Full text of "Patrum apostolicorum quae supersunt ..."

See other formats



OSEE cce E PENAT A pUTUM qUUTUUTIQUN NUN NEN C] 9 


IHR MIRATN AT ABUTERE Sm m PP t r^ sy Ps ea Psi Ry rs 5 ASI et ttm en S Pip gi Prise ir S BIN RS hs e I8 ha  - 


Vm B a Bm qmm rmm 


masa, cm 


unc 





i Tw A 
ΕΣ EL OERKEFEEREEETRTRERVR 


ἡ « δι LL Aa qXMPTY j ᾿ - 


"y, 


VU 
J 


* 


59 


Ἢ 


x 


9v? 







axfo1325 
Tu " 


322131122713311311^2?3»32355£, 


ων» Ὁ 


Mr EC 


» 
E 
P 
. 

[^ 
d. 


E mE à 
ei E 





aps amp us 


de 




















3Lonüin: 





APUD 


ALEXANDRUM MACMILLAN 


Auctoribus quidem ad istam sententiam, quam vis obtineri, 
uti optimis possumus ; quod in omnibus causis et debet et solet 
valere plurimum : et primum quidem omni antiquitate : quae 
quo propius aberat ab ortu et divina progenie, hoc melius ea 


fortasse, quae erant vera, cernebat.  CrcERo, Tusc. Drs». I. xii. 


Quo fonti propiores sunt rivi eo solent esse puriores; et quo 
Apostolis aut temporibus Apostolicis proximiores sunt Christiani 
Patres, eo magis probati et irrefragabiles habentur doctrinae or- 
thodoxae testes. T. ΒΌΒΝΕΤ, pE SrATU MomrUoRUM ET RESUR- 


GENTIUM, cap. iv. 


S. CLEMENTIS ROMA NI, 


ΕΠ ΡΘΕ P I, 


PATRUM APOSTOLICORUM, 
QUAE SUPERSUNT. 


ACCEDUNT 
S IGNATII ET S. POLYCARPI 
MARTY RIA. 


AD FIDEM CODICUM RECENSUIT, 
ADNOTATIONIBUS VARIORUM ET SUIS ILLUSTRA VIT, 
INDICIBUS INSTRUXIT 


GUILIELMUS JACOBSON 


SS. THEOLOGIAE PROFESSOR REGIUS, ET AEDIS CHRISTI CANONICUS, 


COLLEGII EXONIENSIS QUONDAM fROCIUS. 


EDITIO QUARTA 


TOMUS I. 


OXONII, 
E TYPOGRAPHEO CLARENDONIANO, 


M.DCCC.LXIII. 


IORGIT - Qj VA : 


PRINTED IN ENGLAND. 


MONITU M. 


U'T aà hanc Aevi Apostolici monumentorum edi- 
tionem adornandam me accingerem, auctor mihi 
fuit Edvardus Burton, SS. Theologiae nuper Pro- 
fessor Regius, vir 51 quis alius de bonis hteris, de 
Academia nostra, de Ecclesia Anglicana. optime 
meritus; eujus et memoriae dulcedine et desideru 
acerbitate imbutus esse animus meus nunquam 
desinet. Cui profecto si vita diuturnior concessa 
fuisset, votis meis nune demum liber melius re- 
sponderet, lectorum commodis et utilitati melius 
inserviret. 


Ad textus recensionem quod spectat, Ecclesiae 
Smyrnensis Epistolam si excipias, novos quos 
adirem lectionis fontes non habui Quoad Cle- 
mentem Romanum, Codex Alexandrinus im Musei 
Britannici Bibliotheca praesto fuit quem pro re 
nata evolverem. Ad Ignatu et Polycarpi con- 
textum concinnandum quidquid subsidiorum apud 
exteros adservatur, ea me spero omnia, maximi 
momenti et ponderis, dum per ferias plures aestivas 
Florentiae, Romae, Parisiis, Vindobonae aliquan- 
tisper commorarer, inspexisse. In summa autem 


a 





v1 MONITUM. 


qua laborant Patres Apostolici Codicum. manu 
scriptorum penuria, utpote quorum non nisi unico 
Clementis uti liceat, e& Ignatii nunc demum duo- 
bus, quorum alter fere alterum reddit, offieii esse 
duxi libros impressos, quotquot sunt, ad manum 
habere, et maxima qua potui cura denuo com- 
parare. 


Adnotationes eorum qui hisce Ecclesiae primi- 
tivae reliquiis interpretandis operam ante me dede- 
runt, alias intactas reliqui, alias in. brevius redegi, 
quasdam emendatas et auctas adscribendas curavi, 
novas denique ipse subinde adjec. 


In Clementem notulas quasdam Sancroftii, Archi- 
episcopi olim Cantuariensis, inveni e heverendis- 
simi patris libro in bibliotheca Coll. Emmanuel. 
Cantab. descriptas in marginem exempli editionis 
alterius Fellianae nune in. Bibl. Bodleiana adser- 
vati. (89. Rawlmson. 441.) Millii animadversiones, 
quarum partem tantum dederat Russelius, integras 


suppeditavit editionis Junianae exemplar. (Auct. 
ἊΣ 15.) 


In adnotationibus ad Ignatium  reperientur 
notulae quaedam  Marklandi hactenus 1ineditae, 
quarum summa benignitate copiam mihi fecit 
vir venerabilis Martinus Josephus Routh, S. T. P. 
Collegii B. Mariae Magdalenae Praeses. — Animad- 
versiones Toupnu nonnullas subministravit exem- 
plum editionis Smithianae in Bibl  Bodleiana. 
(49. Rawlinson. 158.) 


MONITU M. vil 


Versione Latina in Clementis reliquus usus sum 
Coteleriana ab Ittigio et Wottono reficta. Ignatu 
et Polyearpi Epistolis, necnon Ignatu Actis Ver- 
siones antiquas apposul, barbaras quidem, sed ad 
verbum fideliter expressas, ita ut Codicum vicem 
quodam modo praestent. Martyrium Polycarpi 
comitatur * versio vel metaphrasis potius" quam e 
Codd. Sarisb. et Cotton. olim edidit Usserius. 


Codices, quibus usus sum, hi sunt : 


In Clemente Romano, unieus, nempe Alexandrmus. Vid. 
Tab. lithographicam I. 


In Ignatio, Mediceo- Laurentianus, Plut. lvii num. 7 mem- 
branaeeus, in 4 majori, quem saeeulo undecimo adscribit 


Bandinius, Catal. ii 60]. 348. — Vid. Tab. II. 


E Dresselii Editione lectiones mutuatus sum Codicis Casa- 
natensis, ita ab illo viro doctissimo deseripti: * Charta- 
*« ceus, foliorum oetonariorum, non una eademque manu 
* scriptus, saeculi XV." Epistolas novem exhibet, nempe 
easdem ^ quas I. Vossius ex pretioso illo Codice Mediceo 
primus evulgavit."  Dresselio hune Cod. perlustranti 
Mediceus fons atque exemplar fuisse diu visus est; 
postea vero uterque *ex eodem vetustissimo archetypo, 
per ambages quidem, emanasse;' et Casanatensi in 
multis loeis plus auctoritatis tribuendum esse putavit 
quam Mediceo. 

Cod. 1451 (olim 460) Bibliothecae Regiae Parisiensis, 
membranaceus, exhibet Epist. ad Romanos, quae in Cod. 
Mediceo deest, eujus omissionis haec Smitho vera ratio 
esse videtur, quod in Aetis Martyri Ignati semper so- 
lita fuerit interponi. Vide sis infra p. 378. 

In Cod. 37 Collegii Caiensis Cantabrigiae, post. Pear- 
sonum et Smithum, contuli Versionem veterem Latinam. 
Vad. infra. p. xxxvi. 


In Polyearpi Epistola, Cod. Vatican. fo. 859, membra- 


vii MONITUM. 


| naceus, saeculi forsitan XIII? judice cel. Maio. Vid. 
| Tab. TTE. 

! Cod. 937 Bibl. Reg. Paris. (olim Colbertin.) forma 4, 
| chartaceus, saeculo sexto decimo exaratus dicitur. 

| | Cod. 21 Plut. vii Bibl. Mediceo-Laurentianae, char- 
|| taceus, in 4 min. saeculi forsitan XV". — Polycarpi 
ἢ reliquiae Epistolas undecim Ignatii Interpolatas sub- 
! sequuntur. 

Cod. 20 Plut. xxii ejusdem Bibliothecae, membra- 
| naceus, forma fol. eum literis initialibus Epist. nonnul- 
| larum aureis, versionem hujusce Epistolae veterem ex- 
hibet. Saeculo XV? tribuit Bandinius. 


| 
| In Polyearpi Martyrio, Cod. Barocc. 238 fol. membrana- 





| ceus. Vid. Tab. IV. 

Cod. ij Hist. Graec. Eecl. (olim xi) Bibl. Caesareo- 
| Vindobonensis, * membranaceus, pervetustus, elegans, 
| * et optimae notae, in foho ut vocant super regali." 
| Conf. Lambeen Catal. viii col. 187 ed. Kollar. Libri nota 
! est, Magni Menologin Graecorum Mensis Februarius. 


| Variationes paucas quae apud Lambecium occurrunt 
exhibet Smithus. 


Faxit Deus Optimus Maximus, sime quo mihil 
est, validum, mihil sanctum, ut nostrae quoque 
curae qualescunque studis rerum sacrarum ad- 
juvandis fructu omnino non careant. 





S. CLEMENS ROMANUS. 


τοῖς ἐφοδίοις τοῦ Θεοῦ ἀρκούμενοι.---- Ep. ] ὁ 2. 


Hizngoxvwvs, Lib. de Viris Hlustribus, cap. 15, 
Opp. ἢ p. 839 ed. Vallars. 


CLEMENS; de quo Apostolus Paulush ad Phi- 
lippenses scribens ait, Cum. Clemente et caeteris 
cooperatoribus meis, quorum nomina. scripta. sunt 
on libro vitae, quartus post Petrum Romae Epi- 
scopus: siquidem secundus Linus fuit, tertius 
Anacletus," tametsi plerique Latinorum secundum 
post Petrum? Apostolum putent fuisse Clemen- 
tem. Scripsit ex persona Romanae Ecclesiae? ad 
Ecclesiam. Corinthiorum. valde utilem. Epistolam,f 
quae et in nonnullis locis publice legitur, quae 
mihi videtur characteri Epistolae quae sub Pauli 
nomine ad Hebraeos fertur, convenire. Sed et 
multis de eadem Epistola non solum sensibus sed 
juxta verborum quoque ordinem abutiturh | Om- 
nino grandis in utraque similitudo est) ^ Fertur 
et secunda ejus nomine Epistola, quae a veteribus 
reprobatur;k et Disputatio Petri et Appionis, 
longo sermone conscripta, Qu Eusebius in tertio 

VOL. I. b 


X DE S. CLEMENTIS ROM. 


Historiae Ecclesiasticae volumine coarguit. Obnt" 
tertio Trajani anno; et nominis ejus memoriam 
usque hodie" Romae exstructa Ecclesia custodit. 


ἃ CLEMENS] De patria et genere hujusce Episcopi vere 
Apostolici altissimum est apud antiquiores silentium. — Quali 
morte, et quoto suae aetatis anno exstinctus sit difficillimum 
dietu est. Quae sane in Clementis Romani vita conscribenda 
protulerunt Cavius aliique, commenta mera sunt, maxima ex 
parte e libris Recognitionum, qui sub Clementis nomine circum- 
feruntur, desumta.  Ciaconius, in libro cui titulus, Vitae et Res 
Gestae Pontificum Romanorum ab initio nascentis Ecclesiae us- 
que ad Clementem IX, Romae r6or, Oldoinus qui Ciaconii opus 
excepit, Romae 1677, et Rondininus, in libro De S. Clemente 
Papa et Martyre, ejusque Dasilica in urbe Roma, Romae 1706, 
prodigia omnia et miracula a Symeone Metaphrasta, ad diem 24 
Novemb. commemorata, tanquam si verissima essent, accipiunt 
et tradunt. "Talium narrationum originem et institutum prae- 
clare tractat cl. Neander, A//lgemeine Geschichte der Christlichen 
Religion und. Kirche, l1 p. 29. 

E Pontifieus vetustioribus plerique, sive ut Paparum succe- 
dentium majestati consulerent, sive quod Clementem nostrum 
a Flavio illo Clemente, viro consulari qui Domitiani jussu pro 
Christo occubuit, (vid. Dion. Hist. Rom. Ixvii 14) parum dili- 
genter discernerent, eum * e vetusta prosapia Senatorum atque 
* etiam ex stirpe Caesarum," ut Eucherii verbis utar, ortum esse 
perhibebant: vid. Epist. Paraen. ad Valerianum, Magn. Biblioth. 
Vett. Patt. IILi p. 775. Tillemontius autem, Mémoires, 3i 149, 
ex Epistola i $$ 4, 31, 55, sibi visus est colligere Clementem ex 
stirpe Judaica esse editum. —Vide sis infra p. 20 l. 13, ad quem 
loeum notare debebam Coustantium sententiam suam postea 
mutavisse. Cf. Epist. Rom. Pontif pp.rr et 41. CTillemontii 
sententiam amplexus est, Herm. Venema, ut exinde argumentum 
deduceret contra Epistolam posteriorem, eujus scriptor sese ori- 
gine Gentilem aperte prodit. 

Clementem esse Romanum, non autem Alexandrinum, qui, in 
Fragmento Parvi Labyrinthi, Caio Presbytero forsitan tribuendi, 
commemoratur inter Scriptores a quibus Christi Divinitas ad- 
struitur, pro eerto habet Routhius, Reliq. Sacr. ii 745. 


VITA ET SCRIPTIS. ΧΙ 


b de quo Apostolus] Cum Hieronymo stant Eusebius, H. E. 
iii 4 et 15, Origenes in S. Johan. i 29, Opp. iv p. 153 ed. Ben., 
Epiphanius, Haer. xxvii 6, Opp. i p. 107 ed. Petav., Photius, 
Biblioth. exiii. Quorum testimonia, gravissima sane, summo stu- 
dio acceperunt, inter alios, Hammondus, c. Blondellum, p. 254, 
Oudinus, Comment. de Script. Eccles. i p. 19, Wetstenius, Pro- 
legom. in duas Epistolas Syriacas, p. ix, Gallandius, Proleg. p. xi, 
et Lardnerus, Credibility, P. i1 cap. xxxviii ὃ 23.  Eumdem ta- 
men fuisse Clementem nostrum cum eo quem S. Paulus designat, 
ad Philipp. iv 3, minime pro certo habent Wallus, Z/istory of 
Infant Baptism, ip. 62 Oxon. 1836, Venema, Hist. Eccl. Christ. 
Saec. 1 ὃ 249 ; negant Gieselerus, Lehrbuch der Kirchengeschichte, 
i r21, Guerikeus Zandbuch der K. G. 1167, R. A. Lipsius, in 
Disquisitione de Clementis Rom. Ep. ad Corinthios priore, Lips. 
1855, p. 167, aliique, quorum ad confirmandam opinionem mag- 
num accedit pondus ex eo quod lrenaeus, qui omni laude Cle- 
mentem nostrum cumulat, de tali ac tanto testimonio ab ipso 
Spiritu Sancto dato ne verbum quidem habeat. Exstat locus, 
ΠῚ iii 3, Κλήμης, ὁ καὶ ἑωρακὼς τοὺς μακαρίους ᾿Αποστόλους, kai συμ- 
βεβληκὼς αὐτοῖς, καὶ ἔτι ἔναυλον τὸ κήρυγμα τῶν ᾿Αποστύόλων, καὶ τὴν 
παράδοσιν πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχων. 

ὁ Anacletus| Cletus legendum est, non Anacletus, ut Sophro- 
nius legit et Interpres. VICTORIUS. 

d seeundum. post Petrum] Num Clemens immediatus Petri 
successor fuerit, necne, ipsi Pontifieii secum pugnant. Vid. 
D. Nelleri, Jurisconsulti "Trevirensis, Disputatio de Clemente, 
Episcopo Romano, Trevir. 1772, et Disquis. Critica in G. C. 
Nelleri, de tribus Episcopis S. Petri etiamnum viventis, in ho- 
mana cathedra suecessoribus, systema novum, ufi et primatum 
pontificium S. Clementis I ab eodem viro clariss. in jus voca- 
tum. Coloniae 1772. Cf. Ephem. Litter. Goetting. 1773, n. 6. 
HARLESIUS. 

Hieronymus ipse in Comment. ad Esaiae eap. li, Opp. iv 
p. 612 ed. Vallars. et in libro adv. Jovinianum primo, cap. 12, 
ii p. 258, obiter dieit Clementem successisse S. Petro. Conf. 
Tertull. de Praeseript. Haeret. $32. Irenaeus, qui Episcoporum 
Romanorum seriem et successionem ab Apostolis ad duodeci- 
mum, Eleutherium, exhibet ΠῚ iii 3, tertio post S. Petrum loco 
Clementem ponit. Cum lrenaeo stat Eusebius H. E. iii 15, 21; 
eamdemque sententiam, cunetanter quidem, tuetur Epiphanius. 
Augustinus autem e contrario, Epist. ad Generosum, 53 ed. Den. 

ba 


xi DE S. CLEMENTIS ROM. 


et post eum Optatus, II, iii, p. 28 ed. Du Pin, Clementem Lino 
immediate successisse statuunt. Pontificum Romanorum, qui à 
Petro proximi fuerunt, perobscuram esse seriem, disertis verbis 
jamdudum fassus est Petavius, ad Epiphan. Haer. xxvii 6. Τὰ 
confer omnino Pearsoni de Serie et Successione primorum Romae 
Episcoporum Dissert. ii 1, 2. 

e ex persona, Romanae Ecclesiae] ἐπὶ τούτου οὖν τοῦ Κλήμεντος, 
στάσεως οὐκ ὀλίγης τοῖς ἐν Κορίνθῳ γενομένης ἀδελφοῖς, ἐπέστειλεν 
ἡ ἐν Ῥώμῃ ἐκκλησία ἱκανωτάτην γραφὴν τοῖς Κορινθίοις, εἰς εἰρήνην 
συμβιβάζουσα αὐτοὺς, καὶ ἀνανεοῦσα τὴν πίστιν αὐτῶν, καὶ ἣν νεωστὶ 
ἀπὸ τῶν ἀποστόλων παράδοσιν εἰλήφει.  lrenaeus, ΠῚ 11. 3. — Vid. 
infra p. 222. 

Τούτου δὴ οὖν τοῦ Κλήμεντος ὁμολογουμένη μία ᾿Επιστολὴ φέρεται, 
μεγάλη τε καὶ θαυμασία, ἣν ὡς ἀπὸ τῆς Ῥωμαίων ἐκκλησίας τῇ Κορινθίων 
διετυπώσατο, στάσεως τηνικάδε κατὰ τὴν Κόρινθον γενομένης. Euseb. 
H. E. iii 16. 

Kai τοῦ Κλήμεντος ἐν τῇ ἀνωμολογημένῃ παρὰ πᾶσιν, ἣν ἐκ προσώπου 
τῆς Ῥωμαίων ἐκκλησίας τῇ Κορινθίων διετυπώσατο. 1b. lii 38. 

* valde utilem. Epistolam] Circa tempus quo Epistola ista 
scripta est, triplex maxime exsistit opinio : prima J. E. Grabii, 
qui, Spicil. Patt. 1 p. 254, eam Neronis persecutione desinente, 
proxime post Apostolorum Petri et Pauli martyrium, h. e. A. D. 
68, vel etiam 65 exeunte scriptam esse contendit; altera G. Ven- 
delini, eamdem anno Christi 95, fervente Domitiani persecutione, 
illigantis; postrema Cotelerii atque Tillemontii, qui illam desi- 
nente ejusdem imperatoris persecutione circa A. D. 97 scriptam 
arbitrantur. Quartam Vir cl. Claudius Fleuri, tom. i Zist. Eccl. 
p. 213, excogitavit, quae ad Grabii sententiam propius accedat. 
Nempe ad id tempus, quod Neronis interitum excepit, et Hiero- 
solymitanum antecessit excidium referri posse opinatur ; et casus 
adversos, in Epistolae principio memoratos, de bello civili quod 
Neronis mors excitavit, interpretatur. COUSTANTIUS. 

Grabius, Spicil. Patt. i 254, e verbis Clementis ὃ 41, Οὐ παν- 
ταχοῦ ἀδελφοί . . . προειρημένων λειτουργῶν, certo constare sibi dieit 
Templum Hierosolymitanum tune stetisse, atque excidium illius, 
quod in annum 7o incidit, nondum contigisse. Sed omnem 
difficultatem solvunt duo loei Josephi, Antiq. iii 8 de Pontificali 
ornatu tempore semper praesenti exponentis: πρῶτον μὲν περιτί- 
θεται τὸν μαναχασὴν λεγόμενον----ὅταν δὲ σπουδάζειν περὶ τὰς θυσίας δέη 
καὶ διακονεῖν ---ἀναβαλλόμενος ἐπὶ τὸ λαιὸν ὠμοφορεῖ κ. T. À. et vii I4 


de Sortitione Pontificum : ἡ πρώτη μὲν ἀναβᾶσα πατριὰ ἐγράφη 


VITA ET SCRIPTIS. xil 


πρώτη" ἡ δὲ δευτέρα ἀκολούθως ἄχρι τῶν εἴκοσι τεσσάρων. καὶ διέ- 
μενεν οὗτος ὁ μερισμὸς ἄχρι τῆς σήμερον ἡμέρας : atqui Josephus 
haee scripsit anno demum tertio decimo Domitiani, A. D. 94. 
ORELLIUS. Epistola ad Diognetum scripta, quam non multo 
ante Justini tempora literis mandatam esse constat, eadem lo- 
quendi ratione utitur. ^ Accedit, quod in Talmudieis quoque 
Libris post Hierosolymam dirutam editis praesens tempus sex- 
centies ad sacrifieia Hierosolymitana describenda adhibetur. 
R. A. LIPSIUS. 

Cotelerium et Tillemontium sequitur Dresselius, Proleg. p. xix. 
Cum Grabio stant Clericus, Gallandius, Prolegom. p. xix, He- 
felius, Prolegom. p. xxxvi, Pagius, Crit. Hist. Chron. in Annal. 
Baronii, A. D. 78 $3, Grotius in Epist. ad H. Bignonium, 154 ad 
Gallos, et Uhlhornius, in Niedneri Zeitschrift für die historische 
Theologie, 1851, p. 322.  Millius, Prolegom. ὃ 138, anno 69 Cle- 
mentis Epistolam scriptam fuisse contendit ; Dodwellus auno 64, 
Diss. Sing. de Rom. Pontif xi 4. Annum 65 ineuntem intelli- 
gere videtur Schenkelius, in libello de Eccles. Corinth. primaeva 
factionibus perturbata, $$ 77—85, qui ἐπὶ τῶν ἡγουμένων, p. 28 1. 3, 
interpretatur coram praefectis, i.e. in conspectu principum atque 
praefectorum urbis martyrium perpessus est.  Venemae scripta 
videtur post annum 70. Hist. Eccl Saec. I ὃ 251. Ruchatus, 
Lardner. Moehler. e£ Durtonus noster, Z'estimonies of the Amte- 
AVicene Fathers to the Divinity of Christ, p. 5, inter Vendelinum 
et Cotelerium medii, eam ad annum 96 referunt, Praefat. in 
Lettres οὐ Monwmens de trois Péres Apostoliques ; Credilility, 
P. i1 c. 2; /a Patrologie, 1 66. Inter annum 92 et 96, Lipsius, De 
Clem. R. Ep. Disquis. p. 143, Cirea A. D. 8o-9o, Ritschl, Die 
Entstehung der Altkatholischen Kirche, p. 286. 

€ publice legitur] ἥτις ἐν φανεροῖς τόποις δημοσίᾳ ἀναγινώσκεται. 
SOPHRONIUS. Ταύτην δὲ καὶ ἐν πλείσταις ἐκκλησίαις ἐπὶ τοῦ κοι- 
νοῦ δεδημοσιευμένην πάλαι τε καὶ καθ᾽ ἡμᾶς αὐτοὺς ἔγνωμεν. — Euseb. 
H. E. iii 16. Καὶ τῆς Κλήμεντος πρὸς Κορινθίους μέμνηται ἐπιστολῆς, 
(sc. Διονύσιος ὁ τῶν Κορινθίων ἐπίσκοπος) δηλῶν ἀνέκαθεν ἐξ ἀρχαίου 
ἔθους ἐπὶ τῆς ἐκκλησίας τὴν ἀνάγνωσιν αὐτῆς ποιεῖσθαι. ib. iv 252. Vid. 
Routh. Reliq. Sacr. i pp. 180 et 188. Ὡς αὐτὸς Κλήμης αὐτοὺς κατὰ 
πάντα ἐλέγχει, ἀφ᾽ ὧν ἔγραψεν ἐπιστολῶν ἐγκυκλίων τῶν ἐν ταῖς ἁγίαις 
᾿Εκκλησίαις ἀναγινωσκομένων. Epiphanius, Haer. xxx 15. Catalogus 
Seriptorum Saerorum Codici Alexandrino praefixus Epistolas 
Clementis Novi Foederis libris accenset, quippe qui ita explicit, 


"EzroÀai Παύλου IA. 





xlv DE S. CLEMENTIS ROM. 


᾿Αποκάλυψις ᾿Ιωάννου. 
Κλήμεντος 6... .. λη an 
34:9t0s CL 0o CN BS 
Ψαλμοὶ Σολομῶντος IH. 
Catalogum integrum videas apud Beveregium, Cod. Canon. Eecl. 
Prim. Vind. lib. ii cap 9. 

h abutitur| Ita Erasmus consensu Codd. Malim tamen legere 
utitur. Nam Eusebius habet χρησάμενος. E. S. CYPRIAN. 

Y similitudo est.| Satis indicat eam Epistolam videri Clementis, 
etiamsi propter contentiosos non audet palam fateri. ERASMUS. 
Epistolae ad Hebraeos exhibet haec tot consimiles phraseologias, 
tot torrentes quasi ab isthoc fonte oriundos, ut non mirum sit 
utramque eidem authori antiquitatem paene omnem ascripsisse. 
Praetereo enim, quod eadem non pauca habet atque eodem sensu 
Clemens hie noster, quae ille author, quicunque fuerat plusquam 
humanus, nec alius praeter ipsum Novi Instrumenti scriptor 
nisi rarissime lisdem utitur, v. gr. δημιουργός, νωθρός, βοηθός, 
ἡγούμενοι, παρεμβολή, λιθάζω, φιλοξενία, ἐγκαταλείπω, κατάσκοπος, 
ἀπαύγασμα, εὐλαβής, σκληρύνω, μαρτυρεῖν : et siqua sunt similia 
utrisque. communia, sententiolas etiam quasdam. videtur inde 
sumpsisse, et in rem suam accommodasse, quarum in tuam 
gratiam, quicunque sis horum Authorum studiosus, exhibeo 
hane qualemeunque σκιαγραφίαν et πίνακα. 


Author ad. Hebraeos. Clemens Romanus. 
Cap.i. 3—5. Cap. xxxvi. Os àv ἀπαύγασμα k. 7. À. 
7. 
ΤῊΣ 
Cap. ni. 2. Cap.xliüi. Πιστὸς θεράπων ἐν ὅλῳ τῷ 
ρ p τῷ 
» 
5. οἴκῳ Kk. T. À. 
Cap. iv. 14. Cap.lvii. Διὰ τοῦ ἀρχιερέως x. τ. À. 
Cap. vi. 13— 15. Cap. x. ᾿Αβραὰμ ὁ φίλος k. T. À. 
LJ ^ a € , 
ABpaüp . . . πιστὸς εὑρε- 
θη x. T. À. 
Cap. ix. Λάβωμεν "Evox. 
Cap. xi. 5— 20. xl. διὰ πίστιν... ἐσώθη Ῥαὰβ 
40, 31. KT. X. 


xvli. Oírwes ἐν δέρμασιν κ. τ. À. 

Cap. Xu x2. Cap. xi. Διὰ φιλοξενίαν... Λὼτ 
ἐσώθη x. τ. À. 

17. Cap. 1. ὑποτασσόμενοι τοῖς ἡγοῦ- 


μένοις. 


GRABIUS. 


VITA ET SCRIPTIS. xv 


k reprobatur] ἥτις παρὰ πάντων ἀποδοκιμάζεται. SOPHRONIUS. 
ἡ δὲ λεγομένη δευτέρα πρὸς τοὺς αὐτοὺς, ὡς νόθος ἀποδοκιμάζεται. Pho- 
tius, Biblioth. exiii. Ἰστέον δ᾽ ὡς καὶ δευτέρα τις εἶναι λέγεται τοῦ 
Κλήμεντος ἐπιστολή. Οὐ μὴν ἔθ᾽ ὁμοίως τῇ προτέρᾳ καὶ ταύτην γνώριμον 
ἐπιστάμεθα, ὅτι μηδὲ καὶ τοὺς ἀρχαίους αὐτῇ κεχρημένους ἴσμεν. Euseb. 
H. Τὰ ii 38, quae verba Hieronymum et Rufinum duriuseule 
interpretatos fuisse censent Bullus, Def. Fid. Nie. II 5, 5, et 
Nerreterus in Dissert. Historico-Critica de Fragmento Clem. 
Rom. quod sub nomine Ep. secundae ad Corinthios habetur. 
Altorf 1749. Cf. Coteler. infra p. 219. 

Homiliae potius quam Epistolae fragmentum esse optimo 
jure contendunt Vendelius, Blondellus, Grabius, Spicil. i 268, 
Schroeckhius, Archengeschichte à 271, Muenscher, /andbuch 
d. Dogmengeschichte 1. 324, Neander, Allgemeine Geschichte der 
Christlichen Religion Y 31 736, et Dodwellus, qui, probante Cle- 
rico, ad veterem illam Διδαχήν Clementinam omnino referendam 
esse censet. Dissert. in Irenaeum, 1 ὃ 29. 

Suspectam habuerunt Morinus, Exercit. Dibl. lix 4 9, et Gro- 
tius, Epist. ad Bignon. ex characteris diversitate. Pro spuria 
habetur a Venema, Hist. Eccl. Saec. I ὃ 252, ἃ Grabio, Spicil. 
i265, et Orellio, Select. Patt. Capp. &e, Turici 1830, 1 8, qui 
illam Clementi suppositam fuisse saeculo iii et quidem medio 
suspicantur ; a Lardnero, Credibility, P. II cap. 3, ἃ Lessio, 
weber die Religion, i510, ἃ Stolleo, Leben der Kirchen Véáter, 
p. 18, a Crednero, Zeitrüge zur Einleitung, &c. 1p. 14, a Moeh- 
lero, /a Patrologie, 175, ab Hilgenfeldio, die Apostolischen Váter, 
p. 120, qui intra annos ΤΟΙ et 180 eam scriptam fuisse suspi- 
catur. sSchweglerus, Geschichte des Nachapostolischen Zeitalters, 
i p. 449, post Homilias Clementinas scriptam esse censet. 

1 coarguit| εὐθύνει. SOPHRONIUS. Ἤδη δὲ καὶ ἕτερα πολυεπῆ 
καὶ μακρὰ συγγράμματα ὡς τοῦ αὐτοῦ ἐχθὲς καὶ πρώην τινὲς προήγαγον, 
Πέτρου δὴ καὶ ᾿Απίωνος διαλόγους περιέχοντα' ὧν οὐδ᾽ ὅλως μνήμη τις 
παρὰ τοῖς παλαιοῖς φέρεται. Οὐδὲ γὰρ καθαρὸν τῆς ἀποστολικῆς ὀρθο- 
δοξίας ἀποσώζει τὸν χαρακτῆρα. Euseb. H. E. i 38. Ηδπο Dis- 
putationem idem opus esse cum Recognitionibus censent Cotele- 
rius, i 490 ed. Cler. 1724, et Valesius in not. ad Euseb. l. c. 
quorum rationes neutiquam placent Grabio, Spicil. i 272 sq. 
Preter Recognitionum libros decem, Clementis nomen praefe- 
runt alia seripta supposititia; quinque ad diversos Epistolae, 
Homiliae xix, Constitutionum Apostolicarum libri viii, Liturgia, 
et Canones Apostolorum, quáe omnia collegit et illustravit Cote- 


xvi DE S. CLEMENTIS ROM. 


lerius. In quaestione de Constitutionibus Apostolieis separatim 
ae diligenter elaboraverunt Krabbeus, Ueber den Ursprung und 
Inhalt der Apostol. Constitutionen. "Hamburg. 1829, et J. S. v. 
Drey. Neue Untersuchh. ueber die Constitutionen wu. Kanones der 
Apostel. 'Tübing. 1832. Textum Copticum vulgavit Tattamus, 
Lond.1849. * Consentiunt," inquit Dullus, * reformati Theologi 
* omnes, neque reclamant hodie ex Pontificiis Critici doctiores, 
* clamat vero res ipsa, Constitutiones illas Clementis non esse." 
Def. Fid. Nic. II iii 6. 

Wetstenius, ad caleem editionis N. T. 1752, Epistolas duas e 
Codice N. T. Syriaci tum primum erutas, edidit, quae totae in 
Virginitate celebranda versantur. Argumentis quibus Clementi 
Romano eas vindicavit responsum est a Lardnero in Disserta- 
tione peculiari Londini anno proxime sequenti emissa, quam 
hodie Operibus ejus subjectam legas ; neenon ab Herm. Venema 
qui tres epistolas Wesselingio, Hemsterhusio, Cannegietero in- 
scriptas anno 1754 vulgavit. Contra Lardnerum disseruit Wet- 
stenius in Diario, Bibliotheque Raisonnée, tom. 5o Part. 11 art. 8 
p. 363, quumque deinde epistolae Venemianae primae responsio- 
nem aegre conscripsisset, morbo lethali est correptus. —Consulas 
J. G. Freudenbergeri Comment. quae Historiam recentioris con- 
troversiae de Clem. Rom. Epistolis exhibet. 1755, 4. Lips. In 
Museo Britannico adservatur N. T. Wetsteniani exemplar, eujus 
ad oram Caesar de Missy multa acute arguteque disputavit de 
harum Epistolarum textu et interpretatione, et de locis S. Serip- 
turae, quorum haud pauca Wetstenium fugerant. Epistolarum 
γνησιότητα demonstrare conatus est Gallandius, Prolegom. p. 20 
Sq.; textum et versionem Wetstenii a Finettio castigatas exhi- 
buit Bibl. Vett. Pat. 1 p. i-xxv.  Versionem Germanicam notis 
illustratam evulgavit P. P. Zingerle, Vindob. 1827. 

Baratierius, de Successione antiquissimorum Episcoporum, pp. 
716—148, conjecit Clementem Romanum Epistolam ad Diognetum 
scripsisse. De Actibus Apostolorum haec habet Chrysostomus, 
Homil. in Ascensionem D. N. Jesu Christi, Opp. iii 764 ed. Ben. 
Ζητοῦμεν οὖν τίς ὁ συντάξας ταύτην τὴν βίβλον τῶν πράξεων" πολλοὶ 
γὰρ εἰς πολλὰς καὶ διαφόρους ἐμερίσθησαν ἐννοίας, οἱ μὲν εἰπόντες ὅτι 
Κλήμης ὁ Ῥωμαῖος συνέταξεν αὐτὰς, ἄλλοι δὲ λέγουσιν Βαρνάβας, ἄλλοι 
δὲ ὅτι Λουκᾶς ὁ εὐαγγελιστής. Galeus inter Clementis R. scripta 
retulit Hermae Pastorem. Vid. Fabric. Cod. Apoer. N. T. ii 
969. 

m Obwft| Plerique inter Martyres Clementem referunt, tra- 


VITA ET SCRIPTIS. xvi 


duntque eum sub Trajano apud Chersonesum relegatum, ancora 
ad collum alligata, in mare demersum fuisse. Ejus memoriam 
celebrant Martyrologia d. 23 Novembris ; Menologium a Canisio 
in antiquis lectionibus editum d. 24 Novembris; Menologium 
ab Ughello in Italia Saera editum d. 25 Novembris, ubi refer- 
tur, Clementem in Áncyram Galatiae urbem relegatum, ibique 
janua lapidibus obstructa parieti inclusum, et leguminibus sus- 
tentatum, donee in hoe squalore vivis excederet. Δὲ Johannes 
Pearsonius in Operibus suis posthumis, et Dodwellus in addi- 
tionibus suis omnes de Clementis martyrio narrationes fabulosas 
esse existimant ; quum veteres, qui aliqua ex Clemente testimo- 
nia adducunt, nusquam eum martyrem appellent, omniumque 
primi Rufinus et Gregorius Turonensis martyrem eum faciant ; 
nec levis sit suspicio, non minus famam de splendidis Clementis 
natalibus, quam traditionem de ejus martyrio inde natam esse, 
quod hie Clemens eum Clemente, Imperatoris Domitiani conso- 
brino, confusus fuerit. ITTIGIUS. Cum Hieronymo stat Euse- 
bius, tradens, H. E. iii 34, Clementem naturae satisfecisse. Κλήμης 
Εὐαρέστῳ παραδοὺς τὴν λειτουργίαν, ἀναλύει τὸν βίον. 

n wsque hodie] Quo tempore Hieronymus hune librum emi- 
serit, capite ultimo de se loquens notat, his verbis, *usque in 
' praesentem. annum, id est Theodosii Principis decimum quar- 
* tum haee scripsi; — Coneurrere illum cum anno a Christo nato 
392 non est qui dubitet ; malim vero ejus anni posteriorem par- 
tem intelligi, ut caetera rectius aptentur. VALLARSIUS. 

9 Romae exstructa Ecclesia] Sub Ecclesia S. Clementis in 
convalle inter Esquilinum Coeliumque collem, cujus antiquitas 
in saeculum xiimum recedere fertur, Dasiliea primaeva in hujus 
Patris Apostoliei memoriam exstructa nuper exhumata est. Anno 
1857, vir reverendus Josephus Mullooly, Coenobii vicini Prior, 
certa explorandi indieia consecutus, excavare instituit, et, terra, 
per fossorum manus assiduas, usque ad 38 pedum altitudinem 
egesta, tandem detexit columnas plures perpulchras, atque in 
parietibus imagines coloribus expressas, ornamenta Ecclesiae ab 
Hieronymo commemoratae. 


VOD T C 


5, ΙΑΝΑΤΙ5. 


ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται. Ep. ad Rom. à Jy 


HignoNYuvus, Lib. de Viris IHllustribus, cap. τό. 
Opp. 11 p. 141 ed. Vallars. 


IGNATIUS; Antiochenae Ecclesiae tertius? post 
Petrum Apostolum Episcopus, persecutionem com- 
movente Trajano, damnatus ad bestias, homam 
vinctus mittitur.^ Quumque navigans Smyrnam 
venisset, ubi Polycarpus, auditor Johannis? Episco- 
pus erat, scripsit unam Epistolam* ad Ephesios, 
alteram. ad Magnesianos, tertiam ad Trallenses, 
quartam ad Romanos, et inde egrediens scripsit 
ad Philadelpheos, et ad Smyrnaeos, et proprie ad 
Polycarpum,;f commendans illi Antiochensem Eecle- 
siam, in qua et de Evangelio quod nuper a meh 
translatum est, super personam Christi ponit testi- 
monium, dicens : Ego vero et post resurrectionem in 
carne eum, vidi) et credo quiam sit. Et quando 
venit ad Petrum et ad eos qui eum Petro erant, 
dixit eis: cce, palpate me, et videte, quia non 
sum, daemonium incorporale.k ΜῈ statim. tetige- 
runt eum, et crediderunt. Dignum autem videtur, 


DE S. IGNATH VITA ET SCRIPTIS. xix 


quia tanti viri fecimus mentionem, et de Epistola 
ejus, quam ad Romanos scribit, pauca ponere : 

De Syria usque ad Romam pugno ad bestias, 
in mari et in terra, nocte dieque ligatus cum decem 
leopardis, hoc est, militibus qui ime custodiunt; qui- 
bus et quum. benefeceris, pejores fiunt..— Iniquitas 
autem, eorum, anea, doctrina est, sed non 4dcirco 
justificatus sum. | Utinam fruar bestiis, quae mihi 
sunt praeparatae, quas et oro mihi veloces esse ad 
interitum, et alliciam. eas ad. comedendum me, ne 
sicut aliorum Martyrum non audeant corpus meum 
attingere. Quod. si venire noluerint, ego vim. fa- 
ciam, ego me ingeram ut devorer.. Ignoscite qnihi, 
filioli : quid. αὐτὶ prosit, ego scio.  . Nunc (incipio 
Cliristi esse discipulus, nihil de his quae videntur 
desiderans, ut Jesum. Christum inveniam. — Ignis, 
erua, bestiae, confractio ossium, membrorum, divi- 
sio, et totius corporis contritio, et tota. torinenta 
diaboli, in ie veniant, tantum ut Christo fruar. 

Passus est?! anno undecimo" Trajani  heliquiae 
corporis ejus Antiochiae Jacent extra portam Daph- 
niticam? in coemeterio. 


^ IGNATIUS| De patria Ignatii nihil nobis servavit antiqui- 
tas. "Tentzelius quidem, Exercit. Select. I ii 1, quem sequitur 
Tillemontius, Mémoires, cc. ii 190, scriptorem Arabem adducit, 
Greg. Abulpharagium, qui, in Dynastiarum Historia, Dyn. vii 
p. 119, interprete Pocockio, tradit, sub T'rajano necatum inter 
alios esse Ignatium Nwraniensem, Episcopum Antiochenum, qui 
ad. leones conjectus ab iis discerptus est. Unde apud Noram vel 
Nuram, urbem Sardiniae, Ignatium primam vidisse lucem colligit. 
Cavius, Hist. Lit. i p. 41, si modo fides scriptori qui claruit 
cirea annum 1284, potius Norae alteri, quam in Cappadocia 
collocant Strabo et Diodorus Siculus, in Phrygia C. Nepos, in 
confinio Lycaoniae et Cappadociae Plutarchus, Ignatii natales 

c 2 


x "DENS NCECNIACES 


ascribendas esse pronuntiat. Hydius, Linguae Hebraicae Pro- 
fessor Regius, 1697—1702, suspicatus est nomen Latinum lgna- 
tio parente Judaeo apud Sardos orto, ex patria Nora sive Nura 
inditum, quia scilicet Vr sive AN ra Chaldaice /gnem significat ; 
quam conjecturam ipsi quoque in mentem venisse testatur Petrus 
Wesselingius ad Antonini Itinerarium, p. 84. Vid. Grabii Spicil. 
Patt. ii 2, et Harles. in Fabric. Bibl. Graec. vii 33, et Assemani 
Biblioth. Orient. ii p. 16 n. 4. Conf. Fragment. Severi Patri- 
archae Antioch. ap. Cureton. pp. 216, 357. De animi ardore 
vehementi et quasi igneo intelligit Denzingerus, 4ber die Aech- 
theit des bisherigen Textes, p. 39. — Pearsonus autem nomen 


I 


saepius apud Ciceronem et Tacitum, et in Gruteri Inscriptio- 


gnatii Romanum esse credit, factum ex Jgnatius, nomine 
nibus passim obvium, ab Egnatia urbe Apuliae deductum, uti ab 
Hadria Hadrianus, a Corfinio Corfinius, &c. 

De Θεοφόρου cognomento, vid. infra pp. 270, 578. 

b tertius — Episcopus] Ex Eusebii lib. iii cap. 22 liquet locum 
ita intelligi debere, ut Petrus primus, Euodius secundus, tertius 
denique Ignatius fuisse censeatur. Nec aliud vult idem Euse- 
bius, quando cap. 36. ejusdem libri ait: ᾿Ιγνάτιος, τῆς κατ᾽ 'Avrió- 
xev Πέτρου διαδοχῆς δεύτερος τὴν ἐπισκοπὴν κεκληρωμένος. E. S. 
CYPRIANUS. 

Socrates, H..E. vi 8, Ἰγνάτιος "Avrioxeías τῆς Συρίας τρίτος ἀπὸ 
τοῦ ᾿Αποστόλου Πέτρου ἐπίσκοπος. Origenes in S. Lucam Hom. vi, 
Opp. ΠῚ p. 938 ed. Ben. 7gnatiwm dico, Episcopum Antiochiae 
post. Petrum secundum. — Existit hoe loco quaestio, num Euodio, 
aut S. Petro immediate successerit Ignatius, quem a S. Paulo 
medi Antiochenae praefectum fuisse statuunt Constit. Apost. vii 
46, a B. Petro autem Theodoretus, Dial. i, Opp. iv 33 ed. Sirmond. 
et Chrysostomus, Homil. in S. Ignat. Mart. Opp. ii 597 ed. Ben. 
Quam ut dirimant controversiam, Baronius, Ànn. 45 14, et 7I 
rr, atque Natalis Alexander, Saec. i Diss. xiv Prop. i, auctoritate 
Const. Apost. vii 46, ut videtur, freti, conjieiunt a S. Petro Eu- 
odium, ἃ 5. Paulo Ignatium esse creatos Episcopos, ut alter 
Judaeis, alter Ethnicis qui in Ecclesiam venerant praeesset, 
quibus ad eoncordiam tandem adductis, Ignatium Euodio eces- 
sisse, iterumque post obitum illius sedisse. Duas in quibusdam 
civitatibus, temporibus Apostolorum, Ecclesias, duos Episcopos 
fuisse, probabilissimum ex ipsis scriptis Apostolicis fecisse Ha- 
mondum, statuit Pearsonus, Vindic. ii 186. — In Dissert ii 3, 


de Serie et Successione primorum Romae Episcoporum, eam opi- 


VITAÀ ET SCRIPTIS. xxl 


nionem, tanquam novum commentum, nec veterum cuiquam 
cognitum deposuit. 

€ Romam vinctus mittitur] Historia martyrii ejus [se. Act. 
Interpol. ὃ 8, apud Cotelerii Patres Apost. edente Clerico, ii 
165] hane dedit rationem, quare non Antiochiae sed Romae 
fuerit coronatus, ut longiore itinere, et continuis vexationibus 
animus ejus frangeretur, et, ne Antiochiae occisus fideles in fide 
confirmaret, adeo ut eum noluerit Trajanus inter suos gloriose 
pugnare, οὖ mori, sed inter ignotos, ut pro malefico haberetur. 
VENEMA, Hist. Eccl. Saec. ii $ 7. Aliter Chrysostomus, Ho- 
mil. in S. Ignatium, διὰ yàp τοῦτο καὶ ὁ Θεὸς συνεχώρησεν ἐκεῖ τὸν 
βίον αὐτὸν καταλῦσαι, ὥστε τὴν τούτου τελευτὴν διδασκάλιον γενέσθαι 
εὐσεβείας τοῖς τὴν Ῥώμην οἰκοῦσιν ἅπασι. Romam abductum fuisse 
Episcopum Antiochiae ut Trajanus oblectationi plebis Romanae 
consuleret, statuunt Schroeckhius, Christliche K. G.1 336, et 
Burtonus, Zectures,à 25. Jortinus, Aemarks on Eccl. Hist. i 
361, opinatur Trajanum ideo ad Romam duci Ignatium jussisse 
ut ludibrio eum exponeret, atque alis exemplo faceret.  Gres- 
wellius autem, Dissertations, iv 417, conjecturam facit Ignatium 
civem Romanum fuisse, Cf. Plin. Ep. x 97, * quos quia cives 
* Romani erant, adnotavi in urbem remittendos.' 

4d auditor Johannis] Ignatium ipsum Johannis auditorem fuisse, 
Polycarpi condiscipulum, testantur Acta ejus, $ 3, vid. infra p. 582 
l] 15, quibus hac in re fidem adhibent Ittigius, Dissert. de Patr. 
Apost. p. 259, Venema, H. E. Saec. I1 ὃ 6, Sehroeckhius, C/rist- 
liche K. G. ἃ 336. Cum Apostolis familariter versatum fuisse 
affirmant Socrates, H. E. vi 8, et Chrysostomus, l. c. Συνεγένετο 
τοῖς ᾿Αποστόλοις γνησίως, καὶ τῶν πνευματικῶν ναμάτων ἀπέλαυσεν. 
ὋὉποῖον οὖν εἶναι εἰκὸς τὸν ἐντραφέντα ἐκείνοις, καὶ πανταχοῦ συγγενόμε- 
νον, καὶ ῥητῶν καὶ ἀπορρήτων αὐτοῖς κοινωνήσαντα, καὶ τοσαύτης εἶναι 
δόξαντα αὐτοῖς ἀρχῆς ἄξιον ; 

e unam Epistolam] Hieronymus ordinem neglexit, et Epistolas 
septem enumerare contentus, promiscue retulit. In Codice Me- 
diceo Graeco autem et veteri versione Latina hie est ordo : τὸ ad 
Smyrnaeos, 2? ad Polycarpum, 3? ad Ephesios, 4? ad Magnesios, 
59 ad Philadelphenses, 69 ad Trallianos. Nam Epistola ad Ro- 
manos, quia Àctis martyrii Ignatiani inserta legitur, in illa col- 
lectione omissa est. s « « « « « Praeter has septem Ignatii 
τοῦ Θεοφόρου Epistolas, solas antiquitati primitivae cognitas, non 
tantum exstant illae eaedem Epistolae (a quo et quo tempore, 
ante A. C. 580 saltem, non sane constat) interpolatae ; sed etiam 


xxli DE S. IGNATII 


spuriae aliae, antiquioribus scriptoribus ignotae : Graece quidem 
quinque, 1? ad Mariam Castabalitidem sive Neapolitanam prope 
Zarbum (Ciliciae haec oppida sunt) cujus et ipsius Mariae nomine 
Epistola ad Ignatium fertur, Latine primum ab Usserio, et Graece 
ab Is. Vossio edita, 29 ad Tarsenses, 3? ad Antiochenos, 49 ad 
Heronem, Diaconum Antiochenum, et 59 ad Philippenses, περὶ 
Βαπτίσματος. FABRICIUS. 

Ego quidem ordinem Eusebii, H. E. iii 36, secutus sum. 

f proprie ad. Polycarpum] Hine liquet, Jacobum Usserium 
errare, dum Ignatium seorsim ad Polycarpum seripsisse negat ; 
atque Epistolam ad Polycarpum, cujus Eusebius et Hieronymus 
meminerunt, eandem facit cum Epistola ad Smyrnaeos; illam 
vero, quae hodie ab Ignatio ad Polycarpum data circumfertur, 
rejicit inter spurias. Nam aut sex priores simul rejieiendae 
sunt, aut haee cum illis retinenda.  Diserte Eusebius, ἰδίως τῷ 
Πολυκάρπῳ ὁμιλεῖ, quod ad verbum reddit Hieronymus : proprie 
ad Polycarpum. E. S. CYPRIANUS. 

Cf. Pearson. in Prooemio Vindiciarum, p. 21. 1672, p. 50 ed. 
Churton. 

5 in qua] Male ait haec in Epistola ad Polycarpum reperiri, 
quum deprehenduntur in Epistola ad Smyrnaeos, [$ 3] ut ex 
Eusebio notatum. E. S. CYPRIANUS. Locum, si modo verba 
eb propre. - --- Antiochensem ecclesiam parenthesi includantur, 
emendari posse arbitratur Fabricius. 

h q je] Notandum in Graeco deesse voces ὑπ᾽ ἐμοῦ. VALLA RS. 
In eap. ii hujusce de Viris Illustribus libri, Hieronymus, * Évan- 
* gelium quoque quod appellatur seeundum Hebraeos, et a me 
* nuper in Graecum Latinumque sermonem translatum est, quo 
* et Origenes saepe utitur." 

i Vidi| Hieronymi auctoritas in errorem induxit non solum 
antiquum illum Ignatii Interpretem, et alios, qui ex hoe loco de 
Ignatii aetate judicium ferendum putarunt, verum etiam recen- 
tissimum doctissimumque Hieronymiani Catalogi Editorem, cl. 
Cyprianum, qui, in notis suis p. 244, contendit, omnino istis 
verbis dictum velle Ignatium suis semet ipsum oculis vidisse 
Christum, refutatque D. lIttigium secus sentientem. — Verum 
omnino vera est ΠΕ ΟῚ] sententia, et Valesi! versione Eusebii 
H. E. iii 36 confirmatur. "Eyó δὲ καὶ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἐν σαρκὶ 
αὐτὸν οἶδα καὶ πιστεύω ὄντα. Ego vero post resurrectionem Domi- 
qum. ipsum, im carne apparwisse scio et credo. Cl. Cyprianus 
vero juxta cum aliis a recta verborum constructione abiisse vide- 


VITA ET SCRIPTIS. xxl 


tur. Scilicet non ita cohaerent verba Ignatii: ᾿Εγὼ ἐν σαρκὶ αὐτὸν 
οἶδα, Sed sic: Ἐγὼ ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα ὄντα. Pari modo Vossius 
senior erravit, in quodam Philostrati loco τὸ οἶδα reddens per vid?, 
notatus ideireo a cl. Fabricio, Biblioth. Graec. lib. IV eap. xxiv 
$12 n.1 p.54. Sie Julianus Imperator, Orat. iv, scribit, οἶδα 
μὲν οὖν kai Πλάτωνα τὸν μέγαν. E quibus verbis nemo confecerit, 
Julianum significare suis semet oculis vidisse Platonem Philoso- 
phum. ACTA ERUDIT. LIPS. Septemb. 1713. 

Verba Ignatii male intellexerunt Maestraeus in notis ad Epi- 
stolam Ignatii, Montacutius in Origin. Eccles. 1i 457, et Huetius, 
Demonstr. Evang. 1. pp. 17, t8. 

k incorporale] σωματικόν, Sophronius. Ubi videtur error irrep- 
sisse, et lecendum ἀσωματικόν, incorporale, sicut. in vetustissimis 
Hieronymi exemplaribus constanter legitur, et sicut ipsum Hiero- 
nymum Prooemio in lib. 18 in Esaiam etiam legisse apparet, ubi 
ista exstitisse in Evangelio Nazaraeorum a se nuper translato 
memorat. LEMOY NIUS, Var. Sacr. ii 418. 

! ego me ingeram]| Haec verba nee habentur apud Sophronium, 
nec in vetustis exemplaribus emendatioribus. ERASMUS. 

m Passus est] Acta Martyrii Ignatii interpolata habent Graece 
Metaphrastes, 20 Dec. et exinde Latine Surius et Bollandus, 
Calendis Februar.: Graece et Latine in Patribus Apostolicis 
Cotelerius. Sinceriora Jae. Usserius in lucem protulit Latine ex 
dupliei diversa interpretatione, quam utramque e MSS. Codd. 
cum notis eruditis vulgavit in Appendice Ignatiana, Lond. 1647, 
4. Etiam Graecum Actorum Ignatii exemplar in Bibl. Bodleiana, 
sed interpolatorum reperit ; itaque editione indignum existimavit. 
Haec vero a Philone, Caio, et Agathopode, Diaconis, qui beatum 
Christi Martyrem e Syria comitati erant, descripta fuisse sibi per- 
suadet; et sane in monumentis hujus generis videntur esse fide 
dignissima. Post Usserium eadem dedere Bollandus in Aetis 
Sanctor. Calendis Febr. tom. i p. 13 sq. et Cotelerius in Patri- 
bus Apostolicis, tom. 2. Graece denique et Latine e Codice 
Colbertino edidit Theodoricus Ruinartus, in Actis Martyrum 
melectis, Paris. 1689, 4. Atque inde Jo. Ernestus Grabe, tom. 2 
Spieilegii Patrum, Oxon. 1699, 8. pag. 9. Tho. Ittigius, in Bib- 
liotheca Patrum Apostolica, Lips. 1699, 8, ac denique Tho. 
Smithus ad caleem Epistolarum Ignatii, Oxon. 1709, 4. In his 
Actis Epistola Ignatii ad Romanos Graece sincere legitur, quam 
in Mediceo Codice omissam videre optaverat Is. Vossius, conten- 
tus interim interpolatam ex veteri versione Latina recensere et 


castigare. FABRICIUS. 


χχν DE S. IGNATII VITA ET SCRIPTIS. 


Acta Ignatii sinceriora defendunt Mamachius, Orig. et Antiq. 
Christian. iv p. 402 sq, Pearson. Vindie. Π c. r2, Dodwell. Dis- 
sert. Cypr. xii $ 43, Tillemont. Mémoires, ii p. 195, Ceillier. 
Histoire Générale des Auteurs Sacrés et Ecclésiastiques, Y p. 620, 
Gallandius, Proleg. pp. Ix-1xii, Móhler, /a Patrologie, p. 408, Gie- 
seler. K. G. 1i$33 n8. Smithi Praefationem habes infra p. 
598 sq. 

Acta rejiciunt Basnagius, Annal. A. D. 107, c. vii p. 17, Oudi- 
nus, Comment. de Seriptoribus Ecclesiasticis, p. 133, 4.  Heu- 
mannus, Conspect. Reipub. Liter. vii $ 45. 

ἢ qy;no wndecimo] "Erae δεκάτῳ ἔτει Τραϊανοῦ. SOP HRONIUS. 

Eusebius in Chronico, anno Trajani decimo tertiam Christi- 
anorum persecutionem consignans, in ea et Symeonem Cleophae 
Hierosolymorum Episcopum, et Ignatium Antiochenum Episco- 
pum passos esse ait... Verum Eusebius quae gesta variis annis 
sunt, Epitomatorum more, uno tenore retulit. OUDINUS. 

Conf. omnino Greswell. Dissertations, iv 415 sq. 

Anno Christi 107, Trajani decimo, Ignatii martyrium illigant 
Usserius, Nott. in Ignatii Acta, p. 36, Tillemontius, Mémoires, 
ii 195, Ruinartus, Act. Sine. Mart. p. ro, Dodwellus, Dissert. 
Cypr. xi 18, Daraterius, de Successione, p. 92, Gallandius, Pro- 
leg. p. Ixii, Burtonus, Lectures, ii 23, Bunsenius, Zippolytus and 
his Age, iv 208, Ignatius und. seiner Zeit, p. 23. — Circiter A. D. 
108, Uhlhornius, in Niedueri Zeitschrift für die histor. Theologie, 
r851, p.328.  Pearsonus autem, vid. infra pp. 564—569, Igna- 
tium in anno r16 occubuisse statuit, quem secuti sunt Lloydius, 
Pagius, Critie. in Annal. Baronii 107, num. 3—6, Grabius, Spicil. 
ii 9, Le Quienius, Oriens Christianus, ài 701, Clericus, Hist. 
Eecles. ann. r16, ὃ 7, Benedictini, in opere Z'art de vérifier les 
dates inscripto ; Venema, Hist. Eccles. Saec. II ὃ 7 ; Eckhelius, 
Doctr. Num. Vet. vi 450-454, Gieselerus, Aéirchengeschichte, 1 
τι, Guerikeus, Δ΄. G. i 169. In medio relinquit Schroechkius, 
K.G. τὶ 336,337. Clintonus, Fast. Rom. diem statuit 20 Decem- 
bris A.D. 115. In hac dissensione remedium opportunum Dres- 
selius, pp. xxiv, 368, sibi visus est invenisse in exordio Actuum 
quae, ex Cod. Vat. 866, ab ipso primum edita, tacent prorsus de 
Ignatio, a Trajano Antiochiae condemnato, quum capitale ejus 
judicium eoram Imperatore et Senatu Romae actum referunt. 

9 Daphniticam| Sie dicta a Daphne Antiochiae suburbio ad 
orientem. . Vid. Evagrium, lib. i e. 16. VALLARSIUS. 


JUDICIA 


DE 


S. IGNATII EPISTOLIS, 
TUM PROLIXIORIBUS, TUM BREVIORIBUS; 


Ex Viri clarissimi Joannis Pearsoni, Cestriensis Episcopi, Vin- 


diciis Ignatianis, excerpta. 


[Ex Editione Russeliana desumta. ) 


SUB Ignatii nomine primo Tres Epistolae in lucem editae 
sunt Parisis Latine tantum, A. D. 1495, ad B. Mariam 
una, ad S. Joannem Apostolum duae. Anno 1498 unde- 
eim Epistolae aliae, Latinae pariter, ex Veteri Versione, 
nondum comparente exemplari Graeco, a Fabro Stapulensi 
typis sunt impressae*. ΤΌΤ vero Symphorianus Champe- 
rius Lugdunensis, has a Fabro editas, eum tribus alis ab 
illo rejeetis, et quarta ad Mariam Cassobohtam nunquam 
ante publicata, edi euravit; atque ita tandem Quindecim 
Ignatii Epistolae exstiterunt. 

Et haee quidem facies S. Ignatii sub 1mitio decimi sexti 
saeculi fuit; quum ipse Faber Stapulensis ejus auctoritate Faber Sta- 
tanquam indubitata in libello de "Triduo Christi utitur. P piens 


a Et Polycarpi ad Philippenses singularis, una cum Dionysio Areopagitae 
adscriptis Operibus. Quae [Epistolae] cum iisdem Argentinae 1502, et 
Parisiis, a Judoco Clichtoveo recognitae, 1515, seorsim vero, Argentorati 
1527, et alibi sunt recusae. USSER. 

Ὁ Hae, cum Latinis Pseudo-Dionysii antiquioribus Versionibus, Coloniae 
1536, cum Pseudo-Clementis Operibus, in Micropresbytico, Basileae 1550, 
cum nova Pseudo-Dionysii Versione per Joachimum Perionium, Coloniae 
1557, et cum Pseudo-Clementis Operibus, ibidem 1370, sunt impressae. 
USSER. 

VOL. I. d 


Fisher, 
1522. 


Driedo, 
1533- 


Ayala. 


A. Gesner. 


XxvI RECENTIORUM JUDICIA 


Joannes etiam Episcopus Roffensis, Libello cui titulus, 
Petrus fuit. Romae, inter primos has Epistolas citavit. 
Quinetiam Joannes Driedo, celebris ea aetate "Theologus, 
libro De Dogmatibus Ecclesiasticis et Apocryphis, quam- 
plurima Romanae Ecclesiae dogmata, longa sententiarum 
serle ex Epistolis Ignatnu petita, confirmare nititur. — Et 
Martmus Peresius Ayala*, seriptor inter Pontificios non 
ignobilis, 1nde testimonia saepissime adhibuit; et ad con- 
firmandas 'l'raditiones non seriptas omnes has Epistolas 
defloravit. "Neque quemquam novi, qui ea aetate de Duo- 
decim praesertim Epistolis dubitavit. 

Post autem sexaginta annos, Andreas Gesnerus, sl 1051 
credendum sit, Epistolas Duodecim Graece, interprete Jo- 
anne Brunnero, primus omnium edidit, A. D. 1559?. Ita 
enim in Praefatione loquitur: * Ignatium vero quum ille 
* (Henricus Petri seilieet) Latine tantum edident, ego 
* Graecum exemplar MS. naetus ex Bibliotheca cl. V. piae 
* memoriae D. Gaspari a Nydpryck, existimavi neque Hen- 
* rico Petri molestum, studiosis autem plerisque gratum 
* fore, si ea quae hactenus Latine tantum cireumfereban- 
* tur, Graece simul et Latine a me fuissent edita." Sed 
quiequid dixerit Gesnerus, ante eum S. Ignatium Graece 
ex Augustanae Bibliothecae exemplari Valentimus Paeaeus 
publicaverat, A. D. 15575, quem primum in lucem eas edi- 
disse testatur Morellius, qui easdem Parisis recudendas 
euravit A. D. 1558*. Eamque a Pacaeo procuratam prin- 


* Episcopus Segobiensis, deinde Archiep. Valentinus, qui interfuit Con- 
cilio Tridentino, ab anno 1551, si Sarpio fides. Hispani autem aiunt eum 
Concilio adfuisse in annis 1546, 7, et Capitulis de Justificatione operam 
contulisse. Mortuus est a. 1566. CHURTON. 

4 'Tigurina [Editio] anno rz60, ex MS. Codice Gasparis a Nydpruck, una 
cum Johannis Brunneri versione, vel potius paraphrasi, &c. USSER. 

* Dilingana 1557. Hane reliqui secuti sunt Editores: non ex Graeco 
aliquo Codice alio, sed partim ex ingenio, partim ex vetere vulgato Latino 
Interprete, non paucis in locis eandem corrigentes, USSER. 

! Et r562, additis tum Notulis, de iis quae ipsi mutanda visa sunt, tum 
Versione Latina, quae et Parisiis anno rs561r, impressa prodiit. Iterum 
vero a Christophoro Plantino, Antuerpiae anno 1566 et 1572, seorsim, et a 
Joh. Jacobo Grynaeo, Basileae 1569 in Orthodoxorum volumine, Augus- 
tanus ille Ignatius, eo quo diximus modo correctus, recusus est: nova 
Interpretatione Hieronymi Vairlenii Sylvii adjeeta. Quae (licet in multis 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. xxvll 


cipem esse Graecarum Epistolarum Editionem, fidem fa- 
ciunt illa Centuriatorum Magdeburgensium : * Est et hoc 
* annotandum, quod hoe anno 1558 Epistolae Ignatu 
* Graecae sint impressae et publieatae, quae hactenus per 
* aliquot saecula latuerunt." Quare Duodecim Epistolae 
ante a Stapulensi aut Champerio Latine, nune a Pacaeo ex 
Augustano primum, dein a Gesnero e Nydprueciano codice 
editae sunt. 

. Quum jam Graeca exemplaria exstarent, primi omnium 
Centuriatores Magdeburgici suspiciones suas, sed caute satis 
moderateque proposuerunt. Quinetiam statim gravis 1lla 
Joannis Calvini eensura. prodiit, lib. i cap. 3 Institutionum, 
jam tum in commodiorem formam redactarum ; * Nihil 
* paeniis illis, quae sub Ignatii nomine editae sunt, puti- 
* dius. Quo minus tolerabilis est eorum impudentia, qui 
* talibus larvis ad fallendum se imstruunt." Ita ille pro 
more suo acriter satis et animose. ** Nee tamen offendit 
* Calvinum Ignatius, sed i1 qui Ignatium. corruperunt," 
inquit Rivetus: auctoritatem enim lIgmatii rejicit ab Anti- 
trinitamüis objectam, ex Epistola sine dubio ad Tarsenses, 
quae pro genuina non agnoscitur; et Quadragesimam ah- 
asque traditiones objicit, quae 1n assumentis tantum inve- 
niuntur. 

Tum Marianus Vietorius in S. Hieronymum : * Ignatius, 
* Vir Apostolieus, scripsit litteras ad sacratissimam  Vir- 
* ginem, Dei genitricem Mariam, et alias quae exstant." 
Ae statim etiam ex Lutheri Schola celebris "Theologus, 
Martinus Chemnitius, in. Examine Concilii Tridentini, ha- 
rum Epistolarum testimonus saepe utitur, eisque multum 
tribuit. Sed alibi non sine eensura laudat, inquiens, 
* transformatae videntur in multis locis ad. stabihendum 
* statum regni Pontifien" &e. — Primus enim. observavit, 
locum ex Epistola ad Smyrnaeos citatum a 'heodoreto, nec 
in Graecis Codicibus nee in Latinis reperir, quamvis a 
Guilielmo Widefordo pariter citatus sit; et loca plurima ex 
Apostolicis Constitutionibus Epistolis Ignatii esse. assuta. 
locis admodum infida atque mutila) una eum brevibus ejusdem Vairlenii 


Scholiis, ex Plantiniana Editione in varias Bibliothecae Patrum Editiones 
(Parisiis et Coloniae excusas) postea traducta est. USSER. 


d 2 


Centuriat. 
Magde- 
burg. 


Calvin. 


Rivetus. 


Victorius, 
1579- 


Chemni- 
tius, 1576. 





Canisius, 


1586. 


Campia- 
nus, 1581. 


Whitaker, 
1606. 


Laur. 
Humfrey, 


I584. 


Whitgift, 
1574. 


Cart- 
wright, 


I575- 


Baronius. 


Xxvill RECENTIORUM JUDICIA 


Post quem Petrus Canisius, vir eruditus, ad confirmatio- 
nem Catechismi, testimonio Ignati ex Veteri Interprete 
creberrime utitur. 

Centuriatores et Calvinum, quod Ignatium tam parvi 
penderent, perstringit una sententia Campianus, Ratione 
Quinta. Defendit statim Calvinum Whitakerus, et Epi- 
stolas * obseurae dubiaeque fidei" esse notat, ** quod 
* plures Ignatio nune adseribantur, de quibus Eusebius et 
* Hieronymus non meminerunt, et quod ejus quoddam dic- 
* tum recitet Hieronymus, aliudque Theodoretus, quod in 
* istis quae cireumferuntur Epistolis nusquam reperitur." 
Ae Bellarmino respondens, ex Duodecim Ignatii Epistolis 
Graece exstantibus Septem tantum memoratas Eusebio et 
Hieronymo animadvertit ; * de quibus," inquit, * quid sta- 
* tuamus, non satis constat: constat autem Quinque esse 
* sine dubio spurias et adulterinas." Eidem Campiano re- 
spondens Laurentius Humfredus, notat * Magdeburgenses 
* moderatissima oratione prudentissime monuisse, haberi 
* quaedam in hisce Epistolis, quae ad deformes naevos de- 
* elinare videntur; et quaedam obrepsisse illis adulterina 
* non ferenda" asserit : aliquid. eis resectum, aliquid. assu- 
tum esse autumans. 

Interim reverendus admodum Whitgiftus in Ecclesiae 
nostrae controversus Ignatio multum tribuebat; et Schis- 
maticorum coryphaeus "Thomas Cartwrigbtus ejusdem aue- 
toritatem defugiebat; et Calvinum sequi professus, aliaque 
argumenta ex proprio penu suppeditans, negabat auctorem 
Epistolarum fuisse illum Apostolorum discipulum : quod 
et ejus sequaces fecere, quoties aliquid. ipsis objectum est, 
cui respondere aliter non potuerunt; quoties autem ad 
Presbyterium confirmandum aliquid facere videbatur, ejus 
auctoritate libenter frequenterque utebantur. 

'Tum vero eminentissimi duo Cardinales, Baronius atque 
Bellarminus, ita judicabant. Baronius caute primum dis- 
tinguit inter Epistolas Latine tantum exstantes, et eas quae 
Graece etiam prodierant: priores nullius auctoritatis esse 
innuit; posteriores omnes avide amplectitur, incorruptas et 
integras esse pronunciat, easque miris effert laudibus. Non 
enim Septem tantum Eusebio cognitas, sed et Quinque re- 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. Xxx 


liquas * Ignatii esse germanas, easdemque sincerissimas, 

* pemo jure," inquit, * poterit dubitare." ^ Bellarminus Bellarmi- 
notat * Latinas Tres gravitatem eloquii S. Ignatii omnino "^^ 
* non  redolere: Quinque Eusebio incognitas ob stylh 

* similitudinem et spiritum vere Apostolicum, a viris 

* doctis omnino recipi; non esse magnam fidem haben- 

* dam Codicibus Graecis, qui nunc exstant, quando dis- 

* erepant a Latinis; sepe enim emendatiores inveniri 

* Codiees Latinos quam Graecos: quod verum," inquit, 

* esse intelliget, qui conferet testimonia quae ex Ignatio 

* citant S. Athanasius et "Theodoretus, cum verbis ejus- 

* dem Ignatii, quae nune habemus in Codicibus Latinis 

* et, Graecis." 

De Epistola ad Tarsenses primo dubitat Faustus Socinus, F. Socinus, 

Responsione ad Vujekum ; et sententiam suam liberius de dons 
omnibus profert Animadversione ad. Assertionem septimam 
Posnaniensium. * Ignatii seripta partim adulterina, partim 
* admodum corrupta et additamentis quibusdam coinqui- 
* pata; adeo ut eorum quoque in ipsis fiat mentio, quae 
* pon nisi post aliquot saecula exstiterunt." Εὖ licet Lati- 
num Ignatu exemplar tantummodo tunc temporis vidisset, 
et Missarum voce offensus 1ta scriberet, nactus tamen 
postea Graecum Codicem, ubi eum loeum alter se habere 
invenit, sententiam non mutavit. [πὰ hune enim modum 
concludit : * Fuit, nimirum, liber iste Epistolarum Ignatii, 
* quandocunque id factum fuerit, ab iis partim depravatus, 
* partim etiam consareinatus, qui tyrannidem Episcoporum, 
* pon 1n Ecclesiam tantum, sed in. Rempublicam quoque, 
* contra omne jus fasque, invectam vehementer probabant, 
* ae stabilire volebant." 

Paullo post Rodolphus Hospinianus, Tigurinus, Historiae Hospinia- 
Saeramentariae lib. ii cap. 1, Ignatium nostrum tanquam "'* !6e?- 
testem locupletissimum laudat. 

Perkinsius autem nostras Whitakerum interim in hune Perkins, 
modum sequitur.  ** Eusebius eum Hieronymo Septem fh, 
* [gnatii pro veris numeravit Epistolas: at nune sub illius 
* nomine habenter Duodecim, quarum Quinque. spuriae 
* sunt. Etiam Epistola ad Ephesios aut spuria est, aut 














Bilsonus, 
1610. 


Scultetus, 
1598. 


Possevi- 
nus, 1603. 


Gretserus. 


Maestrae- 
us, 1608. 


Dounham, 
1620. 


XX RECENTIORUM JUDICIA 


* saltem corrupta; quia loeus ἃ "Theodoreto et Gelasio ex 
* illa eitatus in nostris exemplaribus non invenitur 9." 

"Thomas Bilson nostras, Vir magni 1n Ecclesia nominis, 
de perpetua gubernatione Ecclesiae scripsit fuse atque 
erudite: S. Ignatium autem in eo opere ut indubitatum 
Auctorem frequenter laudat, et dum in vivis esset, eas 
ipsas Epistolas, quas citat, scripsisse sanctissimum illum 
Martyrem affirmat. 

Abraham Seultetus, in Medulla Patrum, ita. pronunciat : 
Rationibus in omnem partem probe diligenterque ex- 
eussis, in tertiam nonnulli secesserunt sententiam, sta- 
tueruntque esse quidem Epistolas hasce lIgnatn, sed 
adulteratas, sed interpolatas: quorum in judicio et nos 
acquiescimus.^? 

Possevinus autem adhaerens Baronio, * Licet S. Hiero- 
nymus;" inquit, * tantum meminerit Septem Epistolarum, 
Duodecim tamen haud dubiae fidei habemus. | Quae vero 
Tres aliae feruntur, etsi non tam certae fidei sunt, ci- 
tantur tamen a S. Bernardo; nec defuere post illum Viri 
* docti, qui ipsarum meminerunt." Et Jacobus Gretserus 
eadem presse sequitur vestigia de Duodecim Epistolis ge- 
nuinis; quarum Vindieias ab eodem scriptas alieubi latere 
testatur se audivisse Labbaeus. 

Tum vero Martialis Maestraeus, Doctor Parisiensis, qui 
Ignatium ipsum edidith, et Notis illustravit, Tres Latinas 
in Commentationum Apocrypharum numero collocat; reli- 
quas Duodecim * germanas et vere aureas Ignatii Epistolas 
* praedicat, sed ab Haereticis et a Graeeulis posterioribus 
* alicubi interpolatas et depravatas fatetur." 

Georgius Dounamus nostrasi, Vir doctissimus, saepe 


* Nescio unde haec. Eandem vero sententiam breviter dat Perkinsius in 
* Reformato Catholico' suo prope finem, fusius in * Problemate,' Opp. ii 490. 
CHURTON. 

h Latinam Vairlenii interpretationem emendavit et supplevit; atque in- 
super tum suis, tum Morelii Vairlenii, et Billii in Ignatium Observationi- 
bus simul collatis, amplioribus Notis illustravit. Atque hujus Graeco- 
Latinus Ignatius, et separatim anno 1608, et in Bibliothecae Patrum tomo i 
Graeco-Latino, an. 1624 Parisiis habetur editus. USSER. 

! Concionem suam habitam in Consecratione Jac. Montague, a. 1668, justo 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. xxxi 


schismaticos et sul et prioris saeculi accusat, quod nune 
Ignatn testimonia in sua causa urgent, nunc Epistolas ejus 
tanquam spurias rejieiunt; et Septem illas ab Eusebio 
memoratas doctas et pias appellat; quas vel 1460. rejici non 
posse ait, quod ab Eusebio memorentur. 

Inter Socinianos Hieronymus Moscorovius de vera harum Moscoro- 

Epistolarum antiquitate dubitasse haud videtur, quum in ΣΙ ΜΕ, BUS 
Refutatione appendieis Martini Smiglecü haee habeat: 
* [enatius, Patrum apud Latinos, quorum quidem seripta 
* exstant, vetustissimus, apertissime fatetur in Epistola ad 
* 'Tarsenses, quod Christus non sit ille qui est super omnia 
* Deus, sed filius 1psius." 

Isaaci certe Casauboni, veterum seriptorum peritissimi Is. Casau- 
judicis, sententia in hae etiam causa maxime notanda. bons aeu. 
Quare Parkerus hune inter eos numerat, quos omnes Ig- 
nati Epistolas fietitias docuisse vult: sed hoc et sublesta 
fide tradit, et levissimo argumento suadere conatur, quod 
Casaubonus de prisea Ecclesiae disciplina locutus, Cypria- 
num testem adhibuit, Ignatium non nominavit: quum in 
Exercitationibus Baronianis S. Ignatium saepe laudet, et 
* nonnullarum ejus Epistolarum antiquitatem novis ratio- 

* nibus se tuiturum" pollieeatur; quas praematura Viri 
maximi morte ereptas nobis fuisse dolemus. 

* Sed unus quidem Vir, caetera doctissimus," ut testatur 
Vedelius, * extra omne dubium ponit suppositionem harum 
* Epistolarum : immo dicere non veretur, Ignatium nullas 
* unquam Ejpistolas scripsisse." De hoc Viro doctissimo 
altereantur Doctores duo, Owenus et Hammondus ; quem 
quas] nee nomine nee scripto notum producunt, et quem 
Anonymum ineditum Hammondus vocat. Est autem ille 
extra omne dubium Robertus Parker k, schismaticus ÁAn- Parker, 
glus. Omnia enim quae Vedelius a Viro illo caetera doc- Us 
tissimo dieta profert, in Parkeri libro secundo de Politeia 


volumine defendit, Lond. 1611. Vid. illius libr. iii c. 2 8 9, c. v $ 7. 
CHURTON. 

k Floruit ille Bilsono Episcopo coaetaneus; exsul in Geldria, ut fertur, 
mortuus est. Editi sunt ejus Libri tres de Politeia Ecclesiastica sine 
nomine loci aut typothetae. 49. r615. CHURTON. 

















Cocus, 
1614. 


Vedelius, 
1623. 


Rivetus, 
1619. 


Chamier, 
1606. 


xxxi RECENTIORUM JUDICIA 


Ecclesiastiea capite decimo tertio reperiuntur. Non est 
igitur alius Vedelii Vir doctissimus quam Robertus Parker 
nostras, sehismaticorum coryphaeus, quem Vedelius, quum 
refutare vellet, et Genevensis disciplinae summum patronum 
fuisse nosceret, honoris causa nominare noluit. Hie autem 
Parkerus tredecim rationibus Epistolas Ignatu fictitias 
esse probare eonatur: eujus eonjeeturis Dallaei Dissertatio 
maxime locupletata est. 

Post hune Robertus Coecus! etiam nostras edidit Censu- 
ram quorundam Seriptorum Veterum, in qua quoteunque 
aut quaecunque firma sententiae suae probandae argumenta 
attulit, id tantum revera probare putavit, * Epistolas 
* [gnatii aut esse supposititias, aut corruptas." 

Quum haee ita se haberent, Nicolaus Vedelius, Professor 
Genevensis, rem totam ad examen revocavit: Apologiam 
pro Ignatio seripsit, novam Editionem adornavitm, Exerci- 
tationibus et Appendiee Epistolas illustravit. "Tres igitur 
ile Latinas omnino rejecit, quod * nimis aperta ipsarum 
* suppositio ei videretur."  Reliquas Duodecim 1n duos 
Libros distinxit, quorum prior continet Epistolas Genuinas, 
posterior Supposititias. Genuinas tantum agnoscit Septem 
illas ab Eusebio memoratas ; reliquas Quinque aut perperam 
inseriptas, aut plane supposititias esse statuit. Praeterea 
in ipsas Septem genuinas non pauca irrepsisse stellionum 
audacissimorum vestigia testatur: quae Notulis quibusdam 
in margine positis jugulavit. 

Quare Andreas Rivetus, lieet in tertia editione Critici 
Saer| eensura Roberti Coci sit adjutus, moderatissimam 
tamen sententiam amplecti se profitetur, scilicet, * esse 
* plerasque Epistolas Ignatii, ad minimum Septem ; sed 
* hoe tempore non haberi nisi adulteratas, et multis in 
* locis interpolatas." ΕΠ Daniel Chamierus, in Responsio- 
nibus ad Testimonia a Bellarmino adducta, auctoritatem 


! Ecclesiae Leodiensis Vicarius, Coll. Aen. Nasi olim socius. 

" Omnium locupletissima Graeco- Latina Genevensis anno 1623 est Editio, 
a Nicolao Vedelio adornata: qui Latinum Maestraei textum in margine 
passim correxit, Exercitationes pro antiquitate Catholiea adversus Baronium 
et Bellarminum singulis Epistolis attexuit, Apologiam pro Ignatii scriptis 
praemisit, et Criticas Notas vice Appendicis toti Operi subjecit. USSER. 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. xxxiii 


lgnatü nunquam declinat. Semel tantum ait, * Epistola 
* ad Antiochenses viris doctis non videtur legitima, quia 
* ab Hieronymo non annotata in censu Operum Ignatii, 
* ipsisque adeo Veteribus sit incognita." 

Daniel Heinsius ad Novum "Testamentum, Ejpistolas Heinsius. 
quasdam earum quae editae sunt, Ignatii revera fuisse in- !695- 
dicat, alias non item. Gerardus Joannes Vossius, de natali G.J. Vos- 
anno Christi, sect. 41, * Alii respondent Ignati Epistolas om 
* esse supposititias, nee ulli ante Nieaenum Concilium 
* memoratas. Itane vero? Quasi non meminerit earum 
* [renaeus lib. v cap. 28, et eo antiquior ipsique par 
* [gnatio. Polycarpus, apud Eusebium, lib. 11 cap. 36, ut 
* de Origene taceam, qui quiddam inde adducit, Homil. 6 
* m Lucam." ; 

Petrus autem Halloixius Jesuita non tantum omnes Halloix. 
Graecas genuinas et germanas esse operose contendit; sed !699 
et de tribus Latinis ita judicium. suum profert: *€ Nec ita 
* certae sunt, ut indubitatam fidem apud omnes merean- 

* tur, nee ita incertae, ut omnem perdant." Alter tamen 
Dionysius Petavius, licet ejusdem ordinis. —*€ Constat," Petavius. 
inquit, * omnes Ignatii Epistolas interpolatas fuisse. Nam 

* pleraque ex illis loca ab Antiquis laudata, vel in eis 

* minime reperiuntur, vel longe aliter concepta?." 

Et denique Walo Messalinus: «Apud me constat omnes Walo Mes- 

* illas Ignatii Epistolas supposititias esse, vel certe multis Sun Ee 
* locis interpolatas;" et aliqua recitat, quae * satis evin- 1641. 
* eunt," inquit, * non posse illuh Opus Auctor quem 
* ementitur adscribi." Ace rursus, * Epistolae illae natae 
* et suppositae videntur, cirea initium aut medium secundi 
* saeculi ; quo tempore primus singularis Episcopatus supra 
* Presbyteratum introductus est." 

Hue usque Virorum doctorum judicia, sive eonjeeturae 
potius progressae sunt, dum Editio una Graeca, lieet ex 
duobus MSS exemplaribus, et una etiam Interpretatio 
Latina Vetus, illi satis apte respondens, aut ab aliis ad 
Graecos illos Codices reformata, exstaret: de quibus con- 
jecturis, nonnulla notatu non indigna visum est observare. 


" [Aliter, post Usserii editionem, judicavit Petavius. Vide infra, p. 
xxxviii, et conf, de Eccl. Hierarchia, I ii 14.] 


VOL; I. e 





Parker et 
Salmasius. 


XXXlV RECENTIORUM JUDICIA 


Primo, Sententia decretoria Parkeri et Salmasu, qui 
statuunt omnes Epistolas sub nomine Ignati editas, esse 
plane supposititias, minime ferenda est: tum quod eorum 
argumenta nihil aliud evineunt quam quod a caeteris statu- 
itur, nempe omnes aut supposititias esse aut interpolatas ; 
(quum enim adhue nescirent qualis revera interpolatio fuerit, 
quiequid illis displicuit, potuit ad interpolationes perti- 
nere;) tum quod Parkerus statuat, neminem ante Conci- 
lium Nieaenum earum meminisse, quod. apertissime falsum 
est. 

Secundo, Ingens diserimen inter Tres Latimas et Duo- 
decim Graecas Epistolas recte observatum est; et Latinae 
primum emissae ab universis fere merito sunt rejectae: 
tum quod Graecis omnibus fuerint incognitae, neque Grae- 
cismum omnino redoleant, ut non ab Interprete, sed Auctore 
Latino videantur profectae; tum quod in vetustissimis 
Vulgatae Versionis MSS Codicibus non inveniantur, et 
seorsim aliquando seriptae sint, et inter Latinos a Bernardo 
aut Pseudo-Dextro primum memoratae; tum denique quod 
vix rationi temporum videantur consentire, aut. cum insti- 
tutis Ignatii quiequam commune habere: * pro quibus 
* frustra nonnulli pugnare aggressi sunt ante aliquot an- 
* nos," ut recte judicavit Philippus Labbaeus. 

"l'ertio, Ne ipsae quidem Graecae Duodecim parem aucto- 
ritatem sibi vindieant; et recte posita videtur distinctio 
inter Septem Epistolas, quae sunt ab Eusebio memoratae, 
reliquisque antiquissimis Patribus frequenter laudatae, et 
Quinque alias, quae non nisi post aliquot saecula ab ullo 
Graeco seriptore agnitae sunt, atque ideo jure vel in du- 
bium voeantur, vel etiam plane rejiciuntur: idque non 
tantum, quia verisimile non est, eas Eusebium, si ejus aevo 
exstitissent, latere potuisse, aut ab eodem, si ipsi cognitae 
essent, praeteriri; sed etiam, quia vel ob modum loquendi, 
ab Eusebianis multum discrepantes apparent, vel ob mate- 
riam doctrinae, institutis et moribus posterioris Ecclesiae 
magis consonae, et Ignatianis Eusebio memoratis sola imi- 
tatione, eaque nimis affectata, similes. 

Quarto, Recte animadversum est a quamplurimis, etiam 
illas Septem antiquissimas et maxime genulnas Epistolas 














DE S. IGNATII EPISTOLIS. XXXV 


in Editione Graeca tune temporis vulgata, interpolatas et 
corruptas fuisse: idque eum loca a veteribus Patribus ad- 
ducta, quae in ea Editione aut non comparent, aut non 
recte repraesentantur, tum alia etiam non pauca, quae 
neque antiquitati neque sententiae S. Ignatii congruunt, 
neque tenori Epistolarum satis convenienter inseruntur, 
planum faciunt. i; 

Quinto, Industria Vedelii quam ad loca in Epistolis 
Eusebio memoratis corrupta et interpolata indicanda, et a 
genuinis secernenda adhibuit, si conatum spectemus, lau- 
danda, si eventum sive successum, parvi quidem aestimanda 
videatur. "Tanta enim diligentia hoe tandem effectum est, 
ut ex una parte inserta et interpolata pleraque praetermit- 
tantur, ae pro genuinis retineantur; ex altera vero, ger- 
mana atque genuina saepiuscule pro ascititiis notentur et 
rejieiantur. Quamvis igitur quamplurimi optimas Ignatii 
Epistolas corruptas esse judiearent, hactenus tamen ad 
genuinas a corruptelis certo aliquo criterio vindicandas 
parum aut nihil est effectum. — Ut verum illud sit quod a 
Dallaeo observatur, * Nisi sincerius exemplar Usserius et 
* Vossius nacti essent, nulla plane spes superesset Inter- 
* polatoris aliena. a veris Scriptoris internoscendi et secer- 
* nendi." 

Quare Jacobus Usserius, Archiepiscopus. Armachanus, 
Hiberniae Primas, Vir mirae in his rebus perspicaciae fidei- 
que, quum videret talibus conjecturis nihil effici, animad- 
verteretque tres in Anglia nostra "Theologos olim. locum 
quendam ex Epistola Ignatii a "Theodoreto citatum?, nee in 


9 In vulgatis nostris Codicibus, Latinis pariter et Graecis, luculentum 
illud testimonium desiderari vident omnes, ex Ignatii Epistola ad Smyr- 
naeos, a ''heodoreto, in 39 Dialogo qui 'Aza04s inscribitur, depromptum. 
Εὐχαριστίας καὶ προσφορὰς οὐκ ἀποδέχονται, διὰ τὸ μὴ ὁμολογεῖν τὴν eüxapi- 
στίαν σάρκα εἶναι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν 
ἡμῶν παθοῦσαν, ἣν χρηστότητι ὁ Πατὴρ ἤγειρεν. Cujus sententiae priorem 
partem, ἃ Guilielmo Widefordo, sub annum Domini 1396 ita citatam inve- 
nio. *'Considerate qualiter Anthropomorpbi a communione et oratione 
* Sanctorum recedunt; propter quod non habent confiteri Eucharistiam 
* carnem esse Salvatoris." PPosteriorem, a Roberto Lincolniensi Episcopo, 
circa annum 1250, ita: * Est enim Eucharistia, secundum beatum Igna- 
* tium, caro Salvatoris nostri Jesu Christi pro peccatis nostris passa, quam 
** benignitate Pater resuscitavit." Utramque vero, a Johanne Tissingtono 


e 2 


Usserius. 


1644. 


ΧΧΧΥῚ RECENTIORUM JUDICIA 


Editione Graeca aut Vulgata Versione tunc repertum, 
eodem plane modo, quo a '"Theodoreto productus fuerat, 
laudasse; cireumspicere coepit, num forte in Anglia exem- 
plar aliquod. Latinum adhuc delitescens reperiri posset, ex 
quo sua tres illi Theologi hauserunt, et loca reliqua a 'Theo- 
doreto aliisque antiquis Patribus citata, integra comparerent. 
Quum, ecce, libros duos MSS nactus est, e publiea Collegii 
Gonvilh et Cau apud Cantabrigienses nostros unumP?, e 


Franciscano, hunc in modum recitatam.  * Considerate qualiter [ Anthro- 
** pomorphi] a communione et oratione Sanctorum recedunt ; propter non 
** confiteri Eucharistiam carnem esse Salvatoris, quam Pater sua benigni- 
* tate resuscitavit. Contradicentes huie dono, perscrutantes moriuntur. 
** Decens est a talibus recedere, e£ nec communiter nee seorsum cum eis 
* Joqui."^ USSER. 

P [n 4? 756, 56 Catal. MSS Angl. 395, vel I 37 Catal. Coll. Caiensis, 
cujus Libri titulus sic se habet : 

Liber Epistolarum. S. Ambrosii, Episcopi εἰ Doctoris summi 81, et Episto- 
larum. S. Dionys Martyris undecim. mwwmero, et. Epistolarum S. Ignatii 
Episcopi et Martyris muwmero 17. .Donatur communi Librariae Sociorum 
Collegii Ammunciationis B. Mariae in Cantabrigia per Magistrum Walterum 
Crome, Sacrae Theologiae Professorem, quondam. Socium. ejusdem. Collegii, 
anno Domini 1444. vn festo S. Hugonis. 

Epistolae S. Ignatii ibi hoc ordine occurrunt. 

I. Smyrnaeis. . 

2. Smyrnaeis a 'Troade Polycarpo. 

Ephesiis. 
Magnesiis. 
Philadelphicis. 
Trallesiis Asiae. 

7. Epistola Mariae Proselytae Chassaobolorum ad Ignatium, Episcopum 
Antiochiae. 

8. Responsio Ignatii Mariae Proselytae super eadem Epistola. 

9. "Tharsensibus. 

10. Antiochenis. 

11. Eroni, Diacono Ecclesiae Antiochenorum. 

12. Martyrium S. Ignatii, Episcopi Antiochiae Syriae. Epist. xii. Sic 
enim ibi appellatur. 

13. Romanis. 

Scripsit Beatus Ignatius Smirnaeis a Troade, Polycarpo à Troade, Ephesiis 
« Smyrna, Magnesiis a Smyrna, Philadelphicis α Troade, Tralesiis a 
Smyrna, Mariae Proselyjtae αὖ Antiochia, Tarsensibus a. Philippensibus, 
Antiochenis a, Philippensibus : Eroni Diacono a Philippensibus, Romanis & 
S.... [Smyrna Martyriwm. Sancti Ignatii cum Epistola ad. Romanos, 
scripta, ab ipso ad. populum. Romanorum. 

14. Joanni Evangelistae, 














DE S. IGNATII EPISTOLIS. xxxvil 


privata D. Rüchardi Montaeutii Norvieensis nuper Episcopi 
Bibliotheca alteruma, qui Ignatu Epistolarum Interpreta- 
tionem a Vulgata Latina diversissimam continebant. | Et 
statim collatione facta, testimonia Patrum omnium qui 
intra quinque, ut ait, post. Christum saecula floruerunt, ἃ 
Graecis Latinisque Codicibus dissidentia, cum hae Versione 
optime convenire, et multa a Graeculis posterioribus in- 
serta et intertexta ab eadem pariter abesse conspexit. 
Jam vero non ex levibus conjecturis, aut ex sententia sua, 
ut Vedelius, sed ex Veteris Versionis fide Graecas Ignatii 
Epistolas recognovit, assumenta stellionum a genuinis facile 
et aperte secrevit; Polycarpianam illarum Syllogen ita ex- 
eudendam curavit, ut minio in textu Graeco laciniae illae 
signarentur, quas a recentiori Interpolatore assutas fuisse, 
Veteris Latini Interpretis, tune primum ab ipso editi, 
indicio deprehenderat. Felix hoc quidem inceptum; quo 
Reverendus Senex, cum ingenii, judien, et doctrinae spe- 
cimen singulare exhibuit, tum Eocclesiae utilissimam, et 
hisce temporibus maxime salutarem operam praestitit. 

Id vero ad cumulum accessit, quod vir praestantissimus 
et omni doctrinae genere admodum excultus, Isaacus Vos- 
sius, Graecum exemplar (quod, opinor, infinitae lectionis 
Turrianus centum fere annis ante viderat, et vetustissimum 
emendatissimumque esse testatus est) e Medicea Bibliotheca 
exscriptum produceret, viris doctissimis amicissime com- 
municaret, et quoniam Latinae versioni ab Usserio pub- 
licatae apprime consonum animadvertit, cum ea simul im- 
primendum ac notis illustrandum curaret. Quae quum tam 


I5. Joanni Evangelistae. 
16. S. Mariae. 
17. Ignatio Sancta Maria. 
De hoc Codice rectissime haec annotavit D. Pearsonus: * Ordo hic 
Latinarum idem est cum ordine Graecarum in Codice Mediceo: licet 
** Usserius eas ediderit eodem ordine, quo Graecae Interpolatae editae sunt. 
** Unde non minima Epistolae ad Polycarpum injuria facta." SMITH, in 
Praefat. suae Edit. Ignatii, 49 Oxon. 1709. 

Hujus Codicis lectiones variantes humanissime ad usus meos exscripsit 
Vir reverendus Johannes Jacobus Smith, A.M. Coll. Caiensis Socius. 

? Ubi hie Codex jam reperiendus sit, ne investigando quidem expiscari 
possum. SMITH. 


Vossius. 


1646. 


Sarravius. 


1647. 


Rivetus. 


1619. 


Petavius. 


Fabrotus. 
1649. 


Salmasius. 


xxxviii RECENTIORUM JUDICIA 


amice conspirarent, non dubitavit asserere doctorum viro- 
rum Par, easdem Epistolas tandem nos habere, quas habuit 
Eusebius, quas edidit Polycarpus, quas seripsit Ignatius. 

Quam viris eruditis grata fuerit haee Vossn editio, vel 
inde patet, quod Claudius Sarravius, senator Parisiensis, 
ab 1pso in notis obiter laudatus, ei haec rescripserit: ** Ago 
* taque gratias, ago gratias tibi summas, mi Vossi; aeter- 
* num enim me tibi devinxisti tanto et tam praeclaro erga 
* jmmerentem testimonio. Video enim ibi famam meam 
* aeternitati consecratam, eo monumento, quod saxa et 
* marmora duratione vincat." 

Quare statim. ex Protestantibus Andreas Rivetus, quum 
el Usserius novam Ignatii ex veteri libro editionem com- 
munieasset, in ultima Critici sui Saeri recognitione illius 
judicium secutus est; et ex Jesuitis Petavius, Graecis 
Vossu et Latins Usserü conspectis, * Haec," mquit, 
* prudens et justa suspicio est, illas esse genuinas Ignatii 
* Epistolas, quas antiquorum consensus illustribus testi- 
* moniis commendatas et approbatas reliquit." Idem etiam 
judicium. Nicolai Fabroti fuit, ut ostendunt notae ejus ad 
Anastasium; * S. Ignatius, Epistola ad Ephesios (edidit 
* eruditus vir Isaacus Vossius)" et statim, * pseudo-Igna- 
* tius in Epistola ad Antiochenos;" et alibi, ** Vetus Inter- 
* pres Epistolae ad Philippenses, quae S. Ignatio adsceri- 
* bitur." Ita ille genumas Epistolas a spuriis saepe dis- 
tinguit, ut in Editione Vossii distinguuntur. 

Salmasius vero, Editione Usserü perspecta, et Codice 
Mediceo, antequam  ederetur, viso, auctoritati Igmatu 
iniquior factus est: Ecce enim in Apparatu ad Libros 
de Primatu Papae, [Lugd. Bat. 1645.] * Varias," inquit, 
diversi temporis ejus operis interpolationes esse factas 
multis ostendit Reverendissimus et doctissimus Vir, Ja- 
eobus Usserius, Armachanus. Quale autem ab Auctore 
primum prodiit,ne genuinum quidem Ignatii esse, pos- 
sum omni asservatione confirmare." Haec paullo sedatius. 
Quae non longe post sequuntur, Salmasium magis sapiunt. 
^ Qua autem aetate vixerit hic impostor, qui nomen Ig- 
^ natii ementitus est in istis Epistolis conscribendis, in- 
^ quirendum est. Nam Ignatium non esse earum aucto- 


€€ 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. XXXIX 


* rem, tam certum puto quam me haee scribere." Hic 
sane purum putum Salmasium habemus. Ad tempus 
autem quod attinet, impostorem eodem cum Valentino 
vixisse suspleatur; imperante, nimirum, Antonino, aut 
certe sub Marco Aurelio. Atque haec est summa senten- 
tiae Salmasianae. lpse autem quum haee in Apparatu tam 
strenue asseruisset, in ipso opere auctoritate Ignatii saepius- 
cule utitur. Quae quum vidisset Claudius Sarravius, Sarravius. 
aurem Salmasio vellit et admonuit: * Non placet, quod ea 
* jn Apparatu eulpes, quae in ipso opere laudas. De 
* [gnatianis Epistolis intelhso, quas in Apparatu, qui 
** prior legitur, merito τῆς νοθείας revincis: et tamen earum 
* auctoritate postea saepiuscule uteris, quasi essent legiti- 
* mae, nee titulus auctorem mentiretur. Saltem de ista 
* tua sententiae mutatione aliquid significasses." Epist. 
p. 181. Haee, opinor, in. Sarravio, maximo Salmas 
hyperaspista, etiam ill ferre possunt, qui eadem in Ham- 
mondo non ferunt. 

David etiam Blondellus, ut ipse in Praefatione Apologiae Blondellus. 
[Amstel. 1646] fatetur, quamprimum Epistolarum pri- 
orum Sex Isaacus Vossius copiam fecit, eas avidis oculis 
hausit, manu propria descripsit, cum citatis a Veteribus 
locis studiose contulit, saeculo nostro gratulatus, quod 
illud ipsum exemplar, quo ante 1300 annos usus erat Eu- 
sebius, novam ipsi propediem affulsuram lucem sponderet. 
Sed postquam attentiore animo singularum et phrasin et 
materiam et ordinem expendit, blandientes antea spes 
pudibundus abjieere coactus, bonae Patrum fidei impu- 
denter illusum doluit, et argumentis quibusdam a priori, 
quam de Ignatianis Epistolis imbiberat, opinione depulsus, 
eas omnes supposititias eredere coactus est. Ipsum autem 
impostorem, qui Ignatii Martyris nomen Septem, Eusebio, 
Athanasio, Hieronymo laudatis, Epistohs appinxit, longe 
post annum centesimum quadragesimum quartum, adeoque 
post Clementis Alexandrini, toto fere centenario Igmatio 
posterioris, obitum, produsse tradit. 

Antequam haee a Blondello ederentur, postquam vero 
ab opinione, quam e Mediceo Codice primum imbiberat, oue 
depulsus est, sententia ejus Hugoni Grotio, viro maximo, 1643. 





Usserius. 
1647. 


xl RECENTIORUM JUDICIA 


innotuit; qui, quid de ea sentiret, in Epistola ad Gerar- 
dum Vossium data protinus significavit: ** Blondellus, 
* magnae vir diligentiae, sed suae parti super aequum 
* addietus, quid de Episcopis et Presbyteris sentiat ex 
* seriptis ejus antehac editis non obscurum est.  Im- 
* primitur nune apud Blavium liber ejus specialiter de eo 
* argumento. Cognovi autem ex sermone 1psius, omnimodo 
* acere eum hoe velle, ut aliquid reperiat unde famam 
* spargat, te in ea re plane secum sentire.  Ignatn 
* Epistolas, quas filius tuus ex Itala attulht, puras ab 
* omnibus us, quae Eruditi hactenus suspecta habuere, 
* ideo admittere non vult, quia, Episcopatuum vetustati 
* clarum praebent testimonium. — Argumento autem non 
* alio utitur, quam. quod in 115 verba quaedam appareant 
elegantiora quam solent in Apostolorum scriptis repe- 
rin, quales sunt ἀξιέπαινοι, ἀξιομνημόνευτοι, et similia. 
* Dixi ego, paris monetae vocabula non pauca esse in 
* Clementis Epistola, quam suspectam non habet: ad- 
* haesisse haee ills ex lectione Graecorum qui nitidius 
** seripserant.^ 

Quamprimum autem Blondelliana im lucem prodirent, 
et Isaacus Vossius Codicem Mediceum, quem tam feliciter 
ediderat, tam male tractatum videret, statim Epistola ad 
Rivetum rationes perseripsit, cur eum non omnino per- 
* movere potuerint Argumenta illa, quae David Blondellus 
* ad evertendam Epistolarum Ignatii veritatem attulit." 
Huie Epistolae Blondellus Annotata sua adspersit, et prae- 
terea stricturas quasdam ad Vossii notas ante editas; quibus 
altera prolixiori Epistola ad Rivetum pariter missa Isaacus 
accurate respondit. 

Quinetiam Archiepiscopus. Armachanus in Appendice, 
proximo post Blondelli Apologiam anno edita, mirari satis 
se non potuisse profitetur, duos hos magni nominis viros, 
Salmasium et Blondellum, conjecturis suis tantum tribu- 
isse, quum Polyecarpi ad Philippenses literas, quibus Igna- 
tianas a se subjectas fuisse ipse confirmat, germanas fuisse 
fateantur, et has ipsas quae Ignatio tribuuntur Epistolas in 
Mediceo Codice a novitiis assumentis demum liberatas, non 
minus quam Polyearpi ipsam, Eusebii temporibus in om- 





DE S. IGNATH EPISTOLIS. xh 


nium manibus fuisse non negent; in hisce tamen effingen- 
dis Impostorem aliquem nomen Ignatiu ementitum esse, 
eonfidentissime pronuntient. Pupugit Blondellum severa 
haee mitissimi Senis reprehensio, admirantis tantam ex 
levibus eonjeeturis confidentiam : quare Epistola ad eum 
data, et quatuor produetis argumentis, quae ipsum sen- 
tentiam mutare vetarent, haerere se etiamnum  profes- 
sus est. 

Postea insignis admodum "Theologus, Henricus Ham- 
mondus, quum videret 'lTheologicas "Theses in. Gallia pro- 
positas, proclamantes, litem et controversiam de Episco- 
porum supra Presbyteros praerogativa definitam jam videri 
a Viris longe doctissimis Domino Salmasio et Blondello ; 
Dissertationes Quatuor, quibus Episcopatus jura ex 5$. 
Seripturis et primaeva Antiquitate adstruuntur, edidit, 
(Lond. 1561) et earum secundam de Ignatii scriptis insti- 
tuit. In illa autem Dissertatione, primo quiequid ad has 
Ignatio abjudieandas Epistolas dictum est, solenniter ad 
examen vocavit: secundo quaedam addidit, quae earundem 
auctoritatem stabiliant. 

Ad haee Hammondi nihil Salmasius, nihil Blondellus 
reposuit. Domi autem "Theologus, Joannes Owenus no- 
stras, in Praefatione quadam' Anglice scripta multa in 
Hammondiana Ignatii Defensione culpat; quae peculiari 
seripto5, lingua etiam nostra Hammondus defendit. Non 
tamen Owenus eorum sententiam probat, qui Epistolas 
omnes Ignatianas tanquam fietas et supposititias absolute 
condemmant: immo in earum aliquibus * suavem et gratio- 
* sum," ut nostrates loquuntur, «fidei, dilectionis, sane- 
* titatis, et zeli Dei spiritum spirantem et operantem" 
agnoscit. Ministri etiam Londinenses cum Seulteto, Ve- 
delio, et Riveto professi sunt, se minime omnes reprobare ; 
sed ita de corruptelis locuti sunt, ac si Editiones Usserni 
Vossiique nunquam vidissent: certe quid de Epistolis de- 
faecatis sentirent, minime indicarunt. 


τ [Vid. librum inscriptum, ZAe doctrine of the Saints! Perseverance ex- 
plained. and, confirmed. Lond. 1624 fol.] 

* [Answer to the Animadversions on the Dissertations touching Ignatius's 
Epistles. Lond. 1654. 49.] 


VOL. I. t 


Hammon- 
dus. 


Owenus. 


Raynau- 
dus, 1623. 


Albertinus, 
1655. 


Dallaeus. 


Morinus, 
I6a5. 


Bochartus, 
1663. 


Dallaeus, 
1654. 


xlu RECENTIORUM JUDICIA 


"Theophilus autem Raynaudus in Erotematibus negat 
Epistolam ad Mariam Deiparam esse Ignatianam. —*€* Epi- 
* stolam tamen," inquit, *ad Mariam Cassoboliten esse 
* S. Ignatii foetum genuinum, extra controversiam pono; 
* quiequid contrarium pauci quidam Sectarü effutive- 
56a t. 

Edmundus etiam Albertinus Ussern Responsionibus et 
Hammondi Dissertationi minime acquievit, sed in Libris 
de Eucharistia Latine editis decretoriam sententiam in 
haee verba protulit: * Non negaverim Ignatium Epistolas 
* aliquas scripsisse; sed si quas scripsit, illae. perierunt ; 
* et plures aliae sub illius nomine circa medium secundi 
* saeculi compositae sunt, ae incaute et absque examine 
* a Veteribus receptae." Et eodem anno Johannes Dal- 
laeus, libro de Jejuniüis et Quadragesima tertio, (Daven- 
triae, 1654) * Totum hoe quod Ignatiü nomine circum- 
* fertur Epistolarum opus supposititium esse, sanctissimo- 
* que Martyri non paucis post ejus mortem annis falso et 
* per fraudem adscriptum fuisse, tam evidentibus patet 
* documentis, ut mirum sit, hanc 1mposturam homines eru- 
* ditissimos tam diu latere potuisse;" et de Sex illis, quas 
Usserus voluit esse vere Ignatianas, * Sed quod magni 
* Vin pace dictum sit, ne istae quidem, quas ille pubh- 
* eavit, a meliori quam caeterae manu esse videntur." 

Interim tamen non est omittendum, nobilem in Theo- 
logia Critieum, Johannem. Morinum, collatis diversis Edi- 
tionibus ex Augustano et Florentino Codicibus depromptis, 
in aliam. plane diversam maximeque mirandam sententiam 
incidisse. «€ Antiqua," inquit, * Ignatianarum Epistolarum 
* Editio genuinum textum nobis exhibet, nova vero man- 
* eum et interpolatum." [De S. Eecles. Ordin. P. II ii 11.] 

Samuel autem Bochartus, vir doctissimus, in ingenti 
opere, Hierozoico, Epistolam ad Romanos, Eusebio visam, 
probatam, atque defloratam, non ante Constantini Impera- 
toris aevum scriptam fuisse, asserere non dubitavit. 

Tandem Johannes Dallaeus, Theologus e Gallia celeberri- 
mus, plurimisque in hoe praesertim genere controversiarum 
elaboratis operibus notissimus, non contentus iis quae de 
manifesta impostura obiter, libro de Jejuniis, monuerat, et 











DE S. IGNATII EPISTOLIS. xhu 


in novam plane sententiam de aetate Impostoris delapsus, 
miraque suae conjecturae dulcedine captus, controversiam 
hane magma animi contentione redintegravit, et grandi 
volumine adversus omnes quarumeumque S. Ignatii Episto- 
larum defensores late disputavit. Sub ejus enim nomine 
prodierunt * De Seriptis quae. sub Dionysii Areopagitae. et 
* Ignatii Antiocheni nominibus circumferuntur, Libri Duo: 
* quibus demonstratur," uti praefert "Titulus, *illa subdi- 
* titia esse, diu post Martyrum, quibus falso tribuuntur, 
* obitum ficta." (Gen. 1666.) 

Et quidem de indubitata suppositione scriptorum Dio- 
nysii Areopagitae Dallaeo plane assentitur Pearsonus ; 
idque putat ante Dallaeum, Sirmondum, Petavium, Lau- 
noyum, Morinum, aliosque, vel ipsis Pontificiis persuasisse. 
Sed de aetate Auctoris, qui ea scripsit et Areopagitae 
supposuit, quicunque fuit, ab eo prorsus dissentit. 

De Ignatio duplieem Dallaeus proponit quaestionem, 
quarum prima haee est, * An omnes Epistolae, quae sub 
* ejus nomine cireumferuntur, ejusdem sint parentis ?" 
Hane negat; neque Pearsonus affirmat, aut de ea litem 
movet. Secunda quaestio est, * An earum Epistolarum, 
* quae sunt ab Eusebio et Hieronymo memoratae, vere 
* guctor sit vir sanctissimus Ignatius, qui anno Trajani 
* undecimo martyrium Romae fecit?" Hanc ille pariter 
negat: Pearsonus nullo modo negandum putat, et omni 
asseveratione potius affirmat, 

I. Seripsisse aliquas Epistolas, non negat Dallaeus; et 
ne talis ipsi affingatur sententia, summopere cavet. 

II. Epistolas eas, quas nune habemus in Editionibus 
Usseriüi et Vossii ab assumentis liberas, easdem omnino 
esse, quas habuit Eusebius, cum Blondello suo fatetur 
Dallaeus. 

III. Epistolas illas, quas habuit Eusebius, ab Ignatio 
scriptas fuisse negat; ab Impostore aliquo fietas et sup- 
positas affirmat. ^ Impostorem illum, non circa medium 
secundi saeculi, ut Albertinus; non sub Antonimo vel 
M. Aurelio, ut Salmasius; non statim post Clementis 
Alexandrini dormitionem, sive centum ab Ignati morte 
annis, ut Blondellus ; sed praecipiti tertio saeculo Epistolas 

f 2 


Pearson, 


1672. 


xhv RECENTIORUM JUDICIA 


effinxisse, et opus effietum in lucem exisse circa terti 
saeculi finem, vel quarti initia, hariolatur. 

IV. De numero Epistolarum quae Eusebio memoratae 
sunt, aliquando dubitat Dallaeus, easque Sex Septemve 
saepe nominat; ex vulgari, scilicet, opinione Septem, ex 
singulari Usserü sententia Sex: aliquando numerum satis 
eonfidenter assignat, et Sex tantum asserit. ** Quod 
* vero," inquit, * vulgo putant quandam ab Eusebio me- 
* morari seorsum ad Polyearpum scriptam, doctissimus 
* Usserius hane non diversam, sed unam et eandem 
* revera cum Epistola quae est ad Smyrnaeos, ab Eusebio 
* intelligi, et aeutissime conjicit, et ex Hieronymo de- 
* monstrat. Et hane merito ab Epistolarum ab Eusebio 
* dictarum censu expungendam colligit; numeratque inter 
* eas, quas nondum Eusebun et Hieronymi temporibus 
* exstitisse validissime probat." Hane igitur Epistolam 
ad Polycarpum ab alio Impostore sub quinto saeculo fictam 
putat. 

Pearsonus vero nee priorem, nee posteriorem hujus 
Epistolae Fietorem agnoscit; et inter Septem Eusebio 
memoratas, et a se defendendas omnino numerandam 
censet: easdem omnes in Polycarpiana Xvrayoy; collectas, 
Epistolae ejus, in conventu Asiae per aliquot saecula pub- 
lice lectae, subjunctas, et ἃ S. Martyre conscriptas fuisse 
asseveranter contendit. Sententiam Dallaei de Impostore 
primo, Sex Epistolas post ducentos ab Ignatn martyrio 
annos in lucem proferente, et secundo, illam ad Polycarpum 
post ducentos etiam alis parturiente, figmentum, immo 
portentum esse judicat. 

Pro tnbus Usserü, quatuor diversas lgnati editiones 
olim obtinuisse statuit. Prima fuit germana, Epistolarum 
tantum Septem; a Polyearpo edita, et ipsius Epistolae 
ad Philippenses subjecta, lrenaeo, Theophilo, Origeni, 
Eusebio, Athanasio, Chrysostomo, Hieronymo, "Theodo- 
reto, Gelasio, Ephraimo, Antiocho cognita. Secunda fuit 
earundem Epistolarum Septem, sed interpolata: qualis in 
suot exemplar Graeco MS. exstat, Stephano Gobaro, 


t Habeo exemplar MS. Graecum, mihi a Viro docto et Antiquitatum 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. xlv 


Anastasio Patriarehae. Antiocheno, et Chronici Alexan- 
drini consarcimnatorl conspecta. "Tertia editio fuit, ex 
Septem genuinis, et Quatuor fictis seu supposititiis con- 
flata; qualis in Mediceo Codice, et Interprete Usseriano 
comparet, Johanni Damasceno, et Antonio usurpata. 
Quarta denique fuit, ex Septem interpolatis et Quinque 
supposititiis constans, addita scilicet. Epistola ad Philip- 





penses, postremo loco ficta; qualis in Augustano Codice 
et Nydprueciano repraesentatur, et a vulgato Interprete 
redditur, Anastasio Presbytero, et Adoni Viennensi visa. 
Dissertationem  Dallaei totam, quanta quanta est, ad 
examen vocavit, rationes momento suo ponderavit, singula 
quae Ecclesiae SS. Patres ullo modo spectant excussit, 
omnia quae auctoritatem S. Ignatnu confirmare possint 
exposuit, quae labefactare videantur, refelht et refutavit. 
Ita fidem suam perfecte liberans, hisce verbis praestitam, 
* Quum magna diligentia usus sit vir doctissimus, ut nihil 
* ageret; ego non minori mihi utendum putavi, ut eum 
* nihil egisse omnibus appareat." Vindiciarum Partis 175, 


Cap. 6. [p. 193 ed. Churton.] 


EX ALIORUM SCRIPTIS EXCERPTA. 

[J. E. Grabu, imn Spicil. Patr. ἢ p. 56.] ΕΠ sane 1d Grabius, 
omnibus apparet, nisi praejudieio quodam praepeditis metu- 999. 
que, ne, si S. Martyris Epistolas admittant, una cum iis 
sacrum Episcopalem Ordinem, quem semel citra necessi- 
tatem temere abjecerunt, et adhue recusant, admittere 
teneantur, a S. Apostolis, et promde ab ipso Spiritu S. 
institutum. Hunc enim Ecclesiasticae dignitatis apicem 





in omni Epistola laudat B. Martyr, huie omnes 1n Ecclesia 
subjectos esse vult, immo sine hoe ne quidem Ecclesiam 


curioso communicatum, cum assumentis diu post Eusebium immo et Gela- 
sium factis, Epistolas hoc ordine repraesentans. 

Πρὺς TpaAAmaíovs A. 

Πρὸς Μαγνησίους B. 

Πρὺς Φιλαδελφεῖς T. 

Πρὸς Σμυρναίους Δ. 

Πρὸς Πολύκαρπον ἐπίσκοπον Σμύρνης Ε. 

Πρὸς ᾿Εφεσίους s. 

Πρὸς Ῥωμαίους Z. PEARSON. 





M. de la 
Roque, 
1674. 


Bullus. 
Cf. infra 
p. liii. 


Whiston, 
I7II. 


Notton. 


xlvi RECENTIORUM JUDICIA 


dicendam autumat: sine hoc nullam Eucharistiam, quin 
nullum Saeramentum ratum, nullum cultum Deo placitum 
esse pronuntiat. Quicunque igitur Episcopali, ac. omni 
forte, ordine carent, eorum omnino interest, ut S. Ignatii 
Epistolas impugnare haud desistant. Atque hine factum, 
ut Anonymus quidam, quem jam constat Matthaeum de la 
Roque fuisse, Pearsonianas Vindicias ad examen revocare 
aggressus sit. * Sed," ut Johannes Clericus bene notat", 
* illarum rerum periti, utroque opere diligenter perlecto, 
* negarunt eruditum illum virum ulla ratione Pearsonii 
* argumenta labefactasse." 

Erat aliquando Grabio animus, exceptiones La Roquanias 
peculiari seripto diseutere; verum quum id partim a doc- 
tissimo Georgio Bullo, in Defensione Fidei Nicaenae, [Sect. 
ii inf[i $ ro sqq.] partim a Nicolao le Nourry, tom. i 
Apparatus ad Bibliotheeam Maximam Patrum, aliisque 
factum vidisset, a proposito destitit. 

[J. Clerici, in. Dissert. de Epp. Ignatianis. Patt. Apost. 
H p.501 Amst. 1724.] Vir autem doctissimus Guilielmus 
Whiston, quum videret cireumferri duo Ignatianarum Epi- 
stolarum. Exemplaria, de quibus copiose egerat Vir longe 
eruditissimus Jae. Usserius Armachanus, et quorum qui- 
dem alterum brevius genuinum judicaverat, alterum vero 
longius, ut interpolatum, damnarat; existimavit sibi con- 
tra posterius quasi genuinum defendendum, eo quod multa 
in eo legantur quae Arianis dogmatibus manifesto favent; 
alterum. vero repudiandum quasi ab Athanasiano quodam 
mutilatum. ^ Quod si contra contigisset, ut in breviore 
Editione fuisset Arianismus, cujus nullum in longiore 
fuisset vestigium ; continuo hane ro6eí(as insimulasset, 
illam vero γνησιότητος titulo honestasset. ^ Neque haec 
mera est divinatio: quum enim Vir clarissimus, apud se, 
Arianismum esse doctrinam Evangeleam statuisset, et 
contranam Athanasianam, necesse paene erat eam prae- 
ferri Editionem Viri Apostoliei, quae consentanea doctrinae 
videatur, quam ipse probasset. 


[Wottoni in Praef. Clementis R. Epp. Editionis Cantab. 


" In Praef. Patt. Apost. vol. ii. 








DE S. IGNATII EPISTOLIS. xlvi 


1718.] Whistonus pro effraena, quodcunque illi libuerit, 
seribendi licentia, aeriter contendit Epistolas Interpolatas, 
dudum a literato totoque paene Christiano orbe rejectas, 
veras esse ae authentieas S. Ignati Epistolas; easque, 
quas ex celeberrimo Codiee Mediceo edidit Isaacus Vos- 
sius, &e. esse Epitomen ab Athanasio, vel Marcello, vel 
alio aliquo aetatis illius viro, male confectam, ae Chri- 
stianae Ecclesiae obtrusam. s* sk s x x Quae vero ab 
eo dieuntur, facile reducuntur ad stylum vel dicendi 
methodum, materiamque et internos characteres, atque 
externa testimonia, viz. Patrum  citationes, vel eorum, 
quae frequentius in. Antiquiorum scriptis occurrunt, allu- 
siones ad Ignatu Epistolas. 

De stylo autem. Breviorum Epistolarum queritur, quod 
parum Graecus est; et quod plures his Epistolis insunt 
sententiae, quas si ad probatas Graece seribendi regulas 
exigamus, necessum est ut agnoscamus Ignatium ea non 
seripsisse. | Quam futilis vero et nullius ponderis sit haec 
objectio, facile constabit, siquis ad ilud animum suum 
advertat, S. Martyrem Syrum fuisse, non Graecum ; adeo 
ut nemo jure miretur, si saepius apud eum frustra quaerat 
Graecae Linguae idioma. Εὖ ut, quod ego sentio, dicam ; 
51. solae exstarent Epistolae Interpolatae, mihi non levis 
suspicio exoriretur contra earum authentiam, quod dicendi 
modus, verborum ordo ac methodus, ae tota denique Syn- 
taxis, nimis Graeca sint; redoleantque magis quartum, 
quo Epitomen hane, uti vocat, confectam fuisse vult, quam 
primum Eeclesiae saeculum, ae Graecum potius quam 
Syrum gente ae origine sua referant. E contra vero 
Breviorum Epistolarum stylus, dicendi methodus, senten- 
tiarum ae verborum ordo et Syntaxis apprime, multoque 
magis quam Interpolatarum, primaevae simplicitati rudi 
ac immeultae, Syrorum genio, moribusque, et dicendi con- 
suetudini, ipsique Ignatio, qui Martyrii zelo accensus totus 
ardebat, convenire videntur: adeo ut, siquid argumenti 
duci possit ex stylo, a nostra parte id omne sit; dum 
contendimus Breviores esse vere genuinas et authenticas. 
Nobiscum autem senserunt, qui de stylo optime judicarunt, 
et in rebus Criticis maxime versati fuerunt, Usserius, 





xlvi RECENTIORUM JUDICIA 


Pearsonus, Cotelernus, Ludovieus Dupin, et Tillemontius, 
eaeterique, qui ad haee animos suos unquam adverterunt : 
neque aliter sensisset ipse, 51 eas accessisset vacuus prae- 
judieus; aut aliquid de lingua, dicendi modo, moribusque 
Syrorum veterum aut hodiernorum Maronitarum novisset. 

Quod ad Materiam ; Ignatio optime conveniunt ea om- 
nia, quae in Brevioribus Epistolis habentur; in quibus 
non est aliqua temporis violatio, nullaeque in 115, condem- 
nantur Haereses, nisi quas eo tempore invaluisse vel 
saltem ortas fuisse certo novimus, qualia fuerunt impia 
Judaizantium ae τῶν Δοκητῶν dogmata; non alius de 
Doetrimis Fidei Christianae dicendi mos inducitur, nisi 
qui invaluit im initio. At in Interpolatis ubique nobis 
occurrunt haud immanifesta falsitatis indicia. Ut autem 
illud praetermittam, quod in 115 citantur Constitutiones, 
quas eo tempore non exstitisse certo constat; adeo prope 
accedunt, quod ad stylum ae materiam in iis quae inter- 
polata leguntur, ad Epistolas, quae licet Ignatio tribuun- 
tur, Ignatii tamen non sunt, viz. Epist. ad Heronem, ad 
Philppenses, et ad Antiochenses, ut eundem authorem 
videantur referre. His sane desunt tum interni charac- 
teres, dum ea in us leguntur, quae neque Ignatio, neque 
saeculo ei, quo eas scripsisse dicitur, ullo modo conveniunt; 
tum externa testimonia, quum nemo Veterum sit, qui 
eas vel eitat vel memorat, aut ad illas semel alludat: 
quod unum sufficit ad elevandam earum authoritatem ae 
authentiam. 

Quod ad Internos Epistolarum B. Ignatii Characteres ; 
Epistolae Breviores ubique loquuntur Sanctum Martyrem, 
plenum pietate, ac zelo vere Christiano exuberantem ; ae 
in omnibus satis respondent tum Eusebianae tum Poly- 
carplanae earum deseriptioni. At multo aliter cum Inter- 
polatis comparatum fuit, nisi iis in locis, ubi non discedunt 
ab Epistolis Brevioribus. Praeterea si totam orationis 
seriem. ac texturam harum Epistolarum accurate examine- 
mus, facile sentiemus Breviores verum esse Sancti Martyris 
foetum : hae enim nihil habent cum Epitome commune ; 
dum omnia in iis probe cohaereant, eademque sit ubique 
per totas Epistolas facies orationis: in Interpolatis vero 











DE S. IGNATII EPISTOLIS. xlix 


facile, quae sunt Interpolatorls, a veris et genuinis secer- 
nuntur, siquis singulas earum partes eritico acumine per- 
pendat. Quae enim a Mediceo Cod. non agnoscuntur, ipsa 
se produnt assumenta esse aliunde petita, quae vel expliea- 
tionis eausa adduntur, vel more paraphrastico dicuntur; 
aut denique sunt sententiae quaedam, quae cum contextu 
male cohaerent ; dum alium a Beati Martyris stylum ubi- 
que, neque raro alias doctrinas referant. 

Experitur vero quid possit ad evertendam Laurentianae 
Bibliotheeae Codicis fidem et authentiam ; nimis enim Or- 
thodoxae sunt Epistolae Ignatii, sicut ab illo Codice exhi- 
bentur, quam ut eas ferat, qui aetate nostra Arn haeresim 
olim profligatam renovare, ae successus felices ausus est 
sibi promittere. Plures igitur sententiolas selegit, in quas 
dictaturam suam ae criticam artem exerceret: quarum 
plurimae sanae sunt, nonnullae vero vel manu medica, vel 
alio, eoque iis in locis emendatiore Codice egent: neque 
mirum est rem ita se habere; quum unus tantum sit, quan- 
tum nos scimus, Codex Manuseriptus Graecus, neque plures 
duobus Latinis, ad quos eas exigamus. 

Quod si ab Internis utriusque Sylloges, tum  Medicei 
Codicis tum aliorum Characteribus, ad Externa "Testimonia 
nos Ipsos conferamus, non minus facient pro authoritate 
ae authentia Medieei Codicis, quam Stylus, Materia, et 
Interni Characteres. Ut enim illud praetermittam, quod 
mihi sane maximi momenti esse videtur, quum plusquam 
duplo Interpolatae Genuinarum Epistolarum  magnitudi- 
nem excedant; quod ne una est citatio intra quingentos a 
Christo annos, quae in Brevioribus non hodie paene totidem 
verbis reperitur; fierl enim vix potuit, 51 longiores essent 
verae et in initio agnitae, quin plura citarimt Saneti Patres 
ex Ignatio, quae in mns solis habentur: "Testimonia δ᾽. 
Athanasn, Theodoreti, ae Gelasi a nostris partibus esse, 
facile concedit; Eusebium vero, ac Hieronymum, velint, 
nohnt, ad suas trahere conatur; quid autem hac in re 
praestiterit, postea videbrmus: neque tam levis momenti 
esse illorum authoritatem existimamus, lieet 1psi aliter 
visum fuerit, ut non credamus eam plurimum conferre ad 
eonfirmandam authentiam ae veritatem  Medticei Codieis, 

VOL. I. g 








l RECENTIORUM JUDICIA 


probi quum fuerint ae satis perspieaces virl, quorum testi- 
monium minime rejiciendum est, quum sint testes 1donei 
hae in re, qui neque 1psi facile fallerentur, neque alios nisi 
inviti fallerent, eorum autem authoritatem ulterms con- 
firmat mutua illorum consensio ; dum in mnsdem locis 
citandis optime inter se ac cum Mediceo Codice con- 
veniunt. Quod ad citationes Eusebii et B. Hieronymi, 
quiequid ipsi, quum sit praejudiciis totus occupatus, visum 
fuerit, tantum abest, quin authentiam  Breviorum  Epi- 
stolarum imminuant, ut eam multum confirment. In 
hujusmodi enim examine instituendo, ex quo judicium 
feratur de duobus seriptis, quum utrumque verum esse 
ac authenticum prae se ferat, non tantum ad numerum 
diserepantium lectionum oportet attendamus; sed et in- 
super cogitemus, eujus sint momenti, vel ad confirmandam, 
vel ad elevandam seripti alicujus authentiam. — Male igitur 
ab hoe Authore instituitur ealeulus suus, qui numerum 
potius quam pondus eorum, quibus utraque Epistolarum 
Sylloge ab Eusebio diserepat in iis, quae ab ipso ex Ignatio 
citantur, aestimandum censet; quum siqua forte in re 
Majores Epistolae eum Eusebio melius conveniant, levis 
ae nulhus fere momenti sit discrepantia mter Majores ae 
Minores Epistolas, quaeque facile ex diversis Codd. Manu- 
seriptis earundem Epistolarum oriri potuit; quod inita 
comparatione satis constabit: Hieronymus vero in his 
citandis melius eum Mediceo Codice convenit iis in locis, 
ubi Eusebius ae Majores Epistolae consentiunt inter se, 
dum paullulum diserepent a Minoribus Epistohs. At dum 
in levioribus inter se convenire videntur, quae nihili fere 
sunt, Eusebius et Epistolae Interpolatae, in re sane maximi 
momenti inter se discrepant, in qua tamen Eusebius cum 
Epistolis Brevioribus optime convenit; quod cuivis videre 
est ex noto illo ae celebri loco ex Ep. ad Smyrnaeos [$ 3] 
citato, in quo citando paene ad verbum consentiunt inter 
se et eum Mediceo Codice Eusebius, Hieronymus, ac 'Theodo- 
retus; dum singuli plurimum dissentiant a caeteris Codici- 
bus, nisl, qui Medieeum sequuntur, Manuseriptis Coll. 
Gonv. et Can, ae Montaeuti. —De allusionibus Sancto- 
rum Patrum ad Epistolas B. Ignatii hoc unum dieendum 





DE S. IGNATII EPISTOLIS. h 


puto; quod ne una est per quingentos a Christo annos, 
quae non aeque eum Epistolis Brevioribus ac cum Inter- 
polatis convenit; ea enim in quibus contendit allusionem 
esse ad Epistolas Ignatii, aut praecipue respiciunt Episto- 
las Breviores, aut ad Ignatium non pertinere videntur, aut 
nihil sunt ad rem. 


Hactenus Excerpta Russeliana. 

BARATIERIUS, a. 1740, Dissert. 1i de Const. Apost. p. 232, 
novam sententiam proferebat, utramque scilicet Epistolarum 
editionem authenticam esse. —* Ignatius," inquit, * singu- 
* his Eeclesus Epistolas illas scripsit, quas hodie ampliores 
* habemus et interpolatas vocamus. Deinde ubi Poly- 
* earpus eum rogaret de Epistolis suis secum. communi- 
* eandis, Ignatius, qui earum exemplaria non habebat, vel 
* ex memoria, vel ex primo quodam et nondum digesto 
* conceptu, a quodam suorum illas describi curavit, quae 
* hodie breviores exstant. Has Polycarpus collegit, et hae 
** potiores erant." 

Contra, J. E. C. ScuuipriUs, a. 1795, singulari commen- 
tatione Fersueh über die gedoppelte  Recension der. Briefe 
des Ignatius inscripta, quae produt in Henknu Jegazin 
Jür Heligions Philosophie, Exegese, und | KüirchengeschicAte, 
probare conatus est, nec longiorem nec breviorem harum 
Epistolarum recensionem opus esse Ignatu. ** Idem tamen 
** vir doetissimus," ut verbis Jani van Gilse* utar, * deinde 
* sententiam suam 1ta mutavit, ut jam septem lgnatii 
* Epistolas, e breviore recensione, 51 a nonnullis serioris 
* temporis additamentis discedas, genuimas et veras Ignatii 
* esse Epistolas contra Semlerum defendere haud dubita- 
* verit. (Cf. Observationen über die Ignazischen Briefe, 1n 
* der. Bibliothek für Κλ und | ÉEvegese des .N. T. uud 
* dlteste. Kirchengeschichte, Y 463 sq.; Versuch Wber den 
Ursprung der. Katholischen Kirche, 10. I1 1 p. 15; her 
den Kauon des Ignatius, MY p. 299 sq. Haud ita 
multum ab hoc Sehmidtii judieio diversa est sententia 


* In Commentatione de Patrum Apost. Doctrina Morali, quam, cum 
duabus aliis ejusdem argumenti legas in Annal. Acad. Lugd. Dat. 1832, 3. 


o O2 
M o4 


Baratier. 


Schmidt. 





Horsley. 


Routh. 


Kist. 


Meier. 


Τοῦ. 


Netzius. 


In RECENTIORUM JUDICIA 


* Sehroeckhn, Christ/. K. G. i1 341 sq., qui item septem 
* Epistolas, e breviore recensione, genuinas esse censuit, 
* non tamen ab omni corruptione vacuas, qua, ex ejus 
** sententia, in primis laboravit Ep. ad Polycarpum seripta ; 
* illam vero Schroeekhii sententiam etiam secutus est 
* Neander, K. G. I iii 1107 sq." 

SaMUEL HonsrEY, postea Episcopus Asaphensis, in. Epi- 
stola quinta ad Priestleium  inseripta, a. 1784,  Pearsoni 
argumenta firmissima, et Recensionem breviorem omni fide 
dignam, diserte pronuntiavit. Jlor£s, iv pp. 133-138. 

RovrHiUs, vir magni in his literis nominis, Praef. ad 
Reliq. Sacer. pp. xxi, xxii, an. 1814, pp. xxvii, xxviii, an. 
1846, monuit Pearsoni crisin, Vindic. Ign. P. 1 cap. 7, de 
duobus locis Ignatii ab Origene prolatis insigniter confir- 
matam esse a Grabii Schedis MStis, unde Origenis Graeca 
exhibuit editor Benedictinus, Opp. 11 pp. 30 et 938. 

N. C. Kisrics, S. "Theologiae in. Academia Lugduno- 
Batava Professor, a. 1830, Dissertationem de origine dig- 
nitatis Episcopalis, sermone Belgico conseriptam edidit, 
in qua obiter quidem sed strenue Recensionis brevioris 
patroeinium susceplt.  Quaestionem ipsam (pace viri hisce 
in rebus exereitatissimi dixerim) minus feliciter tractavit, 
eo quod Episcoporum regimen rem plane novam fuisse 
statuerit, in Eeclesiam non ante ultimum aetatis Ignatii 
tempus induetam. —Dissertationem videas Germanice con- 
versam in lllgenu Diario cui titulus Zeifíschrift für die 
historische Theologie, I1 τὶ pp. 47-90, vel seorsum a L. T. 
Moselero vulgatam, JMzster und. Hamin, 1832, 8 min. 

Sententiam Morini et Whistoni paradoxam nuper in 
lucem revocavit MErERUs, in commentatione ger die dop- 
pelte Receusion der Briefe des Ignatius, quae prodit 1n Diario 
Theolog. Studien und Kritiken, a. 1836, pp. 340-382. 

Roruzus, S. Theologiae in Academia Vitebergensi Pro- 
fessor, In appendiee ad tom. 1 libri inseripti Je 4azfünge 
der Christlichen. Kirche und. ihrer Verfassung, 13837, Recen- 
sionem breviorem argumentis ex Epistolarum stylo de- 
ductis defendit, et eontra Meieri sententiam multa aeute 
disputavit. 

Negrmüvs, Síudien u. Krif. 1835, pp. 881-902, et Hasivs, 








DE S. IGNATII EPISTOLIS. hi 


Kirchengeschichte, p. 7o ed. quintae, Sehmidtium secuti, Hasius. 
utramque Recensionem ex immutatione genuini eujusdam 
exemplaris ortam esse statuerunt. 
BavRus, propter nimiam Martyri cupiditatem, et mo- Baur. 
destiam absurdam cum jactatione virum apostolicum minime 
decente conjunetam, quam deprehendisse sibi visus est, 
Epistolas nostras ab Ignatio diserte abjudicavit. 
Bauri sententias repetüsse SCHWEGLERUM, in libro das Schwegler. 
nachapostolische Zeitalter, testatur Hefelius, Proleg. p. xlvin. 
AnNDTIUs, Studien u. Kritiken, 3839, pp. 136—180, Hv- Arndt. 
THERUS, in Illgenn Zeschrift für histor. Theologie tom. xA Einther: 
fasc. 4, 1841, p. 62 sq, et fusius DuEsTERDIECKIUS, 1n Com- Duester- 
mentatione praemio regio apud Gottingenses ornata, 1843, crus 
Recensionis brevioris integritatem defenderunt. 
Quaestiones de Ignatii Scriptis breviter sed luculentissime Churton. 
perstrinxit Epvanpus Cnvnrox, Clevelandiae Archidiaconus, 
in Pearsoni vitae expositione, Operibus minoribus prae- 
missa, pp. Ixu-Ixxx, 1844; necnon in Praefatione et Notis 
novam Vindiciarum editionem. summa. cura et eruditione 
ad hodiernae controversiae statum accommodavit, 1852. 
HNmricus "lTarraw,  Archidiaeonus  Bedfordiensis, vir Tattam. 
literis Coptieis versatissimus, Versionem Syriacam Epistolae 
ad Polycarpum in Codiee ante A. D. 556 exarato reperit. 
Anno autem 1842, iterum in. Aegyptum profectus, inter 
multos Codices de Monachis Nitnrensibus ad usus biblio- 
thecae Musei Britannici coemtos, unum saeculo septimo vel 
oetavo scriptum retulit, versionem Syriacam Epistolarum 
ad Ephesios, ad Romanos, et ad Polycarpum continentem, 
una eum pluribus Epistolarum ignatianarum Fragmentis. 
Haee seilicet Versio. exhibet non nisi tres Epistolas, 
scriptas ad. S. Polyearpum, ad Ephesios, ad Romanos; sed 
quae non penitus respondent Graecis, et, quum magnam 
partem trium Epistolarum omittunt, partem Epistolae ad 
'Trallianos in media. Epistola ad Romanos habent insertam. 
Deinde redintegrata est hs ila de Ignatianis et contro- 
versia tota quae definita Jamdiu Bullo visa est. ΟἿ. Fid. Bullus. 
Nie. Def. I i 7. Versionem enim Syriacam vir acer et 
eruditissimus GuiLtEtMUs CunkgrON, S. T. P. Canonicus Cureton. 
Westmonasterlensis, tunc. temporis Codd. manuseriptorum 


Bunsen. 


Peterman. 


liv RECENTIORUM JUDICIA 


in Museo Britannieo asservatorum custos secundus, typis 
exseribendam curavit, et textum Graecum Syriacis respon- 
dentem econemnavit, in libro inseripto: 74e Anutient Syriae 
Version of the Epistles of! St. Iguatius to St. Polycarp, the 
FEphesians, and. the Romanus, together with Ertraets froin hus 
Epistles, &e.. Lond. 1845. Anno demum 1849, uberius ae 
fusius disputavit in libro imseripto Corpus Igmatianum. 
De lectoribus, quibus non contigit linguae Syriacae cog- 
nitio, optime meretur, quod, Literarum Orientalium ipse 
inter paucos gnarus, versionem Anglicam, aecuratam magis 
quam elegantem conficere dignatus sit, quae voces Syriacas 
ad literam tam presse redditas exhibet, ut quantum posset 
nobiseum eruditionem suam praeclaram benigne communi- 
eavisse videatur. In Curetonum animadvertit non sine 
acumine et eruditione scriptor anonymus in censura tri- 
mestri, Eulish Review, Dec. 1845, minus felix in eo quod 
Syrum pravitatis haereticae insimulaverit. ^ Cujus argu- 
mentis Curetonus in libello singulari respondit. 

Curetouo nobis persuadere conanti Versionem hane Sy- 
riaeam nune demum scripta Ignatii genuina exhibere, et 
omnia quae in Graeco 'Textu nostro plura leguntur, ab alus 
fuisse addita, adstipulatus est clarissimus CruisrIANUS CaR. 
Jos. BuxsEN, Borussiae Regis legatus, vir nullo doctrinae 
genere non excultus, e eujus manibus, a. 1847, exiit. liber 
inseriptus, Je drei dehten und die vier undehten Briefe des 
Ignatius vou Antiochien. — Hergestellter und. V'ergleichender 
Text iit Ammerkungen. — Mit angeháüngten deutschen Texte 
der drei &chten Briefe. Epistolae quoque septem ἃ Bun- 
senio ad Neandrum prodierunt cum hac inscriptione, 77za- 
tius von Antiochien und seine Zeit. In Praefatione tomi iv. 
Libn, Jlippolytus and. his Age, pp. xxviil, a. 1852, ad. con- 
troversiam rediit ut Petermanni et Churtoni argumenta 
elevaret. In Analectis Ante-Nicaenis, 1 pp. 43—53, a. 1854, 
trium Epistolarum textum, denuo ad exemplaria Syr. et 
Armen. recognitum, exhibuit. 

Jur. HENR. PETERMANNUS, Univ. Berol. Professor Extr. 
Acad. Armen. Mechith. Socius, Epistolas quae feruntur 
una eum Martyrio edidit, collatis. Versionibus. Syriaca, 
Armeniaea, Latinis. 


DE S. IGNATII EPISTOLIS. lv 


Versio Armeniaca, e Syriaca antiquiore, saeculo quinto, 
51, ut par est, ducem sequamur doctissimum Petermannum, 
translata, ex quinque Codd. MSS. collatis, Constantinopoli 
typis mandata est, a. 1782. Utramque Versionem integram 
in Notis proposuit Petermannus, accuratiore inter se com- 
paratione instituta; ae Fragmenta Syriaca quae vir ille de 
Literis Orientalibus optime meritus, Curetonus, singulari 
diligentia e compluribus Codicibus colleeta, ediderat, non 
praetermisit. Versionem Latimam adjecit, ita comparatam 
ut 1 quoque qui in his Linguis minus sint versati, sine 
magno labore rectum de illarum textu originali judicium 
ferre possint. 

Argumenta sua maxima in forma compendiana ita ex- 
hibet Petermannus. 

* Versio nostra, saeculo post Christum natum quinto, ex 
*illa Versione. Syriaca, eujus exemplar Curetonus edidit, 
* facta est. 

* Versio illa Syriaca non tres tantum, sed tredecim Episto- 
* Jas S. Ignatio adsceriptas, easque non decurtatas, ut in edi- 
* tione 1lla leguntur, sed ita comparatas ut Noster eas dedit, 
* ab initio complectebatur, ita ut exinde appareat, conclusio- 
* nes, quas Bunsenius secundum illam fecerit, stare non posse. 

* Sed Armeniaca Versio a librariis serioribus, vel lectori- 
* bus, qui Graecum Textum cum ea comparabant, passim 
* jnterpolata et corrupta est; atque Editores critici judici 
* plane expertes has interpolationes et corruptiones textui 
* jnseruerunt. 

* De altera Epistolae ad Romanos Versione Ármeniaca 
* et Syriaca, quae in Martyrologiis leguntur, nihil est quod 
* addamus, quum utraque a Graeco Textu cum Martyro- 

* Jogio seriori demum tempore translata sit. 

E Petermanni laboribus oeeasionem | nactus, RoBERTUS Hussey. 
HvssEv, Historiae Ecclesiasticae primus inter Oxonienses 
Professor Regius, qui, vitae cursu praeclare et laudabiliter 
confecto, ante annos, ut homines quidem existimant, in 
illum placidissimum portum quietis perpetuae eductus est, 
in Praefatione ad Conciones Academieas, Anglice scripta, 

a. 1849, contra decurtatoris Syri adstipulatores acute et 
aecurate disputavit. 








Denzinger. 


Hilgenfeld. 


Dressel. 


Lipsius. 


Merx. 


Ivi RECENTIORUM JUDICIA 


In eodem anno Hzxmarcus DExzixaGER, S. Theologiae in 
Academia Herbipolitana Professor Extraordinarius, 1n 'Trac- 
tatu singulari weder die Aechtheit des bisheriger Tertes der 
Ignatianische Briefe, Kecensionis brevioris defensionem 
suscepit, et rationibus Pearsonianis quasdam, subtiles sane 
et gravissimas, de suo addidit. 

An. 1851, 1n Ceusura "Trimestri, tom. 88, Seriptor ano- 
nymus, a partium studio alienus, res cognitione dignissi- 
mas sagaciter tractavit. 

Aporrus HirGENFELD, S. "ll heologiae in Academia Je- 
nensi Professor, im libro De 4postolisehen lüter inscripto, 
a. 1853, diligentiam et eruditionem non medioerem passim 
prae se ferente, contendit Epistolas, ad Episcopatum prae- 
claro Ignatii nomine commendandum, confietas esse ; atque 
integritatem tum Graecarum tum Syriacarum deauegat. 

DnmrssELI0, in Prolegom. ad Patrum  Apostolicorum 
Opera, Lipsiae, 1857, Ignatii Epistolae, quales ad nostra 
usque tempora pervenerunt, vix omni ex parte eaedem esse 
videntur quas Philippensibus Polycarpus, $ 13, commendat ; 
atque Versio Syriaca exhibere videtur genuina spuriis per- 
mixta aeque ac archetypon Graecum. 

Ricangpus A. Lipsius, ueber das lVerhaltuiss des Textes der 
drei. Syrischen. Briefe zu den übrigen Recensionen der Igna- 
tianischen. Literatur, lips. 1859, Versiones Syriacas, La- 
tinas, e£ Armeniacam inter se ingeniose et diligenter con- 
tulit, in dubium vocans, ut videtur, etiam tres Epistolas, 
quarum Graecum "l'extum, ad. libelli ealeem, recensuit, lec- 
tionem variantem apposuit, Versionem Syriacam ex Cure- 
toni Corpore Ignatiano ad literam repetitam, cum ejusdem 
et Petermanni critiea adnotatione, adjecit. 

ADALBERTO Mznxio, in libello Meletemata Ignatiana in 
seripto, Halae Saxonum, 1861, Recensionis Graecae nexus 
praestare videtur Recensioni Syriaeae, quam neque genui- 
nam neque integram esse concedit, sed, ubieunque locos in 
textu Graeco exstantes omittit, maneam esse statuit. 
* Quum vero textus Recensionis minoris multis locis sit 
* corruptus, aliquando quaerendum erit an longior lectionem 
* meliorem exhibeat, quod jam eam ob causam veri speciem 
* habet, quod Syrus, Armenius, Graecus major econtra 








DE S. IGNATII EPISTOLIS. lvi 


* Graecum minorem convenientes eandem lectionem se- 
* quuntur. 

Ego quidem, ut quod sentio dicam, non sum 15. qui pro 
Recensionis brevioris integritate ita propugnem, ut nullas 
sententias perplexas, corruptas, interpolatas habere conten- 
dam. Neque tamen video cur a Textu ad quem defen- 
dendum Pearsonus Vindieias suas conscripsit illico ad eum 
a Curetono editum nosmet recipiamus necesse sit. Syrus 
enim, qui aliquando Graeca non bene intellexit, uti monent 
Hefelus et Uhlhornius, non tam interpretis partes egisse 
videtur, quam epitomen, manu quidem festinante, m usus 
pios confecisse. Codices 'Tattamiani alia plura Excerpta 
ex Epistohs Ignatianis, atque alia opuscula ascetica con- 
tinent. Et Codices a librariis Syris transcripti minus auc- 
toritatis et fidei habent, quoniam, uti monet "Tregellesius, 
mos fuit illis, exemplaria, e quibus exscribebant, non leviter 
emendare. Vid. Davidsoni /m£rodwction to the New Testa- 
ment, 1 420. 


VOL. I. h 


Sep OrysrQuASR. P. Us: 


τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ γενέσθω.---- Eccles. Smyrn. Ep. ᾧ 7. 


Ητβπονυμῦβ, Lib. de Viris Ilustribus, cap. 17, 


Opp. i1 p. 843 ed. Vallars. 


POLYCARPUS,; Johannis Apostoli discipulus, 
et ab eo Smyrnae Episcopus ordinatus,* totius 
Asiae princeps? fuit. Quippe qui nonnullos Apo- 
stolorum, et eorum qui viderant Dominum,? magi- 
stros habuerit, et viderit. Hic propter quasdam 
super die Paschae quaestiones,f sub Imperatore 
Antonino Pio, Ecclesiam in Urbe regente Ani- 
ceto, Romam venit,^ ubi plurimos credentium, 
Marcionis! et Valentini persuasione deceptos, re- 
duxit ad fidem. Quumque ei fortuito obviam 
fuisset Marcion! et diceret, * Cognosce nos," 
respondit, * Cognosco primogenitum diaboli." " 
Postea vero," regnante M. Antonino et L. Aurelio 
Commodo, quarta post Neronem persecutione, 
Smyrnae,? sedente Proconsule, et universo populo 
in amphitheatro adversus eum personante, igni 
traditus est.? Scripsit ad Philippenses? valde 





VITA ET SCRIPTIS. lix 


utilem Epistolam," quae usque hodie* in Asiae 
conventu f legitur. 


a POLYCARPUS] Polycarpum Angelum esse illum Eeclesiae 
Smyrnensis, ad quem Christus scribi jubet, Apoc. ii 8—11, perhi- 
bent Halloixius in Vita Polye. Scriptt. Eccles. Orient. 1 488, 9, et 
Usserius ; asseclas nacti Ittigium, Dissert. de Patt. Apost. 289, 
εὖ Wallum, Zistory of Infant Baptism, 1 81 Oxon. 1845. 

b Johannis Apostoli discipulus] lrenaeus, Fragm. Epist. ad 
Florinum, Opp. p. 340 ed. Massuet. Routh. Script. Eccl. Opusc. 
1p. 35, Δὲ yàp ἐκ παίδων μαθήσεις συναύξουσαι τῇ ψυχῇ, ἑνοῦνται 
αὐτῇ; ὥστε με δύνασθαι εἰπεῖν καὶ τὸν τόπον ἐν à καθεζόμενος διελέγετο 
ὁ μακάριος ἸΤολύκαρπος, καὶ τὰς προόδους αὐτοῦ καὶ τὰς εἰσόδους καὶ τὸν 
χαρακτῆρα τοῦ βίου, καὶ τὴν τοῦ σώματος ἰδέαν, καὶ τὰς διαλέξεις ἃς 
ἐποιεῖτο πρὸς τὸ πλῆθος, καὶ τὴν μετὰ Ἰωάννου συναναστροφήν, ὡς 
ἀπήγγελλε καὶ τὴν μετὰ τῶν λοιπῶν τῶν ἑωρακότων τὸν Κύριον, καὶ ὡς 
ἀπεμνημόνευε τοὺς Aóyovs αὐτῶν, καὶ περὶ τοῦ Κυρίου τινὰ ἦν ἃ map 
ἐκείνων ἀκηκόει" καὶ περὶ τῶν δυνάμεων αὐτοῦ, καὶ περὶ τῆς διδασκαλίας, 
ὡς παρὰ τῶν αὐτοπτῶν τῆς ζωῆς τοῦ λόγου παρειληφὼς ὁ Πολύκαρπος, 
ἀπήγγελλε πάντα σύμφωνα ταῖς γραφαῖς. 

c Episcopus ordinatus,] lrenaeus, ΠῚ iii 4, p. 176 ed. Massuet. 
ὑπὸ ἀποστόλων κατασταθεὶς eis τὴν ᾿Ασίαν, ἐν τῇ ἐν Σμύρνῃ ἐκκλησίᾳ, 
ἐπίσκοπος. "lertullianus, de Praescript. Haeret. ὃ 32.  * Caete- 
* rum, si quae audent interserere se aetati Apostolicae, ut ideo 
* videantur ab Apostolis traditae, quia sub Apostolis fuerunt, 


^ possumus dieere: Edant ergo origines Ecclesiarum suarum, 


^ 


evolvant ordinem Episcoporum suorum, ita per successiones ab 


* initio decurrentem, ut primus ille episcopus aliquem ex Apo- 


[4 


^ 


stolis vel ex Apostolicis viris, qui tamen cum Apostolis perse- 
veraverit, habuerit auetorem et antecessorem. Hoc enim modo 
Eeclesiae Apostolicae census suos deferunt : sicut Smyrnaeorum 
* Eeclesia Polycarpum ab Johanne conlocatum refert; sicut 
* Romanorum, Clementem a Petro ordinatum itidem." 
Secundum a primo Bucolo Polycarpum Smyrnaeorum Epi- 
scopum collocant Suidas, v. Πολύκαρπος, et Menaea Graecorum. 
Aliter autem legimus in Const. Apost. vii 46, Σμύρνης δὲ ᾿Αρίστων 


[1 


ςς 


πρῶτος, μεθ᾽ ὃν Στραταίας ὁ Λώϊδος, καὶ τρίτος ᾿Αρίστων. 
d Asiae princeps] Vide sis infra, p. 654 l. 3, atque ibi notata. 
e qui viderant Dominum] Irenaeus, l. c. Kai Πολύκαρπος δὲ οὐ 
h 2 


lx . DE S. POLYCARPI 


μόνον ὑπὸ ᾿Αποστόλων μαθητευθείς, kai συναναστραφεὶς πολλοῖς rois τὸν 
Χριστὸν ἑωρακόσιν. 

f super die Paschae quaestiones] Irenaeus, in Fragm. Epistolae 
ad Vietorem Papam Romae. Opp. 341 ed. Massuet. Cf. Euseb. 
H. E. v 24. Kai τοῦ μακαρίου Πολυκάρπου ἐπιδημήσαντος τῇ “Ῥώμῃ 
ἐπὶ ᾿Ανικήτου, καὶ περὶ ἄλλων τινῶν μικρά σχόντες πρὸς ἀλλήλους, εὐθὺς 
εἰρηνεύσαν, περὶ τούτου τοῦ κεφαλαίου μὴ φιλεριστήσαντες ἑαυτούς. 
Οὔτε γὰρ ὁ ᾿Ανίκητος τὸν Πολύκαρπον πεῖσαι ἐδύνατο μὴ τηρεῖν ἅτε μετὰ 
Ἰωάννου τοῦ μαθητοῦ Κυρίου ἡμῶν, καὶ λοιπῶν Ἀποστόλων ois συνδιέ- 
τριψεν, ἀεὶ τετηρηκότα᾽ οὔτε μὴν ὁ Πολύκαρπος τὸν Ἀνίκητον ἔπεισε 
τηρεῖν, λέγοντα τὴν συνήθειαν τῶν πρὸ αὑτοῦ πρεσβυτέρων ὀφείλειν 
κατέχειν. Καὶ τούτων οὕτως ἐχόντων, ἐκοινώνησαν ἑαυτοῖς" καὶ ἐν τῇ 
ἐκκλησίᾳ παρεχώρησεν ó ᾿Ανίκητος τὴν εὐχαριστίαν τῷ Πολυκάρπῳ, κατ᾽ 
ἐντροπὴν δηλονότι" καὶ μετ᾽ εἰρήνης ἀπ᾽ ἀλλήλων ἀπηλλάγησαν, πάσης 
τῆς ἐκκλησίας εἰρήνην ἐχόντων, καὶ τῶν τηρούντων, καὶ τῶν μὴ τη- 
ρούντων. 

Asiatici Christiani, ut Moshemii verbis utar, Pascha suum 142 
luna primi mensis Judaeorum, eodem nimirum tempore, quo 
Judaei agnum paschalem comedebant, celebrabant, ideoque jeju- 
nium magnae hebdomadis interrumpebant. Ejus autem consue- 
tudinis auctores, se Philippum et Johannem Apostolos habere 
dicebant. Reliqui vero Christiani, tam in Asia, quam in Éuropa 
οὐ Africa, nefas esse ducebant magnae hebdomadis jejunium ante 
diem, qui memoriae in vitam redeuntis Servatoris sacer erat, 
solvere, et ideireo coenam paschalem in noctem diem festum 
Christo in vitam revocato dicatum praecedentem differebant. 
Atque hune morem Romani maxime Christiani a Petro et Paulo 
se accepisse perhibebant. ^ Vid. Comment. de Rebus Christ. 
p. 435. 

€ Aniceto] Juxta Pearsoni et Dodwelli caleulum, ex Eutychio 
haustum, Pontificatum iniit anno 142. CAVIUS. 

h Komam venit| Annum, quo Romam venerit Polycarpus, de- 
finire non datur. Clericus, Hist. Eccl. p. 672, statuit A. D. 152. 
Pagius, ad Baron. ann. 167, et Pearsonus, Opp. Posth. p. 278, 
statuunt A. D. 158. —Sehroeckius, A. G. iii p. 56, A. D. 160. 
Cum Pagio stant Ruchatus, et Burtonus, Lectures, M p. 121, 
Chroniei Alexandrini et Fastorum Siculorum auctoritate nixi. 
Neander autem, A. G. I ii 343, iter Polycarpi ad A. D. 162, 
trahit. 

| Marcionis] Marcionem, a B. Johanne Evangelista et a pres- 
byteris de civitate Ephesi fugatum, Romae haeresim suam semi- 








VITA ET SCRIPTIS. lxi 


nasse tradit Philastrius, Lib. de Haeresibus, $ 17, Bibl. Vett. Patt. 
Colon.1618, tom. iv p. 6or. 

k reduait ad fidem.| lrenaeus, ΠῚ ià 4, Μαρτυροῦσιν τούτοις αἱ 
κατὰ τὴν ᾿Ασίαν ἐκκλησίαι πᾶσαι, kai oi μέχρι νῦν διαδεδεγμένοι τὸν 
Πολύκαρπον, πόλλῳ ἀξιοπιστότερον καὶ βεβαιότερον ἀληθείας μάρτυρα 
ὄντα Οὐαλεντίνου καὶ Μαρκίωνος καὶ τῶν λοιπῶν κακογνωμόνων. "Os 
καὶ ἐπὶ ᾿Ανικήτου ἐπιδημήσας τῇ Ῥώμῃ, πολλοὺς ἀπὸ τῶν προειρημένων 
αἱρετικῶν ἐπέστρεψεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, μίαν καὶ μόνην ταύτην 
ἀλήθειαν κηρύξας ὑπὸ τῶν ᾿Αποστόλων παρειληφέναι, τὴν ὑπὸ τῆς ἐκκλη- 
σίας παραδεδομένην. 

l obvium fuisset Marcion] lrenaeus, ΠῚ iii 4, Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ 
Πολύκαρπος, Μαρκίωνί ποτε εἰς ὄψιν αὐτῷ ἐλθόντι͵ καὶ φήσαντι, "Emt- 
γινώσκεις ἡμᾶς ; ἀπεκρίθη, ᾿Επιγινώσκω τὸν πρωτότοκον τοῦ Σατανᾶ. 

m prinogenitum diaboli.] Non quod aetate alios Haereticos 
antecederet, sed malitia, erroribus, et pravissimis consiliis. Nam 
diabolum inter Deum et Christum collocabat. ^ Deum invisi- 
bilem, Christum visibilem et conditorem asserebat, diabolum 
vero utriusque naturae et virtutum esse participem. — Scripturas 
interpolabat, adulterabat, et errores erroribus cumulabat. Adeo 
ut in Lege, Prophetis, Evangelio, nihil intaetum relinqueret, 
omniaque illius blasphemas et temerarias manus experiebantur, 
ut videre est apud Epiphanium, Haeresi xli. Sed ea praecipua 
de causa mihi videtur vocatus a Polycarpo primogenitus diaboli, 
quia negabat Christum in carne venisse. LEMOYNIUS, Var. 
Sacr. li 454. 

Geminum est quod in Epist. ad Philippenses, $ 7. legitur. 
Vide sis infra, p. 538 1. το. Cf. quae de Polycarpo, haereseos 
oppugnatore acerrimo, habet lrenaeus, in Fragm. Epist. ad Flo- 
rinum, Opp. p. 340 ed. Massuet. apud Euseb. H. E. v. 20, et 
Routh. Seript. Eccles. Opusc. 1 p. 36, καὶ δύναμαι διαμαρτύρασθαι 
ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ, ὅτι εἴ τι τοιοῦτον ἀκηκόει ἐκεῖνος ὁ μακάριος kal 
ἀποστολικὸς πρεσβύτερος, ἀνακράξας ἂν καὶ ἐμφράξας τὰ ὦτα αὐτοῦ, 
καὶ κατὰ τὸ σύνηθες αὐτῷ εἰπών. *Q καλὲ Θεὲ, εἰς οἵους με καιροὺς 
τετήρηκας, ἵνα τούτων ἀνέχωμαι! πεφεύγοι ἂν καὶ τὸν τόπον ἐν ᾧ 
καθεζόμενος ἢ ἑστὼς τῶν τοιούτων ἀκηκόει λόγων. 

n Postea vero] lrenaeus ΠῚ iii 4, ὃν καὶ ἡμεῖς ἑωράκαμεν ἐν τῇ 
πρώτῃ ἡμῶν ἡλικίᾳ, ἐπιπολὺ γὰρ παρέμεινε" καὶ πάνυ γηραλέος, ἐνδόξως 
καὶ ἐπιφανέστατα μαρτυρήσας, ἐξῆλθε τοῦ βίου. 

9 Smyrnae| Sepulehrum S. Polyearpi, quod in latere montis 
versus Éuroaustrum adhuc conservatur, Graeci, die festo ipsius 
memoriae consecrato, pro more qui apud ipsos obtinet et fere a 





Ixi .DE 8. POLYCARPI 


tempore ipsius martyrii obtinuit, solenniter invisunt. Situm est 
in quadam aedicula, Ecclesiae forte sacello, alii per quam illuc 
transeundum est contigua. SMITH. Septem Asiae Ecclesiarum 
Notitia, p. 53. 1694. 

P igni traditus est.] Polycarpum anno 147 passum esse vult 
Pearsonus, de Successione, &c. Diss. II capp. xiv—xx, quem se- 
quuntur Dodwellus, Diss. ad Irenaeum. p. 382, Diss. Cypr. p. 40, 
Venema, Hist. Eccl. Saec. n $ r3, Cavius, Hist. Lit. 1 p. 44, 
Lardnerus, C'redibility, im ed. 2da, Juxta Baraterium, de Suc- 
cessione, p. 20r, Polyearpi martyrium referri debet ad A.D. 161 ; 
juxta Norrisium, Tillemont. Mémoires, 11 328, et Clinton. Fast. 
Rom. ad annum 166 ; juxta Scaliger. ad Euseb. Chron. p. 221 
ed. 1658, Valesium, in annot. ad Eusebium, et Gieseler. A. G. i 
p. 124, ad annum 197 ; juxta Guerickium, K. G. i pp. 73, 170; 
et Schulthessium, Symbol. ad internam Criticem Libb. Canon. i 
p. 3. ad annum 168. Baronius, Le Nourrius, Diss. de Epistola 
S. Polycarpi, ὃ 9, Groddeckius, in Diss. peculiari de anno et die 
Passionis S. Polyearpi, Gedani 1704, Bunsenius, /gnatius und 
seiner Zeit, p.23, cum Usserio, statuunt Polycarpum martyrio 
coronatum fuisse A. D. 169. — Petitum si audias, Polycarpi passio 
ad annum 175 pertinet. PBasnagius in annum 178 mortem ejus 
confert. 

4 Seripsit ad. Philippenses] De authentia hujus Epistolae dubi- 
tavere Centuriatores Magdeburgenses, [Cent. ii eap. 10,|] Dal- 
laeus, [de Script. Dionys. et Ignat. ii 32,] οὖ maxime Semlerus, 
ad Daumgarteni Untersuchung theologischer | Streitigkeiten, τὶ 
p. 36 sq., adsentiente Roóslero, Dibliothek der Kirchenvüter. P. i 
p. 93 sq. [Schwegler. Geschichte des Nachapostolische Zeitalters 
iip. 154sq. Hilgenfeld. De Apostolische Véáter p. 271 sq.] Ad- 
ditamentum quod in Photii Cod. exxvi deprehenditur, bene qua- 
drare cum iis quae cap. 9 leguntur, monuit Danzius, p. 123 not. 
24. Nostra aetate, praeeunte Du Pinio, Dasnagio, Cavio, Ittigio, 
authentia Epistolae certior facta est. Cf. Le Moyne, Var. Sacr. 1 
p.62 sq; Moshem. Comment. p. 162, Tillemont. Jémoires, ii 
p.327 sq, Fabric. Bibl. Graec. iv p. 46 sq. HEINICHEN. 
Addas omnino Lückium, Commentar über die Briefe des. Evan- 
gelisten. Johannes, pp. 3, 4, οὖ Uhlhornium, in Niedner Zeit- 
schrift für die historische Theologie, 13851, pp. 276—280. 

r valde utilem Epistolam] "Ἔγραψεν ἐπιστολὴν πρὸς Φιλιππησίους 
πάνυ θαυμαστήν. Suidas (Πολύκαρπος). 


Ἔστι δὲ καὶ ἐπιστολὴ Πολυκάρπου πρὸς Φιλιππησίους γεγραμμένη 





VITA ET SCRIPTIS. Ixii 


ἱκανωτάτη, ἐξ ἧς kai τὸν χαρακτῆρα τῆς πίστεως αὐτοῦ, kai τὸ κήρυγμα 
τῆς ἀληθείας, οἱ βουλόμενοι καὶ φροντίζοντες τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας δύναν- 
ται μαθεῖν. lrenaeus, HI iii 4. Cf. Euseb. H. E. ΠΙ 36, iv 14, et 
Pearson. Vindic. Ignat. I v. 

s «sque hodie] Vide sis supra p. xvii. 

t in Asiae conventu] Quem Asiae conventum intelligat, diffi- 
culter cognoscitur. Sophronius reddit, ἐν τῇ ᾿Ασιάνῃ συνόδῳ. 
Constat igitur, non esse sermonem de conventibus Christianorum 
quotidianis, sed de notabili quodam totius Asiatieae gentis con- 
ventu. De provinciis Romanorum, ex Plinii libro X epistolis 60, 
103, et aliunde, novimus, quod diem illum, quo imperatores ad 
reipublieae gubernaeula admoti essent, quotannis magna religione 
ludisque ac spectaculis celebraverint, praeeunte videlicet pro- 
vinciae praefecto, quem sequebantur milites ac legati civitatum, 
quos provinciales vocant Trajanus et Plinius Hunc morem in 
Asia obtinuisse dubitari non potest ; credoque hune conventum 
ab Aurelio Antonino, libro IV Eusebii, cap. 13, κοινὸν τῆς ᾿Ασίας, 
commune Asiae appellari; ut et Valesius sentit in notis ad illum 
Eusebii locum. Hune quotannis conveniendi morem in Asia 
retentum fuisse arbitror, quum jam Christiani imperassent, 
adeoque κοινὸν ᾿Ασίας, commwne Asiae, hic indigitari ab Hiero- 
nymo. In conventu enim illo Christianos primo omnium de 
religione consultare decebat, ac praelegere acta martyrum, prae- 
cipue vero epistolam sui primarii episcopi, Polycarpi, ut gentiles, 
convenientium multitudine, ardore, ae zelo, inducerentur ad am- 
plectendam doctrinam salutarem ; tum etiam ut Christiani con- 
firmarentur admirando Polycarpi monumento, ac praepararentur 
ad sustinendas persecutiones, si quae forte, ut Juliani tempore, 
supervenissent. Intelligo autem conventum Asiae proconsularis, 
non Asiae, quae tertiam orbis terrarum partem notat. E. 5. 


CYPRIANUS. 


INDEX EDITIONUM 


FABRICIO-HARLESIANO AUCTIOR. 


I CLEMENTIS ROMANI. 


1633, Oxonii, 4. 

Clementis Romani Epistolas typis primus omnium 
eonsignandas curavit Parmicius Juwius (Doug), 
Scoto- Britannus, Collegii Novi olim Capellanus, tune 
vero temporis Bibliothecae Regiae Curator, cui scilicet 
concreditus est Codex Alexandrinus, quem a. 1628, 
per Thomam Roe, equitem auratum, apud Turcarum 
Imperatorem Angliae Regis legatum, dono ad Caro- 
lum I transmisit Cyrillus Lucaris, primum in Alex- 
andria, postea in Constantinopoli Ecclesiae Graecae 
Patriarcha. 

Ex hoe Codice vetustissimo Graeca Clementis literis 
quadratis exscribenda esse primo judicaverat Junius. 
Postea vero priorem Epistolam edidit addita versione 
Latina, notisque illustratam. Syllabas et voces de- 
perditas, et literas vetustate exesas, spatiis accuratis- 
sime, ut ipsemet in Praefatione profitetur, dimensis, 
supplevit, et minio rubro signatas expressit, ut a ger- 
mano Clementis textu dignosci possent. 

Ad ealeem libri subjecit Epistolae posterioris reli- 
quias Graece tantum, neque notis illustratas neque 
interpretatione donatas; nulla cura ad lacunarum sup- 
plementa distinguenda adhibita. 

1657, Iterata est haec editio. 


INDEX EDITIONUM. Ixv 


1650, Loudini, 8 min. Clem. Rom. 

Fnawciscus Rovs, Collegii Etonensis Praepositus, in 

libro inseripto Mella Patrum, nempe Omnium, quorum 

per prima nascentis et patientis Ecclesiae tria saecula, 

usque ad Pacem sub Constantino divinitus datam, 

seripta prodierunt, atque adhue minus dubiae Fidei su- 

persunt, versionem. Junianam Epistolae prioris exhi- 

buit, pp. Ir—11, hine inde pro arbitrio decurtatam, 

locis S. Scriptorum quae profert Clemens tantum non 

omnibus omissis. 


1654, Helnestadii, 4. 

Curante JoaAcH. Jo. Maprno recusa est Juniana 
editio, nisi quod lacunae non minio rubro sed minori- 
bus literis notarentur. 

Praemisit nonnulla quibus γνησιότης Epistolarum, 
praecipue eontra Voétium, Theologiae m Academia 
Ultrajecetina Professorem, adstruitur. "Testimoniis a 
Junio prolatis aecedunt Grotu, G. J. Vossi, Blon- 
delli, et Conringii de his Clementis Epistolis judicia. 
Loco Παροραμάτων Juni, pagina integra erratis re- 
ferta ad ecaleem voluminis conspicitur. 


1669, Orouiae, 12. A. et L. Lichfield. 

JomawNES FELL, Aedis Christi Decanus, Episcopus 
Oxoniensis, * non librum adeo quam strenam medi- 
« tatus," editionem Junii, quoad Epistolam priorem, 
denuo repraesentavit. 

Versionem hine inde correxit, veterum testimonia, 
et notas breves subjecit. Quae in Cod. Alex. desi- 
derata in Junii editione minio distincta erant, in 
unam tabellam sive syllabum ad caleem voluminis 
congessit. 


1677, Oxoniae, 12. E Theatro Sheldomano. 

In hae editione secunda, quae priori praenitet, ea 
quae Junius minio distinxerat uncinulis includuntur. 
Capitum distinetionem Cotelerianam adhibuit Fellus, 
Praefationem castigavit, Epistolam posteriorem, et In- 
dicem locorum SS. quae a Clemente laudantur ad- 
didit. 


VOLI E 1 





Ixvi 


INDEX EDITIONUM. 


Clem. Rom. 1671, Parisiis, fol. 


Puirnu. LassEUs et Gan. CossammiUS, Soc. Jesu 
Presbyteri, in tomo primo SS. Conciliorum ad Regiam 
Editionem Exactorum, pp. 116—192, utramque Cle- 
mentis Epistolam inseruerunt, priorem quidem cum 
versione et notis Junii, posteriorem autem cum ver- 
sione Vendelini, et ejusdem de Clementis atque Epi- 
stolarum tempore Divinatione. 


1672, Parisiis, fol. 


Jo. Barr. CorELERIUS, Societatis Sorbonieae "Theo- 
logus, in tomo priore SS. Patrum qui temporibus Apo- 
stolicis floruerunt, textum Clementis primus in capita 
sive sectiones instituto utilissimo distinxit, versionem 
novam exhibuit, pp. g1—125, notasque de suo ad 
ealeem voluminis addidit, pp. 81—112. 


1698, Antverpiae, fol. 'Tom. 11. 


Jo. CrgRIcus Genevensis, in urbe Amstelodamensi 
Philosophiae et SS. Literarum inter Arminianos Pro- 
fessor, editionem Cotelerianam reeudendam curavit, 
adjectis Junii, Felli, Colomesi suisque notis; non- 
nullis quoque interspersis quae editionis prioris orae 
manu adleverat Edvardus Bernard, S. T. P. Astrono- 
miae apud Oxonienses Praelector Savilianus, cujus 
nomen reticebat Clericus. 

Testimoniis Veterum a Cotelerio prolatis subjectae 
sunt Epistolae VV. DD. e Maderi libro, necnon ipsius 
Maderi Praefatio. 


1724, Austelaedamài, fol. 'T'om. n. 


Editionem iteravit Clerieus. 

Russelio et Gallandio mirum jure videbatur ne mi- 
nimam quidem mentionem a Clerico factam fuisse edi- 
tionis Wottonianae, quam ad manum habuisse vel ex 
eo constat, quod seleetiores Boisii adnotationes a Wot- 
tono primum editas in hane Amstelodamensem edi- 
tionem transtulerit. Neque igitur ignorabat Clericus 
Wottonum notulis Bernardi, inciviliter forsitan οὗ 
iniquius aliqua ex parte habitis, respondisse, ipsumque 
Clerieum idemtidem haud immerito castigasse. 


INDEX EDITIONUM. Ixvi 


In hac editione, praeter alia additamenta ad volu- Clem. Rom. 
minis seeundi caleem, Guilielmi (non Henrici) Burton, 
Boisii, οὐ Davisii in utramque Epistolam animadver- 
siones, notasque suas adjecit Clericus, unde non parum 
ineommodi lectori affertur, quippe cui Epistolae in 
tomo primo sunt legendae, Notaeque in secundo per- 
petuo quaerendae. 

1687,* Londini, 8 mm. 

Pavrvs Corowzsivs, Sancroftio Archiepiscopo Can- 
tuariensi Bibliothecarius, Epistolam utramque edidit, 
eum notulis paucis, versione Coteleriana priori, alteri 
Vendeliana apposita. Praemittitur Vendelini de Cle- 
mentis tempore Divinatio. | Subjeiuntur "Thomae 
Brunonis de Therapeutis Philonis Dissertatio, et fas- 
cieulus Epistolarum singularum a variis viris doctis 
seriptarum. 

1694,. Londini, Repetitionem hujus editionis nesciebant 
Fabricius et Harlesius. 
1699, Lipsiae, 8 mn. 

'Tuouas IrriGivs, in Bibliotheca Patrum Apostolico- 
rum Graeco-Latina, utramque Epistolam dedit, ex ed. 
Colomesii, cum notarum ejus spicilegio; et prioris 
versionem Junianam a Fello recensitam, alterius Ven- 
delianam. 

Praemisit eruditam de Patribus Apostolicis Disser- 
tationem. 

1718, Cantabrigiae, 8. Typis Academicis. 

Hxxnicvs Worrox e Coll. S. Johan. Evang. A. M. 
MStum de novo contulit, quem, quum unicus esset 
Codex, praeterquam in abbreviationibus usitatioribus, 
usque ad literam secutus est, ubi a vulgari ratione dis- 
cedit. "lextum, plurimis in locis a Junio parum recte 
descriptum, integritati suae restituit. Notas, quibus 
partim. Bernardi objeetionibus respondetur, partim 


* Quum autem jam ab anno 1633 toties istae Clementis Epistolae prodi- 
erint, mirari subit, eas nonnullis incognitas mansisse. Exemplo esto Jo- 
hannes Palatius, qui A.C. 1687 Gesta Pontificum Romanorum edidit, et in 
notis ad gesta Clementis duas Clementis Epistolas commemorari, sed non 
exstare dicit, tom. i p. 26. ITTIGIUS. 


12 





Clem. Rom. 


Ixviii INDEX EDITIONUM. 


citationes ex SS. eum LXX Intt. alisque optimae 
notae versionibus, necnon veritate Hebraica conferun- 
tur, infra posuit: Adnotationes Junii Cotelern, et 
Boisii* non antehae editas, ad finem adjecit. Prae- 
fixae sunt Praefatio, pp. ceviii, de Usu Patrum, prae- 
cipue Apostolieorum, ae Dissertationes duae, altera de 
Divinitus instituto Clero, de Unitate Ecclesiae altera. 

Hujus editionis accuratissimae exemplaria pauca 

charta majori sunt impressa. 
1721, Parisiis, fol. 

PerRus CovusrANTIUs, Presbyter et Monachus Ord. 
S. Benedieti e Congregatione S. Mauri, in. Epistola- 
rum Pontificum Romanorum ὅσο. tomo primo, eodem- 
que ultimo, recensionem Cotelerianam presse secutus 
est, notis paueis perutilibus adjectis. Reliquiae Cle- 
mentinae paginas sibi vindicant 9— 50. 

1796, Gottingae, 8, cura C. T. G. Schoenemann:. 
1742, Basileae, 9. 

Jou. ρον. Fnzvy, S. "Theol. Prof. Basiliensis, 
textum ex editione Ittigiana expressit, sed ita ut ad 
alias eastigatas editiones, praecipue ad primam illam a 
Junio exéusam perpetuo respiceret. Versio Latina in 
priore Epistola sequitur Ed. Ittigianam : alteri ver- 
sionem. Godof. Vendelini adjunxit. Wottoniani libri 
exemplar primum obtinuit Freyius quum epistola prior 
typis Jam esset descripta, ut proinde posteriori tantum- 
modo editoris Cantabrigiensis eurae prodesse potuerint. 

* Qualemceunque tamen," ut verbis Gallandn utar, 
* hujus editionis Freyanae, alioqui satis nitidae, defec- 


* Johannes Boisius, postea Canonicus Eliensis, unus e "Theologis qui 
Regis Jacobi I auspiciis S. Bibliorum versionem vernaculam emendaverunt, 
a Savilio, in Chrysostomi editione adornanda, in operis societatem ascitus 
est. Defensionem Versionis Vulgatae conscripsit sub hoc titulo, Veteris 
Interpretis cum Beza aliisque recentioribus collatio. Lond. 8, 1655. Septua- 
genario, ut ipse profitetur, jam proximus, jussu Johannis Williams Episcopi 
Lincolniensis, notis illustravit apographum quoddam Epistolarum Clemen- 
tinarum vitiis refertum ; quod inde constat, quod non tantum eas mendas 
quae a Junio praeter MSti fidem exhibentur conatus sit emendare, sed et 
multas alias, quae recte se habent in editione Juniana. 


INDEX EDITIONUM. lxix 





* tum supplere annisus est vir eruditus ANTONIUS Clem.Rom. 
* Brnnivs in Publico Specimine itidem Basileae, anno 
« 1744 edito, atque conjecturis haud poenitendis ad 
« textum Clementinum editionis Wottonianae ulterius 
* adhue detergendum referto." 
1746, Londini, 8. 

Ricagpvs RussEL, ἃ. M. editionem Wottonianam 
prae caeteris sibi sequendam duxit in SS. Patrum 
Apostolicorum, Barnabae, Hermae, Clementis, Igna- 
tii, Polyearpi, Operibus Genuinis, tom. n. 

Textui Graeco Epistolae prioris, in pagina sinistra 
cum variantibus lectionibus collocato, ex adverso 
respondet Versio Coteleriana; quibus minore charac- 
tere subjieitur Juniana, a cl. Fello recensita, cum 
Wottonianis variationibus in margine positis. Infra 
ordine subjieiuntur Variorum animadversiones.  Alte- 
rius Epistolae interpretationem Cotelerianam tantum 
exhibuit. Ad caleem voluminis primi pleraque sub- 
jecit adnotata, e cel. Milli apographo aecurate ad 
Cod. Alex. fidem exacto deseripta; quae quidem ad- 
notata Wottonum praetermisisse jure miratur Gallan- 
dius, Proleg. p. xii. 

Hujus editionis exstat censura in Act. Nov. Erud. 
Lips. a. 1749. mens. Octob. 

1765, lenetiis, fol. 

ANDREAS GALLANDIUS, Presbyter Congreg. Oratori 
Venet. in tomo primo, pp. 1—47, operis amplissimi 
atque elaboratissimi, Biblothecae Vett. Patrum anti- 
quorumque Seriptorum Ecclesiasticorum, Clementis 
reliquias typis consignavit, Versionem  Cotelerianam, 
quam utrique Epistolae adjecit, passim ubi textus 
reformati ratio id suadebat, immutavit. 

Animadversionibus Variorum et suis textui sub- 
jectis. immiseuit Gallandius emendationes Antonin 
Birrüi, supra memoratas.  Contenta hujus Biblio- 
thecae, seeundum tomos xiv digesta, exhibent Wal- 
chius, Bibl. Patrist. p. 217 ed. Danz., et Dowlingius, 
Notit. Seript. SS. Patt. p. 192. Tomo xin, qui a. 
1779 e prelo evasit, immortuus est editor. 








Ιχχ INDEX EDITIONUM. 


Clem.Rom. 1788, uldae, 8. 
CoxnApus EBrEnTH priorem Epistolam edidit, cujus 
librum quum ipsi mihi inspicere non licuerit, statim 
pergo ad 


1796, Gottingae, 8. 

C. T. G. ScHoENEMANNUM, qui Coustantu librum 
denuo edidit. Interpretationem Latinam identidem, 
rarus tamen quam a Gallandio factum erat, correxit, 
notasque paucas interspersit. 


1828, Hafniae, 4, typis J. H. Schultz, Aulae et. Universitatis 

Typographa. 

Cr. Fg. HongNEMANNUS, Theol. D. et Prof. Havn. 
C.O. D. im particula primi libri, Seripta Genuina Graeca 
Patrum Apostolicorum inseripti, non sine dedecore 
ipsius et typographi sui, priorem Epistolam, nova in- 
terpretatione donatam, evulgavit. 

Plura qui cupit adeat Rettign censuram, 1n. 77eofo- 
gische Studien und. Kritiken, 1830, p. 920. 


1839, Tubingae, 8. 

Can. Jos. HxrELE, Theol. D. ejusdemque in Acad. 
Tubing. Prof. P. Extr. in hbro Patrum Apostolicorum 
Opera inscripto, ad fidem editionis Wottonianae tex- 
tum utriusque Clementinae Epistolae, cum notulis, 
excudendum curavit, pp. 29—76. 

Editio secunda, 1842. 

Editio tertia, aueta et emendata, 1847. 

Editio quarta, 1855. 


1944, Monachü, 12. 

Fn. X. Rerruuava, SS. Theol. Professor P. O. im 
Universitate Monacensi, Textum ad optimarum Edi- 
tionum fidem recensuit im libro Patrum Apostolicorum 
Epistolae inscripto. 

1957, Lipsiae, 8. 

AnBERTUS hup. Max. DnrssEL, inter Patrum. Apo- 
stolicorum Opera, Textum recensuit atque emendavit, 
Notis illustravit, Versione Latia passim correcta, 
Prolegomenis, Indicibus instruxit. 


INDEX EDITIONUM. Ixxi 


Huie Volumini in quod multos labores impenderat Clem.Rom. 
Editor eruditissimus, accedit Hermae Pastor, ex Frag- 
mentis Graecis Lipsiensibus, instituta quaestione de 
vero ejus Textus fonte, auctore celeberrimo Constan- 
tino Tischendorf. 


VERSIONES ANGLICAE. 





1647, Londini, 4. 

GvuinigLuvs BumroN, Epistolam priorem. vertit, an- 

notationesque uberrimas adjecit. 
1693, Loudini, 8. 

GurLiELMUS WAKE, postea Archiepiscopus Cantuari- 
ensis, Epistolae utriusque versionem edidit, una cum 
Barnabae, Ignatii, et Polycarpi Epistolis, atque Her- 
mae Pastore. 

Iterum Zozd. 1710, 1719, 1737 ; Maucunii, 1799 ; 
Lond. 1817, 1843; et 1838, Clementis, Ignatii, et Po- 
lyearpi reliquias sec. versionem. Wakn exhibuit Env. 
BrckEmsTETH, in libro inseripto, 776 Christian Futhers 
of the first and second. Ceuturies. 

1768, Aberdoniae, 12. 

The First. Epistle of Clemens Romanus to the Church 
at Corinth. 

Interpres anonymus Versionem suam a Wakiana 
hoe differre profitetur, quod verbum pro verbo reddi- 
derit, neque Clementi vim intulerit ut ex ejus Epistola 
argumenta peteret quibus Ecclesiae Anglicanae disci- 
plinam defenderet. 

1833, Cantabrigiae, 8. 

TEwPLE CugvaLLIER S. T. B. Epistolae prioris ver- 
sionem Wakianam passim ecastigatam, notulis illus- 
tratam, edidit una cum Polyearpi et Ignatii Epistolis, 
atque Apologus Justini Martyris et "Tertulliani. 





VERSIONES GALLICAE. 


1717, Parisiis, 8 min. 
* Ouvrages des S. Péres qui ont vécu du tems des 


Clem.Rom. 


Ixxii INDEX EDITIONUM. 


* ApÓtres; contenans la Lettre de S. DBarnabé, le 
«* Pasteur de S. Hermas, les Lettres de S. Clément, 
* de S. Ignace, et de S. Polycarpe, avec des notes." 

Quae conversio, a Grassio Orator sodale facta, 
exstat quoque in quarto Gallicorum Bibhorum tomo, 
quae Parisiis eodem anno prodierunt. fol. 


1738, Lugduni Batavorum, 8 yin. 'Tom. n. 

* Lettres et Monumens de trois Péres Apostoliques, 
« S. Clément, Évéque de Rome, S. Ignace, Évéque 
* d^ Antioche, S. Polycarpe, Évéque de Smyrne. Avec 
* ]a Relation du Martyre des deux derniers. Le tout 
* traduit fidélement sur le Texte Original, avee des 
* Remarques, et quatre petites Dissertations, par 
* ApnAHAM Rvucnuar, M. D. S. E. Professeur en 'Théo- 
* logie à Lausanne, et Recteur de 'Académie." 


VERSIONES GERMANICAE. 


1696, Francofurti et Lipsiae, 12. 
Gopor. AnNoLD Epistolam priorem edidit una eum 
Barnabae Epistola. 


1711, Sehifbecae prope Hamburgum, 12. Exstant Epistolae 
PP. Apostolicorum Germanice ad caleem N. T. editae. 


1723, Hamburgi, 8. 
Jo. Orr. GrvsiweG vertit et notis illustravit in 
DBriefen. und. Schriften der Apostolischen Mánner. pp. 1 
- 43: 
1817, Oeniponti, 8 min. R. UNTERKIRCHER. 
* Die echten Schriften der Apostolischen Váter, des 
* Clemens von Rom, der MM. Ignaz und Polykarp, 
* mebst den echten Martyrgeschichten der zwey letz- 
* tern, aus der Grundsprache übersetzt, und mit An- 
* merkungen et Bemerkungen versehen." 


1825, F'ratislaviae, ὃ. EpvAnp Hznzoc. 
* Des heiligen Clemens vom Rom Brief an die Ko- 
* rinther, und. des heiligen. Polykarpus Brief an. die 








INDEX EDITIONUM. Ixxii 


* Philipper. Aus dem Griechischen übersetzt und Clem.Rom. 
* mit den nóthigen Anmerkungen versehen. | Nebst 
* den Lebensbeschreibungen beider Heiligen." 





VERSIONES ITALICA E. 
1798, l'enezia, ὃ. Gio. Barrisra GarricioLrr. 
* Lettere di S. Clemente Papa I tradotte dal Greco e 
* dal Siriaco^ 

1832, Koma, 8. A. L. GRAZIANI. 

* Lettere di S. Clemente Primo Papa e Martire ai 
* Corinti, col testo a fronte, volgarizzata e corredata di 
* note eritiche e filologiche e di una dissertazione pro- 
* emiale.? 

Belgica versio, referente Sandio, Amstelodami, anno 
1646, et iterum 1656, prodnt. 


II. IGNATII. Ignatius. 
1646, Amstelodami, 4. 

Isaac Vossivs, qui, venia Magni Ducis Etruriae 
impetrata, Bibliothecae X Mediceo-Laurentianae  re- 
cessus intimos penetravit, ex illo precioso Codice 
Epistolas genuinas sex edidit; septimam autem ad 
Romanos, e vulgatis antea Epistolarum Interpolata- 
rum editionibus, adjunxit, ope versionis antiquae ab 
Usserio editae recensitam et castigatam. —Interpreta- 
tionem veterem Latinam addidit, quam, Graeco exem- 
plan propemodum 1n omnibus respondentem, jam in 
lucem extulerat Usserius, Oxon. 1644. 

Subjeimntur Epistolae Ignatio perperam tributae, 
pp. 63—114; Epistolae Interpolatae, pp. 115—206 ; 
Barnabae Epistola, pp. 207—254; Notae in Epp. 
Ignatii, pp. 255—306, et Barnabae, 307—318. 

1680, Loudini, 4. 

Reeusa est haee editio, itta ut pagina paginae re- 
sponderet. | Nihil omissum praeter brevem operis 
dedieationem. — Exstat in Bibliotheca Bodleiana ex- 
emplum editionis Vossianae eum scripto Codice ab 
Ant. Biscionio collatum. (D^Orville X 2, 5, 13.) 

VOL. I. k 


Ignatius. 


Ixxiv INDEX EDITIONUM. 


1647, Loudini, 4. 

UsszEnivs, 1n Appendice Ignatiana, textum Vossia- 
num reeudendum curavit, cum interpretatione nova, 
postquam Epistolas interpolatas Graece et Latine 
antea evulgasset, cum eruditis Prolegomenis, Annota- 
tionibus, et sinceriorum veteri versione. Oxon. 1644, 4. 

1650, Loudini. (vid. supra, p. Ixv.) 

Rovsrus, Epp. ad Eph. Magn. Trall. Rom. Philad. 
et Smyrn. curtatas et truncatas Latine edidit. pp. 
13—21. 

1672, Parisiis, fol. (vid. supra, p. Ixvi.) 

Jo. Barr. CorELERIUS Epistolas genuinas ab adulte- 
ratis, utrasque a supposititiis distinetas, inter se et 
cum antiquis versionibus contuht, interpretatione nova 
donavit, et annotationibus illustravit. 

1698, Antverpiae, fol. 

Jo. Crgnicvs notis Cotelerii, animadversiones Usse- 
ri et Vossi, Prolegomena Ussern, necnon Pearsoni 
Vindicias subjunxit. 

1724, Amstelaedaini, fol. 

In hae.secunda Editione Clerieus textum Ep. ad 
Romanos et Actorum Martyru subinde refinxit; ei- 
demque prout sibi libuit immutato suam interpreta- 
tionem adjecit. Smithi editionem eadem negligentia 
praeterut qua in Clemente edendo curas Wottonianas 
insuper habuerat. 

1689, Parisiis, 4. 

Turopomrcus RurwamTUs, Presbyter et Monachus 
Benedietinus e Congregatione S. Mauri, ad. caleem 
libn Acta Primorum Martyrum Sincera et Selecta in- 
seripti, publici juris fecit Epistolam ad Romanos qua- 
lem in Cod. Colbertino invenit, cum nova versione, 
quum veterem interpretationem jam suo loco in Col- 
lectionem ejus inseruerat. pp. 695—708. 

1699, Lipsiae, 8 min. (vid. supra, p. Ixvu.) 

Tuowas Irricrvs Epistolas septem dedit eum Cote- 
lerii et Ruinarti versionibus. Subsequuntur interpreta- 
tio antiqua, et Epistolae, tum interpolatae, tum spuriae. 








INDEX EDITIONUM. * . lxxv 


1699, Oroniae, 8. E Theatro Sheldoniano. Ignatius. 
J. E. GnaBrIUs, in tomo 24e Spicilegii Patrum, Epi- 
᾿ stolam ad Homanos juxta Ruinarti exemplar verbo 
tenus exhibuit, variasque lectiones Usserianas in cu- 
jusque paginae limbum conjecit, Fragmenta quaedam 
addidit, cum. Praefatione de Ignatio et ejus Scriptis. 
pp. 1—26, et 225—230. 
1714, Oxoniae, 8. 
Prodnt editio altera auctior et emendatior. 


1708, Oxon, 8. E Theatro Sheldoniano. 

CanoLus ALDRICH imprimendum curavit apogra- 
phum Codicis Medice ab A. M. Salvinio, Linguae 
Graecae in. Florentino Gymnasio Professore, descrip- 
tum. (MS. Bodl. 227.) In margine contextus ap- 
posuit conjecturas Salvinn et Vossi; versionem ve- 
terem castigavit; versionis marginl adlevit citationes 
Cotelern; ipsa loca citata in fine hbri apposuit. 
Praemisit Polycarpi ad Philippenses Epistolam: tres 
etiam pseudepigraphas Ignatiu Epistolas quae 1n Cod. 
Med. continentur, nempe Mariae Castabalitidis ad 
Ignatium, Ignatu ad illam responsoria, et tandem 
Ignati ad Tarsenses epistola, quae quidem sub finem 
mutila est, publicandas duxat. 

Hujus editionis centum duntaxat exemplaria sunt 
formulis deseripta typographieis. Censuram Smithi 
videas ad caleem Chronicorum Johannis Glastoniensis 
ab Hearnio editorum, p. 461 sq. Cf. Aet. Erud. Lips. 
a. 1713, mens. Sept. p. 399 sq. 


1709, Oxonii, 4. E Theatro Sheldoniano. 

'Tuouas Surrg, S. T. P. Coll. B. Mariae Magdalenae 
olim Socius, quum editionem quam Pearsonus, Vindic. 
Ign. P.n eap. 15 p. 203, se adornaturum receperat, 
mors praevertisset, edendas accepit annotationes ejus 
posthumas, et schedas Ledgardi complexas varietates 
lectionis quas olim Florentiae, rogatu Pearsoni, e col- 
latione editionis Vossianae comparaverat. 

In ima pagina addidit conjecturas criticas et per- 
brevia scholia; apposuit versionem veterem quam 





ka 


Ixxvi ἢ INDEX EDITIONUM. 


Ignatius. Pearsonus 1n annotationibus suis subinde correxerat : 
subjunxit. Acta Martyri S. Ignatii, S. Polyearpi ad 
Philippenses Epistolam, et Ecclesiae Smyrnensis Epi- 
stolam de S. Polycarpi Martyrio. Annotationes Pear- 
soni Ignatianas solum Epistolas spectant; Smithi vero 
notae Epistolam quoque Polycarpi, et utriusque Acta 
illustrant. 
Hujus libri, quem Christ. Aug. Heumannus, in Act. 
Erudit. Lips. a. 1710, mense Maio, recensuit, exem- 
plaria pauca charta majori sunt impressa. 


*r1711, Londini, ὃ. 

GiL. ΝΥ ΉΙΒΤΟΝ, in tomo priore libri eui titulus, P7;- 
uitive. Christianity revived, pp. 1—391, utramque re- 
censionem Epistolarum exhibuit. Longiorem ex Us- 
serii editione desumptam nova versione donavit: bre- 
viori ex editione Aldrichiana interpretationem. Wakii 
apposuit.  Dissertationem praemisit qua probare co- 
natus est Epistolas longiores solas genuinas esse, 
breviores autem non nisl excerpta ex illis, ab haere- 
ticis saeculi quarti facta. 


1741, Basileae, 8. (vid. supra, p. Ixvin.) 

J. L. FRzvy. Smithi editionem integram, una cum 
praefationibus, denuo repraesentavit. Mendas typo- 
graphieas emendavit, multa loca e veteribus citata, 
istituta diligenti inquisitione, suis auctoribus re- 
stituit, aut correxit.  Antiquas versiones ad finem 
eujusque seripti rejecit, ad latus textus Graeci novam 
aliquam, ut in Ignatianis Cotelerianam, subinde emen- 
datam apposuit. 

1746, Loudini, 8. (vid. supra, p. bax.) 

Ric. RussEr, A. M. contextum Graeeum ex omnium 
Editionum  eollatione emendatum, una cum variis 
lectionibus in. smistris paginis exhibuit, eui in dextris 
Interpres Vetus respondet: Coteleru versione utrique 


* Anno 1710, Whistonus emisit libellum peculiarem, An Essay om the 
Epistles of Ignatius ; cui respondit J. Edwards, S. T. P. in libro inscripto, 
Some brief Observations and Reflections on. Mr. Whiston's late. Writings, 
falsela intitled. Primitive Christianity revived. 




















INDEX EDITIONUM. Ixxvii 


subjecta, in eujus locum in Ep. ad Romanos versio 
Cleri substituitur; inferius positis Usserii, Vossii, 
Cotelern, Clerieique notis, quibus Pearsoni et Smithi 
annotationes sunt insertae. 

Leguntur etiam Epistolae longiores, tum spuriae 
tum interpolatae, eum variantibus lectionibus, vetere 
vulgato Interprete, item. Cotelerii versione, ejusdem- 
que ut et Usseri annotationibus subjectis: necnon 
S. Ignatii Martyrium, cum. Smithi praefatione, ver- 
sione antiqua. Graecis obverse collocata, et Clerici 
interpretatione. 

1765, lFenet tisfol. (vid. supra, p. lxix.) 

GALLANDIUS, tomo 1. pp. 243—303 Bibl. Vett. Patt. 
Epistolas genuinas ex ed. Smithiana inseruit, una cum 
Fragmentis et Actis Martyrn. Epistolarum textui 
duplieem apposuit utrinque versionem, alteram qui- 
dem Int. Vet. alteram Cotelern. Actorum Graecis 
similiter utraque ex parte adest Int. Vet. et versio 
Ruinarti.. Observationes, e Pearsoni, Smithi, aliorum- 
que notis, subjiciendas contexerat eadem ferme ratione 
qua ad Clementis Epp. usus erat; verum casu vel 
typothetarum incuria omissae sunt. 

1821, Παίαο, 8. mm. Zn Libraria Orphanotrophei. 

Jon. Can. 'Tuiro, im usum Praelectionum Academi- 
"rum, Vossii textum omnino immutatum typis repe- 
tendum curavit, et lectionis diversitatem ex Ittigii 
delectu.adseripsit. Collationem praemisit eorum qui- 
bus Smithi recensio ἃ Vossiana differt. 

1829, lHafuiae, 4. 

C. F. HonNEMANNUS, im  partieula seeunda libri 
supra p. lxx, memorati, Epp. ad Romanos, et ad 
Polyearpum edidit e recensione longiore, Epp. ad 
Ephesios, Smyrnaeos, Trallianos e recensione breviore, 
omnes interpretatione nova donatas; Epistols ad 
Magnesianos et Philadelphenos penitus omissis. 

1839, Tubingae, 8. (vid. supra, p. Ixx.) 

Can. Jos. HrkELE, textui ad Gallandu fere mentem 
exhibito, notulas quasdam, partim suas, partim e 
Cotelerio et Vossio desumptas subdidit pp. 77—116. 


Ignatius. 


Ignatius. 


Ixxvii INDEX EDITIONUM. 


1844, Monachii, 12. 
Fn. X. RErruuavm. (vid. supra, p. Ixx.) 
1857, Lipsiae, 8. 
ArnBERTUS Rup. Max. DnzssEL. (vid. supra, p. Ixx.) 
Interp. Vet. subjecit Versionem Holstennu qui tex- 
tum absimilem secutus est, aut conjJectandi heentiam 
sibi sumsit. 


VERSIONES ANGLICAE. 
1693, WakKiUs. (vid. supra, p. lxxi.) 
1708, Edint, 8. mm. Ron. CArpER. 
* ''he Genuine Epistles of S. Ignatius, translated 
* into English by W. Wake, D. D. as also a Vindica- 
* tion of them by L. E. Du Pin. ΤῸ which 15 added, 
* A short Answer to Mr. W. Jameson's Nazianzeni 
* Querela, where he impugns the authority of the 
* foresaid Epistles." 
1827, Brighton, τ. W. K. CrEuENTSON, M. A. 
* 'he Epistles of Ignatius and. Polycarp, &c. A 
* new translation, with an Appendix contaiming notes, 
* jin which the leading arguments of Mr. Cobbett/s 
* History of the Reformation are refuted, and the 
* fundamental doctrines of the Chureh of Rome 
* proved to be contrary to the Holy Seriptures," &e. 
&c. 
1833, CHEVALLIER. (vid. supra, p. 1xxi.) 


VERSIONES GALLICAE. 

1717, Parisiis, 8. min. 1 "s 
᾿ : j vid. supra, p. lxxi.) 
1738, Lugduni Batavorum, 8. min. pode i 


VERSIONES GERMANICAE. 
1578, Gorlicii Lusatiorum, 8. M. MorrzR. 
1696, 
IU 
1723, 
1817, 


(vid. supra, p. Ixxii.) 


————— 











INDEX EDITIONUM. Ixxix 


1829, Tubingae, 8. 
M. J. Wocnzgn. * Die Briefe des heiligen Ignatius 
* von Antiochien. Neu übersetzt und erklárt.^ 


VERSIONES ITALICAE. 


1799, Fenetiis, ὃ. GiawBATTISTA GALLICIOLLI. 
* Lettere Genuine di S. Ignazio, Vescovo di Antiochia, 
* corredate degh Atti del suo Martirio, e la Lettera di 
* S. Poliearpo, Vescovo di Smirne, colla Circolare del 
*suo Martirio. "lraduzione dal Greco.? 
1833, ARomae, A. L. GRAZIANI. 
* Le sette Lettere Genuine de S. Ignazio, e quella di 
* S. Poliearpo a1 Filippesu: coi loro Martir, 6 Testo 
* Greco a fronte, volearizzate e corredate di Note critiche 
* e filologiche, e di una Dissertazione Proemiale.^ 


III. POLYCARPI. 
1498, Parisiis. 

Epistolam ad Philippenses primus Jacosus FasgR 
SrAPULENSIS Latine vulgavit, una cum undecim Ignatii 
Epistolis et Pseudo- Dionysii Seriptis. 

Saepius inde cum isdem recusa est: rgentinae, 
1502, Basileae, 1520, Coloniae, 1536. 

1550, In Mieropresbytico Basiliensi legitur, p. 27. 
1633, Duaci, fol. 

Graece primus extulit PErRvs Harroixivs in Illus- 
trium Orientalis Eeclesiae Seriptorum Vitis et Docu- 
mentis, tom. i pp. 525—532, e Jacobi Sirmondi exem- 
plari, quod ille e Turriani Codice deseripserat. 

1644, Ovroniae, 4. (vid. supra, p. Ixxiv.) 

UssEnrUs, aliud. nactus exemplar quod ex Andreae 
Schotti apographo manu sua descriptum cum Isaaco 
Vossio communicaverat Salmasius, hoc eum edito Hal- 
loixiano contulit, atque interpolatis Ignatii Epistolis 
Polyearpianam eum vetere Interprete praemisit, anno- 
tationibus suis notulisque Pat. Junii illustratam. 

Ecclesiae Smyrnensis de Martyrio Polycarpi. Epi- 
stolam edidit Usserius, Londini, 1647, 4. 


Ignatius. 








S. CLEMEN 5. 


VOL. I. B 


TOT ALIOY 


KAHMENTOZ 


ΠΡΟΣ KOPINOIOYZ EIIIZTOAH A. 


FH ἐκκλη]σία τοῦ Θεοῦ ἡ παροικοῦσα [ Ῥώμην,) 


1. TOY ATIOY ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ] 
Istius ἐπιγραφῆς, praeter KOPIN- 
OIOYZ A, ne verbum quidem 
exhibet Codex Alexandrinus. 
Cotelerius, quem sequitur Rus- 
selius, de suo dedit Τοῦ ἁγίου 
KAgpévros τοῦ Ῥώμης ᾿Επισκόπου 
᾿Επιστολὴ πρὸς Κορινθίους πρώτη, 
ἐκ προσώπου τῆς “Ρωμαίων ᾽Εκκλη- 
σίας γραφεῖσα. 

4. [Ἢ ἐκκλη] σία] Miseret me 
doctorum virorum, quod odio 
Catholicae veritatis, studioque 
vanae haereseos adducti, exis- 
timent per hane superscriptio- 
nem adjuvari errorem suum, 
quo Episcopis HEIDI Pres- 
Pese os. Quia 'nulla peculi- 

faris vel scribentis mentio, vel 
* Cleri Romani praerogativa, vel 
* Corinthiaci Presbyterii a plebe 
' discretio appareat, sed omnes 
*ad omnes confertim scribant." 
Blondellus, Apol. pro Sentent. 
Hieronymi de Epise. et Presb. 
p.9. At si recte ex principiis 
suis voluissent  argumentari, 
concludere oportebat, idem jus 
fuisse Laicis, aec Presbyteris et 
Episcopis; atque hoc modo 
deterrimum rerum statum in- 
vehere, dvapxíav, adversus quam 


Clemens tota pugnat Epistola. 
Praeclara vero hae ratiocina- 
tione conficietur, ut Paulus, 
quia scribit Epistolas una cum 
Sosthene, "Timotheo, Silvano, 
et fratribus universis, majorem 
non obtinuerit, quam ultimus 
Christianorum, in Ecclesiae re- 
gimine, auctoritatem. COTEL. 
Irenaeus, III iii [3, p. 176 ed. 
Bened.| ab Zcclesim quae est 
Romae scriptam hanc Episto- 
lam dicit, [sic Clemens quoque 
Alex. Strom. v 12, p. 693 ed. 
Potter. ἀλλὰ κἀν τῇ πρὸς Ko- 
ρινθίους Ρωμαίων Ἐπιστολῇ] licet 
caeteri Clementem ejus serip- 
torem fuisse sentiant, Maluit 
autem Clemens Ecclesiae suae 
quam proprio eam nomine in- 
scribere : vel quia tum Prae- 
sules nihil sine Ecclesiae suae 
consilio agere solerent, ut Cy- 
prianus de se nominatim, Ep. 5, 
ad Clerum suum, [Ep. 14 ed. 
Fell] memoravit his verbis, 
* Solus rescribere non potui: 
* quando a primordio Episco- 
* pátus mei statuerim, nihil sine 
* consilio vestro et consensu 
* plebis, mea privatim senten- 
'tia, gerere: vel etiam ne 








Ss. CLEMENTIS 


EPISTOLA AD CORINTHIOS I. 


Dz: Ecclesia, quae Romae peregrinatur, Ec- 


proprias partes tueri videretur, 
51, ubi restauranda erat apud 
Corinthios ecclesiasticis viris 
competens dignitas atque re- 
verentia, aut ipse solus, aut 
cum eo Clerus sine plebe Ec- 
clesiam illam alloqueretur. Po- 
stulabat praeterea recta ratio, 
ut si quidem prius Corinthii 
non ad Clementem unum, sed 
ad Romanos sceripserant, Ro- 
manorum nomine Clemens, non 
proprio, rescriberet. COUST. 
Eo tempore, nulla quidem fuit 
Romanae Ecclesiae in Corin- 
thiam potestas ; nec res Chri- 
stiana eo in statu erat, ut pos- 
set ullus Episcopus in alium jus 
adsumere, qui paris esset ordi- 
nis. Sed nihil vetat, quamvis 
unus caeteris praeesset, singu- 
lari quodam jure, eum tamen 
auctoritatem dissimulasse ; ne 
qui in superiorem potestatem 
Corinthi consurrexerunt, puta- 
rent rem agi τῶν ἡγουμένων, non 
ipsius Ecclesiae ; atque ipsum 
Romanae Ecclesiae corpus id 
probare quod factum erat Co- 
rinthi, quidquid de eo Ecclesiae 
ἡγούμενοι sentirent. Haee causa 
videtur fuisse, cur Ecclesia 
scriberet ad Ecclesiam, omissis 


Rectorum nominibus, quicum- 
que essent. CLER. Rothius, 4z- 
Jànge d. Christl. Kirche, p. 404, 
censet, ipso tempore quo haee 
Epistola scripta esset, orbam fu- 
isse Sedem Episcopalem. Vide 
sis Thomam Rennel in libello cui 
titulus, Proofs of Inspiration, 
or the Grounds of Distinction 
between the New Testament and 
the Apocryphal Volume. Lond. 
1822, p. 58. 

4. ἡ παροικοῦσα] Apud Euseb. 
H. E. iv 23, Dionysius τῆς ἐν 
Κορίνθῳ παροικίας, Philippus τῆς 
Γορτυναίων παροικίας, Episcopi 
perhibentur ; utrobique regio- 
nes omnes istis matricibus Ec- 
clesiis, et eidem episcopali curae 
subjectae, intelligendae veniunt. 
Priscis siquidem temporibus, 
idem fere erat Paroecia, quod 
nunc Joecesis diceretur. Sic 
Can. xviii Concil. Ancyrani : 
[A. D. 315, ap. Routh. Rel. Sac. 
lv 124.] Et τινες ᾿Ἐπίσκοποι kara- 
σταθέντες, kai μὴ δεχθέντες ὑπὸ 
παροικίας ἐκείνης εἰς ἣν ὠνομάσθη- 
σαν, ἑτέραις βούλοιντο παροικίαις 
ἐπιέναι, καὶ βιάζεσθαι τοὺς καθεστῶ- 
τας, καὶ στάσεις κινεῖν κατ᾽ αὐτῶν, 
τούτους ἀφορίζεσθαι. Frustra ita- 
que sunt ii, qui ex plurium 

B2 


laudat Co- 
rinthiorum 
pietatem, 


4 . S. CLEMENTIS 


τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ τῇ παϊ[ροικού)σῃ Κόρινθον, 


κλητοῖς, ἡγι[ασμέν]οις ἐν θελήματι Θεοῦ, διὰ τοῦ 


[Κυρίου ἡμ]ῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ: [Χάρις v]uv καὶ 


εἰρήνη ἀπὸ mavro|kpar|opos Θεοῦ διὰ ᾿Ιησοῦ Χρι- 


στοῦ πληθυνθείη. 


Α΄. [Διὰ τὰς] αἰφνιδίους καὶ ἐπαλλήλους [yevo- 


p]évas ἡμῖν συμφορὰς καὶ [περ]ιπτώσεις, ἀδελφοί, 


Presbyterorum hac in Epistola 
mentione, rem  hierarchicam 
concidisse autumant, et, Presby- 
teranae ἰσοτιμίας 1maginem et 
typum exhiberi gloriantur. 
FELL. Minus feliciter Cotele- 
rius, Ecclesim Dei quae incolit 
JAomam. Infra Ep. II $ 5, 
καταλείψαντες τὴν παροικίαν τοῦ 
κοσμοῦ τούτου. ln Inscript. 
Ep. Polyearpi ad Philipp. τῇ 
᾿Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ τῇ παροικούσῃ 
Φιλίππους. Et in Inscript. Ep. 
Cireularis Ecclesiae Smyrnensis, 
Ἢ ᾿Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἡ mapot- 
κοῦσα Σμύρναν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ 
Θεοῦ τῇ παροικούσῃ ἐν Φιλομηλίῳ. 
Comparandus etiam Epistolae 
ad Diognetum auctor, a Fello 
indicatus, Πατρίδας ἔχουσιν ἰδίας, 
ἀλλ᾽ ὡς πάροικοι Kk. T. A. Vita 
humana a Scriptoribus Sacris 
peregrinationis habitu frequen- 
tius sistitur, e. g. Ps. xxxix 12, 
IPet. 117,1 rr. Sie Hermas, 
Past; LIT 1; '* Seltis; vos, Do- 
' mini servos 2» peregrinatione 
* morari ?* "Tertullianus, Apol. ὃ 
1, * Seit (Religio Christiana) se 
* peregrinam, in terris agere, 
&c. Augustin. de Civ. Dei, I, 
Praef. *inter impios peregrina- 
* twr ex fide vivens! De voce 
παροικεῖν, omnia more suo, h. e. 
ὅλῳ τῷ θυλάκῳ, congessit Lemoy- 
nius Var. Sacr. tom. ii pp. 48 
— 61. Consulendi omnino sunt 


Suicerus in voc. et Valesius ad 
Eusebium, H. E. 1 1.  Lineam 
primam usque ad hane vocem 
παροικοῦσα literis miniatis exhi- 
bet Cod. M$Stus. 

I. τῇ ᾿Ἐκκλησίᾳ---Κόρινθον] Rec- 
tissime statuit eruditissimus Ju- 
nius, * Veteres primitivae Ee- 
' clesiae Episcopos, quos viva 
* voce propter locorum distan- 
* tiam erudire non poterant, per 
* epistolas monere, consulere, 
* objurgare, interdum et univer- 
*sam fraternitatem alloqui et 
* hortari non desisse. At non 
solum singulares personae, aut 
Ecclesiarum praefecti, sed tota 
Ecclesiarum universitas hoc ip- 
sum praestabat. Sie Smyrnen- 
sis Ecclesiae, sic etiam Ecclesiae 
Viennae et Lugduni Galliarum 
Epistolae apud Eusebium oc- 
currunt. [H. E. iv 15, v 1—3.] 
Adeo non singularis exempli 
res est praesentis Epistolae for- 
mula, Ecclesiae Romanae no- 
mine perscriptae. FELL. 

ib. 75 za | οικού  σῃ] Articu- 
lus, quem ex ingenio reposu- 
erat Boisius, deest in Edd. 
ante Wotton. necnon in Russelü 
libro. 

3. [χάρις $] uiv καὶ εἰρήνη] Sic 
in cunctis Epistolis Paulinis 
ad Ecclesias inscriptis, necnon 
in Ep. ad Philemonem. Quum 
Timotheum et Titum salutat, 








AD CORINTHIOS, 1. 5 


clesiae Dei, quae Corinthi peregrinatur, vocatis, 
sanctificatis voluntate Divina, per Dominum no- 


strum Jesum Christum : 


Gratia vobis et pax ab 


omnipotente Deo per Jesum Christum multiph- 


cetur. 


1. Propter subitas aec sibi ivicem succedentes 
calamitates et casus adversos, qui nobis accide- 


ἔλεος quoque apprecatur Apo- 
stolus. Optimo jure monet 
Wottonus sententiam, quocum- 
que modo legatur, cum πληθὺυν- 
θείη claudi. Caeteri, usque ad 
Gallandium, Junio praeeunte, 
legunt ... πληθυνθείη [ἐφ᾽ $]nàv 
ἰδίους kai ἐπ᾽ ἀλλήλους... adeo 
ut finita salutatione Epistola 
incipiat cum Διὰ γενομένας k.r.À. 

6. [Διὰ τὰς] αἰφνιδίου] Ad 
hanc lectionem, proculdubio ve- 
ram, quam proxime conjectando 
accessit ὁ πάνυ Pearsonus, Vind. 
Ignat. Part. ài cap. 3, cujus 
conjecturam, a Colomesio pro- 
batam, in contextum recepit 
Wottonus. Literae autem illae 
duae vel tres, quas, damno hoc 
in loco Codici MSto casu vel 
vetustate illato, se vix dignosce- 
re potuisse questus est Editor 
Cantabrigiensis, mihi saepius, 
et summa qua potul cura, Co- 
dicem inspicienti, oculis nudis 
et armatis, manifeste tandem 
visae sunt A I ; et certisssime 
Cod. MS. totam vocem AI$NH- 
AIOYZ usque adhuc exhibet, H 
pro I posito, quae quidem fre- 
quens est mutatio. Neque vero 
casu aut tempore tantum labo- 
rat Codex Alexandrinus. Hie 
et alibi paginas vel totas vel ex 
parte gallis tinctoriis olim ob- 
levit nescio quis, vana spe lite- 
ras vetustate fere exesas revo- 
candi adductus. 

ib. ἐπαλλήλους] repeated, Che- 


vallier. De hae voce audiendus 
cl. Hermannus ad Sophocl. An- 
tig. 57. ^Propria verbi signi- 
*ficatio ea postulat intelligi, 
f quae sibi invieem accedunt. 
* Primus fortasse usus est hac 
* voce Sophocles. Unde non 
* mirum, 51, ut solent rariora, 
* recentioribus demum frequen- 
*tari coepta est, translata ad 
* cerebram iterationem.' Exem- 
pla dabit Lobeckius, Paralipom. 
Gr. Gr. p. 471. Cf Euseb. 
H. E. 1 8, rais κατὰ τὸν οἶκον 
ἐπαλλήλοις ἠμαύρωσε συμφοραῖς. 
Longin. de Subl xx 3, τὴν 
διάνοιαν τῶν δικαστῶν τῇ ἐπαλ- 
λήλῳ πλήττει φορᾷᾳ.: Adverbium 
ἐπαλλήλως in Epist. Vienn. et 
Lugd. $ 6, Routh Reliq. Sacr. 
1/302. 

7. συμφορὰς καὶ [mep ]wrróces, ] 
De tempore harum calamita- 
tum, satis sit ex acervo sen- 
tentiarum a viris doctis pro- 
latarum nonnullas breviter re- 
censere. Et primum quidem 
falsus est Guilielmus Burton in 
eo quod putaverit universam 
Antiquitatem de tempore quo 
haec scripta fuerit Epistola 
prorsus tacuisse ; scriptor enim 
omnium antiquissimus, Hege- 
sippus, diserte posuit dissentio- 
nem Corinthiaeam intra quin- 
que ultimos Domitiani imperii 
aunos, [scil. A. D. 92—96,] uti 
testatur Eusebius, H. E. iii, 15, 
16. Baronius, qui si eundem 


fidem, et 
εὐταξίαν, 
quae ante 
natum 
Schisma ob- 
tinuerint. 


6 


S. CLEMENTIS 


βράδιον [νομ]ίζομεν ἐπιστροφὴν πεποιηϊκέν)αι περὶ 


^ , 5 1E ^ , » , 
τῶν ἐπιζητουμένων |ma]o ὑμῖν πραγμάτων, ἀγαπητοί, 


^ /, ^ 5 ^ ^ ^ 
τῆς re ἀλλοτρίας kal ζένης τοῖς ἐκλεκτοῖς τοῦ Θεοῦ, 


^ / , ES 7 , 
μιαρᾶς kai ἀνοσίου στάσεως, ἢν ὀλίγα πρόσωπα προ- 


^ /, e /, 5 ^ , 
7er] kai αὐθαδὴη ὑπάρχοντα εἰς TOOOUTOV ἀπονοίας 5 


Clementis nostri interpretem 
audias, haud ullam opinionis 
suae rationem dignatus est pro- 
ferre, testimonium  Hegesippi 
adducit ad annum 95, r, quod 
scriptionem hujus Epistolae ad 
annum duodecimum Domitiani 
refert. Junius, quum ex hisce 
verbis, tum etiam ex eo quod 
Clemens habet de S. Petri mar- 
tyrio, conjicit, fuisse hane Epi- 
stolam Corinthum missam eo 
tempore quo Clemens exsilio 
mulctatus fuerat, circa initium 
Trajani, aut non multo post, et 
duobus quidem annis vel cir- 
citer ante ejus martyrium. Αὐ 
ne dicamus fabulam meram 
esse totam illam Symeonis 
Metaphrastae narrationem de 
exsilio et martyrio Clementis, 
licet. certe cum Clerico quae- 
rere, * Quis credat, Clementem 
* exsulantem, nomine Ecclesiae 
* cui praefuerat, Epistolam scrip- 
* sisse; quum multo commodius 
* ab iis, qui Romae erant, scribi 
* posset? An credibile etiam 
* est Clementem exsilhi sui ne 
* minimam quidem mentionem 
* facturum fuisse? | Dodwellus, 


-eum quo faciunt tum Pagius 


tum Orsius, calamitates istas 
ad Neronis tempora retrahit, in 
Dissertatione Posteriore adjecta 
Operibus Posthumis Pearsoni, 
p.219 sq. In eamdem senten- 
tiam concesserunt Wottonus, 
Freyius, Gallandius, et Hefe- 
lius ; atque hane Epistolam, 
Neroniana persecutione desi- 


nente, stante adhuc "Templo 
Hierosolymitano, nempe circa 
Aerae vulgaris annum 68, a 
Clemente scriptam fuisse cen- 
sent. Quibus rationibus nita- 
tur haec sententia videas apud 
Wotton. Praef. ad Clem. p. cciii, 
sq. vel apud Galland. Prolegom. 
ad Biblioth. Patt. p. xix. Ju- 
nium secuti sunt. Hilgenfeldius, 
p. 835q., et Lipsius, pp. 140-147. 

τ. βράδιον] Ita legendum vi- 
derunt Mill. οὐ Wott. Cod. ΜΆ. 
exhibet BPAAEION, quod ita 
corrigunt Clericus et Birrius, 
Bpa8eiav . . . hoc scilicet sensu, 
seram, mos adversionem (animi) 
Jecisse intelligimus. 

ib. [von] ἰζομεν] Legit Junius 
δυσοίζομεν, satis incommode 
proculdubio, poeticum | quum 
sit vocabulum, nec usquam uisi 
apud Poetas, raroque apud ip- 
505, occurrat. O ante I, vel sal- 
tem vestigium aliquod τοῦ O, 
MS. Cod. accuratioribus oculis 
intuenti visum fuisse adfirmat. 
Quam accurate hoc in loco M8. 
Cod. sit intuitus, ipse nescio: 
mihi quam accurate eum in- 
spicienti nihil hujusmodi visum 
fuit, neque Millio, qui et ipse 
contulit, et in suo Codice hoc 
in loco observavit: 'Immo vero 
* in MSto Cod. neutiquam certo 
'* deprehendas O, sed obscurum 
* nescio quid, quod aeque sit 
* pars literae M : certe in voce 
* νομίζομεν postea M et O parum 
* admodum differunt, ita ut fa- 
* eile credam ex vestigio literae, 





AD CORINTHIOS, 1. P. 


runt, tardius, fratres, nosmetipsos convertisse ex- 
istimamus ad ea, quae fuerunt quaesita inter vos, 
dilecti, et seditionem impiam ac detestandam, inter 
vos ortam, Deique electis peregrinam et alienam, 
quam pauci homines temerarü et audaces in tan- 
tum insolentiae aecenderunt, ut honorificum et 


* quod occurrit, collato cum M 
*in voce νομίζομεν p. 35 ed. 
* Junianae [8 26] etiam et hic 
* legi debere νομίζομεν.᾽ Grabius 
etiam in suo Cod. reposuit νομί- 
Copev ; nullus igitur dubito, quin 
legendum sit νομίζομεν. WOTT. 
ἀναγκαζόμεθα mallet Boisius. vo- 
μίζομεν, quam. vocem et Junius 
ipse primum dederat, ni fallor, 
genuina est lectio. Codex MS. 
adhue exhibet partem dextram 
literae M ; et lacuna non est 
plurium quam trium literarum. 
Vana ergo est conjectura Cle- 
rici δοκήσομεν, neque admittenda 
γνωρίζομεν, quam emendationem, 
a Freyio tanquam propriam da- 
tam, et a Dirrio, Gallandio, et 
Schoenemanno, utpote pressius 
aecedentem ad B. Pauli stylum 
quem passim usurpat S. Pater, 
probatam, iram vix cohibens 
sibi vindicat Wetstenius, Prole- 
gom. ad Nov. Test. p. 65. 

ib. ἐπιστροφὴν πεποιηκέναι] 
᾿Ἐπιστρέφεσθαι, οὖ ἐπιστροφὴν 
ποιεῖν est, curare, animadver- 
tere, animum. adhibere vel ad- 
jicere.. JUNIUS. — Ruchatus 
confert epistolam Philippi ad 
Athen. inter Philipp. Demo- 
sthenis, πολλάκις pov πρέσβεις 
ἀποστείλαντος .... 
εἶσθε ἐπιστροφήν. 

2 ἀγαπητοί, De hoec loco 
amovendum esse censet Junius 
[quemadmodum Boisius quoque 
legi debere pertendit| et cum 
praecedente ἀδελφοί conjungen- 


, , UJ 
οὐδεμίαν ἐποι- 


dum : neutiquam vero probanda 
est haec critica nimis emendatio. 
WOTT. 

3. καὶ ξένης] Ita corrigendum 
viderunt vulgatum ξένοις, Boi- 
sius, Cotel. Wotton. Dresselius. 
Lectionis alterius patrocinium 
sibi suscipiendum existimavit 
Gallandius, praeeunte Millio ; 
quos 51 audias, S. Pater schisma 
exhine reprehendit, quod sit 
Christianis, ξένοις scilicet, et, 
antecessorum fidelium | more, 
advenis n terra electisque ὦ 
Deo, maxime abominandum. 
Cum Millio stant Schoeneman. 
et Hefelius. 

4. πρόσωπα] Hane vocem 
πρόσωπον eodem sensu pro ho- 
mine usurpatam habes in Epi- 
stola secunda S. Pauli ad Co- 
rinthios, i1 11, ἵνα ἐκ πολλῶν 
προσώπων τὸ εἰς ἡμᾶς χάρισμα διὰ 
πολλῶν εὐχαριστηθῆ ὑπὲρ ἡμῶν : 
quem sequitur Clemens hie et 
infra $ 47. Conf. Ignatium in 
Ep. ad Magn. $6. Sie Concil. 
Chalced. Can. 3, τῶν προσώπων 
τῶν μάλιστα τῆς ἐκκλησιαστικῆς 
δεομένων βοηθείας. ap. Routh. 
Script. Eecles. Opusc. 1 55. 

5. els τοσοῦτον ἀπονοίας] Hanc 
loquendi rationem viris eruditis 
tolerabilem visam fuisse miror ; 
non enim seditionem in tantum 
vecordiae vel superbiae inflam- 
marunt schismatiei; sed hoc 
eorum fastu, vel temeritate, 
contigit. Id olim videns Boi- 
sius legendum conjecit, eis ro- 


8 S. CLEMENTIS 


» /, e N N ^ , ^N ^ 
ἐξέκαυσαν, €GTE€ TO σέμνον και περιβοητον καὶ πᾶσιν 


ἀνθρώποις ἀξιαγάπητον ὄνομα ὑμῶν μεγάλως βλασ- 


φημηθῆναι. 


Τίς γὰρ παρεπιδημήσας πρὸς ὑμᾶς 


^N , UN / € ^ [2 » » 
τὴν πανάρετον καὶ βεβαίαν ὑμῶν πίστιν οὐκ ἐδο- 


, ΄ » Ν , ^ , ^ 
κιμασεν ; τὴν T€ σώφρονα και επιεικὴ εν Χριστῷ 


5 , 5 » , Ν v ^ ^ 
evaéBeuav ovk ἐθαύμασεν ; καὶ τὸ μεγαλοπρεπές τῆς 


ε ^ 5 , hy 
φιλοξενίας ὑμῶν ἦθος οὐκ ἐκήρυξεν ; kal τὴν τελείαν 


Ν 5 ^ ^ , » , 5 , 
και ἀσφαλὴ γνῶσιν ovk ἐμακαρισεν ; ἀπροσωπολῆη- 


^ P4 » ^ ^ ,ὔ ^ ^ 
7TTCOS γὰρ παντὰ €TOLELTE, καὶ τοις νόμοις TOU Θεοῦ 


σοῦτον, ὑπὸ ἀπονοίας ἐξέκαυσαν, 
usque adeo, prae superbia ac- 
cenderwnt: ad auctoris mentem 
recte quidem. Sed minore mu- 
tatione reponendum, eis rocoi- 
Tov ἀπονοίᾳ vel ἀπονοίας ἐξέκαυσαν, 
vn tantum, per adrogantiam, 
vel stultam. audaciam, inflam- 
qmarunt. Nam ἀπόνοια σημαίνει 
δύο, τὴν ὑπερηφανίαν kai τὴν Ópa- 
σύτητα, Sicut ait Etymologici 
Magni scriptor; et huc con- 
venit vel haec, vel illa signifi- 
eatio. DAVIS. "Avoua proprie 
amentiam, insaniam significat ; 
nec inficior ἀπόνοιαν idem signi- 
ficare, vid. Suid. ut et despera- 
tionem ortam ex rebus malis ; 
hoc tamen in loco innui vide- 
tur superbia illa et elatio animi, 
unde praecipue oriuntur schis- 
mata et haereses, et qua, pro- 
culeata  Eeclesiae authoritate, 
plerumque propagantur ; quae 
quidem significatio S. Chryso- 
stomo est adeo familiaris, ut du- 
bitem, an unquam hac voce ali- 
ter utatur. Vol. v, Hom. xxiii, 
xxiv [ed. Savil. Hom. iii, iv, 
in ilud, Vidi Dominwm, &c. 
Esai. vi r. ed. Bened. tom. vi 
Ρ. 112 et sq.] Idem etiam et 
apud Clem. Alexand. significat 
ἡ ἀπόνοια. Cohort. ad Gent. 


[ὃ 9, p. 69 ed. Potter.] ὁ μὲν 
yàp (Θεὸς) ἐκ δούλων υἱοὺς ἡμᾶς 
γενέσθαι βούλεται" οἱ δὲ καὶ υἱοὶ 
γενέσθαι ὑπερηφανήκασιν. "Q τῆς 
ἀπονοΐας πολλῆς ! τὸν Κύριον 
ἐπαισχύνεσθε ; x. τ. 4. neque alia 
hoe in loco aptior esse potest 
hujus vocis significatio, sive 
cum MSto et editis codicibus 
legamus εἰς τοσοῦτον ἀπονοίας, 
sive cum DBoisio εἰς τοσοῦτον ὑπὸ 
ἀπονοίας. Eodem in sensu expli- 
canda est haec vox $ 46 hujus 
Epistolae. WOTT. Optime, ut 
in Vet. Glossis : *'Azóvoiua, con- 
* fwumacia, dementia : ἀπονοίᾳ, 
* temeritate. ᾿Ἀπονενοημένος, te- 
* gneramius, demens. Vide Theo- 
phrasti Char. c. vii, περὶ ἀπονοίας, 
et c. xxv, περὶ ὑπερηφανίας, et ad 
illa Casaubonum. CLER. Ad 
locos a Wottono indicatos, ad- 
das Chrysost. de Sacerdot. iii 
$r,vi$ 12. Plura dabit Mat- 
thaei, J. Chrysostomi Homiliae 
IV. Hom. iili, not. 3. ἄνοια 
Scehutzius vertit superba stul- 
titio apud Aeschyl Sept. c. 
Theb. 402. 

I. τὸ σεμνὸν kai περιβόητον] 
Sic infra quoque ὃ 47, τὸ σε- 
μνὸν τῆς περιβοήτου φιλαδελφίας. 

3. Τίς γὰρ παρεπιδημήσας] Hic 
locus usque ad vocem ἐπορεύεσθε 


E ADD mendi NÉ i. 








AD CORINTHIOS, 1. 9 


illustre nomen vestrum, et ab omnibus amari dig- 
num, vehementer blasphemaretur. Quis enim apud 
vos diversatus omni virtute plenam firmamque ac 
stabilem fidem vestram non probavit? sobriamque 
et moderatam in Christo pietatem non est admira- 
tus? et splendidos ac liberales hospitalitatis vestrae 
mores non praedicavit? et perfectam certamque 
cognitionem vestram non beatam existimavit ? 
Omnia enim sine personarum intuitu a vobis fie- 
bant, et in Dei legibus ambulabatis, praepositis 


legitur ap. Clem. Alex. Strom. 
lv. 17, p. 61o ed. Potter. 

4. maváperov] Eusebius, H. E. 
12, rjv τοῦ Χριστοῦ πάνσοφον 
καὶ πανάρετον διδασκαλίαν. 

ib. ὑμῶν πίστιν] πίστιν ὑμῶν 
Clem. Alex. 

5. καὶ ἐπιεικῆ ἐν Χριστῷ] Codex 
MS. exhibet ἘΠΙΕΙΚΗΝΝΧΏ. 

8. καὶ ἀσφαλῆ] Apud Gallan- 
dium καί non legitur, non tam 
editoris forsitan quam typogra- 
phi errore. Cod. MS. exhibet 
AZOAAHN. 

