  aranearum  telas  molesliae 
quidquam  vobis  afferre  existiment ,  foenumque  putre- 
dlni  obnoxium  praetereant.  Nam  humanae  felicilatis 
vanilasidomneest,  atqueadeo  hlsomnibus  rebus 
vilior.  Nec  focile  quisquam  simulacrum  uiium  repe- 
rire  queat ,  quod  ipsius  vanilatem  exacte  repnesenlet. 
Siquidem  praeler  hanc  vanilatem  liaud  parvum  insu* 
f er  lis  qoi  ipsi  inhiant  detrimentum  affert ,  non  in 
futuro  dumiaxat  aevo,  sed  etiam  in  praesenti  yiia, 
aique  ipsismet  eiiam  diebus,  quibus  magna  sibi  ex  iis 
voluptate  affici  videntur.  Quemadmodum  enim  virluSy 
lum  etiam  cum  bellnm  adversus  eam  geritur,  exsultat 
et  floret ,  ac  splendidius  lucet :  eodem  modo  impro- 
biias ,  tum  etiam  cum  coliiur  atque  observamr,  irobc- 
cillitatem  suam  prodit,  atque  ingentem  risum,  co- 
moidiamque  omni  sermonis   facultate  superiorem 


oslendit.  Quid  enim ,  quaeso,  Gaino  miserabilius  ftiit, 
eo  etiam  tempore  quo  fratrem  vicisse  ac  superasse 
atque  iniquam  illam  et  exsecrandam  iracundiam 
animique  concitationem  explevisse  videbatur  ?  quid 
impurius  dcxtra  illa,  quai  vicisse  visa  fuil  ?  dexira, 
inquam ,  quae  plagam  inflixerat  et  cxdem  perpetra- 
rat-?  quid  foedissima  illa  lingua ,  qux  fraudem  texue- 
rat ,  et  iaqueos  expanderat  ?  Quid  auiem  membraea 
Gommemoro,  quae  caedem  admiscrant  ?  Nam  ci)rpus 
univcrsum  excruciabatur,  perpetuo  gemitui  ac  tre- 
mori  mancipatum.  0  singuiarem  rernm  novitatem !  o 
admirandam  victoriam  !  o  novuro  tropaei  genus  I  Is 
qui  oblruncatus  fuerat,  alque  exanimis  jacebat ,  co- 
rona  donaibaturac  celebrabatur :  qui  auiem  vicerat  et 
superior  discesserat,  non  modo  coronae  expers  mane-* 
bat ,  verum  hoc  eiiam  nomine  in  cruciatu  versabator 
et  iniolerando  supplicio  perpeluoque  tormento  addice- 
baiur ;  atque  eum  qtii  motu  et  vita  praeditus  erat ,  is 
qui  percussus  fuerat^c  mortem  oppelierat ,  eum  qui 
loquebatur,  is  qui  vocls  expers  erat,  accusabat :  imo 
vero  ne^  moriuus  quidcin  ipse ,  verum  et  sanguis , 
etiam  a  corpore  sejuncius »  ad  eam  rcm  vei  soius  su^ 
ficiebat.  Tauta  hominum  Tirtule  praeditorom ,  etiam 
moriuorum,  vis  est  !  tanta  rarsum  improborumt 
etiam  viventium ,  miseria  !  Porro  cum  in  ipso  certa" 
mine  tanta  prjemia  sint ,  cogites  yelim  quanla  pest 
certamiiia  merces  futura  sit ,  cum  piis  viris  praemia 
rcferentur,  ac  bona  illa  quae  omnem  sermonem  supe- 
rant,  ipsis  suppediiabuntur.  MoIestiaenamque,quae- 
cumque  landem  illae  fuerint,  ab  hominibus  inferan- 
tur  :  ac.proindeinfercnthintvilitatem  imltantur;at 
dona  et  praemia  a  Deo  tribuunlur  :  ob  idque  etiam 
ejusmodi  sunt,  qualia  ea  esse  par  est,  quae  ab  illa 
ineffabili  munificentia  conceduntur.  Gaude  igilur  et 
la^tare ,  coroUis  caput  redimiens»  ac  triumphans,  ho- 
stiumque  aculeos  magis  proculcans ,  quam  lutum  alii. 
Ac  de  tua  valetndine  quam  creberrime  fac  nos  cer- 
tiores,  ut  hinc  quoque  ingentem  voluptatem  ca- 
piaiuus.  Non  enim  te  fogit  magnae  Dobis,  eliam  in 
solitudinc ,  eam  rem  consolationi  fore ,  cum  de  tua 
sanitate  quam  saepissime  ad  nos  litera!  affereiitur. 
\ale. 

Ad  eamdm  epiitoia  YL  (Gucoso  anno405.) 
i .  Ab  ipsis  mortis  januis  revocalus  haec  ad  le  scribo ; 
eeque  eliam  nomine  poeros  tuos  nunc  denique  ad  noe 
accessisse,  TcbemeDter  gavisus  sum,  cum  }am  ad 
portum  appeileremus.  Nam  si  mibi»  cum  adbuc  iri 
mari  jactareri  gravesque  morbi  fluctus  exspectarem , 
occurrissenty  pietaiem  tuam  fallere  mihi  non  facile 
fuisset ,  hela  pro  tristibus  nunlianti.  Hiems  enim  gra- 
vior  quam  soiebat  exorta,  graviorem  quoque  nobis 
stomacbi  hiemem  iitvexit :  \)ihiIoque  melius  ac  com- 
modius,  quam  qui  moriem  obierant,  imo  eliam  gra- 
viuSy  hos  duos  menses  confeci.  Hactenus  enim  ludf 
hujus  usura  fracbar,  ut  roalorum ,  quibus  undique 
ciiigebar,  sensuafficerer ;  omniaquc  mihi  noctisinstar 
erant ,  hoc  est  tain  dies ,  quam  diluculum ,  atque  ipsa 
meridies :  totosque  dies  lecloafQxus  cxigebam ;  cum- 
que  innunieras  rationes  comminiscerer,  contractum 


m  ,       S.  JOANNIS.CHRTSOSTOMI 

timen  ex  jicerrimo  frigore  deirimentnm  haudqua* 
quam  excutere  poleram  :  quamvis  enim  ignem  etiam 
acconderem ,  elgravissimum  fumum  perferrem ,  et 
ciibiculo  inclusus  lenerer,  seiceniisque  pannis  memet 
obvolverem ,  ac  nc  limen  quidem  excedere  auderemt 
nihiloroinus  extremos  cruciatus  pailebar  :  quippe 
c^nr  vomitus  subinde  orirenlur,  capitis  dolorcs,  cfbi 
fasiidia ,  perpetuxque  vigilia*.  Nociis  ergo  pelagus 
usque  adeo  longum  insomnis  cxigebam.  Verum  ne 
commemorandis  rebus  molcstis  dintius  immorans, 
animum  tuum  ve^em ,  his  omnibus  nunc  liberati  su- 
mus.  I^am  simulatque  ver  adfuii ,  atque  exigua  quan-  - 
dam  aeris  mutaiio  contigit,  omnia  sponte  sua  dilapsa 
sunt.  Attamen  magna  mihi  adhuc  in  victiis  ratione 
cura  opus  est ;  ac  proinde  operam  do  ut  levem  sarci- 
|)am  stomacho  imponam ,  quo  eam  facile  digerere 
queat.  IUud  veronon  vnlgnri  solliciludine  nos  affecit, 
fjuod  te  extremo  viue  spiritu  confliclari  inlelleximns. 
Quamquam  pro  ingentl  mco  erga  te  amore  ac  rerum 
tuarum  cura  et  solliciiudine ,  antequam  etiam  literas 
^s  reciperem ,  haccura  solutus  sum  :  permulti  enim 
jstincad  006  venerunt,  teque  commoda  valeiadine 
esse  ntmtiarunt. 

.    ^rag$enii9  viUB  ealamitates  mera  fabuta  sunt.  —  Ac 
pync  majorero  in  modum  laelor  et  gaudeo,  non  tan- 
;um  quod  morbo  liberala  sis ,  sed  potissimum  quod 
.ea,  qu£  acciduni,  adeo  fortiier  ac  generose  feras, 
/abalam  nimjrum  haec  omnia  vocans ;  tum  ctiam , 
.quod  roajus  censendum  est,  quia  etiani  corporis  morbd 
Jiujusmodi  non^cn  imposujsii,  quod  quidero  sirenuae 
aniniae  esl,  ac  forijiudinis  frucluabundaniis.  Nam  in- 
cpmmodas  ct  adversas  res  non  modo  forii  anirao 
ferre,  sed  ne  quidem  cum  adsunt  perseniire,  verum 
eas  pro  nihilo  putare,  ac  perfacili  negoiio  patienCiaB 
coronam  adipisci,  non  laborantem,  non  sudantem, 
ftoii  n^oiia  habentem ,  nec  aliisfacessentem,  verum 
{ainquam  exsijienlem  ac  tripudiantem ,  hoc  demum 
^perfecUssim»  acnumeris  omnibiis  absolutae  philoso- 
phiaB.argumenlum  est.  Ideo  gaudeo  et  exsulio,  ac  pne 
yojuptate  voliio,  nec  praeseniis  solimdiniscseterarum. 
que  aerumnarum  sensu  afficior,  sed  lator  ac  voluplate 
perfundor,  deque  tua  animi  mngnitudiiie  crebrisque 
yictoriis  vehementerglorior,  non  tua  dumuxat,  sed 
^  etiam  raagnae  ijlius  ac  numerosissimae  civitatis  causa, 
cui  ei|am  turris  et  porlus  ac  rauri  loco  exstilisli ,  lu- 
.  culeniam  per  res  ipsas  vocem  emiiiens  j  atque  in  tuls 
calamjlaijbus  ulruraque  hominum  genus  erudiens ,  lit 
ifd  jiujusmodi  ceriamina  prompie  aique  impigre  sese 
^ecingant,  ac  cum  omni  animi  fortitudine  in  arenam 
c|e§fendanl ,  colleciosque  ex  hujusmodi  cerlaminibus 
sudores  facile  ferant.  Quodque  mirabile  est ,  non  in 
fprnm  te  injiciens,  necinmediamoivilalem  progressa, 
^  sed  in  exiguo  cubiculo  ac  thalamo  sedens .  iis  qui  ad- 
sunianimum  addis,  eosque  ad  certamen  acuiff,  ma- 
rique  ita  furente,  ac  fluctibus  adeo  inlumesceiitibus , 
scopulisque  et  laientibus  sub  unda  saxis  et  pelria,  ac 
trucuIenUs  belluis  undique  sese  ostendentibus,  atqne 
altissima  nocie  cuncu  occupanie,  lu,  velut  meri- 
diano  et  tranquiUo  tempore ,  venioqoe  ad  puppim 


ARGIilEP.  GONSTANTINOP. 


flante ,  sic  expansls  patientia?  velis  mm  ai 

facilitate  navigas ,.  tantumque  ab  eo  abes  ot  pj, 

bac  tempeslate  obruaris,  ut  neleviicr  qaidcin»pei|^ 

ris  :  idque  aanemerilo:  hujusmodienimiontviriBiij 

gubernacula.  Et  qaidem  mercatores  et  gQbereiiom 

ac  nautae,  ei  veclores,  cum  nubium  concursBin,» 

sajvorum  etimmaninm  venlorumimpetam,rapl(!«(|a 

fluctus  majorem  in  modum  spumanies  conspjtiiii 

naves  intra  portum  conlinent.  Quod  si  eiiam  tmt 

in  mari  jactehlur,  quidvis  faciunt  ac  moliuniur.ou' 

litius,  aut  insulam,  auiripam  aliquaro  nsTiin  i^ 

lant.  At  tti,  cum  sexcenil  ventl,  cnm  tot  iminanesli 

clus  omni  ex  parte  Inter  se  collidantur,  comnttre;. 

imis  usque  gurgitibus  ob  tempestaiisacerbiuien» 

aum  erumpat,  aique  alil  pcssum  ierint,  alil  exsLnit 

supra  undas  emineant,  caeieri  in  tabala  nadi  bi- 

tur ;  ipsn  in  medium  maloruro  pelagns  insiliens,  (•■ 

nia  haec  fabulam  appellas,  prospero  cursu  in  leoip^ 

slaie  navigans :  neque  id  mirum.  Navarcbi  enim,  ijiBf- 

tumvis  scienliam  illam  leneant,  artem  iaroen,  fi 

omoi  tempestall   reluctentur,  non  habenl :  eo^ 

eliam  (it,  ut  ceriamen  cam  fluctibussxpe  fugiaoi  i; 

tibi  scieniia  estomnl  tempesiate  superior,  Diaim 

pbilosophici  aniini  robur,  quod  et  Innnmeris  tm 

tibns  vaientius  est,  et  quibusTis  armis  poientiiK,fl 

turribus  alquemuris  tutius.  Militibusquippeanufl 

muri,  elturres,  adcorporis  dumiaxat  pnesidion]  il' 

jumentosunt,  idque  etiam  non  semper,  necperpeii!; 

honnumquam  enim  omnia  ista  vincuntur,  eosqK^ 

ad  se  coiifugiunt,  prsesidio  suo  desiitutos  reliDqooii 

At  vero  arma  tua,  non  barbarica  lela,  non  hoAm 

machinas,  non  hujusmodi  impeius  et  asius  fregens^ 

sed  ipsas  natnrae  necessitates  protriveniui,  acijni:- 

nidem  sustulerunt,  earumque  arcem  bumi  prosmt^ 

runt.  Ac  cum  dsmonibus  perpetuo  dlfflicans,  iDiii- 

meraspalmasadepia,  nullam  plagam  aceepisli;Tena 

inter  densissimas  sagiuas  incolvrois  per8titisu,tck- 

la  ea  quae  in  le  conjiciuntur,  in  eos  mrsum,  a  qoito 

missa  sunt,  resiliunt.  Hsec  nimirumartistuatapieou 

est,  utperea  mala  quae  libi  inferantar,eo8,aquibusiD;e 

runtur,  ulciscaris,  et  per  insidias  quae  tibi  cmpam^^ 

eos  quibeilum  tibi  indicunt,  rocerore  afflcia8,an)piis^ 

mamscilicet  adipiscend»  majoris  glori;e  segeteniiii' 

bensillorum  improbitatem.Quae  cuin  el  eompeftat» 

beas,  et  reipsa  persentias,  non  abs  re  fabulam  h^^ 

nianuncupas.  Quidnienim,  quasso,  labulam  appeliti. 

cum  corpus  mortale  nneia  sls,  et  lamen  morteo)  perifldt 

cOntemnas,  ut  qui  exteram  deserere,  alque  ad  vai 

patriam  redire  festinant?  cum  in  acerbis^inro  aor^ 

Verseris,  et  tamen  suavius  quan  qui  optima  valeiB- 

dinc  ac  vegeto  corpore  sunl,  degaa,  u|  qo^  ^ 

conlumeliis  dejiciaris,  ncc  honoribus  aut  gliHria  aiioi' 

laris,  id  qubd  multis  inoumeroniro  naloruni  a^ 

ftiit,  qui,  cum  etiam  in  sacerdolii  munere  fulsisseai, 

atque  ad  cxtreroam  senectutem  et  canitlem  pervenir 

sent,  binc  tandem  corruerunt,  ae  euivis  taniqiBii 

commune  quoddam  Iheatnum  proponuptur?  At  ^^^ 

quae  et  femina  «s,  et  gracili  admodum  corpore,  et«^ 

actaiitos  impelus  sastinuisti,  non  modooilialaac- 


1 
.sa 

,:3 

yt 

0 

II 
I' 

I 
I 
I 
P 

r 


601 

cidit ,  sed  eUam  ipsat  ne  id  aliis  multis  accideret» 
probibuisti.  Atque  illi  non  longe  in  certamiQihns 
progressi,  verum  in  ipsis  praeludiis,  ipsisque,  ut  ita 
dicam,  carceribus  prosilientes  dejecti  sunt :  tu  auteqa 
exiremam  meiam  sexceniies  circumiens,  in  singidis 
cursibus  palmam  arripuisti»  muitis  yariisqne  certami- 
num  generibus  editis;  el  merito  quidem.  Neque  enim 
in  xtate,  nec  in  corpore,  sed  in  animo  solo  .et  Tdlun- 
tatevirludscertamiDa  constituta  sunt.  Sic  et  femi- 
naecoronam  oblinuerunt,  et  viri  prostrati  sant  :  sic 
«1  pueri  ^lebraii  sunt»  et  senes  pudore  atque  ig- 
nominla  suffusi,  Semper  quidem  admirari  par  est 
eos  qui  virtutls  studium  consectantur ,  tum  vero 
prxcipue ,  cam  muliis  eam  deserentibus  quidam  re- 
periuQtur  qui  eam  compleclantur.  Hoc  igilur  no- 
mine  te  quoque  summopere  admirari  ac  suspicere 
convenit,  quod  cum  tot  vlri,  tot  feminae,  tot  senes, 
qui  maxima  virtutis  existimatione  florebant,  ter- 
ga  verterint  ^  atque  ante  omnium  oculos  pruslrati 
jaceant,  non  ex  ingenti  belli  impetii,  aiit  acri  bostium 
confliclu ,  sed  ante  pugnam  prolapsi »  ante  diuiicaiio- 
nem  victi  ac  profligaii;  tu  contra  post  tot  pugnas  ^t 
conflictus  non  modo  roalorum  agmine  fracla  con- 
fectaque  nbn  es,  sed  etiam  majorcm  inde  aniini 
vigorem  collegisti,  ac  certaminam  incrementum  robo- 
ris  accessionem  tibi  affert.  Etenim  rerum  earum, 
quas  jam  cum  laude  gessisti,  niemoriam  tum  Ixtilias 
.  ac  voluptaiis,  tum  majorls  alacritatis  ansam  tibi  siip- 
peditat.  Ac  proinde  gaudemus«  exsilimus,  et  la^la- 
inur  :  neque  enim  hoc  subinde  repelere,  atque  ubi- 
que  gatidii  mei  materiam  circuroferre  desinam.  Quo- 
circa  si  absentia  nostra  te  angit,  at  maxima  tibi  ex 
iis ,  quse  cuin  virtuie  gessisti ,  consolatio  suppetit : 
quandoquidem  nos  quoque,  tanto  itineris  intervallo 
a  te  dlsjuncti,  non  parvam  hinc,  hoc  est  ex  lua  animi 
magnitudioe,  delectationem  capimns. 

Ad  eamdem  efdslola  VIL  (Cucuso  anno405.) 
i.  Quid  ais?  Tropaeum  non  erexistj,  nec  praeclaranr 
victoriam  obiinuisti,  nec  perpetuo  virentem  coronam 
adepta  es?  Aanonhaecorbis  universus  afflrmat,  qui 
ubique  terrarum  tua  recte  factadecanlat?Quamqiiam 
enim  et  palaestrx,  ct  certamina  in  uno  loco  siia  sunt, 
etcursuuin  tuonimspatia,  et  conccrlationes  tiix,  san  • 
guine,  nou  sodore  refertae,  illic  exstiterunt:  ateariim 
tamen  rerum  gloria  et  commendaiio  extrci^os  terr» 
fines  occupavii.  Tu  veroeaauctiora  reddere,  ac  pal- 
mas  ampliflcare  studens,  eas  quoqae,  quas  animi  sub- 
missio  parit,  coronas  ipsis  adjunxisti,  dum  te  tanlum 
ab  hisce  tropoeis  abesseasseris,  quanium  mortui  a 
vivis  remoti^unt.  Nam  quod  hacc  verba  ab  animi  sub- 
missione  profecta  sint,  ex  iis  ipsis  potius  quae  conti* 
gerunt,  planum  facere  conabor.  Fatria  pulsa  es,  do- 
nio,  amicisy  cpgnatis ;  in  exsilium  missa  es ;  quovis 
die  mori  non  desiisii»  atquequod  naturae  deerat  voltin- 
tatis  et  animi  amplitudine  supplevisii.  Nam  quia  fie* 
ri  nequll,  ut  homp  reipsa  multas  mortesoppetat,  ani- 
jpdo  ac  voluiitate  hoc  fecisti.  Et  quod  maximum  est  i 
cuin  alia  perferres,  aiia  jam  jamqueexspectares,  Dei 
tamci),  cujus  permissu  haec  fiebant,  gloriam  ob  ea 


Ef^ISTOLiB.  6Qi 

pr.Tdicare,  ietalemque  diabolo  plagam  inferre  non  de- 
stiiisti.  Nam  quod  lelale  vulnus  acceperit,  hinc  decla- 
ravit,  quod  majoribus  postea  armis  sese  instruxit : 
undeetiam  airociora  prioribus  posteriora  facta  suiit. 
Qtiemadmodum  enim  scorpius  et  serpcns  ^  cum  alte 
defixum  vulnus  accc^perunt,.  sublatoaltiusaculeoad- 
versus  eum,  a  qno  percussi  sunt,  insurg^ant,  per  acrem 
sciltcet  ip  percussorem  impetum  acerrimi  duloris  ar- 
gumentum  exbibentes  :  eodem  etiam  modo  impudeus 
Ibasc  bellua,  quoniam  ab  admirabili  et  sublim.i  anima 
tua  profunda  vulnera  iniimo  pectore  accepit»  vehe- 
mentiorem  in  te  impetum  fecit,  ac  plnres  tentationes 
admovit.  Eienim  eas  illequidem  admovit,  non  Deus: 
permisit  autem  Deus,  ut  opcs  ttias  augeret,  qu9- 
stiiroque  uberiorem  elBceret,  atque  ampliorem  mer- 
cedem  ct  largius  praemium  Ubi  conciliaret.  Quamoh- 
rein  nihil  cst  quod  perlurberis  acr  tumultueris.  EcqufS 
enim  miquam  aiiimo  ^languit,  opibus  circumfluens? 
ecquis  perturbatus  est,  ad  summas  dignitates  ascei^- 
dens?  Quod  si  ii  qui  humana  ista  congerunt,  ist;^, 
inquain,  caduca  el  umbra  imbeciiliora,  citiusque  qu^m 
puiridi  flores  mnrcescentia,  saitant,  tripUdiani,  pr^e 
voluptate  volitant,  prae  ea»  inquam,  voluptate  quse  s^- 
mul  et  apparet  et  avoiat,  flumimimque  cursum  inUta- 
tur  :  quanto  tandem  aequius  est  te,  etiamsi  priiis 
in  mceroribus  fueris,  ex  praesenti  tamen  lempore 
maximae  laeiitlae  atque  alacritatis  occasionein  haurir^? 
Thesaurus  enim  ille  quem  coliegisti,  furlo  subduci 
non  poiesi :  nec  decus  iliud,  quod  per  has  calamita- 
tes  tibi  comparatum  est,  successionem  novit ,  aut 
finem  exspectai,  sed  ab  omni  termino  alienum  eat, 
ut  quod  nec  temporumdifncultate,  nec  hominum  ^n- 
sldiis,  nec  daemonum  insultibus,  nec  denique  morte 
ipsa  interrumpatur.  Qtiod  si  etiain  lugere  animus  est, 
eos  qui  haec  perpetrant  luge,  horum,  inquain,  malo* 
rum  auctores,  horum  *administros,  qui  et  maximos 
sibiipsis  in  futunim  cruciatus  condiderunt,ethic  etiam 
acerbissimas  pcenas  luerunt,  upote  quoshominesaver- 
sentur,  hostiumque  in  numero  habeant,  et  diris  devo- 
veant  aique  condemnent.  Qui  si  haec  non  senliuiU, 
hoc  qtioque  nomine  poiissimum  miseri  sunt  lacry- 
misque  digni ;  non  secus  videlicet  ac  pbrenesi  labe- 
rantes,  qui  frustra  quidem  ac  temere  calcibug  obviQS 
quosque  incessunt  ac  feriunt,  saepe  etiam  amicos  ac 
de  se  bene  meritos :  eum  tamen  furorem,  quo  percifi 
sunt,  minime  scntiunt.  Ob  idque  incurabili  morbo  t^ 
neniur,  nec  medicos  admittunt^  nec  medicaroenta  : 
quin  potius  eos  quoque  qui  Ipsis  mederi  atque  opein 
ferre  student,  rebus  contrariis  remnneranlur.  Ita(|ue 
ob  hoc  quoque  ipsuin  miseri  isti  sunt ,  si  tantae  im- 
probitaiis  sensu  carent.  Quod  si  aliorum  condemnar 
tionein  nihil  morantur,  at  certe  fieri  non  polest  ui 
suae  conscientix  jiidicium  effugiant,  quod  nec  vitari, 
nec  corrumpi  potest,  nec  u|Ii  terrori  cedit,  nec  blan- 
diiiis  aut  pecuniarum  largitione  iabcfactatur,  nec  tem- 
poris  diuturniiate  marcescit. 

2.  Etenim  ille  Jacobi  filius,  qui  Josephum  a  ma- 
la  bestia  devoratum  esse  patri  dicebat  (Gen.  37),  ae 
sceleratam  fabulam  agebat,  aique  hac  larva  frdtern^e 


eos 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOtfl 


CTdis  crifncn  obvclare  conatus  est ,  palri  quidem 
fucuni  ttinc  fecii,  conscienliam  autem  su»m  lui-' 
nime  refcllit,  nec  ab  ea  ut  conquiesccrel  impetrare 
poiuii :  verum  ea  consianter  adversus  ipsum  insur- 
gcba( ,  clamans  pcr|)etuo ,  neque  umquam  compesci 
poterat.  Nnm  cum  diuturnum  jam  temporis  spatium 
iiiiercessissei,  is  qui  admissum  sceius  pairi  inficialus 
fuerat,  neqoe  cuiquam  alii  prodideral ,  nemine  accn- 
sanle,  nemine  convinceme,.nemine  instante,  ac  faba- 
lam  iilam  in  memoriam  ipsi  redigente,  cum  de  liber- 
fate  ao  de  ipsa  vita  periclitaretur,  conscieniiae  accu- 
satorem  in  tam  longo  tempore  non  siluisse,  non  com- 
pressum  fuisse  ostendil ,  cum  his  verbis  uierelur  : 
Cerie  :  in  peccaiis  enim  $umu9  pro  fratre  nostro  :  quia 
despeximus  tribulationem  ejus,  et  dolorem  animas  iliius, 
dum  deprecaretur  nos;  en  sanguis  ejus  a  nobis  exquiri-- 
tur  {Gen.  42.  21).  Atqui  aliud  erai  crimcn  quod  ipsi 
intendebatur  :  nam  furti  insimulabator,  alque,  ut  au- 
reum  pocuium  suffuratus ,  in  judicium  trahcbatur ;  • 
verum  quoniam  nullius  ejusmodi  criminis  sibi  con- 
seius  erat,  non  hoc  nomine  discruciabaiur,  uec  se  ob 
ea,  de  quibos  judiciuni  subibat  atque  in  vincula  da« 
oebatar ,  hax  perpeU  dicebat :  sed  ob  ea  quae  nemo 
ipsi  objiciebat»  nec  de  iis  poRnas  expetebat ,  nec  eom 
in  jndiciom  trahebat ,  imo  qoae  nondom  perpetrave^ 
rat ,  ob  ea  ,  inqoam ,  ipse  se  prodebat  et  accusabat. 
Conscieniia  euim  ipsom  perstringebat :  e(  qoi  animo 
nsque  adeo  (irmo  ei  intrepido  fralris  croorem  effode* 
rat,  nullo  mceroris  sensu  affectus,  nunc  contra  illius 
vicem  dolebat ;  et  quos  sceleris  soclos  ac  participes 
habuerat,  accusabat,  criidclitatemque  omnem  tragicis 
verbis  exaggerabal,  dicens,  Dum  deprecareiur  nos^  ei 
despemmus  tribuiaiionem  ejus ,  et  dolorem  animie  t7- 
Uus.  Quod  perinde  est  ac  si  diceret :  Ad  emolliendos 
animos  nosiros,  aiqiie  ad  misericordiam  inflcciendos, 
natura  ipsa  sola  sufriciebai  :*at  ille  lacrymas  etiam 
adjungebal ,  supplexqiie  nos  obsecrabal ;  ac  nc  sic 
quidem  nos  inflexit,  vcrum  Despcximus  tribulationem 
ejus,  et  dolorem  aninuB  illiiu.  Ideo,  Inquit,  judiciiini 
hoc  nobis  paralum  est ,  ideo  in  sanguinis  periculo 
vcrsamur,  qiioniam  in  sanguinem  pcccavimus.  Ad 
hunc  modum  etiam  Judas  coarguentem  conscienliam 
ininime  ferens,  ad  laqoeum  sc  contulit,  eoque  vitam 
sibi  ademii.  Et  quidem  ,  cum  impudens  illud  pactum 
inire  non  dubilabat»  dicens  :  Quid  vuUis  mifu  dare,  et 
ego  vobis  eum  iradam  {Matili.  26. 15)?  non  eos,  qui  id 
aodiebant,  verebatur,  nempe  quod  discipulus  in  ma« 
gistrum  ejusmodi  scelera  molirelur,  nec  per  eos  dies, 
qui  interca  fluxerunt,  uUo  dolore  pungebatiir,  verum 
ea  volupiaie ,  qoam  ei  pecuniae  cupidiias  afferebat , 
temulentus,  conscieniiae  accusaiionem  non  admodum 
sentiebat.  At  postquam  scelus  peregit,  pccuniamque 
sompsit,  ac  locri  qoidem  voluptas  finem  accepit,  cri- 
minis  aotem  accusatio  vigere  ce(>it,  tum  deniqoe  ne- 
mineaccusante,  nemine  vim  afferenle,  nemine  cohor- 
taute»  sponte  soa  abiens,  tom  peeoniam  iis  a  quibos 
aeceperat,  projecit,  tom  scelos  soom  audieniibus  ii- 
lisconfessus  esi ,  bis  verbis  :  Peccavi^  iradens  san- 
9uinemjustum{Mattfi.  27.  4).  Ncque  enim  consclen- 


601 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 

tiam,  qua;  ipsum  coarguebat,  ferrc  potait. 

Peccali  conscientia  earnifex;  lugendi  peecatora;fi. 
tium  est  animce  mors.  —  Ea  namqoe  peccaii  mn 
est ,  ut  priusquam  perpetratnm  sit ,  homiDem  teaiii. 
lentia  afflciat;  posteaquam  autem  expletom  ae  perf^ 
ctum  est,  tonc  ea  voloptas  sese  proripiat  et  exsiingm. 
tiir,  ac  solus  jam  deinceps  stet  accusator,  consciemu 
nimirum  camificis  locom  obtinente ,  ac  peccatoreia 
lancinante,  ab  eoqoe  extremas  poenas  exigeaie,  k 
plombo  qoovis  gravius  Ipsi  incombente. 

5.  Atqoe  faojusmodi  qoidem  in  hac  viu  supplida 
sont :  in  fotora  aotem,  qoanta  iis  qoi  se  his  seeleri- 
bo8  devinxerinl,  proponentur,  explorauiro  kbes. 
Quapropter  hos  lacrymis  proseqoi  ac  deflere  op» 
tet :  nam  et  Paulus  sic  facit,  dum  iis  qui  cerUniae 
dimicant,  malisque  afnciuntur,  gratolatur;  eosauieo 
qui  peccant,  Iiiget :  ob  idque  etiam  aiebai  '.Hefvtu 
eum  venero,  humiliet  me  Deus  meus  ad  vos,  ei  /r^ 
multos  eorum  qui  ante  peccaverunt,  et  non  egermps- 
niientiam  super  immundiiia  et  fomicaiione  et  imj^ 
tia  quam  egerunt  (2.  Cor.  12.  21) ;  ac  rursus  ad  e« 
qui  in  cerUmine  versabantur :  Gaudeo,  et  gratalor  n- 
bis  omnibus  {l^hilipp.  2. 17).  Quocirca  neceonunqu 
eontigerunt,  ncc  eorum  qux  tibi  denuntiamur ,  (jDid' 
quam  tepertorbet.  Ncqiie  enim  floctus  rnpein  peitd- 
lunt,  verum  quo  vehementiore  impetu  in  eam  imrant, 
eo  magis  ab  ea  infringuntur  ac  de  medio  toliunuir: 
qood  etiam  in  istis  qooque  contigit,  et  contisgeti  ioo 
multo  magis.  Etenim  riipem  qnidcm  fluctos  Don  ialie' 
factant  :  at  te  non  modo  non  labefactaram,  sed 
eliam  firmiorem  reddideront.  Ea  enim  improbitaiis, 
ea  virtulis  natura  est.  Illa  dum  bellum  inrert,  oppri- 
mitur  :  haec  dum  bello  vexator,  clarius  dTuIgeu  AtijiR 
hscc  non  modo  post  certamina ,  sed  eiiam  in  ip» 
certaminihos  palmam  obtinet,  ac  cerlamen  ipsiceru- 
minis  praemiom  efBcitor :  illa  aotem  cum  vincit,  m 
majore  podore  soffonditor,  tom  excnicialur,  iQm  in- 
genti  ignominia  perfonditur ,  atqoe  ante  recondittuu 
ipsi  suppliciom,  non  modo  post  perpeiralum  scelus, 
scd  in  ipso  etiam  opere  cmciatur.  Qood  si  id  obsco- 
rius  tibi  videtor ,  beatom  Paolum  aodi,  utraqaeisti 
distingoentem.  Ad  Romanos  enim  qoondam  scribeos, 
atque  imporam  nonnulloram  vitam  Iraducens,  osteiH 
densqoe  peecatum,  etiam  ante  illatam  poenam,inipsa 
actione  adjonctom  soppliciotn  habere,  cum  scelenitf 
tum  feminarom  tom  virorom  ,  qoi  praescriptas  a  lu- 
tora  leges  violaverant ,  ac  prodif^iosam  qtiamdun  li- 
bidinem  excogitaverant ,  coitiis  commemorassei ,  »1 
honc  modom  loqoitor  :  Nam  femiim  eorum  imwntt- 
verunt  naturalem  usum  in  eum  qui  est  eontra  mtw^- 
Similiter  auiem  et  mascuii^  relicto  naturali  wafemui, 
exarserunt  in  desideriis  suis  invicem,  mascuU  in  vmcti' 
bs  turpitudinem  operantes^  et  mercedem^  qwmopf' 
iuit ,  erroris  iui  in  semeiipm  recipienies  (flom.  I. ». 
27).  Qoid  ais,  Paule?  Annon  voluptate  afliciootar 
qui  haec  audent ,  atque  cum  cupidiuie  flagiiiosam 
hunc  divinisque  legibus  interdicluni  coucubjioin  per- 
petrant?  Qoonam  igitor  pacto  eos  in  hoc  ipso  pan«s 
dare  ais?  Qood  senlentiam,  inquit,  non  aba^rotan* 


gQj^  EPISTOLiE. 

tiuni  voluptaie,  »edab  ipsa  reruntnatara  proferam. 
Qoandoqaideoi  etiain  adulter»  prius  quam  pcenas  pen- 
dat,  in  ip60  eiiam  aduUerii  opere  punilur,  eUamw  vo- 
luptate  alSci  se  arbitretur ,  dum  pejorcro  ac  scelera* 
tiorem  animam  reddiu  Sicarius  iiem ,  prius  eliani 
quam  tribunal  ac  pnBacutos  gladios  prospiciat,  atque 
admissonim  scelerum  p<Bnas  det,  in  ipso  c«dis  faci- 
nore  periii,  ut  qui  eiiaro  ipse  deteriorem  sibi  ipsi  ani- 
maro  effecerit.  Quodque  i«  corpore  morbus  est ,  aut 
febris,  aut  hydropisis,  aut  aliud  ejusmodi  quidpiam,  et 
in  ferro  rubigo,  et  in  lana  linea,  et  in  ligno  Termis,  et 
in  cornibus  ipes ,  boc  in  anima  vitium  est.  Servilem 
cniro  atque  subjeclam  et  sordidam  eam  reddit;  quid 
autem  servilem  etsordidam  dico?  Brutorum  eam  ani* 
Diam  efficit,  illam  nempe  iupi,  illam  canis,  illam  ser- 
pentis,  illam  vipene,  iilam  cujuspiam  alius  besU».  Id- 
que  ut  indicarentprophetffi,  mutationemque  ex  impro- 
bitatecontractam  omnibus  conspicuam  Eacerenl,  alius 
dicebal :  €ant$mnti,  wwi  valentes  UUrare(Isai.  66. 40), 
subdolos  sciticet,  ac  veieralores  homines,  aliisque  in- 
sidias  clam  struentes  rabidis  canibus  comparans.  Non 
enim  illi,  cum  rabie  laborant ,  lalranles  ifflpelum  fa- 
ciunt ,  sed  compresso  claroore  accedenies ,  graviua 
quam  ii  qui  latrant,  eos  quos  mordeut  vulnerant- 
Alins  rursum  comieem  («)  boroines  quosdam  appel- 
labat  (Jer.  5.  2).  Allus  iiem  aiebat :  Homo  cum  in 
honore  eml ,  nm  intelUaU  :  comparatu$  est  jumenU$ 
inBipemitne,  el  ttmi/M  faetue  est  itlU  (Psal.  48.  43). 
Is  denique  qui  plusquam  propheia  erat ,  is ,  inquam  , 
slerilis  filius,  ad  Jfordanem  sians,  serpentesac  vipe- 
rarum  progeniem  quosdam  nuncupabat.  Quidnam  igl* 
tur  huic  snpplicio  ]iar  esse  queat,  com  is  qui  ad  di- 
vinam  imagtnem  conditus ,  lantoque  honore  ornatua 
esl,  lltud ,  inquaih  ,  ralione  ac  summa  mansuetudine 
pncdiium  animal,  in  tantam  feriutem  prolabitur? 

4.  Vidlsii  quomodo  cliam  ante  supplicium  impro- 
bitas  in  seipsa  pcenam  habeat?  Iniellige  nunc  quonam 
pacio  virlus,  eiiam  anie  praemia ,  ipsa  sibi  praemium 
sit.  Ui  enim  in  corpore ;  nii  cnim  prohibel,  quominus 
eodem  rursus  exemplo,  quod  perspicoitatis  plurimum 
affert,  utamur;  ut,  inquam,  in  corpore,  is  qui  sanus 
esi ,  ac  firma  valetudine  pneditus ,  aique  ab  omni 
morbo  alieaus ,  eUam  anie  deilcias  hoc  ipso  nomine 
in  delieiis  esi ,  utpote  qui  conjuncum  cum  saniute 
voluputem  habeai,  atque  ila  comparalua  sit ,  ot  nec 
aeris  varieus,  nec  aistus,  nec  algor,  nec  menss  vili» 
tas,  necqoidquam  aliud  ejusmodi  molestiam  ipsi  af- 
ferre  possit,  quod  videlicet  sanius  iis ,  quse  inde 
oriuntur ,  detrimentls  propulsandis  par  sit :  eodero 
modo  in  anima  quoque  usu  venire  consuevit.  Ac  pro- 
plerea  Paulus  etiam  cum  flagris  csderetur ,  vexare- 
lur,  innumeris  malis  afficerelur,  gaudebai,  his  verbi» 
ulcns,  Gaudeo  in  fMsdonibue  mm  jnro  tofns  {Col.  4. 
24).  Non  modo,  inquam ,  in  c^lorum  regno  virluU 
pramium  paratum  est ,  sed  etiam  in  ipsa  calamiu- 
tum  pcrpeSsione;  quandoquidem  istud  quoque  am 


606 


(a)  verisimllitcr  in  mente  habuit  hunc  locum  Jercml», 
5. 2  :  inms  sedisti  sicut  conHx  deMtata;  ▼«!  cerie,^<rf 
esl  in  epist.  Jerem.  ▼.  54,  sicut  emm  cormcutw  m  medw 
agU  ei  terrce.  Hsec  wonU)  Ducaus. 


plissimi  prsfflii  insUr  esi,  nempe  pro  veriUle  inconi- 
modo  aliquo  afflci.  Ob  eamque  causam  aposlolorum 
chorus  e  Judaeorum  concitio  ketus  rediit ,  non  tan- 
tum  ob  regnuni  cselorum  ,  sed  quia  digni  babiii  fu- 
erant  pro  nomtne  Jesu  contumeliam  pati  (Act.  5. 
4i).  Nam  et  hoc  ipsum  per  se  amplissimus  honor,  et 
corona,  et  praemium  est,  voluputisque  perpetu»  ma- 
teria.  Gaude  igitur  et  exsulu.  Non  enim  parvum,  sed 
perquam  ingeiisboc  CierUmen  esl,  nimiroUi  calumniae : 
ac  praesertim  cum  ob  tam  ingens  criinen  exsistit , 
ciyusmodi  nuiic  nobis  ^  affinxerunt,  in  publico  nimi- 
rum  tribunaJi  nebis  incendium  objicientes.  Quamob* 
rem  etiam  Salomon  ceruminis  bujus    atrociuiem 
declarare  cupiens,  Vidi^  inquit,  calumnias  qum  fiunt 
$ub  soU,  et  ecce  lacrymas  eorum  qui  calumniis  impetun' 
Ittr,  et  non  erat  qui  eos  consolaretur  (EccU.  4.  4).  Quod 
si  luagnum  cerUmen  est,  ut  revera  esi,  liquet  profe- 
cto  majorem  quoque  coronam  ipfiS  constiuitam  esse» 
Ac  proptcrea  Ghristus  eos  gaudere  el  exsulure  jubet, 
qoi   cum  ca  qua  par  est  patientia  hoc  certamine 
funguntur.  GaudeU  cnim,  inquit,  et  exsultau^  cum  di^ 
xerint  verbwn  omne  malum  adversum  vo$  mentientee  t 
ffropter  me^  quoniam  merce$  ve$tra  copiosa  est  in  cmU$ 
(Matth.  5.11.  12).  Yidcsne  quantam  volupUtem, 
quantam  mercedeni,  quanlam  animi  oblectationem 
hosles  nobis  accersant?  Annon  igitur  prsepostemm 
fuerit,  quibus  te  malis  illi  afficere  non  poluerunt,  Imo 
quibus  contrarla  effecerunt,  his  teipsam  a  le  mul- 
cUri  ?  Quidnam  autem  his  verbis  volo?  llli  iion  modo 
poenam  a  te  expeiere  non  potuerunt,  scd  etiam  delC' 
cutionis  ac  perpetuas  voluputis  ansam  libi  porrexc- 
runt :  tu  vero  iU  teipsam  prae  animi  consiernatione 
premens,  supplicium  de  leipsa  sumis,  dum  sic  anyia 
perturbaris,  alque  ingenti  moestitia  impleris.  Haec 
enim  lllos  facere  oportebat,  si  quidcm  aliquando  sal- 
tem  mala  siia  agnoscere  vellenU  lllos,  inqiiam,  flere, 
lugere,  erubescere,  prae  pudore  ora  sua  obtegere,  at- 
que  in  lerrain  se  abdere  aK|uum  erat,  ac  ne  solcm 
quidem  hunc  prospicere,  sed  sese  in  tenebris  ibclu- 
deutes,  tum  sua  mala  deplorare,  tum  ea  in  quae  tot 
Ecclesias  donjecerunt :  te  vero  exsolure  ac  la*titia 
diffundi  convenil,'quia  quod  virtutum  caput  estpnc- 
stitisti.  Nosti  enim,  nosti  profecto  niliil  esse  quod 
paiientiam  adaequare  possii,  vcrum  ipsam  potlssimum 
virtutum-  r^inam  csse,  rerum  praedare  gesiarum 
fundamentum,  portum  tranquillum,  in  bello  pacem  , 
in  tempesute  tranquilliUtem,  in  insidiis  securiiatem : 
quae  secutorem  siium  adamante  firmiorem  reddit , 
hancque  naturam  habet,  ut  eam  nec  arma  mota,  nec 
instructr  exercitus,  nec  adhibita  tormenla,  necarcus, 
nec  lanceae  emlssae,  iiec  ipsum  dxmonam  agmen,  nec 
terrificae  adversariarum  potesiatom  pbalanges,  nec 
denique  diabolus  ipse  cum  omnibus  suis  coptis  ma- 
chinisqoe  in  aciem  prodiens,  detrimento  ullo  afficere 
possit.  Quid  igitur  extimescis  ?  quid  excmciaris,  cufti 

»  nnus  Ms.,  vobU,  teste  FrontoneDucaeo.  utraque  lcciio 
auadrat:  nam  cum  chrysostomi  adversarii,  ipsius  asseclia 
racendii  criroea  afforrent,  poUiil  Chrysosfomus  dicerc.  no- 
tns  sese  In  accusalonim  numero  comprebendens ;  vei,no- 
bis  de  olympiMle  aliisque  sui  fautoril)us  loquens. 


607  '  S.  JOANNIS  CHU^SOSTOMl 

ipsam  quoque  viiam,  si  leinpus  poslularil,  aspernari 
diutqrna  mediiaiione  didiceris  ?  Al  urgenilum  roalo- 
runi  flnem.  videre  cupis.  Erit  quoque  Isiud,  et  qui- 
dera  brevi,  Deo  concedenle.  Gaude  igilur  et  oblcctare, 
atque  cogftandis  tuts  recte  factis  animum  exbihira  : 
nec  umquam  despera,  quin  le  rursum  vrsuri  simus , 
atque  in  horum  verborum  memoriam  te  revocaiuri. 

Ad  eamdern  episiola  V///.  (Cum  Cucusum  peterei 
anno  404.) 

'  Hoc  cerle  fulurum  erai ,  ul  ne  quidem  cum 
ab  urbe  secessjssem,  iis  qui  animura  nostrura 
cpnlerunl,  liberarer.  Nam  qui  mihi  in  vla  obviara 
iiuni,  pariim  ab  Orienle,  partim  ab  Armenia,  partim 
ex  alia  qiiavis  orbis  pai  te,  lacrymarum  fonles  pro- 
fundunt  cum  nos  iniuentur,  et  gemitus  edont,  ac  toto 
iiinere  lamenlis  nos  proseciuuntur.  Haec  autem  idcireo 
a  me  commcmorata  sunt,  ut  intelligatis  nos  multoi 
habere  qui  in  eodem,  quo  vos,  dolore  verscntur ;  hoc 
pbrro  ad  consolationem  non  panim  momenti  affert. 
Nam  cum  id  quod  conlrarium  est,  tamquam  grave  et 
iniolerandum  propheU  deplorct,  cum  ait,  Et  nuUmd 
qui  simul  conlmlareluf',  el  non  ftttl,  et  qui  conBotaren-' 
tur,  el  noh  inveni  {Psal.  68.  2i)  :  llquet  profecto  Isind 
magnani  consolali^nem  afferre,  Bimirum  orbem  util- 
versum  moerorii  Boclum  liabepe,  0«od  si  etiam  alte- 
ram  consolaiionem  quaeris,  nos  qui  tot  ac  tanla  iDflla 
periulimus ,  commoda  valeiudine  uiimur,  alquc  in 
securitate  degimus ,  varias  continuasque  nosiras  af-. 
fliciiones  ei  calamitaies  atque  Insidias  In  summa 
quieic  recensenies,  earumquc  recordaiionc  nos  IpsM 
perpeiua  laetltia  perfundenles.  Hxc  igfuir  ipsa  quoque 
tecum  i-eputans  moeroris  nubem  discute,  deque  lua 
Valctudine  quam  ssepissime  ad  nos  scribe.  Quandoqui- 
dein  huDC,  cuni  carissimus  dominus  meus  Arabios 
ad  me  scripsisset,  admiratus  sum  te  niliil  ad  me  ii- 
ti^.rarum  misisse  :  Idquc  cum  domlna  mea,  ipsius 
uxor,  valde  te  amet.  lllud  oiam  anim^idvcrte,  rea 
oinnes  liujusce  vilx  tam  iaetas  et  jucundas,  quam 
graves  ac  molestis  prsierire.  Nam  elst  arcta  porla  et 
6ngusia  via  esi,  al  via  laraen  est  (IfaitA.  7. 13.  14); 
verbum  enim  illud  tibi  in  memoriaiii  redigam,  de  quo 
saipe  tecum  sum  loquulns.  Eisi  lata  porta  et  spaliosa 
via  est  :  lamen  hdec  quoque  via  est. 

Timenda  sceUrum  impunitas.  —  Qu»  c«m  iia  sint». 
da  opcram ,  ul^  terra ,  imo  «b  ipso  quoque  corporis 
vinculo  te  abstralias,  tuasque  pliilosophiae  pennas  ex- 
cites,  neque  eas  sinas  ab  umbra  et  fumo  (id  enim  res 
humanic  suut )  demergr.  Quin  potius  eliam  si  eos  qui 
tot  scelera  In  nos  deslgnaruiit,  et  sul»  ttrbibus  frui^ 
ei  hoiioribus  afiici,  el  sateliitibus  stipari  vhioris,  istud 
verbum  accine,  Lata  e$t  poria  ei  spatiosa  tna  qua  dudt 
dd  perdiHonem  {Mntth.  7. 15) ,  eosque  ob  hoc  ipsum 
inagis  loge  nc  deplora.  Nam  qui  hlc  sceleris  aliquid 
perpctrat,  ac  propterea  non  modo  nullas  poenas  iuit, 
^cd  etlain  honorera  ab  homlnibus  conaequitur,  iia  dis- 
codet ,  ut  bujusmodi  honor  maxlroa  sit  iili  suppiicii 
maieria.  Ob  eamque  causam  dives  etlam  Hle  atrocem 
tn  modum  torrebatur,  non  crudelitalis  dumtaxat  11« 
lius,  qua  in  Lazantm  usus  fberat,  pcenas  pendena,  sed 


AfeiCHli-P.  CONSTANTINOP.  ^ 

eti^m  floreniis  stattis ,  quo  in  (anta  inhuibaiiittte  per 
oinnein  vltsc  cursum  fruens,  ne  hlms  quidem  m^ 
effectus  est.  Hxc  allaque  id  geous(neqiieenimet 
tibi  umquam  inculcare  destitimus)  tecum  ipsadlne. 
rens ,  religlosissima  doroina  roea ,  {|f riven  liaae  ao- 
roris  sarcinam  al^lce,  deque  eo  nos  fae  certiores,  m 

'  quemadroodtim  etiam  ad  te  seripsi,  eomflUEfm 
luiiro  iiteris  nostris  lcvari  perspeeioni  halNMro,  cre- 
brius  hnjusmodl  (^harmaeom  adiiibeam^ 
Ad  eamdm  epi$t.  iX^  (Gum  Gueimm  petflntaaM 
404.) 
Cum  viros  nc  feminas  magno  afBiine,  permaule. 
nes  (a) ,  per  urbes  sese  efltendeiiiae,  «ttpK  mI  nottj 

>  aspecium  collacrymantes  iiiloeor ,  qao  io  staUi  ipi 
sitis  animadverto.  Nam  cum  11  qoi  BaKprimvmni 
vrderunt,  mosrore  tta  franganlor,  ut  ne  emerfere^ 
dem  facile  pbssint,  verura,  eum  eos  roganasetobn' 

'  cramus  atque  admonemos ,  ferveiiliorea  laayinni 
fontes  profundani,  dubium  prof^cto  nod  eit,^ 
gravior  apud  vos  tempestaa  sH.  M  qiib  frafioriei- 
pesus  est ,  eo  quoque  ampiioni  |MMnia  fotiin  sait, 

-  si  perpetue  ea  cum  graiiarum  actione  safferalis,« 
etinm  sufilertls.  Ifam  et  gUbernatores  vehemeaUTato 
flante ,  si  vcla  ultra  modvm  eipaMam,  niTim  tKb- 
v^rtont :  si  autem  modlce,  et  ui  eonvoalt,  ea  diri|iot, 
totisslme  naTigant.  Qu»  enn  eiploraia  babeas,nli- 
giosisslma  domina  mea,  ne  te  iMBrorls  tyraaaidicM' 
atrictam  trade,  aed  ratloiie  leDpcaulem  sopen :  fo- 
tes  enlm  istud ,  nee  tempeitaa  arten  tdan  esceill; 
atque  ad  noa  lilerasqiMe  boe  algntfleeni,iniue,it 
etiam  in  extera  regione  degofiiea ,  niaiiiDam  hifl^it- 
luptatem  pereipiamus,  cnro  te  hunc  imBNram  ei,  qofl 
le  decet,  prudentla  et  sapientia  tuliasehitelieier'inii. 
HsDC,  cum  Jam  Ciesarea  non  longe  abesseoiyidti 
scripsi. 

Ad  eamdem  epkt.  X.  (NiGaen  acri^  com  iret  ii)  ei- 
siiinm  asoo  iO<i.) 
At  honfc  qnoque  meinin  excntiao  veiim,  qoeaia 
illnere  nostro  concepisii.  Etenioi^  ui  jam  aaieperli- 
teras  tibi  signiflcavi ,  corpos  nobia  et  sanitaiis  eti^ 
boris  ncoessionem  habuit.  Siqnidem  et  aer  IteDigQe 
nobUcum  egit ,  ei  11  a  qulbus  in  exsiiium  ateliiintir, 
cfuram  omnero  el  atudluni ,  etiam  aupra  qauo  toIi- 
mus,  adbibem,  ut  nos  recreent  ac  reicianl,  eaqaiii 
re  operam  navani.  Cum  autem  Nic»a  discessiirtises- 
sem ,  banc  epiMoiam  ad  le  dedi ,  tectia  die  lulii.  Fk 
igitur  ad  nos  de  tua  valeuidine  quam  s^piflsim^  scri- 
bos.  Ad  eam  enim  rem  operam  tibi  navabii  doouon 
meus  Pergamius ,  eui  magnopere  conftdo.  Nec  Ten 
de  tua  dumtaiai  bona  valetndine  oer lijDres  nos  fKin» 
vcrum  illud  etlam  signlficea  veiim,  m«roris  t^^^ 
te  dissipaiam  esse.  Nam  si  lioc  ex  tais  iileris  ioieli^ 
xerimus,  Sdepius  quoqne  ad  te  iiieras  dabimiis,  ui  ¥» 
acribendo  aliquid  profichmua*  Qiiamobrem  li  tR^^ 
d  nobis  literas  accipere  cupia,  iilad  nobisaperteifl- 
dlca ,  ex  ftequenlibua  nosiris  liieris  aiiquid  cefnmfl^' 
promanare :  ac  videliis  nos  id  muneris  laigissimepr»* 

{fi  Erant  ManBlonea  laea  et  divorticola  InTiisiHiIM 
um  manebaior ;  qua  de  re  faifnu 


m» 


EPSTOLJL 


4(a 


stantes.  Niaim  nahc  quoque,  cum  miilii,  qoi  lUeras  ad 
iios  aifcrre  |>o(erant,  hdc  iter  fncereiit,  nec  episiolam 
a  te  accet>issein,  a^gre  admodum  id  tuli. 
Ad  enmdem  epist,  XI.  (Scripta  cnm  Cucusum  iret  ex- 
suiatum  anno  404.) 

Qno  tentaOones  noslr^e  magis  ingravescuni ,  lioe 
etiam  magis  consolationes  nostrx  augentnr»  Isatlo- 
remque  de  fuliiris  spem  concipimus :  nunc  autem  onv- 
nin  nobis  ex  aninii  sententia  cedunt,  ac  secund^hYCBto 
navigaunis.  Qnis  vidii?  quis  audivit?  Petrjc  et  sub 
aquis  Iflteniia  saxa,  ei  turblnes  et  procell»  cnm  fra-* 
gore  runnt :  nox  llliJiiis,  densa  caligo,  praecipitia  et 
scopuli :  el  lamen  per  ejusmodi  mnre  nnvigantes,  ni"* 
lilto  pejdre  statu  sumus  quam  qui  in  portu  jaciantur. 
lli£C  igitor  ijisa  quoqoe  cum  animo  tuo  perpcndens , 
(lomina  mea  reiigiosissima,  hos'  lanialtus  ac  sft  epitus 
supera,  detiue  tna  Taletudine  fac  me,  quaso,  certio* 
retn  :  nos  fehini  et  commoda  corpuris  valetudine  et  in 
iiiiinti  hiiaritaie  deglmas.  N^im  et  oorpus  nostrum  fir- 
mius  redditum  est,  et  puriim  aerem  iiaiirimus  :  atqne 
praefeclL  militto  (a) ,  ii  qni  nobiscum  peregrinantnr, 
Ita  lios  officiis  prosequuntar,  ot  ne  famulorum  quidem 
operam  requirere  nos  sinant,  cum  ipsi  famalorum 
mvnia  exsequantur.  Etenim  pro  sno  erga  nos  amore 
hoc  monus  preripoerunt.  Atque  ubique  satellilum 
maiia  clnginiur,  unoquoque  vidtlicet  hujusce  mini- 
sterii  nomine  beatum  se  prxdicante.  Uuum  id  demum 
raolestum  est,  quod  le  quoque  incoittmi  valeiiidine 
esse  non  exploratom  habeamus.  Fac  itaque  isiud  scia- 
mus  :  ut  boc  etiaro  ixtiiis  nobis  accedat,  ac  domtno 
ineo  suavissimeque  filio  Pergamio  ingentes  gratias 
babeamua.  Si  tibi  ad  nos  literas  dare  placuerit,  ipsiua 
opera  ad  hanc  rem  uiere.  Nam  et  sineem^  amictts  esi, 
nobiaque  addiciissimus,  et  tuam  modestiam  ae  piela- 
tem  admodum  reveretur. 

Ad  eamdem  epla^  XI L  (Seripta  Caesare;e  in  Capp8-> 
docia  aniio  404.) 

Cum  cx  eo  inorbo  evasissem  ,  quo  in  iline re  labo- 
ravi,  rujusqiie  reiiqoias  Cgef^arcam  nsque  1011,  jamqtie 
ad  iiitegram  valeladinem  rediissem,  ex  ipsa  Gsesnrea 
faa*c  ad  le  scripsi,  in  qua  mullis  niilit  adhibitis  reme^ 
diis  inelius  liabQi ,  prsestantissimos  nimirum  celelier' 
rimosqtte  medicos  nactos,  a  (|aibns  non  Um  artissub^ 
«diis  9  quam  oommiseratione  atque  amicifift  eurabur; 
Quorom  etiam  unus  nobiscum  una  sc  profecturtim 
«popondit :  at(|Uc  iiem  aiii  complnres  cx  lis  qui  di* 
giulatlbus  pRBditi  sunu  Ac  nos  (itiidem  de  rebns  no^ 
stris  persaepe  ad  te  soripsimus  :  lu  ^*iro  ^  quo  etiam 
nomiiie  te  prius  accusavi,  raro  id  facis.  Aiqiie  ut  in- 
.teliigas  id  oegligeiitL-e  tuas ,  ac  non.tabelIarior»m  pc^- 
nuri»  tribiicodum  essc,  dominiis  meus^  beati  episeopi 

(a)  PWBllBcli  milUes,  graece  ittnooi ,  etanl  quasi  prjete- 
aiaai,  scu  praefeciorum  appariiares,  et  satellilesi  queisule^ 
banUir  ad  reos  aliosve  ducendos,  quod  ex  Pailaaii  verbis 
arguiior,  sic  ab  Emerieo  Bigot.  interpreiatis  :  HetnlU  auiem 
diaconus  qvi  ab  efnscopU  rediU,  a.prptfecU  mMbvii  qii 
eos  deduxeruntf  usque  adeo  jusst*  aliquoium  vexatos ,  ut 
mori  oplarem,et  mere  reensarent  \  ct  pauio  inferius, 
^  imnwibt ,  pnjBtorianos  milites  yertit,  et  quidem  reete 
uu-obique  :  nani,  ul  -  oiiservat  Cangius  in  Glossario  Gra;oa, 
lidem  qui  vocantor  hnn»oi  in  syaod.  Constanllnop.  Act.  7, 
iolra  in  eodem  coiic.  T«Umi ,  apparitorest  appeiiantiir. 


Maximi  frater,  com  nodiastertiM  Tetiissei,  cb  eoqoe 
literas  postulassem ,  negavit  te  sibi  dare  voluisse  ; 
alque  etiam  Tigrium  presbyierum »  cum  item  ab  eo 
peiiisset,  id  quoque  facere  recusasBe.  kaqiie  boc  el 
exprobres  ▼elim,  ac  sincero  et  ardeoti  iiosttnD  nmalori, 
csterisque  oninibus  qui  cum  C^riaeo  episeopo  eon 
suetudihem  liabent.  Nam  de  loci  commutationc  noiim 
aut  ipsi  nut  oaiqoam  alii  negotiom  faeews.  Benefi- 
eiom  accipimus.  Forlasse  enim  voluerunti  nec  potue^ 
rant.  Gloria  Deo  propter  emnia  :  neqiie  enlm  amquflt» 
in  iis  omnibiis,  quae  mihi  cenliogunt,  iioc  verbum 
usurpare  desiiiam.  i<^to  aulem  istud ,  noii  potoerint. 
An  eliam  scribere  non  potucront?  At  vero  dominli 
meis,  eomprimis  venmndl  episcopi  ac  domini  miei 
Pergamii  sororibiis,  qox,nosiri  caosa  plurimum  stu* 
dii  atque  operae  suscipiant,  ingentes  gratias  age.  Nam, 
Ut  dominus  meas  Dox  (o)  ipsius  geoer  propenslsslnio. 
ia  nos  animo  esset,  ciTecerunt,  adeo  ui  vebcmentor 
ipse  qooqoe  nos  illic  videre  coperet.  Qiiin  lii  eilam 
de  valetudine  tua,  deqae  iis,  a  quibus  amamur,  scri-. 
here ,  quseso ,  ad  nos  no  intermittas.  De  nobis  autei» 
sine  cura  esio.  Nam  et  valemos ,  et  iranquiiio  atqne 
hilari  animo  somiis ,  iDgeniiqne  ad  himc  usque  dlem 
requle  froimur.  De  comitibua  autcm  Cyriaci  scire 
avemua ,  missine  foerint :  neqoe  enim  qoisqiiam  no-* 
his  de  ea  re  perspicoe  aliquid  retulit :  quare  istod 
qooque  nobis  signiflcale.  Ipsi  aatem  episcopo  Cyriaco 
veiim  boc  dicas,  me  aDimi  mcestitia  impeditum.ad 
eom  haod  scripaisse.  .  . 

Ad  eamdem  epist,.  XUh  (Poslquam  Gucosom 

pervenerat  aniio  404.)      

•  Taudem  aliquando  reapiravi||iusi»  cum  Cucoaom  ve^ 
Birnua,  Hode  eiiam  has  lileras  scribimos ;  Undem  ali<4 
qvando  a  fomo,  el  variis  malonim  eordm,  qiKe  aos  iii 
yia  iu  vaseritiit,  nebulia  iueen  conspexhnos.  Noncenint 
po^teaquaiQ  ea,  qu»  doloiem  nobis  afferebant,  erflu- 
ILcruiit,  jamilibi  ea  exponimos.  Maoi  com  in  ipsls  ad- 
huc  versarttr*  bocfac^re  nolui,  ne  te  in  magnum  nKB-* 
loreiu  conjicerein.  TrigmU  eiiim  propemodum  diea^ 
9ut  etiaiu  afnpiias^  cum  aeerbissimis  febribus  collu-i 
^ri  non  destiii :  aique  ita  longiiin  itoe  et  Oiolfestufa 
iter  agebam,  aiiijBque  ilem.gravissiinia  stomadii  mtyr- 
bis  obacssiis.  Jum  qoas  hiac  aeqoer^niur »  eoiisjdera  i 
pcinpe  cum  uec  mediei  prtesto  eaaent,  nec  baUiea  ^ 
uec  res  ^iec^ssariai.»  necaiia  QMqmoda,  ac  prxieroa 
l;>aurorum  mctus  pes  uidiqtie  premeret,  aliaquo  mala 
qux  ex  itine^um  difficolt%ie  nasci  oo|isoevenint,  hoc 
et»tcura,  sollicituda»  aoiiiii .  oonsiernalio»  ioqiia  eo- 
juui,  a  quibus  ciirari  poaaem,.  At  uooc  e^io&a  hzdc 
^vanueriiAU  Ut  eniiu  Cupusum  vetiimus»  tbin  moi> 
J)umonmem  ona  cuin  .reliquii$.abjecimu8«  iiOegerrt- 
maquc  valetiidine  fr^iimur»  tiim  Is^Qcoroin  metu.  dc» 
functi  sumus,  quippe  ^in  muUi  iile  miiites  «iiit ,  el 
.quidem  paratissimo  animp*  ut  cum  ,\^m  confitgaut  c 
rerum  qiiDque  necessariarum  copia  nobis  ondiqoe  af- 
(a)  itt  grws»,  ti»  sGpi^v  T6»  t^  AMtei  BilHos  Tsrterat  /?OfWf- 
ma  meus  nucoi;  sed  recte  emendavit  Fronte  Ducseus,  />o- 
Mmtfs  meus  mx.  hsc  vox  ex  Uttno  Dfisk;  facta  significaliat 
primo  DttCPS  exerdtas  bino  Dnces  provincianim :  imo  ci- 
vitamm  urbiamqtte ;  et  frequenter  oeeorrit  apud  scriptoreaL 
roaxkne  BYzanUos.  r     -^ 


611 


S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  GONSTANTINOP. 


Iluit ,  omnibus  sufflma  cam  benevolenlia  nos  exci- 
pieniibus,  eiiarosi  alioqui  deserlisaimus  omnino  bio 
locus  sit.  At  casu  quodam  dominus  nieus  Dioscorus 
hic  eral,  qui  etiam  famulum  dedita  opera  Gaesaream 
niisit,  rogatum  atque  obsecraium,  ne  domui  suae  ai- 
leram  anieferrem ;  aliique  item  plures  idem  recerunt. 
Verum  lianc  aliis  pneferendam  necessario  mihi  exi- 
slimavi :  itaque  apud  eum  divertimus.  Aique  ipse 
uobis  quidvis  esl,  ita  ut  ob  ingentem  ipsius  liberalita* 
tem  et  largitaiem ,  qua  erga  nos  uli  cupit,  perpetuo 
cum  eo  exposiulemus.  Quippe  nostra  causa  etiam  ex 
aedibus  suis  in  villam  migravit ,  iit  nos  omni  offlcii 
geiiere  complecleretur  :  atque  insuper  domum  nobis 
ad  tolerandam  hiemem  idoneam  exstruit,  pro  eaque 
re  nibil  non  agit  ac  molitur;  deniqne  nullum  omnino 
ofGcii  erga  nos  genus  ab  eo  prxiermissum  cst.  Ad  baec 
plerique  alii  procuratores  et  rerum  administratores» 
dominis  id  ipsis  per  literas  imperaniibus ,  subinde 
huc  accedunt ,  parati  quavis  ratione  iios  reficere  ac 
recreare.  Haec  aulem  omnia  idcirco  commemoravi , 
atquo  alia  quidem,  boc  est ,  priora,  deflevi ,  aliu  au- 
tem,  hoc  est,  Ixta  et  jucunda,  libi  exposui,  ut  ne  quis 
temere  nos  fainc  emoveat.  Nam  si  ii ,  qui  nos  benefi* 
cio  afOcere  cupiunt ,  arbitrii  hoc  nostri  fadant ,  ut 
quo  ioco  velimust  nobis  esse  Irceat,  nec  rursum  nobis 
alterum  locum  arbitratu  libituque  suo  assignaturi 
sint,  hoc  beneflcium  accipe.  Sin  autem  nos  binc  amo« 
tos  in  alterum  locum  ablegaturi  suut ,  nobisque  rur- 
sum  iter  subire,  ac  pcregrinari  necesse  est »  mihi  sa- 
ne  hoc  longe  gravius  acerbitisque  fuerit  :  primum 
enim  iliud  metuendum  est,  ne  nos  in  ionginquiorem 
aut  in  asperiorem  iocum  ducant :  deinde  iiineris  mo- 
lestiam  sexcentis  exsiliis  graviorem  esse  duco.  Siqui- 
dem  pcregrinationis  hujusce  difficultas  ad  ipsas  mor- 
tis  porlas  nos  detulit:  nuncque,  Cucusi  degentes, 
perpetua  sessionc  ac  quiete  nosmet  recreamus,  atque 
tam  ditttumi  temporis  xrumnae,  confracllsque  nostris 
ossibus,  et  fatigatae  carni^  quietis  opeac  subsidio  me- 
demur.  Affnit  etiam  domina  mea  Sabiniana  diaconis- 
sa  (a)  eodem  ipso  die  quo  venimus ,  fracta  quidem 
ipsa  ev  abjecta ,  aerumnisque  affecta ,  utpole  ea  jam 
actate,  in  qua  moveri  quoque  difficile  est  :  caeterum 
iuvenili  animi  aiacritate  praedita,  nihilque  adversa- 
rnm  rerum  persentiens.  Paralam  enim  se  esse  dixit 
eiiam  in  Scylhiam  proficisci,  quandoquidem  constans 
hic  rumor  erat ,  fore  ut  illic  deportarer.  Certum  est 
autem  ei,  ut  ait,  non  jam  ad  suos  reverti,  verum  illic 
ubi  fuerimus  commorari.  Atque  hanc  etiam  perquam 
humane  ac  studiose,  magnaque  cum  benevoleniia  Ec* 
clesiae  alumni  exceperunt.  Quin  dominus  quoque 
mcus  Constantius,  religiosissimus  presbyter,  jampri* 
dem  hic  fulsset.  Nam  et  mecum  per  literas  egerat,  ut 
ipsi  huc  veniendi  potestaieni  facerem :  neque  enim 
se  ciira  voluntatem  meam  atque  senientiam  id  facere 

(a)  Hanc  sabinianam  diacoDissam  opinatur  TiilemoDlius 
eam  fuisse  quae  Sabiniapa  diacomssa  vocatur  a  i>a]ladio  in 
hist.  Rosveid.  p.  965,  quam  dicit  fuisse  Joaonis  nostri  aml- 
tam.  Qood  «i  doq  ceruun,  verisimile  uiique  est.  ConsUQlius 
lutra  nieinoralus,  nresbyter  iiie  est  ad  quem  mittitur  epi- 
siola  ccxxi  infra    -  -  '  ^  ^ 


audere ,  quamvis  alioqui  magna  hujns  rel  cupldiiue 
fiagranlem ;  addebat  etiam  se  ne  iliic  quidem  manere 
posse  :  nam  iatebras  quaerit,  ac  sese  occului.  Itaqoe 
precibus  abs  le  contendo,  ut  de  loco  roinime  aljier 
facias*  Quod  si  rursus ,  quid  ipsi  in  anifflo  habeafii 
periclilandum  ducis,  tu  quidem  a  te  nilitl  dicas,  t^ 
rum  pro  tua  prudeniia,  quonam  roe  abducere  coosii- 
tuerint,  explores  :  id  enim  potes.  Ac  si  videris  ipsii 
in  animo  esse,  non  longe  isthinc  in  mariumain  alj. 
quam  urbem,  puta  Cyzicum,  aut  non  longe  a  Micosie- 
dia  me  avehere,  boc  accipe.  Sin  autem  longius  hix 
uspiam,  aut  ila  procul,  ut  bic  locus  est,  ne  accipias: 
hoc  quippe  niihi  grave  ac  permoiestum  fuerii.  JSn 
enim  in  magna  quiele  animique  remissione  versaoiiir, 
ita  ut  etiam  contractam  omnem  ex  iiinere  molesiiaiii 
biduo  absterserimus. 

Ad  eamdem  eplslola^  in  qua  commemoratt  quaipad- 
earew  aeeiderint.  XI F.  (Cucuso  scripta  auno  404.) 
i.  Quid  iuges?  quid  teipsam  tandis,  easquequsK 
lioslcs  quidem  tui  a  te  exigere  potueruntpaeDasate- 
ipsa  expetis,  ut  quae  animum  tuum  moeroris  ipiiDiiS 
usque  adeo  addixeris?  Elenim  iiterx  illx,  quasjis 
Patricium  ad  nos  misisti ,  ipsa  animae  tu»  TulAen 
nobis  declararunt.  Quamobrem  admodumdoIeoaiijK 
angor,  quod  cum  nihil  non  agerc  ac  moliri  deiKsi, 
quo  mcerorem  exanimo  tuo  propulses^umeQipa 
huc  atque  illuc  te  vertas,  molestas  et  aceri)asc(i|iu> 
tiones  colligens,  eaque,  qux  non  sunt  (nam  liociii}- 
que  dixisti),  animo  efOngens,  tequeipsaBi  frosind 
incassum,  imo  summo  cum  detrimento  iancinas.  Qnid 
enim  angeris,  quod  nos  e  Cucuso  alio  transferrei» 
quivisti?  Quamquam  aliquo  modo  nos  iransiBlisti, 
dum  nihii  non  ideo  abs  te  tentatum  atque  aelamesi. 
Quod  61  res  perfici  non  potuit,  non  tamen  |»tiiiuk 
angi  oportet.  Nam  fortasse  liac  de  causa  Uess  \fx^ 
ncursuum  spatia  uobis  proponi  voIuit.ulspleiKii- 
diores  coronas  consequamar.  Quid  igiturobeaiDdi' 
lore  versaris,  ob  quae  iaudibus  allficimur?cumcoiiin 
le  ob  eam  causam  cxsultare  ac  iripudiarc,  capoiq» 
corollis  redimere  par  sit,  quod  divino  beoefidi) 
rem  lanlam  ac  meritis  nostris  longe  pnesuotiorai 
consequuti  simus.  At  hujus  loci  solitudo  libi  tm 
rem  affert?  Etquid  tandem  bacsedejocundios^Soli' 
tudo ,  tranquillitas  ingens ,  quies ,  corporis  finniuS' 
Quamquam  enim  nec  forum,  nec  venale  quiilqD» 
iiaec  urbs  habet :  tiihii  tamen  istud  mea  interesLii- 
hi  quippe  omnia  tamquam  e  fonte  alfiuttnt.  Siqiii<i«> 
et  dominum  meum  hujus  ioci  episcopum,  ei  doiniDiia 
meum  Dioscorum  babeo,  qui  nihil  aiiud  muneristi* 
que  operae  babeee  vldentur,  quam  ut  me  recreent. 
Quin  prsclarus  quoqiie  vir  Patricius  tibi  narraJHi. 
quonam  pacto  in  animi  hilaritate,  in  obiectaiione.  a 
mnltis  ol>sequiis  degamus,  quantum  quideni  ad  iiaM 
commemorationfem  attinct.  Quod  si  ea  quse  mibi  O 
sareas  acciderunt,  in  luctum  te  conjiciuntjii^^ 
etiam  rem  parum  te  dignam  facis.  Nam  illic  f\^^ 
luculentas  rursum  nobis  coronae  contextf  sonl :  ^ 
ut  omnes  nos  laudent,  prscdicent,  afqiie  ad  siuporf» 
usque  admirentur,  quod  gravibus  injuriis  accepii^^i^ 


6!S 

cii  simus.Veruro  hnro,  qiKTSO,  nemo  ddliiic  soiat,  eliani- 
81  mulii  siiilqui  in  vulgus  spargnnl  Signincnvil  enim 
mihi  doniinusmeus  Pa*anius,  ipsiu  ( qiioquc  Pliarelrli 
prcsbyieros  illic  adesse ,  qui  amrm  trint  se  nohiscum 
communicajre ,  nec  cum  advcrsarii  \  communc  qiiid- 
quam  baberc»  nec  cum  iiiis  vcrsari.  Aut  cominercium 
ullum  iniisse.  Ne  igitur  eos  coiiiurbemus ,  cave  ne 
quisquam  haec  scial  :  siquidem  perquam  gravia  et 
acerba  sunl  qux  nubis  acciderunl.  Aique  eiiamsi  ni- 
hil  aliud  molesiix  alqiie  acerbilalis  pertulissem,  ca 
tamen  quac  illic  conligerunt ,  ad  inniimeras  mihi  pal- 
mas  conciliniida^  abunde  sufncereiil  :  iisque  adeo  in 
▼itx  qubque  discrimen  venimus.  To  autcm  oro,  no 
quid  eorum  evulges,  ac  breviier  tibi  ca  exponam,  non 
ut  tibi  moerorem  afferam,  sed  iii  volupialem.  Nam 
bae  mihi  suiu  quasstus  occasiones,  lia;  mex  opes,  hxc 
scelerum  meorum  consumpiio ,  dutn  per  bujusmodt 
tentaiiones  suie  ulla  inlcrmisMOue  gradior,  in  easque 
ab  iis  hiducor,  a  quibus  minime  exspectabam«  Nam 
cum  Galata  illo  (a),  qui  etiam  nobis  morlem  penc  mi« 
nitatus  cst,  defuncii,  jam  in  Cappadociam  ingrcdi  pa- 
raremus,  mulii  nobis  in  via  occurrunt,  dicenies,  Do- 
miuus  Pharetrius  te  exspcciat,  .nc  quaqtinvcrsum  iler 
facit,  ne  tuo  congressu  rramleUir,  nibilque  non  opcras 
ac  laboris  suscipii,  quo  le  ▼ide.it  et  compicctaiur,  at- 
que  omnc  cariiatis  specimcn  tibi  exhibcat ;  monastcria 
eti.am  lum  virorum,  luin  mulicruin  commovit.  Ego 
autem  hxc  audicns,  nihil  quidcm  horum  cxspectabam/ 
vcrum  contr.nria  omnia  animo  efTormabam  :  tamen 
eorum  qui  mibi  bac^c  nuntiabant  nemini  quidquam  ho- 
^rum  cloquebar.    . 

2.  Pustquam  aulcm  tandem  aliquando  Cxsaream 
ingressus  sum,  labore  ac  macie  confectus,  In  ipso  fe- 
bris  ardore  posiius,  langucns,  aique  extremos  dolores 
pcrpciiens ,  faospiiium  in  iiltimo  urbis  recessu  situm 
nactus  sum ,  dabamque  opcram  ut  medicos  conveni- 
rem,  ac  rornacem  iliam  exstinguerem  :  cram  eniin  in 
ipso  fcbris  tertianx  ardore.  Quo  etram  accedebai  iti- 
neris  xrumna  ei  faligatio,  corporisconlritio,  eorum,  a 
quibus  curnrer,  inopia,  rcruin  neccssariarum  peuuria, 
illudque  item,  quod  nullum  medicum  prscsto  habercm, 
quodque  et  laborc  ac  lassitudine,  et  cnioris  sestu,  ct 
vigiliis  divexarcr,  nc  deiiique  pcne  exaiiimis  in  urbom 
ingressus  essem.  Tiim  vero  mihi  clerici  omnes,  popu- 
lus,  moiiachi,  monacha: ,  mcdici  affueruni  :  a  quibus 
perquam  ofGciose  acceptus  sum,  omnibus  famulanti- 
bus  et  omnia  mibi.subministrantibus.  Nihilominus  ta- 
nieu  ingenti  flammx  ardore  dcflagrans,  in  extremo 
pcriculo  versabar.  Demiim  paulatim  remittere  ac  seda- 
ri  morbuscoepit.  Atintcrimnusquain  Pharetrius:vcrum 
discessum  nostrum  cxspcclabat :  qiiod  cur  ita  ipsi  visuin 
fuisset,  haud  scio.  Cum  igitur  morbum  sensim  remissum 
ei  sedatumessevidissem,  jam  de  discessu  mecum 
ipse  agiuibam,  ut  Cucusum  pervenirem  ,  atque  ab 
iiineris  calMniiatibus  nonnihil  conquiescerem.  Cum 
l:oc  siatu  rcs  nostrsc  cssont,  subito  ad  nos  affertur , 
Isauros  cum  infiiiita  hominum  maiiu  Cxsarienscm 

(n)  Hic  Galata  erat  verisimililer  I.eoBtiu8  Ardiiepiscopus 
k^)TnK  in  Galatia,  cfirysostooio  infensissimu». 

S.  Jo4x.  Crrtsost.  IIL 


EP'lSTOL.E.  etl 

agrum  popnlari,  ac  Ingens  quoddam  D{>pldum  iu- 
cciidissc,  cum  ing«?iiii  cladc.  Qiia  re  audila  tribunus, 
accepiis  his  niiliiibus,  quos  habcbat,  ex  urlJe  ex- 
cessit.  Timcbal  enim  nc  urbcm  quoque  adorircntiir, 
aiqiic  onincs  in  metu  ac  trepidatione  erant,  de  ipso 
quoque  pairio  solo  periclllanies  :  adco  m  scncs  etiam 
ipsi   murorum  cuslodiam  siiscipercni.  Ciim  res  co 
loco  cssent.  rcpenle  siib  auroram  monachorum  drun- 
giis  (a)  (liccat  enim  mihi  ad  eorum  furorem  expri. 
mcndum  hoc  vocabulo  uli),  ad  hanc  domum,  in  qua 
eramus  ,  accesserunt ,  cam    Incensuros    cobisqiic 
cxtrcma  quaeqiie  mala  illaturos  mhiiianiium,nisi  abs- 
cederemus.  Ac  ncc  Isaurormn  mcliis,  ncc  raorhiis 
tam  vehcmcntcr  nos  premens ,  nec  aliud  quidquam 
liumaniores  eos  ic  moderaliorcs  cffecit,verum  ia- 
stabant  atque  urgebant ,  lantum  furorem  spirantcs , 
ut  etiam  ipsi  praelorii  miliies  metu  africerenlur.  Nam 
etipsis  plagasdenuntiabant,  el  gloriabaiitur,  quod 
mulios  praetorios  miliics    foede  verbcrasscnt.   Ilis 
vcrbis  aiiditis,  praiorii  miliics  ad  nos  confugeruiit, 
meque  rogarunt  aique  obsccrarunt,  ut  etiamsi  ui 
Isaurorum  manus  nobis  veniendum  essci,  tamen  cos 
his  belluis  liberarcm.  Qiiod  cum  ad  urbis  pra»fecit;m 
allalum  csset,  ipse  quoquc  domum,  ulnobis  opiiulare- 
tur,  accurrit.  yerum  ne  ipsius  qiiidem  precibus  mo- 
nachi  permoii  suni,  sed  ipsc  quoquc  elanguit.  Cum 
igilur  nuiluni  rei  exllum  perspicerci,  nec  nobis  ad 
perspicnam  caidcm  exeundi  auctor  csset,  nec  rursus 
ob  laiitum  illorum  lurorem  intra  urbem  ut  manere- 
mus,  suadcreaudcret,  ad  Pbareirium  misit,  precibus 
ab  co  contendens,  ut  tum  ob  morbum  quo  conflicla- 
bar  ,   tum   ob  impendens  pcriculum  paucos  aliquot 
dies  nobis  conccdcrei.  Nec  tameu  binc  quidquara 
profectum  cst ;  imo  acriori  eiiam  posiridic  impetu 
adfucruiil  :    noc  presbyterorum  ullus  opcm  nobis 
atque  auxilium  ferre  audebat  :  verum  pudorc  suffusi 
ac  rubore  affecti  (nam  haec  de  Pharelrii  voluniaie  et 
scnteniia  fieri  dicebant)  sese  abdebanl  ct  occultabanl, 
nec ,  cum  a  iiobis  accerscrcnlur,  obtcmperabant. 
Quid  longa  orationc  opus  cst?  Qiiamvis  tot  terrorcs 
imminerenl,  inorsque   pene  ccria  et  ante  oculos 
posiia  essei ,  febrisque  me  conliccret  (necdum  ctiim 
liic  malis  libcratus  eram),  hora  ipsa  meridiana  hi 
leciicam   me  conjiciens ,  illinc  excessi ,  univeraa 
plcbe  lamenlante,  ejulanic,  harum  rcrum  auctorcm 
exsecranie  ac  diris  devovenle,  omnjbusque  ploran- 
libus  ac   lugentibus.    Posteaquam  autem  ex  urbe 
excessi,  quidnm  etiam  clerici  venicntcs,  lenlogressu, 
lugenles   nos    proscquebaniur.    Cumque    nonnulji 
diccreni ,  Quonam  eum  ad  perspicuam  mortem  ab- 
ducitis?  alterex  iis  qui  nos  plurimum  amabani,  ad 
.  (fl)  yo\,  Drimjfiw,  grapcae  vod,  IooCy«<,  consonat,  ne2 

duxtt.  Pulat  casaubonus  ^r^  el  dnmqui  esse  vocem  iMrl 
toram;salinasius  vero  oVi^ne  Graxam  pugnat^, T' 
claroque  ex  voce  p6„o,,  rotfriim,  signlflcirMue,  miliiun^ 
muUuudmem  cumtun  roitratinigue  ^nantUm  konu^ 
Ucet  m  angmtnm  demenU.  ui  ut  m^i^^^Jlndrm-- 
gus,  erat  certus  numenis  hominum,  cui  tep^bat  DrS^I 
ruK :  quae  vox  sexcentles  pocurrii  apud  siripiores  nyaa. 
rirnS?  "^^T  "*  "^       ^""««"us,  et  alii  im^t 


615  S.  JOANNIS  CimTSOSTOm 

inc  i1icc%5l  :  Abi,  ob«C€ro  :  iii  Isniiros  eliam  incide, 
inodo  e  iiobis  elibaris.  Nain  quocumque  iiicideris  , 
tiito  iotides,  duminndo  maniis  nostras  efTugias.  Ilaec 
audiens  ac  perspicicns  cgregia  matroii:i  Sdeucia , 
doniini  mel  Rufliii  nxor  (nam  ea  perqoam  oflidosc 
Dns  coluil),  precibus  mccnm  egit ,  ut  in  ipsius  sub- 
urbanam  Yilbm,  quic  quinque  passuum  miliibus  ab 
urbe  distabal,  hospitii  causa  me  conrerrem ,  certos- 
que  homiiies  nobiscuni  misit,  quibuscum  illuc  profe- 
cti  sunms. 

3^  At  nc  illtc  qiiidem  hx  advcrsum  nos  com|iaraUc 
insidia:  fliicin  habilurx  erant.  Ut  enim  Pharctrius 
hucrcscivit,  niultnsipsi,  utdicebat,  minasintcntavil. 
Cum  auleni  me  iii  villam  suam  cxcepissel,  nihil 
qnidem  ipAC  haruni  rerum  sciebam  :  nam  ipsa  ad  iios 
fgretsai  b  rc  nos  celavit,  procuratori  autem  suo,  qiii 
illic  erat,  ea  exposuit ,  ipsique  mandavit,  ut  nobis 
omne  ofQcii  genus  Impertiret ,  ac  si  qui  moDachi 
venirent,  at  nos  contunteliis  Incesserent,  aut  male 
arficercnt,  ex  aliis  viliis  suis  agricolas  cogeret,  atque 
ita  cum  monachis  manum  consereret.Quiii  n^e  quoqiie 
rogabal,  ut  in  domum  suam  quae  arcem  habebat,  nec 
ullis  viribus  expugnarl  poterat,  confugcrem,  ut  ck 
episcopi  ac  inonachorum  manibus  claberer.  At  ut  id 
faccrcm ,  adduci  non  potui  :  vcriim  iii  villa  eram, 
horiim  omninm  ignarus  qux  postea  in  mc  oompara» 
haiittir.  Ne  lioc  quidctn  ipsis  ad  comprimcndum 
suum  adversnm  nos  furorcm  satis  fuit.  Poatea  eiiiin 
media  nocte ,  me  nihil  horum  scieale  {acriicr  etiim 
instabat  Pharetrius ,  graves  in  eam ,  ut  ait,  miaas 
jactaiis,  camque  cogens  atque  impellens,  ul  me  etiam 
Q  subtirbio  ejiceret) ,  bominis  imporiunitatem  non 
fercns  mulier,  inscienle  me,  barbaros  adesse  signifi- 
cavit,  quod  scilicet  vim  eam,  quam  paterctur,  dicerc 
pr:v;  pudorc  miiiime  sustineret.  Alque  media  nocte 
ingressus  Eveihius  presbyter,  meque  e  somno  ex- 
ciians  ,  magno  cum  clamore  hxc  dicebat :  Surgc, 
obsccro,  adventant  barbari ,  ncc  longe  absunt.  llic 
lecum  repntes  velim,  quonam  aniino  eram  cum  hxc 
audircm.  Cum  autcm  cx  ipso  quid  faclo  opiis  cssct, 
qua^ivissem ,  neqiie  cnim  nos  in  urbem  cbiifugerc 
posse  »  nc  grayiora  illic  perpctercniur ,  quam  qux 
nobis  Isauri  illatiiri  esseiit,  exire  nos  cocgit.  Nox 
illaniscrat,  nox  media,caIiginosa,  letra ;  id  quod 
eiiani  nos  in  summam  consilii  inopiam  conjicicbat : 
nec  quisquam  nobis  prxsio  erat,  qui  opein  ferret : 
omnes  cnim  nos  rcliqucrant.  Mciu  tamcn  compulsus, 
ac  jamjam  mdrtetn  cxspcctans,  xrumnis  conrectus 
surrexi,  ac  faces  accendi  jussi.  Yerum  has  qnoque 
presbyter  exstingui  juss[l ,  nc  barbari ,  aiebai,  lucis 
splendore  cxciii,  in  nos  impeium  facercuL  Exsiinciis 
ilaque  facibus  ,  mulus  (a) ,  qui  lecticam  nostram 
gestabat  (aspera  enim  adniodum  el  ardua  ac  petrosa 
\ui  erai),  in  gemi  lapsus ,  ine  qui  leciica  incliisus 
eram,  humi  prostrnvit ,  parumque  abfuit  quin  iater- 
ircm.  Dcinde  eisui^eus  tractim  ambulabam,  Evcthio 

(a)  ID  graeoo  legituf ,  s^lw,  cui  consonal  vox  laiiiia, 
vurdo :  he  voces  apud  scriptores  medii  aevi  freguenter  oc- 
curruDi.  Ex  verbls  pom  Chrysosiooii  arguitur  lecticam,  ia 
qua  ipiic  tcgcir  docubuisse  videtur,  unius  muU  doroa  mm 
gestaUHB. 


ARCIIIEP.  CONSTANTINGP. 


ei6 


presl^tero,  qui  ctiam  ipse  ex  equo  desilient,  nani. 
btts  ine  letiente;  aique  ita  inanudaciiis,Tel,at 
recUusloquar,  pertractiis,  reptabam  :  ncque  eniiQin 
tania  loci  difficulUite ,  pericuIoMsqiic  inoaiibus 
mcdia  nocte  incedere  poteram.  Cogita,  qiixso,  qnid 
hic  mihi  anlini  esset,  cum  tantis  malis  coD$tricliis 
tcncrer,  ac  febris  urgeret ,  ncc  eonim  qiis  iu  me 
structa  fuerant,  quidquam  nossftrn,  veruoi  barbaros 
timerem  ac  perhorrcscerem,  nihilque  aliud  eispecu- 
reni,  quam  ut  in  eurnm  maniis  incidereni.  Aqiiou 
cxisttmns  vcl  has  solas  cal.imit;ae8,  eiiamsi  nihil 
aliud  nccidisset,  multa  irabis  peccau  obliterare.aique 
ingentem  mihi  giorix  materiam  suppcdiiare  posse! 
Ilnniin  autem  calamitatum,  ul  existiino,  hxc  caosa 
fuit.  Cum  primuin  Ca*saream  ingressus  sam,  omoes 
qiii  magistratu  fungeltantur,  ex  ¥icariis(ft),  eipre- 
sidibus  so]UiJslx,  cxtribuni,  ptebci  omneft ,  singiilii 
dlebus  me  visebant,  colehnnt,  ia  ocuHs  ierehaDtjhit, 
crcdo,  Pharetrium  pupugcrunt  :  ncc  invidia  ea  qn 
nos  Constantirio|)o]i  |)epiilit,  hic  quoquc  a  nobis  ik- 
«essit,  ut  quidein  opiiior  :  iieqac  «nim  afllnno « 
assevero ,  sed  conjicio.  Et  qtiis  laiidem  alia ,  qoie 
Dobis  in  via  perfercnda  fucrunt ,  oratione  ooiiipieeii 
quoat?  timores,  pericula? 

J>e  eatamitatibui  gtudetChrysoatomut.  Crm  oialra 
itKFs/tlia.  —  Ou<c  quidem  ipse  quolidie  recordms, 
oiiimoque  circumferens,  prx  lu^Utia  vdito  el  eisulio, 
velat  ingenlcm  thesaurum  rccondiltim  habeas :  ii^b 
Jioc  anima  atque  boc  aflectu  pnrditus  s«ni.  Ob 
idqiie  te  obsecra,  ut  hoc  iiomine  Ixieris,  piuilea$, 
exsultes,  Deumque ,  cujus  benencio  hoc  consequoii 
sumus,  ttt  tanta  pcrpcteremur,  laudes  ac  celebrts. 
Atque  apud  te  velim  lisec  comineas ,  ncc  coiqoin 
enunties  :  etiamsi  aKoqui  prxtorii  potissimum  banin 
rcrum  fama  nniversam  tn-bem  iniplerc  possuut,  ot 
qiii  ctinm  ipsi  in  summum  vitx  pericuhim  venerint. 

4.  Cxtenim  ex  te  nemo  id  r csciscat :  imo  eiiin 
eos,  qui  narrabunt,  compriine.  Qiiod  si  ob  calnmi- 
talis  rdiquias  doles,  id  procerto  habe,  inconmibos 
afniciionibus  plane  liberatum  esse,  (Irmioreque  vak" 
tudine  esse,  qiiam  cum  istic  dq^erenu  Frigus  n\m 
quid  extimescts,  <:uni  et  coinmoda  nobis  d(»inia1ii 
constructa  sint ,  et  domiaus  nieus  Dioscorus  omneio 
operam  navct ,  qiio  nos  ne  exigaam  quidem  frigoris 
partem  seniiamus?  Qiiod  si  ex  inltiis  conjecinn 
duci  potest,  mihi  hoc  carlum  orientale  esse  Title* 
tur  (6),  neque  minas  qiiam  ADtioclieniim.  be^ 
lepor,  ea  cxli  lempcries*  lllud  autem  mihi  penn»' 
lestnm  fuit ,  quod  dixisti ,  Fortnsse  etiam  nobis 
soccenses,  ut  qui  per  incuriam  ofllcio  nosiro  defoe- 
rimas.  Atqui  ptidem  ad  te  liieras  dedimns,  quibos 

(fl)  vicarii  dim  praefectorum  erant,  de  qoibos  cangiiisiii 
dossario  Graeco  iti  voce  Buifux ,  quie  eliaiii  noaooiiiqiu'!> 
oft»i(M«  acriWtar.  Ex-vtcartts  vel  Ex-V|cariU8is  ertt,  qai^'* 
carius  fuerat,  ut  Ex-praefectus,  qai  prwfectus,  etaliiwg<> 
nus  mulU.  ^ 

(6)  ojm  ait  Chrysostonnis  ex  Initiis  sttii  videri  istun^ 
ra  non  mlnus  orieuUleiu  esse  quam  AatiodieQUOH^ 
de  positione  Cucusi,  qualis  in  taibulis  geograpuicis  repr^ 
seatator,  agit :  neque  eaim  Ignorare  poterat  cueoW  vv* 
tis  gradibus  ad  septentrionem  magis  aocedere,  qutm  abuv* 
gIMmd;  aedloqaitin%  vt  Oqnei,  de  loci  temperie,  qnvtf  ^' 


siiu  peu-biiiui.* 


617 


EPlSTOLifi. 


6t9 


lecuni  agebanins,  nc  nos  liinft  cmovercs.  Ego  vcro 
illud  mecum  cogitare  pdteram,  longn  tibi  oralioDC 
muhisque  hboribus  ac  sndoribus  opas  fore,  ut  mlhl 
lie  k6c  verbo  salisfaceres.  Quamquam  forlasse  aliqua 
cx  parl^  8atisreci8tl,  cum  his  Verbis  usa  es »  Istud 
dumiaiat  cogtto,  ut  calamltaiem  roeam  augeam.  At 
boc  qaoque  rursom  in  summo  crimlne  pono  ,  qnod 
ais  te  libenier  de  industrla  dolbres  libi  pcr  cogitatlo- 
nes  accersere  :  nam  com  tc  nihSl  non  agere  ac  moliri 
oporteat,  quo  animi  moBrorem  exstinguas,  ipsa  tamen, 
quod  dhibolo  gratum  est,  fatis,  mo^rorcm  videlicet 
animique  molestiaro  angens.  An  te  fugil,  quam  grave 
malum  sit  mocstilia?  De  Isatiris  autem  uihil  est  quod 
posihac  meioas  :  etenim  in  regionem  suam  sese  re- 
C^penint :  idqde  ut  facerent ,  a  prxfccto  nihil  est 
practermissum :  multoqne  luiior  kic  sum,  quam  Cum 
Gaesareai  essemus.  Neminem  coim  tam  mctuo,  quam 
eplscopos,  paucis  •xceptis«  Iiaque  de  Isauris  nihii 
mctuis :  etenim  recesserunt,  ortnqne  hicme  domi  se 
incluscrunl,  nescio  an  post  Pentecosten  egressuri. 
Qttomodo  nullas  telitcrasrccipere  ais?  Tres  jam  ad 
te  epistolas  mlsi,  hnam  per  prxiorios  milites,  altenm 
per  Antoninm,  aliam  per  famulum  tuum  Analolium, 
longas  omiies :  prxsertim  antem  duas  ejusniodi,  qti:e 
salotlferi  medicamenli  instar  qaemlibct  mioerore 
afDictum,  aiqfuc  scandalum  patierticm  recreare,  alque 
ad  integram  animi  iranqulllitalem  rcvocare  possint. 
Has  igiturcum  acceperis,  subinde  alque  as^idue 
pervolvas,  atque  earum  vim  ct  £icnltatem  perspicies : 
ac  medicainenii  uiiliialem  abunde  ctperieris ,  nobis- 
que  te  fruclum  hine  percepis^^e  nuniiabis.  Est  aulem 
penes  me  lertia  qaoque  e}us(l^m  ai^menti,  qnam 
Dunc  ad  le  miilere  nolni :  magno  cnhn  dolore  hinc 
sum  afrectus,  qnod  te  acerbas  cogitatioiies  cumulare 
scribls,  atqneea  qiise  non  sunt  eflingere.  Qiiod  quH 
dem  vcrbum  a  te  proferri  miiiime  decuit  :  ejusque 
cansa  ipse  qaoque  erubesco  ac  pudore  soirundor. 
CaBtermn  epistolas  illas  lege ,  ae  jam  liis  verbis  mi 
desineSt  eiiamsi  alioqni  sexceniies  moercre  stadea^. 
Quoniani  aatemde  Heraeiidb  qoOqae  episcopo  ad  me 
scripsibtl,  licet  ipsi ,  si  vellt ,  instantiam  dare  (Vr), 
aiqoe  iia  molestiis  oinnibus  defungi :  nihil  enim  aliud 
superesi.  Ego  vero  etsi  niliil  admodum  prolleieliaffi, 
lamen  dominam  meam  Pentadiam  monai ,  ot  omnem 
diligenilam  adhrberei,quocalamitaii  solaiium  aliquod 
inveniret.  Ais  aniem  te,  quod  ita  tibi  ab  eo  Impera" 
tum  essel,  dc  his  molestiis  certioreinme  facereausam 
esse.  Qutt  autem  hsec  aiiJacia  est? 

Nitni  mole$lum  prater  peccatum, — Numqanm  igilar 
hoc  dicere  desiitl,  nec  desistam,  unam  solum  rem 
inolestam  esic,  nempe  peecaium  :  reliqaa  omnia 
polveris  ac  fvmi  instar  esse.  Q«se  moleslia,  earcere 
cbodi  ae  eatenis  vinciri'?  qaac  moleBiia  calamitatibus 

(a)  In  Graeco  habetur,  ^rmx  iv<munv.  In  Basilicis,  ioqiiit 
Cangiusintdossario  Graeco,hxc  significant  haeredis  inslitutio* 
nem  :  hic  vero,  U^  Iiwtmiv  ,  qu«  esl  juridica  loquendi  ra- 
tio,  iittllo  modo  potest  hoc  sensu  accipi.  Tilleniontius  le- 
^endumopinatur.  Io&vciSmtmv»,  quod  sigDificarelt  abdica- 
tioneni  darc ;  qni  sensus  bic  apprfitte  qnadraret.  Sed  cum 
omncs  omiiitto  £diii  atque  Mss.  Vm«v»  babeam,  sensnm 
BHitare  noo  aosl  sumn^. 


prcmi,  ciim  ea1.iiniias  tanlaram  oiiam  eausa  sit?  qii:» 
moleslia,  rclcgaiio  ac  bonorum  proscriptio?  Mera 
verba  haec  suni,  remm  acerbitate  vaeua  :  verba  cx 
moBTore  profecta.  Nam  sive  inortem  dixerls,  nator» 
debitum  dicis»  quod  quidem  omnino  subeandom  est, 
etiamsl  a  nemine  iiiferatur  :  sive  exsilium  dixeris, 
nlhil  aliiid  d^ois,  qiiam  rcf  ionis  ac  mullamm  civita- 
tum  prospectum  :  sive  bonorum  proscrtptionem 
diseris,  iiberlatem  dicis,  tc  solulam  et  expedituni 
esse. 

5.  Mamtliam  episcopum  (a),  quantum  in  lo  fucrit^ 
omiiibiis  oflGciis  complecli  iie  desiiias,  ut  eum  e  ba^ 
raihro  exirahas.  Nam  ejus  opera  ob  Persidis  negoiia 
magnopere  q;eo.  Atque,  si  id  a  te  fiert  polesl,  ex  eo 
intellige,  quidnam  illic  ipsius  stodioatqae  opcra  per- 
feclum  sit :  ct  cur  isluc  profecius  sit,  fac  sciam,  et 
num  el  duas  epistohs,  quas  ad  eum  misi,  reddideris; 
si  ad  me  scribere  velit,  rarsum  scribam ;  sin  rescri- 
bere  gravetur,  sallem,  quid  illic  profeauin  sit,  tibi 
exponat,  et  numquid  rorsus  codem  proficiscens  pnc- 
stiturus  sil.  Nam  ego  hac  dc  catisa  ipsum  convenire 
studebam.  Utciunque  sll,  quidquid  tuarum  pariiuni 
cst,  prxsta,  munusque  tuuni  exple,  ctiamsi  oiiuics 
prono  capite  in  prxceps  fernnlur«  Mcrces  eiiim  tua 
iiumeris  oninibiis  absoluia  erit,  Euin  igitur  qiiam 
maxime  polcris,  demereare.  Hoc  aulem  quod  diciu- 
'rus  sum^  ne  pmnlcreas,  vcrum  de  co  perquam  ingens 
stiidium  evhiheas.  Narravcrunl  mihi  Marst  ac  Gotlhi 
moiinclii,  apud  quos  Sempiun  episcopu^  pcrpctuo 
dclitescei)at,  Mndunriiim  diaconuiii  venissc,  illud  affe- 
rentem,  admiranduin  ilium  episcopqm  Unilani,  qiicm 
noii  ita  pridein  ordinavi  aiquc  iii  Golililam  niisi, 
muliis  ac  magnis  rebus  geslis,  diem  suum  extrcmum 
cTausisse:  ac  regis  GotihOrum  literas/iitulisse,  qui- 
bus  iit  ad  eos  episcopus  miitatur,  petii.  Quoniaifi 
igilur  ad  subversionem  eam,  cujus  minse  iiobis  inten- 
tanlur,  depcllendam  nullum  aliud  adjumentum  conspi- 
cio,  quam  cuncialionem  ac  dilationem  (  nequc  enim 
nunc  ipsi  in  Bosphorum,  aut  In  illas  partes  navigaj*o 
possuni),  da  operam  ut  iiios  tantisper  ob  hiemcn  re-' 
moreris  :  hxc,  quAso,  ne  negligcnter  praclereas: 
istud  cniro  maximi  momenti  est.  Duo  quippe  sunt, 
qua;  si  contingaiit,  quod  Dcus  averlat,  mnxime  m.e 
excruciant;  nempe  et  quod  ab  isiis  crcandus  ille  sir, 
qui  tot  mala  perpetrarunt,  et  a  quibus  creari  neras 
est ;  ct  quod  siinpliciter  qtiispiam  crcetur.  Nam  quml 
non  hoc  studeant,  ut  probum  viriim  institunnl,  tilii 
quoqne  perspectiini  est.  Quod  si  hoc  fiat,  quod  uti- 
nam  ne  fiat,  quae  dcinceps  seqOcntur  haud  te  fugit. 
Ac  proindc,  ne  qaid  horuni  fial,  omni  siudio  con- 
tciide.  Quod  si  Moduarius  clam  ac  sine  ullo  slrcpitu 
ad  nos  excurrere  posset,  id  operac  preiium  esset.  Sin 
aulcm  id  nequeat,  flant,  nt  licet,  quae  fieri  poterunt. 
Nam  quod  in  pecuniis  usu  venit,  alque  etiain  iii  vidua 
illa  coniigit,  hoc  quoque  in  uegotiis  locum  liabet.  Ut 
eiiim  illa  duobus  obolis  .collatis  omnes,  qui  plura 
contiilerant,  soperaviiy  al  qnae  miiversas  soas  opes 

(a)  do  Marutha  viro  sancto  Ciisoopo  Mart7ro|  oleos  f  1» 
ribiu»  actuin  esl  in  vita  ciiiTscsloini.     . 


M 


S.  JOAiNMS.  CiniVSOSmMI  .>RCIIJEP.  COXSTANTI.VOP. 


|irolijtf is66i  (tnc  Sl.  2.  5) :  sic  ciiam  qui  in  negotia 
omni  aiiimi  oonlenlione  incumbunl,  qiianium  quidem 
in  ipsis  eftl»  omnia  coiifcccTunl,  cliamsi  nihil  inde 
ulilitaiis  npanaril,  mcrcedemqitc  suam  numeris  omni* 
biis  absoluUim  habenl.  Ililarioeiiiscopoinaxiinasgra- 
lias  ago  :  per  liicras  cYiim  a  me  peliil,  ul  bibi  in  ur- 
liem  suam  abejndi  puleslalem  racerem,  compositisque 
rcbiis  se  ad  nos  rcdilunim  spopondil.  Quoniain  igitur 
ipsiu$  praDsentia  non  pariim  uiliis  est  (  naoi  vir  pius 
esl,  coiislantiqne  ac  fcrvido  aninio ),  eum  bortatus 
siim '  ut,  cnm  eo  profecltis  fuerit,  siatim  redeat.  Ac 
proiude  da  opcrani,  ul  cpistola  nostra  et  ceferiler  ( t 
iiilo  Ipsi  reddntiir,  ac  non  projicialur  :  siquidem  ma- 
giia  cum  ctipidiLKc  :ic  vclicmcniia  noslras  Illeras  po- 
ffuiavil,   ingcnlemqtie  ipsius    prxseiitia  uiilitatem 
aflTerl.  Velim  igilur  cas  diiigenler  cures,  ul  nisi  pre- 
ftbyter  llelladius  istic  sit,  per  pr::dcniein  altquem 
virum  ac  ccrebro  pncditum  amicis  rcddantur. 
Ad  eamdem  epinolaXV,  (Arabisso  anno  406.) 
Tune,  cum  ab  ineuiile  xtatc  lantum  pbilosopbiacspc- 
cimen  dederis,  humannmque  fasium  proculcaris,  spcm 
habcbas  fure  ul  iraiiquillam  ac  pacalam  vilam  ducercs? 
Qui  vero  id  (ieri  possel?Nain  cum  homines  cum  bomini- 
bus  cotluctanles ,  innurneras  lum  in  palxstris  tum  m 
bellis  plagns  accipiant :  lu,  qux  adversus  principatus 
el  potestalcs,  adversus  miindi  rectorcs  tenebrarunf . 
hujus  sxculi,  advcrsus  spiritualia  ncquiiix  te  accih- 
xisii  (Hphei,  6.  12),  el  quidem  ila  strenue,  lotque 
iropxa  ereiisti,  ac  tot  modis  feroccm  illum  et  pesli- 
feruin  divmonem  molestia  affecisii,  unde  landem  jn 
cani  spcm  venerns,  fore  u(  Iranquillam  ac  negoiiorum 
molcstiis  vacuam  vilam  agcres?  Quocirca  non  eo  no- 
mine  perlurbari  convcnil,  quod  iiiulta  undiqiie  bella, 
inuliique  tumultus  ac  perlurbatioacs  oriantur :  quin 
poiius,  si  nihil  borum  coiitigisset ,  liim  demum  crat 
ciir  mirareris.  Siquidem  virtuti  I.ibor  ac  discrimcn 
adncxum  est.  Idque  lu  prius  ctiam,  quam  nosiras  liie- 
ras  legns,  perspeclum  hnbes,  ncc  opus  est  ut  ab  aliis 
discas :  nam  nec  ipsi,  iit  ignoraiitem  doceamus,  hxc 
scribimus.  Scimus  enim,  nec  exsilium,  nec  opiim 
jacluram,  qiiod  plerique  inlolcrandum  ducunt,  non 
coniumeliam,  non  aliam  ullam  hujusmodi  calamita- 
tcm  te  periurbare  possc.  Nam  cum  eorum ,  qui  hxc 
pcrtulerunl,  socii  beali  prxdiccnlur,  mullo  certe  bea- 
tiores  sunt  qul  in  iis  versnnlur.  Enque  de  causa  Pau- 
ius  ulroque  nomine  eos  qni  ab  Ilcbrxorum  religione 
ad  Christianam  fidem  sc  contulerant,  his  verbis  iau- 
Jat :  Rememoramini  prisimos  diei,  inquibus  illuminati 
mapium  eertamen  wslinuistis  passionumy  in  altero  qui" 
dem  opprobriis  ac  Iribulationibus  spectaculum  facti,  in 
aUero  autem  socii  taiiter  conversantium  effecti  {Oebr. 
iO.  52.  53).  Ob  idqiic  ne  nos  quidem  longam  epislo- 
lam  condimus.  Nemo  enim  ad  eum  qui  victoriam 
adeplus  esi,  ac  luciiicnlum  iropxum  slatuit,  accedit, 
ui  opem  feral,  sed  ul  laudcgi  et  prxdicationem.  Quo- 

«  sjc  M88.  omnes;  Editi,  horM  sunt,  veram  ease  Manu- 
icriptonun  lecikmem  raiei  ex  sejie:  Episiolam,  inquit, 
nte.mtipsi  cUo  imatio,  quia  in  ea  hortatus  mn  eum,  ut 
-  --"•"-•mMm  redeai. 


nianr  igitur  nos  quoque  sctiuus  quantaui  Iii  iU  qus 

libi  acdderuiit,  philosopbi:iin  exbibueris,  beaum  le 

ducimus  ac  suspicimus,  lum  ob  paiiciiiiam,  lum  ob 

prxmia  qux  bioc  libt  in  poslcriim  recouduntur.  Quia 

auicm  scio  le  de  reruiii  nustrarum  staiu  cerliorem 

fieri  cupere^  siquidem  diu  lacui :  iioc  babcto,  ooso 

gravissimo  quidem  morbo  emersissc,  cxtcnim  morbl 

rcliquias  ctiamnum  circumferre.  Opitinos  certe  roe- 

dicos  prxslo  habemus  :  sed  nccessarinrum  reruro 

inopia  medicinx  utiliUitem  lahcfaclal.  Uic  eniin  lun 

niodo  necessariorum  mcdicnmentoruin  peiiuriac&t, 

cxleraruiiique  rcruui  quibus  .'egrum  corpus  relevari 

polesl,  verum  etiain  fames  acpesiis  imminent.  Auioe 

hac  mnia  perpetuus  laironum  impctus  jaiu  pnrturit, 

qui  qtiam  loiigissimc  grassanles,  atque  omocs  uiidi- 

qiie  vias  lutercludentes,  hinc  quoque  non  pai vum  iis, 

qui  jlcr  faciunl,  periculum  crcnnl.  Sane  Andronicus, 

ul  ipse  ait,  in  eoruin  mnnus  in(;idii,  alquc  ab  ipsis 

dispoliatus*,  ila  salvus  evasii.  Quamobrem  te  rogo, 

ne  qucni  posihac  huc  millas.  E^t  cnlm  verenduro,  ne 

profectioiiis  ad  nos  causa  ci,  qui  iler  hoc  suscipit, 

necem  acccrsai.  Qiiod  si  accidat,  non  le  fugil  quan- 

tum  dolorem  id  nobis  allaliirum  siL  Veruin  si  qucm 

spectatx  iidci  hominem  nancihcaris,  qui  ob  alia  ne- 

gotia  fauc  se  conferat,  .per  euin,  quo  staiu  valetudo 

tua  sil,  fac  sciam.  Privaiim  autem  ac  noslrje  utlii- 

tntis  causa  nciuo  huc  vcniai ,  ob  eum  quem  diiimus 

mcium. 

Ad  eamdem  epistola  XVI ,  <Cucuso  anno  iOa ) 
Deus  per  lceta  et  adversa  piorum  vitam  gubenMt,— 
Utrumqiie  ineifabilis  Dei  benigniiatis  argunienium 
est ;  iicmpe  quod  et  tot  libi  tanlasqiie  lenlaiiones  in- 
fcrri  permiiiil,  quo  splendidiores  coronas  obtineas, 
el  quamprimum  his  le  liberat,  ne^illatanim  cnlaiuiia- 
lum  diuturiiilate  rursum  opprimaris.  Ad  hunc  eiiim 
modum  Deus  fortium  eiiam  illorum  viroruni,  Iioc  csi 
aposlolorum  ei  prophelarum  vitani  gubernarit ,  luinc 
fluctus  excilari  sinens ,  nunc  auiein  adversarum  re- 
rum  mare  increpans,  ac  sxvani  tcmpestatcin  in  amoe- 
nam  Iranquillitatcm  convertens.  Igitur  flerc  ac  le- 
ipsam  moerore  conficcrc  desine,  nec  dumtnxat  crebnis 
eas,  imo  perpcliias  acerbiiaics  ,  qux  tibi  inferunlur, 
ante  oculos  libi  propone,  verum  etiam  celerrimam 
earum  depulsionem  ,  camqiie  qux  hinc  libi  furiiur 
omni  oraiione  prxslaniiorem  remuneraiionem.  Niin 
quod  aranex  leln,  cl  umbra,  et  fumus  est,  el  si  qnid 
his  vilius  fingi  pot^st ,  lioc  sunt  omnes  tibi  inflici^ 
accrbilnies ,  si  cum  iis  prxmiis  conrcrantur  qun!  hific 
libi  tribuenda  sunt.  Quid  enim  est  civitate  pelii,  ei 
cx  aliis  locis  in  alia  ^binde  migrnre,  atquc  uiidiquc 
exagiiari  el  proscribi,  el  ad  iribunalia  traUi,  etn  mi- 
litibus  raptari,  ci  ab  iis  qui  sexcentis  beneficiis  aflecii 
fuerini ,  contrarin  nunc  perpeti ,  alque  tuin  a  famulis 
ium  a  lilieris  vcxari ,  cum  borum  prxmium  ca^ium 
sit,  ei  purissima  illa  bona,  qux  iiec  verbis  uliis  espii* 
cnri  qneiint ,  nec  fincm  habenl ,  vcnim  immorialem 

<  Prius  ediii,  atque  exlricatus^  vel,  (ftmtttMf.  DuoHS-i 
atque  ab  ipds  divpmatus ;  ei  hanc  non  dubilo  veram  aaiii 
lcctioocm.  Hic  quippc  mos  csl  iau^nuni,  obvios  ^i^oliarc. 


621 

fructiiin  :iU|iie  obleclationem  pn)cbonl?Qiian)oljrcni 
^  iiisidins,  vrxalioiies,  opum  jacluram,  coiilinuas  loco- 
rum  niuiaiioiies,  aique  in  exlera  rogioue  cominora- 
(ionein  considerare  supersedc,  alque  bxc  lulo  qiiovis 
vilius  proculcans,  eos  (hesauros  qui  binc  libt  in  cselo 
creanlur,  quxslumque  qni  exbauriri  et  consuini  nc- 
quit,  atquc  opes  ab  oinni  prjcdunum  injuria  tutas  ct 
iminunes  aniino  perpendc.  A(  corpus  tuum  ob  iabo- 
rcs  c(  xrunmas  niale  affecliiin  est ,  liostiumque  insi- 
diac  morbum  adduxerunt?  Nimirum  ingentis  alterius 
atqiic  ineflabilis  quxslus  matcriam  niilii  rursus  com- 
mcmonis.  Scis  enim ,  scis ,  inquam ,  plane ,  quaiitas 
laudis  sit ,  corporis  morbum  geiieroso  animo  a(qii« 
cum  gratiaruni  actione  ferre.  Hoc,  ut  ssepe  dixi »  La- 
zaro  coronam  attulil  :  hoc  in  Jobi  certaminibus  dia- 
bolum  igiiominia  affecit ,  pngilemque  ob  hujuaroodi 
paiieiiliam  ciariorem  reddidil.  Hoc  magis  quain  pau- 
periatis  amor,  opuin  contemptio,  ac  repentina  iila 
fiiiurum  amissio,  et  soscentae  insidi;e,  ipsum  laude  ac 
pRcdicatione  cxtulit^atque  imptidens  perversi  iliius 
dxmoiiis  os  perfacile  obslriixit.  Hxc  igilur  ipsa  quo- 
que  pcrpetuo  lecum  reputans ,  gande  e(  oblec(are, 
quod  m:ixiino  ccrlamine  perfuncta  sis,  atque  id  qiiod 
tentationum  capui  cst,  fac  placido  aniuK)  feras,  eoque 
nomine  benigni  Dei  gloriam  prxdices,  qui  cum  omnia 
fubiio  delere  ac  de  medio  tollere  queat ,  ea  tamen 
oriri  sinit ,  ni  tibi  puicher  hic  quxstus  splendidior 
exsisiat  Ob  idque  beatani  te  pnedicare  tninimein- 
(ermiitiroiis.  Illud  autein  nobis  voluptati  fuii,  quod  e( 
litibus  et  negoiiis,  ut  te  dignum  erat,  defuncta,  ejus- 
modi  rei  flnem  imposltaeris ,  ut  nee  ea  ignave  abjece- 
ris ,  neo  rursum  rediiueris  ,  ae  (ribunalibus ,  lisquo 
qpixB  hinc  oriun(ur  malis  teipsam  transfixeris ;  Temm 
niedium  iter  ingressa  sis ,  eamque ,  quae  libi  conve- 
nleba(,  Hber(aiem  perceperis,  a(que  ingen(em  in 
omnibus  rebns  prudcntiam  pra;  te  tuleris,  edito  vi- 
delicct  tuin  paticntiae  ac  lolerantiic,  tum  ejusmodi 
prudontiae,  quse  fraudibus  circiimscribi  nequil,  docu- 
roento. 
/id  eamdeni  episL  X  VII •  (Scripla  anno  404  vel  405.) 

Calamiias  pfos  rohutlores  reddil,  —  Niliil  alieni '  ac 
praeposteri  in  te  coniigil,  quin  potius  qupd  admodum 
ratioiii  consenianeum  essct ,  nempe  u(  per  assiduas 
(entationes  (uas  animi  tui  nervis  plus  fimiitalis,  plus- 
que  ad  sobeunda  certamina  alacritatis  ac  roboris 
acced^ret ,  hincque  magnam  voluptatem  pereiperes. 
Nam  hxc  calainitatis  natura  est,  ut  cum  fortem  ac 
ttrenuam  animam  nacta  est ,  haec  efflcere  soleau  E( 
sicu(  ignls  auraro  probadtis  efflci^ :  eodein  modo  ca« 
Iami(as,  aiiimos  anreos  subiens,  puriores  eos  ae  prae- 
stantiores  reddi(.  Eoqne  c(iain  nomine  Paulus  his 
verbis  uieba(ur  :  TribKlatio  paiieniiam  operatur  :  pa» 
liauia  auiem  pfobationem  (Rom,  5.  3.  4).  Quocirca 
uos  quoqiie  exsuliamus  ac  laetilhi  perfMndimur,  alque 
ex  bae  (ua  animl  magnitudine  roaximum  bujusee  so- 
li(ndini8  solaUuro  haurimus.  Ac  proinde ,  ciiam  si 
mille  iupi  ac  nfulti  eonventus  mallgnantiuro  te  iindi- 
que  obsidean( ,  nihil  timemus  :  vcrom  ilhid  q^iiidom 

'  SavU.,  rMl  indigm. 


fcnSTOL.t:.  '  (^ 

prcc;iin>ir,  iil  ol  prasciitoa  tciiia:iones  cxstingiiaiiUir, 
iiecali;c  iiisupcr  accedaut,  doiiiimcain  scilicct  tcgciu 
explcntcs ,  quac  nns ,  iie  iii  teiitalioncin  tncidamus , 
prccari  jubct  (  Matih.  26.  41 ) :  sin  autcm  Dcus  rur- 
sum  cxoriri  sinat ,  de  aurea  tua  anima ,  quae  binc 
ctiam  ampiis.>inias  sibi  opes  aggerit,  boiio  ac  fldenli 
aiiinio  sumus.  Etcniui  quanam  re  terrorem  libi  affen  e 
poicrunt,  qui  in  suum  caput  suamque  perniciem  quid- 
vis  aggressi  sunt?  Opumnedetriincnto?  At  illud  probe 
scio^  te  eas  pulvcris  instar  hnberc,  acquovis  lulo  vi- 
liorcs  existimare.  An  palriac  ac  domus  amissione?  At 
tu  nmplas  ctiam  ac  frequeiiles  urbcs  non  sccus  ac 
solitudines  incolere  nosti ,  u(  qux  in  oiio  ac  qiiicie 
omnc  vilx  lempus  (ransegeris ,  aique  bujusce  vilsR 
pompasscmper  prolrivcris.  Al  mor(cm  minitaniur? 
Tu  Tcro  anleverlens  nuUum  tcmpus  omisisti,  qnin  de 
eacogitares  :  atque,  si  adnecem  te  traxerinl,  cadaver 
dumtaxat  ad  eam  (raben(  \  Quid  pluribus  verbis  opus 
esl?  Nemo  (c  lanto  ullo  malo  aHicerc  poterit ,  quod 
non  inveniat  jampridcm  a  le  inagna  pntientia  tolera- 
(uffl.  Num  cum  per  nrclam  et  angusiam  viam  seinper 
i(er  reccris,  bis  omnibits  diuturna  excrcitationc  assiiC' 
visli.  Ac  proiiide  curo  pulcherrimam  hanc  seicntiam 
in  palacstris  colueris,  nunc  in  ceriamiiiibus  clariorem 
te  prxbiiisii :  quippe  qm  ob  ea  quac  coniingunt,  non 
modo  non  conturberis,  yeram  eiiatn  vclut  alis  inslni* 
cta  exsilias  ac  (ripudies.  Nam  qtiarum  reruin  cxerci- 
(ia  oceupasti,  barum  certamina  mtra  cum  f.iciliiate  in 
muliebri  e(  araueis  imbeciliiore  corpore  niinc  obis , 
valentissimorum  ac  deii(ibus  stridenlium  viroruin 
furorem  ingeiiti  cum  risu  ^iicans :  iit  qiiac  plura  per- 
peti  parata  sis,  quain  illi  infcrre  parcii(.  Te  vero 
bealam ,  ac  ter  beatam,  ob  coronas  quas  liinc  tibi 
comparantur,  inio  potius  ob  ipsa  ccrtamina,  Ea  eniin 
horum  certaminum  natura  est,  u(  etiam  nnie  pro^mta 
in  ipsa  quoque  arena  suam  mcrcedem  habeant,  ni- 
iniruni  voIup(a(em,  qua  nuuc  frueris,  animi  IxUtiam, 
forlitudinem,  paticnliain  :  illitdque  itcm,  quod  cxpu- 
gnari  atque  opprinii  nequeas,  quod  oainibus  rebus 
sublimior  sis  ,  quod  sic  teipsam  cxercucris ,  «(  nibil 
(ibi  incommodi  a  quoquam  iuferri  possi(,  quod  exoria 
tam  gravi  (eropestate  in  petra  consisias,  quod  denique 
mari  furente  magna  cum  (ranqniliitate  secaDdum 
cursum  (eneas.  Haec  e(iaro  ante  caelonun  regnum,  ca- 
lamiialis  prsemia  in  hac  vita  8un(.  lUud  enim  aitbi 
exploratissimum  es( ,  te  nuno  aniroo  i(a  eoroparalaiii 
csse,  ut  ne  corpore  quidem  indutam  (e  esse  existi' 
mes « ita  te  pennatam  reddit  volupias  :  ac  si  tempus 
id  postulct ,  promptiiis  iilud  exuiura  sia,  quaro  alii 
vestesy  quibus  obtecti  sunt.  Gaode  igitur  H  oblectare, 
tum  (uo  nomiiic,  luni  coram  qui  bea(aro  mortom  ob- 
ierunt,  noo  in  leclo,  nec  domi»  sed  in  careere  el  vln- 
eulis  ac  tormentis.  Eos  autem  solos  luge  ae  kcrfmis 
prosequere»  q.ui  baic  perpetram.  Nam  islud  qooqoi 
(ua  pbilosophia  dignum  e6(.  Qiioniaro  au(em  de  cor- 
poFis-qiioque  nos(ri  valeMidtoe  eeriior  fieri  eopis,  iios 
ex  co  morbo,  qui  nupcr  nobis  molesiiam  exhibebst, 
omersiinus  :  nuncque  nieliore  vaJciudine  SMmiijs.i  nio* 
*  nuo  Mss.,  fMbebimt, 


M 


S.  JOANMS.  CllllVSOSTOAH  .^acmEP.  COXSTANTI.VOP. 


profodissei  {Luc.  21.  S.  3) :  6ic  cliam  qui  in  negoiia 
omiii  aiiiiiii  conlentione  incumbttnC,  qiiaiiMm  quidem 
in  ipsie  e&t,  omnia  conreccrunt,  ctiamsi  nlliil  inde 
utilitatis  iQanaril,  mcrcedemqnc  suani  numeris  omni-* 
biis  absolutim  haltent.  Ililarioepiscopoinaxiinasgra- 
lias  ago  :  per  liicras  etiim  a  me  petiit,  ut  &ibi  in  ur- 
licmsuani  abeundi  potestatcmfacercm.composiilsque 
ix'bus  se  ad  nos  reditunim  spopondit.  Quoniain  igitur 
ipsius  praDsenlia  non  parum  utilis  est  (  nam  vir  pius 
est,  coiislantiqiie  ac  fcrvido  aninio ),  eum  hortatus 
8IUII '  ut,  cum  co  prorccius  fucrit,  statim  redeat.  Ac 
proiiide  da  operani,  ut  epistola  noslra  et  ccferitcr  rt 
inio  ipsi  reddnlur,  ac  non  projiciatur  :  siquidem  ma- 
giia  cum  ctipiditnlc  ac  vcbemcnlia  nostras  lileras  po- 
Ffulavit,    ingcnlemqiie  ipsius    prxsentia   ulililalem 
aflTcrt.  Vclim  igitur  cas  diligenier  cures,  ui  nisi  pre- 
sbyter  lleliadius  istic  sil,  per  pr:dcniein  aliquein 
virum  ac  cerebro  pncdilum  amicis  reddanlur. 
Ad  eamdem  epiuola  XV.  ( Arabisso  anno  406.) 
Tune,  cum  ab  ineunte  xtatc  tantum  phiiosopliiu!  spc- 
cimen  dederis,  bumantimque  rasium  proculcaris,  spcin 
habebas  rore  ut  traiiquillam  ac  pacatain  vilain  duceres? 
Qui  vero  id  fieri  posset?Nain  cum  homines  cum  homiui- 
hus  coiluctaiites ,  innumeras  tuni  in  palxstris  lum  in 
bellis  plagas  accipiant :  tu,  quoR  adversus  principaius 
e(  potestates,  adversus  mundi  rectorcs  tenebrarunf 
hujus  sxculi,  adversus  splritualia  nequitix  le  accih- 
xisti  {Kphei.  6.  12),  et  quidcm  iia  strenue,  totque 
tropjea  erexisti,  ac  tot  modis  rerocem  illum  et  pesti- 
reruin  dicmonem  moleslia  affecisii,  unde  landem  jn 
cain  spcm  vcnerns,  rore  ui  tranquillam  ac  negoliorum 
molestiis  vacuam  vitam  ageres?  Quocirca  non  eo  no- 
mine  perturbari  convonit,  quod  inulla  undique  bella, 
inuliique  luinnUus  ac  perlurbatioaes  orianlur  :  quin 
potius,  si  nihil  horum  contigisset ,  tum  denium  crat 
ciir  mirareris.  Siqiiidem  virtuli  labor  ac  discrimcn 
adncxum  est.  Idque  tu  prius  ctiam,  qiiam  noslras  lile- 
ras  legas,  perspectum  habes,  nec  opus  est  ut  ab  a!iis 
discas :  nam  nec  ipsi,  ul  ignorantem  doceamus,  hxc 
scribimus.  Scinms  enim,  nec  exsilium,  nec  opum 
jacturam,  quod  plerique  inlolcrandum  ducunt,  non 
conluroeliam,  non  aliam  ullam  hujusmodi  calamiia- 
lcm  te  pcrlurharc  possc.  Nam  cum  eorum,  qui  hxc 
pertulerunt,  socii  beaii  pnrdiccniur,  mulio  cerie  bea- 
liores  sunt  qui  in  iis  versanlur.  Enque  de  causa  Pau- 
lus  utroque  nomine  eos  qui  ab  llcbrxorum  religione 
ad  Christianam  fidero  sc  conluleranl,  his  verbis  lau- 
dat :  Rememoramm  prininos  dies,  in  quibut  illuminati 
magnum  eertamen  gu$linui$tii  passionum,  in  allero  qui" 
dem  opprobriis  ac  tribulationibus  speciaculum  facti,  in 
aUero  autem  toeii  taliter  conver$antium  e/fecti  {Rebr. 
10.  32.  55).  Ob  idqiic  ne  nos  quidem  longaro  epislo- 
lam  oondimus.  Nemo  enim  ad  eum  qui  victoriam 
adeptus  est,  ac  luculcntum  iropxum  staiuit,  accedit, 
ut  opem  rcrat,  sed  ut  laudein  et  prxdicationem.  Quo- 

*  sic  M88.  omnes;  Editl,  korlaH  ma.  veram  esse  Btanu- 
icripioram  leclioQem  r^^tet  ex  serie:  Episiolam^  inquit, 
fitf.miipst  rtfo  miailOt  quia  in  ea  hortalujs  sum  eum,  ut 
qucifiprimimi  redeat.. 


niaiir  igitur  nos  qiioque  sciimis  quantam  in  iis  qus 
tibi  acciderunl,  philosophl.un  exbibueris,  beaum  te 
ducimus  ac  suspicimus,  tum  ob  patieiuiam,  tumob 
prxniia  quae  binc  tibi  in  posicniin  reconduiitur.  QQja 
autcin  scio  te  dc  reruui  nustraruin  statu  certiorein 
fleri  cupere;  siquldem  diu  lacui :  hoc  hubeto,  oos  o 
gravissimo  quidcm  roorbo  eiiiersisse,  cxtenini  morbi 
reliquias  etiamnum  circumrerre.  Uptiinos  certe  m* 
dicos  prxsto  haberous  :  sed  nccessariarum  rcrum 
inopia  roedicinx  utilitatcro  laberaclat.  Bic  enim  iicn 
luodo  necessarioruro  medicanientoriiin  penuriaest, 
cxtcraruinque  reruui  quibus  .'egrum  corpus  relevari 
poiest,  verum  eiiain  rames  ac  pesiis  iroiiiineiit.  AU)ue 
hac  niala  perpetuus  lairoiium  impctus  jain  parturit, 
qui  qiiam  longissimc  grassaiites,  atque  omncs  uiiiii- 
qiie  vias  liilcrcludontes,  hinc  quoque  noii  parvum  iis, 
qui  itcr  ruciunt,  periculum  crcaiit.  Sane  Androaiciis, 
ut  ipse  ail,  iii  eoruin  mnnu$  inoidU,  atquc  ab  ipsis 
dispolialus^,  ita  salvus  evasit.  Quamobrein  te  rogo, 
ne  qucm  posthnc  huc  miltas.  Ebt  cniro  veronduro,  ne 
prorectioiiis  ad  nos  causa  ci,  qui  iler  boc  suscipil, 
necero  acccrsat.  Qiiod  si  accidal^  noii  te  rugit  quan* 
tuin  dolorero  id  nobis  allatnruin  siu  Yernin  si  quem 
spectatx  fidei  hominem  nanciscaris,  qui  ob  alia  ne- 
gotia  huc  se  courerat,  per  euin,  quo  statu  valeludo 
tua  sit ,  rac  sciam.  Privatim  autem  ac  nostrx  uiili- 
tatis  causa  ficiuo  buc  vcniat ,  ob  eum  quem  diiimus 
roetum. 

Ad  eamdem  ejjAslola  XVL  ^Cucuso  anno  405) 
Deus  per  Uela  et  adversa  piorum  vitam  gubenuu.— 
Utrumqiie  ineflabilis  Dei  beiiignitatis  argunicnium 
est ;  iiempe  quod  et  tot  tibi  tantasque  teniaiiones  in- 
rcrri  perroittit,  quo  splendidiores  coronas  obtineas, 
ct  quampriroum  his  te  liberal,  neillatanim  c;damiia- 
luro  diulurnitate  rursum  opprlniaris.  Ad  hunc  eniin 
roodum  Deus  rortium  etiam  illoruin  viroruni,  lioc  esl 
aposiolorum  et  prophctarum  vitam  gul)eniavit ,  nunc 
fluctus  cxcilari  sinens ,  nunc  autein  advcrsarum  re- 
ruin  mare  increpans,  ac  sxvam  tcmpesiatciu  iii  arooe- 
naro  tranquiliitaiero  convertens.  Igilur  flere  ac  le- 
ipsaro  mocrore  conficerc  desine,  nec  dumuxai  crebr^s 
eas,  imo  perpctuas  acerbitaies  ,  qux  tibi  iurerunlur, 
ante  oculos  tihi  propone,  verum  eiiam  celerrimani 
earum  depulsionem  ,  camque  qux  hinc  tibi  pariiur 
oroni  oralione  prxstantiorem  remunerationem.  Niui 
quod  aranex  tela,  ct  umbra,  et  rumus  est,  ei  si  qni^ 
his  vilius  fingi  pot^st ,  hoc  sunt  omnes  libi  inflicu-e 
accrbitaies ,  si  cum  iis  prxmiis  conreranlur  qu.-e  hiiic 
tibi  tribuenda  sunt.  Quid  enim  est  civitaie  pelli,  et 
cx  aliis  locis  in  alia  ^binde  migrnre,  alque  niidiquc 
cxagilari  et  proscribi,  et  ad  tribunalia  trahi,  eta  roi- 
l.tibiis  raptari,  ct  ab  iis  qui  sexcentis  beneliciis  aflccii 
ruerint ,  coiitraria  nunc  pcrpeti ,  atque  luin  a  ramuli^ 
tum  a  lilieris  vexari ,  cuin  borum  prxmium  cmlum 
sit,  et  purissima  illa  iMma,  qux  iiec  verbis  ullisexpli' 
cnri  queiinl ,  nec  rinero  habent ,  verum  immonalen» 

»  Piius  editi,  atque  extricalui,  vel,  dMms*  ^^, 
alque  ab  ipsis  diif>oUatm ;  et  hanc  non  dubiU)  veram  csak. 
lectioncm.  Hic  quippe  mos  csl  iaironum,  obvios  s|^«iiari;. 


621  tPISTOL.E 

(ractiiin  :iU|iie  obleclalionem  prxbcnt?  Qnaniubrcm 
'  iiisidi.'is,  vrxaliones,  opum  jacturam,  donliniias  loco- 
rum  niulatioiies,  nlqiie  in  extera  rcgione  coniinora- 
lioiiein  considcrare  supersedc,  aique  hxc  lulo  quovis 
vilius  proculcans,  eos  thesauros  qui  hinc  tibi  in  CitIo 
creantur,  quxsluroque  qui  eihauriri  et  consuini  nc- 
qiiit ,  atquc  opes  ab  omni  prxdonuni  Injuria  lutas  ct 
iniinunes  aniino  perpendc.  At  corpus  luuin  ob  labo- 
rcs  et  xruninas  niale  affectnm  est ,  bostiumque  insi- 
dm  morbum  adduxeriint?  Nimirum  Ingenti»  alterius 
nlqijc  ineffabilis  quxstus  materiam  mihi  rursus  com- 
mcmorns.  Scis  enim ,  scis,  inquam,  plane,  quautas 
laudis  sit ,  corporis  morbum  generoso  animo  atqim 
cuin  gratinrum  actione  ferre.  Uoc,  ut  ssepe  dixi ,  La- 
znro  coronam  attulit :  hoc  in  Jobi  certaminibus  dia- 
bolum  ignominia  affecit ,  pngilemque  ob  bujusmodi 
patieiiiiam  ciariorem  reddidit.  Hoc  magis  quam  pau- 
periaiis  amor,  opuin  contemptio,  ac  repentina  illa 
filiurum  amissio,  et  scicentse  insidi:c,  ipsum  laudeac 
pncjJicaiione  cjuulil,  alque  impudens  perversi  illius 
dicmoiiis  os  perfacife  obstruxit.  Hacc  igilur  ipsa  quo- 
que  pcrpetuo  lecum  repmans ,  gande  et  oblectare, 
quod  maxiino  cerlainine  perfuncta  sis,  atque  id  qiiod 
tentationum  caput  csl,  fac  placido  animo  feras,  eoque 
nomine  beiiigni  Dei  gloriam  prxdiccs,  qui  cum  omnia 
^ubito  delcre  ac  de  inedio  toiiere  queat ,  ea  tamen 
oriri  sinit ,  nt  tibi  pulcher  hic  quxstus  splendidior 
exsisiat  Ob  idque  bcalam  le  praedicare  minime  in- 
termiltiroi».  Jllud  aulein  nobis  Yoluptaii  fuil,  quod  et 
iitibus  et  negotiis,  ut  te  dignum  erat,  defuncta,  ejus- 
modi  rei  flnem  imposdieris ,  ut  nec  ea  ignaye  abjece- 
ris ,  nec  rursum  retinueris ,  ac  tribunalibus  ,  iisque 
qu»  hiiic  oriuntur  malis  teipsam  iransfixeris ;  Teriim 
niediiim  itcr  ingressa  sis ,  eamqiie ,  quae  libi  conve* 
niebat,  libertalem  perccperis,  atque  ingentcm  in 
omnibus  rebns  prudcntiain  pro;  te  tuleris,  edito  ti- 
delioet  tum  paticntias  ac  tolcranti;c,  lum  ejii!>modi 
prudcntiae,  quic  fraudibus  circiimscribi  nequil,  docu- 
mento. 
Jid  eatndem  epi$L  X  VII,  (Scripta  anno  404  vel  405.) 

Calaittiias  pio»  robu$tiore»  reddit,  —  Nihil  alieni  *  ac 
praeposteri  in  te  coniigil,  qutn  potius  quod  admodum 
raiiotii  consenianeum  essct ,  nerape  nt  per  assiduas 
teniaiiones  tuas  anlmi  lui  nervis  plus  firmitatis,  plus- 
que  ad  sobeunda  certamina  alacritatis  ac  roboris 
accedi^ret ,  bincque  magnam  voluptatem  pereiperes. 
Nam  hxc  calainitatis  natura  est,  ul  cum  fortem  ac 
ttrenuam  animani  nacta  est ,  hxc  efflcero  soleai.  Et 
sicut  ignis  aururo  probatius  efflcit :  eodem  modo  ca- 
lamitas,  aiiimos  aiircos  subiens,  puriorcs  eos  ac  prae- 
stanliores  reddit.  Eoqne  ctiain  nomine  Paulus  hls 
verbis  ulcbatur :  Tributatio  palientiam  operatur  :  pa» 
tientla  auiem  probalioHem  ( Rom,  5.  5.  4 ).  Quocirca 
iios  quoqiie  exsultamus  ac  laDtilia  perhindimur,  aique 
ex  hac  tua  animi  magnitudine  maximum  bujusee  so- 
litudinis  solatium  liaurimus.  Ac  proinda ,  ciiam  si 
mille  lupi  ac  nfulti  eonventus  mallgiiantium  te  iimli» 
que  obsideant ,  nihil  timemus  :  vcram  ilkid  qiiidein 

»  safviL,  mkil  indigm. 


r;2i 


piTC;tni>ir,  ui  ct  pr;v!>ciito:)  tciitaiioiies  exstingiiaiilur^ 
iiec  alix  iiisupcr  acccdaiil ,  doiiiinjcain  scilicct  lcgeiu 
explcntcs ,  qux  nns ,  ne  iii  teiitationcin  iucidamus , 
prccari  jubct  (  Matih.  2G.  41 ) :  Bin  aulcm  Dcus  rur- 
sum  cxoriri  sinat ,  de  aurea  tua  anima,  quse  hinc 
ctiam  amplis^inias  sibi  opes  aggcrit,  boiio  ac  fidenti 
aniiiio  sumus.Etcnim  quanam  reterrorem  tibi  afferre 
polerunt,  qui  in  suum  caput  suamque  perniclem  quid- 
vis  aggressi  sunt?  Opuinnedetriincnto?  At  illud  probe 
scio,.  le  cas  pulvcris  instar  hnberc,  acquovis  luto  vi- 
liorcs  exisiimare.  An  pairioi  nc  domus  amissione?  At 
lu  ninplas  etiam  ac  frequenles  urbcs  non  sccus  ac 
solitudines  incolere  nosii ,  ut  qux  in  oiio  ac  quicte 
omne  vilx  lempiis  transegeris ,  atqiie  bujusce  vitse 
pompasscmper  protrivcris.  At  mortcm  miniianiur? 
Tu  Ycro  anteveriens  nullum  tcmpus  omisisti,  qnin  de 
eacogiiares  :  atque,  si  ad  necem  te  traxerinl,  cadaver 
dumtaxat  ad  eani  trahent  *.  Quid  pluribus  verbis  opus 
cst?  Nemo  te  innto  uUo  malo  anicerc  polerit ,  quod 
non  inveniat  jampridcm  a  te  inagna  pniiciitla  tolern- 
tum.  Num  cum  per  nrctam  et  nngusiam  viam  semper 
iter  feccris,  his  omnibus  diuturna  exrrcil:itionc  assiiC' 
visii.  Ac  proinde  cum  pulclierrimam  hanc  scientiam 
in  palxslris  colueris,  nunc  in  ceriaminibus  clariorem 
te  pracbuisli :  quippe  quos  ob  ca  qux  conlingunl,  non 
niodo  non  conturberis,  Ycrum  eiiam  veliit  alis  insini- 
cta  cxsilias  ac  tripudies.  Nam  quarum  reruin  cxerci- 
tia  occopasti,  barum  certamina  mira  cum  f.iciliiate  in 
muliebri  et  araiieis  imbecilliore  corpore  niinc  obis , 
valentissimorum  ac  deiitibiis  strideniium  virorum 
furorem  ingeiiti  cum  risu  ^ilcans :  iit  qux  plura  per- 
peti  parata  sis,  quam  iili  iuferre  parent.  Te  vero 
bealam ,  ac  ter  beatam,  ob  coronas  qua>  hiuc  tibl 
comparantur,  imo  potius  ob  ipsa  ccrtamiiia.  Ea  enim 
horum  certaminum  natura  est,  ut  eiiam  nnte  prxmia 
in  ipsa  quoque  arena  suam  mcrcedem  habeant »  ni  • 
iniiiim  vohiptatem,  qua  nuuc  frucris,  nnimi  loMitiam, 
forlitudinem,  paticnliam  :  illudque  itcni,  quod  cxpu- 
gnari  atque  opprinii  nequeas,  quod  ouinibus  rebus 
sublimior  sis »  quod  sic  tcipsam  cxercueris ,  nt  niliil 
tibi  incommodi  a  quoquam  iuferri  possit,  quod  exoria 
tam  gravi  tempestate  in  petra  consisias,  quod  deniqne 
mari  furente  magna  cum  tranquillitate  Mcundum 
cursum  teneas.  Haec  etiam  ante  caelorum  regnum,  ca- 
lamilaiis  prxmia  in  hac  vita  suni.  lUud  enim  milii 
exploratissimum  est ,  te  nunc  aiiimo  ita  comparatani 
esse,  ut  ne  corpore  quidem  induiam  te  esse  existi- 
roes^  ita  te  pennatam  reddit  volupias  :  ac  »i  tempua 
id  poslulct,  proniptius  iiiud  exuiura  sis»  quaroalii 
vestes,  quibus  obiecii  sunt.  Gaude  igiiur  el  oblectare, 
tum  tuo  nomiiic,  luni  corum  qui  bcataro  mortem  ob- 
ierunt,  noo  in  lecto,  nec  domi,  ted  in  caraere  el  yIu- 
culis  ac  tormeutis.  Eos  auiein  soloa  luge  ae  laerTmis 
prosequere,  qui  hacc  perpetrani.  Nam  istud  quoqiia 
tua  philosophia  dignum  est.  Qiioniam  autero  de  cor- 
poris^quoque  nostri  valeiudioe  ceritor  fieri  cupis,  nns 
ex  eo  morbo,  qui  nupcr  nobis  roolesiiam  exhibebat, 
omerbirous :  nuncque  racliorc  T.iJeiudine  siimii^i  mo« 
*  Duo  \iss.,  habebtmt. 


S.  lOANNIS  CIIKYSOSTOMI  AUCIIIEP.  CONSTANTiNOP. 


m 


do  ne  ritniiis  liicius  siomachi  noslri  imbGeilliUitem 
ailvenlu  soo  lacdat ;  nam  de  Isauris,  omni  melu  vacui 
sumus. 

XV III.  Carleriic.  (Cucuso  anno  404.) 
Sive  frequcnier,  sive  raro  scribas ,  nos  lamen  ju- 
dicium  illud,  qnod  ab  inlik)  de  tua  caritate  fecinias, 
firnium  ac  stabite  retrncmus.  Id  enim  exploratum  no- 
his  esi,  le,  sive  scribas,  sive  sileas^  codem  seniper 
erga  nos  animo  ac  sludio  essc.  Vclim  autem  celerrt- 
iiiam  libl  sanitalem  Dcus  prxbeaty  atque  omni  morbo 
lu  liberet.  Nequc  eniin  vulgari  sollicitudine  aOecti 
siimiis ,  cum  de  tuo  morbo  ad  nos  altalum  est.  Ideo 
te  obsccrainus,  ut  quotics  liciicrit ,  de  lua  valetudine 
nos  ccrliores  facias,  et  num  melius  aliqiiando  corpus 
luum  se  babcat  iiidices.  Nec  cniin  te  Tugit,  quam  do« 
leainus,  cum  te  morbo  tencri  audimus,  ac  quanta 
lartitia  afliciamur,  ac  pr.x  voluptatc  velul  pennas  in- 
dunmDS ,  cum  te  bene  valere  inlelligimDS.  Hxc  tgitur 
cum  scias ,  ornatissima  ac  nobilissima  domina  nicn , 
quoties  fbeuUas  dabitur,  ad  nos  scribere  iie  gravcrls, 
quaqiie  valelodine  sis ,  rndicare.  Neqne  emm  vnlgari 
bencfleio  nos  aflleics ,  cum  ejusmodi  ad  nos  literas 
miserrs. 

XIX.  Mardano  et  MarccHino{a).  (Anno  404  vcl  405.) 
lllnd  qiiidem  cuperemus,  ut  vos,  a  quibus  lanlopcre 
amamiir,  prxsciiies  quoque  cerneremus.  At  qiioniam 
id  ininimc  Ikct  (nam  et  vlx  longinqiiitas,  et  biems,  et 
prxdoniini  mctus  ad  prorectloncm  impediendam  suf- 
ficiiint),  iliud  snltem  optamus,  ul  eos  qui  literas  a 
nobis  ad  vos  ferant,  saepius  nanciscamur :  qiio  cupidi- 
tatcm  nosiram  nmplissime  explere  possimus.  Quia 
autem ,  lum  ob  liujus  loci  solitudincm ,  tnm  quod  a 
piiblica  via  procul  distet,  hoc  nobisademptumest, 
a  vobis  peto,  ul  si  minos  crebro  hoc  faciamus,  nobis 
veniam  tribuaiis  :  atqiie,  sive  scribamus,  slve  silea- 
mus,  idem  de  nostra  erga  vos  benevolentia  judicium 
habeatis,  illud  vobiscum  reputantes,  diuiuriiioris  ple- 
rumque  silcntii  nostri  caosam  loct  poUos  soKtudinem 
csse,  quam  n^Iigemiam. 

XX.  Agapeio.  (Scripta  Cucusi  anno  404.) 
Sineerum  atque  ardentem,  /ociqoe  expertem,  ac  po- 
rum  amorem  tuum  perspectum  habeo :  qoodque  nec  ne- 
gotlorota  inrba,  nec  lemporis  diuturnitate,  nec  itineris 
longinquitate  debilitari  possit ;  scio  item  quam  cupias 
o^olis  Aos  cernere ,  congresstique  nostro  frui.  Quo- 
siam  antcm  none,  tum  ob  itineris  longittidinem,  tum 
•obanni  tempus,  lum  ob  haurorum  melum,  id  vix 
flerl  poiest ,  da  operani .  nt  eam  quam  literx  afferre 
sokmi  obieciationem  nobis  pra^beas,  sobinde  de  toa 
«oiiuique  domus  leac  valetudine  certiores  nos  faciens. 
Nam  81  bujiismodi  literas  a  te  crebro  acceperimus, 
iion  vulgarem,  etiam  In  solitudiiie  degentes,  consola- 
tioncm  capiemos.  Neque  enim  ignoras ,  domine  ini 
Miniiiiopor($  venerande  atque  admirande,  quanto  no- 
Mi  stndio  aique  cur»  sit  valetudo  tua. 

XXL  Alphio.  (Anno  forte  405.) 
Tc  bcatiim  «c  lor  beatum,  atque  eiiam  sxpios  beaiuro 

in.wLfS'?i**'*r".  *^  "»^^«n«m  et  Marcelllnmn  castlgavi- 
Si-e  tt?/"""  *^'  '^•^ ^P«  ^^^  «<«  "TO  sar- 


qni  ejusmodi  res  efiicis.atque  ejusmodi  Degotiisanimon 

tdjicis.qux  ingentem  in  caelis  Ikesaoroni  til)i  recondBnl. 

Ncque  enim  vulgariter  animimi  nostrom  erexisij,  cun 

dc  domlno  nostro  Joanue  presbytero  nobis  iUud  expo. 

milsti,  le  multuin  operae  adhibuisse,  nt  eom  excium, 

aiqoe  in  Phceniciam  mitteres.  Quod  aulero  aurua 

qnoqiie  ipsi  dcdisti ,  quamqoam  to  pro  cretera  toa 

pietate  lioc  reticoisti,  minime  Uincn  id  nobis  obseq- 

rom  ruil  :  naro  id  eliuin  eoinpertQrobabaiimis,ie 

liberalitatein  eam  qoa  osos  ea.  Qb  eam^oe  caiisam  le 

admirnri  ac  laodibos  In  cxliim  ferre  non  desiniinos, 

qiiod  in  bis  febo»  dives  sis  in  qutbus  divitem  m 

convenit,  teque  obsecnmiis,  ut  erebro  ad  nos  iiierv 

des.  Nam  si  fleri  po&set,  m  ocolis  te  cerBeremos, 

magno  id  sane  encremos.  Qoonbm  aulen  id  nondu 

licei,  fae,  qiiacso,  subinde  ad  nos  soribas,  acile  lu 

tatitts  !oe  domos  tos  Taletudine  ceniores  nos  Ikias. 

Neque  eniin  leve  solatium  capiemns  hxc  audienies. 

Cum  igUur,  quam  nobis  grMum  facturtis  sis,  roiiiime 

ignores,  ne  comniitUs,  ut  lanta  laetUta  careamus. 

XXII.  Coito,  Valerio,  DiaphaiUo,  Cyriaco,  Antkclk 

presbyieris.  (Cucuso  anao  405  ) 

Qood  loiigam  nosiram  episiolam  breveni  diieriii!, 

haiid  cqoideui  miror.  Ea  entm  amamiaronaluraisi,i( 

salielatem  iiesciant.necutnqoamexpleri  p(»ssint:veniD 

quo  plura  ab  iis  qoos  amant  aeccperinl,  eo  plun  con- 

cupiscant.  Obeamquecausam  eiiamsi  deeuplo  najor, 

quaro  prior,  ad  ves  cpistola  venisset,  ne  iUa  quiden 

brevitatis  vocabulttm  effugisset  :  verum  ipsa  quoqie 

parva  vocaU  fuisset,  imo  non  Yocata  dumUxa(,Kd 

otiam  parva  babiu  fuisset.  Qtiod  etiaa  roihi  na 

VMit :  nam  ad  quemcumque  amoris  erga  nosgradu 

penreneritis ,  eo  minime  contcnii  samus  :  Tena 

anuMis  increttaenla  semper  expelimus ,  cariuiisqie 

debituni,  quod  etiamsi  semper  soivaair,  sefflperu- 

meft  debetur  (JV«mtm'  enim,  inquU  iile,  gnidfiH 

debeatiif  nieitu  invicem  diiigaiii  [Rom.  13. 8]),  qiioih 

die  a  vobis  elllagitamns,  semper  quidem  illud  affatin 

accipienies ,  nec  lamen  nos  illud  ttmquam  onoi  ei 

parte  accepisse  arbitrantes.  Ne  ,  quxso  ,  prxclann 

hoc  debJtom,  duplicemque  voluptatem  babeQS,Dobis 

persolvere  desinatis.  Nam  et  qni  persolviint.eiqui 

acclpiunt ,  psrem  vuluptitem  consequontur  :  qvippe 

eum  utriqoe  per  hujusmodi  solotioDen  sque  loco- 

pletentur.  Quod  qoidcra  inpecuniis  fieri  nequit :  nin 

qui  persolvit,  egeiilior  binc  efficiiur ;  is  contra ,  qoi 

acccplr,  copiosior.  A.t  in  earilatis  oontracm  boc  usi 

venire  minime  solet.  Neque  enira  eum  qui  perfolfit 

iiianem  ac  vacuuin  reK nquit ;  id  quod  pecunia  elBdit 

cum  ad  accipienlem  migrat ;  quin  potios  ipsttro  vm 

demum  locupletiorem  reddit,  cum  eam  persolfil* 

lldL^c  igiiur  cum  sciatis ,  prxsUntissimi  ac  piissini 

domini  mei,  ne  omqttam  floreniem  erga  me  beaefo- 

lentiam  exh'd)ere  inlermiue.  Nam  etsi  ut  id  faciaus, 

niliil  nosira  cohortatioiie  indigetis  :  umen  qooni^" 

vos  apprjme  amamus»  propterea  vos,  etian  si  oiliil 

neccsse  sjt,  adinonemus»  ut  saepe  ad  nos  scribiiist 

alque  quo.  statu  valetudo  vesira  slt ,  slgnificeiis. 

Quamvifteniin  nihil  ad  eara  rem  moiutorevobisoiMS 

s:t,  at  nos  lamcn  id  quoque,  qut9  veheineniercipe* 


625 


timu$«  a  \oIhs  postulare  numquain  deatnemus.  El 
quidem  quoniam  Uim  propcer  anni  tempoa ,  tnii| 
propter  itineris  difficuliaiem ,  lEiud  mnlti  Yiateres 
suiity  qui  Tobis  ad  banc  rem  operam  naTare  posslnt, 
istud  jam  difftciie  esse  non  ignoranius  :  saltem  ot  H- 
oet,  atqoe  in  lanta  difficulute  fieri  poiest,  vos  obaecrai- 
musy  oi  quam  saepis»lme  scribatis ,  atqiie  luinc  a  ▼<>- 
stra  caritate  gratiam  postulamus.  Quin  religiosissimo 
qnoqoe  doniino  meo  presbytero  Romano,  ut  |ussistis, 
scripsimtts:  eoque  nomine  itigenlem  eilam  vobis  gra- 
tiam  babemvs.  Quandoqtiidein  boc  quoque  ab  iiigeiili 
ac  singttlari  quodam  nostri  amore  proficiscitor,  qtiod, 
ot  tantia  vlris  arctius  nos  copuleiis ,  per  iiieras  ope- 
ram  datis,  sommnmqiie  ad  id  sludium  adbibetis.  Ve- 
lim  iiaque,  ut  com  nosiram  ad  eum  epistolam  acce* 
periiis»  eam  ipet  reddatts»  aique  eum  licet  epistula 
noH  accepta  meo  nomine  salutetis.  iampridem  eoim 
est,  quod  euro  vebementer  amare  coepimus ;  Idque 
ut  ez  ore  yestro  itiielligat  cufio ,  nos  earadem  erga 
euin'benevoleniiamretinere,.eaque  in  re  de  nobla- 
ipsis  optime  mereri  ;4lludque  prasterea,  nos  non  no- 
gligentia  et  socordia  nihtl  ad  eum  Uterarum  dedisae , 
sed  quod  abipsios  pieloleliteras  exspectaremus.  Qoo- 
niam  aolcm,  oi  priores  scnberemus  ,  poslalavit ,  ct 
boc  quoque  Oaicinuis  :  et  idem  ul  ipse  faccre  ad  noe 
non  intcrmtltal,  obsecramus. 
IXilh  Hmiuino  prnhyiero.  ( Cucuso  anno  405.) 
Scis  lu  qoeq,uoprorecto,  domiiie  mi  reverendissime 
ac  religioaissime,  quem  scmper  erga  te  animum  ba- 
boerimua;ei  quo  pacto  semper  caritatis  lege  lecum 
astricti  fucrimuS)  morum  tuorum  suavitaiein  admi- 
rantes,  vinotisqne  lua^,  per  qaain  omnes  eos,  qui  ad 
le  accedonl»  loos  reddis,  pulcbritodinera  snspicien- 
tes.  Quo  etiom  fii,  ut  quamvis  longo  a  te  InlenraUo 
dissiii,  aninio  tamen  el  eogiuUone  teeircuwlefamuai 
alqiieln  qnamoumquesolitodinemavekimur^tnaB  U- 
roen  cariiaiis  oblivisei  minime  possinws,  verum  m 
prxsenceni  ac  propinqnum  intueomur ,  caritatisque 
oculis  perpetuo  repraeseiilemus,  imo  ut  rectius  lo- 
quar,  assidue  te  eemamus ,  atque  apud  omnes  piela* 
tem  tuam  prxhicemus.  Quamobrem  aba  le  qnotpie 
peiimus,  ut  nostri  inemoriam  numqoam  iMtermiltas, 
eamque  benevoleniiam,  quam  nobis  senper  praesii* 
tisti,  nnnc  qooque  vigeiitero  conserves ;  ac  pro  no- 
atra  vililale  obnixas  ad  Deum  preces  adliibeas,  ad 
nosqoe,  cum  licueril,  literas  des,acde  toa  valetudine 
oertiores  nos  fiicias  :  quo,  etiam  in  soliiudiiie  sedcn- 
fr2s,  ingeiilem  consolaiionem  capiamus,  tuarumvi- 
delicel  precum  subsjdio  e  taoto  locorum  inlcrvallo 
fmeoles. 

XXIV.  Hetyehw.  (  Cucuso  anuo  404.  ) 
Pelis  ul  illud  libi  ignoscam,  quod  ad  me  non  ve- 
neris,  morbi  excosalione  utens.  Ego  aolem  volania- 
lis  nomine  te  laudo  ac  proMlieo ,  per  (|uam  etiam  vo- 
nisti,  atqiie  qiiaiilom  ad  cariiatem  attinel ,  nibilo  iii- 
feriore  apud  nos  loeo  es,  quam  qui  veneruot.  Potesi 
autero  Deus  en  oo  morbo ,  quo  teneris,  ic  cxiniore, 
alque  inlegr»  saniiaii  rcsiituerc,uicunspeciu  riiioque 
tuo  atquc  cougicssu  fru^iimur.  Siquidein  tc  viderc  ai- 


EPISTOLie.  62€ 

que  cooiplcctit  carunique  i^lud  oobis  capol  exosCnlari 
mnjttrem  in  modom  avemus.  Quamdiu  antem  id,  tiiin 
pcr  morbum  tuum,  tum  |icr  anni  teinptis  minime  li- 
cebli,  lilcras  ad  te  dare,  eamqne,  quse  binc  ad  nOs 
redit,  voluplaiem  nobisipsia  coniparare  minime  inler- 
nilitemus. 

XXV.  Eljridio  Epiuopo,  (  Cucuso  anno  404.  ) 
lilud  quidem  velicmus,  nobis  ad  te  qiiam  sappissU 
me  literas  dare  liccret :  idque  ipse  scis,  doniine  re- 
verendissime.  Qiiod  quoiiiam  nobis  adimilur,  pro« 
picvea  quod  ncroo  ad  nos  crebro  acceda^  (  nam  et 
oppidi  btijusce  solitudo,  et  biiroiium  metus  eam 
aogens,  ac  denique  anni  tempus  iiinera  interdodens, 
Cucusum  omni  ex  parte  inviara  reddtt),quoifes  uibel- 
larium  naneisciiiiur,  cnpidilail  nostra  satisCiclmna, 
in  boe  scilicel  nobis  ipsi  quamgratisairoum  &cientes. 
Quod  qnidem  nunc  etiam  perreligiosissimos  domlnoa 
meos  presbyteros  facunus,  nimirum  ei  dd>itiim  pie- 
latl  tusB  salutationis  munus  persolventes,  et  le  rogan- 
tes ,  01,  quoties  facoltas  dabitur,  lu  quoque  ad  noa 
scribas,ac  quo  statn  vaietodo  tua  sit,  exponas.  Mequo 
enim  te  fngil ,  reverendissime  ac  religlosissime  do* 
mine,  qnamo  semper  nobis  slodio  atque  curas  sil  do 
ea  aliquid  intelligere.  ({uamvis  enlm  ad  extremos  oa- 
que  orbis  nostri  fines  remoti  simus ,  tamen  verm  el 
ardentis,  ac  sincer» ,  atque  ab  omni  fuco  alienm 


earitatis  tuae  oUivisci  BMniroe  possnrous ,  vemm 
qoascuroqne  in  terras  abscedamns,  eam  nobisenm 
circumferimus,  roaximnroque  hinc  solalium  perd- 


XX  VL  MofMO  epheopo.  (  Cocuao  anno  4o4  ) 
£181  imlbis  abs  le  Kteras  aoeepinnis,  idqne  eom 
domini  mei  presbyleri  bnc  venlssenl,  nos  tamen,  Te«' 
leris  amieiii»  mcmores ,  tum  moram  tnonim  snavi- 
lalem  aoimiqtte  fortimdinem  admiranles,  «e  prcur- 
oa  eom  d^a  nos  amorem,  qnem  semper  prae  le  lu- 
iisli ,  perspeaum  liabentes,  priores  ad  te  seribimus, 
ul  el  tibi  ob  eam  benevolentiam ,  qiiam  erga  nos 
ostendisti  (  neqoe  enim  nos,  lantoUcel  abs  te  inle^o 
vallo  disjunctos ,  lioc  fugii ),  gratias  agamus  el  le 
oremus,  ut  quoties  occasio  dabUur,  frequenier  ad  noa 
scrttias ,  deque  valelodiiiis  to»  siatu  certiores  nos 
lacias.  Naro  eum  eos,  a  quibusvebcmenter  ainanmr, 
qoique  strenuo  atque  ailento  ac  vigilanti  anhno  in 
Ecclesiaram  curaro  incumbanl,  saiios  et  incolumes 
esse  aodimtts ,  odo  parvam  ex  ea  re  consoUtionem 
capinms.  Itec  igiiur  cum  scias,  domine  mi  reveren^ 
dissimeac  rcltgiosissime, ne  te^quasso,  bsec  nobis 
qoain  scpissime  per  literas  significare  pigeat.  Sic 
onim  fiet  m,  eliamsi  ad  ullimas  usque  terras  aveba- 
roiir ,  duro  lamen  bujusmodi  consolaiio  nobis  con- 
linenter  suppetat,  ingentem  mceroris  levalionem 
aenliaoms. 

XfVlI.  Bonmoepiicopo.  (Cucuso  anno  404.) 
llagnas  pieuii  tusev  reverendissime  domine,  gra- 
tias  habeo,  tum  quod  venerabiiem  presbyterom  vi- 
seodi  noslri  eansa  miseris,  tum  quod  ad  nos  scripse- 
ris.  Nam  olramque  sincerae  carilaiis,  alque  ardentis 
benevolenlke  argiinienium  ^sl.  Idco  etiam  in  soliiu* 


(2;  S.  JJANNb  CIIUVSOS.OMI 

dttie  degeiilcs,  iiigenlein  liiiic  consolaiioncin  liansi- 
iiius.  Siquidcm  a  laDlis  viris  lam  impenseamari,  non 
levcm  iis,  qui  amanlar,  consolaiionem  aflert.  Ac  cii- 
perem  quidein   tuo  quoqtie  aspeciu  congressuque 
suaTissimaque  beiievoleniia  Ina  animum  satunire. 
Quoniam  autem  id  minime  licet  (  nam  neque  id  no- 
bis  conceditur,  noc  tibi  item  ob  Ecclesias  istiiis  cu- 
ratn ,  cui  prxes,  facile  esi).  ad  secundum  navigatio- 
nem  necessario  venimus ,  ncmpe  ut  coiisolationem 
xam,  quain  epislolae  afreiunt ,  nobis  ipsis  adhibea- 
Mnus.  Neque  enim  ad  eorum  animos,  qui  corporibus 
disjuncti  sunt ,  consolandos  parum  momenii  liabet 
episiola,  sincera  caritale  perfusa.  Quunobrem  ut  hac 
consolatione  quam  sa^pissimc  frunmur,  quoiies  lice- 
bit,  ac  fieri  potcrit,  de  valeludinis  tuoc  statu  ad  nos 
^ribere  ne  graveris.  Siquidem  amicitiam  luam  am- 
4)Hssimuni  tliesaarum  ,  et  bonorum  congeriem  omni 
>ermonis  facuhate  sublimiorem  ducimus.  Ac  si  ejus- 
iiiodi  literas  subinde  accipiamus,  tanlum  ei  his  vo- 
liiputis  capienius  ,  ut  iie  solitudinem  quidcm  istam 
^eiiiiamns. 
XX  VIII.  Baiiiio  prcsbyUro.  (Anno  circiter  i04.) 
Ltsi  nobis  conspectu  luo  atque  congressu  frui  mi- 
nime  contigit,  timen  cum  dc  lua  virtute  ad  nos  affcr- 
lur,  ac  zeio  eo,  qm  adversiis  gentiles  flagras ,  ipso- 
rum  errorem  cvoricns ,  cosqiic  velui  porrecta  maiiu 
ad  vcritatem   ducens,   non  sccus  ac  sl  adesses, 
lecumque  diuturnuro  usuro  ae  vitac  consuetudinem 
habuissemus,  lionore  acvenerationeteconiplectimttr. 
Eaqoe  de  eausa  priores  ad  te  scripsimus,  ob  ea,  quji 
cum  laude  geris,  l>caium  le  praedicanlcs  alque  adnii- 
ranles,  ac  postulanles,  ut  ipse  quoque  ad  iios,  cum 
Ueebit,  scribas.  Nam  etsi  corpore  a  le  disjuncti  su 
mus ,  caritaiis  taroen  vinculis  tecum  adstringimiir, 
pietatero  tuam  nobiscuin  repulanies.  Ha!c  igitur  cutn 
scias»  velim  ad  nos  siibinde  scribere  et  gesta  liia  re- 
ferre  ne  graveris  :  quo ,  etiain  in  solitudine  com^ 
morantos  ,  ingentem  hinc  consohiiionem  capiamus. 
XXIX.  Chaleidia  H  Axyncrliim,  (  Ciicuso  anno  i05.) 
Parvi  faeienda  iunt  hujus  vittB  moiettiw ;  niAt/,  prm" 
ier  peecatum^  vere  moleslum  ett.  —  Nihil  ex  his  mo- 
testiis ,  quas  eyenire  .perspicitis  vos  perturbet  :  nec 
densi  negotiorum   fliicius  animis  vestris  tamulium 
atferant.  Ejusmodi  enim  est  arcia  illa  ct  angusia  via, 
complures  difficuliaies  ac  mulios  sudorcs  et  labores 
habens.  Yerum  h»c  fluunt,  atque  una  cum  hac  vlta 
exstinguuntur.  Nam  eiiamsl  arcta  via  est,  via  lamen  . 
est  :  ut  prxmia  illa,  quas  ii  qui  placido  ac  foril  ani- 
.  mo  hiBC  ferunt  adipiscuntur,  perpetua  et  immorialia 
suiit,  sudoribusque  loiige  majora.  Quamobrem  tum 
calamitatis  fr.^gilitatem  ac  brevitatem,  tum  praemio» 
rutn  perpeiuitatem  aique  immorialitalem  aiiimadver« 
tctiies,  date  operam  ,  ut  omnia  generoso  animo  fe- 
ralis,  nec  commiitaiis,  ut  iillo  rerum  adversaruro 
eventii  perturbemini.  Una  enini  res  molesla  pecca- 
tum  ebt :  caDtera  oinnia  ,  hoc  esi,  exsilia  ,  bonorum 
t>roscriptiones,  rdcgationes,  iiisidiaB,  cunctaque  id 
genu.<  alia ,  iimbra  quaid;im,  et  fuinus,et  arane»  tela 
sunt,ei  si  quid  aliud  liis  viliiis  esse  |K>icsl.Quocirca, 


AUCIIIEI».  CONSTANTIiNOP. 


6^ 


u(  atiieli:ic  quoque  muliis  tenlationSbv  perferfiHh 
assuctx,  nmit  quoque ,  quaro  par  eit,  psiieniim 
pracstalc.  Siquldem  ea  banc  vim  habitvra  esi,  ^ 
vos  in  magna  wcuriiate  ac  tranqiiilliuile  constiiuat, 
praestaniioresqiie  efficiat.  Ac  si  quos'  nanciscamini 
qui  ob  sua  iieguiia  buc  vcniant,  de  vestra  valetiidii^ 
ad  nos  crebro  literas  date.  Scitis  enim  qQastopere 
ejus  siudiosi  stmus,  quamque  crebro  de  ea  aliquiii 
andire  cupiamus. 

XXX.  Heortio  epiicopo,  (Cucuso  anno  i04.) 
Equidem  ipse  literas  etiam,  qnibus  ine  de  lua  n- 
letudiiie  cerliorcin  f»cor;s,  accifiere  copieban).  Sci$ 
enbn,  reveretidissimc  doniine,  quo  semper  anioio 
erga  tc  fucrim.  Verum  quoniam  hoc  labellarioniQ 
peiiuria  vobis  forlassis.  eripuit,  idclrco  ipsehomiiMS, 
qtii  ad  tc  proflciscaiitur,  nactus,  literis  te  lacesso, 
leque  rogo  ct  obsecro,  iit  qnolics  facullas  dabiiur, 
ipse  quoqiie  ad  nos  quani  safpissiine  scribas,  qoaqge 
valeludinc  sis,  c\poiias.  Qiiamquam  enim  in  deser- 
ttssimo  orbis  loco  habitamus ,  ac  pra*donum  med 
olisidemiir,  muliasqiie,  nt  in  exte:  na  reginm',  lamqoe 
vasla  soliiudinc,  calamilatcs  perpetimur  :  lamen  si 
freqiientes  n  lc,  cui  carissinii  sunius,  literns  accipiv 
uus,  quje  nos  de  lua  valctudine  ccriiures  faciani,  «• 
gentem  liiiic,  tot  licet  calamitalibus  oppressi,  coiiso- 
laiionem  capiemus.  Quanta  cnim  earKatis  ^issil 
exploraium  habes,  quodque  non  amicorum  duniiui 
pra:seiitia.  sed  etiam  literx  iiigens  solaiium  alTcnBi 
Quae  ctim  ila  sint,  fac,  quarso,  hanc  nobis  Tolapl^ 
lem  frequetitias  iinpertias,  de  valetudine  tiia,  deqn 
potissimum  aliquid  audire  cuplmus ,  ccrliorcs  bqs 
faciens. 

XXXI.  ilarceUino.  (Anno  forle  405.) 

Etsi  diuturno  silentio  inier  nos  uierqiie  usi  sumos, 
tamen  Teieris  illius  ac  sincerx  tuae  caritatis  tneiM» 
riam  minime  abjecimu^,  verum  florentem  esrodii- 
legram  retinemus,  eamque  quocunique  proliciscimv, 
nobiscum  circumfcrimus ,  inaxlinoque  hinc  soialie 
arficimur.  Eaque  de  causa  homiiies  niiiic  nseii,  qn 
ad  te  se  conferanl,  debitum  saluiaiionis  BiunM  iJbi 
persolvimus,  illudque  significami»,  nos  tiiainsi  ad 
exlremos  usque  orbls  terranim  fines  abducaniiir.sic 
tamen  abire,  ut  le  in  aniino  noetro  peniivs  itiscd- 
ptum  teneamus.  Queniam  autem  iis,  qui  hoc  aniat 
prjediti  sant,  non  lantum  scribere,  sedetian  abiis, 
qiios  ita  ament,  Uteras  accipere  pcrjucyodum  esi, 
hnne  nobis  voluptalem,  doinine  comprimis  vetieraniie, 
velim  dupKces  :  atque  qiioties  faculias  erit,  subimie 
ad  nos  scribas,  et  qna  valetudine  sis  exponas.  Scb 
enim  quam  nobiscurx  sit  h«c  ediscere,  quanunHpe, 
etiam  in  extera  regione  degentes,  consolatioiieffl» 
hac  re  capiamas. 

JJJf i.  Euthaiim.  (Cueuso  anno  m ) 

Qtiamvis  pauciores  abs  te  epistolas  aecipiaiii,  qw» 
ad  lemittam,  non  tomen  proplcrea  scribftre  desiaa». 
Mihi  enim  ipse  graium  facio,  dam  ad  aiiiroain  taa 
sincera  erga  me  benevolentia  pnedilam  frequenltf 
scribo.  At  quoniam,  qui  rerom  tuaram  slatiis  sii,!»- 
telligerc  vehcienier  cxpcto,  idcirro  epistolas  eW» 


m 


EPlSTOLiE» 


650 


subiiide  aecipere  aveo.  qito  iJ  qood  cnplo  subinde 
inteiligani,  iieinpc  le  in  magoa  aiiiMi  tranquiHitate  ac 
securitaie  versari.  Naro  si  hxc  Itbi  adsinl,  quin  tu 
siinima  cura  et  siudio  aninue  lu»  consulas,  coniem- 
piisque  liujusGe  vilA  rebus  iler  cxieste  teneas,  nullo 
niddo  dul»itandiim  puto.  Siquidem  de  antmae  tuaeno- 
biiiiate  atque  ingenuilale  niihi  est  exploratum,  quam- 
qiie  a  ncgotiorom  lumultibus  atque  liujus  viue  curis 
iinmunis  ac  libcra  sis*  Gum  igilur  quantam  a  nobts, 
quando  id  facis,  graliam  ineas,  aniniadvertas,  quo- 
tics  f;icuhas  coniinget  ac  fieri  potcrit,  qucmadmodum 
j:uii  dixi,  qitorso  ad  nos  scrtbas  :  quo  noshiiic  quoqiie 
solilddinis  biijus,  in  qua  degimus,  levationcm  capla- 
nius.  Etenim  liicrx  vestrae,  boc  esi  corum  qutbus  cordl 
siimiis,  cum  crebro  ad  nos  alTeruntur,  ac  de  vestra 
valctudiiie  certioros  nos  faciunt,  iion  vulgarem  nobia 
voliipiaiem  :iflorunt;  verum  tanlo  iios  gattdio  perfun* 
dunl,  ut  solitiidiiiem  baiic,  in  qtia  commoramur,  ne 
taniulum  quidem  seniiamus. 

XXXIIL  Adoliw,  (Cuctiso  anno  404  vel  405.) 
Tii  biiic  quoque  sii;cer*c  i>tius  ei  ardenlis  tiix  cari- 
tatis  documeniiim  dedisii,  quod  cuni  adversa  valetu- 
diue  sis,  liieras  tameii  ad  nos  dare  non  interniitlas. 
Nos  vero  le  morbo  liberari,  atqiie,  cum  Ucueril,  ve- 
nidiilem  liuc  videre  cnpimus.  Idque  i|}Sa  scis,  oma- 
tissima  mea  ac  rcligiosisslroa  domina.  Quoniam  igitor, 
ut  etiam  antehac  scripsi,  nunc  in  majore  cura  et  sol- 
liciiudiiie  suinus  ( siquiJeni  ex  lilcris  tuis  ingentera 
morbi  lui  magiiitudinem  esse  coujccimus),  idcirco, 
cum  meliore  corporis  valetudiiie  fueris,  velim  celeri- 
ler  id  uobis  signillces,  quo  nos  gravibsiiua  cura  lcves. 
Nnm  quod  nuiic  Ob  inorbum  tuum  liaud  levi  nioesiitia 
afliciainur,  ue  ipsa  quidem  ignoras.  Qnapropier,  cum 
curain  eam,  qua  nunc  rremimur,  exploraiam  bubeas, 
id  quod  abs  le  pctiinus,  faccre  stude.  Quamquam  ad 
boc  pra'seriim  niliil  est  ciir  te  coborter  :  neque  eiiim 
diibito,  quin  qiiotics  uibeliarios  nacta  fucris,  lotics  ad 
iios  scriplura  sis. 