9. τοῖς νόμοις] Clem. Alex. ἐν 
τοῖς νομίμοις. Quae genuina lec- 
tio, ut ex cap. iii et xl liquet. 
COLOM. Nuspiam, quod me- 
mini apud LXX vel in Novo 
Testamento νόμοι effertur plu- 
raliter, pro legibus vel praecep- 
tis Dei, sed tantum singulariter, 
et denotat Dispensationem sive 
Legem, vel Moralem, vel Mo- 
saicam, vel Christianam, praeci- 
pue vero Mosaicam ; quum Chri- 
stiana Dispensatio fere ubique 
vocetur Evangelium. Divinae 
autem leges ubique nuncupan- 
tur ἐντολαί, προστάγματα, κρίματα, 
κρίσεις, διατάγματα, μαρτύρια, et 
δικαιώματα, nusquam νόμοι. Nec 
absimile est Clementem hune 
morem νόμος nonnisi singulariter 

VOL. I. 





efferendi observasse inviolatum : 
aliter enim videretur occasionem 
praebuisse Judaizantibus Chri- 
stianis obligationem utriusque 
Legis, Christianae scilicet ac 
Mosaicae jugum non ponendum 
fidelibus imposuisse, dum Co- 
rinthios docet ἐν τοῖς νόμοις πο- 
Me sane haud fugit 
ἐν rois νόμοις ἐπορεύεσθε in libro 
Danielis semel reperiri ; ix.10] 
nullus tamen hanc ob causam ἃ 
mea sententia discedo ; versio 
enim illa Danielis, quae hodie 
habetur, quaeque temporibus S. 
Hieronymi in usu fuit, neque 
est LXX virorum, neque Apo- 
stolica authoritate (quod qui- 
dem de eaeteris partibus Bibli- 
orum Graecorum, quae hodie 
leguntur, jure adfirmetur) ne- 
que Ecclesiastica munita ; quum 
sit versio "Theodotionis, trans- 
fugae a Christiana fide. "Vide 
S. Hieron. Praef. in Dan. Apud 
Ezechielem legimus, ἐν 
προστάγμασί pov πορεύεσθε, XX 
I3, et ἐν τοῖς προστάγμασί pov 
οὐκ ἐπορεύθησαν, vers. 16, et ἐν 
τοῖς νομίμοις τῶν πατέρων ὑμῶν 
μὴ πορεύεσθε, vers. 18. νομίμοις 
igitur veram esse lectionem, 
non est locus dubitandi, si quid 
habeat authoritatis Clem. Alex. 
C 


ρεΐεσθαι. 


τοῖς 


Continuatio 
laudis Co- 
rinthiorum. 


10 


S. CLEMENTIS 


/ € / ^ € 7. € ^ ^ 
ezopeveaÓe, ὑποτασσόμενοι τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν, καὶ 


^N Χ , /, ^ 3 £x» 
τιμὴν τὴν καθήκουσαν ἀπονέμοντες τοῖς παρ ὑμῖν 


, 7 , Ν ^ 5 
πρεσβυτέροις" Ψνεοις T€ per pua καὶ σεμνὰ νοειν €7re- 


/, / , 5 /, X ^ se ^ 
TpE€mere* γυναιξίν Τε εν αμῶμῷ και σεμνῃ και αγν 


, /, 3 ^ 94 , 
συνειδήσει πάντα ἐπιτελεῖν παρηγγέλλετε, aTepyov- 


, N » € ^ » ^ , 
gas kaQnkovros TOUS avópas €XUTOV, ἐν T€ TO KO OVL 


^ e ^ e ,ὔ ^ N M 3 ^ 
τῆς ὑποταγῆς ὑπαρχούσας, τὰ κατὰ TOV οἶκον σεμνῶς 


5 ^ , ^, "n , 
οἰκουργεῖν ἐδιδάσκετε, πάνυ σωφρονούσας. 


, e^ 
Β΄. Πάντες re ἐταπεινοφρονεῖτε, μηδὲν ἀλαζονευό- 


΄ , ^ ^ /, o 
μενοι, ὑποτασσόμενοι μᾶλλον ἢ ὑποτάσσοντες, ἥδιον 


si quid perpetuus et usitatus 
apud LXX Intt. dicendi mos, 
siquid N. T. phraseologia, siquid 
paene ipsa verba apud Ezechi- 
elem, siquid denique Clemens 
ipse, qui paullo inferius [ὃ 3] 
habet ἐν τοῖς νομίμοις τῶν προσταγ- 
μάτων αὐτοῦ πορεύεσθαι. Lego ig- 
itur, refragante licet Cod. MSto, 
cum Clem. Alex. ἐν rots νομίμοις. 
WOTT. Equidem in Wottoni 
partes discedo. Tu vide quae 
habet Clemens noster infra $ 40, 
τοῖς γὰρ νομίμοις τοῦ Δεσπότου dko- 
λουθοῦντες. | Emendationi favet 
Pastor seu Hermas, a Coustan- 
tio indieatus, Vis.i, Num. 3, 
*ut reddat llis repromissio- 
* nem, quum servaverint /egiti- 
* ma Dei." 

1. ἡγουμένοις] [Guil.] Burto- 
nus vocem ἡγούμενοι hic et. alibi 
interpretatur magistratus civi- 
les ; affirmatque, voce πρεσβύ- 
repo, quae in sequentibus ver- 
bis legitur, intelligendos esse, 
non Ecclesiae Presbyteros, sed 
tantum grandiores natu, prout 
opponuntur νέοις, juvenibus, qui 
sequuntur. Haec vero sunt vio- 
lenter detorta a viro docto, dum 
Si Clemens 


ὑποθέσει δουλεύει. 


ageret de seditione erga ma- 
gistratus ethnicos, in quos sur- 
rexissent Christiani, speciosius 
obtrudi hie posset vox ἡγούμενοι 
pro magistratibus. Nune, quum 
ea vox significet omnes, qui in 
quavis re praeeunt, sive in Re- 
publiea, sive in Ecclesia, voci 
tribuenda est alterutra potestas, 
prout res, quae agitur, postulat. 
Vide Hammondum ad Heb. xiii 
7. Jam autem nullius seditionis 
in magistratus civiles insimulat 
Corinthios Clemens, sed tantum 
discordiae in Ecclesia, qua fie- 
bat, ut nonnulli adversarentur 


ἡγουμένοις, qua voce proinde 
significantur tantum ii qui 
praeerant Ecclesiae. — Eadem 


ratio suadet, rois παρ᾽ ὑμῖν mpe- 
σβυτέροις intelligendum de Ee- 
clesiae Presbyteris, non de ma- 
gistratibus Corinthiorum, qui 
erant ethnici. Nee vetat op- 
positio τῶν νέων, quae sequitur ; 
potuere enim juniores quidem 
Christiani in seniores, munere, 
non minus quam aetate, in- 
surgere. CLER. . Ep. ad Hebr. 
xli 7, Μνημονεύετε τῶν ἡγουμέ- 
νων ὑμῶν, οὖ 17, Πείθεσθε τοῖς 
ἡγουμένοις ὑμῶν. Cf. Ignat. ad 


οι 














AD CORIN'THIOS, n. nM 


vestris subditi, et presbyteros qui sunt inter vos 


debito honore prosequentes. 


Juvenibus, ut mode- 


rata et honesta sectarentur, mandastis ; mulieres 
in inculpabil, honesta, et casta conscientia omnia 
peragere jussistis, diligentes maritos suos, prout 
officium postulat; et in obedientiae canone se con- 
tinentes, res domesticas cum gravitate administrare 
docebatis, omnino honeste se gerentes. 


IL Omnes humili animo eratis, in nullo inani Eph. v 91. 


gloriationi deditj, aliorum jugo subjecti potius 


Magn. $ 6, rois προκαθημένοις. 

3. ἐπετρέπετε] Vanae sunt Ju- 
nii conjecturae προυτρέπετε, vel 
ἐπετρέφετε, aut potius ἐξετρέφετε, 
neque magis placet Boisii éme- 
ckjmrere. Nam verbum ἐπιτρέ- 
mew jubendi, injungendi vim ha- 
bet, e.g. apud Xenoph. Anab. 
VI ii rr. Quod orthographiam 
adtinet fallitur Wottonus. NE- 
OIZ non NAIOIZ exhibet Codex 
MStus. 

5. στεργούσας καθηκόντως] Si- 
milia sunt quae habet Polycar- 
pus in Ep. ad Philipp. $ 4. Ea- 
que, si Guil. Burtonum audias, 
a Clemente nostro mutuatus est 
priseus ille Smyrnaeorum Epi- 
scopus. 

6. τῷ κανόνι τῆς ὑποταγῆς] Sic 
infra ὃ 7, τῆς κλήσεως κανόνα, et 
$ 41, τῆς λειτουργίας αὐτοῦ κανόνα. 
Cf. Ep. ad Gal. vi 16. 

ἡ. rà κατὰ τὸν οἶκον] rà μετὰ 
τὸν οἶκον apud Clericum ex ope- 
rarum incuria natum videtur. 

ib. σεμνῶς] Hane vocem in 
versione sua omittit Junius. 

8. οἰκουργεῖν] αὐτουργεῖν huic 
loco convenientius esse arbi- 
tratur Junius, et lectorem re- 
mittit ad Clem. Alex. in Pae- 


dag. III, [cap. xi, p. 292 ed. 
Potter.] ἡ δὲ αὐτουργία rais yv- 
ναιξὶ μάλιστα τὸ γνήσιον ἐπιφέρει 
κάλλος κι T. À. Boisius mallet 
οἰκουρεῖν.  Emendationem Junii 
probat Sancroftius. ὑπουργεῖν 
legendum censet Davisius. Ni- 
hil autem mutandum, quum, 
quod et cl. Millius jamdudum 
observavit, hie ipse librarius, 
qui Biblia integra quibus Epi- 
stola haec Clementis appenditur 
transcripsit, in Ep. ad Tit. ii 5, 
pro oikovpoós, quemadmodum alii 
Codices exhibent, scripserit oi- 
Kovpryovs. 

ib. πάνυ σωφρονούσας] Haec 
verba priore linea post ὑπαρχού- 
cas collocanda videntur, addita 
copulandi particula: in hune 
modum, ὑπαρχούσας kai πάνυ 
σωφρονούσας, τὰ κατὰ τὸν κ. T. À. 
BOIS. 

ro. ἥδιον] Hane veram MSti 
lectionem exhibuerunt Grabius, 
Wott. Galland. Schoenem. He- 
felius, Reithmayrus.  Caeteri 
omnes cum Junio μᾶλλον. Al- 
lusisse videtur S. Pater ad Aet. 
xx 35, ubi conferendus Wet- 
stenius. 


19 


2 S. CLEMEN'TIS 


διδόντες ἢ λαμβάνοντες" rois ἐφοδίοις τοῦ Θεοῦ ap- 


v / ^N , » σοὺ 53, 
κούμενοι, καὶ προσέχοντες τοὺς λογους αὐτοῦ ἐπιμε- 


^ / 5 ^ , N Ν 
λῶς, ἐστερνισμένοι ἢτε τοῖς σπλάγχνοις, καὶ τὰ πα- 


θήματα αὐτοῦ ἦν πρὸ ὀφθαλμῶν ὑμῶν. Οὕτως εἰρήνη 


τ. ἐφοδίοις τοῦ Θεοῦ] Forte doc- 
trinam salutis, ex S. Scripturis 
haustam, intelligit ut Basilius ad 
Meletium, Ep. 56, ὠφέλιμα διδάγ- 
ματα ἢ ἐφόδια πρός re τὸν ἐνεστῶτα 
αἰῶνα, καὶ τὸν μέλλοντα. Sic Cy- 
rillus Hierosol. Catech. v vult 
Catechumenos suos fidem in 
cordibus insculptam habere, καὶ 
ἐπ᾿ αὐτῆς λέξεως μνημονεῦσαι, 1. e. 
verba ipsa symboli mente et 
memoria tenere, kai ἐφόδιον ἔχειν 
ἐν παντὶ τῷ χρόνῳ τῆς ζωῆς. Vel 
potius rà βιωτικά, ad. victum οὗ 
vestitum necessaria, τῶν ἐφοδίων 
nomine intelligenda sunt, ut 
Paulus, I (Tim. vi 8, Ἔχοντες δὲ 
διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις 
et Hebr. xiii 5, 
ἀρκούμενοι τοῖς παροῦσιν. JU- 
NIUS. Perinde est, sive de 
animi, sive etiam corporis, via- 
tico [sicut Guil. Burtono et 
Wakio visum est] haec intelli- 
gantur; sensus enim de utrovis 
recte constabit. FELL. In 
Prooemio Const. Apost. ubi 
ad hune locum allusisse ejus 
operis auctorem conjicit Pearso- 
nus, Vind. Ignat. p. 63, ὧπλι- 
σμένοι διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ respon- 
dent his vocibus τοῖς ἐφοδίοις τοῦ 
Θεοῦ ἀρκούμενοι... et recte, nl 
fallor, ista ἐφόδια interpretatur 
Wottonus commeatus et appa- 
ratus, quibus opus est in militia 
nostra Christiana. Ea quibus 
in hae peregrinatione ad victum 
quotidianum Christi fidelibus 
opus est, intelligit Dresselius. 
᾿Ἐφόδια δοῦναι, subsidia argu- 


ἀρκεσθησόμεθα. 


mentorum scil. mnistrare, In- 
terp. ap. lrenaeum, I, Praef. 
δ. 3,. p. 4, ed. Massuet. 

2. προσέχοντες τοὺς λόγους] 
Apud LXX saepe conjungitur 
hoc verbum cum accusativo. 
Ad λόγους referri debet éerep- 
νισμένοι — vel 
CLERICUS. 

3. ἐστερνισμένοι] dilatati. era- 
tis 4n visceribus vestris. Cle- 
menti ἐστερνισμένοι sunt qui 
Latinis pectorosi, homines lati 
capacisque pectoris. Respexit 
dubio procul ad 1I Cor. vi 11— 
I3, ἡ καρδία ἡμῶν πεπλάτυνται" 
οὐ στενοχωρεῖσθε ἐν ἡμῖν στενο- 
χωρεῖσθε δὲ ἐν τοῖς σπλάγχνοις 
ὑμῶν... .. πλατύνθητε καὶ ὑμεῖς. 
Quocirca suspicari quis possit, 
particulam ἐν e Clementino 
textu excidisse. COTELER. 
Hesychius et Suidas interpre- 
tantur ἐνστερνισάμενος, περιπτυ- 
ξάμενος, complexus, quia hoe fit 
pectora conjungendo. ^ Hine 
compleai hie visceribus dicentur, 
qui in intima viscera id, de quo 
sermo est, admiserit. Postea 
verbum hoe ἐνστερνίζομαι fre- 
quentius a Seriptoribus Chri- 
stianis usurpari coepit, hoc sci- 
licet sensu, ?» pectus admitto, 
cujus etiam intenditur signifi- 
catio additis verbis rois σπλάγ- 
xvos. CLERICUS. —éorepu- 
σμένοι ἦτε (subintelligitur τοὺς 
λόγους vel αὐτοὺς) τοῖς σπλάγ- 
χνοις, «d verba ejus diligenter 
attendentes recondita, servabatis 
intime in visceribus; quo in 


^ 
ἐνεστερνισμένοι. 














AD CORINTHIOS, nu. 


quam alios vobis subjicientes, lubentius dantes Act. xx 3«. 
Dei viatieo contenti, et ad 


uam  acecipientes : 
q 


18 


verba ejus diligenter attendentes intime recondita 


in visceribus servabatis, 


prae oculis erant. 


ejusque passiones vobis Gal ii :. 
Sic alta et beata pax, cum in- 


explebili benefaciendi desiderio, omnibus data fuit ; 


sensu legimus Const. Apost. 
kai ἐνεστερνισμένοι τὸν φόβον αὐ- 
τοῦ.  [Prooem. Lib. I, ubi 
Cotel. in versione Turrianum 
sequitur, Zimorem ejus toto pec- 
tore amplexi, in notis autem 
passivo sensui favet, eircwum- 
dati ac pectus mumiti timore 
Dei.] Clem. Alex. καινῆς δὲ 
ἄλλης τῆς Χριστοῦ διαίτης pera- 
λαμβάνοντας, ἐκεῖνον, εἰ δυνατὸν, 
ἀναλαμβάνοντας ἐν ἑαυτοῖς ἀποτί- 
θεσθαι, καὶ τὸν Σωτῆρα ἐνστερνί- 
σασθα. — [Paed. i 6, p. 123 
ed. Potter.| Huie etiam accedit 
Zonaras, qui cap. i Concil. 
Gen. 7, ἐνστερνιζόμεθα explicat, 
ἀγαπητικῶς δεχόμεθα, καὶ κατα- 
σπαζόμεθαι S. Chrysostomus, 
ὁ ταύτην (δικαιοσύνην) ἐνστερνι- 
σάμενος, οὗ ἐνστερνισάμενοι δίκαια 
πράγματα. WOTT. |. Ad calcem 
paginae Wakius, ye embraced. 
In contextu dederat, «ere en- 
larged. in yowr bowels.. Lipsius, 
amore Ewm compleas estis. H er- 
zogius, E'uere Brust war geüffnet 
der Liebe. Melius, ni fallor, 
Ruchatus, vous aviez le coeur 
pleim de compassion : loca ta- 
men quae profert interpretatio- 
nem minime confirmant. Euseb. 
de Mart. Palaest. 8, γυνὴ μείζονα 
ToU σώματος τὸν λογίσμον ἐνεστερ- 
νισμένη, et 11, τοσαύτας ... μνή- 
μας αὐτῶν [γραφῶν] ἐνεστέρνιστο. 

ib. τὰ παθήματα αὐτοῦ] Hoc 
αὐτοῦ, αὐ Cotel, Wott. Freyio, Gal- 


land. Proleg. 8, Hilgenfeldio vi- 
sum, non potest ad aliud referri 
quam ad praecedens Θεοῦ, unde 
facile evinci potest, si fides Cle- 
menti sit habenda, Christum esse 
Deum ; immeritoque a Photio, 
Cod. cxxvri, male haberi S. Pa- 
trem, quod nimis humiliter de 
Divina Christi natura sensisse 
videatur. Ex hoc autem loco, 
judiee Coustantio, aperte prae- 
vertitur haeresis Nestoriana. 
Conf. Calvin. in Act. xx 28. 
Freyius confert S. Ignatii verba 
ad Rom. $6, ἐπιτρέψατέ μοι ja- 
μητὴν εἶναι τοῦ πάθους τοῦ Θεοῦ 
pov. Α mentione αἵματος Θεοῦ 
multiin Ecclesia non abhorru- 
erunt, uti videre est apud Wet- 
stenium in notis ad Act. xx 28. 
Junius in μαθήματα mutatam 
voluit MSti lectionem, quam e 
Caii Fragmento firmari docet 
Routhius, Reliq. Sacr. ii 131, ó 
yàp εὔσπλαγχνος Θεὸς kal Κύριος 
ἡμῶν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς οὐκ ἐβούλετο 
ἔξω ἐκκλησίας γενόμενον ἀπολέσθαι 
μάρτυρα τῶν ἰδίων παθῶν.  Fleu- 
rius tamen, Hist. Eccl. ii 33, 
tom. i p. 277 ed. Lat. in 89, 
Junii conjecturam secutus est. 

4. εἰρήνη βαθεῖα] Imperatori- 
bus Antonino et Commodo de 
οἰκουμένης εἰρήνη βαθείᾳ gratula- 
tur Athenagoras, Legat. $ 1. 
Conf. Euseb. H. E. i 2, εἰρήνην 
βαθεῖαν φιλίας. 


14 S. CLEMENTIS 


^ EY Ν »Ὰ 7 ^ x 5 , 
βαθεῖα καὶ λιπαρὰ ἐδέδοτο πᾶσιν, καὶ ἀκόρεστος 
, 4. 4 , € /, 
πόθος εἰς ἀγαθοποιΐαν, kai πληρης [Πνεύματος ᾿Αγίου 
»y EN ΄, ΠΥ, / TA 2 s 
ἔκχυσις ἐπὶ πάντας ἐγίνετο" μεστοί re ὁσίας βουλῆς ἐν 

2,39 ^ , , , ^ , 5 , 
ἀγαθῇ προθυμίᾳ uer. εὐσεβοῦς πεποιθήσεως ἐξετείνατε 
N ^ ^ ἈΝ N y ε ΄ 
τὰς χεῖρας ὑμῶν πρὸς τὸν παντοκράτορα Θεὸν, ἱκε- 
, SEEN e / / " y € , 
τεύοντες αὐτὸν ἱλέως γενέσθαι, εἰ τι ἄκοντες ἡμάρτετε. 
» ^ 5 ^ « , ^ ^N e M , ^ 
Ayov ἢν ὑμῖν ἡμέρας τε καὶ νυκτὸς ὑπερ πασὴς τῆς 
, 3 /, , , 
ἀδελφότητος, eis τὸ σώζεσθαι μετ᾽ ἐλέους καὶ avvet- 
, s N ^ ^ Ἂν ^ ^ 
δήσεως τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐκλεκτῶν αὐτοῦ" εἰλικρινεῖς 
MESSA 3 S , , Ὁ» , / 

Kai ἀκέραιοι ἦτε, kai Tavajurotkakor] εἰς ἀλληλους. 
^ ,ὔ ^ // Ν € ^ , 
Πᾶσα στάσις καὶ πᾶν σχίσμα βδελυκτὸν ὑμῖν" ἐπὶ 

^ /, ^ ͵7 » ^ ^ e 
τοῖς παραπτώμασι τοῖς πλησίον émevÜeire τὰ vare- 

7 » ^ » , , 7 74 
ρήματα αὐτῶν ἴδια ἐκρίνετε: ἀμεταμέλητοι ἦτε ἐπὶ 

, 5 4. [rd , ^ » » , ^ 
πάσῃ ἀγαθοποιῖᾳ, ἕτοιμοι εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθον. "Τῇ 

, N , / / / 

παναρέτῳ kai σεβασμίῳ πολιτείᾳ κεκοσμημένοι πάντα 


, ^ , » em M) 2 ^ - ^ ἊΣ Ν 
εν τῷ φόβῳ αὐτου ἐπετέελειτε τὰ προσταγματαὰ και 


m ἐδέδοτο] Cod. MS. EAE- 
AETO, uti et mox, l 3, IIE- 
IIOIHOHSZEQZ. 

p ἀγαθοποιζαν] Cf. S. Pet. I 
lv 19, ἐν ἀγαθοποιΐᾳ. Vocem fre- 
quentat Clemens noster. 

6. ἱλέως γενέσθαι] Junius, Fell. 
Cotel. Colom. Ittig. et Coust. 
mallentiAeev. Nihil autem mu- 
to; ἱλέως enim, ut post Wotton. 
vidit Gallandius, adverbialiter 
usurpatum, propitie, vel animo 
propitio, satis consonum est τῷ 
γενέσθαι. 

10. εἴ τι ἄκοντες ἡμάρτετε] Si- 
milia sunt quae legas $ 51. 

7. τῆς ἀδελφότητος] Sic I Pet. 
11 17, Τὴν ἀδελφότητα ἀγαπᾶτε. 

8. καὶ συνειδήσεως] Recte se 
non habet oratio ; συνείδησις 
enim vox est media; proque 
epitheti ratione, bonum fit, vel 


malum.  Boisius legit, συνειδή- 
σεως ἀγαθῆς. Junius vero, συν- 
δέσεως [concordia] quod melius. 
Forsan vero optime rescripse- 
ris, kai συνευδοκήσεως. Haec vox 
animorum veluti harmoniam de- 
notat, et huic loco adprime con- 
venit. DAVIS. Rothius conjicit 
συναισθήσεως commoiseratione, vel 
συναιτήσεως, communi oratione. 
Boisiüi correctionem | sequitur 
Versio Hefeliana. Cod. MSto 
cum Wott. adhaeret Gallandius, 
verteret autem potius &5animi 
consensu. Vid. ὃ 34, ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
συναχθέντες τῇ συνειδήσει. 

9. τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐκλεκτῶν 
abro] In Offieio Mortuorum 
Deum rogamus ut numerum 
electorum explere velit. 

IO. Τἀναμνησίκακοι | Rectius 
ἀμνησίκακοι. BOIS. ITTIG. Op- 


5 


AD CORINTHIOS, i. 15 


plena etiam super omnes Spiritus Saneti effusio 

faeta est; sanctaque voluntate pleni, bona animi 
promptitudine, cum pia confidentia, manus vestras 

ad Deum omnipotentem extendistis, supplicantes 

el ut esset erga vos animo propitio, si quid inviti 
peccassetis. Labor ommis et contentio vestra diü- 
noctuque pro universa fraternitate erat, ut numerus 
electorum ejus cum commiseratione et conscientia 
salvaretur. Sineeri inter vos invicem, innoxil, et 
omnis injuriae immemores eratis. Seditio omnis 

et scissura vobis abominanda erat; proximorum 
delicta lugebatis, illorum defectus vestros cense- 
batis: propter benefacta nulla poenitentia ducti, 

ad omne bonum opus prompti eratis. Ornati vene- 5 Cor. ix 8. 
randa et omnibus numeris absoluta conversatione, i o E 
omnia in timore ejus peragebatis: mandata et 











time; nam ἀναμνησίκακοι Si di- 
cerentur, ii significarentur, qui 
revocarent in memoriam inju- 
rias ab aliis acceptas. Hine 
atque ex innumeris aliis depre- 
hendimus locis, eum qui Cod. 
Alex. exscripsit, non satis ad- 
tente officio suo defunctum, qui 
talia menda plane contraria 
Clementis animo reliquerit. 
CLER. MSti lectionem men- 
dosam Wottonus cum aliis sic 
emendat, duvgoíkako. | Mallem 
cum DBirrio παναμνησίκακοι : 0m- 
"s inter vos offensae immemo- 
res. Delectatur certe hujusce- 
modi compositis S. Pater. Sie 
mox hie τῇ zavapéro . . .πολιτείᾳ. 
$ 33, τῷ παμμεγεθεστάτῳ, et post 
pauca, τὸ παμμεγεθὲς κατὰ διά- 
νοιαν. ᾧὃ 35, ὁ πανάγιος. ᾧὮ 45, 
τῷ παναρέτῳ ὀνόματι. ὃ 57, ἡ παν- 
άρετος σοφία. GALL. 

12. τοῖς πλησίον] Junius et 
Fellus mallent τῶν πλησίον. Co- 


tel. οὐ Colom. τῶν, vel πλησίων, 
et nihil quidem frequentius 
quam a librario nostro O cum 
OQ permutari Rectius autem, 
opinor, Doisius, qui legit rois 
τῶν πλησίον. Eamdem ellipsin 
habes apud Eurip. Hec. 975 
ed. Matth. ξΣῶσόν vvv αὐτόν, μηδ᾽ 
€pa τῶν πλησίον. 

ib. ὑστερήματα] Cf. ΤΙ Cor. 
viil 14, ὑστέρημα, inopiam, Vulg. 

I4. ἕτοιμοι eis πᾶν] Hermas, 
Past. III ix 24, *in omnes 
homines ad faciendam miseri- 
cordiam prompti." 

16. ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ] Malim 
ἐν τῷ φόβῳ τοῦ Κυρίου, ut deinde 
linea sequente, pro rà δικαιώματα 
ToU Κυρίου, scribatur rà δικαιώ- 
para αὐτοῦ" rectius enim sub- 
jieitur relativum, quam prae- 
cedit. BOIS. 

ib. καὶ rà δικαιώματα] Haec 
verba, quae desunt Edd. resti- 
tuit ex MSto Wottonus. Ea 


Quomodo 
proruperit 
schisma. 


16 


S. CLEMENTIS 


^ , ^ , S UMEN Ν ’ z /, 
τὰ δικαιώματα τοῦ Κυρίου ἐπὶ τὰ πλατὴ τῆς καρδίας 


€ ^ ’ὔ 
ὑμῶν ἐγέγραπτο. 


Τ΄. Πᾶσα δόξα καὶ πλατυσμὸς ἐδόθη ὑμῖν, καὶ 


» , N , ec " NI» ^ 
ἐπετελέσθη τὸ γεγραμμένον, ““ Εφαγεν kai ἐπιεν, καὶ 


ςς ὃ , No , NE /, [4 » 
ἐπλατύνθη καὶ ἐπαχύνθη, καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἡγα- 


legebat Boisius quoque in suo 
exemplari, uti ex notis illius 
patet. Quin et illa legisse Ju- 
nium, ex ejus versione, um- 
data et praecepta, Domini, con- 
stare recte monet Gallandius. 
I. ἐπὶ rà πλάτη] Junius, Boi- 
sius, et Fellus malunt ἐπὶ τὰς 
πλάκας, proculdubio respicientes 
ad II Cor. ii 3, οὐκ ἐν πλαξὶ 
λιθίναις, ἀλλ᾽ ἐν πλαξὶ καρδίας 
σαρκίναις.  lpse retineo πλάτη ; 
legitur enim in Proverbiis, vii 
8, ἐπίγραψον δὲ ἐπὶ τὸ πλάτος τῆς 
καρδίας, et. passim apud LXX 
Intt. lrenzus, ἐν τῷ πλάτει σου 
τοῦ νοῦ. Origenes, Comm. in 
S. Matt. ἐπίγραψον ἐπὶ τὸ πλάτος 
τῆς καρδίας. [ἀπογράψασθαι x. r.A. 
tom. iii p. 445 ed. Ben.] Chry- 
sostom. τῷ πλάτει τῆς διανοίας 
ἐναποθέμενος. Comm. in Genes. 
p.17, [tom. i ed. Savi] εὐρύ- 
vavres ὑμῶν τὸ πλάτος τῆς διανοίας, 
p. 51, et in alio loco, ἐν τῷ πλά- 
re. τῆς ψυχῆς, apud S. Hippo- 
lytum de Anti-Christo, ἐγκατα- 
σπείρῃς τῷ πλάτει τῆς καρδίας σου, 
ὡσπεροῦν καθαρᾷ γῇ. Et apud 
5. Hieronymum ad Eustochium, 
* Et mirum in modum illi, quem 
* in latitudine pectoris tui paullo 
*ante descripseras. Et in ver- 
sione Hieronym. Ezech. [Jere- 
miae] xvii τ, Peccatum Judae 
seriptum est. stilo ferreo—exva- 
ratum super latitudinem cordis 
eorum. WOTT. | Apud LXX 
Jeremiae locus exhibet in ed. 
Complut. ἐπὶ πλακὸς τῆς καρδίας 


αὐτῶν, in aliis libris ἐπὶ τοῦ στή- 
θους τῆς καρδίας αὐτῶν. Νοίδη- 
dum autem est quatuor priores 
versus hujus capitis e Codd. 
Vatic. et Alex. abesse, neque 
eos ponere Augustinum hunc 
locum citantem capp. vii et 
viii Lib. 13 contra Faustum. 

3. πᾶσα δόξα] Huc usque lau- 
dantur Corinthn ; et illorum 
pii, sancti, et religiosi mores 
ipsis ob oculos ponuntur; ut 
vituperium, propter vitia in 
quae degenerarunt, acrius illo- 
rum animos pungeret. 'Transitio 
autem paullo abruptior est; et 
majoris evidentiae causa, quae- 
dam addi posse videntur, ut, 
᾿Αλλὰ νῦν oia ἐξ οἵων, vel tale 
aliquid. JUNIUS.  Ànte haec 
verba, Kai τοιοῦτοι μέν more ἦτε, 
νῦν δὲ τί ; inserendum esse putat 
Boisius. Abruptam nimis esse 
hane transitionem non diffiteor. 
Nihil tamen interponendum esse 
censeo, quum Photius dudum 
notavit, esse tam in priore, quam 
in posteriore Epistola, νοήματα 
ἐρριμμένα πως, kai oU συνεχῆ τὴν 
ἀκολουθίαν φυλάττοντα. WOTT. 

ib. πλατυσμὸς] Ut Cyrillus in 
Catena nostra in Psalmos inter- 
pretatur, est πραγμάτων εὐθυμία 
[ἴσ. εὐθηνία. COTEL.] καὶ eipv- 
χωρία. Corinthus enim illis 
temporibus, ut Chrysostomus 
in argumento 1 ad Corinth. 
Epist. author est, urbs magna 
fuit xai πολυάνθρωπος, πλούτου 
καὶ σοφίας ἕνεκεν θαυμαστή, kai 


AD CORINTHIOS, ii. 17 


praecepta Domini in latitudine cordis vestri altius Prov. vii 3. 
insculpta erant, 

IIL Omnis honor et dilatatio vobis data est, et 
scriptum illud impletum est, Edit, bibit, dilatatus Deut. xxxii 
et incrassatus est, et recalcitravit dilectus. |. Ab hoe * 





τῆς Ἑλλάδος τὸ κεφάλαιον᾽ rà yàp 
᾿Αθηναίων καὶ Λακεδαιμονίων ἀθλίως 
διέκειτο λοιπόν, τῆς ἀρχῆς πάλαι 
μεταπεσούσης. [tom. x p. 2 ed. 
Ben] JUNIUS. Haec vox 
apud profanos authores signi- 
ficat dilatatio, diductio, vel dis- 
tensio in latum: [de vini facul- 
tate Dioscorides, v τι. item 
jactantia, ostentatio, loguacitas. 
[Accipiunt pro Jactatio, etiam 
pro Loquacitas ap. Athenaeum, 
xii 9.] Apud Patres frequen- 
tius denotat /aetos animi affec- 
fus, qui piorum mentibus obori- 
untur ex conscientia rite et sin- 
cere praestiti officii sui, iis divi- 
nitus a S. Spiritu immissos ; 
hine Origenes περὶ Εὐχῆς, [ὃ 30, 
Opp. i 265 D ed. Ben.] θλί- 
Zuvepyia γὰρ 
καὶ παρουσίᾳ τοῦ παραμυθουμένου 
καὶ σώζοντος ἡμᾶς Aóyov Θεοῦ, τὸ 
τῆς διανοίας ἡμῶν ἱλαρὸν καὶ εὔθυ- 
μον ἐν τῷ καιρῷ τῶν περιστατικῶν 
ἀπὸ Θεοῦ γινόμενον πλατυσμὸς ὠνό- 
μασται. Dilatatio apud Latinos 
Patres eamdem significationem 
obtinet. WOTT. Cum Junio 
faeit Doisius, opulentia. et liber- 
tas.  Wakius et Chevall ea- 
largement. | D. Paulus ad Cor. 
Ep. II vi 11, ἡ καρδία ἡμῶν me- 
πλάτυνται, quae verba ita inter- 
pretantur nonnulli, a2:2mus nos- 
ter solatium sentit atque hilari- 
tatem. ib.13, πλατύνθητε καὶ ὑμεῖς. 
Sic Hermas, Past. Il v 1, 
** Spiritus Sanctus qui habitat in 
* te .... gaudens dilatabitur." 
In malo sensu accipit Herzo- 


VOL. I. 


, , , 
Ψψει ἐπλάτυνές pe. 


gius, Aller Ruhm und eitle 
Prahlerei ; quam notionem il- 
lustrabit Scholiastes in Aristoph. 
Equit. 830 ed. Brunck. τί 6a- 
Aarrokomeis kai πλατυγίζεις ; .. . 
"Auje μεγαλορρημοσύνης ῥήματα, 
καὶ πλατύνῃ καὶ ἀλαζονεύῃ. 

4. Ἔφαγεν καὶ ἔπιεν] Haec 
verba citantur ex Deut. xxxii 
15, paullulum aliter quam apud 
LXX, Kai ἔφαγεν ᾿Ιακώβ, καὶ 
ἐνεπλήσθη. καὶ ἀπελάκτισεν ὁ ἦἢγα- 
πημένος" ἐλιπάνθη, ἐπαχύνθη, ἐπλα- 
τύνθη. S. Chrysostomus, pro- 
pius ad Clementis lectionem, 
Hom. i in Gen. "E$ayev kai ἔπιε, 
καὶ ἐλιπάνθη, kai ἐπαχύνθη. καὶ 
ἀπελάκτισεν ó ἠγαπημένος. | Uter- 
que Pater ex LXX citasse vi- 
detur memoriter. WOTT. Se- 
mel in gratiam juniorum ob- 
servandum, Clementem ut et 
reliquos Patres ad exemplum 
Apostolorum (19) plerumque 
LXX Graecam versionem sequi, 
ubi etiam parum accurate fontes 
Hebraieos exprimunt, modo 
summa rei conveniat ; non quod 
crederent corruptos esse fontes, 
sed quod usitatam et receptam 
versionem sequi mallent, quam 
infirmioribus illi assuetis scan- 
dalum praebere. (29) conjun- 
gere nonnunquam plura testi- 
monia, tametsi ex diversis peti- 
ta locis, quasi eodem perscripta 
essent loco, nonnunquam etiam 
paullulum immutare, et ad rem 
suam accommodare. FREY. 

5. ἀπελάκτισεν] Sie dedi pro 
ἀπεγαλάκτισεν, Cod. MSti lec- 

D 


Aemulatio 
et invidia 
causa schis- 
matis et 
turbarum ; 
quanta ma- 
la ex hoc 
fonte pro- 
manaverint, 


18 S. CLEMENTIS 


, 59 » , Co^ ^ : , AU  ,ῃ 
* σημένος Ex rovrov ζῆλος, kat QOovos, kat epis, 
7 Ν Ν 3 / / * 
καὶ στάσις, διωγμὸς καὶ ἀκαταστασία, πόλεμος καὶ 
, / [74 , , ΄ »y DIN N 
αἰχμαλωσία: οὕτως ἐπηγέρθησαν οἱ ἄτιμοι ἐπὶ TOUS 
3 /, ΄ », 3 XN N , , [4 27 φν τ, 
ἐντίμους, οἱ ἀδοξοι ἐπὶ τοὺς ἐνδόξους, οἱ ἄφρονες ἐπὶ 


Διὰ 


^ , » € , Ν 3 , 5 ^ 
TOUTO πόρρω Qc7TE€GTLV ἢ δικαιοσυνὴ καὶ €upnvy, εν 7C) 


N 7 ΄ 7 ,* v ^ ^ 
τοὺς φρονίμους. oL νέοι ἐπὶ TOUS πρεσβυτερους. 


, [r4 ^ , ^ ^ Ν , ^ 
ἀπολείπειν ἕκαστον TOV Qo(jov τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐν τῇ 
/ 
νομίμοις 

/, 
πολιτευ- 


πίστει αὐτοῦ ἀμβλυωπῆσαι, μηδὲ ἐν τοῖς 

^ ’ὔ , ^ , ^N 

τῶν προσταγμάτων αὐτοῦ πορεύεσθαι, μηδὲ 
N N ^ £^ ^ , ἊΝ “ 

εσθαι κατὰ τὸ καθῆκον τῷ Χριστῷ, ἀλλὰ ἕκαστον 
, N Ν » D , ^ ^ , 

βαδίζειν κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ τὰς πονηρᾶς, Gj- 


λον ἄδικον καὶ ἀσεβῆ ἀνειληφότας, δ οὗ καὶ θάνατος 


» ^ * N L4 
εἰσῆλθεν εἰς rov κοσμον. 


Δ΄. Γέγραπται γὰρ οὕτως" “ Kai ἐγένετο μεθ᾽ ἡμέ- 


» LEE 3 » ^ ^ ^ ^ 
* pas, ἤνεγκεν Kaiv ἀπὸ τῶν καρπῶν τῆς γῆς θυσίαν 


^ £e. Ν » N Δ ἃ 5 Ν ^ 
“τῷ Oeo: καὶ ᾿Αβελ mveykev καὶ αὐτὸς ἀπὸ τῶν 


» ^ /, EY 5» ^ ^ , 
* πρωτοτόκων τῶν προβάτων, καὶ «mo TOV στεάτων 


39 


5 ^ 
* αὐτῶν. 


tione, quam ita corrigendam 
esse Editores jamdiu omnes 
viderunt. Neque enim aliter 
Fello placet, qui tamen libra- 
rium tueri videtur his verbis .., 
' notissimum est infantes ube- 
'ribus abstractos, protervos, 
'importunos, querulosque, et 
' prorsus implacabiles — esse.' 
Fallitur autem V. D.; vox enim 
ἀπογαλακτίζειν significat «a lacte 
depellere, quo sensu eam usur- 
pat Diphilus ap. Athenaeum, 
vi 51, minime vero ab/actati 
in morem, se gerere. 

I. kai φθόνος] Has voces ad- 
didi ex MSto, quae a nullo lib. 
impr. ante Wott. habentur. At 
versio Junii ea agnoscit, unde 
typographi potius quam ipsius 


Καὶ ἐπίδεν ὁ Θεὸς 


3 wf 


ἐπὶ Αβελ, kai ἐπὶ τοῖς 


error esse videtur.  Gallandius 
quidem haec verba in contextu 
posuit; at in husselii libro non 
reperiuntur. Cf. infra $ 4. Her- 
mas, Past. III viii 7, *habentes 
' inter se quandam invidiam et 
* zelum." 

3. aixuaAecía] *Qui autem 
* nefanda cogitant in cordibus 
' suis, mortem et captivitatem 
* sibi assumunt." Hermas, Past. 
Ki x. 

6. πόρρω ἄπεστιν] Cf. Esai. lix 
I4, kai ἡ δικαιοσύνη μακρὰν ddé- 
στήκεν. 

8. νομίμοις] Vide supra $ 1, 
p. 8 1. 9, et ibi notata. 

9. πολιτεύεσθαι] Sic infra ὃ 6, 
ὁσίως πολιτευσαμένοις. Hoc verbo 
usus est Apostolus, Act. xxiii τ, 


c 


1o 


I5 





AD CORINTHIOS, iv T9 


fonte zelus, et invidia, et contentio, et seditio, per- :Tim.vi,. 
secutio, e& commotio, bellum, et captivitas, mana- 
runt. Sie viles et inglorii contra honoratos et glo- 
riosos, sic insipientes contra sapientes, et juvenes 
contra seniores insurrexerunt. 


Esa. iii 5. 


Hane ob causam, 
procul absunt justitia et pax, dum unusquisque 
Dei timorem deserat, et in fide ejus caecutiat, ne- 
que 1n institutis praeceptorum ejus ambulet, aut 
vitam Christo dignam degat; sed secundum pra- 
vas ipsius concupiscentias incedat, iniquam et im- 
piam invidiam fovens et amplectens, per quam Sap.iiz4. 











mors n qundwm intravit. 
IV. Sic enim scriptum est, Et factum. est jnosá Gen, iv 
dies, obtulit Cain ex fructibus terrae sacrificium —— 


Domano. 


et in Ep. ad Philipp. 127. Sic 
Clem. Alex. de Joanne Bapt. eis 
δὲ τὴν ἔρημον τῆς ἐρημίας, κατὰ γα- 
λήνην Θεῷ συμπεπολιτευμένος. Pae- 
dag. 11 ro, p. 237 ed. Potter. 

Το. τῷ Χριστῷ] Junius mallet 
Χριστιανῷ. Davis. τῷ ἐν Χριστῷ. 
Metonymice loquitur B. Cle- 
mens, sicut D. Paulus in II ad 
Cor. i21, ad Eph. iv 2o, ali- 
isque in locis, ubi vox Χριστός 
Christianam tum fidem tum 
praxin complectitur. 

rr. ζῆλον] Locum hunc Cle- 
mentis respexerunt, ut opinor, 
delirantes Gnostici, apud lre- 
naeum. 16. enim ille de Caine: 
* dum fratrem suum Abel occi- 
* deret, primus zelum et mortem 
ὁ ostendit, I xxxiv, [xxx 9 
ed. Massuet.] Quin et Clemen- 
tem secutus lrenaeus ipse ne- 
quitiam hane Cainis zelum vocat. 
IIT xxxvi' [xxi 4] et IV 


Abel autem obtulit et 1056 de primogent- 
tis ovium suarum, et adipibus earum. 
Deus super Abel, et super munera ejus. 


Et respexit 
Super 


xxxiv [xviii 3.] MILL. 

12. ἀνειληφότας] Forte ἀνειλη- 
$óra, nihil tamen muto ; ἕκαστος 
enim, quum sit nomen πληθυντι- 
κόν, singulare saepius apud poe- 
tas, et in prosa oratione non- 
nunquam, jungitur verbo vel 
adjectivo plurali. WOTT. For- 
tasse dicit ἀνειληφότας, respectu 
habito ad seditionem D. Pauli 
tempore natam ; de qua sub 
Epistolae finem data opera dis- 
serit : ut sensus sit, illos ad in- 
iquam et impiam aemulationem 
denuo reversos. Vide I Cor. 
xi Ratio insuper habenda par- 
ticulae καὶ, quae immediate se- 
quitur, δ οὗ καὶ θάνατος κ. τ. X. 
FELL. Eamdem locutionem 
habes infra, $ 45; neque solici- 
tandam esse lectionem, inter 
alia ista suadent, 5. Matt. xxvi 
22; Act. i1 6, 8. 

18. ἐπίδεν] Libb. impr. tan- 

D 2 


exemplis 
vetustis do- 
cetur. 


[1 


/, ^ /, , ^ 
συνέπεσεν TO 7r poa emo QGUTOU. 


» N » e. , 3. LE 
αὐτοὺς ἐν τῷ πεδίῳ, ἀνέστη Kaiv 


5 N , ^ ^ » , » , 9 
ἀδελῴον αὐτου, καὶ ἀπέκτεινεν QUTOV. 


S. CLEMENTIS 


/, ^ Lm ^ 
δώροις αὐτοῦ" ἐπὶ δὲ Kaiv, καὶ ἐπὶ ταῖς θυσίαις 


, ^ , ΄ὔ ND , 79. / b 
αὐτοῦ ov προσέσχεν᾽ kai ἐλυπήθη Keuv λίαν, καὶ 


Καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς 


Ν LED e /, / 5 , dint - 4 , 
πρὸς Katv, lva τί περίλυπος ἐγένου ; καὶ ἵνα Ti 
,ὔ Ν , , ^ ^ 

συνέπεσεν τὸ πρόσωπον σου; ovx ἐὰν ὀρθῶς προσ- 
, » ^ ' N , [74 [4 7 Ἢ 
ενέγκῃς, ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς, ἥμαρτες : ἡσύχασον 
/ C *N ^ Ἂς ^ 
πρὸς σε ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ, καὶ σὺ ἄρξεις αὐτοῦ. 
5 "m ^ y N ^ ^ 

Kai εἰπε Καὶν πρὸς ᾿Αβελ rov ἀδελῴον avrov, 


΄, , b , NI 390. , ^ c 
Διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον" kai ἐγένετο ἐν TQ εἰναι 


ἐπὶ ΓΑβελ τὸν 
» 


"Opare, 


ἀδελφοί, ζῆλος kai φθόνος ἀδελφοκτονίαν karepya- 


σατο. 


tum non omnes exhibent ἐπεῖδεν 
juxta LXX exemplar Vatic. 
Codex autem Alex. ut Gen. iv 4, 
ita hie quoque ἐπίδεν habet. 
Aquila dat ἀπεκηλήθη vel dme- 
κλήθη. Symmachus ἐτέρφθη. 
'heodotion ἐνεπύρισε. 

2. λίαν] Ita Cod. MS, sicut 
et LXX Gen. iv 5, non. ἄγαν 
ut Junius dederat quem secuti 
sunt Fell. Colom. Cotel. Russel. 

3. προσώπῳ abro. αὐτοῦ ab- 
est ἃ MSto Alex. Gen. iv, at 
agnoscit Vaticanus. WOTT. 

5. οὐκ ἐὰν ὀρθῶς .. . Sensus, 
ut jam lrenaeus, IV 34, docet, 
is est : seeundum quod videtur, 
recte et legitime obtulisti munera 
tua: quoad autem animam tu- 
am, non vecte—pectore diviso, 
absque sumplicitate cordis. H.E- 
FEL. Hune locum sic illustrat 
Pearsonus in Praefatione Par- 
aenetica ad versionem LXX: 
* &1 Graecos Patres consulueri- 
* mus, quis eos de rebus Divinis 
* disserentes intelliget, qui nor- 
* mam, quam semper in animo 


Διὰ ζῆλος ὁ πατὴρ ἡμῶν ᾿Ιακὼβ ἀπέδρα ἀπὸ 


L3 


dum seriberent habuere, non 
ante cognitam atque perspec- 
tam habeat? aut quae illis 
Seriptura Veteris Testamenti 
innotuit, praeter eam quae a 
LXX senioribus edita est? 
Illam sane, illam ubique respi- 
ciunt ; illius auctoritate nitun- 
tur, illius verba recitant, sen- 
tentiam referunt, ut in Patrum 
operibus legendis caecus plane 
sit qui eandem non noverit. 
Quis illa Clementis Romani, 
Apostolorum discipuli, intel- 
ligit, Οὐκ ἐὰν ὀρθῶς προσενέγκῃς, 
ὀρθῶς δὲ μὴ διέλῃς, ἥμαρτες ; 
ἡσύχασον" quis illa quae se- 
quuntur ut ex Sacris Oraculis 
deprompta agnoscet, kal εἶπεν 
Kaiv πρὸς "Αβελ τὸν ἀδελφὸν 
αὐτοῦ, Διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον, 
nisi lacunam | Hebraeorum 
Codd. observet, οὐ LXX ver- 
sionem consulat, cui et Sama- 
* yitanus et Syrus suffragantur ? 

ἡ. πρός σε κι τ. .] ad te ve- 
vertitur donwm tuum, 1. e. a me 
non recipWwur, et tuae iterum 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


e 


^ 


e^ 


^ 


^ 


e 


L3 


L3 


^ 


^ 


^ 


e^ 


^ 


n 


^ 


^ 


5 


IO 





AD CORIN'THIOS, iv. 2d 


Cain autem, et super sacrificia ejus non advertit : 
et contristatus est Cain valde, et concidit vultu suo. 
Et dixit Dominus Deus ad. Cain, Quare tristis 
factus es? |. Et quare concidit vultus tuus? Nonne 
si recte offeras, non autem recte dividas, peccasti ? 
Quiesce; ad te comversio ejus, et tw principatum 
habebis ipsius. Μὲ dixit Cawn ad Abel fratrem 
suum, Transeamus in campum. Et factum) est, 
dum, essent in campo, surrexit Con super Abel 
fratrem, suwm, et occidit ewm. Videtis, fratres, 
propter zelum et invidiam fratricidium. commis- 


sum. Propter zelum pater noster Jacob a facie Gew.xxvii 
4I Sq. 





erit. potestatis. HEFELIUS. 

9. Διέλθωμεν eis τὸ πεδίον"] 
Non in LXX versione tantum 
legitur hoc additamentum. 
Idem habent textus Samarita- 
nus, Vulgatus, Syrus, ae binae 
Chaldaicae Paraphrases, Jona- 
thanis nempe et Hierosolymi- 
tana. Nullus autem Judaico- 
rum Codd. qui hucusque noti ac 
collati sunt, tale quid servat. 
Nec legebant haee verba Onke- 
los, Symmachus, Theodotion, et 
uterque Arabs. Ipsi Masorethae 
dissentiunt, dum alii codicibus 
Hebraeis notam adscripserunt 
deesse aliquid, alii, et quidem 
plerique, eam  omiserunt, alii 
contrariam addiderunt, monen- 
tes lectorem nihil deesse. Plura 
dabit De Rossius, Var. Lect. 
Vet. "l'est. ad hunc locum. 

I2. ζῆλος καὶ φθόνος] Ζῆλος 
plerumque in bono sensu, non- 
nunquam autem in malo acci- 
pitur, et idem significat quod 
φθόνος, Hesiod. Opp. et Di. 
[195, Ζῆλος δ᾽ ἀνθρώποισιν ὀϊζυ- 


ροῖσιν ἅπασιν Δυσκελαδος κακό- 


xapros ὁμαρτήσει στυγερώπης.] 
Herodian. ζήλῳ καὶ ἔριδι τῇ πρὸς 
ἀλλήλας. [ΠῚ il r3. Addas 
ejusdem libri iii 3, ἐστασίασαν 
δὲ πρὸς ἀλλήλους τῷ αὐτῷ ζήλῳ 
καὶ piae. ] Et in Nov. Test. 
ἐπλήσθησαν ζήλου, Act. v, [17] 
et in Ep. ad Gal. [v 2o,] an- 
numeratur inter opera carnis. 
Videntur autem tum S. Cypri- 
ano, in libro de Zelo et Livore, 
tum 5$. Basilio, περὶ Φθόνου, haec 
Clementis ante oculos obversata 
fuisse. WOTT. 

ib. κατειργάσατο] ita ΜΗ. non 
κατειργάσαντο, quod post Wotton 
dedit Gallandius. 

13. Διὰ ζῆλος] Neutro saepius 
legitur hoe vocabulum apud 
Clementem nostrum. Et bis 
quidem infra in hoe capite. 
Neutro bis ponitur in $ 7. Cf 
$ 9, τὸ eis θάνατον ἄγον ζῆλος--- 
et $ 14, μυσαροῦ ζήλους. Contra 
autem masculini tria exempla 
praebet $ 5, eamque usitatio- 
rem formam habes $$ 43. 45. 
Casus recti, articulo non prae- 
fixo, quatuor exempla habes in 


22 S. CLEMENTIS 


7 ^ ^ ^ ^ ^ , 
προσώπου ᾿Ησαῦ τοῦ ἀδελφοῦ avrov. Ζῆλος ἐποίη- 
» ^ , ΄ ^ ^ , 
σεν ᾿Ιωσὴφ μέχρι θανάτου διωχθῆναι, καὶ μέχρι δου- 
λείας εἰσελθεῖν. Ζῆλος φυγεῖν ἠνάγκασε Μωῦσῆν 
9353N , Ν “ 5 , 5 ^ 
ἀπὸ προσώπου Φαραω βασιλεως Αἰγύπτου, ἐν τῷ 
, ^ 3X » Ν Ῥω τ , Ἐς / , - 
ἀκοῦσαι αὐτὸν ἀπὸ TOU ὁμοφύλου, “Τὶς σε κατέστη- 5 
Ἐς M ^ ὃ ^ » , € ^ " X 5 ^ 
σεν κριτὴν ἢ δικαστὴν €Q ἡμῶν; μὴ ἀνελεῖν με 
ςς N , ^ L E ^x. , M Ν » , ᾽» 
σὺ θέλεις, ὃν τρόπον ἀνεῖλες ἐχθες τὸν Αἰγύπτιον; 
^ ^ 2, ^ ^ 
Διὰ ζῆλος ᾿Ααρὼν καὶ Μαριὰμ ἔξω τῆς παρεμβολῆς 
^ ^ ^ 
Ζῆλος Δαθὰν καὶ ᾿Αβειρὼν ζῶντας 


, ei ^ ^ /, 5 & N 
κατήγαγεν eig δου, διὰ τὸ στασιάσαι αὐτοὺς προς το 


ηὐλίσθησαν. 


τὸν θεράποντα τοῦ Θεοῦ Μωῦσῆν. Διὰ ζῆλος Δαβὶδ 


, 3, , e N ^ ᾽ ει ^ 
φθόνον ἔσχεν, οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἀλλοφύλων, ἀλλὰ 


καὶ ὑπὸ Σαοὺλ βασιλέως ᾿Ισραὴλ ἐδιώχθη. 


ὃ 4, οἵ duo in ὃ 6. τὸ γὰρ 
(mos, Ignat. ad Trall $ 4. 
Similiter LXX saepius dicunt 
interdum tamen ὁ 
ἔλεος, uti et Matt. ix 13, xii 7, 
xxii 23, Tit. iii 5, Heb. iv 16. 
Forma masculina occurrit apud 
Thucyd. iii 4o, Aristot. Eth. 
ii5, et Demosth. c. Meidiam, 
δ 54. Aliorum vocabulorum 
masculinum et neutrum pro- 
miscue in usu erant, e. g. σάλος, 
Vid. Pauw. ad Hephaest. p. 99, 
σκύφος, ὄχος, ῥύπος, τό, Hippocr. 
Greg. Naz. ap. Steph. ed. Valpy. 
τὸ ῥύπον, Suidas, et σκότος, de 
quo plura dabit Pierson. ad 
Moeridis Lexicon. p. 355. τοῦ 
σκότους legitur apud Barnab. 
Ep. $$ 14, 18, D. Petr. I ii 9, 
D^ Paul: CoL. 17135; LÀ Ehess. 
v 5. Infra $ 13 MS. exhibet 
τὸ τῦφος. 

ib. ὁ πατὴρ ἡμῶν] Non ex hoe 
loco nobis, cum 'Tillemontio et 
Coustantio, temere colligendum 


τὸ ἔλεος, 


Clementem Judaeum fuisse. Ad 
normam D. Pauli loquitur B. 
Pater, Rom. ix, 6—38, Gal. vi, 
15, 16. Ita Theophilus quoque, 
non ab Abrahami stirpe ortus, 
ad Autolycum, III $ 23, rà 
γράμματα τοῦ θείου νόμου, τοῦ διὰ 


$ 24, 


Μωσέως ἡμῖν δεδομένου. 


᾿Αβραὰμ ὁ πατριάρχης ἡμῶν. $ 
27,.... ᾿Αβραὰμ τοῦ προπάτορος 
ἡμῶν. ὃ 94, Δαβὶδ ὁ πρόγονος 
ἡμῶν 

I. Ζῆλος ἐποίησεν Ἰωσὴφ 


κ᾿ T. A.] Male hoc in loco se 
habet Junii versio aemulatione 
factum. est, ut J'oseph ad mortem 
usque im persecutione viveret ; 
contrariatur enim tum fidei 
historicae, tum idiomati Grae- 
cae linguae: tantum abfuit, 
quin ad mortem usque in per- 
secutione viveret, ut ad sum- 
mam dignitatem fuerit evectus, 


et tantum non consortium 
regiae majestatis obtinuerit. 
WOTT. 


AD CORINTHIOS, iv. 23 


fratris sui Esau aufugit. Zelus effecit ut Joseph Genxixvii. 
ad mortem usque exagitaretur et usque ad servi- 

tutem accederet. Zelus Moysen a facie Pharaonis 

regis Aegypti fugere compulit, quum popularem 

suum dicentem audiret, Qwis te constituit arbitrum. Exoa. iii4. 
aui judicem, super nos? numquid. tu vis ie occi- 

dere, quemadmodum occidisti heri Aegyptium ? 
Propter zelum Aaron et Miriam extra castra ma- Num. xii 
nere coacti sunt. Zelus Dathan et Abiron vivos ad TS, iem 
inferos detrusit, quod cum Moyse Det famulo sedi- 33. 
tiose contenderent. Propter zelum David non tan- 


tum alienigenarum invidiam sustinuit, sed regem :8am. xviii 
8 sq. 














etiam Saul persequutorem expertus est. 


3. φυγεῖ»}] Ita cum Cod. MSto 
Wott. Gall. Hefel. Dressel. Cae- 
teri φεύγειν. 

5. Τίς σε κατέστησε κριτὴν] 
LXX Τίς σε κατέστησεν ἄρχοντα 
καὶ δικαστὴν κτλ. Εἰ 516 etiam 
D. Lucas, Act. vii 27. Mox 
pro ἐχθές LXX et D. Lucas 
χθές, quam formam usitatiorem, 
lectore non monito, dedit Cle- 
ricus. 

8. Διὰ ζῆλος "Aapóv] Librarii 
oscitantia dedit hie Ζῆλος ᾿Ααρὼν 
x. r. A. in. Cod. MSto,.et mox 
Διὰ ὥλος Δαθὰν x. τ. À. 

ib.'Aapàv καὶ Μαριὰμ] De Mi- 
riam ex textu sacro constat eam 
castris exclusam, de Aarone non 
item ; sed S. Literae, quum de 
pluribus loquuntur, ea genera- 
tim solent proferre, quae parti 
tantum revera conveniunt. Bic 
de latronibus dictum, Matt. 
xxvii 44, utrosque Domino 
maledixisse ; quum D. Lucas 
unum solum ea in noxa fuisse 
distinete pronunciet. Sie D. 
Lucas et Johannes milites illu- 
dentes acetum Domino obtu- 
lisse aiunt : D. Matthaeus unum 


ex lis id praestitisse narrat. 
Ita D. Paulus Christum post 
resurrectionem ejus apparuisse 
refert rois δώδεκα, quum tamen 
nec Judas qui suspendio vitam 
finiverat, immo nec Petrus, nec 
Thomas, nec Jacobus, tune 
temporis interfuere. ^ Simili 
ritu, in Épistola ad Hebraeos de 
pluribus dicitur, quod clause- 
runt ora leonum, et serra erant 
dissecti ; quorum tamen unum 
soh Danieli, alterum Esaiae 
pertinet. FELL. Sie fere 
Guil. Burton; at satius forsitan 
est, cum Clerico, hie apud Cle- 
mentem μνημονικὸν ἁμάρτημα n re 
tantilla agnoscere. 

9. ᾿Αβειρὼν] Ita cum MS. et 
LXX, Wott. Gall. Hefel. Dres- 
sel. Caeteri Edd. ᾿Αβειρώμ. 

11. Δαβὶδ φθόνον ἔσχεν] Forte 
ὕπεσχε. JUN. Nihil mutan- 
dum; nam φθόνον ἔχειν est 
phrasis bene Graeca, significat- 
que Znvideri; ut docebit H. 
Stephanus in Thesauro, ex Ari- 
stide et Isocrate. | CLERI- 
CUS. 





Non mi- 
nora novis- 


94 


S. CLEMENTIS 


, , ,» V ^ ΄ 
E. AAA ἵνα τῶν ἀρχαίων ὑποδειγμάτων παυσώ- 


ista » SEEN N » / , , 
simis tem-. μεθα, ἔλθωμεν ἐπὶ τοὺς ἔγγιστα γενομένους ἀθλητάς" 


poribus 
inde orta 
sunt mala. 


S. Petri et 
S. Pauli 
Marty- 


rium. 


^, ^ ^ [4 ^ hj ^ , 
λάβωμεν τῆς γενεᾶς ἡμῶν τὰ γενναῖα ὑποδείγματα. 


Ἁ ^ ΄ 
Διὰ ζῆλον καὶ φθόνον, [οἱ μέγηστοι καὶ δικαιότατοι 


στύλοι ἐδιώϊχθησαν καὶ ἔως θανάτου ἦλθον). 


Aa- 


βωμεν πρὸ ὀφθαλμῶν ἡμῶν] τοὺς ἀγαθοὺς ᾿Απο- 


στόλουϊς. 


Ὁ Πέτρ]ος διὰ ζῆλον ἄδικον οὐχ [ένα 


οὐδὲ δύο, ἀλλὰ πλείονας ὑπίήνεγκεν] πόνους, καὶ 


οὕτω μαρτυρήσας) ἐπορεύθη εἰς τὸν ὀφειλ[όμενον) 


2. ἔγγιστα] Manifestum est 
ἔγγιστα hie tantum respectu dp- 
χαίων ὑποδειγμάτων positum esse, 
et ideo vel triginta annis post 
martyrium Petri et Pauli dici 
potuisse; verba τῆς γενεᾶς ἡμῶν 
vero satis aperte produnt, non 
de re uno tantum vel duobus 


annis remota hie agi. WIN- 
DISCHMANN.  Vindie. Pe- 
irin. p. 57. 

4. [οἱ μέγι)στοι] Junius sup- 
plevit [ἐκκλησίας πιστοί, cujus 
conjecturam secuti sunt Edi- 
tores omnes przeter Hefel. et 
Dresselium. Expectares forsi- 
tan oí τῆς ᾿Εκκλησίας πιστοί. La- 
cuna autem haee non major est 
quam quae proxime sequitur, 
ubi proculdubio sex tantum lite- 
rae desiderantur. Birrius con- 
jecit ἄριστοι, vel μέγιστοι, aut 
κράτιστοι. 

5. στύλοι] Sie. Apostolus ad 
Gal ii 9, οἱ δοκοῦντες στύλοι 
εἶναι. Junius inter alia conferri 
jubet Ignatium ad Philad. στύ- 
Aot τοῦ κόσμου ᾿Απόστολοι. 
quam vero locutionem non re- 
peries nisi apud Interpolato- 
rem, ὃ 9. Melioris frugis sunt 
Chrysostomi loci quos pergit 
indicare, Hom. x ad Ephes. ὃ 
2, tom. xi p. 78 ed. Ben. Πολ- 


H 
OL 


λοὺς ἔστιν ἰδεῖν ὡς στύλους ἑστῶ- 
τας οἶδε γὰρ καὶ ἀνθρώπους στύ- 
λους καλεῖν, οὐ τῇ δυνάμει μόνον, 
ἀλλὰ καὶ τῷ κάλλει πολὺν παρέχον- 
τας κόσμον, κεφαλὰς ἔχοντας κεχρυ- 
σωμένας. cic Hom. xxxii ad 
Rom. $ r, tom. ix p. 757 ed. 
Ben. ubi urbis Romae, in qua 
Petrus et Paulus passi et sepul- 
ti sunt, encomium elegantissi- 
mum habetur. 
ζω τὴν πόλιν, οὐ διὰ τὸν χρυσὸν τὸν 
πολὺν, οὐ διὰ τοὺς κίονας, οὐ διὰ τὴν 
ἄλλην φαντασίαν, ἀλλὰ διὰ τοὺς 
στύλους τῆς ἐκκλησίας τούτους. 
Addas, a Ruchato indicatum, 
Eusebium, H. E. VI xli 12, οἱ 
δὲ στερροὶ kai μακάριοι στύλοι TOU 
Κυρίου. V 1 14, στύλον καὶ ἑδραί- 
ὡμα τῶν ἐνταῦθα ἀεὶ γεγονότα. Cf. 
T τη: τ Ἐπ: 

ib. ἕως θανάτου ἦλθον.] Edd. 
ἕως θανάτου δεινοῦ, uti hiatum 
MSuü supplevit Junius. Admisi 
Wottoni conjecturam, quam 
etiam Gallandio arrisisse video, 
qui lectorem remittit ad $ 4, 
Ἰωσὴφ μέχρι θανάτου διωχθῆναι 
ΚΙ τ λει 

6. τοὺς ἀγαθοὺς ᾿Αποστόλους] 
τοὺς ἁγίους, vel aovs, l. e. per 
contractionem πρώτους aut kopv- 
$aíovs Junius. [Sie avorapíe, 
drókov Scribebant librarii pro 


Διὰ τοῦτο θαυμά- 











AD CORINTHIOS, v. 25 


V. Sed ut vetera exempla relinquamus, ad. proxi- 


mos athletas veniamus ; 
Propter zelum et invidiam, 


exempla proponamus. 


saeculi nostri generosa 


qui maximae et justissimae [Ecclesiae] columnae 
erant, persequutionem passi sunt, et venerunt us- 
que ad mortem. Ponamus nobis ante oculos bonos 


Apostolos. 


Propter zelum iniquum Petrus non 


unum aut alterum, sed plures labores sustulit, at- 
que ita martyrium passus in debitum gloriae locum 


In 


πρωτονοταρίῳ, πρωτοτύκου. 


versione tamen sua Junius, 
sanctos.] τοὺς ἁγίους Fellus et 
Colomesius. [τοὺς dyavovs vel 


τοὺς dyagrovs Davisius.] ἁγίους 
hoe in loco legendum non esse 
quis vel primo intuitu non vi- 
det? Eo enim tempore, quo 
Clemens scripsit hane Episto- 
lam, vox ἅγιος omnibus fideli- 
bus communis fuit, non secus 
ac πιστός et ἀδελφός ; nec obti- 
nuerat peculiaris illa hujus vocis 
significatio, quae postea recepta 
fuit in Ecclesia, qua denotabat 
eos, qui hac vita defuncti quies- 
cunt in Christo. Neque magis 
huie aetati convenit vel zpórovs, 
vel κορυφαίους ᾿Αποστόλους : hae 
voces referunt quartum vel quin- 
tum saeculum potius quam sim- 
plieitatem saeculi apostolici ; 
alienae sunt ab apostolicis Pa- 
tribus, licet hac utatur S. Chry- 
sostomus, oratorem magis quam 
Patrem agens: Πέτρος, ὁ τοῦ 
χοροῦ τῶν ἀποστόλων κορύφαιος, τὸ 
στόμα τῶν μαθητῶν, κ. τ. λ. [in 
Hom. de decem millium talen- 
torum Debitore, $3. tom. iii 
p. 4 ed. Ben.] ἀγαθούς igitur 
omnino retinendum est. WOTT. 
Wetstenius, Prolegom. in duas 
Epistolas Syriacas, p. ix, conji- 
cit τοὺς θείους ᾿Αποστόλους. 


VOL. I. 


7. Ὁ Hézp]os] Rectissime Ju- 
nius Petrum, a tota antiquitate 
cum Paulo in martyrio eonjunc- 
tum, hie nominatum esse con- 
jecit. Eum nostro loco, quem 
imitatur, legisse videtur Pe- 
trus Alexandrinus, de Poenit. 
Can. ix. Routh. Rel. Sacr. iv p. 
34. WINDISCHMANN. Vind. 
Petr. p. 59.  Articulum non 
supplevit Junius ; lacuna autem 
est sex, ni fallor, literarum. Sic 
infra p. 26 l. 1 Libb. impr. Διὰ 
ζῆλον [6] Παῦλος... ubi quatuor 
ad minimum literae perierunt. 

8. ὑπ[ήνεγκεν] Sie dedi cum 
Gall. post Mill. et Wott. qui 
Cod. MStum acriter inspicientes 
H videre poterant. Hodie nihil 
nisl YII restat. Edd. cum Junio 
ὑπ[έμεινεν.] 

9. paprvp σας] De Petri et 
Pauli passionis tempore non li- 
quet. Synodus Romana sub 
Gelasio PP. haereticos garrire 
ait Petrum et Paulum diverso 
tempore martyrio fuisse coro- 
natos. Et tamen 510 sentiebant 
Justinus Martyr et lrenaeus, 
qui, anonymo Graeco M35. 
teste, in. Libello de Certamini- 
bus Petri et Pauli, Paulum 
quinque annis post Petrum mar- 
tyrio sublatum esse, tradiderunt. 
Sie Philastrius inter haereticos 


E 


06 . $. CLEMENTIS 


τύπον τῆς δόξης. Διὰ ζῆλον [καὶ ὁ] Παῦλος ὑπο- 


μονῆς βραβεῖον ὑϊπέσχ]εν, ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας, 


φ[υγα]δευθείς, λιθασθείς, κήρυξ y|evo]uevos ἔν τε τῇ 


᾽ λῆ ὩΝ , [ 7] δύ Ν ^ ^ , 
QGUOTO ἢ και ἐν TY) υσει. TO y€vvotov TS "10 1€0$ 


reponit, qui hebdomadis dies 
septem a planetis nominabant, 
quum tamen B. Ignatium et 
Justinum M. ita loqui solitos 
constet. COLOM. Eusebius, 
H. E. ii 25, ex Dionysio Corin- 
thiorum Episcoposcribit Petrum 
et Paulum passos esse κατὰ τὸν 
αὐτὸν καιρόν, quod de plurium 
dierum intervallo explicari pot- 
est: immo, judice Windisch- 
manno, annorum paucorum in- 
terstitium non excludit.  Pru- 
dentius περὶ Στεφάνων, Hymm. 
xii, eodem quidem die cae- 
sos ait, sed non eodem anno. 
Cum Prudentio consentit Àu- 
gustinus in Sermone 28 de 
sanctis in Appendicem ab Edd. 
Ben. relegato, v 241. S. Pau- 
lum A. D. 66, S. Petrum au- 
tem 65, passum fuisse statuit 
Greswelhus, Dissertations, ἵν 
259. | Symeon Metaphrastes 
in Commentario de Peregrina- 
tionibus Petri ae Pauli, [ap. 
Surium ad 29 Junii] verba 
Dionysii ita accipit quasi dicere 
voluisset Petrum et Paulum eo- 
dem die simul subiisse marty. 
rium. In quam sententiam, ab 
Hieronymo olim habitam, uti 
constat ex ejus libello de Vi- 
ris Illustr. capp. 1 et 5, disce- 
dit Burtonus noster, οὖ annum 
dat 67 vel 68 aerae vulg. Zec- 
tures upon Ecclesiastical Histo- 
73, vol. i p. 320. Cf. Neander, 
Geschichte der Pflanzung und 
Leitung der Ch. Kirche, 312. 


ib. ὀφειλ [ópevov] τόπον τῆς δό- 


ξης] Polycarpus in Ep. ad Phi- 
lipp. $9, hanc locutionem usur- 
pat, ἃ Clemente, si Guil. Bur- 
ton. audias, mutuo sumptam. 
Similem phrasin, τὸν ἴδιον τόπον, 
legas apud Ignat. Ep. ad Magn. 
$25. OD Aet. 1025. 

2. βραβεῖον] Gallandius, qui 
Hesychii verba, a Suicero voce 
BpaBetov indicata, male intellex- 
erat, versionem Wottonianam 
ita reformandam voluit: pati- 
entie certamen. sustimwit. Τα 
vero conf. D. Paul ad Cor. I 
iX 24, πάντες μὲν τρέχουσιν, εἷς 
δὲ λαμβάνει τὸ βραβεῖον ; et Ter- 
tull. ad Martyras ὃ 3, * Bonum 
* agmen subituri estis, in quo.. 
* .. eorona aeternitas; brabium 
angelicae substantiae politia in 
coelis, gloria in saeeula saecu- 
lorum." 

ib. ὑ[πέσχ]εν] Libri tantum 
non omnes ἀπέσχεν exhibent. In 
MSto autem legimus Y... EN, 
quare ὑπέσχεν dedi eum Millio 
in ejus Nov. Test. Gr. editione 
p. 327. Ita Wott. et Gall. quo- 
que, qui tamen lectionem im- 
pressorum mallet, si hoe permit- 
teret Cod. M$. 

ib. ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας] 
Diseimus ex hoc loco, Paulum 
septies in vincula fuisse conjec- 
tum : quod apud alium aucto- 
rem non memini me legere. CO- 
TEL. Paulum septies in vin- 
cula conjectum fuisse unde cog- 
noverit Clemens equidem non 
satis perspicio. ^ Acta enim 
Apostolorum quum de hae re 


€ 


ζ 


{ 








AD CORINTHIOS, v. 


ascendit. 


2n 


Paulus propter zelum in vincula septies 


conjectus, fugatus, lapidatus, patientiae praemium 
sustinuit; et in oriente ac occidente verbi praeco 
facetus, illustrem fidei suae famam sortitus est, in 
justitia mundum universum instruens, et ad occi- 


taceant, alterutrum statuendum 
est: aut ex Ecclesiae traditione 
hausit ille aut conjecturam 
ἴδοι: ex loco 11 Cor. x124. Ibi 
quum quinquies se captivum 
fuisse Paulus profiteatur, Cle- 
mens fortasse simul meminit 
captivitatis quam Apostolus et 
Caesareae et Romae passus est. 
Cf. Zeller. Theol. Jahrb. 1848, 
p. 530. LIPSIUS. Windisch- 
manno divisio ista captivitatis 
Hierosolymitanae et Romanae 
merito displicet ; nam quomodo 
verum esset, bis eum δεσμὰ do- 
péca. quum toto illo tempore 
liberatus non erat? Boisius in- 
terpretatur πολλάκις, numerum 
certum pro incerto. Doisium se- 
quitur Dresselius. 

3. φ[υγα] δευθείς} Junius legit 
παιδευθείς, atque ita Fellus et 
Colomesius. Cotelerius ῥαβδευ- 
θείς, respiciens ad II Cor. xi 25. 
Sed Cod. MS. usque adhuc e 
exhibet. Wottonus τοῦ Y quoque 
majorem partem se vidisse tes- 
tatur. Lectionem igitur ab illo 
restitutam, a Gallandio proba- 
tam, dedi. Consulas Act. xiii 
pogiy)/6, II Cor. ΧΙ 22, 23. 
Sie in Ep. ad Tarsenses δ᾽. Ig- 
natio adscripta, ὃ 3, Ἰωάννης δὲ 
ἐφυγαδεύετο ἐν Ilárug. Vocem 
φυγαδεύειν usurpat Demosthenes 
in Orat. in Boeot. de Dote Ma- 
tris, p. 1o18, 5, το ed. Reiske. 
Si eupias plura, adeas Lobeck. 
ad Phrynichum, p. 385. 

ib. κήρυξ] Seipsum κήρυκα no- 


minat B. Paulus, II Tim. 1 rr. 
4. τὸ γενναῖον τῆς πίστεως. .. 
μέγιστος ὑπογραμμός.] Ex Glossa 
haec esse suspicatur vir doctus: 
ita Anonymus. [Bernardus sc.] 
Huie conjecturae locus non est ; 
non enim dissentiunt ab iis 
quae de S. Paulo dicuntur in 8. 
Seripturis, e£. cum re ipsa et 
fide historica optime conveni- 
unt; neque quemquam male ha- 
bere possunt, nisi cui in animo 
es& omnia improbare ea quae 
hoc in loco ἃ 5. Patre de B. 
Apostolo habentur.  Displicet 
forte V. D. quod de S. Paulo 
dicitur, ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύσεως 
ἐλθών. et δικαιοσύνην διδάξας ὅλον 
Plurimas in oriente 
inter Asiaticos Graecosque D. 
Apostolum fundasse Ecclesias 
docent nos Acta Apost. et Epi- 
stolae Paulinae ad Ecclesias 
Graecas et  Asiaticas missae. 
Inde reversus Hierosolyma, et 
a praefecto Judaeae ad Caesarem 
appellatione facta, Act. xxv 11, 
Romam missus est : ibique per 
biennium Evangelium praedica- 
vit, et fideles instituit : Act. 
xxvii 30 31. Postea vero, 
Caesaris sententia liberatus, pe- 
tit occidentales Europae par- 
tes, sieut testantur veteres. 
* Sciendum autem in prima sa- 
* tisfaetione, needum Neronis 
* imperio roborato, nec in tanta 
* erumpente scelera, quanta de 
* eo narrant historiae, Paulum 
*a Nerone dimissum, ut. Evan- 
E 2 


τὸν κόσμον. 


2 Cor. xi 
23—27. 


Rom. xv 


I9. 


28 S. CLEMENTIS 


αὐτοῦ κλέος ἔλαβεν, δικαιοσύνην διδάξας ὅλον τὸν 


΄ NV ORTU ^N /, ^ , , ΄ Ν 
κόσμον, καὶ ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύσεως ἐλθών, καὶ μαρ- 


, , ^ € , e , ^ 
τυρήσας ἐπὶ τῶν ηγουμένων, οὕτως ἀπηλλαγὴ τοῦ 


* gelium Christi in occidentis 
* quoque partibus praedicaret." 
Hieron. de Eccles. Script. [$ 5, 
tom. ii p. 823 ed. Vallars.] 
* Paulus Apostolus . . . vocatus 
a Domino, effusus est super 
faciem universae terrae, ut 
praedicaret Evangelium de Hi- 
erosolymis usque ad Illyricum ; 
et aedificaret non super alte- 
rius fundamentum, ubi jam 
fuerat praedicatum ; sed usque 
ad Hispanias tenderet ; et a 
Mari Rubro, immo ab Oceano 
usque ad Oceanum curreret, 
imitans Dominum suum, et s0- 
lem justitiae, de quo legimus, 
A suinmo coelo egressio ejus, et 
occursus ejus ad summuwm ejus; 
ut ante eum terra deficeret, 
quam studium praedicandi." 
Idem, Comment. in Amos. v, 
[8, 9, tom. vi, p. 291 ed. Val- 
lars.] 'O δὲ μακάριος Παῦλος διδά- 
σκει συντόμως, ὅσοις ἔθνεσιν προσ- 


^ 


- 


^ 


^ 


e 


^ 


^ 


^ 


evjvoye τὰ θεῖα κηρύγματα᾽ * ὥστε 
* pe ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ καὶ κύκλῳ μέ- 
* xpv. τοῦ ᾿Ιλλυρικοῦ πεπληρωκέναι 
* τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ. Ὕστε- 
ρον μέντοι καὶ τῆς ᾿Ιταλίας ἐπέβη, 
καὶ εἰς τὰς Σπανίας ἀφίκετο, καὶ 
ταῖς ἐν τῷ πελάγει διακειμέναις νή- 
σοις τὴν ὠφέλειαν προσήνεγκεν. 
Theod. τὼ Ps.exvi Εὖ ἡνίκα τῇ 
ἀφέσει χρησάμενος εἰς τὴν Ρώμην 
ὑπὸ τοῦ Φήστου παρεπέμφθη, ἀπο- 
λογισάμενος ὡς ἀθῷος ἀφείθη, καὶ 
τὰς Σπανίας κατέλαβε, καὶ εἰς ἕτερα 
ἔθνη δραμών, τὴν τῆς διδασκαλίας 
λαμπάδα προσήνεγκεν. ldem, in 
Comm. in II Tim. iv 17. Sic 
Cyrillus Hierosol. Catech. xvii, 
et Epiphanius Haer. xxvii p. 


107. S. Chrysostomus [Hom. i, 
tom. ii p. 477 ed. Bened.] de 
laudibus Pauli, Τὴν οἰκουμένην 
προσήνεγκεν, kai γήν, καὶ θάλατταν, 
καὶ “Ἑλλάδα, καὶ Βάρβαρον, καὶ πᾶ- 
σαν ὅσην ἥλιος ἐφορᾷ γῆν, ταύτην 
καθάπερ ὑπόπτερός τις γενόμενος 
ἐπῆλθε πᾶσαν, οὐχ ἁπλῶς ὁδοιπο- 
ρῶν, ἀλλὰ τὰς ἀκάνθας ἁμαρτημάτων 
ἀνασπῶν, καὶ τὸν λόγον τῆς εὐσε- 
βείας ἀνασπείρων, τὴν πλάνην ἀπε- 
Aavvov, τὴν ἀλήθειαν ἐπανάγων. 
WOTT.  Addas ejusdem Chry- 
sostomi Hom. xxv in Ep. II 
ad Cor. passim, tom. x pp. 
612—617, et locum insignem 
de laboribus et certaminibus 
B. Pauli, in Hom. ix in II Ep. 
ad lim. tom. xi p: 7:7 ed. 
Ben. 

I. ὅλον τὸν κόσμον] 1. e. totum 
imperium Romanum, vel eos 
qui sunt ab Oriente ad Occi- 
dentem usque, i.e. Hispaniam 
caeterasque gentes ad ultimas 
Occidentales oras; ab Hieroso- 
Iymis ad Gades usque .... τὰ δὲ 
Γάδειρα κεῖται μὲν κατὰ τὸ τῆς Εὐ- 
ρώπης τέρμα. Philostratus. [Vit. 
Apollonii Tyan. ὃ 3.] WOTT. 
Lipsio haec videntur sic expli- 
canda esse ut Paulum tam- 
quam Gentium Apostolum de- 
signari credamus. 'O τῆς οἰκουμέ- 
vis διδάσκαλος est B. Paulus ap. 
Chrysost. Hom. xl in Ep. I ad 
Cor. tom. x p. 385, et Hom. xxiv 
in Gen. tom. iv p. 223 ed. Ben. 

2. kai ἐπὶ] Junius literis mi- 
niatis; quae tamen in MSto ad- 
hue exhibentur. 

ib. τὸ τέρμα τῆς δύσεως] Ita- 
liam interpretantur Fellus, et 





AD CORIN'THIOS, v. 


dentis termimos veniens ; 


209 


et sub praefectis urbis 


martyrium subiens, sic e mundo migravit, et in 


Ruchatus qui comparat Mart. 
lgn. $ 2, eis δύσιν ἀπὸ ἀνατολῆς 
μεταπεμψάμενος. Ad Romam re- 
fert cum Hilgenfeldio et Lipsio 
Schaffus, History of Apostolical 
Chwrch,i 400, conjecturam Wie- 
seleri ὑπό for ἐπί reponentis se- 
cutus, et sensum prorsus novum 
eliciens : before the highest tri- 
bunals of the West. Hispaniam 
posse intelligi ostendit cl. Pear- 
sonus in Diss. i de Successu pri- 
morum Episcoporum, cap. viii $ 
9. Cum quo faciunt Neander, 
Geschichte d. Pflanzung, c. 
265, 268, Guerickius, Zaend- 
buch der K. G. p. 53, Hug, 
Einleitung, ài 322, Olshausen, 
in Studien und Kritiken, 1838, 
Pp-953—957, et Windischman- 
nus, p. 62, Scriptorem antiquis- 
simum Fragmenti Muratoriani 
appellans, vid. Routh. Rel. Sacr. 
1 395, 414, et monens Clemen- 
tem jam antea de Occidente, ἐν 
τῇ δύσει, locutum esse, quare τὸ 
τέρμα τ. 0. hic necessarie aliud 
quid significare oportet. De Hi- 
spania aut alia terra remotiore 
exponunt Schottus,  Zróürte- 
rung Chron. Punkte, p. 123, et 


Wocherus, Z'übing. Quartal- 
schrift, 13830, p. 626. De Bri- 
tannia  Usserius in Britan. 


Eecles. Antiquit. cap. i, et Stil- 
lingfleet. in Orig. Brit. cap.i,quo- 
rum sententiam, si quae particu- 
laris provincia aut regio intelli- 
gatur, praeferrent Clericus et 
Freyius. Arnobius autem Ju- 
nior, in Ps. exlvii, ab his illustri- 
bus Praesulibus indicatus, re- 
centior est quam ut in hac quae- 
stione auctoritatem illi conce- 
dere possimus. 


3. ἐπὶ τῶν ἡγουμένων] Cotele- 
rius vertit sub Principibus: Ju- 
nius, Colomesius, et Fellus, sub 
Imperatoribus. | Sub Nerone 
explieat Salmasius. Sic etiam 
Coustantius, qui dubitat an locus 
sic vertendus sit, quwm sub prin- 
cipibus martiriwm passus esset, 
vel quum coram principibus 
testimonium dixisset. αι vide 
Pearsonum ad illa verba Sym- 
boli Apostolici ἐπὶ Ποντίου Πιλά- 
του. bin autem Neronis jussu 
occisi fuissent, Apostoli, exspec- 
tares potius ἐπὶ τοῦ 'Hyovpévov 
vel Αὐτοκράτορος vel Καίσαρος 
vel denique Σεβαστοῦ. Diversa 
nee meliora habet Surius, qui 
de Galba, Othone, et Vitellio 
exponit. Neronem et Helium 
intelligit Greswellius, qui locum 
nostrum felicissime e Dion. 
Ixiii, 12, illustrat: οὕτω μὲν δὴ 
τότε ἡ τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴ δύο av- 
τοκράτορσιν ἅμα ἐδούλευσε, Νέρωνι 
καὶ Ἡλίω. Dissertations, ἵν, 257. 
Haec quidem vox ἡγουμένος non 
necessario imperatorem deno- 
tat. Wotton. Frey, Hug. Zin- 
leitung, 11, 323, et Windisch- 
mannus, p. 64, Pearsonum se- 
cuti, Praefectos intelligunt, qua- 
les erant Romae, A. D. 67, duo 
Praefecti Praetorio Tigellinus 
et Sabinus, et cum summa po- 
testate Helius, qui, Nerone in 
Graeciam profecto, auctorita- 
tem imperatoriam exercebant. 
Vide sis libellum de Success. 
Pontif. Rom. I viii 9. Duos 
praefeetos praetoriis cohortibus 
imposuit Nero post mortem 
Burri, A. C. 63. Tacit. Annal. 
xiv 51. Sie Tertullianus de 
Corona, $ r, *et reus ad prae- 


Plures alii 
Martyres. 


90 


S. CLEMENTIS 


, N , N er , , , € ^ 
KOG]LOU, καὶ εἰς TOV αγιον TOT OV ἐπορεύθη, ὑπομονῆς 


γενόμενος μέγιστος ὑπογραμμός. 


[4 , ^ 5 LA € , /, 
ς΄, Τούτοις τοῖς ἀνδράσιν ὁσίως πολιτευσαμένοις 


συνηθροίσθη πολὺ πλῆθος ἐκλεκτῶν, οἵτινες, πολλὰς 


αἰκίας καὶ βασάνους διὰ ζῆλον παθόντες, ὑπόδειγμα 


, OU Ζ , .« σ 
κάλλιστον ἐγένοντο εν "Jv. 


^ 


Διὰ GjÀos διωχθεῖσαι 


γυναῖκες {Δαναΐδες καὶ Δίρκαι! αἰκίσματα δεινὰ καὶ 


*fectos. Sie Cyprianus in Ep. 
ad Successum. Ep. 8o, p. 238 
ed. Fell. * Sed et huie perse- 
* eutioni quotidie insistunt prae- 
* fecti in urbe ;' [Romana scili- 
cet,| ^ut si qui sibi oblati fue- 
* rint, animadvertantur, et bona 
* eorum fisco vindicentur.' 

ib. ἀπηλλάγη] Pauli passionis 
tempus indicat Clemens ; non 
item de Petro. Ideo, 51 Win- 
disehmanno audias, pp. 60, 65, 
quia de Paulo uberius loqui vo- 
lebat, et Petrum paucioribus ver- 
bis absolvens, martyrii temporis 
demum apud Paulum meminit. 

2. μέγιστος ὑπογραμμός.] omo- 
γραμμός" τύπος, μίμημα, Hesych. 
Hane vocem habes infra $$ 
16, 33, et apud D. Petrum in 
] Ep. ii 21, unde eandem 
sumsisse videtur Polycarpus in 
Ep. ad Philipp. ὃ 8. | Oceurrit 
apud auctorem quoque IT Mace. 
ii 28. Ὑπογραμμός, inquit Le 
Moynius, Var. Sacr. ii p. 512, 
est parva linea vel delineatio, 
cui ut formae debent Ansistere 
operarii, «uL vecte procedat dllo- 
rum, opus. Bic Clemens Alex. 
Paed. i, p. 148 ed. Potter. zapa- 
τιθέμενος εὐλόγου φροντίδος vmo- 
γραμμόν. Strom. v, p. 675, ὑπο- 
ypappós παιδικός. Ad quem locum 
consulendus omnino magnus 
Bentleius in Epistola ad Joan. 
Millium. 


3. ὁσίως] lta se habet Cod. 
M5Stus, non, quomodo a Junio 
et libb. impr. exhibetur, θείως, 
tam in hae, quam in altera Epi- 
stola [ὃ 5] : Τί οὖν ἔστιν ποιή- 
σαντας ἐπιτυχεῖν αὐτῶν ; εἰ μὴ 
ὁσίως [ Libb. impr. θείως], kai δι- 
καίως ἀναστρέφεσθαι. Quum enin 
€ et € haud facile a se invicem 
distinguantur, nemo miretur, si 
vel aecuratissimus librarius 6 
pro O, et € pro C legat: prae- 
sertim quum in hoc MSto, haud 
dubio omnium quos exstare no- 
vimus vetustissimo Sacrarum 
Literarum — Codice, transversa 
linea vel temporis tractu deleta, 
vel exesa tinea, O exhibet O. 
Neque aliunde oriri videtur va- 
ria ista in antiquissimis Codd. 
lectio 1 "Tim. iii, 16, Θεὸς épave- 
pó?y quum enim hoe modo 
perpetuo in hisce Codd. scriba- 
tur OZ, transversa linea rov O 
cum superiore deleta, ΘΣ exhi- 
bet OZ, adeo ut legatur OZ ἐφα- 
νερώθη pro OZ (i.e. Θεὸς) ἐφανε- 
ρώθη ; in hoe enim MSto dubio 
proeul semper legebatur eZ, 
quod, siquis eum accuratioribus 
oculis inspiciat, ei facile consta- 
bit: licet illo in loco, necnon in 
aliis haud paucis, Junius, dili- 
gentia minime probanda, recen- 
tiore calamo utramque lineam 


duxerit. WOTT. De hac cor- 








AD CORINTHIOS, vi. 91 


locum sanctum abiit, patientiae summum exemplar 


existens. 


VI. Viris istis sancte vitam instituentibus maena 
electorum multitudo aggregata est, qui, supplicia 
multa et tormenta propter zelum passi, exemplar 
optimum inter nos exstiterunt. Propter zelum mu- 
lieres persequutionem passae, Danaides et Dircae, 


rectione primus conquestus est 
Grabius. Millius et Berriman- 
nus affürmant se vestigia virgu- 
lae per literam Zeta ductae vi- 
dere potuisse. Contra autem 
Wetstenius, Prolegom. p. 22, 
contendit nullam talem lineolam 
exstare, veramque lectionem 
Cod. Alex. esse OX non eZ. Tu 
confer omnino Woidii Notitiam 
Codicis Alex. ed. Spohn. Lips. 
1788, p. 18r. 

4. πολλὰς αἰκίας καὶ βασάνους] 
lta rescribendum viderunt edi- 
tores omnes pro lectione plane 
vitiosia quam praebet Cod. 
MsStus, πολλαῖς αἰκίαις kai βασά- 
Vots. 

6. ἐγένοντο ἐν ἡμῖν. Russelius 
ex his verbis colligit, S. Petrum 
Romae fuisse, et ibidem marty- 
rium subiisse. 

7. tAavaióes καὶ Aipkavt] lta 
Cod. MS. atque ita cum Wot- 
tono Gallandius. Caeteri om- 
nes cum Junio exhibent Δίρκη. 
Has voces, tamquam prorsus 
alienas a S. Patre, Wakius et 
Chevallierius in versionibus 
suis penitus omittunt. Si om- 
nino retinendae sunt, Junius 
particulam ós praemissam vult. 
Δανάη Te καὶ Δίρκη emendat 
Cotelerius, probante Colome- 
sio. Legendum esse εὐσεβεῖς καὶ 
πισταί conjicit Doisius ; ἁγναί τε 
καὶ δίκαιαι Davisius. — Clericus, 


Artis Criticae III ii 5, $$ 14, 
15, jubet nos scribere ἄνευ αἰδοῦς 
καὶ δίκης sine reverentia et jure, h. 
e. irreverenter habito sexu infe- 
riore, et contra jus et fas. Susch- 
kius, ex Act. xvii 34, et ix 36, 
Δάμαρις καὶ Aopkás restituendum 
esse conjectat. ^ Feuerleinius 
suspicatur locum culpa librarii 
laborare, et nomina haee e loco 
suo paullo infra sursum mota 
fuisse ; lectionem igitur ita re- 
fingit .... Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν 
Δαναΐδας kai Δίρκην γαμετὰς ἀνδρῶν. 
Sed hisce et talibus conjecturis 
neminem facile subscripturum 
esse puto. Wottonus, hoc nisus 
argumento, sc. nomina non mi- 
nus Ethnica legi in Ep. ad Rom. 
xvi, Coustant., Reithmayrus, et 
Tillemont. JJémoires, ài rr9, 
quibus, si recte memini, adsti- 
pulatur vir doctissimus mihique 
amicissimus Bleekius, Professor 
DBonnensis, satis verisimile esse 
ducunt Danaén et Direen illus- 
tres fuisse foeminas aliunde qui- 
dem nobis ignotas, quae prima 
persecutione a Nerone excitata 
martyrio coronatae fuerint. He- 
felio perplacet viri doctissimi 
cujus nomen reticetur opinio, 
foeminas Christianas, ad crudele 
plebis speetaculum, personam 
Direes induere, et Danaidum 
supplieia subire coactas fuisse. 
Ego sane nihil melius novi quam 


Ad resipi- 
scentiam 


32 


S. CLEMENTIS 


ἀνόσια παθοῦσαι, ἐπὶ τὸν τῆς πίστεως βέβαιον 


, , N 0» , ^ e 
δρόμον κατήντησαν], καὶ ἔλαβον γέρας γενναῖον αἱ 


, ^ ^ / ^ 3 / X 
ἀσθενεῖς τῷ σώματι. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν γαμετὰς 


3 ^ Ν » , IN e N € Ἂν ^ Ν 
ἀνδρῶν, καὶ ἠλλοίωσεν τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὸς 


ἡμῶν ᾿Αδὰμ, * To)r|o] νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων 


ςς ^ N , ^ // , 
μου, και σὰρξ εκ τὴς σάρκος μου. 


3 


Ζῆλος καὶ 


3 2 , 
ἔρις πόλεις μεγάλας κατέστρεψεν, καὶ ἔθνη μεγάλα 


ἐξερρίζωσεν. 


, ^ , / , , ee ^ 
LZ. Ta)ra, ἀγαπητοί, ov μόνον ὑμᾶς νουθετοῦντες 


conjecturam viri eruditissimi 
Christophori Wordsworth veavi- 
δες, παιδίσκαι reponentis ; nisi 
Ruchato, hRuinarto Aet. Sine. 
Mart. p.2, et Windischmanno, 
p. 56, concedere velis haec no- 
mina in contextum a margine 
irrepsisse. Cui quidem errori 
Junius suspicatur ansam prae- 
buisse Clem. Alex. lectionem, 
qui iv Strom. $ 19, pp. 617, 
618 ed. Potter. dum repetit 
quae infra sub finem hujus Epi- 
stolae habentur, $ 55, et hujus 
loci ἐξηγητικά sunt, post exempla 
Judith et Esther, addit e pro- 
phana historia et poetarum fa- 
bulis, fortium mulierum facta 
nonnulla, quae gladios, ignes, et 
tormentorum cruciatus, con- 
stanti animo et maseulo con- 
tempserunt, (quod etiam in li- 
bro ad Martyras, ὃ 4, a Ter- 
tulliano factum esse deprehen- 
ditur) inter quas, Danai filias, et 
Danaidis auctorem memorat, 
qui illarum historiam carmine 
heroico conscripsit. Audiendus 
autem omnino est DBirrius, qui 
contra monet, Dirces quidem 
mentionem nullam fieri a Cle- 
mente Alexandrino, Danaidas 
vero non in patientiae, sed auda- 
ciae muliebris in armis tractan- 


dis exemplum proponi. 

ib. αἰκίσματα] Cf. Euseb. H. 
Town rr Εἰ πῆ. 

I. τὸν τῆς πίστεως] τῆς omisit 
Wottonus, et post eum Gallan- 
dius. Legitur autem in Cod. 
MSto. Junius, deleta praepo- 
sitione, mallet, τὸν τῆς πίστεως 
βέβαιον δρόμον κατήνυσαν legere, 
alludendo ad illud D. Pauli in 
Epistola secunda ad Timotheum 
iv 7; vel ἐπί im eis mutatum vult, 
ut infra $ 23, εἰς πέπειρον karav- 
τᾷ, et αὖ D. Paulus ad Ephes. iv 
13, et ad Philhpp.ii rr. Ni- 
hil autem mutandum recte vidit 
Wottonus, qui confert Cypria- 
num [Epist. vi ed. Fell.] *Be- 
' atas etiam foeminas, quae vo- 
* biscum sunt in eadem confes- 
' sionis gloria constitutae, quae 
* Dominicam fidem tenentes, et 
* sexu suo fortiores, non solum 
*ipsae ad coronam proximae 
*sunt, sed et caeteris quoque 
'foeminis exemplum de sua 
* constantia praebuerunt.* 

2. αἱ ἀσθενεῖς] Cyprian. de 
Lapsis, p. 122 T. ed. Fell, *foe- 
' minae ... quae cum saeculo di- 
* micantes sexum quoque vice- 
* runt." 

5. Τοῦτ [o] νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν] 


Ita Cod. Alex. Gen. ii, licet ali- 


σι 








AD CORINTHIOS, vi. 





35 


postquam gravia et nefanda supplicia sustinuissent, 
ad firmum fidei eursum pertigerunt, et debiles cor- 


pore nobile praemium acceperunt. 


Zelus uxorum 


animos a maritis abalienavit, et dictum patris nostri 


Adami mutavit: Hoc jamw os ex ossibus meis, et Gen. ii 23. 


caro ex carne mea. Zelus et contentio urbes magnas 
evertit, et gentes magnas funditus delevit. 
VII. Haee, dilecti, non tantum ut vos offieü 


ter exhibeatur in Dibliis Poly- 
glottis, τοῦτο νῦν ἐκ τῶν ὀστέων 
μου, Omisso ὀστοῦν.  Agnoscit 
enim ὀστοῦν eo in loco Cod. 
M$Stus, eadem manu, licet mi- 
nutiori charactere, in margine 
exaratum. Cf. Grabium, Proleg. 
in LXX, cap. 1 $8. WOTT. 
Vid. Fragment. 1 S. Polycarpi. 

6. Ζῆλος kai ἔρις] S. Paulus ad 
Cor. II xii 20, μήπως épes, ζῆλοι, 
κι τὰ. ad Galat. v 20, épes, (5- 
Aor... 5. 

7. πόλεις] Hefelius, ut suam 
de Epistolae tempore opinio- 
nem tueatur, haec verba Win- 
dischmanni, p. 54, provocat: 
* &i quando haec scripsit B. Cle- 
* mens, Jerusalem, cujus fatale 
* excidium solo zelo et internis 
* rixis acceleratum fuerat, jam 
* cecidisset, praesens illud et 
* moestissimum exemplum certe 
* non omisisset. At hoc argu- 
mentum, quoad Chronologiam 
spectat, Windischmannus ipse 
nullius esse ponderis profitetur, 
p. 55, ínam si Epistola viginti 
*septem annis post deletam 
* urbem sacram scripta est, pri- 
*mus ejus calamitatis horror 
* jam transierat, ut Clementem 
'tristissimum hoc exemplum 
* omittere vix mirabile sit.' 

8. ἐξερρίζωσεν] Wottonus é£ept- 
σωσεν, Codex enim MStus dupli- 

ΥγΟΙ,. 1. 


cem p in hujusmodi vocibus non 
exhibet ; et quidem in Codd. 
vetustioribus geminatio hujus 
literae saepissime locum. non 
habet, uti docet Bastius in 
Comm. Palaeogr. Jortinus opi- 
natur Clementem Horatii Carm. 
I xvii6—20 in animo habu- 
isse.  Sirachides, xxvii 14, 
Γλῶσσα ... πόλεις ὀχυρὰς καθεῖλε, 
καὶ οἰκίας μεγιστάνων κατέστρεψε. 
9. Ταῦτα, ἀγαπητοὶ κ. τ. λ.] 
Hie, mutato stylo, superioris 
objurgationis asperitatem blan- 
diore alloquio lenit et emollit. 
Sie Christus exemplo suo Apo- 
stolos instituit; quos interdum 
laudat, et beatos praedicat, in- 
terdum vero acriter increpat et 
objurgat. Sie Apostolus Cle- 
mentem docuit, qui saepenu- 
mero in Epistolis suis, ut Chry- 
sostomus in Ep. ad Galat. [cap. 
I $ τ, tom. x 658 ed. Ben] 
κατ᾽ ἴχνος τοῦ διδασκάλου βαίνων 
ποικίλλει τὸν λόγον, πρὸς τὴν τῶν 
μαθητευομένων χρείαν, νῦν μὲν καί- 
av καὶ τέμνων, νῦν δὲ προσηνῆ φάρ- 
μακα ἐπιτιθείς" νῦν μὲν ἐν ῥάβδῳ, 
νῦν δὲ ἐν ἀγάπῃ καὶ πνεύματι πραύ- 
τητος ἐρχόμενος, ut, de seipso ad 
Corinthios loquitur. JUN. Vi- 
detur innuere non tantum in 
Cormthiaca, sed et Hhomana 
Ecclesia consimiles subortas esse 
contentiones insurgentium infe- 


F 


hortatur, 
veniae 
spem pro- 
inittens. 































































































94 


S. CLEMENTIS 


» N € N € // 
ἐπιστέλλομεν, ἀλλὰ καὶ ἑαυτοὺς vropwrmQaokov|res |: 


^ ^ , ^ y X T. 9, UN e ^ 
ἐν yap τῷ αὐτῷ ἐσμεν σκάμμαϊτι,] καὶ ὁ QUTOS ηἡμιν 


CP EN SE 
ἀγὼν ἐπίκειται. 


hy ^ ^ * 
Διὸ ἀπολείπωμεν τὰς κενὰς [καὶ] 


ματαίας φροντίδας, καὶ ἔλθωμεν) ἐπὶ τὸν εὐκλεῆ 


^ ^ e / 
καὶ σεμνὸν τῆς ἁγίας 


7] € ^ , 
κλησεως ἡμῶν κανόνα. 


? 
[BAéro]uev τί καλόν, καὶ τί τερπνόν, |koi προ]σ- 


N , 7 ^ / € ^ 
δεκτὸν ἐνώπιον τοῦ ποιήσαντος ημαᾶς. 


riorum in superiores, aut sal- 
tem semina ambitionis nonnulla 
jam observari, quae sint mature 
reprimenda. FREY. 

1. ὑπομνήσκον τες] 
Cod. MSto Jun. Fell. Cotel. 
Wott. Schoenem. — Caeteri Co- 
lomesium sequuntur, qui, lectore 
non monito, dedit ὑπομιμνήσκον- 
res. Clerieus emendat in futuro 
ὑπομνήσοντες, quod, ut vidit Gal- 
landius, minus apte cohaeret 
eum praecedente νουθετοῦντες. 
Forma vero ὑπομνήσκω inter Or- 
phica, Hymn. Ixxvi 6, p. 345 ed. 
Herm. occurrit, quem locum 
indicavit Hefelius : 


ἡδυτάτη, φιλάγρυπνος, ὑπομνήσκουσά 
τε πάντα. 


Ita cum 


2. σκάμμα[τι] ] 'Ev τῷ αὐτῷ ci- 
va. σκάμματι proverbialis est lo- 
eutio, aut. similis proverbiali ; 
et eo haec spectant omnia, ut et 
praecedentium mitigetur aspe- 
ritas, et ad ea quae sequuntur 
mollior aditus praestruatur. "Er 
τῷ αὐτῷ ἐσμεν σκάμματι inquiunt 
Romani ad Corinthios, hoc est, 
non haee securis animis scribi- 
mus, aec si extra teli jactum 
positi essemus ipsi, aut a nullis 
nobis hostibus, nullis periculis 
amplius metueremus : sumas οὗ 
qos n eodem vobiscum. stadio, 
necdum omnibus certaminibus 
defuncti. Quocirca, dum vos 
nionemus, etiam nosmetipsos 


| Arevia ]o- 


excitamus quodammodo, atque 
expergefacimus. BOIS. m eo- 
dem, stadio versamur, mquit 
doctissimus Junius, qui una cum 
Fabro recte nos docet, σκάμμα 
non tantum locum certaminis 
et agonis, sed certamen ipsum 
significare. Quum vero scia- 
mus ex Julio Polluce, vocem 
hane κυρίως dici περὶ πεντάθλου 
ἁλτικοῦ, et una conjungantur 
apud eum σκάμμα et κανών, ut 
seilicet sit τὸ μέτρον τοῦ πηδή- 
ματος κανών, ὁ δὲ ὅρος τὰ ἐσκαμ- 
μένα, quas voces hie simul posi- 
tas videmus, malumus τὸ σκάμ- 
pa «renam vertere ; quandoqui- 
dem, licet in stadio omnia exer- 
citiorum genera celebrari sole- 
rent, tamen ad cursores pecu- 
liari magis jure spectare vide- 
batur. Sed quia de usu σκαμ- 
párov à scriptoribus agonisticis 
altum fere est silentium, brevi- 
ter adnotandum duco, in athle- 
tarum saltu, non rationem ha- 
bitam quousque quis prorsum 
emicaret, sed ut sursum et in 
altum subsiliret ; qua ex parte 
quando satisfactum,tune demum 
de emenso spatio contendere 
licebat ; siquidem  quieunque, 
praeteritis. suleorum  obicibus, 
compendia quaerebat, inanem 
lusisse operam, atque esse ἔξω 
τῶν σκαμμάτων dicebatur. FELL. 
rà ckdppara τοῦ στεφανίτου ἐκεί- 


| 




















AD CORINTHIOS, vu. 85 


vestri admoneamus, scribimus, sed ut nos ipsos 
commonefaciamus ; in eadem enim arena versamur, 
et certamen idem nobis impendet. Quare inanes et 
vanas curas relinquamus, et ad. gloriosam et vene- 
randam sanctae vocationis nostrae lineam veniamus: 
quid pulchrum, quid jucundum, et acceptum coram 


opifice nostro sit, videamus. 


vov, certamanga. Chrysost. Hom. 
v ad Pop. Antioch. tom. ii p. 
59 ed. Ben. εἰ μὴ viv, ὡς ἔτι ἐν 
τῷ σκάμματι ἑτήκαμεν, τῶν πόνων 
τῆς ἀρετῆς ἁψώμεθα, Hom. xliii 
in Gen. tom. iv p. 346, ὡς ἔτι 
ἐν τῷ σκάμματί ἐσμεν, πρὶν ἢ δια- 
λυθῆναι τὸ θέατρον, p. 347. Wa- 
kius et Chevall. interpretantur 
in the same lists. Herzogius, 
Denn ὧν gleicher | Laufbahn 
stehen vir. —|Ruchatus, mous 
sommes dans le méme danger. 
Hane quoque vocem e Patribus 
Graecis mutuatus est Tertulli- 
anus. Vide supra p. 26, not. 2. 
* Itaque epistates vester Chri- 
*stus Jesus, qui vos Spiritu 
* unxit, οὐ ad hoc scamma pro- 
* duxit. Ad Martyras$ 3. Am- 
brosius quoque Lib. de Helia et 
Jejunio, ὃ 13, * In scammate si 
* quis te manu levat' ... $21, 
* Progressus in scamma, necesse 
* est ut excipias pulverem. 

5. T[9s ἁγίας «Mj]eees] lta 
post Junium libri omnes : quae 
lectio mihi saepius et summa 
qua potui cura MSti reliquias 
inspicienti verisimillima esse vi- 
detur. Juvat tamen cl. Millii 
de hoe loco sententiam exscri- 
bere. * Lacuna non nisi sex aut 
* septem literarum est. Ideoque 
ὁ τελειώσεως legendum | mal- 
* lem, quod inter extera apud 
* Ecclesiasticos Seriptores Zap- 
« timum, significat, cujus κάνων 


Sangumem Christ 


' seu regula, κενῶν καὶ ματαίων, 
* de quibus hie sermo, φροντίδων 
'renuntiationem inprimis po- 
* stulabat.' 

ib. κανόνα] Vox, siqua alia, 
agonistica, ut supra adnotavi- 
mus, quomodo perpetuo fere a 
E», Paulo, seil: LE Cor. x τῷ Ἐπ 
16, Gal. vi 16, usurpatur ; idem 
fere quod γραμμή, et. aliquando 
quod σκάμμα. Satis ergo infe- 
liter 20rmam. reddidit inter- 
pres [Junius :] nos regulam 
substituimus, voce aliquantum 
latius patente. FELL. Videtur 
S. Polycarpus, qui plurimis in 
locis Epistolae suae ad Philipp. 
paene ipsis Clementis vestigiis 
insistit, respexisse ad hune lo- 
cum, quum scribat, [ὃ 7] Διὸ 
ἀπολιπόντες τὴν ματαιότητα τῶν 
πολλῶν, καὶ τὰς ψευδοδιδασκαλίας, 
ἐπὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς ἡμῖν παραδοθέντα 
λόγον ἐπιστρέψωμεν. Nemo igi- 
tur jure suspicari potest, quin 
haee sit ipsa epistola a Patribus 
celebrata, et publice in Ecclesia 
lecta, quum toties in unica ea- 
que brevissima epistola, ad eam 
alludat necnon eam citare vi- 
deatur S. Polycarpus, D. Cle- 
menti σύγχρονος. WOTT. Conf. 
infra ὃ 41, τὸν ὡρισμένον τῆς λει- 
τουργίας αὐτοῦ κανόνα. 

7. [[Δτενίσ [ὡμεν] Sie supple- 
vitJunius, quem sequuntur Edd. 
omnes, Gallandius quidem sus- 
pieatur S. Patrem respexisse ad 


F2 


36 


S. CLEMENTIS 


Ν - ^ ^ / » 
μεν εἰς τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, [καὶ ἴδωμεν ὡς ἐστιν 


, ^ ^ - ΕῚ ^ d ^ ^ e y 
τίμιον τῷ Θεῷ [αἷμα] αὐτοῦ, ὅτι διὰ τὴν ἡμετέραν 


,ὔ 5 M hy ^ H Ju 
[σωτ]ηρίαν ἐκχυθεν πάαντι TO KO [ou] e μέτανοιας 


΄, ΄ 
χάριν ὑπήνεγκεν. 


» Ν / 
[Ανέλθ]ωμεν εἰς τὰς γενεὰς πά- 


Ν ^ e » ^ iN ^ 
σας, [καὶ κα]ταμάθωμεν ὅτι ἐν γενεᾷ [καὶ] γενεᾷ 


» ^ , 
μετανοίας τόπον €Oc|k|ev ὁ Δεσπότης τοῖς βουλομέ- 


illud Heb. xii 2, ideoque veram 
lectionem esse ᾿Αφορῶμεν. Certe 
vulgata mihi verisimilior esse 
videtur, utpote longe aptior ad 
spatium lacunae in Cod. MSto 
adimplendum ; atque eadem 
phrasi utitur Clemens, infra, 
$ dx. ᾿Ατενίζωμεν habet. Bullus, 
qui hune locum ad ὑπήνεγκεν 
affert Exam. Cens. Respons. ad 
Animadv. vii $ 24. Operae pre- 
tium est verba magni viri ap- 
pone * Digna mihi semper 
* visa sunt haec verba, quae au- 
reis literis exarentur, atque a 
verae Theologiae studiosis ae- 
ternae memoriae mandentur ; 
utpote quae maxime genui- 
nam satisfactionis Christi no- 
tionem ab Apostolorum συμ- 
μύστῃ explicatam contineant. 
In praesenti non vacat mihi 
ostendere, quam hoe viri apo- 
stolici testimonium | omnem 
controversiam paucis verbis 
dirimat de satisfactione Chri- 
sti, adversus tum impios Soci- 
nistas, tum alios, qui Soeini 
Charybdim vitantes in Scyl- 
lam haud certe minus pericu- 
losam inciderunt. | Prudens 
lector illud per se intelligere 
potis erit. Duo tantum inde 
coligo, quae ad propositum 
nostrum quam maxime spec- 
tant; 1. Satisfactionem Chri- 
sti neminem ipso facto libe- 
rare, sed illud tantum efficere, 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


L3 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


e 


^ 


^ 


^ 


^ 


e^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


ut quivis sub conditione et 
lege poenitentiae a peccati 
reatu liberari possit. 2. Non 
obstante satisfactione Christi, 
gratiae et misericordiae Dei 
deputandurm esse, quod homini 
peceatori poenitentiae copiam 
largiatur, vel, ut mox se ex- 
plicat Clemens, μετανοίας τόπον 
concedat, hoc est, credentem, 
et de peccatis poenitentiam 
agentem remissione peccato- 
rum beare velit. Ideo scil. 
μετανοίας χάριν dixit, ut gratui- 
tum Dei actum in hoe negotio 
exprimeret. Hoe vero illud 
ipsum est, quod dicimus, po- 
sita satisfactione Christi, re- 
missionem peccatorum esse 
gratuitam.' 

(2. τῷ Θεῷ [αἷμα] αὐτοῦ] Malit 
Bleekius τῷ Θεῷ [Πατρὶ] αὐτοῦ, 
quam conjecturam in textum 
2dmisit Dresselius. S. Petrus, 
I Epist. 1 19, appellat sangui- 
nem Domini nostri Jesu Christi 
τίμιον αἷμα. 

4. [Δνέλθ]ωμεν εἰς τὰς γενεὰς} 
Ita pro ᾿Ατενίσωμεν reposuit W οὐ- 
tonus, quem sequitur Gallandius. 
Recte, ut mihi videtur ; ἀνέλθω- 
pev enim vel ἀνίωμεν magis ae- 
commodum est τῷ, eis τὰς γενεὰς 
zácas quae jam praeteritae fue- 
runt ; et supplementum quinque 
literarum longe melius cum la- 
cunae spatio congruit. Ἀναβῶμεν 
de suo dederat Davisius. 


FW. X. δὲ. νι. ὡς Ὄπ Ue κεἴ v WI mm ὃς σὲ SEN Lex. φὰς σὲ 


e^ 








AD CORINTHIOS, vi. 


97 


intentis oculis intueamur, et quam pretiosus Deo 
sit ejus sanguis, consideremus, qui propter nostram 
salutem effusus toti mundo poenitentiae gratiam 


obtulit. 


Recurramus ad omnes mundi aetates, et 


discamus, quod in omni generatione, volentibus ad 
ipsum converti, Dominus poenitentiae locum con- 


5. ἐν γενεᾷ [καὶ] γενεᾷ] More 
Hellenistico. Hebraei habent 
3» v» vel b» o5» generatio et 
generatio. pro generatio a, gene- 
ratione et omnes generationes : 
quam loquendi formam secuti 
fuerunt Novi Testamenti Scrip- 
tores, et Patres, eoque fre- 
quentius, quo quis propius ac- 
cedit ad apostolicum saeculum. 
WOTT. 

6. μετανοίας τόπον) Junius τύ- 
zov legendum esse censet, et 
autumatur S. Patrem imita- 
tum fuisse illud Eeclesiastici 
xliv 16, ᾿Ενὼχ εὐηρέστησε Κυρίῳ, 
καὶ μετετέθη ὑπόδειγμα μετανοίας 
ταῖς γενεαῖς Equidem Junii 
conjectura minime esset rejici- 
enda, modo de Patriarchis oc- 
currissent haec verba eo in lo- 
co, ubi proponuntur Corinthiis 
digni quorum exempla seque- 
rentur. Minime vero ferenda 
est haec emendatio in hoc loco ; 
sive enim ad immediate prae- 
cedentia, sive ad proxime se- 
quentia verba attendamus, τόπον 
omnino retinendum jure cense- 
bimus. Docet enim Corinthios 
S. Pater, Redemptionem partam 
fuisse Christi sanguine ; nemini 
denegatam esse gratiam poeni- 
tentiae, Redemptionem hane et 
gratiam universalem ad omnia 
tempora non secus ac loca ex- 
tendi; adeo ut ex ejus virtute 
per omnia saecula locus esset 
poenitentiae, neque deessent, 


qui auctoritate Dei muniti poe- 
nitentiam ac peccatorum re- 
missionem praedicarent ; eos- 
que adhortatur, ut percurrant 
omnes, quae jam praecesserant, 
generationes ; et exinde edis- 
cant Deum per generationem 
et generationem omnibus qui 
voluerunt ad ipsum converti 
dedisse τὸν τόπον τῆς μετανοίας. 
Quae omnia, aliena prorsus a 
τὸν τύπον ἔδωκεν, optime con- 
veniunt cum τὸν τόπον ἔδωκεν. 
Quam phrasin potius ab Epi- 
stola ad Hebraeos, ubi occurrit 
τόπον μετανοίας οὐχ εὗρεν, [xii 
17] petitam fuisse censeo, quam 
depromptam ex Ecclesiastico 
libro quem haud usquam citat 
Clemens noster; aut allusio- 
nem fieri ad morem primaevae 
Ecclesiae, ubi locus suus poe- 
nitentibus assignabatur, donec, 
praestita satisfactione, cum Deo 
et Eeclesia ejus conciliarentur, 
ac privilegiis Ecclesiae resti- 
tuerentur. Quod si ex aliquo 
libro Apocrypho petitam fuisse 
censeat hane phrasin, quare non 
ex libro Sapientiae? ubi legi- 
mus, κρίνων δὲ καταβραχὺ ἐδίδους 
τόπον μετανοίας, xli Το, et δοὺς 
χρόνους καὶ τόπον δι’ ὧν ἀπαλλα- 
γῶσι τῆς κακίας, 20. Non igitur 
alia videtur esse causa, quare 
τύπον loco τόπον substituendum 
esse vellet Junius, nisi quod 
μετανοίας τόπον ἔδωκεν ὁ Δεσπότης 
τοῖς βουλομένοις ἐπιστραφῆναι ἐπ᾽ 


38 


» “Ὁ DEDE , 
vote ἐπιστραφῆναι €7r αὐτὸν. 


NX e € , 5 /, 
νοίᾶν, καὶ OL ὑυπακουσᾶντες ἐσώθησαν. 


S. CLEMENTIS 


Νῶε ἐκήρυξεν pera- 
'Iovas Νι- 


AJ. M Log 4 * N /, 
νευιταῖς καταστροφὴν ἐκήρυξεν, οἱ δὲ μετανοήσαντες 


3N ^ « » ^ 5 , Ν * 
€rL τοῖς ἁμαρτημασιν αὑτῶν ἐξιλάσαντο rov Θεὸν 


[4 , NOUS , , , , 
ἱκετεύσαντες, καὶ eAafgov σωτηρίαν, καίπερ ἀλλότριοι 


^ ^Y 
TOU Θεοῦ ὄντες. 


Η΄. Οἱ λειτουργοὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ διὰ Πνεύ- 


ε / EY / , ΄ὕ 2 IN SEN δὲ € 
ματος Αγίου περὶ μετανοίας ἐλάλησαν" kai αὑτὸς δὲ o 


7 ^ CEA ἐν / 3. 2 
Δεσπότης τῶν ἁπάντων περὶ μετανοίας ἐλάλησεν μεθ᾽ 


€ ^ Ν N 4 , D , NI 
ὅρκου" “Ζῶ γὰρ ἐγὼ, λέγει Κύριος, ov βούλομαι τὸν 


{ς ’ e—— e ^ € ^ /, S? 
θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ. ὡς τὴν μετανοιαν' προσ- 


Ν Ν , , , ςς , 5 , 
τιθεὶς koi γνώμην ἀγαθὴν, * Meravogaare, οἶκος lo- 


b SEEN ^ , / e ^ S ^ e^ ^ 
& poojÀ, ἀπὸ τῆς ἀνομίας ὑμῶν. Εἰπον τοῖς υἱοῖς τοῦ 


^ ἌΝ 5 ΄ € , € ^ B ^ ^ ^ 
* λαοῦ μου, ἐὰν ὦσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ἀπὸ τῆς γῆς 


-“ ^ , ^ ἈΝ 9 , L 
* ἕως TOU οὐρανοῦ, καὶ ἐὰν Civ πυρροότεραι KOKKOU, 


αὐτόν aperte contrariatur doc- 
trinae de electione et reproba- 
tione absoluta, cui favebat Cal- 
vini studiosus. WOTT. 

1. Νῶε ἐκήρυξεν μετάνοιαν) Hil- 
genfeldius monet, Noam, secun- 
dum Oracula Sibyllina, 1 135 
sq. antequam in arcam intraret, 
homines ad poenitentiam re- 
vocasse ; et hunc locum indicat 
e Theophilo ÀÁntioch. ad Auto- 
lycum, iil 19 ; ὡς Νῶε karayy£A- 
λων τοῖς τότε ἀνθρώποις μέλλειν 
κατακλυσμὸν ἔσεσθαι, προεφήτευ- 
σεν αὐτοῖς λέγων, Δεῦτε, καλεῖ 
ὑμᾶς ὁ Θεὸς εἰς μετάνοιαν" διὸ oi- 
κείως Δευκαλίων ἐκλήθη. 

2. καὶ οἱ ὑπακούσαντες) Deest 
οἱ in Libb. impr. si Wott. Gal- 
land. Schoenemann. Hefel. et 
Dresselium excipias. 

ἡ. Οἱ λειτουργοὶ κ. τ. λ.] Pro- 
phetas videtur  intelhgere.— 
LABB. 


8. ó Δεσπότης τῶν ἁπάντων] 


Hermas, Past. III ix 223, “ Do- 
^ minus noster qui dominatur 
* omnium rerum." 

10. Ζῶ yàp ἐγὼ] Haec verba 
citantur ex Ezech. xxxii 11, 
sed non αὐτολεξεί : habent enim 
LXX Intt. Ζῶ ἐγὼ, λέγει 'Aóo- 
.. MS. Alex. (Zà 
ἐγὼ, τάδε λέγει Kópos.. MS. 
Vat. Ζῶ ἐγὼ, λέγει Κύριος Κύ- 
pios ... ed. Complut.) οὐ βού- 
λομαι τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, 
Cod. Alex. (ἀσεβοῦς Vat.) ὡς τὸ 
ἀποστρέψαι τὸν ἀσεβῆ ἀπὸ τῆς 
ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, καὶ ζὴν 
αὐτόν. (Vat. omittit τῆς πονη- 
ρᾶς.) WOTT. 

12. Μετανοήσατε, οἶκος Ἰσραὴλ] 
Haec et sequentia verba nullibi 
habentur in Sacris Scripturis 
totidem verbis. Recta sane 
videtur esse conjectura Junii 
hoe in loco, plura loca ex Sa- 
eris Literis in hane unam cita- 
tionem compingi : quod non est 


, 
ναὶ Κύριος. 


io 


Ib 





AD CORINTHIOS, vii. 39 


cesserit. 


Noe poenitentiae praeco fuit, et qui 6] 2 Pet.ii 5. 
obtemperarunt, salvati sunt. Jonas Ninivitis excl- Jon. iii. 
dium praedicavit, illi autem peccatorum poeniten- 
tiam agentes, precibus Deum placarunt, et salutem 
consecuti sunt, licet alieni a. Deo essent. 

VIII. Divinae gratiae ministri Spiritu. Sancto 
afflati de poenitentia loquuti sunt. Ipse etiam 
rerum omnium Dominus cum juramento de poe- Act. x 36. 
nitentia loquutus est, Vivo, inquit Dominus, nolo Ezech. 
mortem peccatoris, sicut poenitentiam ; addens in- "tr 
super dictum egregium, Jtesipiscite, domus Tsrael, 
ab sniquitate vestra. — Dic filiis populi ane, si pec- Ps. ciii 1o 
cata. vestra, à, terra ad. coelum usque pertingant ; si ' 
cocco rubriora, et cilicio nigriora fuerint, et ad ane 














alienum, aut a Patribus, aut ἃ 
S. Paulo. Vide Rom. i1 το--- 
18, quae quidem ex variis locis 
citata, Ps. xiv 1—3, liu rz, v 9, 
exilia ex s ΤΟΥ 4.16; ^Ia:Tix 
7 8, et Ps. xxxvi τ, a S. Paulo 
in unam citationem compingun- 
tur. Nescio autem quo modo 
leguntur simul in versione LXX 
Ps. xiv, licet neque in Ps. hu 
paene ad verbum eodem, neque 
in textu Hebraeo habeantur. 
Quod ad hane S. Clementis 
citationem attinet, peti videtur 
ex Ezech. xviii 30, Kpwó ὑμᾶς, 
οἶκος ᾿Ισραήλ, λέγει Κύριος" "Emi- 
στράφητε, καὶ ἀποστρέψατε ἐκ 
πασῶν τῶν ἀσεβείων ὑμῶν" pro 
quo Clemens, μετανοήσατε, οἶκος 
᾿Ισραὴλ, ἀπὸ τῆς ἀνομίας ὑμῶν. 
Ex Ps. ΟἿ] ro rr, Οὐ κατὰ τὰς 
ἁμαρτίας ἡμῶν ἐποίησεν ἡμῖν, οὐδὲ 
κατὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἀνταπέδωκεν 
ἡμῖν ὅτι κατὰ τὸ ὕψος τοῦ οὐ- 
ρανοῦ ἀπὸ τῆς γῆς ἐκραταίωσε τὸ 
ἔλεος αὐτοῦ. Clemens, ἐὰν ὦσιν 
αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ἀπὸ τῆς γῆς ἕως 


τοῦ οὐρανοῦ. WOTT. 'l'esti- 


moniorum e Libris Sacris de- 
sumptorum confusionem haud 
absimilem notat Menardus ad 
5. Barnabae Ep. $$ 5, 11. 

I5. καὶ ἐὰν ὦσιν πυρρότεραι---- 
λαοῦ áyíov.] Haec verba in Sa- 
eris Literis nullibi occurrunt : 
similia sunt iis quae in Esai. i 
legimus, paullo infra ab ipso 
Clemente citata. Clemens Alex. 
citat quaedam his haud absi- 
milia, in libro, Quis dives salve- 
tur? [$ 39, p. 957 ed. Potter.] 
Διὸ kal κέκραγεν" Ἔλεον θέλω, kai 
οὐ θυσίαν" οὐ βούλομαι τὸν θάνα- 
τον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλὰ τὴν μετά- 
νοιαν. Κὰν ὦσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν 
ὡς φοινικοῦν ἔριον, ὡς χιόνα λευ- 
κανῶ" κἂν μελάντερον τοῦ σκότους, 
ὡς ἔριον λευκὸν ἐκνίψας ποιήσω. 
Quae hie sequuntur, καὶ ἐπι- 
erpapyre ... ... ὡς λαῷ ἁγίῳ, 
vel potius λαοῦ ἁγίου, videntur 
citari ex Jer. 111 19 et 22, Kal 
εἶπα, Ilarépa καλέσετέ pe, kai ἀπ᾽ 
ἐμοῦ οὐκ ἀποστραφήσεσθε. Ἔπι- 
στράφητε υἱοὶ ἐπιστρέφοντες, καὶ 


ἰάσομαι τὰ συντρίμματα ὑμῶν, 


40 


S. CLEMENTIS 


, ’ὔ ΩΝ ^ , 
* καὶ μελανώτεραι σάκκου, καὶ ἐπιστραφῆτε πρὸς με 


[74 ^ , SN » ΄ , , 
* ἐξ ὅλης τῆς καρδίας, kal εἴπητε, llarep, émakov- 


ς € ^ € ^ e /, » 
σομαι ὑμῶν, ὡς λαοῦ αγίου. 


ἊΝ , e /, , 
Kai ἐν erépo τόπῳ 


λέγει οὕτως, ““ Λούσασθε kai καθαροὶ γένεσθε, ἀφέ- 


(ς 


[74 


ee 


[11 


Ν ^ ^ ^ 
λεσθε τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν ψυχῶν ὑμῶν, ἀπέναντι 
^ ^ /, N ^ ^ 
τῶν ὀφθαλμῶν μου παύσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν 
€ ^ , ^ ^ , , L4 e 
ὑμῶν, μάθετε καλὸν ποιεῖν, ékCyrraare κρίσιν, ῥύ- 
σασθε ἀδικούμενον, κρί ) D i δικαιώ- 
μενον, κρίνατε ὀρφανῷ, [κ]αὶ Ouauo 
7 Ν ^ ἊΝ ^ /, 
gare χήρᾳ; καὶ δεῦτε καὶ 7 [δι]ἰελεχθῶμεν T, λέγει 
Ν 75 ' ^ ^ 
καὶ ἐὰν ὦσιν [αἰ] ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, 
e , ^ SN N 5 [4 , [4 
[ὡς] χιόνα λευκανῶ" ἐὰν δὲ ὦσιν ὡς kokkwov, ὡς 
Υ “ Ν ΣΝ / b , , , 
ἔριον λευκανῶ καὶ ἐὰν θέλητε, kai εἰσακούσητέ 


μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε: ἐὰν δὲ μὴ θέλητε, 


&€ δὲ , , /, , € ^ 8 2 EY 
μηδὲ εἰσακούσητέ μου, μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται" TO 


N , , ; ^ 59 
* γὰρ στόμα Κυρίου ἐλάλησεν ταῦτα. 


΄ “- 
IIavrag οὖν 


Χ ^N » ^ , / 
τοὺς ἀγαπητοὺς αὐτοῦ βουλόμενος μετανοίας μετα- 


^ , , ^ e^ , 5 m^ 
σχειν, ἐστήριξε τῷ παντοκρατορικῷ βουληματι αὑτοῦ. 


Clemens autem Alex. [Paedag. 
1 ΤΟ, p. r51 ed. Potter.] citat 
haee ipsa verba ex Propheta 
Ezech. Τῇ δὲ παραμυθίᾳ παρηγορεῖ 
τὰ ἁμαρτήματα" μειῶν μὲν τὴν ἐπι- 
θυμίαν, ἅμα δὲ καὶ ἐλπίδα ἐνδιδοὺς 
εἰς σωτηρίαν᾽ φησὶ γὰρ διὰ ᾽Ἰεζε- 
κίηλ' ᾿Εὰν ἐπιστραφῆτε ἐξ ὅλης 
τῆς καρδίας, καὶ εἴπητε, Πάτερ, 
ἀκούσομαι ὑμῶν ὡς λαοῦ ἁγίου. 
Bi quis igitur velit haec petita 
fuisse ex Apocrypho aliquo 
Ezechielis libro, nullas contra 
illum lites movebo, quum du- 
dum observarit Photius, ὅτε ῥητά 
τινα ὡς ἀπὸ τῆς θείας γραφῆς £evi- 
ζοντα παρεισάγει' ὧν οὐδὲ ἡ πρώτη 
ἀπήλλακτο παντελῶ. | WOTT. 
Locus ille Ezechielis vel deest 
in libris nostris, vel desumptus 
est ex altero Ezechielis volu- 


mine, quod is, Josepho teste, 
[Antiq. x 5,] scripserat, quod- 
que inter Apocrypha recenset 
Synopsis Athanasiana, vel potius 
Eusebiana. Sie Esdrae locum 
laudat Justinus M. in Dialogo 
cum 'Tryphone, apud Lactan- 
tium Latine versum, iv r8, 
quem in Codd. nostris incas- 
sum quaeras. Alium citat ex 
Sophonia Clemens Alex. Strom. 
v, [h. e. ni fallor, i 12, p. 550 
ed. Potter. qui in ejus vaticinio 
non comparet. Hune desump- 
tum esse susplcor ex Sophoniae 
Prophetia, vel Apocalypsi, inter 
Libros Apocryphos memorata, 
in Canone Scripturarum Nice- 
phoro Patriarchae CPol. tri- 
buto, et in MS. Biblothecae 
Baroccianae. COLOM. Non 


AD CORINTHIOS, viii. 41 


ex: toto corde conversi fueritis οἱ dixeritis, Pater, Jer. iii 19. 
tanquam populo sancto aurem vobis praebebo. Et 

in alio loco, sie. dicit, Levamint mqwnds estote, Esai. i τό 
auferte aala ex animabus vestris ab oculis aeis; ^^ 
quiescite a, malitiis vestris, discite facere bonum, 
quaerite. judicium, liberate oppressum, judicate 
pupillo, et justificate viduam: et. venite, colloqua- 

maur, dicit Dominus: et 81 fuerint. peccata, vestra 

quasi phoenicium, sicut. nivem. dealbabo, et si. fu- 

erint ut. coceinmum, sicut. lanam, dealbabo. Μὰ si 
volueritis et audieritis me, bona. terrae comedetis ; 

si autem nolueritis, neque exaudveritis me, gladius 
devorabit vos : os enim. Domini loquutum. est haec. 
Volens igitur omnes dilectos suos poenitentiae 
participes fieri, omnipotente sua voluntate stabi- 














livit. 


est eur haee ex Apocryphis pe- 
tita fuisse existimemus ; Pro- 
phetiae sensum exhibet Cle- 
mens verbis mutatis, ut vidit 
Potterus. 

I. μελανώτεραι)] Sic Cod. ΜΗ. 
Hanc formam habes saepius 
apud LXX, et apud Strabo- 
nem, xvi $ 12. 

3. ὡς λαοῦ áyíov.] Cod. MS. 
exhibet AAQATIO, quam lec- 
tionem ita corrigendam esse 
viderunt editores omnes. Sic 
Clem. Alex. quoque haec verba 
laudat Paedag. i 10, p. 152 ed. 
Potter. 

9. {{δι]ελεχθῶμεν [1] Ita se 
habet Codex M5tus hoe in loco ; 
at Esai. 1 18, διελεγθῶμεν : adeo 
ut utroque in loco facile credi- 
derim legendum esse cum Vat. 
Cod. διελεγχθῶμεν, [sic legen- 
dum. CLER.] in altero loco 
omisso y, in altero x, et eo 

VOL. 1. 


modo legisse LXX Intt. licet 
Ald. habeat διαλεχθῶμεν. Chry- 
sostomus et Basilius proculdu- 
bio legerunt διελεγχθῶμεν. Ter- 
tullianus, in libro primo ad 
Uxorem, [ὃ 8] Venite dispute- 
qnus—et in hbro quarto contra 
Marcionem, [$ 14] Venite con- 
ciliemwr. Legit posteriore in 
loco διαλλαχθῶμεν. WOTT.. Ver- 
sio Vulgata exhibet Vemite et 
arguite me, dicit Dominus. 
Cod. Alex. xai δεῦτε καὶ à- 
ἐλεγχθῶμεν. Cod. Vat. καὶ δεῦτε, 
διελεχθῶμεν. 

10. λέγει]  Colomesius et 
Freyius in contextu addunt ex 
LXX ὁ Κύριος, quas voces ad 
oram libri exhibent Fellus et 
Gallandius. 

17. ἐστήριξε κ. τ. A] Effatum 
illud, Nolo mortem peccatoris, 
&c. Deus juramento roboravit. 
HEFELIUS. 


G 


42 S. CLEMENTIS 


, ^ e , ^ ^ Nr , 
Exempla Θ΄. Διὸ ὑπακούσωμεν τῇ μεγαλοπρεπεῖ καὶ ἐνδόξῳ 
resipiscen- , prs ar v , TN A N 
MERE βουλήσει αὑτοῦ, kal ἱκέται γενόμενοι TOU ἐλέους καὶ 
ientiae 


3 ^ , , ^ / M / 
proponit Τῆς XpnaTOT?TOS αὐτου, προσπέσωμεν και E€TLOTpE- 
^ , X , ^ , , ^ 
ψωμεν ἐπὶ τοὺς οικτιρμοὺυς αυτου, ἀπολιπόντες ΤῊΡ 
/ , » Ν Ν », » 
ματαιοπονιᾶν, Τὴν T€ €puv, Καὶ TO εἰς Üavarov «yov 5 


ὧ)λος. 


3 7, 9 N / , 
Ατενίσωμεν εἰς τοὺς τελείως λειτουργησαν- 


^ ^ , ^ , , 
Enoch. τας τῇ μεγαλοπρεπεῖ δόξῃ αὐτοῦ. Λάβωμεν '"Evox, 
ἃ » « ^ , € Ν ΄ Ν » e L4 
ὃς ἐν ὑπακοῇ δίκαιος εὑρεθεὶς μετετέθη, kai ovy εὑρέθη 
τ » ^ ^ Ν ^ ^ 
Noe. αὐτοῦ θάνατος. Νῶε πιστὸς εὑρεθείς, διὰ τῆς λει- 


^ , , 5 , N 
τουργίας αὐτοῦ παλιγγενεσίαν κόσμῳ ἐκήρυξεν" καὶ το 


I. ὑπακούσωμεν) Sic cum Cod. 
Wotton. Galland. Schoenem. 
Hefelius,Dresselius. Caeteri, Ju- 
nium secuti, ἐπακούσωμεν, quam 
lectionem Boisius jampridem ex 
conjectura correxerat.  Millius 
quoque et Grabius verum per- 
spexerunt, unde mirum videtur 
Junium vocem intulisse, quae, 
ut Wottonus monet, nullibi in 
Novo Testamento occurrit, ad 
cujus phraseologiam, praecipue 
Epistolarum — Paulinarum, 5. 
Pater quam proxime accedit. 
ὑπακούειν usurpat Clemens no- 
ster $ 7. 

4. οἰκτιρμοὺς] Bic lege, si- 
quidem ita vulgo obtinuit dva- 
λογικώτερον οἰκτειρμούς. [quam 
seripturam exhibet Cod. ΜΆ] 
MILL. 

5. ματαιοπονίαν͵] Forte μαται- 
ολογίαν. JUN. |. Ad hune locum 
respexit S. Polycarpus, qui in 
Ep. sua ad Philipp. |$ 2] haec 
habet: Διὸ ἀναζωσάμενοι τὰς ὁσ- 
φύας δουλεύσατε τῷ Θεῷ ἐν φόβῳ 
καὶ ἀληθείᾳ, ἀπολιπόντες τὴν κενὴν 
ματαιολογίαν, καὶ τῶν πολλῶν πλά- 
νην. Unde haud incertus con- 
jecturae locus est, legendum 
esse hoc in loco paratoXoyíav po- 


tius quam ματαιοπονίαν. WOTT. 

ib. τὸ---ἄγον ζῆλος.] τὸν ἄγοντα 
ζῆλον mallent Bois. Fell. Colom. 
Wott. Frey. Cotel. Coust. Russ. 
et Gall. Vide supra notata ad 
1} 591 15 

6. ᾿Ατενίσωμεν] Edv. Bernard. 
quem ut Anonymum in edi- 
tione priore citat, litera autem 
D in altera designat Clericus, 
Epistolam nostram hie ex Cle- 
mente Alex. interpolatam esse 
summa fiducia pronuntiat. *Ir- 
* yiti tamen," ut Wottoni verbis 
utar, sunt hujus conatus. Qui 
enim hoc modo ex Clemente 
Alex. arguit, aut eum non 
probe novit, aut mala fide 
agit. | Eadem enim ratione 
actum erit de authentia et 
fide eorum omnium, qui a 
Clem. Alex. usquam citantur, 
scriptorum. Nemo enim Pa- 
trum majore licentia usus est 
in citandis Authoribus, sive 
Sacris, sive Ethnicis ; quum 
el in more sit, non integra 
authorum verba semper reci- 
tare, sed pro arbitrio suo nunc 
contrahere, nunc de suo inse- 
* rere, alia omittere, alia variis 
* modis mutare. Hine legimus, 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


Lo 


^ 


^ 


^ 


^ 


-- 


^ 


^ 


^ 











AD CORINTHIOS, ix. 


43 


IX. Quare magnificae ejus et gloriosae volun- 
tati obsequamur, et suppliciter misericordiam et 
benignitatem ejus implorantes, relictis vanis operi- 
bus, contentione, et aemulatione quae ad mortem 
ducit, ad miserationes ejus advolvamur et conver- 
tamur. Fixis oculis intueamur eos, qui magni- 
ficae ejus gloriae perfecte inservierunt. Sumamus Gen. v 24. 
Enoch, qui in obedientia just tus, translatus Go» S δ, 
noch, qui in obedientia justus repertus, translatus (4, νἱ ἃ. 
: 5 Syll I. 
fuit, neque mors ejus deprehensa est. Noe fidelis I7 xr 
inventus, per ministerium. suum novam mundo 2 Pet. ii 5. 
generationem praedicavit; et per eum animalia, 














* Paedag. ii, [$ 1o, p. 233 ed. 
* Potter.] "Av6pemos γοῦν ἦν τις, 
* ὁ Κύριος διηγούμενος λέγει, πλού- 
σιος σφύδρα. ὃς ἐνεδιδύσκετο πορ- 
φύραν καὶ βύσσον, εὐφραινόμενος 
“καθ᾽ ἡμέραν λαμπρῶς οὗτος ὁ 
* xópros ἦν᾽ πτωχὸς δέ τις ὀνόματι 
* Λάζαρος ἐβέβλητο εἰς τὸν πυλῶνα 
* τοῦ πλουσίου ἡλκωμένος, ἐπιθυμῶν 
* χορτασθῆναι ἐκ τῶν πιπτόντων τῆς 
“ τραπέζης τοῦ πλουσίου" οὗτός ἐστιν 
ἡ πόα: ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐκολάζετο ἐν 
ἅδου, ὁ πλούσιος, μετέχων τοῦ 
πυρός" ὁ δὲ ἀνέθαλλεν ἐν κόλποις 
τοῦ Πατρός. ΟἿ S. Luc. xvi, 
ἃ vers. 19 ad finem, et in. eo- 
dem Strom. [iv 6, p. 578 ed. 
* Potter.] Σοφῶς δὲ ὁ Κύριος ἐν 
* τῷ Εὐαγγελίῳ τὸν πλούσιον. τὸν 
θησαυρίζοντα εἰς τὰς ἀποθήκας, καὶ 
πρὸς ἑαυτὸν λέγοντα, ἔχεις ἀγαθὰ 
πολλὰ ἀποκείμενα εἰς ἔτη πολλά" 
φάγε, πίε, εὐφραίνου, ἄφρονα κέ- 
κληκεν᾽ ταύτῃ γὰρ τῇ νυκτὶ τὴν 
ψυχήν cov παραλαμβάνουσιν" ἃ 
οὖν ἡτοίμασας τίνος γένηται ; S. 
* Luc. xii a vers. 16 ad 22. Sed 
non opus est, ut plura profe- 
ramus de re nota adeo iis, qui 
Clementem Alexandrinum vel 
inspexerunt. Clemens igitur 
* Romanus, dum Epistolam ad 


€ 


^ 


^ 


* Hebraeos imitatur, latius de- 
* pingit S. Patriarcharum. mo- 
* res, fidemque praedicat ; quae 
* in citando pro more suo con- 
* trahit Alexandrinus. 

1. τῇ μεγαλοπρεπεῖ δόξῃ avrov. ] 
Bic B. Petrus, II 1 17, φωνῆς 
ἐνεχθείσης αὐτῷ τοιᾶσδε ὑπὸ τῆς 
μεγαλοπρεποῦς δόξης. 

ib. Λάβωμεν ᾿Ενὼχ)] Clemens 
Alex. Λάβωμεν 'Evóx,—pereré6n, 
OmissO καὶ οὐχ εὑρέθη αὐτοῦ θά- 
varos. Cf. quae de Enoch ha- 
bentur in Epistola ad Hebraeos, 
ad quam proculdubio respexit 
S. Pater, et adeo prope ad eam 
accedit, tum in hoc, tum in aliis 
locis, ut nonnulli de veteribus 
Seriptoribus Ecclesiasticis eum 
aut scripsisse, aut saltem ex 
Hebraeo in Graecum  sermo- 
nem eam vertisse, autumentur. 
WOTT. 

9. Νῶε πιστὸς εὑρεθείς,] Cle- 
mens Alex. τῷ, μετετέθη de E- 
nocho modo dieto, immediate 
subnectit, Kai Νῶε, ὃς πιστεύσας 
διεσώθη, praetermissis lis, quae 
hie fusius legimus. WOTT. 

10. παλιγγενεσίαν] De generis 
humani instauratione et gene- 
ratione nova, interpretatur Ju- 


G 2 


Abraham. 


44. S. CLEMENTIS 


΄ ^ Ν , 
διέσωσεν δι’ αὐτοῦ ὁ Δεσπότης τὰ εἰσελθόντα ἐν 
« , ^ , ^ , 
ὁμονοίᾳ ζῷα εἰς τὴν κιβωτόν. 

, , , € / Ν 
I. ᾿Αβραάμ, ὁ φίλος προσαγορευθείς, πιστὸς εὑ- 
7 ^ Ἂς 7 ^ e ^ 
ρέθη, ἐν τῷ avrov ὑπήκοον γενέσθαι τοῖς ῥήμασι τοῦ 
Θεοῦ. 


C EY ^ / , ^ Ν , ^ / ^ 
Καὶ εκ Τῆς συγγένειας GUTOU, Καὶ εκ TOU οἰκου του 


Οὗτος δ ὑπακοῆς ἐξῆλθεν ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ, 


N 5 ^ 7 ^ , , 
πατρὸς αὐτοῦ, ὅπως γῆν ὀλίγην, καὶ συγγένειαν 


᾽ ^ 5 ^ 7 , 
ἀσθενῆ. καὶ οἶκον μικρὸν καταλιπῶν, κληρονομησῃ 


S 5 7 ^ ^ 
τὰς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ. 


Ν ^ y 
Λέγει γὰρ αὐτῷ, ** Am- 


*€ ελθε ἐκ τῆς γῆς σου, καὶ ἐκ τῆς συγγενείας σου, 


(ς 


^ , ^ / ^ p , Χ ^ ^ 
καὶ ἐκ TOU οἰκου TOU πατρὸς σου, εἰς τὴν γὴν ἣν 


τε » / a ^ 7 9 », /, ^ 
αν σοι δείξω καὶ ποιήσω σε εἰς ἔθνος μέγα, καὶ 


[11 


, / x ^ NS SÉ /, Ἧς ἫΝ 
εὐλογήσω σε, καὶ μεγαλυνῶ TO ονομα σοῦ, καὶ ἐσῃ 


ςς » 72 Ε UN , 7 N , ^ , 
εὐλογημένος" καὶ εὐλογήσω τοὺς ευλογοῦντας σε, 


nius, et conferri jubet S. Matt. 
xix 28, Apoc. xxi. lttigius in 
Sel Capp. Hist. Eccl. Saec. i, 
p. 196, vult generis humani per 
diluvium perditi instauratio- 
nem, vel etiam regenerationem 
spiritalem per poenitentiam in- 
telligi, maxime quum de Noacho 
Clemens, ὃ 7, dixerit Νῶε ἐκή- 
ρυξε μετάνοιαν. Junii explana- 
tionem amplectitur Guil. Bur- 
tonus. [ttigium sequuntur Da- 
vis. et Freyius.  Regeneratio- 
nem quae per Baptismi lavacrum 
fit operante Spiritu Sancto, in- 
telligit Coustantius, et D. Petri 
locum adfert, I iii 20, ubi re- 
generationis ejusdem symbolum 
fuisse arcam qua Noé servatus 
est, notatur. De statu mundi 
inde a lapsu deformati, et resti- 
tutione rerum qua unusquisque 
secundum opera sua retribu- 
tionem sit accepturus, Olearius 


in Obss. ad. S. Matt. p. 541. 


P. Zornio, qui de hoc loco Dis- 
sertationem peculiarem habet, 
Opuse. Sacr. tom. i, pp. 434— 
444, inprimis haec arridet sen- 
tenta, vocem παλιγγενεσία idem 
significare quod Act. iii 21, 7 
τῶν πάντων ἀποκατάστασις, quae 
alis Divinis Scriptoribus 207v? 
coeli, novae terrae, vel creaturae 
nomine innotuit. Sic fere Her- 
zogius, eine meue Gestaltung der 
Welt: Ruchatus, le rétablisse- 
ment (de la terre).  Wakius et 
Chevall. regeneration. Grassius, 
wn mowvel ordre des généra- 
tions; expl qui «a été, pour 
ainsi dire, le póre dune mou- 
velle génération. 

1. ἐν ὁμονοίᾳ] Haec eo tendunt 
ut vel typo brutorum animalium 
concordiae studium Corinthiis 
commendaret ; quemadmodum 
et Sacri erebro Scriptores ani- 
malium exempla, boum, ciconi- 
arum &c. hominibus proponunt. 


IO 














AD CORINTHIOS, x. 


45 


quae in concordia arcam sunt ingressa, servavit 


Dominus. 


X. Abraham, amieus vocatus, fidelis inventus Ea. xii 8. 


est, eo quod verbis Dei obtemperarit. 


Hie per 


Jac. ii 23. 


obedientiam e terra sua, e cognatione sua, et domo Heb. xi s. 
patris sul egressus est, ut exigua terra, cognatione 
debili, e£ domo parva derelicta, promissiones Dei 
possideret. Dicit enim ei; £x de terra tua, et de Gen. xii 
cognatione tua, et de domo patris tui, et vade in 


terrai, quam, tibi. demonstravero. 


Et faciam te 


(m gentem, magnam, οἱ benedicam. te, et magutfi- 
eabo nomen tuwm, et eris benedictus: et benedicam 


Et pluribus infra Clemens, ὃ 20, 
coelo, terrae, animalibus ὁμό- 
vouav tribuit. FREY. 

3. ᾿Αβραάμ, ó φίλος mpocayo- 
pevOcis,] Clemens Alex. τῷ, Καὶ 
Νῶε, ὃς πιστεύσας διεσώθη, sub- 
jungit Καὶ ᾿Αβραάμ, ὃς διὰ πίστιν 
καὶ φιλοξενίαν φίλος Θεοῦ, πατὴρ 
δὲ τοῦ ᾿Ισαὰκ προσηγορεύθη, neque 
amplius de Abrahamo ; praeter- 
mittit enim ea omnia, quae apud 
Clementem Rom. fusius legi- 
nius) WOTT. 

ib. ὁ φίλος] Τοῦ Θεοῦ, infra 
δι). Additamentum vix hic 
desiderandum ; nam apud Ori- 
entales Abraham A4micus sim- 
plieiter vocabatur. Vide D'Her- 
belot. v. Abraham et Khalil. 
Davisius, cujus correctio Blee- 
kio placet, jubet nos legere 
Θεοῦ φίλος, putans e voce OY 
faelle manasse O. *Ille ami- 
cus Dei." Moyses scilicet. Cy- 
prian. de Lapsis, p. 130 ed. 
Fell. 

5. ἐκ τῆς γῆς avrov ————mnarpós 
αὐτοῦ] Ita cum Junio Fell. Cotel. 
Wott. Coust. Hefel. Dresselius. 
Cacteri cum. Colomesio ἐκ τῆς 


γῆς αὑτοῦ----συγγενείας αὑτοῦ----πα- 
τρὸς αὑτοῦ. 

ἡ. συγγένειαν ἀσθενῆ] Hoc est, 
quae paucis admodum consta- 
bat ; Abrahae enim fratres tan- 
tum duo fuerunt, Aran et Na- 
chor. Aran vero jam obierat, 
relicto Lot filio. Cum Lot igi- 
tur ex hac prosapia restabant 
Nachor et Abraham, qui qui- 
dem propter sterilitatem Sarae 
fils carebat. COUST. 

II. τοῦ πατρύς---γῆν] Cod. Vat. 
et caeteri Codd. MSti praeter 
Alexandrinum et Cottonianum, 
necnon Editiones Complutensis, 
et Aldima habent : "E£eAde—éx 
τοῦ οἴκου τοῦ πατρός σου, kai 
δεῦρο εἰς τὴν γῆν. Legimus vero 
in Cod. Alex. tum apud $8. Cle- 
mentem hoc in loco, tum Gen. 
Xll, ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός cov 
εἰς τὴν γῆν. Cum lectione Alex. 
Cod. consentit Textus Hebrae- 
us, et Versiones omnes praeter 
Vulgatam unam, quae habet: 
FEgredere—de domo patris tui, 
et, veni in terram. WO'TT. 

1 4. εὐλογημένος} Ita LXX Cod. 
Vat. In Cod. Alex. εὐλογητός, 


1—3. 


Speciatim 


46 


S. CLEMENTIS 


Ν , N , EY , 
* καὶ καταράσομαι τοὺς καταρωμένους σε, καὶ ευλο- 


&« 7, »y ^ e s ^ ^ 5 
γηθησονται ἐν σοι πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς yrs. 


Καὶ 


/ » ^ ^ af TX 3 "PN , 5 
πάλιν, ἐν TQ διαχωρισθῆναι avrov ἀπὸ Λώτ, εἶπεν 


αὐτῷ 0 Θεός, “᾿Αναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς σου, ἴδε 


e6 


4 3» 
θήσεται. 


ςς » Lo: , ὃ 7 5,» 
αὐτῷ εἰς Οοἰκαιοσυνην. 


ἀπὸ τοῦ τόπου οὗ νῦν σὺ εἶ, πρὸς βορρᾶν, καὶ 
λίβα, καὶ ἀνατολάς, καὶ θάλασσαν: ὅτι πᾶσαν τὴν 
γὴν ἣν σὺ ὁρᾷς, σοὶ δώσω αὐτὴν, καὶ τῷ σπέρ- 
᾿ ματί σου, ἕως αἰῶνος: καὶ ποιήσω τὸ σπέρμα σου 
ὡς τὴν ἄμμον τῆς γῆς" εἰ δύναταί τις ἐξαριθμῆσαι 
τὴν ἄμμον τῆς γῆς, καὶ τὸ σπέρμα σου ἐξαριθμη- 
Kol πάλιν λέγει, “᾿ Ἐξήγαγεν ὁ Θεὸς 
“ τὸν Αβρααμ, καὶ εἶπεν αὐτῷ- ᾿Ανάβλεψον εἰς τὸν 
οὐρανὸν, καὶ ἀρίθμησον τοὺς ἀστέρας, εἰ δυνήσῃ 
ἐξαριθμῆσαι αὐτούς, οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα σου" 
ἐπίστευσεν δὲ ᾿Αβραὰμ τῷ Oeo, καὶ ἐλογίσθη 


Διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν 


»Ὰ 7 5 ^ eN , / Ν » € ^ 77 
ἐδοθὴ αὐτῷ υἱος ἐν γηρᾷ; καὶ ÓL ὑπακοῆς προση- 


SEEN , ^ ^ Ν ^ ^ x^ m. 
veykev avrov θυσίαν τῷ Θεῷ, πρὸς ἕν τῶν ὀρέων ὧν 


5). » ^ 
ἐδειξεν αὐτῷ. 


ΙΑ΄. Διὰ φιλοξενίαν καὶ εὐσέβειαν Λὼτ ἐσώθη ἐκ 


I. εὐλογηθήσονται) lta LXX 
Alex. In Cod. Vat. ἐνευλογηθή- 
σονται. Cotel. Clericus et Cou- 
stant. omittunt καί. 

3. αὐτὸν ἀπὸ Λώτ] Typographi, 
ni fallor, errore, apud Clericum 
ἀπό non legitur. 

4. AvaBXéras—1i9e] In pleris- 
que optimae notae MSS. Alex. 
Vat. Cotton. Oxon. &e. 'Avá- 
βλεψον ... καὶ ἴδε. At im Bib. 
Complutensibus ἀναβλέψας. 
ἴδε, quomodo constat legisse 
Clementem. WOTT. 

IO. ἐξαριθμηθήσεται.] Russel. 
ἐξαριθμήσεται, quae menda in 


Clerici editionem secundam ir- 
repserat. In LXX Cod. Alex. 
habet ἀριθμηθήσεται. 

I4. οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα] 
Agnoscunt καὶ εἶπεν οὕτως cum 
Hebraeo Codices MSS. ae Ver- 


siones omnes. Videntur igitur 


IO 


μαὶ 
c1 


20 


casu aliquo ex hoec loco exci- . 


disse haec verba : sive ea prae- 
termiserit librarius, sive Cle- 
mens ipse, errore facile propter 
praecedentia, καὶ εἶπεν αὐτῷ, vel 
πρὸς αὐτόν. Haec enim si absint, 
hiatus non est, neque defectus 
aliquis. WOTT. 


I 5. ἐπίστευσεν δὲ ᾿Αβραὰμ] Ple- 








AD CORINTHIOS, xi. 47 


benedicentes te, et maledicam aaledicentes te; et 
benedicentur in te omnes tribus terrae. — Et rursus 
quum a Lot secederet, dixit οἱ Deus;  Hespíce Gen. xiii 
oculis tuis, et vide a loco in quo munc tu es, ad SURE 
aquilonem, et africum, et orientem, et iare: quia 
omnem, terram, quam, tu vides tibi dabo eam, et 
semini tuo usque in saeculum. Μὲ faciam semen 
tuum, sicut arenam terrae : si poterit aliquis dinu- 
imerare erenam terrae, et semen tuum. dinumera- 
bitur. Et rursus dicit: ZEduxit Deus Abraham Gen. xv 
foras, et. dixit ei, Respice την coelum, et numera 2 
stellas, si potes dinumerare eas, sic. erit. semen 
twin. ΜῈ credidit. Abraham, Deo, et. deputatum, Rom. iv 3. 
est ei ad. justitiam. — Propter fidem et hospitali- 
tatem datus est ei filius in senectute, et per obedi- Ge. xxi. 
: : - YN - Gen. xxii. 
entiam obtulit eum in sacrificum Deo, in uno Hev.xi 17. 
montium quem ei ostenderat. 
XL. Propter hospitalitatem et pietatem Lot e Gen xix. 


rique MSS. optimae fidei, Alex. 
Vat. &c. habent Kai ἐπίστευσεν 
'ABpadu. Sed Ed. Complut. 
ἐπίστευσε δέ, quam esse genui- 
nam lectionem ulterius confir- 
mant tum $5. Paulus, Rom. iv 3, 
tum S. Jacobus, ii 23. WOTT. 

I6. Διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν) 
Clemens Alex. ró, Καὶ ᾿Αβραὰμ 
ὃς διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν φίλος 
Θεοῦ, subnectit Πατὴρ δὲ τοῦ 
Ἰσαὰκ προσηγορεύθη. Quae se- 
quuntur, kai δι ὑπακοῆς κ. T. À. 
penitus omisit. WOTT. 

18. πρὸς ἕν] Forte πορευόμενος 
εἰς ἕν x. r. λ. Vide Gen. xxii. 
BOIS. Nihil mutandum est, 
quum προσήνεγκεν--πρὸς ἕν con- 
veniat apte cum idiomate Grae- 
cae linguae. WOTT. 

20. Διὰ φιλοξενίαν kal εὐσέβειαν] 


| quippe 


Clemens Alex. τῷ, Πατὴρ δὲ τοῦ 
Ἰσαὰκ προσηγορεύθη, subnectit, 
Διὰ φιλοξενίαν --- --- ἐκ Σοδόμων, 
praetermittit vero τῆς — —— κρι- 
θείσης, usque ad rats γενεαῖς γί- 
vóvra. De Loto nihil habetur 
Heb. xi. Haec igitur petuntur 
ex Gen. xix et II Pet. ii 7, 8. 
WOTT. Capita xi et xii ab 
Interpolatoris manu intrusa fu- 
isse suspicatur Moshemius, In- 
stitut. Historiae Christianae 
Major. p. 214—216 ; cui respon- 
det Hefelius, haec capita cum 
antecedentibus bene cohaerere, 
quae eandem  mate- 
riam tractent, invidiae Corin- 
thiorum exempla hospitalitatis, 
pietatis, et fidei opponant, si- 
mulque poenas dissensionis os- 
tendant. 


hospitalita- Σοδόμων, 


tis in Lot. 


Et Rahab. 


48 S. CLEMENTIS 


M , 4 , , € , “ N 
Kai θείου: πρόδηλον ποιήσας ὁ Δεσπότης ὅτι TOUS 


τῆς περιχώρου πάσης κριθείσης διὰ πυρὸς 


, , 7299. ΘΟ, E 5 , N E E 
ἐλπίζοντας €T αὐτὸν οὐκ ἐγκαταλείπει, τοὺς δὲ érepo- 


^ - , » , , ^ 
KAuvets ὑπάρχοντας εἰς κολασιν καὶ αικισμον τίθησι" 


συνεξελθούσης γὰρ αὐτῷ τῆς γυναικὸς ἑτερογνώμονος 5 


« , A. 5 5 € , ^ - 
U7TO OvOT)$ Καὶ Οὐκ εν Ομονοια εἰς TOUTO σ ειον 
29 


5 Á er /, » N , € Ν » 7^ 
ἐτέθη, ὡστε γενέσθαι αὐτὴν στήλην ἅλοὸς éog τῆς 


τιν " E N NY 3 ^ 7 ΄ 
ἡμέρας ταὐτης" εἰς τὸ γνωστὸν εἶναι πᾶσιν, ὅτι οἱ 


δίψυχοι καὶ οἱ διστάζοντες περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ δυνά- 


5 , [4 /, ^ ^ 
μεως, εἰς κρίμα καὶ εἰς σημείωσιν πάσαις ταῖς γενεαῖς 


IB'. Διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν ἐσώθη 'Ῥαὰβ ἡ 


, 
γίνονται. 

I. κριθείσης Cod. MS. KPI- 
ΘΗΣΗΣ. καυθείσης mallet Ju- 
nius. κατακαυθείσης Fellus. κα- 


τακαυθείσης, vel potius ex Gen. 
ΧΙΧ 25. καταστραφείσης, Boisius. 
Nihil autem mutandum, uti 
viderunt Wottonus et Clericus. 
Eodem sensu κρίνειν, sententiam 
judicialem ferre, et. secundum 
sententiam latam. poenas anfli- 
gere, saepe usurpatur in libris 
Nov. Test. e. g. S. Johan. xviii 
31, Rom. ii 12. Ejusdem sig- 
nificationis apud Seriptores Ec- 
clesiasticos exempla plura con- 
gessit Suicerus in voc. Wotto- 
nus existimat S. Patrem procul- 
dubio respicere ad II Pet. i1 6, 
luculentum sane testimonium 
eam Epistolam ab initio usque 
canonicam fuisse, atque ab Ec- 
clesia Romana acceptam. 

2. πρόδηλον ποιήσας] Hane 
MSti lectionem jure tuentur 
Davis. et Galland. —Boisio καί 
desiderari videtur ante πρόδη- 
λον. Wottonus πρόδηλον ποιή- 
σαντος τοῦ Δεσπότου mallet, vel 
potius καὶ πρόδηλον ἐποίησεν ὁ 


Δεσπότης. Nominativum autem 
absolutum Scriptoribus non tan- 
tum Hellenisticis sed Atticis 
quoque familiarem esse, docebit 
tum Blackwallus, Saeered Clas- 
sics Defended and Illustrated, 
t. 1p. 67, cum Winerus, Grain- 
matik d. Neutestam. Sprach- 
idioms, $ 28, p. 154 ed. tert. 
Sodomae et reliquarum urbium 
eversio etiam a Scriptoribus 
Ethnicis memoratur. Strabon. 
xvi, p. 1087 ed. Falconer. Tacit. 
Hist. v 7, et Solin. Polyhist. 
$ 35. Lacus Asphaltitis de- 
scriptionem insignem dat Dio- 
dorus Siculus, xix $$ 98. 99. 

5. συνεξελθούσης γὰρ αὐτῷ 
Sic exaratum esse in Cod. MSto 
pro certissimo equidem habeo. 
Libb. impr. si Wott. Gall. Schoe- 
nemann. Hefel. et Dresselium 
excipias, παρ᾽ αὐτῷ exhibent, Ju- 
nium secuti, qui margini tc. γάρ 
apposuit. 

ib. érepoyvóuovos| Cod. MS. 
ETEPOFNOMOS. Hune locum 
addas duobus illis Cyrillianis a 
Suicero in hac voce laudatis. 


IO 











AD CORINTHIOS, xi. 





49 


Sodoma salvus evasit, quum regio tota in circuitu 


igne et sulphure poenas lueret; 


Domino palam 


faciente quod non derelinquat eos qui in ipso 


spem collocant ; 


contra vero qui a mandatis ejus : 2 Pet. ii 
declinant, ems et tormentis puniat: is 


uxor ^ 


enim ejus, quae una cum eo urbe egressa est, 
quum ab eo dissentiret, nec in concordia per- 
sisteret, m signum propterea posita est, et salis 
statua in hodiernum diem facta est, ut omnibus 


innotesceret, quod animo dubi et de potentia Di- Luc. xvii 
vina haesitantes in judicium et signum omnibus &y. x 7. 


generationibus proponantur. 


XII. Propter fidem et hospitalitatem, Rahab Jos. ii. 


6. eis τοῦτο σημεῖον ἐτέθη] Cou- 
stant. vertit, i» hujusmodi sig- 
qm posita, est. 

ἡ. ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης] Cle- 
mens, saeculi praejudicio ab- 
reptus, infirmo utitur argumen- 
to, aut ad hominem argumen- 
tatur. Quamvis multi veterum 
Patrum [e. g. apud lrenaeum, 
Haer. IV xxxi 2, xxxiii 9 ed. 
Massuet. Cf. Routh. Rel. Sac. 
i p. 57.] tanquam adhuc ma- 
nentis hujus statuae  mentio- 
nem fecerint, et Josephus ejus- 
dem cum Clemente aetatis, 
[AntiqQ. I xi 4.] nonnullique 
recentiorum oculis se eam usur- 
passe narrent, fabulam tamen 
esse, e£ nescio quid ab accolis 
spectatorum oculis subjectum 
fuisse, quod illi statuam hane 
esse nugabantur, hi impruden- 
ter credebant, jam liquidis ar- 
gumentis demonstratum est. 
FREY. Multi, si fidem Chry- 
sostomo adhibeas, peregrinatio- 
nem in Arabiam suscipiebant 
ut fimum Jobi cernerent, et 
conspicati terram deoscularen- 


VOL. I. 


tur. Hom. v ad Pop. Antioch. 
tom. ii p. 59 ed. Den.  Quer- 
cum Mambre, sub qua habitavit 
Abraham, usque ad Constantii 
Imp. tempora monstratam fu- 
isse, testatur Hieronymus de 
Sit. et Nom. Loc. Hebr. tom. 
iii pp. 130 195 ed. Vallars. 

8. oi δίψυχοι x. τ. .] Sie 
infra $ 23, Ταλαίπωροι εἰσίν οἱ 
δίψυχοι, οἱ διστάζοντες τὴν ψυχήν 
... Apud Herm. Past. δίψυχοι, 
dubi. e. g. 111, Haec autem 
* faciunt dubii, qui non habent 
*spem in Domino. I iv 2, 
* Credite Deo, qui estis dubii. 
ib. * Vae dubiis iis, &c. et alibi 
saepius. 

12. Διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν] 
Quum Scriptor ad Hebraeos, 
xi 31, Rahabam fide ab interitu 
servatam esse dicat, Jacobus 
autem eam ex operibus jus- 


titiam accepisse putet, denuo 
utrumque complectitur  Cle- 
mentis nostri formula. LIP- 


SIUS. Clemens Alex. τῷ, Διὰ 

φιλοξενίαν καὶ εὐσέβειαν Λὼτ ἐσώθη 

ἐκ Σοδόμων, subnectit Διὰ πίστιν 
Η 


50 S. CLEMENTIS 


, 5 , ^ € hj 5 ^ ^ ^ 
πόρνη. ᾿Ἐκπεμφθέντων yap ὑπὸ Ιησοῦ τοῦ ToU 
Ν “ , , ^ Ἵ Ν E74 « β λ ^ 

avr κατασκόπων εἰς τὴν lepuyo, eyvo ὁ βασιλεὺς 

^ ^ ei ^ N /, € ^ 
τῆς γῆς ὅτι ἥκασι κατασκοπεῦσαι τὴν χώραν αὑτῶν, 


» 3, y , , 
καὶ ἐξέπεμψεν ἄνδρας τοὺς συλληψομένους αὐτούς, 


ὅπως συλληφθέντες θανατωθῶσιν. 'H οὖν φιλόξενος 5 


ἹῬαὰβ εἰσδεξζαμένη αὐτούς, ἔκρυψεν εἰς τὸ ὑπερῷον 
« NN ΝΜ ’ » ^ ^ b! 
ὑπὸ τὴν ÀwokaAaugv. ᾿Ἐπισταθέντων δὲ τῶν παρὰ 
τοῦ βασιλέως, καὶ λεγόντων, | AvÓpes πρός σε 
5 t Ν c πε Aum 36^ ^ τ 
ἤλ]θον οἱ κατασκοποὶ τῆς [γῆς ἡμῶν,] ἐξάγαγε αὐ- 
, € ^ ἈΝ ep , e N 5 , 
rovs, ὁ yap βαϊσιλεὺς οὕ]τως κελεύει" ἡ δὲ ἀπεκρίθη, 
Εἰσῆλθον [οἱ δύο &v|Opes οὖς ζητεῖτε πρός με, [ἀλλὰ 
/, 5 ^ Ν , » [4 , 
r&x€|es ἀπῆλθον, καὶ πορεύονται: οὐχ] ὑποδεικνύ- 
ουσα αὐτοῖς ἐκείνους.) Καὶ εἶπεν πρὸς τοὺς ἄνδρας, 
[7 € Ν 
[Γινώ]σκουσα γινώσκω ἐγώ, ὅτι [Κύριος ὁ Θεὸς] 
ὑμῶν παραδίδωσιν ὑμῖν [τὴν πόΪλιν ταύτην, ὃ γὰρ 
φόβος καὶ [τρόμος ὑμῶν ἐπέπεσεν τοῖς κ[ατοιϊκοῦσιν 


Len n « 5" 75 / ^ S DRREN {2 
αὐτὴν" ὡς εαν OUV γε [νηται] λαβεῖν αὐτὴν ὑμᾶς, δια- 


καὶ φιλοξενίαν ἐσώθη Ῥαὰβ ἡ πόρνη, 
neque amplius ; ea omnia, quae 
fusius a Clemente ltomano ha- 
bentur, pro more suo praeter- 
mittens. 

I. ᾿ἘἘκπεμφθέντων  EKIIEÓ- 
eENTON Cod. ΜΆ. 

ib. Ἰησοῦ τοῦ τοῦ Ναυῆ] Ita 
cum Cod. M$. Wott. Galland. 
Hefel. et Dresselius. Caeteri 


lius. Sic etiam legisse Junium, 
licet in ejus editionis textum 
αὐτοῦ irrepserit, patet ex ejus 
versione, quam Fellus, veram 
lectionem ignorans, arguebat. 
5. συλληφθέντες] ΣΥΛΛΗΜΦ- 
OENTEZ Cod. MS. uti infra, $ 18. 
7. "EmwraÜévrov δὲ τῶν] Ci- 
tantur haec ex eap. ii Joshuae ; 
sed non αὐτολεξεί : licet enim, 


Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ. In Jos. vi 6 
LXX secundum Cod. Vatic. ha- 
bent Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ. ubi Cod. 
Alex. exhibet Ἰησοῦς υἱὸς Ναυῆ. 
Unde, forsitan, conjicere licet 
Clementem seripsisse Ἰησοῦ υἱοῦ 
TOU Ναυῆ. 

3. αὑτῶν] Colom. Coust. Rus- 
sel. Schoenemannus exhibent 


αὐτοῦ. Cod. MStum sequuntur 
Wott. Gall. Hefel et Dresse- 


quod ad res gestas, in omnibus 
eum lis quae ibi habentur con- 
sentiant, neque vel latum un- 
guem a veritate historica dis- 
cedant, videtur tamen S. Pater 
ea citasse memoriter ; longe 
enim alia est verborum series, 
et orationis textura, uti videre 
est ex locis inter se collatis ; 
quae enim fusius a Joshua, bre- 
yius a S. Clemente habentur, 


μι 


o 





AD CORINTHIOS, xu. 51 





meretrix incolumis servata est. Missis enim a Jac.iias. 
Josua filio Nun ad urbem Jericho speculatoribus, nev. xi 5:. 
rescivit terrae rex, quod regionem eorum explora- 
turi venissent, et viros emisit, qui eos, ut morti 
traderentur, apprehenderent. ^ Rahab autem hos- 
pitalis suscipiens eos, in solario domus sub lini 
stipula occultavit eos. Supervenientibus autem 
viris à rege missis ac dicentibus: Vir? ad te in- Jos. i 
gressi sunt, regionis nostrae exploratores, educ 
eos, sic enim, imperat Rer; dla autem respondit, 
ingressi sunt duo viri ad. ae quos quaeritis ; sed 
confestim, abierunt et vadunt; non ostendens eis 
illos. Et dixit ad viros, Sczens scio, quod. Dominus 
Deus vester urbem hane vobis tradit, timor enim 
et pavor vestri incessit incolas ejus ; quandocunque 


semel immutato narrationis or- 
dine. WOTT. 

Io. ἡ δὲ ἀπεκρίθη] ἡδὲ ἀπε- 
κρίθη, haec respondit, Davisius, 
quem in notis sequitur Gallan- 
dius, in contextu Schoeneman- 
nus et Hefelius. 

12. οὐχ] ὑποδεικνύουσα x. τ. À.] 
Quum variis modis quae deside- 
rantur suppleri queant, Junius 
edendum curavit [ὁδὸν] ὑποδει- 
κνύουσα αὐτοῖς e[vavríav] viam 
ostendens eis contrariam : sensu 
plane diverso a verbis libri Jo- 
shuae ii 5, ubi Rahab negat se 
scire quo homines illi abierint. 
Ostendit quidem mulier contra- 
riam, viam, sed exploratoribus 
Judaeis, non autem missis ab 
Hierichuntis rege. COTEL. 
Coustantius mallet καί zov πο- 
ρεύονται οὐκ οἶδα, at hujus sup- 
plementi eapax non est MSti 
lacuna. GALLAND. 

16. τοῖς κ[ατοι]κοῦσιν αὐτήν"]} 
Lectum ergo Clementi comma 


versieuli 9 quod a multis edi- 
tionibus abest, in Complutensi 
vero ita effertur, kai κατέπτησ- 
σον πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν γῆν 
ἀφ᾽ ὑμῶν. at Codice 720 Diblio- 
thecae Regiae hoe modo, καὶ τε- 
τήκασι πάντες οἱ κατοικοῦντες τὴν 
γῆν ἀπὸ προσώπου ὑμῶν. COTEL. 
Habentur haee ipsa verba a 
Theodotione. Aquila vero et 
Symmachus paullo aliter ver- 
terunt, verbum verbo reddentes 
ὅτι ἐκτετήκασι πάντες οἱ KaTOLKOUV- 
τες τὴν γῆν ἀπὸ προσώπου ὑμῶν. 
Quae in LXX desiderantur 
agnoscit Vulgat. et caeterae 
versiones omnes, 5i Clemens 
ila legerit, quod quidem ve- 
risimillmum est, proculdubio 
LXX (nondum enim alia fuit 
versio) haec ab initio agnovit, 
nescio quomodo lapsa ex codi- 
cibus quibus Origenes est usus 
in contexendis Hexaplis suis. 
MITAD. 

I7. ὡς ἐὰν] Ὡς ἐάν, uti οὐ ὡς 


Η 2 


52 S. CLEMENTIS 


Koi 


5 C Mu » “ [1 , , EAR e 
εἶπαν αὐτῇ, ἔσται οὕτως, ὡς ἐλάλησας ἡμῖν ὡς 


, L4 Ν Ν 5 ^ / 
σώσαϊτέ] ue, καὶ τὸν οἶκον τοῦ πατρὸς no|v|. 


, 54 ^ /^ e ^ /, /, 
ἐὰν ουν yvéls| παραγινομενοὺς ἡμᾶς, συνάξεις παντὰας 


N N ἘΠῈΝ * / s ΄ ᾿ 
τοὺς σοὺς ὑπὸ τὸ στέγος σου, καὶ διασωθήσονται 


σ X »^ e ^ »y A ΘΝ » ^ 
ὅσοι γὰρ ἐὰν εὑρεθῶσιν ἔξω τῆς οἰκίας, ἀπολοῦνται. 5 


Y / » ^ ^ ^ e ΄ 
Καὶ προσέθεντο αὐτῇ δοῦναι σημεῖον, ὅπως κρεμάσῃ 
^ » CON , , ^ 

ἐκ τοῦ οἴκου αὑτῆς κόκκινον, πρόδηλον ποιοῦντες, 

e SN ^ e ^ , /, » ^ 

ὅτι διὰ TOU αἵματος TOU Kupiov λύτρωσις ἐσται πᾶσι 
^ , LS TX) ^£ S NN , [3 ^ 

τοῖς πιστεύουσιν καὶ ἐλπίζουσιν ἐπὶ τὸν Θεὸν. ᾿Ορᾶτε, 


, ^ 3 ΄ , χλλὰ / 5 ^ 
ἀγαπητοί. οὐ μόνον TTLOTLS,| ἀλλα προφητεία εν Πῇ 


, 
γυναικὶ γέγονεν. 


dv, est. simulatque, quandocun- 
que. Vide sis Hermann. ad 
Viger. 941, et conf. Rom. xv 
24, Ὁ or: τι 92. Phil, 11.22: 

4. ὑπὸ τὸ στέγος σου] Cod. 
MS. YHOTOTOETO. Legendum 
forsitan ὑπὸ τοῦτο τὸ στέγος cov, 
vel potius ὑπὸ τὸ τέγος σου. 

6. Καὶ προσέθεντο αὐτῇ δοῦναι 
σημεῖον] Hellenismus in Sacris 
Literis passim occurrens, quo 
alias utitur S. Pater, ut advertit 
Wottonus ; idemque significat 
quod ἔδωκαν ἔτι αὐτῇ σημεῖον. 
Cotelerii versionem, Z£ αὐααὶ- 
derwnt ait sigmum daret, sugillat 
Davisius, quod Historiae Divi- 
nae repugnet ; non enim hahab 
speculatoribus, sed speculatores 
Rahab signum dederunt. Sic 
igitur ipse, ad sensum quod 
attinet, interpretatur praeterea 
vel insuper ei sigimum. dederunt. 
Recte; at ejusdem erroris pos- 
tulandi erant Junius et Fellus 
Cotelerio praeeuntes. | GAL- 
LAND. 

7. πρόδηλον ποιοῦντες κ. τ. À.] 
Huie interpretationi allegori- 
cae miro consensu suffragantur 
Seriptores veteres Ecclesiastici. 


Audiamus Justinum M. in Dia- 
logo e. Tryphonem, part. 1i p. 
374 ed. Thirlby, Τὸ σύμβολον 
τοῦ κοκκίνου σπαρτίου, οὗ ἔδωκαν 
ἐν Ἱεριχὼ οἱ ἀπὸ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ 
πεμφθέντες κατασκοποὶ Ῥαὰβ τῇ 
πόρνῃ, εἰπόντες προσδῆσαι αὐτὸ 
τῇ θυρίδι, δι ἧς αὐτοὺς ἐχάλασεν, 
ὅπως λάθωσι τοὺς πολεμίους, ó- 
μοίως τὸ σύμβολον τοῦ αἵματος 
τοῦ Χριστοῦ ἐδήλου: δ οὗ οἱ 
πάλαι πόρνοι καὶ ἄδικοι ἐκ πάντων 
τῶν ἐθνῶν σώζονται, ἄφεσιν τῶν 
ἁμαρτιῶν λαβόντες καὶ μηκέτι ἅμαρ- 
τάνοντες" ὑμεῖς δὲ ταῦτα ταπεινῶς 
ἐξηγούμενοι πολλὴν ἀσθένειαν κα- 
ταψηφίζεσθε τοῦ Θεοῦ, εἰ ταῦτα 
οὕτως ψιλῶς ἀκούοιτε, καὶ μὴ τὴν 
δύναμιν ἐξετάζοιτε τῶν εἰρημένων. 
Similia sunt quae habet [τὸ- 
naeus, IV xx 12, * Quum uni- 
* versa civitas, in qua habitabat, 
* eoncidisset in ruinam, canen- 
* tibus septem tibicinis, in ulti- 
*mis Raab fornicaria conser- 
* yata est. cum universa domo 
* sua, fide signi coccini: sicut 
*et Dominus dicebat his qui 
' adventum ejus non excipie- 
* bant, Pharisaeis scilicet, et 
*coecini signum  nullificant, 


IO 








AD CORINTHIOS, xu. 


59 


igitur capere illam vobis contigerit, incolumem ane 
servate, et. domum patris mer. Et dixerunt ei, 
Eveniet tibi ut loquuta es; simulac igitur nos 
appropinquantes cognoveris, cognatos tuos omnes 
sub tecto tuo congregabis, et salvabuntur ; quotquot 
vero extra, domum tuam invenientur, peribunt. Et 
signum dare addiderunt, ut funiculum scilicet 
coccineum de domus pariete demitteret: notum 
facientes, quod omnibus, qui credunt et sperant 
in Deum, per sanguinem Domini redemtio futura 

















git. 


* quod erat pascha, redemptio 
* et exodus populi ex Aegypto, 
* dicens : Publican? et meretrices 
“ praecedunt vos 4n regno coelo- 
* yum. Plura indicat Cotele- 
rius, e. g. Origen. Homil 11] 
et vi in Jesum Nave, et ad 
S. Matth. xxvii 28, Ambro- 
sium, libro de Salomone, $ 5, 
in Appendicem ab Edd. Bened. 
relegato, et lib. de Fide, V x, 
li p. 574 ed. Bened.  Hiero- 
nymum, Ép. ii i. e. lii ed. Val- 
lars. “ἴῃ typo Ecclesiae resti- 
* culam, mysterium sanguinis 
* continentem. — Augustinum, 
in Ps. Ixxxvi 4, Theodoretum, 
Quaest. 2 in Josuam, et ad 
c. xi vers. 31 Ejpistolae ad 
Hebraeos. 

IO. οὐ μόνον πίστις, K. T. À.] 
Origenes, Hom. iii mox citata, 
($ 4, tom. ii p. 403 ed. Ben.] 
* Bed et ista meretrix, quae eos 
* suscepit, ex meretrice efficitur 
*jam propheta. Dicit enim, 
* Scio quia Dominus Deus vester 
* tradidit vobis terram | hanc. 
* Vides quomodo illa, quae ali- 
* quando erat meretrix et impia 
*et immunda, nunc jam Spi- 


Videte, dilecti, non solum fides, sed etiam 
prophetia in muliere fuit. 


* ritu Sancto repleta est; et de 
* praeteritis quidem fatetur, de 
* praesentibus vero credit, pro- 
* phetat autem et praenunciat 
* de futuris; COTEL.  Aliquos 
ex sanctis Patribus explicasse 
S. Scripturas nimis allegorice 
non est diffitendum ; nemo au- 
tem in hoc explicandi genere, 
quod adeo displicet criticis se- 
verioribus, plus ingenio suo 
indulsit quam Origenes, quem 
tamen, quasi unus prae omni- 
bus sacras Literas intelligeret, 
et Christianam fidem solus cal- 
leret, tantopere efferunt non- 
nulli, et de eo ubique glori- 
antur; eo quod, quo jure, qua 
injuria, ali judicent, plurima 
haeretice — sensisse — tradatur. 
Origeni licet ubique allegoriis 
Scatere, eaque quae sunt cla- 
rissima allegorice interpretando 
efficere obscura ; Clementi igi- 
tur fas sit in uno vel altero loco 
allegorice interpretari S. Serip- 
turas, quum $8. Paulus, plurimis 
in locis, interpretatus est modo 
allegorico S. Seripturas veteris 
Testamenti ; immo et Servator 
noster Jesus Christus non semel 





Adhortatio 
ad humili- 
tatem. 


54 | S. CLEMENTIS 


, , 5 3 
IT. 'Γαπεινοφρονήσωμ]εν] οὖν, ἀδελφοί, ἀποθέ- 
μενοι πᾶσ[αν] ἀλαζονείαν καὶ τύφος καὶ ἀφρ[ο]σύνην 
, , 
καὶ ὀργάς, καὶ zoujcop|ev| τὸ γεγραμμένον, (λέγει 
Ν N ^ N cof. N 7A € 
γὰρ τὸ {Πνεῦμα τὸ Αγιον, * Μὴ καυχ[ά]σθω ὁ σοφὸς 
ec Eo: , 5 ^ δὲ eu ^ , ^ 5 L 5 
ἐν τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ, μηδὲ 0 ἰσχυρὸς ἐν τῇ ἰσχύϊ av- 
^ , ^ ^ 
*€ γ[οῦ], μηδὲ ὁ πλούσιος ἐν τῷ πλούτῳ αὐτοῦ" ἀλλ᾽ 
éc Ne /, , 7 ΄ὔ ^ 5 ^ 
ἢ ὁ καυχώμενος ἐν Kvpío καυχάσθω, τοῦ ἐκζητεῖν 
ες 37 N ^ / τὰ / »5 ΄ 
αὐτὸν, καὶ ποιεῖν κρίμα καὶ δικαιοσυνην],)) μά- 
7 ^ , ^ 3 ^ ^ 
Aura. μεμνημένοι τῶν λόγων τοῦ Κυρίου '1gao, obs 
9 L4 L4 
ἐλάλησε διδασκαϊν] ἐπιείκειαν καὶ μακροθυμίαν" |oV]- 


τως γὰρ εἶπεν, ““Ἐλεεῖτε, ἵνα ἐλεη[θῆ]τε: ἀφίετε, 


(ςς 
[11 
[14 


[11 


tantum. Cf. S. Johan. iii 14 
I5, S. Matt..xii 4o. WOTT. 

t. ἀποθέμενοι κ. τ. A.] Conf. D. 
Jacobum, i 21, ἀποθέμενοι πᾶσαν 
ῥυπαρίαν. 

2. kai τύφος) Vide supra ὃ 4, 
p. 20, l. 13, atque ibi notata. 
Libb. impr. ró$ov. Concil. E- 
phes. Canon. viil. ἐξουσίας τύφος 
κοσμικῆς. ἃ. houth. Seript. Ec- 
cles. Opusc. p. 395. 

6. ἀλλ᾽ ἢ ὁ καυχώμενος) Citan- 
tur haec ex Jerem. ix 23, ubi 
legimus in LXX, ᾿Αλλ᾽ ἢ ἐν τού- 
τῳ καυχάσθω ὁ καυχώμενος, συνιεῖν 
καὶ γιγνώσκειν, ὅτι ἐγώ εἰμι Κύριος 
ὁ ποιῶν ἔλεος καὶ κρίμα καὶ δικαιο- 
σύνην ἐπὶ τῆς γῆς. Hujusmodi 
explieationes, quibus locus ali- 
quis vel plures loci in compen- 
dium ducuntur, servato integro 
sensu verborum, non suní alie- 
nae vel a Rabbinis, vel a sacris 
N. Testamenti scriptoribus, 


ej * ^ T € ^ [rd , 

wa acoe0n ὑμῖν. o|s| ποιεῖτε, οὕτω ποιηθήσεται 
op|v| ὡς δίδοτε, οὕτως δοθήσεται [ὑμῖν] ὡς 
κρίνετε, οὕτως κριθήσεται ὑμῖν: ὡς χρη]στεύεσθε, 


οὕτως χρηϊστευθή σεται ὑμῖν: ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε], 


apud quos in citandis Scripturis 
Veteris Testamenti hie expli- 
candi modus est usitatissimus : 
unde et hune ipsum textum a 
S. Paulo eodem modo, at multo 
brevius quam a Clemente, cita- 
tum legimus. I Cor. i 3r, II 
Cor. x 17. WOTT. Particulam 
ijj, quam Junius omiserat, exhi- 
bent Wott. Russel  Galland. 
Schoenemann. Hefel. et Dres- 
selius, eamque legunt LXX. 

ἡ. τοῦ ἐκζητεῖν αὐτόν, kai ποιεῖν 
κρίμα καὶ δικαιοσύνην] Legebat 
etiam ἐκζητεῖν Lucifer; [συνιεῖν 
καὶ γιγνώσκειν, ὅτι ἐγὼ εἶμι Κύ- 
ριος ὁ ποιῶν ἔλεος κι 7. A. LXX.] 
γουθῦ enim 2nqwirere, Lib. i 
pro S. Athanasio, paullo post 
initium. ltem καὶ ποιεῖν κρίμα 
καὶ δικαιοσύνην reperies in Àn- 
tiochi Homilia 43. COTEL. 

IO. ἐπιείκειαν] equitij, Wakius. 
Rectius Guil. Burton et Cheval- 





AD CORINTHIOS, xii. 55 





XIII. Humiles ergo mente simus, fratres, fas- 
tum omnem, superbiam, amentiam, et iras depo- 
nentes, et quod scriptum est faciamus (dicit enim 
Spiritus Sanctus: JVon glorretur sapiens in. sapi- 
entia sua, et on glorietur fortis in fortitudine sua, 
et non glorietur daves in divitiis suis; sed qui glo- 
riatur, in Domino glorietur, quaerendo illum, et 
judicium, et justitiam faciendo) memoria praecipue 
recolentes sermones Domini Jesu, quos, aequita- 
tem et longanimitatem docens, loquutus est: sic 
enim dixit: Miseremni, ut anisericordiam: conse- 
quomm ; dimattite, u vobis dimittatur ; prout fa- 
citis, ita vobis fiet ; sicut datis, ita vobis retribuetuv; 
sicut judacatis, ita judicabimini ; sicut benigni estis, 
ita, benignitatem. experiemini ; qua mensura aneti- 





lier. gentleness. Cf. Act. xxiv 4, 
Dl Cor. xv. 

II. 'EAeére] EAEATE Cod. 
MS. 

10. Ἐλεεῖτε, ἵνα &Aen [67 τε] Haec 
verbo non habentur αὐτολεξεί, 
vel in Evangelio S. Matthaei, 
vii 1 2, vel in Evangelio $. 
Lucae, vi 36. Immo licet cum 
utroque Evangelista, quoad sen- 
sum, consentiant, propiusque 
accedant ad ea quae legimus in 
Evangelio S. Lucae, non tamen 
adeo prope ad ea accedunt, ut 
possimus certo adfirmare, haec 
inde petita fuisse, ac a S. Cle- 
mente citata memoriter,  Pe- 
tuntur forsan ex aliquo libro 
Apocrypho; viz. ex Evangelio 
Nazaraeorum, quod fuit anti- 
quissimum, summoque in pretio 
habitum a Christianis, iis prae- 
sertim. qui in Palaestina dege- 
bant; unde et in aliis regioni- 
bus aliquid authoritatis habuit, 
usque ad Eusebii tempora, sae- 


pius a Patribus laudatum ; adeo 
ut Hieronymus, qui et ipse vidit 
et transtulht illud ex Hebraeo 
(cui tamen hae de re minime 
assentiendum — est) contendat 
esse ipsum authenticum Evan- 
gelium S. Matthaei. Citationem 
quamdam Origenis non magis 
a textu dissentientem ex hoe 
Evangelio Millius petitam fu- 
Isse existimat : [not. in S. Matt. 
vl 33,] “Αἰτεῖτε τὰ μεγάλα kai rà 
* μικρὰ ὑμῖν προστεθήσεται" [καὶ ai- 
* τεῖτε τὰ ἐπουράνια, καὶ τὰ ἐπίγεια 
* ὑμῖν προστεθήσεται.) Origen. de 
* Orat. Dominica haud semel ; 
*ut et vi contr. Cels. Clem. 
* Alex. Strom. i ex Evangelio 
* forte, Patribus passim laudato, 
* Nazaraeorum ; ita tamen ut 33 
* eommatis loco positum haud 
* putem, sed appositum inter- 
* pretamenti gratia. Clemens 
* enim [Alex.] alibi citat hune 
* versum, prout in Codicibus 
* nostris reperitur. Potuit ergo 


Jer. ix 23. 


I Cor. i 3r. 
2 Cor. x 17. 


Luc. vi 36 
—438. 


Haec ap- 
plicat ad 
Schisma 
Corinthio- 
rum. 


56 S. CLEMENTIS 


^ , 7219 , ^ ^ 
** ἐν αὐτῷ μετρηθήσεται ὑμῖν. [Ταύτῃ τ]ῇ ἐντολῇ 
^ [4 /, 
kai rois παραγγέλ[μασι] τούτοις στηρίξωμεν éav|rovs 
N ἣν , , e ^ ^ 
πρὸς] τὸ πορεύεσθαι ὑπηκόους [ἡμᾶἸς τοῖς ἁγιοπρε- 
/, , , ^ ^ N N 
πέσι λόγοις avrov], ταπεινοφρονοῦντες" [φησ]ὶν yap 
€ y ^ 
ὁ ἅγιος λόγος, ““ Ἐπὶ τίνα [ἐπιἰβλέψω, ἀλλ᾽ ἢ ἐπὶ 
^ M L4 ΄ Ν 
* τὸν πραὺν καὶ [ἡσύ]χιον καὶ τρέμοντά μου τὰ 
“ΔΌΣ τὸ 
για; 
ΙΔ΄. [Δίκαιον οὖν καὶ ὅσιον, ἄνδρες ἀδελ[φ] οί, 
€ ^ ^ , ^ ^ ^ ^ 
ὑπηκόους ἡμᾶς μᾶλλον yeve|o|Üm. τῷ Θεῷ, ἢ τοῖς 
» , / NUS , ^ , » 
ἐν ἀλαζονείᾳ καὶ ἀκαταστασίᾳ μυσαροῦ ζήλους ἀρχη- 
^ , ^ , * ^N ^ 
yots ἐξακολουθεῖν. ἘΒλάβην yap ov τὴν τυχοῦσαν, 
΄ N 7 « / , 3A e 
μᾶλλον δὲ κίνδυνον ὑποίσομεν μέγαν, ἐὰν ῥιψοκιν- 
^ N ^ , ^ , 
δύνως ἐπιδῶμεν ἑαυτοὺς τοῖς θελήμασι τῶν avÓpo- 


ei , 7 , y ^ 4 , 
στῶν, OUTLVES ἐξακοντίζουσιν εἰς εριν και στασεὶς, ἐις 


bj 5 ^ € ^ ^ ^ » 
TO ἀπαλλοτριῶσαι ἡμᾶς TOU καλῶς €XOVTOS. 


hie esse unus ex iis locis, ad 
quos respexit Photius eum ob- 
servarit : *Quod etiam in pri- 
* ore Epistola quaedam citantur 
*tanquam ex sacris Scriptu- 
yis, quae sunt aliena ab iis. 
WOTT. Hilgenfeldius quoque 
censet Clementem ex Evangelio 
nescio quo extra-Canonico haec 
sumsisse. 

τ. αὐτῷ] ΑΥ̓ΤῊ Cod. MS. 

2. τοῖς παραγγελί μασι] τούτοις] 
Edd. ante Wottonum omittunt 
τούτοις. 

ib. στηρίξωμεν] Ita Codd. ΜΒ. 
non στηρίσωμεν, uti, Wottonum 
secuti, dederunt Gallandius et 
Schoenemannus. Vide infra 
$ 18. 

3. πρὸς] τὸ πορεύεσθαι] Prae- 
positionem addidi, fidem Cod. 
MSti, ni fallor, secutus ; desi- 
derantur enim, quantum ex la- 
cuna colligo, septem vel octo 


Χρη- 


literae. Cf. infra, ὃ 50, εἰς τὸ 
ἀφεθῆναι ἡμῖν Ov. ἀγάπης x. τ. Δ. 

ib. ὑπηκόους [ἡμᾶ]ς τοῖς ἁ.]} 
Libb. impr. ante Wott. necnon 
Russelius exhibent ὑπηκόους [ἀεὶ] 
τοῖς á, Αὐ Millius et Wott. in 
Codice MSto legere poterant 
AZ.. ΤΟΙ͂Σ cum spatio duarum 
vel trium literarum, quod Mil- 
lius conjectura satis infelici sie 
supplevit, ὑπηκόους [σεβ]αστοῖς. 
Davisius legendum voluit ὑπη- 
κόους [àvr ]as rois. 

4. ramewvodpovoüvres] Junius, 
Colom. et Fellus mallent raze- 
νοφρονοῦντας. 

5. ὃ ἅγιος λόγος] Sic apud 
Philonem Jud. saepissime, ὁ 
ἱερὸς λόγος, ὁ θεῖος λόγος. 

ib. ἐπὶ τὸν πραῦν καὶ [ἡσύχιον] 
LXX ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύ- 
xiv.  Clementinae lectioni fa- 
vet Chrysostomus, Homil. 9 in 
Genes. iv, p. 7o ed. Den. et Ho- 








AD CORINTHIOS, xiv. δὴ 


qn, eadem vobis mensurabitur. Hoc praecepto 
et his mandatis stabiliamus nos ipsos, ut im obedi- 
entia sanctorum eloquiorum ejus, cum omui hu- 
militate, semper ambulemus. Dicit enim sermo 
sanctus, Super quem respiciam, nist super humilem Esai 
et quietum, et trementem. sermones qmeos? * 
XIV. Justum igitur et pium est, viri fratres, 
Deo potius obedientes nos esse, quam in superbia 
et turbulentia detestandae aemulationis duces et 
auctores sequi. S1 enim, omni periculi timore ab- 
jecto, voluntatibus hominum nos tradiderimus, qui 
ad contentionem et seditiones collineant, ut ab eo, 
quod rectum et bonum est, aleenos nos reddant, 
non leve damnum, immo vero grave periculum sub- 
ibimus. Benigni erga illos simus, secundum mise- 








mil. 15 et 66 in S. Matth. vii, 
pp. 186 et 652, et in aliis locis 
saepissime.  Addas, si vis, alios 
ἃ Cotelerio indicatos. 

8. [At] καιον οὖν] In Pandecte 
Niconis Monachi, Λόγῳ wj, Codd. 
Reg. 2418, 2423, 2424, KMj- 
μεντος Ῥώμης. 
BIFIOY, LS eise eis αἱρέσεις kal στά- 
σεις TOU ἀπαλλοτριῶσαι ἡμᾶς TOU 
καλῶς ἔχοντος. 


Δίκαιον οὖν καὶ 


Τοίνυν ἀκολουθή- 
σωμεν τοῖς per εὐσεβείας, ..... 
πόρρω ἀπέχει ám ἐμοῦ. Κολλη- 
θῶμεν οὖν τοῖς ἀθῴοις καὶ δικαίοις" 
εἰσὶ δὲ οὗτοι ἐκλεκτοὶ τοῦ Θεοῦ, 
γέγραπται γάρ, κολλᾶσθαι τοῖς 
ἁγίοις, ὅτι οἱ κολλώμενοι αὐτοῖς 
ἁγιασθήσονται. Καὶ ὁ Κύριος λέ- 
γει᾿ τὸν ὁμολογήσαντά με,... .. 
τοῦ llarpós μου. ἐν τίνι 06, ... 
Connectit verba 
Clementis Epist. I cap. hoc et 
sequenti et 46 item Epist. II 
cap. 3. COTEL. 

IO. μυσαροῦ ζήλους] Vide supra 
$ 4, p. 20 l. 13, atque ibi no- 

VOL. I 


-^ » ς΄ 
τῶν ἐντολῶν. 


tata. Cod. MS. ΜΥΣΕΡΟΥ. 

II. οὐ τὴν τυχοῦσαν] Articu- 
lum e Cod. MSto restituit Wot- 
tonus, quem secuti sunt Gal- 
landius, Schoenemannus, Hefe- 
lius et Dresselius. 

14. ἐξακοντίζουσιν] Doisius le- 
gendum vult ἐξακοντίζουσιν Aó- 
yovs vel ῥήματα. — Junius ἐξακον- 
r((ovcw seu potius ἐξακονῶσιν 
τὰς γλώσσας vel rais γλώσσαις. 
Ipse nihil muto, quum opus non 
est ut aliquid addatur ; vox 
enim ἐξακοντίζω saepius legitur 
verbum neutrum, sive in pro- 
prio, sive in metaphorico sensu 
usurpatur. WOTT. 

15. Χρηστευσώμεθα αὐτοῖς] Ju- 
iius, Fellus, et Colomesius ma- 
lunt ἀλλήλοις, et eo modo ver- 
terunt, necnon Cotelerius. e- 
migni erga mos invicem vel vn- 
ter nos simus. Mihi sane neutra 
lectio displicet ; quocunque enim 
modo legamus, commodus est 
hujusee loci sensus. δὲ lega- 

I 


58 JA 8$. CLEMENTIS 


΄ ON N ^ , ? ^ 
στευσώμεθα «vuTOIe ΚαΤὰ τὴν εὐσπλαγχνίαν Και 


γλυκύτητα τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς. Γέγραπται γάρ, 


CC ».4 ADM. sp ^ » δὲ « X 
4 βῆστοι εἐσοντῶι OLKT)TODES γῆς. ἀκᾶκοι O€ UTTOAEL- 


L4 3:03 δ, ἸῸΝ - Ν ^ 5 
*€ φθήσονται ἐπ᾽ αὐτῆς" οἱ δὲ παρανομοῦντες ἐξολε- 


; 9 ^ 
* θρευθήσονται ἀπ᾿ αὐτῆς. 


» 


, 
Kal πάλιν λέγει, 


- ας ͵ , 
** EiOov ἀσεβῆ ὑπερυψούμενον, καὶ ἐπαιρόμενον ὡς 


«€ τὰς κέδρους τοῦ Λιβάνου: καὶ παρῆλθον, καὶ ἰδού, 


$€ 


mus αὐτοῖς, refertur ad ante- 
cedentia. Χρηστότης autem ac 
benevolentia erga haereticos et 
schismatiecos, ipsosque haeresi- 
archas et schismatum authores, 
potest conciliari cum pio et 
Christiano zelo. lta enim at- 
temperanda sunt zelus propter 
fidem, et charitas Christiana, 
ut neque ex simulata quadam 
fictave charitate, de fide et dis- 
eiplina, a S. Apostolis et Ec- 
clesiae Patribus traditis, parum 
solliciti esse videamur ; nme- 
que zelus noster propter verita- 
tes Evangelicas, regimenque a 
Christo et Apostolis ejus insti- 
tutum, in odium et inimicitiam 
erga ipsos homines converta- 
tur. Non ad cujusquam gra- 
tiam aucupandam a defensione 
veritatis vel minimum receden- 
dum est; neque metuendum, 
ne Christianam charitatem vio- 
lemus, dum schisma, toties ab 
Apostolis et Patribus condem- 
natum, zelo quantumvis fervido, 
modo non hostili odio homines, 
insequamur, et schismatieos pe- 
rieui sui admoneamus. Hoc 
tamen cavendum est, ne dum 
eorum errores damnemus, erga 
ipsos infensos animos geramus. 
Hoc egerunt tum D. Ignatius, 


in Epist. ad Smyrn. $ 4, ad 


3 5 Ν 5 7A SN 7 3 ^ EY 5 
OUK T7), Και ἐξεζήτησα TOP τόπον QGUTOU, Και οὐχ 


Ephes. ὃ ro, tum S. Cyprianus 
Cornelio [Epist. 59 ed. Fell.] 
* Oramus aec deprecamur Deum, 
f quem provocare illi et exa- 
* cerbare non desinunt, ut eo- 
*yum corda mitescant, ut fu- 
*rore deposito ad sanitatem 
* mentis redeant, ut pectora 
* operta delictorum tenebris, 
* poenitentiae lumen agnoscant; 
* et magis petant fundi pro se 
f preces atque orationes anti- 
* sitis, quam ipsi fundant san- 
' guinem sacerdotis, WOTT. 
Gallandius lectionem αὐτοῖς re- 
tinet, et ad schismaticos refert. 
Editorem autem Venetum fefel- 
lit Wottonus in Ep. ii $ 4, ubi 
ἑαυτούς non αὐτούς exhibet Cod. 
MS. Utrumvis sensum mavis, 
non est cur lectionem sollicites : 
ἑαυτοῖς pro ἀλλήλοις saepissime 
usurpatur, uti ab Apostolo, 
Epist. ad Coloss. iii 13, dvexó- 
μενοι ἀλλήλων, καὶ χαριζόμενοι éav- 
EOS τὸς Cf. Xenophon. Me- 
morab. II vi 20, καὶ φθονοῦντες 
ἑαυτοῖς μισοῦσιν ἀλλήλοις. Αὑτῶν 
πυνθάνεσθαι alius aliwm scisci- 
tari habet Demosthenes, Phi- 
lipp. i ὃ r2. rdvavriérara éav- 
rois. c. Midiam, $ 53. 'Eav- 
τούς. ἀλλήλους. Hesych. Cf. 
Hermann. not. ad Soph. An- 
tig. 145, et Bornemann. annot. 








AD CORINTHIOS, xiv. 50 


ricordiam et dulcedinem Creatoris nostri ; scriptum 


enim est, Benign? incolae erunt terrae, innocentes Prov. ii 21 


: β 5 ὃ - . sec. LXX. 
relinquentur vn ea; legis vero violatores disperi- ps xxxi 
eui. à . C . Ω 9. 
bunt ab ea. Et rursus dicit: Vidi umpuum, superea- y, xxxi 
altatum, et elevatum sicut cedros Libani: et trans- 35—37- 


(vi, et ecce non erat, et quaesivi eum, et non est 











?nventus locus ejus. 


in Xenophontis Convivium, p. 
156. 

I. kai γλυκύτητα] In Wottoni 
recensione Cod. MS. non exhi- 
bet καί. 

3. Χρηστοὶ ἔσονται οἰκήτορες 
κι τ .] In MSS. fere omni- 
bus, nee non Editionibus Rom. 
Lond. Cant. et Franequerae, 
legimus solum Ὅτι εὐθεῖς kara- 
σκηνώσουσι γῆν, kai ὅσιοι ὑπολει- 
φθήσονται ἐν αὐτῇ" ὁδοὶ δὲ x. τ. À. 
at in MSS. quibusdam, ut in 
Alexandrino, nec non in Edi- 
tionibus Complutensi et nupera 
Oxoniensi, vers. 21, Xpmoroi 
ἔσονται οἰκήτορες γῆς, ἄκακοι δὲ 
ὑπολειφθήσονται ἐν αὐτῇ" ὅτι εὐ- 
θεῖς... ἐν αὐτῇ, Quae verba, 
ὅτι εὐθεῖς... .. ἐν αὐτῇ, in. Edit. 
Oxon. doctissimus editor uncis 
inclusit, tamquam interpolata. 
Haee autem ex Aquilae vel 
Theodotionis aut Symmachi 
versione, in margine apposita, 
tandem in textum irrepsisse, 
immo in plerisque Codicibus 
genuinam LXX Intt. lectionem 
exclusisse, conjicio. Legit enim 
proculdubio apud Intt. LXX 
Clemens, ipsis Apostolis σύγχρο- 
vos, Χρηστοὶ ἔσονται k. τ. À. ta, et 
Clemens Alex. WOTT. 

4. ἐξολεθρευθήσονται] Ita Wott. 
Galland. Hefel. et Dresselius 
cum Cod. MSto, in quo tum 
hie tum perpetuo apud LXX 


Custodi innocentiam, et. vide 


legitur haec forma antiquior. 
Caeteri editores cum Junio ha- 
bent ἐξολοθρευθήσονται, quam 
quidem formam Alexandrinam 
vel Macedonicam passim exhi- 
bet Codex Vaticanus. Plura 
dabunt Kuinoel, et Krebsius 
in Act. Apost. iii 23. 

6. Ἐΐδον ἀσεβῆ] Ita Edd. post 
LXX et Clem. Alex. qui haec 
et sequentia, paucis mutatis, 
recitat usque ad οὐκ ἐπαιρομένων 
ἐπὶ τὸ ποίμνιον αὐτοῦ. init. ὃ τό. 
Vid. Strom. iv 5, p. 577 ed. 
Potter. Codex MStus habet 
IAONAZEBHN, sed vocales di- 
phthongique ibi permutantur, 
adeo ut I pro EI saepissime ex- 
hibeatur. 

ib. ἐπαιρόμενον] Ita LXX In- 
terpretes. Junius quidem et 
Edd. omnes ante Wottonum 
praebent αἰρόμενον. Cod. MStus 
tamen habet AIITEPOMENON, 
vocali E et diphthongo AI, sicut 
passim, inter se permutatis. 

8. ἐξεζήτησα τὸν τόπον αὐτοῦ] 
Versio LXX, unde haee citan- 
tur, uti monet Wottonus, paullo 
aliter se habet: Ἐζήτησα αὐτὸν 
kai οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτοῦ : ubi 
ó τόπος αὐτοῦ obelo notantur ; 
absunt enim ex Hebraeo Tex- 
tu, neque agnoscuntur a Verss. 
Syriaca et Hieronymi.  Verss. 
Arab. et Vulg. cum LXX Intt. 
faciunt. 

T. 


- 


60 S. CLEMENTIS 


* , / , 5 , [4 
“εὗρον. Φύλασσε ἀκακίαν, koi ἴδε εὐθύτητα, ὅτι 
€ 5 Ν , ^, , » , ^ 9» 
ἐστὶν ἐγκατάλειμμα ἀνθρώπῳ εἰρηνικῷ. 
A dhaeren- 


dum est iis 


^ ^ 3 e / , 
Τὴ pacem V€UOUOLV, καὶ MH» τοις μεθ υτοκρισέεωῶς βουλομένοις 
colunt, non 


IE'. Τοίνυν κολληθῶμεν τοῖς μετ᾽ εὐσεβείας εἰρη- 


΄ ΄, e * ^ / 
js qui « eam Emp. Λέγει γάρ που, * Οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλε- 
colere si- ^ X ) P , 3 3 
mult. “ giv με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἄπεστιν ἀπ᾽ 


^ / ^ , ^ 5 ^ 
*éuoU. Koi πάλιν, ** Τῷ στόματι αὐτῶν εὐλογοῦ- 
^ N , » ^ ^ »» ^ 
*gav, τῇ δὲ καρδίᾳ αὐτῶν |ka]rppóvro.,. [Καὶ 

΄ , (c? , ΘΕ Ὁ ^ / DENECY 
παλιν λέγει, ** Ἠγάπησαν avrov τῷ στόματι αὑτῶν, 
ς Ν 2 A Vi 5 yn 5. "7 5 /, ἡ δὲ 
καὶ τῇ γλώσσῃ αὐΪϊτ]ῶν ἐψεύσαντο avrov, ἡ δε 


ς , , ^ 5 , ^ 3 5 ^ ἡδὲ 3 , 
καρδία [αἸὐτῶν OUK εὐθεῖα μέ GUTOU, OUOE€ €TiOTO- 


“θησαν ἐν τῇ διαθήκη avrov. 


2. ἐγκατάλειμμα] Per ἐγκατά- 
λειμμα memoriam intelligit. Eu- 
thymius, quae duplici modo 
conservatur, vel per prolem, vel 
per bona opera. Ingeniosissime 
vero Ferrandus locum hune ita 
παραφράζει, erit. tempus quo in- 
sonti homini merces congruens 
rependetwr. Uterque ad Hym- 
nographi mentem. COLOM. 
Citantur haec ex LXX. Textus 
Hebraeus aliter habetur, ««m 
novissimum sive finis viri est 
pac.  Vulgat. Quoniam sunt 
reliquiae homini pacifico. Vers. 
Hieron. Qwia erit ad extremum 
viro paz. Syr. quoniam, est 
Jinis bomus viris pacis. Sym- 
machus, Ὅτι ἐστι μέλλοντα ἀν- 
θρώπῳ εἰρηνικῷς. Hune locum 
ita explicat Eusebius, Com- 
ment. in Psalmos. Μένει yàp 
ἐγκατάλειμμα καὶ ἐλπὶς ἀγαθὴ τῷ 
τὴν εἰρήνην καὶ τὴν φιλίαν τὴν πρὸς 
τὸν Θεὸν μεταδιώξαντι, καὶ διὰ 
τοῦτο εἰρηνικῷ ἀνθρώπῳ γενομένῳ" 
κατὰ δὲ τὸν Συμμαχόν᾽ φύλασσέ, 
φησιν, ἁπλότητα, καὶ ὅρα εὐθὺ ὅτι 
ἐστὶ μέλλοντα ἀνθρώπῳ εἰρηνικῷ. 


"AAaAa γενηθήτω 


WOTT. Cod. MStus ENEATA- 
AIMMA exhibet. 

4. βουλομένοις εἰρήνην. Malim 
λαλουμένοις εἰρήνην. Vide Psalm. 
xxvil 3, et Ixxxiv 8. Tum qui- 
dem hoe sequentibus apte con- 
venit, in quibus χειλέων et στό- 
ματος fit mentio. DAVIS. Mi- 
nore mutatione, scripseris fjov- 
λευομένοις, suadentibus, iYdemque 
adsequeris ; βουλεύματα enim 
seu consilia, non nisi διὰ χειλέων 
ἢ στόματος dantur. CLERICUS. 
At amabo te, cur demum MSti 
lectio solicitanda ? Annon satis 
clare insinuat Pater et animi 
perversi sententiam et verba 
dolosa? GALLANDIUS. 

5. Οὗτος ὁ λαὸς x. τ. .] Hunc 
locum Prophetae Clemens ex- 
hibuisset sicut a Christo lau- 
datum, S. Mare. vii 6, si pro 
ἄπεστιν dedisset ἀπέχει. 

ΤΙ εὐλογοῦσαν] lta Cod. ΜΗ. 
Edd. ante Gallandium necnon 
Schoenemannus exhibent εὐλό- 
yovv, quam quidem lectionem a 
LXX Intt. mutuati sunt. Cle- 
mens Alex. habet εὐλογοῦσι. 


IO 


AD CORINTHIOS, xv. 61 


aequitatem ; quoniam, sunt reliquiae homini pa- 
cifico. 
XV. Jungamur itaque eis qui cum pietate tran- 
quille vivunt, non autem eis qui cum simulatione 
pacem colunt. Dicit enim alicubi: Populus hic Esai. xxix 
labiis me honorat, cor autem eorum longe abest ὦ '* 
me. Et rursus: Ore suo benedicebant, et corde Ps. xi, 
suo maledicebant. Et rursus dicit: JDilexerunt FR 30, 
ewm in ore suo, et lingua sua, mentiti sunt ev: cor 
autem eorum non rectum cum eo, nec fideles habiti 
sunt in testamento ejus. Lab fraudulenta 0b- pa, xxxi 








MSti scripturam, quam pro for- 
ma Dorica habent, optimo jure 
tuentur Millius et Gallandius. 
In temporibus indicativi histo- 
ricis, neenon in modo optativo 
passim, Dores saepe interpone- 
bant syllabam ca in tertiae per- 
sonae numeri pluralis termina- 
tionibus. Hune autem Doris- 
mum, uti alios quamplures, a 
Scriptoribus Alexandrinis fre- 
quentatum fuisse docet F. G. 
Sturzius, in libello de Dialecto 
Maced. et Alex. $ 9. Muta- 
tionis hujus in temporibus his- 
torieis exempla inter alia sunt, 
Exod. xvii 26, ἐκρίνοσαν pro 
ἔκρινον, XXXll 8, karevoovcav in 
Cod. Vat. Num. 1 18, ἐπηξο- 
νοῦσαν. Jos. li. I, εἰσήλθοσαν. 
8, ἐξήλθοσαν. 22, ἤλθοσαν. sec. 
Cod. Vat. I Paral. xxii 4, ἐφέ- 
pocav, Job. 1 4. ἐποιοῦσαν in 
Cod. Vat. Ps. v 9, et xiii 2; 
ἐδολιοῦσαν. Ezech. xxii 12, ἐλαμ- 
βάνοσαν in Cod. Vat. II Thess. 
lii 6, παρελάβοσαν. Syllabam ca 
in optativo insertam reperies 
Gen. xlix 8, αἰνέσαισαν. — Ps. 
XXXlv 25, εἴποισαν. ciii 35, ἐκλεί- 
Prov. xxx 17, καταφά- 
γοισαν et ἐκκόψαισαν. | Esai, lxvi 


ποισαν. 


20, ἀνενέγκαισαν. Haee non ad- 
vertens Wottonus, ut Gallandii 
verba mea faciam, * minus recte 
* censuit hie forte lezyendum εὐ- 
* Aóygcav ; haec enim temporum 
*inversio Psalmi ἃ Clemente 
* recitati sententiam immutat.' 

8. τῇ δὲ καρδίᾳ αὐτῶν] αὐτῶν 
praetermisit Junius. 

9. Ἠγάπησαν͵ LXX Alex. 
ἪἬπάτησαν. Licet satis commo- 
dus sensus sit, si legamus Ἢπά- 
τησαν, ᾿Ηγάπησαν tamen genui- 
nam esse lectionem existimo ; 
conciliatur enim cum veritate 
Hebraica, et illud agnoscunt 
versiones fere omnes. Versio 
Hieronymi habet /actaverunt. 
M'O'PPI 

12. "AAaÀa γενηθήτω x. τ. À.] 
Junius et omnes Codd. impr. 
exhibent ἀλλά, at MStus Cod. 
ἄλαλα, sieut ἃ Clemente Alex- 
andrino habetur. Apud utrum- 
que legendum est : "AXaAa yev- 
ηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, (kai ἐξ- 
ολεθρεῦσαι Κύριος πάντα τὰ χείλη 
τὰ δόλια, καὶ) γλῶσσαν μεγαλορ- 
ρήμονα. — Proculdubio ita se 
habuit in ipso αὐτογράφῳ ; sed 
librarius à priore δόλια oculos 
suos ad γλῶσσαν post alterum 


18. 


Ad humili- 
tatem hor- 
tatur, pro- 


62 


S. CLEMENTIS 


“ τὰ χείλη τὰ δόλια, γλῶσσαν μεγαλορρήμονα, τοὺς 


(44 , , ^ ^ € ^ , ^ 
εἰποντας, lov γλῶσσαν ἡμῶν μεγαλύνωμεν, τὰ 


ςς LÀ € ^ B. o AE ue » , , € ^ /, , 5 Α͂ 
χείλῃ ἡμῶν παρ᾽ ἡμῖν ἐστι, τίς ἡμῶν κυριος ἐστιν ; 


» N ^ y. ^ ^ ^ τὰ N ^ 
* Amo τῆς ταλαιπωρίας TOV πτωχῶν, καὶ ἀπὸ τοῦ 


^ ^ / ^ , , 7 
* στεναγμοῦ τῶν πενήτων νῦν ἀναστήσομαι, λέγει 5 


ςς Κ ? 4 0 , » , /, 5, 
Uptos, 700[xXL ἐν σωτΉριᾷᾳ, παρρησιάσομαι εν 


6 co 


, / » , 
Ic. Ταπεινοφρονούντων yap ἐστιν ὁ Χριστὸς, οὐκ 


’, ΔῈΝ / Ou m 
ematpopuevaov ἐπὶ TO ποιμνίον GUTOV. 


δόλια convertens, mancum adeo 
reddidit hune locum, ut difficile 
esset, nisi quod ex S. Scripturis 
citantur haec verba, ea supplere. 
Quod si hoc forte accidisset 
alio in loco, ubi his omissis 
sententia foret perfecta, adeo 
ut hiatus aliquis vel manifestum 
chasma non sentiretur, hujus- 
modi errore in omnes exhine 
descriptos et impressos Codd. 
propagato, haec verba ex Cle- 
mente penitus excidissent. Ne- 
que absimile est, vel accuratis- 
simum librarium posse labi in 
hujusmodi errores. Hine in hoc 
ipso Cod. MSto, I Reg. iii 4, 5, 
legimus, Kai ἐκάλεσεν Κύριος, 
Σαμουήλ, Σαμουήλ, kai εἶπεν, ᾿Ιδοὺ, 
ἐγὼ (omissis post ἰδού, ἐγώ, καὶ 
ἔδραμεν πρὸς ᾿Ηλεὶ, καὶ εἶπεν, ᾿Ιδοὺ, 
ἐγὼ) ὅτι κέκληκάς με. WOTT. 
[Cum Wottono stant Fell. Co- 
lom. Coust. Galland. Hefel. et 
Dresselius. Idem jam antea 
monuerat Potterus ad Clem. 
Alex. Strom. iv 6, p. 578.] 
Locus hic conflatus est ex vers. 
19 Psal xxx, juxta computa- 
tionem Graecorum, et versu 4 
Ps. xi et eis qui sequuntur. 
Cur in imperativo γενηθήτω et 
non γενηθείη scribatur, audiatur 
Basilius ad Psalm. MA'. [vers. 5.] 


Ν ^ 
To σκῆπτρον 


Kai κατευοδοῦ, kai βασίλευε. Μὴ 
ξενιζέτω δὲ ἡμᾶς τὸ προστακτικῶς 
λέγεσθαι τὸ, κατευοδοῦ, διὰ τὴν 
συνήθειαν τῆς γραφῆς, οὕτως ἀεὶ 
σχηματιζούσης τὰ εὐκτικά" γενηθήτω 
γὰρ τὸ θέλημά σου, ἀντὶ τοῦ γενη- 
θείη, καὶ ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, 
ἀντὶ τοῦ ἔλθῃ. Et Cyrillus ad 
Psalm. NA'. [vers. 16.] 'EMéro 
δὴ θάνατος ἐπ᾽ αὐτούς, ut est in 
Catena nostra, non tantum εὐ- 
κτικά, Sed προρρητικά etiam in 
Scripturis προστακτικῶς efferri, 
auctor est. "Eos ἐστὶ τῇ γραφῇ, 
τὰ προρρητικὰ προστακτικῷ τρόπῳ 
προσφέρεσθαι: καὶ ἐνταῦθα τοίνυν 
τό, ἐλθέτω θάνατος, καὶ τό, κατα- 
βήτωσαν, ἀντὶ τοῦ ἐλεύσεται, καὶ 
καταβήσονται, εἴρηται. JUNIUS. 

2. μεγαλύνωμεν] Davisius e 
LXX reponit μεγαλυνοῦμεν, quam 
emendationem Gallandius con- 
firmatam censet a Clem. Alex. 
qui et ipse sie legit in loco 
citato. 

5. ἀναστήσομαι] Cod. MStus 
exhibet ANAXTHSOMEN, uti vi- 
dit Millius, non ANAXTHZOME, 
quod in textu dedit Wottonus. 

6. θήσομαι ἐν σωτηρίᾳ] lta 
LXX Intt. nisi quod pro σω- 
τηρίᾳ habent σωτηρίῳ, quibus- 
cum consentit Vulgat. JPonam 
im salutari: fiducialiter agam 


AD CORINTHIOS, xvi. 





63 


mutescant, et. disperdat. Dominus wuniersa, labia 
dolosa, et linguam, aagniloquam ; qui. dixerunt, 
Linguam. nostram. magnificemus, labia nostra a 
nobis sunt, quis noster dominus est? Propter 
museriam, inopum, et gemutum  pouperum, nunc 
exsurgam, dicit Dominus, ponam, 4n salutari, 


fiducialiter agam 4n. eo. 


XVI. Christus enim eorum est, qui humiliter 
de se sentiunt, non qui cum fastu supra ejus 


in €0. Caeterae versiones omnes 
non agnoscunt παρρησιάσομαι ἐν 
αὐτῷ: WOTT. Apud Clem. 
Alex. legimus σωτηρίῳ. 

ib. ἐν αὐτῷ] Se. ἐν τῷ πτωχῷ. 
Singularis collective pro plu- 
ral. HEFELIUS. 

9. Τὸ σκῆπτρον τῆς μεγαλωσύ- 
νης κι r. .] Respicit ad Ps. xliv 
6, ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς 
βασιλείας σου, quem locum ad- 
ducit Author ad Heb. 1 8, ad 
divinas Christi praerogativas 
stabiliendum ; quo etiam pro- 
lato, concludit Justinus M. ad- 
versus Tryphonem ὅτι kai προσ- 
κυνητός ἐστι, καὶ Θεός, kal Xpi- 
στός. [ὃ 63, p. 160 ed. Ben.] 
Et quidem eo felicius ad retun- 
dendam Judaeorum pertinaciam 
adducitur hie textus, siquidem 
ad Messiam pertinere vel ipsi 
fatentur Rabbini, scil. Targum, 
Kimchi, Aben Ezra, et Salom. 
Jarchi. Certe Christus Dei 
sceptrum, quod potentiae sym- 
bolum, rectissime dicitur, siqui- 
dem per eum omnia facta, sunt, 
quae facta sunt. S. Johan. i 2, et, 
ut ait Author ad Hebraeos, τοὺς 
αἰῶνας ἐποίησεν. FELL. Haec 
citantur a B. Hieronymo, qui 
in commentariis suis in Esaiam, 
cap. liii, de humili Messiae con- 
ditione haec habet ... *inglo- 


* rius erit inter homines aspec- 
* tus ejus, non quo formae sig- 
* nificet foeditatem, sed quo in 
* humilitate venerit et pauper- 
tate... . de quo et Clemens, 
* vir Apostolieus, qui post Pe- 
*trum Romanam rexit Eccle- 
* siam, scribit ad Corinthios : 
* Sceptrum Dei, Dominus Jesus 
* Christus, non venit in jactan- 
* tia superbiae, quum possit om- 
* nia, sed in humilitate. [Opp. 
tom. iv p. 612 ed. Vallars.] 
Videtur igitur legisse Σκῆπτρον 
τοῦ Θεοῦ (omisso τῆς μεγαλω- 
σύνης) ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστὸς 
(omis. ἡμῶν post Κύριος, et lecto 
Ἰησοῦς Χριστός pro Χριστὸς Ἰη- 
σοῦς) οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ ὑπερ- 
ηφανίας (omis. ἀλαζονείας, οὐδὲ 
post ἐν κόμπῳ) καὶ πάντα δυνά- 
μενος (vertit enim cwm. possit 
oninia) ἀλλὰ ramewodpovàv. Hie 
unus loeus sufficiat ad refutan- 
dam Photii objectionem, Ὅτι 
'Apyiepéa kai προστάτην τὸν Κύ- 
ριον ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐξονο- 
μάζων, οὐδὲ τὰς θεοπρεπεῖς καὶ 
ὑψηλοτέρας ἀφῆκε περὶ αὐτοῦ φώ- 
vas, atis enim aperte hoc in 
loco distinguitur inter duplicem 
Christi conditionem et naturam, 
quarum alteram quum a Patre 
derivarit, οὐ in ea cum Patre 
communicarit, dicitur τὸ σκῆ- 


positis ex- 
emplis 
Christi, 


04 


S. CLEMENTIS 


τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος ἡμῶν Χριστὸς 


^ 5 , , N 
Ἰησοῦς, οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ ἀλαζονείας, οὐδὲ ὑπερ- 


’, x ^ 
ηφανίας, καίπερ δυνάμενος" ἀλλὰ ταπεινοφρονῶν, 


N N ^ NO, Ἂς 5 ^ , 
καθὼς τὸ {Πνεῦμα τὸ ᾿Αγιον περὶ αὐτοῦ ἐλάλησεν" 


M / «Ky / 3H y ^ » ^ EE κι, 
φησὶ yap, ὑριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν; 
, / , 7 
“ καὶ ὁ βραχίων Κυρίου τίνι ἀπεκαλύφθη ; ἀνηγγεί- 
ἐς 5 , 5 ^ € / e ey » ^ 
λαμεν ἐναντίον αὐτοῦ ὡς παιδίον, ὡς ῥίζα ἐν γῇ 
, d 5 ^ ^ , 
4 διψώσῃ: οὐκ ἔστιν εἶδος αὐτῷ, οὐδὲ δόξα" καὶ 


re vA 5 5 M ΄ 
* εἴδομεν αὐτόν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ κάλλος, 


Ν Ν 5 5 ^ » ^ N N 
* ἀλλὰ τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον, ἐκλεῖπον παρὰ TO 


πτρον τῆς μεγαλωσύνης τοῦ Θεοῦ, 
vel sieut ab Hieronymo habe- 
tur Sceptrum Dei: Sceptrum 
autem denotat regium impe- 
rium ; et Sceptrum Dei sive 
magnificentiae Dei, absolutum 
illud, e£ supremum imperium, 
quod Deus, ὁ ἐπὶ πάντων εὐλο- 
γητός, in creaturas universas 
exercet : adeo ut, nisi Deus 
ipse, nemo possit dicl τὸ σκῆ- 
πτρον k. T. A. Quod ad alteram, 
de ilo dicitur: 
κόμπῳ ἀλαζονείας kai ὑπερηφανίας, 
καίπερ δυνάμενος, cwm possit om- 
«cv, Hieron. (omnipotens enim 
est) ἀλλὰ ramewodpovóv.  Vide- 
tur S. Pater prae oculis suis 
habuisse Phil. ài 6—8. Sufficit 
et hie locus ab Hieronymo ci- 
tatus ad refellendam objectio- 
nem AÁnonymi [Edv. Bernard.] 
petitam ex Clemente Alex. con- 
ira authoritatem et authentiam 
hujus Epistolae; modo enim 
cum ipso hae de re sentiamus, 
hic locus, quum in citando eum 


ovk ἦλθεν ἐν 


Alexandrinus una cum aliis 
praetermiserit, habendus est 
interpolatus. Sensit hoc Ano- 


nymus, ideoque ante Hieronymi 
tempus Epistolam interpolatam 


fuisse censet, idque Hierony- 
mum latuisse. WOTT. 

2. οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ] CK. 
Epist. ad Diogn. ὃ 7. Τοῦτον 
πρὸς αὐτοὺς ἀπέστειλεν. ^Apa γε, 
ὡς ἀνθρώπων dv τις λογίσαιτο, ἐπὶ 
τυραννίδι καὶ φόβῳ, καὶ καταπλήξει ; 
Οὗ pevoüv' ἀλλ᾽ ἐν ἐπιεικείᾳ, πραῦ- 
τητι. 

3. καίπερ δυνάμενος] Hierony- 
mus, qui vertit hanc Epistolam 
Latine, videtur legisse καίπερ 
πάντα δυνάμενος, vertit enim quam 
possit omma, sed in. humilitate. 
Eum secutus sum, haec enim 
lectio longe clarior ; et revera 
závra videtur hie desiderari ; 
nam δυνάμενος, 51 solum legatur, 
videretur significare Christum 
potuisse venire àn. jactantia, su- 
perbiae, quod verum non est ; 
quia non decebat eum jactare 
superbe potentiam suam. Sed 
reete dixeris Christum, quamvis 
omma possit, humiliter se ges- 
sisse. GUIL. BURTON. Hoc 
loco inter alios utitur Dullus 
quo tueatur Clementem nos- 
trum, a Photio haeresis quon- 
dam adversus Christi Divini- 
tatem suspectum.  ' Locus hic 
* Clementis; sic scribit vir 


IO 


AD CORINTHIOS, xvi. 


gregem sese efferunt. 





65 


Sceptrum majestatis Dei, 


Dominus noster Jesus Christus, non venit in jac- 
tantia superbiae et arrogantiae, quamvis potuerit; 
sed in humilitate, prout Spiritus Sanctus de eo 


loquutus est: dicit enim, Domzne, quis credidit Esai.tii. 


auditui nostro ? Et brachiwn Domini cui reve- 
latum. est? Annunciavimus quasi parvulum n 
conspectu ejus ; sicut radix in terra, sitienti: non 
est species ei neque gloria; et vidimus eum, et 
non habebat speciem, neque decorem ; sed. species 


magnus, in Defens. Fid. Nic. 
II iii 4, *plane geminus est 
*ili D. Pauli ad Philippens. ii 
*6. Et quemadmodum Paulus 
* Christi infinitam condescensio- 
* nem ex eo commendat, quod, 
quum in forma Dei esset, non 
ostentaverit suam cum Deo 
* ἰσοτιμίαν" (id. enim significant 
verba, οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο 
τὸ εἶναι ἶσα Θεῷ") ita Clemens 
docet, Christum, quum revera 
Sceptrum magnificentiae Dei 
fuerit£, suam tamen majesta- 
tem, dum ad homines venerit, 
occultasse, Scilicet notanda 
sunt verba, καίπερ δυνάμενος, 
* quamquam potuerit, vel quam- 
* quam, potens fuerit." 

6. ἀνηγγείλαμεν] ἀνετείλαμεν, 
exorti sumus. lta cl. Is. Vos- 
sius. Sic Es. xlii 9 pro ἀναγγεῖλαι 
legendum ἀνατεῖλαι. Sic enim 
Codex Alex. et antiquissimus 
Esaiae liber quem Procopio suo 
praefixit; Johannes Curterius. 
COLOM. Versio Vulgata, ad 
fidem textus Hebraei, Ascendet 
sicut. virgultum | coram. 60, et 
sicut. radix de terra sitienti. 
"Tertullianus, haud dubio secu- 
tus veterem Italicam, 4»xu- 
tiavimus coram, 1pso, velut pue- 

VOL. I. 


^ ^5 


CET. X ^ ^ 


^ 


€ 


rulus, velut radi de terra siti- 
enti. [adv. Marcion. iii 17. A4n- 
mwuntiavimus de illo, &c. ib. 7. 
Ammnuntiamus de illo, &c. adv. 
Jud. r4.] "Theodotio priorem 
partem hoe modo vertit; Kal 
ἀναβήσεται ὡς θηλάζων ἐνώπιον 
αὐτοῦ. Symmachus, Καὶ ἀνέβη ὡς 
κλάδος ἐνώπιον αὐτοῦ. Aquila in- 
tegram sententiam ita habet, 
Kai ἀναβήσεται ὡς τιθηνιζόμενον 
εἰς πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ ὡς ῥίζα 
ἀπὸ γῆς ἀβάτου. WO'TTT. Citatio 
Clementis ordinem Cod. Alex. 
sequitur. Cod. Vat. exhibet ὡς 
παιδίον ἐναντίον αὐτοῦ.  Inter- 
punctione alia utitur Hefelius, 
ἀνηγγείλαμεν ἐναντίον αὐτοῦ" ὡς 
παιδίον, kx. T... «ἀγγυμιοϊωυίηνο8 
coram ipso : quasi parvulus est, 
&c. 

8. οὐκ ἔστιν εἰδος] Ita Cod. 
MS. et LXX. Editores ante 
Hefel. ad unum, ne Wottono 
quidem excepto, Junium secuti, 
exhibent ὅτι οὐκ ἔστιν κ. τ. À. 

IO. ἐκλεῖπον παρὰ τὸ εἶδος] ΑἸ1- 
ter 
υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων Cod. Vat. 
ἐκλεῖπον παρὰ πάντας ἀνθρώπους 
Cod. Alex. ἐκλεῖπον παρὰ τοὺς 
υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων Justinus Mar- 
tyr in Dialogo econtra Trypho- 

K 


LXX, ἐκλεῖπον παρὰ τοὺς 





66 
ee 
ς( 
ee 
ee 
[17 
ee 
ςς 


e 


S. CLEMENTIS 


5 ^ 5» , » 5 ^ ^ ^ 

εἰδος τῶν ἀνθρώπων: ἄνθρωπος ἐν πληγῇ ὧν καὶ 
, ^ T , N /, ef 5, / 

πόνῳ, καὶ εἰδὼς φέρειν μαλακίαν, ὅτι ἀπέστραπται 
BN , » ^ 5 ΄ὔ Ν 3 5 , 

TO πρόσωπον αὑτοῦ, ἡτιμασθὴ καὶ ovK ἐλογίσθη. 
e ^ € ͵7 e ^ ἣν, hy € ^ 
Οὗτος ras ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει, καὶ περὶ ἡμῶν 

^ e ^ 5 , 3! ?5N. 5 5 
ὀδυνᾶται, καὶ ἡμεῖς ἐλογισάμεθα avTOv εἶναι ἐν 
, ^ 5 À ^ A: 5» 7. : 9 JP» δὲ 
πόνῳ, καὶ ἐν πληγῇ. καὶ €v κακώσει αὐτὸς δὲε 
3 /, N hy € / e ^ hy 
ἐτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ μεμα- 


΄ * Ν 5 / € ^ , , 
λάκισται διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν" παιδεία εἰρήνης 


« ^ 21323 » , ^ , 5 ^ € ^ 7 
* ἡμῶν ἐπ αὐτὸν, τῷ μώλωπι αὑτοῦ ἡμεῖς ἰάθημεν. 


ςς 


, ε ; 3 ΄ - y 2 
IIavres ὡς πρόβατα ἐπλανηθημεν᾽ ἄνθρωπος τῇ 


ze ^ ^ ΄ bI 
“ ὁδῷ αὐτοῦ ἐπλανήθη, καὶ Κύριος παρέδωκεν αὐτὸν 


nem, [$ r3, p. 113 ed. Βθη,] 
ubi totum liii caput ab ipso 
habetur. ἐκλεῖπον παρὰ τοὺς dv- 
θρώπους Clem. Alex. p. 252, 
[Paedag. iii r,] ἐκλεῖπον παρὰ 
πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων 
ἦν, Idem p. 440. [Strom. ii 5.] 
Tertullianus, Italicam | secutus, 
Deficiens citra, omnes homines. 
[citra filios hominum, adv. Jud. 
$ 14, c. Marcion. iii 7.] Adeo 
ut LXX (ex ea enim versa fuit 
Italica) in initio videatur habu- 
isse, quod a MSto Alex. exhi- 
betur, ἐκλεῖπον παρὰ πάντας τοὺς 
ἀνθρώπους, licet aliter legisse 
videantur tum S. Clemens, tum 
Justinus Martyr, alter Aposto- 
lis σύγχρονος, alter proximus 
apostolico saeculo, et S. Hie- 
ronymus cum Vaticano legerit 
deficiens prae filiis homnwum. 
Unde in Commentariis super 
locum haec habet : *Sin autem 
*non habebat speciem neque 
* gloriam, sed forma ipsius erat 
* ignobilis et deficiens prae filiis 
* hominum, sive ut habetur in 
* Hebraeo, despectus et novissi- 
* anus virorum," [Opp. iv, p. 614 
ed. Vallars.]  Vulgat. Despec- 


(um. οἱ novissimum virorum. 
ἐξουδενωμένος καὶ ἐλάχιστος ἀνδρῶν 
Symmachus. WOTT. 

I. ἐν πληγῇ ὧν καὶ πόνῳ] γο- 
ces καὶ πόνῳ non habentur a 
LXX, neque eas agnoscit Wot- 
tonus in versione sua. 

2. ἀπέστραπται] Prae pudore 
seu ob alapas. HEFELIUS. 

5. εἶναι ἐν πόνῳ] Sic cum LXX 
Arabs. Textus Hebraeus paullo 
aliter, Zt nos reputavimus eum 
plagis affectum, percussum Dei, 
et. humiliatum. | Vulgat. Puta- 
vimus ewm quasi leprosum, et 
percussum. ὦ Deo et. huunilia- 
(wm. Syr. idem, nisi quod 
pro Jeprosum. habet cruciatum. 
Ἡμεῖς δὲ ἐλογισάμεθα αὐτὸν μεμα- 
στιγωμένον, Theod. ἁφήμενον, 1. e. 
lepra affectum, Aquila. ἐν ἁφῇ, 
in lepra, πεπληγότα ὑπὸ Θεοῦ καὶ 
τεταπεινωμένον, Symmach. Unde 
S. Hieronymus, Comment. in 
loc. [Opp. iv, p. 615 ed. Vallars.] 
* Qui vere languores nostros 
*et peccata portavit; et pro 
* nobis dolet, non putative, id 
* egt, τὸ δοκεῖν, ut vetus et nova 
* Haeresis suspicantur ; sed vere 
* erucifixus est. [Vere doluit, 


IO 





AD CORINTHIOS, xvi. 


67 


ejus inhonorata, et deficiens prae filiis hominum. 
Homo est, in plaga positus. οἱ labore, οἱ sciens 
ferre infirmitatem ; quia aversa est facies ejus, 
despecta, et mon meputata. [ste peccata mostra 
portat, et pro nobis dolet ; et nos reputavimus eum 
esse in labore, et in. plaga, et in afflictione. Ipse 
autem, vulneratus est propter peccata mostra, et 
infirmatus est propter iniquitates nostras. — Disci- 
plina, pacis nostrae super ewm, livore ejus nos sa- 
nati sumus. Omnes quasi oves erravimus, homo in 


* dicens in Evangelio, 7'ristis 
* est amma, mea, usque ad mor- 
* tem, Matt. xxvi 38. Et, Nunc 
* amma, mea, turbata est, Joan. 
*xii 27.] Et nos putavimus 
* eum esse immundum, sive 170) 
* dolore, ut LXX transtulerunt, 
*pro quo Aquila et Symma- 
* chus posuerunt/eprosuin, Theo- 
* dotio, f/agellatwm. | Quod aliis 
* verbis Hebraieo idiomate /e- 
* pra, intelligitur, [juxta illud 
* quod in Psalmo xe ro serip- 
* tum est, Zt flagellum non ap- 
* propinquabit tabernaculo tuo. | 
* Et est sensus, Putavimus eum 
* pro peccatis suis a Deo esse 
* percussum, qui humiliatus est 
* propter nos, et cum latroni- 
* bus erucifixus. Pro eo quod 
* Symmachus transtulit ἐν ἁφῇ 
* ὄντα, hoc est, i» lepra, Aquila 
* posuit ἀφήμενον, id est, lepro- 
* sum ; quod multi non intelli- 
* gentes putant relictum, et, alii 
* legunt καθήμενον, id est, seden- 
* tem; WOTT. 

8. παιδεία εἰρήνης ἡμῶν ἐπ᾽ ai- 
τόν] i. e. punitionem et castiga- 
tionem quae nobis debebatur, 
ut paee frueremur, ipse in se 
recepit. COLOM. 

II. παρέδωκεν αὐτὸν ὑπὲρ τῶν 
ἁμαρτιῶν ἡμῶν] LXX habent 


ταῖς ἁμαρτίαις. Hebraeus Tex- 
tus alio modo se habet, sensus 
tamen diversus non est; JZf 
JDomanus fecit occurrere n eum 
iniquitatem. omniwm mostrum ; 
oppressus est, et ipse afflictus 
est, ef mon aperiet os suwm. 
Vulgat. Et posuit Dominus in eo 
iniquitatem. ommum mostrum ; 
oblatus est, quia 4pse volut, et 
non aperuit os suum. Symma- 
chus et Theodotio, ὑπακούων οὐκ 
ἤνοιξε. Hine S. Hieronymus, 
Comment. in locum : [tom. iv, 
616 ed. Vallars.] .. . . * Domi- 
* vus autem posuit in eo iniquá- 
* tatem. omnium, nostrum, sive 
* tradidit ewm, pro. peccatis no- 
stris: ut, quod propter im- 
* becillitatem virium ferre non 
* poteramus, pro nobis ille por- 
* taret, qui oblatus est quia ipse 
* voluit. Non enim necessitate 
* erucem, sed voluntate susti- 
* nuit, dicens in Evangelio, Ca- 
* [icem quem. mhi, dedit Pater, 
* non bibam illum ?... Alioquin, 
* 8i non propria voluntate esset 
* oblatus, qui indicare et prae- 
* dicere poterat proditorem,... 
* poterat eos qui ad se missi 
* fuerant declinare, quibus oc- 
* eurrit intrepidus, et ultro se 
* obtulit, dicens, Qwem quae- 


K 2 


68 


[14 


éc ^ , » , N 
κῶσθαι ovk ἀνοίγει TO 


ee 
ee 
[12 
ee 
eé 
[11 


[17 


* ritis ? qui statim ceciderunt 


retrorsum ; vocem enim prae- 
sentis Dei ferre non poterant. 
* Pulehreque addidit : Zt aon 
* aperuit os suum. Qui dicenti 
* Pilato, JMihi mom loqueris ? 
* noluit respondere. Sive juxta 
* LXX afflictus non aperwit os. 
* Aut. juxta Symmachum et 
* ''heodotionem, ««udiens non 
* aperuit os suum. — Versio Sy- 
riaca ad Hebraeum Textum 
proxime accedit. Justinus Mar- 
tyr legit cum LXX, Κύριος map- 
έδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. 
[Dial c. Tryph. $ 13, p. 113 
ed. BDen.] Neque dubito quin 
ita verterint LXX Interpretes, 
Clementem vero phrasin LXX 
paululum variasse, ut propius 
accederet ad phrasin N. Testa- 
menti, in quo semper legimus 
παρέδωκεν, et παρεδόθη ὑπὲρ ἡμῶν, 
et ὑπὲρ ἁμαρτιῶν ἡμῶν. WOTT. 

2. οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα] lta 
Codex Alexandrinus, at Vati- 
canus exhibet οὐκ ἀνοίγει στόμα 
avTOv. 

3. ἐναντίον τοῦ keipavros] Cod. 
Alex. ἐναντίον τοῦ keipavros ai- 
Cod. Vat. ἐναντίον τοῦ κεί- 
povros ἄφωνος. S. Lueas, Aet. 


€ 


€ 


/ 
TOV. 


S. CLEMENTIS 


^ € ^ [4 ^ EY 99V ^ Ν 
ὑπὲρ TOV αμαρτιῶν μων, καὶ CUTOS διὰ TO Κεκα- 


, L4 , 212 A 
στόμα ὡς προβατον emi 


hy » * € 3 ' 5 , ^ , 
σφαγὴν ἤχθη. καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ Keipavros 
i4 [74 , 5» , S , 5 ^ , 
ἄφωνος, οὕτως ovk ἀνοίγει ro στόμα αὐτοῦ. ἂν 

^ Δ € , , ^ » 5 v ^ 
τῇ ταπεινώσει ἢ κρίσις αὐτοῦ ρθη τὴν yeveav 
^ , e / 5 x ^ ^ e 
αὐτοῦ τίς διηγήσεται ; ὅτι αἰρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἢ 
SN » ^ Ἂς ^ » ^ ^ ^ e 

ζωὴ αὐτοῦ, ἀπὸ τῶν ἀνομιῶν τοῦ λαοῦ μου ἥκει εἰς 
΄ * / N ^ E EY ^ ^ 
θάνατον. Καὶ δώσω rovs πονηροὺς avri τῆς ταφῆς 
^ hy /, , ^ , , ^ 
αὐτοῦ, καὶ TOUS πλουσίους ἀντὶ TOU θανάτου αὐτοῦ" 


e » , » 3 / »«* € , , 5 ^ 
ὅτι ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῴ 


vili 32, ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐὖ- 
τὸν ἄφωνος. 

4. τὸ στόμα αὐτοῦ.] Ita Cod. 
Alex. et S. Lucas. In Cod. 
Vat. deest αὐτοῦ. 

ib. Ἔν τῇ ταπεινώσει] Legunt 
cum LXX Intt. tum S. Lucas 
Act. vii 33, tum 5. Clemens 
hoc in loco, nisi quod ab Evan- 
gelista interponitur αὐτοῦ inter 
τῇ ταπεινώσει et ἡ κρίσις. In 
textu Hebraeo multum alter 
legimus, Je clausura, et de ju- 
dicio sublatus est. — Vulgat. De 
angustia, «c. Syr. E carcere et 
judicio raptus est. "'ertullianus 
[adv. Judaeos ὃ r3,] secutus 
ltalicam, 7» hwmilitate enim 
judicium ejus sublatum est. S. 
Hieronymus in locum [tom. iv, 
618 ed. Vallars.] *.De angustia 
* ef, judicio sublatus est; sive, ut 
* LXX transtulerunt, 4: hwmi- 
* litate judicium. ejus ablatum 
* est, lud significat, quod de 
* tribulatione atque judicio ad 
* Patrem vietor ascenderit ; sive 
* quod Judex omnium, judicii 
*non repererit veritatem ; sed 
*absque ulla culpa, seditione 
* Judaeorum, et Pilati voce 
! damnatus sit: unde admira- 


οι 





AD CORINTHIOS, xvi. 


69 


via. sua, erravit ; et Domnus tradidit eum propter 
iniquitates nostras, et ipse propter afflictionem non 
aperit os suum. Sicut ovis ad. victimam, ductus est, 
et sicut agnus coram, tondente mutus, sic non 
aperit os. In hwmilitate judicium ejus sublatum 
est ; generationem ejus quis enarrabit 9 Quia. tol- 
litur de terra, vita ejus, ab iniquitatibus populi meti 
ductus est ad mortem. Μὲ dabo smpios pro sepul- 
tura, ejus, et divites pro morte allius ; quia aniqua- 
tatem. non fecit, neque dolus in ore ejus; et 


*tur Propheta, quod omnium 
* Deus se tradiderit passioni. 
WOTT. 

5. τὴν γενεὰν] Ob ea quae 
subsequuntur, Galleiollius τὴν 
γενεάν non. de mystica aut in- 
enarrabili generatione Verbi ac- 
cipiendum, sed ad literam de 
pravitate ilius temporis homi- 
num putat esse intelligendum. 
DRESSEL. 

6. ὅτι αἴρεται κ. τ. A.] Text. 
Heb. Quoniam abscissus est. de 
terra, viventium, propter. prae- 
varicationem populi mei plaga 
ei. Vulgat. Qwé abscissus est 
de terra, viventium, propter sce- 
lus populi mei percussi ewm. 
Vers. Syr. Nam, succisus est e 
terra. viventiwm, et ex. iniquis 
populi inei appropinquarunt ei, 
sive tetigerunt ewm. 'l'heodotio, 
Ὅτι ἀπετμήθη ἀπὸ γῆς ζώντων, 
ἀπὸ ἀθεσίας τοῦ λαοῦ μου ἥψατο 
Symmachus, ᾿Απετμήθη 
γὰρ ἐκ γῆς ζώντων, καὶ διὰ τὴν 
ἀδικίαν τοῦ λαοῦ μου πληγὴ αὐτοῖς. 
Tertullianus [adv. Judaeos ὃ 
10,] veterem Italicam seeutus 
in eitando membro posteriore 
cum LXX verbum verbo red- 
dens, exhibet, 4 facinoribus 
populi mei perductus est ad 


αὐτῶν. 


mortem. 8S. Hieronymus, Com- 
ment. super locum, haee ob- 
servavit: 'Istius igitur, cujus 
* generationem, aut nullus, aut 
*rarus enarrare potest, sublata 
*est vita de terra, ut nequa- 
* quam in terra, sed in coelo 
* viveret. Sive abscissus est de 
* terra viventium, ut impleretur 
* de eo quod seriptum est .... 
* Quodque jungitur, propter sce- 
* lus. populi met percussit. eos, 
*sive juxta LXX ἀπὸ τῶν dvo- 
* μιῶν, &c. duplicem habet sen- 
* sum, ὅσοι: WOTT. 

ἡ. ἥκει εἰς θάνατον] LXX ἤχθη. 
Lectionem  Clementinam, me- 
liorem, judice Grabio, exhibet 
tum S. Justin. M. Apol. i 5r, 
tum Chrysostom. adv. Jud. et 
Gent. quod Christus sit Deus, 
$ 4, Opp. i. p. 563 ed. Ben. 

IO. οὐδὲ εὑρέθη δόλος κ. τ. À.] 
Sie Cod. Alex. At a Vaticano 
exhibetur ὅτι ἀνομίαν οὐκ ἐποίη- 
σεν, οὐδὲ δόλον ἐν τῷ στόματι αὐ- 
τοῦ. S. Cyprianus habet, [adv. 
Judaeos ii. 15] | Quia facimus 
non fecit, neque insidias n ore 
suo. Bed ante eum Tertullianus 
[adv. Judaeos ὃ 11] Quia scelus 
mon fecit, neque dolus 4n ore 
ejus inventus est. Justinus Mar- 


70 


S. CLEMENTIS 


, ^ ΓΑ , 
* στόματι αὐτοῦ" καὶ Κύριος βούλεται καθαρίσαι 


* αὐτὸν τῆς πληγῆς. 


“ ἡ ψυχὴ ὑμῶν ὄψεται σπέρμα μακρόβιον. 


» Ν ^ Ἂν e , 
Eav δῶτε περὶ ἁμαρτίας, 


Καὶ 


Li » ^ N ^ , ^ ^ 
* Kupios βούλεται ἀφελεῖν ἀπὸ τοῦ πόνου τῆς ψυχῆς 


éc 5 ^ ^ , ^ ^ QN , ^ /, 
αὐτου, δεῖξαι αὐτῷ φῶς, καὶ πλασαι Ty συνέσει, 


^ , 3 , ^ ^ 
* δικαιῶσαι δίκαιον εὖ δουλεύοντα πολλοῖς, καὶ τὰς 


«ς € 7 , ^ » 3 /, 
QAO DT LOS αὐτῶν QUTOS QXVOLO€L. 


^ ^ 5 hy 
Διὰ τοῦτο QUTOS 


éc , , Ν ^ , ^ ^ 
κληρονομήσει πολλοὺς, καὶ τῶν ἰσχυρῶν μεριει 


^ 5 » ὯΝ , , , e 
4 σκῦλα. ἀνθ᾽ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ 


tyr [Apol. 1 51] οὐδὲ εὑρέθη δό- 
λος (S. Cyrillus οὐδὲ δόλος εὑρέθη) 
ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ. Lectionem 
Clementinam confirmat ipse Pe- 
trus Apostolus, apud quem le- 
gimus [Ep. 1. ii 22] ὃς ἁμαρτίαν 
οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν 
τῷ στόματι αὐτοῦ. Hebraeus Tex- 
tus habet, eo quod njuwriam 
mon fecit, neque fuat, dolus 4n 
ore ejus. Vulgat. Eo quod 4ni- 
quitatem mon fecerit, neque fu- 
erit dolus 4n ore ejus. S. Hie- 
ron. Comment. super locum 
haee habet; * Iste pro eujus 
* sepultura ac morte impii divi- 
* tesque sunt traditi, iniquita- 
* tem non fecit, neque dolus est 
* in ore ejus; WOTT. — Lectio 
illa quam e S. Cyrillo profert 
Wottonus non exstat in Com- 
ment. in Esaiam lib. V, tom. 1, 
Opp. ii. p. 749 ed. Aubert. Lu- 
tet. 1638. 

I. kai Κύριος βούλεται καθα- 
ρίσαι κ. τ. λ.] Heb. et Syr. Zt 
Dominus vult. contundere ewm, 
Jecit eum aegrotare. — Vulgat. 
Et voluit. Dominus | conterere 
eum n infirmitate. Syr. versio 
cum Hebraeo textu consentit. 
S. Hieronymus, Comment. su- 
per locum, haec habet, *Juxta 
* Hebraicum hie sensus est : si 


* posuerit pro peccato animam 
* suam ille quem Dominus con- 
'terere voluit, sive mundare, 
* videbit semen  longaevum, 
* quod seminavit in bona terra. 
/ Juxta LXX hoc dicitur : Ὁ 
* vo&, propter quorum peccata 
* filius Dei est ductus ad mor- 
* tem— si volueritis agere poe- 
' nitentiam, et pro peccatis ve- 
' stris offerre sacrificium  pla- 
* eens Deo—videbit anima ve- 
*stra semen longi temporis, 
* ipsum Dominum Salvatorem." 
WOTT. 

2. τῆς πληγῆς] Ita eum Cod. 
M$to Mill. Wott. Gall. Hefel. 
et Dresselius. Caeteri cum Ju- 
nio ταῖς πληγαῖς. MSti lectio- 
nem exhibent LXX Cod. Alex. 
ἀπὸ τῆς πληγῆς, et sic legitur 
hic locus Prophetae apud Justi- 
num M. Dial. e. Tryphon. $ 13. 
Herzogius, ZI wollte der Herr 
von. Leiden befreien. 

ib.'Eàv δῶτε Ita Cod. MStus, 
non δῶται, quam lectionem, à 
Wottono in contextu datam, e 
Justino M. defendit Gallandius. 
Editor autem ipse Cantabrigi- 
ensis existimat librarium, ut 
alibi saepissime, hoc. quoque in 
loco scripsisse AI pro E; et 
Cod. Alex. a Gallandio allega- 





AD CORINTHIOS, xvi. "l 


Dominus vult mundare eum a plaga. Si dederitis 
pro peccato, anima, vestra, videbit. semen. longae- 
vum. .Et vult Dominus auferre de dolore animam 
ejus, ostendere ei lucem, et formare intelligentia, 
Justificare justum bene servientem anultis ; et pec- 


cata, eorum, dpse portabit. 


Propterea (pse possi- 


debit multos, et fortium dividet spolia, pro eo quod 
tradita, est ad. iortem anima, ejus, et in. iniquis 


tus non habet δῶται in Esai. liii 
IO, sed δῶτε, quam lectionem 
ante oculos habuerunt et Hiero- 
nymus et Cyrillus. 

3. ὄψεται] In. Codice MSto 
€ VETAI. 

ib. Kai Κύριος βούλεται ἀφελεῖν 
x. τ᾿ .] LXX eodem modo, quo 
ἃ Clemente hoc in loco habe- 
tur, legunt. Hebraeus textus 
longe aliter, Videbit semen, pro- 
longabit dies, et voluntas Do- 
mini in anam ejus prosperabi- 
tur. Propter laborem. animae 
suae videbit, satwrabitur, 4n 
scientia, sua, justificabit. justus 
servus meus qmwultos.  Vulgat. 
Videbit semen | longaevum, | et 
voluntas Domini in, manu ejus 
dirigetwr. Pro eo quod. labo- 
ravit anima ejus, videbit, et. sa- 
bwrabitur : 4n scientia, swa jus- 
tificabit ipse justus servus meus 
anwultos. Versio Syriaca, Ut vi- 
deret semen, et. prorogaret. dies, 
et voluntas Domini 4n. manu 
ejus prosperaretur : et e labore 
animae suae videret, et. scientia 
satwraret, atque justificaret jus- 
Los : servus erit multorum. '"Ter- 
tullianus habet: Zt Deus vo- 
luit. eximere a, morte. animam 
ejus. [adv. Judaeos ὃ 11.] Καὶ 
Κύριος βούλεται ἀφελεῖν ἀπὸ ToU 
θανάτου τὴν ψυχὴν αὐτοῦ: pro 
ἀφελεῖν ἀπὸ τοῦ πόνου τῆς Ψυχῆς 


αὐτοῦ. S. Hieronymus hunc 


locum ita explicat : * Vult enim 
* Dominus auferre de dolore 
* animam ejus ... et ostendere 
ei lucem, ut omnes per se vi- 
deat illuminatos. Et formare 
intelligentia, subauditur eum, 
propter quem descenderit Spi- 
ritus sententiae et intellectus, 
* et justificare justum qui bene 
* multis servierit. Non enim 
* venit, ut ministraretur ei, sed 
* ub ministrare ...... Et no- 
* tandum, quod non justificatus 
* sit (ut de iniquo justus fieret) 
* sed justus justificatur, non ut 
inciperet esse, quod non erat ; 
sed ut, quod erat, omnibus 
* appareret. Iste justus pro ini- 
quis passus est, ut omnes nos 
* offerret Deo. WOTT. 

5. πλάσαι] πλῆσαι, Grabius, 
de Vitis LXX  Interpretum. 
[b. 39.] HEFEL. 

9. ἀνθ᾽ ὧν παρεδόθη x. τ. λ.]} 
Ita exhibetur a LXX Intt. at 
habetur paullo aliter ab Hebraeo 
Textu, Pro eo quod effudit 4n 
mortem, animam suam. Vulgat. 
Pro eo quod tradidit in mortem 
animam suam. M. Cyprianus, 
[adv. Judaeos ii 15,] Propterea 
quod. tradita est ad mortem ani- 
ma ejus. S. Hieronymus in lo- 
cum, [tom. iv, 623 ed. Vallars.] 
* Propterea accipiet gentes plu- 
*rimas, qui venit praedicare 
* captivis remissionem, et capti- 


€ 


et Sancto- 
rum vetusti 
temporis. 


72 


S. CLEMENTIS 


ςς 5, ^ & ^ . f| 5 / lY 3 CX e 
αὐτοῦ, καὶ τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη, καὶ αὐτὸς ἀμαρ- 


(( 


“ τῶν παρεδόθη." 


ἐς , , /, » , e /, 5 , ,» 
αὐτὸν, σωσάτω GUTOV, OTL θέλει avrov. 


πων καὶ ἐξουθένημα λαοῦ. 


» ^ 5 , -N Ν νὴ € / 3 
τίας πολλῶν ἀνήνεγκεν, καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας av- 
, , Ν 
Καὶ πάλιν αὐτὸς φησιν, *'Eyo 


δέ εἰμι σκώληξ, καὶ οὐκ ἄνθρωπος, ὄνειδος ἀνθρώ- 


/ " νά » 
με, ἐξεμυκτήρισάν με, ἐλάλησαν ἐν χείλεσιν, ἐκί- 


, »- / e ’ὔ 
νῆσαν κεφαλὴν. ἤλπισεν ἐπὶ Κύριον, ῥυσάσθω 


Ὁρᾶτε, 


ἄνδρες ἀγαπητοί, τίς ὁ ὑπογραμμὺς ὁ δεδομένος ἡμῖν" 


5 Ν « (a D » /2 , , 
εἰ yap ὁ Kvopws οὕτως ἐταπεινοφρονησεν, TL ποιη- 


e ^ e [4 ἊΝ ^ ἣν ^ /, 5 ^ 
σομεν ἡμέις OL ὑπὸ TOV ζυγὸν TS χάριτος αὐτου δι 


^ 5 , 
αὐτοῦ ἐλθόντες ; 


, ; d 
IZ. Μιμηταὶ γενώμεθα κἀκείνων, οἵτινες ἐν δέρ- 


*yam prius a Diabolo atque 
* Daemonibus duxit captivita- 
* tem, et dedit eam dono homi- 
* nibus. atque credentibus ; quia 
* tradidit in mortem animam 
* suam, et cum sceleratis, sive 
* iniquis reputatus est.' WOTT. 

I. καὶ τοῖς ἀνόμοις] kai ἐν rois 
ἀνόμοις ΤΙΧΧ et Justinus M. 
Apol. 151. ΑΑὐ ibid. 50, μετὰ 
τῶν ἀνόμων. 

2. καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας] Eo 
modo habetur a LXX Intt. καὶ 
διὰ τὰς ἁμαρτίας Alex. (ἀνομίας 
Vat.) αὐτῶν παρεδόθη. Sed in 
Hebraeo Textu legimus: οὐ prae- 
varicatoribus ntercedet. — Vul- 
gat. et pro transgressionibus ro- 
gavit. S. Cyprianus, [adv. Ju- 
daeos ii r5,] propter facinora 
illorwm traditus est. S. Hiero- 
nymus ita cum LXX Intt. lo- 
eum explicat: * Vere enim re- 
* putatus est inter peccatores et 
* iniquos... Tantaeque clemen- 
* tiae fuit, ut pro transgressori- 
* bus, immo pro persecutoribus 
' guis rogaret in cruce, et di- 


* ceret, Pater, ignosce illis, 
* quod enim faciunt nesciunt. 
WOTT. 

3. Kai πάλιν αὐτός φησιν] ai- 
rós, ?pse, scil. Christus. SAN- 
CROFT. Vide infra, $ 22 ad 
lnit. kai yàp αὐτὸς προσκαλεῖται 
ἡμᾶς. 

6. ἐλάλησαν ἐν χείλεσιν] Ita 
legit Clemens cum LXX Intt. 
Textus Hebraeus, emattent in 
labio. Versio S. Hieronymi, 
ex Hebraeo facta, demittunt la- 
biwm. WOTT. 

ἡ. ἤλπισεν ἐπὶ Κύριον]! Eo- 
dem modo habetur ab Intt. 
LXX, in Verss. Syr. et Vulgat. 
necnon in Evangelio S. Mat- 
thael, xxvii 43. Exhibet no- 
bis Textus Hebraeus, Volve vel 
verte te ad Dominum. — Versio 
S. Hieronymi : cozfugit ad. Do- 
qnum. WOTT. 

0. τίς ὁ ὑπογραμμὸς] Vide 
supra notata ad ὃ 5, p. 30]. 2. 

IO. ei yàp ὁ Κύριος οὕτως éra- 
πεινοφρόνησεν] Sie Augustinus, 
Tract. 25 in Johan. col. 221, 


Πάντες οἱ θεωροῦντές 5 


AD CORINTHIOS, xvii. 


19 


reputatus est: et ?pse peccata multorum. tulit, et 


propter iniquitates eorum. traditus est. 


Et rursus 





idem dicit, Ego «utem. sum, vermis et non homo, p. xxi 


opprobrium. hominum, et abjectio plebis. 


Omnes 


videntes me, deriserunt ane, loquuti sunt labiis, 


moverunt caput. 


Speravit in. Domino, eripiat 


eum, salvum faciat ewm, quoniam vult eum. 
Videtis, viri. dilecti, quale nobis exemplar sit pro- 
positum ; 51 enim Dominus ita se humiliavit, quid 


faciemus nos, qui sub jugum ejus gratiae per ipsum $ 


venimus ? 


XVII. Imitatores simus eorum qui in caprinis t 


[491 tom. iii ed. Ben.] «Quid 
*superbis, homo? Filius Dei 
* propter te humilis factus est. 
* Puderet te fortasse imitarl 
*humilem hominem: saltem 
* imitare humilem Deum.' Id. 
Ps. xviii, col. 99, [87, tom. iv.] 
* Jam tandem erubescat homo 
* esse superbus, propter quem 
*humilis factus est Deus. 
BOIS. *Nomen ὁ Κύριος in- 
*signitum articulo, et simpli- 
* eiter positum, altius quiddam 
* humano fastigio sonat ; nec ad 
* ereaturam convenit uti neque 
* quod jugum gratiae ipsius 
* vocat." Petavius, Theol. Dogm. 
tom. 11, Praef. 11 $ 7. Vide su- 
pra, p. 16 l. 1, et infra, $ 33. 

ib. τί ποιήσομεν] Ita Cotel. 
Coust. Russel. Hefel. et Dres- 
selius. Caeteri, librarium pres- 
sius qnam sapientius secuti, 
ποιήσωμεν. Apud Cod. MStum 
ne vestigium quidem exstat par- 
ticulae οὖν quam Wottonus in 
nota sua interposuit ante ποιή- 
σομεν. 

1I. δ αὐτοῦ] Hae voces non 
leguntur in Edd. ante Wotto- 
num, non tam Junii, ut videtur, 


VOL. I. 


quam typographorum oscitan- 
tia; agnoscuntur enim in ver- 
sione ejus, necnon a Wakio. 

12. ἐλθόντες] Ita proculdubio 
legendum, uti in omnibus Edd. 
si Junium et Maderum excipias, 
apud quos exhibetur scriptura 
MSti plane mendosa, EA60N- 
ΤΟΣ. Α librario nostro saepis- 
sime permutantur € et O. 

I3. οἴτινες ἐν δέρμασιν κ. τ. À.] 
Hie locus ex xi ad Hebraeos 
desumptus est, prout tota haec 
narratio de fide et obedien- 
tia Patriarcham : similitudinem 
sensuum et verborum, quam 
Patres inter Epistolam ad He- 
braeos et hane Clementis esse 
dixerunt, ex hoe loco et aliis 
facile deprehendere potest dili- 
gens et attentus lector. Cle- 
mens Alex. Strom. iv [ὃ 17, 
p. 61o ed. Potter.] addit καὶ 
τριχῶν καμηλείων πλέγμασι. J UN. 
Clemens Alex. τὸ, Δι᾿ ὑπομονὴν 
καὶ πίστιν ἐν δέρμασιν αἰγείοις 
x. T. Δ. subnectit τῷ, Διὰ πίστιν 
φιλοξενίαν ἐσώθη 'PaàB ἡ 
πόρνη. Praetermittit autem ea 
omnia quae inde sequuntur, viz. 
a $12 ad $ 17. Hinc Ano- 

L 


s 
Kat 


6—8. 


S. Matt. 


Xxvll 43. 


14 


S. CLEMENTIS 


, (] ^ , , 
μασιν αἰγείοις καὶ μηλωταῖς περιεπάτησαν, κηρύσ- 


Χ » ^ ^ , AU 7 
σοντες τὴν ἔλευσιν τοῦ Χριστοῦ" λέγομεν δὲ ᾿Ηλίαν 


/ y 
"EAweué, ἔτι δὲ καὶ 


πρὸς τούτοις καὶ τοὺς μεμαρτυρημένους. 


Ἰεζεκοὴλ τοὺς προφήτας. 


Ἔμαρτυ- 


ρήθη μεγάλως ᾿Αβραάμ, καὶ φίλος προσηγορεύθη τοῦ 
Θεοῦ, καὶ λέγει, ἀτενίζων εἰς τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ, 


^ ^ fd Á 
ταπεινοφρονῶν, “Ἐγὼ δέ εἰμι γῆ καὶ σποδὸς." Ἔτι 


δὲ Ν ς σὰ “ , - 
€ και περι Io οὕτω γεγραπται 


nymus [Edv. Bernard] hoe in 
loco observavit, Haec junxit, 
* Clemens Alexandrinus, p. 516, 
*eum ὃ 9 hujus Epistolae, et 
* rectissime. Quanta Interpo- 
* Jator addidit? sed hoc facinus 
* Hieronymum ipsum latuit in 
* Com. ad Esaiam. Haec qui- 
dem junxit Clemens Alex. cum 
$ 9 pro more suo, qui in ci- 
tando pro arbitrio suo alia con- 
trahit, alia fusius tradit, alia 
tollit, alia interponit, sibique 
accommodat ; qui vero inde ar- 
guit, interpolatam fuisse hoc in 
loco Epistolam B. Clementis, 
neque Romanum, neque Alex- 
andrinum Clementem — probe 
novit; et dum Hieronymum 
inscitiae insimulavit, ipse insci- 
tiae suae, et fastus hypercritici 
dedit insigne specimen ; lecta 
enim fuit publice in Ecclesia 
haec Epistola paene ad Hiero- 
nymi tempora, adeo ut locus 
esse haud potuerit hujusmodi 
fraudi : neque alius quisquam 
fuit perspicacis magis ingenii, 
et acuminis critici, quam Hie- 
ronymus : eadem etiam fraus 
latuit Photium, si interpolata 
fuerit haec Epistola ante Hie- 
ronymum. Liceat igitur Àno- 
nymo per me frui commento 
suo ; vix enim alium quemquam 
trahet i in suas partes, praecipue 


« [o9 ἦν δίκαιος. 


quum haec propius accedant ad 
Epistolam ad Hebraeos, quam 
ea quae a Clemente Alexandrino 
habentur; neque abhorreat ab 
hujus more quae ab ipso citan- 
tur in compendium ducere ; ne- 
que alius locus sit, qui hoc fa- 
cilius admittat. Operae igitur 
pretium esse duco totum, sicut 
ab Alexandrmo habetur, lectori 
simul exhibere : ᾿Ατενίσωμεν οὖν 
εἰς τοὺς τελείως λειτουργήσαντας 
αὐτοῦ τῇ μεγαλοπρεπεῖ δόξῃ. — Aá- 
βωμεν "Evox, ὃς ἐν ὑπακοῇ δίκαιος 
εὑρεθεὶς μετετέθη. Καὶ Νῶε, ὃς 
πιστεύσας διεσώθη" καὶ ᾿Αβραάμ, 
ὃς διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν φίλος 
Θεοῦ, πατὴρ δὲ τοῦ Ἰσαὰκ προση- 
γορεύθη. Διὰ φιλοξενίαν καὶ εὐσέ- 
βειαν Λὼτ ἐσώθη ἐκ Σοδόμων. Διὰ 
πίστιν καὶ φιλοξενίαν ἐσώθη Ῥαὰβ 
ἡ πόρνη. Δι’ ὑπομονὴν καὶ πίστιν 
ἐν δέρμασιν αἰγείοις, καὶ μηλωταῖς, 
καὶ τριχῶν καμηλείων πλέγμασιν 
περιεπάτησαν κηρύσσοντες τὴν βα- 
σιλείαν τοῦ Χριστοῦ: λέγομεν δὲ 
Ἠλίαν καὶ ᾿Ελισσαῖον, ᾿Ιεζεκιήλ τε 
kai ᾿Ιωάννην, τοὺς προφήτας. ed. 
Oxon. p. 610. WOTT. 

3. Ἐλισαιέ] Cod. MStum se- 
cutus sum. Edd. cum Clemente 
Alex. Ἐλισσαῖον. 

4. καὶ τοὺς μεμαρτυρημένους.] 
i. e. etiam eos qui in Scriptura 
praeclaris elogiis atque testi- 
moniis ornati sunt. Vid. Act. 


e 





AD CORINTHIOS, xvii. το 


et ovinis pellibus adventum Christi praedicantes Hebr. xi 
: : : ne : 37- 
cireumierunt, Eliam dicimus, et Elisaeum, et Eze- A. vii zz. 


chielem prophetas, et cum his, eos qui praeclarum 


testimonium consequuti sunt, 
insigni ornatus fuit, et amicus Dei vocatus fuit, Ex xli 8, 
qui dibus Dei defixis oculis aspiciens in hum 
tate dixit, Ego autem sum terra et cinis. 
terea et de Job sie scriptum est: Job erat justus, oc dul 


vi 3, et Hebr. xi 2.  Partici- 
pium μεμαρτυρημένους sic accipi- 
endum esse, non autem de iis 
intelligendum, qui mortis illud 
genus quod Martyrium dicitur 
subierunt, quae mox sequuntur 
satis apte videntur declarare. 
BOIS. Vide sis infra, $ 18, 
et Ignat. ad Philad. ὃ 1x. Οἱ 
Euseb. H. E. 1 4, Πάντας δ᾽ ἐκεί- 
νους δικαιοσύνῃ μεμαρτυρημένους. 
Sie D. Johannes, Ep. III r2, 
Δημητρίῳ μεμαρτύρηται ὑπὸ máv- 
Tov. Hermas, Past. III v 2, 
“ἢ quod tam plenum testimonium 
* Domini sul assecutus fuisset." 

5. καὶ φίλος προσηγορεύθη ToU 
Θεοῦ] Memoratur a S. Jacobo 
de Abrahamo, quod φίλος Θεοῦ 
ἐκλήθη, ài 23. hespexerunt pro- 
culdubio, tum S. Jacobus, tum 
$. Clemens, ad II Paralipom. 
XX 7, ᾿Αβραὰμ τῷ ἠγαπημένῳ cov. 
(ubi ed. Complut. habet Ἀβραὰμ 
τῷ φίλῳ cov.) vel Esai. xli 8, 
᾿Αβραὰμ, ὃν ἠγάπησα, pro quo 
Symmachus ᾿Αβραὰμ τοῦ φίλου 
μου. In utroque loco Text. He- 
braeus et Vulgat. exhibent ani- 
ci. Citavit haee ex Romano 
Clemens Alexandrinus : prae- 
termisit autem ἀτενίζων eis τὴν 
δόξαν τοῦ Θεοῦ, caeteraque pro 
usitato ilius more immutavit. 
Apud illum enim, pro Ἔμαρτυ- 
ρήθη μεγάλως ᾿Αβραάμ, kai φίλος 
προσηγορεύθη τοῦ Θεοῦ, legimus 


Ὃ γάρ τοι φίλος Θεοῦ διὰ πίστιν 
ἐλευθέραν κληθεὶς ᾿Αβραάμ.  Pe- 
tivit sane vocem κληθείς ex Epi- 
stola S. Jacobi. Pro λέγει ταπει- 
vójpev vel razewodpovóv, apud 
Clem. Alex. legitur οὐκ ἐπήρθη 
τῇ δόξῃ, μετριοπαθῶν δὲ ἔλεγεν. 
ΠΘΊΕΙΣ 

ἢ: ταπεινοφρονῶν] MS. ex- 
hibet£ TAHEINO$9sPONQON, unde 
posterius 9N redundare ex- 
istimo; adeo ut legendum sit 
ταπεινόφρων, quod aptius con- 
sentit cum analogia et Syntaxi 
Graecae linguae, in qua duo 
participia rarius concurrunt abs- 
que copula. WOTT. . Wottono 
adstipulatur Gallandius. Atta- 
men ταπεινοφρονῶν habemus su- 
pra $ τό, infra $ το, et saepis- 
sime permutantur O et Q9. 

8. Ἰὼβ ἦν δίκαιος . τ. .] Haec 
paullo aliter a Clemente quam 
a LXX Intt. habentur, apud 
quos legimus [in Cod. Alex.] 
ἄμεμπτος, δίκαιος, ἀληθινός, θεο- 
σεβής, ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς πο- 
νηροῦ πράγματος. [in Cod. Vat. 
ἀληθ. ἄμ. δίκ. θεοσεβής,] Clemens 
Alex. [Strom. iv 17,] in citan- 
do hoc loco non discedit a Cle- 
mente Romano, nisi quod pro 
ἔτι δὲ καὶ περὶ ᾿Ιὼβ οὕτω γέ- 
γραπται habeat περί τε τοῦ ᾿Ιὼβ 
οὕτως γέγραπται, et ante θεοσεβής 
ex LXX inserat xa. Quum 
S. Pater hoe in loco Jobum me- 


L2 


Abraham elogio I " Paral. 


1: S. Jacob. 


Pr Q,e- Gen. xviii 


70 


S. CLEMENTIS 


ec Ν x , [4 , , , “4. 
καὶ ἄμεμπτος, ἀληθινὸς, θεοσεβῆς, ἀπεχόμενος απὸ 


ςς Ν Lee 5» 
7TT&VTOS κακου 


» » 5 ^ e ^ - 
ἀλλ᾽ αὐτὸς ἑαυτοῦ κατηγ͵ ορῶν 


εἶπεν.) ** Οὐδεὶς καθαρὸς ἀπὸ ῥύπου, ἐὰν καὶ] μιᾶς 


* ἡμέρας ἡ ζωὴ αὐτο[ῦ] 


ςς “ ^ Sus. » 
ὅλῳ [τῷ oikQ| αὐτοῦ 


Movo5s “πιστὸς ἐν 


ἐκλήθη, καὶ διὰ τῆς [ὑπη- 


ρε]σίας αὐτοῦ ἔκρινεν ὁ Θεὸς [λαὸν αὐτοῦ ᾿Ισραὴλ) 


dium inter Abraham et Moysen 
colloeet, satis constat eum ha- 
buisse Jobum Moyse antiqui- 
orem. Cum $8. Clemente sensit 
Chrysostomus, qui in Homil. 
de Laudibus Paul haec habet: 
Τίνα ἄν τις μετὰ τὸν "lof ékmAa- 
γείη ; τὸν Μωῦσέα πάντως. vol. 
viii p. 35 ed. ὅν. Jobum 
medium inter Josephum οὗ 
Moysen collocat S. Chrysosto- 
mus , Josephus autem, quum 
filius fuerit Jacobi nepotis A- 
brahami, tertius fuit ab Abra- 
hamo, a quo Jobus quintus fu- 
isse existimatur prognatus de 
Esavo: vid. quae habentur in 
fine libri Job à Graecis Bibliis. 
WOTTON. 

2. ἀλλ᾽ αὐτὸς ἑαυτοῦ karmy [ορῶν] 
Multo aliter legimus in Clem. 
Alex. [Strom. iv 17,] Οὗτος 6 
νικήσας OU ὑπομονῆς τὸν πειρά- 
σαντα, καὶ μαρτυρήσας, καὶ μαρ- 
τυρηθεὶς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, ὃς ταπει- 
νοφροσύνης ἀντέχεται, καὶ λέγει" 
οὐδεὶς κι τ. 4. Haec igitur de 
suo inseruit, quo ea quae se- 
quuntur sibi accommodaret ; 
neque hoc ab ipso alienum est : 
hine legimus paullo infra, ἰσχνό- 
$ovos kai βραδύγλωσσος φωνὴν 
Κυρίου διὰ γλώσσης ἀνθρωπίνης 
διακονῆσαι, quae verba neque 
Moysis sunt, neque Clementis 
Romani. Hinc Strom. v, [ὃ το] 
legimus καὶ γὰρ ὀφείλοντες εἶναι 
διδάσκαλοι διὰ τὸν χρόνον, φησίν, 
ὡς ἂν ἐγγηράσαντες τῇ διαθήκῃ τῇ 


παλαιᾷ, πάλιν χρείαν ἔχετε τοῦ δι- 
δάσκειν ὑμᾶς---πᾶς γὰρ ὁ μετέχων 
γάλακτος ἄπειρος λόγου δικαιοσύ- 
vis" νήπιος γάρ ἐστι, τὰ πρῶτα 
μαθήματα πεπιστευμένος" τελείων 
δέ ἐστιν ἡ στερεὰ τροφὴ κ. τ. À. 
Quod si hane licentiam sibi in- 
dulserit in eitandis Sacris Scrip- 
turis, nemo miretur, si eadem 
usus fuerit quum versetur circa 
scripta Viri Apostolici. WOTT. 

3. εἶπεν] Ita se legisse diserte 
testatur Wottonus. Ego qui- 
dem inter xargy . . . . et οὐδείς 
nihil conspicere potui Edd. 
omnes praeter Russel. Gall. He- 
fel. et Dresselium, exhibent 
λέγει, quam lectionem literis 
miniatis descripserat Junius, 
perinde ae si nihil hie exsti- 
tisset in Cod. MSto. 

1b. ἐὰν καὶ] μιᾶς] Junius cum 
Clemente Alex. legit οὐδὲ €; 
neque a vero absimile est eo 
modo scripsisse ipsum Clemen- 
tem, quem secutus fuit Alexan- 
drinus, et Origenes ejus disci- 
pulus Alexandrinum ; legit enim 
Origenes haud semel οὐδὲ εἰ ; 
quum vero hoe in loco in MSto 
Codice lacuna sit, adeo ut nihil 
certi inde constare possit, lego 
eum vulgatis LXX Editionibus, 
et Codicibus optimae fidei, ἃ- 
lexandrino et Vaticano, ἐὰν xat. 
Dicitur autem apud Jobum in- 
terrogative. WOTT. | Cod. Vat. 
μία ἡμέρα. Cum Wottono facit 
Boisius, qui in apographo suo 


AD CORINTHIOS, xvii. 





TI 


sine crimine, veraz, colens Dewm, abstinens ab 


omni malo: sed ille seipsum accusans dicit : Nemo Job. xiv 
5L NE : : LE SET EMO 
mundus « sorde, etsi vita. ejus unius diei fuerit. Nan.xii ;. 


Moses fidelis in tota ejus domo vocatus est, et per 
ejus ministerium judicavit Deus populum ejus 
Israel per plagas et supplicia; verum ille honore 


legerat, .... ἀπὸ ῥύπους, οὐδὲ 
μιᾶς... . Eamdem formam ῥύ- 
πους exhibet Junius ; et neutro 
quidem genere hane vocem 
dixit Hippocrates ; τυρὸν αἴγειον 
ὀπτᾷν περιξύσας τὸ ῥύπος kal τὴν 
ἅλμην. de Muler. Morb. 1 65, 
tom. vii p. 765 ed. Charter. 
necnon Gregorius Naz. rà róv 
ψυχῶν pomo. Orat. xvi, tom. i 
p. 263 ed. Paris. 1630. Millius 
legit εἰ καί.  Cotelerius lectoris 
arbitrio permittit eligere quid 
velit, vel οὐδὲ ei vel οὐδ᾽ ἄν, vel 
ἐὰν καί, vel denique κἄν. οὐδ᾽ ἄν 
legebat Const. Apost. scriptor. 
ii 18. Hunc locum e libro Job 
ab Origene quadragies citatum 
fuisse testatur Wallus, Zistory 
of Infant-Baptism, 1, 122. 

4. πιστὸς ἐν ὅλῳ] Epistolam 
ad Hebraeos adducit, S Pauh 
nomine non apposito, sicut et 
infra, ὃ 36. Vid. Routh. Rel. 
Sacr. 1 422. 

5. [ὑπηρε] σίας} Hane lectio- 
nem, ad oram libri a Colom. 
Frey. et Coustantio datam, in 
contextum  admiserunt  Wott. 
Hefel. et Dresselius. ^ Caeteri 
cum Junio, προστασίας, per ejus 
praefecturam. 

6. [λαὸν αὐτοῦ Ἰσραὴλ] La- 
cunam hanc explevi ad Millii 
mentem, qui τῶν μαστίγων kai 
τῶν αἰκισμάτων interpretatur de 
plagis illis quas in deserto tule- 
runt Israelitae. Wottonus,quem 
sequuntur Hefelius et Dresse- 
lius, reposuit ἔκρινεν ὁ Θεὸς Αἴ- 


γυπτον, eamque lectionem stre- 
nue defendit, argumentis nixus 
hisce; primum, lacunam non 
esse nisi circiter sex aut septem 
literarum ; deinde, in hoc MSto, 
propria regionum, civitatum, et 
virorum nomina saepius con- 
tracta legi ; denique ἔκρινεν... 
διὰ μαστίγων eodem modo dic- 
tum esse quo τῆς περιχώρου 
πάσης κριθείσης διὰ πυρός supra 
$ 1r. Lacunae magnitudinem 
quod spectat, infirmo argumen- 
to nititur vir doctus ; chasma 
enim hoc ad finem lineae ex- 
stat; et in lineis claudendis li- 
brarius noster plerumque li- 
teris minutioribus et gradatim 
decrescentibus utitur, ideoque 
conjectura tantum adsequi pos- 
sumus quot literae olim hiatum 
talem expleverint ; certum vero 
numerum literarum quae vel 
nimia vetustate vel pergame- 
nae eorrosione perierint capere 
omnino non licet. Compendia 
scripturae quidem complura ex- 
hibet Codex Alexandrinus ; nus- 
quam autem, quantum e Woidii 
et Baberi Prolegomenis colli- 
gere possum, reperitur exem- 
plum hujus in voce Αἴγυπτος 
breviationis quam indicat Wot- 


tonus ; Auzrov scil vel Αστον. 
Davisius, ex eo quod subdit B. 
Pater Mosis responso, patere 
censet neque ad Aegyptiorum 
plagas, nec ad eas quas in de- 
serto subierunt Israelitae respi- 
cere Clementem, et reponen- 


78 


S. CLEMENTIS 


^ ^ ,ὕ ^ , 3 qtew 
δια τῶν μαστίγων καὶ τῶν [αἰκιἰσμάατων αὐτῶν" 


ἀλλὰ κἀκεῖνος] δοξασθεὶς μεγάλως οὐκ ἐμ[εγα]- 


λορρημόνησεν, ἀλλ᾽ εἶπεν, 


dk τῆς] βάτου χρημα- 


τισμοῦ αὐτῷ διδοίμε]νου, “ Τίς εἰμι ἐγώ, ὅτι με 


c /, 
* 7réum es] ; 
* yAccaos." 


«ςς » Ν 3 iN /, ,5 
aruis ἀπὸ κύθρας. 


dum credit ἔκρινεν ὃ Θεὸς TON 


IZA ΛΥ͂ΣΑΙ τῶν μαστίγων. Sin 
vero Gallandium audias, chas- 
ma istud sie sanabis, ἔκρινεν ὁ 
Θεὸς AYZAI TON ISA διὰ τῶν 
μαστίγων, ut sensus sit, decre- 
visse Deum eruere e captivitate 
Aegyptiaca Israelem dum fla- 
gellis et contumeliis acrius pre- 
mebatur. Ex his variis con- 
jecturis quae emendatio magis 
placeat eligant lectores. Hoc 
saltem liquet, lectionem Juni- 
anam, ἔκρινεν ὁ Θεὸς ῥύσαι τὸν 
Ἰσραὴλ ἀπὸ τῶν μαστίγων, quam 
exhibent Edd. omnes ante Wot- 
tonum, quam retinet Russelius, 
nequaquam stare posse. Prima 
enim post ὁ Θεός litera, vel Δ 
vel A, adhue exstat; et prae- 
positio διά non ἀπό legitur in 
Cod. M$to. 

2. ἐμ [eya] λορρημόνησεν) Cod. 
MS. wu. sine p ge- 
minato : cf. $ 6, p. 32 l. 8. 


4. διδο[ ue ]vov] Ita Cod. MStus, 
non δεδομένου, uti in libris Wot- 
toni et Gallandi. 

6. ᾿Εγὼ δέ εἰμι x. τ. .] De hoc 
loco, quum nusquam in Penta- 
teucho reperiatur, pro me re- 
spondeat Chrysostomus, Hom. 
vii in I ad Corinthios: [tom. x 
p- 53 ed. Ben. ] Kai ποῦ γέγρα- 
πται ταῦτα ; λέγεται γὰρ γέγρα- 
ᾧθαι. καὶ ὅταν μὴ διὰ τῶν ῥημάτων, 


ἐγὼ δέ εἰμι ἰσχνόφωνος καὶ βρ[α]δύ- 
Καὶ πάλιν λέγει, *'Eyo δέ εἰμι 


ἀλλὰ δὶ αὐτῶν τῶν πραγμάτων 
κείμενα ἢ [ὡς] ἐπὶ τῶν ἱστοριῶν" ἢ 
ὅταν τὸ αὐτὸ μὲν νόημα κείμενον ἢ, 
μὴ ἐπ᾽ αὐτῶν δὲ τῶν ῥημάτων, ὡς 
ἐνταῦθα : et paullo infra, ἢ εἰκὸς 
καὶ γεγράφθαι ἐν βίβλοις, kai ἠφα- 
νίσθαι τὰ βιβλία, καὶ γὰρ πολλὰ 
διεφθάρη βιβλία, καὶ ὀλίγα διε- 
σώθη, καὶ ἐπὶ τῆς προτέρας αἰχμα- 
λωσίας, καὶ τοῦτο δῆλον ἐν ταῖς 
Παραλειπομέναις. et Hom.ix in 
Matth. [tom. vii p. 135] ubi 
eadem eisdem fere verbis ha- 
bentur. Josephus [Christianus ; 
ap. Galland. xiv, p. 55,] etiam 
in Hypomnestico, cap. 120, re- 
censet rà μνημονευόμενα ἐν ταῖς 
γραφαῖς βιβλία ὡς ὄντα, οὐχ εὑρι- 
σκόμενα δέ, JUN. Non est opus 
talibus apologiis, quando com- 
pertissimum 510, non omnia 
quae dixerant viri saneti scrip- 
tis Veteris Testamenti mandari, 
magis quam quae Dominus 
noster gessit et locutus est, de 
quibus ait Johannes, eap. ult. 
si scribantur per singula, &c. 
Quin et Auctor ad Hebraeos, 
xi 21, huie ipsi Mosi verba 
attribuit, quae non magis quam 
haec in Pentateucho comparent. 
Nullibi enim dicentem audimus 
ἔκφοβός εἰμι kai ἔντρομος.  In- 
terea tamen, utcunque alibi de- 
siderentur haec verba, saltem 
videntur occurrere Psalm. exix 
83, Ego fui sicut olla 4n fumo, 


AD CORINTHIOS, xvi. 


79 


magno affectus, non est grandia loquutus, sed 
quum ex rubo oraculum Divinum ei daretur, Quis Exod. ii 
sum ego, dixit, ut me mittas? gracili voce et tarda 


lingua | sum. 
vapor. 


quamquam versio LXX aliud 
quiddam profiteatur ; [ὅτι éye- 
νήθην ὡς ἀσκὸς ἐν πάχνῃ] unde, 
lice& Mosi jure tribui non pos- 
sint, Davidi fortassis, de quo 
statim mentio habetur, de facili 
restituentur. hem serio pensi- 
tanti dubitatio non levis subo- 
ritur, locum hunc librarii injuria 
luxatum, ita posse reponi: Τί 
δὲ εἴπωμεν ἐπὶ τῷ μεμαρτυρημένῳ 
Δαβίδ, πρὸς ὃν εἶπεν ὁ Θεός, “ εὗ- 
* pov ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν μου, 
* Δαβὶδ τὸν τοῦ Ἰεσσαί, ἐν ἐλαίῳ 
᾿Αλλὰ καὶ 
* ἐγὼ 

καὶ 


* αἰωνίῳ ἔχρισα αὐτόν." 
αὐτὸς λέγει πρὸς τὸν Θεόν, 
“ δέ εἰμι ἀτμὶς ἀπὸ χύτρας." 
* πάλιν λέγει, * ἐλέησόν με ὁ Θεός, 
&c. Βαξοπάθσπη quidem est, 
periodum hane non aliter apud 
Clementem Alex. quam hie ha- 
beri; sed qui pespexerit qua 
licentia utatur Clemens Alex. 
Strom. iv. 17, in laudando hoc 
nostro, nimirum quasi ex no- 
minis praerogativa de suo ubi- 
que ageret, adeo illum non tes- 
tem genuinae lectionis citabit, 
ut corruptae potius insimulan- 
dum censeret. ^ Adnotare in- 
super licebit voces has reperiri 
Hos. xii 3, licet enim nunc 
temporis legatur, ὡς ἀτμὶς ἀπὸ 
δακρύων, aut (ut alia exemplaria) 
ἀκρίδων, quasi ex voce ΠΣ : ta- 
men Theodotion et MS. Alex. 
ἐκ καπνοδόχης, et D. Hieronymus 
e fumario reddidere: certe hic 
nullo sensu legitur sive ἀκρίδων 
sive δακρύων ; et verisimile pro 
χύτρας librarii errore nunc ha- 


Et rursus dicit, Ego sum ollae 


ber. FELL.  Petita haec fu- 
isse ex aliquo libro Ecclesia- 
stico, vel indubitata traditione 
ad Apostolos dimissa, unde et 
S. Paulus videtur hausisse ἔκ- 
doBós εἶμι καὶ ἔντρομος, facile 
credam. ΥὙἹΧΣ autem possum 
mihi persuadere, librarium haec 
de loco suo movisse, aut Cle- 
mentem Alex. eum ita errantem 
secutum fuisse, aut ipsum eo 
modo verborum ordinem im- 
mutasse, ut, quae Davidis sunt 
Moysi tribuerentur; quum ea 
quae apud Psal cxix ab He- 
braeo Textu habentur, vix con- 
cilientur eum iis quae apud 
Clementem legimus. | Neque 
magis verisimile est, petiisse 
haec S. Patrem ex textu Heb. 
Hoseae, eaque Moysi attribu- 
isse ; eo enim in loco nihil a 
propheta de Moyse habetur, 
neque adeo constat eum, Ro- 
manus quum fuerit, legisse tex- 
tum Heb. citat enim ubique 
versionem LXX quae ab initio 
habuit ἀκρίδων, non autem δα- 
κρύων, quod vulgo habetur, ne- 
que καπνοδόχης, quod irrepsit 
in Cod. Alex. ex Theodotione, 
sicut ex Hieronymi Comment. 
in locum constabit : *Quaerimus 
* autem quare LXX pro fuma- 
* rio, quod 'Theodotio transtulit 
* καπνοδόχην, locustas nterpre- 
*tati sunt. Apud Hebraeos 
* locusta, et. fumariwm. iisdem 
* scribitur literis, pro quo A- 
* quila καταράκτην, Symmachus 
* foramen, interpretati — sunt. 





II, dy 10; 


David ex- 
emplum 
humilitatis. 


80 


S. CLEMENTIS 


IH'. Τί δὲ εἴπωμεν ἐπὶ τῷ μεμαρτυρημένῳ Δαβίδ ; 


N ^ 5 € 6 , ἐς Eé » ὃ Ν ^N 
σρος ov €umrev o €os, vpov «v pe κατὰ τὴν Καρ- 


N ^ 
* δίαν μου, Δαβὶδ τὸν τοῦ ᾿Ιεσσαί, ἐν ἐλέει αἰωνίῳ 


(ςς » , , 5» 
€xpua a QUTOV. 


, N s ^ s Ν 
Αλλὰ καὶ αὐτὸς λέγει πρὸς τὸν 


Ν 5 ἊΝ , € hy ^ N / 37) , 
Θεὸν, **'EAéga0v με ὁ Θεὸς κατὰ τὸ μέγα ἐλεὸς aov, 


N , , 
τὸ ἀνομημὰ μου. 


, , ^ , , 
vucnans εν τῷ κρίνεσθαι σε. 


Ν N ἈΝ “ ^ ^ 5 , 
καὶ κατὰ TO πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον 
, Ἂς ^ ^ , 5 ^ ^ 
Ert πλεῖον πλῦνον με ἀπὸ τῆς 
5» /, ^ » Ν ^ € / , 
ἀνομίας μου, καὶ ἀπὸ τῆς ἀμαρτίας μου καθα- 
, e) N 5 , 5 X , 
pucov ue' ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ 
e e , , /2 7 , τὰ , EY 
7 ἁμαρτία μου ἐνώπιον μου ἐστι διαπαντὸς. Σοὶ 
Z e hY ^ ^ 5 , , » , 
povo «prov, καὶ TO πονηρὸν ἐνώπιον σου ἐποί- 


: e ^ ὃ ^ , ^ , NS 
σα O7JcS «v ικαιωθῇς εν τοις Aoyots 9 OU, και 


᾿Ιδοὺ γὰρ ἐν avo- 


ee , à» e SA DTDNG / ΠΣ / e 
μιαις συνε ηφ Ὧν. Και ἐν αἀμαρτιαᾶις ΕΚΙσσῆσε que ἢ 


WOTT.  Cogitavi aliquando, 
annon forte hoc ex Psalmo xc 
qui Mosen auctorem agnoscit, 
desumptum sit, ubi multis ad- 
hibitis comparationibus fluxam 
et transitoram hominis con- 
ditionem pulcherrime depingit 
Moses, quae in hane brevem 
et proverbialem summam for- 
mamque a Clemente essent con- 
tractae. FREY. Cotelerius, 
Hefelius, Hilgenfeldius censent 
acceptum textum ex Apoery- 
pho quodam libro desumtum 
fuisse. Davisio nomina Μωῦσῆς 
et 'Qogé non multum a se invi- 
cem distare videntur, ideoque 
suspicatur Hoseae locum xiii 3 
in mentem Clementi venisse. 
Clerieus gravissimum mendum 
subesse omnino putat, et pro 
ἀτμὶς ἀπὸ κύθρας, ex conjectura 
reponit ἄναυδος ἀπὸ μήτρας, mwu- 
tus h. e. balbus ab «tero. | Gal- 
landio magis arridet sententia 
Fabricii, qui putat hoc dietum 


desumtum quidem vel ex Ps. 
exix, vel ex Hos. xiii 3, sed non 
referendum ad Mosen ; nam, 
inquit, quum 5S. Clemens post 
verba Mosis ex Exod. i2 et 
iv τὸ subdit καὶ πάλιν λέγει, non 
Mosen quidem sed alium Sa- 
crum Seriptorem respexit. 

p. 78. 7. κύθρας.] Ita Cod. 
MStus, enallage Ionica pro x$- 
τράς, ut κιθών pro χιτών. Edd. 
omnes praeter Wott. Hefel. et 
Dresselium, χύτρας. 

I. Τί δὲ εἴπωμεν κ. τ. λ.] Cle- 
mens Alexandrinus τῷ, ἐγὼ δέ 
εἶμι ἀτμὶς ἀπὸ χύτρας subjicit Θεὸς 
γὰρ ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, τα- 
πεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν. — Dein se- 
quitur, Ναὶ μὴν καὶ Δαβίδ, ἐφ᾽ οὗ 
μαρτυρῶν ὁ Κύριος λέγει: Εὗρον 
ἄνδρα κ. τ. 4. WOTT. 

3. ἐν ἐλέει αἰωνίῳ] Cod. ΜΗ. 
ENEAAIEI, uti mox EAAIOS, AI 
pro E posito ut passim apud 
Codices vetustiores. Clemens 
Alex. Strom. iv. 17, p. 611, ha- 





AD CORINTHIOS, xvii. 


81 


XVIII. Quid autem de Davide, qui egregium 


testimonium obtinuit, dicemus? de quo loquutus 


est Deus, Jnveni homanem secundum. cor meum, m Ixxxix 
Davidem Jesse filium, in misericordia sempiterna i 1 Sm. xiii 
unzi eum. Ipse vero dicit ad Deum, Miserere Aden 
mei, Deus, secundum magnam aisericordvam tuam, 5. 
et secundum. qvultitudinem miserationum tuarum 11: 


dele iniquitatem. eom. — Amplius lava me ab 
iniquitate mea, et à, peccato meo munda me; quo- 
niam, iniquitatem meam ego cognosco, et peccatum 
mewn, coram, me est semper. — Tibi soli peccavi, et 
malum. coram, te feci ; ut justificeris in sermonibus 
tuis, et vincas quum. judicio dasceptas. | Ecce enim 
in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis con- 
cepit me mater mea. Ecce enim veritatem dilexisti; 


bet ἐν ἐλαίῳ ἁγίῳ, et sic Codex 
noster, neenon Editiones Aldina 
et Complutensis. In Cod. Vat. 
Sie quoque Ps. 


"EAatov καὶ κρί- 


ἐν ἐλέει ἁγίῳ. 
ci τ, Cod. Alex. 
σιν ᾷσομαί σοι, Κύριε. —Vulgat. 
oleo sancto meo. B. Hierony- 
mus, Comment. in Esai ἵν, 2» 
misericordia, sancta, wnad eum, 
ubi Wottonus pro saneta legen- 
dum esse censet sempiterna ; 
*jnit enim comparationem in- 
*ter pactum et promissa tum 
* Legis tum Evangelii, quorum 
*ila temporanea, haec sempi- 
* terna." 
IO. Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον] Inter 
. . διαπαντός. οὗ Σοὶ μόνῳ 
ἥμαρτον inserit Clemens Alex. 
[Strom. iv 17, p. 611,] ἔπειτα 
τὴν οὐχ ὑποπίπτουσαν Νόμῳ ai- 
νιττόμενος ἁμαρτίαν, γνωστικῶς με- 
τριοπαθῶν, ἐπιφέρει: Σοὶ κ. τ. À. 
WO'TT. 
12. ὅπως ἂν δικαιωθῇς x. τ. X.] 
Citantur haee ex LXX, neque 


VOL. I. 


facile adeo concilianda videntur 
cum Hebraeo Textu, praecipue 
in posteriore membro. | Eadem 
a S. Paulo habentur cap. iii 
Epistolae ad Romanos, neque 
Apostolus in iis citandis vel 
minime discedit a lectione LXX 
Interpretum. Hebraeus Textus 
ita se habet, U£ justus sis im 
loquendo te, mundus sis in judi- 
cando te. Syriaca Versio, nec- 
non utraque Latina, cum LXX 
convenit. Vulgat. Ut justifice- 
vis 4n, sermonibus tuis, et vincas 
cum judicaris. S. Hieronymi, 
Ut justificeris im sermonibus 
tuis, e vincas cum. judicaberis. 
WOTT. κρίνεσθαι pro judicio di- 
sceptare frequentant. LXX Intt. 
Conf. S. Matt. v 40. Seriptores 
Classici ejusdem significationis 
exempla praebent, e. g. Ari- 
stoph. Nub. 66, Thucyd. iv 122. 

I4. συνελήφθην] Cod. MStus 
ZYNEAHM4eOHN. Vid. supra 
P. 501. 5. 

M 


$2 


&6 


[11 


[11 


ee 


ee 


ec 


[74 


"vs 
e 


S. CLEMENTIS 


/, » ^ ^ 5 , 5» ^ : N 
μητὴρ μου.  lóov yap ἀλήθειαν ἠγάπησας τὰ 
y ΄ ^ 5. 7 ΄ 
ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου ἐδήλωσάς 

^ ε , 
μοι. Ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ, kai καθαρισθήσομαι" 
΄ NA AE ^ 1? , » 
πλυνεῖς με, καὶ ὑπερ χίονα λευκανθήσομαι. Ακου- 

^ y , 
τιεῖς με ἀγαλλίασιν καὶ εὐφροσύνην, ἀγαλλιά- 

3 ^ /, 3 , M 
σονται ὀστᾶ τεταπεινωμένα. Αποστρεψον τὸ 

/ , ^ e ^ ΄ 
προσωπὸν gov ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου, κα]ὶ] πάσας 
^ 7 » / / ^ 
τὰς ἀνομίας μου ἐξάλειψον]. Καρδίαν καθαρὰν 

» » ἐν « , ^ ^ 5 ^ » , 
κτίσον ἐν ἐμοὶ] ὁ Θεός, καὶ πνεῦμα evOes ἐγκαί- 

^ 5 / 

M» ἀπορρίψῃς με 
EE Y E 7, x Y - s d / 
ἀπὸ TOU προσώπου σου, [καὶ τὸ [[ἰνεῦ]μα τὸ Ayuov 
3 , ^ 
Αποδὸς μοι τὴν 


5 ^ 5 L4 
VULG OV ἐν τοὶς ἐγκάτοις μου. 


^ , /, E) 5 ^^ 
cov μὴ ἀντανέλῃς ἀπ᾿ ἐΪμοῦ. 
ἀγαλἰ[λίασιν τ]οῦ σωτηρίου σου, καὶ πνεύματι 
€ ^ , / /, b] / SN 
[ἡγεμο]νικῷ στήρισον με. Διδαΐξω ἀνόμους τὰς 
« , * 5 e 3 , 3 / 
ὁδούς σου, kai a|cefei]s ἐπιστρέψουσιν ἐπί 
[Ῥῦσαί(] με ἐξ αἱμάτων, ὁ Θεός, ὁ Θεὸς 

/ , / [4 ^ , 
ἰσωτ]ηρίας μου: ἰ[ἀγαλλ)ιάσεται ἡ γλῶσσά 
Κύριε, τὸ στόμα 


σε. 


μου 
, 5 ^ N 5 , 
a|v]o(&es, καὶ τὰ χείλη μου ἀναγ] γ]ελεῖ τὴν αἴνεσίν 


σ 5 5 , / »! » € 
Or. εἰ ἠ[θἸέλησας θυσίαν, ἔδωκα ἀν" ὁλο- 


^N /, 
τὴν ἰ[δικ]αιοσύνην cov. 


σου. 
/, » » , , ^ ^ ^ 
καυτώματα ovk εὐδοκήσεις. Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα 
’ὔ , ἊΣ NS 
συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην Kai Tera- 


/, € IN 5 , , »» 
πεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουθενώσει. 


2. τὰ κρύφια τῆς σοφίας σου 
ἐδήλωσάς μοι.] Ita LXX Inter- 
pretes et Versiones omnes, etiam 
Hieronymi. Aliter se habet Tex- 
tus Hebraeus. WOTT. 


4. πλυνεῖς] IIAYNIEIS Cod. 
MS. 
6. ὀστᾶ reramewepéva] Tta 


LXX. Eundem sensum prae- 
bent tum Vulgat. tum Vers. 
Syriae. In textu Hebraeo paul- 


lo aliter legimus, Eaxswtabunt 
ossa, quae contrivisti. Cum He- 
braeo consentit Versio Hiero- 
nymi. WOTT. 

9. kai πνεῦμα εὐθές] Ita Cod. 
MStus, sicut et apud LXX. Ita 
Wottonus quoque, Galland. He- 
fel. et Dresselius. Caeteri Edd. 
εὐθύ. — Neutrum εὐθές legitur 
etiam II Sam. xix 18, et in Sap. 
Bal. ix 9. 


οι 


T 
Oo 


I5 








AD CORINTHIOS, xvin. 89 


incerta οἱ occulta sapientiae tuae amanifestasti nihi. 
Asperges me hyssopo, et iundabor ; lavabis me, 
et super mivem, dealbabor.  Auditui meo dabis 
gaudium et laetitiam ; exsultabunt ossa humiliata. 
Averte faciem tuam à peccatis meis, et omnes tni- 
quitates meas dele. Cor mundum crea in me, 
Deus; et spiritum. rectum innova, in visceribus 
meis. Ne projicias me a facie tua, οἱ Spiritum 
tuum Sanctum ne auferas a ne. Redde mhi lae- 
titiam, salutaris tui, et spiritu principali confirma 
me. Docebo iniquos vias tuas, et impw ad te 
convertentur. | Libera me de sanguinibus, Deus, 
Deus salutis meae ; exaltabit lingua mea justitiam 
tuam. | Domine, os aeum. aperies, et labia. aea 
annuntiabunt laudem tuam. | Quoniam, si voluisses 
sacrificium, dedissem, utique ; holocaustis non. de- 





lectaais. 


Sacrificium Déo spiritus contribulatus, 


cor contritum et humiliatum Deus non despiciet. 


IO. ἐν rois ἐγκάτοις μου.] Cod. 
M$Stus ENKATOIS, 

ib. ἀπο[ρρί] ψης] Lacuna duas 
tantum literas capit. Vid. su- 
pra notata ad vocem ἐμεγαλορη- 
μόνησεν ὃ τῇ, p. 78 1]. 2. 

II. ἀπὸ τοῦ προσώπου] Arti- 
culus τοῦ, quem, Junium secuti, 
Editores omnes praeter Wott. 
Galland. Hefel. et Dresselium 
omittunt, legitur in MSto et 
apud LXX. 

13. πνεύματι [ἡγεμο]νικῷ] Colo- 
mesius interpretatur, ;nente per- 
turbationibus 4mperante ; He- 
felius, Spiritu. qui carni im- 
perat : Dathius, Animusque ad 
obedientiam. promptus sustentet 
e. Versio Vulgata exhibet, 
Et Spiritu principali confirma 
me. 


14. στήρισον] Sic se habet 
Cod. MS. et sic Wott. Gall. 
Hefel. et Dresselius ; non vero 
ut in caeteris Edd. et apud 
LXX στήριξον. Formam recen- 
tiorem στήρισον exhibent Codd. 
27, 56, recensionis Holme- 
sianae. Vide supra p. 56 ]. 2, 
atque ibi notata. Infra $ 33 
Cod. MS. habet ἐστήρισεν. 

18. τὸ στόμα pov [ἀν]οίξεις] 
Hodierna LXX versio τὰ χείλη 
pov ἀνοίξεις kai τὸ στόμα μου k. T. À. 
Clementinae tamen lectioni fa- 
vet S. Ambrosius, Ós meum 
aperies et. amnuntiabit. laudem 
tuam. Epist. xlii, n. 4, ed. 
Jen. GALLAND. 

23. ἐξουθενώσει.) LXX ἐξου- 


δενώσει. 


M 2 


84 S. CLEMENTIS 
. , ^ , 5 , [74 
Novis ar- IO. Τῶν τοσούτων οὖν koi rotovrov οὕτως με- 
gumentis, ὦ ΄ N / s NT * ^ 
Dei sapien- μαρτυρημένων TO ταπεινόφρονον καὶ τὸ ὑποδεες διὰ 
ia, 


EN € ^ 5 , e ^ 5 ^ Ν ^ X « ^ 
της ὑπακοῆς; OU μονον ἡμᾶς, ἀλλα καὶ τὰς πρὸ ἡμῶν 
Ν , , » / 
γενεὰς βελτίους ἐποίησεν, rovs τε καταδεξαμένους 
hj / ^ , / ^ 3. 
τὰ λόγια αὐτοῦ ἐν φόβῳ kai ἀληθείᾳ. ἸΙολλῶν οὖν 

, , , /, 
καὶ μεγάλων καὶ ἐνδόξων μετειληφότες πράξεων, 
» ^ 3 SN. SN 3 » ^ ὃ , e ^ 
ἐπαναδράμωμεν ἐπὶ rov ἐξ ἀρχῆς παραδεδομένον ἡμῖν 
^ , , / 5 7A , ^ , 
τῆς εἰρήνης σκόπον, καὶ ἀτενίσωμεν εἰς τὸν πατέρα 
Ἂν ^ , , ^ ^ 
kal κτιστὴν τοῦ σύμπαντος κόσμου, καὶ ταῖς μεγα- 
» M € £ » ^ ^ ^ 
λοπρεπέσι καὶ ὑπερβαλλούσαις αὐτοῦ δωρεαῖς τῆς 
, , , / ^ Ξ » 5, ^ 
εἰρήνης εὐεργεσίαις τε κολληθῶμεν᾽ ἴδωμεν avrov 
^N ΄ ^ , , ^ » ^ 
κατὰ διάνοιαν, kai ἐμβλέψωμεν τοῖς ὄμμασι τῆς 
^ , Ν , , ^ / , 
ψυχῆς εἰς ro μακρόθυμον αὐτοῦ βούλημα" νοήσωμεν 


^ , € , ^ ^ x , 5 ^ 
πῶς ἀόργητος υπάρχέει πρὸς πασᾶν Τὴν Κτισιν αὐτου. 


et ordine in 


/ e , Y ex , » ^ 7 : 
erdach — K. Ot οὐρανοὶ τῇ διοικήσει αὐτοῦ σαλευόμενοι ἐν 
"RS TATE, e ΄ QUAL eg € / N N x 
Benuptosne εἰρηνῃ ὑποτασσονται avTQ. Ἡμέρα τε καὶ νὺξ τον 


2. τὸ ramewódpovov] Ita Cod. 
MS. Edd. τὸ ταπεινόφρον. Vide 
supra $ 17, p. 74 1.7: 

3. ἀλλὰ καὶ] Librarius scrip- 
810 AMAASKAL, homoioteleuto in 
ἡμᾶς... τάς deceptus. 

4. καταδεξαμένους] Litterula 
mutata legendum καταδεξομένους 
in futuro. Ita et superiores, et 
praesentes, et posteros, ut par 
est, memorat. DAVIS. Conjec- 
turam Davisii comprobat West- 
cottus, Zntroduction to the Study 
of the Gospels, 385. 

5. τὰ λόγια αὐτοῦ) Sic S. Poly- 
carpus, in Ep. ad Philipp. $ 7, 
τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. 

ib. Πολλῶν οὖν x. τ. λ.] Vi- 
detur S. Pater hoc loco imitatus 
fuisse epistolam ad Hebraeos, 
ΧΙ I, τοσοῦτον ἔχοντες περικεί- 


μενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων,. 
δ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκεί- 
μενον ἡμῖν ἀγῶνα. HEFELIUS. 

6. πράξεων] Junius, Fellus, et 
Colomesius mallent παραδειγμά- 
rov, quibus lubens adsentitur 
Wottonus ; nihil tamen mutat. 
Codicis MSti lectionem tuetur 
Davisius, cui satis commode 
dici videtur nos harum πράξεων 
participes esse factos, quod ea- 
rum memoriam prodiderit $. 
Seriptura. 

Itc κολληθῶμεν] Teneamus pa- 
cem aeque firmam ac ea in re- 
rum natura tenetur. HEFEL. 

I2. τοῖς ὄμμασι τῆς Ψυχῆς] 
Infra $ 57, τὰ γόνατα τῆς καρδίας 
ὑμῶν. Conf. Euseb. H. E. i 2, 
καθαροῖς διανοίας ὄμμασι. Origen. 
c. Celsum, lii 14, μετὰ τὴν ἐναν- 


5 





AD CORINTHIOS, xix, xx. 85 


XIX. Talium igitur et tantorum, qui tam cla- 
rum elogium consequuti sunt, humilitas et per 
obedientiam subjectio, non tantum nos, sed et 
ante nos generationes meliores reddidit, eos nempe, 
qui in timore et veritate ejus eloquia susceperunt. 
Quare multorum magnorumque et illustrium ex- 
emplarium participes facti ad pacis scopum nobis 
ab initio traditum recurramus ; aec totius mundi 
parentem et creatorem diligenter intueamur, atque 
ilius magnificis et exsuperantibus pacis donis et 
benefactis firmiter adhaereamus. | Cogitatione con- 
templemur eum, et mentis oculis longanimam ejus 
voluntatem intueamur : quemadmodum clementem 
se praebeat erga omnem creaturam suam, consi- 


deremus. 


XX. Coel per ejus gubernationem commoti, in 
pace ilh subjieiuntur; dies etiam et nox, nullo 


θρώπησιν ἀεὶ εὑρίσκεται τοῖς ἔχου- 
σιν ὀφθαλμοὺς ψυχῆς ὀξυδερκεστά- 
rovs. tom. 1 p. 456 ed. Den. 

14. πῶς ἀόργητος] Harmoniam 
mundi, cap. xx, instituens, cle- 
mentem se praebet Deus erga 
omnem creaturam. HEFEL. 

I5. σαλευόμενοι] Patricius Ju- 
nius emendat μὴ σαλευόμενοι, ad 
lectionem MSti sollicitandam 
hoe maxime motus, quod Chry- 
sostomus in Comment. ad Psal. 
exlviüi, ὃ 2, haec habet: ἐννό- 
σὸν γοῦν πόσος αἰών, kai οὐδὲν 
συνεχύθη τῶν ὄντων᾽ οὐ θάλαττα 
τὴν γῆν ἐπέκλυσεν, οὐχ ἥλιος τόδε 
τὸ ὁρώμενον κατέκαυσεν, οὐκ οὐ- 
pavós παρεσαλεύθη x. τ. ^. Junio 
asseutitur Colomesius.  Davi- 
sius vocem σαλεύεσθαι indicare 
censet jactationem ex motu 
quodam turbido factam, ideo- 


que suspicatur syllabam repe- 
titam excidisse, veramque lec- 
tionem esse τῇ διοικήσει αὐτοῦ οὐ 
Codicis MSti lec- 
tionem proculdubio veram du- 
cunt Millius et Wottonus, atque 
sic intelhgunt: motus corporum 
coelestium a Deo ita attempe- 
rari ut de cursu suo illa neuti- 
quam discedant. ^ Locum ita 
vertit Grassius, Les cieua sowmis 
«ua loiz de sa providence, rem- 
plissent en paix leurs àmpétu- 
euses révolutions.  Davisl ta- 
men sententiam nescio quo- 
modo confirmare videntur Ser- 
vatoris nostri verba, αἱ δυνάμεις 
τοῦ οὐρανοῦ σαλευθήσονται, f. 
Matt. xxiv. 29, et loca paral- 
lela, S. Marc. xiii 25. S. Luc. 
xxi 26. Cf. Ep. ad Hebr. xii 


"* , ^ * , 
27. iva μείνῃ τὰ μὴ σαλευόμενα. 


, 
σαλευόμενοι. 


titis, pacem 
etconcordi- 
am suadet. 


86 . $. CLEMENTIS 


» [4 » » ^ , , ^ 5 
τεταγμένον vm αὐτοῦ δρόμον διανύουσιν, μηδὲν ἀλ- 
7 / [74 , ^ , 5 » 
λήλοις éeuroót[C ovra. "Huos re kai σελήνη, ἀστέ- 

A ^ ^ , ^ , [4 
[ρ]ων τε χοροί, κατὰ τὴν διαταγὴν [αἸὐτοῦ ἐν ὁμο- 
νοίᾳ δίχα πάσης [π]αρεκβάσεως, ἐξελίσσουσιν [το]ὺς 

t X 7) p , 

5 , 5 ^ [4 , ^ ^ 

ἐπιτεταγμένους αὐτοῖς ὁρισμοὺς. ΤῊ κυοφοροῦσα, 
A SN , ^ ^ , ^ 3 
κατὰ TO θέλημα αὐτοῦ τοῖς ἰδίοις καιροῖς τὴν παν- 
^ 5 74 ^ /, Ν ^ ^ 
πληθὴῆ ἀνθρώποις τε koi θηρσίν, καὶ πᾶσιν τοῖς 
5 2M 31 50A , , ΄ /, ^ 

οὖσιν €T αὐτὴν ζῴοις ἀνατέλλει τροφὴν, μὴ διχο- 

^ N ^ ’, ^ , 
στατοῦσα μηδὲ ἀλλοιοῦσα TL TOV δεδογματισμένων 

€ , 5 ^ , , 5 , hy , 
v αὐτοῦ. ᾿Αβύσσων τε ἀνεξιχνίαστα, καὶ νερτέρων 
5 , ^ 5 ^ J. , 
ἀνεκδιήγητα κρίματα τοῖς αὐτοῖς συνέχεται προστα- 
^ , ^ » , , ^ V 
γμασιν. 'To κύτος τῆς ἀπείρου θαλάσσης κατὰ τὴν 
5» ^ AT , A , 5 
δημιουργίαν αὐτοῦ συσταθὲεν εἰς τας συναγωγὰς, ov 


I. μηδὲν ἀλλήλοις ἐμποδί[ C ] ov- 
ra.] Junius, Fellus, et Colo- 
mesius mallent ἀλλήλαις ἐμποδί- 
ζουσαι. 

4. ἐξελίσσουσιν] Τοσαῦτα γάρ 
ἐστι φῶτα τῆς σελήνης καὶ τοσαύ- 
ταις ἡμέραις τὸν αὑτῆς κύκλον ἐξ- 
ελίττε. — Plutarch. de Iside et 
Osiride, $ 42. 

6. πανπληθὴ] lta in Cod. 
MSto. Apud LXX et Serip- 
tores Alexandrinos » non colli- 
quescit, sed retinetur ; et contra 
nonnunquam colliquescit cum 
sequentibus ubi ex antiqua or- 
thographia id fieri non solet ; 
uti satis docet Sturzius in h- 
bello de Dialect. Maced. et Alex. 
Ρ. 133- 

4. τοῖς οὖσιν ἐπ᾽ αὐτὴν] lta 
cum Cod. MSto Wotton. Gal- 
land. et Hefelius. —Caeteri, Ju- 
nium secuti, τοῖς οὖσιν ἐν αὐτῆ. 

IO. ᾿Αβύσσων τε] Cf. Arnob. 
adv. Gentes, i 28, ' profundas 
* ejus atque inenarrabiles altitu- 
* dines." 


1I. κρίματα] i. e. Conditiones, 
status, dispositiones, ordines, 
τάξεις. Vox κρίμα apud LXX 
et omnes lingua Hellenistica 
utentes late sumitur; ut et 
ΒΩ apud Hebraeos. Vid. II 
Reg. xvii 26, 27, et Sirach. xli 
3, 5, 6. BOIS. Junius, Fellus, 
et Colomesius malunt κύματα. 
[quam lectionem in versione 
sua sequitur Wakius.] Ego a 
fide MSti Codicis minime disce- 
dendum esse puto, nisi facili 
mutatione pro κρίματα legatur 
κλίματα, tractus sive regiones. 
WOTT.  Birrims existimat S. 
Patrem scripsisse κρύμματα. Vox 
quidem insolens Graecis, áva- 
Aoyós tamen efformata ἀπὸ τοῦ 
κέκρυμμαι, ut ἃ κέκριμαι κρίμα. 
Conjicit itaque V. D. κρύμματα 
hie esse χάσματα κεκρυμμένα, 1. e. 
occultas voragines, vel hiatus, 
seu ecessus penitus  abditos. 
Vide sis Cangium in Gloss. v. 
κρύβγειν. GALLAND. Galli- 


ciollio ἢ. 1. κρίματα idem sunt 


σι 





AD CORINTHIOS, xx. 


817 


sibi invicem impedimento, constitutum ab eo cur- 
sum absolvunt. Sol et luna, et siderum chori, 
secundum ejus mandatum, sime ulla transgres- 
sione, in concordia statutos sibi terminos evolvunt. 
Terra gravida, suo tempore, secundum ejus volun- 
tatem, hominibus, feris, et omnibus quae super 
eam sunt animantibus, alimentum in abundantia 
profert, non haesitans, neque mutans quidquam 
eorum quae ab eo decreta sunt. Abyssorum in- 
vestigabilia, et inferorum inenarrabilia judicia eis- 


dem mandatis continentur. 
per ordinationem ejus in cumulos coacervata, repa- Gen. i 9. 


quod κρίσεις, separationes, se- 


gregationes. Praestat κλίματα. 
DRESSEL. Κρίματα: oikovo- 
pía. Suidas. Cum Dresselio 


stat Lipsius, qui vocem κρίματα 
e Rom. ix 33 intrusam fuisse 
suspicatur. Quam correctionem 
simplieissimam sane, Hilgen- 
feldius, parum necessariam re- 
putans, intelhgit Paradisum 
subterraneum, χῶρον εὐσεβῶν, 
$ 5o. Ruchatus conjecturam 
suam, inficetam quidem, χρή- 
para interpretatur ; £outes les 
choses qui se trouvent dams les 
entrailles de la terre. Integram 
sententiam ita vertit Herzogius, 
Jie wnerforschlichen Waltungen 
im der Unterwelt, und die ge- 
heimmnissvollen im den Tiefen 
πάγον ab von seinen. Fügun- 
gen. . Chevaller. £he «wntold 
judgments of the lower world ; 
rectius, the indescribable. 

ib. τοῖς αὐτοῖς] Noltius con- 
jecturam facit τοῖς αὐτοῦ scil. 
Θεοῦ. Bed infra habemus ταῖς 
αὐταῖς ταγαῖς. 

12. Τὸ κύτος τῆς ἀπείρου θα- 
λάσσης] Wottonus in versione 
sua sequitur Pearsonum, qui de 


Moles immensi maris 


hoe loco ita disserit in Praefa- 
tione Paraenetica : * Minus bene 
* transtulit. Junius ;  Zmmensi 
* qwwris profunditas, &c. quod 
* haud perspiceret Patrem an- 
'tiquissimum  Creationem re- 
' spexisse, οὐ LXX Intt. verba 
f usurpasse, quae in Hebraeo 
*non habentur, Gen i 9, Kai 
* συνήχθη τὸ ὕδωρ τὸ ὑποκάτω οὐ- 
f ρανοῦ εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν. 
* Licet enim 5. Dasilius ob- 
* servet haec verba fuisse obelo 
* notata, nee in Hebraeo Co- 
* dice reperiantur, patet tamen 
* ea ad interpretationem LXX 
* pertinere, οὖ ad ipsa 5$. Cle- 
* mentem respexisse. In Pear- 
soni interpretatione minime 
probat Dirrius verba haee xarà 
τὴν δημιουργίαν αὐτοῦ lta reddi 
in ipsa sui creatione, quum 
pronomen αὐτοῦ ad ipsum δημι- 
ovpyóv referendum sit, ad quem 
etiam sequens verbum διέταξεν 
necessario refertur. Vertit igi- 
tur ipse, secundwm  opificium 
ipsius. 

13. συσταθὲν εἰς τὰς συναγω- 
yás] In pericope illa ad quam 
respexit S. Pater, et quam 


88 


. S8. CLEMENTIS 


N ^ ^ Ἂς 
παρεκβαίνει τὰ περιτεθειμένα αὐτῇ κλεῖθρα, ἀλλα 


N " 9. 7 ^ 3. N ef 
καθὼς διέταξεν αὐτῇ, οὕτως ποιεῖ εἰπεν yap, ** ἕως 


éc a o hy ^N 7 ^, » , 
ὧδε ἥξεις, KaL τὰ κυματὰ OOU ἐν σοι συντριβη- 


ςς ᾽» , hj 5 /, » y ^ e » 
σεται. ᾿Ὥκεανος ἀνθρώποις ἀπέραντος, καὶ οἱ μετ 


Hebraeus Textus non agnoscit, 
ita legitur apud LXX Intt. καὶ 
συνήχθη, pro quo Clemens vi- 
detur legisse συνέστη. ^ Voce 
συνίστημι postea in versionibus 
suis usi sunt Aquila et Sym- 
machus, quorum uterque peri- 
copen immediate praecedentem 
ita vertunt, kai συστήτω τὸ ὕδωρ 
τὸ ὑποκάτω ToU οὐρανοῦ. WOTT. 

3. τὰ κύματά σου] In MSto 
KPYMATA, oscitantia librarii 
qui KPIMATA paullo ante scri- 
pserat. 

ib. ἔν σοι συντριβήσεται. Ha- 
bentur haec paullo aliter apud 
LXX Intt. Μέχρι rovrov ἐλεύσῃ, 
καὶ οὐχ ὑπερβήσῃ, ἀλλ᾽ ἐν σεαυτῇ 
συντριβήσεταί σου τὰ κύματα. 
Heb. Textus, Zt hic ponet vm 
elatione fluctus tuos.  Vulgat. 
paullo propius ad LXX, Μὲ ic 
confringes tumentes fluctus tuos. 
Versio Syriaca, Zt hic manebis 
in magnitudine fluctwwimn two- 
vwm. Eodem modo se habet 
Versio Arabica. Symmachus, 
κυμάτων τετάχθω τὸ ἔπαρμα τῶν 
Ἕως ὧδέ σου. WOTT. 

4. 'Oxcavós| Britannicum no- 
strum et Hibernicum mare in- 
telligit Junius, et lectorem ad 
Basilium οὖ Ambrosium re- 
mittit, quorum ille, Hom. 4 in 
Hexaémeron, τὸ 
Βρεταννικὴν νῆσον kai τοὺς éome- 
ρίους Ἴβηρας 
μέγα vocat et πλωτῆρσιν ἀτόλ- 
pyrov: Opp. 1 p. 42 ed. Paris. 
1638, hic sic scribit, “ Quis de- 
* inde sciat, in quantum se illud 


πέλαγος τὴν 


περιπτυσσόμενον, 


* magnum et inausum navigan- 
* tibus atque intentatum nautis 
* fundat mare, quod Britannias 
' frementi includit aequore ?' 
Hexaémeron IÍI ni 15. Gui- 
lielmus Burton Junium sequitur 
et locum Solini profert, * Mare 
* quod Hiberniam et Britan- 
* niam interluit, undosum et in- 
* quietum toto in anno, nonnisi 
* aestivis pauculis diebus est 
'navigabile,  Polyhist. ὃ 22. 
Fellus autem de mare Atlantico 
exponit. 

ib. ἀπέραντος] Ita Cod. MS. 
quam lectionem Clem. Alex. 
Strom. v 12, p. 693 ed. Pot- 
ter. confirmat. Junius et Fel- 
lus mallent ἀπέρατος, uti et Ori- 
genes videtur legisse in Ezech. 
vill 3, Opp. iii p. 422 ed. Ben. 
quem locum Gallandius primus 
inter Clementis Editores indi- 
cavit. Suidas quidem, voc. 'Az- 
haec habet, 'Azéparov: 
ἄπειρον, μέγα, οὗ πέρας οὐκ ἔστιν. 


έρατον, 


Οἱ δὲ μετὰ τοῦ vU γράφοντες ἅμαρ- 
At ei plura scripto- 
rum antiquiorum loca objicit 
Suicerus in Thes. Eccl. in voce. 
Hujus autem S. Patris loci me- 
minerunt praeter Clem. Alex. 
et, Origenem loc. cit. hie iterum 
περὶ "Apxàv 11 ii 6, Opp. 1 p. 
82 ed. Ben. Hieronymus ad 
Ephes. ii 2, Opp. vii p. 571 ed. 
Vallars. qui ab Origene videtur 
sumsisse, necnon Photius Cod. 
exxvi. Clementis verba, ut Co- 
telerio. visum, imitatur Diony- 


sius Alex. ap. Euseb. H. E. vii 


τάνουσιν. 





AD CORINTHIOS, xx. 


89 


gula sibi cireumposita non transgreditur, sed Ps. civ o. 
. . . . Job xxxviii 

prout eis praecepit, ita facit. Dixit enim, /Tuc io, τι. 

usque venies, et im te ipso conterentur fluctus tui, "^" Y ?* 


Oceanus hominibus impermeabilis, et qui trans 


21, Kal ποῖον γένοιτ᾽ ἂν τοῦ πάντα 
καθαίροντος ὕδατος ὕδωρ ἄλλο καθ- 
άρσιον : πῶς ἂν ὁ πολὺς καὶ ἀπέ- 
pavros ἀνθρώποις ὠκεανὸς ἐπιχυ- 
θείς, τὴν πικρὰν ταύτην ἀποσμήξαι 
θάλασσαν ; Idem confert Plinium, 
Hist. Nat. τ 67: *Si1e maria 
*eireumfusa undique dividuo 
* globo, partem orbis auferunt 
* nobis ; nec inde huc, nec hinc 
* illo pervio tractu." 

Ib. oí μετ᾽ αὐτὸν κόσμοι] * Quid 
* possumus de his quae ultra 
*eum (Oceanum) sunt enun- 
* tiare qualia sint ?' inquit Ire- 
naeus [adv. Haer. ii 47, p. 174 
ed. Grab.] locum hunc, ut opi- 
nor, respiciens. MILL. Cita- 
tur hic locus ab Hieronymo in 
Eph. ii 2, [tom. vii p. 571 
ed. Vallars.] qui, opinor, tran- 
scribit Origenis Commentarios ; 
necnon ἃ ipso Origene περὶ 
'Apxàv, II 3, [6, tom. 1 p. 82 
ed. Den.] quo loci nostrum ex- 
ponens ait, Meminit sane Cle- 
* mens Apostolorum discipulus 
* etiam eorum quos ἀντίχθονας 
* Graeci nominarunt, atque alias 
f partes orbis terrae ad quas 
neque nostrorum quisquam 
aecedere potest, neque ex illis 
qui ibi sunt quisquam transire 
ad nos ; quos etipsos mundos 
appellavit, quum ait, Oceanus 
intransmeabilis est hominibus, 
οὐ hi qui trans ipsum sunt 
qwwndi, qui his eisdem. domi- 
matoris Dei | dispositionibus 
gubernantur.  Etinfra; *Ex 
his tamen quae Clemens visus 
est indicare quum dicit, Ocea- 


VOL. I. 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


-^ 


^ 


* quus intransmeabilis est homà- 
* gibus, οὐ hi mundi qui post 
 4psum. sunt; qui post ipsum 
* sunt mundos pluraliter nomi- 
* pans, quos et eadem Dei sum- 
fmi providentia agi regique 
* significat, semina quaedam no- 
*bis hujusmodi intelligentiae 
* videtur aspergere, quo putetur 
* omnis quidem universitas eo- 
'*rum quae sunt atque sub- 
sistunt, coelestium et super- 
* coelestium, terrenorum infer- 
*norumque, unus et perfectus 
* mundus generaliter dici; in- 
* tra quem vel a quo caeteri (si 
*qui ili sunt) putandi sunt 
* continerl, &c.' Primae expli- 
cationl favet Plinius, Hist. Nat. 
vi 22, f Taprobanen alterum 
* orbem terrarum esse, diu ex- 
istimatum est, Antichthonum 
* appellatione. Et postea, * Sed 
* ne Taprobane quidem, quamvis 
* extra orbem relegata, nostris 
* vitiis caret. Mela 1 9, * Quod 
si est alter orbis, suntque op- 
' positi nobis a Meridie An- 
* tichthones.' iii 7, * Taprobane 
* aut grandis admodum insula, 
* aut prima pars orbis alterius 
* Hipparcho dicitur ^ Omitto 
omnium sermone celebratam 
Epistolam Zachariae Papae ad 
Bonifacium Archiepiscopum,qua 
Virgilium presbyterum damnat, 
[A. D. 748] quod alium mun- 
dum aliosque homines sub terra 
esse affirmaret. Quinetiam par- 
tes mundi incognitae, dissitae, 
et ultra Oceanum positae so- 
lent orbes appellari. Sie Seneca 
N 


€ 


€ 


90 . S. CLEMENTIS 


αὐτὸν κόσμοι ταῖς αὐταῖς ταγαῖς τοῦ Δεσπότου ÜLev- 
θύνονται. ἵΚαιροὶ ἐαρινοί, καὶ θερινοί, καὶ peromo- 
ρινοί, καὶ χειμερινοὶ ἐν εἰρήνῃ μεταπαραδιδύασιν ἀλ- 
λήλοις. 


/ , ^ /, , ^ , / , 
λειτουργίαν αὐτῶν ἀπροσκόπως ἐπιτελοῦσιν. | Aévaot 


» γ bI Ν Ν » bj Ν 
Ανέμων σταθμοὶ κατὰ τὸν ἰδιον καιρὸν τὴν 


Ν , € 
τε πηγαί, πρὸς ἀπόλαυσιν καὶ ὑγίειαν δημιουργη- 


θεῖσαι, δίχα ἐλλείψεως παρέχονται τοὺς πρὸς ζωῆς 


ἀνθρώποις μαζούς. 


in Medea, [v. 375] 


Venient annis 
Saecula seris, quibus Oceanus 
Vineula rerum laxet, et ingens 
Pateat tellus, Tiphysque novos 
Detegat orbes, nec sit terris 


Ultima Thule. 
COTEL. 


Neminem nostrum haee mo- 
veant, quae minime displieuere 
primaevis Christianis ; — licet 
enim, trajeeto Oceano, nostris 
temporibus  perspecti fuerint 
tractus illi, qui sunt ultra Ocea- 
num, Veteribus tamen penitus 
ignota fuerunt ea loca, sicut ex 
Origene constat loco modo ci- 
tato, et ex S. Augustino de 
Civ. Dei, xvi 9: *Nimis ab- 
* surdum est, ut dicatur aliquos 
* homines ex hae in illam par- 
* tem, Oceani immensitate tra- 
*jecta, navigare ac pervenire 
* potuisse. WOTT. Conf. Alex. 
v. Humboldt, Awvitische Unter- 
suchwungen über die historische 
Entwickelung | der | geographi- 
schen Kartnisse von der neuer 
Welt, &c., übersetzt. von J. L. 
Ideler, Berlim, 1835. 1 x11 sq. 
Subtilius rem dijudicavit Lipsius 
p. 181; n. 3. DRESSEL. Ad 
locum quem ex quarto libro 
Esdrae, vii 26, protulit Hilgen- 
feldius, p. 60, οὐ apparescens 
ostendetur quae nunc subduci- 


, 5 /, ^ , Ν 
Τά τε ἐλάχιστα τῶν ζῴων τὰς 


twr terra, Lipsius addit, p. 9, 
Josephum, Bell Jud. II viii 
11, de Essenorum opinione, τὴν 
ὑπὲρ ὠκεανὸν δίαιταν ἀποκεῖσθαι. 
Priori Origenis explicationi 80- 
cedit Fellus, οὗ haee verba ad 
regionum Amerieanarum anti- 
cipationem quamdam obscuram 
refert. Insulas Britannicas in- 
teligit Junius, cui adsentit 
Guilielmus Burton, et laudat 
inter alia permulta Vell. Paterc. 
1 46, L. Florum iii 1r, Solin. 
Polyhist. $ 35, à quibus omni- 
bus alter orbis appellatur Bri- 
tannia. Idem profert Jose- 
phum, Bell. Jud. 1I xvi 4, apud 
quem Agrippa de Romanis con- 
eionatur ; ὑπὲρ ᾿Ωκεανὸν ἑτέραν 
ἐζήτησαν οἰκουμένην, καὶ μέχρι τῶν 
ἀνιστορήτων πρότερον Βρεττανῶν 
διήνεγκαν τὰ ὅπλα. Claudianus 
quoque, ab eodem Interprete 
indieatus, in Stiliconis Paneg. 
iii 148, de Roma, 


Non stetit Oceano, remisque ingressa 
profundum 

Vincendos alio quaesivit in orbe Bri- 
tannos. 


Et Gervasius Dorobornensis, 
Imagin. de Discordiis inter Mo- 
nachos Dorobornenses et Bal- 
dewinum Archiep. de Anselmo 
A. D. 1094, *ab Urbano PP. 
* Pallium. suscepit, et tantum 











AD CORINTHIOS, xx. 


91 


ipsum sunt mundi, eisdem Domini dispositionibus 
gubernantur.  Vernae, aestivae, autummnales, et 
hyemales tempestates, in pace aliae aliis succedunt. 
Ventorum stationes peculiari suo tempore munus 
suum sine offendiculo obeunt. Fontes etiam per- 
ennes, ad usum et sanitatem facti, ubera sime de- 
fectu ad vitam hominum sustentandam praebent ; 
et animalia minima in pace et concordia congressus 


*ejus gratiae habuit, ut eum 
* alterius Orbis Papam vocaret." 
inter Decem Scriptores Hist. 
Angliae a "Twysdeno editos, 
Lond. 1652, p. 1327. Photius 
Cod. exxvi sententiam Clemen- 
tis magis quam verba castigat, 
quasi de pluribus mundis lo- 


queretur. Αἰτιάσαιτο δ᾽ dv τις 
KY “ SS ^ 
QUTOV . . τι... TOU Ὥκεανου 


ἔξω κόσμους τινὰς ὑποτίθεται εἶναι. 
Coustantio et Vallarsio longe 
probabilius videtur cognitas or- 
bis partes, quae prius latebant, 
extra Oceanum mundos a B. 
Patre appellari. 

I. rayais] Ita Cod. MStus. 
Junius mallet ἐπιταγαῖς vel δια- 
rayais, Fellus ἐπιταγαῖς, Boisius 
διαταγαῖς. | Apud Origen. περὶ 
᾿Αρχῶν ΠῚ mi 6, ubi hie locus 
laudatur, Ruffinus interpres ha- 
bet dispositionibus, quem se- 
quuntur Wottonus et Schoene- 
mann. Aliüswendatis. ln Se- 
lect. ad Ezech. viii 3, Opp. iii 
p. 422 ed. Bened. Origenes 
exhibet διαταγαῖς, quod monuit 
Gallandius. 

2. peroropwot] Codex MStus 
MEOOIIQPINOI. 

4. ᾿Ανέμων σταθμοὶ] Scil. Ete- 
siae. SANCROFT. Etiam ven- 
ti, utcunque inconstantes, legi 
subjieiuntur: annua agnoseunt 
flamina, et statis temporibus 
quasi ex condieto redeunt ; adeo 


non penitus *ubi vult spirat 
* ventus, FELL. Conf. ἀνέμων 
σταθμόν, Job. xxviii 25, LXX. 
Mader. et Fell. cum Junio ver- 
tunt ventorum stationes ; Colo- 
mesius, quem secuti sunt Cote- 
lerius, Coustantius, et Gallan- 
dius, Ventorum libramina. Wa- 
kius, 716 several quarters of 
the winds. Chevall. T'Àe einds 
in, their several stations.  Her- 
zogius, Ungehindert. pflegen. die 
Winde am ihren. Stellen und zu 
ihrer Zeit ihres Amtes. 

5. ἀπροσκόπως]  Adjectivum 
ἀπρόσκοπος adhibet D. Paulus ad 
Cor. I x 32, ad Philipp. 1 ro. 

10. ᾿Δέναοί] Libb. impr. 'Aév- 
vao.  Wott. Gall Hefel. Dres- 
selius MSti scripturam  exhi- 
bent, quam legas etiam Job. 
xix 25. Platon. Phaed. ὃ 139 
ἀενάων ποταμῶν. Aristoph. Nub. 
275 ἀέναοι νεφέλαι. Apud. Scrip- 
tores Alexandrinos consonantes 
simpliees pro duplicibus adhi- 
bitae passim reperiuntur. Vide 
Sturzum de Dial Maced. et 


Alex. p. 129. 
6. ὑγίεια"]Ο YrTEIAN Cod. 
Mstus. 


7. ζωῆς] Edd. [ante Wotto- 
num] ζωήν. Sed MSti lectio 
retinenda videtur. Sie enim et 
Act xxvii 34 eadem praepositio 
secundo casui juncta hoc ipso 
sensu usurpatur. GALLAND. 


N 2 


Α Dei bo- 
nitate et 
omniprae- 
sentia, 


92 S. CLEMENTIS 


συνελεύσεις αὐτῶν ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ ποιοῦνται. 
Ταῦτα πάντα ὁ μέγας δημιουργὸς καὶ δεσπότης τῶν 
ἁπάντων ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ προσέταξεν εἶναι, 
εὐεργετῶν τὰ πάντα, ὑπερεκπερισσῶς δὲ ἡμᾶς τοὺς 
προσπεφευγύτας τοῖς οἰκτιρμοῖς αὐτοῦ, διὰ τοῦ Κυ- 


ρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ ἡ μεγαλω- 


/, N ^ ^ / 
συνὴ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


᾿Αμήν. 


, € ^ 5 7 ^ [2 3 7 Ε] ^ e 
ΚΑ΄. Opare, ἀγαπητοί, μὴ αἱ εὐεργεσίαι αὑτοῦ αἱ 


NS , , , ^ CON »^N ^ » , 
πολλαὶ γένωνται εἰς κρίμα πᾶσιν )uiv, €av μὴ ἀξίως 


x , ^ , N N Ν 3 5 7 
sanctita- αὐτοῦ πολιτευόμενοι τὰ καλὰ καὶ ευαρεστα ενωπίιον 


tem, et 


variaofficia QtU 


juniorum, 
uxorum, 
cet. com- 


» 


τοῦ ποιῶμεν μεθ᾽ ὃ ας. Ae ἥ « Πνεῦ 
μεν μεθ᾽ ὁμονοίας. Λέγει yap που, “ΤΙνεῦμα 


ξε Κ » » , ^ Ν ^ ^ L 3» 
υριου λύχνος ερευνῶν τὰ ταμιειὰ τὴς γαστρος. 


͵ ^ y. [14 N ΄ 
mendat, ἰδωμεν πῶς ἐγγύς ἐστιν, kal ὅτι οὐδὲν λέληθεν 


4“ ^N ^ , ^ e ^ 5&8 ^ ^ i 
αὐτὸν τῶν ἐννοιῶν ἡμῶν, οὐδὲ τῶν διαλογισμῶν ων 


, 
ποιουμεθα. 


3. ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ] Ita 
Cod. MStus. Gallandius et He- 
feli editio prima et secunda 
exhibent ἐν ὁμονοίᾳ kai εἰρήνῃ. 

4. εὐεργετῶν τὰ πάντα κ. τ. À.] 
Cf. I Tim. iv το, Ὅς ἐστι Σωτὴρ 
πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν. 

5. προσπεφευγότας) Russelius 
προσπεφυγότας. 

ib. διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ] Videtur Photius ad 
haec parum attendisse ; quum 
sufficiat unus hie locus ad re- 
futandum ilius objectionem, 
Ὅτι τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν ἐξονομάζων, οὐδὲ τὰς θεοπρε- 
πεῖς καὶ ὑψηλοτέρας ἀφῆκε περὶ 
αὐτοῦ φωνάς. In hac enim doxo- 
logia, quae nisi Deo vero, uni, 
atque supremo, summae impie- 
tatis est et blasphemiae tri- 
buere, a S. Patre Christo im- 
pertiuntur gloria et majestas in 
saecula saeculorum. WOTT. 


5 » N ^ ς« 
Δίκαιον οὖν ἐστιν μὴ λειποτακτεῖν ἡμᾶς 


6. ᾧ ἡ δόξα κι τ. .] Non 
tantum in fine, sed in initio et 
medio Epistolarum suarum, D. 
Paulus δοξολογίαν usurpat, quem 
Clemens discipulus, ut in aliis, 
sic in hoc etiam imitatur. Sic 
Hieronymus in Praef. in Psal- 
mos probat unum tantum esse 
Psalmorum volumen, licet quin- 
quies occurrat illud γένοιτο, yé- 
vorro, l. e. Amen, Amen: unde 
quidam in quinque libros divi- 
dere solent, et ἄλλην Ilevrárevyov 
faciunt, ut loquitur Nicetas in 
Praef. in Catenam suam. JUN. 
Artieulum ante μεγαλωσύνη pri- 
mus e Cod. MSto restituit Wot- 
tonus. 

II. Λέγει γάρ που] Haec ex- 
scribit Clemens Alex. usque ad 
finem capitis xxii, Strom. iv 17, 
p. 611 ed. Potter. 

ib. Πνεῦμα Κυρίου x. τ. À.] 
Dictum est Salomonis, Prov. xx 








AD CORINTHIOS, xxi. 


99 


suos faciunt. Haec omnia magnus opifex, et om- 
nium Dominus, in pace et concordia fieri jussit, 
benefaciens omnibus, nobis vero superabundanter, 
qui ad miserationes ejus confugimus, per Dominum 
nostrum Jesum Christum, cui gloria et majestas 1n 
saecula saeculorum. Amen. 

XXI. Videte, dilecti, ne benefacta ejus, quae 
multa sunt, nobis omnibus in condemnationem 
cedant, nisi dignam eo vitam instituentes bona 
et accepta in conspectu ejus cum concordia fece- 
rimus; dicit enim alicubi Spiritus Domin lu- 
cerna scerutans secreta ventris. | Consideremus 
quam prope sit, et quod cogitationum nostrarum, 
et colloquiorum quae habemus, nihil ipsum lateat. 


27, ex memoria paullo indili- 
gentius, ut fere fit, prolatum ; 
neque enim recurrendum ad li- 
bros vel Apocryphos, vel Sacros 
deperditos, quo mittimur a Jo- 
hanne Morino, Exercitatione 
Biblica ix, cap. 4 num. 8. CO- 
TEL. Apud LXX Interpretes 
pro Πνεῦμα Κυρίου λύχνος legi- 
mus Φῶς Κυρίου πνοὴ ἀνθρώπων 
sec. Vat. Codicem ; Φῶς Κυρίου 
πνοὴ ἀνθρώπων ἢ λύχνος sec. Cod. 
Alex. et Ed. Complut. Videtur 
autem ἢ λύχνος in hos Codices 
ex '"lheodotione irrepsisse, vel 
ex Hexaplis Origenis ; λύχνος 
enim est Aquilae, Symmachi, 
et, "heodotionis lectio, pro φῶς, 
quod verterunt LXX Interpre- 
tes WOTT. 

I2. τὰ ταμιεῖα τῆς γαστρός. 
Post haec verba interponit Cle- 
mens Alex. Kal ὅσῳ τις δικαιο- 
πραγῶν γνωστικώτερος γίγνεται, 
προσεχέστερον τούτῳ τὸ πνεῦμα 
τὸ φωτεινόν. In more autem 
esse Clementi Alexandrino eo 
modo, prout sibi visum fuerit, 


interponere, aliaque mutare, 
quo sibi ea melius accommodet, 
prius probatum dedimus. Le- 
gimus apud Alexandrinum, Οὕ- 
τως ἐγγίζει rois δικαίοις ὁ Κύριος, 
καὶ οὐδὲν λέληθεν αὐτὸν τῶν ἐν- 
νοιῶν καὶ διαλογισμῶν ὧν ποιού- 
μεθα. Similia iis a S. Polycarpo 
Clementis συγχρόνῳ habentur, 
ex illo ni mea me fallat con- 
jectura, petita: Καὶ λέληθεν αὐ- 
τὸν οὐδὲν, οὔτε λογισμῶν, οὔτε ἐν- 
[Ep. ad Philipp. $ 4.} 
quod si ita se habeat, locus non 
est suspicioni Anonymi, [Ber- 
nardi] haee interpolata fuisse ex 
Clem. Alex. WOTT. 

I3. πῶς ἐγγύς ἐστιν] Sie infra 
ὃ 27, Νοήσωμεν ὅτι πάντα ἐγγὺς 
αὐτῷ ἐστίν. Addas Ignatium ad 
Eph. $ I5. ... καὶ τὰ κρυπτὰ 
ἡμῶν ἐγγὺς αὐτῷ ἐστίν. Quo sensu 
hane vocem ἐγγύς optime inter- 
pretaberis apud D. Paulum ad 
Phil iv 5, ὁ Κύριος ἐγγύς. sc. 
facta vestra et cogitata accurate 
perspicit. 

I5. Δίκαιον οὖν----ἢ τῷ Θεῴ.] 


νοιῶν. 





Prov. xx 


- 


27. 


94 S. CLEMENTIS 


ϑς υδἷ ^ , , ^ 
ἅπὸ ToU θελήματος αὐτοῦ. 


Μᾶλλον ἀνθρώποις 


» Us 7 Ns ΄ὔ ENIM) 

αφροσι καὶ ἀνοήτοις καὶ ἐπαιρομένοις καὶ ἐγκαυχω- 
7A » 5 y ^ , , ^ , 

μένοις ἐν ἀλαζονείᾳ τοῦ λόγου αὐτῶν προσκόψωμεν 


^ ^ ^ ^ ^ - 
ἢ τῷ Θεῷ. Τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστόν, οὗ τὸ αἷμα 


ε Ν € ^ »ὰ 7 , ^ 
ὑπὲρ ἡμῶν ἐδόθη, évrpaz pev. 


e ^ , ^ N /, e ^ , 
ἡμῶν αἰδεσθῶμεν, rovs πρεσβυτέρους ἡμῶν Tuuj- 

N , , ^ ^ 
σωμεν, TOUS νέους παιδεύσωμεν τὴν παιδείαν τοῦ 


Hoe in loco Anonymus [Ber- 
nardus] queritur de duplici in- 
terpolatione, viz. ex Alexan- 
drino interpolatum fuisse ho- 
manum, neenon Interpolatorem 
vitiasse, et, ne fraus detege- 
retur, de suis addidisse etiam 
lis, quae petierat ex Clemente 
Alexandrino. * Verba, inquit, 
*ab usu remota aut difficilia 
*indoctus homo vitat (viz. καὶ 
: ὅσῳ τις δικαιοπραγῶν γνωστικώ- 
* repos γίγνεται, προσεχέστερον 
“τούτῳ τὸ πνεῦμα τὸ φωτεινόν) 
* immutatque, et mittit de Gno- 
*sticis, ut dolum tegat; sed 
*transparet. ^ Grabius etiam 
suspicatus est haec Clementis 
Romani non esse ; cui minime 
hac in re est assentiendum. 
Contextus enim ratio postulat, 
ut τὸ, Λέγει γάρ ad ὧν ποιούμεθα 
legatur intra parenthesin ; quod 
Si fiat, Δίκαιον οὖν ἐστὶν κ. τ. À. 
cum praecedentibus .... ποιῶμεν 
μεθ᾽ ὁμονοίας apte connectuntur, 
et sensum pleniorem efficiunt ; 
adeo ut his absentibus defectus 
esse videatur. Nihil autem inde 
deduci potest argumenti contra 
fidem οὖ integritatem hujus 
Epistolae, quod a Clemente 
Alexandrino haec omittuntur ; 
eadem enim licentia est usus 
in citandis S. Scripturis, e. g. 
Strom. iv, (21, p. 627 ed. Pot- 


ter.] praetermittit ea omnia, 
quae de precibus habentur a 
commate 5 ad comm. τό cap. 
vi Evangelii sec. S. Matthaeum; 
quaeque de eleemosynis et je- 
junio habentur, ducit in com- 
pendium: in Strom. vi [1 p. 
737 ed. Potter.] tria integra 
commata Psalm. cxii omittun- 
tur ; caeteraque eo modo inter- 
polata sunt; ut ipsius potius 
quam Davidis esse videantur. 
WOTT. 

10. μὴ λειποτακτεῖν] Cf. S. Ig- 
natium, Epist. ad Polycarpum 
$ 6, atque ibi notata. 

2. ἐγκαυχωμένοις ἐν ἀλαζονείᾳ] 
EPKAYXOMENOI dedit Libra- 
rius, cujus oscitantiam a Mil- 
lio jamdudum notatam silentio 
praeterit Wottonus.  Praeposi- 
tionem ante ἀλαζονείᾳ omittunt 
Gallandius ut. Schoenemannus, 
Wottonum secuti. At in Cod. 
MSto non deest. 

3. προσκόψωμεν] Forte προσ- 
κρούσωμεν, qua voce Chrysosto- 
mus frequentissime utitur : qui- 
bus vero προσκόψωμεν magis ar- 
ridet, per me retineant licebit, 
quum sciam apud Petrum scri- 
ptum esse [I 11 8] τῷ λόγῳ 
προσκόπτειν. JUN. 

4. Τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν] 
Apud Clem. Alex. connectun- 
tur haee cum λέληθεν αὐτὸν 


Τοὺς προηγουμένους 5 








AD CORINTHIOS, xxi. 


95 


Aequum est igitur, ut ἃ voluntate ejus non simus 


transfugae. 


Homines stultos et insipientes, et in 


sermonis sui superbia elatos ac gloriantes, potius 


quam Deum, offendamus. 


Dominum Jesum Chri- 


stum, cujus sanguis pro nobis datus est, vene- 
remur; qui nobis praesunt revereamur, seniores 
nostros honoremus, juvenes in disciplina timoris 


κι T. . Legimus enim apud 
eum [p. ὅτι ed. Potter.] Οὕτως 
ἐγγίζει τοῖς δικαίοις ὁ Κύριος, kai 
οὐδὲν λέληθεν αὐτὸν τῶν ἐννοιῶν 
καὶ διαλογισμῶν ὧν ποιούμεθα" τὸν 
Κύριον Ἰησοῦν λέγω, τὸν τῷ παν- 
τοκρατορικῷ θελήματι ἐπίσκοπον τῆς 
καρδίας ἡμῶν, οὗ τὸ αἷμα ὑπὲρ 
ἡμῶν ἡγιάσθη. ᾿Ἐντραπῶμεν οὖν 
τοὺς προηγουμένους ἡμῶν, καὶ αἰδε- 
σθῶμεν τοὺς πρεσβυτέρους" τιμή- 
σωμεν τοὺς νέους" παιδεύσωμεν τὴν 
παιδείαν τοῦ Θεοῦ" μακάριος γὰρ 
κι T. A. Eo modo se habet in 
omnibus codicibus impressis : 
male proculdubio, omnia enim 
confusa et obscura sunt, dum 
legimus τιμήσωμεν τοὺς νέους, 
(quum τιμή Presbyteris sit im- 
pertienda, sive naturae sive 
Evangeli leges ae disciplinam 
spectemus) παιδεύσωμεν παιδείαν 
τοῦ Θεοῦ. Quos instituamus in 
disciplina Dei, ne verbum est. 
In Clemente nostro omnia sunt 
perspicua et distincta, et singu- 
lis, quae sua sunt, tribuuntur : 
Jesu Christo ἐντροπή, Ecclesiae 
Praepositis sive Episcopis αἴδως, 
Presbyteris τιμή, et denique ju- 
venibus institutio et disciplina. 
Sanari utcunque potest Clemens 
Alexandrinus, sive eum Boisio 
interponamus αὐτόν, et legamus 
᾿Ἐντραπῶμεν οὖν αὐτόν, τοὺς mpo- 
ηγουμένους ἡμῶν αἰδεσθῶμεν, τοὺς 
πρεσβυτέρους τιμήσωμεν, τοὺς νέ- 
ovs παιδεύσωμεν τὴν παιδείαν τοῦ 


Θεοῦ... . sive, ut mihi verisimile 
magis videtur, mutata inter- 
punctione ita legamus, Ἔντρα- 
οὖν προηγουμένους 
ἡμῶν, καὶ αἰδεσθῶμεν: τοὺς πρε- 
σβυτέρους τιμήσωμεν᾽ τοὺς νέους 
παιδεύσωμεν k. τ. Δ. Neutiquam 
vero discedo a sententia mea, 
omnia se recte habere apud 
Clementem Romanum, licet ali- 
ter visum fuerit Anonymo, qui 
in hoc, si quo alio in loco, no- 
dum in scirpo quaerit ; obser- 
vavit enim quod * Omnia apud 
* Clem. Alex. probe cohaerent. 
* Apud Clem. Rom. maxima 
* est perturbatio. Caput hoc ex 
* Clem. Alex. p. 517 misere 
* eorruptum est.' Nemini sane 
nisi Anonymo ipso [Edv. Ber- 
nard.] quae apud Clementem 
nostrum legimus possunt videri 
minus perspicua quam quae 
apud Alexandrinum. WOTT. 

5. ἐδόθη] Ita Cod. MS. Ju- 
nius mallet ἐξεχύθη. Apud Clem. 
Alex. Strom. iv 17, p. 611 ed. 
Potter. legimus ἡγιάσθη. 

ib. Τοὺς προηγουμένους] Vide 
supra p. 1o, l. 1. 

7. τοὺς νέους παιδεύσωμεν 
Paene eadem verba habentur ἃ 
5. Polyearpo in Ejpistola sua 
ad Philippenses [$ 4] Τὰ τέκνα 
παιδεύειν τὴν παιδείαν τοῦ φόβου 
τοῦ Θεοῦ. Quum in brevi illa 
Epistola S. Polycarpus paene 
ipsis verbis S. Clementis fre- 


- DJ 
πωμεν τους 


96 S. CLEMENTIS 


^ ^ N ^ € ^ 
φόβου τοῦ Θεοῦ. "l'às γυναῖκας ἡμῶν ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν 
N y ^ € / -? 
διορθωσώμεθα: τὸ ἀξιαγάπητον τῆς ἁγνείας ἦθος 
, ^ “" ^ 
ἐνδειξάσθωσαν, τὸ ἀκέραιον τῆς πραὕτητος αὐτῶν 


, 3 /, ^ 3 ^N ^ /A 
βούλημα ἀποδειξάτωσαν, τὸ ἐπιεικὲς τῆς γλώσσης 


30 σὰ N ^ ^ N , N 
αὐτῶν διὰ τῆς φωνῆς φανερὸν ποιησάτωσαν, τὴν 8 


» // Do σιν ^N N , , Ν ^ 
ἀγάπην αὑτῶν, μὴ kara προσκλίσεις, ἀλλὰ πᾶσι 
^ ΄ Ν Ν « / » /, 
τοῖς φοβουμένοις τὸν Θεὸν ὁσίως, ἰσὴν παρεχέτωσαν. 
Ν , e ^ ^ , ^ / 
Τὰ τέκνα ὑμῶν τῆς ἐν Χριστῷ παιδείας μεταλαμ- 
, / / , Ν 
βανέτωσαν' μαθέτωσαν τὶ ταπεινοφροσύνη παρὰ 
Θ ^ , /, 7 » , € N ^ ^ Θ ^ à 7 
εῷ ἰσχύει, TL ἀγάπη ἀγνὴ παρὰ τῷ Oeo δύναται, 
^ € , 5 ^ ἊΝ Ν /, Ν /, 
πῶς ὁ φόβος αὐτοῦ καλὸς καὶ μέγας, καὶ σώζων 
, N , tyt ted « / » 
πάντας TOUS ἐν αὐτῷ ὁσίως ἀναστρεφομένους ἐν 
^ / , N ^ , LI ^ 
καθαρᾷ διανοίᾳ. ᾿Ἐξρευνητῆὴς y«p ἐστιν ἐννοιῶν καὶ 


, , nue δ » c. $9 ἘΣ κι » 7; NOU. 
ἐνθυμήσεων, OU ἡ πνοὴ αυτοὺυ ἐν ἡμιν ἐστιν. καὶ οταν 


/, /7 , 
θέλῃ ἀνέλει αὐτὴν. 


quentius utatur mox a denato 
Clemente, nullus dubito, quin 
hane Epistolam legerit, eam- 
que prae oculis suis habuerit, 
quum scripserit suam ; indeque 
constare posse, legendum esse 
hoe in loco τοῦ φόβου, a Cle- 
mente Alex. omissum, existimo. 
WOTT. Cf Rothe, Anfünge 
der Christ. Kirche, p. 403. U- 
berius de hac re nuperrime dis- 
putavit 'hoenissen, (Zwei Hist. 
T'heol. Abhandlungen, "Trier. 
1841,) monens, προηγουμένους 
significare praesentem Episco- 
pum Corinthiorum et successo- 
res ejus ; vocem πρεσβυτέρους au- 
tem de Collegio Presbyterorum, 
νέους de multitudine Laicorum 
intelligendum esse. HEFEL. 

3. ἐνδειξάσθωσαν] Vox Pau- 
lina, ad Rom. ii 15, Tit. ii 10, 
iil 2, ὅσο. 

5. διὰ τῆς φωνῆς] Clemens 


Alex. [Strom. IV xvi, p. 517.] 
in citando hoe loco exhibet διὰ 
τῆς σιγῆς, quae lectio verior esse 
videtur. Sin retineatur φωνῆς, 
non tam de voce ipsa, sive lo- 
quendi actione, quam de ma- 
teria circa quam versatur, opor- 
tet illud explicemus, vel de sub- 
misso loquendi genere, quod 
maxime indicat modestiam il- 
lam, quae piis et sanctis mulie- 
ribus propria lpsis magno est 
ornamento. WOTT. Cum Wot- 
tono faciunt Junius, Boisius, 
Colomesius, Hornemannus, Hil- 
genfeld. Dresselius, et Ruchati 
versio, qu'elles fassent paroitre 
par lewrs discowrs la, modéra- 
tion de leur langue. | Davisius 
conjicit διὰ τῆς ἀφωνίας. ut ad 
MS. propius accedatur. Sie 
Herzogius quoque, Jüssigung 
ihrer Zunge sollen sie zeigen n 
Schweigen ; et Grassius, en mo- 


15 











AD CORINTHIOS, xxi. 97 
Dei erudiamus, uxores nostras ad id quod bonum 
est emendemus : amabiles castitatis mores osten- 
dant, puram et sinceram mansuetudinis suae vo- 
luntatem demonstrent, linguae suae moderationem 
vocis lenitate manifestam faciant, charitatem suam, 
sine ullo partium studio, omnibus Deum sancte 
timentibus, parem exhibeant: fihlique vestri disci- 
plinae Christi participes sint, discant quantum 
humilhtas apud Deum valeat, quid casta charitas 
apud Deum possit, quemadmodum timor ejus 
bonus est et magnus, servans omnes qui cum pura 
mente in ipso sancte versantur; est enim cogi- 
tationum et consiliorum mentis scrutator, cujus 


spiritus est in nobis, et quum vult aufert eum. 


dérant pur le silence l'excós de 
lewrs paroles. 

ib. τὴν ἀγάπην αὐτῶν] S. Po- 
lycarpus similia habet in Epist. 
ad Philipp. [ὃ 4] 'Ayazócas πάν- 
ras ἐξ ἴσου ἐν πάσῃ ἐγκρατείᾳ. 
WOTTON. 

6. μὴ κατὰ mpookMices] Co- 
telerius confert r Tim. v 21, 
μηδὲν ποιῶν κατὰ πρόσκλισιν. 

7. ὁσίως, ἴσην παρεχέτωσαν. 
Birrius putat ὁσίως ad foeminas 
Christianas referendum, quas 
nempe doceat S. Pater Deum 
timentibus caritatis officium 
exhibere ὁσίως, 1. e. ἁγνῶς καὶ 
καθαρῶς, et aequa lance, μὴ κατὰ 
προσκλίσεις. Hinc itaque locum 
sic distinguit, τὴν ἀγαπὴν αὐτῶν, 
μὴ κατὰ προσκλίσεις, ἀλλὰ πᾶσι 
τοῖς φοβουμένοις τὸν Θεόν, ὁσίως 
ἴσην παρεχέτωσαν. GALLAND. 

8. Τὰ τέκνα ὑμῶν] Clemens 
Alexandrinus, l. e. ἡμῶν. Hine 
arguit Potterus [p. 612 n. 5] 
perperam legi ὑμῶν apud Cle- 
mentum nostrum ; eo vel ma- 

VOL. I. 


xime quod paullo superius scri- 
pserit S. Pater in prima persona 
ἐντραπῶμεν . . . αἰδεσθῶμεν κ. τ. À. 
Sie et Davisius, Potterum se- 
cutus. Sed non est, meo qui- 
dem judicio, eur Codicis MSti 
lectioni vim inferamus. Quod 
enim scripserit Clemens Roma- 
nus τὰς γυναῖκας ἡμῶν, mn causa 
fuit verbum διορθωσώμεθα, ut 
sermoni jam in prima persona 
instituto sententia congrueret. 
Quum autem hie alio scribendi 
genere utatur, scripsisse omnino 
censendus τὰ τέκνα ὑμῶν. GAL- 
LANDIUS. 

I2. ἐν καθαρᾷ διανοίᾳ.] Cle- 
mens Alex. ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ. 

15. ἀνέλει αὐτήν.] Ita Cod. 
ΜΗ. et Clemens Alexandrinus, 
p. 612 ed. Potter. non ἀνέλοι, 
uti in libris impressis ante Wot- 
tonum. Davisius, quem se- 
quuntur Hefelius et Dresselius, 
tum hic tum apud Alexandri- 
num reponendum eeuset ἀνελεῖ 
in futuro. 


ο 


Heb. iv 12. 


98 S. CLEMENTIS 
KB. Ταῦτα δὲ πάντα βεβαιοῖ ἡ ἐν Χριστῷ 


, x Ἁ ον V ^ , -t , 
πίστις" καὶ yap avros δια τοῦ {Πνεύματος τοῦ Αγίου 
- e ^ , ^ , , , 
οὕτως προσκαλεῖται ἡμᾶς" ““ Δεῦτε τέκνα, ἀκούσατέ 
΄ ,; T χω € - 
* uov, φόβον Κυρίου διδάξω ὑμᾶς. 
r"" F. , ^ e , " ^ » 
* θρωπος 0 θέλων ζωήν. ἀγαπῶν ἡμέρας ἰδεῖν ἀγα- 5 


9 » 
Τίς ἐστιν av- 


ες , ^ x ^ , 3, x ^ x 

* Üas; παῦσον τὴν γλῶσσαν cov ἀπο κακοῦ. καὶ 

- ^ Ἁ ^ , wv x ^ 

* χείλη τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον" ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ. | 

, , r , 

* καὶ ποίησον ἀγαθόν: ζήτησον εἰρήνην. καὶ δίωξον | 

αὐτήν. ᾿Οφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ δικαίους, καὶ ὦτα | 

T 9 ^ hi , 5 ^ , x 

* αὐτοῦ πρὸς δέησιν αὐτῶν" πὶροσωπον δὲ] Κυρίου το 

«- 2. ^ r , EXT » 8 ^ 3, ^ M 
ἐπὶ ποιοῦντας κακία. TOU ἐξολεθρεῦσαι ἐκ γῆς TO 

rr , ^ 9 , , 

* μνημίόσυνον) αὐτῶν. ᾿Ἑκέκραξεν o δ[ίκαιος). καὶ 
ε , » , ^ , ^ ^ 

* ὃ Κύριος εἰσήκουσεν avr|oU, kal ἐκ) πασῶν τῶν 


* Πολλαὶ αἱ 
* μασϊτιγες] τοῦ ἁμαρτωλοῦ. τοὺς δὲ ἐϊλπίζον)τας 15 


* θλίψεων αἰὐτοῦ ἐρρύσατο avrov." 


ες , , 
* ἐπὶ Κύριον ἔλεος kvkÀoae|t]." 
- t * , N ΄ v , lY 
Trnstaà ΚΓ΄. 'O οἰκτίρμων κατὰ πάντα κ[αὶ evep]|yerikos 
alterum ca- XE a ΄ ES , » ΨΥ 
put Episto- Πατὴρ ἔχει σπλάγχνα ἐπὶ φοβουμένους avrov, ἡπίως 
lae, de Re- - ^ M ἢ , , ^ ^ 
surectio- [τε] καὶ προσηνῶς τὰς χάριτας avr|ov] ἀποδιδοῖ 
ne, cujus E , EDCHS- ἄχι , 
$demvaris Τοῖς προσερχομένοιϊς) αὐτῷ ἁπλῇ διανοία. 
argumentis - e UE ἘΞ * E 
5 διψυχῶμεν. μηδὲ ἰνδαλλέσθω ἡ ψυχὴ ἡμῶν ἐπὶ ταῖς 


suadet. 


Διὸ μὴ 20 


I. Ταῦτα δὲ πάντα] Scil Co- 
hortationes quibus quisque quid- 
quid propositum habet strenue 
ac tranquille perficere jubetur. 
In primis respexisse videtur 


quae proxime antecesserunt : 


Μαθέτωσαν, τί ταπεινοφροσύνη k.7.A. 
LIPSIUS. 

2. καὶ yàp αὐτὸς} Simplicius 
Clem. Alex. a quo haec petita 
sunt, ó Κύριος λέγε.  À cap. 
sequente, i. e. a cap. xxiii ad 
cap. xl, adulterina omnia, post 
Clem. Alex. addita. BERN. At 
aliter sensit Photius, aliter Cy- 


rillus Hierosolymitanus ; immo 
Anonymus ipse [ Edv. Bernard.] 
non potuit non aliter sensisse, 
si utrumvis Clementem probe 
nosset ; Alexandrinus enim, lau- 
data hae ipsa Epistola, Strom. 
iv τό, quaedam citat ex cap. 
Xxxvl, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ ἀσύ- 
veros καὶ ἐσκοτισμένη διάνοια ἡμῶν 
ἀναθάλλει εἰς τὸ φῶς... . aliaque 
ex cap. xxxviii, 'O σοφὸς τοίνυν 
ἐνδεικνύσθω . .. ὁ ἐπιχορηγῶν av- 
τῷ τὴν ἐγκράτειαν. Quis enim 
sanus sibi persuadere potest, 
adulterina haec esse, addita post 











AD CORINTHIOS, xxu, xxiii. 


39 


XXII. Haec autem omnia fides quae est in 
Christo confirmat; ipse enim per Spiritum Sanc- 
tum ita nos compellat: .4deste, fit, audite ame, Picea 
tnorem. Domini docebo vos: Quis est homo qui * 
vult vitem, diligens dies videre bonos? prohibe 
linguam, tuam, αὐ malo, et labia tua ne loquantur 
dolum: diverte a malo, et fac bonum; quaere 
pacem, et. persequere eam. |. Oculi Domini super 
justos, et awres ejus in preces eorum ; vultus autem 
Domini super facientes mala, ut perdat de terra 
memoriam. eorum. | Clamavit justus, et. Dominus 
eaaudivit ewm, et ex omnibus tribulationibus ejus 
liberavit eum. Multa. sunt flagella peccatoris ; spe- 
rantes autem in Domino, misericordia circum- 
dabit. 

XXIIL Misericors in omnibus et benignus Pa- 
ter viscera erga timentes eum habet, et venientibus 
ad ipsum cogitatione pura et simplici gratias suas 
benigne et suaviter largitur. Quare animo duplici 
ne simus, neque super eximiis et honorifieis donis 





Ps. xxxii 
IO. 





Clem. Alex. quum ea eb ipso 
citata inveniat? WOTT. 

5. ἀγαπῶν ἡμέρας ἰδεῖν ἀγαθάς] 
Inter ἀγαπῶν ἡμέρας ἰδεῖν ἀγαθάς 
et παῦσον τὴν γλῶσσάν σου, inter- 
ponit de suo Clemens Alexan- 
drinus εἶτα ἑβδομάδος kai ὀγδοά- 
δος μυστήριον γνωστικὸν ἐπιφέρει. 
Strom. iv [16] p. 612. [ed. 
Potter.] WOTT. 

6. kai χείλη] Lege καὶ χείλη 
σοῦ, ut apud LXX et Clementem 
Alexandrinum. GALLAND. 

12. ᾿Εκέκραξεν ὁ δίκαιος) A pud 
Alexandrinum legitur ἐκέκραξεν 
ὁ Κύριος kal εἰσήκουσεν. — Habent 
LXX Interpretes ἐκέκραξαν οἱ δί- 
Kato, καὶ ὁ Κύριος εἰσήκουσεν αὐ- 
τῶν. Ubi οἱ δίκαιοι obelo no- 
tantur ab Origene, eo quod ab- 


sunt ex Hebraeo Textu. WOTT. 
Vid. Sehleusneri Lexicon in 
LXX, voc. Kekpáyo. 

14. θλίψεων αἰὐτοῦ] Libri im- 
pressi ante Wottonum omittunt 


αὐτοῦ. Exstat tamen post ON 


.in MSto A... eum spatio cir- 


citer septem literarum. Apud 
LXX θλίψεων αὐτῶν. Αὐ Clem. 
Alex. θλίψεων ἐρρύσατο, absque 
αὐτῶν. 

ib. Πολλαὶ αἱ μάσ[τιγες] Cod. 
MSto non deest articulus, quem, 
Wottonum secuti, omiüuserunt 
wssel. Galland. et Sehoene- 
mannus. Clem. Alexandrinus 
exhibet πολλαὶ μὲν yàp μάστιγες 
τῶν ἁμαρτωλῶν κ. τ. À. 

2I. ἰνδαλλέσθω] Forte ἐνδοι- 
άσθω, literarum levi mutatione, 

o 2 


100 


S. CLEMENTIS 


ὑπερβαλλούσαις καὶ ἐνδόξοις δωρεαῖς αὐτοῦ. lloppo 


γενέσθω ἀφ᾽ ἡμῶν ἡ γραφὴ αὕτη, ὅπου λέγει, ““Τα- 


(ς 
ςς 
(ς 
«€ 
ςς 
ς( 
[11 
«€ 


ςς 


vel potius ἰλιγγιάσθω, quod idem 
est, et a Chrysostomo saepenu- 
mero usurpatur JUN. ἐνδοι- 
ágÓo exhibent Fellus et Colo- 
mesius ad oram libri.  Boisius 
suspicatur hiatum, quem con- 
jectura satis audaci ita expletum 
vult, ἡ ψυχὴ ἡμῶν κλύδωνι θα- 
λάσσης ἀνεμιζομένῳ, καὶ ῥιπιζο- 
μένῳ, ἀλλ᾽ εὐφρανθήτω ἐπὶ ταῖς 
κιτ 4.  Davisio reponendum 
videtur διχαζέσθω. | Vox ἰνδάλ- 
λεσθαι ita. à. Fello exponitur hoc 
in loco : “ἰνδάλλεσθαι est; pavrá- 
“εσθαι, spectra, οὐ phasmata 
* captare. Inde Jer.l39, νὰ 
quae alibi δαιμόνια redduntur, 
ἰνδάλματα ἃ LXX dici meru- 
ere; quo omnino significatu 
eadem vox occurrit, Sapient. 
xvii 3. Qui ergo inani φιλ- 
avría sibimet ipsis placent, et 
seipsos, ut sine merito, ita 
etiam sine rivali depereunt, 
quosque DB. Judas ἐνυπνιαζο- 
μένους appellat, ài sunt a quo- 
rum labe et morbo S. Clemens 
cavere hortatur atque suadet.' 
Junius emendationem suam in 
Versione exhibet: neque dubi- 
tet. aut. vacillet. anima | nostra. 


^ 


-^ 


^ 


^ 


^ 


-- 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


€ 


€ ^ , , 
ἡμῖν rovrov συμβεβηκεν. 


^ € N ^ , ᾽ 
κατᾶντα o Καρπος TOU ξύλου. 


, , . ΄ ΄ ^ 
λαίπωροί εἰσιν οἱ δίψυχοι, οἱ διστάζοντες τὴν 

, ΄ , ^ , ^ 
ψυχὴν, ot λέγοντες, Γαῦτα ἠκούσαμεν kal ἐπὶ τῶν 


/ € ^ Ν , Ν 7 M «8 
πατέρων ἡμῶν, καὶ ἰδοὺ γεγηράκαμεν, καὶ οὐδὲν 


3 , , 4 
"OQ ἀνόητοι, συμβάλετε 


e N , /, » ^ Ν 
ἑαυτοὺς ξύλῳ, λάβετε ἄμπελον" πρῶτον μὲν φυλ- 
^ 3 ^ [^J ΄- 
λορροεῖ, εἶτα βλαστὸς γίνεται, εἶτα φύλλον, εἶτα 
» N ^ , - 5 M 
ἄνθος, καὶ μετὰ ταῦτα ὀμφαξ, εἶτα σταφυλὴ παρ- 


^ e ^ e , ^ 5 / 5 , 
ἐστηκΚυια" opere OTL ἐν KG. po 0ÀLye εις 7T€meupor 


» 


Ἔπ᾽ ἀληθείας 


Sie Cotelerius quoque, «eque 
haesitet. — Clerico sie. vertenda 
videtur Clementis sententia, JVe- 
que decipiatur ammi sui fig- 
mentis. Felicius, ad mentem 
fere Felli, Ittigius, aeque efje- 
ratur anima, nostra : quam in- 
terpretationem, post Hefelium, 
comprobant  Hilgenfeldius οὐ 
Lipsius. Cf supra p. 34 l. 3, 
ἀπολείπωμεν τὰς κενὰς kai ματαίας 
φροντίδας. | Apud Hesychium 
legimus Ἰνδάλλεται" 
φαίνεται, δοκεῖ, στοχάζεται, ἰσοῦται, 
σοφίζετα. | Apud Suidam, Ἰν- 
δάλλεται: | Videtur, apparet, si- 
qnilis est. ᾿Ινδάλματα.ς | Phanta- 
sinata, Somnia, Imaginationes 
verum. absentium, Simulacra, 
Species. Vocem ἰνδάλλεσθαι usur- 
pant Homer. Il. p. 213, Od. y. 
246; Aristoph. Vesp. 188; 
Plato, Theaet. p. 139. E. Ορ- 
time autem hune locum il- 
lustrat Aristoteles de Mundo, 
ὃ 6, 3, πάντα ταῦτά ἐστι Θεῶν 
πλέα τὰ καὶ δι’ ὀφθαλμῶν ἰνδαλλό- 
μενα ἡμῖν. 

2. ἡ γραφὴ αὕτη] lta Davis. 
Frey. Schoeneman. Hefel. Dres- 
selius.  Caeterl ἡ γραφὴ αὐτή. 


ὁμοιοῦται, 


IO 


AD CORINTHIOS, xxn. 


101 


ejus vanas species sibi fingat anima nostra. Longe 
a nobis absit Scriptura haec ubi dicitur: Miser: 
sunt, qui animo duplici sunt et inconstanti, di- 
centes, Haec audivimus etiam. tempore patrum 
nostrorum, et ecce consenuimus, nihil tamen horum 
nobis «ecidit. Ο fatui, comparate vos. arbori, 
vitem, sumite, primun quidem folia amittit, ger- 
men postea. fit, folium deinde et. flos, posthaec uva 
acerba, tandem deimwm wva matura ; videtis quod 
in exiguo tempore fructus arboris ad maturitatem 





perducitur. 


In secunda, ut fertur, Epistola, 
$ ΤΙ, ὁ προφητικὸς λύγος. 

ib. ὅπου λέγει] Junius mallet 
Aéyera. Haec verba ex Apo- 
crypha quadam Seriptura de- 
sumta fuisse censent Cotelerius, 
et, Grabius, Spicil.i 268. Quam 
sententiam tuentur Orellius, in 
particula prima Select. Patrum 
Ecclesiae Capitum ad Εἰσηγητι- 
«jv Sacram pertinentium, Tu- 
rici, 1830, et Hilgenfeldius, p. 
102. ' Ex ignoto libro sacro, 
Windischmann. "Vindie. Petr. 
p.29. Contra autem Wotto- 
nus conjicit loca S. Jacob. 1 8 
et II S. Pet. iil 5, 4, inter se 
collata in animo Clementis fu- 
isse. Sententiam quod adtinet, 
idem comparat Barnabae Epist. 
$ 19, Οὐ μὴ διψυχήσῃς πότερον 
ἔσται, ἢ οὔ, et Hermae Vis. 
iil 4, sieut à Clemente Alexan- 
drino citatur, Strom. 1, Θείως 
τοίνυν ἡ δύναμις ἡ τῷ Ἕρμᾷ κατὰ 
ἀποκάλυψιν λαλοῦσα τὰ ὁράματα, 
φησί, καὶ τὰ ἀποκαλύμματα διὰ 
τοὺς διψύχους, τοὺς διαλογιζομένους 
ἐν ταῖς καρδίαις, εἴ ἄρα ἔστι ταῦτα, 
ἢ οὐκ ἔστιν. Quos locos jam in- 
dicaverat Cotelerius. 

4. ἐπὶ τῶν πατέρων ἡμῶν] Hunc 


In veritate brevi et subito voluntas 


loeum illustrat Dodwellus, tum 
in Cyprian. Dissert. xii 23, tum 
in Irenaic. Dissert. i 20. ÜUtro- 
bique tamen pro ἐπί legit ἀπό, 
Junianam editionem secutus. 
GALLAND. Edd. omnes prae- 
ter Wott. Gall. Hefel. Reith- 
mayr. et Dresselium, exhibent 
ἀπό, at in Cod. MSto ἐπί legitur 
et hie, et in alterius, quae vo- 
catur, Epistolae fragmento. 

6. Ὦ ἀνόητοι) Citationis signa 
adposul usque ad ὁ καρπὸς τοῦ 
ξύλου. Haee enim eadem iisdem 
paene verbis habentur in frag- 
mento illo quae vulgo laudatur 
velut Epistola Clementis se- 
cunda, ὃ 1r; unde scriptoris 
ejusdem esse haec cujus supe- 
riora patet, quod dudum monu- 
erunt Pearsonus et Vendelinus, 
quos secuti sunt Colomesius, 
Freyius, et Hilgenfeldius. 

ib. συμβάλετε] Ita Cod. MStus, 
non συμβάλλετε ut in libris im- 
pressis. Mox etiam λάβετε ha- 
bemus, non λαμβάνετε. 

ἡ. φυλλορροεῖ] Codex MStus 
exhibet $YAAOPOEI, non cum 
duplici P. Vide supra notata 
ad p. 32 1. 8, et conf. infra $ 55. 

ΓΙ. καταντᾷ] Verbum hoe Novi 





Jac. i 8. 
2 Pet. iii 4. 


Matt. xxiv 
32. 


Resurrec- 
tionis veri- 
tatem nobis 
Deus con- 
tinuo os- 
tendit. 


102 S. CLEMENTIS 


V 5 X , ^ 

ταχὺ καὶ ἐξαίφνης τελειωθήσεται τὸ βούλημα αὐτοῦ, 
, ^ ^ t N. sd 

συνεπιμαρτυρούσης Kal τῆς γραφῆς, ὅτι * ταχὺ ἥξει, 


^ σ , . Ν 
€ καὶ οὐ χρονιεῖ, καὶ ἐξαίφνης ἥξει ὁ Κύριος εἰς τὸν 


εξ M 5 ^ ^ e cj ^ € ^ m 5» 
ναὸν αὐτοῦ, καὶ δ΄ Αγιος ὃν ὑμεῖς προσδοκᾶτε. 

, // , JA ^ [4 , 
KA. Κατανοήσωμεν, ἀγαπητοί, πῶς ὁ Aeomorys 5 
» , N ^ e ^ ^ / 5 , 
ἐπιδείκνυται διηνεκῶς ἡμῖν τὴν μέλλουσαν ἀνάστασιν 
» 0 € * , ^ , , N K , 
ἐσεσθα!, ἧς τὴν «mapxy|v| ἐποιήσατο Tov Kvpuwv 
, ^ Z / 5 ^ , , 3 
Ιησοῦν Χριστόν, ἐκ νεκρῶν] ἀναστῆσας. ᾿ἴΙδωμεν, 


Σ , ^N N IN , 5 /, 
«yocnnrot, Τὴν Κατὰ καιρὸν] γίνομέενὴν αναστασιν. 


Ἡμέρα καὶ] νὺξ ἀνάστασιν ἡμῖν δηλοῦσ[ιν} κοι- το 


^ e , e 7d e € Á »y 
μᾶται ἡ νύξ, ἀνίσταται ἡμέρα], ἡ ἡμέρα ἄπεισιν, 


νὺξ ἐπέρ[χεται. 


N , , 
Βλέπωμ]εν rovs καρπούς" ὁ σπό- 





, 
pos |kokkov] τίνα τρόπον γίνεται. 


Ἐξῆλ[θεν ὁ 


σ]πείρων, καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν γῆν, [καὶ βληθέϊντων 


Foederis Scriptoribus usitatis- 
simum est. Vide sis Act. xx 
Dnpxxvonoxeyl ἢ: AI. Gor. x 
II, xiv 36 ; Eph: iv. 13; Phi- 
lipp. iii 17. 

3. kai ov χρονιεῖ, kai ἐξαίφνης 
ἥξει) Haec verba a Junio prae- 
termissa e Cod. MSto restituit 
Wottonus, quem sequuntur Rus- 
sel. Galland. Schoenemann. He- 
fel. Reithmayr. et Dresselius, 
non autem Hornemannus. Cod. 
ΜΗ. EZAIXNHS exhibet ; supra 
EZEONHZ. 

4. kdi ὁ "Ayws ἢ Apud 
Malachiam Prophetam leginus 
ὁ "Ayyelos τῆς διαθήκης ὃν ὑμεῖς 
θέλετε. Cotelerius suspicatur in 
hoc loco vocem ἄγγελος per bre- 
viationem primo scriptam post- 
ea in ἅγιος transisse — Freyius 
monet, quod quidem nemo non 
videt, loca haee vel per meram 
accommodationem hue trahi, 
vel perperam applicari, quum 
perspicuum sit de alia re ver- 


ba facere Prophetam utrum- 
que. 

IO. Ἡμέρ[α kai] νὺξ ἀνάστα- 
σιν] Tertullianus de Resurrec- 
tione, $ 12, locum hunc elegan- 
ter exprimit ; nec dubium est, 
quin in hoe, et sequente capite 
quod de Phoenice est, Cle- 
mentem nostrum sequutus sit. 
* Aspice nune,' inquit, ad ipsa 
* quoque exempla Divinae po- 
* testatis. Dies moritur in noc- 
* tem, et tenebris usquequaque 
' sepelitur. Funestatur mundi 
* honor, omnis substantia deni- 
* gratur. Fordent, silent, stu- 
pent cuncta, ubique justitium 
est, quies rerum. Ita lux 
amissa lugetur ; et tamen rur- 
sus cum suo cultu, cum dote, 
cum sole, eadem et integra et 
tota universo orbi reviviscit, 
* interficiens mortem suam noc- 
tem, rescindens sepulturam 
suam tenebras, haeres sibimet 
existens, donec et nox revi- 


^ 


^ 


^ 


^ 











AD CORINTHIOS, xxiv. 





108 


ejus perficietur, Scriptura etiam testimonium per- 


hibente : 


Quod. statim, venturus sit neque tardabit, Eu 


et statim, veniet. Dominus in. templum | ejus, et Mal 
Sanctus quem, vos ecspectatis. 


XXIV. Consideremus, 


dilecti, 


quemadmodum 


Dominus futuram resurrectionem nobis continuo 
ostendat, eujus primitias Dominum Jesum Chri- 


stum fecit, quem a mortuis suscitavit. Binz Col. 1 18. 


dilecti, resurrectionem, quae omni tempore fit ; dies 
et nox resurrectionem nobis ostendunt ; nox cubat, 
exsurgit dies, abit dies, nox insequitur. Intueamur 


fruges; seminatio grani 
est semunator, et semen 


* viseat cum suo et illa sug- 
* gestu." Sic Epiphanius in An- 
corato, ($ 84, Opp. tom. ii p. 88 
ed. Petav.] Kai ἡ κτίσις πᾶσα 
διαρρήδην αὐτοὺς ἐλέγχει, ὑποφαί- 
νουσα kaÜ ἑκάστην ἡμέραν ἀναστά- 
σεως τὸ εἶδος" δύνει γὰρ ἡ ἡμέρα, 
καὶ νεκρῶν αἰνιττόμεθα τὸν τρόπον 
κοιμισμὸν αἰνιττομένης." ἀνατέλλει 
ἡ ἡμέρα ἡμᾶς διῦπνίζουσα, καὶ ἀνα- 
στάσεως ὑποδεικνύουσα τὸ σημεῖον. 
Locus hie corruptus videtur, 
quem nos ex conjectura sic 
emendandum putamus, καὶ ve- 
κρῶν ὑπνωττόμεθα τὸν τρόπον, κοι- 
μήσεως θάνατον αἰνιττομένης κ. τ. À. 
JUNIUS. Forte in animo ha- 
buerunt S. Patres locum illum 
Sophoclis, 

Ὃν aióXa νὺξ ἐναριζομένα 

τίκτει, κατευνάζει τε, φλογιζόμενον 

ἅλιον... "Trachin. 94. 


12. νὺξ ἐπέρ[χεται. 
conj. Colomesius. 

ib. Βλέπωμ]εν τοὺς καρπούς") 
Sie certe legendum cum Gal- 
landio post Millium ; non Ἴδω- 
μ]εν quod dederat Junius. 'Ez- 


M 
εσεισιν 


quomodo fat: Zgressus Mat.xiii 
: z : . 2 5; 
1n terram jecit, et 780 015 prac vii 5. 


ép[xera. vox ultima est in pa- 
gina Codicis MSti octava ; et 
membrana lacera in superiore 
parte paginae nonae lacunam 
certe sex literarum exhibet. 

ib. ὁ σπόρος [κόκκου] Male a 
Junio legitur ὁ σπόρος, [πᾶσι 
δῆλον) τίνα τρόπον γίνεται, cha- 
sma enim non est nisi sex vel 
ad plurimum septem literarum. 
Vana est Davisii conjectura 
reponentis οἴδαμεν vel εὖ ἴσμεν. 
Millius vult ὁ σπόρος γύμνος vel 
νέκρος, et vocem σπόρος eodem 
modo quo σπέρμα interpretan- 
dum esse putat; cujus correc- 
tioni summo jure objicitur a 
Wottono, minus usitatam esse 
hanc significationem ; atque ea 
quae proxime sequuntur, σπερ- 
μάτων ἅτινα κ. τ. X. meram tau- 
tologiam fore si hane interpre- 
tationem amplecteremur.  In- 
terrogationis signum post γίνεται 
exhibent Hefelii Ed. tertia et 
quarta, et Dresselius, operarum 
incuria, uti ex Versionis Latinae 
interpunctione constat. 


Phoenix 
Resurrec- 
tionis no- 
strae 
imago. 


104 S. CLEMENTIS 


fA e , , b ^ ^ a 
σπερμάτων, ἅτινα πέπτωκεν] εἰς τὴν γῆν ξηρὰ καὶ 


γυμνά, διαλύεται)" εἶτ᾽ ἐκ τῆς διαλύσεως ἡ μεγα- 


[Aeor]gs τῆς προνοίας τοῦ Δεσπότου [ἀνίσ]τησιν 


5 , hy , ^ Ἐν ͵7 » ^ » P. 
αὐτά, καὶ ἐκ TOU ἑνὸς πλείονα] αὔξει, καὶ ἐκφέρει 


/ 
Kapov. 


KE. [Ἴδω]μεν τὸ παράδοξον σημεῖον, τὸ [γι]νό- 
μενον ἐν τοῖς ἀνατολικοῖς [τόποις, τουτέστιν τοῖς 


NS 
περὶ τὴν ᾿Αραβίαν. 
, ^ 
ονομάζεται Φοίνιξ' τοῦτο 


2. γυμνά] Sie Proclus apud 
Epiphanium, γυμνὰ καὶ ἄσαρκα 
βάλλεται εἰς γῆν, καὶ τελεσφορού- 
μενα ἀποδίδοται. [Ixiv 37, tom. 1 
p. 560 ed. Petav.] Sie Apo- 
stolus ad Cor. I xv 37, γυμνὸν 
κόκκον. JUNIUS. 

1b. à [αλύεται] Ita proculdubio 
recte Galland. Schoenemann. 
Hefel, Reithmayr. et Dresselius, 
Millio et Wottono obsecuti. 
Caeteri Junianam lectionem 
δι[αλύει χρόνος] exhibent, quae 
stare omnino nequit; hiatus 
enim inter AI et EIT, non admit- 
tit plures quam quinque vel sep- 
tem literas. Theophilus Antio- 
chenus, a Wottono indicatus, 
lib. i $ 18 ad Autolycum, p. 34 
ed. Fell. habet, εἰ yàp τύχοι εἰπεῖν 
κόκκους σίτου ἢ τῶν λοιπῶν amep- 
μάτων, ἐπὰν βληθῇ εἰς τὴν γῆν, 
πρῶτον ἀποθνήσκει καὶ λύεται. 

ib. ἡ μεγα[λειότ]ης} Ita, prae- 
euntibus Millio et Wottono, re- 
posui pro ἡ peyá [A δύναμ]ις quod 
dederat Junius. Cod. MsStus 
exhibet META ... HZ, et spa- 
tium non est plurium quam 
quinque literarum. 

8. ὃ mpocovouá(erau Φοίνιξ] 
Non fertur alia fabula in cujus 
enarratione consentiant magis, 


"O /, 5 A 
pveov γὰρ €OTUP Ὁ στροσ- 


μονογενὲς ὑπάρχον ᾧῷ ἔτη 


magisque dissentiant Scriptores. 
Consentiunt fere omnes in re, 
dissentiunt de modo. Et qui- 
dem mos est Patribus exemplo 
Phoenicis partim ad mores uti, 
partim ad mysteria, partum 
Virgineum, et resurrectionem 
Dominicam ac nostram.  Tra- 
hitur ab aliis ad falsa dogmata. 
COTEL. De Phoenice vide sis 
Herodot. i 73; ἘΠῚ H. N. 
x 2; Tacit. Annal. vi 28 ; Me- 
lam ii 8, ro; Philostr. Vit. 
Apol. $ 3; Solin. Polyhist. 
$ 36 ; Dion. Hist. Rom. lvii ad 
finem. Loca classica habent O- 
vidius quoque, Metam. xv 391 
sq.; Achilles Tatius de Leu- 
cippe et Clitoph. ii; et Clau- 
dian. carm. 45, quibus fretus 
nominibus Junius pro veritate 
historica hujus avis diserte pro- 
nuntiat.  Fellus ex auctoritati- 
bus Rabbinicis probare conatur 
Seriptores Sacros in locis illis, 
Job. xxix 18, Ps. xcii 12, Phoe- 
nicem avem in animo habuisse. 
Locum hune Clementis nostri 
recitat Cyrillus Hierosol Ca- 
tech. xviii 8, ejusque fere verba 
usurpat, licet ab ejus narratione 
nonnihil dissideat. Similia ha- 
bent Tertullianus de Resurrec- 


Ó——BÀMMQ——na—— üÜiáti€ 





— —EIHRIR 00 me meo 














AD CORINTHIOS, xxv. 


seminibus, quae nuda et arida in terram ceciderunt, τ Cor. xv 


105 


dissolvuntur: deinde post dissolutionem magna e 

divinae providentiae potentia ea resuscitantur, 

atque ex uno plura fiunt, et fructum producunt. 
XXV. Contemplemur signum mirabile quod in 


partibus orientis, scilicet in Arabia, fit. 


Avis est, 


quae Phoenix vocatur : haee sui generis sola ex- 


tione Carnis, $ 13, Epiphanius 
in Ancorato, $ 84, Const. Apost. 
v 7, Ambrosius de Fide Rhe- 
surrect. $ 59. Fabulam totam 
dubitasse videtur Origenes, c. 
Celsum iv 98. Camdenum si 
audias, Clemens VIII Papa 
A. D. 1599, Phoenicis pluma 
praemissa, Comitem illum Ti- 
roeniae, qui Elizabetha regnante 
novas res apud Hibernos mohe- 
batur, promissis et indulgentiis 
aluit: vid. ad calcem libri cui 
titulus, Jritannia, or ὦ Choro- 
graphical Description of Great 
Britain and. Ireland, p. 183, 
Londin. 1607. Vitio vertit Pho- 
tius Clementi nostro quod de 
Phoenice haee verba fecerit. 
Tentzelius, Exercit. Select. ii 
pp. 32—46, in hoc loco credu- 
litatem viro Apostolico prorsus 
indignam reprehendens, Episto- 
lam totam Clementi abjudicat. 
Sed lenius cum B. Patre agen- 
dum est, in quo culpa haud ita 
magna residet, si rem apud 
homines id aetatis receptam 
crederet. '"lacitus, scriptor gra- 
vissimus, Clementis nostri fere 
aequalis, historiae suae ordinem 
et dispositionem perturbare non 
dedignatus est, ut quae vera 
esse judiearet in narrationibus 
de Phoenice a falsis et inanibus 
secerneret ; Ànnal. vi 28. Qui- 
cunque plura cognoscere velit, 
is Henrichsenii adeat Commen- 


VOL. I. 


tationem de Phoenicis Fabula 
apud Graecos, homanos, et. Po- 
pulos Orientales, Partic. 1 et 2, 
Hafniae, 1825, 1827 ; et Piperi 
Mythologie — der | Christlichen 
Kunst, Weimar 1847, I 1 446 
—411 

8. τοῦτο povoyevés ὑπάρχον] Eu- 
sebius, lib. 4 de Vita Constan- 
tini prope finem, . . . ὃν δέ φασι 
μονογενῆ ὄντα τὴν φύσιν. Pompo- 
nius Mela, (de Situ Orbis, iii 8.] 
* Referenda Phoenix semper 
* unica." Lactantius, [ Auctor In- 
cert. Carm. de Phoenice 31, 32,] 

Hoc nemus, hos lucos avis incolit 

unica Phoenix, 
Unica, sed vivit morte refecta sua. 
BOIS. 

ib. ἔτη πεντακόσια]! Non con- 
venit inter scriptores de nu- 
mero annorum vitae Phoenicis, 
alis mille illi annos, aliis sep- 
ties mille praeter sex, aliis sex- 
centos et sexaginta, aliis non- 
nisi quingentos tribuentibus. 
Atque eum his postremis con- 
sentit noster, ut et Epiphanius 
et Ambrosius. [Hexaem. v, 23.] 
Sie quoque Mela, et Seneca 
initio Epist. 42; 'Scis quem 
*pune virum bonum dicam? 
* hujus secundae notae: Nam 
*ile alter fortasse tanquam 
* Phoenix semel anno quingen- 
* tesimo nascitur, BOIS. Vide 
sis Aelianum, de Animalibus, 
vi 58, Περὶ τῆς τῶν Φοινίκων 

P 


Resurrec- 
tionis no- 
Strae testis 
S. Serip- 
tura. 


106 S. CLEMENTIS 


74 s yf , » X ᾽ , ^ 
πεντακόσια γενόμενόν τε ἤδη πρὸς ἀπολυσιν TOU 
^ , N € ^ ^ 5 ^ /, by 
ἀποθανεῖν αὐτό, σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ ἐκ λιβάνου καὶ 
, ^ ^ 5 , , ^ 
σμύρνης, kal τῶν λοιπῶν ἀρωμάτων, εἰς ὃν πληρω- 
, ^ , , , b de 
θέντος τοῦ χρόνου εἰσέρχεται, καὶ τελευτᾷ σηπο- 
, M ^ X y ^ ^ 5 
μένης δὲ τῆς σαρκὸς σκώληξ τις γεννᾶται, ὃς ἐκ 5 
ῆς ἰκμάδ ῦ τετελε τος ζῴου ἀνατρεφόμε 
τῆς ἰκμάδος τοῦ τετελευτηκοτος GO νατρεφομενος 
^ 5 - , ΕἸΣ Ν hy 
πτεροφυεῖ; eira γενναῖος γενόμενος αἰρει TOV σῆκον 
^ ej LN 5 ^ ^ , »y ^ 
ἐκεῖνον, ὅπου τὰ οστᾶ TOU T7rpoyeyovoros ἐστίν, καὶ 


ταῦτα βαστάζων, διανεύει ἀπὸ τῆς ᾿Αραβικῆς χώρας 


mM 


o ^ , , , ^ , € , 
ἕως τῆς Αἰγύπτου, εἰς τὴν λεγομένην ᾿Ἡλιουπολιν" 
e , , , , Ν ^ 
kai ἡμέρας, βλεπόντων πάντων, emurras, ἐπὶ TOV TOU 
[j 7 Ν 7 » "d Ν e 5 5 , 
ἡλίου βωμὸν τίθησιν αὐτὰ. καὶ οὕτως εἰς TOUTLOO 
, ^ ΄ 5 e ^ 5 / ^ 5 Ἂν 
ἀφορμᾷ. Οἱ οὖν ἱερεῖς ἐπισκέπτονται τὰς avaypadas 
^ , bI [2 , 95. N ^ 
τῶν χρόνων, καὶ εὑρίσκουσιν αὐτὸν πεντακοσιοστοῦ 
» P τ Lt 
ἔτους πεπληρωμένου ἐληλυθέναι. I 
/ , Ν Ἂς 5 /, 5 
Kc'. Μέγα kai θαυμαστὸν οὖν νομίζομεν εἶναι, εἰ 
t Ν ^ e , , / y. ^ 
ὁ δημιουργὸς TOV ἁπάντων ἀνάστασιν ποιήσεται TOV 
« 7] 5 


^ , , » , 
οσίως αὐτῷ δουλευσάντων ἐν πεποιθήσει πίστεως 


5 ^ “ Ν 9:5 , , e ^ SN 
ἀγαθῆς, ὅπου kai Ot ὀρνέου δείκνυσιν ἡμῖν TO μεγα- 


ἀριθμητικῆς. s. Vossius de Si- I. ἀπόλυσιν τοῦ ἀποθανεῖν αὐ- 


byllinis $ 5, p. 31, Oxon. 1680, 
affirmat Aegyptiis et. Judaeis 
symbolum Magni Anni fuisse 
Phoenicem avem, atque fabel- 
lam totam excogitatam fuisse 
ad designandam αἰῶνος seu aevi 
durationem. Idem docet Ger. 
Jo. Vossius de Orig. et Pro- 
gressu Idolol. II xlvii, in Ad- 
dendis ad p. 566, 14. De hae 
ratione explicandi, a Larchero, 
Mémoires de ÜInstitut, Classe 
d^ Histoire et de Littérature an- 
cienne, Tome 1, pp. 166—307, 
Paris. 1815, improbata, viden- 
dus omnino est Creuzerus, Syin- 
bolik, 1 438 sq. 


τό] Doisius legendum arbitra- 
tur πρὸς ἀπόλυσιν, xai καιρὸν τοῦ 
ἀποθανεῖν αὐτό, ut posterius ἐξή- 
γήησις Sit prioris. Davisius tria 
verba postrema glossematis loco 
habet, et reponere jubet πρὸς 
ἀπόλυσιν, σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ. 

6. τετελευτηκότος] Cod. ΜΗ. 
ΤΕΛΕΥΤΉΚΟΤΟΣ. 

7. γενναῖος] Validus, quo sen- 
su hane vocem usurpant Sopho- 
cles, Aj. 938, ed. Brunck. et 
Xenophon, Hist. Gr. V iv 17. 

9. διανεύει] Clericus, quem 
sequuntur Hefel. et Dresselius, 
mallet διανύει, i. e. wmo pro- 
gressw fertur, vecta volat n 


[9] 





Qe. 











AD CORINTHIOS, xxvi. 


107 


istens annos quingentos vivit, e£ quum morte dis- 
solvenda est, e thure, myrrha, et reliquis aromati- 
bus loculum sibi struit, quem completo annorum 
spatio ingreditur, et vitam deponit; ex carne vero 
ejus putrefacta vermis quidam mascitur, qui ani- 
malis defuncti humore nutritus plumescit, et auctis 
postea viribus loculum tollit in quo ossa parentis 
recondita sunt, quae gestans ex Arabica regione 
in Aegyptum, et urbem quae Heliopolis dicitur, 
pervolat, ae spectantibus omnibus diurno tem- 
pore advolans super altare Solis illa collocat, at- 
que ita unde venerat, regreditur. Sacerdotes com- 
mentarios temporum diligenter inspiciunt, et im- 
pleto anno quingentesimo, rediisse illam compe- 
riunt. 

XXVI. An magnum igitur et admirandum arbi- 
trabimur, si rerum omnium opifex resurgere eos 
faciat, qui in bonae fidei confidentia religiose ilh 
inservierunt, quum per volucrem promissionis suae 
magnificentiam abunde nobis patefaciat ^ Dicit 


Aegyptum. Sie Sancroftius quo- 
que, qui interpretatur, vergit, 
inclinat, cursum dirigit, et con- 
fert Act. xxi 7, necnon Euna- 
pium in vita Aedesii, οὐ μακρὰν 
ὁδὸν ἐκ Καππαδοκίας εἰς Συρίαν 
συνέτεινε καὶ διήνυε. 

IO. Ἡλιούπολιν] Locum hunc 
de Phoenice, quasi emblemate 
resurrectionis, nemo castigavit, 
excepto Photio in Biblioth. 
Cod. exxvi. Verum si eruditus 
ille Critieus attendisset id quod 
soleant facere Seriptores Eecle- 
siasticl, quando loquuntur διδα- 
κτικῶς, hoc est, serio et ut do- 
ceant; quidve faciant, quum 
loquuntur tantum οἰκονομικῶς, 
(ut loqui solent) ubi rhetorice 


tantum illustrant quod docent, 
forte ab ea castigatione absti- 
nuisset. GUIL. BURTON. Fi- 
nis historiae de cineribus Phoe- 
nicis arae solis impositis, in 
urbe superstitiosa, ejusdem est 
ingeni, quod inter mulieres 
pias Danaidas et Direas antea 
recensuit. S1 tamen haec essent 
Clementis, ignoscere quidem 
viro, aliarum virtutum causa, 
sed laudare ejusmodi ratiocina- 
tionem non possemus. CLE- 
RICUS. 

1I. καὶ ἡμέρας) Lege Ov ἡμέ- 
pas. CLERICUS. 

17. ἁπάντων] lta Cod. MStus. 
Libb. impr. ante Wottonum, 


πάντων. 


p2 


108 S. CLEMENTIS 


^ ^ ^ , , Ν 
λεῖον τῆς ἐπαγγελίας αὐτοῦ ; |X]éye γαρ που, “ Καὶ 
τς , 7f * 5 , , Q2» * 

ἐξαναστήσεις με, καὶ ἐξομολογήσομαί σοι" [κ]αὶ, 
[44 5 /, Ν e 5 » θ e N 5 

ἐκοιμήθην καὶ ὕπνωσα, ἐξη[γ)έρθην, ὅτι σὺ uer 
AS / 4 " 
* ἐμοῦ ei. [Kal] πάλιν Ἰὼβ λέγει, ** Kai ἀναστη- 
, n ἊΝ , 
* σεις [τὴν σάρκα pov ταύτην, τὴν ἀναντλῆσασαν 5 


éc ^ T d »» 
TQGUTO. TTOPTOG.. 


, y 53 ^ , . 
Sp Resu. ΚΖ΄, Ταύτῃ οὖν τῇ ἐλπίδι προσδεδέσθωσαν αἱ 
rectionis JU ^ EUM c Ξ à E 
adhaerea- αἱ ἡμῶν TO πιστῷ ἐν ταῖς ἐπαγγελίαις, καὶ τῷ 
ce xe ἡμῶν το πιο γεν aus Ἰσεαγχελιαίκιοι d 
omnipo- δικαίῳ ἐν τοῖς κριμασιν. Oo παραγγείλας M] ψευ- 
tenti et ; ^ ^ SEN 5 7ὔ »«8 ^ 
ommisei- δεσθαι, πολλῷ μᾶλλον αὐτὸς οὐ ψεύσεται" οὐδὲν γὰρ xo 
enti. 2 / ΩΝ ^ o ^ , ^ ^ 7 θ tA 
aOvvaTOV παρὰ τῷ Θεῷ, εἰ μὴ TO ψεύσασ αι. vo- 
/ 5 . , 3 ^ , (23 S Ν /, 
ζωπυρησάτω οὖν ἡ πίστις αὐτοῦ εν ἡμιν, καὶ νοη- 
“ , 5 hy , e 9 , "Er λό ^ 
σωμεν OTL πάντα €yyvs QvTO ἐστιν. oyo τῆς 
/, , ^ 7 ^ ων EI 
μεγαλωσυνὴς αὐτοῦ συνεστήσατο τὰ πάντα, καὶ ἐν 
, , E] N , é€ 7 5 ^ 5 ^ 
λογῷ δύναται αὐτὰ καταστρέψαι. Τὶς ερει αὑτῷ; 15 


2. ἐξαναστήσεις με κ. τ. À.] 
Cotelerius, cui assentitur Co- 
lomesius, petita haec vult ex 
Ps. xxvii 7, secundum LXX 
et Vulgat. secundum Heb. Ps. 
xxviii ; ubi apud LXX Intt. le- 
gimus, Kal ἀνέθαλεν ἡ σάρξ pov, 
καὶ ἐκ θελήματός μου ἐξομολογή- 
σομαι αὐτῷ. Existimarim sane 
potius unum esse ex iis locis, 


Jobi locum ad resurrectionem 
primus traxit B. Clemens, quem 
ali postea sunt sequuti. CO- 
LOM. Legimus apud LXX 
Intt. Οἶδα yàp ὅτι dévvaós ἐστιν ὁ 
ἐκλύειν με μέλλων ἐπὶ γῆς" ἀνα- 
στήσει δέ μου τὸ σῶμα τὸ ἀναν- 
τλοῦν ταῦτα. Cod. Alex. (Οἶδα 
γὰρ με μέλλων, ἐπὶ γῆς ἀνα- 
στῆσαι τὸ δέρμα μου τὸ ἀναντλοῦν 





de quibus haee habet Photius: ταῦτα. Cod. Vat.) Chrysosto- 
πλὴν ὅτι ῥητά τινα ὡς ἀπὸ τῆς mus, [in Nicetae Catena Pa- 
θείας γραφῆς ξενίζοντα παρεισά- trum Graecorum a Pat. Junio 


yes, ὧν οὐδὲ ἡ πρώτη ἀπήλλακτο 
παντελῶς. WOTT. 

8. ἐκοιμήθην καὶ κ. τ. M] Vi- 
detur S. Pater citasse haec me- 
moriter ; legimus enim apud 
LXX, Ps. ii 5, ᾿Εγὼ [δέ Cod. 
Al] ἐκοιμήθην καὶ ὕπνωσα: ἐξη- 
γέρθην. ὅτι Κύριος ἀντιλήψεταί μου" 
et Ps. xxi. 4, Οὐ φοβηθήσομαι 
κακά, ὅτι σὺ per. ἐμοῦ εἶ. WOTT. 

4. Καὶ ἀναστήσεις x. τ. 4.] Hune 


edita, p. 34o,] Ὁ μέντοι Oco8o- 
τίων ἐκδούς, 'O ἀγχιστεύς pov (5, 
kal ἔσχατον ἐπὶ χώματος ἀναστήσει, 
πείθει συνάπτειν τοὺς δύο στίχους, 
καὶ οὕτως ἀναγινώσκειν" Οἶδα γὰρ 
ὅτι ἀένναός ἐστιν ὁ ἐκλύειν με μέλ- 
λων ἐπὶ γής, ἀναστῆσαι τὸ δέρμα 
μου τὸ ἀναντλοῦν ταῦτα. ... -. 
Vulgat. Scio enim quod Re- 
demptor meus vivit, e in mo- 
vissimo die de terra swrrectu- 

















AD CORINTHIOS, xxvn. 


enim alicubi : 


109 


Suscitabis me, οἱ confitebor tibi : et, 





Dormivi et soporatus sum, surreai, quia tu aecum, Ps. iii 5. 


65. 


resuscitabis, quae omuia, haec passa. est. 
XXVII. Hae igitur spe animi nostri ad eum 
adstringantur, qui fidelis est 1n promissionibus et 


justus in judiciis : 


qui mentiri vetuit, multo minus 


Et rursus Job dicit: At carnem hane aqweam Job.xix 26. 


Ipse mentietur ; nihil enim Deo impossibile, prae- Heb. vi 18. 


terquam mentiri. 


Exsuscitetur itaque in nobis 


fides ejus, et quod omnia 1psi propinqua sint consi- 


deremus. 


vus swm; eí vwursus circum- 
dabor pelle mea, et 4n carne 
mea, videbo Dewm. WOTT. De 
hoe loco Jobi, confer Hierony- 
mum : * Nullus tam aperte, post 
* Christum, quam iste ante 
* Christum de resurrectione lo- 
* quitur, &c. lib. c. Joan. Hie- 
rosol ὃ 29. Opp. ii p. 438 ed. 
Vallars. Cf. Pearson. Zoxposi- 
tion of the Creed, i, 310, 311. 
ed. Burton. 1847. 

5. σάρκα] ZAPKAN Cod. MS. 

I3. Ἔν λόγῳ] Cf. Sap. ix τ, 
ὁ ποιήσας rà πάντα ἐν λόγῳ σου. 

15. Τίς ἐρεῖ αὐτῷ, κ. τ. À.] 
In Prologo ad Lib. Sapientiae, 
; Quidam, inquit. Hieronymus, 
*jid Philoni seniori tribuunt ;' 
in Prol. vero ad libros Salomo- 
nis: * Secundus (nempe, liber 
*qui Salomonis nomen prae- 
* fert) apud Hebraeos nusquam 
* est. Quin et ipse stylus Grae- 
* eam eloquentiam redolet ; et 
* nonnulli Seriptorum veterum 
* hune esse Judaei Philonis ad- 
* firmant.' Quod adtinet ad Grae- 
cam eloquentiam, nune quidem 
non adgrediar expendere quam 


Verbo majestatis suae constituit omnia, 
et verbo suo potest illa evertere. 


Quis dicet ei, 


proxime accedat ad stylum Phi- 
lonis ; sed quaecunque sit, non 
ideo sequeretur nunquam li- 
brum illum exstitisse Hebraice, 
quamvis ante tempora Hiero- 
nymi amissus fuisset. —Occasio 
ejus jaeturae potuit esse haec 
ipsa versio, ab Hellenista, aut 
Judaeo Alexandrino confecta ; 
quem nihil vetat esse ipsum 
Philonem, eumque hane edi- 
disse, multos annos ante tempus 
quo Clemens epistolam ad Co- 
rinthios dedit. Ut libere dicam 
quod sentio, cur Clemens, hoc 
loco, non adluserit ad Is. xlv 9, 
quod et scriptorem Sapientiae 
fecisse verisimile est? Nam 
ante haee verba, non videmus 
γέγραπται, aut λέγει που, aut si- 
mile quid ; qualia usitata sunt 
Clementi, ubi Seripturae auc- 
toritatem profert, non ubi ad 
loeum simpliciter adludit. An- 
non etiam cogitare potuit de 
verbis magistri sui, Rom. ix 
19, 20? Verbis ποιέω et ἀν- 
θίστημι aeque utitur Paulus ae 
auctor Sapientiae ; nec Clemens 
in verbis quibus utitur, unum, 


Tit.1i2. 


Sap. xi 22, 
xli I2. 


Deus ti- 
mendus, 
cujus judi- 
ciis nemo 
se subdu- 
cere valet. 


110 S. CLEMENTIS 


ςς y 3 7 Σ ^ , , , ^ , ^ 
TL ἐποίησας; Ἢ Tig ἀντιστήσεται τῷ KpureL τῆς 
^ 29, /, , , 
* ἰσχύος αὐτοῦ ; Ὅτε θέλει, kai ὡς θέλει, ποιήσει 
’ Ν ἠδὲ ^N ἐλθ ^ ὃ ὃ , - 
πάντα, καὶ οὐδὲν μὴ παρελθῃ TOv δεδογματισμενῶν 
£249 5 ^ , 5 p 3 ^ , , ^ 5 N 
vr avroU. Πάντα ἐνώπιον αὐτοῦ εἰσίν, καὶ οὐδεν 
, b! N , ^ 
λέληθεν τὴν βουλὴν avrov. 
^ , ^ / Ἀ ^ , ^ 5 
« γοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ av- 
{ςς ΔΛ ^ / " € e / ^ e ») , ΄ 
ἀγγέλλει τὸ στερέωμα ἢ ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρευ- 
ςς e^ EY ^N Qs , ^ 5 Ν 
γεται ῥῆμα, καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγελλει γνῶσιν" καὶ 


“ἘΠ οἱ οὐρανοὶ διη- 5 


, 58^ ὃ e 31V 5 // . 
* οὐκ εἰσὶ λόγοι οὐδὲ λαλιαί, ὧν οὐχὶ ἀκούονται αἱ 


593 


Ν 5, ^ 
E φωναὶ αὐτῶν. IO 


, ΄ 5 / E) ,ὕ 
ΚΗ΄. Πάντων οὖν βλεπομένων καὶ ἀκουομένων, 

^ , , , y 
φοβηθῶμεν avrov, καὶ ἀπολείπωμεν φαύλων épycv 

Ν 5 y el ^ 5 , » ^ ^ 
μιαρὰς ἐπιθυμίας, ἵνα τῷ ἐλέει αὐτοῦ σκεπασθῶμεν 


» NX ^ , , ^ , e€ ^ 
ἀπο τῶν μελλόντων κριμάτων.  lloo yap τις ἡμῶν 


’ὔ ^ N ^ ^ N 5 ^ ^ 
δύναται φυγεῖν ἀπὸ TS Κραταιᾶς χέιρος CUTOU 5 ποιὸς 15 


N , / , ^ 5 [4 31209 » 
δὲ κοσμος δέξεταί τινὰ TOV αὐτομολούντων C; Gv- 


^ ^ ^ 5 ΤΣ 
τοῦ ; λέγει γάρ που τὸ γραφεῖον, ““ Ἰ]οῦ ἀφήξω, 


potius quam alterum, imitatus 
est. Eadem de ratione, ob quam 
hie citasse Sapientiam Salomo- 
nis dicitur, possem etiam con- 
tendere, mutuatum esse Paulum 
ex eodem libro, Rom. ix 21, 
exemplum figuli et luti. Sed 
credimus eum potius respexisse 
ad Isaiae locum citatum, vel ad 
Jer. xviii 6. Quid si Clemens 
animi sensa expressit ejus scrip- 
toris verbis? Ea non profert, ut 
locum Seripturae, magis quam 
Paulus senarium — Menandri. 
GUIL. BURTON. 

2. ποιήσει πάντα] Ita Cod. M8. 
uti monuerunt Millius et Wot- 
ton. non ἐποίησεν, quod. dederat 
Junius, quem secuti sunt Edd. 
omnes praeter Gall. Hefel. et 
Dresselium. Freyius quidem in 


notis monet lectionem MSti 
sine causa in editionibus mu- 
tatam fuisse, et vocem futuri 
temporis melius cum seq. καὶ 
οὐδὲν μὴ παρέλθη convenire. Cf. 
S. Matt. v. 18, ἰῶτα ἕν ἢ μία κε- 
ραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου. 
Equidem miror qua ratione 
Wottonus potuerit assentiri Fel- 
lo et Colomesio restituentibus 
παρῆλθε, tni forte inseramus 
* ὥστε, et legamus: "Ore θέλει 
* καὶ ὡς θέλει ποιήσει πάντα, ὥστε 
* καὶ οὐδὲν μὴ παρέλθῃ [vel παρ- 
* ελθεῖν] τῶν δεδογματισμένων ὑπ᾽ 
* αὐτοῦ. 

5. Ei oi οὐρανοὶ] Abest εἰ 6 
LXX Intt. quod mox rursus 
inserendum ante ἡ ἡμέρα putant 
Colomesius et Cotelerius. Da- 
visius mallet, Kai oí οὐρανοί. 





AD CORINTHIOS, xxvii. 


111 


quid fecisti? vel quis fortitudinis ejus robori ve- 
sistet ? Quando et quemadmodum vult, omnia 
faciet, neque quidquam ab eo semel decretum, 
infectum praeteribit. Omnia coram ipso sunt, nihil- 
que consilium ejus latuit. δὲ coel& enarrant glo- 
riam. Dei, opera, autem, manuum ejus annuntiat 
firmamentum. — Dies diei eructat. verbum, et. nox 
nocti indicat scientiam. — . Non sunt loquelae, neque 
sermones, quorum, non audiantur voces eorum. 
XXVIIL Quum omnia igitur ejus oculis et 
auribus pateant, metuamus eum, et mmpuras cupi- 
ditates pravorum operum deseramus, ut a futuro 
judicio ejus misericordia tegamur. Quonam enim 
quis nostrum a potente ejus manu fugere potest ? 
Quis mundus quempiam ab eo transfugam reci- 





Matt. xxiv 


35- 


Ps. xix 
1—3. 


piet? Dicit enim alicubi Scriptura: Quo fugiam, Ps. exxxix 
ΞΞΕΣ- 


8. καὶ οὐκ εἰσὶ λόγοι] i. e. Et 
"on sunt sermones obscuri et 
verba. submissa, quae mon intel- 
ligantur. lta post Eusebium 
eximius Paraphrastes Lud. Fer- 
rand. COLOM. καί non habe- 
tur a LXX Intt. qui alio ordine 
haec verba exhibent, οὐκ εἰσὶ 
λαλιαὶ οὐδὲ λόγοι. 

11. dkovouévov] Subauditur 
bm αὐτοῦ. BOIS. 

13. σκεπασθῶμεν] Ita cum 
Cod. MS. Wotton. Russel. Gal- 
land. Schoenem. Hefel. et Dres- 
selius. Caeterl σκεπάσωμεν ex- 
hibent eum Junio, qui veram 
lectionem tanquam conjecturam 
margini apposuit. Clerici editio 
altera, Amstelaed. 1724, prae- 
bet σκεπάωμεν, ex incuria pro- 
culdubio typothetarum. 

14. Ποῦ---φυγεῖν] Junius, Fell. 
et Colom. mallent Hoi Edd. 
omnes ante Wottonum φεύγειν. 

16. αὐτομολούντων] Plato in 


Phaed. $ τό, ὡς ἔν τινι φρουρᾷ 
ἐσμὲν οἱ ἄνθρωποι, καὶ οὐ δεῖ δὴ 
ἑαυτὸν ἐκ ταύτης λύειν, οὐδ᾽ ἀποδι- 
δράσκειν. 

17. τὸ γραφεῖον] Recte γρα- 
φείου nomine Psalterium dona- 
tur; quandoquidem, ut discimus 
ex S. Hieronymo, in Prologo 
Galeato, ac in Praefatione ad 
Danielem, distribuuntur Scrip- 
turae Test. Vet. in νομοθεσίαν 
seu νόμον, προφήτας, et ypadeia : 
in libros Mosis seu Legem, Pro- 
phetas, et Hagiographa; con- 
tineturque in tertio ordine liber 
Davidis. Certe Lucae xxiv 44 
Psalmos distinctos habes a Lege 
et Prophetis. Ae sentiunt cum 
Evangelista praestantissimi Ju- 
daei, Philo et Josephus; ille 
libro de Vita Contemplativa, 
post initium p. 893 ; hie Lib. I 
c. Apionem, post initium simi- 
liter p. 1036. [$. 8, tom ii. p. 
441 ed. Havercamp.] Interdum 


II 


119 S. CLEMENTIS 
ςς ^ ^ , 5 ^ ^ , 2 5^ 
καὶ ποῦ κρυβησομαι ἀπὸ TOU προσώπου σου: €XV 
ςς » ^ , Ν , , S 5» ^. »* 5 ἐλθ » 
ἀναβῶ εἰς τὸν ovpavov, σὺ εἰ ἐκεῖ εαν ἀπελθω εἰς 
ες ^ » ^ ^ 5 ^ [4 à , " 5 
τὰ ἐσχᾶτα τῆς ns, ἐκεῖ ἢ εξιά σου" €av κατα- 
ςς » 5 ^ E] , 3 ^ ἈΝ II ^ , ,5 
στρώσω εἰς τὰς ἀβυσσους, ἐκεῖ ro ilveuua σου. 
^ 5 , , ^ ^ 5 , , ^ ^ ^ 
IIot οὖν τις ἀπελθ ποῦ ἀποδραση. ἄπο τοῦ τα - 
[2 3 LU 2 : 
Υ 5 / 
πάντα ἐμπεριέχοντος ; 


Accedamus 
ad Deum, " 


a ^ , » ^ » ^ b] , 
E nos pe- ἁγνὰς και αμιαντους χέίρας αιροντες σρος αυτον, 
culiariter 


EXC : ^ s , ^ c Á 
sibielegit. ἀγαπῶντες TOv ἐπιεικῆ καὶ εὔσπλαγχνον llarepa 


ΚΘ΄. Προσέλθωμεν οὖν αὐτῷ ἐν ὁσιότητι ψυχῆς; 





e ^ ^ , ^ , » / € ^ [74 ^ 

ἡμῶν, ὃς ἐκλογῆς μέρος ἐποίησεν ἑαυτῷ: Οὕτω yap 
e εἰ Y, 3 [4 

γέγραπται: — "Ore διεμέριζεν ὁ Ὕψιστος ἔθνη, ὡς 


/, EN 9 » [r ^ 
* διέσπειρεν υἱοὺς ᾿Αδάμ, ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν κατὰ 


tamen cum γραφείοις et ἁγιογρά- 
$os non numerantur Psalmi 
juxta alias Scripturae divisio- 
nes; nimirum ab Ejpiphanio, 
Lib. de Mensuris et Ponderibus 
$ 4 [Opp. tom. ii p. 162 ed. 
Petav. πέντε yàp στιχήρεις, ἡ τοῦ 
Ἰὼβ βίβλος, εἶτα τὸ Ψαλτήριον, 
Παροιμίαι Σαλομῶντος, ᾿Εκκλησια- 
στής, Ἄσμα ἀσμάτων᾽ εἶτα ἄλλη 
πεντάτευχος τὰ καλούμενα γραφεῖα 
κ᾿ 7. À. ] illiusque exscriptore Da- 
masceno, Cassiodoro, et Hiero- 
nymo in Praefationibus ad To- 
biam et Judith ; in quibus hie 
tradit eadem duo volumina ab 
Hebraeis de catalogo Divina- 
rum Scripturarum secari, atque 
legi inter Hagiographa, quorum 
auctoritas ad roboranda illa 
quae in contentionem veniunt 
minus idonea judicatur. Quo 
fit, ut duplicis generis Hagio- 
grapha habuisse dicendi sint 
Hebraei majoris videlicet, ae 
minoris auctoritatis ; atque in 
prioribus dumtaxat cum Sacris 
Seripturis posuisse Psalmos. 
Nee miraberis diversam accep- 


tionem, auctoritatemque Hagio- 
graphorum, postquam insignia 
ista de Canonicis libris legeris 
apud D. Augustinum, ii 8 de 
Doctrina Christiana. | Opp. tom. 
ii p. 18 ed. Ben] COTEL. 
Lectionem γραφεῖον  nonnulls 
suspectam alii viri docti tuen- 
tur. His aecedat Simonius, qui 
eamdem illustrat in Dib/. Chois. 
1273, et in Critig. de la Bibl. 
Dupin, ii 70, iterumque hae de 
re agit, p. 33 Respons. ad Vos- 
sium, qui immerito existimavit 
vocem γραφεῖον ab Aquila fuisse 
confictam. GALLAND. Sie 
apud Epiphanium, καὶ τὰ Tpa- 
φεῖα λεγόμενα, φημὶ δὲ τὰ Στιχήρη, 
καὶ αἱ Βασιλεῖαι, καὶ Παραλειπό- 
μενα, καὶ Αἰσθὴρ, k. τ. λ. Haer. 
xxixoAipo122.:D aed: ΜΕΡΞ 
tav. 

p. 110. 17. Ποῦ ἀφήξω x. τ. À.] 
Paullo aliter legimus apud LXX 
Intt. quibuseum paene in sin- 
gulis consentit tum Hebraeus 
Textus, tum caeterae versiones 
omnes. Ποῦ πορευθῶ ἀπὸ ToU 
Πνεύματός σου, καὶ ἀπὸ τοῦ προσ- 




















AD CORINTHIOS, xxix. 


118 


et ubi a facie tua occultabor 9 si ascendero n 
coelum, tw 4llie es; si ad. terrae extrema abiero, 
dextra, tua illic; sí stratwm posuero vm abysso, 


Wlic est Spiritus twus. 


Quo igitur abibit quis- 


piam, vel quo aufugiet, ab eo qui omnia com- 


plectitur? 


XXIX. Accedamus ergo ad eum in sanctitate 
animae, castas et impollutas manus elevantes ad 
illum, diligentes benignum et misericordem Patrem 


nostrum, qui nos electionis partem sibi fecit. 
enim scriptum est: Quando dividebat Altissimus Deut. xxxii 


ὦπου σου ποῦ φύγω ; ἐὰν ἀναβῶ 
εἰς τὸν οὐρανόν, σὺ εἶ ἐκεῖ: ἐὰν 
καταβῶ εἰς τὸν ἽΑιδην, πάρει" ἐὰν 
ἀναλάβω τὰς πτέρυγάς pov kar 
ὄρθρον, καὶ κατασκηνώσω εἰς τὰ 
ἔσχατα τῆς θαλάσσης, καὶ γὰρ ἐκεῖ 
7 χείρ σου ὁδηγήσει pe, καὶ καθέξει 
με ἡ δεξιά σου. Haec a Clemente 
compendiosius dicuntur, sive ea 
memoriter citari, ad sensum 
non ad verba attendens, sive 
ea in compendium redegerit. 
Clemens Alexandrinus in his 
citandis propius accedit ad Ro- 
manum quam ad LXX Intt. 
[Strom. iv 22, p. 625 ed. Pot- 
ter] WOTT. Pro ἀφήξω Ju- 
nius, Fellus, Colomesius, mal- 
lent ἀφίξομαι : DBoisius φεύξομαι. 
Vocem ἀφήκειν usurpat Plato, de 
Republiea vii 12, quem locum 
indicavit Millius. 

3. καταστρώσω] LXX καταβῶ. 
Optime expressit Clemens vim 
verbi Hebraici; neque enim 
semper ille sequitur versionem 
LXX Intt. sed interdum vel 
suam vel aliorum Hebraice doc- 
torum praefert. BOISIUS. 

5. Ποῖ οὖν τις] Ita Cod. MStus, 
non IIo) uti Clericus. 


VOL. I. 


510 


8. ἁγνὰς καὶ ἀμιάντους χεῖρας] 
Imitatur S. Paulum in priore ad 
Timotheum Epistola, 11 8. 

IO. ὃς ἐκλογῆς] Junius, Fel- 
lus, Colom. et Cotel. mallent 
ὃς ἡμᾶς ἐκλογῆς, Boisius ὃς ἡμᾶς, 
vel τὰ ἔθνη, quod probat Wotto- 
nus propter ea quae sequuntur 
citata e Deuteronomio. 
λογῆς potius rescribendum esse 
putat Davisius, ut ad vocem 
ἡμῶν referatur. Davisium se- 
quuntur Galland. et Schoenem. 
Lectori arbitrium in eligendo 
faeit Hefelus. Irenaeus, I vi 
4; p. 31 ed. Massuet. ἑαυτοὺς δὲ 
ὑπερυψοῦσι, τελείους ἀποκαλοῦντες, 
καὶ σπέρματα ἐκλογῆς. 

II. Ὅτε διεμέριζεν] Ita Wott. 
Russ. Galland. Schoenem. He- 
fel. et Dresselius, cum | Cod. 
M$to et LXX Intt. Caeteri 
Edd. διεμέρισεν. Mox pro vera 
lectione ὡς διέσπειρεν, quam mar- 
gini tanquam conjecturam ap- 
posuit Junius, libb. impr. pleri- 
que ὡς δὲ ἔσπειρεν. 

12. κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων Θεοῦ. 
Ita legimus apud LXX Intt. ; at 
aliter habetur a Textu Hebraeo, 
viz. secwndwm  mwmerum filio- 


ῳ 


Δ » 
OUS €K- 


114 S. CLEMENTIS 


, ^ / ^ /, 
* ἀριθμὸν ἀγγέλων Θεοῦ. ᾿Ἐγενήθη μερὶς Κυρίου 
ςς ^ 3 EJ /, , , 5 ^ 
λαὸς αὐτοῦ Ιακώβ, σχοίνισμα κληρονομίας αὐτοῦ 

e , , » v , 

“ς Ἰσραήλ. | Kal ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει, * IOov, Kv- 

ἐς ’ὔ « "^ 5»), 5 / 5 ^ e 
pios λαμβάνει ἑαυτῷ ἔθνος ἐκ μέσου ἐθνῶν, ὡσπερ 
3, N ^ 3 ^ ^ e 

* λαμβάνει ἄνθρωπος τὴν ἀπαρχὴν αὐτοῦ τῆς ἅλω" 5 


[44 Xo 5) , , ADS 3 /, er € , 55 
και ἐξελεύσεται ἐκ τοῦ ἐθνους ἐκείνου ἀγια ἀγίων. 





, , 5 (s , , * 
m A. ᾿Αγίου οὖν μερὶς ὑπάρχοντες, ποιήσωμεν τὰ 
SOrS el, ΕῚ c οἷς ΄ / ΄ γ 
quaeipsum τοῦ ἀγιασμοῦ πάντα, φεύγοντες καταλαλιας, papas 
deceant, es A Ρ 2 
sectemur. T€ καὶ | &yvove συμπλοκάς, μέθας τε καὶ νεωτερι- 
IN Ν ΝΝ 5 ! N , 
σμοὺς καὶ βδελυκτὰς ἐπιθυμίας, μυσαρὰν μοιχείαν, το 
NN e 7 Ν ΄ 5» , e 
βδελυκτὴν ὑπερηφανίαν" “Θεὸς yap, φησίν, * ὑπερ- 
ςς / , Δ) ^ N 4 , » 
ηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν. 
^ 5 5 ,ὔ Ὁ e "ἢ 5 ^N ^ ^ 
Κολληθώμεν οὖν ἐκείνοις oig ἡ χάρις ἀπὸ τοῦ Θεοῦ 
/, / ^N € /, ^ 
δέδοται: ἐνδυσώμεθα τὴν ὁμόνοιαν, ταπεινοφρονοῦν- 
, N N ^ 
τες, €ykparevouevo,u ἀπὸ παντὸς ψιθυρισμοῦ καὶ τῷ 


^ 7 e ^N ^ y , 
καταλαλιᾶς πορρῶ εαὐυτοὺς ποίουντες, εργοις δικαιου- 


vun, Israel. ἴτε Vulgat. caete- 
raeque versiones omnes, necnon 
Textus Samaritanus. Aquila, 
eis ψῆφον υἱῶν Ἰσραήλ. "Theod. et 
Symmach. κατὰ ἀριθμὸν υἱῶν Ἴσ- 
ραήλ. Legit Novatianus cum 
LXX, secutus, quod verisimil- 
limum videtur, versionem Itali- 
cam : * Quum diüsseminaret filios 
* Adam, statuit. fines. gentium 
* justa, mumerum | . Angelorum 
* Dei, S. Hieronymus, Com- 
ment. in Mich. lib. ii c. 6, (Opp. 
tom. vi p. 5oo ed. Vallars.] 
* Et judicio contende adversus 
* montes, quos non alios signifi- 
*eari puto quam Angelos, qui- 
*bus rerum humanarum com- 
* missa est procuratio, Deutero- 
*nomio in id ipsum congru- 
* ente; Qwwm. divideret. Excel- 
^ sus gentes, quum. disseminaret 


* filios Adam, constituit. termài- 
*qos terrae secundum mwme- 
* yum Angelorum Dei." WOTT. 
Versionem LXX sequitur Philo, 
de Posteritate Caini, et de Plan- 
tatione Noe, pp. 241, 338. ed. 
Mangey, eui verisimile videtur 
ex hac lectione percrebuisse 
inter Christianos sententiam de 
Angelis gentium — custodibus. 
Edd. ante Wottonum omittunt 
Θεοῦ, ex incuria typothetarum, 
uti videtur ; nam Junii versio 
exhibet Angelorum Dei. 

4. ὥσπερ λαμβάνει ἄνθρωπος] 
Recte observavit Freyius hunc 
locum Clementem  efformasse 
tum ex Num. xviii 27, tum ex 
II Paral. xxxi 14, ut sensus sit, 
Deus sibi ex reliquis hominibus 
separavit nos, et fecit ἐκλογῆς 
μέρος, ut ex area decerpitur 7j 











115 


AD CORINTHIOS, xxx. 


gentes, quando disseminavit filios Adam, constituit 
terminos gentium secundum numerun, Angelorum 
Dei. Et factus est pars Domni populus ejus 
Jacob, funiculus haereditatis ejus. Israel. Et in 
alio loco dieit: Ecce Dominus tollit sibi gentem e 
medio gentium, prout homo primitias areae suae 
tollit; et ex gente 4lla sancta sanctorum  egre- 
dientur. 

XXX. Quum igitur portio Sancti simus, facia- 
mus omnia quae ad sanctitatem pertinent, obtrec- 
tationes devitantes, scelestos et incestos complexus, 
ebrietates, novarum rerum studia, concupiscentias 
abominandas, detestandum adulterium, exsecra- 
bilem superbiam. Deus enim, inquit, superbis re- 
sistit, humilibus autem. dat gratiam. | Adglut- 
nemur igitur iis quibus gratia a Deo concessa est, 
concordiam cum animi modestia mduamus, conti- 
nentes, susurrationem omnem et obtrectationem 
procul devitantes, operibus non autem verbis justi- 





ἀπαρχή Deo sacra, quae fit ἅγια 
ἁγίων. GALLAND. 

ἡ. 'Ayiov οὖν] Cod. MsStus 
exhibet ATIOYN, literis OY a 
manu recentiori super IO ad- 
pictis. 

9. T ἁγνοὺς T. συμπλοκάς) Le- 
gendum est proculdubio vel eum 
Junio dváyvovs, vel cum Colo- 
mesio λάγνους. Malim vero dvá- 
yvovs, utpote apud Ecclesiasti- 
cos usitatius. Utitur sane voce 
Aayveéía S. Chrysostomus cum 
μέθῃ conjuncta, Homil. xxiii in 
I Ep. ad Cor. (Opp. tom. x, p. 
201 ed. Den.] Eadem voce, 
[Paedag. ài ὃ 10, p. 223 ed. 
Potter.] neenon adjectivo λά- 
yvos [p. 222 ibid.] utitur Cle- 
mens Alexandrinus. WOTT. 

11. Θεὸς γάρ, φησίν] Citautur 


haec ex Proverbiis, ubi legimus 
ὁ Κύριος ἀντιτάσσεται. — Eadem 
citantur a S. Jacobo iv 6, et 
a S. Petro Ep. Lv 5. Apud 
utrumque horum legimus 6eós, 
sicut a Clemente exhibetur. 
WOTT: 

14. ἐνδυσώμεθα] Hermas, Past. 
III ix 28, *Felices ergo vos, 
f quicunque . . . . indueritis in- 
* nocentiam.' 

I5. €ykparevóuevo]] Junius et 
Fellus mallent καὶ ἐγκρατευόμενοι. 
Wottonus hujus loci interpunc- 
tionem incautus ita positam 
voluit, ἐγκρατευόμενοι ἀπὸ παντὸς 
ψιθυρισμοῦ, καὶ καταλαλιᾶς πόρρω 
ἑαυτοὺς ποιοῦντες. 

16. ἔργοις δικαιούμενοι] 7108 
justificantes. HEFEL. Frustra 
B. Apostolis Paulo et Jacobo 

Q2 





Deut. iv 234, 
vii 6, xiv 2. 
Ezech. 
xlviii 8, 

I4, IS. 


Prov. iii 34, 
XGdx4295 
Jac. iv 6. 

I Pet. v 5. 


Jac. 11 I7. 


116 'S. CLEMENTIS 


μενοι καὶ μη λόγοις" λέγει γάρ, “ O ra πολλὰ λέγων 


, ». De 3, ͵ c) , 
* καὶ ἀντακούσεται: ἢ ὁ εὔλαλος οἴεται εἶναι δίκαιος ; 
£ » / N Sy 5 , b! 
* εὐλογημένος γεννητὸς γυναικὸς oAÀvyofuos. Μη 
(ς 


N 5 ep ͵ 35» € » [4 ^ » 
πολὺς εν ῥήμασιν γίνου. Ο ἐπαινος ἡμῶν ἔστω 
» ^ ^ Sors eu rex 5 b N exe 
εν Θεῳ, και μὴ ἐξ avTOV' αυτεπαινετοὺς yap μισει o 5 


Θεός. 


ε 3 3, 5 ^ , e La 
00000 ὑπ᾽ ἄλλων, καθὼς ἐδόθη τοῖς πατράσιν ἡμῶν 





Ἢ μαρτυρία τῆς ἀγαθῆς πράξεως ἡμῶν δι- 


5 ΄ ΄ s , -Ξ- 
τοῖς δικαίοις. Θράσος καὶ αὐθάδεια καὶ τόλμα, τοῖς 


, e Ἂς ^ ^ » ^N 
κατηρᾶμενοις v7TO TOU Θεοῦ" εἐπίεικείαὰ Καὶ τάαάπεινο- 


ii N ^ » , e ^ 
φροσύνη kal πραύὔτης, παρὰ rois εὐλογημένοις ὑπὸ το 
τοῦ Θεοῦ. 

, ^ 5 ^ 5 7 » ^ Ν 
ΠΠΟΠΡῆο AA. Κολληθῶμεν οὖν τῇ εὐλογίᾳ αὐτοῦ, καὶ 
enedictio- 

e e e [4 ^ / Ἢ / ^ 
nem divi- ἴδωμεν τίνες αἱ ὁδοὶ τῆς εὐλογίας" ἀνατυλίξωμεν τὰ 
nam con- Mises ^ / / ΄ 55 ΄ e N 
sequamur, QT ἀρχῆς γενόμενα. 'ϊνος χάριν ηὐλογήθη 0 πατὴρ 
exemplo $owad4. 5 3e 5 ONG ἘΔ) à " 
Abrahami ἡμῶν Αβρααμ; οὐχὶ δικαιοσύνην καὶ ἀλήθειαν διὰ 15 
et Jacobi ; ; n S x , / 
doeet. πίστεως ποιήσας ; ᾿Ισαακ pera πεποιθησΐεως ywo]- 


pugna in doctrina de Justifi- 
catione objicitur ; quum videa- 
mus eandem ἐναντιοφάνειαν in 
uno eodemque homine, qui iis- 
dem vixit temporibus. Clare 
hie Clemens justificationem ex 
operibus urget ; et tamen idem, 
mox sequente $ 32, omnem 
operibus nostris, sapientiae, pi- 
etati, vim justificandi detrahit, 
solique fidei eam tribuit : nempe 
non ad nostrarum Scholarum 
formulas et subtilitates oratio- 
nem tum composuere Saneti 
Viri. Planum est, quum adimit 
Clemens operibus justificandi 
vim, opera intelligi propria in- 
dustria, viribus propriis, ad 
ductum sapientiae humanae 
absque gratia Evangelica edita : 
rursus, quum operibus justifica- 
tionem attribuit, intelliguntur 
opera, ex fide, ex gratia Evan- 


geliea edita, per quae omnis 
gloriatio et meritum excludun- 
tur, ita ut haec opera vel in 
ipsa fide includantur, vel ab ea 
saltem nullo modo separari 
queant. FREY. 

I. 'O rà πολλὰ κ. τ. À.] Sic 
apud LXX. At aliter Textus 
Hebraeus, JVwmquid  multitu- 
dini verborum mon responde- 
bitur, et wm vir labiorum jus- 
tificabitur ? .Nugae tuae homi- 
mes tacere facient ?. Versio Vul- 
gat. Nwmnquad qui auulta, loqguá- 
tur nom et audiet? aut vir 
verbosus justificabitur ? — T'ibi 
soli tacebunt. homines ? WOT- 
TONUS. 

3. γεννητὸς] Ita Junius, Fell. 
Wott. Coust. Gall Hornem. 
Hefel. et Dresselius, cum Cod. 
MSto et LXX Intt. Colome- 
sius, Cotelerius, et Russelius 








( Jena 4} 55 4 {1}} πο τ gRIOTDI sa) 
| MAECCZANCT TODO: ΑΝ ΤΕΥ ἢν $C (CUN 
&AYCC€H2OQOC- 948 UMpr Np AUVPEACQMPAOMHC: 
f!pAs CCUGQCOHAQCIO TE 13 AAFÉA IC: QUOS 7 AAAMD 
«NOUD CC A C HO EX TO 21€: ATTPA C EE PRAE 
Ἐπ Sio im 1C. OPXCcCOC Ge Á TAY 'O λει: 
IKXUTOCAARDNXTOICIATHpATL(CTIOIC SV T!19O 
TON Owy- € 755:Qp«t ἸΚΑΥ An 0c po 
CYt430 «A 1T 2 pINSVIDTIE VC IAPXTO OP hyAO 


CENA RIDIUZIINOTS ONV OY : 


N/A EUN ΕΑ Θεέ ες 
ἔΡΘῸ ΒΑΡ ΤΡ ΟΙΟΥ ΓΙ ΜΕΘ ΥΙςᾺρι ' p 
IQAETSZAQUATIC COCOTPUTFFIEEAEEAAY , 

ON TARPOYAABOYy: APA TEL ΔΕΥΤῚ ΟἈῪ ἫΝ 


KACTAUTPCI (TIOTONTAPY *Jcn Y 
CNCTOICTOTn Oy" 








AD CORINTHIOS, xxxi. Ui 


fieati. Dicit enim : Qu multa, dicit, οἱ vicissim Job xi 5, 3. 
audiet ; out etiam. eloquens putat se esse justum ? 

Benedictus natus qvulieris, brevis vitae: ne multus 

sis 11. verbis. διὺ laus nostra a Deo, et non a nobis τ Cor. iv 5. 
NE E 2 2 CorJxu8: 
ipsis; Deus enim suarum laudum praecones odio mon.i 20. 
habet. Testimonium bonarum nostrarum actionum Prov. xxvii 


I . . . . . e 2. 
ab aliis nobis exhibeatur, sicut patribus nostris qui 


justi erant exhibitum est. "Temeritas, arrogantia, 
et audacia, maledictis ἃ Deo; moderatio vero, 
humilitas, et mansuetudo, illis qui à Deo benedicti 


sunt. 


XXXI. Ejus igitur benedictioni firmiter ad- 
haereamus, et quaenam sint benedictionis viae, 
videamus: animo revolvamus quae ab initio facta 
sunt. Cujus gratia Abraham pater noster bene- Jac.ii er. 
dictus fuit? nonne, quia justitiam et veritatem per 
fidem operatus est? Isaac cum confidentia futurum 


exhibent yevyrós. Cf. Ignat. ad 
Eph. $ 7. 

4. Ὁ ἔπαινος ἡμῶν ἔστω ἐν Θεῷ] 
Ita Cod. MStus. Junius mallet ἐκ 
Θεοῦ, propter sequentia xal μὴ e£ 
αὐτῶν. Junio adstipulatur Wot- 
tonus, qui confert Rom. ii 29, 
οὗ ὁ ἔπαινος οὐκ ἐξ ἀνθρώπων ἀλλ᾽ 
ἐκ τοῦ Θεοῦ. οὐξοπττη sequi- 
tur Gallandius 

ἡ. ἐδόθη] Cod. MS. EAEHOH. 
Vid. Tab. I lithographicam. 

8. rois κατηραμένοις } Junius et 
Boisius legendum putant παρὰ 
rois, ut, eadem sit constructio in 
priore ac in posteriore mem- 
bro sententiae ; sed nihil muto, 
quum eadem phrasees mutatio 
subinde oecurrat in N. Testa- 
ento, ad cujus stylum et phra- 
seologiam proxime accedit Cle- 
mens. WOTT. 

1 4. ηὐλογήθη] Ita Cod. MStus, 


sicut etiam infra, $ 33, ηὐλό- 
yncev. | Libb. impr. praeter 
Wotton. Schoenemann. Hefel. 
et Dresselium, εὐλογήθη. 

I6. 'Icaàk μετὰ πεποιθήσ[εως 
γινώσκων K. T. A.] Ex quibus 
arcanis libris hoc hauserit Cle- 
mens equidem plane nescio. 
Immo contrarium liquido patet 
ex Gen. xxii 7, &c. et Isaaci 
fides ob aliam causam laudatur 
Heb. xiíi2o. DAVIS. | Quum 
tamen ne minimam quidem ob- 
jecisse remoram, aut vel suspi- 
rium aut querelam emisisse, le- 
gatur, haud inepte concluditur 
prompto paratoque animo μετὰ 
πεποιθήσεως kai ἡδέως voluntati 
Dei se subjecisse, fatumque ob- 
isse. lta sane rem intellexit 
Fl. Josephus, qui in Antiq. I 
[xii $$ 3, 4,] longam et sa- 
pientem patri orationem, filio 


Gen. xxii. 


L 


Non per 
nos ipsos 
nec per 
opera no- 
stra, sed 
per Gra- 
tiam Divi- 
nam et 
fidem justi- 
ficamur. 


118 S. CLEMENTIS 


Ἰακὼβ 
μετὰ ταπεινοφρ[οσύνης] ἐξεχώρησεν τῆς γῆς αὐΪτοῦ 
δ ἀδελ]φόν, καὶ ἐπορεύθη πρὸς [Λαβάν], καὶ ἐδού- 
Aevaev' καὶ ἐδόθη αὐτῷ] τὸ δωδεκάσκηπτρον τοῦ 
[Ἰσραήλ]. 


AB*'. [Et] τις καθ᾽ ἕν ἕκαστον εἰλικριϊνῶς] κατα- 


σκων τὸ μέλλον, ἡδέως éyéve|ro θυσία. 


(2 Ν ^ ^ , ^ 
νοήσῃ. ἐπιγνώσεται |r& με͵γαλεῖα τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ 
, ^ , ^ ἣν [d ^ * 
δεδομένων] δωρεῶν. Ἔξ αὐτῶν γὰρ ἱερεῖ[ς] καὶ 
4. ΄ ^ Do: , 
Λευῖται πάντες, οἱ λειτουργοῦντες τῷ θυσιαστηρίῳ 
^ ^ » 5 noe , ς ^ N M /, 
τοῦ Θεοῦ: ἐξ αὐτοῦ ὁ Κύριος Ἰησοῦς τὸ κατὰ σάρκα: 
, » ^ ^ NS, ΡΣ , N 
ἐξ αὐτοῦ βασιλεῖς, καὶ ἄρχοντες, kal ἡγούμενοι, κατὰ 
b , A N N Ν ^ , ^ » 5 
τὸν lovóav: τὰ δὲ λοιπὰ σκῆπτρα αὐτοῦ οὐκ ἐν 
^ , e , e 5 ΄ ^ ^ 
μικρᾷ δόξη ὑπάρχουσιν, ὡς ἐπαγγειλαμένου τοῦ Θεοῦ, 
“ » ^ 72 « , ^ 
ὅτι ““ἐσται TO σπέρμα gov ὡς οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρα- 
^» ^, 75 ΄ , 
« yo." Πάντες οὖν ἐδοξάσθησαν καὶ ἐμεγαλύνθησαν, 
^ ^ ^ » ^ ^ ^ 
οὐ δι᾿ αὑτῶν, ἢ τῶν ἔργων αὐτῶν, ἢ τῆς δικαιοπραγίας 
e 72 , N N ^ , 5 ^ 
ἧς κατειργάσαντο, ἀλλὰ διὰ τοῦ θελήματος αὐτοῦ. 


responsionem sese dignam ex re 
lpsa attribuit, affirmatque Isaa- 
cum τοὺς λόγους patris excepisse 
πρὸς ἡδονήν, quemadmodum Cle- 
mens hic ἡδέως, atque ita ala- 
eriter ὁρμῆσαι ἐπὶ τὸν βωμὸν kal 
τὴν σφαγήν. Eodem vel haud 
absimili modo alii antiqui He- 
braei rem ceperunt, ut in 7'aa- 
chwma, et Rabbot ad hane Pa- 
rascham, legere est, nisi quod 
paullo citius hoc Isaaco innotu- 
isse volunt... Nec quidquam 
a verisimilitudine remotum con- 
tinetur in illis Clementis verbis 
γινώσκων τὸ μέλλον : quidni enim 
Isaacus, qui ignorare non potuit 
se esse filium. promissionis et 
haeredem gratiae, Gen. xvii 21, 
promissionibus Dei bona spe 


fretus, sese fidenter providentiae 
voluntatique Numinis commit- 
tere potuit? immo quid obstat 
quin eodem modo ratiocinari 
potuerit quemadmodum parens 
ejus, λογισάμενος ὅτι kai ἐκ νεκρῶν 
ἐγείρειν δυνατὸς ὁ Θεός. Heb. xi 
19? FREY. . Wocherus desi- 
derat ὡς ante γινώσκων. 

2. αὐτοῦ δὲ ἀδελ] φόν] Edd. 
ante Hefel. et Dresselium exhi- 
bent αὐτοῦ φεύγων ἀδελ  φόν. 
Supplementum scilicet tredecim 
literarum. — At lacuna haec mi- 
nor est quam ea quae proxime 
antecedit, ubi sex tantum desi- 
derantur. 

4. τὸ δωδεκάσκηπτρον] Hoc est 
τὸ δωδεκάφυλον, σκῆπτρον enim 
pro φυλῇ sumitur, ut in I Reg. 


H 
ὧι 











119 


AD CORINTHIOS, xxxi. 


dignoscens, lubenter factus est sacrificium. — Jacob Gen.xxviii, 
. “1. . XXIX 
in humilitate a fratre fugiens, terram suam dese- 


ruit, et profectus est ad Laban, illique inservivit, et 
datae sunt ei duodecim tribus Israelis. 

XXXIL 51. quis particulatim. singula vere et 
accurate consideraverit, donorum, quae per eum 
concessa sunt, magnificentiam intelhget. Ab illis 
enim orti sunt sacerdotes omnes et Levitae, qui 
altari Dei inserviunt; ab illo Dominus Jesus se- 


cundum carnem ; ab illo reges, principes, et duces Ron. ix 5. 


ex sanguine Judae. Nec reliquae ejus tribus in 
parvo honore sunt, promittente scilicet Domino, 
Erit semen tuum tanquom, stellae coeli. 
ieitur gloriam et amplitudinem consecuti sunt, non 
per seipsos, aut opera sua, aut justas actiones quas 


fecerunt, sed per voluntatem ejus. 


xicdiss5 e JUNIUS: διὸ 
apud Hebraeos 3 utrumque, 
et sceptrum et tribum, denotat. 
Datum est Jacobo, ut pater 
esset duodecim Patriarcharum, 
qui totidem quasi sceptra gere- 
bant in republica Israelis. BOIS. 
Cf. $ 32, rà δὲ λοιπὰ σκῆπτρα. 
Infra, $ 55, Clemens noster ha- 
bet τὸ δωδεκάφυλον ToU Ἰσραήλ. 
Exempla hujus vocis σκῆπτρον 
in eodem sensu positae praebent 
LXX Intt. I Sam. ix 21, I Reg. 
vill 16, ΧΙ 13, 31, et Symma- 
chus, Ps. lxxii 3, habet σκῆ- 
πτρον ubi alii φυλήν habent, quae 
indicat Schleusnerus in voc. 
Ruchatus conferri jubet Testa- 
ment. xii. Patriarcharum, Dan, 
I, ἵνα μὴ λυθῶσι δύο σκῆπτρα ἐν 
Ἰσραήλ. et Nephtali, 5, ᾿Ασσύ- 
ριοι, Μῆδοι... . . κληρονομήσουσιν 
αἰχμαλωσίᾳ τὰ ιβ' σκῆπτρα τοῦ 
Ἰσραήλ. 

4. [rà με] γαλεῖα] * Magnalia 


Sic et nos ex 


* Dei." Hermas, Past. I iv 2. et 
ΤΠ χ᾽ 4 

8. Ἐξ αὐτῶν] Ita Cod. MS. Li- 
bri impressi ᾿ξ αὐτοῦ, quam lec- 
tionem mallent Wotton. Hefel. 
et Dresselius, quia scilicet mox 
ἐξ αὐτοῦ bis repetitum habemus. 
At commode satis αὐτῶν referri 
potest ad δωρεῶν, quae non de 
donis Jacobo a Deo tributis, 
sed de beneficiis per Jacobum 
in nobis collocatis intelligit 
Lipsius. 

11. κατὰ τὸν ᾿Ιούδαν] secundum 
Judam. Vertit Cotel. propter 
Judam. — Ali vero Interpretes 
ex familia et. sanguine Judae. 
Declarat Clemens reges, prin- 
cipes, ac duces originem habu- 
isse ex Jacob, seeundum tribum 
Judae. COUST. Uti Christum 
quoque Ipsum κατὰ σάρκα. Quod 
monuisse ideo non supervaca- 
neum est, quia Hilgenfeldius, 
pp. 65, 103, mirum in modum 





Omnes Gen. xxii 
IJ. 


Nec tamen 
charitas et 
bona opera 
sunt dere- 
linquenda, 
exemplo 
Dei ipsius 
proposito. 


120 S. CLEMENTIS 


^ € ^ 5 ^ /, » ep ^ 9 ^ 
Kai ἡμεῖς οὖν διὰ θελήματος αὐτοῦ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ 
» 3 e ^ / »ῸΝ A ^ 
κληθέντες, ov δί ἑαυτῶν δικαιούμεθα, οὐδὲ διὰ τῆς 
€ , , ^ , ^ 5 , ^ » 
ἡμετέρας σοφίας, ἢ συνέσεως, ἢ εὐσεβείας, ἢ ἔργων 
€ / , e , , , N ^N 
ὧν κατειργασάμεθα ἐν ὁσιότητι καρδίας" ἀλλὰ διὰ 
^ e 7, ^ » ^ € 
τῆς πίστ]εϊως, ÓU ἧς πάντας τοῦ «m αἰῶνος ὃ παν- 


, Ν E 7 κ e » € , 5 Ἀ 
τοΚράτῶρ Θεὸς ἐδικαίωσεν ῳ €aTO ἢ δόξα εἰς TOUS 


^ ^ , 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


᾿Αμήν. 


AT'. Τί οὖν ποιήσωμεν, ἀδελφοί; ἀργήσωμεν 


3 N 


CTo 


^ , J. lY 5 /, M » LA 
τῆς ἀγαθοποιϊα]ς], καὶ ἐγκαταλείπωμεν τὴν aya- 


πηΐν)]: Μηθαμῶς τοῦτο ἐάσαι ὁ Δεσπότης] ἐφ᾽ ἡμῖν 


^ 5 N , *N y 
γε γενηθῆναι ἀλλὰ σπεύσωμεν μετὰ ἐκτενείαϊς] καὶ 


προθυμίας πᾶν ἔργον ἀγαθὸν] ἐπιτελεῖν. 


Αὐτὺς 


Ξ τς cds , 
γὰρ ὃ δημιουργὸς καὶ Δεσπότης τῶν ἁπάντων ἐπὶ 


τοῖς ἔργοις] αὐτοῦ ἀγαλλιᾶται. 


To γὰρ παμ- 


ἐγεθεστά αὐτ[ οὔ] ΐ οὐρανοὺ ἐστήρισε[ν) 
μεγεθεστάτῳ αὐτοῦ] κράτει οὐρανοὺς ἐστήρισεΪν), 


torquet haec verba, unde 60]]1- 
git Clementem inter Levitides 
numerasse Christum. 

I. Kai ἡμεῖς οὖν διὰ θελήματος 
αὐτοῦ] De hoc loco S. Patris ita 
disserit Bullus, Harmon. Apost. 
Diss. Post. cap. xii ὃ 27. *Ni- 
* mirum quum Paulus Abraha- 
*mum ejusque filios fide sola 
*sine operibus justificari con- 
* tendit, ejusmodi tantum opera 
*(si Clementi interpreti credi- 
* mus) excludit, quae ex pro- 
* pria hominis sapientia, intelli- 
* gentia, pietate, sanctitate, h. e. 
* ex libero ejus arbitrio, gratia 
* Christi destituto, profluunt. 
* Àe sane opera quae ex fide 
* gratiaque proficiscuntur, a jus- 
*tificatione non excludi per 
* Christi Evangelium, non uno 
*in loco nos docet Vir idem 
* Apostolicus, &c. 

2. οὐ δι ἑαυτῶν δικαιούμεθα] 


Cf. supra, ὃ 30, p. 114 l. 16. 


3. ἡμετέρα] ἩΜΈΡΑΣ Cod. 
Ms$Stus. 

5. πάντας τοῦ ám αἰῶνος] Hanc 
M$St lectionem exhibent Gal- 
land. Schoenem. Hefel. et Dres- 
selius.  Caeterl πάντας τοὺς ἀπ᾽ 
αἰῶνος. 

. ᾧ ἔστω ἡ δόξα] lta cum 
MSto Wotton. Russel. Galland. 
Hefel. et Dressehus.  Caeteri 
articulum non agnoscunt. 