XXX IV.  Cai/eria^.  (Cucusoanno 401.) 
Islud  quoque  pro  tua  caritate  animlque  sollicitu- 
dine,  atquu  iiigcnli  erga  nos  benevolentia  abs  te  la- 
ctum  est,quod  non  solum  polyarehiiim  (a)misisti,  ve- 
rum  etiam  ilfud  s|)ecusti,  quonam  pacto  nobis  usui 
esse  possit,  atqiie  ipsi  tum  nardiiium,  tum  musteum 
olcum  addidisii,  qiio  ipsius  siccitati  ex  longo  itinero 
coniractsB  medereris.  Quin  boc  quoqtie  nomine  luaiu 
erga  nos  lienevolcntiam  sommopcre  admirati  aumus» 
qiiod  ipsamet  boc  effccisti,  ac  non  aiiis  id  ^OQcien* 
dum  niandasti»  atque  ut  probe  potius  ac  scite,  <|uam 
tit  fcstinantcr  fleret,  operam  dedisti.  Ideo  gratias  tibi 
agimus,  in  hoc  solum  te  accusantes»  quod  id  quod 
maxime  opiabamiis  per  literasfninimemisistiyhocest 
jucunduin  de  tiia  saniiate  nuntium.  Utaulem  idcirco 
anzio  aiiiino  sumus,  quod  morbi  tui  staium  neacia- 
inus  :  eodem  modo,  si  prirao  quoque  lempore  nolus 
liieras  roiseriSy  quibus  eum  profligalum  el  exslinctum 

(a)  Genus  ungiienti,  qnod  alibi  memoratum  non  oocurril 
inihi :  nardiniau  el  nmieum  oUwn,  unsuenU  qu«  es&enl 
vide  lu  ^nUqidUite  expUnatione  ct  schematiim  Ukitirata 
Tomo  111,  p;«-l.  2,  lib,  I,  cap.  3. 


csse  intclligamus^  niaxinio  nos  beucflcio  devinxeris. 
Cum  igitur  scias,  quam  vebcmenler  inlcliigore  cupia- 
mus,  te  ex  hac  adversa  valeiudine  jam  emersisse, 
hanc,  qua^so,  voluptalem  iiobis  largire  qua;  in  hac 
molestissinia  soliludine  et  obsidione  non  paryam  nu- 
bis  consolatioiiein  allatui*a  est. 

XXX  r.  Alphio,  (Cucuso  anno  405.) 
Yelim  tibi  Deus  sincerae  atque  ardentis  ac  purx  el 
ab  omni  simulatione  alieiue,  firroaeque  et  oonsUnlls 
ei^a  nos  caritatis,  tum  in  bac  praesenli  viu,  tum  In 
futurosevo,  prxmium  tribuat.  Nec  enim  parva  luae 
erga  nos  benevolentix  documenta,  idque  tanto  a  no- 
bis  locoriim  inlervallo  disjunctus,  exhibuisti,  domiiie 
mi  honoralissime  ac  generosissiine ,  vermn  et  mulU 
et  pneclara.  Eoquc  nomine  gratias  tibi  h  ibemus  »  el 
sxpe  ad  le  scribere  cupimus  :  vcruin  qiioties  volumus  « 
non  Ilcet,  sed  quoties  possuinus,scribiinus.  Scis  enim 
quanta  ex  hieme  ac  prxdonum  impetu  ilinerum  diffi- 
cultas  oriatiir.  Quapropter  cum  diulurno  tcmpore  si- 
lemus,  ne  id  negligeiitia  nostra  fieri  existimes,  verum 
tabellariorum  iiiopix  istud,  non  socordiae  nostrae  ad- 
scribas.  Nam  si  su^pius  ad  lc  scribendi  faculus  offer- 
retur,  frequeutius  ad  te  literas  dare  ininime  nos  pi- 
gnisset.  Siquidem  nobismet  graiissiinum  facimus,  cum 
debito  tibi  saluUtionis  muiiere  saepius  perfungimur. 
Hncc  cum  scias ,  tu  quoque  de  tiia  valetudine  ad  nos 
scribcre  ne  inicrmiltc.  Quod  auiem  te  iiobis  misisse 
scribis  ,  hoc  ncino  huc  attulil ;  vcrum  qui  id  afferc- 
bat ,  prscdonum  metu  pertcrrilus  pedem  retulit.  C«- 
lerum  si  mc  aiiias,  ne  hoc  facias,  ne  difficultates  atqtie 
ncgotia  tibi  ipsi  exbibens.  Nnm  ingentium  donoruio 
loco  sinccram  atque  ardentcm  tuam  benevoleniiam 
diico :  quam  cum  semper  obtineimus,  ex  ca/italis 
lu.c  recordalione  scmpcr  volnpiaiem  capinius. 
XXXYI.  Maroni  *  prcibyiero  moiiadio.  (Ab  anno  401 
ad  407.) 
NoscariUtis  quidem  ac  benevolentia^  vinculis  tccum 
adstringimur,  nc  te  ut  hic  prxsentem  iiituemur.  £ju8« 
modi  quippe  carilatis  oculi  sunt,  ut  ncc  ullis  viarnm 
spatiisinterrurapanlur,nec  lemporis  diuturnitale  debi- 
litentur.  Cupercmus  autem  crebrius  quoque  ad  te  lite- 
ras  dare;  verum  quoniam  id  lum  ob  itineris  difficulu- 
tem,  tum  ob  eorum  qui  iter  faciunt  rariutem  baud 
facile  cst,  quoties  Iicel  te  saluUmus,  libique  illud  si- 
giiificamus»  nos  lui  numquam  non  memiplsse,  teque  in 
aiiimo  nostro,  quocuroque  tandem  in  loco  simus,  cir- 
cumferre.  Cura  igitur  tu  qiioque,  ut  de  tua  valeludine 
qu-.im  sypissime  certiores  fiamus,  quo,  licet  corpore 
scnioti,  de  tua  valetudine  subinde  aiiquid  audienies, 
alacriore  animo  simus,  ingentemque,  eiiam  in  solitu- 
diiie  scdentes,  consolationem  capiamu.^.  Nec  .cnim 
parva  voluptate  afficimur,  cuin  te  optime  valere  a»- 
dimus.  Ante  omnia  autem  illud  te  oro,  ut  pro  nobia 
preces  ad  Deum  adhibeas. 

XXXV II.  Tranquillino  epitcopo.  (Cucuso  anno»  if 
patatur,  404,  vel  405.) 
Revcrendissimum  dominuin  mcum  episcopaM  Se- 
lencum,  ut  relicU  donio  hiic  sc  conferret ,  nostri  d«- 
»  savll.  ia  lcxlu  lega,  nmano;  iu  marg.,  iftfrofiff. 


6SI  S.  JOANNIS  GllUYSOSTOMi 

sideriiiin  eicilaYil :  ul  auiem  iiinc  nirsus  donium 
rediret,  lui  amor.  Nam  liic  eum  induiil,  utet  liiemem, 
el  itineris  dinicullatein,  et  gravissimum  morbuin  con- 
leimierei.  Gollaudato  ilaque  ipsius  amore  ac  studio, 
domlne  mi  pracstaDtlssime ,  diuturn»  bujus  xrumn»    • 
pneinium  ipsi  repende ,  lianc  Dimirum »  quam  soles » 
eariutem  erga  eum  ostendens.  Nos  enim  amnad 
luas  manus,  velut  ad  tranquinum  quemdam  portum , 
Iransmlslmus,  quippe  qui  tuam  comiiatem  ,  ac  since- 
ram ,  ferventem,  firmam  alque  consuntem  caritatem 
eoroperUm  hnbeamus.  Ac  si  quispiam  istinc  veniat , 
Idque  facile  sit,  de  taa  valetudine  velim  ad  nos  scri- 
bas.  Eopsycbius  eiiim  ad  nos  dod  duhc  accessit :  Ideo 
nihil  ex  iis  qii» ,  cum  nuper  ad  nos  scrilieres ,  dictu- 
rum  illiim  aiebas,  scire  potuimus,  quod  videlicet  ipse 
nusquam  appareat.  Hsc  igitur  cum  tibi  minime  ignoU 
sint ,  tum  ea  quae  per  eum  nuper  nobis  significanda 
curaveras,  tum  si  quid  aliud  amplius  nos  scire  necesse 
sit,  nunc  snltem  fac  sciamus,  acde  tua  valetudine,  qu« 
nobis  summ»  cune  esl,  ct  de  qua,  cum  perpetua  sol- 
licitiidine  laboremus,  perpetao  quoque  audire  ciipi- 
miis,  aiiquid  nobis  stgnifica. 
XXXYlll.  ffymnelio  (a)  archiairo.  (Gucuso  aiino,  ul 
pulalnr,  405.) 
Etsi  non  crebro  ad  le  literas  dedimus,  at  perpAuo 
tamen  memoria  te  gesUmus ,  ut  qui  ferveniis  tui  ac 
probi  et  slnceri  amoris  ingens  paucis  diebus  docu* 
meninm  ceperimos.  Eoque  noinine  reverendissimum 
domiimm  meum  episcopum  Seleucum  ad  tu.is  inanus, 
non  sccus  atque  in  porlum ,  Iransmitiimiib.  Naiii  ipse 
gravissima  tussi  vexatur ,  quam  eliam  infestius  anni 
tempus  auget,  gravioremque  reddii.  Gum  igitur  morbi 
naiuram  penpecUm  liabeas ,  domlne  mi  cumpriiiiis 
venerande,  da  operam,  ut  eum  ex  hac  tempeslate  eri- 
plas,  morbo  incommodoartis  tux  vim  opponens,  cujus 
ope  atque  adjuiiicnto  mulios  ssepe,  cum  in  idem  peri* 
4;ulum  venissent,  ne  ejusmodi  fluctibus  obruerentur , 
e  naufragio  sUtim  exemisti. 
XXXIX.  Chalcidia.  (Gucuso  anno  i04  vel  i05.) 
Caritatem  eam ,  quam  jam  inde  ab  initio  erga  nos 
habcs,  novi :  quodque  vigentem  eam  reiineas,  ac  cu- 
mtilatiorem  subinde  rcddas,  eamqiie  obdisjunctionem 
•  nostram  ,  Untumqoe  temporls  spatium  ,  non  modo 
obscurari  non  sinas,  sed  etfam  magis  inflammes.  lllud 
quoqve  scio,  te  literas  nostras  magna  cum  aniini  vo- 
hipute  accipere ;  teque,  sive  scribas,  sive  Uceas,  eo- 
dem  umen  semper  animo  crga  nos  csie  :  id  enim  et 
multis  hi  rebus ,  et  saepe  sum  experius.  Quamobrem 
le  oro,  ul  eumdem  erga  nos  animum  reiinere  pergas : 
siquidemsinceri  Ini  amorismulu  pignora,  niulta  mo- 
nitneiiU  habemus.  Idcirco  tc  Umquam  in  animo  no- 
stro  hiscolptam  perpeluo  circumferimus ,  tuique  me- 
moriam  ite  tejiemus,  ut  nulla  oblivionc  deleri  possil, 
etiaiusi  non  sxpe  scribamus  ob  labellariorum  inopiam, 

(a)  vaticanus  et  coistiDiaotts  el  Savil.  semper,  %mefMfo, 
faabcnl.  ftiorel.,  Affmnefio..  vaUc,  Arciualro,  aq  hymnetiuSf 
9»  hymeUrim  sit  afipellatiis»  diccre  iioo  ausim.  Ptures  vss., 
hymUriuni  babeut.  Emt  bic  arcbiaier  et  medicus  sacri  pa- 
lalH,  uode,  ut  oliservat  Ductus,  iii  codice  ilieodosiano  tilu- 
lus  est  de  comiiilms  el  Ardiialris  sacri  |  alatii. 


AliCHIEP.  GONSTANTINOP. 
Hwc  igitiir  cum  iion  tc  fuf ianly  omallssimi  et  i 
sissima  domina  otea,8Ubinde  qnoqne  ipaai  de  Uia  va 
ludinc  ad  nos  scribe.  Quamquam  enlm  no9,  eimi  i 
iiobis  abs  le  lileRe  redduninr ,  aos  qnl  islinc 

•  de  bac  re  seinper  sciaciumur :  lamen  4  te  quofne  Ik- 
teras ,  quae  de  tu«  valetudiniB  slain  laem  nebis  nniM 
Uenl,  pcrpetuo  aceipere  avenH». 

XL.  Aggncriike.  (Gucuso  annoiM.) 
Te  In  magnacalamiuiennnc  versariscio.  JU  fpeiai— 
admodum  hoc  scio,  sic  et  iltud  ctiam ,  if^eniem  %m 
pro  bis  calamiuiibus  mercedem  atqne  amplkiii»  pt^^- 
miiim  el  remunerationcm  manere.  Mceror  eieni^ 
anim»  utilitatem  airerl,  eiqae  praemia  miilu  eoncifo^ 
ll»c  igilur  sdens  alqnc  consideratis ,  niaximani 
consotaiionem  accipe :  nec  calainiiatum  Aimtaxal : 
blias  Ubi  ob  oculos  versctiir,  venim  etiam  einoli 
lum  quod  ex  li&  coHigilur;  ac  siibinde  ad  nos  de  m 
valeliidliie  scribe.  Neque  enim  levi  dolore  affecli  s«- 
mus,  eum  te  ndversa  vafeludine  csse  aecepimus.  Ide» 
magna  cnm  «^lerilale  st iro  vehemcnier  onpimus.  nma 
de  gravitate  alitiuid  reniiserii,  q*io  ea  cura,  qisani  hioe 
eoncepimns,  levcmur. 

XLI  Yaleniino{ii).  (Ciiciiso»nnoM4.) 
Terilam  lianc  cpistolam  initio ,  cuin  ipse  a  le  nn]- 
lam  acccperim.  Yerifm  quod  niagnacum  animi  voiu- 
plale  litcras  nostras  acceperis,  euinque  qui  eas  rcdda- 
dii,  quodeccbatlionore  affeceris,.  aique  ilem  id  onine 
quod  tu.irum  pariiom  crat  in  ils  rebus^  quac  tuain  opem 
reqnirebant,  pnrsiiteris,  inteHeximus,  nec  qiiid<|a;im 
liorom  nobls  f.itoit :  inlerim  tanien  nullam  epistoiaaa 
accepitnus.  Ac  si  quldcm  aliiis  ex  iis  qui  ininos  ge* 
ncroso  animo  sant ,  bujusmodi  silentio  usus  fuissel» 
lu  exisiimavlssemus  ,  ewn  exeusatlonis  causa  nego- 
lionim  molem  prxlendere.  Gum  autem  nieniis  loae 
siibllmitatem  cariUlisque  fervorem^sinceriUlem^  pu- 
riutem  atque  constantiam  exploratam  babcamus, 
adduci  non  possomus ,  ul  hac  excusaiione  conlenii 
simus.  Ne  item  dixeris ,  te  illic  non  commoniri : 
nam  ilYud  nobis  compertom  est.  Tenim  bac  una  duro- 
laxat  re  dluturni  silentii  tui  consolaiionein  capiemus, 
sl  Id  quod  anteliac  abs  te  neglectum  est,  compcnsare 
volueris,  quam  pbirtmasqne  ab  isU  lingua,  ex  qua  mcl 
manal ,  fiisas  literas  miltere ,  qux  nobis  valcindinis 
imt  sutum  certo  exponant.  Qnamquam  enim  In  soli- 
Hidine  sedemus,  gravlque  obsidione,  atque  innuinerts 
acerbKatibus  undique  cincti  sumus ,  de  te  lamen  in 
cura  et  sonicitudine  esse  non  desinimus ,  singnlisque 
dlebus,  utse  res  tuai  habeanl,  perconlamur.  Qiiam-, 
obrem  ne  ab  alils,  verom  abste,  cujus  nobis  dulcis  ac 
pcrqtiam  suavis^  bcnevolentia  est ,  hxc  intelligamus , 
sttbinde,  qnxso^  dc  tua  valeiudinc  ad  nos  scribe.  Ni- 
hil  enim  erit,  qnod  non  a  te  accepisse  exislimemns,  si 
episfolas,  qux  Iu!tuin  hunc  nobis  nuntium  ferant,  ac- 
oepcrimus. 

(a)  valentinum  illum  fuisse  praefeotum  prstorio  aul  urU 
OoasUntioopoll  suspicatnr  Fronlo  Diicsus,  eo  quod  mam- 
fltenrim  bonorifloo  vocabulo  oompellelur.  cum  vero  idem 
iltutus  el  redoribus  proviocaarum,  d  patridis,  Fronlone 
ipao  falente,  tribualur,  nss  \  endet  mceru. 


035 


EPt^miE. 


181 


XLIL  Candidianv.  (Cacuso  aiino  404)^ 
Ingens  itlneris  inlervallum  nos  dirimit,  nec  parvum 
tempus  est ,  cum  abs  te  sejunctl  ruimns :  quin  nego- 
liorum  quoque  mngna  nos  turba  circumslat,  gravissi- 
ma  loci  solitudo ,  intoleramia  obsidio,  insidi»,  latro- 
num  incurstones,  aliaque  prxierea  anguslia,  nimirum 
corports  morbus  *.  Nee  timen  quidquam  hornm  nos 
in  tui  amore  sngnlorcs  elTcf  it :  quin  poiius  vigentem 
eum  ac  florentem  cofTsenramus,  ac  le,  quocumque  tan^ 
dcm  in  toco  simus ,  animo  et  cogitatione  circumferi- 
ntus ,  tuique  memoriam  oblivlonis  omnis  experlem 
Cenemos ,  aniinlque  lui  nobilitatem  et  ingenuitateni 
sinceReque  caritatis  firmiiatem  alqne  eonstantiam.l^e» 
nevolenti^qtie  fervorem  incisum  in  aniints  noslris 
babemus.  Ad  hunc  scilicet  modum  lilc  degtinus,  sum* 
inum  tants  solitudinis  solaiium  m  earuni  rerum  qns 
abs  le  recte  geruniur  recordatione  posiium  habentcs* 
Tu  vero  ad  nos  quoque  subinde  scribe ,  domine  mi 
summopere  admirnnde  ac  magniQcc,  de  tua  valetiidine 
nf)bis  Ixta  nuntians.  Scls  enim  quanlopere  ipsam 
complectamnr  (qnippe  de  ea  aliquid  audire  magnas 
nobis  cura;  est),  qnodqiie  duplicem  volupiatem  capie* 
nius,  st  et  tpse  scribas,  ct  literae  abs  te  lioc  argumejito 
ad  nos  afferanlur. 

XL///.  Bauiamv.  (Cucii^o  anno  403.) 
Tu  quidem  pcrdiii  siluisti,  idqiie,  cum  rererendis* 
aimum  ac  religiosissimum  diaconum  Theodotum  prae* 
sto  haberes,  perqueinfacilenancisci  posses,  qui  Istiiic 
ad  nos  venirent.  Nos  autem  iie  hinc  quidem  te  iu 
amore  erga  nos  segniorem  reddiiam  esse  suspicamur; 
quippe  qui  persxpe  ac  mnltis  in  rebus  ipsius  pericu- 
luin  fecerimus ,  ejusque  splendorem  ,  puritatem ,  sin- 
ceriiatem  atque  constantiam  exploralam  habeamus. 
Quaniobrem,  sive  scribas,  sive  laceas,  eodem  eiga  te 
animo  sumus,  deque  tiia  inlei^ra  et  pura  ])eiievolentia 
minime  dubiiamus.  Quamquam  aulem  eo  animo  su- 
mus,  crebras  tamen  literas ,  qu»  nobis  de  toa  totius* 
quc  tux  domtis  valeludine ,  quac  volumus ,  nuntient , 
acclpcre  velicmcnler  cupiinus.  Quandoquidem  nosti,' 
ipsam  quoque  nobis  admodum  cur»  csse.  Hxc  igilur 
cum  tibi  perspecta  sint ,  ornatissima  ac  nobilissima 
domina  mea ,  hanc  nobis  graliam  veliin  concedas , 
quae  et  levis ,  facilis  et  xqua  est ,  et  nobis ,  qui  in 
Imk;  sollto<liiie  hxremus ,  ingentem  consolaiionem  af» 
fert. 

XLIV.  Tkeodtfli^  dlacovio.  (Cucusoanno405.) 
Scio  iilh|Qe  le  per  Ittcras  nos  minlme  conventurum 
fiiisse,  si  coram  id  llcuissel :  verum  omnibus  pcIhis 
oinissis  ad  nos  le  conferres,  nlsi  et  annitempus,  ct 
negotiorum  difficttlla8>  et  hujus  loci  soliiudo  qootidie 
ingravescens,  maximum  impedimenium  afferrct.  rfec 
opus  est,  ut  ei  le  hoc  ediscam.  Nam  cum  illud  se- 
mel  mihi  cempertum  sit,  me  abs  le  vehementer  ama- 
n,  lioc  quoque  optime  iiovi.  Quamquam  autem  etiamsi 
minime  admonuisses,  nilittoininus  ad  omnes  scriplo- 
ras>  eram :  tamen  hoe  ettam  nomltie  tuum  erga  nos 
amorem  admiraii  sumus,  qood  exirema  ttia  epistola 

^  oqines  uss.,  mnurHm  sionmhi  morbi.  Edit.,  corporii 

morbtts. 


me  quoqoe  de  hac  re  exhortanddm  dsxisti.  Nam  boc 
anmii  est  vehementer  solllciii»  ac  remm  nosuramm 
cura  foborantis ,  et  qui  sineere  amare  norit.  Qoam- 
brem  excepta  domina  mea  Carteria,  ad  quam  nuper 
liicras  dedi,  oronibus  scripsi :  eam  autem  illic  non 
commorari  accepi,  vcrum  tongam  peregrinationem 
iniisse.  Quocirca  si  Uterienoslnc  ilhic  perferriqoeant, 
boc  qiioque,  si  ttbi  videbitur,  fiat :  sIb  id  ficri  minlme 
possii,  velim  sallem  carissiinos  ac  nobilissimos  viros 
Mareellianum  et  socium  («)  couvenias,  atque  cum  lia 
agas,  ul  si  quando  ad  eam  scribani,  ei  me  purgenff» 
ut  qui  non  per  negligentiam  laniisper  tacuerim,  ve- 
rum  longa  ipsius  absentia,.  qoomiiius  ad  eamcrebro 
scriberem,  impedilus  siin. 

XLV.  Sffmmaeko  preibyiero.  (Ab  anno 404 ad  407.) 

Minime  novum  ac  prxposterum  videri  debet,  si  is^ 

qui  angiistnm  iler  tenel,  premitur.  Nam  hxc  virtutis 

natora  est,  ut  laboribus  et  sudoribus  atque  insidiis  el 

periciilis  scaieat.  Verum  iter  quldem  est  ejusmodi : 

post  autem  seqnuntur corona*,  prxmla,  et  arcana  bona, 

quibus  Ouis  nullns  est  constitutus.  Hac  igitur  cogita* 

tione  te  ipsuni  consohire :  nam  praesentis  viue  ei  vo- 

luplaseicflkimifasuna  cum  bac  viia  fiuunt,  simulque 

cora  ea  intereunl.  Ne  Igitur  quidiqiiam  illorom  animum 

liium  inflel,  necrursum  quidquoin  horumte  deprimat 

aique  cohlrahat.  Stquidem  optimus  gubemator  nec 

Iranquillo  lempore  remissius  agit,  nec  grassaiile  tem- 

peslate  perturbatur.  H»c  igitur  cum  tibi  perspecta 

sini,  teipsiim  solare,  maximamque  hincmoeroris  le- 

vationem  capias :  ac  de  tua  valetudiiie  hc  iios  siibin- 

de  certiores.  Nam  etsi  loiigo  itineris  mtervalio  a  M 

di>junginiu'r,  diuque  a  tua  suavitate  abfuimos,  ai  iNMi 

item  a  tua  caritate  :  verum  earo  omnis  obKvionis  ei-* 

pertem  ac  recenteni,  ubicumque  simus,  semper  clr' 

cumfeiimuA ;  nam  Ii9c  quoque  sinceri  amoris  naturaf 

est. 

XLVI.  Rufino.  ( Ab  anno  404  ad  407. ) 

Cupiebam  quidem  siepiua  ad  le  Ut^^rae  dare,  do- 
mine  mi  cumprimis  venerande  ac  religiose,  quhi  le 
amo,  ac  vehementer  amo ;  atque  utnimque  bocipso 
quoqoenOQti.  Quoniam  auiem  alterum  qaidemnostri 
arbitrii  esi^  alterum  auleni!  wmi  i»  Bdbi»  siuii»  esl; :  ul 
euim  te  amemus,  In  arbitrio  nosiro  eonsisiN,  nt  ao- 
tem  ad  te  saepe  scribftmus,  mm  iiem,  tum  ob  itlnerio 
dirficoliatem,  tum  ob  anni  tempus :  illud  quidcm  per- 
petuo  facimua,  hoc  autem  cum  Hcei;  imo  eliam  p:T- 
petuo  facimus.  Nan^  etsi  airamcnlo  atque  chsrta  non 
s^^roper  scribiaius  :  at  voluntale  lamen  alque  animo 
scribiaitts :  ea  quippe  ainceri  amoris  natura  est. 

XLVil'.  Namtea.  (Cucuso  anno  40o. ) 
Qnld  huc  illucque  te  versas,  dum  ob  eam  rem  cxai- 


(a)  Graece  legitur,  Tot^  ««^  ii«f»xx»^.  Saepe  dniam  in 
Edit.  S.  Atbanasii  iliod  toi<  %tf\  raro  de  uoo  solo  did,  saepis- 
sime  vero  aut  de  duobus  autde  phiribiis.  Ric  eerle  de  doo- 


bus  saltem  sermonem  habere  plaiium.  videUir  eK  iis  qm 
praecedunt,  cartMmoi  ae  nobiHmmos  t4ro$.  libenter  credi- 
deriro  hic  agere  chn^ostomum  de  Marciano  et  MaroeiUno 
vel  MarcelliaQO,  nam  sic  quoque  scripUim.in  M88«  legitur^ 
quaodo  ad  ulninrique  literae  miltuntur,  quod  saepe  contfn- 
git :  rariusque  litene  ad  singulos  diriguntur,  ut  iii  harmn 
qJsloiaruni  dccursu  aniroadvcnas. 


«55  S.  J0A5iMS  CIHIYSOSIOMI 

siationeni  qoacris,  ac  veniam  pciis,  ob  quam  le  corona 
.  donamus  ac  pncdicarotts  :  quippe  qui,  quml  ad  nos 
scripscris,  gratum  iialiearous  ;  quod  auiem  sero  ac 
inrde,  idcirco  tibi.  succensere  po<simus  ?  Quapropler 
si  iiiagn:ii  auduci»  id  fuisse  existimas,  quod  ad  nos 
liieras  dederis,  iioc  omisso  ad  lardiiatis  crimen  dc- 
fensionem  meditare  atque  compara.  Nam  quo  mngis 
dixcris  ,  le  tum  pncsenlcs,  tum  abseiites  siiicere  di- 
iexisse,  eo  magis  accosationem  auxeris.  Elenim  si  ex 
corum  uumero  esscs,  quorum  vulgaris  crga  nns  nmor 
esset,  miuime  mirum  niihi  ruisset  lc  diu  siiuissj  ; 
cum  aaiem  te  tam  sinceram  ac  fer\-eniem  erga  nos 
caritatem  pne  le  tulisse  asseras  ,  ut  iie  iter  quidem 
usque  adco  molestuin  totque  prscdonum  melu  obses- 
siim  susripcre  recusalura  fueris,  nisi  niorbus  obsti- 
tissel,  una  jam  ralio,qua  nobis  satisfacias,  tibi  reViqua 
est,  niiiiirum  ui  sexcenlas  iileras  ad  nos  mitias,  quae 
diutiirui  silcnlii  culpam  deprecari  possiul.  lloc  igilur 
fac  :  et  quidvis  a  te  pcrceperimus.  Nam  el  hac^c  lam 
scra  epistula  ad  nos  veniens,  quouiam  ardentcm 
qunmdam  cariiaiem  spirabal,  superloris  qnoque  tem- 
poris  debiium  dissolviL  Cjeterum  id  vide,  ne  reliquae 
biijus  tardilaiemimitentur.  5ic  enim  Uxt  eliam  illud 
plnnum  facere  potcrit,  se  non  ob  pigriliam,  vcffuro 
ob  iiianem  meluni,  quemadmodum  abs  te  quoque 
dictuin  cat,  serius  venisse,  si  rcliquae  ei  plurimac  el 
celeritcr  ad  nos  vcniant. 

XLVIIL  Arabio. 

Caritatem  erga  me  tuam  aique  ardentcm  tuum  ac 
venirn,  sincerom  ct  constantem  amorem  exploratum 
habeo :  iliudqoe  itom  perspeclum,  nec  negotiorum 
difficuUatemy  nec  eiirarum  ngmen,  ncc  rerum  ad- 
▼ersarum  magnitudinem,  nec  lemporis  dhiluruitatrm, 
9ec  iiineris  longinquitalem  lno  erga  mc  arfiori  obscu- 
ritaiem  afferre  posse.  Eoque  Ht,  ut  perpeluo  abs  le 
literns»  quo*  nobis  ea  de  ttia  vaietudlne  qiix  volumus 
nuntieul,  accipere  veliemenier  exspectamus.  Quod  si 
le  acciisamos,  non  ut  negligenlem  accusnmus,  sed 
quia  plures  ejusmodi  epistolas  appetimus.  Qune  cum 
niinime  ignorcs,  honoratissime  ac  nobilissinie  do-> 
mine,  lioc  nobis  beneiicium  velim  prsebeas ,  quod  e| 
tibi  leve  acfacileest,  et  magnam  nobis,  etram  in  soli- 
'  tttdine  bsDrentibus,  volupiatcm  afferi» 

XLIX.  Alphio.  (Anno,  iit-polatur,  405») 

Equidem  frequentius  liieras  ad  le  dare  cuperero, 
rerum  tabellariorum  penuria  me  hanc  cupidUatem  ex- 
lequi  minime  sinit.  Nain  qcc  hujiis  loci  solitudo,  nec 
Isanrorum  mctus,  nec  hicmis  asperiias  aliquos  ad  nos 
crebro  commeare  siniini.  Nibildminus  t;imen,  sive 
scribamiis,  slvc  taceamus,  camdem  semper  erga  le 
benevolemiam  retinemns,  stndiuni  scilicei  aique  cii- 
raminleliigentes,  qua  auimx  luxcommodisprospicis, 
duro  eos  qui  cum  pielate  vivunt  recreare  ac  reficere 
slodes,  aUitie  in  lioc  prxcinro  munere  versaris.  Quaj 
ciim  libi  explurata  sint,  revcrendissime  ac  rcligiosis- 
siine  domine,  de  tua   totinsquc  domus  valeiudino 


VKCfllEI'.  tONSTANTINOP.  » 

certiorcs  nos  faccre  ne  inlcrniittas.  Sic  eiuai  u»  ^ 
quoque  solitudiiic  magnaro  volupUitem  Gapteuas,ii 
ejusmodi  abs  le  litcras  acceperiniiis* 

L.  Diogeni.  (  Cucnso  anno  40i.  ) 

Quamquam  dc  tux  erga  nos  caritaiis  sinceriuij 
anlehac  nobis  cxploratom  emt,  lamcn  multo  roi^^ 
eamdein  nuiic  perspeximus,  cum  tanta  coona  trig. 
pcsiale,  non  modo  iiibilo  segniore.n,  sed  etiaiu  mblu 
studiosiorcm  amicum  lc  nobis  prxbulsti.  Eoqoeos. 
niiiie  le  admiramur,  quotidiequc  praedicare  nond^ 
sinimiis.  Nam  tu  quidem  a  benigno   4>eo,  qoi  eos,] 
quibus  boni  aliquid  erficitur,    aut  dicilur,  pneintii 
longo    sempcr  superal,  mercedem    omiii  sernMM 
pra^sianiiorem  accepturus  es.  Nos  autem,  quiliusre- 
buspossuinus,  graliam  tibi  rependtmiis,  neciead- 
mirari,   laiidare,  benium  prxdicare,  amare,  rereri, 
colere,  animoque  le  quoquo  genliuin  circttmrerre  iih 
tcrniiitimus,  caritatis  videlicel  lcge  libi  copiilaii  aiqse 
adstricti.Nam  quod  cx  corum  iiumero  semper  fuer^ 
mus,  qui  te  npprime  diiiganl,    plane   quoque  i|ise 
scis,  domine  mi  summoperc  vencrande  atque  adni. 
rahde.  Quapropier  eorum  munerum  causa,  qaxii 
nos  misisli,  ne  nobis  succenseas.    Posteaquam  enia 
honorero  eum,  qui  ab  ipsis  manabat,  lamqiuine 
vindemia  quadain  uvam  expressimus  ac  percepiniis, 
munera  ipsa  remissimus,  non  quod  te  aspeniareiDor, 
aut  animi  tui   nobililaii  minime   conndereiiius,  s«d 
qiiod  iis  non  indigeremus.  Quod  etiam  in  inuliis  aliis 
fecimus.  Nam  alii  quoque  quamplurimi  libique  nobi- 
litale  pares.  ac  nos  ardentissime  ainantes,  ut  amjili* 
ludo  lun  potcrit  edisccre,  idem  istud  fecenii^ :  aique 
apud  cos  nobis  cadem  bxc  exciisatio  suffecit,  (\m 
tu  quoque  adniiitas  velim.  Nam  si  in  penuria  verK- 
inur,  majori  cum  aiiimi  fiducia,  tamqoain  si  uosin 
essent ,  exsposcemus  :  idque  tu  reipsa  perspirijs. 
Qiiamobrem  ca  accipe,  ac  diligciiter  serva,  ut  si  quM* 
do  lcinpus  posiuiaril,  fidenli  ac  iibero  aoiuio  ea  abs 
te  (I(  pf)scainus. 

L/.  Eidem,  (  Cucuso  nntio  40o  .) 

Cum  superiorcm  epistobm  scripsissem,  alqueref^ 
reudissimum  ac  religiosissimum  virum  Aphraalem  iia 
nobisaffixum  esse  conspicerem,  ut  nec  Uiac  alNrerd* 
let,  nec  iiteras  quidem  a  nobis  aceeplurom  se  65500111»* 
reiur,  nisi  munera  ea,quaead  nos  misisses,aeoepifS6iR, 
lypum,  qiii  toae  nobilitaii  maxime  gralosfutuBOS,  2» 
mumque  tuum  recreatoros  sit,  bokrei  mposwtqif^ 
tu  cum  ex  ipso  intellexeris,  eumpra$clari  bujusceooo- 
siiii  administrum  fieri  jube.Nec  enim  tc  fogit,  q^^^ 
liiijus  rei  uliliias  fuUira  sit,  tomob  ipsios  in  Pbcenieia 
adventum,  tum  ob  toam  liberaliutem  ac  nmiix^' 
liam.  Atque  utriusque  bujos  rei  mercedcm  ip«^' 
pies  ;  otqoi  erga  eo8»qoi  in  Pbowiicia  gcotilesCbrH 
stianae  fidei  rudiroentis  irobuont,  aiqoe  «ccie«*w« 
constructioni  operam  impendunl,  liberalitaiis  Wi 
specimcn  edideris,  ac  praetcrea  ejusinodi  virumcxci- 
tarts  ad  eosqoe  consolandos  miseris :  nBWC  prffieru 
cum  in  lanla  difficullale  versnnlor,  alqoc  a  »«•"• 


637 


EPISTOL^, 


658 


oppiigna.nnir.  Quamobrem  foiisidcraia  praeclari  liu  • 
fiiseo  negmii  magniiudine,  ueeum  vel  lanlillum  cun- 
clari  pnterc,  verum  hoc  efftce«  ut  nulia  imerposila 
niora  hoc  iler  8u$cipial :  sic  eniin  libi,  domine  mi 
sunimopcre  admirande,  pcf  egfcgiam  hiijiisinodi  ope- 
rani,  aroplani  apud  beiiignum  Deum  mercedem  re- 
condcs. 

LM.  Adoti(v,  (Cucuso  aiino,  ut  pulatur,  40i  ) 

Quo4i  iii  morbum  iiicideris,  didicimus,ct  quidemila 
gravcinct  accrbum  uiad  ipsasqtioqucniorlis  portasac- 
ccsscris;  scimus  etiam  le  e  morlio  convaluisse,  ac  peri- 
culo  jam  liberalaii)  ad  saiiitalcm  prngredt.  At  ex  tuis  11- 
tcris  nihil  bonini  inlellexi;  idcoquc  admodum  dolui; 
verum  aliunde,  atqne  ab  alifs.  Ca:tcrum  illud  nobis  ad 
consolationem  abunde  cst,  qnod  e  morbo  cmerseris. 
Eisi  aulem  id  nobis  sufnciat ,  non  propierea  tamen 
longum  hoc  tuum  silentium  placido  aiiinio  ferinuis. 
Ycilemus  enim,  ut  ipsi  qtioque  nosti,  te  huc  venien- 
tein  cernere.  Ac  sane,  nisi  inorbus  accidiiiset ,  nihil 
erat  quod  impediret.  Nam  ct  hujus  rcgioiiis  hieins 
ainocnissiml  veris  spccicm  hactcnus  imitatur,  et  Ar- 
nicnia  Isauris  liberaia  cst.  Atiamcn,  ul  huc  venias,  in- 
viiani  acrepugiiaiilem  minime  cogiinus.  Quod  autem 
I  cc  Isauroruin  mcliis  nec  hieniis  acrimonia,  nec  iti- 
ncris  aTiimna,  nec  aliud  quidqnam  impedit,  hoc  pe- 
limus ,  nimirum  ut  ate,cujiis  ardens  erga  nos  ac 
hincera  bencvoleiitia  est ,  crebro  literas  accipiamus. 
Nain  si  ras ,  dc  tua  valctuditic  aiiimi<iuc  tui  hilaritate 
iios  certiores  racieiitcs,  sxpe  obtineamus,  non  me- 
diocrem  hiiic  quoqiie  consolationem  capiemus.  Gum 
igitor,  qiiaiilo  nos  bcncncio  aCTcctura  sis,  aiiimadver- 
las ,  id  fucere  ne  graveris.  Scis  cniin  quam  lc  com- 
plectumur,  quantamque  sempcr  crga  te  caritatem  pne 
nobis  tiilerimus. 

-     LIII.  Nicolao  pre$byiero,  (Gucuso  anno  405). 

Magnoperc  nos  erexisti,  alque  ingenli  voluptaie 
perfttdisli,  cutn  illud  signiflcasli,  pennagiiam  libi 
Phoenicix  curam  essc ,  tequc  laiito  iicet  inlervallo 
dissitum,  cos  qiii  illic  deguiit  per  litcras  ad  pietatis 
siudium  acuerc  atque  hortari :  qiia  in  re  zclum  apo- 
stolicum  prxstas.  Eaque  causa  te  adinirari  ac  bca- 
liim  prxdicare  miiiime  iiitermittimus ,  quod  ct  mo- 
naclios  antca  misisii ,  et  nunc  ,  iu  tani»  nogoiiorum 
difnculiate,non  modo  eos  non abduxisti ,  sed  etinm 
nianere  coegisii ,  optimi  videlicct  gubernaloris  atqiic 
cgregii  medici  muncre  perrungcns.  Ut  ciiiin  illc ,  C!im 
nuctiis  cxcitnri  videt ,  tum  plus  studii  ac  diligcnti«nc 
adliibel,  atque  hic  ilem ,  cum  fcbriin  in  niajorem 
flainmam  exnrsisse  perspicil ,  tum  majori  arle  alqiie 
indiistria  utilur  :  ad  euindcm  modum  tu  quoquc ,  no* 
bilissimc  ac  religiosissiine  domine ,  rem  viitutc  tua 
dignam  fccisli,  quod  cum  xgras  res  csse  ac  sedilione 
lahorare  conspexisti ,  tiim  poiissimum  operatii  dcdi- 
sli,  ut  ne  ii,  qui  iilic  degunt,  acicm  desorerent,  vcrum 
.  remanerent ,  ac  partes  suas  explercnt.  Quamobrem 
luis  ipse  vestigiis  hxrens,  revercndissimum  donii- 
num  meum  Gcroiitlum  presbytecum»  si  convaluerit. 


atque  ad  inlrgram  sanilatcm  redierit»  confcsilm , 
qua»o»  iirge,  iit  iter  illud  ineat.  Quamquam  onim  iios 
quoque  eum  huc  venire  ac  vidcre  cupimus  :  lameu , 
quoniam  regionis  illiiis  negotia  celeritaiem ,  iiigen- 
temque  vigilantiam  desiderant,  ne  in  via  iongum 
tempus  teratur,  faiemsque  intervenieiis  itcr  ipst  in- 
tercludat,  abs  te  vehementer  petimus ,  nt  et  eum ,  si 
cx  morbo  recreatus  sil,  ad  suscipiendum  iter  urgeas, 
iUudquc  ciires,  ut  vir  suavissimus  ac  mihi  carissimus- 
JoanQes  presbyter  Itineris  comitem  se  ipsi  adjungat. 
Scis  cnim  regionis  illius  negotia  nunc  eo  pluribus 
correctoribus  indigere,  quo  iongiiis  scrpserupt  mala.' 
IJxc  igitur  cum  animo  tuo  reputans,  ac  quanti  animx 
salus  momentisit,  perspicieiis,  quaniasque  rcs  jam 
antebac  studio  luo  ac  diligentia  sis  coiisequutus,  ve- 
limtam  per  le  ipse  quam  aliorum,  quos  nancisci  pO» 
tueris ,  opera  atque  industria  cures ,  ut  quae  correcta 
etsaiiata  suntyfirma  matieaiil,  aique  etiam  mulio 
niajore  accessioiie  cumulentur.  Tu  ccrie  nihilo  ml^ 
nerem,  quam  ii ,  qui  huc  venerunt,  voltiptatem  nobis 
attulisii  :  siquidem  animo  ac  voiuniate  vcnisti :  al- 
quc  carilalis  oculis ,  corpore  £icet  absentero,  te  quo* 
lidio  cernimus,  auimoque  passim  circuinferimus, 
Fortasse  quoque  nobis  iiiutuo  conspcctu  frui  dabitury 
eum  lempus  id  permitiet.  Nam,  ut  nuncres  sunt,  ctsi 
aiioqui  lui  videndi  alque  ainplectendi  magiia  cupi- 
ditate  tenemur,  te  tanien  istic  manere  necessarium 
esse  ducimus.  Ncc  eiiijn  dubitiinius,  qiiin  lu  omnia 
faclurus  curaturusquesis  ,  quo  strcnuis  viris  Phoeni- 
ciam  impleas,  atque  eos,  qui  illic  i^nanscrunt,  m^gis 
ac  magis  folcias  et  corrobores,  iit  ne  ielictis  regioiiis 
illius  ncgoiiis  pedcm  referant ,  el  eos ,  qui  vicini  ac 
propiiiqui  suiit ,  ex<)uiras  ,  atqiie  cutn  irigeiui  animi 
alacriiate.ac  stiidio  cinilius,  cunctiiiqiie  lam  propin- 
quis  quaiii  remotis  ampiissimam  utililatem  aHeras , 
atque  unguentorum  naturam  imiteris,  qujn  non  niodo 
tocum  eum,quo  cxcipiiintur,  sed  etiain  longius  rcmo- 
tum  aerem  magnn  stiavitate  pcrfiinduiit. 

L/f.  Gerontio  preibytero.  (Cucuso  anno  i03.) 

Et*jam  ad  piciaiem  tuain  litcras  dedi ,  existimajts 
tc  iii  Phoenicia  esse  :  et  iiuiic  itcin  eiidcin,  qiix  pi'iu$, 
scribo  ,  neinpe  vobis  nunc  maxiine  quidvis  agciidiini 
ac  pcrferendum  esse,  ut  ne  segeiem  vestram  vacuam' 
et  inanem  descratis ,  ncc  quidquam  eorum  ,  quac  rc- 
cie  et  cum  iaude  gesta  sunt,  labefaciari  al<|ue  iiitcr- 
ire  suiatis.  Nanv  et  paslores ,  cum  ingeniem  labeui 
ad  oves  uiidique  grassanlein  coaspexorint ,  tuhc  {kh- 
tissimunrexcikintur,  ac  vigilant,  fundaniquc  sumiinl^ 
exterisque  arlibus  utiintur,  qiio  inconinioduHi  oinne 
a  grcgc  prepulsent.  Et  quidem  cum  J;ic«ib  peciidunf 
raiionis  expertium  curam  gercns,  loi«is  decem  ct 
qiialuor  aiinos  servi  muniis  obierit ,  «stuqiic  ac  frt* 
gore  et  vigiliis  niuliis  conflictalus,  villssimique  iiier- 
ceitarii  oflicio  fuiictiis  sit ,  perpende  animo,  quidnam 
ii,  qaoriim  (idei  oves  ratione  prxdilx  co:iimis&ne  siint, 
agere  ac  iierpeli  debeant,  no  qua  ex  i|»sis  pereat. 
Qiiocirca  le  obsecro,  ut  quo  major  est  lempesias ,  et 
plnra   niala,  et  tnajora    impcdimenla  objidimtttr. 


OM 


S.  JOANiNlS  CimYSOSTOm  ARCIHEP.  CONSTANTINOP. 


pluresqae  ftoni  qui  insidias  slniant ,  eo  eUani  magis 
ipse  leeicitca,  aliosque  iiem  borleria,  ul  prxclaram 
bane  curam  tecum  susciptant,  illiicque  qnam  celcr- 
rhne  pervenire  maturent.  Nam  hnjusce  quoqne  pro- 
fectionis  non  parvam  mercedem  cs  habiturus  :  q«od 
si  profectionis ,  muho  magis  si  res  ipsas  tractes, 
multumque  studium  adbibeas.  Siquidero  hujusmodi 
pcregrinationes  siisciperc  longe  prasstantius  atqtie 
eonducibilius  est ,  quam  domi  desklere.  lUic  enim 
degens ,  haee  etiam  haberc  potcs ,'  qnae  Bone  habes , 
boc  est  Jejuiiiuin,  yigilias,  cactcraqiic  Ghrlstianas  plii* 
losqibi»  geoera.  Domi  aulem  dcsidens ,  ea  luorari 
non  poles ,  quae  si  in  illa  reglone  commoreris,  adipi* 
aei  potcs ,  nimirum  iot  animarum  salulcn  •  pcriculo* 
rtim  mcr«cdcm ,  tantxqae  animi  prompliiudinis  prae- 
miam :  nam  ne  ipsa  qoidem  anirai  prampiltudo  prae- 
mio  catet.  Quaroobrcm  ,  (piales  tibi  ipsi  coronas  in 
fatnrum  condas,  tccum  reputans,  nc,  qnxso,  euncte- 
fit  atit  diffcras :  verum  ubi  c  morbo  convtlucris,  mox 
ad  ilcr  te  accingc ,  de  rcbus  ad  usam  tuum  neccssa- 
rils  nihil  em-ans.  Si  quidem  reverendissimo  ac  reli* 
gioslsMmo  presbytero  Gonstaniio  negoiium  dedi ,  ut 
tire  ad  aedioro  eistractiones ,  sItc  ad  sublevandam 
frattum  inopiam  imj^nsis  opus  slt ,  hrgc  ? obis  ac 
'  proiiie  omnia  suppeditel ,  atquc  adeo  nnnc  ciiam 
larglus  ac  profosius,  quam  anie.  Cum  igitar  el  pro- 
noB  ac  Cseilea  inde  sumplus  babca^ ,  et  qood  capol 
csi,rem  Deo  gratam  lactnrua  sis,  depnlsa  omnl 
cuncMrtione»  confesiim  iier  matures  quaeso ,  aiquc  ei 
ipsa  PbcefticU  hoe  riobis  signtflces  :  oi,  Ucet  ia  grari 
ac  molcsU  solitodine  hxreamus,  ingens  Umen  hinc 
solaliuni  conscqaamur.  Nam  si  lc  aiiimo  ac  volun* 
latc  Ita  eomparalum  illac  abiisse  lotellcxeninus ,  ul 
pni  animaiiMm  tUio*  regionis  salaie  nibil  faccre  ac 
paii  recuses ,  tlmta  volupialc  iicrfundcmar,  ot  Im»  so» 
lUodmcm  quidem  incolere  nos  existimcmoa.  Qoam- 
vk  cnim  tc  quoqbe  huc  venlre ,  ac  tuo  conapeclo  flnl 
cnplamus  :  Umen ,  qoia  hoc  quod  diii  magls  neceSF- 
sariom  est,  pericolamque  est,  ne  bicms  Kcr  iUad  tibl 
praecludat,  propterea  te  urgemus,  atque,  ul  proGcisci 
walorcs»  obsccramos. 

LY.  Symeoni  ei  Mari  f>rHbyterii  atque  m  Apatmen^ 
regione  mmuOtieam  viiam  propieniihue.  (  Cuciiso 
anno  405.) 

Elsi  magnc  itittcris  spolio  a  vobls  diajongimur, 
aiquc  m  asperrima  solimdinc  comrooramar :  laroen 
eogniu  animi  vcsiri  virUte  bigeniiqae  pbilosophia , 
pcr  quam  oranibus ,  qui  Islic  sant,  tocem  ac  splcndo- 
rero  affcrlis,  roaf  noro  vestri  amorcm  concepimos.  Ac 
'quoniam,  lum  ob  hiemiaasperiuiem,  lomob  iiincris 
loiigiludinem ,  veslro  Interim  congreaso  friii  mininie 
licet,  per  literas  vos  conventre  sluduimus ,  vos  ora»- 
iesatqueobsecrantea,  ulcl  promalorum  eoruin,  qoae 
«nivcrsum  lcrrarom  orbem  invaserunt,  depulsione 
proiixas  ad  Deum  preces  adlnbealis,  et  orofics  magna 
cum  aiacriUU  ad  hoe  cicitelts ,  nosquc ,  coin  facul- 
Us  dabilttr^  dc  vcstra  valcludinc  per  liieras  quam 
ccrliorcs  fodatis  :  ul ,  licet  ctiani  procol 


€411 

a  vobis  dissiti,  atque  ad  ultimos  qnoqne  terrx  ^m^ 
relcgati ,  inagnam  umen  hinc  consobtionem  cafiu. 
mus,  de  vestrae  valelodlnts  sutn  persxpe  aliqoidai. 
dienles.  Nos  quidcm  cert^  permagna  volopiaie  afie. 
Ck  vir  carlssimus  et  suavissimiis  Joannes  presbjier, 
quod  w  UnU  temporum  difllculuie  doino  excedere, 
atquc  m  Pboeniclam  proficisci  animuro  indoxmL 
Quapropler  a  vobis  peto ,  ui  prxclari  hujos  ^ 
magniliidine  animo  perpensa ,  si  quos  praesuiiiessf 
generosos  vhros  nanciscamini,  qui  ad  egrcgiarunb- 
nim  rerom  magnitodinem  auxiltarem  roanQin  alm 
possiiil,  eos  inagna  cum  animi  alacriute  ana  coneo 
mfiutis,  qoaaUm  binc  mercedem  (aturi  siib^co^ 
Untes. 

LYi.  Bamulo  ei  ByMO^  monachie.  (Cocusoanoo^l 

Vos  quidem  lioc  quoque  venire  ,  atqne  oculisr<er- 
spicerc  vellem  :  veslnc  enim  pieuiis  fama  comffloiiii, 
ingenti  vcslri  amore  afllcior,  atque  carilaiis  aok 
vos  Inlueor ;  quoniam  autem ,  lum  ob  iiineris  k- 
ginquiutem,  tum  ob  biemis  tempus,  lum  oblsaonK 
rum  metum,  id  nunc  minime  licet,  vos' per  liters 
convenire  studui,  meam  erga  vos  benevoleniiam  per- 
spicuam  vobis  faciens  :  licet  enim  eos  amare  qui  pr^ 
cul  positl  nec  umquam  visi  suiH.  Nam  ejusmwlic}' 
ritatis  nalura  est,  ut  nec  vio;  longiludine  dinte, 
nec  tempdris  diuiuniilatc  debiliutur,  nec  ilhiisin)- 
Utioiiibus  infringatur,  verum  hxc  omiiia  viocal,  it 
supra  omnia  assurgat,  atque  in  subiimiiatem  ineur- 
rabilem  atiollatur.  Ob  eamque  causam  nos  eiisiB, 
quandoquidem  apprime  vos  amamus  nibil  honun»- 
gniores  effecit :  quin  polius  et  ipsi  scribimos.eiTi' 
cisslm,  ul  de  ve^ra  saluU  cerliores  nos  racia(is,T« 
rogamus.  Sic  enim,  etiam  in  soliludioe  def^eKia^  ^ 
gno  solatlo  aCficicroar,  cum  eos  qui  iia  vivunt,  sr- 
ctumqoc  alqoc  aagoslom  iler  infredianiar,  iiicQbai 
ac  firma  valeladinc  cssc  mlellcxcrhnas. 

LYIi.  Adoikg.  (Cucoso  ann*,  at  potator,  40i) 

Quamvis  ipsa  raro  ad  nos  scribas,  nos  lamen^ 
ties  homines  nanciscemur,  qui  hiiic  istac  proficisoa- 
tur,  literas  ad  le  dare.  miniine  desinerous.  Ac  qnt^ 
le  buc  venire  ac  cenierc  vcllemus ,  idque  in  pniM 
opUmus.  Veriim  quoniam  boc  ardoum  forusse*: 
diflicile  libi  visum  est  (naro  alioqui  Isauroram  pe^ 
culum  peniius  sublaium  est),  nos  certe  consolaiion<9i 
eam,  quam,  dumcrebro  ad  te  scribimus,  capere  sOK- 
rous,  nobisipsis  pra^bere  minime  intermitlenius.  u 
enim  quoiies  labellaril,  qui  Istuc  iierfaciat,nobisc^ 
pia  esi,  non  vulgarem  voluputem  capimus,  com 
te  liieras  damus.  Haec  igitur  cum  tibi  cxplorata  sint- 
ornaiissiroa  et  religiosissiroa  doroina  raea,  velira  q 
que  ipsa  des  opcram,  ul  de  tua  valeiodinc  aninnq^ 
hilariute  quam  sxpissime  ad  nos  scribas.  Qo«"^ 
moduro  enim  de  proreclionc  nihil  le  accosanius,q  ^ 
res  ca  difficulutem  habere  tlbi  visa  «»'  -.^^ 
do  de  longo  silenUo  Ubl  succenscre  miflto*  "^ 


ferei 


641 


EnSTOLi£. 


m 


mus,  qaonlam  de  lua  loliusqoe  domus  luae  valetu- 
dine  assidue  aliquid   audire  yehemenler  desidera- 

tlsttS. 

LVIIL  Theodom  ex  ducibui  (a).  (Ab  ajino  404  ad 
407.) 

Multo  meHe  litcras  tuas  condiistl,  vel ,  ut  rectius 

loquar,  melle  dulciorcs  eas  elfecisti.  Mel  quippe  lis» 

qul  ipslus  dulcedtne  assidue  fruuntur,  non  jam  aeque 

diilce  ease  videtur,  saioritale  nimirum  Toloptaiis  vfan 

opprimente  :  at  literx  tuac  laetum  nobis  de  tua  pro» 

apera  vatetudine  nunitum  afferentes,  tatitnm  ab  eo 

absunt,  ut  boc  efficiatit,  ut  tum  praeterilam  volopla- 

lem  nnbls  augeant ,  ctmi  freqoeniius  mlttuntur.  Ae 

tu  qtiidem  epistolam  nteam  eioscolatus  es  :  cfo  vere 

te  ipsum  epistolae  patrcm  otraque  mana  eomplexus 

som,  colloque  too  circon»fosus,  earomqoemlbi  caput 

exoscolaius,  ingentem  consolationem  peivepi.  Sie 

enim  affoctus  eram,  ui  Bon  epistolam  dnmuixat  toam 

l^ere  arbitrarefy  sed  efiam  te  ipsom  adesae,  ac  no- 

btscura  vursnrl.  Tsnla  epiaiolae  vis  Mt.  Ejwimodt 

qiiippe  sincerae  caritatis  nalura  est,  ut  etiamsi  lalicee 

I        snos  per  literas  profundat,  id  efliclat,  ut  ipse  litera- 

rum  fons  oculis  obversari  videatur  :quod  eiiam  nobia 

I        usu  venit.  Ae  neque  temporis  diutumltas,  neque  Iti* 

,        neris  'longitodo ,  neqoe  negoiloram  dlfllcollatea  ac 

I        moicstiae,  nee  denlqoe  aKod  qoidqoamy  quo  minos  Id 

^        nobis  coiMingeret ,  impedimenio  ease  potuit.  Haee 

IgitHr  eum  seias,  domine  mi  eumprlmls  admirando» 

^        ne  te  quacso  de  toa  totiosque  demos  toas  valetudine» 

^        anlmiqoe  hilariiate  oos  per  lileras  cerilorea  facer»' 

,        pigcai.  Nee  enim  te  fngit,  qoanift  nobls  eoRO  sit  bse 

,        acire. 

t  U\.  TheodoU)  diacono.  (Gucusoanno  403.) 

Gilo  nosiri  oblilna  es,  ad  Ingenlem  eam  oiolesAiam, 
qoam  ex  digresao  luo  accepcmot ,  aiium  ex  diuturno 
tuo  slleftiio  mcarorem  adjungeos.  Nec  vero  ad  ton* 
poria  angustian  tibi  periagium  paiet  :  nam  dicnuH 
molHtude  iiigeiiiem  ad  lediiun  laciliutem  viatori 
prarbcre  poleat.  Qoitt  oe  Isaoricoa  quidcro  metus 
caosari  lo  patieiiior,  quandoquidem  le  magnopcre 
anianua.  Nidti  quippe  sunt«qui  post  discesaum  luum 
illinc  hue  venerini.  Quaeoam  igjUur  sileatii  causa  est? 
Negligcnlia  nimirum,  ac  pigrtiia.  Scd  taroen  prioris 
negligeoiiae  colpam  libi  remittimos,  si  modo  aninium 
iii  poaleiom  indoxeris  praetermisaom  abs  te  olDcii 
munus  frequeniibus  liieris  sarcire.  Scis  enim  quan- 
lain  a  nobls  gratiam  iiiiturus  sis,  de  lua  prospera  va< 
lcludioe  crebro  ad  nos  scribens. 

(a)  \u  banc  formttbm  haec  optiffle  notat  fronto  Doeaenis  : 
BiUws  Duqi ;  apud  jnuttitamm  MarceUmum  uepe  legeit  ex 
Uiiee»  ex  vieario,  ex  Magistro.  Ci  Hb.  22,  Arieiuius  ex  Duce 
i£gyi>ii,  id  eU  quifuerai  Dux  ^gypH,  JnUue cofHiolmiuin 
Gordiank :  uiio  a  Gatlieino  ex  CuaflMlibiis,  et  Mseceoate  ex 
Ducibus  ialereoii>li8uot;  et  Hb.  6  codicii  Theodomani^  tU. 
S3, 1. 1,  inter  eos  qui  ex  duclbus  sunt,  esse  prsecipimus  la 
adoraDda  noaira  serenitate.  Proeopius  Hb.  1,  aeque  lUMna- 
Domm  mtlituu  (jrxfectns»  quos  Doces  vocaat.  Duce$  etiam 
in  posleriorum  imperaiorum  comtituticnibue  appeitanlwr^ 
tm  qui  miHtibu$,  quamqm  prminmeilimilibutmweraM, 
ut  in  codice  rheodosiano.  Dux  iimitis  Tripolitanit  el,  Dox 
aiielld  limitts,  apiid  Fopiscum* 


LX.  Chaicidiof  ei  Asffncritiee.  (Gocoso  anno  404.) 
Non  me  fugit  crebras  eas  lentationes,  quae  domino 
meo  reverendissimo  el  religioaissimo  presbyiero  itlata^ 
sont»  magnam  vobis  perturbationem  aitulisse.  Verom 
nibil  est  qoamobrcm  hoc  nomine  aninii  vestrl  coin- 
moveantur.  Nam  qoi  Dei  caosa  baec  perpetitur,  quo 
graviorapertulerit,  co  quoqoe  roajore^  coronasre- 
feret.  Gom  igitor  lianc  satis  amplani  consolationcm 
babeatis,  slrenoo  animo^  el  com  gratlarum  actione, 
ea  qiiae  accidont  lerte,  Del  gloriam  ob  omfiea  rerom 
eventos  prxdicanles.  Sicenlm  voaqooqoe  tn  prscmio- 
rom  et  coronarom ,  quae  illum  mancnt,  socletatem 
veiiietis ,  si  ea  quae  accidcrunt  forti  et  placido  animo 
lulcritis.  Scitis  eiiim  viam  esse  prssentem  hanc  vi- 
tam,  ejusque  tam  res  l:elas  ac  jucundas^  qunm  gravcs 
et  molestas  pncterirc  :  illudque  item  nobis  faciendum 
esse,  ut  per  multas  tribulationes  in  Del  regiiuin  in- 
Iroeamus  :  arciamque  atqiie  angustam  portam  esse 
quae  ad  vitam  ducit.  Quae  cum  ita  sint,  tuin  per  bxc, 
tom  per  ip&ius  pnesentiam  sobiio  accepto,  nubem 
omnem  mceroris  discutietis,  ob  ipslus  calamitates  l:c' 
litiam  ac  voluptalein  aiiimo  concipienles.  N.im  fru- 
ctos  binc  inenarrabilis  el  corroptioiils  expers  ipsi  re- 
coiidctur. 

LXI.  Theaduo  ex  eonnUaribua  («)•  (Anao  406.) 

Hoc  est  patrem  csse,  non  modo  itlud  non  molesK 
ferre,  qood  filius  veram  sapientiam  proflleatur,  ve- 
rum  etiam  ipsi  idcirco  gratulari,  nihilqoe  iion  agere, 
qoo  ad  ipsius  arcem  pervenlat;  ac  ne  boc  quidem» 
quod  ille  tuni  a  patria,  tuni  a  domo»  tum  ab  ocolis 
tois  procul  sit,  iniquo  animo  ferre,  vemm  iiunc  po- 
tlus  eo  esse  animo,  ut  ipsum  tecum  versari  existimes, 
cum  ipsius  vlrtus  augetur.  Ob  eamque  causam  ingen- 
tcs  tibi  gratias  iiabcmus  :  alque  admiratl  snmua  quo 
imcto,  cum  a  te  tantum  munus ,  boc  est  filium,  lia- 
buerimus,  tu  tamcn  duxeris  nos  aliis  quoque  mune* 
ribus  ornandos  esse.  Nos  vero  honorem  quidem  illiim, 
qui  ex  muneribus  missis  oriiur,  decerpsimtis,  mnnera 
autem  Ipsa  remiaimns :  non  quod  te  det-piciamus, 
(qoi  enim  Isiud,  cum  a  le  valde  amemur)?  verum 
quod  supervacaneum  esse  censeremus  carum  rertim 
fructum  consectari,  quibus  mlnime  indtgemus.  Sane 
bellum  lectorem  Theodotum  apud  nos  retinere,  ae 
fingere  et  erudire  nobis  cordi  erat;  vemm  qoonian 
einnia  hic  caedibus,  tumultibus,  cmore,  atqus  inoen* 
diis  plcna  sunt,  Isauris  nlnriram  cuncla  ferro  atque 
igne  populanlibus,  nosque  scdes  quotidie  mittamua, 

(e)  naec  apposlte  nalatrrontoOocaeas :  Bitkus  tiKerpre- 
Mns  erol,  consularl :  atqui  posteriorum  imperatorum  a^taU 
Con$utare$  dicebantur  nonfam  ut  tempore  rambtkm  mh 
manee  vet  anti  JuMmn  cwmrem,  qui  conxuies  fmranl^  sed 
aui  promcias  qwudam  regebant  et  italue  remones,  ut  ex 
codwe  Theodosumo  et  sotitia  imperU  Hquet,  unde  cenMulans 
jEmilim,  cmmdaris  BaHew^et  iHmnmmnuimitratuscofm^ 
resNooeltaStet  formutficonsularitaiis  apudlasmodorumh». 
6  variarum^  cap,  2.  seeures  eis  et  faseos  pre^erebqnmr  et 
carpenUsuhtfec&mmdeeorabamuri  Quiaulmn  cmsuiesflte- 
rantf  weabantur  Exconsules,  vel  Exconsuttbus^  et  qm  funeu 
erant  consutari  magUtratu,  ExamsutaribuB^  uel  M^om»- 
tores iHdm mpMMmtur.  rtde eHuan cagMdoinan,Mi.^ 
c  27;  el  /i».  5,  eap.  9,  sic  infra  epist.  159  fit  menbo  Con- 
^sularisSyriae. 


Ci5  S.  JOANNIS  CIIRYSOSTOMI 

necessariufn  proindc  esse  duxinias  eum  liinc  ciniliere, 
domino  meo  religiosissimn  diacono  Tiieodoto  ctiam 
atque  eiiam  mandantes,  ut  ipsius  curam  assidiie  gerat, 
in  idque  magno  studio  ac  diiigenlia  incumbai.  Quo<l 
ipsum  ut  lilius  luus  consequatur,  lu  quoqiie  labores 
vclim  :  atque  omnino  consilium  nostrum  laiidabis, 
nobisque  admonilionis  liujus  nominc  Ingciileiii  gra- 
liaiu  habebis. 

LXIi.  Cuffo,  Valerio,  DioplumKBt  CyriacOj  Anlhchim 
preibyieris,  (Ciictiso  aiino  405.) 

Quoi  rcvcrendlssiinus  ac  rcltgiosissimiis  prcsbylcr 
Consianlius  nos  reliquerit,  dulea:  quod  autcm  ad 
vos  se  ctmtulcrit,  la^lor;  ac  m:igis  lilnc  Ix^tor,  quam 
illinc  doleo.  Ncque  cnini  milii  dubiutn  est,  quin  ad 
traiiquillum  portnm ,  hoc  esi  ad  vestram  cariialcm, 
appellat.  Nam  qiiamvis  scNcenti  tuniullus  vos  un« 
diqiie  circunislcnt ,  in.igiiosque  fluclus  cxcitcnt  :  ta- 
men  ejusmodi  suiiu  rcs  vesirx  sunt ,  ut  ob  eain,  qua 
prxdili  eslis,  fortiludincm  et  conslanleni  cariiatcm 
aniinique  afleciionem ,  eiiam  in  mcdiis  proccllis  ma- 
gna  Iraiiqiiillitate  frunmini.  Quamobrem  cuni  ad  ve- 
struni  aspcciuni  vencril,  ipsi,  ut  par  cst,  omnia  sup- 
pedilaie.  Scilis  cnim  qiianta  vos  binc  mcrccs  mniieat, 
si  euni  iiiiquc  Tcxatum  fovere  studealis.  Neque  enim 
aliud  quidquam  a  vobis  postulamus,  quam  ul  iic  ipse 
per  injuriam  vcxetur,  tcmercquc  huc  alque  illuc  cir- 
cumagatur,  ac  per  judicum  tribun:ilia  eain  ob  c;ius.im 
distraliaiur,  aique  lacerclur,  ob  quatn  cum  corona 
oniari,  ac  publico  prxconio  celcbrari  par  ernt.  Ac 
pro  co  quidqn  hu«c  postulamus ;  pro  nobis  aiitem  ut 
sa^pc  ad  nos  scribatis,  ac  dc  veslra  valctudine  cer- 
tiores  iios  faciatis.  Nam  elsi  longo  ilincris  inlcrvnllo 
a  vobis  diveliiihur ,  vos  tainen  animo  circuiiiferre 
minime  desiniinus,  ac  vobiscum  esse,  quoiidieque 
versari.  Ejusmodi  enim  caritaiis  oculi  siint  in  iis, 
qui  sincere  amare  noruiit.  Idquc  ipsi  perspicue  no- 
8tis,  quandoquidcm  sinccre  quoquc  amarc  noslis. 

LXIil,  Tranqwllino.  <Ab  aniio  404  ad  407.) 

Cxtcra  quidcm  omnia  icmpori  cedunt,  ac  vetu- 
fttatem  ct  senium  conirahunl,  hoc  cst  floreiiiia  cor- 
pora,  alia  xdificia,  prata^  et  horli,  ac  deiiique  omnia 
quas  ex  terra  oriuntur  :  sola  auicm  carilas  ab  ejus- 
modi  detrimento  immunis  est ;  nc  iion  modo  lemporis 
diiiturnitate  iioii  iiiarcescit,  scd  ne  morie  quidcm 
ipsa  inierrumpitur.  Eoque  nomine  nos  quoqne ,  ta- 
inetsi  diuturno  tempore  a  suavitaie  tua  abfuerimus, 
vigcniem  lamen  tui  amorem  retineniiis  :  ac  nunc 
quidem  lingua,  semper  autem  animo.  Eaqiie  de  cnusa 
quam  sxpissime  ad  pictatcm  tuain  litcras  dediinus. 
Qiiooiam  autcm,  quo  sialu  valeiudo  tiia  sit,  intellt- 
gere  valde  expetinius  (scis  cnim  ipse  quani  le  valere 
ciipiamus),  si  fieri  possit,  facileqiie  aliquem  nancisci 
queas,  qui  literas  ad  nos  ferat,  velim  ut,  qiiemad- 
modum  ofllcii  tui  raiio  postulat ,  de  co  nos  ceriiores 
f;icia8.  Nam  res  nostras  atqiie  ea  qux  in  Armenia  et 
Thracia  geruntur ,  sincerx  atqne  nrdcnti  cnritali  tnao 
uarrabit  is  qui  tibi  lias  liieras  reddet. 


ARCniEP.  CONSTANTINOP.  ^ 

LXI V.  Cyriaco  epigeopo, 

Dominus  meus  Sopater,  Arraenix  bujusce  pQ. 
fectus,  in  qua  nunc  inclusi  tenemur,  ArnienixqQi. 
dem  prxfuit  ut  p:iter,  plus  auteiu  oflicii  crg:i  iiosei. 
hibuit,  quam  a  palre  postulandum  vidcrciur.  jluic 
itaquc  hujusce  benevolcnli»  vicem  cum  rependere 
cupcrcm  ct  exquirerem ,  optimam  viam  miiu  m 
nisse  vidcor,  nimirum  sollicitum  luum  ac  vigiUHKta 
aniiuum,  ciijus  opera  gratinm  ipsi  referre  poien. 
Qui  tandem  istud,  el  qtionam  pacto  ?  Ipsius  flliusjaa 
diu  istic  Ulerarum  causa  commoratur.  Huuc  si  k\& 
alque  alacri  aniino,  ul  caritaii  tux  coiiveoil,vidcr( 
8tudqeri8,  *  heneficiique  aliquid  in  eum  coniuleris, 
omuia  a  iiobis  debila  officia  rcpenderis.  Quaoiojjraii 
hoc  cffice  :  ac  tum  eoruin  qui  magisiraiu  fuiigiioiar, 
tum  luocum  familiarium»  quique  ipsi  extcmaiu  r^ 
gionem  patria  jucundiorem  reddere  (|ueui)i,  nuiitiafl 
ips)  concilia.  Sic  enim,  el  ab  eo,  et  a  me,  alqucadei 
a  teipso  gratiam  inibis,  probum  scilicei  ac  beiiigDOB 
virum  communemquo  pauperum  poriuin  per  liliQi 
juvans, 

LXV,  Mardano  el  MareelHno  (a).  (Cucoso,  annool 
puutur  404.) 

Satis  amplum  moeroris  illius ,  qucm,  ul  ex  liieris 
Ye8tris  acccpi,  sustineiis ,  8olatiuin  vobis  esl  )ihiio- 
aopbica  hacc  vestra  nieiis ,  ac  sublimis  et  finua  coo' 
suinsqiie  aflectio.  Ut  enim  moUi  ac  dissoluio  boiuiu 
nc  iranquillitas  quidom  ac  secundus  cursus  maguain 
'  «llam  uiiliiatem  aflerre  potesi :  sic  firmom  ei  solidiiffl 
el  vigilnntem  virum  dc  gravis  quidcm  lempt.*sta$uifi- 
quani  commovet,  veriim  clariorcm  et  illijsiriureii 
reddit.  £a  enitn  lentaiionum  naiura  esl,  ut  iis  qti 
forli  animoeas  feruiil,  mulln  pncmia  splendidasqni! 
coronas  accersal.  llaDC  igitur  cum  vobis  perspecii 
sinl,  rcverendissimi  ac  nobilissimi  domini  mei,caiD- 
que  hniic  saiis  aniplam  in  rcbus  acerbis  consobiio- 
nem  habeaiis  :  nihil  Imrum,  quac  fiuni ,  animos  v^ 
stros  pcriurbet ,  atque  quam  svpissimc  ad  nos  viEfl 
scribatis.  Etenim  id  quidein  inaximc  velleo)us ,  prx- 
sentes  vos  intucri  atque  complecli.  Qooniain  auieni, 
quominus  id  nunc  fleri  pnssit,  mulia  ImpediDieDio 
sunt,  sine  intermissione  ad  nos  scribere,  ac  de  Te»tr3 
valetudine  ccrtiores  nos  facere  ne  graveinini.  Sciiis 
enim,  quantam,  si  hoc  facialis,  a  nobis  gratiam  im 
turi,  quanlaque  nos  volupUle  cumulaturi  sitis. 

LWL  Ca$to,  Valeno,  DiophanUB,  Cyriaco,  Anm\^^ 
vrcshyteris, 

Lingua  quidem  raro  ad  vos  scripsi ;  animo  ^m 
crebro  ac  frequenier.  Qiiarc  ne  toiidem  dumiaJJi 
epistolns  nostras  csse  oxistimetis ,  qnot  pcr  clwriaiM 
et  atramcntum  accepislis,  verum  quotad  vosmiwcrc 
cupivimiis.  Nam  si  rem  ita  repoiare  volucrilis,  sei- 
ccnix  profcclo  ruerx  ad  vos  a  iiobis  niissas  sunl.SiB 
wum  ncmo  cst  qui  pcrferat,  non  nostnc soconh». 
sed  rerum  diniculiaii  sileniium  iiostrum  adscribiJc- 

(fl)  colslln.,  Vtilc  cl  rabrtc.  habcot,  iwffc* 


145  KnSTOLA. 

bet.  Hae€  aiilem  dlii,  ut  sive  scribjnnvs,  siTe  lacea- 
miis^  eamdem  de  iiostra  erga  tos  caritate  senienliam 
ft^ratis.  No8  enim^  qiiocttmqne  in  loco  simus,  incisam 
in  aniroo  noslro  Tcatri  nieiiioriam  ctrcamferimtts. 
Ac  nunc  quidem  ingentem  vobis  gratiain  habemus, 
quod  probum  mpiiachum  cuni  ea,  qu»  a  Tobis  postu- 
labatur,  henevolentia  suscepistis,  cosque,  qui  im- 
porlune  adversus  eum  rixari  cupiebant,  mitiores 
rcddidistis.  Quare  non  frusira ,  nec  adulandi  studio 
itlud  dicebam,  fos,  etiamsi  iniiimieri  undique  fluctus 
exciicntur,  in  iraoqiuilitaie  tamen  esse.  Nain  cum 
ab  alils  iiaufragia  facile  propulsetis,  non  est  dubium 
quin  ipsi  procul  a  tempeslate  rcmoti  sitis.  Vos  vero 
qiiam  saepissime,  quxso,  de  vestm  botia  valeiudine 
ad  nos  lileras  daie.  Neque  enim  ignari  esiis,.quanto 
nobis  studio  sit  id  scire.  Tanui  euiin  vestrarum  lite- 
rarum,  cum  flrmam  vestram  valeiudinem  nobis  nun- 
tlntit,  vis  ac  Tacuilas  est,  ut  qiiamvis  tot  serumnis, 
bellis.  tumultibus»  perlurbationibus ,  quotidianls(|ue 
mortibus  undiquc  ciiigamur,  tamen  cum  tot  ejusmodi 
a  vobis  epistolas  accipimus,  pne  gaudio  volitemus , 
maiiiiiamque  hinc  consolaiionem  sentiamus.  Ilujus* 
modi  qiiiiipe  est  sincerus  amor,  ut  etiam  per  literas 
laetum  bunc  nuntium  afliercntcs,  eos  qui  corpore  dis« 
Ittiicti  suat  perfacile  recreare  ac  reflcere  possit* 


61$ 


llabehiK 


LXViL  Thecdoto  diacono.  (Arabisso,  ut  patatur^ 
anno  ^). 

Ipse  quidem ,  reverendissime  ac  religiosisslme  mi 
doroine,  iissaUein  nialis ,  quibus  Armeiiia  laborat, 
defunctus  cs :  noS  autein  praeter  eos  tumulius,  imo 
quoiidiaiias  mortes  qnx  hic  vigent,  illud  non  vnl* 
garilerdiscruciat,  quod  a  tua  qqoque  suavltate,  ac 
Te»  et  sincera  benevolentia  divulsi  samus.  Accessit 
eliam  ad  hujus  rooiroris  cumulum  diuturnum  tuum 
sileiiiium.  Nam  ex  quo  die  hiiic  discessisli,  secundam 
haiic  dumtaxat  epistoiain  accepimus  :  nec  vero  bxc 
accusandi  lui  causa  commcmoro,  sed  doiore  com* 
motus.  Nam  quod  iter  istud  ad  nos  viaioribus  clausum 
sit,  neminem  fugit :  verum  ut  hoc  tibi  excasatioiiem 
aflert|  ita  nos  nou  perinde  consolatur ;  quin  poiius 
hoc  ipso  quoque  nomine  potissimum  angimur ,  quod 
ea  quoque  digressus  lui  atque  abseniisc  consolaiione, 
qua:  unica  nohis  eral,  caremus.  Quoniam  igitur  hsec 
diflicultas  in  prxsentia  discuii  nou  potest,  verum 
pericula  quotidie  ingravescunt ,  velim  alia  ratione 
moestitiam  eam,  quam  ex  longo  tuo  silentio  coii- 
traximus,  minuendam  cures ,  nimirum  ut  nosiri  me- 
uioriam  numquam  interroituis,  et  cuni  ad  nos  scri- 
bes,  longiores  epislolas  facias,  atque  in  exponendo 
valeludinis  tuas  slatu,  aniniique  tranquiliitale  et 
securiiaie  moram  tralias.  Sic  euim,  quod  nobis  ex 
lempore  deficil,  ex  epistolarum  loiigiiudine  sarcire 
fK>ter'.s. 

LXYJII.  Eidm.  (Arabisso  anno  406.) 

Id  quoque  tuam  est ,  hoc  esi  hominis  acriter  atque 
ardenier  noe  amantis.  Lecta  enim.priore  epistoia, 
secundam  insuper  accepi,  eodem  utramqiie  dic; 

S.  JOAlf.  GHRTSOiT.  m. 


praBie  mi- 


faetiiai 
rior  qviddam  anplias : 
toa « sed  etbfl 
qnidem  volnpuiem  eliam  i 
ventis  demiaxal  ac  ~ 
insoper  nanos 
saspissiine  id  lacias ,  ( 
nobis  hac  quoqoe  raiioae 
pertias.  Iliic  enim  le  irahere  i 
toi  Armeniae  roala  sont,  ac 
excepit.  Nam  quocumque  i 
cruentos  torrentes ,  cadavemm  i 
«quatas»  urbes  eversas  perspieiei.  Roe  ai 
etsi  periculo  vacul  esse  vidcamor,  ia  boe  | 
tamquam  gravi  quodam  carcere  cooctasi , 
quotidianos  metus,  ob  rumores  csdibos  ] 
perpetoas  Isaoricarum  excursionum  i 
ob  corporis  denique  imbeciHilatcm,  com  qoa  ad  loBe 
usqiie  diem  iuctamiir,  tmnquillitate  ac  seeoriiaie 
frui  miuime  possumus.  Scd  tamen  etiam  Inier  loS 
mala  non  parvum  solatinm  capimus,  cum  lileras 
laetum  dc  lua  flrma  valeiudine  nunt&um 
accipimus. 


LIIX.  Nicolao  ftretbytm.  (ArahissoaonolW.) 

Istud  quoqiie  sincene  tuae  ac  fervcntis  carilatisesly 

quod  cnm  tanto  a  nohis  intervallo  dissitus  sis,  lamen 

de  salole  nostra  sis  sollicitus.  Nuper  quidem  asper- 

rima  hieme  loca  subinde  commutanies,  nunc  in 

urbibus,  nunc  in  terras  faucibus  et  sylvis  commoraii 

sumus,  ab  Isaurorum  iiicursibus  undecumque  espulsl. 

Taudem  aulem  aliquando  his  maiis  noniiihii  sedatis, 

loca  deserta  relinqtientes ,  Arnbissum  confugimus, 

quod  videlicet  illius  oppidi  arceni  reliquis  locis  tu- 

tiorem  invenissemus  :  neque  eniin  in  oppldo  d^imus, 

quia  ne  id  quldein  tutuiii  est;  cst  autem  nobis  haec 

sedes  quovls  carcerc  dcterior.  Prxtcr  id  enim  qood 

slngulos  in  dies,  ut  i(a  dicam  ,  pro  foribus  nostiis 

mors  est ,  Isauris  omnia  invadcntibus ,  atqiie  igni  et 

ferro  tum  corpora ,  tum  xdificia  delendbiis ,  fameui 

etiam ,  quam  loci  anguslia  et  eonim  qni  huc  confu^ 

giunt  multitudo  minatur,  pertimcscimus*  Ac  prffi- 

terea  diuiumo  morbo ,  quem  nobis  hiems  et  perpe- 

tua  fuga  peperit,  conflictati ,  ctsi  vim  ipsius  et  acerbi^ 

tatetn  nunc  eifugimus,  nonnullas  tamen  adlioc  ipeius 

reliqnias  circumferimos.  Sed  quamquam  in  tot  inalis 

ac  laniis  molestiis  versainur,  magnain  tamen  ex  fer- 

venti  vestra  ei  sincera  atque  consiahti  cariiate  con- 

sohitlonem  capimus.  Quae  cum  sciaiis,  ne,  quasso,  dc 

vesira  sanitate  qiiam  sxpissime  ad  nos  scriberc  gra- 

vemini.  Quamvis  enim  lanio  a  vobis  spalio  divclSa- 

mur :  arctissimo  tamcn  carilalis  vinculo  voHscum  \ 

devincti  sumus.   Tibi  vero  ingcntcm  graliam  babe- 

mus,  quod  cum  in  tot  tantisqiie  pcriurbatidnibus 

verseris ,  non  parvam  tamen  ncgotiorum  Phceniciae 

coram  gcris.  Quapropier  si  qiiid  novi  iHinc  aflleraldr, 

iie  nobis  Id  significare  pigreris.  Vix  enim  ulhi  ex 

parte  quisquam  ad  nos  commeare  audct,  quod  onines 

vise ,  qux  huc  ferunt ,  uodique  clausae  sint.  Attameo 


M  S.  JOANNIS  CimYSOSTOMi 

eisi  crebro  ad  nos  liieras  miltere  dirficile  sil ,  quolies 
poieiis  ,  boc  velim  facias,  alqiie  e(  quid  illic  rerum 
([eratur ,  eiponas,  etde  vesira  valetudine,  deqiui 
vehemenier  solliciti  sumus»  certiores  no6  facias. 

LIX.  Apkthmh^  Thecdoto^  Chwrem^  prtibfiiem  ae 
monaeMe,  (Arabisso  nnno  406.) 

Cquidem  ipse  quoquevos  huc  Teuire»  acvidere 
cupei*em :  quoaiam  aulem  multa  sunt  quae  impediani, 
hoc  quidem  -  nunc  exposcere  miuime  audeo  :  illud 
autem  a  vobis  peto,  ut  quamvis  procul  silis,  precum 
tamen  vestrarum,  quae  multum  valcnt,auxilium  nobia 
afTeratis.  Nam  |k)c  subsidium  uec  vetustate  debiii- 
t|ti)r,  pec  ilineris  longitudine  dirimilur :  verum  quo* 
^umque  in  loco  quispiam  fiducia  erga  Deum,  instar 
vestri ,  praeditus  versetur ,  iis  etiam  qui  procul  di»* 
siti  suni  hac  ratione  magnopere  prodesse  potest. 
$iniul  autem  cum  precibus  literas  quoque  velim  ad 
nos  detis ,  quae  de  vestra  valetudine  nos  saepe  cer- 
tiores  faciant.  Quainqu.)m  enim  multi  fluctus  unde- 
cumque  nos  cinguiit ,  nimirum  et  loci  solitudo »  ei 
Qbsidio,  et  Isaurorum  impelus ,  et  quotldiana  mors ; 
sam  perpetuo  cum  morte  vivimus ,  iii  liac  arce,  non 
secus  ac  in  carcere  quodam  iuclusi ,  atque  cura  gravl 
corporis  segdtudine  ooUuctantes  :  nibilominus  lamen, 
etiamsi  multx  sint  nostrx  calamitates,  haud  parvqm 
hujusmodi  malorum  solaiium  in  carilale  vestm  posi- 
tum  habemus.  Quamvis  enim  haud  diuiurnam  vobisv 
cum  consuetudinem  liabuerimus  :  tamen  sincerse  ac 
ferventis  melleque  dulcioris  et  firmae  atque  constantis 
henevolenti:e ,  quam  et  coram  ,  et  absentes  ostendi- 
tis,  periculum  soepe  feciinus.  Quapropter  licet  a  vobi% 
procul  remoii ,  ac  tot  taniisque  rerum  acerbitatibua 
constricti ,  lamen  in  virtutis  Tcsirae  recordatione, 
non  secus  atque  in  portu  '  quodam  quiescimus ,  am- 
pjissimi  ibesauri  inslar  vestram  caritatem  nobis  esse 
exisUmantcs.  Ac  quidem  ezacta  hieme,  atque  exorto 
vere,  gravi  morbo  liberati  sumus  :  verum  ipsius 
reliquias  adhuc  circumferimus,  quas  augent  etiam 
Isaurici  tumulius,  qui  numquam  intermitiunt.  Hsc 
igilur  seicntes ,  eiiamsi  prociil  a  nobis  abesiis,  nostri 
tanicn  ,  quaeso,  semper  meminisse,  atque,  cum  lice- 
hit,  crebras  litcras ,  Lxium  nobis  de  vestra  valetudine 
nuotium  aflerentes,  ad  nos  mitjere  ne  gravemini. 

UrjJ.  MaUho.  (AhanB04Mad46V,) 

Nec  animum  dejice,  nec  praeclarissimum  heata» 
filix  tuae  disressum  peccatis  tuis  adscribe.  Etenim  ad 
tjranquilluni  portum  appulit,  aique  in  eam  vitamt  <iuae 
nulium  jam  llnem  habitura  est »  pervenit,  ac  praesen- 
tis  viu»  fluctibus  erepta ,  in  petra  stat ,  ea  omnisi 
hona  qiiae  collcgit ,  tamquam  in  tutissimo  tbesauro 
deinceps  habens.  Eoque  nomine  gaudere  et  exsultare 
ac  lastitia  perfundi  convenit ,  quod  ipsius  animam» 
velut  opUmus  agricola  maturum  fructum ,  communi 
omnium  Domino  eil)|bMisti.  Hacc  aliaque  ex  hujus- 

[OBum  Ml.» iraMt  'nnMB  vmvti^  lUetw  vox;, 


ARaUEP.  CONSTANTINOP.  ^ 

modi  rationibus confect^  medicaiiisnta NliiM,t« 
Qrnaiissin^  dQinip«  m!»  ip#iiis  mairi  ^mm, 
mer^edem  pro  bjs  lebus  vobis  recondiMa  iii|ililKi: 
lU  uon  tantun  optmpe  educatioius  Bimiiae ,  Knfr 
eliaoi  quod  piaddo  et  grate  animo  jiifhtfiiiB^ 
ipsius  e  vitA  discessum  tuleritis,  iiagsMnakeof» 
Deo  mercedem  accipiatis. 

LXin.  Alphh.  (GueosoanflelM.) 

Etsi  procol  a  te  scjuncti  sumus,  laaiea  eipi 
cum  laude  geris ,  aique  ingentem  eam  liberaliut^ 
quain  cgentes  uteriSt  audlentes»  gandio  et  Mii 
exsultamus.  Ac  nobls  quidem  in  voti|esset,te(|iiii- 
que  convenire,  magnasque  praesenti  gratias  s|m. 
Quoniam  autem  id  minime  licet;  IsauriGaeniomh 
ingravescnnt ,  atqne  omnes  viae  ioterclusae  suot;iiee 
enim  dubito  ,  quin  alioqui  huc  ipse  aceessisses.Bi- 
gnumque  studium  adhtbuisses,  utad  nosuaqueie- 
cnrreres  :  verum  id  nunc  fieri  nequit;  idctrcoiia 
liieras  te  salulamus,  aique  oramus ,  ut  coin  11«^ 
quam  creberrime  ad  nos  scribas,  deqae  tua  totivsqK 
domus  tuae  valetudine  certiores  nos  facias.  Neceoli 
vulgarem,  hic  queque  degentes,  e^  ejusmQditaii 
liieris  consolationem  percipiemus. 

LXIUL  A^apeto.  (Coease  awie  4M.) 

£tsi  Jam  longum  tempiM  eflhixit,  cvm  absHtt- 
juncti  sumus,  atque  etiem  Mf  no  itineris  internlli 
e  te  dinmimor  :  caritate  tamen  tecum  adstringinv, 
adque  in  propinquo  commoramur,  imo,  utreetia 
bquar ,  in  ipsa  mente»  quocumqu^  landem  in  Ioc« 
simus,  te  circumferimus.  Dsqueadeo  ferveniem  iOin 
et  sinceram  ac  vchementem  et  constantem  amicitiai, 
qu»  libi  Jamprldem  alque  ab  Initio  nobiscom  ItHer* 
eessity  intinio  peclore  impressam  liabemus.  Qoio  ipa 
qooque ,  domine  mi  praestantissime  ac  sumfflopere 
admirande,  vividam  erga  te  henevolenliam  retlD^ 
mus,  nec  eam  vel  ob  temports  magnitudinem  Tel  fk 
ilineris  longinquitatem  debilitari  alriue  exsiingDis- 
nimus.  Quamobrem  a  te  petimus ,  ut  com  ficcbit,  di 
tua  valetudine  crehro  ad  nos  scribere  ne  friTeris. 
Scis  enim  quantum  ejiis  sludiosl  slmus ,  qQantaDqne 
a  nobls  gratiam  hniturus  sis,  hujusmodl  ad  nosliie- 
ras  mittens. 

LIIIV.  HetgeU^  (Cueuso  sono  Ml.) 

Eqaidem  ipse  te  videre  cuperem^  meqae  oee  Ism* 
rorum  metus ,  nec  corporis  imbecillltas  probibeie 
posset,  si  mihi  licitnm  esset,  quo  vellero ,  proficisci; 
te  autcm  ,  com  aKoqni  Id  arbiirii  tui  sit,  ne  sicqoi- 
dem  traho ,  nec  ut  domo  migres ,  atqne  ad  nos  tt- 
curras,  le  rogo.  Sed  quamvis  id^per  anni  lentpfi 
Hceat ,  luque  istud  iler  brevi  exsequl  possis  (neqiK 
enim  magno  iniervalto  dtsjuncfl  sunrasy,  tamenob 
Isauronim  metum  huc  te  trahere  mhiime  veilii> 
Verum  hocdemiim  abs^te  |^tO||.itt.  ^e  let  vtl^UKli')^ 
crebro  ad  nos  scribas :  neque  eaim  ,  qoominus  mI 
facere  possis ,  pracdonum  incurstts  itapedlneiMt  crit. 
Quamebreffl  hee  nee  beMieia,  qvM»  •llee»  l^ 


et  libi  &cile  ac  pronum  est  et  ingeniem  nobis  Tolii- 
ptatem  aflert.  Nec  enim  (e  fugit,  quam  graiam  nobis 
rem  factorua  sis,  bac  benignilate  ac  munificeniia  erga 
nos  uteus. 


6S0 


LXI¥.  Bmnti^.  (Gneafl»  mm  kM.) 

Quid  boc  esse  dicam ,  quod  ut  bominibus  tuis ,  in 
iis  rebus,  in  quibus  eorum  opera  nobis  opus  fuerit, 
ai^ilratu  nosiro  imperemus ,  nobis  concessisli  :  id 
aulem  quod  magnopere  eipelebamus,  nobis  eripuisti, 
Iioc  est,  literas  tuas,  quse  nos  de  tua  valeiudiae  cer- 
tiores  facerenl?  An  nescis  hoc  iis,  qui  sincerissi- 
tne  amanl »  summs  curae  aique  cupidilati  esse,  ut 
nunc  quoque  nobis  est  ?  Qnamobrem  si  nobis  graii- 
ficari  est  animus,  reverendissime  mi  domine,  desine» 
quseao,  tuis  hominibus  imperare ,  ut  nobis  in  iis  re- 
bus,  qtik»  ccfpis  %fs^  inMrviaiit :  neque  euim  bis 
rebus  ullo  modo  indigemus ,  quippe  cum  omnia  no- 
bis  perinde  alque  a  fouiearfluant ;  verum  ipse  maxi- 
mum  nobis  bencficium,  quodque  conscqui  summo- 
pere  cupimus,  per  exigiiam  chariam  et  airamenlum 
prxbe.  Id  porro  est,  ut  de  tua  lOtiusque  tuse  domus 
valetudine  nos  quam  sxpissime  certiores  facias.  Nani 
A  fieri  posset,  ut  nos  quoque  mutuo  congressu  frue- 
remur,  etLim  teipsum  e  domo  exciussem,  atque  am- 
plissimi  beneficii  loco  abs  te  pelivissem,  ut  te  lanto 
nostri  amore  ijagrantem  oculis  quoquc  cernere  mihi 
liceret.  Quoniam  autem  Isaurorum  metus  hoc  prohi- 
buit,  eam  saltem  consolationem ,  quam  literae  afie- 
runt,  copiose  nobis  praebe  :  idque  nobis  instar  om- 
nium  eri^ 

UilYL  CMMm.  (Gacuso  aMioiaA.) 

Equidem  domhiura  meum  reverendlssimum  pres* 
byterum  nobiscum  esse  vehemenler  cuplo.  Sin  au- 
tem  ipaum  ittaB  pMficiiici  cMnmodum  esso  oenses , 
eum  pericttli  meiu .  carere ,  alque  urgenie  tumnllu 
liberari,  quam  hic  esse  malo.  Quamobrcm  nc  illud 
existimes,  ipsum  a  nobis  prohiberi,  si  proficisci  vclit. 
Nobis  cnim  enm  adbuc  retinendi  causa  ea  fuit,  quod 
pegotii  natura  ipsius  praesentiam  non  admodum  re- 
quireret :  atque  item  ea,  quod  ne  in  fsaurorum  ma- 
nus  forte  caderet,  metueremus.  Quod  si  eom  istuc 
proficisci  tam  visilde  necesse  esl,  eum  et  monenuis  et 
bortamur,  ut  iter  suscipiat.  Quamvis  enini  corpore 
sejungamnr»  tamen  carilatis  vinculls  semper  cum  eo 
devincti  sumus.  Te  autem  oro ,  ne  quid  earum  mo- 
lesiiarum,  quae  eveniunt,  animum  luum  commoveat. 
Nam  quo  plures  res  adversx  sunt,  eo  quoque  major 
tibi  qu^tus  atque  uberior  merces  a  benigno  Deo 
rependetnr,  si  ea  quae  accidunC ,  grato  ae  generoso 
tfiiimo  feras.  Hac  enim  ratiooe  et  haec  faciiius  super- 
arl  polerunt,  et  fructus  is  qui  ex  horum  perpessione 
ac  tolerantia  tibi  in  caelis  comparaiur,  amplior  et  co- 
piQsi^nr^  WlM>fV«»  nsliMr  qusim  f^alamitaiies  ^t 
cruciatuSi  qnos  subiisti, 

.  LXXVii.   Atyneritim. 

WOm  autehae  iflud  tibi  per  literafs  stgnififavUuiia, 


nos  te,  quantuin  ad  caritatem  attinet,  in  eorum  qui 
ad  nos  veneruni  numero  reponere  :  et  nunc  rursus 
islud  ipsum  dicirous,  nimirum  le  animo  ac  voluntatc 
venisse.  Quod  si  corporis  imbecillitate,  ac  tQnmlli- 
bus  iis  qui  Armeniam  invaserunt,  proliibita  es :  nos 
tamen  cx  tua  voluntate  aniniique  sententia  idem  de 
tua  benevolentia  judicium  habemus,  quod  prius  ha- 
buimus.  Quare  ne  .quam  sxplssime  ad  nos  scribere 
negfigas,  nosiiue,  morbumne  depiileris,  e|  qua  Vale- 
todineshi,  ccrtrores  facere.  Qnandoquidem  nunc  n)»- 
gnum  animo  dotorem  aocepimns,  cum  te  atgram  esle 
intelleiimus.  Quamobrem,  ne  4e  hae  re  bbofBHMHi^ 
fac  vetim  quam  citiseime  sciaraus  num  6  mmbm  ad 
eamrtatem  rcdierts. 

LXXVIIL  Jlomano  presbytero.  (  Cucuso  anno  105^.) 

Non  ra  Armenvam  dmntaxat  et  Gappadoeiaiyi,  sed 
efiam  longius  caritatis  tuse  atque  benevolentiaiy  qmm 
aemper  efga  nos  pra^siitisti ,  quavis  tuba  luculeRtier 
fama  pervasit.  Quamebrem  nes  quoqiie  ob  tuam  isiam 
benevolentiam  magnopere  gloriamur,  nee  te  laudare 
iniermfttimus.  Tii  vero  de  tua  valetudine  quam  sai^ 
pissime^  quaisa,  ad  nes  scribas.  Nam  lieei  tn  suiitu- 
dtrie,  ae  procul  a  vebis  remeii  simus,  at  cariialis 
tamen  catena  leeum  devincli  somus,  eamdem  videii- 
cet,  qiiam  oiim  atque  ab  iniiio  erga  (e  benevQlettiiam 
pr»  nobis  tulimns,  imo  etiam  ma^orem  ac  fervea- 
tiorem  nune  habentes.  Mcc  enim  aui  temporis  diB* 
turnitas,  aut  vine  iongitudo,  segniores  ad  eam  rem 
nos  reddidii,  imo  etiani  acriores  ae  diiigentiores. 
Haec  igitur  cum  minime  ignores,  domine  mi  reveren- 
dissiine  ac  religiosissime » quaniam  crehrioribus  tuis 
lit^ris  graliam  a  nobis  iiiiturus  sis,  tecum  reputans, 
de  lua  vaietudinc  ad  nos  scribas  velim,  ac  praeseriim 
in  tuis  sanctis  prccibus  memoriam  nostri  nc  iiilcr- 
mittas  :  quo,  licet  tanto  iuicrvnllo  abs  *e  disjuncti , 
ingentem  tamen  hinc  opem  cl  auxilium  accipia/nus. 

LXXIX.  Gemeih.  (Cucuso  anno  4M  vel  iOS.) 

Quidnam  hoc  esl,  ut  cuin  tanta  tanique  prxclara 
civitas  iuculenlum  festum  agat  ( sic  enim  inagistiaium 
luum  atque  imperium  voco),  lum  tu  diuiurno  tuo  si- 
lenlio  majorem  nobis  nicestitiain  aiiulcris?Ac  siqui- 
dem  alius  quispiam  e  vulgo  esset,  cui  hoc  accidisset, 
causam  quoque  nullo  negoiio  iuvenissem.  Quain  tan^ 
dcui  isUim  ?  Solent  plerique  morlalium,  cuin  ad  ma- 
jorem  dignitatem  pervenerii^l,  aiiimos  quoque  simul 
attoUerc  ,  ac  majores  spiritus  sumere  :  at  in  te  qii! 
phiiosophari  scis,  ac  caducarum  harun)  et  fragiliiim 
rerum  naturam  apprime  nosti,  nec  fucis  acpigincniis 
deciperis ,  verum  res  ipsas  larvis  vacuas  perspicis 
atque  animadvcrtis,  silentii  causam  rcperire  nequeo. 
Et  quidem  illud  pro  certo  babeo,  me  xque  ac  prius^ 
imo  ctiam  magis  quain  ante  abs  le  amari.  Quhf  autem 
sit,  quamel^reiH,  enm  boe  erga  me  animo  sis,  tam- 
diu  tacuerls,  dioepe  neqnee  :  imo  hoc  qnoque  ipse 
ppa»ser^m  nomine  haere^  Qoare  istnd  niignin» 
Atsi  grave  ae  molesinm  est ,  uobis  vellm  per  liieras 
expUces*  Atque  etiam  ante  tp^r^s  IH  Tas  eo^,  ([vi  hanc 


681  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOMI 

epistolam  ad  (e  perfertiiit ,  boc  est ,  dominum  meum 
reverendissimum  et  religiosissimum  presbyterum  , 
ipsiusqiie  eomiles»  doce,  id  quod  nobis  ipsis  persua- 
•om  ett»  ncrope  hoc  tuum  silenlium  a  negligentia 
Doa  lluxisse*  Nam  si  hoc  diieris,  satls  id  erit»  ut  ipsi 
comiler  ac  benigne.a  te  excipiantur. 

LXXl.  Firmno.  ( Gucuso  anno4(M.) 
Ad  congresaom  taum  magno  nobls  damno  morbus 
tnus  fuit :  ad  carilatem  autem  ne  tantiiluni  qnidem 
detrimenti  altulit.  Nam  (a)  vel  seroel  te  convenisse » 
aalistuperque  fuit  ad  vebemenlem  tui  amorem   in 
animls  noslris  ciendiim.  Hiijus  autem  rei  causa  ipse 
fnisti,  qui  ab  ipsis  initiis  ingciitem  ac  pene  iiisanum 
Aoslri  amorem  prs  le  tultsti,  necnos,  ut  diutius  tui 
pericttlum  faceremus ,  exspectare  passus  es.vcrum 
ad  primum  aspectum  nos  cepisti,  arctissimisque  vin- 
eolis  tecum  astrinxisti.  Ideoadte  scribimus»  eaque 
qu0  aiidire  cupis,  expoiiimus.  Qua^naro  autem  luce 
sont?  Bona  valettidine  sumus  ;  iter  tuto  confecimus ; 
quiete  atque  otio  gaudemus ;  magnam  omniam  bene- 
Tolentiam  obtinemus ;  inenarrabilem  denique  conso- 
lationem  percipimus.  Nemo  hic  est  qui  nos  exagitet, 
aut  nobis  negotium  facessal.  Quid  autem  nobis  hoc 
in  urbe  usu  venisse  miraris,  cum  etiam  iter  ipsum 
tntissinle  ooofecerimusT  Tu  vero  de  tuis  quoqve  re- 
bus  nos  foc  certiores,  ut  quemadmodum  ex  hac  com* 
memoratione  volupiaiem  cepisti ,  sic  etiam  de  tua 
valetudine  certiores  facti ,  magiuim  l»iitiam  capia« 
roos.  Nec  enim  te  fuglt,  quanlam  iis,  qui  sincere  a- 
mare  norunt,  voiuptaiem  boc  injiciat ,  cum  Isti  ali* 
qiiid  de  iis,  quosamant,  accipiunt. 

LXXXl,  nymnetio  Archiatro.  (Gucoso  anno  404.) 

Niimquam  te  apud  omnes  miriricis  laudibus  efferre 
desineinus,  tum  ut  probum  virum,  tiim  ut  prxstan- 
tissimum  medicum,  tum  ut  eum  qui  sincere  aroare 
novit.  Nam  cum  liic  de  morbo  nostro  sermones  excl- 
tantur,  in  ejusmodi  commemorationes  to  quoque  sub- 
eas  neeesse  est ,  cumque  ipsi  eximiae  tux  peritiae 
ac  benevolentisc  periculum  fecerimus,  beneQcla 
abs  te  accepta  silere  iion  possumus,  verum  apud  om- 
nes  ea  praMllcamus,  maximam  a  nobis  ipsis  liac  in  re 
gratiam  Ineuiites.  Tantum  enim  tui  amorcm  animis 
nostris  injecisti,  ut  etiamsi  bclle  valeamus,  magno 
tamen  eniptom  vclimus,  ot  te  huc  traliere  queamus, 
ut  vel  tuo  conspectu  frui  liceat.  Yerum  quoniam  hoc 
.partimob  itinerisdifGculiatcm,  ptrtim  ob  Isaurorum  ' 
melom  dillicile  esl,  nunc  quidem  boc  miiiime  aggre- 
dimiir  :  at  illud  petimus,  ut  qiiam  sxpissime  literas 
ad  nos  roittas.  Cam  cnim,  qiiam  prxsentia  ipsa  parit, 
voluplatcm  frequentibus  liieris  nobis  ailerre  poteris, 
inorum  tuorum  melle  eas  iiiliiens. 

LXXXn.  Cyiherio.  { Scripta  Gucusi  anno  404.) 
Brevis  quidem  nobis  vobiseum  isiic  fuit  consoe- 
tudo  :  ai  amor,  qui  hinc  ortus  esl,  magnus  et  subli- 
inis  ac  pnDclarus.  Nam  {b)  its  qui  siiicere  amare  sciont, 

(a)  Tnuic  locam  antea  muCllom  resanrimas  ex  nss.  Regio 
otGoiiliniano. 
(#)  M|nc  locom  sic  re^iitubnus  ex  God.  Regio»  qoem  qqi- 


AUCHIEP.  GONSTANTINO^  *. 

ad  eam  rem  diutumo  tempore  mintme  opos  es^ie. 
rum  brcvi  lotum  id  periici  potest.  Qood  eiiam  ikiIni 
usu  venii :  quippe  qui  vestri  amore  perinde  IfcigreinQs, 
ac  si  jampridem  muluamiuler  nos  cousneiidiiiesih. 
buissemus.  Idco  ad  vos  eiiam  scrihimus .  rermqt 
oostrarum  statum  exponimoi.  nempe  nos  emmo^ 
valetodiiie  esse ,  aique  in  quiete  et  otio  degm. 
Nec  eniin  nobls  dubiuin  esi,  quin  hxc  numuiiita, 
rcm  vobis  gratam  facturi  simiis.  Vestras  eUam  iiie. 
ras  vicissim  pckimus,  qux  laetum  eumdem  iiobisni» 
lium  afferanl.  Igicur  &cpe  ad  nos  scribere  ne  grai^ 
mini,  deque  valetudinis  vesine  statu  i«ta  nuntiait 
Sic  enini  iiobis,  etiam  in  cxtcnia  regione  degeniibiis, 
gratisslmum  facluri  esiis,  ea  scribeoles,  qusfreqo» 
ter  audire  cupimus. 

LXXXIII.  Leontio.  (Goeoso  anno  404.) 

Giviiate  quidem  vestra  pulsi  sumus,  a  cariuicYcn 
tua  non  ilem  pulsi.  Illud  enlm,  boc  estot  isticmaiw. 
remus,  aut  ejiceremur ,  in  aliorum  poiesiate  siifla 
erat :  hoc  auiem  in  nostra.  <}uocirca  neme  id  Dobis 
umqiiam  eripere  poteril;  verum  qoocumque  prollci- 
scamur,  caritatis  lu«  mel  semper  circiunferifnia, 
magnamque  ex  tiii  recordaiione  volupiatem  capiniBS, 
luumerganosamorem,  sludium,  prtidentlam,  Gflo- 
ilatem,  hospitalitatem,  alia  denique  omnia  in  udu 
cogentes,  tuxque  virtutis  Imaginpm  efnngenles.  Qao- 
niam  igilur  nos  ita  demeniisti,  ac  libi  coiiciliasli,  nt 
etiam  prjesenliam  luam  imprimis  appelamus,  Idau. 
lem  uunc  miiiime  licet ,  consolationem  eam ,  qux  ex 
literis  percipitur,  vcIhii  nobis  praebeas.  Nam  coa 
tania  prudentia  sis,  per  frequenles  literas  id  asseqi 
poteris  ut  voluptatem  eaiu,  qoam  pncsentla  loa  se- 
cum  accersit,  nobis  effingas. 

LXXXIV.  Fauilino.  (Goeoso  anno404.) 

Cucosom  ^  incolomes  venimus  (hinc  enim  ordie' 
mur,  unde  nos  iuitium  scrlbcndi  facere  cupis) ,  le 
locum  tumultibus  vacuum  reperimtis,  quietisque  at- 
quo  otii  plenisskmom,  nec  qoemquam  liabeniem  qoi 
nobis  molestiam  exbibeat,  atque  infestus  sii.  QukI 
autem  mirum,  si  hoc  nobis  in  urbe  contingat,  ciod 
etiam  desertisslmum  ac  pericnlosom  et  sospeciiiia 
iter,quodillincbucducit,sinemetu  ac  negotk)  ei* 
egerimus,  tutioraque  oinnia  babuerimus ,  quam  io 
urbibus  qu»  boiiis  legibus  gubernantur  ?  Lrfti  igibir 
hujus  nuniii  roercedem  iiobis  banc  pende ,  ot  de  toa 
valetudine  qoaiii  creberrime  ad  nos  scribas.  Siqui' 
deiii  in  niagna  quiete  hic  degentes,  aniroi  loi  oobili- 
tatem,  ingenoitatcm,  improborom  odiom,  loqueiMli 
libertatem,  ouiversum  dcnlqoe  virtolum  liunmi  pra' 
tum  sine  ulla  intermissione  cogitatione  nobiseflingi* 
mus,  tuiqoe  memoria  delectamur,  qoemcomqiie  io 

oom  habemus  ad  hanc  epjsiolam :  BilUos  kfipson  legitqwrf 
in  Regio  babeuir. 

>  Lcgit  vaiicaaus  semper,  coceumn,  vel  coeeusm ;  ^ 
lliQerario  Antoaini  ejus  est  roeniio  treqoens  et  semper  co> 
cuton  iegitur.  vide  quas  de  illa  urbe  dicatKioobus  Sergicrt 
De»grandschemini(UCBmpire,p.}SXS.  ui  alils  codia^ 
atque  in  editis,  cuemu.  j 


d53 

locttm  abscedamus,  te  circumferentes  alque  iiicredi- 
bili  (|uodam  tui  amore  flagraiiles.  Eaque  de  ciiuaa  te 
quoquehuc  venire^ac  cernere  cupimus.  Quoniam 
auteni  id  dinicile  est«  ad  secunduin  navigationia  cur- 
suui  veniinuSy  earoquc,  quain  litene  pariunt,  conso- 
laiioiiem  abs  le  postuiaiiius.  Maxiinum  quippe  sola* 
liuni  nobiseriiy  frcquenies  epistolas  accipere,  quge 
nos  de  lua  valetudine  certiores  faciant, 

LXIXY.  Ludo  effl$eopo.  (Scripla  anpo  404.) 

Etsi  magno  itineris  intervallo  a  te  sejuncii  sumus, 
lainen  illud  improl)orum  odium,  quo  aiiimus  tuus 
prxditus  e»t,  ininiine  iiobis  obscurum  fuil,  dolorque 
ille,  quem  propier  eos  qui  taiita  flagiiia  perpetrarunt, 
toique  ^candalis  orbem  impleverunl,  aniino  concepi- 
sii.  Propterea  tibi  gratias  agimiis,  miriflcisque  laudi- 
bus  sine  uUa  intermissione  te  celebramus,  qiiod  in 
laiiia  maloruin  coliuvie,  totque  liominibus  in  pracci- 
piiia  el  scopulos  nieniibus,  tu  recium  iier  tenere 
niinime  deslitisti,  ea  quae  facu  sunt  reprebeiideus, 
eosque»  a  quibus  facta  sunt,  aversans,  ut  etiam  te 
facerc  par  est*  Eaque  dc  causa  te  liortamur,  ut  in 
cgregia  liac  animi  alacrilate  persies,  majoremque 
eiiam  zelum  pra:  te  feras.  Scis  enim  qu£  vobis  mer- 
ces  futiira  sil»  qu;£  prxmia,  quae  coronx»  si  tot 
aliis  perturbantibus,  contrarium  tamen  iter  tenueritis» 
maximam  pnesentibus  malisniedicinam  hincafferen- 
tes.  Nam  quod,  etiamsi  alioqui  exiguo  numero  sitis» 
tamen  si  strenuo  ac  forti  animo  in  procinctu  stare 
volucriijs,  majores  copias  ob  improbiunein  glorian- 
tes  superaturi  sitis,  ncmo  inflcias  icrit.  Nihil  enim 
foiiius  est  virtuie  earumque  rerum  perquisitione  qui- 
bus  pR)esidium  Ecdesiis  coinparalur.  Cum  igitur 
animuin  ad  iugentem  Dei  openi  accersendam  ido- 
neum  babeatis,  quo!  vestrarum  pariiuni  sunt,  velim 
expleatis,  vusquc  per  hujusmodi  mentem  ac  volunta* 
tem  firinissiini  cujusdam  muri  instar  oinuibus  orbis 
Ecciesiis  prasbeatis. 

LXXXVi.  Mari  epiicopo*  (Scripta  anno  404.) 

£t  coin  lempestas  ea,  qua  Ecciesia  turbata  est, 
exoriretur,  animi  tiii  iniegritateiu  atque  constan- 
perspeximus  :  et  nunc  item  ingravescentilHis 
I  pietatem  tuam  io  iisdem  rursus  insiituiis  per- 
severare  cogoovimus.  Eoque  noniine,  tain  longe 
licct  a  te  dissiti,  debitum  tibi  salutatioiiis  munus 
persolvimus,  teque  miriflcis  laudibus  exloliimiis , 
quod  cuin  pluriiui  per  ea  scelera,  qua:  adversus  Ec- 
clesias  designaruni,  sese  iii  exitium  praecipites  dede- 
rini,  ipse  tanieu  viam  aliorum  vi»  adversam  tenue- 
ris,  nimirum  et  eorum,  qui  baec  aosi  sunf ,  congres* 
suiu  defugieiis,  et  eam,  qua^  te  digna  erat,  iibertatem 
reiinena.  Cogiuiis  itaque,  quaiita  prxclari  bujusce 
lui  facii  magniiudo  sii,  quanla^que  laudis,  improbis 
niinime  obsecuudasse,  atque  illud  prsterea,  conslan- 
tcm  haoc  vestram  firipamqiie  senlentiam  depeiteo- 
dorum  malorum  viam  ac  prjciudium  fore ,  fac,  quxso, 
ul  queroadniodum  a  le  posiulaiur,  strcnuo  aniino  io 
procincUi  stes,  alqiie  alios  pru  virili  tua  cohorloris. 


liani 


EPISTOLJS.  *^ 

Sic  enim  ad  auxllium  nostrum  bsec  oeeasio  tHirece^ 
rit,  Deo  nempe  mentem  vestram,  quaa  in  lanta  re* 
rum  perturbatione  recta  eiigit,  comprobanie,  suamt 
que  opeiu  afferente. 
LXXX  Vil.  Euiogio  epi$copo.  (ScripU  anno  404.)  < 
Quamvis  ad  exlremos  usque  orbis  recessos  Tcne* 
rimus,  lamen  tu»  cariuiis  oblivisd  mlnime  possu- 
mus,  verum  eam  passim  circuniferimus  :  usque  adeo 
nos ,  reverendissime  ac  religiosissime  domino  ,* 
libi  devinxisti  ac  subegisti.  Siquidem  nonc  quoque 
Cucuti  manentes,  hoc  cst  in  desertissimo  nostrl  or*- 
bia  loco,  benignitatem  tuam,  suavitaum,  morom 
faciliutem,  sinceram  animi  propensionem,  acrimo- 
oiam,  xelum  quovis  igne  ferventiorem,  caetems  denU 
que  omnes  tuas  vlrtutes  cum  animis  nostris  repuUre« 
aique  ejusinodi  cogiutionum  memoriam  summa  cum 
volupuu  usurpare,  mentisque  tus  Armiutem  ati|ue 
constaiitlam,  qiiam  exbibuisii  adversus  eos  qui  veri- 
Uti  bellum  intuleront,  orbemque  tot  scandalis  imple« 
Tcrunt,  apud  omnes  praedicare  mlnime  desinimuS; 
etiamsi  alioqiil  hoc  liiiguae  nostrae  officiom  mlnimo 
reqoiras,  cum  tu  quavis  tuba  clarius,  apod  omnea 
Orientales,  etqoam  longissime  dissitos  bomineSf  per 
res  Ipsas  Id  promulgaris.  Quo  quidem  nomine  gratiaa 
tlbi  agimos,  teque  beatum  praedicarous  acsuspicimus, 
atque  horumur,  ut  eumdem  lelum  prx  te  ferre  per- 
gas.  Ncque  enim  paris  laudis^est,  rebus  ex  animi 
aenuniia  fluentibus,  intcgritatis  spedmen  exbibere, 
ei  cum  miilti  sint  qui  Ecclesias  everiere  conentur, 
non  Umen  decipi  ac  circumscribi,  sed  firmum  ma- 
nere,  eos  qoa  decct  animi  maguitudine  aversaDtem. 
Neque  eiiim  parva,  verum  peniuam  ingens  malorum 
medicina  haic  est.  Qood  autem,  pietate  tua  ad  hune 
nioduin  se  gerenie,  omnes  dominimei  reverendissimi 
et  religiosissiuii  Palsestinse  episcopi  vesligiis  tois  h-A' 
suri  sini,  minime  tibi  dubiuni  esse  credo.  lllud  enim 
mihi  expioratissimuin  est,  fore  ut  in  prjeciaris  hiijtts* 
modi  factis,  sicut  eorpus  capiti  adjunctum  eal»  aic 
eos  ipse  com  cariutis  luas  suaviuie  connecus  acve- 
lul  calenis  adstringas  :  quod  quidem  maximom  qoo- 
qiie  tuiB  virtutis  argiinieulum  esU 

LXXXVill,  Joanni  epiicopo  Bieroeolyndtwo»  (Scri« 
pU  Cucusi  anno  404.) 

Cucusum  rclegati  sumus,  nec  lamen  a  vestra  cari* 
Uie  s<^moti.  IUud  eteuim  in  aliorum  potestate  situm 
erat,  hoc  auiein  in  iiostra.  Quamobrein  hic  degentes, 
ac  Unlo  intervaliu  dissiti,  venerationi  vesfru}  scribi- 
mus ;  vosque  horUmur,  ut  fortitudinem  enin,  qunm 
ab  initio  prxstilistis,  ab  eoruro  nimirum  ccetu,  qoi 
Eccloaiaa  tot  tomuliibus  impleverunl,  vos  renioventcs» 
nonc  quoque  retiiieaiis,  paremque  pncludiis,  imo 
etiam  longe  splendidiorem  flnem  imponatis.  Neque 
enim  parva  binc  vobis  merces  consiituu  erit,  si  eos 
quiunum  tempesuum  invcxerunt,  universumque 
peue  terrarum  orbem  tot  scandalis  impleverunt,  i|t 
par  est,  aversemini,  necquidquamcumiiliscommuiio 
babeatis.  Hoc  Ecclesiarum  prxsidium  est,  hoc  mu* 
ros,  hoe  coron»  vestrjO  atque  pnenria.  H»c  igitor 


Cr)o  S   JOANNIS  CfinYSOSTOMl 

cum  tibi  pcrspecla  sinl,  domine  mi  reverendlssiine  ac 
rcligiosiissimc ,  da  opcram  ,  ul  Ecclesias  hoo  modo 
commimias,  amplissimam  binc  niercedem  exspectans  t 
i)02»inqiic,  qui  pielalem  luam  valde  amamus,  atque 
ex  lua  benevoleiHia  pendemus,  fac  perpetao  memifie- 
ris.  Nam  ipsis  operibas  didkiiiiBS ,  qnnlara  ergi  nos 
carilnlcm  prsR  te  mleris. 

{tXXXlX,   Theodosio  ScythopoUi  epi$copo,  (Cucuso 
auno  40i«) 

NoBquidem,  si  loei  raiio  babealur,  proeu)  a  vobis 
^iftlamus  :  si  aiUero  cariiaiis,  prope  sumus,  aique 
aniiiio  ipso  eoosiririgiinur.  Nam  ea  ainori«  naUira  esti 
iii  nec  k>eo  probibeaiur ,  nec  vitt  ionginquitaio  ooei'- 
Daatiirt  yerwn  per  universum  terraruiii  (iri)eai  racile 
provobii,  atque  euiii  iis  qui  amaniur,  eonsueiudinem 
babeat.  Quod  etiam  niine  raciinus,  qui  vos  in  animo 
eireomferiniiis.  Ac  rogamos,  «t  quemaduiodnin  an- 
lebae  voeipai  vobia  oriiamentum,  au|ue  Occieaiispra»- 
sidiuin  atiolistis,  sic  etiaro  nunc  faciatis  :  oosque  qiii 
lot  tiimultus  in  terrarum  orbero  injocenint,  atiiuo 
fieciesiaa  periurbarunt,  ra  quam  muncris  vcstri  ratio 
posiulat  aniini  magniiudine  averseroini.  Uoc  enim 
deiieilpnd»  tempesiatis  iiiitium  est ,  hoo  Eccieaiarum 
securiias,  iioc  nialonim  medicinat  cuin  niniiruni  vos 
i|ui  sani  estis,  eoriim  qui  hujuamodi  seelera  perpe- 
trant,  aapectum  defugitis,  nihiique  cnm  eis  comroer- 
eii  habetis.  Qtiae  cum  ita  sini,  rei  bujusee  niercedoro, 
et  coronas  ob  earo  caiisam  consiitutas  ,  animo  et  co- 
gitaiionc  coropiectens,  ad  boc  ipsum ,  qiia^^o,  oam 
qiiaro  par  est,  aiiimi  magniiudineiu  pnvsia,  noslrique, 
qui  te  amamus,  meniinisse  ne  interroittas.  Quod  ai  To- 
ceris,  rem  iiobis  gratissimam  feceris. 

XC.  Motjsi  episcopo,  (Scrlpta  anno  i04«) 

£isi,  ut  oam,  quam  convenil,  animi  magnitudinein 
pi-a^sies,  eosque  qui  toi  inaiis  l£cdej»ias  aifecerunt, 
ac  terrarum  orbein  tiimuhibua  impleverunt ,  averse* 
rUy  te  lilerlsnosiiii  indigero  roiniroe  exisiiroo;  nain 
id  robus  ipsis  declarasii  ;  lamen  quoniam  te  quain 
sxpissimc,  et  quavis  oblala  occasione,  salutare,  anti- 
quissiniomlbisttidio  est,  nunc  quoque  idem  a  te  pelo, 
ul  ad  eorum  coulus  fugieiidoa,  eain,  quarn  par  cst, 
animi  foriiludlnem  adhibcas,  aliosqoe  etiam  ad  hoc 
ipsum  cohorieris.  Neque  cnim  hinc  parva  vobis  mer- 
ces  constituta  eril,  si  cos  qui  tantam  lempesiatem 
excllanint,  atque  itmumcris  scandalis  totum  orbcm 
iniplevernnt,  quemadmodum  decet,  averseris.  Nam 
hac  ratione  res  vel  maxime  sanabuntnr,  Nosiri  eliam, 
qui  le  carissimum  hahemus  ,  verpetuo  nicminerls 
velim.  Scis  enim  quo  animo  erga  te  hacienus  fuerl- 
nius,  et  semper  simus. 

XCl,  Homano  presbffiero  ^  (Cucuso  aiiiio  404.) 

Id  quoqoo  tuuro  est,  magnique  tui  et  stibtimis  ac 

4»hilosophiei  aniroi,  nc  in  tanta  qiiidem  •  tetiipcsiate 

nostne  caritaiis  oblivisci,  Yenim  flniiuni  atque  iro- 

'  notum  permancre  amoremque  erga  no;^  tuuni  Tif^en- 

^  Taiicaous  babet,  Ramtmo  presbytero  numacko. 


ARCHiEP.  CONSTAlStlNOP.  6FI 

tem  retincre.  Nam  faoc  ex  iia  qooqtie,  qoi  iniMt^ 
niunt,  aperte  eognovimns,  ae  pri«s  oiian,  qmii 
ab  aliis  accipcrem,  exploralom  halMlnm.  Neta  oii 
liabeo  anlini  tui  firmitatem  atqne  eonatantiam,  flna. 
qiie  et  immotam  tuam  sententitm.  EoqaecUuiM. 
mine  ingentes  pietati  ttiae  gratias  habeo  :  teqae  cn, 
ac  sumini  bcneficH  loco  id  abs  te  pelo,  nl  emlicin 
ad  nos  scribaa.  Scis  enim  qoania,  etitn  in  aiiea 
regione  degontes,  eooaolalione  afliciamur,  can  lit^ 
ras  qux  noa  d^  tiia  valetudine  certiores  faciintaoi- 
pimus.  Te  quippe  integra  atqne  incoliimi  valeiiMii» 
esse  vehementer  ctipimus ,  quando.{mdein  aniia 
qiioqne  tua  .multis  subsidium  et  portns  ae  Incilln 
esl,  atque  innumeroriim  successuum  maieria. 

XCii.  }ioysi  presbyteroK  (Ab  anno  404  ad  407.) 

Lauduin  eanim,  quas  nobis  tiieris  luis  tribuis,»' 
gniiudo  tenuitatem  nostram  longe  soperat.  Ou» 
obrcm  his  omissis,  vetiin  titm  pro  pnblids  Ectloiii 
rutn  commodis ,  tum  pro  me  vili  faomuneulo  fna 
ad  Dcum  adliibere  ne  desinas,  ejusqne  beoigiiiUiei 
Implorare  atque  obtestari,  nt  ea  mala,  qimorki 
terranim  invaserunt,  dept^llal.  Nain  praeseniii  aep- 
tin  preres  dumtaxat  reqiiirunt,  ac  luas  prcsertis, 
qui  tnagnam  apud  Deiim  flduciaro  cs  consrqimigs. 
Quamobrein  obnixe  istud  ac  prolixe  facere  ne  iinir* 
mittas  :  nobisque  etinm,  quoties  focuUas  diiNU 
( iieque  eiiim  magna  itineris  longiludo  est),  ^m 
s.Tpisslme  scrlbere  ne  graveris.  Siqtiidem  de  m»  i« 
leiudine  magnopere  aliqnid  seire  copimas :  qwR^ 
quidem  valeltido  tua  muttos  fufcit  et  eonsolaiuf.  Nn 
vlia  tua  scinpcr  necessaria  est,  nonc  vero  muineii 
tania  leinpestalc  et  caligtne,  ut  puH  sideris  iosur 
splcndens  lis,  qui  tempestate  ac  floctibus  ja(!tifltir, 
pra.'hiccas.  Quamobrcm,  ut  nos  quoqoe  l«to  Hio 
alacri  aninio  sliiius,  crebras  ad  noo  dc  tiia  valeioiia 
lilcras  miltn  :  nec  cnim  parvam  liiiic  consolaiioiMi 
cnpiomus,  si  id  de  vobis  quam  sxpissime  discamtf. 

XCiU.  Aphthonio,  Theodoto,  Ckarcaf,  preihrjm  rt 
monachis,  universoqtte  mftoiodaUtio,{Cuc\iSOK^ 

m.) 

Apud  eos,  qiii  amant,  rorporea  eonin  qiiMamMi 
pr.Tsenlia  plus  ad  levandnm  dolorcm  momi-nli  M^' 
Nam  et  bcatus  Paulus,  qui  subinde,  vd  perpftiH»  |w- 
liiis,  universuin  fldelium  orbcm  aniroo  circunferebA 
ac  ne  Inter  vincula  qnidem  el  conipedes  ei  In  M^ 
sione  •  eos  deponere  sustinebat ,  id  qood  liHlitf» 
dicebat :  Eo  quod  habtam  vos  in  cordi^  tt  fe  •ii'^ 
meis,  et  in  defensione  et  m  eonlirma^e  «•flwj''" 
(  Philip,  1.7):  corporis  qooqoe  prJTJ^eriiiain  copi 
dissime  requirebat,  his  verWs  ntens  :  HHHrsd^^ 
tes  facti  a  vobis  ad  hortg  tempui,  Oipeeia,  nin  cerit, 
abundantius  studuimus  faeiem  Mtram  9idere{\'T^' 
t,  17).  Quod  eiiara  nobls  nuiic  nsn  venit,  t|«'|"* 
eorum  qoi  jam  nos  videnmt,  tom  eonin,  qw^ 
nonduro  dc  facic  noti  sumos,  pnesontlin  arWen' 

*  Addit  Regius,  manasdeam  vitam  agetttL 

f  Haec,  et  m  defsnsione^  absnm  a  ae|.  eta  W» 


w 


EMStOLiB. 


«S 


^'^ 


-  » 

'V   I 


■f. 

a 
*c 

•*■  j 

...I' 


qniriiiMis»  QiwniMn  anlen  id  BBiie  miniiM  licci(nam 
eiviae  loDgiiudo^  m  tenipnSy  el  pmlonum  meits 
impediiDenlo  sanl ,  ac  praeterea  nn  nobis  «inideDi 
domo  eKccdere,  ac  longas  peregrinatiDnea  inire  Uh 
cile  est)^  quod  secniidnm  est ,  debilan  vobis  fialnit- 
tionem  persolvimua  i  alqae  ante  ipsam  etiam  v« 
rogamos  et  obaecramua»  atque  a  vobia  ampltiaimi 
beneficii  loeo  petimua,  ut  In  TeHHaprecibus  perpetoo 
nostri  memores  sitis,  obnizeque,  el  eum  lacrymis, 
ad  benigiii  Dei  pedea  viliiatis  nosirs  eausa  vosipsos 
provolvatis.  Nam  cum  negoiiorum  hujua  vii»  euripum 
efingeritis,  fumoque  ac  tempeaiate  malorum  eorum , 
qiifls  in  medio  versanlur,  liberati  aitis*  animaaqtie  va- 
slraain  praeelarissimum  bujusoe  philosopbi»  lilus, 
nonaeeus  atque  inlranquiUumquemdain  fludibuaque 
vacdum  poftum  uppuleriiis,  nocteaque  per  sacrus  ei- 
cubiaa  in  dies  niuiaveriiis,  in  iisque  aplendidiuat 
quam  alii  inierdiu,  cernalis  :  flequuin  aane  fuerii  voa 
precum  veatramm  auxilium  nobis  impertire.  Nobis 
enim  etiam  e  tantointervallo  bis.rmi  licel :  neclocus 
ullos  est«  aul  lempus  ulluin,  quod  iKijiismodi  opem 
interrumpere  queal.  Quamobrem  suppetias  nobis 
ferte,  ac  per  vcstras  preces  manum  porrigite.  Nam 
hoc  niaximum  cariiatis  genua  Qst.  Ac  pr»ier  oratio^ 
nea,  de  vesira  quoque  valetudfne  ceriiores  nos  faccre 
ne  graveminii  quohiiio  quoque  niaxinia  consolaiione 
afflciamur,  quamdain  ex  veatra  earitaio  voluptaiem 
eapienteai  absenteaque  voe»  non  secua  ac  praesentes, 
ob  oeuloa  nosiros  proponentea  :  siquidem  ea  siiiceri 
amoria  via  est,  ui  eUam  hujusmodi  simulacra  pingat. 
Ita  fiet,  ut  eiiamai  in  aolitudine  longe  hac  acerbiore 
nobis  versari  contingat,  magnam  tamen  cooaolaiio- 
nem  capiamus. 

XCIV.  PentadioB  diaconissw.  (Anno  iOI  vel  405.) 

Quamqaam  mihi  lua  erga  me  cariua  antebac  jam 
eiploraia  erai,  quippe  qtii  ro  ipsa  ejus  documentum 
cepisaein  :  tamen  eam  apcrtius  ex  tuis  ad  me  lileris 
eognovi.  Ac  propterea  sumroopere  te  laudo  atque 
admiror,  non  co  dumiaxat  nomine,  quod  ad  me 
acripaeria^  sed  eiiam  quod  ea  oronla  quae  contigeraul' 
expoaueris.  Hoc  enim  feminsB  esl  ei  de  meo  erga  ae 
anirno  niinhne  dubiianiia,  ei  de  renim  meamm  sialu 
lal)orantis.  Proinde  gaudeo  et  exsultOi  maximamque, 
eliam  in  tam  deaerio  loco  degena,  consolaiionem 
mihi  positam  ease  duco  in  ea,  quam  in  omnibua  re* 
bus  adhibcs,  roriitudine,  con2»Unli  sentenlia  ingenti 
priidetilln,  liiiguae  tibertate,  ac  subiimi  Itducia,  per 
quam  et  adversarios  ignominia  perfudisti  et  mortife- 
ram  diabolo  plagam  inflixisti,  el  eos  qui  pro  verilate 
decerifllHini  ad  dimicandum  acuisti»  ao  foriissimi 
mitiiU  inaur  pnDciamm  in  bello  tropoeom  erexisli, 
ioenteniaNiqlio  vicioriam  adepia  es,  meque  etiam 
tania  volupiaie  eomplevisti,  ot  ne  in  alieiia  riuidem  el 
peregfina  regione,  nec  in  soliuidiiie,  verum  istic  vo- 
bHeum  tne  eSse  exislimem,  aummamque  ex  animi  tui 
vlrtoie  voliiptaiem  cnpiam» 

Vi$  veriiotii»  —  Quamobrem  gaude  e(  Irtare,  qiUMi 
bHJueiniMII  virioriam  aascquuta  sis,  aique  hiijuamndi 


b^Iluahim  ora  Hieill  negollo  compresaeria»  Imptiden- 
leaqoo  eoram  linguas  et  rabfda  ora  obstmieris.  Veri- 
ttisoniAri  enm  qiia  pugnaati «  et  prb  qna  Jnguliita  es» 
hanc  tlm  babel,  nl  panela  asepo  v^rbia  de  aycoph^n- 
tla  iriumphei  i  ul  o  eontrario  knendaeinm ,  etllmsi 
infinitlaaermomim  anlflclla  obtoltator,  facile  tameii 
diffluit  et  coUabitiir ,  aranesaqne  lelam  imbedlllilate 
supcrat.  Gaude  igitur  et  laetar^  (iieque  enim  haec 
verba  subinde  repeiere  desinam) ,  viriliter  age  et 
confbrtare,  onmesqiie  ab  fpsistlbi  eomparalaa  insi- 
diaa  irride.  Nam  quo  atrocius  aaeviont,  eo  profundlo- 
res  plagas  silit  ipsls  inferant  In  eaqito  causa  sunt,  nt, 
euni  te  ne  laniulum  qtiidem  Iscdant,  quemadmodum 
nec  fltictus  rupem,  scipsos  infringant,  imbecillioresque 
reddaiit,  atque  horribilia  sibiipsis  suppUcia  eoacer- 
venti  Quae  ciini  ita  siiit,  cave  quidqoam  eomm,  qo» 
minantur,  pertimescas,  quamlibet  dentibus  slrideant, 
quamlibet  iracundi»  temulentia  aestuent,  quamlibet 
truoulentuui  quemdam  vulium  prae  se  ferant ,  ac  prm 
improbiiate  in  ferarum  immaiiitatem  promerint.  Nam 
qui  te  ex  multis  et  varlis  eorum  insidiia  ad  hune 
usqiiediem  eripnii,  idein  te  posihac,  ai  fortem  ani- 
roum  praestiteris,  in  majore  securltate  constitnet : 
ipsaqiie  eiiam  diciura  ea  :  Sagittm  pamilorum  faetm 
sunt  plaga  eorum^  et  infirmaia  iunt  tontra  eo$  Hngum 
eorum  {PioL  65.  8.  9).  Qiiod  quidem  et  jam  contiglt, 
et  rursum  coniinget :  adeo  nt  et  tu  majorem  mcrco- 
deni  refcras»  illuslrioresque  coronas  accipiAs,  et  iUi 
morbo  poenitenliae  experte  laborantea  majori  sop- 
plicio  addicaniur.  Ecquod  enim  insldiaram  gendo 
praeiermiserant  ?  ecquod  macbinaram  genua  noa 
movertinl,  dum  solid»  inse,  ac  Deo  fideli,  generoaffique 
ei  forlissimGB  animse  Insidias  simere  conanlur  ?  1a 
foram  le,  qiiae  praeler  ecclesiam  el  cubiculum  nibll 
noras,  pertraxemnt,  a  foro  ad  Iribunalia,  a  tribuia- 
libus  ad  carcerem.  Falsoranitestium  linguas  acuemnl» 
iinpudentem  calumninin  conciniiarunt,  csedcs  pcrpe- 
Irarunt,  cruoris  torrentos  profudcrnnt,  igni  ae  ferfo 
jiivenuin  corpora  consuinpscnint,  multis  ac  prsedaria 
viris  innumeras  plagas  et  criicialus  intulerunt ,  nul* 
lum  deniqiie  lapidem  non^inoverunl,  quo  te  roetu 
perterritaui  huc  adigercnt,  ut  iis,  quue  videras,  con- 
traria  diceres.  At  lu,  instar  aquilie  subtime  volanlia» 
eorum  rctibtis  fraciis  ad  llbcriatis  fasiigium  rirtuti 
tux  consentaneum  asccndisii  :  sic  te  comparans»  ut 
ab  ipsis  minimc  circumscribereris;  imo  etiam,  quan- 
lum  ad  hujus  mcendiicrimcn  attinebai,  cijgusnoinine 
miseri  aique  infelices  lioniines  praesertim  gloriari  vi- 
debaniur,  cos  calumnix  convinceres.  Quae  igitur 
prselcrieruiit  tccum  rcpulans;  ncrnpc  quot  fluctus 
orli  sint,  qui  lamen  lemp<istalem  tibi  non  hivexerunt ; 
qiioi  procellae ,  qtix  lamen  naufrngium  minime  pe- 
pererunt,  ita  ut  furenle  inari  tranquilla  navigaveria  i 
porlum  etiam  una  ciim  plurimis  corouis  iTopedier' 
.exspecia.  Quoniam  autem  do  iiobis  quoque  aliqiiirl 
aiidire  cupis,  vivimus,  valemus,  niorbo  omni  liberaii 
sumus.  Quod  si  eiiam  apgrotamus,  tdoneum  nobis  ail 
recupcrandam  aanitatem  remedium  esl  sineera  «t 
fervens,  ac  flrma  et  constnns  (ua  erga  me  cariiaa» 


aM 


8.  JOAMiMS  CllRYSOSTOiy  AACHIGP.  CONSTANTIMOP. 


Uooutim  igitar  mtt  Toigari  vduptaie  afflcimar,  cum 
de  toa  valeiudineac  plena  securitale  quamaspiasiiDe 
aliqiiid  audiiiius,  le,  id  qnod  eliam  non  rogau  facere 
sbles,  rogamua,  ut  de  tua,  domeslicorumque  tuorum 
omnium  ac  neceisarionim  valetiidine  saepius  ad  noe 
ft€ril)a8  :  uon  eiiim  ignoraSy  quanta  tui  totiuaque  tum 
knedictaedomus  cnra  teneamur. 

XCV.  Pteanh. 

,  Gravia  siint  ea  qii^e  conilgeruQt :  at  non  obeosqot 
passl  ftunt,  roniterqiie  in  acie  ftletcrunt,  verum  ob 
eos  qui  ea  perpetrarunt,  lugeuduin  est.  Quemadmo- 
dum  enim  qu»  (lirficiiius  enccantur  fcRC,  magno  cum 
fiirore  in  liaftLnrum  cuspides  irruentes,  in  iniima 
visccra  gladios  protrudiint :  codcm  modo  ii  quo<iuc, 
qui  h»c  scelera  dcslgnare  noii  dubitanl ,  gravem  et 
acerbum  gehennae  ignem  adversus  capita  ftua  colli- 
guiit.  Quod  si  eliam  ob  ea  qiicc  faciunt  glorlanlur, 
ikoc  ipso  nomine  poiissimum  miscri  sunl,  pluribusque 
lacrymis  digni,  quod  bac  quoque  ralione  graviorcs 
ftibiipsis  pceiias  acccrsant.  Quamobrcm  bos  perpetuo 
flelu  prosequi  par  est :  iis  contra,  qiii  ab  ipsis  adeo 
/crudciilcr  maclaniur,  ob  pr.rmia  coronasque  in  cxlis 
recondiias  gratulari  convenit,  atque  hocinaximurn  ct 
luculenlissimum  telatis  p!ag:e  diabolo  inflictx  argu- 
menium  exislimare-  Nani  nisi  ille  letale  vulnus  accc- 
plssel,  haudquaquam  pcr  cos,  qni  ipsi  obtempcrant, 
taiitos  flalus  edidisseU  Hicc  igilur  omnia  tecum  repu- 
tins,  doniinc  mi  summnpere  adinirande ,  maxiinam 
binc  consoiaiionem  cape,  deqiie  lua  valfiiidine  quam 
a.Tpissime  ad  nos  scribe.  Eieiiim  te  qiiidem  cernerc , 
atque  islud  nobls  carum  capiil  coinplecli  cupimus : 
quonlam  autcm  id  miniine  licct,  te  oro  alqiie  obsccro, 
iit  el  ipse  de  tiia  valeludine  nos  crebro  certiores  fa- 
eias»  ct  iis  qui  valde  nos  ainant ,  magnam  ad  eamdcm 
.rem  facultatcm  aflieras  *. 

XCVI.  Amjtruclee  diaeoniute  attjue  iilit  qtug  cum  ipea 
nml»  ( Cucuso  anno  404»  ) 

Flucius ,  rupibus  illisj ,  cas  quldem  ncc  lantillum 
eommovcre  possunt ,  ipsi  autem  sese  potiits  ob  vehe- 
mciitcin  iinpcttim  frnngiint  ac  de  medio  tollunt.  Quod 
etiani  nuiic  in  vobis,  cl  iii  iis  qui  vobis  insidias  fruslra 
moliun!ur,  pcrspici  |  otjsl.  Eicnini  h.iic  \obb  et  major 
apud  Dcuin  liducia  etniajorapud  hoii>iiiesgIoriucoin- 
paralur,  illis  conlra  condcninalio  ct  igiiominia  ct 
probrum.  Quandequidem  ca  quofiue  virlulis  cl  iinpro- 
bitaiis  naiura  csi,  ul  illa  tuin  magis  florcai,  cum  bello 
Tcxaiur  :  h;rc<N)nlrn,  cliain  cum  bellum  iiifcrt,  inibe/- 
cilliorreddaiur.aiquc  hac  maxiinc  ralione  opprimaiur. 
Cum  igiliir  cx  iis  quac  fiunt  iiigenlem  coiisolalionis 
ansam  habcaiis ,  gaudete  ac  ixiamini ,  fonilerqiie 
agitc*  Neque  cnini  vos  fiigit »  quibusnam  proposilis 
pncrniis  ad  lam  grave  cerlamen  vos  accinxistis  ,  et 
quxnam  vos,  si  ea  qiioe  accidunl  fortiler  et  Cum  gra- 

>  Reg obteero  ut  et  ipse  cretro  ad  nos  scribas  de  tua 

vaielumne,  et  qualem  isUc  viutm  dega$,  ei  qna  in  (BstimatiO' 
,ne  et  atacritate  ii$ :  tn  taU  enim  ioiitudine  rivente$  non  me* 
^  atocrem  consoiationem  tacratnmur,  sihasdetua  reverentia 
mteras  acceoervmjs. 


tiaram  aeiiene  Hileritift ,  booa  «uineftiit ,  ea  ftdTieet, 
qiuB  nee  oeulus  vidit ,  nec  auris  aodlTit .  nee  ia  rst 
bomlnift aseenderutit  (i.  Cor.t.  9).  Atque  moksiii 
qaidem  lllaB  fluunt,  ae  ftlniul  cann  praesenU  vita  eistii- 
iuoDtur  :  praemia  vero  ea ,  qu»  hinc  comparantur, : 
morie  alieiia  ftuiil.  Quin  efiain  ante  ea  praemia  m 
parvam  hinc  quoque  voluptateai  percipitis  •  qoi^ 
qoaa  bOMD  conscienti»  apes ,  an  coronanim  ilUnn 
ejupectatio  paftcil.  Haecporro  tibi  ante  literas  no^im 
DOta  esse,  non  me  fogit :  verum,  vt  longiorem  episto- 
iam  elOcerem  ,  cobortationem  produxl.  Illud  enie 
piane  scio  ,  te  ingenti  quodam  literaniin  nostnrini 
desiderio  tencri ;  idque  caus»  esse  piilo ,  cur  noliB 
eo  nomine  crebro  sBCcenseas  ,  qood  miniis  saepe  al 
ttt  ftrripserlmuft.  Nequeenim  cupiditaletn  tuani  explerc 
posftumus,  quamvis  etiam  quotidie  literas  daniB; 
quia  ex  epistolift  nosiris  pendere  viderls.  Deus  tibi  tua 
in  hac  vita ,  lum  in  fiiluro  arvo  bojusce  erga  nos  ea- 
ritatis  mercedem  rcpcndat.  Nos  qtiideni  certe,  quoiiei 
quibusdcmuftoccornini,  ad  tescribere  miniine  iDicr- 
milliinus :  ac  aane  nos  ipsos  summo  beneficio  aflid- 
muft ,  cuni  id  faclmus ,  tequc  quaoi  creberrtme  per 
literas  saluiamus.  Siqiiidem  cariiaiem  eam,  qoam  no- 
bis  primum  injecisti »  perpetuo  vigeiitem  retinemiii; 
vX  etiamsi  nobis  diutius  adbiic  a  vobis  abesse  coiutn- 
gat,  ne  ftic  quidem  tamen  ipsa  iiiil>eciilior  eflici  queat. 
Eteniin  ubiqiie  vos  animo  circumferimos ,  iiwn(isve' 
sir»  consiaiitiain  ingeatemque  fortitudincni  ad  sto. 
porein  usquc  inirantcs.  Quamobrem  ipsa  crebro  adtios 
de  tua  domesticorumque  tuorum  oniuium  vilclniiitie 
ftcribe ,  quo  binc  quoque  magnam  consolalioneoi  a- 
piamus. 

XCVIL  Hypatio  pre$ltytero.  ( Cucuso  auno  405.) 

Nostit  domine  mi  reverendissime ,  qiianlaiu  volni 
calaniitatcs  ea^,  qiisc  Dei  causa  ftubeunlur,  mercedeiB, 
quaniaque  pRCiuia  el  quantas  coronas  feraiil :  qina- 
obrein  iilhil  eoruin  quae  fiunt  tc  conlorliet ,  si;|iii<iea 
eos  demuiu,  qui  sceleraie  aiiquid  faciunt,  lugereeM- 
•  veiiit.  Nam  ii  cerle  sunt  qui  ftcxccnias  adver*us  cap»» 
suum  pwnas  congerunt.  Tu  igitur »  ot  te  dignom  etf, 
eam  qoam  eonvenity  fortltodinem  pnesta  :  atque  illo- 
rum  lecbnas  ei  insidiaft  facilios ,  quam  araneae  leUia 
discerpe  :  deque  lua  valeludine  quam  safpissime  »i 
nos  scribe.  Magna  eniin ,  iu  aliena  licet  regiooc  de- 
geiiies  accommorantes ,  consol^tionem  capiemu»! « 
hujusmodi  abs  te  liieras  accipiamus. 

XCVIIL  Chalcidia.  (Cucuso  anno404*) 

Non  vulgari  dolore  affecti  sumus,  com  te  lam  g»fi 
morbo  tcneri  accepimus.  Seisenim»  oniatiftsiin*  "^ 
ac  rellgioftissima  domina*  quanio  valetodinis  ta«  txv^ 
teneamor.  Quamobrem  ne  cora  el  sallicilodiae  cnwe- 
mur,  per  qucmdam,  qui  primuft  isliac  buc  ^m^^M 
ipsum  nXr  sciamus  velim  cures ,  hoc  est  num  prwM* 
mori>us  ftublatuft  sii,  ac  tu  iniegra  sanilati  rettiiuuiw. 
Nec  enim  exiguam ,  ciiam  in  tam  deserui  loco|W«"' 
Yolupiatem  capimu» .  cum  de  lua ,  boc  est  fejw» 
nos  amantis,  valetodine  animiqoe  liilariiaia  «WP 


BPKROLiB. 


ftudinMt.  Cim  igitiirt  qniiiuai  a 
liujusmodi  roiueas,gratiam  Ineas,  (ibi  sit  eiplonnttm, 
»b]cet  a  omiif  mora  e(  cancmiione  Telim  eoafettim 
c^peram  des ,  ui  quemadmodum  nonc  noiftiato  too 
tnorbo,  ingenli  m<BSiiiia  nos  perturliasti ,  sic  rursam 
nuntiata  saniiate»  ingcnli  nos  voluptate  compleas. 

XClJi.  AnfnerilUB,  (Gucuso  mno^  ut  pntatur,  405. ) 

Niliil  quidem  est  quod  malim,  quam  crebro  ad  vos 
scribere  :  neque  eniin  beiievolentiaB  vesir»  et  honoris 
ac  revcrentio^  qiiam  semper  nobis  pnestitisiis,  quem- 
cumquein  locum  profici^camur,  oblivisci  possumus» 
veruin  memoriam  vestri  perpetuam  lenemus,  eainque 
recenteni  semper  ac  Qorentcm  ubique  circumrerimus, 
Quod  ai  noii  quoties  volnimus,  sed  raro  ad  vos  liieras 
dcdinius,  bocnoii  negligcntia  nosira,  sed  rerum  neces- 
siiaie  factum  est,  ei  quia  viatoribus  clausuni  iter  nuiic 
sil.  H»c  igitur  cum  (ibi ,  oriiaiistinia  iiiea  ei  nobilis- 
aiiiia  domiD.1,  perspecta  sinl,  sive  scribamus,  sive  si* 
lcainus,  de  ea  benevolentia,  quam  seroper  vobis  prse- 
aiiiimus,  codein  modo  existimcs  velim. 

C.  Mareiano  U  Mareellino  K  ( Cucuso  anno,  ut 
putatur,  404. ) 

Eadem  nobis  perdiuturni  silentii  nostri  caosa  est , 

,    quae  eiiam  vqbis :  verum  bujusmodi  silentii,  quod  noa 

^    iu  uninno ,  sed  in  liiigua  pObitum  sit.  Nam  aiiinio  ac 

,    Toluntate  nobilissimas  ae  suavissimas  animas  vesiras 

crebro,  imo  perpetuo  salutamus  ,  vosque  iu  peciore 

,    nostro  insculpios  passim  circumferimus :  iiam  ea  veri 

^    ac  sinceri  amoris  naUira  est.  H«c  igitur  cum  vobis 

explurata  sint,  doaiini  mei  carisslmi  ac  revereudls- 

sittii,  scribite  quiderot  quoties  faculuis  dabiiur,  ac  de 

'     vestra  ^'slctudine  certiores  iios  faciie.  Illud  autcm 

vobis  persuadete,  nos,  etiamsi  lac&itis,  ideni  lainen 

de  vestra  cariute  judieium  liabituros  esse ,  quod  ba- 

bebinius  ,  si  scribatis :  ab  animo  scilicet  vestro  bsec 

pcrpendenies. 

C7.  Setfero  fnreibylero.  (  Ab  anno  404  ad  407 ). 

Nos,  etsi  desertissimum  locum  ineolentes,  s«pe 
laincii  acl  te  scripsimus,  eosque  qui  istinc  veniuntde 
tna  valetadine  seiscitari  minime  desinimus.  Tibi  vero 
quid  caus»  sil  nescio ,  quamobrem  ,  cum  lain  insano 
iiosirramoreHagres ,  atque  perfacile  iiancisci  possis 
quibus  literas  des,  perdiuturno  tamen  itiropore  siieas. 
At  ciim  nos  benevolentiae  iliius,  quam  erga  nos  sem* 
per  pne  te  (ulisil ,  fervorem  ae  sinceriiateiu  animo 
complectimur,  etiam  in  longo  silentio  permagnam 
coiisolatiouero  rapiinus.  Caeieriun  literis  qiioque 
tuis  persaepe  frui  cupiiims ,  quibus  de  tua  valetudine 
cenior6.  (iamus  :  eaquCt  q«.e  aliorum  sermone  acci- 
pimus ,  ex  toa  lingua,  luaqiie  manu  audire  siudemus. 
Qoamobrem,  domine  mi  rcvercndissitnc,  nunc  saltcm 
lioc  fadas  quieso  :  aeis  enim  quain  nobis  liac  in  re 
gratum  facturus  sis.  Nam  quoJ  ad  nos  aiiinct ,  sive 
s^^ribamus  ,  sive  taceamiis ,  numqiiam  iiii  niemiiiisse 
(Usiniinus ,  eamque  cariiaiem ,  cujiis  iil>i  specimen 

^  vatic.,  Mareeltmo. 


) 


^vcraiieo 


U  enlm  cam  faciaras ,  ie  Mbii 
optime  Dieremar. 

C/l.  Tkeoiou  kamL  ( 

Qiiid  ais?  Plures  in  te  noneqaam  i 
excitaii  sutil ,  ob  idque  disciiieiarisV  1 
gaudcre  et  exsullare  convenil.  Nam 
Paulus  ad  hunc  modum  beiebai ,  mmi 
verbis  ulens  :  Non  tolum  a»tem ,  toi  i 
m  tribulationibu$  ( Aoni.  5.  5 ) ;  nonc  aatem  hia,  Gm- 
dco  in  passionibui  «ttets  (Colou.  1. 24).  Nain  quo  npjor 
etairpcior  iempeslas  fucrit,  eo  quoque  nu^or  qQTaius 
eril,  ei  illustriorcs  patienti»  coronae,  pneinbque 
ampliora.  Siquidein  ipse  quoqiie  de  te  bono  animo 
suin  ,  ut  qui  aniini  lui  Hrmitatem  aique  consUintiam 
explorauim  liabeam  :  ai  eorom  causa,  qni  libi  insidiaa 
slruunt,  duleo  el  collacrymo,  nimirum  qood  li  hi«ii- 
lem  iii  te  animum  gerant,  a  quibus  te  coli  oporiebaL 
Unum  cst  qund  moerore  me  afncii ,  nempe  oculorum 
luorum  invaleludo,  qiiarum  velim  summam  railonem 
luibeas,  medicosque  consulas ,  atque  ea  qu»  muiieris 
tui  sunt  simul  pnestes.  Nam  de  iiscalamitatibus,  qu» 
libi  ikferuniur ,  tum  tc ,  ut  prius  jam  dixi ,  gaudere 
ciipio,  tum  tibi  ipse  gr:ilulor.  Scio  enim  qiiantus  hinc 
libi  paiienti9c  frucius  oriaiur.  Quamobrem  da  oparam, 
ne  quid  ex  Hs  qu»  accidunt  te  commoveat  ae  perlur- 
bet.  Una  enim  dumtaxat  res  moleau  est,  nimirum 
peccatum.  Nam  caetera  onmia ,  si  modo  vigilantem 
ac  sobriuin  animum  praebeas ,  lucri  quoqiie  aroplls- 
simam  materiam  suppediiabunt ,  atque  arcana  illa 
bona  ,  quae  in  eslia  recondlta  sunl,  copiosisr>iine  tibi 
acceraent.  Ideocam  in  ejusmodi  quaesiu  quotidie  ver- 
serls ,  gaude  ac  l»Ure  :  atque  ad  nos  sspe  scribere 
ne  graveris.  Certe  noblseum  esse  te  cupimus  :  qtiia 
lamen  non  biems  dumtaxal ,  sed  etiam  asaias  SDqoe 
libi  gravis  ac  molesu  est ,  illud  verili  surous ,  ne  te » 
ob  oculorum  pncsertim  morbum  ,  in  aeris  iniempe* 
riem  conjiceremiis.  Quae  cum  ila  sini ,  ad  eorum  cu- 
ram  velim  opcram  oninem  adlylieas  :  de  eoque ,  cum 
facultas  erii,  crebro  ad  nos  scribas ,  atque  iiuin  ino- 
liuscule  sese  liabeant,  signiilces,  quo,  llcetalioqui  tanto 
abs  tc  locorum  intervallo  disslti,  magnam  tamen  hiiic 
volnptatem  caplamus. 

CUL  AmprucUB  diaconitiO!  ipsiueque  comtfth».  (Cu- 
cuso  aniio  404. ) 

.    Elsi  iongo  itiiieris  inlervallo  a  vobis  dlsjunctus 

•sum  ,  lanien  prasclara  et  fortia  vcsira  facinora ,  non 
roinus  (|uani  qui  adsutit,  cogniia  ei  cxplorata  liabeo  : 

.veliementerquo  vobis  de  liac  forUiiidine ,  paiientia, 
consuiniia,  atqiie  adamantinaquadam  aniipi  imiiute, 
loqiiendique  iiberuie  ae  fiducia  gratalor.  Eoqiw  no« 

.  mine  beaias  vos  prsedlcare  non  deaino ,  tum  oh  pna- 
sentia ,  tum  ob  ea  boiia  quae  vos  in  futiiro  »vo  ex« 
cepiiu-a^  sunt ,  arcana  illa ,  et  omoem  ineDlia  capliMi 

:  ac  sennonis  faculiaiem  excedentia.  Magno  autem  iios, 
qui  um  longe  a  te  aejancii  sumuSt  mcerore  afEecisti  • 
quod  ne  scril)ere  quidem  ad  nos  digoau  aia.  Quatt» 


m  8.  JOANNIS  GHEITS08T0HI 

qiiam  illud  scio ,  istnd  ncgligenlla  Uia  mininie  conli- 
gis>c  ;  nam  sive  scribas  ,  sive  laceas ,  ordciiteni  el 
sincernm  riicique  experleni ,  ac  (irmnni  el  solidam 
iiinin  ciiga  neoarilaitni  tiovi;  verun  quod,  cuidkta- 
res ,  nemo  litii  pr:vs(o  ossot.  Ouamqiiam  sic  quoqiie 
p:ilria1iiigan  S(  ribendum  fiiii,  nc  lua  manu.  Magnopere 
cniin  ,  ut  ipsa  quoquc  iiosli,  crelinis  a  te  literas  acci« 
perc  stiidcmus ,  quo  de  tna  valctudine  quotidie  cer- 
tiorcs'  fiamos  :  blncque  tam  vastae  hujnsce  solitudi- 
nis,  ac  renim  advcrsarum,  cum  qiiibiis  hicluctamur, 
h:iud  exiguain  consnlnlionem  ca(>irous.  Cum  igitnr, 
reverendissima  et  religiosissima  domina ,  quantt  n>i 
hujiiscc  cupidiiate  tenear,  minime  te  fogial ,  bane 
nobis  gratiam  impertire  ,  qiia^so ,  ne  intermittas.  Si* 
quidein  mnlti  isimc  vaviis  e  locis  ad  nos  TeneninL 
Yerom  ea  de  causa  ininime  tecuni  ezpostulo ,  quod 
literas  abs  te  nobis  non  attulemnt :  verisimile  enim 
est  eos  tibi  ignotos  esse.  Nunc  autem  ,  cum  snmmi 
Ibcultns  daiur,  scfibas  velim  :  ac  pran^rthn  enm  ret 
hnjusmodi  isiic  coniiglssent ,  literas  abs  te  acciper* 
in  prhnis  expelebam.  Cura  igflur  ot  quod  antebae 
abs  te  per  incnriam  praeiermissum  estsarcbi,  prisii* 
nique  silentii  dltitumiiaiem  liieraram  lireqiienlia  el 
assidailaie  ctmipenses. 

CiYm  Pentadim  diac9mm.  (Anno4(U  vei  405.) 

lleroiiirMii  nomltie,  quas  ilbi  etnctliieii*  beaiav 
le  duee,  ae  iiunc  qiioqite,  emn  per  animi  ningnliudi** 
Mm  ipiUvis  pro  veriiate  perHnre  In  aaimum  Vuim»^ 
ris.  Merilo  proinde  Deam  inbet,  qai  laae 
•eerrime  tuealur.  Uwqme  mi  mmma  ettim , 
Scripiora  ,  pr»  tmmt  cms  :  el  BmmmM$  fupmM 
pro  f  {EccU.  4.  U).  Qnod  etiiin  eveniu  Nam  c»m  e# 
mqne  pReciarum  boe  certamen  •Meris ,  milia  divi* 
nitns  pramia  relalisii :  Meomagna  velttptale  afficior» 
Qma  ammn  iniellexi  le  de  diacemu  oefiure,  ai^ 
JAine  niigran  velie  aecepi,  peio  ahe  le,  ne  qnidqnam 
lii  eagiies,  aui  in  miiino  bidnas*  Primiim  ok 
I ,  qued  civibos  Inis  aubiymm  ea »  amplii- 
iimusqae  portos,  et  idminiealam,  ee  lulos  morua  tia 
qai  iaboribas  ei  asnimnis  eoiifieiuniar.  Qaare  noli 
eommiiiere,  iit  tinliim  qagesiom  dc  manibui  cjieiai ; 
noii,  inqoam,  comniiilere,  ui  Innlam  lnenim  ab|iciM^ 
com  lantos  quotidie  thcsauros  ea  laa  pmsenlia  eoUi* 
gas.  Nam  qui  prxcbnt  lua  facinora  cerount »  vel  an- 
diunt,  non  parum  hinc  lucri  conaequantur.  Scis  porro 
qnantam  isttid  niercedem  tibi  eoiieiliet.  Primum  iia- 
qoe,  nl  dixi,  hac  de  cansa  te  rogo  istic  maneaa;  ne- 
qoeenhffexigaam  utiliiitis  iiliui,  qoim  Isiic  per» 
manendo  aitulisti ,  documenlnm  ahs  le  datom  csl. 
Deinde,  ne  anni  quideni  tempns  boc  le  Ihcere  paiiior. 
Meqoe  enhn,  qna  corporis  imbecilliuie  sis,  ignoras, 
neqoe  tlbi  fMle  esse  in  tania  ri  rrigoris  aiqoe  biemis 
pedem  movere.  Hnc  aecedii  qoad,  nt  roaMireil, 
kaororam  rea  nonc  vigent  >.  Hxc  itaque  omnia,  al 
pnideni  malierieeam  repaiaM»  net  qwao,  hoc 
l«nipof«  ollo  picto  pedem  Isiine 
doqae  hac  re  telim  ma  < 

'  Qifcifio.,  ^met^  imKrm ier lir fciytiiiMiii, 


AftCRtep.  CONSTANTINOP.  ^ 

cias,  ac  de  ttiA  valetudtne  sspe  seitbas.  Han  mt 
qiioque  noi  nuHas  abs  te  literas  accepisse  mihi 
tutimus  :  ae,  ne  forte  morbus  hoc  laipediverit,lib». 
ramns.  tlt  hanc  igitar  sollicltQdmem  boIhs  tsm^ 
cito  id  nos  literas,  qa»  baee  indicent,  rfitte. 
CV.  Chal^f^m.  (Scripu  anno,  otpouiar,!!!.) 
Denitibi  prouiiergi  noirevefenlia.lionoR.t 
sincera  caritate  loro  hic,  tom  in  fniuro  «to  mei» 
dem  pendat«.  Nec  enlm  nonc  damtaxai,  sed  pnRm 
etiam  itque  ab  initio,  qno  crga  nos  animo  ac  staii 
fneris ,  perspectuni  habeo.  Ae  proplem  t^vsa 
longo  Itineris  spaiio  abs  le  dissilus  sim ,  aupie  bk, 
fnm  nb  hnjus  loci  solitudinem,  tom  ob  pefppioapev 
cnla ,  crebrosqoe  praedonom  iinpeins ,  lom  obiMi. 
corom  penuriam ,  in  mollis  calamhatibm  mr: 
nihii  taroen  liorom  omnium  impedit,  qooniMsia 
soavltatis  perpetno  recorder  :  qnin  poiiiis  eini  cpv 
Utem ,  qosm  i  prindpio  tim  ergi  le,  tam  ei|iin 
domum  hibal ,  rigeolem  relineo ;  neque  e»Kli 
temporis  diatamiuiem «  vel  ob  itineris  leogiofii}' 
lem  consenescere  pitiar*  Nam  ea  daman  nMe»» 
ritatii  aatura  est.  Te  vero  pro  tua  pnMleuilicip& 
Ute  oro  alqiie  obsccro ,  ut  ea  omnia,  qux  Mciiiii 
strenoo  aninio  feras.  Scis  enim  te  ab  uieu&ie  iit 
asqoe  ad  hoc  lempos  per  varins  aiqae  oiioii  knf: 
neris  tenuiionei  ineessisse;  aiqne  psiimUieRfr 
men  bcili  negoiio  obire  poies ,  ^uemaduMduieui 
ii^pe  obiiili ,  ei  iUaatros  inde  eorsnis  tibiipsiiif^ 
lorani  condidisti*  Qnod  si  hme  lenlstio  npericns 
excedit,  ateiiim  coroni  praeslanlior  futonc$i.(!u 
cum  iu  sint,  nihil  ex  iis  aeerbiuiibns,  qsx  iibi  i^ 
roniar ,  le  parlarbel  x  vemm  quo  magis  tiaxi»^^ 
sctint,  tempesiasqae  magis  ingraaaiciir  eo  etiao » 
Jorem  qoaeitum,  ae  piMiia  andoribui  lonfe  ci{>ii)»tf 
et  ampHora  el  laealeatkNra  exapeeu.  NeqiM  t^i 
CanSpm  mmi  yiiiiiuM  fayoi  f^mpirii  «d  lti--i 
§iorum ,  fM«  rfOifaiilnr  in  nckU  { Bm.  S.  i«)  ^*' 
enim  insur  snnt  praesentes  hujoivitje  jacsiMii^* 
et  motestiae,  imbm|ue  eodem  modo  eflliiuoi, '^ 
quidquam  in  iis  certum  ac  sUbile  esi ,  veroin  b^ 
br«  (a)  iiiiarmn  uniUBlttr ,  ot  qa»  iimul  aiqiie^e^ 
Oilenderinl,  iUtim  preieriinL  Qaemidmedwi  if>ii' 
fiatoroi,  slve  per  prMa,  sive  par  salebrosa  tit^ 
ioea  iler  fiiciaat ,  nee  nitem  illine  veiapuiin  {<n: 
iiUamhiae  nMBSiiliam  sentiont;  i*^^ 
non  eiv«,  mnqne  pr.Mereiniei,  ^\*  \ 
id  pilriam  aaam  amlcndcnloi  :aodcmnodot«'^ 
alqne  obnecta »  al  nee  prmsentii  Tiiie  jiicsndiiiijl^ 
nee  rarsnm  nMdesiarom  renim  poiMki*  ^ 
»,  veram  hoe  anam  apeeies,  qaoaaii  ^* 
palriam  nosiram  com  ingeniifidactap» 
veiiias«  Quandoqaidcm  Iwe  ilsmam  ix^  etiM^ 
niqne  immnrUle  bonnm  eet :  cciera  auien  oaitt< 
lloi  Imiii  et  romoi,  et  ii  qaid  his  vilios  fio|i  ^ 
CYI,  Aiymcrilm  tpwojye  iodililni.  ( 9ai^  ^ 
anno404.) 
Qoa  erga  nos  cariute  ac  benevolentb  sitis ,  i^ 

excoi||«w«''* 


(a)  Sic  Billias,  qni 
aliqind  dee^se  videtiir  in  Cnpoo. 


ees  EPisTOLJL 

exploralum  csl.  Ac  lllcras  quidem  asslduc  ad  vos  dare      seriem  enumertns ,  ail 


ctip«reM  :  fcftinl  tsatirorum  raclus  viife  omnibus  in- 
lercSwis  nbn  m  ililnelsci  Sihil ,  qui  ad  eam  rem  no- 
bis   adTtilmSirtm  itpetim  prsebeani.  Quolies  aulem 
ndneisci  pofcstimtie ,  d^itmn  tobis  salulatlonem  pen- 
dimHS,  ^os  pto  noslro  more  admonehies,  nti  ot  cre- 
bras  fias  eifitmiinUas  leniaiiones  animi  vesti*i  commo- 
veamtii»  ac  perlnrbcMUir.  Nam  cum  mercatoros  et 
mm-M  bxtfctiarum  merelnm  causa  lam  longa  maria 
IrajitHtitlt,  ac  lot  flocius  fnlrepido  animo  adeaut,  mi- 
litesque  exigui  stipendii  causa  vitam  ipsam  pro  niliilo 
ducanl,  m  duni  Jocts  Aicijus  usura  fruwitur,  persxpe 
el  faine  conflicientur,  cl  niagnis  ilineribus  vexenlur, 
perpetuoque  In  exleris  regionibus  degani,  post  etiam 
nullum  l«nc  vel  exiguum  vcl  magnum  frucluni  conse- 
qunii ,   magna  ex  parte  pracmaluram  ac  violentam 
niorteiii  oppetant  :  cuin  calesie  praBinium* propoiii- 
tur,  :ic  posl  mortem  niajor  niultoqiie  sublimior  remu*- 
neratio ,  quam  tandom  venlam  obtinebunl,  qui  molli- 
lie  atque  iguavia  lorpent,  ac  non  ipsam  (juoque  vitam 
cojiloinn  inlac  pro  nihilo  putant?  Ilacc  igitur  omnia 
tecuni  cpnsiderans ,  illudque  item,  res  praesentes  ni- 
hil  a  Tumo  et  Insomniisdiirerre,  floreiiienique  homK 
iium  stalum  vernis  fuliis  ,  quae  simnl  atque  oriuntur 
stalim  exarescunt ,  nihilo  proestaniiorem  esse ,  da 
o)  eram  ,  ut  omiiibus  hujusmodi  telis  superiorem  te 
prarheas.  Licct  enini ,  si  modo  velis,  ipsain  quojne 
vilac  p^mpam  contemnere  ac  proculcare.  Dnum  id 
spccta ,  quonam  pacio  magno  cumstudio  ac  diligen- 
tia  vtatti  arclam ,  qusB  ad  Gseliun  vehit,  conAcere 
queas. 

C;  Vii.  Caiio^  Valmo ,  Dtaphmao^  et  Ctfnaeo ,  pTabf^ 
teriim  (Giieuso  anno  405» ) 

Quod  auro ,  cum  igni  sa)pe  probatur,  accidit,  hoc 

etiani  aiireis  aniinis  a  tentationibus  evenlre  solet.  Vt 

eniin  flaminx  natura  malcriam  illam  ,  cum  quamdiu 

ariis  lex  pcrmittil  cum  ea  versalur ,  longe  splendidi- 

orem  ac  poriorem  rcddit  :  eodem  inodo  frequentium 

tcnlationum  fornax  homines  cos,  qui  incnie  ad  airri 

similitiidinem  acceilunt,  auro  quovis  splendidiores  ac 

longe  pr.Tslantiores  efllcil.  Ob  eam(|ue  causam,  qiiam- 

vis  lam  longe  a  vobis  sejuncli  siinus,  vos  lamen  bcalos 

pr.nlicare  numqnam  desinimus.  Scilis  enim  ,  scilis , 

iiii{nani ,  perspicue ,  quanium  hiijiismodi  insidiarimi 

Incriim  sii ,  atque  hujus  vil.e  prosperltatem  nildum 

diimlaxal  et  inane  vocabulum  ac  re  vacuum  essc,  fu- 

luraauiem  boiia,  firma,  sljbilia,  cerKi,  immortalia. 

Ncc  vero  lioc  dumlaxat  admiraudi  virtus  habet,  quod 

liivc  nobis  pra^mia  conciliat,  verum  etiam  quod  ante 

praiHtioriim  lempus  tpsius  ceriamiiia  prxiniorum  ra- 

lionem  habent ,  alque  ipsa  non  inodo  solulo  Uiealio 

vicloribus  palmam  aflert,^sed  eliain  in  media  arcna 

pradaras  athlelis  coronas  nectii.  Ac  proinde  Pauius 

(juoque  noii  ob  calamilalum  pncmia  dumtaxat  gatidet 

ac  Ivtauir,  verum  ctiam  ob  ipsas  quoque  calamitatcs. 

gluriator,  his  ferl>ls  uicns  :   Non  ioimm  aulm  ,  $ed 

ti  florkmuria trUmkuionibui  {Rom,  5. 3  ).  Ac  deindo 

pfajtniorun»  eonim,  quaj  ex  ealamltate  orlum  iraboni» 


TrUmtaHo  patUnHttm  parit; 
ll^iic ,  inciuam ,  bonorum  matrem ,  portum  fluclibus 
vacuum,  iranquillam  vitam,  rupe  forliorem,  ad- 
timanle  firmiorem,  quibusvis  armis  valenliorem,  ac 
moenit)us  tutiorem.   Haec  aulem  omnibus  numeris 
perfecta  et  absoluta  alumnos  suos  probatoft  et  gene- 
tosos  alquc  incredibllem  queindam  in  roodum  ihvictos 
reddit.  NulKs  enim  molesiiis,  quae  subinde  lllis  acci- 
diint,  Ipsos  perlurl)ari  ac  dejicl  sinit .  venim  qoemad- 
modum  nipes,  quo  pluribus  lluciibus  verbaralur,  ipsa 
quldein  purior  enicilur,  ac  ne  tantillum  quidein  emo- 
vctur,  aquarum  aulein,  qu»  ipsi  alliduniur,  tumorem 
nullo  negoiio  dissipat  ac  delel,  non  jam  percutiensi 
sed  peitiisia :  eo^Mil  scilicel  ibo4o  is  qooquo  qui 
paiieniia  exploralus  est,  insidias   omnes  superat  : 
quodque  mirandum  esl,  plus  roboris  hinc  coUigit, 
non  inferendts,  sed  perpetiendis  malis,  eos  qui  infe- 
runt  mira  facilitate  frarigens  ac  dissolvens.  Haec  non 
eo  scripsi,  quod  hac  in  re  me  magisiro  opus  habe- 
rctis;  mihi   enim  prudenlia  veslra    exploraU  est, 
quippe  qoam  rebusipsis  lestaiam  fecerilis  :  nam  quae 
no8  sermone  nuncdocuimus,  haic  ipsi  perferendis 
calamitatibus  praidicaslis.  Quamobrein  non  quod  me 
magisiroopushaljereiis,  hxcscripsi,  veruraquonlam 
diuturno  lempore  siluistis,  vel,  ut  rcctius  dicam,  ulrl- 
que  diuturno  sileniio  usi  siimus,  iddrco  longiore  hac 
epislola  uii  libuil.  Porro  cum  ad  lam  fortes  ac  strO' 
nuos  patienli»  pugiles  scriberem,  de  qua  landem  alii 
re  verba  facere  oportcbat,  quam  de  his,  ob  quas  tan- 
lopere  clari  ac  celebres  exstitistis  ?  Ac  ne  hic  quidem 
'  dimicationis  fructus  subsistit ;  verum  longiiis  progre- 
ditur  ac  scaturil.  Probalio  eiiim,  inquil,  ipem  parii 
{  Rom.  5.  4) :  et  quidem  spem  reipsa  omnino  even- 
turam,  non  autem  huic  huinauac  similem,  qua»  s«pe- 
numero ,  peatqouii  iaboribus  divcxarit  eos  qtai  ipsi 
inhiaiit ,  laborum  fructus  eis  reddere  nequil ,  veruin 
pncler  delrimenlum  eoseiiani  in  ignominiain  et  peri- 
cuiuin  conjicit.  At  h;ec  non  ejusmodi  esl  :  quando- 
qoidem  nec  ipsa  humana  est.  Id  quod  uno  verbo  decla- 
ransPaulus,  his  verbis  utebatur :  Spei  autem  non  con- 
fundit  {ibid.),  Neque  eniiu  dumtaxal  eum  qni  hujus- 
modi  ceriamiuibus  fungilur,  delrimeiito  ac  pudore  nod 
afBcit.verumeiiamlaboribus  ac  sudoribus  longe  am- 
pliores  opes  ei  gloriam  ipsi  afl^ert.  Nam  ea  mauus  iUios, 
quffi  iiorom  laborum  niercedem  praebet,  uatora  esu 
Episiolic  modum  forsan  excesslmos :  al  non  apud 
vos ,  a  quibus  lam  impense  amamur.  Nam  cuin  non 
episiolanim.  sed  amiciliae  lege  re$  hMJusraodi  ponde^ 
reiis,  minimesane  mihi  dubiom  est,  qnta  exiguam 
quoque  hanc  episiolam  exisiiinaiuri  sltis.  Sed  quam- 
quam  brevisvobis  esse  videalur,  hujus  quoque  Uimen 
mercedem  a  vobis  cmagitare  minimedesinam.  Quam 
tandem?  Non  ut  a  vobis  aroer;neque  enim  flagiia- 
lore  ad  eam  rcm  vobis  opus  est ,  com  hoc  sponie 
copiosissime  semper  et  pei^oivalis  et  debeatis :  nec 
Itcm  ul  noWs  rescribalis :  iiiud  eiiim  mihl  pcrsuasis- 
simum  esi,  vos  nc  ad  lioc  quidcm  moniiore  opus 
liabcre. Quai.am  ijjltur  haec  merccs  esi  f  Nimirum ut 
iilud  M  voWs  inielligatt^  vos  ksio  alqoe  bilari  ftuino 


««  ■•  ***"NB  CHRYSOSTOMI  ARCHIEP.  C0NSTANT«» 

nnlla  mcestitia  ,ind.  yenun  l»i<|i«.  ,„»5  »Z 

hum,  TOijoris  eii.m  volo|H.tis  maieriam  affem 

N«»««p«lolam  bujosmodi  nnntiom  ferenlem  a«. 

ceperimus,  ea  nobis  et  soHiadinis,  et  famit.  et 

P«Ss'i«.   el  l8.ittriG»rum  bcliormn.  «t   mortwrum 

om»,„„, .  quibM  omnlbus  malis  «mc  Teiamur.  sola- 

imm  el  ren.edium  ac  sanalio  futura  est.  Cogitanies 

'«•«•ir,  qiiaotam  a  nobis  gratiam  inituri  siiis,  ad  nos 

JIU.T80,  scriWie,  et  rcs  ejus.no.li  scribite,  quo  Unid 

jK»t  ihierTalloa  vobis  sejunctos  ingenli  teUtia  per- 


•eniiam  tuam  imaginor.  ■MnitnntM_iu 
ilem  rogo,  ui  mwri  meniorian  iSbm  iBtol!? 
In  Cuciisum.  hoc  esl  In  locu»  toita,  ^^^ 
•ertissimom.  abdocii  smm,  «e  singdii  JrtZ 
IsAuronim  iaettrsionibi»  ohsidcMr  ftWT 
licet  incommodis  laboianles.  si  de  c^w,  ^l 
«me  dubio  animo  simus,  nosque  sincerwnj! 
benevolentiam  obtinere  persplcue  sdaBm,  «7 
garem  in  liis  quoquc  calamaatibus  onNobiiiiM.^ 
piemus.  ^* 


CVm.  VrbiHo  tpiicopo.  (Cocnso  anno  m.) 