8. Τί οὖν ποιήσωμεν, ἀδελφοί ;] 
In Codice quodam Bibliothecae 
Vaticanae, e quo Leontii et Jo- 
annis Sacrarum Rerum Librum 
edidit, Maius hujus capitis par- 
tem exstare testatur, Script. 
Vett. Nov. Collection. tom. vii 
p. 84. Equidem satis mirari 
non possum, quid causae fuerit, 
quare vir ille doctissimus totum 
non exsceripserit nobis locum, 
praesertim quum lectione a 
textu Cotelerii neenon a Dama- 
sceni Parall. variare fassus sit. 


m 


MT 


o 


5 








AD CORINTHIOS, xxxiii. 


121 


voluntate ejus in Christo Jesu vocati non per nos 
ipsos justificamur, neque per sapientiam nostram, 
intelligentiam, pietatem, vel opera, quae in cordis 
sanctitate operati sumus ; sed per fidem, per quam 
omnipotens Deus omnes ab initio justificavit ; cui 
sit gloria in saecula saeculorum. | Amen. 

XXXIII. Quid igitur faciemus, fratres ? cessa- 
bimus a bonis operibus, et charitatem derelin- 
quemus? Neutiquam hoc apud nos fieri permittat 
Dominus, sed cum diligentia et animi alacritate 
omne opus bonum peragere festinemus. Ipse enim 
opifex et Dominus omnium in operibus suis ex- 


sultat. 


Coelos enim suprema sua et maxima po- 


tentia stabilivit, ilosque incomprehensibih sua 


Hune Codicem Dresselius non 
poterat reperire. 

ib. ἀργήσωμεν] Hane veram 
MSti lectionem primus restituit 
Wottonus. Caeterl ἀργάσωμεν. 
Fell. et Colom. cum Junio mal- 
lent ποιήσομεν vel ἀργήσομεν, et 
mox ἐγκαταλείψομεν. |. Cotelerius 
quidem ἀργήσωμεν e conjectura 
margini apposuit. 

IO. μηθαμῶς] Ita Cod. MStus, 
non μηδαμῶς uti in libris im- 
pressis. 

ib. ἐφ᾽ ἡμῖν ye γενηθῆναι] Tta 
Junius; et mihi quidem aoris- 
tus in hoc loco aptior esse vide- 
tur. Schoenemannus habet ἐφ᾽ 
ἡμῖν γενηθῆναι. ^ Editores vero 
caeteri, si Hefel. Reithmayr. et 
Dresselium excipias, γεγενηθῆναι 
exhibent, quasi praeteritum γε- 
γενῆσθαι desiderantes. 

12. Αὐτὸς yàp ὁ δημιουργὸς] 
Citantur haec—non tamquam 
Incerti, ut habet Cotelerius, sed 
ut Κλήμεντος '"Póups,—apud Jo- 
hann. Damascenum, Sacr. Pa- 
rall. Lib. i a $ viii, Tom. ii p. 

VOL. I. 


310 ed. Le Quien. Paris. 1712, 
qui in nonnullis ab archetypo 
Alexandrino discrepat. Αὐτὸς ὁ 
δημιουργὸς kai Δεσπότης τῶν ἁπάν- 
των ἐπὶ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀγάλ- 
λεται" τῷ γὰρ παμμεγεστάτῳ αὐτοῦ 
κράτει οὐρανοὺς ἐστήριξεν, γῆν δὲ 
ἐχώρισεν ἀπὸ τοῦ περιέχοντος ai- 
τὴν ὕδατος, καὶ ἥδρασεν ἐπὶ τὸν 
ἀσφαλῆ τοῦ ἰδίου θελήματος θεμέ- 
Mov. 
kai παμμεγεθῆ ἄνθρωπον ταῖς ἰδίαις 


^43 ^ , ^ , , 
Ἐπὶ τούτοις τὸν ἐξοχώτατον 


αὐτοῦ καὶ ἀμώμοις χερσὶν ἔπλασεν, 
τῆς ἑαυτοῦ εἰκόνος χαρακτῆρα. Ov- 
, [4 , , 
Tos γάρ φησιν ὁ Θεός" Ποιήσωμεν 
ἄνθρωπον κατ᾽ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ 
καθ᾽ ὁμοίωσιν" καὶ ἐποίησεν ó Θεὸς 
E! - - ^ ^ , , 
τὸν ἄνθρωπον, ἄρσεν kai θῆλυ ἐποί- 
ησεν αὐτούς. Ταῦτα οὖν πάντα 
τελειώσας ἐποίησεν αὐτά, καὶ ηὐλό- 
ΟΝ; ὦ ^ 26! ^ 
γησε kai εἶπεν" αὐξάνεσθε καὶ πλη- 
θύνεσθε. 
14. ἀγαλλιᾶται.] Apud Johan- 
nem Damascenum legimus ἀγάλ- 
Infra 


Aerat . . . mappeyearáro. 


tamen παμμεγεθῇ. 
15. ἐστήρισε]ν] Ita Wott. Gall. 
Hefel. et Dresselius, eum Cod. 


A 


129 


S. CLEMENTIS 


ἧς " 3 , , ^ / Ix] , 
καὶ τῇ ἀκαταλήπτῳ αὐτοῦ σιυϊνέσει Ótekoo |o 
^ , ^ /, 
αὐτούς" γῆν τε [διεχώ)ρισεν ἀπὸ τοῦ mepiéxov|ros 
b! e EY e ^ ^ 
αὐτ]ὴν ὕδατος, koi ἥδρασεν [ἐπὶ τὸν ἀσφαλῆ τοῦ 
, /, , ^ ^ 
ἰδίου Bov[Aypa]ros θεμέλιον: τά τε ἐν αὐϊτῇ ζῷα 
^ ^ « ^ / , 5 
φοιτῶντα, τῇ ἑαυτοῦ προστάξει ἐκέλευσεν εἶναι" 5 
Á, , N ^ , 9 ^ ^ /, 
θάλασσαν τε κ]αὶ τὰ ἐν αὐτῇ ζῷα mpoónud|ovpyr|]- 

. 7 A re m ΄ 9 N - s 
σας, ἐνέκλεισεν τῇ ἑαυτοῦ |Ov|vaue. πὶ πᾶσι To 
5 , Ἂ N N d »y 
ἐξοχώτατον, [κα]ὶ παμμεγεθὲς κατὰ διάνοιαν, [ἀ]ν- 

^ [4 ^ 7 ^ 

θρωπον, ταῖς ἱεραῖς καὶ ἀμώμοις χερσὶν ἔπλασεν, τῆς 
e ^ , ; ^ ej /, € , 

ἑαυτοῦ εἰκόνος χαρακτῆρα᾽ οὕτως yap φησιν o Θεὸς, 
ςς , » , , , EY ty ὦ , 

[Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾽ εἰκόνα καὶ καθ᾽ ὁμοίω- 


ςς € , s Ν 5 7 « N y 
* giv ἡμετέραν᾽ kai ἐποίησεν ὃ Θεὸς rov ἄνθρωπον, 


« "Γαῦτα οὖν 


» ^ ^ , / 5 ΚΘ 
ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν avrovs. 

’ » , , » ΄ Ν » , N 
πάντα TE€Àe.og as, ἔπηνεσεν avra, kai qvAOynaev, καὶ 


Ἴδωμεν ὅτι τὸ 


μι 
e 


5 » ΄ , 9 
εἶπεν, * Αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε." 
» » , ^ /, » / e , s 
ἐν ἐργοις ἀγαθοῖς 7r&vres ἐκοσμήθησαν οἱ δίκαιοι" καὶ 
URN 3 D / » e ' 7, O7 
αὐτὸς οὖν ὁ Κύριος, ἐργοις ἑαυτὸν κοσμῆσας, exapn. 


» 5 ^ ' ^ , 
Exovres OUP TOUTOP TOV ὑπογραμμὸν, ἀόκνως σροσ- 


MS. Caeter cum Johan. Da- 
mase. ἐστήριξεν. — Vide supra p. 
56 ΣΡ aed Τὴ 

τ. συνέσει διεκόσ [μησεν] Tta 


Wottonus, perpetuo usurpatur 
Genes. 1. 

3. ἥδρασεν [ἐπὶ τὸν] Junius 
jopacev [ὡς πύργο]ν ἀσφαλῆ. 


ex Johan, Damasc. reposui cum 
Millio et Wottono, quos Cou- 
stant. Galland. Hefel. et Dres- 
selus secuti sunt. Cod. MStus 
exhibet majorem partem literae 
Y; et plurium literarum opus 
est ut expleatur lacuna haud 
parva quae in paginae summae 
angulo interiore exstat. Caeteri 
cum Junio, c [o$ía ἐκόσμησεν. 
2. [διεχώρισεν] Junius et 
Edd. plerique διεμέρισεν : Coust. 
ἐχώρισεν. Apud Johan. Damasc. 
γῆν δὲ ἐχώρισεν. Dedi igitur 
διεχώρισεν, quae vox, ut monet 


Perperam ; spatium enim non 
est tot literarum. — Colomesius 
conjicit θεμελίῳ. | Legendum est 
proculdubio ἐπὶ τόν ex Johan. 
Damasc. eum  Wottono, Cou- 
stant. Galland. Hefel. Reithmayr. 
et Dresselio. Θεμέλιος masculino 
genere legitur Thucyd. i 93, 
Lucian. Alex. ὃ 1o, Calumn. 
$ 20. 

4. τά T€ ἐν αὐ]τῇ] Quae se- 
quuntur ad τῇ ἑαυτοῦ δυνάμει 
omisit Johan. Damasc. Sin 
haec omittantur, chasma est sa- 
tis manifestum : adeo ut nemini 





AD CORINTHIOS, xxxn. 


193 


sapientia ornavit, terram etiam ab aqua, quae illam 
ambit, separavit, et super firmum propriae volun- 
tatis fundamentum firmavit; et animalia quae in 
illa versantur jussu suo praecepit esse. Mare etiam, 
et quae i illo sunt animalia quum prius creasset, 
potentia sua inclusit. Prae omnibus animal excel- 
lentissimum, et intellectus dignitate celsissimum, 
hominem, imaginis suae characterem, sacris et im- 


maculatis manibus formavit. 


Sie enim dicit Deus, 


Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem 
nostram ; et ereavit. Deus hominem, masculum et 


feminam) creavit eos. 


Haee igitur omnia quum 


perfecisset, laudavit ea, et benedixit, dixitque, Cre- 


scite et. multiplicamana. 


Videamus justos omnes 


bonis operibus ornatos fuisse : ipse etiam Dominus, 


operibus seipsum ornans, gavisus est. 


constare non possit recte se ha- 
bere Cod. MStum. WOTT. 

6. προδημι[ ουργή] cas] Scil. πρὸ 
τῶν ζῴων γηΐνων. SANCROFT. 

7. τὸ ἐξοχώτατον͵] τὸν ἐξοχώ- 
τατον καὶ παμμεγεθὴ ἄνθρωπον, 
Johan. Damascenus, qui κατὰ 
διάνοιαν non agnoscit. 

8. κατὰ διάνοιαν] Ergo ex Cle- 
mentis sententia, Dei in. nobis 
imago est, non oris sublimitas, 
sed mentis celsitudo. BOIS. 

9. rais ἱεραῖς] rais ἰδίαις αὐτοῦ 
καὶ ἀμώμοις Johan. Damascenus. 

IO. οὕτως γάρ φησιν] Ita Wot- 
ton. Schoenem. Hefel. Reithm. 
Dresselius cum Cod. MSto et 
Johanne Damasceno.  Caeteri 
οὕτω. 

II. κατ᾽ εἰκόνα] Apud Johan. 
Damascenum κατ᾽ εἰκόνα ἡμετέραν 
καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν, sicut οὐ apud 
LXX. 

14. ἐπήνεσεν] ἐποίησεν Johan. 
Damascenus. Male. 


Habentes 


ib. ηὐλόγησεν] Sie Cod. MStus 
et Johan. Damascenus.  Fellus 
et Colomesius exhibent εὐλόγη- 
Vid. supra p. 116 l. r4. 

15. Ἴδωμεν ὅτε τὸ ἐν] Junius, 
Fellus, et Colomesius malunt 
Sed non 
opus est ut aliquid mutemus. 
WOTT. Nos probabili conjec- 
tura nixi scriberemus Ἴδωμεν τί 
τὸ δέον. "Epyows κι T. . DAVIS. 
Longius abest a MSto.  Pro- 
pius accedit Birrius, qui, levi 
mendo sublato, ita seribendum 
arbitratur, [Εἴδομεν 1 ] 
ὅτι T€ ἐν ἔργοις οἱ δίκαιοι... Vi- 
dimus et justos . . GALLAND. 
Ἴδωμεν ὅτι τε Hefel. et Dresse- 
lius. 

17. ἔργοις] Hilgenfeldius de 
Christi miraculis exponit. hee- 
tius ad Ταῦτα oiv πάντα refert 
Lipsius. 

18. ὑπογραμμόν] Vide supra 
Sup 291. 5. 


R 2 


σεν. 


ΝΜ e ^ » 
Εἴδομεν ὅτι τοῖς ἔργοις. 


Εἴδωμεν 





Ger i26, 
DP 


27: 


Gen. 1 28. 


Bonis ope- 
ribus mag- 
na apud 
Deum 
inerees, 


Angelorum 
exemplum. 


124 S. CLEMENTIS 


, ^ 7 5 ^ 5 [74 5» » € ^ 
eA0cev τῷ θελήματι αὐτοῦ" ἐξ ὅλης ἰσχύος ἡμῶν 
, y , 
ἐργασώμεθα ἔργον δικαιοσύνης. 
[4 ^ 7A * , 
ΛΔ΄. 'O ἀγαθὸς ἐργάτης μετὰ παρρησίας λαμ- 
, ^ y SYM. 2 τ ^ ε b Ν 
βάνει τὸν ἄρτον τοῦ ἔργου αὐτοῦ: ὁ νωθρὸς καὶ 
^ ^ 5 P 5 ^ 
παρειμένος, ovk ἀντοφθαλμεῖ τῷ ἐργοπαρέκτῃ αὐτοῦ. 
7 3 /, e ^ 5 , 5 EA J 
Δέον οὖν ἐστὶν προθύμους ἡμᾶς εἶναι εἰς ἀγαθοποιϊαν 
r^ ^ , » ^ » , hy [E 
ἐξ αὐτοῦ γάρ ἐστιν τὰ πάντα προλέγει γὰρ ἡμῖν, 
ες ὃ NOTE , NE Ν 5 ^ M , 
Ióov ὁ Κύριος, koi ὁ μισθὸς αὐτοῦ πρὸ προσώπου 
: ^ ^ , hy Χ y 5 ^» 
^ αὐτοῦ, ἀποδοῦναι ἑκάστῳ κατὰ TO ἔργον αὐτοῦ. 
Π ,ὕ 5 e m EN ^ a 3709 δ τὴν 
ροτρέπεται οὖν ἡμᾶς ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ἐπ᾽ αὐτῷ, 
Χ N s. ^ y 
μὴ ἀργοὺς μήτε παρειμένους εἶναι ἐπὶ πᾶν ἔργον 
Ν /, e ^ e y » , 
ἀγαθόν. 'Τὸ καύχημα ἡμῶν καὶ ἡ παρρησία ἔστω ἐν 
^ € /, ^ ^ , 
αὐτῷ" ὑποτασσώμεθα τῷ θελήματι αὐτοῦ: κατανοή- 
^ ^ ^ ^ ᾽ 7] 5 ^ ^ ^ 
σωμεν TO πᾶν πλῆθος τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, πῶς TQ 
΄ ^ ^ ^ , 
θελήματι αὐτοῦ λειτουργοῦσιν παρεστῶτες. Λέγει 
^ € , ςς 7A , , 
yep ἢ γραφη, ““Μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν 
ςς » ^ ^ / [4 , » » ns s 
αὐτῷ, καὶ χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ" καὶ 
SE e ef [74 , ^ 
* ἐκέκραγον, Αγιος, Ayios, Αγιος Κύριος σαβαωθ, 
Καὶ 


ςς , ^ e / ^ , 5 ^» 
πλήρης πᾶσα ἡ κτίσις τῆς δόξης αὐτοῦ. 


1. ἐξ ὅλης] Boisius, a quo hae 
in re minime dissentio, vult ut 
legatur καί ante ἐξ ὅλης. WOTT. 

5. ἀντοφθαλμεῖ] Saplent. Sa- 
lom. xii 14, Polyb. p. 156, 1205. 
Toup. in Suidam. Hane vo- 
cem adhibent D. Lucas, Aet. 
xxvli 15, Συναρπασθέντος δὲ τοῦ 
πλοίου, καὶ μὴ δυναμένου ἀντοφθαλ- 
μεῖν τῷ ἀνέμῳ. S. Barnabas, $ 5, 
οὐκ ἰσχύουσιν εἰς ἀκτῖνας αὐτοῦ 
ἀντοφθαλμῆσαι. 

ib. ἐργοπαρέκτῃ] Ut. ἐργολάβος 
est, qui opus faciendum suscipit, 
et ἐργοδιώκτης, qui opus urget; 
ita épyomapékrys est, qui opus 
praebet faciendum. BOIS. 


ἡ. ἐξ αὐτοῦ] 1. e. ro) épyo- 


παρέκτου, Scil. τοῦ Θεοῦ. Sic 
Boisius, cui accedere videtur 
Wottonus. GALLAND.  Ju- 


nius dederat, ex hoc enim omnia 
sunt. Cotelerius et Colomesius, 
er hoc enim omma constant. 
Hornemannus, « Deo enim sunt 
pendentque omnia. 

8. Ἰδοὺ ὁ Κύριος] Citantur 
haee ex Esai. xl το, Ἰδού, Κύ- 
pios, Κύριος μετὰ ἰσχύος ἔρχεται, 
καὶ ὁ βραχίων μετὰ κυρίας" ἰδοὺ ὁ 
μισθὸς αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ, καὶ τὸ €p- 
Vel ex cap. 
]xii 1r, Ἰδοὺ ὁ Σωτήρ σοι mapa- 
γέγονεν ἔχων τὸν ἑαυτοῦ μισθόν, 


γον ἐναντίον αὐτοῦ. 








195 


AD CORINTHIOS, xxxiv. 


itaque hoe exemplar, ad voluntatem ejus impigre 
accedamus, et opus justitiae totis nostris viribus 
operemur. 

XXXIV. Bonus operarius cum fiducia panem 
operis sul accipit; segnis vero et remissus, operum 
distributorem non audet intueri — Ad benefaci- 
endum igitur alacres nos esse oportet; ex ipso 


enim omnia sunt.. Praedicit enim nobis, cce Essi. xl 1o. 
. . - . «ti 
Dominus, et merces ejus coram, illo, ut reddat unt- Apoc. xxii 


euique secundwm opus suwm. 
ipsum convertit toto corde, ne segnes et desides 
simus ad omne opus bonum.  Gloriatio nostra et 
fiducia in eo sit; voluntati ejus subjiciamur, et 
multitudinem universam Angelorum ejus diligenter 
consideremus, quemadmodum adsistentes volunta- 


Adhortando nos ad '* 


tem ejus exsequantur. Dicit enim Scriptura, Dena Dan. vii το. 


mallia denum qnillium adsistebant ei, et mille millia 


manistrabant ei, et. clamabant, Sanctus, Sanctus, Esai. vi 3. 


Sanctus Dominus Sabaoth, plena est omnis crea- 


καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ πρὸ προσώπου 
αὐτοῦ. WOTT. 

IO. ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ἐπ᾿ αὐτῷ] 
Boisius, [innixus Prov. iii 5,] 
voce nimium licenter intrusa, 
legebat πεποιθέναι ἐπ᾿ αὐτῷ. At 
Junius, Fellus, et Colomesius 
rescribunt ἐπ᾽ αὐτός Levis qui- 
dem est mutatio, sensui vero 
non admodum consona. Quid 
igitur? Fidens repono : προτρέ- 
πεται οὖν ἡμᾶς ἐξ ὅλης τῆς καρδίας 
ἐπὶ τὸ μὴ ἀργοὺς μηδὲ παρειμένους 
εἶναι. Sic clara fiunt omnia. 
DAVIS. . Male Schoeneman- 
nus vertit, Jtaque ex toto corde 
^os hortatur ad hoc—cui ad- 
stipulantur Wakius et Cheval- 
lierius, 176. rns ws therefore 
beforehand with. all. his heart. 


Reetius Guil. Burton, 77e ex- 
horts «s with owr whole heart to 
apply owrselves herewnto, dc. 

16. Μύριαι μυριάδες κ. τ. A.] 
Inversio est prophetici contex- 
tus Dan. vii ro, quum a LXX 
convenienter archetypo reddi- 
tum fuerit, χίλιαι χιλιάδες ἐλει- 
τούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες 
παρειστήκεισαν abró. ὀὠ ἈῸ(ΌΠΒοη- 
tiunt tamen cum Clemente Ire- 
naeus, IT vii [4, p 124 ed. Mas- 
suet.] Gregorius Nyssenus, Ho- 
mil. 8 in Eeclesiastem, et Cy- 
rillus Alexandrinus, Epistola in 
Symbolum. COTEL. 

19. πᾶσα ἡ κτίσις] Articulum 
e MSto primus restituit Wot- 
tonus. Apud LXX legimus 


πᾶσα ἡ γῆ. 


Praemii ex- 
cellentiam 
adducit ; 
viamque ad 
illud conse- 
quendum, 
per fidem 
in Chri- 
stum et 
obedien- 
tiam evan- 
gelicam, 
indicat ; 


et quo- 

modo ad 
eam per- 
veniatur. 


126 S. CLEMENTIS 


ANA T TRES £5 35:28 ^08 9; / ^ 
ἡμεῖς οὖν ἐν ὁμονοίᾳ ἐπὶ TO αὐτὸ συναχθέντες τῇ avv- 
, € 5 E , 7 ^ 9i UN 
εἰδήσει, ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος βοήσωμεν πρὸς αὐτὸν 
» ^ ΕἸ hy , € ^ , ^ , 
ἐκτενῶς, εἰς TO μετόχους ἡμᾶς γενέσθαι TOV μεγάλων 
5 , 5 ^ 5 ^ 7] , 9 
καὶ ἐνδόξων ἐπαγγελιῶν αὐτοῦ" λέγει yap, “᾿Οφθαλ- 
ἐς ^ , 5 Ν 5 » » A ν ἡ δί 
μὸς οὐκ εἰδεν, καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν, καὶ ἐπὶ καρδίαν 
€6 5 /, , » ᾿ e € Ἢ ^ « y 
ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ὅσα ἡτοίμασεν τοῖς ὑπομέ- 
3 , ,»5» 
* vougiv avTOV. 
, e /, Ν N ^ ^ ^ 
AE. Ὡς μακαάρια kai θαυμαστὰ τὰ δῶρα τοῦ 
^ , , ! ^ 5 5, , , , 
Θεοῦ, ἀγαπητοι. ζωὴ ἐν ἀθανασίᾳ, λαμπροτης ἐν 
7] , D 7 , , 
δικαιοσύνῃ, ἀλήθεια ἐν παρρησίᾳ, πίστις ἐν πεποι- 
,ὔ ΄ , e ^ IY ^ Ki o. 
θήσει, ἐγκράτεια ἐν ἁγιασμῷ" kai ταῦτα ὑπέπιπτεν 
΄ εὖ N ΄ Q^ ΟΞ , 3 » NM 
πάντα ὑπὸ τὴν διάνοιαν ἡμῶν.  'Tive οὖν ἄρα ἐστὶν 
RN e , ^ € Ἃ [4 Ν Ν 
τα ἑτοιμαζόμενα τοῖς ὑπομένουσιν ; O δημιουργὸς καὶ 
^ ^ , « , 399 N /, ^ 
πατὴρ τῶν αἰώνων, ὁ παναγιος, αὐτὸς γινώσκει τὴν 
/ ^ ^ N , ^ € ^ 5 
ποσότητα καὶ τὴν καλλονὴν αὐτῶν. Ἥμεϊς οὖν 
5 , € ^ » ^ » ^ ^ € 
ἀγωνισώμεθα εὑρεθῆναι ἐν τῷ ἀριθμῷ TOv ὑπομε- 


, , , e [A ^ 5 » 
νοντων αὑτὸν, ὅπως μεταλάβωμεν τῶν ἐπηγγελμένων 


δωρεῶν. 


^ SPA ^ , 7 “ἢ E] 
Πώς δὲ ἐσται τοῦτο, ἀγαπητοί ; éav ἐστη- 


΄ὕ πὴ Ὁ , € ^ / iy ^ / 
ριγμένη ἡ ἡ διάνοια ἡμῶν πίστεως πρὸς τὸν Θεὸν, 


I. ἐπὶ τὸ αὐτὸ] Sic saepius 
apud N. T. Seriptores. S. Matt. 
xxi! 34, S. Luc. xvi: 35, -Aeb 
l5» T4905 um T; 1y32 0, τ Cox: 
xi20, xiv 23. Hesych. ἐπὶ τὸ 
avró' ὁμοῦ, εἰς τὸν αὐτὸν TÓmov 
quam significationem habet apud 
Polybium quidem passim. Alia 
ratione hanc dictionem usurpa- 
vit Thucydides, vi 104. ..... αἱ 
ἀγγελίαι ἐφοίτων δειναὶ καὶ πᾶσαι 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐψευσμέναι. 

ib. τῇ συνειδήσει] Forte καὶ τῇ 
συνειδήσει, vel potius συνδήσει. 
JUNIUS. Forte, τῇ συνωδίᾳ, 
vel ut Hesychius συνωδείᾳ. SAN- 
CROFT. Non opus est cor- 


rectione, utut phrasis sit asperi- 
uscula ; συνείδησις enim, aut. τὸ 
συνειδός, nonnunquam pro cvvet- 
δήσει ἀγαθῇ sumitur: ita supra 
S. Clemens, $ 2, μετ᾽ ἐλέους xai 
συνειδήσεως : ita 5. Chrysosto- 
mus, Hom. 53 in S. Matt. [$ 4, 
tom. vii p. 544 ed. Bened.] εἰ 
γὰρ kai ἐν τῷ κατορθοῦν πόνον ἔχει 
ἡ ἀρετή, ἀλλὰ τὸ συνειδὸς πολλῆς 
πληροῖ τῆς εὐφροσύνης. 
γὰρ ἥδιον συνειδότος ἀγαθοῦ, καὶ 
ἐλπίδος χρηστῆς. FREY.  Co- 
teler. vertit, comanwni consensu. 
Hilgenfeldius Unitatem Eccle- 
siae intelligit. 

4. ᾿Οφθαλμὸς oix x. 7. A. [Haec 


. . οὐδὲν 


IO 


AD CORINTHIOS, xxxv. 


1977 


tura, gloriae ejus. Ita et nos in. concordia congre- 
cati in unum conscientia, tanquam ex uno ore 
impense ad eum clamemus, ut magnarum et glo- 
riosarum promissionum ejus participes fiamus. Dicit 





enim, Oculus non vidit, nec auris audivit, nec tn 1 Cor ii 9. 


cor hominis ascendit, quanta. praeparavit. exspec- 
tantibus ewm. 

XXXV. Quam beata, dilecti, et mirabilia sunt 
dona Dei! vita in immortalitate, splendor in jus- 
titia, veritas in libertate, fides in confidentia, tem- 
perantia in sanctitate ; et haec omnia sub intel- 
lectum nostrum cadunt. Quaenam igitur sunt 
quae exspectantibus eum praeparantur? Sanctissi- 
mus opifex et saeculorum pater quantitatem et 
pulchritudinem eorum novit. Nos igitur, ut pro- 
missorum donorum participes fiamus, in numero 
exspectantium eum reperiri, summo studio conten- 
damus. Quomodo autem hoe fiet, dilecti ^ $i fide 
in Deum stabilita fuerit mens nostra, si grata illi 
et accepta diligenter quaesiverimus, si quae ad 


tamquam e Bibliis petita laudat 
etiam Paulus. At nonnulli ve- 
teres [e. g. Origen. Tract. xxxv 
$11; in S. Matt.] ea ἐκ τῶν 
Ἠλία ἀποκρύφων desumta sta- 
tuerunt ; quos acriter, ut solet, 
refellit Hieronymus, Epist. 101 
[scil. edd. Vett.; Ep. 57 $ 9, 
ed. Vallars ; Ep. 33 ed. Bened.] 
et ad Esaiae cap. 64. [Opp. 
tom. iv p. 760 ed. Vallars.] 
Vide cl. I. A. Fabricium, Cod. 
Pseud. V. T. p. 1072. DAVIS. 
Vid. Ep. II. $ 11. 

6. ἡτοίμασεν] Ita cum Cod. 
MSto et D. Paulo Wott. Galland. 
Schoenemann, Hefel. Reithm. 
et Dresselius. ^ Caeteri Edd. 
ἑτοίμασεν. 


II. καὶ ταῦτα ὑπέπιπτεν)] Est 
oppositio inter ea bona, quae 
in hae vita ex Dei gratia con- 
sequimur, et ea quae in altera 
vita exspectamus. Similis ῥῆσις 
illi dieto S. Joann. Ep. I iii 2, 
νῦν τέκνα Θεοῦ ἐσμέν, kai οὔπω 
ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα. FREY. 

19. ἡ διάνοια] Deest articulus 
in libb. impr. ante Wottonum, 
neque eum agnoscunt Russelius 
et Hornemannus. 

ib. ἡμῶν πίστεως} Junius, Doi- 
sius, Fellus, Coteler. et Colom. 
[quibuseum faciunt Coustant. 
Schoenem. Hornemannus] pu- 
tant legendum esse διὰ πίστεως. 
Recte sane; contextus enim 
ratio postulat ut aut legamus 


S. 


lxiv 4. 


128 S. CLEMENTIS 


5Ν 3 ^ ^ »7 * , , , ^ 
ἐὰν ἐκζητῶμεν τὰ εὐάρεστα kai εὐπρόσδεκτα αὐτῷ, 
ΣΝ » X / ἊΝ 5 / ^ 5 /, p À , 
ἐὰν ἐπιτελέσωμεν τὰ ἀνήκοντα τῇ ἀμώμῳ βουλήσει 
» ^ by 5 / ^ € ^ ^ 5 / 
αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθήσωμεν τῇ ὁδῷ τῆς ἀληθείας, 
» / Aer DC ^ ^ 3 / ἌΣ ΓᾺΡ , 
απορρίψαντες ἀφ᾿ ἑαυτῶν πᾶσαν ἀδικίαν καὶ ανομίαν, 
y / , 
πλεονεξίαν, ἔρεις, κακοηθείας τε kal δόλους, ψιθυ- 
, , EY ,F /, € , 
pia Love re καὶ καταλαλιας, θεοστυγίαν, ὑπερηφανίαν 
» , , 
re kai ἀλαζονείαν, κενοδοξίαν re καὶ ἀφιλοζενίαν. 
^ b! [4 /, ^ ^ 72 
Ta)ra γὰρ οἱ πράσσοντες στυγητοὶ τῷ Θεῷ ὑπάρ- 
3 » , IY E 22 OE , τι & 
χουσιν᾽ ov μόνον δὲ oi πράσσοντες αὐτά, ἀλλὰ καὶ 
οἱ συνευδοκοῦντες αὐτοῖς" λέγει γὰρ ἡ γραφή, “Τῷ 
: yeu yap ἡ γραφὴ; : 
é6 ^ € ^ 5 e , el ,ὔ IN ^ Ἂς 
δὲ ἁμαρτωλῷ εἰπεν ὁ Θεός, Ἵνα τί σὺ διηγῇ τὰ 
, , , , N , 
* δικαιώματά μου, καὶ ἀναλαμβάνεις τὴν διαθήκην 
ςς 33«W , / N δ 1391 ΕἾΔ , 
μου ἐπὶ στόματος σου; σὺ δὲ ἐμίσησας παιδείαν, 


/ ^ , N , 
* καὶ ἐξζέβαλλες τοὺς λόγους μου εἰς τὰ ὀπίσω" εἰ 


πίστει aut inseramus διά, WOTT. 
Hefelius praepositionem uncis 
inclusam in textum recepit. 
Nulla emendatione opus esse 
censent Dresselius et Lipsius. 

2. ἐπιτελέσωμεν] Ita Cod. MS. 
Libb. impr. inter ἐπιτελήσωμεν 
et ἀποτελήσωμεν oscitant. 

7. κενοδοξίαν] Conjicit Birrius 
S. Patrem scripsisse καινοδοξίαν, 
et novarum opinionum studiwm 
notare voluisse.  Conjecturam 
confirmat ex eo quod in MSto 
saepissime occurrat E pro AI 
positum. GALLAND.  Her- 
zogius vertit, die eile Ehre. 
Cf. B. Paulum ad Philipp. ii 3, 
Μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν" 
et Ignatium ad Magn. ὃ 1r, ad 
Philad. ὃ τ. 

ib. dduXofevíav.] lta procul- 
dubio legendum pro φιλοξενίαν 
in MSto, uti Wottonus et Mil- 
lius [not. ad Rom. i 31.] sen- 
serunt. Junius et Fellus, quos 


in versione sua sequitur Che- 
vallierius, mallent φιλοτιμίαν. 
Colomesius, Cotelerius, Coustan- 
tius, e& Schoenemannus margini 
apponunt tum φιλοκενίαν, quam 
vocem in textum admisit Hor- 
nemannus, tum ἀφιλοξενίαν.  Bir- 
rio, qui ἀφιλοξενίαν respuit tam- 
quam vocabulum prorsus no- 
vum, et φιλοδοξίαν legendum 
esse contendit, Gallandius re- 
spondet Cyrillum Alexandrinum 
habere ἀφιλοξενεῖν, Comm. in 8. 
Johan. Lib. iii, Opp. iv p. 284 
ed. Aubert. Paris. 1638. Orel- 
lius, Select. Patt. Eccles. Capp. 
ad Εἰσηγητικήν Sacram pertinent. 
partic. i p. 6, vel ἀφιλοξενίαν vel 
etiam πλεονεξίαν lectionem ger- 
manam esse putat. Herzogius, 
ni fallor, legebat φιλοτιμίαν, in 
versione enim sua babet die 
Liebe zwr Eitelkeit. Duriores 
inhumanioresque Corinthios se 
gessisse erga peregrinos e Pa- 


[21i 


M 


o 


AD CORINTHIOS, xxxv. 


129 


inculpatam ejus voluntatem spectant fecerimus, et 
viam veritatis sequuti fuerimus, abjicientes a nobis 
omnem injustitiam, iniquitatem, avaritiam, conten- Rem. i a9 


tiones, malitias, fraudes, susurrationes, obtrecta- 


tiones, odium Dei, superbiam, fastum, vanam glo- 
riam, et inhospitalitatem ; qui enim haec faciunt 
Deo odio sunt; neque solum qui ea faciunt, sed 
qui eis consentiunt: dicit enim Scriptura, Pecca- 
tori autem, dixit Deus, Quare tu enarras justitias 
meas, et assumis testamentum meum per os tuum ? 
Tu vero odisti. disciplinam, οἱ projecisti sermones 


qneos retrorsum. 


laestinensium Ecclesiis suspica- 
tur Lipsius, p. 115. 

9. οὐ μόνον] In Codice MSto 
legimus OYMON, ex incuria li- 
brarii, qui in hoc capite descri- 
bendo dormitasse videtur. Ex- 
aravit jam KATAAIAIAZ, et mox 
pro στόματός 
ΜΟΥ. 

ib. οὐ μόνον δὲ οἱ πράσσοντες] 
Ex hoc loco constare potest 
S. Clementem legisse cap. i 
v. 32 Epistolae ad Romanos, 
"Ort oí rà τοιαῦτα πράσσοντες ἄξιοι 


QULA 
ἐπὶ cOU, €. G. 


θανάτου εἰσίν, οὐ μόνον δὲ oi ποι- 
οὔντες, ἀλλὰ καὶ οἱ συνευδοκοῦντες 
τοῖς πράσσουσιν. Hanc esse ve- 
ram ac genuinam lectionem 
optimo jure contendit Millius 
ad locum: *quam quidem fir- 
* matam auctoritate complu- 
rium Patrum, Cypriani, Epist. 
Ixvii, Augustini haud semel, 
Hieronymi, Ambrosii, Isidori 
Pelusiotae ; exemplarium lon- 
ge vetustissimorum ante mille 
ducentos et aliquot annos de- 
seriptorum, quod creditur ; 
* Interpretis Vulgati, Aposto- 
VOL. I. 


€ 


^ 


"n 


^ 


^ 


^ 


^ 


S? videbas furem, currebas cum 


*]orum nescio an aetate sup- 
* paris; ipsius denique Clemen- 
*tis S. Paulo coaevi, qui epi- 
* stolam ad Corinthios decimo 
* circiter post hane ab Apostolo 
ad Romanos missam anno con- 
scripsit, ac Paulinae hujus αὐὖ- 
τόγραφον ipsum in urbe Roma 
* sine dubio viderat, fideliterque 
transcribendum curarat; lec- 
* tionem, inquam, hane vix est, 
* quam ut, reclamantibus licet 
* plerisque Codd. ae Commenta- 
riis Graecorum, ipsius Apostoli 
veram ac genuinam censea- 
mus. WOTT. Confer Colo- 
mesii Observationes Sacras, p. 
136. Millio adhaeret Wetste- 
nius in sua Novi Testamenti 
editione ; adversatur Whitbius 
in Exam. Var. Lect. II 1 $ 1 
n. τό. Lachmannus in ora libri 
exhibet οἱ ποιοῦντες... oí συνευ- 
δοκοῦντες. 

14. kai ἐξέβαλλες] Ita Wotton. 
Galland. Reithmayr. propius ad 
Cod. MS. ubi EZABAAAES le- 
gimus, quam Junius caeterique, 
qui ἐξέβαλες habent cum LXX. 

S 


^ 


LS 





aos 


Ps. 1 16— 
23: 


130 


. S. CLEMENTIS 


é€ Ü 7 λέ L4 , ^ M Ν ΠΣ 
€ €opetsg KAE€TTTV, g'Uverpexes αὐτῷ, και pera μοι 


ec 
ee 


«c 


(s / y e 

ὑπέλαβες, avoue, OTL 
Ν Υ͂ 

σε, καὶ παραστήσω 


Σύνετε δὴ ταῦτα οἱ 


I. συνέτρεχες αὐτῷ] Prono- 
men hoc exstat in Cod. ΜΗ. 
uti Millius jamdudum testatus 
est. Legitur etiam apud LXX. 
Attamen abest ab Edd. omni- 
bus ante Gallandium, neque id 
agnoscit Hornemannus. 

ib. μετὰ potyov] cum adultero, 
Wottonus in versione, quasi μετὰ 
μοίχου legisset cum edd. Aldinis 
et Complut. et Justino Mart. 
in Dial. c. Tryphone. ὃ 22, Opp. 
p. 122 ed. Ben. 

4. δολιότητα] Sie Cod. MS. 
cum LXX. At libb. impr. ante 
Wottonum, necnon Horneman- 
nus, exhibent δολιότητας, quam 
lectionem praebent edd. Aldin. 
et Complut. et Justinus Martyr, 
Τ Ὁ. 

ib. κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ σου] Cod. 
M$Stus ΤΟΥΑΔΕΛΦΟΥΣΣΟΥ, ex 
oscitantia librarii qui eamdem 
literam bis exaravit. 

ἡ. ἄνομε] Ita proculdubio le- 
gendum cum Wott. Gall. Schoe- 
nem. Hefel. Reithm. Dresselio : 
non ἀνομίαν cum caeteris libris 


^ , 2 Κ᾽ ? Ν , , , 
xov τὴν μερίδα σου ἐτίθεις." τὸ στόμα σου ἐπλεο- 
νασεν κακίαν, καὶ ἡ γλῶσσα σου περιέπλεκεν 

, /, * ^ 5 ^ 
OoAuoryra: κ[|αθἼημενος κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ cov 


τ ἦς v » ^ 5 / ^ 5 y 
ἐτίθεις σκανδαλον᾽ τα[ῦ]τα ἐποίησας, καὶ ἐσίγησα, 
y , [4 3x7 
ἐσομαί σοι ὅμοιος: ἐλέγξω 
δὴ , , 
σε κατὰ προσωπὸν σου. 
» , ^ ^ 
ἐπιλανθανόμενοι τοῦ Θεοῦ, 
, € , € » ^ N 5 € e , 
μήποτε ἁρπάσῃ ὡς λέων, καὶ μὴ ἢ ὁ ῥυομενος" 
/ 5 , , EY , LET OQNN. ^ /, 
θυσία αἰνέσεως δοξάσει με, καὶ ἐκεῖ ὁδὸς ἣν δείξω 


, ^ ^ [4 ^ ^ »᾽» 
αὐτῷ ΤΟ σωτήριον Του Θεοῦ. 


impressis ; Codex enim Ms$tus 
ANOMAI praebet, AI pro E, ut 
saepius, positis. Clemens Alex- 
andrinus, in his verbis citandis, 
legit dvoue, Strom. iv ὃ 24, qui 
tamen cum LXX habet ἀνομίαν, 
Strom. vi ὃ 14. Lectionem 
quam in textum admisi, confir- 
mant, teste Wottono, Versiones 
Syr. Arab. et Vulgata. 

8. παραστήσω σε k. τ. À.] 
Seripserant LXX παραστήσω 
κατὰ πρόσωπόν cov. ld vero 
quum obscurum videretur, ex 
praecedentibus Psalmistae ver- 
bis, explicationis gratia, appo- 
suit margini alius pronomen σε; 
alius voces τὰς ἁμαρτίας σου. 
Hineque postea librarii prout 
libuit, aut exseripserunt since- 
rum textum, aut σε inseruerunt, 
aut subjunxerunt τὰς ἁμαρτίας 
cov.  Clementinam lectionem 
amplectitur Glossa in Catena 
Aurea super Psalmos, et Apol- 
linarius citatus a concinnatore 
alterius Catenae Aureae in 50 
priores Psalmos, ubi praepo- 


P4 M ^ Vh νοις ^ , 
κατελάλεις, kal κατὰ τοῦ υἱοῦ τῆς μητρὸς Gov 5 








AD CORINTHIOS, xxxv. 


131 


eo, et eum adulteris portionem tuam, ponebas. Ος 
tuum abundavit malitia, et lingua tua concinnabat 
dolos. Sedens adversus fratrem, tuum loquebaris, 
et adversus filium matris tuae ponebas scandalum: 
haec fecisti et tacui, existimasti, nique, quod. ero 
tui similis : arguam, te, et statuam te contra, faciem 
tuam. Intelligite jam haec, qui obliviscimini Deum, 
ne quando rapiat tanquam. leo, et non sit qui eri- 


piat. 


Sacrificium laudis honorificabit me, et. illic 


iter quo ostendam illi salutem. Dez. 


stero ordine leges, Arguam. te 
et statuam, contra te faciem 
tuam. ltem Elgius, Hom. 8, 
eamdem exhibet; ac interpre- 
tatur S. Augustinus Enarratione 
in Psalmum hune, cujus inter- 
pretatio excerpta invenitur in 
Commentariis quae Ruffino A- 
quileiensi tribui solent. COTEL. 
τὰς ἁμαρτίας cov irrepserat in 
textum in edd. Ald. et Com- 
plut. Legitur in 104 Codd. in 
recensione Holmesiana ; atque 
ita laudatur hie locus a Justin. 
Mart. Dial. e. Tryph. $ 22, et 
Chrysostom. Homil. in S. Jo- 
han. 73, tom. vii. p. 434 ed. 
Bened. Vetus Lat. exhibet sía- 
tuam illa. 

IO. ὡς λέων] Haec verba non 
agnoscunt LXX Intt. Antiquis- 
simum, ut monet Cotelerius, 
videtur esse glossema hue trans- 
latum a Ps. vii 2, cujus vestigia 
comparent adhue apud Augusti- 
num, Chrysostomum, Theodo- 
retum, et Arnobium. 

1I. ὁδὸς ἣν] Servant ἥν Chry- 
sostomus, Hieronymus, Theo- 
doretus, Catenae, et quaedam 
Psalteria Bibliothecae Christi- 
anissimi Regis. Exponit vero 


Euthymius καθ᾽ ἥν. COTELER. 


Tta legimus apud LXX Intt. 
nisi quod pro ἥν habetur 7, ne- 
que legitur articulus ante Θεοῦ. 
Textus Hebraeus exhibet, Sa- 
erificans confessionem honorabit 
me, ek ponentem viam videre fa- 
ciam eum in Salutem Dei. Vul- 
gat. Sacrificium laudis honorift- 
cabit. ane, et. illic iter quo osten- 
dam, ei salutare Dei — Versio 
Hieronymi, Qwi immolat con- 
Jfessionem glorificabit me, et. qui 
ordinat viam ostendam salutare 
Dei. Versio Syriaca, Qu? sa- 
erificat laudem, ipse. glorificabit 
ie, et illic ostendam. ei viam 
salutis ejus. Versio Arabica, 
propius ad LXX, Sacrificium 
laudis. glorificabit se, et. illic 
ostendam, tibi viam. salutis Dei. 
Symmachus, θυσιάζων ὑπὲρ aivé- 
σεως δοξάσει με, kal τῷ εὐτάκτως 
ὁδεύοντι δείξω σωτήριον Θεοῦ. Mu- 
tatis punctis et accentu tonico, 
quod cuivis integrum est, quum 
sint additamenta Masorethica, 
cum leetione LXX 7 consentiet 
Heb. Textus: Saerificiwm con- 
fessionis vel laudis glorificabit 
me; et ibi est via, qua osten- 
dam, &c. neque dubito quin eo 
modo legerint LXX. WOTT. 
ὋὉδὸς ἥν legitur in 45 Codd. in 


82 


Omnis bea- 
titudo no- 
bis per 
Christum 
tribuitur. 


132 


.$. CLEMENTIS 


, € € 5 "e [7 ^ 
Ac. Αὕτη 7) ὁδός, ἀγαπητοί, εν ἢ εὕρομεν TO 


, [4 ^ ^ , /, ^ 
σωτήριον ἡμῶν ᾿Ιησοῦν Χριστόν, τὸν ἀρχιερέα τῶν 


^ € ^ Ν , ^ ^ ^ 
προσφορῶν ἡμῶν, rov προστάτην καὶ βοηθὸν τῆς 


» , € ^ 
ἀσθενείας ἡμῶν. 


ὡς 5 , MEN A 
Διὰ τούτου ἀτενίζομεν εἰς τὰ ὕψη 


^ ^ ^ , 5 // X 327 
τῶν οὐρανῶν" διὰ τούτου ἐνοπτριζόμεθα τὴν ἄμωμον 5 


^ € , » , ^ N , 5 , 
καὶ ὑπερτάτην Ow αὐτοῦ" διὰ τούτου ηνεῴχθησαν 


ἡμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς καρδίας" διὰ τούτου ἡ ἀσύνε- 


Ν 3 Ψ, /, € ^ 5 , , s 
τος καὶ ἐσκοτωμένη διάνοια ἡμῶν &vaOaAAe εἰς TO 


θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς" διὰ τούτου ἠθέλησεν ὁ Δε- 


^ » , cM » ^ 
σπότης τῆς ἀθανάτου γνώσεως ἡμᾶς γευσασθαι" ὃς 


tecensione Holmesiana. Vet. 
Lat. illic iter est quod. ostendam, 
illis salutare Dei. 

τ. ἐν 5j εὕρομεν] Junius, Fel- 
lus, Colomesius mallent εὑρί- 
C KOJ.€V. 

ib. τὸ σωτήριον) S. Symeon, 
apud D. Lue. ii 30, εἶδον οἱ 
ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν cov. 

2. τὸν ἀρχιερέα] Hie videtur 
esse unus ex 115 locis, quae 
Photio displicuerunt, qui, cap. 
exxvi Bibliothecae, haec habet : 
Αἰτιάσαιτο δὲ ἄν τις αὐτὸν ἐν ταύ- 
.. Kai τρίτον, ὅτι ἀρχιερέα 
καὶ προστάτην τὸν Κύριον ἡμῶν 
Ἰησοῦν Χριστὸν ἐξονομάζων, οὐδὲ 
τὰς θεοπρεπεῖς καὶ ὑψηλοτέρας 
ἀφῆκε περὶ αὐτοῦ φωνάς. Quod 
si tanto Critico displicuerit, 
quod Jesum vocat Clemens 
"Apxiepéa, petivit eam vocem ex 
S. Paulo, Heb. iv r5, [Addas 
ii 17, lil 1, v ro.] neque ab ejus 
usu abhorret B. Ignatius, Epist. 
ad Philad. [ὃ 2.] Eadem igitur 
Clementi lentia concedatur, 
praesertim quum S. Pater alibi 
agnoscit rà παθήματα τοῦ Χριστοῦ 
esse τὰ παθήματα τοῦ Θεοῦ, eum 
esse τὸ σκῆπτρον τῆς μεγαλωσύνης 
τοῦ Θεοῦ" necnon distinguit hu- 


ταις" 


manam a Divina natura quum 
dicit ὁ Κύριος 'Igooüs τὸ κατὰ 
σάρκα: [$ 32] eique tribuat 
δόξαν καὶ μεγαλωσύνην, [ὃ 20] 
quae soli supremo Deo deben- 
tur, eis τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Jesus autem, quum sit unicus 
Christianae professionis dpyie- 
epeos, dicitur ἀρχιερεὺς τῶν προσ- 
φορῶν ἡμῶν, quia omnes nostrae 
προσφοραΐ sive oblationes non 
aliter a Deo accipiuntur, eique 
gratae sunt, quam ex interces- 
sione summi Pontificis nostri 
Jesu Christi ro? μεγάλου, διελη- 
λυθότος τοὺς οὐρανούς, τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
Θεοῦ. WOTT. 

4. ἀτενίζομεν] Ita dedi cum 
Junio, Fello, Colomesio, Ittigio, 
Freyio, Wott. Schoenem. Hefel. 
Reithmayro et Dresselio. Cod. 
M$Stus exhibet ἀτενίσωμεν.  Boi- 
sius, Cotelerius, Coustantius, 
Russehus, Hornemannus mal- 
lent ἀτενίσωσωμεν . .. . ἐνοπτρι- 
σώμεθα. 

5. ἐνοπτριζόμεθα] II Cor. ii 
18, τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτρι- 
ζόμενοι. 

7. οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς καρδίας] 
Eamdem locutionem usurpat B. 
Paulus, Ep. ad Ephes. 1 18, ze- 








AD CORINTHIOS, xxxvi. 


138 


XXXVI. Haec est via, dilecti, in qua salutare 
nostrum Jesum Christum, oblationum nostrarum 
summum sacerdotem, infirmitatis nostrae patro- Heb. viii 1 


num et defensorem, invenimus. 


altitudinem | adspicimus, 


Per hune coeli 
per hune vultum ejus 


immaculatum et excelsum tanquam in speculo in- 
tuemur, per hunc oculi cordis nostri aperti sunt, 
per hune intellectus noster insipiens et obtene- 
bratus in admirabilem ejus lucem repullulat, per 
hune voluit nos Dominus immortalem cognitionem 
gustare; qui majestatis ejus radius existens, tanto 


φωτισμένους τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς 
διανοίας ὑμῶν. 

10. διὰ τούτου ἡ ἀσύνετος k.7.À.] 
Videtur S. Pater alludere ad 
Rom. 1 21, Kai ἐσκοτίσθη ἡ ἀσύν- 
Et I Pet. 
ll 9, τοῦ ἐκ σκότους ὑμᾶς kaXécav- 
Tos εἰς τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς. 
Junius pro ἀναθάλλει legendum 
putat ἀναθρεῖ vel ἀναθεωρεῖ, vel 
locum integrum ita legit, Διὰ 
τοῦτο ἐν ἀσυνέτῳ kai ἐσκοτισμένῃ 
διανοίᾳ ἡμῶν ἀνατέλλει τὸ θαυμα- 
στὸν αὐτοῦ φῶς. Minime vero 
ferenda est haec emendatio, 
quum non tantum MS. verum 
etiam et Clemens Alex. [Strom. 
iv 16, p. 613 ed. Potter. qui 
hanc lectionem contra Junium 
erudite tuetur] exhibeat dva- 
θάλλει. WOTTON. . Quando 
verba D. Pauli perpendo, Phi- 
lip. iv το, Ἐχάρην ἐν Κυρίῳ μεγά- 
λως, ὅτι ἤδη ποτὲ ἀνεθάλετε τὸ 
ὑπὲρ ἐμοῦ φρονεῖν" ubi certo cer- 
tius est, vocem ἀναθάλλω reponi 
per metaphoram pariter duram 
et insolentem, nihil facile muta- 
verim. FELL. Vide sis Sui- 
cerum in 'Thes. Eccles. voc. áva- 
θάλλω. Junius in versione ex- 
hibet, mirabilem ejus lucem at- 


, ^ , 
eros αὐτῶν καρδία. 


tente contemplatur ; Colomesius 
interpretatur, i$ admirabilem 
ejus lucem veflorescit ; Schoene- 
mannus, assurgit; Horneman- 
nus, revirescendo ad. mirabilem 
ejus lucem provehi nititur ; Che- 
vallierius, zejoices (to behold) his 
wonderful light ; Guilielmus 
Burton, springs to « fresh 
dawning at his wonderful light. 
Clausulam totam διὰ τούτου ἡ 
ἀσύνετος ad αὐτοῦ φῶς praeter- 
mittit Herzogius. 

8. ἐσκοτωμένη͵] Hane MSti 
lectionem exhibent Wott. Rus- 
sel. Gall. Hefel. Reithm. et Dres- 
selius. | Caeteri, eum Clemente 
Alexandrino, qui hune locum 
citat Διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ ἀσύν- 
eros, - - . ἡμᾶς γεύσασθαι, Strom. 
iv. 16, p. 613, ed. Potter., le- 
gunt ἐσκοτισμέη. Cf. Ephes. 
lv 18, ἐσκοτισμένοι τῇ διανοίᾳ. 
Rom. i 21, ἐσκοτίσθη ἡ ἀσύνετος 
αὐτῶν καρδία. 

10. ὃς ὧν ἀπαύγασμα] Ex hu- 
jusmodi eitationibus sive allu- 
sionibus ad Epist. ad Heb. con- 
stare potest, eam Epistolam, 
licet ἃ Romana Ecclesia paene 
per quadringentos annos fuerit 
e Sacro Canone rejecta, post- 





—3, iV I5. 


Eph. iv 18. 


Heb. i 3, 4. 


Ut in mi- 
litia alii 

aliis sub- 
jiciuntur, 


134 S. CLEMENTIS 


^ 3 , ^ , » ^ 
ὧν ἀπαύγασμα τῆς μεγαλωσύνης αὐτοῦ, τοσούτῳ 
, 5 Ν » /, [74 ΓΑ » 
μείζων ἐστὶν ἀγγέλων, ὅσῳ διαφορώτερον ὄνομα 
4 ΄ὔ N Lr. ^ 
κεκληρονομήκεν᾽ γέγραπται γὰρ οὕτως" **'O ποιῶν 


ςς ^N , / , ^ , Ν ^ 
TOUS ἀγγέλους αὑτοῦ 7rvevuaTO, καὶ TOUS λειτουρ- 


ςς δὰ » ^ ^ ,; 255 3. NN N Cod t^ » ^ 
yovs αὐτοῦ πυρὸς φλογα" ἐπὶ δὲ τῷ Υἱῷ αὐτοῦ 5 


“ 5 [: , éé ΤῸΛ 5 y DTE, , 
οὕτως εἶπεν ὁ Δεσπότης, ** Yios μου εἰ gv, ἐγὼ σή- 
* μερον γεγέννηκα σε αἴτησαι παρ᾽ ἐμοῦ, καὶ δώσω 
ςς 57, N 7 DN ἣν , 

σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν cov, k|ai τὴν κατα]- 
ςς 5? N /, ^ ^ »» iN , ͵7] 

σχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς). Καὶ πάλιν λέγει 
» , ’ ^ [7 P ^ 
πρὸς avrov, ** Κάθου] ἐκ δεξιῶν μου, ἕως àv [θῶ 
ςς N , [4 e ὃ ^ ^ 3» 
τοὺς] ἐχθρούς σου ὑποπόδιοϊν τῶν πο]δῶν cov. 
Τίνες οὖν οἱ [ἐχθροί] ; οἱ φαῦλοι καὶ ἀντιτασσόμενοι) 
^ P ^ ^ 
τῷ θελήματι T|o0 Θεοῦ]. 
΄ὔ 5 » 
ΛΖ΄. Στρατευσώμεθα οὖν, ἄνδρες ἀδελ]φοί, uera 
^ 5 /A , 
πάσης ἐκτενείζας ἐν τοῖς] ἀμώμοις προστάγμασιν 
^ / δὴ » ^ 
[αὐτοῦ} κατανοήσωμεν τοὺς oTpar|evo|uévovs τοῖς 


ε € ^ ^ , , ^ d 
ἡγουμένοις ἡμῶν), πῶς εὐτάκτως, πῶς evekro|s], 


eaque ex auctoritate, et certa 
aliarum. Eeclesiarum traditione 
recepta fuerit, in initio ab Ee- 
clesia Romana ipsoque Clemen- 
te agnitam fuisse. WOTT. Sic 
'l'ertullian. Apol. 21, *Iste igitur 
* Dei radius . . . delapsus in vir- 
* ginem quamdam, et in utero 
*ejus caro figuratus nascitur 
* homo Deo mistus.' 

5. ἐπὶ δὲ ro Υἱῷ] Lege ἐπὶ δὲ 
τοῦ Υἱοῦ. BOIS. 

8. κ[αὶ τὴν κατά] o xeatv σου] 
Tum Codex MStus cum LXX 
habent pronomen co), quod in 
textum reposuerunt Wottonus, 
Schoenem. Hefel. Reithm. Dres- 
selius ; atque ad oram libri exhi- 
bent Cotelerius et Coustantius. 

12. Τίνες oiv οἱ [ἐχθροί] ; Ju- 
nius, quem secuti sunt Edd. 


tantum non omnes, dederat... 
οἱ [ἐχθροὶ αὐτοῦ] ; quod chasma 
non admittit. ^Wottonus repo- 
sult ἐχθροὶ Κυρίου, putavit enim 
Codicem MStum exhibuisse KY 
post ἐχθροί. Hiatus autem, me 
quidem judice, non est plurium 
quam sex literarum. | Schoene- 
mannus et Hornemannus, cum 
Cotelerio et Clerico, omiserunt 
οὖν post τίνες. 

13. τῷ θελήματι τ[οῦ Θεοῦ ].] 
In hoe loco Wottonum secutus 
sum, qui cernere poterat in 
Cod. MSto ro? Θεοῦ, quae voces 
hodie quidem non exstant. Le- 
gimus autem adhue, ANTITASX 
.... TOOEAHMATITOOEAHMA 

. I...laeuna post ANTITAXX 
non capiente plures quam quin- 
que vel sex literas. Lectio ergo 














AD CORINTHIOS, xxxvii. 


135 


major est, Angelis, quanto praestantius nomen sor- 
titus est: scriptum enim est, Qw; facit Ang gelos v p τ: 
suos spiritus et ainistros suos ignis floammaam. De " 
Filio autem suo, sic dixit Dominus, Filius meus es Ps. i7 
tu, ego hodie genu te. | Postula a ame, et dabo tibi He.ig 
gentes haereditatem tuam, et possessionem. tuam 
terminos terrae.  Etiterum dicit ad eum, Sede «a Ps. ex x. 
dextris aeis, donec ponam inimicos tuos scabellum, EE 
pedum, tuorum. Quinam autem sunt inimici ? 
Homines perversi, et. qui Divinae voluntati re- 
sistunt. 

XXXVII. Militemus igitur, viri fratres, cum 
omni adsiduitate in ineulpatis ejus praeceptis : 
consideremus milites qui sub ducibus nostris me- 
rent, quam ordinate, cum obsequentia quam facili, 


illa quam de suo tacite dederat 
Junius, quam exhibent Edd. 
omnes ante Wottonum, necnon 
Russelius οὐ Hornemannus, ἀν- 
τιτασσ όμενοι τοῦ Θεοῦ] τῷ θελή- 
ματι τὸ θέλημα ἴδιον, MSti fidei 
non minus quam sermonis usui 
repugnat. | Wottonus summo 
jure suspicatus est librarium 
oscitantem et incautum repeti- 
isse alterum. τῷ θελήματι : quod 
$i quibus minus verisimile vide- 
atur, Davisius scribendum cen- 
Set ἀντιτάσσοντες αὐτῶν τὰ θελή- 
para τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ. — Dir- 
rius, teste Gallandio, lectionis 
Junianae patrocinium sibi susci- 
piendum existimavit, et hune 
locum ita refinxit, ἀντιτασσόμενοι 
αὐτῶν τῷ θελήματι τῷ θελήματι τοῦ 
Θεοῦ. Conjecit nimirum vocem 
αὐτῶν brevi nota scriptam a li- 
brario praetermissam fuisse. 

14. Στρατευσώμεθα] Christiana 
Religio saepius comparatur mi- 
litiae propter labores indefessos 


et pericula, dum ejus officia 
rite peragamus, subeunda. Hu- 
jus militiae Christus dux est, 
quem oportet sequamur et ve- 
stiglis ejus insistamus, ut ab eo 
mercedem accipiamus. Hine 
S. Ignatius [Ep. ad Polycarpum 
$ 6.] "Apéakere ᾧ στρατεύεσθε, 
ἀφ᾽ οὗ καὶ τὰ ὀψώνια κομίζεσθε. 
γι. ΤΠ] τα τ 9. 4: WOES 
17. ἡγουμένοις ἡ [μῶν],] Lege- 
rem αὐτῶν, plus enim Ὁ. Ee- 
clesiae Patres a bello abhorre- 
bant quam ut tribunos mili- 
tares, duces suos appellare sus- 
tinerent. FELL.  Fello adsti- 
pulatur Colomesius. At none 
conjectura mera, sicut his viris 
doctis visum est, hane lectio- 
nem dederat Junius ; apud Co- 
dieem enim MStum litera H 
adhue exstat. Lipsio pronomen 
ἡμῶν documentum est luculentis- 
simuma populoRomano Clemen- 
tem nostrum originem duxisse. 
ib. ebeikro[s], i Haec lectio, ἃ 


et mem- 
brorum 
nostri cor- 
poris mu- 
tua est ne- 
cessitudo, 


ita in Ec- 
clesia alii 


136 S. CLEMENTIS 


^ , ^ b , 
πῶς ὑποτεταγμένως ἐπιτελ[οῦ)σι τὰ διατασσόμενα. 
, ΄ 8. X » 38 / »NN ἐν 
Ov παντ]ες] εἰσὶν ἔπαρχοι, οὐδὲ χιλίαρχοι, οὐδὲ ἐκα- 
74 LENS , »ῸΝ N QU ES 
τόνταρχοι, οὐδὲ πεντηκόνταρχοι, οὐδὲ τὸ καθεξῆς 
3 DISCE 5 ^ 5 , , hy 5 , 
ἀλλ᾽ ἔκαστος ἐν TQ ἰδίῳ τάγματι τὰ ἐπιτασσόμενα 
€ CUN ^ /, ^ [4 ^ 
ὑπο τοῦ βασιλέως kal τῶν ἡγουμένων ἐπιτελεῖ. 
, /, ^ ^ 5 3, ΄ 
μεγάλοι δίχα τῶν μικρῶν οὐ δύνανται εἶναι, οὔτε οἱ 
/ ^ ΄ [4 / 
μικροὶ δίχα τῶν μεγάλων: σύγκρασίς τις ἐστὶν ἐν 
^ Ν , , ^ L4 X ^ 
πᾶσι, καὶ ἐν τούτοις χρῆσις. Λαβωμεν τὸ σῶμα 
€ 2 £ NX , ^ ^ , /, 5 [74 
ἡμῶν" ἡ κεφαλὴ δίχα τῶν ποδῶν οὐδέν ἐστιν, οὕτως 
» ^ e , , ^ ^ ^ ^ , 
οὐδὲ οἱ ποδες δίχα τῆς κεφαλῆς" τὰ δὲ ἐλάχιστα 
, E 7, WE Ξ » /, 
μέλη τοῦ σώματος ἡμῶν ἀναγκαῖα καὶ εὔχρηστα 
5 e ^ /, : 5 Ne 74 ^ ^ 
εἰσιν 0Àp τῷ σώματι ἀλλὰ πάντα συνπνεῖ, καὶ 


e ^ ^ ^ 5 N , e * 
vmo|ra|]yy μιᾷ χρῆται eis τὸ σώζεσθαι ὅλον TO 


σῶμα. 


ΛΗ΄. Σωΐζέσθω οὖν ἡμῶν ὅλ[ον] τὸ σῶμα ἐν 


Millio jamdudum probata, quam 
margini adponunt Junius, Fel- 
lus, et Colomesius, quin vera sit 
equidem nullus dubito ; legimus 


1 
enim in Codice MSto EYEKTO. 
Pergamenae reliquiae lacerae 
literam ultimam 9 tantum non 
integram adhue exhibent: li- 
brarius, ut videtur, pro Y primo 
scripserat I, syllaba proxime 
sequente EI ejus menti obver- 
sante; et literam I ex incuria 
praetermissam supra lineam 
postea adpinxit. Edd. omnes, 
si  Hefelium, Reithmayr. et 
Dresselium excipias, Junium se- 
cuti, praebent εὐεκτικῶς, corpore 
bene habito, impigre, strenue, 
quam vocem Fellus, qui ipse 
MStum non inspexit, strenue 
tuetur.  Dirrius reponit vel ei- 
erikós vel denique si mavis εὐ- 
εκθυμῶς. 


3. πεντηκόνταρχοι)]  Cotelerius 
vertit, quinquaginta | militum 
praefecti. Simplieiorem inter- 
pretationem  Wottonianam, 8 
Coustantio exhibitam, confirmat 
Gallandius ex Vulg. Interp. 
Exod. xviii 21, 25, Deut. 1 15. 
Eodem vocabulo utitur Hiero- 
nymus, Comm. in Esai iii 3, 
Opp. tom. iv p. 49, ed. Vallars. 
* Quomodo Centuriones vocan- 
* tur, qui centum praesunt mi- 
* litibus, et Chiliarchi, qui mil- 
*le .... 516 in Israelitieo ex- 
*ercitu Quinquagenari voca- 
* bantur qui in capite erant 
* quinquaginta militum. ..... 
necnon e scriptoribus classicis, 
Varro, R. R. i1 10, Cato, R. R. 
69. Vocem πεντηκόνταρχος ha- 
bes apud Xenoph. de Rep. Ath. 
i 2, et Demosth. c. Poly- 
clem, sensu autem prorsus alio, 
nempe praefectus mavis, quam 


Oi 5 


μι 
ῷ 





AD CORINTHIOS, xxxvn. 167 


et quam submisse imperata exsequantur: non 
omnes sunt praefecti, neque chiliarchae, neque cen- 
turiones, neque quinquagenari, et sic deinceps ; 
unusquisque vero in suo ordine quae ab imperatore 
vel ducibus jubentur, peragit. Magni sine parvis, 
et parvi sine magnis consistere nequeunt ; mixtura 
quaedam est in omnibus, et inde usus. Exemplo 
nobis sit corpus nostrum ; caput sine pedibus nihil 
est, prout neque pedes sine capite; minima autem 
corporis nostri membra universo corpori neces- 
saria et utilia sunt, et cuncta conspirant, et una 


subjectione 
utuntur. 


ad totius corporis 


conservationem 


XXXVIIL Servetur itaque totum corpus no- 


impellunt. quinquaginta, rema- 
ges. 

4. ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι] 
Cf. infra ὃ 41, et D. Paulum ad 
Cor. Ep. I xv 23. 

5. τοῦ βασιλέως] Scil. Caesa- 
ris, Imperatoris Roman, pro 
nomine legitimo αὐτοκράτορος. 
Cf. S. Pet. L i1 13, etre βασιλεῖ, 
ὡς ὑπερέχοντι τῇ, τὸν βασιλέα 
τιμᾶτε" et infra Mart. S. Ignat. 
$ 2, Τραϊανοῦ τοῦ βασιλέως. Plura 
dabit Eckhelhus Doctr. Num. 
Vet. viii p. 366. 

6. οὔτε οἱ μικροὶ] Ita Wotton. 
Schoenem. Hefel. Reithm. Dres- 
selius, cum MSto. Caeteri Edd. 
οὐδέ. Sententiam quod adtinet, 
Davisius confert Menenii Agrip- 
pae apologum apud Livium, ii 
32. Addas Sophocl. Aj. 158, 

καίτοι σμικροὶ μεγάλων χωρὶς 

σφαλερὸν πήργου ῥῦμα πέλονται" 
μετὰ γὰρ μεγάλων βαιὸς ἄριστ᾽ ἂν 
καὶ μέγας ὀρθοῖθ᾽ ὑπὸ μικροτέρων. 

12. ἀλλὰ πάντα συνπνεῖ,] lta, 


VOL. I. 


pro συμπνεῖ, quod ab Edd. om- 
nibus exhibetur, reposuit Wot- 
tonus. Vide supra notata p. 86 
l. 6. Lineolam sane transver- 
sam in medio literae ductam 
cernere poterat, quam hodie in 
reliquiis MSti laceris et gal- 
larum sueco illitis videre non 
amplius licet. Post σώματι Doi- 
sius aliquid excidisse suspica- 
tur, et inserit kai οὐκ ἔστι σχίσμα. 
Davisius pro ἀλλά legendum 
censet dpa, at nihil mutatione 
opus, modo ἀλλά, cum Gallan- 
dio, vertas quim immo, quin 
potius, Hellenismo usitatissimo. 

15. ὅλον τὸ σῶμα.] Hanc ple- 
nam MSti lectionem restituit 
Wottonus. Edd. plerique Ju- 
nium sequuntur, qui, lectore in- 
consulto, omiserat τὸ σῶμα. hu- 
chatus comparat Tertull. Apol. 
39, *Corpus sumus de con- 
scientia Religionis, et disei- 
* plinae divinitate, et spei foe- 
* dere. 

T 





I Cor. xii 
12—26. 


138 


S. CLEMENTIS 


“ ^ 
aliis subjici uai Ἰησοῦ, kai ὑποτασσέσθ])] ἕκαστος τῷ πλη- 


debent, ac 
donis Dei 
uti. 


» 


αὐτοῦ . 


σίον αὐτοῦ, καθὼς] καὶ ἐτέθη ἐν τῷ xapia uam 


'O iexvpós μὴ Ττμμελείτω τὸν ἀσθενῆ. ὁ 


N 3 ^ 5 / X 5 , € , , 
δὲ ἀσθενὴς €vrpeméro τὸν ia Xvpov' ὁ πλούσιος ἐπι- 


^ ^ N , ^ 
τῷ τ ὁ δὲ πτωχὸς τ τῷ 


Θεῷ, ὅτι ἔδωκεν αὐτῷ δὲ οὗ up pas αὐτοῦ TO 


ὑστέρημα: ὁ σοφὸς ἐνδεικνύσθω)] τὴν σοφίαν av- 


^ Ἂς 5 , 3 5 5 » , c. € 
τοῦ, μὴ ἐν λόγοις, ἀλλ ἐν ἐργοις ἀγαθοῖς" ὁ ταπει- 


νοφρονῶν μὴ ἑαυτῷ μαρτυρείτ[ω), ἀλλ᾽ 


»/ € 
€xTO U 


€ e MN ^ € ^ ^ 
ἑτέρου ἑαυτὸν u|ap|rvpeta ar ὁ ἁγνὸς ἐν τῇ σαρκὶ 


Ν ^N » , n e "P , 
.... καὶ μὴ aAaCovevéaOo, γινώσκων ὅτι ἐτ]ερὸς 


1. ὑποτασσέσθω | ἕκαστος 
κι τ. ÀA.] Est imitatio Pauli, 
Ephes. v 21, ὑποτασσόμενοι ἀλ- 
λήλοις ἐν φόβῳ Θεοῦ, Ubi vide 
a nobis adnotata, m Addit. 
Hammondianis. CLERICUS. 

2. καθὼς] xai ἐτέθη ἐν τῷ 
χαρίσματι αὐτοῦ.] Hoc est, pro 
loco n quo proximus ejus collo- 
catus est, dono «a Christo accep- 
to. Sententia egregia est, neque 
quidquam mutandum. Quamvis 
Christianum deceat, pro humi- 
litate ἃ Christo praecepta, sibi 
alios praeferre, fieri hoc debet, 
pro dono ejus quem sibi prae- 
fert. Neque enim omnes sunt 
eodem loco habendi, nec sane 
possunt. CLERICUS.  Boisius, 
qui in apographo pravo quo 
utebatur legebat καθὼς κατετέθη, 
reponendum putavit καθὼς καθ- 
ἥκει. Wottonus, qui nihil mutat, 
lectorem remittit ad lrenaeum 
V xx, 1. e. xxii, p. 320 ed. Mas- 
suet. “Τὴ sublimitate autem 
* positos universi charismatis, 
* vel in operibus justitiae confi- 
* dentes, vel ministrationis su- 
* pereminentia adornatos, ne- 


* quaquam extolli, . .. sed hu- 
* milia sentire in omnibus . ... 
* quemadmodum οὖ Apostolus 
* docuit, «on alta, dicens, sen- 
* tientes, sed. humilibus consen- 
* tientes : nec divitiis, nec glo- 
'ria mundana, neque praesenti 
* phantasia capi! Interpretatio 
Felliana supra exhibita nihil 
sane differt a versione Junii, 
gratia, et dignatione ejus, quem 
sequuntur Wottonus, Guil. Bur- 
ton, Wakius, Chevallierius, et 
Herzogius.  Cotelerius vertit, 
juata, gratiae donmwm ipsi assig- 
natum ; neque aliter Schoene- 
mannus et Hornemannus. 

3. μὴ Ττμμελείτω t | Pro hae 
MSti lectione mendosa Junius 
et Wottonus ad oram libri re- 
ponunt μὴ ἀτημελείτω, quod in 
textum  admiserunt Russelius, 
Hornemannus, Hefel. et Dres- 
selius. Cotelerius, Colomesius, 
et Schoenemannus, corrigunt 
vel μὴ πλημμελείτω vel μὴ ἀτημε- 
λείτω.  Gallandio et Lipsio ma- 
gis placet correctio Millii, μήτ᾽ 
ἀμελείτω. 

4. ἐπιχορηγείτω)] ἐν μετάλλοις 








AD CORINTHIOS, xxxviii. 


139 


strum in Christo Jesu, et unusquisque proximo Eph. v e. 
suo subjieciatur juxta ordinem in quo per gratiam VOTE 
ejus positus est. Fortis ne neglgat imbecillem, 
imbecillis fortem revereatur; dives pauperi lar- 
giatur, pauper Deum laudet quod ei dederit, per 
quem ejus inopia suppleatur. Sapiens non in 
verbis, sed in bonis operibus, sapientiam. suam 
manifestet; humilis non sibi testimonium ferat, Prov. xxvii 


δὲ ἀδελφοῖς ὑπάρχουσιν ἐπιχορη- 
γοῦντας, Dionysius Corinth. ap. 
Routh. Rel. Saer. i. 179. Ἔπι- 
χορηγεῖν vox. Apostolica, II Cor. 
ix xo, Gal τ 5, Col m rg, LT 
Petr. 1 5, 11. 

6. αὐτοῦ τὸ ὑστέρημα") Vocem 
ὑστέρημα hoc sensu positam ha- 
bea S. Lue. xxi 4, II Cor. ix 
12. 

7. ὁ σοφὸς] Citantur haec ἃ 
Clemente Alexandrino, [Strom. 
iv 16, p. 613 ed. Potter.] apud 
quem legimus, post Προδήλων 
οὖν ὄντων ἡμῖν τούτων κ. τ. 4. quae 
habentur infra $ 40, 'O σοφὸς 
τοίνυν ἐνδεικνύσθω τὴν σοφίαν μὴ 
λόγοις μόνον ἀλλ᾽ ἐν ἔργοις ἀγα- 
θοῖς. ὋὉ ταπεινόφρων μαρτυρείτω 
μὴ ἑαυτῷ ἀλλ᾽ ἐν τῷ ὑφ᾽ ἑτέρου 
αὐτὸν μαρτυρεῖσθαι:" 
σαρκὶ μὴ ἀλαζονευέσθω, γινώσκων 


€ LÀ cd 
0 αγνος ΤΊ) 


ὅτι ἕτερός ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν αὐτῷ 
Quibus subjicit, 
"Opáre, ἀδελφοί, ὅσῳ πλείονος kar- 


τὴν ἐγκράτειαν. 


ἠξιώθημεν γνώσεως, τοσούτῳ ὑπο- 
κείμεθα μᾶλλον κινδύνῳ: quae ha- 
bentur infra $ 41. WOTT. 

9. ἀλλ᾽ ἐάτω ὑφ᾽ ἑτέρου] Pro 
hae Codicis MSti lectione Rus- 
selius exhibet ἀλλ᾽ ἐν τῷ, e Cle- 
mente Alexandrino, quem ex 
hoe loco corrigit Potterus. Mox 
pro ὑφ᾽, Colomesius et Horne- 
mannus habent ὑπ᾽, Junium se- 
euti, qui veram lectionem hie 
quoque ad oram libri relegavit. 


IO. ὁ ἁγνὸς ἐν τῇ σαρκὶ] Hoc 
et alia quaedam transcripsisse 
videtur Tertulhanus libro de 
Virginibus Velandis: * Et si a 
* Deo confertur continentiae 
' virtus, quid gloriaris, quasi 
* non acceperis ?' [ὃ 13, p. 18o 
ed. Rigalt.] Legimus etiam his 
similia apud S. Ignatium in Ep. 
ad Polycarpum [ὃ 5]: Εἴ τις 
δύναται ἐν ἁγνείᾳ μένειν εἰς τιμὴν 
τοῦ Κυρίου τῆς σαρκός, ἐν ἀκαυ- 
χησίᾳ μενέτω. ᾿Ἐὰν καυχήσηται, 
ἀπώλετο. WOTT. In hoc loco 
Cotelerius sibi visus est videre 
unum ex illis in quibus Cle- 
mens, juxta relationem cum 
Epiphanii Haeres. xxx 15, Opp. 
i p. 139 ed. Petav. tum Hiero- 
nymi lib. i $ 12 contra Jovinia- 
num, Opp. ii p. 258 ed.Vallars. 
pro Virginitate per Epistolas 
suas locutus fuerat. 

Li MS CM καὶ μὴ ἀλαζονευέσθω] 
Membrana lacera spatium for- 
sitan trium aut quatuor litera- 
rum post σαρκί linquit, quod 
Noltius per evyáro explendum 
putat. Junius, Millius, Colo- 
mesius et Wottonus, delere ju- 
bent importunam particulam 
καί, quam. Clemens Alexandri- 
nus non agnoscit, quam Davi- 
sius natam fuisse suspicatur e 
male repetita prioris voculae 
syllaba. 

ib. er ]epós ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν] 


T 2 


Homini 

non esse 
unde ex- 
tollatur. 


140 S. CLEMENTIS 


ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν [αὐτῷ] τὴν ἐγκράτειαν. ᾿Αναλο- 
γισώμ]εθα οὖν, ἀδελφοί, ἐκ ποίας [ὕλης] ἐγενήθη- 
μεν, ποῖοι καὶ τίϊνες εΠσήλθομεν εἰς τὸν κόσμον, 
[ὡς ἐκ τ]οῦ τάφου καὶ σκότους" [ὃ ποιήϊσας ἡμᾶς 
καὶ δημιουργήσας [εἰσήγαγεν εἰς τὸν κόσμον αὐτοῦ, 
[προ]ετοιμάσας τὰς εὐεργεσίας [αὐτ]οῦ, πρὶν ἡμᾶς 
γεννηθῆναι. 
[ὀφείλομεν κατὰ πάντα εὐχαριστεῖν [αὐτῷ ᾧ ἡ 


Tab|ra οὖν πάντα ἐξ αὐτοῦ ἔχοντες, 


^ 


δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 
ΛΘ΄. "Adpoves καὶ ἀσύνετοι καὶ μωροὶ καὶ ἀπαί- 
δευτοι χλευάζουσιν ἡμᾶς καὶ μυκτηρίζουσιν, ἑαυτοὺς 
ουλόμενοι ἐπαίρεσθαι ταῖς διανοίαις αὐτῶν" τί γὰρ 
δύναται θνητός ; ἢ τίς ἰσχὺς γηγενοῦς ; γέγραπται 
yap: “Οὐκ ἦν μορφὴ πρὸ ὀφθαλμῶν μου, ἀλλ᾽ ἢ 
ee 


» Y ^N » , ΄, ^ s 
αὖραν καὶ φωνὴν ἤκουον. ἽἼ yap; μὴ καθαρὸς 


[11 
[12 


[17 


Cyprianus ad Donatum de Gra- 
tiae Divinae efficacia eleganter ; 
* Dei est inquam, Dei omne 
' quod possumus: inde vivi- 
* mus, inde pollemus,' &c. [p. 3 
ed. Fell.] JUNIUS. 

2. ἐγενήθημεν] Ita exhibetur 
a Cod. MSto, non ἐγεννήθημεν, 
sicut ab impr. Codd. habetur, 
quo modo, licet ἐγεννήθημεν le- 
gat, vertit Junius, ex qua ma- 
teria facti simus. WOTT. 

3. εἰσήλθομεν] Cod. MStus 
ex incuria librarii exhibet ... 
ZHAOGAMEN. Hanc periodum 
aliter distinguendam esse cen- 
set Potterus ad Clem. Alex. p. 
613, not. ΤΙ, ᾿Αναλογισώμεθα 


» s » / NOLE S3 EN A » 
ἐσται foros ἐναντι Kupiov; ἢ ἀπὸ TOv ἔργων 
» ^ » 3 lY / , ^ 5 
αὐτοῦ ἄμεμπτος ἀνήρ; εἰ κατὰ παίδων αὐτοῦ OU 

, Ν N » /, » ^ , 5 
πιστεύει, κατὰ δὲ ἀγγέλων αὐτοῦ σκολιὸν τι ἐπε- 


/ , N N , NOS I, NM Ec 
Vvonatev' ουρᾶανος δε ου καθαρὸς ενῶπίιον αὐτου εὰα 





ποῖοι καὶ τίνες εἰσήλθομεν εἰς 
τὸν κόσμον" ὡς ἐκ τοῦ τάφου K. T. À. 
Utrameunque interpunctionem 
amplexi fuerimus, vertendum 
monet Davisius quasi legeretur, 
ὅτι ἐκ τοῦ τάφου. 

4. σκότους] Vide supra no- 
tata, p. 20 l. 13. 

II. μυκτηρίζουσιν] In Cod. 
MSto MYKTIPHZOYSIN. 

14. Οὐκ jv μορφὴ] LXX In- 
terpretes ex quibus haee citan- 
tur habent: Εἶδον, kai οὐκ ἦν 
μορφὴ πρὸ ὀφθαλμῶν pov ἀλλ᾽ ἢ 
αὔραν καὶ φωνὴν ἤκουον. Hebraeus 
Textus: jStabit, et. on. agno- 
scam, aspectum. ejus, imago co- 
vam, oculis meis, mwurnvur silens 


μι 
οι 


AD CORINTHIOS, xxxix. 141 


sed ab altero ferri permittat. Qui carne castus 
est, ne insolescat, quum sciat alium esse qui conti- 
nentiae donum ipsi tribuat. Consideremus, igitur, 
fratres, ex qua materia facti simus, qui et quales 
mundum ingressi simus tanquam ex sepulchro et 
tenebris: qui nos fecit et condidit, praeparatis 
prius benefactis suis antequam  nasceremur, 
mundum suum introduxit. Haec igitur omnia 
quum ab eo habeamus, in omnibus gratias illi agere 
debemus, cui sit gloria in saecula saeculorum. 
Amen. 

XXXIX. Homines imprudentes, desipientes, 
fatui et imperiti, dum sese cogitationibus suis ex- 
tollere cupiunt, nos ludibrio habent, et naso suspen- 
| dunt. Quid enim potest mortalis, aut quale robur 
ex terra geniti ? scriptum enim est, Non erat figura J obi dy 16 
«nte oculos «eos, sed. auram et. vocem audiebam Ὁ 
dicentem: Quid emm ? munquid homo coram 
Domino awundus erit, vel de operibus suis inculpa- 
bilis vir ? δὲ contra suos nom credit, et 
adversus Angelos suos pravum quid. advertit, et 
coelum non est qyvundwm coram eo, quanto minus qui 


I Cor. iv 7. 


Ps. exxxix 


I5. 


m 


I Thess. 
v I8. 





Servos 


Job xv 15. 


et vocem, audiam. | Vuleat. Síe- | cata, Écce qui serviunt ei non 
o o Li Jl 





tit quidam cujus mon agnosce- 
bam vultum, (mago coram ocu- 
lis meis, et. vocem quasi aurae 
lenis audivi. Versiones Syr. et 
Arab. prope accedunt ad Intt. 
LXX. Symmachus prius mem- 
brum sic effert : ἔστη τις, οὗ οὐκ 
ἐγνώρισα τὸ εἶδος. WOTT. 

16. ἔναντι Κυρίου] Ita Cod. 
Alex. apud Jobum. 
Κυρίου Cod. Vat. 

17. εἰ κατὰ παίδων] Ita legitur 
apud LXX Intt. Aliter apud 
Heb. Text. Zece in servis suis 
non credet, et ἦν Angelis suis 
ponet gloriationem. Versio Vul- 


ἐναντίον TOU 


sunt stabiles, et à Am, gelis suis 
reperit pravitatem. | Versio Sy- 
riaca, Quandoquidem in servis 
suis mon credit, et àv Amgelis 
suis ponet stuporem. | Symma- 
chus, "Opa, ἐν δούλοις αὐτοῦ ἀβε- 
βαιότης, καὶ ἐν ἀγγέλοις αὐτοῦ εὑ- 
ΥΟΤΊ. 

19. οὐρανὸς δὲ----οὀὐτοῦ]} Al- 
ena haee sunt a cap. iv libri 
Job, at inseruntur ex cap. xv 
15, ubi legimus apud. LXX 6 
οὐρανὸς δὲ οὐ καθαρὸς ἐναντίον αὐ- 
τοῦ. WOTT. 

ib. ἔα δέ.) Legimus apud 
LXX Intt. τοὺς δὲ κατοικοῦντας 


ρήσει ματαιότητα. 


142 


* δὲ θανατοῖ ζῆλος. 


ςς 
ee 
T 
ee 
in Cod. Vat. ἔα δέ, τοὺς κατοι- 


κοῦντας in Cod. Alex. Versio 
Vulgat. Quanto magis hi, qui 
habitant domos luteas, &c. Sym- 
machus, Πόσῳ μᾶλλον ἐν rois 
κατασκηνοῦσιν οἰκίας πηλίνας, ὧν 
γήϊνος ὁ θεμέλιος. ὙΥΟΤΊΤ. Chry- 
sostomus de Incompr. Dei Nat. 
li. 5, praebet, ἐῶ δὲ τοὺς κατοι- 
κοῦντας οἰκίας πηλίνας. Opp. i, 
p. 458 ed. Bened. 

1. ἐξ ὧν] Ita Codex Vatic. 
In Cod. Alex. ἐξ o. 

2. "Emawev] In Cod. MSto 
EHEZEN, AI et E permutatis, 
uti saepissime a librario nostro, 
qui in fine hujus capitis exa- 
ravit EXEPETOI, et mox $ 41, 
IIAPAIKBAINQN, 

3. ἕως ἑσπέρας] 1ta Cod. Alex. 
et Ed. Complut. μέχρι ἑσπέρας 
Cod. Vat. 

5. ἐνεφύσησεν] Paullo aliter 
apud LXX Intt. quam apud 
Clementem legimus : ἐνεφύσησε 
yàp αὐτοῖς, καὶ ἐτελεύτησαν" καὶ 
παρὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτοὺς σοφίαν 


b X NU 5 N / 
παρα TO μὴ €xeuv QGUTOUS σοφίαν. 


S. CLEMENTIS 


, e ^ , / , e ^ ᾽ ^ 
δέ, οἱ κατοικοῦντες οἰκίας πηλίνας, ἐξ ὧν καὶ αὐτοὶ 
, ^ , ^ ex» 3 » 5 N b 
ἐκ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ ἐσμεν. 'Esroucev αὐτοὺς σητὸς 
, ἈΝ » Ἂν A. 4 e y 5 » 5 , 45 
τρόπον, καὶ ἀπὸ πρωϊθεν ἐως ἑσπέρας ovk ert εἰσίν 
hy N Y , , ^ e ^ ^ 
παρὰ TO μὴ δύνασθαι αὐτοὺς ἑαυτοῖς βοηθῆσαι, 


, , τῇ 35 , 5 ^ Ν 5 , 
ἀπώλοντο ἐνεφύσησεν QUTOLS, καὶ ἐτελευτησαν,. 


᾽'Ἐπικάλεσαι δέ, 


ε $^ / r 
εἴ τις σοι ὑπακούσεται, ἢ εἴ τινα ἁγίων ἀγγέλων 
» ^ N » 5 ^ 5 , » 
ὄψη" καὶ γὰρ ἄφρονα ἀναιρεῖ ὀργή, πεπλανημένον 
, X N ex. »y e 
Ἐγὼ δὲ ἑώρακα ἄφρονας ῥίζας 
, 5 , / ^ [4 
βαλόντας, ἀλλ᾽ εὐθέως ἐβρώθη αὐτῶν ἡ δίαιτα. 
, , ΄ ΄ ^ ^ 

IIoppo γένοιντο οἱ υἱοὶ αὐτῶν ἀπὸ σωτηρίας" ko- 

, DEN , M , Ν , y 
λαβρισθείησαν ἐπὶ θύραις ἡσσόνων, καὶ οὐκ ἔσται 


« 5 , ᾿ ^ M » , € , , 
0 ἐξαιρούμενος « γὰρ ἐκείνοις ?/TOL/LUL..O TOL, δίκαιοι 


Cod. Alex. ὀἐνεφύ- 
90€ yàp αὐτοῖς, καὶ ἐξηράνθησαν" 
ἀπώλοντο παρὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτοὺς 
σοφίαν. Cod. Vat. Hebraeus 
Textus aliter se habet, Vonne 
profecta, est. dignitas eorum. 4n 
eis ? morientur, et mon in sa- 
pientia. Nulgat. Qui autem re- 
liquà fuerint, auferentur ex eis ; 
morientur, et mon 1n sapientia. 
Versio Syriac. Zcce abstulit uti- 
litatem eorum ab ipsis, et nomen 
eorum in ipsis morietur, et on 
in sapientia. Arab. Ecce abs- 
tulit utilitatem eorum. ab ipsis, 
et. residui eorum in ipsis mo- 
rientur, οὐ mon 4n sapientia. 
NOTI 

7. σοι ὑπακούσεται] Ita. Cod. 
Vat. σοῦ εἰσακούσεται Cod. Alex. 

8. ὄψῃ] Ita Cod. MStus, et 
LXX. Edd. ante Wottonum, 
necnon Hornemannus, ὄψει. 

IO. βαλόντας] Ita eum Cod. 
M$to Wotton. Galland. Schoe- 
nem. Hefel. Reithm. et Dresse- 
lius. Caeteri cum LXX βάλλον- 


ἀπώλοντο. 


e 


AD CORINTHIOS, xxxix. 143 


habitant domos luteas, ex quibus et ipsi de eodem, Job iv 19 
luto sumus! Percussit illos tanquam tinea, et a Cs 
mane usque ad. vesperam ultra non sunt: eo quod 

non poterant sibi dpsis subvenire, perierunt: in- 
sufflavit eis, οἱ interierunt, quia non habebant 
sapientiam. Invoca autem, si quis tibi respondeat, Jov v 1-5. 
vel si quem, sanctorum Angelorum | adspicias ; 
etenim. stultum. perimit ara, errantem autem occidit 

zelus. Ego autem. vidi stultos radicem, anittentes, 

sed. statim. absumta, est illorum. habitatio. | Longe 

fiant fii eorum a salute, et. conterantur super 
jamwuas minorum, et nom erit qui eripiat: quae 





notionem 


ras. Ed. Complut. exhibet ῥίζας. ἢ. 1. 


Codd. Alex. et Vat. ῥίζαν. 

ib. ἀλλ᾽ εὐθέως] Clemens cum 
LXX Intt. legit. At Hebraeus 
Textus multo aliter se habet: 
Ego vidi stultum radices agen- 
tem, et imprecatus sum, habita- 
eulo ejus statim. — Vulgat. Ego 
vidi stultum firma, radice, et 
maleaiai pulchritudinà ejus sta- 
tim. Versio Syriaca, Vidi ini- 
quwm prospere agentem, et per- 
ire progeniem ejus subito. 
Arab. Equidem vidi iniquam 
se erigentem et perire progeniem 
post ipsum. — Aquila, καὶ κατηρα- 
σάμην τὴν εὐπρέπειαν αὐτοῦ mapa- 
χρῆμα. WOTT. Junius, Fell. 
Colomesius, ἀλλὰ εὐθέως. 

II. Πόρρω γένοιντο] Ita Cod. 
Vat. Legimus in Cod. Alex. 
ἀλλ᾽ εὐθὺς ἡ δίαιτα αὐτῶν ἐβρώθη. 
Πόρρω ἐγένοντο x. τ. À. 

ib. κολαβρισθείησαν] * κόλαβρος 
* Graece est. porcellus . . . Inde 
* κολαβρίζειν Hellenistis contem- 
* nere: quia porcello apud Ju- 
* daeos nihil fuit eontemptius.' 
Bochart. Hieroz. P. i Lib. ii 
ὃ 56, p. 707. *Vox Hebraica, 


*quae proprie com£eri notat, 


[Job. v 4.] 
* opprümendi habet. ^ Caete- 
'*ryum contrita vilipenduntur.' 
Sehleusnerus, Lex. Vet. Test. 
in voc. Aquila reddit ἐπιτρι- 
βήσονται. "Theodot. κατεκλάσθη- 
σαν. Symmachus, ταπεινωθήτω- 
σαν. Phavorinus explicat περιρ- 
payetnsav' χλευασθείησαν᾽ ἐκτι- 
ναχθείησαν" εὐτελεῖς νομισθείησαν. 
Suidas κολαβρισθείη: χλευασθείη, 
ἐκτιναχθείη, ἀτιμασθείη" κόλαβρος 
γὰρ καὶ κάλαβρος ὁ μικρὸς χοῖρος" 
ἀντὶ τοῦ, οὐδενὸς λόγου ἄξιος νο- 
μισθείη. Jul. Pollux, iv 14, inter 
alia saltationis genera memorat 
κολάβρισμον. Θράκιον ὄρχημα καὶ 
Kapikóv* ἢν δὲ καὶ τοῦτο ἔνοπλον. 
Ab Athenaeo, xiv 27, vocatur 
καλάβρισμος. vid. Kuster. ad 
Suidam in voce. 

13. ἃ yàp ἐκείνοις] Paullo ali- 
ter legimus apud LXX, à yàp 
ἐκεῖνοι ἐθέρισαν, [συνήγαγον Cod. 
Vat.] δίκαιοι ἔδονται, αὐτοὶ δὲ ἐκ 
κακῶν οὐκ ἐξαιρεθήσονται. ἰ ἐξαί- 
ρετοι ἔσονται Cod. Vat.]  Atin 
Hebraeo Textu habetur, cujus 
messem fuinelieus comedet, et. de 
spinis capiet eum. — Vulgat. cu- 


jus messem fumelicus comedet, 


Ordo ser- 
vandus ; 


144 


S. CLEMENTIS 


ςς 55 Σ 9 Y STD ^ , , / » 
€oo0rTaL GUTOL δὲ εκ κακῶν οὐκ ἐξαίρετοι εσον- 


5» 
“Ὁ T.OEDS 


, , 5 εὐ » L4 TUE) 
M. Προδήλων οὖν ἡμῖν ὄντων τούτων, καὶ €yke- 


κυφότες εἰς τὰ βάθη τῆς θείας γνώσεως, πάντα τάξει 


^ , » , ^ , 
ποιεῖν ὀφείλομεν, ὅσα 0 Δεσπότης ἐπιτελεῖν e|kéA ev- 


^ ^N /7 ΄ ^N 
ἰσεὶν κατὰ καιροὺς τεταγμένους, τὰς τε προσφορὰς 


S / 5 ^ s 9 P feet Δ qr 
Kai λειτουργίας επιτελείσθαι" καὶ οὐκ εἰκῆ ἢ ἀτάκτως 


2A , 5 3 « ΄ £. ^ 
ἐκέλευσεν γίνεσθαι, ἀλλ᾽ ὡρισμένοις καιροῖς καὶ 


et ipsum, recipiet armatus. Α- 
quila, πεινῶν φάγεται, αὐτὸς δὲ 
πρὸς ἐνόπλων ἀρθήσεται. Symma- 
chus, πεινῶντες φάγονται, αὐτοὶ δὲ 
πρὸς ἐνόπλων ἀρθήσονται, ὙΥ OTT. 

8. ἐγκεκυφότες) Clemens Alex. 
habet ἐκκεκυφότες, non adeo rec- 
te, uti monuit Potterus, Strom. 
iv 16, p. 613. ἐγκεκυφότες ger- 
manam esse lectionem Boisius 
jam antea viderat. Cf. I Pet. 
] I2, παρακύψαι. 

4. eis rà βάθη τῆς θείας yvo- 
σεως] Haec quidem Clemens 
Alexandrinus dixerit, at non 
Romanus. BERNARD. Quid 
vetat Clementem nostrum locu- 
tionem hane a B. Paulo sum- 
sisse, Ep. ad Romanos, xi 33 ? 
"Q βάθος πλούτου kai σοφίας καὶ 
γνώσεως Θεοῦ ! 

5. ᾿ἘἘπιτελεῖν ἐκέλ]ευ [σε] ν] 
Distinctionem post hane vocem 
ἐκέλευσεν, a Junio incaute posi- 
tam, primus sustulit Wottonus, 
quem secuti sunt Edd. omnes 
recentiores praeter Horneman- 
num.  Interpunctionem Junii 
cl. Pottero magis placuisse mi- 
ror; quorsum enim, uti quaerit 
Wottonus, est κατὰ καιροὺς re- 
ταγμένους in eodem sententiae 
membro cum ἀλλ᾽ ἐν ὡρισμένοις 
καιροῖς καὶ ὥραις 1 

6. κατὰ καιροὺς τεταγμένους] 


HoraeCanonicae. SANCROFT. 
Turbant sine magna causa, qui 
hie quid mutatum volunt, aut 
ad Christianos haec immediate 
referunt. Ex fine hujus sec- 
tionis patet, universum hunc 
sermonem ad Judaeos spec- 
tare: primo universe Christianis 
Judaicae λειτουργίας ordinem, 
postea specialius sect. seq. ob 
oculos ponit commendatque Cle- 
mens, intersertis ad Corinthios 
admonitionibus. Caeterum hic 
et seq. sect. locus est, ex quo 
viri docti haud inepte collegere, 
scriptam esse Epistolam hanece, 
stante adhuc templo Hierosoly- 
mitano, peractisque etiamnum 
in illo sacris functionibus : quum 
de istis tanquam adhue duranti- 
bus in praesenti loquatur tem- 
pore. Non ignoro, quomodo 
per figuram quamdam gramma- 
ticam, adductis quibusdam ex- 
emplis, conentur istud eludere 
viri quidam docti qui ad Domi- 
tiani aut Trajani imperium aeta- 
tem hujus epistolae referre ma- 
lunt. Verum, ni fallor, neuti- 
quam sunt similia ab illis al- 
lata exempla huic tam simplici 
et historicae Clementis ῥήσει. 
FREY. Vide sis supra, pp. 
xii, ἘΠῚ 

ib. προσφορὰς Observari de- 





AD CORINTHIOS, xl. 


145 


enun illis parata sunt. justi comedent, ipsi vero. de 


malis non. liberabuntur. 


XL. Quum igitur haec nobis sint manifesta, 
etiam in profunda Divinae cognitionis introspi- 
cientes, debemus omnia rite facere quae Dominus 


. . . - 4 
statutis temporibus peragere nos jussit, et obla- 


tiones et officla sacra peragi; idque non temere 
vel inordinate fieri mandavit, sed defimitis tem- 


bet, primis Ecclesiae tempori- 
bus, non solum singulis diebus 
Dominicis, in Christianorum 
conventu, ex D. Pauli mandato, 
pauperum gratia collectam pe- 
cuniariam fuisse institutam ; sed 
etiam ἀκροθίνια quaedam, doni 
seu oblationis nomine, sacrae 
mensae fuisse allata. Hine sae- 
pius, in hac ipsa Epistola, τῆς 
προσφορᾶς mentio: ubi etiam 
Episcopi describuntur hoc cha- 
ractere et elogio, quod sint 
mpoceveykóvres τὰ δῶρα. [ὃ 44-] 
In quem sensum Θεοφόρος lg- 
natius, nequidquam reclamante 
plagoso 5S. S. Patrum Orbilio, 
Dallaeo, ait ad Smyrn. [ὃ 8. 
Ep. Interpol] non licere abs- 
que Episcopo οὔτε βαπτίζειν, οὔτε 
προσφέρειν, οὔτε θυσίαν προσκο- 
μίξιν. Nec aliter Justinus M. 
tum elementa ad Eucharistiam 
adhibita, tum ad Eulogias ab- 
sentibus mittendas destinata, 
Apol. II, [I $$ 65, 67,] diser- 
tis verbis προσφοράς appellat. 
Bed apertissime omnium [16- 
naeus, IV 39, [ὃ 17, p. 249 ed. 
Massuet.] rem totam exsequi- 
tur. ' Dominus, discipulis suis 
* dans consilium primitias Deo 
* offerre ex suis creaturis, non 
* quasi indigenti, sed ut ipsi nec 
* infructuosi nec ingrati sint, 
« ὥς, :᾿ quod saepius ingerit $$ 
VOL. I. 


33 et 34, ut et alibi passim. 
Quibus suecinit DB. Cyprianus 
de Opere et Eleemosyna, [p. 
203 ed. Fell] quem fere de- 
scripsit D. August. Serm. 213 
de Temp. Atque hane ipsam 
ob causam oblationwm vox tam 
frequenter apud antiquissimos 
Ecclesiae Patres occurrit, prae- 
sertim ubi de Eucharistiae my- 
steriis agitur ; ut et in Missali 
Romano : immo vero et in Éc- 
clesiae nostrae Anglicanae so- 
lenni Officio etiamnum retine- 
tur  FELL. Expositionem 
Felli respuit Grabius ad lre- 
naeum, V xxxii, et contendit 
Clementem, tum in hoc loco, 
tum in ilis verbis, $ 44... 

. mpoceveykóvras rà δῶρα, in- 
tellexisse Eucharistiae sacrifi- 
cium, idque proprie sie dictum. 
In alteram autem partem om- 
nino audiendus est Pfaffius in 
Diss. de Oblat. Vett. Euch. 
δὲ 24, 25, Fragmentis lrenaei 
Anecdotis subjecta. 

7. ἐπιτελεῖσθαι x. τ. À.] Davis- 
ius, harum vocum sede mu- 
tata, legit τάς re προσφορὰς καὶ 
λειτουργίας οὐκ εἰκῆ καὶ ἀτάκτως 
ἐκέλευσεν ἐπιτελεῖσθαι καὶ γίνεσθαι, 
ἀλλὰ κ. τ. À. 

8. ἐκέλευσεν] Hane vocem li- 
teris miniatis exaravit Junius, 
quem sequuntur Edd. ante 

B 





I Cor. xiv 
o. 


146 


S. CLEMENTIS 


ey ^ x ^ 7/ 5 ^ /, D UI 
epats* ποῦ T€ καὶ διὰ τίνων ἐπιτελεῖσθαι θέλει, αὐτὸς 


er ^ € ΄ , ^ , ee 7 ΄ 
C€pLO €v TY) UT E€pTaTY) αὐτου BovAÀyaet, LV οσιῶς πᾶντὰ 


* , , » , 5 , » ^ , 
τα γινομενα €v εὐδοκήσει, εὐπρόσδεκτα em τῷ θελη- 


» ^ 
μᾶτι αυτου. 


e 5 ^ /, ^ 
Οἱ οὖν τοῖς προστεταγμένοις καιροῖς 


^ ^ ; ^ 5 ^ 5 , 5 
ποιοῦντες τὰς προσφορὰς αὐτῶν, εὐπροσδεκτοί TE 5 


/, ^ ^ , ^ L4 , 
καὶ μακάριοι" τοῖς γὰρ νομίμοις τοῦ Δεσπότου ἀκο- 


^ , 
λουθοῦντες οὐ διαμαρτάνουσιν. 


Wottonum. Membrana autem, 
quantumvis detrita et gallis 
tinetorüs oblita, hujus vocis 
vestigia satis manifesta adhue 
exhibet. 

ib. ὡρισμένοις καιροῖς kai ὥραις] 
* Omnibus tempus determina- 
* tum est, et opportunitas omni 
* negotio sub coelis,' inquit Vir 
Sapiens, Eccl iii r. Serio do- 
lendum, si paratas sibi habeant 
viees levissima vitae munia, 
sola pietas, in cujus obsequium 
vita ipsa, et omnia aevi spatia 
concessa fuerant, temporis limi- 
tibus excluderetur. Re vera 
septimum diem humano generi 
a condito mundo, maximis, hoc 
est, suis auspiciis sanetum vo- 
lut Deus. Unde postquam in 
ejusdem παλιγγενεσίᾳ novam re- 
parati orbis epocham institu- 
isset, paribus eam privilegiis et 
quasi infulis donavit; et τῆς 
Κυριακῆς sacrosancta facta est 
religio. Quinetiam quandoqui- 
dem Salvator noster pietatem 
discipulorum suorum, Mosis se- 
quacum κατορθώματα superare 
voluit; apud quos, ultra Sab- 
bati solennia, secunda et quinta 
Sabbati habebantur sacrae, * ne, 
ut ait Maimonides, ZepAila 
ubircath, Cohenim cap. xii n. 1, 
* trium dierum spatio auditione 
* cessaretur ; (unde fluxit mos 
jejunandi δὶς τοῦ σαββάτου, cujus 


To γὰρ ἀρχιερεῖ 


mentio Luc. xviii 12,) par erat 
ut iisdem saltem intervallis, 
apud Christianam pietatem pro- 
fessos, sacra redirent munia ; 
quod utique factum, nimirum 
stationum diebus ad quartam et 
sextam promotis, quod passim 
ex "Tertulliano discimus, [de 
Jejun. $ 2, p. 545, ibid. $ 14, 
p. 552 ed. Rigalt.] et etiam a 
Clemente Alex. (Strom. vii 12, 
p. 877 ed. Potter.] qui eas τε- 
τράδα καὶ παρασκευήν, sive Ἕρμοῦ 
καὶ ᾿Αφροδίτης appellitat ; licet 
diu sit, ex quo Romana Eecle- 
sia ab antiquissima hae praxi 
desciverit. In minutioribus 
temporis intervallis consimilis 
omnino ratio ; eas enim, quae 
in Ecclesia Judaica receptae 
fuerant, vices, non a Domino 
nostro tantum, sed insuper ab 
Apostolis agnitas videmus: pro- 
inde Act. ii 1, τὴν ὥραν τῆς 
προσευχῆς, solennioris officii cau- 
sa, D. Petrum et Johannem 
in Templum perduxisse, verbis 
disertis dictum est. In Syna- 
goga, licet Lege nulla de pre- 
cibus caveretur, singulis diebus 
tres recurrebant earundem vi- 
ces, Maimonides Jad, tract. de 
Precibus, et Benedict. Sacerd. 
1 4, quas etiam Christianae Ec- 
clesiae moribus receptas Ter- 
tullianus in Lib. de Jejuniis, 
Cyprianus de Oratione, necnon 





AD CORINTHIOS, xl. 





147 


poribus et horis; ubi etiam. et ἃ quibus peragi 
vult, ipse excelsissima sua voluntate definivit, ut 
religiose omnia secundum ejus beneplacitum ad- 


umnpleta, ipsius voluntati accepta essent. 


Qui 


igitur praefinitis temporibus oblationes suas fa- 
ciunt, accepti et beati sunt; Domini enim man- 


Hieronymus ad Laetam et De- 
metriadem, nescire nos vetant. 
FELL. 

2: ὑπερτάτῃ] Cod. Μϑδέαβ Υγπ- 
EPTATO. 

ib. πάντα τὰ γινόμενα] Hanc 
plenam MSti lectionem exhi- 
bent Wotton. Galland. Schoen. 
Hefel. Reithmayr. et Dresselius. 
Caeterl articulum τά omittunt. 

6. rois γὰρ νομίμοις] Conf. 
quae observantur supra ad $ 1, 
p. 8 l. 9. 

7. Τῷ yàp ἀρχιερεῖ] Ecclesiam 
Judaicam fuisse typum Chri- 
stianae, eosdemque fere ordines 
ex instituto Dei apud Judaeos 
receptos fuisse, qui in Eccle- 
siam Christi abolita Dispensa- 
tione Mosaica admissi fuerunt, 
nemini apud Scriptores antiquos 
versato non constat. Habuit 
Ecclesia Judaica 'Apy«epéa, Sa- 
cerdotes, et Levitas ? Habet 
etiam et Christiana Episcopos, 
Presbyteros, et Diaconos. Hine 
S. Hieronymus, qui unus e ve- 
teribus Presbyterorum paritati 
vel minimum favet, fatetur idem 
fuisse in Ecclesia Episcopum 
quod Aaron in Templo, Presby- 
teros quod et Sacerdotes, Dia- 
conosque quod Levitae. [1 Ep. 
52 ad Nepotianum, i. p. 260 
ed. Vallars.] Vide quae in Dis- 
sert. Prooemialibus hae de re 
observavimus. [p.eexviii.] Ali- 
quando et Christus ipse dicitur 
ὁ 'Apxwpeis. Cf. S. Ignatium, 


Ep. ad Philadelph. ὃ 9. Hinc 
apud S. Cyprianum, * Nam si 
* Jesus Christus Dominus et 
* Deus noster ipse est summus 
* Sacerdos Dei Patris .... uti- 
* que ille Sacerdos vice Christi 
* vere fungitur, qui id quod 
* Christus fecit, imitatur. [E- 
pist. 63. p. 155 ed. Fell] Licet 
autem Christus sit unus utrius- 
que Foederis summus Sacerdos, 
ejus tamen vices gerit in Ec- 
clesia Episcopus, non secus ac 
ὁ ᾿Αρχιερεύς in Templo. Unde 
S. Cyprianus: ' Dominus nos- 
ter, cujus praecepta metuere 
* et observare debemus, Epi- 
* scopi honorem, et Ecclesiae 
*suae rationem disponens, in 
* Evangelio loquitur, et dicit 
* Petro: Zgo tibi dico, quia tu 
* es Petrus, et. super istam. pe- 
* tram aedificabo Ecclesiam qme- 
* qm, ἄς. Inde per temporum 
* et suecessionum vices Épisco- 
f porum ordinatio et Ecclesiae 
* ratio decurrit, ut Ecclesia su- 
* per Episcopos constituatur, et 
* omnis actus Ecclesiae per eos- 
* dem praepositos gubernetur.' 
[Ep. xxxii], p. 66 ed. Fell] 
WOTT. Non negare possum, 
V. T. Hierarchiam quae voca- 
tur ad Christianorum societa- 
tem accommodari: ipsa verba 
τόπος et διακονία quibus usus est 
Clemens demonstrant, illud ad 
Presbyteros, $ 44, hoc δὰ Dia- 
conos referri. Sed Summus 


U2 


praesertim 
in oblatio- 
num ritu. 


148 


S. CLEMENTIS 


» 4 / S fuf. M ^ * ^ 
ἴδιαι λειτουργίαι δεδομέναι εἰσίν, καὶ τοῖς ἱερεῦσιν 


3) - , ΄ Ν 4. » 
ἴδιος ὁ τόπος προστέτακται, καὶ Λευΐταις ἴδιαι δια- 


’ 5 /, € e 0N » ^ “: ΄ 
κονίαι ἐπίκεινται O0 λαῖκος ἄνθρωπος τοῖς λαϊκοῖς 


, 7, 
προστάγμασιν δέδεται. 


ΜΑ΄. Ἕκαστος ὑμῶν, ἀδελφοί, ἐν τῷ ἰδίῳ τά- 


7? ^ ^ , e , 
γματι εὐχαριστείτω Θεῷ, ἐν ἀγαθῇ συνειδήσει vrap- 


N Ν ε /, ^ , 
xov, μὴ παρεκβαίνων τὸν ὡρισμένον τῆς λειτουργίας 


» ^ , 3 , 5 ^ 5 , 
αὐτοῦ κανόνα, ev σεμνότητι. Οὐ πανταχοῦ, ἀδελφοί, 


Pontifex non Episcopus est, sed 
Christus. Cf. $$ 36, 58. LIP- 
SIUS. 

2. ἴδιος ὁ τόπος] Hoc voca- 
bulo officium Ecclesiasticum 
sive ordinem Sacri ministerii, 
saepe denotant Patres Graeci. 
Sie positum habes infra ὃ 44. 
Sie apud Ignatium quoque, Ép. 
ad Polyearp. $ r, ad Smyrn. 
$6. Conf. Polycarp. ad Phi- 
lipp. $ τι. 

3. λαϊκὸς ἄνθρωπος] Quum 
tam pauca sint. Hellenistarum 
Judaeorum scripta quae ad nos 
pervenerunt, mirum non est, 
loca proferri non posse, e qui- 
bus liqueat Sacerdotes et Le- 
vitas dictos κλῆρον et κληρικούς : 
potuerunt tamen iis nominibus 
duplici de causa adpellari. Prior 
quidem est, quod, quamvis to- 
tus populus Hebraeus dietus 
fuerit κλῆρος τοῦ Θεοῦ, attamen 
singulari ratione Sacerdotes et 
Levitae potuerint etiam sic dici, 
quum eos sibi secrevisset quasi 
peculiarem suam sortem ; quod 
soli cultui publico Dei conse- 
crati essent et vacarent. Altera 
vero, quod Deus eorum vicissim 
fuerit κλῆρος, ut liquet ex verbis 
Mosis, Num. xviii 20. Qua de 
causa, potuerunt posteri Aha- 
ronis κλῆρος et κληρικοί dici, eo 


quod κατ᾽ ἐξοχήν Deum haberent 
quasi κλῆρον ; et κληρικοί essent, 
hoe est, sortis illus divinae 
participes. Ad vocem vero Aaós 
quod adtinet, quum Levis et 
Aharonis posteritas eo nomine 
non minus continerentur quam 
alii Israélitae, attamen frequen- 
ter, ubi agitur de sacris, populus 
dieuntur reliquae tribus I sraélis. 
Hine I Sam. xxi.5, bn orb, 
panis profanus, hoc est, panes 
quos cuivis ἐκ τοῦ λαοῦ come- 
dere licuit, dicti sunt ab Aquila, 
Symmacho, et Theodotione, ἄρ- 
λαϊκοί. Similiter spatium 
quod Ezech. xlviii r5, bn di- 
citur, et ab Aquila versum est 


TOL 


-BéByXov, Symmachus et 'Theodo- 


tion Aaixóv transtulerunt. Hine 
et Aquila, novorum vocabulo- 
rum inventor, saepe usus erat 
verbo Aaikóe, pro eo quod est 
profano. Vide Fragmenta Vett. 
Intt. Deut. xx 6, xxviii. 30, 
Ezech. vii 21. Hine credibile 
est, vocem λαϊκός usitatam apud 
Hellenistas Judaeos, ut signifi- 
caretur a tribu Levis, aut etiam 
prosapia Aharonis alienus. Qui- 
bus verisimile fit, jam a primae- 
vis scriptoribus Christianorum, 
qui Judaeorum Hellenistarum 
sermonem imitati sunt, vocem 
λαϊκός adhibitam esse ad signifi- 


c 














AD CORINTHIOS, xh. 


149 


data sequentes, non aberrant. Summo quippe 
sacerdoti sua munera tributa sunt, sacerdotibus 
locus proprius assignatus est, et Levitis sua 


ministeria incumbunt.  Laieus praeceptis laicis 
constringitur. 


XLI. Unusquisque vestrum, fratres, in suo or- 
dine Deo gratias agat, degens in bona conscientia, 
non transgrediens praescriptam ministerii sul re- 
gulam, m honestate. Non im omni loco, fratres, 








candum eum, qui sacro nullo 
ministerio fungebatur, et voci- 
bus etiam κλῆρος et κληρικός ut 
designentur 11, qui sacris ope- 
ram dabant ; sic Clemens Alex. 
Strom. v ($ 6, p. 665] dixit, 
velum Adyti, apud Hebraeos, 
fuisse κώλυμα Aaikjs ἀπιστίας, 
[h. e. si Potterum audias, λαοῦ 
ἀπίστου, qui eo velo ab adyto 
introspiciendo arcebatur.] CLE- 
RICUS. Vox hominis laici n 
oppositione ad hominem eccle- 
siasticum seu clericum forsitan 
hie prima vice occurrit ; refer- 
tur autem in isto loco ad Ju 
daeos, non Christianos, signifi- 
catque illos qui in Ecclesia 
Judaica nee summo Pontificatu, 
nec Sacerdotio, nec ullo alio 
munere Sacro perfungebantur ; 
quemadmodum in V. T. fre- 
quenter c» aut bypn cy oppo- 
nitur rois 2575, αὖ Lev. xv 33. 
Transiit postea usus hujus vocis 
a Judaica in Christianam Ec- 
clesiam, unde toties apud se- 
cundi et tertii saeculi Patres, 
Clementem Alex. Origenem, 
Tertullianum, et Cyprianum oc- 
currit. Rem ipsam, i. e. dis- 
tinctionem inter ordinem cleri- 
corum et laicorum tempore jam 
apostolico obtinuisse, scripta 
Apostolorum abunde docent: 


an jam istis nominibus eo tem- 
pore fuerit expressa, in discep- 
tatione versatur,negantibus Sal- 
masio, Rigaltio, aliisque, affir- 
mantibus plerumque Anglis 
"Theologis, urgentibusque locum 
illum Clementis Alex. in h- 
bello, Q«wis dives salvetur ? $ 42, 
[p. 959 ed. Potter.] de Johanne 
Evangelista, qui ab exilio Ephe- 
sum reversus, vicinas ecclesias, 
constitutis Episcopis, ordinavit, 
ὅπου δὲ κλήρῳ ἕνα γέ τινα κληρώ- 
cov τῶν ὑπὸ τοῦ Πνεύματος σημαι- 
νομένων : quamvis fortassis Cle- 
mens ad usum sul temporis 
respiclens, iis verbis apostoli- 
cum factum expresserit, quibus 
eo aevo uti solebant. FREY. 
Quod ad laicorum et clerico- 
rum distinctionem adtinet, in- 
quit Hammondus, ea Sacris In- 
strumenti Novi Scriptoribus 
satis nota est. bienim ut ἐπι- 
σκόπων, πρεσβυτέρων, διακόνων, ita 
et ἀδελφῶν et πιστῶν mentionem 
non semel factam videmus. Dis- 
sert. c. Dlondell. ὅσο. p. 70. 

6. εὐχαριστείτω] De Coena 
Domini intelligit Lipsius. 

ib. συνειδήσει] Codex MStus 
exhibet ZYNEIAHS3IN, et in linea 
proxime subsequente IIAPAIK- 
BAINQN. 

8. κανόνα] Conf. supra, p. 34; 


150 


S. CLEMENTIS 


^ / , ^ 5 5 ^ ^ ^ 
προσφέρονται θυσίαι ἐνδελεχισμοῦ, ἢ εὐχῶν, ἢ περὶ 


ἁμαρτίας καὶ πλημμελίας, ἀλλ᾽ ἢ ἐν ἹἹερουσαλὴμ 


, . , ^ δὲ Ε] » ^ , ,ὔ NX. 
por Κακει 6€ οὐκ ἐν παντι 7 O7T CO προσφέρεται, [/7 


3, ^ ^ i Ν , 
ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ πρὸς TO θυσιαστήριον, μωμο- 


^ N , Ν ^ 5 , ^ 
σκοπηθὲν τὸ προσφερόμενον διὰ τοῦ ἀρχιερέως kai 


Ir TODA E 
ἡμῶν κανόνα. 

I. προσφέρονται κ. τ. À.] Win- 
dischmannus, p. 54, monet haec 
a Clemente proferri quidem in 
praesenti, sed hie praesens ad 
signifieandum usum legalem 
usurpatum esse: non ubique 
offeruntur hostiae, sed solum 
Hierosolymis se. ut in S. Scrip- 
turis legimus, quo loquendi ge- 
nere etiam nos uti possemus, 
qui a sacrificiorum Judaicorum 
fine jam tot saeculis remoti 
sumus. 

ib. ἐνδελεχισμοῦ] Exod. xxix 
42, Esdr. iii 5, Neh. x 33, 6v- 
σία ToU ἐνδελεχισμοῦ sacrificium 
juge et cotidianum. — Chrysost. 
Hom. iii adv. Jud. ἐνδελεχισμὸν 
λέγων τὰς συνεχεῖς θυσίας kai καθη- 
μερινάς, ut quoque vocantur ἃ 
Josepho, A. J. III x, III Esdr. 
v 75. Hesych. ᾿Ἐνδελεχισμός" 
Ἔπιμονηῆ. fSuldas, ᾿Ἐνδελεχισμός" 
ἐπιμονὴ, ἡ συνήθης θυσία καὶ ἐφη- 
μερίνη. Schleusner. Lex. V.'T. Sa- 
erificiorum tres species prima- 
rias distinguit Philo Judaeus, 
de Animalibus sacrificio ido- 
neis, Opp. ii 240 ed. Mamn- 
gey. 

ib. εὐχῶν] ἴσως εὐχαριστηριῶν 
inquit Junius. (cui adsentiuntur 
Fellus et Colomesius] Sed 
praeterquam quod Sacrificia de 
quibus hic sermo, non dicuntur 
a LXX senioribus εὐχαριστήριοι 
θυσίαι Sed σωτήριοι, nihil mutato 
opus est, quum et εὐχαί sacri- 


- CU) , 
. τῆς ἁγίας κλήσεως 


ficia, salutaria sint, ista nempe 
quae ex voto offeruntur, Levit. 
vii 6. MILL. θυσίαν αἰνέσεως, 
Ps. 1 14, cvii 22, exvi 17, Hebr. 
ΠῚ En. 

2. πλημμελίας Hanc formam 
Ionieam exhibet MStus. Edd. 
tantum non omnes margini ap- 
ponunt πλημμελείας, et sic for- 
sitan rectius ; nam EI et I a 
librario nostro saepissime per- 
mutantur. . 

ib. ἀλλ᾽ ἢ ἐν Ἱερουσαλὴμ] ἢ 
omittitur in Edd. omnibus 
praeter Wott. Galland. Schoen. 
Hefel. Reithmayr. et Dresselium. 

4. ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ] coram 
Templo. Atrium enim interius 
constat ex ναῷ, parte tecta, et 
θυσιαστηρίῳ, seu atrio altaris 
aperto, et sine tecto. Vide 
Matth. xxii 25, Lue. xii 5, 
Apoc. xi 1, 2, et Mede ibid. 
pp. 125—7. SANCROFT. 

ib. μωμοσκοπηθὲν] Sacerdotes 
non tantum Judaeorum sed 
gentium etiam hostias probare 
solebant, et victimarum  prae- 
cordia diligenter inspicere et 
examinare, antequam litarent ; 
quod οἱ ἔξωθεν, δοκιμάζειν οὐ e£e- 
τάζειν τὰ ἱερεῖα vocant, Scrip- 
tores autem Sacrl μωμοσκοπεῖν. 
Unde Philo Judaeus περὶ P'eop- 
yías, [Opp. i p. 320 ed. Man- 
gey.] "Aromov yàp ἱερέων μὲν πρό- 
νοιαν ἔχειν, ὡς ὁλόκληροι rà σώ- 
ματα καὶ παντελεῖς ἔσονται, τῶν τε 
καταθυομένων ζῴων, ὡς οὐδὲν οὐ- 
δεμιᾷ τὸ παράπαν ἀλλ᾽ οὐδὲ τῇ 














AD CORINTHIOS, xh. 


151 


offeruntur sacrificia perpetua, vel votiva, vel pro 
peccatis et delictis, sed Hierosolymis tantum ; 
neque ilhe in quovis loco fit oblatio, sed in atrio 
templi ad altare, diligenter prius inspecto sacrificio 


a summo sacerdote, et praedictis ministris. 


Bpaxvrárg χρήσηται λώβῃ" καὶ τί- 
vas δεῖ καὶ ὅσους ἐπ᾽ αὐτὸ τοῦτο 
χειροτονεῖν τὸ ἔργον, οὺς ἔνιοι μω- 
μοσκόπους ὀνομάζουσιν, ἵνα ἄμωμα 
καὶ ἀσινῆ προσαγῆται τῷ βωμῷ τὰ 
ἱερεῖα" κ. τ. ^. ubi nominis ratio- 
nem observare licet, et quod 
infrequenter ante ipsum, et a 
quibusdam tantum usurparetur. 
Clemens Alex. Strom. iv, [ὃ 18, 
p. 617 ed. Potter.] ἦσαν δὲ κἀν 
ταῖς τῶν θυσιῶν προσαγωγαῖς παρὰ 
τῷ νόμῳ οἱ τῶν ἱερείων μωμοσκό- 
ποι. Et Chrysostomus, Hom. 
xx in Ep. ad Romanos [$ 2 

Opp. tom. ix p. 657 ed. Ben.] 
de praevia examinatione nostra 
corporis et animi, antequam ad 
Baceram Synaxin accedere prae- 
sumamus, sie scribit: Διὸ χρὴ 
πανταχόθεν μωμοσκοπεῖσθαι τὸ σῶ- 
μα τὸ ἡμέτερον" εἰ γὰρ οἱ τὰς πα- 
λαίας ἀναφέροντες θυσίας ἐκελεύ- 
ovro πάντα περισκοπεῖν,. . . πολλῷ 
μᾶλλον ἡμᾶς, τοὺς οὐ πρόβατα 
ἄλογα, ἀλλ᾽ ἑαυτοὺς ἀναφέροντας, 
πλείονα ἀκρίβειαν 
χρὴ, καὶ πανταχόθεν εἶναι καθαρούς. 
Et Homil. vii in Ep. ad He- 
braeos : ἱερεὺς 
ἐπιφωνεῖ τότε τοὺς ἁγίους καλῶν, 
καὶ διὰ τῆς φωνῆς ταύτης μωμοσκο- 
πῶν ἅπαντας, ὥστε μὴ προσελθεῖν 
τινὰ ἀπαράσκευον xk. τ. À. JU- 
NIUS. Μωμοσκόπους, eos vie- 
timarum probatores, μοσχοσφρα- 
γιστάς vocatos invenies in lib. 4 
Porphyrii de Abstinentia ab 
animatis. COTEL. Vid. Levit. 
Xxll] 21, ἄμωμον ἔσται cla Oekróv, 
πᾶς μῶμος οὐκ ἔσται ἐν αὐτῷ, Ct 


ἐπιδείκνυσθαι 


a 2 
Διὰ τοῦτο kai ὃ 


Qui 


S. Polyearp. Epist. ad Philipp. 
$ 4, πάντα μωμοσκοπεῖται. 

5. διὰ τοῦ ἀρχιερέως] Forte 
legendum est ἱερέως, quum 5Sa- 
cerdotum inferioris ordinis po- 
tius quam summi Sacerdotis sit 
τὰς θυσίας μωμοσκοτπεῖν. Haec 
sane ita displicuerunt Anonymo 
[Bernardo] ut non potuerit se- 
ipsum temperare, quin pro more 
suo, quid possit ars critica, fru- 
stra tentarit. Inquit enim ad 
locum a μωμοσκοπηθέν ad A«- 
rovpyóv, * Haee ex Clem. Alex. 
* p. 521 B male immutata effic- 
' taque. Nam et male hic hae- 
'ryent vix quidem Graeca, et 
* falsissimum dicunt, scilicet fu- 
* jsse summi et caeterorum Sa- 
* cerdotum ace Levitarum esse 
* peopockórovs. Quid sibi velit 
nescio sane, nisi quod omnia 
carpere ei in animo est. Si con- 
nexionem quaeramus, si Grae- 
cae linguae proprietatem, nihil 
est ab ea alienum ; 51 accuratam 
legalium rituum cognitionem, 
eorum potuit esse non adeo 
peritus, ut certo sciat cujus sit 
μωμοσκοπεῖν. Bin pro ἀρχιερέως 
legatur ἱερέως, omnia se recte 
habent: immo summo Sacer- 
doti aliquali modo tribui potest 
hoe offieium τοῦ μωμοσκοπεῖν, 
quum ejus sit singulis Sacerdo- 
tibus et Levitis, qui altari tem- 
ploque adsistebant, munus pro- 
prium demandare, et curare ut 
omnia, quae ad templum spec- 
tabant, rite peragantur. WOTT. 
Subtilitates Judaeorum cirea 


152 S. CLEMENTIS 


^ ^ [4 5 ἈΝ ^ 
τῶν προειρημένων λειτουργῶν. Οἱ οὖν mapa TO 
^ ^ y ^ ^ 72 , 
καθῆκον τῆς βουλήσεως αὐτοῦ ποιοῦντές τι, θανατον 
b , 5j ^ , [74 , 
τὸ πρύστιμον ἔχουσιν. — Opáre, ἀδελφοί, ὅσῳ πλει- 


/, 7 , ^ e 
ovos κατηξιώθημεν γνώσεως. τοσούτῳ μᾶλλον vrro- 


Ordo mini- 
strorum in 
Eeclesiaa TOU 


Christo 
constitu- 
tus. 


- " , 5 ’ὔ , , ^ 
Episcopi et φότερα εὐτάκτως ἐκ θεληματος Θεοῦ. 
Diaconi ab 


Apostolis 
ordinati. 


κείμεθα κινδύνῳ. 


ΜΒ΄. Οἱ ἀπόστολοι ἡμῖν εὐηγγελίσθησαν ἀπὸ 


^ 


Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. ᾿Ιησοῦς ὃ Χριστὸς ἀπὸ 
ρ / p . 10 


τοῦ Θεοῦ. ᾿Εξεπέμφθη ὁ Χριστὸς οὖν ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, 


N Qr , , N ^ ^ 5 /, 5 , 
καὶ OL GT 00 TOÀOL G7 Oo TOU Χριστοῦ" ἐγένοντο ovr αμ- 


“- 


E) 


Παραγγελίας 


Ν ^ » , 
οὖν λαβόντες, καὶ πληροφορηθέντες διὰ τῆς &vaara- 


^ y, € ^ 5 ^ ^ MN 
σεως τοῦ Kvpiov ἡμῶν lgco0 Χριστοῦ, kai πιστω- 


, ^ , ^ ^ b , 
θέντες ἐν τῷ λόγῳ τοῦ Θεοῦ, μετὰ πληροφορίας 


hane μωμοσκοπίαν legere est apud 
Maimonidem, qui in Jad Ha- 
saca "Tract. /ssure Misbeach. $$ 
2, 3, numerat 73 vitia sacrifi- 
ciorum, quorum 50 et hominem 
et pecus profanum faciunt, rehi- 
qua 23 propria sunt pecudibus. 
Nee tamen aut ibidem aut alibi 
invenire est, quod hic tradit 
Clemens, curam hane accura- 
tissimae inspectionis et per- 
spectionis victimarum integri- 
tatis summo praecipue pontifici 
et, reliquis incubuisse sacerdoti- 
bus. Sed sive jam ipsi per se 
hac opera defuncti fuerint, sive 
alios ad hoc curandum dele- 
gaverint, dubitari nequit, quin 
summo studio et quasi sub eo- 
rum oculis peractum fuerit hoc 
negotium : ea de causa praeter 
alias opus fuit continua fere 
praesentia summi sacerdotis in 
templo: id certe inter prae- 
cipuas functiones hujus ponit 
Maimonides, Tract. Aele hcm- 
mücdasch, ὃ 5. * Ad gloriam 


* et honorem summi pontificis 
* pertinet, ut consideat in sanc- 
*tuario per totum diem, nec 
* egrediatur, nisi domum tan- 
* tum noctu, aut per horam, aut 
* bihorium interdiu| 5i cui 
haec nondum ad serupulum 
hunc tollendum satis idonea vi- 
deantur, quid obstat, quominus 
mutata vulgari interpunctione, 
ipsum dubii fundamentum re- 
moveamus ? ut τὸ διὰ τοῦ dpxi- 
epéos κ. τ. 4. non ad vocabulum 
remotius μωμοσκοπηθέν, sed ad 
propinquius προσφερόμενον refe- 
ramus, hoc sensu, non in quo- 
libet loco, sed Hierosolymis 
dumtaxat, nec in quavis hujus 
civitatis parte, sed in atrio tan- 
tum, sacrificia a summo et re- 
liquis sacerdotibus offeruntur, 
postquam prius ἃ μωμοσκόποις 
accurate fuerunt perquisita. 
Non enim id praecipue agit B. 
Clemens, ut doceat quis pecu- 
liariter sit μωμοσκόπος, sed a quo 
et quo in loco sacrificia opor- 


IO 


fe 


— 





AD CORINTHIOS, xlii. 153 


igitur, praeter id quod voluntati ejus consenta- 
neum est, aliquid faciunt, mortis supplicio puni- 
untur. Videtis, fratres, quo majore cognitione 


digni sumus habiti, eo graviori periculo obnoxii Lue.xii 48. 


sumus. 


XLII. Apostoh nobis a Domino Jesu Christo 


evangelizaverunt, Jesus Christus ἃ Deo. 


est ieitur Christus a Deo, et Apostoli a Christo ; 
et factum est utrumque decenter ex voluntate 
Dei Mandata quippe accipientes, et per resur- 
rectionem Domini nostri Jesu Christi plena cer- 
titudine imbuti, Deique verbo confirmati, cum 


teat offerri. Unde etiam patet, 
quam infirmum sit fundamen- 
tum cl Edvardi Bernard, hanc 
totam pericopen ceu falsam et 
ineptam eo nomine effurcillan- 
tis. FREY. 

3- πρόστιμον] Polybius, i I7, 
Τὸ yàp πρύστιμον παρ᾽ αὐτοῖς [Ῥω- 
μαίοις] θάνατός ἐστι τῷ προεμένῳ 
τὸν τόπον. Hesychius, Πρύστιμον' 
ζημία, παραγραφή. Moeris Attic. 
᾿Επιτίμιον, ᾿Αττικῶς. 
“Ἑλληνικῶς. 

ib. Ὁρᾶτε, x. τ. λ.] Citantur 
haec ἃ Clemente Alex. αὐτο- 
λεξεί, [p. 615] quibus, praeter- 
missis iis quae habentur usque 
ad $ 48, subnectit, Ἢ σεμνὴ οὖν, 
k. T. 4. WOTT. 

4. kargfió0nuev] Cod. MS. 
KATAXZXIOOHMEN. 

ib. γνώσεως} Divinae Volun- 
tatis notitiae ex Veteris Foe- 
deris typo hauriendae. LIP- 
SIUS. 

6. εὐηγγελίσθησαν)] Forte pro 
εὐηγγελίσαντο ; vel dele ἡμῖν, et 
die εὐηγγελίσθησαν, 1. 6. vumtiwm 
salutis acceperunt, Evangelium 
edocti swnt. BOIS. Priorem 


VOL. I. 


Πρόστιμον, 


rationem mallent Wottonus et 
Schoenemannus. Apud Cote- 
lerrum, Coustantium, et Hor- 
nemannum, exhibetur εὐαγγελί- 
σθησαν, ex incuria, ut videtur, 
typographi Summo jure Hil- 
genfeldius et Lipsius statuunt 
NONE sensu passivo ae- 
cipiendum esse ; ἡμῖν vero da- 
tivum commodi. Apostoli E- 
vangeliwm nobis praedicandwm 
ὦ Christo aeceperunt. — Conf. 
$ 43, ad. init. πιστευθέντες ἔργον 
TOLOUTO. 

II. πληροφορηθέντες] Rom. iv 
21, πληροφορηθεὶς ὅτι ὃ ἐπήγγελ- 
ται δυνατός ἐστι καὶ ποιῆσαι. 

12. πιστωθέντες ἐν τῷ λόγῳ] 
Praepositionem ἐν ἃ Wottono 
repositam | exhibent Galland. 
Schoenem. Hefel. Reithmayr. et 
Dressehus. Eamdem locutionem 
habes apud D. Paulum, II Ep. 
ad Tim. iii 14. 

13. πληροφορίας] Cf. Col. ii 2, 
I Thess. 1 5. Hac voce sermo- 
nem patrium ditavit Bullus, 
Discourse 3. *'The witness of 
* the Spirit doth not ordinarily 
* produce in the faithful that 


X 


Missus Joan. xvii 


154 


S. CLEMENTIS 


Πνεύματος ᾿Αγίου, ἐξῆλθον εὐαγγελιζόμενοι τὴν Ba- 


^ ^ , 57 
σιλείαν τοῦ Θεοῦ μέλλειν ἔρχεσθαι. 


Κατὰ χώρας 


^ 72 / ^ » N 
οὖν καὶ πόλεις κηρυσσοόοντές, καθέστανον TOS ema pxas 


^ /, ^ , , 5 /, 
αὐτῶν, δοκιμάσαντες TQ Πνεύματι, εἰς ἐπισκοποὺυς 


ἣν , ^ , , 
καὶ διακονους TOV μελλοντων πιστεύειν. 


Kai τοῦτο 5 


5, ^ , Ν N ^ , 34 57 
οὐ καινῶς" ἐκ yap δὴ πολλῶν χρόνων ἐγέγραπτο 


Ν ΕῚ 7 ^ ὃ , : e , Aé 
πέρι €7TLOKO7TOP καὶ οιἰακονῶν" OUTOS γὰρ που €yet 


e , éc 4 N , , 5 ^ 5 
» γραφη. Καταστήσω τοὺς επισκοπους αὐτῶν εν 


[44 , hy M ὃ L4 Li ^ 5 , ,5 
δικαιοσύνῃ, και TOUS οιακονοὺς αὐτῶν €V TO T€. 


* highest degree of persuasion 
* which amounts to a pflero- 
* phory, or absolute and full 
* assurance of his salvation, ex- 
*cluding all doubt thereof. 
Vol. iii p. 43 ed. Burton. 

καθέστανον] lta ad Cod. 
M$Sti fidem Wotton. Galland. 
et Schoenem. Caeterl καθίστα- 
vov. Καθιστάνω et καθιστάω re- 
centioris Graecismi formae. Cf. 
infra, ὃ 44, Τοὺς οὖν κατασταθέν- 
ras... et notata ad Ignat. Ep. 
ad Trall. $ 3, τὸ κατάστημα. 

4. δοκιμάσαντες) Quippe qui- 
bus διακρίσεις πνευμάτων per Spi- 
ritum Sanctum datae fuerant. 
I Cor. xii τὸ Cf. Infra $ 44, 
ἕτεροι δεδοκιμασμένοι ἄνδρες. ὃ 46, 
ἄνδρι δεδοκιμασμένῳ: Hane νο- 
cem e Jure Attico desumtam 
ilustrat Suicerus in "Thesauro 
Ecclesiastico. 

ib. eis ἐπισκόπους kai διακόνους] 
Hic insurgunt adversus Eccle- 
siam novi Aériani, clamantes 
agnosci dumtaxat a Clemente 
duos in Clero ordines, Episco- 
porum eorumdemque Presbyte- 
rorum, et Diaconorum. Ad quos 
breviter, uti notarum seripto- 
rem decet, ita respondeo. Non 
sunt expressiora verba Epi- 
stolae nostrae testimoniis Novi 


Testamenti; de Episcopis et 
Diaconis solummodo, Philipp. 
11 et I Tim. in ; de Episcopis 
et Presbyteris, Act. xx 17, 28, 
Tit.15,7, et I Pet. vr, 2; de 
Presbyteris ac Presbyterio, Act. 
ἘΠῚ 20, Xw 2 M ΟΡ TNEIRTE 
Xvr 4, xxl 19, b Enn m5 
V X7, r0, Jac. v ΤΆ. ΠΡ ΟΜ 
Joh. 1. Verum hos textus ne- 
quaquam officere Orthodoxiae, 
fuse solideque demonstratur a 
Catholicis doctoribus ; quod ne- 
minem latet. Certe nomina 
Apostol, Episcopi, Presbyteri, 
in Scripturis ponuntur ὁμωνύ- 
pos. Apostolus Christus : Apo- 
stoli, modo tantum duodecim, 
modo etiam Barnabas, Paulus, 
Andronicus, Junias, Épaphro- 
ditus, alique plures, I Cor. 
xv 7. Jam vero Episcopus di- 
citur Christus, I Pet. à 25. 
Episcopatus tribuitur Aposto- 
lis, Act. 1 20. Episcoporum 
nomen veris Episcopis, hoec est, 
Antistitibus primi ordinis, da- 
turp Prm- "13 ep Titum 
juxta communem 5SS. Patrum 
doctrinam. Et Episcopi, Phi- 
lipp. 1 r, sunt secundi gradus, 
δευτέρου θρόνου, sacerdotes, Chry- 
sostomo, Oecumenio, 'Theophy- 
lacto, Theodoreto, neenon Auc- 








AD CORINTHIOS, xli. 


155 


certa Spiritus Sancti fiducia egressi sunt, annun- 
ciantes regni Dei adventum. Per regiones igitur 
et urbes verbum praedicantes, primitias earum, 
Spiritu quum probassent, episcopos et diaconos 
eorum qui credituri erant, constituerunt. Neque 
hoe quidem novum institutum fuit, multis enim 
retro saeculis de episcopis et diaconis scriptum 
fuerat; sie enin alicubi dicit Seriptura, Consti- 
twm episcopos eorum in justitia, et diaconos eorum 


tn fide. 


tori Commentariorum — inter 
Hieronymi Opera  cusorum : 
item Act. xx 28, Pseudo-Hie- 
ronymo ilh ad I Tim. im 8, 
Theodoreto in interpretatione 
versus primi Epistolae ad Phi- 
lippenses, οὗ Maximo ad ini- 
tium Coelestis Hierarchiae, ac 
libr; de Divinis Nominibus ; 
praeterea I Tim. ii 2 et Tit. 
1 7, Theodoreto eidem. Denique 
πρεσβύτερον se appellat Aposto- 
lus Petrus, itidemque Apostolus 
Johannes ; et I Tim. iv 1:4 
Presbyterium de primo Sacer- 
dotii gradu exponunt antiqui 
interpretes ; in alüs vero locis 
Presbyteros seu Seniores, inter- 
dum volunt esse summos pri- 
mosque Sacerdotes, interdum 
Sacerdotes inferiores ac secun- 
dos ; observantque saepenume- 
ro, indiseriminatim solere ap- 
pellari Episcopos et Presbyte- 
ros. Quinetiam ex mente Chry- 
sostomi ad Philipp. i r initio 
Christianismi sub Diaconorum 
nomine Episcopos etiam ac 
Presbyteros designabant. CO- 
TEL. Forte etiam Episcopos 
tantum ae Diaconos hie recen- 
set, propter Esaiae locum mox 
ab eo citatum, in quo Episcopi 


et Diaconi nominatim  memo- 
rantur. COUST. 

8. Καταστήσω τοὺς ἐπισκόπους] 
Interpretes LXX habent καὶ 
δώσω τοὺς "Apxovrás σου ἐν εἰ- 
ρήνῃ, καὶ τοὺς ᾿Επισκόπους σου ἐν 
δικαιοσύνη. Textus Hebr. οἵ 
ponam, censum tuwwm pacem, et 
exactores justitiam. — Vulgat. ef 
ponam. visitationem. tuam, pa- 
cem, et praepositos tuos justi- 
tiam. Vers. Syr. censorem tuum 
constituam, pacem, et. praefec- 
tum. twwum pacem. De Ham- 
mondo et Morino asserit Cote- 
lerius, quod alter Clementinam 
lectionem fuisse Codicis quo 
utebantur Apostoli, atque hodi- 
ernae esse praeferendam ; [adv. 
Blondell. Dissert. iv 7, v 7.] 
alter decerptum esse quod hie 
citatur ex libro aliquo sive Sa- 
cro sive Apocrypho, qui non 
exstat hodie, existimavit. [Ex- 
ercit. Bibl. I ix 4.) Ipse Co- 
telerius. conjuncta fuisse duo 
Esaiae testimonia lx 17 et lxvi 
21 dm αὐτῶν λήψομαι "lepeis καὶ 
Aevtras.. Ego sane existimo Co- 
lomesium rem attigisse, apud 
quem hoc de loco ita legimus : 
* Vix itaque dubitem, quin D. 
* Clemens locum illum ut alios 

X 2 


Esai. Ix 17. 


Exemplum 
Moysis, qui 
contentio- 
nem de sa- 
cerdotali 
dignitate 
ortam se- 
davit. 


156 S. CLEMENTIS 


MI". Kai τί θαυμαστόν, εἰ οἱ ἐν Χριστῷ πιστευ- 


, ἊΝ ^ y ^ ’ὔ s 
θέντες παρὰ Θεοῦ ἔργον τοιοῦτο, κατέστησαν τοὺς 
, 


προειρημένους ; 


5 [14 


^ » “ ^ Ν , 5 ^ 
ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ Movorne τὰ διατεταγμένα αὐτῷ 


y € /, N 7^ 
ὅπου καὶ ὁ μακάριος πιστὸς θεράπων 


πάντα ἐσημειώσατο ἐν ταῖς ἱεραῖς βίβλοις, ᾧ καὶ 5 
ἐπηκολούθησαν οἱ λοιποὶ προφῆται, συνεπιμαρτυ- 
ροῦντες τοῖς vm αὐτοῦ νενομοθετημένοις. ᾿Εἰκεῖνος 
γάρ, ζήλου ἐμπεσόντος περὶ τῆς ἱερωσύνης, καὶ στα- 


^ ^ ^ € 7 , ^ » ^ , , 
σιαζουσῶν τῶν φυλῶν ὁποία αὐτῶν εἴη TQ ἐνδόξῳ 


* aliquot paullo immutarit, ut ad 
* propositum suum aptaret ; nec 
* Hebraeus Textus secus sentire 
* nos cogit, ut pluribus conten- 
* dit vir notissimae eruditionis 
* Henrieus Hammondus.,  Mi- 
nime igitur ferendus est Ano- 
nymus, [Bernardus,] qui, quum 
sit perfrietae frontis vir, ausus 
est hoc.in loco temere effutire, 
* Qui ausus est tot ineptias Cle- 
* mentis nomine vendere, etiam 
* SBaeris Literis hane clausulam 
* adjecit, ut assumentum hoe 
* praecedentibus responderet. ' 
Impares autem erunt hujus co- 
natus ad infirmandam authori - 
tatem Epistolae, qua non est 
alia, quae magis respondet cha- 
racteri Apostolici Scriptoris, 
aut pluribus usa est testimoniis 
sanctorum et antiquiorum Pa- 
trum. Haec eadem a S. lre- 
naeo citata eodem in sensu, 
licet aliter ad veritatem LXX 
Intt.expressa legimus : Τοιούτους 
Πρεσβυτέρους ἀνατρέφει ἡ "EkkNg- 
σία, περὶ ὧν καὶ ὁ ἸΠροφήτης φη- 
σίν: Δώσω τοὺς ἄρχοντάς σου ἐν 
εἰρήνῃ, καὶ τοὺς ἐπισκόπους σου ἐν 
δικαιοσύνῃ. IV xxvi. [5. p. 263 
ed. Massuet.|] | Eodem modo 
haee explicat S. Hieronymus, 


* Ponam, inquit, principes tuos 
* 4n pacem, et episcopos tuos dn 
€ justitiam. .... In quo Scrip- 
* turae Sanctae admiranda ma- 
* jestas, quod. principes futuros 
* Ecclesiae Episcopos nomina- 
* vit; quorum omnis visitatio 
* jn pace est, et vocabulum dig- 
* nitatis in justitia ; &c. [Opp. 
tom. iv, p. 728 ed. Vallars.] 
WOTT. Quidquid illustr. Fel- 
lus alique viri docti hie la- 
borent, fatendum humani quid 
passum, atque imbecilli prorsus 
argumento usum Clementem in 
allegatione ista. Hebraea verba 
non sine violentia eo trahi que- 
unt; ut enim rrmpB satis com- 
mode ᾿Επισκοπήν, et per figuram 
Episcopos notare possit, quis 
concedet 2*5» recte per Dia- 
conos verti, indeque firmo ra- 
tiocinio concludet, multis retro 
saeculis, quod hic affirmat Cle- 
mens, ordinem Episcoporum et 
Diaconorum jam a Deo consti- 
tutum et perscriptum fuisse? 
ne alias ab Hebraeo aberratio- 
nes in hoc loco reddendo attin- 
gam. Vel ergo auctoritas cujus- 
dam Interpretis viro optimo 
imposuit, vel vitioso innixus 
est Codice Graeco, vel memoria 


MEMN———————mÓÓ—MMTT 











AD CORINTHIOS, xli. 157 


XLIIL Et quid mirum, 51 quibus in Christo a 
Deo hoe munus commissum fuit, praedictos consti- 


tuerint? quandoquidem et beatus 


: EON H 
servus in universa domo, omnia quae 1psi mandata 

erant, in sacris libris notaverit; quem caeteri pro- 
phetae uno consensu sequuti sunt, iis, quae ab ipso 


sancita sunt, testimonium praebentes. 


[lle enim, 


quum aemulatio pro sacerdotio incidisset, et tribus 
inter se dissentirent, quaenam illarum glorioso illo 


fefelhit. Quotquot fuerunt In- 
terpretes vetusti, Graecus, Sy- 
rus, Chaldaeus, Arabs, Latinus, 
ignorant penitus hos diaconos. 
FREY. Esaiae verba sic in- 
telhigenda sunt ut primario ad 
judices Judaeorum et ipsorum 
ministros pertineant, quales in 
omnibus civitatibus jussu Do- 
mini constitutos videmus, Deut. 
xvi 18.  Aequissimum est et 
8. S. genio valde consentaneum 
ut quod primario in Judaeorum 
foro locum habuerit, secundario 
ad Christi Ecclesiam accommo- 
detur. lllud ab Apostolis ipsis 
et Evangeliorum scriptoribus 
non raro factum videmus ; nec 
igitur neganda Clementi liber- 
tas ista, qui voculas illas duas, 
civitate jam (ante seriptam hane 
Epistolam) donatas et a Paulo 
simul positas, Phil. i r, apud 
Graecum Esaiae Interpretem, 
eujus authoritas apud Hellen- 
istas, ipsosque, ad quos scribe- 
bat, Corinthios, multum vale- 
bat, repererat.. HAMMOND. 
adv. PDlondell Dissert. v 7. 
Seriptores Ecclesiastici antiqui- 
ores loca S. S. in modum ab 
usu nostro abhorrentem addu- 
cere et ad institutum suum ac- 
commodare solebant. ^ Conf. 
supra $ 23 extr. et Euseb. H. E. 


1 4. Ἔνθεν αὐτοὺς δὴ τοὺς θεοφι- 
λεῖς ἐκείνους εὕροις ἂν καὶ τῆς τοῦ 
Χριστοῦ κατηξιωμένους προσωνυ- 
μίας, κατὰ τὴν φάσκουσαν περὶ 
αὐτῶν φωνήν. “Μὴ ἅψησθε τῶν 
* χριστῶν μου, καὶ ἐν τοῖς προφή- 
* rats μου μὴ πονηρεύησθε." 

I. πιστευθέντες] Ita Wotton. 
Russel. Galland. Schoenem. He- 
fel. Reithmayr. et Dresselius, ad 
fidem MSti. Atreliqui cum Ju- 
nio πιστεύοντες, germana ]lec- 
tione ad marginem rejecta. Cf. 
D. Paulum ad Tit. i 3, ἐν κη- 
poypar. ἐπιστεύθην ἐγὼ kar ἐπι- 
ταγὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ. 

4. τὰ διατεταγμένα] Ante has 
voces Cotelerius, Colomesius, 
et Coustantius inserendum du- 
cunt ὅς. 

7. 'Eketvos γάρ, κ. T. A.] Re- 
ferendo virgarum historiam, ad 
contenta capitis xvii libri Nu- 
merorum adjicit nonnullas cir- 
cumstantias admodum  verisi- 
miles, ae ut videtur desumptas 
ex Hebraeorum traditionibus. 
Quum vero duodecim virgas 
ponit, eadem in sententia ver- 
satur ac Philo Judaeus, lib. iii 
de Vita Mosis, cirea medium, 
(Opp. ii p. 162 ed. Mangey.] 
Augustinus, Sermone 3 de Tem- 
pore. [Serm. 245 Append. tom. 
v ed. Bened.] COTEL. 


Moyses, fidelis Num.xii 7. 


A. postolo- 


158 S. CLEMENTIS 


nrc, »[, δ οἷν ^ ΄ ΄ 
ὀνόματι κεκοσμημένη, ἐκέλευσεν τοὺς δώδεκα φυλάρ- 
^ ^ ΓΑ 5 / 
xovs προσενεγκεῖν αὐτῷ ῥάβδους ἐπιγεγραμμένας 
UA ^ 9. οὖν Ν ^N 95 IN » 
εκαστης φυλῆς kar Ovoua kai λαβὼν αὐτὰς ἐδησεν, 


- x, Ψ Ν 
καὶ ἐσφράγισεν τοῖς δακτυλίοις τῶν φυλάρχων, καὶ 


, 72 “ X 5 ^ ^ ^ 7 3 ^ 
ἀπέθετο avras eig τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυριοῦυ ezt Tyv 5 


, ^ ^ ^ // M , 5 
τράπεζαν τοῦ Θεοῦ" kal κλείσας τὴν σκηνήν, éadpa- 
ἈΝ ^ e / Ν εἶ ΕΣ " Ν 
γισεν τὰς κλεῖδας, ὡσαύτως καὶ τὰς ῥάβδους" καὶ 
5 ^ 5i 5 e ^ ^ € £X 
εἶπεν αὐτοῖς, " AvÓpes ἀδελφοί, ἧς ἂν φυλῆς ἡ ῥάβδος 
, , , AéA € o , 3 m". ΨῈ 
βλαστήσῃ. ταύτην ἐκλέλεκται ὁ Θεὸς, εἰς τὸ ἱερα- 
^ ^ 3 ^ ." M /, 
τεύειν καὶ λειτουργεῖν avrQ. — llpeias δὲ γενομένης, 
, , IN, » ’ ^ € y 
συνεκάλεσεν πάντα τὸν ᾿Ισραήλ, τὰς ἑξακοσίας χιλι- 
^ 5 ^ 5 ^ 74 
ἄδας τῶν ἀνδρῶν, καὶ ἐπε]δείξζατο τοῖς φυλάρχοις 
Ν ^ M » N X ^ 
[ras σφραγῖδας, καὶ ἤνοιξεν τὴν σκηνὴν] τοῦ μαρ- 
τυρίου, καὶ προσήνεγκεν] ῥάβδους" καὶ εὑρέθη ἡ 
ῥάβδος] ᾿Ααρῶν οὐ μόνον βεβλα[στηκυΐα), ἀλλὰ καὶ 
καρπὸν ἔχουσα. Τί δοκεῖτε, ἀγαπητοί ; Οὐ πρ[οέγνω]) 
Μωύσῆς τοῦτο μέλλειν [ἔσεσθαι]: Μάλιστα móec 
3 95 ὦ S ᾽ 7, ΄ E ^5 , 
«AX ἵνα μὴ &k|araora]aía γένηται ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ, 
[74 , , 5 N ^ N » ^ 
obro|s ἐποίησεν, eis τὸ δοξασθῆναι τὸ Ovo|ua τοῦ 
5, ^ ^ € € , hy ,^ 
ἀληθινοῦ καὶ μόνου [Θεοῦ], ᾧ ἡ δόξα ds τοὺς αἰῶνας 
τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


MA'. Καὶ οἱ ᾿Απόστολοι ἡμῶν ἔγνωσαν διὰ τοῦ 


I. κεκοσμημένη,] Cod. MStus 
exhibet KEKOSMHMENQ. 


petitum fuisse ex indubitata ali- 


2. ἐπιγεγραμμένας] Davisius 
mallet ἐπιγεγραμμένης. 

3. φυλῆς kar ὄνομα") φυλῆς 
τὸ ὄνομα conjicit Doisius. Apud 
Josephum, Antiq. Jud. iv 4, 
legimus rà τῶν φυλῶν ὀνόματα 
βακτηρίαις ἐπιγεγραμμένα. (ὑοηΐ, 
Ignat. Ep. ad Smyrn. ὃ 12. 

4. ἐσφράγισεν τοῖς δακτυλίοις] 
De hoc silent prorsus sacrae 
literae. Censendum igitur est 


qua traditione, sicut illud quod 
dicitur de Prophetia Enoch, in 
Ep. S. Judae ver. 17, et quod 
a S. Paulo dicitur de Janne et 
Jambre Magis Aegyptiis. Nisi 
forte Spiritus Sanctus ea ali- 
ter ignota S. Apostolis dictarit, 
quod sane B. Chrysostomo haud 
absimile videtur, qui de his ver- 
bis, ὃν τρόπον δὲ Ἰαννῆς xai Ἴαμ- 
βρῆς ἀντέστησαν Μωῦσεῖ, κ. τ. À. 


[II Tim. iii 8] haec habet ; 


μι 


o 











AD CORINTHIOS, xlv. 159 


nomine ornanda esset, jussit duodecim tribuum Num. xvii. 


principes adferre sibi virgas, quibus uniuscujusque 
tribus nomen esset inscriptum ; quas quum acce- 
pisset in fasciculum ligavit, et annulis principum 
tribuum signavit, et in tabernaculo testimonii 
super mensam Dei deposuit eas, clausoque taber- 
naculo, claves similiter et virgas signavit, et dixit 
eis, Viri fratres, cujus tribus virga. germinaverit, 
hanc elegit Deus, quae 1051 sacra faciat et ministret. 
Mane autem facto congregavit universum populum 
Israel, sexcenta millia virorum, et tribuum princi- 
pibus sigila ostendit, tabernaculum testimonii 
aperuit, et virgas protulit; et inventa est virga 
Aaronis, non tantum germinasse, sed et fructum 
ferens. Quid vobis videtur, dilecti? An non hoc 
futurum praesciverat Moyses? Maxime noverat; 
verum ne seditio et confusio in populo Israel ori- 
retur, ita se gessit, ut nomen veri et solius Dei 
olorificaretur, cui sit gloria in saecula saeculorum. 
Amen. 


XLIV. Apostoli quoque nostri per Jesum Chri- 


Τίνες εἰσὶν οὗτοι οἱ Μάγοι οἱ ἐπὶ ὕω notavit Hefelius, in Spici- 
Μωσέως ; Πῶς δὲ αὐτῶν τὰ ὀνό- legio Solesmensi, i, p. 295, le- 
ματα οὐδαμοῦ ἐμφέρεται ἀλλαχοῦ; gendum conjecit ἐνόησεν, quia 





ἢ ἀγράφως παραδέδοται, ἢ ἀπὸ τοῦ 
Πνεύματος εἰκὸς ἦν εἰδέναι τὸν ΠΠαῦ- 
λον. [Homil vii i II Tim. 
Opp. tom. xi p. 708 ed. Ben.] 
WOTT. Josephus [Antiq. Jud. 
iv 4] ait virgas facile cognitas 
τῶν τότε ἀνδρῶν κατασημηναμένων 
αὐτὰς οἵπερ ἐκόμιζον. FELL. 

19. ἐποί]ησεν] Ita cum Junio 
libri omnes in contextu. Cotel. 
Colom. et Coustant. ad margi- 
nem exhibent ἐνόησεν, fieri ex- 
cogitavit.  Lacunae sane mag- 
nitudo lectioni vulgatae favet. 
Pitra, vero, uti in editione quar- 


in fraymento veteris versionis 
Latinae, a S. Paulo Nolano, ut 
putat, exaratae, legitur sciebat. 

ib. eis τὸ δοξασθῆναι] In Frag- 
mento apud Pitram legitur, w£ 
honorabilis Aaron dnveniretur. 
HEFELIUS. 

ib. τοῦ ἀληθινοῦ καὶ μόνου 
Θεοῦ], τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεόν. 
S. Johan. xvii 3. 

22. ᾿Απόστολοι ἡμῶν] Hoc 
nullus unquam dixit Clemens. 
BERNARD. Davisius vel εὖ 
μὲν ἔγνωσαν rescribendum, vel 
ἡμῶν prorsus delendum putat. 


rum regula 
de creandis 
Episcopis. 


160 


Κυρίου ἡ ἡμῶν 


ὀνόματος τῆς ἐπισκοπῆς. 


S. CLEMENTIS 


5 ^ ^ e » » ΡΝ ^ 
τ Χριστοῦ, ὅτι ἔρις ἔσται ἐπὶ τοῦ 


N , 7 ^ 51 
Διὰ ταύτην οὖν τὴν αἰτίαν 


4 ΄ὔ S 
πρόγνωσιν εἰληφότες τελείαν, κατέστησαν TOUS προ- 


72 ^ NC! *N ὃ ὃ , e 3^ 
εἰρημένους, και μεταξὺ ἐπσινομὴν οεοωκᾶσιν, ὁπῶς εαν 


Quibus bene respondet Gallan- 
duis! S Lege. ἘΠῚ 1 255 1X. 
*"Emadpóüwov ... ὑμῶν amóoro- 
* Xov.  Pressius adhuc II Pet. 
PATI COSA τῆς τῶν ἀποστόλων 
* ἡμῶν ἐντολῆς. Cur ergo οἱ ἀπό- 
* στολοι ἡμῶν non scripserit S. 
* Pater? His addas velim II 
* Cor. viii 23. . . . ἀπόστολοι ék- 
* kAgcwev .. . quo sensu forte 
* dixerit S. Clemens oi ἀπόστο- 
“λοι ἡμῶν, ad utramque Eoccle- 
* siam, Romanam 56. et Corin- 
* thiacam, respiciens. Denique 
* ad rem quod attinet, ita sta- 
* tuit ipsemet Apostolus, I Cor. 
CIN 22 
€ 


πάντα γὰρ ὑμῶν ἐστὶν, 
εἴτε Παῦλος, etre ' Απολλώς x. τ. À." 
In Fragmento apud Pitram, 
Apostoli vel swecessores ejus, 
unde suspicatur V. D. Collecto- 
rem 'O ᾿Αποστολός τε καὶ ἡμεῖς 
legisse, intendentem S. Petrum 
ac primos ipsius διαδόχους, nem- 
pe Linum, Cletum, Clementem. 

ib. διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν] Ita 
recte Edd. ad unum cum Junio. 
Pro KY, quam vocem excidisse 
putabat Russelius, librarius no- 
ster exaravit XY. 

I. ἐπὶ τοῦ ὀνόματος τῆς ἐπι- 
σκοπῆς.] Apostoli nostri per 
Jesum Christum cognoverant 
(Christo ipso, ut videtur, prae- 
dicente) contentionem de Epi- 
Scopatus nomine orituram esse, 
scil. aut de dignitate Episcopali, 
ut ὄνομα significat ἀξίωμα, aut de 
ve ipsa, adeoque de nomine rem 
ipsam denotante. HAMMOND. 
c. Blondellum, Diss. v cap. 7 


$8. Chevall. eum Wakio, £Aa£ 
contentions should. arise on ac- 
cownt of the ministry. Herzo- 
gius, Zber den Namen des Eji- 
skopats. Grassius et Ruchatus, 
l'honneur de I Episcopat. 

3. πρόγνωσιν εἰληφότες. Junii 
et Colomesii interpretatio ea- 
dem est ac Wottoniana.  Co- 
telerius et Coustantius vertunt, 
perfectam, praecognitionem, ad- 
epi. Mire Hornemannus, om- 
mibus perquisitis, et quae cog- 
noverunt sedulo perpensis. Τὰ 
confer I Tim. 1 18, 1v 14, et 
Chrysostomum ἃ Grotio in 
Comment. indicatum . ... τότε 
δέ, ἐπεὶ οὐδὲν ἀνθρώπινον ἐγένετο, 
καὶ ἀπὸ προφητείας ἐγίνοντο οἱ 'Ie- 
ρεῖς. Τί ἐστιν ἀπὸ προφητείας ; 
ἀπὸ Πνεύματος 'Ayíov. Homil. v 
$ r in I Ep. ad Tim. Opp. xi 
p. 574 ed. Bened. 

10. τοὺς προειρημένους] Hoe 
est, Episcopos et Diaconos. [p. 
154 l 7.] Apostoli constitu- 
erunt inspectores et ministros 
lis qui credituri erant, aeque in 
Eeclesiis Romana et Corinthia 
ac in alüs. Qua in re obiter 
observandum, Petri partes at- 
que auctoritatem non plus va- 
luisse quam aliorum ; Clemens 
enim quosvis commemorat dzo- 
στόλους, atque ἀποστόλους ἡμῶν 
vocat. GUIL. BURTON. 

4. μεταξὺ] Hie et infra, i. q. 
μετέπειτα, ut Act. Apost. xiii 
42; et Barnab. Ep. ὃ 13, εἶδε 
δὲ Ἰακὼβ τύπον, τῷ Πνεύματι, τοῦ 
λαοῦ τοῦ μεταξύ. Hujus signi- 
ficationis paullo insolentioris 





AD CORIN'THIOS, xliv. 161 


stum Dominum nostrum cognoverunt contentio- 
nem de nomine Épiscopatus oborituram ; atque ob 
hane causam, perfecta praescientia praediti, consti- 
tuerunt praedictos, ac deinceps futurae successionis 


exempla idonea dabit Krebsius, 
Observ. Flavian. pp. 220, 221. 
Cod. MS$tus hic et infra ex- 
hibet METOZY. 

4. ἐπινομὴν] Hujus vocis per- 
pauca exempla praebent Lexi- 
ca; Plutarch. Vit. Alex. $ 35, 
ubi de ignis, Aelian. Hist. Anim. 
xii 31, ubi de veneni depastione 
ponitur: de fasciarum circum- 
volutione usurpat Galenus. Ad 
hune Nostri locum plurimas in- 
terpretationes a virls doctis pro- 
latas habemus. Junium si au- 
dias, descriptas mmumnisteriorum, 
et. officiorum vices 1n animo ha- 
buit S. Pater. Salmasius vertit 
praeceptum. | Usserius, ordinem 
praescriptum. — Colomesius et 
Hefelius, ordinationem. Ham- 
mondus, in cujus sententiam 
eunt Fellus et Wottonus, in 
Dissert. 5 ὃ 7 contra Blondel- 
lum, intelligit seriem, aut mo- 
dumw successionis, catalogum, 
distributionem, aut. ordinatio- 
nem.  Aho in loco, nempe in 


libro eui titulus, Ze Power of 


the Keys, chap. iii $ 4 p. 20, 
idem vir doctissimus, de hoec 
loco Clementis agens, ita inter- 
pretatur, /hey set down a list or 
continuation of successors. Ab 
illa interpretatione Hammondi 
haud multum dissidet Cotele- 
riana, futurae successionis regu- 
lam ; ad hane accedit Clericus, 
subrogationem, i. e. nomina 
subrogandorum, — successionem. 
in mortui locwm, ad quam in- 
terpretationem — confirmandam 
Hesychium adducit, qui ἐπινό- 


VOL: T. 


μους exponit κληρονόμους, h«ae- 
redes. Schoenemannus vertit, 
Jutwrae successionis hane tra- 
diderunt regulam. | huchatus, 
et. powr la, suite ils ont donné ce 
Réglement, &c.  Herzogius, be- 
stellten sie die Vorgenannten ; 
wnd übergaben ihnen dann. das 
Recht, &c. In Fragm. Vet. 
Versionis Latinae apud Pitram, 
hanc formam tenentes. Wakius 
et Chevall. «nd them gave di- 
reclion, ἄς. lnterpres Anon. 
Aberdoniensis, and them gave 
«n additional direction, &c. 
Rothius, Aafünge der Christl. 
Kirche, p. 314, Hesychio, 'Ezt- 
vouos" κληρονόμος, fultus, red- 
dit, testamentarische Verfügung, 
quasi Apostoli vi testamenti or- 
dinassent, ipsis defunctis, 1pso- 
rum munus presbyteros et dia- 
conos eligendi ad alios probatos 
viros transire debere. —rae- 
ceptum, vel Deeretum quod. ad- 
ditur ad. priores Leges, Lipsius, 
p.21. Cui nulla ex his satis- 
facit, conjecturas quae adferun- 
tur videat.  Conjieit Junius le- 
gendum esse ἀπονομήν. Doisius, 
ἐπιλογήν, vel ἐπιλογὴν ἑτέροις, sc. 
interea dum vivebant alus jus 
eligendi concesserunt ; "Turne- 
rius, apud Usserium de Epi- 
stolis S. Ignatii, ὃ 18, ἐπιμονήν. 
Noltius, ἔτι νόμον, legendum 
esse censet.  hitschl, 4/7 Ka- 
tholische Kirche, p. 371, ἐπιστο- 
λήν.  Dunsenius, in libro /gza- 
tius wnd seine Zeit, ''urnem 
conjecturam sequitur. 

ib. δεδώκασιν] Cod. M$Stus ex- 

: 


Legitime 
electos ac 
recte vi- 
ventes de 
munere 


162 


S. CLEMENTIS 


κοιμηθῶσιν, διαδέξωνται ἕτεροι δεδοκιμασμένοι ἄνδρες 


N / 3 ^ 
τὴν λειτουργίαν avrov. 


AN ly ͵ 
'lTovs οὖν κατασταθέντας 


, ΕΝ N e c0] , / ^ 
ὑπ᾽ ἐκείνων, ἢ μεταξὺ ὑφ᾽ ἑτέρων ἐλλογίμων ἀνδρῶν, 


συνευδοκησάσης τῆς ἐκκλησίας πάσης, καὶ λειτουρ- 


hibet ἘΔΩΚΑΣΙΝ. 
forte ἔδωκαν. 

I. κοιμηθῶσιν,] Beate defunc- 
tos Spiritus Dei passim vocat 
κεκοιμημένους. S. Matt. xxvll 52, 


Legendum 


Aet: ^van ὅθ. 1 Gor. συ Ὁ T 
Thess. 1v. τῷ £5. Gt tbenab. 
ad Rom. ὃ 4. Sie Hermas, 


Pastor. I iii 5, * Electis Dei qui 
* dormierunt. | Vix dubitant 
Hilgenfeldius et Lipsius quin 
κοιμηθῶσιν ad τοὺς προειρημένους 
pertineat, non ad Apostolos. 

ib. δεδοκιμασμένοι ἄνδρες] pro- 
bati, scilicet, uti videtur, a Spi- 
ritu Sancto. "Vide supra ὃ 42 
δοκιμάσαντες τῷ Πνεύματι. 

2. κατασταθέντας κ. τ. A.] Lo- 
cus, si quis alius, apprime utilis 
ad intelligendum quae fuerint 
partes Cleri et Plebis, in Epi- 
Sscoporum ordinatione. ^ Kard- 
στασις ad Apostolos et Episco- 
pos, συνευδόκησις ad  Plebem 
spectabat. Rem optime illus- 
trat B. Cyprianus, Epist. Ixviii, 
[Ixvii, p. 172 ed. Fell.]—* Di- 
* ligenter de Traditione Divina 
*et Apostoliea —Observatione 
* servandum est et tenendum, 
* quod apud nos quoque et fere 
* per universas provincias tene- 
* tur, ut ad ordinationes rite 
* celebrandas, ad eam plebem 
* eui praepositus ordinatur , Epi- 

' scopi ejusdem provinciae pro- 
* ximi quique conveniant, et. E- 
* piscopus deligatur plebe prae- 
' sente, quae singulor um vitam 
* plenissime novit, et uniuscu- 
* jusque actum de ejus conver- 
* satione perspexit. Ita in sub- 


stituendo successore in locum 
Judae traditoris, quum Apostoli 
duos constituissent, fideles ex 
eorum mandato inquirunt, et 
'Ezwkomj quadam PEpiscopum 
designant, ἐπισκέπτοντες ἄνδρας 
μεμαρτυρημένους. Cujus rei, quum 
obiter mentionem fecisset, hane 
causam assignat D. Cyprianus 
modo laudatus: *Hoc tam di- 
*ligenter et caute convocata 
* tota plebe gerebatur, ne quis 
* ad altaris ministerium, vel ad 
* sacerdotalem locum indignus 
* obreperet.' [ta et Timotheus 
a D. Paulo ordinabatur, siqui- 
dem ἐμαρτυρεῖτο ὑπὸ τῶν ἐν AÓ- 
στροις καὶ ᾿Ικονίῳ ἀδελφῶν. — Act. 
xvi Verba Origenis, hae ipsa 
in re, Hom. vi in Levit. [Opp. 
ii p. 216 ed. Bened. | legisse 
cus pigebit, qui ait, * re- 

* quiri in ordinando sacerdote 

* praesentiam populi, ut sciant 
* omnes et certi sint, quia qui 
* praestantior est ex omni po- 
* pulo, qui doctior, qui sanctior, 
* qui in omni virtute eminen- 
* tior, ille eligitur ad sacerdo- 
* tium ; et hoc adstante populo, 
* ne qua postmodum retractatio 
* euiplam, ne quis scrupulus re- 
* sideret. Iste autem plebis est 
assensus, quam Theodoretus in 
causa Petri, suecessoris Atha- 
nasii, iv 20, describit, quod in 
illo ὁ λαὸς ἅπας ταῖς εὐφημίαις 
ἐδήλουν τὴν ἡδονήν. In Ecclesia 
nostra etiamnum requiritur ; et 
ante collatos Presbyteratus or- 
dines in solenni Officio, allo- 
cutio ad plebem habetur. Nee 


HESS. 





AD CORINTHIOS, xhv. 163 


seriem tradiderunt, ut 


quum ilh decessissent, 


ministerium eorum ali vint probati exciperent. 
Constitutos itaque ab illis, vel deinceps ab alus 
viris eximiis, eum consensu universae Ecclesiae, qui 


aliud fere agitur, in constituen- 
dis apud nos Episcopis; licet 
enim nominatio (quae quidem 
plurimum valere solet) penes 
sit Principem ; electio tamen, 
ad Presbyterium sive episcopalis 
sedis capitulum (veteris Alexan- 
drini moris ad instar, de quo 


Hieronymus, [Epist. 146, i 
1076 ed. Vallars.]  Eutychius, 
[Eccles. Alexand. Origg. p. 


xxx] et ali) etiamnum perti- 
net: ea tamen peracta (quod 
etiam Alexandriae faetum in- 
telligere est, vel ex loco Theo- 
doreti modo laudati) plebis as- 
sensus demum expectatur ; in 
quem finem, electio, a Presby- 
terio seorsim habita, ab iisdem 
plebi universae, in navi Eecle- 
siae Cathedralis, solenniter solet 
renunciari, qui plerumque eam- 
dem gratam atque ratam ha- 
bent. FELL. 

3. ἐλλογίμων ἀνδρῶν] A Tito, 
Timotheo, et aliis coadjutoribus 
Apostolorum, quibus munus, 
Episcopos, Presbyteros, et Dia- 
conos instituendi, commissum 
erat. HEFELIUS 

4. συνευδοκησάσης)]͵ Applau- 
dente aut congratulante tota Ec- 
clesia. Nihil hie de accepta- 
tione totius Ecclesiae, sine qua 
Episcopos et Diaconos ab Apo- 
stolis et Apostolicis viris con- 
stitutos non esse, ex hoe loco 
concludit Blondellus ; ; quasi qui 
ex Dei jussu et approbatione 
constituebantur, populi etiam 
acceptatione indigere putandi 


essent. HAMMOND. Apo- 


stolos sibi successores διὰ τῆς 
τῶν χειρῶν ἐπιθέσεως slve χειρο- 
τονίας constitulsse, suamque in 
eos Ecclesiam instituendi ac 
regendi derivasse ἐξουσίαν, qua 
et alis munus Episcopale non 
interrupta ac continugz per om- 
nia saecula suecessione tradituri 
essent, testantur ubique sancti 
Patres ; eosque, qui ita consti- 
tuti fuerunt, non ab hominibus 
sed a Deo ipso potestatem spi- 
ritualem, qua Ecclesiam Christi 
administrarent et regerent et 
successores sibi constituerent 
per omnia futura saecula, acce- 
pisse nos docent. Aliam Laicis 
unquam fuisse potestatem prae- 
ter τὸ συνευδοκεῖν non agnove- 
runt, quae συνευδόκησις dicitur ἃ 
S. Cypriano suffragvum plebis : 
Ep. lv. [ed. Fell. p. 243.] * Et 
factus est Episcopus a plu- 
* rimis collegis nostris qui tune 
* jin urbe Roma aderant ; 

factus est Episcopus de Det et 
Christi ejus judicio, de Cleri- 
corum paene omnium testi- 
monio, de Plebis, quae tune 
affuit, suffragio, et de Sacer- 
dotum antiquorum ae bono- 
rum virorum collegio ;' «&c. 
Per *plurimis collegis nostris 
ii sunt intelligendi, qui conse- 
crarunt Cornelium: ex eo, quod 
dieit *factum esse de Dei et 
* Christi ejus judicio, vult in- 
nuere, potestatem  ecclesiasti- 
cam legitime secundum leges 
Ecclesiae et praescriptionem 
Evangelii in successione con- 
tinua derivatam et constitutam 

Y2 


[1 


[1 


€ 


€ 


{ 


suo deji- 
cere nefas. 


164 


S. CLEMENTIS 


γήσαντας ἀμέμπτως τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ μετὰ 
ταπεινοφροσύνης. ἡσύχως καὶ ἀβαναύσως, μεμαρτυ- 
ρημένους τε πολλοῖς χρόνοις ὑπὸ πάντων, τούτους 
οὐ δικαίως νομίζομεν ἀποβαλέσθαι τῆς λειτουργίας. 
᾿Αμαρτία γὰρ οὐ μικρὰ ἡμῖν ἔσται, ἐὰν τοὺς ἀμέμ- 
πτως καὶ ὁσίως προσενεγκόντας τὰ δῶρα, τῆς ἐπι- 
σκοπῆς ἀποβάλωμεν. Μακάριοι οἱ προοδοιπορήσαν- 
τες πρεσβύτεροι, οἵτινες ἔγκαρπον καὶ τελείαν ἔσχον 


b! 5 “Ὁ Ξ » ^N » ^ L4 , Ν 
τὴν ἀνάλυσιν᾽ οὐ γὰρ εὐλαβοῦνται μὴ τις αὑτοὺς 


, 3 Ἂς ^ € ΄ 5 ΄σ , 
μεταστη σῇ απὸ TOU ἱδρυμένου αυτοις τοτου. 


Divinitus esse a Deo, Christo- 
que ipso non secus ae ἐξουσίαν 
Apostolicam datam ; * de Cleri- 
* eorum paene omnium testi- 
* monio, et de Sacerdotum an- 
* tiquorum ac bonorum virorum 
* collegio denotat consessum 
Romanorum sacerdotum, quo- 
rum fuit Episcopum eligere, 
fideique ejus orthodoxae et in- 
culpatis moribus praebere tes- 
timonium ; ' populi suffragium" 
idem est, quod. Clementis συν- 
ευδοκησάσης τῆς ἐκκλησίας. lm 
alia Epistola legimus: (Ep. 
Ixviil p. 292.] *qui Episcopo 
* Cornelio in Catholica Ecclesia 
* de Dei judicio, de Cleri ae 
* Plebis suffragio ordinato, pro- 
* fanum altare erigere, et adul- 
* teram cathedram collocare, et 
* sacrilega contra verum Sacer- 
* dotem sacrificia offerre ten- 
*taverit. Adeo prope ad B. 
Clementem accedit Cyprianus. 
WOTT. 

ib. λειτουργήσαντας ἀμέμπτως] 
Irenaeus, Fragm. ii extr. mvev- 
ματικῶς λειτουργοῦντες. ed. Pfaff. 
p. 27 

2. dfavaoces] Vox Graeca 
βάναυσος de ns artibus dicitur, 


Ὁρώ- 


quae camini et ignis subsidio 
opera conficiunt; atque inde 
ad quaslibet mechanicas artes 
translata est. Unde Hierony- 
mus, I contra Pelagianos, [ὃ 21, 
ü p. 702 ed. Vallars.] artes 
omnes memorans, nominatim- 
que Grammaticam, RHhetori- 
cam, Philosophiam aliasque li- 
berales recensens, praemittit ; 
* Ut taceam de his quas Graeci 
* βαναύσους vocant, nos ad opera 
* manuum pertinere possumus 
* dicere, — Veteribus autem hu- 
jusmodi artifices ab honoribus 
secludere solenne erat. ^ At 
ministerium hie commendatur, 
quod non sit hujusmodi illibe- 
rale. COUST. Confer locum 
illum insignem Clementis Alex. 
Cohort. ad Gentes, ὃ το, p. 78 
ed. Potter. Φειδίας ὑμῶν καὶ ὃ 
Πολύκλειτος ἡκόντων, Πραξιτέλης 
τε αὖ καὶ ᾿Απελλῆς, καὶ ὅσοι τὰς 
βαναύσους μετέρχονται τέχνας, γή- 
ἵνοι γῆς ὄντες ἐργάται. 

10. μεμαρτυρημένους] Cod. ΜΆ. 
ΜΕΜΑΡΤΥΡΗΜΕΝΟΙΣ. 

6. τὰ δῶρα] Nimis audacter 
pronuntiat Bernardus neminem 
veterum ita sine adjecto simpli- 
citer locutum esse. Ignatius in 


IO 


cr 





AD CORINTHIOS, xlv. 





165 


inculpate gregi Christi ministraverunt, cum humi- 
litate, quiete nec illiberaliter, et longo tempore ab 
omnibus testimonium praeclarum reportarunt, hos 


censemus officio injuste 


dejie. Non enim leve 


nobis erit peccatum, si eos, qui sancte et sime repre- 
hensione offerunt munera, Episcopatu dejecerimus. 
Beati sunt presbyteri, qui viam prius emensi, 
fruetuosam et perfectam consequuti sunt dissolu- 
tionem ! non enim verentur, ne quis de constituto 


Ep. ad Smyrn. $ 7 Eucharis- 
tiam vocat τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, 
et in Const. Apost. viii 12 legi- 
mus, οἱ διάκονοι προσαγέτωσαν τὰ 
δῶρα τῷ ἐπισκόπῳ πρὸς τὸ θυσια- 
στήριον. Plura exempla hujus 
significationis e scriptoribus 
non tantum vetustatis habenti- 
bus congessit Cotelerius, qui 
notat etiam Eucharistiam ab 
Aethiopibus Corbaw appellari, 
i e. δῶρον. Mare. vii 11. Conf. 
Suicer. Thes. Eecl. voc. δωρεά, et 
δῶρον. Virgulam post τὰ δῶρα 
interposuit Colomesius ut au- 
ferret gravem Junii errorem, a 
Fello notatum, quo vocem ἐπι- 
σκοπῆς cum δῶρα construxerat, 
locumque sic reddiderat, qw 
sancte et sime reprehensione 
Episcopatus awunera, | offerunt. 
Herzogius vertit, weno wir sie, 
die wnstráflich wnd. heilig die 
Gaben. darbringen, der bischó- 
Jlichen, Würde entsetzen. Aliter 
interpretati sunt Guil. Burton, 
who have wnblamably and. ho- 
lily wndergone the duties of 
their episcopacy : Wakius et 
Chevall. . . should we cast those 
off from. their ministry, who 
holily and without blame fulfil 
the duties of it. Ruchatus, qui 
ont offert les dons de I Eglise, 
c. d. les priores et Ü Eucharistie. 


Grassius, qui offrent dignement 
et. saintement les saints qmg- 
stéres. 

8. τελείαν τὴν ἀνάλυσιν! Conf. 
B. Paulum, II Ep. ad Tim. iv 
6, ὁ καιρὸς τῆς ἐμῆς ἀναλύσεως 
ἐφέστηκε... ad Phil. 1 23 τὴν 
ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι, 
καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι. Hammon- 
dus intelligit Martyrium, illam 
Christi athletarum τελείωσιν. 

IO. ἀπὸ τοῦ ἱδρυμένου αὐτοῖς τό- 
zov.] Ex hoc loco satis constat, 
eos, qui ex hae vita pie excesse- 
runt, habere locum, vel sedem, 
sibi proprium. Hinc ἃ Clemente 
dieitur de S. Paulo supra, ὃ 5, 
eis τὸν ἅγιον τόπον ἐπορεύθη, 1. e. 
ad sedes Beatorum. Hinc a 
S. Barnaba [ὃ 10] ὁδεύειν εἰς 
τὸν ὡρισμένον τόπον" a 5. Ignatio, 
[ad Magnes. ὃ 5] ἕκαστος εἰς τὸν 
Nec- 
non unicuique suum esse gra- 
dum secundum fidem, opera, vel 
labores in hae vita perpessos ; 
quod etiam post resurrectionem 
fore, non obseure subindicat S. 
Paulus, I Cor. xv. (41.] Docet 
etiam nos Beatus Servator no- 
ster, [S. Joan. xiv 2] Ἐν τῇ 
οἰκίᾳ τοῦ llarpós pov μοναὶ πολλαί 
εἰσιν. Quaenam autem est ha- 
bitaeulorum coelestium distine- 
tio, nisi pro felicitatis. gradu 


ἴδιον τόπον μέλλει χωρεῖν. 


Justos non 
a, justis, 
sed ab ini- 
quis vexari 
Scriptura 
docet. 


166 


S. CLEMENTIS 


^ [74 5 e ^ /, ^ 
μεν yap ὅτι ἐνίους ὑμεῖς μεταγάγετε καλῶς πολι- 


revouév|ovs], ἐκ τῆς ἀμέμπτως αὐτοῖς τετιμημένης 


λειτουργίας. 


ΜΕ΄. Φιλόνεικ[οί] ἐστε, ἀδελφοί, καὶ ζηλωταὶ 


περὶ [μὴ] ἀνηκόντων εἰς σωτηρίαν. 


τὰς γραφάς, τὰς ἀληθεῖς [ῥήσεις] [Πνεύματος τοῦ 


᾿Αγίου. 


᾿Επίστασθε [ὅτι οὐδὶὲν ἀδικον οὐδὲ παρα- 


πεϊποιημ]ένον γέγραπται ἐν αὐταῖς" [οὐ γὰρ e]vpy- 


gere δικαίους ἀποβεϊβλημ]ένους ἀπὸ ὁσίων ἀνδρῶν. 


[ΕδιώἸχθησαν δίκαιοι, ἀλλ᾽ ὑπὸ avo[uov| ἐφυλακί- 


σθησαν, ἀλλ᾽ ὑπὸ [ἀνο]σίων᾽ 


diverso ; adeo ut unicuique sit 
sua sedes vel μονή, sua gloria? 
Unde de S. Petro dicit, [supra, 
p. 24 l. 9] quod ἐπορεύθη eis τὸν 
ὀφειλόμενον τόπον τῆς δόξης. SG. 
Polyearpus de S. Paulo ac rehi- 
quis Apostolis [ Ep. ad Philipp. 
$ 9] εἰς τὸν ὀφειλόμενον αὐτοῖς 
τόπον εἰσὶ παρὰ τῷ Κυρίῳ, ᾧ καὶ 
συνέπαθον. S. Irenaeus, V xxxvi, 
[2. p- 337 ed. Massuet.] εἶναι δὲ 
τὴν διαστολὴν ταύτην τῆς οἰκήσεως 
τῶν τὰ ἑκατὸν καρποφορούντων, καὶ 
τῶν τὰ ἑξήκοντα, καὶ τῶν τὰ τριά- 





κοντα᾽ καὶ διὸ εἰρηκέναι τὸν 
Κύριον: Ἔν τοῖς τοῦ Πατρός μου 
μονὰς εἶναι πολλάς. ἴδ. Chrysosto- 
mus de B. Paulo [Homil. viii 
c. Ànomoeos, Opp. 1 517 ed. 
Ben.] Ei δὲ περισσότερον πάντων 
ἔκαμε, περισσότερον καὶ στεφανοῦ- 
rav ἕκαστος γὰρ τὸν ἴδιὸν μισθὸν 
λήψεται κατὰ τὸν ἴδιον kórrov, k. T. À. 
S. Cyprianus de Habitu Virgi- 
num, [ad finem, p. 102 ed. Fell.] 
* Sed quum habitationes multas 
* apud Patrem suum esse dicat, 
* melioris habitaculi hospitia 
* demonstrat. Sin quaeratur 
quis sit ille locus, in quo asser- 


ἐλιθάσθησαν ὑπὸ 


vantur Sanctorum animae, apud 
veteres Patres unanimi omnium 
consensu constare videtur, non 
immediate ad altissimos coelos 
intromissas esse, sed asservari 
in Paradiso eximia, at coelesti 
inferiore, felicitate affluente ad 
ultimum usque resurrectionis et 
judicii diem. — Consulatur Jus- 
tini M. Dialogus cum Tryphone. 
[ὃ 5 p. τοῦ, et $ 8o p. 178 ed. 
Bened.] WOTT. 

1 μεταγάγετε] Ita Cod. MS. 
non μετηγάγετε, quam lectionem 
exhibent libri impressi. 

ib. καλῶς πολιτευομέυ[ους],] 
Wottonus infeliciter vertit λο- 
neste administrantes, neque me- 
lius Junius, Cotel. Colom. Hor- 
nemannus. Rectius Wakius, ?eAo 
lived reputabl;j ; Chevall. wo 
conducted. themselves well. ΟΥ̓. 
infra $ 54. 

2. τῆς ἀμέμπτως αὐτοῖς τετιμη- 
μένης λειτουργίας Quum sedu- 
lam euram iis praestare soliti 
simus, quae in honore ac pretio 
habemus, λειτουργίαν τιμᾷν di- 
cuntur, qui munera sua dili- 
genter obeunt. Cyrillus in Ju- 


" Ev[kvzrrere] εἰς 5 


"-ι 


o 





AD CORINTHIOS, xlv. 167 


ipsis loco eos transferat. "Videmus enim quod vos 
nonnullos honeste viventes, ab officio quod incul- 
pate et cum honore exsequebantur dimovetis. 
XLV. Contentiosi estis, fratres, et in rebus quae 
ad salutem non pertinent accensi zelo. Scripturas 
diligenter inspicite, quae Spiritus Sancti vera sunt 
oracula. In ilhs nihil injustum. neque perversum 
contineri, discite; non enim a viris sanctis in- 
venietis justos dejectos.  Persecutionem passi sunt 
justi, sed ab impiis; in carcerem conjecti, sed a 
profanis; lapidibus obruti sunt, sed ab iniquis; 





lianum, lib. viii, p. 243 D, ὅτι 
ζῴου παντὸς ἀπεσχήμεθα, kai τὸν 
τοῦ Πυθαγόρου τετιμήκαμεν λῆρον. 
Clementina Homil. iii, cap. 59, 
Μηδέποτε τὸ τῆς Movapxías τιμή- 
σαντες ἀγαθόν. Eos intelligit, 
qui sententiam de unitate Dei 
fixam ratamque non servant. 
Similiter apud Platonem φοβεῖ- 
σθαι δόξαν idem valet ac ἕπεσθαι 
δόξη. Vide Theodoretum, The- 
rap. ii, p. 27. DAVIS. 

5. ἀνηκόντων εἰς σωτηρίαν. 
Eamdem locutionem legas ap. 
S. Barnabae Epist. ὃ r7, τῶν 
ἀνηκόντων ὑμῖν eis σωτηρίαν, eorum 
quae ad. vestram salutem spec- 
tant. Cf. S. Ignat. ad Smyrn. 
$ 8. 
ib. ᾿Ἐν[κύπτετε]] Ita cum Cod. 
MSto Wotton. Galland. Reith- 
mayr. Dresselius. Caeteri cum 
Junio 'E[ykimrer]e. Litera ex- 
trema hujus vocis quam legebat 
Wottonus jamdiu periit. Conf. 
$ 40, ἐγκεκυφότες eis rà βάθη τῆς 
θείας γνώσεως. | S. Jacob. i 25, 
ὁ δὲ παρακύψας εἰς νόμον τέλειον 
τὸν τῆς ἐλευθερίας. — Conf. I Pet. 
| I2. 

7. EmícracÓc] Ita dedi cum 


Russel. Hefel. Reithmayr. et 
Dresselio ; atque ita caeteri 
Edd. ad oram libri, quamquam 
in contextu retinent lectionem 
MSti plane vitiosam ἐπίτασθαι. 
Coustantius aliter ae reliqui 
hunc locum ita distinguit, Ἔγ- 
κύπτετε eis τὰς γραφάς, τὰς ἀληθεῖς 
ῥήσεις Πνεύματος τοῦ ᾿Αγίου ἐπί- 
racÓe 510] οὐδὲν x. τ. λ. 

IO. ἐφυλακίσθησαν) lta Cod. 
MStus, uti Millius recte vidit. 
Fell. Cotel. Colom. Ittig. Cou- 
stant. Schoenem. Horneman. 
et Reithmayrus, Junium secuti, 
legunt ἐφυλάχθησαν. Sic etiam 
Freyius, qui tamen ad calcem 
paginae profert ἐνεφυλακίσθησαν, 
quod post Wottonum exhibent 
Russel. Galland. Hefel. et Dres- 
selius. 

1I. ὑπὸ ma[pav]óuev . . . . ὑπὸ 
TÓV μιαρῶν] Junius caeterique 
censent vocem ἀλλ᾽ interponen- 
dam esse, propter praecedentia 
ἀλλ᾽ ὑπὸ ἀνόμων et ἀλλ᾽ ὑπὸ ἀνο- 
Sed nihil muto, quum 
utraque constructio sana sit, 
neque a Patrum usu aut a Novo 
"Testamento alienae sint hujus- 
modi variationes. WOTT. 


σίων. 


168 S. CLEMENTIS 


πα[ραν]όμων᾽ ἀπεκτάνθησαν [ὑπ] τῶν μιαρῶν καὶ 
ἄδικον ὥλον [ἀ]νειληφότων. 
[Τί γ]ὰρ εἴπωμεν, ἀδελφοί ; Δα- 


Ταῦτα πάσχοντες |e]o- 
κλεῶς ἠἡνεγκαν. 
νιὴλ ὑπὸ τῶν φοβουμένων τὸν Θεὸν [ἐβλήθη εἰς 
λάκκον λεόντων; [ἢ] ᾿Ανανίας καὶ ᾿Αζαρίας καὶ 
Μισαὴλ ὑπὸ τῶν θρησκευόντων τὴν μεγαλοπρεπῆ 
καὶ ἔνδοξον θρησκείαν τοῦ Ὑψίστου κατείρχθησαν εἰς 
κάμινον πυρός ; Μηθαμῶς τοῦτο γένοιτο. Τίνες οὖν 
οἱ ταῦτα δράσαντες ; Οἱ στυγητοὶ καὶ πάσης κακίας 
πλήρεις εἰς τοσοῦτο ἐξήρισαν θυμοῦ, ὥστε τοὺς ἐν 
ὁσίᾳ καὶ ἀμώμῳ προθέσει δουλεύοντας τῷ Θεῷ εἰς 
αἰκίαν περιβαλεῖν, μὴ εἰδότες ὅτι ὁ Ὕψιστος ὑπέρ- 
μαχος καὶ ὑπερασπιστής ἐστιν τῶν ἐν καθαρᾷ συνει- 


δὴ λ / ^ [ ]v é 5 , a » ^. 
7)8 €t aT pevovTOov τῳ 7 & νὰρ TO OPVOMCTL  GUTOU 


ᾧ ἡ δόξ[α εἰς] τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


Ὁ [ἀ]νειληφότων. ] Ita Gal- 
land. Schoenem. Hefel. et Dres- 
selius, eum Wottono, qui, Mil- 
lium secutus, ἀνειληφότων repo- 
suit pro Junii lectione παρειλη- 
φότων. Optime; exemplar enim 
MStum majorem partem literae 
N etiamnum retinet; et supra 
$ 3 extr. legimus ζῆλον ἄδικον 

. . ἀνειληφότας. 

5. [ἢ] "Avavíes|] In MS. ante 
"Avavías literae spatium exstat. 
Wottonus articulum 6 reponen- 
dum censet. Mihi autem, cum 
Gallandio et Schoenemanno, 
Davisii ἤ magis convenire vide- 
tur: καί, quod inserendum arbi- 
tratus est Millius, non admittit 
lacuna. 

8. Μηθαμῶς] Ita cum. MSto 
Wottonus.  Caeteri μηδαμῶς. 

9. στυγητοὶ] Codex MsStus 
ZTYHTOI. 


᾿ΑἸμήν. 


IO. εἰς τοσοῦτο ἐξήρισαν θυμοῦ] 
Boisius legendum putat, ἐξήρ- 
θησαν [idque mallet Birrius] vel 
ἐξηγριώθησαν, vel ἐξηρίσθησαν, vel 
ἐπλήσθησαν. Quid si ἐξέκαυσαν, 
ut in initio, [p. 8 L 1] eie 
τοσοῦτον ἀπονοίας ἐξέκαυσαν * licet 
literaruni affinitas huic lectioni 
non adeo faveat; vel ἐξέρριψαν, 
scll. ἑαυτούς, phrasi Graecis et 
Latinis scriptoribus non inusi- 
tata. JUNIUS. Haec locutio 
non est Graeca. Videtur le- 
gendum, εἰς τοσοῦτο ἐξήλασαν 
θυμοῦ. τὸ ἐλάσαι sic adhibet, 
inter alios, Cyrillus. "Vide lib. 
iv in Julianum, p. 135 D, lib. v 
p. 168 B, p. 174 E, et lib. vii 
pp: 217; [A.];220 | Dj ΟΠ ΠΟ. 
tav. Lips. 1696.] Vel, si ma- 
vis, commode rescribi possit eis 
τοσοῦτο ἐξήεσαν θυμοῦ. Nam 
quum ira sit brevis furor, irati 


5 


IO 


AD CORINTHIOS, xlv. 169 


oecisl] sunt, sed a scelestis et injusta invidia .ab- 
reptis. Quae omnia quum paterentur, gloriose et 
magnanimiter tulerunt. Quid enim, fratres, dice- 
mus 1 Daniel in speluncam leonum ab iis qui Deum Dan. vi 16. 
timebant conjectus est? Ànanias, Azarias, et Misaél Dan. iii 2o. 
inclusi sunt in ardentis ignis camino ab 115. qui 
magnificum et gloriosum Altissimi cultum profite- 
bantur? Absit hoc prorsus. Quinam igitur haec 
patrarunt? ÀÁbominandi et omni malitia pleni in 
tantum furorem contentionis studio incitati fu- 
D erunt, ut servientes Deo in sancta et inculpata 
J voluntate tormentis injecerint ; ignorantes, Altissi- 
mum propugnatorem et defensorem eorum esse, 
qui in pura conscientia, nomen ejus omni virtute 
plenum colunt: cui sit gloria in saecula saeculo- 





rum. Amen. 


ἐντὸς ἑαυτῶν οὐ γίνονται. Vide 
Herodotum, vii 119. DAVIS. 
Cotelerius mallet ἐξήρησαν. Huic 
merae conjiciendi licentiae et 
temeritati recte obstitit Wotto- 
nus. Exempla vocis ἐξερίζειν 
quae desiderabat ille, praebet 
Thesauri a Stephano constructi 
editio nova Parisiensis; unum 
nempe e Plutarch. Vit. Pomp. 
$ 56, alterum ex Appian. Bell. 
Civ. ii 151. Ruchatus vertit, 
qui vinrent à cet excós de fu- 
rewur. Herzogius, bis zu solcher 


ΠῚ vero in fiducia patienter tole- 


περιβαλεῖν, hoc scilicet sensu, «£ 
vn cruciatum (1. e. eruciandi 
causa) igne circumdarent ; vo- 
cemque πυρί ob sequentem περι 
excidisse. | Sed lectio MSti 
omnino retinenda est; recte 
enim monet Wottonus haec non 
de iis tantum dici qui in ignem 
conjecti fuerunt, sed de iis 
etiam, de quibus legimus paullo 
supra; ἐδιώχθησαν δίκαιοι----ἐλι- 
θάσθησαν----ἀπεκτάνθησαν. 

14. [πα]ναρέτῳ] Legunt Codd. 
imp. cum Junio évapéro: at M8. 


Wwth entbrannuten. non agnoscit e; spatiumque 
: II. εἰς αἰκίαν περιβαλεῖν,] Ju- ante literam v est saltem dua- 
: nius, Fellus, et Colomesius mal- rum literarum. Restituo igitur 
, lent eis κάμινον περιβαλεῖν, quam παναρέτῳ. WOTT. — Hanc lec- 
; lectionem interpretatisunt Guil — tionem, proculdubio veram, ex- 
i Burton et Herzogius. Davisius hibent Russel. Galland. Horne- 
j legit eis αἰκίαν προβαλεῖν. — Gal- mann. Hefel  Reithmayr. et 
2 landio probabilis videtur emen-  Dresselius. — Vocem πανάρετον 
datio Birrii, qui suspicatur Cle- frequentat S Pater. ΟἿ $$ τ. 
] mmentem scripsisse eisaikíav πυρὶ — 2, 57. 
VOL. 1. 7 


170 


S. CLEMENTIS 


[Ὁ]. δὲ ὑπομένοντες ἐν πεποιθήσει, δόξαν καὶ τιμὴν 


ἐκληρονόμησαν, ἐπήρθησάν τε καὶ T ἔπαφροι ᾧ ἐγέ- 


3 ^ ^ ^ 5 ^ , , ^ » 
vovro ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ μνημοσύυνῳ αὐτῶν, εἰς 


* ^ ^ /, 
TOUS αἰῶνας TOV αἰώνων. 


᾿Αμήν. 


Ms'. Τοιούτοις οὖν ὑποδείγμασι κολληθῆναι καὶ - 


ἡμᾶς δεῖ, ἀδελφοί. Γέγραπται yap: “ ΚΚολλᾶσθε τοῖς 


ΟΝ ef [4 ΄ 3 ^ e , » 
ἁγίοις, ὅτι οἱ κολλώμενοι αὑτοῖς ἁγιασθησονται. 


Á, , , , NN ^x 
Καὶ πάλιν ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει: “ Μετὰ ἀνδρὸς 


[44 χθώ θῶ » hy 3 κλ ^ "KA ^ » 
Q (Ov [// (os €gT), Καὶ με €KAE€KTOU €KAEKTOS €3), 


2. Τέπαφροι 1] Librarii culpa 
hane vocem laborare nullus 
equidem dubito. Boisius locum 
sanasse sibi visus est, quum 
legeret vel éAadpot, solutis vin- 
culis, vel ávéma po, 4natacti sc. 
ab igne, quam vocem Chryso- 
stomus de Josepho usurpat, 
Homil. 44 in Genesin. [Opp. iv 
P. 455 ed. Bened.] .... θαυ- 
μαστὸν καὶ παράδοξον τὸν δίκαιον 
τοῦτον, εἰς Τὴν κάμινον ταύτην τὴν 
τῆς Βαβυλωνίας χαλεπωτέραν ἐμ- 
πεπτωκότα, τὴν ἀσέλγειαν λέγω 
τῆς Αἰγυπτίας, ἀνέπαφον διαμεῖναι, 
Junius mallet ἐλαῴρι- 
ζόμενοι, Philonis Judaei aucto- 
ritate adductus, qui verbum 
ἐλαφρίζεσθαι cum ἐπικουφίζεσθαι 
synonymum facit, et saepius 
conjungit.  Cotelerius conjicit 
vel ἐλαφροί vel émavpo. | Quid 
sibi velit hoc in loco ἔπαυροι 
non intelligo. Hesychius habet 
᾿Επαύρους" τοὺς χειμάρρους ποτα- 
μούς. Ruchatus, ut videtur, ἔπαυ- 
po. idem esse existimavit quod 
ἔπαφροι, quia scilicet Graeci 
diphthongum av pronuntiarent 
ac si scripta esset ad.  Birrius 
legendum arbitratur ἔπαρχοι, 
quae vox occurrit etiam $ 37, 
vel certe ἔφοροι, suadente Hi- 
storia Sacra, Daniel iii 30. 


Κι τ JN. 


Fellus, hujus vocis usu apud 
Galenum aliosque innixus, ubi 
quod. spuma, obductum. renidet 
et albescit. exprimit, retineri 
posse lectionem Cod. ΜΕ ex- 
istimat, ut sensus sit, eos qui 
per patientiam Deum honora- 
runt, ab ipso exaltatos niveoque 
eandore «tentes apud eum in 
aeterna memoria esse. | Da- 
visius locum totum sic refingit, 
ἐπήρθησαν δὲ καὶ ἐπαιθέριοι ἐγέ- 
vovro ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. Ἔστω μνη- 
μόσυνον αὐτῶν εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. ᾿Αμήν. Hefelü conjec- 
turam, ἐπαφρόδιτοι, gratiosi ac- 
cipit Dresselius. Wakius, quem 
ad verbum sequitur Chevallie- 
rius, vertit . . . are exalted and 
lifted up by God. 4n their memo- 
vial throughout all ages. Her- 
zogius, Vom Gott wwrdem sie 
erhoben wnd. erhóht, auf dass 
ihrer gedacht würde 4m die 
Ewigkeiten der | .Ewigkeiten ! 
Amen ! Ruchatus, Dieu les a 
élevés, et a glorifié leur mé- 
moire. 

6. Κολλᾶσθε rois ἁγίοις] Fru- 
stra quaeritur hoe dictum in 
Sacris Literis, si verba tantum 
spectentur ; sed si allegoricas 
et symbolicas expositiones ad- 
mittimus, sic exponenda est, 

















AD CORINTHIOS, xlvi. 


171 


rantes, gloriae et honoris haeredes facti sunt, et a 
Deo in memoria ipsorum exaltati et elevati, in 
saecula saeculorum. | Amen. 

XLVI. Talibus igitur exemplis et nos adhaerere 


oportet, fratres. 


Seniptum enim est, Sanctis vos 


adjungite, quia. qui allis adhaerent. sanctificabun- 


tur. 


Et rursus in alio loco dicit, Cum. vero inno- 


cente innocens eris, et cum electo electus eris, et 


authore Barnaba Pauli Apostoli 
sodali, lex Mosaica, Lev. xi, de 
comedendis iis animalibus, quae 
et ruminant et bisulea sunt, ac 
51 κολλᾶσθαι rois ἁγίοις juberet. 
[Barnab. Epist. ὃ 1o.] BOIS. 
Monet Cotelerius, se nusquam 
in Seripturis hunc locum inve- 
nisse, eumque ex pluribus tex- 
tibus conflatum conjectat, puta 
ex his, Ecclesiastici vl 35, τίς 
σοφός ; αὐτῷ προσκολλήθητι, et ex 
I Cor. vii 14, ubi vir infidelis 
per mulierem fidelem, et mulier 
infidelis per virum fidelem sanc- 
tificari dicitur. Facilius hoc 
darem, si tantum legere esset, 
seriptum, est emüm, quia qui 
sanctis adhaerent, sanctifica- 
buntur, nec subjungeretur di- 
sertus Scripturae textus. Jo. 
Clerieus, Art. Crit. Part. iii, 
Beet. 2, c. 5, n. 12, observat 
similem esse locum Clementis 
Alexandrini, Strom. v, (8, p. 
677 cd. Potter.] ita enuntia- 
tum : γέγραπται δέ, μετὰ ἀνδρὸς 
ἀθῴου ἀθῷος ἔσῃ, καὶ μετὰ ἐκλεκ- 
λοῦ ἐκλεκτὸς ἔσῃ, καὶ μετὰ στρε- 
βλοῦ διαστρέψεις" κολλᾶσθαι οὖν 
τοῖς ἁγίοις προσήκει, ὅτε οἱ κολλώ- 
μενοι αὐτοῖς ἁγιασθήσοντα. — At- 
que is est primus locus ex quo 
notat vir eruditus Clementis 
nostri epistolam nonnullis vi- 
deri interpolatam, utpote in 


quam haee Clementis Alexan- 
drinij mutato eorum ordine, 
translata judicent. Sed cur non 
potius hune ibi Clementem no- 
strum imitarl censeamus ? ma- 
xime quum alibi ejus verba ex- 
scribat interdum, et ea aut 
paucioribus perstringendo, aut 
pluribus interpolando imitari 
convincatur. Nobis quidem, 
sed ignoramus ubi scriptum sit, 
Sanctis vos adjungite &c. ver- 
borum Clementis Alexandrini 
ordo videtur concinnior. Sed 
forte hune ea ipsa ratio, quia 
unde sumta esset illa sententia 
nesciebat, adduxit, ut totius 
loci ordinem inverteret, neque 
Clementis nostri nomine eum 
laudaret. COUSTANT. Ad 
Sirach. vi 35, 36, respexisse 
Clementem putat Herzogius. 
ἀθῷος scribendum esse, non ἀθῶ- 
os, docet Elmsleius ad Eurip. 
Med. 1267. 

9. καὶ per ἐκλεκτοῦ ἐκλεκτὸς 
ἔσῃ] Editoribus ante Wottonum 
qui hane clausulam omittunt, 
fraudi fuit magis, ut videtur, 
typothetarum incuria quam er- 
ror Junii, cujus versio Latina 
haec verba agnoscit. Russelius 
plenam lectionem Wottoni et 
Codicis MSti exhibet in Grae- 
cis, interpretationi autem nihil 
addit. 


Z2 


Ps. xviii 
25, 26. 


Corinthio- 
rum dissen- 
sio quam 
perniciosa. 


172 


ec 


καὶ μετὰ στρεβλοῦ Oworpéles." 


S. CLEMENTIS 


Κολληθῶμεν 


5 ^ , L Ν y DAN ' i , b 
οὖν τοῖς ἀθφοις καὶ δικαίοις" εἰσὶν δὲ οὗτοι ἐκλεκτοὶ 


τοῦ Θεοῦ. Ἵνα] τί ἔρεις, καὶ θυμοί, καὶ διχοστασίαι, 


Ν , , ,ὔ 5 φυὴν ^ 3» τ X 
και σχίσματα, πόλεμος τε €V ὑμῖν ; ἢ οὐχὶ ένα Θεὸν 


» «or , NR YN ^ ^ Á, 
ἔχομεν, καὶ ἕνα Χριστὸν ; koi ἐν llveüua τῆς xaptros 5 


Ν 5 ^ 99092 € ^ Ν , ^ , ^ [4 
TO ἐκχυθεν e$ ημᾶς, καὶ μία κλησις ἐν Χριστῷ: να 


[d ^ hi , ^ ^ 
τί διέλκομεν kai διασπῶμεν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ, 


RN ΄ NY Y ^ S 5 NS 
Kat στασιάζομεν τρος ΤΟ σῶμα ΤΟ ἰδιον, Καὶ εἰς TOG- 


, 5 , 3 , er , 7 d t ^ [74 
αὐτὴν ἀπόνοιαν ἐρχόμεθα, ore ἐπιλαθέσθαι ἡμᾶς ὅτι 


μέλη ἐσμὲν ἀλλήλων ; Μνήσθητε τῶν λόγων ᾿Ιησοῦ 


^ e ^ (3, ΄ ^ , 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν, εἶπε yap “ Οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ 


2. ἐκλεκτοὶ) Ex hoc loco con- 
stat eos esse ἐκλεκτοὺς τοῦ Θεοῦ, 
qui ἀθῷοι ac δίκαιοι sunt ; adeo 
ut δικαιοσύνη praecedat electio- 
nem: aliis in locis significat 
idem quod κλητοί, 1. e. ἅγιοι, 
πιστοί, ἀδελφοί, μαθηταί" in Ec- 
clesiam aecepta fide Christiana 
admissi, et sacro baptismatis 
lavacro initiati ; per electos enim 
vocatos et sanctificatos nuspiam, 
quod sciam, in Sacris Scrip- 
turis aut apud Sanctos Patres 
intelligitur, quod singuli aeter- 
nis Dei decretis ad salutem 
destinati eo modo irresistibili 
gratia aguntur, ut a fide, et 
consequenter a salute, nequeant 
desciscere. WOTT. 

4. ἐν ὑμῖν] Junius, [cui ad- 
sentiuntur Fell Cotel Colom. 
Schoenem. Hornem. Dressel.] 
mavult ἡμῖν, propter sequentia 
ἢ οὐχὶ ἕνα Θεὸν ἔχομεν, kal ἕνα 
Χριστόν ; Sed non opus est ut 
aliquid mutemus ; hujusmodi 
enim personarum mutationes 


saepius occurrunt in Sacris 
Seripturis Novi "Testamenti. 
WOTT: 


ib. ἢ οὐχὶ ἕνα Θεὸν x. r. À.] 
Simile dictum | B. Clementis 
laudat S. Basilius de Spiritu 
Sancto, $ 29, [Opp. tom. ii 
p. 358 Paris. 1637.] ᾿Αλλὰ xai 
ὁ Κλήμης ἀρχαϊκώτερος" [ Διονυ- 
σίου] Ζῇ, φησίν, ὁ Θεός, καὶ ὁ Κύ- 
ρίος ᾿Ιησοῦς Χριστός, καὶ τὸ Πνεῦ- 
μα τὸ Ἅγιον, quae verba ex quo- 
nam opere accepta fuerint, nec 
dicitur a Cappadociae Archi- 
episcopo, nec divinare nos va- 
lemus. COTEL. Vide infra 
inter Fragmenta. | Wottonus 
confert illud D. Pauli ad Ephes. 
lv 4—6,"'Ev σῶμα kai ἕν πνεῦμα, 
καθὼς kai ἐκλήθητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι 
τῆς κλήσεως ὑμῶν, εἷς Κύριος, μία 
πίστις, ἕν βάπτισμα, εἷς Θεὸς καὶ 
Πατὴρ τῶν πάντων. et quae a 
S. Ignatio habentur in Ep. ad 
Magnes. [8 7] μηδὲ πειράσητε 
εὔλογόν τι φαίνεσθαι ἰδίᾳ ὑμῖν" 
ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ αὐτὸ μία προσευχή, 
μία δέησις, εἷς νοῦς, μία ἐλπίς. 
εἷς ἔστιν Ἰησοῦς Χριστὸς κ. τ. À. 
Addas etiam I Cor. xii 12, 13; 
Καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα ἕν ἐστι, kai 
μέλη ἔχει πολλά, πάντα δὲ τὰ μέλη 
τοῦ σώματος τοῦ ἑνός, πολλὰ ὄντα, 


μι 


o 


ν tm 


A —————— e 





AD CORINTHIOS, xlvi. 178 


cum. perverso perverteris. Quare innocentibus et 

justis jungamus nos, ii quippe sunt electi Dei. 

Cur inter vos sunt contentiones, irae, dissensiones, Jacob. iv x. 
schismata, et bellum ? Nonne unum Deum, et :Corviiic. 
unum Christum habemus ? Nonne unus est Spi- Eph. iv 4. 
ritus gratiae, qui super nos effusus est, et una ai ἽΝ ἊΣ 
vocatio in Christo? Cur Christi membra divelli- 
mus et discerpimus, et contra proprium corpus 
seditionem movemus, eoque superbiae devenimus, 
ut nos invicem aliorum membra esse obliviscamur ? Rom. xii 5. 
Recordamini verborum Domini nostri Jesu Christi, 


. Matt. xxvi 
dixit enim: Vae ll homini: 








ἕν ἐστι σῶμα οὕτω kai ὁ Χριστός. 
Καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύματι ἡμεῖς πάν- 
τες εἰς ἕν σῶμα ἐβαπτίσθημεν. 

6. μία κλῆσις] DBoisius vult 
ut legamus μίαν κλῆσιν, vel οὐχὶ 
καὶ ἕν ἐστι πνεῦμα... καὶ μία 
κλῆσις... Sed non opus est αὖ 
aliquid mutetur, de sensu enim 
satis constat; parum autem 
habuit S. Pater rhetoricas sub- 
tilitates, verborumque ac sen- 
tentiarum elegantias. WOTT. 

8. τὸ σῶμα τὸ ἴδιον]! Vide 
supra ὃ 37 extr. εἰς τὸ σώζεσθαι 
ὅλον τὸ σῶμα. 

ib. εἰς τοσαύτην ἀπόνοιαν] Cf. 
supra, p. 6 1. 5, εἰς τοσοῦτον 
ἀπονοίας. Etymol. Magn. ᾿Από- 
vota σημαίνει δύο, τὴν ὑπερηφανίαν 
καὶ τὴν θρασύτητα" καὶ γίνεται 
παρὰ τὸ ἄποθεν εἶναι τὸν νοῦν" καὶ 
γὰρ θρασύτης ἐστὶν ἡ ἄλογος τόλ- 
pa. Ἢ ἀπὸ πρόθεσις χωρισμὸν 
δηλοῖ" τουτέστιν | χωρίζουσα τοῦ 
δέοντος. Exempla idonea hujus 
significationis dabit Suicerus in 
voc. Altero sensu, eoque wve- 
samiae, interpretantur Grassius, 
Ruchat. Herzog. Wakius, et 
Chevall. 

11. εἶπε yáp' x. τ. A.] Quod An- 


tiquis non insolens fuit, multa 
testimonia in unum conjungit : 
nempe Matt. xxvi 24, Luc. 
xvii 2, Matt. xviii 6, Marc. ix 
42, et in Marco, aut in Luca, 
aut in utroque reperisse videtur 
περιτεθῇ pro hodierno περίκειται" 
sieque in Luca exhibet Codex 
MS. qui est Dibliothecae Re- 
giae 2247. Vulgata, émpona- 
tur. Verbo etiam περιτεθῆναι 
utitur Theophylactus eum E- 
vangelistam enarrans, neenon 
Origenes ad Matt. xvii. Et 
vero eadem divinorum eloquio- 
rum compages struitur a Cle- 
mente Alex. ad finem Centonis 
iii, [18, p. 561 ed. Potter.] ubi 
cognominis sui Romani verba 
mutuatur; nec multum absi- 
milis a "Tertulliano, lib. iv 35 
adv. Marcionem ; ab Origene, 
Homil 25 in Numeros ; item 
ab tiber Dialogorum contra 
Marcionistas, inter Origeniana 
Opera, Dial. r; necnon ab Hi- 
lario ad Ps. exix 167. Atque 
colligi potest ex locis Tertul- 
liani ae Origenis, nonnulla ex- 
emplaria Evangelien habuisse 
περιδεῖται. Certe in Latino Eu- 


bonum, erat e$ 51. 24. οἱ xviii 
6. 


Exemplo 
«Pauli 
a conten- 


174 


S. CLEMENTIS 


ςς » 7 x Àó 3 » ^ , 3 » 4θ ^ - 
ἐκείνῳ καλὸν ἣν αὐτῷ εἰ οὐκ εγεννηθη: ἢ €va 


ς ^ b] ^ ὃ 7 - ^ 5 5 ^ 
τῶν ἐκλεκτῶν μου σκανδαλίσαι κρεῖττον ἣν αὐτῷ 


ec τς d S ^ 3 Ἂ 
περιτεθῆναι μύλον, καὶ καταποντισθῆναι εἰς τὴν 


, ^ [54d ^ ^ 5» 
* θάλασσαν, ἢ ἕνα τῶν μικρῶν μου σκανδαλίσαι. 


Τὸ σχίσμα ὑμῶν πολλοὺς διέστρεψεν, πολλοὺς εἰς 5 


7 » Χ , M /, 
ἀθυμίαν ἔβαλεν, πολλοὺς εἰς δισταγμον, τοὺς πάντας 


€ ^ 5 , , , € ^ » Ν € , 
ἡμᾶς εἰς λυπην᾽ καὶ ἐπίμονος ὑμῶν ἐστὶν ἡ στάσις. 


L4 , ΄ Χ 5 N ^ 
MZ. ᾿Αναλάβετε τὴν ἐπιστολὴν τοῦ μακαρίου 


, ^95 7 
Παύλου τοῦ Δποστολου. 


thymio legimus, Luc. xvii, «Ex- 
pedit illi, ut mola asinaria 
*alligetur ad collum ejus 
Idemque verbum in hoc Christi 
Sermone usurpant non pauci; 
ut Scriptor tractatus de Coena 
Domini in Cyprianicis operi- 
bus; Hilarius in. Matthaeum, 
Canone 18, Paulinus Presbyter 
in Vita S. Ambrosii, et Hiero- 
nymus c. Jovinianum, 1 ὃ 13, 
ad Ezech. capp. xvi xxxiii 
xxxiv, ad Mich. iii, et ad Ma- 
lach. τ. COTELERIUS. 

ib. Οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ] Citantur 
haec eadem a Clemente Alex- 
andrino, Strom. iii [18] p. 561 
ed. Potter. voce una vel altera 
leviter immutata ; legimus enim 
apud ipsum, Οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ 
ἐκείνῳ, φησὶν ὁ Κύριος" καλὸν Tv 
αὐτῷ, εἰ οὐκ ἐγεννήθη, ἢ ἕνα τῶν 
ἐκλεκτῶν μου σκανδαλίσαι" κρεῖττον 
ἦν αὐτῷ περιτεθῆναι μύλον, καὶ 
καταποντισθῆναι εἰς θάλασσαν, ἢ 
ἕνα τῶν ἐκλεκτῶν μου διαστρέψαι" 
τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ βλασφη- 
μεῖται δὲ αὐτούς. Vocem δια- 
στρέψαι proculdubio ex hoc 
nostro petivit, apud quem legi- 
mus immediate subjunctum Τὸ 
σχίσμα ὑμῶν πολλοὺς διέστρεψεν, 
κιτλ. Nemo autem praeter 
Ánonymum [Bernardum] in 


Τί πρῶτον ὑμῖν ἐν ἀρχῇ 


animum suum potuit inducere 
vel suspicari, haec ex Alexan- 
drino a nescio quo interpolatore 
sumpta fuisse; omnia enim mi- 
nus apte apud Alex. quam apud 
Romanum cohaerent ; quod cui- 
vis constabit, qui Clementem 
cum Clemente conferet. WOTT. 
Bernardus atque Clericus al- 
terum hine pro suspicione sua 
argumentum arripuerunt, quo 
testarentur hanece Epistolam ex 
Clemente Alex. ab aliquo in- 
terpolatam esse. * Neminem" 
enim * fore," inquit Clericus, qui 
* a se impetrare possit, ut cre- 
* dat, utrumque casu duo haec 
*loca conjunxisse et eodem 
* modo immutasse, aut Clemen- 
*tem Alex. citasse Evangelia 
*ex Clemente Romano. Sed 
hoe argutari est; talibusque 
fictionibus non opus habet, qui 
semel animadvertit, quot loca 
et quomodo Clemens Alex. ex 
Romano mutuatus sit. Nec 
vero improbabile est, quod prae- 
cipue urget Coustantius, vulgata 
olim fuisse quaedam Evangelio- 
rum exemplaria, in quibus ea- 
dem illa loca conjuncta lege- 
rentur, siquidem non solum in 
diversis Patrum locis a Cote- 
lerio allatis eadem conjuncta 





MEE —————H——-—MR—MAMMnw oMTTM 


AD CORINTHIOS, xlvu. 175 


natus non fuisset, quam, ut wnwm ex electzs meis 
scandalizaret : aelius erat ut ei mola circum- Luc. xviiz. 
poneretur, et demergeretur i» amare, quom ut 
wnwum, de pusillis meis scandalizaret. | Schisma 
vestrum multos pervertit, multos m animi de- 
jectionem, multos in vacillationem, omnes nos 
in tristitiam conjecit; et adhue seditio vestra 





durat. 


XLVII. Epistolam beati Pauli Apostoli in ma- 


nus sumite. 


legantur, sed etiam in vetere 
exemplari Graeco vestigia hu- 
jus lectionis exstant, et inter 
variantes N. T. proferantur. 
SCHOENEMAN.  Pearsono 
judice, veritati magis consonum 
est ab Apostolis ipsis aut eorum 
discipulis haec accepisse Cle- 
mentem. Vindic. Ignat. P. ii, 
cap. 9. 

τ. καλὸν ἦν] Post ἐκείνῳ, Ju- 
nius, Doisius, et Fellus interpo- 
nendum esse censent OV οὗ τὰ 
σκάνδαλα ἔρχεται, ex Evangelio 
S. Matthaei. Quum autem ne- 
que Cod. MS. neque Clemens 
Alex. qui ex nostro ea petivit, 
haee agnoscant, hanc esse Cle- 
mentis nostri veram ac genui- 
nam lectionem non dubito. 
WOTT. 

ib. εἰ οὐκ ἐγεννήθη,] μᾶλλον 
interponendum esse post αὐτῷ 
censent Junius, Fellus, et Co- 
lomesius. Minime sane pro- 
banda est haee emendatio ; di- 
citur enim Hellenistico more a 


Quid primum vobis statim in initio 


duxit, neque Clem. Alex. qui 
haec exscripsit, agnoscunt uaA- 
λον. GALLAND. 

4. ἢ ἕνα τῶν μικρῶν μου σκαν- 
δαλίσαι.] Clem. Alex. ἢ ἕνα τῶν 
ἐκλεκτῶν μου διαστρέψαι. μικρῶν 
legitur apud omnes Évangelis- 
ias. WOTT. 

9. ἐν ἀρχῇ τοῦ Εὐαγγελίου] 
Εὐαγγέλιον hoc loco late su- 
mitur, et Apostolorum scripta 
comprehendit, ut apud Nysse- 
num, qui contra Apollinarem 
locum ex Epist. S. Johannis 
laudans, scribit, . . . καθώς φησι 
τὸ Εὐαγγέλιον, ὅλον τότε τὸν kó- 
σμον ἐν τῷ πονηρῷ κεῖσθαι. ad 
Theophilum, Opp. ii p. 263 
Paris. 1638.] Sie Legis no- 
mine non tantum Πεντάτευχος 
Moysis, sed Prophetarum etiam 
interpretationes, et reliqui Ve- 
teris 'lestamenti libri intelli- 
guntur. Unde Johannis cap. x 
34 loeus Psalmistae, ἐγὼ εἶπα, 
θεοί ἐστε, Scriptus esse dicitur ἐν 
τῷ vóuo' et cap. xv 25 ejusdem 


: S. Patre ; ideoque, sicut in He- Evangelii, ὅτι ἐμίσησάν με δω- 
à braea lingua, comparatio non  peáv, quae verba sunt Psalmi- 
, fit nisi per ἢ. WOTT. . Neque stae, Ps. xxxiv 19, ἐν τῷ νόμῳ 
, Textus Sacer, S. Matt. xxvi scripta esse dicuntur; et ad 
- 24, unde partem hane senten- Corinth. I xiv 21 locus Esaiae 
» 


tiae Clemens proculdubio de- 


ab Apostolo ἐν νόμῳ scriptus 


tionibus 
Corinthios 
dehortan- 
tis, usus, 
humilita- 
tem et re- 
sipiscen- 
tiam com- 
mendat. 


176 


S. CLEMENTIS 


^ y. » 5 ^ 
τοῦ Εὐαγγελίου ἔγραψεν ; ἐπ᾿ ἀληθείας πνευματικῶς 


» 7 [2T αν AX 5 ^ EY ^ IY 
ἐπέστειλεν ὑμῖν, περὶ αὐτοῦ re kai Kma τε καὶ 


ΕΣ , V , ^ ^ 
Απόλλω, διὰ TO καὶ τότε προσκλίσεις ὑμᾶς πεποιῆ- 


σθαι. 


[4 (2 » - ε 
᾿Αλλ᾽ ἡ πρύσκλισις ἐκείνη ἧττον ἁμαρτίαν 


ὑμῖν προσήνεγκεν. προσεκλίθητε γὰρ ᾿Αποστόλοις 


μεμαρτυρημένοις, καὶ ἀνδρὶ δεδοκιμασμένῳ παρ᾽ αὐ- 


τοῖς. 


, e ^ 7ὔ 
Νυνὶ δὲ κατανοήσατε τίνες ὑμᾶς διέστρεψαν, 


καὶ τὸ σεμνὸν τῆς περιβοήτου φιλαδελφίας ὑμῶν 


esse dicitur. JUNIUS. ἐν ἀρ- 
χῇ τοῦ Εὐαγγελίου est, inquiunt 
viri doeti, in principio Epistolae 
primae ad Corinthios.  Évan- 
gelii scilice& nomine compre- 
henditur totum "Testamentum 
Novum, ut cernere est, Constit. 
Apost. i $ 5, atque docet Ori- 
genes, Praefat. Comment. in 
Johannem. [$ 6, Opp. tom. iv 
p. 7 ed. Ben.] Unde ab eodem 
Adamantio, ad Matth. xxi 45, 
locus I Cor. 1 r5 tamquam 
Evangelii citatur. | Opp. tom. iii 
p. 787.] Sit ergo i» principio 
Evangelii, idem ac apud Cle- 
mentis imitatorem Polycarpum, 
$ τι, ὧν principio Epistolae. 
Forte tamen principium Evan- 
geli hie denotat prima prae- 
dicationis Evangelicae tempora. 
Cf. Philipp. 1 5, ἐπὶ τῇ κοινωνίᾳ 
ὑμῶν eis τὸ εὐαγγέλιον, ἀπὸ πρώ- 
της ἡμέρας ἄχρι τοῦ νῦν. et 1v 15, 
οἴδατε δὲ καὶ ὑμεῖς, Φιλιππήσιοι, 
ὅτι ἐν ἀρχῇ τοῦ εὐαγγελίου, ὅτε 
ἐξῆλθον ἀπὸ Μακεδονίας, οὐδεμία 
μοι ἐκκλησία ἐκοινώνησεν εἰς λόγον 
δόσεως καὶ λήψεως, εἰ μὴ ὑμεῖς 
μόνοι. | Alio sensu Hieronymus 
c. Jovinianum, ii $ rz, [ὃ r5, 
tom. ài p. 350 ed. Vallars.] 
scribit, «In foribus Evangeli, 
* Ànna inducitur ; et 


οἷν dala ^an 


ante eum "Tertullianus de Je- 
juniis, $ 8, [p. 548 ed. Rigalt.] 
“Τὴ limine Evangeli Anna, 
ἄς. Fores enim ac limen Evan- 
geli dicuntur tempora praece- 
dentia mox secuturum Evange- 
lium, quod, teste Hieronymo in 
Jovinianum i $ 14, [ὃ 26, p. 
277 ed. Vallars.] ante crucem 
Christi non erat. COTEL. Cum 
Junio faciunt Guil Burton, 
Heinsius, Exercit. Sacr. lib. vi 
ad liom. i1 16, et Millius, qui 
antestatur lrenaeum, iv 66, 
scil IV xxiv r ed. Massuet. 
* Legite diligentius id quod ab 
* Apostolis est Evangelium no- 
* bis datum. — Nullus autem 
dubito quin Clemens respiceret 
prima praedieationis Evange- 
licae tempora, quod cum Cote- 
lerio viderunt Fell. Wotton. 
Frey. Hefel. Hilgenfeld. et Dres- 
selius; quo sensu Scriptores 
Ecclesiastici hane phrasin fre- 
quentant. (Cf. Lessium, Ueber 
Jeligion,1 516.  Ruchatus in- 
terpretatur, a commencement 
(de sa prédication) de ÜEvan- 
gile. Grassius, aw comanence- 
ment de Ü Epitre qul vous ad- 
dresse ? Wakius, αὐ his first 
preaching the. Gospel among 
you. 











AD CORINTHIOS, xlvii. l7: 


Evangeli scripsit? Certe divinitus inspiratus, de 
seipso, de Cepha, et Apollo, per Epistolam vos 


monuit, quia etiam tum inter vos factiones et 


partium studia fuerant. 


Verum factio illa minus 


vobis peccatum intulit; in Apostolos enim prae- 
claro testimonio celebres, et virum ab ills pro- 


batum animis propendebatis. 


I: πνευματικῶς Monitu et 
duetu Spiritus Sancti. 

2. kai Κηφᾶ)] Hine constat 
Cepham, a S. Paulo memora- 
tum, (x Cor. i 12, iii 22,] non 
fuisse alium a S. Petro ; inquit 
enim Clemens ᾿Αποστόλοις yàp 
προσεκλίθητε : neque locum esse 
explieationi Theodoreti, Chry- 
sostomi, et Theophylacti, qui 
volunt S. Paulum usum fuisse 
prosopopoeia ad Corinthios, ea- 
que ad seipsum, Petrum, et 
Apollo transtulisse quae de 
ahis dicenda essent, ut celaret 
veram causam et 1psos authores 
Sehismatis quod apud eos or- 
tum fuit. Quibus accedit Til- 
lemontius, vid. Not. 36 de S. 
Petro. Contendit etiam S. Pe- 
trum non Evangelium Corin- 
thiis praedicasse ; et eos, siqui 
Petri se fuisse dixerunt, eum 
alibi audiisse. Nos Clementem, 
qui et ipse tum Petrum tum 
Paulum Romae audiit, hac in 
re, potius quam istorum incertas 
conjecturas, sequimur. WOTT. 
Quod alius Cephas a Petro ag- 
nosci non debeat, nos docent 
Hieronymus, [ad Galat. ii 11, 
12, Opp. tom. vii, p. 409 ed. 
Vallars.| Claudius Taurinensis, 
et Anselmus ad Gal. ii, ubi 
contrariam —refellunt senten- 
tiam ; de qua consule etiam 
Eusebium, H. E. i12. COTEL. 


VOL. I. 


Nunc vero qui sint, 


Eusebius, in loco a Cotelerio 
indicato, recitat testimonium 
Clementis Alex. Hypotyp. v. 
Conf. Chrysostom. Homil in 
Gal. ii. 11, Opp. tom. iii p. 362 
ed. Bened. Plura de hae quae- 
stione dabit Vallarsii annota- 
tio. Cum Wottono et Cotelerio 
stant Coustantius, et Guilrel- 
mus Burton, qui Salmasii auc- 
toritate nititur. τε post Κηφᾶ 
primus restituit Wottonus, quem 
secuti sunt, Galland. Schoenem. 
Hefel. Reithmayr. et Dresselius. 

4. ἡ πρόσκλισις ἐκείνη] Cod. 
M$Stus ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙ͂Σ.  Rus- 
selius, Gallandius, et Schoene- 
mannus post Wottonum legunt 
ἡ πρόσκλισις ἡ ἐκείνη ; at Cod. 
M$tus lectionem a Junio evul- 
gatam exhibet. Vox πρόσκλισις 
legitur supra, p. 96, l. 6. 

ib. ἧττον ἁμαρτίαν] Legendum 
ἥττονα ἁμαρτίαν. Sic apud $. 
Joan. xix II, ὁ παραδιδούς με 
σοὶ μείζονα ἁμαρτίαν ἔχει. Omi- 
sit, ut fit, librarius ultimam 
prioris vocis literam, quod ab 
eadem litera vox posterior or- 
diretur. DAVIS. —. Hane con- 
jecturam Davisii in contextum 
admiserunt Hefelius et Dresse- 
lius. 

8. τὸ σεμνὸν τῆς περιβοήτου) 
Conf. supra, p. 8 1. 1, τὸ σεμνὸν 
καὶ περιβόητον καὶ πᾶσιν ἀνθρώ- 
ποις ἀξιαγάπητον ὄνομα ὑμῶν. 


A. 8, 


Π------ὄ  »»ὸΜ---.ὕ.ὕ.ὸ 


I Cor. 1 To 
et sq. 


Ut ad fra- 
terni amo- 
ris stu- 


178 S. CLEMENTIS 


, /, , ΄ , /, Ν / , / bl 
ἐμείωσαν. Αἰσχρά, ἀγαπητοί, καὶ λίαν αἰσχρά, καὶ 
Sur ^ » πος Ὁ ^ 53 , ^N 
ἀνάξια τῆς ἐν Χριστῷ ἀγωγῆς, ἀκούεσθαι, τὴν Be- 
" bi 5 7 , 5 , * ^ 
βαιοτάτην, καὶ ἀρχαίαν  KopiwOtev ἐκκλησίαν, δι €v 
^ , , /, Ν ^ , 
ἢ δύο πρόσωπα στασιάζειν πρὸς τοὺς πρεσβυτέρους. 
* - € E] N 5 / 3 e ^ , / A » ^ 
Kai αὕτη ἡ ἀκοὴ ov μόνον εἰς ἡμᾶς ἐχώρησεν, ἀλλα 
N ^ n /, e ^ [24 
καὶ εἰς τοὺς ἑτεροκλινεῖς ὑπάρχοντας ἀφ᾽ ἡμῶν" ὥστε 
^ , /, ^ , ^ 
καὶ βλασφημίας ἐπιφέρεσθαι τῷ ὀνόματι Kvptov διὰ 


i « , 5 , € ^ A] , 5 
τὴν ὑμετέραν ἀφροσύνην, ἑαυτοῖς δὲ κίνδυνον ἐπεξερ- 


γαάζεσθαι. 


, 5 ^ 
ΜΗ΄. 'E£apouev οὖν τοῦτο ἐν τάχει, καὶ mpoc- 


΄ ^ / s / E ; 
σπέσωμεν 7 Δεσπότῃ: και κλαύσωμεν ἐκετευοντες 


2. ἀγωγῆς,] ἀγωγή vivendi 
ratio, sicut infra $ 48, et apud 
D. Paulum ad Tim. II iii ro, 
ubi Theophylactus hane vocem 
per βίον kal πολιτείαν exponit. 
Conf. II Maceab. iv τό. Sie 
Clemens Alex. Paedag.i 7, p. 
129 ed. Potter. ἀγωγή re ὀρθή, 
ἀνάγουσα εἰς οὐρανόν. et 1 1i2, 
p. 3093, ἡ δὲ ἀρίστη ἀγωγή, εὐ- 
ταξία ἐστὶ k. τ. &. Plura dabit 
Krebsius, Observ. in Nov. Test. 
e Flav. Josepho, p. 365. 

ib. ἀκούεσθαι, ] Junius, Boisius, 
Fellus, et Colomesius legendum 
putant ἀκούεται. WOTT. δεῖ 
subaudiri, uti in praeceptis pas- 
sim ante infinitivum, docet He- 
felius, post. Clerieum ad Bar- 
nabae Epistolam, ὃ 1. “ Sicut 
* ergo locutus est, honestius et 
* altius accedere [scil. debemus] 
* ad aram illius. 

3. ἀρχαίαν] Ecclesia Corin- 
thiorum dicitur ἀρχαία, non ab- 
solute, quum enim Clemens 
scripserit hane Epistolam, Ec- 
clesia Christi nondum quadra- 
ginta annorum fuit, sed re- 
spectu habito ad alias, immo ad 


ipsam Ecclesiam Romanam ; 
vel dicitur ἀρχαία, eo quod paene 
in ipsis Evangeli primordiis 
fuerit fundata; unde 5S. lre- 
naeus de Ecclesia Romana di- 


cit: *maximae et antiquissi- 
'mae' (proculdubio  apxatorá- 
της)... . “ἃ gloriosissimis duo- 


* bus Apostolis Petro et Paulo 
* fundatae et constitutae Eccle- 
5isiae."  [LEL. an), p.t 75. 68: 
Massuet.| Quod si inde Ec- 
clesiae Romanae aliquid honoris 
accedit, quod est ἀρχαιοτάτη, 
eam praecedit Corinthiorum 
Ecclesia ab nsdem gloriosissi- 
mis duobus Apostolis, Petro 
scil. et Paulo, fundata et con- 
stituta. WOTT. — Nequaquam 
solide ex hoe epitheto inferunt 
V. D. tempore demum Domi- 
tiani aut Trajani scriptam fuisse 
hane Epistolam, quum tempore 
Neronis antiqua nequiverit ap- 
pellari Ecclesia. Ut enim ta- 
ceam, quod recte observavit Co- 
lomesius, antiquam vocari sen- 
su comparativo, respectu alia- 
rum recentiorum Ecclesiarum, 
haud negligenda est egregia 


IO 











AD CORIN'THIOS, xlvin. 179 


qui vos pervertermt, et inclyti amoris vestri fra- 
terni decus imminuermt, vobiscum  perpendite. 
Turpia, dilecti, turpia valde, et Christiana con- 
versatione indigna, audiri primordialem et in fide 
firmissimam Corinthiorum Eeclesiam, unius aut 
duorum causa, contra Presbyteros seditionem mo- 
vere. Et hie quidem rumor non tantum ad nos, 
sed ad eos etiam qui a nobis animo sunt alieniore, 
manavit; ita ut propter vestram amentiam, blas- 
phemiae nomini Domini inferantur, et vobis ipsis 





periculum creetur. 


XLVIIIL. Auferamus igitur hoc quam celerrime, 
pedibus Domini advolvamur, et flentes suppliciter 


observatio cl. Dodwelli, Eccle- 
siam hane vocari ἀρχαίαν, 1. e. 
primordialem potius, quam an- 
tiquam : quippe quae in prima 
Evangeli ἀρχῇ fuerit ad fidem 
Domini conversa : eodem modo 
quo Mnasonem legimus super- 
stitibus adhue Apostolis voca- 
tum ἀρχαῖον μαθητήν, Act. xxi 
16. Nempe honoratiores fuere 
illae Ecclesiae quae conditae 
ante alias, inprimis quae in ipsa 
ἀρχῇ τοῦ EvayyeA(ov fidem rece- 
pere. Conversionem autem Co- 
rinthiorum jam legimus conti- 
gisse Act. xviii. Vid. haec plu- 
ribus prosequentem virum eru- 


ditum in Dissert. 2 ad Opp. 
Posthum. Pearsoni p. 222. 


FREY. Conf πάλαι, de brevi 
tempore dictum infra, in Mart. 
Ignat. ὃ 3. 

4. πρόσωπα] Apud Theologos, 
Sanctos Patres, et rerum Litur- 
gicarum Scriptores, τὸ πρόσωπον 
significat subsistentiam unam, 
distinetam, individuam atque 
intelligentem ; quam etiam et 
ὑπόστασιν appellant. ^ Nescio 


vero, an τὸ πρόσωπον pro ho- 
mine usurpatur alibi, nisi in hac 
ipsa Epistola $ τ, [p. 2, 14] et 
inl Epist. S. Pauli ad Cor. 
[i r1,] ἐκ πολλῶν προσώπων εὐ- 
χαριστία, quem secutus est Cle- 
mens ; et 5. Ignatii ad Magne- 
5105 [ὃ 6] ᾿Ἐπεὶ οὖν ἐν τοῖς προ- 
γεγραμμένοις προσώποις τὸ πᾶν 
πλῆθος ἐθεώρησα ἐν πίστει καὶ 
ἀγάπῃ.  Parallelum his locum 
apud Sacros vel Ethnieos Scrip- 
tores me comperisse haud me- 
min. WOTTON. Vide no- 
tata supra, p. 6 l. 4. Exempla 
hujus significationis congessit 
Wetstenius in notis ad II Cor. 
is. 

6. ἑτεροκλινεῖς] Proculdubio 
S. Pater vult Ethnicos ; respicit 
autem illud S. Pauli, Rom. 1i 
24, τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι 
ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσιν. 
WOTT. 

8. ἑαυτοῖς δὲ κίνδυνον] Junius 
et Fellus mallent ἑαυτοῖς re κίν- 
De Persecutionibus in- 
Hilgen- 


Ovvov. 
telligunt Lipsius et 
feldius. 


Α 22 


Rom. ii 24 
1 Tim.vi 1. 


dium cito 
redeant. 


180 S. CLEMENTIS 


LEA [74 e , , m e d ^ 
GUTOV, ὅπως ἵλεως γενόμενος ἐπικαταλλαγῃ Tv, καὶ 
C) SN ^ ^ ^ , € ^ € N » ^ 
ἐπὶ τὴν σεμνὴν τῆς φιλαδελφίας ἡμῶν ἁγνὴν ἀγωγὴν 
, e ^ , SY , 5 
ἀποκαταστήσῃ ἡμᾶς.  YlvAo yap δικαιοσύνης aveo- 
γυῖα εἰς ζωὴν αὕτη, καθὼς γέγραπται, *'Avol£aré 

, *, N 5 ^ » 
* uo, πύλας δικαιοσύνης, εἰσελθὼν ἐν αὐταῖς ἐξομο- 


* λογήσομαι τῷ Κυρίῳ. Αὕτη ἡ πύλη τοῦ Kvpiov: 


^ 55 


, , » , ^ 3 
* δίκαιοι εἰσελεύσονται ἐν αὐτῆ. ΤἸ]ολλῶν οὖν πυ- 
Du , ^ € 5 à /, e 5 ^ € ᾽ 
Qv ἀνεῳγυιῶν, ἡ ἐν δικαιοσύνῃ αὕτη ἐστὶν ἡ ἐν 
^ , e , /, [4 , 
Χριστῷ, ἐν ἢ μακάριοι πᾶντες οἱ εἰσελθόντες, καὶ 
/ Χ , 5 ^ , € , ^ 
karevÜvvovres τὴν πορείαν αὐτῶν ἐν ὁσιότητι καὶ 
, » ΄ ΄, 5 ^ 5 
δικαιοσύνῃ, ἀταράχως Tavra. ἐπιτελοῦντες. ᾿Ητω τις 


, » Ν ^ , ^ » s » 
πιστὸς, ἤτω δυνατὸς γνῶσιν ἐξειπεῖν, ἤτω gcodos ἐν 


2. ἡμῶν ἁγνὴν] Pronominis 
genitivum e Cod. MSto primus 
exhibuit Wottonus. Idem, cum 
Cotel. Colom. Hefel. et Dres- 
selio, καί inserendum esse exis- 
timat inter ἡμῶν et ἁγνήν, quia 
scilice& apud Clementem Alex- 
andrinum qui hunc locum lau- 
dat Strom. iv 17 p. 613 ed. 
Potter. legimus Ἢ σεμνὴ οὖν τῆς 
φιλανθρωπίας καὶ ἁγνὴ ἀγωγὴ τὸ 
κοινωφελὲς ζητεῖ. 

4. ᾿Ανοίξατέ μοι πύλας] Ci- 
tantur haec a Clemente Alex- 
andrino: ᾿Ανοίξατε οὖν, φησὶν ἡ 

^ ^ , E e 3 
γραφή, πύλας δικαιοσύνης" ἵνα ἐν 
αὐταῖς εἰσελθὼν ἐξομολογήσομαι 
(ic. ἐξομολογήσωμαι) τῷ Κυρίῳ" 
ἀλλ᾽ αἱ μὲν εἰς δικαιοσύνην óOoí, 
πολυτρόπως σώζοντος τοῦ Θεοῦ, 
» Ἂν ΤᾺ , ^ ^ 
ἀγαθὸς γάρ, πολλαί τε kat ποικίλαι 
καὶ φέρουσαι εἰς τὴν κυρίαν ὁδόν τε 

M A 025 ^ X ΄ 
καὶ πύλην ἐὰν δὲ τὴν βασιλικήν τε 
καὶ αὐθεντικὴν εἴσοδον ζητῆς, ἀκού- 
σῃ. Αὕτη ἡ πύλη τοῦ Κυρίου" δί- 

τὰ , 3, , ^ 
καιοι εἰσελεύσονται ev αὐτῆ: Πολ- 
λῶν τοίνυν ἀνεῳγμένων πυλῶν ἐν 
EN ^ [4 E » x ^ s » 
δικαιοσύνῃ, αὕτη ἦν ἐν Χριστῷ ἐν 
7 μακάριοι πάντες οἱ εἰσελθόντες, 


καὶ κατευθύνοντες τὴν πορείαν ab- 
τῶν ἐν ὁσιότητι γνωστικῆ. Qui 
subnectit, αὐτίκα ὁ Κλήμης ἐν τῇ 
πρὸς ἐπιστολῇ κατὰ 
λέξιν φησί, τὰς διαφορὰς ἐκτιθέ- 
μένος τῶν κατὰ τὴν ᾿Εκκλησίαν δο- 
Ubi, si ego recte con- 
jicio, αὐτίκα praecedentibus im- 
mediate subnexum innuit Cle- 
mentis esse tam ea quae prae- 
cedunt, quam ea quae sequun- 
tur. "Hro ris πιστός, ἤτω δυνατός 


Κορινθίους 


κίμων. 


τις γνῶσιν ἐξειπεῖν ἤτω σοφὸς ἐν 
διακρίσει λόγων᾽ ἤτω γοργὸς ἐν ἔρ- 
yos. Ptrom. [17 pp. 338, 339 
ed. Potter.] . .. Eadem haben- 
tur, at paullo aliter, lib. vi, [ vid. 
not. supra, p. 172, l. 11] adeo ut 
Clemens Alexandrinus non mi- 
nus a seipso quam a Clemente 
Romano dissideat. Unde liceat 
Anonymo [Bernardo] discere 
Clementem Alex. non fidehter 
adeo citare ex aliis ut eorum 
verba semper αὐτολεξεί exhibeat. 
WOTT. 

5. ἐξομολογήσομαι] Ita Edd. 
omnes, si Wotton. et Russel. 
excipias. Recte, ut mihi qui- 


5 


IO 





ΝΜ ΘἨΡΡΗΘ ΤΉ ΘὀΘὀΘ -  Ή-----“-““΄᾿ἉΛ ΛΌΛΌ ΦΌΝΩΝ 


AD CORINTHIOS, xlviii. 181 


imploremus eum, ut propitius factus nobis recon- 
ciliari velit, nosque in decoram et castam fraterni 
amoris conversationem nostram restituat. | Haee 

enim porta justitiae est ad vitam aperta, sicut 
scriptum est, Aperite qwhi portas justitiae, in- Ps. exviii 
gressus in eas confitebor Domino: haec porta ^ — 
Domani, justi intrabunt in. eam. Quum igitur 
multae portae apertae sint, quae in justitia est, Matt vii 
eadem et in Christo est, in quam beati sunt omnes '* '* 
qui intrarunt, et iter suum in sanctitate et jus- 

titia direxerunt, sine. perturbatione omnia et in 

pace peragentes. Sit aliquis fidelis, sit potens 

in explicanda cognitione, sit sapiens in sermonum 








dem videtur, ita enim apud 
LXX, et vocales O et 9 saepius 
in Codice nostro permutantur 
quam ut nos oporteat iva inse- 
rere ante εἰσελθών, quod mallet 
Wott. quia librarius EZOMO- 
AOPTHZOMAI exhibet. Vir ipse 
doctissimus nequaquam existi- 
mavit pro προσκλίσεις editionum 
ΠΡΟΣΚΛΉΣΕΙΣ MSti exhiben- 
dum esse supra, $ 47, quia sic 
exaravit librarius noster. 

J. Πολλῶν οὖν πυλῶν] Citan- 
tur haec a Clemente Alex. 
Strom. vi, (8, p. 772 ed. Pot- 
ter.| tamquam ex 5S. Barnaba, 
lapsu memoriae, vel levi in- 
curia, aut errore ; supra enim, 
Strom. i, [7, p. 338 ed. Pot- 
ter.] Clementi, ut mihi videtur, 
ea tribuit. Sin aliter se res 
habeat, et alienis, sive Clemen- 
tis, sive Barnabae, tamquam 
suis utatur, i Strom. inde discat 
Anonymus [Bernardus] male 
ab eo concludi, quia aliquibus, 
tacito Clementis nomine, tam- 
quam suis utitur Alexandrinus, 
quae in hae Epistola inveniun- 


tur, ideo hanc interpolatam fu- 
isse ex Clem. Alex. Legimus 
autem Strom. vi, [8] ᾿Ανοίξατέ 
μοι πύλας δικαιοσύνης, φησίν" ἐν 
αὐταῖς εἰσελθὼν ἐξομολογήσομαι τῷ 
Κυρίῳ’ αὕτη ἡ πύλη τοῦ Κυρίου" 
δίκαιοι εἰσελεύσονται ἐν αὐτῇ" ἐξ- 
ηγούμενος δὲ τὸ ῥητὸν τοῦ Προφή- 
του Βαρνάβας ἐπιφέρει: Πολλῶν 
πυλῶν ἀνεῳγυιῶν, k. τ. A. Cf. quae 
habentur Strom. i, de quibus 
vide notam praecedentem. [p. 
174 1. 2} WOTT.. Vid. Routb. 
Annot. in Hegesippi Fragm. 
Reliq. Sacr. i 234-237. 

8. ἡ ἐν Χριστῷ] Cf. Hermae 
Pastorem III, Simil ix r2, 
* Porta vero Filius Dei est, qui 
* solus est accessus ad Deum ;' 
et Ignatii Ep. ad Philad. $ 9, 
αὐτὸς ὧν θύρα τοῦ Πατρὸς k. 
Tes 

11. ἀταράχως] Rectius opinor 
kai δικαιοσύνῃ καὶ ἀταράχως πάντα 
ἐπιτελοῦντες. BOISIUS. 

12. γνῶσιν ἐξειπεῖν,] Grassius, 
qu ἐϊ αὐξ le don d'instruire les 
«utres. RWuchatus, qu'il ait une 
grande capacité à expliquer la 


Charitatis 
encomium. 


182 


S. CLEMENTIS 


, , » « ^ » , Ἁ 
διακρίσει λόγων, ἤτω ἁγνὸς ἐν ἔργοις" τοσούτῳ γὰρ 


μᾶλλον ταπεινοφρονεῖν ὀφείλει, ὅσῳ δοκεῖ μᾶλλον 


͵7 s ^ ^ SN N ^ ^ ^ 
μείζων εἶναι, kai ζητεῖν TO κοινωφελὲς πᾶσιν, καὶ μὴ 


Ν ^ 
TO ἑαυτοῦ. 


ΜΘ΄. Ὁ ἔχων ἀγάπην ἐν Χριστῷ, τηρησάτω τὰ 


τοῦ Χριστοῦ παραγγέλματα. 


Τὸν δεσμὸν τῆς ἀγά- 


^ ^ »»Ἅ , , ^N 
πης τοῦ Θεοῦ τίς δύναται ἐξηγήσασθαι ; τὸ ueya- 


z ^ ^ ^ 7 » ^ € » ^ 
λεῖον τῆς καλλονῆς αὐτοῦ τίς ἀρκεῖ, ὡς ἐδει, εἰπεῖν ; 


Ν “ , ^ , , e , /, » , , » 
τὸ ὕψος, εἰς 0 ἀνάγει ἡ aya, ἀνεκδιήηγητον ἐστιν. 


science. Herzogius, sei er 
müchtig in Auslegung. 

ib. ἐν διακρίσει] Libb. impr. 
omnes habent ἐν δικαίᾳ κρίσει: 
non adeo recte. Codex enim 
MStus exhibet AIAKPIZIN. 
Lego autem cum Clemente 
Alex. διακρίσει ; ita enim ab eo 
exhibetur in utroque loco, viz. 
Strom. 1 prius citato, et Strom. 
vi. Forte scripsit Clemens Ro- 
manus Oukptceow ; errore autem 
facili librarius, lapsis literis e c, 
posuit διάκρισιν. WOTT. — Mil- 
lius quoque et Davisius ἐν δια- 
κρίσει e Clemente Alexandrino 
reponebant, cui lectioni favet 
usus verbi διακρίνειν in I Cor. 
xlv, 29, Προφῆται δὲ δύο ἢ τρεῖς 
λαλείτωσαν, καὶ οἱ ἄλλοι διακρινέ- 
τωσαν. Cf. διακρίσεις διαλογισμῶν, 
Rom. xiv 1, διακρίσεις πνευμά- 
rov, I Cor. xii το. Ego qui- 
dem, quum Codicem acrius in- 
Splcerem, AIAK . IAKPIZIN 
cernere visus sum, verisimilh- 
mummque duxi duas priores syl- 
labas repetitas fuisse, per eam- 
dem festinationem et incuriam 
quibus debemus accusativum 
pro dativo quem sensus plane 
postulat. Librario indocto γνῶ- 
σιν proxime praecedens fraudi 
forsitan fuit. Sed pergamena 


in hac parte MSti tam trita, 
tam commaculata est, u£ nemo 
sanorum pro certo hoc vel illud 
statuere audeat. 

T. λόγων] Διάκρισις λόγων idem 
est atque διάκρισις πνευμάτων, 
I Cor. xii 10 ; pertinet autem 
ad orationes in Christianorum 
concionibus habitas dijudican- 
das, οὐ cum Christiana veritate 
recte intellecta  comparandas. 
LIPSIUS. 

ib. ἤτω ἁγνὸς ἐν... .] Conjici- 
ebat Cotelerius [post Junium] 
ex altero Clemente reponendum 
esse ἤτω γοργὸς ἐν ἔργοις. Bed 
nihil nos cogit ut MS. emende- 
mus ex Alexandrino ; qui, alio- 
rum scripta excerpens, addit, 
detrahit, invertit, ut viris eru- 
ditis compertum. GALLAND. 
Clemens Alex. Strom. i 7, p. 
339 ed. Potter. habet ἤτω σοφὸς 
ἐν διακρίσει λόγων" ἤτω γοργὸς ev 
ἔργοις. at v18, p. 773; ἤτω σοφὸς 
ἐν διακρίσει λόγων, ἤτω γοργὸς ἐν 
ἔργοις, ἤτω ἁγνός. quam lectio- 
nem, ut pleniorem, sie verio- 
rem existimant  Potterus, et 
Grabius in Spicilegio, i p. 263. 

ib. τοσούτῳ yàp μᾶλλον] lta 
eum Cod. MSto Wott. Russel. 
Galland. Hornem. Hefel. Reith- 
mayr. Dresselius, necnon Clem. 





| AD CORINTHIOS, xlix. 188 


dijudieatione, sit castus 1n operibus; quanto Matt. xxiii 

. . 37 TI: 
major esse videtur, tanto humilior esse debet, et :cCor.x 32. 
quod omnibus utilitatem afferat, non suum quae- 











rere. 


XLIX. Qui charitatem in Christo habet, servet 


Christi mandata. 


Vineulum charitatis Dei quis co. ii r4. 


potest enarrare ? quis praestantiae ejus magnifi- 
centiam prout par est enarrare valet? Altitudo 


ad quam evehit charitas inenarrabilis est. 


Alex. Caeteris Edd. deest ydp, 
nec quidem incommode. 

ib. τοσούτῳ yàp κ. τ. A.] Cita- 
tur in Àntonii Melissa, Parte 2, 
Serm. 73, Κλήμεντος"... 
τις μᾶλλον ὀφείλει ταπεινοφρονεῖν, 


. τοσοῦτόν 


ὅσον δοκεῖ μᾶλλον εἶναι: καλὸν γὰρ 
ἀεὶ τῷ κρείττονι τὸ χεῖρον ἀκολου- 
θεῖν, διὰ βελτιώσεως ἐλπίδα. [Sie 
legitur in Cod. Barocc. exliii, 
fol. 160.] | Et in Maximo, Lo- 
corum Communium Sermone 
49, Κλήμεντος" τοσοῦτόν τις μᾶλ- 
Aov ὀφείλει ταπεινοφρονεῖν, ὅσον 
δοκεῖ μᾶλλον εἶναι. Vides et ab- 
esse utrobique vocem μείζων, et 
sententiam καλὸν γὰρ κ. τ. À. 
sejungi debere a priori. Quod 
postremum firmat veteris codi- 
cis auctoritas ; neenon. Dama- 
sceni Eclogae MStae in Diblio- 
theca Claromontana, cap. Περὶ 
συναγωγῆς χρηστῶν ἀνδρῶν. quae 
Philoni adscribunt illud καλὸν 
yàp ἀεὶ κ. τ. 4. COTEL. . Gra- 
bius quoque, in Spicil. tom. i 
p. 270, censet Epistolae Cle- 
mentinae additam hie vocem 
μείζων. Sed nihil detrahendum 
suadet Clemens Alex. qui hane 
S. Patris sententiam integram 
recitat. Strom. vi 8, p. 773. 
GALLAND. 

3. καὶ ζητεῖν] Videtur S. Pa- 
ter digitum intendisse in illud 


Cha- 


I Cor. x 33, μὴ ζητῶν τὸ ἐμαυτοῦ 
συμφέρον, ἀλλὰ τὸ τῶν πολλῶν, 
ἵνα σωθῶσι. GALLAND. 

6. Τὸν δεσμὸν] Citantur haee 
a DB. Hieronymo, qui in Com- 
mentariis in Ep. ad Eph. [iv r.] 
Obsecro itaque vos ego vinctus vn 
JDomàno, ta. adnotavit : * Potest 
* et in Christi vinculis et in car- 
* cere pro martyrio constitutus 
* haee scribere ; melius autem 
est, 51 vinctum in Christi cha- 
ritate dicamus. Cujus rei et 
* Clemens ad Corinthios testis 
* est, scribens Vénculwnm. chari- 
* tatis Dei quis poterit. enar- 
* rare ?? [Opp. tom. vii p. 606 
ed. Vallars.] WOTT. 

8. ἀρκεῖ, ὡς ede, | Millius et 
Wottonus mirantur quomodo 
istas tres voces eruerit Junius, 
quippe quae plane fugerant e 
MSto. Mihi autem, summa 
qua potul cura Codicem inspi- 
cienti, visum est harum vocum 
reliquias tenuissimas quidem 
adhuc exstare. 

9. τὸ ὕψος, κ. τ. λ.]} Haben- 
tur haec a Clemente Alex. us- 
que ad εἰ μὴ obs ἂν καταξιώσῃ ὁ 
Θεός, at multo compendiosius. 
Αὕτη ἐστὶν ἡ ἀγάπη, τὸ ἀγαπᾶν τὸν 


€ 


[1 


Θεὸν kai τὸν πλησίον" αὕτη eis τὸ 
» , LÀ » , » , 
ἀνεκδιήγητον ὕψος ἀνάγει. ᾿Αγάπη 
^ ^ *, 
καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν" ἀγάπη 


petenda sit , E 


184 S. CLEMENTIS 


, /, o d ^ ^ ^ 5 /, , ^ 
Aya κολλᾷ ἡμᾶς τῷ Oeo, ἀγάπη καλύπτει πλη- 
€ ^ , ΄, , , 
os ἁμαρτιῶν, ἀγάπη πάντα ἀνέχεται, πάντα μακρο- 
^ ^ /, , ΄ LENS € ^ 
θυμεῖ: οὐδὲν βάναυσον ἐν ἀγάπῃ. οὐδὲν ὑπερηφανον᾽ 
» »y 5 / 3 ΄’ 3 ἽἍ 
ἀγάπη σχίσμα οὐκ ἔχει, ἀγάπη οὐ στασιάζει, ἀγάπη 
, 9 « / 5 ^ 5 " 3 , 
πάντα ποιεῖ ἐν ὁμονοίᾳ" ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐτελειώθησαν 
, [4 5 NM ^ ^. , » , ἠδὲ 
πάντες οἱ ἐκλεκτοὶ τοῦ Θεοῦ: δίχα ἀγάπης οὐδεν 
)d ἦν € 0 Θεῷ. Ἔν ἀγα οσελάβετο 
εὐάρεστὸν ἐστιν τῷ Θεῷ. ν ἀγάπῃ προσ 
« ^ e , Ν N » , ^ y x 
ἡμᾶς ὁ Δεσπότης" διὰ τὴν ἀγάπην ἣν ἐσχεν pos 
€ ^ ^ - ^ ΕΣ € ^ δ ^ , ^ 
ἡμᾶς, τὸ αἷμα αὐτοῦ ἔδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν Ἰησοῦς 
N , € ^ 5 , ^ Ν N 
Χριστὸς ὁ Kvpios. ἡμῶν, ἐν θελήματι Θεοῦ, καὶ τὴν 
, € ^ ^ ^ e ^ ^ N N e i 
σάρκα ὑπερ τῆς σαρκὸς ἡμῶν, καὶ τὴν ψυχὴν ὑπερ 
τῶν ψυχῶν ἡμῶν. 
, [4 ^ , ! ^ / ^N , 
: GT€, ἃ πῶς 
N. ὋὉράτε, ἀγαπήτοι. έγα καὶ θαυμαστον 
, ^ ^ , ^ P4 
aam, καὶ τῆς τελειότητος αὐτῆς οὐκ ἐστιν 
, 
ἐξήγησις. 
^ to LE e , L4 5 /, 
ἂν καταξιώσῃ |o Θεὸς ; Εὐχώμε]θα οὖν koi αἰτώ- 


ἐστιν ἢ 


"n e V , , ^ € θη , ^ ^ 
(s ἱκανὸς ἐν αὐτῇ εὑρ[εθηναι), εἰ μὴ ovs 
μεθα am|ó τοῦ ἐλέ]ους αὐτοῦ, ἵνα ἐν ἀγάπῃ [ζῶμεν], 


, ^ 
πάντα ἀνέχεται, πάντα μακροθυμεῖ" 
», P» ^ € ^ ^ ^ , 
ἀγάπη κολλᾷ ἡμᾶς τῷ Θεῷ, πάντα 

^ ^ » 
ποιεῖ ἐν ὁμονοίᾳ: ἐν τῇ ἀγάπῃ ére- 
λειώθησαν πάντες οἱ ἐκλεκτοὶ τοῦ 
Θεοῦ. 


mayr. et Dresselius. Caeteri 
editores non agnoscunt. 

ib. ἐτελειώθησαν)] Sic D. Jo- 
hannes, Ep. I iv 18, ὁ δὲ φοβού- 


AL 5 , ὑδὲ LEA , λ , » ^ 5 , 
ιχα ayamys ovOev evape- μενος ov τετελειῶώται €v Τῇ αγαπῇ. 


στον TQ Θεῷ᾽ τῆς τελειότητος av- 
τῆς οὐκ ἔστιν ἐξήγησις, φησί" τίς 
ἱκανὸς ἐν αὐτῇ εὑρεθῆναι, εἰ μὴ 
obs ἂν αὐτὸς καταξιώσῃ ὁ Θεός ; 
[Strom. iv p. 613 ed. Potter.] 
WOTT. 

I. ἀγάπη καλύπτει] Sic sine 
articulo in hac etiam clausula ; 
quamquam Coustantius, Wot- 
tonus, et Gallandius, Millii no- 
mine, ut videtur, capti, inserunt 
ἡ ante ἀγάπη. 

5. ἐν τῇ ἀγάπῃ] Hunc articu- 
lum a Wottono e Codice repo- 
situm habent Colom. Russel. 
Galland. Hornem. Hefel. Reith- 


9. Ἰησοῦς Χριστὸς] Edd. ante 
Wottonum, necnon Horneman- 
nus, ὁ Χριστός. Sed MS$. ex- 
hibet IZ, quo modo Ἰησοῦς per- 
petuo scribitur in hoc Codice. 

IO. kal τὴν σάρκα, Kk. τ. À.] 
Paene eadem habentur a B. 
Irenaeo forsan respiciente hune 
locum : Τῷ ἰδίῳ οὖν αἵματι Àv- 
τρωσαμένου ἡμᾶς τοῦ Κυρίου, καὶ 
δόντος τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν ἡμε- 
τέρων ψυχῶν, καὶ τὴν σάρκα τὴν 
ἑαυτοῦ ἀντὶ τῶν ἡμετέρων σαρκῶν. 
[V i r, p. 292 ed. Massuet.] 
Ex sententia igitur utriusque 
Patris Jesus Christus Dominus 


ca 


M 


5 


AD CORINTHIOS, l. 185 


ritas nos Deo agglutinat, charitas peccatorum mul- τ Pet. iv 8, 
titudinem tegit, charitas omnia sustinet, omnia cns 
patienter tolerat ; nihil sordidum in charitate, " **: 
nihil superbum ; charitas non. habet schisma, cha- 

ritas seditionem non movet, charitas omnia in 
concordia facit, in charitate ommes Dei electi per- 
fecti sunt facti, sine charitate nihil Deo accep- 
tum est. In charitate nos Dominus sibi assum- 
sit: propter charitatem quam erga nos habuit, 
Dominus noster Jesus Christus voluntate Dei 
sanguinem suum pro nobis dedit, et carnem suam 
pro carne nostra, et animam pro animabus no- 
stris. 

L. Videtis, dilecti, quam magna et admiranda 
sit charitas, et quod perfectionis ejus non est 
enarratio. Quis est idoneus ut in ipsa inveniatur, 
praeter eos quos Deus dignos esse judicaverit ? 
Oremus igitur et precibus petamus ab illius mise- 


Johan. iii 
τὸ; κν 17. 
I Johan. 


iv 9. 





noster dedit τὴν ψυχὴν καὶ σάρκα 
ἑαυτοῦ ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς καὶ 
τῆς σαρκὸς ἡμῶν, quod plane 
everti& impium Socini dogma, 
Jesum Christum non praesti- 
tisse satisfactionem plenam et 
vicariam : nee non Apollinaris 
dogma, eum non habuisse ani- 
mam rationalem, quum locum 
ejus suppleverit ó Aóyos: ut 
enim animas nostras redimeret, 
dedit animam suam, i. e. hu- 
manam ; quum aliter non fuisset 
proprium sacrificium pro anima 
humana. WOTT. — Quanto rec- 
tius hie quam Hornemannus, 
qui in his verbis nihil vidit 
* praeter floseulum oratorium "ἢ 

16. καταξιώσῃ) Ita tacite Ju- 
nius, quem summo consensu et 
optimo quidem jure secuti sunt 
Editores omnes. Codex MStus 


VOL. I. 


exhibet AIIAXIOSH, sensu plane 
absurdo. 

17. ἀπ[ὸ τοῦ ἐλέ]ους αὐτοῦ, 
Codex MStus praebet ΑἸΤΩ- 
MEOAAII OYZ et spatium 
cireiter sex literarum. — Con- 
jecturam Millii, praeeunte Gal- 
landio, admisi, pro lectione 
Juniana αἰτώμεθα [εἶναι ἀξί] ους 
αὐτοῦ, quam exhibent Editores 
caeteri praeter Wott. Hefel. 
Reithmayr. et Dresselium. Wot- 
tonus, Millium conatum esse la- 
cunam supplere nescius, statuit 
syntaxeos rationem postulare 
accusativum aliquem commo- 
dum post αἰτώμεθα ; conjecturam 
tamen Millianae simillimam fa- 
cit, ἀπὸ ἐλέους, quam ipse vix 
Graecam censet, quam Cleri- 
eus quasi de suo promit. Davi- 
sii medelae, αἰτώμεθα ἁγιασμούς, 


pb 


186 | S. CLEMENTIS 


δίχα προσκλίσεως ἀνθρωϊπίνης], ἄμωμοι. 


Αἱ γενεαὶ 


πᾶσαι [ἀπὸ ᾿Αδὰμ] ἕως τῆσδε ἡμέρας παρῆϊλθον: 


[4 / ^ ^ ^ ^ 
ἀλλ᾽ οἱ ἐν ἀγάπῃ τελειωθέντες], κατὰ τὴν τοῦ Θεοῦ 


χάριν, ἔχουϊσιν] χῶρον εὐσεβῶν: οἱ davep|obv]ra 


ἐν τῇ ἐπισκοπῇ τῆς βασιλείας] τοῦ Χριστοῦ. Γέ. 


quae Schoenemanno praeplacet, 
nullus revera est locus ; ne enim 
dicam exempla pluralis nominis 
istius adhue desiderari, in. Co- 
dice etiam hodie cernere poteris 
AIL — Mox pro αὐτοῦ, Junius, 
Fellus, e£ Colomesius, mallent 
αὐτῆς, 1. e. ἀγάπης. 

I. δίχα προσκλίσεως ἀνθρω- 
[πίνης],] Infelieiter Grassius, ef 
sans aucune affection powr les 
choses terrestres. Recte Cheval- 
lierius, without human. partial- 
ity, quem ad modum Ruchatus 
quoque et Herzogius. Vide 
supra, ὃ 47. 

2. [ἀπὸ ᾿Αδὰμ] Hoc supple- 
mentum exhibent Coteler. Cou- 
stant. Frey. Hefel. Reithmayr. 
et Dresselius. Nullam lacunam 
indicant Junius, Galland. Rus- 
sel. Schoenemannus. Spatium 
autem in quo ἀπὸ ᾿Αδάμ aut de- 
nique tale quid desideratur, 
certe exstat; et quamquam ma- 
culae quibus pagina haee tota 
afficitur omnem hariolationem 
vetant, auctoritate Clementis 
Alexandrini nitimur qui hunc 
locum, Αἱ γενεαί ad. τῆς βασιλείας, 
tacito Clementis nostri nomine, 
citat, Strom. iv 7, p. 614 ed. 
Potter. 

3. τὴν τοῦ Θεοῦ xápw,| Ita 
Cod. M$Stus et Clemens Alex. 
Edd. ante Wottonum, necnon 
Hornemannus, habent τὴν τοῦ 
Χριστοῦ χάρι. | Mirari Junii 
negligentiam licet, qui veram 
lectionem margini apposuit. 


4. χῶρον εὐσεβῶν"] Ita a Cod. 
MSto exhibetur ; at Codd. im- 
pressi omnes, necnon Clemens 
Alex. habent χώραν εὐσεβῶν. 
Non est cur lectionem. MSti 
Codicis sollicitemus, quum le- 
gamus xópos apud optimae no- 
tae scriptores, tum poetas, tum 
eos qui soluta oratione scripse- 
runt. Apud Homerum νεκύων 
χῶρος, et in alio loco arépmea 
χῶρον. Et apud Authorem Dia- 
logi Axiochi nomine inscripti 
χῶρον ἀσεβῶν. Locus etiam fuit 
in insula Siciliae inter Syra- 
cusas et Messanam, a piis fra- 
tribus dietus Ἐὐσεβῶν χώρα vel 
χῶρος" Διὰ ταῦτα oi Σικελιῶται 
τὸν χῶρον ἐκεῖνον Εὐσεβῶν χώραν 
ἐκάλεσαν. Conon. Nar. 43. Forte 
legendum est χῶρον in secundo 
loco: certe apud Lycurgum 
loeus hie dicitur Εὐσεβῶν χῶρος. 
De loco illo vid. celeberrimi 
Ric. Bentleii Dissertationem de 
Phalar. p. 185, qui et ipse pro 
singulari sua, qua omnes exci- 
pere solet, humanitate, me mo- 
nuit, non esse discedendum hoc 
in loco a fide MSti Codicis. 
Xópos εὐσεβῶν idem est ae ἱδρυ- 
μένος τόπος $ 44. Esse autem 
hune medium quemdam statum 
felicitatis, quo piae animae mox 
a discessu e corporibus fruun- 
tur, non autem ipsum coelum, 
credidisse videtur Clemens no- 
Ster, ὁ σύγχρονος ac discipulus 
Sanctorum Petri, Paulique, sic- 
ut ex lis quae sequuntur im- 




















AD CORINTHIOS, 1. 


187 


ricordia, ut inculpati, sine propensione aliqua hu- 


mana, in charitate vitam transigamus. 


Gene- 


rationes omnes ab Adamo usque in hodiernum 
diem praeterierunt; qui vero per Dei gratiam m 
charitate sunt consummati, locum piorum obtinent, 


et in visitatione regmi 


mediate, colligi potest; et S. 
Irenaeus adhuc clarius : * Quum 
* enim Dominus in medio um- 
* brae mortis abierit, ubi animae 
* mortuorum erant, post dein- 
* de corporaliter resurrexit, et 
* post resurrectionem assump- 
* tus est ; manifestum est, quia 
* et discipulorum, propter quos 
* et haec operatus est Dominus; 
αἱ ψυχαὶ ἀπέρχονται eis . . . 
τόπον, (invisibilem locum) τὸν 
ὡρισμένον αὐτοῖς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, 
κἀκεῖ μέχρι τῆς ἀναστάσεως φοι- 
τῶσι περιμένουσαι τὴν ἀνάστασιν" 
ἔπειτα ἀπολαβοῦσαι τὰ σώματα καὶ 
ὁλοκλήρως ἀναστᾶσαι, τουτέστι σω- 
ματικῶς, καθὼς καὶ ὁ Κύριος ἀνέστη, 
οὕτως ἐλεύσονται εἰς τὴν ὄψιν τοῦ 
Oco?. lren. V xxxi. [2 p. 331 
ed. Massuet.] Cum his con- 
sentiunt Justinus Martyr, Ter- 
tullianus, et plerique Sanctorum 
Patrum. Alius tamen est hic 
a Purgatorio eo, quod posteri- 
ora saecula induxerunt. Hine 
Ecclesia Romana hane opinio- 
nem quasi haereticam condem- 
nat, quam Clemens ipse videtur 
amplexus fuisse. Quod siquis 
aliter hae de re quam Sancti 
Patres, sentiat, audiat saltem 
Hieronymum, qui alia de re, 
[561], de aurea atque gemmata 
Jerusalem quam sibi restituen- 
dam Judaei putant] de qua non 
aeque constat, ita judicat : 
' Lieet non sequamur, tamen 
“ damnare non possumus ; quia 


^ 
. TOV 


Christi manifestabuntur. Sap. iii 7, 


* multi Ecclesiasticorum viro- 
*rum et Martyres ista dixe- 
* runt. Et unusquisque in suo 
* sensu abundet, et Domini 
* cuncta judicio reserventur.' 
Comment. i Hierem. lib. iv 
cap. 19. [tom. iv 676 ed. Val- 
lars.] WOTT. Minus feliciter 
hunc locum reddunt Wakius et 
Chevall « place among the 
righteous. Melius Grassius, /Aé- 
ritage des Saints.  Ruchat. la 
région, des gens pieux. Herzog. 
den Ort der Frommen. Conf. 
ὃ 44, p. 164 l. το, et Irenaeum 
V v, p. 298, κἀκεῖ μένειν τοὺς 
perareÜévras ἕως συντελείας, προοι- 
μιαζομένους τὴν ἀφθαρσίαν. 

ib. qavep [oiv] ται] Ita Wott. 
Russel. Schoenemann. Hefel. 
Reithmayr. et Dresselius. Cae- 
teri cum Clem. Alex. φανερω- 
θήσοντα. — Forma. contractior, 
quam à LXX frequentatam sae- 
pissime usurpant Scriptores Ec- 
clesiastici, melius eerte cum la- 
cunae spatio congruit. 

5. ἐν τῇ ἐπισκοπῇ) Infeliciter 
hune locum vertunt Wakius et 
Chevallier. in the-Judgment of 
the Kingdom of Christ. Melius 
Guil. Burton cum Intt. Latinis, 
in the visitation of the King- 
dom of Christ. | Herzogius, 
bei der Beschawwung des Reichs 
Christi.  Ruchatus, dans ἰα 
revue du Royawme de Jésus 
Clorist. Grassius, au jowr que 
Jésus Christ. viendra juger le 


Bba 


188 S. CLEMENTIS 


γραπται yap: “ Ἐϊσελ[θε) eis τὰ ταμεῖα μικρὸν ὅσον 
* ὅσον], ἕως οὗ παρέλθῃ ἡ ὀργὴ καὶ θυμός] μου’ 
ζξ S ὔ « , , ^ ^ 3 7 
καὶ μνησθήσομαι ἡμέρας] ἀγαθῆς, καὶ ἀναστήσω 
4 ὑμᾶς [ἐκ] τῶν θηκῶν ὑμῶν. Μακαριοί ἐσμεν, 
ἀγαπητοί, εἰ τὰ [προσ]τάγματα τοῦ Θεοῦ ἐποιοῦμεν 
5 € / , /, , b » “ € 17 à 2229 , 
e[v ὁμονοίᾳ ἀγάπης εἰς τὸ ἐπι ta dpi c 
πῆς τὰς ἁμαρτίας y Ἱμῶν τ γάρ, “ Μακά- 
* pio, ὧν [ἀφέ]θησαν αἱ ἀνομίαι, καὶ ὧν ἐπεκ[αλύ]- 
p 7) μιᾶι, 
ςς e e / s ΄ 9S5 Ν e , b! 
φθησαν αἱ ἁμαρτίαι: μακάριος [ἀνὴρ] οὗ ov μὴ 


ςς ΄ (f € , 5 5 3 ^ , 
λογίσηται Κυριος αμαρτιᾶν, οὐδέ εστιν €V TO στο- 


monde, et. qul. entrera. dans 
son Tégne. émwkomí hoc loco 
idem significat quod παρουσία 
saepius in N. T. e. g. II Thess. 
i τ.  Polyerates, ap. Routh. 
Rel Sac. ii I5. περιμένων τὴν 
ἀπὸ τῶν οὐρανῶν ἐπισκοπήν. Cf. 
Sehleusner. Lex. V. T. et Sui- 
cer. in voce. 

I. rauca] Tta Junius, Fellus, 
Colom. Cotel Frey. Hefelius, 
Reithmayr. et Dresselius, idque 
recte nullus dubito ; Cod. enim 
MStus habet TAMIA, I pro 
diphthongo scriptum, ut saepis- 
sime. Intt. LXX quoque sec. 
Cod. "Vat. ταμεῖα praebent: 
Russel. et Gall. post Wotton. 
et LXX sec. Cod. Alex. usita- 
tiorem scripturam ταμιεῖα. Αὐ 
ταμεῖον apud recentiores passim 
obvium. Vid. Porson. in Eurip. 
Orest. 229. Of. S. Matt. xxiv 
26. 

ib. ὅσον óco|v|,] Ita Junius, 
Cotel. Frey. cum Cod. MSto. 
Wottonus, Russel. Galland. le- 
gunt μικρὸν óco|v], ἕως. Ὅσον 
geminatum habes in Ep. ad 
Hebraeos, x 37, et apud Ari- 
Stoph. Vesp. 213 ed. Brunck. 


3. καὶ μνησθήσομαι ἡμέρας], 


x. τ᾿ A.] Simile nonnihil habes 
in libro Apocrypho iv Esdrae 
il r6. Quem auctorem Grae- 
cos sua lingua habuisse vel illa 
arguunt quae ex v 35 a Clem. 
Alex. Strom. ii [τό, p. 556 
ed. Potter.] Graece referuntur. 
COLOM. Zt resuscitabo mor- 
tuos de locis suis, et de monwu- 
mentis educam illos. Lege etiam 
Esaiae xxvi 19, lxiü 11, et 
Heb. xii 20, hine enim forte 
eonsarceinatus fuit iste locus. 
COTEL.  Cotelerio aegre ad- 
sentitur Coustantius.  Gallan- 
dius vix dubitat quin S.Pater re- 
spexerit ad illud Ezech. xxxvii 
12, 13.  Lueckio, non agno- 
scenti Pseudo-Ezram ut hujus 
citationis fontem, Hilgenfeldius 
adstipulatur. 

4. θηκῶν] Sie cum Cod. MSto 
Wottonus, quem secuti sunt 
Russel. Galland. Scehoeneman. 
Hefel. Reithmayr. et Dresse- 
lius. | Caeteri σηκῶν. 

5. τὰ [προστάγματα] Articu- 
lum ad MSti fidem primus ex- 
hibuit Wottonus. 

6. eis τὸ ἀφεθῆ[ναι}] Animad- 
verte hie, Clementem eamdem 
plane vim Charitati ad remis- 





AD CORINTHIOS, l. 189 


Seriptum enim est, Zngredere 4n cubicula tua Esa. xxvi 
paullulum. quantulumcunque, donec. ira. mea. et ^^ 
furor pertranseat: et vecordabor diei boni et Ezech. 
suscitabo vos e sepulchris vestris. Beati sumus, 1; Ὁ 
dilecti, si praecepta Dei in charitatis concordia ὁ 2" 
impleverimus, ut per charitatem peccata nostra 

nobis remittantur; scriptum enim est, Beati quo- Ps. xxxii 
rwm, remdssae sunt iniquitates, et. quorum. tecta " ^ 











sunt peccata. 


sionem peccatorum seu Justi- 
fieationem consequendam tri- 
buere, quam tribuit Fidei Apo- 
stolus Paulus, cujus tamen men- 
tem ignorare aut ab ea deflec- 
tere non potuit Clemens : immo 
eadem plane utitur forma lo- 
quendi, Οὗτος ὁ μακαρισμὸς ἐγέ- 
vero ἐπὶ κ᾿ τ. A. qua. Paulus ad 
Rom. iv 9, Ὁ μακαρισμὸς οὖν 
οὗτος k. τ. Δ. tandemque idem 
Davidis testimonium adhibet ad 
confirmationem hujus doctrinae 
de Charitatis efficacia ad Justi- 
fieationem, ex quo Fidei vim 
sine operibus docuerat Paulus, 
Hom. iv 6—8, ut longe cla- 
rissimum sit, nunquam sanctos 
hos viros tam subtilem notio- 
nem Fidei animo concepisse, 
quae sanctitatem  Charitatem- 
que ab ea removerat. Patet 
etiam quomodo intelligendum, 
quod $ 32 ineulearat. FREY. 
Conf. omnino Bulli Harmoniam 
Apostolicam, Dissert. Post. cap. 
xii $ 27, tom. iii p. 232 ed. 
Burton. 

7. ἁμαρτίας [ἡμῶν] Sie Edd. 
usque ad Wott. qui contendit 
neque exstare in MSto vocis 
ἡμῶν spatium, neque ad perfi- 
ciendam sententiam ejus opus 
esse. Abundantia verum hujus- 


Beatus vir cui non amnputabit Do- 


modi a stylo Clementis nostri 
minime abhorret; atque mihi, 
Codicem MStum identidem in- 
spicienti, persuasum est lineam 
sinistram literae H adhue cerni 
posse. In fine lineae superioris 
tres literae NAI perierunt e voce 
AOEOHNAI, sicut in inferiore 
duae syllabae priores vocis Ad- 
EOHZAN. Quum igitur libra- 
rius, in lineis claudendis, tan- 
tum non semper minusculis li- 
teris utatur, chasma certe satis 
largum habemus. 

8. ὧν [ἀφέ] θησαν] ὧν literis 
miniatis Junius ; verum in Cod. 
usque adhuc expresse legitur. 

ib. καὶ àv] Fallitur doctissi- 
mus Millius, qui monet in MSto 
exstare 9 ; folium enim, quam- 
vis misere detritum, si in per- 
pendieularem erectum solis ra- 
diis opponatur, vestigia im- 
pressa literae N adhuc exhibet. 

9. οὗ οὐ] lta se. habet Cod. 
ΜΗ. tum hoc in loco, tum Ps. 


xxxii. Vat. Cod. exhibet ᾧ οὐ 
pj. Bie S. Paulus ad Rom. 


[iv 8] eodemque modo legitur 
in Hebraeo textu, et Versioni- 
bus omnibus: à igitur genui- 
nam esse lectionem existimo ; 
ad idem vero redit, sive à sive 


οὗ legamus. WOTT. 


Ad peccati 
confessio- 
nem et ve- 
niae implo- 
rationem 
dissidii 
auctores 
hortatur. 


Praestat 
de lapsibus 
confiteri, 
quam cor 
indurare. 


190 S. CLEMENTIS 


“ματι &vr|ov| δόλος." Οὗτος ὁ μακαρισμὺς é|ye]|vero 
9s. N » ΄ € Ν ^ ^ Ν 5 ^ 
ἐπὶ TOUS €kAeAeyuévovs vro ToU Θεοῦ διὰ ᾿Ιησοῦ 

^ ^ , € ^ "e € , , hj 
Χριστοῦ τοῦ κυρίου ἡμ[ζῶν), ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς 
αἰώϊν]ας τῶν αἰ[ώϊνων. ᾿Αμήν. 

NA'. Ὅσα [οὖ]ν παρέ[βη]μεν] διά τινος τῶν 
[τοῦ] ἀντικε[ιμέϊνου, ἀξιώσωμεν [συγγνώμην] καὶ 
ἐκεῖνοι δὲ οἴτι[νεἰς ἀρχηγ[οὶ τῆς] στάσεως koi δι- 
χοστασίας ἐγεν[ήθήησαν, ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς 
ἐλπίδος σκοπεῖν. Οἱ γὰρ μετὰ φόβου καὶ ἀγάπης 
πολιτευόμενοι, ἑαυτοὺς θέλουσιν μᾶλλον αἰκίαις περι- 

/ ^ ^N , ^ M e ^ L4 
πίπτειν ἢ TOUS πλησίον. μᾶλλον δὲ ἑαυτῶν kar|a]- 
γνωσιν φέρουσιν, ἢ τῆς παραδεδομένης ἡμῖν] καλῶς 
καὶ δικαίως] ὁμοφωνίας. Καλὸν γ[ὰρ] ἀνθρώπῳ 
» ΄ EY ^ L4 ^ 
ἐξομολογεῖσθαι περὶ τ[ῶν] παραπτωμ[άτων, ἢ σκλη- 
ρῦναι τὴν καρδίαν αὐτ[οῦ,] καθὼς ἐσκληρύνθη ἡ 
καρδία τῶν στασιαζόντων πρὸς τὸν θεράποντα τοῦ 
Θεοῦ Μωύσηῆν: ὧν τὸ [κρίμα πρόδηλον ἐγενήθη, 
κατέβησαν γὰρ εἰς ἅδου ζώζν]τες, καὶ θαΐνατος 


’ὔ 5 , N ^ £ Ν » ^ 
KQT€7TLEP a.|vrovs. Φαραὼ καὶ ἢ στρατιὰ avr |ov, 





3. ᾧ ἡ δόξα, x. τ. X.] Confer 
hane Doxologiam cum ea quae 
habetur $ 20, in qua Christo 
tribuitur ἡ δόξα καὶ ἡ peyaXo- 
σύνη, et cum eis, quae habentur 
$$ 58 et ult, A? οὗ αὐτῷ δόξα 
καὶ μεγαλωσύνη, κράτος, τιμή, k. T. À. 
Et paullo infra, Δ οὗ αὐτῷ δόξα, 
τιμή, κράτος καὶ μεγαλωσύνη, θρό- 
vos αἰώνιος, k, T. A. Ex his enim 
constare potest, utramque Doxo- 
logiarum formulam in initio ab 
Apostolicis usque temporibus 
apud Ecclesiam receptam fu- 
isse. WOTT. 

5. "Oca [οὖ]ν rape [89 ] uev] 
Sie pro ὅσοι, lectione Juniana, 
primus restituit Wott. e MSto. 


6. [τοῦ] ἀντικεϊιμέ]νου] Ju- 
nius, Fellus, Colomesius, et 
Coustantius, hune loeum ita 
refingendum censent, Ὅσοι οὖν 
ἄκοντες παρέβημεν διά τινας τῶν τοῦ 
ἀντικειμένου παρεμπτώσεων ... 
e Clemente Alex. apud quem, 
Strom. iv 17, p. 614 ed. Pot- 
ter., ita legimus, Ἢ ἀγάπη ápap- 
vávew οὐκ éd' ἢν δὲ kal περιπέσῃ 
ἄκων τοιαύτῃ τινὶ περιστάσει διὰ 
τὰς παρεμπτώσεις τοῦ ἀντικειμένου, 
μιμησάμενος τὸν Δαβίδ, ψαλεῖ" 
᾿Εξομολογήσομαι τῷ Κυρίῳ κ. τ. λ. 
uti supra in ὃ 52. Vocem 
παρεμπτώσεων margini apponunt 
Cotel. et Schoenem. in con- 
textu exhibet Hornemannus. 





AD CORINTHIOS, h. 191 


minus peccatum, neque est àn ore ejus dolus. Haec 
beatitudo contigit eis, qui a Deo sunt electi per 
Jesum Christum Dominum nostrum, cui sit gloria 
in saecula saeculorum. — Amen. 

LI. Quaecunque igitur per aliquas adversarii 
suggestiones deliquimus, veniam et indulgentiam 
imploremus ; illos vero qui seditionis et dissen- 
sionis principes exstiterunt, communem spem at- 
tendere oportet. Qui enim in timore et charitate 
vitam degunt, seipsos potius quam proximos in 
cruciatus incidere volunt, et seipsos potius quam 
pulehre et juste traditam nobis consensionem 
subire vituperationem volunt. Melius enim est ut 
homo peccata sua confiteatur, quam induret cor 
suum, prout induratum est eorum cor, qui contra 
Moysem famulum Domini seditionem concitarunt ; Jos. i 2. 
quorum condemnatio manifesta fuit, descenderunt Ive 
enim 1n infernum vivi et mors eos absorpsit. Spes cs 
Pharao una cum ejus exercitu, et omnes praefecti 








Post ro) ἀντικειμένου Wottonus 
suspicatur in MSto deesse τεχ- 
δόλων, ἐπιβολῶν, ἐνεδρῶν, 
πειρασμῶν, aut tale quid. Da- 
visius sic corrigit, "Oca οὖν παρ- 
έβημεν διὰ πειρασμῶν vel τεχνασ- 
μάτων. Wakius vertit, as many 
a8 have transgressed. by any of 
the suggestions of the adver- 
sary. Sie Chevall. quoque, 
Guilielmus Burton, Ruchatus 
et Herzogius. ^O ἀντικείμενος 
est Satanas apud Clem. Alex. 
Strom. li 5, p. 439 ed. Potter. 
ὁ ἀντικείμενος τῷ γένει τῶν δικαίων, 
Mart. Polye. ὃ 17. Sie Bar- 
nabae Epist. $2. *Cum.... 
* Contrarius habeat hujus sae- 
* euli potestatem. Alio sensu 
D. Paulus ad Thess. II ii 4, ad 
Tim.Iv 14. 


νῶν, 


8. τὸ κοινὸν τῆς ἐλπίδος] Cf. 
Ignat.ad Eph. 1, ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ 
ὀνόματος καὶ ἐλπίδος. lb. 21, τῇ 
ad Philad. 5, 
Χριστῷ τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 

το. αἰκίαις] Lectionem ἃ Schoe- 
nem. Hornem. Hefel. Reithm. 
Dressel. in. contextum  admis- 
sam, a caeteris omnibus ad oram 
librorum datam, accepi, pro OI- 
KIAIZ quod Cod. MStus exhibet. 

I2. καλῶς καὶ δικαίω [s] Ita 
cum MSto Wotton. Russel. 
Reithmayr. Galland. Schoenem. 
Hefel. et Dresselius.  Caeteri 
καλῆς kal δικαίας. 

18. Καλὸν γ[ὰρ]] Καλὸν γὰρ ἀν- 
θρώπῳ ἐξομολογεῖσθαι. 
ρῦναι est Hebraismus apud N. T. 
scriptores et Clementem usita- 
tissimus. WOTT. 


^ » , € ^ 
κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 


2. ἢ σκλη- 


'Talis con- 
fessio Deo 
placet. 


192 S. CLEMENTIS 


-N /, e [4 , , , /, eu 
καὶ πάντες οἱ ἡγούμεϊνοι Αἰγύπτου, τά τε ἅρματα 

* e 5 / D e E 3. 9 md ^ LT 
καὶ οἱ [ἀναβάται αὐτῶν, ov Ot ἀλλὴν τινὰ [αἰτία]ν 
ἐβυθίσθησαν εἰς θάλασσαν [ἐρυθρ]άν, καὶ ἀπώλοντο, 
ἀλλὰ διὰ [τὸ σκλη]ρυνθῆναι αὐτῶν τὰς acv|vérov]|s 

, Ν Ν , ^ ^ Ν ^ 

καρδίας, μετὰ TO γενέσθαι [τὰ σημεῖα [καὶ] τὰ 
y , ^ 5 / N ^ , ^ 
τέρατα ἐν γῇ Αἰγυϊπτου], διὰ [τοῦ θ]εράποντος τοῦ 
Θεοῦ [Μ]ωὐσέως. 

ΝΒ΄. ᾿Απροσδεής, ἀδελφοί, [Ὁ] Δεσπότης ὑπ- 
, ^ e /, 5 ^ 5 x , 5 hj A 
ἄρχει τῶν ἁπάντων, [οὐ]δὲν οὐδενὸς χρήζει, εἰ μὴ τὸ 
[ἐξ]ομολογεῖσθαι αὐτῷς. Φησὶ γὰρ |o] ἐκλεκτὸς 
Δαβίδ: “᾿Ἐξομολογήσομ]αι τῷ Κυρίῳ, καὶ ἀρέσει 
“ αὐτῷ ὑπὲρ [μ]όσχον νέον κέρατα ἐκφέροντα καὶ 
ςς ΡΝ s N , "n » 

ὁπλάς ἰδέτωσαν πτωχοὶ koi εὐφρανθητωσαν. 
Κ[αὶ πάΪλιν λέγει: ““Θῦσον τῷ Θεῷ θυσίαν αἰ[νέ]- 
ec (US. A, ^t 4 Y 3 Ἢ s 

σεως, καὶ ἀπόδος τῷ ὙΨίστῳ τὰς εὐχάς σου" καὶ 


΄ὔ e , » 5 ^ 
* ἐπικάλεσαί με ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς σου, kai ἐξελοῦ- 


2. [ἀναβάἼται] Ita, Colomesii 
conjecturam secuti, Wott. Gal- 
land. Hornem. Hefel. Reithm. 
et Dresselius. Caeteri cum Ju- 
nio ἱππόται, quae vox, uti mo- 
net Wottonus, non occurrit in 
Historia Sacra, Exod. xiv 23— 
26, quam proculdubio respexit 
S. Pater. Lacuna insuper est 
plurium quam quatuor litera- 
rum : in lineis duabus proxime 
praecedentibus habemus sup- 
plementum sex literarum ; at- 
que infra tribus in locis literas 
quinque periisse certissimum 
est. 

ib. οὐ 0c ἄλλην] Ita legendum 
vidit Junius pro OI quod in 
Codice MSto legitur. Correc- 
tionem, quam margini appo- 
nunt caeteri, Russel. Schoenem. 
Hornem. Hefel. Reithm. Dres- 
selius in contextu exhibent. 


5. γενέσθαι [τὰ σημ]εῖα [kai] 
τὰ τέρατα) Sie proculdubio le- 
gendum est. Fere enim ubique 
in Sacris Literis eo modo simul 
leguntur, praecipue in libro 
Exodi, ubi haec ipsa narrantur. 
Et S. Stephanus de hac ipsa re 
agens dicit, ποιήσας τέρατα καὶ 
σημεῖα ἐν γῇ Αἰγύπτου. Act. vii 
36. WOTT. Edd. ante Wot- 
ton. uti et Russel et Horne- 
mannus, cum Junio legunt μετὰ 
τὸ γενέσθαι [τηλικαῦ)τα τέρατα. 
Cod. MStus exhibet ΓΈΝΕΣΘΑΙ 
D 'ciag ut EIA ... TATEPATA. 

6. διὰ [τοῦ Ó]epámovros] Hia- 
tus in MSto plane et omnino 
postulat articulum ante θερά- 
ποντος, quem primus reposuit 
Wottonus. 

8. ᾿Απροσδεής, x. r. A.] Sie 
Justinus Martyr ad Diognetum, 
[ὃ 3.] Ὃ γὰρ ποιήσας τὸν οὐρανὸν 


5 





IO 


I5 


AD CORINTHIOS, li. 198 


Aegypti, currus etiam et equites eorum, non aliam Exod. xiv. 
ob causam rubri maris profundo immersi sunt et 
perierunt, quam quod. stulta eorum corda, post tot 
signa et miracula ostensa per famulum Dei in b τὴν 
terra Aegypti, indurata fuerint. HE 
LIL Nullus rei fratres, indigus est Dominus Act. xvi 
omnium ; nihil a quoquam desiderat, praeterquam ^* 
ut ipsi fiat confessio. Dicit enim electus David, 
Confitebor Domino, οἱ placebit ei. super. vitulum Ps. lix 
novellum cornua producentem et ungulas: videant ^ ^^ 
pauperes et laetentur. Et rursus dicit, Jmmola Ps. 1 14, 








Deo sacrificium. laudis, 
tua. Et invoca me in 


καὶ τὴν γῆν καὶ πάντα rà ἐν αὐτοῖς, 
καὶ πᾶσιν ἡμῖν χορηγῶν ὧν προσ- 
δεόμεθα, οὐδενὸς ἂν αὐτὸς προσδέ- 
otro τούτων ὧν τοῖς οἰομένοις διδό- 
ναι παρέχει αὐτός. Et, Cyrillus de 
Festis Paschalibus, Homil. xxii, 
παναρχὲς yàp τὸ Θεῖον, kai ζωο- 
ποιεῖ μὲν τὰ πάντα, δεῖ δὲ ὅλως 
αὐτῷ τῶν τοιούτων οὐδενός. JU- 
NIUS. Ruchatus in sua Gal- 
lica versione monuit ad hunc 
locum, parem sententiam oc- 
currere in Actis Theclae, apud 
Grabium, Spicil. tom. i p. 1or, 
Θεὸς ἀπροσδέης, χρήζων τῆς τῶν 
ἀνθρώπων σωτηρίας. GALLAND. 
Sie Clemens Alex. Paedag. iii 
I, p. 250 ed. Potter. dvev8ens 
δὲ μόνος ὁ Θεός. et in libro, Quis 
dives salvetur ? $ 27, p. 951. 
Si plura cupias, adeas Wetsten. 
ad Act. Apost. xvii 25.  Epi- 
stolam ad Diognetum, argu- 
mentis in utramque partem di- 
ligenter expensis, a Justino M. 
abjudicat eruditissimus Nean- 
der, Opusc. Patt. Select. i pp. 
109—113. Berol. 1826. 

ib. [6] Δεσπότης] lta Edd. 

VOL. 1. 


et redde Altissimo vota 
die tribulationis tuae, et 


cum Junio; et spatium articuli 
in MSto proculdubio est, ne di- 
cam fragmentum literae O eti- 
amnum cerni posse. Wottonus 
articulum omisit, quod fugit 
Galland. et Schoenemannum. 

9. [οὐ]δὲν οὐδενὸς] lta cum 
Cod. MSto Wotton. Galland. 
Hefel. Reithmayr. Dresselius. 
Caeteri cum Junio οὐδὲ οὐδενός. 

ib. τὸ [ἐξ)ομολογεῖσθαι] Ju- 
nius, Fellus, Colomesius, et 
Schoenemannus reponunt τοῦ 
ἐξομολογεῖσθαι. | Sed. nihil opus 
est, modo cum Cod. MSto lega- 
mus, οὐδὲν οὐδενὸς χρήζει, k. T. À. 
mhil a quoquam, petit, nisi ut 
ipsi confiteatur. DAVIS. 

11. AaB(à:] Haec et sequentia 
usque ad finem «capitis, non- 
nihil mutata, recitat Clem. Alex. 
Strom. iv 17, p. 614 ed. Pot- 
ter. 

ib. ᾿Εξομολογήσο[ μαι] Apud 
LXX Intt. legimus, Aivéco τὸ 
ὄνομα τοῦ Θεοῦ pov per ᾧδης, 
μεγαλυνῶ αὐτὸν ἐν αἰνέσει. καὶ 
ἀρέσει τῷ Θεῷ ὑπὲρ μόσχον νέον 
κέρατα ἐκφέροντα καὶ ὁπλάς. 


σο 


ΤΕΣ 


Moysis 
ingens 
charitas. 


194 S. CLEMENTIS 


, ^ ^ ^ 

* μαί σε, καὶ δοξάσεις pe. Θυσία yap τῷ Θεῷ 
* πνεῦμα συντετριμμένον." 

, ^ 

NI'. 'EmícracÓe yap, καὶ καλῶς ἐπίστασθϊε, 

^N e M , , 7, ΨΦΙ ΧΟ , , 

ταὶς ἱερὰς ypadas, ἀγαπητοί, [καὶ ἐγκεϊκύφατε εἰς 

N , ^ A , » 7 3 A ΄ 

τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ’ εἰς ἀϊνάμνησιν οὖν ταῦτα |Aa- 


Bere]. 


, ’ὔ’ € ͵7 ων. 
ποιήσαντος τεσσαρ]άκοντα ἡμέρας καὶ τεσΐσαρα- 


m , /, , N » 
Μωύσέως γὰρ avafa|vros εἰΐς τὸ ὄρος, καὶ 


κοντα νύκτας ἐν νηστείᾳ [καὶ ταπειν]ώσει, εἶπεν 
« EE ^ ml ^ , 
πρὺς αὐτὸν [ὁ Κύριος, * Mov]or, Μωῦσῆ, κατάβηθι 
«ς SN /, » ^ e , , € , 
[το τάχος] ἐντεῦθεν, ὅτι ἠνόμησεν [ὃ λαὸς a]ov, 
[14 ^ 5 , 3 ^ , , . /, ^ 
οὺς ἐξήγαγες ἐκ γῆς [Atyvmro]v: παρέβησαν ταχὺ 
ec. 3 ^ 58 ^ v 3 »1 , ^ » 7 € 
ἐκ [τῆς ὁδο]ῦ ἧς ἐνετείλω αὐτοῖς, [ἐποίησα)ν €av- 
[1^ ^ ΄ K NON K ΄ M 352400 
rois χωνεύματα. [Καὶ εἰπεὶν Κύριος πρὸς avrov 
« Λελάληκα πρός] σε ἅπαξ καὶ δίς, λέγων, [ἑώ- 
* paka] τὸν λαὸν τοῦτον, καὶ ἰδοὺ, λαὸς [σ]κλη- 
* ροτράχηλος" ἐασόν [με ἐξολἸ]εθρεῦσαι αὐτούς, καὶ 
« ἐξαλείψω τὸ] ὄνομα αὐτῶν ὑποκάτωθεν) τοῦ 
ςς » ^ Ν , N , 0 ΄, b 0 
οὐρανοῦ, καὶ ποιήσω σε εἰς e0|vos μέγα kai Oav- 
[Εἶπε δὲ 


7 ^N ^ ^ ^ 
* μαστόν, [καὶ voAÀ|v μᾶλλον ἢ τοῦτο. 


risti melius cum contextu con- 


5. [λάβετε]. In Cod. MSto 


"TAY TAGn:2:.- IMOYXEQS,unde  gruit. 
summo jure Junius et post eum ἡ. ποιήσαν[τος---νύκτας) Inso- 
Wottonus conjecerunt scriptum — lens videtur δ οὐὔοπο haec 


fuisse AABETAI post TAYTA, AI 
pro E positis, ut passim a li- 
brario nostro ; et λάβετε quidem 
legitur in omnibus editis. Mil- 
lius autem contendit lacunam 
hane non nisi septem literis 
expleri posse, ideoque reponit 
[ἐλάβετα) ι, i e. ἐλάβετε, sensu 
parum commodo. 

6. dvaBá(vros] Edd. qui h- 
neam sinistram τοῦ N censebant 
esse I, exhibent ἀναβαί[νοντος 
εἰς. At lacuna non nisi sex 
literas admittit ; et tempus ao- 


phrasis, ποιεῖν χρόνον, quae ta- 
men frequenter occurrit apud 
Sacros Novi Test. Scriptores. 
Act. xyv.33, xvii 23, xx.9, Ll 
Cor. xi 25, Jac.iv r3. Quid 
plura? Wetsten. ad Act. xv 33 
profert aliquot hujusmodi ex- 
empla vel ex ipsis limatissimis 
Graecis Scriptoribus, Demo- 
sthene, Platone, Polybio desum- 
ta. GALLANDIUS. 

9. [ὁ Κύριος, Moi] σῆ,] Ju- 
nius, αὐτὸν [Θέος, Ἀνάστηθ]ι, Μω- 
ὑσῆ. contra fidem Codicis MSti, 


I5 








AD CORINTHIOS, hu. 195 


eruam, te, οἱ glorificabis me. 

Deo spiritus contribulatus. 
LIII. Nostis autem, dilecti, et probe nostis 

Sacras Scripturas, et penitius in Divina eloquia 

introspexistis ; illa igitur memoria recolite. Quum 

Moyses in montem ascendisset, et quadraginta 

dies ae totidem noctes in jejunio et humilhtate 

transegisset, dixit ad eum Dominus, Joyses, Deut. ix 

Moyses, descende velociter hine, quia iniquitatem “ἢ Ὁ 

fecit populus tuus, quos eduxisti de terra, Aegypti; 

transgressi sunt cito de via. quam mandasti eis, 

et fecerunt sibi fusilia. .Et dixit Dominus ad 

illum, Locutus sum. ad. te semel et iterum, dicens, 

Vidi populum. hunc, et ecce, populus dura cervice Exod. 

est ; dimitte me exterminare eos, et delebo nomen "9? 

eorum de sub coelo, et faciam te (n gentem magnam 


Saerificiwm | entm Ps. i 17. 


qui sic se habet, AYTON .... 
.. EH. taque Millius legit ut 
apud LXX αὐτὸν [Κύριος" áva- 
στή] ση pro ἀνάστηθι.  Wottonus 
vero, αὐτὸν [ὁ Oéos Μωὺ]σῆ. 
Sie et Russelius. Alii Junium 
sequuntur, si Clerici secundam 
editionem excipias ; ubi tamen, 
neque lectore admonito, neque 
rite reddita MSti lacuna, ita 
locus effertur: αὐτὸν ὁ Θεός" 
[Μωὐ]σῆ. GALLAND.  La- 
cuna Cod. MSti non est nisi 
sex literarum, quas ita, ni fal- 
lor, exaravit librarius noster, 
OKZMOQOY. 

12. ἧς ἐνετείλω] lta LXX, 
necnon Versiones omnes anti- 
quiores praeter unam  Arabi- 
cam ; at Hebraeus Textus, sicut 
hodie punctuatur, legitur in 
prima persona ; abjectis autem 
punctis, cum Versionibus con- 
venit: quum autem utraque 
lectio sana sit, utra praeferatur 


penes lectorem sit judicare. 
Hebraeo-Samaritanus "Textus 
utramque admittit ; at V ersioSa- 
maritana convenit cum caeteris 
plerisque Versionibus. WOTT. 

13. [Καὶ eine ]v] LXX Intt. 
habent καὶ εἶπε Κύριος πρός με 
(λέγων Cod. Vat. at non agno- 
scit Cod. Alex.) λελάληκα πρός 
σε ἅπαξ kal δίς, λέγων, “Ἑώρακα 
κι τὰ. At neque Hebraeus 
Textus, neque ex Versionibus 
aliqua agnoscit λελάληκα πρός σε 
ἅπαξ καὶ δίς. WOTT. 

I5. καὶ ἰδοὺ λαὸς) Vox λαός, ἃ 
Junio literis miniatis descripta, 
legitur in MSto. Nihil igitur 
causae est cur, cum Pottero ad 
Clem. Alex. Strom. iv r9 p. 
617, censeamus ex Alexandrino 
potius quam ex LXX Intt. Cle- 
mentem nostrum esse refor- 
mandum. 

16. ἐξολ] εθρεῦσαι] Cf. notata 
supra ad ὃ 14, p. 58]. 4. 


ce2 





Quid iis 
agendum 
propter 
quos orta 
est seditio. 


196 


S. CLEMENTIS 


* M]evoengs: Μηθαμῶς, Κύριε: [des τὴν a]uaprtav 
* τῷ λαῷ τούτῳ, ἢ κἀμὲ ἐξάλειψον ἐκ βίβλου ζών- 


,5 
€ χων. 


?*Q. μεγάλης ἀγάπης, ὦ τελειότητος ἀνυπερ- 


βλήτου ! παρρησιάζεται θεράπων πρὸς Κύριον, ai- 


^ » ^ , ^ Ne Ny , ^ 
τεῖται ἄφεσιν τῷ πλήθει, ἢ καὶ ἑαυτὸν ἐξαλειφθῆναι 5 


, 5 ^ 5, ^ 
μετ αὐτῶν ἀξιοῖ. 


, / 5 ^ ^ / D 
NA. Τίς οὖν ἐν ὑμῖν γενναῖος ; τίς εὔσπλαγχνος ; 
L , , Ψ' , (t , 319 NEN 
τίς πεπληροφορημένος ἀγάπης ; εἰπάτω, Ei δὲ ἐμε 
7^ 327 7] “ y ^ 
στάσις, καὶ ἔρις, καὶ σχίσματα, ἐκχωρῶ, ἄπειμι οὗ 


I. Μηθαμῶς, Κύριε:]} Citantur 
haec ex Exod. xxxii 32, ubi 
legitur kal νῦν, εἰ μὲν ἀφεῖς αὐτοῖς 
τὴν ἁμαρτίαν, Alex. (αὐτῶν Vat.) 
ἄφες" εἰ δὲ μή, ἐξάλειψον κἀμέ 
Alex. (ἐξάλειψόν με Vat.) ἐκ τῆς 
βίβλου σου, ἧς ἔγραψας. In 
utroque loco de eadem re agit 
Moyses ; et hine fit quod con- 
junguntur simul haec ex libro 
Exodi citata et ea, quae prius 
citavit Pater ex Deuteronomio. 
Eodem modo habentur a Cle- 
mente Alex. proculdubio ex 
Nostro petita, lice£ pro more 
alia mutaverit, alia contraxerit, 
alia inseruerit. Legimus enim 
apud ipsum : Ταύτης τοι τῆς τε- 
λειότητος ἔξεστιν ἐπ᾽ ἴσης μὲν ἀν- 
Opi, ἐπ’ ἴσης δὲ καὶ γυναικὶ μετα- 
λαβεῖν. Αὐτίκα οὐχ ὁ Μωῦσῆς 
μόνος ἀκούσας παρὰ τοῦ Θεοῦ, * Ae- 
“λάληκα πρός σε ἅπαξ καὶ δίς, 
* λέγων "Ecpaka τὸν λαὸν τοῦτον, 
* καὶ ἰδού σκληροτράχηλος" 
ἔασόν με ἐξολοθρεῦσαι αὐτούς, καὶ 
ἐξαλείψω τὸ ὄνομα αὐτῶν ὑπο- 
κάτωθεν τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ποιήσω 
σε εἰς ἔθνος μέγα καὶ θαυμαστόν, 
καὶ πολὺ μᾶλλον ἢ τοῦτο ἀπο- 
κρίνεται δεόμενος, μὴ τὸ ἑαυτοῦ 
σκοπῶν, ἀλλὰ τὴν κοινὴν σωτηρίαν" 
* Μηδαμῶς, Κύριε: ἄφες τὴν ἁμαρ- 
' τίαν τῷ λαῷ τούτῳ, ἢ κἀμὲ ἐξά- 


ἐστι 


-- 


^ 


“λειψον ἐκ βίβλου ζώντων. "Oa 
* τελειότης τοῦ συναποθανεῖν ἐθε- 
* Ajgavros τῷ λαῷ, ἢ σώζεσθαι 
* μόνος ! ἀλλὰ καὶ 'lovO(O, x. τ. À. 
Strom. lv. 19, p. 617 ed. Pot- 
ter. WOTT. Junius exhibet 
μηδαμῶς. Votum illud Pauli- 
num adducit Wottonus, ut cha- 
ritatem hae Moysis longe in- 
signiorem exprimens. Αὐ sive 
cum Lockio, aliisque, ἀνάθεμα 
εἶναι intelligis norte atrocissima 
qori; seu excommwnicationem 
pati cum Hammondo, sive Wa- 
terlandum sequeris in interpre- 
tando ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ more 
Christi, sicut ἀπὸ προγόνων II 
Tim. i 3, minime intelligendus 
est Apostolus tamquam animam 
suam lubenter ad aeternam per- 
ditionem devoturus. Cf. Gre- 
gor. Naz. Orat. 44, tom. i 
τι Á. ed. Morel. ὥστε καὶ ává- 
epa εἶναι ἀπὸ Χριστοῦ, kai παθεῖν 
τι ὡς κατάκριτος δέχομαι" μόνον ei 
σταίητε μεθ᾽ ἡμῶν, καὶ κοινῇ τὴν 
Τριάδα δοξάσαιμεν. | Longe me- 
lius est, ni fallor, verba ὑπὲρ τῶν 
ἀδελφῶν μου, Rom. ix 3, cum 
λύπη μοι ἐστὶ μεγάλη, κ. τ. À. con- 
jungere, et ηὐχόμην... Χριστοῦ, 
lunulis inclusa, vertere olim 
enimw ipse ego gloriabam esse, 
&c. Respicit scilicet Apostolus 





AD CORINTHIOS, liv. 


197 


et mirandamv, et multam magis quam honc. | Dixit Exoà. 
autem. Moyses, Neutiquam, Domine : remitte huic 
populo peccatum, vel etiam dele me de libro viven- 
tiwm. O charitatem magnam! O insuperabilem 
perfectionem ! Famulus Dominum libere alloquitur, 
pro plebe remissionem postulat, vel seipsum una 


cum eis deleri petit. 


LIV. Quis igitur inter vos generosus est? quis 
misericors? quis charitate plenus? Dicat: Si 
propter me seditio, contentio, et schismata orta 


id tempus aetatis suae quo ad- 
hue τὴν πίστιν ἐπόρθει. 

2. ἢ κἀμὲ] Ita cum MSto 
Wott. Russell Galland. Hefel. 
Reithm. et Dresselius. Ita Cle- 
mens Alexandrinus quoque 1. c. 
et LXX Intt. sec. Cod. Alex. 
Junius vero caeterique xaí pe. 
Cod. Vat. ἤ με. 

8. πεπληροφορημένος ἀγάπης ;) 
Junius, Boisius, Fellus, [et Co- 
lomesius] mallent πεπληρωμένος. 
Nihil autem mutandum est. 
Πληροφορεῖσθαι enim apud Sa- 
eros et Ecclesiasticos Scriptores 
significat idem quod πληροῦ- 
σθαι, τελειοῦσθαι, perfici, impleri. 
Chrysostomus, Hom. ix in II 
Epist. ad Timotheum, τὴν δια- 
κονίαν σου πληροφύρησον, τουτέστι, 
πλήρωσον. [Opp. xi p. 716 ed. 
Ben.] Theophylactus in eum- 
dem locum . ..... πληροφορηθῇ, 
τουτέστι, βεβαιωθῇ, ἢ εἰς πέρας 
ἔλθῃ kai πληρωθῆ. Oecumenius, 
ὁ Θεὸς τὸ αἴτημα τῆς Ψυχῆς σου 
πληροφορήσει, 1. e. πληρώσει. 
WOTTON. Cum Wottono stat 
Cotelerius. Cf. Eeclesiast. viii 
11, LXX, διὰ τοῦτο ἐπληροφορήθη 
καρδία υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου ἐν αὐτοῖς 
τοῦ ποιῆσαι τὸ πονηρόν. 

9. ἐκχωρῶ, ἄπειμι] Citantur 


haec ab Epiphanio [e memoria, 
si Cotelerium audias], lib. i ad- 
versus Carpocratios; ([Haer. 
xxvii $ 6] λέγει yàp (ὁ Κλήμης) 
ἐν μιᾷ τῶν ᾿Επιστολῶν αὐτοῦ" 'Ava- 
χωρῶ, ἄπειμι, ἐνσταθήτω (ἰσ. εὐστα- 
θείτω) ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ. WOTT. 
Locum hune Epiphanius etiam 
exemplo et moribus Clementis 
nostri descriptum ait: qui Ec- 
clesiae Romanae cathedrae a D. 
Petro admotus, se eo munere 
abdicavit, quamdiu Linus et 
Cletus in vivis essent. Ex qua 
dupliei successione fortassis, si 
non potius ex Ecclesiis a B. 
Petro et Paulo, Judaeorum 
Gentiumque Apostolis, seorsim 
aliquamdiu habitis, fieri potest, 
ut adeo parum inter Seriptores 
conveniat, utrum Clemens im- 
mediate successerit Petro, an 
quarto saltem loco: licet non 
sim nescius alianí etiam causam 
a plurimis redditam, quod, sci- 
licet, nemo illi Romae succe- 
dere liquido potest dici, de quo 
multum dubitatur an ipse Ro- 
mae unquam fuerat. Hoe ipsum 
quod hie loci suadet B. Clemens, 
de se profitetur et spondet 8. 
Chrysostomus, qui ait, Homil. 
xi ad Ephes. (Opp. xi p. 89 ed. 


xxxii 32. 


198 S. CLEMENTIS 


»* , Ν ^ Ν ΄ £539 ^ 
eav βούλησθε, καὶ ποιῶ τὰ προστασσομενα ὑπὸ TOU 
, , * ͵ ^ ^ 5 , 
πληθους" μόνον TO ποίμνιον τοῦ Χριστοῦ eiprvevéro, 
N ^ /, ΤΑ ^ [4 
μετὰ TOv καθεσταμένων πρεσβυτέρων. "'l'ovro ὁ ποι- 
, e ^ je , » , , ^ 
σας εαυτῷ μέγα κλέος εν Κυρίῳ περιποιήσεται, καὶ 


^ , δέ » , ὌΝ 75 ^ ^ , e ^ ^ 
σας TOTTOS ἕξεται αὐυτον TOU γὰρ Κυρίου 7) y") Και 


σι 


[4 v , » ^ 3» ^ e , N 
τὸ πλήρωμα αὑτῆς. 'αῦτα ot πολιτευόμενοι τὴν 
» 7 / ^ ^ , Μὲ Ν 
ἀμεταμέλητον πολιτείαν τοῦ Θεοῦ ἐποίησαν, καὶ 
, 
ποιησουσιν. 
Multi se 


NE. 
periculis et 


mortiprop- πολλοὶ βασιλεῖς καὶ ἡγούμενοι, λοιμικοῦ τινὸς €v- τὸ 
ter alios 
tradide- 
runt. 


d δὲ hy ε ὃ "ἢ ὍΘ ^ D 7A 
poa Oe καὶ UV7TO odi ες €UPOV ide Su 


στάντος καιροῦ, χρησμοδοτηθέντες, παρέδωκαν ἑαυ- 


Bened.] εἰ μὲν οὖν περὶ ἡμῶν 
ταῦτα ὑποπτεύετε, ἕτοιμοι παραχω- 
ρῆσαι τῆς ἀρχῆς, ὅτῳ περ ἂν βού- 
λοισθε: μόνον ἐκκλησία ἔστω μία. 
Et Gregorius Nazianzenus re- 
ipsa praestitit ; qui ut seditioni 
obviam iret, postquam ad Con- 
stantinopolitanam sedem admo- 
tus esset, protenus τὴν προστα- 
σίαν παρῃτήσατο. ocrat. Hist. 
v 7. Et merito id quidem ; ut- 
eunque enim schismatis macula 
levioris notae nunc temporis 
habeatur, Cypriano judice, adeo 
non lacrymarum lixivio eluenda 
fuerat, ut nec vel ipso Martyrii 
sanguine purganda crederetur. 
lib. de Unit. Eccles. [Opp. p. 
113 T ed. Fel] FELL. Hune 
Cypriani locum, ni fallor, re- 
spexit Chrysostomus l. c. p. 86. 
Cf. Gregor. Naz. Orat. ad 150 
Episcopos. Or. 43 ed. Ben. De 
duplici successione in quibus- 
dam civitatibus, donec Gentiles 
cum Judaeis in unum corpus 
coalescerent, vide Pearson. Vin- 
die. Ignat. ii 186, et de Suc- 
cessu Rom. Pontif. ii 3. 

9. ὑποδείγματα ἐθνῶν] En Ori- 


genis verba in S. Johann. [tom. 
vi $.36, Opp. iv p. 1535 ed. 
Ben.] huc respicientis, Mepap- 
τύρηται kal παρὰ τοῖς ἔθνεσιν, ὅτι 
πολλοί τινες, λοιμικῶν ἐνσκηψάντων 
νοσημάτων, ἑαυτοὺς σφάγια ὑπὲρ 
τοῦ κοινοῦ παραδεδώκασι" καὶ παρα- 
δέχεται ταῦθ᾽ οὕτως γεγονέναι οὐκ 
ἀλόγως πιστεύσας ταῖς ἱστορίαις ὃ 
πιστὸς Κλήμης, ὑπὸ Παύλου μαρ- 
τυρούμενος. Idem in nsdem 
Commentariis [tom. xxviii, $ 
14, Opp. iv p. 393.] περὶ δὲ τοῦ 
πολλάκις ἐπικρατούντων τινῶν χα- 
λεπῶν ἐν τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει, 
ἢ ἐπιβλαβῶν νηνε- 
μιῶν, ἢ λιμῶν, λύεσθαι τὰ τοιαῦτα, 


οἷον λοιμῶν, 


οἷονεί καταργουμένου τοῦ ἐνεργοῦν- 
τος αὐτὰ πονηροῦ πνεύματος, διὰ τὸ 
ἑαυτόν τινα ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ διδό- 
ναι, πολλαὶ φέρονται “Ἑλλήνων καὶ 
Βαρβάρων ἱστορίαι, τὴν περὶ τοῦ 
Quibus 
similia profert lib. 4 [Opp. iv 
p. 541] in Epist. ad Romanos, 
ante finem, atque tom. i contra 
Celsum, ante medium. [i $ 31, 
Opp. i p. 349.] COTEL. Frus- 
tra hune locum sollicitat Ano- 
nymus [Bernardus], dum quae- 


, MN 
τοιούτου εὔνοιαν, K. T. À. 








AD CORINTHIOS, lv. 199 


sunt, emigrabo, abibo quocunque volueritis, et 
quae a plebe mandantur faciam: solum Christi 
grex in pace degat cum constitutis presbyteris. 
Qui hoc fecerit, magnam sibi gloriam in Domino 
Domin Ps. xxiv τ. 


conciliabit, et omnis locus eum excipiet. 
enim. est terra, et. plenitudo ejus. 


Haee faciunt, et 


facient, qui vitam juxta normam Dei, eujus nun- 
quam poeniteat, instituunt. 

LV. Ut autem etiam exempla Gentium pro- 
feramus, multi reges et gubernatores, saeviente 
tempore pestifero quum oraculo essent admoniü, 


rit; «Ubi sunt illa exempla 
* Gentilium ? Origenes enim in- 
*nuit talia apud Clementem 
* exstitisse. Certe nodum in 
scirpo quaerit; habentur enim 
illa exempla paullo infra. IIoA- 
λοὶ βασιλεῖς καὶ ἡγούμενοι, κ. T. À. 
WOTT. Haec facinora Clemens 
tantum generatim memorasse 
contentus, mox ad certiora fi- 
delium exempla animos revocat. 
COUST. 

IO. πολλοὶ βασιλεῖς, k. T. À.] 
Quales Codrus, Lycurgus, Ge- 
nusius Cippus, M. Curtius, et 
Scipio Africanus, qui ingratam 
urbem relicturus, per quem 
stetit ut ingrata esse possit, 
Clementis nostri fere verbis ei 
valedixit, dicens, * Exeo, si plus 
* quam tibi expedit crevi. Quin 
et Oedipus a poeta introducitur 
[Seneca scil. Oedip. Act. v sub 
finem] in eundem morem verba 
faciens : 


Quicunque fessi corpore et morbo 
graves 

Semianima trahitis corpora, en! 
fugio, exeo ; 

Relevate colla, mitior coeli status 

Post terga sequitur. 


Tale etiam quiddam affertur e 


Cicerone, in Orat. pro Milone. 
[$ 93. Tranquilla republica ci- 
ves mei (quoniam mihi cum 
illis non licet) sine me ipsi, sed 
per me tamen, perfruantur. Ego 
cedam atque abibo.] FELL. 
Hue spectant quae de tribus 
Deciis et aliis nonnullis narran- 
tur, sed imprimis quae a Plu- 
tarcho, opinor, referuntur de 
Bute et Sperche Lacedaemo- 
niis, qui, accepto oraculo, pa- 
triam suam peste qua graviter 
tum premebatur liberatam iri, 
si Persarum regi, quem offen- 
derant, unus et alter Lacedae- 
moniorum se interficiendos tra- 
derent, ultro sese ei occidendos 
obtulerunt. BOIS. De Buli et 
Sperthia, vid. Herodot. vii 134 
TUS. 

II. παρέδωκαν ἑαυτοὺς εἰς θάνα- 
τον] Hujus rei exempla dabit 
B. Paulus ad Rom. xvi 4, Pris- 
cillam οὐ Aquilam, qui pro ani- 
ma ejus suas cervices supposu- 
erunt; et ad Philip. ii 3o, Ep- 
aphroditum, animae suae Para- 
bolanum, παραβολευσάμενον τῇ 
ψυχῇ. [Hane lectionem tuetur 
Griesbachius haud contemnen- 
da sane Codicum οὖ Versionum 





Exemplum 
Judithae, 


200 


S. CLEMENTIS 


^ , ΄ “ un ^ ^ € ^ DÀ 
TOUS εἰς θανατον, νὰ pua ovra διὰ TOU εαὐτῶν αιμα- 


7 , 
τος τοὺς πολίτας" πολλοὶ ἐξεχώρησαν ἰδίων πόλεων, 


» * ^ » u 
ἵνα μὴ στασιάζωσιν ἐπὶ πλεῖον. ᾿Επιστάμεθα πολ- 


[23 $2] , e Ἂ ZXX ἢ 
λοὺς ἐν ἡμῖν παραδεδωκότας ἑαυτοὺς εἰς δεσμά, ὅπως 


uA Ἢ ΝΕ ^ / , 
ἑτέρους λυτρώσονται" πολλοὶ ἑαυτοὺς παρέδωκαν eis 


, Ν , M SN LES (hA 5 7 
δουλείαν, καὶ λαβοντες τας τιμας αὑτῶν, ετερους ἐψώ- 


μισαν. Πολλαὶ γυναῖκες ἐνδυναμωθεῖσαι διὰ τῆς χά- 


^ ^ MN ^ 
puros τοῦ Θεοῦ, ἐπιτελέσαντο πολλὰ ἀνδρεῖα. ᾿Ιουδὶθ 


auctoritate.] Sequentium tem- 
porum Heroas, qui in hae laude 
claruerunt, referre mora esset. 
Gentis tamen nostrae Proto- 
martyr Sanctus Albanus a nobis 
praeteriri minime debet, *qui 
*sub Diocletiano, pro Clerico 
* hospite, quem persecutionem 
* fugientem susceperat, seipsum 
* tradens, post verbera aliaque 
*acerbiora tormenta, capite 
* plexus est :' quemadmodum 
Baronius, in An. 303, ex Beda 
nostrate historiam narrat. Hoc 
autem in loco observari poterit, 
durante primaevae charitatis 
impetu, tantam fuisse Parabo- 
lanorum segetem, quibus id ne- 
gotii dabatur, ut propriae sa- 
lutis dispendio alienam procu. 
rarent; inque tam magna col- 
legia hominum excrevisse, ut 
eorum numerum Imperatorum 
rescriptis necesse esset coercere, 
quemadmodum videre est Cod. 
Theod. lib. xvi Tit. 2, de Episc. 
Eecl. et Clericis Leg. 43. FELL. 
De Parabolanis vid. $Suicer. 
Thes. Eccl. in voce. 

4. ἐν ἡμῖν] Bene Gundert ad 
Romanos refert, Zeitschrift für 
Luther. Theologie, 3853, p. 650. 
LIPSIUS. 

5. Avrpócovrav] ta cum 
Cod. MSto Edd. omnes, praeter 


Schoenemannum qui praebet 
λυτρώσωνται. Cf. Herm. Past. 
II win, ἐξ ἀναγκῶν λυτροῦσθαι 
τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ. De ex- 
imia Eeclesiae Romanae libera- 
litate erga fratres ad metalla 
damnatos aut in exsilium mis- 
508, necnon de more captivo- 
rum redimendorum in Ecclesia 
antiquitus recepta cf. Routh. 
Reliq. Sacer. i p. 187.  Dresse- 
lius statuit locum ex Herma 
Past. citatum huc non spectare. 
At audiendus est Suicerus in 
voc. ' Vincula et carcer sunt 
* ἀνάγκη. Conf. III Macc. iv 9, 
ἀγόμενοι σιδηροδέσμοις ἀνάγκαις. 
ib. εἰς δουλείαν, καὶ] Boisius 
legendum putat δουλείαν, iva 
ἑτέρους ἐλευθερώσωσι" πολλοὶ ἐπώ- 
λησαν τὰ ὑπάρχοντα, καὶ λαβόντες, 
κιτλ. Sed non opus est ut 
aliquid mutemus ; licebat enim 
annum vicesimum agenti selp- 
sum vendere in servitutem, ut 
ipse pretium acciperet. WOTT. 
Ad horum exemplum postea 
B. Paulinus Nolanus Praesul 
subiit servitutem voluntariam, 
ut filium viduae liberaret, refe- 
rente Magno Gregorio, lib. iii 
Dialogorum, cap.i. Ἂν αἰχμά- 
Aerov, inquit incertus scriptor 
de Persica captivitate a R. P. 
Francisco Combefisio publici 











AD CORINTHIOS, lv. 201 


seipsos morti tradiderunt, ut suo sanguine cives 


liberarent. 


Multi, ne diutius seditio duraret, a 
civitatibus suis secesserunt. 


Multos etiam inter 


nos cognovimus, qui ut alios redimerent, seipsos 


in vincula conjecerunt. 


Multi in servitutem se- 


ipsos addixerunt, et accepto pretio sui, alios ciba- 


rünt. 
virilia multa gesserunt. 


juris factus, θεάσῃ δακρύοντα, 
προσπίπτοντα, ταλαιπωροῦντα, xet- 
μαζόμενον, τόπον ἐκ τόπου πρὸς 
εὐποιΐαν μετερχόμενον, μαστιζόμε- 
νον ὑπὲρ Χριστοῦ, καταπονούμενον, 
καὶ ὡς κτῆνος πιπρασκόμενον" μὴ 
μόνον χρήματα, ἀλλ᾽ εἰ δυνατὸν τὰ 
ἑαυτῶν σώματα μεταδώσωμεν. Κα- 
λὸν γὰρ ἀγοράσαι Χριστὸν πιπρα- 
σκόμενον. COTEL. 

6. ἐψώμισαν.] Hane vocem 
usurpat D. Paulus in Ep. I δὰ 
Cor. xiii 3, kai ἐὰν ψωμίσω πάντα 
rà ὑπάρχοντα μοῦ, κι T. . Conf. 
Rom. xii 20. 

8. Ἰουδὶθ «. τ. .] Habentur 
a Clemente Alex. sed non αὐτο- 
λεξεί. 


ναιξὶ τελειωθεῖσα, ἐν συγκλεισμῷ 


᾿Αλλὰ καὶ Ἰουδίθ, ἡ ἐν γυ- 


τῆς πόλεως γενομένης, δεηθεῖσα τῶν 
πρεσβυτέρων, εἰς μὲν τὴν παρεμ- 
βολὴν τῶν ἀλλοφύλων ἐξέρχεται, 
τοῦ παντὸς καταφρονήσασα κινδύνου 
ὕπερ τῆς πατρίδος, ἑαυτὴν ἐπιδοῦσα 
τοῖς πολεμίοις ἐν πίστει Θεοῦ" λαμ- 
βάνει δ᾽ εὐθὺς τἀπίχειρα τῆς πί- 
στεως, κύρια τῆς ᾿Ολοφέρνου γενο- 
μένη κεφαλῆς. Strom. iv [19, p. 
617 ed. Potter.] WOTT. Pro- 
fert exemplum Judithae, ex 
Apocrypha apud Judaeos His- 
toria. Talem eam Clementi 
creditam argumento est, quod 
eam Historiam inter Ethnicas 
protulerit, quamvis peeuliarius 
nihil addiderit. Ad defenden- 
VOL. I. 


Multae mulieres gratia divina corroboratae, 
Beata Judith, quum urbs Juaith. viii 


dum Clementem, memor sit 
studiosus lector, non tantum a 
Petro et Juda adducta scripta 
Enochi Apocrypha, atque ἃ 
posteriore etiam librum de 
dimissione vel morte Mosis, 
(quamvis vir mirandus Jos. 
Scaliger observarit Fragmenta 
Enochi, quae nune habemus, 
corruptiora esse posterioribus 
additamentis et interpolatio- 
nibus Judaeorum quam erant 
Apostolorum aevo) sed etiam 
ipsum Paulum usum esse locis 
desumtis e libris Apocryphis 
Judaeorum ; quod Graeci Pa- 
tres observarunt. In I ad Cor. 
respicit ad Apocrypha Eliae; 
in Ep. ad Galat. ad Apocrypha 
Mosis; in Ep. ad Ephes. ad 
Apocrypha Jeremiae. Nee inde 
propterea sequitur, Paulo pro- 
bata quaecumque in iis seriptis 
erant, magis quam amatoria 
quae erant in Comoediis Me- 
nandri, quia iambum moralem 
ex iis protulerit. Vide D. Hein- 
sii Exercit. Sacrarum lib. x viii 2. 
GUIL. BURTON. Cod. M$Stus 
exhibet IoYAEIO. De Enochi 


Fragmentis videsis 76 Book 

of Enoch, a. Praesule Reveren- 

dissimo Rie. Lawrence editum, 

Oxon. 1821, et librum cui ti- 

tulus Enoch Restitutus, ab Edv. 

Murray conseriptum. 
Dd 


Londin. 





et Estheris. 


Preces et 
admonitio- 
nem mu- 
tuam com- 
mendat. 


202 S. CLEMENTIS 


[3 , * ^ ^ , » , 
ἡ μακάρια, ἐν συγκλεισμῷ οὔσης τῆς πόλεως, yT)- 
^ ^ , » ^ 2ENN , ^ 
caro παρὰ τῶν πρεσβυτέρων ἐαθῆναι αὐτὴν ἐξελθεῖν 
, ^ , ^ * 
εἰς τὴν παρεμβολὴν τῶν ἀλλοφύλων παραδοῦσα οὖν 
ἑαυτὴν τῷ κινδύ ἐξῆλθεν δι ἀγάπην τῆς πατρίδο 
ἑαυτὴν τῷ κινδύνῳ, ἐξῆλθεν δι ἀγάπην τῆς ρίδος 
^ ^ e^ Y » es ^ , 
καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ ὄντος ἐν συγκλεισμῷ" καὶ παρέδω- 
, » , » [χὰ 
κεν Κύριος ᾿Ολοφέρνην ἐν χειρὶ θηλείας. Οὐχ ἥττονι 
Ν e , N , » N ’ e hj 
καὶ ἡ τελεία κατὰ πίστιν ᾿Πσθὴρ κινδύνῳ ἑαυτὴν 
, ὥς 8 N , 
παρέβαλεν, ἵνα τὸ δωδεκάφυλον τοῦ ᾿Ισραὴλ μέλλον 
, € N N e , ^ 
ἀπολέσθαι, ῥύσηται" διὰ γὰρ τὴς νηστείας kal τῆς 
, » ^ » 7 Ἂς , 
ταπεινώσεως αὐτῆς, ἠξίωσεν τὸν παντεπόπτην Δε- 
, N ^ » 4 ΨΨΟΙ τι N s ^ 
σπότην, Θεὸν τῶν αἰώνων" ὃς ἰδὼν τὸ ταπεινὸν τῆς 


^ 3 ΣΝ , , N SN τ , » 
ψυχῆς αὐτῆς. ἐρρύσατο τὸν λαὸν ὧν χάριν εκιν- 


δύνευσεν. 


, « ^ $ , , ^ v 
N$'. Kai ἡμεῖς οὖν ἐντύχωμεν περὶ TOV ἐν τινι 


» , [74 ^ » ^ δ᾿ , 
παραπτώματι ὑπαρχόντων, ὕπως Oo0» αὐτοῖς ἐπιεί- 


,ὔ 
κεια καὶ ταπεινοφροσύνη. 


1836. Exemplum Judith pro- 
fert Hieronymus, in Ep. ad Eu- 
stochium, tom. i, p. ro4 ed. 
Vallars. Conf. Ep. ad Salviniam, 
ib. p. 504. *in typo Eeclesiae 
* diabolum eapite truncavit." 

3. τῶν ἀλλοφύλων") De hac 
voee videndus est Krebsius in 
Observ. Flav. ad Act. x 25. 

6. Οὐχ ἥττονι) lta dare de- 
bebam in editione prima ; Cod. 
enim MS. OYXHTTONEI prae- 
bet. Libb. omnes, praeter He- 
feli ed. tertiam, Reithmayr. et 
Dressel. Οὐχ ἧττον αὖ. 

4. καὶ ἡ τελεία, x. τ. λ.] Ci- 
tantur haee non secus ac ea de 
Juditha prius a Clem. Alex. ex 


nostro, sed non αὐτολεξεί : legi- 
mus enim de Juditha modo 


habitis subnexa : Πάλιν re αὖ ἡ 
τελεία κατὰ πίστιν ᾿σθὴρ ῥνομένη 
τὸν ᾿Ισραὴλ τυραννικῆς ἐξουσίας καὶ 


, Ν 5 , N ^ 
εἰς τὸ εἶξαι αὐτοὺς μὴ 


τῆς τοῦ Σατράπου ὠμότητος, μόνη 
γυνὴ νηστείαις τεθλιμμέναις πρὸς 
μυρίας ὁπλισαμένας ἀντετάξατο δε- 
ξιάς, τυραννικὸν διὰ πίστεως dva- 
λύουσα δόγμα. Καὶ δὴ τὸν μὲν 
ἐτιθάσσευσεν, ἀνέστειλεν δὲ τὸν 
ἽΔμαν, καὶ τὸν Ἰσραὴλ τῇ τελείᾳ 
πρὸς τὸν Θεὸν δεήσει ἀπαθῆ διεφύ- 
λαξεν. Strom. iv. [$19.] WOTT. 

8. τὸ δωδεκάφυλον] Cf. Act. 
xxvi 7, εἰς ἣν τὸ δωδεκάφυλον 
ἡμῶν, ... ἐλπίζει καταντῆσαι. Vide 
supra $ 31. Orac. Sibyll. ii 171, 
δωδεκάφυλος λαός. Sie in Prote- 
vangelio Jacobi, $ τ, Kal ἐλυπή- 
θη ᾿Ιωακεὶμ σφόδρα, καὶ ἀπίει eis τὸ 
δωδεκάφυλον τοῦ λαοῦ x. τ. À. ubi 
perperam vertunt, e£ accessit ad 
duodecim tribuum Genealogiam. 
Lexicis addas vocem δωδεκακώ- 
δῶν, quam usurpat Scriptor ille 
Apoeryphus pro Pontifieis tu- 
nica talari hyaeinthina. 


AD CORINTHIOS, lvi. 208 


cireumsessa esset, rogavit seniores ut sibi liceret 
in alienigenarum castra exire ; et periculo se obji- 
ciens, propter amorem patriae populique obsessi, 
egressa est; et tradidit Deus Olophernem in ma- 
nus mulieris Non minori perfecta 1n fide Esther, 
ut duodecim tribus I&grael ab instanti exitio libe- 
raret, periculo seipsam.) objecit: per jejunia enim 
et humiliationem, suppliciter oravit rerum omnium 
inspectorem Dominum, saeculorum Deum ; qui 
animi ejus humilitatem cernens, populum liberavit, 
eujus gratia, periculum subierat. 

LVI. Oremus igitur et nos pro eis qui in pec- 
catum aliquod lapsi sunt, ut moderatio et humi- 
litas eis concedatur, ut non nobis sed voluntati 


Esth, vii, 
Viii, 


iv I5. 





IO. mavremónrqv] [ta cum 
Wottono Kussel. Gall. Schoe- 
nem. Hefel. Reithmayr. et Dres- 
selius. Atque ita Codex M$Stus, 
in quo tamen Junius et Millius 
sibi visi sunt legere IIANTE- 
HOHTHN, quos secuti Edd. cae- 
teri exhibent παντοποιητήν. | Vo- 
cem παντεπόπτην, hujus loci sen- 
tentiae multo aptiorem, habes 
inf ὃ 58, et apud B. Poly- 
carpum in Epist. ad Philipp. 
$ 7. Eadem usi sunt Cyrill. 
Alex. in Esai. lv, Opp. ii p. 767 
ed. Aubert. “Ἔνεστι τὰ πανταχοῦ 
δύνασθαι καθορᾷν τῷ παντεπόπτῃ 
Χριστῷ. et Clem. Alex. aedag. 
iii 8, p. 280 ed. Potter. 'Ezá- 
δεν αὐτοὺς ὁ παντεπόπτης Λόγος, 
ὃν οὐκ ἔστι λαθεῖν ἀνόσια δρῶν- 
τας, 

11. Θεὸν τῶν aiovev| Has 
voces varie tentant, Interpretes. 
Guil. Burton. vertit, the God. of 
all ages of the world. | Wakius, 
the. God. of sirita, — Cheval- 
lierius, the God. of the worlda. 
Herzogius, den Gott der Zeiten. 


Ruchatus, /e Créatewr wnaversel 
du Monde. Hornemannus, /e- 
wm. aeternum,  Nersones eae- 
terae Latinae Junium sequun- 
tur, saeculorum, Dew. 

12. ἐρρύσατο] Codex M$tus 
EPYZATO. Vide p. 32 1, 8. 

ib. ὧν χάριν] Cujus gratia, 
seu secundum literam Graecam 
quorum, gratia ; Xa tamen ut 
illud quorum, pariter referatur 
ad populum, quod nomen quum 
colleetivum sit, hane patitur 
constructionem. | Quocirca, mi- 
nus placet hie versio Cotelerii, 
propter. pericula, quae illa, adi- 
erat. COUSTANT. 

I5. παραπτώματι] Junius, Fel- 
lus, et Colomesius περιπτώματι 
legendum  es8e censent: ego 
[curn Cotelerio] a fide MS. non 
discedo. — Alludit proculdubio 
S. Pater ad illud B. Apostoli, 
᾿Δδελφοί, ἐὰν καὶ προληφθὴ dv- 
θρωπος ἔν τινι παραπτώματι, k. T. À. 
Gal vi 1. Aliud sane hoe est 
argumentum, retinendam esse 
vocem παραπτώματι, W OTT. 


Dd2a 


Qui talem 


castipgatio- 


nem non 
renuit, 
Deum ha- 
bet pro- 
tectorem. 


204 


S. CLEMENTIS 


(3 ees 3 ^ ^ / ^ ^, e ^ v 
ἡμῖν, ἀλλὰ τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ" οὕτως yap eara. 


3 ^ » EY , e Ν Ν N ^ Ν 
αυτοις εγκαρίος και τελεία 7) 7T pOS τον Θεὸν και TOUS 


« 5 ^ , 
ἁγίους per οἰκτιρμῶν μνεία. 


᾿Αναλάβωμεν παιδείαν 


ϑλ 9... fe. » ^ 5 / 5 ^ 5 p € 7 
ἐφ᾽ ἡ οὐδεὶς ὀφείλει ἀγανακτεῖν, ἀγαπήτοι" ἢ νουθέ- 


τησις ἣν ποιούμεθα εἰς ἀλλήλους καλή ἐστιν, καὶ 5 


ὑπεράγαν ὠφέλιμος" κολλᾷ γὰρ ἡμᾶς τῷ θελήματι 


^ ^ [ e y , 
τοῦ Θεοῦ. Οὕτως yap φησιν ὁ ἅγιος λόγος" “[1αι- 


[43 , 3 / , € , N ^ ΄ » 
δεύων ἐπαίδευσέν με ὁ Κύριος, καὶ τῷ θανάτῳ ov 


τὴν κεφαλήν nov." 


σ΄. 
«-. 


e 
e 


2. kai τοὺς ἁγίου] Aut inter- 
polata fuisse. haec verba, aut de 
Sanctorum Invoeatione intelli- 
genda esse, diserte pronuntiat 
Lipsius, pp. 44, 45. Hilgen- 
feldius autem, p. 9o, depreca- 
tionem intelligit erga Ecclesiam 
factam. Neque video quid ve- 
tat τοὺς ἁγίους eodem sensu hie 
poni quo a DB. Paulo, I Cor. 
vi 1, XV1 I. Kópparos kaworépov 
quam Clementis Romani aevi 
est Invocatio Sanctorum, qui, 
ut cum S. Augustino loquamur, 
* honorandi sunt propter imita- 
* tionem, non adorandi propter 
*religionem., De Vera Reh- 
gione, $ 55. 

3. μνεία.) Hune locum re- 
spexit Millius, qui Rom. xii 13 
vult ut legatur ταῖς μνείαις τῶν 
ἁγίων κοινωνοῦντες, et nos ad 
Clementem Rom. amandat, ut 
suam inde conjecturam confir- 


^N ΄ ἘΝ τ δὶ ΄ 3» 
μαστίγοι δὲ σαντα ULOP OV παραδέχεται. 


ἃ ^ , , 
παρέδωκέν ue. "Ov yàp ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει, 


« Τ[αι- 


δεύσει με γάρ, φησιν, “δίκαιος ἐν ἐλέει, καὶ 

5 ϑι ε ^ N p 

ἐλέγξει με, ἔλαιον δὲ ἁμαρτωλῶν μὴ λιπανάτω 
΄ὔ , 

Koi πάλιν λέγει, * Μακάριος 

yet, 
E D 5, e N 
ἄνθρωπος ὃν ἤλεγξεν ὁ Kvptos" νουθέτημα δὲ Hav- 


, I /, 3. ἙΝ N 5 ^ ^ 
TOKpO TODOS p ἀπαναίνου" αὐτὸς γὰρ ἀλγεῖν 7rOLEL, 


met. WOTT. Sic et Wetste- 
nius in l.c. Aliter Whitbius in 
Exam. var. Lect. p. 129. GAL- 
LAND. μνεία vox: Paulma : 
Cf. Rom. 1 9, Eph. i 16, Phil. 
1.3, L.'Thess. m6, Lb dun 
1,8: 
4. ὀφείλει] Tta, proculdubio 
recte, Russel. Wott. Gall. Schoe- 
nem. Hornem. Hefel Reith- 
mayr. et Dresselius. Caeteri 
cum Junio ἐφίλει, et veram lec- 
tionem conjecturae loco mar- 
gini apponunt. Colomesius vel 
ὀφείλει vel φιλεῖ. Codex M5Stus, 
in quo vocalis I et diphthongus 
EI saepissime permutantur, ex- 
hibet ΟΦΙΛΕῚ : a librario autem 
nostro € et O parvo discrimine 
exarantur, quae literae adhue 
similiores fiunt quandocunque 
aetas edax lineam transversam 
τοῦ € aboleverit. Inde forsitan 
Junii error. 


μι 


5 


AD CORINTHIOS, lvi. 205 


divinae cedere possint. Sic enim apud Deum et 
sanctos uberem et perfectam cum misericordia 
recordationem obtinebunt.  Suscipiamus, dilecti, 
disciplinam, propter quam nemo irasci debet. Ad- 
monitio qua alii alios commonefacimus bona est, et 
apprime utilis; voluntati enim divinae nos agglu- 
tinat. Sic enim dicit sacer sermo, Costigans casti- pee 
gavit me Dominus, et «orti non tradidit me. Prov.iüitz. 
Quem enim diligit Dominus castigat, flagellat qu. P** 9! 9 
tem omnem fivwm, quem recipit. Dicit enim, 
Corripiet ane justus aisericordia, et increpabit Ps. cxli s. 
ine ; oleum autem peccatorum non dmpinguat caput 
qewm. Et rursus dicit, Beatus homo quem arguit J EUN 
Dominus, monitionem, vero. Omnipotentis ne ve- 








JWWs ; 


9. Κύριος παιδεύει, Eo modo 
legimus in Epistola ad He- 
braeos, xi, et in Proverbiis, 
ii, unde haec desumuntur, nisi 
quod Cod. Vat. et plerique alii 
Codd. pro παιδεύει exhibent 
ἐλέγχει in Proverbiis. At He- 
braeus "Textus habet, Qwem 
enim, diligit. Dominus, corri- 
giet, et veluti pater filiwm, quem 
volet. Vers. Vulgat. Quem enim 
diligit. Dominus. corripit , et 
quasi pater n filio complacet 
sibi. Vers. Syr. Quoniam, quem 
diligit Dominus corripit, instar 
patris quà corripit filium swwum. 
WOTT. παιδεύει habent Alex- 
andrinus Clemens, Paedag. 1 9, 
[p. 145 ed. Potter. qui opina- 
tur Clem. Alex. hune Nostri 
locum respexisse,] Chrysosto- 
mus in Ps. ex, et Catena Grae- 
corum in Proverbia. Alii Codi- 
ces ἐλέγχει. At in Apoc. iii 19 
utrumque verbum conjungitur, 


ipse enim, dolere facit, et rursus restituit ; 
percutit, et mous ejus sanant. 


Sexies de necessi- 


ἐγὼ ὅσους ἐὰν φιλῶ, ἐλέγχω καὶ 
παιδεύω. COTEL. 

12. ἔλαιον δὲ ἁμαρτωλῶν) Ita 
LXX Intt. at Textus Hebraeus 
paullo aliter : 3551 pay 35r 
"UNO 3 Ds ips ΠῈΣ Carm). 
Vulgat. Corripiet me justus 4n 
misericordia, et ancrepabit me : 
olewm autem peccatoris non im- 
pinguet caput ewm. Versio 
Hieronymi, Corripiat me justus 
in müsericordia, et arguat me. 
Oleum | amaritudinis non àm- 
pinguet caput. meum. Cum 
LXX consentit Interpres Syrus, 
nisi quod ἐν ἐλέει non agnoscat. 
WOTT. Hune versum difficil- 
limum ita explicat Dathius post 
Doederleinium : 

Corripiat me justus, beneficium 

erit, 

Reprehendat me, instar unguenti 

capitis mihi erit : 

Non renuam, si vel repetat ; 


Sed jam contra malitiam eorum 
deprecor. 


206 


ec 
[11 
[74 
[11 


ec 


N ^ E , » “ 7 , 
δὲ τῷ εβδόμῳ οὐχ awrerat σου κακον. 


S. CLEMENTIS 


, , , » [4 ^ 
καὶ πάλιν ἀποκαθίστησιν᾽ ἔπαισεν, καὶ αἱ χεῖρες 


5 MS A » e A 5 5 ^ 3 ^ 7 , 
αὐτου LCOQCVTO ἑξάκις ἐξ αναγκων ἐξελεῖταί σε. ἐν 


Ἔν λιμῷ 


ε ’ὔ Z 3115 Χ 
ῥύσεταί σε ἐκ θανάτου, ἐν πολέμῳ δὲ ἐκ χειρὸς 


* κρύψει, καὶ οὐ μὴ φοβηθήσῃ κακῶν ἐπερχομένων" 


6 


»Ὸ 7 A (9 M ΄ JE NN y ,ὔ 
ἀδίκων καὶ ἀνόμων καταγελάσῃ, ἀπὸ δὲ θηρίων 


* ἀγρίων οὐ μὴ φοβηθῆς" θῆρες γὰρ ἄγριοι εἰρηνεύ- 


/ 
σουσιν σοι. 


€ 


*. 


6 


Laj 


av|ykoyu |a 8eioa.." 


ej v ^ ^ 
cov ὥσπερ [τὸ παμβό]τανον τοῦ ἀγροῦ. 


E? y e, , /, € 
(ra γνώσῃ ὅτι εἰρηνεύσει σου ὁ 
5 ε 4 / - E 5 XA) 46V TEN 
οἶκος" ἡ δὲ δίαιτα τῆς σκηνῆς σου OU μὴ ἁμάρτῃ" 
// NO, N v , N N /, 
γνώσῃ δὲ ὅτι πολὺ [ro σπέρμα σου], τὰ δὲ τέκνα 


᾿Ελεύσ[ῃ 


δὲ ἐν τάφῳ ὥσπερ σῖτος ὡριμοῖς, κατὰ και]ρὸν 
7, ^ e 7 “ 3. Ὁ 
θεριζόμενος, ἢ ὥσπερ θημω]νία ἅλωνος καθ᾽ ὥραν 


/, 7 [74 
Βλέπετε, ἀγαπητοί, ὅτι] ὑπερ- 


, , ^ , e N ^ 
ασπισμὸς ἐστιν τοῖς παιδευομένοις ὑπὸ τοῦ |A]e- 


σπόϊτου" καὶ γὰρ] ἀγαθὸς ὧν παιδεύει ὁ Θεύς], 


εἰς τί] νουθετ]ηθῆναι ἡμᾶς διὰ τῆς ὁσίας [παι]δείας 


» ΄ 
αὐτου. 


I. ἔπαισεν] ἔπαιξεν in utraque 
Clerici editione ex operarum 
incuria natum videtur. 

3. οὐχ ἅψεταί] Sie Edd. om- 
nes. Codex MStus exhibet OY 
in fine lineae, et in initio alte- 
rius KOVETAI, unde Millius dat 
οὐκ ὄψεται, quo sensu equidem 
prorsus nescio. Apud LXX 
Intt. legimus sec. Cod. Alex. 
οὐχ ἅψηται. Sec. Cod. Vat. οὐ μὴ 
ἅψηται. 

5. καὶ ἀπὸ μάστιγος] Ita LXX 
Intt. At in Cod. Alex. post 
ov μὴ φοβηθήσῃ ἀπὸ κακῶν épxo- 
μένων, legimus xai οὐ φοβηθήσῃ 
ἀπὸ ταλαιπωρίας, ὅτι ἐλεύσεται τα- 
λαιπωρία: quae neque Hebraeus 


Textus, neque ex Versionibus 
aliqua agnoscit. WOTT. 

7. ἀδίκων kai ἀνόμων] Eodem 
modo haec ἃ LXX Intt. exhi- 
bentur. Atin Hebraeo Textu, 
In vastitate et n. fame videbis, 
eí a bestüs terrae me tümeas ; 
nam. cum lapidibus agri pac- 
bum, twwm, et bestia, agri paci- 
fica, erit tibi. Versio Vulgat. 
In vastitate et fame videbis, et 
bestias terrae non formidabis ; 
sed cum lapidibus regionum 
pactum. twwm, et bestia agri 
pacifica, erit tibi. — Post εἰρηνεύ- 
σουσίν σοι legimus in Cod. Alex. 
Ὅτε μετὰ τῶν λίθων τοῦ dypov ἡ 
διαθήκη σου, καὶ τὰ θήρια τοῦ ἄγρου 


, , NS 459 SEN ΄ , 
σιδήρου λύσει σε καὶ ἀπὸ μάστιγος γλώσσης ge 5 


AD CORIN'THIOS, lvi. 207 


tatibus te eruet, et «n septimo non tanget te malum. 
In fame liberabit te a morte, in. praelio vero de 
manu ferri solvet te... A flagello linguae abscondet 
te, et non timebis a, malis éngruentibus ; enjustos et 
iniquos deridebis, et feroces bestias non timebis. 
DBestiae enimw ferae pacatae erunt tibi ; deinde 
scies quod. à pace erit domus tua, habitatio autem 
tabernaculi tui non deficiet. SScies autemy quod 
multum semen tuum, et liberi tuv erunt quasi omnis 
herba, compiti. Με venies in. sepulchrum tanquam 
frumentum qaturum quod. in tempore messuerunt, 
vel sicut acervus areae in tempore comportatus. 
Videtis, dilecti, protegi eos, qui a Domino casti- 
gantur; quum enim bonus sit, castigat nos Deus, 








ut sancta ejus disciplina commonefiamus. 


εἰρηνεύσει cor καὶ γνώσῃ ὅτι ἐν 
εἰρήνῃ τὸ σπέρμα σου, καὶ ἐπισκοπὴ 
τῆς εὐπρεπείας σου καὶ σὺ μὴ 
ἁμάρτης. | At Cod. Vat. haec 
non agnoscit, saltem hoe in 
loco. WOTT. 

ro. j δὲ δίαιτα] Eo modo a 
LXX Intt. exhibetur ; at He- 
braeus Textus habet, Z£ wvisi- 
tabis habitaculum twwm, et non 
peccabis. Versio Vulgat. Et 
visitans speciem tuam, mon pec- 
cabis. Vers. Syr. Et reverteris 
ad. tabernaculum. twwim, et mon 
peccabis. | Aquila, kai ἐπισκέψῃ 
ὡραιότητά gov, καὶ o) μὴ üpap- 
τήσῃ. ymmachus, οὐ δυσπρα- 
γήσῃ. WOTT. 

16. [A]eemó[rov: καὶ yàp] κ. τ. 
λ.] Cod. MS. exhibet ΥΠΟΤΟΥ. 
BZLIO:...... ATAOOZONIIAIAE... 

ΣΙ: πους ἨἩΘΗΝΑΙΉΜΑΣ,. 
In reddenda hac lacuna, de qua 
nullam conjecturam periclitatur 
Millius, nihil melius habui quam 
ut Wottonum sequerer. Ex quo 


tempore ille Codicem contulit, 
literae duae e voce Δεσπότου, 
A scilicet et T, perierunt ; et 
membrana denuo consarcinata 
fuisse videtur. Hodie certe 
spatium post EIZT duas priores 
syllabas vocis νουθετηθῆναι facile 
admittit, quare de ἡγηθῆναι, quod 
ut brevius et aptius supplemen- 
tum nobis offert vir doctus, 
minus opus est ut cogitemus. 
Libb. impr. Junium secuti, lo- 
cum ita exhibent... 
Δεσπότου" kai yàp] ἀγαθὸς àv 
παιδ[ευτὴς θέ]λει — |vov6er | ηθῆναι 
ἡμᾶς .... Davisius scribendum 
putat .... Δεσπότου" Θεὸς yàp 
ἀγαθὸς ὧν παιδεύει, ἀλλ᾽ εἰς τὸ εὐ- 
θυνθῆναι ds . . . quam. quidem 
conjecturam summis laudibus 
aecipit Clericus. — Wottonum 
secuti sunt Galland. Schoenem. 
Hefel. Reithmayr. et Dresselius. 
Lectionem Junianam in versio- 
nibus suis Wakius, Chevall. et 
Herzog. interpretantur. 


ex - 
. UTO TOU 


Iterum dis- 
sidii aucto- 
ribus mo- 
destiam et 
resipiscen- 
tiam in- 
culeat. 


208 


S. CLEMENTIS 


NZ. Ὑμεῖς οὖν οἱ τὴν καταβολὴν [τῆς] στά- 


, ΄ ^ » 
σεως ποιήσαντες, ὑποτ[ίάγη)τε τοῖς πρεσβυτέροις, 


καὶ παι[ἰδεύ]θητε εἰς μετάνοιαν κάμψαντες] τὰ γό- 


^ / € ^ , e" , 5 
vara τῆς καρδίας ὑμῶν, μαθετε ὑποτάσσεσθαι, ἀπο- 


θέμενοι τὴν ἀλάζονα καὶ ὑπερήφανον τῆς γλώσσης 5 


€ ^ , /, » , 5» [4 ^ , ^ 
ὑμῶν αὐθάδειαν] ἄμεινον γάρ ἐστιν ὑμῖν [ἐν] τῷ 


, ^ ^ N NS / € 
ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ μικροὺς καὶ ἐλλογιμους eupe- 


θῆναι, ἢ καθ᾽ ὑπεροχὴν δοκοῦντας ἐκριφῆναι ἐκ τῆς 


2. τοῖς πρεσβυτέροις,] Τοῖς 
πρεσβυτέροις ἃ Clemente nostro 
etiam Episeopus adnumeratur ; 
alibi enim, c. 42, B. Pater non- 
nisi de Episcopis et Diaconis 
loquitur, omissis Presbyteris. 
HEFELIUS. Guilielmus Bur- 
ton in adnotationibus ad hune 
locum contendit nulla in hae 
Epistola inveniri Episcopatus 
singularis vestigia, nulla argu- 
menta quae persuadeant Eccle- 
siam, sive Romanam, sive Co- 
rinthiam, alio regimine usam, 
eo tempore quo scripta est Epi- 
stola, quam plurium Presbyte- 
rorum. Cui sic respondet Cle- 
ricus, ^ S1 non possit ex hac Epi- 
* stola probari regimen, quale 
* est hodie sub uno Episcopo, 
nullo hine etiam modo, plu- 
rium Presbyterorum, quales 
fuerunt postea secundi Or- 
dinis Pastores, regimen tum 
fuisse institutum liquet. Sed 
qui Burtono favebunt respon- 
debunt, plurium  Presbytero- 
rum hie mentionem fieri, non 
unius Episcopi ^ Sed ante 
omnia sciendum, nomina illa 
Episcopi et Presbyteri per- 
mista fuisse; atque in una 
Ecclesia, primis illis tempo- 
*ribus, si urbs magna esset, 
* qualis Roma aut Corinthus, 


^ 


L3 


^ 


LS 


σ΄. 


^ 


^ 


σι 


^ 


^ 


^ 


^ 


^ 


« plures fuisse, quibus utriusque 
* Ordinis potestas, quae postea 
* divisa est, inter Episcopos, sic 
* κατ᾽ ἐξοχήν dictos, et Presby- 
*teros, secundi Ordinis Pas- 
* tores, collata erat. Sed ante 
* finem primi saeculi, vivis eti- 
*amnum Johanne atque aliis 
forte Apostolis, iis visum est 
* uni mandari potestatem ordi- 
* nandi Presbyteros, eosque in 
* Senatum Ecclesiasticum adle- 
* gendi; caeteris vero Sacra- 
*mentorum administrationem 
*et ala id genus. Sed cur 
* mutatum est, inquies, regimen 
* illud prius Apostolicum, quo 
* pari auctoritate Ecclesiae prae- 
* erant, Pastores, quibus utrius- 
* que Ordinis, qui postea fuit, 
* potestas collata fuerat? Ea- 
* dem, nimirum, de causa, ob 
* quam ad Ecclesiam Corinthi- 
* am scripsit Clemens ; nempe, 
* divisiones et contraria studia 
* Rectorum Ecclesiarum, qui 
* inter se dissidebant, et Plebis 
* etiam eum suis hectoribus. 
* Haec fuit jam olim Hieronymi 
* sententia, in Comment. cap. i 
* Epist. ad Titum. * Diligenter," 
inquit, ^ verba adtendamus 
dicentis, w£ constituas per ci- 
vitates. Presbyteros, sicut ego 
* tibi disposui. | Qui, qualis 


^ 


^ 











AD CORINTHIOS, lvi. 


209 


LVIL Vos igitur qui seditionis fundamenta 
jecistis, in. obedientia subditi estote Presbyteris, 
et disciplinam accipite 1n. poenitentiam : flectentes 
genua cordium vestrorum, discite subjici, depo- 
nentes gloriosam et superbam linguae vestrae arro- 
gantiam ; melius enim vobis est in ovih Christi 
parvos et bonae famae reperm, quam sibi videri 


alus eminentiores, et e spe illius dejici. 


* Presbyter debeat ordinari in 
* eonsequentibus disserens, hoc 
* ait : δὲ quis est. sine crimine, 
* wnius wroris vir, &c. postea 
* intulit : oportet enim. Episco- 
* pum, sine crimine esse, tam- 
quam Dei dispensatorem. Idem 
* est ergo Presbyter qui Episco- 
* pus ; et antequam, Diaboli in- 
* stinctu, studia in religione fie- 
* rent, et diceretur in populis, 
* Ego sum Pauli, ego Apollo, 
*ego autem. Cephae, communi 
* Presbyterorum consilio Eccle- 
* siae gubernabantur. Postquam 
* vero unusquisque, quos bapti- 
€ 
€ 


^ 


zaverat, suos putabat esse non 
Christi, in toto orbe decretum 
*est, ut unus de Presbyteris 
* electus superponeretur caete- 
* ris, ad quem omnis Ecclesiae 
* eura pertineret, et schismatum 
* semina tollerentur." ^ [Opp. 
* tom. vii p. 694 ed. Vallars.] 
Tum probat e Philip. 11, 2 
et Act. xx 28 mista fuisse 
Presbyterorum atque Episco- 
porum nomina. Deinde con- 
tendit: sicut Presbyteri sci- 
unt, se ex Ecclesiae consue- 
tudine ei, qui sibi praepositus 
fuerit, esse subjectos; ita et 
Episcopos nosse oportere, se 
* magis consuetudine, quam dis- 
* positionis Dominicae veritate, 
* Presbyteris esse majores. Αὐ 


VOL. I. 


PDC WM IM LA^ ^ um. » 


^ 


Sie enim 


* vero non consuetudine tantum 
* Ecclesiae, sed dispositione A- 
* postolica, factum hoe esse ex- 
* jstimaverim ; quod discordiae 
* Ecclesiarum, ut adparet vel 
*ex Corinthia Ecclesia, vivis 
* etiamnum Apostolis nonnullis 
* et multis Apostolicis viris, ni- 
* mis cito eruperint. Quare hoc 
* remedium ab A postolis et Apo- 
'stolieis viris inventum atque 
* usurpatum ante finem saeculi 
* primi existimo." 

3. τὰ γόνατα τῆς καρδίας] Haec 
phrasis, in Patribus et Conci- 
liis frequens, desumpta videtur 
ex Oratione Manassis, quam 
quaedam Biblia complectuntur, 
quamque referunt Const. Apost. 
II xvi. [καὶ νῦν κλίνω γόνυ kap- 
δίας μου.) Multas vero similes 
in Seriptoribus Sacris et Eeccle- 
siasticis invenies. COTEL. Ra- 
tione haud dissimili loquitur D. 
Petrus, Ep. I 1 13, ἀναζωσάμενοι 
τὰς ὀσφύας τῆς διανοίας ὑμῶν. 

8. καθ᾽ ὑπεροχὴν] Junius, Fel- 
lus et Colomesius mallent καθυ- 
περέχειν. 

ib. ἐκ τῆς ἐλπίδος] ἐκριφῆναι 
ἐλπίδος, Hefeli editio tertia. 
Junius legendum censet vel ἔξω 
τῆς κιγκλίδος vel potius ἐπαυλίδος. 
Colomesio magis placet ézav- 
Ados. Nihil autem mutandum 
recte viderunt Cotelerius et 


Ee 


IjPet2v25 


210 


, ^ 
ἐλπίδος αὐτοῦ. 


S. CLEMENTIS 


Οὕτως γὰρ λέγει ἡ savaperos 


Σοφία: ““᾿Ιδοὺ προήσομζαι opi] ἐμῆς πνοῆς ῥῆσιν, 


“ διδάξω δὲ ὑμᾶς] τὸν ἐμὸν λόγον. 


᾿Ἐπίειδὴ ἐκά- 


« , 5 /, , 
* λουν], kai ovx ὑπηκούσαϊτε, καὶ e£ére]vov λόγους, 


[14 
[11 
ee 
ee μαι’ 


(ς 


βουλάς. τοῖς δὲ ἐμοῖς ἐλέγχοις] ἠπειθήσατε: τοι- 
^ 5 ^ e^ e 7 » ,ὔ 5 , 
yep|o?v κἀγὼ) τῇ ὑμετέρᾳ ἀπωλείᾳ ἐπιγελασο]- 
^ € ^ 3 ex Tex 
καταχαροῦμαι δὲ [ἡνίκα ἀν] ἔρχηται ὑμῖν 


ὄλεθροϊς, καὶ ὡς ἂν ἀἸφίκηται ὑμῖν ἄφνω δ]όρυ- 


* Bos, ἡ δὲ] καταστροφὴ ὁμοία καταιγίδι πα]ρῇ, ἢ 


[14 


Wottonus ; quorum ille confert 
τὸ κοινὸν τῆς ἐλπίδος supra ὃ 51, 
Ignatium ad Eph. ὃ τ ὑπὲρ τοῦ 
κοινοῦ ὀνόματος καὶ ἐλπίδος, ad 
Magnes. $ 9 εἰς καινότητα ἐλπί- 
δος, ad Philad. ὃ 11 ἐν Χριστῷ 
᾿Ιησοῦ, τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν, et Po- 
lycarpum ad Philipp. ὃ 8 προσ- 
καρτερῶμεν τῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 

I. ἡ πανάρετος Σοφία] Librum 
Proverbiorum, zaváperov Σοφίαν 
appellat post Clementem Rom. 
Clemens Alex. Strom. ii, [$ 22, 
p. 501 ed. Potter.] itemque 
Hegesippus, Irenaeus, kai ὁ πᾶς 
τῶν ἀρχαίων χορός apud Euse- 
bium, H. E. iv 22. Sed et eo- 
dem nomine insignitur Sapi- 
entiae (Salomonis] volumen ab 
Athanasio in Synopsi, ( Opp. ii 
173 D ed. Ben.] Epiphanio, 
de Mensuris et Pond. $ 4, [ii 
162 C ed. Petav.] Damasceno, 
Orthod. Fid. iv 17, [1 284 B 
ed. Le Quien.] et a Gregorio 
Nyss. c. Eunomium, vii, ed. 
Paris. 1638, ii p. 638. [C.] In 
Bibliothecae Regiae Codice Bi- 
blico 721, Σοφία Σολομῶντος ἡ 
πανάρετος, et, 1253, Σοφία Σολο- 
μῶντος πανάρετος. Praeterea Sa- 


ὅταν ἔρχηται ὑμῖν θλίψις) καὶ πολιορκία. 


Ἔσται 


pientiam Siracidis, seu Ecclesi- 
asticum, vocari zaváperov Σοφίαν, 
et πανάρετον, invenies in Eusebii 
lib. viii Dem. Evang. et in 
ejusdem et aliorum Chronicis, 
et in Hieron. Praefatione ad 
libros Salomonis. Jam quod 
Σοφία simpliciter ae Sapientia 
de Proverbiis dicatur, osten- 
dunt loca Constitutionum Apo- 
stolicarum, 1 7, 10, 11 3, 1v 11, 
et alibi ; Justini Mart. in Dial. 
P. 359, [ed. Paris. 1615] Meli- 
tonis Sardensis apud Euseb. 
H. E. iv 26; lrenaei iv 37 
[20 5 ed. Massuet.] ; Clemen- 
tis Alex. in Protreptico, p. 52 
[B Lutet. 1629] Paedagog. ii 
cap. 2, et Strom. i 317 [u 
$ 18]; Origenis Hom. r4 in 
Gen. [à 97 E ed. Ben.] 6 in 
Exod. [151 A] ae saepe ; Cy- 
priani ad Quirinum, iii 6 [p. 
47 ed. Fell]; Gregori Nyss. 
lib. de Vita Mosis, [i p. 252] 
Orat. 5 de Oratione Dominica, 
[i p. 757; C] et in Ὑποτυπώσει 
de Pietatis scopo [iii p. 306 D]; 
Chrysostomi sive alterius ser- 
mone de Tribus Pueris. [vi 
613 E ed. Ben] Quibus ad- 


, ^ ^ 
καὶ οὐ ἱπροσείχετε)]: «AX ἀκύρους ἐποι[εῖτε ἐμὰς] 5 


μι 


ο 


AD CORINTHIOS, lvii. 211 


dieit omnem virtutem complectens Sapientia, Ecce Prov. i 23 
proferam, vobis spiritus mei dictionem, docebo ^^ 
qutem, vos meum sermonem. Quoniam vocabaan, 

et non obeduistis, et extendebam. verba, et non atten- 

distis; sed irrita, faciebatis mea, consilia, et aneis 
imerepationibus rebelles fuistis ; itaque et ego vestra 
perditione videbo; gaudebo autem. quum. venerit 

vobis interitus, et. quoties vobis subito advenerit 
perturbatio, atque eversio similis procellae adfu- 

erit, vel. quum. venerit vobis tribulatio et oppresso. 





junge veterem Interpretem E- 
pistolae Ignatio attributae ad 
Tarsenses, $ 6. Similiter Ec- 
clesiastico Σοφίας nomen abso- 
lute datur per multos, Orige- 
nem, Hom. 2 in Ps. xxxviii [ii 
698 D], Hom. 6 Graeca in 
Jeremiam [ii r63 F], et ad 
Rom. ix 2o, 21 [iv 616 C]; 
Gregorium Nyss. de Vita Mosis 
|i p. 208 B]; Hieronymum, 
Dial i adv. Pelagianos, $ 33 
[ii 717 A ed. Vallars.] ; Pseu- 
do- Hieronymum ad 2 Cor. ix 7 
[xi p. 970 D]. Denique Iap- 
οιμίαι Sunt Σοφία παιδαγωγική, 
Gregorio Naz. Orat. i: (i 
180 D Paris. 1609]. Ecclesia- 
sticus est À Deo spirata Sapi- 
entia, Magna Sapientia, in Ex- 
cerptis Chronologicis ex Eu- 
sebio, Africano, et aliis. Atque 
de Cantico Canticorum, Scrip- 
tor Homiliae de Susanna, tom. 
vi [608 E ed. Bened.] Chry- 
sostomi ait, κατὰ τὴν Σοφίαν τὴν 
λέγουσαν, κῆπος κεκλεισμένος, πη- 
yn ἐσφραγισμένη. | Cant. iv 12. 
Auctor operis imperfecti in 
Matthaeum apud eundem Pa- 
trem, [p. Ixxv E ad calc. tom. 
vi ed. Bened.] ad Matt. vi 6, 
* Bieut in Canticis ex persona 
* Ecclesiae Sapientia dicit ; et 


consarcinator Epistolae Decre- 
talis primae, Clementi nostro 
affictae, * Dicente Sapientia, Va- 
* lida est dilectio ut mors.' Cant. 
vii 6. COTEL. Sapientiam 
in hoe loco personam esse, cen- 
set Lipsius. Operae pretium 
est adire Sulceri Thesaurum 
Scriptt. Ecclesiasticorum — in 
voce Ilaváperos. 

4. ééére]vov λόγους. kai οὐ 
[mpoceiyere]'] lta apud LXX 
legimus ; at Hebraeus Textus 
exhibet—evtendi manus neas, 
et on erat qui attendebat.. Vul- 
gat. extendi manum neam, et 
non fuit qu aspiceret. — Vers. 
Syr. ef extendi vocem, et nom 
enudivistis. WOTT. 

6. ἠπειθήσατε")] Ita LXX sec. 
Cod. Vat. In Cod. Alex. οὐ προσ- 
είχετε, quemadmodum etiam 
Edd. Ald. et Complut. 

7. dmoXeía] Hane formam 
e Cod. MSto restituit Wott. 
quem secuti sunt Frey. Russel. 
Galland. Hefel. Reithmayr. et 
Dresselius. —Caeteri ἀπολείᾳ. 

το. ἢ ὅταν] Cod. MStus ex- 
hibet HOTAP. 

1I. πολιορκία. Post πολιορκία 
exhibent Codd. Alex. et Vat. 
καὶ ὅταν ἔρχηται ὑμῖν ὄλεθρος. Δύ 
Hebraeus "extus ea non habet, 

Ee2 


2192 


S. CLEMENTIS 


* γζὰρ ὅταν ἐπιϊκαλέσησθέ με, ἐγὼ δὲ [ovk εἰσα]- 


[11 


[4 


e 


titu 
εὑρηϊσουσιν]. 
ςς 


[13 


κούσομαι ὑμῶν: ζγτ[ἡσουσίν] με κακοί, καὶ οὐχ 
᾿Ἐμίσησαν γὰρ σοφίαν, [τὸν δὲ 
φόϊβον τοῦ Κυρίου οὐ προείλαϊντο, οὐδὲ] ἤθελον 
» ^ / ^ , , Nas ^N 

ἐμαῖς Tpocéx|ev βουλαῖς} ἐμυκτήριζον δὲ ἐμοὺϊς 5 


* ἐλέγχους]. Τοιγαροῦν ἔδονται τῆς [ἑαυτῶν] ὁδοῦ 
«c M ΄ Ν ^ e ^ , / 0» 

τοὺς καρπούς, [καὶ τῆς ἑαυτῶν] ἀσεβείας πλησθη- 
* σουΪται]. * * * * * 
Ἐ * Ἐ UrOV." 


neque aliqua ex Versionibus 
praeter unam Arabicam.  Ab- 
sunt etiam. ex pluribus Graecis 
MStis, neque ea legisse vide- 
tur Clemens noster, qui illa in 
hoe loco citando praetermisit. 
Potuerunt in hune locum ir- 
repsisse librarii errore paullo 
superius habita, aut saltem ex 
aliqua e Versionibus sive The- 
odotionis, sive Aquilae, sive 
Symmachi. WOTT. 

2. ζητ[ἡσουσίν) με κακοί,] Ita 
LXX Intt. at sec. Hebraeum 
Textum, Qwaerent ane diluculo, 
et non, invenient. Vulgat. Mane 
conswrgent, et mom dnvenient 
ine. Cum Hebr. Textu consen- 
tit Versio Syriaca. WOTT. 

3. σοφίαν,] παιδείαν LXX sec. 
Cod. Alex. 

ib. [τὸν δὲ φό]βον] Τὸν δὲ λό- 
γον habent Codd. Alex. et Vat. 
Cyprianus legit verbum Do- 
mini, | sermonem. Dei. adv. Ju- 
daeos, p. 21 T ed. Fell] item 
Lucifer Calaritan. At Aldina et 
Complutensis Editiones τὸν δὲ 
φόβον, quae lectio verior esse 
videtur; ei enim suffragantur 
Text. Heb. et Versiones omnes. 
Clemens etiam proculdubio le- 
git φόβον. WOTT. 

4. προείλα[ντο,] Hane Aoristi 


formam, ἃ Grammaticis veteri- 
bus, neenon a Dawesio, Misc. 
Crit. ed. Kidd. 475, et Dor- 
villio in Charit. 402, impro- 
batam, tanquam Macedonicam 
novam et Alexandrinam tolerat 
Fischerus ad Gr. Gr. Velleri 
ii 24: apud Scriptores non 
Atticos tuentur Lobeck. ad 
Phrynieh. 183, Wernsdorf. ad 
Himer. roo, Buttmann. Gr. 
Gr. maj. 1417, à1 1 139. LXX 
in Esai xxxvlll 14, ὅς ἐξείλατό 
pe, kai ἀφείλατό pov τὴν ὀδύνην 
τῆς ψυχῆς. 

. [καὶ τῆς ἑαυτῶν] ἀσεβείας] 
Tta et Intt. LXX. — Pro quibus 
Hebraeus Textus ; e£ de consi- 
liis suis saturabuntur. Vulgat. 
suisque consiliis satwrabuntur. 
Versio Syriaca: ef cogitationi- 
bus suis saturati sunt. NOTT. 

ib. sAge6jeov|ra.].] Junius, 
cui forte Codicem conferre con- 
tigit prius quam a bibliopego 
Anglico praescissus fuerat et in 
corio compactus, diserte statuit 
folium integrum hoc loco exci- 
disse. Lipsius, p. 14, nulla ra- 
tione reddita, statuit paginas 
circiter tres desiderari. Hodie 
MStus post IIAHZOHZON, ad 
caleem paginae exhibet unde- 
cim aut duodecim, ut mihi qui- 








AD CORINTHIOS, lvn. 


213 


Erit enim. quum, invocabitis qe, ego autem mon 
eaaudiam, vos : quaerent ane aala, et non invenient. 
Oderunt enim sapientiam, timorem. autem, Domini 
non asswumserunt, neque volebant «eis attendere 
consiliis, subsannabant autem aneas redargutiones. 
KEirgo comedent viae suae fructus, et sua, ipsorum. 


impietate saturabuntur. 


dem visum est, literarum spa- 
tium. PDunsenius, /gaafius τι. 
s. Zeit, 101, lacunam quinde- 
cim literarum capacem aesti- 
mat. À pagina autem proxime 
sequenti literae tres perierunt 
ante ION. Εὖ Boisius quidem, 
ex asteriscis in apographo quo 
utebatur, lacunam haud majo- 
rem esse existimavit; quae 
enim desiderantur sic supplet, 
$oBepà rà ῥήματα ταῦτα, ἀλλ᾽ ὁ 
πονηρῶν ἀνθρώπων ἐπόπτης Θεὸς 
κ᾿ t. .  Colomesius suspicatur 
hie locum habuisse Sibyllae 
testimonium, de quo auctor 
Quaestionum ad Orthodoxos, 
in Resp. ad Quaest. 74, ad cal- 
cem Opp. S. Justin. M. p. 469 
ed. Ben. ubi quaeritur, Ei τῆς 
* παρούσης καταστάσεως τὸ τέλος 
* ἐστὶν ἡ διὰ τοῦ πυρὸς κρίσις τῶν 
* ἀσεβῶν, καθά φασιν αἱ γραφαὶ 
* Προφητῶν τε καὶ Ἀποστόλων, ἔτι 
* δὲ καὶ τῆς Σιβύλλης, καθώς φησιν 
“ὁ μακάριος Κλήμης ἐν τῇ πρὸς 
“ Κορινθίους ᾿Ἐπιστολῇ. Sed sum- 
mo jure Guil. Burton longe 
verisimilius existimat, sicut doc- 
tissimo Usserio quoque in Dis- 
sert. de Clem. et Ignat. Epist. 
cap. x visum est, locum a serip- 
tore illo laudatum ex altera 
Epistola desumptum esse, quam 
Clementis esse plerique tum 
veteres tum recentiores negant. 


Vide Cotelerii Judicium de Epi- 
stola posteriore, infra, p. 221. 
Pro IHON Junius, Fell. Cotel. 
Colom. Frey. Coustant. habent 
τον. Hornemannus neque ἤτον 
neque uror exhibet. Post πλη- 
σθήσονται, Wottonum si audias, 
comma proxime sequens e Pro- 
verbis legendum est, 'Av8' ὧν 
yàp ἠδίκουν νηπίους φονευθήσονται" 
καὶ ἐξετασμὸς ἀσεβεῖς ὀλεῖ. 

9. * * urov."| Quidam 
volunt ad hune locum, ubi 
chasma est, respicere S. Irenaei 
verba : *Qui ignem praepara- 
* verit Diabolo et Angelis ejus.' 
[III iii 3 p. 176 ed. Massuet.] 
Ut ego autem dicam quod sen- 
tio, haec non sunt Clementis, 
sed ipsius Irenaei verba, et per- 
tinent ad traditionem  Eccle- 
siae, l. e. ad formulam Fidei 
et Doctrinae. Forsitan in hoc 
chasmate locum habere potue- 
runt ea, quae a S. Basilio citata 
ex B. Clemente apud eum non 
legimus hodie : ᾿Αλλὰ kai ὁ Κλή- 
μης dpxaikorepos, Ζῇ, φησίν, ὁ 
Θεός, καὶ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, 
καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ "Aywv. De 
Spiritu Sancto, e. 29. (iii 61 A 
ed. Bened.] WOTT. — Expleri 
quidem haee lacuna nullo in- 
genio aut arte potest. Inde 
tamen hoe consequimur com- 
modi, ut intelligamus, futiles 


Preecatio. 


Corinthii 
missos ἃ 
Clemente 


214 S. CLEMENTIS 


, , Ν , ^ 

NH'. 'O παντεπόπτης Θεὸς [καὶ] Δεσποτης τῶν 

/2 hy , ΄ , € , S 

πνευμάτων καὶ Kvpws [παϊσης σαρκὸς, o ἐκλεξα- 

^ , , ^ , € ^ » 

μενος [τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστὸν, καὶ ἡμᾶς δι 

αὐτοῦ |d]s λαὸν περιούσιον, δῴη πάσῃ {ψ᾽)υχῇ ἐπι- 

p nir di xi 

/, s N e 3, » ^ 

κεκλημένῃ τὸ ueyaAo|m]pezés καὶ ἅγιον ὄνομα avro, 
, , [4 , /, 

[π]ίστιν, φόβον, εἰρήνην, ὑπομονὴν, μακροθυμίαν, 
΄ € , / 

ἐγκράτειαν, ἁγνείαν καὶ σωφροσύνην, εἰς εὐαρέστη- 

^ , ^ Ν ^ , 

σιν TQ ὀνόματι αὐτοῦ, διὰ τοῦ ἀρχιερέως καὶ προστά- 

e ^ 3 ^ ^ » e , ^ , ^ 

rov ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ" δὲ οὗ αὐτῷ δόξα καὶ 
, , Z ^ » ΄ 

μεγαλωσύνη, κράτος, τιμή, καὶ νῦν καὶ εἰς πάντας 


N 5 κα ^ A , , 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμην. 


ΝΘ΄. Τοὺς δὲ ἀπεσταλμένους ἀφ᾽ ἡμῶν Κλαύδιον 


ἜἜφηβον, καὶ Οὐαλέριον Βίτωνα, σὺν καὶ Φορτου- 


esse illorum rationes, qui γνησιό- 
rjr. hujus Epistolae eo nomine 
dieam scribunt, quod nonnulla 
testimonia a Patribus allegata 
in hae Epistola non occurrant. 
Desiderantur, aiunt, quae Auct. 
Quaest. et Resp. ad Orthodoxos, 
Qu. 74, [Vide supra, et conf. 
p. 221.] Basilius in Tract. de 
Spiritu Sancto, c. 29, aliique ex 
hae Epistola allegarunt. At 
vero, ne dicam quaedam testi- 
monia revera in hac Epistola 
exstare quae negant ill hie 
comparere, ut quod Hierony- 
mus in Comm. ad Ephes. ' de 
* mundis aliis trans Oceanum, 
[vii 571 C ed. Vallars.] et *in- 
*enarrabili vinculo caritatis" 
[606 A] citat ; ut taceam, saepe 
Patres testimonia ex scriptis 
alis Clementis, sive genuinis, 
sive eidem affictis allegare ; 
unde sciunt isti, quae ex hae 
Epistola citantur, non in hoc 
loco, in quo tam magnus est 
hiatus, olim exstitisse ? Certe 
ῥῆσις ila Basihi Ζῇ ὁ Θεός x.7.A. 


peropportune illi loco convenit, 
et accommodari potest in E- 
pistola ad finem decurrente. 
FREY. 

4. [{εἰ]ς λαὸν περιούσιον,] Imi- 
tatur Paulum ad Tit. n r4. 
At Paulus e LXX hane lo- 
quutionem mutuavit. DAVIS. 
Conf. 1 Pet. ii 9, λαὸς eis περι- 
ποίησιν. Chrysostomus, Homil. 
v in Ep. ad Tit. [Opp. xi p. 759 
ed. Bened.] interpretatur λαὸν 
ἐξειλεγμένον, οὐδὲν ἔχοντα κοινὸν 
πρὸς τοὺς λοιπούς. "Theophylac- 
tus vero: Περιούσιος" ὁ οἰκεῖος, 
ἐκ μεταφορᾶς τῶν περὶ τὴν οὐσίαν 
καὶ τὸν πλοῦτον τοῦ δεσπότου στρε- 
φομένων οἰκετῶν, οἷον, ἐξειλεγμένον, 
ἐξαίρετον, οὐδὲν ἔχοντα κοινὸν πρὸς 
τοὺς λοιπούς. 

7. σωφροσύνην,] Conf. Ignat. 
Ep. ad Ephes. $ το. 

8. διὰ τοῦ ἀρχιερέως καὶ προ- 
στάτου ἡμῶν] Hic, suspicari li- 
cet, unus est ex lis locis quae 
Photio displieuerunt, Biblioth. 
exxvi. At eodem modo S. Pau- 
lum et B. Ignatium de Christo 


T 


o 


AD CORINTHIOS, lvii, lix. 


215 


LVIIL Inspector omnium Deus, spirituum | he- Num. xvi 
rus, et universae carnis Dominus, qui elegit Domi- 16 PAR 
num Jesum Christum, et nos per eum in populum 
peculiarem, det omni animae, quae gloriosum et 
sanctum nomen ejus invocaverit, fidem, timorem, 
pacem, patientiam, aequanimitatem, continentiam, 
castitatem et pudicitiam, ut nomini ejus recte pla- 
ceat, per summum sacerdotem et patronum nostrum 
Jesum Christum, per quem illi sit gloria, majestas, 
potestas, honor, et nunc, et in omnia saecula saecu- 








lorum. Amen. 


LIX. Missos autem a nobis Claudium Ephebum, 
et Valerium Bitonem cum Fortunato, in pace cum 


locutos esse demonstrat Wot- 
tonus. Vide supra notata ad 
mao p 195 12: 

9. δὲ οὗ αὐτῷ δόξα] De com- 
pluribus Doxologiae formulis in 
Ecclesia, ante excogitatam Arii 
haeresin, usurpatis, videndi om- 
nino sunt Bull Fid. Nicaen. 
Def. II ii 6, το, 13, et Hooker. 
Eccles. Polit, V xlvii 9—11. 

12. Κλαύδιον ἼἜφηβον, ] Junius 
cum Edd. ex mala interpunc- 
tione quinque legatos ad Co- 
rinthios fuisse missos perhibet. 
At ilud καί inter Ἔφηβον et 
Οὐαλέριον interjectum, tres dun- 
taxat fuisse ostendit ; quorum 
duo, suis praenominibus insig- 
niti, videntur fuisse liberti in 
familias Claudiorum et Valerio- 
rum adsciti. Idque jam suspi- 
catus est Boisius. Quod exinde 
probarunt Pearsonus in notis in 
Ep. S. Ignatii ad Smyrn. $ ro, 
et Dodwellus in Dissert. ad 
Opp. Posthum. Pearsoni p. 221, 
aliique. Caeterum Ephebus iste, 
ut monuit Colomesius, memo- 
ratur inter Clementis discipulos 


ad caleem Pseudo- Abdiae a La- 
zio vulgati. Sed pro Zphebus 
vitiose legitur Febus. De Vale- 
rio autem Episcopo Trevirensi, 
discipulo Petri Apostoli, ad d. 
29 Januarii agere Martyrologia 
notatum fuit Cotelerio. GAL- 
LAND. Tres tantum viros a 
Corimthns missos fuisse recte 
viderunt Wakius, Wotton. Frey- 
ius, Schoeneman. Hefel. Reith- 
mayr. et Dresselius: caeteri 
Edd. quos sequitur Herzogius, 
nomina haee ita distinguunt ut 
quinque faciant legatos. Pari 
in errore versabantur Inter- 
pretes plerique in loco Ignatii 
supra indicato, ubi e duobus, 
Philone et Rheo Agathopode, 
tres faciunt, Philonem, Rheum, 
et Agathopoda. Conf. Ep. ad 
Philad. $ 11. 

I3. σὺν καὶ Φορτουνάτῳ,] For- 
san legendum σὺν l'aío Φορτου- 
váro, nam Ephebo, et Vitoni sua 
data sunt praenomina. DA VIS. 
Idem esse videtur qui a S. Paulo 
memoratur ; [I Cor. xvi 17, ubi 
Codd. nonnulli doprovrárov] qui, 


cito remit- 
tant. 


Benedictio. 


216 S. CLEMENTIS 


, 3 , , ^ ^ 5 , LI , ^ 
νάτῳ, ἐν εἰρήνῃ μετὰ χαρᾶς ἐν τάχει ἀναπέμψατε πρὸς 
€ ^ [74 ^ ^ /, »Y , e ^ 
ἡμᾶς, ὅπως θᾶττον τὴν εὐκταίαν καὶ ἐπιποθήτην ἡμῖν 
» , , /, Ν , 
εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν ἀπαγγέλλωσιν᾽ εἰς TO τάχιον 


καὶ ἡμᾶς χαρῆναι περὶ τῆς εὐσταθείας ὑμῶν. 


Ἢ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μεθ᾽ 5 


€ ^ Ν z ^ ^ , 
ὑμῶν, καὶ μετὰ πάντων πανταχῇ TOV κεκλημένων 
εν ^ ^ N , 3. eret cjut » ^ / " 
ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ δὲ αὐτοῦ: Ov οὗ αὐτῷ δόξα, τιμή, 
, , , , 5 ἮΝ ^ 
κράτος, καὶ μεγαλωσύνη, θρόνος αἰώνιος, ἀπὸ τῶν 
, ^ ^ ^ , , , 
αἰώνων εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμην. 


Κλήμεντος πρὸς Κορινθίους ᾿Επιστολὴ α΄. 
ρὸς Κορ 


quum fuerit jam aetate provec- 
tus, magnaeque apud Ecclesiam 
Corinthiorum famae et authori- 
tatis, a Corinthus missus Ro- 
mam venit, ut Romanos de 
schismate certiores faceret, et 
posceret eorum opem ad se- 
dandas lites infelices apud ipsos 
ortas. WOTT. καί non agnoscit 
Junius. Cum Wottono faciunt 
Cotel. Davis. Frey. Galland. 


Eumdem esse Fortunatum, qui 
cum Stephano et Achaico ad 
D. Paulum, dum ageret Ephesi, 
ablegatus fuerat, admittit He- 
felius, in medio relinquit Win- 
dischmannus, (omnino negat 
Guil. Burton. 

2. ἐπιποθήτην] Ita cum Cod. 
MSto Wott. Russel CGalland. 
Schoeneman. Hefel. Reithmayr. 
et Dresselius. — Caeteri ἐπιπόθη- 


Io 





AD CORINTHIOS, xlvii. 


9211 


gaudio ad nos brevi remittite, ut citius votis ex- 
petitae et desiderandae vestrae pacis ac concordiae 
nuntium adferant, et nos de statu vestro recte 
ordinato citius gaudeamus. 

Gratia Domini nostri Jesu Christi sit vobiscum, 
et cum universis ubique a Deo et per eum vocatis ; 
per quem illi sit gloria, honor, potestas, majestas, et 
dominatio sempiterna, a saeculis in saecula saecu- 


lorum. Amen. 


Clementis ad Cormthios Epistola 1. 


rov, quod longe melius arbitra- 
tur Boisius. 

3. ἀπαγγέλλωσιν"] Ita cum 
Cod. MSto Wotton. Russel. 
Galland. Schoeneman. Hefel. 
Reithmayr. et Dresselius. Cae- 
ter| dmayyéAocw, quam formam 
jam exaratam librarius correxit. 

4. περὶ τῆς εὐσταθείας] Conf. 
Clem. Alex. Strom. iv 23, p. 
632 ed. Potter. οὕτω τοίνυν τῷ 


VOL. I. 


ὄντι καλὰ φαίνεται ἥδιστα, map 
αὐτοῦ δὲ πορίζεται ὃν ποθεῖ καρ- 
πόν, τὴν τῆς Ψυχῆς εὐστάθειαν. 
Ib. $ 25, p. 637, δικαιοσύνη οὖν 
ἐστὶν εἰρήνη βίου kai εὐστάθεια. 

IO. Κλήμεντος κ. τ. 4.] Codex 
MStus hane epigraphen prae- 
stat, ab Editoribus omnibus, si 
Wotton. Hefel Reithmayr. et 
Dresselium excipias, praeter- 
missam. 











J. b. COTELERII JUDICIUM 


DE 


POSTERIORE EPISTOLA 5. CLEMENTIS. 


ExsTAT ae hac Epistola judicium. magni Critic Eu- 
sebi, Hist. Eccles. ii 38, hisce verbis expressum; ἰστέον 
δ᾽ ὡς καὶ δευτέρα τις εἶναι λέγεται τοῦ Κλήμεντος ᾿Επιστολή᾽" οὐ 
μὴν ἐθ᾽ ὁμοίως τῇ προτέρᾳ καὶ ταύτην γνώριμον ἐπιστάμεθα, 
ὅτι μηδὲ τοὺς ἀρχαίους αὐτῇ κεχρημένους ἴσμεν. Quae ἃ Ru- 
fino, uti solet, indiligenter redduntur sic: * Dicitur tamen 
* esse et alia Clementis Epistola, cujus nos notitiam non 
* accepimus." Nee magis accurate Hieronymus, Libro de 
Viris Illustribus: ** Fertur et secunda esse ex ejus nomine 
* Epistola, quae a Veteribus reprobatur.^ [ᾧ τό, tom. i 
p.943 ed. Vallars.] Et Photius, Mvpiof8(8Aov Cod. cxii, 
exili, ἡ δὲ λεγομένη δευτέρα πρὸς τοὺς αὐτοὺς ὡς νόθος ἀποδο- 
κιμάξεται. Neque enim dieit Eusebius, secundam Clementis 
Epistolam * notham esse, et ab Antiquis reprobatam ;" 
dicit solummodo * ignoratam fuisse, in citationibus a Vete- 


3 


* ribus praetermissam, in dubium vocatam :᾿ unde eodem 
loci et alibi priorem. nuneupat ὁμολογουμένην, ἀνωμολογη- 
μένην παρὰ πᾶσιν. taque rectius in Nicephoro, ii τ, 
habetur; καὶ ἄλλη δὲ αὐτοῦ φέρεται ᾿Επιστολή, τῆς προτέρας 
κατὰ πολὺ àmoüéovca' περὶ ἧς ὁ αὐτός φησιν Εὐσέβιος, μὴ ἐν 
ἐπιστήμῃ ταύτης τοὺς ἀρχαίους εἶναι. Maximus in Prologo 
ad Dionysii Opera, agens de Eusebio, καὶ μὴν οὔτε Πανταίνου 
τοὺς πόνους ἀνέγραψεν, οὔτε τοῦ Popatov Κλήμεντος, πλὴν δύο 
καὶ μόνων ᾿Επιστολῶν. Et vero quemadmodum Caesariensi 
rFfÍ2 


220 COTELERII JUDICIUM 


Episcopo credimus, dubitatum fuisse de Auctore nostrae 
Epistolae ; quemadmodum non possumus nunc, post deper- 
ditos tot primorum Patrum libros, memoriam illius accu- 
sare, quae tamen non semper fida exstitit; ita negamus 
inde consequi, pro Pseudepigrapha necessario habendam 
Epistolam ; quum fieri quiverit, ut opus genuinum in con- 
troversiam venerit, e£ a primis Ecclesiae seriptoribus non 
fuerit celebratum. Certe ea dubitatio, ea omissio, non 
deterruerunt Auctorem Canonum Apostoliecorum, Can. ult., 
Epiphanium, Haer. xxvii 6, xxx 15,8 et eum qui Librum 
Pontifiealem composuit, quo minus de Clementinis Epi- 
stolis, perinde ae nihil intercederet inter illas discriminis, 
loquerentur. Mitto enim Niconem, de quo ad superioris 
Epistolae cap. xiv.» Immo quod admodum mirere, id. ab 
ipsis Hieronymo ae Photio designatum, quando suam, non 
Eusebii, proponunt opinionem : ille in volumine 1 adversus 
Jovinianum, eap. 7, [cap. 14. tom. ii p. 258 ed. Vallars.] 
hie in Myriobibli eap. exxvi.. Quinetiam. utramque inter 
Sacrae Seripturae libros eollocasse videntur Ecclesiae illae, 
quae Canonibus Apostolicis regebantur, quique eos Canones 
in Novi Testamenti voluminibus recenset Johannes Dama- 
scenus, Orthodoxae Fidei lib. iv cap. 18, et quotquot 
Bibliorum Codicibus utebantur similibus illi 'Theclae, e quo 
duae istae Epistolae prodierunt. Accedit huc quod eaedem 
utrobique apparent antiquitatis notae, eadem interdum 
verba usurpantur; nee tantam diversitatem habet stylus, 
quin ab eodem seriptore varüis temporibus diversisque pro 
causis oriri potuerit. Dionysius autem Corimthius scribens 
ad Romanos apud Eusebium, iv 23, ideo unius tantum 
Epistolae Clementis mentionem facit, quia loquitur de 
Literis Romanorum nomine datis ad Cormthioso6; at 


a 'l'om. 1 p. 107 ed. Petav. λέγει yàp ἐν μιᾷ τῶν ᾿Επιστολῶν αὐτοῦ. 
ibid. p. 139, ὡς αὐτὸς Κλήμης αὐτοὺς κατὰ πάντα ἐλέγχει, ἀφ᾽ ὧν ἔγραψεν 
᾿Επιστολῶν ἐγκυκλίων τῶν ἐν ταῖς ἁγίαις ἐκκλησίαις ἀναγινωσκομένων. 

Ὁ Vid. supra p. 56 l. 8. 

€ Cf. omnino Routhii Annot. in B. Dionysium, Rel. Sacr. i p. 188. 











DE EPISTOLA II. 221 


posterior Clementis, etsi, teste Photio, ad Corinthios quo- 
que esset scripta, non tamen, sicut prior, Ecclesiae Romanae 
nomen, sed Romani Pontifieis praeferebat.  Indieatur id 
appellatione, ἀδελφοί pov, quam in secunda non semel 
positam invenies, [$$ 7, 10] nusquam 1n priore. 

Objet Jacobus Usserimus, Dissertatione de Seriptis Ig- 
nati, &e, cap. x, ad hune modum: Epistola titulo Cle- 
mentis ad Cormthios ornata, proferebat (quemadmodum ex 
Quaestionibus ad Orthodoxos, Justino Martyri tributis, 
Resp. ad Quaest. 74, intelligimus) Carmina Sibyllina, quae 
Clementis temporibus posteriora fuerunt; unde colhgitur 
eam citationem, quum in priore Clementis Epistola nus- 
quam compareat, ad alteram referri debere, quae ejusdem 
nomine falso inseribatur. Infirmum plane argumentum. 
Audi verba Pseudo-Justini: Ei τῆς παρούσης καταστάσεως 
τὸ τέλος ἐστίν ἣ διὰ τοῦ πυρὸς κρίσις τῶν ἀσεβῶν, καθώς 
φασιν ai γραφαὶ Προφητῶν τε καὶ ᾿Αποστόλων, ἔτι δὲ καὶ τῆς 
Σιβύλλης, καθώς φησιν ὁ μακάριος Κλήμης ἐν τῇ πρὸς Κο- 
ρινθίους ᾿Επιστολῇ" κι τ A. Quae in Gallicam linguam ita 
vertit David Blondellus, de Sibyllis lib. i cap. 20, ae si 
legisset, ἐν τῇ πρώτῃ πρὸς Κορινθίους ᾿ΕΒπιστολῇ. Sed erra- 
tum est properantis hominis, nimiumque memoria fidentis. 
Itaque quum Pseudo-Justinus generatim de Epistolis lo- 
quatur, neutra autem ad nos integra pervenerit, temere ab 
Usserio asseveratur res, quam nullo modo potuit rescire. 
Quin immo si divinationibus indulgere liceat, crediderim 
in primae Epistolae lacuna ad eap. lvii factam Sibyllae 
mentionem. Atque conjecturae fundum et auctorem do 
S. Irenaeum, adversus Haer. lib. i1. eap. 3, ubi hoe pacto 
disserit; * Sub hoe igitur Clemente,4 dissensione non 
* modica inter eos qui Corinthi essent fratres facta, scripsit 


4 JII ii 3 p.176 ed. Massuet. Graeca ex parte servavit Eusebius, 
H. E. v 6. Ἐπὶ τούτου οὖν τοῦ Κλήμεντος στάσεως οὐκ ὀλίγης τοῖς ἐν 
Κορίνθῳ γενομένης ἀδελφοῖς, ἐπέστειλεν ἡ ἐν Ῥώμῃ ᾿Εκκλησία ἱκανωτάτην 
γραφὴν τοῖς Κορινθίοις, εἰς εἰρήνην συμβιβάζουσα αὐτούς, καὶ ἀνανεοῦσα 
τὴν πίστιν αὐτῶν, καὶ ἣν νεωστὶ ἀπὸ τῶν ᾿Αποστόλων παράδοσιν εἰλήφει. 


099  COTELERII JUDICIUM 


* quae est Romae Ecclesia potentissimas Literas? Corin- 
* thiis, ad pacem eos congregans, et reparans fidem eorum, 
* et annuncians" («wnwnciauns omittitur in Graeco apud 
Eusebium, v 6, et Nicephorum, iv 15, forte ob similitudi- 
nem partieipiorum ἀνανεοῦσα et àvayyéAAovca. Nam Ru- 
finus videtur hoc quoque in Eusebio legisse, dum inter- 
pretatur exprimens) * quam in recenti ab Apostolis rece- 
* perant" (ex Eusebio, Rufino, Nicephoro, atque ex sensu 
seribendum receperat) * traditionem, annunciantem unum 
* Deum omnipotentem, factorem coeli et terrae, plasma- 
* torem hominis; qui induxerit cataclysmum, et advoca- 
* verit Abraham, qui eduxerit populum de terra Aegypti, 
* qui collocutus sit Moysi, qui Legem disposuerit, et Pro- 
* phetas miserit, qui ignem praeparaverit diabolo et an- 
* gelis ejus." Brevem enumerationem capitum, in hae 
Ecclesiae Romanae Epistola contentorum, sanctus Martyr 
instituit. Ea autem omnia adhue legere est, excepto 
ultimo, quod dubio procul lacuna 1lla cirea finem interjecta 
complectebatur. Quis porro non videt, ubi * ignis diabolo 
* et angelis ejus praeparatus" memorabatur, ibi commode 
potuisse agi * de mundi fine," ac * de impiorum per ignem 
* judicio" tune futuro; ideoque et Sibyllae mentionem 
fieri ? 

Ait tamen vir perdoctus, non heuisse per tempora Cle- 
menti ex Sibyllinis Carminibus, utpote ipso posterioribus, 
testimonium petere. Hoe probandum erat, non modo di- 
cendum ; quod si constaret, requirerem praedictarum Quae- 
stionum Codices MSS num pro καθώς haberent καὶ ὡς, aut 
καὶ καθώς. Verum super Sibyllhmis versibus exploratum 
non habetur, quando coeperint apud Christianos evulgari. 
Sub Apostolis rem contigisse persuaderet, quod a multis 
refertur, Clementem Alexandrinum in vi Stromateo, p. 636, 


€ potentissimas|] luculentissimam epistolam melius reddidit Valesius. 
MASSUET. Convenit potius verbum ἱκανός nostro tüchtig, Latinorum 
probus, justus, cui nihil deest. Melius igitur vertit Strothius, einen sehr 
gründlichen Brief. HEINICHEN. 














DE EPISTOLA II. 2293 


[p. 762 ed. Potter.] recitare verba Pauli Apostoli, Graecos 
seu Gentiles ad. Sibyllae. Oracula. amandantis; nis& aut 
Clemens fabulam a quodam Apocrypho sumpsisse diei 
posset, aut potius ilius sensum viderentur non attigisse 
homines docti; quae quidem mea est opinio. Eo quippe 
loci postquam ex Petri Praedicatione, libro extra Canonem 
posito, affirmavit ó Στρωματεύς, Graecis, ut Deum colerent 
et glori afficerent, concessam fuisse Philosophiam, quem- 
admodum eandem ob causam utrumque "Testamentum 
Judaeis et Christians; ista paullo obscuriora subjicit : 
ἐπεὶ ὅτι, καθάπερ ᾿Ιουδαίους σώζεσθαι ἐβούλετο ὁ Θεὸς τοὺς 
Προφήτας διδούς, οὕτως καὶ “Ελλήνων τοὺς δοκιμωτάτους, 
οἰκείους αὐτῶν τῇ διαλεκτῷ Προφήτας ἀναστήσας, ὡς οἷοί τε 
ἦσαν δέχεσθαι τὴν παρὰ Θεοῦ εὐεργεσίαν, τῶν χυδαίων ἀνθρώ- 
sov διέκρινεν, δηλώσει πρὸς τῷ Πέτρου κηρύγματι ὁ ᾿Απόστολος 
λέγων Παῦλος" Λάβετε καὶ τὰς “Ἑλληνικὰς βίβλους, ἐπίγνωτε 
Σίβυλλαν, ὡς δηλοῖ ἕνα Θεὸν καὶ τὰ μέλλοντα ἔσεσθαι: καὶ 
τὸν Ὕστάσπην λαβόντες ἀνάγνωτε, καὶ εὑρήσετε πολλῷ τηλαυ- 
γέστερον καὶ σαφέστερον γεγραμμένον τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, καὶ 
καθὼς παράταξιν ποιήσουσι τῷ Χριστῷ πολλοὶ βασιλεῖς μι- 
σοῦντες αὐτόν, καὶ τοὺς φοροῦντας τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ τοὺς 
πιστοὺς αὐτοῦ, καὶ τὴν ὑπομονὴν καὶ τὴν παρουσίαν αὐτοῦ. 
Εἶτα ἑνὶ λόγῳ πυνθάνεται ἡμῶν" ὅλος δὲ ὁ κόσμος καὶ τὰ ἐν τῷ 
κόσμῳ, τίνος ; οὐχὶ τοῦ Θεοῦ; Quae verba sie accipiunt, 
quasi λάβετε &e. sit Apostoli exhortatio. At ego illa, ὁ 
᾿Απόστολος λέγων Παῦλος, non refero ad consequentia, 
Λάβετε ἕο. sed ad. praecedentia, οἰκείους αὐτῶν τῇ διαλέκτῳ 
Προφήτας, seu ad versiculum 12 cap. i Epistolae ad "Titum, 
εἶπέ τις ἐξ αὐτῶν ἴδιος αὐτῶν llpodwrgs: et Λάβετε &c. 
Clementis esse arbitror, non Pauli; tum quod in fine 
dicitur, εἶτα ἑνὶ λόγῳ, &e. Praedicationi Petri tribuo, cum 
eujus ultimo sermone paullo ante per Clementem laudato 


convenit optime. Quocirca verto: * Quandoquidem quod 


* De hoc loco Clem. Alex. vide Beveregii adnotationem in Cod. 
Canon. Eccles. Prim. Illustr. I xiv $ 7, vel apud Potter. p. 761r, et 
conf, Grabium in Spicil. Patt. i 67. 


224 COTELERII JUDICIUM 


* sicut Judaeos Deus salvos esse voluit, dans eis Prophetas, 
* ita etiam Graecorum probatissimos, proprios suae linguae 
* Prophetas excitans, prout poterant capere Dei bene- 
* ficentiam, a vilibus vulgaribusque homünibus secreverit, 
* declarabit praeter Petri praedicationem qui hoe dicit 
* Apostolus Paulus: Libros quoque Graecos sumite: 
* agnoscite Sibyllam, quo modo unum Deum manifestet, 


€ 


^ 


et ea quae futura sunt: sumptum etiam Hystaspem$ 


[1 


^ 


legite, et invenietis Dei Filium multo clarius apertiusque 
f esse scriptum, utque multi reges adversus Christum 


€ 


^ 


aciem instruent, odio habentes tum illum, tum eos qui 


[1 


^ 


nomen ejus gestant, et ejus fideles, illiusque tolerantiam 
€ 


^ 


atque adventum. Deinde uno verbo, seu una ratione, 
* nos interrogat; totus autem mundus, et quae sunt in 
* mundo, cujus sunt? Nonne Dei?" Sic pulchre omnia 
sibi constant, aliter 1mpeditiora. Adde quod vix in toto 
Clemente invenias aliquid Apocryphi prolatum, nomine 
duntaxat auctoris, non praemisso operis titulo, non adjecta 
dictione quae quale sit scriptum declaret. ^Legatur tota 
Alexandrini disputatio: conferatur cum 115 quae in Stro- 
mateo 1 edisserit de Graecorum Sapientibus, praesertim 
pag. 299, ubi locum Epistolae ad "Titum adducit: confido 
fore, αὖ mea non immprobetur interpretatio. Nihil ergo 
adjuvamur hoe testimonio, ad investigandum quod quae- 
rimus tempus. Jam vero si agatur de Sibyllinorum Car- 
minum Sylloge^ qua hodie utimur, pro certo haberi debet, 


€ De Hystaspe consulendi sunt Ammianus Marcellinus, xxiii 6, 
p- 374 ed. Vales. Agathias, ii 24, p. 117 ed. Niebuhr. Lactantius, Div. 
Inst. vii t5, 18, tom. i, pp. 562, 567, 699 ed. Le Brun et Du Fresnoy. 

h Carmina Sibyllina habes in Gallandii Biblioth. Patt. i pp. 335— 
410, quibus nunc accessit liber novus, quartus decimus, Maii studio e 
MSto erutus, typisque excusus Mediolani 1817. Plura si cupias, adi 
Bleekii disputationem Ueber die Entstehung und Zusammensetzung der 
uns in acht Büchern Erhaltenen Sammlung Sibyllinischer Orakel, in 
Ephemeridi Theologica, Berolin. 1819. fascic. 1 et 2; Thorlacii disqui- 
sitionem, quae inscribitur, Libri Sibyllistarum veteris Ecclesiae, crisi, 
quatenus monumenta Christiana sunt, subjecti, Hafniae, 1815; et Ex- 
cursus quos ad Libros Sibyllinos subjecit Carolus Alexandre, Paris. 
1856. 








DE EPISTOLA II. 295 


quod a multis evidenter fuit probatum, eam multo post 
Apostoliea tempora lucem vidisse. Nonnulli sane in ea 
versus leguntur, aetate posteriores scriptis Patrum Sibyllina 
Oracula citantibus: quales hi duo, 


Οὐκέτι yàp παρὰ σεῖο τὸ τῆς φιλοθρέμμονος ὕλης 
Παρθενικαὶ κοῦραι πῦρ ἔνθεον εὑρήσουσιν. 


in ἱῬΡαψῳδίᾳ nostra, lib. v post medium [395, 6]; sunt 
enim de incenso Vestae templo sub finem imperii Commodi, 
proindeque quum jam Justinus, Athenagoras, et "Theophilus 
Antiochenus Sibyllina in testimonium pro fide Christiana 
advocassent. ἂς Origenian| cujusdam manum redolet 
Librin finis, [332, sq.] ad quem Sehohastes Graecus sic 
annotabat : 

ψεύδη προφάνως" οὐδὲ yàp λήξει ποτὲ 

τὸ πῦρ κολάζον τοὺς κατακεκριμένους. 

κἀγὼ γὰρ ἂν εὔξαιμι τοῦθ᾽ οὕτως ἔχειν, 

οὐλαῖς μεγίσταις σφαλμάτων ἐστιγμένος. 

αἷ μείζονος χρήζουσι φιλανθρωπίας. 

ἀλλ᾽ αἰσχυνέσθω φληναφῶν ᾿Ωριγένης, 

πέρας γενέσθαι τῶν κολάσεων λέγων. 


Recteque observat qui nostra aetate plurimos judicio su- 
peravit, Gerardus Vossius, de Poetis Graecis cap. 1, non 
exstitisse temporibus Justini Martyris, Tatiani, Clementis 
Alexandrimi, Eusebu, alhorumque multorum, versus Sibyl- 
Iinae Collectionis lib. 1 [295] et hib. [760] de Sibylla Noae 
coaetanea; quandoquidem ex illorum Patrum professione, 
nulla e Sibyllis Mosem antiquitate superavit. Ex quibus 
intelligitur, non unum Poetam Sibyllam se esse finxisse, 
sed plures, diverso tempore, quorum versus disjectos unum 
in eorpus consarcinator incertus multo post denatos Apo- 
stolos compegerit. 

Quod autem a pluribus existimatur, primo saeculo ac 
principio secundi, Sibyllam a Christianis Seriptoribus citari 
nequivisse, 1d vero ego inficior, rationibus adductus non 
paueis. Quoniam, scilicet, gratis ae sine fundamento illud 

VOL. I. Gg 


226 COTELERII JUDICIUM 


asseritur. Deinde quia viventibus Apostolis, ac Luca scri- 
bente Evangelium, multa Apocrypha et Pseudepigrapha 
otiosi temerariique homines edebant, inquit Origenes, 
Hom. 1 m Lucam, [Opp. ΠῚ p. 933 ed. Bened.] eumque 
saepissime sequens Hieronymus, prooemio Commentario- 
rum super Matthaeum, [Opp. x p. 661 ed. Vallars.] necnon 
Titus, Ambrosius, Beda, Euthymius, "Theophylactus ad 1 
vers. Evang. Lucae; quidni et in illis quaedam Sibyllino 
nomine? Ad haee certum est ex Varrone, Cicerone, "Tacito, 
Suetonio, Plutarcho, multa vana et supposititia inter 
Paganos quasi Sibyllina fuisse cireumlata, ante et statim 
post primordia nostrae Religionis: hoc exemplo eur non 
idem evenerit apud nos? Adjee his testimonium Hermae, 
I Vis. ii cap. 4, quaeque ibi annotabam de insigni isto 
loco Josephi, Ant. Jud. 1 5, [cap. iv $ 3 ed. Havercamp.] 
[Περὶ δὲ τοῦ πύργου τούτου, καὶ τῆς ἀλλοφωνίας τῶν ἀνθρώπων, 
μέμνηται καὶ Σίβυλλα, λέγουσα οὔτως" “Πάντων ὁμοφώνων 
* ὄντων τῶν ἀνθρώπων, πύργον ὠκοδόμησάν τινες ὑψηλότατον, 


* ὡς ἐπὶ τὸν οὐρανὸν ἀναβησόμενοι Ov αὐτοῦ. | Oi δὲ θεοὶ 


t6 5 / , / , , A ΄ b ἰδί, € á 
ἀνέμους ἐπιπέμψαντες, ἀνέτρεψαν Tov πύργον, καὶ ἰδίαν €ka- 


» - ^ ^ / ^ 
* στῳ φωνὴν ἔδωκαν" kai διὰ τοῦτο Βαβυλῶνα συνέβη κληθῆναι 


* τὴν πόλιν. qui locus respondet his Sibyllinis, lib. ii 
circa initium; [9] 
ἀλλ᾽ ὁπόταν μεγάλοιο Θεοῦ τελέωνται ἀπειλαί: &c. 


Concludo, nihil vetare quin. vero Clementi laudata fuerit 
Sibylla, in re praesertim Ethnieis non ignota, mundi vide- 
licet fine, ae impiorum per ignem judicio: de qua consule 
praecipue Justinum Martyrem, Apol. 1 p. 66, [ed. Paris. 
1615, Apol.1i $ 20, p. 55 ed. Bened.] et Sibyllina nostra 
Oracula, lib. 1 (194—213, 284—295, 3064—337,] et ΠῚ 
[19—25, 556, 627—631, 698.] Ae forsan Clemens ex- 
emplaria viderat antequam a Christianis, ut conqueritur 
Celsus apud Origenem, lib. vii contra eum, [$ 53 Opp. 1 
Ρ- 732 ed. Bened.] fuissent interjectis pluribus interpolata. 

Caeterum videtur haee secunda Epistola ante primam 
esse seripta. Quandoquidem innuit fragmentum illius pa- 








DE EPISTOLA II. 22T 


cifiea tempora; et ex Photu Codice exxvi colligimus dis- 
sidii Corinthiaci in ea factam non fuisse mentionem ; at si 
data esset post priorem, hoc est, post finem persecutionis 
Domitiani tempore pacis, atque ante persecutionem sub 
Trajano redintegratam, non praetermisisset discordiam aut 
reconciliationem Corinthiorum, quum utrumque tempus so- 
lummodo annus sejungat. ^ Quare missam arbitror inter 
duas primas persecutiones, Neronis ae Domitiani, et ante 
seditionem. Corinthi. exeitatam. 

Omittebam hie, ut in Veterum "Testimoniis, duo quae 
postea occurrerunt loca. Primus loeus est Praefationis 
Coneidi Nicaenji, Latinae ex Arabico per Abrahamum 
Ecchellensem factae, in quo dicitur Clementem Epistola ii 
mentionem fecisse Sectarum 70. Verum illa Epistola, si 
eadem est ae nostra, nec est plane Apocrypha, nequaquam 
retulit 7o Haereses, retulit forsan 7. Alterum locum de- 
prompsi ex optimis membranis Codicis admodum antiqui 
in Bibliotheea PP. Soc. Jesu, copiam faciente Gabriele 
Cossartio, viro cum insignis doctrinae, tum. prolixae huma- 
nitatis. Est autem S. Damasceni Eclogarum Sacrarum, 
cap. Περὶ τῶν προσκαίρων kai τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν, kal ὅτι xpi] 
τῶν παρόντων τὰ μέλλοντα προτιμᾷν" quod respondet capiti 20 
libri ἢ Parallelorum editorum. 


i Vide Fragm. IV infra, p. 261. 


G £92 


TOY AFIOY 


KAHMENTOJ2 


EIIIETOAH B. 


Pm ' A AEAQOI, οὕτως δεῖ ἡμᾶς φρονεῖν περὶ lgooU 


Ew τε Ν - ε ^ ^ , ^ 

Χριστοῦ ὡς περὶ Θεοῦ, ὡς περὶ κριτοῦ ζώντων καὶ 

— coU dm ^ ἐν ex 

νεκρῶν" καὶ ov δεῖ ἡμᾶς μικρὰ φρονεῖν περὶ τῆς 
ε - ^ Ἀ ^ ^ E. 

σωτηρίας ἡμῶν" ἐν τῷ γὰρ φρονεῖν ἡμᾶς μικρὰ περὶ 
» ^ ^ ^ , , ^ ^ e , , 

αὐτοῦ. μικρὰ καὶ ἐλπίζομεν λαβεῖν" kai oi ἀκούοντες 


I. TOY ἉΓΊΟΥ x. τ. λ.] Tituli 
hujus ne literam quidem in- 
tegram praebet Cod. Mstus. 
Linea prima, ᾿Αδελφοί, οὕτως δεῖ 
ἡμᾶς φρονεῖν, literis miniatis ex- 
hibetur. 

4. ἌΔΕΛΦΟΙ.---ἕνεκα ἡμῶν. 
Hunc locum a Severo Antioch. 
Patr. ut ex Ep. ii ad Cor. pro- 
latum exhibet Curetonus, Corp. 
Ignat. p. 246; inter excerpta 
autem varia e S. Patribus ita 
laudatum, p. 244, ut ex Ep. iii 
de Virginitate sumtus videatur. 

5. ὡς περὶ Θεοῦ,] Si haec Epi- 
stola Clementis sit, sufficit hic 
unus locus ad  refellendam 
Photii objectionem, ! Bibl. Cod. 


cxxvi] quod exilia nimis de 
Christo scripsisse videtur ; quia 
non ea profert, quae praecipue 
conferant ad adstruendam Di- 
vinam Christi naturam.  Le- 
gisse Photium hane Epistolam 
satis constat ; de illa enim haec 
habet: 'H δὲ δευτέρα καὶ αὐτὴ 
νουθεσίαν καὶ παραίνεσιν κρείττονος 
εἰσάγει βίου, καὶ ἐν ἀρχῇ Χριστὸν 
τὸν Θεὸν κηρύσσει. Qui charac- 
teres apprime huie conveniunt. 
WOTTON. 

6. περὶ τῆς σωτηρίας ἡμῶν" 
Pro Judaeorum placito Messiae 
regnum in terris somniantium ; 
aut ad eorum dogma, qui pro- 
missa ad allegorias trahebant, 








s. CLEMENTIS 


EPISTOLA IL 


FRATRES, ita sentire nos oportet de Jesu Johann. v 
Christo, tamquam de Deo, tamquam de judice 
nec decet nos humilia ὅτ 3 


vivorum et mortuorum ; 


sentire de salute nostra; dum enim humiliter 
sentimus de illo, parva etiam nos accepturos spe- 
ramus; et dum tamquam exigua audimus, pec- 


dicentes reswurrectionem  prae- 
terisse, IT Tim. n 18. FELL. 
Jortinus emendat περὶ τοῦ ἀρχη- 
yo? τῆς σωτηρίας ἡμῶν" compa- 
rans locum illum ad Hebraeos, 
ii ro, eujus, uti monet, Epi- 
stolae loca plurima respicit Cle- 
mens in Epist. ad Corinthios 
priore. Idem arbitratur scrip- 
torem nostrum in animo ha- 
buisse Ebionaeos, de quibus 
Eusebius, H. E. iii 27, Ἐβιω- 
ναίους τούτους οἰκείως ἐπεφήμιζον 
οἱ πρῶτοι, πτωχῶς καὶ ταπεινῶς 
τὰ περὶ τοῦ Χριστοῦ δοξάζοντας. 
Διτὸν μὲν γὰρ αὐτὸν καὶ κοινὸν 
ἡγοῦντο, κατὰ προκοπὴν ἤθους αὐ- 
τὸ μόνον ἄνθρωπον δεδικαιωμένον, 
κατ τ. 


8. καὶ oí ἀκούοντες] Hiulca vi- 
detur haec sententia. Junius, 
Colomesius, [et Schoeneman- 
nus] legendum esse conjece- 
runt, Καί τοι ἀκούοντες ὡς περὶ 
μικρῶν-- Dolsius, Καὶ εἰ ἀκού- 
ομεν τῶν περὶ Χριστοῦ, ὥσπερ μι- 
κρῶν-- Forte legendum est, 
Kai ἡμεῖς οἱ ἀκούοντες τούτων, 
ὥσπερ μικρῶν, k. T. . WOTT. 
[quem sequitur Freyius.] Dir- 
rius ita sententiam integram 
reddit, «ai οἱ παρακούοντες, ὥσ- 
περ μικρῶν... quique negligenter 
awdimus, quasi temwa sint, 
peccamus. GALLAND.  Bir- 
rium in Versione sequitur Hefe- 
lius. Noltius conjecturam facit, 
καὶ ὧν ἀκούοντες. 


G0. T 
22. 24. 


Act. x 42, 


2'Tim. iv 1. 


Quanta ei 
debemus. 


Per miseri- 
cordiam 
Dei salvi 
facti su- 
mus. 


230 S. CLEMENTIS 


er ^ € L4 5 » , / τ , 
ὠσπέερ μικρῶν ἀμαρτανομεν, ovk εἰδότες πόθεν ἐκλη- 
NO ἢ L Ν , ^ , Nc [4 /, 
θημεν, και U7TO τινος. και ξἰις ον TOTTOP, Καὶ οσὰ ὕπε- 
/ 
Ἴνα 


5 € ^ » ^ , » / ^ , ^ 
οὖν ἡμεῖς αὐτῷ δώσομεν ἀντιμισθίαν ; ἢ τίνα καρπὸν 


΄ N ^ € ^ 
μεινεν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς παθεῖν ἕνεκα ἡμῶν. 


y NC T DNUN » , N , COE) , 
ἄξιον οὗ ἡμῖν αὐτὸς ἔδωκεν ; πόσα δὲ αὐτῷ ὀφείλο- 
“ s ^ EY € ^ , 7 ε M 
μεν ὅσια; TO φῶς yap ημίν ἐχαρίσατο, ὡς πατηρ 
e ^ € ^ , 5 74 E ^ » 
viovs ἡμᾶς προσηγόρευσεν, ἀπολλυμένους ἡμᾶς ἐσω- 
^ 53 5 5 ΄“ , ^ ^ 
σεν.  llotov οὖν αἶνον avro δώσομεν, ἢ μισθὸν 
θίας ὧν ἐλάβομεν ; πηροὶ ὄντες τῇ διανοίᾳ 
αἀντιμισθίας o μεν: πΉρ ς τῇ ΓΕ 
^ / ^ , ^ N Ν » 
προσκυνοῦντες λίθους kai ξύλα, kal χρυσὸν καὶ ap- 
, » , / b C / € ^ 
yvpov kai χαλκὸν, ἔργα ἀνθρώπων, kai ὁ Bios ἡμῶν 
σ » 5q«. 3 , *N ΄ ΕῚ 7 5 
ὅλος ἄλλο οὐδὲν ἣν εἰ μὴ θάνατος. ᾿Αμαύρωσιν οὖν 
/ S , » , , , ^ 
περικείμενοι, καὶ τοιαυτης ἀχλύος γέμοντες ἐν τῇ 
ς z » "7 » /, , ^ ^ , 
ὁράσει, ἀνεβλέψαμεν, ἀποθέμενοι ἐκεῖνο ὃ περικεί- 
/ ^e , ^ , , /, Ἂς € ^ 
μεθα νέφος, τῇ αὐτοῦ θελησε. — HAégoev yap ἡμᾶς, 
^ N » , , € ^ 
καὶ σπλαγχνισθεὶς ἔσωσεν, θεασάμενος ἐν ἡμῖν πολ- 
IN ΄ Ν , SS 7 , 
λὴν πλανὴν καὶ ἀπώλειαν, καὶ μηδεμίαν ἐλπίδα 
y , , X ^N , , ^ , ΄ 
€xovras σωτηρίας, εἰ μὴ τὴν παρ avrov. —EkaAeaev 
IN (4 ^ » » 3 j^ τι hy » 5 
γὰρ ἡμᾶς ovk ὀντας, καὶ ἠθέλησεν ἐκ μὴ ὄντος εἶναι 
ἡμᾶς. 
βὶδ τὰ πιστά. Eaedem voces 
occurrunt II Chron. vi 42, ubi 
Graeci habent τὰ ἐλέη Δαυίδ, 
ut adeo τὰ ὅσια illis sint pro- 
miscue τὰ ἐλέη. FREY. Vertit 
Birrius, quot. vero ejus clemen- 
tiae beneficia accepta referimus ? 


3. παθεῖν ἕνεκα ἡμῶν. Mallet 
Birrius παθῶν. 

4. ἀντιμισθίαν ;] Hanc vocem 
adhibet D. Paulus ad Rom. 1 
27. ad ΠῚ or*vi τῷ. 

5. ὀφείλομεν ὅσια ;] 1. e. quam- 
ta vero debemus ei subsidia ad 


sanctimoniam ? vel potius ex 
Hellenistico hoe exponendum 
est: quantas vero ei debemus 
gratias, aut beneficia ? ut enim 
vox ὅσιος apud LXX frequen- 
ter respondet Hebr. m'Dbr ita 
rà ὅσια exprimit conn Esai. 
lv 3, in celebri illo loco quem 
Graeci, et post illos Paulus, 
Act. xiii 34; reddit rà ὅσια Δα- 


Quae sane beneficia deinceps 5. 
Pater enumerat. Haud absi- 
mili sensu usurpatur vOX ὅσια 
in Constit. Apost. i1 23, 'O roc- 
A » , “ » " 

oUros ἄφεσιν οὐχ ἕξει, κἂν λέγῃ 
παρ᾽ ἑαυτῷ, Ὅσιά μοι γένοιτο. 
Bene mihi sit. GALLAND. 


Dresselius intelligit jwsfa, of- 


ficia, munia, jura, omnino id 


quod 1nviolabile est et sanctum. 


5 


IO 


20 


I 


EPISTOLA II, 1. 231 


camus, nescientes unde vocati simus, et a quo, 
et in quem loeum, et quanta sustinuerit Jesus 
Christus pati propter nos Quam igitur nos ipsi 
dabimus remunerationem, aut quem fructum dig- 
num eorum quae nobis ipse dedit ? Quanta vero 
ei debemus beneficia ^ Nam lucem nobis largitus 
est, tamquam pater fihos nos appellavit, per- 
euntes nos servavit. Qualem ipsi laudem tribue- 
mus, aut mercedem qua compensemus quae acce- 
pimus ^ qui mente eramus debiles, et adorabamus 
lapides, ligna, aurum, argentum, atque aes, homi- 
num opera; et tota nostra vita nihil aliud erat 
quam mors.  Obsceuritate itaque cireumdati, et tali 
caligine plenum habentes visum, respeximus, ipsius 
voluntate deponentes eam qua cingebamur nebu- 
lam. Nam miseratus est nos, et visceribus com- 
motus salvos fecit, quum in nobis multum errorem 
ae interitum spectasset, nec ullam nos habere 
salutis spem, nisi eam quae ab ipso. Vocavit enim Ron.ix 24. 
nos qui non eramus, et voluit e nihilo esse nos. TS 


Ps. exvi 12. 


8. Ποῖον οὖν αἶνον] Ita legen- ita qui mandatis ejus obse- 








dum viderunt Editores omnes. 
Cod. MStus exhibet II1OIOYN 
sicut in Epist. prior ὃ 30, 
ATIOYN pro 'Ayíov οὖν. Mox 
μίσθων ἀντιμισθίαν conjicit Ju- 
nius. 

ib. μισθὸν ἀντιμισθίας] Lo- 
eutio desumta ex Psalm. exvi 
12. [τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ 
περὶ πάντων ὧν ἀνταπέδωκέ μοι ;] 
quae ita auctori nostro placuit, 
ut eam ter in brevi hae Epi- 
stola repetiverit. Quemadmo- 
dum enim qui Dei patientia 
abutuntur, et flagitiis ad iram 
provoeant, dicuntur ipsum ser- 
vitule premere, Esai xliüi 24, 
et qui pauperibus subveniunt, 
foenerari Deo, Prov. xix 17, 


quuntur, et pietatis officia prae- 
staní, non incommode vices 
referre et mercedem rependere 
censeantur. FELL. Cotelerius, 
dum literae tenax esse vult, 
Clementis sententiam non red- 
dit. Vertit Vendelinus, ve re- 
tributionis mercedem ob ea quae 
accepimus. COUST. 

9. πηροὶ ὄντες] mente debiles, 
i.e. caeci. Sie Dirrius e Gloss. 
Cyrill. et Hesych. GALLAN D. 
Boisius mallet πηροὶ ἐτυγχάνομεν 
ὄντες τῇ διανοίᾳ. 

14. περικείμεθα] Intt. pro for- 
ma lonica imperfecti habuisse 
videntur. 

17. ἐλπίδα ἔχοντας σωτηρίας, 
EAHIAANEXONTEZ MsStus. Cf. 


Ecclesiae 
prius ste- 
rilis mira 
fecunditas. 


239 S. CLEMENTIS 


^ e , , e^ 
Β΄. “Εὐφράνθητι στεῖρα ἡ ov τίκτουσα, ῥῆξον 

ςς Ἂν , € , » , e N ^ /, 
καὶ βόησον ἡ οὐκ ὠδίνουσα, ὅτι πολλα τα τέκνα 
ςς ^ a y ^ ^ ^ » , hj » ὃ ,5 
τῆς ἐρήμου, μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν avÓpa. 
D /, ^ € 5,5 
Ὃ εἶπεν, “Εὐφράνθητι στεῖρα ἡ ov τίκτουσα, 
« ^ 5 ^ ^ 3 e 5 , € ^ ^ 
ἡμᾶς εἶπεν: στεῖρα γὰρ ἣν ἡ ἐκκλησία ἡμῶν Trpo 
^ ^ ^ , ^ ^ 5 / [4 
τοῦ δοθῆναι αὐτῇ τέκνα. ^O δὲ εἰπεν, * Βοησον ἢ 
3 35 ^ , ^ ^ e ^ 
€ οὐκ ὠδίνουσα, τοῦτο λέγει, τὰς προσευχᾶς ἡμῶν 
Lj ^ , , Ν ς , , € [4 , / 
ἁπλῶς ἀναφέρειν πρὸς rov Θεὸν, μή, ὡς αἱ ὠδί- 
ἃ 53 “ ^ ^ 
Ὃ δὲ eirev, * Ort πολλὰ, τὰ 


ςς 7A ^ 34 ὧν ^ ^ ^ 5» , N 
τέκνα τῆς ἐρημου, μᾶλλον ἢ τῆς ἐχουσὴς TOV 


^ 
νουσαις εγκακῶωμεν. 


3, ^ ᾽ PENNA 5 3* 5N ^ ALD 
“ ἄνδρα" ἐπεὶ ἔρημος ἐδόκει εἶναι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ o 


e ^ A! /, , 5, , 
λαὺς ἡμῶν, νυνὶ δὲ πιστεύσαντες, πλείονες ἐγενόμεθα 


p.248 l 6.  Boisius conjicit 
καὶ ὅτι μηδεμίαν ἐλπίδα σωτηρίας 
ἔχομεν εἰ μή, K. T. À. 

I. Εὐφράνθητι στεῖρα) Locus 
hic Esai. liv 1 ab ipsis Judaeis 
ad Messiae tempora refertur ; 
et ab Apostolo in hane mentem 
laudatur, Gal. iv 27. FELL. 

5. ἡ ἐκκλησία ἡμῶν] Hilgen- 
feldius exponit, die Gemeinde 
der Heiden. 

9. ἐγκακῶμεν.] Verbo ἐγκακεῖν 
usus fuerat Symmachus Inter- 
pres, Num. xxi 5, vertens éve- 
κάκησεν, quod LXX verterant 
προσώχθισεν. — Praetul tamen, 
ἐκκακῶμεν, [516 etiam ΕῈ1.] ob 
Luc. xviii r, quo respexisse vi- 
detur Clemens: "EAeye δὲ καὶ 
παραβολὴν αὐτοῖς πρὸς τὸ δεῖν πάν- 
τοτε προσεύχεσθαι, καὶ μὴ ἐκκα- 
«ev, Simili modo propter verba 
Apostol, Ephes. ini 18, Διὸ 
αἰτοῦμαι μὴ ἐκκακεῖν ἐν ταῖς θλί- 
ψεσί μου ὑπὲρ ὑμῶν, [Gal. vi 9] 
scribere oportet apud Grego- 
rium 'Theologum, Orat. 44, p. 
709, [A. tom. i ed. Morel. 


160 εἰ μὴ ἐκκακοῦμεν ἐν ταῖς 
μὴ μ 


θλίψεσι, sublato typographico 
mendo ἐκκαμοῦμεν. | ἐκκακοῦμεν. 
435 C tom. i. Paris. 1840.] 
COTEL. ἐγκακῶμεν MSti lec- 
tionem tuetur Wottonus ex 
Hesychio, qui habet éyxakée: 
ὑψόω.  Cotelerius mavult ἐκκα- 
κῶμεν, deficiamus. [quem secuti 
sunt Hefel. et Dresselius.] $i 
ad ὠδίνουσαι respexeris, utrum- 
que recte dici potuit. Sed judi- 
cium dirigi debet ad significa- 
tum τοῦ ἁπλῶς ; quod si simpli- 
citer, submisse vertas, praefe- 
renda erit lectio MSti ; sin se- 
mel, una vice interpreteris, rec- 
tius ἐκκακῶμεν scribas, cui qui- 
dem vocabulo frequens sacro- 
rum Novi Testamenti librorum 
usus suffragatur. SCHOEN E- 
MAN.  Vendelinus vertit, pa- 
rientium | instar, vociferemur, 
probantibus Colomesio et Wot- 
tono. Τὰ vero Coustantium 
audi ; * Dupliciter peccare mihi 
* videtur haec translatio, primo 
* quidem quod clamare nobis 
* vetat, quum Clemens locum 
* Esaiae interpretatur in quo 





EPISTOLA II, ii. 933 


IL Laetare sterilis, quae non. paris, erumpe οἱ Esai. liv τ. 
clama, quae non parturis : quia multi filii desertae, ies 
magis quam. ejus quae habet virum. | Quod. dixit, 
Laetare sterilis quae non. poris, nos dixit; sterilis 
quippe erat Ecclesia nostra, ante quam dati essent 
eiliber.. Quod vero dixit, Clamoe, quae non par- 
fwris, hoe dicit, ut preces nostras simpliciter ad 
Deum perferamus, neque, ut parturientes solent, 
voeiferemur. Quod autem dixit, Quia anulti filii 
desertae, magis quom, ejus quae habet virum, quan- 
doquidem populus noster desertus esse videbatur 
et Deo orbatus ; nune vero quum credidimus, plures 
facti sumus 115 qui Deum habere censebantur. Alia 








* elamare. praecipimur ; deinde 
* quod antithesin seu oppositio- 
*nem instituit, quam diversa 
* eonstructio verborum ἀναφέ- 
* pew et ἐκκακῶμεν seu. ἐγκακῶμεν 
*non patitur, Locum Hesy- 
chianum a Wottono prolatum 
suspectum habet Albertius, qui 
Clementem nostrum ex con- 
jectura parum felici corrigit 
ἐκκαλῶμεν. Sicut et apud Po- 
lybium, IV xix ro, legendum 
censet Ernestius ἐξεκάκησαν pro 
€vekdkra av. 

II. ἐπεὶ ἔρημος ἐδόκει] Doisius 
interponit τοῦτο λέγει, ut con- 
nexio aptior sit; at Photius 
multis abhinc saeculis observa- 
vit, quod frustra in his Episto- 
lis semper aptam connexionem 
quaesieris, quum τὰ ἐν αὐταῖς 
νοήματα ἐρριμμένα πως, καὶ οὐ 
συνεχῆ τὴν ἀκολουθίαν ὑπῆρχε φυ- 
λάττοντα. WOTT. — Pro ἀπό Ju- 
nius e conjectura margini appo- 
nit ἄνευ. At nihil mutandum. 
Praepositio eamdem vim forsi- 
tan hoc loco habet qua inve- 
nitur apud Herodotum, iv 13, 


VOL. I. 


195, vll 195, quod. adtinet ad 
Dew. Nid. Abresch. Animadv. 
in Aeschylum, p. 613. 

I2. πλείονες ἐγενόμεθα τῶν δο- 
κοὐύντων)] lta loquens se Gen- 
tilem indicat, non Judaeum. 
COUST. [Cf supra notata ad 
Epistolam priorem, ὃ 4, p. 20 
l. 13.) Ex his verbis colligit 
H. Venema auctorem eo demum 
tempore vixisse, quo Christia- 
nismus inter Gentes numero- 
sissimus erat supra Judaeos; 
quod quidem, inquit, rectius 
quam in Clementis, quadrat in 
Trajani et sequentium Impera- 
torum tempora, quibus Ecclesia 
Gentium longe lateque propa- 
gata est. Quid multis opus est? 
Nonne Paulus ad  homanos 
seribens, gratias Deo agebat, 
quod fides eorum annuntiaba- 
tur 4» wniverso mundo ? |i 8.] 
Nonne dicebat 2» omnem. ter- 
γα), exlisse sonum  Apostolo- 
rum, et in Jfünmes orbis terrae 
verba eorum ? [x 18.] Nonne 
Deum glorificabat quod myste- 
rium temporibus aeternis taci- 


Hh 


Christus 
nos revo- 


cavit a cul- 


tu deorum 
mortuo- 
rum, et 
Patrem 
notum fe- 
cit nobis. 


A gnoscen- 
dus ergo à 
nobis, 


234 S. CLEMENTIS 


^ , » , 
τῶν δοκούντων ἔχειν Θεόν. 


Καὶ ἑτέρα δὲ γραφὴ 


[44 e 


/, » 53 , Ν 
λέγει, “ὅτι οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ 


59 


e , ^ 4 “ ^ ^ 
* auapreAovs. . 'loUro λέγει, ὅτι δεῖ τοὺς ἀπολλυ- 


7 ^v , ^ , 5 , Ν 
μένους σώζειν. — Eketvo yap ἐστιν μέγα καὶ θαυμα- 
, , SV e ^ /, 3 ^ V , e 
στον, OU τα ἑστῶτα στηρίζειν, ἀλλα τὰ πίπτοντα 
€ ^ » ,ὔὕ ^ ^ , , 
οὕτως kai ὁ Χριστὸς ἠθέλησεν σῶσαι τὰ ἀπολλύ- 
y , 5 N ^ , € ^ 
μενα, καὶ ἔσωσεν πολλούς, ἐλθὼν καὶ καλέσας ἡμᾶς 
y , 
δὴ ἀπολλυμένους. 
πὸ 5 » , Pes , 
Τ᾽. Τοσοῦτον οὖν ἔλεος ποιήσαντος αὐτοῦ εἰς 
e ^ ^ ^ [74 e ^ e ^ ^ ^ 
ἡμᾶς, πρῶτον μεν OTL ἡμεῖς OL ζῶντες τοῖς νεκροῖς 
^ ; ^ 3 ^ , ^ » Ν 
θεοῖς οὐ θύομεν, καὶ οὐ προσκυνοῦμεν αὑτοῖς, ἀλλὰ 
» *, 5 ^ ^N /, ^ » , , e 
ἔγνωμεν Or αὐτοῦ TOv llarepa τῆς ἀληθείας, τὶς ἢ 
^ e X , , ^ M SN » ^ » C y 
γνῶσις ἡ πρὸς avrov, ἢ τὸ μὴ ἀρνεῖσθαι ÓL οὗ ἐγνω- 
, , ^ ^ 5 , Ν € , , 
pev αὐτὸν ; Λέγει δὲ kai avros, * 'T'ov ὁμολογήσαντα 
ςς , , ^ , » e , ΜΝ 5 , 
με ἐνώπιον TOv ἀνθρώπων, ὁμολογήσω avrov €vo- 
L3 - 3 ἂν € V 
Οὗτος οὖν ἐστὶν 0 μισθὸς 
» 
Ev 


jv. δὲ αὐτὸν ὁμολογοῦμεν; "Ev τῷ ποιεῖν à λέγε 
τινι € αῦτον OJLO 0'y OU €" 5 p TC 7 TOL€ELP ὦ 2A L, 


^ , »» 
* σιον τοῦ [ἰατρὸς μου. 


τῶν, dex »^ GE t / 5, MCI 7, 
ἡμῶν, ἐὰν οὖν ὁμολογήσωμεν Ot ov ἐσώθημεν. 


Χ [4 5 ^ ^ , ^ Ν N , 
Kal μὴ παρακούειν αὐτοῦ TOV ἐντολῶν, καὶ μὴ μόνον 
^ ^ 5 » ej / ^ , 
χείλεσιν αὐτὸν τιμᾷν, ἀλλ᾽ ἐξ ὅλης καρδίας, καὶ ἐξ 


σ nd / /, N NE e EA ét 
ὅλης τῆς διανοίας. Λέγει δὲ kai ἐν τῷ Hoaia, “Ὁ 


tum, patefaetum esset ad obe- 
dientiam fidei 2 cunctis genti- 
bus? [xvi 25, 26.] Eodem 
loquendi genere alibi quoque 
utitur idem Apostolus, ad Co- 
loss. 1 6—20, I Tim. iii τό. 
GALLAND. in Proleg. p. xviii. 

2. ἀλλὰ ápaproXovs. | In Novo 
Testamento post ἁμαρτωλούς le- 
gimus eis μετάνοιαν in libb. impr. 
sed Codd. MSS. optimae fidei 
non ea agnoscunt. WOTTON. 
Apud 5S. Matthaeum scilicet, 
apud S. Lucam non item. 

Το. πρῶτον μὲν ὅτι] Boisius ex 


ingenio refingit, πρὸ πάντων εὐ- 
χαριστῶμεν αὐτῷ ὅτι, κ. T. À. 

ΤΙ. προσκυνοῦμεν αὐτοῖς,] Cum 
dativo construitur προσκυνεῖν 
apud serioris Graecismi scrip- 
tores. Lobeck. Phrynich. p. 
463. Cf. Mart. Polyc. ὃ 12. 

I2. τίς ἡ γνῶσις ἡ πρὸς αὐτόν, | 
Vendelinus, Quaenam erit no- 
sra erga, ipsum agnitio ? Hie 
locus ex iis forsitan est, quos 
sibi non satis cohaerere censuit 
Photius. Si post ad. ewm sup- 
pleatur perdwucens aut pertin- 
gens, integra erit sententia ; ac 








EPISTOLA II, m. 235 


quoque Scriptura ait, Nom vent vocare justos, sed. Matt.ix 13. 
peccatores. Hoc dicit, quod debeat pereuntes ser- PME 
vare. lllud enim magnum et admirabile est, non 

fuleire quae stant, sed quae cadunt. Sie et Christus Matt. xviii 
servare voluit pereuntia, et multos servavit dum '" 
venit, dumque nos jam pereuntes vocavit. 

IIL Quum igitur tantam misericordiam erga 
nos ipse fecerit, primo quidem, quod nos qui vivi- 
mus Dis mortuis non sacrifieamus, nee adoramus 
eos, sed per ipsum cognovimus veritatis Patrem, 
quaenam est cognitio ad eum, nisi ut non negemus 
illum, per quem cognovimus eum ? Ait vero etiam 
ipse; Qwi me confessus fuerit in conspectu. homi- 
nwm, confitebor ipsum. in conspectu Patris mer. 
Haee est itaque merces nostra, si quidem confi 
In quonam 


Matt. x 32. 


teamur eum per quem servati sumus. 
autem illum confitebimur 7 Faciendo quae dicit, et 

mandata ilius non spernendo; nee solum labiis Matt. xxii. 
toto corde, et ex tota Deu. vi s. 
Esaia; Populus iste la- d xxix 


eum honorando, sed ex 


mente. Dicit quippe in 








recte consequetur, ut postquam 
cognovimus Patrem, non nege- 
mus Filum. COUST. Haec 
quoque ad ineudem revocat 
Doisius, τίς ἡ γνῶσις τοῦ Πατρὸς 
αὐτοῦ, ἢ τὸ κ. τ. λ. 

14. Τὸν ὁμολογήσαντά κ. τ. À.] 
Paullo aliter legimus apud 5. 
Matthaeum, x 32, Πᾶς οὖν ὅστις 
ὁμολογήσῃ ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν 
ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐ- 
τῷ ἔμπροσθεν τοῦ llarpós μου τοῦ 
NEMUS . 
εν ουρανοις. 

17. ἐὰν οὖν] Vox οὖν videtur 
haberi hoc in loco parum recte. 
Legerem μέν vel αὐτόν. WOTT. 
COLOM. Media vox sensum 
turbat. Lege ἐὰν συνομολογή- 
σωμεν, vel ἐὰν αὐτόν ; utraque 


enim ratio aeque commoda vi- 
detur. DAVIS. Nihil mutat 
Dirrius, quum notum sit, οὖν 
Saepe παρέλκειν, nec raro pro 
τοίνυν proinde poni: quo sensu 
hie quoque adjecta videtur. 
GALLAND. ἐὰν αὐτόν Dres- 
selius, post, Hefelium in. ed. se- 
cunda. 

ib. Ἔν τίνι δὲ] Hie incipit 
$ 4 in Schoenemanni libro. 

21. ἐν τῷ Ἢσαΐᾳ,] In Esaia le- 
gimus, Εγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος, 
τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, T) 
δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ 
ἐμοῦ. Vide Epist. prioris $ 15, 
ubi haec eadem eodem modo 
citantur, nisi quod pro ὁ λαὸς 
οὗτος legimus οὗτος ὁ Aaós. Nec 


Η ἢ 2 


ejusque 
praeceptis 
parendum. 


Mundus 
contem- 
nendus, et 


236 S. CLEMENTIS 


ςς λ ^ τ ^ P , ^ « δὲ δί » ^ 
&0$ οὗτος τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν 
“ 2) DER NO ^» 
* Troppo ἄπεστιν ἀπ ἐμοῦ. 
, , 5 * ^ ; 
A. Μὴ μόνον οὖν αὐτὸν καλῶμεν Κύριον: ov 
^ ^ , € ^ à , , [44 5 ^ € , 
yap τοῦτο σώσει ἡμᾶς" λέγει yap, * Ov πᾶς 0 λέγων 
, , [d 3 Ν « ^ 
* uot, Kopie, Κύριε, σωθήσεται, ἀλλὰ ὁ ποιῶν 
Χ » 7 3 » ^ 
* τὴν δικαιοσύνην. Qaore οὖν, ἀδελφοί, ἐν τοῖς 
» ἌΓΕΝ « ^ , ^ 5 ^ € , , 
€pyots αὐτὸν ὁμολογῶμεν, ἐν TQ ἀγαπᾶν εαυτοῦς, ἐν 
^ ^ ^ ΄ Ἂ , A] 
τῷ μὴ μοιχᾶσθαι, μηδὲ καταλαλεῖν ἀλλήλων, μηδὲ 
^ , , ^ 53 , , » L4 
ζηλοῦν, ἀλλ᾽ ἐγκρατεῖς εἶναι, ἐλεήμονας, ἀγαθούς" 
Ν y. 5 , / A * 
καὶ συμπάσχειν ἀλλήλοις opeAo|puev], kai μὴ φιλαρ- 
^ , ’ » e ^ Ν , 
γυρεῖν" ἐν τούτοις ἔργοις ὁμολογῶμεν [τὸν Θεὸν], 
b! , ^ 5 ^ ^ e ^ ^ 
καὶ μὴ ἐν τοῖς ἐναντίοις" καὶ ov δεῖ ἡμᾶς φοβεῖσθαι 
^ 
Au] 


^ ^ [4 ^ , [4 , 
τοῦτο ταῦτα ἡμῶν πρασσον͵των] εἶπεν ὁ Κύριος, 


ro|os| ἀνθρώπους μᾶλλον ἀλλὰ τὸν Θεόν. 


4'Ear ἦτε μετ᾽ ἐμο[Ὁ] συνηγμένοι ἐν τῷ κόλπῳ 
7) μ d nyp 5 2 
^ ἈΝ ^ M 3 hi ^ 3 ^ 
* uo|0], kai μὴ ποιῆτε τὰς ἐντολὰς po|v], ἀποβαλῶ 
22. ἢ ^ EY Φ ^ e ^ € /, 3 59 , ^ 5, 18 
ὑμᾶς, καὶ ἐρῶ ὑμῖν, Ὕπαγετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, οὐκ οἰδα 

e ^ , 327 5 P4 5 , E 

* ὑμᾶς, πόθεν ἔστε, ἐργάται ἀνομίας. 

[4 A Ν 7 

E. Ὅθεν, ἀδελφοί, καταλείψαντες τὴν παροικίαν 


^ , , , ^ y ^ y 
TOU κοσμου τούτου. ποιησωμεν τὸ θέλημα TOU kaAé- 
μ 9 ?] 


insuetum est Novi Testamenti 
Seriptoribus eodem modo ex 
Vetere Testamento citata com- 
pendiosius dicere. WOTT. 

4. Οὐ πᾶς] S. Pater in his 
citandis, sensum potius quam 
ipsa verba exhibet. Legimus 
enim apud S. Matthaeum : O? 
πᾶς ὁ λέγων μοι, Κύριε, Κύριε, 
εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν 
οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα 
τοῦ llarpós μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 
Quibus subdit Interpres Vulg. 
ipse intrabit. i vegnwum, coelo- 
rum. WOTT. 

6. Ὥστε οὖν] His verbis in- 
cipit $ 4 apud Colomesium. 


7. ἐν τῷ ἀγαπᾶν ἑαυτούς, Ita 
MS. 1. e. ἀλλήλους. Cf. infra 
$z2, εὖ Bp. IS zi, p.59 te 
Libb. impr. αὐτούς, cujus loco 
αὐτόν, 1. e. τὸν Κύριον, substi- 
tuunt Junius, Colomesius, et 
Wottonus. 

II. ἐν τ[ού]τοις ἔργοις] Libb. 
impr. ante Wottonum exhibent 
ἔν re ἀγαθοῖς rois ἔργοις. — Libra- 
rius noster proculdubio scripsit 
vel ἐν τούτοις vel ἐν τοιούτοις, in 
istis auttalibus operibus,sc. quae 
proxime nominaverat. Malis 
forsitan ἐν τούτοις τοῖς. 

ibid. [τὸν 6eóv],] Articulo, 
quem praefigit Junius, spatium 


— 


o 


EPISTOLA II, iv, v. 461 


bis me honorat: cor autem eorum longe abest Μαῖι. χν 8. 
a me. 

IV. Non modo igitur ipsum vocemus Dominum ; 
id enim non salvabit nos : siquidem ait, Non omnis wa. vii 
qui dicit mihi, Domine, Domine, salvabitur ; sed ^" 
qui facit justitiam. | Itaque, fratres, in. operibus 
ipsum confiteamur ; in diligendo alii alios, in non 
adulterando, neque obtrectando invicem, neque s.Jacob. 
aemulando ; sed vivendo in continentia, miseri- " '* 
cordia, bonitate ; et compassione mutua duci debe- 
mus, at non pecuniae cupiditate: im his operibus 
confiteamur Deum, non autem in contrariis; nec 
timendi nobis sunt homines, sed potius Deus.  Id- 
circo, nobis haec facientibus, dixit Dominus ; S 
fueritis iecum congregati in sinu meo, et non 
Jeceritis mandata, aea, abjiciam. vos; et dicam wan. vi 
vobis, Discedite à, me ; nescio vos, unde sitis, ope- 12. xii s. 
rari vniquatatas. 

V. Unde, fratres, derelicta peregrinatione mun- 
dana, faciamus voluntatem ejus qui vocavit nos, et 








in MSto non exstare contendit 
Milhus. Recte, ut mihi qui- 
dem videtur ; membrana autem 
lacerata et a bibliopego inhu- 
maniter abscissa nos diserte 
pronuntiare vetat. Hefelius, in 
edd. post primam, Rothium se- 
cutus, pro τὸν Θεόν exhibet αὐτόν. 

13. το[ὺς] ἀνθρώπους μᾶλλον 
x. τ. A.] Wottonus, Boisium se- 
cutus, putat vel delendum μᾶλ- 
λον, vel legendum μᾶλλον ἢ τὸν 
Θεόν.  Dirrius tamen non solli- 
citandam MSti lectionem con- 
tendit. Sie enim fere, inquit, 
infra ὃ 10, καὶ διώξωμεν μᾶλλον 
κι T. A. Sed et male distingue- 
bant ante μᾶλλον prius. GAL- 
LAND. 


15. ᾿Εὰν ἦτε μετ᾽ ἐμο[0] συν- 


ἡγμένοι x. τ. .] Periodus ista, 
quod auctori nostro solenne est, 
ex multis S. Scripturae locis 
conflatur. Non enim tantum 
respexisse videtur Matt. vii 23, 
sed etiam Esai. xl rr, nec non 
Jer. xxii 24. FELL.  Procul- 
dubio hic est unus ex iis locis, 
quem respexit Photius, quum 
observavit, quod Auctor ῥητά 
τινα ὡς ἀπὸ τῆς θεΐας γραφῆς ξενί- 
Covra παρεισάγει. | [Cod. exxvi. 
Citantur enim ex Apocrypho 
aliquo seripto, quod adhue non 
exstat; [Sie Cotel. quoque et 
Coustant.| forsan ex Evangelio 
secundum Aegyptios, quod paul- 
lo infra [$ r2] citatur, sicut 
ex Clemente Alex. discimus. 


WOTTON. 


ad alterius 
vitae felici- 
tatem nobis 
contenden- 
dum est. 


238 


S. CLEMENTIS 


σαντος ἡμᾶς, καὶ μὴ φοβηθῶμεν ἐξελθεῖν ἐκ τοῦ 


, ΄ 
κοσμου TOUTOU. 
ςς 5 Ψ 3 ΄ὔ À , 
αρνιὰ ev μέσῳ UKOYV. 
[11 
[13 


[17 


ec 
[17 


66 


, ,5 
πυρος. 


Λέγει γὰρ ὁ Κύριος, *"Eocote ὡς 


᾿Αποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος 


^ Ν 34 /, [4 , EN 
αὐτῷ λέγει, 'Eàv οὖν διασπαράξωσιν οἱ λύκοι τὰ 
- κ΄ ^ Á, N , 
ἀρνία ; ἘΠπεν ὁ Ἰησοῦς τῷ llérpoe, Μη φοβει-: 
^ , / N , N N , ^ 
σθωσαν τὰ ἀρνία rovs λύκους μετὰ τὸ ἀποθανεῖν 
» ΄ Ν € ^ ^N ^ ^N » , 
αὐτά" καὶ ὑμεῖς uy φοβεῖσθε τοὺς ἀποκτείνοντας 
€ ^ ^ * € ^ fJ NS , ^ 
ὑμᾶς, καὶ μηδὲν ὑμῖν δυναμένους 70i ἀλλὰ 
^ Ν ^N N 5 ^ [i ^ » 5 
φοβεῖσθε rov uera ro ἀποθανεῖν ὑμᾶς €xovra. ἐξου- 
, ^ Ν , ^ ^ , , 
σίαν ψυχῆς kai σώματος, τοῦ βαλεῖν εἰς yeévvav 


Kal γινώσκετε, ἀδελφοί, ὅτι ἡ ἐπιδημία 


* ^ , , ^ Ν /, , 3 
εν Τῷ κοσμῷ τουτῷ 77] GC DKOS TGUT)S μικρὰ ἐστιν 


καὶ ὀλιγοχρόνιος, ἡ δὲ ἐπαγγελία τοῦ Χριστοῦ με- 


΄ EY 7 5» s , ᾽, ^ 
γάλη kai θαυμαστὴ ἐστιν, καὶ ἀναπαυσις τῆς μελ- 


λούσης βασιλείας καὶ ζωῆς αἰωνίου. 


/ 3 » 
Τί ovv ἐστιν 


/ E ^ DS DS Χ NY 3$, Y 
7 00g0 aVTOSs επιτύχειν αὐτῶν. εἰ μὴ TO Οσιῶς Και 


, , /z Ν Ν ^ ^ t 
δικαίως ἀναστρέφεσθαι, kai τὰ κοσμικὰ ταῦτα ὡς 


3. ᾿Αποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος] De 
dicto Christi lepo Luc. x 3; at 
de tali colloquio Christi cum 
Petro, quale hie commemora- 
tur, reperio nihil ^ Fortasse 
sumta sunt ex Apocrypha alh- 
qua Historia. BOIS. Sub ipsis 
Apostolorum temporibus pluri- 
mos Evangelia sua Ecclesiae in- 
tulisse, qui res a Domino gestas 
parum exacte callebant, innuit 
D. Lucas cap. i . Haereticos 
vero Apostolorum emendatores 
se venditasse, locuples est tes- 
tis Tertulhanus adv. Marcion. 
lib. v. — Evangelia Nicodemi, 
Nazarenorum, sec. Aegyptios, 
&c. passim apud Veteres lau- 
dantur. FELL. Dieta alia Do- 
mino nostro Jesu Christo tri- 
buta, non autem in quatuor 


Evangeliis memorata, habes in- 
fra $$ 8, 12. Sie in Epistola 
Barnabae legimus, ὃ 4, ' Dicit 
* Filius Dei : Zesistamus omni 
* qniquatati, et. odio habeamus 
* eum, et $ 7, Oi θέλοντές με 
ἰδεῖν, kai ἅψασθαί μου τῆς βα- 
σιλείας, ὀφείλουσι θλιβέντες καὶ 
Cf. 
Act. xiv 22. Justinus M. item, 
in Dial. e. Tryphone, ὃ 47, p. 
143 ed. Ben. et Clemens Alex. 
Quis dives salvetur ? $ 39, p. 
957 ed. Potter. Διὸ καὶ ὁ ἡμέ- 
repos Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἶπεν" 


πολλὰ παθόντες λαβεῖν με. 