Eui  consiieiudincra  lecum  jamdiu  minioie  habui. 

mh.iopropierea  sfgnior  in  aroorc  factus  sum.  Eius- 

m«d,  emm  ver*  caritalis  natura  est ,  ut  ncc  lemporis 

diulumiute  languescat.  nec  rerum  diflicult;.,ibus  oll 

ttuamobrem  nos  quoque.  qoamvis  muliis  incommodis 
Premamur.  ac  nunc  in  e,tremamorbi««,liiudinem 
•vecii  s.mus,  atqoe  in  perpeiuo  pKwlonum  m«tu  no- 
voque  ol«,d.oni,  genere  viramus  (circwnsidelur  enim 
quoiid,e  Cucusus,  onmibu,  niminim  vil,  a  latronibu, 
imerclus.,):  nlOil  umen  horom  emcere  potuit.\I 
m«.  erga  te  oflicia  minus  const^rent.  Quin  po.lus  et 
scnb,n,u,  .p«,  ac  debiiom  saluialioni,  ro„nus  libi  ner! 
•oJy.n,us.  ei  te  vicissim  rogamus.  ut  „i,i  «„„  ae 
«.olestum  est.  ipse  quoque  ad  nos  scribas.  Sic  enim 
li«e.0U  quoqoe  voluplaie  aniciemur.  cum  a  vobis.  a 
qo.busUm8im:eream.,mur,li,erasaccipiemns.acper 
24«;;^'"*""*""""  ""''''  ''"""°  *•  *^'^"»''°"« 
CIX.  Bu/bw  tpiteopo  {«).  (Cucnso  ahm>  404.) 
Scloquam  lirma  c.rilate  sis.  Q.iarnvi8  enim  cxigua 
muil  tecim  aliquando  Antiocl.iiB  consuei..do  fuerit 
meremlls.inie  ac  religiosissime  mi  domine.  lan.en 
fa.ge...p«.iail,  tua  ac  prudemi»  documeniom  cepi. 
Quo  qmdem  ex  lempore,  lameisi  longo.  ardeniem 
•emper  etfa  tc  carit.^tem  retinui.  .ic  pcrindc  ainuc  si 
bend..mui««t  et  nudiuster.ius  le  vidi.^e....  Ui  ,,rx- 

h?effi'<^' '"  «I»'h«8dJ^f:«W^risS:U™tiwi' 

PhjTius  e|.KCD|>us  fucnt  RUosi;  pro  i  rootonlana  leciion* 
oiHrf  los,  quasi  invecta.  iKMiitur :  iia  nilivMionlinm  l^iii™ 

ttS^'  '|lj.r:il'""  •'•■'"•=!  eeogra„hi.  .slc  oiiSS 


liocniae  qiiani  ciiciiso  vlcinioreni  suiuuiii :  nescio  uiriim 

d  s-S  ^^hnll  *'^*"'  "^  ^*"^^  lcpnnlmimerlallocic^ilS 
«^u  aL"!»^^^^^  <l"^i  cliiiHdiumsiam 


CX.  Baao  epiteopo.  (Cucmo  anno  ^) 

Qiiid  causx  csi,  quaiuolirciu,  cum  URtam  e«i. 

cisuiierlori  icinporc,  ei  iiuper  Consiamiimpol,  o^ 

taicm  pnc  lc  Uileris.  {aoieo  postcaquam  m  m%^ 

nos  esscaudiisil,  iic  literas  quidcm  ad  nosdjrel 

gnaius  cs?  Aii  iicscis  quo  crga  pictatcm  Uiain  aiiit 

simus,  el  quilHis  aiuiciliac  viiiculis  lccum  dc\iBc ' 

Equidem  ipse  spcm  liakliam  lorc,  ut  ci  ijKebiicf^ 

nires,cl  noliis  in  tania  solitiuiiiie  positissobytm]^ 

bibercs.  Quid  cniin  Cucuso  dcserlius  essc  qvot,^ 

prailer  solitudincm  Isauroruin  etiam  iufursiosiio 

obsidelur?  Quod  si  iioc  tuiii  propicr  lair.mura  imib^ 

(um  propter  via  difflcultalcm,  l:iboriosuiii  tilMHi!& 

lcstum  cssc  videlur,  saltem  ad  nos  scribcrc,  acdeia 

valeiudine  ccrtiorcs  iios  faccrc  nc  graveris :  quolid 

in  exieriia  lerra  dcgcntes ,  ingentem  liinc  consoLii^ 

ncm  capiamus. 

CXL  Anatolio  epiuopo  Adanas,  (Cucuso  snDOlOiJ 

Cuin  ardcntem  luum  erga  mc  amoremjdqoe^ 

fecic  minimc  DOtum,  ex  multorum  scnnoneacciiis- 

scm,  cquidero  tccum  quoque  congredl  cupcrem.  ^ 

niam  autcm  nulh  spes  affulget  rore,  ul  nobis  id  M 

negaium  congressuin  liierarum  colloquio  cofiipeiuo, 

niiiii  amplissiinum  bcncricium  praebeiis.  QiiaiHquffl 

cnim  Cucusus,  quo  nunc  aliducti  siiniitf,  diSvniaiBfl 

lociis  csi,  ac  multoruiii  ijcritulorum  p.enus,  perpcifr 

que  latroiium  incuraione  circumsci^sus  :  nibil  lana 

horum  o«l  quod  iiobis  tumuliuni  ac  perturlialiooea 

uiicnit,  dom  vcstram  bciievoicntiam  oblineannis: 

▼erum  ciianist  corpore  disjuiicli  simus ,  arciissiniis 

lamen  aniini  viiiculis  vobiscum  adstricii,  iraiiqmilai 

ac  bellis  vacuain  regionem  veslrain  p(»iius.  quiiQiCn- 

cusum,  iiicolerc  iiobis  vidcmurp  ut  qui  auimo  voln^ 

cum  scmpcr  vcrscmiir,  atque  ubicumque  sinius,  inoflie 

ct  cogitniioiie  vos  circumfcramus. 

CXU,  Theodoro  episcopo  (u).  (Cucuso  anno  4(U.) 

Si  ficri  potuissct,  ut  ad'ic  proficiscerer,  coranHioe 

maxima  cum  volupUitccarilalc  Cua  fnicrer,  fecisficmiil 

qiiidcm  diligeiilcr,  niagnaquc  cum  cclcritaiccqnonisd 

autem  id  nunc  arbitrii  noslri  minime  cst,  iierliitiriS 

boc  ipsuin  praestamus.  Quamvis  enim  ad  ipsosquoq««. 

(«)  llic  iniiaiiip  cssc  llieodorus  Uopsitcstcnus  al)  ailolo* 

sceuiia  rhr»'*^'^''""- — = — '*■    -     -• -^"^ 

duase|] 


^omo  anilcus  et  lamlliaris,  ad  quemiui^ 

, j  lia!.es  iii  priiicipio  Toml  uriinl  0|>eruiu  dirr- 

sostomi.  lu  conciiio  luuioii  v ,  lomo  v  ui)l«i,p.  490,  u^ 
gniur  eiim  cui  ha:c  initlilur  epistola  esse  Tbeodon»! 
Mo|«uesteaum  :  sed  uulla  allau  negandi  causa.  vjdeooti0 
vqiieutem. 


6459 


EmMLM. 


orbis  lcrrx  fines  rdflyati  simus,  sinem  tamen  ae 
gernianse  minimeqiie  fucatse  caritaiis  lu»,  quam  el 
jam  pridem»  atque  ab  initio,  et  tiune  ellam  osiendisll» 
tiicmoriiim  abjicere  niinime  posiunius.  Nec  irero  clam 
me  est,  reverendissime  ac  religiosissimc  domine,  qool 
quanlaque  nostrl^causa  et  dicere  et  facere  studulsti. 
Quod  61  nibit  hinc  profectum  est,  al  Deum  tamen  bu- 
jiisce  studii  promptitudinj.Sf|ue  animi  debiiorem  babcs» 
mercedemque  perfcctam  ac  nnroeris  omnibus  cumu- 
laiain.  Ac  nos  etiam  Inie  saiietiiaii  gratiam  habere, 
luamque  pietatem  apud  omnes  pranlicare  minime  de< 
siiiiinus ,  teqne  boruri  atque  obsecrare,  ut  eanidem 
carilatem  perpetuo  vigentem  retineas.  Neqiie  cntm, 
iu  liac  licet  solitudine  affixt,  yulgarem  consolationem 
c-.tpinius,  cuin  tantuin  in  corde  tbesanmm,  lanusque 
opes  reeondius  babemus,  hoc  est  vigilantis  ae  gene- 
rosi  animi  loi  cariutem  (a). 

CXIII.  PaUadio  epiieopo.  (Ab  anno  404  ad  407.) 

Pro  eo  quidem  stalu,  quo  res  nostrae  Sunt,  conso- 
lalione  nibil  opus  habemus  :  siquidcm  ad  consolatio- 
nem  nobis  abunde  est  reruro  qiiac  contlgeroni  argu- 
menluro.  At  vero  cominunem  EccI<Hiarum  teinpesu- 

'  lem,  ac  naufragiiim  illud,  quod  terrarum  orbem 
invasit,  luctu  bicrymisque  proseqiiiinur  :  vosque  om- 

'  nes  obseeramus,  ul  precibus  juvetis,  quo  hxe  inter- 
necio  Undem  aliquaiido  drpellatiir,  cuocuque  ad 

^  suinmam  tranquilliuicm  redeanl.  Iloc,  qua^so,  facere 
ne  intermittails.  Nam  cuni  iii  oecuito  dclitescatis,  spa- 

,  liuro  habetis  cuni  menie  contriia  preeibus  inb:ercndi. 
Porro  miniine  parvum  hoc  eiisiiinanilum  est ,  nimi- 
ruui  benigno  Deo  ad  pedes  accidere.  Quare  sino  iater* 
missione  haec  fiicite  :  el  quam  saeplssime  liaterii,  ad 
nos  liieras  date.  Nam  eUi  longo  itiiieris  iniervalto  a 
vobis  semoti  sinius,  nuUum  Umen  diem  prxtennitti- 

(a)  nunolocum  retracUlum  mutatumque  Aiisse  ex  se- 
quentibus  liquebit.  Facundus  lleruiianen.sis  iib.  7,  cap.  7, 
p  033,  Edil.  siraioodi ,  pro  in  corde  legit  tis  ctftcui,  aiii  tn 
corde-  Ex  quatuor  autem  Mss.  quos  ad  hanc  epistolam 

I    emendandam babuiinus, quonun  unus Regus,  duo ^ aticaui, 

,  et  uuos  Goisliuianus,  Regius  et  uuus  vaucaaus  nulhiro  va- 
rietatem  |trae  se  leruut :  vaticaous  alter  ia  bunc  phra- 
sis  articulum,  uailasque  opes  reconditas  habenm ,  desiuit , 

, '  etsequenUa  praetenuitat :  Cdsllnianusautem  onmium  aatl-i 
quissmuis  sic  babet  :  cirm  tanHtm  in  corde  Uiesaurum « 
tantasque  opes  reconditas  kabeamus^mentenhque  perviffilem^ 

,  tatOa  qmppe  est  generoste  amiwB  Iwb  cahtas.  llaque  iliud , 
in  (ilKiaf  quod  cum  serie,  ut  in  texUi  Facuudi  babetur, 

I  quadrat,  meiius  eiiaiii  quadrabit  cuin  vaticano,  ciiyus  seusus 
erit :  cirni  tantum  in  citiciu  thesaurum ,  tantas  opes  recon^ 
ditas  kabeamus ;  vei  etiam  cum  coislioiaiio,  ouiis  seosum 
sic  effero :  ctoit  Ufinmi  in  ciitcta  thesaurum^  tantasque  opes 
recmulitas  habeamus^  mentemque  penrigitem ,  tanta  quippe 
esl  generosas  ammee  luce  cforitas.  certe ,  ut  mibi  quidem 
vldeiur,quaiiicumqae  lecliouem  sequamor,  sMncUwia  le- 
gainus,  series  nielius  quadrabil.  Si  autem  Theodorus  hic  bi 

I  cilicla  episcopus  fuerit,  erit  haud  dubie  Uopsuestenus,  ciun 
nuilum  aiiuui  in  cilicia  episcoj.um  chrysostomi  amicom 
fui:ise  sdamus,  pra^turquam  Tbeodorum  Mopsuestenum. 
irao  vero,  ulO()time  observavitTiilemontius,uurovis  modo  le- 
gas,  in  citieia  scilicet,  aut  lii  corde,  hunc  umen  Tbeodorum 
esse  Nopsuestenum  onmino  videbiuir :  nam  duos  solum 
Tbeodoros  uovuiius,  ad  quos  baic  eplstola  missa  fuisse  po- 
tuerit,  Mopsnestenum  nempe  in  cilicia,  et  Tyanedm  in 
cs|)|)a(lQcia.  Com  'fyaneoautem  nuUa  intercessisse  videtur 
cum  cluTsostonio  coa  ueludo  ramiliaritasve ,  cum  Mopsue- 
ileiio  autem  a  {Hiero  amicitia  coiijuncUis  fuit  chrysosujmus. 
in  hac  porro  epistobi  inagna  necessiUuUuis  fkmiljaritatisque 
tesumouia  comparent«  Baec  Jam  excussa  sunt  in  vila  Cbryso- 

ItOBll. 


qmn 
qui  Istinc  venionl  (diam  ai  id  raro 
gemus,  curiosiquesdacilemir.  Oi 
nia  sctamus,  hauc  nobis»  cum 
tiam  conccdite,  nt  de  vestra 
laciatis,  quo  livet  in  soliludine  degeMea,  i 
latio  afiiciamur. 

CXIV.  Eipidio  episeopo,  (Cucuso  anno  401.  Hle 
Elpidins  eratepisc.  Laodicenus.) 

iioe  qmque  luuro  est ,  hoc  prodentis  ac  vlgilanlit 
naucleri,  nempe  ne  in  Untam  qpideBi  aliiiaduieffl  aa« 
surgenle  tempestate  animiim  dejicere,  verom  conalaii* 
ter  adliuc  in  cnra  ei  soilicitudinc  versari,  ac  pro  virifi 
parte  omnia  prxsure  atque  quoquo  gentium  per  lite* 
ras  ^  cursiUre,  ac  tum  proplnquos  tum  reinptos  inter 
se  conciliare,  exciure,  acuere,  oiiumquemque  admo« 
nere,  ne  fluciibus  ac  proceilis  se  abripi  sinat ,  veron 
atet  ac  vigiiet,  etnmsi  alioqui  iniiumeri  alii  flucios  hia 
atrociores  instent ,  ac  elsi  wio  in  loco^posilam ,  per 
consilia  et  cohorUtiones  passim  pervolaie.  MbU 
quippe  nobis ,  licet  lanto  spatio  dissitia,  laiet  eorm» 
qux  ad  le  spectant.  Ideo  pietatem  tuam,  vigilom  ani- 
niurn »  consUntein  senteiitiam,  vigentemque  in  Uult 
senectute  animi  alacriuuem,  miriflcis  biudibtts  in  cae* 
lum  ferimus :  neque  id  miruin  videri  debet.  Nam  cnm 
ea  quae  proponuntur  corporis  robur  desiderant,  impe- 
dimeiitum  liic  aflei  t  senectus  :  al  coro  aniffll  8apien« 
tiani  dumiaxat  requiruni,  tum  cauities  rebua  praeclare 
gerendis  nihil  officere  consuevit,  ut  eiiam  nec  oflbcit : 
nihil  enim  fuit,  quod  pieUs  tua  non  pra.*siiterit.  Quod 
autem,  qucmpjirestfft^uctumUntus  hic  laborUntae^ 
qiie  vigiliac  aliaiurae  sint ,  miniine  dubitandum  esse 
arbitror.  Quoniam  porro  pro  ingcuti  tiui  et  ardenii 
cariiate  univcrsi  orbis  el  nostri  curani  suscipiendam 
duxisti,  atque,  ubiiiaiu  degainus,  scire  aves,  quidque 
aganius,  et  qui  uobiscum  coosuetudineiu  habcaut,  id« 
que  noii  frustra,  verum  ui  ipsis  quoque  graiias  ha- 
beas  :  nos  quidein  pro  tanu  cariiate  apud  eos  oninea 
qui  iiobiscuin  versaniur,  le  summis  laudibus  afilcerc , 
tibique  gratias  agcrc  iiumquain  desinemus.  Tu  vcro 
amplissima  pr^Lmia  et  laboribus  luajora  a  bcnign;^  Deo 
exspecu ,  qui  eos ,  qui  boni  aliquid  efflcere  aut  loqui 
siuduerunl,  prxiniis  longe  antcceliit.  Utautein  aiiuiide 
quoque ,  hoc  est  rcruin  nostrarum  st;itu  cognito ,  ba- 
beas  unde  oblecteris ,  sic  liabeio ,  nos  Cucusiuii  qui- 
dem,  hoc  est  in  desertissiinuin  locum,  relegaios  esse, 
cxierum  nulio  soliiudinis  sensu  afGci ;  unu  sciiicet 
quiete,  UnU  securiute  fruimur,  lantis  oinuium  offl- 
ciis  gaudemus.  Nam  et  morbi  rcliquiis  precuin  tiiarum 
ope  aique  auxilio  deputsis,  bene  nunc  valemus»  et 
Isaurorum  metu  Uierati  sumus.  atque  in  securiuie 
versamur,  ingcntique  otio  nosmeloblecUmus.  Adsunl 
autem  iiobis  reverendissiini  presbytert  Gunsuntiiis  el 
Evethius,  spesque  est  alios  item  brevi  aflbluros  esse» 
quos  sciiicet  hacieuus  vincula  detinuerunt :  nuntaa» 
tem  oiniies  iisdem  soluti  &unt,  nec  dubito  quin  ad  nos 
idvolaturt  shit.  Tu  vero,  domine  summe  venerande  a« 

*  D*J0  m,  oiwrandc;,  pro,  per  Mmi. 


m  S.  JOANNIS  CliUYSOSTOm 

raiigiwlMffffe,  |m*o  nobis,  qnilnis  es  carissimas,  preces 
ad  neom  luHdere,  atqtie  qiiain  sftptssime,  si  facnlcas 
deiur,  ad  nas  seriltere,  deque  tna  Talefodine  nos  cer- 
ti«m  lacefe  nt  interintite.  Nee  enlm  te  fugK,  qnantae 
ifobls  cvre  sit,  singulis  etiam  diebns,  si  lieri  possiC» 
de  «a  alkfiid  awlire.  RevereDdlasimo  ac  relictomsime 
domino  ineo  presbytero  Asyncrilio^.  saavissimisqQe 
ipsig$  filua  ptque  universp  ttto  cleto,  veUm  m^  i|0- 
mine  multan)  ^alulem  dicaSr 

fliiHi  advenena  aimo  404r> 

ffoe  qnoqne  tui  cdndoris,  gratique  animi  est,  qnod 
crnn  ab  liis ,  quibus  a  me  coinmendalus  fueras ,  niliii 
acceperis,  tamen  ex  nosiro  studio  animiqne  prompti- 
tftdrn.e  rcra  aestimans ,  omnia  le  accepisse  existimes. 
At  nos  boc  miiiime  satia  esse  ducemus  :  Tenini  eC 
cmn  domino  roco  Tbeodoro  prxtoriano,  qui  Gucusum 
nos  avexit,  muitum  de  hac  re  sermoneni  babuimus  : 
et  cum  »<f  mi»i4f»s  scriberemus ,  hoc  quocjuc  ipsis  per 
llteras  mnndavimus.  Quamobrcm  sivc  rructus  aliquis 
ex  nosiris  liieris  oriaiur ,  sive  liierap.  duniiaxat  liiene 
mancanf,  nec  apud  eos ,  a  quibus  arcipiuniur ,  quid- 
ifaam  priffciant,  cura,  ut  id  quomprimum  inielligam. 
Etenim  in  hoc  quoque  luum  erga  nos  amorem  impri- 
mis  admiramur ,  leqae  item  de  nosiro  erga  te  amore 
minime  dubitare ,  maximo  argumento  id  esse  ducl- 
mus,  quod  ae  his  rebus  ad  nos  verba  facias.  Quare 
sive  qnid  hinc  coinmodf  promanct,  sive  nihil  fructus 
proficiscalnr,  fjc  sciam  :  ul  si  quid  profecium  sit ,  tia 
gralias  h:ibeam  qui  de  seipsis  bene  merili  fuerint ;  sibi 
enim  magis  quam  libi,  cum  hoc  faciunl,  largiunlur  ; 
sfn  secus ,  compendiariam  quamdam  ac  procfiviori  m 
viam  el  raiioncm  cxcogiiemus,  qua  consolalionem 
omnino  pcrcrpias,  nec  jam  in  ulh  angiistia  deinceps 
verseris.  Nam  de  nobisipsis  optime  merebimur,  cnm 
generosx  atque  ingcnux  animx  tnse  cnram  iia  susce» 
pferiimjs.  Vellm  ad  nos  quam  sxpissime  scribas,  nos- 
qne  de  tua  valetudine  nominisque  lui  cetebritatc  cer- 
tiores  facias. 

CJVi.  Vaie>i4ino.  (Gucuso  annoiO^.) 

Qnidnam  hoc  est  ?  Sicctne ,  cum  qunntam  ex  tuis 
bonis  volnptatem  capiamus ,  quamque  luis  laudibus 
et  gloria  exsultemus,  probe  scires,  ciimque  eliam  anto 
omnia  ex  luo  oflicio  esset,  honoris  illius,  ad  quem 
nunc  evecius  es,  magnitudinem  nobis  pcr  literas  si« 
gnilicare ,  tu  tamen ,  ut  id  prius  ab  aliis  intelligerc- 
rous  ,  sustinuisti,  neque  longa  tibi  ad  eam  rem  pur- 
gaiione  opus  esse  putas  %  quod  qudntum  quidem  in 
fe  fuit ,  tanta  Isiiiiic  magnitudine  tamdiu  nos  carere 
passus  es?  Nam  vera  quidem  tua  dignitas  et  maxi- 
miim  imperium  animi  virtus  est.  Yerum  quoniam  his 
quoque  mundi  honoribus  ad  illius  utilitatem  didici- 
st! ,  qnoque  fiotenlior  evadis ,  eo  eliam  laiior  portus 
egentibus  efOceris,  ob  eam  causam  nune  quoque  gaa- 


1  _ 


eodicem  acvibeoilMDiil,  ifiyN^ 


t  Coisiitt.,  neqim  (|^  #!»<<  i^ffunAoAi  «yylil* 


ARCHIEf.  GONSTANTINOP.  i» 

(fenfos  ec  exaifhnus,  nec  tamcr  flHcRtif  euipm  tii 
remftrimus.  Quanam  porro  ratlone  befie  nobissit]. 
faciesf  Nimhimi  si  saepe  scribas,  atqoe  de  tua  tM» 
que  tuae  donms  Tafctudfne  nos  freqneoter  ceninfei 
facias.  Qifotttam  Igrfm'  rationem,  qna  te  nobis  ]^ 
t  nobfs  accepisti ,  jnm  cpnc  toamm  som  partiiioaj. 
junge.  Nam  sr  hac  epistola  accepta  hi  silemio  ^t- 
Bles ,  Ing^nfis  neglfgentiio  rfrcam  tibi  iai|iiB|enc, 
aigreqoe  id  feremus.  Nee  vero  dfibito,  qnin  tcerii 
sini»  poen»  loco  id  h»bltartis  sis,  nns  boc  fiflniiri 
dolere  versarl :  qnandoqaMein  qnam  sincere  iifK 
ardenier  nos  anes,  haud  mihr  ignotam  tst. 

CXVIL  Theodorte.  (Cucuso^ul  pulatur,aBBOi 
vel  m.) 

fiaro  ad  lo  iddroo  acriio,  fnad  foibos  Hmii 
haud  facile  nanciscar  :  ai  noii  iiai  rar»,  ted  f^ 
tuo  toi  sum  memor.  Iloc  eiiim  in  nostra  ^tmi 
lum  est ,  illud  aulem  secus  :  sed  ut  tui  meoiona 
perpetoo  coiamos ,  In  noatfo  arhitrio  CMsiitii;  i 
aulem  opistolae  Csfmior,  mm  ifem.  Qnocim  iW 
semper  fii,  lioe  nolem  tiim  deiiiq«e,  eaai  faciliMJh 
tur.  At^  allia  quidem  epiaiolis  le  tanlmMnodos^ 
tabamos ,  faac  aotcm  beneAekim  fooqoe  pssinbH 
Qondnam  porro  boc  beVieMam  eai?  Kaiirain  ^ 
plus  libi,  qua  dederis,  quam  mihi ,  qut  acei{)i»> 
cri  ailcnit ,  dantique  prius  quam  accipenii  pfHii 
Bftenim  aA  nos  allatum  eal,  Eoaisibhiia  aniaiaanB 
offiuidiaso,  ac  domo  toa  ejeetmn,  alqiie  iliMe 
tuia  aubmotom  ease.  QooMm  ooiem  medo  semb 
boal ,  et  eor  lanla  iii  e«m  Mrocaodi»  asa  sb,  ioi 
neqoao  :  nam  llUid  taatom  soio  :  at  vers  ^iei 
nobis ,  qni  to»  saiatis  alodidOissimi  snnnR,  nk 
contenit ,  haee  aont.  Non  ignovao  pnnettien  liia 
nibil  esse ,  verum  Bores  vonns ,  atqne  iinM! 
umbras  imiiari,  nec  aliud  esse  quam  somBionuiii 
laciam :  veras  aiMem  et  fisas  ac  stabiles  mmti, 
qnae  nos  post  dlscessumex  hac  vita  exeepionsfii 
Ilaic  et  a  nobis  pcrs^pe  audiiati,  et  ipsa  perlepU»- 
sophari  non  desiiiis.  tdeo  non  longam  seribo  epiil^ 
lam ;  illiid  autom  aio  :  Si  inique  ae  per  QaluoiHUi 
a  quiboadam  actam  est,  ut  eum  eficeres,  jorisnts: 
te  moveat ,  ut  quod  {nclum  ost ,  eorrigas ;  si  asa 
jure  ac^  merito,  hnmanitatis  legibos  adducta  iioeiiio 
effice  :  nam  binc  quoque  plus«  quam  tlle,  coooi 
feres.  Qoema^modnm  enim  is  qni  centam  denaritfi 
conservo  exigebat ,  noo  lam  eum  la»sit,  quansilil^ 
lale  vulmia  iniiiii,  ut  qiti  eb  eam  ammi  n^^-^ 
quam  in  conservum  exercuii,  decem  mllliua  lafc*^ 
ramteiMlonationam  ivritam  reddiderit ;  eedenav^ 
qui  proximi  peccaia  prxlerli,  buc  assequiiitf,Bti^ 
Una  ab  eo  in  fuunpo  sevo  rationes  repDscaHMr;>if 
quo  plura  et  i^viora  peccata  reroiseril ,  es  qa^ 
majorem  ipso  veniom  oblineas.  Neqae  in  hse  tsiiii 
discrimen  positum  est » 8e4  io  eo  <&t2am  yiH  f* 
sorvilo  monoa  doderii ,  iMiilo  beociain»  ^ 
Quare  ne  mihi  illud  commemores,  hocei  hecji* 
perpolratam  esee.  Wam  qm>  mociow  esfw^ 
missa  sunt  ase  ostenderir,  eo  magis  necesan** 


wi 


EMSTOMt. 


«74 


%nos€C^iKii  taiinm  om  dtnMN|ainib'ift»  fKo4  Imc  fa^ 
tione  nittlto  najorMi  biuiiimiaiU  M  miserkardMi 
Bnaieriiim  in  rinurttm  Ubi  praeeottdiiura  »is«  QuaHi-* 
obrem  inim,  eiiamsi  alioqtti  >usmn,  (kpcilo,  iiKligiiaT 
lioiiera  aa)>iMier  compriaie  :  boc  Doo  sacriricii  Ipcq 
9§m  Mbia  fitiam  •  qttibus  cara  os »  boc  imlulgo :  e) 
mmttlami  vd  brovi  cpistola,  apud  ic  aucioriiaiaii)  ba? 
bmranfl  nfllittifn  Tibl  eUam  ip«i  mafp^a  lia:c  qux  diii 
fmbOt  mmirt  ui  moiu  ac  portttrb;ilioNe  v»cos,  ui  tor 
m^llttm  bmo  orieui«m  ox  attimo  tiio  ojLcias,  ut  de^ 
pifttt  ob  eam  causam  magua  ciim  aiumi  ^ucia  ior 
f reaattm  iik  regttum  a  beoigno  Iko  postulea.  Beai- 
gttilat#  <MiiRpe  orga  proximom  ingeuiia  sct:lera  com* 
modifisia^  oiiNatttur.  Si  mm » iJiquft  tiiiristus,  remi- 
ieriiii  hQmnibus  deUeta  sua ,  rmiiiet  et  vobii  Pater 
vetter  emleeiie  (  Maith,  6. 14).  H<ec  igitur  omnia  pum  . 
animo  tuo  consideraus,  ad  nos  epistolam  mitte ,  quae 
lit&ras  noslrao  ali(|uid  prolecissc  signiiicet.  Nam  <|ttod 
pKicii  noatri  valio  pooiiikibat,  absolvimus,  idqtte  quod 
in  uosftfo  arbitrio  sitttm  araif  lecimita ;  moduimua, 
roia.vimoa,  gitatim  peliimus,  qua  oportebat  suasi* 
mus,  Itt%  jam  caoaa  (^ratta  iiiiNaramus»  Nam  nos 
qiMim,  sivo  basIio  bmcoboilalif^  aliquid  elTetefiV, 
aive  ttibii  tttiiitaUa  allttierii ,  mercos  m^iiet  :  Ijc^ 
«uim  etiam  vorborum  mfircedem  relisrre.  Nuin^  au- 
loiu  omttio  vmAev  lab<tf  eo  speciat,  ut  per  rem  ips:ii|i 
O  qimque  ittcremur »  ac  iu  por  bojus  vit^  recto  facta 
fotni^a  eiipomertalia  booa  Caciiiime  percipias. 
QiWll^Si^urkVie  et  preebyteri^  iu  carcerc  degeudbuu 
•  (liub  mitium  exsilii  auno  404.) 
Carcerem  incptiiis,  ei  cai^na  vincii  esiis »  et  cuin 
oqoaHdis  et  sordidis  iuclusi :  et  quLd  lamiein  iioc  no- 
mitt^  beaifus  vubis  iiugi  queat  ^  Quid  enim  ialc  liabct 
ttorca  coropi^  capul  cingens,  qnalc  caieiia  maniim 
propter  Deuoi  eircumdans  ?  quid  tale  iqgenies  et 
splcudidx  domus,  quale  carcer,  caliglnis,  sordtum, 
ingentiii  fmiuris  ei  caiamiuiis  plenus,  Dei  causa  lole* 
ratus  1  Quoi  cum  ita  sint.  gaudcLe,  exsultate,  coruiiis 
Caput  ciugiie,  tripudiale,  quod,  molestiie,  id  quas  in- 
cidisiis ,  magiiam  vohis  commodorum  materiain  ar* 
ceii^mt.  lloc  nimirum  semen  est ,  messem  copiosissi^ 
mani  praenuniians  :  hoc  luctae,  vicloriam  et  palmas 
alTcrciiles :  boc  nnvigaiio ,  amplum  et  uberem  quse- 
stum  concilians.  H;cc  igiiur  ouinia  cum  animis  vesiris 
repuianics,  reverendissimi  ac  religlosissimi  domini 
niei,  gaudele  ac  laetamini,  ncc  tcinpus  ullum  inter- 
miltiic,  quin  Deum  in  omnibus  rebus  iaudeiis,  ac 
mortiTeras  diabolophigafi  mferatis »  mganiemque  vo- 
i^is  ipsio  iii  eaalia  mora^m  reco.tdatis.  iYou  emm 
coudignas  sunt  paHtonet  hujus  sacuU  ad  [uturam  glo* 
riam^  quce  revetahitur  in  vobti  {Eom.  9.  IB).  Ad  nos 
autem  qiiam  sa^pissime  scribiie.  A  vobis  clcuim  ,  qoi 
Dei  cfiusa  vindi  estis,  lltefas,  quse  afDiciionee  vestras 
exponaut,  magnopcre  accipere  cwptmtis  :  hinpqiie  in- 
gcntcro,  etiam  in  exierna  lcrr»  degerries,  conoolMli^- 
nem  rapiemus. 
CJ/J.  theophih  pfesbytero.  (Scritit»  cmn  Caeiwam 

pergeret  anAo  404.) 
*     Vrfopoeteaquaffl  tibi  a  me  acribotttf  Jttnraipalo- 


CmU  esl»  iUqd  ostende,  0  laperio^  ten>pore  non  ne- 
iligeiitia  tnctfiafie,  veriui^  qupd  illii4  e:iapec|ares,  ui 
tibi  a  jm  s^ibeudt  fiducia  |)f^berelitr  :  ac  mibi  11- 
iorairuni  qo^  pie  de  nQmi|)iai||i  cfarjl^tfe^  ciii  (|iianio 
perc  faveam  m>n  iiporaa,  cer^^oreiQ  ra.qiai)t,  ipgcn 
|e^  cppi^m  mittc  :  liec  permiiie,  i|t  pnoerprU  tyrap* 
llis  in  silentium  ic  conjiciat,  vcnim  eam  quavis  ara* 
neai  te|a  iaciiiu^  dirumpc,  atque  alacrom  te  io  acie 
prxbttt  pcr  ingeniem  fiduclarn  ac  libertatem  adversa'' 
rios  sierpcps^  Nunc  adipiaceod;c  gloriie,  ^tque  iiigepr 
tiaqqaeslus  facieiidi  lempus  f;slf  NQqi}c  euin)  mercaT 
tor,  dum  in  j^rtu  dcsidet,  merces  colligit ;  scd  duip 
ingeqiia  maria  irajicit,  ac  floctus  jnirepido  anipno 
adil,  atque  cuni  faine  ei  ferjs  maiiifis  coltuciatur, 
mttliasque  alias  difricuif^iies  siihi4«  llcc  igiiur  ipse 
quoque  animo  compiecleus,  nempe  periculoruin,  hicri 
etiam  magnxque  glori.e ,  ac  pramiiorum  omi>i  ser- 
mone  praestanliori^ui  tempus  esse,  fac  a)iimi  tui  pen« 
nam  exciles,  aiquc  exciisso  moeroris  puivere  inagna 
cum  facilitale  uuiversain  phalangeio  oheas,  omnesque 
iiiStruas,  acuas,  excilc!;,  currohoreSa  promptioresqiie 
ac  diiigentiores  reddas.  Aique  hiec  nobis  per  liieias 
tuas  expone  :  nec  eo  quod  tuas  ipse  laudes  uarratu- 
rus  sis,  metue ;  verum,  ui  quod  a  nobis  imperaium 
oa^  (ficipia ,  banc  nobis  voiuputeni  dona :  qaq  etiam 
procul  dissiii,  ingentem  laBliiiam  capiamus,  ea  qus 
scire  cupimus  abs  te  audienles. 

CJJ.  Thi^dorm  K  (CaaaaFem  i»  Cappadoeia  «qm  iml 
iii  e&siiium  aono  404.  > 

ConfSectt  atque  consmnpft  snmus  ,  sexeenta  nrartis 
genera  oppcf  iimn9  :  idqne  acctirafius  ae  eerfhis  iiar- 
rare  poleront,  qui  has  liieras  libi  reddenl ;  qmmrria 
alioqui  perexigiio  tomporis  puiicto  mecom  fucrinr, 
quibuscum  etiara  ne  taiitill^im  quidem  colloqiif  potnf, 
continuis  uimirum  febrihns  dejectus  :  qnrhus  cum  te- 
nerer,  dies  noctesque  iier  facere  cogehar,  sic  vldeli- 
ccl,  ut  ei  lesiii  opprimerer,  et  vigtfils  conflcerer,  et 
rerum  ncecssariarum  penuria,  eonimquequi  mei  curam 
gerere  possent,  inopia,  perdite  confliclarer.  Siquidcm 
iis  qui  ad  melalla  damnaii  sunt,  et  In  vinculis  lenentur, 
graviora  et  alrociora  perlulimus,  atque  eiiamiium 
pcrferimus.  Tandem  aulem  allquandoet  rpgre  Caesa* 
ream  perveni,  perinde  atque  a  tempestaie  ad  tran- 
qulUitatem  et  ad  porlum.  Verum  ne  hic  quidem  por* 
tus  cam  vim  babuit,  ut  me  ex  iis  malis,  quoe  ex  tem- 
pesiate  contraxeram ,  recrearet :  usqoe  adeo  me,  01 
jum  dixi,  prius  lempus  confecerat.  Sed  tamen  Cxsa- 
ream  ingressus,  animum  aliquanlum  resumpsi,  qoo* 
niam  purani  aquam  bihi,  pauemquc  minime  ftetidom 
ac  pr.L'durum  comedi  rquoniam  in  doliomm  firagmeR- 
tfs  non  ot  aniea  corpus  hivl,  sed  balnemn,  qoalecom* 
quc  tandem  illud,  nactus  sum  :  quoniam  deiirque  po* 
testas  liiterim  mihi  lecto  decumhemli  fbcta  eat.  Plura 
dlccre  ticehat :  vorum  ne  animnm  toom  contorbem, 
hlc  serihoni  flnem  iinpono.  Ilttnl  addSim ,  iit  tecum 
afam,  ne  eos,  a  qoibus  amamtir,  probris  tmtquam  itt^ 

^  ymBmh^rkBodaro. 


675  S.  JOANNIS  CURYSOSTOlil 

secUrl  desisUs,  qaod  cam  lol  amicos  tantisqiie  opi- 
bus  et  potenlia  pradiios  habeamus,  haiid  Umen  iliad 
consequuti  snmos,  quod  etiam  sceleraii  homines  im- 
petrant,  nempe  ut  la  mlUore  ac  propinqutore  aliqoo 
Ineo  collocaremar  :  Tenim,  corpore  etiam  nobis  jam 
fracio  atque  eonfecto,  ct  Isaurorum  terrore  omnia 
obsidente,  exigua  quoque  et  vilis  hapc  gratia  nobis 
negata  est.  Hoc  quoque  nomine  Dei  gloria  prvdice- 
tur.  Neqiie  eiiim  ei  propter  omnia  gloriam  exhibere 
desiiiimos.  SU  nomen  ejus  benedktum  In  uBCula  {Job 
I.SI).  De  te  Tcro  illud  vehementer  sum  miratiia, 
quod,  cum  qoartam  jam  hanc,  aut  etiam  quintam 
epistolam  adte  miserim,  unicam  tamen  duniiaxaiac- 
eepK  Alqui  sxpius  scribere  minime  diflicile  erat.  Uccc 
porro  non  aocosandi  animo  dico  :  caritaiis  enim  ofO- 
cia  YolunUtis  sont,  non  necessiUlis.  Y^rum  illud  me 
male  habel,  qood  ine  ex  animo  tuo  confcsiim  ejecisti: 
ul  qu»  Um  longo  tempore  unam  dumlaxat  epislolam 
ad  me  miseris.  Quocirca,  si  niiiil  grave  ac  molestuni 
abs  te  petimus,  hoc  nobis  praebe,  quod  tul  arblirli 
est»  toaeque  poteslails.  Nam  de  cxleris  rebus  nihil 
tibi  negotii  facesso  :  ne  pneterqoam  qood  nibil  pro- 
liclam,  etiara  gravis  et  importonus  tlbi  esse  videar. 

CXXl,  AraHo  (a).  (Antequam  Cucusum  adrenisset 
aniio  404.) 

Af «rort  9ua  nurces  est.  —  Mceroris  fomaeem,  quam 
ob  ea  ,  qnae  adversom  nos  perpeirata  sont «  animo 
circomfers ,  ex  tuis  ||feris  apertlsslme  cognovi :  el 
quidem  anto  jam  noveram.  Neqiie  enlm  vim  eam  ia- 
crymarom  ,  quam  cum  primum  hM  mala  texereniur 
proAindebas»  umquam  obtivisci  poterimus.  Caeterum 
epistoUqaoquetoa  non  minos,qoam  ilUe  lacrymx  ac 
gemitos»  mcsroris  llamma^i «  qoas  in  cor  toom  irre- 
psit»  Bobis  patefeciL  llorum  to  roercedem  a  benigno 
Deo  exspecia :  est  enim  etiam  moeroris  mcrces  nia- 
gna  atqoc  ampla.  Nam  et  eo  tempore ,  quo  apnd  Ju-i 
daeos  viiia  flagrabaiu,  nonnulii  erani,  qni  cum  eorum 
scelcra  corrigere  non  possent ,  luctu  dunitaxat  el  la- 
crymis  ea  prosequebaiitur,  aique  cjusmodi  mercedem 
consequuti  sunt ,  ut  cum  cxteri  omnes  pcrirent , 
atqoe  Intemeclone  delerentor  l  Ipsi  iram  cffugereiil. 
Pone  mgnnm ,  inquit  Scriptura  ,  super  vuttus  gemen" 
liimiel  dohniium  ( Exech.  9.  4).  Aiqiii  non  iiupedie- 
bant  quominus  hasc  iierent,  sedquia  quod  in  ipsis  erat 
prxsUbant ,  geniebant  scilicet  aique  dolebani,  maxi- 
roum  binc  sibi  prJBsidium  comparartint.  Vos  quoquc, 
domiiii  niei,  sine  ulla  intermissione  bxc  lugetc ,  be- 
Dignumque  Deiim  orate  ,  ol  commune  orbis  naufra- 
gium  coinprimat.  Scitis  enim  perspicue ,  inquam  « 
scltis  omnia  tumultibus  ac  periurbalioiie  plena  esse  , 
nec  pro  ConsUniinopoiiuna  tantum  urbe  ,  sed  pro 
uniTerso  lerrarom  orbe  preces  fundeuda^  cssc :  qoaii- 
toqiii Jem  inalum  iniiio  hinc  ducio,  pestiferi  cujusdam 
proamli  insUr  effusum  ,  per  universum  orbem  £c- 
cleslas  pervasut.  Quod  auteni  a  nobis  postulas ,  boc 
cliam  ipse,  quamdio  corpore  inter  nos  disjuiicti  eri- 

^(g)  Hiine  Arabium  coramemorat  sopra  in  eplstola  S»  ad 


ARCHIEP.  OONSTANTINOP.  ^ 

mus  (nam  animo  semper  el  teeom  etcMHMTeq, 
tua  &milia  constrtcti  somos) ,  ot  fiichs  qsaao.kit 
est  smpe  ad  nos  scribere ,  nosqoe  de  tus  Mhs^ 
certiores  facere  ne  graverit.  Scisenimqinni|ni« 
id  nobisfotororo  sii.  Quonbm  aoum  nosiBdm^ 
tuam  dlverterejussisii ,  ut  post  profecum  eilid«, 
scilo  inimicis  nostris  non  jam  pUcoisse  it  Sebsai 
abduceremur ,  verom  in  deserlissiroom  locinn  An^ 
ni»  Gueusoni,  alqoe  ob  Isaurorom  incorsioMnpai. 
colosisMmom.Tlbi  umen  gratitm  habemiB,  hm. 
reroqoe  accppimos  ,  qood  eiiam  com  sliemen, 
lanu  te  oostri  cora  tenoit,  ot  hospitium  qm^ 
nohis  parares  ,  alqoe  ,  ut  domi  imm  divmRnr, 
ohsecrares.  Veroro  si  qoos  Cocusi  amicos  blies,^ 
eoi  literas  roitus  Tciim. 

CXXU.  Mardano.  (Cucosi  anno  404  vei  4(io.| 

Beatos  es,  ac  ler  beatos ,  idqoe  saepins,  utiiik 
Um  gravl  tempesUte  ,  tiintisqoe  renim  proceilt, 
Unt-e  erga  pad|)eres  liberaliuUs  speciflMn  edidn 
Neqoe  enim  nubis  ingens  loa  benignitas  inoipii 
folt ,  quodque  communis  omnlhos  portus  eisliiajs, 
pupillortim  patrocinium  suscipiei 
rem  omiii  ratione  leiileiis,  earom 
pauperUtem  levans  ,  ac  ne  hojosce  qoidem  agaiii 
aenso  eos  affici  slnens,  verom  qiiidvis  ipsis  le  pnhm, 
plei)emque  oniversam  fromento,  Tino,  oleo,aiiBf 
omnibos  rebos  alens.  Deustibl  et  liieel  in  (uUirDM 
largiiionis  hujiis ,  muiiiflcentis  ,  stodii ,  ieli,iDn 
erga  pauperes>  etsincerae  caritatis  mercedempnk 
siquidem  omiiibns  his  Yirtoiibus  abimdjs  ac  flore, 
maxima  tibi  prxmia  in  Aituro  xjo  recondeBS.  iia 
mw  de  te  aodieutes ,  licet  in  unia  solitudine  m- 
mur,  ac  rooltis  iiicommodis  undii|oe  vexemar;n 
et  Isanricl  metus  obsidio ,  et  loci  soliludo ,  ei  birni 
asperius  nos  vchementer  premit :  urocD  ne  EMil^ 
sliarum  quidem  sensu  afnciinur,  verum  ingenieaca- 
sblaiionein  accipimus,  exsultaiiies  ei  gaodenio  ik 
Unias  virtutes,  ac  divitias  omnem  oratioDis  bcih- 
lem  excedentes  ,  qiuis  In  coilo  tibi  ipsi  cumuias.0 
igitor  alio  quoque  noinine  laUemur,  ne,  qoxso.qm 
s.Tpissime  ad  nos  scribere,  deque  tua  valeUidineUu 
nobis  nunliare  gravcris.  Nain  de  ea  aliqiiid  iniiR 
majorem  in  modiiA  ciipimiis.  Idque  ipsc  etiam  do^^ 
quandoquidem  iliud  quoque  tibi  compertuo  en, 
quaiito  tui  semper  amore  teneanior. 

CXXIILPheemeke  presbyleris  ei  monachis^  feMitod 
Chrisliana  religioneinstituentihus.  (CocosoaniioiO^) 

Gubematores,  cum  mare  furore  percitom  e(  exdU' 
tum ,  atque  ingeiitem  tenipestatem  ac  lurbinem  cer- 
nuot,non  modo  navim  nou  deseruiit,  sedetiaoiiont 
majore  sullicitudine  ac  studio  utiinlur ,  tuni  i|«i  vip 
lantes,  tum  allos  exciianies.  Mediciquerursus,ciis 
rebrim  excitatam  Tebemenler  sxvire  prospiciuBi. 
«grotum  non  modo  non  relinqiiuiit,  veroffleliam'"' 
denique ,  ei  per  se ,  et-per  aliorum  nperani  ad  proD' 
gandum  niorbum  plus  studii  atque  opers  s^^ 
Quorsum  haeccominerooroT  NimirumuLioqsii^ 


•77 


EPiSTOLiC. 


ob  exortuRi  tuniuliuin  in  fraudem  impellat,  addueal- 
que,  ul  Phoeniciain  rolinquatis  ,  ex  eaque  secedalls : 
quin  potiiis,  qnoplures  dirneultates  vobis  objieiuntur» 
gravioresque  ftuctus  ac  major  perturl>atio,  eo  quoque 
eohstantius  laboretis ,  excubelis  ,  majorem  animi 
prompliCudinem  adbibeatis ,  ut  ne  praeclarissima  ve- 
stra  8ul>siructio  corruat,  neo  tanius  vesier  labor  fru- 
cia  careat,  suseeptaqiie  in  animarum  cullu  opera  de- 
leaiur.  Poiest  enim  Deus  el  bunc  lumuitum  sedare , 
ct  patieniix  mercedem  vobis  conferre.  Neque  enim 
tanta  vobis  merces  cousiituia  erat ,  cum  negotia  sine 
ulia  dirricultale  ac  molesiia  conficiebantur ,  quanta 
nunc  esi ,  cum  magna  dirficullas  proponitur  ,  ingens 
perturbatio ,  multique  ofiendiculo  sunt.  Quocirca  la- 
borcm  eum  ,  quem  pertuiisii^ ,  el  aerumnam  quam 
susliuuistis,  et  ea  ,  quae  prseclare  gessistis ,  vobiscum 
repulantes ,  illudque  jlem  ,  Deo  favente  tantani  jam 
iinpielalis  partem  a  vobis  exstinciam  esse,  Phoeniclac- 
que  res  in  melius  processisse,  ac  majorem  nunc  mer- 
cedem  amplioremque  remunerationem  vobis  fore , 
dcnique  Deum  impedimentaquoque  brevi  sublalurum, 
ec  mulla  vobis  patieniias  praemia  persoluturum  esse , 
iliic  quaeso  permaneie  atque  consislite.  Nam  ne  nunc 
quidem  vobis  quidquam  deesse  potest:  ego  enim  ,  ut 
oinnia,  tam  in  indumentis,.  quam  in  calceamentis,  ac 
frairuni  alimenlis,  eadem  qua  prius  copia  et  afQuen- 
iia  vobis  suppeditentur,  iroperavi.  Quod  si  nos ,  cum 
in  tanta  calamitale  atque  acerbitate  versemur ,  ac 
Cucusi  solitudinem  Incolamus  ,  iantam  operis  vestri 
curam  gerimus ,  multo  sane  magis  vos  etiam ,  cum 
abunde  vobis  omnia  suppelant ,  quae  vesirarum  par- 
iium  sunt  prxsiare  convenii.  Rogo  igitur^  ne  quis  vos 
icrreat.  Nam  et  negoiia  meliorem  jam  spem  osten- 
dunt :  idque  ipsi  ex  literarum,  qtine  a  reverendissimo 
domino  meo  presbytero  Gonstaniio  missae  suni ,  ex- 
empiis  facile  inlelligetis.  Ac  si  permaneatis  ,  etiamsi 
scxcenta  impedimenta  oborianlur,  omuia  iamen  fran- 
geiis. 

Palientia  rupi  miilis  est ;  ad  patientiam  hottatur  , 
apohtolorum  exemplum  proponens»  —  Nihil  quippe  pa- 
iientiam  ac  toleraniiam  aequare  potest :  rupi  enim 
similis  est :  contra  niotus  ii  omnes  eaequc  insidiae  , 
quae  adversus  Ecclesiam  struuntur,  fluciibus  non  dis- 
aimiles  sunt ,  qui  rupi  iliiduntur  ,  atquo  in  spumam 
suam  abeuni.  In  menlem  vobis  veniat,  qiiania  apo- 
stoli  tum  a  suis ,  tum  ab  exleris  pertulerunt :  et  ui 
omne  prsedicaiionis  lempus  per  tentationes,  per  peri* 
cula,  per  insidias  confecerint,  nunc  carcere  et  vincu- 
lis,  nunc  exsiliis,  nunc  flagris,  nunc  fame  et  nuditate 
consumpii.  Et  tamen,  etiam  cum  in  carcere  degerent» 
a  munere  sibi  commisso  non  absislebant :  verum 
bcatus  Paulus  ,  etiam  cum  in  vincula  conjecius  ae 
flagris  concisus  esset ,  et  cruore  diffluerei ,  et  ligno 
alligatus  essei,ettot  malis  premeretur,  tamen  in  ipso 
quoque  carcere  antistitis  sacri  munere  fungebatur » 
et  carceris  custodem  bapiizabat ,  eaque  omnia  ,  qu» 


«n 


sui  munerls  erant  exsequebatnr.  Haec  igiiur  omnia , 
aliaque  Id  genus  animo  volventes,  ui  vos  jamhoriatus 
sum,  firmi  atque  immobiles  state,  ei  a  fraudibusca- 
vete,  Dei  opem  alque  auxilium,  cui  nihil  par  esse  po- 
iest ,  exspectantes :  ac  de  omnibus  his  rebus ,  uire* 
sponsum  a  vobis  feramus,  curate.  Hac  enim  de  causa 
eiiam  Joannem  religiosissimum  presbyierum  misi- 
mus,  ut  vos  cohorteiur  ,  nec  vos  a  quoquam  pertur- 
bari  sinat.  Equidero  ipse ,  quod  mei  muneris  erai , 
praesiiii,  tum  vos  sermonibus  cohortans  ,  turo  consi- 
liis  erigens,  ium  ea  quae  opus  erant  prolixe  submini- 
strans,  quo  nihil  oniiiino  vobis  deesset.  Quod  si  me 
perferre  minlme  volueriiis,  verum  iis  poiius,  qui  vos 
decipiunt  ac  velut  pennas  vobis  addunt,  fidem  habea* 
tis,  exira  culpam  ipse  sum.  Scitis  autem,in  cujus  ca« 
put  haec  condemnatio  atque  jactura  cadat.  Ne  igitur 
quidquam  htijusmodi  contingat,  vos  etiain  atqne  etiam 
r<^o  ,'ut  me  ,  qui  vos  impense  amo  ,  perferatis.  De 
rebus  vobis  necessariis  vel  ad  nos  scribite  ,  vel ,  si 
ila  lubet ,  hominem  mittite :  nec  vobis  quidquam  om* 
nino  defuturum  est. 

CXXIV.  Gmeih.  (Cucuso  anno  404  vel  405.) 
Alii  quidem  ob.magistratum  tibi  gratulantur  :  ego 
autem  urbi  ac  tibi,  non  ob  hunc  honorem,  quo  au- 
ctus  es  (sublimior  enim  his  rebus  esse  didicisti),  sed 
quod  occasionem  nactus  sis,  qua  prudentiae  ac  leni- 
laiis  iuae  specimen  quamplurimis  hominibus  facile 
praebcas,  lucrumque,  quod  hinc  oritur,  colligere 
queas.  Neque  enim  mibi  dubium  est,  quin  eos  qui 
ierrae  nimium  affixi  sunt,  atque  his  somniis,  id  est» 
humanae  gloriae,  inhiant,  hoc  cdocere  possis,  praeto- 
rem  non  in  veste  ac  cingulo,  nec  in  pKEconisvoca 
situm  esse;  venim  ui  hoc  demum,  utqu®  labefactata 
sunt  in  integrum  resiituat,  et  quae  malo  staiu  sunC 
corrigat,  atque  injustiiiam  coerceat,  nec  jus  ab  opibus 
et  potentia  opprimi  patiatur.  Mihi  enim  explorata  est 
animi  tui  fiducia,  loquendi  tibertas,  mentis  sublimi- 
tas,  rerum  hujus  viiae  coniemptio,  improborum  odium^ 
lenitas,  bumanitas,  qua  potissiinum  is,  qui  aliis 
praeesi,  opus  habet.  Ac  proinde  illud  probe  novi,  te 
facile  fore  naufiragorum  portum,  baculum  ruentium, 
turrim  eorum  qui  per  ii^juriam  a  potentibus  opnri- 
muntur.  Non  enim  labor,  non  sudor,  non  longum 
iempus  ad  haic  perficienda  requiritur  :  verum  quem- 
admodum  sol,  simul  atque  lucet,  sutim  caliginera 
omnem  fugat :  sic  etiam  ie,  simuiatque  in  solio  con- 
speclus  es,  primo  etiam  die,  tum  eos  qui  injuriam 
aliis  inferre  conabantur,  repressisse,  ium  eos  quibus 
injuria  fiebat,  etiam  antequam  ad  tribunal  accederes, 
omni  vexatione  liberasse  confido,  atque  ad  haec  per- 
ficienda  satis  est  ea  oplnio  quam  homines  de  tua  sa- 
pientia  habebant.  Ideo  elsi  in  solitudine  degens,  ac 
muliis  incommodis  aflectus,  ingenti  tamen  laDtitia 
perfundor,  nimirum  ex  ea,  quam  iisqui  laeduntur  af« 
fers  ope,  propriam  miht  voluptatem  fingens. 


S.  loiN.  Chrtsost.  III« 


(Yingt^mx.) 


679 


S.  JOANNIS  CHRTSOSTOHI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


IN  EPISTOLAM  sequenteh 
AB  GYRIAGUM  EPI8G0PUM  EXSDUBM 

MONITUM. 


In  bujiis  epistolae  sineeritaiem  qu«8tk>ii«8  motenint 
duo  Angli  iii  Edilione  Saviliana.  In  notis  enim 
p.  856  Iwc  hal)et  llalesius,  ab  Henrico  Savtlio  alla- 
tus  :  «  HaBc  ad  Cyriacurt^  eplslola  semper  mihi  vehe- 
meiiter  ut  suppositilia  est  suspecta.  Priino  enim  epi- 
siolarem  ilium  characlerem,  qui  in  reliquis,  omnino 
non  video.  Deinde  procemium  idem  fere  habet  cum 
cpistola  prima  ad  Olympiadem,  quinetiam  integras 
senieniias  ex  aliis  Chrysostomi  operibiis  decerpias, 
qn»  videntur  imitatbrem  aliquem  sapere :  et  alio- 
quin  ceric,  nisi  ubi  Chrysostomus  plane  compilatur, 
siylus  Chrysostomum  non  refert.  Quinetiam  quxdam 
sunt  a  Joannis  nostri  moribus  et  Ingcnio  aliena.  Nam 
quod  ad  aduiterii  crimen  respondet  exuite  eorpug 
MieviN,  etc.y  et  popularis  vocis  commemoralio  eatiue 
[uiseet  $oUm  rtuUos  suos  eubtrahere^  quam  Joannis  oi 
conticere  :  quodque  in  Arsacium  paulo,  quam  par  est, 
acerbius  invehitur :  bsec,  inquam,  omnino  non  pia- 
ceiit.  Primum  enim  habent  aiiquid  in  se  turpiculi, 
secundum  jacianti» ,  posiremum  stomacbi.  Atque 
certe  horum  ultimum  dudum  a  Photio  obaervatum 
ineinini,  cui  et  medelamcoiiaiuradliibere,  sed  non  sa- 
lis  dextro  ^sculapio  ■  Postremo  quod  aii  twv  Kouj^ovvAv, 
Ciccusorttm»  nusquam  nosier  hocnumero  ioquilur,sed 
semper  in  singulari.  Atque  hoec  fer^  sunt,  qua^  in  hac 
episioia  observavi,  integrum  de  re  tota  judicium  eru- 
dito  permittens  iectori.  i 

In  iisdem  notis  Savilianis  p.  888  Joannes  Boisius 
liis  respondet,  et  una  excepia  styli  dissimilitudine, 
caetera  omnia  argumenta  rerellit :  hanc  autem  notam 
putavit  Tiliemontius  esse  Savilii,  cujus  certe  major 
esset  auctoritas;  sed  est  Joannis  Boisii»  ut  ibldem  in 
aummo  margine  videas  :  sic  autem  loquiiur  : 
^  f  Ex  omnibus  illis  rationibus,  quae  contra  epistola^ 
istiiis  auctorliatem  afTeruntur,  nulla  mihi  magis  pla- 
cet,  quam  quae  a  siyli  dissimilitudine  ducilur.  Hsec 
enim  nola  raro  fallit,  cum  reiiqua,  quae  adduniur, 
non  adeo  sint  infallibilis  ceriitudinis,  ut  propierea 
necessario  sit  episioia  illa  Chrysostomo  aljjudicanda. 
Cominunia  habet  mulia  episiolae  hujusexordiom  cum 
prima  ad  Olyinpiadem.  Fateor.  Sed  non  idco  statini 
negandum,  esse  eam  Chrysosiomi.  Quottes  euim 
eadem  Chrysosiomus  repetit,  idque  fere  sine  discri- 
mineullo,  tum  in  epistolis,  tum  in  liomiliis?  Qux  se- 
mel  eniin  bene  dicta  suni,  ea  aliter  dieere  veile,  oisl 
causa  aliqua  jnstior  impulerit,  non  tam  diserti  est, 
quam  euriosi  et  copiam  osientaniis.  Non  repreliendi- 
tur  igiiur  HomcruSy  quod  a  seipso  ssepiuscule  mu- 
luatur,  et  de  jisdem  eadem  subinde  dicit :  sed  inter 
reliquas  ejus  viriotes  hoc  etiam  numeratur,  quod  utl- 
lissimo  fru«;f!itati8  exemplo  posteris  rellcto,  non 


necessaria  ubiqoe  varietate  consolto  absiinei.  (|d)j 
ad  illud  aitinet,  Exuiie  corpus  meum^  etc,  TJdeiilia 
.  annon  summa  ejus  innocentia,  cum  IneredibilidLf; 
conjuncta,  et  impudentia  rursus  adversarionioi  b 
mini  misero  acdejecto  sine  modo  insuIiantiBQi,  ir 
lem  ilii  vocem  exprimere  poluerint.  Popularis  acti- 
maiionis  conimemoratlonem  tempus  foriasse  ip^i 
defendai.  Verba,  si  per  se  spectentur,  videiniiir;[ 
hoinine  inani  et  jactabundo  profecla  :  sed  si  teiD^s 
quo  prolata  fuerint  respiciatur,  neroo  est,  opiisf, 
paulo  aeqnior,  qui  Chrysostomo  exsuli,  ejecio,  % 
riis  non  dicendls  fatigato,  indignissimis  calucu 
oppresso, /acfan/iam  istlusmodi  non  condonei.k 
enim  aniinum  perpeiuo  inoerore  prosiraium  Uk 
veiut  adminiculis  se  erigere  atque  elevare.  SedArsi- 
cium  paulo,  quain  par  esset,  acerbius  tnietavii.  ^; 
hoc  Chrysostomi  culpa,  non  autem  argumenist 
quod  epistola  sil  suppositilia.  Imo  liinc  coUigerr: 
potlus  genuinum  esse  foetum.  Quis  enim  nescii,  i]u 
ingentes  fueriiit  Chrysosiomo  spiritus :  qua  a  * 
quendo  Ubertate^  qua  fiducia  in  onines  usus  fur^ 
etiain  In  Eudoxiam  Aiiguslam.  Si  igitur  CudoxixH 
pepercit,  Arsacio  eum  parcerc  voluisse  esine  m 
mile?  Reslat  uitinium  argumentum  a  vo€e,C«» 
ruiH,  petitoni,  quod,  etsi  non  negiigendum  videti, 
tiinien  nisi  aliunde  curroboretur,  ex  se  parum  fi» 
talls  habet.  Potuit  eniin  vei  librarli,  vel  lypogn|ii 
culpa  accidere,  ut  pro  Kowov^cZ,  Cucosi,  scrikf^ 
tur ,  KovxGuao^y ,  Cucuiorum.  Practerea  ,  ni  Uk 
et  Cucu$u$  et  Cucuea  legitur.  Sed  insmroniniuoiei! 
illud  de  siylo  et  charactere,  quod  solum  tantuni  ^i 
me  valet,  ut  non  dubitem  cuin  Halesio  tao,  opii& 
et  eruditissimo  juvene,  pronuutiare,  epistolx  liuj^ 
auctorem  iioii  Chrysostomum  fuisse,  sed  alium  il- 
qucm  cum  Chrysostomo  nec  ingenio  nec  eloqueiQi 
Comparandum.  > 

Locus  ille  Photil ,  quem  commemorai  supra  b^- 
sius,  sic  habet :  c  In  epistola  ad  Cyriacum  episeopei!, 
quam  in  secundo  scripsit  exsilio,  Arsacium  insecuii 
dclirum  et  moechum  vocat,  laudatque  eos  qoi  fi^ 
communionem  aversantur,  utpote  qui  propter  DeBii. 
et  propler  injusiiliam  archiepiscopo  suo  illauuD  ^ 
ipso  segregentur.  !n  aliis  tamen  locis  horlaturnei! 
Ecclesia  separentur.  Verum  sic  ultiroo  sentenitis 
muiavisse  videlur,  quia  ii  qui  se  i^juste  ejecen^ 
gestis  suis  non  acquiescerent ,  sed  eos  qui  sibi  addi^| 
esseiit ,  iiisectarentur,  insidiis appeterent, et  io ei^ 
lium  amandarent.  » 

Ut  ad  objecta  ab  Halesio  redeamus,  ea  omoii  ^ 
iiiale  refuUvitJoannes  Boisius,  uno  excepio  argumei- 
to  ex  styli  dissimiliiudine  petiid,  quod  ili^  amplecii' 


681 

tur ;  el  lametl  est  omtiiuin  leTissimuiil,  ut  infra  vide- 

bilur. 

Primo  ait  Halesius  se  epistolarem  illum  characte- 
rem  in  hac  epislola  non  videre,  qui  In  aliis  Chrysoslo- 
mi  operibus  observatur ;  et  quasi  obtitus  eorum  quae 
ante  dixerat,  ait  procemium  idem  fere  baberi ,  quod 
in  epislola  prima  ad  Olympiadem,  quam  ipse  ul  genui- 
nam  ailmiltii;  illud  vero  prooemium  magnam  epislolae 
partem  compleclilur  :  in  tou  igitur  illa  parle  admitlat 
I  oportet  episiolarem  illum  Clirysostomi  characterem  ; 
in  sequentibus  eliam  non  pauca  ex  epistolis  ad  Olym- 
^iadem  exque  aliis  iiem  reperias,  quoniam  in  his 
epistoiis,  ut  statim  observes  si  legas,  cum  ad  diversos 
scribit,  eadem  fere  rcpelit ,  ut  optlme  animadvertit 
Boisius.  Nihilcerle  hicest  quod  compiiatorem  sapiat; 
omnia  fluunt ,  omiiia  recio  procedunt  ordine  :  cum 
autem  accusatus  quod  cum  muliere  concubuerit 
respondet :  Exuite  corpus  meum ,  et  membrorum  meo- 
rttw  mortificationem  reperieti$,  id  ait,  quod  in  pari  casu 
dicendum  oportuit.  An  tacere  licuil  cnm  in  rebus 
gravissimis  tanli  episcopi  fama  laederetur  ?  Annon  po- 
tuit  ille,imo  annon  debuit  de  tanto  crimine  accusaiu^ 
ea  proferre,quae  ad  sui  purgationem  opportuna  erant? 
Popularem  autem  acclamationem,  imo  et  verba  ipsa, 
amico  sine  jactantia  dicere  potuit  Chrysostomus  : 
amici  namque,  prsesertim  ii  qui  eadem  de  causa 
▼exantur,arcanttm  nihii  inter  se  habent  :  Cyriacus 
porro  exsul  de  illntis  Joanni  Chrysostomo  roalis  ad- 
modum  dolebal ;  ideo  qux  sibi  fansta  acciderint  re- 
censet  Chrysostomus  ut  ipsum  consoletur ,  iisque 


EPISTOLi&  ftM 

recensitis  ita  ctaudit :  fyimncbrem  $$  f^ ,  oe  §imbu$ 
tuis  advoiutut  obiestar^  ut  menorm  H  htetum  abjida$, 
Jam  cum  Arsacinm  sycophantam,  qoi  oblatis  sibi  epi* 
scopo  suo  falsis  criminationibus,  sedem  guam  Invase» 
rat,  vir  tamen  octogenarius  et  ineruditus,  cum,  in- 
quam,  illum  delirum,  rooechum  et  lupum  vocat,  illnd 
agit  quod  prsRstitit  Aihan^^ius ,  cum  Cregoriiis  quis* 
piam  in  ejus  locum  subslitutus  est,  el  postea  cuia 
Georgius  ipsius  sedem  Invasit ;  nam  improbos  htijus- 
roodi,  facinorosos ,  et  qui  pacem  Ecclesiae  inlerturba- 
bant ,  non  sancii  viri  inodo ,  sed  ipsi  qiioque  apostoR 
maledictis  incessebant.  Ad  haec  vero  an  clementius 
agit  Chrysostomus  cum  Arsacio  in  libro  iilo  cui  titu* 
lus ,  Ad  eos  qui  scandalixati  sunt ,  quem  siipra  edidi« 
mus  ?  An  miiiora  his  (^unt  verba  qu»  ibidem  ieguntur» 
sacerdos  ille  improbus ,  lupo  quoms  sceviui  in  gregem 
insiUens  ?  An  quid  gravins  dici  potuit  ? 

Aliud  objicitur  qood  bic  in  textu  graeco  legatur» 
Cucusorum  eum  contra  Cueu»  in  singulari  semper 
habeaiur  apud  Chrysostomum.  Yerum  hxc  lectio 
tAv  KovxovffAv,  CttCtttorumest  soliuseditionis  Saviiianae: 
nam  editiones  Morelli  et  omnes  Hss.  hic  &«vxovffovCii- 
eun,  habent,  illudque  rHs  KddcMf,  Cidto*  quod  in  Edl-* 
tis  addebatur,  ab  optimis  Mss.  abest.  Cucusum  aatem 
in  Armenia  esse  ait  alibi  Chrysostomus ;  alii  in  Cili« 
cia ;  Aihanaslus  In  Cappadocia  locat,  quia,  cum  in  ea* 
rum  regionnm  eonfinio  esset ,  modo  huic  •  modo  illi 
contributa  est.  Omnes  cerle  viri  docti  hanc  epistohmt 
pro  vera  et  genuina  habent,  necea  de  re  velminimttBi 
qnaestionem  movent. 


GXXV.  CYRIACO  («)  EPISCOPO  EXSULANTI.  rCuciMo«oiwW.) 


Age,  mcestitiae  tuae  nlcua  rursus  leniam,  atque 
cogitationea  eas ,  quae  hanc  nuhem  coilqi;erunt , 
discutitm.  Ecquid  enim  eat,  quod  moeres  atqoe  ani- 
mum  dejicis?  An  quia  gravis  est  tempesias,  ac  sasvum 
naofragium  ,  quod  Ecclesiam  occupavit?  Hoc  ipse 
quoque  scio,  nec  ullus  est,  qui  iniicias  ire  possit ; 
inio  vero,  si  ita  lubet,  eorum  quae  (iunt  imaginem  tibi 
adumbrabo.  Mare  ridemus  ab  imis  ^  usque  gurgiiibus 
revolsum,  nautas  gubernaculorum  ac  remorum  loco 
manus  genihus  impliciias  habentes,  praeque  tempesta- 
tis  magnitudine  tanta  consilii  inopia  iaborames ,  ut 
nec  cu;lum,  nec  mare,  nec  terram  cernant,  verum 
flentes  ac  himenuntes  in  Ubulatis  jaceant.  Atque  in 
mari  quidem  ita  evenire  solet  :  nunc  autem  in  nostro 
quoque  mari  gravior  procella  gravioresque  fluctus 
exciiantur.  Verum  fac  Doroino  nostro  Christosupplex 
sis,  qui  non  arte  lempestatem  superat ,  sed  notu  soio 
eamdiscuiit.  Quod  si  precibus  ad  eum  adhibitis  non* 
duni  tamen  exauditus  es,  ne  elanguescas,  animumque 
despondeas ;  hujusmodi  namque  benigni  illius  numi- 

*  Goislin.,  mare  video  furens  ab  imu,  etc.  lofra,  p«- 
que  tempeslatis  difficuUate.  Porro  cum  haec  epistola  in 
multis  similis  sit  ei  quas  supra  prima  ad  olympiadem  loca- 
tur,  codids  Regii  scriba  hic  nnilta  ex  eadeih  epistola  da 
verbo  ad  verbum  exscripsit. 

(a)  De  epistota  ad  Cyriacura  pluribos  dixlmus  in  Monito. 
vox,  rursus^  deest  in.omxiil)us  ^iss.  excepio,  coisliaiauo. 


nis  mo8  est.  Amion  tres  illos  pneros  a  pericolo  8uhdu« 
cere  poterat»  ac  ne  in  ignis  fornaeem  inciderenl  pro- 
liibere?  At  poslquam  captivi  abducii,  atque  in  barha* 
rorum  regioneraabjecti,  pateniaquehereditateeTersi^ 
atque  ab  omnibus  desperati  sunt,  nec  jam  vUum  maU 
genus  deerat,  tum  denique  €hristus ,  verus  Deua  no» 
ster ,  repente  miraculimi  edidit,  ignemqiie  dissipaviU 
Igiiis  enim  justorum  virtutem  minime  ferahs  e  for^ 
nace  exailiit,  atque  Chaldaeos»  quos  circum  fornacam- 
naaua  est,  exussit  (Dan.  5).  Ac  tum  fornax  ecclesia 
'  instar  ipsis  erat :  atqiie  res  omnes  condilas ,  tam  qim 
ocuiis  cernontur ,  quam  quac  ab  oculorum  sensu  re^ 
moUB  sunt ,  hoc  eat  angelos  et  virtutes  accersebant , 
fticque  omnia  in  unum  compleclentes,  his  verbis  ut6- 
bantur  :  Benedidte  mnia  opera  Domini  Domno  {Dan* 
3. 57).  Videsne  quomodo  justorum  patientia  ignem  in 
rorem  oommutavit ,  tyrannique  animum  ita  inflexit , 
ul  per  universum  orbem  literas  mitteret,  ad  huoc  mo- 
dum  loquens  :  Magnus  Deus  Sidrach^  Misaeh^  et  Ab» 
denago  (Dan.  3.  95)?  Ac  vide  quam  atrox  snppliciufli 
constituit ,  si  quis  adversus  ipsos  aiiqoid  cootumeiiose 
dixisset :  nempeut  domiis  ipsins  ac  facultates  omnes 
diriperentur  (Ibid,  v.  96).  Ne  igitur  animum  demittas, 
ac  desperatione  frangaris.  Nam  nec  ego,  cum  civitala 
peilerer ,  quidquani  horum  curaham  ,  vcrum  inecum 


685 


B.  JOANNIS  CHRTSOSTQia  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


ipse  iU  loqoebar  («) :  Si  imperalrix  mMxsilio  mulciare 
vult,  exsalem  sane :  Domini  eU  terra^  el  plenitudo  eju» 
{Piol.  23.  i).  Si  serracle  me  supplicium  capere  cupit, 
dFssecer :  Hesaiam  pro  exemplo  liabeo.  Si  me  in  mare 
praecipiiem  dare  vult,  Jonx  recordor  {Joiub  1).  Si  in 
fornacein  conjicere  vult » ires  pueros  babeo ,  qui  eo" 
dem  supplicio  affecti  sunt  {Dan,  3).  Si  Teris  objicere, 
Danielem,  qui  leonibus  objectus  est,  mibi  animo  pro- 
pono  {Ibid,  c,  6).  Si  iapidibus  obruere  vuli ,  obruat : 
Stephanum  babeo  primnm  martyrem  (Act.  7).  Si  ca- 
put  meum  accipere  vnit ,  accipiat  :  Joannem  habeo 
{3larc.  6).  Si  raculiales  meas  sumere,  sumat :  Piudu$ 
egressu*  sum  de  ventre  mfltris  mea ,  nudue  etiam  hxnc 
obKedam  (Job»  1.21).  Monet  mc  his  verbis  apostoius : 
Dens  hominis  personain  non  nccipit ;  atque  bis  rursum : 
Si  adhuc  hominibus  placerem,  Chrisli  servus  non  essem 
{  Gal,  2.  G.  ei  i.  iO).  Mihi  cliam  David  arma  submi- 
nistrat ,  cum  ait :  Loquebar  de  testimoniis  tuis  in  con^ 
$pectu  regum ,  et  non  confundebar  ( Psal.  ii8.  i6  )• 
Multa  adversuni  me  struxerunt :  aiunlque  me  post 
epiilas  quibusdam  communionem  impertiisse.  Hoc  si 
feci,  de  episcoporum  libro  uomen  meum  expungatur, 
nec  in  orihodoxai  fidei  volumine^ribatur ,  quoniam 
ecce  si  quidqiiam  ejusmodi  perpetravi,  Ghristus  e  re- 
gno  suo  me  abjicial.  Quod  si  mihi  obstinaia  mente  id 
objicere  pergunt ,  Paulum  ctiam  de  dignitaiis  grada 
dejiciant ,  qui  coenatus  universam  domum  baptizavit 
{Act.  i6) ;  Domino  item  ipsl  auctoritatem  abrogent, 
qui  apostoiis  post  coenam  communtonem  dedit.  Quin 
me  quoque  cnm  rouliere  concubuisse  criminantur. 
Pxuite  corpus  meum  ,  et  membrorum  meorum  mor* 
tiflcationem  reperieiis.  Yerom  ad  hxc  omnia  facienda 
llvore  adducii  sunt.  At  idue  omnino,  Cyriace  Trater, 
aBhnum  tuum  discruciat,  quod  illi  qui  me  ex  urbe 
^expuierunt,  in  foro  libere  volitant,  ingensque  stipato- 
rum  grex  eos  a  tergo  seqniiur  ?  Yeram  recordare  La- 
«ri  et  divitls  illius  {Luc,  i6) :  annon  ille  in  lioc  xvo 
calamitosus  foit ,  hic  autem  voluptatibus  ac  luxu  dif- 
iluxit?  Quidnam  porro  illi  paupertas  detrimenii  att^lit? 
Annon  ut  piigil  ac  viclor  in  Abrahse  sinum  deiatus 
«st?  Quidnam  rursum  huic ,  qui  in  purpura  et  bysso 
requiescebat,  opes  profuerunt  ?  Ubi  lictores  ?  ubi  saiel- 
lites?  ubi  equi  aureis  IVenis  inslgnes?  ubi  parasili ,  et 
regia  mensa  ?  Annon  lamquam  latro  vinctus  in  mo« 
Dunentum  abducebatur ,  nudam  animam  e  mundo 
ctferens :  atque  inani  voce  clamabat,  Pater  Mraham^ 
mitte  Lazarum,  ut  intingai  extremum  digiti  sui  in  aquam^ 
£t  refrigeret  tinguam  meam ,  guia  crudor  in  hac  flamma 
{Luc.  i6. 24)?  Quid  pairem  Abrahamum  vocas,  cujus 
Tilam  non  imltaius  cs  ?  llle  neroinem  non  domo  ex- 
cipiebat :  lu  ne  unius  quidem  pauperiscuram  gessisli. 
Nec  vero  est  quod  lugeamos  ac  collacrymemus,  quod 
is ,  qui  tantis  opibus  praeditus  erat ,  aquae  guitam  non 
est  consequulus.  Quoniam  enim  micas  pauperi  mini- 
me  largitus  est ,  idcirco  ne  gutlam  quidem  aqua^  ac* 
cipit.  Hiemis  lempore  misericordi»  sementem  non 
fecit,  ac  proinde  ne  sestate  quidem  messem  fecii.  Quin 

{a\  His  similia  liabes  supra  in  Honulia  aniequam  iret  ia 
exsitiumi  itemqufi  in  quadam  e{>istolarQDi  ad  olympiadem. 


hoc  qooque  certo  consilio  a  DominoicUinesi  « 

impiorum  pcena ,  et  justorum  requies ,  e  regiooeiitt 

.  sint :  nimirum  ut  sese  ipsi  mutuo  piospiciaQi  )^|. 

agnoscant.    Tunc  enim  quilibet  roariyr  tynimBa 

suum  agnoscct,  atque  iiem  quiiibet  lyranQussiv. 

tyrem  eum  ,  quem  cruciaiu  alfecit.  Nec  vero  h 

a  me  dico  :  audi  enim  quid  Sapieniia  dicai :  ha 

stabit  justus  in  magna  constantia  advenu$m,^u 

angustiaverunt(Sap.  5.  i).  Nam  qaemadinodumi>(|^ 

fervenie  soie  iter  facil,  ac  siti  flagrai,  cum  limpidu 

foniem  nactus  est,  ac  bibere  probibetur,  magnoduc^ 

re  aflicilur ;  aut  rursum  quemadmodum  cumqaiiptQ 

ingenti  fame  aflectus,  mensa:  omni  edulionim  ^m 

conferix  assidet ,  caelerum  a  potentiore  qaodainic 

peditur,  ne  inensam  attingat,  ac  cibis  fruaiur,  p\i 

dolorem  et  cruciatum  scntil ,  quod  cum  mm  ^ 

cumbat,  epolis  tamen  gaudere,  vel  fonti  assidoost.]: 

frui  nequeat :  eodem  modo  in  judicii  die  impiisa^ 

clos  viros  laetos  atque  hilares  conspicicDl,  ncc  uirii 

ipsis  regia  mensa  frui  concedetur.  Nam  eiiam  De9<. 

cum  de  Adamo  snppiicium  suinere  vellet ,  hoc  fej, 

ut  ipse  e  paradisi  regione  lcrram  coleret :  quo  \i- 

licet  in  siogulos  dies  ac  singulas  horas  jocuodamiU 

ct  expetendum  locum,  unde  excesscrat,  prospicieL^ 

pcrpetuum  animo  dolorem  hauriret.  Quod  si  bicru 

nobis  muluo  congressu  frui  non  licuii,  atncDiou 

obslabit,  quin  tnm  una  degamus,  eosque,  a  quiU)! 

exsitium  ejecti  sumus,  videamus,  ut  Lazarus  diviidi, 

et  marlyres  tyrannos,  Ac  proindc  animum  nedesi^c* 

de,  verum  iianc  propbeiae  vocem  in  meiuoriamret^ 

ca  :  Notite  timere  opprobrium  hominuM^  el  mtmfu 

eorum  ne  metuaUs  :sicut  enim  lana  a  tinea  rodeHtu,^' 

sicut  vestimntum  veterauent  { Ism.  51.  7.  %]AU 

etiam  animadvcric,  quomodo  Domiuus,  hoc  cst  isi;. 

muiidum  coniittct,  slatlm  ab  incunabulis  cxagiiabii:. 

alque  iabarbarorum  terram  cjiciebatur :  quo  ooi.v 

licct  excmplo  suo  moneret,  ne  in  teulalioniba>aDiKi: 

franganiur.  Salvaioris  passio  tibi  in  animo  vcrseiir, 

nempe  quol  coiiiumeliis  ipse  nosira  causa  aflecitti$it 

Alii  enim  eum  Samaritanum  vocabant ,  alii  a#- 

tium  ,  el  belluonem  ,  et  faisum  propheiani.  KM 

etitm  :  Ecce  homo  vorax  et  potator  riwt  (Luc.  7.5i,'. 

el :  /n  principe  doimomorum  ejecit  dwmom  (Maiih.l 

5i).  Quid  cum  eum  ducebant  ut  praecipilio  nec^inrfl 

etcum  ipsius  facicm  conspucbant  ?  quid  cum  cbbinf' 

dem  ipsi  imponcbant ,  ac  spinis  Ipsuni  coronabao:. 

aique  ad  ipsius  pedes  ludibril  causa  se  abji€iet)Ani< 

nec  ullain  irrisionis  gcnus  in  eo  practermiltcbaoi' 

quid  cum  alapis  ipsum  cxdebant?  cum  aceiame((^ 

bibendum  ei  dabaut?  cum  arundine  tpsius  capui  ft' 

riebant?  cum  sanguinarii  illi  canes  eum  hucati|tRil- 

luc  irahebaut  ?  quid  cum  ad  moriem  iiudus  ducebaiu^ 

omnesque  discipuli  cum  deseruerant,  atqucufiitsf^ 

ipsis  cum  prodiderat,  alter  negaverat;  alii  fugamiR'^ 

rant ,  solus  ipse  in  media  illa  lurba  nudus  stabai- 

(festus  quippe  dies  erat,  omnes  tunc  in  unum  cogen^  •> 

quid,  cum  laniquam  nocens  et  facinorosus  inierfaci' 

norosos  cruci  affigebalor,  ac  posteaquam  ecniced*^ 

missus  est,  taindiu  inhumatus  jacuil,  quoad,  utseiM».* 


68$  £PISTOUE. 

iiira  donaretur,  a  quodam  postulalos  est?  Recordare     romqae  furorcm  ex&tiiigitts,  alqoe 


cnm  funerc  nonelaium  esse,  improbumque  sermonem 
advcrsus  eum  disseminaium  Tuisse »  nimirum  eum  a 
discipulis  snis  surreptum  fuisse  ^  nec  resurrexisse 
{Maith.  28).  In  menlem  veniant  apostoli ,  qui  et  ipsi 
iindecumque  vexabaniur,  ac  latebras  quaerebant,  quod 
in  urbibus  palam  vcrsari  non  possent :  quonam  pacto 
Petrus  aptid  Simonem  corlarium  delitcscebal  (Aet,  9. 
43),  el  Paulus  apud  muiierem  purpurariam,  quoniam 
dc  divitum  erga  se  animo  dubitabant  ( Ibxd.  16.  i5). 
At  posica  omnia  ipsis  plana  et  facilia  fuerunt.  Ad 
cumdcm  igitur  modum  tu  quoqiie  animum  ne  dejicias. 
Allatum  autem  ad  me  est  de  deliro  illo  Arsacio ,  quem 
Imperalrix  in  throno  collocavit ,  eum  fralres  eos  om- 
nee,  q«ii  *  cum  ipso  communicare  recusabani,  arflixis- 
se  :  ct  maltos  ex  ipsis  mei  caasa  in  vlncults  diem 
viue  extremum  clausisse.  Siquidem  lupus  ille ,  ovis 
speciem  prae  se  ferens ,  eisi  episcopi  larvaro  gerat , 
aduller  tamen  est.  Ut  enim  mulier  adultera  vocatur 
quae  vivenie  viro  alteri  nubit :  eodem  modo  hic  quo- 
que  adulter  est ,  non  carnis ,  sed  spiriius  :  me  enim 
vivente  Ecclesiae  tbronum  invasit.  Alque  hsec  tibi  e 
Gucuso  *  scripsi,  quo  videlicet  Imperatrix  ablegari  me 
jussit.  Multas  porro  mibi  in  via  calamiiates  contige- 
runt :  verum  nibil  ejosmodi  mihi  cur»  fuit.  Ut  autem 
iii  Cappadociam,  atque  etiam  in  Tauro-Ciliciam  veui- 
miis ,  magno  agmine  sancti  patres ,  ac  monachi ,  et 
virgines  obviam  nobis  prodibant ,  inflnitam  lacryma- 
rum  vim  prfifundentes.  Cumque  nos  in  exsilium  abeun- 
tcs  ccrnerent ,  in  fletus  prorumpebant ,  hisquc  iuier 
sc  verbis  ulebanlur :  SatiusYuisset  Solem  radios  suos 
siiblrahcre ,  quam  Joannis  os  conticere.  Hxc  me  per- 
lurbabant  ac  premebant ,  quoniam  omnes  mea  caiisa 
plorantcs  intuebar.  Nam  csetera  omnia ,  qute  mihi 
oborta  sunt,  nulla  me  cura  affecerunt.  At  vero  iirbis 
hiijuscc  cpiscopus  perquam  humaiiiter  nos  excepit , 
tantamque  erga  nos  caritatem  prs  se  tiilit,  ut  etiam , 
si  fieri  potuisset ,  throno  quoque  suo  iK>bis  cessurus 
fuerit ,  nisi  nobis  cavendum  fuisset ,  ne  pr»scripium 
limitem  excederemus.  Quamobrem  te  rogo ,  ac  vclut 
genibus  tuis  advolutus  obiestor ,  ut  moerorem  et  lu« 
clum  abjicias ,  ac  pro  nobis  apud  Denm  memor  sis , 
nobisque  rescribas.  „ 

\   CXXVL  Rufino  pretbytero.  (Cucuso  anno  i06.) 

1  Phoeniciae  mala  rursum  exarsisse,  ac  gentilium  fu- 
rorem  auctom  esso  accepi :  compluresque  monachos 
partim  vuhieribus  affectosesse,  partun  etiam  mortem 
obiisse.  Ideo  majorem  in  modum  te  urgeo,  ut  quam 
celerrime  te  ad  iter  accingas,  atque  in  acie  stes. 
C^rtum  enim  habeo  fore,  ut  si  preces,  et  lenitatem  , 
et  maDSuetudinem,  et  tolerantiam,  et  patientiam, 
eamque  quam  soles  animi  fortitudinem  adbibueris» 
vel  aspeclu  solo  adversarios  in  fugam  conjicias»  ipso- 

^  £vm  fratres  el  virgmei  qum, 

•  Edil.,  e  cucuso  cilteim,  Edit.  savil.,  e  cueusu.  in  duobus 
Mss.  vox,  citidie,  deest.  Certe  cucusum  non  omues  Ciliciae 
esse  dicebant.  Si  vera  sit  horum  oodicttm  lecUo,  et  veram 
ulique  puto,  tunc  levatur  supra  memorata  in  Mooilo  dilB- 
cultas.  Athanasius  illam  in  cappadocia  locat  in  Historia  Aria- 
oonim  ad  MODachos  p.  348. 


ajon 


partes  tuentur  animos  rccrees,  multaque  boaa  i 
Quare  ne  cuncteris,  nec  procrastines ;  sed 
celeritate  utariSt  teque  bxc,  quae  a  me  < 
sunt,  alacriorem  reddant.  Etenim  si  conOagrantem 
domuni  vidisses,  non  profecto  recessisses,  verum 
majorem  etiam  festinationem  adhibuisses,  quo  llam- 
mam  anteverteres ,  atque  tum  per  te,  tum  per  alios, 
quidvis  egisses ,  nt  maluin  exstingueres.  Eodem  ergo 
modo  nuncquoque,  quoniam  hiijusmodi  incendium 
excitatum  est,  fac  sine  ulla  mora  iiluc  proficisci  ma» 
tures:  atque  omnino  aliquid  laeti  continget,  ma^ 
gnumque  his  incommodis  remedlum  afferetur.  Sane» 
cum  omnl'!  quieia  et  tranquilla  suiit,  nec  quisquam 
est  qui  bellum  inferat,  nonnullos  ad  pielatem  erudire 
cujuslibet  honiinis  est :  at  cum  diabolus  iia  furit ,  ac 
d^mones  arma  induunt,  forti  animo  stare ,  atque  et 
eos  qui  ab  illius  parlibus  stant,  criperc,  ct  cxteros , 
ne  In  illius  manus  incidant,  impedire,  hoc  streuui  viri 
est,  hoc  animi  vigiiantis,  hoc  sublimis  tunc  et  exper- 
recue  mentis,  hoc  sexceMlis  coronts  ac  praemiis  omni 
sermoneprxstantioribus  dignum,  hoc  deniqueapostoli« 
cum  facinus.  Illud  igitur  cum  animo  tuo  reputans, 
tempus  istud  adipisceudae  glori»  tibi  occasioneroy 
atque  infiniti  quiestus  et  emolumenii  materiam  esse , 
cura,  obsecro,  ut  tantas  opes  arripias,  ingentique  ce« 
leritate  uiaris :  atque  quam  primum  illuc  veneris,  ad 
nos  scribas.  Nam  si  vel  hoc  audierimus,  tc  Phcenicise 
fines  attigisse,  jam  sine  cura  erimiis ,  requiescemus » 
in  securitale  degemus.  Nam  quae  hinc  consequontur 
scimus :  nimirum  ut  generosus  ac  rei  bellicae  peritus 
imperator,  sic  tu  omnia  peragrabis,  jacentes  excitans, 
stantes  confirmans  et  constabiliens,  erranlcs  in  viam 
reducens ,  perditos  requirens  et  inveniens,  universas 
diaboli  copias  cohcideiis.  Cst  enim  mihi  perspecta, 
mihi,  inquam,  perspecU  est  animi  tui  vigilantia, 
mentis  tuse  cura  el  sollicitudo,  sagacitas,  concinnitas, 
comitas ,  forlitudo,  robur,  constantia.  Quare  quam 
saepissime  velim  ad  nos  scribas  :  atquc  etiam,  prius- 
quam  in  Phceniciam  perveneris,  ex  itinere  frequentes 
ad  nos  literas  niittas,  siquidem  nunc  quoque  miratus 
sum  te ,  cum  dominus  nieus  reverendissimus  ac  reli- 
giosissimus  Theodotus  prcsbyter  huc  venit ,  nihU  ad 
nos  literarum  dedisse.  Quocirca  ne  rursus  eo  nomiae 
dolorem  concipiamus,  quod  nullas  abs  te  Iiteras  acci- 
piamus,  si  fieri  polcst,  ex  singulis  eliam  mansioni- 
bus  (a)  ad  nos  scribe,  tit  quantum  viae  processeris,  et 
nnm  jam  ab  iis  oris  haud  procul  sis,  intelliganvjs.  In 
magna  enim  cura  et  sollicitudine  sumus :  atque  haec 
quotidie  scire  cupimus.  Qu»  cum  noris ,  reverendis- 
sime  domine,  hoc  mihi  pro  summo  beneficlo  concede, 
ut  ante  discessum  tqum ,  alque  eliam  post  disces- 
som,  crebras  literas  mittas,  curesque  ut  omnia  scia- 
mus :  quo  si  res  prosperum  cursum  teneant ,  gaudio 
ac  voluptate  afficiamur :  sin  autem   impedimenta 

(a)  GfSEce,  «ift'  bAwiiv  jiHv.  m^vI  in  lUnerario  Antonini 
nassiro,  in  aliisque  Ilbris  Mansiones  vocantur,  erantauc  sU- 
tioncs  el  diversoria  in  vicis  publicis  oonsblula,  ubi  divcr- 
tebauir.  Alhanaslus  in  Apologia  de  Fuga  dicit  m  itinera 
Alexandria  Aniiochiam  ^  manaiones  esse. 


f87 


S,  JOANNIS  CHRTSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


objicianlur ,  omiii  ratione  ac  studio  ea  de  niedio  lol- 

lcre  iiiUunur.  Neque  enim  ante  conquiescemus,  quam 

et  per  nos ,  et  per  alios ,  si  fieri  possit ,  hoc  efleceri- 

nuis,  etiamsi  millies  vel  in  urbem  Constanfinopoliia- 

nam  midere  necesse  sil ,  quo  oronia  libi  valde  prona 

reddamus ;  ne  id  quidem  facere  recusabimus.  Hscc 

igilur  cum  libi  nota  sint,  qua^  tul  muneris  sunl  nobis 

praesta ,  vigilantiam  ac  diligentiam.  Quod  si  fratres 

eiiam  mitti  oportere  pules,  id  qnoque  fac  sciam.  Oc 

sanctorum  vero  marlyrum  reliquiis  sine  cura  eslo  : 

confestim  enim  religiosissimum  dominum  meum  pre- 

sbyterum  Terentium  ad  dominum  meum  piisaimum 

Otreium  (a)  Arabissi  episcopum  misi.'  Nam  ipse  cl 

mullas  et  minime  dubias  habcl,  quas  paucis  diebus  in 

Phceniciam  ad  te  mittemiis.  Quare  da  operam,  ne 

orficio  luo  ulla  ex  parte  desis.  Nam  qux  nostri  mii- 

neris  sunt,  quanta  cum  animi  prompiitudinc  prxstc* 

mus,  vides.  Festina  ilaque,  ut  antc  hicmcm  ecclesias, 

quae  sine  tecto  sunt,  perficere  queiis. 

'■        CXXVll.  Polybio,  (Anno,  ot  pulaiur,  406.) 

Alius  foriasse  inlolerandum  hujiis  regionis  frigus, 

vastam  loci  solitudinem,  ncerbissimum  denique  mor- 

l)um  (hinc  enim  in  morbiim  incidiinus)  luxisset  ac 

deplorasset :  ego  autem   liis  omissis  disjunciioncin 

vestram  lugeo,  quae  mibi  et  soliltidine,  e(  morbo,  ct 

Jiieme  est  acerbior.  Quam  acerbiiatem  hieins  qiiO(|ue 

niihi  auxil.Nam  quod  unum  moiesiissiinae  disjun« 

ctionis  solatium  suppetebal,  hoc  est  ul  vobiscum  per 

literas  coltoquerer,  hoc  quoque  biems  exoila  mihi 

ademit :  ut  qux  ob  ingentem  nivis  vim  vias  inlerclu- 

serit,  ac  neque  aliunde  quemquam  liuc  venire ,  ac 

nobiscum  congredi,  ncqiie  item  hinc  excedere,  aiiiue 

ad  vos  proficisci  sinat.  Quod  et  ipsum  haud  miiius, 

Imo  etiam  magis  Isaurorum  terror  cfRcit,  nobisque 

solitudinem  auget ,  omnes  videlicct  submovcns ,  at- 

que  in  fugam  conjiciens  ,  exsules(|uc  roJdcns.  Nequc 

enimjamquisquam  ullus  est  quidoini  manereaudcat : 

verum   unusquisque   relictis   xdibus   suis  profugit. 

Atque  urbes  quidem ,  parieies  et  tecta  nunc  sunt : 

praeruptai  auiem  voragines  et  sylv»,  urbes.  Quem- 

admodum  enim  truculenlse  ferae ,  ut  pardi  ac  ieones , 

totiorcm  urbibus  soliludinem  sibi  esse  exislimanl : 

slcetiam  homines,  qui  Armeniam  incolimus,  quoti- 

die  ex  aliis  alque  aliis  locis  in  alia  aique  alia  loca 

migrare  cogimur,  vitam  Hamaxobioruin  ct  Nomadum 

agentes ,   nec  usquam  (identi  animo  consislentes  : 

usque  adeo  hic    omnia   tumultu  et  perturbatione 

plena  sunt.  Etenim  illi  alios  adventu  suo  jugulant , 

exurunl,  atque  ex  liberis  scrvos  efnciont  :  alios  ao- 

tem  sparso  romore  in  fugam  vertunt,  atque  urbibus 

peliunt,  imOy  ut ,  rectius  loquar,  occidunt.  Quotquot 

enim  adolescentes  mediis  eiiam  plerumque  noctibus, 

ac  frigore  omnia  obdurante,  repente  domo  profugere 

eoacli  sunt ,  metu  rumoris  eos  fumi  instar  abigenie, 

atqoe  ad  mortem  oppetendam  ne  Isaiirico  quidem 

gladio  opus  habuerunt ,  verum  in  nive  obrigescenies 

extrenium  spiritom  ediderunt :  qweque  ipsis  fugiendae 

(a)  MemoraUir  et  alius  otreius  episcopus  Melitiaae  apud 
fiocratem,  bb.  ^  cap.  8,  et  apud  SogEonu,  Ub.  6,  cap.  12,  et 
)ib.  7,  cap.  9. 


mortis  causa  fucr.it,  eadem  illis  accrln&simm  iT^r^ 
causa  fuit :  en  quo  statu  res  nostrae  sint.  Qu.eqtt^ 
non  dixiinus,  oi  te  in  moerorem  conjiciamus  i^ 
quippe  baec  tibi  dolori  fore),  verom  ut  diuiumi  ^iit^ 
lii  nostri  causani  aperiamos «  quidqae  caQsc  fgoi 
cur  sero  ac  tarde  ad  te  scripserimaft.  Iia  tmi 
omnibus  relicti  sumos ,  ot  nec  aliqueiD,  qiii  in 
proflcisceretor ,  nancisci  potoerimus ,  .venun  \Mk 
prcsbylerum  contubernalem  nostraiii  eimn,  sip 
ad  te  mittere  necesse  fuerit.  Quapropter  cudd  m, 
Qt  te  digiuim  est ,  exceperis ,  celeriler  ad  m  n- 
mitte ,  qui  de  tua  valetodine  laeta  oobis  naniiei.b 
eiiim  quanto  nobis  studio  sit  hoc  scire. 

CXXVm.  MwrittiaM  ^  (Arabisso  anno4(l6.} 

Gaeteris  omnibos  roortalibas  hoc  nomiDeferjat» 

dom  et  siuTe  est,  qood  lerrae  faciem  floribeoi 

nat  atque  in  prata  convertit  :  mibi  aotem  eani 

causam ,  qoia  roagiiam  ntihi  facoltatem  pnebd  ca 

famillaribus  meis  per  litenis  versandi.  Ac  (]ua 

oculis  vos  coram  perspicere  caperem  :  quooias» 

tem  id  minime  licet,  qood  licel  promptissimo^at 

facio,  ot  voblscnm  per  literas  colloqoar.  Ntf«9 

n»olae  ac  remlges  pari  animi  voloptale  mfbtz 

solcani,  cuni  illa  anni  tempestas  exorta  es(,£» 

ego  calamum  et  chartam  et  atramentam  i«  m 

sumo ,  com  ad  vos  scrifitorus  sum.  Eienim  ti» 

tempore,com  omnia  frigore  concrescerent,;:^ 

incredibilis  qoardam  vls  nivium  omnes  viat  iiikn 

derot,  nec  quispiam  aliunde  ad  nos  venire,  necn^ 

hinc  alio  proflcisci  susttnebat.  Ea  de.caun  m'» 

jus  loci  domuncolis,  quefhadmodum  careere  iou/ 

atque  tabellarlorum  penuria,  non  secusacquiUM 

lingux  caienis ,  vincli ,   quamlibet  iiiviti,  (iiflt^"- 

siieniio  utebamur.  Posteaqiiam  autem  lempusKj 

nera  patcfecit,  nobisque  lingnx  vincoiaoi  fre^iu* 

sbyterum  eum,  quicom  mibi  vil£  con&ueludo  ^ 

liinc  ad  vos  misimos,  ut  qoa  valetudiiie  sitis,  ii-v 

gamus.  Cum  igitur  hunc,  ut  te,  domine  mi  sm- 

pere  admirande,  dignum  est,  susceperis,  aiqoe.r 

eo  atque  caritas  tua  postuiai,  perspexeris;ci«^' 

nos  redibit,  velim  de  tua  valeltidine  iio«  cerii^^^^ 

facias.  Scis  enlm  quam  de  ea  aliquid  scire  slode«i^ 

CXXIX.  Marcianoet  MarceUino  •(CucusoaoDoiD^ 

Quam  praeclarum  hoc  par  vestrum  csl,  qitfn^- 

nobis  carum  :  non  modo  naturae  lege,  sed  f- 

acerrimi  anioris  calena  colligatiim !  Ob  idq»  ^ 

amicilia  vestra  gloriamur,  et  exsoltamas,  c»raa* 

vobiscum  congredi,  ae  vos  videre  cupimus.  Qw* 

autem  id  nunc  minime  iicet.quod  liccl  fco»^ 

saspe  scribimus,  vestri  memores  pcrpeloo  sw* 

animo  vos,  quocomqoe  in  loco  simus,  circuniferiss^ 

ac  ne  ob  itineris  qoidem  longinquitaieni  a  ^ 

siiavilate  ullo  pacto  disjongimur.  Hujusmodi  (jiiif* 

caritaffe  penna  cst,  ut  et  viaro  omnem  ei  iniemRJ 

omne  facile  trajlciat ,  nec  iillum  incoiBmoiloai  5 

t  sic  vaUc.  et  Reg.  ei  «lc  ettamoyadi  (»de^^^^^ 
tone  Ducaeo.  Quamobrena,  Jfarmwno,  poaeaduni  m^ 

•  Joxta  vaiic  eiftbrics8ribead«Bies^*flr»^ 


m 


BMSTOMS. 


.  inod  iion  superQt.  Ideo  ■os  quoque  elti  elioqui  rouU 
18  calamiialibus  affeeti ,  nimirum  •oliludine,  obfii- 

\  iione  y  aeskiuis  praedonem  iocursiboa ,  nihilo  umen 
n  Teetri  amore  aegniores  sumuB  i  verun  no>lram 

..  3rga  vos  benevoleniiam  perpeluo  florenlem  retiue- 
nus.  Qoamobrem  vos  rofamos  ut  de  vesiraa  valeiu- 

^.    Itnisstato  sepius  lu»  certiores  per  literas  faoiaiis* 

.. .'  Neque  enim  vobis  dubiom  eat ,  quantam  ia  ba$  soli- 
'  ludine  consolationem  binc  accepturi  simus. 

\^CXXX.  C(M6,  Valerio,  Dhphtmto,  Cunaeo,  AnHo* 
ehim  fn-etbyterii,  (Cucoso  anno  400.) 

'  '  Yekemens  el  vloleDia  quaedam  res  est  caritas,  ac 
'..»  molesto  credilore  quovis  Tiolenlior*  Neque  enim  illi 
^  eos ,  qui  pecunias  debent » iia  prserocant ,  ac  debitum 
^  .'cxigunt ,  ut  vos  cariiatis  cateiiam  injicicntes  ad  epi- 
.    stolas  persolvendas  nos  urgetis,  etiai|isi  alioqui  hoc 

debiluni  persxpe  jaro  a  nobls  sit  sbluiiim.  Verum  ea 

"  hujusce  debiil  natura  est  :  semper  soivUur,  semper- 

"  que  debetur.  Ideoque  vos  ne  quidem  accepiis  lileris. 

'  "*  satiari  potestis.  Nimirumillud  eliam  caritas  habet,  ut 

piura  seniper  appetat  .  ac  luare  imitalur,  quod  licet 

'  aiiines  undecumque  in  ipsum  influant,  non   tamen 

"'  implelur.  Eadem  quippe  aurium  vestrarum  ampliludo 

'^ ''  est :  ex  quo  efflcitur,  ut  quo  plura  in  eas  injecerimus , 

"*  eo  etiafn  majorls  veslrx  erga  nos  benevoleniiui  flam« 

'"-  niam  excitemus.  Quaniobrem  ne  existimelis,  nos, 

^^  quod  de  vestra  amicitia  quaedam  suspicio  animum 

"^  nosirum  tetigisset ,  brevi  hoc  leinporis  spallo  situisse. 

'«  Nam  si  qua  suspicio  nos  incessisset,  sxpius  ad  vos 

^i'  liieras  dedissemus.  Quemadmodum  enim  qul  optima 

i  1  valetudiiie  sunt,  medici  opem  non  desiderant :  eodem 

:    modo  ignavi  ac  dejecti  homines  multis  remediis  opus 

^  ■    habent.  Quocirca  si  vestrum  erga  nos  animcm  claudi- 

.   ■  care  sensissemus .'  iion  neglexissemus  ea  adhil)ere 

.   quae  ipsum  inflammare  possent.  Quia  vero  admodum 

;  .    vobis  fidimus,  probeque  scimus,  slveliterasa  nobis 

y.     accipialis ,  sive  secus ,  vos  afl^ectum  erga  nos  flrmum, 

immoium ,  vigentem  perpetuoque  florentera  servare, 
^,  idcirco  ad  eam  rem  minime  nccessarlas  epistolas  no- 
■^s  siras  esse  ducebamus  :  verum  ad  lioc  dumtaxat,  ut 
V     debito  l>enevoIenti»  munere  fungeremur.  Nam  nunc 

quoqiie  non  necessilate  ulla  impulsi ,  sed  amicitia  ad- 
f  ducii  scribimus.  Qaod  enim ,  etiam  si  multas  variis  e 
j.  locis  tempestntes  oriantur,  atque  innnmeri  fluclns 
^     excitentur,  nullo  tamen  vos  delrtmento  afflcereatque 

in  moestltiae  procellam  conjicere  queant,  superiua 
^      teinpus  abande  planum  fecit.  Ac  prolnde,  non  ut  so- 

laiium  vobis  afferamus  (neque  enim  consolatione  no« 
y  stra  egctis)  haec  scribimos  :  verum  ut  intelllgalis  nos 
^      gaudio  exsultare ,  ac  laitari ,  quod  tantam  ex  tanto 

locorum  Intervallo  cariiatem  vestram  obtlneamns. 

Quoniam  autem  scio  magnae  vobis  laetitix  esse ,  qoo 

slaiu  res  noslne  sint,  intelligere,  scftote  nosstoma- 

cbi  imbeciilitate  iiberatos  esse,  atqoe  valere,  ac  nec 
I      obsidipne  nec  latronum  incursionibus,  nec  loci  soil- 

tndine,  nec  sexcentorum  adversorum  casuum  tnrba; 

nec  denique  ullo  alio  hujusmodi  incommodo  dejici  cl 

ronujrkari ;  verum  securitate ,  otio,  ac  qolete  firuiy  ae 


siogulisdiebusde  rerum  veslrarum  slituin  ouraesse, 
deque  bis  ad  eos  qui  aceedunl  sermooem  habere*  Nam 
hoo  veri  amoris  natnra  facit,  ut  ii  qol  nobis  cari  sunt 
semper  ia  ore  notitro  ae  lingua  veraentur.  Quod  etiam  ~ 
in  Dobis  propterea  mmi  Tenit  •  quia  valde  amamus  s  id- 
que  ipai  nostis.  Hm  igitur  omnia  vobisoum  reputan- 
tea»  ne  existlmetia  uoe.  in  nostro  erga  vos  offlcio  el 
heDOVolentLi  temporis  progreasu  segnes  ae  negligen- 
tes  redditos  esse.  CoHtas  eiiim  ntuN^uem  «9cu/ti  (t. 
Cor,  13.  8)  :  nec,  tametai  alioqui  iongum  tempua 
fluxerit,  tametsi  loj^giori  f|<ihup,  quam  nunc,  itineris 
intervallo  inter  nos  dirimamVP*»  interrumpi  et  obii'* 
terari  potest »  verum  magis  ac  m 9gie  floret  atque  au- 
getur. 

CXXXh  Efyidio  epiuopo.  ( Anno  4M. ) 

Non  contemptu  tni,  nec  incuria,  superjori  tempore 
silulmus  :  verum  res  adversae ,  quii>us  undique  obsi- 
demur,  diutunium  lioc .  sUeniium  effecerunt.  Ncque 
enim  cerio  iillo  loco  defixi  sumus,  verum  nunc  Cucu- 
sum,  nunc  Arabissiim ,  uunc  valles»  aq  praerupta 
desertaque  circumimus :.  usque  adeo  cuncta  tumulti- 
bus  ac  perturbatione  plena  sunt ,  flammaque  et  fer- 
rum,  um  corpora,  quam  xdificia  omnia  conflcit.  Ac 
jam  etiam  urbes  una  cum  viris  omnibus  funditus 
excisae  sunt,  novisque  quotidie  rumoribus  perculsi 
sedes  mutamusi  grave  quoddam  ac  novuni  exsilii 
genus  perpetientes,  mortemque  in  dies  exspectanies, 
Nam  ne  castelio  quidem,  perinde  atque  carcere,  nunc 
inclusi,  (identi  animo  esse  possumus :  propterea  quod 
Isauri  ejusmodi  arces  obsidere  non  dubitent.  Ad  hsec 
gravis  etiam  morbus  accessit :  cujus  nnnc  cfre  aeer- 
bitate  depulsa,  reliquias  adhuc  elfcomferimus ;  el 
quemadmodum  io  insnlam  quamdam  non  navigaMU 
mari  clrcumfasam  relegati,  codem  modo  neminem 
fere  uila  ex  parte  cernere  possumns,  quod  via  omnio 
tumulloum  metu  iaterclusa  sil.  Quamobrem  abs  %& 
peto,  reverendissime  ac  rellgiosbsmie  mi  domine,  oi 
raihi  ignoscas ;  scls  enim  quas  tibl  Jampridem,  atqu# 
ab  initio ,  amoris  et  benevolentiae  signlfieatlones  de« 
derim ;  nec  pro  nobls  Deom  precari  intermlilaa.  Mam 
quod,  8l  homines  qoi  impcrio  too  pereant,  faelif 
nancisci  queas,  nihil  submonltore  ad  eam  rem  opoi 
habliurus  sis,  ut  de  liia  Valetudine  quam  ereberrime 
ad  nos  scribSs ,  equidem  confldlmus.  Ae  noe  liem« 
si  basc  pericnla  conqoiescanl,  atque  ex  hoc  earcero 
prorepere ,  et  ab  obsidione ,  in  qua  nunc  snmus ,  noe 
ipsos  aliquantnm  recreare  ae  reficere  qoeamiis ,  nnt- 
iom  tempus  omlttemus,  qufn  ad  le  seribamus.  floe 
enim  focienles ,  quam  maximo  nos  ipsos  benefleio 
afflelemos. 

CXXXIL  Gemello. 

Papse,  quanta  res  est  generosus  et  fortis  animos, 
qul  voluplatem  ae  securitatem  non  alinnde ,  vemm 
domi  atque  a  se  Ipso  percipit ,  quodque  mirabile  esl « 
ab  iis  rebus  quae  mnllonim  opinione  horreitde  ac  pe-* 
riculosae  sunt.  Nam  noii  modo  non  perturbari  ac  dis- 
emciari ,  cum  quibuadam  odio  sia ,  venim  eiiam  bog 


m 


S.  JOANNIS  CHRTSOSTCMU  ARCHIEP.  CONSTANTIMW. 


I^. 


nomine  gloriari ,  neqae  gloriari  solum,  sed  etlam  eos 
qui  le  oderintmiserari,  alqueut  meliorem  mentem  in-  > 
duant,  probique  efnciantor,expetere,cttju8  tandem  pm- 
deniiae»  cujusque  pbilosoplriae  est?  Ac  proplerea  te,  cum 
primis  admirande  et  magnifice  domtne,  kudibos  affici- 
nius  ac  suspicimus  :  propterca,  inqoam,  nos  quoque 
magnopere  exsuliamus,  obluam  aroicitlam,  lam- 
quam  ob  splcndidam  coronam  glorianies.  Quoniam 
aulem  prcccs  quoquc  a  nobis  pcr  literas  exposcls  , 
Tclim  intelligas ,  nos  nc  antc  liasquidem  literas  vota 
facerc  destilisse ,  ut  animam  usqiK  adeo  magnam  et 
pbilosophicam  sacrls  inilifffi ,  ac  sacrosanctis  illis 
tremcndisque  mysteriis  donari  conspicercmus.  Ac  si 
nobis  Ixlum  bujusmodi  nunlium  acclperc  liccat,  jam 
et  hoc  exsiiio  *  libcrati  crimus ,  et  solitudinis  memo- 
riam  deponcmus ,  ct  corporis  imbccillitaic ,  cum  qua 
nunc  nobis  ccrtamcn  csi,  solutos  nos  esseduccmus. 
Mec  vcro  iilud  nobis  dubium  cst,  vir  admiraiide,  quin 
nostra  opera  arcana  lixc  bona  conscqui  studeas  et 
concupiscas.  Quod  ctiam ,  utipsenosli,  nobisquc- 
que  studio  aique  cupiditati  csi.  Verum  si  a  no- 
bis  inora  aliqua  intcrvcniat,  hinc  tamen  rei  ne 
mora  afleratur,  cura.  Omnindcnim,  ctiam  si  ipsi 
abfuerimus ,  homines  nobis  amicissimi  non  defuturi 
sunt,  qui  te  ad  haec  mystcrionim  initia  deducere 
queant  (a).  Quod  si  contingai,  cadcm  voluplate  affl- 
ciemur,  qua  afliceremur,  si  coclestis  hujus  beneflcii 
largitloni  administram  ipsimet  opcram  praebuisse- 
muSy  quandoquidem  etiam  eadem  est  gratia. 

;        CIXXUl.  Adolue.  (Cucuso  anno  40i.) 

''-  Quldais?Rursum  insidias  luges,  gravibusque  car 
lamltatibus  afiectam  te  esse  inquis?  Qiiid  autem 
oliatat,  quaeso,  quin  in  tranquillum  portum  te  con- 
feras ,  atque  his  omnibus  fluctibus  libereris?  Annon 
baec  tibl  semper  occinebam ,  nec  tamen  iimquam  mihi 
obtemperandum  duxistl?  Quin  potius  ipsa  quoqiie 
libi  ab  bujusmodi  negotiorum  luto  sexccnta  mala 
nccersis,  in  coenum  perpetuo  illabens,ac  nobis, 
dum  luec  paieri8,.crebrosacperpetuos  moeroresaf- 
lers.  An  me  levi  racerore  affici  censes,  cum  ca  audivi, 
quae  ad  me  scripsisli ,  nimirum  lc  a  propinquis ,  vcl 
potios  alienis  (ipsis  enim  tuis  vcrbis  utar)  proditam 
esse ,  gravesque  tragoedias  pcrtulissc  ?Quousque  fumo 
assides,  et  clarum  animi  oculum  turbas  ?  numquamne 
le  ab  hac  acerbissima  servituie  in  libertatem  vindi- 
cabis?Quid  autem  impediebat,  quominus  huc  ve- 
nires,  nosque  dc  his  rebus  consiiium  ona  caperemus? 
Siqoidem  scribis  te  numquam  horum  sensum  ullum 
capturam  fuisse,  si  id  conligissei.  Magna  admira*' 
^^  tione  ac  slupore  teneor,  neque  ullam  aliam  causam 
^  tamdiutum»  tu»  a  nobis  abseuiia;  reperio,quam 
.'    negligentiam  ac  pigriiiam.  Nnm  et  exiguo  itineris  in- 

^       *  Goislin.,  carcere. 

'  (a)  in  GnMo,  m  li^v  «r^v  «^  famfwf\»*,  verterat  Bil- 
lius:  Qnj  fe  ad  kanc  tacerdoitt  digniiatem  provekere  queant; 
sed  male  :  id  eDim  graica  non  exprimunt.  el  Gemdiam 
bunc  ex  virts  primariis  et  ex  senatoribiis  fuisse  constat,  tura 
ex  oompellatione  honorifica,  magnilice,  tum  eliam,  quod  in 
atiis  epistolis  70  et  124  magistratnm  gesslsse  constet.  Pulo 
Itaqoe  cum  Frontone  Docaeo  hic  de  baptisQio  agi,  queni  8U»> 
oeperat  Gemellus. 


tenrallo  divellifflnr,  et  anni  pnrs  nd  pere|riBudti 
perqnam  idonea  est,  ut qoae  nec  frigore,  aec  aii 
molesia  sit.  Verum  rursos  fortnsse,  qox  tibi  m^i 
malorum  parens  exsistlt,  boc  est  remm  bDjasceTii} 
cura«  eadem  nonc  quoque  tibi  impedimenunn  afe. 
Ego  vero  si  venias,  ingenletn  gratiam  habtiom 
snm;  si  non  venias,  non  proplerea  te  accnsaitt,}. 
molesle  feram :  veram  eam  quideni  caritateiB,  ^ 
semper  tibi  praestiti ,  inlegram  nc  florentem  reii», 
Ulod  autem  iniqoo  atque  acerbo  animo  fero,  iirb. 
innumoris  negotiii  impticatam  teneri ,  ac  sexoesb 
corarum  hujusce  vitje  sarcinas  circumferreaudio.i. 
nisi  me  exsilii  necessitas  tamqiuim  coropedilMsa- 
slrictum  teneret,  tibinegotium  non  facesserein ,  t 
rum ,  etiamsi  graviore  adhuc ,  quam  qua  flonc  m. 
corporis  imbecillitate  laborarem ,  ipse  sane  ad  ie& 
currissem,  neque  prius  qnidvis  agere  ac  moliW  d&- 
tissem,  quam  te  ex  bac  tempcstate atque  innomersm 
malorum  coeno  et  collovie  exUraxissem.  Qimbair 
tem  id  minime  licet,  cuperem  sane  te  hucvenire,}' 
de  his  rebus  ad  noa  rcferre.  Qood  si  nec  istod  p 
clive  est ,  verum  difiiciie,  per  literas  lc  monere  iiy. 
horiari  non  desinam ,  ut  tu  funes  ac  nexusprccNi; 
animxque  compedes  cflringas ,  magnaque  com  btl 
tate  et  libertate  gradiaris.  Hac  enim  raiione  noa  iBii^ 
hujus  viue  laetitiam  consequcris ,  sed  etiam  cxl.: 
facili  negotio  accipies.  Quamobrcm  da  openn,  i 
quae  aliquanto  post,  cumhinc  roigrandumerii.k 
vita  relictura  es ,  ea  spoiitc  in  aeraria  ab  omni  hui- 
numinjuria  libera  et  immunia  pracmittas,aci)eri 
immortalcs,  nec  nmqiiam  marcesccntcs  coronasL 
prxcondas. 

CXXXIY.  Diogeni.  (Gucusoanno 404.) 
Permagno ,  doniine  mi  admirande ,  istud  m\^ 
ut  mihi  suavitatem  luam  videre  liccret,  idqueeii» 
ipse  ante  literas  nostras  exploratum  liabes  :  qa^ 
quidem  tibi  quoque  meus  erga  te  amor  perspe(i' 
est.  Quoniam  autem  id  minime  licel  (nam  ei  lon^ 
iter  inter  nos  interjectum  est ,  nec  nosui  quiilr. 
arbitrii  esl,  quo  libeat,  nos  conferre,  ac  dcnique  1* 
ricaruin  incursionum  quotidie  metus  ingnTcsciii. 
abs  te  peto ,  ut ,  quod  maximum  nobis  tum  huja^' 
aoliludinis,  tum  xrumnarum  omnium  et  calamiuiu^ 
solatium  est ,  quam  ssepissime  a  tc  iiicras  accipaB, 
quibus  de  lua  toiiusque  domus  tux  valeludinecerti^ 
iiam  :  id  velim ,  si  facultas  deiur ,  quam  sa;pisjii« 
nobis  concedas.  Neque  cnim  facile  est  nos  isiod^'- 
piose  oblinere ,  quod  liaud  facile  quisquam  isiinc » 
nos  yeniat.  Gaeterum ,  etsi  arduum  esi  quod  pciiBiB^, 
tamen  quoad  ejus  fieri  poterit ,  velim  des  openin.^ 
crebras  ad  nos  literas  miltas ,  qux  nobis  valcwdm''^ 
tux  statum  exponant.  Ut  autem,  iiuid  ipsiq»<)]'^ 
gerarmus ,  intelligere  queas,  oiio  atque  ingenti  ([^^^ 
fruimur ,  magna  traDquilliiale ,  ac  mediocri  corpon^ 
sanitate ;  hoc  unum  animum  nostrumconturlKit.<I<i^'^ 
avobis,  a  quibus  amamur,  sejuncti  smnuS' ^^'^'''^| 
polesi  tua  prudentia,  ca  ratione,  quam  dixinius,  m^ 
quoque  malo  solatium  adhibere.  Quocirca  hoc  |k'W>. 
quseso,  beneficium  da ,  quo ,  licet  tanto  al)8  U  iQ 


«5  EPISIOL^, 

valio  scmoii,  uiincn  diilceih  ac  ferventem  et  sinceram 

tuam  carilatein  pro  deliciis  habeamus. 

CXXXV,  Theodoto  diacono.  (Arabisso  aano  M6.) 

Ncc  mc  quidem  hoc  fugit,  te  pridem  ad  nos  ven- 

tiirum  fuisse,  nisi  Jsaurorum  melus  vias  libi  prae* 

chisisset.  Nam  cum  omnibiis  frigore  rigentibiis,  aique 

iii  lanla  nivium  vi ,  huc  accurrere  minimo  dubiiaris, 

mulio  sane  minus,  exorio  vere,  ac  cselo  ingenii  tran- 

qniUiiatepracdito,  istic  mancre  sustinuisses.  Siquidem 

aniinl  tui  suavitatem  et  comitatcm ,  ardoremque  ac 

sinccriiatem ,  eamque ,  qua^  in  te  summa  esi ,  inge- 

nuitatem  novi.  Eaque  de  causa  non  vulgari  moeroro 

anicior,  te  in  tam  suavi  et  amcena  anni  parte  iion 

pnrvani'  nobis  mcestiiiac  lempestatem  accersere ,  dum 

tamdiu  a  nobis  abes.  Idquc  non  eo  commemoro ,  ut 

ie  liuc ,  etiamsi  miilies  Id  velis ,  pertraham  ( multis 

enim  bellis  omnia  bic  flagrant ,  idque  ex  iis ,  qui  ex 

his  locis  istuc  se  conferunt ,  scire  poteris),  verum  ut 

intclligas,  nos ,  etsi  alioqui  magna  quiete  atque  otio 

fruimur,  hic  tamen  sine  moerore  esse  non  posse, 

duin  a  te  disjuncli  sumus :  hocque  ipse  inielligens, 

qiiam  sxpissimead  nos  scribas,  non  modo  per  eos 

qul  hiiic  ad  vos  proficiscuntur,  scd  etiam  per  eos  qui 

istincad  nos  venlunt.  Magnam  autem  tlbi,  reveren- 

dissiroe  m\  domine,  ob  eam  curam  et  sollicitudinem, 

In  qua  propter  hujusce  regionis  tumultus  versaris, 

graiiam  babemus.  Etenim  obsidio  nostra  in  dies  in- 

gravesclt,  atqueinhac  arce,  tamqiiam  in  laquco,  dc- 

sidemiis.  Quippe  jam  etiam  medla  nocte  praitcr  spcm 

omnem  et  exspectationem  trecentorum  *  Isaurorum 

agmen  oppidum  percursavit,  peneque  nos  ccpit.  Vc' 

rum  1>ei  manus  confestim  eos,  nobis  etiam  nihii  talo 

sentientibus,  hinc  avertit :  iia  ut  non  modo  pcriculo, 

sed  etiam  metu  vacui  essemus,  ortoquc  dic  lum  dcni- 

quc,  quod  contigerat,  rcsciverimus.  Qun  cum  i(a 

sint ,  gaude  ac  lactare,  Deumque  indesinentcr  ora,  ut 

nos  in  omni  sccuriiale  constituat,  atque  urgentc  morbo 

liberet.  Quamvis  enim  jam  cxira  pcriculum  simus, 

tamen  morbi  reliquinc  adhuc  ha^rent ,  morbi  mcmo- 

riaro  mihi  perpetuo  refricantes.  Uoec  autein  non  co 

animo  scripsimus ,  ut  tibi  mcerorem  aflcramus ,  sed 

ut  te  ad  preces  studiosius  pro  nobis  ad  Dcum  adhi* 

bend9S  excitemus.  Dominum  meum  bouoratissimum 

lectorem  Tbeodotum  pieiaii  tuae  coinmcndamus  :  at- 

que  abs  te  peiimus,  ut  pro  virili  tua  omnibus  in  rebus 

ei  portus  loco  sis.  Mulia  enim  esse  animadverti,  qu» 

eum  mcerore  afQciant. 


m 


CXXIVl.  Tiieodolo  ieclori «.  ( Arabisso  anno  406. ) 

T^ihil  est,  quamobrem  eo  qood  maturius  binc  ab- 
scesseris,  excusationem  quseras,  ac  tum  ad  oculorum 
inGrmiiatem,  tum  ad  vim  frigoris  confugias,  iisque 
discessum  tunm  adscribas.  Nos  enim  te,  non  miiius 
quaro  antehac,  adesse  ac  nobiscum  versari  censemus, 
excaritatevidelicet  id  perpendentes :  quinetiamspem 
haberous  fore,  ut  aliquando  congressu  tuo  fruamur. 
Qiiocirca  nihil  te  horum  coQturbct.  Quamvis  enim 

'  CoisUn.,  difcenlomm. 
•  codex  Regius,  diacono. 


hicms  te  ab  Armenia  abduxertt,  roinime  lamen  ex 
animo  nosiro  ejecit ,  utpote  quem  mente  semper  no-. 
biscnm  circumferamus.  Ac  nisi  Isauroram  belium  in- 
terclusis  omnibus  itineribus  In  tabellariorum  peiiu- 
riaro  nos  adduxisset,  frequentissimas  ad  te  literas 
roisissemus.  Nunc  autem  lingua  quidem  superiori 
tempore  tacuimus;  animo  autem,  non  item  :  verum 
te  seroper  tuasque  res  sedulo  curamus ,  et  qoanlum 
in  nobis  fuit,  sxpissim*e  scripsimus.  Quae  cum  ita 
sint,  vellm  ita  existimes  le  nolriscum  esse,  unaque  in 
Armenia  comroorari.  Quod  si  quis  tibi  insldias  siruerc, 
teque  incoinmodo  allquo  aflicere  conetur,  da  operam, 
ut  hiijusmodi  omnia  tcla  ^  superes :  quandoquidcm 
non  injuria  arfici,  scd  injuriam  Infcrre,  miserum  ac 
pemiciosum  est.  Nos  quippe  hoc  etiam  nomine  im- 
pcilsius  lc  admiramur,  animique  tui  armiutem  ac 
foriltudinem  laudamus ,  quod  tanta  teropcstate  cir- 
curofusus,  turoultibus  tamen  iis,  qui  hinc  exorll 
sunl,  superiorcm  te  prsebuisti.  Qoamobrem  magna 
cum  voluptate.  tranquillum  boc  placidumque  pelagus 
navigare  pergc.  Nec  vero  mireris,  quod,  cum  multas 
iiisidias  memores,  ego  tamen  tranquillom  pelagus 
appellem.  Neque  enini  a  periurbantium  animo  et 
studio,  scd  ab  ea  quiete,  qoam  tibi  virtus  parit,  hanc 
scntentiam  fero.  Quid  autem  sibi  vult  illud  quod  dico? 
Magna  haee  et  soblimis  vita,  atque  ad  caelum  porrecta, 
si  rcrum  natora  spectetur,  molesta  quodammodoesse 
vldclur:  si  aotem  eorum,  qui  eam  scquuntur,  fortilu- 
dinem  animique  alacrilatem  spectes,  perqiiam  Cicills 
efllcitur.  Quodquc  in  hac  philosophia  mirabile  est , 
furente  mari  prospere  magnaque  com  tranquilliiate 
navigat,  qui  sincero  ac  fervcnti  anlmo  eam  consecta- 
tor:  multisque  undiqoe  lumultibus  excilalis  poram 
qulctem  carpit,  atque  innumerls  omni  ex  parte  con* 
jectis  tdis  illdesus  stal,  tela  nimlrum  cxcipiens,  nlhil 
aulem  hinc  detrimenti  ferens.  Hxc  igitur  cum  tibi 
explorau  sint,  el  tu  haec  commenlarl  non  intermittas, 
perpetuam  voluptatem  percipe,  constitutas  libi  pro 
praeclaris  hisce  laboribus  apod  Deum  coronas  exspe- 
ctans.  Alquequam  ssepissime  licneril,  deanimi  cor- 
porisque  tui  valetudine  nos  fac  certiores :  idque  omne 
otiom,  qood  tibi  suppetit,  in  divinarum  Scriptorarum 
lectioneconsume,  tantumlpsis  temporis  impertiens 
quantnm  oculorum  imbeciUllas  permitUt :  quo  vide- 
licet,  si  qoando  occasio  sese  olferat,  ot  earom  qooqoe 
sensa  nobilissimo  animo  tuo  inserere  comroode  possi- 
mus,  magna  cum'  faciliute  id  faciamos.  Neqoe  enim 
ad  eam  rem  llbi  parum  adjomenti  afferre  polerunt 
ipsse  literae,  cum  sensa,  quse  in  lis  delitescont,  sosci- 
pere  parabis. 
CXXXVII.  Theodolodiaeonc.  (AnnOtOlpotatur,  i06.) 

Tarditatis  ac  negligenlije  nos  accosare  desine ,  ne 
te  ipsum  prius  ejusdem  criminis  reom  peragas.  Nani 
com  tot  epistolas,  quot  scrlpsisti,  a  nobis  acceperis, 
una  dumtaxat  excepta,  tamen  perinde  ac  si  plnrlmas 
a  te  Hieras  accepissemus ,  his  verbis  usus  es,  te  fre- 
quentibus  literis  nos  ad  scribendum  exciuturum. 
Quamquam  autem  fieri  polest,  ut  qoispiam  amet» 

^  GoisUn.,  ma/a. 


m 

eilamsi  non  lerllMit 

nee  amare  deslno.  Atque  ut  etiam  tempus  illnd,  (]uod 
a  digresBa  nosiro  flaxil,  longius  adhuc  protraliator, 
alque  In  deaerliorem  adhuc  locum  deportemur,  tamen 
nee  te  ei  anlmo  nostro  ejicere  possumns ,  ncc  cfVI- 
ctre,  qoln  nostram  erga  te  benevolcntiam  perpetno 
floreniem  eonMrremus.  Hax  cvm  scias ,  de  toa  valclu- 
dine  qaan  iaBpiasime  ad  nos  scrlbe.  Id  enim  tibi  faclu 
fecilint  eai,  qaam  nobls.  Qaod'  si  anni  tempns,  atque 
Isaurieorum  malorum  acerbltas  id  proKibeat,  cuui 
jmAhs  tana  erga  nos  animus  exploralua  sit ,  abunde 
amplamdiatarni  ailentii  eonsoiaiiottem  hablturi  siimus. 

CXXXYIIL  Etfn4w  epiuQpo.  (Gucuso  anno  405). 

Non  snm  neseias,  me  raro  ad  le  scripsisse  :  at  non 
14  labenli  animo,  veram  quod  rerom  angasiils  probl- 
berer.  Nam  el  annl  lemptts ,  et  loci ,  in  quo  gravius 
qnaro  in  allo  careere  eondusi  tenemtir  ,  solitudo ,  el 
eomm,  qui  hne  Teniunt,  infrequeiitia ,  qoodquc  iiem 
boa  pancee  non  omnes  sinceroa  ac  fldos  nanoiscimur, 
ae  denique  corporis  morbus,  qul  nos  vebenieiiter  at- 
irivit,  el  pene  cimfeolt ,  bc  per  toiam  hiemem  leeio 
M\\i,  longnm  Ime  illentium  mihi  attulit :  at  illqd 
damlaxai  silentium ,  quod  In  lingua  ,  non  iit  animo 
consislit.  Nee  vero  existlines  te  tot  solnm  epislolas, 
quot  niistmns,  acoepisse,  verom  mnlto  plares.  Id  an* 
tero  eaae  eBistimabli,  si  non  eas  duimaxal,  qoas 
ebart»  alqiie  atramenii  ope  scripsimiis ,  sed  eas 
eliam,  qaae  ab  antmo  et  voluntaie  profteiscuntur,  nu- 
meres.  Siqaidern  animo  niiinquam  ad  le  Kribere  de- 
alitimas ,  seroperque  tecuin  versamur  :  ac  nee  vin 
longiiudo,  nec  lemporis  diuturnilas,  nee  rerum  difll* 
cnliales,  nostrae  erga  le  benevoientiae  obecurilatis  aii- 
qnid  atlulerunt.  Veruro  florenlem  eam  perpetuo  reti- 
nerous,  teque  qui  nostri  amore  ardes ,  etlaraal  in  de- 
aertiorem  adliuc  loeiim  abeamas ,  in  animo  nosiro 
inscnlpium  paasim  eircumferemoi.  Ea  enim  sineeri 
amorls  natnra  eal ,  ut  nee  lemfiore ,  oee  ioco ,  nec 
viae  longioquiiate ,  nec  rebus  adversis  oblileretiir. 
Idqoe  ipae  qooque  nosti,  quandoquidem  etiam  sinoere 
aroare  nosli. 

€JJJi J.  Theodwo  8yrim  conmtlm.  ( Ab  aniio  404 
ad407.) 

Tu  qnidem  istnd  maximo  argnmenlo  tibi  fore  ais , 
rea  loas  nobis  eura  esse ,  ai  post  iuperlorem  epislo- 
lam  alleram  rarans  a  nobis  aeeeperit  ^  Noi  autem 
ii  homlneit  qut  ad  eamdem  rem  nobis  operam  nava- 
nni,  prsito  haberemui,  ad  te,  hoc  oit  ad  homlnero 
lanta  probiiaie  ae  morom  facililate  prxdituni »  no- 
siriquc  amore  flagranlem  ,  laniaque  cum  cupidiiaio 
epiiiolainoitrasaccipientem,  sexcentics  scripsisse- 
mtia.  Quoniam  auiem  id  ininime  iieet ,  abs  le  pos^u- 
iamus ,  ne  cnrilatem  noilram  epistolarum  numero 
meiiafis  :  verom  sive  taceamus ,  sive  scribamus  i 
quod  dc  ea  prius  habelms «  idem  constanter  judicium 
retineas  :  illud  lccom  reputani ,  longioris  nostri  si- 

■  savil.  sic  iD  textu  habet,....  rei  ttuu  nobis  non  eurm 

este^  « acceperii.  la  margiae  autem  oonjicil,  nfln  aece" 

perii^  pro,  acceperis ;  el  sic  ad  sensum  textus  nostri  aoce- 
dit. 


S.  JOANNIS  CIiRYSOSTOMI'ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  e% 

ego  tamen  nec  scribere  destiti ,      ientil  causam  ,  non  pigriliam ,  sed  loci  soliUKlinea 

esse. 

CXL.  Theodoto  dHacono,  (Caciiso  anno  405.) 
Non  parvum  In  tanta  solitiidlne  solatium  nobisboc 
erat,  quod  ad  tuam  suaviuiem  saepe  seribere  poim. 
mos  :  veriim  Isaiirlca  mala  hoc  quoque  nobis  absic. 
lerunl.  Exorto  enlm  vere ,  lllorum  quoque  impeii^ 
llon?re  coepit ,  ac  per  onnes  vias  effusi  suni ,  r^ 
omnibui  prorsus  Invias  reddentei.  Sane  jam  el  v^b 
nuac  matronae  captae  sunt ,  et  viri  obtnincaii.  Qur; 
velim  mihi  agnoscas,  quod  non  frequenteradtescr 
pserim.  Qooniam  autem  non  dubilo  quin  de  t:i!<hi- 
dine  noetra  certlor  fieri  copias  ,  scito  nos  suprrif, 
bieme  gravlorem  In  modum  sgrotassc,  nunc  aaie^ 
panlom  recreatos  esse.  Quinetiam  aerls  incofl«UQi£i 
rursos  perturbati  (nam  nunc  quoque  hiemshieTi- 
get ) ,  tamen  speramns  fore ,  ut  cum  aestas  pline  e/- 
fulserit,  morbl  reliquias  deponamos.  Nequeenincor. 
pus  nostrum  ulla  re  »que  Inliefticiatur ,  ut  frigoff; 
nec  rursus  nlla  re  aeque  juvator,  itt  aestaie,  eicalrit 
solatio. 

CXU.  Theodoio  ex  eon$ularibut.  (Anno  forte  406. 

Multa  tibi  bona  eveniant,  qui  lam  honoriffee  fiiin 
eiceperts.  Id  enim  ipsenubis  exposuit,  nec.ocrolii- 
vit,  tiim  sutim  crga  patreni  airectura  ostendens.toi 
nos  ingeiiti  lactitia  camulans.  Siquldem  liaclnrefh 
plici  nos  bonore  afllei  censemus ,  tiim  quia,  <|uid(pii 
ille  beneflcii  aeceperli ,  idem  nobis  impensom  fffi 
mus,  tom  etiam  quia  a  literis  nostrls  hnjusroodibeM- 
'  volentiae  Incremenltim  accepisse  conligil.  Tii  ven, 
domine  mi  cum  primis  venerande  ac  nobilissiiDf. 
pulchrain  hanc  siirpem  colere  perge.  Qiiffinam  aiiiri 
ipsius  colcndae  raiio  erit?  Nitnirum  si  piilciierriiiii 
hujusce  philosophiae ,  quam  nunc  consectatnr ,  sur* 
dium  atque  amorem  perpeluo  in  ipsoalatetregets: 
sic  enim  celeres  frucius  nobis  fcret.  Siquidem  gtn^ 
rosi  anlml,  stirpinm  harum,  quae  lerrs  gremioiR»* 
danlur,  larditatem  non  imitari  soienl :  vervm  sin^ 
atqoe  in  praeclarissima  hujus  virtutis  cupidiiau;  c» 
seraotar,  ad  ipsum  qnoqae  cxltun  evehunlur,  laDtcs* 
quc  fructus  edunt,  ut  ei  copia  et  nalora  ^n^^ 
omnes  superent.  Neque  enim  nna  com  praesenti  ^iii 
eistiiiguuiUur  ,  verum  ad  futurum  svum  doInsc* 
excedunt. 
CXLll.  Elpidio  epUeopo.  (Anno  ut  pttUloriO&) 

Lingua  quidem  raro ,  animo  anlem  ad  le  ff^ 
icripsimus,  quotidieqiie  locum  \er>ainur.  AtqneboK 
congressum  nobis  nec  temporis  diulurniias,  neciti' 
neris  longinquitas ,  neo  rerum  adversius  eripert  P^ 
lest.  Nam  ea  caiiutis  natura  est,  ut  nulti  b»}^ 
rci  cedat,  veruni  siel,  omniaque  sapcrel.  i!»* 
obrem ,  reverendissime  ac  religiostssime  mi  ^^' 
noli  epistolarum  nnmero  menm  erga  to  «"^'*"^ 


derare  :  verom,  cum  tibt  animus  meus  ac 


benevolrt' 


lia ,  quam  picuti  tafle  semper  praestili ,  liW  ^^ 
sil,  nihll  ob  diolurnum  silenlium  sinislri  suspicf  ^ 
Quandoquidem  ne  nos  quidem ,  elsi  H^^  ^'^ 
raro  acceperimua,  propterea  segniorem  le  ^ 


EPISTOLiE. 


redditnm  faisse  exisiimamus  :  verum  illud  pro  cerio 
habemus,  nobisque  persuademus ,  te  benevolenliam 
eam ,  qua  nos  hactenus  compleius  es  florentem  reti- 
iiere ,  alque  ob  calamitates ,  quje  nobis  assidue  infs- 
ruMtur,  non  modo  non  consiernari,  sed  etiam  velie* 
mentlore  erga  nos  amore  afnci :  ideo  ingentem  tlbi 
graliam  habenius.  Quia  auiem  probe  scio  te  quoque 
de  rebus  nostris  certiorem  fieri  cupere ,  commoda 
valetudine  sumus ,  iiigentique  otio  el  quiete  fruimur, 
atque  in  securiiate  degimus,  Isauricis  nimirum  tu- 
multibus  llberati.  Nam  quod  ad  Armeniae  bierocm 
attinet,  eam  jam  usu  ipso  ferre  didici.  Quamquam 
enim  frigore  non  nihil  offendor ,  ut  solet  is  qui  tam 
fmbecilli  corpore  praeditus  sit :  superior  tamen  ex- 
sfsio,  dum  domi  me  perpetuo,  cum  frigus  ssevit, 
includo,  raroque  e  liroine  pedem  effero.  Nam  cxieras 
quidem  anni  partes  Ita  jucundas  ac  suaves  sentio, 
tit  eum  etiam  morbum,  quem  ex  hiemis  asperilate 
eontraxl,  perfacile  depellere  queam. 

CXLUI.  Polybio.  (Gacuso  anno  404. ) 

Urbis  quidem  solo,  ac  muris  et  parietibus  ejecii 
sumus  :  verum  ex  urbe,  quae  proprie  hoc  noinine 
gaudei ,  minime  migravimus.  Nain  si  vos  urbs  estis, 
sane  cum  vbbiscum  alqiie  in  vobis  perpetuo  simus, 
illud  perspicuum  est ,  nos  etiam  hic  commoranies, 
urbem  illam  babilare..  Neque  enim  dubito  quin  in 
animis  vestris  babitemus  :  ac  vicissim  quocomque 
abierimus ,  vos  omnes ,  qui  noslri  amore  flagratis, 
animo  cfrcnmferimus.  Hoc  porro  nos  nec  hujus  loci 
soliiudinem  ( est  autem  toiius  orbis  lerrae  desenissi- 
mus),  nec  pnedonum  obsidionem  ( nam  quoiidie  ob- 
sidetor)^  nec  denique  famem,  quae  hinc  orium  trahit, 
perspicere  sinit :  quandoquidem  corpus  hic  dcdxum 
est,  anima  vero  apud  vos  vcrsari  non  desinit.  At. 
quooiam  iis,  qui  hoc  ahimo  pr»diti  sunt,  corporis 
quoqae  praesentla  magnopere  cara  et  cxpeienda  esl, 
mcerorque  adest,  cum  ea  negatur,  id  porro  minime 
fleri  potesi,  buicrei  maximum  remedium  affert  con- 
gressus  ilie,  qui  mutuis  epistolts  comparatur :  quo 
81  nobis  per  vos  eopiose  frui  contingat,  hac  quoque 
moestiiia  liberatos  nos  sentiemus.  Potes  eiiim  ipse, 
domine  mi  cura  primis  admirandet  prgesentiae  volu- 
ptaiem  per  literas  adambnire. 

CILiV.  Dio§eni.  { Scripta  anno  404. ) 

Desertus  qufdem  loeus  est  Cueusus ,  et  alioqui  ad 
babitandum  perlculosue ,  ut  qui  perpetuo  latronum 
meiu  infestus  sit :  to  vero,  etiam  absens ,  eum  nobfs 
in  amfBniMimiim  locum  commulasti.  Nam  cam  in- 
geniem  tuum  zelum ,  sinceramque  «e  ferventem  erga 
nos  caritatem  audimus  (  nibil  enim  nobis ,  quamvis 
tam  longe  dissitis,  incogniium  est) ,  benevolentiam 
tuam ,  laniqaam  ampiissiini  cu]usdam  thesauri ,  ac 
inenarrabilium  dtviiiarum  Mnstar  hnbentea,  ila  afflei- 
mur,  ttl  nobis  ipsi  in  iutissima  urbe  versari  videnmur, 
tanu  videlicet  IxUtia  erecii,  roaximumque  hinc  sola* 
tium  capientes.  Quo  igitur  alter  insuper  nobis  voiu- 
ptatis  cumulos  acoedat,  vclim  liieris  quoque  nos 
recrees,  quibus  de  tua  valetudine  certiores  efliciamur. 
Nam  etsi  diflicile  iniud  est,  tum  ob  viae  looginquita« 


tera,  lum  quod  bic  ioc«s  a  publica  via  valde  se^notus 
sit,  lamen  bomini  iia  amanti,  ut  ipse  amare  nostl, 
eti^im  quae  ardua  sunt  facilia  redduniur.  Cum  igiiur 
animadvertas,  quanlam  hujusmodi  literarum  frequen- 
tia  gratiam  a  nobis  initurus  sis,  banc  quoque  Isetitiam 
Qobis  pr^be  :  siquidem  illud  moleste  ferimus ,  quod 
cum  iterum  jam  ad  te  scripserimus ,  tameu  no  semel 
quidem  literas  a  te  accepimus, 

CXLV.  fflcotao  fre^tero.  ( AmK>  dffellor  4M 
vel  406.) 

Cuperem  quidem  ipseqooqoo,  etqoldemvehemen- 
l«r  coperem  t0  videre  atque  complecti ;  idque  ipse 
ttiam  ante  nostras  aeoeptas  liieras  roioime  ignoras. 
Nam  com  sinoero  animo  amar»  noris ,  «m  quoque 
qui  sincero  animo  amant,  agooscere  nosti.  Yeruin 
quia  id  non  iicet,  interira,  quod  licet,  fiicio  :  scribo  , 
salulo,  liteias,  quae  nobis  valctudinis  tuae  staium 
crebro  exponant,  postulo.  Quamobsein  iiaiic  nobis 
gratiam  ooneede.  Nam  quamquain  ad  earo  rem  lior« 
Inlore  iiitaii  indig es,  tamen  de  bac  re  \e  submonere 
minime  desisiemus.  Neque  eiiim  e«iguam  animi  lo* 
vationem,  atqiie  tom  siditudiuis,  tum  quoiidianorum 
lerrorum,  qui  ex  pnedonum  incvrsione  nobis  oriui^* 
lur,  tum  morbi  corporis,  adversarumque  aliarum  re- 
rum  consolationein  illud  nobis  allalurum  est ,  si  ex 
vobi«,  quibus  cari  sumus,  bpc  inteUigamus,  vos  firma 
valetudiue  esse,  omnjaquo  vobi^  ex  animi  senteoiia 
evenire,  cM^mii  ^lioqui  sexceiiias  nobis  temp^tties 
comroemores.  Qui  taodem  istud  ?  Quoniam  niliil  im- 
psdil,  quomiiius»  qui  generosi  ci  experrecti  at(|uc 
alteniianimi  esi,  etiam  iu  perturbato  negoiiorum 
mari  feiiciter  naviget ;  quemadroodura  contra  ,  qi|i 
ignavi  ac  consteroati  supinique  animi  es|,  Iranqiiilb) 
quoque  mari  periurbetur  aique  iu  tumuUu  veraetur. 

CXLVl.  Theodoto,  Nieotao^  Chaerem^  pretbyierin 
et  monachis.  (Cucuso  anno  405.) 

Tos  quidem  Isaurorum  iiicursipnem-alque  impetum 
absentis  veslrx  causam  esse  dicilis :  at  ego  vos  et 
adesse,  et  nobiscum  versari  dico ,  neque  hujusmodi 
rem,  quinadnosveneritis,  impedimenio  vobis  fuiss^. 
Nam  ese  caritatis  pennae  sunt ,  ut  etiamsi  sexcenta 
impedimcnta  se  objiciant,  repente  Umen  ac  magn^i 
cum  facilitate  ubique  adsit.  Quod  si  corporea  vestra 
praesentia  caremus,  precari  ne  intermiliite  :  ac  Deus 
eam  pro  aua  benignitate  dnbit.  Qoapdoquidem  ipse 
quoque  animo  voe  assidae  gerena,  congressum  ve- 
strum  haud  vulgarem  in  modum  desidero :  neque  du« 
bilo,  quiii  istud  mihi  contingat,  dummodo  eum ,  qui 
tempestatem  omnero  disculere,  cunetaqoe  In  magnaro 
tranquillitaiem  sidducere  poiest,  obnixe  oretis  et  ob" 
«ecretis.  Ul  aotem  rerom  quoque  nostrarom  atatu 
cognito  Ixtemini,  ingenti  quieie  aique  otio  fruimur  , 
eorpusque  nosirom,  elsi  alioqui  molu  sinlquss  ipaius 
valetudinem  labefactent,  satis  commode  se  habet, 
(Quamquam  enim  el  medicorom  inopia ,  el  rerum 
necessariarum  penuria  ( nihil  enim  hic  vcnale  esi , 
nee  medioamtote  ulia  soppeloni  > ,  el  oaili  iniemptriee 


599  S.  JOANNIS  CHRVSOSTOin 

(neque  enim  aestas  nobis  minas  quam  frigus  molesta 
esi,  ut  quae  frigoris  acrimoniam  in  conlrarium  imite- 
lur),  ctgravis  ac  perpeiua  obsidio,  crcbrique  Isau- 
ricarum  incursionum  metus ;  h«c,  inquam,  oronia,  et 
alia  plura  sunt  qus  valetudinem  nostram  labefactent ; 
nunc  tamen  gravi  periculo,  atque  hujusmodi  morlM)  * 
liberati  sumus  ac  mediocrem  quamdam  sanitatcm 
obtinuimus.  Vos  vero  operam  etiam  date,  ui  ad  nos 
saepe  scribaiis,  ac  de  vesira  valetudine  sine  ulla  inter- 
missione  certiores  nos  faciaiis.  Siquidem  maximx  le* 
vaiionis ,  maximique  solatii ,  atque  amplissimorum 
tbesaurorum  instar,  veatrani  cariutem  esse  ducirous : 
ac  cum  sincerae  vestrae  benevolentiae,  animique  con* 
stantias,  ac  flrmae  caritatis  cogitatio  nobis  in  mentem 
venit  (numquam  autem  non  venit),  lamquam  in  laium 
quemdam  atque  tranquillum  portum  ex  muliis  caia- 
miiatibus  appellirous. 

CXLVli.Anthemio.  (Cucusoanno405.) 

Alii  tibi  eonsulatus  atque  praefeclura}  nomine  gra- 
tulantur  (a) :  ego  autem  roagnilicentiae  lu»  causa 
ipsis  quoque  magistratibus  imperiisque  gratulor.  Ne« 
queenim  teoniarunt,  verum  abs  te  ornata  sunt. 
Quandoquidem  etiam  ea  virtulis  natura  est,  utbono- 
rcs  non  aliunde  muluetur,  verum  Ipsa  eos  In  sese 
circumferat ,  nimirum  bisce  dignitatibus  hono- 
rem  pra^bens ,  non  auteni  ipsa  ab  iHis  accipiens. 
Eaque  de  cansa  ne  arooriquidem  erga  le  noslro  quid- 
quam  nunc  adjuniimus.  Nihil  enim  tibi  amplius  ac- 
cessit ;  nec  nos  praefectum  atquc  consulem  amamus , 
sed  dominum  meum  suavissimuro  Antheroium,  cum 
magna  prudentia,  tum  etiam  ingenti  phtlosophia  rc- 
fertum.  Ac  proinde  te  quoque  beatum  praedicamus , 
non  quod  ad  hoc  solium  eveclus  sis,  sed  quia  uberio-  ' 
rem  prudentiac  tux  atque  humaniiatis  dcmonslrandx 
materiaro  accepisti.  Atque iis  omnibus,  quibus  injuria 
fit,  gratulamur,  latum  scilicet  animx  tus  portum  in- 
tuentes,  qui  possit  innumera  naufragia  depellere,  at« 
que  eflicere ,  ut  ii,  qui  in  atrocissimam  lempesiaicm^ 
inciderunt,  cxanimi  sententia  navigent.  Proplerea 
exsuUamus  et  Ixtitia  diffundimur ,  imperium  tuum 
communc  eorum,  qui  injuria  afQciuntur ,  festum  esse 
exisiimantes.  Quo  etiam  nunc  ipsi  fruimur,  ut  qui  ex 
virtutum  tuarum  magnitudine  propriam  nobis  volu- 
ptalem  flngamus. 

CXLVIii.  Cyriaco,  Demelrio,  Palladio,  Eulyeio^ 
epecoTpiz.  (Cucuso  annoi05.) 

Beati  vos,  ac  ter  beati,  sxpiusque  beali ,  ob  prae- 

«  Fabric»  kvitumodi  diffieume. 

*  Reg.  et  Fabric.  Eulym;  et  hoc  erat  verom  ejus  nomen. 
Morel.,  Eclym. 

(a)  IQ  hunc  locom  haec  notat  Fronto  Ducaeus  :  BiUius  tw- 
cem  gnecam ,  tmaivK .  iraeUexerat  dc  imperio ;  eed  cum 
feofxof  ^  «^^ » veTu>Kn.oi  tov  «eo^'^^  >  ^^  ffrcBfectus  «r6f , 
el  ftr(Bfectm  prcBlorio^  m  prafectura  urbana  afmd  Ambros. 
Ub.  3  oflic.  c.  8 :  et  praefecturae  urbanae  sublime  fasU^ium. 
ftitafx»^  «w<tI«,  prwfecti  potestas  dicitur  a  xtphitino  m  sc- 
«ef) ,  et  fnc  fam^f-  ^nttmtium  enim  me  hunc  ad  quem 
uribii  auctor,  me  aUum  fuitse  prasfectum  prmtorio  con$t£a 
ex  teqe  U  lib.  12,  tit.  12  codicts  Theodosiani  Jmp.  Honor. 
et  rheodos.  Fuit  etiam  con$ul  ewn  stUiame  anno  chri- 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  ^ 

claros  bos  sodores,  cerlamina,etaerumnas,acUbore5 
etpericula,  quae  pro  omnibusorbis  lernE  Ecclesiis 
subilsiis,  bincque  tum  in  terra,  tum  In  eajlls  glorb, 
elsplendorcm  conseqomi  estis.  Siquidem  liomiDtt 
omnei,  quimentiscompotessunt,  vos  praedicini,  « 
coronis  ornant,  animi  vesiri  robor,  fortiiadincm,  lo. 
lerantlam,  atque  consianiiam,  adstuporem  nsqQ^BH. 
rantes.  Benignus  autero  Deus,  qui  laboritms  \m 
ampliora  praemia  semper  constituit,  tot  taniaqoel». 
na  vobis  rependet,  quot  quantaqoe  iis  a  Deo  repe&i 
par  est,  qui  pro  universi  orbis  pacetam  slrenuediai. 
cnnt.  Ideo  nos  quoque  beatos  vos  praedicare  Donil^ 
sinimos,  volnpuiem  ex  vestri  recordaiione  perpeuii 
capientes,  vosque,  etiamsi  alioqui  longo  itineris  ii. 
tervallo  a  vobis  disjuncli  simus,  animo  circumfer«B. 
tes.  Ac  Cyriacus  quidero  reverendisslmus  diacooiislti 
nunc  navigare  non  poluit,  qood  multo  laborcconfc 
ctusesset.  At  vero  doroini  mei  religiosissimos  p^ 
sbyter  Joannes,  et  reverendissimus  diacoousPsuliB, 
curo  undique  vexarentur,  nec  usquam  consisteodiii 
delitescendipolestasesset,  necessariom  csse  psu- 
runt,  ut  ad  carilatem  vestram  sese  coofenreni.  iait. 
quevobiscum  essent.  Quamobrem  ipsoscQmcariuie 
excipiie,  eamque,  quam  parest,  benevoleoiiun  \^ 
exhibete. 

'    CXLiX.  Awrelio  Cartbaginitepiicopo.  (Anno  406.) 

Papae,  quanta  res  est  generosus  anlmus,  atqiK  o- 
ritatis  ac  pietatis  fructibus  abundans  :  qaippe  m 
ipse  lanto  itineris  intervalto  a  nobis  dissiios,  im^ 
prxsens  ac  nobiscum  degens,  nos  ceperis ,  tibiqiii! 
devinxeris.  Siquidem  caritatis  tux  ardor,  eaqoeoiio' 
ris  suavitas,  quae  ex  tua  loqnendi  libertatc  ac  pieyie 
manat,  ad  nos  usque,  qui  iu  extremo  orbis  nm 
collocati  sumus,  penetravit.  Propterea  iogenles  i 
graiias  agimus ;  propterea,  inquam,  te  beatum  pn^ 
camus,  quod  cum  magnum  laborem  ac  sudoreini)» 
omnibus  orbis  terrae  Ecclesiis  susceperis,  mTM 
libi  apud  benignumDeum  coronas  condidisii.  Itffit 
hortamur,  ut  in  hoc  prsclaro  certamine  perscTere: 
neque  enim  te  fugit,  quaenam  hinc  prsoiia  oriaDiv. 
Nam  sl  quispiam  unum  aliqoera  iojuria  a0ectiUB  k 
praeter  jus  laesum  sublevans,  mercedem  incDambilefii 
a  Deo  obtinet :  cogites  velimyquantomipsepraiDiia 
acceptorus  siSy  qui  tot  Ecclesias  perturbaias,  iier 
egregium  hujusmodi  stodiuro,  tumultibos  ac  pertiir- 
batione  liberes ,  atque  in  iranquillom  pads  porte 
appellere  stodeas» 

CL.  Maxim  epiuopo.  ( Anno406.) 

Cum  labores  eosstesudores,  quosdiotamoiei&port 
subiistis,  animo  contemplor»  nonvulgareoi,  sedain' 
plissimam  quamdam  injuriarum  earum ,  quibBS  p 
summum  scelus  affectus  sum,  consolationem  cipio» 
vestram  nimiruro  usque  adeoardenlem  acgennaioii 
caritaiem,  sinceram  curam,  acerrimamque  in »^^' 

'  (a)  siclegunt Coislin.  et  savilius,  hancque P^J^ 
esse  lcctionem ;  nam  hlc  cyriacus  diaoonus  alibi  qwi'" 
roemoratur. 


liB^quaconligerttDt,  corrigendifvigUaiiUain,  maximi 
solaiii  ioco  ducens.  Siquidem  id  non  mediocri  miiii 
consotationi  fuil,  cum  illud  mecum  repuurem ,  vos 
tanio  intervalio  a  medisjunclos,  cum  nec  me  um- 
quam  Tidiaaetig,  uec  a  me  visi  essetis  »  nec  ulium 
umquam  Bermonem  mecum  liabuissetis ,  perpelitito- 
rumfacinorum  iniquitate  repeniecommoto$,quantam 
patresergalil>ero8,tanUmergaine  carilatem  ostendis- 
se,imo  etiamcurae  ac  solliciiudiois  magniiudine  paler- 
nom  amorem  superasse.  Ac  propterea  pielati  vestr» 
gratiam  babeo,  vosque  mirificis  laudibus  in  c^elum 
fero,  petoque  a  YObis,  ulipsivosmelimitemini,  quam- 
qoe  anlehai^  semper  animi  promptitudinem  exbibuis- 
tiSy  eam  ad  eztremum  perducaiis.  Ut  enim  ad  ea  , 
quie  acciderunt,  sarcienda  nibil  binc  ulililatis  pro- 
gredialur,  non  parva  tamen,  ut  jam  dixi,  nobis  \\9iC 
consolaiio  futura  est,  quod  laulam  a  vobis  caritatem 
obtinuerim,  atque  etiamnum  obiineam. 

CLL  Atello  episcopo,  (Anno  406.); 

Scio  vos  literis  nibil  indigere ,  quibus  excitemini , 
atque  ea  mala,  quac  orienlales  Ecclesias  invaseruntt 
sarcienda  suscipiaiis.  Idqoe  per  ea ,  qux  a  vobis  ge« 
8ta  sunt,  planum  feciilis  :  quippe  qui  vestra  sponle 
tantum  siudii  ac  diligenti»  pn£l>eatis.  Verum  quo- 
niam  bujusmodi  mala ,  propier  eorum  qui  ea  perpe- 
trarunt  amentiam ,  non  adbuc  emendata  sunt ,  idcirco 
necessarium  duximus  vos  horlari,  ut  ne  defatige- 
mini ,  verum  strenuam  animi  alacritaiem  adhibeatis » 
atque  a  vobis  ipsis  rursus  omnia  conferatis.  Nam  quo 
periculosiore  ac  incurabiiiore  morbo  laborant  qui 
adversus  Ecclesiarum  slatum  sediiiones  agiiant ,  eo 
quoque  gravius  ipsorum  judicium  erit :  ac  vobis,  con» 
tra,  quorum  animi  minime  franguntur,  luculentior 
nierccs  et  majores  coronx. 

CXii.  Ejnuopi$.  (Anno,  ul  puiatur,  406.) 

Et  privatim  singulis,  et  universiro  omnibus  vobls 
gratias  referre  debemus,  non  nos  dumtaxat,  sed 
ctiam  omnes  orientales  episeopi ,  diversarum  urbium 
clerici ,  ac  toici  vario  modo  pulsi ,  quod  patema  vi- 
scera  exbibentes,  vicem  nostramdoluisiis,  forUterque 
stetisiis.  Nam  iiuidquid  vestrarum  parUum  erat,  pnc- 
siilisUs.  Ac  propierea  cuncii  vos  praedicant,  corona 
donant,  vestraque  egregia  facinora  in  ore  habent. 
Quod  si  tanU  honores  vobis  ab  hominibus  babentur, 
cogilate  quanta  vobis  a  benigno  Deo  prxmia  exspe- 
ctanda  sint.  Qu:e  cum  ipsi  non  ignorelis ,  reverendis- 
simi  ac  religiosissimi  domini  roei»  etiamsi  ii ,  qui  Ec- 
clesias  perlurbant,  incurabiU  morbo  teneantur,  ne 
tamen,  quod  potestis,  remediom  afferre  desinaUs* 
Nam  quo  plura  unpedimcnta  S  ac  major  difficuhas 
fuerii,  eo  quoquc  major  vobis  merces  erit.  Nam  sl 
qui  poculum  aquae  frigidae  dat ,  non  sine  mercede  ob 
bumanitatem  abit  (Matth.  10. 42):perpendite,  quaeso. 


>  omnes  Mss.  nosiri,  quo  ptures  tempestalet.  Edit.,  9110 
plwra  impedimenla  f  quam  lecUoaem  praeferebant  aliquot 
FronloDis  Ducaei  Bit».  savii.  eUara  in  textu  impedimenta 
babet;  Inde  orta  conrusio,  quodgraecejiM3L6i«aT«,tmpedt>iien/a, 
et«6fMRs,  lempetuues,  sive  flucius,  idem  pene  sooant. 


EPlSTOLiE.  701 

quantam  vos ,  qui  pro  pertuiiMiUs  Ecclesiis  tot  ac 
taiita  et  facere  et  perpeU  in  animum  [nduxisUs,  mer- 
cedem  accepluri  sitis ,  quantaque  voe  egregiorum  la« 
borum  praemia  maneant. 

CLllL  lisdem.  (Anno,  ut  putator,  406.) 
Numquam  vobis  graiias  babere  intermilUmas.  Etsi 
enim  muitas  ab  liosUbus  injurias  accepimus ,  tamen 
plurimuin  auxilii  atque  subsidii  a  vobis,  iiigeutem 
caritaiem  ,  sinceram  bumaniuiem ,  fervenlissimum- 
quc  siudium  sensimus  :  ex  iisque  rebus  uon  exiguum 
tuni  gravissimi  exsilii ,  quo  deiinemur ,  tum  aliorun 
malorum,  qux  iiobis  illala  suui,  solatium  babemus» 
Ideo  vos  rogamus  •  ut  eamdem  nobis  benefolenUam 
idemque  studium  cxbibere  pergatis.  Neque  eiiiin  oflQ- 
cium  nobis  tantum  prxsiabilur,  verum  etiam  ad  com- 
munem  Ecclesiarum  uiilitalem  dimanabit.  Non  enim 
una ,  aut  altera ,  aut  tres  urbes,  vcrum  integrae  gen- 
tes  ubique  terrarum  perturbaniur.  Ac  proinde  lautum 
a  vobis  sludium  adbiberi  convenit,  quantum  ab 
iis  adbiberi  par  est ,  qui  pro  lot  animarum  salute 
laborem  suscipiunt.  Quod  si  multos  jam  labores 
pertuUstis,  vestrisqiic  partibus  funcU  estis,  nos 
quoquc  id  cxpioratum  babemus,  eoquenomine  sine 
ulia  intermissione  vobis  gratias  agimus  ;  petimus 
atitem  a  vobis,  ne  boc  facere  desinatis.  Siquidem  lo- 
lerantia,  paUentia,  et  constans  sentenUa  vestra,  eos 
eUam  qui  pervicaci  animo  sunt ,  ac  pene  iiicurabili 
morbo  tencniur  ,  ab  ea,  qua  nunc  iaborant,  dcmeiw 
Ua  abducere  poteril.  Si  vero  immedicabili  morbo  la- 
borent ,  at  vobis  certe  cumulata  roerces ,  bonorum* 
que  borum  *■  corona  integra  erit. 

CLIV.  /tMfem.  (Anno,  ut  puUlur,  406.) 
Nos  quidem  corporis  eUam  oculis  vos  videre  cupe- 
remus ;  quoniam  aulem  id  minime  iicet ,  quia  exsilii 
vincuiis  constricti  lenemur ,  cariiatis  oculis  vos  quo- 
tidie  cemimus  atque  ampIecUmur ,  plausuque  et  ad- 
miraiione  prosequi  non  desinimus,  quod  tantam  animi 
alacritatem  ac  studium  pro  Orientis  Ecclesiis  ab  initio 
ad  hoc  usque  tempns  conslanler  exhibuistis  :  vosque 
rogamus ,  ut  parem  iniUis  finem  pracsletis.  Nam  cum 
ii  qui  omnia  perlurbarunt  ac  tnmuliibus  impleverunt, 
tanta  contentione  acpervicacia  usi  sint,  muIiouUqiie 
roajorem  vos ,  qui  incommodis  acceptis  roederi  stu- 
deUs ,  paUentiam  ac  toIeranUam  in  hujusmodl  co* 
natu  adhibere  convenit.  Hac  enim  raUone  major  vobis 
merces  majusque  pnemium  erit,si,  licet  impedi« 
roenta  roulta  sese  vobis  objiciant,  vos  tamen  pedem 
minimc  referatis,  verum  rerum  difficiilialem  vigi« 
laniia  vestra  etstudio  constauter  intercludatis. 
CLV.  Chromalio  (a)  Aquildo!  episcopo.  (Anno  406.) 
Clarissima  fervenUs  tuac  ac  sincerae  caritalis  tuba 
ad  nos  usque  sonum  suum  diffudit,  magniim  quiddam 
>  Duo  Mss.  addunt ,  laborum. 

(a)  uic  chromatius  ad  Joanoem  Chrysostoroum  scripsit, 
ut  commemorat  raltadius  in  vila  Chrysoslomi  cap.  4.  Uujus 
etiam  roentio  habetur  supra  in  epistola  inoocenUi  ad  cbry- 
sostomum.  EurodeoK^ue  cbromalium  Aquileiensem  bono- 
rifice  commemorat  Hieronymus  Praefatiooe  in  libros  Parali* 
ponienon  et  in  Epistola  66.  Huic  epistola;  alteram  subjuaxit 
Savilius ,  quae  tamen  nonnisi  pauculis  verl)is  ab  inilio  ab 
bac  differt ,  et  eumdem  omoino  seosum  exbibet. 


705  S.  JOANNIS  CHRYSOSTMU 

ac  diutlssime  durans  ex  tanlo  itineris  interrallo  spi- 
ran?,  aique  ad  exlremos  usque  terrx  (ines  pertingeiis* 
Nec  nos,  licet  alioqui  tam  longe  disjuncii,  minus 
quam  ii  qui  adsunt,  veliementissimam  aique  igne 
plenam  carilatem,  sinceramque  ei  Ingenii  liberiale 
ac  Kducia  perfusam  linguam  ,  atque  adamanlinam 
conteniionem  exploralam  habemus.  Ideo  vestro  eiiam 
conspectu  atque  congressu  frui  magnopere  nobis 
in  voiis  CBset.  Quoniam  aulem  id  quoque  nobis 
ea  soliiudo,  qua  nunc  tanquam  compedibus  re- 
siricti  sumus  ,  eripuit  :  idcirco  dominum  meum 
revereiidissimum  ac  religiosissimum  presbytenim  na- 
cii ,  cupiditatem  nostram «  ut  licet ,  explemus ,  scri- 
bentes  et  salutanies ,  vobisque  pro  eo  studio ,  quod 
toto  hoc  lam  diulumo  tempore  niagna  cum  aiiimi 
conlenlione  prxstllistis,  amplissimas  gralias  agentes. 
Ac  V08  rogamus  et  obsecrannus,  ut  cum  ipse  reverte- 
tiir ,  insuperque  etiam ,  si  tabellarii  occurranl  qvi  ad 
hanc  soliludlnem  veniant,  dc  vestra  valetudiite  ad 
nos  scribatis.  Scis  enim  qoantam  hinc  voluplatem 
percepturi  simus ,  ctND  de  hominum  tam  ardenter 
nos  amaniiuai  pmpera  valetudine  crebrius  ad  nos 
aliquid  afllBretur. 

CLYl.  Epi$coph.  (Anno,  ut  putatur,  406.) 

Glamat  quidem  ubique  ipsa  quoque  rerum  natura , 
quavis  tuba  luculentiorem  vocem  emiitens ,  pnecla- 
rissimum  vestrum  zelum,  animique  pro  veriiatis  de- 
fensione  alacritatem ,  quam  non  itineris  longitudo , 
non  temporis  diutumitas ,  non  liominum  insanabill 
morbo  laborantium  vesana  contentio,  non  denique 
aliud  quidquam  bujusmodi  oppressit,  auteiiam  debi- 
litavit.  Ac  nos  item  magnas  vobis  gratias  agero,  atque 
coronarum  earum  nomine ,  qus  vobis  ob  praeclara 
hxc  certamina  a  l^enigno  Deo  recondunlur,  gratukri 
nou  desinimus.  Et  quidem  coram  etiam  vos  cernere 
cuperemus.  Quoniam  ^iutem  idroinimc  fleri  potest, 
quod  exsilii  vinculis  adstricti  teneamur ;  idcirco  do- 
minuin  meum  reverendissinium  «c  religiosissimum 
presbyterum  nacti ,  per  eum  scribimus ,  vobisque  de- 
bitum  salutationis  muuus  persolvimus  :  illud  vobis 
signincantes ,  Yos  iiniversum  Orientem  vestri  deside- 
rio  inflammasse,  ingentemque  vestri  amorem  ipsis  at- 
tulisse,  atque  numeros  liomines  justae  biyusce,  ob 
^  ea  flagitia  quae  perpetrata  sunt ,  indignaiionis  socios 
habere.  Vos  ilaque  hortamur ,  ut  idcm  studiuin  ad 
cxiremum  bsque  prasstetis.  Sciiis  enim  quanUs  ob 
breves  hos  labores  coronas  accepiuri  sitis ,  nimirum 
imniortalia  vobis  atque  copiosa  prasmia  apud  beoi- 
gnum  Deutn  recondeittes. 

CLVIL  Episcopis,  qui  ab  Occidentt  tenerant  (a). 
(Anno,  ut  putalur,  406.) 

Et  quidem  prius  quoqne  studium  veslruni ,  et  affe- 

(fl)  Haec  et  sequenles  epislol»  ad  episcopos  qui  ab  uo- 
ddente  yeiieranl  missa?,  excei.to  quodam  verl)orum  discri- 
mlne,  eiusdem  pene  lormae  sunt,  et  ab  eodem  presbytero 
deferendte  dicuniur.  sic  autein  a  chrysostomo  wnciuuala 
^Sii-  ^"^"^'  "^  ^*^*  *^  ejiiscopos  occidentales  simul 
«OTmi»  "^"''*  *""ra  tameii  cuique  episcopo  Iraderelur 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  ^ 

ctum ,  qaem  ad  Eccleslarom  detrimenta  MKitQda 
prxstitistis ,  ffrmam  etltm  ae  sinceram  beaerolei. 
tiam,  foriltudinem,  animi  constantiam  se  tolenD. 
tiam,  quam  tamdlu  pr«  vobit  tulistis,  mjjoreniHi 
modum  admirabar.  Nunc  autem  ex  Ingeiiti  animi^ 
strl  vlgore  stupore  affecius  sum :  quippe  qui  tam  \f^ 
gam  ac  marinam ,  laborumque  et  sodorum  pleiug 
peregrlnalionem  vobis,  ut  Ecclesi»  commodis  wb. 
suleretis ,  suBcipiendam  duxeritis.  Ac  vellem  quidcB 
mihl  qiioque  saepe  scribere,  debitaroque  vobis  saln. 
tationem  persolvere  llceref.  QuoDiamautemidigi. 
uime  licet ,  quod  In  eo  loco  babitem ,  qui  peoeoisai 
adltu  caret,  et  solitudine  undique,  tanqoamnitn 
quodam ,  inlercepius  est,  idcirco  nime  rcverendissi. 
mum  ac  religiosissimam  domintim  meumpresbj]^ 
rum  nactw,  caritatem  vesiram  aaluto ,  Tosqve  no 
■•o  ac  rogo ,  ut  flnem  principiis  consenlancum  imjK^ 
natis.  Scitis  enim  quanta  vobis  patientismeKesf^ 
tura  sit,  quantaque  iis  a  benigno  Deo  prxmia  coosij. 
tuta ,  qui  pro  publica  pace  labores  subeuut,  acUDin 
oertamen  suscipiunt. 

CLYIIL  lisdem.  (Anno,  utpuutur,  406.) 