Ἔν οἷς ἂν ὑμᾶς καταλάβω, ἐν τού- 
τοις καὶ κρινῶ" quae verba Gra- 
bius ex Evangelio secundum 
Hebraeos citata fuisse suspica- 
tur. Clemens Alex. dictum 115 
quae Matt. vi 33 leguntur ge- 


μι 


IO 


15 





EPISTOLA II, v. 239 


de hoc mundo exire non timeamus. Ait enim 
Dominus ; Zritis velut agni tn. medo. luporwim. Matt. x τό, 
Respondens autem Petrus οἱ dicit; δὲ ergo lupi ic. La. 
agnos discerpserint? | Dixit Jesus Petro; Ne"'*5* 
timeant agni post mortem suam lupos : et vos nolite 
timere eos qui occidunt vos, et deinde nihil vobis 
possunt facere; sed timete eum, qui postquam 
mortui fueritis, habet potestatem animae οἱ cor- 
poris, ut aittat in. gehennam ignis. Et scitote, 
fratres, quod peregrinatio carnis hujus in hoc 
mundo brevis est ac parvi temporis ; promissio 
autem Christi magna et admirabilis est, atque 
requies futuri regni ac vitae aeternae. Quid igitur 
faciendo ea consequi poterimus, nisi sancte justeque 
vivendo ac operando, et mundana haee tamquam 











minum allegat, Αἰτεῖτε γάρ, φησι, 
τὰ μεγάλα, καὶ τὰ μικρὰ ὑμῖν προσ- 
τεθήσεται. Strom. 1 24. Aliud 
apophthegma quod tanquam a 
B. Servatore nostro prolatum 
plures e Patribus recitant, habes 
ib. ὃ 28, Τίνεσθε δὲ δόκιμοι rpa- 
πεζῖται, e Parabola de Dispen- 
satore improbo forsitan desum- 
tum. Ad utrumque locum con- 
sulendus omnino est Potterus, 
pP. 416, 425. Origenes, Com- 
ment. in S. Matt. tom. xiii $ 2, 
Opp. iii p. 573 ed. Bened. Kai 
Inc o)s γοῦν φησι Διὰ τοὺς ἀσθε- 
νοῦντας ἠσθένουν, καὶ διὰ τοὺς πει- 
νῶντας ἐπείνων, καὶ διὰ τοὺς δι- 
ψῶντας ἐδίψων. Plura dabunt 
Fabricius in Cod. Apoer. Novi 
Testamenti tom. i p. 330, et 
Grabius in Spicil Patrum, i 
pit. 

4. οἱ λύκοι rà ἀρνία ;] Adden- 
dum existimo τί λέγεις ; aut tale 


quid. BOIS. 


1. τοὺς ἀποκτείνοντα) MS. 


praestat AHOOKTENNONTAZ. 

8. μηδὲν ὑμῖν δυναμένους ποι- 
civ|] Junius πλέον inter μηδέν et 
ὑμῖν, Doisius inter δυναμένους et 
ποιεῖν, vel πλέον, vel μετὰ τοῦτο 
inserendum putat. 

IO. τοῦ βαλεῖν eis yeévvav] Le- 
gendum βαλεῖν αὐτὰ eis yeévvav 
πυρός. BOIS. 

15. αἰωνίου. Omnino legen- 
dum αἰώνιος. Hane enim oppo- 
nit ἐπιδημίᾳ τῇ ἐν κόσμῳ τούτῳ, 
quam μικρὰν οὗ ὀλιγοχρόνιον dixit. 
DAVIS. αἰώνιος ad oram libri 
exhibent Frey. et Reithmayr. 

10. Τί οὖν ἔστιν] Hine Colom. 
Ittig. et Freyn libi novum 
caput inchoant. 

I6. εἰ μὴ τὸ ὁσίως] Davisius 
mallet εἰ μὴ τῷ ὁσίως. Junius, 
eodem errore quo venatus erat 
supra, Epist. I $ 6, dederat εἰ 
μὴ τὸ θείως, eumque secuti sunt 
Cotelerius et Coustantius. Cf. 
notata p. 30 l. 3. Caeteri lec- 
tionem MSti praestant. 


240 S. CLEMENTIS 


, , [4 ^ ^ N 5 ^ , ^ , ^ 

aAAorpu ἡγεῖσθαι, καὶ μὴ ἐπιθυμεῖν αὐτῶν ; ἐν yap 
^ , ^ e ^ , ^ , 

τῷ ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς κτήσασθαι ταῦτα, ἀποπίπτομϊεν) 
^ ε ^ ^ , 

τῆς ὁδοῦ τῆς δικαίας. 


/ ΄, Nue , 
Saeculum €. Λέγει δὲ ὁ Κύριος" “Οὐδεὶς οἰκέτης δύναται 
praesens et " HE e 
futuum “δυσὶ κυρίοις δουλεύειν]. ᾿Εὰν ἡμεῖς θέλωμεν 5 
duo ini- 


mici. 


καὶ * Oeo δ[ουλ]εύειν καὶ Μαμωνᾷ," ἀσύμφοϊ[ρ]ον 
ἡμῖν ἐστίν. “Τί γὰρ τὸ ὄφελος, ἐάν τις τὸν ὅλον 
“ κόσμον κερδήσῃ, τὴν δὲ ψυχὴν ζημιωθῇ :᾿ "Ἔστιν 
δὲ οὗτος ὁ αἰὼν καὶ ὁ μέλλων δύο ἐχθροί. Οὗτος 
λέγει μοιχείαν, καὶ φθοράν, καὶ φιλαργυρίαν, καὶ το 
Ov δυνα- 


53 ^ / , 7 53 & ^ M e ^ , 
μεθα οὖν τῶν δύο φίλοι εἰναι" δεῖ δὲ ἡμᾶς τούτῳ 


5 , , ^ ^ , , , 
Spreto illo, ΑἸΤΑΤΉΨΡ᾽" εκεινος δὲ 7TOUTOLS ἀποτασσεται. 


hoc diliga- 


mus, 
, 7 3 7, ^ 307 e , ,ὕ 
ἀποταξαμένους ἐκείνῳ χρᾶσθαι. Οἰώμεθα ὅτι βέλτιόν 
3 ἈΝ» ΄ ^ e ^ $1555 , 
ἐστιν τὰ ἐνθάδε μισῆσαι, ὅτι μικρὰ καὶ ὀλιγοχρόνια 
Ν /, 5 ^ N 5 ^ ^N , ^ ^ 
kai φθαρτά: ἐκεῖνα δὲ ἀγαπῆσαι, τὰ ἀγαθὰ kai τῷ 
αὐ ΤΥ ΤΉ y ^ M Ν ’, ^ ^ 
Christi ἀῴφθαρτα.  llow)vree γὰρ τὸ θέλημα τοῦ Χριστοῦ, 
mandata, eo wf rA , N , »«8* [2 b er 
spernenti- εὑρήσομεν ἀνάπαυσιν" εἰ δὲ μήγε, οὐδὲν ἡμᾶς pv- 
bus nulla ; A , P E 5 
salutis σεται ἐκ τῆς αἰωνίου κολάσεως, ἐὰν παρακούσωμεν 
Spes. 


^ 5 ^ » ^ 
TOV ἐντολῶν QUTOU. 


Λέγει δὲ καὶ ἡ γραφὴ ἐν τῷ 


3 , ej ^ Ν *rT ^ /2 
[εζεκιήλ, ὅτι ἐὰν ἀναστῇ * Noc koi ᾿Ιὼβ καὶ Δανιήλ, 


I. ἀλλότρια! Sie D. Lucas, 
ΧΥΪ I2, εἰ ἐν τῷ ἀλλοτρίῳ πιστοὶ 
οὐκ ἐγένεσθε, τὸ ὑμέτερον τίς ὑμῖν 
δώσει ; 

6. Μαμωνᾷ,] Ita Cod. MStus: 
ita Hesychius, Suidas, D. Lucas, 
et Codd. plerique apud D. Mat- 
thaeum. Ita denique pronun- 
tiarunt Poeni; ita Syrus, cujus 
linguae vox ista. MILL. Cum 
p simple seribunt Wotton. 
Galland. et Schoenem. Hefel. 
ieithmayr. et Dresselius. 

ib. ἀσύμφο![ ρ] ον] lta ex in- 
genio Boisius correxerat ἀσύμ- 
φωνον, lectionem mendosi quo 
utebatur apographi. 


ἡ. Τί yàp τὸ ὄφελος,] Citantur 
haee ex Evangelio S. Matthaei, 
sed non αὐτολεξεί. ^ Legimus 
enim apud ipsum ; Τί yàp ὠφε- 
λεῖται ἄνθρωπος, ἐὰν τὸν ὅλον kóg- 
μον κερδήση, τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ 
ᾧμιωθῆ ; WOTT. 

8. ζγιωθῇ :] Hane Evange- 
listae scripturam MStum prae- 
stare viderat Millius, et sic ex 
ingenio correxit Davisius. Edd. 
vero, si Galland. Schoeneman. 
Hefel. et Dresselium excipias, 
Junium secuti, exhibent ζη- 
μιώσῃ. Mox pro Ἔστιν δὲ οὗτος, 
Junius, Colomesius, et Schoe- 
nemannus mallent Εἰσὶν δὲ «. 7. À. 





EPISTOLA II, vi. 241 


aliena putando, nec illa coneupiscendo ^ dum enim 
ipsa possidere concupiseimus, excidimus a via 
justa. 

VI. Dieit autem Dominus, Nullus servus potest 
duobus dominis servire. ὯΙ nos volumus et Deo 
servire et. Mammonae, incommodum nobis est. 
Nam. quae utilitas, si. quis universum. aundum 
lucretur, animam autem detrimento afficiat ? Porro 
hoe saeculum et futurum sunt duo inimici lllud, 
adulterium, corruptelam, avaritiam, et fraudem 
praedicat; hoe vero istis renunciat. Non ergo 
possumus amborum amici esse ; oportet autem ut 
illi valedicentes, hoec utamur.  Putemus melius 
esse, quae hie sunt odisse, quia parva et exigui 
temporis et corruptioni obnoxia sunt; illa autem 
diligere, utpote bona et incorrupta. Facientes enim 
Christ voluntatem, requiem inveniemus ; sin. mi- 
nus, nihil nos ab aeterno supplicio eripiet, 51 man- 
data illius contemnamus. 








Dicit autem et Serip- 


Matt. vi 24. 


Matt. xvi 
26. 


tura in Ezechiele ; S? Noe, et Job, et Daniel re- Ezech. xiv 


IO. kai $opáv,] corruptelam, 
stuprum, quo sensu legitur haec 
vox apud Plutarchum, de ca- 
piend. ex hostibus utilitate. 
Ποστουμίαν δὲ τὸ γελᾷν προχειρό- 
τερον, καὶ λαλίᾳ χρῆσθαι θρασύ- 
τέρᾳ πρὸς ἄνδρας, διέβαλεν, ὥστε 
κριθῆναι φθορᾶς. Opp. vi p. 334 
ed. Reiske. 

13. χρᾶσθαι.] Sie cum MSto 
Wotton. Galland. Schoeneman. 
Reithmayr. et Dresselius. Cae- 
teri χρῆσθαι. 

ib. Οἰώμεθα] Tta Russel. Gal- 
land. Hefel. Reithmayr. et Dres- 
selius, in contextu, et ad oram 
libri Cotel. Colom. Frey. Schoe- 
nemannus, qui cum Junio et 
Wottono legunt Οἰόμεθα, quod 


VOL. I. 


sane exhibet Cod. MStus, O et 
9, ut mihi quidem videtur, per- 
mutatis. In versione Edd. om- 
nes praestant petemaus. 

I5. τὰ ἀγαθὰ καὶ ἄφθαρτα. 
Cum haec ex adverso ponat iis, 
quae supra vocarat μικρὰ καὶ ὀλι- 
γοχρόνια καὶ φθαρτά, reponen- 
dum credo τὰ μεγάλα καὶ ἄφθαρ- 
ra. DAVIS. 

I9. Aéye δὲ καὶ ἡ γραφὴ] In 
Colomesii, Ittigii, οὐ Freyii li- 
bris incipit hie caput septimum. 

20. ὅτι ἐὰν ἀναστῇ] 5. Chry- 
sostomus, Hom. xli in Ge- 
nesim, [Opp. iv p. 436 ed. 
Bened.] Ἐὰν στῇ γάρ, φησί, Noc 
καὶ ᾿Ιὼβ καὶ Δανιήλ, υἱοὺς αὐτῶν 
καὶ θυγατέρας αὐτῶν οὐ μὴ ἐξελων- 


11 


14, 20. 


- 949 | S. CLEMENTIS 


ςς » er N ,ὔ 5 ^ 5 Ld 5 / »5 
OU ρυσονται TX T€KV& αὐτῶν ἐν TY) αἰχμαλωσίᾳ. 


, N Ν e ^ / , 7 ^ , ^ 
Εἰ δὲ καὶ οἱ τοιοῦτοι δίκαιοι οὐ δύνανται ταῖς αὑτῶν 
, , N y 5 ^ € ^ 5» 
δικαιοσύναις ῥύσασθαι τὰ τέκνα αὐτῶν, ημεῖς, ἐᾶν 
NY " N 7 e s s nto 
μὴ τηρήσωμεν τὸ βάπτισμα ἁγνὸν koi ἀμίαντον, 
/, L4 , , , N ,ὔ ^ 
ποία πεποιθήσει eigeAevaoueÜa. εἰς τὸ βασίλειον τοῦ 5 


^ ^ , € ^ , » 5» ^N [4 
Θεοῦ ; ἢ ris ἡμῶν παράκλητος ἐσται, ἐαν μὴ εὑρε- 


Sie certan- 
dum, ut 
coronemur, 
aut coro- 
nae proxi- 
mi simus. 


^ » y 7 / 
θῶμεν ἔργα ἔχοντες ὅσια καὶ δίκαια ; 


, Υ 53 7 , 

Z. Ὥστε οὖν, ἀδελφοί μου, ἀγωνισώμεθα, εἰδὸ- 

“ » Ν « τὰ ἘΠῚ δ , ' N 

τες ὅτι ἐν χερσὶν ὃ αἰὼν" kai ὅτι εἰς τοὺς QÜaprovs 
» ^ , / , , , , 

ἀγώνας καταπλέουσιν πολλοί, αλλ οὐ πᾶντες στε- τὸ 


^ , N t ^ , ^ ^ 
φανοῦνται, εἰ μὴ οἱ πολλὰ κοπιάσαντες, καὶ καλῶς 


v 
ἀγωνισάμενοι. 


στεφανωθώμεν. 


ται. Expositione in Psal. xlviii 
[v p. 210 ed. Bened.] 'Eàr στῇ 
Noé καὶ Ἰὼβ καὶ Δανιήλ, υἱοὺς 
αὐτῶν καὶ θυγατέρας οὐ μὴ ῥύ- 
σονται. — Clementis ἀναστῇ idem 
significat atque Chrysostomi 
στῇ, hoc est, steterint, statwu- 
antur, exsurgant. Nam ut non 
intellimatur de resurrectione ἃ 
mortuis, faeit praeter contex- 
tum Scripturae, quod tunc tem- 
poris viveret Daniel. COTEL. 
Clemens noster in his citandis 
compendiosius ea dixit, quam 
apud Ezechielem — leguntur ; 
apud eum enim octo commata 
occupant. Sed ita citare a 
more Patrum antiquissimorum 
non abhorret. WOTT. ᾿Ανέστη 
legitur in libris impr. ante Wot- 
tonum, qui lectionem MSti re- 
vocavit. 

I. ἐν τῇ αἰχμαλωσίᾳ. Vende- 
linus, de captivitate. Observat 
Cotelerius, et ὧν captivitate, 
quod Graecus textus postulat, 
dicere Ezechiel licuisse, utpote 


€ ^ 7 7] e , 
Ἡμεῖς οὖν ἀγωνισώμεθα, ἵνα πάντες 


Ὥστε θῶμεν τὴν ὁδὸν τὴν εὐθείαν, 


qui in captivitate scribebat, qua 
cum filis Israel detinebatur. 
hecte igitur subaudiatur qw 
sunt ante τὸ 4m captwitate. 
COUSTANT. 

5. τὸ βασίλειον] Displicet Bir- 
rio im regiam, Dei — KawoXoyía 
est, enim, inquit, pro eis τὴν Ba- 
σιλείαν. Sed Graecae litterae 
inhaerendum puto, eo quod 
5. Pater digitum fortasse inten- 
derit in parabolam de rege qui 
fecit nuptias filio suo, Matth. 
xxii 11, I2, deque eo qui 2» 
regiam, ingressus, absque veste 
nuptiali discubuit. GALLAND. 
Cf. ἐπίγειον εἶναι τὸ βασίλειον ro 
Χριστοῦ in Caii Fragmentis. 
Routh. Rel. Sacr. ii 128. 

9. ὅτι ἐν χερσὶν ὁ aiov'] Vitio 
laborare hunc loeum suspican- 
tur Fell Cotel. Colom. Cou- 
stantius, e£ mallent ἀγών, quod 
in textu exhibent Schoeneman- 
nus et Hefelius. — Facilis sane 
mutatio ; istamque conjecturam 
nequaquam improbant Wotton. 





EPISTOLA II, vu. 2949 


surgant, non eruent liberos suos in captivitate. 
Quod si adeo justi viri non possunt justitiis suis 
eruere liberos suos, nos, nisi baptisma purum et 
inmaculatum servaverimus, qua confidentia in- 
trabimus in regiam Dei ? aut quis advocatus noster 
erit, 8i non inveniamur opera pia et justa habere ? 
VII. Quocirea, fratres mei, certemus, scientes 
quod in manibus est saeculum ; et quod ad cor- 
ruptibilia  certamima multi appellunt, sed non 
omnes coronantur, nisi qui plurimum laboraverint, 





et praeclare certarint. 


Nos igitur certemus, ut 


omnes coronam reportemus. Ergo curramus viam 


et Gallandius ; nihil tamen mu- 
tant. Sensu plane alio Ps. exix 
109 secundum Cod. Alex. 'H 
Ψυχή μου ἐν rais χερσίν μου δια- 
závros. mendationem si ad- 
miseris, comparandus erit Cy- 
prianus, Epist. r3 ed. Fell. 
* Adhue in saeculo sumus, ad- 
* hue in acie constituti, de vita 
' nostra quotidie dimicamus.' 
Dresselius nihil mutat, et inter- 
pretatur, scientes quia saeculum 
malitia, est. 

IO. καταπλέουσιν] Forte le- 
gendum est καταπαλαίουσιν, lucta 
vincunt, ut et paullo infra kara- 
παλαίσωμεν ; est enim vox ago- 
nistica, et his locis optime con- 
venit; sed nihil muto. WOTT. 
Hane emendationem reprobant 
Freyius et Birrius, quibus, prae- 
eunte Boisio, non modo com- 
moda, sed et elegans videtur 
significatio navigationis ad si- 
tum Corinthi, ubi ludi Isthmici 
ingenti concursu celebrabantur, 
et propter portuum Corinthia- 
corum commoditatem navibus 
adibantur. | Ad istos autem 
Isthmieos Agonas hie respicere 


S. Pater videtur. GALLAND., 


ib. ἀλλ᾽ o) πάντες στεφανοῦν- 
ται] Idem ab Apostolo dictum 
I Cor. ix 24. Scil unus fpa- 
βεῖον solenne, sive coronam ob- 
tinuit ; aliis praemia. quaedam 
tamquam solatia victorum ces- 
sere. Quod quidem factum hac 
sub conditione, ut ad metam et 
palmam proximi fuerint ; alios 
enim dedecus et jactura solum 
manebant. FELL. 

II. εἰ μὴ oi πολλὰ] Codex 
M$Stus OIMHOI, ubi librario 
fraudi fuisse videtur articulus 
proxime sequens. 

13. θῶμεν] Junius mallet τρε- 
χῶμεν. Colom. Cotel. θέωμεν. 
[Sie item Fell. Ittig. Coustant. 
Frey.] Ego retineo θῶμεν, et 
ita lerendum puto : "Qere θῶμεν 
τὴν ὁδὸν τὴν εὐθείαν eis ἀγῶνα 
κατ A. WOTT. Davisius conj. 
βῶμεν. Ego quidem, inquit Bir- 
rius, θῶμεν relinquo DB. Cle- 
menti, verum a τίθημι natum : 
ponamus vel proponamus viam 
vecta 970 curriculo. nobis ; 
i. e. viam virtutis, quod incor- 
ruptum certamen interpretatur. 
Hine et ἀγωνοθέται et ἀγωνο- 
θεσία. Vide sis Polluc. cap. ult. 


1 


344. S. CLEMENTIS 


» ^ Ν ΕΣ Ν Ν , 32 7 

ἀγῶνα τὸν ἀφθαρτον, kai πολλοὶ εἰς αὐτὸν κατα- 
, ^ , /, ei N 

πλεύσωμεν᾽ kai ἀγωνισώμεθα, ἵνα [κ]αὶ στεφανω- 

er 

ἅπαντες greQa|v]e- 


Εἰδέναι 


e ^ ^ C [4 s ^ 5 ^ 5 , ΣᾺ 
ἡμᾶς δεῖ ὅτι ὁ τὸν φθαρτὸν ἀγῶνα ἀγωνιζόμενος, ἐὰν 5 


θῶμεν: καὶ εἰ [μ]ὴ δυνάμεθα 
^ D *, ^ P4 , 

θῆναι, κἂν ἐγγὺς τοῦ στεφάνου γενώμεθα. 
εὑρεθῇ φθείρων, μαστιγωθεὶς αἴρεται, καὶ ἔξω βάλ- 
λεται τοῦ σταδίου. Τί δοκεῖτε: ὁ τὸν τῆς ἀφθαρ- 
σίας ἀγῶνα φθείρας. τί παθεῖται ; τῶν γὰρ μὴ τηρη- 


, / Ν ^ [4 /, ^ 
gavrOV, φησὶν. τὴν σῴφραγίδα, E σκώληξ αὐτῶν 


lib. τ᾿. Hoc enim significatu 
solenne istud agonale verbum 
est. GALLAND. Huic Birrii 
explicandi rationi favet absentia 
praepositionis ante ἀγῶνα.  Ju- 
nius et Doisius cum  Wottono 
mallent eis ἀγῶνα: Freyius vel 
eis vel πρός interserit. 

I. eis αὐτὸν] Ita e MSto resti- 
tuit Wottonus pro ἑαυτόν quod 
dederat Junius. 

2. ἀγωνισώμεθα, κ. τ. λ.] Hune 
locum citat Dorotheus, [vigebat 
circiter A. D. 560.] sed non 
αὐτολεξεί, Doctrina xxii, Κἂν yàp 
οὐκ ἐφθάσαμεν τὴν κατάστασιν τῶν 
ἁγίων, κἂν οὐκ ἔσμεν ἄξιοι τοῦ εἶναι 
ἐν τῇ δόξῃ αὐτῶν, ἀλλὰ δυνάμεθα 
μὴ ἐκπεσεῖν τοῦ παραδείσου, ἐὰν 
νήφωμεν, καὶ βιάζωμεν ἑαυτοὺς μι- 
kpóv' ὡς λέγει καὶ ὁ ἅγιος Κλήμης, 
κἂν μὴ στεφανωταί τις, ἀλλὰ σπου- 
δάση μὴ μακρὰν εὑρεθνῆναι τῶν 
στεφανουμένων. WOTT. 

3. εἰ [μ]ὴ δυνάμεθα, x. τ. λ.] 
Lux petenda ex legibus athle- 
ticis, quippe per quas uni co- 
rona cedit, consequuntur ali 
praemia, alii postea laudem: 
caeteros nec corona, nec prae- 
mium, nec laus manet. Verba 
Tertulliani sunt, lib. 1 ad Uxo- 
rem, cap. 3, [p. 163 ed. Rigalt. | 


“Δα primum locum certamen 
* omne contendit, secundus ha- 
* bet solatium, victoriam non 
* habet.  Ephremi, citante Pe- 
tro Fabro, Agonistici 110. ii 
ap. ro, “ Festinemus autem 
' magis, ut cum perfectis ac 
* fidelibus coronemur : sin vero, 
*vel cum multis placentium 
* laudem praeconü mereamur. 
* Beatus qui in agone certave- 
rit, ut cum perfectis victoriae 
coronam accipiat. Miserabilis 
vero qui hoc tempus vitae suae 
negligenter consumpserit, ut 
indignus sit etiam cum mi- 
* nimis collaudari.' Chrysostomi 
ad I' Gor. ix 24. | Homisam. 
Opp. x p. 200 ed. Ben.] JVe- 
scitis quod. qui in stadio cwur- 
runi, ommes quidem currunt, 
sed wmus accipit — bravium ? 
Τοῦτο δὲ λέγει, οὐχ ὡς καὶ ἐνταῦθα 
ἑνὸς ἐκ πάντων μέλλοντος σώζε- 
σθαι" ἄπαγε" ἀλλ᾽ ὡς πολλὴν ὀφει- 
λόντων ἡμῶν εἰσενεγκεῖν τὴν σπου- 


€ 


[j 
€ 


€ 


, [r4 ^ » ^ , 
δήν. Ὥσπερ γὰρ ἐκεῖ κατιόντων 
πολλῶν εἰς τὸ στάδιον οὐ στεῴφα- 

^ LJ » » 5 Ld ^ 
νοῦνται πολλοί, ἀλλ᾽ εἰς ἕνα τοῦτο 

^ » ^ 
περιίσταται, καὶ οὐκ ἀρκεῖ τὸ καθ- 

^ , M Sy) am, EJ ^ 3 , 
εἶναι εἰς τὸν ἀγῶνα, οὔτε τὸ ἀλεί- 

- “ 
ψασθαι καὶ παλαῖσαι" οὕτως καὶ 

» ^ ΕΣ ΄“ ^ 
ἐνταῦθα οὐκ ἀρκεῖ τὸ πιστεῦσαι, 











EPISTOLA II, vn. 245 


rectam, certamen incorruptibile, et multi ad ipsum 
navigemus, atque certemus, ut et coronemur ; et si 
non possumus omnes coronari, saltem prope coro- 


nam simus. 


Scire nos oportet, quod qui certamen 


corruptibile certat, si corrumpere ac peccare in- 
veniatur, flagellatus aufertur, et extra stadium 
projieitur.. Quid vobis videtur ? Qui incorruptionis 
certamen corruperit, quid patietur? De ii enim 
qui sigillum non servaverint, ait; Verms eorum 


καὶ ὡς ἔτυχεν ἀγωνίσασθαι, ἀλλὰ 
ἂν μὴ οὕτως δράμωμεν, ὡς μέχρι 
τέλους ἀλήπτους ἑαυτοὺς παρασχεῖν 
καὶ ἐγγὺς γενέσθαι τοῦ βραβείου, 
οὐδὲν ἡμῖν ἔσται πλέον. COTEL. 

4. τοῦ στεφάνου] De Martyrio 
speciatim haec intelligenda esse 
censet, Hilgenfeldius. 

ib. Εἰδέναι ἡμᾶς δεῖ] Haec 
apud Colomesium, lttig. et 
Frey. caput octavum incipiunt. 

5. ἐὰν εὑρεθῇ φθείρων,] Ago- 
nes diis sacri ; proinde impie- 
tatis genus erat contra solen- 
niorum leges delinquere. — Vid. 
Fab. Agonist. ii 17. FELL. 

6. μαστιγωθεὶς atpera, | Iterum 
mos agonistieus flagellandi ac 
ejiciendi athletas, qui contra 
certaminum scita peccarent, a 
multis antiquis, recentioribus, 
saepenumero memoratus ; in- 
sipniter vero inter Paganos a 
Luciano in Piscatore, post me- 
dium ; [$ 34] Arriano in Epic- 
teto, lib. iii e. 22 ; Dione Chry- 
sostomo, Oratione 34: inter 
Christianos ab Origene, Hom. 3 
in Jeremiam ; Épiphanio, Hae- 
resi 91, cap. penult. [Opp. i p. 
5ir ed. Petav.] et Sidonio, 
lib. ii Epist. 2. Cyprii Episcopi 
locus eum homani Pontificis 
valde congruit : παραφθείρας γὰρ 
ἀγῶνα ὁ ἀθλητής, μαστιχθεὶς ἐκ- 


βάλλεται τοῦ ἀγῶνος. COTEL. 
Addas inter alia Thucyd. v 50. 
Noltius infeliciter conj. δέρεται. 

9. τὴν σφραγῖδα] Daptismum 
intellige. Locum hune pari- 
ter explicant Tertullianus adv. 
Marc. l. 4, Cyprianus ad De- 
met. et Hieronymus in Com- 
ment. Vid. Apoc. vii 3. FELL. 
Cf. $ 7 supra, ἐὰν μὴ τηρήσωμεν 
τὸ βάπτισμα k. T. A. Nihil vul- 
gatius apud veteres quam ita 
appellari Baptismum : vide ex- 
empla quamplurima in Thesauró 
Suiceri, voce Zjpayís. ldeo au- 
tem Baptismum ita nomina- 
bant, quia Dominus illo quasi 
nota impressa, sibi baptizatos 
vindicat, eis συντήρησιν kai τῆς 
δεσποτείας σημείωσιν, ut loquitur 
Gregorius Nazianzenus, Orat. 
xl FREY. Barnabae Epist. 
$ 9, περιτένμεται ὃ λαὸς eis σῴρα- 
γῖδα. Cf. Schoettgen. Hor. Hebr. 
et Tahnud. in Rom. iv rr. 
Hermas, Past. III ix 16, * Illud 
* autem sigillum aqua est, in 
quam descendunt homines 
morti obligati, ascendunt vero 
vitae assignati. ib. 31. Locis 
a Sulcero indicatis addas Clem. 
Alex. Qwis Dies Salvetur ? 
$ 39, p. 957 ed. Potter. μετὰ 
τὴν σφραγῖδα kai τὴν λύτρωσιν, ubi 
Baptismum signifieat ; Strom. 


{ 


€ 


[4 


Esai. lxvi 
24. 


Poeniten- 
tiae locus 
non est nisi 
in hac vita. 


246 | S. CLEMENTIS 


é , , Ν Ν ^ 5 ^ 5 0 , 
€ οὐ τελευτήσει, καὶ TO πῦρ αὐτῶν ov σβεσθήσεται, 
c 5 c , /» 
* καὶ ἔσονται εἰς opagiv πασῃ σαρκί. 
ye 3 » NODE SEEN ^ , II ἊΣ 
Η΄. Ὡς οὖν ἐσμὲν ἐπὶ ys, μετανοησωμεν. 115A0s 
5 E Χ ^ ^ , FOMN , ^ 
γάρ ἐσμεν εἰς τὴν χεῖρα τοῦ τεχνίτου ov τρῦπον yap 
€ ΣΝ ^ ^ ND ^ ^ , ^ 
ὁ κεραμεύς, ἐὰν ποιῇ σκεῦος, καὶ ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ : 
^ ^ ^ , ἌΝ LI , : 
διαστραφῇ, ἢ συντριβῃ. πάλιν avro ἀναπλασσει 
ὍΝ N / , M / ^ Ν 3 Ὁ 
ἐὰν δὲ προφθάσῃ εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς αὐτὸ 
^ 5 , , » ^ “ ^ € ^ e 
βαλεῖν, οὐκέτι βοηθήσει αὐτῷ" οὕτως καὶ ἡμεῖς, €os 
, *N , , Lor , , £N AN (4 5 , 
ἐσμὲν ἐν τούτῳ TQ κοσμῳ; εν τῇ σαρκὶ α ἐπράξαμεν 
, /Z 5 e ^ // el 
πονηρά, μετανοήσωμεν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας, ἵνα σω- 
^ € N ^ ,ὔ [74 » Ν , 
θῶμεν ὑπὸ τοῦ Κυρίου, ées ἔχομεν καιρὸν μετανοίας. 
Ν N ἮΝ , AÓD ^ € ^ » ^ , ᾽ /, 
Μετὰ yàp ro ἐξελθεῖν ἡμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, οὐκέτι 
Ἄ , ^ , 9 ^ ^ 3) 
δυνάμεθα ἐκεῖ ἐξομολογήσασθαι ἢ μετανοεῖν ἐτι. 
V » 2 S ΄ ^ f 
ὥστε, ἀδελφοί, ποιήσαντες τὸ θέλημα τοῦ larpos, 


Ν , e N 4 Ἂς ᾽ν , ^N 
καὶ τὴν σάρκα ἁγνὴν τηρήσαντες, καὶ τὰς ἐντολᾶς 


ii $ 3, p. 434, ubi μακάρια σῴφρα- 
yis ponitur pro impositione ma- 
nuum quae Baptismum seque- 
batur. In DBoisn notula pro 
δικάζων lege δεκάζων.  huchatus 
comparat Theclae Martyrium : 
Μακάριοι οἱ τὸ Βάπτισμα καθαρὸν 
τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ἀναπαύσονται 
πρὸς τὸν Πατέρα, καὶ τὸν Υἱόν, καὶ 
τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. ap. Grabü 
Spicil. Patt. 1. p. 96. Cf. ἐσῴφρα- 
γίσθητε, Ephes. iv 30. 

p. 244. 9. ὃ σκώληξ αὐτῶν] 
Citantur haec ex LXX Intt. 
apud quos haec legimus ; nisi 
quod pro τελευτήσει habeamus 
τελευτᾷ. — Posterius membrum 
paullo aliter 1n Hebraeo textu 
legitur : Et erunt nausea, omni 
carni. Exposuerunt autem LXX 
Interpretes vocem 1477, ac si 
derivatum fuisset a 73N^ vidit : 
καὶ ἔσονται eis ὅρασιν πάσῃ σαρκί. 


Y 


Ita et Interpres Vulgat. 77} 


erunt «sque ad satietatem, vi- 
sionis omm carmi. Versio Sy- 
riaca : Zt sint admirationi omni 
carmi. WOTT. 

3. Ὡς] Ἕως mallet Noltius, 
quem in Editione quarta sequi- 
tur Hefelius. 

5. ἐν rais χερσίν) Junius mal- 
let ἐν τῇ χειρί. 

7. αὐτὸ βαλεῖν,] Colom. βάλ- 
λειν, ex incuria, ut videtur, ty- 
pothetarum. 

8. ἕως ἐσμὲν ἐν τούτῳ τῷ kóc- 
uo] Ita Cyprianus, lib. de Mor- 
talitate. Qualem te invenit 
* Deus, cum de hoc mundo te 
* evocat et accersit, talem pa- 
* riter et judicat. [p. 163 TT. ed. 
Fell ubi legimus, *qualem te 
* invenit Dominus quum vocat, 
!talem, &c.] Et ad Demet. 
* Quando illinc excessum fuerit, 
* nullus jam locus poenitentiae 
* est, nullus satisfactionis effec- 





EPISTOLA II, viii. 94 










non morietur, et ignis eorum non exstiguetur ; et 
erunt in visionem omni carni. 

VIIL Quamdiu ergo in terris degimus, poeni- 
tentiam agamus. Lutum quippe sumus in manu Ron.ix2:r. 
artificis ; quemadmodum enim figulus, si vas fe- CIE 
cerit, illudque in manibus ejus distortum fuerit 
aut contritum, rursus ipsum refimgit; sin autem 
praeoccupaverit illud mittere in fornacem ignis, 
jam non amplius id eorriget: ita et nos, quamdiu 
sumus in hoc mundo, de malis quae in carne 
gessimus, ex toto corde resipiscamus, ut a Domino 
salvemur, dum tempus poenitentiae habemus. Post- 
quam enim e mundo exivimus, non amplius pos- 
sumus ibi confiteri, aut poenitentiam. adhuc agere. 
Quare, fratres, voluntatem Patris facientes, et car- 
nem servantes castam, et mandata Domini custo- 


*tus. Hie vita aut amittitur, 
* aut tenetur. Hie saluti aeter- 
* nae eultu Dei et fructu fidei 
*providetur. ([p. 196 T. ed. 
Fell.] Suecedentes Patres multi 


* praeterea daemonum, poenam 
* finem habituram esse, resti- 
* tutumque iri tum impios ho- 
* mines tum daemones in pris- 
* tinum ordinem suum, ' censuit. 





sunt in hac re, donec luerosum 
Purgatorii dogma, vicaria su- 
perstitum merita terrarum orbi 
sibi vitiisque faventi commen- 
daret, et venale coelum hastae 
submitteret. FELL. 

9. ἐν τῇ σαρκὶ ἃ ἐπράξαμεν] 
Legendum, δ ἃ ἐπράξαμεν, im- 
missa praepositione, quae, ob 
syllabae praecedentis similitu- 
dinem, videtur excidisse. DA- 
VIS. Post πονηρά addo μισή- 
copev καί, vel ἐν τῇ σαρκὶ μισήσο- 
μεν καί. BOIS. 

12. οὐκέτι δυνάμεθα) Hinc prae- 
vertitur Origenis error, quo, ut 
loquitur Justinianus, tom. v 
Joncll. Lab. p. 666 A, * Om- 


* nium impiorum hominum, et 





Haec enim sine praevia poeni- 
tentia admitti nequeunt. Rur- 
sumque dum numero sequenti 
docemur, nullum post hanc vi- 
tam superesse tempus in quo 
sanari valeamus, illa in pristi- 
num ordinem revertendi spes 
impiis prorsus aufertur. Neque 
minus Origenis de resurrectione 
placito adversantur quae de ea- 
dem mox subjieiuntur. COUST. 
Nonne adversantur haee eadem 
Scholasticorum doctrinae de 
Purgatorio ? Nonne praever- 
tuntur etiam figmenta illa de 
Missarum sacrificiis, quibus vul- 
go dicebatur Sacerdotem offerre 
Christum in remissionem poe- 
nae aut culpae pro vivis et de- 





Resurrec- 
tio carnis. 


Caro casta 
servanda, 
quia in 
carne judi- 
cabimur. 


248 S. CLEMENTIS 


^ , Ν » 7 
τοῦ Κυρίου φυλάξαντες, ληψόμεθα ζωὴν αἰώνιον. 
΄ δὰ « , , ^ , p MC 5 Ν ἐν 
Λέγει γὰρ ὁ Κύριος ἐν τῷ εὐαγγελίῳ" “ἘΠ τὸ jukpov 
éc » » N /, , et /, , * 
οὐκ ἐτηρήσατε, TO μέγα τίς ὑμῖν δώσει ; λέγω yap 
ςς « ^ e € N 5 5 , ^ » “Ὁ 
ὑμῖν, ὅτι ὁ πιστὸς ἐν ἐλαχίστῳ, καὶ ἐν πολλῳ 
«ς , , » 5 5 ^ , , 
πιστος εστιν. Apa οὖν τοῦτο λέγει,  ηρησατε 
^ ’ e N ^ ἊΝ ^ » e, N 
τὴν σάρκα ἁγνὴν καὶ τὴν σφραγῖδα ἄσπιλον, ἵνα τὴν 


/, Χ » ’ 
αἰώνιον ζωὴν ἀπολάβωμεν ; 


, N , z ^ e [7 i ^ 5 
Θ΄. Kai μὴ λεγέτω τις ὑμῶν, ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ ov 


, SIND 
KpLiveTat, οὐδὲ ανισταται. 


^ 5 /, » , 5 
l'vore ἐν τίνι ἐσώθητε, ἐν 


5 


, 5 βλέ , NL ^ Ν , » A ^ 
τινι ανε ἐψατε, ει μὴ ev T) 0 €pkt Ταυτη οντες. €L 10 


7? ε ^ [4 s ^ , Χ , 
οὖν ἡμᾶς ὡς ναὸν Θεοῦ φυλασσειν τὴν capka. 


Ὃν 


, s » ^ NS / Sys ^ NY 
ΤΡΟΙ͂ΟνΡ γὰρ ev T GODKL εκλ θ χες καὶ ἘΞ IS σαρκι 
L 7] 2 L 


, 
eAcvaea te. 


Eie Χριστὸς ὁ Κύριος, 0 σώσας ἡμᾶς, 


^ ^ N ^ ^ 5 Ἃ , Ν “ 
ων μὲν τὸ 7T por Ov σπινευμᾶ, ἐγένετο σάρξ, καὶ OUTCOS 


t ^ Jw v2 Η ἘΞ πο ρ ». 3 E W 
7)]. 8 ἐκάλεσεν ουτῶς Καὶ Ὦμεις ἐν TQGUTY) TT) 


ἀποληψόμεθα τὸν μισθόν. 


functis ? Sed venia sit Dene- 
dictino doctissimo quod talia 
notare praetermiserit. 

2. Aéye γὰρ ὃ Κύριος] Wot- 
tonus exhibet ex MSto articu- 
lum ὁ ante Κύριος, quem Editi, 
(ne Russelii quidem et Schoe- 
nemanni libris exceptis] omit- 
tunt. Locum a S. Patre velut 
ex Evangelio hie descriptum, 
recitat quoque S. Irenaeus, II 
lxiv, [34, p. 169 ed. Massuet.] 
* Et ideo Dominus dicebat in- 
gratis in eum existentibus : 
“δὲ à, modico fideles on. fu- 
istis, quod. amagnwm. est. quis 
dabit vobis ?'* Ubi Grabius 
conjecit haee ex Evangelio se- 
cundum Aegyptios fuisse de- 
prompta. GALLAND. 

5. ^Apa οὖν τοῦτο Aéye,] Haec 
non, αὖ Wottono visum, e libro 


^ 


e 


σαρκὶ 


᾿Αγαπῶμεν οὖν ἀλλήλους, 


apocrypho citata, sed, ad inter- 
pretationem loci antecedentis, 
a Clemente ipso scripta esse 
recte statuerunt  Hefelius et 
Hilgenfeldius. 

6. τὴν σάρκα] Cod. MStus 
ZAPKAN. Hie quoque, uti su- 
pra, p. 244 1. 8, conferre licet 
falsarium illum qui B. Pauli 
praedicationem detorquere non 
dubitavit : Act. Theclae, ὃ 4. 
Μακάριοι οἱ ἁγνὴν τὴν σάρκα τηρή- 
σαντες, ὅτι αὐτοὶ ναοὶ Θεοῦ γενή- 
σονται. et ὃ 1I, ἴλλλως ἀνάστασις 
οὐκ ἔστιν, ἐὰν μὴ ἁγνοὶ peveire, 
μήδε τὴν σάρκα ὑμῶν μολύνετε. 

ib. τὴν σφραγῖδα ἄσπιλον.) Vide 
supra p. 240,]. rx. Nescio an 
lucem afferat Optatus, II viii, 
p. 57; ed. Dupin. *Haeretici 
C... sigillum integrum (id est, 
*symbolum catholicum) non 


15 











EPISTOLA II, ix. 


249 


dientes, consequemur vitam aeternam. Ait quippe 
Dominus in. Evangelio, S? parvum non servastis, Luc. xvi 
quis magnum, vobis dabit ? Dico enim vobis ; Qui Mau. xxv 
fidelis est im minimo, et in majori fidelis est.^" 

Nonne igitur hoc dicit, Servate carnem castam, 
et sigillum immaculatum, ut recipiatis vitam 


aeternam ? 


IX. Et nemo vestrum dicat, quod haec caro : Cor χν 
. . . . . I2. 
non judicatur, neque resurgit. Agnoscite in quo 
servati estis, in quo visum recepistis, nisi dum in 


hae carne vivitis. 
templum Dei custodire. 


carne vocati estis, ita in carne venietis. 


Quemadmodum enim in 
Unus 


Christus Dominus, qui nos servavit, quum primum 
esset spiritus, c&ro factus est, atque sie vocavit Joan. i i. 


D. Jacobus, 1 27, 


Cy ^ 
agno TOU 


* habentes." 
ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν 
κόσμου. 

4. ἀπολάβωμεν ;] Leg. ἀπο- 
λάβητε summo consensu monent 
Editores omnes. Lectionem 
Cod. M$Stü defendit Noltius, 
collato Rom. vii 4. 

II. ὡς ναὸν] Conf. Tgnat. Ep. 
ad Philad. $ 7. 

13. Eis Χριστὸς] Sic Wotton. 
Frey. Russel Galland. Schoe- 
nem. et Reithmayrus, cum Cod. 
MSto, in quo litera E majori 
exaratur charactere et in mar- 
ginem exceurrente. Junius ta- 
men, quem sequuntur caeteri, 
tanquam OIX legisset, exhibet 
'O Ἰησοῦς. | Veram lectionem 
viderat Millhus ; putabat autem 
Ὡς esse legendum, uti etiam 
Davis. Frey. Schoenem. Hefel. 
et Dresselius, quia scilicet ἐν 
ἀποδόσει sequitur οὕτως καί. Ver- 
sionem Syr. vide sis ap. Cureton. 
Ρ. 244. Eis—ekáAeaev: became then 


VOL. I. 


in the flesh. Τοῦ. Ep. ad Magn. 
$ 7, Eis ἔστιν ᾿Ιησοῦς Χριστός. 

14. àv μὲν τὸ πρῶτον πνεῦμα,] 
His verbis S. Pater Divinitatem 
Christi manifeste adstruit, ut 
recte advertit Ruchatus. Sic 
et I Pet. i 11 de antiquis Pro- 
phetis dieitur, 'Epevvóvres εἰς 
τίνα ἢ ποῖον καιρὸν ἐδήλου τὸ ἐν 
αὐτοῖς Πνεῦμα Χριστοῦ. | Eodem- 
que plane sensu Theophilus Àn- 
tioch. ad Autolye. n r4, Οὗτος 
οὖν àv Πνεῦμα Θεοῦ, kal ἀρχὴ καὶ 
σοφία καὶ δύναμις Ὑψίστου, κατ- 
ἤρχετο εἰς τοὺς προφήτας. GAL- 
LAND.  Conferendus omnino 
est Augustinus, Epist. r40, n. 
11, ἃ Coustantio indicatus : 
* Verbum caro factum est et 
* habitavit in nobis: reddite 
* vicem, et efficimini spiritus, et 
“ habitate in Illo, Opp. ii p. 
323 ed. Antv. 1700. 

16. ᾿Αγαπῶμεν οὖν] Hic incipit 
caput undecimum in Ed. Colo- 
mesiana. 


Kk 


Nos ergo decet, carnem sicut τ Cor. iii 


I6, vi 19. 


250 S. CLEMENTIS 


». , ^ , ^ ^ 
ὕπως ἔλθωμεν πάντες εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. 


€ »y Ν ^ 5, ^ 5 ^ € ^ ^ 
Ergo prae- Ὡς ἔχομεν καιρὸν τοῦ ἰαθῆναι, ἐπιδῶμεν ἑαυτοὺς TQ 
paremus , ^ 7 5 ^ / , 
nosim θεραπεύοντι Θεῷ, ἀντιμισθίαν αὐτῷ διδόντες. otav ; 
tempore. N ^ , ἢ ^ / ΄ 
τὸ μετανοῆσαι ἐξ εἰλικρινοῦς καρδίας. Τ]ρογνώστης 
v ^ , N e ^ & 5 , 
γάρ ἐστιν τῶν πάντων, καὶ εἰδὼς ἡμῶν τὰ ἐν καρδίᾳ. 
Δ ^ 5 , ^ "79 N 5 hy , , 
ὥμεν οὖν αὐτῷ Ταϊἰώνιον ἡ, μὴ ἀπὸ στόματος μόνον, 
à s ej € ^ ’, « 
ἀλλὰ καὶ ἀπὸ καρδίας, ἵνα ἡμᾶς προσδέξηται ὡς 
΄ , ^ 5 [4 , , 7 
υἱούς. Καὶ γὰρ εἶπεν ὁ Κύριος" ““᾿Αδελῴφοΐ μου 
éc T , 3 [ ^ ἈΝ /, ^ , 
οὗτοί εἰσιν, οἱ ποιοῦντες TO θέλημα τοῦ llerpos 
»» 
* Lov. 
, [14 ! £ /, 
Vitio re- I. Ὥστε, ἀδελφοί μου, ποιήσωμεν τὸ θέλημα 
lieto virtu- 2d x P. ^ ἘΣΣΊ ΩΣ n " 
tem perse- TOU [Πατρὸς τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς, ἵνα ζήσωμεν, kal 
quamur. ΄ Ξ Sicca / ' ι , 
διώξωμεν μᾶλλον τὴν ἀρετὴν, τὴν δὲ κακίαν κατα- 
ε , ^ e ^ € ^ 
λείψωμεν, os προοδοίπορον τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν" kai 
, N , 7, M e rz ΄ ΄ 
φύγωμεν τὴν ἀσέβειαν, μὴ ἡμᾶς καταλάβῃ κακα. 
» N N , 5 ^ , ε ^ 
Εὰν yàp σπουδάσωμεν ἀγαθοποιεῖν, διώξεται ἡμᾶς 
, N , N ^N P4 e ^ 
εἰρήνη. Διὰ ταύτην γὰρ τὴν αἰτίαν οὐκ ἐστιν εὑρεῖν 
» ej , , » , 
Bonis pro- ἄνθρωπον. | Otrwes παράγουσι φοβους avOperrivovs, 
missis 


2. ὯὩς ἔχομεν] Libb. impr. 
habent Ἕως : quum autem ὡς 
sit lectio Cod. MSti, et saepius 
idem significat quod ἕως, a fide 
MSti non discedo. WOTT. Sie 
Gal. vi το, quo forte respexit 
S. Pater. GALLAND.  Rus- 
sel. Hefel. et Dresselius Cod. 
MStum sequuntur. 

5. ἐν καρδίᾳ.] Junius mavult 
ἐγκάρδια, at in hoc MSto fere 
ubique in ejusmodi vocibus li- 
tera v ante x non mutatur in y. 
Eodem vero redit sive ἐνκάρδια 
sive ἐν καρδίᾳ legamus. WOTT. 

6. Δῶμεν οὖν αὐτῷ t αἰώνιον t, ] 
Birrius scripsisse Clementem 
αἶνον αἰώνιον indubitanter affir- 
mat; errorem inde manasse 


contendens, quod alterum voca- 
bulum, inter dictandum vel de- 
scribendum, ob similitudinem 
fuerit omissum. GALLAND. 
Legendum Δῶμεν oiv αὐτῷ αἶνον 
cum Fello putant Colom. Ittig. 
Cotel. Wotton. Coust. Frey. 
Schoenem. Hefelus. Αἶνον vel 
δόξαν αἰώνιον conjecerat Junius. 

7. ὡς υἱούς.) Edd. ante Wot- 
tonum ὡς Θεοῦ υἱούς, at Cod. 
MStus vocem Θεοῦ non agno- 
scit. 

8. ᾿Αδελῴοί μου] Citantur 
haec ex Evangelio S. Matthaei 
xii 50, ubi legimus, Ὅστις yàp 
ἂν ποιήσῃ τὸ θέλημα τοῦ Πατρός 
μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς, αὐτός μου 
ἀδελφὸς καὶ ἀδελφὴ καὶ μήτηρ ἐστί. 


EPISTOLA II, x. 251 


nos: ita etiam nos in hae carne mercedem reci- 
piemus. Diligamus igitur nos invicem, ut veniamus 
omnes in regnum Dei. Donec tempus habemus 
in quo sanemur, dedamus nos medico Deo, remu- 
nerationem ipsi tribuentes. Quam ? poenitentiam 
ex sincero corde. Namque praescius omnium est, 
et quae in corde nostro versantur novit. Demus 
itaque illi laudem, non ab ore solum, sed etiam ex 
corde, ut nos tamquam filios suscipiat, Etenim 
Dominus dixit; Fretres imei sunt τὶ, qui faeumt ws Mr 
voluntatem P is mer. 

X. Ergo, fratres mel, faciamus voluntatem Pa- 
tris qui vocavit nos, ut vivamus ; et persequamur 
potius virtutem, vitium autem derelinquamus vel- 
uti praecursorem peccatorum nostrorum ; et fugia- 
mus impietatem, ne nos mala comprehendant. Nam 
si bene agere studuerimus, consectabitur nos pax. 
Ob eam siquidem caussam non est reperire homi- 
nem. Quilibet enim humanis timoribus ductantur, 





WOTT.  Propius veniunt ex- 
cerpta ex Evangelio Ébionita- 
rum apud Epiphanium, Haer. 
XXX I4, Οὗτοι εἰσιν οἱ ἀδελφοί 
μου καὶ ἡ μήτηρ, οἱ ποιοῦντες τὰ 
θελήματα τοῦ Πατρός pov.  Hil- 
genfeldius, p. 122, n. 5. 

ET ἁμαρτιῶν] Junius, Colo- 
mesius, et Cotelerius malant τι- 
μωριῶν, [sie quoque Fell. Ittig. 
Coust. Frey.| Boisius τῆς dmo- 
λείας. Ego retineo ἁμαρτιῶν, vox 
enim κακία denotare potest in- 
ternum mentis affectum, τὴν ἐπι- 
θυμίαν : ἁμαρτία scelus foris per- 
aetum. WOTT. Recte: quidni 
enim respexerit Clemens ad il- 
lud Jacobi i r5, ἡ ἐπιθυμία συλ- 
λαβοῦσα τίκτει ápapríav? GAL- 
LAND. 


15. καταλάβῃ κακά.] Ita Cod. 
MStus, ut jam viderant Mil- 
lius et Wottonus, absque arti- 
culo τά, quem Edd. plerique, 
Junium secuti, interserunt ante 
E quo vocabulo litera 
prima minime periit, ut Wot- 
tono visum est, qui exhibet 
καταλάβῃ  aká. 


κακά. 


16. ἀγαθοποιεῖν,] Hoc verbum 
frequentat D. Petrus in Epistola 
priore. Nomen dya6ozoia adhi- 
bet Clemens, I δὲ 2, 33, 34. 


18. dvÓpemov.] Forte legen- 
dum est àv Θεόν. Quum enim in 
hoe MSto hoe modo scribatur 


ANON, deleta transversa linea 

TOU O, ANON, l e. ἂν Θεόν, ex- 

hibet ANON sive ἄνθρωπον. Quod 
Kk2 


—  €—AM— 2 


—— À: RR —tá—iasá— -———Ó— € IR lam —QRÀ o «— το» Mec END TM T erm 


voluptas 
postha- 
benda. 


De promis- 
sis Dei ne 
ambigatur. 


259 S. CLEMENTIS 


/ ^ x , ΄ σᾶς ^ Y 
προηῃρημένοι μᾶλλον τὴν ἐνθάδε ἀπολαυσιν, ἢ τὴν 
» , ^ ^N t4 / » 
μέλλουσαν ἐπαγγελίαν. ᾿Αγνοοῦσιν yap ἡλίκην exe 
, € 5 5 , MN e Χ » e 
βάσανον ἡ ἐνθαδε ἀπόλαυσις, kai οἵαν τρυφὴν exe ἢ 
, , , ἊΝ , ^ » * , ^ 
μέλλουσα ἐπαγγελία. | Kai εἰ μεν avroi μονοι ταῦτα 
3, N 5 ^ ^N , 
ἔπρασσον, ἀνεκτὸν ἦν' νῦν δὲ ἐπιμένουσιν κακοδι- 
^ N , , , ᾿ς e 
δασκαλοῦντες τὰς ἀναιτίους ψυχάς, ovk εἰδότες ὅτι 
Χ ^ [4 Υ͂ 
δισσὴν ἕξουσιν τὴν κρίσιν, αὐτοί τε, καὶ οἱ ἀκού- 
οντες αὐτῶν. 
^ 5 ^ , 
ΙΑ΄. Ἡμεῖς οὖν ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ δουλεύσωμεν 
^ ^ N ^ ἣν , 
τῷ Θεῷ, καὶ ἐσόμεθα δίκαιοι: ἐὰν δὲ μὴ OovAev- 
^ ^ hj , e ^ ^ , , 
σωμεν, διὰ τοῦ μὴ πιστεύειν ἡμᾶς [τῇ] ἐπαγγελίᾳ 
^ ^ , 7 * ^ 
τοῦ Θεοῦ, ταλαίπωροι] ἐσόμεθα. Λέγει yap kai 
e N , [4 , 
o προϊφη]τικὸς λόγος" “Ταλαίπωροί ec|w| οἱ δι- 
ee e 7 ^ / ε ΄, 
ψυχοι, οἱ διστάζοντες τῇ] καρδίᾳ, οἱ λέγοντες, 


ἐς ^ ΄, 5 , ÁN ΜΌΝ ^ , 
Ταῦτα παάϊντα)] ἠκούσαμεν καὶ ἐπὶ τῶν πατ[ε]ρων 


si ita legatur, oportet ut inse- 
ramus [aut intelligamus] αὐτοῖς 
post ἔστιν: οὐκ ἔστιν αὐτοῖς εὑρεῖν 
ἂν Θεόν, οἵτινες παράγουσι φόβους 
ἀνθρωπίνους, κι τ. A. WOTT. 
Seribendum puto, Οὐκ ἔστιν εὑ- 
ρεῖν οὐρανόν, οἵτινες παράγουσι 
φόβους ἀνθρωπίνους" * Coelum mon 
* possunt vnvenire, quà hominum 
*netum, prae se ferunt, DA- 
VIS. Si modestiori conjecturae 
locus est, totum locum, parvula 
mutatione, sic arbitror restitu- 
endum esse. Διὰ ταύτην yàp τὴν 
αἰτίαν οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἄνθρωπον, 
οἵτινες παράγουσι φόβους ἀνθρω- 
πίνους, 1. e. Quam οὗ cawsam 
non temere inter homines iwve- 
was, quà humanos timores me- 
ghgunt. BIRRIUS.  Vende- 
linus, eujus explicationem com- 
probat omnino Colomesius, in 
Divinatione de Clementis tem- 
pore, interpretatur, prosequetur 


nos pax ; ad quam obtinendam 
"on oportet inveniri hominem 
qui ewm. largiatur, sed. Deum 
scilicet : intelligens Vespasianum 
Imperatorem, qui anno nostro 
15 templum Pacis aeternae de- 
dicavit.  Boisius legit διὰ ταύ- 
τὴν yàp τὴν αἰτίαν, οὐκ ἔστιν €v- 
ρεῖν ἄνθρωπον ἐν εἰρήνῃ ὄντα" οἵ- 
τινες γὰρ ἔχουσι φόβους ἀνθρωπί- 
νους κι τ. À. Qui metuunt sibi 
ὦ paupertate, infamüa, con- 
temptw, ut. homines hujus sae- 
culi solent. "Wottoni emenda- 
tionem caeteris meliorem cen- 
sent Freyius et Schoeneman- 
nus. MSti scripturam Hilgen- 
feldius credit esse formam con- 
tractam scribendi ἄνωθεν. p. 114. 
Lectionem vulgatam ita expli- 
candam esse censet Hefelius, 
οὐκ ἔστιν εὑρεῖν [αὐτὴν sc. τὴν εἰ- 
ρήνην] ἄνθρωπον [pro ἀνθρώπους] 
οἵτινες κι T, 4. Hefelium sequi- 


μι 


ο 





EPISTOLA II, xi. 253 


praeponentes voluptatem praesentem repromissioni 
futurae. Ignorant enim quantum habeat tormen- 
tum hujus saeculi fruitio ; et quales habeat delicias 
futura promissio. Ac quidem, si ipsi soli ista 
facerent, tolerabile esset; jam vero perseverant 
insontes animas pravis doctrinis imbuere, nesci- 
entes quod duplicem habebunt condemnationem, 
et Ipsi, et qui audiunt eos. 

ΧΙ. Nos ergo in corde mundo Deo serviamus, 
et erimus justi: quod si non servierimus, non 
credendo pollicitationi Dei, erimus miser. Dicit 
enim et sermo propheticus ; JMiéseri sunt qui 
animo duplices, et corde incerti sunt ; qui dicunt, 
Haec omnia audivimus etiam. tempore patrum 





tur Galliciolli versio. Noltius, 
deleto ἄνθρωπον legi vult αὐτήν. 
Grassius vertit, Ef c'esí pour 
cette raison que si peu d'hom- 
mes lont en partage : Rucha- 
tus, Eft pour cette cause, 4l me 
Jfaut point complaire aux hom- 
mes. 

ib. Οἵτινες παράγουσι] Hanc 
MSti lectionem reposuit Wot- 
tonus, ante quem Edd. exhi- 
bent Οἵτινες yàp ἄγουσι. Irenaeus 
I Praef. ὃ τ, διὰ τῆς πανούργως 
συγκεκροτημένης πιθανότητος παρά- 
γουσι τὸν νοῦν τῶν ἀπειροτέρων. 

4. Καὶ εἰ μὲν---ἀκούοντες αὐ- 
τῶν.] Haec ex Apocrypha qua- 
dam Scriptura desumta fuisse 
suspicantur Vendelinus et Co- 
lomesius. 

5. κακοδιδασκαλοῦντες] Nomen 
κακοδιδασκαλία habes apud Ignat. 
Ep. ad Philad. $ 2, et apud 
Epiphan. Haer. xxvi 4, xxvii 4. 

6. ἀναιτίους ψυχάς,] Indubi- 
tanter dedi quod legendum vi- 
derunt ad unum Editores, Ju- 


nius quidem, Colom. et Wot- 
ton. retinent scripturam MSti 
dveriovs, et lectionem meliorem 
in oram libr relegant. At in 
Codice hoe Alexandrino E pas- 
sim ponitur pro AL Davisius 
conjectura parum necessaria 
correxit τὰς ἀνοήτους Ψυχάς. 

ib. οὐκ εἰδότες] His similia 
sunt ea, quae a D. Ignatio ha- 
bentur, Ep. ad Ephes. [ὃ 16] 
WOTT. 

1I. διὰ τοῦ] Junius et Boisius 
mallent τό. 

12. ταλαίπωροι] ἐσόμεθα.) ἐσώ- 
μεθα apud Colomesium, ex in- 
curia operarum, ut videtur, na- 
tum, retinuerunt Clericus et 
Russelius. 

10. Λέγει γὰρ kal k. T. A.] In 
Edd. ante Wottonum καί non 
legitur. 

13. Ταλαίπωροί εἰσ] οἱ] Cf. 
Epist. sup. ὃ 23, p. roo . 2. 

14. οἱ Aéyovres,] Edd. ante 
Wott. οἱ δὲ λέγοντες. 

15. ἐπὶ τῶν mar |e]pov] Junius 


—M—————————————— ———É 





Regnum 
Dei quoti- 
die expec- 
tandum. 


254 S. CLEMENTIS 


€ ^ [7 ^ ^ c r "n , 
* ἡμῶν, ἡμεῖς δὲ ἡμεραν ἐξ ἡμέρας προσδεχόμενοι, 
ςς » N [2 e , 5» , L4 

οὐδὲν τούτων ἑωράκαμεν. X Avogro, συμβάλετε 
e N 7, ΄ » k ^ ^ 
ἑαυτοὺς ξύλῳ λάβετε ἄμπελον᾽ πρῶτον μὲν φυλ 

A [5 NY 7 EY A » 

Aoppoet, εἶτα βλαστὸς γίνεται, μετὰ ταῦτα ὄμφαξ, 
3 ^ ^ e € , 
εἶτα σταφυλὴ παρεστηκυΐα: οὕτως καὶ ὁ λαὸς μου 
, , hy Ἅ “4 » , /, 
ἀκαταστασίας καὶ θλίψεις ἐσχεν, emema ἀπολη- 
“ , N 
ὥστε, ἀδελφοί μου, μὴ διψυ- 


^ ὐλλὰ 2A , ε , “ Ν Ν 
xonuev, α & ἐλπισᾶντες υὑπομεινῶμεν, νὰ καὶ τον 


Ψ ἌΡ» 


A! 
* ψεται τὰ ἀγαθὰ. 


μισθὸν κομισώμεθα. ἹΠιστὸς γάρ ἐστιν ὁ ἐπαγ- 
γειλάμενος τὰς ἀντιμισθίας ἀποδιδόναι ἑκάστῳ τῶν 
ἔργων αὐτοῦ. àv οὖν ποιήσωμεν τὴν δικαιοσύνην 
ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, εἰσήξομεν εἰς τὴν βασιλείαν αὐ- 


^ , Ν 5 "^ o , 
TOU, καὶ ληψόμεθα τὰς ἐπαγγελίας, “ἃς [οὖς] ovk 


ςς 


7 /, 5 
* ἀνθρώπου ἀνέβη." 


ἤκουσεν, οὐδὲ ὀφθαλμὸς ἴδεν, οὐδὲ ἐπὶ καρδίαν 


IB'. ᾿Εκδεχώμεθα οὖν καθ᾽ ὥραν τὴν βασιλείαν 


^ ^ 5 » 7 ^ , , N , ΕΣ 
τοῦ Θεοῦ, ἐν ἀγάπῃ καὶ δικαιοσυνῃ" ἐπειδὴ οὐκ οἰδα- 


b! Li Ld ^ , , ^ ^ 
μεν τὴν ἡμέραν τῆς ἐπιφανείας TOU Θεοῦ. 


et Colom. mallent, ἀπό, Sed 
vide supra p. roo l. 4 atque 
ibi notata. 

I. ἡμεῖς δὲ ἡμέραν] Ita Libb. 
impr. ante Wott. qui exhibet 
ἡμεῖς δὲ υἱοὶ ἡμέραν, contendens 
vocem υἱοί in MSto haberi in- 
terlinearem, eadem manu et 
minutiore charactere exaratam. 
Legitur quidem in MSto non 
YIOI sed Y OI. Cernis literam 
primam scriptura inversa exhi- 
beri,nempe Y pro Y. Et qui- 
dem nullus dubito quin nos hic 
impressionem habeamus vocis 
TOY, atramento adhuc humido 
factam, e pagina sequenti quae 
jampridem periit. Nam linea 
transversa literae T, utpote te- 


Ἔπερω- 


nuis, nullam effecit lituram. 
Nee sane negligendum est quod 
monuit Gallandius, hane vocem 
υἱοί non comparere in superioris 
Epistolae $ 23, ubi haec paene 
eadem occurrunt. Mox iterum 
post ἑωράκαμεν Wottonus inter- 
serit ἔτ. — Etiam hic certe legi- 
tur vox interlmearis OTI, aut si 
Wottonum audias, ETI. Sed 
haec ultima pagina praebet in 
universum novem interlineatio- 
nes magis minus perspicuas ; 
quo autem jure erant duae tan- 
tum retinendae, caeterae silen- 
tio altissimo praetermittendae ? 
Additamenta haee viri docti, 
quae inania pronuntiarat Da- 
visius, in textum admiserunt 


IO 


15 





i 


255 


EPISTOLA II, xu. 


nostrorum ; nos vero diem de de exspectantes, 
nihtl horum, vidimus. | Amentes, comparate vos 
arbori: sumite vitem: primo quidem, folis de- 
fluit, gerinen postea fit ; postea uva, acerba, indeque 
wva matura. [ta et populus meus agitationes. et 
pressuras tulit ; dehinc vero bona excipiet. Itaque, 
fratres. mei, animo ne vacillemus, sed sperantes 
sustineamus, ut et mercedem reportemus. Fidelis 
enim est, qui pollicitus est se unicuique retributu- 
rum operum remunerationes. 5i ergo fecerimus 
justitiam coram Deo, in regnum illius ingrediemur, 
et accipiemus promissiones, ques aris mon audivit, Esai.lxiv 4. 
nec oculus vidit; quaeque inm cor homwumnis non ^19 








ascenderunt. 


XII. Igitur in horas regnum Dei exspectemus, 
in charitate et justitia, quandoquidem Dei adventus 


diem nescimus. 


Russel. Galland. et Hefelius ; 
Schoenemannus vero et Dres- 
selius non item. : 

2. συμβάλετε ἑαυτοὺς] Wotton. 
edidit συμβάλητες. | Coustant. et 
Schoenem. συμβάλλετες. | Codex 
autem MS. XYMBAAETE prae- 
stat hic, uti et in Ejpistola 
priori; vide p. roo 1. 6. 

ἡ. Onjrvxópev,] Quid sit διψυ- 
xía οὐ διψυχεῖν vid. supra ὃ 23 
prioris Epistolae. WOTT. 

12. εἰσήξομεν] Vocem εἰσήκειν 
non agnoscunt Lexica.  For- 
mam geminam eandemque mi- 
nus usitatam ἀφήξω usurpat 
Clemens, Ep. i ὃ 28. ἀνήξω 
Cornelius, Epist. ad Fabium, 
Routh. Rel. Sacr. iii p. 27 1. 6. 

13. [o?s]] Hane vocem in 
MSto desiderari non indicat 
Colomesius. 

18. τῆς ἐπιφανείας] Vox Pau- 


Interrogatus enim ἃ quodam ipse 


lina, eodem sensu posita quo 
saepius ab Apostolo. Vid. 2 
Thess. 11 8, 1 Tim. vi 14, 2 Tim. 
lino, 1v (9. DHT Toc ORAN 
Seriptoribus Eeclesiasticis usur- 
patur, uti et Θεοφάνεια, de Filu 
Dei incarnatione, necnon de 
diebus sacris quo Christiani ce- 
lebrabant Nativitatem et Dap- 
tismum Domini. 

ib. ᾿Επερωτηθεὶς yàp κ. τ. À.] 
A. Salome, in Evangelio secun- 
dum Aegyptios; uti discimus e 
Clementis alterius Strom. iii. 
[9, 13, pp- 539 et 553 ed. Pot- 
ter.] Similia Aegyptiaci Evan- 
gelii citantur ae exponuntur in 
Alexandrino Presbytero. "Vide 
Oraeula Sibyl ii 7o, 71. Sed 
et Evangelii Aegyptiorum men- 
tio fit apud Origenem, Hom. i 
in Lucam, [tom. iii p. 933 ed. 
Ben.] Hieronymum, Prooemio 














256 S. CLEMENTIS 


* ^ OX EN (s , ε , , “ 
τηθεὶς γὰρ αὐτὸς ὁ Κύριος ὑπό τινος, πότε ἥξει 
^ 5 er 3, Ν , 
αὐτοῦ ἡ βασιλεία, εἶπεν, “Ὅταν ἔσται τὰ δύο ἕν, 
ec Ἂς Ν » € N »y EY hy » ^ ^ 

καὶ TO ἔξω ὡς TO ἔσω, καὶ τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς 

3, » 3 ^ 35 ^ , N μά 

* θηλείας, οὔτε ἄρσεν οὔτε θῆλυ. "Ta δύο δὲ ἐν 

ej ^ ^ , 5 ^ 

ἐστιν, ὅταν λαλῶμεν αὑτοῖς ἀλήθειαν, καὶ ἐν δυσὶ 
* » 

Καὶ τὸ ἔξω 


« N » ^ » 3 * N 7 N » 
ὡς TO ἐσω, τοῦτο λέγει’ τὴν ψυχὴν λέγει τὸ ἐσω; 


’ , / » ,ὔ / 
σώμασιν ανυποκρίτως εἰ μιὰ ψυχή. 


Y S oy N ^ ΄ ἃ / 5 * 
τὸ δὲ ἐξίω] τὸ σῶμα λέγει: Ov τρόπον οὖν cov τὸ 


^ / “ NET , ^ » 
σῶμα φαίνεται, οὕτως καὶ ἡ ψυχὴ σου δῆλος ἐστω 




















Ν P4 N Lo 
Koi τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς 


5 ^ ^ » 
ἐν [τοῖς] καλοῖς ἔργοις. 
θηλείας, οὔτε ἄρσεν οὔτε θῆλυ, τοῦτ] ο] " 
* E * * 
Rehqua desunt. 


Comment. in Matthaeum, [tom. 
vii p. 2 ed. Vallars.] Epipha- 
nium, Haeres. lxii c. 2. (tom. 1 
pP. 514 ed. Petav.] "Titum, ac 
Theophylactum ad principium 
Lucae. Quamquam vero Hae- 
retici veteres ad stabiliendum 
odium suum in nuptias, Evan- 
geli juxta Aegyptios testimo- 
niis uterentur, non tamen ea 
talia sunt, quae non queant ad 
pium sensum adduci, ex sen- 
tentia utriusque Clementis: ut 
dicta habeantur et literaliter, et 
mystice, ὡς ἐν παραβύστῳ μυστη- 
ριωδῶς inquit Epiphanius, []. c.] 
more Aegyptiaco ; 80 de Christi 
regno duplici, intra nos, atque 
in futura vita. Profecto, si ab 
aliquo eorum qui temporibus 
Apostolicis prohibebant nubere, 
compositum fuit Evangelium 
Aegyptiorum dictum, admodum 
ille virus erroris sui occultavit, 
qui a viris doctissimis juxta ac 
sanctissimis deprehensus non 
fuit, sed laudatus ac expositus. 


Unum affirmare possum, Pseu- 
do-Evangelistam ex solenni 
apud Apocryphorum scriptores 
consuetudine imitandi Canoni- 
cos libros, allusisse ad Apostoli 
verba Galat. ii 28, quod et in- 
nuit Clemens Stromateus, at- 
que etiam forte ad Ephes. ii 
15. COTEL. Hane imperfec- 
tam historiolam in Anglica me- 
taphrasi omisit Wakius, ne, ut 
ait in Prolegomenis, abruptum 
faceret finem ; forte etiam, quia 
parum digna Clemente, quem 
auctorem hujus facit Epistolae, 
ei videbatur. FREY. 

4. οὔτε ἄρσεν] In hoec loco 
depravationem quamdam  for- 
sitan suspicari licet verborum 
D. Pauli ad Galatas, 111 28, οὐκ 
ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ πάντες γὰρ 
ὑμεῖς εἷς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 

5. λαλῶμεν αὑτοῖς] Junius 
mallet ἄλλοις vel ἀλλήλοις, Mil- 
lius autem, ἑαυτοῖς. Hunc lo- 
cum, si Hilgenfeldio audias, in 
animo habuit Photius, quum 


IO 
































Ξ wu oc c E 


EPISTOLA II. 


95 


Dominus, quando venturum esset regnum ejus, 
dixit; Quum duo erunt wumwum, et quod foris ut 
quod. intus, et amnasculum. cum femina, neque mas 


neque femana. 


Duo autem sunt wnwm, quando 


alter ad alterum loquemur veritatem, et in duobus 
corporibus absque simulatione fuerit una anima. 
Et quod foris ut quod intus, hoc ait: animam 


vocat, quod intus; et corpus, quod foris. 


Quo 


modo igitur corpus tuum conspicuum est, ita et 
anima tua manifesta sit in bonis operibus. £t 
masculum cum. femina, neque mas neque femina : 


hoc - " 


* 


Reliqua. desunt. 


verbis citatis supra p. 132 l. 2 
subjungeret, καὶ ἑρμηνείας δὲ py- 
τῶν τινων ἀλλοκότως ἔχει. 

ib. ἐν δυσὶ σώμασιν] ᾿Ερωτηθεὶς 
τί ἐστι φίλος ; ἔφη, Μία ψυχὴ δύο 
σώμασιν ἐνοικοῦσα. Diog. Laert. 
in Vit. Aristot. V 1 20. 

6. dvvmokpíres] Adject. ἀνυ- 
πόκριτος adhibent D. Paulus ad 
Rom. xi 9, II Cor. i 6, I 
lum rz. IL 15 D. Pebrus, 
Ii22, D. Jacobus, iii 17. 

7. τοῦτο λέγει] Exhine nata 
occasione disserendi de casti- 
tate, reliquum, credo, Epistolae, 
omnemque paene sermonem de 
virginitatis puritate contexuit ; 
de quo multa superesse non du- 
bito apud Clem. Alex. Patres- 
que alio. VENDEL. Αὐτὸς 
παρθενίαν διδάσκει, inquit de Cle- 
mente Epiphanius, Haeres. xxx, 
quod idem Hieronymus, lib. i 
contra Jovinianum, eujus verba 
hie usurpat doctissimus Ven- 
delinus. COLOM. — Vendelini 
notulam sub Colomesii nomine 
praebent Clericus et. Russelius. 
9. δῆλος ἔστω] Junius et Co- 

NOn. I. 


lomesius malunt πρόδηλος, qua 
quidem voce usus est Clemens, 
Ep. I $$ 1r, 12, 40. Boisius, 
quem secuti sunt Hefelius et 
Dresselius, sie refingit, καὶ ἡ 
ψυχή σου δήλη ἔσται. Exemplum 
autem adjectivi simplicis δῆλος 
communi genere positi habes 
apud Eurip. Med. r:94 ed. 
Porson. 

II. rovr|o] « « « εἱ Sup- 
plemento accedunt loci sequen- 
tes e Clementis Alexandrini 
Strom. iii desumti, ὃ 9. Οἱ δὲ 
ἀντιτασσύμενοι τῇ κτίσει τοῦ Θεοῦ 
διὰ τῆς εὐφήμου ἐγκρατείας, κἀ- 
κεῖνα λέγουσι τὰ πρὸς Σαλώμην 
εἰρημένα, ὧν πρότερον ἐμνήσθημεν" 
φέρεται δέ, οἶμαι, ἐν τῷ κατ᾽ Ai- 
γυπτίους Εὐαγγελίῳ. Φασὶ γάρ, 
ὅτι αὐτὸς εἶπεν ὁ Σωτήρ, “Ἦλθον 
* καταλῦσαι τὰ ἔργα τῆς θηλείας" " 
θηλείας μέν, τῆς ἐπιθυμίας" ἔργα 
δέ, γένεσιν καὶ $opáv. .. ...... ὅθεν 
εἰκότως περὶ συντελείας μηνύσαν- 
ros τοῦ Λόγου, ἡ Σαλώμη φησί" 
* Μέχρι τίνος οἱ ἄνθρωποι ἀπο- 
* βανοῦνται ;" ἄνθρωπον δὲ καλεῖ 
ἡ Γραφὴ διχῶς" τόν τε φαινόμενον, 


yl 








258 S. CLEMENTIS EPISTOLA II. 


^ ^ PS 1A. , ^ 
kai τὴν ψυχήν" πάλιν τε a), τὸν 
σωζόμενον, καὶ τὸν μή" καὶ θάνατος 
^ € € , , ^ ^ 
ψυχῆς ἡ ἁμαρτία λέγεται. Διὸ kal 
παρατετηρημένως ἀποκρίνεται ὁ Κύ- 
ριος, * Μέχρις ἂν τίκτωσιν αἱ γυ- 
“ yvaikes" τουτέστι, μέχρις ἂν αἱ 
ἐπιθυμίαι évepyàot. . .. . . φαμένης 
m cc τς 35 , , ^ 
αὐτῆς, “Καλῶς οὖν ἐποίησα μὴ 
“ τεκοῦσα ᾿ ὡς οὐ δεόντως τῆς 
γενέσεως παραλαμβανομένης" ἀμεί- 
βεται λέγων ὃ Κύριος, “ Πᾶσαν 

[14 , , e ^4 δὲ , 
φάγε βοτάνην᾽ τὴν δὲ πικρίαν 

«x Y ΄ o» , 
ἔχουσαν μὴ φάγῃς" σημαίνει 

' M M , 37p340 £ ὦ Ἔα 
γὰρ καὶ διὰ τούτων, ἐφ᾽ ἡμῖν εἶναι, 
καὶ οὐκ ἐξ ἀνάγκης κατὰ κώλυσιν 
ἐντολῆς, ἤτοι τὴν ἐγκράτειαν, ἢ καὶ 
τὸν γάμον" κ. T. A. pp- 539—541 
ed. Potter. Et rursus $ r3, 
p- 553. Διὰ τοῦτό τοι ὁ Κασσια- 
νός φησι “ Πυνθανομένης τῆς Σα- 
[4 , , , ' ^ 
λώμης, Πότε γνωσθήσεται rà περὶ 
Iz 3» » [4 , .« 5, Hi 
ὧν ἤρετο, ἔφη ὁ Κύριος" Ὅταν τὸ 
τῆς αἰσχύνης ἔνδυμα πατήσητε καὶ 
ὅταν γένηται τὰ δύο ἕν, καὶ τὸ 


« 


€ 


* ἄρρεν μετὰ τῆς θηλείας, οὔτε ἄρ- 
€ » ^ , ^ ' 3? 
pev, οὔτε θῆλυ. Πρῶτον μὲν οὖν 
ἐν τοῖς παραδεδομένοις ἡμῖν τέτταρ- 
σιν Ἐὐαγγελίοις οὐκ ἔχομεν τὸ ῥη- 
, ΕΣ » 3, ^ ΕἸ , , 
τόν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ kar Αἰγυπτίους. 
» ^ , ^ ^ e 
Επειτα δὲ ἀγνοεῖν μοι δοκεῖ, ὅτι 
θυμὸν μέν, ἄρρενα ὁρμήν᾽ θήλειαν 
δέ, τὴν ἐπιθυμίαν αἰνίττεται" οἷς 
ἐνεργήσασι, μετάνοια ἕπεται καὶ αἰ- 
σχύνη. Ὅταν οὖν μήτε τις θυμῷ, 
3 
pur ἐπιθυμίᾳ χαρισάμενος, ἃ δὴ 
^ 5 » ^ ^ ^ , , 
καὶ ἐξ ἔθους kai τροφῆς κακῆς αὐξή- 
σαντα ἐπισκιάζει καὶ ἐγκαλύπτει τὸν 
λογισμόν, ἀλλ᾽ ἀποδυσάμενος τὴν 
ἐκ τούτων ἀχλύν, ἐκ μετανοίας κατ- 
αισχυνθείς, πνεῦμα καὶ ψυχὴν ἑνώ- 
σει κατὰ τὴν τοῦ λόγου ὑπακοήν" 
τότε, ὡς ὁ Παῦλός φησιν, * Οὐκ ἔνι 
* ἐν ὑμῖν οὐκ ἄρρεν, οὐ θῆλυ. "Amo- 
^ ^ ^ - 
στᾶσα γὰρ τοῦδε τοῦ σχήματος, ᾧ 
διακρίνεται τὸ ἄρρεν καὶ τὸ θῆλυ, 
^ , EJ v M 
ψυχὴ μετατίθεται εἰς ἕνωσιν, οὔθ᾽ 
ἕτερον οὖσα. Οἵ Grabii Spicile- 
gium 1 pp. 35, 36, et 263, 264. 


S CLEMENTIS 





QUAE FERUNTUR 


FRAGMENTA. 














IO 


25 


260 S. CLEMENTIS 


ET, 

To) ἁγίου Κλήμεντος Ἔ- 
, e , 
πισκόπου Ῥώμης. 

» ^N , / 
Αὐταρκὴς εἰς σωτηρίαν 
LEE Ν , /, » / 
ἢ εἰς Θεὸν ἀνθρώπου aya- 
» , 7 
πη. Ἐυγνωμοσύνης γάρ 
» hy N N ^ 5 
ἐστι TO πρὸς TOV TOU &- 
e ^ / 5 , 
ναι ἡμᾶς αἴτιον ἀποσώ- 
/ e 4? ve N 
(uv στοργήν, v ἧς καὶ 
» , y 
εἰς δεύτερον kal ἀγήρω 


αἰῶνα διασωζόμεθα. 


^ » ^ 3 
Tob Αὐτοῦ. 'Ezeípa- 
« N N 5, 
σεν 0 Θεὸς rov ᾿Αβραάμ, 
? ἢ k 
οὐκ ἀγνοῶν τίς ἦν, ἀλλ᾽ 
e ^ N ^ ; 
wa τοῖς μετὰ ταῦτα δείξῃ, 
IY N , Ν ^ 
καὶ μὴ κρύψῃ τὸν τοιοῦ- 
, *, 
TOV, καὶ διεγείρῃ εἰς μίμη- 
^ 5 , 
σιν τῆς ἐκείνου πίστεως 
NN e ^ SN Ἅ 
καὶ ὑπομονῆς, καὶ πείσῃ 
b , ^ 
καὶ τέκνων στοργῆς ἀμε- 
^ Χ , , 
Aetv πρὸς ἐκπλήρωσιν θεί- 
, €) 
ov προστάγματος" ὅθεν 
» ^ ^ 
ἐγγραφον περὶ αὐτοῦ ἱσ- 
/, , 
τορίαν γενέσθαι ὠκονό- 


μησεν. 


ΤῊ 1 
S. Clementis Ejiscopt Ro- 
mani. 


Ad salutem — sufficit 
hominis erga Deum a- 
mor. Grati siquidem 
animi est, dilectionem 
erga eum conservare, 
qui nobis, ut simus, est 
auctor; qua fit etiam, 
ut ad alterum ae senu 
expers saeculum salvi 
evadamus. 

Ejusdem. ^ Tentavit 
Deus Abraham, non quia 
ignoravit quis esset, sed 
ut posterioribus saeculis 
notum faceret, nee la- 
tere pateretur tantum 
virum ; quin potius alios 
ad fidem et patientiam 
illius imitandam . excita- 
ret, suaderetque etiam 
filiorum amorem prae 
Divini praecepti exsecu- 
tione negliendum esse. 
Quamobrem prospexit ac 
fecit ut historia ejus lite- 
ris commendaretur. 


Ex S. Johanne Damasceno, Eclog. lib. i, tit. 49, p. 752. 
Haec Fragmenta exhibent Coustant. Galland. et Schoene- 


manni libri. 

















FRAGMENTA. 261 


II. 
Tov ἁγίου Κλήμεντος 'E:- 
σκόπου Ῥώμης. ἐκ τῆς [9 
^ , * 
πρὸς ἹΚορινθίους ἐπιστο- 
5 λῆς. 
N , ^ 
M» Tapaccéro τὴν 
7 « ^ 7 /, 
καρδίαν ὑμῶν, or. βλέ- 
^ , , 
πομεν TOUS ἀδίκους πλου- 
τοῦντας, καὶ στενοχω- 
^ ^ ^ 
το ρβουμένους τοὺς τοῦ Θεοῦ 
/, N 
δούλους. Οὐδεὶς yap à- 
/ N hy » 
καίων T&XUV καρπὸν €Aa- 
Bev, ἀλλ᾽ ἐκδέχεται avrov. 
N N N ^ 
Εἰ yap τὸν μισθὸν TOv 
//A οὗ L4 » 
15 δικαίων ὁ Θεὸς εὐθέως ἀ- 
/ , 7 » ^ 
πεδίδου. ἐμπορίαν ἡσκοῦ- 
Ν ) , /, 
μεν, καὶ οὐκ ευσέβειαν. 
᾽ ^ N 5 
Εδοκοῦμεν γὰρ εἶναι δί- 
* ^ ^ , /, 
καιοι, OU διὰ TO εὐσεβές, 
Ν , ΓΑ 
29. ἀλλὰ τὸ κερδάλεον διώ- 


KOVTES. 


ΠῚ. 


S. Clementis Episcop? Roma- 
n, e secunda ad. Corinthios 
Fyistola. 


Non 


strum, quod iniquos di- 


turbet cor ve- 


tescentes videamus, et 
Dei servos angustiis af- 
flictos. 


justorum continuo fruc- 


Nemo quippe 
tum retulit, sed illum 
exspectat. S1 enim jus- 
torum mercedem Deus 
statim. redderet, merca- 
turae, non pietati, ope- 
ram daremus. Justi si- 
quidem esse non religio- 
nis, sed quaestus gratia 


videremur. 


Ex S. Johanne Damasceno, S. Parall. tom. 1 p. 783 ed. 


Le Quien. 


libris. 


25 Τοῦ ἁγίου Κλήμεντος, ἐκ 
τῆς πρὸς ἹΚορινθίους β΄. 
^ , 
'O τῶν παρόντων αἱ- 
^ , € » 
σθητικὸς συνίησιν ὡς ov- 


^ 7 / m 
τε ἃ λογίζονταί τινες εἶναι 


Legitur 1n Coustant. Galland. et Sehoenemanni 


ΙΝ. 
S. Clementis, ev Ejnstola se- 
cunda ad. Corinthios. 
Qui praesentia sentit, 
intelligit etiam. ea, quae 
nonnulh jucunda repu- 





262 S. CLEMENTIS 


τερπνά, ξένα καὶ μακράν tant, aliena et procul 
ἐστι τῶν ἀπεχθῶν. 'AA- dissita non esse ab iis 
quae odio habentur. 
Quin etiam divitiae sae- 
penumero magis quam 


paupertas laeserunt, et 
) Kai ka00A D : 
HOOQU. : οὐ Τῶν gapitas plus morbo af- 


Aa kai πλοῦτος πολλάκις 
μᾶλλον πενίας ἐθλιψε, 


bi £399 , 2, 
5 καὶ υγίεια πλέον ἠνίασε 


λυπηρῶν καὶ φευκτῶν flxit. In summa, gra- 
πάντων ὑπόθεσις καὶ ὕλη torum atque optatarum 
rerum affluentia omni- 
um tristium ac fugien- 
darum causa et materia 


€ ^ 5 ^ 
ἢ TOV ἀσπαστῶν καὶ 
5, 5 ^ ^ / 
το κατ εὐχὴν περιβολὴ yi- 


νεται. . 
evadit. 


E vetusto Codice Bibhothecae PP. Soc. Jesu. In quo 
scilicet continentur Eclogae Sacrae S. Damasceni. — Excerp- 
tum fuerat hoe Fragmentum Cotelern opera ex cap. περὶ 

15 τῶν προσκαίρων καὶ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν, kal ὅτι xpi τῶν 
παρόντων τὰ μέλλοντα προτιμᾷν" quod respondet capiti 20 
libri ii Parallelorum apud. Damascenum olim editorum, ubi 
tamen desiderabatur, quoad illud in novissima Damasceni 
editione, tom. 11 p. 787, eruditissimus vir Michael Le Quien 

20 nobis exhibuit. COUSTANT. — Legitur in libris Colomesn, 
Wotton. Coust. Galland. et Schoenem. necnon apud Grabn 
Spicil.1 p. 288. 


V. his 
Κλήμεντος "Pougs. Clementis Romana. 
25. Ov δίκαιόν ἐστι, rob ^ Haud aequum est, eo 


δεδωκότος ἐγκαταλειφθέν- qui dedit derelicto, quae 


ΤΟ. κατ᾽ εὐχὴν] μετ᾽ εὐχήν Cle- φθέντος Russel. ἐγκαταλείπει ha- 
ricus in Ed. secunda, ex incuria bet Clemens, I ὃ τι, supra 
typothetarum. p. 48 1 3, ἐγκαταλείπωμεν ὃ 33, 

26. ἐγκαταλειφθέντος͵ καταλει- p. 120 1. 9. 














FRAGMENTA. 268 


Ν , , 
τος, τὰ δοθέντα παραμέ- 


^ , 5 
νειν τοις ἀαγνωμοσιν. 


data sunt apud ingra- 


tos remanere. 


Ex Sermone viii S. Maximi, edit. Combefis. p. 556. 
Wottonus, Coustant. Russel. Galland. et Schoenemann. 
5 exhibent hoe Fragmentum, quod legitur in Codice Biblio- 
thecae Bodleianae, 143 inter Baroecianos, fol. 29, $ περὶ 


», 
εὐεργεσίας kal χάριτος, εὐχαριστίας καὶ ἀχαριστίας. 


Ex se- 


eunda Clementi adseripta Epistola 1d depromtum esse con- 
jicit Grabius, Spicil. 1 pp. 270, 289. 


10 JE 
Κλήμεντος "Pus. 


Ν ΄ » 
Διαφορὰ τυγχανει ἀλη- 
, e 
θείας kal συνηθείας" ἡ 
*N Ν » , /, 
μεν γὰρ ἀλήθεια γνησίως 
, e 

I5 ζητουμένη εὑρίσκεται: τὸ 
^N », € ^ ^ 
δὲ ἔθος ὁποῖον àv παρα- 

[δὲ » 5 ^ » 
ληφθῃ, etre ἀληθές, εἴτε 
/, » , ΓΤ ve 
ψευδές, ἀκρίτως ὑφ᾽ éav- 
A / n 
TOU κρατύνεται. Ἐν αἷς 
^ [rd 5 , 

20 γὰρ ἕκαστος ἐκ παιδόθεν 
, , , 5 ’ὔ 
ἐθίζεται, ταύταις ἐμμένειν 
“ ^ ^ ^ 
ἥδεται. '"O yap μισεῖ τις 

N ^ , ^ ^ [4 
διὰ τὴν ἐπιοῦσαν τῇ ἡλι- 
, , ^ 
κίᾳ σύνεσιν, τοῦτο διὰ 


Ἁ , ^ 
25 TV πολυχρονιον Τῶν Κα- 


21. ἐμμένειν] Cod. MStus ἐμ- 
μαίνειν. 


23. τῇ ἡλικίᾳῃ| Cod. MStus 


ΝΗ; 


(Ἰρηγογ ἐδ Roman. 


Est differentia 
veritatem et consuetudi- 


inter 


nem; veritas enim sin- 
cere quaesita invenitur ; 
consuetudo autem, qua- 
lscumque etiam  assu- 
matur, sive recta, sive 
vana, indiseriminatim a 
semetipsa firmatur. Qui- 
bus enim quisque a pu- 
ero assuescit, illis inhae- 
rere amat. Quod enim 
quis odit pro ea pruden- 
tia quam aetas invexit, 
id ob diuturnam malorum 


τῆς ἡλικίας. 
25. πολυχρόνιον] Vocem ὀλι- 
γοχρύνιος legas Epist. [1 SS 5, 6. 


OHENEMEETD LIEXUEREEÉÓS 


Wim NENNEN euim DD , A 


964 | S. CLEMENTIS 


^ , L4 . 

κῶν συνήθειαν πράττειν consuetudinem —— facere 
, . 

συναναγκάζεται, δεινὴν cogitur, peccatum  nac- 

σύνοικον τὴν ἁμαρτίαν tus gravem contuberna- 


παρειληφώς. lem. 


5 E MS. Oollectione sententiarum ex Patribus alusque 
auctoribus decerptarum in eod. 143 Barocc. Bibliothecae 
Bodleianae, cap. περὶ συνηθείας καὶ ἔθους. fol. 136 p. 2. 
Fragmentum hoe a Grabio erutum, vid. Spicil. Pat. tom. i 
p. 288, exhibent Wotton. Coustant. Galland. et Schoene- 

io mannus. Postrema illius pars, a verbis ^O yàp μισεῖ τις ad 
finem. usque, a Maximo, ed. Combefis. Serm. lxi1 p. 673 
incerta jam. habebatur. 


IUE. ME. 
᾿Αλλὰ καὶ Κλήμης ap- Sed et antiquior Cle- 
15 χαϊκώτερος, Ζῇ. φησίν, mens, Vivit, inquit, De- 
ὁ Θεός, καὶ ὁ Κύριος us, et Dominus Jesus 
Ἰησοῦς Χριστός, καὶ τὸ Christus, οὐ Spiritus 


Πνεῦμα " Aytov. Sanctus. 


Ex Basilio, hb. de Spiritu. Sancto cap. xxix, tom. ΠῚ 

20 p. 61 A ed. Ben. In hoe Fragmento forsitàün non tam 
professionem  dogmatieam habemus, quam jusjurandum 
gravissimum, ad normam illius formulae, Ζῇ ὁ Κύριος, quae 
passim apud LXX invenitur. Cf. Fragment. Serapionis 
apud Routh, Reliq. Saer. i, 452, Ζῇ ὁ Θεὸς ὁ ἐν rois oipa- 


t3 
c 


vols, ὅτι Σωτᾶς ὁ μακάριος... . . ἠθέλησε τὸν δαίμονα τῆς Πρι- 
σκίλλης ἐκβαλεῖν. 


14. ἀρχαϊκώτερος,] Dionysio se. — MStis et editione prima DBasi- 
antiquior. Vide supra notata ad —leensi, apxaixórepov. Sed et Cle- 
p.178 L3.  Gallandius, eum — iens simplicius. 











FRAGMENTA. 265 


MTELTS 
Τοῦ ἁγίου KAzuevros "Ei- 


, [i , * * 
σκόπου ' Ῥώμης, μετὰ τὸν 
᾿Απόστολον Πέτρον τοῦ 
, ^ , ε 
ἀποστολικοῦ θρόνου ἡ γη- 

, " AC re) 
σαμένου, εἰς τὸ Αγιον 
Πνεῦμα. 


^ ,’, 
Μακάριος ὁ κεκλεισμέ- 


vous ὀφθαλμοὺς ἀνοίξας, 


^ , ΕΣ 
το καὶ διωκόμενον ἀσθματι 


^ ^ ^ ^ 
πνεῦμα διὰ τοῦ ἐγεῖραι 
, Ἂς 
ἀναλαβών. Τὸ χαμαὶ 
^ ^ 5 N 
κεῖσθαι τοῦτο ἢν, καὶ TO 


» v ^ N e ΄ 
ἐπὶ ποδῶν μὴ ἑσταναι, 


N , 4 
15 τὴν ἀλήθειαν οὐκ ἔχειν. 


, , , 
Ανάστασις δέ ἐστι lla- 
hj e 

Tpos ἡ ἐπίγνωσις, καὶ 

, , ^ £v c fe 

ἐπιφάνεια τοῦ YioU, ἡ 


Ν , , , / 
τὰς αἰσθησεις ἐφανέρωσε. 


΄ ΔΙΑ, « ΄ 
20 Μακαριος ἀνὴρ ὁ ywo- 


N ^ N , 
σκων τὴν τοῦ larpos δο- 


3 , ^ 
σιν δι ἐκπορεύσεως τοῦ 


ACEDE 


Cleinentis 
Romani, qui post Aposto- 
luum Petrum sedi agosto- 
licae praefuit, de. Spiritu 
Sancto. 


Saneti Episcopi 


Beatus vir, qui clau- 
sos oculos aperuit, et 
expulsum flatus difficul- 
tate spiritum per resur- 
rectionem recepit. Hoc 
erat humi jacere, et in 
pedes non stare, non ha- 
bere veritatem.  Resur- 
rectio autem est Patris 
agnitio, et apparitio Fi- 
li, qua sensus patefe- 
cit. Beatus vir, qui no- 
scit Patris donum per 
processionem sanctissimi 
Spiritus. | Beatus vir, 


qui agnoscit et compre- 


5. de Spiritu Sancto.] Plures sermones Pseudo-Clementis, 
exstitisse Jam supra p. 268. [Spicil. tom. 1] notavi, et in 
quodam horum doctrimam de Spiritu. Saneto expositam 


fuisse, p. 288. conjeci. 


* * * * * At vero nunquam ulla 


mentio peculiaris libri de Spiritu Sancto qui sub Clementis 


nomine prodierit, oceurrit: unde in una dietarum homilia- 
rum de hae materia tractatum fuisse colligo. GRABIUS. 


VOL. I. 


18. ἐπιφάνεια] Cf. Ep. II ὃ 12, p. 254 l. 18. 


M ni 








5 


IO 


I5 


20 


25 


266 S. CLEMENTIS 


zavaytov Πνεύματος. Ma- 
/, /, 
κάριος ὁ γινώσκων καὶ 
7 ej Ν er 
λαβὼν, or. TO  Aytov 
^ AE ) e , 
Πνεῦμα ἐστιν ἡ δοσις αὐ- 
^ lY ^ , v 
τοῦ. Kai τοῦτο ἐν τύπῳ 
, 4 M 
περιστέρας παρέσχε. "To 
^ ^ » , » 
yàp ζῷον ἀκακίαν ἔχει, 
»y , y 
καὶ &xoÀov ἐστιν.  Aka- 
N X ^ 
«os δὲ ὁ llaryp Iveüua 
» L4 arr 
ἔδωκεν ἄκακον, ἀνόργη- 
TOV, ἀπίκραντον, τελείον, 
5 , ^ , 
ἀμίαντον, ἀπὸ σπλάγχνων 
»ΩΔ, LL 4 ej e 
ἰδίων προϊέμενος, ἵνα ῥυ- 
, Ν ^ 
θμησῃ τοὺς αἰῶνας, καὶ 
^ 3, /, ὃ ^ NN » , 
τοῦ ἀοράτου δῷ τὴν ἐπί- 
» 5 ^ 
γνωσιν. ᾿ἔστιν οὖν τοῦτο 
e N »^f^ N 311 
&yiov καὶ εὐθές, TO ἀπ 
^ , 7 
αὐτοῦ προελθόὸν, kai δύ- 
» ^ Ν /, 
ναμις αὐτοῦ, καὶ θέλημα 
» ^ , , , 
αὐτοῦ, εἰς πλήρωμα δόξης 
» ^ /, ^ 
αὐτοῦ φανερωθέν. 'lobro 
e , ^ 
οἱ λαβοντες τυποῦνται 
LÀ 0 , , ’ 
ἀληθείας τύπῳ, χάριτος 


τελείας. 


Ex vetere Codice Bibliothecae Regiae. 


hendit, Spiritum. Sanc- 
tum esse donum illius, 
ab eo in figura colum- 
bae traditum. | Hoe e- 
nim animal immnocentiam 
habet, et caret felle. 
Pater autem ab omni 
malhtia alenus  Spin- 
tum dedit a malitia. ali- 
enum, expertem irae at- 
que acerbitatis, perfec- 
tum, intaminatum, e suis 
visceribus emittens, ut 
componeret saecula, et 
ejus qui videri non pot- 
est, praeberet cognitio- 
nem. llle ergo Spiritus 
Sanctus est et rectus, 
qui ab ipso procedit, 
item virtus et voluntas 
ejus, qui ad plenitudi- 
nem gloriae ejus appa- 
rut. Hune qui acca- 
piunt, veritatis et gra- 
tiae perfecto typo sig- 
nantur. 


A Cotelerio 


erutum est, et vulgatum inter notas ad lib. 1 Reeog- 


I. TOU παναγίου] ὁ πανάγιος, 
Ep. I $ 35, p. 126 1 14. 

13. ῥυθμήσῃ] Verbum ῥυθμεῖν 
usurpat Sceholiast. Theocrit. x 


39, quem locum indicavit Wake- 


fieldius. 


17. εὐθές,] Vid. supra, p. 82 


l. 9. 





FRAGMENTA. 261 


nitionum, cap. 24, p. 347. [p. 498 tom. 1 Clerici ed. se- 
eundae.] Non ausim asserere ex eodem opere excerptum 
ex quo Basilius superius fragmentum exscripsit. Nempe 
quum Basili consilio, non secus atque praecedens, oppor- 
5 tunum accommodumque esset, probabile est Basilium neque 
illud omissurum fuisse, si ibidem exstitisset. COUSTANT. 









DX IX. 
Ἵνα καὶ γενώμεθα, ^ Ut existamus per vo- 


βουληθέντος αὐτοῦ, οὐκ luntatem ejus qui nulli 
το ὄντες πρὶν γενέσθαι, καὶ €'9mus ante quam ille 


nos faceret: atqu 
γενόμενοι ἀπολαύσωμεν gups ut 


COMINUS ; existentes fruamur bo- 
τῶν δι ἡμᾶς γενομένων.  . ᾿ 
πα TPOCOUME Ν ni$ propter. nos creatis. 
Διὰ τοῦτο ἐσμεν ἀνθρω- : : 

Ideireo homines sumus, 


^ , y 
ποι, καὶ φρονησιν ἔχομεν : m 
: Pan X?" et mentis atque rationis 


^ , , ᾽ ^ 
pou Λόγον, ap. αὐτου . henefors ejusdem com- 


λαβόντες. potes. 


Hoe Fragmentum ex Epistola nona S. Clementis Romani 
citatur a Leontio, et Johanne, quorum Rerum Sacrarum 
Libros duos edidit Angelus Maius in Serniptorum Vett. 

20 Nova Collectione, tom. vii p. 84. Conf. tom. 1 p. 76 ad 
ealeem. Exstat num. 5 Tit. 1r De Hominis Creatione. 
Hie locus in Codiee Vatieano subsequitur caput 30 Epi- 
stolae prioris. Vide supra p. 120 1. 8 et ibi notata. 
Maius opinatur eum fuisse desumtum ex ills Epistolis 

25in quibus Hieronymus, adv. Jovinianum i $ r2, laudes 

Virginitatis legebat, ampliores, ut videtur, quam quae in 

duabus ilis lingua Syriaea conseriptis occurrunt, quas 
edidit. Wetstenius. 


268 S. CLEMENTIS 


X 
Καὶ ὁ μέγας ᾿Απόστο- 
λος Κλήμης παρὰ τοῦ 


ej 
ἁγίου καὶ πρωτοκορυ- 


5 φαίου Πέτρου, * Σὺ μὲν 


’ ^ ^5 / 
* δήσεις ἃ δεῖ, φησίν, 
^ /, ^ 
* δεθῆναι, koi λύσεις ἃ 
^ ^ 5 / 
δεῖ λυθῆναι: οὐ δήσεις 
' , 5 5 
TOV πταίσαντα, ἀλλ 
^ ^ Ν * , 
Ov δεῖ κατὰ TOUS κανο- 
« ^ Ν 
νας ἡμῶν, TOV παρανο- 
^ N /, 
μοῦντα καὶ μὴ στέρ- 


ς » “ἂν 4} 
yovra αυτους. 


FRAGMENTA. 


p 


Et magnus Apostolus 
Clemens a primo cory- 
phaeo Petro, *Tu qui- 
* dem ligabis" inquit, 
* quae ligari debent, et 
* solves quae solvi de- 
* bent. Non ligabis eum 


^ 


qui titubat, sed quem 
* oportet secundum ca- 
* ponas nostros eum 
* pempe qui contra jus 
* facit et eos non di- 


* ligit." 


Fragmentum hoec Clementi adscriptum inveni 1n. Codice 


15 quodam chartaeeo Bibliothecae | Caesareo - Vindobonensis. 


Cod. MS. Jurid. Graec. N. vii, fol. 225 p. 1. Vid. Nessel. 


Catal. P. 2. p. 18. 


2. ὁ μέγας Ἀπόστολος Κλήμης] 
Sie apud Clementem Alexan- 
drinum, Strom. iv 17, p. 609 
Potter. 'O ᾿Απόστολος Κλήμης. 
Apud Anastasium, p. 526 ed. 
Gretser. ὯἋὋὉ δὲ ἱερὸς kai ἀποστο- 
λικὸς διδάσκαλος Κλήμης. 

4- πρωτοκορυφαίου] Haec vox 
composita aevum, n1 fallor, Cle- 
mente Romano longe recentius 
sapit. τῷ πρωτοκορυφαίῳ τῶν 'A- 
ποστόλων Πέτρῳ legitur in Officio 
dieto ora, Goar, Eucholog. 


667. S. Petrus vocatur ὁ πρῶ- 
ros τῶν μαθητῶν, κορυφαῖος τοῦ 
χοροῦ τῶν μαθητῶν, ἃ Chryso- 
Stomo ; κορυφαῖος τῶν ᾿Αποστόλων 
ab eodem et aliis Patribus pas- 
sim. Loca dabit Suicerus, Thes. 
Eccl. voc. Πέτρος. τῇ τοῦ μεγά- 
λου Πέτρου ὁμολογίᾳ Defin. Fid. 
apud Concil Chaleed. Ὑἱάθ 
Routh. Script. Eccles. Opusc. 
iip.791.8. Longe simplicius 
Clemens noster ὁ Πέτρος, ὁ Παῦ- 
Aos: p. 24 1.7, px2G0 lum 














ΤΣ 


BROASORIPTZURRIA'NUM 


TOTO OPERE CITATARUM. 


E GENESI. 


COUP TPEREREER EIE Clem. I 33. 
LEGO M CNET EIQUE I 53. 
CIE. Ese o PR RENE I 6. 
COND e E MNPESR Polyc. Fragm. i. 
“81. σοσυξοος, Clem. I 4. 
BU Ue ΤΉ I 1o. 
ELI τό o DN I S s oca I ro. 
C*OPU SEE REEL I 1o 
COOPER TET I xs: 
BET III, osscsceecee 132: 
EX EXODO. 
CTI MEER CE Clem. I 4. 
πο πῆς EBORE SC Ds. 
ENEDIO 32. Lii Ξ τυ. ce cs E55. 


E NUMERIS. 


v TRITT ER T 45. 
E DEUTERONOMIO. 
ODIO TI T Clem. I 29. 
πο p WOMEN I 29. 
COOEUERSEEECNE COOL EI E53! 
hate Fr MERE I2 
0 CODES RN I 29. 
EE eerie. L3. 
E JOSHUA. 

BENE usen Clem. I 12. 
E LIB. I. SAMUEL. 
0 CU CMS EPTPET. Clem. I 18. 
EX ESTHER. 
EE ais... Clem. I 55 








EX JOB. 
ix d NIA MINAS Clem. I 17. 
iv 16—18, 19—21. .......... I 39. 
VES 5 εξ crece te eM I 39. 
VELIS SUN e er drea irae e eeu I 56. 
sie do torpe, ones MEME Ie I 3o. 
Xiv 4/5 (DX X5) 22. 75 v ET 
o vu ἘΠ cal p τες cu Ii S A I 39. 
ΧΟ ees Iu eS τους I 26. 
XScXSVIH ΤΟΣ TéD. eio o ores ἐν εἰς I 20. 
E PSALMIS. 

ἔα Lect ea see due Clem. I 36. 
npn ETEE Polyc. ad Phil. 2. 
HB d cp Clem. I 26. 
e e brise c Ege Polyc. ad Phil. 12. 
ΧΙ 5-. 6. verre Clem. I 15. 
xviii 20.. ΘΝ I 46. 
XX. cocer e e c EIDEM ΤΣ 
ΧΙ 6: — 8. "2 cuir visa mes ἡ πη Ι τό. 
XKiViE. 2209.7. ἐν τρ το aaeiarerd fe EE I 54. 
XXXIMS42:57 054 400.09 9 2: Iiros 
"ο΄ I 5o. 
Lco er 9 M Eoi RD ER to D22. 
ΧΑ ΧΙ ΟΣ δ τυ Ign. ad Eph. t5. 
XWXIV IT——L74 42:224 Clem. I 22. 
XXXV a CHE ede eise wie 1 τὰς 

ΤΠ το 5. 9 2, 90.99 0 dis I 32; 
1:529: 3 : ease edpfets S Pies 58: 
1 τὴ ον TURO Per ντο I 52. 
In 1-— I0. AREE uot. Lis 
LUTEA e IO SE ERE ERE I 52. 
Dur Ere idea sss cs Ir 
Ixix:setam. ABA E dass denn ὃς Tiras 
εν τ 2B 7 τι πν- τλκνν: “ον AL x I 15. 
IDEE CO atrae fis ee RN I 18. 
CIELOS DI re νος s MES I 8. 
(aiv hr e Oder ron I 36. 
IDIOMS Ei o1 ox dt abt I 20; 


| 





E JUDITH. 
Vile cr iN Clem. I 55. 
E SAPIENTIA SALOMONIS. 
ü 24): E Clem. I 3. 
X132... t5 0b EP EE EE Τ 27 
XH p2794... 3. 008) 19092 ES 127 
E S. MATTHAEO. 
Hi 15.1. AX eR. Ign. ad Smyrn. r. 
ΤΟΙ SIE Polyc. ad Phil. 2. 
VO. neis TOTO EE i2. 
VIRG efus curse eii foe ie pie sioe 
Vi 2d. lnc eee E Clem. II 6 
Vilz502. e att Polyc. ad Phil. 2 
VIE OT. πολ ΕΣ ἐς Clem. II 4. 
dp c er II 4 
Ix... bas CIPUE 1I3. 
x 16. Ign. ad Polyc. 2. et Clem. II 5 
x08. au EE Clem. II 5 
X32. πέπον ς 715: 
ΧΉΝΘΩΕ ep tee Ign. ad Eph. r4. 
Xi DO E c Clem. II 9. 
XÍ!2. voies ecopu tye tte EE L4 
Sls EE EU 10. H 
"a6 Clem. II 6. 

XVI 205. realis Ign. ad Rom. 6. 
Xviiit(., err. E Clem. I 46. 
Xix modit RUE Polyc. Fragm. 1. 
XiX Τὴ. eC Ign. ad Smyrn. 6. 
XX 23. 0 S ἘΝ Polyc. Fragm. ii. 
xxivia2a c NE Clem. I 23. 
Χαν 1, Du dr Ko E II 8. 

| xxvbo4gu'te s ἐσ EE EMEN I 46. 
ΧΙ C eee Polyc. ad Phil. 7. 
Xxvinm t. p Mart. Polyc. 7. 
XXVl 423. mee ERE Clem. I 16. 


9 
XUI. reb jeder eK Tee cues I 36. 
CXVi TU. πο τὸ cp I 56. 
ExylLOO; 20. 05 E is ariete res I 48 
ἜΧΕ ΧΙ RON L rra ee Dese I 28. 
ἘΧΙΝ προ μ:..ωὸὴ λ λς 156-4 
E PROVERBIIS. 
qon ΣΝ Eisteis x Son Rs Clem. I 57. | 
ior EXX) 5... SIS: [5a 
HU S4 clpB OO bod. mE I 56. 
- i Clem. LUE 
HH 34........e e Ign. ad Eph. 5 
NOEL. UN ce Mart. Ign. 6. 
xviii 17. (LXX.).. Ign. ad Magn. 12. 
t doy d qun IE MA Clem. I 21. 
Nux soc EE RIS 120. 
EX ESAIA 
116—207: 2041 32... Clem. I 8. 
Mii o i. cuu ae celsi I 34. 
XWIESOD EIS Eee LUCI ELE ΤΟ: 
XXIX ΤΑΣ ἘΣ ἐς ἡ 0 τῷ I-15. et 1 
xINGB e etes Isis s 
Bl nos uut oo Ign. ad Trall. ἿΝ 
rr Pe riae ot n D Clem. I 16. 
lyrae ENIM UII 115: 
Pu eese ur Spi Us πρτοιες ao: 
PEU qune lr curre coste is us 55: 
ΕΝ πο ssi ΤΕ TE. 
ἴτυν] 2 πε mE E rue T. 15. 
lxvi eU IAS TAN Ib 
EX HIEREMIA. 
Ut Τρ 99. I2. Lot Clem. I 8. 
UOCE Bored ps aC PS I 2o. 
» po Mec Med I5. 
EX EZECHIELE. 
XlV 14-29... p sides Clem. II 6. 
ἘΜ ΟΠ τ sies SA ν I 8. 
XXI PRI Agr MAE ME I 8. 


Xxxvi 23. . Ign. ad TTrall. 8. 


xxxvll I2, Tm Ds NINE Clem. I 5o. 
Xv 8, 44 18.. το τος Sage d: I:29.; 


E DANIELE. 


WHELO MEcut LEE SUE Clem. I 34. | 


EX HABACUC. 

113. 
E MALACHIA. 

ii r. 
E TOBIT. 


1v ES et x9: τὸ: 


jucuilcce ue ue Clem. I 23. 


oss re BA eiie (aie eis Clem. I 23. 


Polyc. ad Phil. το. 


INDEX S. SCRIPTURARUM 





E S. MARCO. 
XV. 2B ΠΣ Polyc. ad Phil. 7. 
E S. LUCA. 


LACIO PANNI ACE Dl Clem. II 2. 
Vi 360—358. .... rrr SIN I xà 
Nis. er eines Polyc. ad Phil. 2 
DI ME Clem. I 24. 
do LECHE UE EE Ho 
XI Sd aki aca eod IN mem ΠΡ» 
XIH 27. ὅν Στ ΡΘΕ ΣΕΥ ΠΕ ΤῊΣ II 4. 
XIV G3... o or e Polyc. Fragm. iv. 
XVI RO... ρος Clem. II 8. 
XVEIS. d.c ΠΡ II 6. 
XVEb2. {ΕΝ ΤῊΣ Ι 46. 
ΧαΙν 50: Ἐς Ign. ad Smyrn. 3. 


E S. JOHANNE. 


vi 50, 51, 54, 58... Ign. ad Eph. 20. 
Polyc. Fragm. v. 





EX ACTIBUS APOSTOLORUM. 










lg. BE el... Pülye-ad BI τὶ Ur 2o Ign. ad Trall. 2. 
| ΞΘ ο΄... Ὁ Ὁ 2. ΡΟ ΡΥ Ign. ad Eph. 14. 
ES Selen. Clem. I 18 Ium oov. Polyc. ad Phil. r2. 
n ii EMO Mart. Polyc [Tu OE I DS CELLO DIRE 4- 
v, | 
I», EX EPISTOLA AD ROMANOS | EX EPISTOLA AD TIMOTHEUM II. 
— iv 8 ir Af NR nM if Arr Exo d oar uda Polyc. ad Phil. 5. 
E oe gn.ad Magn. 5. | 
d E τὰ heiss nis δεῖ E Me T Τ' | EX EPISTOLA AD HEBRAEOS. 
2:0 um 37. ........ olyc. a i 
ha xiv IO, 12. NL COMO ST C EE t οτος Clem. I 36. 
« ἢ, 17. 1 nnne I 36. 
j ᾿ EX EPISTOLA AD CORINTHIOS I. 178: 9.15.5 n κ᾽ ο εἴθ ν Ν᾽ οἷν κε : 36. 
E 1 18, 20, 20. 24. οἱ Ign. ad Eph. IS. | 1 5 9s -)4.a ee € d.a Be M a; uyPieca efe e A € 43- 
t EN Su. Clem. 1 15. | x37 xe Meu E e e cacurle ie Cle eYe 125 
"Ni nu 9. ll MER AS Clem. I 34. II "p eL E δ: δ e.e ES sla & 0 09]9,4. 09.0 09 QUO VP δ τα I ἐς 
"M ) Mart. Polyc. 2. xu »a«je sale aal» m ma.» 876 eje ol 5/6 1 s 
Ἢ i 14 RT eB CT κ΄ Ign. ad Eph. 3 w, 7". esa e» ea mia waj» ua ed Ὁ» 
» Bude etenim Ign. ad Rom. 5. 
Ἢ vi - OP t CMM Pub ad Phil. E EX'/EPISTOLA. S: ΨΑΘΟΒῚ 
ἮΝ Erg τος 10. Ὁ. ΟἿ. Ign.ad Eph. τό. | 18. ........- ees Clem. I 23. 
li; ΞΟ ΕΣ ΟΣ rue Polyc. Fragm. ii; | iv 6. Clem. I 3o. et Ign. ad Eph. 5. 
A EX EPISTOLA AD CORINTHIOS II. | EX EPISTOLA S. PETRI I. 
ND La cbr. Ign. ad Rom. 3. | : 
EE s o... Pose ELE | s toc INN QUEE 
B ves E (a A Vu eC : 
En vili 21. .....ss. HoNc am EE D. gases. 1 oe RU. PT 10. 
A co ODORE εἰν ἐφ ον οεὸς Clem. I 13. i 24,22.......... eene 8. 
i EX EPISTOLA AD GALATAS. MR RU EE un] 2 
EB S . ... Polyc. ad Phil. 12. | γε... Clem. I 3o. Ign. ad Eph. 5. 
In lv Ze τῶν τ shi s os Clem. I 2. Polyc. ad Phil. ro. 
i E τ -à Polyc. ad Phil. 5 
" MIO. Less Ign. ad 5myrn. 9. EX EPISTOLA 85. PETRI II. 
Int EX EPISTOLA AD EPHESIOS. ii 5. Hr Clem. I 1- 
| EN. s. ΡΝ πὼς. LIP EESPSEDURET dece oio 23. 
ir E ny US ἊΣ e Mu ᾶς EX EPISTOLA S. JOHANNIS I. 
EE inui. Polyc. ad Phil. 12. ν᾿ 3- «eee Polyc. ad Phil. 7. 
Iz. — GS PRETI. Ign. ad Polyc. 5. IV uidit Osee QE AA τρις 8. 
Ing EE oss, Polyc. ad Phil. 2. 
jj. 2 EX APOCALYPSI. 
he p EPISTOLA AD PHILIPPENSES. 19. «enn nnne Ign. ad Rom. ro. 
" ΟΝ Ign. ad Smyrn. 4. Yo Xs oos aeo IDE Clem. I 34. 
I 
m, In 
Hb 
Ilt. 
Ig 
0.) 


TOTO OPERE CITATARU M. 9 


EX EPISTOLA AD TIMOTHEUM I. 


ΓΝ ΙΧ 


PERSONARUM 


AAnoN, Clem. I 4, 43. 

Abiron, Clem. I 4. 

Abraham, Clem. 1 το, 17, 3r. 
Fragm. ii. Ign. Rom. 7. Phi- 
lad. 9. 

Adam, Clem. 1. 6, 5o.  Polyc. 
Fragm. 1. quater. 

Adriaticum Mare, Mart. Ign. 5. 

Aegyptus, Clem. I 4, 25, 51 bis. 

Agathopus, Ign. Philad.1 τ. Smyrn. 
IO. 

Alce, lgn. Smyrn. 13. Polyc. 8. 
Mart. Polyc. 17. 

Ananias, Clem. I 45. 

Antiocheni, Mart. Ign. 1, 2. 

Antiochia, Ign. Philad. ro. Smyrn. 
Ir. Polye.7. Mart. len. 2,5, 6. 

Apollonius, Ign. Magn. 2. 

Apollos, Clem. I 47. 

Arabia, Clem. I 25 bis. 

Armenia, Mart. Ign. 2. 

Asia, Ign. Eph. Inscr. Trall. Inscr. 
Philad. Inser. Smyrn. Inscr. 
Mart. Ign. 3. 

Attalus, Ygn. Polye. 8. 

Azarias, Clem. I 45. 

Bassus, Ign. Magn. 2. 

Bito, Valerius, Clem. I 59. 

Bwrrhus, Ign. Eph. 2 bis. Philad. 
II. 59myrn. I2. 

Cephas, Clem. I 47. 

Cilicia, Ign. Philad. rr. 

Clandius Ephebus, Clem. Y 59. 


ET LOCORUM. 


Clemens, Clem. Fragm. vii, x. 

Corinthii, Clem. I 47. 

Corinthus, Clem. I Inscr. Mart. 
Polyc. 22. 

Crescens, Polye. Phil. 14. 

Crocus, Ign. Eph. 2. Rom. το. 

Dacae, Mart. Ign. 2. 

Damas, Ign. Magn. 2. 

Danaides, Clem. I 6. 

Daniel, Clem. I 45. 

Dagphnus, Ygn. Smyrn. 13. 

Dathan, Clem. I 4. 

David, Clem. I 4, 18, 52. Ign. 
Eph. 18, 20. Trall. 9. Rom. 7. 
Semyrn. 1. 

Dirce, Clem. I 6. 

Domitianus, Mart. Ign. τ. 

Elias, Clem. I 17. 

Elisaeus, Clem. I 17. 

Enoch, Clem. I 9. 

Ephebus, Claudius, Clem. Y 59. 

Ephesi, lgn. Eph. 8, 11. Magn. 
15. Trall. 13. Rom. ro. Philad. 
II. jmyrn. I2. 

Ephesus, Ign. Eph. Inscr. Polye. 
Fragm. iii. 

Epidamnwus, Mart. Ign. 5. 

Epitropus, Ign. Polyc. 8. 

Esaias, Clem. II 3. 

Esa», Clem. I 4. 

Esther, Clem. I 55. 

Evarestus, Mart. Polyc. 20. 

Ewplus, Ign. Eph. 2. 














INDEX PERSONARUM ET LOCORUM. 5 


KEutecius, Ign. Smyrn. 13. 
Ezechiel, Clem. I 17. 11 6. 
Fortunatus, Clem. I 59. 

Fronto, Ign. Eph. 2. 

Gaius, Mart. Polyc. 22 bis. 

Germanicus, Mart. Polyc. 3. 

Heliopolis, Clem. I 25. 

Herodes(Tetrarcha),Ygn. Smyrn.1. 

Herodes, Mart. Polyc. 6, 8, 17, 21. 

Hierosolyma, Clem. I 41. 

Jacob, Clem. I 4,31. Ign. Phi- 
lad. 9. 

Jacobus, Polyc. Fragm. ii. 

Jericho, Clem. I 12. 

Ignatius, Inscr. Epp. omnium. Po- 
lyc. Phil. 9, 13 ter. Mart. Ign. 
I, 2 passim. 6, 7. 

Job, Clem. I 17, 26. 

Johannes (Apostolus), Mart. Tgn. 
1, 3. Polyc. Fragm. ii. bis. iii. 
Johannes(Baptistes), Ign.Smyrn.1. 

Jonas, Clem. I 7. 

Joseph, Clem. I 4. 

Josua, Clem. I 12. 

Irenaeus, Mart. Polyc. 22 bis. 

Isaac, Clem. L 31. Ign. Philad. 9. 

Israel, Clem. I 4, 17, 31, 43 bis, 
55- 

Juda, Clem. I 32. 

Judas, Mart. Polyc. 6. 

Judith, Clem. I 55. 

Laban, Clem. I 31. 

Lot, Clem. I 10, 11. 

Lucas, Polye. Fragm. 11]. 

Macedonia, Mart. Ign. 5. 

AMaeander, Του. Magn. Inscr. 

Magnesia, Ygn. Magn. Inscr. 

Mammon, Clem. II 6. 

Marcus, Mart. Polyc. 20. Fragm. 
i. 

Maria, Ign. Eph. 7, 18, το. 

Trall. 9. 


Matthaeus, Polyc. Fragm. i, iii. 

Miriam, Clem. I 4. 

MMisael, Clem. I 45. 

Moses, Clem. I 4 bis. 17, 43 bis. 
51 bis. 53. Ign. Smyrn. 5. Po- 
lyc. Fragm. i. fer. 

ANeapolis, Ign. Polye. 8. Mart. 
Ign. 5. 

ANicetas, Mart. Polyc. 8, 17. 

ANinevitae, Clem. I 7. 

ANoé, Clem. I 7, 9. 

Aun, Clem. I 12. 

Olophernes, Clem. I 55. 

Onesimus, Ign. Eph. 1, 2, 6. 

Parthi, Mart. Ign. 2. 

Paulus, Clem. I 5, 47. Ign. Eph. 
12. Rom. 4. Polyc. Phil. 3, 9, 
ir bis. Fragm.ii. Mart. Ign. 
2, 5. 

Petrus, Clem. I 5. II 5. Fragm. 
x. Ign. Rom. 4. 8myrn. 3. 

Pharao, Clem. I 4, 51. 

Philadelphia, Ygn. Philad. Inser. 
Mart. Polye. 19. 

Philippi, Polyc. Phil. Inser. Mart. 
Ign. 5. 

Philippus, Mart. Polyc. 12 bis, 21. 

Philo, Ygn. Philad. r1. Smyrn. 
iE. 

Philomeliwm, Mart. Polyc. Inscr. 

Phrygia, Mart. Polyc. 4. 

Phryx, Mart. Polye. 4. 

Pionius, Mart. Polyec. 22. 

Polybius, Ign. Trall. r. 


Polycarpus, Tgn. Eph. 21. Magn. 
15. Polye. Inscr. 7, 8. Polyc. 
Phil. Inser. Mart. Ign. 3 bis. 


Mart. Polye. 1, 2, 5. 9 secies. 

IO, 11, I2 bis, 16, 12, 21, 22 bis. 
Pontius Pilatus, Ygn. Magn. τα. 

Trall. 9. Smyrn. r. Mart. Ign. 2. 
Portus, Mart. Ign. 6. 


6 INDEX PERSONARUM ET LOCORUM. 


Puteoli, Mart. Ign. 5. 

Quadratus, Statius, Mart. Polyc. 
2x 

Quintus, Mart. Polyc. 4. 

Aahab, Clem. I 12 bis. 

Rheus, wid. Agathopus. 

Roma, Clem. 1. Inscr. Ign. Eph. 
I, 21. Hom. 5, τῷ, Mart. Ign. 
2, bis. 5 bis. 

Romani, Ygn. Rom. Inser. Mart. 
Ign. 1, 4, 5 5s, 7. 

Rufus, Polyc. Phil. 9. 

Satanas, lgn. Eph. r3.  Polyc. 
Phil; 7. 

Saul, Clem. I 4. 

Scythae, Mart. Ign. 2. 

Seleucia, Mart. Ign. 3. 

Senecius, Mart. Ign. 7. 

Smyrna, Ign. Eph.21. Magn. 15. 
Trall. i, 12. Rom. 10. Smyrn. 
Inscr. Mart. Ign. 5. Mart. Po- 
Iyc. Inser2r2, ΤΌ" ΤΌ: 

Smyrnaei, ἴσον. Magn. 15. Trall. 
15. Philad. rz. Polye. Inscr. 
Mart. Ign. 3 bis. 


Socrates, Mart. Polyc. 22. 

Sodoma, Clem. I 11. 

Sotion, Ign. Magn. 2. 

Statius Quadratus, Mart. Polyc. 
21, 

Syra, Mart. Ign. 7. 

Syria, Ign. Eph. 1, 21. Magn. 
14 bis. Tpall.-15. ΘΙ ΣΕ 
9, Io. Philad. ro, 11. Smyrn. 
II bis. Polye. 7 bis. 8. Polyc. 
Phil. 13. 

Tavia, Ign. Smyrn. 13. 

T'rajamus, Mart. Ign. 1, 2 passim. 

T'alles, Ign. Trall. Inscr. 

T'allianmus, Mart. Polyc. 21. 

Troas, ἴον. Philad. 11. Smyrn. 
12. Polye. 8. Mart. Ign. 5. 

Tyrrhenicum Mare, Mart. Ign. 5. 

Valens, Polye. Phil. 11. 

Valerius Bito, Clem. I 59. 

Xanthicus, (mensis) Mart. Polyc. 
21: 

Zacharias, Polyc. Fragm. iii. 

Zosimus, Polyc. Phil. 9. 


ly. 


SUI. 





INDEX 


VERBORUM ET FORMULA RUM. 


᾿ΑΒΑΝΑΥΣΩΣ. λειτουργήσαντας ... 


ἡσύχως καὶ ἀβαναύσως. Clem. I 


44. 


ἔΛβυσσος. ᾿Αβύσσων τε ἀνεξιχνίαστα. 


Clem. I 20. 


᾿Αγαθοποιεῖν. ᾿Εὰν γὰρ σπουδάσωμεν 


ἀγαθοποιεῖν. Clem. II ro. 


᾿Αγαθοποιία. πόθος εἰς ἀγαθοποιίαν. 


Clem. I 2. ἀμεταμέλητοι ἦτε ἐπὶ 
πάσῃ ἀγαθοποιίᾳ. ib. ἀργήσωμεν 
ἀπὸ τῆς ἀγαθοποιίας ; 33. προ- 
θύμους ἡμᾶς εἶναι εἰς ἀγαθοποιίαν. 


34. 


᾿Αγαθός. ἐν ἀγαθῇ προθυμίᾳ. Clem. 


I2. ἕτοιμοι εἰς πᾶν ἔργον ἀγα- 
θόν. 1b. 
λους. 5. προστιθεὶς καὶ γνώμην 
ἀγαθήν. ὃ. ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν διορθω- 
σώμεθα. 21. ἐν πεποιθήσει πίστεως 
ἀγαθῆς. 26. ἡ μαρτυρία τῆς ἀγαθῆς 
πράξεως. 30. πᾶν ἔργον ἀγαθὸν 
ἐπιτελεῖν. 33. ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς 


^ 5» ^ , , 
τοὺς ἀγαθοὺς ἀποστό- 


πάντες ἐκοσμήθησαν. 100. 'O ἀγαθὸς 
ἐργάτης. 34. μὴ ἀργοὺς ... εἶναι 
ἐπὶ πᾶν ἔργον ἀγαθόν. lb. μὴ ἐν 
λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς. 38. 
ἐν ἀγαθῇ συνειδήσει ὑπάρχων. 41. 
καὶ γὰρ ἀγαθὸς ὧν παιδεύει ὁ Θεός. 
56. ἀλλ’ ἐγκρατεῖς εἶναι, ἐλεήμο- 
νας, ἀγαθούς. Il 4. ἐκεῖνα δὲ 
ἀγαπῆσαι, τὰ ἀγαθά. 6. ἀπολή- 
Ψψεται τὰ ἀγαθά. τι. καθάπερ 
κυβερνήτης ἀγαθός. Mart. Ign. 1. 
τὸν δοτῆρα τῶν ἀγαθῶν. 7. τὰ 
τηρούμενα τοῖς ὑπομείνασιν ἀγαθά. 
Mart. Ῥοῖγο. 2. ἀγαθῆς ἕνεκεν 
πολιτείας. 12. 


᾿Αγαλλιᾶσθαι. ὁ Δεσπότης τῶν ἁπάν- 


των ἐπὶ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀγαλλε- 
ἅται. Clem. D 535. οἷς καὶ ἀγαλ- 
λιῶμαι ὅτι ἠξιώθην. Ign. Eph. 9. 
ἀγαλλιώμενος προειλόμην ... προσ- 
λαλῆσαι ὑμῖν. Magn. 1. ἐκκλησίᾳ 

.. ἀγαλλιωμένῃ ἐν τῷ πάθει τοῦ 
Κυρίου. Philad. Inscr. σὺν τοῖς 
ἀποστόλοις. .ἀγαλλιώμενος. Mart. 


Polye. 19. 


᾿Αγαλλίασις. συναγομένοις ἐν ἀγαλλι- 


άσει καὶ χαρᾷ. Mart. Polyc. 18. 


᾿Αγανακτεῖν. παιδείαν ἐφ᾽ ἡ οὐδεὶς 


ὀφείλει ἀγανακτεῖν. Clem. I 56. 


, ^ ^ ^ 
Ayamüv. ἀγαπῶντες τὸν ἐπιεικῆ... 


΄ eig 1 , ^ 
Πατέρα ἡμῶν. ; Clem. I 29. ἐν TO 
5 ^ € , Ls ^ 
ἀγαπᾶν ἑαυτούς. ll 4. ἐκεῖνα δὲ 
ἀγαπῆσαι, τὰ ἀγαθά. 6. ᾿ΔΑγαπῶμεν 
τ 2 , ^ » N 
οὖν ἀλλήλους. 9. ὃν εὔχομαι κατὰ 
Ἰησοῦν Χριστὸν ὑμᾶς ἀγαπᾶν. len. 
Eph. 1. κατ᾽ ἄλλον βίον οὐδὲν 
ἀγαπᾶτε. 9. ἢ τὴν ἐνεστῶσαν χά- 
pw ἀγαπήσωμεν. 11. ἐξ ὧν δικαίως 
ἀγαπῶμεν αὐτόν. Y5. ἀγαπῶν Πο- 
λύκαρπον ὡς καὶ ὑμᾶς. 21. τὸ πᾶν 
πλῆθος ἐθεώρησα ἐν πίστει καὶ ἠγά- 
πησα. Magn. 6. ἀλλήλους δια- 
παντὸς ἀγαπᾶτε. lb. ἐκκλησίᾳ ἠγα- 
: "all Inser R 
πημένη. CTrall Inscr. et Rom. 
Inscr. ὃν λογίζομαι καὶ τοὺς ἀθέους 
ἐντρέπεσθαι ἀγαπῶντας. "Trall. 3. 
᾿Αγαπῶ μὲν γὰρ τὸ παθεῖν. 4. οἱ 
κατ᾽ ἄνδρα ἀλλήλους ἀγαπᾶτε. 13. 
λίαν ἐκκέχυμαι ἀγαπῶν ὑμᾶς. Phi- 
, ^ 3 
lad. 5. τοὺς προφήτας δὲ ἀγα- 
΄ Li v , ^ 
πῶμεν. lb. τὴν ἕνωσιν ἀγαπᾶτε. 7. 
» , ^ ^ ^ ^ » 
ἐκκλησίᾳ Θεοῦ Πατρὸς καὶ TOU ἡγα- 
πημένου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Bmyrn. 
Inscr. Συνέφερεν δὲ αὐτοῖς ἀγα- 


INDEX VERBORUM. 


- e 4 ὦ A 31 
πᾶν, (va kai ἀναστῶσιν. 7. ἀπόντα 
με kai παρόντα ἠγαπήσατε. 9. καὶ 
τὰ δεσμά μου ἃ ἠγάπησας. Polyc. 2. 
ἀγαπᾶν τὸν Κύριον. 5. ἀγαπᾶν τὰς 
, € € , ^ , 
συμβίους ὡς ὁ Κύριος τὴν ἐκκλη- 
σίαν. lb. καὶ ἀγαπῶμεν ἃ ἠγά- 
πησεν. Polyc. Phil 2. ἀγάπωσας 
πάντας ἐξ ἴσου. 4. οὐ γὰρ τὸν νῦν 
9 ^ ^ 
ἠγάπησαν αἰῶνα. 9. φθασῇ πρὸς 
^ , , , / 
ὃν ἠγάπησεν Κύριον. Mart. Ign. 5. 
τοὺς δὲ páprvpas...ayamópev ἀξίως. 


Mart. Ῥοῖγο. 17. 


» , M , , » ^ » 
Ayamy. τὴν ἀγάπην avTOv ... ἰσὴν 


παρεχέτωσαν. Clem. I 21. τί 
ἀγάπη ἁγνὴ παρὰ τῷ Θεῷ δύναται. 
Ib. ἐγκαταλείπωμεν τὴν ἀγάπην ; 
33. 'O ἔχων ἀγάπην ἐν Χριστῷ. 
49. Τὸν δεσμὸν τῆς ἀγάπης τοῦ 
Θεοῦ. 10. τὸ ὕψος, εἰς ὃ ἀνάγει 
ἡ ἀγάπη. lb. ᾿Αγάπη, 49 passum. 
Ἔν ἀγάπῃ προσελάβετο ἡμᾶς. lb. 
πῶς μέγα καὶ θαυμαστόν ἐστιν ἡ 
ἀγάπη. 5O. ἵνα ἐν ἀγάπῃ ζῶμεν. 
ib. οἱ ἐν ἀγάπῃ τελειωθέντες. ib. 
ἐποιοῦμεν ἐν ὁμονοίᾳ ἀγάπης. ib. 
εἰς τὸ ἀφεθῆναι ἡμῖν δὶ ἀγάπης 
τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. 10. Οἱ γὰρ 
μετὰ φόβου καὶ ἀγάπης πολιτευό- 
μενοι. 51.  ^Q μεγάλης ἀγάπης. 
53. τίς πεπληροφορημένος ἀγά- 
πῆς ; 54. ἐξῆλθεν δι ἀγάπην τῆς 
πατρίδος. 55. ᾿Εκδεχώμεθα....τὴν 
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐν ἀγάπῃ καὶ 
δικαιοσύνῃ. Il. 12. ἡ εἰς Θεὸν 
ἀνθρώπου ἀγάπη. Fragm.i. κατὰ 
πίστιν καὶ ἀγάπην. lgn. Eph. τ. 
τῷ ἐν ἀγάπῃ ἀδιηγήτῳ. lb. ἐξεμ- 
πλάριον τῆς ἀφ᾽ ὑμῶν ἀγάπης. 2. 
πάντας ὑμᾶς κατὰ ἀγάπην εἶδον. lb. 
ἡ ἀγάπη οὐκ ἐᾷ με σιωπᾶν περὶ 
ὑμῶν. 3. συμφώνῳ ἀγάπῃ. 4. ἡ 
δὲ ἀγάπη ὁδὸς ἡ ἀναφέρουσα εἰς 
Θεόν. 9. ἐὰν τελείως εἰς Ἰησοῦν 
Χριστὸν ἔχητε τὴν πίστιν καὶ τὴν 
ἀγάπην. 14. τέλος δὲ ἀγάπη. ib. 
οὐδὲ ἀγάπην κεκτημένος μισεῖ. ib. 
ἐν τῇ αὐτοῦ πίστει καὶ ἐν τῇ αὐτοῦ 
ἀγάπῃ. 20. ὑμῶν τὸ πολυεύτακτον 
τῆς κατὰ Θεὸν ἀγάπης. Magm. 1. 
πίστεώς τε καὶ ἀγάπης. ib. οἱ δὲ 
πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ χαρακτῆρα Θεοῦ. 5. 


μία ἐλπίς, ἐν ἀγάπῃ. 7. πίστει 
καὶ ἀγάπῃ. 13. τῆς ἡνωμένης ὑμῶν 
ἐν Θεῷ προσευχῆς καὶ ἀγάπης. 14. 
Τὸ γὰρ ἐξεμπλάριον τῆς ἀγάπης 
ὑμῶν. Trall 3. οὐκ ἐγώ, ἀλλ᾽ ἡ 
ἀγάπη ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 6. ἐν ἀγά- 
πη, ὅ ἐστιν αἷμα ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 
9. ἐν ἀγάπῃ ἀκοῦσαί μου. 13. 
τῆς ἀφ᾽ ὑμῶν ἀγάπης. lb. ἀσπά- 
ζεται ὑμᾶς ἡ ἀγάπη Σμυρναίων. 13. 
κατὰ ἀγάπην Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ 
Θεοῦ ἡμῶν. Rom. Inscr. προκα- 
θημένη τῆς ἀγάπης. 10. Φοβοῦμαι 
γὰρ τὴν ὑμῶν ἀγάπην. 1. ἐν ἀγά- 
πῇ χορὸς γενόμενοι. 2. ὅ ἐστιν 
ἀγάπη ἄφθαρτος. 7. Χριστὸς ἐπι- 
σκοπήσει καὶ 7] ὑμῶν ἀγάπη. 9. ἡ 
ἀγάπη τῶν ἐκκλησιῶν. 10. ἀλλ᾽ ἐν 
ἀγάπῃ Θεοῦ Πατρός. Philad. τ. 
ἐξασθενήσητε ἐν τῇ ἀγάπῃ. 6. ἐὰν 
ἐν ἀγάπῃ πιστεύητε. 9. ᾿Ασπάζεται 
ὑμᾶς ἡ ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν. τι. 
et Smyrn. I2. εἰς ὃν ἐλπίζουσιν 
... πίστει, ἀγάπῃ. Philad. τι. 
πεπληρωμένῃ ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ. 
Smyrn. Inscr. ἡδρασμένους ἐν 
ἀγάπῃ. Y. τὸ γὰρ ὅλον ἐστὶ πί- 
στις καὶ ἀγάπη. 6. Περὶ ἀγάπης 
οὐ μέλει αὐτοῖς. 10. οὔτε βαπτίζειν 
οὔτε ἀγάπην ποιεῖν. ὃ. ἑδρᾶσθαι 
πίστει καὶ ἀγάπῃ. 13. πάντων ἀνέ- 
xov ἐν ἀγάπῃ. Polye. 1. ἡ ἀγάπη 
ὡς δόρυ. 6. ὑμῶν τὴν ἄοκνον ἀγά- 
πην. 7. τὰ μιμήματα τῆς ἀληθοῦς 
ἀγάπης. Polye. Phil. 1. προαγού- 
σης τῆς ἀγάπης. 3. ὁ γὰρ ἔχων 
ἀγάπην. lb. ἐν τῇ δοθείσῃ αὐταῖς 

. ἀγάπῃ. 4. τῆς ὄντως εἰς Χρι- 
στὸν ἀγάπης ἐφαψάμενος. lgm. 
Mart. 1. τελείᾳ τῇ πρός σε ἀγά- 
πῃ. 2. τὴν πρὸς Χριστὸν ἀγάπην. 
4. τὴν ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ τῶν 
ἀδελφῶν ἀγάπην. 5. τὴν ἀληθινὴν 
ἀγάπην. 6. ὑπὲρ τῆς τῶν ἀδελφῶν 
εἰς ἀλλήλους ἀγάπης. lb. ἀγάπη 
ἀπὸ Θεοῦ. . . πληθυνθείη. Mart. 
Polye. Inscr. ἀγάπης γὰρ ἀλη- 
θοῦς καὶ βεβαίας ἐστίν. τ. 


᾿Αγαπητός. ἀγαπητοί. Clem. I r, 7, 


2, 21, 24 bis, 35 bis, 36/428 
41, 5o Dis, 53, 56 bis. lgm 





ΤΕ 











ET FORMULARUM. 9 


Smyrn. 4. ἀγαπητοί μου. lgn. 
Magn. rr. ἄνδρες ἀγαπητοί. 
Clem. I τό. Πάντας οὖν τοὺς 


προφυλάσσω 
ὑμᾶς ὄντας μου ἀγαπητούς. lgm. 
Trall. 8. Οἱ γὰρ ἀγαπητοὶ προ- 
φῆται. Philad. 9. ὃν ἀγαπητὸν 
λίαν ἔχετε. Polyc. 7. "ArraXov 
ὁ τοῦ dya- 


2 ^ , ΄- 
ἀγαπητοὺς αὐτοῦ. ὃ. 


τὸν ἀγαπητόν μου. ὃ. 
πητοῦ... παιδός cov ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ 
πατήρ. Mart. Polyc. 14. 
Χριστῷ ἀγαπητῷ σοῦ παιδί. lb. 

᾿Αγγελικός. τὰς τοποθεσίας τὰς ἀγγε- 
λικάς. lgn. Trall. 5. 

"Ayyehos. τὸ πᾶν πλῆθος τῶν ayyé- 
λων αὐτοῦ. Clem. I 34. τοσούτῳ 
μείζων ἐστὶν ἀγγέλων. 36. ἡ δόξα 
τῶν ἀγγέλων. ἴσῃ. Smyrn. 6. 
οἵπερ... ἤδη ἄγγελοι ἦσαν. Mart. 


Ἰησοῦ 


Polye. 2. ὁ Θεὸς ἀγγέλων καὶ 
δυνάμεων. 14. 
"Ayew. τὸ εἰς θάνατον ἄγον ζῆλος. 


Clem. I 9. συμβούλιον ἀγαγεῖν 
θεοπρεπέστατον. ἷσπ. Polye. 7. 
ἑκουσίως ἤγετο 
Mart. Ign. 2. 
μεγάλην Ῥώμην. ib. 
ὁ τοιοῦτος ἤγετο. 6. yov εἰς τὴν 
πόλιν. Mart. Polyc. 8. ἀγόμενος 
eis τὸ στάδιον. 1b. 

᾿Αγέλη. ἀγέλης καλῆς ἡγούμενος. 
Mart. Ign. 2. 

" Ayévviros. Εἷς ἰατρός ἐστιν, ... yev- 
νητὸς καὶ ἀγέννητος. Ign. Eph. 7. 

᾿Αγήρως. εἰς δεύτερον καὶ ἀγήρω αἰ- 
ὥνα. Clem. Fragm. 1. 

“Αγιάζειν. ἡγιασμένοις ἐν θελήματι 
Θεοῦ. Clem. I. Inscr. 
ra ἦτε ἡγιασμένοι. lgn. Eph. 2. 
Παύλου συμμύσται TOU ἡγιασμένου. 
12. 

"Ayiagpós. ποιήσωμεν τὰ τοῦ ἁγιασμοῦ 
πάντα. Clem. I 30. 
ἁγιασμῷ. 35. 

᾿Αγιοπρεπής. ὑπηκόους τοῖς ἁγιοπρε- 
πέσι λόγοις. Clem. I 13. 
λημμένους τοῖς ἁγιοπρεπέσι δεσ- 
pois. ῬοΙγο. Phil. 1. 

"Ayws. πλήρης Πνεύματος ἱΛγίου ἔκ- 
χυσις. Clem. I 2. 
τόπον ἐπορεύθη. 5. 


^ - , 
πρὸς  Tpatavóov. 

E À MJ M 
ἄγεσθαι παρὰ τὴν 
ἐπὶ θάνατον 


κατὰ πάν- 


ἐγκράτεια ἐν 


᾽ 
ενει- 


, M e" 

εἰς τὸν ἅγιον 
ARES ; 
τῆς ἁγίας κλη- 


t - v hJ L4 " 
σεως ἡμῶν. 7. φησὶν yàp ὁ ἅγιος 
λόγος. 13. τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον 
περὶ αὐτοῦ ἐλάλησεν. τό. διὰ τοῦ 
Πνεύματος τοῦ ᾿Αγίου οὕτως προσ- 
καλεῖται ἡμᾶς. 22.  'Ayíov οὖν με- 
ρὶς ὑπάρχοντες. 30. ἡ πρὸς τὸν 
Θεὸν καὶ τοὺς ἁγίους μετ᾽ οἰκτιρμῶν 

, ev , € 
μνεία. 56. Οὕτως γάρ φησιν ὁ 
e , - ΄ - 5 
ἅγιος λόγος. ib. πάσῃ Ψυχῇ ἐπι- 
κεκλημένῃ τὸ.. ἅγιον ὄνομα αὐτοῦ. 
58. τὸ Ἅγιον Πνεῦμά ἐστιν ἡ 
δόσις αὐτοῦ. Fragm. vii. Ἔστιν 

35 ^ e s "A^ E 

οὖν τοῦτο ἅγιον καὶ εὐθές. ib. 
παρὰ τοῦ ἁγίου καὶ πρωτοκορυφαίου 
Πέτρου. X. τοὺς ἁγίους πρεσβυ- 
τέρους. Ign. Magn. 3. 
ἁγίᾳ. 'Trall. Inscr. 
vos τὰ ἅγια τῶν ἁγίων. Philad. 9. 
εἰς τοὺς ἁγίους καὶ πιστοὺς αὐτοῦ. 


ἐκκλησίᾳ 
ὁ πεπιστευμέ- 


Smyrn. r. ἅγιός τις πρὸ ἡμῶν. 
Fragm. i. ᾿Ανὴρ δέ τις ἅγιος εἶπέ 


τι. ll. ὁ ἅγιος μάρτυς. Mart. Ign. 
2. τὸν ἅγιον Πολύκαρπον. 3 bis. 
2 ^ M ii [4 - c 
ἐδεξιοῦντο yàp τὸν ἅγιον. 10. ὑπο- 
΄ ΄ € , Fr - 
δειχθέντων τῷ ἁγίῳ Ποτιόλων. 5. 
τὰ κατὰ τὸν ἅγιον μάρτυρα. 6. τοῦ 
ἁγίου μάρτυρος ᾿Ιγνατίου. 1b. τῶν 
ἁγίων αὐτοῦ λειψάνων. 10. τῇ ἁγίᾳ 
ἐκκλησίᾳ καταλειφθέντα. 10. μακα- 
ρίσαντες τὸν ἅγιον. 7. τῆς ἁγίας 
καὶ καθολικῆς ἐκκλησίας. Mart. Po- 
lye. Inscr. 
» ^ , 
avrov gapkio. Τῇ. 
πάντας TOUS ἁγίους. 20. ἐπὶ σω- 
τηρίᾳ τῇ τῶν ἁγίων ἐκλεκτῶν. 22. 


κοινωνῆσαι τῷ ἁγίῳ 
7 
Ilpocayopevere 


σὺν Πατρὶ kai ᾿Αγίῳ Πνεύματι. ib. 
“Αγιοφόρος. 'Earé οὖν... Χριστοφύροι, 
ἁγιοφόροι. Ign. Eph. 9. ἐκκλησίᾳ 

. ἁγιοφόρῳ. Smyrn. Inscr. 
Λγκιστρον. 


δοξίας. 


τὰ ἄγκιστρα τῆς κενο- 

Ign. Magn. rr. 

'Ayveía. τὸ ἀξιαγάπητον τῆς éyvelas 
ἦθος. Clem. I 21. δώῃ πάσῃ 
ψυχῆ ... ἁγνείαν καὶ σωφροσύνην. 
58. ἐν πάσῃ ἁγνείᾳ καὶ σωφρο- 
σύνῃ μένητε. ἴσῃ. Eph. το. Εἴ 
τις δύναται ἐν ἁγνείᾳ μένειν. Polyc. 
B. ἐν τῇ δοθείσῃ αὐταῖς... ἁγνείᾳ. 
Polyc. Phil. 4. 
vetas. ἢ. 

“Αγνίζεσθαι. 


προνυυῦντες ἀγ- 


Περίψημα ὑμῶν καὶ ἁγ- 
b 








10 INDEX VERBORUM 


νίζωμαι. Ign. Eph: 8. — 'Ayvi£ere 
ὑμῶν τὸ ἐμὸν πνεῦμα. "Trall. 13. 

᾿Δγνοεῖν. ᾿Αγνοοῦσιν γὰρ ἡλίκην ἔχει 
βάσανον ἡ ἐνθάδε ἀπόλαυσις. Clem. 
Il ro. "Emeípacev ὁ Θεὸς τὸν ᾿Α- 
βραάμ, οὐκ ἀγνοῶν τίς ἦν. Fragm. 
il. ἀγνοοῦντες τὸ χάρισμα. lgm. 
Eph. 17. ὅπερ ὁ ἀγνοῶν ἡδέως 
λαμβάνει. 'Trall. 6. Ὅν τινες ἀγνο- 
oüvres ἀρνοῦνται. myrn. 5. προσ- 
ποιεῖ δὲ ἀγνοεῖν με. Mart. Polyc. 
IO. ἀγνοεῖς γὰρ τὸ τῆς μελλούσης 
κρίσεως... πῦρ. II. ἀγνοοῦντες 
ὅτε οὔτε τὸν Χριστόν ποτε καταλι- 
πεῖν δυνησόμεθα. τῇ. 

ἤλγνοια. ἄγνοια καθηρεῖτο. Ign. Eph. 
19. 

'Ayvós. ἁγνῇ συνειδήσει πάντα ἐπιτε- 
λεῖν. Clem. I 1. τί ἀγάπη ἁγνὴ 
παρὰ τῷ Θεῷ δύναται. 21. ἁγνὰς 
καὶ ἁμιάντους χεῖρας αἴροντες. 20. 
Τάγνοὺς συμπλοκάς. 520. ὁ ἁγνὸς 
ἐν τῇ σαρκὶ... 58. τῆς φιλαδελ- 
φίας ἡμῶν ἁγνὴν ἀγωγήν. 48. ἤτω 
ἁγνὸς ἐν ἔργοις. lb. ἐὰν μὴ τηρή- 
σωμεν τὸ βάπτισμα ἁγνόν. Il 6. 
τὴν σάρκα ἁγνὴν τηρήσαντες. ὃ. 
Τηρήσατε τὴν σάρκα ἁγνήν. 10. ἐν 
ἀμώμῳ καὶ ἁγνῇ συνειδήσει. ῬΟΙγο. 
PRhIE 5. 

᾿Αγνώμων. τὰ δοθέντα παραμένειν τοῖς 
ἀγνώμοσιν. Clem. Fragm. v. 

᾿Αγρίδιον. ὑπεξῆλθεν εἰς ἀγρίδιον. 
Mart. ῬοΪγο. 5. μετέβη εἰς ére- 
ρον ἀγρίδιον. 

"Ayptos. πρὸς τὸ ἄγριον αὐτῶν ὑμεῖς 
ἥμεροι. lgn. Eph. 10. θηρσὶν 
ἀγρίοις παραδοθείς. Mart. Ign. 5. 

᾿Αγωγή. ἀνάξια τῆς ἐν Χριστῷ ἀγωγῆς. 
Clem. i 47. τῆς φιλαδελφίας 
ἡμῶν ἁγνὴν ἀγωγήν. 48. 

᾿Αγών. ᾿Αγὼν ἦν ὑμῖν ἡμέρας τε καὶ 
νυκτός. Clem. I 2. ὁ αὐτὸς ἡμῖν 

εἰς τοὺς φθαρ- 

τοὺς ἀγῶνας καταπλέουσιν πολλοί. 


II 7. θῶμεν... ἀγῶνα τὸν ἄφθαρ- 


5 S) , , “ἢ 
ayov επικειται. gj. 


rov. lb. ὁ τὸν φθαρτὸν ἀγῶνα 
ἀγωνιζόμενος. 10. τὸν τῆς ἀφθαρ- 
σίας ἀγῶνα. 1}0. 
᾽ , ^ 
Αγωνίζεσθαι. ἀγωνισώμεθα εὑρεθῆναι 
ΤΩΣ Eae 
ἐν τῷ ἀριθμῷ τῶν ὑπομενόντων ai- 


τόν. Clem. I 35. Ὥστε οὖν, .. 
ἀγωνισώμεθα. ll 7. εἰ μὴ oí πολ- 
λὰ κοπιάσαντες, καὶ καλῶς ἀγωνι- 
σάμενοι. ib. Ἡμεῖς οὖν ἀγωνισώ- 
μεθα, ἵνα πάντες στεφανωθῶμεν. 1b. 
καὶ ἀγωνισώμεθα ἵνα καὶ στεφανω- 
θῶμεν. 10. ὁ τὸν φθαρτὸν ἀγῶνα 
ἀγωνιζόμενος. ib. 

"A8ew. Ἰησοῦς Χριστὸς dera. Ign. 
Eph. 4. ἄδητε ἐν φωνῇ μιᾷ διὰ 
Ἰησοῦ Χριστοῦ τῷ Πατρί. ib. ᾷδω 
τὰς ἐκκλησίας. Magn. 1. ἄσητε 
τῷ Πατρί. hom. 2. 

᾿Αδελφή. Ταῖς ἀδελφαῖς μου προσ- 
λάλει. Ign. Polyc. 5. 

᾿Αδελφοκτονία. φθόνος ἀδελφοκτονίαν 
κατειργάσατο. Clem. I 4. 

᾿Αδελφός. ἀδελφοί. Clem. I 1, 4, 
13, 14, 33, 38, 41 ter, 45 bis, 
46, 52. 1l x, ἃ’ τοι, 9. as 
Rom. 6. Polyc. Phil. 3. Mart. 
Polye. 1, 4, 22. ἀδελφοί pov, 
Clem. II 7, τὸ, r1. Ign. Eph. 
16. Philad. 3, 5. ἄνδρες ἀδεὰ- 
doi. Clem. I 14, 37, 43. ἀπὸ 
προσώπου Hoa) τοῦ ἀδελφοῦ av- 
τοῦ. 4. ἐξεχώρησεν τῆς γῆς αὐτοῦ 
δ ἀδελφόν. 31. ἀδελφοὶ αὐτῶν 
εὑρηθῶμεν τῇ ἐπιεικείᾳ. Ign. Eph. 
IO. ἡ ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν. Phi- 
lad. τι οὖ Smyrn. 12. ἅμα 
Ἐφεσίοις τοῖς ἀδελφοῖς ὑμῶν. 
Smyrn. 12. τοὺς οἴκους τῶν ἀ- 
δελφῶν μου. 13. τοῖς ἀδελφοῖς 
μου παράγγελλε ἐν ὀνόματι ᾿Ιησοῦ 
Χριστοῦ. Polyc. 5. τοὺς ἐν Ρώμῃ 
τῶν ἀδελφῶν ἄκοντας. Mart. lem. 
5. τὴν ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ τῶν 
ἀδελφῶν ἀγάπην. ib. 
τοῖς ἀδελφοῖς. 6. μετὰ γονυκλισίας 
πάντων τῶν ἀδελφῶν. 1b. ὑπὲρ τῆς 


συναντῶμεν 


τῶν ἀδελφῶν εἰς ἀλλήλους ἀγάπης. 


10. ἵνα μηδενὶ τῶν ἀδελφῶν ἐπαχ- 


θῆς. ib. ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς 


ἀδελφούς. Mart. Polye. τ. ἀδελ- - 


φὸν 0€" AAkgs. 17. διὰ τοῦ ἀδεὰ- 


m MA , "-—— 
φοῦ ἡμῶν Μάρκου. 20. τοῖς ἐπέ- . 


κεινα ἀδελφοῖς. ib. 


᾿Αδελφότης. ᾿Αγὼν.... ὑπὲρ πάσης τῆς 
ἀδελφότητος. Clem. 1 2. ἡ τῆς 
ἀδελφότητος στοργή. Mart. Ign. 4. 





|| 
! 
i 


» 











ET FORMULARUM. 


᾿Αδεῶς. πρὸς τὸ προσεύξασθαι ἀδεῶς. 
Mart. Polyc. 7. 

"Aógs. Ζῆλος.... ζῶντας κατήγαγεν eis 
ἅδου. Clem. 1 4. κατέβησαν γὰρ 
εἰς ἄδου ζῶντες. 51. 

᾿Αδιάκριτος. τὸ ἀδιάκριτον ὑμῶν ζῆν. 
Ign. Eph. 3. 
Magn. 15. 
ἐν ὑπομονῇ. Trall. τ. 

᾿Αδιακρίτως. πεπληρωμένοις χάριτος 
Θεοῦ ἀδιακρίτως. lgn. Rom. In- 
Scr. ἀγαλλιωμένῃ — ἀδιακρίτως. 
Philad. Inser. 

᾿Αδιάλειπτος. προσευχαῖς σχόλαζε 
ἀδιαλείπτοις. lon. Polyc. τ. 

᾿Αδιαλείπτως. ἀδιαλείπτως προσεύ- 
χεσθε. Ign. Eph. IO. ἐντυγχα- 
νούσας ἀδιαλείπτως. Polyc. Phil. 
4. ᾿Αδιαλείπτως οὖν προσκαρτε- 
ρῶμεν. 8. 


ἀδιάκριτον πνεῦμα. 
διάνοιαν... ἀδιάκριτον 


᾿Αδιήγητος. τῷ ἐν ἀγάπῃ ἀδιηγήτῳ. 
Ign. Eph. τ. 
᾿Αδικεῖν. τίς πλέον ἀδικηθῇ : Ign. 


Eph. το. τὴν ὑμῶν ἀγάπην, μὴ 
αὐτή με ἀδικήσῃ. hom. 1. οὐδέν 
με ἠδίκησε. Mart. Polyc. 9. 

᾿Αδίκημαι Ἔν δὲ 
αὐτῶν μᾶλλον μαθητεύομαι. 
Rom. 5. 


᾿Αδικία. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν mà- 


^. , , 
τοῖς ἀδικήμασιν 


Ign. 


σαν ἀδικίαν. Clem. I 35. ἀπε- 
χόμενοι πάσης ἀδικίας.  Polyc. 
Bhil 2; 

ἼΑδικος. (rov ἄδικον ... ἀνειληφότας. 


Clem. I 3. διὰ ζῆλον ἄδικον. 5. 
οὐδὲν ἄδικον οὐδὲ παραπεποιημένον 
γέγραπται. 45. ἄδικον ζῆλον ἀνει- 
ληφότων. ib. ὅτε βλέπομεν τοὺς 
ἀδίκους πλουτοῦντας. Fragm. iii. 
ἀπεχόμενοι .. . κρίσεως ἀδίκου. Po- 
lyc. Phil. 6. τοῦ ἀδίκου ... βίου 
ἀπαλλαγῆναι. Mart. Polyc. 3. 
καταγωνισάμενος τὸν ἄδικον dpxov- 
τα. 10. 

᾿Αδόκιμος. ἵνα μὴ ἀδόκιμος εὑρεθῶ. 
Ign. Trall. 12. 

"Aóofos. οἱ ἄδοξοι ἐπὶ τοὺς ἐνδόξους. 
Clem. 1 95. ἐνδόξων τε καὶ ἀδό- 
ἕξων. Mart. Polyc. 8. 

'Aó)varos. οὐδὲν γὰρ ἀδύνατον παρὰ 


^ ^ , 
τῷ Θεῷ, εἰ μὴ τὸ ψεύσασθαι. 


11 


Clem. 1 27. θέλουσιν δὲ ὑμῖν 
οὔκ ἐστιν ἀδύνατον. lgn. Philad. 
IO. ^Hyv γὰρ καὶ ἀδύνατον λαθεῖν 
αὐτόν. Mart. Polyc. 6. 

'"Aévaos. ᾿Αέναοί τε πηγαί. Clem. I 20. 

'"Aévvaos. dévvaos ζωή. Ign. Rom. 7. 

'AÜavacía. ζωὴ ἐν ἀθανασίᾳ. Clem. 
1.95. φάρμακον ἀθανασίας. lgn. 
Eph. 2o. 

'AÓávaros. τῆς ἀθανάτου γνώσεως 
ἡμᾶς γεύσασθαι. Clem. I 326. ἐν 


ἵ ἀθανάτῳ ζωὴ ἀληθίνη. gm. 
Eph. 7. 
ἤλθεος. ὃν λογίζομαι καὶ τοὺς ἀθέους 


ἐντρέπεσθαι. lgn. Trall. 3. τινὲς 
ἄθεοι ὄντες. το. Αἶρε τοὺς ἀθέους. 
Mart. Polyc. 3, et 9 bis. 

'Afereiv. τίς ἀποστερηθῇ, τίς ἀθε- 
τηθῃ ; lgn. Eph. το. 

"Awros. Var. Lect. τὰ ἄθικτα dp- 
χεῖα. Ign. Philad. 8. 

᾿Αθλεῖν. εἴς τε τὴν τῶν ἠθληκότων 
μνήμην. Mart. Polyc. 18. 

"AÓNgow. Tis... ὑπὲρ τῆς ἀθλήσεως 
σπουδῆς. Mart. Ign. 4. 
φάνου τῆς ἀθλήσεως. 5. 

᾿Αθλητής. ἔλθωμεν ἐπὶ τοὺς ἔγγιστα 
γενομένους ἀθλητάς. Clem. I 5. 
ὡς τέλειος ἀθλητής. lon. Polyc. 1. 
Νῆφε ὡς Θεοῦ ἀθλητής. 2. 
λου ἐστὶν ἀθλητοῦ τὸ δέρεσθαι καὶ 


τοῦ στε- 


Μεγά- 


νικᾶν. 3. τῷ ἀθλητῇ καὶ γενναίῳ 
μάρτυρι. Mart. Ign. 7. 
᾿Αθυμία. Τὸ σχίσμα... . πολλοὺς εἰς 
ἀθυμίαν ἔβαλεν. Clem. I 46. 
'A0Qos. Κολληθῶμεν oiv rois ἀθῴοις 
καὶ δικαίοις. Clem. I 46. 


Atyews. ἐν δέρμασιν αἰγείοις. Clem. 
Τ χη. 
Αἰδεῖσθαι. Τοὺς προηγουμένους ἡμῶν 


αἰδεσθῶμεν. Clem. 1 21. Αἰδέ- 
σθητί σου τὴν ἡλικίαν. Mart. Po- 
ly... 

᾿Αἴδιος. εἰς καινότητα ἀϊδίου ζωῆς. 
Ign. Eph. το. 
λόγος ἀΐδιος. Magn. ὃ, 

Αἰκία. αἰκίας καὶ βασάνους διὰ ζῆλον 
παθόντες. Clem. I 6. 
δουλεύοντας τῷ Θεῷ εἰς αἰκίαν πε- 
ριβαλεῖν. 45. 
μᾶλλον αἰκίαις περιπίπτειν. 51. 


b2 


“ , , - 
ὃς εστιν QUTOU 


TOUS ... 


: ; 
ἑαυτοὺς θέλουσιν 














12 INDEX VERBORUM 


Αἴκισμα. αἰκίσματα δεινὰ... παθοῦ- 
σαι. Clem. I 6. διὰ τῶν μαστί- 
γῶν καὶ τῶν αἰκισμάτων. Τῇ. 

» , B , ^ 3 εἶ 

Αἰκισμός. εἰς κόλασιν καὶ αἰκισμὸν 
τίθησι. Clem. I τι. 

(e. » , , ^ zi ^ 

Αἷμα. ᾿Ατενίσωμεν εἰς TO aiua TOU 

- ^ *Y » , ^ 
Χριστου. Clem. I Jpn. τίμιον τῷ 
Θεῷ αἷμα αὐτοῦ. lb. ὅτι διὰ τοῦ 
αἵματος... λύτρωσις ἔσται. 12. 
οὗ τὸ αἷμα ὑπὲρ ἡμῶν ἐδόθη. 21. 
τὸ αἷμα αὐτοῦ ἔδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν 
Ἰησοῦς. 49. ἵνα ῥύσωνται διὰ τοῦ 
€ ^ e ^ , 
ἑαυτῶν αἵματος τοὺς πολίτας. 55. 
ἀναζωπυρήσαντες ἐν αἵματι Θεοῦ. 
Ign. Eph. 1. ἐκκλησίᾳ ... εἰρη- 
, ^ er 
νευούσῃ ἐν σαρκὶ καὶ αἵματι. 'Trall. 
Ínser. ἐν ἀγάπῃ, ὃ ἐστιν αἷμα ᾽Ἴη- 
σοῦ. ὃ. πόμα Θεοῦ θέλω τὸ αἷμα 
2 ^ ^ 3 , , 
avrov. Rom. 7. ἣν ἀσπάζομαι ἐν 
αἵματι Ἰησοῦ Χριστοῦ.  Philad. 
Inser. εἰς ἔνωσιν τοῦ αἵματος αὐ- 
τοῦ. 4. ἡδρασμένους ἐν ἀγάπῃ 
ἐν τῷ αἵματι Χριστοῦ. myrn. 1. 
ἐὰν μὴ πιστεύσωσιν εἰς τὸ αἷμα 
Χριστοῦ. 6. καὶ τῇ σαρκὶ αὐτοῦ 
^ ^ e , ^ 
καὶ τῷ αἵματι. 12. Οὐδὲ μαρτυ- 
piov αἷμα. Fragm. 11. οὗ τὸ αἷμα 
ἐκζητήσει ὁ Θεός. Polye. Phil. 2. 
περιστερὰ καὶ πλῆθος αἵματος. 
Mart. Polyc. τό. 

Αἱμοβόρος. θηρίοις αἱμοβόροις. Mart. 
Ign. 2. 

Aivew. περὶ πάντων αἰνῶ σε. Mart. 
Polye. 14. 

Αἶνος. Ποῖον οὖν αἶνον αὐτῷ δώσομεν ; 
Clem. II rz. 

» » ' * LIA) 1 

Αἴρειν. αἴρει τὸν σηκὸν ἐκεῖνον. Clem. 

25. ἀμιάντος χεῖρας αἴροντες. 
^ » 
29. μαστιγωθεὶς αἴρεται. 11 7. 
ἵνα ἄρῃ σύσσημον. 1gn. Smyrn. 1. 
Αἶρε τοὺς ἀθέους. Mart. Polyc. 3. 
et 9 bis. 
€ [5 5» ^ M ^ , LÀ 

Aipeiv. ei μὴ τὴν τῶν δαιμόνων ἕλοιτο 
λατρείαν. Mart. lgn. 2. 

Αἵρεσις. ἐν ὑμῖν οὐδεμία αἵρεσις κα- 
τοικεῖ. Ign. Eph. 6. ἀλλοτρίας 
δὲ βοτάνης ἀπέχεσθαι, ἥτις ἐστὶν 
“ 
aueots. Trall. 6. 

Αἴσθησις. ἐπιφάνεια τοῦ Υἱοῦ, y 
τὰς αἰσθήσεις ἐφανέρωσε. Clem. 
Fragm. viii. 


Αἰσθητικός. 'O τῶν παρόντων αἰσθη- 
τικός. Clem. Fragm. iv. 

Αἰσχρός. ΔΑἰσχρά, ἀγαπητοί, kai λίαν 
αἰσχρά. Clem. I 47. 

Αἰσχύνειν. λοιπὸν αἰσχυνθῶμεν. lon. 
Eph. rr. ᾿Ἐγὼ δὲ αἰσχύνομαι ἐξ 
αὐτῶν λέγεσθαι. Rom. 9. 

Αἰτεῖν. αἰτώμεθα ἀπὸ τοῦ ἐλέους αὐ- 
τοῦ. Clem. I 50. αἰτεῖται ἄφε- 
σιν τῷ πλήθει. 53. Ἰουδὶθ... 
ἡτήσατο παρὰ τῶν πρεσβυτέρων. 
55. αἰτούμενος Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. 
Ign. Trall 12. ὡς καὶ πλέον 
ἠτούμην λαβεῖν. Rom. 1. Μόνον 
μοι δύναμιν αἰτεῖσθε. 5. Δί ὀλί- 
yov γραμμάτων αἰτοῦμαι ὑμᾶς. 8. 
Αἰτήσασθε περὶ ἐμοῦ. 10. αὐτοῦ 
σύνεσιν πλείονα ἧς ἔχεις. Polyc. 1. 
τὰ δὲ ἀόρατα αἴτει ἵνα σοι φανε- 
ρωθῆ. 2. δεήσεσιν αἰτούμενοι. 
Polye. Phil. 2. αἰτήσας re παρ᾽ 
αὐτῶν τὴν ἀληθινὴν ἀγάπην. Mart. 
Ign. 6. 

Αἴτησις. πληρῶσαί pov τὴν αἴτησιν. 
Ign. Trall. 13. 

Airía. Διὰ ταύτην οὖν τὴν αἰτίαν πρό- 
γνωσιν εἰληφότες. Clem. 1 44. 
οὐ δι’ ἄλλην τινὰ αἰτίαν ἐβυθίσθη- 
cav. 51. Διὰ ταύτην γὰρ τὴν 
αἰτίαν οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἄνθρωπον. 
EE xo 

Αἴτιος. πρὸς τὸν τοῦ εἶναι ἡμᾶς airíov. 
Clem. Fragm. 1. 

Αἰφνίδιος. Διὰ τὰς αἰφνιδίους καὶ 
ἐπαλλήλους γενομένας ἡμῖν συμφο- 
pás. Clem. I τ. 

Αἰχμαλωσία. Ἔκ τούτου... πόλεμος 
καὶ αἰχμαλωσία. Clem. I 3. 

Αἰχμαλωτίζειν. μὴ αἰχμαλωτίσῃ ὑμᾶς 
ἐκ τοῦ προκειμένου ζῆν. Ign. Eph. 
17. ἡδονῇ κακῇ αἰχμαλωτίζουσιν 
τοὺς θεοδρόμους. Philad. 2. 

Αἰών. εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Clem. I 20, 32, 38, 43, 45 δ15) 
50. πάντας τοῦ ám αἰῶνος ... 
ἐδικαίωσεν. 32. ὁ δημιουργὸς kai 
πατὴρ τῶν αἰώνων. 35. Θεὸν τῶν 
αἰώνων. 55. καὶ νῦν καὶ εἰς πάντας 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 58. ἀπὰ 
τῶν αἰώνων εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἱ 
ὦνων. 59. Ἔστιν δὲ οὗτος ὁ αἰὰν 




















ET FORMULARUM. 


καὶ ὁ μέλλων δύο ἐχθροί. Clem. 
Π 6. εἰδότες ὅτι ἐν χερσὶν ὁ 
αἰών. 7. εἰς δεύτερον καὶ ἀγήρω 
»^ "€ » e € , 
αἰῶνα. Fragm. l1 ἵνα ῥυθμήσῃ 
τοὺς αἰῶνας. Vll. τῆ προωρισμένῃ 
᾿ »! » , : 
πρὸ αἰώνων... ἐκκλησίᾳ. Ign. Eph. 
Inser. ἐκκλησίας τῆς διαβοήτου 
^ »^ a , 
τοῖς αἰῶσιν. ὃ. τῆς διδασκαλίας 
τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου. 
I7. 


^ » 
αἰῶνος τούτου. I9. 


Καὶ ἔλαθεν τὸν ἄρχοντα τοῦ 
Πῶς οὖν ἐφα- 
, e ^ Ed HU ^ 
νερώθη rois αἰῶσιν ; 10. τὴν πᾶσαν 
ἐπήρειαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος 
τούτου. Magn. I. 
M NS » e ΄ 
παρὰ Πατρὶ ἦν. 6. ἐν 7) καταλύεται 
f oM. ^ 95“ , "T 3 ll 
ó ἄρχων τοῦ αἰῶνος rovrov. lrall. 
4. αἱ βασιλεῖαι τοῦ αἰῶνος τούτου. 
Hom. 6. 

, 31.37. “τ » 
τούτου. 7. ἐνέδρας ToU ἄρχοντος 
τοῦ αἰῶνος τούτου. Philad. 6. 


^ M »! 
os πρὸ atovov 


€ » ^ ,^ 
O apxaev Tov αἰῶνος 


e 
tva 
3j , ^ 

ἄρῃ σύσσημον εἰς τοὺς αἰῶνας. 


emyrn. I. ἐν τῷ νῦν αἰῶνι. Po- 
lye. Phil. 5. οὐ yàp τὸν viv ἢγά- 


πῆσαν αἰῶνα. 9. εἰς αἰῶνας. Mart. 
Ign. 7 et Mart. Polyc. 20. 
νῦν καὶ eis τοὺς μέλλοντας αἰῶνας. 
Mart. Polyc. 14. ββασιλεύοντος 
δὲ εἰς τοὺς αἰῶνας Ἰησοῦ Χριστοῦ. 
21. εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
22 et Clem. 32; 38, 43; 45 
bis, 50. 

Αἰώνιος. θρόνος αἰώνιος. Clem. I 59. 
Mart. Polyc. 21. 
μελλούσης βασιλείας kai ζωῆς αἰω- 
viov. Clem. II 5. οὐδὲν ἡμᾶς ῥύ- 
σεται ἐκ τῆς αἰωνίου κολάσεως. Ó. 
ληψόμεθα ζωὴν αἰώνιον. ὃ. 
αἰώνιον ζωὴν ἀπολάβωμεν. ib. Δῶ- 
μεν οὖν αὐτῷ T αἰώνιον. 9. ἡμῖν 
δὲ σωτηρία καὶ ζωὴ αἰώνιος. Ign. 
Eph. 18. Οὐδὲν φαινόμενον, αἰώ- 
νιον. Rom. 3. χαρὰ αἰώνιος. Ign. 
Philad. Inscr. τὸ θέμα ἀφθαρσία 
καὶ ζωὴ αἰώνιος. Polyc. 2. 
ξασθῆτε αἰωνίῳ ἔργῳ. ὃ. τὴν αἰώ- 
νιον κόλασιν ἐξαγοραζόμενοι. Mart. 
Polye. 2. τὸ αἰώνιον καὶ μηδέποτε 
σβεννύμενον πῦρ. 10. τῆς μελλού- 
σὴς κρίσεως καὶ αἰωνίου κολάσεως. 
TII; 


14. 


* 
Kat 


ἀνάπαυσις τῆς 


e M 
Qa τὴν 


ἵνα δο- 


^» , , ^ 5 ^ 
εἰς ἀνάστασιν ζωῆς αἰωνίου. 
σὺν τῷ αἰωνίῳ καὶ ἐπουρανίῳ 


13 


: E FEY 
ss dee ib. 
αὐτοῦ βασιλείαν. 20. 
γνιος. 21. 

᾿Ακάθαρτος. τῆς ἀκαθάρτου φιλοτιμίας. 
Mart. Ign. 5. 

» M - , ^ ΄ 

Ἄκαιρος. μὴ εὔνοια ἄκαιρος γένησθέ 
μοι. lgn. Rom. 4. 

, , i Ἂν, ^ ϑ , » 

Axakia. Τὸ γὰρ ζῶον ἀκακίαν ἔχει. 
Clem. Fragm. vii. 

"Akaxos. "Akaxos δὲ ὁ Πατὴρ Πνεῦμα 
E d L4 T Let) 
ἔδωκεν ἄκακον. Clem. Fragm. viii. 

᾿Ακατάληπτος. 


5 M 27 
eis τὴν αἰώνιον 
θρόνος αἰώ- 


τῇ ἀκαταλήπτῳ αὐτοῦ 
συνέσει. Clem. I 353. 


'Akaragragía. ἊἜκ τούτου.... διωγμὸς 


καὶ ἀκαταστασία. Clem. I 3. ἐν 
ἀλαζονείᾳ καὶ ἀκαταστασίᾳ. 14. μὴ 
ἀκαταστασία γένηται ἐν τῷ ᾿Ισραήλ. 
43. ὁ λαός μου ἀκαταστασίας ... 
ἔσχεν. II τι. 

, , , ^ ^ 

Akarác xeros. ἀκατασχέτῳ θυμῷ ... 
ἐπεβόα. Mart. Polyc. 12. 

᾿Ακαυχησία. ἐν ἀκαυχησίᾳ μενέτω. 
Ign. Polyc. 5. 

» ^ » - NUS uM τὰ 

Ἀκέραιος. εἰλικρινεῖς καὶ ἀκέραιοι ἦτε. 
Clem. I 2. Bov- 
Agua ἀποδειξάτωσαν. 21. ἀκέραιος, 

Γ lgn. Polye. 2 
δεδοικὼς, μή τινα τῶν... dKepato- 
τέρων ἀποβάλῃ. Mart. lgn. τ. 

, , D *" 307. eie , 

AktvOvvos. ἐν οἷς áktvOvvos ἡ ὑποταγή. 
Ign. Fragm. iii. 

, , 3 ^ 

Ἀκίνητος. ἐεπιγνους ... 
αὐτοῦ. lgn. Philad. 1. κατηρτισ- 
μένους ἐν ἀκινήτῳ πίστει. |myrn. 
I. ὡς ἐπὶ πέτραν ἀκίνητον. Po- 
Ιγο. 1. 

» e ^ - c ^ » 

Akkemra. ἵνα τὰ ἄκκεπτα ὑμῶν ἄξια 
κομίσησθε. Ign. Polyc. 6. 

"Akj.ov. ἑδραῖος ὡς ἄκμων τυπτόμενος. 
Ign. Polyc. 3. 

» , ^ e" € » M 5 , Z 

Akon. Καὶ αὕτη ἡ ἀκοὴ ov μόνον ets 
ἡμᾶς ἐχώρησεν. Clem. I 47. 

᾿Ακοίμητος. 


d CSS 
TO ἀκέραιον... 


ὡσεὶ περιστερά. 


τὸ ἀκίνητον 


ἀκοίμητον πνεῦμα κεκτη- 
μένος. Ign. Polye. τ. 

᾿Ακολουθεῖν. καὶ ἀκολουθήσωμεν τῇ 
ὁδῷ τῆς ἀληθείας. Clem. 1 35. 
τοῖς γὰρ νομίμοις τοῦ Δεσπότου 
ἀκολουθοῦντες. 4ο. ἐκεῖ ὡς πρό- 
Bara ἀκολουθεῖτε. Ign. Philad. 2. 

aUos 


IT. 


εἴτις σχίζοντι ἀκολουθεῖ. 


ἀπὸ Συρίας μοι ἀκολουθεῖ. 





14 INDEX VERBORUM 


Πάντες τῷ ἐπισκόπῳ ἀκολουθεῖτε. 
Smyrn. 8. 

᾿Ακόλουθος. πάντα εἰς καλοκαγαθίαν 
ἀκόλουθα. lgn. Eph. 14. rà τού- 
τοις ἀκόλουθα. Mart. Polyc. 8. 
L4 , EJ Fr , L4 
ἕτερα τούτοις ἀκόλουθα. 9. ἀπεθέ- 
μεθα ὅπου καὶ ἀκόλουθον ἦν. 18. 

᾿Ακόρεστος. ἀκόρεστος πόθος εἰς ἀγα- 
θοποιίαν. Clem. I 2. 

LJ , , ^ 5 ^ , ^ , ^ ^ 

Akovew. ἐν TQ ἀκοῦσαι αὐτὸν ἀπὸ TOU 
ὁμοφύλου. Clem. 1 4. ἠκούσαμεν 
καὶ ἐπὶ τῶν πατέρων ἡμῶν. 23 et 
II rr. Πάντων οὖν βλεπομένων 

N , ΄ o , D 
xai ἀκουομένων. l 28. αἰσχρὰ, 
καὶ ἀνάξια τῆς ἐν Χριστῷ ἀγωγῆς, 
ἀκουέσθαι. 47. οἱ ἀκούοντες ὥσπερ 
μικρῶν ἁμαρτάνομεν. 11 τ. αὐτοί 
τε, καὶ οἱ ἀκούοντες αὐτῶν. IO. 
5 ^ ^ 7 3. 
ἀκούσαντες yàp δεδεμένον ἀπὸ Συ- 

, e € ^ ^ 
pias. Ign. Eph. I. va upgov kat 
ἀκούση. 4. οὐδὲ dkoveré τινος 
πλέον ἤπερ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 6. 
καὶ τῆς ἡσυχίας αὐτοῦ ἀκούειν. I5. 
ὁμοίως καὶ ὁ ἀκούων αὐτοῦ. τό. ἐν 
ἀγάπῃ ἀκοῦσαί μου. Trall. 12. μὴ 
ἀκούετε αὐτοῦ. Philad. 6. Χριστι- 

^ 5 , Ξ' » NAM , 
aru póv ἀκούειν. lb. ᾿Ἐπεὶ ἤκουσά 
τινων λεγόντων. ὃ. τὸ μὲν πρῶτον 
ἀκούσας. Mart. Polyc. 5. ᾿Ακού- 
cas δὲ αὐτοὺς παρόντας. 7.  ék- 

, ' , , δὰ € 
πλήττεσθαι τοὺς ἀκούοντας. ib. ὡς 
μηδὲ ἀκουσθῆναί τινα δύνασθαι. 8. 
τῶν ἡμετέρων οἱ παρόντες ἤκουσαν. 
9. ἀκουσάντων, ὅτι Πολύκαρπος 
συνείληπται. 1b. μετὰ παρρησίας 
ἄκουε. το. δὸς ἡμέραν καὶ ἄκου- 
σον. 10. 

᾿Ακριβῶς. ἐδίδαξεν ἀκριβῶς. ῬοΙγο 
Phil... 

"Akpires. τὸ δὲ ἔθος... ἀκρίτως ὑφ᾽ 
ἑαυτοῦ κρατύνεται. Clem. Fragm. 
ΥἹ. 

᾿Ακρόβυστος. ἢ παρὰ ἀκροβύστου 
᾿Ιουδαϊσμόν. lgn. Philad. 6. 

x LA A ς , Ὺ 

Ακων. εἴ τι ἄκοντες ἡμάρτετε. Clem. 
I2. Κἂν αὐτὰ δὲ ἄκοντα μὴ θε- 

, U » « , 
λήσῃ. lgn. Rom. 5. τοὺς ἐν 'Pó- 

^ 3 ^ » 
ug τῶν ἀδελφῶν ἄκοντας. Mart. 
lgn. 5. ἡμεῖς μὲν ἄκοντες ἀπηγό- 
μεθα. 1}. 
᾿Αλαζονεία. ἀποθέμενοι πᾶσαν ἀλαζο- 


νείαν. Clem. I 13. τοῖς ἐν ἀλα- 
Coveía . . . μυσαροῦ ἕλους ἀρχηγοῖς. 
I4. οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ ἀλαζο- 
νείας. τό. ἐγκαυχωμένοις ἐν ἀλα- 
᾿ζονείᾳ τοῦ λόγου αὐτῶν. 21. ἀπορ- 
ρίψαντες . .. ἀλαζονείαν. 55. 

᾿Αλαζονεύεσθαι. μηδὲν ἀλαζονευόμενοι. 
Clem. I 2. ὁ ἁγνός... μὴ ἀλα- 
ζονευέσθω. 38. 

᾿Αλαζών. τὴν ἀλαζόνα ... τῆς γλώσσης 
ὑμῶν αὐθάδειαν. Clem. I 57. 

᾿Αλείφειν. μὴ ἀλείφεσθε δυσωδίαν τῆς 
διδασκαλίας. Ign. Eph. 17. 

᾿Αλήθεια. καταδεξαμένους τὰ λόγια 
αὐτοῦ ἐν φόβῳ καὶ ἀληθείᾳ. Clem. 
1 το. ἐπ᾽ ἀληθείας... τελειωθή- 
σεται τὸ βούλημα αὐτοῦ. 23. ἀλή- 
θειαν διὰ πίστεως ποιήσας. 531. 
ἀλήθεια ἐν παρρησίᾳ. 35. ἀκολου- 
θήσωμεν τῇ ὁδῷ τῆς ἀληθείας. ib. 
ἐπ᾿ ἀληθείας πνευματικῶς ἐπέστει- 
λεν ὑμῖν. 47. τὸν πατέρα τῆς ἀλη- 
θείας. Il 3. ὅταν λαλῶμεν αὑτοῖς 
ἀλήθειαν. 12. Διαφορὰ τυγχάνει 
ἀληθείας καὶ συνηθείας. Fragm. vi. 
ἀλήθεια γνησίως ζητουμένη. 10. τὴν 
ἀλήθειαν οὐκ ἔχειν. vill. τυποῦνται 
ἀληθείας τύπῳ. 10. πάντες κατὰ 
ἀλήθειαν ζῆτε. Ign. Eph. 6. πλέον 
ἤπερ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ λαλοῦντος ἐν 
ἀληθείᾳ. ib. Τέκνα οὖν φωτὸς, [καὶ] 
ἀληθείας. Philad. 2. συνήγοροι 
τοῦ θανάτου μᾶλλον ἢ τῆς ἀληθείας. 
Smyrn. 5. ὑμῶν τὸ σύντονον τῆς 
ἀληθείας. Ῥοῖγο. 7. δουλεύσατε 
τῷ Θεῷ ἐν φόβῳ καὶ ἀληθείᾳ. Ῥο- 
lyc. Phil. 2. τὸν περὶ ἀληθείας 
λόγον. 3. στεργούσας τοὺς ἑαυ- 
τῶν ἄνδρας ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ. 4. 
πορευόμενοι κατὰ τὴν ἀλήθειαν τοῦ 
Κυρίου. 5. 

᾿Αλήθειν. δι᾿ ὀδόντων θηρίων ἀλήθωμαι. 
Ign. Rom. 4. 

᾿Αληθής. τὰς ἀληθεῖς ῥήσεις Iveuparos. 
Clem. I 45. τὸ δὲ ἔθος... εἴτε 
ἀληθὲς, εἴτε ψευδές. Fragm. vi. τὰ 
μιμήματα τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης. Po- 
lye. Phil z. ἀγάπης γὰρ ἀληθοῦς 
καὶ βεβαίας ἐστίν. Mart. Polyc. τ. 

᾿Αληθινός. τὸ ὄνομα τοῦ ἀληθινοῦ καὶ 
μόνου Θεοῦ. Clem. 1 43. ἐν 


! 


ET FORMULARUM. 15 


πάθει ἀληθινῷ. lgn. Eph. Inscr. 
ἐν Τ᾿ ἀθανάτῳ t ζωὴ ἀληθίνη. 7. εἰς 
τὸ ἀληθινὸν ζῆν. x1 et Trall. 9. 
τὸ ἀληθινὸν ἡμῶν ζῆν. Smyrm. 4. 
αἰτήσας τε παρ᾽ αὐτῶν τὴν ἀλη- 
θινὴν ἀγάπην. Mart. ἴσῃ. 6. ὁ 
ἀψευδὴς καὶ ἀληθινὸς Θεός. Mart. 
Polye. 14. 


᾿Αληθῶς. ἀληθῶς δύναται καὶ τῆς ἡσυ- 


χίας αὐτοῦ ἀκούειν. lgn. Eph. r5. 
τὸ χάρισμα ὃ πέπομφεν ἀληθῶς. τῇ. 
πραχθέντα ἀληθῶς καὶ βεβαίως. 
Magn. rr. ὃς ἀληθῶς ἐγεννήθη ... 
ἐδιώχθη... . ἐσταυρώθη . . . καὶ ἀπέ- 
θανεν. κ. τ. 4. "Trall. 9. μαθητὴς 
ἀληθῶς τοῦ Χριστοῦ. Rom. 4. 
ὅτι ἀληθῶς λέγω. 8. ἐν ᾧ ὁ Πα- 
τὴρ ἐλάλησεν ἀληθῶς. ib. ἀληθῶς 
ὄντα ἐκ γένους Δαβίδ. Smyrn. 1. 
γεγενημένον ἀληθῶς ἐκ παρθένου. 1b. 
ἀληθῶς ἐπὶ Ilovríov Πιλάτου ... 
καθηλωμένον. ib. Καὶ ἀληθῶς ἔπα- 
θεν, ὡς καὶ ἀληθῶς ἀνέστησεν éav- 


᾿Αλλότριος. 


᾿Αλλόφυλος. 


᾿“Αλουργίς. 


l6. μηδὲ ἀλλοιοῦσά τι τῶν δε- 
δογματισμένων. 20. 

τῆς τε ἀλλοτρίας καὶ 
ξένης τοῖς ἐκλεκτοῖς τοῦ Θεοῦ... 
στάσεως. Clem. I 1. καίπερ ἀλ- 
λότριοι τοῦ Θεοῦ ὄντες. 7. καὶ τὰ 
κοσμικὰ ταῦτα ὡς ἀλλότρια ἡγεῖ- 
σθαι. II 5. ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης 
ἀπέχεσθαι. Ign. Trall. 6. ἀλλο- 
τρίου χρώματος. Rom. Inscr. εἴς- 
τις ἐν ἀλλοτρίᾳ γνώμῃ περιπατεῖ. 
Philad. 3. 

φθόνον ἔσχεν... ὑπὸ 
τῶν ἀλλοφύλων. Clem. I 4. εἰς τὴν 
παρεμβολὴν τῶν ἀλλοφύλων. 55. 

ó περιθεὶς ἑαυτῷ ἁλουρ- 
γίδα βασιλικήν. Ign. Fragm. i. 


"AMs. στήλην ἁλός. Clem. 1 τι. 


E , 
Apapravetv. 


εἴ TL ἄκοντες ἡμάρτετε. 
Clem. 1 2. ἀκούοντες ὥσπερ μι- 
κρῶν ἁμαρτάνομεν. Il 1. Οὐδεὶς 
πίστιν ἐπαγγελλόμενος ἁμαρτάνει. 


Ign. Eph. 14. 


τόν. 2. ὅτι ἀληθῶς ἀνέλαβε σῶμα. 

Fragm. viii. τῶν ἀληθῶς ὑπὸ Θεοῦ 
. ἐκλελεγμένων. Polyc. Phil. 1. 

᾿Αλησμός. ἀλησμοὶ ὅλου τοῦ σώμα- 
ros. Ign. Rom. 5. 

“Αλίζεσθαι. “Αλίσθητε ἐν αὐτῷ. Ygm. 
Magn. 1o. 

᾿Αλλήλων. Τἀναμνησίκακοι eis ἀλλή- 


᾿“Αμάρτημα. οἱ δὲ μετανοήσαντες ἐπὶ 
τοῖς ἁμαρτήμασιν. Clem. I 7. 

“Αμαρτία. προσφέρονται θυσίαι... περὶ 
ἁμαρτίας. Clem. I 41. 'Apgapría 
yàp οὐ μικρὰ ἡμῖν ἔσται. 44. ἡ 
πρόσκλισις ἐκείνη ἧττον ἁμαρτίαν 


ὑμῖν προσήνεγκεν. 47. ἀγάπη κα- 


᾿Αλλοιοῦν. 





λους. Clem. [I 2. 
» ͵ 
ἐμποδίζοντα. 20. 


μηδὲν ἀλλήλοις 
Καιροὶ... μετα- 
παραδιδόασιν ἀλλήλοις. 10. ὅτι 
μέλη ἐσμὲν ἀλλήλων; 46. ἡ νου- 
θέτησις ἣν ποιούμεθα εἰς ἀλλή- 


λους. 56. μηδὲ καταλαλεῖν ἀλλή- 
λων. ll 4. συμπάσχειν ἀλλήλοις 
ὀφείλομεν. 10. ᾿Αγαπῶμεν οὖν ἀλ- 
λήλους. 9. ἐντρέπεσθε ἀλλήλοις. 


Ign. Magn. 6. ἀλλήλους δια- 
παντὸς ἀγαπᾶτε. lb. Ὑποτάγητε 
τῷ ἐπισκόπῳ καὶ ἀλλήλοις. 13. τῇ 
μετ᾽ ἀλλήλων προσευχῆ. Tall. 12. 
οἱ κατ᾽ ἄνδρα ἀλλήλους ἀγαπᾶτε. 13. 
Polyc. 6. 
Μακροθυμήσατε οὖν μετ᾽ ἀλλήλων. 
ib. ὑπὲρ τῆς τῶν ἀδελφῶν εἰς ἀλ- 
λήλους ἀγάπης. Mart. Igmn. 6. 

Ζῆλος ... ἠλλοίωσεν τὸ 
ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὸς ᾿Αδάμ. Clem. 


Συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις. 


᾿Αμαύρωσις. 
᾿Αμβλυωπεῖν. 


᾿Αμείβειν. 


λύπτει πλῆθος ἁμαρτίων. 49. εἰς 
τὸ ἀφεθῆναι ... τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. 
50. ὡς προοδοίπορον τῶν ápap- 
τίων ἡμῶν. II το. 
τὴν ἁμαρτίαν παρειληφώς. Fragm. 
Vl. σάρκα.... τὴν ὑπὲρ τῶν ápap- 
τίων ἡμῶν παθοῦσαν. ἴστι. Smyrn. 
6. ταύτην... ἐξαλείφειν τὴν ἁμαρ- 
τίαν. l'ragm. 11. ὃς ὑπέμεινεν ὑπὲρ 
Polye. Phil. r. 
μακράν ἐστι πάσης ἁμαρτίας. 3. 
ὀφειλέται ἐσμὲν ἁμαρτίας. 6. Τὸν 


, 
δεινὴν σύνοικον 


τῶν ἁμαρτιῶν. 


ἀνασταυρώσαντα τὴν ἐμὴν ἁμαρτίαν. 
Mart. Ign. 2. 

᾿Αμαύρωσιν οὖν περικεί- 
μενοι. Clem. Il r1. 

ἐν τῇ πίστει αὐτοῦ ἀμ- 
βλυωπῆσαι. Clem. I 3. 

ἀμείβοι ὑμῖν Θεός. lgn. 
ἔτη τι. 9. ᾿Αμείψεται αὐτὸν ἡ 
χάρις κατὰ πάντα. 12. 














16 INDEX VERBORUM 


᾿Αμείνων. ἄμεινον γάρ ἐστιν ὑμῖν ἐν 
τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ. Clem. I 
57. Οὐδέν ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης. 
Ign. Eph. 12. 
σιωπᾶν kai εἶναι. 15. Χριστὸς, οὗ 
ἄμεινον οὐθέν ἐστιν. Magn. 7. 
"Apuewov γάρ ἐστιν παρὰ ἀνδρὸς 
περιτομὴν ἔχοντος. Philad. 6. Τῆς 
ἑνώσεως... ἧς οὐδὲν ἄμεινον. Po- 
lyc. 1. 

᾿Αμελεῖν. Var. Lect. Ὃ ἰσχυρὸς μὴ 
ἀμελείτω τὸν ἀσθενῆ. Clem. I 38. 
καὶ τέκνων στοργῆς ἀμελεῖν. Clem. 
Fragm. ii Χῆραι μὴ ἀμελείσθω- 
σαν. Ign. Polyc. 4. μὴ ἀμελοῦν- 
τες χήρας. Polyc. Phil. 6. 

"Apeumros. διάκονοι ἄμεμπτοι. Polyc. 
Phils 5 
πᾶσι. lb. 

᾿Αμέμπτως. λειτουργήσαντας ἀμέμπτως 
τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ. Clem. I 


» , » 
Apeiwóv εστιν 


νεώτεροι ἄμεμπτοι ἐν 


44. τοὺς ἀμέμπτως καὶ ὁσίως προσ- 

ἐκ τῆς 
ἀμέμπτως αὐτοῖς τετιμημένης λει- 
τουργίας. ib. 

ΣᾺΝ ε L νί D Ἂς , e ^ Ic 
μεριμνια. εν ἀμεριμνιᾳ Oeov.. ign. 
Polyc. ἡ: 

» ^ , ^ » 5 , 

Appi ros. ἀγαπᾶτε ἐν ἀμερίστῳ καρ- 
δίᾳ. Ign. 'I'rall. I3. ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
γίνεσθε ἐν ἀμερίστῳ καρδίᾳ. Phi- 
lad. 6. 


5 , ^ £ ^ € 5 ^ ^ 
Ap.eráÜeros γὰρ ἡμῖν ἡ ἀπὸ τῶν κρειτ- 


eveykóvras τὰ δῶρα. lb. 


τόνων... μετάνοια. Mart. Polyc. 
RE. 
᾿Αμεταμέλητος. ἀμεταμέλητοι ἦτε ἐπὶ 


πάσῃ ἀγαθοποιίᾳ. Clem. I 2. τὴν 
ἀμεταμέλητον πολιτείαν τοῦ Θεοῦ. 
54: 

᾿Αμήν, ᾿Αναπέμψαντος δὲ αὐτοῦ τὸ 
᾿Αμήν. Mart. Polyc. 15. 

"Apíavros. ἀμιάντους χεῖρας αἴροντες. 
Clem. I 29. ἐὰν μὴ τηρήσωμεν 
τὸ βάπτισμα ἁγνὸν καὶ ἀμίαντον. 
II 6. Πνεῦμα ἔδωκεν... . ἀμίαντον. 
Fragm. viii. 

"Aumehos. λάβετε ἄμπελον. Clem. I 
29, Laus 

᾿Αμφιθέατρον. ἀπήχθη ... eis τὸ ἀμφι- 
θέατρον. Mart. Ign. 6. 

"Audórepos. ἐγένοντο oiv ἀμφότερα 
εὐτάκτως. Clem. 1 42. ᾿Ἐὰν δὲ 


ἀμφότεροι περὶ 'l. X. μὴ λαλῶσιν. 
Ign. Philad. 6. 

"Ancopuos. ἐν ἀμώμῳ kai σεμνῇ kai 
ἁγνῇ συνειδήσει. Clem. I τ. rais 
ἱεραῖς kai ἀμώμοις χερσὶν ἔπλα- 
σεν. 33. τὰ ἀνήκοντα τῇ ἀμώμῳ 
βουλήσει αὐτοῦ. 35. ἐνοπτριζό- 
μεθα τὴν ἄμωμον... ὄψιν. 36. τοῖς 
ἀμώμοις προστάγμασιν. 237. ἐν 
ὁσίᾳ καὶ ἀμώμῳ προθέσει. 45. ἐν 
ἀγάπῃ δίχα προσκλίσεως ἀνθρωπί- 
vns, ἄμωμοι. πο. ἐν ἀμώμῳ χάριτι 
χαίρειν. lign. Eph. Inscr. ἐν 
ἀμώμῳ ἑνότητι εἶναι. 4. ἐν τῇ χαρᾷ 
τῇ ἀμώμῳ. Magn. 7. ἤλμωμον 
διάνοιαν. "'rall. τ. ἐν ᾧ εὑρεθείητε 
ἄμωμοι. I3. ἐν ἀμώμῳ πνεύματι 
καὶ λόγῳ Θεοῦ. Smyrn. Inscr. 
καταξιωθεὶς τοῦ προσώπου σου τοῦ 
ἀμώμου. Polyc. 1. ἐν ἀμώμῳ καὶ 
ἁγνῇ συνειδήσει. Polyc. Phil. 5. 

'Auóues. πλεῖστα ἀμώμως χαίρειν. 
Ign. Rom. Inscr. 

"AvaBatvew. Μωῦσέως γὰρ ἀναβάντος 
εἰς τὸ ὄρος. Clem. I 53. 

᾿Αναβάτης. τά τε ἅρματα καὶ οἱ ἀνα- 
βάται αὐτῶν. Clem. I 51. 

᾿Αναβλέπειν. 
τες ἐν τῇ ὁράσει, ἀνεβλέψαμεν. 
Clem. II 1. Τνῶτε. .. ἐν τίνι ἀνε- 
βλέψατε. 9. 
μενα τοῖς ὑπομείνασιν ἀγαθά. Mart. 
Polye. 2. ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐ- 
pavóv. 9. et I4. 

᾿Αναγγέλλειν. εἰς τὸ ἀναγγεῖλαι τοῖς 
λοιποῖς. Mart. Polyc. 15. 

"Aváyew. τὸ ὕψος, eis ὃ ἀνάγει ἡ 
ἀγάπη. Clem. I 49. ἀναχθεὶς ἀπὸ 
τῆς Σμύρνης. Mart. Ign. 5. 

'"Avayká(ew. — Ζῆλος φυγεῖν ἠνάγκασε 
Μωῦσῆν. Clem. I 4. 

'"Avaykaios. τὰ δὲ ἐλάχιστα μέλη ... 
ἀναγκαῖα. Clem. I 37. ᾿Αναγκαῖον 
οὖν ἔστιν... ἄνευ τοῦ ἐπισκόπου. 
Ign. Trall. 2. 

᾿Ανάγκη. ὅταν kar ἀνάγκην γίνηται. 
Ign. Fragm. vi. 

᾿Αναγραφή. ἐπισκέπτονται τὰς ἄνα- 
γραφὰς τῶν χρόνων. Clem. I 25. 

᾿Αναγωγεύς. ἡ δὲ πίστις ὑμῶν ἀναγω- 


γεὺς ὑμῶν. Ign. Eph. 9. 


, , , , 
τοιαύτης ἀχλύος γέμον- 


ἀνέβλεπον τὰ τηρού- 


-.- 





ET FORMULARUM. εχ 


᾿Αναζητεῖν. ἀναζητήσας αὐτά. Mart. 
Polyc. 22. 
᾿Αναζωπυρεῖν. ᾿Αναζωπυρησάτω οὖν ἡ 


πίστις. Clem. 1 27. ἀναζωπυ- 


ρήσαντες ἐν αἵματι Θεοῦ. [ΙΡΉ. 
Eph. 1. 
᾿Αναθάλλειν. ἡ διάνοια ἀναθάλλει εἰς 


τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς. Clem. I 
36. 

'AváÜega. ἀνάθεμα τῆς 
Fragm. lIgn. i. 

'"Avaipeiv. ὅταν θέλῃ ἀνέλει αὐτήν. 
Clem. 1 21. πάροδός ἐστε τῶν 
εἰς Θεὸν ἀναιρουμένων. Ign. Eph. 
12. 
Fragm. i. ἀνελόμενοι τὰ τιμιώτερα 
λίθων... ὀστᾶ. Polyc. Mart. 18. 

᾿Αναισθητεῖν. Μὴ οὖν ἀναισθητῶμεν τῆς 
χρηστότητος. lgn. Magn. ro. 

'"Avatrtos. κακοδιδασκαλοῦντες τὰς dv- 
αἰτίους ψυχάς. Clem. II ro. 

᾿Ανακόπτεσθαι. τὸ ἀνακόπτεσθαι ἀπὸ 
τῶν ἐπιθυμιῶν. Polyc. Phil. 5. 

'Avakri(ew. ἀνακτίσασθε ἑαυτοὺς ἐν 
πίστει. lgn. Trall. 8. 

᾿Αναλαμβάνειν. ζῆλον ἄδικον... ἀνει- 
ληφότας. Clem. I 5. ἄδικον ζῆλον 
ἀνειληφότων. 45. 
ἐπιστολὴν τοῦ μακαρίου Παύλου. 
47. ᾿Αναλάβωμεν παιδείαν ἐφ᾽ ἧ 
οὐδεὶς ὀφείλει ἀγανακτεῖν. 56. 
διωκόμενον ἄσθματι πνεῦμα διὰ τοῦ 

Fragm. viii. 
τὴν πραὐπάθειαν ἀναλαβόντες. lgm. 
'Trall. 8. ἀληθῶς ἀνέλαβε σῶμα. 
Fragm. viii. 

᾿Αναλογίζεσθαι. ᾿Αναλογισώμεθα.... 
ἐκ ποίας ὕλης. Clem. I 38. 

᾿Ανάλυσις. ἔγκαρπον καὶ τελείαν ἔσχον 
τὴν ἀνάλυσιν. Clem. I 44. 

᾿Αναμένειν. ὃν δικαίως ἀνέμενον. Ign. 
Magn. 9. αὐτὸν (Χριστὸν) ἀνα- 
μένειν. Phil. 5. 

᾿Αναμνησίκακος. τ ἀναμνησίκακοι T. eis 
ἀλλήλους. Clem. I 2. 

᾿Ανάμνησις. εἰς ἀνάμνησιν οὖν ταῦτα 
λάβετε. Clem. I 53. 

᾿Ανανήφει. Ἐὔλογόν ἐστιν λοιπὸν 
ἀνανῆψαι. Ign. 5myrn. 9. 

'"Avavr(pprros. βραβεῖον dvavrippnrov. 
Mart. Polye. 17. 


ἐκκλησίας. 


; : Ξ 
ὡς τύραννοι ἀναιροῦνται. 


᾿Αναλάβετε τὴν 


N 
και 


ἐγεῖραι ἀναλαβών. 


᾿Ανάξιος. ἀνάξια τῆς ἐν Χριστῷ ἀγω- 
γῆς. Clem. I 47. πράσσοντες 
ἀνάξια Θεοῦ. Ign. Eph. 7. 

᾿Αναπαΐειν. κατὰ πάντα pe ἀνέπαυσεν. 
Ign. Eph. 2 εὖ Smyrn. r2, 
Conf. Magn. 15, Trall. 12. κατὰ 
πάντα ἀναπαῦσαι. Rom. ro. 
πάντα pe ἀνεπαύσατε. Pinyrn. 9. 


Kara 


ὅτι αὐτοὺς ἀνεπαύσατε κατὰ πάντα 
τρόπον. IO. 
» , Ψ , ΄“ , 
Ἀνάπαυσις. ἀνάπαυσις τῆς μελλούσης 
βασιλείας. Clem. II 5. Ποιοῦντες 
^ * , - - ^ € , 
γὰρ τὸ θέλημα τοῦ Χριστοῦ, εὑρη- 
σομεν ἀνάπαυσιν. 6. 
» , ^ ^ ^ € , , 
AvameiÜew. μετὰ τὸ kai ἑτέρους ava- 
πείθειν. Mart. Ign. 2. 
᾿Αναπέμπειν. μετὰ χαρᾶς ἐν τάχει áva- 
πέμψατε πρὸς ἡμᾶς. Clem. I 59. 
᾿Αναπέμψαντος δὲ αὐτοῦ τὸ ᾿Αμήν. 
Mart. Polyc. 15. 
, , EY ^ ^ ΄ 
Ἀναπλάσσειν. ἐὰν ποιῇ σκεῦος ... πά- 
λιν αὐτὸ ἀναπλάσσει. Clem. II 8. 
᾿Αναπληροῦσθαι. δι’ οὗ ἀναπληρωθῇ 
αὐτοῦ τὸ ὑστέρημα. Clem. I 38. 
᾿Ανάρπαστος. ὡς ἔτι àv ἀνάρπαστος. 
Ign. Philad. 5. 
5 , ^ ^ » , 
Ἀνάστασις. τὴν μέλλουσαν ἀνάστα- 
σιν ἔσεσθαι. Clem. I 24. 
τὰ καιρὸν γινομένην ἀνάστασιν. ib. 
ς , ^ UJ , , € - 
Ἡμέρα καὶ νὺξ ἀνάστασιν ἡμῖν δη- 
λοῦσιν. ib. εἰ ὃ δημιουργὸς τῶν 
ἁπάντων ἀνάστασιν ποιήσεται. 26. 
, ^ ^ 9 ΄ 
πληροφορηθέντες διὰ τῆς ἀναστά- 
σεως. 42. Ἀνάστασις δέ ἐστι 
Πατρὸς ἡ ἐπίγνωσις. Fragm. viii. 
, -^ , , 
ἐν πάθει αὐτοῦ kai ἀναστάσει. gn. 
Eph. 20. πεπληροφορῆσθαι ἐν... 
ἐν τῇ 


τὴν κα- 


τῇ ἀναστάσει. Magn. ΤΙ. 
εἰς αὐτὸν ἀναστάσει. ΤΥΔ]]. Inscr. 
ἐν τῇ ἀναστάσει αὐτοῦ πεπληροφο- 
ρημένῃ. Philad. Inser. τὰ ἄθικτα 
ἀρχεῖα ... ἡ ἀνάστασις αὐτοῦ. ὃ. τὸ 
πάθος αὐτοῦ, καὶ τὴν ἀνάστασιν. 0. 
σύσσημον εἰς τοὺς αἰῶνας διὰ τῆς 
ἀναστάσεως. Smyrn. I. 
ἀνάστασιν ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα. 3. 
Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν συνέφαγεν 
ib τὸ πάθος, ὅ ἐστιν 


^ 
μετὰ τὴν 


αὐτοῖς. 
ἡμῶν ἀνάστασις. 5. ἣ ἀνάστασις 
τετελείωτα. 7. Δσπάζομαι... 
πάντας... πάθει τε καὶ ἀναστάσει. 


e 



































18 /J INDEX VERBORUM 


12. ἐν τῇ ἀναστάσει ὑμῶν παθη- 
τήν. ῬοΙγο. 7. μήτε ἀνάστασιν, 
μήτε κρίσιν εἶναι. Polyc. Phil. 7. 
$9. 59:2 5 ^ H , M . 
eis ἀνάστασιν ζωῆς αἰωνίου. Mart. 
Polye. 14. 

, ^ ^ 5» , 

Avagravpour. Τὸν avacravpocavra 
τὴν ἐμὴν ἁμαρτίαν. Mart. lgn. 


? 


᾿Αναστρέφεσθαι. ὁσίως ἀναστρεφομέ- 

vovs ἐν καθαρᾷ διανοίᾳ. Clem. I 21. 

εἰ μὴ τὸ ὁσίως καὶ δικαίως ἀνα- 

στρέφεσθαι. 11 5. οἱ ἐν παλαιοῖς 

πράγμασιν ἀναστραφέντες.  lgm. 
Magn. 9. e 

, ^ 3 τῇ ἴα , 

᾿Ανατέλλειν. τοῖς οὖσιν ἐπ᾽ αὐτὴν ζώ- 

os ἀνατέλλει τρόφην. Clem. I 20. 

€ ^ € ^ , , » , ^ 

ἡ ζωὴ ἡμῶν ἀνέτειλεν δι᾿ αὐτοῦ. 

ἤς e , 5 ^ 3 

Ign. Magn. 0. wa εἰς αὑτὸν aà- 

vareAo. hom. 2. 

, , ^ ^ , ϑι 
Ανατιθέναι. τὴν κατὰ πάντων ἐξου- 
σίαν ἀνατιθέναι. Mart. Polyc. 2. 
᾿Ανατολή. κήρυξ γενόμενος ἔν τε τῇ 

, ^ SN 29 ^ ΄ " 
ἀνατολῇ kai ἐν τῇ δύσει. Clem. I 5. 
εἰς δύσιν ἀπὸ ἀνατολῆς μεταπεμ- 
ψάμενος. Ign. Rom. 2. 
3 , ΕΣ ^ 2 ^ , 
AvaroÀwkós. ἐν rois ἀνατολικοῖς TÓ- 
Cl I 
ποις. em.. 1 25. 
᾿Ανατομή. ἀνατομαὶ, διαιρέσεις, σκορ- 
πισμοὶ ὀστέων. ἴστι. Rom. 5. 
, ΄ , SAEC) , , 
Avarpéjew. ἐκ τῆς ἰκμάδος... ἀνα- 
τρεφόμενος. Clem. I 25. 
» , » , ^ * ᾽ 
Ανατυλίσσειν. ἀνατυλίξωμεν τὰ ἀπ 
ἀρχῆς γενόμενα. Clem. I 31. 
'Avadépew. τὰς προσευχὰς ἡμῶν 
ἁπλῶς ἀναφέρειν. Clem. Il 2. 
TOU ὑπὲρ ἡμῶν ἑαυτὸν aveveykóvros 
Θεῷ. Ign. Eph. 1. ἀναφερόμενοι 
» ^ " € ^ , e 
εἰς τὰ ὕψη. 9. ἡ δὲ ἀγάπη ὁδὸς ἡ 
ἀναφέρουσα εἰς Θεόν. ib. 
᾿Αναχωρεῖν. θᾶττον ἀναχωρῆσαι τοῦ 
κόσμου. Mart. Ign. 5. 
᾿Αναψύχειν. καὶ αὐτὸν ὁ Πατὴρ ... 
, / 2 , , 
ἀναψύξαι. Ign. Eph. 2. ἀναψύ- 
* 5 , 
xew τὸν ἐπίσκοπον. 'Trall. 12. 
᾿Ανδρεῖος. γυναῖκες... . ἐπετελέσαντο 
πολλὰ ἀνδρεῖα. Clem. I 55. 
᾿Ανδρίζεσθαι. "Ioxve καὶ ἀνδρίζου. 
Mart. Polye. 9. 
» , , , , 
Aveküupynros. νερτέρων ἀνεκδιήγητα 
, IBN. / 
κρίματα. Clem. I 20. τὸ ὕψος... 
ἀνεκδιήγητόν ἐστιν. 40. 


᾿Ανεκλαλητός. τὸ φῶς αὐτοῦ ἀνεκλα- 
λητόν. lgn. Eph. το. 

'Avekrós. εἰ μὲν αὐτοὶ μόνοι ταῦτα 
ἔπρασσον, ἀνεκτὸν ἦν. Clem. II 
IO. 

"Avegos. ᾿Ανέμων σταθμοί. Clem. I 
20. ὡς κυβερνῆται ἀνέμους. Ign. 
Polye. 2. οὐρίοις ἀνέμοις προσχρη- 
σάμενοι. Mart. Ign. 5. 

᾿Ανεμποδίστως. τὸν κλῆρόν pov ἀνεμ- 
ποδίστως ἀπολαβεῖν. Ign. Rom. τ. 

᾽᾿Ανενδεής. ἀνενδεὲς ποιήσας τὸ φθαρ- 
τὸν σῶμα. Ign. Fragm. viu. 

᾿Ανεξιχνίαστος. ᾿Αβύσσων re ἀνεξιχ- 
νίαστα. Clem. I 20. 

᾿Ανεπίληπτος ἀνεπίληπτον μελετᾶν... 
βίον. Ign. Fragm. vii τὴν ἀπ᾽ 
ἀρχῆς ἀνεπίληπτον πολιτείαν. Mart. 
Polye. 17. 

᾿Ανεπιτήδευτος. μηδὲν ἀνεπιτήδευτον 
ἔχειν. Ign. Fragm. vii. 

᾿Ανέρχεσθαι. ᾿Ανέλθωμεν εἰς τὰς γε- 
νεὰς πάσας. Clem. I 7. 

'"Aveperüv. προσαχθέντα αὐτὸν ἀνη- 
ρώτα ὁ ἀνθύπατος. Mart. Po- 
lyc. 9. 

"Avéxew. ἀγάπη πάντα ἀνέχεται. 
Jlem. I 49. πάντων ἀνέχου ἐν 
ἀγάπῃ. lgn. Polyc. r. 

᾿Ανήκειν. τὰ ἀνήκοντα τῇ ἀμώμῳ (Sov- 
λήσει αὐτοῦ. Clem. I 35. περὶ 
μὴ ἀνηκόντων εἰς σωτηρίαν. 45. 
τὴν διακονίαν τὴν εἰς τὸ κοινὸν ἀνή- 
κουσαν. Ign. Philad. 1. τῶν ἀνη- 
κόντων εἰς τὴν ἐκκλησίαν. Smyrn. 
8. εὐποιΐαν Θεῷ ἀνήκουσαν. Po- 
lye. 7. πᾶσαν οἰκοδομὴν τὴν εἰς 
τὸν Κύριον... . ἀνήκουσαν. Polye. 
Phila: 

'Av)p.  erepyovcas καθηκόντως τοὺς 
ἄνδρας ἑαυτῶν. Clem. 1 τ. Τού- 
τοις τοῖς ἀνδράσιν ὁσίως πολιτευ- 
σαμένοις. 6. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν 
γαμετὰς ἀνδρῶν. ib. ἄνδρες ἀδεὰ- 
Qoi. Clem. I 14, 37, 43. ἄνδρες 
ἀγαπητοί. 16. τὰς ἑξακοσίας χιλι- 
άδας τῶν ἀνδρῶν. 43. ἕτεροι δεδο- 
κιμασμένοι ἄνδρες. 44. ὑφ᾽ ἑτέρων 
ἐλλογίμων ἀνδρῶν. 10. ἀποβεβλη- 
μένους ἀπὸ ὁσίων ἀνδρῶν. 45. av- 
δρὶ δεδοκιμασμένῳ παρ᾽ αὐτοῖς. 47. 





ET FORMULARUM. 19 


Μακάριος ἀνὴρ ὁ γινώσκων. Fragm. 
vli. καὶ οἱ kar ἄνδρα δὲ χο- 
ρὸς γίνεσθε. Ign. Eph. 4. ὅτι 
€ E] » - , 

οἱ kar ἄνδρα κοινῇ πάντες. 20. 
€ 3 A » ͵ὔ , ^ 
οἱ kar ἄνδρα ἀλλήλους ἀγαπᾶτε. 
Trall 13. παρὰ ἀνδρὸς περιτομὴν 
ἔχοντος. Philad. 6. ἀνδρὸς μεμαρ- 
τυρημένου. 11. ἀνδρὶ ἐκλεκτῷ. ib. 
τὰ ἡμέτερα τῶν kar ἄνδρα παθή- 
ματα. Smyrn. 5. τοὺς kar ἄνδρα 


ἄνθρωποι. 1X. Καὶ ὑπὲρ τῶν ἄλλων 
δὲ ἀνθρώπων ἀδιαλείπτως προσεύ- 
χεσθε. Ign. Eph. το. εἰς τὸν και- 
νὸν ἄνθρωπον ᾿Ιησοῦν Χριστόν. 20. 
τῷ υἱῷ ἀνθρώπου. 10. οὐ κατὰ ἄν- 
θρωπον ζῶντες. Trall. 2. ἄνθρω- 
πος Θεοῦ ἔσομαι. hom. 6. κατὰ 
ἀνθρώπους ζῆν. 8. οὐκ ἀφ᾽ ἑαυ- 
τοῦ, οὐδὲ Ov ἀνθρώπων. Philad. 
I. μόνον ὀνόματα ἀνθρώπων. 6. 


καὶ κοινῇ πάντας. 12. τοῖς κατ᾽ 
ἄνδρα... λάλει. Polye τ. Ἀνὴρ 
δέ τις ἅγιος. Fragm. ii. 
ἄνδρας τοὺς ὁμοζύγους εἶναι. V. 
στεργούσας τοὺς ἑαυτῶν ἄνδρας. 
Polye. Phil 4. ἀνὴρ ἦν τοῖς 
πᾶσιν ἀποστολικός. Mart. Ign. 1. 
τοιοῦτον πρεσβύτην ἄνδρα. Mart. 
Polyc. 7. 


'AvÜporapéokew. 


e » , * 
ὡς ἄνθρωπος εἰς ἕνωσιν κατηρτισ- 
μένος. 8. τοῦ τελείου ἀνθρώπου 
γενομένου. Smyrn. 4. ἀνάθεμα τῆς 
ἐκκλησίας ποιήσαντες ἄνθρωπον. 
9 ^ € ^ » 
Fragm. 1. σῶμα ὁμοιοπαθὲς ἀν- 
, LEN ^ ^ ^ 
θρώποις. vill. διὰ δὲ τοῦ δευτέρου, 
e * 0» - ^ , 
ὅτι καὶ ἄνθρωπος. 10. κατὰ πρόσω- 
πὸν τῶν τότε ἀνθρώπων. Polyc. 
Phil. 5. 
» , , Ἂν »or ^ * 
οὐκ ἀνθρώπων. 5. ἐνώπιον Θεοῦ kai 
ἀνθρώπων. 6. οἵτινες ἀποπλανῶσι 
κενοὺς ἀνθρώπους. lb. οἵπερ μη- 
κέτι ἄνθρωποι. Mart. Polyc. 2. 
οἱ τοῦ πυρὸς ἄνθρωποι. 15. 


Μόνους 


ὡς Θεοῦ. .. διάκονοι, καὶ 

Οὐ γὰρ θέλω ὑμῖν 
ἀνθρωπαρεσκῆσαι. ἴοτι. Rom. 2. 

9 , LH ὧν: , » 

Ἀνθρώπινος. δίχα προσκλίσεως ἀν- 
θρωπίνης. Clem. I so. 

, “7 , δ 

παράγουσι φόβους ἀνθρωπίνους. TI 
1O. τοιαύτην συνήθειαν. .. 
θρωπίνην οὖσαν. Ign. Eph. 5. 
ἀπὸ σαρκὸς ἀνθρωπίνης οὐκ ἔγνων. 
Philad. 7. 

Ἀνθρωπίνως. Θεοῦ ἀνθρωπίνως φανε- 
ρουμένου. lgn. Eph. 19. 

Lj ΄ 3s ^ , ^ 

᾿Ανθρωπόμορφος. ἀπὸ τῶν θηρίων τῶν 
ἀνθρωπομόρφων. Ign. Smyrn. 4. θυπάτου. ib. *O ἀνθύπατος ἔφη. 10. 

Ἄνθρωπος. πᾶσιν ἀνθρώποις ἀξιαγά- Ὃ δὲ ἀνθύπατος πρὸς αὐτὸν εἶπε. 
πητον ὄνομα. Clem. I i. ἐπι- X1: 
"^ € UJ ^ , ^ , ^ € , , ΕΣ , , 
δῶμεν ἑαυτοὺς τοῖς θελήμασι τῶν Ἀνιᾶν. ὑγίεια πλέον ἠνίασε νόσου. 
ἀνθρώπων. 14. τὴν πανπλήθη ἀν- Clem. Fragm. iv. 
θρώποις τε kai θηρσὶν... τροφήν. Ἀνιστάναι. ἐκ νεκρῶν ἀναστήσας. 
20. 'Qxeavós ἀνθρώποις ἀπέραντος. Clem. I 24. ἀνίσταται ἡμέρα. ib. 
10. τοὺς πρὸς ζωῆς ἀνθρώποις ἡ μεγαλειότης τῆς προνοίας... . ἀνί- 
μαζούς. 10. 
ἄφροσι.... προσκόψωμεν. 21. παμ- 
peyeÜés κατὰ ἄνθρω- 


Οἵτινες 


Ἀνθυπατεύειν. ἀνθυπατεύοντος Στρα- 
τίου Κοδράτου. Mart. Polyc. 21. 
Ἀνθύπατος. 


, , 
OUK αν- 


Βουλομένου γὰρ τοῦ dv- 
θυπάτυυ πείθειν αὐτόν. Mart. Po- 
yen: 


» ἌΧ 
εἐπείσεν o[i0gat. 4. 


^ , 

Τοῦτον ὁ ἀνθύπατος... 
ἀνηρώτα ὁ ἀν- 
, » , ^ ^ , 
θύπατος. Q9. ᾿Ἐγκειμένου δὲ τοῦ ἀν- 


, ^ 
τὸν ἀνθύπατον ἐκστῆναι. 12. 





Μᾶλλον ἀνθρώποις στησιν αὐτά. lb. ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ 


οὐ κρίνεται, οὐδὲ ἀνίσταται. II 9. 


, - , ^ 
διάνοιαν, ἐν οἷς γένοιτό μοι ἀναστῆναι. lgn. 


πον. 32. ὁ λαϊκὸς ἄνθρωπος. 40. Eph. 11. ἀναστήσομαι ἐν αὐτῷ 
^ iJ » , HJ ^ y , ^ » € ^ 
Καλὸν yàp ἀνθρώπῳ ἐξομολογεῖ- ἐλεύθερος. hom. 4. τὸν δι’ ἡμᾶς 
^ » , , ^ , , 

σθαι. 51. προσκυνοῦντες... ἄρ- ἀναστάντα. ὦ. ὡς καὶ ἀληθῶς ἀνέ- 


yupov καὶ χαλκόν, ἔργα ἀνθρώπων. 
ll r. καὶ οὐ δεῖ ἡμᾶς φοβεῖσθαι 
τοὺς ἀνθρώπους μᾶλλον ἀλλὰ τὸν 


στησεν ἑαυτόν. ΤΉ}. 2. Συνέ- 
^ d ^ LÀ 
φερεν δὲ αὐτοῖς ἀγαπᾶν, iva καὶ 


, ^ S EVE es ΓΕ ^ 
αναστωσιν. 7- δι μας ὑπὸ TOU 


Θεόν. 4. οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἄνθρω- Θεοῦ ἀναστάντα. Polyc. Phil. 9. 
€ 3 ^ , ͵ » , E] , »- " , , 
TOV. YO. ἡ εἰς Θεὸν ἀνθρώπου  Avógros. ἀνθρώποις ἄφροσι kai dvorj- 


ἀγάπη. Fragm. 1, Διὰ τοῦτο ἐσμὲν τοις... προσκόψωμεν, Clem. I 21. 


C62 











20 


*Q ἀνόητοι, συμβάλετε ἑαυτοὺς ξυλῷ. 
25. eb Πα: 
Ἀνοίγειν. διὰ τούτου ἠνεῴχθησαν ἧ- 
^ , [οἱ τ , 
μῶν οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς καρδίας. Clem. 
1 36. ἤνοιξεν τὴν σκηνήν. 43. 
΄ ^ ^ , - , 
Πύλη γὰρ δικαιοσύνης ἀνεῳγυΐα εἰς 
ζωὴν αὕτη. 48. Πολλῶν οὖν πυλῶν 
ἀνεῳγυιῶν. 10. ὁ κεκλεισμένους 
ὀφθαλμοὺς ἀνοίξας. Fragm. viii. 
^ , , , ^ ^ 
καλῆς ἀνεῳχθείσης αὐτῷ θύρας. 
Mart. ign. 4. 
L , 3 € ^ 
Ἀνομίας ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν 
πᾶσαν... ἀνομίαν. Clem. I 35. 
'Avópotos. ἡ καινότης ἡ dvÓpoios av- 


rois. Ign. Eph. 19. 


"Avouos. ᾿Εδιώχθησαν δίκαιοι, ἀλλ᾽ 
ὑπὸ ἀνόμων. Clem. 1 45. τοῦ 
, , ^ 5 , , , ^ 
ἀδίκου καὶ ἀνόμου βίου αὐτῶν. 


Mart. Polyc. 3. τῶν ἐν τῷ στα- 
, Sr , ^ ΄ 3 
δίῳ ἀνόμων ἐθνῶν. Q9. Πέρας οὖν 
Ny € » 

ἰδόντες οἱ ἄνομοι. 16. 

» , b d E 
Ἀνόργητος. ἔδωκεν ἄκακον, 
ἀνόργητον. Clem. Fragm. vii. 
Ἀνόσιος. μιαρᾶς kai ἀνοσίου στάσεως. 

Clem. I τ. 


παθοῦσαι. 6. 


Πνεῦμα 


aikícpara ... ἀνόσια 
ἐφυλακίσθησαν, ἀλλ᾽ 


ς Ὶ "ἢ , - 
ὑπὸ ἀνοσίων. 45. 


Ἀντέχειν. πρὸς τὴν ζάλην... .. ἀντεῖχεν. 
Mart. Ign. 1. 
Ἀντίγραφον. ἐκ τῶν Ταΐου ἀντιγρά- 


φων. Mart. Polyc. 22. 

Ἀντίδοτος. ἀντίδοτος ToU μὴ ἀποθα- 
νεῖν. Ign. Eph. 20. 

'Avri(gAos. 'O δὲ ἀντίζηλος kai βάσ- 
«avos. Mart. Polyc. 17. 

Ἀντικεῖσθαι. παρέβημεν διά τινος τῶν 
τοῦ ἀντικειμένου. Clem. I 51. τὴν 
ζάλην τὴν ἀντικειμένην. Mart. Ign. I. 
ὁ ἀντικείμενος τῷ γένει τῶν δικαίων. 
Mart. Polyoc. 17. 

Ἀντικνήμιον. ἀποσυρῆναι τὸ ἀντικνή- 
μιον. Mart. Polyc. 8. 

3 , , , , , 

Ἀντιλαμβάνειν. εὐωδίας τοσαύτης dv- 
τελαβόμεθα. Mart. Polyc. 15. 

Avriéyew. Οἱ οὖν ἀντιλέγοντες τῇ 
δωρεᾷ τοῦ Θεοῦ. Ign. Smyrn. 7. 

Ἀντιμιμεῖσθαι. μὴ σπουδάζοντες ἀν- 

, 

τιμιμήσασθαι. Ton. Eph. 10. 