Non  panram  et  vobis  ipsls  coronarum  segeten^ei 
nobis  consolationum  materiam  ,  prarclarissiroo  k 
vestro  studio  laboribu^ue  comparastis.  Quocira 
tanto  etiam  itinens  intervallo  a  vobis  dissiii,  lauds 
vestras  pnedicamos,  vobls  gratias  aglmus,  vos  H 
que  corona  donamus,  ac  beatos  censemus.  Ac  vefl^ 
mus  quidem  frequentius  etiam  ad  vos  soribere  oote 
liceret ;  nam  hinc  quoque  maximum  solalinm  capen- 
mus ;  si  quidemqui  literas  ferrent  nancisci  posscnmi. 
Quoniam  auiem  nobis,  qui  ad  extremos  nsqoeort» 
fines  reiegati  sumus,  id  miiiime  facile  est,  cam  pn- 
sertim  haud  facile  quisquam  ad  nos  accedere  qneii, 
idcirco  nunc ,  cum  rcverendissimiim  ac  religiosik^ 
mum  dominum  meutu  presbyterum  nacti  simQS,iic- 
bitam  saluuiionem  vobis  pendimns;  vosqoe  rognos, 
ut  rei,  sl  succcdat,  magnitudinem  animo  iitioeiites, 
etiamsi  alioqui  pluriranm  jam  temporisin  ea  recoi- 
sumptum  est,  atqiie  adversariorum  pervicada  ingn- 
vescit,  iiec  curationem  ullam  etiamnum  admiuicii- 
men ,  quas  vestrarum  parlium  suiit,  iid  detrimeitQ 
sarcienda  conferre  ne  desisutis.  Quo  enim  niajordif- 
flcultas  est,  eo  quoque  major  et  uberior  e^vna 
horum  certaminum  merces  a  benigno  Deo  toIhso»* 
stituetur. 

CLIX.  lisdem.  (Anno,  ut  putatur,  406.) 

Non  exiguam  nialorum  eorom ,  quae  has  region» 
iovaserunt,  consolationem  ex  studii  vestri  aediligen* 
tiae  magnitudine  capimus.  Ac  profecto  ea  quoque  (^ 
pritts  a  vobis  facta  sunt,  vestraque  vigilantia  e(  sit* 
dium,  Untaque  cura  ac  sollicitudo  ,  ad  iagenssoli- 
tium  nobis  afierendum  abunde  sufliciebant :  (|«nI 
auiem  nunc  adjecistis ,  ut  pro  Ecclesise  comoio- 
dis  tam  longum  iler  subciperetis,  nosomDesmajorfli 
in  modom  recreavil.  Itaque  comniunibus  'inimis  ii- 
gentes  pro  tot  laboribus  ac  sudoribus  prxcUrisqae 


998  SP»TOLiG 

iiis  cerUiinlDibos  gritiM  V6bii  agtttiiii,  tiec  pro  egn^ 
f  io  hoc  aiiimi  sludio  I>e«tos  vos  prffidicare  desinimus. 
Ideoqoedomimiifi  menm  reverendlssimum  et  religio- 
stssimom  presbyterum,  ut  ad  m  usque  eieunreret » 
obseeravimos*  Eo  igitor  ita  ut  comitas  vestra  poscit , 
excepto,  velim  operam  detis,  ut  (Inem  principifs  dl* 
gnum  imponatii.  Nam  cum  incurabili  adhuc  morbo 
laborent ,  gui  lot  tempestatcs  ac  bella  Ecclesiis  attu- 
lerunt,  eos  quidem  hoc  nomine  miseros  exislimare, 
lacrymisque  prosequi  par  est,  vos  autem  adniirari 
ac  praedicare ,  quod  etiam  ingrdvescenlibus  malis, 
tnajus  Semper  ad  ea  depeilenda  studlum  majoremque 
diiigenUam  progressu  temporis  adhibeiis. 

CLX.  EpiscopOf  4fui  ab  Occidente  venerat,  (Anno,  ut 
puiatur,  406.) 

Cum  sudores  eos,  quos  et  domi,  ci  in  tam  longa 
ac  marina  peregrinatione  pro  Ecclesis  commodis  su- 
biisti,  mecuni  perpeado,  etiam  ante  finem  laudes 
tuas  prxdicare ,  teque  corona  redimire,  tfc  beatum 
dicere  non  desino.  Nam  sive  luo  studio  *ac  diligenlia 
aliquidperficiatur,  domine  mi  revereadissime ,  sive 
iu  eadem  animi  pertin;icia  ilii  liaereant,  ac  medicinam 
omnem  asperncntur,  qui  bos  motus  primum  injece- 
runt,  tibi  certe  ob  bnnc  animum  ,  et  quod  ea  omnia 
quse  tui  muneris  crant  contuleris ,  piena  et  cumulaia 
merces  crit.  Ac  propterea  sine  ulla  intermissione  le 
bealum  firxdico  ac  suspicio,  graliasque  tibi  ago.  At- 
que  cftiam  velleoi  crebrius  iniiu  scribere  licerei :  quo- 
niam  autein  hujus  toci ,  quo  condusus  tcneor,  solitu- 
domihi  hoc  adcmit,  idcirco  nunc,  cum  mihi  reve- 
rendissimi  ac  religiosissimi  domini  n^ei  presbyicri 
poiestas  facia  est,  et  scribo,  et  quam  debeo  saluia- 
tionem  tibi  persolvo.  Namanimoquidem  ac  voluntale 
persxpe  scripsi :  chartae  autem  atque  atramenti  opera 
nunc  primum ;  quoniam  scilicet  nunc  eiiam  primum 
horoinem ,  qui  ad  vos  proficiscerelur,  nactus  sum. 
Cum  igilur  hunc,  ut  humanitas  tua  poscil,  exceperis, 
eamque,  quam  convenit,  erga  eum  caritaiem  demon- 
straveris,  hoc  ei  des,  quaeso,  ul  ei  tiia  benevoicntia 
ingenti  voluptate  ariiciatur.  Non  eiiim  magnae  hujus 
serumnae,  quam  in  itinere  subiturus  est ,  exiguam 
consolationem  habcbit,  si  ei  tua  benevolentia  frui 
contingat.  Nam  quod  nihil  nccesse  sil  admoneri  vos  a 
nobis  ,  ut  ad  Ecclesiarum  utililatem  promovendam 
summum  studium  ac  diiigentiam  adbibeatis,  rebus 
ipsis  planum  fecistis. 

CLXI,  Romanis  preib^teris  ,  qui  cmn  epiicopii  «ett^ 
ranu  (  Anno,  ut  putaiur,  106. ) 

Plurimum  laboris  ac  sudpris  subiistis,  tam  longa 
et  marina  peregrinatione  suscepta  :  verum  non  pro 
caducis  ac  fragilibus  hujusce  vilx  rcbus ,  sed  pro 
Ecclcsiarom  ulilitaie ,  pro  qua  proemia  quoque  a  be- 
nigno  Deo  laborlbus  mulio  majora  alqiie  ampliora 
refcrelis.  Quamobrem  et  vobis  et  nobis  vester  hic 
iabor«  vvstrnflpq^a  atndium  non  parvae  consoiationi 
est :  vobis  nimirum » quod  pro  toi  Ecclesiarum  pace 
pneclarum  hoc  certamen  snscepistis,  miiltoqoe  majo- 


m 

res  coronas  ae^epimri  estis :  wAk  imiem,  quod  un* 
tam  a  vobii  earitatem  consequuii  sumus,  ingensqo* 
tot  6t  tantorom  virorum  sindium  obtlntiimas :  nosquO 
eui,  quantum  ad  corpus  attinet,  tanto  itlnerls  Infer* 
valioa  vobis  disjunctos,  arctissimis  earitatis  vincolie 
vobtscum  aditrinxistis.  Quapropter  ingentes  vobls 
graiias  habemus ,  vesiramque  erga  nos  benevolen** 
tiam  pracdicare  non  desinimus.  Quamquam  enim  eam 
Ipsa  quoque  rerum  vox  clamat :  tamen  nos  item  lin* 
gua  nostra  idem  efllcere  non  Intertnltiimus.Quod  si 
nunc  primam  ad  vos  scrlpslnius,  hoc  non  negligen- 
tla,  sed  ioc!  solitudine  (kctum  est.  Nunc  quippe,  post- 
eaquam  reverendisslmum  ac  religiosissimum  domL- 
nura  meum  presbyierum  eo  ubi  degitis  proflciscen^ 
tem  nacti  sumus,  tuin  eam,  quam  vobis  debemus , 
salutationem  persolvimus,  tum  vos  oramus,  ut  ea 
caritate  ,  quae  vobis  dlgna  est ,  ipsum  excipiatis : 
eumque  revertetur,  de  vesira  valetudine,  de  qua  ali- 
quid  inielligere  summopere  cupimus ,  certiores  nos 
laciaiis.  Ut  autem  eam,  quam  convenit  industriam  ac 
diligentiam  ad  eam  rem,  ob  quam  venistis,  adhibea- 
tis,  nullius  submonitione  vobis  opus  esse  existimo  : 
Idque  per  id  studluni,  quod  perpetuo  prae  vobis  tuli- 
itis,  perspicue  declarasiis. 

CLXII.  Any$io  ThestaloniceMi  episcopo.  (  Anno  nt 
putatur  406.) 
Sero  quidem  ac  tarde  ad  te  scripsimus  :  at  no^ 
sponte  nosira  diuiurno  hoc  siieiitio  usi  sumus,  v^ 
rum  ob  loci ,  quo  inclusi  tenemur,  solitudinem,  non 
aiiiero  ob  socordiani  iu  te  ullam  ac  negligentiam. 
Nuiic  quippe  reverendissiroum  ac  religiosissimum 
dominum  meum  presbytcrum  nacti,  quam  jampriden 
debemus  saluiaiionem  libi  persolvimus ,  ingeatesque 
pro  ea  contentione  ac  forlitudine,  quam  Ecclesiarum 
causa  proesiiiisii ,  gratias  ngimus.  Guro  igiiur  eum» 
revereiidissiine  mi  domine,  ut  bumanitas  tua  poscit » 
exceperis ,  eamque ,  quam  convenit»  comiutem  et 
bumanitatem  erga  eum  ostenderis ,  ne  iabore  to 
frangi  ac  debiliiari  sinas,  alque  quomjnus  ea,  quae  ad 
conimunem  Ecclesiaruin  correctionem  atlinent,  effi- 
cias  ac  moliaris,  impediri.  Scis  enim  qoanu  bigusco 
rei,  si  succedat ,  magnitudo  sii ,  quamque  roultarum 
Ecclesiarum  causa  praeclarum  hoc  certamen  a  te  su- 
scepium  sil:  ac  denique  quantae  pro  laboribus  pubii- 
cae  pacis  causa  subitis  coronae  tibi  a  benigno  Deo 
reeondantur. 

CLXIIL  Aftyiio  i  Numerio ,  Theodoiio^  Eutropio  ^ 

Eu$taUUo,  M9rc0llo  ^  Euidic,   Maximittno ,  Euge- 

nio^  GironUo  \  ei  Ti^io,  utqu€  omnibui  Maudo- 

nim  orihodoxii  epiicopii  :  (Aiinout  puUtor  40ft.) 

Ingens  certe  pristinum  quoqiie  vestrae  cariuiis  sto- 

dinm  exstitit.  Eoque  nomine  gratias  vobis  hal»emns , 

quodUm  diuiurno  tempore,  cum  ea ,  quae  a  vobis 

posuilabatur,  fortiiodine  steiistis,  nemini  eorum, 

qui  vos  ad  se  arripere  conabantnr,  ccdentcs.  lUque 

vos  borumur,  ut  eum  etiam  ,  quem  par  est,  flnem 

imponatis.  Nam  quo  plures  vestri  lafoorea  fberini,  eo 

1  colslin.,  Georgio^  pro»  cSsi 


w 


B.  JOANNIS  CHRTSOST. 


etiam  m^or  merces  «tque  ampUora  praemia  a  beiii- 
gDO  Deo  referenlor.  Ac  yeUem  quidem  nobis  Teslro 
quoque  conspeclu  frui  dareiur.  Quoniam  autem  exsi- 
lii  vincula  hoc  nobis  abstulerunt ,  alque  in  uno  loco 
concluserunty  reTerendissimum  ac  pientiasimum  do* 
minum  meum  presbyterum  misimus,  ac  per  ipsum , 
quam  debemus,  saluiaiionem  vobis  persolvimua  :  il- 
ludque  vobis  sjguificamus,  nos  plurimas  atque  in* 
gentes  sine  ulla  intermissione  vobis  gratias  agere : 
alque  a  vobis  peiere,  ut  pro  diulurno  silenlio ,  quo 
aniehac  usi  sumus ,  ventam  nobis  iribuatis.  Neqoe 
enim  veslri  conleropiu  alque  negligeDlia  tamdiu  si* 
luimus  :  sed  quia  nunc  prirouin  hominem  qui  eo»  ubi 
nunc  vobis  sedes  est,  proOcisccrelur,  noslrasque  Ii« 
leras  ferre  posset,  nacli  sumus,  tandem  ad  vos  scri- 
bimus,  quidque  rcrum  geramus,  exponimiis.  Poslea- 
quam  igilur  eum  sincero  animi  affeclu  exceperiiis  , 
velim  de  valeiudine  vesira  nos  certiores  (acialis.  Si- 
quidem  ex  bujusmodi  literis,  eliam  in  bac  soliludine 
consiiluli»  niaximam  coiisolaiionem  habiluri  sumus» 

CLXI K.  Alexandro  Corinthi  epiicopo,  ( Anno  i06.) 

Nosii  quam  erga  te  carilatem  prx  me  tulerim,  el 
quo  paclo,  eliamsi  mihi  exigua  lecum  coasuetudo 
foerit»  loi  lamen  amore  lanquam  vinculis  quibusdam 
adslrtcius  sim.  Eaque  de  causa  permirum  mihi  visum 
est,  te  lam  longo  tempore  ne  semel  quldem  ad  me 
scribere  sustinuisse.  Ac  lu  quidem,  sai  scio,  tabella- 
riorum  penuriam  causaberis,  neque  id  alienuin  est. 
Nam  etsi  mulii  islinc  veniunt,  ncmo  lamen  eorum 
httc,  ubi  nunc  degimus  S  facile  «iccedere  polest.  Cae* 
terum,  com  ne  semel  quidem  literas  abs  le  accepe- 
rini,  hac  excusaiione  minime  sum  conienlus.  Neque 
enim  ipse,  cum  ad  eamdem  excusaiionem  mihi  con- 
fugcre  licerety  tacjji ;  verum  reverendissimum  ac  piis- 
simum  viruro,  dominum  meum  presbyterum  excilavl, 
et  ad  te  misi,  ut  te  conveniret,  aique  hanc  nostram 
salulationem  perferret ,  valetudinisque  lu»,  de  qtia 
ali(|uid  inlelligere  summopere  cupio,  siatum  cogno* 
acereu  Posleaquam  igiiur  eum  amico  aniroOy  eaque 
qua  convenit  humanilate,  lanquam  membrum  roeum 
conspcxeris,  cum  ad  me^se  referel,  de  tua  valetudine 
certiorem  me  facere  ne,  quxso,  graveris.  Siquidem 
liierae  lu»  maximam  mihi,  etiam  in  soliludine  con- 
sliluio,  consolaiionem  allalurx  sunl. 

CL.IK.  Epiuopis  quicumocddenlaUbue  veneranL  (An* 
no,  ul  puutur,  i06.) 

Piisiinam  quidem  vesiram  animi  promptlludinemy 
alque  sludiuro,  quod  pro  Ecdesiarum  cororoodis  prae 
vobis  tblistis,  admirati  sumus.  Posleaquam  autem  lam 
longam  peregrinaiionem  insuper  adjedsiis,  omniquo 
cunclatione  abjecla,  forli,  ut  vos  decebat,  animo  lam 
longum  iier  suscepislis,  non  vulgariler  Iioc  quoque 
nomme  vos  suspicimus :  nec  vobis,  tutn  nunc  per  li- 
teras>  lum  cilra  liieras,  gratias  agerc  desinimus.  Nec 
vero  nos  dttmtaxaty  sed  eiiam  orienlales  omnes  ad- 
miraiione  lenenlur  vestraeque  ririniialis  aique  cou- 

^  coislia.,  ubi  nunc  cemkuUnnar, 


ARGHIEP.  GONSTANTINOP.  ^, 

siaml»,  fervenliaqoe  cariutis  e(  ifflinoteseit!^, 
prsecones  sunt.  Ac  nec  iliJieris  looginqnitai«,  .j 
peregriiiaiionis  «rumiiam  uUo  modognfentiu 
lestam  esse  ducunt,  ul  ad  tos  excorrantactoiu] 
praedara  facla  conspic^t.  Ideoque  reTeraM^f) 
el  piissimus  dominus  meus  presbyter,  eliaiBsia! 
parum  firmo  corpore  prasdiluSy  nihii  nofl  sibi  {if^ 

.  rendum  putavit,  ul  ad  vos  se  confierrei,  tq,^^ 
conspeclu  alque  congressu  fmereliir.  h^^ 
igilur  ipsum,  ut  vestra  cariias  poslulat,  excep>:ri 
illud  a  vobis  pelimus,  ut  eiiaiBsi  mah  iii|Rf6u 
vos  lamen  iis  medicinam  afferre  ne  graveiDiiu,?;^ 
parem  initiis  linem  imponaiis.  Sdlis  eoim  qiLj 
vobis  benignus  Deusmercedem  reUiunis  sit, » | 
lot  Rcdesiis  perlurbalis  laboreiis,  nihil(|aeoMj 
quo  eas  ad  Iranquillum  porlum  appellatis. 

CLXVl,  Epixcopls,   qui  cum  occidentalib»  tp,] 
veneranl  K  (Anno,  ut  pulalur,  406.) 

Magna  quidem  ac  prxclara  ea  quoqac  m,  i 
prius  fecislis,  ncmpe  quod  justam  virtoiiqtte  ^ -i 
consentanearo,  obea  mala  qux  lol  Ecclcstg  / 
parunl,   indignalionem  concepistis  earamqK<:i 
doluistis  :  ncque  hic  gradum  fixisiis,  Tenune.] 
qux  inuueris  veslri  ralio  poslulabac,  ipsi  pnesiu 
lllud  aulem  longc  maximum  ac  prxdarissimiBii  ^ 
Munc  a  vobis  fitclum  est,  nimirum  qnod  uneii# 
veslrum  domcsticis  scdibus  reliciis  lam  Iongao<; 
grinationein  iniil,  atqoe  in  exlera  regionccoLi^ 
tur,  ac  pro  Ccclesianim  utililale  diuiurnx  p:- 
nationis  labores  sufTert.  Ac  propterca  Toliis^- 
agcre,  vosque  ob  lot  ac  lanla.  prxmia,  qux  k^ 
mine  Deus  vobis  pro  sua  benignltate  recooA:- 
rari  ac  beatos  prxdicare  non  desinimus.  Acqocc^ 
nos  nec  ob  exsilium,  quo  nunc  coerceniur,  foi'> ' 
▼ersari,  nec  item,  quod,  cui  lileras  dcmus, lia- 
cile  iianciscimur,  assiduc  ad  vos  scnbere  po^^^- 
(nam  alioqui  lilerarum  frequenlia  vos  obniisss^ 
idclrco  rcverendissimum  ac  religiosis$iiniifli('('3^'' 
meum  presbyterum,  qul  cliam  ipse  sponte  soa  F' 
llcisci  ac  vos  viderc  cupiebai,  obsecraWflias,  c 
tcras  a  vobis  ad  nos  obiincrec,  aU]uc  ipse  onu 
vesira  coram  fruereiur.  Posleaquam  igUarm-^' 
eo  atqiic  vos  decei,  excepcritis,  de  vestra  Talei«i^ 
curo  licuerit,  certiores  nos  facere,  quacso,  oep- 
miiii.  Siquidem  nobis  id  scire  summostudioesi:^- 
que  parvam  soliludinis  hujus,  in  qua  ycTsaJBiff,^^ 
sohilionem  hincaccepiuri  siimus. 

CLXYII.  lisdem  ••  (Anno  i06.> 

Amplissimas  vobis  ob  Unlam  aniini  finn/(2<^ ' 
siudium,  etcuram,  laboresque  et  sudores,  ac  deiyf 
ob  longam  hanc  peregrinalioneni,  quam  fli'W""\ 
desiarura  causa  suscepislis,  gralias  agimus.  u^ 

*  Coislia.  sic  lilulum  habet :  fipifCOjN' 9">  ^ 
talibus  episcopis  veneraL  ^^d(» 

>  ifujus  eliam  titulus  est  in  coislio.:fp^^ 
occidentaUbue  epitcopie  venerat. 


I 


,.  isuanto  gravitts  eos,  qui  omnU  ^arimi, 

J  manet,  lanlo  quoque  majus  uberiusqoe  Toliis  pne- 

; 'mium  cxspeciandum  esl,  qui  ad  ca,  quae  ab  alais  sce- 

lcrate  ac  nefarie  admissa  sunl,  corrigcnda,  Untini 
.  .^tienliae  studiiqne  adhibuistis.  Alque  ulinam  coraaa 

quoque  vobiscum  congredi  possemus.  Quod  quooiam 
Siobis  exsilii  necessitas  ademit,  tandem  aliquando  at- 
''  quc  a^e  ornatlssimum  ac  religiosissimum  dominum 
^  "^incum  presbyterum  ad  vos  proficiscentem  nacti,  bas 
'^"(itcras  misimus,  quibus  dcbilum  vobis  salulationis 
^  munus  pendimus,  ac  tum  pro  pKCsentibus  vesiris  of- 
'"-'ficiis,  lum  proeo,  quo  flagratis,  sarciendorum  in- 
-  ^commodorum  zelo,  graiias  agimus.  Nam  elsi  nibilo 
i  \^neliore  statu  res  est :  tamen  ipsi,  quod  muneris  vc- 
'  »trl  erat,  prxslitistis.  Eoque  nominc  plenamerces  a 
[. .  jcnigno  Deo  vobis  constilula  est,  ut  qui  ad  medicinam 

idmissis  sceleribus  afforendam  (anlo  siudio  fervore- 
>  .)ue  assidue  usi  sitis. 

'^ZLXYUl.  Prcbm  matronm  liomm  degenii,  (Anno 

406.) 

^     Etsi  longo  itincris  spatio  abs  lc  disjunclus  sum, 

r. .  tannen  sinceram  ac  fcrventem  tuam  earitalcm,  non 

.  secus  a6  si  coram  essem,  tuaque  omnia  ccmerem, 

-■  ..certoexpertus  sum,  iis  nimirum,  qui  istinc  ad  nos 

%-eniunt,  ea  de  te  aflercntibus,  qux  audirc  cupiebam. 

,  Eaque  de  causa  multas  atque  ingentes  tibi  gralias 

,   liabeo,  alque  ob  istum  tuum  animum  glorior,  meqoe 

eflbro  :  virosque  mibi  carissimos  ,  religiosissimum 

.    presbyterum  Joannem,  et  ornaiissimum  diaconuiii 

Paulum  tibi  commendo,  atque  ad  luas  manus  veiut 

''^^ad  portum  transmitio.  Abs  te  igilur,  cumprimis  ve- 

iicranda  et  nobilissima  domina  mea,  peto,  ut  qoemad- 

'  inodum  humyiilaiem  tuam  decet,  ipsos  videas.  Scis 

-*'  enim  quantam  hujusce  eomitatis  mercedem  relalura 

^ '  sis.  Ac  quam  sxpissime  licebit,  de  tua  valeludine,  qu» 

''-admodum  nobis  cune  est,  fac  me  certiorcm. 

\CLX1X,  JuUanm  et  tii,  qum  eum  ipta  funl.  ( Anno 

400.) 

Quo  graviorc  posna  mulctaii  sunl,  qui  tot  scclera 

perpetranint,  eo  quoque  vobis,  qui  tot  scelera  delcre 

.  studuistis,  tantumque  laboris  et  xrumnoi  suscipitis, 

aroplior  merces  fotura  est.  Neque  enim  nobis  obscura 

Tuit  ea  beneGcentia,  idque  stodium,  quod  et  in  nego- 

'  tio,  de  quo  agiUir,  et  in  excipiendis  benrigncque  com- 

^  pleciendis  iis,  qnos  istac  misimus,  pnestitislis.  Eo- 

que  nomine  gratias  yobis  habemus,  vosqoe  rogamus 

'  ut  in  eodem  stodio  et  alacritate  permaneatis  ,  ac  fir- 

*    mius  etiam  animi  robur  et  fortitudinem  adliibeatis. 

Neque  enim  vos  fugit,  qnaiila  hojusce  prxclari  factl 

magnitudo  sit,  qaaotamqoe  mercedem  perceptune 

siUs,  tantos  motus»  ac  um  ssyos  fluctOF,  quanium  in 

,f  vubis  est,  compescentcs,  camqtic,  quam  par  est,  ac- 

^   ceptis  incommodis  medicinam  afierenles. 

I  CLXX.  llalicm.  (Anno  406.) 

In  exiemis  negotiis ,  ut  natura,  ita  etiam  acttone 
iique  administratione  dislincti  sunt  lii  sexus,  nimi- 
nim  vir  et  mulier.  Sio  entm  nioribus  comparalum 
8.  loAN.  Chrtsost.  III. 


Qaodttiaa  iodi- 
ladpathaaTe 
scripsil,conptaraf»aas  awpr«MSiH  laDilbaici- 
.  fert,  ipsas  aiwnHi  haad  parM  ki  co  daboraM  as- 
screns,  ut  viros  etiaa  tmi\gutai  a^ae  ad  oAc 
revocarent  (Ama.  ad).  QaorsaB  aalea  kec  < 
moro?  Nempe  iie  iliea—  voUs  ^'■«js^^i 
illud,  ac  bbores  eos  attiagm,  qut  ad  eeclesiastjca- 
rum  rerum  emendatioiieni  coiidacaaA :  venB  ct  ^aad 
primum  est,  per  vos  ipsos,  et  pcr  aljos  qawui  opera 
uli  licebit  ad  sedandam  eoBunoncfli  tenipesuicai  ac 
pcrturbationem,  io  qnam  Oriealis  Ecdesx  ia&de- 
runt,  eam  quam  convenit  curam  ac  dllifMiafli  adlbi- 
bcatis.  Nam  quo  atrocior  tempetias  et  grifioies  pra- 
celis  cxsliterDnt,  eo  quoqoe  major  mems  vobis  le^ 
ferelor,  si,  ut  turbauim  pacem  redocaiis,  niiul  wm 
agere  ac  perpeti  in  animum  inducaiis,  omoiaqac  ea, 
qux  perturbaia  sunt,  iii  congrucnii  suto  coUocara 
siudeatis. 

CLXXL  Montio.  (  Ab  anno  404  ad  407. ) 

Etsi  proail  a  te  corpore  scmotus  sum ,  at  animi 
tamen  afleciu  prope,  lecumque  quotidie  vcrsor,  ac  le 
amplector,  nimirum  ardentem  tuum  erga  me  amorem, 
hospitalitalem ,  comiialem  ,  ingentem  observaniiam 
atque  sludiiim,  quod  mihi  semper  prxstitisti,  mecum 
repuUns,  luiqnc  memoriam  pro  deiiciis  habcns,  siii- 
ceramqne  benevolcntiam  ac  doli  cxpertem  npud  om- 
nes  prxdicans.  Eaque  de  causa  literarum  tiiarum  de- 
siderio  leneor :  teque  rogo,  ut  quam  sxpissime  ad  me 
scribas,  mcquc  dc  lua  valetudine  certiurcm  fncias  : 
quo  ingentem  liinc  consolationem  capiain,  de  valctu- 
dinis  tuse  firmiute ,  qux  mihi  summx  ciirae  est ,  ali- 
qnid  ediscens.  Quarc  ne  me »  quxso ,  hac  vpluptate 
carere  sinas  :  verum  quoties  facuIUs  dabitur,  lixc 
scribe,  Ixloqne  nuntio  nos  exhilara. 

CLXXIL  Heiiadio.  ( Cucuso  anno  401.) 

Exigua  mihi.tccum  hnctenus  consuctudo  fuit ,  ma- 
gtium  tamen  sinceri  tiii  alque  ardentis  erga  me  amoris 
expcrimcnlum  cepi.  Etenim  gencrosx  animx  brevi 
tcmpore  eos  ,  qui  ad  se  adeunt ,  sibi  deviuciunt.  Id 
ipse  quoque  fecisli ,  ut  qui  brevi  tempore  tam  acrem 
tui  nmorein  mihi  altuleris.  Ob  eamque  causam  ad  le 
scribo,  rerumque  mearum  siaium  expono,  neinpe 
quod  in  magna  quiete  atque  olio  degam  ,  meque  hic 
omnes  diligenler  ac  studiose  colnnt,  rnngnaqiie  cum 
l)enevolentia  coiispicianl.  Ut  igilur  rebus  quoque  luis 
cognilis  Ixto  animo  sini,  scribere  ad  inc  quam  srcpis- 
siine ,  ac  de  tua  valetudine  cerliorem  me  faccrc  im 
graveris.  Uujusmodi  enim  lilieris  abs  tc  acccptis,  iii- 
genti  hiiic  consokitione  alficior. 

CLXXIII.  Evettuo.  (Cucusi  anno  40i.) 

Et^i  corpore  abs  te  reinotus  snm ,  cariuie  lamcir 
{ringt-troisj 


Ml  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMl 

3um  animo  tuo  devincius  sum.  Ilujusmodl  viddicet 
amicitiaB  pignora  nobis  injeeistt  /  dum  tautam  crg.! 
me  obsemntiam  ac  beneTolcnliam  istic  prae  tc  tulisti. 
Ueo  quemcumque  itt  locum  accesserim  ,  gratias  tibi 
ngere  minime  intermitto.  Ac  te  rogo^  ut  ad  me  quam 
«cpissime  ipse  quoque  scribas,  ac  de  tna  taletudine 
me  facias  cerliorcm.  Ego  cnim  ,  via  omni  tranquille 
ac  tuto  decursa ,  Cucusi  dego ,  loci  quietem  atque 


ARGIIICP.  GONSTANTINOP. 

otium  pro  deliciis  habcns,  atque  ingenlem  ^ 
obserYantiam  et  bencvolentiam  obiincns.  Ui  hi; 
▼alctudine  quoqiie  tua  cogniia  Ixlitiam  condpiini  ^i 
opcram,  ut  crebras,  imo  assiduas  lilcras, qiadc^ 
toiiusque  domus  tnx  yaletudiDe  nuntient,  ad  dqsd; 
tas.  Ilinc  cnim  amplisstmam  consobiioDero  ^ 
pieinus. 


EJUSDEM  EPISTOLvE  LXVin 


AD  DIYBRSOS. 


Primnm  in  kcem  edltw  anno  1615 ,  cx  codice  Ms.  CoHegii  Anlverpiam  SodeU  Jem,  Proktore  Dcciso,  Sori  • 

i^stt  iheoiogo^  interppeie. 


CLXUV.Efriuof^s,  presbgteris,  et  diaconis  Chatce' 

done  inetusii.  ( Scripta,  nt  putatur»  cum  Gucusum  in 

exsiltiim  pergeret,  anno  401.) 

Bcati  Y08  et  ob  vincuia,  et  ob  animum  quo  vlhcula 
ioleraiis ,  et  in  bis  apostoHcx  rortitndinis  spccimcn 
exbibetis  :  quandoquidcm  il!i  ctiam  dum  flageliarefi- 
lur,  veiarentur ,  ac  vincirenlur,  Iidcc  mulla  cum  vo- 
loptate  tolerabant;  neque  vero  tantitm  multa  cum 
volupute  tolerabant ,  sed  eliam  dum  catents  %incii 
essent,  suo  muncre  fuiigebantur,  et  dc  toto  terrarum 
orbe  sollicitlcraDt.  Quocirca  vestram  cilam  caiitatem 
oro,  ut  ne  idcirco  animo  concidatis ,  sed  quanlo  ma- 
jorem  vobis  sentiiis  infligi  dulorem  ex  iis  qux  pati- 
mini,  tanto  etiam  majorem  animi  alacrilatem  oslen- 
dile,  vosque  singulis  diebus  Ecclesiarum  curam  gcrile, 
qux  in  loto  sunt  orbe  terrarum,  ui  convcniens  mnlis 
remedium  adhibeaiur,  ncque  idcirco  rcildanuni  se- 
gniores ,  quod  numero  paucos  vos  essc  videalis,  et 
quod  undequaque  vexcmini.  Non  enim  dubium  cst 
quin ,  cum  ex  bis  quas  palimini  majorcm  vobis  apud 
Deum  fiduciam  concilieiis,  majores  inde  quoque  vircs 
adcpturi  siliSi;  Date  igiiur  operam,  yt  cum  sese  ofTeret 
occasio ,  studium  et  alacritatem  exbibeatis ,  ac  tum 
pcr  vos  ipsos,  tum  per  alios  quoscumque ,  per  quos 
licuerit ,  ea  facere  ac  dicere  siudele ,  qux  procel!am 
polerunt  exortam  scdare.  Sic  enim  maxime  profici 
poterit,  si  vosstudium  adhibueriiis :  quod  si  nibil  pro- 
fici  poCuerit ,  vos  nihilominus  ob  lianc  animi  alacri- 
tatem  mercedeiu  a  benigno  Deo  recipielis. 
CLIXY.  Agapeto.  (Gucuso  snno  404,  ut  putalur.) 

Multos  subiit  et  continuos  sudores  rcverendissimus 
ac  rdiglosissimus  presbyter  dominus  meus  Elpidius » 
dum  bujus  montis  incolas,  hoc  est  Amani,  studet  ca, 
qua  deiinenlur,  impietate  iibcrarc.  Jamque  adeo  libc- 
ravit ,  ct  abduiit  eos  ab  crrore ,  construxit  eccleslas, 
et  monasteria  exsedincavit,  atque  hxc  ab  aliis  nobili- 
tas  toa  poterit  inleUigcre.  Quando  igitur  pios  viros 
atque  generosos  a  tc  scio  veheroenter  adamari ,  iion 
mediocrcm  a  le  graliam  initurum  me  novi ,  si  enm 
tibi  nolum  faciam  ,  cujus  tam  prxclara  cxsiant  faci- 
nora  simul,  ut  quacumquc  dara  occaslone  te  salutare 
tonicndo ,  adjiciendas  lias  eensui  iiteras ,  ut  et  debi- 


cam  tibi  salulationem  penderem,  et  vimm  mt  nc! . 
tati  commendarem.  Quamobrem  iilo  intaens  ec 
aspcctu,  quo  te  dccci,  dominc  mi  obsenrandissiiB; . 
summopore  admirande  ,  ilii  rebus  ipsis  osteodtr! 
temere  neque  fruslra  nostra  illum  hac  muoiKinir: 
slola  ad  tc  vcnisse ,  sed  harum  iutenreolQ  liictmr 
multam  ipsum  apud  tc  bencvolentiam  ei  ariii> 
cipertum  csse.  Sic  cnim  fiet,  ut  et  nos  muluun  solots 
tuas  *  graiiam  babemus ,  qnod  tanio  licelai€(;& 
locorum  intervallo,  per  epistolam  tu«  cariuiici» 
liare  ac  conglutinare  possinius  eos ,  qui  poiiri  k 
percupiunt :  ex  quibus  unus  hic  cst  summotBXSi& 
vitatis  amore  iuflammatus :  quam  ob  causamcisaa 
studio  has  a  mc  literas  postulavil. 

CLXXV!.  Ilesychio.  (Gucuso  anno  m,] 

Nos  et  prxsentcm  intueri  te  cupimus,  eidaldisi?^ 
jucuhdissimoque  tuo  congressu  frui.  Sedqootii3o& 
hoc  difficile ,  cum  propter  itiiicris  diflicultaiea),tii 
proplcr  negoiia,  ac  corporis  iinbccillilalem :  mUr 
tioncm,  quaj  percipitur  ex  liieris ,  requiriinas,i]Et': 
neque  corporis  aigriiodo,  nequc  osperitas  itioerisp)' 
test  interrumpere.'  Hoc  igitur  nos  aflice  hoit^'. 
quod  etlevc.esi,  et  minime  raolestam ,  naltaiDif 
nobis  voluptatem  aflerl ,  ct  contraciam  ex  corpom 
disjunclione  mcesiitiam  non  mediocriler  mitigai.  U 
lioc  solaiio  si  froamur»  et  nos  prope  esie  arlxinliH 
rour,  et  perpetuo  cum  reverouia  iiia  versari.  Sii& 
enim  vel  sola  caritas  ad  boe  prxstandam :  sediDU 
timen  accessione  cumulabiuir  ipsa  animi  cogiuir. 
fti  litcrarum  snbsiiiio  juvelur. 
CLXXVILArtemidoro  (Gucnso  anno,  ut  pntaiar,IOi 

Magna  te  compl«xurom  ipsum  benevolemiadoii 
naa  mcos  Antiocbas  arbitratas  est,  si  cum  litemi^ 
slris  tuae  snavitati  se  sisterei.  Da  igitaropenin,^' 
inine  mi  plurimum  venerandc ,  utne  o})iniofter. 
irustretur,  et  cum  ea  qna  par  est  iliam  etceperisi^ 
nevolentia  ,  si  quid  xquum  ao  ralioni  consentaner 
petat ,  promptum  ,  qusso ,  ac  paratum  iUi  te  pri^ 
illrque  rebos  ipsis  ostende  non  frustraDecienicrcct^ 
literis  nostris  ipsum  ad  te  vcnisse  :  sed  ad  obtis» 

<  onuiea  Hss.,  nobUOati  tua. 


713  EinSTOLiC. 

dam  beneYolentiam ,  e(  juslum  aiixiltum  plurhnum      ties  Cunlias 
nosirU  eum  lilecis  adiulttm  fuisse.  Sic  cnini  Ael ,  ut 
el  ille  bcneficium  adipiscatur ,  el  egc  honore^fficiar 
cx  eo  quod  beneficium  ille  fuerit  consequulus. 

CLXXVHL  Eulhailm.  (Cncuso  ahno  405.) 

Magnopere  sincera  el  fervenli  carliaie  condi(a>  fue* 
runl  lilerse  tux,  Ycro  minimeque  fucato  amore.  Quo- 
circa  ingeotes  libi  gratias  babcmus  ^  et  qnod  scribas, 
et  quod  sinceras  tua:  erga  nos  benevoleutiae  maximum 
specimen  edas.  Deus  ilbi  mercedem  laoti  amoris,  et 
bic  et  iii  futuro  saecoFo  iribuat ,  leque  muniat  cl  cu- 
stodiat,  atque  in  omni  securitate  animique  iranquilli* 
tate  consruual.  Non  enim  le  latet,  domina  mea  reve- 
rendissima ,  non  mediocri  nos  affici  voluptate ,  cum 
vel  in  bac  solitudine  dcgentes  frequentei  audimus  ez 
animi  lui  senteniia  res  tibi  succed^e.  Hxe  igilur 
iiobis  assidue  scribe ,  neque  felicom  de  lua  prospera 
valelodLne  nuntium  mitlere  desine,  ut  etiam  in  solitu* 
dinedegentesmuliam  indeconsobitiooem  liauriamus. 

CUT/X.  ittfo/fOf.  (CuCttso  anno  405.) 

DiTicile  fortasse  propier  corporis  imbeciUitatem 
fuissel,  "Ut  huc  venires :  nihil  quippe  aliud  subesse 
potuit  impedimcnii,  cum  a  latronibus  omnino  quieti 
simus;  scd  quid  laboris  est  in  scribendo?  Neque 
eniin  hic  ad  illam  confugerc  excusaiionem  potes. 
llxc  autem  a  me  idcircodicuntur»  qupd  cum  sextam, 
ut  equidem  arbitror ,  ad  le  miserim  hanc  epistolam , 
duas  tantum  a  uobilitatc  lua  receperim.  Ycrumtamen 
sive  scribas»  siva  taceas,  quac  nostrarum  sunt  par- 
tium,  prxstarc  non  desinemus.  Non  enim  veteris 
illius  ac  sinccrac  potcrimus  amicitia;  tu;e  oblivisci,  sed 
vigentem  iilam  pcrpeluo  retinemus ,  el  quoties  fa- 
culias  datur,  scribimus.  Quoniam  aulem  de  tuis  re- 
bus  valdesoUiciti  sumus,  literas  quoque  a  te  acdpere 
summopere  desideramus ,  qusB  felicem  de  tua  vale- 
tudine  nuntium  ferant.  Noli  ergo  nos  boc  solatio 
privare  :  sed  cum  non  (e  hitcat,  quanto  nos  benefido 
.  tibi  devindas,  tametsi  hboriosum  est  scribere,  in 
grntiam  nosiri,  qui  tc  impeasediligimus,  bancq^uo- 
que  hborem  susclpe,  deque  tua  sanitate  nos  fac  cer- 
tiores ,  qui  de  illa  quoiidie  quidpiam  Intelligendi 
summo  desiderio  tenemur. 


adnos  < 

de  tot  valetaduw 

illa  fieri  n^pnopere 

quoqnediacooos] 

consortes ; 

NoB  enim  ignoraiis,  qrnks  v«  ob  i 

ronoi,  quanta  mercte,  qoaiiia  rairibmio.  ^{as  caa 

vobis  explorata  sint,  stablks  el  ammoii  pevsevcnie : 

copiosam  cnim  vobis  Deus  paiM^«*fr>  menedeiB  per- 

solvet ,  ac  prxseniia  jnalaciio  depdlei.  Caelemn  ii- 

teras  ad  nos  quara  creberrimas  miuite,  qvae 

de  veslra  valetudine  ouniium  tetwA^  de  qna  i 

aliqnid  audlre  vehementer  opiamus. 


CLXXX,  Uyffaihpreibylero.  (Cucuso  anno  405.) 

Numquam  te  beatum  prxdicare  desinam,  ob  pa- 
lientiam,  fortitudinem»  toleranliam  roultami  quam 
exhibuisti,  et  exhibes  In  tentationibus.  Idipsum  quo- 
que  prioribus  libi '  ii(eris  significavi,  dupliccm  ac  tri- 
pticem  horum  causa  te  roanere  mercedcm ,  et  quod 
taniam  constantiam  prx  te  feras,  &xierosqu6  ad 
eumdem  zelum  impellas,  dum  in  tanta  seneclute 
tantam  pro  populo  persequulionem  passo  alacritatem 
animi  exhibes.  Cuperem  equidem  ad  reverenliam 
tuam  saepe  scribere  :  scd  quoniam  id  facile  non  est, 
tum  propler  hibernum  tempus,  tum  propter  metum 
prxdonum,  lociqiie  in  quo  degimus  soliludinem,  quo- 

*  sic  omnes  fere  Mas.  Edlt. ,  Uaque  priorilm  eiiam  UbL 


CLXXXI,  Episcopis,  (Anno,  ul  putalur,  406.) 

Et  quas  in vasK  Ecdesias  Orientis  pertorbotlo  ^  xe- 
iiemenlissima  fuit  ac  multipiet ,  ct  magnum  simol  et 
impensumstudlom  lilud  fuit,  qiiodad  eamscdandam 
pietas  vestra  coniullt.  Quod  si  forte  nihildom  utillfatis 
indepromaimrit,  eos  quidem  qui  medicinam  omnem 
aspeniantur,  neque  correcHsunt,  ntiseros  ducimus, 
vos  autem  laudare  beatosque  prxdicare  non  intermit- 
timus»  quod  cum  tam  diutumo  elapso  lempone  mc- 
liorem  in  staium  reslitui  res  non  potuerini,  frangi 
tamen  ac  debilitari  vos  non  sinatis,  nec  animumdc* 
spondeatls,  sed  instetis,  et  sirenue  foriiterque  auxi- 
iium  feratis ,  quod  in  condemnationem  cedit  eorum 
,qui  ferre  nos  nolunt,  coronas  auiem  comparat  ct 
praemia  plurima  sludio  quod  a  vobis  adhibetur.  Id- 
circo  nobiscum  omnes ,  qui  universum  orbem  ter* 
rarum  Incolunt,  vos  pncdicant,  ct  corona  donant» 
quod  tanto  licet  intervallo  disjunctos ,  neque  itineris 
longitodo,  neque  temporis  intercapedo  negligentiores 
reddiderltf  sed  quasi  viclni  esgetis  corum  qux  gere- 
bantur,  atque  ipsis  oculis  ea  quoe  pcrpeirabantur 
.scelera  conspiceretis,  iia  fortiter  sirenueque ,  qu» 
vestrarum  erant  partium,  prxstare  studueritls.  Quod 
si  necdum  importume  suae  coDtentioniet.lnjusto  bello 
finem  imponere  volunt»  qui  horum  a  principio  ma- 
Jorum  auctores  fuerunt,  ne  vos  eonturbet  Istud,  nevo 
anlinos  vestros  dcbilitet :  quanto  enim  major'  vobis 
exoritur  labor,  tanio  etiam  major  corona  necietur, 
cum  Deus  arcana  illa  et  Ineffabilia,  qusMfue  omnem 
sermonem  excedunt,  prxmia  vobis  consiiiuet. 

CLXXXIL   Venerio  episcopo  Mediolanemi  (tt). 
(Anuo  406.) 

Omnes  quidem  fortitudinem  vestram,  ac  fiduciam, 
et  pro  veritate  loquendi  libertaiem  ctiam  antea  no- 
verant:  scd  accuraiius  fraternum  vesirum  amorciu, 
.carilaicm,religionem,  multam  commiseraiioneiii,  sol- 
licitudinem  Ecclesiarum  Ivoc  tempus  indicavii.  Nain 
.gubernatorem  quoque  maris  lempestas  prxscrtini.iii- 
dicat,  et  opiimum  roedicum  graviores  corporum 
.  morbi :  sic  et  illum  qui  religiose  viiam  suafn  tra^^ 

(a)  Venerius  Mediolanensis  ad  Cbrysoslomum  scripsisse 
ferlur  a|Jud  ralladium  ui  >  iia  chrysosiomi  cap.  4.  Hic  etiam 
commemoralur  supra  iu  e[  ist.  toooceutii  ad  cbryso^tomum. 


715  S.  JOVNNIS  CIIRYS03T0M! 

ilucere  sluduit,  ac  multa  prcdilus  esi  fbrtiludine,  tcm- 
|)orum  difllculiates  oBtendunt.  Quod  vobis  etiam 
contigii,  et  quantum  in  Yobis  futi,  omnia  bene  suc- 
cesserunl,  neque  ulla  pari  officii  yestri  desiderala  est. 
Sed  quoniam  illi  qui  turbas  escitarunt,  et  excitant, 
eo  dementise  sunt  progressi,  ut  non  modo  priora 
gessisse  iUos  non-pudeal,  sed  illis  etiam  grayiora  pa- 
•  irare  coniendant ,  omnes  tos  sifnul  cobortor ,  ut  for- 
listimam  alacritalem  animi  adhibeatis,  ncque  de 
tantostHdio  quidquam  remitlalis,  sed  illudamplius 
^  eiiam  augeatis,  licet  iunumerx  difficullaies  occur- 
rant.  Qui  cnim  pluribus  cum  sudoribus  ac  iaboribos 
flnagHum  aliquod  ac  generosum  facinus  ediderit,  ube- 
riorem  illis,  qui.iacjle  ac  nullo  negotio  idipsum  ges- 
aerint,  mercedem  accipiel.  Siquidem  Unutqujsque^, 
inquit  l>eatus  Paulus,  projn-iam  mercedem  accifnet^ 
geeundumtproffrmmlaborem  (1.  *Cor.  3.  8).  Ne  igitur 
idcirco  animnm  despondeatis,  quod  muiti  vobis  fue- 
rint  exantlandi  labores,  sed  lioc  ipsum  magis  tos  ex- 
citet.  Quanto  enim  major  ^fflictionum  -flt  accessio, 
tanto  magis  augenlur  coronae,  ac  muliiplicaniur  ea 
pnemia »  quas  vobis  pro  his  praeclaris  certaminibus 
recondnntur. 

CLXXXIU,  Hesychio  episcopo  Salonenu  (a), 
(Anno  406.) 

Eisi  magno  itineris  InterYallo  a  rerercntia  tua  dis- 
jungimur,  et  ad  extremos  usque  orbis  lerrarum  flnes 
relegati  sumus ;  tamen  levi  carilaiis  penna  utentcs, 
qux  faciles  reddit  ejusmodi  percgrinationes ,  et  pro* 
pinqui  somus  tibi,  et  lecnm  versamur,  ac  debitam  pcr 
liieras  saiotaiionem  persolvimus,  teque  hortamur,  ut 
ad  juvandas  Orieniis  Ecclesias  conveniens  studium 
adbibeas.  Scis  enim  quanta  sit  parata  merces  ei  qoi 
divexaiis  Ecclesiis  m^Mmni  porrexerit,  et  laiitam  pro- 
cellam  in  Iranquillitalem  converterit,  ac  l>elluro  adeo 
grave  restinxerit.  Atquo  ad  hxc  vos  hortamur ,  non 
«quasi  admonilionc  nostra  indigeatis ;  siquidem  ante- 
•qnam  noslras  literas  accepissetis,  quae  vestri  muneris 
-erant,  ipsi  prxstitistis  :  scd  quia  nondom  sublata 
sont  inalaf  sed  adbuc  vigent  ct  urgcnt,  oramus  vos , 
4it  ne  animo  «oncidatis ,  neque  malis  cedatis ,  sed 
quamdiu  manent  ulccra ,  quibus  Ecclesix  corpus  af- 
Higiuir,  vestra  medicamenta  adliibeaiis.  Quanto  enim 
pluribus  cum  iaboribus  res  gerunlur,  lanto  vobis  am- 
plior  etiam  merces  constiluetur* 

LLXXXl  y.  Caudentio  epiuopoBrixiano  (6).  (Anno,  ut 
puutur,  40G.) 

NUiil  nos  lalet  rerum  tuarum,  sed  tamqunm  prx- 
sentes  probe  novimus  studium  tuum,  vigiiantiam, 
euras»  iabores  quos  pro  veritate  suscepisii,  tibique 
ingentes  gratias  agtmus  :  neque  mediocrem  in  tanta 
degentes  soUtudinc  consolaiionem  haurimus  ex  tuas 
earitatis  ardore  ac  sincerilale,  cujns,  dum  liic  peri- 
eulom  fecimos,  istic  quoque  inlegram  iliam  vigere 

j[a)  Hesychius  Saionensis  episcopus  ille  pntatur  esse, 
cmas  exslat  coromentarius  in  Leviticum. 

{b)  Gaudentii  Brixiani  eplsoopi  exstant  sermones  in  Rxo- 
ten  »t  iaKvangella,  atque  alia  qusedam  opuscula. 


ARGIIIEP.  CONSTANTINOP. 


11« 


cognovimusy  nec  uUo  modo  ant  temporisdrouirnib^ 
out  itineris  longitodine  dcbilitalam  folsse.  Qqd  ^. 
mine  mullam  tibi  gratiam  haberous,  teque  bortMir 
ut  in  instituto  pergas,  et  idero  semper  tuidh2 
prae  te  feras.  Non  enim  ignoras,  qaot  Ecdesbr? 
salus  nunc  agatur ,  el  quam  eximium  fmuniin  sitb^ 
opus.  Hsc  igitor  cogitans,  domiue  roi  reTeremlissi;^ 
ac  religiosisslme ,  in  eodem  ttodio  perseTenn  <i. 
gnare  :  sic  enim  flet,  ut  exiguis  hbonbos  tmHxk 
inimorulia  vobis  pro  his  praeclaris  cerbmiDibK  i 
cxlo  praemia  recondatis. 

CLXXXV,  Pentadice  dlacanxua,  (Annoi05,i!i 
putatur.) 

Diutumo  silentio  usa  es,  tametsi  mnltj  enot  qiuy 
nos  istinc  proGciscerentur.  Qoid  ergo  landem  in  o^m 
fuit?  num  renim  perturbatio?  Absit;  boc  cgo  de^ 
numquam  dixerim  :  novi  qoippe  magnum  et  cxceb 
animuro  tunro»  qul  vei  in  multis  tempestiiibas  \^ 
felicittlroe  navigare,  alque  iu  medtis  fluctiinsin^ 
quiliitate  magna  froi.  Id  vero  tu  rebus  ipsis  def» 
strasti,  tuorumque  nuntia  recte  factorum  ad  eiirtr- 
usque  fincs  orbis  terraruro  fama  perrenit,  et  onniii; 
ore  laudaris,  qood  cum  in  uno  constitoia  sis  k^ 
longe  dissitos  exciles  tua  pietate,  aique  abcfi*' 
cflicias.  Quacnam  igitur  est  causa  silentii?  E^i&ii.^ 
dicere  miniroe  possum.  Tuam  autem  oro  suaTiiiier 
ut  per  eum  qui  literas  pielaii  tuae  tradet  in  im&A 
tua  valetudine,  tranquillitate  animi  ac  secoriuiciT 
toa,  tum  universae  domus  tux,  cerliores  nos  1»» 
ut  iicet  tanto  a  te  Intervallo  sejuncti,  atque  io  l^ 
molesta  degentes  solitudine,  multam  exejusnioifi- 
leris  percipiamus  solatium. 

CLXXX  VI.  Alypio.  (Gocuso  anno  m.) 

Tu  quidem  vcritus  es,  ne,  qaod  prior  sd  dos  xr^ 
psisses,  in  prsdpitationis  reprehensionein  ioor 
res  :  ipsis  enim  tois  utar  verbis;  ego  vero  mt 
abesl,  ut  hujosce  rei  libi  actionem  intendam,  uieu: 
negligentiae  propter  Urditatem  te  accoseffl,  ei  »> 
plius  anle  laudarim,  cum  prior  Kteras  ad  nosnis' 
ses.  Atque  hoc  ego  dico,  ut  tua  ipsius  seDlefliia  a^i  ^ 
comprobandum  utar  :  sic  enim  dixisti,  boc  ^^^ 
propeusioris  csse  amicitiae,  ut  eliam  tacenies  iiii^ 
appellemus.  Quando  igiiuretpRccipitalionisacioi^ 
ritatis  metus  est  exemptus,  quo  sine  cansa  corrcjt^ 
fueras,  ethoc  ipisum  majorisindiciomcariiaiiso>ic> 
'sum  e^kt,  ingehtem  ad  nos  deinccpsjitcnnnn  ropj 
mitte.  Non  enim  le  fiigit  quo  animo  ergs  toao)  ua^- 
talem  afTccti  ct  fuerimus,  et  simus.  Nam  licetiiil»^ 
desertissimum  locum  relegaii  simus,Uce(adii^ 
orbis  tcrrarum  ultimos  fines,  sincerac  m  nmmi 
fucatae  caritatis  oblivisci  non  possumus,  sed  siiifii> 
dicbus  illam  mente  versare  non  desinimus,  iw^ 
tua^  virtutes  recordatione  nobis  effingerc.  AccnF 
mus  quidem  crebrius  ad  vos  scribcre  :  sed  qooo^ 
id  nobis  est  difficile,  qui  a  vobis  adeosejunciisio»^ 
vobis  autem  pcrfacile,  horiamurvos,ulfrequeDi«^* 
nos  literas  de  vestra  totiusque  domus  Tcstne  ^^ 


7*7 

dine  miUaUs  :  Bic  enim  ptregre  degentes  solalio  non 
mcdiocFi  perfruemur. 
CLXXXVli.  Procoino.  (Ab  auno  404  ad  407.)    * 

Qtiamquam  eiigua  nobts  teeum  islic  consueludo 
fuii,  domine  plurimum  suspiciende/magnum  lamen 
sinceras  luas  cariialis,  animi  qttieli,  sinceri  ac  fer- 
veiilis  amoris  periculum  fecimus.  Quapropler  eliam 
ad  ipsos  orbis  l^rrarum  fines  reiegali,  alque  ad  ipsam 
cxireniam  soliiudinem  abducti,  quouiam  ubique  te 
circumferimus»  quocumque  tandem  proficiscamur,  et 
insculptum  in  pcctore  gestamus,  ex  lanlo  licet  ititer- 
yallo  scribimus,  ac  debitam  salutationem  persoM- 
mus  :  tuamque  suavitatcm  oramus,  ut  nisi  grave  sit 
ac  molestum,  hanc  ipse  itebis  gratiam  conoedas»  et 
de  tua  valetudine  ketum  ad  nosjiuhtium  iniltas.  Hxc 
enrm  etiam  le  mliiime  seribente  intelligimus,  dum  eos 
qui  ibtinc  vcniunt  sciscitamur,  quod  magno  nobis 
studiosit,  utde  tua  valetudine  ac  nominis  celebritate 
certiores  ilamus  :  cupimus  tamen  linguae  tuae  ac  ma- 
nus  tuae  beneficio  nd)is  eadem  innotescere,  ut  du- 
plicem  voluptatem  carpamus,  tum  quod  scribamus, 
tnm  qued  Hteras  a  tua  nobilitate missasrecipiamus. . 
llanc  vero  nobis  concede  gratiam,  qua  ei  jucundis- 
sima  est,  ac  rationi  consentanea,  et  mulla  Ixtitia  nos 
perrundit. 

€LXXXVJIL  Marceiimo.  (Cucuso  amio  404.) 

Nos  quidem  in  omnium  desertissimum  locum  Cu- 
cusum  relegati  sumus :  cum  tamen  nobis  in  mentem 
venitvestRecaritatis,  qua  nos  complectimini,  ingen- 
tem  -percipimus  consolalionem ,  atque  in  soliiudine 
dtvites  sumus.  Neque  enim  is  vttlgaris  est  ihesaurus, 
si  viros  nanciscaris,  qui  sincere  amare  noverint.  Ideo 
tametsl  corpore  minime  adsumns,  vobiscum  anima 
devincti  sumus,  et  catena  carilatis  bbstricii.  Uinc 
etiam  fit,  ut  ad  vos  tanto  intervallo  disjuncli  scriba- 
mus,  ac  debitam  salutationem  persolvamus.  Nam  in 
primorum  numeruni  amicorum  te  adscriptum  a  nobis 
fuisse  ncc  ipse  ignoras,  domine  mi  plurimum  suspi- 
ciende.  Hanc  igilur  nobis  et  ipse  gratiam  concede»  ut 
frequenter  ad  nos  literas  mittas,  qux  de  tux  valetu- 
dinis  stattt  Ixla  nunticnt,  ut  et  dum  scribimus,  et  dum 
ejusmodi  literas  accipimus,  muUam  consolationem  aic 
volupratein  carpamus,  et  maximo  etiam  in  soKtudine 
degentes  solatio  perfruamur. 

CLXXXIX.  Antiocho.  (Cucuso  anno  404.); 

Ecquando  tandem  suavis  et  ardentis  amoris  (ui^ 
sincerae  mlnimeque  fucatae  cariiaiis  poterimus  obH- 
visci,  mentis  ingenuae  acsublimis,  animi  confidentls? 
Quamvis  enim  ad  ipsos  ultimos  orbis  tenrarum  fines 
proficiscamur,  ubique  te  circumferimus  abeuntes,  fer- 
vidum  nostri  amatorem,  et  arctissima  caritatis  no- 
biscum  lege  devinctum.  Quocirca  vel  in  ipsam  nostri 
hujus  orbis  terrarum  soliiudinem,  Ciicusum  niminim 
relegali,  quamvis  haud  facile,  qui  liieras  perferant, 
nancisci  queamus,  omnem  adhibuimus  diltgenliam, 
ut  invesiigaremus,  ac  reperiremuS;  qvii  nostrHm  hanc. 


EPISTOLiE.  ^*^ 

epistolam  ad  te  vicrferrel,  ul  subilrtiUlem  Uwmcoiii- 
pellaremus,  ac  debi^m  saluutionem  maguificcnli» 
tuse  persolveremus.  Nequo  vero  in  dubium  revocari 
deberc  arbitror,  curo  ea*  quae  jam  a  te^  sunt  gesta  con- 
sidero,quin  sine  nostra  admonilione  ad  nosJiieraa 
crebro  miitere,  et  de  tua  valetudiuft  ccrtiores  nos 
facere  memineris.  Non  enira  mediocrem.consoiation 
nem  hauriemus,  cum  a  vobis,  a  quibus  impense  dili* 
gimur,  literas-  aceiperelicebil,  quae  valeludinis  ve- 
strae  sialum  expohant,  et  epistolae  minlsterio  caritatera 
subinde  renovent,  ao  veslram  pnBseiitiam  nobis  oli 
oculos  ponant-  Siquidem  potesl  frequenUa  literarun^ 
eam,  quae  ex  praesenlla  perciperelur,  laetiiiam  ac  vo- 
lupiatem  adumbrare,  cum  a  sioceris  amicis  traos- 
missx  fueriot. 


eie.  Brt«OMt  (a).  (An:io  404.) 

Quid  hoc  rei  esse  dicam?  Siccine  tu,  qul  cum  nos 
istic  essemus,  Innumera  facere  ac  dicere  studuisli, 
atque  urbi,  vel  polius  toii  orbi  terrarum  innoluisti  ob 
eum  amorem,  quem  erga  nos  osiendebas,  neque  si- 
lentio  tegere  id  poteras,  sed  et  rebus  ipsis  et  verbis 
ubique  specimen  ejus  edebas,  litcras  ad  nos  ne  semcl 
quidem  dignatus  es  raittere,  idque,  cum  summo  lua- 
rum  episioiarum  desiderio  teoeremur,  tuasque  literas 
expeteremus?  Ncscis  quantamexeo  pcrcepturi  esse- 
raus  consolalionera,  quod  Um  ardentis  amiciiix  fetus 
literas  acciperemus?  Atque  hxc  ego  non  exprobrandi 
causa  dico,  quippe  qui  sciam  te,  sive  scribas,  sive  si- 
leas,  ii  genlem  benevoleniiam  erga  nos  conservarc, 
scd  quod  tuarum  desiderio  ilagrcm  epislolarum.  Ac 
solcmus  quidem,  etiamsi.uon  scribas,  eos  qul  istinc 
adveniunt,  scisciiari  de  lua  valeludinc  alque  hilari- 
tate.  ac  summopere  Ixlari,  cum  ea  qox  desideramus, 
audimus  :  sed  liqguae  lu»  ac  dexterx  tuae  beneficio 
hxc  inielligcre  cuperemus.  Nisi  ergo  forlasse  grav? 
sit  ac  molesiura  quod  pelimus,  nunc  saliem  hanc  no.  . 
bis  concede  gratiam.  qux  maxima  est  ei  Jucundis- 
siina  et  raagnam  nobis  pariet  vo]ui>laiem. 
CJCCi.  AmpruckB  (b)  diacomwe,  (Cucuso  anno  404.) 

Secundam  acccpi,  quam.te  priorem  misissc  scri- 
bis,  epislolam,  domina  inea  reverendissima  ei  orn^- 
lissima.  Atqueiterum  dico,  noUaudaciam  appcllar^. 
quodJiteras  ad  nos  prior  scripseris,  neque  peccatuo» 
id  arbilrare  quod  laus  esl  maxima.  Hoc  enim  ferven- 
tts  et  ardenlis  documentum  essc  cariiatis  censemus, 
ao  sincerx  minimeque  fucalx.  bcnevcIenUx  tux,  qu» 

(a)  Pro  nomtoe  grxco,  BeU-«.  qu«J  i^terpreiaUjm  ^. 

Wem  MoreU  b^.  Sa\iTin  texw  Bf*-^'. 'n."^?/  Jf^JT^'; 
socrat  Hist.  SdTub.  6,  cap.  8,  b»i«*v  habet,  qui  dicilur 
£^e  p^^  qui  Brk)  e^iam  «p.  l^;  diciiur  ctev^ 
mbm  a  priore  exsllio  reduxisse,  4  ai"^.''*^!»""  ^J^ 
chrvsosioroi  cap.  20 roemQramr  BpUw«».sic  <^f'^^ 
wSSu^^^  hoc  nomen  cum  t scribendumeae. 

ffilVraSiio episc.  Hhilipporum in Thracia commemor^. 

%TSUSi  p\iSt  el^e  Ampriclam  Ftonlo  Ducxus  miayj 
rroculam.  sive  potius  prodam  vocat  Palladius  In  >iia  chrjr- 
SS^riO  :  qua  de  re  actum  est  m  viia  S.  doctoris. 
Jwd  RCff  et  valicT^pitorm  accepmus.quam  le  secundapi 
JJilS«M  «rrtWi,  sic  eliam  savilius.  llrovis  mwlp  ks^,  eo- 
(lem  recidil  senlenlia. 


7*^  S.  JOANNIS  CnRTSOSTQMI 

fla^nma  Ipsin  dt  ardentior.  Gum  ighor  hxc  Ubi  explo«, 
raia  sifit,  l>anc  nobis  freqoenler  Iaj|^tre  gntiJoiy  ul 
/Ic^tva  vakitudine  eerliorea  nos  facias,  et  sexceniia 
cpistolis  nos  obruas,  qnx  id  tigoifioent.  Nam  si  vos 
qiii  oos  amatii,  et  hilares  esse,  ac  pros(»era\aielo- 
dinc  et  secovit8ie  froi  eerto  coDfidamus,  noo  nifdio« 
crem  nosirao  In  regione  peregrina  commorationis  \e* 
Tatlonem  capiemus,  sed  et  maximo  soiaiio  froemur, 
Ifcet  in  exirema  solitudine  babitemus.  Teeum  ergo 
reputans,  quantam  festivitatis  occasionem  nobis  alia- 
tura  sis,  noli  faanc  nobis  Ixtttiaro  iofidere,  sed  qoan- 
tum  licebii,  el  facolias  dabitnr»  continue  ielicem  no- 
bi9  de  lua  Taletudine  nontiom  miite. 
CXCIL  One$icraiiw{a).  (€ucuso  annofortelOS.) 
Magnum  animo  dotorem  nos  quoque  cepimus,  cum 
de  mortx  beats  fiiioc  tux  <  ad  uos  est  aliatum.  Ve- 
rumtamen  cum  probe  nota  nobis  sit  animi  tui  sapien- 
tia,  mentisque  sublimitas,  plane  confldimus  fore, 
ut  tanlis  fluclibus  superior  evadas.  Namutnequa- 
quam  contristcris ,  fieri  nequit;  sed  te  hortamur  ta- 
men,  ut  moderate  id  ogas,  cum  probe  noveris,  quam 
flux®  sint  et  caducae  res  humanaft,  communesque 
omnibus  hx  calamitalcs,.  ac  naiurae  lex  communis,  et 
Domini  omnium  noslrum  Dci  decretum.  Neque  cnim 
islud  morscst,  scd  peregrinaiio,  aique  a  deterioribus 
ad  meliora  commigratio.  Hxc  igiiur  animo  volvcns 
omnia ,  gcnerose  fer  quod  accidit ,  et  clcmenti  Deo 
gratias  age.  Quamvis  enim  eo  gravlor  inflicia  slt 
plaga ,  qood  adhuc  recenti  priori  succcsser/r,  lamen 
eo  tibi  splendidior  corona  paiicniiae,  majoraquc  pnc- 
raia  debebuntur,  sl  cimi  gratiarum  aciionc  ci  laude 
calamitaiem  istam  lulcris.  Ne  igiiur  nos  quoquc  ma- 
gnopere  doleamus ,  sed  eviJenler  sciamus  nonnihil 
tibinosiras  literas  profuissc,  ad  nos  hoc  ipsum  scri- 
bcre  negraveris,  ut  ihdiccs  omncm  libi  moeroris  nu- 
l)em  esse  discussam,  ac  doloris  ulcus  magna  cx  pnrle 
sanatum.  Si  enimhaec  inlellcxerimus,  sexcenlas  ad  le 
roiticre  epistolas  non  cessabimus ,  quod  non  raedlo- 
criter  tui  siudiosi  simus ,  cum  sincerum  scmper  ac 
minime  fucaium  bonorem ,  reycrentiam  et  caritatem 
a  modestia  tua  deiatam  senserimus.  Quorumomuiuni 
perpeioomemoreff,  florentem  ac  vigentem  crga  tebe- 
Jievolentiam  conservamus,  licel  ad  ipsos  ultimos  or- 
bis  terrarum  Anes  deferamur. 

CXCllI.  PtBonio.  (Cucuso  anno  4W.) 
Magnopere  me  crexisii ,  ac  somma  iaetitia  perfudi- 

*  loxla  vatic.  et  Reg. ,  MaeOrias  fUim  Utw,  voce  graeca 
Maofiac^quasi  oomen  essetpropriom,  interpretata.  Macarlam 
agnoscuni  Mythologl  Hercuiis  filiam,  el  in  Mai^offio 
Romano,Macana  marlyr  occurrit  die  8  AprUis  quo  argue- 
retur  nomen  iUud  propriom  Insolens  non  esse. 

(fl)  yoxonesieratiw  omoibos  Mss.  nostris  consonat.  At 
yero,  Si  Frootonl  docseo  credauir,  scribendum  est  Aameri' 
tuB,  quia  nempe  aijae  ^uot  ad  Asyncritlam  a  chrys(»tomo 
inissaepisU)lae.Sed8iMss.nosiros%idlsset,forte^s^^  . 
i  am  muiavisset :  oam  sic  coisliaoos  et  vaiicanus  aniiquis- 
simt  Codices  habenl.  sic  quoque  negiiis,  sic  Sa?ilius  larit. 
ueque aUam  lectionem noiat:  namllW  -^«/nS  Xe 
prodient  ignoro;  cerie  potios  crediderim  iffirarium  illum 
qm  yocem  graicam  kwrp^  posoit,  oomen  Ulud  frequenter 
liositum  vero  et  fpenuino  subsliuiisse ,  quam  librarium 
2m2?SI1'"  ''^*^"  «isoUiom,  6v,<r«tp«i^,  commentum  esse. 
quod  uimen  nomen  graece  optime  comi)osilum  est  nec  ic- 
merc  lormatum. 


ARCUIEP.  CONSTANTLNOP. 
sii,  quod ,  cum  triaiia  Dohtiares,  vertMim  adjecerv 
quod  omnibus  quas  acciderint  accinendum csi, dij' 
risqoe,  Glorificetur  Deus  in  omnibus.  HocTerki 
lelale  diabolo  vnlnos  infligii ;  hoe  in  qoovis  peHwfe 
secwiuUs  et  voiuplaiis  occtsiooero  afferi.fbmii. 
mul  atqae  iUud  quis  proiuierU ,  conlasUm  8»^ 
nubca  discuUlor.  Numqaam  igiiurhoc  dicereiaitf. 
miMe ,  atque  alios  doccre.  Si  enim  qiue  m  ionit 
tempestas ,  licel  asperior  fiai ,  tn  lfaw|aiUitaten)  m. 
tabilur;  aic  qoi  tempestaie  jaciamur,  majorcfli  aefr 
pieni  mercedem^  aimulque  a  nialis  liberabuouir.  1!« 
iobum  corona  cinxit,  hoc  verbum  diabulom  in  [^ 
conyeriit ,  et  «onrosam  recedere  coegit ,  hoc  m 
tum  oranem  depellit.  Pergeitaque  omnibttsqBcttt. 
tingant.istud  aeeinere«  Loci  verocausa,Deifloiii 
negotium  faoessai.  Quaroqaam  enim  deseriiis  \^ 
est  Cucosus,  bic  Umen  ei  qoiete  fruimor,  etaoan 
diocriter  ex  itinere  coniraelam  iufirmitarem  saars 
poloimua ,  ex  quo  coepimos  domi  perpetuo  residat 
Qood  si  nos  rorsos  cogere  veliUs  ioca  subiodeci^ 
lare,  sommis  cionflictabimnr  malis»  prxseriiinai 
biems  sit  prp  foribus.Nemo  igitur  imponanosBllt^; 
molestus  bac  occasiono  sit.  Yerum  ad  nos  detot}- 
lctudine ,  deque  tua  isUc  commotaUone  msm^ik 
celebritale  atque  bilarilate  scribe.  Non  eniiDTii- 
rcni  etiam  in  tanta  degentcs  solituduie  consolaiiM 
baariemu),  cum  ejusgiodi  a  tua  reverenlia  missxrr 
terae  nobis  reddentur. 

CXCl  V.  Cemello,  (Cucuso  anno  401.) 

Ocsertam  qoidem  loeom  babitamus  Cocqsuid,  t 
totiiia  orbis  bujus  nosiri  desertissimum.  QaaiDwti 
meo  nd  ipsos  tcrrx  tcrminos  relegeraur,  oblivisei  lo 
cariuiis  niinime  possumus ;  sed  in  extera  deseitnia 
regione  dum  versamur,  et  morbi  reliquias  etiaimo 
circomrerimos ,  ac  metu  latronum  obsideoHir(De(;s 
enim  abscedunl »  scd  itinera  iDtercIudunt.etoayiJ 
cruore  compient  Isaori) ,  perpciuo  te  menle  circi» 
ferunus,  ac  forUtodinem  liumi,  loqoendMiberuteB, 
suavem  ac  ainceram  bcnevolentiam  apud  noselfin?' 
rous,  et  barum  nos  recQrdatione  coi^taiionum  oUe- 
ctamus.  Tu  Ycro  frcquenter  ad  nos,  domine  plunjnm 
suspiciende ,  scribe  de  valetudinis  twe  staiu.eiqQd 
paclo  caiidurum  Ubi  aquamm  usus  sucecsserit.ei 
quid  rerum.nunc  gcras :  u|  etiaip  procuia  ledissb 
nihilo  deteriori  condiiione  simus «  quam  qui  seinptf 
tecum  versantur ,  ul  de  reiius  tuis  ceriiores  ^ 
mus.  Nosii  quipp^  qoahto  nobis  studro  sit,  dc  (oa  n- 
letudine  quidpiam  audire ;  quod  te  vebementer  uK' 
mus ;  et  arcUssime  cum  toa  matpificeutia  devitfii 
simus. 

CXC  V.  Claudiaao.  (Ab  anno  404  ad  407.) 

Quidnam  bocessedicam?  Tune  ilio,  qui  nosiroaiDOfc 
flagrabas,  ct  quodammodo  insanicbas ,  qui  taflbfflia 
nobis  expertus  es  caritatem  »  qui  semper  nobiscoiD 
dcvinctus  eras ,  ne  literis  quidein  nos  tanto  leoipons 
spatio  dignatos  es » sed  lam  diotornO  silentio  uiipo' 
tuisU?  Quid  igilur  in  causa  fuil?  An  vero  postdi$c«$' 
suaLuostrum  ex  animo  tuo  nos  c|ecisii,  ei  vi^ 


)tl 


EPISTOLJE. 


m 


crga  cariulem  nosCram  evasisli?  Non  cquidem  ar<* 
biiror;  neque  eoim  fieri  poiest ,  ut  aaima  tam  amica, 
lain  fervida  lanum  mutationem  patiatur.  An  vero  te 
forlasse  morbus  detinuit?  At  bic  impedimento  esM 
non  poluit,  qooniinus  scriberes.  Quoniam  igilur  cau- 
sam  ignoramus ,  simul  et  silentijim  solve ,  ct  6ilcniii 
causam  indica,  ct  qttamprimuni  epistolam  miitCi  qu» 
nos  de  tua  valetudiue  ccrtiorcs  faciat.  Sic  entm  ma* 
xinio  110$  afjQcics  bcneficio,  cl  soliludinis  non  mcdio* 
cre  nobis  solatium  prxbebis »  si  cjusmodi  lileras  a(^- 
ccpcrimus.  «Sed  cave  pigriieris  :  nam  si  bac  .accepla 
dcmum  cpistola  silcntium  serves ,  non  amplius  vo- 
iiiam  dabimus,  scd  tc  reum  ingrali  animi  peragemus* 
Quod  libi ,  sat  scio ,  supplicio.quovis  esset  acerbius^ 
CXCVI.  Adh.  (Cucu60  9imo  404.) 
Nos  tux  carilalis  oblivisci  non  possumus^  ardcntis» 
sinccros»  dcibccatas ,  purx ,  minimequci  fucata) ,  scd 
pcrpotuo  te  aniiho  circumfcrimUs^  et  insculptum  po- 
clori  nosiro  f;c3lamus.  El  cuperemus  quidem  fre- 
qudnieir  ic  ccrnerc  :  quando  auiem  jam  id  fieri  ne- 
quit,no$tram  per  literas  cupidilatem  expleinus,  ct 
lux  pictaii  debilam  salutationcm  persoivimus,  ac 
tc  cohortamur ,  ut  ipse  quoquc  sxpius  ad  nos  scri- 
bas.  Quamquam  enim  muUa  in  solitudiue  dcgimus , 
ac  mciu  lalronum  ob^idemur,  morboquc  delincmury 
si  tamcn  a  tua  nobililate  literas  acceperimus,  qu»  de 
lua  valetudine  certiores  nos  facianl»  mullam,  ctiam 
dum  percgre  versamur,  consolalioncm  percipicmus. 
Cum  igiiur  minime  ignores,  quanlam  a  nobis  iuitu- 
I  rus  sis  gratiam,  quanta  nos  Ixtitia  sis  aireciurus»  ne , 
quxso ,  tantam  nobis  invideas  voluptatom,  sed.da 
opcram,  ut  frequeniius  ad  nos  literas  mittas :  muUam 
cnim  iiide  percepturi  sumus  voluptatcm. 

CXCVU.  Sludio  {a)  pmfeeto  utIhs.  (Cucuso 
anno  40i.) 

Scio  eqoidcm  te  prudentem  hominem ,  ac  pbiloso- 
phandi  pieritom ,  etiam  antequam  lileras  nostras  ac- 
cipias,  beati  fratris  magnificentue  tuie  dfseessum  mo- 
derate  laturum  :  non  cnim  mortem  placet  appeliare. 
Quoniam  autem  nos  etiam  qiue  nostrarum  sont  par- 
tlum  praesUkre  necesse  est,  excellenliam  tuam  bortor» 
dommemagnificentissiine  S  ut  hoc  qtioque  temporo» 
qualis  es,  te  ipsiun  exhibcqs ,  non  ut  omnino  non  do- 
Jeas  :  id  eiiim  fieri  Bequit».cum  homo  sis  corpori  an- 
nexus,  et  ejusmodf  fratrem  requins  :  sed  ul  iristiii» 
modum  adliibeas.  Nosli  enim  quam^fragiies  siiit  res 
imman»,  ac  fluyialism  conditionem  undamm  inti* 
icntur,  sic  ut  eos  soliun  l)eatos  ccnseri  oporteat ,  qui 
cum  bona  spe  prxsenlem  vitam  fiuicrint.  Non  enim 

»  PostYOcem,  magnificentigsune,  atijicii  savillus,  et  i/iu- 
iUnssime ;  ambas  vero  cotnpcilatiODCs  raiiano  prsrfecto  ur- 
bis  adscribuntQr  io  Syn.  Chalced.  Act.  I. 

(a)  llujos  Studii  nicntio  faicu  est  tn  YiU  dirysostomi  per 
rallatJiuni,  Studii  prwfecti  urbis,  qui  cum  aliis  tbidem  me- 
inoratis  catumniam  a  Joanne  episcopo,  id  est  cbrysostomo, 
depellebaiit,  quae»onmia  pluribus  iu  vita  chrysoslomi^Tomo 
primo.  Alius  autem  hic  cst,  ot  recte  monet  Pronto  Ducsus, 
ab  eo  Studio  qui  anno450,  imperanle  Leone,  S.  PraiGiu^sori 
tem[iknn  crexit/in  quo  monacbos  Acoemetas  dictos  coosti- 
tnii :  quibus  temporc  Leonis  isauri  |>ra>fuit  ihcodorus  Sta^ 
diics  dictus. 


ad  morloffi  pergimt »  scd  a  certdminibas  ad  prxmia , 
a  Ittctis  ac  pAbestris  ad  ooronas,  a  mari  procellis  agi- 
tau>  ad  portiiro  IranquiUum.  Ilaec  ergo  cogiuns  te- 
ipsum  oonsolare,  quandoquidem  nos  quoque  non  iiic« 
diocri  dolorecorrepii  maximo  nostrum  moerorem  so- 
tatio  mitigamus ,  cum  menii  nostrac  viri  iJlius  virtur 
obvcrsatur»  ex  qua  non  dubito,  quin  tibi  quoque  ma- 
xima  consotatio  ppaebeatur.  Nam  si  quidem  improbuf 
Aiissct  is  qai  dlscessit ,  et  sccleribus  coopertus ,  cju 
causa  lugendum  ac  bmcnUndum  esset :  cum  vero 
taii3,  ei  sic  tRinsactik  vita ,  ut  tota  dvtUs  novit,  cum 
modestlft ,  cum  lanitate»  justiliam  semper  colens ,  et 
ca  qna  par  erat  fiducia  pfacditus ,  libertatc ,  fortiio- 
dine,  res  praescnles  pro  nihilo  habens,  sed  ab  omui- 
bos  coris  8.xciilaribus  alicnus  fuertt ,  Ixlari  oportet , 
00  tum  illi ,  tum  exccllcntiae  tusc  gralulari ,  quod  u- 
lcm  fratrem  pracmiseris ,  qui  ea  bona,  qu£  babnit 
cum  discessii,  In  tuto  deinceps  et  inviolabili  tbesauro 
oollocaril.  Noli  «rgo  quidquam  te  Indignum  cogiiare , 
domino  ml  plurimum  susplcicnde ,  vel  luctu  frangi : 
8cd  hoc  tcfflpore,  qualis  es,  teipsum  exhibe,  nobisque 
significare  dignarc,  nostras  tibi  Uleras  profuisse,  ut 
aos  qooqoe  Untb  a  te  inlervallo  disjuncti  gloriemur, 
^od  soUns  epistolse  benefido  non  mediocriter  honc 
moerorem  potuerimus  miiigare. 

CXCVllI.  Hesychio.  (Cucuso  anno  404.) 

Quid  boc  esl  quod,  cum  tain  vchementer  nos  ames 
j(neque  enim  Id  nosiatet;  nam  fieri  nequit,  ut  qui 
vchementer  amal,  eum  lateat  quem  amore  prbsequi* 
tur) ,  literis  minime  nos  dignatus  cs ,  sed  amorero 
silentio  preroere  poluisti  ?  Quidnam  igitur  causac  estt 
Eqoidem  qnid  dicam  non  babeo ;  tuum  porra  erit» 
«t  d«m.  silentio  finem  impones ,  sunul  et  silentii  cau- 
•am  significes.  Propterea  namquo  priorcs  ad  nobiii* 
lalem  tuaro  literas  misimus ,  nt  ne  lioc  qnidem  tibi 
porfugium  reiinqualur.  Frequenter  igitur  ad  nos 
ecribe ,  domine  plurimom  veneraode  ac  nobilissiinc, 
desideriumqoe  noslram  exple.  Semel  quippe  soliiis 
nudi  ramoris  illeccbra  capti^  cl  cuin  tua  nobilitate 
devincti,  nec  ipsi  tacere  poiwmus  amplius,  nec  tuum 
silenlium  tolerare  :  sed.modis  omnibas  tibi  negotium 
fiicessemus ,  nisi  continuas  ac  freqoentes  ad  nos  epi- 
atolas  mitus»  etprxsonti»  voiuplatem  literarum  fre«^ 
quentia  adumbrare  contendas. 
CXCIX.  Dameli  ffresbyUro  (a).  (Cucusloanno  m.) 

Bcnediclus  Dcus,  qul  mulio  majorem  airumnis 
consolalioncm  birgilur,  Untamque  ¥obis  iinpertit 
paticntiam  ,  ut  muita  etiam  cum  bdariutc  qux  acci- 
duiit  adversa  lolcrctis.  lloc  prascipuc  vobis  mcrcc- 
dcm  duplical ,  quod  et  tolcrelis ,  cl  cum  gaudio  tolc- 
rctis  :  hoc  nos  qiibque  non  mediocri  coiisolalione 
rccrcat,  cum  dc  vcslra  fortitudinc,  loqucndi  liberUtc, 
raciUis  cohsiantia,  tolcranlia,  patientia,  zclo,  flamma 
fcrvldiore,  ad  nos  adferiur.  Quamobrcm  cliam  in 
soliludine  constiluli ,   ac  nictu  procdonnin  obscssi, 

(a)  omnos  mss.,  JWmie/iprcAfef//ero,  elsiceliam^Savil.: 
quare  non  dubito  lianc  gcnuinam  csse  lcclioncm.  in  Morel. 
vox,  ffretbyiero,  dcsideralur. 


723  S.  JOANiNIS  CllRYSOSTOMl 

jamque  htemis  (empore  divexali ,  nthil  Isiorum  pne 
eximla  nominis  yeslri  celebrilaie  fteiiilaius  :  sed  ei 
exsuliamus  el  gaudemus,  et  propter  haue  tanUm  Ye« 
stram  patieDtiam  nos  efferimus.  Ut  igitur  dum  bxc 
audimus ,  scmper  gaudeamus ,  semper  nobFs  et  con- 
tinuo  literas  raittite ,  qiife  cum  de  bis  rebus ,  lum  de 
vestra  valetudiiie  nos  faciant  cerliores.  Mngna  quippe 
nos  id  agentes  laclitja  perfiiBdetis. 
CC.  CaUistrato  haurite  episcopo.  (Cucuso  anno  404.) 
Optarem  equidcm  venerationem  tuam  praesentera 
bic  ccrnere,  ut  tuo  possem  oblectari  eongressu,  ac 
sincera  ferventique  tua  frui  caritate  :  quando  aulem 
id  nondum  licety  cum  propter  anni  lempestatem, 
tum  propier  itineris  longinquitatem ,  debium  tibi 
per  Uieras  salutationem  persolvo;  ac  venerationi 
iuse  gratias  ago ,  quod  literis  tuU  dignatus  sis  nos 
lacessere.  Hoc  enim  lervcntis  ac  sincerae  est  amici- 
tiae :  neque  solum  non  absurde,  sed  et  tibi  admodum 
convenienter  egisti.  Hoc  itaque  nobis  assidue  bene- 
ficium  iargire,  deque  valetudine  tua  frequentius  redde 
eertiores.  Quod  si  fieri  potest,  ut  laborem  ad  nos 
usque  veniendi  veneratio  tua  suscipiat,  summo  nos 
beneficio  tibi  devlQcies^  ac  mulia  kctitia  complebis. 
Cum  Igitur  intelligas  nos  quoque  percupere  venerft- 
tionem  tuam  ccrncre ,  neque  rem  laboriosam  esse 
adnfodum ,  si  lempus  fiat  idoueum  ad  iier  agendum, 
ne  tuo  congressu  nos  privcs.  Donec  id  fiat ,  da  ope- 
jram«  oi  volaputem  eam ,  quam  praesentia  tua  secum 
accersit ,  per  frequentes  literas  efQngas. 

CC7.  BercuHo.  (Abanno404  ad  407.) 
.  Nihil  est  quamobrem  diuiurni  silentii  excusatio* 
,  nem  quaeras,  et  ad  rariutem  Ulieliariorum  confugias» 
domine  mi  magnificentissime  ac  imprimis  suspi* 
ciende.  Mos  enim ,  sive  scribas ,  sive  laceas »  nihilo 
tamen  magis  ideo  de  senieniia  et  opintone,  quam  de 
tua  cariute  concepimus ,  possumus  dimoveri :  curo 
lumanifesterebus  ipsis  illam  expresseris,  «t  toti 
civiuti  notum  fueril ,  quam  vehementi  ac  propemo- 
dum  insano  amore  nostri  fiagrares.  Nihilominus  U* 
men  sie  affecti  crebras  accipere  literas  ab  ejcellentia 
ttia  pcrcupiinus ,  qoas  de  tux  vaietudinis  sUtu  nos 
admoneant.  Ut  enim  ipse  dixisti ,  maximum  istud 
,  scparationis  solatium  afferre,  si  de  nostra  valetudine 
ceriior  fias  (nec  te  iaiet ,  quanti  boc  fiat  ab  homine, 
qui  amare  noverit,  cumet  ipseamare  probe  noveris), 
iU  nobis  hoc  est  maxime  cordi.  Hanc  ilaque  nobis 
concede  graliam,  ut  in  UnU  degentes  solitudinc  mul- 
Um  coqsolatiQnem  inde  capiainus. 

CCIL  Cyfiaeo  episeopo, 

Hxccine  ferenda  sunt?  bxccine  lolei-anda?  lu  vel 
umbrain  tibi  excusationis  suppetere  arbiiraris?  In 
UnU  tristitia ,  um  longo  tempore ,  in  Unto  tumultu 
ac  perturbationc ,  in  lania  tribulalione  ac  miseria 
constilutis  nobis  ne  semel  quidem  mittere  litcras  di- 
gnatus  es  :  at  nos  quidem  semel  atque  iienim  et 
sxpe  inisiinus ,  tu  vero  tani  longo  tempore  siles,  et 
leve  pcccatuin  te  admisisse  exisiimas ,  cum  lam  in- 
gratus  iu  nos  fucris?  Me  quidem  in  summam  dubila- 


ARCHIEF.  CONSTANTINOP. 

tioncm  et  anxieutem  coDjecisCi.  Non  emm  pm  \ 
caosam  silentit  comminisct,  cam  ardenlisacsiKgi 
tuOB  cariuiis  mihi  m  mentem  TeniC,  cvjos  ie^\ 
erga  nos  specimen  edhlisti.  Nam  neqne  sqpiitiei  ti 
buere  id  possum  ;  sclo  quippe  qoam  vigilaaii  aisi 
sis  ;  neque  formidini :  noviquippe  fortiCndineiDtiai 
neque  torporl  ac  pigritia! :  noTi  enim  diligentia 
solertiam  tuam ;  sed  neqiie  niorbo  :  tameia  ir 
ille  ad  te  impediendmn  sufflceret;  Tennnuinai 
illis  qui  btinc  Ycniunt  didici  le  sanam  esse  ae  p 
spera  frai  valetudine.  Quid  igitarest  caos2?.Si 
possum  dicere  ,  sed  hoc  solam ,  doleo  et  cnc^ 
Omnem  igitnr  lapidem  move  »  ut  boc  masrm « 
Hberes.  Namnisi  acceptis  eliam  his  literisidi 
mulu  cum  celeritate  8cril>ere  TOlaeriSy  somiiioaffi 
bis  dolorem  uiusturas  es  :  iia  mullam  adhtoi  ht^ 
rem  '  opus  est,  nt  nostra  haee  trisUtia  mic^dor. 

CCIII.  Sallusdo  presbyUro.  (Cucaso  anno  4(U.! 

Non  mediocriter  dolui ,  cum  allatam  es<  ad  e^. 
te  ac  Tlieophilum  presbyteraih  s^niores  lactos  e» 
Scio  namque  unum  ez  vobis  quinque  homiliMti 
Octobrem  (a)  usque  mensem  liabuisse,  altemnn 
lam,  atque id  mihi  gravius  hac  solitudine ncddk.h' 
igiturnobi8,sifaIsumsit,  indicale,  qiueso;  siaverei 
remedium  adhibete,  vosque  invicem  ezciUie :  ^- 
dem  gravem  admodum  mihi  dolorem  mQreiis,  u- 
metsi  vestro  admodum  amore  flagranii.  Quoi^,': 
gravius  est,  cum  Unto  in  otio  cC  inertia  vitam  (nil> 
catls,  heque  munere  vestro  fungamini,  multwk 
in  vos  judicium  accerselis.  Quis  enim  venU  d^^ 
vos  censeat,  qui  dmn  cxteri  persequutionem  pm- 
tur,  in  exsilium  miltuntur ,  relegantor,  neqaep 
sentia  vestra  vcl  eraditione  populo  tempesutejac&^ 
pro  virili  succurrere  siudealisT 

CCIY.  Paanio.  (Gucuso  anno  404.) 

Cumiecum  animo  repuUs,  domitte  mi  plurise: 
suspiciende  ac  nobis  melle  suavior,  gravejcotff^ 
stum  esse  a  nobis  separalum  esse ,  cogitans  fpait 
negotium  geras,  leque  civiutem  regcre  uDirasi, 
vel  potkis  totum  orbem  terraram  per  illamciYiwa 
gaudc  et  exsulu.  Potes  enim  cum  uiililate  mae^ , 
crem  inde  percipere  voluptalem.  Si  enim.dampecaiiiu  i 
nonimlli  colligunt ,  quae  et  pereunt,  et  iUos  peniBt  | 
tanU  lictitia  perfundunUir ,  licet  ab  aedibus  ^ 
uxore,  liberis,  el  propioqois  omnibus  roullo  icidp»« 
sint  sejuncti  :  fuis  jucimdiutcra  illaramopamt» 
toramque   thesaurorum  verbis  exprimerc  poieni- 
qiios  islic  quotidie  tibi  veIpr»sentiasoIacongTe|K' 
Non  enim  Iixc  assenUndi  causa  dico ,  ut  pro^*^ 
runt ,  qul  ctiam  abscnte  le  hic  a  nobis  bxc  audiuti 

1  savil.,  lempttf.  *.^««w/iifr 

(fl)  Ex  qualuor  Mss.  tres  habent,  ud  octobremv^^^ 
sem;  unus  cum  Edit.,  ad  novembrem  usque  iwjwj»\  -^ 
in  tcf lu,  octobrem,  in  marg.,  novembrem^  ^]moa0 
Cod€F,  octobrem.  Morel,  tmembrem.  ^^^?^^^^ 
fermfl  Codices,  octobrem,  habcanl,  hanc  ledionem  »^^ 
viraus,  quae  firmalur  eliam  ex  cr  islob  210  ^J^'^ 
dicitur  hlc  Ipse  Sallusiius  vixquinque  ^^om^^^^u. 
bri  h:>buisse.  raubposlduoMss.,  «octa^Af^^ 
sum  »rt,  indicare  velu;  sin  rerHi»,  remedm  aam^'' 
qiie  irvicem  excitare. 


T» 


sed  prae  nimio  gaudio  ac  Ixtitia  gestiens , 

tatus.  Multosenim  corum»  qui  istic  sunt,'potcs  vol 

sola  prxsenda  tua  mcliorem  ad  frugem  traduccre» 

firjuare,  instruere»  corroborare.   Novi  ego  quam 

acer  Ixsliator  sls,  novi  qoam  multa  gesta  sint  isilc  a 

te  praeclara  facinora,  novi  zelom,  vigilanliam,  cursus, 

aiiimx  laborem,  flduciam,  liberialem,  qua  episcopis 

restiiisti,  cum  tempus  id  requirerct,  tametsi  cum  ea 

cjua  decuil  modcralione.  Ac  laudabam  te  quidem  ob 

lisec  lanla  gesta,  multo  vero  amplius  nunc,  cum,  licet 

liemoisiicte  adjiivet,  sed  alii  fugerint,  alii  relegali 

sint,  alii  sese  abdidcrint,  lu  In  acie  solus  stes,  ejus- 

que  frontem  ornes,  nec  ullumordinis  deserlorem  fle- 

ri  sinas,  sed  eOs  eliam  qui  adversariorum  partes  sequc' 

baniur,  quoiidie  ad  tuas  mira  suavitate  traducas.  Ne- 

que  le  propler  lixc  laudo  tantum,  sed  eliam  quod  in 

uno  consiitutus  loco,  universi  terrarum  orbis  curam 

l^eras,  Palaestinse,  Phoeniciae,  Ciliciae  negotiorum,  quae 

potissimum  curare  debes.  Nam  Pala»lini  quidem  ac 

Phoenices,  ut  profbe  novi,  bominem  illum  ab  advcrsa- 

riis  missum  hon  admiserunt;  iEgensis  autem  ctTar- 

ecnsis  a  partibus  illorum  stant,  ut  audivi,  et  admo- 

nuitquemdamex  amicis  nostris  Castabalorum  (a)*epi- 

scopus ,  ipsos  a  Consiantinopolitanis  cogi  illorum  ini- 

quiuui  assentiri,  sed  interim  tamen  resistere.  Hultam 

igilur  adliibcas  sollicitudinem   oportet,   vigilantiam 

muliam,  ut  huic  quoque  parti  remedium  afferas »  et 

ad  consobrinum  iuum,  dominum  meum  Tbeodorum 

episcopura  scribas.  Qux  ad  Pharetrium  spectani , 

uiolesta  valde  sunt  et  trisila  :*verumtamen  cumejus 

presbyteri  heque  commercium  et  consueludinem  cmb 

adversariis  habuerint,  ut  ais,  neque  cum  illis  commu- 

nicare  siaiuerint,  sed,  ut  dicunt,  adhuc  stent  a  parti- 

bus  nostris,  nihil  horum  cum  illis  communiccs  ;  quah- 

doquidem  qux  in  nos  commisit  Pbaretrius,  nullam 

omnino  veniam  merentur.  Clerus  certe  ipsius  omnis 

et  a^gre  ferebat,  fet  gemebat,  ac  totus  in  nostras  par- 

tes  aniroo  transibat.  Sed  ne  forte  in  causa  simus,  ut 

bi  resiliant,  et  asperiores  reddantur,   ubi  cuncla  ex 

pncfecti  mililibus  cognoveris,  ea  apud  te  conline,  ac 

perhumanilcr  illos  tracla ;  novi  quippe  quam  prudens 

sis  ac  providus ;  eique  significa,  nos  quoque  audivisse 

muUum  ipsum  iis  quae  contigerant  indoluisse,  ac  pa- 

ratum  fuisse  qoidvis  pati,  ut  omnia  illa  qude  nefarie 

sunt  palrata  sareirentur.  Nobis  corpus  optime  valet, 

ac  reliquias  morbi  depulimus :  cum  vero  tibi  hoc  quo- 

qiie  curae  esse  cogitamus,  non  mediocrem  etiam  no- 

bis  occasionem  id  affert  sauitalis,  quod  tam  vehemen- 

tem  amatorem  nactisimus.  Deus  tibi  tanti  studii,  ca- 

.  ritalis,  zeli,  vigilanti^e  mercedem,  cum  in  hoc ,  tum 

{a)  Reg.  ei  Coislin.,  castabalorum.  vaiic,  Catabalorum, 
el  ad  marginem.  castabaiorum  emeodator.  Fabric,  costoto- 
rum.  Morel.,  Gabalorum.  Quam  lecUouemeipunxiinus,noa 
modo  auctoriute  Mss.  pene  omnium,  sed  eliam  quia  cum 
vera  historia  puguaret  Gabalorum  episoopum,  qui  tttnc  se- 
Verianos  erat,  ioter  primipilares  iDimioorum  cfanfsostomi 
tunc  maxime  numeratos,  cliaim  moouisse  amicos  iUius  sibi 
vim  inferri,.  ut  geslis  illis  contra  clirysostomuro  annueret, 
scd  hactenus  tamen  restiUsse.  Erat  igiliir  hic  castabaioruro 
«iHScopos  in  cilicia,  qui  eUam  hic  cum  aliis  Cilicia?  eiiiscoftis, 
A^um  scJicct  el  Tarsi,  rccenselur. 


FMSTOLiC:.  716 

el  ioci-  in  ruturo  saeculo  retribuat,  teque  muniat,  protegat,  et 
custodiat,  atque  arcana  ilU  bona  tibi  lu^iatur.Faxit 
autem  ,  ut  nos  quoque  jucundissimam  faciem  tuam 
ihtueri  quamprimum  possimus,  dulci  anima  tua  po- 
tifi,  ac  pulcherrimum  hoc  festum  agere.  Non  enim  te 
latet  pro  feslo  ac  solemnitate  nos  habcre,  ut  suavis- 
simo  muUisque  bonis  redundanU  congressu  tuo  di- 
gnemur,  et  rursus  fruamur. 
CCY,  Anatolio  prtefeetiaho.  (Cucuso  anno  405.) 
Scro  quidcm  et  pauca  ad  nobilitatem  tuam  scribo : 
verumtamen  nbn  ncgligcntia,  sed  prolixa  xgritudo 
corporis  silenUi  causam  attulit  :  alioqui  perpetuo  ca- 
ritate  devincti  tecum  sumus,  utpote  quibus  perspecta 
sit  caritatis  tuse  sinceritis,  et  ingenuitas »  candor  ac 
puritas  animi  tui.  Neque  desinimus  apud  omnes  amo- 
rcm  prxdicarc,  quem  erga  nos  sine  intermissione 
non  proescnies  solum,  sed  etiam  absentes  prae  se  tulit 
tua  nobilitas  :  non  enim  nos  fugit  post  discessum  no* 
strum,  quanta  nostracausa  facereacdiceresludueris. 
I>cus  libi  tanU  siudii  mercedem,  cum  in  hoc,  tum  in 
fuluro  aevo  rependat.  Ycrumtamen  ut  majorem  hau- 
riamus  animo  voluptaiem,  non  solgm  dum  scribimus, 
sed  eiiam  dimi  literas  a  tua  suavitate  missas  accipi- 
mus,  felici,  quaeso,  de  tua  valetudine  nuiitio  nos  ex« 
hilara,  ut  etiam  in  bac  degentes  solitudine  muUam 
consolationem  percipiamus.  Si  enim  tuas^caritaiis  re- 
cipiamus  epistolam,  qux  de  tua  sanitate  tuornmque 
omnium  propinquorum  certiores  nos  faciat ,  muUo , 
etiam  dum  in  extcra  regione  ycrsamur ,  solaUo  pcr- 
fruemur. 


CCVI.  TAeo(/u/o  (/iacoiio.  (Cucusoanno  401.) 

. .  £tsi  gravis  iiunc  hiemis  s» vit  asperitas ,  et  ad  sum- 
room  fasUgium  est  evecta,  neque  uUum  cessant  mo- 
vere  lapidem,  qui  Ecciesias  GoUiiae  labefactare  co« 
nantur,  dum  uudique  discurront :  vos  tamen  qu» 
vestrarum  sunt  parUum  praestare  ne  desinatis.  Licct 
enira  nihildum  fueritveslra  seduUtate  perfectum, 

.  quod  oon  esisiimo,  vobis  tamen  ob  hunc  animum  et  • 
propositum  plena  et  cumulata  merces  jam  est  a  be- 
nigno  Deo  consiitula.  Noli  ergo  deraiigari,  dilecle, 
dum  studes,  dum  sollicilus  es,  et  curam  omnem  adbi- 
bes,  cum  per  le,  tum  per  quoscumque  alios  licuerU,. 
ut  turbae  istic  ac  tumullus  non  eiciteniur.  Sed  ante 
omnia  orate,  neqtie  assiduis  precibus  cum  eo  quo  par 
est  studio  a  benigno  Deo  postulare  desinite,  ut  qu» 
illata  sunt  nuno  mala  depellat,  ac  multam  Ecclesiis 

'  altamque  pacem  largiatur.  Inlerim  saltem,  quod  an- 
tea  scripsi,  omni  ope  conaluque  conlenditc,  ut  ne- 
golio  dilaUohem  aliquam  obUneatis.  Tu  vcro^  duu) 

•  istic  es,  crebras  ad  nos  literas  mitte. 

CCVII.  Monachh  Gothi$  qui  in  Promoti  agro  de-" 
guni  (n).  (Cucuso  annp  404.) 

Antequam  vesiras  liu^ras  accepissem,  quanUs  passi 

(a)  Graece  legilur,  «t;  iv  t^Cf  n^ojnitw,  quod  nonnisi  divi- 
nanck)  vertere  possumus,  m  ProinoU  agro,  Kam  Billius  qul 
vertit  in  Monaslerio  Promoti,  t«ii<  iv  npojwtw  legerat,  omisso 
secundo  articulo  h  vn%  iit^4w,  quod  de  Mohastcrio  Promoti 


ni  - 


JOANNIS  CURYSOSTOMl  ARQtlEF.  CONSTANTINOP.  7« 


(uerhis  affliclioneB ,  qoaDtas  lentaiiones ,  quanias* 
mol^i:as»}am  cognoYcram  :  eoque  nomine  tosbea* 
tos  admodqm  censco,  cum  milii  Tcniunt  in  mentem 
coroto,  litavia,  et  pra^mia  quas  vol»is  paraniur.  Ut 
enim  illi,  qui  vobis  insidias  struunt,  yosque  perlQCn 
bant,  frave  sibi  judic»umaccersunt,ei  ignem  gehen* 
nx  capili  suo  accumulant :  iia  vos  qui  ialia  patimini, 
muluih  mercedem  moltamque  retributioDem  obiine- 
l^iiis.  Notite  igtiur  terreri,  vel  Inde  ttirbari»  sed  gau- 
dete  €t  exsuliate »  dum  aposioUcom  animi  sensum 
reiineiis ,  ex  quo  vox  illa  promanai,  Nmc  gaudea 
th  pamonibu$  mm  (€»|om.  I.  ti)i  et  rursus,.iVafi 
iolut^  antmUf  $ed  tt  ghnmur  in,  tribukuiottibMy  uien* 
tei  quod  tribulatio  pattentiam  opietaiur^  yatkntia  autem 
probaiionem{Rom.Ji.^.A).  Probatiorea  igiior  effccii 
ei  opuleniiores  c«lestibus  opibns,  licel  bia  graviora 
coniingaoi »  amplios  exsulute,  Nonmm^oudigneB 
sunt  pamonee  huju$  temporii  ad  futwram  gtoriam,quee 
revekbiiwr  m  tio^u  {Ibid.  8«  i8).  Neqno  vero  nobis 
Ignoia  est  paiientia  vesira»  fortiludo,  tolerantia,  sin* 
cerpsi.etardepa  amor»  animique  v^stri  flrma  et  iitvicta 
constamia.  Quam  ob  causam  jngentefi  vobis  gratias 
agimus«  et  cum  animiii  vesiris  perpctuo  deviucii  su- 
muA  y  oeque  longinquiias  iiineris  nos  erga  caritaiem 
vcstram  negligeRiiores  uUo  modoelOeit«  Sedet  gra- 
tia^i  vobis  habco  propter  id  studium  quod  exhibuistis» 
ut  nuUus  In  Eeclesia  Goiborum  tumuUus  Aeret ,  sed 
dilaiioiie  ^ii^  Begoiium  extrabereiur.  Nequc  ian- 
tum  non  rcprehendo,  quod  neminem  miseritisj  sed 
etiam  laudo  et  suspicio.  IIoc  enim  iUo  mulio  est  opta- 
bilius;  ut  vos  omnes  in  ejusmodi  opus  Incumbatis. 
MolUe  igilur  cessare  qu»  vestri  sunt  munerls  exse- 
qui,  tum  per  vos  ipeos,  ium  per  aUos  per  quoscum- 
que  Ucebit,  ut  negotium  dilatione  aliqua  proteletur. 
Nam  sive  quid  fuerit  opera  vesira  perfecium  ,  sive 
non,  plena  et  cumulata  merces  vobis  ob  banc  animi 
senientiam  et  siudium  constiioelur. 

CCVIIL  Acacio  preibytero.    (ScrlpU  ab  anno  404 
ad  407.) 

Tu  qui  ianto  nosiri  amore  flagras,  tam  vehementi 
benevolentia  nos  complccieris,  ne  literarnm  quidem 
nos  pariicipes  tuorum  facis.  Alqui  jam  semel  atqne 
•iterum  ad  le  scripsimus ;  tu  vero  in  hoe  scgnioreva- 
sisti.  Cum  igiiur  inienigas,  quanto  nos  beneflcio  tihi 
devincturus  sis ,  si  de  tua  valeludine  certiores  nos 
rcddas,  da  opcram,  quxso,  ut  quam  cclcrrime  ad  nos 
lileras  mittos.  Non  enim  mediocrl  consolatione  per* 
mulcebimur,  si  de  amtcorum  noslrorum  valeiiidine 
sine  iniermissione  moneamur. 

CC7J.  Satmm(a).  ( Ab  anno  404  ad  407.) 

Nos  qutdem  abs  teamari,  seu  scrihas/seu  non  scrl- 

mimquam  InterpreierLs.  Palladius  in  vita  chrysostomi,  cap. 
4,  Uarsam  commemorat  Promoti  uxorem  viduam  inier  eas, 
quae  cbrysostomo  infensaB  erant :  unde  fDfie  inferas  hane 
inonacbis  Gothis  in  agro  vel  fundo  suo  sedes  bal)enlibus 
molesUam  Imulisse,  utpote  chrysosloml  aasedis;  at  i<l  non- 
uisi  conjectando  dicaiur. 

(a)  Vaticamis  el  Fabricianns,  GalbiOm»  Rioposiremushanc 
episiolam  bis  coniinet  descriptam.  et  ulrobique  Galbioni 
leffttur.  savi!.  quoque  in  iekiu  Galbioni  babel,  in  margine 
smtioni.  v\m  lectio  verasiinondum  Uquet. 


bas,  probe  scio.  Non  enim  poiest  tam  ardeos  anor 
in  nos  tuus  nos  latere,  sed  hoc  omnes  pnediant, 
mullique,  qui  Istinc  ad  nos  adveniuni,  ferreoiaii 
ac  sinceram  nobis  caritatem  luam  annuniiaDt.  Sed 
et  optaremua  sxpe  Uieras  a  iua  generosiute  red- 
pere,  quibus  de  tua  et  domin»  mex  uxoris  lax,  to- 
tiusque  domus  tux  valetudine  fieremus  certiores: 
scis  enim  quanio  in  nobis  studio  sii.  Hxc  igitar  m 
tibi  perspecta  sint,  domine  mi  plurimum  venennde, 
tametsi  difficile  est  quod  pctimus,  cum  propier  lao- 
pus  hibemum,  tum  quod  pauci  ad  nos  acccdiiM, 
cum  licnerit,  ne  te  pigeat  ad  nos  scribere,  aiqw  a 
signillcare  qux  petivimus.  Ycstram  enim  sanitaiei 
et  securitatem  noslram  cssc  ducimus  opuleniiain,  x 
Ixlitiam,  aique  adco  uberem  voiupfaiem.  Cave  igiinr 
tanla  voloplate  nos  prives,  scd  iis  qui  leirnpenscdi- 
ligunilianc  pcr  Uleras  consolationcm  imperti,qut 
nostfun)  txdium  solaiio  iioii  OMHliocri  miiigabii. 

CCX>  Theodoro.  (CucosoannoiOI.) 

Miratus  sinn,  qui  faciiim  sit,  ut  cx  alits  ^ui 
prosbyicri  ncgligcntiam  intelUgcrcm.  Siciuidein  si^iii- 
ficatum  mibi  csi  vix  eum  quinquc  homilias  Octok 
niense  babuisse,  atque  ipsum  et  Theoplulom  presbf- 
lerum,  aliertim  pra;  pigritia,  altcrum  prx  nciu  d»- 
nime  ad  collcciam  vcnire*  Scd  Thcopliilum  quidim 
per  litcras  vebcmcntius  incrcpavi,  Salustii  vcro  caiM 
ad  rcverenliam  iuam  scribo,  quod  illum  abs  leTcti^ 
roenter  amari  sciam  :  quani  ob  causam  non  m!i\^ 
criicr  gaudco  ct  oblcctor.  Scd  el  succcnsco  tiur  m 
rcntix,  quod  lioc  ihihf  non  manifoslum  rcddiderls  f 
debuisses  ipsum  corrigcrc  :  ncutruni  lamcn  lionin 
prxslitisii.  Nunc  ergo  sallcin  oro  te,  cum  tibi,  im 
nobis  hanc  maximam  conccde  gratiam,  ul  vchcD)e& 
tcr  iUuni  excites,  neque  obdormirc  pcrmiiias,  »1 
otiari.  Nisi  enim  nunc  in  hac  nc^oliorum  isionist 
tcmpestate  ac  procclla  convcnicnicm  fortiiudie:^ 
pne  se  tulcrit,  quando  sic  ejus  opcra  indigebiniDs, 
ubi  iranquiUiUs  cl  pax  rcdicrit?  Tc  igiturlionor  a 
quas  sunt  officU  iui,  proui  dcccl,  exscquulus,  eiillBs 
et  omnei  ad  auxilium  populo  fercndum  tempesute 
jactato  exciles,  quod  aniequam  liierasnosirasara- 
peres,  sat  scio  tua  sponie  ac  nullo  monenlc  ^^ 
coBpisU. 

CCXL  Tintotheo  preebyiero.  {C^uso  anDo40i.) 

Nos  quidein  ntiper  ad  te  atqiie  ad  hQnoralissiflwa 
dominum  Aicum  Mardanum  iribunum  scripeimtf 
tu  vcro  neque  liieras  ad  me  ab  illo  miwi  cmi 
neque  ad  nos  ipse  scripsisti.  Nihilominus  tanien«» 
nosirum  morcra  Bcquuli,  sine  intermissione  Tesw 
rcfcordari,  alquc  ad  vos,  cum  facullas  Sttppeiii,^"- 
bere  non  dcsinlmtis ;  quod  nunc  cliam  faclflias.  * 
gentesque  vobia  gratias  agimus  ob  sludiufli  P^ 
exiiibetis,  eipericula  qu»  subilis,  vosqoe  bcaiosi*»' 
dicamus.  Ncqoc  enim  exiguas  vobis  coronas  r^" 
diUs.  dum  ad  modicum  tempus  afllicti,  P^"^^ 
iii  calo  mcrccdem  ac  multo  m^orcm  his  sudon»» 
pncparatis.  Non  cnim  5«n(  dignw  p<ifiwHa  A'V«^ 


7^^  EPISTOLifi. 

porii  ad  fuluram  gloriam^  qua  revdabitur  in  nobii 
( Hom,  8.  i8). 

CCXIL  Theopkilo  preibyiero.  ( Giicuso  anno  404. ) 
Veliemenlcr  dolui,  eum  audivl  le  ac  Saluslium 
presbjleruin  baud  frequenter  ad  coHectam  accedere, 
necftte  medfocrcm  id  mifai  moerorem  inussii.  Peto 
igitur,  uty  si  iquidem  Id  falsum  sit,  indicare  milii 
siudeatis,  quod  sine  cansa  calumniam  passi  silis ;  sin 
verum,  ejusmodi  negligeniram  emendeiis.  Ul  enim 
maxima  yobis  merces  constituilur,  prxscrlim  si  in 
hoc  ssDcuIo  convenientem  foriitudinem  exliibealis  : 
lla  non  medlocrc  vobis  judicium  imminet,  si  negli- 
genies  sitis  ac  remissi,  ncque  munere  vesiro  funga- 
minf.  SciMs  n)Eimque  quld  passus  ille  fucrit  qui  ta- 
lcntam  unuro  defoderai,  qui  de  nullo  alio  crimine 
accusatus,  ob  boc  solum  punilus  est,  et  inevilabiles 
posnas  dedit.  Bate  igiiur  operam,  ut  me  quam  ecler- 
rime  cura  liberetis.  Ut  enim  summam  consolaiionem 
mibi  prsDbet  ac  solatium,  cum  audio  vos  cum  omni 
alacritiite  populum  nnivcrsum  lempcstate  jactatum 
inslruere  :  sic  cum  adfertur  ad  me  quosdam  segnes 
esse,  non  mediocrem  mihi  segnitics  illorum  dolorem 
inuril.  Sane  quidcm  pulcberrimum  illum  gregem  Dei 
gratia  quotidie  confirmat,  ut  vos  quoque  reipsa  com« 
peVtstis  :  qui  vero  prx  himia  negligeiitia,  qux  sua- 
rum  smit  partium,  prxstare  desinunl,  non  medio- 
cre  per  inertiam  ejusmodi  sibi  judicium  acccrsunt. 
CCXIll.  PhWppo  pre$bylero.  ( Cucuso  anno  104. ) 
Miralus  sum,  qui  faclum  sityUt  tam  diulurno  leni- 
pore  nibil  ad  nos  scripseris ;  atque  nobis  quidcm  vel 
absenlibus  non  mediocrem  amorem  exbibueris,  scd 
nos  literarum  tuanim  participes  uiinime  feceris. 
Nunc  saliem  aj  nos  scribere  nc  pigritcris,  ac  de  tua 
valeiudine  facere  certiores  :  nam  licet  non  scribas, 
de  rebus  tuis  sciscitamur,  et  yos  didicimus  a  scho" 
la  (a)  pulsos  fuisse,  cum  eam  loquendi  iiberlalem, 
quam  par  eral,  exbibuissetis.  Hoc  vobis  merces,  hoc 
cxlostis  est  Dcgotiatio »  hoc  immortalis  corona,  hoc 
congeries  prxmiorum.  llxc  igilur  omnia  vobiscum 
reputantcs,  quidquid  acciderit,  generoso  ferte.  Potest 
enim  Deus  lentaiiones  isias  depellere,  ac  iranquiili- 
talem  quamprimum  reduccre,  vobisque  copiosam 
istius  patientiae  mercedem  in  hac  viia  et  in  sasctilo 
fuluro  largiri.      . 

CCXIV.  Sebastiano  pretbylero.  (Scripla  ab 

anno  404  ad'407.) 
Etsi  corpore  a  tua  revereniia  remoti  sumos,  cari* 


(a)  Eranl  coDStantinopoli  Scbolae,  seu  cohortes  roililnm 
palatinorum  ad  custodiam  linpesratoris  atque  palalll,  quorum 
Irequeus  mentio  apudscriplores  maxhne  ByzanUos.  Mxsa 
ctiam  in  quibus  Yersabaiitur  ScbolsB  bujusmodi  Schblarum 
et  i[isa  nomine  gaudebant.  Erant  item  scbolae  alise  militares, 
quae  persaepe  occtirruat.  In  Eoctesia  biUna  Scholse  eanto- 
rum  memoraniur,  aliaeque  iiem  Schola».  rronto  Ducaeus 
puiai  hnnc  Philippum  iiresbyteram,  et  Euthymium  item 
l>resbvterum,  qui  ex  scbola  pulsus  luisse  dicitur  iaira,  vel 
capellanum  fuisse  Scholae  cujuspiam  hujusmodi  miliiaris, 
vel  in  schola  eoclesiastica  quapiam  fuisse  :  Tillemootius 
aulem  0{  biari  videUir  bos  fuisse  Scholanim  psedagogos,  et 
ex  hoc  offlcio  pulsos.  Res  in  incerto  versatur.  Apiid  i*alla- 
dium  dc  vita  chrysostomi,  c.  20,  rbilippus  vocalur  Asceia, 
et  presliyter  Sdiolarua]. 


wo 

tate  tamen  tecum  devhicll  sumus,  et  nbicuinque  fue* 
rimus,  amicitiam  tuam  memoria  circumf!erimu6,  licet 
ad  ipsos  orbis  terrarum  flnes  relcgatl  simus.  At  tu 
quoque  perpetuam  noslri  mcmortam  quin  conservea, 
nulki  ralione  arbitror  esse  dubitandum.  Novi  quippe 
sincerhatem  amoris  lui,  cariuiiis  Grmilalem,  et  animi 
tui  eoiistantiam.  Qnocirca  te  oranius  ul  frequenter  ad 
Bos  scribas,  ac  de  tua  prospcra  valetudine  certiored 
nos  facins.  Nam  de  ejus  statu  subinde  moneri  sum- 
mopere  desideramus ;  et  non  mediocrem  ccnsobiio- 
Dcm  ,  dum  in  bac  solltudine  degimus ,  ex  ejusmodi 
liierarum  leciione  capiemus. 

CCXV.  Pclayio   presbytero.   (SCTipiA  ab  anno  404 
ad407.) 

Mansuetudinem  tuam  ,  modestiam ,  problialem , 
caritalis  ardorem  ,  amorls  erga  nos  sinceritalem 
exploratam  habeo.  Idcirco  multo  cum  affectu  reve- 
rentiam  tuam  saluto,  ac  significo  tea  nie,  ubicumque 
geniium  fuefo,  animo^circumferri.  Fac  igilur,  quxso, 
ut  alteram  percipiamus  voluplalem,  non  solum  ex  eo 
qnod  Hterte  mittantur,  sed  etiam  ex  eo  quod  de  tu:r 
valetudine  cerliores  damus  :  hxc  nobls  frequenler 
sighiHca.  Licetenim  in  asperrimam  hanc  sollludinem 
rclegaii  simus,  cum  ah  amicis  nbstris  ejiisniodi  iilcfas 
acceperimus,  multa  Ixtitia  pcrfundemuf. 

CCXVL  Mn$6ttio.  (Cucusp  auiip  404. ).  ^. . . 


Et  Jam  scnpsimus  ad  generbsitatem  tuam,  domine 
mi  bonoratissime  ac  religiosissime;  et  nunc  idipsum 
rursus  agimus,  tametsl  tu  ne  semel  quidem  liieras 
ad  nos  dederis.  Nos  tamcH  crobras  ad  te  literas  dare^ 
non  cessabimiis,  ct  quod  pnrstare  nos  decet,  praesta- 
bimns.  Cuperemus  enim  sxpius  id  agere  :  sed  i\no- 
niam  in  loco  admodum  deserto  versamur,  el  metu  btro- 
num  civitas  cirGumsidetur^  ac  temporishiberni  asperi- 
tas  itinera  intercludii;  neque  permtilunt  h.xc  omnia, 
ut  multi  ad  nos  frequenter  accedant :  quotiescnmque 
licet,  et  tabellarios  nancisci  possumus,  piei.'vii  tuae  dc* 
bium  salutalionem  persolvimus.  Nou  quippe  nobis  est 
ac  perspecta  tuse  cariMitis  sinceriuis,  amoris  ardor^ 
animi  constantia ,  et  ingenuitas  ab  omni  simulaiione 
.  aliena.  Quo  fit,  ul  memoria  te  scippcr  circumferavius» 
ubicumque  vcrsemur ,  neque  .tux  suavitatis  oblivisci 
posslmus.  Vcrum  ut  non  solum  dura  scriblmos ,  Scd 
etiam  diun  litcras  acdpimus ,  quibus  de  tua  iiaBius^ 
valetudine  ccrtiores,  lacteinur,  crebras  adnosejusn^odi 
epislohis  mitte.  Sic  cniro,  quamvis  loco  valde  ^lissiii, 
multam  consolationem  ex  ejusmodi  litcris  senitentus» 
cum  V08 ,  a  quibns  veliementer  et  ardeutor  amamur» 
hilares  ct  cxpertes  pericnli  vivere  inielligcmus. 

CCXVII.  Vakntino  (a).  (Cucuso  anno  404  vd  m.) 

Liberalcm  animum  luum ,  et  ainoris  .irdorcm  ex« 

(a)  Haec  epislola  bis  scripla  reperitur  in  Codice  Fabri-  . 
cjano  :  primoque  numeralur  sexagesima  oclava,  cl  inscri- 
bitur  sebasliano  prestnflerot  secundo  octogesima  quinta  a!'- 
fcrtur,  el  iuscribiiur  ralentino.  l"acile  est  ul  ad  duos  eadem 
iisascripserit. 


73i  S.  JOANNIS  CURYSOSTOMl 

ploratum  habeo ,  quo  ad  ferenduin  pauperibiis  subsi* 
dium  incumbis,  el  quam  in  Iiac  pneclara  negoUatlone 
prae  le  iers  copidiuiein,  dum  ei  praebes,  et  cutn  voiu* 
ptate praebes,  ac dupUcemUbi coronam misericordiae 
ac  spletidiUiorem  comparas  ,  cum  liberalitale ,  tum 
animi  proposito »  ez  quo  liberalitas  ipsa  promanat. 
Qoando  igitur  nobis  reverendi$simus  presbyler  Domi- 
Uanus,  cui  viduaruni  ac  virginum  istic  cura  commissa 
est,  signiflcavit  eas  propemodum  fame  vexariy-tam- 
quam  ad  porlum  quemdam  ad  manus  tuas  confugi- 
mus ,  ut  ab  iis  ab  boc  famis  naufragio  vindicentur. 
Te  igiiur  oro,  ac  vehementer  oro,  ut  misso  presby- 
tero,  qiiantum  fieri  polerit,  illis  auxilio  esse  veiis. 
Siquidem,  ca  quae  nunc  praebetur  eleemosyna  mulio 
majorem  ea,  qus  aiio  lempore  procberetur,  merce- 
dem  acquirit,  quanto  graviori  lempestate  ac  procella 
jactantur,  qui  sibi  dari  boc  petunt,  consuetis  factdia- 
tibus  desUlttU.  Cum  igitur  rei  uUiitatem  intelligast 
et  quaiita  ex  temporis  condiUone  fiat  aceessio,  ex- 
orari  te  sinCy  ut  qiuB  tuarumsunt  parUum  pnestcs. 
Mibil  eiiim  amplius  est  diccndum,  cum  ad  clemen« 
Ussimum  ct  benignissimum  bominem  scribamus  : 
quippe  qui  noveris  te  eiiam  sportulas  (a)  nobis  de- 
bere  :  verumlamen  si  boc  prxstes,  quod  earum  no» 
mlne  debes,  nobis  persolutum  arbilrabimur.  Tu  vero 
ad  nos  quoque  velim  scribas,  te  nostrae  peiitioni 
annuisse :  deque  tua  totiusque  benedictx  domus  tu» 
valeludine  facias  certiores. 
CCXYIll,  Eutkymo  pres6y/ero.  (Cucuso  aimo  404.) 

Nihil  vos  contristet,  quod  a  schola  polsi  fueriUs,  sed 
cum  animis  vestris  reputantes,  quantam  hinc  eUam 
mercedem  receperitis,  et  quo  pacto  coronx  vobis 
augeantur,  gaudete  et  exsuUate  ob  ejusmodi  affiicUo- 
nes  et  instdias.  Hullum  enim  vobis  haec  in  caelis  qua:- 
stum  coacervant,  et  illustriores  vos  efficiunt,  ac  prae- 
mia  majora  constituunt.  Angusta  quippe  et  arcta  via 
est,  quae  ducit  ad  viiam.  Ad  lios  quoque  fretiuenler 
scribere  de  valetudlne  tua  ne  graveris.  Scis  enim 
quantis  tecum  carilatis  vinculis  obsiricU  slmus,  et 
quo  pacto,  ubicumque  gentium  degam ,  te  mente  cir- 
cnmferam,  tuoque  semper  araore  ardeani :  jam  vero 
tanto  etiam  magis  ardearo,  quanto  ex  ejusmodl  aflli- 
ctionibus  illustrior  evasisU. 

CCXIX.SeverincB  el  Romulic,  (Ciicuso  aiino  404.) 

Ntsi  probe  perspecta  milii  veslra  sincera  caritas 

(a)  in  hanc  vocera  haecenidite  notat  Frooto  Duc£us  : 
S|9or/if/as  voeanl  Romani  caiatkos  vbnineosi  tn  qmtmt  pecw' 
ni4B  condi  wlebam^  ul  jiicomus  scrilnt :  ddande  prandium 
vel  ccenoy  quminsporteUas  conjecta  dabalwr  clientibu$  vice 
coaw  rectof,  sportuta  est  dicta ;  tum  tatius  porrecta  spor- 
tularum  appeliatio  ad  satariaf  conqiariay  et  honoraria  quaS' 
vis,  vetus  gtossarittm  delmt,  Xeuia  quae  in  calaiho  dabaa- 
tur.  inde  Ronorarium  decwionatus,  et  ea  qwe  decuriones 
dabant  pro  introitu,  et  pecunite  quce  judicibus  vet  exsecuto- 
ribus  litium  ac  negoHorum  pro  satario  dabantur,  sic  appel- 
lantUT  in  lit.  de  tiportuHs  judicum»  item  diaria  quw  sacer- 
dotibus  dabantur ;  cyprianus  epist.  54 :  Ut  sportulis  iisdem 
cum  preshyleris  honorenlur,  et  divisiones  mensuras  aequa- 
Us  quanliiaUbus  paUantur.EI  sportulantes  clerici,  sive  fra- 
tres  sportulimtes,  qui  diaria  et  sporlulas  accipiunt^  ab  eo- 
dem  dicuntw  ejnst,  66.  sportularum  igitur  nomine  vel  ho- 
'  uorariiim  aliquod  vel  subsidium  victus  hic  intellige,  quod 
thrysostomo  a  ratenfuw  dabaUtr, 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  -39 

esset,  ac  studium  quod  erga  me  scmper  ostendisiic 
non  mediocris  vos  negligenUae  propter  longom  Te* 
strnm  silentiimi,  idqoe,  cnro  a  nobis  freqoentesliierii 
acccperitis,  accusarem.  Sedquoniam  sdo  vossiTe 
sileatis,  sive  scribaUs,  pariter  ei^  nos  ailecus  esie, 
propterea  non  ausim  vos  bujos  sileiity  causa  repit! 
hendere,  umetsi  mirificecupio  literas  sxpe  vestns 
accipere,  quibus  de  vestra  valetudiue  ceniorliaiD. 
Nihii  enim  est  causx  cur  ad  hanc  excosaUoDem  eon. 
fugiaUs,  quod  non  ita  crebro  tabellarius  nancisei. 
mini :  siquidem  desideniUssimus  et  suavissimos  &. 
lusUus»  nobis  dilectus,  ad  hoc»  aat  scio.  vobispotiji 
inservire.  Yerumtamen  ne  sic  quidem  vos  acctBs, 
quod  admodum  de  vestra  caritale  confidam.  Nosib- 
que,  quoties  licebit,  ad  vos  crebras  Uteras  mitiere  001 
desinemus,  quippe  quibus  sinceritas  et  ardor  lieoefi- 
lcntiae  vesir»  cognitus  sit  et  exploraius. 

C€ J  J.  Pcsamo,  ( Cucuso  anno  104. ) 

Respiravimus,  exsuluvimus»  non  jamexleniB» 
peregriuam  ampllus  regionem  incolere  nos  vh(n- 
mur,  cum  ad  eam  urbem^  qus  lam  multaperpe» 
est,  lua  sublimiias  sit  reversa.  Hac  autemidcirconii 
volupUle  perrundimur,  non  quod  dignitas  tibi  oaj« 
obUgerit :  dignius  enim  tua  virtus  est  aniiDS  (ib, 
nec  ullus  ipsam  Ubi  antea  potult  auferre,  neque  dhdc 
reddidit :  ( quo  enim  pacto,  ciim  ablaia  mioii&efii^ 
rii? )  sed  idcirco  exsulumus,  quod  magnam  cousobh 
Uonis  occasionem  attulerit  tuus  in  urbem  illain  red- 
itus  lis  qui  vexabantur,  maciabantur,  in  finculacn- 
jiciebantur,  cum  communis  illerum  protectorsi$,(i 
ad  te  omnes  illi'umquam  ad  latissifflum  portii 
confugiant.  Scis  qiitppe  iude  lucrum  decerpere,  onk 
lucrumdecerpetidum  est.  TuverodeincepsdeiQonn 
recte  faclorum  magniiudine  scribe,acmauiresie»- 
giiiflca,  quoi  jaccntes  excilavcris,  quot  lapsos  erexe* 
ris,  quos  fiucluanles  firmav.eris,  quibus  UDidii 
toboranfibus  subsidio  fueris,  qnot  segniores  faciffi, 
diligentes  reddideris,  quos  diligentes  antca,  diliseo- 
Uores  effoceris  :  omnia  denique  tua  in  bac  aciepn* 
clara  facinora  sigillattm  expone.  Nam  hxc  cuodaso) 
prius  etiam,  quam  lileras  tuas  accipiaro,  ulpoteqo 
animum  tuum  noverim,  generosum  athlelam  ac  inin- 
bilem  bellatorem :  sed  a  carissima  Umen  Dobislin^ 
tua  cuncia  velim  edlscere.  Huic  igitur  nostrx  peii- 
tiohl  anntie,  cum  intelligas,  quaiito  nos  Ubi,  dooi  ^ 
ages,  sis  beneficio  devincturus. 

CCXXL  Constantio  presbytero  (a), 

Nicxa  quarto  mensis  Julii  die  soluiurus,  bascei^ 
pieutem  tuam  dedi  literas,  ad  id  le  coborians,  i^ 
quod  numquam  cohorlari  desii  :  quamvis  grsTiar 
praesente  lempesUte  procelU,  majoresquc  fluclasiii' 
gruant,  ut  ne  intermiUas  ea»  qnae  oflicii  toi  sant,  lo 
ea,  quain  ab  inilio  cepisti,  administraUone  adimplff^' 
Crxce  supersUUoiiis  exterminaUonem  dioo,  eecK' 

(a)  NicaaescripUcum  iret  in  exsittum  wwWi-»^ 
iur  apud  Nioephonim  lib.  13,  cap.  27.  De  metoof^ 
pluribus  aclum  est  in  vila  cbrysostomi. 


735 


siarum  construclionem,  ammarum  curam 
supinum  aut  socordem  rerum  difOculias  faciat.  Neque 
enim  gubemator,  ubi  mare  ipsum  conciiari  et  furere 
vidcl^  a  navis  davo  et  gubemaculis  discedil :  neque 
medicus»  ubi  «cgrum  morbo  corripi  cemity  curatione 
supersedet :  sed  tum  maxime  uterque  istorum  arlem 
8uam  adbibet.  Tu  qubquc,  domine  mi  reverendissime 
ac  religiosissime,  ftmltam  nunc  animi  prompiitudi- 
nem  adhibe,  neque  te  ad  socordiam  redigant  prxsen- 
tia  mala  :  non  enim  de  eis,  quas  nobis  inferunlur, 
malis  rationem  reddemus;  quin  potius  mercedem 
accipiemus.  Si  vero  ea,  qux  nostrarum  sunt  partium, 
non  praestiterimus,  sed  desides  fuerimus,  nihil  nos 
ea  in  re  adjuvabil  aut  defendet  malorum  tumultus : 
quandoquidem  et  Paulus  carcerem  incolcns,  in  vin- 
«ulis  ofOcium  suum  fecit,  ct  Jonas  in  venlre  bellus 
marinae  inclusus  fuit,  et  ires  pueri  in  camino  veriatl 
sunt :  nequc  tamen  horam  quemquam  vincula  varia 
ad  desidiam  redegere.  Haec  igitur  tccum  reputans, 
domine  mi,  ne  omiseris  Phoenicix^i  Arabix,  et  Orientis 
Ecclesiarum  curam  gerere,  illud  persuasum  habens, 
iocupletiorem  te  mercedem  recepturum  esse,  si  tot  et 
tantis  intercedentibus  Impedimentis,  qu»  luarum  par- 
tium  sunt,  praestiteris.  Neque  tibi  grave  sit  identidcm 
ad  nos  scribere,  sed  et  creberrimas  literas  dalo.  Nani 
sicuti  nunc  cognovimus,  non  Sebasteam,  sed  Cucu- 
8um  exsulatum  ire  jussi  sumus,  quo  tibi  literas  mit- 
tere  facilius  erit.  Scribe  igitur  nobis,  quot  anno  quo- 
libet  stmctse  sint  ecclesiae,  et  qui  viri  sancti  in  Phoe- 
niciam  commi^rarint,  et  si  qua  majora  accesserint 
incrementa.  Nam  cum  Nicxnum  quemdam  monachmn 
inclusum  (a)  reperissem,  ei  ut  ad  pietatem  tuam  iret, 
et  in  Pboeniciam  proficiscerctur,  pcrsuasi.  An  is  ad 
te  venerit,  fac  sciam.  De  Salamine,  quod  oppidum 
est  in  Cypro  silum,  et  ab  hxrcsi  Marcionistarum  op- 
primitur,  acturus  cum  quibus  oportuit,  et  rem  omnem 
fiQliciier  confeclurus  eram,  nisi  ejectus  fuissem.Quod 
si  dominum  meum  Cyriacum  episcoj^um  Conslanli- 
nopoli  esse  cognoveris,  scribe  ad  eum  hac  de  causa, 
et  perficere  is  omnia  poterit.  Cohortare  omnes,et  po- 
tissimum  eos  qui  fiduciam  apud  Deum  habent,  ut 
multum  et  assidue  orent,  ut  prxscns  orbis  terrarum 
nauCragium  conquiescai.  Intolerabilia  enim  Asiam, 
aliasque  orbes  et  Ecclcsias  invaserantmala,  quae  si- 
gillatim,  ne  molesius  esse  videar,  enumerare  super- 
sedeo :  atque  unum  illud  dicu,  multa  nunc  et  assidua 
opus  esse  precatione. 

CCXXIL  Cot/o,  Valerio,  Diaphanto^Cyriaeo,  preshy^ 
ieri»  Aniiochenii,  (Cucuso  anno  404.) 

;  Et  quod  ad  nos  scrlpseritis,  et  quod  lileris  nos  la- 
cessere  volueritis,  ac  lileras  a  nobis  petere,  modum- 
que  epistolae  excedere  jusseriiis,  id  argumento  fuit 
vos  iQsaturabili  etinsano  erga  nosamore  flagrare. 

(a)  Monachi  lodasi,  qui  sese  la  cellula  quadam  abde- 
baot,  frequenter  memoraotur  in  historia  ecclesiastica  et 
ascetica.  in  epistota  autem  prima  ad  Theodorum  lapsum, 
Tomo  I,  historlam  habes  monachi  cujasdam  qui  lapsus,  po- 
aiea  io  cellam  sese  tndudi  curavit,  et  hoc  genere  viue  ijIu-  , 
nvm  annis  est  usus. 


EPISTOLiE.  734 

ncquc  te      Aique  hoc  efficit,  ut  ea  solitudo,  quam  ineoiimos. 


solitudo  minime  vldeatur  :  hoc  diversas  et  continoas 
calaniilates  mitigat.  Quid  enim  cum  caritate  conferri 
polest?  Nihil  plane.  Haec  et  radix,  et  mater,  et  fons 
est  bonorum,  virlus  minime  laboriosa,  virius  volo- 
ptate  referta,  quscque  multam  iis,  qui  ipsam  exer- 
cent,  voluptitem  parit.  Quas  ob  rcs  gratias  vobis  in- 
gentes  agimus,  quod  adeo  sinceram  erga  nos  bene- 
volentiam   conscrvaveritis  :  nos   vero   obicumqoe 
geniium  fuerimus,  licet  ad  ipsos  orhis  terraram  fmea 
deferamur,  licet  ad  lociim  hoc  muito  desertiorem, 
Yos  mente  circumferentes  abibimus,  inscolptos  tos 
animo  et  incisos  pectore  nostro  gestantes,  neque  iti- 
neris  longinquilas,  neque  lemporis  diuturoitas,  neque 
turba  calamitalum  negligenliores  erga  suavitaiem  yc- 
stram  nos  rcddidit,  scd  quasi  non  ita  pridcm  vobis- 
cum  versaii  fuerimus,  imo  vero  quasi  Yobiscum  per- 
petuo  yersemur,  ul  revera  versamur,  iu  vos  ccrni« 
mos,  et  cariiatis  oculis  coniempIamQr.  Ejusmodi 
enim  est  amicitia :  non  ilinerum  ihtefvallo  dirimitur, 
non  longo  dieram  Spatio  debilitatur,  non  afOiciionom 
turba  superatur,  sed  in  altum  perpetuo  tolliiur,  ct 
flammae  cursum  imitator,  Atque  hoc  vos  prx  caeieris 
omnibus  nostis,  quia  prx  cxteris  omnibus  eliam 
amare  scitis :  quocirca  vos  quoque  beatos  dicimus. 
Licet  enim  miserabiles  simus  ac  dcspecii',  at  potens 
est  Deus,  et  sufOcit  ad  constituendam  vobis  mercedem 
hac  caritate  majorcm,  ac  mulio  uberiorcm  :  nam  eb- 
ram  meriluni  qui  aliquid  boni  egerint  dixcrinlve,  suis 
prxmiis  longe  superare  solet.  Et  optarem  equidcm 
ipsis  oculis  Tos  praesenics'  cernerc,  et  congressu  ve- 
stro  conspectuque  frui,  atque  hoc  pacto  Tcstra  cari- 
tate  oblcctari :  quando  aiitem  id  non  liccl,  non  oh 
pigriiiam  aliquam  et  negligcnliam,  sed  qood  exsilii 
necessitate  pncpediamur :  nollte  saltena  nos  altera 
navigationc  priTare,  sed  ingenlem  copiam  epistola- 
rum  ad  nos  mittiie,  quac  de  Tcstra  nps  faciant  vale- 
tudine  certiores.  Nam  si  ejusmodi  literas  frcqucnter 
acceperimus,  multam    consolaiionem  percipiemos, 
quantumvis  longinqaa  et  extera  in  regione  degamos. 
Cum  igitur  vobis  ei^ploraeum  sit,  quanto  nos  devin- 
ciuri  siiis  beneficio,  quantaque  Ixtitia  perfusuri,  no-* 
lite  lianc  nobis  voluptatem  invidere.  Dum  enim  vo- 
biscum  per  lileras  colloquemur,  tos  ipsos  hic  adessq 
arbilrabimur,  et  evidentius  tamquam  ob  oculos  posi- 
tos  potcrimus  animo  .contenipiari. 

^CXXIII.  Hesychio.  (CucusO  annb  404.) 

Cupiebam  equidem ,  antequam  ad  suaTitatem  tuam 
scripsissem,  lileras  ab  ea  prior  accipere  :  hoc  enim 
Tchementissimi  amoris  est  proprium  :  Terumtamen 
literas  tuas  non  exspectaTimus,  sed  priores  ad  te  scri? 
psimus,  ut  in  hoc  saltcm  ardcntis  amoris  erga  tuam 
suavitaiem  nostri  spccimen  ederemus.  Sed  hoc  tamen 
nomine  tibi  gratiam  liabemus,  ut  qui  probe  sciamus 
npn  ex  contemptu,  sed  prx  nimia  homilitate  tibi  hoc 
coiitigisse.  Audacter  igitur  huhc  tuum  in  nos  :|mprem 
ostende,  ac  literaSy  quibosde  tun  valetudinecertloros 
fiamus,  ad  nos  creberrimas  mltte.  Si  cnim  ejiismoJi 


S.  JOANNIS  CllRTSOSTOMI  ARCHIEP.  CONSTANTINOP, 


755 

theras  accepcrimus,  licet  ad  ipsos  orbis  terrarttm 
fines  amandaii  sinius,  licet  ad  locum  islo  descrrio- 
rem,  multo  solatio  lardium  nosirum  vestrx  cariiaiis 
ofirciam  miiigabil.  Nihil  eniffi  ita  potesl  anlmum  eri- 
gere ,  multaque  vbluptale  perfundcre ,  ac  si  amet 
amcliirque  siricere.  Atque  lioc  tu  omnium  maxime 
nostii  quandoquidem  tu  quoque  omnium  maxime 
amare  nosti. 

2CXXIY,  Marciano  et  MarceUino.  (Cucuso  anno  404.) 
Quidnnm  causx  est,  quamobrem,  cum  lanlopere  nos 
ameiis  (nei[ue  enim  lanto  licei  a  vobis  inlervallo  dis« 
junctos  latet  nos  amor  vester,  quod  et  vehemens  sit 
ei  inOamniaius),  silere  poiuistis,  ac  ne  semel  qui* 
dem  literas  ad  nosdedisiis,sed  rem  istam  similem  xnig^ 
maii  reddidisiis  ?  Neque  cnim  legitima  fuit  illa  excu- 
satio,  quam  in  epistola  ad  religiosissimum  presbyie* 
rum  Consiantium  missa  expressisiis.  Yerumlamen 
nolini  lisec  exacle  Uisquirere.  Sit  ita  sane,  atquejianc 
fuisse  causam  sileitlii  demus  :  ccce  et  bxc  ipsa  nunc 
vobis  eripiiur,  ei  liieris  nostris  vos  iacessimus ,  ae 
simul  graiias  aglmus  ob  sinceram  banc  caritalem , 
quam  erga  nos  ila  florentem  conservatis,  ac  pctimiifly 
ut  quoiiescumqiie  licebil,  crebras  ad.  nos  lileras  deiis. 
Non  enim  dtobito  quin  buc  impigrc  advolure  parati 
fuissetis^  nisi  ea  quas  commcmorastis  impedimenta 
fntercessissent ;  inio  vero  animo  jam  ac  vo!uniale 
advolastis.  Scd  quoniam  id  rcipsa  ficri  tantispcr  non 
potcst,  litcrarum  saliem  solatio  noslrum  nioerorem 
lenile,  ac  dc  vcsira  totiusque  vestrx  douius  valetu- 
dine  nos  facite  ceriiores.  Si  enim  cjusmodi  liierx  ad 
nosavobis  missx  fuerinl,  quamvis  in  aspcriori  de- 
gamus  soliludine,  quam  sit  isla,  multam  cx  litcris 
vestris  consolaiionem  capiemus. 
CCXXV.  CoMtantio  presbytero.  (Cucuso  aniio  40i.) 
Hiratus  sum  cur  tu  qui  tam  vebemcnter  nos  amas, 
.  quique  nihil  non  agerc,  dicerc,  ac  paii  nostra  cansi 
paraius  cs  (neque  enim  nos  fugil,  neque  fleri  potcst, 
ut  sincere  amantcm  id  fugiat),  ne  semel  quidem  ad 
nos  seribercs,  idque  cum  nos  haud  longc  a  vofois 
advenisscmus,  et  mibi  plurimum  colcndus  et  clarissi- 
'mus  fraler  Libanins  ad  nos  pergcrct.  IIxc  a  me  non 
co  consilio  dicuntur,  ut  V08  accusem,^ed  ut  dolori 
meo  satisfaciam.  Nam  quoniam  magno  alTeclu  pieta- 
tem  vestram  proscquor,  non  aliam  ob  causam,  sed 
quoniam  omni  studio  de  animae  tuae  salule  sollicituc 
es ,  et  iis  qui  necessitatibus  prerountur  communem  te 
porlum  oflers,  dum  egenis  succurris,  dum  viduis 
subvcnis,  dum  sustentas  orpbanos,  et  communem 
omnibus  te  pareniem  prxbes,  hac  de  causa  cutoi  in* 
genti  amoDc  tui  afficiar,  literas  etiam  recipere  a  tua 
pielate  desidero.  Hanc  igitur  nobis  conccde  gratiam, 
ae  desiderium  nostrum  exple.  Non  enim  mediocri 
solalio  levabimur ,  licet  in  soliUidin/e  constiiuli,  si 
amaniissimi  animi  tui  manusque  literas  acceperimus, 
quae  nos  de  tua  toiiusque  domus  tuas  valetudine  fa- 
ciant  certiores. 

CCXX  YL  Marciano  et  Marcellino,  (Cucuso  anno  404.) 
Nobis  xnigma  solvlstis.  Non  enim  ad  defensioncm 


suflTecisse  illam  excusalionem,  qox  inm  tmtj^ 
tur,  vos  nunc  Indicastis,  cum  iiondum  acccpiislitoi, 
nostrisnos  laccssentlos  puiastis.  Ea  quippc  cariiaif: 
est  natura,  ut  silcre  n«nime  possit,  venim  qnaniTii 
periciilum  sit  ne  accuselur  audacix ,  munew  ses 
fungitur.  Nos  vero  tanlum  abest,  ut  diem  voblsdb 
mus,  quod  ad  nos  priores  scripserilis,  nt  eittniTaj 
hac  de  causa  corona  donemus,  ac  prjedlcenMis, « 
sinceri  amorls  vestri  periculum  nunc  maxime  fecoj. 
nius,  non  solum  quod  scripseriiis,  scd  ciiam  (^ 
priorcs  scripserilis.  Deus  auiem  vos  omni  pofa 
xgrhudine  liberare,  vosque  pristinaBrcsiiiaereafr 
tatl,  ac  facultalem  largiri  communis  iniernosoi. 
gressus,  et  in  conspectum  mutuum  venicndi :  ii^. 
dem  non  vulgari  solatio  recreabimnr,  si  ab  \xm 
adeo  generoso  literas  acceperimus ,  sed  el  illiusd- 
loqoli  desiderio  lenemur,  quo  utinam  nos  qnandtlv 
sime  frui  contingat,  ut  nobis  instar  maximx  cujofiha 
fcsilvltaiis  essc  possit. 

CCXXYIL  Quurim.  (GacoM  am4«i.) 

Quid  avs  T  Conlrnui  libi  morbi  non  permiscrtni!,g 
ad  nos  venires?  Atqui  venisli,  ct  nobiscum  cs,rt;t 
animi  lui  aflectu  ac  voluiitaie  loluni  illud  obiinDim 
nec  ulla  tibi  bac  in  rc  excusatione  est  opus.  EirDi 
ardcns  ac  slncera  caritas,  quae  sic  perpcluo  vijd, 
nobis  sufflcit  0(1  siiggcrcndam  ingentis  Ixiiiixocc}' 
sionem.  Sed  quoniam  non  mediocrem  nobis  sollio- 
tudinem  Injecisti,  cum  de  tua  a»gritudine  vcrbafec- 
sii,  si  forte  ab  llla  fueris  liberaia  (potest  cnimDs 
llia  te  llberare,  ac  pristinae  reslituere  sanitaiiU 
eadem  re  certiores  nos  facito,  ut  hac  sollicitndiiK 
liberemur.  Quod  eiiim  sempcr  literis  meis  signilicaTJ. 
nunc  quoque  significo,  ubicumque  verscr,  licdiJ 
locum  isto  deseriiorem  ablegemur ,  dc  le  mjm 
rebus  solliciti  esse  non  cessabimus.  Ejnsmodl  Dolii 
tux  fervenlis  ct  sinccrae  caritatis  pignora  reliquis:!, 
qux  numquant  exslingui  possunt,  ncque  iciDj^ri 
debilitari :  sed  sive  tu£  nobililati  vicini  simos,  m 
ab  illa  remoii,  caritatem  eamdem  conservamus,  oipoie 
quibus  exploratum  sit,  quam  sincera  sit  cari(:is,(|Q 
nullo  non  tempore  aflSccum  ei^  nos  essc  m^ 
mus. 

CCXXVIII.  Theodoro  medieo.  (Cucuso  anno.BipnU- 
tur,  404.) 
Tu  quidem  ad  negotiorum  occupationes  mH^ 
atque  inde  petiu  excusatione  uteris,  quod  nonTene- 
ris  :  ego  vero  niliil  faac  oratione  Ubi  opos  csseirli- 
tror.  Nam  etvenisti,  et  quantnm  adcaritatemaitiiKi. 
nibilo  inferlore  apud  nos  loco  es,  quam  qui  ^^  ^ 
vencrunt  :  siquidem  voluntalis  nomine  non  sffs 
alque  illos  te  prxdicamus,  alque  inler  pnrcipB^ 
amicos  numeramus,  tibique  gratias  agimus,  qno(i<^^^ 
modico  temporis  spatio  nobiscum  versatus  raem,  i^ 
forlasse  ne  modico  quidem,  nihilo  minoremcrgaKi^ 
amorem  pr«  le  tuleris,  quam  qui  dioUimo  Uta^ 
nobiscum  fuerint  educati.  Quam  ob  causam  H^^ 
tibi  graiias  agimus,  teque  obsecramos,  utadiwsfre^ 
qucntcr  scribas.  Prajsentem  cnim  teipsum  in^"<^ 


757 

cupimus;  sed  nc  mullos  teUamttS,  qnrclinanibus 
tuis  indigent,  et  lingua  lua^  tanLique  por(u$  ac  refugii 
adiium  illis  interciudamus,  liuc  le  perlrahere  non 
oudemus.  Sed  quoiicscumque  {acullas  dabiiur»  ut  ad 
no8  sxpe  liieras  des  obsecramus,  deque  tua  Taleiu- 
dinc  ccrliores  nos  facias.  Sic  enim  quamquam  longo 
intcrvallo  dissili ,  acceptis  a  lua  suavilaie  cjusinodi 
liicris,  muUam  consolationem  percipiemus. 

CCXXIX.  Scverce.  (Cucuso  anno  ^OJ.j 

Kqiudem  tuam  nobilitatem  corporeis  oculis  num-  - 
qaam  vidi,  caritatis  autem  oculis  omnium  maxtme 
conspexi :  quandoquidem  nullo  quantumvis  magno 
regionuro  intervallo  potest  ^smodtconspectus  im- 
pcdiri.  Cum  enim  zelum  ac  studium  nbbis  tuse  nobi- 
litatis  pro  recta  fide  dominus  meus  amantissimus 
Libanios  verbis  expressisset ,  magnopere  nos  eresit. 
Quo  faclum  est,  ut  (ametsi  numquam  tc  viderimus, 
priorcs  ad  pleiatem  tuam  scrlpserimus,  tpsara  oran- 
tes,  ut  quaodo  facullas  dabitur,  ad  nos  scribas.  Si 
enim  a  tua  suavitaie  transmissa  perferaiur  ad  nos 
episiola ,  quse  dc  lua  valetudino  certiores  nos  faciat , 
maximo,  dum  in  bac  extera  regione  degimus,  soiatio 
moerorcm  nostrum  mitigabil.  Nihil  enim  esl ,  quod 
cum  carilate  confcrri  possit. 

CCXXX,  EljMiio  eplBCopo.  (Cucuso  anno  404.) 

Ha^nam  domino  meo  amantlssimo  Libanio  graiiam 
babeo,  quod  et  domo  sua  excessit ,  e(  huc  vcnit ,  ac 
rursus  ad  reverentiam  tuam  profccttis  cst :  atque  cjus 
rei  causa  maxime  gratiam  illi  babeo.  Id  enim  pmni 
animi  contcntiohc  stodco,  ut  tibi  ab  omnlbus  booor 
Obseqoiumque  deferatnr  :  non  qnod  tu  istis  indigeas , 
sed  quoniam  hoc  Ecclesiis  csl  uiile,  cum  iisqua;  pcr- 
sequntioncm  paliuntur,  tum  illis  qnx  tranquilliiate 
fruuniur.  Gratam  igitur  et  accepiam  babens  ipsins 
benevolentlam,  domine  ml  reverendLssime  ac  religio- 
sissime,  cum  ab  eo  diligenter  concta  didicoris,  qux 
Anitochise ,  quxque  apiid  nos  gcruniur  ( nam  et  ista 
narrabit,  qui  tametsi  perexiguo  tcmpore  nobiscum 
Tersatus  est,  quid  tamen  rerum  geraniius  didicii),  Ix- 
tum  illum  bilaremque  dimiue.  Magno  enim  amiciiix 
lux  desiderio  lenetiir,  ae  vohemenli  nostri  amore 
flagrat.  Anianlissimun)  ac  revcrendissimum  dominum 
meum  Asyncritium  prcsbyterum  mcis  verbis  velim 
salotes,  ona  cum  amaniissimisejusUberis,  omnemque 
taum  clerum ,  qucm  brcvi  temporis  spaiio  tuum  in 
nos  ambrem  imitari  docuisti.  Neque  enim  id  nos  fu- 
git,  quantam  in  nos  carilatem  prx  se  lulerunt,  et  quo 
p»&cto  parati  smt  eo  nomine  cuncta  perferre  ac  per- 
agere.  lilud  vero  pneclarum  facinus  totum  est  tus 
pietaii4icceptum  ferendum. 

CCXXXI.  Adoltce.  (Gocuso  anno  m.) 
Frequenter  quidem  ad  pielaiem  tuam  Uteras  dedi- 
mus,  sed  hxc  frequentia  nobis  non  sufficlt ,  verum  id 
agcre  singulis  diebus  cuperemus.  Scis  enim  quo  animo 
erga  tuam  suavitatem  simus.  Quando  autem  .id  non 
licet,  quoties  facuUas  datur,  maximo  nos  ipsos  afAci- 
mos  benoficio ,  dum  salutationis  debitum  munus  pcr- 


EPISTOLifi.  T38 

aohrimu^)  ac  de  vestra-vaklodine  atqueliilarita^ainA 
intermissione  ac  perpetuo  quidpiam  ajidire  percu^H- 
mus.  Cum  Igiiur  intelligas  qoant(un  a  nobis  gratiani 
initura  sis ,  quoties  ea  de  re  ad  nos  scrlbes ,  oro  tc , 
omnem  operam  adhibe,  utsa;pc  ad  nos  dC  eo  litcras 
niitlas  :  slquidem  non  mediocrem  istud  nobis  dolo* 
fcm  inussil ,  quod  cum  vir  omnibu^  prope  notus  no« 
bisquc  percarus  huc  protecturus  esset  revereodissimus 
daminus  mcus  Libanius,  ad  nos  literanim  nihil  dcdc- 
ris,  fortasse  quod  ignorares :  atqui  hoC  ipsuni  est, 
quod  nos  male  habet,  quod  qui  veniaot  islinc  ad  hos , 
ignores.  Nos  enim  sciscitari  ac  curiose  inquircre  not 
cessamus,  quinam  hinc  ad  vos  pergant ,  iit  eorum 
opcra  desiderium  nostrum  expleamus  :  id  nimirym 
tale  est,  ut  ad  tiiani  suaviiaicm  sine  Intermissione 
scribamUs. 


CCXXXIL  Carterice.  (Cucuso  anno  404.) 

Si  probe  nos$es,  quantam  a  nobls  gratiam  ineas, 
dura  ad  nos  scribis,  et  freqnentissime  Bcrihis ,  actuai 
caritatis  melle  literas  oblinFs ,  omnem  operam  adhi*» 
bercs,  ut  stngulis  diebus  ad  nos  epislolas  miitercs* 
Non  enfm  jam  Cucusum  nos  babitaVe  censemus,  nc- 
que  in  solitudinc  dcgere ,  tantam  ex  literis  tnis  ac  tua 
sincera  cariiare  voluptatem  haurimus.  Quod  autem 
non  literas  iantum  miseris,  sed  etiam  domino  meo 
dileptissimo  fratri  itoisirq  LibaniQ  pcrsfua^eris ,  ut 
istinc  solverel ,  et  peregrinationcro  istam  susciperet, 
quantae  istnd  cstbenevolentixfquantnB  sollicitudinis? 
Hac  de  caosa  Ixtamuret  exsulumns.  Nihil  enlm  <jst, 
quod  cum  caritate  conferri  possiL  Atqqe  a  nobis 
quidem  ipsa  postulas ,  ut  eamdem  conservemus  bene^ 
volentlam ,  quam  a  principio  erga  te  prre  nobis  tuli- 
mus  :  at  nos  eadcm  itla  mensura  contenli  esse  non 
possnmus,  sed  quotidhe  conanrar  alfectnm  illum  d 
amicitiam  erga  te  nova  quapiam  aecessione  cumolare* 
quod  dum  agimus ,  beneficio  nos  ipsos  afiicimus  ma- 
ximo.  Non  enim  desinimus  tnenie  versare  qua:  sit 
nobilitas  anima^  turc,  qu»  sinccritas,  ingenuitas  ami- 
citiic,  et  candor  abomni  dissimulatione  alicnos,  etr  co« 
gitatiouum  isiarum  memoria  maxlma  Idciitia  nos  per^ 
fundit.  Quocirca  te  obsecramus,  ot  de  nostra  carirjsiie 
secura,  minime  doleas  *■  propter  ea  qax  a  tua  vencra* 
tione  transmissa  sunt,  quodea  nimirum  remiserimas. 
Siquidem  aflectu  ipso  ct  accepimus,  et  illis  potiti  su- 
mus;  sed  quoniam  nulla  egcstate  prcmimur,  signifi* 
cavimus,  ut  nobilitas  tua  illa  conservoi ;  quod  sl  forte 
premamur  egestatei  videbisiiiianla  libertate  flduciaque 
scribemus,ut  ad  nos  mittantur,  et  in  boc  qtioiiue 
tuis  dictis  parebimus.  Sic  enira  sub  finem  cpisiol£ 
dtxisti,Ostende  tiiam  pieiatem  nobis  confidere,  ac 
rebus  nostris  tamquam  propriis  utl.  Quando  igitur  sic 
animo  nos  afiBectos  esse  vis ,  ut  procol  dubio  vis ,  et 
tuis  rcbus  tamquam  propriis  uti,  cum  ad  le  scripsei*o, 

<  Edit.,  quocirca  obseeramsjvesirw  earitaliconfidentes, 
ndmm  dolere.  i  uu^aque  leclio,  »  iDquitimc»u6«  €  ferri 
potest :  tamen  amplexi  aUeram  (bimus,  quod  minusAUsita- 
lum  sit  Chr]^U)mo,  ttaum  pturaliter  alloqui,  ut  fit  ^r 
yocem,  vestree,  quodque  lO^tahac  epi^la  prooo»»m* 
siagularis  numeri  tantum  usur|iet.  > 


759  8.  JOANNIS  CHRYSOSTOMl 

tQm  iransmiUe.  Hoc  enimmaximumeslindiciumme 
illa  propria  censere,  si  cum  voluero « ium  illa  miltan- 
lur,  non  cum  illis  non  indigeo.  In  hoc  ergo  quoque 
sinceram  tuam  ostende  caritaiem,  et  qua  reverentia 
nos  observes,  quod  in  bac  re  nos  loleraveris ;  et 
quamprimum  liietas  mitte,.qu3e  te  minime  segre  tu- 
lissc  significent.  Nisi  enim  boc  feceris ,  in  perpetuam 
anxietatemetsoliiciiudinem  nosconjicies  :.noii  cnim 
solliciii  esse  dcsinemus  num  forte  molesti  fuerimus : 
siquidem  roulto  studio  cariutis  tuae  tenemur,  et  luam  . 
nobilitatcm  recreandi.  Postquam  igitur  excusaiione 
usi  surous,  quo  pacio  illam  acceperiflf  nobis  significa. 
Nam  ut  intelligere  potest  suaviias  tua,  nobis  apud 
alios  qui  idipsom  prsstiteranl ,  nobisque  admodum 
cari  erani,  nulla  nobis  uiendum  excusattonefuit,  sed 
salis  fuit  repudiare  transmissa  :  verum  apud  tuam 
venerationem  et  excusatione  utimur,  etncscgreferaa 
obsecramus,  neque  prius  hxc  idenlidem  dicere  inter- 
mittemus,  donec  lenobis  miuimesuccensuissesigni- 
flcaveris.  Quod  si  bi^usmodi  lileras  obiinucrimus, 
duplo  ac  Iriplo  ac  muitoiies  majora  quam  quae  roissa 
8unt,  nos  accepisse  arbitrabirour.  Id  enim  maxime 
poiest  argumento  esse,  quania  revereatia  et  honore 
noscolas. 

CCXXXIIL  Ad  EptKopum  Antiochenum, 

Oporiebatquidem  pieiatero  vestram  non  verbiseoram 
qui  loquuti  sunt,  niente  subverlji,  sed  in  tanta  menda- 
ciorum  copia  multa  cum  atlcniione  ^erliatem  invesli^ 
gare.  Sienim  omnia  qu»  vulgo  jaclantur  vera  cen- 
seas,  In  pcriculum  venient  omncs ' :  sin  autcm  judi- 
cio  ei  legibus  ea  qus  latent  pcrvestigentur,  Judicium 
a  v<^i5  ego  libcns  postularero,  nisi  quis  alia  rursus  in 
me  calumntx  iela  jaculelur.  Tinico  namque,  limeo 
jam  umbras  et  simulacra,  postquam  vos  iia  judicaslis. 
Amici  amiciti»  nuntium  remiserunl,  qui  juxta  erant, 
a  longe  steierunt,  ei  qui  longc  erant  caiumniarum 
j.icula  contorserunt  (Pm/.  57.  i2).  EfTecistis  ut  in 
medio  portu  naufragium  patercr.  Scd  quamvis  ejiciar 
ex  urbe,  aique  ab  EcrJesia  scjungar ,  ad  quodvis  sup- 
plicium  fercndoifi  me  statui  comparare.  Pliilosopbari 
mihi  ac  patienter  advcrsa  ferre  dccreium  csl :  scio 
enim,  scio  cerlissime,  ciyitate  firmiorem  esks  solitu- 
dinem,  et  bcstias  agiri  mansuetiores  amicis.  Vale. 

CCXXXI V.  Briioni  («).  (Postquam  Cucusum  perve- 
neratanno404.) 

Septuaginta  ferme  consumpiis  in  itinere  diebus, 
unde  poiest  amplitudo  tua  coUigere ,  quot  et  quanta 
tnala  passi  fuerimus ,  cum  et  Isaurorum  metus  nos 
undique  promeret ,  et  cum  intolcrandis  febribus  col- 
iuctaremur,  Gucusum  totius  orbis  terrarum  deserlis- 
simum  kicum  landem  aliquando  pervenimus.  Et  bxc 

*  Reg.,  ofRfitff,  pro,  omnes.  infra,  perve9ligaveri$,  pro, 
perveutgenlwr,  naec  porro  epislola  ad  iMfpbyrium  Aiuio- 
chenum  e^isoopum  aaia  est,  qui  (Jefuncto  Flaviano  setlem 
AuUocfaenam  inTaserat»  et  inler  acerrimos  Chrysoslomi  bo- 
stes  numeralxuur. 

I  iS^  "^^  epistolae  parieni  rereri  Nicephorus  callistus 
1. 15,  c.  27. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP. 


n 


dico  non  rogans  ut  molesti  uUi  siiis,  ac  ^uiiiiji 
hinc  transferamnr  :  quod  enim  erat  gravissimoinjig, 
pertulimus,  nempe  vias  molestiam  :  sed  knc  a  voiiii 
peto  gratiam ,  ui  ad  nos  assidue  SGriljaiis,  i^t^ 
proplerea  quodlongius  a  vobisrelegalisumas,idcireo 
nos  isla  consolatione  privetis.  Scitis  enim  qiuDiobJi 
istudsolatio  levet,  quanlumvis  afllictisimusetKn. 
mnis  obsessi,  cum  de  valetudine  vestra  amiconunM. 
stroruni  certiores  fieri  posstimus ,  ac  tos  hiiara  d 
.  incolumes  esse,  ac  plane  securos.  Ut  igiiur  Iudc  dqi 
mediocrem  possimus  Carpere  voluptalem,  deiusidiia 
assidae  scribe.  Non  enim  leviter  nos  recreabls,  sedei 
ingenti  solaiio  txdium  nostrum  lenies,  com  nonip» 
res,  quantum  iuis  commodis  gaudere  soieamas. 
CCXXXV.  Porphyrio  episcopo  Rho$end  (a).  Om 
anno4(U.) 

Quam  firma,  quam  conslanli,  quam  immoiacariitt 
sis.  non  me  fugit,  nec  ullam  negpiiortim  difiiculuiei 
illam  possc  labefaclare :  id  vero  iu  rebus  ipsis  osteo- 
disti.  Ou^m  ob  causam  nos  quoque,  licetmorlMcor- 
rcpti,  atquc  in  locum  tolius  hujus  noslri  orbis  destf- 
iissimum  delati  Cucusum,  ei  Isaurorum  iacarsiGDil» 
circumsessi ,  ac  multis  aerumnis  vexati ,  et  scribiiDfi, 
et  debitam  salulationcm  tux  pietaii  persoivimQS,cQr- 
pore  quidcm  scjuncli,  sed  animo  copulali,  roagn3nii|K 
inde  consoialionem  percipimus.  Licet  enim  DODleii- 
bus  hxc  commutatio  difiGculUlibus  sit  obsessa.Diai- 
mum  tamen  inde  solatium  haurimus,  quod  noD  ioi|e 
a  vobis  absumus,  ac  frequenter  possumos,  modicoii* 
leijecio  ilineris  hujus  intervallo,  et  ad  vos  liien 
dare  et  a  vobis  accipere.  Nam  si  bac  fesiiviuieper- 
frtiamur  (restivitatem  enim  hoc  cgo  censeo.ae» 
lemnitatem,  et  ingentis  voluplalis  occasiooen),M 
minimum  quidem  scnsum  hujus  solitudinis,  melos,ei 
anxielatis  capiemus. 
CC  JJCJi:  VI.  Carierio  prasndi.  (Cucoso  anno  iOi.) 
Dcsertissimus  quidem  mirum  in  modumlocosfii 
Cucusus  :  verumiamen  haud  iia  nos  soliiodine  m 
contrislat,  ac  quiele  exhilaral,  quodque  nuibei 
parie  nobis  negotium  facessii.  Quocirca  lamqB» 
ad  porlum  quemdani  adsoliiudinem  hancdelatise- 
demus,  eta  malisqux  in  via  pertulimus  respinniie, 
et  morbi  atque  malorum  quae  suslinuimDS  reliqai^s 
hac  quicte  depcllimus.  Iloc  apud  ampliludinem  toaii 
sermonc  idcirco  ulor,  quod  inielligam  mirifice  te  v^ 
stra  quiete  la&lari,  quandoquidem  nulia  nos  capen 
potest  eorum  oblivio,  qu»  istic  a  te  sontgesu. 
dum  prxposteros  illos  et  importunos  tumulltts  sed)- 
res,  et  omnem  lapidem  moveres,  ut  in  securiu 
versaremur,  et  quae  luarum  eranl  partiom,  omflii^ 
prxslares.  Haec  nos  apud  omncs,  qnocumque  p 
lium  dcferamur,  praidicamus,  libique  graliain  non 
roediocrem  habemus,  domlne  mi  plurimum  sospi 
ciende,  ob  lantam  banc  sollicitudinero  ;  verum»ioi»; 

(fl)  m  Edit.Savil.,  rorp*i/rfoept«a)po,sinipliciler,uoo^ 
dilo, /?/w««nsi,  qua  tamen  lectio  in  omoibos  r-rofSiB  !^ 
habetur.  Ea  de  re  vide  qua  diximos  su|«  »i  eps«^ 
UX.  I 


'**  EPISTOLiE.  y^l 

•olom  ex  eo,  quod  afflemar  a  le.  sed  eiiam  quod  liie-  tlam.  Non  eniffl  Tulgari  solallo  qnantumTlg  in  exiei* 
ris  inis  rniamur,  qaa:  nobis  valetudiitis  tu»  staium  regione  degenies  refidefflur,  si  ab  excelieDtfa  tD« 
exponant,  Ijetiiia  afficiamur,  hanc  nobis  concede  gra-     missas  ejusmodi  litleras  aooeperimus. 


IN  SPISTOLAS  QUINQUE  SEQUENTES 
CONSTANTII  PHESBTTERl 

MONITUM. 


fn  Edil.  Morel.  ex  qoinqtte  leqnenlibns  epistolie 
prima  sic  inscritiitttr,  CamtanUo  presbytero  ad  matrem, 
et  sic  etiam  legitor  in  Codice  Regio,  quam  lectionem 
ex  Codice  quodaro  Antverpiano  excerptam,  asaerere 
nititur  19  noiia  suis  Fronto  Ducsus;  atque  ita  vult 
limlum  inlelligi,  ul  Chrysostomus  Constanlio,  qui 
lateri  stto  baerebat,  has  epistofas  dlctaverii,  ad  ma- 
trem  et  ad  sororem  ipsius  Constanlii  et  ad  amicos 
ejus  mittendas ;  et  vere,  addit  Fronio,  stylus  Cbryso- 
sioroom  sapit.  At  Savllius  exemplari  usus  Bongarsiano 
hune  tiinlum  posoit,  Conitantii  ffresbyieri  epistolo!  a/i« 
quot  :Prima  ad  matrem,  Huic  accinii  Codex  Vaticanus 
qui  babet  Constonlti  presbyteri  ad  matrem  :  quod 
Constaniini^  pro  Constantii,  mendose  posuerii,  nibil 
oegotil  racessit :  nam  frequeniissima  est  in  manu- 
scriptis  bsc  vocum  commuiaUo.  Stylus  certe,  contra 
quam  oplnalucvir  doctus  Fronto  Ducajus,  a  Chryso- 
stomi  dieendi  genere  longe  defleciit,  ut  quisquis  Chry- 


sostomi  Epistoiu  legerit,  suam  tnimadvertet.  Hie 
Conslantius  presbyter  Antiocbeou^ex  pr«cipoi|  erat 
Joannis  Chrysostomi  amicis,  et  a  sceiesio  iilo  Por* 
phyrio,  qui  indignis  modis  Aniiocbeoam  sedem  in* 
vascrat,  mulUs  affectus  srumnis,  Cbrysostomum 
tuncGucusi  exsulantero  adierat,  ejusque  laterl  b»« 
rebat,  ut  circa  finem  sequentis  epislol»  iodicat: 
Nos  enim  hie  muita  voluptate  perfimdimur,  dum  san^ 
ctissimi  episeopi  eonsuetadine,  ac  loci  hujus  quiete 
oiioque  summo  oblectamur.  Non  ab  re  opinatur  Tille-  i 
monlius  epistolam  ad  episcopum  Antiocbenum  (sci* 
licei  Porpbyrium) ,  quae  est  supra  nuro.  233,  essa 
non  Joannis  Chrysostomi,  cujus  tamen  nomen  praj 
se  fert,  sed  ejusdem  Cons(autil  presbyteri :  nam  ei 
dicendi  ratio,  etiamsi  non  inelegans,  et  res  ipsae 
quae  dicuntur,  Gonstantium  presbytemm  magis  refe- 
runt,  quam  Chrysostomom. 


CCXXXVII.  CONSTANXn  PRESBYTERI  AD  MATREM. 


cti  omnes,  et  qui  in  Veteri,  et  qui  in  Novo  Testa« 
mento  memorantur^  hauc  tenuerunt  viam,  dum. 
insidias  passi  sunt,  perpeiuo  vexali,  in  fugam  acti. 
in  exsilium  pulsi,  urbe  domoque  exacti,  pncmatura 
morte  sublati,  atque  ab  illis  a  quibus  minime  omnium 
oportebat.  Quid  enim,  qweso,  luciuosius,  aut  quid 
acerbius  quam  a  dextera  fratcrna  niactari,  ei  post 
coronas  tantamque  commendalionem  ac  laudem 
prxmatura  ac  violenta  morte  viiam  finire?  quid 
vero  acerbius»  quano,  quam  unicum  fiiium  et  Iq 
extrema  senectote  datum  a  paterna  manu  jubere 
maciari,  et  patrem  ipsum  ejusmodi  caedis  fieri 
adminislrum  ?  Noli  enim  boc  mihi  dicere»  salvum 
illum  et  incolumem  postea  receptum  fuisse.  Nain 
cum  nibil  borum  sciret  justus  ille»  sed  oraniuo. 
se  illum  jugulaiurum,  sic  illum  in  montem  deduxii.,' 
aliare  construxit,  ligna  imposuit,  gladium  arpipuit , 


Hoc  demum  est  veram  esse  matrem ,  ac  liberos 
adimare,  nempe  com  defueril  quidpinm  eorum  quae 
neeessaria  sunt,  niium  monere,  domoque  exigere, 
atqoe  ejus  discessum  aequo  animo  ferre ,  ac  ma- 
gnam  illl  ob  sosceptam  peregrinationem  gratiam  ba- 
bere.  Subegisti  vim  affeciiimqoe  naturj».  dnm  jus- 
sisti ,  ut  clvitaiem  soliiudine,  securitaiem  metii  Isat*- 
rico,  et  consortium  vestrum  separatione  routare- 
mos,  ne  quid  forte  secus ,  ac  convenit,  agere  coge- 
remor.  Quas  ob  res  magnam  tibi  gratiam  habemus, 
nonquodpepereris,  sed  quod  ita  educaveris,  et  in 
boc  quoque  talem,  qualem  oportet,  matrem  te  prae- 
bucds.  Siquidem  ilb<>  quae  affectu  franguntur,  et 
antequam  expediat,  filiorum  praeseniiam  expelunl, 
«on  jammaires,  sed  filiorum  parricidae  suut  ap- 
pellandae.  Sed  quemadmodum  forlis  in  hoc  fuisii,  ac 

ferrofirmior,  tibique  mercedem  a  benigno  Deo  co-  ^  """'"  vw.,-.-^»,  ..g„«  „„4«.;>u.*,  «.«««.«  «mpu», 
piosam  promeruisti.  sic  te  oramus  et  obsecramus  ^  ^^  ^"^"'"™  ®"^®  iransegii ;  nam  et  Iransegii,  si 
m  In  c»teris  omnibus  eamdem  pbilosophiam  et  con-  ?  ''"^'"'""  ^^"*  *''  Toluntatem  spectes  :  quam  obcao- 
•lanUam  pr»  te  feras,  et  inielligas  unam  calamitaiem  I  *"""  ^^  "^'''^  ^^^'""'  ^"  ^"^  terrarum  orbe  cek- 
€«e.  peccatum  solum.  reliqua  vero  cuncia  fabulam    X  ^^^"^'  **^  **  '"*"*  n&^\^m  commemorem,  el 

princlpatos,pra6conia.bonoresabhominibusdeIatos!  'k  ^P'"""  ''^'^^  '"^^"^  ''^"^""*  ™''**^*  ^^"^  ^** 
bantf^  aiMA».  ^.  — jt — .....  ::^  exsiiium  relegatum.  exlorrem,  ac  civitate  pulsnro » 

•  servom,  In  extera  regione  mercede  operaro  suiim 

locantem.  ac  capitis  sui  periculum  refonnidantem 

■  (Cen.  29.  14).  Qnod   si  Josephum,  qui  venditoi 

{yingt-qmtre.) 


) 


j^  — r^^^  pia^iiM.  ouoores  an  liominibus  delatos : 
banc  amem  per  medias  Iribulationes  esse  viam  quae 
ducit  ad  caalum.  Per  multas  enim  tribulationa  oportet 
w>s  tntrare  tn  r^^mim  Dei  {Act.  14.  21).  Et  vero  san- 

&  JOAH.  ChATSOST.  III. 


745  &  JOANNIS  GHRTSOSTOMl 

.  rai(;[eltot  annissenrus  atque  in  vinculis  fuit^  (a); 

..  quod  ri  Moaem ,  qui  lol  a  Jttdseis  paMUs  est  maU ; 

,  iiam    apoal^lorttm    afOietionea   oratione   eompleeti 

iiemo  potest  ;  tae  ergo  eolligeos ,    el   apud   te 

perpendens   quanta    sit    merces   patieniiae,    sacri- 

Hlcium  offer  Deo,  generose  jferendo  quxcumque  ac« 

cidunt;  et  in  omnibus  iiium  glorlfica.  Etenim  Job 

propter  ejusmodi  verba  coronam  obtinuit.  Tum  vero 

exspecta  mutatiottem  in  melius,  neque  precari  Deuai 

bujus  rei  gratia  desine,  atque  ad  nos  scrikere  sludOi 

nos  aliquid  literis  nostris  profecisse,  ut  animi  tui 

r  IraDqttHiilatenl  feveremus,  nisi  fbrte  laeiiliam  noslram 

Mttrbare  imlis.  Nos  enim  hic  multa  volupiale  per- 

» fttndimur;  dum  sanetissimi  episcopi  consuetudine,  ac 

•loci  hujus  quiele,  otioque  summo  oblectamnr.  Nam 

,elba«ronim  meitts  conquievit,  dum  cogente  hieme, 

sea  regione  se  continenl.  Ne  Igitur  nostram  iianc 

IsBtiliam  eonlurbes.  Quod  si  ad  nos  lUene  perferan- 

liur,  quae  nobts  signidcenl,  le  prout  te  decet,  subli- 

nique  tuoe  menti  convenit,  ea  quic  coniigerint,  ferrc, 

bac  occaaione  hetilia  noslra  non  mediocri  accessione 

joumttlabilur.  Eoimvero  mirifice  nos  recreavit  fru- 

cluosa  cum  sancliaaimo  episcopo  consueiudo,  sic  ut 

'  noa  propemodum  iii  alioe  viros  muiaverit,  iiec  ulio 

permiserlt  peregrinae  regionis  senstt  afllci  :  tania 

bonorum  jucunditale  redttndamtts,  tot  spiriiualibus 

opibus  dreumfluimuB,  et  eam  ob  causam  Deum  con- 

tinue  glorificare  non  cessamvs. 

CCXXXVIIL  Ejusdem  ad  wrorem  mam. 

"Nos  quidem  caritate  conjungit  cum  naturae  lex, 
lum.quod.e0d^Lpartuediti  fuertmus  :  al  nos  non 
•am  untum  ob  causani,  sed  ob  aliain,  et  quae  maxi- 
me  locum  liabere  debei,  te  revereniur  et  ainainus, 
quod  nimirum  ree  hujus  ssculi  pro  nitiiio  habeas, 
quod  fumum  abegeris,  pulverein  oppresseris,  lutum 
eenculcaris,  levesque  tibi  alas  ad  eroeticndam  viam, 
quae  lendil  ad  cailum,  comparaveris  :  et  neque  mariti 
eura,  neque  iiberorum  educandorum  soiiiciludo,  iie- 
que  domus  administratio,  neque  tumultus,  quem  ista 
^riunt,  cursum  tuuni  interrumpere  aut  retardare 
ptttuerunt,  sed  his  ipsis  quibus  impediri  posse  videba- 
ris,  ad  majorem  usa  es  volatus  celerilateni  :  et  iie- 
que  illa  quas  viros  generosos  humiliat  (  siquidem 
Pauperias,  inquil  Scriplura,  virtim  humiliat  )  {Prov. 
40.  4),  dejicere  te  poluit,  sed  et  subliroioreni  efTecit. 
Ea  namque  viriutis  eat  vis,  ut  non  ab  iis  quse  similia 
snnt  aranearum  lelis  prxpediatur ,  sed  ea  nylto 
larciliu«i,  quam  ipsas  aranearum  telas  dissipaus,  mul- 
luro  inde  lucrttm  decerpal.  Haee  non  sine  causa  luae 
scripsimus  venerationi,  sed  quoniam  cum  iiostro 
diecessu,  tum  tumultu  istic  exorlo  admodum  contur- 
bari  te  conjieimus,  et  anxiain  esse,  propterea  scri- 
benduin  ad  pielalem  luam  duximus,  et  cogitans 
vistn  quamdam  ease  res  bttmanas,  et  angustam 
qttidem  enm  qo»  vlrtotis  est,  spaUosam  aatem  quae 
irilii,  neqtte  iilos,  quibtts  cum  peecatia  fellcitefc'  cuncta 
sueeedant,  aemuleris,  aed  potioa  deplores  ( quando- 

(a)  Qiiae  undDls  dauduntor  m  Bdtto  deerant ;  ex  Rcgfo 
Codice  deaumpta  sunt. 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  )|| 

quidem  supplicium  illis  prosperilas  hscMenn), 

*  neque  qul  viam  angustaro  seclaDlor»  miseras  nUn. 
ris,  sed  beatos  poiius  praedicea,  si  cnm  viitirteTii 
peragant.  Nam  et  istis  majorem  oocasionesi  4aL 
el  iocrementttm  honomm  et  eoronarun^  istisT^ 
affiiciio^  si  cum  vir^utis  auxllio  toleretor :  w^ 
et  dives  ille  non  idcirco  laotom  cmciabauir,  q^ 
crudelis  el  inbumanns  essel,  sed  quod  plariiMis  ^ 
bus  abandaret,  et  opipara  mensa  froereiur;  I^ 
Vero  ^mpterea  corona  donabaiur/  quod  moiia  (^ 
paiieniia  gravem  ulcenim  crueiiitiim  ferrei,  egoi 
tein ,  solitudinem  eomin  qui  subveoirent,  qoorf  4 
jectus  esset^quod  contemnerelur,  quod  caaiinrn^ 
in  praedam  jacerel  exposilue.  ilaec  eiiiAoinniali« 
antequam  nostras  literas  aectperes,  nen  ifntnRi 
faciendum  nobis  Uinen  existimavimttOy  ntinaw 
riam  ea  tibi  scrihendo  revocau-emus»  ne  forts  ti^ 
turbari  te  sineres.  Quamvis  enim  iiierts  nolin«ii 
consignare,  probe  tamen  novi  4|ftilMis  malis  dbAr 
iiiini ;  quam  ob  causam  el  efHfiolam  sdjcfi  t 
[giiur,  etiam  dum  peregre  Vivlmue,  mnlu  voiayb^ 
perrundamur)  ad  nos  iiteras  miliet  qutbas  signih 
linium  apud  te  nostram  hanc  vaittisae  cohoru 
nem,  quantum  voluinius  el  oplaviDuis.  Si€  m 
fiet,  ut  licet  longe  sejuncti  n  vobis »  imiltaiii  ht 
LTtitiam  hauriainus.  Siquidem  iios,  umeisi  n 
muiia  passi,  nihil  eorum  senlimuSv  dum  mertc^ 
ihente  complectimur  constituum  ob  ea  quai  p» 
suinus,  et  exspectamus  fore,  ul  aiiquam  iii  um 
mutationem  negotia  sortiantur,  ul  et  ipsa  eifiri. 
prae  se  femnt.  Ila^e  Igilur  ipsa  leeum  repotans,  da 
ejusmodi  patientiae  sudores  loleras,  noli  ani 
despondere,  sed  curo  omaium  aiiomm  cunm  gs' 

^iberorum  tuorum  (siqoidem  oiajor  te  nnaciieKii 
manet),  tum  puicbram  EpiphaniuBi»  prout  placiM 
beo  fuerit,  educare  stude.  Non  enim  ignonifBtM 
sil  a  Deo  liberorum  educationi  meroes  coitti* 
lu  cum  aliis  Abrahain  nomiiiis  cdebrtutea^- 
ptus  est ,  ita  Job  coronam  promeruit :  ei  ism 
beatus  Paulus  hoc  parentibus  praecipit  dicens:^^' 
cale  filiot  vcstroi  in  diiciplina  et  correptioni^ 
(ephes.  6. 4).  Vacatiimem  nacu  es,  qua  libia  suptf- 
vacuis  el  imporlunis  curis  el  inutili  anxictate  (loiesi 
inlmuiiitaiein  acqiiirere  ;  vacaiionem,  quff  ^^^^ 
qiiaiatuin  paril,  unde  libi  multi  possunt  virtuii^fr" 
cius  pullulare,  si  auideni  huic  rei  omneinspenffl 
voiuerls  adhibere.  Nam  de  doinina  mca  niairc  o^ 

.  opus  esse  arbilror  ad  le  scribere,  cuni  satis  scitf 
inler  caetera  praeclara  facinora  hoc  a  te  edilum,  > 
que  copiosum  inde  le  fruclum   decerpsisse,  cs 

.  luis  in  illam  officiis  el  obsequiis  quamlibel  ancjlJ* 
superaveris.  Quia  tamen  hoc  quoqiie  a  dic  «i 
omitii  par  esl ,  audi  beaium  Paulum  dicenie». 
Honora  parentes,  eladdcnlem,  iiuod  eHprw^*^ 
datum  in  promitsionibM  (Ib.  v.  2).  Si  ^^^^^jj^^ 

.  cum  mullas  tibi  coronas  acquires,  tnm  muiu 
volupiate  perfundes,  iieque  quidquara  nos  esse  p^ 
arbiirabimur  eoruin  quaj  passi  fuimu»  l»ac  dec»  • 
sed  magnitudine  laetitiaj  recreaii.  qiia»  «*  ^ 


745 


EPHnM.j:. 


M 


tumm  coDftideralioild  Cftpienrasv  domi  esse  nos, 
vobiscumqoe  vereari  arlHtrabimur,  el  ex  animi  sen- 
teniia  nobis  euocia  succedere. 

CCXIIIX.  Ejiudem  ad  Valerium  etlHophantum  fre* 
ibyteroi.  { Cucuso  anno  i04. ) 

Sane  quidem  licet  non  scripsissem ,  vos  oporiuit 

scribere  :  hoc  enlm  exigit  lcx  carilatis  ,  qu»  nequ^ 

superari  se  sinlt ,  sed  amoris  excessu  aniicos  suos 

vincere  perpetuo  contendit :  cum  vero  jam  et  semel 

et  bis  scripseriro,  ne  sic  quidem  ad  nos  liierns  millere 

dignati  esUs»  sed  Um  diulurno  siientio  usi  estis  apud 

boininem ,  qui  frequentia  literarum  vestrarum  obrui 

cupiebat.  Atque  baec  a  me  dicuntur ,  non  ut  vos  ac- 

cusem ;  non  enim  meo  me  pede  metiri  nescio  s  sed  ut 

animi  mei  moestitiam  doloremque  tesliiicer.  Quanto 

enim  majori  cupidifate  teneor  literarum,  tanto  major 

mihi,  dum  illis  privor,  aninii  dolor  inuritur.  An  vero 

nos  exigua  consolatione  puutis  indigere,  qui  a  matre 

et  fiorore  procul  simus ,  patria  exciderimus,  tot  ami- 

corum  conspectu   privemur ,   solitudinem  omnium 

asperrimam  incolamus ,  et  Isaurorum  meiu  simus 

obsessi  ?  Porro  una  cum  meis  negotiis  audio  roala 

coromunia  qua  ubique  terrarum  quotidie  pullulant , 

I  alque  in  dies  incrementum  accipiunt,  et  gravia  quae- 

I  dam  minantur  naufragia.  Utinam  ingentem  viro  dolo- 

I  ris  possero  oratione  complecti ;  tum  vero  licet  nihil 

I  jpsi  loqueremur,  vestri  tamen  silentii  poeniteret.  Auget 

I  prseterea  dolorem  meum ,  quod  cum  nec  ad  tabella- 

I  riorum  raritatem  confugere  possitis ,  id  agatis.  Quod 

I  argumento  est—sed  nolo  quidquam  molesUim  efierre; 

I  vobis  id  expendendum  relinquo ,  num  hoc  aliquem 

nostri  contemptum  despectumque  redoleat.  Nihil  ta- 

I  men  curo,  sive  contemnatis»  sive  despicialis  tenuiu- 

tem  nostram  :  unum  id  requiro ,  quocumque  Undem 

r  modo  aifecti  sitis ,  ut  literis  veslris  fruar ,  quae  non 

mediocrem  nobis  consolationem  pariunt.  Nam  unus 

,  atque  alter  saepe  ad  nos  profectus  est,  et  nunc  domi- 

nus  meus.reverendissimus  frater  Libanius,  nec  tamen 

,  vestris  nos  literis  dignali  estis.  Nolile»  quaeso,  moerori 

meo  alterum  mcerorem  addere.  Si  enim  neque  accepU 

hac  epislola  scribere  ad  nos  velitis,  sive  pigritiae,  sive 

inertiae  dediti,  nos  Umen  scribere  non  desinemus,  et 

scribendo  propter  hoc  vestrum  silentium  lugebirous 

et  ingemiscemus.  Hoc  enim  est  in  potesute  nosira 

aitum.  Non  Umen  mediocriter  nobis  ad  consolationem 

valet ,  imo  vero  hoc  etiam  omisso  maximum  nobis 

aolalium  parit ,  quod  ad  ipsam  usqne  solitudinem  et 

^  ad  terrae  fines  (siquidem  in  ipsis  propemodum  finibus 

jam  versamur )  celebris  vestra  fama  penetret,  et  prae- 

,  clara  facinora  vestra  divulget.  Omnes  enim  vos  prae- 

I  dicant ,  laudani ,  corona  douant ,  beatos  censent  ob 

fortitudinem,  consuntiaro,  quam  rebus  ipsis  tesuUm 

ease  voluistis :  ut  iliud  Stripiurae  mandatum  iroplere- 

ti^  :  UiqHe  ad  moftem  verta  pro  veritate ,  et  Deui  pro 

Upugnabit  { Eeeiu  4.  55).  En  igitur  lot  fluctibus  im-  ^ 

petum   facientibus  ^  uuU   insorgente  lempesute , 

neque  conturbare  vos  ullus  potoit ,  nec  in  ulla  re 

Uldere,  sed  et  illi  quinobis  injuriam  inferre  conaban- 


tur  ,  nec  opinantes  niajonim  tobis  laudttm  adctores 
luerunU  Quns  ob  res  gaudete ,  quaeso ,  et  exsolute , 
i  Deumque  precari  non  desinite ,  qoi  res  perGdt ,  et 
immuut.  Faciet  enim  dilo  plus  quam  petimos  aut 
inteliigimus,  propter  boniutem  suam  ( Epha.  5.  W). 

CCXL.  BjuMdem  ad  CaUum  pretbfftmau. 

Quam  ciare  fulget,  nec  latere  potest  anima  fervida 
praediu  cariute !  quo  pacto  toae  contlgit  reverentiae. 
Nam  eum  necdum  scires,  num  tibi  scripsissemus  ( Um- 
etel  scripseramus ) ,  lamen  quae  tuarum  erant  par- 
tiom  ipse  praeslilisti ,  cum  et  liieral  ad  nos  dedisti » 
et  in  boc  sincerae  tuae  benevolentise  specimen  edidifti» 
nosque  summa  Ijetitia  et  consolatione  complevisii.  Ut 
igitur  hac  voluptate  perpetuo  fruamur,  ac  laetemnr^ 
quoliescumque  faculus  dabitur ,  ita  fac ,  qoaeso,  per* 
j>etuo.  Scimus  enim  rem  esse  perdirGcilem,  quod  noa 
facile  aliqui  huc  advenlent ;  quippe  quod  hic  locus  sit 
totius  orbis  terrarum  desertissimus  :  verumumen 
amantibus  etiam  ea  quae  difficilia  sunt ,  facilia  fiunt* 
Si  enim  scisciUri  volueris  et  curiose  inquirere ,  eos , 
qui  suorum  negotiorum  causa  islinc  adveniunt»  nanci- 
sceris  :  nihil  deuique  tibi  deerit ,  siqui  peragani  iter» 
inquiras.  Haic  igitur  tibi  cum  exploraia  siut ,  domin« 
.  mi  reverendissime,  creberrimasad  nos  milte  literaa. 
Nam  et  res  ipsa  omni  difQcuIute  aot  labore  caret,  e| 
quae  dimanat  ex  ea  laeiiiia,  nos  mirifice  reficit  ae  re* 
preat,  et  muitae  consolationis  occasionem  auppediut* 

CCILI.  Ejuidem  ad  Cgriaeum  preebffterum. 

In  hoc  quoque  fervidam  tuam ,  smceram^  et  con- 
suntem  cariutem  miratus  siun ,  qua  ostendisti  te 
nostri  magnam  non  modo  dnm  adsumua ,  sed  etiam 
dum  absumus  raiionem  habere.  Nam  licet  nihil  nos 
ad  tuam  reverenliam  literarum  dedisse  dicas ,  uon 
Umen  poiuit  illud  libi  silentii  causam  afferre ,  sed 
quamvis  nos  siluisse  censeres,  tres  episiolas  ad  no£ 
misisti.  At  nos  et  semel  et  iierum,  et  ter  et  mullotief 
ad  te  scripsimus.  Ei  utriusque  specimen  egregium 
est  ediium,  cum  tuae  caritatis,  qua^  literis  nostris  nou 
indigeat ,  tum  nostrae  aequitatis*  Quando  igitur  non 
ignoras,  quania  reverentiam  tuam  benevolentia  cobh 
plecumur,  cum  eo,  quod  caput  est  bonorum,  ac  vin^ 
culum  perfeciionis  ( CoL  5. 14) ,  abundes,  fac,  quaesOt 
hanc  nobis  voiuputem  impertias.  Nam  quanUscum- 
que  literas  acceperimus ,  licet  numero  multae  sin| , 
nuila  nos  earum  capit  satielas ,  quod  reverentiam 
tuam  siugulari  amore  prosequamur. 

CCXLIL  Chrysoitomi  Chalcidia'  et  Aiyneritke.  (Cucuso 
anno  40i,) 

Nihil  opus  est  ut  ulla  excusatione  uUmini ,  qiiod 
non  veneritis :  nam  mihi  quidem  animo  et  affectu  ve- 
nistis ,  et  nihilo  inferiore  loco  apud  nos  estis ,  quam 
qui  huc  venerunt.  Quocirca  cum  perspecta  mibi  sit 
insignis  vestra  benevoleniia,  et  gratiani  non  mediocrem 
Tobis  habeo,  et  impense  veniam  do ,  quod  Uim  propler 
corporis  aegritudinem,  lum  propteranni  iempus,praedo- 
numque  metum  alilueritis.  Vos  umen  scribere  minime 


K7  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOMI  ARCRIEP.  OmSTANTlNOP.  EPISTOUE. 

pi|$ait ,  natqsedd  Teslra  Iraleludioe  saepenamero  fa- 

cere  certiores.  Nam  ei  loni^o  locorum  intervallo  di8- 

juiicU  «  vobis  de  rebus  ▼estris  sumus  soUiciti :  ac  ti 

rorto  V06  inielleierimQS  omni  tumului  ac  perturba- 

tione  carere,  prosperaque  frui  valetudine,  non  Tulgari 


▼olupute  perfundemor.  HaM:  igitnrcnniTolMseipii 
rata  sint,  quam  safpissime  de  his  rebosceniorttu 
faciie,  quas  nosse  desideramus,  utetiaminsoliiiiiii 
degentes  multam  inde  consolationem  haQriaani 


IN  EPISTOLAM  AD  CiESARIUH 

MOmTlTM. 


Bpislola  ad  Cassarium  a  Chrysosiomo  sccundi  ipsins 
lexsilii  tempore  scripta  feriur  iniiio  et  fine.  Interpre- 
tationem  ejus  Latinnm  ex  Codicc  quodam  Florenlino 
descripseral  olim  Petrns  Martyr  Fiorentinus ,  qui  a 
catholica  religione  descivit,  ac  delatain  seciiro  in  An- 
f  llam,  in  Cranmcri  archiepiscopi  Cantiinriensis  biblio- 
theca  reposuit.  At  post  Cranmeri  necem  cjus  biblio- 
tbeca  direpta  fuil,  et  epistola  deinceps  nusquaro  com- 
pnruit.  Cum  auiem  illa  ab  ils,  qul  trantsubsianliathnem 
negabant,  in  testimoniuro  adducta  fuisset,  ab  ejusdem 
tranitubstanUationU  propugnaioribus  negatuin  cst  eam 
ospiam  exstilisse,  cujus  cxemplar  nuUum  profcrri 
posset.  Anno  aotem  4680  vir  cl.  Emericus  Bigotius 
inlerprelationem  illam  Laiinam  ex  codice  Florenlino  • 
in  bibtioiheca  Domlnicanorum  D.  Marci  descripum 
edidit  post  Palladii  librum  de  vila  Chrysostomi.  At 
censor  quispiam  epislolam  jam  cusam  supprimendam 
esse  puiavil «  ac  revera  suppressil  cum  noiis  Bigolii. 
Anno  aulem  i685  Slephanus  Le  Moync ,  in  libro  cui 
titultts,  Varia  Saera^  Tomo  priroo,  hanc  cpistolain  ad 
calcem  edidit  ut  in  Ms.  habelur,  mullis  mendis  rc- 
spersam  ,  et  aliquot  in  locis  deformaiam  ,  ul  vix  ali- 
quis  sensQS  elici  possit.  Edidit  eliam  v.  cl.  Jacobus 
Basnage  Roterodami  anno  1687,  cum  parie  illa  pnc- 
fationis  Bigotianae ,  qux  hanc  epistolam  respiciebat , 
qusque  cum  epistola  ad  Cxsarium  expuncla  fuerat , 
adjeciis  eiiam  fragmentis  Grsccis,  qusc  Bigoiius  colle- 
geral.  Aliae  quoque  apud  heleroSloxos  prodierunt  Iiu- 
Jos  epislolx  ediliones.  Deroum  vir  eruditus  Jo.  Hnr- 
doiniis  ex  Socielaie  Jesu  aiino  1689  eamdem  publica* 
vit ,  remque  caiholicam  adversiis  hclerodoxos ,  qui 
hanc  ad  sua  tucnda  dogmau  usurpabant,  strenue 
vindicavil.  Hic  ileruro  illam  proferimus  aliquot  in  lo- 
cis  emendataro  ;  fragmenla*  aulero ,  qua:  ex  Anastasio 
presbylero,  ex  Joanne  Damasceno  ei  ex  aliis  desum- 
pla  fuerant,  auciiora  darous,  bcnelicio  doctissimi  ami- 
cissiroique  viri  Michaelis  Lequien  ex  ordine.  Prxdica- 
torum,  qui  hxc  cx  Anastasio  el  ex  Joanne  Daroasceno 
diligenlius  collegil. 

Jam  hic  plarima  disquirenda  sunl;  nimirum  an  hic 
scriptor  sit  Joannes  Chrysosiorous ,  an  nlius  qui  ejus 
nomen  ementiator ;  qui  sit  epislolrc  scopus ;  ei  quid 
scntiendum  sit  de  loco  illo ,  qui  circa  transsubttantia^ 
tionem  tot  controversiarum  ansnro  dcdit. 

Quod  aitinet  ad  primaro  quaeslioncm,  ulrum  scilicet 
hxc  epistola  sil  vere  Chrysostomi,  necne  :  ca  pro 
Chrysoslomi  feiu  hnbita  est  a  Joaiine  naniasccno ,  nb 
Anastasio  pre^ytero,  a  Nicephoro,  ab  aliisque  qui  dc 


duabiis  naturis  dispularunl ;  quin  ei  ipse  titnlasioii 
ncin  episcopuro  ConslaDlinopolitanum,sclliceiC)vf 
sostomum ,  auctorem  prodil :  sic  ciiim  tiabel./iK^ 
tpittola  beati  Joannit  efntcojri  Contlantinofoluaii 
Casarium  monachum  tempore  tecundi  exsiinm;aii 
ipsum  totum  repelilur  in  fine  :  Explieii  epiaok 
Joannit,  elc.  Nihil  roirum  ergo  si  beierodoiiiiix. 
praevalidum   contra  catholicam   fidem  argDoau 
muluari  posse  putanles^  eam  quasigenuinufliO 
sosiomi  rctuin,  nullo  pneroisso  exnmine,  prou* 
Harduinus  eiiam  ipse  et  lilulo  et  veierom  test .  | 
abductus,  Chrysoslomi  csse  putnvil ;  id  qood  i;^ 
intflo  fuit,  ul  majori  conatu  et  feliciori  cxibi  3/ 
rionim  lela  depellcret  argumcnlaque  conruUM  | 
hacc  autem  laudalus  vir  Micbael  Leqoien  in  DiEyj 
lionc  lertia  in  fronlc  Opcrom  S.  Joannis  Daons 
posila  p.  XLVIII  el  seqq.  se  de  authentia  operls 
larc  lestiricatus ,  hujusmodi  argumeDla  propos: .  1 
eam  Chrysosioroo  abjudicandam.  AniinadveriiU!!  | 
primo  caro  a  iieroine  anle  Leontium  laudaiam 
etsi  pcrspiciia  loca  prx  se  ferat  adver.^us  £u/vcLij 
nccnoii  iinius  volunlalis  el  opcraiioois  assenoi 
quas  sane  locn  non  prxlermiitenda  ennl  ia  Syi 
quinla  cl  scxta  ,  non  ab  illis  qui  cas  bareses 
gnarunl ,  non  a  Neslorii  vindicibus  ;  et  laifffM^^ 
eorum  linnc  epistolaro ,  vel  ejus  laciuiani  f^^^^ 
coromerooravit.  Adjicil  vir  doctus  Iios  loqneD^^ 
dos .  Quod  infernum  evomuil  in  Christo  dicm  »• 
naturam  pott  unitionem  ?  et  Iterum  dicunl :  /^otl 
tionem  non  oportet  dicere  duat  naturas,  et  simiie<, 
tum  nsurpnri  coepissc  posiquam  Cyrillns  AicxaiHii 
adversus  Neslorium  scripsil :  Ex  duabustutm^ 
fabttem  unitionem  ette  factam :  dividendas  non  etn^ 
ttantiat  pott  unitionem ;  unam  pott  unitionm  tat' 
Verbi  naturam  ineamatam ,  el  postquam  dro  li 
verha  digladianies  plurimi  eo  devcneruni,  utdie^ 
ipsam  deilatem  passam  fuisse;  qua  xtate  editxii^ 
dissertationes  illx,  qux  Atbanasii  nomiDCcirci^ 
runtur  Tomo  secundo  p.  560,  561  el  seqq.,  ini;i^  j 
easdem  ferme  res  exagitantur,  qira  in  hacepi* 
passim  ferunlur.  Pugnat  qnoque  vir  cruditDS.'* 
epistolam  non  modo  posl  Cbrysostomi  obiinin^i 
eliam  post  Neslorianx  Iixresisexortumscripiani''^' 
se  :  i  Nam  antca,  inquit,  aodilum  non  eniC^^ 
non  modo  ex  duabut  naturit^  sed  eiiam  w  (fcw^w^ 
tterc,  I  quod  primum  Cyrillus  docuit ;  dcindfq*  ■ 
nodus  Clialccdoneiisis  contra  Eulychcm  definiTH^ 
ciiam  Synodus  ex  Cyrillo  adjecit,  CAfw»»  ^ 


^ij  I 

i 


749 


MONITDM  IN  EPISTOLAM  AD  GiESARIUM. 


180 


eue  m  dmnUate^  et  perfeclum  in  hnmanUate;  in  epl* 

slola  vero  ad  Cxsarium  lcgitur  :  Agnotcendum  e$te 

FUium  uon  in  tma  sotum  natura ,  eed  in  duabu$  perfO' 

ctit.  Noiandum  tamen  est  Atlianasium  Libro  primo 

contra  ApolIlRarium  dixissc  Christum  esse  perfectum 

Deum  ct  perfectum  Iiominem.  Verom  licet  han:  tox  , 

unitio^  et  duac  in  Christo  natur»  pcrfectac,  non  ignotos 

prorsus  fuerint  antc  Chrysostomi  aevum ,  certum  ta- 

men  est  eas  non  fuissc  ita  frequenti  usu  receptas ,  ut 

fucrunt  temporibus  Nestorii  et  Eutychis ;  atque  adeo 

videri  hunc  scriptorem ,  qni  illis  passim  utitur ,  ip 

istud  xvum  conferendum  esse.  Movei  item  rev.  pa- 

irem  Lequien »  ut  epistolam  Chfysostomo  at>jndicet , 

qued  in  ca  dicatur  :  Si  enim  Deum  dixerit  pertuUste 

qualicumque  cogitalione ,  quod  impottibile  ett  dixisti  : 

id  quod  blatphetnum  ett  et  immane ;  nam  etsi  hoc  lo- 

,  qucndi  gcnus  aliquo  {nodo  tolerabilc  csse  vidcretiir, 

quo  temporc  rcs  nondum  definiLi  eral ,  muUis  existi- 

,  inantibus  idipsum  essc  diccre  Deum  passum ,  ac  pas- 

'  sam  deitatem  :  atlamen  his  adversa  tradit  Chrysosto- 

^  nius  pltMrimis  in  locis.  Hacc  quae  scite  observata  sunt, 

^  phiribus  prosequitur  laudatiis  ille  vir,  et  alia  multa 

adjicit,  quae  longuin  esset  recensere. 

Aliis  item  nominibus  baec  epistola  omnino  mlhi 

spiiria  esse  videtur.  Is  ad  quem  scribitur ,  est  Caesa- 

^  rius  monachus ,  qwi  jamdiu  una  cum  epistolae  scri* 

^  ptore  idem  institutnm  vitae  tenuerat,  nempe  inonasti- 

'  cum  ;  nam  illud  signidcanfr  haec  verba  paulo  post 

iiiitinm  epislolae  :  Verumtamen  nos  recordantet  tum 

nobiscum  convertationis^  rf,i  «in  fufP  4/ia£»v  ito>t?fta(,  haBC 

'  haud  dubie  Craeca  erant,  qiiibus  signiflcatur  hujus 

epistolo!  scriplorem  idipsum  institutum  viiae  tenuisse, 

qiiod  Caesarius  profitebatur ,  nempe  monasticum  ;  id 

de  Chrysostomo  quidero  dici  posset,  qni  juvenis  inler 

monacbos  versabatur,  et  asccticam  vitam  agebat :  sed 

;in  verisimile  est ,  si  cum  Cxsario  vitam  monasticam 

'  egerii,  qui  Caesarius  ad  usquc  secundum  ejus  exsilium 

supersies  fuerit ,  ipsique  literas  scribere  consueverit , 

illius  lamen  nusquam  mentionem  habendam  fore,  vel 

in  epistolis  vel  in  vita  Chrysosiomi ;  certe  hinc  jam 

nescio  qun  suspicio  nascitur.  Stylus  mirum  quantum 

a  Clirysostomi  diccndi  genere  alienus ;  hic  omnia  pe- 

rcgrinum  olent,  nec  vel  minimum  quidpiam  observa« 

tur,  quod  Chrysostomum  sapiat;  ita  ut  qui  ex  aliis 

scriptis  et  epislolis  Chrysostomi  ad  hanc  cpistolam  se 

conferat«  in  alioni  se  orbem  translatum  putet.  Quis 

apud  Chrysoslomum  vidit  T)2}.Kvyw{  oiave^cvvac,  quis 

reevra  xai^vepeTTac  vidit  hoc  SCnSU,  lucc  prosdicontur? 

l  bi  tam  jejunus  oraior  fuit  Cbrysostomus  ,  cum  de 
$ocio  oUm  ct  contubcrnali  ad  sanani  mentem  redii- 
ccnilo  agerclur?  Argumenlandi  gcnus  Chrysostomi 
cliicct  in  orationibus  contr^  Aiiomocos  ct  contra  Ju- 
duios  :  cas  confer  cuin  hac  cpislola ;  ct  siaiim  coii- 
spicics  quanium  ^it  inlcr  hanc  ct  illas  discrimen.  liis 
I  crpcnsis  epislolam  ad  Caesarium  Chrysostomi  csso 
numquam  credidcrim,  scd  potius  cujuspiam  qui  Chry- 
sostomum  cmcnlilus  sit. 

Quis  vero  sit  iilc,  qui  hanc  cpistolain  Chrysostomo 
adscripsit,  incertum  omnino.  Ejus  autem  mittendac 


occasio  ea  fuit,  aut  ea  esse  simolatur,  quae  initio  epi« 
stolae  narratur  :  oblatus  fuerat  Caesario  ApoUinarii  li- 
ber,  qno  pcrlecto,  usque  adeo  ejus  doctrina  permotos 
est,  ut  graiiam  baberet  iis  qui  librum  sibi  obtnlerant, 
et  lihrum  optimum  esse  praedicaret  etiam  in.epistola 
illa ,  quam  ad  Joannem  sc  misisse  confinxit.  Non  de- 
sunt  viri  docti,  qui  puteni  hanc  epistolam  non  conira 
Apollinarisias  scriptam  fuisse ,  sed  contra  Entychia- 
nos,  exque  conjeclura  taiitum  hic  dicr,  librum  de  quo 
hic  agitur  Apollinnrii  fulssc  :  nam  Apollinarins ,  in- 
qninnt,  numquam  dixit  ex  duabns  naturis  nnam  fa- 
ctam  esse  natumm  post  unitipnem.  Ac  nihil  cerla 
diibii  est,  hic  de  ApoUinnrii  libro  agi  et  ApoUnriarista- 
rnm  doctrinam  impeti.  Nam  nt  omnia  minutatim  per- 
sequamur,  qnx  initio  epistolae  dicuntur  in  libro  Apol- 
iinarii  prxdicari ,  Contursum  ettentiatem  et  mixtionem 
divinam  faetam  etse  divinitatit  et  camit ,  et  hine  unam 
perfici  naturam^  hsec,  inquam ,  ipsissima  fere  verba 
sunt  Apollinarii ,  qnalia  referuntur  ab  Enlogio ,  apnd 
Photium  cap.  CCXXX,  p.  849,  excerpta  ex  libro 
ApoUinarii  de  Incamatione :  0  nova  creatura  et  <Uvina 
mixtio !  Deut  et  caro  unam  perficiunt  naturam,  Quod 
ipsum  rererl  Epbracmius  Antiochenns  in  Bibliotli.  Pho» 
tii  cap.  CCXXIX,  p.  787.  Jam  quis  neget  in  epistola 
Cxsiirii  de  hoc  Apollinarii  libro  agi?  Caetera  quogne 
capita  rcoenscamus :  secundum  ApoIHnarium  et  Apol« 
linnristas ,  ut  in  hac  epistola  dicitnr  :  pott  uniHonem 
non  oportebat  dieere  naturas  duat,  IHcebant  etiam 
Apollinaristae,  c  Dominicum  corpus  non  esse  vemm 
corpus,  quia  conversumerat  in  deitatem  :  Passionem 
divinitati  excogiiabant.  »  Dicebant  quoqne ,  «  Domi* 
nuni  Jcsum  came  nostra  amlctum ,  sed  in^nimaia.  t 
Hi  erant  Apollinarii  et  Apollinarisiamm ,  qui  Synu- 
siastae  vocabantur,  errores ;  il  vero  ex  supra  allato 
Apollinarii  loco  consequebantur :  nam  quia  secundum 
ApoIIinariiim  per  commixtionein  divinam  Deus  et  cnro 
un.im  perficiebant  naturam,  hinc  sequebaiur  post  iinS- 
tionem  non  oportere  duas  dicere  nnturns ;  divinum 
corpus  non  esse  verum  corpns ,  quia  conversum  cral 
in  dcitaiem ;  divinam  ipsam  naturam  seu  divinltaicm 
passioni  esse  obnoxiam  ;  carnem  Chrisii  anima  csse 
humana  vacuam,  quia  Dcuset  caro  unam  perficie- 
bant  naiuram. 

IIos  ctiam  ApoIIinaristarum  seu  Sgnumttatum 
crrores  commcmorant  Atliauasius,  Gregorius  Na- 
zianzenns,  et  Epiphnnius,  qui  postremus  necnon  et 
Joanncs  Dnmascenus  dc  llxrcsibus,  p.  94,  Dimmritag 
illos  vocant.  IIujus  vero  appellationis  causam  aperit 
Gregorius  Nazinnzenus  Orat.  46,  p-  722,  ciim  aitcor- 
piis  ct  animain  essc  in  Christo,  tertiam  partem,  Apol- 
linnrislae  quippo  aicbant ,  in  Christo  pnrtem  nnam 
hominis,  ncmpe  mentem ,  a  verbo  snppleri,  solnmque 
Vcrbum  junctum  corpori  etanim*-e  (nempe  scnsttivae« 
ut  diclilabant  illi)  totum  constituere  Christum.Qoam- 
obrcm  cum  cx  Catholicorum  scntentia  tribus  consia- 
rct  Christus ,  Verbo  scilicet,  mente  humana ,  et  cor- 
pore  animaio ,  qui  unam  ex  illis  demerent  partem^ 
mentcm  scilicet,  a  duabus  aliis,  quae  supererant,  X>i- 
mceritm  audiebant :  nam  St/tioc^y  Grsecis  est  dumiertim 


m 


MOMITUM  IN  EPI8T0LAM  AD  GiESARlUM* 


parUiy  c«jas  siynifialionit  exempUi  saepius  advertere 
est  in  Analeciis  nostris  p.  519  et  seqq. 

Cum  bac  igitur  epistola  consonant  ea,  qaae  Athana- 
sius  inepistola  ad  Epictetum  de  Apollinaristis»  Ucito 
tamen  nomlne «  dicit ,  quam  epistolam  Epiphanius 
Haeresi  77»  ubi  cootra  Dirooarius  seu  Apollinarisus 
agilytotam  retulit.  Qmi  infemtu  eruetami^  inqoit 
Atbanasios,  cor^  ex  Maria  genitum  eue  Verbi  did- 
fdiaii  eomubiianliale,  ifloowwJ  Hincautem.ApoIiinari- 
6t2B  vviMiwwrml,  SynusiaUeef  audiebant,quod  substan- 
tiam  Verbi  cum  carne  miscerent  et  utrumque  uiium 
faoerent.  Aut  Yerbum ,  pergit  Atbanasius,  in  earnem » 
oiM  et  cajriUot ,  el  in  totum  eorjme  mutatum  fume^  et 
a.nalura  deeciviue  $uaf  II  ic  habes  illam  $991091»*  fU^w  seu 
misiianem  divinam  Apoliinarti,  per  quam  Deus  et  earo 
unam  eflficiebant  naiuram.  Qui$  autem ,  ait  Athana- 
aiuB ,  in  Eceletia  aut  a  Chritlianit  umquam  audimt , 
JPoffif ffum  pojjitone,  non  natura^  gettatte  eorput  f  H»c 
ezplicantur  per  illud  quod  in  Epi^tola  ad  Caesarium 
legitor  :  Dieebant  enim  Apoliinaritteg,  inquit  hic  scri- 
l^r ,  domimeum  eorput  non  ette  verum  eorput^  quia 
oouvertum  erat  in  ddtatem.  Pergit  Athanasius :  Aui 
^it  eo  procettit  imfnatatitf  ut  dieeret  tentiretque  iptam 
deitatem  Patri  eontubttantialemf  cireumeitamf  et  tm- 
ferfectam.  ex  perfecta  factam  fuitte :  e$  quod  cruci 
et§xum  erat  non  fuitte  corput ,  ted  iptam  Sapientia 
eubttantiam  rerum  opi/icemf  Haec  iterum  consentiunt 
eom  iis  qu»  paulo  anle  dicebamus,  dominicum  cor- 
pos  seeundum  Apollinaristas  non  fuisse  verum  cor- 
pus.  Ei  liis  item  dictis  probatur  id  quod  in  epistola 
non  semcl  dicilur,  nempe  secundum  Apollinarisus 
iptam  deiuiein  esse  pasaibilem ,  quod  pluribus  ex- 
piicat  Gregorius  Naztanxenus  Homilia  46,  ubi  ait  se- 
cundum  Apollinarium ,  unigenitum  Deum  in  propria 
IMia  diTiniUte  passum  esse ,  atque  iu  triduana  illa 
oorporis  morte  diviniuiem  quoque  simul  cum  cor- 
pore  mortuam  fuisse ,  sicque  ruraus  Patris  opera  a 
Borte  ad  vium  revocaum  (uisse.  Passibiliutem  quo» 
que  illam  deiutis  secundum  Apoliinarisus ,  comme- 
morat  et  confutat  Athanasius  in  libris  conira  Apolii- 
aiarium»  Tidc  p.  024,  et  paulo  ante«  nempe  p.  923,  ait 
secundum  Apollinarisus  Verbum  assumpsisse  corpua 
absque  mente  :  qui  est  posiremus  error  in  episiola 
4id  Cacsarium  commemoratus ,  et  h»c  erat  quasi  tes- 
sera  Apollinarisurum.  Certum  iUque  pulo  in  epistola 
ad  Cxsarium  contra  librum  Apoliinarii  agi,  illumque 
ipsum  librum,  ut  videlur,  quem  de  Incarnatione  scri- 
pserat,  ab  Eulogio  supra  commemoratum.  Caeterum 
ApoilinarisU!  non  inter  se  consentiebant,  sed  alii  alioa 
errores»  ex  uno  fonte  manantes,  propugnabant,  ut  vi- 
dere  est  in  episiola  Athanasii  ad  £picteium,et  in 
ejuadem  Athanasii  Iil|ris  contra  ApoUinarium ;  iiem- 
queapud  Epiphanium  Haeresi  77. 

Neque  Umen  negari  potest  probabile  omnino  esse 
hunc  scriptorem  qui  saeculo  Eulychiano  vixisse  et 
haaresi  Bii  infensiis  fuisse  videtur ,  ut  hanc  epistolam 
ab  80  supposium  Chrysostomo  adscribere  posset, 
conflnxisse  se  contra  ApoIIinarii  librum  agere,  qui  in 
midtia  cum  Eotyche  consentiebat,  quoniam  non  poie- 


rat  Ghrysostomum  contra  Eotychis  l«miD9{ 
loquentem  inducere,  qui  diu  anu  iUam  m 
obiisset.  Quod  autem  hic  cum  Apoirmnristis  E 
cbianos  maxime  confutel»  probani  voces  illx,A 
di  ioquendi  frequentes,  quos  supra  commeiDoi 
mus,  qni  tempore  Ghry8ostomi  vix  noli  tm 
Umenin  hac  opistola  passim  iisurpaniDreodeiDi 
quo  contra  Eutychianos  adhibiti  posteafaere. 

Resut  ut  de  clausula  illa  agamus  circa  qoami 
qosstionea  agiuiae  sunt ;  ilU  vero  esi :  SicHtm 
tequam  tanctificetur  pamt^  panem  fiominamnt :  i 
autem  illum  tancUficante  gratia ,  medianU  $acm 
Uberatut  ett  quidem  ab  appeltatione  pam;  iifn 
tem  kabitut  dominici  eorporit  appellatione  ^  eiiam 
tura  panit  in  ipto  permantit ,  et  non  duo  corpon 
ti^ttm  corput  FHii  prcedicamut  :  tie  et  hie  ditm 
dente  corpori  natura  ,  iinttm  FiUum ,  unam  pm 
utrumque  conttituit^  cognitum  line  confunont,  'vd 
bili  rationef  non  in  una  tolum  natura^  ted  n  a 
perfectit.  Hine  heterodoxi  acerrimum  coiiirai 
caiholicam  telam  se  motuari  posse  rati ,  seoj 
hiyus  scriptoris  meniem  absqne  ulla  mnuiior. 
stantiae  panis,  Eucharistiani  confici  pognanl : :! 
terius  progressi ,  panem  appeilatione  sob  (k  1 
corporis»  non  pnesentis  dignatum  esse  coniej 
lllud  autem  qnasi  certum  exploratiimque  hii^ 
hanc  epistolam  vere  Joannis  Chrysoslomi  esie 
4)um  abunde  supra  probatam  fuerit ,  baoc  epi>^ 
non  esse  Gbrysostomi,  eiiamsi  quid  ex  ignoiisoa 
ris  dictis  in  eorum  graiiam  emergeret,  quod  ti 
loiige  abesl»  nullam  hinc  nautuari  possentiocu^ 
Um ,  cum  nec  quis  ille  scriptor  fuerit,  necaad 
licus,  heterodoxusve  fuerit  deprehendi  possici 
▼ero  ex  iis  quae  de  dettaiis  passibiliiate  diiii.  s 
nihil  adversae  nascatur  suspicionis.  Yemni  f>r 
ille  sit,  jam  locum  disprciamus,  cxae»?^ 
primo  qua  arte  locum  ejusmodi  ad  praeseisat^ 
sti  in  Eucharistia  negandain  detorqueaot.Iit.^ 
qiiiunt,  panis  dignus  habitus  esse  dicitor  dfw 
corporis  appellatione  :  unde  sequiior,  soloo«3 
panem  in  Eucharistia  dominicum  appellari  (or?^ 
ad  quid  enim  fianem  dignum  babitum  doffliDid  < 
poris  appellatione  dixerit,  si  vere  adsil  domii' 
corpus?  Sed  quorsum  illae  circuiliones,  quandot 
scriptor  isie  ait  naturam  panis  et  dominieumcwr 
non  duo  corpora  ,»sed  unum  corpus  Filii  prs^^ 
annon  hinc  omnino  consequilur  corpus  Filii '«^ 
Eucharistia  haberi?  annon  ilia  comparaiio  01« 
naturae  panis  et  corporis  dominici  cum  naturai' 
et  humana ,  unum  Filium  et  uiiam  personam « 
cienie ,  omnino  futilis  erit ,  si  corpus  Clirisii  0 
vere  in  Eucharistia?  Aliud  lclum  coniorqiKfl'-? 
viusque  instant,  ac  transsubstantiationemiiic^l'' 
impcti  pugnani.  Nani,  inquiunt,  hic  lucalenicf  <!«»' 
panem  in  Eucliaristia  post  sanctificalioneoi  refl 
nere,  idque  his  verbis  declaratur,  Etianm  nattr*^ 
nit  in  ipto  permantit^  et  non  duo  eorport^  ai » 
forpwi  FilH  prasdicamut.  Verum ,  ut  muliis  excfflf 
probat  Harduinus,  natura  et  •^i»  ctuuspi^m'»** 


B5  £M.  BIGOTll 

pud  Pat#6s  signifiiMt  proprieUM  oalurales  rei  ejus* 
em  ;  ai  htt  proprietateft  omnes  nnturales  panis  per- 
aanent,  et  quidquid  in  pane  sensum  movet,  aspectam 
^^illcet»  tactum  etgustum ;  nam  id  solom  in  natnra 
tujusque  rei  seosilifl  percipimus;  ita  ut  natura  panis 
iic  tota  persplolatur,  lioet  ejus  materia  et  substantia 
n  corpus  Ghristl  mutata  ftierit.  Naiuram  cerie  panis 
lic  intellexisso  oportuit  hune  scrlptorem,  quisquii 
landem  ille  ftierit :  nam  panem  in  corpus  Chrlsti  mu* 
lari  iuDC  in  Ecclesia  Graeca  vulgo  dlcebatur,  qua  mu« 
tatione  racia  tunc  pon  amplius  substantia  panls  In 
Eucliarlstia  erat.  Slc  autem  explicandum  hunc  scri- 
ptorem  esse  probaturex  Joanne  Damasceno,  qui  hanc 
eplstolam  legebat ,  eamque  pro  Joonnis  Ghrytotloroi 
fetii  babebat,  quippe  ejus  partem  non  mlnlmam  retu« 
lit.  Ipse  quoque  Joannes  Damascenus  de  Orthodoxa 
lide  libro  quarto  p.  270  sic  habet :  Quemadmodum  na- 
iuraiiier  panis  per  come$tionem^  vinumque  et  aqua  per 
potionmn  in  eorpue  ei  eangmnem  eomedenlit  ehbibeniii 
trantmutaniurf  nec  eorpue  fiunt  aUud  a  corpore  efiw 
quod  prius  exstabat :  sie  panis  qui  in  protheti  prespa^ 
^ratus  fiiil,  vinum  item  et  aqua  per  invoealionem  et  ad- 
yentum  Spiritus  sancti  supernaturaliter  mutantur  in 
corput  et  tmtfiuinem  ChritH  ;  nee  duo  tunt ,  ted  unum 
^  et  idem.  Heo  Joannes  Damaseeniis,  qui  hunc  quo  de 
'  qu^Ksiio  est  locum  In  mente  habuisse  videiur  cum  haee 
'  Bcriberet.  Nlsi  dixlsset  autem  panem  et  vinuni^uper- 
'  naiuraliter  mutari  in  corpus  et  sanguinem  Chrlstl,  ex 
sequenUbus,  nec  duo  tunt,  sed  unum  et  idem,  Inferr^nt 


PRiEPATia  7U 

haud  dubie  heterodoxi :  si  panis  et  vinum  simiil  cum 
corpore  et  sanguine  Ghrisli  unum  et  idem  sint  in  Eii- 
charistia ,  ergo  post  sanctiAcationem  panis  et  vinum 
remanent ;  sed  eum  prius  dixerit  panem  et  vinum 
muiari  in  corpus  ei  saaguinem  Christl :  quod  ^ubjun* 
glt  posiea,  nec  duosunt^  ted  unum  et  idem^  non  il«  in« 
telligendum  esl,  ut  ipsa  panis  et  vini  substantia  rc- 
maneat,  ei  unum  sit  cum  corpore  Christi ;  alior|uiii 
enim  non  mutata  fuisset  in  corpus  et  sanguinem  Chri- ' 
8li;  sed  quod  proprieuites  iliiB  omnes  quoe  solai  In 
pane  et  Yino  sensu  percipiiintur  remaneant ,  et  cum 
corpore  et  sanguine  Ghristi  unom  sacramenlum  efft* 
ciant :  et  sic  explicandus  est  auctor  epistolae  ad  Cs- 
sarium,  quem  pne  oculis  tunc  babult  Joannes  Dama- 
scenus :  quod  enim  dicit ,  Etiamsi  natura  panit  rc" 
mantit^  de  speciebus  et  proprieiaiibus  tantum  panis ' 
intelligendom  est.  Neque  enim  negare  voluit  ille  mu- 
tationem  panis  et  yini  In  corpus  ei  sanguinem  Ghrisii» . 
quam  SS.  Patres  Graeci  enuntiant.  Gregorius  quippo 
Nyssenus  eam  modo,  mutationemy  vocat ;  modo,  tran^- 
etemontationem ;  Chrysostorous,  transformationem ;  Gy- 
rillus  Jerosoiymitaiius»  mutationemf  ve(  conversionem.  - 
Hanc  autem  moiationem  ideo  non  expressit  aiictor' 
epistolae  ad  Gaesarium,  quia  cum  hae  de  re  nulla  tune. 
conlroversia  moveretor ,  non  tanla  opus  esse  caulela 
videbaiur  in  his  enuntiandis. 

Praefalionem  clarissimi  viri  Emerici  Digoiii  qua 
Luteti»  suppressa  fuit,  qoamqoe  publicavit  v.  cl.  Ja- 
cobus  Basnage,  hio  Bubjongendain  duxi. 


^tfeftttto 


CL.  V.  EME^RICI  BIGOHI  m  EPISTOLAM  CHRYSOSTOMI 

^  AD  C^SARIDM  MONAGHUM, 

i  Qum  fuit  tuppreua  tn  editione  Palladii  de  rita  Chrysostomi.  Parisiis  vulgata  apud  viduom 

Edmundi  Metrtini  anno  1680. 


Hanc  orationem  sequitur  epistola  ad  Ciesariuiii  monachum ,  qu»  licet  nitore  suo  nativo , 
W  estGriBco  eloquio,  destituta,  nibilominus  sub  velo  veteris  Latin»  inierpretationis  mirl- 
fcos  eloqucnti»  disertissimi  doctoris  radios  «xliibet.  Primiis  qui  ultlmis  temporibus  hujus 
meminit  epistol»,  fuit  Petrus  Martyr  Florentinus;  qui  ex  ea  locum  quemdam  protulit  in  Lo- 
ns  communibus.  Insolitns  loquendide  Eucbarlstia  modu8,qui  ex  ea  referebatur,  a  Joannis 
l.hrysostomi  phrasi  ac  genio  prorsus  alienus ,  lectores  in  dlversas  traxit  sentehtias  ;  aiiis 
iuppositiliam  esse  affirmantibus,  aliis  pro  Tirili  contendentibus  veram  esse  ac  genuinam, 
omnes  intepram  videre  summe  concupivere  :  dolueruntque  Petrum  Marlyrem,  qui  prlmus 
de  ea  menlionem  injecerat,  minime  indieasse  qua  in  bibUotheca  exstaret  codex  Ms.  FIo- 
renliae  delitescere  omnium  erat  suspicio,  quia  Florentinus  fuit  Petrus  Martyr,  sed  ubi,  ab  . 
omnibus  nesciebatur.  Mibiqu»  fortuna  faverat  in  reperiendo  contextu  Gr»co  S.Joannis  [ 
Uirysostomi,  hic  etiam  non  dQfuit.  Ejus  exemplar  reperi  apud  RR.  PP.  DomiDioanos  ,  in  1 
Monasleno  J5.  Marci.  Cujus  te  in  partem  insperati  6ont  venire  libens  patior;  nec  exspe- 
cio  ul  miiii  succlames  in  commune,  si  modo  exorari  te  sinas,  ut  benigna  interpreta- 
iione  emoilias,  qusB  duriuscule  sonant  de  EucharistiiB  sacramento,  et  in  memoriam  revo- 
ces  totet  tam  msignes  locos,  in  quibus  adeo  luculenter  de  hoc  sacrosancto  mysterio  loqui- 
tur  ^oaDQes  noster,  ut  doctor  Eucharisti»  vocari  meruerit :  slcut  S.  Augustinus  doctor  Gra- 
liaBvulgoprnBdioatur.  DixiPetrumMartyrempostremis  temporibus  hujus  epistol»  memi-  * 
nisse,  qutt  antea  Griecis  Patribus  netfssima  foerat,  utpote  qui  multa  testimonia  ex  ea  ad- 
versus  Monophysllas  et  Acepbalos  adduxerunt,  ut  observare  licet  in  notis  quas  margini 
apposoi  indicanoo  Codices  ex  quibus  textum  GriBcum  apud  iilos  Patres  a  me  inventum  de- 


18S  8.  JOANNIS  CllUYSOSTOMl  ABCHIEP.  GONSTANTINOP.  ] 

scripsi.  Cffitci*uin  ubi  deficiebant  verba  GriBca,  vacua  coIainnaromspatiareliq[tti,necp; 
^  sus  sum  ca  punctis,  aut  lineolis^  sicut  librariorum  mos  est,  replen,  ut  possint  inibi  i 
^  eruditi  verba  GrsBca  adscribere,  si  quando  ea  invenerint.  Cum  enim  experimento  noyerii 
l  quo  casu,  quare  fortuna  in  ea  qun  attexui  testimonia  inciderim » jion  despero  ab  aliis  a 
^  posse  inveniri.Quisque  experiatur  cui  fortuna  erit  faventior ;  et  si  cui  ea  obsecandaTei 
is  ne  publico  invideat ,  neque  apud  se  inventa  privatim  detineat.  Qui  veteres  libros  ti 
ctant ,  norunt  nuUam  veteris  cujuscumque  libri  editionem  ,  qusD  ex  unico  exempl 
.  fuerit  eruta ,  hucusque  prodiisse  omni  ex  parte  perfectam.  Manu  exarati  Codices  mu[\ 
aliorum  exposcunt  operas,  ut  quod  in  uno  comiptum  est,  ab  aiio  sanetur;qaodini] 
^  vetustas  obliteraverit,  ab  alio  lucem  accipiat*  Hoc  verum  esse  de  Godice  hujns  epistol» 
teri  cogor,  qui  licet  sit  annornm  500 ,  parum  tamen  emendate  scriptus  est,  et  opem  a  Gn 
prfficipue  Codice,  aut  ab  alio  saltem  Latino,  postulat,  In  eo  quem  vidi,  aliquando  roceso 
tinusB  sunt,  aliquando  simplex  vocalis  E  pro  diphthongo  M  scripta  fuit ;  T  pro  D,  et  r 
versa  D  pro  T  ;  verbis  aliquaudo  ita  corruptis ,  ut  ad  sanitatem  reduci  miDime  poss 
absque  subsidio  alior.um  Codicum.  Quie  scribarum  incuria  detemiit ,  opinor,  Petnim  M 
tyrem  ab  ea  edenda.  Taceo  interpretationem,  qu»  minus  accurata,  imo  plane  barbarai 
wBtur.  Ego  his  omnibus  nsevis  lectores  benevolos  nequaquam  offensumiii  arbitratussni 
imo  eam  libenter  excepturos  puto  quam  damus  epistolam  Latine  quoquo  modo  ?ersai 
Gujus  fragmentum  a  Petro  Martyre  editum,  eruditorum  animos  pridcm  solIicitaTit.(^ 
enim  iilud  cum  legerit,  Joannis  Chrysostomi  mentem  percipere  queat,  ex  eoqne  aaiiu 
vertere,  qua  occasione,  quo  animo  ejus  verba  scripta  sunt?  In  ea  porro  cpistola  miraRl 
cet  summam  et  insolitam  Dci  amantissimi  viri  caritat^m,  qui  licet  innumeris  «mmnis^ 
prcssus  esset,  atcjuc  continuis  tcrroribus  ob  Isaurorum  incursiones,  ut  ipse  scribit  in 
stolis  ad  Olympiadcm,  penc  exanimaretur,  nihilominus  cum  audisset  CsBsarium  mona. 
amicum  suum  in  Apollinaris  et  Synusiastarum  hieresim  incidisse^  eum  pro  incredibi 
bonitate  ab  hieresi  avertere  atque  in  sincer»  pietatis  viam  revocare  hac  epistola  molitit 
Quantum  vero  ApoUinarishsresis  tum  grassaretur,  et  quammultos  invasisset,ex  eo  coIIjt 
licet,  quod  contra  ApoIIinaristas  et  Synusiastas  scripserunt  Diodorus  Tarsensis  episa^ 
quem  supra  memoravi,  Gregorius  N^^ssenus,  Cyrillus  Alexandrinus ,  Theodorus  Mopsus 
nus,  Tbeophilus  Antiochensis,  ut  alios  plures  omittam.  Atque  ut  ab  eo  errore  Cm± 
rcvocaret  Joannes,  eumque  ad  catholicam  fidem ,  quie  duas  in  Christo  naturas  iocoDfii^ 
sub  una  persona  confitetur,  epistola  reducerety  comparationem  ab  Eucharisti»  sacraoHi! 
mutuatur,  in.  quo  jpanis  post  consecrationem  non  jam  panis,  sed  corpus  Christi  appelU 
dignus  efficitur;  Etiamst  natura  pants,  inquit,  m  ipso  permansit,  et  non  duo  corponA 
unum  corpus  Filii  prcBdicatur.  Quibus  verbis  sanctus  doctor  veram  ac  realem,iitroe2L 
corporis  Christi  in  Eucharistia  prsesentiam  supponit,  et  agnoscit ;  alias  certe  nullafii^ 
cum  humana  ac  divina  in  Christo  natura  EucharistiiB  comparatio.  Ipse  Chrysostow 
Hom.  2  ad  popul.  Antiochensem  :  Helias  enim  pallium  reliquit  discipulo  suo,  Deiani^mH 
lim  ascendens  in  coBlum  nobis  carnem  simm  reliquit :  sed  Helias  se  eocuit ;  Christusm^ 
carnem  suam  nobis  reliquit,  ipsamque  habens  ascendit.  Et  Hom.  83  in  Matthffium  :  S\((^ 
in  mysteriis  faciamus,  non  ilCa  qucs  ante  nos  jacent  solummodo  aspicientes ,  sed  verUfff^ 
ejus  tenentes.  Namet  verbis  ejus  defraudari  non  possumus,  sensus  vero  noster  deceptiK 
limus  est :  illa  falsa  esse  non  possunt ,  hic  scepius  atque  socpius  fallitur.  Quonim^^' 
dixit ,  Hoc  est  corpus  meum ,  obediamus  et  credamus,  et  oculis  tntellectus  id  percif^^^ 
Integrum  librum  conficerem,  si  ex  Chrysostomo  locos  omnes  excerperem ,  in  qoibus^^ 
cratissima  Eucharistia  similitcr  loquitur;  sed  IfiBtius  ac  salubrius  tibl  erit  eos  io  N 
legisse. 

EPISTOLA  D.  CHRYSOSTOMI 

AD  CiESARIUM  MONACHUM. 


mCIPIT  EPISTOLA 

BEATI    jrOANNIS     EPISCOPI    GONSTANTIlfOPOLITAIII     AD  CJESARICIf    HONACHUII    TEMPORE  SECUl 

EXSIUI  SUI. 


Insptoimus  litem  tuae  reverenttaCy  inspeximus     tem,  etaxp«cfv<»«,  id  est  consommate,circipi^ 
auiem  non  praeter  lacrymas ;  quomodo  enim  non  la-     se  habentem,  subito  hffireticorum  jactibus  iaps» 
erymabimur,  et  animam  ipsam  dolore  conficimus.      «tom ;  Imperiius  toterpres,  img^ 
Tidentes  fratrero  singularem  vitam  *  a  puerilia  eligen*      mus  saepe,  ^m^  ^i^,  rooDasticam  Titam  ^PP^^  ^ 

sius  io  llistoria  Arianorum  ad  Monachos,  x^  ^  ^ 

^  lu  oneoo  erat  baud  dubie,  x^  f^if^  pi«v ,  numailicam     mm^i,  mmattkam  tiuun  agetHitm 


U 
^;.^ 
1'« 

riii-i. 

frrj!' 
tsrs 
ki. 
Ik 

aki 

m 

9> 
•Ai 

Nl! 
ti- 

fJr 
•i^' 
lO 
IfS 

ilr 


I 


757  AD  CiES4UUM 

£(  dicas  fortasse  ab  crrore  ad  id  quod  mdios  cA 
Yetiisse  te ,  cl  gratiain  confileri  his  qui  adniiralHleB 
proiulcriiu  libnnii,  quem  magnum  esse  opiima 
nominant  scripla  :  qui  splcnilide  praedicat  coo- 
cursum  csscnlialem  et  nilxiionem  sacram  factam  cx 
diVmitate  el  cnrnc.  Unam  auieni  ex  hoc  pcrflci  naiu- 
ram  istud  mirabitur  ^  insipientis  Apollinarii  incousi- 
deratio  :  ista  eorum  qui  introducunt  coniempera- 
tionem  et  ^vwXoifi^v,  id  est  commixtionem  impiissima 
inteniio  *,  qiiae  procedens  iinmutni  quidcm  Arii, 
Apoilinarii,  Sabellii,  et  Manctis  nihil  :  passionem 
auiem  excogitari  et  adponi  secundum  illos  Unigeniti 
imaginatur  deitati,  quod  a  Ghrisiianis  alicnum  esi. 

Posside  igitur  temetipsum  iterum,  dilectissiine ,  et 
ad  priorem  regredere  ordinem,  ab  abominabili,  isia 
abstinens  opioione,  qox  est  Apollinaris  et  eorum 
qm  Synusiastac  *  dicuiitor*  Impia  cogiiatio  assidue 
poris  influens  nocere  novit,  qui  secundum  nos  sunt 
aimplicilati  conviventes.  Docioris  enini  oorum  est 
liber ,  Apollinarii :  etsi  hunc  sibi  lua  reverentia  non 
recie  faciens  negotiata  est.  Yeromiamen  nos  rccor«> 
danies  tua:  nobiscum  conversaiionis :  sentientes  au- 
tcin  cx  his  qux  scripsisti  ^  crrorem  subsistere  erga 
tuam  dilectioncm,  ex  illornm  insipientia;  non  solum 
erga  dispeusalionis  mysterium :  magis  aulem  et  crga 
nominum  coojunctionem ,  excogitavimus ,  Domino 
cooperanle  nosirac  iiifirmilati,  de  omnibus  mani- 
festam  ostentationem  '  facere  ad  redargutionem 
quidem  malx  opinionis  eorum  qui  hsereticum  iibi 
protiilerunt  libnim  ;  correctionem  auicm  tuse  i^ne- ' 
rationis. 

Denm  ergo  quando  dicis,  dileciissime,  agnovisii  id 
qiiod  simplex  est  naiurx  *,  quod  incompositum»  quod 
inconvcrtibile,  quod  InTisibile,  quod  immortale,  quod 
incircumscripljhile ,  quod  incomprehensibile-,  ei  isiis 
similia,  Hominem  aiitem  dicens,  significasti  qood  na- 
iurae  esi  infirmom,  esuriiionem ,  sitim,  super  Laza- 
rum  lacrymas»  meiom,  sudoris  ejeciionem,  ei  ius. 
sifflitia,  quibus  id  qood  divinom  esi  exira  esi. 

Ghrislum  autem  quandp  dicis »  conjunxisti  uirnm- 

^  Bic  slupeas  veieris  mterpretis  Ignorantiam,  oscitao- 
liarove,  qui,  ^wtahM,  ac  si  •«u(Murm  legereiur ,  mira^ftur 
verlit.  Sic  autem  legas  oportet :  Hwc  esi^  o  vir  adtmande, 
iiisipienUs  ApoUmarU  absttrditM ,  oi  obsenravit  v.  cl.  Har- 
duiuus,  qui  aii  hic  in  codice  suo  legi  i«eXi«uio«Ti  iaiSr^, 
^poltinarti  impietas,  sed  mierpres  Latinus  qui  vertit,  ^po/- 
linarii  inconsideratio,  videtur  legisse  «T4«i|pa.  Hox  ubi  legi- 
lur  contemperationem^  Grsece » zfSaw,  Siephanus  Le  Moyne  , 
edidit,  conternplationem. 

*  impiissima  inteniio ;  in  Grsco,  i  i^miuniix^  «ifMs ,  m- 
pOssima  heeresis,  Inierpres  imperite  pro  more  sequentia 
convertit. 

*  s^siastce  vocabantur  ApoIIiaarisUB.  Cujus  rei  causam 
aperit  Gregorius  «azianzenos  orat.  46 ,  p.  722  :  Jffirmabat 
eum  antequam  descendissety  fitium  hominis  fiiisset  et  de^ 
scendisse  camem  propriam  adducentem ,  itlam ,  quam  in 
ecBlis  habebal  anu  uBcuta^SU/E  substanTIM  commix- 
TAM .  graece ,  w>9m^jkn(t,  De  hac  voce  Jam  io  Monito  aciuro 
est.  ibid.  Mss.  adadwB  puris  influens.  Bigotios  sic  posuit, 
assidua  e  fwris  infbms.  Haiduinus,  assidue  puris  inflmis. 
Uox  Bigotius  ei  Harduinus ,  ApoUmari  dtco,  sed  ha^c  tox  , 
dico ,  non  est  in  Ms.,  nec  prorsus  necessaria  videtur. 

^  inMs.,  «cnpmrif..       ^ 

*  fwte  ostensionem, 

*  Legendum  videtnry  i 


munibos 

filcnduBi 

iulisse  qi 

Uixisli :  id 

aliorum  hxresw 

hominem  dixeris 

ficans  templum, 

tem  numquam  dicitnr,  qm  pm  ftM  «s 

forsitan  dicuni,  £i  qoomod»  DMMH»4«g^  C : 

me  vultis  occidere,  hommem  fH  «yiiMo  tm 

quutus  ium  quam  audiri  a  Deo  {Jams^  tu  4il/  !  i 

omnino  sapienter  hoc  dieeadHi  em 

inhabiianti  defraodabatnr  deilaie;  t 

lens  ^  patieniem  naturam,  hominis  i 

propier  quod  ct  Deus  ei  homo  Gbriiiai.  1 

impassibilitatein ,  homo  propler 

Filius,  unus  Dominus,  idem  ipse  prooil  ( 

ntm,nalurarum  unam  doDSinationem , 

iein  possidens»  etiamsi  non  consubsiantiales'exsbiMit» 

et  unaquoeque  incommixtam  proprietatis  conservat 

agnitionem,  propter  boc  qood  inconfusa  suni  duo» 

Sicot  enim  antequam  sanciificeiur  panis ,  pane»  u»^ 

minamus :  divina  autem  illimi  sanctificante  graiia^ 

mcdiante  sacerdote»  liberatus  est  quidem  ab  appella- 

iione  panis ;  dlgnus  autem  habitus  dominici  corporls 

appellatione,  etiamsi  natura  panis  in  ipso  permansii, 

ci  non  duo  corpora ,  sed  unum  corpos  Filii  praedica- 

mus. 

Sic  et  bic  diviuaivi$pu9ac9iic  *,  id  esi  insidente  cor- 

pori  natora,  unum  Filium,  unam  personam  ulraquc 

haec  fecerunt.  Agnoscendum  iameu  inconfusam  ei  in- 

divisibilem  ratlonem ,  non  in  una  solum  natora ,  sed 

In  duabus  perfeciis.  Si  enim  unius,  quomodo  id  qood 

Inconfusum  est,  qoomodo  quod  indivisibiie,  quomodo 

^  Stepbanus  Lemoyne ,  unos  auiem  communibus  istis  Wh- 
minibus,  quando  dispensationis confitendum est mysterium;u  ■ 
liceret  pro,  tinos,  legere,  titor,  sententia  bene  haberei; 
Blgotius  sic  habet :  His  autem  communibus  istis  uU  oportet 
nmimbus^  elc.,  ubi,  tseis,  superfluit.  Bialiem,  ulor^  nt  supra 
dixi ,  et  onmia  quadrarent. 

*  Bigot.,  td^wod  btasphemum  esl  :et  ki  Manetis  et  m 
aliorum  ha^esun  declinasti  inurietatem, 

<  m  Ms.  erat  temptum  cructs,  cujus  looo  posolt  Bigothis 
templum  camis^  et  sic  senientia  qnadrat.  De  iemplo  camis 
sic  Athanasius  Epist.  ad  Adelphiom  p.  816 ,  de  qoibosdam 
Arianis  loqueos,  Dondnum  m  came  tamquam  in  templo 
adorarenotunt,  Et  pagtna  item  sequenti  camem  dirisU » 
iempluro  appellare  pergit. 

^  Sic  in  Hs.  legitur.  BigoUus  autem  ita  restitoii :  Neque 
enim  ex  hoc  ab  whabitanti  defraudabatur  :  sed  sigrdficare 
vqlens,  eic.  Sensus est :  Etsi  christus se hominemdixent , 
deilale  tamen  non  privatur,  seu  defraudatur. 

^  Petrus  Martyr  legit,  consubstantialiter,  Locnm  sequen- 
tem  :  sicut  erttm  antequam  sanctificetur  panis ,  etc.,  expit- 
caviffius  lo  Monito. 

*  sic  legit  vetus  mterpres  LaUnus,  atque  ita  eUam  apod 
Joonn.  Damascenum  contra  Apollioaristas ,  qul  honc  wy- 
sostomi  locum  refert  hoc  Utulo :  Ex  Chrysostomo  contra 
ApolUnaristas,  Apud  veterem  interpretemlegebator 
94mK,id  est  immdantef  mendose  pro,  umdente. 


m  S.  JOANNIS  CHRtSOSTOMl 

uiiillodlctttiriKilQandosiblnietipsiunlriqti»  mia  e»t; 
«vt  eonAindl ,  aut  divldi  imposslbile  est.  Qaod  ergo 
inrernuni  eTomuit  unam  in  Chrisio  natunmdicere^T 
puumos  dl^nam  eoiam  nominantes  non  omniroodo 
mmnegtntt  noetram  dieo  salutem ,  aut  bumanam 
itliiieniee  nitvr»  dirintt  abnegationem  liiciunl.  Di- 
cnntf  qim  perdldit  quod  proprium  eratt  Sl  enioi 
ttnoa  eai»  salfa  nobls  eat  unitio  omni  modo,  et  ea  qua 
vnilioBl  sunt  proprla  atlnri  necesae  est  81  enim  noo, 
Mcnnillo»  aed  conftiaio  etabolitio.  Mox  auiem  ad 
Interrogatlonls  floetuantes  reaponsionem ,  ad  altquid 
illQd  exailfunt,  quod  non  ait  proprium  ad  interroga- 
tionem,  et  inconstantes  emittont  voces.  Pertullt  Deua 
ei  Bon  perlullt,  etsi  petantur  modoin  dicere,  ad 
tgnoranUam  recedunt  proferentes,  quomodo  voluit  * : 
€hristl  apud  Ipsos  memoria  ftigtente.  Post  haec  vitu- 
peratl  in  hoc,  mox  dicont,  Et  Chrislus  non  est  Deus, 
aed  ei  iiomo.  Et  itenim  dlcunt* :  Posi  unitateni  non 
oporlet  dicere  dnas  naturas.  Atiende  aignificaiionem 
dieti.  Unitionem  dixistit  Unius  unitionein  non  invenis 
lleri,  quomodo  praevenlentes  diximns,  Verbum  caro 
fiieinm  e$t  {Joan,  f .  14):  sed  et  speculaneonim  que- 
Fanlur  snbtiliutem.  Intulit  ^nim ,  Et  inhabiiavh  m 
iioMi.  Numquid  non  tlbl  videtur  quia  aliud  est  quod 
inbabitat  praeler  babltationem  T  Si  eognovis$ettt,  num» 
quam  Dominum  gtorim  crueifixiuent  {i.Cor,  S.  8). 
Bominum  iterum  quando  dixeris,  non  propriutn,  sed 
eommune  significatur  nomen  passionis  el  itnpassibiii- 
talls  ausceptibile.  Consueverunt  ^  autem  et  isiud  prae- 
lendere :  Pulamus  non  corpus  Dei  el  sanguinem  ac- 
eepimus  fldeliter  ae  pie  suscipiendum,  non  quia  cor- 

*  Athanasius  oootra  Epictelum  p.  903  :  Quk  inflmm 
eruetamt  cormu  ex  naria  genilum  esse  verbi  Divimiati 
MMntoanfiofe  f  Qu»  sequuDtnr  post,  wiam  in  cfiriuo  na^ 
turam  dicere^  quae  non  erant  in  Bigotiana  Edltiooe,  ex 
Joanne  Damasceoo  oontra  Jaoobiias  desumpu  sunt.  ibidem, 
pmamuo  «MfKnm  aoiam  liominantes,  non  omnimodo  unam 
neaant  f  notiram  dico  talutem.  Greoa  sic  venenda :  j4ut 
emm  dtvinam  naturam  lentntet  humanam  negant.  nostram 
dieo  sututenL  ma  humanmn  reOnentes  naturm  divinm  abne- 
gatmem  facumt,  m  utina  versione  legebatur,  non  divinm 
abnegaUonem  fadunt;  sed  maie ,  ut  ex  sensu  et  ex  textu 
GTCoo  eruitiir. 

*  mter  propositiones  illas ,  mue  ab  Aoonymo,  qui  Atha*  . 
nasii  nomjne  circumrerlur,  coniotantur,  ocuva  hunc  habet 
titulum  :  Adverwo  eoe  qui  dieunt,  Potuu  eit  rew,  itf 
voitfte.  Athan.Tom.  i,p.S70. 

*  Et  iterum  dicunt.  GraBcum  «iii»  «mxu  rM^fmnU  fwi,^ 
mtui  mi  aitud  transUieniet  dieunt.  Bic  vero  locus  nunc 
pomo  Graece  prodit  ei  Joanne  Damaaceno  oonura  Jaoobitas. 

^  Hic  item  locus  nunc  primo  prodit  ex  Joanne  oamasceno 
CQntraJaoohitaa.-GraBcasicoonvenimus:  sdemautemetistud 
prwteniere  :  Annon  corputeiManguinemDeilideHteraique 
W  accipinmt  ?  Ktiam  retpondenaum  :  non  quod  oeut  car- 
Rfm  etsanauinem  anle  tncamationem  habuerii  ex  natura; 
tjednmned  qm  eamit  tunt  tM  propria  faeit ,  dicitur  ha- 
Hre  ilia>  o  ahturditatem!  o  impimn  cogitaUonem!  Pericti' 
iatur  «mi  mnid  iUo$  Dei  di§Aat.  Caetera  ut  in  versione 
velen. 


ARCHIEP.  CONATANTINOP. 


ii 


poa  el  aangoinem  possidet ,  id  qood  divinam  e^ii^ 
tora :  aed  qula  quae  camis  sunt  propria  raciti^ 
fnconsideratio !  0  impia  cogltatio !  Periclitaiur 
apud  Ipsos  dispensationis  inysterium.etitenuD 
minicum  corpus  sicut  verum  corpus  confiieri  non 
linntur.  Per  cogitationem  enim  dici  eotiYersuin 
boc  in  deitatem  imaginantur,  unam  binc 
naluram ,  et  ipsam  cujus  ait  non  invenientes  di 
nl  paBsionem  divinitati  ondique  secundum  Apolf^ 
rlum  excogitantes,  decidant  a  promissis  bonis.  ^ 
mus  non  contremiscent  isla  dicere  audientes!  n| 
eogitant  aetemum  judicium,  et  Domini  vocem  diceml 
Ego  tum^  et  non  mutor{Malae.  S.  6).  CoronjiJ 
ipiritut  autem  promptut.  Fater^  ti  petdbUe  oi,  w 
eeat  a  me  eaiix  itte.  Tritdt  eti  amma  mea  uHfui 
mortem  {Matth.  SO.  41.  39.  58).  Patpate  et  tidtn^ 
tpiritut  cumem  ei  osta  non  hubet,  ticut  me  tideik^l 
bere  {Luc.  S4.  39).  Puumus  deltati  ista  spu  ^\ 
Audiant  el  Peirani  dicentem,  Chritto  pro  nokiift\ 
eame  (1.  Petr.  4. 1) ;  etiioii  dixit,  Deitate;  et  iter? 
Tu  et  Chrittut  FiUut  Dei  mvi  {Matth.  16. 16).  Viv 
dfadl,  non  Morientis ;  et  quaecomqne  his  similQ 
vfna  nos  edocet  Scriptura,  cul  violenti  esse  b^er. 
noti  desistuiit. 

Horam  Istas  noviiates  vocum  decltnanles,  a- 
slme,  ad  id  quod  prsjacet  reverumur,  piumein 
pium  Chrislum  qui  morte  clrcumdatus  est  conflitfi. 
divinitate  perrectum  et  In  bumaniute  ^ikt^ 
unum  Filium  unigenitum,  non  dividendum  inHrKirr 
duaiiutem :  portantem  tamen  in  semetipso  iiiiiiTfr 
ramduaram  naturaram  inconvertibiiiter  proprieaib 
nbn  altenim  ei  aiteram,  absii,  aed  vnum  etemiv 
Donlnom  Jeaum  Deum  Verboro,  carne  nostnaii- 
ctum »  el  ipaa  noii  inanimau  aul  IrrationabQi,  iini 
impiua  ApoUinarioa  dicit.  Istis  roeniem  inteoiff 
fugiamua  eoa  qui  dividuni  naiuram*  Etsi  enti^ 
natora,  veramtamen  indivisibiiia  et  indissipatiii» 
lio»  in  una  flliationis  conAlenda  peraona,  e(  ub^ 
alstentia.  Fogiamaa  qui  unaro  natunim  pest  noiiin» 
prodigialiter  dicunl :  uniua  epim  cogiutione  imp^- 
bili  Deo  paasionero  adjungere  impellontur,  dispe 
aatlonem  abnegantea » et  diaboli  gehennam  arrip 
les.  Isu  propter  roensuram  epistol»  sufAcerearbir 
ad  eonfirnfiationem  tuae  diieclionis,  o  iuagnirice(4 

Explicit  episiula  (sic)  beati  Joannis  episcopi  0> 
auntinopoliuni  ad  Gssarium  monachum  (empore  ^e- 
condi  exsilii  sui.  Amen :  iu  legitur  fldeliter. 


(a)  H»c  a  vodbus,  ff onim  Mfos,  ex  Awsusio,  f^m^^ 
ec  Joanne  Damasceno  Graece  prodierunt. 


704 


IN  DiODOHUM  TARSBN8BII» 


W 


MomruM 


IN  SEQUENTEM  ORATIONEM  CHRYSOSTOMI 

IN  LAUDEM  DIODORI TAR8BN8I8, 

BT  IN  FEAGMXlfTUM  AUUD  IN  LAUDKM  PIODQRI  EX  FAGUHDO  QSIUIUIfKllfll  BDUGIirM. 

Om^mum  iominh  CkryiOitowi  In  JHodorum  etttdU  idm  Bmerieiu  Blgothu  poU  tltam  Chryioitomi  per  PatUuUmtk^ 
0$  mHo  opiHotam  ud  Cmpxriwn.  CiA  iitam  tubjmtgimiu ,  0$  prwmiirii  qwB  Blgotiui  pnBfittur, 

tionem  jam  habnerat  Diodonis  in  qiia  Joa«nem  Cbry* 
sostoffium  laudibas  eBtnlerat,  ot  iQpn  dietum  est. 
Ghryaoatomua  vero  laudum  mioime  cupidus,  wm 
ipai  laudes  reddidit  et  orationem  tevoit  breviaaiiDaiii » 
quia  post  illum  eadem  die  eoncionaturua  denuo  eint 
Diodorua,  ul  clare  ipae  innuit  in  line  lyx«^^v  siTO  ort- 
tiuiicul».  More  quippe  receptum  vidiroua  Anlioebi», 
.ut  eadem  die  in  eademque  ecclesia  duo  concioparon^ 
.tur.  Diodorua  vero  epiacopua  Taraenaia,  qui  olifi 
.(uerat  Joannis  Cbryaoaiomi  mifisi^^ri  iibenter  ad  id 
efficii  admittebatur,  quia  olim  presbytcr  Antioclieniia 
id  moneria  dio  eiorcuerat :  qoo  tempore  Ariaui  eum 
auetoriuitepliirimom  valerenl,  Gatholicoa  infeaiabaia. 
lia  com  fortiler  obsisteret  Diodorua,  ab  Ariania»  ii^ 
qoit  Cbrysoatomus  infra,  a»pe  pulsua  eatt  a»pe  ip 
periculum  capitia  venit,  ac  ^i  non  re«  aaltem  propo* 
ailo  martyr  fuit,  ut  didt  ipse  Ghryaosiomoa,  l)im  in 
oratioue  aequenti,  tum  in  fragmento  quod  iili  subjuo- 
gitur.  Partem  orationis  Latine  conversam  reiulit  Fa« 
cundua  Hermianensia  episcopus  llb.  4,  e.  %  quain 
Dos  in  Jma  pagina  conatUuimus,  ut  jam  BigoUua 
fecerat. 

Orationi  buic  fragmentum  aliud  sobjungimus ,  a 
Facundo  Hermianensi  ibidem  allalum.  Periinet  vero 
ad  Homiliam  quamdam  Ghrysosiomi  in  solemniiate 
Martyrum :  quorum  occasione  Diodoruin  ipsum  mar- 
tyrem  appellat,  ac  pro  more  laudat. 


€  Jam  vero,  inquit,  ut  lectoris  animum  ab  atrocia- 

sima  et  iniquissima  conspiraiione,  qoa  Chrysostomum 

obnierey  ejusqoe  famam  ac  memoriam  exsiinguere  co- 

natus  est  Tbeophlius«  tanlisper  averterem  ei  recrea- 

rem,  Joannis  nostri  orationem  subjunxi,  quam  in  lau- 

dem  Diodori  Tarsensis  episcopi  aliquando  recitavit. 

Cujus  eloquentia  et  suavitas  Untam,  ut  spero,  legen- 

libus  pariet  voluptatem,  ut  nihil  in  ea  praeter  brevita- 

tem  sint  damnaluri.  Oraiionis  argumenium  tale  est. 

Concionem  habuerat  Diodorus,  et  in  laudes  Joannis 

lotum  se  effoderat,  cum  Joanne  Baptista ,  et  Mosis 

virga,  et  voce  Ecclesix  eum  conferena  :  ipse  eximias 

et  mode8li:c  suae  onerosas  laodes  aversatus»  eas  In 

I>iodoram  refundere  voloit.  Ilaque  in  proxime  se- 

quenti  concione  ostendit ,  tanta  praeconia  Diodoro , 

convenire,  non  sibi.  Contextum  Gnecum  deprompsi 

ex  bibliotheca  Vaticana ;  sed  eum  Latini  juris  (eci :  a 

quo  labore  libenter  abstinuissem,  si  integra  apud  Fa- 

cundum  Uermianensem  episcopum  exslitisset  oratio- 

nis  bujus  interpretatio.  Cum  autem  ibi  imperfecta  sit, 

verba  mea  verbis  antiqiii  interpretis  miscere  mitii 

religio  fuit.  At  vero  ne  tam  pretiosa  et  lam  vetosta, 

ot  iu  loqoar,  fragmenta  hic  desiderarantor,  ea  oni- 

eoiqiie  paginae  sobjicere  ojperae  preiiom  doxl. » 

Annom  quo  banc  concionem  babuit  Chrysostomus, 
-sutolt  Tilleraontios  592,  qnam  temporls  noUm  nec 
Impognare.nec  ut  omnino  cerUm  defendere  licet.Ora- 


LAUS  DIODORI  EPISCOPI 

QUI  PRIOR  GONGIONATUS  LAUDARAT  (  iOANNBM  OBRTSOSTOMUM  )# 


]  i.  Sapiens  ille  ac  generosus  doctor,  noper  deposita 
inflrmiute  eorporls,  com  ad  sedero  banc  ascendissei, 
a  me  sermonis  fecit  exordiom ,  Joannem  BaptisUn», 
«t  veeem  Ecclesi» ,  et  virgam  Mosis ,  et  aiia  cum  bis 
mulu  me  appellans.  Ille  tunc  laudavit,  vos  exclama- 
stis  :  ego  procoi  sedens  amare  ingemoi  (a).  Ipae 
namque  laudabat,  amorem  erga  liberos  exhibens;  vQts 

(a)  AmidFacandnm  lierraianensem  episc.,  l.IV,fragmeo- 
ta  quaraam  sont  veterishujus  F.noomU  iDterprcUtionis; 
qoae,  quoniam  ab  interpreUtione  quam  damus,  saltem 
qooad  verha,  differuut,  hic  referimus  : 
'  saptens  iUe  ei  firrtisiimui  doctor,  mmer  inlirmUate  cor- 
forii  exporiia  (i.  e.  de|)osiU),  sttper  teaemiitamascemieru^ 
de  me  iormonii  fecU  exordium,  Boptistam  Joannem  dicem^ 
ft  voeem  BecleiSWt  et  virgam  Moyny  et  alia  horum  pturima 
de  me  dixU,  gyy  quiaem  laudarit^  voi  autem  aectama 
Mii*  Sed  e§o^  pfoen  iedem^  eoiruxrioinne  iutptravi» 


exclamabatis,  iiraiemom  amorem  osleDdenies ;  ego 
ingemiscebam,  quod  laodom  roole  obroerer.  Laodmn 
enim  magnitudo»  non  miiius  qoam  peccata,  mordoM 
'Solet  conscientiam;  et  com  qois  sibl  nollius  boni 
cofiscius  alios  audit  mulu  magnaque  bona  de  se  prx« 
.dicantes,  et  praeaentem  opinionem,  et  fuiurum  diem 
reputat  iii  quo  oinnia  nuda  et  aperia  erunt:quodque 
•  18  qui  tuiic judicabit,  non  ex  f  ulgi  opiniooe,  aed  ox  ipaa 
rerum  veritate  judicabit :  Non  erufH  ieeundum  ojdnio^ 
^nem  judioalntt  inquil,  ne^ue  ieeundum  rumorem  ar§uet 
'{Isai,  11.  5):haec  omnia  cogitaiis,  crdhior  laudlbus, 
et  boiia  opioione  volgi :  niagnum  perspielena  illam 
Jnter  et  fntorum  judicium  dlscrimeii.  Nune  enim 
existimaiioue  vulgi  ceu  quibusdam  larvis  tegimur: 
in  iilo  aotem  dle,  nodo  eapite ,  posltlsqoe  iarvia  ante 


m  S.  JOANNIS  CHRTSOSTOHi 

irHNiiial  sumtes»  nihH  tb  hie  eiMiiMiiione  id  illioi 
sententiam  juvari  polerlmos ;  sed  ob  id  ipaum  graviiii 
puniemur ,  quod  et  laudibui  muUii  plurimiique  pra»- 
coniis  ab  hominibui  celebrail »  non  ideo  tamen  me« 
iiores  effecti  simus. 

2.  Hxc  igitur  omnia  meeum  repotani,  amare  geme* 
bam.  Ideo  eeleriler  bodieque  praesto  sum»  ut  a  vobis 
auditoribos  bnjosmodi  opinionem  excotiam.  Etenim 
corona  cum  ejos  qoi  coronator  eapite  major  est,  non 
adstringit  tempora»  non  insidet  capili ;  sed  nimia  sui 
magniiudine  laxior  per  ocolos  descendens ,  collum 
torquis  moro  amblt,  et  caput  relinquit  coronae  expers. 
Quod  ei  nobis  qooqoe  accidit ,  dum  corona  laudum 
illa  majori ,  qoam  noitrom  sit ,  capite  digna  visa  est. 
Atlaraen  com  haee  iia  se  habeant ,  ex  amoris  abun- 
danlia  pater  non  destlMt  anie ,  quam  eam  nobis  qoo* 
modocomque  imponereu  [lu  et  reges  sxpe  faciont , 
et  diadema  sibi  aplom  filiorom  capitibos  iinpo- 
nont;  deinde  obi  tiderint  corona  minos  esse  poerile 
capol,  coffl  satii  babeant  lliod  quomodocomqoe  ipsis 
imposoisse  ,  receptom  deinceps  sibimetipsis  impo- 
nont. 

3.  Qoandoqoidem  igitor  pater  eoronam  sibi  conve- 
nientem  nobis  Imposoit »  el  ea  major  capiie  nostro 
▼isa  est,  sibi  auiem  illam  nomqoam  imposituros  esi: 
ageademptam  nol^s  eam,  patris  nostri  capiii,  cui 
apprime  competit ,  imponamus.  Nam  Joannis  qoidem 
noinen  ad  nos ,  animus  ad  ipsom  peninet :  nos  ejos 
appellationcm  habemos,  Ipse  ejus  philosophiam  nactus 
est.  Quapropter  ejos  appellaiionis  dignior  quam  nos 
heres  ilie  fuerii :  cognominem  quippe  non  nominum, 
sed  actuum  consortium  facerc  solet ,  etiamsi  nomina 
difrerant'].Non  enim  ut  externi  philosophi,  ita  et 
Bcriptura  de  his  solet  philosophari.  IIIi  enim  nisi  cum 
substantia  etiam  nomina  ipsacommonia  sint,  cogno- 
mines  esse  non  dicont.  At  Scriptura  non  sic ;  sed  ubi 
videritmnltam  in  viue  instituto  cognationem,  etsi 
alia  sont  imposita  nomina  iis  qoi  moribus  inter  se 
congmont,  codem  ipsos  nomine  appeliat.  E^josqoe 
rei  non  longe  demonstratio  petenda;  sed  illum  ipsom 
loannem  Zachariae  fllium  adducimus  in  medium : 
com  enim  discipoli  interrogassent  an  rorsos  Elias 
ventoros  es&et ,  respondlt,  YuUis  eum  redpere?  hte 
eei EUa$  qui  venturui eet  (Malth.  ii .  14).  Atqoi  Joannes 
Tocabaior  :  sed  qoia  Eliai  mores  habebat,  idcirco 
nomen  eliam  ipsi  imposoit :  qoia  Eli»  spiritum  habe- 
bat,  ideoet  nomen  obtinoiu  Nam  deserta  loca  oterqoc 
habitavit ,  et  ille  ovina  pelie ,  hic  pilosa  vestc  indutos 

*  QQSR  imcinis  daudanlur  sic  babentur  apud  Facundum  : 
Et  fM  aHquottta :  Sic  eHani  imperaiores  facuaa  atiquotietts^ 
et  Mtbi  aptum  diadema  auferentest  /f  fiortim  imponutU  capiti-' 
tms ;  atque  ita  cwn  viderint  minus  infantite  caput^  quam  co  • 
rofia  est^  cupimU  eis  tantummodo  imponeret  quamtis  inam- 
gruet  ee  ifuosotum  satisfadentes  ammo  suo;  auferentes 
demdef  sibimetipsis  impommt.  Quonimn  ergo  et  pater  hic 
eoTonm  sUn  competentem  atque  sedentem  notns  im^^iKtr, 
et  major  nostfo  eapite  apparuit^  ex  nostro  eam  capite  de- 
trahemes ,  aptam  hujus  patris  capiti  imponamus.  Joannis 
enim  nomen  apud  nos,  inteUectus  autem  ofmd  iptum  est :  et 
appeUationem  quidem  nos  suscipimuSf  philosophiam  autem 
k)se  postidet.  Propter  hoc  et  ipmus  appeUationis  magis 
tpse  sit  heresj  quam  m»i  synonuma  enim  non  nominumcom' 
fnifMro,  sed  rerum  coqnatio  facere  conmevU^  etsi  nomna 
differant. 


ARCHIEP.  GONSTANTINOP.  764 

foit ;  mensn  ipsii  perlnde  vHie  ac  leniiis  erai.  Et  bic 
qoidem  prioris  ndventos  miniiter  foit,  ille  auiero  cril 
deooo  fotori.  Quando  igitur  el  Tictai  ratio,  et  vesiium 
amictns,  et  iocorom  sedes,  el  miniiteriam  onuin,  et 
omnia  apod  ambos  paria  erant :  ideo  nomen  unum 
utriqoe  indidil,  ostendens  ctiam  emn,  qoi  aiiod  nomcQ 
habeat,  posse  ilii  cogoominem  esse,  cujos  mores 
aemolatos  sit. 

4.  Gum '  igitor  in  divina  Scriptora  ea  iit  eertissiim 
rcgola,  et  accurata  cognominum  deinitio:  age,  ostcn- 
damus  quo  paclo  sapiens  pater  hie  nosCer  Jo.iflnis 
mores  xmulatus  sit,  ut  discatis  eum  longe  digniorem 
esse  qui  nomine  illios  appelletor.  Non  erat  llli  mensa. 
non  lectos,  non  domos  in  tcrris;  sed  nee  hoic  umquam 
foie.  £t  hujus  rei  testes  vos  estis,  qoomodo  in  apo- 
stolica  ducenda  vila  omni  icmpore  perseveraril,  nihil 
proprium  habens,  sed  ab  aliis  alimenta  acclpiens,  fpse 
in  oratione  et  in  doctrina  verbi  perseverans.  Prxdi- 
cavit  ille  Irans  flumen,degensin  solitudine:  hiccomof- 
tra  flumen  civitaicm  omnem  allqnando  accepisset,  san 
illam  doctrina  erudiviu  llabilavit  ille  incarfere,er 
capite  truncaios  est  propter  lil>ertatero  loqoeudi  ^ 
lege !  scd  ei  istc  sxpe  patria  excidit,  ob  liberam  ildei 
prxdicalionem ;  sxpe  aulem  capiie  tmncatus  est  ob 
eam  ipsam  causani,  si  re  minus»  at  proposiio  limau 
Non  ferentes  enim  veriiatis  hostes  lingu»  ejus  elo* 
quenliam,  innomeras  ondiqoe  insidias  stroebant,  el 
ex  omnlbos  eripuil  eum  Dominus.  Age  igitur,  Iianc 
lingiiam  audiamus,  ob  qtiam  periclitatus  et  servaios 
est.  De  qua  iion  pcccet  qui  id  dixerit  quod  de  lem 
promissionis  dixit  Moses.  Quid  autem  de  illa  dixii^ 
Terram  fiuenlem  laete  et  melle  {Exod.  3.  8).  Hoc  iui- 

^  Hic  nomeros  qoartus,  osqne  ad  has  voces,  qm  ifui 
gloria,  sic  legitur  apod  racoodum  :  Quia  ergo  indu^itetUer 
tsta  est  regula  et  integra  defimtio  synonumorum  apudscri- 
pturam  dtornom,  agCf  ostendamus  quaater  morem  mimle- 
tusestJoanms  saptens  istenoster  pater^  ut  oognotcedt qeth 
niam  et  appeUationem  UUus  Juste  tpse  posddere  deM.  m 
erat  iUi  mensa  neque  tectus,  neque  domus  super  tenm : 
sed  neque  huic  aUquando  fuit.  Et  httfus  rei  nos  testes  tssm, 
quaUter  omne  lempusadvtxU,  apostoUcam  demonttraat  ri' 
tom,  nihU  profmum  habens,  sed  a  socHs  (legit  it>if«)«m- 
per  niutritust  ipse  in  oratione  et  doctnna  verH  pertmmi 
iprmdicabat.  lUe  trans  fiumm  prcBdicabal  in  desertis :  et 
vste  trans  ftuoium  aUquando  civUatem  omnem  educem,  ta- 
tutiferamdoctrinamdocebat.  HabUavit  iUe  inatttoaia^et 
capUe  diminutus  est  propter  fiduciam^  quam  pro  Ugehube- 
bat.  sed  eUam  isU  stmrius  iUa  patria  firaudatta  ett  propier 
fiduciam,  quam  pro  fide  gerit :  saipius  etiam  capUe  duior 
nutus  est  propter  eamdem  causam^  etst  twn  re  ipsn,  propo' 
sUotamen.  Non  enim  sufferunt  veritaiis  immici  qvswBisa 
virtutem,  decem  miUia  semper  praMruebant  inadias,  et  ex 
OmnUfuseum  titferavit  Dominus.  Age  itaque  jam  Ungvan 
ejusauduanus,  hanc  ipsampropterquametperictiUitusett, 
.  et  salvatus :  Utam  Unguam,  dequasi  quis  dixerU  quod  tf 
terra  promissumis  dixU  Moyses,  imttatenus  peccet.  Q» 
ergo  de  Uia  dixU  T  Terra  fluens  lade  et  ineJJe.  Jtoc  ettaa 
de  istuis  Ungua  dicendum  est,  Ungua  ftuau  tacte  et  metle. 
Vt  igUur  tacte  et  meUe  saturemuTf  hic  notter  jam  qwetcA 
sermOj  audiamus  lyram  et  tubam.  Quando  emm  suaoUatem 
sentio  verborum^  luram  appeUo  twjus  vocem  :  qaanio  tero 
fortitudinem  inteiuqentiarum,  tubam  quamdam  tfeUtcam,  a 
talem,  qualem  habebant  Judcei,  cumHierico  nuaos  dettn^ 
rent.  sicut  emm  tunc  tubarmn  sonus^  igne  vewaary  tu^a 
Utpides  irruens,  onmui  consumebat,  sic  et  ^us  vox  non  nU' 
nus  quam  iUa  tuba  super  moUmina  hteretworum  •^'^f^J 
hoc  est,  dtsputationes  UUfrum  evertU^  et  onrnenifliWtuwwa 
extoUentem  se  adversussdentiam  DeL  Quod  ne  per  nwwwi 
magis  Unguam,  quam  per  h^jus  hac  dtseannis,jammcn^ 
ster  sermo  quiescat :  qtorutm  dantes  g)eo  taks  notm  m- 
buenti  doctores. 


7CS 


HOHIL.  IN  SANCTUH  PASCHA. 


.766 


(|ue  do  Imjus  Ua^^ua  diceiidum  :  liDgua  fluens  lacte  ei 
lucllc.  Ui  igiiur  et  lacte  fruainur,  et  melle  Baiiemur» 
hic  finita  oraiione  nosira,  iyrain  et  tuliam  audiamus. 
Cum  enim  ve'ri>oruui  suaviialem  considero,  lyram 
ejtt.<i  vocem  appello  :  ubi  autem  vim  cogiutionum» 
bellicam  quamdam  tubam  voco,  qualem  babebant  Ju- 
dxi,  cum  Jerichuntis  muros  dejoeerunt.  Quemadmo* 
duni  enim  Uinc  tubarum  sonus  igne  vehementius  iii 
lapides  incidens,  omnia  CBnsumebat  et  labefactabat : 


8ic  et  ejus  vox  nunc,  non  minus  quam  luba  illa  in 
baeretioorum  munitiones  incidens,  ratiocinia  destruit 
et  omnem  aliitudinem  qu»  se  extoilit  adversus  scicn- 
tiam  Dei  (2.  Cor.  10.  5).  Verum  ut  ne  per  linguam 
iiostram,  sed  per  ipsius  lisec  ediscatis,  hic  lincin 
orandi  faciamus,  gloriam  referentes  Deo  qui  tales 
doctores  prasbuit :  quia  ipsi  gloria  ia  saecula  sa^cu- 
lorum.  Amen. 


FRAGMENTUM  S.  JOANNIS  CHRYSOSTOMI , 

Uhi  de  eodem  llHodoro  ex  Facmdo  Bermanemt,  qui  aU «  U^.  4,  c.^z  Rursus  in  alio  Sermone  de  Ipso  soo 

gistro  Diodoro  dixit. 


Non  superflue,  sicut  apparet,  sermones  proiixos 
expendimus.  Sedenim  InMartyrumceiebratione  com* 
monemur  etiam  vivi  raariyris  vicini  roartyrio  fluminis 
spiriiualis.  Yivus  est  enim  iste  martyr,  et  marlyr  si- 
quidem  mortuus  et  saipins  prpposito.  Yidete  ejos 
membm  mortiOcata»  videte  %uram  circumferentem 
quse  suttt  homiQiSs  et  sensum  habentem  angelicam. 
Et  pou  aliquttHta :  Sed  revertamur  ad  martyrem  istum 
iterum,  propter  quem  et  ista  diximus.  Quomodo 
itaque  mortuiis  est  mortificaus  merabra  sua,  et  oon- 
euhams  natunci.cupiditate8  in  iiumano  corpore,  et 
angelicam  nobis  demonstrans  vilam?  Si  autem  vultis 
videre»  quia  et  reipsa  mortuus  est,  recordamini  iiiius 


temporis»  quando  bellum  asperumadversus  Eccle- 
siam  exsurrexerat,  et  exerciius  movebantur,  et  arma 
prxparabantur,  quando  trans  fluvium '  omnes  coii- 
gregabantur.  Tunc  Ipse  exiens,  et  velut  turris  ante- 
posita,  vel  soopulus  quidam  altus  et  magnus  ante 
alios  stans,  et  eontrariorum  suscipiens  fluctus  et  rC' 
solvens,  In  tranqtiiliitate  oeternm  corpus  Ecclesia) 
custodivit,  repercutiens  teinpesiateni ,  ct  pnesians 
nobis  quietam  portum. 

*  Slc  et  in  oraiion,e  pKecedenli.  in  altera  videlicct  oron- 
tis  ripa,  ubi  ea  pars  urbis  cral,  quae  Palxa  scu  votus  urbs 
appellabalur ,  ubi  crat  ecclesia  l*alaea  item  dicia ,  ia  (|na 
conveoiresolebant  ii  qui  Meletium  episcopumscquebantur» 


nowiTun 

AD  HOMILIAM  IN  PASGHA,  QUiE  GENUINA  ESSE  PROBATUR. 


lianc  homiliam  hiter  spuria  ablegavii  Fronio  Du- 
caeus.  Illam  contra  meliori»  esse  notce  dixit  Savilius  in 
notis.  Ut  genuinani  eliam  babuere  alii  docli  viri,  inier 
qtiDS  Tillemoniius.  Noiat  Savilius  in  ea  niulla  baberi 
iis  similia  quae  leguntur  Tomo  3,  col.  15  et  seqq.,  in 
llomiiia  contra  ebriosos  et  de  resurrectione.  1"  prin- 
cipio  etiam  homili»  quaedam  hal)entur  eadem,  iisdem- 
que  pene  verbis ,  qux  in  Homilia  de  coemeterio  et  de 
cruce  T.  2.  Alia  quoque  leviora  binc  et  inde  depre- 
hendunlur,  qtiae  in  aliis  Ghrysostomi  operibus  ha- 
l)entur.  Uxc  forlasse  Froutem  Duc^eum  virum  saga- 
ccm  induxeruut^  ut  hanc  homiliam  intcr  spurias  able^ 
garet.  Putavit  haud  dubie  esse  cenionem  ex  variis 


Cbrysostomi  locis  consarcinalum  :  non  cogitans  Chry- 
sostomum  eadem  ipsa  qux  pridcm  dixerat  sxpe  re- 
petere.  et  aliquando  homiiias  integras  retractatas 
muiaiisque  initiis  ad  concioiies  adliibere  suas.  Non 
dubito  ccrte  hanc  homiliam  a  Glir}'sostomo  vere  habi- 
tam  diqt$imque  fuisse.  Cum  enlin  annls  octodecim 
concionalus  sit,  recurrente  Paschatis  solemnitaie  ea- 
dem  ipsa  aiiquando  repetierit :  ncque  eiiim  in  prom- 
ptu  est  cuivis  concionalori,  qui  tam  longo  temporis 
curriculo  in  Pasciiate  quotannis  oraverii,  uova  serfi- 
per  eflerre,  et  ex  prius  dictis  nihil  umquam  admiscere. 
Inlerpretationem  Latinam  novam  adornavimus. 


IN  SANCTUM  PASCHA,  CONCIO. 


i.  MorM  vieUi  a  ChritA  tempore  non  uUra  mors ,  ted 
tomnus  et  dormiiio  vocatur.  —  Opportune  hodie  omnes 
cum  beaio  Davide  clainemus  :  Quis  loquetur  potentiag 
Domini^  audiUu  faciet  omnes  laudet.  ejut  (PtaL  105. 
45)?  Ecce  enim  advenit  nobis  hodie  desideratom  mIu- 
tareque  festum ,  dies  nimirum  resurreclionis  Domini 
nostri  Jesu  Christi ;  pacis  argumentnm,  reconciliatio^ 
niscaiisai  qu»  belia  sustulit,  mortem.dis$olvit,  dia' 


bolum  prostravit.  Hodie  homines  cuiii  angelis  cont- 
nflxti  suni,  et  qui  corpore  sunt  indutl,  cum  incorpo- 
rels  poiestaiibus  bymnos  persolvunt.  Hodie  evertitur 
diaboli  tyrannis ;  hodie  vincula  niortis  soluta  sunt, 
inTerni  vicloria  sublata  est;  hodie  opporlune  prorera- 
tiir  prophetica  vox  illa  :  Uln  ett^  mori,  ttimuhtt  m»s  f 
vbi^  inferne^  vktoria  tua  {OtemiZ.  iA;  i.  Cor.  15. 
55)?  Hodie  portas  sereas  confiegit  Dominos  noster 


7«7.  S.  JOANNIS  CHRISOSTOMI 

Chrislas,  ipsamqne  moiiis  penonam  delevit.  Quid 
dico  personam  ?  tpsius  quOque  nomen  mulavit :  neque 
enim  ultra  mors  voeatur,  sed  dormitio  et  Bomnus  (a) : 
siquidem  ante  Christl  adfeolum ,  cmcisque  cecono- 
miam,  ipsom  quoque  mortis  nomen  terribile  erat. 
Ccrte  primus  homo  magni  fcupplicll  loco  hanc  audivit 
sentenliam  :  Qicii^imi^^  die  comederi$ ,  morte  mo-  ' 
rierii  [Gen.  S.  i7).  Qtiin  et  beatus  Job  hanc  lllo  no- 
roine  appellavil :  Mon  viro  requies  {Job.  5.  23).  Et  - 
propheta  David  dicebat  :  Ifors  peccatonm  pemma 
{PiuL  S3. 2i).  Non  modo  animx  divulsio  a  corpore 
mors  vocabatur;  imo  etiam  inremus.  Audi  enim  pa* 
triirebaiB  Jaeol  dioentom  :  Deduceiie  eeneeiuiem 
meam  eum  dolore  ad  inferoi  (Gen.  42.  58) ;  et  prophe- 
tam  quoque  :  Jnfemui  diUuami  os  suum  (is.  5.  44) ; 
aHiis  item  propheta :  Eripiet  me  de  iacn  inferiori  {Ptai. 
85. 13);  in  raulllsque  Vcteris  Testamenti  locis  trans- 
ItOm  ex  hac  vita,  mortem  et  infernum  yocari  depre* 
hcndes.  Quoniam  vero  Christns  Deus  nnster  In  sacri- 
fidiom  oblaius  est  et  resurrectio  conseqmita  est,  llla 
iiomina  benlgnus  Domlnus  soBtulit,  notumqoe  et  ex- 
traneani  vivendl  institutum  in  mundum  Indnxit ;  eti*' 
tift  ex  hac  vita  j^m  non  mors,  sed  dormltlo  et  somnos  ' 
vocatur.  Undenam  hoc  liquet?  Andi  Christum  dlcen-  ' 
tem :  LoMarui  amicut  noUer  dormitt  ted  vado  ul  a  tomno 
euteitem  enm  {Joan,  II.  il).  Quemadmodnm  enim 
facile  nobk  est  dormienlem  expergefacere  et  exdtare : 
sie  et  oommunl  omnluro  Domino  a  mortals  suscltare.  - 
Qiiia  vero  novum  eztraneumque  erat  id,  quod  ab  ipso 
dictum  fuerat,  neque  ipsi  discipuli  dictnm  intellexe- 
mnt»  donec  ad  illoram  inHrmitatem  se  demittens,  id 
clarius  diceret.  Commonis  vero  orbis  doctor  beaius 
Paulus  ad  Thessalonicenses  scrlbens  alt :  Noto  vot 
ignorare  de  dormienlibut,  ut  non  contrittemini,  ticut  ei 
emteri  qui  tpem  non  habent  (l.  Thett,  4.  42).  Et  rursus 
«olibi  :  Ergo  qui  dormierunt  in  Chritto,  perierunt{i, 
Cor,  15.  18).  £t  lleram  :  Not  qui  v/vtmta,  qw  retidui 
tumut^  non  preetefuemut  eot  qui  dormierunt  (4 .  Thieu. 
4. 14).  Et  alibi  rursum  :  Si  enim  credimut,  quod  Jetut  ' 
mortuut  ett  et  returresity  ita  et  Deut  eot  qtd  dormierunt^ 
adducet  cum  eo  {Ib.  «.  iS). 

2.  Videtis  mortem  passlm  vocari  dormilionem  ei  ' 
somnum,  et  eam  qu»  antea  terrtbilis  erat,  nunc  post 
resurrectlonem  facile  contemni?  Yides  splendidum 
resurrectionis  tropseum  ?  Per  hanc  enim  innumera  ' 
iiobis  bona  obtigerant ;  per  hanc  da^monum  fallacia 
soluta  est;  per  hanc  mortem  irridemus;  per  hanc 
pfiesentem  vilam  contemnlmus,  per  hanc  ad  futuro- 
rum  desiderium  exciumur ;  per  faanclioet  eorpore  in- 
duamnr,  nihilo  inferiore  oonditione  sumus,  quam  in- 
corporea,  si  tamen  veiimus.  Hodie  praeclarum  victoria 
triumpl^iMn  agimns  :  hodie  Dominus  uoster,  iropxo 
conlra  raortem  erecto ,  tyrannideque  diaboli  calcata  ^ , 
per  resurrectionfem  viam  nobis  ad  salutem  munivit. , 
Omnes  proinde  gaudeamus ,  eisuUemus  et  laetemur. 
Nam  €tsi  Dominus  ipse  sitqui  vicit  et  iropxom  erexit* 
oommonls  tamen  iastitia,  commitne  gaudium  est.  Nam  ] 
propier  inoslram  sahueiii  omnia  fecit :  et  per  qm 
.  (^  tocUsdeu  ^e  Verbls  habes  supra  Tom.  3,  oqI.  505. 

l 


ARCHIEP.  CONSTANTINOP.  7« 

diabolus  nos  expugiiavit ,  per  ea  ipsa  Christns  ipsonK 
superavit.  Ea  ipsa  arma  accepit,  ac  per  eadeni  ipsuiB 
prostravlt :  quomodo  autem ,  andi.  Virgo,  iigniiai  eC 
mors  nostr»  cladls  symbola  erant.  Elenlm  viifo  erat 
EVa  r  nondum  enim  vinan  noverat,  qnaiidosodacia 
est}  llgnum  erat  arbor:  roors  svppliclttm  de  Adnimi 
somptum.  Viden*  qnomodo  vlrgo,  lignum  et  mors  da- 
dis  nobls  symbola  foerint?  Jam  vlde  qnoniodo  eadem 
ipsa  nobls  vlctoriae  causa  slnt.  Pro  Eva  Haria ;  pro 
iigno  scienilae  boni  et  mall,  llgnnm  erocis ;  pro  moeim 
Adaml,  mors  Dominl.  Vlden*  eom  ilsden  arais  ▼!- 
cisse,  et  lisdem  profllgatiiro  esse?  Per  lignum  diabo-* 
lus  vicerai  Adaiiium,  pcr  crncem  Christos  dtal>oioai 
debellavit.  £t  iiiud  quidemadiiiferaum  mittebat;  hoe 
autem  cracis  lignuin  defiuictos  ex  inferoo  reducebnt : 
iliod  quasl  captivnm  et  nudom  enm  qnt  prostmlns 
fueratoblegebat ;  lioc  autem  victorem  nudani  ln  atiD 
defixom  onnibus  ostendebat.  Et  mors  illa  quidem 
prior  omnes  in  damnatlonein  trahobtt;  hasc  wtfo  po- 
siorior  etlam  eos»  qoi  ante  se  fuerant ,  suacitnbaL 
Quit  ioqueiur  poleniiat  Doft^tH,  aa^iat  faeut  'oaum 
laudee  «jfos  {Peai.  lOS.  t)?  Per  monem  IminorUfcf 
facti  snmosy  per  iapsnm  sorrexlmns,  per  clndefli  li- 
ctores  fuittus. 

5.  Hfto  emels  prMhiNi  opora,  bm  rooxfflMRs  re- 
surreetlottli  aigwneBtom.  Hodle  angelf  chorns  dn* 
cunt,  oronei  ea^tes  vlrtnies  exsoHant,  gaodeiiies  de 
comaunl  salote  iiominum  geBoris.  Nam  si  de  ano 
peccatore  peenitentiam  agente  gaudium  est  in  caelo  ei 
In  terra  {Luc.  15.  7),  muito  magis  de  salute  rouiidt. 
Bodle  humanam  natoraro,  a  diaboli  lyrannide  libera- 
tam,  ad  priorem  nobiliiatem  reduxit.  Cum  eniai  video 
^imiitas  meas  de  tnorte  vleioriaro  reiulisse,  non  li- 
meo,  non  horreo  bellum ;  deque  intirmitatem  meaoi 
considero,  sed  unmensam  virtuiem  pro  me  pugnatu- 
ram  resplcio.  Nam  qui  mortis  tyrannidem  devicii,  to- 
tamque  illius  vim  sustulit,  quld  in  posteram  ooo  ^ 
cturas  est  pro  genere  suo,  cujus  formam  ob  uiceniem 
clemootiaro  suam  accipere  dignatus  est,  et  per  eam 
conira  diaboluro  in  arenam  descendit?  Hodie  ubique 
terraram  gaudium  et  iaetltia  est  spiritualis  (o).  Hodie 
etangelornm  ccetus,  etomnium  snpernaram  virlutum 
chorus  propter  hominum  salulem  exsuItaiit..Cogiu 
Igitur,  dilecte,  gaudii  magnitudinem ,  quoniam  so- 
pern»  quoque  poiestates  festom  nobiscum  agunt : 
congaudent  quippe  noslris  bonis.  Etiamsi  enim  gratia 
illa  Domini  nds  proprie  respiciat,  In  partem  lamen 
gaudii  illl  venlunt.  Quaroolirem  non  erabescnnt  no- 
biscum  festumcelel^rBre.  ^t  quid  dico,  conservos  no- 
atros  non  erobescere  nobiscnm  festum  celebrare  ?  Z9e 
Dominos  quidem  noster  et  eoruin  idipsum  agere  era-  ^ 
bpscit.  Quiddico,  non  erabescit?  Etiam  concupiscil 
nobiscum  festum  celebrare.  Undenam  id  llqoet?  Aodi 
ipsum  dicentem  :  Detiderio  desideravi  koc  paseha  man- 
4ucttre  vobitcum  (Luc.  22. 15) :  si  pascha  manducqre 
desideravit ,  utique  et  festum  nobiscum  celebrare. 
Cum  ergo  videas  non  angelos  tantum  et  omninm  c«^ 

(a)  H»c  longa  serie  habeator  supra  Tomo  1,  ool.  ASO  et 
sequeatibtts. 


ti« 


UOHtL.  IM  SANCtini  PASCItA. 


T» 


Iftsiioiii  peteslilimi  oMmi » «ed  «Ibm  ipsam  angelo- 
ram  IkNninum  noblseutn  totum  agere,  quid  lilH  jam 
ieeal  ad  ittiiiiamT  Nemo  obpauperlaiem  tiodie  moe^ 
sUis  eato  t  apirimalla  quippe  est  oelebricaa. 

Mmtw  Dgmini  ptHndB  fftmptirei  atque  dMtn  ffimH» 
tlk  —  Nemo  diTOs  ob  diyKiaram  copiam  eitoltatur  ; 
nibil  enlm  peeuniarum  ad  boe  festum  affierre  nlet* 
In  exiemis  quippe  soiemniialibos,  ubi  molla  pompa 
ei  .tpparsitua^  ingens  mens»  l»tf(ta,  Jure  pauper  in 
ntOBrore  et  anxietate,  dives  in  voluptate  et  Istltia. 
Quare?  Quia  ille  spiendida  veste  amieitur,  et  iautio- 
rem  mensam  apponit ;  pauper  vero  Inopia  impeditur, 
quominus  eumdem  luxum  osientel.  Hic  vero  nibii  si' 
Biile ;  sed  ilia  omnis  insqQaittas  abest ;  una  mensa 
diviti  et  pauperi,  servo  et  libero.  Si  dives  sls,  nlbil 
plus  babebis  quam  pauper;  si  panper,  nihil  minua 
quam  dives  :  neque  propter  penoriam  spiritualis  con- 
vivii  lauiiiia  minuitiir :  divina  quippe  gratla  est ,  qv» 
personarum  diicrimen  non  respicil.  El  quid  dico, 
eamdem  pauperi  et  diviii  apponi  mensam?  Ei  etiafli 
qui  diademate  redimitur  et  parpora  veaiitur,  atqoe  to*' 
tius  orbis  imperium  obtinenti,  et  pauperi  ad  eleemo^ 
synam  sedenti ,  una  apponltur  mensa.  Taita  quippe 
aunt  dona  spjritualia;  non  dignitatibus  eornm  com*- 
municaiio ,  sed  voloniati  et  proposito  Iribaltur.  Ea« 
dem  lldocia^  eodem  bonore  Imporalor  et  paoper  ad 
nsnm  et  participationem  divinorum  mysteriorum  ac- 
eedont.  El  qoid  dico,  eodero  bonore?  S»pe  paoper 


pecuniis,  non  sumptlbus  eg«t,  aed  pi^pofthn  Umtnm 
et  pura  mente.  Nihil  hic  eorporeum  emi  poiesi,  sed 
omnia  spiritualin  :  eloqulorom  dOCtrina,  preoes  pa* 
irtim,  benedicilo  sacerdolum,  dlviirarum  eiarcanorum 
mysieriorom  communio,  pax  el  coneordia«  el  spiri- 
toalia  dona,  digna  largilorls  munificetitiB.  Gelebro» 
mus  igitur  hoc  fesium,  In  quosurrexlt  Dominus^  Sor- 
vexitenitn,  et  orbem  secom  susoitavit.  Bt  ille  qoldem 
snrrexii,  moriis  vincolis  disruplis  ;  nos  aotem  McU' 
lavit,  peccatorum  nostrorum  catenis  soIiitlSk  FeMvil 
Adam,  et  moriuusest;  Christiis  non  peccavit,  et  mor* 
tuus  est.  Res  nova  et  singularis :  ille  peccavit,  eimor^ 
tmis  est ;  hic  non  peccavit^  et  monuusesL  Cur  et  qoa 
de  causa  ?  Ut  qui  peccavit  et  mortuus  est,  per  eum 
qui  non  peccavit  et  morious  est,  posset  a  moriis  vin- 
cOlis  liberari.  Ita  quoque  s«pe  hi  pecuniariis  debitis 
fleri  solet :  debet  quispiam  alicui  argentum,  et  sol* 
i^  nequil,  idenquo  apprehenditur  :  alins  vero  nifoll 
debeiis,  qui  solvendopar  erat,  numeraut  pecutila  de^ 
bitorem  a  vinculis  liberavit.  Tale  qoidpiam  Inier 
AdamumetCbrisium  intercessii.  AdamuseraldeMiof 
el  morti  obnoxlus,  ei  detinebatnr  a  diabolo :  Cbrtsltts 
nec  debebal,  nec  detinebatur :  venlt  lamen  el  debitum 
mortis  explevit  pro  eo  qui  detinebatur  ul  illum  a 
fllortis  vincolis  liberare^  Vidistln*  pra^ara  resur'> 
rectionis  opera?  vjdistln'  Domini  benlgnitatem  T  vl* 
distin'  magnitudinem  p'rovidentitt  ? 
Cibui  immodettttuM  tittmdiu.  -^  Ne  itaque  almus  eiga 


etini  majori  fiducia.  Qoare?  Quonlam  Imperaior  ne-  *  lam  beneiicum  ingrati,  neqoe  qoia  J^oniom  prMer^ 


gotiorum  coris  distentas,  et  casoum  freqaeniia  cir- 
eamdatus,  quasi  in  mari  teraans,  slc  undiqiie  ingruen- 
libas  floetibus  agitalur,  el  peceatls  maltis  fesdatar ; 
paoper  autem  tis  expedltas,  deqoe  solo  neoessarNl 
alirnento  soiiicitus,  negoliis  vaeuam  eiqaietam  vitam 
docens»  quasi  in  porta  «t  in  tranquillo  loco  sedens, 
eom  multa  pletale  ad  mensam  adstat. 

4.  Neque  verd  inde  solum,  sed  ellam  allunde  mce- 
roris  occasiones  offeruntiir  iis  qui  saeculari»  festa  fre- 
qaentank  lllic  enim  rursum  pauper  fn  trislitia,  divea 
in  gaudio  agit,  non  tanlnm  ob  meiisam  ejnsqoe  lau^ 
litiam,  sed  etiam  ob  vestimenia  splendida,  el  amiclus 
pneslantiam.  Qood  propter  mensam,  idipsom  propier 
vej»timenta  patiuntur.  Cum  pauper  divitem  vestiia 
fulgentem  viJet,  dolore  cruciatur,  se  miserum  exi- 
siimat,  el  in  maledicta  erumpit.  Hincaulem  bojusmodi 
moeror  eliminatur  :  una  quippe  omnibus  veslis  est 
salutare  indumentam :  clamat  quippe  Paulus  his  vcr* 
bis  :  Qmeum^e  in  Clm$tum  baptizoH  esti$,  Chmtum 
indui$li$  {GaL  5.  27  ).  Ne  igitur,  quaeso,  hujusmodi 
festum  dehonestemds,  sed  digno  animi  sensu  quae 
nobis  dona  a  divina  gratia  collau  sunt,  accipiamos. 
Ne  ebrietaii  et  gulae  nos  dedamus;  sed  Domini  noslri 
munificeniiam  nobiscum  reputantes,  quod  videlicel 
pari  honore  diviles  cl  pauperes,  servos  et  libero^ 
habuerit,  et  commuiie  omnibus  donum  effuderil,  be- 
neficum  ilJum  paribus  remonereinurofficiis»  ob  bene^ 
yolentiam  quam  exbibuil  nobis  ;  congruens  aoiem 
munus  fuerit  vit^  institutum  ipsl  placiium,  animusque 
yigilans  et  expeditus.  Boc  fesuimy  liasc  celebritas  non 


Ivity  segniores  evadamus ;  sed  nonc  majorem  qoam 
antebac  animae  nostraa  solllcltndinem  geramua,  no 
mginaia  came  anima  infirmior  sit,  ne  ancillam  ca* 
rantes,  dominam  negligamus,  Qoae  aiiilias,  qtiaeso» 
ai  obesi  dtrumpamor  ei  modum  exccdamos?  Hlnc 
enfm  et  corpus  labefactatur,  el  anima  laeditur.  Sed 
tantum  sumamus  quantum  necessitas  posiulat,  ut  H 
animset  corpori  quantum  convenit  tribuamus,  ne  ea 
qam  ex  jejunio  eollegeramos,  confeslim  effbndamos. 
Anne  prohibeo  cibl  ei  recreationls  usum  ?  Non  pro^ 
bibeo,  inquam ;  sed  horlor  nt  necesstlatem  ne  exoe» 
damus,  niiniamque  voluptalem  resecemus,  ne  modum 
Mcedenles,  anime  aanilatom  labeiicieaiaa*  Neqoe 
eoim  voloptate  frueiur  iile  qui  necessiiaiis  limites 
praeleribit ;  idque  optime  sciunt  ilii  qui  rei  periculum 
feceroni :  innumieras  cnim  sibi  morborum  species  pe- 
pererunt,  ingensque  sunt  fastidium  perpeasi.  Verum 
non  dufoito,  quin  hortationibtis  mels  biorem  geratis : 
novi  enim  quam  obseqaeotea  #|lis. 

5.  Quamobrcm  hic  finem  bortandi  faciensaerfnoneM 
coBvertere  libet  ad  eos,  qui  ia  bap  luciffsra  nocte 
dono  divini  baptismatis  dignati  sunt ;  ad  bas  nempe 
pulchras  Ecclesi»  plantas,  ad  flores  spiritualeSv  ad 
novos  Cbristi  milites.  Nudiuslenius  Christns  pende- 
bax  in  Cruce,  sed  nune  resurrexit ;  eodem  qooque 
iBodo  bi  nudiusiertius  a  peccato  detinebanlor « 
sed  nuDC  cum  Chrislo  resurrexerunt^  iile  eorpoif 
jportuus  esi  et  reaurrexil,  bi  per  peccatum  mor* 
aiii  eraiit  et  a  peccaio  resurrexeruau  Terra  itaque 
.boc.iempore  veris  rosaa,  liliaet  alios  noaia  Ib^ 


m  S.  JOANNIS  GHRYSOSTOMI 

les  jftotM  :  tqo»  auiero  bodie  ipsa  lerra  longe 
Binoenii»  nobis  praloro  08tendonl«  Nec  mireris , 
dilecie,  si  ex  aquis  prala  floribus  distincia  prodie- 
rinl  (a) :  nequeenim  terraab  inilio  secundom  propriara 
naturam  herbarum  germina  fundebat,  sed  Domini 
cessit  imperio.  Ips»  aqoae  tunc  molo  praediia  aii- 
malia  prodoxere  cum  audiasenl :  Producant  uqwB  rep» 
liiia  animarum  menUum  {GeH.  i.  20) :  ac  pr»ceplum 
in  opus  eziit :  ioanimata  substantia  vivaanimaiia  pro* 
toliu  Ita  nunc  quoque  iltud  ipsum  praeceptum  omuia 
operatum  est.  Tunc  diiit,  Producant  aqumrepiilia  ani^ 
marum  viaentium :  nunc  aulem  non  repliiia,  sedspi* 
riluali&  dona  fundunt  Tunc  aqu»  pisces  ratioois  ei- 
pertes  profuderuut ;  nunc  autem  raiionabiies  et 
spirituales  pisces  uobis  pepererunt^  quos  apostoli 
piscati  sunt.  Yemu^  inquit,  po%l  me^  et  faelam  vo$  pis' 
eatoru  hominum  (Mailh.  4.  IH).  Novus  sanepiacandi 
modus.  Nam  piscatores  educunt  pisces  es  aqois  ec 
captos  enecant :  dos  autem  in  aquas  injicimus»  et  qui 
capiontur  viu  donantur.  Erat  quidem  olim  et  apod 
Judaeos  piscioa  aquae ;  verum  disce  quid  illa  potueritt 
ut  plane  perspicias  Judaeorum  inopiam,  et  simui  videat 
obertatem  nostram.  Deuendebat^  inquit«  angelus^  el 
turbabai  aquam^  et  qw  prior  deseendebat  postaquas  com^^ 
motianem  «  sanitatem  consequebatur  ( Joann.  5.  A  )• 
Deseeodit  aogeiorum  Dominus  in  Jordanis  fluenta,  ei 
,aquae  naturam  sancUGcans»  univcrsum  orbem  sana- 
vit.  Ideo  iliic  quidem  is  qoi  post  priorem  descende- 
liat,  non  sanabalur ;  Judxis  quippe  inflrmis  et  bumi 
repentibus  hujusmodi  dabatur  graiia  ;  hic  vero  post 
primum  secundus  descendit ,  post  secundum  tertius 
etiiuartos  ;  etiarosi  sexcentos  dixeris.  etiamsi  totum 
orbiem  terrarum  in  basc  fluenta  spiritualia  injeceris, 
Don  insomiior  graiia,  donum  non  exhauritur,  fluenta 
Don  foedanlur,  liberalitas  non  minuitur.  Vidislin*  ma- 
gnitudinem  doni  T  Audite  qui  hodie  hac  nocte  in  so- 
peroa  Jerusalem  cives  adscripti  estis,  ct  dignam 
magnitudine  donorum  cusiodiam  exhibele ,  ut  ube« 
riorem  gratbm  attrahatis :  nam  gratus  de  jam  receptis 
animus  i>omini  munificentiani  provocat.  Non  licet 
{a)  De  recens  bapiizatis  agitnr. 


AftCRIEP.  GONSTANTDfOP.  T7! 

tibi,  dilecte,  rursum  quoqiMrfibel  «lodo  vbere :  icd 
leges  tibi  et  regulas  prsscribns  ,  ot  accurate  omQia 
perlicias,  et  magnam  costodlaai  adhilMas  etiaoii  drca 
ea  quae  levia  putantur  esec.  Cerlamen  quippe  lucu* 
que  est  omnis  viu  praweps^  et  eos  qui  semel  in  hoc 
Tirtutis  stadio  soDt  iugressi  sese  omnino  continero 
par  esl :  Omni$  enim  qui  in  agona  canten^,  ab  oiwii. 
bu$  $e  ab$tin$t  {  1.  Cor.  9«  25  ).  Non  vides  qttaaiam 
iu  gyrooicis  certaminibus  siii  curam  habeani^  qni 
com  homioilHis  certamen    susceperont,  quanuqoe 
abstinenlia  corpus  exerceant?  Ita  et  hic  se  resbabet, 
Quia  uon  est   nobis  eoiiuelatio  cum   homiiiibus, 
sed    cum  spirituaiibns    nequiii» »  nosira  exerci- 
tatio  et  abstioentia  spuritoaiis  sit  :  nam  et  arau, 
quibus  nos  induit  I>ominus,   spiritoalia  suni.  (b- 
beat  igituroculus  suos  lermiDOs  et  regttUs,Bei^ 
mere  statim  in  quaevis  obvia  ferator  :  habeat  el 
lingua  suom  sepium ,  ut  ne  menlem  anievertat  ]A* 
circo  enim  et  dentes  et  labla  ad  linguae  ciisiidiai 
cesata  sunt,  ne  umquam  inconsuito  per  ostiua  erw- 
pat;  sed  postqvam  omnia  quac  ad  se  pertiaeoinie 
disposoerit,  tunc  com  oiMii  omato  ei  decoroprw^ 
daty  et  hojusmodi  prolerat  verlM,  ut  det  gratiaa- 
dientibus » eaque  proruiidat  dicta  quae  ad  ilhirai» 
stilutionem  conferant.  Solotoin  vero  risum  decliun 
prorsus  oporiet,  iocessuqoe  modesio  nec  couciba 
veste  constricu  prodire  par  est;  et  sic  omni  awii 
sese  concinnet  op<Hrtet  is  qoi  liuic  virlotis  stalli 
nomen  dedit  :  exlemos  enim  membroruoi  bkhIh 
compositos  est  qoasi  imago  interioris  animae  siaios. 
6«  Si  ad  hiyosmodl  consuetudinem  nos  ab  iuiM 
composuerimos ,  facili  deinceps  progredieates  rii, 
virtotem  omnem  percnrremos,  nec  muito  egebioo 
labore,  moltomqoe  nobis  de  caelo  substdiuoi  adscisc» 
mus.  Sic  enim  praesentis   viiae  fluctus  Uitoiicei 
transmittere ,   laquelsque.  diaboli  superatis  «fenn 
booa  coDseqoi ,  gratla  et  iienigniute  Donioi  aosiri 
Jesu  Cliristi ,  cum  quo  Patri  simui  et  SpiriUii  saocto 
gloria,  imperium»  bonor  nunc  elsemper,ct'mss- 
cula  saeculorum.  Amen. 


MONITUM 

IN  HOHILIAM  SEQUENTEM. 
OUiE  DE  ASSUMPTIONE  YEL  DE  ASCENSiONE  CHRiSTi  INSCRIBiTUR. 


Ubi  primum  in  hanc  homiliam ,  ex  Manuscriptis 
Regiis  et  Ottoboniano  erutam,  incldi,  putavi  eam  esse 
secundam  quam  Chrysostomus  habueral  de  inscri- 
ptlone  Actorum ,  sed  aliquot  In  locis  librariorum  au- 
sibus  temeratam  :  quamobrem  eam  in  Prxfalione 
primi  Tomi  paragr.  9  ut  suo  ordine  edendam  enun* 
tiavl.  \erum  re  postea  dnigenlius  perpensa  et  accu- 
ratios  examinau»  comperi  esse  centonem  variis  ex 
homiliis,  atqoeut  videtur  vartis  ex  scriptoribus  con- 
sarcinatom;  qui  partem  IHins  liomiliae  seeundac  Chry- 
sostomt  in  principium  Actorum  non  minimam  com- 
plectltur.  Eae  autem  bomili»  numero  quinquc  de 


Aciorum  inscriptionc  atque  titulo  maxbne  aKebuL 
lllas  sic  clare  commemorat ,  et  quo  ordine  locinife 
sliit  asslgnat  Cbrysostomus,  Homilia  leru'a  in  fTOifr 
pium  Actorum ,  quam  quia  secunda,  de  qua  jam  i^ 
lur,  excidit,  tertiam  locavimus  et  lnscrif«ima$,eisi 
numero  quaria  esset.  In  ea  vero  num.  i  iui  legitu^ : 
Eo  pt^  ul  cum  ad  quartumjam  dim  expoa^onmf^ 
duxerimu»,  necdum  iamen  unam  inscriptionei»  potneri' 
mu$  prwterire ,  $ed  adhuc  circa  iUam  vertenaff'  w 
pauio  post :  Itaque  primo  die  non  eue  iemere  prstet' 
eunda$  in$criptione$  dicebam ,  quo  tempore  iitul»ni  w- 
bi$  altaris  tegi^  ac  Pauli  $enien^m  ^U^**»*  '"  *** 


175  IN  ASGENSIONEM    D.  N.  J. 

denii  fmori  die  tota  doclrim  :  po$t  illam  secundo  die  , 
qm  libri  etset  itlitu  auctor  qumitimus ,  et  invetiimut 
Dd  gratta  Lucam  evangelittam,  multi$que  voMs  demon- 
itrationibui  rem  in  quwetione  positam  probavimtu.  Ei 
paucift  inlerpositis  clarius  :  Prima  igitur  die  de  iMcri- 
ptione  :  eecutida  vero  die  de  eo  qui  librum  icriptil :  ter- 
tia  dte  diaeruimui  apud  eoi  qui  advenertmt ,  de  initio 
Scriptturce^  et  omndimui  quid  iit  actum^  qtud  iit  iiitra- 
culum,  etc.  Et  in  ea  liomilia ,  quae  quarta  in  princi- 
pium  Actonun  inscribitur,  sic  liabet :  Dixi  tum  tem* 
porii,  a  quo  icriptui  fuerit  liber  Actorum ,  et  qttu  ope^ 
rii  iitiui  auctor  ftierit;  imo  vero  non  quii  auctor  opmf. 
ied  quii  mimiter,  Non  enitn  itle  quce  dicla  iiint  pro« 
dtmtf  ied  iii^  quce  dicla  iunt  miniitravit,  Ex  bis  liqui- 
dum  est  bomiliam  secundam  in  principium  ,  scu  ia 
titulum  Actorum  iilam  esse  in  qna  disquirebalur  quis 
esset  auctor  libri  Actuum  Apostolorum ;  neque  minus 
constai  illa  omnia ,  qux  arliculi  8  et  9  infra  comple* 
ctuntur,  ad  hanc  homiliam  pertinere  :  nam  ibi  primo 
quaerilur  quid  significet  titulus  ille ,  Acia  Apoitolo» 
rum  :  deinde  plnribus  disquiritur  quis  sit  islius  libri 
auctor ,  probaturque  esse  Lucam  :  estque  dissertatio 
illa  vereCbrysostomodigna;  ueque  dubitarc  licet,  ni 
fallor ,  eam  ad  homiliam  jam  memoratam  pertinere. 
Articulus  quoque  sequens  numero  iO  inscrjplus ,  ubi 
quaeritur  quoties  Cliiistus  post  resurrectionem  appa- 
ruerit,  ejusdem  homiliae  iacinia  esse  omnino  videtur, 
etsi  forle  non  continue  posita  fuerit. 

Caetera  omnia  cx  Tariis  scriptoribus ,  et  forte  non- 
nulla  ex  Cbrysoslomi  homiliis  decerpta  sunt.  Tituius 
in  Aicemionem  Domini,  non  ad  totam  orationem  qua- 
drare  potest ,  sed  ad  quasdam  tantum  illius  particu- 
las.  Prooamium  non  ineptum  est.  In  num.  2  cum  di- 


C.  ET  IN  PRlNCiP.  ACT.  If.  7M 

cit  concionator  et  se  et  auditores  aeris  intemperio 
impeditos  fulsse  quominus  ascenderent  in  Moniem 
olivarum,  indicat  homiliam,  aut  hoc  saltem  assumeu- 
tum,  Jerosolymae  dictum  fuisse.  In  numero  5  dicitur» 
lectum  fuisse  illo  die  illud  ex  evangelio  Joannis : 
Cum  iero  euet  die  illa  una  eabbatorum  etc,  quse  certe 
ad  Ascensionis  diem  non  pertinent;  in  sequentibus 
numeris  usque  ad  septimum  de  hoc  eyangelii  ioco 
agitur,  et  postea  piuribus  de  increduiitaie  Thomse* 
Numero  7  paucis  de  Ascensione  Domini  agitur.  Octa- 
vus ,  nonus  et  decimus  numerus  ad  homiliam  secun- 
dam  in  inscriptionem  Actuum  Apostolorum  periinent, 
ut  diximus.  Undecimo  numero  de  divina  mensa  agi- 
tur.  Duodecimo  de  Spiritus  sancii  descensu  in  aposio- 
los.  Decimo  teriio  qua^ritur  quo  l)aptismo  baptizati 
fuerinl  apostoli  ante  descensum  Spiritus  sancti ,  et 
concluditur  baplizatos  fuisse  baptismate  Joannis.  De  < 
cimo  quarto  idcm  argumentum  iractatur,  et  agitur 
carpiim  contra  Anomoeos.  In  caeteris  quoque  articn- 
lis  de  variis  agitur  rebus,  et  sic  ciauditur  bic  cento, 
a  Graeculo  quopiam  variis  ex  locis  consarcinatus.  Cae* 
terum  Mss.  inter  se  variant ;  in  Regio  enim  uno , 
2030  olim,  nuuc  1447  ab  his  verfois,  de  Aicemionet  de 
ieeundo  adventu,  quae  numerum  2  claudunt,  usque  ad 
haec  verba  n.  7,  venite^  aicendamtu  in  montem  Domim, 
omnia  absunt  :  ac  vicissim  idem  Regius  post  haec 
verba  numero  15,  ted  mut  teitei  reeurrectionii  kabuit 
octUoi  Ditcipularum,  nc  et  iptot  oculatot  Atiumpiiomt 
tettet  conttittdt,  septem  octove  paginas  quisquiliis  ple- 
nas  adjicit,  quae  non  sunt  iii  Ottoboniano  (a). 

(a)  ^c  eiiam  se  liabet  eadero  homilia  'iu  aitero  codicd 
F«egio,  n.  1186,  unde  variaotes  alicujus  momenti  lectioQef 
ctim  in  tezUi ,  lum  ia  notis  recepimus.  H. 


IN  ASCEWSIOWEM  DOMINI 

MOSTftl  JB8U  GHBISTI,   BT  IN  niNGIPIUM  AGTORUH  II  \  («). 


Divitiae  nobis,  ac  thesaurus,  aeternaeque  vitae  fon- 

tes  sunt  Servatoris  oeconomiae ,  quas  et  enarrare  cu- 

pimus  et  praedicare  festinamus;  pro  merito  autem 

celebrare  non  valemus.  Verum  desiderio  capti,  et  in- 

iirmitatem  conHtentes  noslram,  ad  propheticam  lliam 

vocem,  ceu  ad  traoquiilum  portum  confugimus  :  Quit 

loquetttr  polentiat  Domini ,  auditat  faciet  omnet  laudet 

efut  {Ptat.  105.  2)?  Nam  si  magnus  ille  propheta,  cui 

abscondita  et  occulta  sapieutiae  suae  revelavit  Deus , 

qui  dignalus  est  Ciiristi  pater  vocari ,  David  beatus 

ille  et  magnus  in  prophetis,  gloriosus  in  regibus,  Dei 

amicus,  cujus  cor  apud  ipsum  preiiosum  erat ,  ita  ut 

jpseDeustliceret :  Inveni  David  filium  JettiB^  virtm 

^tecundum  cor  meum  (Act.  13.  2i);  si  ille  Ulis  ac  Un- 

tus ,  magnitudinem  divinae  cognitionis  respiciens  di- 

cebat :  Mirabilii  facta  ett  icienlia  tua  ex  me,  coinfortata 

est ,  non  potero  ad  eam  (Pial,  138.  6) ;  si  propheta 

'  >  cod.  Reg.  Ii86  sic  effert  liluluro*:  HoniiUa  in  tncreduUtch 
fem  Thmm^ et  Ateensionetn  Domini  nottri  Jetu  chrUUveri 


Dei. 


(d)  Exscripta  ez  cod.  oitriboniaoo  et  collata  < 
Reg.  2050  (  niuic  1447  ),  et  90^  (  nunc  li88  ). 

S*.  JoAN.  Chrtsost.  III. 


icodd. 


•1 


delicit  ^ ,  dum  poteutiam  ejus  respicit ;  si  Paulus 
tiieoiogus  caelestisque  illa  tuba  elamat ,  O  altitttdo  di^ 
«frtarttfti  et  tapienliee  et  tdentia  Dei^  quam  incompre- 
hentibHia  tunt  judieia  ejtu  ,  et  invettigabilei  viee  ejut 
{Rom.  li.  33)1  si  prophetarum  et  apostolorum  lin- 
guae ,  lot  fluenta  emittentes ,  quibus  repleta  est  uni* 
versa  terra  cognitione  Domini,  ita  ut  aqua  multa  ma- 
ria  tegeret;  si  tanta  taliaque  flumina  influeutia ,  quae 
pietatis  mare  constituunt,  se  superari  fatentur ,  ut 
ostendant  ejos  qui  prsedicatur  potentiam  :  tanto  sa- 
pientiae  pelago  proposito ,  quid  esse  videbitur  per- 
quam  exigua  verbi  stiila?  Yerum  torpere  non  decet . 
etiamsi  ad  magnitudinenv  theoiogise  respidamus ;  sed 
Dei  propositum  spectantibus  divina  doctrina  fidenler 
est  adennda.  Prasmia  quippe  sua  Deus  distribuit,  noa 
pro  dignitate  eorum  qux  dicuntur,  sed  secundimi 
praedicantium  affectum,  et  secundum  auditormn  cari* 
tatem.  Ac  quemadmodum  patres  prolis  amantes,  cum 
filios  suos  videut  balbutienies,  et  verbis  claudieantes, 

*  Regius  unus,  1447,  deficU  et  torpet. 

{Yingt-^inq) 


&  JOANNIS  CHaYSUSTOlfl  ARGHIEP.  CONSTANTINOP. 


t 


775 

non  verba  minus  articulate  prolaia  respiciuiU,  sed  af- 
fectiim  iigturx,  ipsisque  omni  rh,eiorico  apparatu ,  el 
philosopiiica  subtimitate  jucundior  esi  illa  pueroruin 
ballmtjes  ;  sic  etiam  Deus  iion  linguas  nostras  circa 
ibeologiaro  balbutientes »  sed  amorero  affecloinque 
nostrum  respicit»  quoni:\m  fide  prxdicanuis  et  amore 
celebramMS.  Non  poiest  enim  humana  liugua  clare 
loqui  •  SQd  quidquid  de  Deo  diciraus ,  baibutiendo 
proferimus.  Quare?  Quoniam  Pauius  ipse  clamat  : 
K%  parte  cognoicimui  el  ^x  parle  prophetamu$  (1.  Cor, 
13.  9).  Atiaiiien  eliamsi  balbutiamus,  prsBdlcationem 
pacis  nobis  Deus  commisit.  Quamobrem  clamat  Ue- 
saias  :  Ei  lingucs  balborum  ditcent  bqui  pacem  (/^1*32. 
4).  Agediim  communem  Patrcm  Dominuiuquc  no- 
strum  balbutlentes  paueis  ailoquamur  ,  qui  dignalus 
est  discipulis  dicere,  PueruH  {Joan.  13.  55)  :  nam  si 
pueros  vocat ,  baibutientes  pueros  feret.  Quoniam 
vero  dixil  eum  assumpium  esse  iu  ca.>los,  et  iila  ejns 
.  celebranda  Asceusio  prtedicala  e&t,  non  temporo  con- 
cludilur  gratia,  ne(|ue  dtebus  eircumscribiLur  theolo- 
gia. 

2.  Quandoquidero  autem  cum  ascendere  vellemus 
in  Montem  olivaniro  ,  pr^pediti  sumus^  ut  Chrlstus 
novit,  ei  proposilnm  nostrum  coliibuit  aaris  intempe* 

.  ries  et  popuii  frequentia  ( haec  porro  dico  ut  eoruro  , 
qiii  id  milii  viilo  vertere  vellent ,  suspiciooem  prxei" 
dain),  [cumque  dictorum  multUudinein  considcrintes, 
dicendi  cito  (inero  feceriinus,  ne  dictorum  roultiiudine 

•  inemoriaroveslramobruererou8,bodiedebilum  reddi- 
inus.  Eteiiim  lex  jussit  ^  ]  eum  qui  primo  mense  Pasdia 
non  celebrasset ,  secundo  inense  debiium  solvcre. 
Opus  aulem  est  ut  sciatis»  verbumDei  non  temporibus, 
non  diebus  circuinscribi ;  sed  quotidie  praedicatioiioin 
admhtere  de  opuee,  de  passione,  de  resurreetione»  4» 
ascensione,  de  secundo  adventu. 

3.  Curhque  *  pauca  ex  divinis  verbis  qiiae  hodie 
lecta  sunt  ante  praellbaverimns ,  exque  eTangeliois 
fontibus  hauserimus,  sic  ad  prpmissionem  accedamus. 
Cum  $ero  e$»el,  die  ilUtt  una  sabbalorum,  cum  fores  es- 
Uni  cla»s<p  ubi  want  discipuH  cangregati ,  venit  Jeeus 
{Joan.  ftO.  19).  Ex  quo  Servator  resurrection^ro  noliis 
paravic,  raro  apparet :  aliisque  a  Doroinica  diebiis 
discipulis  sese  exlubet.  Quemadmoditro  enim  singulis 
sabbatis  synagogam  adibai ,  m  impleret  legem  :  sic 
ex  quo  resurrectionem  paravit,  et  pignus  mundu  atiu- 
lit,  dieDominica  appacere  curavity  una  sabbaioruro,  ut 
sancta^  Dominicae  fundamenturo  poneret.  Nam  quaaad 
sabbuta  spectabant,  finero  habebant,  ei  Domiiiic:i  dies, 
scilicet  resarrectionis ,  initium  duoebat,  ul  denuper 
dictis  in  mcmoria  tenetit  *.Cur  beatus  Matthsus  sabbaia 
inscribens,  et  sacris  Dominiois  dans  iniUuro»  dieebat, 
Vespere  tabbotwumf  Quia  inis  erat,  et  vespera  prionim 
fabbatorum,  Quoi  Ueetdt  in  una  tabbatorum  {MaHh, 
98.  1).  Apparnit  igitur  com  resurrexissel,  nna  sabba- 

**  Ottobon.  et  Reg.  1447,  loco  illoruffl  qiiae  uocinis  con- 
diidunter,  sequemia  eiTenmt :  MuUUudtnem  videntes,  per^ 
solvendo  debiio^  ut  qui  btnnines  mm^  fuunus  impares. 
Btenkn  texjubet. 

.  •  iiaicomniadarideraBtor  incod.  aeglo  i09U,  nsque  ad 
baec  verba.  n.  7,  Fenite^  ascendamus. 

*  sic  e  Reir.  1089.  m  B.,  tm<Hur,  - 


lorum  ipso  dle  sancix  restlyitatis  Resorrectionis,  Vo- 
nuis  elausiSi  ubi  erant  discipuH  congregaii  propier  }mcii« 
Judaorum^  venii  Jesus,  et  stetit  in  medio  {Joan,  90.  {% 
Quippe  ubi  mctusadchty  adveuit  15,  qui  n>etum  soWii; 
ubi  lempestas  ingniil ,  fulgent  ea  qn«  tranquilliiaieiQ 
paranl;  Mbi  videt  scapliain  flnctibus  agitataro,  gnber* 
naculum  bcieiiti»  aflert ;  procelluro  sedat ,  scaphani 
in  tranquillqm  kicum  ducit,  ingruentiiimorismork 
remediMm  adbibet.  Sletil  t»  tiiedto;et  quid  dicit?  Pax 
vobis.  Ne  fluciuet  luens  vestra ,  ne  tnrbeiiuir  cogiu- 
tioncs ,  ne  formidoiosis  eogitationibus  quasi  beiio 
nioveamini :  Pax  vobis.  Pas  beUuni  de  uedio  loili, 
ineiuui  soivlt ,  inimiciliam  eliminat :  Pax  vobis.  Pu 
a  Deo  sxpc  dala  hominibus  esi »  at  non  auclGHtoie 
praisentiai  et  persome  au^  sed  per  angelos,  perfvo- 
pbetas,  per  inatos :  solus  Senrator,  ipse prcieos, pa- 
cem  dedit.  Daiii«U  pax  data  ost ,  sed  per  aiigeloD. 
Visus  esi  Dauieli  angelas  et  dixil :  Pax  tibi,  w  its. 
deriorum ,  (orliter  virititerque  age ,  Donuuut  kcm 
(ikM.  10.  19).  Visus  estqiioqoe  Gedeoniangeliis.el 
dixit :  Pax  tibi  (Jud.  6.  ^).  Angeli  ilmjue  pacemif^ 
deront,  sednondum  Dominus  angelorum;  pernuoLos 
niisit,  quod  evongelicam  paceio  sibi  reservarei  h- 
phet;e  vero  cum  sa^pe  ab  angelts  pacem  accepisMU, 
pacem  siliebant  ipsius  persona  et  auctoritalete. 
Ideockimabat  Resaias,  Domine  Deu$  noster,  pacmk 
nobis  (Ism.  86.  i%)  :  non  per  alios,  sed  pcr  (eirhani 
paceiii  da  nobis.  Deindc  secundnm  preealionfRi  re- 
sponsio  profertur  :  Paeetn  meam  do  vobis.  El  wir  las 
dixiuet ,  estendit  ei$  manus  et  latus  (Joan.  !tJ7.f( 
90.  30).  Quemadmodom  enim  dux  e  bello  reTerMB, 
viclricibus  plagis  omatus,  vulnera  noa  enibescit;saAt 
enim  iUa  coronis  ipsis  splendidiora  :  sic  e(  Sertiior 
vulnera  pro  veriiate ,  el  pro  connmtni  generc  nosiro 
aecepta  non  tegit ,  sed  revelal ,  ut  suaro  demonsiret 
fortitudinem.  Ostendit  roanus  in  qnibus  erat  lliun 
claTorum ;  oslendit  et  kataa ,  ande  nobis  foos  nijsic- 
rioruro  scaiiirivit.  Ostendit  manus ,  ul  resorreciiuni 
fidem  faceret,  ut  cerliores  faceret  eos,  qui  dubiiaroiii, 
eum  qui  passus  fiierat  resurroxisse ,  corpasf  le  vere 
morinum  et  sepultom  revixisse. 

■  4.  Gavisi  sunt  discipud  viso  Domino  (Joan.  20. 30). 
Pax  data  est ,  metus  ^oluCus  est ,  gratra  flomil  b\x\\ 
ergo  iUis  itemm,.  Pax  vobis  (Ib.  v.  21).  Cur  itfrm! 
I3bi  vnlt  dona  gratise  fundare ,  etiam  benedirlioii>^ 
iterat :  quemadmodum  fecit  et  Abrahanio :  Benei^(<'''^ 
benedicam  tibi,  et  multiplicans  multipticaho  te  {€en.  il 
17) :  sic  tum  proxlmis,  tum  procul  posilis  pacl  pacfin 
adjicit.  Sicut  misit  me  Pater ,  et  ego  mitto  vot  {^oa. 
«0. 21).  Attende,  quaeso ;  vide  quomodo  ad  ftu/rianaiD 
formam  OBConomiam  rapiai.  Non  dhit ,  Sical  geiiiiit 
me  Patcr  :  missio  eniin  humaiianf  formam  oslenii^ 
Id  vero  frequenter  indicanius ,  quia  id  oecononiiaffl 
declarat.  Ubi,  inqult,  nudam  naturam  profcrt,  PJt^"' 
atqneFflium  prrndlcat.  Sicut  misit  me.  Quomodo  niisii 
tel  Atiende,  quaeso.  Missus  es Dominiis de cAfl"* 
pacto  *  iU  miiiere  potes  ut  Pater  te  niisit?NoD  ^ 

»  cqd.  Reg.  1186  sic  babet :  Missusest  neadmtt^^ 
to ;  apostok  non  de  c4bIo  euat ;  quo  paeto. 


777  IN  ASGIMSIGmii  D.  N.  I.  C. 

iwii,  lnfail»  IttilMtliii  ttignlfico,  coni  dico,  SieUt  mwt 
MM  P^i  H  t§o  mim  m  \  Md  virtsiem  cjus.  UiMos 
•om  ego  01  iMiliar  pro  nrnndo;  mitlo  yos  ut  paBsioni- 
Dus  ▼estriB  orbeili  coronem.  Et  qola  non  poiuil  mor- 
talis  oatui^  domlnicam  almiliiodinem  asaeqol,  addit: 
Et  eum  hmc  ihUUI ,  lnmf/fMtl .  m^ue  iUii  ,  AcdpHe 
SpMhtm  Mnelnm  (Joon.  «0.  ^).  Auende.  Gur  insuf- 
flaTlt  Bervator  In  aposlolos  Ipso  resurreetionis  die  ? 
An  nontilslinsufDando  poierat  Spiritom  sancmm  dare^ 
Verum  quia  cum  primom  hominem  formaret ,  Imuf- 
fiavit  in  fudeHt  efns ,  ei  fae(U$  e$t  homa  in  animam  vi- 
ventem  {Gen.  «.  7) ,  sed  insumalionis  iHlus  graliam 
per  praevaricationem  pcrdidil ;  el  poslquam  viYificam 
lllam  vim  perdidmi,  in  puWerem  resolutiis  est*  et  in 
sepolcro  ejus  opiflcium  dissolvit;  ut  figinentum  suum 
renovaret,  et  priscum  lllud  donum  restiloerel,  insuf- 
flavit  in  faciem  aposlolorum,  veteremque  illam  et  vi- 
Tlficam  vim  flgmciilo  6uo  resliluit:  ac  slmol  imple- 
banlor  prophetarum  prsedicla.  Beatus  quippe  Nabum 
propheta,  cum  prajvidercl  fntumm  esse,  ut  Servalor 
a  mortuis  resurgens  insufllaret  in  sancios  aposiolos , 
et  impleret  eos  divino  munere ,  populo  lestificabaiur 
hisverbis  :  Celebra,  Juda,  festa  tua,  redde  Deovota 
tua  :  non  adjicient  uitra  venhein  antiquationem.  Con- 
ittmmalum  est ,  ex$citsum  e$t.  AMcendit  enim  exB  terra 
qui  insufflet  in  faclem  luam ,  et  qui  liberet  te  de  tri- 
butatione  (Hfahum.  i.  IS.  et  2. 1).  Ttmc  dixit  •  ,  Pax 
tobi$ ;  el  cum  hoe  dixi$$et ,  insufflavit,  et  dixit  ei$ :  Ae- 
cipite  Spiritum  $anctum  {Joan.  20.  22).  Quia  videbat 
humanani  naturam  in  laboribus  dejcciam ,  et  ob  in- 
firmitaiem  ceriamina  recusantem,  id  quod  deficiebat, 
iinplet  virlUteSpiriius,  utillam  imbecUtilate  labantem 
'  cortsolaretur :  ac  ceu  fcrrum  qoodpiam  divina  gratia 
acuit  illara  ,  ut  quod  ex  naiura  soa  non  habebat , 
ex  graiia  acciperet,  et  virtule  Spiritus  flrmata,  certa- 
inina  adiret.  Accipite  Spirilum  sanctum :  $icut  mi$it  me 
Paier ,  et  ego  miUo  vob.  At  tu  ,  Domine  ,  ul  Servalor 
egressus ,  vidisli  peccaiores,  et  miseratus  es  illos; 
peccatorum  noliis  veniam  dedisti.  Superior  est  gfatia  : 
incidimus  nos  in  abyssum  peccatorum ;  multi  stint 
peccatores ,  multa  opus  est  gralia.  Auctorilalem  non 
habemus  :  quomodo  possumus  milti^  ot  tu  missus  es  ? 
Quamobrem  ut  impleretur  illiid  :  Sicut  mi$it  me  Pa- 
.  ler,  et  ego  miitam  vo$f  dicit :  Quorum  remi$eriti$  pec- 
cata  ,  remiuuntur  ei$ ;  et  quorum  retinueriti$  ,  retenta 
$unt  {Joan.  20.  25).  Quam  habel  poleslalem  Servator, 
dal  aposlolis.  Quemadmodum  enim  fieri  nequit  ut 
gens  principi  commitlalur ,  si  non  habeat  veniae  et 
morlis  ac  supplicii  poiestatcm  ab  regc  concessam : 
sicelServator,  iilos  constiiulurus  priocipes  orbis,  dat 
illU  ct  supplicii  et  veniae  potestalem ,  his  verbi^ : 
QMOfMra  frmtseri«"8  peccata^  remitlunlur  ds;et  Quorum 
rcftnuenlM,  reienta  sunt.  NuUo  enim  pncto  potest  qois 
au^  mariyrium  forliter  subire  atit  diligenler  praidi- 

^  liocum  iulegrum  citamus  e  Cod.  Reg.  1186. 

•  cod.  reg.  flS6  sic  habet,  post  locum  e  propheia  Na- 
bum  eiiatum  :  Dvas  notaxU  circumsUmtias.  Quoniam  emm 
Christus  et  metum  solmti  et  insufftavit  spiritum  dans,  dir 
xit  (propheU),  «<jtti  insufpetinfaciem  tuam,^  e«,  tqmHbereS 
te  de  trmUaione. »  Debide  dixU. 


£T  iN  mmip.  AOT.  iL  hi 

care ,  aot  «fuid  magnom  difikileqae  pnestare ,  nisi 
martyris  auimom  roboret  Spiritua  saneii  virtus :  alio 
quippe  tnodo  non  poesunt  martyfes  esae.  liariyram 
vero  nunc  dico ,  non  modo  qui  eraciatibua  eoiiMim* 
malus  sit,  sed  etiam  qui  verbo grati»  sit  teeliaeaiiis. 
Quivis  enim  veritatis  praeco,  jomifr  est  Dei»  Qoapro- 
pter  de  Joanne  Baptista  dieit  evangelioa :  Et  teidif' 
calus  e$$  Joanne$  verilati ,  dieens :  Hic  e$i  Chn»tn$ 
(Joan.  I.  S2).  Martyr  non  patiendo  ,  sed  clainaiido 
efliciiur.  Non  possunt  igiior  manyres  esse  divini 
verbi,  nisi  sancto  Spiriui  roboreotun  idoo  resumens 
Servator  dicit  apostolis  :  Vos  autem  manete  m  eivitaie 
Jeru$atem,  donec  induamini  vhrtute  ex  aUo  (Luc  24.  iO), 
et  accipietls  virtutem  supervenieniia  Spiritns  saneti ; 
virtulem,  quam  qui  non  aceeperint,  non  posaunt  esse 
martyres  seu  tcsles  *• 

5.  Thotnae  autem  unu$  ex  duodeeim^  qui  dicitur  Ji- 
dymu$ ,  tioR  erai  cum  ei$  {Joan,  20.  21).  Erat  aulem 
magna  illa  Ghrisli  osconomia,  quod  Thomas  non  ad- 
esset ,  ut  ejus  dubilatio  clariorem  certioremquo  efO- 
cerel  resurrcctionem.  Nisi  enim  Thomns  deftiissei,  eC 
de  resarrectionedobitasset,  ae  dubitationi  certum  ar- 
gumenlumi  Servator  opposuisset,  fuiurwn  erat  ot  rt- 
surrectionis  'tniraculum  plurimis  adhac  offendicuto 
esaet :  verum  ejus  dubilalio  (idelibus  cmctts  reme- 
dium  attulit.  Cum  iuque  venit  Thomas ,  dtxerunt  ei 
alii  discipuli :  Vidimu$  Dominum.  illi  gloriabantur  de 
iis  qus  viderant ;  hic  vero  contradicendi  quodam  siu- 
dio  caplus  est,  non  increduiitale  (tanm  res  estdubi- 
tatio),  Gumcertior  fieri  peroptaret,  non  dixit,  Idfieri 
nequit.  Atiende  diiigenter.  Noa  negavit  resurrectio- 
nem  :  non  diiit,'lfflpossibilia  dicitis,  res  impossibtles 
anniintiaiis;  sed  oerlior  fleri  voioic  dlcens :  iVlit  vide" 
ro  in  maMbus  ^us  fixutam  elavorum,  [et  mittam  digitum 
meum  in  beum  etavorum  («)]  et  mlttam  manum  meamjm  la- 
tus  ejus,  non  eredam  *  (ioofi.  20.  25).  Et  post  die$  octo. 
Yide  quomodo  altcri  Dominic^e  insislit :  nam  a  Do- 
minica  in  Dominieam  sunl  oeto  dles.  Po$t  diee  oeto  a 
resurrectione  venit  iterum  Jetu$,  janm$  dmisti,  ei  $te^ 
tU  in  medio  et  di.Ttl  :  Pax  vobi$  {ib.  v.  26).  Quia  pri- 
dem  eodem  in  ioco  bis  dixerat,  Pax  voHi ,  bie  semel 
dicit,  utex  saneia  Trinttate  perfectum  et  iniegrttm 
donum  pacis  faceret  :  Pax  vobi$.  D^nde  dseit  Thmm^ 
Infer  digitum  tuum  hue  {Ib.  «.  27).  Attende,  quseso. 
Non  exspeciat  Servator  donee  a  discipolis  Thomae 
(hibitaiioitem  audiat :  non  doceCnr  prios  quam  doceat: 
sed  tit  persuadeat  ipsi  se  praesentem  fuisse,  lieet  non 
appareret ;  et  ut  dubitationts  inquisitor  sit,  ait  Thomae : 
Infer  digilum  tuum  huc^  utdixisii,  et  vide  manue  nieai  ; 
et  infer  manum  luam ,  et  mitte  intatue  meum  :  et  noli 
e$$e  incredutu$,  s^ /fdWii  (i^fd.).  Osiendit  emn,  qui 
evidens  indieium  qu»rit,  non  esse  fldelem ;  sed  eum 

>  Sic  effert  huDC  locum  Cod.  Reg.  1196 :  £1  acctpietts  wr» 
tutem  spiritus  sancti  supervenientis  in  vos ;  et  eriHs  nM 
iestes  :  nisi  enimaccepta  sU  virtus  spiritm  sancti,  non  pos^ 
sUnle  est  aliquem  martyrem  fieri. 

•  idem  codcx  post,  credam^  sic  babet :  iVoft  dixU^  f  nm 
credam  mms»^ »  sed^ «  mii  probaiionem  acdmam^  tm  cre^ 
dam.  V  Etpostyetc. 

(a)  unciiiis  dausa  aon  babet  Montef. ;  sed  ad  textoa 
RvaogeUci  integriutem  pertinent. 


779  S.  JOANNiS  GHAYSOSTOMI 

qui  fidei  se  subjicil,  fldclem  esse.  Similis  est  is,  qui 
investigat  latus  Christi  et  fixuras  clavorum,  ei  qui  dl- 
dt»  Quomodo  geniius  est?  Imonon  similis.  lilequip- 
pe  quaerebat  in  carne  videre  flxuras  clavorum ,  qu» 
sub  aspectum  et  sensum  cadebant  :  cupiebat  videre 
rem  peractam,  quam  anie  scieb&t.  Tu  vero  qui  curiose 
perquiris  naturam  invisibilem,  substaniiam  incom- 
prehensibilem ,  generationem  inelTabiiem,  genitorem 
inenarrabilem ,  genitum  incomprehensibilem,  annon 
gravius  praevaricaris?  annon  es  infldeli  deierior?  Si 
quod  latus  investigaverit  beatus  Thomas ,  audivit , 
Noli  e$»e  incteduliu,  sed  fideli»  :  tu  qui  incorpoream 
et  incomprehensibilem  viriulem  scrutaris  S  noli  esse 
ineredultts,  sed  fidelis.  AtUmen  Dei  indulgentiae  gra- 
tiasagimus,  quod  Tliomae  digilus  pietalis  calamus 
fuerii,  qui  haerelica  relia  subverteret ,  et  eorum  ora 
obturaret,  qui  dicere  auderent ,  Dominum  specie  in« 
duisse  corpus ,  specieqne  tanium  mortuum  esse.  Di- 
giius  vero  Thomae  hxreiicorum  dubiiationem  ila  sol- 
vit,  ut  ilie  digitus,  contra  quem  nihil  polueruul  magl 
iOgyplioruni  dicentes  :  Digilus  Dei  ett  hic  {Exod.  8. 
19).  Par  erat  Thomam ,  post  cerlum  iilud  acceplum 
indicium,  iilud  Davidis  diclum  proferre  :  ^ii  die  tribu- 
iatiomt  meoB  Deum  exquisivi  {PeaL  76.  3);  et  quia  ma- 
nibus  scrutabatur,  sequentla  addere,  Manibus  meis 
nocie  contra  eum,  et  non  $umdeceptu$.  Noli  e$$e  incre* 
dulu$^  $ed  fidelie,  llle  vero  et  a  fixura  eum ,  qui  passus 
erat,  conspexit,  et  a  praevia  cognitione  Deum  dicit : 
Dominu$  tneu$  et  Deu$  meu$. 

6.  Audiant  baerelici.  Si  vere  id  recusat  Filius,  nec 
est  sequalis  Patri,  cur  se  exsuperantem  honorem  non 
rejicit?  Audivit  a  quodam  ,  Magi$ter  bone,  et  dixit, 
Cur  me  dici$  bonum  f  Nemo  bonu$  ntss  nnu$  Deu$ 
{  Matth.  19.  16.  47  ).  Licet  illud  bonu$,  etiam  apud 
nos  in  usu  sit.  Ulud  bone  audire,  ut  lu  suspicaris,  aii- 
quando  recusavit ;  annon  illud  Deu$  ct  Dominu$  multo 
magis  recusaredebuit?  Magi$ier  bone,  ac  dicil,  Cur 
me  dici$  bonum  ?  Hic  aulem ,  Dominu$  meus ,  et  Deu$ 
nieu$,  ei  non  dicit,  Gur  me  dicis  Doniinum  el  Deum? 

.  sed  ibi,  quia  se  indigna  vox  erat  ( non  enim  dlxit , 
Domine  bone ,  sed ,  Magi$ler  bone ),  vilitalem  re- 
spuit,  ac  rem  gloriosam  sibi  admisit.  Uic  quoque 
reprehendit,  sed  coniraria  de  causa  reprehendil, 
quoniam  id  tardius  dixerat.  Reprehendit  iilum,  non 
quod  dixissel,  Dominue  mem^  sed  quo^tardius  dixi.:- 
set.  Quia  igilur  tidi$ii  me^  credidisii :  beali  qui  non 
viderunt ,  et  crediderunl  {Joan.  20.  29  ).  Unus  repre- 
hensus  est,  et  nos  omncs  beail  vocati  sumus  :  ill^ 
quippe  beaiitudo  ad  nos  omnes  perlransit,  et  ad  eos 
qui  post  nos  ruluri  sunl ;  quia  cum  miracula  illa  non 
visu  percepefinius ,  sed  flde  acceperimus,  pariicipes 
tamen  sumus  mngnae  illius  gloriosxque  beaiitudinis. 

7.  Sed  ab  hisloria,  quam  compendio  tractavimus, 
pertranseamus,  si  tamcn  diciorum  copia  non  defali- 
gati  esiis,  ad  aliam  propheiicj^m  voccm.  Qualem  vcro 
eam  ?  Venite,  a$cendamus  ad  monlem  Domini.  Elentm 
a  Monte  olivarum  assumplus  csi  Servator.   Venite, 

J  cod.  posl,  wrfitom.omissis,  «o/j>5se....  fidetis,  hsec 
ijabet :  Nomie  muUo  magis  eadem  audire  dignus  es  ? 


ARGHIEP.  CmSTANTINOP.  780 

ascendamue  ad  montem  Domsm,  et  ad  damum  Dn  /o- 
cob.  Diem  aotem  iliam  Deog  ^usdem  nominis  bpiiore 
dignatus  est,  quo  mons  appdlabalur  K  Etenim  illic  ez 
monte  qui  vocabatur  oliveti,  assumptus  est  ServaiAr, 
et  hic  etiam  plantaiur  oliva,  qu»  et  propinquiiale  es 
nominls  socieiate  veteri  bistori»  fidem  fadu  Nam 
duxit  Servator  discipulog  in  Montem  oiivarum  e  re- 
gione  Jerusaiem.  El  illi  et  huic  igitur  animum  adbi* 
beas  :  Venite^  a$cendamu$  ad  montem  Domini.  Una 
ascendamus  desiderio  et  verbo,  eaque  Tideamus,  qos 
salutaris  ilia  assumptio  nobis  operata  est  (a). 

8.  De  inecriptione  libri  Actorum  ;  qui$  sit  aucior  ti- 
bri  Actorum.  —  Volo  itaque  ipsum  Aclorum  librum 
sumere,  ac  minutalim  a  principio  examinare,  ut  di- 
vina  fluenla  vobiscum  hauriam  :  aique  ut  veriialii 
instiiores  thesauros  sacra  Scripturae  una  scrutennur; 
utpote  qui  studeamus  in  pietate  ditescere.  Acta^  irn 
quit,  Apo$iotorum.  Vei  ipse  tilulus  rerum  vini  toiam 
enuntiat,  esique  procemium  totius  operis  poiliciULio. 
Neque  tamen  omnium  apostolorum  acia  hoc  in  libro 
feruntur  :  sed  si  quis  rem  accurate  scrutetur,  qns 
prima  feruniur  In  iibro,  Peiri  miracuia  et  doctrinam 
exhibenl,  pauca  de  reliquis  apostolis ;  post  liaec  vero 
de  Paulo  totus  liber  absoivilur.  Pelrus  ergo  memora- 
tur  et  Paulus,  et  quomodo  omniura  apostoionim  di- 
cuntur  acia?  Verum  quia,  secundum  Pauium,  cum 
gloria  afficiiur  unum  mcmbrum,  gloria  iiem  afficiunr 
tur  omnia  membra,  ideo  non  inscripsil  hisioriogra- 
phus  Acla  Pelri  et  Pauli,  sed  Acta  Apostolorom ; 
coinmunis  est  pollicilatio.  Quaerimus  ergo  quis  huoe 
Aciorum  librum  adornavcrit :  varii  enim,  scripiorem 
libri  nescienles  in  varias  divisi  suut  senleutias ;  aiU 
dicunt  ejus  auctorem  esse  Clemenlem  Romanom,  alii 
Barnabam,  alii  Lucam  cvaiigelistam.  Quoniam  igitiv 
illi  in  varias  abeunl  sentcniias,  ip^um  scriptorcm  pro 
inlerpreie  accipiamus,  qui^nam  ilie  sit,  quid  agat ;  eC 
num  de  seipso  quidpiam  signiticet.  trimumqmdem 
$ermonem  [eci  dc  omnibu$,  o  Theophite  {Act.  1. 1). 
Cum  dixil,  Primum^  nientem  nostram  alio  remittit, 
ut  quxramus  quem  primum  dicat  sermonem.  Nam  si 
hunc  solum  edidissei,  uon  diceret,  Primum  sermonem 
feci.  Hic  igiiur  liber  secundus  esse  deprehendilur : 
primuni  enim  jam  fecerat :  quem  vero  primum^fece- 
rit,    ipse  indical  :  Primum   quidem  sermonem   feci 
de  omnibus^  o  Theophite,  quce  caspii  Je$u$  facere  e$ 
docere.  Sic  patet  eum  iu  primo  sermone  non  Acla 
composuisse,    sed  Evangelium;   primum  $ermonem 
non  versari  circa  ca  qux  Pclrus  et  Paulus  fccerunt, 
sed  circa  qua  cwpit  Jcsu$  facere  el  docere,  Palam  igi- 
tur  est  Lucam,  qui  Evangelium  scripsit,  eliam  Acta 
edidissc.  Verum  atiende,   videamus  num  ipse  sit. 
Primum  quidem  $ermonem  feci  de  omnibus^  o  Theo^ 
phile,  qu<B  cfi^pit  Jesus  facere  et  docere,  usque  in  diem^ 
qua  pracipiens  apostolis  per  Spiritum  sanclum,  quos  de* 
git^  a$$umptu$  est;  ac  si  dlceret,  Narravi  acta  etdo- 

,^  Duo  Mss.  RegU  :  dvitatem  autem  nostram  emsdemno- 
nnmshonore  dignatus  est. 

{a)  hsk:  quae  uumcroTferuDtur,  nec  cum  praecesdenUbDS 
nec  cum  sequeDiihus  cohaereal.  Quae  oumeris  sequentlbus 
8.  9.  et  10.  feruDlur,  vere  Chrysostomi  sunt« 


781  IN  ASCENSIONBM  D.  N,  i.  G. 

cirinam  SerTatoris  nsque  ad  assumplionein.  Animum 
adhibeie,  obsecro.  Primus,  inquit,  liber  meus  com- 
pleciitiir  opera  Pomini  et  doctrinam  ejus,  periingil* 
quc  priroQS  ille  liber  usque  ad  assumplionem.  Gom- 
pcries  autem  nec  Mattliacum  ex  toto,  nec  Marcum 
nisi  ex  parie  tanlum,  nec  Joannem  complevisse  lo-* 
lum  Evangelium  usque  ad  assumptionem,  sed  unum 
Lisiram.  Nam  Matilixus  hunc  liabet  Evangelii  flnem  : 
^  Vndeclm  autem  dhcipttH  abierunt  in  montem  GaliUeo!, 
ubi  conuiluerat  illis  Jestti.  Vi$u$  est  autem  illis,  et 
adoraverunt  eum;  et  dixit :  Eunte*  docete  onines  gentes* 
Et  ecee  ego  vofnscum  sum  omnibus  diebus  usque  ad 
congummationem  swculi  (Matth,  2S.  i6.-20).  Et  hic 
llnis  Evangelii.  Quomodo  autem  assumptus  sit,  non» 
dixit.  Marcus  similiter  dicit  :  Et  egresste  $unt  muUeres 
de  monumento^  et  nemim  quidquam  dixemnt^Mmebant 
enim  {Marc,  16.  8).  Et  paucis  inierpositis  de  assom* 
ptione  sic  breviter  loquitur :  Et   Dominus  quidein^ 
postqttam  loquulus  est  eis,  assumptus  est  in  calum^  et 
udet  a  dextris  Dei.  Uli  autem  profecli  preedieaverunt 
vbique,  Domino  cooperante^  et  sermonem  confirmanle 
uquentibtts  signis.  Amen  (Ibid,  v,  -49.  20).  Uic  finis 
Evangelii.  In  Marco  assumptionis  mentio  non  esl  fuse 
descripla.  Joannes  vero  Salvatorem  ad  siagnum  Ti- 
beriadis  apparuisse  narrat,  aitque :  Didt  Petro,  Petre^ 
diligis  me  {Joan,  21. 15)  ?  et  dialogum  iroplevit.  Gerte 
Joannes  hic  sietit,  nec  memoravit  assumptionem ; 
sed  dicil :  MuUa  quidem  alia  signa  fecit  Jesus^  quof  n 
seribaniur  per  singulaf  nec  ipsum  arbilror  mundum  ca- 
pere  posH  €os^  qui  scribendi  sunl,  Ubros  {Joan.  21 .  25). 
Ncc  Joannes  Itaque,  nec  Mattbacus  omnino  assum- 
pUonem  memorarunt,  nec  Marcus  fuse  descripsit. 
Verum  Lucas  usque  ad  assumptionem  cxplicate  nar- 
rationem  prosequutus  est.  Ideo  dicit :  Primum  qmdem 
sermonem  feci  de  omnibtts,  o  Theophite,  qum  cmpit  Je» 
su$  facere  et  docere,  usque  m  diem  qua  prwcipiens  apo^ 
stolis^  quos  elegit,  assumptus  est(Act,  1.  1.  2). 