» , "m^ Φ € ^ » ^ , 
Ἀντιμισθία. Τίνα οὖν ἡμεῖς αὐτῷ δώ- 
, , r 1 
σομεν ἀντιμισθίαν ; Clem. [IE τ. 
μισθὸν ἀντιμισθίας. 1). ἀντιμι- 


INDEX VERBORUM 


σθίαν αὐτῷ διδόντες. 9. τὰς dv- 
, zia M] » € , ^ 
τιμισθίας ἀποδιδόναι ἑκάστῳ τῶν 
ἔργων αὐτοῦ. L1. 
Ἀντιτάσσεσθαι. ἀντιτασσόμενοι τῷ 
θελήματι τοῦ Θεοῦ. Clem. I 36. 
Σπουδάσωμεν οὖν μὴ ἀντιτάσσεσθαι 
΄ » , 
τῳ ἐπισκόπῳ. Ign. Eph. 5. 
E] , ^ ^ ^ ? No ἰδ 
AvrixpugTos. Πᾶς yàp, ὃς àv μὴ ópo- 
λογῇ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ 
» Ld 5 , , , 
ἐληλυθέναι, ἀντίχριστός ἐστι. Po- 
lyc. Phil. 7. 
"Avrirvxov. ᾿Αντίψυχον ὑμῶν ἐγώ. 
Ign. Eph. 21. ᾿Αντίψυχον ὑμῶν 
τὸ πνεῦμά μου, καὶ τὰ δεσμά μου. 
Smyrn. IO. Κατὰ πάντα σου 
ἀντίψυχον ἐγὼ, καὶ τὰ δεσμά μου. 
Polye. 2. ᾿Αντίψυχον ἐγὼ τῶν 
ὑποτασσομένων τῷ ἐπισκόπῳ. 
» ^ » , ^ ΄σ 
Ἀντοφθαλμεῖν. οὐκ ἀντοφθαλμεῖ τῷ 
εργοπαρεκτῃ αὐτου. Clem. I 34 
᾿Ανυπέρβλητος. ὦ τελειότητος ἀνυπερ- 
βλήτου. Clem. 1 53. εὐνοίας ἀν- 
υπερβλήτου. Mart. Polye. 17. 


— , 
Ανυποκριτως. 


ἐν δυσὶ σώμασιν ἀνυ- 
ποκρίτως εἴη μία ψύχη. Clem. TT 12. 
᾿Ανυστέρητος. ἐκκλησίᾳ... ἀνυστερήτῳ 
οὔσῃ παντὸς χαρίσματος. — lgn. 
5Smyrn. Iuscr. 
"AvoÜev. ἵνα ἡμῖν ὁ Κύριος ἄνωθεν 
ἐπιδείξῃ. Mart. Polyc. r. 
᾿Ανωφελής. μυθεύμασιν τοῖς παλαιοῖς 
ἀνωφελέσιν οὖσιν. lgn. Magn. 8. 
'Afía. κατ᾽ ἀξίαν πιστευόμενοι. Ign. 
Trall 6. τὴν ἀξίαν τοῦ Ὑἱοῦ ἀ- 
φαρπάζοντες. Fragm. 1. 
᾿Αξιαγάπητος:. πᾶσιν ἀνθρώποις ἀξια- 
γάπητον ὄνομα. Clem. I τ. τὸ 
ἀξιαγάπητον τῆς ἁγνείας ἦθος. 21. 


ἀξιαγάπητοι.... ἅγιοι. ἴσῃ. Phi- 
lad. 5. 

"Af(ayvos. ἐκκλησίᾳ... ἥτις καὶ προ- 
κάθηται... ἀξίαγνος. Ign Rom. 
Inscr. 

᾿Αξιέπαινος. ἐκκλησίᾳ... ἥτις προκά- 


θηται.... ἀξιέπαινος. Ign. Rom. 
Inscr. 

, , » , LÀ 

Αξιεπίτευκτος. ἐκκλησίᾳ... ἥτις mpo- 
κάθηται... ἀξιεπίτευκτος. 19m. Rom. 
Inscr. 

᾿Αξιοθαύμαστος. ἀξιοθαύμαστοι ἅγιοι. 
Ign. Philad. 5. 











ET 


᾿Αξιόθεος. τοῦ ἀξιοθέου ὑμῶν ἐπισκό- 
που. Ign. Magn. 2. ἐκκλησίᾳ... 
ἀξιοθέῳ. '"lrall. Inscr. 
... ἥτις προκάθηται.... ἀξιόθεος. 
Hom. Inscr. 
πρόσωπα. |. Ἀσπάζομαι τὸν ἀξιό- 
Ücov ἐπίσκοπον. imyrn. 12. 

᾿Αξιομακάριστος. τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ 
ἀξιομακαρίστῳ. lgn. Eph. Inscr. 
Παύλου... τοῦ ἀξιομακαρίστου. 12. 
ἐκκλησίᾳ... «ἥτις προκάθηται....ἀξιο- 
μακάριστος. Rom. Inscr. v Ἔ- 
φεσίων τῶν ἀξιομακαρίστων. 10. 

᾿Αξιονόμαστος. 


ἐκκλησίᾳ 


ὑμῶν τὰ ἀξιόθεα 


Τὸ yàp ἀξιονόμαστον 
€ ^ ^ 
ὑμῶν πρεσβυτέριον. Tom. Eph. 4. 

᾿Αξιόπιστος. λύκοι ἀξιόπιστοι. lgm. 
Philad. 2. Οἱ δοκοῦντες ἀξιόπι- 
cro. εἶναι. Polyc. 3. 
πιστος ἡ. Fragm. ix. 

᾿Αξιόπλοκος. ἀξιοττλόκου πνευματικοῦ 
στεφάνου τοῦ πρεσβυτερίου. lgn. 
Magn. 13. 

» , 5 , 

Αξιοπρεπής. ἀξιοπρεπεστάτου 
ἐπισκόπου. Ign. Magn. 15. τῇ ἐκ- 

, e 4 3 

κλησίᾳ... ἥτις προκάθηται.... ἀξιο- 
πρεπής. hom. Inscr. 

" AÉtos. 

^ LÀ 

τὸς ἔδωκεν ; 


SUIS 
κἂν ἀξιό- 


τοῦ 


τίνα καρπὸν ἄξιον οὗ ἡμῖν αὐ- 
Clem. Π{τ. ἀξίοις 
οὖσι τοιοῦτον ἐπίσκοπον κεκτῆσθαι. 
Ign. Eph. 1. ὁ 
ὑμῶν. 2. ἐάνπερ ἄξιος ὦ. lb. et 
Magn. 12. πρεσβυτέριον, 
Θεοῦ ἄξιον. Eph. 4. ἃ σιγῶν δὲ 
πεποίηκεν, ἄξια τοῦ llarpós ἐστιν. 
I5 πρεσβυτέρων ἀξίων. Magn. 
2. ὅθεν οὐκ ἄξιός εἰμι καλεῖσθαι. 


Θεοῦ ἄξιος καὶ 


τοῦ 


I4. ἀλλ᾽ οὐκ οἶδα εἰ ἄξιός εἰμι. 
"Trall. 4. ὅθεν καὶ οὐκ ἄξιός εἶμι 
λέγεσθαι. 13. οὐδὲ γὰρ ἄξιός εἰμι. 
Rom. 9. πάντες γάρ εἰσιν ἄξιοι 


τοῦ Θεοῦ καὶ ὑμῶν. το. 
ἐστε. Bmyrn. 9. 
ἐκεῖθεν εἶναι. 11. ᾿Εφάνη μοι οὖν 
ἄξιον πρᾶγμα lb. ἵνα rà ἄκκεπτα 
ὑμῶν ἄξια κομίσησθε. Polye. 6. ὡς 
ἄξιον ὦν. 8. ἀξίους, τοῦ ἀπολογεῖ- 
σθαι αὐτοῖς. Mart. Polyc. 10. 
᾿Αξιοῦν, ἀξιώσωμεν συγγνώμην. Clem. 


» , 
ἄξιοι γάρ 
οὐκ ὧν ἄξιος 


l 51. ἑαυτὸν ἐξαλειφθῆναι μετ᾽ 
» ^ , Ll » 

αὐτῶν ἀξιοῖ. 53. ἠξίωσεν τὸν 

παντεπόπτην Δεσπότην. 55. οἷς 


FORMULARUM. 21 


n 


καὶ ἀγαλλιῶμαι ὅτι ἠξιώθην. lgn. 
Eph. 9. ὥσπερ ἠξιώθην εἰς τι- 
μὴν Θεοῦ εὑρεθῆναι. 21. ἠξιώθην 
ἰδεῖν ὑμᾶς διὰ Δάμα. Magn. 2. 
εἰς τὸ ἀξιωθῆναι τὴν ἐν Συρίᾳ ἐκ- 
κλησίαν. 14. τοῦ ἀξιωθῆναί με εἰς 
τέλος εἶναι. Rom. 1. ὅς καὶ μαρ- 
τυρίον ἠξίωτο. Fragm. i. ἠξι- 
ὥντο τῆς TOU Θεοφόρου συντυχίας. 
Mart. Ign. 6. Σὲ μὲν καὶ λόγου 
ἠξίωσα. Mart. Polyc. ro. ἠξίω- 
cás με τῆς ἡμέρας. 14. ἠξιώσατε 
διὰ πλειόνων δηλωθῆναι ὑμῖν. 20. 
Ἀξίως. 
μενοι. 


AN Ἵν. 5 , , ^ , 

ἐὰν μὴ ἀξίως αὐτοῦ πολιτευό- 

Clem. I 21. ἀξίως τῆς 
ἐντολῆς... περιπατεῖν. Polyc. Phil. 
5. ἐὰν πολιτευσώμεθα ἀξίως ai- 
τοῦ. 10. τοὺς δὲ μάρτυρας... ἀγα- 
πῶμεν ἀξίως. Mart. Polyc. 17. 

» ^ » * , -» ^ 

Aokvos. ὃν ἀγαπητὸν λίαν ἔχετε καὶ 
E : 
ἄοκνον. ]gn. Polye 7: 
dokvov ἀγάπην. 1b. 

Aókvos. 


ὑμῶν τὴν 


ἀόκνως προσέλθωμεν τῷ θε- 
λήματι αὐτοῦ. Clem. I 33. 

'Aóparos. iva...ToU ἀοράτου δῷ τὴν 
ἐπίγνωσιν. Clem. Fragm. viu. 
ἐπίσκοπον... τὸν ἀόρατον παραλογί- 
ζεται. Ign. Magn. 3. 
καὶ ἀόρατα. Trall 5. τῶν ὁρατῶν 
καὶ ἀοράτων. hom. 5. οἱ ἄρ- 
χοντες ὁρατοί τε 
ΙΝ. 6. τὰ δὲ ἀόρατα αἴτει ἵνα 
σοι φανερωθῇ. Polyc. 2. 
δόκα. .. τὸν ἀόρατον. 3. 

"Aópynros. νοήσωμεν πῶς ἀύργητος 
ὑπάρχει. Clem. I :9. ἐπιγνοὺς 
...TÓ ἀόργητον αὐτοῦ. Ign. Phi- 
lad. r. 

᾿Απαγγέλλειν. ὅπως θᾶττον... εἰρήνην 
καὶ ὁμόνοιαν ἀπαγγέλλωσιν. Clem. 


I. 59. 


ὁρατά T€ 


^» 
καὶ ἀόρατοι. 


ἐπροσ- 


ἀπηγγέλη μοι εἰρηνεύειν 


τὴν ἐκκλησίαν. ἴοῃ.  Philad. 
1o. 
᾿Απάγειν. δεδεμένος εἰς Ρώμην ἀπά- 


Το ἢ 2 L - 
γομαι. Ign. Eph. 21. εἰς zav 
τελῆ ὄλεθρον ἀπάγουσιν ἑαυτούς. 
Fragm. 1. ἀπαχθησόμενος πρὸς 
, € ^ ^ 
βοράν. Mart. Ign. 2. ἡμεῖς μὲν 
ἄκοντες ἀπηγόμεθα. 5. ἀπήχθη μετὰ 
^ *» ^ , , 
σπουδῆς εἰς τὸ ἀμφιθέατρον. 6. 


», , ^ M ^ , 
AmaÜjs. πρῶτον παθητὸς, kai τότε 








22 INDEX VERBORUM 


ἀπαθής. gn. Eph. 7. τὸν ἀπαθῆ, 
τὸν δι’ ἡμᾶς παθητόν. Polyc. 3. 

᾿Απαίδευτος. μωροί, καὶ ἀπαίδευτοι. 
Clem. I 39. 

᾿Απαιτεῖν. Ὃ καιρὸς ἀπαιτεῖ ge. Ign. 
Polyc. 2. 

᾿Απαλλάσσειν. οὕτως ἀπηλλάγη ToU 
κόσμου. Clem. 1l 5. τοῦ.... ἀνό- 
μου βίου αὐτῶν ἀπαλλαγῆναι. Mart. 
Polyc. 3. 

᾿Απαλλοτριοῦν. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν 
γαμετὰξς ἀνδρῶν. Clem. I 6. 
ἀπαλλοτριῶσαι ἡμᾶς τοῦ καλῶς 
ἔχοντος. 14. 

᾿Απαρνεῖσθαι. τελείως αὐτὸν ἀπήρνη- 
αι. Ign. Smyrn. 5. 

᾿Απαρτίζειν. τὸ συγγενικὸν ἔργον re- 
λείως ἀπηρτίσατε. ἴσῃ. Eph. i. 
οὔπω ἀπήρτισμαι ἐν ᾿Ιησοῦ Χριστῷ. 
3. τὸ παρὰ Θεῷ ἀπηρτισμένον. 10. 
ἡ προσευχὴ ὑμῶν... με ἀπαρτίσει. 
Philad. 5. ὅταν αὐτῷ ἀπαρτίσητε. 
Polye. 7. τὸν ἴδιον κλῆρον ἀπαρ- 
τίσῃ. Mart. ΡοΪγο. ó. 

᾿Απάρτισμα. τὸ δὲ εὐαγγέλιον ἀπάρ- 
τισμά ἐστιν ἀφθαρσίας. Ign. Phi- 
lad. 9. 

᾿Απαρχή. ἧς τὴν ἀπαρχὴν ἐποιήσατο 
τὸν Κύριον. Clem. 1 24. κηρύσ- 
σοντες, καθέστανον τὰς ἀπαρχὰς 
αὐτῶν. 42. 

᾿Απάτη. Οὗτος (αἰὼν) λέγει μοιχείαν 
.. Kai ἀπάτην. Clem. II 6. 

᾿Απαύγασμα. ὃς ὧν ἀπαύγασμα τῆς 
μεγαλωσύνης αὐτοῦ. Clem. 1 36. 

᾿Απειθεῖν. eis τὸ πληροφορηθῆναι τοὺς 
ἀπειθοῦντας. Ign. Magn. 8. ἀπὸ 
τῶν ἐἰειθδύντῶν αὐτῷ.  Polyc. 
Phil? 2: 

᾿Απειλεῖν. διωγμὸν ὑπομένειν ἀπειλή- 
σαντος. Mart. Ign. 2. Πῦρ ἀπει- 
Aes. Mart. ΡοΪγο. i1. 

᾿Απεῖναι. πόρρω ἄπεστιν ἡ δικαιοσύνη. 
Clem. I 3. ἀπόντα με καὶ παρόντα 
ἠγαπήσατε. ἴσῃ. ἸΉΥΤΙ. 9. ὃς 
καὶ ἀπὼν ὑμῖν ἔγραψεν ἐπιστολάς. 
Polyc. Phil. 5. 

"Ameipos. Τὸ κύτος τῆς ἀπείρου θα- 
λάσσης. Clem. 1 20. 

᾿Απελεύθερος. ἀπελεύθερος ᾿Ιησοῦ. 
Ign. Rom. 4. 


LH ^ 2 5 ^ H ^ 
Agrevavrt. ἀπέναντι... Θεοῦ ἐσμεν 


ὀφθαλμῶν. Polyc. Phil. 6. 


΄ LJ ^ 
'Amépavros. '"Qkeavós ἀνθρώποις ἀπέ- 


pavros. Clem. I 20. 


» , 5 , , 
Απερίσπαστος. ἀπερισπάστῳ διανοίᾳ. 


Ign. Eph. 20. 


᾿Απέρχεσθαι. Ποῖ otv τις ἀπέλθη ; 


Clem. I 28. 'H προσευχὴ ὑμῶν 
ἀπῆλθεν ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν. Ign. 
Bmyrn. 11. ἐάν τις ἀπέρχηται εἰς 
Συρίαν. Polyc. Phil. I3. eis ἕτερον 
χωρίον ἀπελθεῖν. Mart. Polyc 7. 


᾿Απέχειν. ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης ámé- 


χεσθαι. lgn. "Trall. 6. ᾿Απέχεσθε 
τῶν κακῶν βοτανῶν. Philad. 3. 
Εὐχαριστίας καὶ προσευχῆς ἀπέ- 
χονται. Pinyrn. 6. Πρέπον οὖν 
ἐστὶν ἀπέχεσθαι τῶν τοιούτων. 7. 
ἀπεχόμενοι πάσης ἀδικίας. Polyc. 
Phil. 2. Διὸ δέον ἀπέχεσθαι ἀπὸ 
πάντων τούτων. 5. ἀπεχόμενοι 
πάσης ὀργῆς. 6. ἀπεχόμενοι τῶν 
σκανδάλων. 10. οὐ μακρὰν ἀπέχον 


ἀπὸ τῆς πόλεως. Mart. Polyc. 5. 


» , ΄ » ^ E - 
AmexÓÜrs. μακράν ἐστι τῶν ἀπεχθῶν. 


Clem. Fragm. iv. 


, ^, ^ ^ ^ 5 ^ 
ἈΑπηνῆς. τὸ πῦρ... τῶν ἀπηνῶν Baca- 


νιστῶν. Mart. Polyc. 2k 


᾿Απιέναι. ἡ ἡμέρα ἄπεισιν. Clem. 1 


24. ἄπειμι οὗ ἐὰν βούλησθε. 53. 


᾿Απίκραντος. Πνεῦμα ἔδωκεν... ἀπί- 


κραντον. Clem. Fragm. viii. 


5 Lol , ^ *, -^ 
Απιστεῖν. σκάνδαλον τοῖς ἀπιστοῦσιν. 


Ign. Eph. 18 


» , et 3E , ^ σι 
Απιστία. ὥσπερ οὐδὲ ἡ πίστις τὰ τῆς 


, , 5 ^ € 5 , ^ ^ 
ἀπιστίας, οὐδὲ ἡ ἀπιστία τὰ τῆς 
, 

πίστεως. Ign. Eph. 8 


» €» ^ , , 
Ἀπιστος. OL ἀπιστοι του Κόσμου TOU- 


του. ἴσῃ. Magn. 5. τινὲς ἄθεοι 
» ΄ E/À 

ὄντες, τουτέστιν ἄπιστοι. '"lrall. 
IO. ὥσπερ ἄπιστοί τινες λέγουσι. 
PSmyrn. 2. Τὰ δὲ ὀνόματα αὐτῶν, 
» » 2 ^ DJ 
ὄντα ἄπιστα. 5. διαφορὰ μεταξὺ 
τῶν ἀπίστων καὶ τῶν ἐκλεκτῶν. 


Mart. Polyc. τό. 


€ ^ - ΄ » ^ 
Απλοῦς. τοῖς προσερχομένοις αὐτῷ 


ἁπλῇ διανοίᾳ. Clem. I 23. 


“Απλῶς. τὰς προσευχὰς ἡμῶν ἁπλῶς" 


ἀναφέρειν. Clem. 11 2. 


᾿Αποβαίνειν. Τῷ δὲ κατ᾽ εὐχὴν ἀπέ- 


βαινεν. Mart. Ign. B. 











ET FORMULARUM. 


Ἀποβάλλειν. οὐ δικαίως νομίζομεν ἀ- 
ποβαλέσθαι τῆς λειτουργίας. Clem. 
Il 44. τῆς ἐπισκοπῆς ἀποβάλω- 
μεν. lb. δικαίους ἀποβεβλημένους. 
45. μή τινα τῶν ὀλιγοψύχων.... 
ἀποβάλῃ. Mart. Ign. 1. 
» ΄ X ow» n ^ ^ 
Ἀποδεικνύναι. τὸ ἀκέραιον τῆς πραΐῦ- 
Ji. am , , 4 
τητος αὐτῶν βούλημα ἀποδειξάτω- 
σαν. Clem. I 21. πρεσβυτέροις 
καὶ διακόνοις, ἀποδεδειγμένοις ἐν 
γνώμῃ Ἰησοῦ Χριστοῦ. ἴσῃ. Phi- 
lad. Inscr. 
᾿Αποδέχεσθαι. ᾿Αποδεξάμενος ἐν Θεῷ 
τὸ πολυαγάπητόν σου ὄνομα. lgn. 
Eph. r. ᾿Αποδεξάμενος οὖν τὴν 
κατὰ Θεὸν εὔνοιαν. Trall. τ. ᾿Α- 
ποδεχόμενός σου τὴν ἐν Θεῷ γνώ- 
μην. Polyc. 1. 
» ^ ΄- ^ :) , € 
Αποδημεῖν. τῆς σαρκὸς ἀπεδήμουν oi 
μάρτυρες. Mart. Polye. 2. 
, , ^ , , ^ , 
Αποδιδόναι. τὰς χάριτας αὐτοῦ ἀπο- 
ET. ; t 
διδοῖ τοῖς προσερχομένοις αὐτῷ. 
Clem. 1 23. τὰς ἀντιμισθίας 
ἀποδιδόναι ἑκάστῳ. ll 1i. Εἰ 
hl ^ * e ^ , ΄ 
γὰρ τὸν μισθὸν... ὁ Θεὸς εὐθέως 
ἀπεδίδου. Fragm. iii. 
δὲ τὸν μισθὸν ταῖς 
Mart. Ign. 4. 
᾿Αποδιδράσκειν. Διὰ ζῆλος... Ἰακὼβ 
, , 
ἀπέδρα. Clem. I 4. 
δράσῃ, ἀπὸ τοῦ rà πάντα ἐμπεριέ- 
xovros; 28. 
᾿Αποδιυλίζεσθαι. ἀποδιυλισμένοις ἀπὸ 
παντὸς ἀλλοτρίου χρώματος. lgn. 
e - ^ 
Rom. Inser. Οὐχ ὅτι παρ᾽ ὑμῖν 
^ T » » , , 
μερισμὸν εὗρον, ἀλλ᾽ ἀποδιυλισμέ- 
νον (al. ἀποδιυλισμόν). Philad. 3. 
᾿Αποδοκιμάζεσθαι. ἐὰν ἀποδοκιμασθῶ, 
ἐμισήσατε. Ign. Rom. 8. 
, , τ " SP » δὶ 
Αποθνήσκειν. πρὸς ἀπόλυσιν τοῦ ἀ- 
ποθανεῖν αὐτό. Clem. 25. Εἰ 
οὖν οἱ κατὰ σάρκα ταῦτα πράσσον- 
τες ἀπέθανον. Ign. Eph. τό. 
τίδοτος τοῦ μὴ ἀποθανεῖν. 20. 
ἀποθανεῖν 
Magn. 5. τὸν à! ἡμᾶς ἀποθα- 
νόντα. 'Trall. 2. ἵνα. . . τὸ ἀποθα- 
^ , , * 
νεῖν ἐκφύγητε. ib. 
θανεῖν. 6. 
*, L4 
ἀπέθανεν. 9. 
σκω. IO. 


: n 
ἀποδοῦναι 

» ΄ 
ἐκκλησίαις. 


^ ^ , 
ἢ ποὺ amo- 


» 
ἀν- 
τὸ 
» -“ , 
αὐτοῦ πάθος. 


, ᾿ 
εἰς TO 


κἀκεῖ τὸ ἀπο- 
ἀληθῶς ἐσταυρώθη καὶ 

δωρεὰν οὖν ἀποθνή- 
παρ᾽ αὐτὰ ἀποθνήσκει. 


Oo 3 


II. ἑκὼν ὑπὲρ Θεοῦ ἀποθνήσκω. 
Rom. 4. Χριστὸν 
Ἰησοῦν. 6. ᾿Ἐκεῖνον ζητῶ, τὸν ὑπὲρ 
€ ^ ΕΣ ΄, il Hu , 
ἡμῶν ἀποθανόντα. 10. μὴ 6eMj- 
σητέ μοι ἀποθανεῖν. ib. ἐρῶν τοῦ 
ἀποθανεῖν. 7. 


, -^ *, 
ἀποθανεῖν εἰς 


συζητοῦντες ἀπο- 
θνήσκουσιν. Pmyrn. 7. ἀλλὰ τὸν 
ὑπὲρ ἡμῶν ἀποθανόντα. ΒῬοΪνο. 
Phil. 9. 

, , ax ^ € ^ ^ 

Αποκαθίσταναι. ἐπὶ τὴν . . . ἡμῶν ἁγνὴν 
ἀγωγὴν ἀποκαταστήσῃ ἡμᾶς. Clem. 
I 48. ἀποκατεστάθη αὐτοῖς τὸ 
ἴδιον σωματεῖον. Ign. Smyrn. r1. 

᾿Αποκαλεῖν. Θεοφόρον ἀποκαλεῖ kako- 
δαίμονα. Mart. Ign. 2. κακόν με 

Ἁ ^ , » - - 

πρὸς τοὺς δαίμονας ἀποκαλεῖς. 1b. 

3 , 5^ € , , , 

Ἀποκαλύπτειν. ἐὰν ὁ Κύριός μοι ἀπο- 
καλύψῃ. Ign. Eph. 20. 

᾿Αποκάλυψις. κατὰ ἀποκάλυψιν cave- 
ρώσαντός μοι. Mart. Polyc. 

᾿Αποκυμίζειν. τὰ παρ᾽ ὑμῶν ἀποκομίσῃ 
γράμματα. Polyc. Phil. 13. 
εἰς τὴν ᾿Αντιόχειαν 


Mart. Ign. 6. 


᾿Αποκρίνεσθαι. 


22. 
“ 
ἅτινα 
5 , 
ἀπεκομίσθη. 


ἀπεκρίθησάν μοι, ὅτι 
πρόκειται. Ten. Philad. 8. Ἰγνά- 
τιος ἀπεκρίνατο. Mart. Ign. 2. 
ὋὉ δὲ τὰ μὲν πρῶτα οὐκ ἀπεκρίνατο 
αὐτοῖς. Mart. Polyc. 8. 
varo' Ei κενοδοξεῖς. Το. 
᾿Αποκτείνειν. 


ἀπεκρί- 


ἀπεκτάνθησαν ὑπὸ τῶν 
μιαρῶν. Clem. I 45. 

᾿Απολαμβάνειν. ἵνα τὴν αἰώνιον ζωὴν 

Clem. II 8. & 
ταύτῃ τῇ σαρκὶ ἀποληψόμεθα τὸν 
μισθόν. 9. 
II. τὴν πολυπληρίαν ὑμῶν. .. 
ἀπείληφα ἐν ᾿Ονησίμῳ. Ign. Eph. 
I. ὃν ἐξεμπλάριον τῆς ἀφ᾽ ὑμῶν 
ἀγάπης ἀπέλαβον. 2. 
κλῆρόν μου ἀνεμποδίστως ἀπολα- 
βεῖν. Rom. 1. ἀπέλαβον τὸ ἴδιον 
μέγεθος.  Smyrn. ir. ἀποληψό- 
μεθα καὶ τὸν μέλλοντα (αἰῶνα). 
Polye. Phil 5. τὸν τῆς ἀφθαρ- 
σίας στέφανον ἀπολαβών. Mart. 
Polye. 19. 

᾿Απολαύειν. ἀπολαύσωμεν τῶν δι’ ἡμᾶς 
γενομένων. Clem. Fragm. ix. 

᾿Απόλαυσις. 
καὶ ὑγίειαν δημιουργηθεῖσαι. Clem. 


ἀπολάβωμεν. 


ἀπολήψεται τὰ ἀγαθά. 


5 ^ A] 
εις TO TOV 


^ ^ » A , 
πηγαι πρὸς απὸ avgtr 





24 


l 20. προηρημένοι μᾶλλον τὴν 
HJ , 5 :] 
ἐνθάδε ἀπόλαυσιν. ll το. ἡλί- 
» ΄ C Hl ΄ 3. » 
κην ἔχει βάσανον ἡ ἐνθάδε ἀπόλαυ- 
σις. 10. 
5 , , ^ 5 , * 
Απολείπειν. ἐν τῷ ἀπολείπειν ἕκαστον 
τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ. Clem. I 3. 
ἀπολείπωμεν τὰς κενὰς καὶ ματαίας 
φροντίδας. 7. 
ματαιοπονίαν. 0. 
, Ed ^ » , 
φαύλων ἔργων μιαρὰς ἐπιθυμίας. 
28. ἀπολιπόντες τὴν κενὴν μα- 
ταιολογίαν. Polyc. Phil. 2. 
λείποντες τὴν ματαιότητα τῶν πολ- 


, , * 
ἀπολιπόντες τὴν 

5 
ἀπολείπωμεν 


* 
aTo- 


λῶν. 1. 

᾿Απολέσθαι. ἐβυθίσθησαν εἰς θάλασ- 
cav... καὶ ἀπώλοντο. Clem. I 51. 
τὸ δωδεκάφυλον τοῦ Ἰσραὴλ μέλ- 
λον ἀπολέσθαι. 55. ἀπολλυμέ- 
νους ἡμᾶς ἔσωσεν. II τ. δεῖ τοὺς 
ἀπολλυμένους σώζειν. 5. ὁ Χρι- 


στὸς ἠθέλησεν σῶσαι τὰ ἀπολλύ- 
μενα. lb. καλέσας ἡμᾶς ἤδη ámoA- 
λυμένους. 10. τί μωρῶς ἀπολλύ- 
μεθα ; Ign. Eph. 17. ἵνα μὴ ἐν 
καυχήσει ἀπόλωμαι. "lTrall 4. Οὐ- 
δὲν ὑμῖν οὐ μὴ ἀπολεῖται. Smyrn. 
IO. . ἐὰν καυχήσηται, 
Polye. 5. ἵνα κακῶς ἀπολῶνται. 
Mart. Ign. 


Katov. 6. 


ἀπώλετο. 


2. ἀπολέσθαι τὸν δί- 

᾿Απολογεῖσθαι. ἀξίους, τοῦ ἀπολογεῖ- 
σθαι αὐτοῖς. Mart. Polyc. ro. 

᾿Απολύειν. Ομοσον, kai ἀπολύω σε. 
Mart. Polye. 9. 

᾿Απόλυσις. πρὸς ἀπόλυσιν τοῦ dmo- 


θανεῖν. Clem. I 25. 


5 ^ A| ^ , *, 
Amovépew. τιμὴν τὴν καθήκουσαν ἀ- 
πονέμοντες. Clem. | τ. πᾶσαν 
» ^ E ^ -J , 
evrpon]v αὕτῳ  amovepgew. Ign. 


Magn. 3. τιμὴν κατὰ τὸ mpoc- 
7kov.. . ἀπονέμειν. Mart. Polyc. 10. 
᾿Απόνοια. εἰς τοσοῦτον ἀπονοίας ἐξέ- 
καυσαν. Clem. I τ. 
ἀπόνοιαν ἐρχόμεθα. 46. 
᾿Αποπίπτειν. ἀποπίπτομεν τῆς ὁδοῦ 
τῆς δικαῖας. Clem. IL 5. 
᾿Αποπλανᾶν. ἐπιστρέφοντες τὰ dmo- 
πεπλανημένα. Polyc. Phil. 6. 
ποπλανῶσι κενοὺς ἀνθρώπους. ib. 
᾿Απορρίπτειν. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυ- 
τῶν πᾶσαν ἀδικίαν. Clem. I 35. 


5 , 
εἰς τοσαύτην 


» 
a- 


INDEX VERBORUM 


᾿Αποστάζειν. πνευματικὴν... ἀποστα- 
ζόντων χάριν. Mart. Ign. 4. 

, , ^ "S ^ 

Αποστέλλειν. Τοὺς δὲ ἀπεσταλμένους 
ἀφ᾽ ἡμῶν Clem. I. 59. Βούρρου, 
^ 2 L » 2 ^ 
ὃν ἀπεστείλατε per ἐμοῦ. lgm. 
Smyrn. 12. 

, Ld , Ἂν ^ , , 

Αποστερεῖν. τίς ἀποστερηθῇ, ris ἀθε- 
τηθῇ ; ἴστι. Eph. το. 

» , » » ^ 

AmogTOMKÓs. ἐν ἀποστολικῷ xapak- 


τῆρι. len. Trall Inser. ἀνὴρ ἦν 
τοῖς πάσιν ἀποστολικός. Mart. 
Ign. 1. διδάσκαλος ἀποστολικός. 


Mart. Polyc. 16. 

Λάβωμεν πρὸ ὀφθαλμῶν 
ἡμῶν τοὺς ἀγαθοὺς ἀποστόλους. 
Clem. [ 5. οἱ ἀπόστολοι ἡμῖν 
εὐηγγελίσθησαν. 42. 
λοι ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ. 1b. 
στολοι ἡμῶν ἔγνωσαν. 44. 
μακαρίου ἸΤαύλου τοῦ ᾿Αποστόλου. 
47. προσεκλίθητε γὰρ ᾿Αποστό- 
λοις μεμαρτυρημένοις. ib. ὁ μέγας 
5 , , "ἡ [3 
ἀπόστολος Κλήμης. Fragm. x. οἵ 
καὶ τοῖς ἀποστόλοις πάντοτε GUV- 
νεσαν. Ign. Eph. r1. εἰς τόπον 

, ^ 5 / 

συνεδρίου τῶν ἀποστόλων. Magn. 
6. ὁ Κύριος ἄνευ τοῦ Πατρὸς 
5... 9 , E) 2326 ^ 
οὐδὲν ἐποίησεν, . .. οὔτε δι ἑαυτοῦ, 


᾿Απόστολος. 


« , , 
οἱ ἀπόστο- 
€ » , 
οἱ ἀπό- 
τοῦ 


οὔτε διὰ τῶν ἀποστόλων. 7. τοῖς 
δόγμασιν τοῦ Κύριου καὶ τῶν ἀπο- 
Ὑποτάγητε. .. ὡς οἱ 


στόλων. 13. 
ἀπόστολοι τῷ Χριστῷ. 10. 
πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀποστόλοις. 
Trall 2. ὡς σύνδεσμον ἀποστό- 
λων. 3. ἵνα ὧν κατάκριτος ὡς 
ἀπόστολος ὑμῖν διατάσσωμαι. lb. 
τῶν διαταγμάτων τῶν ἀποστόλων. 7. 
εἰς τιμὴν... τῶν ἀποστόλων. I2. 
ἐκεῖνοι ἀπόστολοι, ἐγὼ κατάκριτος. 
Rom. 4. ἀποστόλοις ὡς 
πρεσβυτερίῳ ἐκκλησίας. Philad. 5. 
αὐτὸς ὧν θύρα... δι ἧς εἰσέρχονται 
ἀκολουθεῖτε 


τοῖς 


... οὗ ἀπόστολοι. 9. 

. τῷ πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀπο- 
στόλοις. Smyrn. 8. τῆς διαδοχῆς 
τῶν ἀπόστολων. Fragm. i. oí 
ἡμᾶς ἀπόστολοι. 
Polye. Phil. 6. καὶ τοῖς λοιποῖς 
ἀποστόλοις. Q. ὁ τοῦ ἀποστόλου 
Ἰωάννου μαθητής. Mart. Ign. 1. 
τῷ ἀποστόλῳ σου Παύλῳ δεσμοῖς 


» , 
εὐαγγελισάμενοι 





ἔχον dii 








᾿Αποφαίνεσθαι. 


᾿᾿Αποφέρεσθαι. 


, , 
, Ampoackórm os. 


᾿᾿Απροσωπολήπτως. 





συνδήσας σιδηροῖς. 2. μαθηταὶ τοῦ 
[ἁγίου] ἀποστόλου ᾿Ιωάννου. 5. 
κατ᾽ ἴχνος... τοῦ ἀποστόλου Παύ- 
λου. 5. σὺν τοῖς ἀποστόλοις καὶ 
πᾶσι δικαίοις ἀγαλλιώμενος. Mart. 
Polye. 19. 

'Azogvpew. ἀποσυρῆναι τὸ ἀντικνή- 
μιον. Mart. Polyc. 8. 

᾿Αποσώζειν. πρὸς τὸν τοῦ εἶναι ἡμᾶς 
αἴτιον ἀποσώζειν στοργήν. Clem. 


Fragm. i. 
᾿Αποτάσσεσθαι. ἐκεῖνος δὲ (αἰὼν) τού- 
τοις ἀποτάσσεται. Clem. II 6. 


^ ^ € - , » , 
δεῖ δὲ ἡμᾶς τούτῳ ἀποταξαμένους. 
LI , ^- , 
ib. ἀποταξάμενος τῷ βίῳ. lem. 


Philad. 11. 


'AmoriÜéva.. ἀποθέμενοι πᾶσαν ἀλα- 
ζονείαν. Clem. I 12. ἀπέθετο 
αὐτὰς εἰς τὴν σκηνήν. 43. ἀποθέ- 


μενοι τὴν .. . τῆς γλώσσης ὑμῶν αὐ- 


θάδειαν. 57. 


» ΄ ET ^ 
ἀποθέμενοι ἐκεῖνο ὃ 


περικείμεθα νέφος. II 1. ἀποθέ- 
μενος ἑαυτῷ πάντα τὰ ἱμάτια. 
Mart. Polye. 13. ἀπεθέμεθα 
ὅπου kai ἀκόλουθον ἦν. 18. 
᾿Απότομος. μὴ ἀπότομοι ἐν κρίσει. 
Polye. Phil. 6. 
, , € ^ τ , 
Agorvyxyávew. Οἱ δὲ ἀποτυχόντες 


τοῦ πεῖσαι. Mart. Polyc. 8. 
Τραϊανὸς ἀπεφήνατο. 


Mart. Ign. 2. 


| 'AmóQacis. oi τῇ δεσποτικῇ ἀποφάσει 


χρησάμενοι. Ign. Fragm. i. ὁ 
ἅγιος μάρτυς ἐπακούσας τῆς ἀπο- 
φάσεως. Mart. Ign. 2. 

καὶ βραβεῖον ἀναντίρ- 
ρῆτον ἀπενηνεγμένον. Mart. Ῥο- 
lyc. 17. 


᾿᾿Απροσδεής. ᾿Απροσδεὴς.... ὁ Δεσπό- 


τῆς ὑπάρχει τῶν ἁπάντων. Clem. 

E52. 

τὴν λειτουργίαν αὐτῶν 

ἀπροσκόπως ἐπιτελοῦσιν. | Clem. 

I 2o. 

ἀπροσωπολήπτως 
^ , » Cs Y " 

᾿ς yàp πάντα ἐποιεῖτε. Clem. I 1. 
ἽΛπτεσθαι. τινῶν δειλαινόμενα οὐχ 

ἥψαντο. Ign. Rom. 5. Καὶ εὐθὺς 

αὐτοῦ ἥψαντο. Bmyrn. 3. ὅστις 
, ^ ^ 

τάχιον τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ ἅψηται. 


| ' Mart. Polyc. 13. 


ET FORMULARUM. 25 


rl 


᾿Απώλεια. θεασάμενος ἐν ἡμῖν πολλὴν 
πλάνην καὶ ἀπώλειαν. Clem. II 1. 

᾿Αργεῖν. ἀργήσωμεν ἀπὸ τῆς ἀγαθο- 
ποιίας ; Clem. I 33. 

"Apyós. μὴ ἀργοὺς... 
ἀγαθόν. Clem. I 34. 


- ES ^ M 
επί παν epyov 


"Apyvpos. προσκυνοῦντες... χρυσὸν 
καὶ ἄργυρον. Clem. Il τ. ἄργυ- 


ρος ἐν καμίνῳ πυρούμενος. Mart. 
Polyec. 15. 

᾿Αρέσκειν. κατὰ πάντα τρόπον πᾶσιν 
ἀρέσκειν. Ten. Trall. 2. 
σαι, ὥσπερ kai ἀρέσκετε. Rom. 2. 
᾿Αρέσκετε ᾧ στρατεύεσθε. Polyc. 6. 
μηδὲν ἀνεπιτήδευτον ἔχειν τῶν ἀρε- 
σκόντων Θεῷ. Fragm. vii. 

Ἀρετή. καὶ διώξωμεν μᾶλλον τὴν ἀρε- 
τήν. Clem. II ro. 

᾿Αριθμός. τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐκλεκτῶν 
αὐτοῦ. Clem. I a. 
τῷ ἀριθμῷ τῶν ὑπομενόντων αὐτόν. 
35. μέρος ἐν ἀριθμῷ τῶν μαρτύ- 
ρων σου. Mart. ῬοΪγο. 14. 

᾿Αρκεῖν. τοῖς ἐφοδίοις τοῦ Θεοῦ ἀρ- 
κούμενοι. Clem. I τ. τίς ἀρκεῖ, 
ὡς ἔδει, εἰπεῖν; 49. τοῖς συμβίοις 
ἀρκεῖσθαι σαρκὶ καὶ πνεύματι. Ign. 
Polyc. 5. 

"Apua. τά τε ἅρματα kai oí ἀναβάται 
αὐτῶν. Clem. I 51. 

"Apuó(ew. τὰ πρὸς τὴν πυρὰν ἡρμο- 
σμένα ὄργανα. Mart. Polyc. 13. 
᾿Αρνεῖσθαι. τὸ μὴ ἀρνεῖσθαι δι’ οὗ 

ἔγνωμεν αὐτόν. Clem. IL 3. ὅν 
Ign. Magn. 9. 


^ , , 
6eo ape- 


€ ^ 3 
εὑρεθῆναι ἐν 


τινες ἀρνοῦνται. 
"Ov 


τινες ἀγνοοῦντες | ápvoüvrat, 
μᾶλλον δὲ ἠρνήθησαν ὑπ᾽ αὐτοῦ. 
Smyrn. 5. ἔπειθεν ἀρνεῖσθαι. 


Mart. Polyc. 9. 

ἔΑλρνησις. εἰς ἄρνησιν αὐτοὺς τρέψῃ. 
Mart. Polyc. 2. 

'AppaBàv. τῷ ἀρραβῶνι τῆς δικαιοσύ- 
νης ἡμῶν. Polyc. Phil. 8. 

οὔτε ἀρσενοκοῖται Ba- 


Ῥο- 


᾿Αρσενοκοίτης. 
σιλείαν Θεοῦ κληρονομήσουσι. 
lyc. Phil. 5. 

ἴΛρσην. τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς θηλείας. 
οὔτε ἄρσεν οὔτε θῆλυ. Clem. II 
12 bis. 

'Aprgpía. μέχρι τῶν ἔσω φλεβῶν kai 
ἀρτηριῶν. Mart. Polyc. 2. 

d 





26 


"Apr: διαδεξαμένου τὴν Ρωμαίων ἀρχὴν 
Mart. Ign. 1. 

"Apros. λαμβάνει τὸν ἄρτον τοῦ ἔργου. 
Clem. I 34. ὑστερεῖται τοῦ ἄρτου 
τοῦ Θεοῦ. Ign. Eph. 5. 
kAàvres. 20. 
εὑρεθῶ τοῦ Χριστοῦ. Rom. 4. "Ap- 

θέλω, ἄρτον οὐράνιον, 


"v » 
ἕνα ἄρτον 
" i] - 
tva καθαρὸς ἄρτος 
τον Θεοῦ 
» ^ € ΕΣ , , 
ἄρτον ζωῆς. 7. ὡς ἄρτος ὀπτώμε- 


νος. Mart. Polyc. 15. 


"Apxaikós. Κλήμης  dpxaikórepos. 
Clem. Fragm. vii. 
᾿Αρχαῖος. iva τῶν ἀρχαίων ὑποδειγμά- 


rov παυσώμεθα. Clem. l5. τὴν 
εν ἀρχαίαν Κορινθίων ἐκκλησίαν. 

47. ἐὰν μὴ ἐν τοῖς ἀρχαίοις εὕρω. 
Ign. Philad. 8. ἐξ ἀρχαίων κατ- 
αγγελλομένη χρόνων. Polyc. Phil. 
ἘΣ 

Ἄρχειν. καὶ ἄρχειν ἑαυτῶν μὴ ἐπι- 
σταμένοις. Ign. Fragm. iv. 
κατ᾽ ἐπιστήμην ἄρχουσιν. 1b. 

᾿Αρχεῖον. 
σοῦς Χριστὸς, τὰ ἄθικτα ἀρχεῖα ὁ 
σταυρὸς αὐτοῦ. Ign. Philad. 8. 

᾿Αρχέσθαι. ἧς ἠρξάμην οἰκονομίας. Ign. 
Eph. 20. νῦν ἄρχομαι μαθητὴς 
εἶναι. Rom. 5. τοῦτον ἄρξωνται 
σέβεσθαι. Mart. Polyc. 17. 

᾿Αρχή. 
ἡμῖν τῆς εἰρήνης σκόπον. Clem. I 


τοῖς 


Ἐμοὶ δὲ ἀρχεῖά ἐστιν 'lp- 


τὸν ἐξ ἀρχῆς παραδεδομένον 


19. ἀνατυλίξωμεν τὰ ἀπ᾽ ἀρχῆς 
γενόμενα. 31. ἐν ἀρχῇ τοῦ Evay- 
γελίου. 47. Νῦν γὰρ ἀρχὴν ἔχω 


τοῦ μαθητεύεσθαι. Ign. Eph. 3. 
ἥτις ἐστὶν ἀρχὴ ζωῆς καὶ τέλος. 14. 
ἀρχὴ μὲν πίστις. 10. ᾿Αρχὴν δὲ 
ἐλάμβανεν τὸ παρὰ Θεῷ ἀπηρτισ- 
μένον. 190. ἐν ἀρχῇ καὶ ἐν τέλει. 
Magn. 13. ἡ μὲν γὰρ ἀρχὴ εὐ- 
οἰκονόμητός ἐστιν. hom. 1. Τοὺς 
δὲ μερισμοὺς φεύγετε, ὡς ἀρχὴν 
κακῶν. Smyrn. 8. ᾿Αρχὴ δὲ πάν- 
rov χαλεπῶν. Polyc. Phil. 4. τὸν 
ἐξ ἀρχῆς ἡμῖν παραδοθέντα λόγον. ἢ. 
τὴν Ῥωμαίων ἀρχήν. Mart. Ign. 1. 
ἀρχαῖς καὶ ἐξουσίαις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ 
τεταγμέναις. — Mart. Polye. το. 
τὴν ἀπ᾿ ἀρχῆς ἀνεπίληπτον πολι- 
τείαν. 1T. 

'Apxmyós. μυσαροῦ ζήλους ἀρχηγοῖς. 


INDEX VERBORUM 


Clem. 1 14.  otrwes ἀρχηγοὶ τῆς 
στάσεως... ἐγενήθησαν. 51. 
᾿Αρχιερεύς. τὸν ἀρχιερέα τῶν προσ- 


φορῶν. Clem. I 26. Τῷ yàp ἀρ- 
χιερεῖ ἴδιαι λειτουργίαι. 4ο. μωμο- 
σκοπηθὲν το προσφερόμενον διὰ τοῦ 
ἀρχιερέως. 41. 
καὶ προστάτου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 


58. κρεῖσσον δὲ ὁ ἀρχιερεύς. Ign. 


διὰ τοῦ ἀρχιερέως 


Philad. 9. ἐπὶ ἀρχιερέως Φιλίπ- 
που. Mart. Polyc. 21. 
᾿Αρχοντικός. τὰς συστάσεις τὰς ἀρ- 


χοντικάς. Ign. Trall. 5. 

"Apxev. ἐξ αὐτοῦ βασιλεῖς kal ἄρχον- 
τες. Clem. I 322. τῆς διδασκα- 
λίας τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τού- 
του. Ign. Eph. 17. ἔλαθεν τὸν 
ἄρχοντα τοῦ αἰῶνος. IQ. τὴν ἐπ- 
ἤρειαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος 
τούτου. Magn. r. ὁ ἄρχων τοῦ 
αἰῶνος τούτου. 'Trall. 4. et Rom. 7. 
ἐνέδρας ToU ἄρχοντος ToU αἰῶνος 
rovrov. Philad. 6. οἱ ἄρχοντες 
ὁρατοί τε καὶ ἀόρατοι. Smyrn. 6. 
ἐντυχεῖν τῷ ἄρχοντι. Mart. Polyc. 
17. καταγωνισάμενος τὸν ἄδικον 
ἄρχοντα. 19. 

"Ἄρωμα. σμύρνης, καὶ τῶν λοιπῶν 
ἀρωμάτων. Clem. 1 25. ἢ ἄλλου 
τινὸς τῶν τιμίων ἀρωμάτων. Mart. 
Polye. 15. 

᾿Ασάλευτος. ἐπὶ τῷ τῆς ἐκκλησίας ἀσα- 
λεύτῳ. Mart. Ign. 1. ἀσάλευτον 
ἐπιμεῖναι τῇ πυρᾷ. Mart. Polyc. 13. 

ἔἤΑσβεστος. εἰς τὸ πῦρ τὸ ἄσβεστον 
χωρήσει. Ign. Eph. τό. 

᾿Ασέβεια. καὶ φύγωμεν τὴν ἀσέβειαν. 
Clem. II ro. ὁ τῆς ἀσεβείας δι- 
δάσκαλος. Mart. Polyc. r2. 

᾿Ασεβής. (Xov . . . ἀσεβῆ ἀνειληφότας. 
Clem. I 3. τοῖς ἀσεβέσι τηρού- 
μενον πῦρ. Mart. Polyc. 11. 

᾿Ασθένεια. τὸν... βοηθὸν τῆς ἀσθε- 
νείας ἡμῶν. Clem. I 36. 

᾿Ασθενήῆς. αἱ ἀσθενεῖς τῷ σώματι. 
Clem. I 6. συγγένειαν ἀσθενῆ. το. 
τὸν ἀσθενῆ, ὁ δὲ ἀσθενὴς ἐντρεπέτω 
τὸν ἰσχυρόν. 38. 
πάντας ἀσθενεῖς. 


ἐπισκεπτόμενοι 
Polye. Phil. 6. 
πληροφορῆσαι robs ἀσθενεῖς ἡμᾶς. 


Mart. Ign. 7. 
i 





ET FORMULARUM. 27 


ἾΑσθμα. διωκόμενον ἄσθματι πνεῦμα. διάνοια ἡμῶν. Clem. I 36. "A- 
Clem. Fragm. viii. $poves kai ἀσύνετοι. 39. διὰ τὸ 

᾿Ασιάρχης. τὸν ᾿Ασιάρχην Φίλιππον. σκληρυνθῆναι αὐτῶν τὰς ἀσυνέτους 
Mart. Polyc. 12. καρδίας. 51. 

᾿Ασκεῖν. ἐμπορίαν ἠσκοῦμεν. Clem. ᾿Ασφάλεια. τῆς ὑμετέρας ἐκ τῶν ἥλων 
Fragm. iii. ἀνεπίληπτον ἀσκεῖσθαι ἀσφαλείας. Mart. Polyc. 13. 
βίον. Ign. Fragm. vii ἀσκεῖν ᾿Ασφαλής. τὴν τελείαν kai ἀσφαλῆ 
πᾶσαν ὑπομονήν. Polyc. Phil. 9. γνῶσιν. Clem. I τ. τὸν ἀσφαλῆ 

ἤλσκησις. τῶν μελλόντων ἄσκησίν τε τοῦ ἰδίου βουλήματος θεμέλιον. 33. 
καὶ ἑτοιμασίαν. Mart. Polyc. 18. ἵν ἀσφαλὲς ἢ kai βέβαιον πᾶν ὃ 

᾿Ασπάζεσθαι. ἐν ᾧ ἀσπάζομαι τὴν πράσσεται. Ign. Smyrn. 8. 


ἐκκλησίαν. Ign. Magn. Inser. ᾿Ασφαλίζεσθαι. ὑπεραγαλλόμενος ἀ- 
᾿Ασπάζονται ὑμᾶς ᾿Εφέσιοι. 15. αἱ σφαλίζομαι ὑμᾶς. Ign. Philad. 5. 
λοιπαὶ δὲ ἐκκλησίαι... ἀσπάζονται ᾿Ασχάλλειν. ἤσχαλλεν δὲ καθ᾽ ἑαυτόν. 


ὑμᾶς. 10. ἣν καὶ ἀσπάζομαι ἐν τῷ Mart. Ign. 1r. οἱ μὲν στρατιῶται 
πληρώματι. 'Trall. Inscr. ᾿Ασπά- ὑπὲρ τῆς βραδύτητος ἤσχαλλον. 5. 
ζομαι ὑμᾶς ἀπὸ Σμύρνης. 12. ^'A- ᾿Ασώματος. οὖσιν ἀσωμάτοις καὶ δαι- 
σπάζεται ὑμᾶς ἡ ἀγάπη Σμυρναίων. μονικοῖς. Ign. Smyrn. 1. δαιμό- 
13. ἀσπάζομαι ἐν ὀνόματι ᾿Ιησοῦ νιον ἀσώματον. 3. 
Χριστοῦ. Rom. Inser. ἐλπίζω ὑμᾶς ᾿Ατάκτως. οὐκ εἰκῆ ἢ ἀτάκτως. Clem. 
ἀσπάσασθαι. 1. ᾿Ασπάζεται ὑμᾶς I 40. 
τὸ ἐμὸν πνεῦμα. 9. ἣν ἀσπάζομαι ᾿Αταράχως. ἀταράχως πάντα ἐπιτε- 
ἐν αἵματι ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Philad. λοῦντες. Clem. I 48. 
Inser. ᾿Ασπάζεται ὑμᾶς ἡ ἀγάπη  'Arevi(ew. ᾿Ατενίσωμεν εἰς τὸ αἷμα 
τῶν ἀδελφῶν. rr. et Smyrn. 12. τοῦ Χριστοῦ. Clem. I 7. "'Are- 
ὅθεν δεδεμένος... πάντας ἀσπάζο- νίσωμεν εἰς τοὺς τελείως λειτουρ- 
μαι. Smyrn. II. ᾿Ασπάζομαι τὸν γήσαντας. 9. ἀτενίζων εἰς τὴν 
ἀξιόθεον ἐπίσκοπον. 12. ᾿Ασπάζομαι δόξαν τοῦ Θεοῦ. 17. ἀτενίσωμεν 
τοὺς οἴκους τῶν ἀδελφῶν μου. I3. εἰς τὸν Πατέρα. I9. ἀτενίζομεν εἰς 
᾿Ασπάζεται ὑμᾶς Φίλων. 10. ᾿Α- τὰ ὕψη τῶν οὐρανῶν. 36. 
σπάζομαι τὸν οἶκον Ταουΐας. ib. ᾿Ατημελεῖν. Va. Lect. Ὃ ἰσχυρὸς 
᾿Ασπάζομαι ἤΛλκην. ib. ᾿Ασπάζο- μὴ ἀτημελείτω τὸν ἀσθενῆ. Clem. 
μαι πάντας ἐξ ὀνόματος. Polyc. 8. I 58. 
ἀσπάζομαι ArraNov, lb. ... τὸν ᾿Ατιμάζειν. Οἱ δὲ ἀτιμάσαντες αὐτοὺς 
μέλλοντα καταξιοῦσθαι. Ὁ. .. Ἄλ- λυτρωθείησαν. Ign. Philad. rr. 
κην. lb. καὶ πάντας ἀσπασάμενος. ᾿Ατίμητος. θησαυρὸς ἀτίμητος. Mart. 
Mart. ἴσῃ. 6. Ign. 6. 
᾿Ασπαστός. kai ὕλη ἡ TOv ἀσπαστῶν. ἤΛτιμος. ἐπηγέρθησαν οἱ ἄτιμοι ἐπὶ 
Clem. Fragm. lv. TOUS ἐντίμους. Clem. I 3- 
λσπιλος. Τηρήσατε. .. τὴν σφραγῖδα "Aromos. "Aromóv ἐστιν Χριστὸν Ἰη- 
ἄσπιλον. Clem. II 8. σοῦν λαλεῖν καὶ ᾿Ιουδαΐζειν. ΤρῊ. 
᾿Αστήρ. ἀστέρων τε χοροί. Clem. I Magn. ro. οὔτε οἱ ποιοῦντες τὰ 


20. ᾿Αστὴρ ἐν οὐρανῷ ἔλαμψεν ἄτοπα. Polyc. Phil. 5. 
ὑπὲρ πάντας τοὺς ἀστέρας. lgn. "Arpemros. εἶναι διὰ παντὸς eis δόξαν 


Eph. 18. χορὸς ἐγένετο τῷ a- .. . ἄτρεπτον. Ign. Eph. Inser. 

στέρι. lb. Αὔγουστος. τουτέστιν Αὐγούστου εἰ- 
"Aerpov. Τὰ δὲ λοιπὰ πάντα ἄστρα. κάδι τρίτῃ. Ign. Rom. ro. 

Ign. Eph. 19. Αὐθάδεια. θράσος kai αὐθάδεια... . . 
᾿Ασύγκριτος. Δάφνον τὸν ἀσύγκριτον. τοῖς κατηραμένοις. Clem. I 3o. 
. Ign. Smyrn. 12. τὴν dÀAáQova . . . τῆς γλώσσης ὑμῶν 
᾿Ασύνετος. ἡ ἀσύνετος καὶ ἐσκοτωμένη αὐθάδειαν. 57. 


ἃ 2 

















28 


Αὐθάδης. πρόσωπα προπετῆ kai ab- 
θάδη. Clem. I τ. 

Αὐθαιρέτως. ἐὰν μὴ αὐθαιρέτως ἔχω- 
μεν τὸ ἀποθανεῖν. ign. Magn. 5. 
Αὐλίζειν. ἔξω τῆς παρεμβολῆς ηὐλί- 

σθησαν. Clem. I 4. 

Abfew. ἐκ τοῦ ἑνὸς πλείονα αὔξει. 
Clem. I 24. 

Αὐταρκῆς. 
εἰς Θεὸν ἀνθρώπου ἀγάπη. Clem. 
Fragm. 1. 

Αὐτεπαίνετος. αὐτεπαινέτους yàp μισεῖ 
ὁ Θεός. Clem. I 30. 

Αὐτομολεῖν. δέξεταί τινα τῶν αὐτομο- 
λούντων ἀπ᾽ αὐτοῦ ; Clem. I 28. 
Αὐτόπτης. Τούτων αὐτόπται γενόμενοι. 

Mart. Ign. 7. 

Αὐτός. τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες περὶ 
τοῦ αὐτοῦ. lgn. Eph. 2. 

᾿Αφανής. ἀφανὴς τῷ κόσμῳ γενόμενος. 


Mart. Ign. 3. 


» ' » , € 
Avrapkns eis σωτηρίαν ἢ 


᾿Αφανίζεσθαι. πᾶς δεσμὸς ἠφανίζετο 
κακίας. Ign. Eph. 19. 
᾿Αφαρπάζειν. τὴν ἀξίαν τοῦ Ὑἱοῦ ad- 


αρπάζοντες. Ign. Fragm. 1. 

λφεσις. αἰτεῖται ἄφεσιν τῷ πλήθει. 
Clem. I 53. 

᾿Αφθαρσία. τῆς ἀφθαρσίας ἀγῶνα. 
Clem. II 7. ἵνα πνέῃ τῇ ἐκκλη- 
σίᾳ ἀφθαρσίαν. Ign. Eph. 17. 
εἰς τύπον καὶ διδαχὴν ἀφθαρσίας. 
Magn. 6. τὸ δὲ εὐαγγέλιον ἀπάρ- 
τισμά ἐστιν ἀφθαρσίας. Philad. 9. 
τὸ θέμα ἀφθαρσία καὶ ζωὴ αἰώνιος. 


Polye. 2. ἐν ἀφθαρσίᾳ Πινεύμα- 
τος ἁγίου. Mart. ῬοΟΙ͂γο. 14. τῷ 
τῆς ἀφθαρσίας στεφάνῳ. 17. τὸν 


τῆς ἀφθαρσίας στέφανον ἀπολα- 
βών. 19. 

"Adfapros. ἀγαπῆσαι, τὰ 
ἀγαθὰ καὶ ἄφθαρτα. Clem. II 6. 
, ^ δὰ » € ^ 
ἀγῶνα τὸν ἄφθαρτον. 7. ὁ καρπὸς 
αὐτῶν ἄφθαρτος. lem. Trall. r1. 
3-77. » 23 
ἀγάπη ἄφθαρτος. hom. 7. 

'Adíevai. εἰς τὸ ἀφεθῆναι ἡμῖν δι 
ἀγάπης τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν. Clem. 
li 5o. "Aderé με θηρίων εἶναι 
βοράν. Ign. Rom. 4. Αφετέ με 
καθαρὸν φῶς λαβεῖν. 6. 
οὖν μετανοοῦσιν ἀφίει ὁ Κύριος. 


Philad. 8. 


ΩΣ ΄ ^ 
ἐκεῖνα δὲ 


Πᾶσιν 


Εἰ οὖν δεόμεθα τοῦ 


INDEX VERBORUM 


Κυρίου, iva ἡμῖν ἀφῇ, ὀφείλομεν 
καὶ ἡμεῖς ἀφιέναι. Polyc. Phil. 6. 
Αφετέ με οὕτως. Mart. Polyc. 13. 
ἀφέντες τὸν ἐσταυρωμένον. 17. 

᾿Αφιλάργυρος. ὋὉμοίως διάκονοι... 
ἀφιλάργυροι. Polyc. Phil. 5. 

᾿Αφιλοξενία. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽  éav- 
τῶν ... ἀφιλοξενίαν. Clem. I 35. 

᾿Αφιστάναι. ἀφεστήκασι γὰρ ἀπὸ τῶν 
δούλων τοῦ Θεοῦ τὰ δαιμόνια. Mart. 
Ign. 2. 

᾿Αφορμᾶῶν. eis τοὐπίσω ἀφορμᾷ. Clem. 
[5 

᾿Αφορμή. μὴ ἀφορμὰς δίδοτε rois 
ἔθνεσιν. Τοι. Trall. 8. 

᾿Αφροσύνη. ἀποθέμενοι ... ἀφροσύνην. 
Clem. I 13. διὰ τὴν ὑμετέραν 
ἀφροσύνην. 47. 

"Adpev. οἱ ἄφρονες ἐπὶ τοὺς φρονί- 
μους. Clem. I 3. Μᾶλλον ἀν- 
θρώποις ἄφροσι.. . . προσκόψωμεν. 
21. "Adpoves καὶ ἀσύνετοι. 30. 
ἵνα μὴ δι’ ὀλίγους ἄφρονας. lgn. 
Trall. 8. 


᾿Αφυπνοῦν. μικρὸν ἀφυπνώσαντες. 
Mart. Ign. 7. 

» , ^ , , , , 

Αχλύς. καὶ τοιαύτης ἀχλύος γέμον- 


τες. Clem. II τ. 

"AxoAos. Τὸ γὰρ ζῶον ... ἄχολόν ἐστιν. 
Clem. Fragm. viii. 

"Axpovos. προσδόκα τὸν ἄχρονον. Ign. 
Polyc. 3. 

᾿Αχώριστος. οὖσιν ἀχωρίστοις Θεοῦ. 
Ign. Trall. 7. 

᾿Αψευδής. τὸ ἀψευδὲς στόμα. lgn. 
Rom. 8. ὁ ἀψευδὴς καὶ ἀληθινὸς 
Θεός. Mart. Polyc. 14. 

᾿Αψηλάφητος. προσδόκα ... 
λάφητον. Ign. Polyc. 3. 

Βαδίζειν. ἕκαστον βαδίζειν κατὰ τὰς 
ἐπιθυμίας αὐτοῦ. Clem. I 3. 
ἴχνος βαδίζειν ἐθέλων τοῦ ἀποστό- 
Xov. Mart. Ign. 5. 

Βάθος. τὰ βάθη τῆς θείας γνώσεως. 
Clem. I 4o. 

Βαθύς. εἰρήνη βαθεῖα καὶ λιπαρά. 
Clem. I 2. 

BaÀaveiov. ἔκ re τῶν ἐργαστηρίων kai 
βαλανείων. Mart. Polyc. 13. 

Βάλλειν. ἔβαλεν eis τὴν γῆν, kai βλη- 
θέντων σπερμάτων. Clem. I 24. 


τὸν ἀψη- 


, 
Kar 


i 


fil, 


t. 





ET FORMULARUM. 29 


ἐβλήθη eis λάκκον λεόντων ; 45. 
πολλοὺς εἰς ἀθυμίαν ἔβαλεν. 46. 
ἔξω βάλλεται τοῦ σταδίου. II 7. 
εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς αὐτὸ βα- 


λεῖν. 8. 


Βάναυσος. οὐδὲν βάναυσον ἐν ἀγάπῃ. 
Clem. I 49. 
Bamri(ew. ὃς ἐγεννήθη, kai ἐβαπτί- 


σθη. lign. Eph. 18. βεβαπτισμέ- 
vov ὑπὸ ᾿Ιωάννου. τη γ. I. Οὐκ 
ἐξόν ἐστιν χωρὶς τοῦ ἐπισκόπου 
οὔτε βαπτίζειν. ὃ. 

Βάπτισμα. ἐὰν μὴ τηρήσωμεν τὸ βά- 
πτισμα ἁγνόν. Clem. II 6. Τὸ 
βάπτισμα ὑμῶν μενέτω ὡς ὅπλα. 
Ign. Polyc. 6. 

Bapeiv. ὅτι ἐβάρησά τινα ἐν μικρῷ. 
Ign. Philad. 6. 

Bapós. ἵνα μὴ κοιμηθεὶς βαρύς τινι 
γένωμαι. Ign. Rom. 4. 

Βασανίζειν. ἔρις... ἡ δυναμένη ὑμᾶς 
βασανίσαι. Ign. Eph. 8. ἐν ἐκείνῃ 
τῇ ὥρᾳ βασανιζόμενοι. Mart. Po- 


- Ha ; 
lye. 2. ὧν τὸ ἕτερον βασανιζό- 
μενον ὡμολόγησεν. 6. 

Βασανιστήῆς. τὸ πῦρ... τῶν ἀπηνῶν 


βασανιστῶν. Mart. Polyc. 2. 
Bágcavos. αἰκίας kai βασάνους διὰ ζῆ- 
λον παθόντες. Clem. I 6. 
ἔχει βάσανον ἡ ἐνθάδε ἀπόλαυσις. 
LL xo 
βασάνων. Mart. Polyc. 2. ποικί- 
λαις βασάνοις κολαφιζόμενοι. ib. 
Βασιλεία. εὐαγγελιζόμενοι τὴν βασι- 
λείαν τοῦ Θεοῦ. Clem. I 42. ἐν 
τῇ ἐπισκοπῇ τῆς βασιλείας τοῦ 
Χριστοῦ. 50. ἀνάπαυσις τῆς μεὰλ- 
λούσης βασιλείας. II 5. 
θωμεν πάντες εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ 
Θεοῦ. 9. εἰσήξομεν εἰς τὴν βασι- 
λείαν αὐτοῦ. 1τι ᾿Ἐκδεχώμεθα 
οὖν καθ᾽ ὥραν τὴν βασιλείαν τοῦ 
Θεοῦ. 12. Πότε ἥξει αὐτοῦ ἡ βα- 
σιλεία. 10. Οἱ οἰκοφθόροι βασι- 
λείαν Θεοῦ οὐ 
Ign. Eph. 16. 
διεφθείρετο. 19. 


αἰῶνος τούτου. 


ἡλίκην 


τῶν κοσμικῶν κατεφρόνουν 


en 
ὅπως €AÀ- 


κληρονομήσουσιν. 
παλαιὰ βασιλεία 
αἱ βασιλεῖαι τοῦ 
Rom. 6. βασι- 
λείαν Θεοῦ οὐ κληρονομεῖ. Philad. 
3. βασιλείαν Θεοῦ κληρονομήσου- 


σιν. Polye. Phil. 5. ἐννάτῳ ἔτει 





τῆς αὐτοῦ βασιλείας. Mart. Ign. 2. 
οὗ τῆς βασιλείας ὀναίμην. ib. εἰς 
τὴν αἰώνιον αὐτοῦ βασιλείαν. Mart. 
Polye. 20. ἐν τῇ βασιλείᾳ Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. 22. τὴν οὐράνιον βασι- 
λείαν αὐτοῦ. 100. 

Βασίλειον. εἰς τὸ βασίλειον τοῦ Θεοῦ. 
Clem. II 6. 

Βασιλεύειν. ἢ βασιλεύειν τῶν mepá- 
rov τῆς γῆς. lgn. Rom. 6. βα- 
σιλεύοντος δὲ εἰς τοὺς αἰῶνας Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. Mart. Polyc. 21. 

Βασιλεύς. Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου. 
Clem. I 4. ὑπὸ Σαοὺλ βασιλέως 
Ἰσραὴλ ἐδιώχθη. ib. ἔγνω ὁ βα- 
σιλεὺς τῆς γῆς. 12. ᾿Επισταθέντων 
δὲ τῶν παρὰ τοῦ βασιλέως. 10. ἐξ 
αὐτοῦ βασιλεῖς, καὶ ἄρχοντες. 32. 
τὰ ἐπιτασσόμενα ὑπὸ τοῦ βασι- 
λέως. 37. πολλοὶ βασιλεῖς καὶ 
ἡγούμενοι. 55. Τραϊανοῦ τοῦ βα- 
σιλέως. Mart. Ign. 2. ἐπουράνιον 
βασιλέα. 10. βλασφημῆσαι τὸν 
βασιλέα μου. Mart. Polyc. 9. εὐ- 
νοίας. .. εἰς τὸν ἴδιον βασιλέα. 17. 

Βασιλικός. ἁλουργίδα βασιλικήν. ἴῃ. 
Fragm. 1. 

Βασκαίνειν. Οὐδέποτε ἐβασκάνατε οὐ- 
δένα. Ign. Rom. 3. 

Bagkavía. Backavía ἐν ὑμῖν μὴ karot- 
κείτω. Ign. Rom. 7. 

Báckavos. 'O δὲ ἀντίζηλος kai βάσκα- 
νος. Mart. Polyc. 17. 

Βαστάζειν. καὶ ταῦτα βαστάζων, δια- 
νεύει. Clem. I 25. πάντας βά- 
σταζε. Ign. Polye. 1. πάντων τὰς 
νόσους βάσταζε. 1b. 

Βάτος. ἐκ τῆς βάτου χρημοτισμοῦ 
αὐτῷ διδομένου. Clem. I 17. 

Βδελυκτός. πᾶν σχίσμα βδελυκτὸν 
ὑμῖν. Clem. I 2. βδελυκτὰς ἐπι- 
θυμίας. 30. βδελυκτὴν ὑπερηφα- 
νίαν. ib. : 

Beats. τὴν Taváperov kai βεβαίαν 
ὑμῶν πίστιν. Clem. I 1. 
τῆς πίστεως βέβαιον δρόμον. 6. 
τὴν βεβαιοτάτην ... Κορινθίων ἐκ- 
κλησίαν. 47. θέλω 
βέβαια ἧ. Ign. Rom. 3. "Exeivg 
βεβαία εὐχαριστία ἡγείσθω. Smyrn. 
8. ἵν᾽ ἀσφαλὲς y καὶ βέβαιον πᾶν 


» ^ )Y 
ἐπὶ TOV 


e" , ΄- 
ἐνα kKakeiva 





20 


ὃ mpácgera. ib. ἡ βεβαία τῆς 
πίστεως ὑμῶν ῥίζα. Polyc. Phil. 1. 
ἀγάπης γὰρ ἀληθοῦς καὶ βεβαίας 
ἐστίν. Mart. Polyc. 1. 

Βεβαιοῦν. Ταῦτα δὲ πάντα βεβαιοῖ ἡ 
ἐν Χριστῷ πίστις. Clem. I 22. 
Σπουδάζετε οὖν βεβαιωθῆναι ἐν τοῖς 
δόγμασιν. lgn. Magn. 13. 

Βεβαίως. μὴ βεβαίως kar ἐντολὴν 
συναθροίζεσθαι. ἴσῃ. Magn. 4. 
πραχθέντα ... βεβαίως. ττ. ἐδίδαξεν 
ἀκριβῶς καὶ βεβαίως. Polyc. Phil. 3. 

Βεβαιωσύνη. ἐστήριξεν ἐν βεβαιω- 
σύνῃ. ign. Philad. Inscr. 

Βελτίων. τὰς πρὸ ἡμῶν γενεὰς, BeA- 
τίους ἐποίησεν. Clem. I 18. βέλ- 
τιόν ἐστιν τὰ ἐνθάδε μισῆσαι. 11 6. 

Βίαιος. βίαιον πνεῦμα. Mart. Ign. 5. 


Βιβλίδιον. ἐν τῷ δευτέρῳ βιβλιδίῳ. 
Ign. Eph. 2o. 
Βίβλος. Μωῦσῆς.... ἐσημειώσατο ἐν 


ταῖς ἱεραῖς βίβλοις. Clem. I 43. 


Βίος. ὁ βίος ἡμῶν ὅλος ἄλλο οὐδὲν 
ἦν εἰ μὴ θάνατος. Clem. II 1. 
ὅτι κατ᾽ ἄλλον βίον οὐδὲν ἀγαπᾶτε. 


Ign. Eph. 9. οὐδὲ ἡδοναῖς τοῦ 
βίου rovrov. Rom. 7. ἀποταξά- 
μενος τῷ βίῳ. Philad. 11. ἀνεπί- 
ληπτον.... βίον. Fragm. vii. τοῦ 
ἀδίκου καὶ ἀνόμου βίου αὐτῶν ἀπαλ- 
λαγῆναι. Mart. Polyc. 3. 

Βλάβη. Βλάβην yàp οὐ τὴν τυχοῦσαν. 
Clem. I 14. μὴ νηπίοις οὖσιν ὑμῖν 
βλάβην παραθῶ. Ten. 'Trall. 5. 

Βλάπτειν. τιμὴν ... τὴν μὴ βλάπτουσαν 
ἡμᾶς. Mart. Polyc. το. 

Βλαστεῖν. ἧς ἂν φυλῆς ἡ ῥάβδος 
βλαστήσῃ. Clem. I 43. οὐ μόνον 
βεβλαστηκυΐα. ib. 

Βλαστός. εἶτα βλαστὸς γίνεται. Clem. 
T 23 et II rr. 

Βλασφημεῖν. ὄνομα ὑμῶν μεγάλως 
βλασφημηθῆναι. Clem. I τ. μὴ ... 
τὸ ἐν Θεῷ πλῆθος βλασφημῆται. 
Ign. Trall. 8. τὸν δὲ Κύριόν μου 
βλασφημεῖ. Smyrn. 5. βλασφη- 
μῆσαι τὸν βασιλέα μου. Mart. Po- 
lyc. 9. 

Βλασφημία. ὥστε kai βλασφημίας ἐπι- 
φέρεσθαι τῷ ὀνόματι Κυρίου. Clem. 
I 47. πρὸς τὰς βλασφημίας αὐτῶν 


INDEX VERBORUM 


ὑμεῖς τὰς προσευχάς. lgn. Eph. 
IO. 

BAémew. Βλέπωμεν τί καλόν. Clem. 
1). Βλέπωμεν τοὺς καρπούς. 24. 
βλεπόντων πάντων ἐπιπτάς. 25. 
Πάντων οὖν βλεπομένων. 28. Βλέ- 
mere ... ὅτι ὑπερασπισμός ἐστιν. 56. 
ὅτι βλέπομεν τοὺς ἀδίκους πλου- 
τοῦντας. Fragm. li. ὅσον βλέπει 
τις σιγῶντα ἐπίσκοπον. Ign. Eph. 
6. τὸν ἐπίσκοπον τοῦτον τὸν βλε- 
πόμενον. Magn. 3. μηδεὶς κατὰ 
σάρκα βλεπέτω τὸν πλησίον. 6. 
βλεπόντων τῶν ἐπουρανίων. 'l'rall. 
9. περιπτυσσόμενον ἡμᾶς ἐβλέπο- 
μεν. Mart. Ign. 7. 

Βοᾶν. ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος βοήσωμεν. 
Clem. I 34. μετὰ χαρᾶς ἐβόησεν. 
Mart. Ign. 2. 

Βοήθεια. κατὰ βοήθειαν Θεοῦ λάλει. 
Ign. Polyc. 1. 

Βοηθεῖν. οὐκέτι βοηθήσει αὐτῷ. Clem. 
II 8. Μηδεὶς οὖν τῶν παρόντων 
ὑμῶν βοηθείτω αὐτῷ. Ign. Rom. 7. 

Βοηθός. ᾿ΙἸησοῦν X. τὸν... . βοηθὸν τῆς 
ἀσθενείας ἡμῶν. Clem. I 36. 

Bopá. "Aderé με θηρίων εἶναι βοράν. 
Ign. Rom. 4. ἀπαχθησόμενος πρὸς 
βοράν. Mart. Ign. 2. 

Βοτάνη. ἵνα μὴ τοῦ διαβόλου βοτάνη 
τις εὑρεθῇ ἐν ὑμῖν. Ign. Eph. το. 
ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης ἀπέχεσθαι. 
Trall 6. ᾿Απέχεσθε τῶν κακῶν 
βοτανῶν. Philad. 1. 

Βούλεσθαι. τοῖς βουλομένοις ἐπιστρα- 
φῆναι. Clem. I 7. βουλόμενος 
μετανοίας μετασχεῖν. 8. τοῖς μεθ᾽ 
ὑποκρίσεως βουλομένοις εἰρήνην. 15. 
ἑαυτοὺς βουλόμενοι ἐπαίρεσθαι. 39. 
ἄπειμι οὗ ἐὰν βούλησθε. 54. "Iva 
καὶ γενώμεθα, βουληθέντος αὐτοῦ. 
Fragm. ix. διαρπάσαι pe βούλε- 
ται. Ign. Rom. 7. Βούλεσθε μαθεῖν 
οἷά τις ἐφθέγξατο. Fragm.i. Karap- 
τίσας τοίνυν, ὡς ἠβούλετο. Mart. 
Ign. 5. Βουλομένου γὰρ τοῦ ἀνθυ- 
πάτου πείθειν αὐτόν. Mart. Polyc. 
3. ἀπαλλαγῆναι βουλόμενος. ib. 
ἀλλ᾽ ἐβούλετο κατὰ πόλιν μένειν. 5. 
ἀλλ᾽ οὐκ ἐβουλήθη. 7. ὅσον ἂν 
βούλωνται. 10. φέρε ὃ βούλει. 11. 




















ET FORMULARUM. 31 


Βουλή. μεστοί τε ὁσίας βουλῆς. Clem. 
I] 2. οὐδὲν λέληθεν τὴν βουλὴν 
αὐτοῦ. 2]. 

Βούλημα. τῷ παντοκρατορικῷ βουλή- 
ματι αὐτοῦ. Clem. I 8. 
pakpóÜvuov αὐτοῦ βούλημα. IQ. 
τὸ ἀκέραιον τῆς πραὔτητος αὐτῶν 
βούλημα. 21. ἐξαίφνης τελειωθή- 
σεται τὸ βούλημα αὐτοῦ. 23. ἐπὶ 
τὸν ἀσφαλῆ τοῦ ἰδίου βουλήματος 
θεμέλιον. 33. 

Βούλησις. τῇ .. . ἐνδόξῳ βουλήσει 
αὐτοῦ. Clem. I 9. 
τῇ ἀμώμῳ βουλήσει αὐτοῦ. 35. 
τῇ ὑπερτάτῃ αὐτοῦ βουλήσει. 40. 
παρὰ τὸ καθῆκον τῆς βουλήσεως 
αὐτοῦ. 41. 

Βραβεῖον. ὑπομονῆς βραβεῖον. Clem. 
I 5. βραβεῖον ἀναντίρρητον. Mart. 


, 1 
εις TO 


3:157. 
τὰ ἀνήκοντα 


Polye. 17. 

Βράδιον ... ἐπιστροφὴν πεποιηκέναι. 
Clem. I 1. 

Βραδύνειν. ᾿Αλλὰ τί βραδύνεις ; 
Mart. Polyc. 11. 

Βραδύτης. οἱ μὲν στρατιῶται ὑπὲρ 
τῆς βραδύτητος ἤσχαλλον. Mart. 
Ign. 5. 

Βρῶμα. οὐ yàp βρωμάτων kai ποτῶν 


εἰσὶν διάκονοι. Ign. Trall. 2. βρῶμα 
γενησόμενον θηρίων. Mart. Ign. 2. 

Büew. Bócavres rà ὦτα. Ign. Eph. 9. 

Βυθίζειν. ἐβυθίσθησαν εἰς θάλασσαν 
ἐρυθράν. Clem. I 51. 

Βωμός. ἐπὶ τὸν ToU ἡλίου βωμόν. 
Clem. I 25. 

Γαμεῖν. Πρέπει δὲ rois γαμοῦσι kai 
ταῖς γαμουμέναις. lgn. Polyc. 5. 
Τοῖς νέοις ἐπίτρεπε γαμεῖν. Fragm. 
vi. 

Γαμέτης. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν ya- 
μετὰς ἀνδρῶν. Clem. I 6. 

Tápos. ἵνα ὁ γάμος ἢ κατὰ Θεόν. Ygn. 
Polyc. 5. 


, , , , , 
Téuew. τοιαύτης ἀχλύος γέμοντες. 


Clem. Il r. Εἰδὼς ὅτι Θεοῦ 
γέμετε. Ign. Magn. 14. 
Γενεά. τῆς γενεᾶς ἡμῶν τὰ γενναῖα 


ὑποδείγματα. Clem. 1 5. ᾿Ανέλ- 
θωμεν εἰς τὰς γενεὰς πάσας. 7. 
ἐν γενεᾷ καὶ γενεᾷ. lb. εἰς σημείω- 
σιν πάσαις ταῖς γενεαῖς. 11. τὰς 


πρὸ ἡμῶν γενεάς. IQ. Ai γενεαὶ 


πᾶσαι ἀπὸ ᾿Αδάμ. 50. ᾧ ἡ δόξα 

. ἀπὸ γενεᾶς εἰς γενεάν. Mart. 
Polyc. 21. 

Γενέθλιος. τὴν τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ 


ἡμέραν γενέθλιον. Mart. Polyc. 18. 
Γενναῖος. τὰ γενναῖα ὑποδείγματα. 
Clem. I 5. 
στεως αὐτοῦ κλέος. lb. 
γέρας γενναῖον. 6. 
γενόμενος. 25. Τίς οὖν ἐν ὑμῖν 
γενναῖος: 54. ὁ γενναῖος τοῦ 
Χριστοῦ στρατιώτης. Mart. Ign. 2. 
γενναίῳ μάρτυρι. 7. γενναῖα τὰ 
μαρτύρια. Mart. Polye. 2. Τὸ 
yàp γενναῖον αὐτῶν. lb. ῳὋὉ yàp 


τὸ γενναῖον τῆς πί- 
ἔλαβον 


5 z 
eura γένναιος 


γενναιότατος Τερμανικός. 3. 

Γενναιότης. Τοὺς δὲ καὶ εἰς τοσοῦτον 
γενναιότητος ἐλθεῖν. Mart. Polyc. 
2. τὴν γενναιότητα... τῶν Χρι- 
στιανῶν. 3. 

Τεννᾶν. σκώληξ τις γεννᾶται. Clem. 
1 25. πρὶν ἡμᾶς γεννηθῆναι. 38. 
ὃς ἐγεννήθη καὶ ἐβαπτίσθη. lgn. 
Eph. 18. ὃς ἀληθῶς ἐγεννήθη. 
Trall 9. τὰς γεννώσας καρπὸν 
θανατηφόρον. 11. κεφαλὴ χωρὶς 
γεννηθῆναι ἄνευ μελῶν. ib. 

Γέννησις. πεπληροφορῆσθαι ἐν τῇ 
γεννήσει. Ign. Magn. r1. 

Γεννητός. Εἷς ἰατρός ἐστιν... γεννη- 
τὸς καὶ ἀγέννητος. Ign. Eph. 7. 

Γένος. ἐκ γένους Δαβίδ. Ign. Eph. 
20, Trall. 9, Smyrn. 1. τοῦ θεο- 
φιλοῦς ... γένους τῶν Χριστιανῶν. 
Mart. Polye. 3. 
γένους τῶν δίκαιων. I4. 
μενος τῷ γένει τῶν δικαίων. 17. 

Tépas. ἔλαβον γέρας γενναῖον. Clem. 


καὶ παντὸς τοῦ 
ὁ ἀντικεί- 


Γεύεσθαι. τῆς ἀθανάτου γνώσεως ἡμᾶς 
γεύσασθαι. Clem. I 36. οὗ ἐὰν 
γεύσηταί τις. Ign. "Trall. τα. 

Γεωργεῖν. ἅστινας οὐ γεωργεῖ ᾿Ιησοῦς. 
Ign. Philad. 3. 

Γῆ. ἐξῆλθεν ἐκ τῆς γῆς αὐτοῦ. Clem. 
1 το. ὅπως γῆν ὀλίγην... 
λιπών. 10. ὁ βασιλεὺς τῆς γῆς. 12. 
Γῇ κυοφοροῦσα. 20. ἔβαλεν εἰς τὴν 
γῆν. 24. ἅτινα πέπτωκεν εἰς τὴν 
γῆν ξηρά. lb. ἐξεχώρησεν τῆς γῆς 


. Kara- 


392 


αὐτοῦ δι’ ἀδελφόν. 31. γῆν τε διε- 
χώρισεν. 33. τὰ τέρατα ἐν γῇ Αἰ- 
γύπτου. 51. 
γῆς. IL 8. διὰ γῆς καὶ θαλάσσης. 
Ign. Rom. 5. τῶν περάτων τῆς 
γῆς. 6. καὶ ἐπὶ γῆς καὶ ἐν οὐρανῷ. 
Smyrn. II. ὁ ποιήσας τὸν οὐρα- 
νὸν καὶ τὴν γῆν. Mart. Ign. 2. 


, AEN 
Ὡς οὖν ἐσμὲν ἐπὶ 


Γηγενής. τίς ἰσχὺς γηγενοῦς ; Clem. 


I 39. 


Iypas. ἐδόθη αὐτῷ υἱὸς ἐν γήρᾳ. 
ε * 


Clem. I ro. 


Γίνεσθαι. ὁ σπόρος kókkov τίνα Tpó- 


πον γίνεται. Clem. I 24. εἶτα 
βλαστὸς γίνεται. II 11. κατ᾽ εὐ- 
χὴν περιβολὴ γίνεται. Fragm. ἵν. 
εἰς σημείωσιν πάσαις ταῖς γενεαῖς 
γίνονται. ΤΙ. εὐεργετούμενοι 
χείρους γίνονται. Ign. Rom. 5. 
Πνεύματος “Δ. ἔκχυσις ... ἐγίνετο. 
Clem. [ 2. προφητεία ἐν τῇ γυ- 
ναικὶ γέγονεν. 12. ἐν ὀπτασίᾳ γέ- 
yove. Mart. Polyc. 5. ὧν εἷς καὶ 
οὗτος γεγόνει. τύ. ἐγεγόνεισαν γὰρ 
πάλαι μαθηταί. Mart. Ign. 5. τὸ 
κρίμα πρόδηλον ἐγενήθη. Clem. I 
51. οἵτινες ἀρχηγοὶ... ἐγενήθημεν. 
10. ἐκ ποίας ὕλης ἐγενήθημεν. 58. 
κἀγὼ εὐθυμότερος ἐγενόμην. gm. 
Polye. 7. ἡδέως ἐγένετο θυσία. 
Clem. I 31. οὗτος ὁ μακαρισμὸς 
ἐγένετο. 50. ἐγένετο σάρξ. Il 9. 
ὅς ἐγένετο διάκονος πάντων. lem. 
Phil. 5. 'Eyévero δὲ ταῦτα. Mart. 
lgn. 7. φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ ἐγένετο. 
Mart. Pol. 9. Ταῦτα οὖν μετὰ 
τοσούτου τάχους ἐγένετο. 12. πλεί- 
ονες ἐγενόμεθα τῶν δοκούντων ἔχειν 
Θεόν. Clem. Il 2. ἐγένοντο οὖν 
ἀμφότερα εὐτάκτως. | 42.  Téma- 
po t ἐγένοντο. 46. Φρόνιμος γί- 
νου ὡς ὄφις. Ion. Polyc. 2. Πλέον 
σπουδαῖος γίνου. 3. Μηδὲν ἄνευ 
γνώμης σου γινέσθω. 4. Πάντα 
εἰς τιμὴν Θεοῦ γινέσθω. 5. Ilvkvó- 
τερον συναγωγαὶ γινέσθωσαν. 4. 
μᾶλλον ἐμοῦ γίνεσθε. Rom. 7. 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ γίνεσθε. Philad. 6. 
μιμηταὶ γίνεσθε 'L X. 7. Πόρρω 
γενέσθω ἀπ᾽ ἡμῶν ἡ γραφὴ αὕτη. 
Clem. I 23. Τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ 


INDEX VERBORUM 


γενέσθω. Mart. Polyc. 7. Μηθα- 
μῶς τοῦτο γένοιτο. Clem. 1 45. 
μηδὲ γένοιτό μοι αὐτῶν μνημονεύειν. 
Ign. Smyrn. 5. μοι τὸ μέρος γέ- 
νοιτο σχεῖν ἐν Θεῷ. Polyc. 6. ὧν 
γένοιτο καὶ ἡμᾶς συγκοινωνούς... 
γενέσθαι. Mart. Pol. 17. οὗ γέ- 
νοιτο... πρὸς τὰ ἴχνη εὑρεθῆναι 
ἡμᾶς. 22. ὅταν kar ἀνάγκην γίνη- 
ται. Ign. Fragm. vi. μὴ κοιμηθεὶς 
βαρύς τινι γένωμαι. Rom. 4. μὴ 
ἀκαταστασία γένηται. Clem. I 45. 


σ EI L ς« ^ ΄ . ὦν 
Iva οὖν τέλειον ὑμῖν γένηται τὸ €p- 


yov. Ign. Smyrn. rr. Μιμηταὶ 
γενώμεθα κἀκείνων. Clem. I r7. 
κἂν ἐγγὺς τοῦ στεφάνου γενώμεθα. 
Il 7. Ἵνα καὶ γενώμεθα, βουλη- 
θέντος αὐτοῦ. Fragm. 1x. Μιμηταὶ 
οὖν γενώμεθα τῆς ὑπομονῆς αὐτοῦ. 
Polye. Phil. 8. μὴ εὔνοια ἄκαιρος 
γένησθέ μοι. Ign. Rom. 4. ἵνα 
μοι τάφος γένωνται 10. μὴ αἱ εὐ- 
εργεσίαι abroU . . . γένωνται εἰς κρί- 
pa. Clem. I 21. οὐκ εἰκῆ... ἐκέ- 
λευσεν γίνεσθαι. Clem. I 40. τῷ 
. μέλλοντε χωρισμῷ τοῦ δικαίου 
γίνεσθαι. Mart. Ign. 5. μηθαμῶς 
τοῦτο ἐάσαι... ἐφ᾽ ἡμῖν ye γενη- 
θῆναι. Clem. I 33. ἱκετεύοντες 
αὐτὸν ἱλέως γενέσθαι. 2. ἐν τῷ 
αὐτὸν ὑπήκοον γενέσθαι. το. ὥστε 
γενέσθαι αὐτὴν στήλην ἁλός. τι. 
ὑπηκόους ἡμᾶς μᾶλλον γενέσθαι τῷ 
Θεῷ. 14. εἰς τὸ μετόχους ἡμᾶς 
γενέσθαι. 34. μετὰ τὸ γενέσθαι τὰ 
σημεῖα. 51. ἱστορίαν γενέσθαι ᾧκο- 
νόμησεν. Fragm. ll οὐκ ὄντες πρὶν 
γενέσθαι. ix. τὴν ἰδίαν ἐπεθύμει 
γενέσθαι τελείωσιν. Mart. Ign. 6. 
συμμαθητὰς γενέσθαι. Mart. Pol. 
I7. τὴν κατὰ καιρὸν γινομένην ἀνά- 
στασιν. Clem. I 24. τὸ γινόμενον 
ἐν τοῖς ἀνατολικοῖς τόποις. 25. τὰ 
γινόμενα ἐν εὐδοκήσει. 40. τὴν 
διὰ μαρτυρίου γινομένην ὁμολογίαν. 
Mart. Ign. 1. γεγενημένον ἀλη- 
θῶς ἐκ παρθένου. Ign. emyrn. 1 
ὑπομονῆς γενόμενος μέγιστος vmo- 
γραμμός. Clem. lI 5. γενναῖος 
γενόμενος. 25. ὅπως ἵλεως γενό- 
μενος. 48. τῆς διαδοχῆς τῶν ἀπο- 


ege c PM 

















ET FORMULARUM. 98 


στόλων γενόμενος. Ign. Fragm. 1. 
γενόμενος ἐν ὑμῖν κατὰ πρόσω- 
mov τῶν τότε ἀνθρώπων. Polyc. 
Phil. 3. θᾶττον ἀφανὴς τῷ κόσμῳ 
γενόμενος. Mart. Ign. 3. Χριστοῦ 
κοινωνὸς γενόμενος. Mart. Polyc. 6. 
προφητικὸς γενόμενος. 16. οὐ μό- 
vov διδάσκαλος γενόμενος ἐπίσημος. 
19. τοῦ γενομένου .. . ἐκ σπέρμα- 
ros Δαβίδ. Ign. Rom. 7. τοῦ τε- 
λείου ἀνθρώπου γενομένου. Smyrn. 
4. Πρωΐας δὲ γενομένης. Clem. 
1 43. γενόμενον ἕως Συρίας. lgn. 
Smyrn. II. γενομένην εὐδίαν. ib. 
δέσμιον ὑπὸ στρατιωτῶν γενόμενον. 
Mart. Ign. 2. τὴν τῶν Ἰουδαίων 
γενομένην φιλονεικίαν. Mart. Po- 
lye. 18. μαρτύριον κατὰ τὸ εὐαγ- 
γέλιον.. .. γενόμενον. 10. γενόμενόν 
τε ἤδη πρὸς ἀπόλυσιν τοῦ ἀποθα- 
νεῖν. Clem. I 25. ἱκέται γενό- 
μένοι τοῦ ἐλέους. 9. καὶ γενόμενοι 
ἀπολαύσωμεν τῶν δι’ ἡμᾶς γενομέ- 
νων. Fragm. ix. Τούτων αὐτόπται 
γενόμενοι. Mart. Ign. 7. τοὺς 
ἔγγιστα γενομένους ἀθλητάς. Clem. 
Il 5. ἀνατυλίξωμεν τὰ ἀπ᾽ ἀρχῆς 
γενόμενα, 31. ἀναγγεῖλαι τοῖς λοι- 
mois τὰ γενόμενα. Mart. Pol. 15. 
δηλωθῆναι ὑμῖν τὰ γενόμενα. 20. 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ γενομένοις. Ign. Phi- 
lad. το. βρῶμα γενησόμενον θη- 
piov. Mart. Ign. 2. 
Twogkew. ἔγνω ὁ βασιλεύς. Clem. 
l 12. γινώσκων τὸ μέλλον. 31. 
αὐτὸς γινώσκει τὴν ποσότητα. .. 
αὐτῶν. 35. γινώσκων ὅτι ἕτερός 
ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν. 38. Καὶ οἱ 
ἀπόστολοι ἡμῶν ἔγνωσαν. 44. €- 
γνωμεν δι αὐτοῦ τὸν Πατέρα τῆς 
ἀληθείας. Il 3. μὴ ἀρνεῖσθαι δι᾽ 
οὗ ἔγνωμεν αὐτόν. lb. γινώσκετε 
εν ὅτι ἡ ἐπιδημία ἐν τῷ κόσμῳ τού- 
TQ. 5. Ψνῶτε ἐν τίνι ἐσώθητε. 9. 
Μακάριος ἀνὴρ ὁ γινώσκων τὴν τοῦ 
Πατρὸς δόσιν. Fragm. viii. Μα- 
κάριος ὁ γινώσκων καὶ λάβων. ib. 
"Eyvov δὲ παροδεύσαντάς τινας ἐκεῖ- 
θεν. Ign. Eph. 9. v ὧν σιγᾷ 
γινώσκηται. 15. Τνοὺς ὑμῶν τὸ 
πολυεύτακτον. Magn. 1. καθὼς 


. 


» * " e yu ; 
ἔγνων kai τοὺς ἁγίους πρεσβυτέ- 
ρους. 3. οὐκ ἐπεὶ ἔγνων τινὰς ἐξ 
NUTS “ » » 
ὑμῶν OUTOS ἔχοντας. 11. Ἄμωμον 
διάνοιαν... ἔγνων ὑμᾶς ἔχοντας. 
Trall. 1. ἔδοξα εὑρὼν ὑμᾶς, ὡς 
» 2, E 3 ^ ox ^ 
ἔγνων. lb. Οὐκ ἐπεὶ ἔγνων τοιοῦ- 
τόν τι ἐν ὑμῖν. ὃ. τί μοι συμφέρει 
^ 
ἐγὼ γινώσκω. hom. 5. Ὃν ἐπί- 
σκοπὸν ἔγνων. Philad. 1. ἀπὸ 
σαρκὸς ἀνθρωπίνης οὐκ ἔγνων. 7. 
ἐὰν γνωσθῇ πλέον τοῦ ἐπισκόπου. 
Polye. 5. ἐγίνωσκες ὅτι τεσσερά- 
a^ m 
κοντα ἡμέρας. Fragm. Vl. γινω- 
, er , , ^ 
σκούσας ὅτι εἰσὶ θυσιαστήριον Θεοῦ. 
Polye. Phil. 4. ὃς εὐθὺς γνοὺς τῷ 
πνεύματι. Mart. Ign. 6. 


Τλυκύς. τῶν διακόνων τῶν ἐμοὶ yAÀv- 


κυτάτων. Ign. Magn. 6. 


, H M , ^ 
Γλυκύτης. κατὰ Tiv . . . γλυκύτητα TOU 


ποιήσαντος ἡμᾶς. Clem. I 14. 


TÀAàcoca. τὸ ἐπιεικὲς τῆς γλώσσης 


αὐτῶν. Clem. 1 21. τὴν... τῆς 
γλώσσης ὑμῶν αὐθάδειαν. — 57. 
πᾶσα γλῶσσα πιστεύσασα. len. 
Magn. το. 


Γνησίως. ἀλήθεια γνησίως ζητουμένη. 


Fragm. Clem. vi. 


Τνώμη. προστιθεὶς kal γνώμην ἀγαθήν. 


Clem. 1 8. κατηρτισμένοι.. .. τῇ 
αὐτῇ γνώμῃ. lgn. Eph. 2. ὅπως 
συντρέχητε τῇ γνώμῃ τοῦ Θεοῦ. 3. 
Ἰησοῦς Χριστὸς... τοῦ Πατρὸς ἡ 
γνώμη. 10. οἱ ἐπίσκοποί.... ᾿Ιησοῦ 
Χριστοῦ γνώμη εἰσίν. 10. συντρέ- 
χειν τῇ τοῦ ἐπισκόπου γνώμῃ. 4. 
τὴν εἰς Θεόν μου γνώμην διαφθεῖραι. 
Rom. 7. κατὰ γνώμην Θεοῦ. 8. 
ἀποδεδειγμένοις ἐν γνώμῃ Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. Philad. Inscr. τὴν εἰς 
Θεὸν αὐτοῦ γνώμην. 1. εἴτις ἐν 
ἀλλοτρίᾳ γνώμῃ περιπατεῖ. 5. μή- 
ποτε θλιβέντες τῇ γνώμῃ αὐτοῦ. 6. 
ἐναντίοι εἰσὶν τῇ γνώμῃ τοῦ Θεοῦ. 
Bmyrn. 6. σου τὴν ἐν Θεῷ γνώ- 
μην ἡδρασμένην. Polyc. 1. Μηδὲν 
ἄνευ γνώμης σου γινέσθω. 4. μετὰ 
γνώμης τοῦ ἐπισκόπου. 5. ὡς Θεοῦ 
γνώμην κεκτημένος. ὃ. οἷς καὶ 
ἡνώθησαν κατὰ γνώμην Θεοῦ. 
Fragm. v. 


Γνῶσις, τὴν τελείαν kai ἀσφαλῆ γνῶ.- 


e 





5.» — 


24. | INDEX VERBORUM 


cw. Clem. I 1. τῆς ἀθανάτου 
γνώσεως ἡμᾶς γεύσασθαι. 36. τὰ 
βάθη τῆς θείας γνώσεως. 40. ὅσῳ 
πλείονος κατηξιώθημεν γνώσεως. 41. 
ἤτω δυνατὸς γνῶσιν ἐξειπεῖν. 48. 
τίς ἡ γνῶσις ἡ πρὸς αὐτόν. Il 3. 
λαβόντες Θεοῦ γνῶσιν. lgn. Eph. 
17. 

Τνωστός. eis τὸ γνωστὸν εἶναι πᾶσιν. 
Clem: T. 1x. 

Τόνυ. τὰ γόνατα τῆς καρδίας. Clem. 
pe. 

Τονυκλισία. μετὰ γονυκλισίας πάντων 
τῶν ἀδελφῶν. Mart. Ign. 6. μετὰ 
γονυκλισίας καὶ δεήσεως. 7. 

Τράμμα. Δὲ ὀλίγων γραμμάτων ai- 
τοῦμαι ὑμᾶς. ἴσπ. hom. 8. δι 
ὀλίγων ὑμᾶς γραμμάτων παρεκά- 
λεσα. ῬοΙγο. 7. τὰ παρ᾽ ὑμῶν 
ἀποκομίσῃ γράμματα. Polyc. Phil. 
13. γραμμάτων εὐχαριστῶν ἐκ- 
πεμφθέντων. Mart. Ign. 4. 

Tpájew. ἐν τῷ δευτέρῳ βιβλιδίῳ, ὃ 
μέλλω γράφειν ὑμῖν. Ign. Eph. 20. 
δυνάμενος γράφειν ὑπὲρ τούτου. 
Trall 3. δ ὧν γράφω, προσο- 
μιλῆσαι ὑμῖν. Eph. 9. Οἶδα τίς 
εἶμι, καὶ τίσιν γράφω. 12. ὅθεν 
καὶ γράφω ὑμῖν. 21. Magn. r5. 
Philad. rz. Smyrn. 12. Ἐγὼ 
γράφω ταῖς ἐκκλησίαις. Rom. 4. 
μᾶλλον πείσθητε οἷς γράφω ὑμῖν. ἢ. 
οὐ κατὰ σάρκα ὑμῖν ἔγραψα. ὃ. 
Ζῶν γράφω ὑμῖν. lb. Τράφω δὲ 
ὑμῖν ταῦτα ἀπὸ Σμύρνης. το. Ἔ- 
γραψα δὲ ὑμῖν ταῦτα. 10. οὐκ 
ἐμαυτῷ ἐπιτρέψας γράφω ὑμῖν. Ῥο- 
lyc. Phil. 3. Μὴ οὐ δύναμαι τὰ 
ἐπουράνια γράψαι; lgn. Trall. 5. 
eis μαρτύριον à ἐν ὑμῖν γράψας. 12. 
πάσαις ταῖς ἐκκλησίαις οὐκ ἠδυνήθην 
γράψαι. Polye. 8. καὶ Eidpeoros 
ὁ γράψας. Mart. Polyc. 20. γρά- 
weis ταῖς ἔμπροσθεν ἐκκλησίαις. 
ign. Polye. 8. Οὐ κατὰ σάρκα 
ὑμῖν ἔγραψα. hom. 8. ἐκ τῶν 
Ταΐου ἀντιγράφων ἔγραψα. Mart. 
Polye. 22. ἐκ τοῦ προγεγραμμέ- 
νου ἔγραψα. 10. — Té. . . ἐν ἀρχῆ 
τοῦ Εὐαγγελίου ἔγραψεν; Clem. 
I 47. ἀπὼν ὑμῖν ἔγραψεν ἐπι- 


στολάς. Polyc. Phil. 3. Ἐγρά- 
ψατέ μοι kal ὑμεῖς καὶ "yvártos. 13. 
᾿Εγράψαμεν ὑμῖν, ἀδελφοί. Mart. 
Polye. 1. ἐπετελέσθη τὸ γεγραμ- 
μένον. Clem. 1 3. ποιήσωμεν τὸ 
γεγραμμένον. 13. κατὰ τὸ γεγραμ- 
μένον. Mart. Ign. 6. γέγραπται 
γάρ. Clem. I 14, 39, 46, 50 bis. 
Ign. Eph. 5. Mart. Ign. 2. ré- 
γραπται γὰρ οὕτως. Clem. I 4, 36 
cf. 39. Οὕτω yàp γέγραπται. 29. 
περὶ ᾿Ιὼβ οὕτω γέγραπται. 17. ka- 
θὼς γέγραπται. 48. οὐδὲν ἄδικον 
... γέγραπται ἐν αὐταῖς. 45. ὡς 
γέγραπται. lgn. Magn. 12. ἐφ᾽ 
οἷς γέγραπται μόνον ὀνόματα ἀν- 
θρώπων. Philad. 6. λέγοντός μου 
αὐτοῖς ὅτι γέγραπται. ὃ. ἐπὶ τὰ 
πλάτη τῆς καρδίας ὑμῶν ἐγέγραπτο. 
Clem. I 2. ἐγέγραπτο περὶ ἐπι- 
σκόπων. 42. 

Γραφεῖον. λέγει γάρ που τὸ γραφεῖον. 
Clem. I 28. 

Τραφή. Πόρρω γενέσθω ἀφ᾽ ἡμῶν ἡ 
γραφὴ αὕτη. Clem. 23. συνε- 
πιμαρτυρούσης καὶ τῆς γραφῆς. ib. 
Λέγει γὰρ ἡ γραφή. 34, 35. οὕτως 
γάρ που λέγει 7 γραφή. 42. Ἔν- 
κύπτετε εἰς τὰς γραφάς. 45. ἐπί- 
στασθε τὰς ἱερὰς γραφάς. 53. Καὶ 
ἑτέρα δὲ γραφὴ λέγει. IL 2. Λέγει 
δὲ καὶ ἡ γραφὴ ἐν τῷ Ἰεζεκιήλ. 6. 
διὰ τῆς τῶν θείων γραφῶν ἐξηγή- 
σεως. Mart. Ign. 1. 

Γρηγορεῖν. Τηγόρει, ἀκοίμητον πνεῦμα 
κεκτημένος. Ign. Polyc. 1. 

Τρόνθος. μὴ ἀποδιδόντες... γρόνθον 
ἀντὶ γρόνθου. Polyc. Phil. 2. 

Τρύζειν. ὥστε μήτε γρύξαι. — Mart. 
Polyc. 2. 

lugvós. ἅτινα πέπτωκεν εἰς τὴν γῆν 
ξηρὰ καὶ γυμνά. Clem. I 24. 

Τυνή. γυναιξίν τε ἐν ἀμώμῳ.... συν- 
εἰδήσει πάντα ἐπιτελεῖν. Clem. I 
1. Διὰ ὥλος διωχθεῖσαι γυναῖ- 
κες. 6. τῆς γυναικὸς ἑτερογνώμονος 
ὑπαρχούσης. 11. προφητεία ἐν τῇ 
γυναικὶ γέγονεν. 12. Τὰς γυναῖκας 
ἡμῶν ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν διορθωσώμεθα. 
21. πολλαὶ γυναῖκες ἐνδυναμω- 
θεῖσαι διὰ τῆς χάριτος. 55. τοὺς 





d 


- 











ET FORMULARUM. 95 


οἴκους τῶν ἀδελφῶν μου σὺν γυναιξὶ 
καὶ τέκνοις. Ign. Smyrn. 13. vo- 
μιστέον ταῖς γυναιξίν. Ign. Fragm. 
V. ἔπειτα καὶ τὰς γυναῖκας ὑμῶν. 
Poly 6. Phil 4. 

Δαιμονικός. οὖσιν ἀσωμάτοις καὶ δαι- 
μονικοῖς. Ign. Smyrn. 2. πᾶσαν 
καταδικάσαντα δαιμονικὴν πλάνην. 
Mart. Ign. 2. 

Δαιμόνιον. οὐκ εἰμὶ δαιμόνιον ἀσώμα- 
τον. Ign. Smyrn. 3. ἀφεστήκασι 
γὰρ ἀπὸ τῶν δουλῶν τοῦ Θεοῦ τὰ 
δαιμόνια. Mart. Ign. 2. Τὰ δαι- 
μόνια τῶν ἐθνῶν. 1b. 

Δαίμων. εἰ μὴ τὴν τῶν δαιμόνων ἕλοιτο 
λατρείαν. Mart. Ign. 2. κακόν με 
πρὸς τοὺς δαίμονας. ib. 

Δάκρυον. παραθέμενος μετὰ δακρύων 
τῷ Κυρίῳ. Mart. Ign. 2. Τού- 
των αὐτόπται γενόμενοι μετὰ δα- 
κρύων. di 

Δακτύλιος, τοῖς δακτυλίοις τῶν φυ- 
λάρχων. Clem. I 43 

Δαπανᾶν. Πυρί σε ποιῶ δαπανηθῆναι. 
Mart. Polye. rr. 
αὐτοῦ τὸ σῶμα ὑπὸ ToU πυρὸς δα- 
πανηθῆναι. 16. 


2 , 
οὐ δυνάμενον 


Δέειν. ὁ λαϊκὸς ἄνθρωπος τοῖς λαϊκοῖς 
΄ ΄ * 

προστάγμασιν Oé0erai. — Clem. I 

^ 5 ^ E. d ^ 

40. λαβὼν αὐτὰς ἔδησεν, καὶ 


ἐσφράγισεν. 43. Σὺ μὲν δήσεις 
ἃ δεῖ, φησίν, δεθῆναι. Fragm. x. 
οὐ δήσεις τὸν πταίσαντα. 10. δεδε- 
μένον ἀπὸ Συρίας. Ign. Eph. 1. 
Εἰ γὰρ καὶ δέδεμαι. 3. et Magn. 
12. δεδεμένος εἰς Ῥώμην ἀπά- 
γομαι. Eph. 21. δεδεμένῳ ἐν 
Ἰησοῦ Χριστῷ. ΤΥΔ]]. 1. 
θότι δέδεμαι. 5. ἐγὼ τί δέδεμαι ; 
IO. δεδεμένος ἐν Χριστῷ. Rom. 1. 


οὐ κα- 


Νῦν μανθάνω δεδεμένος. 4. δεδε- 
μένος δέκα λεοπάρδοις. 5. ἐν à 
δεδεμένος φοβοῦμαι μᾶλλον. — Phi- 


lad. 5. μάρτυς δέ μοι ἐν ᾧ δέ- 
δέμαι. 7. κἀγὼ τὸ δοκεῖν δέδεμαι. 
Smyrn. 4. οὐ περὶ δεδεμένου ἢ 


λελυμένου. 6. δεδεμένος θεοπρε- 
πεστάτοις δεσμοῖς. 11. ἔδησαν δὲ 
αὐτόν. Mart. ῬοΪγα. 14. 

Δέησις. μία προσευχή, μία δέησις. 
Ign. Magn. 7. δεήσεσιν αἰτού- 


μενοι. Polyc. Phil 7. μετὰ γονυ- 
κλισίας καὶ δεήσεως. Mart. Ign. 7. 
Δεῖ. Τοιούτοις οὖν ὑποδείγμασι κολ- 
ληθῆναι καὶ ἡμᾶς δεῖ. Clem. I 46. 
τίς ἀρκεῖ, ὡς ἔδει, εἰπεῖν; 40. οὕτως 
δεῖ ἡμᾶς φρονεῖν περὶ ᾿Ιησοῦ. 1I 1. 
οὐ δεῖ ἡμᾶς μικρὰ φρονεῖν. 10. ὅτι 
δεῖ τοὺς ἀπολλυμένους σώζειν. 2. 
οὐ δεῖ ἡμᾶς φοβεῖσθαι τοὺς ἀνθρώ- 
πους. 4. 
ταξαμένους, 6. Εἰδέναι ἡμᾶς δεῖ. 7. 
Δεῖ οὖν ἡμᾶς... φυλάσσειν τὴν 


δεῖ δὲ ἡμᾶς τουτῷ ἀπο- 
jn ῷ ἀπ 


σάρκα. 9. Σὺ μὲν δήσεις ἃ δεῖ 
Fragm. x. καὶ λύσεις ἃ δεῖ. lb. 


ὃν δεῖ κατὰ τοὺς κανόνας. lb. ἐμὲ 
γὰρ ἔδει ὑφ᾽ ὑμῶν ὑπαλειφθῆναι. 
Ign. Eph. 3. οὕτως δεῖ ἡμᾶς αὐτὸν 
δέχεσθαι. 6. ὡς αὐτὸν τὸν Κύριον 
δεῖ προσβλέπειν. ib. 
ὡς θηρία ἐκκλίνειν. ἢ. 
φυλάσσεσθαι. ib. Δεῖ δὲ καὶ τοὺς 
διακόνους. '"lrall. 2. νῦν γάρ με 
δεῖ πλέον φοβεῖσθαι. 4. obs οὐ 
μόνον δεῖ ὑμᾶς μὴ παραδέχεσθαι. 
Smyrn. 4. πάντα ὑπομένειν ἡμᾶς 
δεῖ, ἵνα. Polyc. 3. Διὸ δέον ἀπέ- 
χεσθαι. Polyc. Phil. 5. δεῖ γὰρ 
εὐλαβεστέρους ἡμᾶς. Mart. Polyc. 
2. Δεῖ με ζῶντα κατακαυθῆναι. 5. 
Cf. 12. Ἔδει γὰρ τὸ 5s . . . ὀπτα- 
σίας πληρωθῆναι. 12. δέον οὖν 
ἐστιν προθύμους ἡμᾶς εἶναι. Clem. 
I 34. δέον οὖν αὐτοὺς φυλάσ- 
σεσθαι τὰ ἐγκλήματα. Ten. Trall. 2. 
Δείδειν. δεδοικώς, μή τινα τῶν ὀλιγο- 
ψύχων. .. ἀποβάλῃ. Mart. Ign. τ. 
Δεικνύναι. ἕν τῶν ὀρέων ὧν ἔδειξεν 
αὐτῷ. Clem. I io. δι ὀρνέου 
δείκνυσιν. 26. ἀλλ᾽ ἵνα τοῖς μετὰ 
ταῦτα δείξῃ. Fragm. 1. 
τούτου τοῦ λόγου τὸ φορτικόν. len. 


^ ^ L3 ^ 
obs δεῖ ὑμᾶς 

^ ^ € ^ 
ots δεῖ ὑμᾶς 


Δεικνὺς 


^J - e , e , ^ 
Fragm. i. ἵνα δείξῃ ὅτι ἀληθῶς 
ἀνέλαβε σῶμα. vil. ἔδειξεν ὅτι 
Θεός. ib. 


Δειλαίνεσθαι. οὐκ ὥσπερ τινῶν δειλαι- 
νόμενα οὐχ ἥψαντο. Ign. Rom. 5. 

Δειλία. ἐπερρώννυεν αὐτῶν τὴν δει- 
λίαν. Mart. Polye. 3. 

Δειλιᾶν. ἰδὼν rà θηρία ἐδειλίασεν. 
Mart. Polyc. 4. 

Aewós. αἰκίσματα δεινὰ καὶ ἀνόσια. 

e2 








96 


Clem. I 6. δεινὴν σύνοικον τὴν 
ἁμαρτίαν. Fragm. vi. ὑὕὑπέμειναν 
δεινὰς κολάσεις. Mart. Polyc. 2. 
δεινὰ ῥήματα ἔλεγον αὐτῷ. 8. 
Δεινότης. ὑπὸ θηριώδους στρατιωτι- 
«ijs δεινότητος. Mart. Ign. 2. 
Δεῖπνον. δείπνου ὥρᾳ. Mart. Polyc. 7. 
Δεῖσθαι. Ei οὖν δεόμεθα τοῦ Κυρίου, 
ἵνα ἡμῖν ἀφῇ. Polyc. Phil. 6. 
Δεκατρεῖς. πρὸ δεκατριῶν καλανδῶν 
᾿ἸΙαννουαρίων. Mart. Ign. 7. 
AekéuBpios. τουτέστιν AekeuBpio εἰ- 
«dài. Mart. Ign. 7. 


Aekrós. ὁλοκάρπωμα δεκτόν. Mart. 
Polye. 14. 
Δεξιός, καὶ θρόνον ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ. 


Polyc. Phil. 2. 

Δεξιοῦσθαι. ἐδεξιοῦντο γὰρ τὸν ἅγιον. 
Mart. Ign. 3. 

Δεπύσιτα, τά. Τὰ δεπόσιτα ὑμῶν, τὰ 
ἔργα ὑμῶν. Ign. Polyc. 6. 

Aépos. λύκος... ἐν προβάτον δέρει 
Ign. Fragm. ix. 

Δέρεσθαι. Μεγάλου ἐστὶν ἀθλητοῦ τὸ 
δέρεσθαι. Ten. Polyc. 3. 

Δέρμα. οἵτινες ἐν δέρμασιν αἰγείοις. 
Clem. I 17. 

Aecéprop. Μήτις ὑμῶν δεσέρτωρ εὑ- 
ρεθῇ. ἴστι. Polyc. 6. 

Δεσμά, τά. ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας. 

Clem. I 5. πολλοὺς ἐν ἡμῖν παρα- 

δεδωκότας ἑαυτοὺς εἰς δεσμά. 55. 

ἐν à τὰ δεσμὰ περιφέρω. Ign. 

Eph. τι. ἐν οἷς περιφέρω δεσμοῖς. 

Magn. 1. παρακαλεῖ ὑμᾶς τὰ δε- 

σμά μου. Trall 12. ᾿Αντίψυχον 

ὑμῶν... . τὰ δεσμά μου. Smyrn. 10. 

θεοπρεπεστάτοις δεσμοῖς. I1. σου 
ἀντίψυχον ἐγώ, καὶ τὰ δεσμά μου. 
Polye. 2. ἐνειλημμένους τοῖς ἁγιο- 
πρεπέσι δεσμοῖς. Polyc. Phil. 1. 
δεσμοῖς συνδήσας σιδηροῖς. Mart. 
Ign.2. περιθέμενος τὰ δεσμά. ib. 
τοῖς δεσμοῖς ἐγκαυχώμενος. 3. 

Δέσμιος. δέσμιον ὑπὸ στρατιωτῶν 
γενόμενον. Mart. Ign. 2. 

Δεσμός. Τὸν δεσμὸν τῆς ἀγάπης ToU 
Θεοῦ. Clem. I 49. πᾶς δεσμὸς 
ἠφανίζετο κακίας. Ign. Eph. 19. 
ὃς λύσει ἀφ᾽ ὑμῶν πάντα δεσμόν. 


Philad. 8. 


INDEX VERBORUM 


Δεσπότης. μετανοίας τόπον ἔδωκεν ὁ 
Δεσπότης. Clem. I. 7. ὁὃ Δεσπό- 
της τῶν ἁπάντων περὶ μετανοίας 
ἐλάλησεν. ὃ. διέσωσεν δι᾽ αὐτοῦ ὁ 
Δεσπότης τὰ εἰσελθόντα. . . ζῶα. 9. 
πρόδηλον ποιήσας ὁ Δεσπότης. 11. 
ταῖς αὐταῖς ταγαῖς τοῦ Δεσπότου. 
20. ὁ μέγας δημιουργὸς καὶ Δε- 
σπότης τῶν ἁπάντων. lb. πῶς ὁ 
Δεσπότης ἐπιδείκνυται. 24. ἡ με- 

γαλειότης τῆς προνοίας τοῦ Δεσπό- 

του. 10. μηθαμῶς τοῦτο ἐάσαι ὁ 

Δεσπότης. 332. Αὐτὸς γὰρ ὁ δη- 

μιουργὸς καὶ Δεσπότης τῶν ἁπάν- 

των. ib. ἠθέλησεν ὁ Δεσπότης τῆς 
ἀθανάτου γνώσεως ἡμᾶς γεύσασθαι. 

46. οὕτως εἶπεν ὁ Δεσπότης. 10. 

ὅσα ὁ Δεσπότης ἐπιτελεῖν ἐκέλευ- 

40. τοῖς γὰρ νομίμοις TOU 
Δεσπότου ἀκολουθοῦντες. lb. προσ- 
πέσωμεν τῷ Δεσπότῃ. 48. Ἔν 
ἀγάπῃ προσελάβετο ἡμᾶς ὁ Δεσπό- 
της. 49. ᾿Ἀπροσδεὴς.... ὃ Δεσπότης 

ος τῶν ἁπάντων. 52. ἠξίωσεν τὸν 
παντεπόπτην Δεσπότην. 55. ὕὑπερ- 
ασπισμός ἐστιν τοῖς παιδευομένοις 
ὑπὸ τοῦ Δεσπότου. 56. Δεσπότης 
τῶν πνευμάτων. 598. Εὐχαριστῶ 
σοι, Δέσποτα. Mart. Ign. ΡῈ 

Δεσποτικός. οἱ τῇ δεσποτικῇ ἀποφά- 
σει χρησάμενοι. Ign. Fragm. 1. 

Δεῦρο. Δεῦρο πρὸς τὸν Πατέρα. Ign. 
Rom. 7. 


Δεύτερος. 


σεν. 


εἰς δεύτερον καὶ ἀγήρω ai- 
ὥνα. Clem. Fragm. i. Ei γὰρ ἑνὸς 
καὶ δευτέρου προσευχή. Ign. Eph. 
5. ἐν τῷ δευτέρῳ βιβλιδίῳ. 20. διὰ 
δὲ τοῦ δευτέρου, ὅτι καὶ ἄνθρωπος. 
Fragm. vili. ὑπατευόντων . . . τὸ 
δεύτερον. Mart. Ign. 7. μηνὸς Xar- 
Oxo) δευτέρᾳ. Mart. Polyc. 21. 
Δέχεσθαι. ποῖος δὲ κόσμος δέξεταί 
Clem. I 28. πᾶς τόπος 
δέξεται αὐτόν. 54. οὕτως δεῖ ἡμᾶς 
αὐτὸν δέχεσθαι. Ign. Eph. 6. τῶν 
ἐκκλησιῶν τῶν δεξαμένων με εἰς 
ὄνομα ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. hom. 9. 
τῷ Θεῷ εὐχαριστῶ... ὅτι ἐδέξασθε 
αὐτούς. Philad. 11. δεξαμένοις τὰ 
μιμήματα τῆς ἀληθοῦς ἀγάπης. Po- 
lyc. Phil. x. 


τινα: 








ET FORMULARUM. 


Δῆλος. ἡ ψυχή cov δῆλος ἔστω ἐν 
τοῖς καλοῖς ἔργοις. Clem. II r2. 
δῆλον ὅτι ὡς αὐτὸν τὸν Κύριον δεῖ 
προσβλέπειν. Ign. Eph. 6. 

Δηλοῦν. Ἡμέρα καὶ νὺξ ἀνάστασιν 
ἡμῖν δηλοῦσιν. Clem. l 24. καθὼς 
ἐδήλωσέν μοι Πολύβιος. Yen. Trall. 
1. οἷς καὶ δηλώσατε ἐγγύς με ὄντα. 
Rom. 10. τῷ Εὐαγγελίῳ ἐν ᾧ τὸ 
πάθος ἡμῖν δεδήλωται. Smyrn. 7. 
ἡ ἐκκλησία... εἰρηνεύει, ὡς ἐδηλώθη 
μοι. Polye. 7. δηλωθῆναι ὑμῖν τὰ 
γενόμενα. Mart. Polyc. 20. καθὼς 
δηλώσω ἐν τῷ καθεξῆς. 22. 

Δημιουργεῖν. πηγαὶ πρὸς ἀπόλαυσιν 
καὶ ὑγίειαν δημιουργηθεῖσαι. Clem. 
I 20. ὁ ποιήσας ἡμᾶς kai δημι- 
ουργήσας. 38. 

Δημιουργία. κατὰ τὴν δημιουργίαν αὐ- 
τοῦ συσταθέν. Clem. I 20. 


Δημιουργός. ὁ μέγας δημιουργός. 
Clem. I 20. εἰ ὁ δημιουργὸς τῶν 
ἁπάντων. 26. ὁ δημιουργὸς καὶ 


c 


Δεσπότης τῶν ἁπάντων. 33. ὁ 
δημιουργὸς καὶ πατὴρ τῶν αἰώνων. 


35: 
Δῆμος. εἰς τέρψιν τοῦ δήμου. Mart. 
Ign. 2. ἐπ᾽ ὄψεσι τοῦ δήμου. 5. 


καταπαύειν τὸν δῆμον. 6. Πεῖσον 
τὸν δῆμον. Mart. Polyc. το. 

Διαβόητος. ἐκκλησίας τῆς διαβοήτου 
τοῖς αἰῶσιν. Ign. Eph. 8. 

Διαβολή. μακρὰν οὔσας πάσης δια- 
βολῆς. Polyc. Phil. 4. 

Διάβολος. iva μὴ τοῦ διαβόλου βοτάνη 
τις εὑρεθῇ ἐν ὑμῖν. Ign. Eph. 10. 
προορῶν τὰς ἐνέδρας τοῦ διαβόλου. 

"* '[rall. 8. κακαὶ κολάσεις τοῦ δια- 
βόλου. Rom. 5. τῷ διαβόλῳ λα- 
τρεύει. 9myrn. 9. ἐκ τοῦ διαβόλου 
ἐστί. ῬοΙγο. Phil. 7. καταπατή- 
σαντι τὸν διάβολον. Mart. Ign. 7. 
Πολλὰ γὰρ ἐμηχανᾶτο.... ὃ διά- 
βολος. Mart. Polyc. 3. 

Διάβολος, «td. διάκονοι... μὴ διάβο- 
λοι. Polyc. Phil. 5. 

Διάγειν. ἐν ᾧ διάγοντες εὑρεθησόμεθα. 
Ign. Trall. 2. διάγοντα uév . . . κατὰ 
τὴν Ἀντιόχειαν. Mart. Ign. 2. 

Διαδέχεσθαι. διαδέξωνται ἕτεροι... τὴν 
λειτουργίαν αὐτῶν. Clem. I 44. 


9 


διαδεξαμένου τὴν Ῥωμαίων ἀρχήν. 
Mart. Ign. 1. 

Διάδημα. τοῖς... δεσμοῖς, ἅτινά ἐστι 
διαδήματα. Polyc. Phil. τ. 

Διαδοχή. τῆς διαδοχῆς τῶν ἀποστόλων 
γενόμενος. Ign. Fragm. i. 

Διαίρεσις. ἀνατομαὶ, διαιρέσεις, . . . 
σκορπισμοὶ ὀστέων. Ign. Rom. 5. 

Διακεῖσθαι. εὐνοϊκῶς διακειμένους περὶ 
αὐτόν. Mart. Ign. 4. 

Auakovía, Aevirats ἴδιαι διακονίαι ἐπί- 
κεινται. Clem. I 40. πεπιστευμέ- 
νων διακονίαν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. lgn. 
Magn. 6. τὴν διακονίαν τὴν εἰς τὸ 
κοινὸν ἀνήκουσαν. Philad. 1. ὃς 
καταξιωθήσεται τῆς τοιαύτης διακο- 
vías. το. ὄντα ἐξεμπλάριον Θεοῦ 
διακονίας. myrn. 12. 

Διάκονος. διακόνους τῶν μελλόντων 
πιστεύειν. Clem. 1 42. ἐγέγραπτο 
περὶ ἐπισκόπων καὶ διακόνων. ib 
Βούρρου, τοῦ κατὰ Θεὸν διακόνου 
ὑμῶν. Τρ. Eph. 2. τοῦ .. - δια- 
κόνου Ζωτίωνος. Magn. 2. 
διακόνων τῶν ἐμοὶ γλυκυτάτων. 6. 
τῶν κατὰ Θεὸν διακόνων. 13. τοὺς 
διακόνους, ὄντας μυστηρίων Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. '"lTrall. 2. οὐ γὰρ βρω- 


μάτων καὶ ποτῶν εἰσὶν διάκονοι. 10. 


τῶν 


, 5 , MJ , 
πάντες ἐντρεπέσθωσαν τοὺς διακό- 
νους. 3.  xepils . . . διακόνου πράσ- 
cav τι. ἢ. σὺν τῷ ἐπισκόπῳ, καὶ 

e ^A » ^ , ^ 
rois civ αὐτῷ πρεσβυτέροις καὶ 
διακόνοις. Philad. Inser. διακό- 
νοις τοῖς συνδούλοις μου. 4. τῷ 
ἐπισκόπῳ προσέχετε . . . καὶ διακό- 
νοις. 7. χειροτονῆσαι διάκονον. IO. 

€ ^ , ^ , 
αἱ δὲ πρεσβυτέρους kal . . . διακόνους. 
ib. Φίλωνος τοῦ διακόνου. 11. τοὺς 
δὲ διακόνους ἐντρέπεσθε, ὡς Θεοῦ 
ἐντολήν. Smyrn. 8. 
Χριστοῦ Θεοῦ. iO. 


ὡς διακόνους 
τοὺς συνδού- 
λους μου διακόνους. 12. τῶν ὑπο- 
τασσομένων..... διακόνοις. Polyc. 6. 
ὋὉμοίως διάκονοι ἄμεμπτοι. Polyc. 
Phil. 5. ὡς Θεοῦ καὶ Χριστοῦ διά- 
κονοι. ib. τοῦ Κυρίου, ὃς ἐγένετο διά- 
κονος πάντων. ib. ὑποτασσομένους 
τοῖς πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις, ib. 
διὰ τῶν ἐπισκόπων kai πρεσβυτέρων 
καὶ διακόνων. Mart. Ign. 3. 


38 |. INDEX VERBORUM 


Διακοσμεῖν. T5]... συνέσει διεκόσμη- 
σεν αὐτούς. Clem. I 33. 

Διακρίνειν. Ὃ οὖν μὴ ἐρχόμενος ἐπὶ 
τὸ αὐτὸ... ἑαυτὸν διέκρινεν. lgn. 
Eph. 5. 

Διάκρισις. σοφὸς ἐν διακρίσει λόγων. 
Clem. I 48. 

Διαλέγεσθαι. πλείονά τε τῶν ἐν τῇ 
ἐπιστολῇ διαλεχθεῖς. Mart. Ign. 6. 
καταβὰς, διελέχθη αὐτοῖς. Mart. 
Polyc. 7. 

Διαλογισμός. οὐδὲ τῶν διαλογισμῶν 
ὧν ποιούμεθα. Clem. I 21. 

Διαλύειν. ἅτινα πέπτωκεν... ξηρὰ... 
διαλύεται. Clem. 1 24. 

Διάλυσις. ἐκ τῆς διαλύσεως... ἀνί- 
στησιν αὐτά. Clem. I 24. 

Διαμαρτάνειν. τοῖς γὰρ νομίμοις TOU 
Δεσπότου ἀκολουθοῦντες οὐ διαμαρ- 
τάνουσιν. Clem. I 40. 

Διαμαρτύρεσθαι. καὶ οὕτως διεμαρτύ- 
paro. Mart. Ign. 4. 

Atapévew. Διαμένετε ἐν τῇ ὁμονοίᾳ 
ὑμῶν. Ign. Trall. 12. διαμείνητε 
ἐν ἑνότητι Θεοῦ. Polye. 8. ἡ... 
τῆς πίστεως ὑμῶν ῥίζα... μέχρι νῦν 
διαμένει. Polyc. Phil. r. 

Διανεύειν. διανεύει ἀπὸ τῆς Ἀραβικῆς 
χώρας. Clem. I 25. 

Διάνοιαᾳ. ἴδωμεν αὐτὸν κατὰ διάνοιαν. 
Clem. I 19. ἀναστρεφομένους ἐν 
καθαρᾷ διανοίᾳ. 21. τοῖς προσερ- 
χομένοις αὐτῷ ἁπλῇ διανοίᾳ. 23. 
παμμεγεθὲς κατὰ διάνοιαν. 33. ὑπ- 
ἔπιπτεν πάντα ὑπὸ τὴν διάνοιαν 
ἡμῶν. 35. ἐὰν ἐστηριγμένη ἢ ἡ 
διάνοια ἡμῶν. lb. ἡ ἀσύνετος καὶ 
ἐσκοτωμένη διάνοια ἡμῶν. 206. βου- 
λόμενοι ἐπαίρεσθαι ταῖς διανοίαις 
αὐτῶν. 30. πηροὶ ὄντες τῇ διανοίᾳ. 
II 1. ἐξ ὅλης τῆς διανοίας. 3. 
ἀπερισπάστῳ διανοίᾳ. Ign. Eph. 
20. ἜἌμωμον διάνοιαν. "lrall. 1. 
τὴν ἑκάστου φωτίζων διάνοιαν. 
Mart. Ign. 1. 

Διανύειν. τὸν τεταγμένον vm αὐτοῦ 
δρόμον διανύουσιν. Clem. I 20. 
Διὰ παντός. Ign. Eph. 20. Magn. 

1, 6. Polyc. 6, 8 bis. 

Auaméumew. τὴν ἐπιστολὴν διαπέμ- 


ψασθε. Mart. Polyc. 20. 


Διαρπάζειν. 'O ἄρχων τοῦ αἰῶνος τού- 
του διαρπάσαι με βούλεται. Ign. 
Rom. 7. 

Διασπᾶν. ἵνα TL. . . διασπῶμεν τὰ μέλη 
τοῦ Χριστοῦ ; Clem. I 46. 

Διαστρέφειν. Τὸ σχίσμα ὑμῶν πολ- 
λοὺς διέστρεψεν. Clem. I 46. 
κατανοήσατε τίνες ὑμᾶς διέστρεψαν. 
47. ἐὰν ποιῇ σκεῦος, καὶ ἐν ταῖς 
χερσὶν αὐτοῦ διαστραφῇ. 11 8. 

Διασόζειν. 
Δεσπότης τὰ εἰσελθόντα... ζῶα. 
Clem. I 9. εἰς δεύτερον καὶ ἀγήρω 
αἰῶνα διασωζόμεθα. Fragm. 1. ἐπι- 
θῦσαι... kai διασώζεσθαι. Mart. 


, 5 » - e 
διέσωσεν δι αὐτοῦ ὁ 


Polyc. 8. 
Διαταγή. κατὰ τὴν διαταγὴν αὐτοῦ. 
Clem. I 20. 


Διάταγμα. τῶν διαταγμάτων τῶν ἀπο- 
στόλων. Ign. 'Trall. 7. 

Διάταξις. τὰς ἡμετέρας... διατάξεις. 
Mart. Ign. 2. 

Διατάσσειν. καθὼς διέταξεν αὐτῇ, 
οὕτως ποιεῖ. Clem. 1 20. πῶς 
ὑποτεταγμένως ἐπιτελοῦσι τὰ δια- 
τασσόμενα. 37. Μαωῦσῆς τὰ διατε- 
ταγμένα αὐτῷ πάντα ἐσημειώσατο. 
43. Οὐ διατάσσομαι ὑμῖν, ὡς ὧν 
τις. Ign. Eph. 3. 
κριτος ὡς ἀπόστολος ὑμῖν διατάσ- 
σωμαι. "Trall. 3. Οὐχ ὡς Πέτρος 
καὶ Παῦλος διατάσσομαι ὑμῖν. Rom. 


LÀ ^ ΄ 
«να ὧν Κατα- 


4. ὁλέγων.... παρὰ τὰ διατεταγ- 
μένα. Fragm. 9. 

Διατρίβειν. καὶ διέτριβε μετ᾽ ὀλίγων. 
Mart. Polye. 5. 

Διαφεύγειν. καὶ διαφυγόντες Θεοῦ 
τευξόμεθα. Ign. Magn. 1. 

Διαφημίζειν. διεπεφήμιστο γὰρ ἤδη 
τὰ κατὰ τὸν ἅγιον μάρτυρα. Mart. 
Ign. 6. 

Διαφθείρειν. παλαιὰ βασιλεία διεφθεί- 
pero. Ign. Eph. 19. ἵνα μὴ δια- 
φθαρῇ τις ἐν ὑμῖν. Magn. 10. τὴν 
εἰς Θεόν μου γνώμην διαφθεῖραι. 
Rom. 7. πρὶν διαφθαρῶσιν εἰς 
ἑταίρας. Fragm. vi. 

Διαφορά. Διαφορὰ τυγχάνει ἀληθείας 
καὶ συνηθείας. Clem. Fragm. vi. 
διαφορὰ μεταξὺ τῶν ἀπίστων καὶ 
τῶν ἐκλεκτῶν. Mart. Polyc. 16. 





ET FORMULARUM. 


Διάφορος. ὅσῳ διαφορώτερον ὄνομα 
κεκληρονόμηκεν. Clem. 1 36. 

Διαχωρίζειν. ἐν τῷ διαχωρισθῆναι αὐ- 
τὸν ἀπὸ Λώτ. Clem. I 10. γῆν 
τε διεχώρισεν ἀπὸ τοῦ περιέχοντος 
αὐτὴν ὕδατος. 33. 

Διδασκαλία. ἐάν τις πίστιν Θεοῦ ἐν 
κακῇ διδασκαλίᾳ φθείρῃ. Ign. Eph. 
16. δυσωδίαν τῆς διδασκαλίας τοῦ 
ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου. I7. 
τῇ συνεχείᾳ τῆς διδασκαλίας. Mart. 
Ign. r. 

Διδάσκαλος. Εἷς οὖν διδάσκαλος. Ign. 
Eph. 15. Χριστοῦ, τοῦ μόνου 
διδασκάλου ἡμῶν. Magn. 9. τῷ 
Πνεύματι 
προσεδόκουν. 10. ὁ τῆς ἀσεβείας 
διδάσκαλος. Mart. Polyc. 12. à- 


δάσκαλος ἀποστολικός. 16. 


ὡς διδάσκαλον αὐτὸν 


εἰς τὸν 
ἴδιον βασιλέα καὶ διδάσκαλον. 17. 
διδάσκαλος γενόμενος ἐπίσημος. 10. 

Διδάσκειν. σεμνῶς οἰκουργεῖν ἐδι- 
δάσκετε. Clem. I 1. δικαιοσύνην 
διδάξας. 5. διδάσκων ἐπιείκειας. 13. 
καλὸν τὸ διδάσκειν. Ign. Eph. 15. 
ἄλλους ἐδιδάξατε. hom. 3. ὧν 
εἶπεν ὁ Κύριος διδάσκων. Polyc. 
Phil 2. ἐδίδαξεν ἀκριβῶς καὶ βε- 
βαίως. 3. διδάξωμεν ἑαυτοὺς πρῶ- 
τον. 4. 
αγγέλιον. Mart. Polyc. 4. 
δάγμεθα yàp ἀρχαῖς. IO. 
Aobs διδάσκων μὴ θύειν. 12. 

Διδαχή. ἔχοντας κακήν διδαχήν. Ten. 
Eph. 9. εἰς τύπον καὶ διδαχὴν 
ἀφθαρσίας. Magm. 6. 


, “ ΄ Π » 
οὐχ οὕτως διδάσκει τὸ εὐ- 
δεδι- 


ὁ πολ- 


Διδόναι. Tíva . . . δώσομεν ἀντιμι- 
σθίαν; Clem. II τ. Ποῖον οὖν 
αἶνον αὐτῷ δώσομεν ; 10. μεταξὺ 


ἐπινομὴν δεδώκασιν. 44. ἑαυτὸν 
ἔκδοτον δέδωκα. Ign. Smyrn. 4. 
μετανοίας τόπον ἔδωκεν. Clem. I 7. 
» 3 3. 42va 7.5 ^ 
ἔδωκεν αὐτῷ Oc οὗ ἀναπληρωθῇ. 38. 
τίνα καρπὸν ἄξιον οὗ ἡμῖν αὐτὸς 
ἔδωκεν; ΠΠ᾿1τ. πΠνεῦμα ἔδωκεν 
» Fr y LET) M , ^ 
ἄκακον. bragm. vi. μὴ ἀφορμὰς 
δίδοτε τοῖς ἔθνεσιν. Ign. Trall. 8. 
δὸς ἡμέραν. Mart. Pol. το. 
πάσῃ ψυχῇ. Clem. I 58. 

* HA AE , ^ ^ 
οὖν αὐτῷ. II 9. τοῦ ἀοράτοῦ δῷ 
τὴν ἐπίγνωσιν. Fragm. viii. 


δώῃ 
Δῶμεν 


“ 
«να 


99 


δῶσιν αὐτῷ ὥραν. Mart. Polyc. 7. 
ὥστε μὴ δοῦναι αὐτοῦ τὸ σῶμα. IT. 
προσέθεντο αὐτῇ δοῦναι σημεῖον. 
Clem. I 12. ἥδιον διδόντες. 2. 
ἀντιμισθίαν αὐτῷ διδόντες. II 9. 
φάρμακον διδόντες. Ign. Trall. 6. 
δόντα αὐτῷ δόξαν. Phil. 2. ὁ yàp 
δούς μοι ὑπομεῖναι. Mart. Pol. 13. 


TOU δεδωκότος ἐγκαταλειφθέντος. 
Clem. Fragm. v. οἷς ἡ χάρις 
ἀπὸ τοῦ Θεοῦ δέδοται. Í 39. εἰ- 


ρήνη . - - λιπαρὰ ἐδέδοτο. 2. πλα- 
τυσμὸς ἐδόθη ὑμῖν. 5. 
IO. οὗ τὸ αἷμα ὑπὲρ ἡμῶν 
ἐδόθη. 21. διδόσθω im ἄλλων, 
καθὼς ἐδόθη τοῖς πατράσιν. 30. 


ἐδόθη αὐτῷ 
t 
υἱός. 


ἐδόθη αὐτῷ τὸ δωδεκάσκηπτρον. 31. 
εἴδομεν οἷς ἰδεῖν ἐδόθη. Mart. Pol. 
I5. ὅπως δοθῇ αὐτοῖς ἐπιείκεια. 
Clem. I 56. πρὸ τοῦ δοθῆναι 
αὐτῇ τέκνα. II 2. ἣν εὔχομαι τε- 
λείαν μοι δοθῆναι. Ign. Smyrn. 
11. χρηματισμοῦ αὐτῷ διδομένου. 
Clem. 1 17. τίς ὁ ὑπογραμμὸς ó 
δεδομένος ἡμῖν. 16. 
δεδομένων δωρεῶν. 32. λειτουρ- 
γίαι δεδομέναι. 4ο. τὰ δοθέντα 
παραμένειν τοῖς ἀγνώμοσιν. Fragm. 
v. τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν πίστιν. Po- 
Ἰγο Phil. 3s Ὁ 

Διεγείρειν. καὶ διεγείρῃ εἰς μίμησιν 
Tis... πίστεως. Clem. Fragm. ii. 

Διέλκειν. ἵνα τί διέλκομεν kai δια- 
σπῶμεν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ ; 
Clem. I 46. 


, 
Διευθύνειν. 


τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ 


ταῖς αὐταῖς ταγαῖς τοῦ 

Δεσπότου διευθύνοντα. Clem. I 
20. 

Διηνεκής. eis τὸ διηνεκές. Torn. Fragm. 
vili. 

Aujveküs. ὁ Δεσπότης ἐπιδείκνυται 
διηνεκῶς. Clem. I 24. 

Δικαιοπραγία. ἢ τῆς δικαιοπραγίας ἧς 
κατειργάσαντο. Clem. I 32. 

Δίκαιος. 
στύλοι. 


οἱ μέγιστοι καὶ δικαιότατοι 
Clem. I 5. 
δίκαιος εὑρεθείς. 9. 

ὑπηκόους ἡμᾶς μᾶλλον γενέσθαι. 14. 
Δίκαιον οὖν ἐστὶν μὴ λειποτακτεῖν. 
21. τῷ δικαίῳ ἐν τοῖς κρίμασιν. 27. 
τοῖς πατράσιν ἡμῶν τοῖς δικαίοις. 


ἐν ὑπακοῇ 
Δίκαιον οὖν... 





40 |J INDEX VERBORUM 


30. πάντες ἐκοσμήθησαν oi δίκαιοι. 
33. δικαίους ἀποβεβλημένους. 45. 
᾿Εδιώχθησαν δίκαιοι. ib. Κολλη- 
θῶμεν οὖν τοῖς... δικαίοις. 46. τῆς 
ὁδοῦ τῆς δικαίας. II 5. οἱ τοιοῦτοι 
δίκαιοι. 6. ἔργα ἔχοντες ὅσια καὶ 
δίκαια ; 10. καὶ ἐσόμεθα δίκαιοι. ττ. 
Οὐδεὶς γὰρ δικαίων ταχὺν καρπὸν 
ἔλαβεν. Fragm. iii. 
τῶν δικαίων. 10. Οὐ δίκαιόν ἐστι. v. 
ὄνομα, ὃ κέκτησθε φύσει δικαίᾳ. 
Ign. Eph. 1. τῷ... μέλλοντι xo- 
ρισμῷ τοῦ δικαίου γίνεσθαι. Mart. 
lgn. 5. ἀπολέσθαι τὸν δίκαιον. 6. 
ἀπὸ τῶν χαλεπῶν ἐπὶ τὰ δίκαια. 
Mart. Polye. rr. 
γένους τῶν δικαίων. I4. ὁ ἀντι- 
κείμενος τῷ γένει τῶν δικαίων. τῇ. 
σὺν τοῖς ἀποστόλοις καὶ πᾶσι δι- 
καίοις. I9. 

Δικαιοσύνη. πόρρω ἄπεστιν ἡ δικαι- 
οσύνη. Clem. I 3. 
διδάξας ὅλον τὸν κόσμον. 5. οὐχὶ 
δικαιοσύνην... «διὰ πίστεως ποιήσας ; 
31. ἐξ ὅλης ἰσχύος ἡμῶν ἐργασώ- 
μεθα ἔργον δικαιοσύνης. 33. λαμ- 
πρότης ἐν δικαιοσύνῃ. 35. Πύλη 
γὰρ δικαιοσύνης ἀνεῳγυΐα εἰς ζωὴν 
αὕτη. 48. ἡ ἐν δικαιοσύνῃ αὕτη 
ἐστὶν ἡ ἐν Χριστῷ. ib. κατευ- 
θύνοντες τὴν πορείαν αὐτῶν év. . .δι- 


^ ^ 
τὸν μισθὸν 


παντὸς τοῦ 


, 
δικαιοσύνην 


καιοσύνῃ. 10. ταῖς αὐτῶν δικαιο- 
, A ^ ^ 
σύναις ῥύσασθαι và τέκνα. ll 6. 
᾿Ἐὰν οὖν ποιήσωμεν τὴν δικαιοσύνην 
» , ^ ^ 5 , 
ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. II. ᾿Ἐκδεχώ- 
μεθα.. «τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐν 
ἀγάπῃ καὶ δικαιοσύνῃ. 12. ἵνα 
^ ^ , 
πληρωθῆ πᾶσα δικαιοσύνη. Ign. 
; E Ξ 
Smyrn. I. γράφω ὑμῖν περὶ τῆς 
δικαιοσύνης. Polyc. Phil. 5. πε- 
, 5 ^ , - 
πλήρωκεν ἐντολὴν δικαιοσύνης. ib. 
τοῖς ὅπλοις τῆς δικαιοσύνης. 4. 
κατενώπιον αὐτοῦ τῆς δικαιοσύνης. 
5. τῷ ἀρραβῶνι τῆς δικαιοσύνης 
€ ^ ^ ^ ^ 
ἡμῶν. 8. πειθαρχεῖν τῷ λόγῳ τῆς 
δικαιοσύνης. 9. 
καιοσύνῃ. ib. 
Δικαιοῦν. ἔργοις δικαιούμενοι kai μὴ 
λόγοις. Clem. I 30. οὐ δὲ ἑαυτῶν 
δικαιούμεθα. 52. OU ἧς πάντας... 
ὁ Θεὸς ἐδικαίωσεν. 10. ἀλλ᾽ οὐ 


» , ^ 
ἐν πίστει καὶ OL- 


παρὰ τοῦτο δεδικαίωμαι. — lgn. 
Rom. 5. ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν 
δικαιωθῆναι. Philad. 8. 

Δικαίωμα. τὰ προστάγματα kai τὰ δι- 
καιώματα τοῦ Κυρίου. Clem. I 2. 
Δικαίως. τούτους οὐ δικαίως νομίζο- 
μεν ἀποβαλέσθαι τῆς λειτουργίας. 
Clem. I 44. τῆς παραδεδομένης 
ἡμῖν... δικαίως ὁμοφωνίας. 51. εἰ 
μὴ τὸ ὁσίως καὶ δικαίως ἀναστρέ- 
φεσθαι. 11 5. ἐξ ὧν δικαίως ἀγα- 
πῶμεν αὐτόν. Ign. Eph. 15. ὃν 

δικαίως ἀνέμενον. Magn. 9. 

Δίκη. λύχνου δίκην θεϊκοῦ. Mart. 
Ign. r. 

Δίλογος. διάκονοι... μὴ δίλογοι. Po- 
lyc. Phil. 5. 

Διοίκησις. Οἱ οὐρανοὶ τῆ διοικήσει ab- 
τοῦ σαλευόμενοι. Clem. I 20. 

Διορθοῦν. Τὰς γυναῖκας ἡμῶν ἐπὶ 
τὸ ἀγαθὸν διορθωσώμεθα. Clem. 
T. 

Awcós. δισσὴν ἕξουσιν τὴν κρίσιν. 
Clem. II 10. 

Awrayuós. Τὸ σχίσμα ὑμῶν.... 
(ἔβαλεν) πολλοὺς εἰς δισταγμόν. 
Clem. I 46. 

Διστάζειν. οἱ διστάζοντες περὶ τῆς 
τοῦ Θεοῦ δυνάμεως. Clem. I rr. 
οἱ διστάζοντες τῇ καρδίᾳ. 11 ττ. 

Δίχα. δίχα πάσης παρεκβάσεως. 
Clem. I 20. δίχα ἐλλείψεως. ib. 
Οἱ μεγάλοι δίχα τῶν μικρῶν. 3T. 
δίχα τῶν ποδῶν... τῆς κεφαλῆς. ib. 
δίχα ἀγάπης οὐδὲν εὐάρεστόν ἐστιν 
τῷ Θεῷ. 40. 
ἀνθρωπίνης. 50. 

Διχοστασία. "Iva τί... διχοστασίαι καὶ 
σχίσματα; Clem. I 46. ἀρχηγοὶ 
τῆς στάσεως καὶ διχοστασίας. 51. 


δίχα προσκλίσεως 


Διχοστατεῖν. T... ἀνατέλλει τροφὴν, 
μὴ διχοστατοῦσα. Clem. 1 20. 
Διψῆν. οὐ περὶ πεινῶντος ἢ διψῶντος. 

Ign. 8myrn. 6. 

Διψυχεῖν. μὴ διψυχῶμεν. Clem. I 
23. eb II rt. 

Δίψυχος. οἱ δίψυχοι kai oi διστάζον- 
τες. Clem. I 11. τΤαλαίπωροί εἰ- 
σιν οἱ δίψυχοι. 23. et II τι. 

Διωγμίτης. ἐξῆλθον διωγμῖται καὶ ἱπ- 
πεῖς. Mart. Polyc. 7. 













-- 











Διωγμός. 


Διώκειν. 


Δόγμα. 


Δογματίζειν. 


ET FORMULARUM. 


Ἔκ τούτου ... διωγμὸς καὶ 
ΕΣ , 
ἀκαταστασία. Clem. 1 3. 
πολλῶν ἐπὶ Δομετιανοῦ διωγμῶν. 
, hi 
Mart. Ign. r. λωφήσαντος πρὸς 
: - Fg 
ὀλίγον τοῦ διωγμοῦ. ib. διωγμὸν 
ὑπομένειν ἀπειλήσαντος. 2. ὑπὲρ 
τῆς τοῦ διωγμοῦ καταπαύσεως. 6. 
κατέπαυσε τὸν διωγμόν. Mart. Po- 


lyc. 1. 


TÓV 


μέχρι θανάτου διωχθῆναι. 
Clem. I 4. ὑπὸ Σαοὺλ... ἐδιώχθη. 
10. ἐδιώχθησαν καὶ ἕως θανάτου 
ἦλθον. 5. Διὰ ζῆλος διωχθεῖσαι 
γυναῖκες. 6ὅ. ᾿Ἐδιώχθησαν δίκαιοι, 
ἀλλ᾽ ὑπὸ ἀνόμων. 45. καὶ διώξω- 
μεν μᾶλλον τῆν ἀρετήν. ll το. 
διώξεται ἡμᾶς εἰρήνη. 10. τὸ κερ- 
δάλεον διώκοντες. Fragm. lil. διω- 
Διὰ 
τοῦτο καὶ ἐδιώχθησαν. lgn. Magn. 


κόμενον ἄσθματι πνεῦμα. viii. 


8. ἀληθῶς ἐδιώχθη ἐπὶ llovríov 
Πιλάτου. Trall. 9. 

τοῖς δόγμασιν τοῦ Κυρίου kai 
τῶν ἀποστόλων. Ign. Magn. 12. 
μηδὲ ἀλλοιοῦσά τι τῶν 
δεδογματισμένων ὑπ᾽ αὐτοῦ. Clem. 
I20. οὐδὲν μὴ παρέλθῃ τῶν δε- 
δογματισμένων. 27. 


Δοκεῖν. Τί δοκεῖτε; Clem. I 43, II 7. 


e" c e ; - 
Eno δοκεῖ: μᾶλλον μείζων εἶναι. 48. 
ἢ καθ᾽ ὑπεροχὴν δοκοῦντας. 57. 
x aS ἡ 5 3— x ^ c xs 
ἔρημος ἐδόκει εἶναι ἀπὸ ToU Θεοῦ ὁ 
λαὸς ἡμῶν. ll 2. 
ἔχειν Θεόν. 1". ἔδοξα εὑρὼν ὑμᾶς. 
Ign. Trall zr. τινὲς... λέγουσιν 
^ N ^ ΄ 3 ^ , ^ 
τὸ δοκεῖν πεπονθέναι αὐτὸν, αὐτοὶ 
ὄντες τὸ δοκεῖν. 1O. 
^ ^ , ^ ^ ^ » 
τὸν πεπονθέναι, αὐτοὶ τὸ δοκεῖν Ov- 
τες. myrn. 2. Εἰ γὰρ τὸ δοκεῖν 
ταῦτα ἐπράχθη ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, 
, ^ LI ^ , * ^ 
κἀγὼ τὸ δοκεῖν δέδεμαι. 4. Τὰ δὲ 
, , » -^ , M , 
ὀνόματα αὐτῶν... οὐκ ἔδοξέ μοι 
ἐγγράψαι. 5. τι δοκοῦν εἶναι ToÀ- 
μηρόν. Fragm. ii Οἱ δοκοῦντες 
ἀξιόπιστοι εἶναι. Polye. 5. Ἡμεῖς 
οὖν σοι δοκοῦμεν κατὰ νοῦν. Mart. 


E ; 
τῶν δοκούντων 


^ L3 *» 
τὸ δοκεῖν αὐ- 


lgn. 2. 7v γὰρ ἐπιφανὴς, ὡς ἐδό- 
κουν. 6. Τότε ἔδοξεν αὐτοῖς ὁμο- 
θυμαδὸν ἐπιβοῆσαι. Mart. Polyc. 
12. 

Δοκιμάζειν. βεβαίαν ὑμῶν πίστιν οὐκ 


Δόκιμος. 


Δόλος. 


Δόξα. 


Δοξάζειν. 


41 


ἐδοκίμασεν; Clem. I x. δοκιμά- 
- , LÀ 

σαντες τῷ Ἡνεύματι. 42. ἕτεροι 

δεδοκιμασμένοι ἄνδρες. 44. ἀνδρὶ 

^ 


δεδοκιμασμένῳ παρ᾽ αὐτοῖς. 47. ὃ 
ἂν ἐκεῖνος δοκιμάσῃ. Tem. Smyrn. 8. 
δοκιμώτερα ὑπὲρ χρυσίον 
ὀστᾶ. Mart. Polyc. 18. 
» , , » e ^ 
ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν... 
δόλους. Clem. I 35. δόλῳ πο- 
νηρῷ τὸ ὄνομα περιφέρειν.  lgn. 
Eph. 7. 
Πᾶσα δόξα καὶ πλατυσμός. 
Clem. I 3. εἰς τὸν ὀφειλόμενον 
τόπον τῆς δόξης. 5. λειτουργή- 
σαντας 75 μεγαλοπρεπεῖ δόξη av- 
^ 5 , » NT , 
TOU. 9. ἀτενίζων εἰς τὴν δόξαν 
^ ^ Ὁ. € , ^ c 
TOU Θεοῦ. τὸς φῆ δόξα καὶ ἢ 
μεγαλωσύνη εἰς τοὺς αἰῶνας. 20. 
οὐκ ἐν μικρᾷ δόξη ὑπάρχουσιν. 52. 
oM. c ^c s 3C) , , 
ᾧ ἔστω ἡ δόξα. 10. ᾧ ἡ δόξα εἰς 
τοὺς αἰῶνας. 39, 43, 45, 5ο. δό- 
éav καὶ τιμὴν ἐκληρονόμησαν. 45. 
3 - 3. ταν , M , 
Ov οὗ αὐτῷ δύξα καὶ μεγαλωσύνη. 
58. δὲ οὗ αὐτῷ δόξα, τιμή. 59. 
, , , » ^ b 
εἰς πλήρωμα δόξης αὐτοῦ dave- 
ρωθέν. Fragm. vil. εἰς δόξαν 
παράμονον. Ign. Eph. Inser. εἰς 
εὐχαριστίαν Θεοῦ καὶ eis δόξαν. 
13. παρόντες εἰς δόξαν Θεοῦ. 
Magn. r5.  Hepi τῶν προελθόν- 
των με.... εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ. Rom. 
IO. ἀλλ᾽ εἰς δόξαν Θεοῦ πλέον 
δουλευέτωσαν. Polyc. 4. δοξάσῃ 
ὑμῶν τὴν ἄοκνον ἀγάπην εἰς δόξαν 


Χριστοῦ. 7. ἡ δόξα τῶν ἀγγέλων. 
Pmyrn. 6. δόντα αὐτῷ δόξαν καὶ 


θρόνον. Polye. Phil 2. ἀξίως 
τῆς ἐντολῆς αὐτοῦ καὶ δόξης περι- 
πατεῖν. 5. δι οὗ καὶ μεθ᾽ οὗ τῷ 
Πατρὶ ἡ δόξα. Mart. Ign. 7. 
μεθ᾽ οὗ σοι καὶ Πνεύματι ἁγίῳ ἡ 
δόξα. Mart. ῬοΙγο. 14. ᾧ ἡ δόξα, 
τιμή. 20, et 21. μεθ᾽ οὗ δόξα τῷ 
Θεῷ καὶ Πατρί. 22. ᾧ ἡ δόξα, 
σὺν Πατρί. 1b. 

δοξασθεὶς μεγάλως οὐκ 
ἐμεγαλορρημόνησεν. Clem. I 17. 
Πάντες otv ἐδοξάσθησαν. 32. 
τὸ δοξασθῆναι τὸ ὄνομα. 43. 


εἰς 
δοξά- 
3 ^ LI ^ ^ , 
(ew ᾿Ιησοῦν Χριστὸν τὸν Oofácavra 
ὑμᾶς. Ign. Eph. 2. δοξάσαι τὸ 
f 





42 


ὄνομα. Philad. ro. καὶ ὑμεῖς 
δοξασθήσεσθε. ilb. δΔοξάζων Ἰη- 
σοῦν Χριστόν. Smyrn. 1. δοξάσῃ 
ὑμῶν τὴν ἄοκνον ἀγάπην. Polye 7. 
ἵνα δοξάσθητε ἔργῳ. ὃ. 
ἐὰν πάσχωμεν .. . δοξάζωμεν αὐτόν. 
Polye. Phil. 8. εὐλογῶ σε, 
δοξάζω σε. Mart. Polye. 14. 
δοξάζει τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα. I9. 
ἵνα καὶ ἐκεῖνοι δοξάζωσιν τὸν Κύ- 


, , 
αιωνιῷ 


ριον. 20. 

Aópv. ἡ ἀγάπη ὡς δόρυ. ἴσπ. Po- 
lyc. 6. 

Aócis. ὁ γινώσκων τὴν ToU Πατρὸς 


δόσιν. Clem. Fragm. viii. τὸ 
v" ^ , , € , 3 
Αγιον Πνεῦμά ἐστιν ἡ δόσις αὐὖ- 
τοῦ. 10. 

Δοτήρ. τὸν Θεὸν τὸν δοτῆρα τῶν ἀγα- 
θῶν. Mart. Ign. 7. 

AovAeía. Ἰωσὴφ ... μέχρι δουλείας 
εἰσελθεῖν. Clem. I 4. πολλοὶ 
£ UJ , 5 , 
ἑαυτοὺς παρέδωκαν εἰς δουλείαν. 
55- 

AovAevew. τῶν ὁσίως αὐτῷ OovAev- 
σάντων. Clem. Il 26. ἐπορεύθη 

^ ' ^ 3 , 

πρὸς Λαβὰν, kai ἐδούλευσεν. 31. 
ἐν... ἀμώμῳ προθέσει δουλεύοντας 
τῷ OcQ. 45. ἐν καθάρᾳ καρδίᾳ 


δουλεύσωμεν τῷ Θεῷ. II 11. ἐὰν 
δὲ μὴ δουλεύσωμεν. 10. εἰς δό- 


£av Θεοῦ πλέον δουλευέτωσαν. Ign. 
Polyc. 4. τὸ δουλεύειν 
κατ᾽ ἐπιστήμην ἄρχουσιν. Fragm. 
]v. δουλεύσατε τῷ Θεῷ ἐν φόβῳ. 
Polye. Phil. 2. Οὕτως οὖν δου- 
λεύσωμεν αὐτῷ μετὰ φύβου. 6. 
᾿Ογδοήκοντα καὶ ἕξ ἔτη ἔχω δου- 
λεύων αὐτῷ. Mart. Polyc. 9. 

Δούλη. δούλους καὶ δούλας μὴ ὑπερη- 
φάνει. Ign. Polyc. 4. 

Δοῦλος. στενοχωρουμένους TOUS TOU 
Θεοῦ δούλους. Clem. Fragm. ii. 


Ign. 


TOLS 


ἐγὼ δὲ μέχρι νῦν δοῦλος. 


Rom. 4. δούλους καὶ δούλας μὴ 
ὑπερηφάνει. Polye. 4. μὴ δοῦλοι 
εὑρεθῶσιν ἐπιθυμίας. 10. ἀπὸ τῶν 


δούλων τοῦ Θεοῦ. Mart. Ign. 2. 
ἀπὸ τῶν ἰδίων δούλων. Mart. Po- 
lyc. 20. 

Δρᾶν. Τίνες otv oí ravra δράσαντες ; 


Clem. I 45. 


INDEX VERBORUM 


Apópos. τὸν τῆς πίστεως βέβαιον Opó- 
μον. Clem. 1 6. τὸν τεταγμένον 
ὑπ᾽ αὐτοῦ δρόμον. 20. προσθεῖ- 
ναι τῷ δρόμῳ cov. Ign. Polyc. 1. 


τελειώσαντε δρόμον ἐν Χριστῷ. 
Mart. Ign. 7. 
Δροσίζεσθαι. διὰ τῆς ἐκκλησίας ὑμῶν 


δροσισθῆναι. Ign. Magn. 14. 

Δύειν. Καλὸν τὸ δῦναι ἀπὸ κόσμου 
πρὸς Θεόν. Ign. Rom. 2. 

Δύναμις. οἱ διστάζοντες περὶ τῆς τοῦ 
Θεοῦ δυνάμεως. Clem. I 11. ἐνέ- 
κλεισεν τῇ ἑαυτοῦ δυνάμει. 52. 
δύναμις αὐτοῦ. Fragm. vil. συν- 
gvecav ἐν δυνάμει ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 
Ign. Eph. rr. αἱ δυνάμεις τοῦ 
Σατανᾶ. I3. ἐν δυνάμει πίστεως. 
14. κατὰ δύναμιν Θεοῦ Πατρός. 
Magn. 3. ἡ δὲ πραότης αὐτοῦ 
δύναμις. 'Trall. 5. δύναμιν αἰτεῖ - 
σθε ἔσωθέν τε καὶ ἔξωθεν. Rom. 3. 
υἱὸν Θεοῦ κατὰ θέλημα καὶ δύναμιν 
Θεοῦ. Smyrn. I. Ἔρρωσθέ μοι 
ἐν δυνάμει ΠΙνεύματος. 132. ὁ Θεὸς 
ἀγγέλων καὶ δυνάμεων. Mart. Po- 


lye. 14. 
Δύνασθαι. καίπερ δυνάμενος. Clem. 
I τό. τί ἀγάπη ἁγνὴ παρὰ τῷ 


Θεῶ δύναται. 21. ἐν λόγω δύναται 
αὐτὰ καταστρέψαι. 2. τίς ἡμῶν 
δύναται φυγεῖν. 28. δίχα τῶν μι- 
κρῶν οὐ δύνανται εἶναι. 37. τί γὰρ 
δύναται θνητός; 39. τίς δύναται 
ἐξηγήσασθαι; 49. Οὐ δυνάμεθα 
οὖν τῶν δύο φίλοι εἶναι. 11 6. Εἰ 
δὲ καὶ οἱ τοιοῦτοι δίκαιοι οὐ δύνανται. 
10. εἰ μὴ δυνάμεθα ἅπαντες στε- 
φανωθῆναι. 7. οὐκέτι δυνάμεθα 
, e^ » ΄ » 
ἐκεῖ ἐξομολογήσασθαι. ὃ. ἵνα. 
^ ' 3 
δυνηθῶ μαθητὴς εἶναι. Ign. Eph. τ. 
ἡ δυναμένη ὑμᾶς βασανίσαι. ὃ. τὰ 
πνευματικὰ πράσσειν οὐ δύνανται. 
ib. ἀληθῶς δύναται καὶ τῆς 7ov- 
χίας αὐτοῦ ἀκούειν. 15. ὃ δυνήσε- 
ται ὑμᾶς μερίσαι. Magn. 6. πῶς 
ἡμεῖς δυνησόμεθα ζῆσαι χωρὶς αὐὖ- 
τοῦ. 9. δυνάμενος γράφειν ὑπὲρ 
, * , , 
rovrov. 'lrall. 3. Μὴ o? δύναμαι 
M , , , , 
rà ἐπουράνια γράψαι; 5. οὐ Óv- 
νηθέντες χωρῆσαι. lb. καὶ δυνάμε- 
vos τὰ ἐπουράνια. ib. Οὐ δύναται 




































nri. 
a 
T n [2 

íi 
n ! 
jg 0^ 
] iri 
hoy 
a le 
T 
liri 









Ava cta, 


ET FORMULARUM. 43 


οὖν κεφαλή. I1. 
ναμαι. Rom. 3. σιγῶν πλείονα 
δύναται. Philad. τ. Εἴ τις δύνα- 
ται ἐν ἁγνείᾳ μένειν. Polye. 5. 
ὃς δυνήσεται θεοδρόμος καλεῖσθαι. 
j. οὐκ ἠδυνήθην γράψαι. ὃ. οἱ 
μὲν δυνάμενοι πεζοὺς πέμψαι. 1b. 
δύνασθαι ἐξαλείφειν. Fragm. ii. 
εἰς τὸ διηνεκὲς ἐδύνατο. vil. δύ- 
vara, κατακολουθῆσαι τῇ σοφίᾳ. 
Polye. Phil. 3. ὠφεληθῆναι δυνή- 
σεσθε. I3. εἰ δυνηθείη, ὁ τύραν- 
vos. Mart. Polyc. 2. 
ἕτερον χωρίον ἀπελθεῖν. 7. μὴ 
δύνασθαι σιωπῆσαι. 10. μηδὲ ἀκου- 
σθῆναί τινα δύνασθαι. 8. πῶς δύ- 
ναμαι βλασφημῆσαι; 9. οὐ δυνά- 
μενον αὐτοῦ τὸ σῶμα ... δαπανηθῆ- 
ναὶ. 16. 
καταλιπεῖν δυνησόμεθα. 17. Τῷ 
δυναμένῳ πάντας ἡμᾶς εἰσαγαγεῖν. 
20. 

Avvarós. ἢ δυνατὸς γνῶσιν ἐξειπεῖν. 
Clem. 1 48. ἀλλ᾽ εἰ δυνατόν 
ἐστι μηδὲ συναντᾶν. Smyrn. 4. 
ἔνθα ὡς δυνατὸν ἡμῖν συναγομένοις. 
Mart. Polyc. r8. 

Δύο. οὐχ ἕνα οὐδὲ δύο ... πόνους. 
Clem. I 5. δ ἕν ἢ δύο πρόσ- 
cma. 47. δύο ἐχθροί. 11] 6. τῶν 
δύο φίλοι εἶναι. 10. Τὰ δύο δὲ ἕν 
ἐστιν. 12. καὶ ἐν δυσὶ σώμασιν. 
ib. ἕν τῶν δύο. Ign. Eph. rr. 
ἐπίκειται rà δύο ὁμοῦ. Magn. 5. 
παιδάρια δύο. Mart. Pol. 6. ἐπὶ 
δύο ὥρας. T. , 

Δυσθεράπευτος. obs δεῖ ὑμᾶς φυλάσ- 
σεσθαι, ὄντας δυσθεραπεύτους. lg. 
Eph. 7. 

Δύσις. κήρυξ γενόμενος... ἐν τῇ δύσει. 
Clem. I 5. ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύ- 
σεως. 10. εἰς δύσιν ἀπὸ ἀνατολῆς 
μεταπεμψάμενος. Ign. Rom. 2. 

Δύσκολος. ἐμοὶ δὲ δύσκολόν ἐστιν τοῦ 
Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. Ign. Rom. 1. ἐάν 
πὼς μετανοήσωσιν᾽ ὕπερ δύσκολον. 
ΘΤΏΥΤΉ. 4. 

Δυσφύλακτος. ἐπισφαλὲς γὰρ τὸ κτῆ- 
μα καὶ δυσφύλακτον. Ign. Fragm. 
"Vi 


kai λέγεσθαι δύ- 


» , *, 
ἠδύνατο eis 


E d * , 
οὔτε τὸν Χριστόν more 


δυσωδίαν τῆς διδασκαλίας 


- M. i ; 
TOU ἄρχοντος TOU αἰῶνος τούτου. 


Ign. Eph. 17. 

Δώδεκα. τοὺς δώδεκα φυλάρχους. 
Clem. I 43. 

Δωδεκάσκηπτρον. ἐδόθη αὐτῷ τὸ δω- 


δεκάσκηπτρον τοῦ Ἰσραήλ. Clem. 
Bar 

Δωδέκατος ἐν Σμύρνῃ μαρτυρήσας. 
Mart. Polyc. r9. 

Δωδεκάφυλον. τὸ δωδεκάφυλον τοῦ 
Ἰσραήλ. Clem. I 55. 

Δωμάτιον. ἔν τινι δωματίῳ κατακεί- 
μενον. Mart. Polye. 7. 

Δωρεά. ταῖς... ὑπερβαλλούσαις αὐ- 
τοῦ δωρεαῖς τῆς εἰρήνης. Clem. I 
19. ἐπὶ ταῖς ὑπερβαλλούσαις καὶ 
ἐνδόξοις δωρεαῖς αὐτοῦ. 23. τὰ 
μεγαλεῖα τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ δεδομένων 
δωρεῶν. 32. ὅπως μεταλάβωμεν 
τῶν ἐπηγγελμένων δωρεῶν. 35. 
ἀντιλέγοντες τῇ δωρεᾷ τοῦ Θεοῦ. 
Ign. Smyrn. 7. ἐν τῇ αὐτοῦ 
χάριτι καὶ δωρεᾷ. Mart. Polyc. 
20. 

Δωρεάν. δωρεὰν οὖν ἀποθνήσκω. Ign. 
Trall. 10. 

Δῶρον. Ὡς μακάρια καὶ θαυμαστὰ τὰ 
δῶρα τοῦ Θεοῦ. Clem. I 35. τοὺς 
ἀμέμπτως καὶ ὁσίως προσενεγκόν- 
τας τὰ δῶρα. 44. 

'Edv. μηθαμῶς τοῦτο ἐάσαι ὁ Δεσπό- 
της. Clem. 1 33. ἐάτω ὑφ᾽ ἑτέρου 
ἑαυτὸν μαρτυρεῖσθαι. 38. ἐαθῆναι 
αὐτὴν ἐξελθεῖν. 55. ἡ ἀγάπη οὐκ 
ἐᾷ με σιωπᾶν. lgn. Eph. 3. οὗς 
οὐκ εἰάσατε σπεῖραι εἰς ὑμᾶς. 9. 


'Eapwós. Καιροὶ ἐαρινοὶ καὶ θερινοί. 
Clem. I 20. 
"Eavrob. τοὺς ἄνδρας ἑαυτῶν. Clem. 


Ir. ἑαυτοὺς ὑπομιμνήσκοντες. 7. 
στηρίξωμεν ἑαυτούς. 13. ἐπιδῶμεν 
ἑαυτούς. 14. 
ξύλῳ. 2 
Uie. 23. 
€ ^ ΄ 
ἑαυτῷ ποιεῖ. 26. 
L4 ^ » 2 ce ^ , 
ἑαυτῷ. 29. οὐ δι᾿ ἑαυτῶν δικαιού- 
μεθα. 32. 
^ € ^ 3 PF - » 
33. τῆς εαυτου εἰκόνος. ib. ερ- 
ἀπορ- 


συμβάλετε ἑαυτοὺς 
ΘΕ τη, σηκὸν 


μέρος ἐποίησεν 
BR εἶ ; 
τῇ ἑαυτοῦ προστάξει. 


γοις ἑαυτὸν κοσμήσας. ib. 
^ ^ 

pravres ἀφ᾽ ἑαυτῶν. 35. μὴ 

ε ^ CEP E 2 « I 

ἑαυτῷ ... ὑφ ἑτέρου ἑαυτὸν pdpru 

ρεῖσθαι. 38. ἑαυτοὺς βουλόμενοι 


2 


- 





44 INDEX VERBORUM 


ἐπαίρεσθαι. 39. (ητεῖν τὸ kowo- 
φελὲς πᾶσιν, καὶ μὴ τὸ ἑαυτοῦ. 48. 
ε D ΄ ^ h 
ἑαυτοὺς θέλουσιν μᾶλλον περιπί- 
πτειν. 51. μᾶλλον δὲ ἑαυτῶν κα- 
τάγνωσιν. lb. ἑαυτὸν ἐξαλειφθῆ- 
ναι. 53. ἑαυτῷ μέγα κλέος. 54. 
παρέδωκαν ἑαυτούς. 55 bis. διὰ 
τοῦ ἑαυτῶν αἵματος. lb. παραδε- 
παραδοῦσα 
c2 ^ ^ , - € M 
ἑαυτὴν TQ κινδύνῳ. ib. ἑαυτὴν 
^ . ^ , ^ z 
παρέβαλεν. ib. τῷ ἀγαπᾶν éav- 
τούς. ll 4. ὑπὲρ ἡμῶν ἑαυτὸν 
ἀνενεγκόντος. Ign. Eph. 1. — éav- 
τὸν διέκρινεν. 5. 


δωκότας ἑαυτούς. ib. 


^ » € ^ 
οὔτε Ov ἑαυτοῦ. 
Magn. 7. ὁ φανερώσας ἑαυτόν. 8. 
Χριστὸν ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς. 12. Εἴ 
Qu , [ ^ 0» 2 

τις αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ ἔχει. hom. 6. 
οὐκ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ. Philad. τ. ἀλη- 
θῶς ἀνέστησεν ἑαυτόν. Smyrn. 2. 

δὲ καὶ ἑαυτὸν ἔκδοτον δέδωκα ; 
4. ἑαυτοῦ ἐξουσίαν οὐκ ἔχει. 
Polye. 7. ὁ περιθεὶς ἑαυτῷ ἁ- 
λουργίδα. Fragm. Th 


L4 , . 
ἑαυτούς. 1b. 


ἀπάγουσιν 

ἄρχειν ἑαυτῶν. lv. 
διδάξωμεν ἑαυτούς. ΡοΪγο. Phil. 4- 
Vp DIL ἑαυτούς. 5. τὸν 
ὑπογραμμὸν ἔθηκε Ov ἑαυτοῦ. 8. 
Σὺ οὖν ἐν ἑαυτῷ φέρεις; Mart. 
lgn. 2. τὸν ἐν ἑαυτῷ λέγοντα 

[1 
, " € ^ » , 

περιφέρειν. 10. ἑαυτῷ ἐπεσπάσατο 
δ , € 
τὸ θηρίον. Mart. Polyc. 3. ὁ παρα- 
βιασάμενος ἑαυτόν. 1b. 
δίδοντας ἑαυτούς. 10. τὸν ἑαυτοῦ 
κήρυκα. 12. ὡμολόγησεν ἑαυτὸν 
Χριστιανὸν εἶναι. lb. ἀποθέμενος 
ἑαυτῷ πάντα. 13. ὑὕὑπολύειν éav- 
τόν. lb. 

᾿Ἔγγράφειν. Τὰ δὲ ὀνόματα αὐτῶν... 
οὐκ ἔδοξέ μοι ἐγγράψαι.  lgn 
ἶ yP EE 
emyrn. 5 


TOUS προ- 


"Eyypaoos. ἔγγραφον περὶ αὐτοῦ ἵἷστο- 


ρίαν. Clem. Fragm. ii. 

'"Eyyós. ὌἬδωμεν πῶς ἐγγύς ἐστιν. 
Clem. 21. πάντα ἐγγὺς αὐτῷ 
ἐστίν. 27. κἂν ἐγγὺς τοῦ στεφάνου 
γενώμεθα. Il 7. καὶ τὰ κρυπτὰ 
ἡμῶν ἐγγὺς αὐτῷ ἐστίν. Ign. Eph. 
15. οἷς καὶ δηλώσατε ἐγγύς με 
ὄντα. Rom. 10. ἐγγὺς μαχαίρας, 
ἐγγὺς Θεοῦ. Smyrn. 4. τοὺς €y- 
γιστα γενομένους ἀθλητάς. Clem. 


᾿Ἐγείρειν. 


᾿Ἐγκεῖσθαι. 


"Eykpáreta. 


l5. αἱ ἔγγιστα ἐκκλησίαι. lgn. 
Philad. το. 

πνεῦμα διὰ τοῦ ἐγεῖραι 
ἀναλάβων. Clem. Fragm. vii. 
παρὼν ἤγειρεν αὐτοὺς ἐκ νεκρῶν. 
Ign. Magn. 9. ἀληθῶς ἠγέρθη 
ἀπὸ νεκρῶν. lrall 9. ἐγείραντος 
αὐτόν. 10. ὃς καὶ ἡμᾶς τοὺς πι- 
στεύοντας αὐτῷ οὕτως ἐγερεῖ: 1 10. 
ἣν τῇ AR Ue ὁ Πατὴρ TIENE 
"myrn. 6. ὃν ἔγειρεν ὁ Θεός. 
Polye: jPhibsr 


^ , € ^ 
τὸν Kupiov ἡμῶν. 2. 


τὸν ἐγείραντα 

Ὃ δὲ ἐγεί- 
pas αὐτὸν ἐκ νεκρῶν, kai ἡμᾶς ἐγε- 
pe. ib. καθὼς ὑπέσχετο ἡμῖν 
ἐγεῖραι ἡμᾶς. 5. 


᾽ ^ M € € kJ , , 
Eykakeiv. μὴ, ὡς ai ὠδίνουσαι, ἐγκα- 


κῶμεν. Clem. II 2. 


» » s , » 
Εγκαρπος. εγκαρπον Kat τελείαν ἔσ- 


xov τὴν ἀνάλυσιν. Clem. I 44. 
ἔγκαρπος καὶ τελεία ἡ πρὸς τὸν 
Θεὸν... μνεία. 56. 


᾿Εγκαταλείπειν. τοὺς ἐλπίζοντας ἐπ᾽ 


αὐτὸν οὐκ ἐγκαταλείπει. Clem. I 

11. καὶ ἐγκαταλείπωμεν τὴν ἀγά- 
33. τοῦ δεδωκότος ἐγκατα- 

λειφθέντος. Fragm. v. 


᾽ ^ , ΄ » , 
Εγκαυχᾶσθαι. ἐγκαυχωμένοις ἐν àXa- 


ζονείᾳ τοῦ λόγου αὐτῶν. Clem. I 
21. τοῖς δεσμοῖς ἐγκαυχώμενος. 
Mart. Ign. 3. 

᾿Εγκειμένου δὲ τοῦ ἀνθυ- 


πάτου. Mart. Polye. 9. 


, , JU , , e 
Eykepavvvvat. TOUS evKekpap.evous ου- 


τως. Ign. Eph. 5. 


᾿Εγκλείειν. θάλασσαν... ἐνέκλεισεν τῇ 


ἑαυτοῦ δυνάμει. Clem. I 33. 
Εγκλημα. φυλάσσεσθαι τὰ ἐγκλήματα 
ὡς πῦρ. Ign. Trall. 2 
ἐγκράτεια ἐν ἁγιασμῷ. 
Clem. I 35. ὁ ἐπιχορηγῶν... . τὴν 
ἐγκράτειαν. 538. δῴη πάσῃ ψυχῇ..- 
ἐγκράτειαν. 58. ἀγαπώσας πάντας 


ἐν πάσῃ ἐγκρατείᾳ. Polyc. Phil. 4. 


᾿Εγκρατευέσθαι. ἐνδυσώμεθα τὴν ὁμό- 


νοιαν.... ἐγκρατευόμενοι. Clem. I 


30. 


'"Eykparjs. μηδὲ ζηλοῦν, ἀλλ᾽ éykpa- 


τεῖς εἶναι. Clem. II 4. ἐγκρατεῖς 


περὶ πάντα. Polyc. Phil. 5. 


'"Eykvmrew. ἐγκεκυφότες eis τὰ βάθη. 








ET FORMULARUM. 


Clem. I 40.  'Evkmrere eis τὰς 
γραφάς. 45. ἐγκεκύφατε εἰς τὰ 
λόγια τοῦ Θεοῦ. 54. εἰς ἃς ἐὰν 


ἐγκύπτητε. Polyc. Phil. 3. 


"EOpd(ew. ἥδρασεν ἐπὶ τὸν ἀσφαλῆ 
τοῦ ἰδίου βουλήματος θεμέλιον. 
Clem. I 33. ἐκκλησίᾳ... ἡδρασ- 


μένῃ ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ. Ign. Philad. 


Inser. ἡδρασμένους ἐν ἀγάπῃ. 
Smyrn. I. ἣν εὔχομαι ἑδρᾶσθαι 


πίστει καὶ ἀγάπῃ. 13. τὴν ἐν Θεῷ 
γνώμην ἡδρασμένην. Polyc. 1. 

"Eópatos. ἑδραῖοι τῇ πίστει. lgn. 
ΤΡ. 10. Στῆθι ἑδραῖος ὡς ἄκμων. 
Polyc. 5. 

Ἔθειν. Ἑἰώθασι γάρ τινες δολῷ πο- 
νηρῷ. Ign. Eph. 7. 

᾿Εθίζειν. Ἔν αἷς γὰρ ἕκαστος ἐκ παι- 
δόθεν ἐθίζεται. Clem. Fragm. vi. 


"EOvos. ἔθνη μεγάλα ἐξερρίζωσεν. 
Clem. I 6. ὑὕὑποδείγματα ἐθνῶν. 
55. μὴ ἀφορμὰς δίδοτε τοῖς ἔθνε- 


σιν. Ign. Trall. 8. εἴτε ἐν Ἰου- 
δαίοις, εἴτε ἐν ἔθνεσιν. Smyrn. 1. 
καὶ ἑτέρων πολλῶν ἐθνῶν. Mart. 
lgn. 2. μετὰ πάντων ὑπεισιέναι 
τῶν ἐθνῶν. lb. 
ἐθνῶν. 10. τῶν ἐν τῷ σταδίῳ ἀνό- 
pov ἐθνῶν. Mart. Polyc. 9. τὸ 
πλῆθος ἐθνῶν re kai ᾿Ιουδαίων. 12. 
ὑπὸ τῶν ἐθνῶν ἐν παντὶ τόπῳ λα- 
λεῖσθαι. 19. 
Ἔθος. τὸ δὲ ἔθος ὁποῖον ἂν παραλη- 
$05. Clem. Fragm. vi. ὡς ἔθος 
λέγειν. Mart. Polye. 9. 
μάλιστα ᾿Ιουδαίων προθύμως, ὡς 
ἔθος αὐτοῖς. 15. 


Τὰ δαιμόνια τῶν 


αὐτοῖς 


Εἰδέναι. Οἶδα τίς εἰμι. Ign. Eph. 
12. Οἶδα ὅτι οὐ φυσιοῦσθε.... 


ὅτι ἐντρέπεσθε. Magn. 12. οὐκ 
οἶδα εἰ ἄξιός εἰμι. "Trall. 4. ἐν 
σαρκὶ αὐτὸν οἶδα. Smnyru. 3. οἶδεν 
γὰρ πόθεν ἔρχεται. Philad. 7. οὐκ 
οἴδαμεν τὴν ἡμέραν τῆς ἐπιφανείας. 
Clem. 1112. Μάλιστα ἤδει. Y 43. 
Εἰ γὰρ ἤδεις ὅτι Θεοῦ Υἱὸς ἦν. Τρ. 
Fragm. vii. ὑμᾶς κατὰ ἀγάπην 
εἶδον. Eph. 2. εἶδεν προσκεφά- 
λαιον. Mart. Polye. 5. οὐδεὶς εἷ- 
δεν. 9. εἴδομεν οἷς ἰδεῖν ἐδόθη. 15. 
ἣν καὶ ἴδετε κατ᾽ ὀφθαλμούς. Polyc. 


45 


Phil. 9. ἴδωμεν ὡς ἔστιν τίμιον 
τῷ Θεῷ. Clem. I 7. ἴδωμεν αὐτὸν 
κατὰ διάνοιαν. 19. Ἴδωμεν πῶς ἐγ- 
γύς ἐστιν. 21. Ἴδωμεν... .τὴν κατὰ 
καιρὸν γινομένην 24. 
Ἴδωμεν τὸ παράδοξον σημεῖον. 25. 
ἴδωμεν τίνες αἱ ὁδοί. 31. Ἴδωμεν 
ὅτι τὸ ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς. 33.  Ei- 
δέναι ἡμᾶς δεῖ. IL 7. ἠξιώθην ἰδεῖν 
ὑμᾶς. Ign. Magn. 2. ἰδεῖν ὑμῶν 
τὰ ἀξιόθεα πρόσωπα. hom. 1. εἰ- 
δὼς τὰ συνέχοντά με. 6. Εἰδὼς ὅτι 
Θεοῦ γέμετε. Magn. 14. εἰδὼς 
- ὅτι καὶ ὑμεῖς οὕτως ἔχετε. ὥΤΗΥΤΉ. 
4. εἰδὼς οὖν ὑμῶν τὸ σύντονον. 
Polye. 7. τὸν τὰ κρύφια εἰδότα. 
Magn. 3. εἰδότες ὅτι χάριτι. Ῥο- 
Ἰγο. Phil. r. Eióóéres οὖν ὅτι οὐ- 
δέν. 4. Εἰδότες οὖν ὅτι Θεός. 5. 
εἰδότες ὅτι πάντες ὀφειλέται ἐσμέν. 
6. μὴ εἰδότες ὅτι ὁ Ὕψιστος. 
Clem. I 45. οὐκ εἰδότες πόθεν 
ἐκλήθημεν. 11 τ. 
χερσὶν ὁ αἰών. ἢ. 
ἐν καρδίᾳ. 0. 


3227. 
αναστασιν. 


5 , e » 
εἰδότες ὅτι ἐν 
» ^ € ^ MJ 
εἰδὼς ἡμῶν τὰ 
Lr) , e , 

εἰδότες ὅτι δίσσην 
ἕξουσιν τὴν κρίσιν. Το. 
ταπεινόν. l 55. 
Mart. Polyc. 4. 


vov. 12. 


^ 55 * ^ 
ὃς ἰδὼν τὸ 
ἰδὼν τὰ θηρία. 
8». » ^ , 

ἰδὼν αὐτὸ καιόμε- 
ἰδὼν τό τε μέγεθος. τῇ. 


᾿Ιδὼν οὖν ὁ κεντυρίων. 18, Πέρας 
5 5Ὁ 7 € » ^ 
οὖν ἰδόντες οἱ ἄνομοι. I6. ταῦτα 


ἰδόντες. Mart. Ign. 7. 

Εἰδέναι, honorare, Καλῶς €xec. . . ἐπί- 

σκοπον εἰδέναι. Ign. Smyrn. 9. 

Εἶδος. Τὸ yàp πῦρ καμάρας εἶδος ποι- 
ῆσαν. Mart. Polye. 15. 

Eikás. τουτέστιν Αὐγούστου εἰκάδι 
τρίτῃ. ἴστι. Rom. ro. Δεκεμβρίῳ 
εἰκάδι. Mart. Ign. 7. 

Εἴκειν. εἰς τὸ εἶξαι αὐτοὺς μὴ ἡμῖν. 
Clem. I 56. 

Eixj. οὐκ εἰκῆ ἢ ἀτάκτως. Clem. I 40. 

Εἰκών. τῆς ἑαυτοῦ εἰκόνος χαρακτῆρα. 
Clem. I 33. 

Εἰλικρινήῆς. εἰλικρινεῖς 
ἦτε. Clem. I 2. 
καρδίας. 11 9. 

Εἰλικρινῶς. Ἐ τις... «εἰλικρινῶς κατα- 
νοήσῃ. Clem. I 32. 

Εἰπεῖν. 


Clem. 1 49. εἴπε γάρ. 46. εἶπεν 


, 
καὶ ἀκέραιοι 


ἐξ εἰλικρινοῦς 


, , ^ € » Ju 
τις αρκει, ως ἔδει, €umetv; 





ELM ÉÉnádáÉLÉÉLS OQ —— «-ἔς.......-- "s 


T ———I MP —— — r——Á— — —ÓÉÓ— 





46 
Cf. II 


εἰπάτω, Ei 


πρὸς αὐτὸν ὁ Κύριος. 53. 
4.9. Ὃ εἶπεν. 2 ter. 
δ ἐμὲ στάσις. 1 54. 
ὙΦ dz c e c ' 
Eipjvapxos. ὁ εἰρήναρχος, ὁ kai κλη- 
ρονόμος. Mart. Polyc. 6. 
αὐτῷ ὁ εἰρήναρχος. 8. 
5 ΄ ^ » EJ , 5» 
Εἰρηνεύειν. τοῖς μετ᾽ εὐσεβείας εἰρη- 
νεύουσιν. Clem. I 15. μόνον τὸ 
ποίμνιον τοῦ Χριστοῦ εἰμηνευέτω. 
54. ἐκκλησίᾳ... .. εἰρηνευούσῃ ἐν 
^ ^ er 
σαρκὶ kai αἵματι. Ign. Trall. Inser. 
, , ^ Lj , ' 33 
εἰρηνεύειν τὴν ἐκκηλσίαν τὴν ἐν 'Av- 
τιοχείᾳ. Philad. το. συγχαρῆναι 
αὐτοῖς, ὅτι εἰρηνεύουσιν. Smyrn. 


€ , 
vmn)vra 


11. ἡ ἐκκλησία ἡ ἐν 'Avrtoxeta . . . 
εἰρηνεύει. Polyc. 7. 

Εἰρήνη. Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη. Clem. 
I Inscr. 
pá. 2. πόρρω ἄπεστιν ἡ δικαιοσύνη 


εἰρήνη βαθεῖα καὶ λιπα- 


καὶ εἰρήνη. 3. τοῖς μεθ᾽ ὑποκρίσεως 
βουλομένοις εἰρήνην. 15. 
τῆς εἰρήνης σκόπον. 19. 
€ ΄ , ^ ^ ^ 
ὑπερβαλλούσαις αὐτοῦ δωρεαῖς τῆς 


X 
Gy. zs c 
Tas... 


εἰρήνης. lb. ἐν εἰρήνῃ ὑποτάσσονται 
αὐτῷ. 20. Καιροὶ....ἐν εἰρήνῃ μετά- 
παραδιδόασιν ἀλλήλοις. 10. ἐν ὁμο- 
νοίᾳ καὶ εἰρήνῃ. 10. ἐν εἰρήνῃ καὶ 
ὁμονοίᾳ. lb. δώῃ πάσῃ ψυχῆ ... 
πίστιν, φόβον, εἰρήνην. 58. ἐν 
εἰρήνῃ μετὰ χαρᾶς... ἀναπέμψατε 
πρὸς ἡμᾶς. 59. τὴν εὐκταίαν καὶ 
ἐπιποθήτην ἡμῖν εἰρήνην. 10. διώ- 
ξεται ἡμᾶς εἰρήνη. ll το. Οὐδέν 
ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης. Ign. Eph.r3. 
Χάρις ὑμῖν, ἔλεος, εἰρήνη. &myrn. 
12. ἔλεος ὑμῖν καὶ εἰρήνη. Polyc. 
Phil. Inser. εἰρήνη, καὶ ἀγάπη 
ἀπὸ Θεοῦ. Mart. Polyc. Inscr. 
Eis. πρὸς ἕν τῶν ὀρέων. Clem. I 10. 
ἐκ TOU ἑνὸς πλείονα. 24. Ei τις 
ὡς ἐξ ἑνὸς 
στόματος. 34. οὐχὶ ἕνα Θεὸν... 
καὶ Χριστόν; ... μία κλῆσις. 46. 
Cf. II 9, et Mart. Ign. 2. Eis 
οὖν διδάσκαλος. Ign. Eph. 15. ἐν 
μιᾷ πίστει. 20. μία προσευχὴ κ. 
T. À. Magn. 7. ἐν ἑνὶ ὦσιν σὺν 
τῷ ἐπισκόπῳ. Philad. Inscr. μιᾷ 
εὐχαριστίᾳ K. T. &. 4. ἐν ἑνὶ σώ- 
ματι τῆς ἐκκλησίας. Smyrn. 1. ἐν 
μιᾷ ἡμέρᾳ. Mart. Ign. 5. διὰ μιᾶς 


) ἡ [rd 
καθ᾽ ἐν ἕκαστον. 32. 


εἰσδέχεσθαι. 


Εκδοτος. 


INDEX VERBORUM 


ὥρας. Mart. Polyc. 2. Εἷς δὲ óvó- 
ματι Kóivros. 4. ὧν εἷς καὶ otros. 
16. Vide sub Avo. 


^ - , 
Εἰσαγαγεῖν. εἰσήγαγεν eis τὸν κόσμον 


αὐτοῦ. Clem. I 38. εἰς τὸ στά- 

διον αὐτὸν εἰσαγαγεῖν. Mart. Po- 

lyc. 6. πάντας ἡμᾶς εἰσαγαγεῖν 

ἐν τῇ αὐτοῦ χάριτι. 20. 

"Paàj εἰσδεξαμένη αὐ- 
τούς. Clem. I 12. 

Εἰσέρχεσθαι. δι᾽ οὗ kai θάνατος εἰσ- 
ἤλθεν εἰς τὸν κόσμον. Clem. I 3. 
μέχρι δουλείας εἰσελθεῖν. 4 τὰ 
εἰσελθόντα... ζῶα εἰς τὴν κιβωτόν. 
9. εἰσέρχεται, καὶ τελευτᾷ. 25. 
καὶ τίνες εἰσήλθομεν εἰς τὸν κόσμον. 
38. ἐν jj μακάριοι πάντες οἱ εἰσελ- 
θόντες. 48. 
ἐλευσόμεθα εἰς τὸ βασίλειον τοῦ 
Θεοῦ; II 6. δὲ ἧς εἰσέρχονται 
᾿Αβραάμ. ἴσπ. Philad. 9. 
πολλοὶ ἐπιθυμοῦσιν εἰσελθεῖν. Po- 
Ἰγο Phil; 1. 

Εἰσήκειν. εἰσήξομεν eis τὴν βασιλείαν 
αὐτοῦ. Clem. II rr. 


, , - 
ποίᾳ πεποιθήσει eig- 


, ^ 
eis ἣν 


Eiciévat. εἰσιόντι εἰς τὸ στάδιον. 
Mart. ῬοΪγα. 9. 

, L * , ^ € ^ , 

EicQépew. μὴ εἰσενεγκεῖν ἡμᾶς eis 


πειρασμόν. Polye. Phil. 7. 
Εἴτε. εἴτε ἐν Ἰουδαίοις, εἴτε ἐν ἔθνεσιν. 


Ign. 8myrn. 1. 


e" 
Ἕκαστος. ἀπολείπειν ἕκαστον τὸν φό- 


Bov τοῦ Θεοῦ. Clem. I 3. καθ᾽ ἕν 
ἕκαστον. 32. ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ 
τάγματι. 37. C£. 41 init. ἑκάστης 
φυλῆς. 43. ἀποδιδόναι ἑκάστῳ. lI 
II. ἕκαστος ἐκ παιδόθεν. Fragm. 
vi. ἕκαστον τῶν πιστῶν. Mart. 
Polye. 123. 

€ , , , 

Ekaróvrapxos. Ov πάντες... 

1 [4 3 , 
ταρχοι. Clem. I 37. ὁ [ékaróv- 
rapxos]. Mart. Polyc. 18. 

᾿Ἐκδέχεσθαι. ἘἘκδεχώμεθα οὖν καθ᾽ 
ὥραν τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Clem. 


ε , 
. €KaTov- 


II 12. ἀλλ᾽ ἐκδέχεται αὐτόν. 
Fragm. iii. 
'EkOukeiv. — "EkOtkeu cov τὸν τόπον. 


Ign. Polye. ON. E. 

ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ. 
* 

lgn. Smyrn. Mer b 

Ἐκεῖθεν. παροδεύσαντάς τινας ἐκεῖθεν. 











, 
Ekkatetv. 


Ἐκκλησία. 








ET FORMULARUM. 4T 


Ign. Eph. 9. οὐκ àv ἄξιος ἐκεῖθεν 
εἶναι. imyrn. II. ἐκεῖθεν εἴχετο 
τοῦ πλοός. Mart. lgn. 3. ἐκεῖθεν 
καταχθείς. 5. κἀκεῖθεν ἐπιβάς. 1Ὁ. 


Ἐκεῖθεν γοῦν ἐώσθησαν. 6. κἀκεῖ- 
θεν ἠδύνατο... ἀπελθεῖν. Mart. 
Polyc. 7. 
Ε ^ »* , ^ ^ τ 
Εκζητεῖν. ἐὰν ἐκζητῶμεν τὰ εὐάρεστα 


καὶ εὐπρόσδεκτα αὐτῷ. Clem. I 35. 
οὗ τὸ αἷμα ἐκζητήσει ὁ Θεός. Polyc. 
Phil..2. 

εἰς τοσοῦτον ἀπονοίας ἐξέ- 
καυσαν. Clem. I 1. 

Ἢ ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἡ 
παροικοῦσα Ῥώμην, τῇ ἐκκλησιᾷ 
τοῦ Θεοῦ τῇ παροικούσῃ Κόρινθον. 
Clem. I Inser. συνευδοκησάσης 
τῆς ἐκκλησίας πάσης. 44. 
ἀρχαίαν Κορινθίων ἐκκλησίαν. 47. 
στεῖρα γὰρ ἦν ἡ ἐκκλησία ἡμῶν. 
II 2. τῇ ἐκκλησίᾳ τῇ ἀξιομακα- 
ρίστῳ. Ign. Eph. Inser. τοὺς ἐν- 
κεκραμένους οὕτως, ὡς ἡ ἐκκλησία 
Ἰησοῦ Χριστῷ. 5. πόσῳ μᾶλλον 
j τε τοῦ ἐπισκόπου [προσευχὴ] καὶ 
πάσης τῆς ἐκκλησίας. 1b. ᾿Εφεσίων 
ἐκκλησίας τῆς διαβοήτου τοῖς αἰῶ- 
gw. 8. 
ἀφθαρσίαν. 17. Προσεύχεσθε ὑπὲρ 
τῆς ἐκκλησίας τῆς ἐν Συρίᾳ. 21. 
ἐν ᾧ ἀσπάζομαι τὴν ἐκκλησίαν. 
Magn. Inscr. ἄδω τὰς ἐκκλησίας. 
τῆς ἐν Συρίᾳ 


τὴν... 


er , ^ » , 
ἵνα πνέη τῇ ἐκκλησίᾳ 


I. Μνημονεύετε. .. 
Ε) , 
ἐκκλησίας. 14. 
, ^ ^ » , € ^ 
σίαν διὰ τῆς ἐκκλησίας ὑμῶν δρο- 
σισθῆναι. ib. Καὶ αἱ λοιπαὶ δὲ ἐκ- 
κλησίαι. Y5. ἐκκλησίᾳ ἠγαπημένῃ. 
Trall. Inscr. Rom. Inser. ἐκ- 
κλησίας Θεοῦ ὑπηρέται. Trall. 2. 


τὴν ἐν Σ. ἐκκλη- 


Χωρὶς τούτων ἐκκλησία οὐ καλεῖ- 
ται. 23. ἅμα ταῖς συμπαρούσαις 
μοι ἐκκλησίαις. 12. Μνημονεύετε 
ἐν ταῖς προσευχαῖς ὑμῶν τῆς ἐν 
Συρίᾳ ἐκκλησίας. 13. Cf. Rom. 9. 
᾿Εγὼ γράφω ταῖς ἐκκλησίαις. Rom. 
4. ἡ ἀγάπη τῶν ἐκκλησιῶν τῶν 
δεξαμένων με. 9. ἐκκλησίᾳ Θεοῦ 
Πατρός. Philad. Inscr. et Smyrn. 
Inser. ἐπὶ τὴν ἑνότητα τῆς ἐκ- 
κλησίας. 3. τοῖς ἀποστόλοις ὡς 
πρεσβυτερίῳ ἐκκλησίας. 5. θύρα 


᾿Ἐκκλίνειν. 

» , 
EkkorrTetv. 
᾿Ἐκλάμπειν. 


᾿Βκλέγεσθαι. 


τοῦ Πατρὸς, δι ἧς εἰσέρχονται... 
€ , , ^ € , , 

οἱ ἀπόστολοι καὶ ἡ ἐκκλησία. Q9. 
πρέπον ἐστὶν ὑμῖν, ὡς ἐκκλησίᾳ 
Θεοῦ. το. 
᾿Αντιοχείᾳ. 1b. et Smyrn. II. αἱ 
ἔγγιστα ἐκκλησίαι. το. 
ματι τῆς ἐκκλησίας αὐτοῦ. Inyrn.1. 


^ , P M » 
τὴν ἐκκλησίαν τὴν ἐν 
» CN , 
ἐν ἑνὶ σώ- 


^ 9, , 5 ^ , , 
τῶν ἀνηκόντων eis τὴν ἐκκλησίαν. ὃ. 
ἐκεῖ ἡ καθολικὴ ἐκκλησία. 10. Ἢ 
προσευχὴ ὑμῶν ἀπῆλθεν ἐπὶ τὴν 
ἐκκλησίαν. II. χειροτονῆσαι τὴν 
ἐκκλησίαν ὑμῶν θεοπρεσβύτην. 1b. 
ἐπισκόπῳ ἐκκλησίας 
Polye. Inser. 
, € € , ^ 2 , 
βίους ὡς ὁ Κύριος τὴν ἐκκλησίαν. 
e » , € 2 » , 
B. m ἐκκλησία ἡ ἐν ᾿Αντιοχείᾳ. 7. 
, LJ 5 , -1 , , 
πάσαις rais ἐκκλησίαις οὐκ ἠδυνήθην 


Σμυρναίων. 
ἀγαπᾶν τὰς συμ- 


γράψαι. ὃ. ταῖς ἔμπροσθεν ἐκκλη- 
σίαις. ib. ἀνάθεμα τῆς ἐκκλησίας. 


Fragm. i. τῇ ἐκκλησίᾳ... τῇ πα- 


ροικούσῃ Φιλίππους. Polye. Phil. 


Inser. ἐκυβέρνα τὴν ἐκκλησίαν Ἂν- 
τιοχέων. Mart. Ign. 1. τῷ τῆς 
» , , , . 

ἐκκλησίας ἀσαλεύτῳ. 10. παρα- 


μένων τῇ ἐκκλησίᾳ. 10. φοβηθεὶς 
ὑπὲρ τῆς ᾿Αντιοχέων ἐκκλησίας. 2. 
ἐπευξάμενος πρότερον τῇ ἐκκλησίᾳ. 
10. κοινῇ πᾶσαν ἐκκλησίαν. 3. 
€ ^ » , , ^ » , 
αἱ τὴς Ἀσίας πόλεις καὶ ἐκκλησίαι. 
10. ταῖς ἐκκλησίαις ταῖς ὑπαντη- 
, m 3 ^ UI 
σάσαις αὐτῷ. 4. οἷα πρὸς τὴν 
, » ^ . 
ἐκκλησίαν ἐπιστέλλει Ρωμαίων. ib. 
, ^ κι ^ ^ 
παρακαλέσας τὸν Υἱὸν ToU Θεοῦ 
ὑπὲρ τῶν ἐκκλησιῶν. 6. τῇ ἁγίᾳ 
ἐκκλησίᾳ καταλειφθέντα. ib. ἩἪἩ 
ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἡ παροικοῦσα 
Mart. Polye. Inscr. 
ταῖς... τῆς ἁγίας καὶ καθολικῆς ἐκ- 
j à 
κλησίας παροικίαις. 100. 
τὴν οἰκουμένην ἐκκλησίων. 5. τῆς 


Σμύρναν. 
- ^ 
τῶν κατὰ 


κατὰ τὴν οἰκουμένην καθολικῆς ἐκ- 
κλησίας. 8 et 19. τῆς ἐν Σμύρνῃ 
καθολικῆς ἐκκλησίας. τό. 

οὗς δεῖ ὑμᾶς ὡς θηρία ἐκ- 
κλίνειν. Ign. Eph. 7. 

τὴν πρὸς Κύριον αὐτοῦ 
σπουδὴν ἐκκόψῃ. Mart. Ign. 4. 
Μεγάλης δὲ ἐκλαμψάσης 
φλογός. Mart. Polye. 15. 

ταύτην ἐκλέλεκται ὁ 
Θεός. Clem. I 43. Οὗτος ὁ μα- 











48 


καρισμὸς ἐγένετο ἐπὶ τοὺς ἐκλελεγ- 

58. 
Κύριον. 58. ἐκλελεγμένην ἐν πάθει 
ἀληθινῷ. lgn. Eph. Inscr. 
ἀληθῶς ὑπὸ OcoU . . . ἐκλελεγμένων. 
Polyc. Phil. τ: 

Ἔκλεκτός. τοῖς ἐκλεκτοῖς τοῦ Θεοῦ. 


(Glem-z 1 τ 


^ 5 ^ ^ , ^ , ^ 
τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐκλεκτῶν αὐτοῦ. 2. 


μένους. ὁ ἐκλεξάμενος τὸν 


τῶν 


εἰς τὸ σώζεσθαι. 


* ^ 
€LO lv 
46. 


ἐκλεκτοὶ 


πολὺ πλῆθος ἐκλεκτῶν. 6. 
δὲ οὗτοι ἐκλεκτοὶ τοῦ Θεοῦ. 
ἐτελειώθησαν πάντες οἱ 
τοῦ Θεοῦ. 49. Φησὶ γὰρ ὁ ἐκ- 
λεκτὸς Δαβίδ. 52. ἐκκλησίᾳ. 

ἐκλεκτῇ. Ign. Trall. Inser. ἀνδρὶ 
Philad. rir. διαφορὰ 
μεταξὺ τῶν ἀπίστων καὶ τῶν ék- 
λεκτῶν. Mart. Polye. τύ. 


σωτηρίᾳ τῇ τῶν ἁγίων ἐκλεκτῶν. 


ἐκλεκτῷ. 
5 ^ 
ἐπὶ 


22. συναγάγῃ... μετὰ τῶν ἐκλεκτῶν 
αὐτοῦ. 10. 
᾿Εκλιπαρεῖν. ὁ ἀνθύπατος πολλὰ ἐκλι- 
παρήσας. Mart. Polye. 4. 
᾿Ἐκλογή. ὃς ἐκλογῆς μέρος ἐποίησεν 
ἑαυτῷ. Clem. 1 29. 
ποιοῦντα ἀπὸ τῶν 
Mart. Polyc. 20. 
“Ἑκουσίως. ἑκουσίως ἤγετο πρὸς Tpa- 
Mart. Ign. 2. 
᾿Ἐκπεμφθέντων yàp ... 
Clem. I r2. ἐξέ- 
πεμψεν ἄνδρας. 10. ᾿Ἐξεπέμφθη ὁ 
Χριστός. 42. γραμμάτων εὐχαρι- 
στῶν ἐκπεμφθέντων. Mart. Ign. 4. 
᾿Εκπλήρωσις. 


M » ^ 
τὸν ἐκλογὰς 
ἰδίων δούλων. 


iavóv. 
» ΄ 
Ἐκπεέμπειν. 
κατασκόπων. 


^ , , , 
πρὸς ἐκπλήρωσιν θείου 
προστάγματος. Clem. Fragm. ii. 
᾿Ἐκπλήττεσθαι τοὺς ἀκούοντας. Mart. 
ῬοΪγο. 5. 

᾽ , 2355 , ^ 

Ἐκπόρευσις. Ov ἐκπορεύσεως τοῦ πανα- 
γίου Πνεύματος. Clem. Fragm.viii. 

᾿Ἐκριζοῦν. ZiXos . . . ἔθνη μεγάλα ἐξερ- 
ρίζωσεν. Clem. I 6. 

"Ekpimrew. ἐκριφῆναι ἐκ τῆς ἐλπίδος 
αὐτοῦ. Clem. I 57. 

, D , , Ἢ ^ (Lu 

Ekretvew. ἐξετείνατε τὰς χεῖρας ἡμῶν. 
Clem. I 2. 

LI ^ , ^ Φ , 

Ekréveia. σπεύσωμεν μετὰ ἐκτενείας. 
Clem. I 33. 
μετὰ πάσης ékrevelas. 37. 

545 ^ , ^ » ^ 2 

Exrevós. βοήσωμεν πρὸς αὐτὸν ἐκτε- 


νῶς. Clem. I 34. 


ZrparevoópeÜa ... 


INDEX VERBORUM 


᾿Εκτρέπεσθαι. τῆς ἐλπίδος ἡμῶν, ἧς 
ἐκτραπῆναι. Ign. Magm. rr. 

"Ekrpopa. àvéoXxaros...kali ἔκτρωμα. 
Ign. Rom. 9. 

'"Ekdiépew. καὶ ἐκφέρει καρπόν. Clem. 
ΠΕ ΡΣ 


᾿Εκφεύγειν. τὸ ἀποθανεῖν ἐκφύγητε. 
Ign. Trall. 2. 

» ΄ ^ ^ € , , 

Ekxéew. διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν 


ἐκχυθέν. Clem. I 7. 
τῆς χάριτος τὸ ἐκχυθὲν ἐφ᾽ ἡμᾶς. 
46. λίαν ἐκκέχυμαι ἀγαπῶν ὑμᾶς. 
Ign. Philad. 5. 

ἜἜκχυσις. πλήρης Πνεύματος 'Ayíov 
ἔκχυσις. Clem. I 2. 

"Exxopeiv. Ἰακὼβ... ἐξεχώρησεν τῆς 
γῆς αὐτοῦ. Clem. I 31. Εἰ δύ 
ἐμὲ στάσις, .... ἐκχωρῶ. 54. πολλοὶ 
ἐξεχώρησαν ἰδίων πόλεων. 55. 

"Ekóv. ὅτι ἐγὼ ἑκὼν ὑπὲρ Θεοῦ ἀπο- 
θνήσκω. lgn. Rom. 4. προσελ- 
θεῖν ἑκόντας. Mart. Polyc. 4. 

Ἔλάχιστος. 


a ^ 
ἐν Πνεῦμα 


Τά τε ἐλάχιστα τῶν ζώ- 
ev. Clem. I 20. 
μέλη τοῦ σώματος. 37. 

"EAéyxew. 


τὰ δὲ ἐλάχιστα 


ἀπὸ τῆς ὀσμῆς ἐλεγχθή- 
σεσθε. Ign. Magn. το. τὰ κρυπτὰ 
ἐλέγχει. Philad. 7. 

'EAectv. ᾿Ἠλέησεν yàp ἡμᾶς. Clem. 
II 1. ἐγὼ κατάκριτος, ὑμεῖς ἠλεη- 
μένοι. Ign. Eph. 12. τῇ ἠλεημένῃ 
ἐν μεγαλειότητι Πατρός. — Rom. 
Inser. ἠλέημαί τις εἶναι. 9. ἐκ- 
κλησίᾳ. .. ἠλεημένῃ. Philad. Inscr. 
ἐν ᾧ κλήρῳ ἠλεήθην. 5. ἠλεημένῃ 
ἐν παντὶ χαρίσματι. Smyrn. Inscr. 
τοὺς περιεστῶτας ἐλεεῖν. Mart. 
Polyc. 2. 

'"EAeguov. ἀλλ᾽ ἐγκρατεῖς εἶναι, ἐλεή- 
μονας. Clem. II 4. οἱ πρεσβύ- 
τεροι. .. ἐλεήμονες. Polyc. Phil. 6. 

Ἔλεος. εἰς τὸ σώζεσθαι μετ᾽ ἐλέους. 


Clem. I 2. 


ἐλέους... 


ἱκέται γενόμενοι τοῦ 
. αὐτοῦ. 9. ἵνα τῷ ἐλέει 
αἰτώμεθα 
50. He 
σοῦτον οὖν ἔλεος ποιήσαντος αὐτοῦ 
εἰς ἡμᾶς. 11 3. ἐν τῷ ἐλέει τοῦ 
Θεοῦ. Ign. Trall 12. πεπληρο- 
φορημένῃ ἐν παντὶ ἐλέει. Philad. 
Inser. Χάρις ὑμῖν, ἔλεος. Smyrn. 


αὐτοῦ σκεπασθῶμεν. 28. 
ARDRe E 
ἀπὸ τοῦ ἐλέους αὐτοῦ. 





ET FORMULARUM. 49 


12. ἔλεος ὑμῖν kai εἰρήνη. Polyc. 
Phil Inser. ἔλεος, εἰρήνη, καὶ 
ἀγάπη ἀπὸ Θεοῦ Πατρός. Mart. 
Polye. Inscr. 

᾿Ἐλευθερία. κρείττονος ἐλευθερίας ἀπὸ 
Θεοῦ. Ign. Polye. 4. 

᾿Ἐλεύθερος. ἐκεῖνοι ἐλεύθεροι, ἐγὼ δὲ 
μέχρι νῦν δοῦλος. lgn. Rom. 4. 
ἀναστήσομαι ἐν αὐτῷ ἐλεύθερος. 1b. 

᾿Ελευθεροῦν. ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἐλευθε- 
ροῦσθαι. Ign. Polyc. 4. 

Ἔλευσις. κηρύσσοντες τὴν ἔλευσιν 
τοῦ Χριστοῦ. Clem. I 17. προ- 
κηρύξαντες τὴν ἔλευσιν τοῦ Κυρίου. 
Polyc. Phil. 6. 

᾿Ελλαμβάνεσθαι. ἐνειλημμένους τοῖς 
ἁγιοπρεπέσι δεσμοῖς. Polye Phil.1. 

Ἔλλειψις. δίχα ἐλλείψεως παρέχον- 
ται... μαζούς. Clem. I 20. 

᾿Ἑλλόγιμος. ὑφ᾽ ἑτέρων ἐλλογίμων 
ἀνδρῶν. Clem. I 44. 
vio τοῦ Χριστοῦ μικροὺς καὶ ἐλλο- 
γίμους. 5T. 

᾿Ἐλπίζειν. τοὺς ἐλπίζοντας ἐπ᾽ αὐτὸν 
οὐκ ἐγκαταλείπει. Clem. I rr. 
λύτρωσις ἔσται πᾶσι τοῖς... ἐλ- 


» ^ 
εν τῷ ποιμ- 


πίζουσιν ἐπὶ τὸν Θεόν. 12. μικρὰ 
καὶ ἐλπίζομεν λαβεῖν. Clem. II r. 
ἐλπίσαντες ὑπομείνωμεν. 11. ἐλ- 
πίζοντα τῇ προσευχῇ ὑμῶν ἐπιτυ- 
xev. Ign. Eph. r. ἐλπίζω ὑμᾶς 
ἀσπάσασθαι. lhom.r:. καὶ eis ai- 
τὸν ἐλπίζειν. Philad. 5. 
πίζουσιν σαρκὶ, ψυχῇ. 11. 

"EXmís. Ταύτῃ οὖν τῇ ἐλπίδι προσδε- 
δέσθωσαν αἱ ψυχαὶ ἡμῶν. Clem. 
27. 


ἐλπίδος σκοπεῖν. 51. 


^ 
εἰς ὃν €A- 


ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς 
ἐκριφῆναι 
ἐκ τῆς ἐλπίδος αὐτοῦ. 57. μηδε- 
μίαν ἐλπίδα ἔχοντας σωτηρίας. ll 
I. ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ ὀνόματος καὶ 
ἐλπίδος. Ign. Eph. r. ἔστιν γὰρ 
ἐν αὐτοῖς ἐλπὶς μετανοίας. YO. τῇ 
κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 21. 
μία ἐλπίς. Magn. 7. 
νότητα ἐλπίδος. 9. Χριστοῦ, τῆς 
ἐλπίδος ἡμῶν. 11, et Trall. Inscr. 
et 2. ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τῆς κοι- 
νῆς ἐλπίδος. Philad. 5. Ἰησοῦ, 
τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 11. ἐπα- 
κολουθούσης τῆς ἐλπίδος. Polyc. 


εἷς νοῦς, 
εἰς και- 


Phil. 3. προσκαρτερῶμεν τῇ ἐλ- 
πίδι ἡμῶν. ὃ. 

᾿Ἐμαυτοῦ. ἀλλ᾽ ἐμαυτὸν μετρῶ. len. 
Trall. 4. οὐκ ἐμαυτῷ ἐπιτρέψας. 
Polyc. Phil. 3. 

Ἔμβάλλειν. ἐμβληθεὶς κατὰ τὸ πάλαι 
πρόσταγμα τοῦ Καίσαρος. Mart. 
Ign. 6. 


'"EufAémew. καὶ ἐμβλέψωμεν τοῖς 
ὄμμασι τῆς ψυχῆς. Clem. [ 10. 
εἰς πάντα τὸν ὄχλον... ἐμβλέψας. 
Mart. Polyc. 9. 

Ἐμβριθήης. ἐμβριθεῖὶ τῷ προσώπῳ. 
Mart. Polye. 9. 

Ἔμβροχή. Τοὺς παροξυσμοὺς ἐμβρο- 
χαῖς παῦε. Ign. Polyc. 2. 

᾿Εμμένειν. ταύταις ἐμμένειν ἥδεται. 
Clem. Fragm. vi. 


᾿Ἐμπεριέχειν. ἀπὸ τοῦ τὰ πάντα ἐμ- 
περιέχοντος ; Clem. I 28. 

ΕΣ , , ^ bod 

Ἐμπίμπλασθαι. θάρσους kal χαρᾶς 


ἐνεπίμπλατο. Mart. Polyc. 12. 
᾿Εμπίπτειν, 
τῆς ἱερωσύνης. Clem. L 43. μὴ 
ἐμπεσεῖν εἰς τὰ ἄγκιστρα τῆς κενο- 
δοξίας. Ign. Magn. 1 1t. 
"EumAaoTpos. Οὐ πᾶν τραῦμα τῇ αὐτῇ 


, » , ^ 
(jov ἐμπεσόντος περὶ 


ἐμπλάστρῳ θεραπεύεται. Ign. Po- 
lyc 2: 

᾿Ἐμπνεῖσθαι. ἐμπνεόμενοι ὑπὸ τῆς χά- 
puros. Ign. Magn. 8. 

'Eumoüiew. μηδὲν ἀλλήλοις ἐμποδί- 
ζονται. Clem. I 20. μὴ ἐμποδί- 
σητέ μοι ζῆσαι. Ign. Rom. 6. 

Ἔμπορία. ἐμπορίαν ἠσκοῦμεν. Clem. 
Fragm. ii. 

"EumpocÓev. ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ. 
Clem. I 41. ταῖς ἔμπροσθεν ἐκ- 
κλησίαις. Ign. Polyc. 8. 

᾿Εμφανίζειν. ἐμφανισθῇ τῷ προσώπῳ 
τοῦ Χριστοῦ. Mart. Ign. 3. 

"Evavríov. τὴν δικαιοσύνην ἐναντίον 
τοῦ Θεοῦ. Clem. II rr. 

"Evavríos. ἐν τούτοις ἔργοις ὁμολο- 
γῶμεν τὸν Θεὸν, καὶ μὴ ἐν τοῖς 
ἐναντίοις. Clem. II 4. πῶς ἐναν- 
τίοι εἰσὶν τῇ γνώμῃ τοῦ Θεοῦ. Ign, 
Smyrn. 6. 

'"Eváperos. ἐπιγνοὺς ἐνάρετον καὶ ré- 
λειον οὖσαν. Ign. Philad. 1. 

᾿Ἐνδεικνύναι. τὸ ἀξιαγάπητον τῆς áy- 


e 
7» 


— -. πὰς Ld o X Lum — dium RUE m — DR B "5 oum ml uii wo 27 3 MATT MOT N Tm M————— 


50 INDEX VERBORUM 


velas ἦθος ἐνδειξάσθωσαν. Clem. 
l] 21. ὁ σοφὸς ἐνδεικνύσθω τὴν 
σοφίαν αὐτοῦ. 58. 

᾿Ενδελεχισμός. 
Clem. I 21. 

"EvOofos. οἱ ἄδοξοι ἐπὶ τοὺς ἐνδόξους. 
Clem. I 3. 
ἐνδόξῳ βουλήσει αὐτοῦ. 9. — év- 
δόξων μετειληφότες πράξεων. 19. 
ταῖς ὑπερβαλλούσαις καὶ ἐνδόξοις 


θυσίαι ἐνδελεχισμοῦ. 


, ^ 
ὑπακούσωμεν τῇ ... 


δωρεαῖς αὐτοῦ. 23. τῶν μεγάλων 
καὶ ἐνδόξων ἐπαγγελιῶν αὐτοῦ. 54. 
, , 2 NA ΄ 
ἐνδόξῳ ὀνόματι κεκοσμημένη. 43. 
τὴν... ἔνδοξον θρησκείαν τοῦ Ὑψιί- 
στου. 45. τοῦ μακαρίου καὶ ἐν- 
δόξου Παύλου. Polye. Phil 3. 
ἐνδόξων τε καὶ ἀδόξων. Mart. Ρο- 
lyc. 8. 

᾿Ἐνδύεσθαι. ἐνδυσώμεθα τὴν ὁμόνοιαν. 
Clem. I 3o. 

" 3 - 
Ign. Polye. r. 
Ἐνδυναμοῦν. γυναῖκες ἐνδυναμωθεῖσαι 

διὰ τῆς χάριτος. Clem. I 55. 
αὐτοῦ με 
1 
Smyrn. 4. 
"Evéüpa. τὰς ἐνέδρας τοῦ διαβόλου. 
Ign. Trall. ὃ. ἐνέδρας τοῦ ἄρ- 
^ ^ , . 
xovros ToU αἰῶνος τούτου. Phi- 
lad. 6. 
"Eveivat,. δι᾿ àv ἔνεστιν Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. 
Ign. Rom. 4. 
᾿Ενερίζεσθαι. Ὅταν γὰρ μηδεμία ἔρις 
3 , 5 L3 e ni 
ἐνείρισται ἐν ὑμῖν. Ign. Eph. ὃ. 
ἜἘἘνθάδε. τὰ ἐνθάδε μισῆσαι. Clem. 
II 6. τὴν ἐνθάδε ἀπόλαυσιν. 10. 
᾽ , , ν᾿ , , , 
Ἐνθύμησις. ᾿Ἐρευνητὴς γάρ ἐστιν év- 
νοιῶν καὶ ἐνθυμήσεων. Clem. I 21. 
» 357 e ^ 1 
Ἔνιοι. ἐνίους ὑμεῖς μεταγάγετε. Clem. 
I 44. 


ἜΕνιστάναι. 


χάριτι, ἡ ἐνδέδυσαι. 


ἐνδυναμοῦντος.  lgn. 


λοιμικοῦ τινὸς ἐνστάντος 
καιροῦ. Clem. I 55. τὴν ἐνεστῶ- 
σαν χάριν. Ign. Eph. 11. 

᾿Ἐνισχύειν. ἐνισχυόντων τῶν Ἰουδαίων. 
Mart. Polyc. 17. 

ΕΣ ΕΣ , Ed ^ , ^ 

Evvaros. ἐννάτῳ ἔτει τῆς αὐτοῦ βασι- 
λείας. Mart. Ign. 2. 

, , - NOISE - 

Ἐννέα. τῇ πρὸ ἐννέα καλανδῶν. lgm. 
Rom. 10. 

, ^ , , * ^ ᾿ 

Ἐννοεῖν. ᾿Ἑνενόει γὰρ τὴν διὰ μαρ- 
τυρίου γινομένην ὁμολογίαν. Mart. 


Ign. 1. 


Ἔννοια. οὐδὲν λέληθεν αὐτὸν τῶν €v- 
νοιῶν ἡμῶν. Clem. I 21. 
νητὴς γάρ ἐστιν ἐννοιῶν. ib. λέ- 


Ἔρευ- 


ληθεν αὐτὸν οὐδὲν... οὔτε ἐννοιῶν. 
Polye. Phil. 4. 

"Evóew. ἡνωμένην kai ἐκλελεγμένην ἐν 
πάθει ἀληθινῷ. Ign. Eph. Inser. 
ἑνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ. Magn. 6. 
ὁ Κύριος... ἡνωμένος ὦν. 7. τῆς 
ἡνωμένης ὑμῶν ἐν Θεῷ προσευχῆς. 
I4. ἡνωμένοις πάσῃ ἐντολῇ αὐ- 
τοῦ. Rom. Inser. πνευματικῶς 
ἡνωμένος τῷ Πατρί. Smyrn. 3. 
οἷς καὶ ἡνώθησαν κατὰ γνώμην 
Θεοῦ. Fragm. v. 

"Evo£i(ew. ζύμην τὴν... ἐνοξίσασαν. 
Ign. Magn. ro. 

᾿Ενοπτρίζεσθαι. ἐνοπτριζόμεθα τὴν á- 
popor. . . ὄψιν αὐτοῦ. Clem. I 36. 

*Evórjs. χρῶμα Θεοῦ λαβόντες ἐν évó- 
τητι. ἴστι. Eph. 4. ἐν ἀμώμῳ ἑνό- 
τητι εἶναι. 10. ἵνα πάντα ἐν ἑνότητι 
σύμφωνα ἧ. 5. 
τητι γενόμενα. I4. 
ὑμῶν οὐχ ἕξουσιν τόπον. Philad. 2. 
ἐπὶ τὴν ἑνότητα τῆς ἐκκλησίας. 3. 
ἐσώθησαν ἐν ἑνότητι ᾿Ιησοῦ Χρι- 
στοῦ. ἢ. ἐὰν μετανοήσωσιν εἰς 
ἑνότητα Θεοῦ. 8. πάντα ταῦτα εἰς 
ἑνότητα Θεοῦ. 9. ἐν ἑνότητι Θεοῦ 
καὶ ὑμῶν. Bmyrn. I2. 
Θεοῦ καὶ ἐπισκοπῇ. Polye. 8. 

"EvsveigÜat ἐνπνεόμενοι ὑπὸ τῆς χά- 
ριτος αὐτοῦ. lgn. Magn. 8. 

᾿Ἐντέλλεσθαι. ἃ μαθητεύοντες ἐντέλ- 
λεσθε. Ign. Rom. 3. ἐντέλλομαι 
πᾶσιν. 4. καθὼς αὐτὸς ἐνετείλατο. 
Polye. Phil. 6. ἐπέμψαμεν ὑμῖν, 


καθὼς ἐνετείλασθε. 13. 


, 
rà δὲ δύο ἐν évó- 
ἐν τῇ ἑνότητι 


» LS 
εν εἐνοτῆτι 


» » ΄ εν 3x 
Εντιμος. ἐπηγέρθησαν oi ἄτιμοι ἐπὶ 
τοὺς ἐντίμους. Clem. I 3. 


"EvroMj. Ταύτῃ τῇ ἐντολῇ καὶ rois 
παραγγέλμασι τούτοις. Clem. I 


13. μὴ παρακούειν αὐτοῦ τῶν ἐν- 
τολῶν. ΠΠ 3. ἐὰν παρακούσωμεν 
τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ. 6. τὰς ἐν- 
τολὰς τοῦ Κυρίου φυλάξαντες. 8. 
κεκοσμημένοι ἐντολαῖς Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ. lgn. Eph. 9. κατ᾽ ἐντολὴν 
συναθροίζεσθαι. Magn. 4. ὕὑπο- 
τασσόμενοι τῷ ἐπισκόπῳ ὡς τῇ ἐν- 


à 


— 

















ET FORMULARUM. 


τολῇ. Trall. 13. ἡνωμένοις πάσῃ 
ἐντολῇ αὐτοῦ. hom. Inser. συν- 
ευρύθμισται γὰρ ταῖς ἐντολαῖς. Phi- 
lad. 1. τοὺς δὲ διακόνους ἐντρέ- 
πεσθε ὡς Θεοῦ ἐντολήν. ΘΠ ΤΉ. 8. 
€àv ... πορευώμεθα ἐν ταῖς ἐντολαῖς 
αὐτοῦ. Polyc. Phil. 2. 

κεν ἐντολὴν δικαιοσύνης. 5. 
εσθαι ἐν τῇ ἐντολῇ τοῦ Κυρίου. 4. 
περιπατεῖν. 5. 


πεπλήρω- 
πορεύ- 


3 , ^ b ^ 
ἀξίως τῆς ἐντολῆς ... 

, ΄ ΕῚ , Y ' ^ 

Evrós. ἐὰν μή τις ἢ ἐντὸς τοῦ θυσια- 
στηρίου. Ign. Eph. 5. Ἐὰν γάρ 
τις τούτων ἐντὸς ἢ. Polyc. Phil. 3. 

3 ^ 3 ^ ^ » 

Ἐντρέπεσθαι. ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ... ἐν- 

^ € ^ 
τραπῶμεν. Clem. I 21. ὁ δὲ 
ἀσθενὴς ἐντρεπέτω τὸν ἰσχυρόν. 38. 
ἐντρέπεσθε ἀλλήλοις. Ign. Magn. 
6. ὅτ᾽ ἂν ἐπαινῶ ὑμᾶς, οἶδα ὅτι 
ἐντρέπεσθε. 12. πάντες ἐντρεπέ- 
σθωσαν τοὺς διακόνους. Trall. 3. 
^ , N ' ^^ » 
ὃν λογίζομαι καὶ τοὺς ἀθέους ἐν- 

^ πὴ ΝΕ δ M , 

τρέπεσθαι. lb. τοὺς δὲ διακόνους 
» ^ € ^ 5» , 
ἐντρέπεσθε ὡς Θεοῦ ἐντολήν. 
"myrn. 8. 

!'E , ^ , M » ^ * e 
ντροπή. πᾶσαν ἐντροπὴν αὐτῷ ἀπο 
νέμειν. Ign. Magn. 3. 