9.  Qtti  sit  TheophiluSy  initio  tibri  Aelorum  memora- 
tus.—  Quisesl  hic  Theophilus?  Illo  temporo  pras- 
feclus  erat,  et  in  prsefectura-sua  praedicaiionem  su- 
sccpii ;  ac  quemadmodum  proconsul  Gypri  Pauli 
prxdicationem  in  proconsulatu  suscepit :  sic  et  Theo- 
philus  dum  pritfecius  essel  praedicationem  admisit 
LucsD  ministerio.  Rogavit  autem  et.beatum  Liicamy 
ut  Apostolorum  Acta  sibi  conscriberet.  Scrvatoris, 
inquit,  gcsta  mc  docuisti ;  doce  me  ctiain  gesta  disci- 
pulorum  ipsius  :  ideo  illi  secundum  librum  nuncupat» 
Etenim  Evangelium  secundum  Lucam  ad  Theoplnlum 
scriplum  esi.  Undenam  id  probetor,  ipse  Lnoas  in- 
dicat  :  Quoniam  quidem  mutti  conati  sunt  ordinare 
narralionem  rerum ,  de  quibus  cerliores  facU  sumuSt 
ncut  tradiderunt  nobis ,  qui'  ab  inilio  ipsi  viderunt ,  et 
minislri  fuerunt  sermonis  :  visttm  est  el  mihi,  assequuto 
omnia  a  principio ,  diligenter  ex  ordine  tibi  scribere, 
optime  Theophile ,  ut  cognoscas  eorum  verbomm ,  de 
quibus  erudittts  es,  veritatem  (Lttc,  1. 1-4).  lllud  vero, 
Optime,  e$i  quasi  splendidissiinc  :  tunc  enim  splen- 
didissimis  bsec  dignitas  tribuebatur.  Undenam  id 
perspicqum  est  ?  Festus  prseses  dicit  Paulo,  /nMnli» 


ET  IN  PRINCIP.  ACT.  IL  782 

Paute :  cul  ille  :  Non  insamo,  optime  Feete  {Act,  26. 
24),  praesidem  compellans  :  sic  et  hic,  OpttmeTheo-  ^  ^ 
phile,  Gom  itaque  de  Evangelio  primum  Lucas  loqou- 
tus  esset,  quod  nuncupaverat  Theophilo ,  mrsus  se- 
cundom  librum  eidem  Theophilo  nuncupat.  Quem 
librum?  Primmi  quidem  sermonem  fed  de  omnibitSf 
0  Theophiie,  qute  coepit  Jesus  facere  et  docere.  Et  quo> 
usque  sermonem  fecisti  ?  Vsque  in  diem ,  qua  preKi- 
piens  apostolis ,  quos  elegit  per  Spiritum   sanclum, 
assumptus  est,  Est  aniem  illud  per  hyperbaton  seu 
transpf>8itlonem   dictum.    Evangelium   composui   a 
principio,  inquii,  usque  in  diem,  qua  assumptus  est, 
postquam  apostolis  ,  quos  elegeral ,  praecepta  dedit. 
Animum  adhibe ,  quxso.  Qttibvs  et  prtebttit  seipstm 
vivum  post  passionem  suam,  Vide  evangelistse  fidU' 
ciam  :  ne  In  Aciibus  Apostolorum  qnidem  ibeologtam 
relinquit.  Non  dixil,  Quibus  apparens;  sed,  Quibus 
prcebuit  seipsum  vivum,  Nam  Sobite,  inquit,  templum 
hoc ,  et  f n  tribus  diebtts  excitabo  illnd.  Quibus  prasbttSt 
seipsum  vivttm  post  passionem  sitam  in  mttllis  argu" 
mentis  per  dies  quadraginta  apparens  eis^  et  loquens  de 
regno  Dei  {Joan.  2.  19) «. 

10.  Allendo,  quoeso.  /n  muUis  argumenlis  per  dies 

quadraginia  apparens  eis ,  et  loqttens  de  regno  Dei» 

Per  illos  qnadraginia  dies  n<tn  quotidie  apparebateis. 

Eienim  po&t  resurreclionem  magnam  cami  sux  vim 

.indidit  ad  fidem  conciliandam,  ne,  si  frequenlius  ap- 

parel,  magniiudincm    virlulis   solveret.  Oporiebat 

enim  illum  post  resurreclionem  cum  divinis  signis 

apparcre ,  nec  se  frequenlius  in  conspectum  darc : 

ideo  dicit,  /n  muitis  argumentis  per  dies  qttadraginta. 

Non  enim  se  in  conspeclum  dabal ;  sed  erant  hacc 

argumenla  ipsum  esse  probantia.  Apparebat  cnim 

iUis  alia  forma,  alia  voce,  alio  habitu.  Adstabat  npo- 

stolis  frequenter,  nec  ab  eis  cognoscebaiiir,  Adiit 

piscatores  Pelrum  et  socios,  ailque  iis  :  Fitioliy  ntim- 

quid  habetis  ad  manducandttm  {Joan,  21.  5)  ?  et  non 

cognoverunt  eum,  non  formam,  non  vocem,  diciique, 

Mittite  ad  4exteram  navigii  rete,  et  invenielis  (/6.  v,  6); 

ac  ciim  misissent,  mulia  piscati  sunt.  Gum  ilaque 

eum  non  ex  conspeclu  perciperent,  ex  argumcniis 

virtulis  percipicbant.  Quapropier  evangelista  Joannes 

dieit  Pelro,  Dommnj  est  {Ib.  r.  7),  non  visu  swadenie, 

sed  argumenlo  virtutis.  Ideo  clamat  Liicas,  In  muiiis 

argumentis  per  dies  quadraginta  apparens  eis,  et  loqttens. 

Quoties  Cliristus  post  resurrectionem  apparuerit.  — 

Ncquc  solum  apparcbat,  sed  eliam  quandoque  vide- 

batur.  Rc  diligenler  observata  comperimus.  Servato- 

rem  posl  resurrectionein  undecies  visum  fuissc  san- 

ctis  aposlolis,  et  lunc  assumptum  fuissc  ad  Patrem. 

Quard?  Quia  enim  undecim  habebat  discipulos,  posl- 

quam  Judas  expulsus  fuerat,  ac  pcr  nefariam  prodi- 

tionem,ellocumsuumctdignUalem  perdiderat,  un- 

decies  apostolis  apparei,  ac  non  omnibus  simul,  sed 

variis  modis,  aliquando  Iiis,  aliquando  illis,  ut  cum 

i  in  cod.  1886  addiiur :  EUmm  nudiM  tertius  ascensio 
aderai,  cum  quadraginUi  compteantur  dtesa  remrechMS 
^mad  ascenMnem.  m  pentecoste  enm  non  ascensio 
fitttf  sed  sdncti  sptrittts  descensso. 


781  &  JOAIWIS  OHRTSOSTOMI 

deQam  iUis  aj^paruity  absenie  Tboma ;  rursum  appa- 
ruil ,  pramnie  Tboma.  Nupierum  vero  quaerimus» 
quomodo  coAS^t  eoro  umieciea  apparuisae  propier 
QiKlecim  apoaloloa.  Primumappaniii  Mari»  in  momi* 
mento  diacedeuti ,  nec  uon  aliia  niulieribus.  Nam 
mulierea  illum  priua,  quam  alii  omaes,  conapexeruut, 
quaa  et  beaiua  Hesaias  compellai :  Mujliere%  a  $pe- 
elactUo  vettienUs^  unite  et  annnntUnle  nobi$  {Im^  27. 
11).  Apparuit  igitur  mulieribus.  Si  quis  ▼oluerit  cat- 
culum  ducere,  videat  num  circa  niimerum  erremus. 
Primo  mulieribtts,  Mariae  et  reliquis  :  deinde  Petro  ; 
poatea  Cleop»  et  socio  in  via»  cum  Emmaus  irenl, 
comque  in  fractione  pania  cogniius  esi.  Undeiiaro  id 
liqiiei?  QuodPetro  apparuerit  anle,qiiamhisduobus* 
Ingreasi  aunt  illi  duo  Gleopas  et  socius  a  vespera,  ut 
aununtiarent  discipulis  se  vidisse  Dpiuinum  :  et  invc« 
nerttttl  apostolos  dicentes,  Vere  surrexil  Dominui^  et 
aiiparuU  Simohi  (Luc,  24.  54).  Dum  illiduo  qiiod  vi- 
deranl  annuntiarent,  fama  priccesserat,  quod  Pelrus 
vidissel  Dominum.  Hoc  et  Paulus  sigqificai  bis  verbis  : 
Tradidi  enim  tobU  in  primis  quod  et  accepi^  quod 
Chrislus  mortuus  e$t  pfo  peccalis  nostris^  seeundum 
Scripturas^  et  quod  resurrexit  et  visus  est  Cephm^ 
deinde  undecim  discipulis  (i.  Cor,  15.  3-5).,Prinium 
Petro,  deinde  illis.  Apparuit  igitur  mulieribus  primo, 
deinde  Pelro,  postea  foribus  ciausis  Cieopae  et  socio 
lertium  ,  deinde  decem  discipulis ,  noii  prjesenle 
Tboina ;  deinde  undeciin  discipulis  prxsenle  Thoma. 
£ecejain  quioquies  apparet.  Poslea  quingcniis  frairi- 
bua;  illud  enimPaulus  indicat  bis  verbis  :  Deinde  vi- 
aut  sst  pius  quam  quingentis  [ratribus  una  vice,  ex  qui-- 
kus  pierique  manent  usque  ad  hoc  tempus  ;  ecce  jam 
aexlo.  Poslea  apparuit  septem  illis  ad  tnareTibe« 
riadis  piscantibus  :  deinde  Jacobo  secundum  Paulum : 
aub  bxc  aposlolis  omnibus  ^  Animiim  adbibe,  quxsd. 
Habes  igitur  primo  roulieres,  Peirum,C]eopam  elso- 
Cium,  visionem  fralrum  decein  Tboma  absenle,  visio- 
nem  undecim  aposiolorum  ,  visionein  quingentorutn 
fratrum  :  ecce  jam  sexto ;  septimo,  illis  septem ;  oc- 
iavo  Jacobo ;  nono  septuaginta  discipuiis  ;  dccimo  iii 
monte  Galilseae ;  undecimo  in  Monte  olivarum.  Gunr 
in  resurrectione  Dominus  sxpe  pacein  repetierit,  ab- 
surdutn  essetnos  bunccalculum  non  repelcre  ad  con- 
firmalioDeiu.  Habes  igitur  primo  niulieres  ;  secundo 
Petrum ;  terlio  Cleopam  et  socium ;  quarto  decem 
apostolus ;  quinto  undccim  aposlolos;  sexlo  quin- 
gcnlos  ;  sepliino  septem  illos ;  oclavo  Jacobum ;  nono 
sepiuagiuta  discipulos ;  decimo  in  monle  Galildede; 
undecinioin  Monie  olivarum. 

1 1 .  Apparens  eis  per  dies  quadraginta,  et  loquens  de 
regno  Dd.  Et  convescens  prmcepit  eis  ab  JerosotymiS 
ne  discederent ;  sed  exspectarent  promissionem  Patris, 
quam  audistis  a  me  {Act,  1. 3.  4).  0  inagnam  Servata* 
ris  ioleranliam  l  o  muliam  boniiaiem  !  o  ineflfiibiiem 
bumanitatem  !  Esto,  Domine ,  ante  passionem  una 

^  ID  dnobus  Godd.  addiUir,  fton  de  undecvn  loquUur  ; 
dixit  enim  superius  eum  apparuisu  Cephet,  et  ddnde  un- 
deeim  dibciputis.  Pergli  11 W,  deinde  septuaainla;  sub  hwc 
aposiotis  onmibus ;  ai  1447,  apostoios  diat  nunc  septwh 
'Hnia. 


ARCHIEP.  GOMSTANTHfOP.  784 

vixeris,  una  recubueris  cum  diaci^lt »  qnare  poai 
resurrectionero  oonvesceris?  Ufrei  bia,  inqoii,  Tlio- 
mam  de  resurrr<:tioiie  certiorein  faoiam.  Si  namqoe, 
poalquam  id  iiageaium  eal,  elia^fn  mineasiitquire- 
surrectionem  non  eredani ;  ai  id  iion  liactam  esset,  si 
nou  comediiaet  et  bibissot  ciim  iilis :  fuia  eireDsu 
'  eorum  ora  coropeacuisaot,  qoi  de  Salvatoria  cmqdo- 
mia  qmeiibet  temero  proferre  avdefii  ?  Hine  disciiDas 
divinaro  et  royaiicam  menaara  ^ponomre.  S«epe  coiiU- 
gii  ut  ea,  quae  aermonea  «on  efnendaveranli  iDeosi 
eroendarei.  Saepe  aexceuii  conciHaiore&  oe  unamqai- 
dem  ioimictiiara  solvere  potueruiil,  ei  una  measa 
bella  sedavil.  Ab  iia,  qv»  praeeeftseraai«  hujus  rei 
a.rgumenium  lecipe.  Non  cesaabafnus  inimici  esse 
Dei,  adveraiis  divinura  verbum  bellom  gerenies,  ut 
dicit  Paulus  :  Immid  cum  essemus^  recondiiali  ssmu 
Deo  per  nsortem  FiiU  efus  {Rom.  5. 10).  Inimiei  ers- 
mus.  Missa  fuil  lex,  nec  reconciliavit :  veneriint  pro- 
pbetaB  t  ol  non  perauaseruiit ;  qui  inimici  Dei  erant, 
inimici  manseruni  ei  liostes.   Mulii  tyranni  conin 
veritaiem,  mulii  Dei  liostes  erani  contra  piam  reli* 
gionem,   muiia  verba,  multac  doclrinai  fuere,  neque 
beilum  sedarani«  Veiiit  Gbristus,  niensam  fundaTil 
suam,  seipsum  proposuii  in  cibiim,  et  dixii :  Acdfite^ 
manducate  {Matth.  36.  2(i),  et  ai;itim  belluni  sohii, 
paciqae  irium|kbum  aitulit.  In  i£gypio  Dei  bosiespU- 
gts  afficit,  et  nemo  obsequiiur  ;  iyrannus  percuiii,e( 
nemoobtemperai.  Hioseipsum  propouit  in  cibum,ei 
omnea  erubescont  et  obiemperani.  Flageliis  nonper- 
suadebat,  ei  ciira  comeditur  persuadei :  cum  coioe- 
ditur,  inquamt  in  mystica  mensa.  Nam  EgOt  inqaii» 
sum  panis  qus  de  cmla  descendit^  et  dat  vitam  nmd9 
(Joan.  6.  41).  £i  convescens  ipsis  loquebatur  dcre- 
gno  Dei  i  ei  Prmepsi  tu  ab  Jerosolymis  ne  discedp' 
rentt  sed  easpectarenl  pronHsdonem  Dei  Patris^^sas 
audistis  a  m«.  Esto,  audierinius  a  te,  Domine  :  disisli 
cnim,  Aseends  ad  Pairem  meum{Joan.  20. 17),  el id- 
vocabo  eum ,  et  miitam  vobis  Spiriiuin  veriiatis,  Pa- 
racleium.  Tu  b«c  dixisli ,  Paler  veio  quamlonam 
promisit  ?  Non  dixit,  Ut  exspecUrenl  proinissionem 
meam,  sed  promissiononi  Patris,  qnam  audiiiisame. 
ProfeciQ,  inquil ,  Paler  promisit,  ego  raonui.  Et  ubi- 
nam  promisil  Paicr  ?  Si  evolveris  loium  evaDgeliuin, 
non  iqvenies  Patris  voccni  promitteitlis  se  discipuhs 
daturum  esse  Spirilum  sanciunn  Ubinam  ergo  pro"™^ 
sli?  In  proplietis,  ul  dicit  Paulus  iPaulusterm 
fesu  Christi,  vocatus  Apostolus,  segregatus  in  mns^ 
iium  Ddt  qnod  aute  pronuserat  per  prophetas  suos  w 
Seripturis  $tmcti$  de  Filio  suo  ( Rom.  1.1-3). 

i2,  Cum  prius  ergo  promiseril  Evangclium,  pnw 
promisit  etiam  se  daiurum  esse  Spiriium  sanctum. 
Ubinam  iila  promissio  Spiriius?  Vobiscum  quro 
quasi  unus  ex  vobis ;  cuin  vere  unus  ex  vobis  sim 
fide  el  cariiale  erga  CbrisMim.  Saepe  Damaue  >«sir« 
oariuti  dixi,  oves  el  pastores  ex  humana  divisione  sic 


voeari :  nam  erga  Cbristum  omiies  ^ufiiu»  oves 


.Et- 


eoim  tam  pastores,  quam  ii  qui  pascuniur,  »  "" 

auperno  pastore  pascuniur.  Ubiuam  ergo  proausi 

DiciiDeus  per  proplietam  Joel :  In  nodssindt  difibut, 


^-'\ 


-76S  fN  A^CENBIOMBII  D.  N. 

diHi  l^omfntri  ofnnipotent^  effkniiam  dt  5^lm  Mtt 
Muper  dmnem  eahiem^  et  prophetabunt  /IW  wtirtal  /1- 
iitB  mtrm  (Joel  ^  28).  Eri  iglmr  promisBloneiii. 
ETventus  qirandonani  t  Guhi  desceadil  Spirftufi  sattcius 
in  apostolos,  ef  distrtbuil  eis  lingudrum  diTisionem, 
el  loquebantur  itnguts.  In  ebrietdtis  su^pleioneffi  to- 
c^^bantur,  didtqti^  Petrus :  V<H  ltrdelUa,'tinid  aHen- 
diiU  hit  homindui  quasi  ebrUH,  cUM  ^t  hOra  did  iir" 
iia  f  Sed  hde  est  qUod  diclum  e$i  per  prophetafH  Jbet : 
In  novisdmis  diehus,  didt  bominus,  effnndaiH  de  Spl- 
riiumeo  super  dinnehl  Cttrnem(Act.  %,  1.  l4-i1).' 
IlsBC  est  Patris  promissio.  At  Undenam  llqtiet  (froinis- 
sionem  ex  |)^rsoh.l  Patris  esse?  quandoqiiid^m  nbvi 
eliam  Filiiim  fil  proplietis  loquutum,  undenaiii  liquet 
Pairem  tioc  dlthBel  EffUndam  deSpinlanieo  skper 
omnem  carneth ,  et  prophetdbunt  filii  veslri  et  fHice  ve- 
strm.  DahOy  Inquit,  dgna  \h  cmlo  sursum ,  et  iri  terrd 
deorsum ;  sanguinem,  etignem^  et  vaporefii  f&mi  {Ih:  v, 
19  )•  Dixi  sacpe,  sanguinem  latere  flueiitem  :  signuni 
enim  era)  niaximum  a  niortiio  corpore   sanguinem 
efinuontem  videre;  sanguinein  e  iatere  manantem, 
ignem  in  apostoios   descendentein.  Sangutnem^  ei 
ignem^  et  vaporem  fumi*  Sol  convertetur  in  tenebraSf 
et  luna  in  sanguinem,  antequam  veniat  dies  Dominl 
magnus  el  illustris  (a).  Animadverle  loquentem  Deum 
Palrem,  quomodo  Fiiiuni  indicet,  quando  diclt ,  An- 
iequam  veniatdiesDomini;  non  dicil,  Dies  meus.  Quid 
lgitur?Silu  das  sigiia,  cur  in  aliuin  inlelligenliam 
Iransfers,  dicens«  Antequam  veniat  dies  Domini  magnu$ 
etillusiris?  Animum  adltibe.  Forte  dicat  quispiam 
propheiam  loqui  ex  sua  propria    persona  :    Ante- 
quam  veniat  dies,  At  non  polerat  dicere  propheta  . 
Effmdam  de  Spiritu  meo  super  omnm  carnem,  ante* 
quam  veniat  dies  Dondm  magnus  et  illustris,  Et  erit,  om" 
nig  quicumque  invocaverit  uQmen  Domini^  saivus  erit. 
Iloc  itaque  Deus  iu  propheiis  dioii,  Paulus  vero  h«e 
adjicil :  Jpse  autem  Dominus  mnium^  dives  in  omna^ 
qui  invocaxa  Hlum.  Omnis  enim  quicumque  ittvoeaverit 
nomen  Domini,  saivus  erit  (Rom.  iO.  12.  —  13). 
Deindq  osiendens  boe  de  Cbristo  dictum  es$e,  ait : 
Quomodo  ergo  invocabunt^  jn  quem  nou  credidiruntf 
quomoda  credeut  et,  quem  wn  audierunt?  quomodo 
vero  audient  dne  prmdicanie  ?  quomodo  auiem  prtedi^ 
cabmt,  nisi  mUtatUur?  Sicut  scriptum  ast :  Quamspo^ 
dosi  pedis  mngdhamium  paeem,  evangdizantium 
bona  (ih.  if.  14. 15)1  Animuoi  adhibe*  qtueso*  i^r»- 
cepit,  iBqmU  ds  ab  Jerosoiymis  ne  diuederettt,  ud 
exspectarent  promimBnem  Patrie,  fMm  audisHe  a  me  ; 
quiaJQmmee  qmdemkaptimit  aqua,  vos  autem  baptlm' 
bimint  Hpiritu  smetQ,  non  poH  mn/lot  hoe  diee  (iei.  i. 
4.  5).  Nani  post  qoadrigtntB  dJes  deeetn  erant  dieft 
i»s<|ue    ad  FeBteeosion,   io   qea   appimrt   Sfirl- 
tes  sartciiiB,  et  baptiaavit  aposlolOft ,  lioe  aqua,  setf 
%iie* 

i3.  Hic  ItaqMe  solvitur  quaesiio  a  plurimis  roota. 
Mulii  quaesierunt ,  num  anle  Salvaloris  pagsionem 

(a)  Hic  muTta  ex  Regio  2030  exccrpsimus,  qus  dott 
erant  m  ouobooiano,  ,  h»«  uuu 


i.  &  £TIN  PRiNGiP.  ACT.  II. 


m 


bapiizaii  fuerint  apostoli  baptismo  evangelieo.  Nos 
vero   neque  seotentiam  dicimus  ,  neqoe  ratiociniis 
hiimanis  tantam  eonlroTersianix  aggredinMr,  sed  Scri- 
pturis  haeremos*  Cohiperinm  apostoloa  ante  pas 
aionem  Christi  baptitma  Joannis  Baptists  accepisse 
Servator  autem  ante  passionem  aliud  baptisma  noi. 
dedit,  ne  Joannia  praedicationem  abrogaret,  ansamve 
contradiceiidi  Judaeis  prs9beret,  quod  ad  Joannii 
Baptisu»  contumeliam  aliud  aibi  pr^prium  baptisma 
mduxisset,  sed  illos  siiiebat  pigaus  aqu»  babcre , 
feservans  iiiis  gratiam  Spirittls.  Quamobrem  quasi 
NdBdom  accepissent  Spiriium,  ail,  JUdpiu  Spiritum 
senetum;  additque  :  Abite  Jerosolymam ,  et  iH  exspe- 
iiale  promisdenem  PatHs,  quam  andisiii  amei  quia 
ioatmes  quidem* baptvtamt  aqua^  vos  autem  baptiutbi» 
Mini  Spiritu  sanlcto  nen  postmultos  has  dies;  noi^ 
nlterius  aqua  :  jani  enim  aceeperanl ;   sed  Splriti» 
sancto  :  non  addit  aquam  aqua;,  sed  complet  id  quod 
delieiebat.  Vos  autem  baptigabimim  in  Spirifn  Stttteto 
non  post  muitos  hos  dies;  soilicet  post  decem'  diea. 
Quid  opus  est  interrallo  ?  Quod  intervallam?  Deeem 
dies  quac  intercesscrunt ;  quibus  tipostoiorum  fKienfi 
elerciiavit.  Nam  quiesccnte  gratia,  et  nemine  appa- 
renie,  eoram  (ides  exereebaiur,  num  quasi  veracem 
exspectent  eum,  qui  polticitiis  est.  Promisil  enim 
dlcendo,  Non  post  multos  hos  dies.  Non  deflnivit  dles, 
aed  dicit,  Noti  post  multos  dies  :  non  omnia  nos  scirO 
lioncedft  Servaior,  scd  ostendit  se  meiisuram  tenere 
dotninicse  auctoritatis.  Qiirc  audis  ,  disce ;  qna  non 
didiceris,  ne  curiose  fnquire.  Vos  autem  bapUMbinM 
in  Spfritu  sancto.  Gum  igitur  Spirilus  aanetus  soper* 
venit  eis  in  die  Pentecostes,  replevit  lutam  domum 
ubl  erant  sedentes ,  ot  bflptizati  essenl  iii  Spirttu 
sancto,  velut  in  aqua.  Ea  voro  qusL*  in  hne  visione 
sob  aspe^itum  non  cadebant ,  tommiscet  com  iis  qu» 
sub  sensum  cadeham  ,   nempe  donum  lingnnrum. 
'Baptizati  snnt  etgo  In  Spiritu.  Quod  auiem  Spirilom 
accipere  idip$um  es$e!t  qood  bapiiznti  in  Spirita  » 
icsiiftcatur  alia  historia.  Cttm  enim  Petnis  rdprehen- 
deretur  ab  atiis  discipuHs  :  Giir  ingressus  es  ad  vlros 
gentiles,  et  iiistituisti  eos,  ac  bapiismi  et  mysterio- 
rum  participes  reddidistt  ?  respondit :  Ego  eram  In 
Joppe  nrbe  ,  Cornelios  autem  quidam  centurio  misit 
ad  me,  et  abiens  docebam  eum  *  facium  est  autem 
cum  loquerer,  decidit  in  eos  Spiritus  sanctos,  sicuc 
et  in  no^  in  initio.  Et  ut  ostenderet  Peirns ,  quod 
accipiendoSpiritumsanctum  Corneltus  et  socti  bapti- 
zaii  fuissent ,  siaiim  dixTt  t  Recordatus  sum  autem 
verborum  Dondniy  sieul  dieebat :  Joannes  quidem  bapd' 
xavit  aqua^  vos  autem  baplizabimini  in  Spiritu  sancto^ 
(Act.H.i^). 

14.  Erant  igitur  an(e  passionem  Domini  apogtoli 
aqiia  loii :  iavacrum  auiem  iTIud  erat  in  remissionem 
peccatorum,  sed  non  erat  participiKtfo  Spiritus  sancti. 
Nam  venit,  inquit,  Joannes  prtedicans  in  deserto  6a- 
ptismum  peenilentice  in  remissionem  peccatorum  (Mttrt. 
i.  i).  At  undenam  sciemus  hunc  baptismum  accepisse 
aposloios?  Hoc  demonstrerous.  Non  dixit,  Joannes 
baptizavit  vo$  afua ;  sed  baptizavit  tantum.  NonduHi 


787  S.  lOANNfS  CHRYSOSTOHI 

autcm  pnlam  est  eum  apostolos  bapiizasse.  Undenam 
f'    eigo  id  liquiduro  ?  Audi  prudenter.  Cum  enim  Petras 
"i     repugnando  diceret,  Domine^  mn  mihi  tavabi$  pede$ 
in  mtirmm  :  respondit  Serrator  :  Ni$i  lavero  te,  non 
habebi$  parlem  meeum.  Re$pondit  Petru$  :  Domine^ 
nonlantum  pede$^  $ed  et  manu$  et  capiil;  respondit 
Servator  :  Qui  lotu$  e$ty  non  indiget  ni$i  ut  pedu 
iavet  (Joan.  13.  8.-10).  l^ides  quo  pacto  lavacrum 
conflrmaverit?  Ubi  uaroque  non  noniinatur  Pater  et 
Filius  et  Spiritus  sanctus,  baptismus  poenitentiae  est; 
ubi  vero  nominatur,  baptismus  adoplionis.  Senrator 
non  abrogavit  baptismam  poenitentiae,  sed  complevit, 
et  adjecit  baptismo  in  Trinitate  bapiismum  sancii  Spi- 
ritus.  Haeretici  vero  quantum  in  ipsis  Aiil,  baptisroum 
in  Trinilate  constitutum  abrogarunt.  Non  reveriti  enim 
sunt  mali  isti  dominican)  vocem  :  Qui  lotu$  mI,  non 
indiget  niii  ut  pede$  lavet,  Vo$  aulem  baptizabimini  in 
Spiritu  $ancto  non  po$t  multo$  ho$  die$,  Deliinc  osten* 
dilur  aviditas  humana^  natura!  ejusque  curiositas  : 
quonfam  proprium  esthomlnibus  intcrrogare  sempert 
Quandonam  consummatio  ?  quando  venict  Christus? 
post  quot  annos  (inis  aderit  ?  quandonam  rcgnum 
^  caelorum  apparebit?  apostoli  bumanis  exercitati  in- 
commodis  ex  Servatore  sciscitantur.  Igitur  qui  con^ 
9snerant  interrogabant  eum  dicente$  :  Domine^^iin 
tempore  hoc  re$titue$  regnum  I$rael  {Act,  1.  6)?  Quo- 
niam  dixerat  ipsis  ,  Ciffn  venerit  Filiu$  homini$  m 
gloria  $ua,  dicunt  ci ,  $i  in  tempore  hoc  ?  discere  cu- 
piebant  an  e  propinquo  esset  exspeciatio,  an-procul 
salus.  Quibus  Servalor,  Non  e$t  ve$trum  no$$e  tem- 
pora  vet  momenta ,   quoi  Paler  po$uit  in  $tta  pote^ 
$tate  (Marc.  8.  38).  Apostolis  ne  tempora  quidem  ex- 
plorare  fas  erat ;  et  haereticis  licitum  erit  subsuiuiam 
tcmpora  excedentem,  et  naturam  actcrnam  scrutari? 
Cum  lia^reticus  quispiam  itar  quxsierit  ^  Quo  pacto 
genuitPaier?  quis  divinx  generationis  modus?  tu  ilii 
dominicaro  vocem  reponas ,  Non  e$t  ve$trum  no$$^ 
tempora  vel  momenta;  non  est  vestrum  nosse  Dei 
generationera  et  substantiam;  nec  tanium  non  esi 
vestruni.sed  neque  angelorum,  neque  arcbangelorum, 
neque  cujusvis  creauc  potestaiis.  Sed  cujiisnam  est 
nosse?  Nemo  novit  Patrem  niti  Filiu$ ,  neque  Filiuni 
qui$  novit  m$i  $olu$  Paler  (Malth.  11.  27)  ;   neque 
profunda  Dei,  nisi  spirilus  Dei :  Non  €$t  v€$irum  no$$e 
tempora  vel  momenta,  Non  revereris  apostoiorum  roo-» 
dum?  qui  cum  Servaiore  vixerani,  quibus  ipse  appa- 
ruit,qui  ab  illo  liluminati,  illud  tameii  nosse  non 
permittuntur,  sed  doqenlur  moduin  suum  non  tran- 
scendere,  illudque  audierunt ,  Non  e$t  ve$lrum  no$se 
tempora  vel  momenia :  ei  tu  scruiaris?  Daniel  quidem 
didicil  tempora  et  momenta  novisse  :  nam  ait,  Se- 
ptuaginta  hebdomade$  abbrevialw  $unt  $uper  populum 
}      tuum.  A  verbo  dierum  exUu$ ,  ut  cedificetur  lempium  ; 
]     hebdomade$  ^eptem^  et  hebdomade$  $exaginta  et  duce  et' 
1     tina  (Oan.9. 24).  En  hic  tempora  ediscere  potuii;  verum 
ex  illa  temporum  ratione  hominum  audaciam  refrciial, 
ut  discant  se,  si  hsec  tempora  ediscerc  non  permittan- 
tur,  multo  minus  debere  divinam  generaiionem  scru- 
tari.  Non  e$t  ve$trumno$$etenipora  nel  momenla,.quaf 


ARCHIfiP.  COWTAMTDIOP.  i^ 

Paier  pomU  in  nta  pote$We.  Ei^one  Fiihis  m  posnit 
in  sua  potestate ;  sed  in  pocestatc  Patris  suat  sxcoia 
et  tempora,  Filiusque  nihil  babei  cum  ilto  commaue? 
Si  nihil  habet  commune  Filius  circa  tempora,noineni 
ta  et  sa^cula,  mentitur  Paulus  cum  dicii :  /n  Moviinino 
dierum  horum  loquntue  est  nobU  in  Filio,  per  qvem  ft: 
eU  et  emcula  ( Ueb.  1.1.2).  Si  sseculorum  coiidiior 
Filius,  eiijo  illa  io  ejos  poiestate  sunt :  et  iliudest 
quod  ait  Paulus ,  fittOf  Pater  poeuU  m  ttia  potetuue. 
Potcstatem  ergo  Patris  vocat  Filium,  quemadmoduin 
et  virtutem  et  sapientiam.  Chri$tu$  emm  Dei  rtr/si  n 
Da  $apientia  (1.  Cor.  1,  24). 

16.  Non  e$t  ve$trum  no$$e  iempora  vel  momeniq, 
$ed  accipieti$  virlutem  $upervenienli$  eancH  Spiritusin 
vo$  (Aet.  1.  7. 8^.  Accipietis  virtatem ,  non  ulscni. 
temini  tempora  vel  momenta,  scd  ut  credatis  Domioo: 
Et  eriti$  mihi  te$te$  in  Jeruealem  et  in  omui  Judtnd 
Samaria,  ^  u$que  ad  terminum  terree.  Ne  roeliaris  or- 
dinem  verborum,  sed  auctoritatis  potentiam.  Hic 
dixil ,  Praedicate  ubique  :  illad  potestatem  ejus  indi- 
cat,  si  verba  rei  extius  sequatur.  Possum  el  ego  au- 
ctoritate  et  arrogantia  usus ,  adstantibus  vel  dome- 
siicis  paucis  vel  fralribus  *  dicere  :  Proficiscimini  ad 
genles,  et  omnes  doceie,  omnes  convertite,  barbaros, 
occidile,  cunctos  iroperio  advcrsanies  conndiie  • : 
verba  prodeuni ;  sed  si  gesta  ipsa  non  sequaniur,  non 
modo  mendax  deprehendorj  sed  eiiam  ul  arrogansei 
temerarius  punior.  Exaininentur  ergo  vcrba  Serra- 
toris,  non  ex  iis  qu;e  dixii,  sed  etiam  ex  iis  qiiac  per- 
fecit.  Dixit,  Docele  omne$  gente$  (Vatth.  28.  i9);si 
dictiim  illud  non  in  opusexierit,  illud  arroganlia  eral, 
at  non  auctoritas  divina.  Dixit,  Prxdicate  osque  ad 
terminum  lerrje  :  si  quis  sit  terminus  vel  exlremus 
terrae,  qui  praedicaiioriis  expers  fuerit,  pnedicilo  fal<a 
est :  si  autein  res  ipsm  plus  quam  verba  splendeani, 
veracessunt  testes,  verax  ille  cui  testiinoniom  perlii- 
benl.  Et  cum  hmc  din$$et,  videntibu$  iUi$  etetalusen 
(Act.  i.  9).  Potcrat  non  palam  ascendcre ;  sed  sicul 
tesles  resurreciionis  habutt  oculos  discipulonim;  slc 
et  ipsos  oculatos  assumptionis  testes  constiiait.  Vt- 
dentibu$  iUi$  elevatu$  e$t  (a) ;  ab  ii$  $ublattt$  est,  et 
ferebatur  in  cwlum ,  et  nubee  $uuepit  eum  :  cumqM  in- 
tuerentur  in  aslum  euntem  itlum  ( Ibid.  et  Lve.  24. 
51;  Act.  1.  10),  assumptus,  elevatus  est,  sursum  fe- 
rebatur ,  et  ingressus  est  :  Non  enim  in  manufacle 
$ancta  ingre$su$  e$t  Je$u$ ,  $ed  in  ipeum  eeHm ,  ut 
appareret  coram  Deo  (Hebr.  9.  24).  Nec  solura  ingres- 
sns  est,  sed  etiam  penelravit :  nam  ait  Panlos :  Hc- 
bhkte$  pontifieem  magnum,  qui  penetramt  cfflos,  Jesum 
(Heb.k.  14).  Ascendit,  adiit,  assaroptiis  est,  ivii, 
penetravtt.  Aniroadverte.  Ascendit  qnasi  poiestaicm 
liabens ,  ut  iropleretur  prophetaa  oraculum  :  Ascendit 
Den$  in  jubilatione.  Hic  propheta  apertam  affert  fidu- 
ciaro.  AscendU  Deu$  in  jubilationi  (P$al.  b6.  B).  ^(' 
^  in  cod.  1447  sic  habetur,  pauci$  ad$tmaibu$  domestidt 
et  fratribus. 

•  Legitur  lu  Cod.  1186,  «t  qtd  adversentur,  eos  a  regM 
tneo  fxctudite. 

(a)  Hic  In  Regiis  3025  et  2030  est  assumeDltiffl  loogj^ 
mum  septem  octove  pagioarum,  quod  DUgaoem  Gr»^iiB 
s.ipit. 


789  IN  ASCENSIONEM  D.  N.  J. 

ioUite  porlM »  ffrincipes ,  tfestrtu ,  ei  elevamini ,  porta 

csternales ,  ei  mtroibit  Rex  gloria  {PsaL  23.  7.  8).  /n- 

troibii :  Non  enim  in  manufacta  sancta  ingresstts  est 

Jesus ;  sed  in  ipsum  ccelum  {Hebr,  9.  24)  ingredielur 

Rex  glorix.  Duo  demum  facla  sunt :  queiDadmodum 

enini  obstupnii  terra  cum  Tidit  Servatorem  corpore 

indulum ;  ct  sicut  cum  extraneum  et  ignolum  qucm- 

piam  Tidemus ,  solemus  dicere,  Quis  faic  est?  de  noto 

quippe  nemo  sciscitatur  :  sic  etiam  terra  Servato- 

rein  videns  divina  virtuie  praeditum,  ventisque  et 

mari  imperantem,  dicil  :  Quis  est  hie ,  qnia  venti 

et  mare  obettiunt  ei  {Matth.  8.  27)  ?  Quemadmodum 

ilaque  obstupescens  terra  clamabat  :  Quis  est  hic  ? 

sic  ct  cxtum  obsiupescens,  quod  in  carnc  divinitatcm 

cerneret,  dicit :  Quis  est  iste  Rex  gloricB  {PsaL  23. 8)?. 

16.  Et  vide  mHii,  quaeso,  rem  mirabilem.  Salvaior 

venlt,  vcniensque  Spirituni  sanctnm  aitulit,  ascendens 

corpus  sanctiUD  retulil,  ul  daret  mundo  pignus  sa- 

'  lulis,  Spiritus  sancti  virtutem.  Rarsvs  eidem  mundo 

sanctum  corpus  saluiis  ptgmfs  esse  dicat  Ghristianus. 

Cum  Locdico,  et  te  dicoet  unamquamqne  personam 

Christianam.  Ego  Cbristianus  sum  et  Dei  sum  :  quare 

hoc?  Spiritum  sanctum  de  csrXo  deseendens  habeo. 

Vis  aliud  indicium  ?  Accepi  Spiritnm  Dei  de  cxlo, 

pignus  meum  babeo  certum.  Qnodnam  pignus?  Gor- 

pus  ejns  sursum  est;  Spiritosejus  deorsum  apud  nos. 

Dubilasne,  hxrefice,  nos  esse  Dei  ?  Genus  unum  fa- 

ctum  est  Dei  alque  hominum.  Quemadmodum  cnim 

separatas  partes  jungit  cognatio,  el  is>  qui  quempiam 

non  novit,  ex  unius  viri  cum  multere  conjuiictione 

duas  f:imilias  totas  copulat  ita  ul  illc  eonsobrinus,  ille 

avunculus  constituatur :  sicGbristo  carnem  assumen- 

te,  per  camem  tou  Bcclesia»  Ghristi  cognala  effecia 

est  :  Paolus  est  Christi  cognatus,  Petras  item,  om« 

nisquc  rulelis,  nos  omnes,  quivis  pius.  Ideo  dicit  Pau* 

liiSy  Genus  ergo  cumdmns  Dd(Aet.  i7.  29).  At  elsi 

sciani  qua  mente  id  dicium  sit,  non  in  scopo  roihi 

est,  tctam  dicti  rationem  et  sensum  cxplorare ;  sed 

id  solum  dicam,  Paulum  genus  illud  firniare.  Et  alibi 

rursum  ;  NossumuseorpusChristi^  et  membraexparte^ 

ex  came  ejus  (1.  Cor,  42.  27).  Scilicet  proptcrcarnem 

quasu  assumpsit  cognaii  ejus  sumns.  Habcmus  igitor 

pignus  ejiis  sursum,  nimirum  corpus  quod  ex  nobls 

assunnpsit;  ei  in  terra  Spiritum  sanclum  nobiscum.  Et 

vide  rem  mirabilem;  non  dico  quod  Spiritos  deseen- 

derit  de  c^Io,  et  non  ultra  sit  in  cxlo,  ct  quod  mo- 

tatis  sMibus,  corpus  caclum,  Spiritus  terram  occupet; 

sed  quod  Spirilus  sit  nobiscum,  et  ubiqne,  et  in  cae- 

.  lo:  nam«  Qtio  t6o»  inquity  aSpirituiuo{PsaL  138.  7)? 

Ecquid  miraris  si  Spiritus  stt  nobiscum  et  sarsum» 

quando  etiara  corpns  Gbristi  est  et  sursuro  et  nobis- 

cum?  Ilabuitc^lum  sauctumcorpus;  suscepit  et  terra 

Sitnclum  Spiritum ;  vepit  Ghristus  et  aiiulit  Spiritum 

sanctum,  ascendit  Chrislus  et  retulit  nostrumeorpus* 

Videreque  erat  imaginem  Adami  in  sepulcro  huma* 

lam,  non  ultra  curo  angelis  apparentem,  sed  super 

nngelos  eum  Deo  sedeotem,  ul  et  nos  ejus  opera  ipsi 

assideremus.  0  tremendam  et  stnpendam  dispensatto* 

nero!  o  magnom  regem  per  omnia  magnum»  ita  ma« 


C.  ET  IN  PRINCIP.  ACT.  II. 


790 


gnum,  inquam,  et  mirabilem !  Alque  ut  ait  prophela : 
Domine  Dominus  noster ,  quam  admirabite  est  nomen 
tuum  in  universa  terra !  quoniam  elevata  esi  magnifi' 
eeniia  tua  super  emtos  {PsaL  8.  2).  Elevala  cst  divini- 
tas ;  ipsis  verbis  dicitur  :  Videntibus  illis  elejoatus  est^ 
qni  secundum  omnia  magnus,  inagnus  Deus,  magnus 
Dominus  :  Magnus  Dominus  et  laudabilis  nimis  {PsaL 

•  47. 2).  Si  vero  magnus  Deus  et  nMignus  Dominas,  ma- 
gnus  elinm  rex  est ,  Rex  magnus  super  omnem  terram 
Ubid),  Montes  Sion,  tatera  aquitonis^  eivitas  regis  ma- 
gm  {Ib.  V,  5).  Magnus  propheta ,  mngniis  sacerdos» 
magnum  lumen,  secundum  omniji  magnus.  Semper* 
quc  Scrlptura  magnuro  pnedicat ;  ut  cum  Pauius  di- 
cil :  Magni  Dei  et  Salvatoris  nostri  Jesu  Chrisii  {Tit, 
2.  13) ;  quemadmodum  cl  David  dicit  :  Magnus  Do» 

,  minus  et  taudabitis  nimis,  Magnus  rex,  magnus  pro- 
pheta  :  curo  eniro  roiracula  ederct  Jesos ,  dicebant 
turbae  vulgi  :  Propheta  magnus  surreiat  in  nobis^  et 
Deus  visitavit  plebem  suam  {Luc,  7.  16).  Non  modo 
autem  secuudum  divinitatem  magnus,  sed  etiam  se- 
cundum  camem  :  quemadmodum  enim  Deus  magnus, 
Domiuus  magnus,  et  rcx  magnus  est  secundom  divi- 
nilalem  :  lla  rnrsus  et  magnus  sacerdos ,  et  magnus 
propbela.  Qnomodo  illud  ?  Ait  Paulus  :  Habentes  ita* 
que  pontificem  magnum  qu%  penetrmt  cttles  Jesum  Fi* 
tium  Deif  tenemus  confessionem  nostram  {Hebr,  4.  14). 
Si  anlem  pontifex  magnus  et  propheta  magnus,  vcre 
visitnvit  Deiis  piebem  suam,  et  soscitavit  prophetaro 
roagnum  in  Israel.  Quodsi  magnus  est  propheta,  ma- 
gnus  sacerdos,  rex  magnus,  lux  etiaro  magiia  est: 
Galileca  genlium,  poputus  qui  sedebat  in  tenebris^  vidH 
tucem  magnam  {Isai,  9.  4.  2) ;  imo  et  dies  ejus  ina- 
gnus,  ut  ait  propbela  :  Antequam  veniat  dies  Domini 
magnus  ei  horribiHs  (Joel  2.  31).  Cum  undique  ma- 
gntim  audias  et  magna  esse  opera  ^us,  «iide  libi  in 
mentem  venit,  o  hacrelice,  scissionem  facere,  et  ma- 
gnum  illum  minuere?  Habeamus  igitur  pignus  vilae 
nostraB  in  c»lo ;  asstimpti  sumus  uiia  ctmi  Ghristo. 
Rursus  certe  rapiemnr  in  nubibus,  si  digni  fnerimus, 
qui  illi  in  nubibus  obviam  veniarous.  Beus  non  obviam 
▼enitjudici,  sed  coram  eo  sistilur,  necoccurrit  illi 
umquam,  utpote  qut  mtnus  habeat  lidnci».  Precemur 
itaque  et  nos  omnes,  carissimi,  ut  slmos  ex  nomero 
eorum  qui  ipsi  obviam  venient,  licet  in  miiiori  or- 
dine.  Ut  enim  ii  qui  regi  oocurrunt,  etiamsi  non  oiii- 
nes  pari  in  honore  sint,  honoriflce  lamen  excipiuntur 
ab  eo  :  sic  erit  et  illo  tempore.  Neque  enim  omiies 
eodem  vivendi  genere  sont  usi :  nam  Unusquisque 
mereedem  suam  aeapiet^  seeundum  proprium  tahorem 
(i.  Cor.  5.  8).  Numquaro  itaque  impediatur  verbum 
Ghristi ;  sed  eum  yeriute  fiduciam  habr arous  omncs 
in  caritateGhristi,  popukiro  paseeotes,  animas  irri- 
gantes,  animis  divisl ,  sed  cogitaiionibus  non  divisi. 

,Pacis  inimicus  judicem  habet.  Et  quonlam,  fratrcs, 
homiDibds  quictem  verbis  persoademus,  Deo  autem 
talcs  videmor,  quales  somus,  lestis  est  itle  eogita- 
tionum  inspector,  qui  rationem  repetct  ab  Hs  omni- 
bos  qui  mendacia  loquentur»  nos  numquam  pacis  ini- 
micos  esse  nec  Toloisse,  nec  hodie  velle.  Nsm  sl  pe^ 


Tii  SPURIA. 

eem  perdiderimus,  inimici  eriinus  eorum  qui  a  Christo 
iUiJierunt.  Pax  vobis.  Yerum  quod  pacem  velinius,  et 
airemas,  el  concupiscamus,  lestis  jlle  qui  novit ;  de 
reliquis  taccbimus.  Nam  qui  pracmioruifi  largitorem 
exspeclat  Deum,  ad  se  purgandum  non  coniumeliam 
inrerel  supernQ  il|i  (ribunali.  Polest  Deuspacem  d:ire, 


7« 
pacem  finnare,  paeem  decemere  inter  praedieaioiti 
et  auditores,  Inter  doctores  et  dlscipulos,  ut  peron. 
nia  a  pace  orsi,  et  fh  pace  medium  transigentes,  et  iii 
pace  perseverantes ,  Deo  pacis  glorfam  referamas, 
Patri  et  Filio  et  Spiritul  sancto,  nuncet  senper.etiii 
ssecula  saeculorum.  Ameh. 


SPURIA. 


MONITUM 

AD  HOMILIAB  QUINQUE  IN  A8SUMPTI0NBH  DOMINI. 


Inter  spuriaa  jure  ablegaiae  sunt  hs  quinque  Ho- 
miliap  in  Assumplionem  Domini  ,  quariim  quatiior 
prlords  a  Morelio  piiblicnisc  siinl  Tonio  6,  quinla  ea- 
que  brevlssima  npiid  Savllium  liabeiur.  Qti\  Savtlius 
etiani  eicepta  primfi  allaa  omnes  edidii.  Ei  numc.ro 
au(^n  videniur  esse  earum  viginti  duiim  brevium 
oraiionum  \n  As^umpiionem,  quas  commcmorat  Pbo- 
riiis  In  fiiblioth.  Cod.  2d. 

Homilia  prima  nobis  Glirysoslomo  iiidigna  videtur 
ease  I  \m  onim  scriptor  m$ipien$  ab  alio  ad  alitid  ine- 
pte  eicurrit :  nam  iii  brevissima  oralione  ab  Assuin- 
ption6  Doiiiiiri  orsus,  ab  fioc  argumenlo  ad  allud 
transit,  nempe  ad  apostolos,  ad  Paulnm  maiimc : 
ei  abriipto  auiem  ad  alaptm  juasu  Anani»  sacerdo- 
tum  ^rinoipis  Paulo  incussam  progreditur,  et  quasi 
^riorls  instituli  oblilus,  bic  Paull  laudes  multis  cele- 
brat.  Voces  porro  usurpat  a  Chrysostomo  vei  num* 
qaam  vel  parum  fi^equenlataa ,  ut  hoMXi^,  interfi^ 
cietanlf  irJL^xr^fn  n»«  ^mm ,  pleetmm  vilWt  epilbelou 
Pauii ;  Bt^Xwvvrtit  Deum  invocantes ;  et  alia  id  ge- 
niis,  qujc  phira  proferre  possenius,  iiisi  Jam  constaret 
hoc  opuscufain  non  esse  Clirysostomi. 

Paulo  menoria  notao  esi  bomilia  aecunda  :  &ed  qu» 
tamennon  careat  siiapleione  </itirf7(Mif  :  nam  libcnler 
credideriin  esse  cenlonem  ex  variis  Cliiysoslomi 
focis  consarclnatum.  In  Ediilone  amem  Savllii  babe- 
lor  lomo  5,  p.  975,  i.  57,  et  ooiiaititur  cuni  alicra  de 
Aaoeoaione  iiomilia  brevis&ima^  inanifeste  auuria, 

?|uam  postreinain  oninium  de  Ascensiiuie  honnfiarum 
nfra  referinnis  :  In  niuUis  aulem  vafial ,  el  aliquot 
lii  locf«  non  mediocrlter  ab  bae  de  qoaagiinus  disoro- 
pet.  (J»de  li^^ueai  Imic  homiliam  iuiase  diversoriun 


manibus  tractatam.  Esse  ifaque  centonem  snspicor, 
ut  dlxi,  variis  ex  Cbrysoslomi  locis  adonutafn: 
eerie  llla  qnam  phiribua  nic  proseqnitiir  coinpaniji 
de  Elia  raplo  cum  Christo  in  co^lum  ascendenie.ci' 
dcm  oniiiiuo  ct  iisdcni  pcne  verbis  legiiur  supni  u 
geMuino('lirysoslnmi  scrmone  de  Ascensione,  Tofiw 
z,  coi.  4li ,  sqq.  UtaiQtem  potius  cenloneme$»>eopiiKr, 
quam  verain  Gbrysusiomi  boiniliam,  liicloi(isi« 
movei,  qiii  iiA  pr;ecedontibusassuitur,  ut  cuin  lisiKXi 
cohaerere  videalur  :  aique  ilem  ea  qiile  comparalij- 
iicin  iiiain  subseqnuntur»  hon  vldetiinr  eonipnM 
deniibtis  apie  oonjiingi«  Quibtfft  perspeciii  oiuBibitf, 
Cbiysostomi  sit,  iiecne  »  noii  ausim  afliniiare ,  etii 
magis  in  nei^.^vndi  partem  propendeaiii. 

Ilomilia  tertla  sese  prodlt  altcrius  esse  scripioris, 
qoam  Chrysosioml ;  dtceniH  genos  remissum,  tijin 
a  dootore  nottru  alieoua  :  patilo  ante  finem  cootra 
Nesiorianos  agere  videlur,  et  qusDSiionem  circadttis 
in  Cbrislo  naliiras  jam  agilatam  fuissc  argiiit. 

Ejiisdem  farinie  est  qunrta  homills ,  styto  sdtittl 
Iriviali  scrlpta  ,  In  qua  eoraineifnoraBturscpieiDprs- 
cipu;i)  Gbriai  soleroniuteat  quarum  uiiimaeriifiiii>- 
rus  advenlus.  Hic  clarius  agitur  conlra  Nesioriinos, 
cum  dicitur  diiatilatem  naiarnrum  a  propheta  aperte 
praedicarl,  et  Infni  cuni  bttireticos  hojUMKHlladoriwr 
iiie  quiaqiiis  tit  aeriptor. 

Quinta  homilia  inepli  Graecull  opus ,  fecandx ,  iii 
supra  dixiinus,  prseniiltitur,  cum  illaque  conjmigitnr 
apud  Savilium.  ,. 

Quatuor  priornm  interprelaito  Latina  es(  Gerarai 
Vossiit  quam  multis  io  locis  emendavimtts.  Qa"''^"^ 
nos  Laiinc  converlimus. 


m  ASOENSIONEM 

BOIiiNI  MOflTlI  4SS17  GHILiaTI ,  8BILM0  PRIHU8. 


Trii  MiHmoadmifanda  aiqoe  siupeuda  ,  tempori- 
Imis  ^ntiquis  ignoia  ,  superaiit  quidem  natur.x  nosmc 
vires,  ipsa  tamen  iiifractn  permancnt  et  hnmotfi :  fu» 
nicfilus  enfm  tripfei  non  facile  rumpitnr.  Ea  vero 
snnt  :.lnnuptae  Matris  Pamia  ,  ex  triduana  pa6si<»ne 
Resfirroetio ,  e^rAi&que  i»  cxliim  Ascensio.  Novit 
tempuf  sterile^  peperisse.  sed  non  absnue  mairimo* 
liiali  conjunctioite;  agnovit  mortnos  ad  vitam  rediiss^, 
sed  non  ad  5ero|iitemam  ;  agnovit  propbeMim  Mauni- 
ptnn  esse,  aod  lam^uaefi  in  ca>lum :  tamauam  ,  hoc 
oat,  non  in  cslum  verum.  Siquidem  Helias  locum 
loco  muiavit :  at  Salvatpr  ascendil ,  unde  descendit, 
muliis  cOntemplnntlbus  virls  atqne  muHerihos,  qnoQS- 
que  hi  »Kom  vtsin  iiiibeeillitaa  ftffi  potoit ,  angeiis 
ipsis  fidem  buic  spectaculo  pra*bentibus  ,  secuii- 
dumque  Christi  advenlum  praenuntiantibus.  El  ecce  , 


inquit,  duo  vvri  ad$tiuruni  juxta  %IU>$  M  «j»'*^?*?; 
qui  ei  dixerunt :  firi  GalfM ,  iivid  Mk  «J?w<"« 
4n  eahmT  HU  /eauf,  qm  emmptu^  eti  •  »**"  *  j, 
i«m,  a«^ii«iijil,«i«n.dm^^^ 


ctelum  {Act.  |.  10.  il  ).  0  quani^^"'^;;^,^!' 
niinus  propter  improbos  servos  ,  in  ^'^"'^ii^n 
desccndit  e  calrs,  incalosaicendU^etde^w^  • 
ventnrmedti  sod  quo  paoio  venturu^  ?  -  pt6#« 
dem  asaumpta  persona,  sed  in  forma  <^**"'^  \^oii  in 
bumano  j  noii  lameii  humiPia  ^f>^\^^?^j^  jiljo- 
nave  dormiens  ,  non  ad  pnteom  Mh»  "'23iBulioi»«' 
rans,  ne»|oe  super  pulluinasln»  ^^^^'„J ^jisela' 
bis  veeiuft;  non  pisooiore»  adducens , / eruni  ^^jj^^j 

rum  comiiatu  siipatus  ;  non  anie  J"?)r,^p,faiii , ' 
ct>nsiiiuuis  ,  seil  ipse  judicarts  nm  ?^^^^fi^ 
ip«isque  plscatoribus  potestatem  judiciaiMiB  r 


IN  ASCEfWmiHW,  E1C. 


7W 

quemadroodtim  61  ifse  do«el ,  ad  dUeij^ulos  dicens : 
ium  $etierit  FiUuihomni$  tn  $ede  majestuti$  $uee,  <ede- 
bitis  el  vo$  stiper  $ede$  duodeeim  ,  judicantez  duoduim 
iribu$  hrael  {  Matth.  10«  ^H  ) ;  ad  Judaios  vcro  :  Si 
tiutem  fft  Be^l%ebub  ogo  ejicio  damoma  ,  fiHi  ve$tri  in 
quo  eiiciunt  f  jfr^pterea  ip$ijudiee$  tmtri  frunt  (Uatth. 
12.  ii) :  quaiKloquideai  eiiin  ex  Judacis  esseni ,  non 
sapicfbaol  ee  qnae  iudxorum  erani ,  sed  Ghrisii  sup- 

Kicia  ,  ejusque  siigmau  cognalis  suis  iiilerfecioribus 
>mini  pra*iuleniut.Reni  oiaguam  auiue  stupendam! 
iniisilauiiQ  hidicii  genus?  piscatorem  asptcere  judi- 
canlem,  el  rhariaeum  judicari ;  labernaculorum  opi^ 
liceniconfidenler  aedeniem  ,  el  suminum  saccrdolein 
cum  suspiriis  judicium  subeiintem.  Cur  eniin  Doiuino 
in  faciem  alap:ifl  impegerunl ,  capuique  verberaruni , 
eidemum  beredemipsum  extrayineam  interfeceruui? 
cur  Peirum  ad  careerem  iraierunt ,  Paulo  auieiq 
qiiadragenas ,  vrta  minus,  piagas  inllixeruni  1  Quin  el 
admiraiidtts  apud  eos  prineeps  sacerdotum  Anania^ 
prttoepilRdsianlibiis  sibi  minigtris  perculere  os  Pauli ; 
os  dico  Pauli,  os  graiiac,  os  veritaiis,  pleclrum  viiui , 
quud  quavis  Iubavehemenliusre80iiai,ei  quacumque 
oarmoiiia  consonanlius  est :  organum,  inquam ,  C|iri- 
sii ,  ae  fistulam  Spirilus  saiicii.  Qu»  enim  visa  suni 
Spirilui  sanclO,  Pauius  lingua  sua  publicavil :  uude  et 
arbiiror  David  propbetam  sub  persuna  Pauii  dicere  : 
lAngim  me^  eaiamui  eetibee  velociier  $eribenii$  (PsaL 
44« 2).  Quid  igiliir  ad  Ananiam  Paulus.  impendcns  illi 
supplicium  prospiciens  1  dixil  ad  euin  :  Percutiet  |e 
ikue^  pme$  deedbate  {Act.  25.  3).  Nam  paries  deaiba^ 
lus,  sepulenmi  speoiosum  erat,  foris  inimieiis,  intua 
?ero  mopluas.  Qtioniam  igitur  de  rebiis  omnibus , 
qoaa  in  viia  ftierinl  aeias ,  rationes  iiobis  rcddeud». 
proponunlor,  ac  judicium  univerftaie  consliluilur  ubi 
quid  de  lalenlis  egerimos  exigitur  ,  de  mysticariim 
itupiiarum  eofitempiu  t  de  lampadibus  sponli  •  de  8e<> 


4P'fft'^ 


dt  *'iU8Ji  ffitnf. 
bus  qua:  nt k»  ptr  landmfa»  t>r.^«  <  - 
expendamos  ,  ei  re»  uujm  «j^ 
cuiii  argenlo,  0«  aurin  ynu  y^ti-du^ 
U»uram  exerceul  :s :  kjbt  Kum  jbur-:  ^ 
runi  iDopiam  pauj^nua  fcuiii"*aMi^  1 
exerceuies  ,  acD<^m  ijiiucaiid^  «  ittuustf  »j^  ^^k  ^^ 
qu£  ad  judieis  phcafidaui  jr«iii  inm»  nuir^^isr'  ^ 
sce  lucrum  bospiialiuus .  retfu^^oji  u(  csbcv.'.  w 
Abrabae :  oratiuuisque  uUrftaien  tx  !^ifi?*  li*  M««-'.«e^ 
raiis  ,  ac  eleemosyuaa  lUesaarw  m  T«.i«:Uft  «^i#9«kr 
plaos :  qux  cura  in  leclo  esam«us  /acv »9«  w^^  f  jt^ 
que  jam  proiima  essei.  e:rrjmb.«a£niic  f-rfM 
omnes  vidu^  aeates,  ei  oMeMle;«ia  <i  ^.«a  Miwm^.. 
ab  iureris  inortuam  exuaxenuit  {ka  >.  it.  a«|  ^ 
Quod  si  inoriuun)  corpus  v'idjan»iii  Uajmac  $l^ 
resiitueriut ,  rursus  baud  dobie  morA«r«m  ;  ^iaucu 
puias  in  bonoruin  mercedcin  pnriiiiorom  m^  iu(A^ 
^ein  ils  qui  lirga  manu  pjupere*  aUrrjMl,  ae  iftik^ 
nionium  pauperum  ivon  abjecerint  ?  T«dc  cub  ikenM 
ourerri  noii  fioluei  uni ,  murte  nou  iolercedtau  ,  sel 
vila  iii  pi  rpeiuum  durante.  Caiul  emm » ia*^it ,  tMbm 
in  Cbriito,  et  mortui  re$urgentincorrupti  {{.  Cor.  tL  .v2l 
iiiquc  iininui:)bilcs,  ad  iiiulaiioneui  Duniini.  £1  siroi 
cuni  iiiihes  quxdani  suscepil .  iia  el  no» ,  secuuJw 
Yoceiu  rauli ,  In  uHbibtts  rapiemr  omameiiX.  Tke$$, 
A,  i6).  Et  sicul  ipse  in  jubilo  et  voce  tubx  ascendil , 
ita  et  nos  nioriis  nebulani,  velut  souinum  excutitmies, 
Auctori  vit^a  conjui)«emMr :  Et  sic  ,  in(|uU,iemMr 
cuiii  Domitto  erimu$  (IHd.) ;  sapienies  ea  qu»  suni  60* 
niini ,  divinaque  ejus  pro^cepia  servautes.  Pigiietur 
auiem  nos  omiies  beala  ac  fellci  illa  sua  voce :  Euge^ 
$erve  bone  et  /i4eU$  ,  guia  $uper  pauca  tui$ti  ndeli$^$u^ 
pra  multa  te  con$tiiuam ;  intra  ir  gaifmiiiii  J^omint  («1 
(  Matth.  ^.  11 ).  jpsi  gloria  ei  iniperiMiu ,  et  in  saen 
cula  saaculorum.  Amea.  ~ 


IN  ASCENSIONEM 

pO¥lNt  N06TRI  JB^jn  GHlllSTI,  SlZlllie^  II. 


Benedictui  Dm.  Opportunuoi  est  bodie  nosomned 
propheiicum  iilud  clamare,  siinul(|(ie  universorum 
Doniiiium  collaudare,  ao  dicere  :  Qunloqtutut  polen- 
tia$  Dominij  audita$  [aciet  omne$  taud€$  eju$  (P$al. 
i05.  9)?  Hudie  enim  nostiu'  priiuiti^e  Christus  in  csq- 
los  asceiidii,  et  qui  ex  nobi^camem  sibi  assumpserat, 
ihronuui  Palris  accepit,  ut,  nos  scrvos  reconcillaiel, 
veteremque  iniiniciiiani  delerei,  ac  pace(n  Supernorum 
exerciiuum  boiuinibus  adhuc  in  ierra  degeiitibiis  do<- 
narct.  Comuiunis  eniii)  qobis  bodie  adversus  diabotum 
proponiiur  victoriu ,  comuiunia  certaniinis  pracniia, 
eomibunes  coronar.,  coinmunis  gloria.  Quocirca  exsul- 
temus  cuiicti  aspicientes  primitias  nosiras  Cliristum, 
sursuni  sedentcm ,  nostrauique  naturan^  ihrotmm 
dexter^Deioccupantem.Nam  si  admirahilis  propbeia 
beatos  eos  'prsedical  qui  habeu^  semen  in  Sion,  et 
domcsiicos  in  Jerusalem  (iioi,  3i«  9),  quanio  lungis 
nos  gaudere  et  cxSultarQ  (mortet^  videntes  primitias 
aostne  saiutis  Chrisluni  aj  ipsum  cauloruni  verlicein 
ascendeniem«  et  regalem  tbrouum,  quep)  ip^e  reli* 
qoerai,  sibi  viudicantem?  Considera  cnim,  dilccte, 
<)uania  Dei  nosiri  sii  boiiiias.  quainque  occulta  e( 
ineff.ibilis  iijus  facia  sil  4i:ipenb.a(io  erga  geuus  no* 
strum,  quod  fraude  diaboU  paradiso  cxcidcrai;  tan- 
taque  tnaledictione  damualum,  repente  in  quanlam 
celsiiudinem  evexii  :  e(  quo  pacto  nos,  qrii  ct  tcrra 
ipsa  videbamur  indigni,  bodie  in  caelum  evecli  simus, 
ipsaque  nosira  naiura,  qone  eliam  paradiser  prios  pfu  • 
labaiur  indigna.  Uaec  enim  in  ciflis  primam  sedem 
occupavii ;  quxque  daeuionum  ludibrium  evaserai, 
hodie  ab  angeiis  supernisque  poiestaiibus  adoraiiir. 
0  bealam  iliam  iiividiam  I  o  booas  insidias !  0  irividia 


bonoftim(;ausa,qpt)enobrSinfiniia  concifi.is  b6na,le- 
gemque  fmmortaliiatis  pepeilstl !  €um  enim  antea  nato- 
rKitosirxhnmansc  in  tcrrls  degenti  invideretlmprobos 
itle  dsemon,  nunc  eam  in  coelis  adorarf  videt :  et  qur  an-^ 
tea  perfraudem  inagnaetiiicoihparabilia  surrlpuerai, 
01  puiabat ,  nunc  majoribos  et  lllustrloribQS  nos  per- 
A^oicernit.  Ideojnbilo  ei  exsulto  hodie,  etvos  ulme- 
cum  simul  lias  choreas  agatis  cohortor.  Qtri  enlm  nee 
tcrronoquidem  hoiioredignl  efamus,  ad  snpcrnum  re- 
giium  ascendimus.  c<clos  pervashnus ,  et  rcgalem 
(hrotiom  apprehendimus,  ipsaque  natura,  per  quam 
eustodlebant  paradisum  Cherubim,  Jam  evecta  est  et 
adoratur.  Obstupesce  igitur  eiadoiirare,  carissime| 
mngnnm  solertiam  Domini  tul,  ac  gloriflca  eom,  qui 
tanta  tibi  largitus  cst.  Transcendii  enim  dont  magni- 
ilcentin  damni  nmgnitiidinem.  Nam  ecce  qui  paradiso 
excideramus ,  ad  ctclum  ipsum  sublati  stfmos;  qui 
niorte  damnati  fuiinus,  immortalitaiis  donuiii  acccpi- 
nius  ;  infensi  eramus  ^i  abjccti ;  et  AHos  rros  vorare 
dl^natus  est.  neque  ftlios  solnm,  sed  et  beredes;  ne^ 
que  eiiam  herecles  tantum,  sed  ct  coheredes  Cfaristi. 
Ecce  quomodo  majora  nobis  a  Domhio  sint  donata; 
quam  aiitea  fuerant  ablata.  Verum  dttmaudisenm 
ascendisse  et  assuniprum  csse,  cave  locaiem  in  Deo 
descensuin  opliicris  :  dltlnitas  enim  omnfar  hnplet, 
iibiquc  prxsens  est,  ei  nosquam  abe^t,  velnt  omnra 
fnspiciens,  et  untversorum  opifex.  Ejusdem  ctrtn  no- 
fttro  generis  corpu8,qoo  assumpto,  apparere  soper 
terram  dignatus  est,  cum  prorsoa  stmiie  nobis  sit, 
iilud  ipsum  noslrum  est,  qood  sursum  evectum  est. 
Et  proplcrea  communibus  bodie  cuiicii  vocibus  da- 
memus  propbelicum  illud  dicluiu  :  A$cendit  Deue  in 


T95 


SPOIUA. 


W 


iubtht  Dominui  in  voeetubm  {P$aL  46.  6) :  et  praecla- 
rani  hanc  atque  iirustrem  celebremus  festiyitatem, 
cum  omnes  simul  ejus  donis  perfruamur.  Sicut  enim 
benignus  quis  dominus,  amans  famulum  suum,  ob 
amorem  quo  in  eum  fertur»  non  recusat  iilius  etiam 
veste  indui :  iiaet  Dominus  nostcr  Ghristus,  nostram 
amans  naturam,  conspiciensqne  in  profundum  ma- 
lili»  eam  delapsam,  nullamque  salutis  spem  ipsi 
esse  reiiquam,  multaque  indulgentia  indi^enlem,  no* 
strum  corpus  assumere  dignatos  est.  Et  idcirco  cum 
se  in  terris  ostendisset,  mortales  omnes  ab  errore 
liberavity  et  ad  yeritatem  traduxit  :  clamatque  in 
evangelio,  dicens  :  Non  veni  vocare  imtot^  ud  pee^ 
eatoreij  ad  fHBnitentiam  {Matth,  9.  45).  Quod  igitur 
voluit»  effecit;  humanamque  naturam  humi  jacentem 
erexit,  tantamque  bumanitatem  exhibuit,  ut  rerum 
sesiarum  ratio  numana  cogitatione  nequeat  compre- 
hendi.  Quomodo  enlm,  dic  mihi,  nos  qui  offondera- 
10U8,  quique  ipsa  eiiam  terra  videbamur  indigni,  ei  a 
principatu  deorsum  excidernmu^,  ad  tantam  celsitu- 
dinem  repente  sumus  evecli?  quo  nacto  bellum  solu- 
tum?quo  pacio  ira  subiata  estt  Admirabile  enim  hoc 
esi,  et  omni  stupore  plenissimum ;  quoniam  non  ac- 
currentibus  nobis,  sed  ipso  qui  juste  in  nos  indiffna- 
batur  pro  nobis  interceaente,  pax  facta  est.  Unde  et 
Pauius  cfamat ,  dicens  :  Pro  Cftriito  legatione  fun- 
mmur^  tamquam  Deo  exhortante  per  nos  (2.  Cor, 
S.  20).  Vides  sagacissiinam  Dei  sapieniiam?  cer'» 
nis  ineffabilem  Domini  benignitatem  ?  cernis  excel- 
lentem  ipsius  providentiam  ?  Nuiic  stimnlus  mortis 
destroctus  est;  nunc  inferni  victoria  disrupta  est;  nunc 
mortis  potentia  deleia  est ;  nunc  inimicitiac  exstinctas 
Mnt ;  nunc  diuturnum  bellum  resiinctum  est :  homl- 
nes  angelis  similes  effecii  sunt,  homines  angelis  per- 
mixti  sunt,  et  magna  ex  utraque  cognominaiione  con- 

Clio  nata  est.  Ascendit  enim  communis  omnium 
inus,  recondiians  humano  generi  suum  Pairem. 
Quodque  ob  id  ascenderit,  ipsum  dicentem  audi :  Ex- 
pedit  vobis  ut  ego  vadam  :  nin  enim  ego  abiero ,  Para- 
€letU8  non  veniet  ad  vo$  ( Joan.  10.  7 ).  Et  in  signuin 
reconciliationis  promittit  se  nobis  daturum  Paracleti 
praesentiam.  Vide  enim  quod  addiiur,  quam  accurate 
subjuMgat  :  Et  ip$e^  inquit,  deducet  vo$in  omnem  ve^ 
ritatem  Ub.  v.  15) ;  nos  errabundos  scilicet ,  qui  huc 
atqiie  illuc  agebamur,  Spiriius  sanctus  demissus, 
(cunctos  ad  veritatis  lumen-deducet.  Nam  quoniam  erat 
nobis  infensus,  nos  vero  adhuc  benignissimum  Domi- 
ntim  aversabamur,  selpsum  medium  inter|)onens  Do- 
minus  noster  Ghristus  reconciliationem  nobis  operatus 
esu  Vero  enim  mediam  sepis  maceriem  solvit.  Idcirco 
bonam  deinceps  repositam  nobis  spem  habeiiius  ,  ad 
priiuitiarumnoslrarum  Dominum  respicientes  (Kp/ies. 
2.  II).  Quidquid  enim  deinceps  dixeris,  noii  auiplius 
timeo ,  sive  vermem  dixeris ,  sivc  pulvcreni ,  sivc 
ignem,  sive  tormentum*  sivc  stridorem  deniium,  sive 
cinerem,  sive  quodcumque  tandeiu  aliud  mihi  dixcris, 
omiiia  mihi  (acile  superanda  sunt,  primitias  illas  meas 
Christum  aspicieuti,  sursum  sedenteni,  el  propcnio- 
dum  cnm  omnibus  hominibus  disscrentem  et  clainan- 
tem  :  Ignaviam  tandein  abjiciie,  el  agnosciie  vestram 
nobilitaicm,  considerantes  mensuraiu  donorum,  quo- 
rum  parlicipes  non  iu  mullo  posl  futiiri  esiis.  Con- 
versans}  enim  pracepit  ei$  abJerosolymis  ne  di$cederent^ 
$ed  ex$pectarenl  promisdonem  Palri$  (Act.  i.A).  Gerne 
et  in  hoc  soUicitudinem  Doinini ;  videns  enim  humanae 
naiur»  iDfirmitatem ,  eamqiie  magno  indigentem  au« 
xilio,  Spiritus  sancli  prxbuit  opem  ,  ut  invicius  eva- 
dat  bomo  adversus  machinamenta  diaboli.  £t  idem 
accidit,  ut  si  prxsianlissimus  quis  bblli  dux  ordinalos 
sub  se  cernens  milites,  minas  adversarioruin  non  fe- 
rentes ,  sed  certaminis  metu  percuisos ,  eos  omnes 
confirmet,  muniens  undique  thorace,  scuto,  galea,  et 
I  iQ  vulgata,  cottveeeeiu. 


'  rellqua  armatora  :  ita  et  Dmnimis  noster  JesnsCbrii 
stus ,  aspiciens  magnam  adversarianun  potesiatim 
▼im  atque  polentiam ,  et  ob  id  bumanain  naiQni 
magno  indigeniem  anxiiio,  donavit  ei  gratiam  Spiriigs 
sancii,  ut  qui  prius  daemonum  phalangas  tiniebat.nonc 
iisdem  formidabiiis  appareat,  etsolo  aspeeto  fntidQleii. 
lum  repellat  serpenlem.  Talisenim  esi  gniiaSpiriios 
sancti :  ubi  enim  se  manifestat,  fugat  agmina  daeno- 
num,  cunctasque  potestates  adrersariu.  il£Hipjeii«,u). 
quit,  virttttem  eupervenientis  Sphritui  eaneti  «i9oi,{( 
eriti$  mihi  te$te$  m  Jenualem  ,  et  in  ommJuda[^ 
Samaria ,  et  usqne  ad  uUimum  terrm,  Quae  aoien  q 
potentia  fuerit ,  paulo  ante  insinoavit,  diceitg :  hfr. 
mo$  eurate^  teprosos  nmndate^  demcmaejici(e{Msiii 
10.  8),  et  qnn cumque  ejttsmodi :  nvUa  entm  oi, in. 
quit,  segritudn  lam  gravis,  ut  non  cedat  vinoii  sjvi- 
tus  sancii.  Tantorum  nobis  foononim  causa  est  liiei 
hodiernus.  Hodie  enim  receperant  aogeli  qux  jm 
dudum  cupiebant ,  nostram  naturam  oonspicieDiese 
reg^ili  coruscantem  throno.  Et  ut  differeniiam  smi 
et  domini  discas,  Elias  quando  assumpiusest,  io  cv- 
ru  igneo  sublaius  est  (4.  Reg,  2) :  at  qtiaodo  DonimB 
noster  cnm  came,  ntibes  ad  ascensnin  obseqnuUesi, 
Videntibus  enim  iUi$,  inquil,  eUvalu^  eil,  et  mhau' 
$eepit  eum  ab  oculie  eontm  {Aet.  1.  9).  Et  iileqiiiilei 
quasi  incaelum  toiiebttur,  nam  senraserai;  hicaiiag 
in  ipsum  caelum  ,  quoniam  Dominoserat.  £(a^ 
viriadsiiierunt  inveetibue  sUbie,  qui  et  dixenntadia»: 
Hie  Je$u$ ,  qui  a$$umfau9  e$t  a  9obi$  in  aelum , «  k^ 
met  quemadmodum  vidi$fi$  eum  { Ib.  v.iO.  ii).  Et 
qnandoservus  Tocandus  erat ,  cumis  deroituilttuir: 
qnando  vero  Filius,  regium  soiium ;  negae  simplidier 
soliom ,  scd  ipsum  Patris  soliom.  Aodl  eoim  £saiai 
magna  voce  de  Patre^  dicentem  :  Eeee  Dmmm  uiA 
euper  nubem  tevem  {liai,  49. 1).  Ob  id  ei  Filio  Dobeoi 
demisit.  Et  Elias  quidem  asccndens,  meloteo  rdiijat 
Eiisxo  :  Jesos  autem  a<cendens  gratiaram  dona  in 
disctpulos  dimisit,  qua^  non  unum  propbotam ,  sed 
intinitos  EUsa^os  efficiunt,  atque  multo  qiiam  iilecrii 
majores  et  illustriores.  Quae  omnia  considerantes,  dl' 
lectissimi,  mutuis  el  nos  Dominuin  nostmm  mmt- 
remur  donis ,  oplimo  Titae  genere ;  ut  sicut  ipse  nos 
propriis  gtoriflcavit  gratianim  donis ,  itn  et  dos  per 
Dona  opera  sanclamque  vitam  Deum  nobis  reddamBS 
propilium  [sancUque  Spiritus  gratiam  abuDdaoiiorein 
nobis  conciliemus]  ^  Glorificemus  igitur  Dominom 
nostrum ,  et  fastum  omnem  rerum  prxsenGam  de- 
spiciainus.  IIxc  enim  optima  docttina  etiam  inlide- 
les  ad  vcritatem  manuducere  poiest.  Non  enim  m 
quid  dicamiis,  quam  quid  agamus,  attemlont.  Et  pro- 
pterea  Christus  dicebat :  fieatus  qtii  feccriieldociieni, 
ostendens  factonim  doctrinam  perfecliorera  esse , 
quam  verborum  {Matth.  5.  19) :  magisqne  iliimdnci 
possc  perfidos  atque  iniquos.  uco  igiiurplacerealqoc 
obsequi  studeamus,  seduloque  vitam  noslram  eonipo- 
namus,  ul  et  S.  Spiritus  gratiam  nobis  coiicilietnas: 
sic  cnim  ad  virtulis  cxercitium.  raagis  cxp«^'"^?! 
prompti  erimiis ,  Spiritus  sancti  viriule  adjnli.  iw 
eiiim  gratia  animam  sobrietatl  ac  lemperaniiae  vacaft* 
tem  invenerit ,  ibi  afauenter  se  diffiindit.  Qoare  nw 
paremus ,  obSecro ,  ut  Spiritus  sancii  cooperauow 
adjuti  et  confirmati ,  praesentem  banc  ^«l^»"  ?2 
moerore  transigamus ,  et  foturis  Ktenii  gaOTU  wna 
perfrunmur,  caelestique  regno  dijni  ^^^?"."'  *L 
utinam  omnes  conscquamur,  gratia  et  bc»%"'^^^  "' 
qui  redemii  nos  pretioso  vivifici  laleris  sui  sanp  - 
et  ab  errore  serviiuleque  nos  liberavit ,  Jesu  tnr 
Domini  noslri,  quem  decet  honoretpotentia.oni.^ 
quonue  gloria  et  magnificentia ,  Pairi ,  el  sanc 
vivifico  Spirilul.nunc  et  semper;etins«cniasfftu 
rum.  Amen. 

•  Haec,  qujB  undDis  dauduntur,  in  Graeoo  non  t^^> 
babeaiur  autem  in  Savilio. 


^--^ 


797 


IN  ASCENSIOMEII,  ETC. 


^A 


IN  ASCENSIONEM 

DOHINI  N08TRI  iHSV  GBaiSTI,  8BUI0  Ul  (o).  * 


lllnslre  mihi  Ecclesise  se  offert  speclaculum,  mu 
.vanum  hominibus  nsum  excitans,  sed   lameniaiio* 
Dem  Tehemeniem    diabolo  gei^rans.   Cerntt  euiin 
sursumeam,  quae  mortuos  ab  inferis  susciui,  radi- 
eem  ;  aspicit  eam  qui  ab  eo  hic  in  crucis  lignum  tra- 
ditus  erat,  e  casiis  respicieniem  ipsum ;  videt  terram 
aogelis  repielam ;  intuetur  aerem  miro  modo  pera* 
grari;  ceriiit  cslesies  virtules  oecarrentes,  el  alias 
quidem  diceiites :  illto//i<e  poriM,  prtndpet,  vestras^ 
etitarMi  RexgUma  {P$al  S3.  7) :  alias  autem  ob« 
viam  venientes,  et  stipaiites,  Dominus  fards  el  poum^ 
Dmmnui  poUtu  in  prwlio  ( Ibid,  v,  8 ).  At  in  quo  pne- 
lio  *  ?  In  iiio  quod  pro  nobis  cum  communi  boste 
suscepil,  quem  nullus  hominani,  aut  prophetarum, 
sive  justorum  debelbndo  superare  potuissel.  Omnes 
enim  erant  sub  tyrannide  mortis,  qu»  tum  refinalKit» 
donec  Rex  sseculorum  advenil,  ligatoque  rorti,  vasa 
ipsius  abstulit.  Nam  Domino  craci  suf&xo,  virtutes 
caelorum  stupefaci»  sunl,  et  omnis  natura  rerum 
ooromota,  dam  novum  illud  cemerenl  niysterium,  et 
formidabiie  quod  fiebat  in  lerris  spectacuiuin.  Gon- 
tremuitenim  terra,  commotum  est  marc,  fluctuata 
esl  abyssusy  perterrefacta  est  omnis  creatura ;  lumina- 
ria  caelorum  expaverunt,  luna  et  sol  .fugcruiit,  stell;» 
defeceront,  dies  non  lulit,  angeius  e  templo,  con« 
scisso  velo,  territus  essiinit ;  tenebris  obducta  est 
lerra,  elemenla  velut  a  suo  ordine  recesserunt,  dies 
immoiatos  est :  non  enim  aspeciu  soo  ferre  poterant 
Dominum  ac  Greatorem  suum  suspensom  iii  ligno. 
Tunc  infemus  eversus  esi,  et  porue  ejus  contrita 
suot,  et  vecies  ipsius  eonfracti,  l)e  qoibos  David  vati* 
cinans  dicebat :  Qim  conlrivit  porUu  <grea$,   et  vecut 
ferreoe  confregit  (  Psal.  106. 16  ).  Tonc  mors  domi* 
nans  sabjeeu  est  sob  pedibos  Gnristi,  et  in  triiimpho 
docla  captiva.  Nam  inoorropto  resorgens  et  glorioso 
eorpore,  hostis  vires  fregit,  et  ejos  machinis  contri* 
tiSy  ad  infemi  regiam  descendit,  ejus  solium  divulslt, 
diadenia  sustulity  seeptra  perdiJif,  vocem  emisti , 
dicens :  Venite,  omnes  paljriae  gentium,.ad  Deom  Pa-* 
irem  venite,   et  pro  servituie  liberialem  reportate  : 
vos  e  servitole  in  liiwrtatfem  adduco,  ex  tenebris  ad 
lucero,  ex  tyrannide  ad  regiam.  ViUe  enim  vobis 
laetura  nontiom  fero ;  ego  siim  Christos.  luque  ne 
amplios  timueritis  tyrannom ;  sed  metum,  ac  mortem, 
famem  alqoe  pressoram,  vincola,  carcerem  ei  angu* 
sliam  despiciie.  Haec  enim  metuit  tyranni  exercitus, 
qui  profligaius  est;  soius  autem  omnium  ego  Rex 
sum  victor,  qui  et  in  caroe  pro  vobis  passus  sum. 
Hic  ergo  vere  fortis  et  potens  est  Dominus,  qui  po' 
lens  est  in  praetio;  hic  est  rex  gloriae,  qul  compedibus 
vinctos  ediicit  in  fortitodine,  eos  qoi  habiiant  in 
sepolcris;  ad  qoem    David  dicebat  :  Ascendisii  in 
aitum,  captivam  duxisti  capHvitatem  (  PsaL  67.  19 ). 
Atqoe  omnis  qoidem  Christianorum  ceiebritas  diabo- 
lum  damnat  :  sed  hodiema  potissiroum.    In  aliis 
quippe  omnibos  suam  osientans  maliiiam,  nihilque 
pmflciens,  de  se  ipso  triumpiiavit.   Cxempli  graiia  : 
cuin  admirablliter  virgo  concepil,  adullerii  nomine 
suspectam  reddere  conatus  est;  cum  inexplicabiii 
ratione  peperit,  vii|{;inem  non  esse  crimiiiatus  est ; 
com  notriretor  qoi  alit  omnia ,  infantes  interimere 
docet  Herodem,  com  existimarct  ita  se  comprehen- 
sorom  eom  qui  leiieri  non  potesl ;  ad  baptisnium 
properanti,  tentationem  parat;  cum  iudaeis  coUO' 
queoti ,  blasphemiae  noUin  inurit ;  miracula  edenti » 

<  H»  vooes,  aiinquo  preetlo  ?  deeraat  in  Fxlit.  Sed  hi 
000  Reg.  hahenlur,  et  a  vossio  iectse  suot. 

(a)  CoUatus  et  emendatus  ad  Odem  duoroin  codd.  Regg. 
im  012052. 


lapidalionem  molilor  ; 
illi  aiileponit ;  mediom  ilhim  mler  &amhinut%  int* 
cifigendtim  corat ;  sepolto  ei  moDiaietiUni  oUt^u^a ; 
resorgeiili  resurrectionem  calumniaiar  :  asreiidenii 
autem  el,  et  ad  cxlos  abeunti,  oon  babuii  qMrf 
ohloqueretur,  sed  suum  ipsius  ma^  vulaeravil  ca- 
put.  Ideoque  quacuinquc  alia  celebritate  hxc  praesMS 
ei  gravior  exstilit,  videnle  praeserlini  ipso  Moem 
ubiquo  angcioroin  cxercitom  choros  duceDlem,  ei 
alios  qoidein  sequcnlcs,  alios  autem  pr.tfcedeDies, 
alios  occurrentes,  alios  rursus  cum  aposiolorum 
ciioro  colloquenies ,  niqne  dicente*: :  Ftrt  CatiUei  ^ 
quid  statis  aspicientes  in  c<elum  ?  Hic  Jesus^  qm  os- 
sumptus  esl  a  vobis  in  cwlum^  sic  rursus  vetneij  auemad' 
modum  vidistis  eum  euntem  in  crnlwn  {Act,  1.  II  )  : 
hic  Jesus,  qui  signorum  multinidiiicm  ostciidit.  Hxe 
igitur  dominicae  asceiisionis  dics  diabolo  quidem« 
sicut  dictum  est,  lucluin  procreavit,  fideiibus  autem 
hilaritatcin  atque  lasiiiiam.  Nunc«enim  jucundum 
ver  exortiim  est,  ct  floiuiii  pulchritudo  germina« 
vit,  vliiex  palmites  apparuerunt  fructibus  one- 
rati,  olearum  arborcs  florent,  ficus  grossos  pro^ 
duxerunt,  moventurque  zephyro  dcnsissimx  segetes, 
oblectationem  fluctuum  maris  miitantes ;  omnia  nobis- 
cum  dominica  ascensione  exhiiaranlur.  Age  igitur, 
et  ego  vobis  verba  Davidis  insonabo,  quae  nobis  ipse 
paulo  ante  propler  ascensionem  Domini  intonabat. 
Omnes  ^nteSf  vlaudite  manibus,  jubilate  Deo  in  voce 
exsultatioids,  Ascendit  Deus  in  jubilo,  et  Dqndnus  in 
voce  tuboi  {Psal,  ^6. 1.  0)  :  eo  ascendil,  ubi  erat : 
assumptus  cst  illuc,  unde  iion  recesserat.  Qui  euim 
descendit,  ipse  est  el  qui  ascendit  supra  omnes  ceeios 
{Ephes.  4,  10).  Non  aiius  prophelis  apparuit,  et  alius 
cum  apostolis  verSaius  esi ;  non  alius  fuit  in  sina. 
Patris,  ei  alius  sub  Pilalo  judicatus ;  tioa  alius  ia 
cruce  clavis  transfixus  ,  el  alius  super  Cherubim  ve« 
ctus ;  non  alius  a  Josepb  sindooe  involulus,  et  alius 
palino  creaturain  eoncludens ;  iion  alius.  in  mono- 
mento  deposiius ,  et  alius  oui  ab  ipsis  Serapliim 
celebratur  :  sed  idem  qui  ad  dcxteram  sedet  Patris  , 

Iui  iii  ulero  virginis  siiie  semine  uatus  esl ;  Ascendit 
>eus  in  jubilo^  Dominus  in  voce  inbiB  {PsaL  46.  6) ; 
qui  sxculorum  fuctor  est,  qui  ex  non  exsistentibus 
ad  osse  produxit  omnia ,  qui  furniator  Adae  fuit « 
et  humanae  naiurx  produclor ,  qui  sibi  placilmn 
Enoch  in  regioncm  vilac  iranstulit,  qui  Noe  in  ter* 
rarum  orbe  servavit,  qui  pairiarcham  Abraham  ex 
terra  Cbaldaeorum  advocavit,  qui  in  Isaac  mysterium 
crucis  pracfi^uravit,  qui  duodecim  germinum  propa- 
paiionem  filiorum  Jacobo  concessil ,  qui  patieiitiam 
ipsi  Job  prsDbuit ,  qul  Moysen  populi  ducem  constituit, 
qui  prophelia  Samuelemab  utero  replevii,  qui  David 
ex  oviuin  pastore  in  regem  elegit ,  qui  sapientiam 
Salomoni  dona\it ,  qui  in  concussione  per  currum 
igneum  Cliajn  recepit,  qui  propheiis  futurorum  prae- 
cognitiouem  inspiravit :  (jui  aposlolis  doiium  curatio- 
num  lafgiius  cst,  qui  ad  ipsos  clamavit,  Confidite,  ego 
vici  mundum  {Joan.  16.  53).  Hicest  Dominus  gloriae» 

3ui  assumptus  esi  in  cxlum,  in  jubilo ,  et  sedet  ad 
exicram  Pati  is,  subditis  ipsi  angelis  et  poteslatibua. 
Ipsc  indcfcssas  nostras  preces  suscipiat,  victoresqua 
nos  lentatiouum  mundi  elliciat ;  omneque  nobis  iin- 
miiiidorum  spirituum  agmen  subjiciat,  diccns  :  Ecce 
dedi  vobis  poiesiatem  calcandi  super  serpentes  et  scor* 
viones  {Luc.  10. 19 ).  Innoxlos  igiUir  et  illxsos  alque 
innocenles  et  irrcpreheiisibiles,  sanos  et  integros  cu- 
stodial  nos  aninia  et  coruore  ac  spiritu,  repletos  fru- 
ctibus  justiiix,acbenelicentix,  universorum  Deua» 
qui  nos  dignatus  est  simul  congregare  ad  saiotarem 


m 


spuntA. 


diem  fostiim  celebrandum  :  quoniain  ipsi  cdilvenit 
oinnis  glorla,  bonor  et  adonitio,  Patri  el  Filio,  oi 


Spiritul  sadcto,  nunc  et  semper,  et  io  sxenb  «ecolo 
ram.  Ainen. 


m  ASOEOrSIONEM 


DOMIIII  ROSTttl 


•BlllfO    I¥. 


<  <  I  i  I  »  r 


Laeia  qua^Tls  oeconomiae  Ghrtsti  fcslifilfiis,  uipote 
qnaj  ndelium  corda  exhilaret :  licla  quoque  hodierna 
celehriias ;  cur  vero  la;la  sil,  in  seqnenubus  osiendo- 
inOs.  Iii  sex  itaqiie  dlebus  fecil  Deus  cuncla  opert 
siin ,  sicut  scripfum  est,  die  auiem  sepiinio  qulevil 
(Cen.  l.  et%).  Idcirco  cliam  novissimis  diebus  pla- 
cuii  divliio  Dcl  Yerbo  qnarere  et  salvarc  quod  j>erle* 
ral ,  cariit-quo  human:i  assiiinptn ,  eumdeni  nobis  mo- 
diim  ,  secuudum  niimeruin  dicrum  creationis  roundi , 
in  cclebriiale  fcsiorum  su^*  oeconomiiR  exhibuit. 
Prima  igilur  radix  festnruni  Chrisii  est  ejus  in  carne 
post  concepilonem  adniiranda  ex  saiicia  virglne  Dei- 
paraMaria  Nalivilas,  qua  Chrisius  Dens  Inclin:in8caj* 
los,  iii  lcrrani  ad  nos  venil ,  ul  mundum  dcperdltum 
libcrarel ;  ubi  angeli  pasioribns  vlsi ,  admirabile  nil- 
raculi  m^sferiuin  patefacientes  ,  clainabant  :  Gloria 
in  excelsis  Dee,  ei  in  terra  pax  :  in  hoimnfbn$  benepla- 
cifttiM  (L«c.  2.  U).  Unde  el  inerilo  priina  feslivitas 
appellatiir.  Secunda  aiitcm  cclebrlfas  est  Ghristi  Dei 
no^tri  Epiphania  sive  apparitio,  quando  in  Jordanem 
veniciis ,  cuncils  homixiibus  inenabilis  misericordise 
indulgentiam  ostcndit ,  nuando  el  Palris  vox  e  ca;lo 
aiidita  est ,  de  ipso  teslillcans  :  Hie  esl  PiUus  meu$ 
dUeciut,  \n  qno  mihi  bene  compiacui  {Mallh.  3.  47). 
Qiiiii  et  Bpiritus  sdnctus  In  specie  columbx  apparens 
iiaiisit  bupereum,  tuia  scilicel  siinul  coiisobstantiali 
Triniiate  se  maiiirestante  in  onlco  momenio  tempo- 
ris  :  ciijus  dignus  spectaior  Doinini  prxcursor  Joan- 
nes  factns  est.  De  qua  Epiphania  ,  seu  apparitione . 
etiam  beattis  Paulus  dicebat  :  Apparuit  gralia  Dei 
Salvatoris  nostri  omnibu$  hominibus  {Tit.  2.  ii ).  Qoan- 
doquidem  ergo  omiiium  homiouni  hincona  est  salus, 
lUcrito  maxima  a  piis  festivilas  denominatur.  Tertia 
solcmnitas  feslorum  cst ,  adoranda  modisque  omni- 
bus  veneranda  salutarls  Passionis  Ghrisli  veri  Dei 
dies,  iii  qua,  cruci  came  aftixus,  chirographum 
peccati  ,  quod  contra  nos  ernt,  delevit;  in  qua 
etiam  Adamum  per  inobedientiam  e  paradiso  ex* 
pulsum,  sola  vnce  In  iilum  introduiit.  Ait  enim 
ad  latronem  :  Hodie  mecum  eri$  in  paradi$o  ( Luc. 
S5.  45).  llnde  et  hxc  solemnitas  maxima  atqiie 
praecipua  habetur;  aii  enim  Panlus .  Pascha  uo$irum 
pro  nobis  immolatus  esl  Christus  (i.  Cor.  5.  7).  Qiiarta 
festa  dies  est  glorlosissima  atqiie  pacilica  et  triuni- 
phalis  dics  sanciissimse  Chrisii  Dei  iiostri  Resurre* 
ctionis,  quaudoapud  infcros,  vecies  perpetuos  cori« 
fringens,  et  vincula  di«>ruiiipens ,  a  mortuis  resur* 
rexit ,  ac  de  inferno  devicio  iriumphans ,  justos  ibi 
tfetentos  secum  resnscitavit  atque  cduxit  {Joan,  20), 
quando  etiam  ad  discrputos  suos  iitgrcssus,  pacem  iltis 
quasl  prflomium  dcdil  (Luc.  2i).  Dnde,  sine  ulla  con- 
troversia,  inater  hxc  festorum,  et  celeberrima  dies 
lidelibus  scmpcr  est  babiia.  Quintus  aulem  fesloram 
dierum  est  sanctissima  Domini  ad  ca.'ios  Ascensio , 
quam  modo  celebramus :  est  autem  haec  festiviiatum 
quinia ,  qoonlam  et  quinto  hebdomadas  die  contingit. 
Prapterea  solemoitalem  istam  celebremus  oportet» 
qnandoqiiidem  hodie  primitias  noslrae  massac,  id  est, 
Ciirnem  noslram  in  cxlos  Giiristus  sustulit.  Idcirco  et 
aposmlus  dicebal :  ConresuMcitmnt  el  consedere  fecii  no$ 
in  cielestibug,  in  Christo  Jesu  (Ephes.  2.  G).  Unde  au- 
ctor  omnis  mali  et  inventor  peccali  diabolus,  propter 
tuinorem  elationis  ei  fuinuin  superbise ,  excidit ,  ibi 
niagnitudinc  benignitatis  suoe  hominem,  pessimo  iltius 
consilio  paradiso  ejectum,  Ghristus  restituil.  Omni 
%tiur  honore  et  S[nritoalt  chorea  digna  est  praeseng 


feativitia.  M  qnomm  9efHem  letlonHi  Mnerttm 
pro  rallone  dierum  creaiionb  imimli «  in  BrinriM 
sennomft  vobia  iii  meiROrtaa  redutiniui,  quinfliie 
autcm  ftolttm  badenus  fetlivtiatea  ostendiinuB :  ajjii 
q«oi|ii6  diws  in  roedtuni  adducamos  oporlet,  fttfliKid 
ad  Institutam  narnMionem  dedacatiar  eraUo.  Seiu 
igilur  festorum  oeiebrilaa  esi ,  beiMdicta  dits  Adfc». 
tiM  Bpinius  sanctt,  qnabdo  ftanctis  apostolii  enp<iii- 
tudi  ac  promiftsuin  doiHiin  Bptritus  ftaiieii  iii  sivdi 
linguarum  ignetnim  a  Christo  Uonino  de  c«lii  cnis- 
ftuin  esi ,  quffi  ct  i^enteooste  ob  sepicm  belMioniKia. 
rum  expletiotiem  denuminala  est.  bine  eoDtroTmii 
igitur  et  luec  omiiibut  piit  masima  ftolemiiitis  con- 
stituta  esl.  Septima  leaiiviias ,  qnas  ex«ipectaiBr,etl 
Refturrectionis  inortiiorum  dies,  ciijuft  spe  ac  daiderii 
cuncti  iidelet  dctiiicmur  ^  quaiido  vehiet  DoiuiDiiiet 
qui   nulium    per^ooariim    netpecium  bibet ,  juda 
Glirifttus  i>eiift  notter^  reddilurut  unicuique  secoiHlita 
opera  sua.  Haec  vera  est  requiet,  aUfue  id£OlKii« 
aposiolus  Paiilus  dicebal :  F«ftiifi«miij  iugredi  m  ilioi 
re<7iijetti  (Beb*  4.  II).  Tuuc  igit«ir  vel  maxime  ^f 
britaft  oinnis  gaudli ,  ia^iiiise  et  eiftuluitionii  inpleii 
crit  iift  qui  berediute  potsidebunt  ct.  Qugscslmm 
aidti,  «I  auris  ««i  aiufirti,  4i  in  car  hmmnis  iioi  ow» 
derunt^   qum  Deus  fmmpmrmil  0$  qm  dihfwu  ii/ia 
(1.  Cor,  ^i  9).  Preceniur  ergo  el  uos,  dileciiniaii,  u( 
cum  justis  ac  tanetis,  in  cieicslit  regui  (balaiiiD  fetaD 
diem  ceiebrare  postimut ,  iioii  modo  ad  imiuib,  dm 
▼el  treft  diet  domtaxat :  sed  io  aempiteroa  sscub. 
Septeni  itaoue  featQmin   celebhlatibos  sic  a  oiIm 
expositis,  td  iliud  de  quo  tgitur  r6veruii»ar.  £k  .n- 
lam  nobis  insiitula  narraiio  de  pfmsenii  festaAscen- 
tionis  Ghristi  in  oslos «  de  quo  Dtvid  diiil :  £<i«ii- 
iitvii  eteioa^  et  descmdU^  et  eaU^  suk  fedihutqu 
(PsaL  17.  10) :  divini  tctUoei  Verbi  e  csiis  «i|ier 
terrat  advcntum  desigoar^  voloiitw  CaligioBin  nrosub 
pedibos^uft  dixil,  ioduraeiitoni  diviniiatiipercinefli 
ftigniiicanft  :  ineogiiitus  qoippe  vulge  erat  adveDio 
cjus,  ob  humilitiitein  ipftiiis  et  inaBtuetudJaem.  Rur:»! 
enim  idein  proplieia  ait :  i^otiiite,  tii  »an  ni /««,  e< 
semittB  tuw  iu  aquis  multi$ «  et  ve$^ia  tsam cofM- 
icenttr  (P$aL  76.  iO).  Si  enim  C0gn6m$sent,  inqiiit  ipo* 
stolus,  numquam  Dominum gloria cruei^tisseni{i. C0r< 
2. 8).  Ilcrumqiie  ail :  Ascendti  super  Gherut^m,  ti  t9- 
kvit  super  pennas  ventorum  (PsaL   i7.  II)-  Sup^ 
Gherubim,  inquit,  quia  idem  qui  in  ca^Ils  est  cun  Patre, 
el  super  Glierubim  vehebaturi  etduin  cum  booiiniiHtf 
in  terra  versarelur,  neqtttqaam  a  Giierubieo  cxlesii- 
que  solio  septrabalur  ;  per  pennas  auteoi  veotorin 
nubes  iunuit ,  in  quas  et  asftompius  est ,  sicuteiiii" 
in  Actis  Apostoloruni  scriptiim  est :  El  nuhes  i^t^ 
eum  ab  ^cuUs  eorum  (Ac$,  1.  0).  Siib  baec  addit  ■  Cm- 
que  intuereniur  in  ceelum  euniem  illum  (/i*  *•  >^'' 
stupor  apostolos  invasit  et  mi^ius :  cnm  eoim  ineriale^ 
natiira  cs$ent ,  ei  contdmplapdit  rebus  ^usniodi  oofi 
assueii ,  in  stut'>orero  inciitis  acti  luot.  Sed  diieni 
quispiam,  transflgnratioQein  aoiea  vidisse  Peirun  f 
Jacobum  et  Joannem.  Yiderant  auideoi  antca  D*)t^ 
nuin  iransligurari ,  ac  nubem  obqmbraotefn  iUut- 
sed  nuliein  nun  aspexerunt,  qu  i*  in  aterem  ^^Vff^ 
et  io  e»los  suscipientem  Dominmii  (tf^-  ^^\^' 
Miraculum  illud,  iiiiraoulum  et  lsiud:at  min^^r^ 
miraculo  foroiidabiiius  est,  Itoc  illo  ftubiiitii"^'""^^ 
lameti  Dei  potentia  atque  niysterio  facium  ^^^^^ 
TuBC  Moytes  et  Elias  appanieront  iis  ^i  com  v^ 
aderant,  cum  eo  toqoentet  f  nunc  aoiem  ^^^^%zl 
robicos,  rdesthivi8lbili9po!CTllt,iitf»«*»wo(liw» 


801 


n 


ifnm  repente  adstitit,  Domlniiin  cnm  serris 
tem  abrtpiiit.  Tunc  Pelrus  magna  cum  fidiicia  re^pri». 
iJH  :  Domlney  tonum  M  noB  hk  ei»e:  Faelamni  m  frW 
tabemacula^  tibi  unum,  Moyii  ttnuwi,  et  Etim  umm 
(76.  V.  i).  Nutic  vero  ne  loqui  quidem  pduil  «■i8iiiiai| 
discipuloriim ,  neque  os  aperire;  sod  maximo  UmnA 
perculsi  obstupuerunt.  Adjicit  auiem  deinceps  Seri- 
pinra  dicens  :  Et  tece  duo  viri  ad^lHeimi  jHSthiUoi  bt 
vestibus  atbi$t  qui  et  dixerunt  {Act.  1.  40).  Ne  hoc  qui- 
dem  superv9ciincBin  i  nam  qnod  ailtia  vcstibus  amicU 
fuerinl  illi  viri,  mnyim»  celebritatis  sigmQcaiio  esl.  Sed 
quid  dixerunt?  VinGaUUei^  quid  itaiis  aifiicientB$  rm 
cmlum?  Ingens  miraculuin  perterrt;fecit  vos;  ohlitiiie 
esiis  illius  qui  dixit  :  VadQad  pqtrem  meum  el  Patrem 
vestrum^  Deumn^m^elDeumveetrum  (Joan.  iO,  i7j? 
Nonne  propterea  ad  vos  dicebat  :  Non  reUnquam  voe 
orpiianoe ;  Bc  rursu»  :  Pacem  meam  do  vobis,  paeem 
meam  relinquo  vabis  (Joan.  14.  48)  ?  Nonne paraclctam, 
id  est*  Spiriluin  sanctura,  promisit  vobis?  Oie  Jesue^ 
qui  aisumptue  est  a  vobis  in  takm^  tie  veniei  quemad- 
modum  vidistiseum  euntem  incwlum  (Joan,  14.  !27). 
Sic,  inquam»  veniet  in  nubibus  caili,  cuni  gloriii  et 
potesiale  inulu ;  sic  veniet  in  tempore  ilio ,  (|uan(io 
|udic;ibit  umveraum  orbem  tcrraruni  in  jusiitia.  Ip» 
enim  Paler  dedit  oiniie  jiidicium.  Non  meininistis 
illiiin*  cum  apud  vos  essei^  dixisse :  Data  est  miin 
omnis  potestai  iuccflq  et  in  ierra  (Maitlt.  i8.  48)? 
Tuiic  aposloli  in  se  reversi  abicruni,  lauilanies  et  be- 
ncdtcenles  Donunum  ,  exspecinnlesque  divini  doni, 
lioc  esi  Spirilus  sancti»  advenlumt  Atque  impleluui 
esl  illud  Psalnii  :  Ascendit  Deus  in  jubilo,  Dominus  in 
voce  tuba  (P»al.  46.  6).  Manifeste  I>ic  propbel:i  diia- 
iilaiem  naturarum  oeconomix»  Christi  signiucavit :  ad 
eumdem  quoquc  moduin  Thomas  post  resurreciionem 
Doinini,  pnlpans  ejus  latus,  exclamabal  dicens  :  Do- 
mmifs  meus  et   Deus  meus  (Joan.  20.  28 ).  Ascendit 
Deus  in  jubilo  ,  Dominus  in  voce  lubiB  (PsaL  40.  6 ). 
InjubHo  quidQin,  quomain  inccssabUi  voce  ter  saiif- 
clum  liymuum  Cberubim  Deo  oflerunt  ac  cuncinunt ; 


4  'WMI^A*      «.^        ^^ 

^^0f9MltSn  *v>  ^  '  .4M*« 
pts.  t^sfmm.  ^  ^**^  . .. 

Qf^  eu  imw^  ^m 

ViciiniMi- 
diaboU  in  1 
cmci^ia**.  afiim, 
immortalis, 

resurreiit>nMnMt:<f^««nii«»    .v.«  » 
occevenn,  in  b«Mrii  i$b«  o->r^,  ^    -«..    . 
novem,  qa:e  noii  erravmM,  ^a^  ^m  t.  u-^  . 
lioc  est  fliKB  ifi  caelis  paiecltt«t»ir.  Ih^m^mw  \^  .    . 
potens,  DomWms  pouns  m  prmU.  %et^,fm^  ^.     u 
viinus  Virtutum,  ipseesf  rex  afmym    Y*i^%^    ^ 
iur,  ut  dici  audienmt,  Donrfm«t  vfri^»  .  f  .  ^  ^ 
bus  vocibus,  solita  glonflcatione  ^*  k^m*  -v*  .  *  u^ 
gandio  Domiiium  Siisctpicbant.  ei  A-*ku»^^ir  u^,  * 
ad  excelsum  et  altissimiim  soliifm.  Et  ttu;  -.S-m    jt 
quod  a   Davide  diciuin  est  :  Dii^x  Dominus  h^/m>h^ 
meo,  Sede  a  dextri»  meis,  donee  ponam  mntUoi  t%^ 
scabeilum  pedum  fuoHim  (Psal.  i09. 1). 

Contra  iicsretieos  blas])hemo%  negMies  dtuas  tn  Chti^ 
tto  naiuras.  —  0  h:vrelice,  ad  qnam  naturam  di\U 
Dominus :  Sedea  dextrls  met<  fNonne  omnino  ad  tztn 
qusc  ex  iiobis  suuipui  est  carnem,  quaniia  animaimq 
corpiis  sumpsii  ex  sancta  virgine?  Coiimndantur  igi. 
(ur  qui  noam  dumtnxat  in  Cnristo  naturam  confiten* 
tur.  Divinam  siquidom  naluram  coaeiernam  fuisse 
tbrono  m.ijesiaiis  glori»  sux  clarissimuin  est.  Glori- 
liceiur  auiem  cailiolica  Ecciesia.  Oeterum  nus  onines 
a.Herno  suo  rcguo  dlgnos  reddat  Christiis  Deus  noster : 
cui  gloria  et  poteotia,  una  cum  principii  cxperle 
P;iir6,  siinul  ac  Spiritu  sonoto ,  in  aiiscvla  sttctihAiim. 
Amen. 


n- 


m  ASCEN^IONEM 


SEE90  V. 


Adcst  dominio»  Asawnptionis  diea :  m  Hcet  mttlti 

iam  concionem  baboerint,  nostram  Unnen  tenuitfltem 

ad  concionandum  pater  eohoriatar.  Verom  nobis  e 

re  videbatnr  esao  infaeimdise  nostrae  velum  silentii 

obieiidere,  ei  ignorantia)  magnrtudinem  occoltarc  : 

qnia  vero  iina  cinn  patre  et  ciiin  supernis  faculiatilMis 

vos  auditore»  nos  coborlamini,  et  jubetis  ea  persequi 

qux  olim  David  de  AssHmptione  domiiiica  exclania- 

vil :  Attollite  portas ,  principes ,  vestras  ,  et  elevamini^ 

fortm  memaies  ,  H  introibit  Rex  gloriee  (PsaL  25.  f ) ; 

age  et  nos  ea  qus  ad  hanc  dtem  perttncnt ,  cum  mo- 

dulis  celebremus.   Hodie  namque  Dotninus  noster 

Chrisius  ad  paierniim  solium  ascendit<;  hodie  qui  iu- 

carnatus  esl,  cum  Patre  sedet,  neque  prius  separalus 

ab  ilio,  neqne  nunc  primum  cum  iilo  sedere  incipieiis : 

ftcmper  eniin  in  sinu  Pairis  requiescit :  soliis  Palrem 

i^omprebendens,  et  solus  a  Patre  comprehensus :  nam 

Ego,  inquit,  m  Patre,  et  Pater  in  me  est (Joan.  14. 1 1) : 

Vcrbuin  erat  in  Paire,  el  Verbum  enil  in  tcrr.i  (Ib. 

V.  i,  12).  Neque  descendens  siniim  patcrnum  vacuiim 

reliquit ;  neque  in  ctelum  nsceiidens,  praeseniia  sqa 

yacnam  terram  reliquit;  scd  et  cum  hominibus  vet- 

,  sans,  cum  Patre  st^debat,  et  cum  Pntro  sedens  al)  bo- 

minibus  non  separabatur.  Ecceenim,  iiiquit,  ego 

vobiseuM  sum  onrmbus  diebns ,  tis^u^  ad  consummatio^ 

nem  ueeuli  (Mattit.  28.  20).  Hodie  Doininus  Chrislus 

ex  honinibus  in  C3£\os  assumiiur;  iion  queiuadmodum 

Enoch  iranslatus,  neque  sicnt  tllias  curru  ignco  in 

caplum  vecins ;  sed  assnmitur,  u^  diflcipulis  Spiritus 

saiicti  virnitem  miitul.  Hidns  AssumpUonis  gaiidbim 


cum  David  mnltls  ante  annis  prosple^rm,  llsec  pfaera* 
tus  cst:  Ascendit  Dewiinju^lo  (Psal,  46.  6):  qut 
Adamum  ex  pulvcre  eflbrmavit,  (|ul  Abelerq  idstlfl^- 
vii,  qui  Enochnm  traiislulii.  AsCendU  pcue  m  hMo  , 
qni  Noe  gubernavit ,  qui  fldelcm  Abrahain  elegit. 
Ascendit  Deus  injubilOf  (|Ul  fsaac  lion  immolatam  ijo- 
silam  accepit,  qui  Jacobiim  bonedictionibus  replcvit. 
Ascendit  Deus  in  jubilo,  qui  Josephuiti  errantcm  duxll» 
qiii  Johi  patieiitiam  acccpit.  Ascetidit  beu$  iujubilo^ 

2m  gloria  Moyscm  aflbcit,  qui  A.irom  summum  saccr- 
olium  dcdii.  Ascendit  Oeus  injubilo,  qui  Jesuiu  Nave 
roboravit,  qui  Samucti  prophetiic  donum  largilus  est. 
Ascendit  Deus  in  jubilo,  qui  Davidem  fortiludine,  Sa* 
lomoiiem  sapientia  donavit.  A^cendii  Dcus  iii  jubiio , 
qui  i>rophetas  inspiravit,  et  apostolis  curalionum  dona 
largitus  esl.  Ascendit  Detu  in  jubilo^  ^ui  in  ca^lis  sine 
maire,  iii  lerrn  siue  palre  cst.  AscetuUt  Deusin  jubiio, 
Palris  aiiie  sa^cula  prolcs,  matris  ^rmer^  uon  salum. 
Ascetidit  Deus  in  jubiloi\\i^  lar^itor  et  mirabiUum 
diSpeiisator.  Asceridit  Deus  in  jubito^  qui  morlcm 
mortc  iiecavit,  et  generi  hominum  vitam  larffitusest. 
AseendH  Deus  in  jaMo:  b&nUMs  in  voee  libee.  Ipsi 
gloria  rn  safculii  sxcttlorum.  Anicn  ((r). 

.  (a)  Sicui  Edit.  satrtt.  elandiuir  bnc  bmteiBti  liaaiili*»a 
quo(kmGr»culoadoruata.  Posteamuimseriotae^miqribi- 
dem  aiter»  houiba,  qu»  sic  ioct{.ii :  BemdneUm  ^m*  op- 
portumm  esi  Itodie^  elc.,  (piam  paulo  aMl«  dedtaw,  ^* 
que  ottibuu  habeicum  taae  afliiiiinie» 


»s 


8PCR1A. 


AD  HOmUAS  IN  PENTEGOSTEN. 


Sepieindecini  Homilias  Cbnrsostomi  io  Peniecosten 
commemorat  Phoiias  in  Bibuoiheca  sua  cap.  ^,  e 
quamm  foriasse  numero  erant  hse  Ires  quas  in  spu« 
riarura  numero  ponimus.  lilas  inter  dubta  locavit  Sa- 
vllius;  Fronlo  Ducasus  priorem  laiitum  edidit,  at 
spuriam  exisiimavit :  cui  et  ego  adslipulor.  Adstipu- 
lantur  similiter  plerique  orones  viri  docti ;  stylus  enim 
mirum  quantum  abhorret  a  Gbrysostomi  dicendi  ge- 
nere.  Puuvit  (fuispiam  esse  Severiani  Gabalorun 
episcopi  opus ;  id  ^x  conjectura  dictum  est ;  potuit  a 
Severiano  pronuiitiari,  fiotuit  ab  alio  Gtirysosiomi  no- 
mine  confinffi ;  Id  quod  libentins  crederem.  Postrema 
homilis  verba  observatu  dignlssima  sunt :  dicitur  lm« 
peraiorem  tunc  regnantem  immatura  esse  xtate ,  et 
fliium  Thodosii  patremque  Theodosii.  Erat  Igitur  Ar- 
cadius,  qui  tamen  quomodo  inunaiura  (eiaie,  si  jam 
pater  erat  ?  lllud  vero  dicere  non  poiuit  Cbrysosto- 
mus :  nam  cum  is  in  episcopum  ConstantinoDoliunum 
cooputus  est,  erat  Arcndius  annos  natus  Ji,  ut  op- 
time  observat  Tillemontius,  qui  arbitratur  haec  vcrba 


ex  mar^ine  in  lextnm  irrepsisse.  At  vetns  tntfrpra 
liaec  in  ipso  lextn  legerat :  sic  eUam  habet  M«.  (^, 
reus«  ex  quo  haec  homilia  educU  fuil.  Crederem  po. 
tius  eom  qui  Clirysostoini  nomine  hanc  bomiliainpri- 
mnm  edidit ,  hsc  repugnantia  posnisse.  Veias  aoien 
Inlerpres  longe  diversum  in  muitis  lextum  habuit^ei 
non  pauca  effert  quas  in  texto  Graeco  hodiemo  000 
exskint,  u(  iu  notis  ad  insam  paginam  posttisvideas. 

Seconda  homilia  Grxculi  commentum  esse  videinr 
qui  iii  brevissima  oratione  ab  alio  ad  aliud  argumeii- 
tum  iransit,  qmisi  priorum  obiiius ;  hic  eiiam  dod 
pauca  puerilia  deprehendas. 

Tertia  indigna  quovis  sagaci  viro,  ne  dicsni  Cbrr. 
soslomo,  solcecismis  scatei,  et  qoibusdam  in  locis  iia 
obscura  est,  ut  nonnisi  divinando  sensnm  asse)uari$. 
Hasce  porro  duas  postremas  liomilias  pablicareK 
cogilassemas  quidem,  nisi  Savilius  prior  edidissel 

Trium  Homiliariim  interpreutionem  Latinam  i^ 
navimus. 


IN  PENTECOSTEN. 


SBRMO  I. 


Hodie  nobis  terra  facu  est  caelum ,  non  stellis  de 
ca:lo  iu  lerram  descendeiitibus ;  sed  apostolis  supra 
caelos  ascendentibus ,  quia  effusa  est  gratia  Spiriius 
sancti.  Orbem  terrarum  ctclum  effecil,  non  inulau 
natura,  sed  emendau  volunUte.  Invenit  publicanum, 
et  evangelisUm  effecit ;  invenit  blasphemum,  et  fecit 
apostolum ;  invenii  latronem  etin  paradisum  induxit ; 
invenit  meretricem,  et  virgine  casliorem  reddidit; 
Invenit  magos,  et  in  evangelisUs  muUvit.  Ejecit  nia- 
litiamy  et  virtuiem  induxit,  Deique  gratiam  attulit. 
Gxlum  facia  est  terra.  Qua  in  re  stell»  apostolis 
comparandae?Stellae  in  cxlo;  apostoli  supra  caelum. 
Quas  sur$um  sunt  sajnte^  ubi  Christns  est  iu  dextera 
Dei  sedens  ( CoL  5.  i  ).  Slellae  ab  igne  sensibili ; 
aposioli  ab  igiie  spirituali.  Slellae  noctu  luccut,  in  die 
occdlUntur ;  apostoli  nocte  et  dle  radiis  suis  effulgent. 
Stellae  orto  sole  occultantur;  apostoli  orto  sole  jusii- 
tide,  suo  fulgore  resplendent.  Stellae  iii  resurrectione 
ut  folia  cadent ;  apjostoli  in  resurrectione  in  nubibus 
rapientor.  Ei  in  sideribus  quideni  alius  llesperus, 
alius  Lucifer;  in  apostolis  autein  nulliis  Hesperus, 
scd  omnes  Luciferi  sunt.  Ideo  aposioli  sunt  slellis 
ipsls  splendidiores :  iieque  aberrayerit  si  quls  illos 
mundiluminaria  vocet,  non  modo  dum  viverent,  sed 
etiam  nunc  postquam  c  vita  migrarunL  Sanclorum 
quippe  gratia  roorte  non  abscinditur ,  obitu  non  ob- 
scuratur,  non  in  terram  solvilur :  ethoc  rcs  ipsa  lesti- 
flcatur.  ^iscatores  erant ,  et  piscaiores  mortiii  sunt ; 
illonim  autem  retia  seniper  operanlur  * ;  id  quod 
tesiificatar  taultitudo  eorum  qui  quotidie  salulem 

1  m  versione  veteri  hasc  leguntur,  quae  non  sunt  in  Gtk- 
co :  Et  tunc  pisces  eepiebant  ad  mortenu  nunc  autem  komh 
nes  capiunl  ad  salutem ;  claudos  fadentes  currere^  ccecoe 
iUmmnantes,  teffrosos  mundanles,  dosmones  effiiqantes,  Pau- 
k)  post  hi  flla  veleri  versione  leffilur  :  Etenim  vinkore* 
ermueipisaaarest  et  turres,  et  cotumnce,  et  mediciy  et  dur 
ees^  H  aoctoru^  et  portus^  et  gubematores,  et  pastores,  h 
athtetmf  et  cormm  gestantes.  Textus  Graecos  in  niultis  vel 
maootts,  vei  vitiatus  videtur.  lofra  quoque  in  veteri  Latma 
.  f ersloQb  quaedam  habentur,  quae  non  sunt  ui  Grsm. 


consequuntor.  Vinitores  emnt,  ec  posiqaam  itfiaiiir 
runt,  vinea  foliis  <imatttr  ac  fructuonusla  est.Eteoin 
vinitores  sunt  et  piscatores,  et  columnae  et  medici,  ei 
duces,  atque  doclores.  Golumnae,  quia  lecloni  fidei 
sustenuvere;  portus,  quia  fluctus  impietatis  repress^ 
runt;  gubernatores,  quia  orbem  a  lerra  in  cdon 
manu  duxerunt;  paslores,  qula  lupos  abegerant,  ei 
oves  servarunt ;  vinltores,  qnia  spinas  evulserunt,  d 
semina  pieUtis  sparserunt;  medici,  quia  vulaen 
nostra  curaverunt.  Et  ut  discas  haec  non  temere  ji- 
curi,  Pauium  in  medinm  adduco,  qui  ha^omnia  pn&- 
stitit.  Yis  earo  satorem  videre  ^  Ego  plantavi,  ApoU9  n- 
gavit  (i.  Cor,  3«  6).  Yis  arcbilectum  cernere?  (7(m- 
piens  archiiectus  fundamentum  posut  (t/  03.  fO). 
Vispugilem?  Stc  pugw,  non  quasi  aereniurkrm 
(i.  Cor.  9.  !26).  Yis  athleUm?  iVon  est  nobiscoatct^ 
tio  adversus  tangwnem  et  carnem  {Eph.  0. 12).  Vis 
cursorem?  Jia  ut  ab  Jerosolyma  uufue  edltlpew 
repleverim  evangelium  Dei  (Rom.  lo.  19).  [VisduceD? 
(a)  }  Induentes  loricam  fidei  (Eph.  G.  U).  Vis  certao' 
tein  ?  Bonum  certamen  certavi  (^.  Tim.  L  7).  Vis  coro- 
naliim  conspicere?  /11  re/iV/tio  reposita  est  mikicorm 
jusliiiw  {Ibid,  v.  8).  Unus  cum  essct,  omnia  lietet, 
Douiinumsuum  imiuns.  Etenini  Dominusnosiercon 
unus  esset  subsUntia,  in  oinnes  se  roi-mas  coojido- 
tabat.  Qua  de  caiisa  in  omiies  formas?  Propierno- 
stram  saluiem.  Tu  palmes  fui&ti ;  ille  radix  :  nvn  r 
Ego  sum  vitis^  vos  palmites  (joan.  ib.  5).  ProgwJ 
voluisti ;  factus  est  libi  via :  Per  me  si  (im  iniTiHfrn 
et  exierit,  pascua  inveniet  {Joan.  10. 9).  Ovis  ftclus  es: 
ille  factus  est  tibi  pastor :  Ego  enim  sum  pastor  boj^ 
bonus  pastor  animani  suam  dai  pro  ovibus  mti  p^ 
10.11).   Peccator   fuisii ;   ilie  faclus  cst  ubi  ^f « 
Dei,  qui  toUit  peccatum  mundi  {Ibid.  i.  29).C()niedere 
voluisti ;  ille  lacius  esl  tibi  mensa.  Bibere  \o\\m 
factus  cst  libi  poculum  :  Qm  manducat  meam  cerm^ 
et  bibit  meum  sanguinem,  in  memanet,  « '!!'<' '".y 
(/6.6.57).  Inducro  te  voluisii;  ille  facius  esi  un 

(a)  uociDis  dausa  hi  GraeoodesuDt,  et  desiderariwn*^ 
videntur. 


S05 


IN  PENTECOSTDI.  SE»W  L 


indulDenlaiu  :  Qitotqml  enim  tn  Chriito  6apf tMf i  esfit, 

Chritum  indmth  (UaL  5.  27).  Sponsa  esse  volaisU; 

ille  fuit  sponsus:  Qui  iiabei  $pon$am,  Bponsus  e$l  ( Jofl«.3- 

%).  Nubere  [a)  voluisli ;  foclus  esl  libi  vir  :  De$ponS 

enim  vosuni  viro  virginem  castam  exhibere  Christo  (2.  Cor. 

i  1 .  2).  Merelrix  eras,  el  facla  es  virgo.  0  res  iiovas 

et  adminindas!  Apud  so^culares  nnpli:e  virginilalem 

solvunt;  in  spiritualibus  auleiii  ineretricem  accepil, 

et  virgine  casliorem  fecit.  Inierpretare,  o  hxretice, 

quomodo  mereirix  facta  sii  virgo.*,  Curiose  inquirere 

iion  valeo ;  sed  fide  delineor.  Hxc  aulem  omnia  Spi- 

riius  sancii  gralia  cffecit.  Effusa  est  gratia,  Et  appt^ 

ruerunt  iUi$  di$pertit(B  linguas  tamquam  ignis  (Act.  2. 

5) ;  non  ignis,  sed  Tamquam  ignis.  Si  ignis,  quomodo 

non  ardebani?  inlerrooat  Juda^ns.   El  ego  vicissim 

Jud;pum  interrogalM),  Quonindo  non  comburebnt  ignis 

rubuin  combustibile  lignum?  Quid  igne  veliementius ? 

quid  rubo  vilius?  ct  neqiie  lignum  cxurebalur,  ncque 

igiiis  exstinguebatiir.  Ac  rursum  quomodo  corpora 

trium  puerornm  ignis  iion  exussil ;  sed  foniax  in  ni- 

rem  versaest,  ci  csirbones  laniqiiam  rosas  habebant? 

Certaroeneraiignisetcorporum;  ac  corpora  victoriam 

retulerunt;namqu:i^ceramoIlioraerntit,  ferro  lirmiora 

evaserunt.   Interprctare  mihi    velera  :    vcrum   iila 

prsecesserunl,  utcredereiurveriiaii.  Cur  in  igne  Spi- 

rilus  sancliis?  Ob  agilit;ilein  meiitis  eorum  qui  jiisum 

susceperunt.  Meqiie  ob  hoc  tanlum;  sed  etiain  quia 

fticut   ignis  spiiias  coiisumit,  sic  ct  peccata  Spiritus 

sancius.  Injectus  est  sanctus  vir  tn  lacuini  et  ille  leo- 

num  pra  frenavit.  Circuierunt  piscatores  terram,  et 

cum  a>gram  accepisseni,  ad  valetudinem  restitueruni; 

seditionibus  agilaiam ,  in  bonnm  ordinem  reduxe- 

runt,  non  lanceas  vibrantes,  non  sagiitis  impeienies, 

non  tela  mittentes,  non  pecuni^nim  viui  nacti,  iion 

verbis  utentes  rhetoricis;  sed  erant  nudali  quidcin 

vestibus,  at  Christo  indiiti :  pauperes  el  diviics,  p&- 

cunia  vacui,  sed  regnum   possidciitt^s  :  soli  et  non 

soli ;  soli  scilicet  quud  non  hoinines  secum  habereut, 

sed  Dominuin  suum  adsiantem.  Nam  Ego,    iniuii, 

vobisenm  $um  u$que  ad  con$ummationem  $ceculi  (Mauh. 

28.  20).  Peragrarunt  universum  orlKJin  ovcs  inier  lu- 

pos.  Quis  vidil?  quis  audivit?  Dicit :  Mitto  vos  sieut 

0ves  in  medio  luporum  (Ib,  iO.  i6).  Quis  pastor  oves 

mittil  in  medium  luporum  ?  Cerie  cum  p:isior  lupum 

videt,  oves  abigit;  Christus  auiem  e  conti*nrio  ferii : 

oves  ad  liipos  inisit,  et  oves  non  raplac  a  lupis  sunt, 

sed  lupi  sunt  in  ovitim  mansuetudiiieni  iranslati.  Ei 

i«e  dicant  illi :  Oves  sumus,  et  nos  miitis  iii  cscnin 

liiporuni,  et  iii  mensam  ferarnm  :  uno  verbo  illonim 

mentem  complectitnr.  Noit  dixit,  Ite:  nequeenitii  illu- 

rumvirtutemittebatillos,  sed,  Ecceego  mitto  vo$,  Yos 

infirmi  esiis;  sed  poieiis  estille  qui  vos  miitit.  Quis  es 

tu  ?  Ego  sum  qui  caelum  fixi,  effO  qui  lcrram  fundavi, 

qui  mare  eflfudi,  qui  chirrvgraphuin,  quod  coiitra  vos 

erat,  cruci  affixi,  qui  veterein  legem  mutavi,  qui  vos 

ad,  vetereni  patriam  reduxi,  qui  ioriia  solvo,  qni 

dissoluta  roboro.  Quid  mari  fortius?  Sed  parva  arena 

ejiis  intoierandam  vim  retinet.  Ecce  ego  mitto  vos  si- 

cnl  oves  in  medio  luporum.  Ferx  quasi  murus  ovibiis 

sunt,   ne  fuga  salutem  consequi   possini.  0  virtos 

miitentis!  in  mcdiooves,  ei  in  circuilutupi;  sod  nm- 

tati  siint  lupi,  et  facti  suni  ovcs.  Non  enim  crant  na- 

tura  lupi,  sed  voluntatc;.  Ecce  ego  mitto  vo$.  Quid 

ergojubes?  E$tote  prudenie$  $icui  serpente$,et  &tmp/i- 

ce$  ncut  columbcB,  Qaid  dicis,  Vrudenle$  sicut  serpen- 

te$?  Serpens  eliamsi  sexcenla  aecipiat  vulnera,  dum 

Ciiput  servet,  loiiis  cst  sanus.  ItaetUi,  si  pccuninm 

adversaiius  tollere  vult,  prxbe  illi,  item  si  facultates, 

si  ipsam  vitam  :  lidem  lantuin  serva.  Estote  prudentes. 

llla  manente  umnia  facillima  sunu  Nudus  cgressus  es 

de  uiero  ni.itris  tucc,  nudiis  reverleris  (^o6.  i.21). 

Sed  quispiam  te  in  exsiliiim  mlttit?  Domini  e$t  terra 

et  pieniiudo  eju$  (Psal.  25.  i).  Forsitan  mors  adest  ? 

At  niors  tibi  peregrinatio  est.  Fidcin  tantum  ne  amit- 

tas,  thesaurum  non  deficientem ;  fidem  qux  nunquam 

*  Hic  additur  io  veteri  versione  :  Biec  te  nescire  dicis, 
ii  disputare  de  i)eo  audaci  temerilale  conaris! 
(fi)  voT,  nubere^  deest  in  Graecu,  sed  legenda  videtur. 

S.  JoAN.  Chrtsost.  '*•. 


liores.   Me-i    Um^ 
snmpsi,  ut  ortieni 


cara'  Deo  e»i  tA-desia  bob  mun^  ^M^  <*^  ^^-  m»' 
niu.  Pn»picr  Eeclesuai  nL.\*ru^n\  t^  «arfMiu  ^u  ■— i 
est  mare,  aer  eipansos,  faodau  \m-^^  fdmtov^  f^s»- 
Uius,  iei  daU,  propbetje  mis^i,  Hiinveiib  |al«-a«ai« 
pelagus  s«cissuin  et  reduciaio  csi ,  peira  foua  ett  «t 
resiiUita  ,  maiina  delapsum ,  et  «^tett<|K»7a!jea  p>r:iU 
meiisa  est.  Pntpter  Ecclesiain  propfaetxr ,  propu^  Ia:- 
clesiam  apostuli  :  et  qoid  plara  dieo  ?  Fn»pler  Etf.iei«' 
siam  unigenitus  Dei  Filius  facius  esi  boni4» ,  ut  ait 
Faiilus  :  Qui  proprioFilio  suo  non  peperdt  {Rom  S. 
32).  Filto  non  pepercit ,  ut  Ecclesix*  farverH  :  Kai»- 
giimein  Filii  efTddit  propter  Ccclesiani.  II ic  sanguift 
iilani  irrigat  :  ideo  piaiiUc  ejus  niaro*scere  non  po»- 
sunt,  nec  folia  ainiltero.  Noii  subjacet  necessiuti 
tempesiatum,  nec  lenipori  subest,  ita  ut  a.*siale 
frondescat ,  liiemc  nudetur.  Neque  enim  tenipestatiiin 
ulla  necessilas  :idest ,  sed  Spiriius  graiia  illani  eX' 
colit :  ideoqiie  non  evellitur.  iNeque  sane  niintmesi, 
qiiod  non  evellaiur,  sed  qnod  inultis  impiignanttbos 
non  evellaliir.  Quot  quaniique  nb  initio  Ecclesiain  op- 
pngnarunt?  (^iiin  rccens  plrimati  es!»et,  niulta  coiitra 
illain  inota  suiit.  Nunc  eniiii  pcr  Dei  grnliani  et  Spiri- 
tus  virluteni  linperatores  pii  sunt,  ac  duces  ,  et  uni- 
versa  terra  fide  repleta  esi  :  in  pi  incipio  autem  et  in 
exordio  Ecclesiae  Imperaiores  impietati  addicti  erant, 
dnces  impii :  edicta  principum  ubique,  aroe  incensne  , 
fumus  ubique  ac  nidor.  Aer  foedabatur ,  lerra  pollue- 
batur,  do^mones  debacchabantur ,  diabolus  choreas 
agebat :  pater  occidebat  filium;  filius  inhoriorabat  pa- 
trem  :  nalura  scindebatur ,  pieias  non  distribuebatur. 
Ubi  sunt  nunc  illi  qui  audenl  conira  Ecclcsiam  pu- 
gnare?  Quando  novella  erat,  non  ixsa  fuii,  et  cifm  ad 
ca^lum  perlingit,  exspecins  tc  illani  passe  snperare? 
Cum  undecim  tantum  essent  apostoli ,  niilliis  eam  s-u- 
perare  potuit ;  sed  illi  nndeciin  lot  hoininum  millia 

auasi  sagena  ceperunt :  nunc  verocuin  innre,  terra, 
esertum  et  urbcs ,  oinne^que  termitii  terrae  vera  re- 
ligione  sunt  repleii,  niim  speras  te  illatn  posse  vin- 
cere?  Veruin  non  potcs,  Chrislus  enim  proiiuniiavit, 
PorUB  inferi  non  pran^alebunt  adver$u8  eam  (Matth. 
i6,  i8).  Facilius  est  caeluin  de  medio  tolii,  et  terram 
pcrire ,  quam  aiiquid  mali  pati  Ecclesiain.  Ipse  Ciiri- 
slus  ait  :  CcBlum  et  terra  transibunt ,  verba  autem  mea 
non  prceteribunt  (Matth.  24.  55).  Bene  quidein  :  vcr- 
biim  quippe  Dei  ipso  cxlo  poteniius  est  :  caelum  enim 
est  opus  verbi.  Dixit  Dcus ,  Fiat  Ca^luni ,  et  verbum 
opus  factum  'est.  Currebat  natura ,  et  nihil  iinpedie- 
l)at.  Etenini  Dominus  erat  natur£«  qui  et  talem 
facere,  et  immulare  poterat.  Ego  illam  aedilicavi 
qui  caelos  statui  :  verum  non  pro  cselis  ^  cor- 
ptis  assumpsi ,  ut  discas  et  cselo  et  angelis  et  omni 
creatura  faonorabiiiorem  Ecclesiam  esse.  lde.o  Cmlunx 
et  terra  transibunt ,  vcrba  autem  mea  non  prceteribunl. 
Adsit  Judxus ,  adsit  gentilis  :  si  haec  inanin  verba 
sunt,  redargiiat ;  si  autem  vera  ,  adoret  virtiitcni. 
Dixit  Christus  :  Cwlum  et  terra  transibunt^  verba  au^ 
tem  mea  non  lran$ibunt.  Quid  sibt  vultint  verba  ejus  ? 
Adducamus  in  mcdiuin ;  videanins  nuiu  intercidennt. 
Non  dubiUiis  dico,  sed  h;erelico  os  occludo.  Ideo 
/  Ccelum  et  terra  tratwbunt ,  vcrba,  autem  mea  non  tram^ 
ibunt.  Quie  verba  ?  Tu  es  Peirus  ,  et  super  hanc  pe- 
tram  cedificabo  Ecclesiam  meam ,  et  portce  inferi  non 
prcevalebunt  adversus  eam  (Mailh.  i6.  iS),  Sup^r  hai'^ 
petram.  Non  dixit ,  Super  Petruiii  :  neque  eniin  siiper 
hominem,  sedsnper  iidem  ejus  Ecclesiain  aedificavit. 
Quid  erat  illa  lides?  Tu  es  Chrislus  Filius  Dei  vivi 
ijb.  V.  i6).  Pelrnin  Eccresiain  vocnvit,  qu:e  excipit 
liuctus,  et  non  concutitur.  Eteniin  Ecclesia  temaiio- 
ncs  excipil ,  sed  non  vincitur  Quid  igilur  cst  ilhid , 
Super  petram  ?  (^onfessio  in  vcrbis  est.  Num  immit- 
lis  lapides?  num  ligna?  niim  ferrum?  Ncquaquam- 
inqiiit  :  non  est  enim  xdificium  hujusmodi ,  quod, 
quotibct  modo  structum  $it ,  teinpore  solvilur  :  coii- 
« Ven.,  super  ccetos. 

fVingt-six.J 


W7 


SPI3RIA. 


m 


feMiooem  aalem  ne  iteniones  quidem  vtnoere  pos- 
Mnl.  €oJii8  rei  tosies  sunt  martyres,  quorum  laiera 
Tadebantur ,  nec  tamen  lili  Qdem  amittcbant.  0  res 
admirandas !  Paries  effoditur ,  et  tbeaaurus  non  abri- 
pilur  ;  caro  consoniitur ,  et  Qdes  non  aniiititur  :  lalis 
quippe  niarlyrum  virtus.  iVoiti  $uffer  hanc  peiram  adi" 
ficabo  EcdeMiam  meam  :  ei  porlee  inferi  non  prenale' 
Imnt  adversM  eam,  Yerborum  accurationem  animad- 
verlite  ;  PorUB  inferi  non  prievaleintnt  adoersu»  eam, 
Cur,  inquiunt,  non  impedit  quominus  lenlaliones  Ec* 
cleaiam  impetani?  Non  impcdio;  iionne  ui  meam  vir- 
tutem  ostendtm?  Si  iiemoeain  impugnaret,  dicere 
possint  :  Si  oppugnareiur,  uiiqiie  viiiceretiir.  Ideo 
sinit  eam  impugnari ,  ne  dclcctui  impiignanlium  vi- 
ctoria  adscriliatur.  Kl  portis  inferi ,  iioii  dicit ,  Noii 
irapiiigent  iii  eam  :  sed ,  Non  pnevaiebunt  adver%u$ 
tam  :  impugnabitur ,  aed  non  vincftur.  Tempesia- 
lea  subit  Ecclesia ,  sed  non  detiiergitur  :  fluclibus 
jactalur ,  sed  non  obruitur  :  tela  excipit ,  sed  non 
vulneraiujr :  macbiiiis  impetilur ,  sed  turris  non  qua- 
titur.  Et  quid  dico  Ecclesiam  ?  Unitm  verbuin  proiii- 
lit  piscaCor,  et  stat  sicut  turris  imiiiobilis.  Quot  ly- 
raoni  verbum  hoc  delere  conati  sunl,  et  non  polue* 
runt  ?  Supra  petmm  eiiim  fundaium  erai.  Hic  ani- 
«Bum  adhioe  :  tyranni ,  Imperatores ,  diademala,  gla- 
dii  acuti ,  dentes  ferarum ,  mortis  oblaiao  lerrores, 
sartagines »  fornaces  :  pharetram  quippe  suam  eva- 
cuavit  diabolua  :  sed  Ecclesiani  noii  luisit.  Quare  ? 
Partm  inferi  non  pnetMUebunt  advenui  eam,  Q.iot  ab 
initio  Ecclesi»  impugnalores  ?  Ubinam  illi  ?  Silentio 
ei  oblivioni  dati  suiit :  ei  Ecclesia  floret.  Ubi  Clau- 
dius  ?  ubi  Augusius  ?  ubi  Nero  ?  ubi  Ttberius  ?  Nih 
mina  mera  sunt :  korum  nemo  meminit.  Quia  Eccle- 


siam  impugnaveront ,  nulla  eoram  meotio  :  Eedeui 
autem  plusquam  sol  splendel.  Quocomqueieris.u 
indos  ,  ad  Mauroa  ,  ad  Brilannos  *,  ad  lotom  orbeoi 
terrae  invenies  illud ,  /n  prindpim  erat  Verbum  ( Joan, 
I.  i),  ei  vilam  ubique  probam.  Aiiteliac  vcrocivibies 
erant  impieUite  replel»: ;  nunc  auletn  ipsum  desertDiu 
pietatc  |>lenum  esl.  Aniea  regin:i!  sailahant,  luniiii 
natali  llerodis  saliavitflria  HerodiMlis  {Matih.  14.6; 
hodie  ne  aiicilla  quidem  id  facere  dignatur.  AnKu 
Persx  '  matres  suas  in  uxores  ducebaiii ;  bodie  vir- 
ginilatem  colunt.  Anlea  Golthi  palres  ocddebanl; 
hodie  sanguineni  suum  pro  pia  reiigione  fundere  nnu 
dubilant.  Antebac  etiani  privati  erant  iinpii ;  hodie 
Imperatores  et  populi  pii  sunt.  Iinperator  bodiernns 
posito  diademate,  accepta  cnice,  xtaieiii  babens  im- 
m.ituram,  canitie  dignam  sapientiam  eihibet » in  k- 
clesia  imperium  iioii  agnoscens  :  foris  salelliiiiim.bic 
mysteria  ;  foris  scuta ,  hic  sacrorum  iniiiaiiones : 
Tbeodosii  fllius  et  paler  Theodosii.  Pni  his  omnilHis 
ffralias  agamus  Deo :  cui  gloria  et  imperium  in  sxca- 
la  saecuiorum.  Ainen. 

'  in  veteri  versione  additar,  ad  uiepamm. 

*  Qu;e  ae^ttUDUir,  usque  ad  vocem,  AnUbac,  iu  baben- 
tur  in  veteri  versione  l^tiua,  a  texlu  Graeco  loQ^e  diversi: 
MOiffuUus  gentis>  Per$arum  fUH  pareniSbm,$ocvimt¥r  cm- 
VMbio^eteoror  fratrijungebatur  impune :  nune  eerorir^i- 
nHaiem  appetma.  Ante  hoc  autem  quo^  t»  Britanm  h- 
mam  ve$cebamur  curmfms,  ma$c  jefmak  reficvmt  enmm 
wuam.  Ma$$ageteB  et  Derbke$  nmerceputam  qmeufraait' 
ne  moriuittur\  et  parente$^  cognatoe^  propinquoe^  eumeiU' 
nectam  veneriMy  jugutatae  deearaM^  rutiu$  eae  dicaaa, 
uta$e  potiu$  quani  a  vernnbue  consumantur  :  maic  m 
po$t  pa$$iottem  chrieti  et  reeurrectkmem  etui^  adsloiflitia  A 
castitau  devote  mititant  chrieto,  et  prope  omnet  gntes  pn 
mmdne  Domim  fioutere  $anguinem$itummmdubilaiL 


m  SANCTAM  PENTECOSTEN. 

8BRM0  II. 


Adveiiit  gralia  Spiritirs :  verax  quippe  est  ille  (|ui 
donuni  Spiritus  saiicti  proinisil.  Advenit  Paraeleius  a 
Domino  Christo  |)ra.*dicaius  ;  menliri  enim  nequit  is 
qui  ejus  ad  nos  profectum  prxnuiiliavit.  Non  scrvus 
servi  adventum  pra^dicit;  Sed  Doininus  Domini 
«quali  honore  praediti  prxnunlius  Tuit  :  et  boiius 
docior  boiio  doctori  lococedit;  imo  polius  et  prx- 
oentiadest»  et  cum  ascendciite  asceiidit ,  et  cum  de- 
scendente  advenit.  Iiidivisihilis  quippe  est  Triniiatis 
gratia  :  ac  neque  qui  ascendit ,  abiit;  ueque  qui  vc- 
nit ,  abcrnt.  Sed  ascendit  Dei  Vcrbum  ut  bomo ,  et 
lamen  adesi ;  descendit  vero  Paracletus  ,  nec  ca^Ios 
reti(|«it :  sed  cam  Patre  regnai,  n  lerram  illununai, 
cecooomiam  implevit,  et  genera  liiignaruin  aposiolis 
niisit;  vox  ingens  siatiin  audicbatur  ,  veliemeiitis 
aurac  sonitus  factus  est,  tonitrui  sircpitum  advenlus 
Spiritus  sancti  imiubalur :  nam  super  filius  tonitrui 
advenUbat.  Et  apparuerunt  ei$  di$pertU(e  tamquam 
igni$  (Act.  2.  5)  :  eralque  id  quod  appnrebal,  lerri- 
bile;  id  vero  quod  sigebaiur,  dcsidorabile  :  aamina 
ingruens,  nec  urens;  ignis  insidens,  nec  couibu- 
rens;  ignis  qui  caelesiem  sapientiamdabat,  ignis  qui 
in  linguas  innunieras  dividebatur,  ignis  in  verborum 
species  divisus  :  flamma  (|ux  piscatures  argumen- 
landi  modom  docebat,  qu:u  coriarium  rhctorem  efii- 
ciebat.  Imo  vero  his  non  suiit  comparandi  sophislx. 
Illi  eiiim  onius  solum  gentis  doctores  erant;  hi  vero 
toiius  orbis  paedagogt.  Yir  Galilasus  Medorum  lingua 
loquebatur,  Parthice  sciebat ,  Elamitice  non  igno- 
fabal :  sed  omnium  dialectorum  imagiiies  in  ore  fe- 
rebat.  Aiidilorum  nemo  illuin  essc  barharum  puta- 
bat ,  ncque  a  verborum  talium  ut  spurionim  auJitu 
refugiebat :  sed  a  tota  genie  quasi  contribulis  aiidie- 
batur,  (|uia  lotius  orhis  linguam  circumferebat  .  et 
bunc  pnmuiii  pia^  religionis  fructum  accepiinus<.  Nnm 


in  conslriictione  turris  vncum  specics  divisx  saui,  et 
alii  liomines  aliorum  linguara  ignorab.int.  Dcoqoe 
perosi  propositi  concordiam  ignorantiaverborumdis- 
sip.vi  opus  erat ,  ei  eos  qui  siinui  ct  iiiale  0)»era- 
bantur,  linguae  mutatione  disjungi,  absiirdiqiieoooa- 
tus  notitiam  ex  verbis  accipere  :  ita  ut  is  (|ui  lo(|ue- 
batiir  iiibil  diceret,  et  qui  aiidiebat  niliil  iiueUigeret 
ne  tempus  fnisim  insuineretur.  Qiiodunm  t  bi  iirru- 
gantix  lucrinn?  quis  Unii  operis  liuis?  Cnr  eum  qoi 
apprehcndi  iiequit,  apprehendere  satagis  ?  Cur  c;i>luin 
ipsum  rapere  conteiidis,  qui  ne  dignus  quidcin  e&  (|ui 
terra  fruaris?  Quidsublimia  Ibqucris,  qui  iie  proxiDii 

3uidem  lui  vocem  inteiligis?  Vocem  et  linguain  iuato 
ivido,  et  opus  soivo ;  non  quod  ascensum  luuni  me- 
tuam,  nec  quod  regno  ineo  tinicam  ,  sed  quod  de  le 
vaiie  laboraiitc  ct  faliscente  sim  soiliciius.  Non  eniai 
lapidum  structura,  iiec  muitoruoi  iiiaiiibus  aidificaia 
turris  in  caclum  deducere  potesi,  sed  currus  diviiue 
cognitioiiis,  et  cqui  justiti;c,  vilaque  loce  purior« 
atque  alx  virtulis  iii  illa  ducuiil  via.  IIIos  quidem  di- 
visae  Iingu:e  ab  ausu  deterruere,  iia  Deo  saiaeoier 
clemenlerque  disneiisante.  Quod  autein  illis  ^^^ 
improbis  abstulit.  Iioc  apostolis  utpote  probis  dcdii :  el 
qui  per  linguam  iinprobos  casligaverat ,  per  lingi^"' 
toncios  gloria  affecit :  ac  minlstri  verhi  ejus  forniajjsu*- 
cipiunt,  non  ad  osteniationcm  gnilia  uteutes.  sed  *d 
usum  doniim  accipientcs.  Oportcbat  eoiiu  orhis  du- 
ctores  orhis  linguas  callere.  Inlirinuscertedocior, 
qui  a  discipulis  iion  inlelligitur.  Yeriim  illi  uipofe 
quibus  Unta  invsteria  crediu  fueraiil,  necessano 
linguaruin  noiiiiam  prius  acceperuiil.  Nullus  eimi" 
quenipiam  inysteria  docere  poiest,  quin  priusilie 
crediderit;  nec  poiesi  quis  credere,  iiisi  quajdicuo- 
lur  tencat.  Hinc  coBpit  Spiritus  gratia ;  ideoquc  w- 
nituum  miracula  pritisedidii.  Iii  onmmterramen- 


909 


IN  PENTECOSTKN.  SERMO  IIL 


8i0 


rtf  MOHus  earum  {PsaL  18.  5).  Oporlebai  eiiiiD  eum 
orliem  lcrrarum  comprehenaere,  ei  secuiidum  men- 
suram  fiuium  f jtis  extendi,  neminemque  doctriiiaex- 
pcrtem  adesse,  ac  sine  instilutione  prxtermitli.  Ap- 
paruerunl  autem  in  forma  ignis  divisae  lingune.  Ele- 
«•im  aposlolorum  lingu»  ignis  luore  operaiurse  erant, 
et  duplicem  nsum  exbibilurae;  iia  ut  ei  diabolum 
adiirerent,  et  sedentes  in  tenebris  illuminarent.  Vide 
mibi  igiiem  fidelibusoleoquoYis  mitiorem;  Videmihi 
linffuam  quovis  igoe  diaboto  formidabiliorem ,  vide 
inini  lioguam  inipietatis  spinas  incendentem ,  et 
pietatts  se^etes  rure  perfundentem ;  Vide  mihi  diio- 
decim  di«cipulo8  ab  uno  dociore  inslitutos  ;  vide  mihi 
diMMlecini  dnces  ab  uno  rege  cooptaios  ;  vide  mihi 
duodecin  splettdida  lumlnaria  ex  uiio  vertice  sur- 
gentia;  vide  mihi  daodeciro  puros  radios  ab  uno 
sole  emissos ;  vide  roihi  duodecim  lucernas  ab  uiia 
seintilla  accensas ;  vide  inilii  duodecim  palmites  ex 
▼era  vite  pullulantes;  vide  niihi  duodecim  cophinos  ex 
una  mensa  repletos ;  vide  roibi  duodecim  fluvios  ex 
uno  fonte  manantes;  vlde  mihi  duodecim  linguas 
ex  una  gratia  loqueutes.  Ne  putes  illos  ebrios  aut  mu- 
sto  pieiios  esse,  ne  iocredulitate  tua  dunum  contume- 
lia  aflicias,  ne  exseerandos  homines  imiteris.  neque 
SfNritiH  operationem  ebrielalem  appelles.  EbrJetns 
qiii|>pe  linguarumgeneraimpertire  nequii;  imo  ciijus- 
qiie  liiigiiain  aillgat,  et  insanum  illum  efticit,  sermoiiis- 
que  cursum  inlercipll,  et  quasi  in  peiris  iioclu  ince- 
deiis ,  dentibus  impingit ;  ei  dum  mentem  (enet, 
perturbaiionero  iroroiuit ,  imaginationem  movet , 
et  syliabas  detruncat.  Est  nutem  ebrietas  vigilan- 
tis  sbmnium,  non  dormientis  somniuiu,  furor  si- 
ticiis,  dasmon  esuriens,  diabolus  viiio  insideiis, 
latro  in  ctmviviis  iiisidias  struens,  et  mero  ra- 
tiocinium  iHQaiiiinans,  et  pharmacum  animai  defl- 
cieiiU  venenatum  parans.  Ilaec  solet  ebrietas  efficere. 
Haiic  apostolis  caluniniam  oflerebant  iiupii  illi  :  ni- 
bilqiie  miriitn  si  sobrii  Judieis  videbautur  ebrii :  olim 
naiiiqiie  sanctos  viros  contumeliis  arficiebaiii,  el  pro- 


phetas  tamquam  ebrios  irridebant.  Etiarosi  vero  ab- 
negaverint,  dicamus  ipsis  :  Atmon  hwe  ita  sunl^  fiUi 
hraelf  dicit  Dominus  f  Et  potabatis  sanctificatos  meos 
vino,  et  prophetis  pr(Bcipiebalis  dieentes,  Ne  prophetefis 
(Amos,  2.  i\.  \i),  Egoetiam  ipse  ebrios  illos  esse 
faleor,  non  ebrieiate  quam  tu  dicis,  sed  divina  et  spt 
rltuali  illa  ,  quam  qui  liauserit ,  sapientia  repletur  , 
quam  qui  liauserit,  mente  niboratur,  quam  qui  hati- 
serit ,  vigilat  ad  virtutem ,  qnam  qui  hanserit ,  Deoin 
amare  discit,  quam  qui  biberit,  non  sitiet  in  «temum, 
quam  qui  biberit,  cum  Paulo  inanit,  ignem  et  ferrunv 
audacter  adit,  et  in  pericula  se  conjicit,  omnemque 
calamitatem  quasi  rem  laetam  ampleciitur ,  de  conlu- 
meliis  quasi  de  laudibus  exsultat ,  de  conviciis  quasi 
de  pnccoiiiis  gesiit ,  vincolis  pro  Servalore ,  quasi 
coroiiis  regiis  exbilaratur.  Hic  crater  apostolos  ine- 
briavit;  hoc  poculum  Salvatoris  discipufl  ebibenini, 
et  pulcherrima  ebrietate  capti  snnt ,  ac  sacra  mensa 
satiati  dicunt  ciim  beato  Davide  :  Parasti  in  canspeefu 
meo  mensam  adversus  eos  qui  tnbuUmt  me  :  impin- 
guasti  in  oleo  eaput  meum^  et^calix  tuus  inebrians  quam 
prceclarus  est :  et  misericordia  tua  subsequetur  me  om" 
nibus  diebus  vitas  mem^  (Psal.  22.  5.  6 ).  Qui  eiiim  ex 
lioc  calice  bibit,  etsi  sobrius  in  Ghrisio,  Insanis  ebri- 
us  esse  videtur ,  cum  ea  quae  Salvatoris  sont  sapitt. 
Hunc  craterem  nobis  Dotninos  Ghristus  ex  sangoine 
suo  miscuit ,  multos(^ue  nobis  convivas  advocavit , 
innumerosqoe  evangelicos  pisces  congregavit,  ac  Po- 
tri  sa^enam  implevit ;  fuitque  spectaculum  novom  et 
itiauditum ,  et  piscatum  ipsi  celebriorem  tempestas 
reddidit :  quos  enim  persuadendo  piscatus  non  foerat , 
perterritos  cepii  vivos,  fulgure  ad  piscatom  soppetlas 
lerente.  At  nemo  id  novo  gre^i  in  contumeliam  verlat, 
quod  juvante  fulgure  capti  sint :  solet  namque  Ghri* 
stus  calcitrantes  puUos  per  fulgur  frenare.  Ae  qois- 
quis  beati  Pauli  vocationem  novit,  cuiii  Paulo  vocatos 
exsultat,  et  Dominum  Christum  per  fulgur  conspieiens, 
Ghristi  discipulus  eflicitur.  Ipsi  gloria  in  saecula  s»» 
culorum.  Amen. 


IN  SANGTAM  PENTECOSTEN. 

SERMO  III. 


Uua:  liuguas  hodie  distribuit  gratia ,  liiigux  uiopia 
non  me  sinit  timere,  quas  illiteratos  viros  iiiundi  ma- 
gistros  instituit,  qux  piscalores  in  rhetoras  cooplavit, 
pudefactis  per  exiemporalem  illam  sapienliam  hujus 
inundi  sapientibus.  Quo  eniiii  alio  inodo  hominum 
greges  idoloiatriae  morbo  laborantes  ad  pietatem  accur- 
rcrunt?  uiide  multis  domiiiis  obnnxiam  daemonuro 
servitutem  dedidiceruiit  ?  undenam  factuin  est  ut  exi- 

Suus  discipulorum  numerus  liominuin  simul  atque 
aemonum  turinis  olisisteiet,  nisi  divinitatis  igne  ar* 
matiis  fuisset  ?  Hodie  fonles  ignel  graii»  scaturierunt, 
et  flamma  discurrens  aoras  Spiritus  pervadit.  Hanc 
Cbristus  gratiain  discipulis  sfnnuntians,  dicebat :  Non 
relifMam  vos  orpiianos  (  Joan.  n.  1(>.  42 ) :  alium  vo- 
bis  Paracletuni  niiitet  Pater  :  iiam  Domiiii  in  cailum 
ascensus  sponsor  est  descensus  Spiritus  saiicti  de 
cxlo.  Opus  enim  erat  ut  ii  qui  Jesum  receperant , 
Spiritiim  quoqiie  sanctuin  adveiiieniem  acciperenl,  ut 
diviiia'.  cogniiionis  doclriha  ad  perfeciiorem  ascensuin 
accurreret.  Jesus  itaquc  humana  assumpta  natura, 
hominibus  consentanea  indutus  specie,  ad  Spiritum 
sanctum  suscipiendum  homines  crexit.  Nam  Adhue, 
ait,  niu/(a  liabeo  dicere^sed  non  potestis  portare»  Cum 
ttutem  venerit  Paracletus,  Spiritus  veritaliSf  ducet  vos 
inamnem  veritatem  {Joan,  i6.  18).  Exibit  post  me  is 
(|ui  est  ejusdem  mecum  subsiantiae,  adveniet  ad  vos 
is  qui  est  ex  Patre,  Patri  par  secundum  sobstantiam. 
Ea  igitur  qux  verbis  acceperant,  opere  compteta  no- 
verunt  :  quomiij  promisstonem  acceperant,  expe- 


rientiam  exspectaliant.  Cum  compUrentur  dies  Pente- 
costes  {Act.  2. 1).  Breve  tninporis  spalium  fuit  Ascen- 
sionem  ititer  et  dcscensum  Spiritiis  Saiicti :  Servatoris 
promissio  ipsis  rebus  et  operibus  exitum  babuii.  Apo- 
stolorum  ergo  chorus  promissionem  dominicam  qnasi 
anchoram  nactus,  Spiritus  pnesetitiam  exspectabat. 
Ctfinque  dierum  cursus  ad  quinquagenarium ,  nuine- 
rum  devenisset*  quando  scilicet  secunduin  legis  pra- 
cepCum  septem  heudomadum  circuilus  revolntus  festis 
iitrinque  circumscribitur,  tunc  Spiritus  descensus 
fuit.  Sed  non  carnem,  ut  Filius,  suscepit,  nec  humann 
fornia  apparuit,  neque  sicut  in  fluentis  Jordanis  co- 
lumboi  species  Spiritus  prxsentiam  indicavil.  Domi- 
nica  namque  substantia  quo  vult  modo  apparel.  Sed 
tonilruum  quasi  tuba  de  cxlo  insonabat,  sonitu  tanio 
auditum  omnem  superans  :  ct  flamma  involans  riii- 
guas  igneas  peperil :  ignis  divisio  inater  fuit  lingiia- 
rum  :  dispertita?.  lingux  discipulorum  verticibus  iiisi- 
debant.  Hujusmodi  fuit  Spiritus  advenius*.  N.eqiie 
eiiimsinecausa,  nec  ut  festinaret,  festum  Ulud  dele- 
git;  ncque  postquam  feslum  prxteriil,  descensum 
exliibet.  Gur  hoc?  Tres  tantuni  sunt  apud  Juda^os 
publica^  solemnitates.  Prima  Paschatis,  in  qua  oveni 
immolantes,  veruin  A^nuin  iion  agnoscebaiit,  ct  ty- 
pum  honorantes  in  typi  causam  inique  agebant :  cujus 
enim  iimbruin  honorabant,  liujus  praiseuliam  dcbo- 

>  in  Gneoo  hic  phrasis  articulus  interponltur :  Honc  diem 
elegit  cceteris  anlepcnens. 


Sif 


SPUUIA. 


Sli 


nesiabaMt.  Secunda  post  Hlam  Pentecostc  vocata,  se- 
plenum  hebdomadum  spatium  occupaDat.ln  his  umbrae 
ad  deserti  imitationem.  Hae  solemnltates  Judxos 
simiil  una  in  civitate  congregabant.  Quia  igitur  in 
priore  crux  defixa  fuit,  p:issiu  exaltata,  et  hactenus 
tota  Judaeorum  natio  speclatrix  fuit ;  ac  resurrectio- 
nis  roiraculum  sponte  ignorabant,  non  credebant, 
abficondebant,  calumniabantur  :  post  primam,  in  (|ua 
«M^nes  Judxorum  Iribus,  ex  le^is  praecepto  eumdem 
in  locum  congregaljantur,  graliu  lempus  observans, 
\n  discipulos  effunditur,  etoninium  oculos  atque  aures 
adse  convertit,  ut  donum  in  Chrisii  discipuios  effii- 
sum,  ipsum  resurrexisse  (estiricaretur ;  cl  si  Chri- 
ftlum  resurrexisse  non  crederent,  dona  de  ca^lo  vide- 
rent  :  si  niitterentur  qui  sepulcrum  obsignarent, 
cadestium  mlraculorum  spcctaiores  essent.  Sonns 
itaque  tonitrui  adtuit,  et  ignis  de  ca^Io  et  virlus  di- 
vina  Spirilus  advenium  iestificabaAtur.  Sic  iinque 
olim  in  monte  Sina  flamma  commovebatur,  et  Moy^es 
in  Qiedio  ignis  ad  legem  rerendam  insiiluobaiur.  Alia 
nunc  sublimioris  iguis  flamma  involavit,  qua  in  ver- 
ficibus  apostoloruin  insedit.  Nani  is  qui  tunc  Moysen 
ittovitad  leges  Ua*brxis  lerendas,  liaec  nunc  ad  geii- 
lium  salutein  cdidit :  quapropter  veterum  niiiaciilo- 
Tuni  memoria  novis  admixta  fuit :  rursumqiie  ignis 
in  inedio  sistitur,  ut  ex  similitudine  spectaculi  proba- 
reiur  illum  ipsuin  esse  Deum,  qui  prxsenlibus  mira- 
€n\is  fldem  faceret.  Gratia  auleni  in  linguarura  (igu- 
ras  distrihuitur,  ut  illas  suscipientes  doctores  effice- 
rei,ul  in  igne^mbulantes,  magistri  orbis  essent.  Cum 
Qlun  uiia  vox  et  lingua  omniuni  esset,  audax  turris 
4M>n8triiCtio  iinguarum  divisioneiii  intiilit  :  et  pugna 
linguarum  bellum  in  cailos  susceptuin  sedavil :  ac 
linguae  innumere  innumeris  emiss;i!  sunis  perierre- 
faciebani,  sed  auditum  non  unum  reperiebant  ad  so- 
num  vocis  annueiitem  :  sed  dlvisa  lingua  sentcniias 

Suoque  diviseral,  et  soluta  lingiia  iiianus.  alligab:il. 
[unc  auteiii  gmtia  divisa  linguis  ora  in  uniuscujus(|ne 
lingunin  collegit,  doctrina!  lermiiios  extcndeiis,  et 
multas  fldei  vias  aperiens.  0  stupenda  miracula ! 
apostolus  loqoebatur,  et  Indus  docebatur  ;  Hebraeus 
loquebatur,  et  barbarus  iustitiiebalur ;  graiia  pcr 
sonum  effundebatur,  et  auditos  verbuin  percipiebat ; 
Gotthi  vocem  noverant,  ct  i£thiopes  linguain  agno- 
scebant ;  Persae^  loquentcm  admirabantur,  ei  popiili 
barhari  :'h  uiin  iingiia  iirigahautur  ;  quantuin  naliira 


genere  mulliplicabatur,  tantura  gratia  linguis  diiesci.*- 
Iiat.  ignis  natura  divisa  operationem  mttliii»lieai. 
Graliai  namque  divitiae  fons  luminis  sunt.  Rursunuiiie 
iiatura  ignis  duin  alta  attingit,  non  minuitur/  serl 
dum  comniunicatiir,  accrsecit :  sic  ct  gralia  effnsa 
fluenta  sua  mnltiplicat.  Uiia  lucerna  qu:c  sexcciilas 
parit  faces,  quae  omnes  splendida^  lucent,  et  luniinis 
fulgor  iion  ahscedit  :  sic  gralia  Spiritus  ab  aliis  in 
alios  procedens,  et  illos  rrplet,  eteos  a  qoibus  pron- 
cisciiur.  Graiia  igitiir  priino  in  apostolos  venic,  ct 
hos  quasi  arcem  rapieiis,  <ic  per  eos  in  fldeles  exiiii- 
dans,  omnia  rcplet;  griiiiae  namque  fliienta  iion  coii- 
trahuntur.  Igiiis  igitur  ling'ia  inv(>lavit,  quivis  di-ei- 
pulus  milliuni  liiiguaruin  recepiacidum  erat,  ac  pra:- 
senles  illi  aiioqiieliantiir,  ad  ccrtamina  praidicationis 
se  coiiferentes.  Qiii  niiraculo  pnvsenlcs  eraht,  Ihea 
iriim  consiiluehanl :  aderal  el  indliiiiido  audiCoruiii 
genere  discrep:intiiim,  nec  deerat  linguii  atiostnlica, 
(^u.e  propriis  cuiqiie  verbis  pra^dicaret.  Naiii  qiiasi  iii 
iinctiira  qiiadain  iguis  contnctii  vocem  accipieiiti*s,  co- 
giiilioneni  non  tenipi)i-e  partam  accipiehaiit,  lides  do- 
cebator,  gratia  adntirationi  erat.Deiis  cognoscebatur; 
sed  Judspus  ridebai,  et  iniraculum  ehrieUitem  essc 
criininahatirr,  et  graiia;  raysterium  vioi  novi  opiis 
esse  dicebat,  Musio,  inqiiit ,  pteni  sunt.  0  ingratum 
animum  Judaiis  innatum  !  Tempus  cogltn,  Judaie,  el 
linguam  caluinniantein  compriine.  Ubinam  inustiiin 
jaiii  accedente  mes>is  terapore?  vere  ineunte  qiior- 
suin  niusti  meiitio  ?  Tempesiatem  atipi  teciiin  reputa» 
et  Ifiiguam  freiia.  Qiiid  igitur  Pelrus,  qui  Spiritu  pri- 
mas  tenebat,  qui  graiia  ahundabal,  qui  igiie  plcniis 
crat?  Lingua  sua  utitur  ad  linguas  delendeiidas.  Non 
enim,  sicutvos  testimatis,  /it  cbiii  sunt  (  Act.%.  18)  ; 
sed  hoc  est  quod  dicium  est  per  Joeietn  prophekim  : 
Effundam  de  Spiritu  meo  (Jod.  2.  48).  Pehigiis  gra- 
tiaruiii  anniintiat  propheta.  Effundam^  inquil,  de  Spi- 
ritu  meo  At  nunt  coliib.ta  deinde  suiit  fluenta?  an  ail 
Judxos  tantum  circiiinscribitiir  dontim?  Ne<tuaquaiii. 
Effundam^  inquit,  super  omnem  carnem.  Praediciionein 
euni  didiceritis,  exitum  videte.  Pnevenit  propbeiiciin 
linguam  liiigua  SpiriUis.  Hujus  iiobis  gralia^  stillam 
iiifiiiidi  preceniur,  ut  miracult»rum  memoriani  retineii- 
tes  graiiiu  lucriiin  uietainus :  facilc  namquo  doniiiii 
miltilur,  si  voiiint:is  reperiatur.  Ipse  namque  Oeuj 
est  qui  operatur  omnia  in  omnibiis  :  ipsi  potestas  el 
iinperiuin  iii  infliiita  sxcula  saxulorum.  Ainen. 


AD  HOMILIAM  DE  SPIRITD  SANCTO 

MONITUM. 


Savilius  in  Notis  p.  815  circa  concionem  deSpiritu 
sancto  judicium  hujusmodi  tulil  :  c  Hanc  homiliaiO 
agnoscit  Photius  Bibliothecse  p.  841 :  descripta  est  ex^ 
bibliotheca  Regia  Lutetiae.  Vel  Chr^rsostomi ,  vel , 
quod  poiiiis  reor,  ailerius  aliciijus  e\  illa  ertidiia  an- 
tiquilate.  Stylus  enim  magis  concisus,  et  freqnenies 
loquendi  formulae  Joai.ni  nostro  non  u^itaia;.  i  Gerie 
tanta  est  illa  styli  diversiias,  ut  Fronto  Duceus  eain 
jure  iiiter  spuria  ablegaverit.  Hic  enim  orator  totns 
strigosos  est,  coarciatoque^  dicendi  geiiere  uiiiur ;  ul 
nullus  mihi  umquam  visus  sit  Chrysostomo  absiini- 
lior.  Male  ergo  Photios  eam  inter  gerinana  S.  docto 
ris  opera  recensuit,  ut  etiam  alia  plurima  cooplavii. 
Libet  autem  epitomen  illam  hiijus  coiicionis  quam 
jpse  c.  77  contexuii  Latine  convertere,  lectori  baud 
(iubie  non  displiciiuram. 

c  Lecta  est  prima  Cbrysostomi  Homilia  de  Spiritu 
snnclo,  cujus  inilium,  Ueri  a  nobis^  amalores  Christi. 
^alsi  Christi  ex  seipsis  loquebantur,  non  ex  lege,  noti 
cx  prophctis  ;  sed  ex  proprio  sensu  aique  moiu.  Sei- 
vator  auteinnondisce^sitalego,  non  deseruitprophc- 
tag;  sed  diceiial  modo  ,  Bene  dixit  Hesaias  (  Malth. 
iS)  ;  modo  autero,  Nonne  scriptnm  e$t  in  lege  vestra 


{Joan.  8. 17 )?  et  sexeenta  similia.  Quia  igitur  ii  qui 
ante  Chiistuin  veiierant,  et  callide  frauduicnterque 
sibi  nomen  ejus  imposuerant,  non  ex  sacris  Scri- 
ptiiris«  sed  ex  propria  arrogantia  errores  suos  effe- 
rebant  :  dieebat  Servator,  Ego  a  meipso  non  loquor 
(Joan.  14  ),  qucmadtnoduiii  illi.  Nani  a  seipso 
loqui,  illud  est,  prauer  sacras  Scripturas  loqiii.  Quod 
aiilein  a  "scipso  loqui  mt>s  sit  phcudochristorum  et 
pscudoprophetarum,  «locel  ipse  L)eus  per  propbeiaiu 
Ezecliielem  :  Non  misi  eos  ;  a  semetipsis  loquuii  itiii/, 
ex  corde  suo  loquunlur  (Ezcch.  13.  3.  (>).  Quandoqui- 
dem  i^itur  pseudopropheia'.  ex  proprio  seiisu  pra^di- 
cabaiit,  ut  iilam  a  se  amoveret  suspicionein  ;  iiigraia 
quippe  Juda;orum  natio  illum  quasi  deceplorem , 
qui  mundum  in  errorem  deduceret,  calumniabaiur : 
ideo  dicebai  :  Ego  a  me  ipso  non  ioquor  ,  sed  a 
lege ,  a  propheiis ;  Quoecumque  audivi  a  Patre 
(  Joan.  8.  58  )  in  lege  ,  in  prophetis  :  ex  canu& 
pcrsoiia  iia  loquilur,  ut  iinpiain  iliam  suspicionem 
ahigat  :  Vos  autem,  quaxumque  audistis  a  patre  vestro 
dinbolo  (Joan.  8.  4i).  Nain  qux>  palris  sunt ,  sors  et 
liereditas  sunt  filiorum  :  ideoqiie  ea  quae  ad  illum  per- 
tinenl  heredibus  ejus  ccduni :  ila  ui  idipsum  esse,  ei 


H\r^ 


DK  SPIRITU  SANCTO. 


814 


ii)  idipsum  rocidere  depreliendalur,  ex  semelipsis  lo- 

Sui ,  et  ex  patre  suo  diabolo  loqiii.  Quemadinodum 
Ihristns  advenicns  facius  csi  pleniludo  legis  ct  pro- 
phetarum  :  iia  ct  Spiriius  pleiiiiudo  evangelii.  Cliri- 
sdis  adveniens  ca.qua*  a  Patre  in  lege  et  iti  prophetis 
dicia  fiierani,  conrirniavil.  Idco  dicit  Paulus  ,  PlerU'- 
ntdo  tegi$  Chrislus  (Rom.  iO.  4).  Spiritus  sanctus  ad- 
viMiiens  implevit  ea  quae  cvangelii  eranl.  Quoncumque 
iii  doctrina  Clirisli  sunl ,  ca  Spiriius  implcl;  qinc- 
ciimquc  vero  in  doclrina  lcgis  sunt ,  Clirisius  iniplet ; 
iion  quasi  iinpcrlecius  sit  Paier,  sed  quasi  ipse  Patris 
iiit(*rprc<con.siimmntorque  sit.  Codem  qiioquc  modo 
Spiritns  cxplicat  ei  clarareddiieaquoe  Filii  sunt.  Cle- 
nim  iiiquii  ille  :  HuUa  habeo  vobii  dicere^  %ed  non  polc- 
stis  porlare  modo.  Cum  aulem  veneril  Spirilus  tanclus, 
dcducet  vo$  in  omnem  veritalem  (Joan,  16.  12.  13);  ac 
«hinde,  Quia  a  $emetipso  non  loquilur.  Non  enim  con- 
iradicil  Filio,  sed  implet  ea  qux  Filii  sunt,  ut  Fiiius 
ca  qu;e  Patris.  Iii  hac  oraiionc  circa  fincm  invenies  a 
Chrysostomo  probari,  roissionem  neque  Filiiim  iie- 
<|iic  Spiritum  Palre  minorcs  facere.  Imo  ipsis  verhis 
tlicit  ipsiim  Pairem  mitti  a  Spiriiu  et  a  Filio;  ejus 
verba  siint  :  Si  tibi  ostendero  ipsum  factorem  cali  et 
terrm  miimn  eue  a  Spiritu  et  a  Filio  ,  quid  facies  ? 
Ant  nega  Chrislnm,  aut  dele  Scriplurat^  aut  Scripturis 
subditus,  ipsis  obiempera.  Et  ubinam ,  inquies ,  hoc  di-- 
€ium  est?  Audi  Deum  per  prophelam  Hesaiam  dicen-' 
lem  :  Audi  me ,  Israel ,  quem  ego  voco ;  ac  tola  hnjos 
loci  pcriodo  csposita ,  usqiie  ad  illud,  Et  nunc  Domi' 
tius  misii  meet  Spiritus  ejus,  affirmat  Patrem  haec  di- 
C'TC ,  alr|iie  i'X  pnccodcnlibiis  scrinoncin  connrmal , 


ct  palam  fiicit  Pairem  esso  qui  hacc  loquilur,  et  qui 
millitur  a  Spirilu  et  a  Filio.  > 
hi  his  dictisquxdain  observainiis»  et  primo  qiii- 
,  deiii  hanc  houiiliain  fuisse  priiiiam  inter  eas  (jna:  de 
Spirilu  sancto  inter  Chrysostomi  opera  PhoLii  tein- 
pore  circumferelianlur ;  sed  cx  iis  nulla  alia  compa- 
ret :  n(m  enim  putanduni  est  sennones  de  Pentecoste 
de  quibus  supra  diximus  iii  harum  de  Spiritu  sancto 
homiliarum   numero    comprebensos   fuisse    :    lUus 

npe  alio  loco  separatim  commemorat  Photius ,  ut 
mi  dixiinus.  Aliud  ex  hoc  Photii  compendio  in- 
feres;  iiempe  hunc  scriptorem ,  qui  Ghrysostomuni 
emontitiir ,  iiigenio  valuisse  :  in  hac  eniin  epilome 
ejus  ratiocini^i  clarius  ennnliantuc  :  nam  scriptor 
ilie,  non  multo  inferior  aetateCbrysOKtomo,  nonni- 
hil  inlricaius  est  in  syllogismis  suis. 

Hjcc  homilia  initio  habita  fertur  die  Pentecosten 
insequente  :  ac  contra  Macedoniauos  fere  semper  res 
agiliir,  et  quidem  sirenue  argumcnlisijue  ex  Scriptara 
sacra  desumpiis.  Principio  docetur  in  qiio  diffcrat 
generaiio  a  processione  :  dilucide  dicitiir  intercessio- 
nein  sanctorum  nohis  ad  s;inc(ilalem  auxilio  esse. 
Docetnr  ctiain  Macedonianos  etsi  consubsiaiitialita- 
lem  Filii  admitterent ,  ei  umeii  secundum  Nicxnam 
Synodum  subscribere  noUe.  Sub  Unem  de  Moiitano  et 
de  Manichaco ,  de  postremo  maxime  nonnuUa  scitu 
digna  traduntur. 

Interpretatioiiem  veterein,  quain  nonnullis  in  locis 
Fronto  Ducseus  castigaverat ,  et  qusc  adliiic  medica 
manii  egebat,  multis  aliis  iii  locis  emeiidavimus. 


S.  JOANNIS  CIIRYSOSTOMI  SERMO 

OE  S4NGT0    SPIBITU  (o).. 


1  Heri  a  nobis,  amaloresChrisii,  sanai  et  adorandi 
Spiri(iiscelebrabaturadvcntiis;non  humanariiin  cogi- 
tationum  honore  exceptus,  sed  paiern»  *  virtutis  losti- 
nionio  comprobalus.<^on  enim  cx  iis  qua;  cogitamiis 
vel  loquimur  verbum  Dci  coinmendalur  :  sed  per  ca  - 
qiiibus  illustramiir  et  pielas  commendadir ,  ct  verilas 
prxdicatur.  Uniis  Dci  sernio  est ,  una  sancti  Spiritus 
(hiclrina  ,  et  pieiaiis  lampasest ,  el  divin:c  agnitionis 
prfledicntio,  ac  dociiiri(c  Uei  ilUislratio. Operie  preliiim 
autein  esl,  ut  persevcreinus  diulius  in  sancti  adnran- 
diqiie  Spiritus  cnarralione ,  el  nianifestius  aliquid  de 
snncta  glnriosaquc  putcstate  dicamiis.  Itcrum ,  ut  iis- 
dem  uiamur  verbis ,  nnn  pcr  ea  quse  cogitamus  ,  -scd 
per  quac  docemur ,  Spiritns  sanctus  ex  iis  qu:c  divini 
ilocent  sermones ',  iino  qiia)  ipse  de  seipso  praHlical , 
.  dum  per  propheias  loi|iiiiur,  pcrque  aposiolos  rcrl  rn- 
dium  siiiiin,  natura  iriscparahilis  esl,iilpoic  qui  ex  in- 
separabili  et  indivisibili  naiiira  progressus  cs(. 

Spirittts  sancti  nomina.  —  Nonien  autem  ejus  Spi- 
ritus  sanctus,  Spiritns  vcritntis,  Spiriius  Dci,  Spiritus 
Domini,  Spiritus  Paliis,  Spirilus  Filii,  Spiritus  Chri- 
sti :  et  sic  vocat  eum  Scriptura,  imo  ipse  seipsiini,  et 
Spiritum  Dci,  et  Spiriiiim  qui  ex  Deo  est.  Et  ut  iium-- 
quam,  cum  audinius  Spiritum  Dci,  putemus  eum  per 
familiaritatem  dici  Spiritnm  Dei ,  introducil  Scriplura 
Spiritum  saiictum,  ot  apponii,  Dei,  ctqui  ex  Deo  est. 
Aliiid  eniin  esi  dicere  i)ei ,  et  qui  ex  Deo  cst.  Dei 
enim  sunt  ca-luni  et  teria,  uipoie  ab  eo  facta  :  ex  Deo 
:Hitem  nifail  dicitur,  iiisi  quod  ex  substantia  ejus.  Ita- 

*  colb.,  propruB. 

*  (X)lb.,  divmas  docent  leges^  et  in  marglDe,  dimni  docent 
sermones. 

(a)  uabilusdie  sequeuti  festum  Penteoostes,  oollatus  au- 
U!in  .\i«.cum  Rcg.  2345,  et  cum  Colbert.970.  in  Colb.  titulus, 
HomiUa  de  sancto  spiritu,  et  m  tentationemy  ei  m  iatronem, 
et  contra  Arianosy  et  quid  inteitiqendum  sii  per  vodw^  r  n- 
rniUius. 


quo  dicitur  Spiritiis  sanctus.  Ista  enim  est  propria  el 
prima  appellatio  :  e(  *iit  evidentioreni  habens  intcUi- 
genliam  ,  Spirittis  sancii  naturani  demonstrnt.  Spiri- 
(us  sanctus,  Spiritus  Dei.  Quis  eum  vocat  Spiritiim 
l>ei?  Audi  Salvatorem  dioentero  :  Quod  si  ego  in  Spt- 
ritu  Deiejicio  dasmonia  (  Matth.  i2.  i8).  Siiiritiis  Dei. 
Ut  igitur ,  sieut  dicebnm ,  ne  quis  audiens ,  Spiritum 
Dei,  putel  fainiliaritatein  qiiamdam  signincari,  ct  non 
communitntem  naturx,  Paulus  dicit :  Vobis  auiem  non 
datus  est  spiritus  mundi ,  sed  Spiritus  qui  ex  Deo  es$ 
(I.  Cor.  2. 12 ).  Irerum  dicitur  Spiritus  Patris,  siciit 
S:ilvator  aposiolis  dieil :  Ne  soHiciti  sitis^  quomodo  vet 
quid  loquamini :  non  emm  vos  estis  qui  toquimini,  sed, 
Spiritus  Patris  vestri  qui  loquitur  in  vobis  (  Matth.  40. 
49.  ^O  ).  Sicut  autcm  dixit ,  Spiritus  Dci ,  addilque 
Scriptiira  ,  Qui  ex  Deo  est :  sic  iterum  dietus  est  Spi- 
ridis  Fairis.  El  ut  ne  putctis  hoc  secuiiduin  familia- 
ri(atein  dici ,  Salva(or  id  conlirmat :  Quando  venerit 
Paracteius  ^  Svirifns  veritatis^  qui  a  Patre  procedit 
( Joan.  15.  36).  lilic  ex  Deo ,  faic  a  Patre  dici(ur.  Id . 
quod  sibiipsi  tribnerat  diceiis  ,  Ego  a  Patre  extvf,  boc 
ct  Spiritiii  sancto  ndscribit,  dicens  :  Qui  a  Paire  pror 
cedit(Joan.  i6.  27).  Quid  est,  Procedit?  Noii  dtxit» 
((igniiur.  Quod  enim  non  est  scriptum  ,  non  est  sen- 
tieiidum.  Filius  a  Patrc  genitus  est ,  Spiritus  a  Patre 
procedit. 

iieneratio  in  quo  differat  a  processione ;  eontr^i  hae- 
reticos  Macedonianos.  —  Quaeris  a  me  differentiam  , . 
quomodo  genitus  ille,  et  quomodo  processil-isiefQttid 
igilur  rei  est?  Cum  didlceris  auod  genitHS  esi ,  didi- 
cisii  et  modum,  et  comprefasnaisti^ui^iue.  Ilaqne  cum 
audieris  prxdicari  Filium,  comprehendisti  gcneratio* 
nis  modum.  Noinina  sunt,  qunR  (ide  bonurantLr,  el- 
pia  cogitalione  conservantur.  Quse  autein  vis  est  vocis 
bujus ,  Procedit  ?  Ut  nomeii  generationis  praeiercat 
Scriptura ,  ne  Filium  ipsum  dicat,  dicii  Spirilus  san- 
clus  ,  Qui  a  Palre  pr%cedii.  inducit  cuin.procedenleui. 


815 


SrURIA. 


m 


nt  aqnam  de  fontc  scaturlenlem  :  sieut  ct  de  pnndiso 
dictvm  eat :  Fiuvhui  aufem  procedU  ex  Edem  {Gen.  2. 
10) ;  procedit  et  scatnrit.  Pater  Ibns  aqu»  Tiventis 
diciiur  f  secundum  proplietam  Jercmiam  ;  Obauptnt 
ecelum  super  hoc,  et  horruit  valde  terra^  quomam  duo 
eUmeda  fecit  pejmtui  meus  :  me  dereUtfuerunt  fontem 
eufueg  vitentn  {Jer,  2. 12. 43).  Divinus  scrroo  definiens 
Patrem  foMem  aqux,  inducit  ex  fonie  vita;  aquam  vi- 
Tam  qme  proeedrt :  Qui  a  Patre  f^roeedit  ( Joan»  15. 
M).^uid  ppocedit  ?  Spiritus  sanctus.  Qunnftm  pacio? 
Sicnta  fonteaqua.  Unde  boc  quod  Spiritus  sanctus 
aqiia  vorenir?  Dicit  Salvator  :  Qui  credit  in  m«,  eictU 
dixUSeriplura^  Flumina  ex  ventre  eju$  ftuent  aqum 
mea  ( Joan.  7   38 )  :  ci  interprelans  evangelista  haiic 
aqutin  suiidit :  Hoe  autem  dicebat  de  &piritu,  quem  ae- 
aapturi  eram  credentes  in  eum  {  Ibid.  v.  39).  Si  igitur 
evangelista  Joannes  (leclarans   Spiritum  sanctum, 
dixti  aqu:im  vivain  ,  P«iier  aalem  dt<'ii ,  Me  derelique' 
fUHt   fontem  aquw  viwe :  fons  Spirilus   Tater,  pni- 
ptere»  <  tiain  ex  fatre  prooediL  Diciiur  igiiur  (rcpe* 
lereli<*eat)  Spiriins  Dei,  et  Spiritus  qoi  cx  Deo  , 
S|>irituR  fairis^^  et  Spiritus  qiii  a  Patre  procedil.  Spi- 
rituni  Domini  tcstatur  Hesaias  in  pcisona  Cbrisit : 
Spiritus  DviNtnt  euper  me  :  eo  quod  unxerit  me  ( I$ai. 
<»1. 1).  Ei  Paulus  :  DomiuusautBm  Spiritus.  Vbi  autem 
Spiritus  Domini,  ibi  Ubertas  (2.  Cor.  $.  17).  Si  ul>i  ad- 
Tenit  Spiritus  ,  ibi  esi  libertas,  iittni  ipse  est  servns  ? 
Si  eoruiii  ad  quos  accedil  Spiritus  sanctu^,  Koivit  ser- 
viiiitis  jugum,  ct  prxhlnt  cis  libertalts  persoiiaiu  :  qiic- 
liiodo  ipse  scrviis?  (|uomwlo  lar$;itur  quod  non  hnhei  ? 
qiiouioilo  cum  i()Se  sit  serviis,  lihert:iie  dounl?  N«>n 
amlisii  Pauluiii  diceiitein,  Lex  ehim  Spiruus  tittv  in 
Cltristo  Jem  libcrumme  reddidit  (  Uom.  8.  2  )?Libe- 
rosin'  rcfldil  Spiritus  servos,  (|iii  naiiira  sua  ihhi  ha- 
b«'i  lilMMiaiem?  Nam  si  creatus  csl,  ct  servus  lacius, 
'  uoii  loddit  libcniiii. 

2  Nc  Yossdpbisinatibuscirciiinvcniant  baerelici.Non 

dico  euiii  servuiii ,  noii  crenliirnni :  nova  hKC  esi  hae- 

re>is.  Periciiliiin  esl  ne  tria  principia  indiicant,  increa- 

Uini,  crentuiii,  d  aliiid  iiescio  qimmoiio  vocem.  Spiri- 

tus  Dei ,  Spiiiius  qiii  ex  IKo  :  Spiritus  Palris ,  Spiri- 

tus  (|ui  »  Paire  piocedii :  Spirilus  Doniini,  Spirilus 

Filii.  Qnod  auteiu  sitis  fiiii^  dicit  apostolus,  miitl  Deus 

Sphritum  Ftlii  sui  in  corda  nosira^  clamanlem ,  Abba 

Pater  {GaU  4.  6).  Ecre  ipse  Spiritiis  Filii.  Alio  loco. 

iteium  Spirituin  GhBisii  dicit  Paulus  :  Vos  auiemnon 

estis  in  easne ,  sed  in  Spiritu  :  siqtudem  Spirilus  Chri- 

sti  haifitat  m  w>bis{Hom.S.  9).Obsecro,aiiiraadvertitc 

sauciam  banc  coonexioiiem.  Quasi  catenain  quam- 

dam  sanctnm  et  vivam  ex  triplici  poientia  iudiicU 

Paulus,  nntuvam  coiijungens  inseparabilem ,  el  in  di- 

versis  noniiiiibus  uaam  virlulein  indicans :  Vos  autan, 

inquit,  non  estis  in  curne^  sed  in  SpirUu.  Ecce  Spiri- 

tuin.  Siquidem  Spvritus  Dei  liabitatin  vo^is.  Vide  Spl- 

ritum  Dei.  Si  autem  quis  Spiritum  Chriui  non  habet 

(Ibid.).  Et  sane  oporlebat  dicere,  si  quis  aiitein  Spi- 

rituin  Dei  non  habet  Lsed  dixit  SpiritumChrisii :  dixil 

Splrilum  Dei,  et  subdit  Splritum  ChrisU.  Si  quis  autem 

Spiritum  Christi  no»  hahet^  hic  non  e^  ejus.  Yerum 

hoe  di«il,ut  ostendat^si  Spiritiis  sit,  el  Christum 

essc;et  idem   esse,Ghris(uin  adesse,  et  Spirituin 

ades>e,  ideinque  esse,  Spiriiuui  Deidicere  et  Spiriium 

Chiisti.  Est  igitur  Spiritus  ^aiicius,  Spirilus  vcritatis: 

quasi  quis  dicAi  Spiritum  Filii :  quia  Salvator  dicil , 

kgo  eum  veritas  (Joan.U.6).  Diciiur  Spiritus  veritatis 

qui  est  Siiiritiis  Filii,  sicut  dicit  Paulus  :  if  t«t(  Deus 

Spiritum  FHii  sui  (Gai.  A.  6).  Est  iRiiur  et  Spiritus 

Filii,  et  Spiritus  ejus  qui  excilavil  Jesum  Clirislum. 

Lt  Mudi  Paulmn  ipsum  diccnleni :  Si  autem  Spiritus 

ejusqui  susdtavU  JesumChristum  habitat  in  vobis  (Rom. 

^.11).  Ha^c  nomiiia  sanctac  cl  iinniaciilatic  virluUs, 

a»uc(i  ct  adorandi  Spiritns  :  suutut  alia  nomina,  non 

na4ur;e  convenieiitin ,  sed  operatioui.  Profundus  ser- 

roo,  et  opus  habet  auribiis  attentis,  munitis  et  &- 

deiibus.  Dicitiir  auteni  iteruni  Spiritus  viin:  :  qiiia 

ftaWaior  dicil,  Ego  sum  veritas  et  xita  (Joan.  li.  6). 

Dicitur  Spiritus  vita,  sicul  et  Paulus  dicil:  Lex  Spiri- 


tus  vi(€e(Rom.  8.  2).  HaBC  nomina  ejusdem  snm 

auctorltatis ,    et    ejnsdem    natorae.    Sunt     aiiteRi 

alia  nomina ,  quac  non  adscribuntur  saneto  Spivilui, 

sed  virtuti  et  operationi  ejus;  ut  sunt  dbna  qus.  Dit» 

autem,  et  ante  declaro  sententiam,  postea  lesliim»- 

ntum  snbinducturus.  Quaiido  dat  Spiritus  «inctai, 

preclbus  sanctorum,.  vel  mihi ,  vel  alicui  Christiano- 

rum  sanetifieationem ,  et  aecipio  donum,  ita  iil  san- 

ctum  bnbeam  pt  corpus  et  animam,  donum  mlbi  col- 

latnm  voeatur  Spiritus  sanciiricatioiiis ,  hoc  est ,  cba- 

risma.  Si  dederit  Spiritus  sanetus  euipiam  donum, 

non  habenti  snptentiaro,  vel  non  habenti  inteiligei»- 

liam,.  sed  solam  fidem  det  iBi ,  quales  sunt    mulii 

habentes  dona ,  ut  eredant  Scripluris,  qui  igttorant 

Scripturas,  ficet  illis  credant ,  vocatur  donam  illod 

Spjrittis  fidei.  Si  quis  accipiat  Tirluiem  et  donoro  a 

S|>intii  snncln,  ut  credat  proinissioni  bononim  qup 

daniiir  In  futuro  sxciito ,  iile  Spiritum  promissioni» 

accipit.  Si  qiiis  ncciptt  ot  snpientix  donum,  vocatnr 

donum  Spiritus  sapienti:e.  El  ubiquc  dona  Spirilus 

vocantur  Spiriliis.  Attende  diligenter,  dom  nos  i» 

ftgura  ex  pnrte  speeulationes  tibi  declaraiiMis.  "Venia- 

mos  ergo  ad  demonstrationes.  Qnando  quis   habd 

donum  cariiatis ,  dicitur  habere  Spiritum  caritalis. 

Quando  quis  acceperit  donum  martyrii ,  dicltur  ha- 

bere  Spiritum  virtutis ,  hoC  esi,  doiium.  Jam  qaia  id 

qiiod  dntur,  Spiritus  sanctus  eSt ,  vocalur  et  donum 

eodetn  nomine  qiio  is  qui  doiiat.  Idcirco  dicit  Faulos : 

Non  enim  accepistis  ipiritum  servltntis  iterum  ad  timo- 

rem ,  sed  accepistis  Spirilum  adopiioms  fitiorunt  (Rom. 

8. 15) ;  et  iterum  :  Non  enim  dedit  nobis  spiritum  ti^ 

moris,  sed  Spiritum  virtutis  et  dilectionis  et  tempenm^ 

tim  (2.  Ttui.  I.  7).  Spirirum  autem  hic  docet  donom ,. 

siciil  qiiando  dicil  :  f  os  autem  obsignati  estis  Sfmitm 

promisKonis  sancto  (Ephes.  i.  15).  Proinissioiiis  Spi- 

ritus  ubinani  S(!riptus  est?  Dicil  Paulus  :  Babaites^ 

autem  eumdem  Spiritum  fidei  et  promisakmis^hoc  est^ 

gratiam  Spiritus  (1.  Cor-A.  13).  Ecce  igiinr  Spiritum 

lldei,  et  Spiritum  promissioiiis.  Si  quis  fuerit  maii- 

suetiis  et  humiiis  corde ,  d<muin  accepit    mansue- 

tiidinis  :  est  autem  doiinm  Dei ,  Et  hoc  dicit  Pao» 

liis  :  Si  autem  preBoccupatus  fueril  home  in  ahquo 

deliclo,  vos  qui  spirituates  estis ,  milnitf^  hujmmoS  ti» 

Spiritu  mansuetudittis  (Gal^i^.  1),  hoc  est,  in  chari- 

smnic  doiii   luansnetiidinis  r»  €on$iderems^  inquit» 

tenu!tipsum  ne  et  tn  tenteris.  Eoce  SpiritQtn  mansuetUi- 

dini^.  Alii  datur  8.inctiflcatio  anim»  et  oorporis ,  et 

vociitur  Spiriiiis  sanciiticationis ,  sicttt  ait  iiie :  Pau- 

Ims  scrvus  Jesu  Christi^  vocaius  apostolus,  segregatus  i» 

evangelinm  Dei.  quod  ante  jiromieit  per  prophetas  euos^ 

secundum  Spiritim  sanciificationis  (Rom.  1.1)  Ob- 

verso  ordine  hoc  dixit ;  sensus  autem  sic  liabet : 

Paiiliis  i|iii  fnciits  rst  apostolus  secundnni  Spiritom 

sanctiricationis^  Muliteniin  pniaventni,prhnovcrbo, 

iit  jacet,.iiaerenies  (sic  intclligenduni  esse) :  qui  prs- 

destiiialus  fuit  Filiiis  Dei  secundum  Sphritum  sancti- 

ticntionis.  Non  cst  auleui  sic;.9ed,  Paulus  apostolos 

srdinatus  secunduin  Spiritiim    sanctificatioiiis.   El 

quniuio  ordinatiis  est?  Ex  resurrectioiie  Jesn  Christi. 

Ouoniam  alii  quidem  aposloli  ante  passimieni ,  hic 

aulein  post  resurrectionem,  et  propterea  dicitur,  Sc- 

cundum  Sfnriium  sanctificationis.  Kt  aliud  dico :  Quaii- 

do  iiicipiiniis  omiies  tempore  sncrorum  m^csteriomm 

'   dicerc,  Paternoster  qui  es  in  cfftU(Matth.  (>.&):  do- 

nuin  accepimus  Sfnritum  adopiionis^  hoc  est  donuin 

sancti  Spiritus.  Spiriliis  vocatur  temulatioDis,  sicut 

dicit  l^auliis  :  Quoniam  («mulatores  estis  Spirituum  (1. 

Cor.  44. 12),  hoc  est,  aHnulaiionem  habetis  ad  spiri- 

tiialia  dona.  Qitonidm  amulatores  estis  Sptrltuum  (1. 

Gor.  12.  31),  hoc  est,  donorum.  Ei.Adhuc  exeellen- 

tiorem  vobis  tiam  moustro^  Si  liuguis  hoiiiinum  toauar, 

el  angelommy  carilatem  auieni  non  habeam^  nihilsum 

*  Hic  texuim  Scri|>turaB  invertit  scrinior  iste,  et  quae  de 
Cbrlsto  dicuntur  viilt  de  Paulo  intelligi.  Sed  de  Chnsto  in- 

leUigit  Joan.  chrjfsostomus Homil.  I  in Kilst.  ad  P 

nt  monet  l^ito  1 


817 


Kfiraun  ^as^. 


((.  Ccr.  l^.  1) :  hoc  esi,  omni  dono  ma]or  cstcartek, 

5.  Verum  ad  proposiium  redeamus.  Aceedit ' 

llesaias  :  idem  enim  Spiritus  per  omnes  ' 
Ilaque  sieut  Paulus  dixit  Spiritum  vitx.SfintM 
caritatis ,  Spiritum  virtutis,  Spiritnm  teniperaattc, 
Spiritum  proQiissionis,  Spirituni  ftdci,  Spiritum  ■>•- 
sueiudinis,  Spirituro  adoplionis  fitionmi :  ita  et  bea- 
tU8  Hesaias;  Egredietur^  inquil ,  de  radiee  ieue  nrfg 
{Itm.  !!•  1),  hoc  esi,  re&ia  dignitas  Saivaloris.  \ir- 
gai»  enin  regis  symboium  vocat,  ut  dicit  David : 
Virga  (gqidiaiUj  virga  regni  iui,  Egredielur  virga  de  ra- 
-^iee  Je$te^  et  fioe  de  ea  aecendet^  et  requietcet  super 
.  eum  S^^irkn  Dd  (Peul.  U.  7). 

Varia  Spiriim  taneti  dona.  —  llic  est  nomen  na- 

lur»  ipsius    Spiriius;  deinceps  sequuiitur  dona  : 

SpirUut  eapientiee.  ek  inteHectu$\  Spiriius  consitH  et 

fortitwtim$,  SmritUM  tcienliw,  Spiriius  pietatis^  Spi- 

rpM  timorit  DonUui  {Isai.  ti.  2)    Sicut  si    quis 

explicei   Scripturam»  sivc    tu    lidelis,  sive    alius 

CMsliaiius»  etsi  abscoudilus  sit  scnsus  ct  obscurus , 

.deiaulero.Spiriius  sanctus  alicui  abscondita  sensuum 

revelare » is  aecepit  Spiritum  revelaiionis ,  boc  est , 

donum  quo  profunda  revelnniiii\  iJnde  ct  apostolus 

«olenspi;£  rcliftionis  discipi^  intclligere  Scripturas, 

dicit  :  Precor  Ueum  ut  (JM  vobis  Spiritum  sapieniiee  el 

reveiationis  ^  iu  agt^one^  iHuminatos  oi^ulos  menli$ 

vesira  {Ephes^A.  i7.  18).  Vidisti  Spirilum  revela* 

ilofits?^Sed  ad  propositum  rcdramus.  IJbi  opus  est 

jlMunda  ediscerc,  vocatur  Spirilus  rcvelationis ;  ubi 

oporiet  babere  c^irilatem,  vocatur  Spiritus  caritalis ; 

ubi  decel  maoifcsle  loqui  doctqrom,  vocatur  Spiritus 

s:ipiei)lia: ;  ubi  opus  est  audilorem  cum  intelligentia 

capere ,  nominatur  Spiritus  intellcctus.  Spirilus  sa- 

pieutia^  daiur  docentibus,  Spii  ilus  inteilectus  audito- 

ribus.  Ego  prsedico;  tu  intelligis,  et  dictorum  men- 

tem  capis,  nescis  autem  docere,  id  quod  vocatur 

doiiuiii  sapienti»  ad  docendum.  Voleiis  autem  Deus 

monsirare,  se  sicui  miiiii  docenti  sermonem  sapien- 

ii;e,  iia  miliere  eidiscenti  donum  intellectus,  ut  ca- 

piat  ea  quas  Dei  suiii,  inquit :  Sapienti«i  gratiam  liabet 

os  praE&dicaas ,  intellecius  gratiam  babct  cor  discens. 

Sapieiitia  armaiura  oris  esi,  intellectus  vero  cordis. 

Proptcrea  dicit  David «  0§  meum  ioquetur  savientiam^ 

et  mediiatio  cordis  mei  inieUigentiam  {PsaL  AS,  4). 

Alius  iion  accepil  doctrinae  gratiam ,  sed  nceepit  do- 

nuiii,  ul  dei  consilium,  eonsiliumque  l)onnm  et  admi- 

rabiteu  Aliquando  qui  docct ,  ctuisilium  dare  nescit, 

qnia  non  accepii  :  non  enim  omnia  quis  accipit ,  ut 

ne  doftum  nuuram  esse  putet.  Accepit  quis  doctrinos 

grniiaro,  eiut  ne  superbiat,  ad  consiliuni  iii  rebus 

gerendis  dandum  ineptus  deprebenditur  :  el  alius 

non  vaiens  docere»  bene  consuUt;  etiamque  inveni<» 

ior  qui  muiuum  nunc  aliis  dai ,  nunc  ab  aliis  recipit. 

Unde  boc?Nunc  deibonsirandum  suscipiam,  eum  qoi 

accipit  graiiam  doctrin» ,  indigere  alierius  consiiio. 

Mesea  aeceperai  Spiritum  sapientiac ,  legislationis  et 

doctrinae :  in  sc  susceperat  ut  toio  die  jus  diecret. 

Aecedii  Joilior  socer  ejus,  ct  consulit  ei ,  ac  dicit : 

Moapoies  ^  sufficere.ianto  populo  solus  tu ,  ut  ei  jus 

dica8:sed  si  lioc  feceris,  ioium   teipsum  pcrdes 

{Exod,  18. 18.  $qq.).  Aiquid?  Ciinstilue,  inquil,  de- 

canoSyeiquiAquagenarios,  et  centurioncs,  et  tribunos, 

ut  ea  qii»  exccduni  decanum,  referat  ad  quinquagenn- 

riuro  :  ei  fiuae  exceduni  qiiinquagcnarium,  referat  ad 

CeBturioneffl :  ei  qux  Centurionem  excedunt,rereraiad 

iribunttm  :  ei  qu»;  cxceduni  tribunuin,  refcrat  ad  te: 

ci  qun  exceduni  ie,  referas  ad  Dcum.  Si  quod ,  in« 

quit ,  arave  nepolium ,   rufereui  ad  ie ;  si  auiein 

libi  molestum  sit ,  referes  ad   Deiim.  Etiain  legis- 

lator    sapiens    cum  essei,  accepit  consilium    viri 

privail;  etf^icimn  esiconsilium  lex,  ct  figiira  fuuiro- 

ruiii.  Quoniani  Joibor,  socer  Mosis,  sacerdos  eral 

idolorum  :  postes;  aulem  d&mnalo    errore»  didicii 

vcrilalcm»  laclusqae  esi  (igura   Ecclcsias  gcntium  : 

*  Hasc  ei  sequeniia  abo  ordiue  aliisque  verhis  habeotur 
V.  libro  Exodi  cap.  18.  ^^  ««««wi 


Spiritas  euiM.Ui.  ^n.^  « 
dinis.  t»mtkwm  y>At^ , 
rius ,  m  dMa.t  «ui»  m^^    ^^ 

con«iii.«s«^.„n:s,.:rT...  .  . 

timonsOommi-Huipttu  t*»    *  ..^  .^ ^ 

propositum  »«•  •««*^«r  -^.   ^  ^^  T 

baiiir  taberaaodM  »  «M.,  ^   ^    ^jT  _ 

eral  illi  dono  ^t^,^  ^  ^.,    ^Z^;^' 
quomodo  coiisiieret4  Mm^«m    u^^m^l^ 
ram,  coccimira;  dei.'^  jUar  u*^   ^  ^*^ 
iiices,  et  artetii  eo9UKa6.  v-mms  '^^^ 

poliendi  lapides,el  eatiMPvgML    l 
artes  illas  dedit?Qab  tA  riiL  ,\xji, 
in  terra.  Erat  aniem  tabmtii^MMN»   w  *♦-  .-^    - 
lerraB  :  in  sex  vero  dtebiis  fcm  ^$^  «^,,  ^ 
Exstruebatur  tal)ernacttlnm  fipvM  tM*i^  •^r*< 
lerra5,  el  opus  lialiebani  don*  ii^imm  hmcmt 
opcri  congruerel.  Non  enim  erai  kMi«^  «w^h»i^ 
si'd  textori;c ,  i't  aliarum  artiuni.  Kt  4i««  Wuhii^ 
Vocwi  ex  nomine  Beseieei  de  triku  Juda^  n  mmitm  «m» 
Spirilu  ditimo,  Spirilu  sapientiee^  et  frinKi  i^  mtmm 
{Exod.  31. '2) ;  sapieniiae  Spiritus,  «i  — g^^^  ^^ 
aui  operabantur,  boc  niodo  csse  irpmndMw  m  w 
(aciendum  ;  scienliae  autem ,  ut  omnia  bcae  mmk^ 
rent ;  seiisos  vero ,  ut  intelligerei  qualroi  bAuiuj 
Tirtuiem  ea  qunc  dicebantur  a  Deo.  Alio  lne*  m. 
mittit  Deus  se  daturum  gratiam  clemeniis  et  dKit: 
Effundam  snper  domum  David  Sphritum  graiim  et  de^ 
mentim  (Zach.  12.  iO) ,  hoc  est ,  donum  clcmmiijB. 
Iterum  nirgitur  donuin  liimiilitaiis.  Unde  hoc  liquet'? 
Trcs  piieri  in  camino,  quoniam  ut  justi  flammam 
calcavcruiit ,  ut  hnmiles  aulem  ,  peccatores  se  voca* 
verunl,  propter  excellentem  justiiiam  flammam  cal- 
caveruui,  ei  caminum   rorein  fecerunt :  non  inflatl 
sunt,  neque  dixeruni ,  0  quanta  nostra  justiiia !  vici- 
nivs  ciiim  natumtn  ,  trnnsgressi  sunius  legeni ;  sed 
opernntiir  ut  iusti,  et  lo(|uuntur  ut  peccaiores.  Rem^ 
enini  pcrpende.  C:ilcal)ant  flaminani ,  exsultabantui' 
justi,  et  confitelraiitiir  ut  peccatores.  Peecammus^  tmV 
que  egimus ,  ittjustitiam  feeimus.  Omnia  quee.  induxisti 
$uper  nos,  jitdicio  jtuto  fecisti :  quia  inique  eaimue  ^  et 
discessimus  a  te,  et  mandata  lua  non  audnimus,  ut 
bene  esset  nobis  (Dan.  3. 29.  30)«Quottiam  igitur  cam 
juiiti  essent,  ^eipsos  liumiliabant ,  acceperunt  Spiri- 
tum   bumiliationis,  donuin  humilitatis.  Et  propterex 
cum  viderent  gratiam .  dicebani :  Non  e$t  nobi$  in 
tempore  hoc  princeps  et  propheta ,  neque  oblatio ,  neque 
thymiama  ^  neque  locus  ut  offerantur  primilics,  et  inve- 
ttiatur  misericordia  {Dan.  3.  38).  Quia  igitiir  non  ha- 
bemus  civiiatem,  iieqite  iemplum,  neque  altare,  nequa 
tbymiama ,  pro  omnibus  bumilitas  nostra  sufllciet. 
Propterea  dicnnt,  Sed  in  miima  contrita  et  in  Spiritu 
huttiilitalis  suscipiamur  {Ibid.  v,  39).  Alins  cum  plenus 
csset  gratia ,  acceplo  iniegro  dono  dieit :  Spiritnm 
acccpit  plenjiudinis.  Unde  hoc?  Dicii  Jeremias  :  Via 
filia:  popuii  tnei ,  non  in  $ancto ,  neque  in  puro  Spiritu. 
plenitudini$  {Jer.  h»  11.  i2).  Non  liabeni,  inqnii,  Spir 
riium  qui  impleat  eos.  Sic  babeliani  Spiritum  iinple- 
tionis  apostoli,  ul  scripttiin  est :  Tune  Pauln$  impi€iu$. 
Spiriiu  $ancto(Act.  13.  9),  quaiido  arguxi  Etymani 
ma^um.  Vides  dona  ?  Re|)etam  igilur  nomina  iiief- 
fabilis  natunc  :  Spiritus  Dci ,  Spiritus  qui  cx  Deo^ ' 


819 


SPURiA. 


8S0 


Spiriliis  Pfimiiii,  Spirilus  Palris,  Spiritus  Filii,  Spiri- 
liis  Cbrisli,  Spirilus  ejas  qui  excitavit  Chrisium,  Spi- 
rilus  vitae ,  Spirilus  veritalis.  Dein  doiia  :  Spiritiis 
virlutis,  Spirilus  caritatis,  Spirltus  t(»mpcr;in(i:iNSpi- 
ritiis  propiissionis,  Spiriius  (idei^SpirilusrevcIatinitis, 
Spirilus  adoptionis  filiorum.  Qiiando  aliqitis  accipit 
gratinin  judicnndi,  accipil  SpiriUim  jiidicii,  sicnt  dicit 
H&saias ,  Et  purgabil  €o$  Dominug  Spirilu  jttdicii,  el 
Spnritu  adustionis  {Uai,  i.  <4^  :  ullricera  et  iiiirgutri- 
cem  '  vim  vocat  Spiriium  judicii  et  Spiritum  .ndusiio- 
nis.  David  autcm  petit  Spiriium  recluin,  quidirigat, 
et  iii  recLini  viam  feral.  Ei  itcniin  petii  donuin  prin- 
cipalc,  qiiod  dominclur  alTcciibus,  efflciaique  ne 
aniina  seryiat  illis.  Quoiiiain  enim  perversum  fucnt 
cor  Davidis,  et  a  conlinenlia  vcneral  in  iiequiiiam 
afreclioniim  ct  voluplalis .  et  quia  non  jiisle  judiciuni 
tulenit  de  interficiendo  viro ,  el  serviis  facius  erat 
Goncupiscentix.  iii  adulleriiim  prolapsus.  petit  Spiri- 
timi  rectum ,  inquiens  :  Innovn  in  vitceribut  meis ;  et 
ne  projicias  me ,  inquit ,  a  facie  lua :  ei  redde  mihi  Iw- 
iitiam  salutaris  tui ,  et  Spiritn  principali  confirnta  me 
{Psal.  50. 10- 12)  :  Iioc  cst,  doiin  quo  doniincr  aife- 
ctionibiis,  et  cohiboani  voliii  la!es. 

5,  Hceretiei  Macedoniam  (juonwdo  verum  Scripiura- 
rum  sensum  aduUerarint  ;  argumenium  Macedoniauo- 
rum,  —  lla^c  a  nobis  diclasunt  de  Spiritus  sancli  di- 
vina  majeslate,  ei  de  divrrsiiaie  opcnilionum  cius. 
Hsreiici  aiitcin  cnm  igiiorartMit  ipsnni,  quaiido  dicit 
Sptritum    sanctiflcntionis    vcl    proniissionis  ,  doiia 
conimeniorare  :  id  m)  nauirani  icfenint,  dicenlcs, 
Denm  dcdisse,  el  Spiriinin  saiKiinii  domivisse.  Vi- 
disti,  inquiunt,  doniiin  2)ci  esse  ?  Lcgcruut  ea  qu;xi 
ad  dona  p<'riincbanl.  et  ipsa  ad  nnturain  reluleruni ; 
cum  oporiuissel  inieliii^ere  qu;f  nomiiia  ad  naiuram 
periinerent  et  (|u;c  don.igr.Miiam  signiiiciirem  :  cau- 
pones  fiieruiit  adiilieraUy  vci  ilaUs,  coiifuderuiit  om- 
nia,  Kubverteriint  seipsos,  exciderunl  a  vcriiale,  06- 
tenebratum  est  insipiens  cor  eorum  :  dicentes  se  esse  sa- 
pientes  infatuaii  snnt  {liom.  i.  21.  22).  E.ipropier  iii- 
ferunt :  Quoninm  de  Spiriiii  qii:rsiioiies  nioves,  et  ex 
Scripluris  doces,  ci  vis  lesies  h:il)ere  Scriptiiras  :  ab 
ipsis  Scriptiiris  moli  dicimus  ea  ij  s:i  qiia>  de  Spiriiu 
saiicto  SaivaU)r  dixil.  Quid  igiliir  dicit  ille  ?  Cum  au- 
lem  vetierit  Paracletus,  Spiritus  veritatis  qui  a  Patre 
procedit^  deducet  vos  in  omnem  veriiatem  :  non  enim 
loguelur  a  seipso^  scd  qucBcumque  audierit^  loquetur^  et 
qu<c  xenlura  sunt  annuntiabit  vobis  :  ille  me  glorificabil; 
qvia  dc  meo  accipiet^  et  annuniiabit  vobis  {Joan.  15. 
16).  Yidisii  quomodo,  inouit,  a  scmeiipso  nonloqui- 
tiir,  sed  ex  illo  accipii  ?  Non  polest  dcmonstrari  Spi- 
ritus  auctoritas.  An  non  demoiistravit,  inquil,  euni 
subjacere  polesiaii  Filii,  el  mutuari  ab  co,  atque  aliis 
siippedilare  ?  Allcode  diligcnler.  Quolics  tibi  diclum 
•li(|uod  apparet  obscuruin  ,  ne  slaiini  advoiesad  di- 
clioiiein,  sed  exspecla  nnein  sentetilix.  Non  vides, 
quando  exsiruuntur  doiniis,  quomodo  oiiinia  coiifiisa 
sint.  calx,  lapidcs,  lixna,  ei  in  oculis  uiis  oninia  per- 
mixta  vidcantur,  arlilici  aulem  omnia  bciie  quadreiit? 
Scit  enini  qiio  lemporc  hoc  confusum  iii  Ik  c  loco,  ii- 
liid  in  alio  congruat :  el  qiincnuiic  dispersa  iii  harino- 
niam  tquamdam  convenicntia  a'di(i(  ii  pulchriludinem 
perficiant.  Igilur  cuin  vidcris  diccnleiii  ab  hoc  in  il- 
lud,  et  ab  illo  in  hnc  transilire,  piiia  cum  sibi  maierias 
pra^parare  :  quando  eniiii  coujungo  inaierias,  lunc 
ostendn  quam  bene  conveniant.  Una  naiiira  Filii  est 
elSpirilus,  una  virlus,  iina  veritas,  una  viia,  una  sa- 
picniia.  At  ab  eo  irmporc  qiio  Salvaior  dignatus  est 
assumerc  naturam  nosirain,  inipleiur  Spiriiu  saiicto  : 
non  quod  sit  infcrior  S))irilu  sanclo,  sed  quod  caro 
opiis  habeal  hiimana  (igura,  ut  accipiat  advenlum 
Spiritus  ;  non  quod  non  possil  Deus  Verbum  saneti- 
ficare  crcaturam  quain  assumpsit.  Nam  si  hunc  con- 
eesseris  scrmonem,  supervacuus  eril  Filius:siinicie- 
bai  eiiiin  Palcr  ad  sanclificandain  carnein.  Nnm  igi- 
uir  Patcrquasi  iniirmus  assumil  Filiuni?  nuin  quasi 

*  lia  voc  s,  el  purgatricemj  dcbunt  iu  Co5. 


infirmus  Filius  assnmitSpiritom?^  quia  on^^  naiiir» 
est,  qux  omnia  iu  omnibus  operatur,  alia  |iiideni 
Paler  opcralur,  et  in  oroni  natura  suscipilnr :  ilia  an- 
lcm  Filiiis,  et  in  omuem  transit  naturam  :  i  »i»  Tcm 
Spirilns ,  cl  in  ouani  natura  suscipitur.  Quanr  o  Igiliir 
iiatnra  secniiduin  seipsum  consideralur  ,  p  r  osi  et 
a^qiiali^,  plena  herilis  potestatis  et  aucioriu  4is,  ad- 
niirabilis,  iieqiie  indiga,  uequc  imperfecLi,  t  Mi  pm- 
ficit,  noii  miniiiliir,  non  au{;menta  suscipil,  i  oij  atie- 
iiii:itiir.  Cum  aiiiem  accepil  Oens  yerbum  cQmein 
nosirain,  fecit  eam  humano  more,  qu.T  qiis  ti  nnnm 
propheiarum  vel  aposloloruro  suscipial  Spirit  im  san- 
clum.  Dixi  prius,  non  quod  non  sufficiat  diTini  is  Fihi, 
sed  iit  perfecla  Trinilatis  cognilio  in  opificitf  illo  os- 
tendaUir.  As<eqiiuta  cst  c:iro  Domini  Spiril'  m  san- 
rliiin,  eldeiiidc  voluit  Salvatorcarnem,  quam  iccepii, 
Spiriiui  sancio  propriam  reddere  :  ut  quoo  lumqiie 
faciebat  Ciristus  secundum  carnem,  adscr.  kerdur 
Spiritui  sancio«  qui  habilavit  in  eo,  sicul  insai  cio  hn- 
niano  lemplo.  Homo  enim  propler  nos,  Deus  auCem 
propier  seipsum  ;  Deus  propter  seipsum ,  ba  lo  aii- 
tem  propicr  aniorero  erga  homines  Ejecil  d»  feoncs; 
ct  voiuil  riigalionem  dxmonum  adscribi  sanclc  Spiri  - 
titi,  aitque  :  Si  autem  ego  in  Spirilu  sanelo  eji  io  dtt- 
monia  (Matih,  t2.  28).  Non  dixit,  in  Deo  YerLo,  sed 
adsrribit  Spiritni,  sicut  vir  sanclus  Spiritu  san  .!tn  di- 
gn:iUis.  Ccrlc  qiiando  intravit  in  templum,  s  impsii 
propheiam    llesaiam,  el  legit  :    lcgit  autem  q  i:r  de 
seipso  ernnt  scripta  :  Fa  ut  revoimt  tibmm^  ail  :  Spi- 
ritus  Domini  sttper  me  {Luc,  4.  47.  48).  Niitii   igitiir 
li.Tc  Dco  Vcrbo  conveniiinl  ?  Deus  dicit,  Siiirti  is  Do- 
mini  super  me.  Non  ncgnri  polcst  qnin  |tersoiia  liomi- 
iiis  loqii:iUir.  Spiritns  Domini  super  m«,  eo  quod  «lurif 
me{lsni,  6t.  1).  Per  Spiritnm,  inqull,  sancinm  iin- 
clus  sum.  Troplerea  dicil  Pelrus,  Jesum  a  Natareih^ 
quem  unxii  DeusSpiriiu  sanclo  et  virtute{Aet.  10.  38). 
6.  Ilic  aniinadverlamus  obsecro.  H:rc  enim  Dntni.i 
in  apparainm  illius  sermonis  assumuniur,  Depieo  ac- 
eipiet  {Joan.  16.  t4):  non  enim  ab  aliis  in  alia  effcri- 
iiiir.  (^ed,  ut  dixi,  niaterias  dispono,   ul   lu  c<injiin- 
nioiiemconcinnes.  Digiuilusest  Spiiiiu  sancio,  bapii- 
z;iUis   esl  iii  Jord:ine;  dicifqiic  Joannes  :  Vi4,i  ceelos 
apertos,  et  Sjyiriium  Dei  desceudentem  sicut  colu  nbam, 
et  mnneniem  super  eum  {Joan,  t.  32).  Vidisti  quo- 
inodo,  hiiiiiaiio  modo  accipii  Spiritum  sancUm  ?  Nul- 
hissic  inipius,  nlcredaldiviniUUein  .icrificreSp  rilitm. 
Iiicit  Jiiannes  Baplisla  :  3ledius  vestrum  sieiii  ,  qmem 
vos  ignorntiSf  et  cgo  nesciebam  eum  :  sed  (fui  tnidit  me« 
ut  bapiizarem  in  aqun^  ille  mihi  di.xit :  Super  quem  vi- 
deris  Spiritum  sanctum  desccndenlem  sicut  columbam^ 
ci  mnnrntem  super  eum,  hic  est  Filius  meus  (Joan.  f . 
26.  35).  Desoendit  Sprriliis  sancius,  nt  impleatiirlipc 
llesai:c  :  Spiriius  Domini  super  me  (Isai.  61.  I).  Ba* 
plizala  est  caro,  etslatim  baplizaliis  ascendit  de  aqoa, 
et  dnclus  est  a  SpiriUi  in  dosertiim.  DucUi  esl,  el 
qiiasi  pa?d:igoguni    habuil  caro   Spiritum   sanctum. 
Ouare  ductus  esl  ?  lll  nobis  nf^iirani  daret :  sicut  caro 
mea  non  diiciuir  concnpisccnliis,  sed  diicitnr  SpiriUu 
sic  ci   vos  deliclis.  Propicrca  el  Paiihis :  Si  auiem 
Spiritu  Dei  durimini^  non  jam  estis  in  came  (Gaiat.  5- 
t8);  ct  Quicumque  Spiritu  Dei  dueuntur^  non  sunt  smb 
lege  (Hom,  8.  t4).  DuciUir  caro  Christi,  ducamur  et 
nos.  Proplorca  enim  omnia  iii  scipsum  assnniii,  iti 
nobis  exeinitliun  relinqnal.  Ducius  est  a  SinrUu,  ut 
ientnrctur  {Matth,  4.  1),  cl  vicil  diabolum  ;  noii  dri  • 
las  :  contumeiia  enini  Uicrit  deilati  diccre,  Vici.  Dci«*« 
cnini  nnnnjiiani  vincilnr,  ncqnc  vincii,   sed  seinpc^r 
pr.Tvalet  el  doininatur.  Nam  si  omnino  vincerei,  po^ 
sibilcessel  et  ipsnni  vinci.  Al  qui  scmper  donunalnr, 
est  omiiipoiens,  vi  neque  tuinultuanUir  adversns  eum 
subditi,  neque  adversiis  conaliiin  et  lahorcm  siilKlito- 
rum  suorum  prxv:i|et.  Si  igiUir  curo  duminica,et  do- 
miiiicum  figmeiitum  ,  novus  hon^o    caelestis ,  no- 
vum   germcn ,  qiiod    novo    partn    floniil ,    acee- 
pit  Spiritiim  sanctum ,  habes  testimnnia  advenisse 
Spiritum  de  c(eIo  :  et  ducUim  eiim  rsse  a  Spiiitu ,  nt 
vincorel  diahohim.  Iinago  Adamquaein  principiosc- 


m 


DE  SPlUrrU  SANCTO. 


82i 


diicta  fuil ,  tit  posica  vinccret ,  liomo  novus  ingredi- 
tur ,  comiialiis  virtiite  Spiritus.  Propierea ,  sicut  di- 
xii ,  Ductui  €$l  a  Spiritu  in  desertum^  ul  tentaretur 
(MaUh,  4.  I)  :  sic  qiiando  revertiliir  ut  victor,  dicit : 
Jesus  aulcm  reversus  ett  in  virtute  Spirilus  a  deserto 
{Luc.  4.  14).  Habuit  igiiur  carn  Spiritiim  sanctum , 
non  parlem  donornm,  sicut  iios ,  cum  uni  sapientia , 
alten  scientia  dalur  (1.  Cor.  12.  8)  :  sed  omnia  ha- 
buil  dona.  \n  veritnte  anxiiis^um  ct  tremo,  ne  infir- 
mitas  liiigiidc  obscuret  magniludinem  ejus  quod  pra^- 
dicatur.  Igitur  corpiis  Domini  et  caro  saiicta,  ut  acce- 
pit  Spiriiiis  saiicti  efGcaciam  ,  noii  acccpit ,  sicut  de 
aliqno  apostolorum  dicitur  ct  prophelarum ,  gratlam 
unnm ,  vel  aherain.  Homo  cniin  non  est  capax 
oiniiiuiu  :  ideo  dicit  Paulus  :  Numquid  omnes  apo- 
stoli  1  numquid  omnes  propheta  ?  numquid  omnes  dona 
habenl  sanationum  (i.  Cor,  li.  29.  ^O)?  In  nobis 
enim  dividuntur  dona;  in  carne  auteni  Gliristi  omnes 
p:rati:c  ,  oinnia  dona  fuerunt,  secundum  subsianliam 
cartii<«.  El  attonde.  Implevil  primo  proprium  templum 
omni  gniiia.  Habuit  donuiii  curandi  morhos^efru- 
gandi  d:eiiiones ,  suscitandi  mortuos  ,  prophetindi , 
operandi  ea  qu.r  veriiatis  siint  :  oninia  poluit ,  et  ha- 
Imit  donorum  jileniludlnem,  ex  quo  iniplela  est  caro 
dominica  omiubus  charisinaiihiis.  Opus  aulemruil, 
ut  inde  omnes  acciperemus  ex  purte,  tamqtiam  a  re- 
ceptaculo  quodam  a  corpore  dominico  :  et  apostolis 
atfiue  prophetis  ex  eo  suppcdilalur.  Jnannes  testalur, 
in  eo  esse  totam  deitatis  plenitudinein  ;  ei  Paulus  : 
in  quo  habitavit  divinitatis  ptenitudo  corporaliter  (Co- 
loss.  2.  9).  Nou  dixlt  simpliciter,  In  quo  habiiavil 
deilas^  sea  Pieniiudo  deitaiis ;  hoc  est ,  omne  deitatis 
donijm.  Et  ut  ne  quis  puiet,  eam  in  Deo  Verbo  ha- 
bilAsse ,  dicit  :  In  quo  habiiavit  omnis  plenitudo  dei- 
tatis  eorporaliter,  lii  cariic  ejiis  omnis  plenitudo  sa  * 
pienlix,  inlellectus,  virtutis,  signorum,  omnis  open- 
tionis.  Deinde  a  plenitudiue  ejus  inutuamur  Qiiines. 
Testalur  Joannes  Baplisia  :  Et  egonesciebam  eum  : 
sed  qui  misit  me  ut  baplizarem ,  ilte  mihi  dixit,  Super 
quem  videris  Spiritum  deicendeniem\  et  manentem  su- 
per  eum  (non  dixil,  Largienlem  ei  dunum  unum;  sed, 
Manentem  totiim),  hic  est  aui  baplizat  in  Spiritu  sancto 
el  igni  {Joan.  1 .  55).  Deiiioe  yoiensostendcrc  Joannes, 
Salvaiorein  iiou  ut  hoiniiiem gratlain accepiss* ,  dicit 
Deiim  non  nd  mensuram  ci  Spiriiimi  dare.  Pater  dili- 
git  Filium  ,  et  omnia  dadit  in  manu  ejus  (Joan.  5.  54. 
55).  Nos  igitur  iinde  accepimus?  De-  pienitudine  ejus 
nos  omnes  accepimits  {Joan.  1. 16).  Illc  plenitudinein, 
iios  tte  plenitudine.  Quomodo?  Ex  qiio  iniplevil  do- 
minicain  carnem,  ab  ra  hausit  sicut  a  runie ,  ei  Ini^i- 
tiis  est  hominibiis  graliam.  Attende,  obsecro.  Dicit 
igitiir  :  Quando  venerit  Paracietus ,  Spiritus  veritalis , 
ducet  vos  in  omneni  verilatem.  quia  de  meo  accipict 
{Joan.  i6.  15. 14). 

7.  Quomodo  inteliigendum  sit  f7/u<i,Dcmeoaccipiet. 
Macedoniani  et  Ariani  in  diversis  errantes. —  Atlcnde 
diligeniiam.  Non  dixit,  De  me,  sed,  De  meo.  Dc  meo, 
cujiis?  De  meo  dabil  vobis ,  sed  accipiet  :  accipil  non 
mutuo  datum.  At  quoiiinin  implevil  fontem  ut  origi- 
iicm  donorum ,  ab  aqiianim  reccptaculo  haurit,  et 
prxhet  omnibus  de  propriis.  El  unde  lioc  certum  , 
quod  accioere,  de  propriis  sit  accipere?  Aiidi.  Imple- 
vit  Deits  nosem  Spiriiu ,  et  dicit  Moses  :  Non  possum 
solus  ferre  pondns  liujus  populi,  ordina  alinm  tibiipsi. 
Dicil  ei  Deus  :  Elige  sepiuaginta  seniores  ,  et  accipiam 
de  Spiritu  qui  in  te  esi,  et  dubo  super  eos  {Num.  ii.  14. 
sqq.).  Non  dixit,  Accipiain  tuum  :  sed,  De  spiritu  qui 
m  te  est,  de  mc;>  accipi:im.  Dicil  D^iis ,  In  diebus  iliis 
^lfundam  de  Spiiiiu  meo  super  omnem  camem ,  et  pro^ 
phetabunt  {Joei  2.  28).  Si  Deus  a  Mose  accipieiis  niu- 
tuaiiisest,  etSpirilns  a  Fllio  nccipiens  mulnaius  est. 
Etenini  Mo>es  (igura  erat  Christi  :  qiiia  sicul  a  Mose 
septuagiDtn  rueruiit  impletl ,  lia  a  Chiisto  orbis  ter- 
r:iruin  accep.t  Spiriluiii  saiictum.  De  meo  accipiet : 
cx  iis  qu:e  uiihi  suppediiavit  soli  liomini  dominico , 
suinci  si!»i  qiii  dedil ,  qui  vciiil  su|jer  mc,  et  mai.sit 


in  me ,  qui  unxit  ine ,  qui  sanctincavit  me,  qui  duxit 
me  in  desertiim  ,  qui  rediixit  me  victorem ,  De  meo 
accipietiet  annuntiabit  vobis.  Et  ut  ostendat  <  quod 
non  sancti  Spiritus  menlionem  fecerit ,  sed  donorum 
ejus,  postquam  dixil,  Devieo  accipigt^  adjicitstaiim  : 
Omnia  quaseumque  habet  Pater,  mea  sunt  {Joan.  i6. 
i5);  accepi  ea  de  Spiritu  sancto;  propterea  diii,  De 
meosumet.  QuoDiam  Deuscarnem  sanctillcavii  Spi- 
riiu  sancto,  et  emisit  Pater  douuin  Spiritus  in  car- 
nem  Cirristi,  venit  autem  grntia,  et  omnia  dona  indi- 
dit  Chrisio,  dicit :  De  meo  aecipiet ,  et  annuntiabit  vo^ 
bis.  Qxiid  igiturest,  A  seipso  non  ioquetur^  sed  qwe^ 
cumque  audieritf  notafaciet  vobis  {Ib.  «.  i5)  ?  Diciuni 
est  antea,  aliud  esse  Spiritnm  sanctum ,  et  aliud  do- 
num  :  aliud  regem,  et  aliud  donum  regis.Quando  quls 
contni  inultas  ct  varias  barbarorum  gente»  lieiluiA 
gcrit,  dubitat  ubi  pneliari  incipiat.  Si  in  banc  impres- 
si  »nem  faciat,  et  occupelur,  inox  aliani  prosfheclal 
erumpere  aciem  :  si  in  duas  paries  dividai ,  dividi- 
tur  robur  exercitus.  In  medio  sumus  Arianorum , 
qui  reprobant  Christi  gloriam,  et  Macedoniaifornm  » 
€^{\i  divinam  Spiritus  gloriam  contumeliis  afficiunt.  Si 
i^iiur  coiifessa  de  Filio  loquar  ad  Maccdonianos , 
Ariauus  siatim  pugiiat  :  Num  de  Filio  persuasisti , 
qiii  de  Spiritu  mihi  loqueris? 

8.  Yerum  quia  liodie  propositum  est  de  Spi- 
ritu  snncl6  (sa^pe  eiiim  seciiuduui  gratiam  nobls 
a  Cliristo  datam  de  Filio  vicioriam  roportavimus, 
testesque  dictorum  vos  esiis,  scilicet  non  sophisma- 
tibus,sed  Scripturarum  demonslrationibus  rcm  aciam 
esse),  volcbam  auiem  et  nunc  insiiuiere  deFilioser- 
moiiem ;  semper  enim  in  se  virluieiu  fulgeniein  ha- 
bct :  sed  ut  probalitmes  adferam,  adversus  hoBreticos 
qiii  cin»S|iiriluui  sanctum  daudi&int,  i^ilerim  taceo. 
Iinpossibile  autem  est,  eos  qni  circa  Spiritum  ^anctum 
al*eiTani  et  claudicaiit,  recto  pede  ainbiilare.  circa 
Filiuni.  Usque  hodie  nulli  Macedoniano  persuades, 
iit  consubsiantiali  subscribat  secuiidum  Nic»- 
iiain  synodum  ,  quamvis  semper  dicant  :  Nos  il- 
hiin  fidem  scctamur  :  quoniam  dc  Spiritu  san- 
cto  niiiil  declaraium  est.  Neqiie  eiiim  dc  hoc  pugnn 
vel  quaestio'  erat  :  aiiamen  ut  pluribus  argumeiitis 
illis  porsii.-ideatnr,  dico,  Scriptuni  ist,  A  seipso  noh 
Attquetur.  Dic  Macedoniauo :  Scriptiim  est  hoc  de  Filio 
(Jo.m.  16.  i5h  imo  ipse  dicit  dc  seipso,  Ego  a  me  ip$o 
nm  ioquor  { Joan.  14.  10 ).  Atlende ,  obsecro.  Aflero 
lc>iinionfum  apud  te  confessum  :  adversus  Ariantim 
eniiu  certamine  hic  opus  esset ,  in  hoc  qttod  dicit , 
Ego  a  nfeipso  non  ioquor,  et  simiiiter  de  Spirltu  san- 
clib  :  apiid  te  .1utein,'qiii  proftteris  fe  hoc  sancle  co- 
lere,  nuUa  opus  coiiceriatione.  De  Christo  sennOneui 
institucns ,  dicis  aectualem  Deo,  similem  Palri  per 
omnia.  Quia  adversus  euin,  qni  coHlltetur  gloriam  , 
qua^stionem  induxi.  Dicis  de  S|iiritii ,  A  seipso  non 
ioqueitir  :  dicit  Filius  de  seipso ,  Kgo  a  meipso  non 
ioquor^  sed  quascmnque  audivi  a  Patre  meo ,  heec  io- 
quor  {Joan.  14.  iO.  et  i5.  i5  ).  Et^ce  et  Piliiis  a 
seipso  mm  loqnitur  :'  interiinque  cst  a*qiialis  htt- 
nor*  ii;ec  ad  le  dico :  Arianus  cnim  et  de  illo  el  de 
hoc  dubit:it.  Quod  naufrngis  accidil,  lioc  evenil,  ut 
dicit  Pauus,  incredulis,  Qui  circa  fidem  naufragium 
fecerun/  (1.  Tim.  i.  49).  Ariani  naufragio  faclo  per- 
dideriiiit  et  Cbri^li  gIori:ini,  et  Spiritus  sancti  virtu- 
tem ;  M:iccdoiiiani  contendunt  qiiidem  emergere,  sed 
dimtdiam  sarcinam  amiserunt.  siciit  dicit  P.tulus  :  Si 
quis  auiem  Spirilum  Chnsli  non  fiabet,  hie  non  est  ejus 
{Rom.  8.  9)^  Atteiide  igitur,  ut  nc  videamur  tiiore 
cerlantitim  irnimpere,  et  conluineliose  deiiionbtra- 
tionem  efferre.  Ego  a  meipso  non  ioquor.  Iiiterpre* 
lare .  inihi  quid  est  hoe  quod  dicit ,  Ego  a  meipso 
non  ioquor  ?  qiiomodo  id  dixil  Salvaior  ?  Eam  enim 
quam  Macedonianus  adduxerit  solmioncm  de  Filio  , 
hanc  iiitelliget  et  Spiritui  sanclo  congruere.  Btio 
slaiit  a*qu.dis  poiideria :  Neqiie  SfHriius  a  seipso,  ne- 
que  Filiiis  »  seipeo  ;  sed  opiis  Imbet  Filius  f*atre , 
opus  habet  et  Spiritus  sanctus  V-Aire :  hactenus  2et|iia<» 
lis  C8I  hoiior»  Attende  igitur*  Scio  me  in  profundiimi 


m 


SPURIA. 


82» 


descencitsde ,  sicul  novit  virtus  Clirisii  awG  otimin 
fierBcratatur  :  imo  tremo  polius  quam  dico«  iic  in 
iiiimensam  nbyssum  abeat  nairicula,  et  desii  Spiri- 
tus.  Da  etiim  niilii  iiavim  fKiraiam  ,  gnbernatorein « 
iiaiitas»  fiines  ^  anchom,  omirfa  disposiia  ,  et  iiua^ 
qnam  esse  spiritum  venti :  ooane  cessat  omnis  quan- 
tuscumqne  est  .ippantns,  si  desti  operatio  spirilus  ? 
Ila  lieri  solet :  licet  sit  sermonis  ampla  snpellex,  ei 
meiis  pTi)fuiida«  et  eloquentia,  et  intelligentia,  si  non 
adhit  Splritus  sanctus,  qui  vim  suppeditet,  otiosa 
suni  omnia* 

9.  Solmtur  ar§wtteniiun  Maeedomanormn, —  Qoare 
jgilor  de  seipso,  sicut  et  de  Spiritu  sancto  dixil,  A 
mefp90  uon  toqnor  f  Quasi  flgittiisui!  essemus,  snbver- 
iimus  eontradioeiilem ,    siifficientlbus  consequentcr 
4irKomenlisper8uasiiri,  htset  illis,  siqiiidem  parere 
voluerint.  Non  enim  omntno  necessiute  eos  adduce- 
mus,  sed  dicamus  tamen,  si  forte  persuadedniiir :  et 
ne  admireris  si  ego  hoino  hoc  dtcam.  Dicit  Deus  Eze- 
chieli :  Abi  ad  domum  Ivrael  et  die  ds,  si  fotte  audhnt^ 
st  fortifcredanl{Ezech,  2.  3.  7).  Dicimns  hacc,  Siforte 
audiant^  si  forte  eredant,  si  forte  nssentianiur.  Quod 
si  lioic  nobis  dtcetilibns  non  assontiantur ,  innoxii  su- 
inits  nos.  Sic  Pnultis  docebat ,  cl  postquam  docuit , 
dicit :  TeiUficor  omnibu$  qnod  mundw  sum  a  tangttine 
emninmvestnmu  Nonenim  tubterfugi  qAominut  a/inttn- 
^iarem  vobi$  viam  Dei  (Art,  ^.  26. 27).  Et  nunc  dico: 
Qiiare  Salvntor  dixil ,  A   meipso  non  toquor  :  ct  dc 
Spiritti  sancto :  A  seipso  non  loauetwr  T  Oro  cDfitatem 
vcstram>  bicanimadvertanius.  Ciim  utins  sit  C1irhtii&, 
mulli  prodienmt  falsi  Ghrisii ,  sicut  Snlvaior  dixit  : 
MuUi  venieni  in  nomine  meo  falsi  Chritti,  et  fal$i  pro 
pheUB  (Matilu  24.  24).  Cum  Igftur  unus  sit  Cbnstus, 
qiiem  propheUn  venturnni  pi-ointserunt  :  tmlH  ailveit- 
lum  ejtts  apparucriint  qiiidatn  dcceptorcs,  diccntes  : 
Nos  snmus.  Theudas  dixit . :  Ego  sum ;  Judas  Calikcn « 
disiit  *  Ego  sum  :  et  setlticebant  mnlios  (Acl»  5.  30. 
37).  Salvator  venil,  ct  dixil  :  Quotquot  venemnt  ante 
me^  fnre$  fneruni  et  laironet  (Joan.  40.  8)    Quoniam 
igilur  primi,  cum  deceptores  essent,  Gbrisii  nomen 
induentes  popiilo  persnadere  conaii  sunt ,  quod  ipsi 
4;nr'isius  erant ;  non  simul  m  Incem  prodennies,  sed 
^siognli  seorsim,  uniisqnidem  nunc  se  offerciis,  nlius 
autein  alio  tetiipore  :  dicit  Ghristus  :  Qiioi^itot  vene- 
mut  onte  m«,  fure$  fuerunt  et  latronet ;  $ed  non  audie^ 
mni  eo$  o»e$  (Joan.  10.  8).  Ove$  mem  meam  vocem 
mdiuni^  ei  cognoecimt  vocem  tiieam,  et  $equuntur   me 
ilbid,  V.  27).  Venerant  igkur  illl  fjfsi  Cbrisij,  et  non 
iloeticrnnt  cx  legc  el  ex  proplietis,  sed  ex  seipsis  lo- 
quuti  snni,   et  cx  propria  scntentia.  Knlvator  vcnit, 
cl  lUm  discessit  a  Irge,  non  discessit  a  proplnHis, 
scd  dicebat  qu:isi  in  cxctnplo :  Bene  disii  He$aia$  ( Matih. 
15.  7);  el  iicnim  :  Konne  $cripium  at  in  lege  ve- 
$ira  (Joan,  8.  f7)?  El  cnm  acccderet  ad  enm  diabo- 
liis,  dicilei :  Scripiume$t,  DominMm  Deum  tnumado- 
rabi$  et  itU  $oli  $ervie$  (Mntlh,  4.  10).    Veiiit  igitur 
Cbristns  secnndtim  carnem  ct  non  loquutus  est  ex 
seipsOy  sed  ex  propbetis.  Igiuir  qtiia  illi  qui  alite 
iibrislum  vciierniit,  in  noinitie  Chrisli  iton  sunt  loqtni- 
li,  neque  ex  legc,  neqnc  ex  propbetis,  scd  ex  propria 
senlenlia,  errofcs  kx|nuti  suiil  :  dicit  S:ilv»tor  :  Ego 
omeipio  non  loquor,  $icvt  iHi  (Joan,  14.  10).  A  scipsb 
eniin  loqui,  extra  b^em  loqiii  esi.  Sic  igilur  oporiet 
ctinm  nos  lo4|iit  €uin  viileris  li^crcticos  Aristotetica 
vel  Platonica  nioverc,  dic,  Nos  a  iiobisipsls  iion  loqni- 
inur  :  qooicumquo  audiviiniis  a  Christo,  ba^c  loqni- 
mur.  Et  unde  iioc,  qiiodis  qui  a  seipso  loqnilur,  psen- 
dopropheta  sit,  vel  ioqui  a  seipso  psendopropbetnm 
Hobis  indieei?  Diett  Ezecliiel  propbeta :  Vivo  ego^  dicit 
Jhminu$  ad  propketas  qui  $educuni  populum  meum , 
non  misi  ee$:a  $eip*i$  ioquuii  sicitl,  et  ex  corde  $uo 
ioipinntw  (Esech,  13.  3.  6. 10).  Proindequln  pseudo- 
prophekc  a  sc»f«sis  iiraedtcavcmnt,  Salvaior  a  siispi- 
ciotie  bac  se  piirgaiis  diclt :  Ego  a  meip$o  non  loqnor, 
UtHte  boe  qNud  Salvaiorem  dcceptorcm  cssc  suspi- 
cati  suiit?  Hoc  prnnuin  proponemos.  in  festo  Sceno- 
pcgi»  quaH^cbant  turba:-  i<»uin,  diccnlcs  :  Vbi  eit? 


Et  erat  de  eo  diversa  vox  ;  alii  dicebant,  Bomu  a»  : 
alii  dicebant,  .iVon,  $ed  $tdwcit  popuium  (Joan^  7.  1S). 
Vidisii  quoinodo  in  suspicionem  V(*nerit  iil  scdocior? 
ItoHi  post  sanctam  Salvalbris  mortem  dicunt  poalili- 
ces  Piluto  :  Scinii»,  Domfii^,  $eductorem  Ulum  ndkwec 
viventem  dixiste^  Po$i  ire$  die$  reeurgam  (Maiik.^  27. 
63).  Hacc  ideo  ifixi ,  nt  demonstrarem  euin  fiabilnfii 
fiiisse  scductorein.  Qiria  igitm'  seductor  Imbilus  esi , 
dicit  :  Ego  a meiptonon loquor(Joau,  H.  iO).  atddele- 
ge^  de  propheti$^  quwcnntque  audivi  a  Paire  (Jomm,  15. 
i5):nonsecnndnin  divinitatctnaudiviaPailre,  iii  ies» 
et  in  propbeiis.  Cx  persona  carnis  loquitnr»  ut  sohai 
errorem.  Ego  a  meip$o  non  loquor^  $ed  tfumcuwuiuo  mhM 
a  Palre,  Vo$  aniem  qateeumque  audivittis  a  patre  uetuu 
diabolo  ,  toqwmini  (Joan,  8.  h%),  Et  ut  defnoMtrci 
diabolum,  quando  in  aliqnibos  loqnitnr,  mendaciiini 
opernri,  dicit :  dnando  toquitur  menancinm,  ex  prepirm 
ioquitur.  Egoexmeipto  non  toqnor{!bid,),  sed  ex  pm- 
phetis  etlege  :  hoc  enim  est  veriuis.  Stciil  igilnrSal- 
valor  pnrgans  se  a  suspicionc,  dlcil ,  Ego  a  weipso 
non  loquor,  Sictit  deceplores  :  sic  et  de  SpiriUi  san- 
cto  dicf^ndum. 

iO.  CTieriitn,  obsecro,  bic  animiim  adhibcamns. 

Secuiidum  dtctuni  Salvatoris  mulli  appareiit  psendo- 

proplieia:  el  psc«docbiisli,  el  dicil quidam,  Ego  som : 

et  alios,  Ego  snm.  sicut  smptnm  est,  MuUi  venient  iu 

nomine  meo  ,  diceittes  :  Ego  sum  Cluristus ,    ei   rhulies 

seducent,  sed  ne  seducamini  (Luc,  41.  8).  Sicul   iffitur 

ernntqut  suspicabanturCbrisli  nomcn  a  deceploribus 

nsurpari,  sic  et  tnnlii  simulaluri  erant  se  babere  Spi- 

rittim  satteutm  quem  noii  b.iberent,  ot  lo<]iiutHri.  Sed 

illic  quidem  botiio  apparebat ,  et  dlccliat ,   Rgt)  suui 

Cbristiis  :  bic  autetn  iicino  nudeiiat  diccrc,  Ego  sum 

Spiritns  sanclus  :  non  etiim  cuin  corpore,   sedJiMri- 

^bHtsftdvoAiobai^i^tadPelmm,  TenUad  Paiihim, 

et  iti  confcsso  erat  eos  Spiritum  Doinini  lialiere.  Pn^- 

dit  Simon,  et  dicit  :  Spirilum  habeo.  Ex  Tacie  nnllus 

vidct  qiiis  liabeal,  vcl  qnis  non  babeat :  vel  quis  Spi- 

ritiitn  itnmuiidum,  vel  quis  Spiritum  sanctiim  babeal 

(Act.  8.).  Nam  si  visibilis  csset ,  non  decepisset :  nani 

ngnitione  fuissct  redarffutus.  Venit  Montanus,  dicens  : 

Spiriluin  snnclum  liabeo  (a),  Venit  Matiicli.-cus,  di- 

cens  :  Spirtliim  snnctitm  babeo  :  id  vero  palam   non 

eral..  Ut  ne  igitur  plures  nominesediicerentiir,  quo- 

ninm  invisibilitcr  doiiuin  venturum  erat,  dicit :  Ciim 

venerit  Paracletus^  Spiritus  veritatis^  qui  a  paire  pro- 

cedit^  ille  vos  roeinores  faciet  vcrborum  meorum,  ei 

'  inducet  vos  in  omnem  veritatem :  non  enini  a  semeiipso 

toquetur  (Joan,  16.  15).  Si  quem  viderilis  diccntcin, 

Spiritum  sanclum  liabeo,  ct  non  loiiuentem  evange- 

lica,  sed  propria  verba,  i»  a  sc  ipsi»  loquitur ,  ei 

non  est  Spiritus  sanctus  in  ipso.  Sicut  enini  dictt  de 

seipso  :  Ego  a  mmpso  non  loffisor  :  ut  solval  su^^picio- 

iiein  deceptionis,  imocrrorem  a  veritate  separet,  el 

ostendat,  quinnm  babeanl  Spiritiim  »anctniii ,  et  qni 

iion  babeant,  scd  siniuleutse  baberiS  dicit :  A  seipso 

non  toquetur,  A  iiie  audistis  nuid  trndidi.  Qiiando  ve- 

niet  invisibilis  Spirilus,  mea  loquctur.  Si  yideriiis  ali- 

qnein  evangelica  repetcntem,  profecto  Spiriium  san- 

cium  babet.  Vcniet  enim  Spiritus  sanciiis,  ut  in  me- 

moriam  vobis  revocet  ea  qu.-»  docui.  Si  qnls  igitur 

eorum,  qii:  se  dicuut  liabere  Spiritum  sanau^,  dicat 

aliquid  a  seipso,  et  non  ex  evangeliis,  non  crcdite; 

meam  doclrinain  sequaminl.  A  s&pto  non  loqueinr, 

Scd  hac  rationc  adventus  ejiis  indii  at  quis  accepcrtt 

Spirilttin,  et  quis  non  acceporit :  si  quis  scquitur  dt- 

cui  Cbrisli,  Spirilum  sanclutii  habet.  Nutlus  enim  po- 

test  dicere  DominumJesum^  ni$i  in  Spirilu  $ancio  (1  Cor. 

t2.  3).  Venit  Manes,  vere  A«wif»  i^  est  insaniens, 

conscntanciim  errori  suo  nomen  babens ;  el  dixit : 

e-^o  Runi  Paraclclus  (b),  quem  promisit  SaWaUir  apo- 

slolis  ;  ego  sum  Filius  Dci.  Ubi  audisii  iu  evaiigcbo 


(u)  MoiiUuusclMauicbaiusUicclKinlse  Spirilum  sanclmi 

Ii3l)f*1*l{ 

(b)  Mancs  diccbil  sc  esae  paraclctum. 


m  UONirUM  III  HOMILUB  tc 

11  Jesu  Christi,  solem  et  lunam  i>|iifioes  e»e  («j?  mt 

i  *  dixH  Cliristus,  quod  hacc  li:torhiit  anuius,  et  n^ 

k  canl  eas?  ubi  legistl  lixc?  Ex  eo  quod  noo  dicn  o 

I  qmt  scripta  sunt,  sed  a  seipso  loquatur,  manifiesiMi 

I  esc  eum  non  habere  Spiritum  sanctum.  A  leipio  ••■ 

1  loquetur,  ud  quwcumque    audierit »  annuniiabii  wkk 

I  {J<m>  46.  13)  :  hoc  est^  qu.-e  dixi  conlinnabit.  Et  vi- 

i  de  miracolunu  Qiicmadmodum  Salvati»r  Tenit,  et  racins 

li  est  plenitudolegis  prophetarum  :  ita  plenitiido  evan- 

I  gelii  est  Spirilus  snnctiis.  Christus  venit  et  implevit 

I  quae  a  Pntre  in  lcge  et  prophelis  sunl  dicla  :  Ideo 
4  dicit  PauUis  :  Pienitiido  legis  Ghristus  {Ronu  iO.  4). 
^  Spiritus  sanctus  v<  nit,  et  iinplevit  cvangclic:i.  Qux- 

II  cumque  sunt  iii  logc ,  Ci.iristiis  iniplet  :  qwDCuinqiie 
I  sunt  in  doctrina  Chrisli,  Spiritiis  iinplet ,  non  qutHi 
I  imp^rfcctus  sit  Paier ,  scd  ut  apparuii  Ghristus  con- 
^  lirinans  qiiae  sunt  Patris,  sic  npparuit  Spiritus  san- 
f  cius  coiilirnians  ca  f|ii.T.  stint  Filii.  Uiide  lioc?  Dicit 
j.         Salvator  discipulis  :  MuUa  hnheo  vohxt  dicere,  $ed  non 

Spolesti$  portare  modo  :  quando  aulem  venerit  Spirilut 
sanctui,  inducet  vo$  in  omneni  veritalem^  quia  a  seip$o 
non  toquetur  (Joan.  16.  i%.  15) :  nam  mea  implet.  Fi 
I  lius  implcl  ea  quac  siini  Patris,  et  a  seipso  noii  loqui' 
I,  tur  :  Spiritus  sanctiis  iinplct  qiix  sunt  Filii,  et  a  sci- 
^  pso  non  loquitar.  Si  nnlein  aiidieris  dicentem,  Mittani 
j,  vohis  Spirituin  sancium ,  nnn  sccundum  tloiialem 
^  accipias  :  Deus  enini  non  miltitur.  Nomin»  snnl  lin:c 

>!  operationem  signilirantia,  nomina  occnlia  siinul  ct 

lucida  :  occult;i  si  dignilatem  species;  Incida  si  con- 
^  templationoni :  ccrte  qnisqnis  miltit,  in  ali:i  ntiliit  lo- 

ca,  in  qnibus  non  est.  Pinge  me  aliqncin  :illoqui  in 
h:ic  sedc  :  non  possum  diciire  cuipiain,  Yciii,  initlam 
te  hoc  :  boc  non  est  mittere,  sed  collocare  vel  accer- 
scre.  Qtiodsi  Deus  obiqne  est;  Catlum  cniin,  inquii, 
ei  terfam  ego  impieo  (Jer.  ^.  !i4)  :  quonam  igitur 
mitiit,  qui  ubiqne  est?  Si  ascendero  in  emium,  tu  iHic 
ef ;  si  deuendeto  ininfemwMj  ade$;  $i  $funp$ero  pen^ 
tros  mea$  dilueulo^  et  hahitavero  in  extremi$  maris  :  ete^ 
rnm  itlnc  manu»  fvq  deducet  me  ( '**«{.  138.  8. — iO). 
ijnorsnm  igitiir  Deus  mitlit?  An  ibrle  qnod  ipse  qui- 
dcm  ubique,  is  aatem  qui  mittitur,  ii<in  iibiqiie  ?  Af  i- 
mt  Deu$  Filium  suum  in  mundum  {Joan.  5.  47).  Nuni 
nt  non  prwsenlem  in  miindo?  At  mundus  ex  Filio  psi. 
Propicreane  vcnit  in  fiiundnm,  qiiia  antea-mm  riicrat 
in  niimdo?  Quomodo  igitur  Joannes  evangelisia  diclt : 
Omttiu  per  ip$um  facta  eunt :  in  mundo  erat^  et  mundue 
per  ipetun  faetu»  e$t  {Jomi.  i.  5)?  Qaomodo  igitur  in 
mundom  missus  est?  Riirsus  si  inissus  cst  qui  niissos, 
ei  inansit  sapra  is  qui  misily  et  qni  missus  est  infra, 
qvoniodo  dicebat.  Et  qui  mi$it  me ,  mecum  eU  (Joan* 
«.»)? 

1 1 .  Obsccco.  diligentt^r  atlendas,  sermonem  in  luto 
culltica.  Polesi  enini  dicerc  bfreticos  :  Mecuin  esi , 

<a)  Hanes  dicehat  solem  et  lanam  oplfices  ease.  Ublnam 
dixerintaut  Manicbxus  aut  Hanicbxi  solem  et  lunara  esse 
opifioes,  noodum  mibi  ooinpenum  est.  Veram  MamduBos 
ciui  late  per  orbem  grassati  sunt,  et  in  varias  abiere  sectas, 
aiversa  admodum  et  pnmi  coosoDa  tradidisse  oertum  est. 
Vlde  ManicfaaKMtim  historiam,  quam  ex  AmpliilochiisPhotii 
edidimus  io  fiitjlioiheca  CoisHn.  p.  350.  Quod  niox  hicdici- 
tur  solem  et  luDam  baunre  aniinas  et  redncere,  cura  ¥jp\r 
poanio  conseotit,  qui  didt  Haeresi  66,  secunduin  Manidueo- 
rum  senlentiaro,  Ohristum,  qui  apiiarenter  tautiun  venit, 
BDacbinara  stmxisse  duodedm  cados  luibt;nteni,  quae  a 

a>liaera  quadam  drcumacta  nKNrluorum  animas  siirsum  tra- 
it;  quas  lumioare  niagDum  radiis  exceptas  purgat,  iuoae- 
que  u^dil,  ek  idc  luoae  discum  impleri :  baec  quippe  duo 
luiBioaria  navigia  et  pontones  esse  dicit.  Cui  similc  qnid- 
piam  didtur  al>  Augustino  de  llaeresibiis  ad  QaoJvultdeum 
cap.  46. 


•    •*«••«» 


citapoMfllH 

riniife  ex  di#,  a  mn^^ZZ  .  ' ' 
rilM  soncfi  mtm^lm  u>  m 
coiiceditnr.  d  alm  nc  ^,^  ^" ^]  . 
emmoperatyumuseiwf^  X.^Z   Z^" 
prout  wi/l  4 .  Cor.  li.  II  .  JhTI  ^T^'         " 
derc  initli  Spintun  wstitJiTJl  T  ^'     " 
lem  ostendam  libi  f^ntm  ^W Xyi^       ' 
rilrt  sanclo,  quid  f.tcio?  ^a  ^^ ,.    .      •^      •* 

Scripturas,  velserrusSenM»;^,;,  J^    '    '"" 
auerc.  Ktubi,  inquit.  d.ciW*i^  ^Tl'   ^' 

diccntein  per  proplietam  lleiaM  «• "*  '^ 

AaA-nte,  ail,  Jacoh  ei  1^:11^^  '^"'^ 
Deu$  primu$  ,  el  ego  po$t  Hetc ,  et  •r«v7L*i!L  *' 
e$t  (liai.  48. 44).  Attende ,  qJia«r  fej^  ^l'^ 
quod  qiiSDralur.  Quis  igitur  dicit  tat*  ^^m^rZ  V 
lius  ?  Vidc  qnoniodt»  in  fignra  monardiiK  Tnntrj^il 
rectc  praiilicct.  %o  Dcm  prinm,  et  eqopttet  hmT^ 
prwter  me  non  ett  Deu$  (Ihid,  ei  44.  gi  y^  tmmm 
tixc  dicit?  Mundi  conditor  :  Snbdii  etdm,  Em  2H 
manu  fundavi  terram  :  vide  qiiomodo  opilex  \^' 
Et  Stiiritue  meu$  firmavit  calnm.  Eao&m^ 
mandavi^  ego  exdtavi  cum  hutitia  regem^ et  omttt$Z 
meee  rectee  (1$.  48.  45.  et  45.  4i.  45).  Diceiis  seinM 
opiliccni  cl  ractoreni  ccli  ac  terra!,  h«c  adjiatM. 
stea  :  iVo»  ab  initio  in  occulto  loqnutue  nun  vebit  htee 
neque  in  loco  tenebro$o  (Jb.  48.  46).  Dixit,  Fniidefi 
terram,  et  fcci  cailuni :  qiiaiido  f.icia  suiit ,  IHic  aiie- 
ram :  Et  nunc  Dominue  miiil  me  el  Spiritue  ftiu(iHd.i. 
Te,  qui  recisti  caduin  et  terram,  qui  dixisti  asiris» 
Donnnue  ndeit  me  et  Sfnritue  eju$  y  genuit  secnndum 
deiiaiem ,  imsit  seciindam  camem.  Opifex  casli  ei 
terrae  dicit :  Donnnu$  mitil  me  et  Spiritu$  e/ns.  Mis- 
sionem  Spiriius  hasrctici  in  coulumcliam  capinnl. 
Misit  Pater  qui  non  iiiigrat,  iiec  Iransfert  eum  loco  ; 
misit  Filius  Spiriiain  ,  noii  dividens  iiec  divisus.  £t 
idcirco  Scriptnra  dicit :  Dcus  effudit  Spiriliim  siiiim  S 
hoc  est ,  donuin  Spiritiis  sancti  (JoeL  2.  28).  Divln> 
tas  1100  efrusa  est ,  sod  donuiii :  propterea  ut  deinon- 
strareiur,  bocqaod  cflundiliir,  inm  csse  Spiritniii 
saneium ,  sed  Spiritus  Dci  gratiam ,  didl  David  Cbri- 
sto  :  Difu$a  ett  gratia  in  lubiis  ttu$  (  P$al.  44.  5  )• 
Graiia  effunditur,  non  is  qui  doiiat  gratiam.  Si  igitur 
nqualis  bonor  prxdicatur,  et  si  illud ,  A  $eip$o  ,  ex- 

Jdicatum  est,  necnmi  illnd  ,  De  meo  aedpiet ,  quasi  a 
onte  interpretari  qnis  potesl ;  iie  habeant  b;crctici 
lociim  vcl  subierriigiuni  inipietatis.  Vcncrarc  Sfnri- 
tiim  sanci«m  ,  quom  accepisit.  Dixi  s.-cpe  le  rdrilNi- 
lioneni  accejiisse.  Assuinpsit  a  te  Christus  rigineiitaiii 
tumn ,  dedit  tibi  ipse  Sj^irilum  sniiin. 

>  Reg.  et  Colb.,  efl^t  donum  $mmi,  iiic  auteni  loais,  iit 
in  textu  jacet,  nuaiuaiii,  ni  futlor,  ipds  Yerhls  bahctur  tu 
I.XX.  sed  in  Joel.  2,  38,  et  iu  Zacbar.  12,  4J,  similui  lia- 
bentur. 


moNiTun 

IN  HOHILIAM  DE  CHRISTO  PASTORE  ET  OVE. 


In   lianc  hoiniliam  liax  noi:il  Savilins  p.  759  : 
c  Haiic  liomiliam,  editam  Romac  anno  4581,  c;istiga- 


vlmus  cx  Manuscri|Ho  cx  Bibliolheca  Kcgia  LiiMi.T, 
adhibitis  ctiain  Flurcntis  Christiani  conicctttris  :  >c 


827 


SPURIA. 


^ 


primum  siiblato  lifulo  Rom.ini  Codtris,  qricm  rcclis- 
simcdamnAt  Florens,  cum  de  Acncio  nulliim  in  linc 
toto  sermone  verhum,  sobstiluinnia  alinin  ex  Regio 
commmliorcm.  Florcns  pro^Axoxtov,  Acacium,  posiiit 
cx  ingenio,  &7iOL*o'j,  innocentem,  utdeClirislo  intclliga- 
tur.  I  llis  consona  dicil  Fronto  I)iic.piis  in  Noiis  :  c  In 
Ediiione  Romana,  inqiiit,  anni  1581,  huic  sermoiii  . 
pr:flixus  ornt  lituliis,  De  ioncto  Acacio  pastore  el  de 
ove :  seil  casligavit  ex  Ms.  Regio  Editio  Savilii  textum, 
et  hunc  titiiliim  siibtitiiit ,  qiiem  exliibuimus  :  qiian- 
doqnidem  ne(|iie  in  loto  orationis  deciirsu  mentio 
ulla  fit  Acacii.  Fuit  lioc  nomine  C.Tsarc:c  P.iLcstin.T 
episcopus  qnidain,  qni  synodo  Scleucicnsi  interruit, 
ut  cx  Tripartita  Historia  consLnt  lib.  5.  c.  34.  Aliiis 
Bcni^a;  fiiit  episcopus  leinportbus  Grnli.ini  linpern- 
loris  cx  ejiisd«Mii  bisloria;  lib.  9,  cap.  5.  Fortc  scri- 
ptiiiii  bic  fuit,  tii  UAcofiov  noifii-M ,  De  innocente  pa- 
Btore, » 

Utrum  aulcm  b.TC  lcctio,  7n  tnnctnm  Acacium ,  ex 
librarionim  vilio  inanarit  :  ntriim  vero  ex  cujuspiam 
Graccuii  aiisu  invecta  fiicril,  iion  ita  facile  cst  siatu- 
crc.  Certe  ila  tiinlus'  babet,  non  in  Romano  Codice 
taiitnm,  sed  ctiain  iii  Regio,  cujiis  lectiones  in  imis 
paninis  posninius.  Ei  observes  velim ,  clsi  iiiilio  me- 
inoria  mnrtyrum  iu  piurali  cciebrari  dicatur ,  in  fine 


taiiicn  homilix  ununi  tanttim  niartyrem  comtneuic- 
r-iri  Ha*c  putate^  fratres  ,  non  a  nobis  dici^  sed  a  saa- 
cto  mariyre.  Nescio  ulnini  hic  inartyr  stl  Acaciu^  in 
titiilo  positiis.  Acacii  plures  martyres  in  Mariyroln^Mi 
Roinnno  commeinoraiilnr.  Nollcin  Uimen  afRmiare 
biinc  Acacium  data  opera  in  titiilo  fnis«e  posilum  ab 
eo  qiii  li:mc  concionem  Chrysostoini  nomiiic  pulilica- 
vit :  linic  enim  opinioni  ofliceret  ip.sa  tituli  ratio.  Il.i'c 
naiii(|ne  bic  posita,  /n  sanctmn  Aeacium  pasiorem,  a 
in  ovem ,  non  qiiadrint  :  bomilia  quippe,  masLiiite 
iiiitio,  de  Cbrisfo  pastore  et  ovc  agit:  qtiamolirem  nt 
st:irci  bic  titoliis  ,  ita  conc-nnaiiis  esse  deberf^,  /■ 
snncium  Acacium^  et  in  Christum  pastotem  et  areatm 
llsrc  omnia  diibilando  el  ex  conjcctiira  dicta  snnt : 
interimque  donec  qiiid  cerlius  emcrgaf,  titulom  a  Sa- 
vilioel  a  Fronione  Duca:o  editum  et  approbatum  bo- 
niilia^  pncfiaiinns. 

Savilius  baitccoiicionem  interdubia  postiit,  Fronlo 
Diic:ciis  iii  spuriis  locavit  et Jure  qnideni  :  niiitt  enim 
bic  Cbrysosiomo  dignnm.  Omnia  Gnvcnliim  s^ipitmt 
qiii  S.  illum  duclorem  emeniitur,  ciijus  generis  mutti 
fiierunt. 

Interpretationem  Lntinam  Joannis  Jacnhi  Beur<»rt, 
ntpote  niiniis  bene  concinnatani,  rejcciiiius  ,  novarn- 
que  p.iravimiis. 


m  MEMORIAM  MARTYRUM, 

ET  QCOD  CHRISTOS   SIT   PASTOR    ET  OVIS  :   NECNON    DE   VKLO  ET   PROPITIATORIO    (a}. 


4.  Mariyres  cum  ChrislQ  compnrati ;  Fitius  cum  Pa- 
Ire  cooperatur,  —  Riirsns  iiiartyrum  incinoria  ,  rursus 
piorum  festi  dics,  nirKns  :iii^a*)oruin  argunientum, 
rursus  Ecclesi»  celebritas.  Mcmoria  cst  eorum  qui 
niartyrium  snnt  perpessi  :  bonor  aulem  martvrnm, 
gloria  est  ejiis  pro  qiio  mnrtyrium  subierunt.  Hono- 
rantur  martyrcs  pro  Clirisio  passi ;  adoratnr  Cbri- 
sliis,  qui  pro  omnibus  pas.sus  cst.  llii  quklem  per  sup- 
liliciuinex  hiimili  gradu  sese  in  subliniem  evcxerunt : 
Servatttr  antem  a  ^iiblimitatcdi\initatis,  ad  bumilila- 
teiii  liiunaii:u  nalur:*:  dcscendil,  non  egressus  quidem 
a  digiuLtle,  sed  ul  oecononiiam  suam  opcraretur.  Au- 
diviinus  cnini  euin  diGcntem  :  Ego  sum  pastor  bo- 
nni,  (ftti  posuil  animam  suam  ^rro  ovibus  ( Joan.  iO. 
II);  qua  ille  orationc.  ct  bcnignitaiein  siiam  osten- 
dlt,  cl  poteiiliam  prcdicavit.  Nam  qnod.  pro  ovibus 
patiatiir ,  id  beiiignitatis  ;  quod  veru  ^niinam  suam 
Ipsc  ponai,  id  potestalis  e.^t :  uon  eniin  vini  pati- 
tur ,  scd  oeconoiniam  operatur.  litsi  n:im(|ue  dicat 
apostolus  Palreni  illiim  tradidisse  pro  nobis  (/2oui.  8. 
32),  non  necessiiate  Filiinn  subiissc  suppliciuiu  ar- 
guit.,  scd  volunt.item  Filii  cum  palerna  coiiciir- 
risse  ostendil.  Tradit  auteni  seipsuin  Filiiis,  iion 
necessitate  servicns,  scd  cuni  Palris  senteniia  coope- 
rans.  Alitid  eniin  csi  servilein  in  niodnm  ministrarc, 
aliud  dixino  niore  ^  coo|.erari.  Coopcratur  enim  cuin 
Patre  Unigenilus,  etianisi  id  noliiit  ha^retici,  qui  pro- 
pria  ncquitia  indivisibilein  naturain  dlvidunt,  qui  Pa- 
Ireni  creatorem  ,  Filium  siibniiiiislrum ,  Spirituin 
sanctum  itcm  miifistrum  pnrdicanl ;  qui  ucc  Paiili 
voces  rcvcreiitur,  qiii  initii>tros  pncdicationis  non 
subminisiros  vocivit,  scd  cooperatores  Dei,  cuin  di- 
xit,  Dei  sumus  cooperatores  (I.  Cor.  3.  9).  Paulusne 
cooperator,  Filitis  vero  subminisler  ?  Ne  quaTas  igi- 
tur  (|iiid  Qirisius  dixerit  pcr  Hesaiam ,  sed  quid  per 
seipsiiin.  Propler  seipsuin  siquidem  pastor  est , 
propter  le  ovis ;  bsec  quippe  diiie  lectidnes  hodie 
concurrerunt.  Hesaias  ccrle  deipso  lectioneni  suppe- 
ditabat  eunucbo,  Quasi  ovis  ad  occisionem  ductus  esl 

1  Reg.,  uf  Deum  decet, 

(a)  CoUau  cam  Ms.  Regio  1476,  tn  quo  litulus  sic  babet: 
/n  sancumt  Acacium  pastorem,  et  in  ovem,  el  in  velwn,  et 
m  promtiatorium. 


(Isai,  53.  7.  Act.  8.  52):  Servator  aiilcm  ,  Ego  sum 
pastor  bonus{Joan.  10.  II).  Tu  mibi  igitiu-  discri- 
men  oveminter  et  pastorem  ostendc  ;  in  qiionam  ovis, 
in  quonani  pastor  sil.  Nisi  enim  nominuin  diiferen. 
ti.im  noveris,  unde.cognosces  exceHentiac  dignit^^tein  T 
Palam  sanc  est  ovem  esse  ob  supplicii  aeconomiaoi^ 
pastorem  vero  ob  poteniiam  benignitatis.  Neque  enim 
crubescit  Dcus  appeilari  pastor.  Oportebat  quidem 
iios  ipsiiin  Deum  ac  Regein  a^uoscere  :  sed  quia 
Deum  ut  bomines  ratiitne  pnvdiii  tion  novlmus,  vult 
iile  nos,  ul  oves  irratioiiabiles,  saltem  agnoscere  pa- 
storein.  Si  cniin  Scrvalor,  cuin  in  niundum  venii ,  le 
boniinem  r;<tionabilem  reperisset,  ut  Dcus  libi  iie- 
cessario  apparuisset :  sed  quia  tc  bomincm  imn  inve- 
nit,  tamquain  ovcm  a  priscis  usque  tt^inporibns  er- 
rantcin«  et  per  propbctas  Doininum  invocantein  ;  Er- 
ravi  sicut  ovis,  quat  periit,  quwre  servum  tuum  ( Psal, 
118,  176  ) :  ideo  rei;;iam  occullal  digniiaiem  ,  et  pa- 
storis  curaiii  pn»fert.  Oiiocirca  a  principio  statuit  in 
prxsepi  corpus  suiini  collocari  :  niatremque  ct  oeco- 
nomi.T  niinistriim  Josctih  in  anj^usiias  dedufcil :  nequc 
enim  illum  dixcrim  vel  patrein  Servaioris^  vcl  Mjrias 
viruin,sed  sociiim  ct  lucdiatorein  luysterii.  Siquidem 
sponsus  eraivirginis,  non  maritus  ejus  ;  scd  niaritus 
<]uidcm  noinine,  re  minisier  oeconomirc  Ilic  itaque  in 
aiigustiimdcducitur  cuin  Maria  in  Bcthlebem  :  ita  ut 
.proplor  diversorii  anguslias  inrancm  iu  pra*sepio  lo- 
cari  neccsse  fueriLDei  autcin  opuserant  angustixiila', 
ui  cx nccessitaie  i»  illum  deionerctur locuin benigniis 
illc  ;  dciMineictur,  iiiquam,  propter  cariialein  cecrmo- 
iniaiii.  Cnr  boc  iia  di^pensat  ?  Quia  praesepe est  bruio- 
runi  ineiisa;  linmaniiasveroin  brutorum  iiaturam  uc- 
gciicravil  (Uomo  cniui,  cum  in  honore  esset,  ikmi  fii- 
lellexii;  cowparatus  est  jumentxs  insipientibus^  et  simi- 
iis  facius  esl  illis)  (Pw/.48.  13)  :  ca»lesiem  cibum  lo 
bruloruiii  mcnsa  apponit,  nt  qui  aninio  bruli  essent, 
in  praesepi,  quasi  in  iropriasibi  mensa,  non  uUra 
brutorum  fcenum  invenirent ;  scd  cum  qui  dixii,  Ego 
swn  panis,  qui  de  calo  descrndit^  cl,  qui  dal  vitammws' 
do  {Joan.  6.  35.  *1).  Ovis  igitur  propter  OBCOnomtam, 
Deus  vcro  propter  gloriani  suam.   Ponit  igilur  ani- 

»  Florcns  r.hrisiianus  mavuU,  ob  pas^oms  Dei  cua^ 
miam. 


8^9 


DE  CHRISTO  PASTORE  ET  OVE. 


930 


Tnnm  suam  proovibus  (Joan.  10. 11.)  non  necpssiiate 
aliqua ,  ui  jam  diii,  sed  lioc  negoiluni  suscipicns. 
Quxcumque  enim  in  veleri  cultu  fncla  sunt,  in  Ser- 
v:)lorem  rcducuntur  :  sive  prophelin ,  siye  sacerdo- 
tium,  sive  regnum,  sive  templum,  sive  nltare,  sive 
velum,  sive  arca ,  sive  propiiintorium  ,  sive  manna  ; 
sive  virga,  sive  urnn,  sive  qiiidpiam  aliud',  omnia  in 
ipsum  rci^riintiir. 

Cur  Deus  Judms  sacrificia  concessit.  —  Coiicessit 
cnini  Deus  Judn>is  nb  inilio  sacrificiorum  miuisterium; 
iion  quod  bostiis  acqtiiesctTCt,  scd  ut  eos  a  geiiiHiuin 
superstilioiiibus  avcilcret.  Inde  vero  cum  illos  dnxis- 
set  ad  ea  qiise  ipse  vollet,  id  sihi  ipsi  apponit,  qiiod 
minime  viilt.  Qiiin  enim  mciis  Jiidoenrum  spirilualeni 
operationem  nondiim  suscipere  poter»t,  sed  in  servi- 
tutem  gentilium  coiisiieludimiiii  deductn  cmt,  nris(|ue 
et  victimis  inliiabnl ,  ncceptis  Deiis  idoloruni  festivi- 
talibus,  ad  pietntis  rilum  ipsas  Iraduxil,  atfpie  ei 
fert,  (juae  sibi  minime  placcnl.  \ii  qiieinndmodiim 
bonus  pater  ciim  Hlium  videi  ludicris  vncniiiciii .  a 
foro  qnidem  ipsum  nroet,  domi  vero  ad  libitum  om- 
nia  fncere  pennitlit;  nique  ita  illuin  iu  decoro  ciisto- 
dit,  et  lusus  insolentiam  eliminnt  :  iia  qiior]uc  Oeus, 
cum  verict  illos  ab  bujusinodi  resloriim  convcnlibus 
ad  pieialeMi  conformnre,  sacriflcin  loiicessit,  allare 
dedit,  oves  immoinre  jiissii  el  cnpram  ei  boveiii,  om- 
niaque  fncere  (|u:c  ipsis  voluptati  esscnt.  Nequc  enim 
Deiim  h:rc  obiecinbnnt. 

2.  Quod  nutein  li  cc  ex  dispensaitone  facla  sint, 
audi  quomodo  is ,  qiii  per  Moyseni  sacrilicin  conces- 
sit ,  et  varias  viciimarinn  species  ofTorri  jusstt ,  pcr 
propbeias  everial  en  qiix  ex  concessione  efficieban- 
fur,  ostendens  se  iis  tnmquam  inranlibus  lac  conces- 
sissc,  iioii  cibum  dedisse.  Ait  quippe  pcr  Davidem  : 
Audi^  populus  meus,  el  loquar  tibi ,  Israel ,  et  (estifica* 
bor  libi,  quia  Deus,  Deus  tuus  suniego,  Non  in  sacri' 
ficiis  luis  arguam  te,  holocausta  autem  tua  in  conspeclu 
meo  sunt  semper.  Non  accipiam  de  dortto  tua  vitulos^ 
neque  dc  gregibus  tuis  hireot  ( Psai  49.  7-9).  Ne  quis 
vero  pulet  eum  nversnntem  iion  ndmillere,  explicat 
inodum,  quod  scilicet  non  iis  opu>  bnbeat,  non  qiiod 
iioiit  offerri  * ,  et  infert :  Numquid  manducnbo  carnes 
taurorum ,  aut  sanguinem  hircorum  potabo  ?  Immola 
Deo  saerificium  laudis,  et  redde  AUissimo  vota  tua 
^Psal.  49.  )5.  14] :  declarans  sc  non  aversanlem  re- 
jicere,  sed  eos  au  meliorem  et  spirilu.ilem  victiiiinm 
evocare. '  Concessit  Igitiir  anli(|ullas  sncrificia,  non 
qund  placerent;  sed  ut  eos,  qui  sic  iniiinli  fuerant, 
ad  pietaiem  trnnsformaret.  Dum  proposilo  Judaorum 
indulgerct ,  uipole  sapiens  ei  inagnus ,  in  ipsa  con- 
cessione  sacrificiorum  imagincm  fuiurorum  prupara- 
bat,  ui  si  sacrificium  per  se  inuiile  essei,  ptr  iinngi- 
nem  utile  repenreiur.  Animimi  diligenler  :idhibe  : 
stiblile  namque  est  hoc  cogitatum.  Victimae  Deo  gra- 
t:e  iion  erant ,  iiec  ex  aninii  senientin ,  sed  per  con- 
cessioneni  facl:c  :  iisque  (iguiam  at(|ue  imaginem 
futitrx  Cbrisii  incarnaiionis  impressei  ai  Detis ,  ut  si 
non  per  segrat:c,  saltem  pcr  expressam  itmigincra 
accepia!  forcnt.  Fer  oinnes  ccrle  Cbrisii  imagincm 
exprimit ,  et  futitra  udumbral.  Licet  ovis  esset  qnoe 
iinmolabaiur ,  iinago  laincn  Servatoris ;  licct  bos, 
iiiiiigo  Cbrisli ;  licet  vitulus ,  sive  vacca ,  sive  quid 
aliud  eoruni  quoi  solebant  ofTerri,  sive  coluinba,  sive 
turlur,  omnia  ad  Servalorem  rererebnntiir.  Ideo  tcm- 
plum  crat ,  ut  imago  praepararetur  dominici  templi ; 
iUeo  ovis,  ideo  sacerdos,  ideo  velum.  Ne  vero  minu^ 
lalim  prolixius  lotjuar,  praedictorum  inlerpretem  ac- 
cipe  Paulum,  qui  nihii  exira  Christum  te  cogitnre 
permiiiit ;  sed  omnia  de  Christo  explicat.  Quid  cnim? 
Cum  Het>raeis  vellet  exponere  mvsteriorum  discri- 
niina ,  qaid  sibi  veliet  mensa  ,  quid  altare ,  quid  ve- 
lum ,  quid  templum ,  quid  sacerdus ,  summaiim  in 
Christum  omnia  refert,  ei  osiendit  tabemaculum  esse 

*  Haevoces,  siue  quidpiam  Ltiud,  desunlin  Reg. 

*  Fronto  inavult,....  expficat  tnodum,  nempe  se  eo  Mmu 
illa  tum  acdpere  quod  iliu  non  indujeuL 


tolaui  lianc  vilam  ( Rebr.  8  e/  9 ) ,  5ed  prlus  illod 
unbernaculum  figuram  esse  Vcteris  Tcitamenli  (Exod. 
30) ;  sancm  vero  siinciorum  figiiram  esse  Novi  Tesu- 
menti  (Lcvit,  26).  Aiiimum  adiiJbe,  quaeso,  diligenier. 
Templuni  quidcm  illiid  cnum  oinnino  erat ,  sed  in 
alia  el  :ilin  divisum ;  iii  sanctum ,  in  saiiciuiii  sancto> 
ruin.  Fignra  erat  lemplum  dominici  corporis  :  audi 
vero  Doniinuni  dicenlem  :  Solviie  tempinm  hoe ,  f« 
iribus  diebus  excitabo  illud  ( Joan.  2.  19).  Siciit  crgo 
in  illo  tempio  quxdam  ab  omnibiis ,  nuaednm  ab  un» 
suminb  sacerdote  cernebnniur  :  sic  et  iii  Servaloris 
OBConomia  divinilas,  ei  operniio  divniilntis ,  quic  oc- 
cultn  quideni  erat,  sed  palani  (»p.ralintur.  Habes  tem- 
pli  imaginem  :  jain  qu;erc  medium  veliira  quod  divi- 
debat  sancla  a  sancto  sanciorum  ,  quale  velum  ernt : 
rursus  velura  erat  imago  corporis.  Siciil  enim  veliim 
locum  illum  a  medio  dividcbut,  et  disiinguebat  exter- 
niim  coiispectum  nb  inlernis  mysteriis  :  sic  corpus 
Domini  vclum  erat  divinitatis,  qiiod  non  coiicedcbat 
ntort:tIes  oculos  immorlalcut  respiccre.  Non  meus  est 
sermo,  sed  audi  Paulum  dicehtem  :  Habentcs.  frdires, 
viam  novam  et  viventem ,  qiiam  renovavit  nobis  per  «^- 
lum  ,  idesty  carnem  suam^accedamus  (ttebr.  40.  19. 
20 ).  Alteitde  diligenler.  \Li  templum  vocavit  caniem, 
ei  velum  figurain  cnriiis.  Rursus  saccrdos  ingredie- 
baiur  per  veliim  se.mel  in  anno  :  neqiie  hoc  pra*lcr- 
inisit  l>aul(is ,  sed  illiid  accipil  in  figiiiam  Servaioris, 
ailqiic  :  Non  in  manufacta  sancta  introivit  Christus, 
exempluria  verorum ,  sed  in  ipsum  ccelum ,  ut  appareat 
nunc  in  conspectn  Dei  pro  nobis  ( Hebr.  9  24).  Yides 
sacerdotem,  vide  flgurant.  Riirsum  iminolabalur  ovis, 
ei  erai  figiira  Scrvalpris  ;  Sicut  ovis  ad  occisionem 
ductut  eU  [hai.  55.  7j.  Iinmolabalur  viiulus,  taurus, 
aliaque  omiiia,  et  desanguine  immolatonim  sacerdos 
digitoaccipiebal,  et  ingrediebatup  in  sancta  sancto- 
rum,  et  aspergebat  sepiies  in  conspeciu  propitialorii. 
Ipsumqiie  propiliatorium  erai  imago  Scrvatoris,  ilem- 
qiic  sanguis  quo  aspergcbatur ,  iii  et  is  qui  adoraba- 
tur,  et  donum  oblalum  ei  qui  adorabaiur,  idipsmn 
esset.  Animaliiim  vero ,  quorum  sanguis  offerebaiur 
in  sancta ,  corpora  coniburebantur  extra  caslra ,  et 
ciiiis  eorum  sanctificiibat  homines,  et  inqiiinatos  san- 
ctificabant  mortuoruin  nnimaliuin  renqiiiac.  Adverie 
ij;itur.  Viventra  non  saiiciiOciibant ,  in  cinerem  vero 
redacu,  et  in  sacrificium  cohsummala,  inquinalis 
sanciilatem  afferebaiU;  eranfque  cadem  ipsa  aninialia 
exira  combiista ,  ei  intra  in  sacrificium  obiata  :  inde 
apo.<itolus  :  Quorum^  in(jiiii ,  inimalium  sanguis  infer- 
tur  in  sancta  sanctorum,  horum  corpora  comourebantur 
exlra  castra  {Hebr.  43.  H ).  Dixit  nffuram ,  intcrpre- 
latur  verilaleni ,  et  aii :  Ideoque  et  Jesu$,  ut  sanctifi* 
carel  pjpulum,  extra  portam  passus  est  (Jbid.  v.  12). 
El  quid  itifcrt?  £(jrreafamiir  ergo  ad  ettm,  opvrobrium 
ejus  ferentes  (Ibid.  v.  13).  Ilabes  flguram  ;  vide  vcri- 
latein.  Uuairc  rursiim  snnguincm  et  propiiialorium. 
Satiguis  asper^ebaiur ,  et  propiiiatorium  excipicbat, 
propitiatio  insidebal.  Quid  est  propitiatonura  ?  Pnu- 
luni  ilenim  audi  diceniem  ad  liomanos  :  Omnes  enim 
peccaverunt ,  et  privdntur  gloria  Dei ,  justificati  grutis 
per  ejus  graliam,  per  tanguinem  ejus,  per  redemptio- 
nem ,  quae  esl  in  Christo  Jesu ,  quem  proposuit  Deus 
propiliatorium  per  fidem  ejus  in  sanguinem  ipsius  (Itom. 
3.  23-25).  Et  saiiguis  ipsius,  et  propitialoriuin  ipsius. 
Hu*c  a  iiie  omnia  dicia  sunt,  quia  propier  ii(3S'oinnia 
facius  est  Servator  Dcus ,  et  Dei  unigeniins  Filiiis, 
non  propter  se.  Aliiid  aiitem  illud  erat  quod  pro  no- 
bis  agcbatur,  aliud  quod  propicr  ipsuni  sccuiidiini 
divinilatera  adorabatur  :  aliud  et  aliud,  non  ||iiiie 
divisum,  sed  dispensatione  coiijunciuin,  et  cogiia- 
tione  divisum. 

3.  Cum  igitur  audies  summum  saccrdolem ,  atit 
pastorem,  aut  ovcm,  aui  lemplum,  aui  vcluni,  aut 
propitiatorium,  aiit  saiigtiiiicm  aspcrsionis,  aut  simi- 
iia,  per  hxc  bmnia  cognuscas  propler  le  factam  oeco- 
Hom,i:^m. 

Netno  scandalizari  debet  quod  Christus  wquulis  Deo 


831 


SPUIUA. 


prmdicelur ;  qufB  de  Chriito  dicunlur ,  alia  ad  diMta- 
iem^  atia  ad  humanitatem  ipectant.  —  Cum  vero  vide- 
riB  Unigeniium  eodem  in  tbrono  (hunc  enim  pnedi- 
dicavit,  bunc  cum  pompa  celebravit  Ecclesia)  ne 
«rubescas  divina  cloqiiia.  Sapientia  eniro  in  biviit 
<eiebratur^  in  pliUeii  fiduciaUter  aait,  in  summitate 
$mLrorum  prwdicatur  {Prov.  1.  20.  21 ).  Cum  auiem 
videris  Dei  sapientiam  et  virtulein  prasdicari ,  cogiia 
excellentiam  glori»,  dignitatein  qu»  anie  sxcula  est, 
ilbesam ,  inunutabiiem ,  invariabilem.  In  vrindpo 
erat  Yerbum^  et  Verbum  erat  apud  Deam ,  et  Deut  erat 
Verbum  {Joan.  1.  i).  Ubique  illud ,  Erat ,  illud  vero, 
Mon  erat ,  nusquaro.  Si  cogiies  excellentiam  glori», 
ilon  offenderis  ob  iiicarnaiionem.  Exempli  causa  ,  si 
audias  bcreiicum  diceniem  :  Pater  *  qui  me  mistl, 
major  me  eei  {Joan.  14. 28 ) ,  dic  illi ,  Nihil  ininim  sl 
Fatre  sit  minor  propier  oeconomiam  incamaiionis, 
qiiando  et  angelis  sic  minor  erat.  Tu  ex  iroprobilate 
demonstrare  conaris,  illum  esse  Patre  minorein ;  ego 
¥ero  ostendo,  illum  secundum  iueamaiioiiem  esse 
angelis  ininorem.  El  tu  qiiidem  cum  vis  adsiruere 
dinereniiam  inter  subsUiiti.im  Pairis  et  Fiiii ,  affers 
dictum  illud,  Pater^  qui  mitit  me»  tnajor  me  eet :  ego 
vero  osteiido  illuui ,  secundum  illam  ralioncm ,  non 
solum  Paire ,  sed  eiiaiii  angelis  esse  miiioreni.  Siqui« 
dero  Pauliis,  qui  affert  testiinonium  illiid  Davidis : 
Qmd€U  komo,  quod  mentor  et  dut^  aui  Fitiut  hominit, 
quoniam  mtitat  eum?  Minuutt  eum  panlo  mtnut  ah 
angeiie  {Ptal.  8.  5.  2).  id  explicat  in  epistola  ad  He- 
bneos  :  £ttm  autem  qui  paulo  udnut  ab  angeUt  miaa- 
rolai  ett ,  rtdeiiiaa  Jetum  propter  pamonem  mortie 
{Hebr.  2.  9). 

Arianotet  Sabeltianot  impetiu  -— Quid  l;;inir  tanlo- 
pere  bboras,  m  osieadas  Filium  esse  iniiiorem  Pa- 
Ire,  quando  ipsis  etiam  angcUs  iiiiuor  est,  non 
propter  dignitateni,  sed  propter  «econoniiani  T  Dcinde 
lllud  quidem  atteiidis ,  Qui  nutit  me  Pater,  major  me 
ett ;  hanc  vcro  evangeiic;ini  vocem  non  audis,  qux 
liudie  clanulMt  omiiibus  :  Ego  et  Paler  unum  tumue 
IJoan.  10.  30)?  Et  differeiitiiim  in  animo  perpende. 
Ubi  est  illud ,  Unum,  iion  dixit ,  Qui  me  nudit.  sed , 
Paier;  ubi  unionem  et  Identitaleni  usteiidere  voluil, 
non  dixit,  Ego  et  qui  misit  me  unuiu  sumus ,  sed, 
Eqo  ei  Pater.  Inter  Patrem  et  Filium  nihil  interme- 
dium;  ubi  autem  illud,  Major^  liabetur,  ibi  aJjicii 
illud,  Qui  mitit  me,  Nain  miltere  est  (»pus  «econoniigc : 
mitti  aulem  iion  interpretatio  divinilaiis,  sed  inter- 
pretatio  est  <Bconoiuiae.  Deus  eniin  neque  corporali- 
ler  mitUt,  neque  mittitur.  Quoiuodo  autem,  audi.  Qiii 
mittit,  in  illa  niittit  loca,  ubi  ipse  nuo  adest.  Ostende 
igitur  locum  Patre  vacuum,  osteiide  iocuin  Fiiio  de- 
sututum,  oBiende  locum  Spiritii  saiicto  vacuum.  Certe 
id  locum  habet,  si  iiiteUigas  ad  verbuiii,  quod  ilie 
miserit,  bic  missus  sit. jltud  igitur,  Missus  est,  non  a 
loco  transiiuin  declaral ,  scd  corporeum  aspeclum. 
Neque  enira  cum  Scriptura  dicit,  Fuit  homo  nmsut  a 
DeOt  cui  nomen  erat  Joannet  {Joan.  v.  6) ,  Jaannein 
de  cxloveiiisse  inlelligiinus  :  iiamsi  ibi  crat,  inquies, 
qoomodo  niissus  est  ?  Sed  quia  oeconoinia  ipsi  coiii- 
missa  fuerat ,  o^conomiam  iiiissionein  vocavit.  He- 
saias  Jerosolyniis  in  ipso  lemplo  vidit  Doininum  su- 
deiitem  sttfier  solium  exceisuni  ct  elevatuiii.  Cuui 
esset.  in  nrbe,  in  teinplo  et  in  visione,  cuin  digiius 
habiius  essei  qui  Deuui  videret ,  ut  fas  erat  hoiiii- 
iiem,  audivit  Deum  dicentem  :  Quem  nuttam  ad  po- 
putum  lume  {Itai.  ii.  8)  ?  Iii  popuio  erat,  et  quomodo 
mitiitur  ad  populum?  Sic  missio  non  localem  transi- 
iufti,  nec  sefvile  ministerium,  sed  huouinain  oecono- 
miam  sigiiiflcat.  Alioqiiin  vero  si  literae  servis,  lite- 
ram  revei-eare.  Si  missiis  cst ,  quoinodu  dicit ,  Et  qui 
mitii  me  mecum  ett  {Joan.  8.  29)?Neino  enini  qui 
luitiat,  cum  illo  abii,  qiicm  urutit.  illud  eiiim  noii 
est  miitere ,  sed  una  irc.  Ego  in  Patre^  et  Pater  in 
me  (Joan.  14.  II).  Ubinatn  niissio?  Ne  vero  quis  il- 
ludy  Qui  mitit  me  Paier  mecwn  ett ,  secundum  opcra- 
lionem  et  secundom  auxilium  dici  putet ,  ait ,  Pater 
(JoaH.  14. 10),  sccundum  illud,  Ego 


in  Patre^  et  Pater  in  me.  Ilanc  qulpp. 
Hesaias  prius  proiulit  dicens  :  Laboratat  ^ggptut^a 
megotiaiio  jEthiopum  et  Sabmm  vtrt  excei»  iu  te  trmm- 
bunt^  et  tequentur  te  eompedibut  vincii ,  el  adorekum  ^ 
et  in  te  precabunlur  :  quoniam  in  te  ett  DeeLo^  et  m 
e$i  Deut  profter  te  {Ituu  45. 14).  Qiii  fieri  polcsl ,  ai» 
alius  sit  in  ipso,  iioii  sitalius  pneter  ipsuui?  in  te  Dm 
ett,  et  non  esi  Deut  prmter  te.  Annoii  liax.  e&i  ioicr. 
pretatio  hiijus  evangeiii,  quo  dicitur,  Kffo  im  Pmtre^  € 
Pater  in  me;  et,  Diio  unuin  sumus?  Iliufl  eniui,  3« 
etl  Deut  prwter  te^  inierpretalio  esi  illius,  Lnumm- 
mut.^kc  vide  niibi  dicti  sapieiilsam,  ei  vii-iuieai.  ILa^ 
Vnum  tumut^  csl  aladius  anceps  disciitdctt&  hsm»- 
cos.  llliid  entm,  I/nam,  Arianorum  iussiiuaiii  ar^; 
iltud  vero ,  Unum  tumut^  SabeiUi  coufifc»tongw  Q»- 
tttiim  Dftfi  in  teett^et  non  ett  Deua  preBter  fe.  fci  i; 
ostendat  propliela  aumdem  esse  Deui»  in  Deo,  si^ 
jungit:  Tu  enim  et  Deut^  et  netdebamut  {Jsai.  4S.tdf. 
Tiitie  ignorabas  ipsuni  esse  Deum  ?  Aiiaoii  Vtos^ 
illuin  anie  te  prjedicavit?  amion  posi  vigesimamVi' 
mam  a  lloyse  generationcm  venisii?  Nam  a  Mftvte 
usque  ad  D^videm  sepiem  sunl  generaii<Hiea ,  a  ih- 
vide  autem  usque  ad  llesaiam  duodecim  :  nam  Be- 
saias  erat  duabus  generationibus  anle  Babylouis  a^ 
livitaiem.  Quem  ilaque  ante  viginti  quiatque  geoen- 
iiones  pranilicaruni  propheljc,  quod  ueoipe  btat 
essei;  el  lloyses  dixii :  Audi,  Itrael^  Domdttnt  Dem 
laiis,  Dominut  unut  ett  {Deut.  6.  4) ;  idenique  Saaoei 
clamabat ;  cadem  qiioque  ipse  David ,  ac  quiMiib 
propheta  simiiiter  vaucinatus  esi  :  cur,  ioquan. 
Hesaias  dicil,  Tu  enimDeut^  et  nesneiioiMu ,  dim 
vere  Salvaiorem  subindicei,  qui  erai  quidaii,  sed  b« 
cognoscebalur?  Iliud  enim,  Ta  et  Dens^  ee  netdeb^ 
ittut ,  non  ejus  igiiorantiain  arguit ,  sed  populi  perse- 
nam  spectau  Conspirat  autem  haec  doeirina ,  Tm  a 
Veut^  et  netciebamut ,  cum  dicio  iilo ,  Domine^  eicd- 
tum  brachium  tuum^  et  non  noveruut  Itai.  26.  11).  Ei 
tamen  ut  dicai,  Tu  et  Deut^  et  netciebannu^  Dent  Isrm 
omnium  Seroat.T,  audi  angelos  dicentes  ei  |kasiontiib 
evaiij^oiizaiilcs ,  NoUte  timfre^  evangeliaamut  vobu 
gaudtum  magnum  :  quia  natut  ett  vobit  kudie  Saltcicr 
tiui  ett  Chrtttut  Dotninut  {Luc.  2.  10).  Tn  et  cmm 
ueut  Itrael  omHium  Suloator.  Ecce  pudore  afidextv 
vmnet  qui  advertantnr  tibi^  et  ibunt  cum  ignomimM. 
F.runt  enhn  quau  nvn  fin(,  et  ticut  tettimentmm  veten- 
tcent  [ItiU.  45.  15.  et  41.  11.  etPtal.  101.  27} :  ad- 
versanos  vocaiis  eos  qui  verbo  coniradieuui.  Htm 
si  Graeco  aut  abi  a  pia  religione  alieno  dixeris,  quod 
Deus  sit,  non  conlendit;  sin  dixcris,  quod  sit  Qin- 
stus,  tunc  da;moiiis  instar  furit,  ui  aii  beaius  David: 
Dominut  regnami ;  iratcantur  popuU  :  qui  aedet  tuper 
Cherubim ;,mo9eatur  terra{Ptal.  98«  1).  £i  quisiile 
qui  sedet ,  nisi  is  ad  queui  dicit  idein  propbeta  :  Q» 
tedet  tuper  Cherubim.  appare  et  exdta  potentiam  tuam^ 
et  veni  ut  talvot  fadat  not  {Itai.  57.  16.  «f  Ptat.  79. 
2.  5)  ?  Viden*  hxreticorum  nequitiam  nuliiim  ex  ver- 
bis  bujusmodi  baliere  locum  ?  Sed  ubi  esi  «lualitas , 
dicitur  :  Ego  et  Pater ;  obi  vero  de  o^ouomia  agilor, 
Qui  mitit  me  major  me  ett :  ob  tiabiium  miasiouis  mi- 
nor,  inajor  vero  per  deitalis  unionem. 

4.  Scripturm  tacrw  ttudiote  legendm,  —  Sic  itaqoc 
Scripturis  animus  adbibeudus ,  iiec  praetereunda 
divina  oracula.  Jam  vero  tu  totum  evangelium  da- 
iiiiias,  Servator  auteiii  iic  unam  quidem  lileram.  Taii- 
tam  quippe  voluit  iios  erga  Scriplurani  iideni  halien\ 
iit  dixerit  :  iim^ii ,  amen  dico  vobit ,  faeittut  ett  ui 
cwlum  et  terra  tranteant ,  quam  ut  a  iege  iota  unum,  ati 
unut  apex  cadant.{Luc.  10.  17 j.  Scrvator  itaque  ne 
unum  quideui  apicem  contemnit,  iu  vcro  totam  Scri- 
|)tiiram  discerpis.  Glare  autem  ostcndilurScripturaruni 
scieiitiam  i|^  mortuorum  resurrectione  validiorem 
e^se.  Noii  eniin  tantum  potesl  mortuorum  resurrectio, 
(|uaiiluui  Scripiurarum  sctentia.  Attende  patriarcharo 
Abraliam,  qui  divitem  sibi  dicentem  audti  :Paier 
Abralmm »  nitMrere  iiMt  :  et  tnitte  Lazarum  ut  dictu 
fratril»ut  meit ,  ne  veniant  in  hanc  damnaiionem  {Lmc. 
16.  27.-51^.  £tquidrespondcl  ille?  Uabent  lloy^m 


853 


DE  CHRISTO  PxVSTORE  ET  OYE. 


854 


,  i-i.. 

i 


ei  praplheta»  :  audUuU  Hlo$.  Hic  vero,  iVow,  pfll«'  Afrra- 

A<im  :  fi|«s  ^Mii  eac  ttiorlutt  reitirrexm/ ,  non  credenL 

IHe  vero  reponit :  iliiieti  dieo  tibi,  $i  Moyum  et  pro- 

pfutas  non  audiunt ,  neque  st  quii  ex  mortui$  re^ur' 

rexerit ,  credent.  Atlende  dlligenier.  Ergone ,  si  qui» 

ex   mortiiis  resurrexisset ,  non  credidissenl  ?  Nequ:)>:^ 

qiiam.   El  vide  consequentiaiu.  Si  auis  ex  moriuis 

apparaisset,  vel  ex  ignotis  fuissel,  vel  exnolis  :  si  ex 

igiiotig ,  Igiiorantta  obscurasset  niiracuia.  Si  Moyses 

liodie  appareret,  undenani  scires  ipsuni  esse  Moysetn? 

si^  Helia»  appareret »  undenaro  scires  Hcliaiii  c-sse? 

Si  vero  quis  ex  iis  qui  nostro  (enipore  mortui  sunt , 

n^sui-geret «  rursiis  miraculuin  obscuraretur ,  dicen- 

tibiis  iilliis;  Isipseestqui  morluus esl,  aliis  contraasbe- 

reiiiibus,  Ni^n  bie  est  ex  morluis ,  sed  daemon  et 

phantasroa  esi.  Neque  cnim  incredulitati  desiini  cffu- 

gia  mala.  Ecqnid  mirum,  si  posset  ingratus  liominuin 

anlmus  yel  mortuum  in  vitam  revocatum  calumniari  ? 

Cum  cieeus  ille  curatus  esset ,  Aiii  dieebant^  ip$e  eei; 

alii ,  iVoii ,  $ed  aliu$  tp«t  $imiti$  (Joan.  9.  9 ) ;  illp 

lamen  dlcente  ,  Ego  $um.  llle  tesiimonium  de  se  per- 

hilMsbat ,  et  miraculum  celebrabat ,  dum  ingrati  illi 

negabant.  Aiinon  multi  Servatoris  lempore  re^ur- 

rexerniit  ?  Mulla  corpora  sanctoruin  qui  dormieraiit, 

ut  ait  ScViptura ,  posl  crucis  oeconomiain  resurrese- 

runt  ex  monumenlis,  et  venerunt  In  sanctain  civitu- 

tem,  et  apparuerunt  mulUs  (Matth.  27. 52).  Num  mira- 

culiiin  increduliialem  exslinxil,  aut  ingraluro  animum 

vicil?  Eteiiim  signa  infidelibus,  non  autero  rtdelibus 

proponuiitur ;  inlidelis  vero  vel  ipsa  6igna  despicii. 

At  perpende,  num  excitaturo  a  mortuis  reveriti  essent 

ut  revera  Lnsaruro  reveriti  siint.  Lazarus  a  mortuis 

surrexit,  el  quia  obLazari  resurrectionem  muUi  con- 

speciuni  Servatorem  veniebant,  Juda^i   de  Lazaro 

iDterficiendo  deliberaruni.  Advcrie  stultam  pervica^ 

eiani,  |)erpetuo  sibi  slinilem.  Ergojuredixit  pairiar- 

cha  :  Si  Mo^$em  et  propheta$  non  audiunt,  neque  $i 

quig  ex  mortut$  reeurrexerit^  credent  illi  ( Luc.  16.  51 ). 

£t  nunc  igitur  hxretici,  si  Moysem  et  propbeias  ct 

evangelia  non  audiunt,  neqiie  si  qitts  erumperet  in 

miUe  voces,  audirent.  Yeruro  nos  a  via  ne  ;ibsista- 

laus.  Eyo  eniro  $um  via  (Joan.  14, 6 ),  dicit  Dfniiinus : 

qui  ergo  a  via  deOectit^  aberrat ;  quisquis  extra  Scri- 

pturas  incedit,  tempestale  agitatur.  Sicut  enim  in 

marl,  qui  maltis  veniis  circiimferiur,  non  recta  na- 

vigat  via,  s^  huc  iiluc  a  ventis  jactatur :  sic  et  qui 

varils  doetrinis  sese  dedit,  nec  inccdit  secundum 

evangelicam,  nthil  dilTerl  a  cymba  a  flucttbus  agitata. 

Ideo  dlcit  Scriptura,   Ne  omni  vento  rentiUe;  addit 

interpres,  £f  ii^  omni  verbo  ereda$  (EccU.  5.  11. 

el  19. 16 ).  Et  ut  discas  quod  Scriptura  doclrtnaro 

omnem  ventum  vocat,  Paulum  audi :  ISe  $imu$  par" 

vuli  fluctuantee^  et  circumferamur  omni  vento  doctrina^ 

in  nequitia  hominum,  ad  a$tutiam  errori$  ( Ephe$.  4. 

i4).  Oroni  vento  doctrioae.   liiud,  Omni  vcnio^  est 

quasi,  oroni  doctrin.^e.  Qiii  se  ipsi  dedit,  fluciibus 

agitatur^  jactatur,  naufragium  facit.  Una  quippe  est 

navigatio,  uiia  via,  uiius  portiis,  fides;  illa  dticil,  illa 

concludit,  illa  excipit.  Qui  vero  de  ndc  excidtt ,  nau- 

fragatiir,  ul  ait  Pnuliis  Timotheo  scribcns  :  Hoc  pns- 

ceptum  (iM,  fiU  Timothee,  commendOf  ut  mitile$  in  Hlo 

bonam  militiam^  haben$  jidem  et  bonam  con$cieutiam, 

quam  qmdam  repellente$^  circa  fidem  naufraguverunt 

(i  Tim.  1.  18.  19).  Qui  ergo  a  lide  recedit,  nanfra- 

gaiur;  qui  fldem  sequitnr,  in  tranquilluni  portuin 

scapham  rediicil.  Ne  igitnr  omni   veiito  ogitemur. 

Post  Dominnro  nulla  superest  doctriiia  :  nain  post 

Moysem  exspeciabatur  Ghristus ;  post  Ghrisiuiii  noii 

alias  exspectatiir.  Ideo  Moyses  cuin  veliet  crudiro 

populum,  qiiod  non  in  snis  tantum  legibus  incpden- 

duro  essel,  sed  perfectio  qiia^dam  esset  exspecianda, 

dtcebat  :  Propjietam  vobi$   excitabit  DominH$  Deu$ 

ve$ter^  hune  audieti$  (Deut,  18.  l5).Si  cnim  dcdo- 

ctrinx  siiae  ()erfectione  sibi  conscius  fuisset  Moyses, 

non  ad  alium  doctorem  misisset  dicendo  :  Prophetam 

vobi$  excitabit  Dominu$  Deu$  ve$ter  ex  fratribu$  veslris, 

$icut  me  (Ibid^) :  ideo  Prophetam ,  qn^a  ex  vobis.  Deus 


enim  non  est  ex  vobift,  sed  propheta  ex  voIns;  Deus 
enim  ex  Dco,  propheta  ex  vobls,  secutidoro  camem  : 
Ideo  et  Sicuf  me,  iegislaiorem.  Quia  enim  uniis  l^sla- 
tor  antiquus  Moyses,  secundus  legislaior  aiitem  Ser- 
vator,  non  unius  populi,  sed  tolius  orbis  :  idco  Sicut 
me,  secundiiiii  figuram  et  legislaiiotiem.  Sed  quis 
liiijus  rei  leslis?  David,  qut  paucis  generationibits 
Moysem  scqniitiis  est,  clamabat  :  Exeurge^  Domine^ 
ne  confortetur '  homo  :  judicentur  gente$  in  con$peCtu 
tuo.  Cottstilue^  Domtne  t  legi$(aior£m  $uper  eo$ 
(  P$ai,  9.  iO.  21).  Si  itaque  ante  Moysem  erat 
David-,  jure  pro  Moyse  supplicabat ;  .sin  vero  Moyses 

Bra'luxil,  David  xero  posierior  fuit,  ciir  voiult 
avid  aliuni  advoicare  legislatorem  ,  cnm  jam  alter 
essctt  ciir  dixit  :  Con$titue ,  Domine,  tegi$latorem 
$uper  eo$  ?  Quibnsnam  ,  ntsi  genlibus  ?  Nam^  ait : 
Ex$urge^  Domine,  ne  confortetur  homo  ^  judicentur 
gente$  m  con$pectu  tuo.  Gentibus  enim  datus  est  Te- 
gislator.  Sdant  gentes  quoniam  homines  simt :  anlo. 
iegisiatorem  enim  ceu  bruta  abducebantur.  Si  venerit 
aiiiem  Deus  verbum ,  sive  ratio  ,  in  rationalero  ilJas 
liaiurain  resiiluit.  Moyses  ergo,  ut  dixit ,  Prophetam^ 
aii,  excitabit  vobi$  Dominu$  Deu$  $ieut  me  (Deut.  18. 
15):  David  vero,  Con$titue,  Domine^  tegi$iatoretn 
$uper  eot(  Psat.  9.  Sl).  Paulus  vcro  ,  qui  veiiil  posi 
Servalorem,  et  esl  ejiis  pra^co,  videns  quod  pri^ 
sci  illl  Chrisium  exspectasse  deberent ,  post  Cnri* 
stuui  vero  nullus  alius  exspeciaiidus  sii,  ideo  dicit  : 
Si  qui$  vobi$  evangelixaverit  prmter  id  quod  acc^pi- 
$tis,  anathetna  $it  (Gai.  i.  9).  Excludit  :ili:iin  oinnein 
fcieniiam,  et  claves  regni  *  accipit.  Qiiod  auteiu  post 
dticiriiiam  Ghrisli  iion  sit  alia  exspectand»,  dicii,  Si 
qui$  evangetizat  vobi$  prmer  id  quoti  accepistk ,  aha- 
thema  sit.  £i  ul  non  soluiti  homiiiuni  versuitani  exclu- 
dat,  rem  conientione  amplificai,  et  ail,  Et$i  no$(l6id^ 
^v.  8).  Quid  sibi  vult  illnd  ,  Et$i  no$?  Poteratne  apo- 
stclus  alio  modo  docere?  An  .vero  illud  palam  est 
fiyperbole  usum  fuis>e  divinuni  Pauluin  :  Etiainsi 
rae,  ail,  audirclis  alia  prrdicaniem ,  exisiimate  me 
non  ex  Deo  verba  facere  ?  Idcirco  dicit ,  Etsi  no$. 
Hutnana  qiiidem  lingua  subvertitur,  Dei  autem  lingua 
non  iiiutatur.  Ideo,  Etei  no$,  et$i  angelu$  de  cmlo. 
Merito  nainqiic  in  Iianc  suspicionem  veiieras,  quod 
angelus  de  caelo  fJ^regrinain  doctrinam  inducturus 
es»el.  Sed  non  ab  anffolis  pnemunit,  diaboli  vero  ver- 
suluiin  praescindit:  Et$i  angetu$  de  caslo;  non  quud 
putaret  angdos  Id  facturos  :  sciebat  enim  apud  an- 
gelos  imnintabilem  esse  veritaiem ;  veruro  quia  safa- 
nas  saepe  sese  transforniai,  it do^mones  pleriimque 
speciem  angelortim  mentiuntur,  nt  pro  arbilrio  siio 
doctrinam  iiiducant,  secundum  iltud  :  Ipse  $atana$ 
tran$format  $e  in  angelum  /mc/«  (2.  Cor.  11.  14): 
properca  ementitos  aiigelos a  veris  secludit,  et  iii.* 
dum  contra  angelos  ealculum  ponii,  non  illos  co^itu- 
niclia  afliciens,  sed  da?inoiiibus  viam  pnecludens. 
Neque  indignati  sunt  angeli  Paulo  dicentc :  Etiani$$ 
an^etue  de  cwio  evangetizaverit  praster  id  quod  aceepi- 
$tt$y  anathema  $it,  sed  gaudebant  illi  de  conlldentia 
pra»dicaiiiis,  et  divinam  praedicationem  conOrroautisi 
ac  niunieniis.  Ideo  ipsi  angeli  scientes  nemini  cre^ 
detidum  esse,  nisi  verbo  apostolorom,  id  confirmant 
et  non  praedicant.  Mitiunlur  quidem  ad  hotnines, 
neqae  lam^  prxdicant.  Missiis  est  aliquando  angelus 
ad  Gornelium,  ct  ei  uiiidcm  apparet,  suuinque  iiiini- 
Sterium  denuntiat,  Lorneti,  inquit,  oraiione$  tua  ei 
eieemosynas  tuas  a$cenderunt  in  memoriale  in  con$pectu 
Dei(Act.  10.  5.  4).  Aniiuntiare  nosiriim  est,  pricdi- 
care  npostoiorum.  Angeli  namque  e»t  iiosse  st  acce- 
ptus  sit  ministerii  et  orationis  inodus* :  pncdicationein 
non  sibi  permiitit  angelus,  sed  apostolis.  Ideo  adjicit : 
Milte  ergo  Joppen,  et  accer$e  Simonem,  cogiibmine 
Petrum,  quiveniene  toquetur  tibi  verba^  quibus  $atvaberi» 
tu  et  lota  dontus  tua  ( Ibid.  o.  5.  6).  Et  (|Qid  inipc- 
diebat  quominus  ipse  statiro  praedicaret  ?  Annon  lide 

*  Sic  Rcg.  At  Morel.  et  Savil.,  pietati$^  minus  recte. 

*  t\eg.,  si  accepta  sint  precutio  et  eteemosynae  modis$. 


«S5 


SPUftlA. 


m 


digoior  riiisset  prsedicaiio  angeli  ?  annon  certior  la- 
ctiu  Tuisset  Corneiiiis  ab  angelo,  ciim  de  cruce  audi- 
vissetf  de  passioiie  ac  de  oBconomia  ?  Sed  et  seipsum 
iibservatne  det  locum  daemonil)us,  simulqne  declarat 
absqiie  doctrina  apostolica  non  posse  honiines  salvos 
fieri.  Quod  si  aiigelus  de  caeio  aliud  quid  evangclizaiis 
anatliemate  daninalur,  qni  Arii  doginata  spirat,  qui 
Eunomii  el  Sabetlii  sentenlias  docet,  annon  jure 
anaihemate  daninabitur,  si  non  poenain  poeniientia 
pnevertat  ?  liaec  pulate,  fratres,  non  a  nobis  dici , 
8ed  a  sancto  martyre,  et  per  legationem  Patris.  Ete- 
nim  hxc  in  lionorcm  marlyrum  dicunlor  :  honor 
quippe  mariyris  *  est  custodia  fidei.  Si  itaqiic  vis 
martyrein  lionorare,    time  euin  pro  qiio  niariyriiun 

*  Forte,  lumor  vero  martyrU, 


Biihill.  Si  f nim  ille  pro  Chrislo  Siniiiinen  eflbdii, 
an  lu  pro  Christo  sangoinem  non  eAtndes  ?  Hane 
igitur  habentes  (idei  certam  notam,  curenio$»  ut  boiiis 
operibufi  fulgeamus,  ut  pbst  ? irtiituni  jacia  semiRa, 
retribulionem  inetainiis  :  qiiisqiiis  enim  ex  propnii 
operibus  inessor  est  justitia>,  ut  ait  Paulus  :  Qmm- 
diu  tempu9  habemuM,  operemur  bonum  (  Oal.  5.  lO ). 
Nam  suo  tempore  metemus  non  deficientes.  Quo  tein- 
pore  proprio?  Uesnrrectioiiis  scilicet.  Hoc  iuqiie' 
leinpus  iioii  est  proprie  nohtruni,  sed  est  alienum. 
II ic  seinina,  illic  inaiiipuli  :  hic  seminas  cum  alHi- 
ciione,  illic  inetis  cum  Irtiiia,  ut  ait  David,  Qn 
semimmi  in  lacrymis^  in  exsuUatione  meleni  ( P$aL  1i3. 
5).  Uiinain  vere  cuiii  exsultaiion.^  et  seinineinus  el 
ineiamiis  in  (^hristo  Jesii  Domijio  nostro,  cui  glora 
in  saDCula  s.Tculonini.  Amkmi. 


MONITVM 


IN  HOMILIAM  DE  ADORATIONE  CRDCIS. 


Hanc  concionein  Savilius  iiitcr  dtibia  opera  rejecii; 
Frotito  autein  Du&vus  in  spiiriis  iocavii;  a  slyli  vi- 
delicet  gciiere  ainlH)  permoti.  Nam  hic  orator ,  licet 
alioqiii  non  ineptns,  dictionem  efrertChrysosiomi  elo^ 
qiieiili;e  longe  absiinileni  :  cpiiheiis  atilem  abundat 
composiiis  more  Gnecorum  medii  xvi;  hujusintMii 
sunt :  fot9f6pci  UiofA&i  ,  lucifcra  hebdomada ,  ^«»011014« 
vTBtu^ic ,  Miutifera  teu  vivifica  crux ,  et  siinilia  multa 
qu»  ad  nauseam  usque  passim  occurrunt.  Licet  enini 
eoroni  epithetoruin  qiiapdam  in  germanis  Chrysoslomi 
opertbiis  occurrant,  at  non  solci  ille  iis  taiUa  copia 
etconferlim  uti.  Stylus  alioqui  remissus  alium,  quam 
Chrysostfuiium ,  indi&it  atictorem.  Hic  igilur  de  ado-^ 
raliune  Criicis ,  c|uae  in  media  quadragesima  celctirari 
•olebat :  qiin  in  soletnnitate  habita  riiit ,  vcl  habita 


fiiisse  fingitur  liaec  homelia.  Codex  unus  Regius  in  (iiie 
hiijusce  lioinili;!^  multa  adjecta  praefert ,  qo.T ,  ul  in 
nota  ibidein  dicitiir ,  consiilto  pnoiermissa  fuenmt. 
Nam  ut  in  pncfatioiie  priini  Toini  diximus,  ex  lioiniiiis 
illis  qu;c  ChrysoStonio  a  librariis  el  a  Grxculis  ad- 
scripta^  fuere  ,  eas  quldem  oiniies  ,  quae  vel  a  Savliio 
vel  a  Fronlone  Duc;eo  piiblicala'.  fiiere,  ir  iiac  Ediiio- 
nc  proferemus  :  in  cTieris  autein  aliquis  ielfCtiis  ha> 
bebitur.  Nain  ip^eSavilius  multas  istiusmod>  ^nciones 
constilto  pra'termisit,  quaruni  catabigum  texiiit  iii  No- 
tis  T.  8.  p.  857.  Cujiis  exeinplo  nos  vlium  ab  iis  qu.e 
nullius  prelii  sunt,  si  (|uidein  nnnduin  publicita!  fue- 
rint,  abstiiiebiinus. 

Interprclalio  lalina  esi  Joacbitni  Perionii  qii.nn  ali* 
quot  in  locis  castigaviniu««. 


IN    PRETIOSjE   VITALISQIE   CRfCIS    ADORATIO^EIIl,    iy?DIA    IIEBDOMADA  JEJliNIORUM    (o). 


1.  Dies  adorationi  Crucis  coMlituiut;  laut  crueis.  — 
Yenit  iiobis  anniversarins  dies  omni  religione  colen- 
dus ,  ac  liicem  afTerens  sanctorum  jejuniorum  inedia 

.  bebdomas,  qu.i;  el  ler  beaLim  vitalemque  cotiservato- 
ris  Doslri  Jesu  Christi  cfuceni  profert ,  et  adorandam 
proponit,  et  eos  qut  eam  sincero  corde  castisque  labiis 
veneraiitur ,  sanctos  efficit ,  atque  ad  reliquum  siadii 
sancidruni  jejiiniorum  cursnm  paratiores  robiiHtiorcs- 
que  reddil.  Quia  igilur  hodiernus  dies  pretiosai  crucis 
adorationi  constitulus  fSt,  huc  adeste,  carissiini,  eain 
cum  inetu  atqiie  desiderio  amplectamiir.  Itesiirreclio- 
nis  eniiii  Christi  splendorein  einitiens,  inuiieribus  suis 
onines  illostrat  et  saoctificat  :  ideo  eain  ex  anmib 
gaudentes  salntemiis.  Hodie  cxli  atquc  lerrui  incolae 
ingenti  laetitia  afficiuniur,  quia  tiiceni  alTereiis  vit:dis- 
giie  Chrisli  crux  niundo  proponitur,  cujus  vi  duimones 
fuganttir,  morbi  profliganlur,  caligii)os;e  tcnebra!  pel- 

'  luntur,  oninesqiie  orbis  terr»  fines  illuminanlur.  Hodie 
Chrlsii  ecclesia  alter  par.idisus  efliciiur  ;qu;e  ei  saii- 
ctiini  prctios;e  crucis  lignuni  proponit ,  vi  passioiiis 
Chrisii  praiviain  poinpam  crucem  facil ,  et  ejusdem 
resurrcciionis  quasi  pneviam  rcsurrectionem.  Hodie 
proplieticuin  verbum  compleuidi  est :  Adoramus  enim 
ift  ioco  in  quo  bei  nostri  pedes  ^  steterunt  (Psal.  131-  7).- 
La'tare  eigo  ei  gesti  gandio,  Christi  Ecdesia,  liheros<- 
que  tiiosfac  adducasafrectiium  contineniia,  jejunioque 
expialos ,  splendidisquc  virtutibus  fulgenics ,  at(}uc 

>  8avU.  iu  marg. ,  pedes  lui,  domine;  et  sic  duo  Mss. 
Regii. 

(a)  Rotat  periooii»  in  margiae,  in  hebdomada  sanctorum 
iUustriwn,  quia  in  quodam  exemplari  sic  legebatur.  Sed  io 
Bullo  Codioutn  uostrorum  iia  legitiir.  coululiiuus  autein 
liauc  liomiliam  cuiu  codicibus  l\v.^\^  18i8,  iU30,  et  iOSi. 


dioream  ducas  ineoarrabilem.  Qiiemadmodum  enun 
iu  soliludine  ii  qui  vulnerali  erant,  aspecto  xneo  ser- 
uenle  a  morlc  liberabanlur  (Num,  SSl) :  sic  etiain  nuoe 
li  qui  mcdiuni  jejunii  cursum  confeccruot,  liuiiis  con- 
tactu  serpcnlem  .intelligibjlem  interficiunt ;  iitleinqiie 
imiiiortatilaiem  assequiintur.,  sociique  eonini  qux 
Cliristus  pertidit,  contineutia  eirccii  ,  parlicipes  ejiis 
resurrectionis  redduntur.  Nequc  lioc  tiiodo ,  Tcnim 
etiaiu  ad  id  quod  sequitur  ftirtiier  currentes,  liiuinph;i- 
les  hyinnos  Deo  oiTeninl.  Crux  ciuin  Domini  armatura 
est  victrix ,  ct  tropxuin  rcportans  ,  quac  regum  annis 
vinci  iion  polest ;  cornii  Ecciesio:,  hostiuni  'expugua- 
trix,  salus  fidelium.  Beaiiqtie  vere  sunt ,  ac  ler  bcaii 
ii  qiiibus  castis  labris ,  saiicloque  ore  eam  ut  ainpic- 
xeiitur  concessum  est.  Re  enim  vera  illud  Domini 
verbuin  impleni,  Qui  vult  venire  post  me ,  abnegei  se- 
metipsum,  et  toUat  crucem  suam ;  et  sequatur  me  (Matth. 
16.  ^i).  Vtde  ut  nullam  necessitatein  verbis  suis  ad- 
jungat.  Noii  eniin  dixit ,  Velitis ,  nolitis ,  hoe  vobis 
perferondum  est :  sed  quo  modo?  Si  quis  vutt  post  im 
venire ;  noii  viin  affero ,  non  cogo ,  scd  sux  f|uemqtie 
volunlalis  dotiiinum  facio  ,  ob  cainquc  causam  dico : 
Si  quis  vutt  venire  post  me.  Ad  bonum  eiiim  et  honc- 
sialem  voco  ,  non  ad  maliun  et  liiolcstiam  ^  non  »1 
suppliciuin  et  poenam ,  scd  ad  regmnn  et  ad  viian 
c%le>tein.  Ipsa  enini  natura  reruin  satis  vinnm  habs^ 
ad  trahtinduni.  Si  quis  vult  venire  post  me ,  sive  vir  ^ 
sive  inulicr,  sive  is  qui  prx^est,  sive  is  qui  aiii  parc^ 
H  servari  vult ,  hanc  ingrediaiur  viam. 

Abneifore  semeiipsum  quid  sit.  —  Tria  suut  qoa 
commemorat,  abnegare  seiiisuin,  crucem  prrlare.  d 
seqtii.  Sed  primutn  quid  sit  beipsum  abnegare,  vide.> 
mu9.  Discamus  quid  sit  alteruni  n^arc,  ac  tum  deiii- 


857 


DE  ADORAXIONE  PRETlOSiE  GRUGIS. 


S5f 


que  negare  se  quid  si( ,  intelligemus.  Quid  ergo  esi 
negare  allerum?  Qui  alium  negal,  exeropli  causa ,  fl* 
lium  ,  vel  fratrefn ,  vei  amicum  ,  vel  vicinum ,  aut 
quomvis  alium ,  sive  flagrts  eum  caedi  videal ,  sive  in 
vincula  conjici,  aul  quidvis  aliud  perpeti ,  non  prTsto 
est ,  non  fert  auxilium ,  non  frangitur  animo ,  iiullum 
scnsum  doloris  ejus  sentit :  alieno  namque  ab  eo  est 
animo.  Sic  ergo  vult  nos  Deus  caput  nosirum  negli* 
gere  :  ut  si  qni  nos  ipsius  causa  verberent ,  vel  sup- 
plicio  afnclani,  vel  peilant,  aut  aliquid  aliud  faciant, 
negligamus.  Hoc  est  enim  negare ;  id  est ,  nihil  rei 
secum  babeat,  sed  se  ipse  perlculis  objiciat,  et  cerla* 
mini :  atque  eo  modo  affectus  sit,  ({no  si  quis  alius  pate« 
reiur,  esset.  Nec  dicit»  Neget  seipsum,  sed,  Abneget, 
hac  parva  adjunctione  magnam  declarans  exsupcran- 
tiam.  Et  lollal  crucem  $uam.  Yides  quomodo  eum  mi* 
litem,  qui  ipsum  sequilur,  rex  cxlorum  armavit?  Non 
scutum  dcdit,  non  galeam,  non  arcum,  non  tboracem, 
non  ocream ,  non  quidpiam  aliud  ejusdem  gencris  , 
sed  quod  bis  omnibus  est  tirmius  et  valentius  ,  prx- 
sidium  quod  a  cruce  proficiscitur ,  signum  victoris 
qux  conlra  dacmonia  parta  est.  Hoc  gladius  cst ,  boc 
scutum,  boc  tborax,  hoc  galea,  boc  ocreie,  boc  tutum 
flrmumque  praesidium  ,  boc  portos ,  boc  perfugium  , 
boc  corona ,  boc  cerlaminis  pr;emium  ,  boc  bonorum 
omnium  ibesaurus ,  et  qua".  nunc  suni ,  ci  <\nx  sunt 
umquam  rulurn.  Ut  enim  aliquis  sumpiis  armis  quibus 
facile  se  lueri  possit,  ea  eliam  dat  militibus  suis ,  sic 
etiam  Cbristus.  Yidete,  inquit,  omnia  quse  crux  mea 
perfecit :  facite  etiam  vos  arma  ejusmodi,  et  perficite 
ejusmodi  qn?e  vultis.  Quamquam  alicubi  bis  etiam 
majora  pollicitus  esi,  bis  verbis  :  Qui  in  me  credit, 
h  etiam  opera  quoB  ego  facio  perficiet ,  atque  hit  mnjora 

iaciet  {Joan.  i4.  i2).  Quidautem  vult  sibi  bocverbum, 
^ollat  crucem  tuam ,  et  me  $eqttaiur?  An  ut  lignuro 
unusquisque  nosirum  ferat?  Nequaquam  :  quae  eniro 
ba^.c  virtus  est?  Sed  ut  ad  pericula  instmcli  simus , 
et  sanguinem  in  animis  nostris  circumferentes ,  ad 
caedem  el  mortem  quotidie  parali,  ita  omnia  faciamus, 
ut  si  ad  vesperam  nos  victuros  esse  non  speraremus , 

3nasi  plane  morituri.  Id  quod  eiiam  apostolns  Paulus 
icebat.  Qnotidie  morior  (i.  Cor.  i5.  51).  Annon  tibi 
a  naiura  mors  una  eonstiiuta^esi?  £t  tamen  licet  tibi, 
si  libet,  millies  pro  Domino  mortem  oppetere.  * 

2.  Hic  enim  gratix  mos  est ,  egestaiem  quu!  apud 
amicos  est ,  Domini  benignitate  ad  magnas  divitias 
perducere,  qui  non  rerum  mqdo  eveniu,  verum  etiam 
ceriantium  proposito  er  voluutale  coronas  melitur. 
Quid  autem  illud  est,  ToUat?  Ita  eslo,  inquit,  paralus 
ad  ca^dem  et  crucem ,  ut  is  qui  eam  bumeris  portat : 
ita  vicinus  morii  existlmetur.  Oinnes  ialem  obsiupe- 
scunt :  neque  enim  adeo  milie  armis  instructos  buina- 
nis ,  et  bac  foriitudine  munitos  perlimescimus ,  ut 
hunc  liberiate  bujusmodi  praeditum.  Nibil  cnim  tan- 
lopere  mortem  fiigai ,  ut  mortis  contetnpiio.  Sed  ne 
quis  existimaret  boc  unum  salis  esse,  paraios  esse  ad 
luortern  (sunt  enim  et  latrones,  ei  veneflci  ejusmodi , 
et  parricidx  omnes),  ob  eain  causam  addidii :  El  me 
$equatur.  Noii  fortein ,  inquit ,  modo  quaero,  nec  eum 
qui  appropinquante  morle  non  borrescit ,  Sf?d  eliani 
bonum  ,  coiitinentem ,  moderalum  ,  omnique  virlute 
praeditum.  Vidisii  crucis  minisierium,  nec  in  Domino 
t  solum ,  verum  etiam  in  servis  lanium  valere?  Hoc 
Petruni  principem  fecii ,  boc  Paulum  lalein  reddidit. 
luquei  dicebat :  Qtti$  no$  $eparabit  a  caritate  Chri$ti  ? 
iribulatio  ?  an  angtt$tia  ?  an  periculum  ?  an  gladiu$ 
{Rom.  8.  55)?  Hoc  eliam  eos  qui  jejunanl,  ei  se  absti- 
nent  non  ab  esculentis  modo,  verum  eiiam  ab  affecti- 
bu6,  fortes  efiecii.  Arroemus  nos,  carissimi,  vi  crucis, 
atqiie  muniamiis :  armatique  ad  id  qudd  reliquum  esi, 
ad  jejunium  veniamus  paratiores ,  coniemiiamusque 
omnia  voluptaluro  genera ,  quae  basc  vita  suppediiat. 
Etenim  diviliae  ,  gioria ,  poieniia ,  amor »  omniaque 
ejusdem  generis  propierea  jucunda  sunt »  quod  niroia 
viix  cupidiiaie  aucimur ,  ei  buic  vilae  afuxi  sumus. 
Uac  autem  contempia ,  nollam  iilorum  rationero  du- 
'Cimus.  Bona  enim  baee  viia  est,  bona  et  jiicunda :  est 

S.  JOAN.  Cheviost.  III.  V 


enim  Dei  donum;  sed  cum  futura  appamit,  tum 
aequum  esi  eam  contemnere. 

Crux  in  <Bdibtt$,  in  mttri$,  in  frontibit$ ;  cmx  in  soeri- 
ficii$  ddhibiia,  —  No  igitur  pudore  afliciamur  de  ma 
gnificis  salutis  nostrx  signis ,  nec  magnum  caput  bo 
norum  ,  quo  el  vivimiis  et  surous ,  depellamus ,  no§ 
deliciis,  crapulx  ingluvieique  dedenles :  sed  pro  coro 
na  Cbrisii  crucem  feramus,  id  esi,  inonem  aCTecluvm. 
Etenini  ea  quae  ad  nos  periineni,  per  earo  perficiqniur 
omnia  :  sive  renascendum  est,  crux  prnpsio  esi ;  stve 
mysiicus  ille  cibus  sumcndus  ,  sive  aliqui  ordinaudi 
sunl»  sive  quidvis  aliud  laciendum  est,  ubique  signum 
nobis  crucis  adest.  Ob  eamque  causam  et  in  xdibus , 
et  in  muris,  et  in  feneslris,  et  in  frontibus,  etin  ani- 
mo  aique  mente  earo  siudiose  depingimus  ^  Saiuiis 
enim  nostnc ,  communisque  liberlaiis ,  ei  bonitatis 
Domini  noslri  boc  siginim  esl.  Hinc  sigiilum  appel- 
laia  est,  (^uod  deposiia  divina  orniiia  qua:  accepimiis , 
hac  quasi  signo  quodam  regio  aique  annulo  obsigna- 
mus;  nec  quidquam  mali  jam  audei  accedere.  Si 
quetn  populo  pracficianius,  euraquc  ad  sncerdotii  di- 
gititatem  proveiianuis, posteaquain  innumerabiiiapre- 
cati  sumus ,  ac  Spiriiiis  sancii  inunus  accessiiruni 
evocavimiis  ,  b.ic  obsignamus ,  quasi  cerio  firmoquo 
in  ioculo  donum  quod  donaium  est  includamus.  Sic 
eliam  in  socrificiis  adbibeiur.  Cbristi  enim  crux  gla- 
diuseslet  ligiiuni,  quo  iiUerfectusa  Dei  inierfectori« 
bus  Judaeis  Cbristus  diaboli  opera  delevii ,  ipsumque 
diabolum  dejecit ,  nosiris  in  eo  fixis  criminibus.  Ob 
eamque  causain  in  sacrificiis  usurpatur,  quasi  gladius 
quidam  et  flagrum  regium  quod  omnem  diaboli  incur- 
sum ,  satanaeque  impetum  profiigat  et  fuiidit.  Hinc 
divini  sacrique  aniistitesquasi  stipatores  quidam  regio 
flagro  proposito ,  eo  omnem  bostium  cxerciium  fun- 
dunt  ac  fugant ,  cum  divina  regiaque  munera  iis  qui 
iniiiantur  tribuunt ,  iii  quo  uiia  cum  eis  regcm  Chri- 
stum  colunt  atque  venerantur. 

5.  Cum  ergo  signaris,  libi  in  mentero  veniat  totiim 
crucis  argumentum,  ac  tum  iram  omnesque  a  ratione 
aversos  animi  iropelus  exsiinxeris.  Cum  consignabe- 
ris,  frontem  mulia  reple  fidiicfa;  peciiis,  ociilos  et 
oinnia  membra  oifer  bostiam  Deo  placenlem.  Hoc  est 
enim  rationabile  obsequiuin  (Rom.  i%  i ).  Hoc 
etiam  signum  fores  dausas  majorum  iiostroruro  aevo 
aperuit,  boc  notfa  mortiferaque  veiiena  exstinxit,  boc 
cicutae  vim  eluit,  boc  deniqiie  belliiarum  vencnala- 
rum  morsus  curavit.  Si  enim  inferorum  portas  re- 
seravii,  et  cx^Iorum  apsides  aperuit,  pradisique  ad- 
ituro  renovavit,  ei  diaboli  ncrvos  fregit :  quid  mirum 
videri  debet,  si  noxia  venena  vincil  el  superai?  Hoc 
ergo  in  menie  tua  insculpe ,  animorumque  nostro* 
ruro  salutem  hmplectere.  Ilaec  eniin  crux  orbem  ter- 
ra  couservavii,  errorem  expuUii  veriutem  revocavii» 
terram  c«'elum  fecit,  bominesque  angelos.  Propter 
crucem  daemones  non  jain  borribiles  sutit,  aut  me- 
luendi,  sed  conlemnendi :  nec  mors  est  mors,  sed 
somnus  aul  vigilia.,  Ilinc  carnis  aflecius,  qui  jejunan- 
tes  oppugnant,  marcescunt.  Quod  si  quis  Judaeus  hoc 
tibi  dicat:Eiiin  qui  cruci  suffixus  fuit,  adoras?  ei 
alacri  magnaque  voce,  ac  laeto  vuUu  respoiide  :  Certe 
adoro,  nec  finem  adorandi  faciam  :  ci,  si  rideai,  liige 
eum  quod  amens  sit,  nec  sciai  quid  loquatur  :  Chri- 
stoque  Domino  age  gratias,  quod  ejusmodi'in  nos 
beneficia  coniuUt,  quae  sine  cailesti  divinaque  enun- 
tiatione  discere  iiemo  possit.  Ob  eam  onim  causam 
iste  etiam  ridei,  quod  Ammaii$  homo  '  non  cajnt  ea 
qucs  $unt  Spiritu$  (i.  Cor.  ±  i4). 
.  Crux  a  propheti$  pnedicia.  —  Sed  quidnam  ait 
amens,  ingraius,  perfidusque  Judxus  ?  Si  ergo  Cbri- 
sius  est  Dcus,  ul  defenditis,  ac  Dei  Filius,  salutisque 
bominum  causa  veiiit :  cur  tali  morte,  qiix,  bilio- 
nesta  est,  obUt,  et  in  cruccm  aciusesi?  Cui  paucis 
respondebimus ,  qu£  ex  propbeiis  collecia  sunt : 
OportuitChristuro  cruci  affigi,  o  legis  vioUtor,  et  in- 

^  stvU.  bi  marg..  depwgamu$.  ) 

*  Doo  MM.,  Quod  corporett$  homo.  ^ 

(Yingt-sept.) 


m 


gralo  Juda^e!  pro[>terea  qjuoil  \c\  ci  proph^i» ,  iia 
pnvdiBtc^nl,  loiie'iit  genm-homiinim  a  Clirisio  coii« 
servareuir.  Primiis  enim  'MoysQs  dicii  :  Vjdebiiis  w- 
(mi»e9ltMi.mi$peH$um  in  ccuii»  vefiirh,  necviNB  v£$irm 
fidm  JuibMii  (tDeul.eS.  ^  ).  Ei  Isai.is :  Tamquam 
«Pfs  .ifdaBdim,  ductus  e$t,  el  ^uati  agims  coram  tondenie 
.fe^oijmlMt  {Itai.  83.  ^^.'Ilcmqiie  Jcrcinias  :  .Venite^ 
Uiqiiil««  ivamtkumt^iignum  in  ejus  pancm  (Jer,  11.49). 
Mi.tDederuat  ffretiuniejus  inagrtnn  fignli,  quemadj^' 
duini  wiki  yDcmmks  constituii  (Matth,  27.:10).  .Deum 
«ulem  oueChrisiiim  qui  in  oriicem  sublaliis  es),  audt 
•£&iicajn  assereniem,  Beuedicius  est  Dominus,  qui  i^ta- 
.ttus  suas  exleiUUtr  selulemque  Jerotelymisy  spectanjlibue 
HQbis^  dedit.Cim  aiilein  serpentcs  lopiilnm  inleiii* 
.ciebaBt,  jussuiinc  Dci  Mosos  lii  ligno  soriieniem  subli* 
.mm  proposoil,  diceliat  :>/;i  /lUNC  respicite,   et  non 
mf^nemim  (Num.  %\.%.  *J).  •ftnrsiisqiie  Jereroias  ci 
.C0r4im  |)ect«oiia,  qui  cum  criici   sufliv-ruul,  VeniUt 
inquit,  et  eUn^»ex  viverum  terra  exterminemus  (Jer.  ( 1 . 
•i9).t.Et  rursus  Ghri6ius.per  cnmdem  prophetam,  tlgo 
fe/:<»,  iinqiiil,  jquasi  .agaus  innocens^  qui  ad  victimam 
duciiur  :tton cignopi^  {ibidi).  David (fuoque ex Cliristi 
perSona  '..Foderuni  mauus  meus  et  pedes  meos^  ditise- 
runique  inier  sevestimenia  mea^  et  super  vestes  meas 
nUserutti.sortem  {Psai.  31.  17.  19).  El  nirsus  :  Ex- 
pandi  mmus  .meas  ioio  die  ad  popuiuni  incredulum  et 
Qo^iradicaUem^  4fui  viaJfOM  ei  recia  non  incedeba^t^ 
jsed  posi  peccatasua  (/sot.  65..^).  Colendatn  .autem 
.ailuraiidamque  e&scChristi  crucem.  ejusaue  figurain, 
\ipc  tiiw  prof4ieUe  <loceal :  David  qukJem  dicens j 
Dedisfimetfte»tibusu  ngttificationem,  ui  fugiant  a  (acie 
frcHs{Psai.$Q,  6);  el  Tursus,  Fac  niecum  signum  m 
boHuot,.mt  videatti  ^i  oderunt  ttt«,  et  confumiantfir 
,  (P<4i/.>A5.ti7)(«).  J(i  per  Exechieleni  prophelam  di^t 
.Dciis  :  Da.sigttacuium  in  froniibus  eorum,  qni  ingemi' 
.  «:i4ji(  et  doiore  eficiuttiur  m  omnibus  peccatis  :  transitey 
pa^dite,  nfcparcite :  Mnam,  jnMtwrti,  muiieres  ei  infan- 
ies  iactentes  deieie;  ad^os  porroqui  signum  iiabuerini^ 
Mc  acesditoie  {Eueii. '^.  4*£).  •Siloiuon  quoque  his 
.  verb(S..^«ii^fa<«itfMiim,  fNO  justitia  oritur.  (Sap.  14. 
7).    Isaias  iatam    uiide  essent,   et  qiiMia  quoquo 
t^rucis  ligoa.ieMjput,  eiponit  bis  ▼erbis,  iti  cupresso^ 
tticea,^l  cairaf  siambiocuttheattetum  ceiebraie  (Isai.  %0* 
i3)*.Quiu.eiiam>Moses  demisso  ligno  in^Mcrrham, 
.  mar.as  .aqiias  dulces  reddidit  in  figiiram  cmcisr  Chri- 
•»ti,  qui  mundom  ex  dflfjnomun  amart4«idinc  dnlcem 
.^<yl.  .Mo^.etiam  vii||a»  j^m  iietram  diseidii,  cru- 
,cem  Gbrisil  sigiiiikabat,  qui  coroa  hoinimim^jhscidii, 
Spiriiu6qtte.fiancti.gratiam  in  eisinsevii. 

4.  UjBC  eiiam  vere  vitae  via  esl:omuesque  q«i 
.eaui  teneut,  vivuat;  qai  autem  eam  reliqucruHl, 
iM^rtem  supplidumque  aeteriuun  habebunt.  Lex  eaim 
et  j)ropkb«tai.sajictam  Trinitatem  proMlicant :  vereque 
^ic  est  qui  a  ^ge  propbetisque  prsedictas  esl,  Jeaua 
Xbristus  Uominus,  oui  Domini  nomine  venit  :.aec4»t 
.aUus,.iusi  i&qui  i4i  Bethleem  Judxasoppido;  ex  vir- 
igM^e.etDeipara  iMaria  Augusto  Cassare  imperat#ae 
JMAuse^t.  Quiidsl quis eum  nmi  reeipit et  probat,nec 
w^iiCifMiit,  is  Dei  iteserior  esi,  ipsique  .anaibema  esto. 
iit.'¥iue  Isaias  de  veibis  qui  errastis  clamat  liis  verbis  : 
Jn  ^upiimialcm  popmlus  meus  aifducius  esif^uia  Domt- 
./iiufi.tiwt.iioruiil(  id.  5..15)..Ex  quo  enim  Christus 
.vcttjt,  vis  exercitus  vesiri,  Jiid;ci,  di8soi«tae(t,siib- 
t;iMim4Uc  sacerdoiium  ,.et  .a  Eomanis  dispersi  estis. 
jVii  en&miLiaias  dc  .  iis  qoi  Ghristimi  in  crucem  ege- 
rM»i,. Proi^itr  ^cata  noetra  flveriit  faeiem  euam-Deus 
.a  tie^,  .ei  relufui.ttostrum  tti  pecoatis  (  id.  ^.  2  ).^Si 

U(ius  God.,  wNi  oogmme/^mim^uHilimimmfit' 


per 


(a)  unus  alia  PsahnfflVU  teaUmoaia.adSicit. 


en^rhM&€hn9MiS:4lin<iW«l.  't9ii%ui  ^x^^rV»  «m-. 

;r|ui;i  Deo  electus  est^¥eru^Q44n9dw-Filiu5,  ^i  i 

lege  ^tprophetis  pr^ietus  est,:Aatuhvc#&n  iud.wi 

in.bonore  et  .non^i^tC^,  .jsaque  fri^erc  jaifiiue.  t^ 

.gnare.potuisset,  ut  qu»  Dei.biqstein  et  inimcMui  ab- 

postoremque  •morie  niujctasitet.  tVerivii  jiim  e\  « 

.Aempoiieci^cruXfMrectaiest,  et.a  mai^nbus  veitris 

eiClirisUis.suMlAi^^.^s.i»  ad.Ji^  >u.s^  i^uims  cua 

|ign<uninia.et,ded#c/^re.:|/;er^l  :,voJksque  MeMs^raviiK 

.succenset,  quaHn>n  <;i9^iyUate:PaiiyloAJ<:a-  Tuuieniai 

po^t.sepMiagi^iaaMM^  Deqs.  mj^r^i^  e$t,  yt^^^rer 

vocavjt;  hoc,ver^teMH^rc4Mauii¥)-n>iM<ii  :  patei^ 

.vester  idem^ue  ^ropUeVt  et  patriarcjha .  J»c*b  veryiB 

prxifixit,  iura  vesAca  omnia  concideruni :  «x  Jud^*.! 

.i^tria  xcstra  iimliii   e«A4s:.in,4Uve€s:MJi>^    ^isKrn 

:<;sti8,.aUiUQin  i>rbe.Afrrarttffit^<orMi>^.^  wiremiia 

.t^rra:  vQs,49^0AM4s  et  q<(mte4nHV#t  ,et  r.iUeai.   At  ns 

uQi^ti;9B.  Cliri^ti^rMP)  in  die&  q)9gif^.0i>retti,  creMQut 

^t  coriobor^jjur  :.atqtie^>»r,^aff#e^win<>i  ?ngMio>ia- 

ligiosx  riUei ^stra^.  pMWii^a^UOtPerYqML  '  Gbrtstusiii 

.  nobis  regniit  .>eiiiSiquA^io§w.aiLqiie  viviiicam  cni- 

,cem  sidoca^^us,  ct  proijyi^e^uro^i^^g^i  ^r^i  ^coiv. 

.CteJ^iui  crux  ftomini  omi^i  cegia^sowwaTlwe  s^id*- 

dior  est.ci  pr^^clarior  ;  %»id  dicOv.i^ei*^  cmmu).»?  iiao 

.vero  ipsos  .6oUs.Xi^ios  «plfwj^ne.  sup^au  A^  •qow- 

.  d{un  quidem  in^prt^bse  viue  f^rav^M-wnqtte  f^OOium 

condemiiatio  l^ivc.  resfuit  i^uncj^temi^l^viiii  wme- 

.ris  symboLum,  nobiiiiaiis,S4>irii^aiis,i»i|p«ttm.  .ibesaa- 

.rus  lutqs  ac.cerAu^»  donum  ^iuod.eripi  Aon  poten, 

.sancUm^iia'.  argumei^tiwi.  J)auc4t.iaimMis.i.ei  ui  i^- 

cto  et  quocMtujque  in  ioco.^urui|s,»|Mci<U<^riaMis*.  It 

QMim  pb^riqiu5.4uiUies6i4ie.armis,o^c,i»rakMle^t,  iiic 

. ^prmiuqt ;*icinu»c  prikgMi»). W»^  JV» .ietaa^«lipeii- 

damus,  prprqpqgulo  .in  os^^lepMmgiVVus,  promoio 

.  et  pariele  omni  4oaj|ui.  cif<:ujUiidemis i-m^^^  toiiaias 

.  et  qxj^u^as  iiac,ii]^ui^us.|li;e<^;«UMi).  wortcm^Cilevit. 

calqs  ^ciuit,  ieiiraMMi^vii,.4i«tui:RjBi  AM^amio 

soliuv)|iegiu9iieyeu.i,  atquc,tyie#uiide9MillMi  ^ 

sipavii.  ilivius  ^ri^a  ,e§t  aif^qx  :,uiin.ex  ntotena, 

^xea^i,«^Sii,.ei  wAxvel  .i«ar«*riJUs.¥.el  §©aMms» 

i^x  i|:vpe,abarhar4S^  vel.f^ritHi^i^llJ^Avr :  .^ra  sme 

Aualcria  :  u^ue  cniui,.ex,inatMria,c|liv(^Si«xisjieaua, 

sed  a.iide^i  ejus  ^iabi|»4^  eWuMa  :  A^isiiooiiioMe 

auiem  c^Syqyi  e^ui  ii;aciliie»t^)4«rii9tft»c  ^^rjojoo- 

,jl^s  cusU)dit,,hiVC  vigil^nlibas.^iti^^a^sUUo,  t^  m 

periQulis  cisi^servat,  A^.AmMupi  dirynitur,  .«i  p^x 

'^)lirja\^ur.  QjU^re  iaudo.l,i,vim,:PoniAtte,.|i»Meniir 

^ld^euti^idcouui  in,Jin<^providw^  n^jfsi^imn : 

^Afxro  pr^iqsam  um  ^^  viv^Oc^  ecu^ui,-  Dpimue : 

,a^iiplecU)r  i^iala  ,qvai  4iertubsU,:anM).qlaWf  tnm- 

bror^ioqueroraHui>a.sahiUi:,;arHndinefl9,  laiKeMuet 

^pongiam  sosj^cio  :  prx)  regia  ,cm^  <OKanaui  ex 

ifipims  ad  qapvt  ^c^ioommJo,  ei  spnM^  ta^uqqam.  spieii- 

4i4is  g^oimis  ornor  :.^a  clansmP  orna^Gptopo^ 

.jglociiJr*:  te<i^  verum  D^om»  ^es^ .  proltepr,  .uiuuii 

sanctx  Trittiuib,  i^m  C^nstum,  4|V»  m^  eaujui 

uiortem  pecpeasqs.es,  i.n  iinteo.iovi^tqs  iuisii,  ei  a 

jAidapisIegi^vioUioribus  irrisqs  (a)«MV^  tai»d<im  Si^m!- 

,1^  fui^jli».  ei  .t^tio  die  posi  qxciiaivse3  a jmorMiis,  q«i 

.rc^diturus  es  iHdi<:aiidoiniu)  viiM>r.MMi  mortuoruiiu|uo 

causa.  Ti))l  Quim  gioria  esi  ^t  iMiperium  \m  cuin  Pa- 

trc„s<VAcU)que  et  yiuc  UrgilMre  tuo  $pirita,..tt«oc  ^t 

j»e4np^;et  inj^ffiA  fa^^ntm,  M^eiu 

t  savil.  .in,mOT.n|>r«fepwiw,  et  ^  duo.^. 

(aUbi  codexllegius  iSS.miala.bmc  et  inde  oorra^a  ailje- 
cil  de  ieiuuio  el  de  eleepiosyua ,  q}\se  sic  indpiunl :  i.*  4/^- 
riiMiti  sepeUn  sustittuU  Christus^qtit  iotm  inufmtat&n  m-^ndi. 
KMte  ^iltir,  Meies,  iignum  mt^ieum  adoremus  ,eicst6n 
juuUaflua&xaasMiio>prgt»ndminus<4uiaooa.jKvai  chryio 
8mnuim.MiiHnodi:nivalbiiaq»fll^^  pBoteBe. 


'■K 


i 


841 


DE  GONFESSIOiSEiWfillOS^  CRUCIS. 


mmfmm 


IN  fHOMILIAM  DE  GONPES^IONE  GRUeiS. 


lixc  lioinHUi^pnecedenti  prorsiis  similis  esi;  iia 
tit  etiam  mului 'ad verbuin  hx  iUa  mutuaius  sitiiic 
qnisquis  slt  scriptor.Qiiamobrem  jure  post  iJlam  in^ 
ter  ^piiria  ablegainr.  ^ 


'liiter|ireiatioiiem  Joachi^ni  Perionii  aliqiiot  in  locis 
cus(ig:iviinus. •  .  i 


JEJTJSDEI^  ORAiaO  ('?), 


QD^.POQRT  IfW  i.BSSE  .X^fiWDD|l  .iQP^jril^piI  SANCi:AM.aBUQBJf,.ET  P&R  EAM  NOS  A  GflBISTO 
CS9B  GOKSBRVATOS,  BT  Iff  BA  BSSE  OLORIANDUM  :  ,DE  VIRTUTE  BTIAM  AGIT,  ET  QUOMODQ 
qilR|S.Tl];S.S4LUTBM  NO^TIVi|I  ,^pirCBT^  liPfDE  6I,WIII>SYIiA. 


■  u 


U- 

# 

» 

if 
II 


.1.  ,Hoc.  estyrijllres,  ,9i%mm  iUyuid,,4|fQdtDoBiious 
daiurMpi  iSe.Oim^iiUus  prMnisii  lijs.verbis,  iUaamtw 
im^rimM.QiikUfftifi^  iignmn  ^iumrU,  $i  ti  Mgnumwm 
Miiftr^  m*i  ii^m  imB  .pxfipkM  {HattJi,  12.  59).: 
QriMom  ,iBlelligeiis,(AUorieo),  .fiepiUiucam,.  ei  j?esurra- 
«iMMAiSin.«IWr^s.a|iier.viui,4^rueisde€laraiis,  aliki  dl- 
BeUat,(G«m  ,«ni/f««eriit<  RHium.homviis,  tunc /^ognor 
^C£tii,  qttQd^*$um.lfioofi'>S.^).  Ciim  me,  iiiquit, 
cm^i  .SBfiixeriMs,  et.me  yicium  existimaveriiis,  Mun 
iQaxiia&  vini.meam.iBieU^getis.  |Et  rec^e  id  Cbrisms 
aAiriiViV^t.  Posj>ea  emiip.qiiaBi  Qirislus  in  cruceBi 
acUis  .«»1,  Jbida!orm.n  iconsueiudiiies  finem  ei  termi- 
«iLUin.liahuerjaut,  pra*djaatioifloruit,  ad  Anes  terminQs* 
/itte.-orbis  :ierraruBi.verimin  pervosii :  ^usque  vi» 
■teirA  et,'mare,  tain.ea  i^  babiianUir,  quam  q\m 
f^(H\  J^ikbitauMurtrSemper  {M^^iMJIieant. 

iifuiis,$fgnMm>gloriQ^k4t  pawm  tuiAiHtMin  ;xrji4k 
imicai^i/ta  ii^A. —Ncminem  iglinr  gloriosoruin.sar 
iuUs  liostr»  s,ignoriiui;pudeat,.8umm(£4ue  bonorum, 
,qiua.  #t  viviwuS;  et  suinjjs ;. sed  ut  coroBam,.  sio  Gbri^i 
cr.uc€iunfei:9A)us*«iiUcium  uoalr^ti  rdligiQiiis  omiiia  ^ter 
Jiilj^ni.periiciiu^tur  :.6iverri)gencratioue  iopus.est,  erux 
iHtost,  ;Siv.e.spinAuftlis.ilie  ac  tremendus  cibus  su- 
^iHdidus  .est,,sivc.An  .ocdiMem  .ecelesiasticum  aJiifni 
c^>p4atfhii,.sive.tqivdvisAiiml  facieiHhim  «st,  ubique 
.vj^tori»  MQSti^.slgniun  adest.  .idoo  ilUm  eiiji  aMJL- 
Jiius,  et  A"  riwis,  ei.in  ruribus,  et  iii  fronte  et  ia 
inei4edimrinaguo  svudio  depiugimus.  Nuslr^e  .enim 
:SaiuJjs.«OBui)anis<(ue . iibertaiis  et  >  bonitatis  .  DomiBi 
nosiri  boc«6igi^uo)  est  lilaiiytMi/i.euiui  .am  M  ^- 
iiem.dutm  ,Hii(lm.  hl.  7).  %)uaaido.ergp  coiist- 
gnsris,.4;ogita  totum  cruois  ^j^uuieiuum,  exstiugue 
ii;itUiei.reii<^Qs,aninii.jalfociys;i|ttaiido  conaigiiaris^ 
BUHH>.i.ii(dAM:iaJroiaefn  inij^,,aB^  fac^i- 

bermn..3ciii^iAulem  pl^^e^uiiuiam  Aobisiiberlaleni 
Meiraot.  Iia^ue  P;^iUusjios  ad  boc  ipsuui  incitans , 
9^  liberiatem  dico  quos  jiobis  cij^iiteUt,  dainiuios 
cr^is.ac  .«anguinis  cecoi^lati^uie  iuvital.hoc.auido»: 
Pr^lio.  euim,.  inqoJt»,iwfi/i.ei^is;.  «(i(tl«.MK0t  :tonfaiqi 
.#pt  (i.  Car.  7.  St5).'CiQgila,  inquit,,pDeiium.qa(«i 
.prA.tC:6f4uium.e»t,.eioiuiUius;Juiaiiuis  ^cvus  eris.: 
quibus  verbis  pretiiim  appeilal  sanguineB),  .qui.ia 
cruce  profiisiis  cst.  Non  enim  simpliciter  digito  im- 
priinenda  ei  consigiianda  est,  sed  prius  voluntate 
ac  judicio,  cuni  magna  fide^^ua.aic  in  ucutis.vtil- 
tiique  iinpressa,  iinpurorum  sccleslorunique  dxmo- 
num  niillus  ad  te  accedere  umquam  poterit,  cernens 
gladium  quo  ei  vulnus  inflictum  est,  vidensque  en- 
sem  ,  quo  letalem  plagam  acccpit.  Si  cniin  nos  cum 
loca  in  quibus  damnati  capite  plcctuntur  videmus , 

(..)  (xUaU  cum  codicibos  Regiis  1828, 1829,  et.  9m. 


aBhorEesciAMis,><Migita.qiiid  eYenturum  sit.di^bolo^ 
Bum.arma  videUt,  qnibus  vim  potestatcmque  ejiis 
«imnem.Cbristus  Hiissoivit,  draconis«^e  caput  aiii- 
4[HiUvlt. 

%.  Noii  igitur  coimniftere,  ut  te  tanti;  boni  pudeat , 
iiatoi  etiam  Gbristum  pudeat,  quandocum  gloria  soa 
veniet,  et  signum  coram  apparebit,  superabitquo  $o- 
iis  radios  Iiimiue.^Grux  enim  tumapparebit,  roit- 
ietque  vocem  aspeciu  siio,  aique  pro  Domiiio  apud 
omnes  orbis  terrarum  homines  defensionem  iustl- 
loet,  docelntque  nibil -ab  eo  pneterinissum  esse« 
quod  ad  illorum  salutem  pertineret.  Hoc  etiamsl* 
gnii^  januas  ciausas  majorum  nostrorum  a^tate  ope- 
niit.:  li)oc  uoiia  inortiieraqne  venena  profligavit  i 
lioc^cicuUi  vimdiluit :  boc  dcnique  v^nenauruin  be" 
sUanim  iQfOrsus  curavit.  Si  eniin  inferorum  portas 
reseravit  et  c»loriim  apsides  aperoit«  paradislqi^ 
aditum  resiituit,  et  diaboii  nervos  frcgit :  quid  uii<* 
Tum ,  si  moriifera  venena  el  bestias  et  aiia  ejosdem 
fieneris  vineit  et  i^pcrat?  Hoc  igitur  in  mente.tua 
insciilpe,  aaimovurtiqne  iiostForwn  sahilem  ample* 
£titor.  Gw^uim  boBC  orbeia  turranim  converiit,  er* 
4!orem  expuiit,  verilateni  reyocavit,  terram  csi;luip 
iecit,  liomines  angelos  reddidit.  Hinc  doemones  noB 
jam.borribile$  sunt,  sed  contemnendi  :  neque  mors 
iesl.nmrs,  sed  smunus.  Hacabjccta  sunl  bumi  eoncuic^* 
taquo4unuia  qua;  .nobis  adversantur.  Qnod  si  qois  Ju^ 
liauis  boc  libi  ol^icial,  Cuoi  tu  qui  cruci  soffixus  est 
;idoras?  ei  alacri  magnaquevoce  ac  •  l;eto  vultu  re* 
spondeio,  Certe  adoro,  necadorape  eum^lesistam :  etsi 
ndeat,.4ittiee>us  vicem  c»m  Ucryinis,  quod  ameaa 
^L.Gbf4stodonutto  ajg;e  graiias ,  qupdbeneficia  .e|ns^ 
niodi  in  noscontiiieril,;quae  sinccaelesti  revelaUone 
4isceRe  nemo  possit.  ideoiuunqiieridet,  qoia  ^t- 
;tiaitiikontotton<p£i:cf^Xea,'^ff.i|m/«S|gnnVui  (i.  Cor. 
%.  14).  qiiattdoquidem  boc  etiampueris  usu  veoit» 
4Uttii  aiiqttid.maguum  etadniiraticinc.  dignum  in^uen» 
jUir,:..ac  si  puorum.ad  ipajsteria^iotroduxcris,  r>debit« 
fiis.igitur.puerisgenies  suatsimiles ,  verum  pueris, 
ait  iita.dici^m,  imoorlectioces  sunt,  ob  eamqne  causain 
juiaoriores,.  qutu  non  in  imiuatura  »iate ,  sod  iii  Jdi- 
«o^U  etjcoo8ianle..m  alkos  eadem  qu»  iii  -pueros 
oadiinLiltsijpie  iie..veaia4^idem.4iigtti  sunt.  No&.vo«o 
cia<;a  jnagnaqu^  voeexinniomus,  <aiqBe<dicamus^^ 
oinues|;eulos  adsint^eum  aiajuro  iii^cia.proiteamMri 
crucem  esse  nostratn  gloriationem,  summamque  bo* 
norum  omnium,  et  fiduciam  omneni  ntque  coronam. 
YeUem  autem  posse  etiam  ciim  Paulo  dicere,  MtAi 
niundui  cruci  sufflxus  esl^  et  ego  nmndo  {Gal.  6.  14); 
sed  non  possum  variis  impeditus  constriciusqueanimi 
afreciibus.  Itaque  cum  vobis,  lum  mibi  ipse  suadeo, 
ut  mundo  crociflgamur,  nec  quidqoam  habeamus  cum 


•15 


SPIIAIA. 


811 


terra  commercii,  ▼emm  cxleslem  lllam  patriam  ame- 
mus,  etgloriam  quam  IHicex8peetamus,Donaqiie  senH 
pilerna  :  sumus  enim  cxlesUs  Regis  milites,  armaqne 
Spiriius  sumpsimus.  Cur  ergo  cauponuni  el  circula- 
torum,  atque  adeo  Yermium  viiam  iraiiucimus?  Nam 
ubi  rex  Cdt,  ibi  etiam  miies  esse  debel.  Milites  eiiim 
effecli  sumus,  non  eoruin  qui  procul  absuiit,  sed 
cortim  qui  sunt  in  propinquo.  Terrenus  enim  rex 
numquain  omnes  in  regia  esse  patialur,  nec  laiera  sua 
cingcre  :  ( a^lorum  auiem  Rex  omnes  propinquos  vi- 
ciiiosqiie  solio  regio  esse  vult.  Sed  quomodo  fieri 
potesl,  diccl  aiiquis,  ut  nos  qui  hic  sunius,  ad  solium 
illud  stciiiiistQuia  eliam  Pauliis  cum  in  lerra  esset, 
ibi  erai,  ulii  ei  Seraphim ,  et  Clierubim  erant :  vici- 
ni6ri|iieluc  Christo  erat,  quam  regisiiu  isii  stipalores. 
lli  enim  s;vpe  oculos  in  mulia  loca  converiunt :  illum 
auiciu  iiihti  ab  ohjecta  specie  dislrahebat,  sed  on^ein 
meiitis  acicm  jn  Rege  ac  Domlno  delixam  habchat. 

3.  Qticcirca  si  vclimus,  nos  quoque  hoc  possumus. 
Si  eniiu  loco  disjiinctus  esset,  recte  dubitares?  si  yero 
vbique  adest  ei  prxsens  est,  ci  qui  studium  adhibet , 
animiqne  conientionem«  est  propinquior.  Itaque  pro- 
phela  etiain  dttcbat,  JSon  ttmebo  mala^  quoniam  iu 
meeum  e$  {P$al.  22.  4).  Et  Deus  ipse  rursum,  Deus 
apffrojfittquani  e^o  iudi,  iion  Deu$  remotut  (Jer.  23. 23). 
ift  igiiur  peocata  iios  ab  eo  disjuDgunt ,  sic  uos  cuin 
eoflem  coiijuiiguntvirtuii  consentane.isactiones.  Adhuc 
emm  teloqueme,  inquit,  dicam,Ecce  adtum  (/Mf.58. 9). 
Quis  taiidem  pareiis  sic  liberis  umquam  obediat?  quas 
Diater  ita  parata  est ,  siatque  scmper ,  si  forte  ipsam 
appelletit  liberi?  Nemo  est,  nec  paler,  nec  mater.  At 
Dheus  prsKSlo  cst  scmpcr  exspectans,  si  quis  forte 
aervorom  se  appeilet :  neque  umquam  nos,  si  ipsom 
vocabanius,  ui  par  erat,  neglexit.  Ob  eaiiiquc  causam 
ait,  Adhuc  te  kiquente :  noii  exspectabo,  duin  absolvas 
orationem,  ^  statiin  audiain.  Yocemus  ergo  eum, 
ut  vult  vocari.  Quo  autem  modo  vuli?  Solve^  inquit, 
emnevinculum  injustum:  diuolve  obiigationet  conira^ 
ciuum  (fui  vi  fatti  iuni  :  omnem  syngrapham  iniquam 
diicindUo.  Frange  e$urienti  panem  tuum ,  egenieeque  et 
vagoe  introduc  in  domutn  tuam,  Si  nudum  videri$,  eum 
eooperi :  et  propinquoe  generi$  tui  ne  conienmiio»  Tum 
trumpet  maiutinum  Iwnen  tuunif  et  $anita$  tua  cito  oric^ 
iur^  et  aniecedet  te  ju$litia  Itia,  et  gloria  Domini  te  col' 
ligei.  Tuttc  me  invocabi$ ,  et  te  audiam ,  eiiam  loquente 
te  dicani^  Ecce  ad$um  {Ibid.  v.  6  -  9).  Ecquis,  dicet 
quispiaHi,  facere  hxc  potesl  oninia?  Quosso  te,  quis 
cst  qui  ea  praistare  uon  possit?  Quid  ciiim  diflicile  est 
eorum  quae  commoinornta  suut?  quid  arduuni?  aut 
quid  non  facile?  Sic  euini  uun  soiuin  licri  possunt, 
sed  ctlum  facilia  factu  suiit,  ut  inulti  etiam  ultra 
iiiodum  constitulum  progressi  sint,  qui  non  soluin 
«yngraphas  non  legitiiuas  discidorunt ,  sed  sua  eiiam 
oinnia  crogarunt :  egentesque  non  soluui  in  domiim 
sttain  rcceperunt,  et  mensae  adhibuerunt,  verumetiam 
sudore  corporis  ipsos  aluerunt,  non  solum  cognalos» 
veruiu  ctiam  hosles  africientes  bonis. 

Commendatur  eUenwtuna»  —  Quid  vero  omnino 
dinkile  est  eorum  quar  dicta  sunt?  Neque  enim  dixil, 
Siipera  cursu  montem,  trajice  mare,  perfode  icrrai  tot 
ati|ue  tot  jugera,  abstine  a  cibo,  sncco  te  indue  :  sed 
domum  tuam  coinniunica,  im|>criire  et  croga  panem, 
labulas  ct  syngrapbas  non  legitimas  discindito.  Quid 
bis,  qiwso  te,  fncilius  est  ?  Quod  si  etiam  difliciliaesse 
exisiiiiias,  iiituere  prxmia,  et  tum  tibi  faciliaenuit 
omnia.  Queinadmodum  enim  reges  in  ludis  circen* 
sibus  coronas,  tunicas  et  prsRmia  iis  qui  ceriant,  pro- 
poouiit :  sic  Chrtsius  iii  medio  curriculo  prxiiiia  pro- 
plietx  verbis  quasi  moltis   manibua  ea  explicans 


proponit.  El  reges  quidem  com  homines  sinl»  abon- 
damiamque  rerom  habeant  qoa»  profunditnr ,  ec 
libcralilalem  qu»  consumitur,  ea  quas  panra  sonl 
niulta  magnaque  osteiidere  student ;  ob  eanique  cau- 
sam  siiigulam  siugnlis  ininistris  tradentes,  sic  in  iLe- 
diuin  |>rodeunt.  At  Rex  nosler  contra,  cuni  universa 
acGumoiavit,  quoniam  vaide  est  locuples,  niiiilqne 
ostentationis  causa  facit,  sic  in  medio  proponit  ea  , 
qua!  expiicata,  iiinumerabilia  infinitaqiie  eruiii,  et 
multas  manus  qux  conlineant,  desideranl.  Alque  ut 
hoc  iuleHigas,  unumquodque  eoruiu  accorale  con* 
sidera.  Tunc  crumpet^  iiiquit,  matudnum  lumen  tuum. 
Annon  tibi  uiium  quoddam  esse  donum  videtur?  At 
non  uiium  est.  Etenim  luultas  intrinseca&  et  coronas 
habet  et  bravia,  et  alia  pnemia  :  et  si  placel  Tuijis , 
proferentes  diviiias  omiics  ostendemos,  qiianiuni  qui* 
dem  possumus  ostendere,  niodo  ne  molestuni  sit 
vobts.  Ac  pcimum  intelligainns  quid  sit  Erumpei.  Ce- 
leriiaiem  ct  largitatem  iiobis  declarat,  quaniopere  d 
salutem  nostram  cupiat,  et  ut  bona  ipsa  erumpant 
(^estiat :  nec  quidquam  erit,  quod  ejus  inenarrabileiu 
impetum  cohibeat.  Quibus  omnibus  eoruin  copiaiu 
Infinitamque  abundantiam  indicat.  Quid  esl  autcm 
Matutinum?  Id  esl,  non  postea  quain  in  tenlaiioiiibos 
fueris,  nec  post  malorum  accessum,  sed  anle  quam 
exsistant.  Quemadinodiim  enim  in  fructibus  praeeo- 
ces  dicimiis  eos  qui  ante  tempus  appareiit ;  sic  etiam 
hoc  loco  ccleritalem  significans,  iia  prxcocis  Tooem 
usurpavit,  ut  supra  dicebat,  Adhue  te  toquente  dkmm, 
Ecce  ad$um,  Quod  vero  tumen  dicil,  et  quid  boc  lumea 
est?  Noii  hoc,  quod  sub  sensum  cadil,  sed  aliod 
multo  ineiius,  quod  celum  nobis  ostendit,  nempe 
angeios,  archangelos,  Ciierubim,  Serapbiiii,  Ihronos, 
dominaiiones,  [irincipatus,  potestates,  exercilom  om- 
nem,  urbes  regias,  tabernacula.  Si  enim  dwnus  ha* 
bitus  fiieris,  qui  luiiieii  illud  videas ,  hxe  videbis  :  et 
a  gchenna ,  et  a  verme  qui  venenum  jaculaiur,  el  a 
siridore  dentiuui,  eia  viiiciilis  quxdolorem  afferunl, 
et  ab  angoribus,  ei  a  nialis,  et  a  tenebris  lomiiie  ca- 
reiitibus,  ct  a  disseclione,  et  ab  iguis  fluminibMS,  el  a 
malediciioiie  et  a  locis  dolorum  plenis  libembere, 
eoquc  vciiies,  uhi  iiihil  loci  relictum  est  dolori  el 
inolestias,  iibi  inagnum  viget  gaudium,  pax ,  carius, 
Toiuplas  et  laiiitia  :  ubi  vita  est  sempiterna,  et  gloria, 
pulchritudoqiie  iiieffabilis  :  obi  xteriia  sunt  tabenia- 
cula,  Uegisque  gloria  ei  majestas,  qu»  exprimi  qoo 
polesl,  eaque  boiia,  Qum  nec  oadu$  mdit,  uec  eaarie 
audivit^  nec  cor  animueque  hominii  cogiiamt  (I .  Lor. 
2.  9} ;  ubi  esl  spoiisus  spiritualis ,  thaiami  caclonnD , 
et  virgines  quas  luceriias  ardentes  teneut ,  iiqoe  qoi 
vcstem  habent  nupiiarum;  ubi  paUiia  sunlDomini, 
et  aeraria  regia.  Vidisti  qu»  et  quot  prasmia  uno  verbo 
demoiisiraverit ,  ct  queinadmoduni  omnia  in  uniini 
compcgerit?  Sic  etiam  si  singula  verba  quae  seqoon- 
lur,  explanaverimus,  magnam  abundantiam  ^  aiqae 
iinmensuin  mare  reperiemus.  Quare  ne  dilleramus , 
neque  pigri  simus  ad  prsesianda  olllcia  benigiiiioiis 
egeniibus;  ne  simus,  hortor;  sed  ticet  omnia  etiaiu 
abjicienda  nobis  siiit,  lieet  in  igoem  conjiciendi  si- 
mus,  licet  ensis  adeundus ,  licet  iii  gladiis  sallanduni 
sit,  licet  quidvis  perferendum  :  oinnia  facile  ei  acqoo 
animo  feramus,  ut  regni  ca^lorum  amicturo  gloriain- 
que  illam  ineffabilem  consequamur  :  quain  oiinam 
Gonseqoamur,  graiia  et  beuigiiilate  I)omini  nostri 
Jesu  Cbristi,  cui  gloria  ot  imperium  in  saseula  saacii- 
lorura.  Ameii. 


(jnus  cod.,  /idnciam. 


845  > 


SELECTA  E&  NOTIS  HENRICI  S.\V1LII  ET  FRONTONIS  DUCiEI. 


84«: 


SELECTA 

EZ  NOTIS  HENRIGI  SAVILU 

ET  FRONTONIS  DVCJEI 


*      IN  TERTIUM  TOMUM 

OPERUM  SANCTI  JOANNIS  CHRYSOSTOMI. 
(  Quce  asterisco  prcevio  signantur ,  de  suo  adjecerunt  Benedietini. ) 


prhnaiD  babes  Tomo  3.  p.  272  ( £dit.  Sa?il.),  secuBdani 
noudum  reperire  potuimus.  Terlia  baec,  esl  quae  in  raanf- 
bus :  quariam  babes  Tom«  8,  p.  111. '  Jnio  quitufue  m 
prnunmum  Actonm  hontUioB  iiabuit,  ut  videas  in  uomto 
cpl.  65,  quarmn  quatuor  integras  unu  serie  ponuntwr  ibi^ 
dem,  Secundce  qum  hacteim  iatmt  partei  non  nnmnue  ha- 
bentur  in  HomUta  illa  de  Ascensione  quam  ad  calcem  edidu' 
mus.  col,  773.  Tomi  /iitftw. 

NOTA  HENRICI  SAVILII 

Ad  HomiL  III,  in  principium  Actorum, 

Goi.  87.  Hanc  oratiouem  gemdnam  cum  primis,  a  Cau- 
logo  Augustano  memoraiam  num.  SO,  debere  se  sdat  le- 
ctor  doctissimo  Frontoni  Ducaeo,  qui  eam  ex  Vaticana,  ut 
opinor,  descriotam  mibi  pro  sua  bumauiiate  liberaliier 
oommunicavit.  Mendosa  aut  suspecla  inesse  aliqua  non  esi 
mirandum,  utin  unico  exempiari.  *  mnc  ea  eniendatior 
prodit  ope  M$.  coibertini. 

NOTA  HENRICI  SAVILIl 

Ad  Homiiiam  prinum  de  muialione  nommm, 

Gol.  113.  Hujus  orationis  apograpbum  ad  me  missuiii  eal 
a  doctiasimo  Frontone,  a  libi-ariis  quidem  male  acceptum, 
sed  a  me  magaa  ex  parte  in  bis  notis  sanilaii  restJtulum. 
Kst  quidem  oralio  notae  melioris.  Meminit  bujus  ul  ge* 
numoR  Catalogus  Augustauus  num.  5:3. 

NOTAHENRiaSAVILlI 

ift  HomiL  iiL  de  mutatione  nominum. 

Col  131.  D.  Haoc  oralionem  ante  aliquotaiinos  exca- 
sam  Basile»  castigayimus  ex  Cod.  Ms.  in  Bibliotbeca  Ba- 
varica. 

NOTA  HENRICI  SAVILII 

in  Hondi.  IV.  de  mutatume  nondnum, 

Col.  143.  Hanc  oraliooem  perquam  sane  elegaptem  et 
genuinam  debemus  Monasieno  D.  Joannis  Prsecursoris  ia 
monte  Atbo,  oumtnimiter  6icijo  sanclo,  in  Cbersoneso  Tbr»- 
cise.  Agnoscit  Calalogus  Augustanus  numero  33. 

NOTiE  HENRICI SAVILII 

/n  orationem  de  gloriain  trxbuitOimbus. 

Col.  138.  Agnoscit  Catalogus  Augustanus  banc  ora- 
tionem  num.  14.  Excudi  curavit  doctisstmus  Pronto  Du- 
caeus  Burdigal»  1604  :  quam  Edilionem  peniaucis  in  loi'is 
emendatam  sequuii  sumiis. 

Coi.  163. 1.  5.  Epistolce  fonnam  ejprimens,  Lcge  ctun 
Ducxo  aposU>tatus^  looo,  epistotoi, 

NOTA  HENRia  SAVILU 

Ad  Hondliam  in  iUud,  Scimusautem  quooiam  diligeDti* 
bus,  etc 

Col.  163.Proosroiumbujus  orationis  idem  sensu  et  verbis 
etiam  propemodum  cum  iilo  oraiiouis  5i.  Fortasse  non  du* 
biiavil  Joannes  noster  ex  consimili  occasione  valeiudinl» 
eodem  prooemio  saepius  mU.  Oraiio  perelegans  certe,  proa> 


NOTA  HENRICI SAVILII 
Jn  Hotniliam  debitoris  decem  mUlium  talenlorum, 
Col.  13-16.  Haoc  optimae  notae  bomiliam  ex  Augusuno 
Ms.    descripum  castigavimus  ex  Bavarico.  Agnoscit  eam 
CaUlngus  AugusUuus  num.  10. 

NOTA  HENRICI  SAVILU 

yid  Hondlutm  tn  iUud,  Pater  si  possibile  est,  etc. 

Col.  31.  Hujus  orationis  germanae  et  ele^anlis  cutii  pri- 
mis  apcffrapbum  ex  Regia  Bibiiotbeca  nacti,  ex  alio  Ms.  iu 
eadcm  Bibliotbeca  accurate  casligaiam  damus. 

NOTA  HENRia  SAVILII 

Ad  BoiniUam  de  angusta  porta, 

Col.  41.  De  auctore  bujus  orationis  nibil  pro  certo  aiBr- 
mav^erim.  Censet  doctissimus  Halesius  invenlionem  quidem 
esse  Cbrysostomi .  stylum  vero  mullo  bumiiiorem ;  esse  ta- 
mea  alicujus  qui  Cbryaostomi  studiosus  iuerit :  quem  iicet 
seusibus  sit  imitaius,  styto  tamen  cerie  non  est  consequu- 
lus,  nisi  ubi  eum  verbalim  comi>ilavit.  Pleraeque  euim  par- 
licuiae  hujus  orationis  inveniuntur  alibi  apud  Cbrysosto- 
mum.  Porro  sciendum  est  Florilegum  roulu  ex  bac  ora- 
tione,  quisquis  auctor  fuerit,  citare :  quod  nemo  genuinUalis 
argsimentum  esse  credat,  cum  ipsi  mos  sit  ne  a  spuriis  qui- 
dein,  nedum  dubiis,  manum  abstinere  :  neque  enim  beri 
aut  nudiustertius  invectae  sunt  in  mundum  istae  bonorum 
auctorum  aduUerationes.*  HiltU  moramur  hos  Haksn  scru- 
pulos^  tU  in  Monito  ad  hanc  homiUam  tndeas ;  sed  cum 
Franume  Ducwo  atiisque  viris  doctis  germanam  hanc  hond- 
tiofn  censemus.  f/on  semei  enim  Halesius ,  tunc  juvenis , 
drca  gemamtatem  operum  chrysostonm  temere  loquutus  est. 

NOTAHENRiaSAVILU 

Ad  Homiliam  /.  tn  princifnum  Actorum. 

Col.  67.  DescripU  ex  Bavarico  Codice.  Agnoscit  CaUlo- 
gus  Augustanus  num.  48.  Gemdna  cum  primis.  Unioo  nixi 
exemplari,  ut  eiiam  bi  tribus  proxime  praecedeniibus, 
mulu  necessario  manca  reiinquimus,  ab  lis  emendanda , 
quibus  Codicum  aliorum  Mss.  copia  suppetel.'cerl«in£?K/ia 
scatet  lujBC  lunnUia  in  samliana  Edilume,  sed  in  parisina 
emendatior  prodOt ;  conjecturceque  samiiancs  ad  restUuen- 
dam  seriemjani  intailes  evadunt. . 

NOTA  HENTaCI  SAVIUI 

Ad  HomUiam  il.  in  prtncipium  Actorum. 

Col.  77.  Hanc  orationem  et  sequentem,  utramque  ut 
getiuinam  et  melioris  notae  agnoscit  Calalogus  Auguslanus 
num  49  et  33.  Porro  banc  debemus  Serenissimi  Bavarise 
Ducis  instructissimae  Bibliolbecae.  HabiU  est  Antiochiae> 
episcopatum  tenenie  Flaviano,  quem  ad  finemorationis  Pe- 
trum  vocat  propter  comersalionis  et  doctrince  cognationem 
ciim  PeUro  anostolo,  qui  Antiocbenara  Ecclesiam  prlnceps, 
ut  ipse  ait,  limdavit.  Pauca  subsuot  suspecU  de  mendo, 
quod  necesse  est  usu  venire  unico  nixis  exemplari  Ms., 
sed  valde  illa  quidem  levia,  aut  nullius  prope  momenti. 
Est  bsec  oratio  una  ex  iliis  quaiuor,  qiias  habuit  ]iic  nostcr 
Antiochiae,  praesente  Flaviana,  in  prindpium  Aclorum  : 


m< 


Sei;GCTA  EJL  NOTIfi  HENR1€I'SAVILU  ET  FRONTONJS  DUdtii: 


m 


mium  tamen  videtur  imilatorcin  nli(|uciii  snpere.  Htec  Ha- 
lesftts,  DesCrtpU'«sr  ex  FfblioiTicca  Augtislana :  babila , 
ut  opinor,  ConsiaDtinoi  oli.  Locum  eiiam  illum  de  cusiode 
earcerii  in  Aclis  videor  milii  alibi  apud  Joannem  BOfitruui 
legisse. 

^  Hac  savilm ;  ^«t  ut  sagax  erai,  icrufndum  BaMiief^ 
mere  iirfeclum  nUut  moratur,  vide  Mmlum  nostrum  in 
lumc  Homiliani. 

NOTA  itENRICISAVILTI 
jtd  HomiUam  iniiludi  Si  esurierit  inimicus  tuus  eic. 

Col.  471.  Elegaos  liec  oraiio,  et  auctore  Qirjeo^cnmy' 
digiiissima,  ex  Bibliotheca  Collegii  n<^Tl  desCrif^td,  etalfc- ' 
riiis  ope  Codicis  deslitiila,  aliquot  in  locis  non  satis  emen- 
dala ,  qiiod  dolendnm  est,  editur.  Loca  nobis  maxime 
vtispecta  deince|iS  ordine  suljicieutur. 

NOTiE  HENRia  SAVILH 
.id  duas  HomHiwf,  in  t7/ud,S^1mate  Prisctllam. 

Col.  187.  Has  orationes,  *quas  ambas  recifiit  Catalogus 
Augustanus,  num.  16' et  17«  damus  exjQde  dnortiin  CDdi^ 
ciim  Mss.  qiiorum  unus  Archiepiscoi.i  Pijiladelj  hi;e  Veiie- 
tiis,  altor  Bavaricus  quam  umetidatissimus. 

Col.  203.  lin.  5i.  i:t  Epaphram  qui  colosm  erai.  Hicc 
scripta  sunt  lapsu  memoria; :  noii  tinim  hsec  dc  Epaphra 
Cplossis  agente,  sed  dc  Eiiapbrodito  Philrii))ls  veHanfe  di« 
cuntur. 

NOtyE  HENRICI  SlAVlLlI 
Ad*dnas  Homilias,  quarum  prior  in  illud  apaHoti  ♦  Propter 
.fomicationesj.etc.,  altera  in  iUud,  Muirer  alligata  e«t 
,  'egl. 

Col.  207.  Hoc  argiimentum  eodem  teth  morfo  iraclatum 
inihi  videor  alibi  apud  Ctir^sostomnm  memlnisse.  Quidquid 
sit,  nou  dubito  qiiin  qenumum^My  sed  videndum  num  flO' 
rilegium  sit  aut  ex  Eithicis  oonsutnm.  Nos  lamen  ita  ut  iu 
Codice  AugusUmo  reperinius.  bona  tide  reprirsentamus. 

-Col.  212.  1.53.  ex  anticis:  HiilcsitW  conjicit'  lcgcnditm 
a  poadi^,  muiatione  voc»?  ijfraectc  »tXi-v  in  \b<tcm  ^^\s». 
Jcannes  Boi^ius  vero  |  ro]V)nit,  ex  oinr(is\  se  tanien  decla- 
raos-malte  legere,  miijori  m  Gfa?co  factamuiaiione  :  ab 
UM  iptodie  nttptiarttm, 

NOTA  HENMCI  SAVJLII 

/n  HomHiam,  Quales  ducendgp  sint  uxores. 

Col.  225.  Oratio  maxime  genuina  quamvis  iu  Catalogo 
Auguslaiwwftnreperiafw:  clffscrirrta  ex  e-aiJt^m  BfbHotheca 
mia  proxime  superior,  in  Oriente.  Vide  Homiliam  48  in 

(mi<^m,  r^'  "«••"•■»»-  •—  -? - »-'   - '  '* —  "      - 

sMlia. 


,  ubi  noiinulla  sunt  iis,  quae  hic  ad  Unem  dicitntur. 


HENRICI  SAVILII 

Ad  HomHiam  m  iUud,  Nblo  vos  ignorare,  fratres,  elc. 

9  Gol.24l.  Hanc  oVationcm  recipit  Cataloffus  Augiistanns 
niim.95,  qu^m  qx  Codtce  io  Bibliotheca  Cmlegi)  novi  Oxo- 
niensis  descriptjim ,  ex  Manuscriplo  Bavarico  emendavj- 
Diisyestqve  nfeHorfd  not«  liomilia. 

mmici  SAmil 

Ad  orati&nem  in  Uktd,  Oportet  tittreses  esse. 

Col.  251.  Hanc  orationem  ex  AuguslAnaBlbliotheca  de- 
•criptamemendavimus  ex  Ms.  in  Blbliolheca  Bavarica. 
Ntilta  Inbet  comiminia  cnm  Homilla  28  Chrysostomi  in  pri- 
orem  ad*  Corinlhios,  m  ab  eodem  fonle  OTofecUs  ambas 
usonmiiion-sit: 

itENBICI  SAVILII 

M  ffofiiUam  de  eleemosynal 

Col.  261.  Ex  Blbftetheca  Regia  Lutetiae  descripta  et 
emendata  aucUciac  cx  Ms.  multo  pleniore  ifi  BibHotheca 
Augustana ;  habiu  AtiUodii» :  agnoscitCataiogus  AugnstaH 

HENRICI  SAVILf I 

M  tires  Hondiias  in  iUud,  Habentes  eumdem  Sptrituoi;  ete. 

Col.  271.  Treffha^  oraUones,  ul  sont,  pro  germanis 
agnoscit  Caulogus  Augustaous  numero  18 ,  19  et  20.  Porro 
e«9  ex  BibHotheca  CoIIegli  novl  Oxonienste  descriutas 
castigavimus  ex  Codice  Augustano'. 

HENRIGI SAVILH 

M^amHim  irtittn(t,  UUnim  snslineretls;  etc. 
-Gol.3&l.ReeipU  bano  OtfitleDeni  cMriogiis  Atigvstano»^ 


numero  53;  descriptam  ex  AugustanaBibUotiieci, 
davimus  ex  Bav:srica. 

Col.  504. 1.  21.  Quia  igUwr  imtAf...  norrtmtf.  Imperfecu 
pendet  sententia  resiunitur,  autem  1. 98.  cwn  igilur  kL 

CoL  307. 1.  £^.  ut  cnim  taeere$ciMit.l}eeBse^\deim\ox 
sancti^  aut  afiqna  similis.  Interpres  vetus  lcgit  In  nnmero 
singulari  nooit ,  ad  Davidem  referens:  a  Hs.  Bavarioo  tou 
sententia  aberat.  *  Aum^rus  p/ura(u  hic  omnmoquadrm, 
qnia  exemplb  sanetorum  dUentlBtur  ,  quandonam  moprim 
etfirrelaude^tieeai. 

HENRICI  SAVILII 

trt  Boadtiam  de  wduis 

Col.  521.  Eiiam  hanc  orationem  agnoscil  Catalogus  aq- 
gusiamis  num.  27.  HabiU  est  AnUochiae  post  eam  quae  wo- 
xime  collocau  est.  Eam  cx  Bibliotheca  Coll.  novi  Oxo- 
iiiensis.descriptam,  exCad.  Ma.  in' BiblioUieca  Bavarica 
eroendavtmus. 

imNRia  SAvan 

4d  Bondtiam  tit  Beliam  ei  xiduam* 

Col.  557.  Oratio  hxc  bonae  cum  primis  notae  descripu 
est  ex  Ms.  m  insuta  chaice,  neque  aliud  praelereai  snpi.e- 
teliat  exemplar,  ut  mirum  non  sit  aliqua  supcresse  cmeo- 
danda,  quainvis  pauca,  caqne  ndn  nlagnl  momeati. 

NOTiE  HENRICI  SAVlLli 

m  HondHam  de  fiaurarwn  deHtHs  .-efici 

Col.  317.  Descripu  in  nsum  nostrum  Perae  Constan- 
Unop.  Genuina  procnl  diA>io,  nisi  si  fragmentnm  est  al- 
terius  oralionis,  quad  nescio  *.  Son  fragmentum  est,sid 
omnilms  stds  partibus  absduia,  utetex  serUrei^  mss.  /i^ 
gioet  colbertmoarguitur. 

Col.  552.  i^  57.  Et  cum  irUenHsoculis  esseni^  dum  dbira 
ttte.  Aut  expun^endasunt  haec,  aut  supplenda  ex  ceotexiu 
ciuto.  'senienlm  certe  onmino  numca  ndetur 

HENRIO  SAVtLH» 
/n  Homiiiam,  qQ<xI4iont)p(Mea^  ptecbttii  libeHim  eTulgare. 

Coh  55?.  Hattc  oratlotteta  et  rtMtetlieai"  Angustana 
dcscrlptiim  damus  ,  quam'  etiam  piro  vera'  e^  gcnnaiw 
agnosclt  s*i'piui  a"nobis  norninaniS  Catalogus  iftifoistainis 
mimero  45  :  jore  merito.  Hunc  verd  CatatogwiH  AUgusia- 
nm  sofpins  memoratum,  habzs  sttpru  ih  noth  ad  adcem 
posiiis,  tomo  1. 

H£NRICI  9AVTLII 

m  Homitiam,  Non  esse  desperandum. 

Col.  385.  Ex  Bibliolheca  rfonasteri!  S.  TrtnKatis  in  io- 
stita  Chalce  super  Bpsp.  Thrattap  descrtpta":  ipsamqne  at 
ffentdnam  agnoscit  Caulogus  Aogu.<>Uans  num.  44. 

NOTA  HENRia  SA\1LII 

Ad  BmiHOminidud,  liTDidemPHrbT^ilHf. 

Col.  371  .Hanc  o*4iljoncrti  intefr  i^edpnai  Chrysoslomi  fa- 
cile  numerandam.,  ab  Augusuno  CaUlogo  num.  S$  agai- 
lam,  in  Codice  Bdvarico  mctitairt  depteTii^n^m;  exrlevi- 
mus  Qt  aocMratc  castigavhnus  ex  Mannscnpio  doctiasimi 
FrontonisDucaei.  Acccssit  post  excnsnm  libriim  a  Samuele 
Sladio  meo  descriplum  ConsunttnopoU ,  ex  quo  qnaBdam 
excerpsimu^  non  comemnetidnm  apompbnm,<iiiodinhis 
notis  litera  C.  signavimus.  Vide  Epistolas  adTcrsarias  Hie 
rpnymi  et  Augustini,  qni  de  hotf  Petri  facto  cr  hac,  ut  vi- 
deiur,  Joannis  nostri  oratione  materiam  litiiiuidi  aanfKC- 
runt. 

NOTaE  HENRICI  SAVILII' 
Ad  BomUiam  tn  finlropfmi. 

Col.  591 .  Meminerunt  huias  orationis  Socrates  ^t.  Ec- 
cleslasticae  lib.  7.  cap.  6,  fol.  255,  B,  Bdit;  Rob.  Slephani. 
el  Sozomenus  lib.  8  c.  7..  fol.  IDS,  A,  qnos  vide,  quia  huic 
sermoni  miiltum  lucis  afferunt.  Vide  cUam  oral ,  18,  t.  5. 
multa  huc  pertineotia  {*estm  hac  EdHume  oraiw  sequens). 
Porro  apograplium  hujus  orationis  misit  ad  me  Pronto  Da- 
Ca^us  mihi  sacpe  memoratus. 

Col.  592. 1. 14.  roiumqria,  Sicedidimus  e  c3ontextu,cuin 
tameh  el  exemplar  et  Florilegmm  legant  iw^cimmria  : 
et  sic  forusse  legjtChrysoslomus.  Nec  enim  sensum  habcl 
iucommodmn.  Halebius.  */«  nibiHs  Grtecss  iegiiur,  im^M 
retus  luterpres  chrifsosiomi  in  Mss.:  Meliora  snnt  fulnera 
atmoi,  quam  oscula  inlmici  fraudulenu. 


849 


SEtECTA  EX  NOflS  HENRICI  SAVIL1I  FT  PRONTOXIS  DtKliCl 


m 


NOTiK  HENRICI  SAVILII- 
Ad  ammlmm  de  capta  Butrofn»^ 


CxA:  S0f$.  Hote  onittonf  ante  mos  fere  eo  Lutetii^ 
mebdoslasime  eriiUBr  snriUteiD  prope  alwMnros  ex  Owf .- 
M«.  m  Btblkrthecak  H^  ibidem.  Porro  ButroplttB^Wc  Ar^ 
cadii  Ifni>enitorls  emrachus,  etloaimi  nostffoiA  adipfseeiidsi 
sede  CoiiBtattifiepoliianasiift-agator  inaxi«ius,cimifn  ip6d 
consQlntas  SQl-anno  \tt  Imperaioris  iram  irteidissetv  ad  ec- 
clesiam'Coafiagit :  in  -qnem  snb  altarl  deiitesceDtem  Cliry* 
sostomns  oratioDem  statim  babtrit;  quam  vide  Tomi  octavl 
i>.  70 :  qwod  plerfsque?  visunv  esl  ini^nmaTinm,  libminls  ta- 
lamHosi '  ei  oiim  amid  Tnlserfis  insultare.  0>IKgiHft'  abtem 
exprocBmio  b^ajus  orationis  Eutro|jimn  ab  Imperatore  res- 
iHStitfmi,  a  Joanne^  neuiiquam  dedituni  ;  sed  postea  extra 
ecclesfam  forte  reperlum,  ad  suppiicium  folsse  abrepiani; 
Qvas  umen  circuinstanti»  aliquo  nioito  |»ugnare  vldemar 
«um  iis  qii»  in  Wstorl.i  ccdesiasiiea  narraalnrl  Sed  Joannl 
nostro  qui  refws  gerendis  intertolt,  etiam  contra  omnes 
btstoricos  tides  babenda.rvon  ut  EutroffbimuUaret  chryto^ 
Momtm  w  artaime  prcecedenti  in  i]^m  tnvectvs  ea  ;  sed  iif 
iratB  (^versm  iltsm  plebi  aHqnetemi»  satisfttceret,  eammie 
deinde  plamet  et  ad  miserieordimn  dtdueeretf  quwt  et 
comiemTdus  au,  tpeam  iwndHam  lide. 

Col.  404.  lin.  13.  Fluvios  ex  deserto  edueeM.  Deg?e  ex 
Nabnm^.  4:  uride  hlc  lociis  sampins  est ,  fktvios  arefa- 
ciens.  Porro  in  loeo  dtato  sakmH  iegStur :  flnvios^d  deser- 
lam deiducens,  jnttaVutjr^tam. 

NOTA  FRONTONIS  DUGEI  = 

^d  priarmin  EUtroplM  BomtHam. 

Cot.  591!  Hojus  celebrts  homilfae  rkrlssimum  ex^)Iar 
unnmmiSit  ad  nos  Roma  R.  R  Jacobus  Sirmondus,  cuin  in 
aliis  Europjfi  BiWiolbecis  iion  io\enireiUr.  Sed  antfqnis- 
sima  lamen  Ediiio  Parisiensis  aoni  1524  nobiSiusiar  Grsebt 
Codicis  eril,  qUam  et  maouscrij.um  olim  ili  CoUegio  noslro 
Agennenst  ollendimus.  In  ea  luulusimprimiserar,  EphtoUi 
aa  Eutroptian'co)mdem,  at  Gelenius  anno  1547  addidit. 
qoae  occasionem  blabit^  oraiionis  sive  concionis  indicant, 
el  Eulroj)ii  dignllates.  Consufem  fuiase  illum  ac  praeposi- 
tum  sacri  cublcult  lesiatur  Socrates  lib.  6,  cap.  6  :  «poccrr»; 

Tou  ^XmoO  «HTlfcyo^,  *•!  t^v  to5  dicAtott  a^iav  >«e&y.  Untfo  prHepOsi- 

lum  eum  appeHat  Epipliauios  Scbolasiicus  Triuarlfiai  Hl- 
sloriae  Ifb.  2 ,  c.  4.  Palricium  quoque  foisse  iliom  conslat' 
ex  illts  verbfs  Arcadii  lib.  17  de  poenis  Cod.  Tlieodos.  : 
Pairiciatus  digniiate  s[)oliatum  se  esse  cognoscai.  Adscrl- 
ptus  autem  dies  ilti  con.slilulioni  hseC  gesU  esse  aiino 
Cbrfsti  399  ante  feslum  Paschae  sigoiOcat^  neque  textus  1^1 
Clirysosiomi  Graecus  adYersatur///r«ft  homHia  tn  Euiropinm 
jam  emendaUor  prodit: 

NeTA  HENRICI  SAVILII 

/n  BomiUam  ante  exnlium. 

Col.  427.  Hanc  oralionem  Chrysi»stomi  allbl  noti  reper- 
tam  oonset^mit  libefhiS  hlc  Georgif.  VbrsamLatinevide 
Tom;  7,  p.^4f .  Est-antenrg^mrtiw. 

NOTA  PRONTONIS  DUCiEI 

/it  sermanm  ante  exeiHum. 

Col .♦  427.  Circnmfcrfebatur  antea  inter  sancll  Joamfls  ope- 
runr  Latfoos  tomos  hic  sermo,  sed  in  nnllis  Codicibns  Mii- 
nuscririls  ejns  lettus  Graeciis  occurrebat.  lUfpJe  absqnW 
(iirorgio  Alexandrino  foret,  qui  hunc  et  seqnentem  Vilaj 
ipsius  inseruft,  ut  utfoque  careremus*:  tamelsi  aitetu  est 
iitriqu^f  pars  altera^quae  ad  flnem  nsquenon  eodem  subfe- 
iniiie  ooncinnau  decurrit.  Nam  ab  iUis  verbis;  Col.  431;  I  1  ■: 
.^ed  videoquosdam  qui  nrihi  a«rtore»«enr,appendixinci[)if, 
(jiire  a  veierl  Interprete  non  agnoscitur,  el  suppoHtifius 
fnus  videior.*C(rter(f  FroMonis  rwtee  imhpretationem  Go* 
defridi  Tilmanni  fere  respieiunt,  qwe  qma  paraphnaHce' 
erat  adorhnta ,  Tefecta  fidt. 

NOTiE  HENRICI  SAVILII 

in  oraiionm  post  reditum  ob  exsiHo^  a  ceorgio  Alexandfina 
attatam. 

(V)l.  443.  Ne  Ittcqoidemnobisalibi  reperU,  necGr»ce 
neque  Latine.  Meminit  ul  ^imiiiup  SoKomemisLS,  c.  18,. 
hisce  vtTliis :  coaetusitaque  extemporalem  quamdam  ora^ 
tionem  habuH.  et  ex  elef^iniissima  stmHitudine  sumpto  artfu» 
memf>subinmmUTheOphUum  Eeeleside  suee  contumeitam 
inferre  temaeim^  ut  et  regem  j^gyptium  uxon  ibrahami 
pmriarchtetgttemadmodum  referunt  tUni  Hetrceorwn.  cunk' 
que  popukun ,  uH  par  erat ,  oii  propensum  aninmm ,  et  /m- 


jteratarerob  bHnm^iamer^^s^^thmm]  i$^iimlios 
appibmsue  ae  betfedicHanes  imperatdn^ejusquecai^^  tw^ 
^i^  eSrpfiMl,  adeo  at  semiplenwen  oraHoMm  abtumpere 
cegermr.  Utctentis  Socomenus.  Sed  insignis;  «t  vfdeturj 
amtemporum^periurbatio,  efquf  inGhrysostomtimyiidcrtft^ 
iHMi  pMoii,  ills^  omnes  fillnnt  lAstorije.  Nifti*ea  Wc  a^ 
ChryliostoraQf  oarrkri  vfdeotur,qoae  nomiisi'inpty8tei'fdff 
cfttsftioconlfgere.  Vide  Col.  44ji  Qto  etif^tt'  irf^nyrt-ailft^ 
tnr  de  Imiinflu^adbapiistrerla ;  unanimi  hise^rtSrttti'  cfbH^ 
senstt  anie  seiiundtton  extiftmn,  nori"  vm  plilnftfnfff ;  fielif 
referuntlnr. 

*  Eadem  fere  pnefatnrFTomo  Dueaim\  qpe» iienHem 
samHuSf  et  loeum-soxemetHT^eHnde  affsrti 

AD  HOMtLUirD£  CUANANiEA-; 

'Qme^de  /mjFws  hmHia'stt}t&dtdt  siremur,  i^  3m:io 
rii^o  retidifmtsi  quwvero  corrigendfiesse  su^pidabiitiir  in 
TidUSi  jtimad  fidertt  itfnmncriptorimrtsunt  etnendaia:  simi- 
titet  ea  qute"  de  hde  orattone  prceftaus  eU '  Fronto  Ducms 
in  notis'sttt$,  in  Monito  nostto  retiitihxus :  eiusque  riota^ 
v^Kterem  imrptttmionm,  quam,  qnod  mSrms  aecurnt^'  ador- 
twtwesseti  r^ecimhst  resfmmH.etnendandhmam  ^sorcieth 
dam  :  ideoque  nm  pemaU  ad  nostramrinterprelationem , 
quam  tuntam  adomammus,  adaptari. 

NOTA  H£N11ICI  SAVILir* 
/n  librum,  Qnod  ueno  lasdiiQr  nisi  a  seipso.- 
CoL4{f».  ikmcoratfMfemnMeomniM^^aliitOhrysostomir 
noti88isnxiaBvOceideoti,«tt^  omnr^  fertfBibffotherasl^ 
ifne  descrfptam,  ediderODt  Orece,  q«od  sefam,  prtm^,'  virr 
doeti  Romae :  et  post  aoB  fPronto  DncnfCis  Ifif^lStadil:  N^ 
prlores  BdMones  aliqnnmmnKis  locis^emaMdattiwes  ex  Ms? 
Bavarico.  In  L^iinn  verslone  deprefHsndet  letter  wrtssK 
nnmi«ilh]d  esse,  qiod  ahqnoties  inemffli  mnMMsie,'  smitmt' 
invertenAolibertate  usos  este  amiqans  iHoB^ioterpreies; 
et  rem,  nmi  verba  speeiasse.  Hnjas  orationfBHveminft 
Cbrysostomaa  epfstoiaMtt  ad*  Otymfiiadem  {traoe  tnmeess^ 
qaopta). 

NOTiB  rtlONtOm^  iJlJCifil 
Ad^Uifnfm^  Qnod  tfemci4a3dit(flp  nfdf  a^eipso; 

Ooi.  499:  Haoc elaboraiam as^ irr ex&fff«rlMbratfofrettir 
m?sit'adWfyt*fpiadem  femfnam  ithistTefrt  QwySdstomus,  «rt 
consiat  ex  epistoia  4 :  MitU>  ad  te  quod  nuper  litteris  mfirt^ 
davi ,  nempe  iilum  qui  seipsum  non  tcBserilt  a  nenme  atio 
iKdi  posse.  HiCverus  est  tKiitus',  hoc  verufh  argumenium 
cst  bujus  libri :  sed  in  uno  Regio  Oedtce  Henrici  IV  Medi- 
cieo,  quem  iiac  littera  H.  desigoabimus,  appeliabatur, 
F.piUota  seripta  cueusa  <HHti(e  opptd&i^umessH in  exn- 
lio.  etc.  Rectiiis  in  alteroi  MdnifsenptoFranefsciOIitaHt 
dicitnr; sermoinitiudi  Qnod qal nMi  selpsos  Imtttm  non  akr 
afiis  tiodi  possunl;  missus  ab  exsilio  cucuso  ad^  bmtem 
ottfmpktdemetad  omnes  fideiea.  Certe Cuctisntff ArmenSae 
fnsse  oppiduffiKXHitendani  'llieodorefifs  et*atff  pttsshn,  tmir 
Cificiae.  Videttirqae  |«lias;ip|i(effand(mt  hoc'  0|'.usllber  in 
fbrma  epistola'.  scriptus :  cujusmodi  est  ille  cujus  mtininit 
Leo  Imperatorin  ViraQirysostoml;  cum  ait  eum  Cucust 
scripsisse  orationem  vei  potius  lilirum  [>er  epislolam»  an- 
ditorum  animas  nnirieniem  mirabiliter,  cuhis  inilium  est, 
Mediei  quidem.  Mafe  igitnr  iir  omnlfcius  &ifttoAllMis' allis 
homffhi  dfcebatur  hoc  tiftflo :  Qaod>  nenlo  taditUT  nisiHS 
ffepso,ex  veteri  iMer|)retatione  incerli  aaet0ris,caj«s4octf 
hanc  malto  fideflorem  efcoffdfmiorem  damas  sneiormH 
nostrornmt)pera  IfigotsUdtrprimum  edftam«nno  1895; 

Cof.  467. 1.  48.  ^d  ceqroiamem  aiHmmn:  Jitxir  gra^mr 
legendnmest',  ad  mqroiamemiilairraHonabiHiateainmum. 

Oof .  478. 1.  40.  combustHS  es:  Mfre  deroranlns'  eat  bic 
loottsob-vtthimGrflBci Godicist  Latinll^tiopmroHimasie 
faahifit^afmd  veterem  Inter(ir<!«em :  finrfiit'  ef  extOus  ad 
mortem  dir^ftu'^.  QnopactoGelenitis  edidft  amio  1547^ 
cum  aotfe  iiiBairlsiensi  Bdftione  arnii  'lt$14  serfptlim  esset, 
Finctus  et  factus  ad  mortem  ductus':  al  fo  Hs.  r.  cl:  Ntco* 
lai  Pabri  erai':  v^tus  es'et  sicMus  es;  prb  sectus  es.  Ve- 
ram  enim  lectionem  graecam  exfalbet  Onvarii  Codex  u* 
«^4,  nmv-ul^vulgau  elH.  ivt«H<^«»  unde  in-c^iibnSdam 
etiam  Msss  Exmtus  es-:  alluditqoipne  ad  illud  BebrsBoniim 
M\  37  :  uxj^iHedi  «imr,  sedi  smd';  mif«Us  5^  16, 69,  Gio' 
dium  habens  ut  secet  temedium'. 

*  opHmeproiHUPromo*DuemeadaueH$TjaHnafumvee*' 
sionum  exenrpHs^,  GreBcas  codiees^  eariaete:  in'  aHisqsm  te*» 
ctumflttsse  i^tv^^troltft  tyM^iviiit:  fitquenHsam  qmppe 
esl  fif  codieiints  Grwcie  HHerarvm  ret-x  eemmHtatio.  sed 
miror  virum  aHas  aeeurOHssimum  et  sagaeissimum  nonad^ 
vertisse  tectianem  hmi^i^^i»  serieim  assertam  exhiberif 
ut  etimui  omnes  codtces  tmepiafiif  haberent,  quee  leeHe  in 


S51 


SELECTA  EX  NOTIS  HENRIC!  SAYILII  ET  FRONTONfS  DUCifel. 


63i 


mo  tanlum  reperum\  corrigetidum  ammno  esset  i^^^nini. 
Aom  hic  per  louun  payinam  ugitur  de  tribus  ipueris ,  qui 
vincU  in  fomacem  mjectif  incensi,  imo  et  quantum  ad  prnB- 
paratumem  aninn  mortm  sunt.  Postquam  tgitur  iUorum  n- 
'  etoriam  ptufibus  desciipseratt  ad  ipsorum  constantiam  tini- 
tandam  eorum  exempto  mc  cohorlalur  :  Quid  ergo  dicere 
poteris?  iu  exsiliiiui  relegaius  es,  ci  patria  ejectus?  Kcce 
i  etnin  isli.  ScUicet  ires  pueri,  CapUvilaiem  suslinuisti ,  et 
8ub  iiArtjaris  dominis  luisti  ?  At  lioc  quociue  islis  contigisse 
reperies.  At  uon  liabes  ibi  qui  tibi  adsil,  resque  tiias  mo- 
dereiur,  neque  qui  te  admoueat  et  doeeal^  Hac  quooue 
isti  cura  erant  fraudali.  Al  vinctus  es?  at  coniintstus  es?  at 
luortuus  es?«xv  u«ii|<;aDa*  iyatfi(<rOiic  u^X'  «tiiflcvH?  niiul  enun 
potes  dictire'  gravius.  At  ecce  isti  quoqiie  per  bec  omnia 
tratisieruut,  ei  per  eorum  sitigula  lUustriores  exstiterunl 
loiigeque  clariores,  et  cselestes  merces  auxeruiU.  Jam 
quis  ueget  Itic  k»vK^7^  iegehdum  esse  ?  Quis  hmc  ad  supra 
tnemoratum  Episioice  ud  uebrmos  locum  referre  teniaverit  ? 
Coi.  480. 1.  7.  stmus  ergo ,  qumso,  sobrii.  Hiec  ad  lliicm 
us(|ite  libri  non  reperiuiitur  in  duobus  Hss. :  iiaiu  in  Regio 
quidem  sic  terc^iiiabatur,  ne  parvm  quidem  Imdere  vote^ 
rnni  eum  qui  vi  Donww  vigUat  et  sobrius  est^  qtda  wsi  glo^ 
ria  el  imperium  in  soscula  smculorum ,  amen.  lu  01.,  ne- 
quaquam  nocere  poterunt  ei  qui  a  semetipso  non  Imditttr. 

NOTA  HENRICI  SAYILII 

/11  Hbrumf  Ad  eos  qui  scandalizati  sunt. 

Col.  479.  Hujus  orationis  inter  primas  nobiiis  cum  orones 
fere  alii  biograpbi  nieminerunt  tum  Leo  imperator,  cujus 
verlia  sic  iatine  interpretamur  :  cwn  iUe  nomineet  re  gra' 
tia  J)ei  plenus  annum  itttegrtim  cucusojam  esset  emensttSf 
itn  maxvne  honoratus ,  nutriensQue  ammas  sitientes  et  esu' 
Tientes  verbum  divinum;  spirituatis  interea  fames  suo' 
rum  regUmem  atque  ipsam  Metropolim  occupabat.  Quam 
itf  senMU  prm  inopia  deficientem,  iMmus  paslor  suorum  ser- 
mommt  ittterarumfjtie  auxiliis  consolutus  est.  Et  primum 
quidem  librum  scrtpsit  per  epistotam,  in  viginU  quator  ca- 
pita  dimsum;  aUmentmn  adndrabUe  animarum  illud  su- 
mentiumf  quod  suis  distribuit  panis  verbi  divini  cmlestis 
ilte  distnbutor.  Porro  Idc  sernto  ad  eos  spectat  qid,  eo  quod 
iniquitatem  in  hac  vita  regnantem  videant,  seandalizanlur ; 
iniiium  autem  est :  uedici  quidem ,  etc.  Porro  banc  oraiio- 
nem  damus,  ex  Cod.  Ms.  in  Bibiiotheca  Collegii  novi  Oxo- 
nii  usque  ad  cap.  10,  et  inde  ad^fiuem  ex  optimo  et  vetustis- 
simo  Hs.  Augustano  descriptam,  emendaiam  vero  ex  duu- 
bus  PataiiniSy  et  in  i^ostenoribus  capitibas  ex  illo  Oxo- 
niensi. 

NOTA    HENRICI    SAVILIi 

/n  Epistolas  chrysostomi. 

Coi.  S49.  Epistolas  ad  Olympiadem  ex  Regio  Ms.  Lu- 
leti»  descriptas,  ex  Cod.  Palatino  et  -alio  Ms.  erudilis- 
simi  Jani  Douzae  nuper  allato  Conslantinopoii  accuraie  ca- 
stigavimus. 

in  Paiatino  tituUis  est :  Olympiadi  sapienti  et  decorm 
scribit  os  aureum  ei  multifluum  amorm  trtslitim  fujgans  ne- 
butas  :  ut  sunt  lii  tituii  pro  arbitrio  librariorum. 

NOTiE  FRONTONIS  DUGEi 

/n  Epistoias  s.  Joamds  chrysostomi. 

Col.  529.  Prodiit  in  lucem  haec  epistola  ( ad  Innocen- 
tium  papam  )  Grxce  una  cum  aliis  opusculis  aucloris 
Basiieae  anno  1529,  studio  et  opera  Desiderii  Erasmi  Ro- 
ter.,  cujus  veterem  ioterpretalionein  cum  altera ,  qux 
exsiat  in  Diaiogo  Paliadii  de  vita  Chrysostomi,  el  cum  ipso 
textu  Graeco  contuUmus.  CiUitur  ejus  qiioque  pars  non  mi- 
niina  a  Nicepboro  Callislo  lib.  15,  c.  18,  et  19:  igittar 
ad  innocentium  urbis  nomm  episcopum  de  rebus  suis  scri- 
bens  hmc  quoqne  addU :  Quomodo  vero  tandem  qum  sic  aeta 
sunt^  etc.  At  Palbdius  narrat  qualuor  episcopos  a  Joanne 
inissos  tres  epistolas  Innocentio  delulisse,  unam  Joannis 
ipsius ;  alleram  episcoporum  XL  decommunione  Joannis; 
teriiam  cleri  Constantioopoliiani,  elc. 

Coi.  532.  i.  iO.  j4  curioso  duitatis  :  hinc  denrompta  sunt 
illa,  nuae  apud  Suidam  in  voce  Kvt^iivvw  (sic)  ciiaotur  ex 
vita  Cbrysuslomi.  Tcrluiliatius  meminit  beneficiariorum 
ei  Curiosorum  cap.  13.  De  fuga  in  persequutione ,  et  ex 
Notliia  imperii  Orientis  et  Occidentis  constat  fuisse  siib 
Magistro  officioruni  Curiosum  cursus  publici  prteseotialis 
iinuin  et  Curloeos  per  omnes  provincias,  item  Curiosos  in 
comiiatu  PraesiJum  admissa  pcr  provincias  renuutiasse,. 
eosdemque  iufticibus  crimina  detulisse  constat  ex  lege  1.' 
Cod.  de  Curiosis.  In  passione  B.  Mennae  Heliodori  cujus- 
dam  fit  mentio,  qm  Curiosl  officio  fungeiiatur. 

Cul.    549.   Hunc  Epistolarum  liiiruin   scripsisse  bea- 


tum  Joannein  Chrysostomum  com  injuslc  aique  ioiiiimani- 
ter  relegatusessetiuexsilium,  tradit  Pbotius  in  Biblio- 


theca  pag.  118.  Edit.  August.  inler  quas  vtiiissimce  Ww. 
quas  nd  religiosissimam  otympiadem  diaconissam  decem 
el  septem  conscripsk^  et  ad  imwcentium  pontifican  Ram^ 
num.  Atque  has  quidem  septemdeclm  tantum  Uedicaeiis 
Codex  Cliristiantssimi  Regis  Henrid  Magni  suppediuvii : 
omnes  autem  interi>rete  v.  c.  Jacobo  Bilfio  Latine  taoiuiD 
oiim  edius.  liium  ipsiim  Jaoobi  Cujacii  Codicem ,  quo  io- 
terpres  usus  est,  nobis  perbenigne  illustrissimiis  Card. 
Perrooius  ex  Bibliotheca  sua  depromi  jiissil.  Coululimos 
earumdein  Gra^cuiii  textum  cum  apograiibo  Collegii  nostri 
Aiitverpiani,  quod  olim  ex  libro  Joannis  Samlwci  cunsiiiaru 
Ca;sirei  sibi  curaral  exscribi  vir  doctissimus  Jnanoes  Livi- 
neius,  et  ex  collalione  cuin  ailero  ejusdem  Sambuci  iiuro 
emendarat ,  eudeuique  ex  ai^ograpbo  fidfeiiter  exprcrssas 
haUet  epistolas ,  quu)  cenlesimam  se|iluagesimam  lertiaai 
sequuiitur.  Hiijiis  Umen  priniae  ad  Oiyiiipiadem  el  tertiae 
quartum  exemplar  Heiirici  II  in  Regis  Bibiiotbeca  noftiis 
occurrit ;  sed  ad  Cyriacum  episconum  utraque  luis^  dice- 
))aiiir  iiiuUtis  nommibus  quae  femtnx  conveniebaut  io  Dia- 
sculina ,  auasi  voluisset  auctor  eadem  oratione  airiiiAqae 
aniiuum  affliclum  consolari :  uisi  forte  sic  eam  bbrarii  |«o- 
tius  iinmuUrunt.  H.  Henrici  qiiurti  Codicem,  H.  3.  Heoiici 
secundl ,  P.  Perronii  Cardinalis ,  A.  Antverpiani  Coliegii , 
S.  variantes  lecUooes  ex  Codice  Joannis  Sambuci  coUecus 
Uesienabunt. 

Coi.  606.  i.  11.  Cujusmodi  ntmc  nobis.  H.  votris^  et  coo- 
jecluram  suam  aunourat.  Liviaeius  in  margine  Antverpiani, 
forte  vobis.  Sozomenus  lib.  8,  c.  22,  exortl  Coiistautiuo|Mli 
excidii  crimen  sibi  mutuo  impegisse  tesUtur  accusutores 
Clirysostoml  ejusque  fautores,  quitHis  et  idein  tribuii  So- 
craies  iib.  6 ,  c.  16  :  iUque  iectio  utraque  ferri  potest : 
siquidcm  ex  fautoribus  Joannis  fuit  Olympias  ;  quoo  Umen 
addit,  iii  pubiico  judicio ,  poliiis  ad  Cbrysostomum  referre 
suadet,  quamquam  iater  ea  capiu,  quae  in  synodo  ad  Quer- 
cum  sunt  objecla,  hoc  de  incendio  non  reperitur ;  sed  et 
amicos  Joanuis  qu;fslionibus  subiectos  ea  de  causa  per 
OpUlum  i)rae:ecluin  urbi,  ioco  ciuio  iiarrat  SoKomeniis. 

Cot.  616. 1.  16.  Ex  vicariis.  Billios  ediderat,  Legati, 
pr^tecti,  sophistae,  philosophi.  Satis  consUt  ex  hisioricis 
ecclesiasiicis  Impcratorum  xUte  appellatos  Ex  xicariiSf 
qiii  Yicarii  erant  pnefectonim  Pr^torio/unde  apud  £use- 
bium  lib.  10  dicitur  Anulinus  proconsut  patricius,  et  pTee- 
[ectorum  vicarius. 

Col.  631.  I.  23.  Nynmetio  archiatro  (inkkz^).  Billius  ^i- 
stola  81.  vertorat,  3ieiiicorum  prvtcim^Ai  in^tfoq  medicum 
principis  tJOlius  significat ,  qui  Arcliiater  dicitur ,  uude  iu 
Codice  Tlieodosiano  titulus  de  Coniitibus  et  Archiatris  sA' 
cri  Palalii.  Arcliialri  enim  erant  dicti  a  tempore  Xeroots 
illi,  quorum  fidei  et  peritise  iinperatorum  salus  luemia 
comniiitebatur ,  quique  in  eorum  comiutu  medicinam  fa- 
ciiubant.  Cassiodorus  lib.  9  Yariar.  ep.  16.  Yide  Mvsilium 
Cagnatuin  iib.  2,  c.  15  Yariaruin  observat.  Tom.  3  Tbe- 
sauri  Critici.  Porro  niedico  iiic  tribuit  auctor  venerationemf 
ut  in  Concilio  Chalcedon.  Act.  1  :  Elpiditis  tenerandus 
comes  dixit,  quod  est  Grsece  tkjciSv^  i  «i^iexaRvc  wif^  ^  : 
*  nam  et  medici  Coniiies  eraut. 

Col.  559. 1. 36.  Huic  epistolse  Billius  hunc  soium  tiluimo 
prspfixerat :  Incerlae ,  quod  abesset  a  bbro  Cujacii  Domen 
ejus  ad  quam  mittilur.  Amprucla;  meminit  et  litulos  ceo- 
tesimae  tertiae,  in  quo  mendose  antea  iegel>atar  jmpra* 
ctm. 

Col.  676.  I.  8.  fjocum  Armerdm  ctuMsum.  Adjedmus 
Armenim  ex  S.  quod  confirmai  episloia  127,  in  qua  se 
Armeniam  incolere  lesutur ,  et  epiaola  136.  In  epistola 
Umen  il5Cucusum  aite.sse  Cilicia^  oppidum  :  sc>d  et  apud 
Ptolemaeum  lib.  5,  cap.  6,  prmfecturam  cilicimj  legimus, 

2uae>PontuCai)padociovicina  erat,  et  in  Ubula  prima  Asiae 
ilieia  regio  non  longe  a  Caesarea  notatur,  looge  dissiu  ab 
allera  Cilicia,  quae  Issico  siiiui  vicina.  Sozomeiius  aiiidein 
certe  lili.  8,  cap.  2i,  Thcodorelus  lib.  5,  c.  34,  Paliadius 
in  Yiu  Cbrysostonii,  Nicephorus  lib.  13,  c.  26,  elc..  Cedre- 
nus  aliique  passim  Armeniae  minoris  id  oppidum  esse 
constanier  asscruni.  *.>on  omnino  accurata  sunt  qum  supra 
retidit  Fronlo  nucmus  de  epistol.  chrysostond  ubi  cuctisus 
yirmenim  esse  dicitury  ut  pluribus  demonstrabitur  tfi  Fita 
chrysostomi. 

Col.  683.  1.  31.  Membrorvm  meortmi  mortificationem 
repeiietis.  De  hac  re  |  lura  Georgius  Alexandriniis  apiid 
Piiolium  iu  Yiu  Chrysostoini  :  postquam  eoim  narravit 
eum  Monasterio  excessisse,  aique  in  spelunca  bieimio 
Integro  delituisse,  addit :  Emorttds  autem  Inc  prm  frigore 
iis  corporis  partibus,  qum  veidrem  ac  renes  attinjpau  ,  m 
urbem  hoc  morbo  coactus  revertit.  l^alladius  item  in  Dialo> 
go :  cum  toto  biennio  manquam  cubuissety  non  nocte ,  non 
diCf  subjeclas  ventri  partes  onmino  mortificat ,  frigore  tir^ 
,  ttttes  renum  feriente. 


SELECTA  EX  NOTIS  HkNRICI  SAVILII  £T  FRONTONIS  DUCiEI. 


Col.  685.  1.  15.  ^maeio.  Frobea.  Nutario :  Ai  P.  et  A. 
/trsacio  constanter  pnereniot,  quibus  suffragatur  Theodo- 
relus  l!b.  5,  c.  54 :  Ocddeniis  epistojfn  Arsadum  ejus  suC' 
cessoretn  ne  saliUare  quidem  dignaU  sunt,  £t  Socrates  lib. 
6,  cap.  17,  scribit  Arsacium,  fralrem  Neciarii ,  qui  aute 
Joannem  Goasiantinopolis  episcopalum  administraverat, 
jani  oclogenarium  episcopum  ordinalum.  SooEomenus  lib. 
S,  eap.  iS. 

IN  EPISTOLAS  LXIX  AD  DIYERSOS 

Nunc  primum  ann,  ao  loc  xnr  Qrcece  et  Latme  in  lucem 
editas  Notce  interpretis, 

Gol.  714.  Etsi  missas  ad  Olympiadem,  Innocentium  pon- 
lifleem,  el  alios  ejnstolas  Piiotius  in  Bibliotheca  oommnni 
titulo  compreheixiit,  cum  sAl^  Lectce  8WU  epistolw  sancti 
patris  Joamtis  chrysostonu,  quas  iniuste  atque  iniiumaniier 
retegatus  ad  varios  ndsit :  tanien  in  muliis  Codicitius  Ma- 
nuscriptis  separatim  exscrlplae  reperiuniur  sol»  illae  se- 
plerodecim  ad  Oiympiadeni  niissae ,  et  in  aliis  baud  aliam 
ntscriiitionem  totum  illud  earum  volunien,  qnam  Epislola- 
rum  ad  Olympiadem,  oblinet,  in  uno  Cujaciano  illustriss. 
Cardinalis  Perronii  addilur,  j4d  Ot*mtpifidem  reginamet 
alios  quosdam,  Sed  in  iUo  Codice  de^iderabantur  hse  sexa- 
ginia  ttovem  una  excepta  doccntesima  tricesima  sexta, 
quam  interpres  clarissimus  Biliius  casu  praetermisit :  eas 
autem  ex  apograpbo  Antverpiani  nostri  Collegii  a  R.  P. 
Andrea  Schotto  nobis  commodato  repraesentamus,  eo  nimi- 
rum  ordine ,  ouo  cum  aliis  jam  Latmitate  donatis  sparsae 
occurrerunt.  Licet  enim  in  omnibus  libris  eae ,  quae  sunt 
ad  Oiympiadem  datae ,  praecedant :  caeterse  tamen  diverso 
plane  ordine  in  singuHs  aliis  Codicibus  disponuntur,  ut  ex 
numeris  coUigimus ,  cpios  doctissimus  Livineius  ad  oram 
mar^nis  Antverpiani  Codids  annolarat.  Porro  variantes 
lectionessic  indicare  piacuit,  ut  A.  Codicem  Antverpianum, 
Sam.  variantes  )ecliones  iUius  margini  ex  Sambuci  lU)ris 
attextas,  eas  autem  quae  adjunctae  margini  fuerant  Editionis 
doctissimi  viri  Henrici  SavUii  Sav.  v. ,  Ulius  denique  tex* 
tum  Sav.  designet. 

Col.  714. 1. 45.  renerio,  Apud  Palladiom  ui  Yiu  Chrysost. 
sub  flnem  epistolac  ipsius  ad  InnocenUum  pontiflcem  addi- 
tur :  scripsmus  ista  et  ad  renerium  Medioianensem.  et  ad 
chromatium  ^quUeiensem  episcopum.  vaU  in  Dommo,  At 
licet  iutercidennt  epistolae,  quibus  in  illa  sua  persecutione 
ouae  passus  esset  narrabat :  constat  tamen  ex  historicis , 
OccidenUs  eptscopos  non  paciflcis  tantum  lileris,  sed  etiam 
communicatoriis  cum  ilio  communicasse,  ut  observat  illu- 
strisslmus  Cardinalis  Baronius  Tom.  5  Annal.  an.405,  sect. 
16,  et  ex  iis  quae  ad  ipsos  datae  exstant,  ut  ad  CbromaUum 
Aquileiensem,  et  ista  ad  Yenerium  Mediolaneosem,  quam 
ex  Codice  Vaticano  acceptam  a  pise  memoriae  Gulieltno 
Sirleto  Cardinaii  Bibliotbecario ,  et  LaUnitate  dooatam 
proferi :  Fottem  vestrum  et  virilem  ammtmi,  etc. 

Col.  715. 1.  46.  Brixiano.  Brixia,  cx  Ptolemseo  et  Livio, 
Ceuomanorum  caput  est,  in  Italia  Romanorum  coionia,  sub 
Venetorum  dominatu  populosa  civilas  a  Leaudro  Brescia 
dtcilur.  Hujus  GaudeoUi  Brixiani  episcopi  exstant  varU 
iractatus  sive  sermones  iu  Exodum  et  in  Lvangelia  Tom. 
2  Bibliothecae  Patrum,  in  quomm  praefatione  tempore  S. 
Ambrosii  se  vixisse  tesiatur. 

Col.  7i8. 1.  59.  Ampruclae  nomen ,  ad  quam  missae  sunt 
epistolae  96  et  105  ,  a  Ubrariis  immuiatum  videtur,  cum 
verisimile  sit  eam  indicari,  quam  Proculam  iudigitat  Pal- 
ladii  Dialogus  his  verbis :  inqrems  auiem  tmptisterium 
otympiadem  vocat ,  qum  ab  Ecclewi  non  discedebat ,  una 
et  pentadiam  et  procutam  diaconas ,  Sykinamque  beaU 
NebridH  conjugem,  *umqeaberrat  hic  conjectura  FrontoniSf 
qui  Amj^ruclam  hanc  eamdem  esse  putat,  quam  Procukan 
tttam  dtaconissam  constantinopolilanam ,  ctm  contra  ytm- 
■prucla  extranece  linguce  fiterit ,  ut  ait  chrysostomus  epiu, 
105.  Et  aHoquin  hoc  nomen  Amprucia  scepius  in  his  epi* 
stolis  repetitum  ,  in  Mss.  omniius  idem  semper  esty  uno 
excepto. 

Gol,  719. 1. 14.  AsyncriUae.  Onesicratiae  Sav.,  sed  verius 
nomen  istud  (prius)  videtnr,  quod  et  prac  se  fert  Utulus 
epist.  40  et  77.  Porro  simUis  argumenU  literas  habes  in 
quibus  orbatos  parentes  libcris ,  aut  propinquis  consolatur 
propinquos,  epist.  61,  ei  197.  ibid.  beatce.  Filiam  Asyncri- 
tiae  defuncum  beatam  vocat.  ut  epist.  197 ,  beatum  Studii 
Prxfecli  fratrem.  Graeci  quidem  genUles  ominandi  gratia 
vita  functos  beatos  appellabant ,  quasi  vitx  miseriis  oefun- 
ctos ,  ut  apud  Platonem  de  Legib.  12:  vbi  eum  beatum 
factum  sepeliant.  Synesius  epist.  56 :  /teatus  cauricius  hoc 
ipsum  factus  esi.  Sed  et  ipsi  sancU  Patres  in  graviorUnis 
8crii)tis  theologids  ita  loquuU  suot.  Athanasius  Disputat. 
1.  Contra  Arian. :  Beattu  Atexander  Arium  ab  Ecctesia  re- 
Jecit,  et  in  alio  loco  ejusdem  Ubri  p.  120 :  Accusent  beatis' 
sinue  memorice  Alexandrtmtj  qui  drium  pum  injuria  ejece- 


•54 


rU.  Deni^e  ad  soUuuriam  vttam  agente6,  p.  65i:  Fratrem 
reverentem  divina  et  beatas  memoritBt  et  Hieronymus  apud 
LaUnos,  Epist.  15 .  NudiusUrtius  de  beatce  memoriee  i!ea 
aUqua  dixerajnus,  Augiisiintts  item  lib.  1.  contra  JuJia* 
num  cap.  4  :  Ego  sane  beake  memoricB  MemorH  Patris  lui 
notttmmefnor. 

Col.  72;.  I.  54.  studio.  Studli  praefecti  urbis  meminit 
Paiiadii  Dialogus,  cum  narrat ,  Germanum  presbyterum  et 
Cassianum  diaconum  Romano  ponlifici  B.  InnocenUo  br^ 
vicrJo  ostendissc ,  ubi  ornaroenU  U^del)ant  sub  judicibus 
tesUbus ,  sul)6criptum  manit  Studii  PraefecU  urbis  ,  Euty- 
chiani  Praetoris,  Joannis  ComiUs  ihesaurorum,  et  Eustachu 
Quaestoris  ac  TalHilarii  in  auro  et  argento  et  vasis  ut 
JoannisEpiscopi  calumniam  dUuerent.In  Codice  Tlieodos. 
1.  5.  De  his  qui  super  reiigione  contendunt,  I.  37.  De  epi- 
scopis  et  ciericjs ,  rescriptum  est  ad  eunidem  datura  Prx- 
fectum  urbi ,  cjuo  dericos  relaxari  jubet  et  navibus  im- 
positos  dimitU ,  qui  qua  die  quaesUones  haberentur  de 
aoctoribus  incendii  Uiin  exorti.  cum  B.  Joannes  in  exsilium 
pelleretur ,  in  carcerem  coi\|ecU  fuerant.  Scrlbit  eUam 
epistolam  suam  5i.  S.  Ambrosius  Studio  nobili  viro  de 
dementia  in  judiciis  secumda ,  et  52  de  causa  mulieris  in 
adulterio  deprehensae.  Sive  idem  hic  fuerit,  sive  alius  ab 
isto  Praefecto  urbis,  eum  quidem  certe  quem  postea  con- 
siilem  produnt  FasU  oonsulares  anno  ChrisU  454,  diversum 
ab  hoc  fuisse  prol>abile  est.  Nam  et  anno  Christi  459,  im- 
perante  Leooe,  sub  Genoadio  Patriarcha,  ut  scrlbit  Nice- 
phorus  lib.  15.  c.  25,  Stiidiiis  vir  praeclarus  Roma  Gonstan- 
tinopolim  pervenit,  et  saocU)  Praecursori  lemplum  erexit 
inquod  monachos  ex  domicilio  eorum,  qui  MoiunToi,  id  est 
insomnes ,  dicuntur,  induxit.  His  praefhit  Theodorus  appel- 
iatus  inde  Studites  temporibns  Leonis  Isauri  et  ConstanUni 
Copronymi  Iconomaehorum.  Lin.  42.  Magtnficentistime, 
Adiiit  Sav.,  er  iiluslrismxe  vel  gtoriosissime,  ut  verUt  In- 
terpres  vetus  ConcUiorum  in  Cbalcedonensi  Act.  1 :  mO' 
gnificentissimo  et  gloiiosissinw  Prafecto  orbis  Tatiano.  Con- 
junxit  eUam  binos  hos  titnlos  Cassiodorus  episi.  55.  Ub.  3. 
Variarum  ,  quam  miuit  Theodoricus  Rex  Argolico  Pr»fe- 
cU)  urbis :  lUustris  maqnificentia  tua  in  ctarusimo  armen- 
tario  ea  faciat  exliiberi. 

Col.  725.  i.  25.  Ex  andcis  nostris  Gabalomm  toM^.  Sam. 
Gamceorum  et  Castabatorum(rav^,  i;««t*p<oi«v)-  Sozomenos 
siiborlam  esse  causam  odii  in  S.  Joanuem  Chrysost.  scri- 
bit,  Ob  severianum  cabalorum  in  syria  episcopum.  Sed 
hunc  fuisse  unum  ex  tribus  ejus  accusatoribuf ,  eiqne  ma- 
xime  infensum  lum  ipse  Sozomenus,  tum  Palladius  in  Dia- 
logo  testatur  :  neque  verisimile  est  eum  admonuisse 
amicos  CJirysostomi  de  iis  quse  ConstantinopoU  adversus 
euni  alii  molirentur.  Pro  Ganmorum  legendum  esse  for- 
tasse  Gamalorum  cum  Sambuci  Ms. :  nam  et  inter  Pboeni- 
ciae  civUates  numeratur,  quae  Gamala  dicitur  a  Plinio  Ub. 
5.  cap.  15.  quemadmodum  et  Castabalam  Stepbanus  Ub. 
de  Urbibus  iu  PJioenicia  ponit.  Idem  Paliadius  sub  fioem 
Dialo^^isui  inter  episcopos,  qui  de  communione  erant  Tbeo- 

ShiU,  acmuneribos  inauce))ant  mUites  Imperatoris ,  utB. 
oaunis  sectatores  civitaUbus  pellerent,  nominat  pra*cipuos 
Tarsensem,  Antiochenum,  et  Caesariensem.  Lin.  55.  com- 
misil  Pharetrius.  Narrat  ipse  quae  passus  fuerit  Caesareae 
dum  in  exsilium  derjoruretur,  et  quo  pacto  de  sententia 
Pharetrii  iUius  urbis  episcopi  fierent,  quae  ab  improbis 
hominis  gerel)antur ,  iu  epistoia  ad  Olympiadem  i4 ,  qnn 
nec  omissa  sunt  a  Paliadio  in  Dialogo :  quo  loco ,  ut  dixi* 
mus,  Caesarieiisem,  Ancyranum,  et  Pelusienses  episcopos 
rerert,  parUm  donis,  parUm  eUam  minis,  mililum  animos 
contra  Chrysostomi  amieos  sic  efferasse ,  ut  ne  laicos  qui- 
dem  iilos  excipere  hospitio  cupientes  id  agere  siiierent ; 
et  alibi  pag.  15 :  Pharetiius  vero  ccesarece,  quce  Argeo  ad- 
jacett  prassul  nimimn  fomddans  non  secus  atque  mfantes 
larvas ,  neque  urbe  egressus  sua  per  literas  consensit  ad» 
versariis  et  quidem  non  vocatus  in  mediumt  quippe  qtd  esset 
omnino  rusticus  ac  stuUus. 

Col.  729. 1.  36.  Festro  munere  p(sog  fuisse,  groece  t^ 
o^oX^c.  Ad  verbum  esset,  schota  ejectos  fidsse  :  sed  apUus 
videtur  quod  suspicamur ,  eos  nimirum  scholarnm  fuisse 
presbyteros,  quemadnMxlum  apud  Palladium  legimus  in 
Viia  Chrysost.  Philippum  monachum  atque  presbyterum 
scholarum  in  Campania  infirmatum  esse ,  sive  scholas  in- 
teUigamus  hic  mUitum,  ex  quibus  fuit  iUe  quem  ideni  Pai- 
iadius  ibidem  provincialem  quemdara  appellat  ioter  scho- 
lares  militantem ,  qni  quod  Joanni  studeret  in  Petram 
exsul  est  aclus ,  quales  eUam  fuere  scholae  equititm  et 
peditiim  in  I.  6.  Cx^d.  De  advocalis  diversonim  judicum  , 
et  scbolae  scuUriorum  et  clibanariorum  In  Notitia  Imperii 
et  apud  Amniianum  MarcclUnum  lib.  22,  sive  sibntiariorum 
el domesticorum,  vel eUam agentium  in  rebusi.  1.  De ol^ 
flcio  MagisU*!  ofiBciorum.  duidas  etiam  sclioUtres  voc:it  («ye>«- 
pbvf)  eos  qui  in  scholas  divisi  mUitabant  snto  magistro  o0< 
cionim,  et  in  Cx>ncUio  Cbafcedonensii  Aot.  5,  p.  229  Edit, 


8S5'  sEtictk*  li^rldTfiHfeNmtfsikmir^^fii^prtorn^  Dticjsfi 


85^ 


ittJj-ttm.  H6rum yts^yterTorle  \\\% rjiil  sacrorirm inispra&- 
fecins  clqua^l  ca6*!tAini8'eSSftl,  vcicerlc'scht)las^ccipi^ 
mns  e«feles!iasilcas  dhen\  ortfinfe  ,  qtjalcs  occiimiiit  apiKf 
aifclol^S  dc  OfficiW  divtftii,  lit  sditela  caftToru»h,  schola  su^- 
diaconorum.  ei  apud  Gregoriuni  lil).  7,  el  17,  uUde  et 
sclibtef6Sdfeli  xilifer^ruito  'dassiumclelid.        ^^,^ 

Co!.^7%^.*  i.  4«f.  BtenmiUm:  in  (ftcm ^^t^j.  ProfepWir 
h3tc  eWstoia  Ite.  13,  c.  it.  mt6i'i»  eiccle^rasiica?  TOce'- 
nljdrt  <>!felf ,  cuJuS  int^Tbres  Joalnnes  pngosnivtjt^vmen^ 
semauliutovbriu;  cUm  prbbe  itdsset liJpiplnmium aliosqiit 
Graecbs^patfe^ntmc Macedontam ,  nunc RoraanoruW^mrN 
nibustlesigoare  menses ,  liceflo  loii  Afeia  el  SJria  mc^- 
doneiielin  lololmperlo  Rom^np  ino  sa;cuio  Juiiano  am» 
sdlari  ulferenio^,  pon  ut  ahtea  CaHpiiioo  lunafi;  dum  Oiym- 
picam  velMacetWrtltiam  etAle^andfeam  pcrlodum semie- 
rentuf ,  ut  anAOs'  Gr»cos  ctim  Romanis  aet^uarent.  Sic  m* 
velerftfuoduelnsCrii^lfonctiuaB  ubst  annosqninquc  ab  U«>c, 
qtiolrf^etkliidm  missus  e^l  afr^sostomUs ,  exaraia  est, 
didtur  obitsce  Eusebia  qufedam ,  comtOibits  rtimm  nn, 
etamHhnm  i,  fm^e.rcfieiM  m  di^  Malc  igrtur  Jd-- 
sephus*  SciiligeJ'  lib.  SC  Dti  emebdat.  Temporum  eam  ad' 
s^iarmmBotiotircousttiatumTciuiit. 

Co!.  753:  l.  32.^  indmm,  Inciusum  simplldt*r  dfcere 
i.ototl.  ma^ipA Tciictis  coBnoWis,  in tmibus reiigiosa  vllTtf- 
silneiltfTa"  meruerant ,  inf.solitarias  ceiias  se  abdebani^A* 
cFusi  appelfantuf .  Act.  5.  Cobdif!  vt  oecumemd  pag.  «2^: 
^ttf  ^&MAWf  iiM^faMtis' ir«>tu«o?  in  nwiOt  oHvarum.  Unde 
Tbeodori  Studttfle  lambi  Gr&ci  trt  iirdwsnbit^  iTxWaiwv. 
Et  apudPaiiadium iflLausiica,  f^i^^^ftte sttmmgeslfM' 
KXemoertUU  indiua,  sfect.  3i;  elTVijJBTtUa;  Hlsi.  Iib.  8, 
c  Q^rult^pt  cvreumim  etcmo  famigeratits  t!ie  teepse- 
fim  in  celia  redum\  et  «etf/gwto  armos^gw  vim  neqne 
U>cutKi\  Idem in HlstMateiigiosa de Aphraatesic scribit: 
cumvenlsset  Edeasami  et  eidrti  ejiti' amintmhtnveuissd 

oS*  i^riifmisSeolus  arfnoChTtstil058:  /'ofefMittiiM^ 
ixacm  seotus ,  miilHsqtte  amds  iriclustcs  insm  dusam' 
bien^"  matttfriim^coinbttsitts  est ,  ei  annoiOO»:  Ma,\lMs' 
jussu  episcifpi  Moguntinensis  post  annos  decm  im^  ind/(- 
skniis  ^Mm  di  (ffeffin  FUm  cid  Mogmtiam  vem:  GoflW- 
irus  Vindgcincnds  scribtt'  licrveo^el  Evae  indusis  cDisi. 
48  llb'  4  lidetnianvensi forte id  Ecdesiae  negotia  exlge- 
renl,  ui  arftctts  cptscopis  aul  ndetib.  nopuiis  succurrt^rent; 
p-r^sl  e  cc1ltsopemferebanl,quOd  Aphraatem  fecissc" 
t?slaiuf  nieodorblus  Ift».  4,  c.  24,  et  lionc  Nicaenum  moiia- 
chum  Qirysostomus.  iHd,  l.  3b.i/icwo. /««d.l.o4.  /)£f>ff-; 
lamLQiwdopmitiinVestere^ie CuAsUtmt,  Sav;  ciSavtr 
rS/ntfH^^  f^t»  cujus  olini  ep^scopi»' 

Theodorelus,  querajldmodum  ql  Tyrus  Phoeniciie.  Iiurr- 
,  rei  iSoriVangus;  qoid  iegcflt,  ex  verhis  ejus  cotfi' 
lcereircel,  Jk  Satarids  retfione,  quce  non  longe  aryrosiia, 
et  abhceresi'MarcU»tUtahmi  opjfressa  e^ :  quara  tcciloncin 
transiuiilin  suuitf  'lliC^aUrum  gcograptricum  Orteiiiis,  cf 
Salamifiem  regioneW  ab  urbeCyprl  di\ersam  constilmt.  INos 
c  inarKkicSavilianxEdiiiOniSretraxlniusin  lexlom  voccm 
rupro,  quod  omncs  geOgraolit  lestenlur  Salamtna  •  (^pr 
foisse  civilaieh^',quaa  SteVhafitis  Tib.  deUrbibus  ConstaA- 
tiam  i!^c\  afl6rmat;el  Epiphanius  Coiraianllai  urbisi.rovincia! 
CviJ-i  abpeilaluf'Cpls5opus'in  illulo  libronim  Adversus 
l4ri'ses.  qucnVHtferoivyitiVis  Cyprl  Salamin:c  cpiscopum 
indiKitat  lib.  De  seriptoribifs'  ecctesiasticis,  caquc  cx  in- 
sula  vocatum  inuJV|- '  fuisse  Constantmo|x>ltm  a  I  heo|ihllo , 
ul  Clirysoslomo  rcsistercl",  scribit  Sociaies  llb.  b,  c.  ii. 
ramen  ut  vcrufn  ralcar,  non  facile  adducor ,  ut  credam 
urbcm  tam  celei)rem  a'  Chrysostomo  graece  ,«oiov  appeila- 
lam  ueaue  fadlcin^ota  Cl  dviuilfs,  cpiae  sUbdiiaerat  hd- 
mini  sil)!  infesto,  curart»^  susdpcre  illum  vclle  arbilrarcr; 
dcnique  qum  de  Phcer  .cia  liic  ngatu^;  su^l)lcarcf  [lotlus  de 
onpido  aliduo  Tyf 0  vidno  hic  fierl  rtrcmionchi. 

Col  730.  l-  zS-  ^d  Eptscoptan  Anttochemm,  Pofte 
le«eiidum  esset  Ad  iniibchtm,  Nam'  et  ex  iis  ertscopls , 
uui  iJufimum  iffi'  adtcrsati  Bunt,  unus  fmt  AnfiochuslW» 
lemaidis  ebiscopuS. 

"  i/tind  ev^opmii  Antibchertim' puiamis  me  porph^ 
rxuni.Chi^iosum  iitTensissmm ,  dt  quo  pM  tn  ruu 

^%Ll[T.'consmWprtltbp«fri  ad^tntarentl  TnRiWone 
doctiss.  SavimhfefefepiStoia  ut  uuaiuorseqocnies.  OxmstanUO 
tanauam  eafum  auclofi  iHbViiror,  qutJtf  cx  uhTco^^excjmAMl 
Gaina  raisso  expfetea  est;  «ttitulom  omnibus  iTaetigi: 
Conmii^  pre%b\mi  epulotce  qtmdam.  Nam  nec  m  ahis 
CoSusGcfmanidSj  Vienncnsibus,  Paiatbiis^^avaficis 
el  Auguslaha,  nec  inXujadano  iHustrlssiml  Cardtnaiis  Pe^- 


ronfi  rfeperiuntof,sCd  mtmo  J6.  S^l^ci  apbg^fybo,  quud 
Dunc  est  Cottc^f  noGttrl  Aiittef^^n! ,  mc  epUtoU  inscri- 
bilur'r'orf»^^At7^m^^,qUastti1teirum-  cam'  Codsuq- 
tlo  dictaf It  K.  JoamicSXlhf y^^komt^;  cutn  cum  Uterl  suo 
adteercMcnf,  vtae  comitctn"  et  c^Mttf  labornin '  oonsoriem' 
habcrct.'  NbtYcitlKilk  a!1unYproa!t'aoctof«Jiti  qnam  Qurysosto- 
mumf  stjrhfi^;  ctVcrl^btiiTe^e^.  cuM  n^que  uKtter  Joanock 
Tivcret,  neque  sororcm  tom  ilkmihabuisse  oonstet  ex  his- 
toricis,  eKilbiMiiliilodfiSlataS^  fufsSiB;  atqui^  in  mimeruni 
epistolamm  Chrysostomi  relatas,  ul  inler  epislolas  Hiero- 
iiJm!tledthaiA'l5Cpt!rtiam*tiom1hcTOi1^  et  Eustocbfl  scri- 
puun,  et  inler  eas  Atrgustini^scpitagestmam  sepUmainlcgii- 
Dius  ad  Auretiuin  -  d^laoi  DQQii»e.  AngusUui .  et  iklTpu,  ei 
nonfigesimam  secundam  nonftine  Augusilni  et  episcofxiniiii 
IBlcvitani  Concilii,  «exagesimam  octavam  ad  Januarium 
episcopum  DonatiauofunA,  quseslylum  redolet  Aug*  qipoB- 
quam  a  coromuni  dcricorum  Hfp;  onenftium  scripiay  dent- 
que  iiUer  Lconis  Pa[)«  cpistolas  adversusEutydiem  miiltae 
a  Prosperodictauecreduiilur.  SCri|.sitad  eunideui  Coosiaii- 
tium  cpistolas  duas  22i  cl  235  ChryscBtoiniis,  ei  in  34  ad 
Gerotttium  testaiur  ci  se  nc|p>ttum  dcdisse,  ul  sive  ad 
aedium  exstruclioncs,  siTC  ad  inopiaffi  fralrum  suijlevan- 
dapi  impcnsis  opus  csset,  laroe  omnia  suppeditarei :  in  13 
ad  Ofympiadcm  secuin  csse  ConstanUum  narral»  ei  spoute 
ad  cxsiiii  miserias  cum  ipo  ferendas  boiui  cum  ejusveuia 
Cucosum  Commigrassc.  ^ntibchiam  landem  illum  se  co»- 
tuiisse  disces  ex  epistola  62. 

NdTA"  HfiTfi^tci*  SAriLir 

ntadimktnl  d^^ikisciuai. 

Coi.'  763.'  Oralio  cx  Rc§^'S  Membrauis  LUloCTae  dc- 
scripla';  ex  CodiceBavarico  arcuralc  casii^r.ia :  e<tqye 
notse  mctioiis.  Multa  iiabH  commuoia  cuni  oratlone  81,  ei 
proxi.iie  priecedenti  8>.  *  Quat  smt '  liof  oratiai^  dkitnr 
t6id.  iri  monito,  CoL  765-766. 

}fOrM'  FKOM*I?dNlS   DlJC*I 

in  serm.  ide' i^enlkdste' 

(^l.'  8b8.  Not.  ii  1.  5V  Anie  hoc  antem  quoties,  Hse 
vidcntur  exutica  ct  vcrbis  aiictori^  inseria,  el  ei^scii|.u  ex 
Hieronymo  in  lihr.  2  adversns  Jovimanum,'  ubi  liaec  Ie« 
Buntur :  Quld  loquor  de  cfBleris  nationibus,  cimi  ipse  ado' 
Tescentuiis  in  Gailia  viderim  scoSinj  qnuem  /iritaiimcmHi 
humams  vesd  carnibiu  :  e^  cum  per  htjlvas  porconan  gre- 
ges,  et  armemortmrpectidtmufue  repervmti  pastonun  natet 
et  feminartm  pqnUkis  sotere  absdnderey  et  lias  solas  rito- 
rimi  deHcias  «^ wrart  ?  Itaquc  corrigcndum  esl:  ^ntehat 
Scoti,  gens  mtamdca^  Immanis  vesceharitur  cantihus.  Se- 
qoilur  in  Grsecis,  «^  t«6t«v  rir^oi,  ^nteluic  GoUhi  patres  ne- 
cabant.  Sed  oopiosus  ista  expressit  Intcriircs ,  ascitis  ex 
eodem  Hieronynii  loco  verbis  illis,  MassagOce  et  nerbicn 
nriseros  putanty  cic.  Herodoius  de  Massageiis  idem  lr.iidit 

SUb  finCm  libri :  Hnk»  ^lim  rtnt^i  xn  MifW,*l  xf^H/t»nii  «i  eKrnf 

<rmxi«mc  Hwn  yuv :  Vbi  quu  odmodum  semiit,  conttmenies 
propinqui  euni  iriimotmU, '  y^€we  mmotatmn  :  al  eeyfe  cre- 
dideiim  hcec^  qwe  in  hodierna  Grcecaserie  non  luibentm-j 
ab  imerprete  tantum  adjecta  fuisse,  nec  umquam  in  Grceco 
fidsse, 

Cot.  808. 1. 13.  Mehac  etiam  privati,  Legebalnr  i^ntea  hoc 
ioco :  A^tte  hoc  impU  et  pertecutores  eraiitreaes,  mmc  vero 
ad  ccBlton  perferwU  pietatem^ei  injgredieiUestimen  ecctesia 
deponwU  cororiamy  et  crucem  cltristi  deponurit  in  sids  fran- 
tibtis,  Nos  Graci  lexlu»  sententiam  cxj>rcssimus.  Tuni  iiH 
terjectis  duabus  Lincis  sequebalur  apud  veterem  Inlerprc^ 
lein,  rheodosius  pater,  pMus  TheodosHjreligifme  ac  pietate 
insiqnis,  At  in  Graoo  textu  desiguatur  Arcadins,  Theodosit 
sentoris  fiiius  nalu  majer.ei  Theodosii  iunieiris  pater.  Nam 
ut  consut  cx  Socrate  lib.  10  TiriparUiaB  histor.,  cap.  53 
^cadius  reHeto  annorum  oeio  liao  Theododo  defunrtnt 
est,  conshlatu  imsi  et  plnSfipi  primo  dxe^  Maii  annot 
dncentesimce  nonagesinm  septinue  Otgmpiadis,  is  ergo  cum 
jxitre  Jheodosie  tredecm  regnaxit  annis  :  post  mortein  ver4 
eiiu,  qimtuordkcUri.  Coram  illo  impeiralore  liat)itus  videtnf 
hic  serino  ab  auctorc,  qui  Joannl  nostro  Qiryso&tciiM 
coeevus.  lllo  eulm  Arcadlo  imperante  GousiafitinoiK  li  sed| 

ac  iiiortuus. 

»5804. 


archiepiscopus,  ct  in  cxsilium  t     .    , 
*  ride  qucB  dimnus  tn  MonUo^  Col. 


«,7 

I'  niTTir 


■ap;^ 


INDEX  RERUm; 


wmsp 


INDEX  RERUM 

QVM  W  HOC  TOMO  TERtlO  CONTlNENTmt. 


PnsfrA^'  iA  itftlrtlia-  Wmintf'  OpelTim  S.  JOanhis  Cbry- 
SftslotrnJ.  •  .  .  ife 

§  1.  De  HotiWHii>[ltt»  ei^drrei^fsSa-lplte  lodsargu* 
irit'TiraiW  Trmtfaantur.  im, 

5  2.  Of>os(»uTa  dc  lAbtfiius  Cort^iAtfno|ioliUdis ,  et  de 
utrodue  Cbirisoslom!  cxsliref,  qnaenartr»'  shii.  ib^d'. 

5'  o.  Oahita  elpos(rfrina  classis,  rfaaeest  e^^iStblarum."  9-10 

§  4;  De  Notis:  tCchi  d«  InterpfetattonTbus  Laliiiis  0|)0- 
rltmf  ChrysostonW.  11-12 

§  9.  Aniuiadversioiics  in  quaedam  loca  hujus  tferlii  lomf 
Openmr  Chysojitomf .  15-14, 

S.  PATOF9  NOSTftl  JOANNB  CHmrSOSTOMI  OPEKA 
OMNIA.  15-1« 

ADMomiO  2i6  Ubmniam  ih  Parabblartfi  debitoris  decem 
mllHum  talentorum.  ilndi 

UoMiL.  iri  Parabohirii^ecfcm  nrillium  lalentorum  dehilo- 
ris,  et  c^nlum  denarlos  exi^entis,  et  guod  omni  peccato 
dctCTior  sfl  injnriarum  recordatlo  (nfattn.  18!  23.  sqq.).  — 
:?ibl'e' ihbriKSf^cbimlui^e  jgfatuTatur;  Dileclio  numquam 
saHatur!  YeUe  satH  est.  Atictbritas  jub^itls  excflare  de- 
iVei.  Pdriln  s^enanr^lispefiadnctl prlmains  et  sludiiim 
erffa  doclrinam  (^hristi  praedicantur.  Petrus  de  aliorum 
safiite  solWcStus.  Actepti- et  erjcpens!  ratlo  Deo  *  reddcii Ja. 
Qiiae  rt>li6'reddenda  estetclesiasticls  praefeulibus.  Verbo- 
nmretlamlncTidapUena.  llatlod^lendi  peccata.  Impuum- 
tur  ad  veniam  piecc^torum  actlones  i)onae.  Precationis  vls. 
MattnfKrflHtfda  oQaenam.  Vteniae  donfcitae  modns.  Non  sote 
preccs  vchfamlmpetram,  sM  cum  gratla  Dei,  Recordaiio 
pec  atorum  ulilis.  Paulus  jteccatoriim  SMorum  recordalur. 
Facitin^  sibi  quam  aWs  dMritir  remlttlt  Deus.NtMliia  Dens 
odit»  u< m^tciWirtem<!rtrfefmf innrrife.  17-5Q 

Mcmtrtm  ad  H^mffiam  in  illnd;  pateTf  ir  possibile  e^t, 
transMt  a*rfiednlix  istej  elc.  29-30 

Hosrt&.  ifrilhidv  pateryU  possiMle  est.  tranmt  a  rfie 
caHx  iite':  verkaMittttert  rtan  sietU'  egovotOy  sett  siciit  ttr 
(Mattb.  20.  59} :  et  contrit  Marcionlstas  el  Manlchsos,  et* 
quod ingerC^esc p^lcuflsnon oporteat;  se'd  oinnl  voluntati 
Del  TOlahtatferfr  aotcfcrre.  —  Lecilo'  smC  inteUlgeotia  uon 
ITodest.  Morlem  Chrislus  sublre  non  recusavit.  Mirabllf^ 
cnicis  opera.'  ConftfaAnomoBos  et  Arianos  agit.  Una  volun- 
las  Patns  el  Filii.  Ddrtrinade  Incarnatione  Chrisll.  Mar-' 
elon,  Valeirtlnus  et  Manichaeus  Incarnatlonls  oppup^ifeiores 
rerellumtir.  Altera^ristio  cur' passidnes  et  alfecius  Christus 
in  sc  snscepefit.  31-10 

Moimtn  ift  ConcioiKnltxie  AHgnsta  Poria  et  de  Oraiionc 
mmioica.  39-40 

CcKK^o  d^  IrtsfHrfenda  secnndum  Dewn  Vlta,  el  in  illud, 
mgrtsta estporta (Matth.  7.  t),  etc. ;  itcm  expUcatio  Ofa- 
tlonrs;  /»(rfer  notHer.  —  Corporis  cura  animd  cufie  posipo- 
oenda.  PulcTirithdo  corporis,  resquc  lerrenae  qua:!i  fluxae 
sint;  Omnium  dispensatlo  Deo  commlttenda.  Ofatio  Domi-, 
nica,  ejVisque  etwanatio.  39-48 

MoNTtTTrf'ad  Honiiliairr-  ih'ParaIytfcum  pef  tectnm  de- 
missum.  47-48 

HoMtL.  ifl^Paflil^lnmn  per  lectnifrdemisstim ,  qnod  non 
slt  ilte  dc  quo  apod  Joannem  a^tnr ;  dequc  Fili!  cum  Patre 
a»qunlftatfe.—  SplfitiraKum  opum  natura  qualls  slt.  Paraly- 
irci  qnanta  viflus.  Qme  utilitas  ex  histbria  Paralytici  deri- 
veiur.  Gdfhfafamur  affllctiones  ciim  fornace.  Cuin  medico 
ei  iialre  oompafatur  Deus.  Auxilium  graiiae  dlTinae  neces- 
saruim.  Tran^  ad  ni^teriorcm  paralyticum.  Eyangelistae 
non  inter  se  pugnant:  Quid  sit  cnversa  loqui  et  contraria. 
Quihns  distin^ntur  dno  paralytid.  Incisiones  et  usliones 
medioorufircomparanttff  ciim  curatione^isla.  Fidcm  ostendlt 
ParuVyiici.  Drrinltatem  suamindfcat  Cbristiis.  Altera  demon- 
stratlo  rehilssionls  pecteatorum.  Epilogus  Sermonis,  qno  ad 
paUemiahi  in  ndt  ersls  ddliortafar.Excmplam  patientiae.  47-64 

MOfnruiT ad  homllias  in  principiom  Actorum.         f^4' 

HoiiiL.  I.-adeosqirf  contemnm'  ecclesiaB  deseruerunt, 
et  quodnoQ oporteat  sacrarum  Scrinturarum  titulos  pr^ 
te^nttittere««etifi  inscriptionem  altans;  dMn-nuper  illumi- 
natos.  —  Iirvehltuf  in  e^'  qhi  spectaculii  intersunl.  Non 
diWtiae', seddffitiarutD abusus  damnalidus.  Judaeis pejores 
qut  aMium  ab  eocle^a:  ntuH  scripturae  non  praetereundi. 
lom;aratwPattlfis  cunrDavide.  fieoph^lf  qni-  vori  shrt. 


AlWeiariim  proballo  in  Ofymplcis.  ,  fl7-Itf 

^  HoMU..  II,  hal)ila  in"  inscripUoiiem  Aeiorum'  a|>ostolo* 
ruirt,  cum  in  veleri  coclesia  longo  inlervallo  celebrala  col- 
lecta  esscl :  et  vitaiii  cu.u  virtute ^cttm  utiliorem  esse  st-' 
gnis  ac  miracults;  ei  qualenus  differat  a  signis  conversatlO; 

—  Kcclesia  nec  m'rse(n\utionihiis ,  nec  allo  mocjo  vincitur. 
Ecclesia  quomodo  riindala.  Kxplanatio  tili\li.  Act.  Apost.; 
difreriMilia  quae  iuU^r  siciioueni  et  niiraculum ;  allera  dlT-' 
ferentia  inler  niiraculum  el  actuin.  Cur  oHm  charisrrmta 
direnlur  indij^uis.  Ver.t  miracula  eiiam  indigai  facipbant. 
Oiine  notae  et  indtcia  Aposloli.  Noq  sum  contumelHs  ^dbh 
ciendf  (lauperes.  77-88 

HoMiL.  III,  quod  utinssil  lectio  sacrarum  Scripturarum,' 
et  qi^od  servitute  el  incotnu^odis  omnibns  inei^pagnabilcm' 
reddat  cum,  qui  fuerit  eis  inleulus :  el  quod  ap^olontm 
nomen  multarum  dignitatum  sit  iiomcn,  el  quod  exlemis 
inagistratihiis,  ijsis(|ue  adcp  ri'^il)us  mqllo  majorem  lia- 
beanl  poteslatem  ct  auctoritatem  aposlolf ;  et  in  fine,  ud' 
iiuperbaptizalosl — Alacriias auditorum  laudala. Scriptur^ 
leoiio  cum  prato  collata.  Paradisi  flumina  qras.  Ciim  feme 
comi^raltir  Scrlfitura.  Ad  leclioncm  Scripturse  sacrae  bor- 
tatur.  Scrii  tura  cum  piibil)us  collata.  Homiliarum  in  |ii*in- 
dpiiim  Aclorum  ordo.  Qiiid  slgniflcel  iiomen  A|)OstoII. 
Chrislus  a  sensitibiis  ad  spiritiialia  deducit.  Aposlolatus 
digniias  quauia.  Quld  per  genrta  linguarutn  intelligat. 
Apostolatus  consulalus  spiritualis.  Debiia  (liintiteLtatit  Ai  o- 
sloH.  CarniOces  habeiil  apostoli  daemonas.  Ad  nuper  ilia* 
minatos  cohorlalio.    .  87-98 

HoMiL.  IV,  I  oricuTo  non  cariere  si  audilores  ea  taccant,- 
qua?  in  occles'a  dicuntur,  et  cujus  rei  ffralia  legantur  Acia 
Anostolortim  in  Peotecoste ;  el  cur  seipsum  non  omnibus 
Cnrislus  oslenderit,  cum  surrexisset  a  morluis;  eumque 
mufto  clariorem  \[  so  consi  cctndemonstfationem  exhil)uisso 
resurrecilonis  pcr  miracuTa,  (lusc' stiiitab  apostolis  edila. 

—  Usuram  doctrinae  acceutae ,  exigit  Deus.  Usuras  qui 
cxlgunt  qnam  ini^r  siiit.  Doclbris 'liiunere  quisque  fimgi 
potcst,  quomodo.  Cur  longioribus  exordiis  utatur  Chrysosto- 
imis.  Cur  in  Pentecosie  lej^anlur  Acta  Apostolbrum.  Cur 
clrcumcideril  llmoiheum  Paiilus.  KtuSius  cur  leganlur  in 
Pentecosie  Acta  Apostolorum.  Lectio  Scripturaj  in  fesils 
dtstributa.  Cur  posl  resnirreclionera  Judxis  non  apparuerit 
Christns.  MiraculOrum  vis  ad  prbbandam  resurrectionem. 
Ciir  posl  j)assioneti1  imracula  maiora.  Fidc  sola  cemitur 
Detis:  Peirus  qnomodb  cniciflxus  fuerit.  Jenisalem  quando 
e>[cisa.  97*112 

Moitntm  adHomfll^hk  in  iirad,  l$aulus  autcm  adhuc  s|.ii-- 
r&ns  mina^'  el  caedem,  et  in  reliquas  de  Miilalionc  no- 
riiinum.  '      *  111-112 

,  HoMfL.  I.  Cum  lectus  cssct  ille  textus,  Saulus  autem  ad- 
mtc  splrhns  minas  Ctcs^ertfi,  cum  exspectarent'omnes  ho- 
nfiiliam  in  priacipium  cap.  9  Aciorjim  habendam ,  et  quod 
resurrectlonis  demonsiratlo  slt  Pauli  'vocatlo.  —  Homtnes 
non  sunt,  qui  Del  verbum  spernutit.  Pauli  conversi  cuni 
plsce  comparatio.  Pautf  converslo  magnum  miraculum.  Li- 
berum  arbiirium.  113-121 

'  HoMfL  TI,  ad  eos  qui  reprehendelKintcum  ob  prolixlia- 
tem  eorum  quae  dicta  lucrant,  ct  ad  eos  qui  brevitatem 
orationis  segre  fercbant,  decpic  Sauli  ct  Pauli  appellatione, 
et  cur  primus  boino  vocaius  sit  Adani;  et  (juod  utilitcr  ac 
ffuctuose ;  alcjiic  in  eos  qui  reccns  ftieranl  illuminali.  — 
Duo  genera  auditorum.  Nominum  niul^tlio  qiianti  lacienda. 
Scriptunc  quomodo  lcgendae.  Deus  nihil  laclt  frustra.  Cur 
Pauius  nomen  mulaterlt.  Pauli  nomen  ul.i  primum  ocetir- 
rerit.^Noinina  immuiata  in  Veteri  Testamento ;  duae  qria"- 
.slioncs i\e  nomlnum  inutatlone.  Terra  virgo  £dem.  Virj^- 
nj^  matris  flgura.  Adam  quid  sonet.  Cur  a  terra  nom  ii 
Adami.  125-132 

HoMiL.  III,  ad  eos  qof  i(«bm  rcprchenderanf  ob  prooe- 
mtorum  prolixiiatem,  quod  utile  sit  reprehenslones  sequo 
anlino  ferrc  :  el  ciir  Paolo  non  sfatim  atque  credidit  iio- 
men  mulatnm  est,  itemque  (raod  non  ex  neces^tate ,  sed 
ex  libera  voluntate  facta  slt  iiaec  mutalio;  et  in  iflud  di- 
cium :  saifle,  sdnle,  qtiid  me  perseqtierii  (Att.  9.'  4)?— Qui- 
nam  vere  amid.  ReprehensioDuro  utilitas.  Cur  Chrysoslo- 
mas  loaga  prooemia  edcret.Cur  Paulo  nomen  sitmutilum, 


8S» 


INDEX  RERUM. 


860 


Car  non  slatiin  pest  conversionem  mulalam  ei  nomen 
faerit.  Martyres  palmiles  ex  Clmsio  cou  radice  pullu- 
hintes.  GonTersionis  PaaU  modus.  Proltatur  Paulum  It- 
berc  accessisse,  non  necessitate.  Alio  exemplo  probalur 
Paulum  libere  ad  fidem  accessisse.  Deus  non  vim  infert 
nolemibus,  sed  volentits  irabit.  131-144 

HoiOL.  IV,  reprchensio  eorum  qui  allbrant  ab  ecclesia, 
et  cohortatto  ad  prsesentes,  ut  curam  gerant  fratrum ;  et 
in  prooemium  Epislolse  ad  GoriDthios,  PauUu  vocatus 
(1.  Cor  1. 1) ,  et  de  humililate.  —  De  paucitate  audilorum 
loquiiur.  Amor  propria  facit,  qu»  oommunia.  Tabernacula 

{leccatorum  domus  prival».  Dei  cullus  omnibus  rebus  prte- 
erendus.  De  fratribus  soUiciti  esse  debcnt  ipsius  audito- 
res.  Non  rerum  exittim ,  sed  animi  propositum  Deus  spe- 
cut.Exemplum  viduTe  orantis.  Audilio  aut  leclio  scripturae, 
sine  intellectu,  nil  prosunt.  Commonefactio  dictorum  su- 
perhis.  Petri  nomeu  quid  di^signet.  Praeceplorum  nomina 
v^neranda.  De  dictiono  vocaiiu,  agit.  SaluUtiones  prac- 
mittunlor  epistolis.  Arrogantia  mala.  Corinthii  primi  Pauli 
doctrina  excnlti.  Pro&na  supientia  non  conferi  ad  pieu- 
^em.  Hiunana  sapieniia  conrundiiur.  Prima  lcx  huinili- 
latis.  145-156 

MomnTM  ad  Homiliaro  de  gloria  in  tribulattontbus.  1 5S^i56 

HouiL.  in  dictum  iiliid  Apostoli,  isoii  solum  autem ,  sed 
etgloriamHr  in  tribulaHmtbus,  scientes  quod  tribulatio  pa- 
tienliam  operatur  (Roi)i.  5.  3) ,  et  reliqua.  —  Labores  pro 
virtute  subeundi.  Adversarii  fidei  chrisii^ns  quam  multi. 
Persequuliones  vari:<?  initio  jirxdicationis.  Inducilur  Pau- 
lus  de  futuris  disserens.  Cur  ingemiscat  creatura.  Magni- 
tudo  rerum  quas  adepti  sumus.  Ipsae  aflQictioncs  sunt  laeiitise 
occasiones,  martyrum  egregia  certamina.  Paulus  d»no- 
nibus  terribilis  in  afflicfionibus.  Gloria  voluptatem  affert. 
Praemium  justorum  in  hac  vila.  155-1 1)4 

MoiOTUM  ad  Homiliam  iu  illud,  Scimusautem  quoniam  di- 
ligentibtts  Deumonwia^eic.  163-164 

HosflL.  tn  dictum  illud  Apostoli ,  scinms  autem  quoniam 
diliaentibtts  Deum  omnia  cooperantur  in  bonum  (Uom.  8. 28), 
et  de  patientia,  et  quantum  lucrum  ex  tribulationibus  oria- 
lur.  —  Ciirysostomi  amor  erga  suos  auditores.  Cariutis 
debitum  numquam  solvitur.  Persequuliones  Chrlsliani  pa- 
l^unlttf.  Verborum  ApostoU  quanu  vis.  Macedones  ingraii 
in  apostolos.  Cur  eiectus  daemon  fuerit.  Pauli  et  Silae  fer- 
vcr  et  liberatio.  Yis  hymnorum  quanU  sit.  Cur  hsec  media 
nocte  fierent.  Afflictio  dilige.ites  rcddit  et  atientos.  Num- 
quam  difrerendtim  in  sriirititalibus.  Cur  tentaliones  permit- 
Ut  Deus.  165-172 

MoixiTUH  ad  Homiliam  in  illud,  Si  esurierit  iniimcus  tuttSf 
ciba  ilium,  171-172 

HoMiL.  adversus  eos  qui  ad  collecUm  non  occurrerunt, 
et  in  dicliim  illud  A))ostoli,  Si  esurierit  inimicus  tuus, 
ciba  iUum  (  Kom.  1:2.  2O  ) ,  et  dc  inimicitiarum  memoria. 
—  PauciUtem  anditorum  querltur  Chrysostomus.  .4()plau- 
8US  auditoriim  respuit.  Proverbium,  Gutta  cavat  tapidem. 
Non  solis  nobis  nati  sumus.  Exemplo  sanclorum  sudores 
iion  meluendi,  Kcclesise  structura.  Judaeorum  diiigeniia 
circa  sabbatum.  Sxcularia  bene  succedunt,  si  Deus  cola- 
tur.  De  quibus  rebus  inslruantur,  qui  coucioni  intersunt. 
Lectioni  Scripturx  addantur  bona  opera.  Cum  inimicis  rc- 
conciliari  grave  et  difficile.  Yincendus  inimicus  quomodo. 
David  in  veteri  lege  inimico  benefedt.  Cur  SaOlo  peper- 
cerit  David.  Davidis  quanta  virtus.  Davidis  patienliam 
cxaKgrrat.  171-186 

MoiviTUM  ad  duas  Homilias  in  illud,  saltUale  PrisciUam  et 
Aqmiam.  185-186 

Hom.  I  in  illud,  Salutale  PrisciUam  et  Aquilam  (Rom. 
16.  3),  et  quae  sequuntur.— In  Scriptura  nil  superfluum. 
Unde  haereses  natae  sunt.  Quae  in  hac  saliitalione  sunt  con- 
sid(*raiida.  Oiiifices  et  pauperes  salotat  Paulus.  Nobilitas 
unde  nascatur.  Non  est  vituperandum  matrimonium.  Saucto- 
ruin  non  oralio  Untum,  seo  et  viu  docet.  Eoilogus  sermo- 
nis  et  coUoriaiio  nioralis  ad  opiis  manuum.  Non  debet  nos 
pudere  libons  ei  ofJficii.  187-196 

HoM.r.  II  in  locum  Pauli,  Salutale  PrisciUam  et  y^quitam 
( Rom.  16.  3),  el  de  colendis  Dei  sacerdotibus.  —  Sollici- 
tudo  Pauli  quanta.  Priscilla  et  Aquila  prae  omnibus  bcati. 
Solvitur  (jusesiio,  cur  Chrislus  jtfssarit  non  habere  duas  tu- 
nicas.  Non  semper  legc  ohslringi  voluit  Christus  discipu- 
Ins.  Qtiantum  sit  peccatimi  Ecclesise  rectoribus  male- 
dicere.  195-208 

MoTfiTUM  ad  tres  seouentes  Homiljas.  207-208 

HoMu..  ly  de  verbis  lilis  Aposioli,  propter  fornicationes  au- 
I  'm  hHHsquisque  suam  uxorem  habeat  (1 .  Cor.  7. 2).  —  Lin- 
{7111  quoiuiiJo  coerceuda.  Nupliae  quomodo  celebrandae.  In- 
vehiiur  in  lascivas  iK)mpas  mulierum.  Daemonum  impulsu 
iliiot  iJia  omnia.  Miinos  et  sallatores  arcet  a  nupliis.  Adiil- 
terium  eiiam  cum  iibera  comaittiiur.  Nihil  turpius  viro 
scorume.  207-218 

HoMiL.  11,  in  Ulum  Iqcum,  uuUer  alligata  est  Ugi  qmdQ 


tempore  vixerit  mr  ^um  :  at  autem  dornderit^  tsbera  eti  cm 
voluerit  nubere,  tantum  in  Domino.  Beaiiar  autetn  eUum 
manserit.  —  Non  Ucet  repudiaum  ducere.  Leges  exiemae 
divinae  legi  cedunt.  Insepartbile  malrimonium  aS>  iniiio. 
AduUera  nullius  est  uxor.  Pauli  sapientia.  Ytdua  beatior 
eiiam  iu  praesenti  sseculo.  Fornicatio quam lur^is.  Balnettra 
ammae  quate.  217-296 

HoMiL.  IIL  Laus  Maximi,  et  qnales  ducendxsint  uiores. 
^Maximus  Chrysosiomi  ooUega  laudatur.  Jiistlficaiioois 
pars  peccatiim  damnare.  Mnture  de  nuptiis  deliberaDdam. 
Paulus  matrimonii  leges  praescribit.  Uxores  qiHiniodo  diU- 
gendae.  Kcclesia  cum  Eva  ooUata.  Pareniibus  praeferenda 
uxor.  Mulier  creala  ut  auxilietur  viro.  Sola  virtus  el  mo- 
rum  probiUs  in  ^aore  qiigereoda.  Uxoris  divitis  incooi- 
rooda.  Cur  insiitutum  fuerit  oonjugium.  Exemplum  Abrt- 
hami  filio  suo  uxorero  quaerentis.  Famnli  Abrabae  laodatio. 
Uospiulius  bonorom  causa.  Cur  bis  appellet  vii^pnem  Re- 
beccam.  Hospiulius  et  modestia  Rebeocs.  Non  ex  suaiptii 
xstimanda  hospiiaUtas.  Abraliami  potentia.  Ciun  quanu 
sapieniia  a  famulo  laudetur.  Deo  auspice  quae  fiunt  beoe 
suocedunt.  Quomodo  erudiendae  fiUae  a  matribiis.    225-26 

MoNiTUM  ad  Homiliam  in  iliud,  ?iolo  vos  ignorarej  fralres 
quod,  etc.  2il-242 

HoMiL.  in  apostolicum  dictum,  Nolo  vos  ignoraret  fretres 
quod  patres  nostri  omnes  wb  nujbe  fuerunl,  et  onmes  per 
mare  tranneruni  ( 1.  Cor.  10. 1).  —  Cur  Panlus  de  pomis 
peccatorum  loquens  Veteris  Tesumenti  verbis  utatur  po- 
tius  quum  Novi.  Praeterita  gesta  futurortim  praediciionibQS 
fidem  faciunt.  Probatur  euindem  esse  Novi  ac  Yelerts  Te- 
slamenti  Dcum.  Proximi  honeste  coinpellaodi.  Transilus 
per  mare  Rubrum  baplisini  typus.  Discrimen  inter  nra- 
bram  et  veriutem.  Mensa  et  mysteria  sacra  in  velen  lege 
adunibrau.  Paiilus  Samosatenus  refellitur.  ^l-Si 

MoiuTUM  ad  homiliam  io  iUud,  oportet  iuere$es  esse  m 
tfobu,  etc.  251 -2S2 

HoMiL.  in  dictum  illud  Apostoli,  Oportet  et  hasreees  em 
in  vobis,  ut  pui  probatisunt,  mainfesti  fiani  (1. Gor.il. i9X 
—  Vox,  oportetf  praedictionis  sa^pe  \im  babei.  Vigilanii 
nihil  damni  inrert  diabolus,  Vox ,  ri,  aliquaodo  eventiun, 
non  causam  significat.  Elcemosynae  modus.  Priseae  mosEc- 
clesiae  circa  meu&am  communero.  Adhorutio  ad  pauperoro 
curam.  251-2G0 

MoNiTUM  in  Homiliaro  de  Eleemosyna.  239-2tS0 

Sbiimo  de  Eleeaiosyna  habitus  cum  hieroift  tempore  per- 
tr ansiisset,  et  pauperes  mcndicosque  neglectos  vidisset  in 
fore  jacentes.  —  Homiliae  bujus  habendae  occasio.  Paoper 
pius  divile  improbo  praesUntior.  Paulus  paoperes  sumrao- 
pcre  curat.  Jiidaeorum  in  Cbristianos  immanttas.  Die  domi- 
nica  praesertim  eleenaosyoa  eroganda.  Onmes  deeroosyoain 
pro  viribus  dare  oportet.  Eleemosvna  cum  gaodio  ero- 
ganda.  Eieemosynac  ritus.  Non  pcrquirenda  egenonun  vita, 
ut  eleemosyna  erogetur.  261-372 

MopnrcjM  ad  tres  sequentes  Homilias  in  iUod  AjMsioii , 
Habenics  auiem  eumdem  splritum,  etc.  271-272 

UoMU.  I.  de  verhis  ApostoU ,  Habentee  auiem  eumdem 
spiritum  fidH^sicut  scriptum  est  (2.  C/x,  4. 13);  itera  de  his 
verbis,  Credidi,  propler  quod  locutus  sum  (Psal.  115«  10), 
et  de  eleemosyna.  —  Dona  spiritualia  largitionc  crescunt. 
Corinthi  commorari  cur  jussus  Paulus.  Fides  oum  bacQlo 
comparaU.  Philosophos  ridet  prolanos.  Fides  oom  anoora 
coUaU.  Fidem  cognitionis  ctir  spiritum  fidei  vocet;  fides 
(luarc  auiiUo  spiritus  iodigeat.  Quomodo  spirilus  sanctos 
in  nobis  retineatur.  Virgitiius  sit  juncU  l>enigniuii.  Qoae 
praecepu  Deo  curae  sinl  prae  caeteris.  VirginiUlis  diKnitaB. 
Cohorutur  ad  elcemosynam  impertiendam.  Monadaoram 
dura  vivendi  ratio.  Fides  indiget  auxUio  spiritiis.  £x  pra- 
viute  morum  oritur  increduliUs.  281-2^ 

HoMu..  II,  de  eisdem  verbis  Apostoli,  Habenies  auiem 
euDKlem  spiritum  fidei ,  sicut  scni^tum  est  (2.  Gor.  4.  15) ; 
et  adversus  Manich^os,  et  omnes  qui  Vetus  Testamentum 
calumnianiur,  ct  a  Novo  separare  conantur,  et  de  eleeoKK 
syna.  —  Vcri  amatores  promissorum  memores.  Gonira  Ma- 
nichaeos.  Unus  cst  uiriusquc  Testamenti  legislator.  Paoli 
Samosatensis  error.  Probat  unum  csse  legislaUHrem  utrius- 
que  TesUmcnli  ex  aposLolicis  verbis,  et  ex  eo  quod  Velus 
Novum  prxfiguraverii.  Argumeotum  secundum  ex  eadeio 
historia.  Non  pauci  in  Veteri  Tesumento  amore  dudi,  noa 
timoro.  Moruui  probitas  cum  fidei  sinceriute  jungcoda. 
Elcemosyna  etiam  indignis  dalur.  Segnes  revocat  ab  olio 
Paulus,  sed  multuin  abest  quin  a  benefacieodo  averUt. 
Encusationcs  alias  avarorum  refellit.  Coberedes  filionun 
sunt  paupercs  Semeotein  cur  cleemosyoam  vocet  Stri- 
ptura.  281-^90 

HoMB..  in,  de  eisdem  verbis,  Babcntes  autem  eumdesm 

r'  itum  fidei,  sicut  scriptum  esl  (2.  Cor.  4, 13);  etqim 
causa  rebus  ^nis  oomes  ex  aequo  fruaetur,  et  de 
eleemosyna.  —  Cur  dical  eumdem  esse  spiritum  Odei. 
Imago  persequuUonum.  P^ce  £cclesiae  000  abttteadoai. 


861 


INDEX  RERUM. 


86<i 


A  famiiiaribi»  et  profiinquts  vexati  ChrisUani.  Doctores 
jpsi  Kravius  afilicti.  In  veteri  Testamento  premia  luc  ac« 
cipiel)aniur.  Aliter  cum  vulgo,  et  aliler  cum  juslis  et  sanctis 
ee  gessit  Deus.  Eleemosyna  ex  rapina  daia«  non  est  elee- 
mosyna.  Eleemosynae  laudes.  Cur  pro.foribus  templo- 
rum  ijauperes.  Fonlesante  oratoria.  Precatio  cum-igne 
collala.  289^2 

MoNRUM  ad  Homiliam  in  illud,  Vtmam  susHnereiU  mo- 
dicum  qmd  insipieniiat  mea  l  501-302 

HoMiL.  in  boc  Apostoii  dictiun,  Utmam  sutHnereHs  mo- 
dicwn  qidd  truipj^nto  mece  (2.  Cor.  11. 1) !  —  Veri  amo- 
ris  raiio.  A  pseudo  apostolts  aocusatus  PauLus  se  landare 
cogiittr.SancU  peccala  sua  fadle,  laudes  vero  suas  nonnisi 
coacti  enuntiant.  Principes  optsint  improiKM  habere  suc- 
cessores.  Saocti  noonisi  urgente  necessilate  Laudes  suas 
effrirunt.  501-310 

MoNiTUM  ad  Homiliam  in  illud  Apostoli,  Sive  per  occasi(h 
nem,  sive  per  veriutem  Ghrislus,  etc.  309-310 

HoMiL.  in  eos  cpii  male  ulunlur  lioc  Apostoli  dicto,  sive 
per  occastanem ,  sioe  per  veriUOem  chrisius  annunliatur 
(Pbilipp.  1.  18):  et  de  humiliUte.  —  In  humiiiute  quan- 
tum  boni,  et  in  arrogaolia  (|uantum  mali  insit.  Soliicitudo 
Pauli  ergadisciiiuios;  discipulomm  erga  magistrum  amor. 
Cariias  inaiquaiitatem  al>jicit.  iErumnae  et  Calcnae  Pauli 
magnie  consoiationi  discipulis  erant.  .4d  precationein  hor- 
tatur.  Perseverantia  in  precando  quanlum  valeat.  Deus 
per  nos  rogitus  magis  exaudit,  quam  sl  per  alios  roge- 
mos.  311-320 

MoiaruM  id  Homiliam  de  Vi<luis.  32l-3i2 

HoMiL .  in  illud,  f^idua  eligatur  non  minus  sexaginla  amiO' 
nim  (1.  Tim.  5.  9),  etdeJioerorum  educatione,  ac  de 
eleemosyna.  —  Connexlo  dicendorum  cum  antea  diciis. 
Arma  viauaruro  qu»  sint.  Genera  viduarum  varia.  Olim 
chori  erant  viduaruin.  CohorUtur  ad  roonoffamiam,  nec 
<lamnaiseciindasnuptias.VirgittitiiS8ine  virtutilMisaliis  non 
prodest.  Vidiue  in  educandis  iiberis  laus.  Heii  pater  nimis 
mdulgens.  Pater  iudulgens  parricida  est.  Quomodo  pneri 
docendi.  Fructusbonaeaut  malae  educationis  liberorum.  Ne- 
gligentia  parentum.  Peccalor  daeinoniaco  miserior.  Exem- 
plum  Ciuristi  pedes  lavantis.  Bona  ex  suscentione  perejgri- 
norum  mananlia.  Exemplum  vidu».  Paupenbus  inservien- 
dum  est.  Ad  eleemosynam  adhortatio.  Qiuituor  ob  causas 
Christi  nomine  dandiim.  331-338 

MoniTUM  ad  Homiiiam  in  Heliam  et  Viduam.  .   337-338 

HoMiL.  in  Heliam  et  in  Viduam,  et  de  Eleemosyna.— Elee- 
mosynae  digniias.  Duae  viduae  duo  Testamenu  exprimunt. 
Descriotio  steriliiatis  et  sicciutis  aeris.  Deos  quomodo 
punit  Sodomitarum  neforia  scelera.  QuomodO  Deus  in  pu- 
niendo  eos  se  gesstt.  Cur  ab  aiiis  ejectus,  a  Vidua  susce- 
ptus  propheu.  Cur  Heiiam  Deus  alBigi  siverit.  Elisaeus 
dupiex  Helias.  Nullam  relinquit  exciisationem  divitibus 
Vidua.  Non  propbetae  solum  excipieiyli  sunt.        337-^ 

Momnni  ad  Homtliam  de  fiilurorum  deliciis,  etc.  347-348 

HoMiL.  de  fulurorum  deliciis,  et  praesentium  viliute.— 
Auditoribus  de  aiacriute  gratulatur.  Quae  vera  sint  insi- 
guia  magistratus  exponit.  Martyrum  potestas  quanU.  Spi- 
rituales  diviiiae  distrilmtione  crescunl.  Cur  cadiicas  esse 
res  vil»  hujus  voluerit  Deus.  Angelica  est  viU  evangelica. 
Besurrectionis  futurae  argumenU.  Transflguratio  ChrisU 
fulurse  glori»  imago.  347-354 

MomTUM  ad  Hoiniliam  de  non  evulgandis  fratrum  peoca- 
tis,  et  in  sequentem  de  non  desperando.  333-334 

HoMiL.  quod  non  oporteat  pecoau  fratrum  evulgare,  ne- 
que  inimicis4jnprecari.  —  ^criptura  numquam  suam  be- 
nelicam  vUn  aroittit.  Paiiperibus  utllior  quan\  divitibus. 
Nec  diviti*<e ,  necpaupertas  vituperandae.  Tumpraedpue 
nos  vexatdsnnon,  cum  oramafi.  Quomododsamoni  resisten- 
dum.  Magnum  telum  precatio.  Orbitas  liberorum  non  est 
poena  peocati ;  guam  causambabeat.  Partus  sterilis  jpartus 
Virgmis  ftdem  ucit.  Quot  annos  precatus  sit  Isaac.  Cui  si- 
iniles  sint,  qui  oonlra  inimicos  ocant.  Oralio  eorum  qui 
vindicu  deiectantur.  333-304 

HoMiL.  non  oportere  quemquam  de  seipso  desperare , 
aut  preces  conlra  inimicos  fundere ,  aut  animo  deficere , 
quamvis  petens  noa  aodpiat;  et  ad  maritos  de  pace  erga 
uxores  conservanda.  Fructus  sermonum  antea  habitorum. 
Publicanos  Umes  uitimus  maiitiae.  Precationis  modus  quis» 
Peooatorummemhii8se,recteeictorumobiivi8ci  oportet. 
Cur  esset  sterilis  uxor  Isaac ;  cur  sterilis  partus  pneces- 
serit.  Quid  pradicU  nos  doosant.  A  veneficiis  aique  prae- 
stigiis  deciioaudom.  Conjujges  se  invicem  dUigant  neoesse 
est.  Uxor  vitiosa  tderanda  est.  Non  lioet  uxorem  repu- 
diare,  et  aliam  ducere.  Orationis  vis.  363^71 

MomTUM  ad  Homiliam  in  illud ,  /n  faciem  ei  restiti. 

371-37a 

Cam  in  praecedenti  ooUecU  in  nova  ecclesia  oum  epi- 
aeopo  conventum  celebrasset ,  hnnc  sermonem  habuit  in 
'  veleri  eociesia  in  hunc  locum  Apostoii :  cimt  ^^nissei  ne^ 


Irus  Antiochiam,  tn  fadem  d  resUH  (Gal.  2. 11) ;  et  oslen- 
dit  ea  quae  lum  fiebant,  non  a  oontrariis  studiis  profecu 
esse,  verura  ex  pacto  oonveoto  et  per  dispensationem. 
Petri  consuntia  In  Christo  prtedicanoo.  Petrus  aliis  apo* 
stolis  fiducia  antecelUt.  Cur  praefectusfueritPaulus  genti- 
libus ,  Petrus  Judaeis.  Cur  non  prttfigat  nomen  suum  Pau- 
lus  Epistolae  ad  Hebraeos.  Historiam  paulo  aitius  repetit. 
GenUUier  vivere  quid  sit.  Aliorum  ({ooruHidam  soiutionem 
prsemittit.  Altera  solotio  qusstionis,  cur  leprehensus  sit 
Petrus,  ouo  consilioPauiusPetrum  argueret.  Cur  se  argui 
voluerit  Petrus.  Simulaiam  ftiisse  reprehensionem  oslen- 
dit.  InfirmiUte  lens  inculcat  Apostolus.  371-588 

OPUSCULA  Uk  MOTIBUS  CONSTANTlNOPOLrr A- 
NIS  ,  DIQim  nS  QUiS  ad  utbumqub  bjus  exsiuum  spectant. 

387-386 

PaoaaauM.  ittid. 

MomTUM  circa  duas  sequentes  in  EuUropium  Homilias. 

389-390 

HoMiL.  1n  Eutropium  eunucliuia  patridum  acconsolem.— 
Quam  fluxae  res  hujus  vitae.  Quoconsilioliaec  loquatur.  Eu- 
tropii  splendor  ante  calamilatem.  Eutropium  Arcadius  Im- 
perator  al)duci  a  templo  juliet.  Eutropius  in  eccleslam,  ct^- 
jus  inununitatem  viohiverat,confugere  coactus  est.  391-396 

HoMiL.  cum  extra  ecclesiam  deprehensus  Eutropius  ab- 
reptus  fuit.  De  paradiso  seu  horto,  etde  Scripturis;  atque 
in  iiliid,  AdstUii  regina  a  dexiris  luis  (Psai.  44. 10).-  Le- 
•ctionis  Scripturarum  utilius.  Eutrofuus  quomodo  captus. 
Vero  Christlano  nihil  timendum.  Divitiarum  quis  usos.  So- 
lum  peocatum  laedere  potest.  HsfC  viu  peregrinatio.  Ec- 
clesiae  laudes.  AfTectus  in  Deo  quomodo.  varia  Clirisli 
noroina.  Exempla  nulla  Deo  dlgna.  Qoi  verus  thesaunis. 
Do6  spoosae  Ciiristi.  Quam  pra*$tet  viufutura  praesentl. 
Viae  sunt  variae  ad  salutem.  Pulchritudo  corporis  ex  natu- 
ra,  animae  ex  virtute  proficiscitur.  303'il4 

MomruM  in  Homiliam  sequentem.  415414 

HoMiL.  ciun  Saturninus  et  Aurelianus  acti  essenl  in  ex- 
sUium,  et  Gainas  egressus  esset  e  dviuie ;  et  de  avaritia. 
—  ConstantinopoUUni  tumultus  hnaffo.  Adversos  avariliam. 
Paupertatis  bona.  Exspecuiio*  tristTum ,  ea  cum  advene- 
rint ,  miligat.  Jobi  historia  et  kiudes.  413-420 

MomruM  in  tria  sequentia  Opuscula.  419-420 

De  regressuS.  Joannisex  Asia  Consiantinopolim.  421-422 

De  recipiendo  Severiano.  425-i24 

SsaMO  ipsius  Severiaoi  de  Pace ,  cum  susceptus  esset  a 
))eato  Joanne,  episcopo  ConsUntinopoliUno.  423-426 

MoNiTUM  in  sequentem  Chrysostomi  Orationem .  ante- 
quam  kot  in  exsilium.  427-428 

HoMD..  ante  cxsilium.  tlrid. 

Item  cumde  expuhaone  ipsiusS.  Joannisageretur.451-432 

MomTUM  in  alteram  Oralionem,  antequam  iret  in  exsi- 
lium.  433-436 

Oratio  cum  iret  in  exsilium.  iM. 

MoNiTUM  in  duas  sequentes  post  reditum  ab  exdlio  Ora- 
tiones.  437-138 

Obatio  post  reditum  a  priore  exsillo.  489-4M 

Item  eodem  tempore.  441-442 

Eiusdem  post  reditum  a  priore  exsilio  Homilia.  443-444 

MoNiTUM  m  Uomiiiam  de  Chananaea,  post  reditum  ab  exsi- 
lio  a  Chrysostomo  habitam.  447-448 

HoMiL.  in  dunissionem  Chananae».  Hostes  Chrysostoini 
illo  reverso  fugerunt.  Publicanusquis.Liberum  arbitrium. 
Poenitenlia  omnia  vitia  solvit.  Christus  pro  onuilbus  gen- 
tibus  venit  in  mundum.  Christus  legem  implevit,  quare? 
Perseverandumin  precatione.  Omuis  locus  ad  precandiim 
opportunus.  449-400 

AoMomTio  in  libnim  quod  nemo  bedatur  nisi  a  seipso, 

439-4^ 

LiBBR  quod  qui  selpeum  non  l«dit,  nemo  bedere  possit.  At- 
tentionem  et  benevoientiamsibi  condliat.  Judex  utramque 
partem  audire  debet.  Quid  sil  virtus  hominis,  et  quid  eam 
laedere  possit.  Adami  exemplo  dicu  probat.  Objectioni 
respondet  de  poenis  et  suppliciis.  Num  afflictiones  vetent 
eleemosynam  impertiri.  De  cupidiute  divitiarum ,  et  cur 
eiB  sint  expetenaae.  An  expetendse  sint  divitiae  oh  volunta-' 
tes.  Utrae  jucundiores  mensae,  divitum  an  pauperum.  Num 
ooocilient  nonorem  divitiie,  et  aduilionem  Juvent.  Hono- 
rem  aola  virtus  civiciliat.  An  efliciant  divitiae  ut  hostcs 
uldscamur.  Exemplo  Lanri  paupertatein  vindicat.  Ampli- 
ficat  eamdem  sententiam.  exemplo  PauKi  ostendens  nemi- 
nem  ab  aflBictiooibos  tedi.  <Ma  eliam  improborum  hipstis 
exprimat  Scriptura.Parabohi  aedifleuitium  explicatur.  Pro- 
Yidentia  Dei  erga  Judeos.  Miraoula  ediu  in  exiUi  ex 
iEgypU).  Aiiud  exemplum  Ninivitaruro  confinnat ,  affiictio- 
nes  nomini  nocere  non  posse.  De  Uribiis  pueris  Danielis 
sodis.  499*480 

Admonitio  in  librum  ad  eos  qui  scandalizati  sunt  oh  ad- 
versiutes ,  eU;.  479-480 

i  ad  eos  qui  scandalheatt  simt  ob  adversitates  quz> 


163 


LNDKX  KGBUM. 


couii^efuvt,  |iO{4ulu|ue  mL  muUoruui  saeerUoiuiu  persequu* 
liauciui.acjieri^rsiQDeAi,  etdo  lMcou|.r«Uea9hiUi ,  et  ad« 
y craiis  iuuaeos.  — ,  1 .  ^uoestiaciuui  esse  ut  causa  ilicaUir , 
ex  ^qua  scaiKlaluiu .  ortuo) .  jest.  .2..  P.uriculusuu)  esse  ac  de» 
nicuiUi'  lieoum,  cudose  iuquirure  «t  scrutari  affcanain 
l)ci  statiieuUam.  Uberum.arburittm.  S.^Nou  uebis  SQium, 
S(k1  eicu3l<mkilais«v^rtalibQsincQUipr«dieQ!abilem  esse  <li« 
Tiuitaiiun.  '.4.i|(upsuai^io)UtftuQ\  |»eriaUosaui  curioaitatem 
iu  exoniio.libri  uoo  «VMlia  su^ulissc.  .5.  Oedeiidum  esse 
IMVviduutia  Dei  ruff).Qiiuiia :  ^wiquu  rci  inaximam  deinun- 
slratiouem.iiSd(tui]UK^bitaiit,  aTubusi  creatis  su|i|>cdiuri.  6. 
De-^ritate  Dei,  qiiae  .cantatem  omuem  longc  excedit. 
i^xemttVim  alferturex  .lustoria  Jona;  .duductum.  7.  De- 
niQUStraUoiiiiLiiKe,.(.EOKidBBii8eexGri:aturis.  Utiiitas  sidc- 
rum  qux  de  c«Iq  nos  remint.  Solem  utiliiatenique  ejus 
couuneudat;  deinde  singularum  partium  natujsa»  utilitatem 

Jpeueratitn  Um)at*  Spedaiim.iie  ventorum  et.iu)Gtisutilitate 
0  .uitur.  De  piscium  et  ferarum  variis  generibus  agit.  8. 
Muitx^|trovideBU9bdempiistcaliaiieiu  eiise ,  quod4ex  oaiu- 
ral^s.-et  :SCcipta.^t  data,.quQdqtte  virQS  eumiosiier  ^aias 
IransuugraUaues  ^Qeri  magistces  cucarit  mum  gentium  a 
i|uil>MS  susQipiebaiuur ,  el  quod4eiiide  caput  banoruiD  lar- 
gilus  sii :  Uuigeiiili  sui  .advetituni.  •  Yiri  iusti  peregrinari 
coaci.  ^qu  cui:ioi>iu&  scrutanda  ^sant  apeva  Dei.  JxtiQnefl 
iULtticomm  uon  ei(amiQamus.  9.  -Non  esse  ouriose  iuqui* 
rcndum,  et  rerum  Qnem  eKfipfteUndttm^s&e^lO.  Autiquos 
etiaui  finem  rerum  exspectasse.  AbrabamiiLitt^  sacciikate 

1'uiitius.  Joseph  a  fvatribus  venditur.  Xeutatur  al)  hera. 
ilxemiiio  Davidis  .alBiaos  caasolatur.  U..Uocnunstatim 
poutigisse  (oempei  Davidis  felicitatem) ,  atque  iaitio  con- 
trarja  quiicta  Qum  cernereut  evenice,.  vete^es  scandaiizatos 
UQu  4'uis^.  •  12.  Qua^e  oausa  bomioes ,  uniirobi  et  dsemo- 
jies  ei  diabolusin  .lioc  jnundo  ait.^JScandala.cur  peraiiss.i. 
15.  iSiiiil  eos  taedere  c^ui  vi^iies  suut.eLatieuti,  neque.sup» 
4tlaiit9r.o.  Abraham  filium  imuiolace  •  jussus.  U.  Ahostolo- 
r^un  etiam  ieioporiihtts  ouiUa  i  luisse  s<»iidala ,  iniiLtQfiquo 
usi|<vavatos  ,.ac  doctortun  peFSoquutiones.aG.€a)dos  (ruque- 
ic>.  li>.)lu«iipieates  aiiam  ex  eo4|uod  caput  jerat  buaorum, 
Upe.est  ex  cruce ,  peR,quam  salvus  fiiaus  est  orbis  terra- 
rum^^Ddalum  passos  aise.  16^  Qui  seipaum  i^juria  noa 
.^^jficiat»  eum  a  nen)iae  laedi  iiosse  17.  Maximae  providen- 
.iia; ,  t  boaiiaiis.el  «aBitatis  DeLdocumeatum.esse  ccucein. 
1(8.  .J)iou  uiediocrem  utilitatem  ex  iis  quae  ^ccideruut 
iad  ,£cclesi9Wi.<tiiaaoasse.  4d.  «Uoc  maitorum  .martyrum 
(tnsti|,ttium  ac  pruposiiumtfiiisse  sjve  cum.viv.ei:ent ,  sive 
cuut  ntoreceatur.  Martypes  plures  di  causas.  ao.  Teropo- 
i:ibus.ai)OSiolurun)  res  evenisse  graviur^s.  Vitm  apostuiiGse 
pcsrogativa  qualis.  3t.  Cur  Um.iniVeteri  quamin  Novo 
aostameato  mttltxilueriotafflictioaes.  U.  AIBictiQnes  non 
jnqdo,n  m  scaudaUnae ,  sed  et  i  rodesse  illis.qui  cx  aiquo 
.et  liQuo  jiidicent,  sint  licet  geatiles.  Josepho  niliil  nocuit 
i£gyptia.  Josepbi  exeniiiliin)  quam  utile.  i5.  Maximuin 
«sse,glprt«  ei  oddbiitalis  Keclesin  indiGium,.<|uaB  dccidc- 
i:unt ,  eaqne  multis  |irofiiisse.  24.  Qui  h»c  scelern  iierpe- 
4^arapt,  inde  quoque  iam  panaat  biere.  4i$)-5i8 

MtytlTUM  in  £|)istolas  duas  Joannis  Cbrysosioni  adluno- 
centittpi  papam,  inque  £pistelam  Innocentii  ad  Cbrysoslo- 
jQUfn^,etin.alteram  ad  clenHn  et  |.opiilum  Constantinopo- 
4itfUnun  ;  itemquc  in  Epistolam  Uonorii  ad  Arcadimn  circa 
•ea  quge  in  depositioue  Joaonis  Chrysostomigesta  (iierant, 
demum  m  £pisU>lam  Joannis  GhcysQstoroi  anepisco}.os  ^t 
4iresbyteros  ob  iiieiatem  m  cac0ere.inelttsos.         517-528 

>  Jo.\N^^  InnocQolio  episfiopaJioaue.  5^-530 

Idem  ad  euiBdem.  555-536 

(NNOCEN  rtcjs  Joanni.  557*^ 

.L^NocENntJS  Qpisaoptts.peeab9tpris4t4UaoQnl<i4uiiverso- 
.que  clero  ac  populo  Ecdesiae  Constantinoi)olitaQae ,  qui 
subditi  suoi  epiicopo.  Joaoni.  ^md, 

£X£.viPijUMsacca>iionoi9iiAu9Uti,.in]8ai&ad  principem 
OrientistArcadiiim.  53d-540 

JOAWiBS  ail  opiscopost  presl^ioros  et  diaonaos  ob  i Jeta- 
iem  m  .caronce  iociusos.  .54l*JU2 

Ajmosi  HO  bY.  E|)i6tolasS.  Joaoais Cbrysostanlad Olvai- 
piadem  et,  ad  alios jnnltos.  5i3  5M 

£PliT.  L'^di)|^3Fmpiadem.— ^Mihit;gca«epraeton  peccatiun 
Deus  aon  statim  semner  adversa  .tollit.  549^^ 

H  ad.eauMlem.  -~t  PernicioKum  eet.pro  aiienis  |»eccali8 
animo  fraQgi.iIn,.publicis  GalaBHtatitHis  quad  agondum. 
Viduie.ipsis  niiiginesmeriiispossiinl^superBrc.  Olympiadis 
viriutes.ii)e  ^voi4iUi*nili  acAegleeto  Olympiadis.  Quaola 
rtis  sit  sir^inluis.  LausJobi  ;.calamltates.ejus.  Coosolaiar 
Oiympiadem  ob  abseoiiamipsiiis  dol>kiiom.  PMienUa  mor- 
ces.  556-5K 

ff  I  ad  .eanM|eai.'-^AttdaotooM8oloittr.Maroris  oaturam 
ojupiicat.  Moeror  ^v»  poeoa.  Morte  nihil  gravius  aut  tecri* 
bihus  eftte  dePMMMlrai.  Mors  jnoMor&lewor.  «Erunui»  co- 
ronas  pariiint.  Quantos  ex  calamilaiibus  frttGtiis  oriaiur. 
Sulin  virtus  sine  labore  magnam  loudem.  refert.  Aiiquid 


pcsedari  aAorc  cttm  peri^essme  idtaa  ,< 

Siuam  sinelahor.e  idem  prae«tace.  CjiEiniiai^ft  Oljw^iadis. 
osenh  ob  calamitates  elartts.  571-^ 

IVad  eamdemTr-Patientia  nibiUdoiioalns;  mriif>  mhii 
acerbius.  Jioriuis  nqn  est  oibim^ChciraosUMniis  p«tai  ab 
«xsilio  se  cediuirttm  .osae.'In  jAwwvkaxsttlaiCnryso^ito. 
mus.  ^385^-596 

V  od  oaadem.  —  lUao).  cttiimiNl,.«>i  forii  aii  auii»o 
hortaiur.  Humanae  felicitatis  vaoiias.  £i96-5tf 

.VI  ,ad  eamdem..-iPraB»eoU&^<cabaii4»ieft  uiera  fa. 
bttla:SUOi.  5d8-€ei 

VII  ad  ^mAoD. .—  Poooati  fiQoaeieaiia  oerAifex.  Lu. 
gendi  peoeatores.  ViiiHO)  est ^mm  wocs.  .  6ai-6&7 

\  III  ad  eamdooi.  r^  Tio^ooda  «»oeiorttp>jia|ttinitas. 


IX  ad  eamdem.  m 

X  ad  eaoidem.  il^. 

XI  ad  eamdem.  6Qt) 

XI I  ad.eamdem.  M. 
Xlil^eamdem  6HI 
XW  ad  eamdem.  —  Coouaeniorat  ..^puejpsi  Oasarejp 

acciderint.  ChrysosUMOUs.gaudetde  qAmitaialvib.  r^raw 

malum  mcGiitiiia.  Kibil  molesium  iwaeiec^ieoQOlMon.  61^-619 

^V  od  eamdem.  m 
XVI  ad  eanidom.  —  .'Dcmis  |i0r.i«ta..et.adv«csa  pioruB 

vitamguiiernat.  .6ie 
SVII  od  oaoidem.  t-  GaiaDiias  4Hbs.rolMiMlvos  red- 

dU.  621-6$ 

XVJIL  Carteriae.  6$ 

XlX^MarciaooobMavoettino.  ihid, 

XX,  Agapeio.  jM. 

XXl,Ah)hio.  M. 
XXIL.<>slo,iVaierlo,  Diophaalo,^<:yriaa),  JUtti^idiix 

pcesbcieris.  6i4 

^.Xlil  V  iUnaua  pMobfiei».  GiS 

XXlV^.Hesyriiio;  M. 

XXV,.£li^idioepi90opo.  €16 

>X.XVLMaguo  epiacopo.  iMtf. 

XXVn,-DoiBaa«p)Sci4M>.  /^atf. 

•XXVin^fia^Uopreabytero.  617 

XXIX,  Chalcidiai.et  Ai^ocritiff.  ihid. 

XXX,  iHeoriin  .epiaoopD.  m 

XXXI,  Marcelliuo.  ibid. 
.XXXIL  Ettihalise.  ibid. 
XXXIIl„idoii«.  6i9 
XXXiV,  Carierite.  iM. 
XXXV,  Alpbio.  tiSO 
XX.XVl,.Miu:ooi.oresbUerojaottaoho  ikd. 
XXXVil.  'TranqAUao  £piscQpo.  ikid. 
XXXVIIL  Hvmaeiio  archiatoo.  651 
XXXIX,  Cbaiddiae.  Ufid. 
XL.  Asyncriiia*.  .  63i 
XLI,  Vaioaiiuo.  /fa'/. 
XLILiCandidiaM).  6)5 
XLIIL  Bassians.  M. 
XLIV,  BieodQiodiaoiHio.  lirid. 
XLV,  :&fmmQcha  pceebyieco.  6i  i 
XLVI.  'ftufGno.  '  /Hrf. 
•XLVII,  JSauiaue.  /W. 
XLVIIL  Arabto.  61$ 
XLIX,  Alphio.  Udd. 
L,.Diogenl.  63ti 
LI,  Eidem.  ikd. 
LIL  Adolie.  m 
Llil,  Mcolao  pcecibyioro.  ikid. 
LlV,.Gaix>utio.  pcoiiliylooo.  68 

.  LV,  Syniooni .  el  ^Mari  «4>Rbalifiorts  •alqiie . in  «Apaniieasi 

«egione  •monaaiicaai.  vitaui  f.rofitettlibus.  6 H^ 

LVr,  i-Jtonuilo  etfiiyzuanouaohis.  iilO 

LVIL  Adolis.  itid. 

LVIII,  Tbuodosio  exidttclbtts.  <iil 

LIX,  Tlieodoto  diacono.  ttid. 

LX,  Chnlcidlse  ei  Asynprili».  6ii 

LXL 'Theodota4ixconsidaiibus.  itid. 

'LX(l,'Ca8to,'Vaierio,  Diaphaoise,  Qyriaeo,  Auiiocaic 

jiresbvieris.  613 

LXllL/TrauqttiUino.  M. 

LX(V,  I  CyriiiQO  .«iiisflopo.  t>4i 

LXV,  -Marciana  euMarceiUao.  ikvi. 
l4XVI,.-Casto ,  t  Valei'io  ,(Dio|dttnise  y^Cyaiai^Uf  tAiHioiiiic 

«pcesbyteris.  M. 

LXVil,  Tbeodoio^iaoono.  ^ 

LXVIIL  Eidem.  M 

LXI.X,  Nicolao  presbHtoco.  ^^ 
LXX,  Aphthonio,  Theodoio,  Choree,  presoyteris  ae 

ffioiiachis.  iM7 

LXXI,  Malcho.  M 

LXXII,  Alphio.  ^ 


865  mU  REWM. 

LXXm,  Agipelo/  W? 

WXIV,  Hesychio.  i^rf- 

LXXV,  Harmalio.  ^ 

LWVI,  Chalcidiae.  '^rf. 

LXXVII.  jUyncrito.  ^btd. 

LXX\1II,  Romano  presbytero.  .fiKO 

jLXXIX,  Gemeilo.  ibid, 

LXXX^.Firiwno.  ^^ 

LXXXI,  Hymnetio  archiatro.  itfid. 

LXXXlL.&lberio.  iM. 

LXXXIII,  LeonUo.  652 

.LXXXIV,  Fauslino.  iind. 

LXXXV,  Lucio  epi8CO|.o.  053 

LWVL  '^i  .episcOi.0.  Jhid, 

LXSCVII,  Eulogio  ei.iscopo.  654 
LXXXVIII,  Joannt.euiscopoUiarofialfniitaiio.       'ibid 

.  LXXXIX,  Tbeodosio  Sc^lhapciisjepilscQpo.  655 

Xi\  Moysi  epuiCQpo.  ibid. 

.XGl,  Romano  presh|leQO.  ibid, 

XCU,  Moysi.fresbflero.  .656 
XQ 1  r,  AphUienio^theodi^o^i^h^eseifmt^^^  ei  mo- 

,j)a(>hij.,  univecsoaue  ve8Lco.so(ialiiio.  libid. 

ICt/,)Peatadiae  «diacofiissa:.      .  >(^7. 

-XCV,  Eaeanio.  669 
JCQVI,  «impruelse  4iaoanisiff!  AM)He.iUis^Mae.cuDi  ipsa 

JUJlt.  '/Ptd. 

XCVn,  Hypalio  presbytcro.  660 

XCVni,.€balcidi«.  Md. 

XGIX,  isyncraiae.  ^  661 

.  C,  ^H<ttciano.  etNMarceiUno.  tirid, 

Cl,  «Severo  iirefibyieco.  >  ibid. 

qi,  .IheodHioiiectori.  -662 
Clll,  Amprudae  diacoaissaeaptHUSHuetcqiiiiiibus.    ibid, 

Crv,  Pentadiaediaconissse.  .663 

CV,  Chalcidiae.  664 

CVI,  Asyncritiae  ipsiusque  sodalibiis.  Ibid. 
CVlt,  Casto,Valeno,  Diophanlo  etCyriaoo  presbyteris.  665 

CVin,  Urbicio  episcopo.  667 

GIX,  Ruflno  episcopo.  ibid, 

CX,  Basso  episco|.o.  668 

CXl,  Anatolio  episcopo  Adanae.  Ibid, 

CXII,  Theodoro  episcopo.  ibid, 
CXIII,  Palladio  episcopo.                                «        669 

CXIV.  Elpidio  episcopo.  670 

CXV,  Theophilo  presbytero.  67  i 

CXVI,  Valentino.  ibid, 

CXVII.Theodoraj.  672 
CXVIii,  episcopis  et  presbyteris  in  carcere  degenti- 

bus.  673 

CXIX,  Theophilo  presbytero.  Ibid. 

CXX,  Theodora.  674 

CXXI,  Arabio.  675 

CXXH,  Mardano.  67j6 
CXXIII,  Phoeniciae  presbyleris  et  oionachis  ,  genliles 

in  christiaaa  religione  instituentibus.  ibid, 

CXXIV,  Gemello.  678 
MONITUM  in  Epislolam  sequentem  ad  Cyriacum  enisco- 

pum  exsulem.  679-680 

CXXV,  Cyriaco  episoopo  exsulanti  681-682 

GXXVI,  Ruflno  preabytero.  685 

CXXVII,  Polybio.  687 

CXXVIII.  Mariniano.  688 

CXXIX,  Marciano  et  Marcellino.  ibid, 
CXXX,  Casto,  Valerio,  Diophanto ,  Cyriaco,  Antiocbi» 

presbyteris.  689 

CXXXL  Elpidio  epiaoopo.  090 

CXXXlt  GemeUo.  ibid. 

CXXXm,  Adoliae.  091 

CXXXIV,  Diogeni.  692 

CXXXV,  Theodoto  diaoono.  093 

CXXXVI.  Theodoto  lectori.  ibid: 

CXXXVII,  Theodoto  diaoono.  694 

CXXXVm,  Eipidio  episcopo.     '  605 

CXXXIX,  Theodoro  Syriae  oonsulari.  ibid. 

CXL,  Theodoto  diacooo.  696 

CXLL  Tbeodoto  ex  consularibus.  iHd, 

CXLII.  Elpidio  episoopo.  ibid, 

CXLHI,  P&yblo.  897 

CXLIY,  Dioffeni.  rbid, 

CXLV,  Nicolao  presbytero.  696 
CXLVI,  Theodoto,  Nicohio,  Queree,  i  resltyteris  et  mo- 

nftchis.  tbid. 

CXLVII,  Anthemio.  699 
CXLVHI.  Cyriaoo ,  Demetrio ,  Paltadio ,  Kulysio  ,  epi- 

scopls.  ibid. 

CXLIX,  Aurelio  Carthagiflis  episcope.  700 

CL,  Maximo  episoopo.  ibid, 

CLI,  AaeUo  epiaoopo.  701 


CLH,  Episcopis.  701 

(Xllt,  fiadem.  -709 

'CLIV,  fisdem.  ibim. 

CLV,  Chrumatio  Aquilei«  cpisoopo.  '  ibid. 

»CLVI,  Episcopis.  703 

9,'IW\  %'S!»P«St  qui  ib^Oeoldeuie  vei^r«i|t.       Jbid. 

€L\  111 ,  lisdein.  .704 

.  CLIX,  lisdeni.  /^j^/. 

CLX,  Episcopo,  qni  ab  OocideBie  V6|^t.  705 

CLXI,llouiani8  presk^eris,qui  oumiEpisoopis  vene- 

raui.  jbid, 

CLXIL  Aoysao  ThessiloiiieAaBi  ^epjeeopo.  706 

>  CLXIII,  Anysio,  Numcrio ,  Tbeedosib,  £utropio,,£i|sta- 

thio,vMarecllo ,  Eusebio,  llaxiiniaBO,')£ugenio,  Gerontio , 

et  Thyrso ,  atque  omnibus  Macedoui»  orthodoxis  episoo- 

pis.  /Wrf. 

CLXrV,  Alexandro  CoriBlhi  episeo|)0.  707 

CLXV,>£pisoopis  qui  cum  OecideiiUlibus  Tenennt.  ibid. 

CLXVI ,  Episcopis  qui  oiun  Occidfiitalibus  epuoopia  ve- 

jieraut.  '  '  v  j  ^^ 

.  CLXVIL  lisdem.  jbid. 

.  CLXViir,  Proba^  maupQB«fr>)ioiDetlegeBti.  709 

CLXIX,  Jnlianae  et  iis  qua^oum  ipsa  sunt.  ibid, 

CLXX,  Italictt.  .«^  jf^ 

.  CLXXI,  Momio.  m 

.CLXXII.Helladio.  ibid 

CLXXin,  Evethio.  Jbid, 

Ejusdem  Episiolc»lEXVin  ad^vprsps,  pc^um  in  Iuc(yn 

..odilaa  auno  1613,  ex  oodice^Ms.  CoUeffirAnlverpiani  So- 

cietatis  Jesu,  Frontone  Duono ,  soc.  Jesu  Theoiogo  ,  in- 

Ittrpretc.  711-712 

CI.XXIV,  Episcopis ,  presbyteris  et  iliaconis  Qialcodooe 

^^*""'**  ibid. 

ibid. 

ibid, 

ibid, 

713 

ibid. 

ibid. 

714 

ibid. 

715 

ibid. 

716 

ibid. 

717 

ibid. 

Ibid, 

718 

Ibid 

719 

ibid. 

720 

ibid. 

721 

ibid. 

722 

ibid. 

723 

ibid. 

fbid. 

724 

ibid. 

726 

ibid. 


«iuclusis. 

.    .CLXXV,A«apeto. 

CLXXVI,  Hesychio. 

CLXXVII,  Artemidoro 

CLXXVIII,  Euihali». 

CLXXIX,  Adolise. 

CLXXX,  Hvpatio  presbytero. 

CLXXXI,  Lijisco|)is. 

CLXXXII,  Venerio  episoopo  Mediolanensi. 

CLXXXIII,  Hesvchio  episcopo  Salonensi. 

CLXXXrV,  Gauaentio  episcopo  Briziano. 

CLXXXV,  Pentadiae  diaconi^. 

CLXXXVI.AIypio. 

aXXXVll.Procopio. 

CLXXXVIII,  MarceUino 

CLXXXIX,  Antiocho. 

r.XC  Bri^jni. 

01  :i.  Aoi^^rucla  diiktronissae. 

('\<.|[,  Oneiiicralia?. 

rxcill,  P*^;ajiio, 

GXCn ,  Genieilo. 

CXCV,  Cbudiano 

r.Vr.V  II^  SuuUu  jn'iE^i*lo  urbis. 


i  episcopo. 


r\f:viii,  Ht>sVf  IjicK 

CVLiX,  Dyjiieli  presbyiero. 
CC,  Callistrato,  Isauriu!  epia 
CCI,  Herculio. 
CCII,  Qrriaco  episcopo. 
CCIII,  Sallustio  presbytero. 
CCIV,  Paeanio. 
CCV,  Anatolio  praefectiano, 

CCVI.  Theodulo  diacono.  lotd 
CCVIL  Monac^iis  Gothis  qui  in  Romoti  agrod^gunt.  ibid 

CCVIII,  Acacio  presbytero.  727 

CCIX,  Salvioni.  /(^. 

CCX,  Tlienifoi'!),  72g 

CCXI,  Ibiiuotbe'!  presbytero.  ibid. 

CCXIl,  Thi-iifijnlo  presbyiero.  729 

CC\  [ U »  Pl li I  i ppo  pr esbytero.  ibid 

iX.\l\\  Si^ij;istiiino  presbytero.  jbid, 

\i.\\\  Pcbf/jfj  {>r^>ytero.  730 

r*'VV[,  Mii:MrniE>.  j^d 

0'.\:VI[,   Valt^iiLino.  /^,7/ 

CC.WIli,  tuihyrnio  presl^ytero.  731 

CCXIX,  SeverLHse  ot  Romulae.  /bid 

CCXX,  PiC^aiiio,  73 j 

CC  XXI,  Cons Li ni io  presbytero.  rbid, 
CCIXII,  £»isU},  Valerio,  iMophanto,  Cjriaixi,  iresbyieris 

Antiochenis.  7xt 

CCXXIH,  HesycWo.  734 

CCXXrv,  Marciano  et  MarccUino.  735 

CCXXV,  Constantio  presbytero.  jbid 

CCXXVI,  Marciano  et  Marcellino.  ibid 

CCXXVII,  Carteriae.  ^i 

CCXXVIII,  Theodoro  roedico.  jbi4. 


861  INDEI  RERDM. 

CCXXIX.  "Scfone.  731 

CCXXX,  Elpidlo  cpisoopo.  iHd. 

CCXXXT,  Adoti».  !bid, 

CCXXXIT,  Carteriae.  738 

CCXXXIII»  ad  epl.soopuiii  Antiocheniim.  739 

fCXXXrV,  Brisoni.  itid. 

CCXXXV,  Porphyrio  cpiscopo  Rhosensi.  740 

CCXXXVI,  Carterio  prsesidi.  ibid. 


m 


UOSVWM  iu  quinque  sequentes  Epistolas  Constantii  pre- 
Sbyteri.  741-742 

CCXXXVn,  Constantii  presbyteri  ad  matrem.         ibid. 

CCXXXVni,  ejusdem  ad  sororem  suam.  74^ 

CCXXXIX,  ejusdem  ad  Valarium  et  Diophaatum  pre- 
sbyteros.  745' 

CCXL,  ejusdem  ad  Castum  presbyterum.  746 

CCXLI,  ejusdem  ad  Cvriacum  presliyterum.  Itnd. 

CCXLll,  Chrysostomi  Chalcidix  et  Asyncritix.        ibid. 

M0N1T13M  in  Epistolam  ad  Caesarium.  747-748 

Pl\i£FATiO  cl.  V.  Emerici  Bigolii  io  Epistolam  Chryso* 
stomi  ad  Caesarium  monachum.  735-754 

Epistoi.\  D.  Cbryaostomi  ad  Csesarium  monachuni.  735-7M 

MONi  lUM  in  sequeotem  Orationcm'  Chrysostomi  m  lau- 
dem  Diodori  Tarseosis,  et  in  Iragmentum  aliud  in  laudem 
•Dlodori  ex  facuudo  Hermianensi  eductum.  761-762 

Laus  Diodori  episcopi  qui  prior  coQCionatus  laudarat 
(Joah.  Chrysostomum).  Ibid, 

Fi\AGMP.NlUftl  S.  Joanois  Chr^rsostonii,  ubi  d^  eodem 
Dlodoro  ex  facundo  Uermianensi.  763-766 

MONITUM  ad  Uomiliam  in  Pascha,quac  genuinaesse  pro- 
batur.  ibid. 

OMX)  in  sanctum  Pascha.  ibid. 

MONITUM  tn  Homiliam  sequentem,  quae  de  Assumptione 
vol  do  Asceosione  Christi  ioscribitur.     »  771-772 


HOMiL.  in  Ascensionem  Domini  noslri  Je«i  CM  et 
in  principium  Actorum  2.  .    775.7-^ 

MONITUM  ad  Homilias  qumque  in  assumpiioDeiD  \kL\- 

ni.  i^ 

SERtfO  I  in  Ascensionem  Domhii  noslh  Jesu  Chrigti.  ibid 

SERMO  II  in  Ascensionem  Domioi  nostri  Jesa  drisii 

793-794 
SeiUIO  III  in  AscensionCm  Domini  nostri  Jesu  avmL 

797-798 
Sermo  IV  in  Ascensionem  Doinini  nostri  Jesu  Chri^. 

790^ 
Sermo  y   in  Ascensionem  Domini  oostri  Jesu  Christi. 

MQNITXJM  ad  Homilias  in  Penteoosten. 

SERMO  I  in  Penteoostcn. 

SERMO  II  in  sancUm  Penteoostcn. 

SERMO  ni  in  sanctam  Penteoosten. 

MONrrUM  ad  Homiliam  de  Spiritu  sancto 

Srrmo  S.  JoannisCiirysostomid«fsanctoSpiriUi.8ti8U 

MONITUM  ad  Homiliam  de  Christo  pastore  ei  ove.  825^ 

HOMIL.  in  memoriam  Martyrum,  et  quod  Chrisiu^gt 

pastor  et  ovis;  necnon  de  Yelo  et  Propitiatorio.   8?7-SiS 

MONITUM  in  Homiliam  dc  Adoratione  crocis.    8^^ 

HOMIL.  in  nretiossp  vitalisque  crucis  adoralicneni,  medii 

hebdomada  lejuuiurum.  iHi 

MONITUM  m  Homiliam  de  Confessione  crucis.  8il-8ii 

HOMIL.  qua  docet  non  essc  verendum  ooofiteri  saDcUoi 

crucem ,  et  per  eam  nos  a  Christo  esse  oooserraios,  etin 

ea  esse  gloriandum ;  de  virtute  etiam  agit,  et  quomodo 

Christus  salutem  nostram  exoptet,  ac  dc  eleemosjna.  ibid. 

SELECTA  cx  notis  Henrici  davilii  et  FronUxiis  Dm\  io 

tomum  IH  Operum  S.  Juannis  Chrysoslomi.        8l5^ki 


mm 

/M. 
807^ 


8ll-8li 


FINIS  TOMI  TERTH. 


*«