"Evrvyxávew. ἐντύχωμεν περὶ τῶν 
ἔν τινι παραπτώματι ὑπαρχόντων. 
Clem. I 56. ἐντυγχανούσας ἀ- 
διαλείπτως. Polyc. Phil. 4. 
xev τῷ ἄρχοντι. Mart. Polye. 17. 

᾿Ἐνώπιον. προσδεκτὸν ἐνώπιον τοῦ ποι- 
, € ^ 1 
5cavros ἡμᾶς. Clem. I 7. 
... τὰ καλὰ kal εὐάρεστα ἐνώπιον 


ἐντυ- 


^N ^ 
ἐὰν μὴ 
αὐτοῦ. 56τ. Πάώντα ἐνώπιον αὐτοῦ 
εἰσί. 27. ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώ- 
πων. Polyc. Phil. 6. 
ὠπιόν cov. Mart. Polyc. 14. ἐν 

τ , » ) , » 

οἷς προσδεχθείην ἐνώπιόν σου. 1b. 

Ἕνωσις. ἐν αἷς ἕνωσιν εὔχομαι. Ten 
ς ἕνω χομαι. Ign. 
Magn. 1. 

^ , 
kal πνευματική. T3. 


€ ^ , 
οἱ ζῶσιν €v- 


ἕνωσις .. . σαρκική τε 
τοῦ Θεοῦ ἕν- 
Η 7 rl. 

egi ἐπαγγελλομένου. '"Trall. rr. 
ἕν ποτήριον εἰς ἕνωσιν τοῦ αἵματος 
αὐτοῦ. Philad. 4. 

εἰς ἕνωσιν κατηρτι- 
Τῆς ἑνώσεως φρόντιζε. 


τὴν ἕνωσιν 
ἀγαπᾶτε. 7. 
σμένος. 8. 
Polyc. 1. 

Ἕνωσις. (de Matrimonio.) μετὰ yvó- 
μῆς τοῦ ἐπισκόπου τὴν ἕνωσιν ποι- 
εἶσθαι. Ign. Polyc. 5. 


51 


᾿Εξαγοράζεσθαι. τὴν αἰώνιον κόλασιν 
ἐξαγοραζόμενοι. Mart. Polyc. 2. 

, , 2 , rA ^ » 

E£atpew.  'Efdpouev οὖν τοῦτο ἐν 

i CI I 

τάχει. Clem. I 48. 

'"Efaiperos. ᾿Εξαίρετον δέ τι ἔχει τὸ 
εὐαγγέλιον. Ign. Philad. 9. 

᾿Εξαιρέτως. ἐξαιρέτως καὶ rois mpe- 
σβυτέροις. lgn. Trail. 12. ἐξαι- 
ρέτως δὲ τῷ εὐαγγελίῳ. Smyrn. 7. 
ἐξαιρέτως δὲ τὸν ἅγιον Πολύκαρπον. 


Mart. Ign. 3. 


᾿Ἐξαιτεῖσθαι. ἐξητήσατο δὲ αὐτούς. 
Mart. Polyc. 7. 
᾿Εξαίφνης. ταχὺ καὶ ἐξαίφνης τελει- 


ὠθήσεται. Clem. I 25. διὰ τὸ ἐξ- 
αἰφνης πλεῖν. 1gn. Polye. 8. οἱ μὲν 
ἐξαίφνης ἐπιστάντα. Mart. Ign. 7. 


"EfakoAovOetv. ζήλους ἀρχηγοῖς ἐξα- 
κολουθεῖν. Clem. 1 14. 
"Efakovri(ew. οἵτινες ἐξακοντίζουσιν 


εἰς ἔριν. Clem. I 14. 
"Efakósiwt. τὰς ἑξακοσίας χιλιάδας 
τῶν ἀνδρῶν. Clem. I 43. 
᾿Εξαλείφειν. ἑαυτὸν ἐξαλειφθῆναι μετ᾽ 
αὐτῶν ἀξιοῖ. Clem. I 53. 
δύνασθαι ἐξαλείφειν τὴν ἁμαρτίαν. 
Ign. Fragm. ii. 


, 
ταύτην 


᾿Ἐξαπατᾶν. Μὴ οὖν τις ὑμᾶς ἐξαπα- 
, e , N, 3 - 
τάτω, ὥσπερ οὐδὲ ἐξαπατᾶσθε. Ign. 
Eph. 8. 


"EÉdmrew. οἱ τοῦ πυρὸς ἄνθρωποι ἐξῆ- 
ψαν τὸ πῦρ. Mart. Polye. r5. 
'"E£aofeveéiv. ἐξασθενήσητε ἐν τῇ ἀγά- 
πῃ. Ign. Philad. 6. 

᾿Ἐξαφιέναι. Πᾶν yàp ῥῆμα ὁ ἐξαφῆκεν 
ἐκ τοῦ στόματος. Mart. Polyc. 16. 

ἜἘξεῖναι. μὴ εἶναι ἐξὸν αὐτῷ. Mart. 
Polye. 12. οὐκ ἐξόν ἐστιν χωρὶς 
τοῦ ἐπισκόπου. Ign. Smyrn. 8. 

'"E£ewreiv. δυνατὸς γνῶσιν ἐξειπεῖν. 
Clem. I 48. 

᾿Βξελίσσειν. ἐξελίσσουσιν τοὺς ἐπιτε- 
ταγμένους αὐτοῖς ὁρισμούς. Clem. 
Ι2ο. 

᾿Ἐξεμπλάριον. ἐξεμπλάριον τῆς ἀφ᾽ 
ὑμῶν ἀγάπης. lgn. Eph. 2. Τὸ 
γὰρ ἐξεμπλάριον τῆς ἀγάπης ὑμῶν. 
'rall. 5. ὄντα ἐξεμπλάριον Θεοῦ 
διακονίας. "myrn. 12. 

Ἐξερίζειν. εἰς τοσοῦτο ἐξήρισαν θυ- 
μοῦ. Clem. I 45- 


oll] 
ÍA- 


δῷ INDEX VERBORUM 


᾿Ἐξέρχεσθαι. δι ὑπακοῆς ἐξῆλθεν. 
Clem. I το. ἐξῆλθον εὐαγγελι- 
ζόμενοι. 42. ἐξελθεῖν εἰς τὴν παρ- 
ἐμβολὴν τῶν ἀλλοφύλων. 55. ἐξ- 
ἢλθεν δι’ ἀγάπην τῆς πατρίδος. ib. 
μὴ φοβηθῶμεν ἐξελθεῖν ἐκ τοῦ κόσ- 
pov τούτου. II 5. Μετὰ γὰρ τὸ 
ἐξελθεῖν ἡμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου. ὃ. 
αὐτὸς μὲν ἐξελθεῖν ἔσπευδεν. Mart. 
Ign. 5. ἐξῆλθον διωγμίται. Mart. 
Polye. 7. ἐξῆλθε περιστερά. 16. 

᾿Ἐξηγεῖσθαι. Τὸν δεσμὸν τῆς ἀγάπης 
τοῦ Θεοῦ τίς δύναται ἐξηγήσασθαι ; 
Clem. I 49. 

᾿Ἐξήγησις. τῆς τελειότητος αὐτῆς οὐκ 
ἔστιν ἐξήγησις. Clem. I 5o. διὰ 
τὴς τῶν θείων γραφῶν ἐξηγήσεως. 
Mart. Ign. 1. 

᾿Εξιέναι. τῆς ὥρας ἐλθούσης τοῦ ἐξ- 
ιέναι. Mart. Polyc. 8. 

Ἐξλιλάσκεσθαι. ἐξιλάσαντο τὸν Θεὸν 
ἱκετεύσαντες. Clem. I 7. 

᾿Ἐξιστάναι. τὸν ἀνθύπατον ἐκστῆναι. 
Mart. Polye. 12. 

᾿Ἐξομολογεῖσθαι. Καλὸν γὰρ ἀνθρώπῳ 
ἐξομολογεῖσθαι περὶ τῶν παραπτω- 
μάτων. Clem. 51. οὐδὲν οὐδε- 
νὸς χρήζει, εἰ μὴ τὸ ἐξομολογεῖσθαι 
αὐτῷ. 52. οὐκέτι δυνάμεθα ἐκεῖ 
ἐξομολογήσασθα:. [1 8. 

Ἔξόν. Οὐκ ἐξόν ἐστιν χωρὶς τοῦ ἐπι- 
σκόπου. Ign. Smyrn. ὃ. μὴ εἶναι 
ἐξὸν αὐτῷ. Mart. Polyc. 12. 

'Efovoia. Τούτου δὲ ἔχει ἐξουσίαν 
Ἰησοῦς Χριστός. lgn. Smyrn. 4. 
XpugTiavós ἑαυτοῦ ἐξουσίαν οὐκ 
ἔχει. Polyc. 7. κατὰ πάντων ἐξ- 
ουσίαν ἀνατιθέναι. Mart. Polyc. 2. 
ἀρχαῖς kai ἐξουσίαις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ 
τεταγμέναις. 10. 

"Eéoxos. 'Ezi πᾶσι τὸ éfoxorarov ... 
ἄνθρωπον. Clem. 1 33. ἀλλὰ xai 
μάρτυς ἔξοχος. Mart. Polyc. 19. 

"Efe. ἔξω τῆς παρεμβολῆς. Clem. 
I 4. Καὶ τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω. Il 
12, bis. 

"Εξωθεν. μοι δύναμιν αἰτεῖσθε ἔσωθέν 
τε καὶ ἔξωθεν. Ign. Rom. 3. 

᾿Επαγγέλλειν. ὡς ἐπαγγειλαμένου τοῦ 
Θεοῦ. Clem. I 32. ὅπως μετα- 
λάβωμεν τῶν ἐπηγγελμένων δωρεῶν. 


35. ὁ ἐπαγγειλάμενος τὰς ἀντι- 
μισθίας ἀποδιδόναι ἑκάστῳ. [1 τι. 
Οὐδεὶς πίστιν ἐπαγγελλόμενος ἁ- 
μαρτάνει. Ign. Eph. 14. οἱ ἐπαγ- 
γελλόμενοι Χριστιανοὶ εἶναι. ib. 
τοῦ Θεοῦ ἕνωσιν ἐπαγγελλομένου. 
Trall- rx. 
, , 7 1 » 
Ἐπαγγελία. κληρονομήσῃ τὰς émayye- 
λίας τοῦ Θεοῦ. Clem. I το. τὸ 
μεγαλεῖον τῆς ἐπαγγελίας αὐτοῦ. 26. 
΄ ^ , ^ EJ , 
τῷ πιστῷ ἐν ταῖς ἐπαγγελίαις. 29 
τῶν μεγάλων καὶ ἐνδόξων émayye- 
λιῶν αὐτοῦ. 34. ἡ δὲ ἐπαγγελία 
zx ^ , BP. A fs 
τοῦ Χριστοῦ μεγάλη. ll 5. ἢ τὴν 
μέλλουσαν ἐπαγγελίαν. Το. οἵαν 
Ἁ E d € » , 
τρυφὴν ἔχει ἡ μέλλουσα ἐπαγγελία. 
ib. διὰ τοῦ μὴ πιστεύειν ἡμᾶς τῇ 
ἐπαγγελίᾳ τοῦ Θεοῦ. II. καὶ λη- 
, ^ , , 2 » 
ψόμεθα τὰς ἐπαγγελίας. 10. οὐ 
γὰρ νῦν ἐπαγγελίας τὸ ἔργον. lgm. 


Eph. 14. 
» ^ , , » , 
Ezaweiv. πάντα τελειώσας, ἐπήνεσεν 
αὐτά. Clem. Í 33. ὅτ᾽ ἂν ἐπαινῶ 


€ - - P , 
ὑμᾶς. Ign. Magn. 12. Τί γάρ με 
^ 5 , ^ » ^ 

ὠφελεῖ τις, εἰ ἐμὲ ἐπαινεῖ. Smyrn. 
5. οὐκ ἐπαινοῦμεν τοὺς προδίδον- 
τας ἑαυτούς. Mart. ῬοΪγα. 4. 

» € » € x » » 

ἔπαινος.  O émawos ἡμῶν ἔστω ἐν 
Θεῷ. Clem. I 3o. 

᾿Επαίρεσθαι. ἐπαιρομένων ἐπὶ τὸ ποίμ- 
νιον αὐτοῦ. Clem. τό. ἀνθρώ- 
ποις ἄφροσι .. καὶ ἐπαιρομένοις. 21. 
βουλόμενοι ἐπαίρεσθαι ταῖς διανοί- 
ais. 39. ἐπήρθησάν τε kai Τέπα- 
$port ἐγένοντο. 45. ἐπαρθέντος 
ἐπὶ τῇ νίκῃ. Mart. Ign. 2. 

, , , ^ , , 

Ἐπαισχύνεσθαι. οὐδὲ ἐπαισχύνθητε" 
οὐδὲ ὑμᾶς ἐπαισχυνθήσεται ἡ τελεία 
πίστις. Ign. Smyrn. ΤΟ. 

᾿Επακολουθεῖν. ἐπηκολούθησαν οἱ λοι- 

^ ^ * ^ 

ποὶ προφῆται. Clem. I 43. οἵ 
ἐπηκολούθησάν μοι εἰς λόγον Θεοῦ. 
Ign. Smyrn. 10. ἐπακολουθούσης 
τῆς ἐλπίδος. Polyc. Phil. 3. 

᾿Ἐπακούειν. πρέπον ἐστὶν ἐπακούειν 

MJ , € , 

xarà μηδεμίαν ὑπόκρισιν. — lgm. 
Magn. 3. ὁ ἅγιος μάρτυς ἐπα- 
κούσας τῆς ἀποφάσεως. Mart. 
Ign. 2. 

EmdAAgAos. ἐπαλλήλους γενομένας 
ἡμῖν συμφοράς. Clem. I 1. 














ET FORMULARUM. 23 


᾿Επανατρέχειν. ἐπαναδράμωμεν ἐπὶ τὸν 
τῆς εἰρήνης σκόπον. Clem. I 9. 

ἜἜπαρχος. Οὐ πάντες εἰσὶν ἔπαρχοι. 
Clem. I 357. 

᾿Επαφιέναι. iva ἐπαφῇ τῷ Πολυρκάρπῳ 
λέοντα. Mart. Polyc. 12. 

Ἔπαφρος. ἐπήρθησάν τε καὶ Τἔπαφροιἵ 
ἐγένοντο. Clem. I 45. 

Ἐπαχθής. Ei δὲ ὅτι τούτοις ἐπαχθής 
εἰμι. Mart. Ign. 2. ἐπαχθὴς διὰ 
τῆς συλλογῆς τοῦ λειψάνου. 6. 

᾿Επεγείρειν. ἐπηγέρθησαν οἱ ἄτιμοι ἐπὶ 
τοὺς ἐντίμους. Clem. I 3. 

᾿Επείγεσθαι. πάντων ἐπειγομένων πρὸς 
αὐτόν. Mart. Ign. 3. τῆς νηὸς ἐκ 
πρύμνης ἐπειγομένης. 5. 

Ἐπειδή. Clem. II 12. Ign. Philad. 
10.  Polye. 7. Mart. Polyc. 
4, 12. 

"Emetra καὶ τὰς γυναῖκας ὑμῶν. Polyc. 
Ba A 

"Emékewa. τοῖς ἐπέκεινα ἀδελφοῖς. 
Mart. Polyc. 2ο. 

"Emekreivew. ἐπεκτείνων τὴν πρὸς Χρι- 
στὸν ἀγάπην. Mart. lgn. 4. 

᾿Επεξεργάζεσθαι. ἑαυτοῖς δὲ κίνδυνον 
ἐπεξεργάζεσθαι. Clem. I 47. 

᾿Ἐπέρχεσθαι. νὺξ ἐπέρχεται. Clem. 
l2. 

Ἔπερωτᾶν. 'EmepornÜes yàp αὐτὸς ὁ 
Κύριος ὑπό τινος. Clem. II 12. 
᾿Επεύχεσθαι. ἐπευξάμενος πρότερον τῇ 
ἐκκλησίᾳ. Mart. Ign. 2. οἱ δὲ 
πάλιν ἐπευχόμενον ἡμῖν ἑωρῶμεν. ἢ. 

᾿Ἐπήρειας, τὴν πᾶσιν ἐπήρειαν τοῦ 
ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου. lgn. 
Magn. 1. 

Ἐπιβαίνειν. κἀκεῖθεν ἐπιβὰς τοῦ Τυρ- 
ρηνικοῦ. Mart. Ign. 5. 

᾿Ἐπιβάλλειν. προπέμψασιν, ὡς ἐπέ- 
βαλεν ὑμῖν. Polyc. Phil. τ. 

᾿Ἐπιβοᾶν. ἐπεβόησεν: Αἶρε τοὺς ἀθέ- 
ovs. Mart. Polyc. 3. ἀκατασχέτῳ 
θύμῳ.... ἐπεβόα. 12. ἐπεβόων καὶ 
ἠρώτων τὸν ᾿Ασιάρχην. lb. ἔδοξεν 
αὐτοῖς ὁμοθυμαδὸν ἐπιβοῆσαι. 1b. 

Ἐπιβουλή. τὰς τούτων καταλύω ἐπι- 
βουλάς. Mart. Ign. 2. 

᾿Επίγειος. πόλεμος καταργεῖται ἐπου- 
ρανίων καὶ ἐπιγείων. Ign. Eph. 13. 
βλεπόντων τῶν.... ἐπιγείων. 'Trall. 9. 


ᾧ ὑπετάγη τὰ πάντα ἐπουράνια καὶ 
ἐπίγεια. Ῥοῖγο. Phil. 2. 

᾿Επιγινώσκειν. ἐπιγνώσεται τὰ μεγα- 
λεῖα τῶν im αὐτοῦ δεδομένων δω- 
ρεῶν. Clem. I 32. ἐπιγινώσκων 
δι ὧν εὖ πράσσετε. ἴστι. Eph. 4. 
πιστεύω ὑμᾶς ἐπεγνωκέναι. lom. 
IO. ἐπιγνοὺς ἐνάρετον καὶ τέλειον 
οὖσαν. Philad. τ. 

'Eztyvecis. Ἀνάστασις δέ ἐστι Πα- 
τρὸς ἡ ἐπίγνωσις. Clem. Fragm. 
vil. ἵνα... τοῦ ἀοράτου δῷ τὴν 
ἐπίγνωσιν. 10. τὴν περὶ σοῦ ἐπί- 
γνωσιν εἰλήφαμεν. Mart. Pol. 14. 

᾿Ἐπιγράφειν. ῥάβδους ἐπιγεγραμμένας. 
Clem. I 43. κρείττονι ἔργῳ ἔχετε 
ἐπιγραφῆναι. Ign. Rom. 2. 

᾿Ἐπιδεικνύναι. ὁ Δεσπότης ἐπιδείκνυται 
διηνεκῶς. Clem. I 24. 
τοῖς φυλάρχοις τὰς σφραγῖδας. 43. 
ἵνα ἡμῖν ὁ Κύριος ἄνωθεν ἐπιδείξη. 
Mart. Poyle. 1. 
ἅπασιν ἡμῖν. 2. 

᾿Επιδεῖσθαι. ᾿Επιδέομαι γὰρ τῆς ἡνω- 
μένης ὑμῶν... προσευχῆς. lgm. 
Magn. 14. 


ἐπεδείξατο 


5 ^ 
ἐπιδεικνυμένους 


'E 8 , € , 8 , » ^ , 
πιδημία. ἡ ἐπιδημία ἐν τῷ κόσμῳ 
Ἂ -^ * , 
TOUTO τῆς σαρκὸς TüGUTIS. Clem. 
px 
᾿Επιδιδόναι. ἐὰν ῥιψοκινδύνως ἐπιδῶ- 


pev ἑαυτούς. Clem. 1 r4. ἐπι- 


δῶμεν ἑαυτοὺς τῷ θεραπεύοντι Θεῷ. 
{ΠῚ ὋΣ 

ἘἘπιείκεια. διδάσκων ἐπιείκειαν. Clem. 
112. ἐπιείκεια... παρὰ τοῖς ηὐ- 
λογημένοις ὑπὸ Θεοῦ. 30ο. 
ὅπως δοθῆ αὐτοῖς ἐπιείκεια. — 56. 
Ἀδελφοὶ αὐτῶν εὑρηθῶμεν τῇ ἐπι- 
εικείᾳ. Ign. Eph. το. 
πληγμαι τὴν ἐπιείκειαν. 


τοῦ 


οὗ καταπέ- 
Philad. r. 
ἐν πάσῃ ἐπιεικείᾳ Θεοῦ. 1b. 
'E , Ly b ^ » MC - 
πιεικῆς. τὴν... ἐπιεικῆ ἐν Χριστῷ 
» , ὩΣ. ^ - 
εὐσέβειαν. Clem. T τ. τὸ ἐπιεικὲς τῆς 
γλώσσης αὐτῶν. 21. τὸν ἐπιεικῆ 
καὶ εὔσπλαγχνον Πατέρα ἡμῶν. 20. 
᾿Επιέναι. τὴν ἐπιοῦσαν τῇ ἡλικίᾳ σύν- 
ecw. Clem. Fragm. vi. 
᾿Επιζητεῖν. 
*, € - , 1 
παρ᾽ ὑμῖν πραγμάτων. Clem. I. τ. 
πρὸς τὸ μὴ ἐπιζητεῖν ἀπολέσθαι τὸν 


δίκαιον. Mart. Ign. 6. 


περὶ τῶν ἐπιζητουμένων 





54 J INDEX VERBORUM 


᾿Ἐπιθύειν. ἔπεισεν ὀμόσαι καὶ ézii- 
σαι. Mart. Polyc. 4. 
pios Καῖσαρ! καὶ ἐπιθῦσαι. 8. 
᾿Επιθυμεῖν. 
, € ^ M ^ *, ^ 
λότρια ἡγεῖσθαι, καὶ μὴ ἐπιθυμεῖν 
αὐτῶν. Clem. II 5. 

3 ^ € ^ , ^ * 
ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς κτήσασθαι ταῦτα. 1b. 
μηδὲν ἐπιθυμεῖν κοσμικόν. gm. 
Rom. 4. κόσμον δὲ ἐπιθυμεῖτε. 7. 

, ^ ^ 3 ^ , x 
eis ἣν πολλοὶ ἐπιθυμοῦσιν εἰσεὰ- 
θεῖν. Polyc. Phil. i. τὴν ἰδίαν ἐπε- 
Mart. 
lgn. 6. καίπερ πολλῶν ἐπιθυμούν- 
των τοῦτο ποιῆσαι. Mart. Polyc. 
17. οὗ τὸ μαρτύριον πάντες ἐπι- 


mu Ὅβες 

εἰπεῖν Κύ- 
* * - € ΕΣ 

τὰ κοσμικὰ ταῦτα ὡς ἀλ- 


ἐν γὰρ τῷ 


θύμει γενέσθαι τελείωσιν. 


θυμοῦσιν μιμεῖσθαι. 10. 
᾿Επιθυμία. βαδίζειν κατὰ τὰς ἐπιθυ- 
μίας. Clem. I 3. φαύλων ἔργων 
μιαρὰς ἐπιθυμίας. 28. βδελυκτὰς 
ἐπιθυμίας. 30. ἵνα μὴ δοῦλοι ebpe- 
θῶσιν ἐπιθυμίας. Ign. Polye. 4. 
iva ὁ γάμος ἦ κατὰ Θεὸν, καὶ μὴ 
xar ἐπιθυμίαν. 5. ἀνακόπτεσθαι 
ἀπὸ τῶν ἐπιθυμιῶν. Polyc. Phal. 
πᾶσα ἐπιθυμία κατὰ ToU πνεύματος 
στρατεύεται. 1b. ὃς ἂν μεθοδεύη 
. πρὸς τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας. 7. 
ἐπιθυμίᾳ τοῦ πάθους. Mart. Ien. 3. 
Ἰγνατίου πληροῦσθαι τὴν ἐπιθυ- 
μίαν. 6. τῆς φιλοχρίστου αὐτοῦ 
ἐπιθυμίας. 7. 
᾿Επικαλεῖσθαι. 
μένῃ τὸ... 
Clem. I 58. 


᾿Επικαταλλάσσειν. 


πάση Ψυχῆ ἐπικεκλη- 
ἅγιον ὄνομα αὐτοῦ. 


“ ^ , 
ὅπως ἵλεως γενό- 


μενος ἐπικαταλλαγῇ ὑμῖν. Clem. 
ἘΠ᾽}. 
32 ^ c M Es 3.8 NM 
Ἐπικεῖσθαι. ὁ αὐτὸς ἡμῖν ἀγὼν ἐπί- 
κειται. Clem. I 7. ἴδιαι διακο- 
νίαι ἐπίκεινται. 40. ἐπίκειται τὰ 
, ^ 
δύο ὁμοῦ. Ign. Magn. 5. ἴδιον 
^ » . ' 
χαρακτῆρα ἐπικείμενον. 10. ὁ δὲ 


τοκετός μοι ἐπίκειται. Rom. 6. 
᾿Ἐπιλαμβάνειν. 

λαμβάνεσθαι. Mart. Ign. 4. 
᾿Επιλανθάνειν. ἐπιλαθέσθαι ἡμᾶς ὅτι 

μέλη ἐσμὲν ἀλλήλων. Clem. I 46. 


οὐρανοῦ μέλλων. ἐπι- 


᾿Ἐπιλέγει. Ἡρώδης ἐπιλεγόμενος. 
Mart. Polyc. 6. 
'"EmiuéAeta. ᾿Εκδίκει aov τὸν τόπον ἐν 


πάσῃ ἐπιμελείᾳ. Ign. Polyc. 1. 


᾿Ἐπιμελής. διάκονοι... ἐπιμελεῖς. Po- 
lyc. Phil. 5. 

᾿ΕἘπιμελῶς. προσέχοντες τοὺς λόγους 
αὐτοῦ ἐπιμελῶς. Clem. I 2. 
βέρνα τὴν ἐκκλησίαν... ἐπιμελῶς. 
Mart. Tgn. I. 

Ἐπιμένειν. νῦν δὲ ἐπιμένουσιν kako- 
διδασκαλοῦντες. Clem. II το. 
ἐπιμενόντων τῶν ζητούντων αὐτόν. 
Mart. Polye. 6. ἐπιμενόντων δὲ 
αὐτῶν, ἔφη. 8. ᾿Ἐπιμένοντος δὲ 
πάλιν αὐτοῦ καὶ λέγοντος. το. ἀσά- 
λευτον ἐπιμεῖναι τῇ πυρᾷ. 13. 

᾿Επίμονος. ἐπίμονος ὑμῶν ἐστὶν ἡ στά- 
σις. Clem. I 46. διὰ τῆς ἐπιμό- 
νου κολάσεως. Mart. Polyc. 2. 

Ἔπινομή. μεταξὺ ἐπινομὴν δεδώκασιν. 
Clem. I 44. 


c » 
Ὡς δὲ ἐπιπεσὸν βίαιον 


B 
εκυ- 


᾿Ἐπιπίπτειν. 
πνεῦμα. Mart. Ign. 5. 

᾿Επιπόθητος. τὴν εὐκταίαν καὶ ἐπιπο- 
θήτην ἡμῖν εἰρήνην. Clem. I 59. 

Ἔπιπταᾶσθαι. ἡμέρας, βλεπόντων πάν- 
των, ἐπιπτάς. Clem. I 25. 

"Emippovvoew. ἐπερρώννυεν αὐτῶν τὴν 
δειλίαν. Mart. Polyc. 3. 

Ἐπισείειν. ἐπισείσας αὐτοῖς τὴν χεῖρα. 
Mart. Polyc. 9. 

᾿Ἐπίσημος. ὥσπερ κριὸς ἐπίσημος. 
Mart. Ign. 2, et Mart. Polyc. r4. 
διδάσκαλος γενόμενος ἐπίσημος. 
Mart. Polyc. 19. 


'Ezw uos. ἐπισήμως ἐθηριομάχησεν. 
Mart. Polyc. 3. 
᾿Ἐπισκέπτεσθαι. Οἱ οὖν ἱερεῖς ἐπι- 


σκέπτονται τὰς ἀναγραφάς. Clem. 
I 25. ἐπισκεπτόμενοι πάντας ἀ- 
σθενεῖς. Polyc. Phil. 6. 

3 ^ 7 , ^ ᾽ ^ - 

Ἐπισκοπεῖν. μόνος αὑτὴν lyoovs Xpi- 
στὸς ἐπισκοπήσει. Ign. Rom. 9. 
μᾶλλον ἐπεσκοπημένῳ ὑπὸ Θεοῦ. 
Polye. Inscr. 


2 , Ed 88) 4, - , , 

Ἐπισκοπή. ἔρις... ἐπὶ τοῦ ὀνόματος 
τῆς ἐπισκοπῆς. Clem. I 44. τῆς 
ἐπισκοπῆς ἀποβάλωμεν. 10. ἐν τῇ 


ἐπισκοπῇ τῆς βασιλείας τοῦ Χρι- 
στοῦ. 50. ἐν ἑνότητι Θεοῦ καὶ 
ἐπισκοπῇ. ἴστι. Polyc. 8. 
Ἐπίσκοπος. καθέστανον τὰς ἀπαρχὰς 
αὐτῶν... εἰς ἐπισκόπους. Clem. T 
41. ἐκ γὰρ δὴ πολλῶν χρόνων 



















ET FORMULARUM. 55 


ἐγέγραπτο περὶ ἐπισκόπων. 100. 
ὑμῶν δὲ ἐν σαρκὶ ἐπισκόπῳ. lgm. 
Eph. 1. τοιοῦτον ἐπίσκοπον κε- 
κτῆσθαι. 10. εἰς τιμὴν ὑμῶν καὶ 
τοῦ ἐπισκόπου. 2. ἐπιτασσόμενοι 
΄ 3 ^ ^ , 
τῷ ἐπισκόπῳ kai TQ πρεσβυτερίῳ. 
& & t « 
- πριν ε ^ * ΄ 
10. οἱ ἐπίσκοποι, οἱ κατὰ τὰ πέ- 
para ὁρισθέντες. 5. συντρέχειν τῇ 
τοῦ ἐπισκόπου γνώμῃ. 4. τὸ γὰρ 
: : a 
“τ πρεσβυτέριον.... συνήρμοσται τῷ 
: 
ἐπισκόπῳ. lb. τοιαύτην συνήθειαν 
Hi , ^ 
ἔσχον πρὸς τὸν ἐπίσκοπον ὑμῶν. 5. 
; - e TES ΄ 
πόσῳ μᾶλλον ἥ τε τοῦ ἐπισκόπου 
, . , 3 
[προσευχή]. ib. Σπουδάσωμεν οὖν 
μὴ ἀντιτάσσεσθαι τῷ ἐπισκόπῳ. ib. 
ὅσον βλέπει τις σιγῶντα ἐπίσκο- 
* 7 3 , € 
πον. 6. Τὸν oiv ἐπίσκοπον... ὡς 
, * hi , - Q L4 
αὐτὸν τὸν Κύριον δεῖ προσβλέπειν. 
ib. εἰς τὸ ὑπακούειν ὑμᾶς τῷ 
, , , ^ , , 
ἐπισκόπῳ. 20. Δάμα τοῦ ἀξιοθέου 
€ ^ 
ὑμῶν ἐπισκόπου. Magn. 2. mo- 
τάσσεται τῷ ἐπισκόπῳ ὡς χάριτι 
Θεοῦ. 10. μὴ συγχρᾶσθαι τῇ ἡλι- 
κίᾳ τοῦ ἐπισκόπου. 3. τῷ Πατρὶ 
» ^ - ^ ^ , 
Ιησοῦ Χριστοῦ τῷ πάντων ἐπι- 
σκόπῳ. 10. τὸν ἐπίσκοπον τοῦτον 
τὸν βλεπόμενον. 10. τίνες ἐπίσκο- 
πὸν μὲν καλοῦσιν. 4. προκαθημένου 
τοῦ ἐπισκόπου εἰς τύπον Θεοῦ. 6. 
C NIC ^ H , : LÀ 
ἑνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ. lb. ἄνευ 
τοῦ ἐπισκόπου ... μηδὲν πράσσετε. 
j. τοῦ ἀξιοπρεπεστάτου ἐπισκό- 
που. 13. Ὑποτάγητε τῷ ἐπισκύπῳ 
« « 
^ * , z " , 
καὶ ἀλλήλοις. ib. ἅμα Πολυκάρπῳ 
, 
ἐπισκόπῳ Σμυρναίων. 15. — HoÀv- 
, - 4 
βιος ὁ ἐπίσκοπος ὑμῶν. Trall 1r. 


"7 )» $4 ^ 225 , ε , 
Or àv γὰρ τῷ €nig Kon a πυποτασ- 


σεσθε ὡς Χριστῷ. 2. ἄνευ τοῦ 
ἐπισκόπου μηδὲν πράσσειν. lb. ὡς 
καὶ τὸν ἐπίσκοπον [ἐντρεπέσθω- 
σαν]. 3. ἔχω μεθ᾽ ἑαυτοῦ ἐν τῷ 
ἐπισκόπῳ ὑμῶν. lb. ἀχωρίστοις 
Θεοῦ... καὶ τοῦ ἐπισκόπου. T. 
ὁ χωρὶς ἐπισκόπου καὶ πρεσβυτε- 
piov ... πράσσων τι. 1Ὁ. ἀνα- 
ψύχειν τὸν ἐπίσκοπον. 12.  vmo- 
τασσόμενοι τῷ ἐπισκόπῳ ὡς τῇ 
ἐντολῇ. 13. ὅτι τὸν ἐπίσκοπον 


Συρίας ὁ Θεὸς κατηξίωσεν εὑρεθη- 
ναι. Rom. 2. ἐὰν ἐν ἑνὶ ὦσιν σὺν 
τῷ ἐπισκόπῳ. Philad. Inscr. *Ov 


ἐπίσκοπον ἔγνων. 1. οὗτοι μετὰ 
τοῦ ἐπισκόπου εἰσίν. 3. ἕν θυσι- 

, « τ 25 ἡ - 
αστήριον, ὡς εἰς ἐπίσκοπος. 4. Τῷ 
ἐπισκόπῳ προσέχετε. ἢ. Χωρὶς 
τοῦ ἐπισκόπου μηδὲν ποιεῖτε. ib. 
συνέδριον τοῦ ἐπισκόπου. ὃ. αἱ 
ἔγγιστα ἐκκλησίαι ἔπεμψαν ἐπισκό- 
πους. Το. Πάντες τῷ ἐπισκόπῳ 
ἀκολουθεῖτε, ὡς Χριστὸς τῷ Πατρί. 
Smyrn. 8. Μηδεὶς χωρὶς τοῦ ἐπι- 
σκόπου Ti πρασσέτω. lb. ᾿Ἐκείνη 
βεβαία εὐχαριστία... ἡ ὑπὸ τὸν 
ἐπίσκοπον. lb. Ὅπου ἄν φανῇ ὁ 
ἐπίσκοπος, ἐκεῖ τὸ πλῆθος ἔστω. ib. 
Οὐκ ἐξὸν... χωρὶς τοῦ ἐπισκόπου 
οὔτε βαπτίζειν. 10. Θεὸν καὶ ἐπί- 
σκοπον εἰδέναι. 9. Ὃ τιμῶν ἐπί- 
σκοπον, ὑπὸ Θεοῦ τετίμηται᾽ Óó λά- 
θρα ἐπισκόπου τὶ πράσσων, τῷ 
διαβόλῳ λατρεύει. 10. ᾿Ασπάζομαι 
τὸν ἀξιόθεον ἐπίσκοπον. 12. Πολυ- 
κάρπῳ ἐπισκόπῳ ἐκκλησίας Σμυρ- 
ναίων. Polyc. Inser. ἐὰν γνωσθῆ 
πλέον τοῦ ἐπισκόπου. 5. μετὰ 
γνώμης τοῦ ἐπισκόπου τὴν ἕνωσιν 
ποιεῖσθαι. 10. Τῷ ἐπισκόπῳ προσ- 
éxere. 6. ᾿Αντίψυχον ἐγὼ τῶν 
ὑποτασσομένων τῷ ἐπισκόπῳ. ib. 
τὸν Σμυρναίων ἐπίσκοπον. Mart. 
Ign. 3. ἐδεξιοῦντο γὰρ τὸν ἅγιον 
διὰ τῶν ἐπισκόπων. 10. ὁ δὲ ἐπί- 
σκοπος χαίρων. 5. ἐπίσκοπός τε 
τῆς ἐν Σμύρνῃ καθολικῆς ἐκκλησίας. 
Mart. Polyc. 16. 


DT ^ ΄ ον σῷ , * 
Επισπᾶν. ἑαυτῷ ἐπεσπάσατο τὸ Óm- 


piov. Mart. Polyc. 3. 


, , , " ^t 
'EzicragÜat. ᾿Ἐπίστασθε ὅτι οὐδὲν à- 


δικον... γέγραπται ἐν αὐταῖς. Clem. 
I 45. ᾿᾽ἘἘπίστασθε γὰρ, καὶ κα- 
- , , ΕΣ , 
λῶς ἐπίστασθε. 53. ᾿Ἐπιστάμεθα 
πολλοὺς... . παραδεδωκότας ἑαυτοὺς 
εἰς δεσμά. 55. ἄρχειν ἑαυτῶν μὴ 
ἐπισταμένοις. Ign. Fragm. iv. 


'EzigTéAAew. οὐ μόνον ὑμᾶς νουθε- 


τοῦντες ἐπιστέλλομεν. Clem. I 7. 
πνευματικῶς ἐπέστειλεν ὑμῖν. 47. 
πρὸς τὴν ἐκκλησίαν ἐπιστέλλει 'Po- 
μαίων. Mart. Ign. 4. 


᾿Ἐπιστήμη. τοῖς kar ἐπιστήμην ἄρ- 


χουσιν. Ign. Fragm. iv. 


᾿Επιστολή. τὴν ἐπιστολὴν τοῦ μακα- 


56 


INDEX VERBORUM 


piov Παύλου. Clem. I 47. Παύ- 
Àov...0s ἐν πάσῃ ἐπιστολῇ μνημο- 
νεύει ὑμῶν. lgn. Eph. 12. πέμ- 
vat. τινὰ τῶν ὑμετέρων μετ᾽ ἐπι- 
στολῆς. Smyrn. 11. οἱ δὲ ἐπι- 
στολὰς διὰ τῶν ὑπό σου πεμπομέ- 
vov. Polyc. 8. ὃς καὶ ἀπὼν ὑμῖν 
ἔγραψεν ἐπιστολάς. Polyc. Phil. 3. 
Τὰς ἐπιστολὰς ᾿Ιγνατίου. 13. αἷἵ- 
τινες ὑποτεταγμέναι εἰσὶ τῇ ἐπι- 
στολῇ ταύτῃ. lb. Καταρτίσας ... 
τοὺς... τῶν ἀδελφῶν ἄκοντας διὰ 
τῆς ἐπιστολῆς. Mart. Ign. 5. 
πλείονά τε τῶν ἐν τῇ ἐπιστολῇ 
διαλεχθείς. 6. φθάσας ἐν τῇ ἐπι- 
στολῇ. lb. τὴν ἐπιστολὴν δια- 


πέμψασθε. Mart. Polyc. 20. 


᾿Ἐπιστρέφειν. τοῖς βουλομένοις ἐπι- 


στραφῆναι ἐπ᾽ αὐτόν. Clem. I 7. 
ἐπιστρέψωμεν ἐπὶ τοὺς οἰκτιρμοὺς 
αὐτοῦ. 9. ἐπιστρέφοντες τὰ ἀπο- 
πεπλανημένα. Polyc. Phil. 6. ἐπὶ 
τὸν... . παραδοθέντα λόγον ἐπιστρέ- 
Ψψωμεν. 7. Καὶ μὴ ἐπιστραφείς. 
Mart. Polye. 8. εἶπεν ἐπιστρα- 
φεὶς rois σὺν αὐτῷ πιστοῖς. 12. 


᾿Ἐπιστροφή. ἐπιστροφὴν πεποιηκέναι 


περὶ... . πραγμάτων. Clem. I 1. 


᾿Επισφαλής. ἐπισφαλὲς yàp τὸ κτῆμα. 


Ign. Fragm. 6. 


λειτουργίας ἐπιτελεῖσθαι. 1). διὰ 
τίνων ἐπιτελεῖσθαι θέλει. 1). ἀτα- 
ράχως πάντα ἐπιτελοῦντες. 48. 
yovaikes . .. ἐπετελέσαντο πολλὰ 
, - , ^ HL ^ 
ἀνδρεῖα. 55. ἐπιτελεῖν τὴν τοῦ 
μαρτυρίου αὐτοῦ ἡμέραν γενέθλιον. 


Mart. Polyc. 18. 


᾿Επιτηδεύειν. ἐπετήδευσεν ὡς μηδὲ τὸ 


λείψανον. Mart. Polye. 17. 


᾿Ἐπιτιθέναι. Παρθενίας ζυγὸν μηδενὶ 


ἐπιτίθει. Ign. Fragm. vi. 


, ^ ^ , , 3EN lY 3.4 θέ 
Ἐπὶ τὸ αὑτό. ἐπὶ τὸ αὐτὸ συναχθεν- 


τες. Clem. I 34.  'O οὖν μὴ ἐρ- 
χόμενος ἐπὶ τὸ αὐτό. Ign. Eph. 5. 
ὅτ᾽ ἂν γὰρ πυκνῶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ γί- 
νεσθε. 13. Cf. Philad. 6. eni 
τὸ αὐτὸ μία προσευχή. Magn. 7. 
εἰς τὸ συγχαρῆναι αὐτοῖς ἐπὶ τὸ 
ΘΊ ΩΝ, ΄ τὶ 
QUTO γενομενοῖς. Philad. το. 


, ^ , , b ^ 
Επιτρέπειν. νέοις re μέτρια Kat σεμνὰ 


νοεῖν ἐπετρέπετε. Clem. [1. ἊἜπι- 
τρέψατε οὖν αὐτοῖς κἂν ἐκ τῶν 
ἔργων ὑμῖν μαθητευθῆναι. Ign. 
Eph. το. ᾿Ἐπιτρέψατέ μοι μιμη- 
τὴν εἶναι τοῦ πάθους τοῦ Θεοῦ μου. 
Rom. 6. ἢ à ἂν αὐτὸς ἐπιτρέψῃ. 
Smyrn. 8. Τοῖς νέοις ἐπίτρεπε 
γαμεῖν. Fragm. vi ^ οὐκ ἐμαυτῷ 
ἐπιτρέψας γράφω ὑμῖν. Polyc. 
Phil 3. Τῶν δὲ ἐπιτρεψάντων. 


᾿Επισφραγίζειν. ὥσπερ ἐπισφραγίσας Mart. Polyc. 7. 
τῇ μαρτυρίᾳ. Mart. Polyc. 1. "Emwvyxávew. Τί οὖν ἐστιν ποιήσαν- 
᾿Επιτάσσειν. τοὺς ἐπιτεταγμένους αὐ- τας ἐπιτυχεῖν αὐτῶν. Clem. II 5. 


^ ΄ 

τοῖς ὁρισμούς. Clem. I 20. ἕκα- 
HJ ^ 50. , ^ 5 

στος ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι τὰ ἐπι- 
, , - » 

τασσόμενα.... ἐπιτελεῖ. 37. ἐπι- 

τασσόμενοι τῷ ἐπισκόπῳ καὶ τῷ 


πρεσβυτερίῳ. Ion. Eph. 2. 


» L3 ^ 
Ἐπιτελεῖν. ἁγνῇ συνειδήσει πάντα ἐ- 


πιτελεῖν παρηγγέλλετε. Clem. I τ. 
πάντα ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ ἐπετε- 
ε t 
E . ; 

Aeire. 2. ἐπετελέσθη τὸ γεγραμ- 
΄ ^ 
μένον. 3. τὴν λειτουργίαν αὐτῶν 
, ^ ^ 
ἀπροσκόπως ἐπιτελοῦσιν. 20. πᾶν 
» 5 ^ » ^ 3^ 
ἔργον ἀγαθὸν ἐπιτελεῖν. 33. ἐὰν 
ἐπιτελέσωμεν τὰ ἀνήκοντα τῇ ἀμώ- 
uo βουλήσει αὐτοῦ. 35. πῶς ὑπο- 
τεταγμένως ἐπιτελοῦσι τὰ διατασ- 
σόμενα. 37. τὰ ἐπιτασσόμενα ὑπὸ 
τοῦ βασιλέως... . ἐπιτελεῖ. 10. ὅσα 

€ , » ^ Jy 
ὁ Δεσπότης ἐπιτελεῖν ἐκέλευσεν. 40. 


τῇ προσευχῇ ὑμῶν ἐπιτυχεῖν ἐν 
« , ^ - 
Ρώμῃ θηριομαχῆσαι. Ign. Eph. τ. 
er ^ ^ 
ἵνα... ἐπιτυχεῖν δυνηθῶ μαθητὴς et- 
ναι. lb. ὅτ᾽ ἂν Θεοῦ ἐπιτύχω. 12, 
et Trall 13. ἵνα Θεοῦ ἐπιτύχω. 
Magn. 14. αἰτούμενος Θεοῦ ἐπι- 
τυχεῖν. ΤῪΔ]]. 12. τοῦ κλήρου οὗ 
περίκειμαι ἐπιτυχεῖν. 1). ὅταν Θεοῦ 
ἐπιτύχω. 13. ἐάνπερ χάριτος ἐπι- 
τύχω. Rom. 1. Θεοῦ ἐπιτυχεῖν. 
ib. 2, 4, et ῬοΙγο. 2. ἐπέτυχον 
*, m Lj ^ * », , , 
ἰδεῖν ὑμῶν τὰ ἀξιόθεα πρόσωπα. 
Rom. 1. ἵνα Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπι- 
, τὰ . , f ^ 
τύχω. 5, bis. AirjcagÓe περὶ 
» ^ LÀ , , , , , 
ἐμοῦ, tva ἐπιτύχω. ὃ. ἠλέημαί τις 
εἶναι, ἐὰν Θεοῦ ἐπιτύχω. 9. ἵνα ἐν 
ᾧ κλήρῳ ἠλεήθην, ἐπιτύχω. Phi- 
lad. 5. ἵνα ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν 





᾿Επιχορηγεῖν. 


ET FORMULARUM. δὴ 


Θεοῦ ἐπιτύχω. Smyrn. II. ἐάν 
περ διὰ τοῦ παθεῖν Θεοῦ ἐπιτύχω. 
Polyc. 7. 
εὐχήν. Mart. Ign. 1. 
$ávov τῆς ἀθλήσεως ἐπιτύχῃ. 5. 


’ ΄ » 
ἐπετύγχανεν τῶν kar 
τοῦ στε- 


νηὸς ἐπιτυχών. 1b. 


"Emijáveia. τὴν ἡμέραν τῆς ἐπιφα- 


νείας τοῦ Θεοῦ. Clem. Il 12. 
ἐπιφάνεια τοῦ Υἱοῦ. Fragm. viii. 


Ἐπιφανής. ἦν yàp ἐπιφανὴς ... 9... 


τρισκαιδεκάτη. Mart. Ign. 6. 


᾿Ἐπιφέρειν. ὥστε καί βλασφημίας ἐπι- 


φέρεσθαι. Clem. I 47. 

ó πλούσιος ἐπιχορη- 
γείτω τῷ πτωχῷ. Clem. I 58. 
ἕτερός ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν αὐτῷ τὴν 
ἐγκράτειαν. 1b. 


5 , , ^ 3 
ἙΕπουράνιος. πόλεμος καταργεῖται ε- 


πουρανίων καὶ ἐπιγείων. Ign. Eph. 
^ , , ^ 2 , 

I3. Μὴ ov δύναμαι τὰ ἐπουράνια 
γράψαι; "Trall. 5. καὶ δυνάμενος 
J » , » , ΄σ 
τὰ ἐπουράνια. 10. βλεπόντων τῶν 
ἐπουρανίων. Q0. Καὶ τὰ ἐπουράνια, 
καὶ ἡ δόξα τῶν ἀγγέλων. Smyrn. 
6. ᾧ ὑπετάγη τὰ πάντα ἐπουράνια 
καὶ ἐπίγεια. Polyc. Phil. 2. ἐπου- 
ράνιον βασιλέα. Mart. ἴσῃ. 2. 
σὺν τῷ αἰωνίῳ kai ἐπουρανίῳ 'ly- 


E. d , ᾿ » ^ 2X 
epyov ἀγαθὸν ἐπιτελεῖν. 33- emt 
τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀγαλλιᾶται. 1b. 
ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς πάντες ἐκοσμή- 


θησαν. ib. ὁ Κύριος ἔργοις éav- 


τὸν κοσμήσας. lb. ἔργον δικαιο- 
σύνης. 10. τὸν ἄρτον τοῦ ἔργου 
αὐτοῦ. 34. ἐπὶ πᾶν ἔργον ἀγαθόν. 
ib. μὴ ἐν λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν ἔρ- 
γοις ἀγαθοῖς. 38. 

παρὰ Θεοῦ ἔργον τοιοῦτο. 43. ἤτω 
ἁγνὸς ἐν ἔργοις. 48. ἄργυρον καὶ 
χαλκὸν, ἔργα ἀνθρώπων. Il 1. 
ἐν τοῖς ἔργοις αὐτὸν ὁμολογῶμεν. 4. 


, 
πιστευθέντες 


ἐν τούτοις ἔργοις ὁμολογῶμεν τὸν 
Θεόν. 10. ἐὰν μὴ εὑρεθῶμεν ἔργα 
ἔχοντες ὅσια. ὁ. τὰς ἀντιμισθίας 
ἀποδιδόναι ἑκάστῳ τῶν ἔργων av- 
TOU. II. ἡ ψυχή σου δῆλος ἔστω 
ἐν τοῖς καλοῖς ἔργοις. [2. τὸ συγ- 
γενικὸν ἔργον... ἀπηρτίσατε. lgn. 
Eph. 1. κἂν ἐκ τῶν ἔργων ὑμῖν 
μαθητευθῆναι. το. 
ἐπαγγελίας τὸ ἔργον. 14. κρείτ- 
rov ἔργῳ . . - ἐπιγραφῆναι. Rom. 2. 
Οὐ σιωπῆς μόνον τὸ ἔργον. 3. "Iva 


οὐ γὰρ νὺν 


οὖν τέλειον ὑμῶν γένηται τὸ ἔργον. 
Smyrn. 11. τὰ δεπόσιτα ὑμῶν, τὰ 
ἔργα ὑμῶν. Polyc. 6. Τοῦτο τὸ 


? σοῦ Χριστῷ. Mart. Polyc. 14. 


M ^ 95 & -€ ^ " 
ἔργον Θεοῦ ἐστιν kat υμῶν. 7. | wa 


] Ἕπτά. πρὸ ἑπτὰ καλανδῶν. Mart. δοξασθῆτε αἰωνίῳ ἔργῳ. 8. 
Polyc. 21. 'Epyomapékrgs. οὐκ ἀντοφθαλμεῖ τῷ 
- Ἕπτάκις. ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας. ἐργοπαρέκτῃ. Clem. I 34. 


Ἷ Clem. I 5. ᾿Ἐρευνητήῆς. ᾿Ἐρευνητὴς γάρ ἐστιν ἐν- 
ἢ Ἔραᾶν. ἐὰν δὲ ἐρασθῆτε τῆς σαρκός νοιῶν. Clem. I 21. 


| ov. Ign. Rom. 2. ἐρῶν τοῦ ἀπο- "Epnnuos ἔρημος ἐδόκει εἶναι ἀπὸ 
pov. Ign. Jioc ep pnpos. ἔρημος 


: θανεῖν. 7. μὴ ἐράτωσαν ἀπὸ τοῦ τοῦ Θεοῦ ὁ λαὸς ἡμῶν. Clem. 
J κοινοῦ ἐλευθεροῦσθαι. Polyc. 4. DI: 

RM — ἘἜἘργάζεσθαι. ἐργασώμεθα ἔργον δικαι- ᾿Ἐριθεία. μηδὲν κατ᾽ ἐριθείαν πράσ-- 
, οσύνης. Clem. I 33. σειν. Ign. Philad. 8. 

| Ἐργαστήριον. ἔκ τε τῶν ἐργαστηρίων "Ἔρις. ἊἜκ τούτου ζῆλος... καὶ ἔρις. 
7 kai βαλανείων ξύλα. Mart. Po- Clem. | 3. ἔρις πόλεις μεγάλας 
i lyo;.13. κατέστρεψεν. 6. ἀπολιπόντες τὴν 
7 'Epyárgs. | 'O ἀγαθὸς ἐργάτης μετὰ ματαιοπονίαν, τήν τε ἔριν. 9. οἵτινες 
y παρρησίας λαμβάνει τὸν ἄρτον. ἐξακοντίζουσιν εἰς ἔριν. 14. ἀπορ- 
" i Clem. I 34. ρίψαντες ἀφ᾽ éavràv . . . €pes. 35. 
" Ἔργον. ἕτοιμοι εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν. ὅτι ἔρις ἔσται ἐπὶ τοῦ ὀνόματος τῆς 
j Clem. I 2. φαύλων ἔργων jua- ἐπισκοπῆς. 44. Ἵνα τί ἔρεις, καὶ 
ni pàs ἐπιθυμίας. 28. ἔργοις δικαι- θυμοί; 46. εἰπάτω, Εἰ δι ἐμὲ 
Ü οὕμενοι kai μὴ λόγοις. 30. οὐ δι στάσις καὶ ἔρις. 54. Ὅταν γὰρ 
ἱ αὑτῶν ἢ δι’ ἔργων αὐτῶν. 32. ἢ μηδεμία ἔρις ἐνείρισται ἐν ὑμῖν. 
^ ἔργων ὧν κατειργασάμεθα. lb. πᾶν Ign. Eph. 8. 


h 





58 J INDEX VERBORUM 


"Eppugvevew. Ἐὰν δέ τις "lovOaigpóv 
ἑρμηνεύῃ ὑμῖν. Ign. Philad. 6. 
'EpvOpós. εἰς θάλασσαν ἐρυθράν. 

Clemt I 51. 

Ἔρχεσθαι. ἔλθωμεν ἐπὶ τοὺς ἔγγιστα. 
Clem. I 5. ἐἔως θανάτου ἦλθον. 
10. ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύσεως ἐλ- 
θών. 10. ἔλθωμεν ἐπὶ τὸν εὐκλεῆ 
...kavóva. 7. Ανδρες πρὸς σε 
ἦλθον. 12. 
ἀλαζονείας. 16. οἱ ὑπὸ τὸν ζυγὸν 


οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ 
τῆς χᾶριτος ... ἐλθόντες. 10. εὑρί- 
σκουσιν αὐτὸν... . ἐληλυθέναι. 25. 
τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ μέλλειν ἔρ- 
χεσθαι. 42. εἰς τοσαύτην ἀπόνοιαν 
ἐρχόμεθα. 40. 
ἐλθών. II 2. ἐν τῇ σαρκὶ ἐλεύ- 
σεσθε. 9. ἔλθωμεν πάντες eis τὴν 
βασιλείαν. ib. Ὃ οὖν μὴ ἐρχόμενος 
ἐπὶ τὸ αὐτό. Ign. Eph. 5. εἰς και- 
νότητα ἐλπίδος ἦλθον. Magn. 9. 
κακαὶ κολάσεις τοῦ διαβόλου ἐπ᾽ 
ἐμὲ ἐρχέσθωσαν. lom. 5. ἔλθωσιν 
ἐπὶ τὴν ἑνότητα. Philad. 3. οἶδεν 
γὰρ πόθεν ἔρχεται. 7. πρὸς τοὺς 
περὶ Πέτρον ἦλθεν. Smyrn. 3. 
τὴν χάριν ... τὴν εἰς ἡμᾶς ἐλθοῦσαν. 
6. ὃς ἔρχεται κριτής. Polye. Phil. 
2. ἐν σαρκὶ ἐληλυθέναι. 7. εἰς 
τοσοῦτον γενναιότητος ἐλθεῖν. Mart. 
Polyc. 2. προσφάτως ἐληλυθώς. 4. 


^ 3: 4 ^ ^ ^ 
μετανοεῖν ἐπὶ τῷ ἐληλυθέναι. 7. τῆς 


ἔσωσεν πολλοὺς 


ὥρας ἐλθούσης τοῦ ἐξιέναι. ὃ. 

» e n3 5 » » , Í 

Epes. 0 epos épos ἐσταύρωται. 1 en, 
Rom. 7. 

, ^ 5 , ^ » , j 

Eporüv. ἐπεβόων καὶ ἠρώτων τὸν 
᾿Ασιάρχην. Mart. Polyc. 12. 

» » , n » 

Ecxaros. Ἔσχατοι καιροί" λοιπὸν ai- 
σχυνθῶμεν. ἴοτι. Eph. 11. ἔσχατος 
ὧν τῶν ἐκεῖ πιστῶν. 21. ὧν ἔσχα- 
τος ἐκείνων. "Trall. 195. ὧν ἔσχα- 
τος αὐτῶν καὶ ἔκτρωμα. hom. 9. 
ἔσχατος αὐτῶν ὦν. Smyrn. 11. 

"Eco. τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω. Clem. II 
12 bis. μέχρι τῶν ἔσω φλεβῶν. 
Mart. Polyc. 2. 

"EcwÓev. Μόνον μοι δύναμιν αἰτεῖσθε 
ἔσωθέν τε καὶ ἔξωθεν. Ion. Rom. 
3. πῦρ. . ἔσωθέν μοι λέγον. 7. 

“Εταίρα. πρὶν διαφθαρῶσιν εἰς ἑταίρας. 
Ign. Fragm. vi. 


“Ἑτερογνώμων. τῆς γυναικὸς ἑτερογνώ.-- 
povos ὑπαρχούσης. Clem. I rr. 
“Ἑτεροδοξεῖν. τοὺς érepoOofoUvras εἰς 
τὴν χάριν Ἰησοῦ Χριστοῦ. lgm. 
"myrn. 6. 

"Erepoüo£ía. Μὴ πλανᾶσθε ταῖς érepo- 
δοξίαις. Ign. Magn. 8. 

€ Led ^ 

Ετεροδιδασκαλεῖν. Οἱ δοκοῦντες ἀξιό- 
πιστοι εἶναι καὶ ἑτεροδιδασκαλοῦν- 
τες. Ign Polyc. 3. 

€ * ^ 

Ἑτεροκλινήῆς. τοὺς δὲ ἑτεροκλινεῖς ὑ- 
πάρχοντας. Clem. I 11. εἰς τοὺς 
ἑτεροκλινεῖς ὑπάρχοντας. 47. 

e ^ » eur , , 

Erepos. Καὶ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει. 
1 b» c 5 [Ἐπ τ} 
Clem. I 8, 46. ἐάτω ὑφ᾽ ἑτέρου 
ἑαυτὸν μαρτυρεῖσθαι. 38. ἕτερός 
ἐστιν ὁ ἐπιχορηγῶν. 1b. ἕτεροι δε- 
δοκιμασμένοι ἄνδρες. 44. μεταξὺ 
ὑφ᾽ ἑτέρων ἐλλογίμων ἀνδρῶν. ib. 
ὅπως ἑτέρους λυτρώσονται. 55. 
ἑτέρους ἐψώμισαν. 10. ἑτέρα δὲ 
γραφὴ λέγει, TL 2. ἑτέρων πολλῶν 
ἐθνῶν. Mart. Ign. 2. μετὰ τὸ καὶ 
ἑτέρους ἀναπείθειν. 10. οὐδὲν ἕτερον 

A ᾿ Bi ay 

ποιῶν. Mart. Polyc. 5. εἰς ἕτερον 
, , φν- "ὦ 
ἀγρίδιον. 6. ὧν τὸ ἕτερον βασανι- 
ζόμενον. 10. εἰς ἕτερον χωρίον. ἢ. 
ἕτερα τούτοις ἀκόλουθα. 9. οὔτε 
ἕτερόν τινα σέβεσθαι. τῇ. 

Ἑτοιμάζειν. τὰ ἑτοιμαζόμενα τοῖς ὑπο- 
μένουσιν. Clem. I 35. ἡτοιμασ- 
μένοι eis οἰκοδομὴν Θεοῦ.  lgn. 
Eph. 9. 
ἡτοιμασμένων. Rom. 5. "Ore δὲ 
ἡ mvpkaià ἡτοιμάσθη. Mart. Po- 

€ , - - 

ye. 13. ὁλοκάρπωμα ... τῷ Θεῷ 
ἡτοιμασμένον. 14. 

ς , ^ ΄ E] , 

Ἑτοιμασία. τῶν μελλόντων ἀσκησίν 
τε καὶ ἑτοιμασίαν. Mart. Polyc. 18. 

Ἕτοιμος. ἕτοιμοι εἰς πᾶν ἔργον ἀγα- 
θόν. Clem. I 2. θυσιαστήριον 
e , 2 M 
ετοιμὸν ἐστιν. Ign. Rom. 2. €U- 
χομαι ἕτοιμά μοι εὑρεθῆναι. 5. 
Θεὸς ἕτοιμος εἰς τὸ παρασχεῖν. 
Smyrn. II. ὅτι ἕτοιμοί ἐστε εἰς 
εὐποιΐαν Θεῷ ἀνήκουσαν. Polyc. 7. 

"Eros. μονογενὲς ὑπάρχον ζῇ ἔτη πεν- 
τακόσια. Clem. lI 25. πεντακο- 
σιοστοῦ ἔτους memAnpopévov. ib. 
M» 5 , MN , 
ἔτεσιν ὀλίγοις ἔτι παραμένων. Mart. 
Ign. 1. ἐννάτῳ ἔτει τῆς αὐτοῦ 


τῶν θηρίων τῶν ἐμοὶ 


H 


—— e 5... 





ET FORMULARUM. 59 


βασιλείας. 2. ᾿Ογδοήκοντα kai ἐξ 
ἔτη. Mart. Polye. 9. 
Εὐαγγελίζειν. 
ηγγελίσθησαν. Clem. I 42. εὐ- 
αγγελιζόμενοι τὴν βασιλείαν τοῦ 
Θεοῦ. lb. οἱ εὐαγγελισάμενοι ἡμᾶς 
ἀπόστολοι. Polyc. Phil. 6. 
Εὐαγγέλιον. 
γελίου 


Οἱ ἀπόστολοι ἡμῖν εὐ- 


Τί...ἐν ἀρχῇ τοῦ εὐαγ- 
ἔγραψεν; Clem. I 47. 
΄ ^ € , *, ^ , 
Acyet γὰρ ὁ Κύριος ev τῷ siayye- 

Ato. IL 8. προσφυγὼν τῷ εὐαγ- 
, 2 , M 
γελίῳ. Ign. Philad. 5. εἰς τὸ 
εὐαγγέλιον κατηγγελκέναι. 1). ἐν 
τῷ εὐαγγελίῳ τῆς κοινῆς ἐλπίδος. 
10. ἐν τῷ εὐαγγελίῳ οὐ πιστεύω. 
8. "E£aiperov δέ τι ἔχει τὸ εὐαγ- 
΄ * ^ 9 ^ 5 , 
γέλιον. 9. τὸ δὲ εὐαγγέλιον ἀπάρ- 
, , » , « , ^ 
τισμά ἐστιν ἀφθαρσίας. lb. οὐδὲ 
μέχρι νῦν τὸ εὐαγγέλιον. BSmyrn. 
5. ἐξαιρέτως δὲ τῷ εὐαγγελίῳ. 7. 
τὸ κατὰ τὸ εὐαγγέλιον μαρτύριον. 
Mart. Polye. 1. Of. το. οὐχ οὕ- 
, ^ , ^ ^ 
τως διδάσκει τὸ εὐαγγέλιον. 4. τῷ 
κατὰ τὸ εὐαγγέλιον λόγῳ Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. 22. 
, οι » , ^ L4 
Εὐαρεστεῖν. εὐηρέστησεν τῷ πέμψαν- 
) , 
τι αὐτόν. lgn. Magn. 8. 
εὐαρεστήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι. 
Polye. Phil. 5. 
, , » 5 , ^95 , 
Εὐαρέστησις. Εἰ επδρεσπησμιτολογός 
ματι αὐτοῦ. Clem. I 58. 
Ἑὐάρεστος. 


T 3 
o εαν 


^ ^ ^ »f » 
τὰ καλὰ kai εὐάρεστα €v- 
Clem. I 21. éà 
» - 3 - 2 ^ » , 
ἐκζητῶμεν rà εὐάρεστα kai εὐπρόσ- 


ὦπιον αὐτοῦ. 

δεκτα aürQ. 35. δίχα ἀγάπης 
οὐδὲν εὐάρεστόν ἐστιν τῷ Θεῷ. 40. 
τοῦτο καὶ τῷ Θεῷ εὐάρεστον. lgn. 
"myrn. 8. 

Εὐγνωμοσύνη. Ἐῤγνωμοσύνης γάρ ἐστι 
τὸ... ἀποσώζειν στοργήν. Clem. 
Fragm. i. 

Εὐδία. τὴν κατὰ Θεὸν αὑτοῖς γενομέ- 
νην εὐδίαν. lgn. Smyrn. ΤΙ. 

Εὐδόκησις. πάντα τὰ γινόμενα ἐν εὐ- 
δοκήσει. Clem. I 40. 

Εὐείκτως. (Var. Lect.) πῶς εὐείκτως 
eo. . ἐπιτελοῦσι τὰ διατασσόμενα. 
Clem. I 57. 

Ebepyegía. εὐεργεσίαις τε κολληθῶ- 
μεν. Clem. I 19. μὴ αἱ εὐεργε- 
σίαι αὐτοῦ αἱ πολλαὶ γένωνται εἰς 


κρῖμα. 21. προετοιμάσας τὰς εὐ- 
εργεσίας. 38. Ἐὐεργεσία τοῖς ὑπο- 
δεεστέροις. lon. Fragm. iv. 

Evep'yereiv. εὐεργετῶν τὰ 
Clem. I 2o. 
νοι χείρους γίνονται. Ign. hom. 5. 

Εὐεργετικός. Ὁ... εὐεργετικὸς Πατήρ. 
Clem. I 23. 

Εὔθετος. ἐὰν λάβω καιρὸν εὔθετον. 
Polye. Phil. 13. 

Εὐθέως. El yàp τὸν μισθὸν... ὁ Θεὸς 
εὐθέως ἀπεδίδου. Clem. Fragm. in. 
εὐθέως ἐπέστησαν oi ζητοῦντες ab- 
τόν. Mart. Polye. 6. Εὐθέως οὖν 
αὐτοῖς ἐκέλευσε παρατεθῆναι. 7. 


πάντα. 
^ M , , 
οἵ καὶ εὐεργετούμε- 


Εὐθέως οὖν αὐτῷ περιετίθετο. 15. 

Εὐθής. Ἔστιν οὖν τοῦτο ἅγιον καὶ 
εὐθές. Clem. Fragm. viii. 

Εὔθυμος. κἀγὼ εὐθυμότερος ἐγενόμην. 
Ign. Polyc. 7. 

Εὐθύς. θῶμεν τὴν ὁδὸν τὴν εὐθείαν. 
Clem. II 7. εὐθὺς αὐτοῦ ἥψαντο. 
Ign. S8myrn. 3. 
πνεύματι. 1}. 
Mart. Ign. 6. 

Εὐκλεής. τὸν εὐκλεῆ.... τῆς ἁγίας κλή- 
ceos ἡμῶν κανόνα. Clem. I 7. 


b MJ ^ ^ 
εὐθὺς γνοὺς τῷ 


εὐθὺς ἐμβληθείς. 


Εὐκλεῶς. ἤνεγκαν. Clem. 1 45. 
Εὐκταῖος. ὅπως θᾶττον τὴν εὐκταίαν 
... εἰρήνην... ἀπαγγέλλωσιν. Clem. 
I 59. 
, , » ΄“ 
Εὐλάβεια. δουλεύσωμεν αὐτῷ μετὰ 


φόβου καὶ πάσης εὐλαβείας. Polyc. 
ἘΠῚ 6: 
Εὐλαβεῖσθαι. οὐ γὰρ εὐλαβοῦνται μή 
τις αὐτοὺς μεταστήσῃ. Clem. I 44. 
Εὐλαβής. δεῖ γὰρ εὐλαβεστέρους ἡμᾶς 
ὑπάρχοντας. Mart. Polyc. 2. 
Εὐλογεῖν. παρὰ rois εὐλογημένοις ὑπὸ 
Clem. I 3o. 
χάριν ηὐλογήθη ὁ πατὴρ ἡμῶν 'A- 
Bpaáp ; 531. 


» , » RS ^ , , 
ἐπήνεσεν αὐτὰ, καὶ ηὐλόγησεν. 33. 


τοῦ Θεοῦ. Τίνος 


; ; 

πάντα τελειώσας, 

τῇ εὐλογημένῃ ... ἐκκλησίᾳ. gm. 
: 


Eph. Inser. 
πᾶσιν εὐλογημένου. 2. 


διακόνου ὑμῶν ἐν 
- » 
τῇ εὐλο- 


γημένῃ ἐν χάριτι Θεοῦ Πατρύς. 


Magn. lnscr. εὐλογῶ σε, ὅτι 
ἡξίωσάς pe. Mart. Polye. r4. 


αἰνῶ ce, εὐλογῶ σε. ib. 
τὸν Κύριον. Το. 


εὐλογεῖ 


5 


- 





60 
Εὐλογητός. E)Xoygrós yàp ὁ χαρισά- 
μενος ὑμῖν. Ign. Eph. 1. ὁ τοῦ 
ἀγαπητοῦ καὶ εὐλογητοῦ παιδός σου 
Ἰ. X. πατήρ. Mart. Polye. 14. 
Εὐλογία. Κολληθῶμεν οὖν τῇ εὐλογίᾳ 
αὐτοῦ. Clem. I 21. 
εὐλογίας. ib. 


« ε ^ ^ 
αἱ ὁδοὶ τῆς 


Εὔλογος. εὔλογόν τι φαίνεσθαι ἰδίᾳ 
ὑμῖν. lgn. Magn. 7. Ἑὔλογόν 


ἐστιν λοιπὸν ἀνανῆψαι. Smyrn. 9. 
Εὔνοια. τὴν κατὰ Θεὸν εὔνοιαν. lgn. 
ΤΥΔ]}]. τ. μὴ εὔνοια ἄκαιρος γένη- 
σθέ μοι. Kom. 4. ἕνεκα εὐνοίας 
ἀνυπερβλήτου. Mart. ῬοΪγο. 17. 
Εὐνοϊκῶς. πάντας ὁρῶν εὐνοϊκῶς δια- 
κειμένους. Mart. Ign. 4. 
Ἑὐοικονόμητος. ἡ μὲν yàp ἀρχὴ evot- 
κονόμητός ἐστιν. Ign. hom. 1. 
Εὐποιΐα. ἕτοιμοί ἐστε εἰς εὐποιΐαν Θεῷ 
ἀνήκουσαν. Ign. Polye. 7. 
Εὐπρόσδεκτος. ἐκζητῶμεν τὰ .... εὐ- 
πρόσδεκτα αὐτῷ. Clem. I 35. iv 
ον εὐπρόσδεκτα εἴη τῷ θελήματι 


αὐτοῦ. 40. εὐπρόσδεκτοί τε καὶ 
μακάριοι. ib. 
Εὑρετής. τὴν ἐμὴν ἁμαρτίαν μετὰ τοῦ 


, € ^ / 
ταύτης eüperov. Mart. lgn. 2. 
€ , E € ^ , € ^ 
Εὑρίσκειν. ἐν ὑπακοῇ δίκαιος εὑρεθεὶς, 
οὐνοὐχ εὑρέθη αὐτοῦ θάνατος. Clem. 
I 9. Νῶε πιστὸς εὑρεθείς. ib. 
» ^ b c / 
Ἀβραὰμ.... πιστὸς εὑρέθη. το. 
ρίσκουσιν αὐτὸν πεντακοσιοστοῦ ἔ- 


c 
ευ- 


« ^ » ^ , ^ 
τους. 25. εὑρεθῆναι ἐν τῷ ἀριθμῷ 
^ ς ΄ 3a e 
TOV ὑπομενόντων. 35. εν ἢ eupop.ev 
τὸ σωτήριον ἡμῶν. 36. 
εκ » M € , 
ῥάβδος. 43. οὐ yàp εὑρήσετε δι- 
καίους ἀποβεβλημένους. 45. Τίς 
ἱκανὸς ἐν αὐτῇ εὑρεθῆναι; 5O. ἐν 
π LM : 
τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ μικροὺς... 
εὑρεθῆναι. 57. 
σιν. 11 6. ἐὰν μὴ εὑρεθῶμεν ἔργα 
ἔχοντες ὅσια. lb. ἐὰν εὑρεθῇ dec 


εὑρέθη ἡ 


, , 
εὑρήσομεν ἀνάπαυ- 


» » c ^ » 
pev. T7. οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἄνθρω- 
πον. 1O. ἀλήθεια γνησίως ζητου- 


μένη εὑρίσκεται. Fragm. vi. Ἀ- 
^ 3 ^ € ^ - 
δελφοὶ αὐτῶν εὑρεθῶμεν. Ign. Eph. 

e ^ 
IO. ἵνα μὴ τοῦ διαβόλου βοτάνη 
τις εὑρεθῆ. 10. μόνον ἐν Χριστῷ 
᾽ ^ € ^ [4 EVA , 
Ιησοῦ εὑρεθῆναι. ΤΊ. iren κλήρῳ 
^ - NE € 
ες εὑρεθῶ. 10. ὑπὸ rà ἴχνη εὑρε- 
θῆναι. 12. ἐάν τις εὑρεθῇ καὶ εἰς 


INDEX VERBORUM 


τέλος. I4. εἰς τιμὴν Θεοῦ eüpe- 
θῆναι. 21. ὑπομένομεν, ἵνα εὗρε- 
θῶμεν μαθηταί. Magn. 9. ἔδοξα 


€ ^ € ^ ^ » ^ 
εὑρὼν vpas...ptmyras ὄντας Oeov. 


Trall 1. ἐν ᾧ διάγοντες εὑρεθη- 
σόμεθα. 2. ἵνα μὴ ἀδόκιμος εὑρε- 


θῶ. 12. ἐν ᾧ εὑρεθείητε ἄμωμοι. 13. 
ὁ Θεὸς κατηξίωσεν εὑρεθῆναι. Rom. 
2. ἀλλὰ καὶ εὑρεθῶ (Χριστιανός). 
᾿Ἐὰν γὰρ καὶ εὑρεθῶ. 3. καθαρὸς 
ἄρτος εὑρεθῶ τοῦ Χριστοῦ. 4. 
διὰ τῶν ὀργάνων τούτων θυσία εὑ- 
ρεθῶ. ib. εὔχομαι ἕτοιμά μοι εὑ- 
ρεθῆναι. 5. Οὐχ ὅτι παρ᾽ ὑμῖν με- 
ρισμὸν εὗρον. Philad. 3. ἐὰν μὴ ἐν 
τοῖς ἀρχαίοις εὕρω. ὃ. ηὑρέθησαν 
δὲ ὑπὲρ θάνατον. Smyrn. 3. μὴ 
δοῦλοι εὑρεθῶσιν ἐπιθυμίας. Polyc. 
4. Μήτις ὑμῶν δεσέρτωρ εὑρεθῇ. 
6. εἰς τὸ εὑρεθῆναι... 


“ 
wa 


. ὑμῖν πα- 
θητήν. 7. καὶ μὴ εὑρόντες, συνελά- 
Bovro παιδάρια. — Mart. Polyc. 6. 
ἐκεῖνον μὲν εὗρον ἔν τινι δωματίῳ. 7. 
οὗ... -πρὸς τὰ ἴχνη εὑρεθῆναι ἡμᾶς.22. 


Εὐσέβεια. ἐπιεικὴ ἐν Χριστῷ εὐσέ- 
βειαν. Clem. I τ. Διὰ φιλοξε- 


νίαν καὶ εὐσέβειαν Λὼτ ἐσώθη. τι. 
τοῖς μετ᾽ εὐσεβείας εἰρηνεύουσιν. 15. 
οὐδὲ διὰ τῆς ἡμετέρας σοφίας... ἢ 
εὐσεβείας. 32. ἐμπορίαν ἠσκοῦμεν. 
καὶ οὐκ εὐσέβειαν. Fragm. iii. 
Εὐσεβής. μετ᾽ εὐσεβοῦς πεποιθήσεως. 
Clem. [I 2. ἔχουσιν χῶρον εὐσε- 
βῶν. 50. οὐ διὰ τὸ εὐσεβὲς, ἀλλὰ 
τὸ κερδάλεον διώκοντες. ΕὟΆΘΤΗ. 11]. 
Εὐσεβῶς. πάντας τοὺς εὐσεβῶς ζῶν- 
ras. Mart. Ign. 2. 
Εὐσπλαγχνία. κατὰ τὴν εὐσπλαγχνίαν 
τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς. Clem. I 14. 
Εὔσπλαγχνος. τὸν ἐπιεικῆ καὶ εὖὔ- 
σπλαγχνον Πατέρα ἡμῶν. Clem. I 
29. τίς εὔσπλαγχνος; 54. διά- 
κονοι... εὔσπλαγχνοι. Polyc. Phil. 
5. Καὶ οἱ πρεσβύτεροι δὲ εὖὔ- 
σπλαγχνοι. 6. 
Εὐστάθεια. ὑμᾶς χαρῆναι περὶ τῆς €U- 
σταθείας ὑμῶν. Clem. I 59. 
Εὐσταθής. ὅπερ οὐδὲ πράσσεις, ev- 
σταθής. lgn. Polye. 4. τὴν ἡλι- 
κίαν αὐτοῦ καὶ τὸ εὐσταθές. Mart. 
Polye. 7. 





y 





ET FORMULARUM. 61 


Εὐσυνείδητος. οὐκ εὐσυνείδητοί μοι 
εἶναι φαίνονται. lgn. Magn. 4. 
ὅτι εὐσυνείδητός εἶμι ἐν ὑμῖν. Phi- 
lad. 6. 

Ebrákros. πῶς εὐτάκτως. .... ἐπιτε- 
λοῦσι τὰ διατασσόμενα. Clem. 1 
37. ἀμφότερα εὐτάκτως ἐκ θελή- 
ματος Θεοῦ. 42. 

Εὐταξία. ὑμῶν τὴν ἐν Θεῷ εὐταξίαν. 
Ign. Eph. 6. 

Εὐφραίνεσθαι. ηὐφραίνετο μὲν ἐπὶ τῷ 
τῆς ἐκκλησίας ἀσαλεύτῳ: — Mart. 
Ign. r. 

Εὐφροσύνη. μετ᾽ εὐφροσύνης περιθέ- 
μενος τὰ δεσμά. Mart. Ten. 2. 
Εὐχαριστεῖν. ὁ δὲ πτωχὸς εὐχαρι- 
Clem. I 58. 


?» , ^ , » ^ 
ὀφείλομεν κατὰ πάντα εὐχαριστεῖν 


, " z 
στείτω TO Oeo. 


αὐτῷ. 10. Ἕκαστος... ἐν τῷ ἰδίῳ 
τάγματι εὐχαριστείτω. 41. ὅθεν 
καὶ γράφω ὑμῖν, εὐχαριστῶν τῷ 
Κυρίῳ. Ign. Eph. 21. Εὐχαριστῶ 
δὲ τῷ Θεῷ pov. Philad. 6. κἀγὼ 
τῷ Θεῷ εὐχαριστῶ ὑπὲρ ὑμῶν. YI. 
οἱ καὶ εὐχαριστοῦσιν τῷ Κυρίῳ 
ὑπὲρ ὑμῶν. Smyrn. το. ἘΕὐχαρι- 
στῶ σοι, Δέσποτα. Mart. Ign. 2. 
Εὐχαριστία. συνέρχεσθαι εἰς εὐχαρι- 
στίαν Θεοῦ. Ign. Eph. 13. μιᾷ 
εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι. Philad. 4. Εὐ- 
χαριστίας καὶ προσευχῆς ἀπέχονται. 
Smyrn. 6. τὴν εὐχαριστίαν σάρκα 
εἶναι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. 10. ᾿Εκείνη 
βεβαία εὐχαριστία ἡγείσθω. 8. 
Εὐχάριστος. γραμμάτων εὐχαριστῶν 
ἐκπεμφθέντων. Mart. lgn. 4. 
Εὐχερής. ὑμῖν yàp εὐχερές ἐστιν ὃ θέ- 
Aere ποιῆσαι. Ign. Rom. 1. 
Εὔχεσθαι. EbyópeÜa οὖν... ἵνα ἐν 
ἀγάπῃ ζῶμεν. Clem. 1 50. ὃν 
εὔχομαι κατὰ ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ὑμᾶς 
ἀγαπᾶν. lgn. Eph. rz. εὔχομαι 
παραμεῖναι αὐτόν. 2. εὔχομαι ... 
πλεῖστα χαίρειν. Magn. οὐ Trall. 
Inscr. 
Magn. 1. τί δὲ εὔχομαι θηριομα- 
χῆσαι ; Trall. ro. 


ἐν αἷς ἕνωσιν εὔχομαι. 


Εὔχομαι ὑμᾶς 


» » , , ^ , » 

ἐν ἀγάπῃ ἀκοῦσαι μου. I2. ἔπει 
εὐξάμενος Θεῷ. lom. 1. εὔχομαι 
ἔτοιμά μοι εὑρεθῆναι. 5. εὔχομαι 


e , * , 
ἵνα μὴ εἰς μαρτύριον αὐτὸ κτήσων- 


ται. Philad. 6. ἣν εὔχομαι τελείαν 
μοι δοθῆναι. Smyrn. 11. ἣν εὔχο- 
μαι ἑδρᾶσθαι. 13. ᾿Ἐρρῶσθαι ὑμᾶς 
. εὔχομαι. Polye. 8. ᾿Ἐρρῶσθαι 
ὑμᾶς εὐχόμεθα. Mart. Polyc. 22. 
Εὐχή. θυσίαι ἐνδελεχισμοῦ, ἢ εὐχῶν. 
Clem. I 41. 
στῶν καὶ kar εὐχήν. Fragm. iv. 
νήφοντες πρὸς τὰς εὐχάς. Polyc. 
Phil»4: 
χήν. Mart. Ign. 1. μετ᾽ εὐχῆς kai 
παραινέσεως. 4. 
ἀπέβαινεν. 5. πληρώσαντος τὴν 
εὐχήν. Mart. Polyc. 15. 
Εὔχρηστος. 
ἀναγκαῖα καὶ εὔχρηστα. Clem.l 57. 
Εὐωδία. εὐωδίας τοσαύτης ἀντελαβό- 
μεθα. Mart. ΡοΪγο. 15. 
"EQámrew. μήπω τῆς ὄντως εἰς Χρι- 
στὸν ἀγάπης ἐφαψάμενος. Mart. 
Ign. r. 
᾿Ἐφιστάναι. '"EmwTaÜévrov δὲ τῶν 
παρὰ τοῦ βασιλέως. Clem. I 12. 
οἱ μὲν ἐξαίφνης ἐπιστάντα. Mart. 
Ign. 7. ἐπέστησαν οἱ ζητοῦντες 
αὐτόν. Mart. Polyc. 6. 
"EdóOtos. τοῖς ἐφοδίοις τοῦ Θεοῦ ap- 
κούμενοι. Clem. I 2. 
Δαβὶδ φθόνον ἔσχεν. Clem. 
τοῦ καλῶς ἔχοντος. 14. 


ey € L3 5 
ὕλη ἢ τῶν ἀσπα- 


’ ΄“ , 
ἐπετύγχανεν τῶν κατ᾽ εὐ- 


Τῷ δὲ κατ᾽ εὐχὴν 
ε 


τὰ δὲ ἐλάχιστα μέλη ... 


"Exe. 
Tie 
Ἔχοντες οὖν τοῦτον τὸν ὑπογραμ- 
μόν. 33. 
τοῦ ἔχοντες. 38. θάνατον τὸ πρόσ- 
τιμον ἔχουσιν. 41. ἀλλὰ καὶ kap- 
πὸν ἔχουσα. 43. 
τὴν ἀνάλυσιν. 44. 
ἔχομεν; 46. ὋὉ ἔχων ἀγάπην ἐν 
Χριστῷ. 49. ἀγάπη σχίσμα οὐκ 
ἔχει. 10. διὰ τὴν ἀγάπην ἣν ἔσχεν 
πρὸς ἡμᾶς. 10. 
σεβῶν. 50. μηδεμίαν ἐλπίδα ἔχον- 
ras σωτηρίας. ll 1. τῶν δοκούν- 

ἔργα ἔχοντες 


Ταῦτα οὖν πάντα ἐξ αὐ- 


, -M 
τελείαν ἔσχον 
^ VIT. Ly 
ἢ οὐχὶ ενα Θεὸν 


ἔχουσιν χῶρον εὐ- 


TOv ἔχειν Θεόν. 2. 


e - » M 

ὅσια. 6. ἕως ἔχομεν καιρὸν μετα- 
, ) € » ^ ^5 

voltas. ὃ. 'Qs ἔχομεν καιρὸν TOU ἰα- 


θῆναι. 9. ἡλίκην ἔχει βάσανον ... otav 
τρυφὴν ἔχει. το. δισσὴν ἕξουσιν 
τὴν κρίσιν. 10. θλίψεις ἔσχεν. 11. 
τὴν ἀλήθειαν οὐκ ἔχειν. Fragm. viii. 
φρόνησιν ἔχομεν. 
ix. τοιαύτην συνήθειαν ἔσχον πρὸς 


, , » d 
ἀκακίαν ἔχει. ib. 


62 


^ Bp » 
TOV ἐπίσκοπον. Ign. Eph. D. exov- 
, 5 , 
τας κακὴν διδαχήν. Q. ἐὰν τελείως 
εἰς ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἔχητε τὴν πί- 
στιν. 14. ἴδιον χαρακτῆρα... ἔχει. 
Magn. 5. ἔχωμεν τὸ ἀποθανεῖν 
2 M 5 σὲ ΄ " ' Hi 
εἰς τὸ αὐτοῦ πάθος. lb. τινὰς ἐξ 
ὑμῶν οὕτως ἔχοντας. 11. Χριστὸν 
ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς. 12. ἜἌμωμον 
διάνοιαν... ἔγνων ὑμᾶς ἔχοντας. 
ΤΥ8]]. 1. πέπεισμαι ὑμᾶς οὕτως 
ἔχειν. 3. ἔχω μεθ᾽ ἑαυτοῦ. lb. 
μηδεὶς ὑμῶν κατὰ τοῦ πλησίον ἐχ- 
, * 3 hi - , » 
éro. ὃ. τὸ ἀληθινὸν (mv οὐκ ἔχο- 
μεν. 9. ἕξω καιρὸν τοιοῦτον. hom. 
2. ἔχετε ἐπιγραφῆναι. 10. Συγ- 
γνώμην μοι ἔχετε. 5. Εἴ τις αὐτὸν 
ἐν ἑαυτῷ ἔχει. ὁ. οὐχ ἕξουσιν 
τόπον. Philad. 2. παρὰ ἀνδρὸς 
περιτομὴν ἔχοντος. 6. οὐκ ἔχει τις 
καυχήσασθαι. lb. τὰ σπλάγχνα à 
ἔχετε ἐν X. Ἶ. το. εἰδὼς ὅτι καὶ 
€ ^ " » , 
ὑμεῖς OUTOS ἔχετε. Smyrn. 4. Tov- 
του δὲ ἔχει ἐξουσίαν '1. X. 1b. ὡς 
ἔτι καιρὸν ἔχομεν, εἰς Θεὸν μετα- 
νοεῖν. 9. Καλῶς ἔχει Θεὸν ... εἰ- 
δέναι. 1b. σύνεσιν πλείονα ἧς ἔχεις. 
Polye. 1. μετ᾽ αὐτῶν μοι τὸ μέ- 
ρος γένοιτο σχεῖν ἐν Θεῷ. 6. τινὰ 
ὃν ἀγαπητὸν λίαν ἔχετε καὶ ἄοκνον. 
ἡ. Χριστιανὸς ἑαυτοῦ ἐξουσίαν οὐκ 
ἔχει. 10. μηδὲν ἀνεπιτήδευτον ἔχειν. 
Fragm. vii. ὁ γὰρ ἔχων ἀγάπην. 
Polye. Phil. 3. ἄλλας ὅσας εἴ- 
χομεν παρ᾽ ἡμῖν. 13. Χριστὸν γὰρ 
ἔχων. Mart. Ign. 2. ὁ Χριστὸν 
ἔχων ἐν στέρνοις. 10. κατὰ νοῦν 
^o , - » ^ » 
μὴ ἔχειν Θεούς ; 1b. ἐκεῖθεν εἴχετο 
τοῦ πλοός. 5. Πρὸ ὀφθαλμῶν γὰρ 
εἶχον. Mart. Polyc. 2. Ἔχοντες 
- ^ , , , 
οὖν τὸ παιδάριον. 7. ᾿Ογδοήκοντα 
^ L.] M - , , ^ 
καὶ ἐξ ἔτη ἔχω δουλεύων αὐτῷ. 9. 
Θηρία ἔχω. ITI. 


Ἔχθρός. Τίνες οὖν οἱ ἐχθροί ; Clem. 


I 36. Ἔστιν δὲ οὗτος αἰὼν καὶ 


ὁ μέλλων δύο ἐχθροί. II 6. 


Ζάλη. πρὸς τὴν ζάλην τὴν ἀντικει- 


μένην ἀντεῖχεν. Mart. Ign. 1. 


L4 , 
Zéew. ζέουσι καὶ λέγουσι καταπαύειν 


τὸν δῆμον. Mart. ἴσῃ. 6. 


Ζῆλος. "Ex τούτου ζῆλος καὶ φθόνος. 


Clem. I 3. ζῆλον ἄδικον... . ἀνει- 


INDEX VERBORUM 


Anjóras. 10. ζῆλος kai φθόνος 
ἀδελφοκτονίαν κατειργάσατο. 4. 
Διὰ ζῆλος... Ἰακὼβ ἀπέδρα. ib. 
Ζῆλος ἐποιήσεν Ἰωσὴφ μέχρι θανά- 
του διωχθῆναι. ib. Ζῆλος φυγεῖν 
ἠνάγκασε Μωῦσῆν. lb. Διὰ ζῆλος 
'Aapév. ilb. Ζῆλος Δαθάν. ib. Διὰ 
ὧὥλος Δαβὶδ φθόνον ἔσχεν. 1b. 
Διὰ ζῆλον καὶ φθόνον οἱ μέγιστοι 
... στύλοι. 5. ῳὋ Πέτρος διὰ ζῆλον 
ἄδικον. 10. Διὰ ζῆλον καὶ ὁ Παῦ- 
λος. 10. βασάνους διὰ ζῆλον πα- 
θόντες. 6. Διὰ ζῆλος διωχθεῖσαι 
γυναῖκες. 10. Ζῆλος ἀπηλλοτρίωσεν 
γαμετάς. 10. Ζῆλος καὶ ἔρις. 10. 
τὸ εἰς θάνατον ἄγον ζῆλος. 96. μυ- 
σαροῦ ὥλους ἀρχηγοῖς. I4. ὥγλου 
ἐμπεσόντος περὶ τῆς ἱερωσύνης. 45. 
ἄδικον ζῆλον ἀνειληφότων. 45. τὸ 
γὰρ ὥλος πολλοῖς μὲν οὐ φαίνεται. 
Ign. Trall. 4. 


Ζηλοῦν. μηδὲ καταλαλεῖν ἀλλήλων 


μηδὲ ζηλοῦν. Clem. II 4. Μηθέν 
με ὡλώσῃ τῶν ὁρατῶν. lgn. 


Rom. 5. 


Ζηλωτής. (moral περὶ μὴ ἀνηκόντων 


εἰς σωτηρίαν. Clem. 1 45. ὥγλω- 
ταὶ περὶ τὸ καλόν. Polye. Phil. 6. 


Ζῆν. ζῶντας κατήγαγεν els ἅδου. Clem. 


1 4. μονογενὲς ὑπάρχον (5 ἔτη 
πεντηκόσια. 25. ἵνα ἐν ἀγάπῃ ζῶμεν. 
50. κατέβησαν γὰρ εἰς ἅδου ζῶντες. 
51. ὡς περὶ κριτοῦ ζώντων καὶ νε- 
κρῶν. II 1. ἡμεῖς οἱ ζῶντες τοῖς 
νεκροῖς θεοῖς οὐ θύομεν. 3. ἵνα 
ζήσωμεν, καὶ διώξωμεν μᾶλλον τὴν 
ἀρετήν. IO. Ζῇ, φησιν, ὁ Θεός. 
Fragm. vi. Χριστὸς. τὸ ἀδιάκρι- 
τον ὑμῶν ζῆν. Ign. Eph. 3. πάν- 
τες κατὰ ἀλήθειαν ζῆτε. 6. κατὰ 
Θεὸν ζῆτε. 8. εἰς τὸ ἀληθινὸν ζῆν. 
II. ἐκ τοῦ προκειμένου ζῆν. Τῇ. 
ὧν ἐν 'lL. Χριστῷ διὰ παντός. 20. 
Ἴ. Χριστοῦ, τοῦ διαπαντὸς ἡμῶν 
ζῆν. Magn. 1. τὸ ζῆν αὐτοῦ οὐκ 
ἔστιν ἐν ἡμῖν. 5. εἰ γὰρ... . κατὰ 
[νόμον] ᾿ουδαϊσμὸν ζῶμεν. ὃ. κατὰ 
X. Ἰησοῦν ἔζησαν. 1b. κατὰ κυρια- 
κὴν ζωὴν ζῶντες. 9. σαι χωρὶς 
αὐτοῦ. 10. μάθωμεν κατὰ Χριστια- 
νισμὸν ζῆν. το. οὐ κατὰ ἄνθρωπον 





ET FORMULARUM. 63 


ζῶντες. Trall. 2. οὗ χωρὶς τὸ 
ἀληθινὸν ζῆν οὐκ ἔχομεν. 9. I. X. 
τὸ ἀληθινὸν ἡμῶν ζῆν. Smyrn. 4. 
μὴ ἐμποδίσητέ μοι (rca... Rom. 6. 
Ζῶν γράφω ὑμῖν. 7. ὕδωρ δὲ ζῶν. 10. 
Οὐκ ἔτι θέλω κατὰ ἀνθρώπους ζῆν. 
8. ἐν πάσῃ ἐπιεικείᾳ Θεοῦ ζῶντος. 
Philad. 1. κατὰ Ἰησοῦν Χριστὸν 
ζῶντες. 3. κριτὴς ζώντων καὶ νε- 
κρῶν. Polyc. Phil. 2. ἵνα ζήσωμεν 
ἐν αὐτῷ πάντα ὑπέμεινε. ὃ. πάντας 
τοὺς εὐσεβῶς ζῶντας. Mart. Ign. 2. 
ζῶντα καυθῆναι. Mart. Polyc. 5. 
ζῶντα κατακαυθῆναι. 12, bis. οἱ 
ζῶσιν ἐνώπιόν σου. I4. 


Ζητεῖν. ᾧητεῖν τὸ κοινωφελὲς πᾶσιν. 
Clem. I 48. ἀλήθεια γνησίως 
ζητουμένη. Fragm. γ΄. "Exeivov 
(rà. Ign. Rom. 6. ἐξ ὀνόματος 
πάντας ζήτει. Polyc. 4. (ητεί- 


σθω Πολύκαρπος. Mart. Polyc. 3. 
ἐπιμενόντων τῶν ζητούντων αὐτόν. 6. 
ἐπέστησαν οἱ ζητοῦντες αὐτόν. ib. 

Zvyós. ἡμεῖς οἱ ὑπὸ τὸν ζυγὸν τῆς 
χάριτος αὐτοῦ. Clem. τό. Hap- 
θενίας ζυγόν. Ign. Fragm. vi. 

Ζύμη. ὝὙπέρθεσθε οὖν τὴν κακὴν ζύ- 
μην. Ign. Magn. το. μεταβάλεσθε 
εἰς νέαν ζύμην. 1b. 

Ζωή. τοὺς πρὸς ζωῆς ἀνθρώποις μα- 
(ovs. Clem. I 20. ζωὴ ἐν ἀθα- 
vacía. 35. Πύλη yàp δικαιοσύνης 
ἀνεωγυῖα eis ζωήν. 48. 
τῆς μελλούσης βασιλείας kai ζωῆς 

ληψόμεθα ζωὴν 


e" ^ ," ^ 
tva τὴν αἰώνιον ζωὴν 


ἀνάπαυσις 


αἰωνίου. II 5. 
5" 

αἰώνιον. ὃ. 
ἀπολάβωμεν. lb. ἐν Τἀθανάτῳ ζωὴ 
ἀληθίνη. lgn. Eph. 7. ἥτις ἐστὶν 
, M ^ ^ , € ^ ^ 
ἀρχὴ ζωῆς kai τέλος. 14. ἡμῖν δὲ 
σωτηρία καὶ ζωὴ αἰώνιος. I8. εἰς 
καινότητα ἀϊδίου ζωῆς. QI. ἐπίκειται 
τὰ δύο ὁμοῦ, ὅ τε θάνατος καὶ ἡ 
(oj. Magn. 5. 
ζωήν. 9. 


αὐτοῦ. lb. 


κατὰ κυριακὴν 
ἡ ζωὴ ἡμῶν ἀνέτειλεν δι 
ἄρτον ζωῆς. hom. 7. 


ἀένναος ζωή. 10. τὸ θέμα ἀφθαρσία 


καὶ ζωὴ αἰώνιος. Polyc. 2. εἰς 
, , ^ » , 
ἀνάστασιν ζωῆς αἰωνίου. Mart. 
ῬοΪγο. 14. 


Ζώνη. λύσας τὴν ζώνην αὑτοῦ. Mart. 
Polye. 13. 


Zóov. τὰ εἰσελθόντα ἐν ὁμονοίᾳ ζῷα. 
Clem. I 9. πᾶσιν τοῖς οὖσιν ἐπ᾽ 
αὐτὴν ζώοις. 20. 
τῶν ζώων. 10. ἐκ τῆς ἰκμάδος τοῦ 
τετελευτηκότος ζώου. 25. τά τε ἐν 
αὐτῇ ζῶα φοιτῶντα. 33. 
αὐτῇ ζῶα 


Τά τε ἐλάχιστα 


^ , 
τὰ ἐν 
; : 
προδημιουργήσας. ib. 

* JJ ^ , , - "i 
Τὸ yàp ζῶον ἀκακίαν ἔχει. Fragm. 
vill. 
€ ^ € , ΄ € 
Ἡγεῖσθαι. ὑποτασσόμενοι τοῖς ἡγου- 
μένοις ὑμῶν. Clem. I 3. μαρτυ- 
ρήσας ἐπὶ τῶν ἡγουμένων. 5. καὶ 
ἡγούμενοι, κατὰ τὸν ᾿Ιούδαν. 52. 
τοὺς στρατευομένους τοῖς ἡγουμέ- 
νοις. 37. 
΄ ’ A ^ € , 
ToU βασιλέως kal τῶν ἡγουμένων 
ἐπιτελεῖ. 100. 
, , 
μενοι Αἰγύπτου. 51. 


τὰ ἐπιτασσόμενα ὑπὸ 


καὶ πάντες οἱ ἡγού- 
πολλοὶ βασι- 
λεῖς καὶ ἡγούμενοι. 55. καὶ τὰ 
κοσμικὰ ταῦτα ὡς ἀλλότρια ἡγεῖ- 
σθαι. lI 5. Ἔ κείνη βεβαία εὐ- 
χαριστία ἡγείσθω. lgn. Smyrn. 8. 
ἀγέλης καλῆς ἡγούμενος. Mart. 
Ign. 2. ταῖς ἐκκλησίαις... διὰ τῶν 
ἡγουμένων. 4. 
ἡγοῦμαι ἀξίους. Mart. Polyc. το. 
"Hyeuoría. ἐν καιρῷ τῆς ἡγεμονίας 
Ποντίου Πιλάτου. lgn. Magn. 11. 
Ἥδεσθαι. ταύταις ἐμμένειν ἥδεται. 
Clem. Fragm. vi Οὐχ ἥδομαι 
τροφῇ φθορᾶς. Ign. Rom. 7. 
Ἡδέως. ἡδέως ἐγένετο θυσία. Clem. 
1.921. ὅπερ ὁ ἀγνοῶν ἡδέως λαμ- 
βάνει. Ign. Trall. 6. 
"Hor. ἥδιον διδόντες ἢ λαμβάνοντες. 
Clem. I 2. 
᾿Ἡδονή. ἡδέως λαμβάνει ἐν ἡδονῇ. Len. 
'Trall. 6. οὐδὲ ἡδοναῖς τοῦ βίου 
rovrov, hom. 7. ἡδονῇ κακῇ 
αἰχμαλωτίζουσιν. Philad. 2. 
?HÓos. τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς φιλοξε- 
νίας ὑμῶν ἦθος. Clem. 1. τὸ 
ἀξιαγάπητον τῆς ἁγνείας ἦθος. 21. 
ἭΚκειν. 
χώραν. Clem. I r2. 
αὐτοῦ ἡ βασιλεία. TI 12. 


» , ^ » 
ἐκείνους δὲ οὐχ 


“ e ^ ἢ 
ὅτι ἥκασι κατασκοπεῦσαι τὴν 
Πότε ἥξει 


Ἡλικία. τὴν ἐπιοῦσαν τῇ ἡλικίᾳ σύνε- 
φᾷ ἊΣ D us 

cw. Clem. Fragm. vi. συγχρᾶ 
σθαι τῇ ἡλικίᾳ τοῦ ἐπισκόπου. lgn. 
Magn. 3. 
οἰκτεῖραι. Mart. Pol. 3. 


τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ kar- 
^ L4 
τὴν ἡλι- 





64 


κίαν αὐτοῦ kal τὸ εὐσταθές. ἢ. Αἰ- 
δέσθητί σου τὴν ἡλικίαν. 9. 
Ἡλίκος. ἡλίκην ἔχει βάσανον ἡ ἐνθάδε 
ἀπόλαυσις. Clem. II το. 
Ἥλιος. Ἥλιός τε καὶ σελήνη. Clem. 


Í 20. ἐπὶ τὸν τοῦ ἡλίου βωμόν. 


25. ἅμα ἡλίῳ καὶ σελήνῃ. lgnm. 
Eph. τ9. 
"HAÀos. τῆς ὑμετέρας ἐκ τῶν ἥλων 


ἀσφαλείας. Mart. Polyc. 13. 
Ἡμέρα. 
νυκτός. Clem.I2. στήλην ἁλὸς ἕως 
τῆς ἡμέρας ταύτης. 11. Ἡμέρα τε 
καὶ νὺξ... δρόμον διανύουσιν. 20. 
Ἡμέρα καὶ νὺξ ἀνάστασιν ἡμῖν δη- 
24. ἡμέρα, 
ἡ ἡμέρα ἄπεισιν. lb. καὶ ἡμέρας, 
βλεπόντων ἐπιπτάς. 25. 
Αἱ γενεαὶ πᾶσαι ἀπὸ ᾿Αδὰμ ἕως 
τῆσδε ἡμέρας. πο. τεσσαράκοντα 
ἡμέρας. 53, et Fragm. vill. ἡμέ- 
pav ἐξ ἡμέρας προσδεχόμενοι. 11 
11. οὐκ οἴδαμεν τὴν ἡμέραν τῆς 
ἐπιφανείας τοῦ Θεοῦ. 12. 
καὶ ἡμέρας. lgn. Rom. 5. 
ἡμέρᾳ kal νυκτὶ τῇ αὐτῇ. Mart. 
Ign. 5. ἐφανερώσαμεν ὑμῖν 
τὴν ἡμέραν. 7. καὶ διέτριβε μετ᾽ 
ὀλίγων νύκτα καὶ ἡμέραν. Mart. 
Polye. 5. πρὸ τριῶν ἡμερῶν τοῦ 
συλληφθῆναι αὐτόν. 10. δὸς ἡμέ- 
pav. 10. ἢἠξίωσάς με τῆς ἡμέρας 
- ταύτης. 14- τὴν ToU μαρ- 
τυρίου ἡμέραν γενέθλιον. 
18. 

^Hpepos. πρὸς τὸ ἄγριον αὐτῶν ὑμεῖς 
ἥμεροι. lgn. Eph. IO. 

"Huérepos. διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν 
ἐκχυθέν. Clem. I 7. 
ἡμετέρας σοφίας. 32. τὰς ἡμετέ- 
pas ... διατάξεις. Mart. Τρῃ. 2. 
τῶν ἡμετέρων οἱ παρόντες. Mart. 


» ^ zs € ^ € , ^ 
Ayov ἣν ὑμῖν ἡμέρας re kat 


λοῦσιν. ἀνίσταται 


πάντων 


νυκτὸς 
ἐν μίᾳ 


* 
Kat 


αὐτοῦ 


τε: διὸ ras 


Polye. 9. ὁ τῶν ἡμετέρων θεῶν 
καθαιρέτης. 12. 
» ^ ΒΥ Y ^ 2 , 
Hmewos. τὴν ἤπειρον τὴν πρὸς 'Emi- 


δαμνον. Mart. ἴσῃ. 5. 

'Hmíios. ἠπίως τε καὶ προσηνῶς. 
Clem. I 23. 

"Hovxátew. Τισὶ δὲ kai παρήγγελλεν 
ἡσυχάζειν. Mart. Ign. 6. 

"Heovxía. δύναται καὶ τῆς ἡσυχίας 


Ἡσύχως. 


y 
"HTToY. 


INDEX VERBORUM 


αὐτοῦ ἀκούειν. Ign. Eph. 15. ἅτινα 

ἐν ἡσυχίᾳ Θεοῦ ἐπράχθη. το. 

λειτουργήσαντας ... ἡσύχως 

καὶ ἀβαναύσως. Clem. I 44. 

ἡ πρόσκλισις ἐκείνη ἧττον 
ἁμαρτίαν ὑμῖν προσήνεγκεν. Clem. 
I 41. Οὐχ ἥττονι... . ᾿Ἔσθὴρ κιν- 
δύνῳ ἑαυτὴν παρέβαλεν. 55. 

Θάλασσα. Τὸ κύτος τῆς ἀπείρου θα- 
λάσσης. Clem. I 20. θάλασσάν 
τε kai rà ἐν αὐτῇ ζῶα. 33.  eBv- 
θίσθησαν εἰς θάλασσαν ἐρυθράν. 51. 
διὰ γῆς καὶ θάλασσης. lgn. Rom. 
5. ὁ ποιήσας... τὴν γῆν καὶ τὴν 
θάλασσαν. Mart. Ign. 2. 

Θανάσιμος, ὥσπερ θανάσιμον φάρμα- 
κον διδόντες. Ign. Trall. 6. 

Θανατηφόρος. γεννώσας καρπὸν θανα- 
τηφόρον. Ign. Trall. 11. 

Θάνατος. δι᾿ οὗ καὶ θάνατος εἰσῆλθεν 
εἰς τὸν κοσμόν. Clem. I 3. μέχρι 
θανάτου διωχθῆναι. 4. ἕως θανά- 
του ἦλθον. 5. 
ὥλος. 9. οὐχ εὑρέθη αὐτοῦ θάνα- 
τος. lb. θάνατον τὸ πρόστιμον 
ἔχουσιν. 41. καὶ θάνατος κατέπιεν 
αὐτούς. 51. βασιλεῖς καὶ ἡγού- 
μενοι... . παρέδωκαν ἑαυτοὺς εἰς θά- 
varov. 55. ὁ βίος ἡμῶν ὅλος ἄλλο 
οὐδὲν ἦν εἰ μὴ θάνατος. IL 1. ὅ- 


IS , » 
τὸ eis θάνατον ἄγον 


, M [4 , ^ , 

μοίως καὶ ὃ θάνατος τοῦ Κυρίου. 
Ign. Eph. 19. διὰ τὸ μελετᾶσθαι 
Ξ p" 
θανάτου κατάλυσιν. 10. τὰ δύο 
€ ^ e" , M € , 
ὁμοῦ, ὅ τε θάνατος καὶ ἡ ζωή. 
Magn. 5. 
διὰ... 
στεύσαντες εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ. 
Trall. 2. τὰ ἄθικτα ἀρχεῖα ὁ 
σταυρὸς αὐτοῦ καὶ ὁ θάνατος. Phi- 
lad. 8. θανάτου κατεφρόνησαν, ηὗ- 
ρέθησαν δὲ ὑπὲρ θάνατον. Smyrn. 3. 
bd , ^ , 
ἔκδοτον δέδωκα τῷ θανάτῳ. 4. συν- 
ἤγοροι τοῦ θανάτου. 5. ἕως θα- 
várov καταντῆσαι. Polyc. Phil 1. 
ἐπὶ θάνατον ὁ τοιοῦτος ἤγετο. Mart. 
Ign. 6. 

Oavaro)v. ὅπως συλληφθέντες θανα- 
τωθῶσιν. Clem. I 12. 

Θάρσος. θάρσους kal χαρᾶς évemiu- 
πλατο. Mart. Polyc. 12. 


e ^ , δ 
ὅπως θᾶττον... . ἀπαγγέλ- 


ἡ ζωὴ ἡμῶν ἀνέτειλεν 


Η m 
. ToU θανάτου αὐτοῦ. 9. πι- 


Θᾶττον. 





ι 





ET FORMULARUM. 65 


Aocw. Clem. I 59. διὰ rà» θη- 
piov θᾶττον ἀφανής. Mart. Ign. 3. 
θᾶττον ἀναχωρῆσαι τοῦ κόσμου. 5. 
θᾶττον τοῦ λεχθῆναι. Mart. Po- 
lyc. 13. 

Θαῦμα μέγα εἴδομεν. Mart. Pol. 15. 

Θαυμάζειν. τήν re σώφρονα.... εὐσέ- 
βειαν οὐκ ἐθαύμασεν; Clem. I τ. 


Τὸ γὰρ γενναῖον . .. τίς οὐκ ἂν θαυ- 


μάσειεν; Mart. Polyc. 2. πᾶν τὸ 
πλῆθος, θαυμάσαν. 5. θαυμαζόν- 
των τῶν παρόντων. T. ὥστε... 


καὶ θαυμάσαι πάντα τὸν ὄχλον. τό. 
Θαυμάσιος. ὯὉ δὲ θαυμασιώτατος IIo- 
λύκαρπος. Mart. Polyc. 5. ὁ θαυ- 
μασιώτατος μάρτυς. 16. 
Θαυμαστός. Μέγα καὶ θαυμαστὸν οὖν 
νομίζομεν εἶναι; Clem. I 26. ὯὩς 
μακάρια καὶ θαυμαστὰ τὰ δῶρα τοῦ 
Θεοῦ. 35. ἀναθάλλει εἰς τὸ θαυ- 
μαστὸν αὐτοῦ φῶς. 36. Καὶ τί 
θαυμαστόν; 43. πῶς μέγα καὶ 
ἀγάπη. 50. 
Ἐκεῖνο γάρ ἐστιν μέγα καὶ θαυ- 
μαστόν, οὐ τὰ ἑστῶτα στηρίζειν. 
11 2. ἡ δὲ ἐπαγγελία τοῦ Χριστοῦ 
μεγάλη καὶ θαυμαστή ἐστιν. 5. 
Θεᾶσθαι. θεασάμενος ἐν ἡμῖν πολλὴν 
πλάνην. Clem. Il τ. τὸν συνα- 
κροατὴν θεάσασθαι. Mart. Ign. 3. 
Θεῖκός. λύχνου δίκην 
ἑκάστου φωτίζων διάνοιαν. Mart. 


θαυμαστόν ἐστιν ἡ 


θεϊκοῦ τὴν 


Ign. r. 

Θεῖον. διὰ πυρὸς kai θείου. Clem. I 
ET. 

Θεῖος. τὰ βάθη τῆς θείας γνώσεως. 


Clem. I 4o. 


θείου προστάγματος. Fragm. m. 


^ , , 
πρὸς ἐκπλήρωσιν 


Οἱ yàp θειότατοι προφῆται. lgn. 

Magn. 8. τῆς τῶν [θείων] γρα- 

φῶν ἐξηγήσεως. Mart. Ign. 1. 
Θέλειν. ὅταν θέλῃ ἀνέλει αὐτήν. 


Clem. I 21. 


θέλει, ποιήσει πάντα. 27. ἠθέλησεν 


ὅτε θέλει, καὶ ὡς 


ὁ Δεσπότης τῆς ἀθανάτου γνώσεως 
ἡμᾶς γεύσασθαι. 50. 
ἐπιτελεῖσθαι θέλει. 40. 
θέλουσιν μᾶλλον αἰκίαις 


διὰ τίνων 
ἑαυτοὺς 
περιπί- 
πτειν. 31. καὶ ἠθέλησεν ἐκ μὴ ὄντος 
εἶναι ἡμᾶς. II 1. ὁ Χριστὸς ἦθέ- 
λησεν σῶσαι τὰ ἀπολλύμενα, 2. 


Εἰς τιμὴν οὖν ἐκείνου τοῦ θελή- 
σαντος ἡμᾶς. Ion. Magn. 3. θέλω 
, € ^ , 
προφυλάσσεσθαι ὑμᾶς. Y1. ἐν θε- 
λήματι τοῦ θελήσαντος τὰ πάντα. 
Rom. Inscr. ὑμῖν γὰρ εὐχερές 
ἐστιν ὃ θέλετε ποιῆσαι. 1. Οὐ γὰρ 
ἀνθρωπαρεσκῆσαι. 2. 
'"Eyó δὲ θέλω, ἵνα κἀκεῖνα βέβαια 
3 e M ΄ ΄ 3 ^ * 
ἢ. 3. ἵνα μὴ μόνον λέγω, ἀλλὰ kai 
θέλω. ib. 
θελήσῃ. 5. 


θέλω ὑμῖν 


Κὰν αὐτὰ δὲ ἄκοντα μὴ 

ἐκεῖνον θέλω. 6. μὴ θε- 
λήσητέ μοι ἀποθανεῖν, τὸν τοῦ Θεοῦ 
θέλοντα εἶναι. 10. νοησάτω ὃ θέλω. 
ib. "Aprov Θεοῦ θέλω. 7. πόμα 
Θεοῦ θέλω. 1b. Οὐκ ἔτι θέλω κατὰ 
ἀνθρώπους (nv τοῦτο δὲ ἔσται, 
ἐὰν ὑμεῖς θελήσητε. ἃ. Θελήσατε, 
ἵνα καὶ ὑμεῖς θεληθῆτε. ib. Ἐὰν 
πάθω, ἠθελήσατε. 1b. μέ τινες ἢθέ- 
λησαν πλανῆσαι. Philad. 7. ἐν οἷς 
θέλω ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν δικαιω- 
θῆναι. ὃ. Θέλουσιν δὲ ὑμῖν οὐκ 
ἔστιν ἀδύνατον. το. θέλουσιν γὰρ 
ὑμῖν εὖ πράσσειν. Smyrn. II. kar 
ἴχνος βαδίζειν ἐθέλων. Mart. Ign. 
5. μὴ μόνον ἑαυτὸν θέλειν σώ- 
ζεσθαι. Mart. Polyc. τ. Ei δὲ 
μαθεῖν θέλεις τὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ 
λόγον. 10. 

Θέλημα. ἡγιασμένοις ἐν θελήματι 
Θεοῦ. Clem. I Inscr. éàv ... ἐπι- 
δῶμεν ἑαυτοὺς τοῖς θελήμασι τῶν 

T5 κυοφοροῦσα, 

κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῦ. 20. μὴ 


ἀνθρώπων. I4. 


^ ^ ^ , 
Aeurorakreiv ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ θελή- 
9p 

A A ; 

ματος αὐτοῦ. 21. διὰ τοῦ θελή- 
À : ; 

ματος αὐτοῦ. 32, bis. ἀόκνως 

΄' ^ , ἂν ^ 

προσέλθωμεν τῷ θελήματι αὐτοῦ. 
€ ^ , 

33. ὑποτασσώμεθα τῷ θελήματι 

» ^ ^ - , , ^ 

αὐτοῦ. 34. πῶς τῷ θελήματι αὐτοῦ 
^ A » , 

λειτουργοῦσιν. 1b. ἀντιτασσόμενοι 

- c ^ , 

τῷ θελήματι ToU Θεοῦ. 36. εὐ- 

, » ΄“-. , » ^ 

πρόσδεκτα εἴη τῷ θελήματι αὐτοῦ. 

ε 

» , , , » [2] λ , 2 

40. ἀμφότερα εὐτάκτως εκ θελὴ 

τὸ αἷμα αὐτοῦ 
M € ^ € ^ » à λή 

ἔδωκεν ὑπὲρ ἡμῶν... ἐν θελήματι 

- 7 » ^ ^ 

Θεοῦ. 49. εἰς τὸ εἰξαι αὐτοὺς μὴ 

ἡμῖν, ἀλλὰ τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ. 
" ΡΣ ΩΣ ; 

56. κολλᾷ γὰρ ἡμᾶς τῷ θελήματι 

ποιήσωμεν τὸ θέ- 


ματος Θεοῦ. 42. 


τοῦ Θεοῦ. ib. 
λημα τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς. Il 5. 
Ϊ 


66 


Ποιοῦντες γὰρ τὸ θέλημα τοῦ Χρι- 
στοῦ. 6. ποιήσαντες τὸ θέλημα 
τοῦ Πατρός. 8. Cf. το. 
αὐτοῦ. Fragm. vil. ἐν θελήματι 
Ign. Eph. Inscr. 
'Eáv pe καταξιώσῃ ᾿Ιησοῦς ... kai 
θέλημα ἧ. 20. ὃς παρεγένετο θε- 
λήματι Θεοῦ. ΤΎῪΔ]]. τ. ἐν θελή- 


θέλημα 


τοῦ llarpós. 


ματι τοῦ θελήσαντος τὰ πάντα. 
Rom. Inscr. ἐάνπερ θέλημα τοῦ 
Θεοῦ 5. 1. obs κατὰ τὸ ἴδιον 


θέλημα ἐστήριξεν. Philad. Inscr. 
υἱὸν Θεοῦ κατὰ θέλημα καὶ δύναμιν 
Θεοῦ. ΤΥ. 1. 
δὲ κατηξιώθην. 11. ὡς τὸ θέ- 
Agua προστάσσει. Polyc. 8. θε- 
λήματι Θεοῦ. Polyc. Phil. 1. ἐὰν 
ποιῶμεν αὐτοῦ τὸ θέλημα. 2. τὰ 
μαρτυρία πάντα τὰ κατὰ τὸ θέλημα 
τοῦ Θεοῦ. Mart. Polyc. 2. Τὸ 
θέλημα τοῦ Θεοῦ γενέσθω. 7. 

Θέλησις. ἀνεβλέψαμεν ... τῇ αὐτοῦ θε- 
λήσει. Clem. II τ. 

Θέμα. τὸ θέμα ἀφθαρσία καὶ ζωὴ 
αἰώνιος. Ign. Polyc. 2. 

Θεμέλιος. τὸν ἀσφαλῆ τοῦ ἰδίου (Sov- 
λήματος θεμέλιον. Clem. I 33. 
Ocoüpóuos. ἡδονῇ κακῇ αἰχμαλωτί- 
ζουσιν τοὺς θεοδρόμους. Ign. Phi- 
lad. 2. ὃς δυνήσεται θεοδρόμος 

καλεῖσθαι. Polyc. 7. 

Θεομακαριστός. ἀπὸ τοῦ θεομακαρι- 
στοῦ αὐτοῦ πάθους. Ten. Smyrn. 1. 
Πολύκαρπε θεομακαριστότατε. Ῥο- 
lye. 7. 

Θεοπρεπής. Καταξιωθεὶς γὰρ ὀνόματος 
θεοπρεπεστάτου. Ign. Magn. 1. 
ἐκκλησίᾳ... θεοπρεπεστάτῃ. Smyrn. 
Inser. δεδεμένος θεοπρεπεστάτοις 
δεσμοῖς. 11. θεοπρεπέστατον πρε- 
σβυτέριον. 12. συμβούλιον ἀγα- 
γεῖν θεοπρεπέστατον. Polyc. 7. 
ἐπὶ τοιοῦτον θεοπρεπῆ πρεσβύτην. 
Mart. Polyc. 7. 


Θεοπρεσβύτης. 


κατὰ θέλημα 


χειροτονῆσαι τὴν ἐκ- 
κλησίαν ὑμῶν θεοπρεσβύτην. lom 
E P ΠΕ ἘΣ: 

Smyrn. ri. 
Θεοσεβής. τὸ τῶν Χριστιανῶν θεοσε- 
βὲς σύστημα. Mart. Ign. 2. τοῦ 
εις θεοσεβοῦς γένους τῶν Χριστια- 


νῶν. Mart. Polye. 3. 


INDEX VERBORUM 


Θεοστυγία. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν 
.. θεοστυγίαν. Clem. I 35. 

Θεοφιλής. τοῦ θεοφιλοῦς kal θεοσε- 
βοῦς γένους τῶν Χριστιανῶν. Mart. 
Polyc. 3. 

Ocodópos.  'Lyvártos, ὁ καὶ Θεοφόρος. 
in Inscript. omnium Epp. Θεο- 
φόροι, kai ναοφόροι. Ion. Eph. 9. 
Οὐδεὶς Ocodópov ἀποκαλεῖ κακοδαί- 
μονα. Mart. Ign. 2. Καὶ τίς ἐστιν 
Θεοφόρος ; ib. ἐφ᾽ οἷς ἠξιῶντο τῆς 
τοῦ Θεοφόρου συντυχίας. 6. 

Θεραπεύειν. ἐπιδῶμεν ἑαυτοὺς τῷ θε- 
ραπεύοντι Θεῷ, Clem. II 9. Οὐ 
πᾶν τραῦμα τῇ αὐτῇ ἐμπλάστρῳ 
θεραπεύεται. Ign. Polyc. 2. 

Θεράπων. στασιάσαι... πρὸς τὸν θε- 
ράποντα τοῦ Θεοῦ. Clem. I 4. ὁ 
μακάριος πιστὸς θεράπων... . Μωῦ- 
σῆς. 43. πρὸς τὸν θεράποντα τοῦ 
Θεοῦ Μωῦσῆν. 51. διὰ τοῦ θερά- 
ποντὸος τοῦ Θεοῦ Μωῦσέως. ib. 
παρρησιάζεται θεράπων πρὸς Κύ- 


ριον. 53. 


Oepwós. Καιροὶ ἐαρινοὶ καὶ θερινοί. 
Clem. I 20. 
Θεωρεῖν. τὸ πᾶν πλῆθος ἐθεώρησα ἐν 


πίστει. lgn. Magn. 6. τὸ πᾶν 
πλῆθος ὑμῶν ἐν αὐτῷ θεωρεῖσθαι. 
'Trall 1. τὴν τῆς σαρκὸς oikovo- 
μίαν θεωρεῖσθαι. Mart. Polyc. 2. 

Θῆλυς. παρέδωκεν Κύριος ᾿Ολοφέρνην 
ἐν χειρὶ θηλείας. Clem. I 55. τὸ 
ἄρσεν μετὰ τῆς θηλείας, οὔτε ἄρσεν 
οὔτε θῆλυ. II 12, bis. 

Op. τὴν πανπλήθη ἀνθρώποις τε kai 
θηρσὶν . . τροφήν. Clem. I 20. 
θηρσὶν ἀγρίοις παραδοθείς. Mart. 
Ign. 5. θηρσὶν ὠμοῖς... παρεβάλ- 
λετο. 6. 

Θηριομαχεῖν. ἐπιτυχεῖν ἐν Ῥώμῃ θη- 
ριομαχῆσαι. Ign. Eph. 1. τί δὲ 
εὔχομαι θηριομαχῆσαι; "Trall. το. 
Ἀπὸ Συρίας μέχρι Ῥώμης θηριο- 
μαχῶ. Rom. 5. ὃς καὶ ἐπισήμως 
ἐθηριομάχησεν. Mart. Polyc. 3. 

Onpíov. obse δεῖ ὑμᾶς ὡς θηρία ἐκκλί- 
νειν. ἴσῃ. Eph. 7. "Aderé με 
θηρίων εἶναι βοράν. Rom. 4. δὲ 

θηρίων ἀλήθωμαι. ib. 

Μᾶλλον κολακεύσατε τὰ θηρία. ib. 


ὀδόντων 





li 








ET FORMULARUM. ΟἿ 


θηρίων τε 


, ^ 
ἀπὸ τῶν θηρίων 


᾿᾽Οναίμην τῶν θηρίων. 5. 
συστάσεις. 100. 
τῶν ἀνθρωπομόρφων. BSmyrn. 4. 
πρὸς μάχαιραν, πρὸς θηρία. 10. 
μεταξὺ θηρίων, μεταξὺ Θεοῦ. 1b. 
βρῶμα γενησόμενον θηρίων. Mart. 


lgn. 2. θηρίοις αἱμοβόροις. ib. 
διὰ τῶν θηρίων... apavijs . . . γενό- 
μενος. 3. εἰς τὰ θηρία κριθέντες. 


Mart. Polye. 2. ἑαυτῷ ἐπεσπά- 
σατο τὸ θηρίον. 3. ἰδὼν rà θηρία 
ἐδειλίασεν. 4. Θηρία ἔχω, τούτοις 
σε παραβαλῶ. τι. 
καταφρονεῖς. ib. 
Θηριώδης. ὑπὸ θηριώδους στρατιωτικῆς 
δεινότητος. Mart. Ign. 2. 
Θησαυρὸς ἀτίμητος. Mart. Ign. 6. 
OAX(Bew. πλοῦτος πολλάκις μᾶλλον 
πενίας ἔθλιψεν. Clem. Fragm. 4. 
μήποτε θλιβέντες τῇ γνώμῃ αὐτοῦ. 
Ign. Philad. 6. οὐ περὶ ὀρφανοῦ, 
οὐ περὶ θλιβομένου. Smyrn. 6. 
Θλίψις. ὁ λαός μου .. θλίψεις ἔσχεν. 
Clem. II 1r. 
Θνητός. τί yàp δύναται θνητός ; Clem. 
1529. 


, ^ , 
εἰ τῶν θηρίων 


Θόρυβος. θορύβου τηλικούτου ὄντος 
ἐν τῷ σταδίῳ. Mart. Polyc. 8. 


θόρυβος ἦν μέγας. 9. 

Θράσος. Θράσος καὶ αὐθάδεια... τοῖς 
κατηραμένοις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Clem. 
I 20. 

Θρησκεύειν. 
τὴν μεγαλοπρεπῆ. . . θρησκείαν. 
Clem. I 45. 

Opóvos αἰώνιος. Clem. I 59. Mart. 
Polye. 21. καὶ θρόνον ἐκ δεξιῶν 
αὐτοῦ. Polyc. Phil 2. 

Θύειν. ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες τοῖς νεκροῖς 
θεοῖς οὐ θύομεν. Clem. II 5. ἢ 
θύειν ἢ τελευτᾶν κατηνάγκαζεν. 
Mart. Ign. 2. ὁ πολλοὺς διδά- 
σκων μὴ θύειν. Mart. Polyc. 12. 


€ M ^ 
ὑπὸ τῶν θρησκευόντων 


Θυμός. εἰς τοσοῦτο ἐξήρισαν θυμοῦ. 
Clem. I 45. Ἵνα τί ἔρεις, καὶ 
θυμοί; 46. ἀκατασχέτῳ θυμῷ. 


Mart. Polyc. 12. 

O)pa. αὐτὸς ὧν θύρα τοῦ Πατρός. 
Ign. Philad. 9. θύρας τοῦ μαρ- 
τυρίου. Mart. Ign. 4. 


, , , ^ , 
Θυσία. προσηνεγκεν αὑτὸν θυσίαν. 


Clem. I το. 

σία. 31. θυσίαι ἐνδελεχισμοῦ. 41. 

τοῦ ὑπὲρ ἡμῶν ἑαυτὸν ἀνενεγκόντος 
- ῃ N , : 

Θεῷ προσφορὰν καὶ θυσίαν. Ign. 
^ ^ 2 , , 

Eph. 1. ἵνα διὰ τῶν ὀργάνων τού- 


ἡδέως ἐγένετο θυ- 


των θυσία εὑρεθῶ. Rom. 4. ἐν 

θυσίᾳ πίονι kai προσδεκτῆ. Mart. 
Polyc. 14. 

, [4 ^ ^ 

Θυσιαστήριον. οἱ λειτουργοῦντες τῷ 


θυσιαστηρίῳ τοῦ Θεοῦ. Clem. I 
32. ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ πρὸς τὸ 
θυσιαστήριον. 41. ἐὰν μή τις ἢ 
ἐντὸς τοῦ θυσιαστηρίου. Ign. Eph. 
5. ὡς ἐπὶ ἕν θυσιαστήριον. Magn. 
7. 'O ἐντὸς θυσιαστηρίου ὧν, κα- 
θαρός ἐστιν. "Trall. 7. ὡς ἔτι θυ- 
σιαστήριον ἕτοιμόν ἐστιν. Rom. 2. 
ἕν θυσιαστήριον ὡς εἷς ἐπίσκοπος. 
Philad. 4. γινωσκούσας ὅτι εἰσὶ 
θυσιαστήριον Θεοῦ. Polyc. Phil. 4. 

"Iavvovápios. τῇ πρὸ δεκατριῶν kaXav- 
δῶν Ἰαννουαρίων. Mart. Ign. 7. 

Ἰᾶσθαι. Ὥς ἔχομεν καιρὸν τοῦ ἰαθῆ- 
ναι. Clem. II 9. 

'"Iarpós. Eis ἰατρός ἐστιν, σαρκικός τε 
καὶ πνευματικός. Ign. Eph. 7. 
Ἰδίᾳ, εὔλογόν τι φαίνεσθαι ἰδίᾳ ὑμῖν. 
M Ign. Magn. 7. b iA 
IÓtos. τὰ ὑστερήματα αὐτῶν ἴδια ékpt- 
vere. Clem. 1 2. Τῇ κυοφοροῦσα 
... τοῖς ἰδίοις καιροῖς. 20. ᾿Ανέμων 
σταθμοὶ κατὰ τὸν ἴδιον καίρον. 10. 
τὸν ἀσφαλῆ τοῦ ἰδίου βουλήματος 
θεμέλιον. 33. ἕκαστος ἐν τῷ ἰδίῳ 
τάγματι. 57. Τῷ γὰρ ἀρχιερεῖ ἴδιαι 
λειτουργίαι. 4ο. ἴδιος ὁ τόπος. 10. 
ἴδιαι διακονίαι. 1b. 
τάγματι. 41. στασιάζομεν πρὸς 
τὸ σῶμα τὸ ἴδιον. 46. πολλοὶ 
ἐξεχώρησαν ἰδίων πόλεων. 55. 
ἀπὸ σπλάγχνων ἰδίων προϊέμενος. 
Fragm. viii. εἰς ἰδίαν οἰκονομίαν. 
Ign. Eph. 6. 
Magm. 5. ἴδιον χαρακτῆρα ἐπικεί- 
μενον ἔχει. 1}. 
θέλημα ἐστήριξεν. Philad. Inser. 
'Eyó μὲν οὖν τὸ ἴδιον ἐποίουν. 8. 
μήτε κατ᾽ ἰδίαν περὶ αὐτῶν λαλεῖν. 
Smyrn. 7. τὸ ἴδιον μέγεθος... 
τὸ ἴδιον σωματεῖον. 11. 
ἰδίας ἐπιθυμίας. ὕοϊνο. Phil. 7. 


12 


3, ^ » , 
ἐν τῷ ἰδίῳ 


» ^ » , 
eig τὸν ἴδιον τόπον. 


^ ^ |» 
obs κατὰ τὸ ἴδιον 


mpós τὰς 





68 


τὴν ἰδίαν ἐπεθύμει γενέσθαι τελείω- 
σιν. Mart. Ign. 6. τὸν ἴδιον κλῆ- 
ρον ἀπαρτίσῃ. Mart. Polye. 6. 


εὐνοίας... .els τὸν ἴδιον βασιλέα. 17. 
τὸν ἐκλογὰς ποιοῦντα ἀπὸ τῶν ἰδίων 
δούλων. 20. 

?, , » , , 

Ιδιώτης. ἰδιώτης τυγχάνων. [9]. 
Fragm. i. 

t , b ^ ^ € ΄ , - 

IÓpóew. ἀπὸ τοῦ ἱδρυμένου αὐτοῖς 
τόπου. Clem. I 44. 

'üpós. σταζόμενον ὑφ᾽ ἱδρῶτος. 


Mart. Ign. 7. 

Ἱερατεύειν. ταύτην ἐκλέλεκται ὁ Θεὸς 
εἰς τὸ ἱερατεύειν. Clem. I 43. 

Ἱερεύς. Οἱ οὖν ἱερεῖς ἐπισκέπτονται 
τὰς ἀναγραφάς. Clem. I 25. Ἐξ 
αὐτῶν γὰρ ἱερεῖς. 32. τοῖς ἱερεῦσιν 
» e , ^ ^ € 
ἴδιος ὁ τόπος. 4O. Καλοὶ kai oi 
ἱερεῖς. Ign. Philad. 9. 

Ἵερός. ταῖς ἱεραῖς kal ἀμώμοις χερσὶν 
ἔπλασεν. Clem. I 33. ἐν ταῖς 
ἱεραῖς βίβλοις. 45. ἐπίστασθε τὰς 
ἱερὰς γραφάς. 53. 

t€ , , 3 , ^ ^ 

Ἱερωσύνη. ζήλου ἐμπεσόντος περὶ τῆς 
ἱερωσύνης. Clem. I 43. 

€ , , € * 2 » ^ € ^ 

Ikavós. Τίς ἱκανὸς ἐν αὐτῇ εὑρεθῆναι ; 
Clem. I 5o. 

€ , € , , LT , 

Ikerevetw. ἱκετεύοντες αὐτὸν ἱλέως γε- 
νέσθαι. Clem. I 2. 

, , ^ 3 , ^ ^ 
τήμασιν αὐτῶν ἐξιλάσαντο τὸν Θεὸν 


SEN ^ € 
ἐπὶ τοις ἀαἀμαρ- 


€ , Lr , € 
ἱκετεύσαντες. 7. κλαύσωμεν ike- 
τεύοντες αὐτόν. 49. 

Ἱκέτης. ἱκέται γενόμενοι τοῦ ἐλέους... 
αὐτοῦ. Clem. I 9. 

, ΄ » ^ E ΄ ^ 

Ikuás. ἐκ τῆς ἰκμάδος τοῦ τετελευτη- 
κότος ζῴου. Clem. I 25. 

[rA er er , , 

ἵλεως. ὅπως ἵλεως γενόμενος ἐπικα- 
ταλλαγῇ ἡμῖν. Clem. I 48. 

λέως. ἱκετεύοντες αὐτὸν ἱλέως yevé- 
σθαι. Clem. I 2. 

'"Iudrtov. ἀποθέμενος ἑαυτῷ πάντα τὰ 
ἱμάτια. Mart. Polyc. 13. 

Ἰνδάλλεσθαι. μηδὲ ἰνδαλλέσθω ἡ ψύ- 
χη ἡμῶν. Clem. I 23. 

"Iovóai(ew. 
Ἰησοῦν λαλεῖν, kai Ἰουδαΐζειν. Ign. 
Magn. ro. 

᾿Ιουδαῖος. εἴτε ἐν ᾿Ιουδαίοις, εἴτε ἐν 
L4 
ἔθνεσιν. Ign. Smyrn. 1. 

Ἄν, , ^ ^ , 
Te kai ᾿Ιουδαίων τῶν τὴν Σμύρναν 
κατοικούντων. Mart. Polyc. r2. 


y T 
"Aromóv ἐστιν Χριστὸν 


ἐθνῶν 


INDEX VERBORUM 


μάλιστα ᾿Ιουδαίων προθύμως. 13. 
€ , M » , ^ 
ὑποβαλλόντων καὶ ἐνισχυόντων τῶν 
, , 
Ιουδαίων. 17. 
γενομένην φιλονεικίαν. 18. 
ἸἸουδαϊσμός. κατὰ [vópov] ᾿Ιουδαϊσμὸν 
ζῶμεν. Ign. Magn. 8. ὋὉ yàp 
Χριστιανισμὸς οὐκ εἰς ᾿Ιουδαϊσμὸν 
5 , 5 Vl “- , 
ἐπίστευσεν, ἀλλὰ 'IovOaiapós... 10. 
TERSS ΄ , He 1 e , 
Ἐὰν δέ τις 'lovOaicpóv ἑρμηνεύῃ. 
Philad. 6. ἢ παρὰ ἀκροβύστου 


ἸΙουδαϊσμόν. ib. 


ij ^ 9 , 
τὴν τῶν ᾿Ιουδαίων 


Ἱππεύς. διωγμῖται καὶ ἱππεῖς. Mart. 
Polye. 7. 

Ἴσος. τὴν ἀγάπην αὐτῶν... .ἴσην mape- 
χέτωσαν. Clem. I 21. ἀγαπώσας 
πάντας ἐξ ἴσου. Polyc. Phil. 4. 

Ἱστάναι. οὐ τὰ ἑστῶτα στηρίζειν. 
Clem. II 2. καὶ τὸ ἐπὶ ποδῶν 
μὴ ἑστάναι. Fragm. vii. Στῆθι 
ἑδραῖος. Ign. Pol. 3. κατὰ πρόσ- 
crrov ἔστη Τραϊανοῦ. Mart. Ign. 2. 
σταθεὶς προσηύξατο. Mart. Polyc. 
1. μηνὸς Ξανθικοῦ δευτέρᾳ ἵστα- 
μένου. 21. 

Ἱστορία. ἔγγραφον περὶ αὐτοῦ ἵστο- 
ρίαν. Clem. Fragm. ii. 

"Iexvew. τί ταπεινοφροσύνη παρὰ Θεῷ 
ἰσχύει. Clem. I 21. κατὰ πάν- 
rov γὰρ οὐκ ἴσχυσεν. Mart. Po- 
lyc. 3. Ἴσχυε καὶ ἀνδρίζου. 9. 

Ἰσχυρός. Ὃὧ ἰσχυρὸς μὴ ... ὁ δὲ 
ἀσθενὴς ἐντρεπέτω τὸν ἰσχυρόν. 
Clem. I 38. 

Ἰσχύς. ἐξ ὅλης ἰσχύος ἡμῶν. Clem. 
1.35. ἢ τίς ἰσχὺς γηγενοῦς ; 39. 
Ei γὰρ ἑνὸς καὶ δευτέρου προσ- 
εὐχὴ τοσαύτην ἰσχὺν ἔχει. ἴσῃ. 
Eph. 5. 

"Ixvos. οὗ γένοιτό μοι ὑπὸ τὰ ἴχνη 
εὑρεθῆναι. Ign. Eph. 12. κατ᾽ 
ἴχνος... τοῦ ἀποστόλου Παύλου. 
Mart. Ign. 5- οὗ γένοιτο. . -πρὸς 
τὰ ἴχνη εὑρεθῆναι ἡμᾶς. Mart. Po- 
Ἰγοῦ 5: 

Καθαιρεῖν. καιθαιροῦνται αἱ δυνάμεις 
τοῦ Σατανᾶ. lgn. Eph. 13. 
γνοια καθηρεῖτο. IQ. μετὰ σπου- 
δῆς καθήρουν αὐτόν. Mart. Po- 
lyc. 8. 

Καθαιρέτης. ὁ τῶν ἡμετέρων θεῶν xa- 
θαιρέτης. Mart. Polye. 12. 


ΕΣ 
α- 











ET FORMULARUM. 69 


Καθαρίζειν. ἵνα τῷ πάθει ὕδωρ κα- 
θαρίσῃ. Ign. Eph. 18. 

Καθαρός. ἀναστρεφομένους ἐν καθαρᾷ 
διανοίᾳ. Clem. I 21. τῶν ἐν κα- 
θαρᾷ συνειδήσει λατρευόντων. 45. 
ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ δουλεύσωμεν τῷ 
Θεῷ. Il τι. ὯὉ ἐντὸς θυσια- 
στηρίου ὧν, καθαρός ἐστιν. gm. 
Trall. 7. οὐ καθαρός ἐστιν τῇ 
συνειδήσει. ib. ἵνα καθαρὸς ἄρ- 
Tos εὑρεθῶ τοῦ Χριστοῦ. Rom. 
4. Ἄφετέ με καθαρὸν φῶς λα- 
βεῖν. 6. 


Καθεξῆς. οὐδὲ πεντηκόνταρχοι, οὐδὲ 
τὸ καθεξῆς. Clem. I 37. καθὼς 
δηλώσω ἐν τῷ καθεξῆς. Mart. 


Polyc. 22. 

Καθήκειν. τιμὴν τὴν καθήκουσαν ἀπο- 
νέμοντες. Clem. I τ. 
εσθαι κατὰ τὸ καθῆκον τῷ Χριστῷ. 
3. παρὰ τὸ καθῆκον τῆς βουλήσεως 
αὐτοῦ. 41. 

Καθηκόντως. στεργούσας καθηκόντως 
τοὺς ἄνδρας ἑαυτῶν. Clem. I 1. 
Καθηλοῦν. ὥσπερ καθηλωμένους ἐν τῷ 
σταυρῷ. Ign. Smyrn. 1. ἀληθῶς 
...KkaÜgAeuévov ὑπὲρ ἡμῶν ἐν 
σαρκί. ib. Οἱ δὲ οὐ καθήλωσαν 

μέν. Mart. Polye. t4. 

KaÓi(ew. ἐν ὄνῳ καθίσαντες αὐτόν. 
Mart. Polyc. 8. 

Καθιστάναι. κατέστησαν τοὺς προει- 
ρημένους. Clem. I 43 et 44. 


Τοὺς ovv karacraÜévras ὑπ᾽ ἐκεί- 


πολιτεύ- 


νων. 44. μετὰ τῶν καθεσταμένων 
πρεσβυτέρων. 54. 
Καθιστάνειν. καθέστανον τὰς ἀπαρχὰς 


αὐτῶν. Clem. I 42. 

Καθολικός. ἐκεῖ ἡ καθολικὴ ἐκκλησία. 
Ign. Smyrn. 8. πάσαις...τῆς á- 
yías kai καθολικῆς ἐκκλησίας ma- 
ροικίαις. Mart. Polyc. Inscr. τῆς 
κατὰ τὴν οἰκουμένην καθολικῆς ἐκ- 
κλησίας. 8 et 10. ἐπίσκοπός τε τῆς 
ἐν Σμύρνῃ καθολικῆς ἐκκλησίας. τό. 

Καθόλου. Clem. Fragm. iv. 


Καθότι. οὐ καθότι δέδεμαι. Ign. 
Trall. 5. 
Καθώς. καθὼς τὸ Πνεῦμα... €Aá- 


λησεν. Clem. I 16. 


ταξεν αὐτῇ. 20. 


καθὼς διέ- 
καθὼς ἐδόθη τοῖς 


πατράσιν. 30. καθὼς καὶ ἐτέθη ἐν 
τῷ χαρίσματι. 58. 
ται. 48. καθὼς ἐσκληρύνθη ἡ καρ- 
δία. 51. 
ἁγίους πρεσβυτέρους. Ign. Magn. 
3. καθὼς ἐδήλωσεν μοι Πολύβιος. 
Trall. 1. καθὼς φρονοῦσιν καὶ 
συμβήσεται. ΤΩΣ. 2. καθὼς 
αὐτὸς ἐνετείλατο. Polyc. Phil. 6. 
καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος. 7. καθὼς 
ἐνετείλασθε. 13. καθὼς φθάσας 
ἐν τῇ ἐπιστολῇ. Mart. Ign. 6. 
Mart. Pol. 
I4. καθὼς ἐμαρτύρησεν. 22. κα- 
θὼς δηλώσω ἐν τῷ καθεξῆς. 1b. 
Καίειν. Δεῖ με ζῶντα καυθῆναι. Mart. 
Polye.5. Πῦρ... πρὸς ὥραν καιό- 
μενον. 11. 


καθὼς γέγραπ- 


ἣν » M Uu 
καθὼς ἔγνων kai τοὺς 


καθὼς προητοίμασας. 


ἰδὼν αὐτὸ καιόμενον. 
12. οὐχ ὡς σὰρξ καιομένη. I5. 
θεὶς αὐτὸν ἐν μέσῳ τοῦ πυρὸς ἔκαυ- 
σεν. 18. 

Καινός. 
σοῦν Χριστόν. Ign. Eph. 20. 

Kawórgs. ξενισμὸν παρεῖχεν ἡ kat- 
νότης αὐτοῦ. lgn. Eph. 19. πό- 
θεν ἡ καινότης ἡ ἀνόμοιος αὐτοῖς. 
10. εἰς καινότητα ἀϊδίου ζωῆς. 
10. εἰς καινότητα ἐλπίδος ἦλθον. 
Magn. 9. 

Kawós. Καὶ rovro οὐ kawós. Clem. 
I 42. 

Καιρός. Τῇ kvojopoUga . . τοῖς ἰδίοις 
καιροῖς. Clem. I 20. 
pwot. ib. 


τὸν ἴδιον καιρόν. 10. 


» εὐ ^ - 5 
eis τὸν καινὸν ἄνθρωπον 'Ig- 


Καιροὶ ἐα- 
2 , ^ M 
Ἀνέμων σταθμοὶ κατὰ 
ἐν καιρῷ 
,» , » , ^ 

ὀλίγῳ εἰς πέπειρον καταντᾷ. 23. 
τὴν κατὰ καιρὸν γινομένην ἀνάστα- 
gw. 24. 
νους. 40. 
τοῖς προστεταγμένοις καιροῖς. 1). 


κατὰ καιροὺς τεταγμέ- 
ὡρισμένοις καιροῖς. 1}0. 
λοιμικοῦ τινος ἐνστάντος καιροῦ. 
55. ἕως ἔχομεν καιρὸν μετανοίας. 
II 8. τος 
ἰαθῆναι. 9. "Ecxaro καιροί. Ign. 
Eph. ri. ἐν καιρῷ τῆς ἡγεμονίας 
Ποντίου Πιλάτου. Magn. 11. Οἱ 
Tkaipoit παρεμπλέκουσιν. 'ΤΎΔ]]. 6. 
Θεοῦ 


€ L4 ^ 4 
ὡς ἔτι καιρὸν ἔχομεν, 


ἔχομεν καιρὸν τοῦ 


- » - 
TOLOUTOVP επίτυχειν, 


καιρὸν 
Rom. 2. 
εἰς Θεὸν μετανοεῖν. Smyrn. 9. Ὁ 
καιρὸς ἀπαιτεῖ σε. Polyc. 2. 


Τοὺς 














70 


καιροὺς καταμάνθανε. 5. τὸν ὑπὲρ 
καιρὸν προσδόκα. 1b. ἐὰν λάβω 
καιρὸν εὔθετον. Polyc. Phil 13. 
διάγοντα μὲν κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν kat- 
póv. Mart. Ign. 2. 

ρὸν τοῦ μαρτυρίου. ἢ. 

Καῖσαρ. Τῷ Καίσαρι ὑποτάγητε. lgn. 
Fragm. iii. 
ταγμα ro) Καίσαρος. Mart. Ign. 6. 
εἰπεῖν, Κύριος Καῖσαρ! Mart. Po- 
lyc. 8. ὌὍμοσον τὴν Καίσαρος 
τύχην. 9 οὗ το. 

Kakía. Οἱ στυγητοὶ καὶ πάσης κακίας 
πλήρεις. Clem. I 45. τὴν δὲ κα- 
κίαν καταλείψωμεν. Il το. πᾶς 
δεσμὸς ἠφανίζετο κακίας. Ign. Eph. 
I9. δαιμονικὴν πλάνην καὶ κακίαν. 
Mart. Ign. 2. 

Κακοδαίμων. Τίς εἶ, κακόδαιμον ; 
Mart. Ign. 2. Θεοφόρον ἀποκα- 
Aet κακοδαίμονα. ib. 

Κακοδιδασκαλεῖν. κακοδιδασκαλοῦντες 
τὰς ἀναιτίους ψυχάς. Clem. II το. 

Κακοδιδασκαλία. φεύγετε τὸν μερι- 
σμὸν, καὶ τὰς κακοδιδασκαλίας. Ign. 
Philad. 2. 

Κακοήθεια. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν 
...kakonBetas. Clem. I 10. 

Kakós. μὴ ἡμᾶς καταλάβῃ 
Clem. II 10. τὴν πολυχρόνιον 
τῶν κακῶν συνήθειαν. Fragm. vi. 

ἔχοντας κακὴν διδαχήν. Ign. Eph. 

9. ἐν κακῇ διδασκαλίᾳ φθείρῃ. τό. 

τὴν κακὴν ζύμην. Magn. 10. τὰς 

κακὰς παραφυάδας. Trall. 11. κα- 

καὶ κολάσεις τοῦ διαβόλου. Rom. 5. 

ἡδονῇ κακῇ αἰχμαλωτίζουσιν. Phi- 

lad. 2. τῶν κακῶν βοτανῶν. 3. 

ὡς ἀρχὴν κακῶν. Bmyrn. 8. μα- 

κρὰν oücas...mavrós κακοῦ. Polyc. 

Phil 4. χαλιναγωγοῦντες ἑαυτοὺς 

ἀπὸ παντὸς κακοῦ. 5. 


κατὰ τὸν και- 


^ M , , 
κατὰ τὸ πάλαι πρόσ- 


κακά. 


κακόν με 
πρὸς τοὺς δαίμονας. Mart. Ign. 2. 
Τί γὰρ κακόν ἐστιν εἰπεῖν, Κύριος 
Καῖσαρ; Mart. Polyc. 8. 

Kakorexvía. Φεύγετε οὖν τὰς kako- 
τεχνίας. Ign. Philad. 6. Τὰς κα- 
κοτεχνίας φεῦγε. Polyc. 5. 

Κακῶς ἀπολῶνται; Mart. Ign. 2. 

Καλάνδαι. τῇ πρὸ ἐννέα καλανδῶν 
Σεπτεμβρίων. Ign. Rom. 10. τῇ 


Καλεῖν. 


INDEX VERBORUM 


πρὸ δεκατριῶν καλανδῶν 'Iavvova- 
ρίων. Mart. Ign. 7. πρὸ ἑπτὰ 
καλανδῶν Μαΐων, Mart. Polyc. 
21. 

Μωῦσῆς πιστὸς... ἐκλήθη. 
Clem. I 18. 
κληθέντες. 32. 
ταχῇ τῶν κεκλημένων ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. 
50. οὐκ εἰδότες πόθεν ἐκλήθημεν. 
II τ. ὈἜκάλεσεν γὰρ ἡμᾶς οὐκ 
ὄντας. lb. καὶ καλέσας ἡμᾶς ἤδη 
ἀπολλυμένους. 2. 
αὐτὸν καλῶμεν Κύριον. 4. 
σωμεν τὸ θέλημα τοῦ καλέσαντος 
ἡμᾶς. 5. "Ov τρόπον γὰρ ἐν τῇ 
σαρκὶ ἐκλήθητε. 9. ἐγένετο σὰρξ, 
καὶ οὕτως ἡμᾶς ἐκάλεσεν. 10. τὸ 


» Γ΄ ^ » -^ 
ἐν MM Ιησοῦ 
μετὰ πάντων παν- 


Μὴ μόνον οὖν 
ποιή- 


θέλημα τοῦ Πατρὸς τοῦ καλέσαντος 
€ ^ M , ^ 
ἡμᾶς. το. μὴ μόνον καλεῖσθαι 
Χριστιάνους. Ign. Magn. 4. ἐπί- 
^ ^ : ^ H 

σκοπον μὲν καλοῦσιν. 10. “Ὃς yàp 
ἄλλῳ ὀνόματι καλεῖται. YO. ὅθεν 
οὐκ ἄξιός εἶμι καλεῖσθαι. τ4. Χω- 
^ , , , , ^ 
pis τούτων ἐκκλησία οὐ καλεῖται. 
'Trall-«3: 
pos καλεῖσθαι. Polyc. 7. ἀπὸ τοῦ 
καλουμένου Πόρτου. Mart. Ign. 6. 
Κάλει, ἀμετάθετος yàp ἡμῖν. Mart. 
Polye. τι. 

Καλλονή. τὴν ποσότητα καὶ τὴν καὰλ- 
λονὴν αὐτῶν. Clem. 1 35. τὸ 

mid Wes Foe ee: 

μεγαλεῖον τῆς καλλονῆς αὐτοῦ. 40. 

τὰ δὲ ἄλλα πάντα εἰς 


ὃς δυνήσεται θεοδρό- 


Καλοκαγαθία. 
καλοκαγαθίαν ἀκόλουθά ἐστιν. ἴοτι. 
Eph. 14. 

Καλός. ὑπόδειγμα κάλλιστον. Clem. 
I 6. Βλέπωμεν τί καλόν. 7. τὰ 
καλὰ. . ἐνώπιον αὐτοῦ ποιῶμεν. 21. 
πῶς ὁ φόβος αὐτοῦ καλός. ib. 
Καλὸν γὰρ ἀνθρώπῳ ἐξομολογεῖσθαι. 
Dur 
καλή ἐστιν. 56. 
ἔργοις. II 12. καλὸν τὸ διδάσκειν. 
Ign. Eph. r5. 
ἀπὸ κόσμου. Rom. 2. Καλοὶ καὶ 
οἱ ἱερεῖς. Philad. 8. Πάντα ὁμοῦ 
καλά ἐστιν. 9. Καλοὺς μαθητὰς 
ἐὰν φιλῇς. Polye. 2. Καλὸν γὰρ 
τὸ ἀνακόπτεσθαι ἀπὸ τῶν ἐπιθυμιῶν. 
Pol. Phil. 5. προνοοῦντες ἀεὶ τοῦ 
καλοῦ. 6. ἕηλωταὶ περὶ τὸ καλόν. 


ἡ νουθέτησις .... εἰς ἀλλήλους 
ἐν τοῖς καλοῖς 


Καλὸν τὸ δῦναι 








ET FORMULARUM. ἯΙ 


lb. ἀγέλης καλῆς ἡγούμενος. Mart. 

Ign. 2. διὰ τῆς ᾿καλῆς ὁμολογίας. 

4. καλῆς ἀνεῳχθείσης αὐτῷ θύρας. 

10. Καλὸν δὲ μετατίθεσθαί με. 

Mart. Polye. rr. παντὶ γὰρ καλῷ 
ος ἐκεκόσμητο. 13. 

Καλύπτειν. ἀγάπη καλύπτει πλῆθος 
ἁμαρτιῶν. Clem. I 49. 
Καλῶς ἔχει. Ign. Smyrn. 9. 

ἐποιήσατε ὑποδεξάμενοι. 10. 


καλῶς 


Καμάρα. Τὸ γὰρ πῦρ καμάρας εἶδος 
ποιῆσαν. Mart. Polye. 15. 

Kdparos. προσχὼν μετὰ πολὺν kápa- 
τον τῇ Σμυρναίων πόλει. Mart. 
Ign. 3. ὡς ἐκ καμάτου πολλοῦ 
παραγενόμενον. 7. 

Κάμινος. κατείρχθησαν εἰς κάμινον 
πυρός. Clem. I 45. εἰς τὴν κά- 
μινον τοῦ πυρὸς αὐτὸ βαλεῖν. IT 8. 
ἄργυρος ἐν καμίνῳ πυρούμενος. 
Mart. Polyc. 15. 

Kdpvew. σχεδὸν ἐκ τοῦ χρόνου κεκ- 
μηκότα. Mart. ῬΟΙγΟ. 22. 

Κάμπτειν. κάμψαντες τὰ γόνατα τῆς 
καρδίας. Clem. I 57. 

Kavov. 
ὑπαρχούσας. Clem. I τ. 
τῆς ἁγίας κλήσεως ἡμῶν κανόνα. T. 
τὸν ὡρισμένον τῆς λειτουργίας αὐτοῦ 
κανόνα. 41. 
νόνας ἡμῶν. Fragm. x. 

Καρδία. ἐπὶ τὰ πλάτη τῆς καρδίας. 
Clem. I 2. 


ἘΜῊ 
ze. 


» ^ 4 ^ € ^ 
ἔν τε τῷ κανόνι τῆς ὑποταγῆς 
ΤΟΝ. 


^ ^ b ^ 
ὃν δεῖ κατὰ τοὺς ka- 


ἐν ὁσιότητι καρδίας. 
Προτρέπεται οὖν ἡμᾶς ἐξ ὅλης 

οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς 
σκληρῦναι τὴν καρ- 


τῆς καρδίας. 54. 
καρδίας. 36. 
δίαν αὐτοῦ, καθὼς ἐσκληρύνθη ἡ 
, ^ ^ ^ 
καρδία. 51. διὰ τὸ σκληρυνθῆναι 
αὐτῶν τὰς ἀσυνέτους καρδίας. lb. 
τὰ γόνατα τῆς καρδίας. 57. ἐξ 
ὅλης καρδίας. 11 5. 
μεν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας. 8. τὸ 
μετανοῆσαι ἐξ εἰλικρινοῦς καρδίας. 
558 s € ^ ^ » , - 
9. εἰδὼς ἡμῶν rà ἐν καρδίᾳ. 1b. 
4 , * , , » ^ 
μὴ ἀπὸ στόματος μόνον, ἀλλὰ kal 
ἀπὸ καρδίας. 10. ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ 
δουλεύσωμεν τῷ Θεῷ. 11. οἱ διστά-. 
Covres τῇ καρδίᾳ. 1b. 


, 
peravong o - 


Μὴ rapaa- 


σέτω τὴν καρδίαν ὑμῶν. Fragm. iii. 
ἐν ἀμερίστῳ καρδίᾳ. Len. 'Trall. 13, 
et Philad. 6. οὔτε τι τῶν κρυπτῶν 


τῆς καρδίας. Polyc. Phil 4. τῶν 
αὐτὸν ἐν καρδίᾳ φορούντων. Mart. 
Ign. 2. τοῖς τῆς καρδίας ὀφθαλ- 
pois. Mart. Polyc. 2. 

KapoÜxa.  peraÜévres αὐτὸν ἐπὶ τὴν 
καροῦχαν. Mart. Polyc. 8. 
óvra ἀπὸ τῆς kapovxas. 1b. 

Kapmós. εἰς πέπειρον καταντᾷ ὁ kap- 
πός. Clem. I 23. 
καρπούς. 24. καὶ ἐκφέρει καρπόν. 
ib. ἀλλὰ καὶ καρπὸν ἔχουσα. 43. 


Κατι- 


Βλέπωμεν τοὺς 


^ , M E 4 ol € "^ » * 

ἢ τίνα καρπὸν ἄξιον οὗ ἡμῖν αὐτὸς 

ἔδωκεν; {{1. Οὐδεὶς γὰρ δικαίων 

ταχὺν καρπὸν ἔλαβεν. Fragm. iii. 

καρπὸν θανατηφόρον. lgn. Trall. 
3 ^ € b , ^ Ψ 

II. ἦν ἂν ὁ καρπὸς αὐτῶν ἄφθαρ- 


τος. lb. ᾿Αφ᾽ οὗ καρποῦ ἡμεῖς. 
ΤΥ. t. 
Καρποφορεῖν. καρποφορεῖ εἰς τὸν 


Κύριον ἡμῶν. Polyc. Phil. 1. 


Karafatvew. κατέβησαν γὰρ eis ἅδου 
ζῶντες. Clem. I 51. καταβὰς 
τῆς νηός. Mart. Ign. 3. καὶ κα- 


ταβὰς, διελέχθη. Mart. Polyc. 7. 

Καταβολή. oi τὴν καταβολὴν τῆς στά- 
σεως ποιήσαντες. Clem. I 57- 

Καταγγέλλειν. 
τὸ εὐαγγέλιον κατηγγελκέναι. Ign. 
Philad. 5. Οἱ γὰρ ἀγαπητοὶ προ- 
φῆται κατήγγειλαν εἰς αὐτόν. 9. ἐξ 
ἀρχαίων καταγγελλομένη χρόνων. 
Polyec. Phil. 1. 

Karáyew. ζῶντας κατήγαγεν eis ἅδου. 
Clem. I 4.. παρ᾽ ᾧ καταχθείς. 
Mart. Ign. 3. καταχθεὶς ἐπὶ τὴν 
Νεάπολιν. 5. 


Ly ^ ^ , ^A » 
διὰ τὸ καὶ αὐτοὺς εἰς 


Κατάγνωσις. μᾶλλον δὲ ἑαυτῶν κατά- 
γνωσιν φέρουσιν. Clem. I 51r. 
Καταγωνίζεσθαι. καταγωνισάμενος τὸν 
ἄδικον ἄρχοντα. Mart. Polye. 19. 
Καταδέχεσθαι. τούς τε καταδεξαμένους 

τὰ λόγια. Clem. I 19. 
Karaüwd(ew. πᾶσαν καταδικάσαντα 
δαιμονικὴν πλάνην. Mart. Ign. 2. 
Karakatew, προσκεφάλαιον αὐτοῦ ὑπὸ 


Mart. Po- 


ζῶντα κατακαυθῆναι. 12, 


πυρὸς κατακαιόμενον. 
lyc. 5. 
bis. 
Κατακεῖσθαι. 
κείμενον. Mart. Polye. 7. 
Κατακολουθεῖν. 


ἐν τινὶ δωματίῳ κατα- 


κατακολουθῆσαι τῇ 














19 J INDEX VERBORUM 


σοφίᾳ τοῦ μακαρίου ... Παύλου. Po- 
lye. Phil. 3. 

Karákpuwros. ἐγὼ κατάκριτος, ὑμεῖς 
ἠλεημένοι. Ign. Eph. 12. ἵνα àv 
κατάκριτος ὡς ἀπόστολος ὑμῖν δια- 
τάσσωμαι. "Trall. 35. ἐκεῖνοι ἀπό- 
στολοι, ἐγὼ κατάκριτος. Rom. 4. 

Καταλαλεῖν. μηδὲ καταλαλεῖν ἀλλή- 
λων. Clem. II 4. 

Καταλαλιά. φεύγοντες καταλαλιάς. 
Clem. I 320. καταλαλιᾶς πόρρω 


ἑαυτοὺς ποιοῦντες. 10. ἀπορρί- 
, , € ^ , 
ψαντες ἀφ᾽ éavràv . . . ψιθυρισμούς 
^ , , , 
τε καὶ καταλαλιάς. 35. ἀπεχόμε- 


vo. .. . καταλαλιᾶς. Polyc. Phil. 2. 
μακρὰν οὔσας más ...karaAa- 
λιάς. 4. 

Καταλαμβάνει. μὴ ἡμᾶς καταλάβῃ 
κακά. Clem. II ro. 

KaraAe(mew. οἶκον μικρὸν καταλιπών. 
Clem. I το. καταλείψαντες τὴν 
παροικίαν τοῦ κόσμου τούτου. II 5. 
τὴν δὲ κακίαν καταλείψωμεν. 10. 
μηθὲν καταλίπωσι τοῦ σώματός 
μου. Ign. Rom. 4. τῇ ἁγίᾳ ἐκ- 
κλησίᾳ καταλειφθέντα. Mart. Ign. 
6. τὸν Χριστόν ποτε καταλιπεῖν. 
Mart. Polyec. 17. 

KaraAvew. καταλύεται ὃ ἄρχων τοῦ 
αἰῶνος rovrov. Ign. Trall. 4 τὰς 
τούτων καταλύω ἐπιβουλάς. Mart. 
Ion.«2. 

Κατάλυσις. διὰ τὸ μελετᾶσθαι Oavá- 
του κατάλυσιν. Ign. Eph. 19. 

KarapavÜávew. καταμάθωμεν ὅτι ἐν 
γενεᾷ καὶ γενεᾷ. Clem. I 7. Κα- 
ταμάθετε δὲ τοὺς ἑτεροδοξοῦντας. 


Ign. Smyrn. 6. Τοὺς καιροὺς 
καταμάνθανε. Polyc. 3. 
Karavayká(ew. ἢ θύειν ἢ τελευτᾶν 


κατηνάγκαζεν. Mart. Ign. 2. 
Κατανοεῖν. Κατανοήσωμεν ... πῶς ὁ 
Δεσπότης ἐπιδείκνυται. Clem. I 
24. Et τις... εἰλικρινῶς karavo- 
703. 32. κατανοήσωμεν τὸ πᾶν 
πλῆθος τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ. 54. 
κατανοήσωμεν τοὺς στρατευομένους 
τοῖς ἡγουμένοις ἡμῶν. 37. κατα- 
νοήσατε τίνες ὑμᾶς διέστρεψαν. 47. 
Καταντᾶν. ἐπὶ τὸν τῆς πίστεως βέ- 
βαιον δρόμον κατήντησαν. Clem. 


I 6. εἰς πέπειρον καταντᾷ ὁ καρ- 
πός. 23. ἕως θανάτου καταντῆσαι. 
Polyc. Phil. 1. 

Karaéaivew. οἵ μάστιξι μὲν kara£av- 
θέντες. Mart. Polyc. 2. 

Καταξιοῦν. ὅσῳ πλείονος κατηξιώθη- 
μεν γνώσεως. Clem. I 41. εἰ μὴ 
obs ἂν καταξιώσῃ ó Θεός; 50. 
'Edv με καταξιώσῃ ᾿Ιησοῦς. lgn. 
Eph. 20. Καταξιωθεὶς γὰρ ὀνό- 
ματος θεοπρεπεστάτου. Magn. 1. 
εἰς τὸ καταξιωθῆναί με τοῦ κλήρου. 
Trall 12. ὁ Θεὸς κατηξίωσεν 
εὑρεθῆναι. Rom. 2. ὃς καταξιω- 
θήσεται τῆς τοιαύτης διακονίας. 
Philad. το. κατὰ θέλημα δὲ κα- 
τηξιώθην. Smyrn. 11. καταξιω- 
θεὶς τοῦ προσώπου σου τοῦ ἀμώ- 
μου. Polyc. 1. τοῦτον καταξιῶ- 
σαι, ἵνα πορευθεὶς εἰς Συρίαν. ἢ. 
τὸν μέλλοντα καταξιοῦσθαι τοῦ εἰς 
Συρίαν πορεύεσθαι. ὃ. τελείᾳ τῇ 
πρός σε ἀγάπῃ τιμῆσαι κατηξίω- 
cas. Mart. Ign. 2. 

Karamareiv. καταπατήσαντι τὸν διά- 
βολον. Mart. Ign. Jis 

Karamavew, ζέουσι καὶ λέγουσι kara- 
παύειν τὸν δῆμον. Mart. lgn. 6. 
μελλουσῶν καταπαύειν τῶν φιλοτι- 
μιῶν. 10. κατέπαυσε τὸν διωγμόν. 
Mart. Polye. 1. κατέπαυσε τὴν 
προσευχήν. 8. 

Κατάπαυσις. ὑπὲρ τῆς τοῦ διωγμοῦ 
καταπαύσεως. Mart. Ign. 6. 

Καταπίνειν. καὶ θάνατος κατέπιεν av- 
rovs. Clem. I 51. 

Καταπλεῖν. eis τοὺς φθαρτοὺς ἀγῶνας 
καταπλέουσιν πολλοί. Clem. lI 7. 
πολλοὶ εἰς αὐτὸν καταπλεύσωμεν. 
10. Καταπλεύσας γοῦν εἰς τοὺς 
λιμένας Ρωμαίων. Mart. Ign. 5. 

Καταπλήσσειν. ob καταπέπληγμαι τὴν 
ἐπιείκειαν. Ign. Philad. τ. Oi... 
ἑτεροδιδασκαλοῦντες, μή σε kara- 
πλησσέτωσαν. Polyc. 3. 

Κατάρα. κατάραν ἀντὶ κατάρας. Polyc. 
Phil- 2. 

Karapüv. τοῖς κατηραμένοις ὑπὸ TOU 
Θεοῦ. Clem. I 3o. 

Karapyeiv. ἐν 5 más πόλεμος karap- 
γεῖται. Ign. Eph. 13. 


j 








ET FORMULARUM. γι: 


Καταρτίζειν. ἵνα ἐν μιᾷ ὑποταγῇ ἦτε 
κατηρτισμένοι. ἴσῃ. Eph. 2. ὡς 
ἄνθρωπος εἰς ἕνωσιν κατηρτισμένος. 
Philad. 8. 
viro πίστει. Smyrn. I. 
τίσας...τοὺς ἐν Ῥώμῃ τῶν ἀδελφῶν 
ἄκοντας. Mart. Ign. 5. 

Κατασβεννύειν. ὥστε κατασβέσαι τὸ 
πῦρ. Mart. Polyc. 16. 

Κατασκοπεύειν. ἥκασι κατασκοπεῦσαι 


κατηρτισμένους ἐν ἀκι- 
Καταρ- 


τὴν χώραν αὐτῶν. Clem. I 12. 
Κατασκοπός. ᾿Εκπεμφθέντων γὰρ... 
κατασκοπῶν εἰς τὴν Ἱεριχῶ. Clem. 
112. οἱ κατασκοποὶ τῆς γῆς 7- 
μῶν. ib. 
Κατάστημα. 
μεγάλη μαθητεία. Ign. Trall. 3. 
Καταστρέφειν. ἔρις πόλεις μεγάλας 
κατέστρεψεν. Clem. 1 6. ἐν λόγῳ 
δύναται αὐτὰ καταστρέψαι. 27. 


Φ 3 ^ 
οὗ αὐτὸ τὸ κατάστημα 


Καταστροφή. ᾿ἸἸωνᾶς Νινευΐταις kara- 
στροφὴν ἐκήρυξεν. Clem. I 7. 
Κατατιθέναι. ἐν λίνῳ κατετέθη. Mart. 

Ign. 6. 

Karadayeiv. κολακεύσω συντόμως pe 
καταφαγεῖν. Ign. Rom. 5. 

Karadpove. Διὰ τοῦτο kai θανάτου 
κατεφρόνησαν. Ign. Smyrn. 3. 
τῶν κοσμικῶν κατεφρόνουν βασά- 
vov. Mart. Polyc. 2. 
piov καταφρονεῖς. 11. 

Καταψεύδεσθαι. ἄρα οὐ καταψεύδομαι 
τοῦ Κυρίου ; Ign. 'Trall. ro. 

Karetpyew. κατείρχθησαν εἰς κάμινον 
πυρός ; Clem. I 45. 

Κατενώπιον. 
δικαιοσύνης. Polyc. Phil. 5. 

Karemetyew. karemetyero γὰρ ὑπὸ τῶν 
στρατιωτῶν, Mart. Ign. 5. ὁ δὲ 
3a ; ; ς 
ἐπίσκοπος χαίρων κατεπείγουσιν ὑπ- 
ἤκουσεν. ib. 

Κατεργάζεσθαι. φθόνος ἀδελφοκτονίαν 
κατειργάσατο. Clem. I 4. τῆς 
δικαιοπραγίας ἧς κατειργάσαντο. 52. 
ἔργων ὧν κατειργασάμεθα. lb. προ- 
βάτων φθορὰν κατεργαζόμενος. Ygn. 
Fragm. ix. 

Karépxeo Dat. 
xeas. Mart. Ign. 3. 

Κατευθύνειν. κατευθύνοντες τὴν πορείαν 
αὐτῶν ἐν ὁσιότητι. Clem. I 48. 


εἰ τῶν θη- 


κατενώπιον αὐτοῦ τῆς 


^ ,» A LI 
κατελθὼν ἀπὸ 'Avrto- 


Κατευοδόειν. ἵνα πάντα ὅσα ποιῆτε 


κατευοδωθῆτε. Ign. Magn. 13. 
Ξ : E » 
Κατηγορεῖν. αὐτὸς ἑαυτοῦ κατηγορῶν 
εἶπεν. Clem. I τη. 
Κατιέναι. κατιόντα ἀπὸ τῆς καρούχας. 
Mart. Polyc. 8. 
^ » € ^ » , 3 
Karotkeiv. ἐν ὑμῖν οὐδεμία atpeous 
κατοικεῖ. Ign. Eph. 6. 
ἐν ἡμῖν κατοικοῦντος. 15. 


ὡς αὐτοῦ 
Βασκα- 
vía ἐν ὑμῖν μὴ κατοικείτω. Rom. 7. 
Θεὸς οὐ κατοικεῖ. Philad. 8. τῶν 
τὴν Σμύρναν κατοικούντων. Mart. 
Polye. 12. 
Karoureipew. τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ kar- 
οικτεῖραι. Mart. Polyc. 3. 
Kavxao ^at. 
σασθαι. Ign. Philad. 6. ἐὰν καυ- 
χήσηται, ἀπώλετο. Polyc. 5. 
Καύχημα. Τὸ καύχημα ἡμῶν... ἔστω 
ἐν αὐτῷ. Clem. I 34. 
Καύχησις. 
μένων συνετῶν; ἴση, Eph. 1:8. 


καὶ οὐκ ἔχει τις καυχή- 


Ποῦ καύχησις τῶν λεγο- 

ἵνα μὴ ἐν καυχήσει ἀπόλωμαι. 
Trall. 4. 

Κεῖσθαι. Τὸ χαμαὶ κεῖσθαι τοῦτο ἦν. 
Clem. Fragm. viii. 

KeAevew. τῇ ἑαυτοῦ προστάξει éké- 
λευσεν εἶναι. Clem. I 33. 
Δεσπότης ἐπιτελεῖν ἐκέλευσεν. 40. 


“ c 
oca o 


ἢ ἀτάκτως ἐκέλευσεν γίνεσθαι. ib. 
ἐκέλευσεν τοὺς δώδεκα φυλάρχους. 
43. ἐκέλευσε παρατεθῆναι φαγεῖν. 
Mart. Polyc. 7. 
ελθόντα αὐτῷ κομφέκτορα. 16. 
Κενοδοξεῖν. ἘΠ κενοδοξεῖς ἵνα ὀμόσω. 
Mart. Polye. το. 
Κενοδοξία. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν 
οὖς κενοδοξίαν. Clem. I 35. εἰς 
τὰ ἄγκιστρα τῆς κενοδοξίας. lem. 
Magn. 11. 
Philad. r. 
Kevós. τὰς κενὰς kai ματαίας φροντί- 
δας. Clem. I 7. 
ταιολογίαν. Polyc. Phil. 2. ἀπο- 
πλανῶσι κενοὺς ἀνθρώπους. 6. máv- 


» , 
ἐκέλευσαν προσ- 


οὐδὲ κατὰ κενοδοξίαν. 


^ 
τὴν κενὴν pa- 


τες οὐκ εἰς κενὸν ἔδραμον. 0. 
Κεντυρίων. Mart. Polye. 18. 
Κεραμεύς. ὃν τρόπον γὰρ ὁ κεραμεύς. 

Clem. II 8. 

Κερδαλέος. 

Clem. Fragm. iii. 


k 


τὸ κερδαλέον διώκοντες. 


74 


Kép8üos. ὅπου πλείων κόπος, πολὺ 
κέρδος. Ign. Polyc. 1. 

Κεφάλαιον. ἐπὶ κεφαλαίῳ μεμηνύκα- 
pev. Mart. Polyc. 20. 


Κεφαλή. ἡ κεφαλὴ δίχα τῶν ποδῶν. 
Clem. I 37. μύρον ἔλαβεν ἐπὶ 


τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ. Ign. Eph. 17. 
κεφαλὴ χωρὶς γεννηθῆναι ἄνευ με- 
λῶν. Trall. 11. 

Κήρυξ. κήρυξ γενόμενος ἔν τε τῇ dva- 
τολῇ καὶ ἐν τῇ δύσει. Clem. I 5. 
πέμψαι τε τὸν ἑαυτοῦ κήρυκα ἐν 
μέσῳ τῷ σταδίῳ. Mart. Polyc. 12. 
Τούτου λεχθέντος ὑπὸ τοῦ κήρυκος. 
10. 

Κήρυξ (conchae genus). κήρυκας μὲν 
ὑποστρωννύμενοι. Mart. Polyc. 2. 

Κηρύσσειν. τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς φι- 
λοξενίας ὑμῶν ἦθος οὐκ ἐκήρυξεν; 
Clem. I 1. Νῶε ἐκήρυξεν μετά- 
νοιαν. 7. καταστροφὴν ἐκήρυξεν. 1b. 
Νῶε. 
ρυξεν. 9. κηρύσσοντες τὴν ἔλευσιν 
τοῦ Χριστοῦ. 17. 


, , AA 
m παλιγγενεσίαν κοσμῳ €Kr]- 


Κατὰ χώρας οὖν 
καὶ πόλεις κηρύσσοντες. 42. Τὸ δὲ 
Πνεῦμα ἐκήρυσσεν. Ten. Philad. 7. 
κηρῦξαι τρίτον. Mart. Polyc. 12. 

Κιβωτός. τὰ εἰσελθόντα ἐν ὁμονοίᾳ 
ζῶα εἰς τὴν κιβωτόν. Clem. I 9. 

Κιθάρα. συνήρμοσται τῷ ἐπισκόπῳ, 
ὡς χορδαὶ κιθάρᾳ. Ign. Eph. 4. 
ὡς χορδαῖς κιθάρα. Philad. τ. 

Κινδυνεύειν. τὸν λαὸν, ὧν χάριν ἐκιν- 
δύνευσεν. Clem. I 55. 

Κίνδυνος. κίνδυνον ὑποίσομεν μέγαν. 
Clem. I 44. τοσούτῳ μᾶλλον 
ὑποκείμεθα κινδύνῳ. 41. ἑαυτοῖς 
δὲ κίνδυνον ἐπεξεργάζεσθαι. 47. 
παραδοῦσα οὖν ἑαυτὴν τῷ κινδύνῳ. 
55: 
βαλεν. ib. ἐγὼ ὑπὸ κίνδυνον. len. 
Eph. 12. Ἔτι γὰρ ὑπὸ κίνδυνόν 
eipi.. Trall. 15. 

KAd8os. ἐφαίνοντο ἂν κλάδοι τοῦ 
σταυροῦ. Ign. Trall. τι. 

Κλαίειν. κλαύσωμεν ἱκετεύοντες αὐὖ- 
τόν. Clem. I 48. 

Κλᾶν. ἕνα ἄρτον κλῶντες. Ten. Eph.20. 

Κλείειν. κλείσας τὴν σκηνήν. Clem. 
1.43. ὁ κεκλεισμένους ὀφθαλμοὺς 
ἀνοίξας. Fragm. viii. 


? M , e HI ^ 
Ἑσθὴρ κινδύνῳ ἑαυτὴν mapé- 


INDEX VERBORUM 


Κλεῖθρον. rà περιτεθειμένα αὐτῇ κλεῖ- 
θρα. Clem. I 20. 

KAeis. ἐσφράγισεν τὰς κλεῖδας. Clem. 
I43: 

KAéos. τὸ γενναῖον τῆς πίστεως αὐτοῦ 
κλέος ἔλαβεν. Clem. I 5. 
μέγα κλέος ἐν Κυρίῳ. 54. 

Κληρονομεῖν. κληρονομήσῃ τὰς ἐπαγ- 
γελίας τοῦ Θεοῦ. Clem. I 10. δια- 
φορώτερον ὄνομα κεκληρονόμηκεν. 


ἑαυτῷ 


36. δόξαν καὶ τιμὴν ἐκληρονόμη- 
cav. 45. Οἱ οἰκοφθύροι βασιλείαν 
Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσιν. lgn. 


Eph. τό. βασιλείαν Θεοῦ οὐ κλη- 
ρονομεῖ. Philad. 3. βασιλείαν Θεοῦ 
κληρονομήσουσιν. Polyc. Phil. 5. 
KAgpovóuos. Καὶ ὁ εἰρήναρχος, ὁ kat 
κληρονόμος. Mart. Polyc. 6. 
KA5pos. ἑνὶ κλήρῳ Ἐφεσίων εὑρεθῶ 
τῶν Χριστιανῶν. lgn. Eph. τι. 
τοῦ κλήρου οὗ περίκειμαι ἐπιτυχεῖν. 
Trall. 12. 


ἀνεμποδίστως ἀπολαβεῖν. hom. 1. 


2 * εἰ I , 
εἰς τὸ τὸν kArpóv μου 


i: 


iva ἐν à 
Philad. 5. τὸν ἴδιον κλῆρον ἀπαρ- 
τίσῃ. Mart. Polyc. 6. 

Κλῆσις. τὸν... . τῆς ἁγίας κλήσεως 
ἡμῶν κανόνα. Clem. I 7. 
κλῆσις ἐν Χριστῷ. 40. 

Κλητός. κλητοῖς, ἡγιασμένοις. Clem. T 
Inscr. 

Κοιμᾶν. κοιμᾶται ἡ νύξ. Clem. I 24. 
ὅπως ἐὰν κοιμηθῶσιν, διαδέξωνται 
ἕτεροι. 44. ἵνα μὴ κοιμηθεὶς βαρύς 
τινι γένωμαι. Ign. Rom. 4. 

Κοινῇ. οἱ Kar ἄνδρα κοινῇ πάντες. 
Ign. Eph. 20. μήτε κατ᾽ ἰδίαν 
περὶ αὐτῶν λαλεῖν, μήτε κοινῇ. 
Smyrn. 7. 
κοινῇ πάντας. 12. κοινῇ πᾶσαν 
ἐκκλησίαν. Mart. lgn. 3. 

Κοινός. ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς €À- 
πίδος σκοπεῖν. Clem. I 51. 
τοῦ κοινοῦ ὀνόματος kai ἐλπίδος. 
Ign. Eph. r. ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ, 
τῇ κοινῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 21, et Phi- 
lad. 11. τὴν διακονίαν τὴν εἰς 
τὸ κοινὸν ἀνήκουσαν. Philad. τ. 
τῷ εὐαγγελίῳ τῆς κοινῆς ἐλπίδος. 5. 
μὴ ἐράτωσαν ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἐλευ- 


θεροῦσθαι. Polyc. 4. 


κλήρῳ ἠλεήθην, ἐπιτύχω. 


^ , 
καὶ μια 


* » » ^ 
τοὺς kar ἄνδρα kai 


€ το 
ὑπερ 








ET FORMULARUM. δι 
Κοινωνεῖν. πνευματικῶν αὐτῷ κοινω- παραβῦσαι ξιφίδιον. Mart. Polyc 
νήσας χαρισμάτων. Mart. Ign. 3. 16. 
κοινωνῶμεν τῷ ἀθλητῇ. 7.  Kowoe-  Komtáv. εἰ μὴ oi πολλὰ komiácavres. 
νῆσαι τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ σαρκίῳ. Mart. Clem. I 7. 
Polyc. ἘΠΕ Κόπος. ὅπου πλείων κόπος, πολὺ κέρ- 
Κοινωνός. Χριστοῦ κοινωνὸς γενόμε- δος. Ign. ῬοΪγο. 1. 
vos. Mart. Polyc. 6. Κοσμεῖν. σεβασμίῳ πολιτείᾳ κεκοσμη- 
Κοινωφελήῆς. ζητεῖν τὸ κοινωφελὲς μένοι. Clem. I 2. 
πᾶσιν. Clem. I 48. 
Κόκκινος. 


» ᾿»ἤ » 
ἐν ἔργοις ἀ- 
γαθοῖς πάντες ἐκοσμήθησαν οἱ δί- 
e , , ^ » 

ὅπος κρεμάσῃ ἐκ τοῦ οἴκου καιοι. 33. 


αὐτῆς κόκκινον. Clem. I 12. 


ε , » e ' 
ὁ Κύριος ἔργοις ἑαυτὸν 
κοσμήσας. 10. τῷ ἐνδόξῳ ὀνόματι 


Κόκκος. ὁ σπόρος κόκκου τίνα τρόπον κεκοσμημένη. 43. κεκοσμημένοι 
yiverai./. Clem. I 24. ἐντολαῖς Ἰησοῦ Χριστοῦ. ἴσῃ. 
Κολακεύειν. Μᾶλλον κολακεύσατε τὰ Eph. 9. παντὶ γὰρ καλῷ . . . καὶ 
θηρία. Ign. Rom. 4. ἃ καὶ κολα- πρὸ τῆς μαρτυρίας ἐκεκόσμητο. 


κεύσω συντόμως με καταφαγεῖν. 5. Mart. Polye. 13. 
ἵνα rà φαινόμενά σου eis πρόσωπον Κοσμικός. τὰ κοσμικὰ ταῦτα ὡς 
κολακεύῃς. Polyc. 2. ἀλλότρια ἡγεῖσθαι. Clem. II 5. 
Κόλασις. τοὺς δὲ ἑτεροκλινεῖς ... εἰς μηδὲν ἐπιθυμεῖν κοσμικὸν ἢ μάται- 


κόλασιν... τίθησι. Clem. I τι. ον. ἴσῃ. Rom. 4. τῶν κοσμικῶν 





Κολλᾶν. 


οὐδὲν ἡμᾶς ῥύσεται ἐκ τῆς αἰωνίου 
κολάσεως. ll 6. κακαὶ κολάσεις 
τοῦ διαβόλου. Ign. Rom. 5. τὴν 
αἰώνιον κόλασιν ἐξαγοραζόμενοι. 
Mart. Polye. 2. ὑπέμειναν δει- 
νὰς κολάσεις. 1b. 
κολάσεως. lb. 
κολάσεως... πῦρ. II. 


διὰ τῆς ἐπιμόνου 
τὸ τῆς... αἰωνίου 


Κολαφίζειν. ποικίλαις βασάνοις κολα- 


φιζόμενοι. Mart. Polyc. 2. 

κολληθῶμεν τοῖς μετ᾽ εὐσε- 
βείας εἰρηνεύουσιν. Clem. I r5. 
εὐεργεσίαις Te κολληθῶμεν. 19. 
Κολληθῶμεν oiv ἐκείνοις ois ἡ χά- 
ρις ἀπὸ τοῦ Θεοῦ δέδοται. 30. 
Κολληθῶμεν οὖν τῇ εὐλογίᾳ αὐτοῦ. 
31. Τοιούτοις οὖν ὑποδείγμασι 
κολληθῆναι καὶ ἡμᾶς δεῖ. 46. Κολ- 
Κολληθῶ- 
μεν οὖν τοῖς ἀθῷοις. ib. Ἀγάπη 
κολλᾷ ἡμᾶς τῷ Θεῷ. 49. κολλᾷ 
γὰρ ἡμᾶς τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ. 


56 


λᾶσθε τοῖς ἁγίοις. ib. 


΄ e 
Κομίζειν. ἵνα kai τὸν μισθὸν κομισώ- 


μεθα. Clem. II 11. ἀφ᾽ οὗ καὶ 
τὰ ὀψώνια κομίζεσθε. Ign. Polyc. 
6. ἵνα τὰ ἄκκεπτα ὑμῶν ἄξια κο- 
μίσησθε. ib. 


, , 3 5 , » 
Kópzos. οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ ἀλαζο- 


νείας. Clem. I τό. 


Κομφέκτωρ. ἐκέλευσαν... .κομφέκτορα 


κατεφρόνουν βασάνων. Mart. Po- 
lyc. 2. 


Κόσμος. δι᾿ οὗ καὶ θάνατος εἰσῆλθεν 
μ 7 


εἰς τὸν κόσμον. Clem. 1 3. δι- 
’ , et ^ , 
καιοσύνην διδάξας ὅλον τὸν kó- 
σμον. 5. ἀπηλλάγη τοῦ κόσμου. lb. 
^ ^ , , , 
παντὶ TQ κόσμῳ μετανοίας χάριν 
€ , P 
ὑπήνεγκεν. ἢ. Nóàe...maAryyeve- 
, , 35 1 
σίαν κόσμῳ ἐκήρυξεν. 9. τὸν... 
^ - , , 
KTLOTI]V TOU συμπαντος κοσμου. 10. 
οἱ μετ᾽ αὐτὸν κόσμοι. 20. ποῖος 
δὲ κόσμος δέξεταί τινα; 28. καὶ 
, 5 , 5 A , 
τίνες εἰσήλθομεν εἰς τὸν κόσμον. 
, » 
38. εἰσήγαγεν εἰς τὸν κόσμον ai- 
τοῦ. 10. 
, ^ , , ΤΙ - 
οἰκίαν τοῦ κόσμου τούτου. 5. 
μὴ φοβηθῶμεν ἐξελθεῖν ἐκ τοῦ kó- 
σμου τούτου. ib. ἡ ἐπιδημία ἐν 
aa. ; Ξ : ; 
τῷ κόσμῳ τούτῳ τῆς σαρκὸς ταύ- 
της. ib. 
κόσμῳ. ὃ. 


καταλείψαντες τὴν παρ- 


Ὁ » ^ » , ^ 

ἕως ἐσμὲν ἐν rovro τῷ 

Μετὰ γὰρ τὸ ἐξελθεῖν 

: Y ; , 

ἡμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου. lb. νομί- 

, ^ E ^ ^ D , 

cara δύο, ὃ μὲν Θεοῦ, ὃ δὲ κόσμου. 

Ign. Magn. 5. οἱ ἄπιστοι τοῦ 
- * € Ὁ ᾿ ." : 

, 2 ^ M 

κόσμου τούτου. lb. δῦναι ἀπὸ 
5 * 

κόσμου πρὸς Θεόν. Rom. 2. ὅταν 

κό ) φαίνωμαι. 3. ὅτι οὐδὲ 

όσμῳ μὴ μαι. 3. 
: o. 

τὸ σῶμά pov ὁ κόσμος ὄψεται. 4. 
MJ ^ ^ , Xx , 

rà τερπνὰ τοῦ κύσμου. Ó. κόσμῳ 

m , ^ 

p) χαρήσησθε. ib. κόσμον δὲ 

τῶν ἐπιθυμιῶν τῶν 


ἐπιθυμεῖτε. 7. 


k 2 





16 
ἐν. τῷ κόσμῳ. Polyc. Phil. 5. 
ἀφανὴς τῷ κόσμῳ γενόμενος. Mart. 
fono. 
κόσμου. ἢ. 


θᾶττον ἀναχωρῆσαι τοῦ 
τοῦ παντὸς κόσμου τῶν 
σωζομένων. Mart. Polyc. 17. 

Kparaiós. ἀπὸ τῆς κραταιᾶς χειρὸς 
αὐτοῦ; Clem. I 28. 

Kpareiv. κρατηθέντες τῇ σαρκὶ αὐτοῦ. 
Ign. Smyrn. 3. 

Κράτος. Τῷ yàp παμμεγεθεστάτῳ ai- 
τοῦ κράτει. Clem. I 33. δὲ οὗ 
αὐτῷ δόξα καὶ μεγαλωσύνη, κράτος, 
τιμή. 59. δὲ οὗ αὐτῷ δόξα, τιμὴ, 
κράτος. 59. Cf. Mart. Polyc. 2ο. 
Or οὗ kai μεθ᾽ οὗ... ἡ δόξα kai τὸ 
κράτος. Mart. Ien. 7. 

Κρατύνειν. ἀκρίτως ὑφ᾽ ἑαυτοῦ κρα- 
τύνεται. Clem. Fragm. vi. 

Kpavyd(ew.  'Expavyaca μεταξὺ ὦν. 
Ign. Philad. 7. 

Kpavyj. τρία μυστήρια κραυγῆς. Ign. 
Eph. το. 


Κρείττων. κρείττονι ἔργῳ... ἐπι- 
γραφῆναι. Ign. Rom. 2. κρεῖσσον 
δὲ ὁ ἀρχιερεύς. Philad. 9. κρείτ- 


τονὸς ἐλευθερίας ἀπὸ Θεοῦ. Polyc. 
4. ἡ ἀπὸ τῶν κρειττόνων ἐπὶ τὰ 
χείρω μετάνοια. Mart. ΡοΪγα. 11. 
Κρεμᾶν. ὅπως κρεμάσῃ ἐκ τοῦ οἴκου 
αὐτῆς κόκκινον. Clem. I r2. 
Κρίμα. εἰς κρίμα καὶ eis σημείωσιν... 
γίνονται. Clem. I rr. 
ἀνεκδιήγητα κρίματα. 20. 
εὐεργεσίαι αὐτοῦ. 


νερτέρων 
μὴ αἱ 
οὖς γένωνται εἰς 


κρίμα. 21 Ὁ δικαίῳ ἐν τοῖς κρί 

ρίμα. 21. τῷ δικαίῳ ἐν τοῖς κρί- 
^ ^ , 

μασιν. 275. ἀπὸ τῶν μελλόντων 


κριμάτων. 28. ὧν τὸ κρίμα πρόδη - 
λον ἐγενήθη. 51. ἵνα μὴ ἡμῖν εἰς 
κρίμα γένηται. Ign. Eph. 11. 
Kpivew. τὰ ὑστερήματα αὐτῶν ἴδια 
Clem. I 2. τῆς περι- 
χώρου πάσης κριθείσης διὰ πυρός. 
11. διὰ τῆς ὑπηρεσίας αὐτοῦ 
M € , er [r4 € 
€kpwev ὃ Θεὸς. 17. ὅτι αὐτὴ ἢ 
MY * , , AJ 
σὰρξ o) κρίνεται. Il 9. εἰς rà 
θηρία κριθέντες. Mart. Polyc. 2. 
Kpiós. ὥσπερ κριὸς ἐπίσημος. Mart. 
Ign. 2, et Mart. Polyc. 14. 
Κρίσις, δισσὴν ἕξουσιν τὴν κρίσιν. 
Clem. II το. κἀκείνοις κρίσις 
5 , Ü 
ἐστίν. lgn. Smyrn. 6. 


ἐκρίνετε. 


, , 
QTmexo- 


INDEX VERBORUM 


μενοι... κρίσεως ἀδίκου: — Polyc. 
Phil 6. μὴ ἀπότομοι ἐν κρίσει. 
10. καὶ λέγῃ... μήτε κρίσιν εἶναι. 7. 
τὸ τῆς μελλούσης κρίσεως... 
Mart. Polyec. τι. 

Kpwüjs. ὡς περὶ κριτοῦ ζώντων kai 
νεκρῶν. Clem. ΠῚ τ. ὃς ἔρχεται 
κριτὴς ζώντων καὶ νεκρῶν. Polyc. 
ἘΠ 2 9€ 

Κρύπτειν. ἔκρυψεν εἰς τὸ ὑπερῷον. 
Clem. I 12. καὶ μὴ κρύψῃ τὸν 
τοιοῦτον. Fragm. ii. 

Kpumrós. τὰ κρυπτὰ ὑμῶν ἐγγὺς αὐτῷ 
ἐστιν. ἴσῃ. Eph. 15. τὰ κρυπτὰ 
ἐλέγχει. Philad. 7. ὃς μόνος πε- 
πίστευται τὰ κρυπτὰ τοῦ Θεοῦ. 9. 
οὔτε τι τῶν κρυπτῶν τῆς καρδίας. 
Polye. Phil. 4. 

Kpóduos. πρὸς Θεὸν τὸν τὰ κρύφια 
εἰδότα. Ign. Magn. 3. 

Κτᾶσθαι. ἐν yàp τῷ ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς 
κτήσασθαι ταῦτας Clem. II 5. 
ὃ κέκτησθε φύσει δικαίᾳ. Ign. Eph. 
I. “ἀξίοις οὖσι τοιοῦτον ἐπίσκοπον 
κεκτῆσθαι. 10. οὐδὲ ἀγάπην κεκτη- 
μένος μισεῖ. 14. Ὃ λόγον Ἰησοῦ 
κεκτημένος. 15. κεκτημένοι ἀδιά- 
κριτον πνεῦμα. Magn. 15. κεκτῆ- 
σθαι τὴν διακονίαν. Philad. τ. μὴ 
εἰς μαρτύριον αὐτὸ κτήσωνται. 6. 
ἀκοίμητον πνεῦμα κεκτημένος. Po- 
dye. me 
pévos. 8. 

Κτῆμα. ἐπισφαλὲς yàp τὸ κτῆμα. Ign. 
Fragm. vi. 

Κτίσις. πρὸς πᾶσαν τὴν κτίσιν αὐτοῦ. 
Clem. | 19. ὁ Θεὸς ἀγγέλων... 
καὶ πάσης τῆς κτίσεως. Mart. Po- 
lye. 14. 

Κτιστής. τὸν πατέρα kai κτιστὴν TOU 
σύμπαντος κόσμου. Clem. I 19. 
Κυβερνᾶν. ἐκυβέρνα τὴν ἐκκλησίαν 

Ἀντιοχέων ἐπιμελῶς. Mart. Ign. 1. 

Κυβερνήτης. ὡς κυβερνῆται ἀνέμους. 
Ign. Polye. 2. καθάπερ κυβερνή- 
τῆς ἀγαθός. Mart. Ign. 1. κυβερ- 
νήτην τῶν σωμάτων ἡμῶν. Mart. 
Polye. 19. 

Κύκλος. 
μα τοῦ μάρτυρος. 


pH. 


πῦρ. 


ὡς Θεοῦ γνώμην κεκτη- 


κύκλῳ περιετείχισε τὸ σῶ- 
ε 


Mart. Polyc. 


" 











ET FORMULARUM. Cn 


Κυνηγέσιον. ἐπειδὴ πεπληρώκει τὰ 
κυνηγέσια. Mart. Polyc. r2. 

Kvodopeiv. Τῇ κυοφοροῦσα. Clem. I 
20. Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς ἐκυοφορήθη 
ὑπὸ Μαρίας. Ign. Eph. 18. 

Κυριακός. κατὰ κυριακὴν ζωὴν ζῶντες. 
Ign. Magn. 9. 

Κύριος. τὸ δὲ κυριώτερον ᾿Ιησοῦ καὶ 
Πατρός. Ign. Magn. rz. 

Küros. Τὸ κύτος τῆς ἀπείρου θαλάσ- 
σης. Clem. I 20. 

Κύων. εἰσὶν yàp κύνες λυσσῶντες. 


Ign. Eph. 7. 


Κωλύειν. ἐάνπερ ὑμεῖς μὴ κωλύσητε. 
Ign. Rom. 4. 
Κωφόειν. Κωφώθητε οὖν, ὅτ᾽ ἂν ὑμῖν 


χωρὶς Ἰησοὺ Χριστοῦ λαλῇ τις. 

Ign. Trall. 9. 

οὐκ ἔχει τις καυχήσασθαι, 
οὔτε λάθρα οὔτε φανερῶς. lgmn. 
Philad. 6. ὁ λάθρα ἐπισκόπου τι 
πράσσων. ΙΏΥΤΗ. 9. 

Λαθροδήκτης. —küves . . . λαθροδῆκται. 
Ign. Eph. 7. 


Λάθρα. 


Aaikós. ὁ λαϊκὸς ἄνθρωπος τοῖς λαΐ- 
κοῖς προστάγμασιν δέδεται. Clem. 
I 40. 

Adákkos. ἐβλήθη eis λάκκον λεόντων ; 


Clem. I 45. 

Λαλεῖν. Οἱ λειτουργοὶ τῆς χάριτος... 
περὶ μετανοίας ἐλάλησαν" καὶ αὐτὸς 
δὲ ὁ Δεσπότης... «περὶ p. ἐλ. Clem. 
1 8. obs ἐλάλησε διδάσκων ἐπι- 
είκειαν. 13. καθὼς τὸ Πνεῦμα τὸ 

ἽΑγιον... ἐλάλησεν. τό. ὅταν λαλῶ- 

μεν αὑτοῖς ἀλήθειαν. 11 12. ἤπερ 

Ἰησοῦ Χριστοῦ λαλοῦντος ἐν ἀλη- 

θείᾳ. lgn. Eph. 6. ἢ λαλοῦντα 

μὴ εἶναι. I5. ἵνα O0 ὧν λαλεῖ 
πράσσῃ. lb. Χριστὸν ᾿Ιησοῦν λα- 
λεῖν. Magn. ro. 
pis Ἰησοῦ Χριστοῦ λαλῇ τις. 'Trall. 

9. Μὴ λαλεῖτε Ἰησοῦν Χριστόν, 

κόσμον δὲ ἐπιθυμεῖτε. hom. 7. 

ὕδωρ δὲ ζῶν, καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοί. 1b. 

ἐν ᾧ ὁ Πατὴρ ἐλάλησεν ἀληθῶς. 8. 

πλείονα δύναται τῶν μάταια λαλούν- 

των. Philad. τ. ᾿Εὰν δὲ ἀμφότεροι 

περὶ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μὴ λαλῶσιν. 6. 


e» ^ € 7 
ΟΤ av υμιν ΧΩΣ 


καὶ πᾶσι δὲ, ἐν οἷς ἐλάλησα. 1b. 
ἐλάλουν μεγάλῃ φωνῇ. T. μήτε 


kar ἰδίαν περὶ αὐτῶν λαλεῖν. 
Smyrn. 7. τοῖς kar ἄνδρα κατὰ 
βοήθειαν Θεοῦ λάλει. Polyec. 1. 
ὑπὸ τῶν ἐθνῶν ἐν παντὶ τόπῳ λα- 
λεῖσθαι. Mart. Polyc. 19. 
Λαμβάνειν. ἥδιον διδόντες ἢ λαμβά- 
νοντες. Clem. I 2. λάβωμεν τῆς 
γενεᾶς ἡμῶν. 5. Λάβωμεν πρὸ 
ὀφθαλμῶν. lb. τῆς πίστεως αὐτοῦ 
κλέος ἔλαβεν. 10. καὶ ἔλαβον γέ- 
ρας. 6. ἔλαβον σωτηρίαν. 7. Δά- 
βωμεν ᾿Ενώχ. 9. λαμβάνει τὸν 
ἄρτον τοῦ ἔργου αὐτοῦ. 34. Δά- 
βωμεν τὸ σῶμα ἡμῶν. 37.  Ma- 
ραγγελίας οὖν λαβόντες. 42. λα- 
βὼν αὐτὰς ἔδησεν. 43. πρόγνωσιν 
εἰληφότες τελείαν. 44. εἰς ἀνά- 
μνησιν οὖν ταῦτα λάβετε. 53. λα- 
βόντες τὰς τιμὰς αὐτῶν. 55. μι- 
κρὰ καὶ ἐλπίζομεν λαβεῖν. 11 τ. 
μισθὸν ἀντιμισθίας ὧν ἐλάβομεν ; ib. 
ληψόμεθα ζωὴν αἰώνιον. ὃ. ληψό- 
Οὐδεὶς 
γὰρ δικαίων ταχὺν καρπὸν ἔλαβεν. 
Fragm. iii Μακάριος ὁ γινώσκων 
καὶ λαβών. vii. Τοῦτο οἱ λαβόντες 
τυποῦνται. lb. φρόνησιν ἔχομεν... 
παρ᾽ αὐτοῦ λαβόντες. ἴἸχ. χρῶμα 
Θεοῦ λαβόντες. Ign. Eph. 4. μύ- 
ρον ἔλαβεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς. Τῇ. 
λαβόντες Θεοῦ γνῶσιν. 10. ᾿Αρχὴν 
δὲ ἐλάμβανεν τὸ παρὰ Θεῷ ἀπηρ- 


μεθα τὰς ἐπαγγελίας. ΤΙ. 


τισμένον. 19. ὁμοήθειαν Θεοῦ λα- 
βόντες. Magn. 6. χάριν μὴ εἰλη- 
φέναι. 8. ἐλάβομεν τὸ πιστεύειν. 9. 
Τὸ yàp ἐξεμπλάριον τῆς ἀγάπης ὑ- 
μῶν ἔλαβον. 'Trall. 5. ἡδέως λαμ- 
βάνει ἐν ἡδονῇ. 6. ὡς καὶ πλέον 
ἠτούμην λαβεῖν. Rom. 1. καθαρὸν 
φῶς λαβεῖν. 6. Λάβετε, ψηλαφή- 
σατέ με. Smyrn. 3. ἐὰν λάβω 
καιρὸν εὔθετον. Polye. Phil. r3. 
μέρος χαρίσματος λάβωσι mvevpa- 
τικοῦ. Mart. Ign. 3. τὴν περὶ 
σοῦ ἐπίγνωσιν εἰλήφαμεν. Mart. 
Polye. 14. τοῦ λαβεῖν με μέρος. 
10. μηδὲ τὸ λείψανον αὐτοῦ ὑφ᾽ 


ἡμῶν ληφθῆναι. 17. ἐκ τοῦ πυρὸς 


λαμβάνειν. ib. 
, » ^ , , ^M 
Adumew. ᾿Αστὴρ ἐν οὐρανῷ ἔλαμψεν. 


Ign. Eph. 19. 


78 


INDEX VERBORUM 


Λαμπρότης. λαμπρότης ἐν δικαιοσύνῃ. 


Clem. I 35. 


AavÜávew. οὐδὲν λέληθεν αὐτὸν τῶν 


ἐννοιῶν ἡμῶν. Clem. I 21. οὐδὲν 
λέληθεν τὴν βουλὴν αὐτοῦ. 27. 
ὯΩν οὐδὲν λανθάνει ὑμᾶς. Ign. Eph. 
14. Οὐδὲν λανθάνει τὸν Κυρίον. 
I5. Καὶ ἔλαθεν τὸν ἄρχοντα τοῦ 
αἰῶνος τούτου. IQ. καὶ λέληθεν 
αὐτὸν οὐδέν. Polyc. Phil. 4. Ἢν 
γὰρ καὶ ἀδύνατον λαθεῖν αὐτόν. 


Mart. Polyec. 6. 


Λαός. ἔκρινεν ὁ Θεὸς λαὸν αὐτοῦ. 


Clem. I 17. τοῦ λαοῦ τοῦ ὄντος 
B ^ i 3 0A A 1 
ἐν συγκλεισμῷ. 55. ἐρρύσατο τὸν 
H 7 ΄ E , 5 
λαὸν, ὧν χάριν ἐκινδύνευσεν. 1b. 
^ € ^ » 5 ^ EJ Ν 
καὶ ἡμᾶς δὲ αὐτοῦ εἰς λαὸν περι- 
ovciov. 59. ἔρημος ἐδόκει εἶναι 
ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ὁ λαὸς ἡμῶν. ll 2. 
ὁ λαός μου ἀκαταστασίας... ἔσχεν. 
TH 


, , M M ^ , 
Aarpeía. εἰ μὴ τὴν τῶν δαιμόνων 


ἕλοιτο λατρείαν. Mart. Ign. 2. 


Λατρεύειν. λατρευόντων τῷ παναρέτῳ 
ε ε 


ὀνόματι αὐτοῦ. Clem. 1 45. τῷ 
διαβόλῳ λατρεύει. Ign. Smyrn. 9. 
ᾧ πᾶσα πνοὴ λατρεύει. Polye. 


Phil. 2 2. 


Aéyew. Ἔν τῷ ποιεῖν ἃ λέγει. Clem. 


II 3. λέγει δὲ καί. ib. bis. λέ- 
γει γάρ. 4. λέγει γὰρ ὁ Κύριος. 
5,8. Οἵ 6. et II 6, 8. Δέγει δὲ 
καὶ ἡ γραφή. 6. Καὶ ἐν ἑτέρῳ 
τόπῳ λέγει. ὃ. Λέγει γὰρ αὐτῷ. 
10. λέγει γὰρ τὸ Πνεῦμα τὸ 


"Aytov. 13. λέγει γάρ που. I5, 


21,26, 28. Καὶ πάλιν λέγει. 15, 
17, 52, 56. λέγομεν δὲ Ἠλίαν. 
17. καὶ λέγει, ἀτενίζων. 10. λέ- 
γει πρὸς τὸν Θεόν. I8. 7 γραφὴ 
αὕτη. ὅπου λέγει. 23. τὴν λεγο- 
μένην Ἡλιούπολιν. 25. λέγει γάρ. 
30, 34, II 4. λέγει γὰρ ἡ γρα- 
φή. 34,35. CF. IL 6. οὕτως γάρ 
mov λέγει ἡ γραφή. 42. Οὕτως 
γὰρ λέγει ἡ πανάρετος σοφία. 57. 
τοῦτο λέγει. {Π|5 15. ΠΣ. érepa 
δὲ γραφὴ λέγει. ib. λέγει δὲ καὶ 
αὐτός. 3. Λέγει δὲ καὶ ἐν τῷ 
Ἠσαΐᾳ. ib. Οὗτος λέγει μοιχείαν. 
6. "Apa οὖν τοῦτο λέγει; 8. Καὶ 


μὴ λεγέτω τις ὑμῶν. 9. λέγει γὰρ 
καὶ ὁ προφητικὸς λόγος. 11. Τα- 
λαίπωροί εἰσιν... οἱ λέγοντες. lb. 
τὴν ψυχὴν λέγει. 12. τὸ σῶμα 
λέγει. 10. τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες. 
Ign. Eph. 2. ἐὰν ὁ λέγων ποιῇ. 
15. καύχησις τῶν λεγομένων συν- 
ετῶν; 18. οἱ γὰρ λέγοντές μοι 
μαστιγοῦσίν με. "Trall. 4. οὐκ 
ἄξιός εἰμι λέγεσθαι. 15. ἵνα μὴ 
μόνον λέγω, ἀλλὰ καὶ θέλω. hom. 
3. λέγωμαι Χριστιανός. lb. καὶ 
λέγεσθαι δύναμιν. ib. ἔσωθέν μοι 
λέγον. 7. φανερώσει, ὅτι ἀληθῶς 
λέγω. 8. αἰσχύνομαι ἐξ αὐτῶν λέ- 
γεσθαι. 9. ὡς προειδότα.. «λέγειν 
ταῦτα. Philad. 7. ἐκήρυσσεν, λέ- 
yov τάδε. lb. ἤκουσά τινων λεγόν- 
των. ὃ. λέγοντός μου αὐτοῖς, ὅτι 
γέγραπται. ib. ὥσπερ ἄπιστοί 
τινες λέγουσιν. Smyrn. 2. 'O δὲ 
τοῦτο μὴ λέγων. 5. τὰς λεγομένας 
χήρας. 13. Πᾶς ὁ λέγων... παρὰ 
τὰ διατεταγμένα. Fragm. 1x. καὶ 
λέγῃ μήτε ἀνάστασιν. Polyc. Phil. 
7. Τὸν σταυρωθέντα λέγεις. Mart. 
Ign. 2. τὸν ἐν ἑαυτῷ λέγονται 
περιφέρειν. 10. Καὶ ταῦτα οὕτως 
ἔλεγεν. 4. καὶ λέγουσι καταπαύειν 
τὸν δῆμον. 6. ἡ λεγομένη .. . τρισ- 
καιδεκάτη. 10. λέγοντος τὴν ἡλι- 
κίαν αὐτοῦ κατοικτεῖραι. Mart. Po- 
Ιγο. 3. ἔπειθον παρακαθεζόμενοι, 
καὶ λέγοντες. ὃ. ἔπειθεν ἀρνεῖσθαι, 
λέγων. 9. ὡς ἔθος αὐτοῖς λέγειν. 
ib. λέγοντος, "Onocov. ib. et ro. 
ὡς σὺ λέγεις. το. ἄλλα πλείονα 
λέγων. 12. ταραχθέντος ὑπὸ τῶν 
λεγομένων πρὸς αὐτόν. ib. Τούτου 
λεχθέντος ὑπὸ τοῦ κηρύκος. ib. 
Ταῦτα λέγοντες, ἐπεβόων. 1. θᾶτ- 
τον τοῦ λεχθῆναι. 13. 

Λείπειν. πολλὰ γὰρ ἡμῖν λείπει, ἵνα 
Θεοῦ μὴ λειπώμεθα. Tgn. Trall. 5. 
ὅπως μηδενὸς λείπῃ. Polyc. 2. 
νομίσαντος ἔτι λείπειν αὐτῷ πρὸς 
πᾶσαν ὑποταγήν. Mart. Ign. 2. 

Λειποτακτεῖν. μὴ Nep ἡμᾶς 
ἀπὸ τοῦ θελήματος αὐτοῦ. Clem. 
Deor 


^ U 
Aevrovpyeiv. ᾿Ατενίσωμεν εἰς τοὺς τε- 











ET FORMULARUM. τ: 


λείως λειτουργήσαντας. Clem. I 9. 
οἱ λειτουργοῦντες τῷ θυσιαστηρίῳ 
τοῦ Θεοῦ. 32. 
λειτουργοῦσιν παρεστῶτες. 34. εἰς 


τῷ θελήματι αὐτοῦ 
t 


ἀξ , * A A 

τὸ ἱερατεύειν καὶ λειτουργεῖν αὐτῷ. 

, - 

423. λειτουργήσαντας ἀμέμπτως τῷ 
ποιμνίῳ τοῦ Χριστοῦ. 44. 

Λειτουργία. Νῶε... διὰ τῆς λειτουργίας 

αὐτοῦ. Clem. I 9. Ἀνέμων σταθ- 

μοὶ... τὴν λειτουργίαν αὐτῶν ἀπρο- 

τάς τε 

^ ^ ^ , 

προσφορὰς kai λειτουργίας ἐπιτε- 

λεῖσθαι. 4ο. Τῷ γὰρ ἀρχιερεῖ ἴδιαι 

λειτουργίαι. 1b. 


λειτουργίας αὐτοῦ κανόνα. 41. δια- 


σκόπως ἐπιτελοῦσιν. 20. 


τὸν ὡρισμένον τῆς 


δέξωνται ἕτεροι δεδοκιμασμένοι ἄν- 
ὃρες τὴν λειτουργίαν αὐτῶν. 44. 
οὐ δικαίως νομίζομεν ἀποβαλέσθαι 
τῆς λειτουργίας. 10. ἐκ τῆς ἀμέμ- 
mwTOS αὐτοῖς τετιμημένης λειτουρ- 
γίας. 10. 

Λειτουργός. Οἱ λειτουργοὶ τῆς χάριτος 
τοῦ Θεοῦ. Clem. I 8. 
εἰρημένων λειτουργῶν. 41. 

Λείψανον. ἐπαχθὴς διὰ τῆς συλλογῆς 
τοῦ λειψάνου. Mart. Ign. 6. τῶν 
ἁγίων αὐτοῦ λειψάνων. 10. ὡς 
μηδὲ τὸ λείψανον αὐτοῦ ὑφ᾽ ἡμῶν 
ληφθῆναι. Mart. Polyc. 17. 

Aeómap0os. δεδεμένος δέκα λεοπάρδοις. 
Ign. Rom. 5. 

Λευΐτης. Ἐξ αὐτῶν γὰρ ἱερεῖς kai λευ- 
ἴται. Clem. I 32. λευΐταις ἴδιαι 
διακονίαι ἐπίκεινται. 40. 

Λέων. εἰς λάκκον λεόντων; Clem.145. 
ἵνα ἐπαφῇ τῷ Πολυκάρπῳ λέοντα. 
Mart. Polye. 12. 

Λήγειν. μελλούσης λήγειν τῆς ἀκαθάρ- 
του φιλοτιμίας. Mart. lgn. 5. 
Λῃστής. ὡς ἐπὶ λῃστὴν τρέχοντες. 

Mart. Polyc. 7. 

Aíav αἰσχρά. Clem. I 47. 
κέχυμαι ἀγαπῶν ὑμᾶς. Ign. Philad. 
5. ὃν ἀγαπητὸν λίαν ἔχετε. Polyc.7. 

Λίβανος. σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ ἐκ λιβά- 
νου. Clem. I 25. 

Augaverós. ὡς λιβανωτοῦ πνέοντος. 
Mart. Polye. 15. 

Λιθάζειν. Παῦλος. ..λιθασθείς. Clem. 
ΤῈ: 
45. 


τῶν προ- 


λίαν ἐκ- 


ἐλιθάσθησαν ὑπὸ παρανόμων. 


Λίθος. προσκυνοῦντες λίθους καὶ 


ξύλα. Clem. II τ. ὡς ὄντες λί- 
θοι ναοῦ Πατρός. Ign. Eph. 9. 
τιμιώτερα λίθων πολυτελῶν. Mart. 
Polye. 18. 

Auujv. ὅτι λιμένος ἤδη ἐτύγχανεν 
τῇ προσευχῇ ὑμῶν. lgn. Smyrn. 
II. ὡς χειμαζόμενος λιμένα. Po- 


lye. 2. τοὺς λιμένας Ῥωμαίων. 
Mart. Tgn. 5. 

Λιψοκαλάμη. ἔκρυψεν eis τὸ ὑπερῷον 
ὑπὸ τὴν λινοκαλάμην. Clem. I 
12. 

Λίνον. ἐν λίνῳ κατετέθη. — Mart. 
Ign. 6. 

Awrapós. εἰρήνη βαθεῖα καὶ λιπαρά. 
Clem. I 2. 

Avravevew. Λιτανεύσατε τὸν Χριστὸν 


ὑπὲρ ἐμοῦ. Ign. Rom. 4. 
, , € E ^ , 

Λογίζεσθαι. συνίησιν ὡς οὔτε à λογί- 
Covra( τινες εἶναι τερπνά. Clem. 
Fragm. iv. ὃν λογίζομαι καὶ τοὺς 
ἀθέους ἐντρέπεσθαι. Ten. 'Trall. 3. 

Λόγιον. τούς Te καταδεξαμένους τὰ 
λόγια αὐτοῦ. Clem. το. ἐγκε- 
κύφατε εἰς τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. 53. 
ὃς ἂν μεθοδεύῃ τὰ λόγια τοῦ Κυ- 
ρίου. ῬοΪγο. Phil. ἢ: 

Λογισμός. λέληθεν αὐτὸν οὐδὲν, οὔτε 
λογισμῶν. Polyc. Phil. 4. 

Λόγος. προσέχοντες τοὺς λόγους αὐ- 
τοῦ. Clem. Il 2. μεμνημένοι τῶν 
λόγων τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ. 13. ὑπη- 
κόους τοῖς ἁγιοπρέπεσι λόγοις. ib. 

^ b e ὦ , μ᾿ » 
φησὶν γὰρ ὁ ἅγιος λόγος. 10. ἐν 
ἀλαζονείᾳ τοῦ λόγου αὐτῶν. 21. 
Ἔν λόγῳ τῆς μεγαλωσύνης αὐτοῦ. 
3 : , , 5 ^ 
27. ἐν λόγῳ δύναται avrà kara- 
΄ . » , 
στρέψαι. 10. ἔργοις δικαιούμενοι 
καὶ μὴ λόγοις. 30. μὴ ἐν λόγοις, 
ἀλλ᾽ ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς. 58. πιστω- 
θέντες ἐν τῷ λόγῳ τοῦ Θεοῦ. 42. 
Μνήσθητε τῶν λόγων ᾿Ιησοῦ. 40. 
σοφὸς ἐν διακρίσει λόγων. — 48. 
Οὕτως γάρ φησιν ὁ ἅγιος λόγος. 56. 
Λέγει γὰρ καὶ ὁ προφητικὸς λόγος. 
Il rr. φρόνησιν ἔχομεν καὶ λό- 
yov. Fragm. ix. ὋὉ λόγον ᾿Ιησοῦ 
L4 nj » 
κεκτημενος. Ign. Eph. I5. οὐ 
πρὸς σάρκα ὁ λόγος. Magn. 3. 


ἈΚ n , 
ὕς ἐστιν αὐτοῦ λόγος ἀΐδιος. ὃ. ἐν 





80 


λόγῳ Θεοῦ ὑπηρετεῖ μοι. Philad. 1 1. 
εἰς λόγον τιμῆς. 10. εἰς λόγον Θεοῦ. 
PSnyrn. IO. ἐν ἀμώμῳ πνεύματι 
καὶ λόγῳ Θεοῦ. jimyrn. Inscr. oi 
» , , 5 , ^ 
ἐπηκολούθησάν μοι eis λόγον Θεοῦ. 
, ^ , ^ 
IO. τούτου τοῦ λόγου τὸ dopri- 
κόν. Fragm. i. τὸν περὶ ἀληθείας 
λόγον. Polye. PhiL 3. τὸν ἐξ 
5» ^ QUE Sed ΡΣ , 
ἀρχῆς ἡμῖν παραδοθέντα λόγον. ἢ. 
πειθαρχεῖν τῷ λόγῳ τῆς δικαιοσύ- 
νης. 9. τὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ λό- 
yov. Mart. Polyc. ro. Σὲ μὲν καὶ 
, , , τ ^ ^ i| » 
λόγου ἠξίωσα. ib. τῷ κατὰ τὸ εὐαγ- 
Ld , , ^ - ^ 
γέλιον λόγῳ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 22. 

Λοιδορεῖν. λοιδόρησον τὸν Χριστόν. 
Mart. Polyc. 9. 

Aouiós. τοὺς λοιμοτέρους ἐν πρᾳότητι 
ὑποτάσσε. lgn. Polyc. 2. 

Λοιμικός. λοιμικοῦ τινὸς ἐνστάντος 
καιροῦ. Clem. I 55. 

, » 7 ^ ? 

Λοιπόν. Ἔσχατοι καιροί: λοιπὸν ai- 
σχυνθῶμεν. Ton. Eph.11. Εὔλογόν 
ἐστιν λοιπὸν ἀνανῆψιαι. $inyrn. 9. 
Λοιπὸν προσαχθέντα αὐτόν. Mart. 
Polye. 9. 

Aourós. καὶ τῶν λοιπῶν ἀρωμάτων. 
Clem. I 25.. οἱ λοιποὶ προφῆται. 
43. Τὰ δὲ λοιπὰ πάντα ἄστρα. lgn. 
Eph. 19. Καὶ αἱ λοιπαὶ δὲ ἐκκλη- 

, τ ^ ^ 
σίαι. Magn. 15. καὶ rots λοιποῖς 
ἀποστόλοις. Polyc. Phil 9. εἰς τὸ 
ἀναγγεῖλαι τοῖς λοιποῖς τὰ γενόμενα. 
Mart. Polyc. 15. 

Ave. λύσεις à δεῖ λυθῆναι. Clem. 
Fragm. x. λύεται ὁ 

- T^ 
TOU. Ign. Eph. I3. 

e ; : - 
πᾶσα μαγεία. I9. πρὸς ἕνα τῶν 
λελυμένων ὑμῶν οὐκ εἰμί. Magn. 

^ , 
I2. οὐ περὶ δεδεμένου ἢ λελυμένου. 
Semyrn. 6. ὃς λύσει ἀφ᾽ ὑμῶν 
πάντα δεσμόν. Philad. 8. λύσας 
τὴν ζώνην αὐτοῦ. Mart. Polyc. 
13: 

Λύκος. πολλοὶ yàp λύκοι ἀξιόπιστοι. 
Ign. Philad. 2. λύκος σοι φαι- 
νέσθω. Fragm. ix. 

Λύπη. Τὸ σχίσμα ὑμῶν... ἔβαλεν... 
τοὺς πάντας ἡμᾶς εἰς λύπην. Clem. 
Ι 46. 

Λυπηρός. τῶν λυπηρῶν καὶ φευκτῶν 
πάντων ὑπόθεσις. Clem. Fragm. ἵν. 


ὄλεθρος αὐ- 
ὅθεν ἐλύετο 


INDEX VERBORUM 


Λυσσᾶν. εἰσὶν γὰρ κύνες λυσσῶντες. 
Ign. Eph. 7. 

Λυτρόειν. ὅπως ἑτέρους λυτρώσονται. 
Clem. I 55. λυτρωθείησαν ἐν τῇ 
χάριτι τοῦ ησοῦ Χριστοῦ.  lgm. 
Philad. τι. 

Λύτρωσις. διὰ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου 
λύτρωσις ἔσται. Clem. I 12. 

Λύχνος. λύχνου δίκην θεϊκοῦ. Mart. 
Ign. 1. 

Λωφᾶν. λωφήσαντος πρὸς ὀλίγον τοῦ 
διωγμοῦ. Mart. Ign. 1. 


Μαγεία. ἐλύετο πᾶσα μαγεία. lgm. 
Eph. 19. 
Ma(ós. τοὺς πρὸς ζωῆς ἀνθρώποις 


μαζούς. Clem. I 20. 

Μαθητεία. οὗ αὐτὸ τὸ κατάστημα pe- 
γάλη μαθητεία. Ign. Trall. 5. 
Μαθητεύειν. ἀρχὴν ἔχω τοῦ μαθητεύ- 
εσθαι. ign. Eph. 3. κἂν ἐκ τῶν 
ἔργων ὑμῖν μαθητευθῆναι. το. ἃ 
μαθητεύοντες ἐντέλλεσθε. Rom. 3. 
Ἔν δὲ τοῖς ἀδικήμασιν αὐτῶν μαλ- 

λον μαθητεύομαι. 5. 

Μαθητής. ἵνα... ἐπιτυχεῖν δυνηθῶ 
μαθητὴς εἶναι. Ign. Eph. x. ἵνα 
εὑρεθῶμεν μαθηταὶ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. 
Magn. 9. οὗ καὶ οἱ προφῆται μα- 
θηταὶ ὄντες. lb. μαθηταὶ - αὐτοῦ 
γενόμενοι, μάθωμεν κατὰ Χριστια- 
νισμὸν ζῆν. IO. ἤδη καὶ μαθητής 
εἰμι. Trall. 5. Τότε ἔσομαι μαθη- 
τὴς ἀληθῶς τοῦ Χριστοῦ. hom. 4. 
νῦν ἄρχομαι μαθητὴς εἶναι. 5. Κα- 
λοὺς μαθητὰς ἐὰν φιλῇς. Polyc. 2. 
ὁ τοῦ ἀποστόλου ᾿Ιωάννου μαθητής. 
Mart. Ign. r. τῆς τελείας τοῦ 
μαθητοῦ τάξεως. lb. ἐγεγόνεισαν 
γὰρ πάλαι μαθηταί. 5. ὡς μαθητὰς 
καὶ μιμητὰς τοῦ Κυρίου. Mart. 
Polye. 17. Εἰρηναίου μαθητοῦ τοῦ 
Πολυκάρπου. 22. 

Μαΐων καλανδῶν. Mart. Polyc. 21. 

Makapi(ew. τὴν τελείαν kai ἀσφαλῆ 
γνῶσιν οὐκ ἐμακάρισεν; Clem. I τ. 
πόσῳ μᾶλλον ὑμᾶς μακαρίζω. Ign. 
Eph. 5. μακαρίζει μοῦ ἡ ψυχὴ τὴν 
εἰς Θεὸν αὐτοῦ yvopgv.  Philad. 1. 
μακαρίσας τὴν...τῶν ἀδελφῶν ἀγά- 
πην. Mart. Ign. 5. μακαρίσαντες 
τὸν ἅγιον. 7. 





| ET FORMULARUM. 81 
M, Polye. Phil. 5. 


Μακάριος. Ὡς μακάρια καὶ θαυμαστὰ 
Μάλιστα μεμνημένοι τῶν λόγων. Clem. 


τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ. Clem. I 35. 


Γι 


ΕΞ 








Μακράν. 


Μακροθυμία. 


Μακρόθυμος. 


Μαλακός. 


εὐπρόσδεκτοί τε καὶ μακάριοι. 40. 
ὁ μακάριος πιστὸς θεράπων... Μωῦ- 
σῆς. 43. Μακάριοι οἱ προοδοιπορή- 
σαντες. 44. 
μακαρίου Παύλου. 47. 


' » ^ ^ 
τὴν ἐπιστολὴν τοῦ 
ἐν ἧ μακά- 
ριοι πάντες οἱ εἰσελθόντες. 48. 
Μακάριοί ἐσμεν... εἰ τὰ προστάγ- 
ματα τοῦ Θεοῦ 
ΕΣ M € , — 
IovOiÓ ἡ μακάρια. 55. 

^ 
ὁ κεκλεισμένους ὀφθαλμοὺς ἀνοίξας. 

Vm ze, , , Aa € 
Fragm. vni. Μακάριος ἀνὴρ ὃ yt- 

, ^ * 
νώσκων τὴν τοῦ Πατρὸς δόσιν. lb. 


ἐποιοῦμεν. 50. 
Μακάριος 


Μακάριος ὃ γινώσκων καὶ λαβών. 1b. 
Μακάριος ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ ὃς κατ- 
αξιωθήσεται. Ign. Philad. το. τοῦ 
μακαρίου καὶ ἐνδόξου Παύλου. Po- 
Iye- Phil. 73: 
μακαρίοις ᾿Ιγνατίῳ k. T. À. 9. éopó- 
pev τὸν μακάριον ᾿Ιγνάτιον. Mart. 
Ign. 7. τὸν μακάριον Πολύκαρπον. 
Mart. Polyc. 1. 


..Tà μαρτύρια. 2. 


οὐ μόνον ἐν τοῖς 


Μακάρια μὲν οὖν 
Τοιαῦτα τὰ 
κατὰ τὸν μακάριον Il. 19. Μαρ- 
τυρεῖ δὲ ὁ μακάριος II. 21. καθὼς 
ἐμαρτύρησεν ὃ μακάριος II. 22. 
φανερώσαντός μοι τοῦ p. ΤΠ. ib. 


Μακαρισμός. Οὗτος ὁ μακαρισμὸς ἐγέ- 


vero ἐπὶ τοὺς ἐκλελεγμένους. Clem. 
I 5o. 

ξένα καὶ μακράν ἐστι τῶν 
ἀπεχθῶν. Clem. Fragm.iv. μα- 
κράν ἐστι πάσης ἁμαρτίας. Polyc. 
Phil. 3. 
βολῆς. 4. μακρὰν ὄντες πάσης φι- 
λαργυρίας. 6. ἀγρίδιον οὐ μακρὰν 
ἀπέχον. Mart. Polyc. 5. 


μακρὰν οὔσας πάσης δια- 


Μακροθυμεῖν. ἀγάπη... . πάντα μακρο- 


θυμεῖ. Clem. I 40. 
care οὖν μετ᾽ ἀλλήλων ἐν πραότητι. 


Ign. Polyc. 6. 


Μακροθυμή - 


διδάσκων ἐπιείκειαν καὶ 
μακροθυμίαν. Clem. I 12. δῴη 
πάσῃ ψυχῇ 
ὑπαλειφθῆναι.... μακροθυμίᾳ. Ign. 
Eph. 3. 


θυμίαν τοῦ Θεοῦ. 11. 


... μακροθυμίαν. 58. 
φοβηθῶμεν τὴν pakpo- 
τὸ μακρύθυμον αὐτοῦ 


βούλημα. Clem. I 19. 


» , LI , 
οὔτε πόρνοι, οὔτε μαλακοί. 


I 13. Μάλιστα ἤδει. 43. μάλιστα 
ἐὰν ὁ Κύριός μοι ἀποκαλύψῃ. lgn. 
Eph. 20. μάλιστα ἐὰν ἐν ἑνὶ ὦσιν 
σὺν τῷ ἐπισκόπῳ. Philad. Inscr. 
μάλιστα δὲ ἕνεκεν Θεοῦ. Polyc. 3. 
μάλιστα μὲν κοινῇ πάσαν ἐκκλησίαν. 
Mart. Ign. 3. μάλιστα ᾿Ιουδαίων 
προθύμως. Mart. Polyc. r3. 


Μᾶλλον. ὑποτασσόμενοι μᾶλλον. Clem. 


1 2. ὑπηκόους ἡμᾶς μᾶλλον γενέ- 
σθαι τῷ Θεῷ. 14. μᾶλλον δὲ κίν- 
δυνον ὑποίσομεν. 10. Μᾶλλον ἀν- 
θρώποις ἄφροσι. 21. πολλῷ μᾶλλον 
αὐτὸς οὐ ψεύσεται. 27. μᾶλλον 
ὑποκείμεθα κινδύνῳ. 41. τοσούτῳ 
γὰρ μᾶλλον ταπεινοφρονεῖν. 48. 
μᾶλλον μείζων. 1b. ἑαυτοὺς θέλου- 
σιν μᾶλλον αἰκίαις περιπίπτειν. 51. 
μᾶλλον δὲ ἑαυτῶν κατάγνωσιν. ib. 
οὐ δεῖ ἡμᾶς φοβεῖσθαι τοὺς ἀνθρώ- 
πους μᾶλλον. Il 4. διώξωμεν μᾶλ- 
λον τὴν ἀρετήν. Το. προῃρημένοι 
μᾶλλον τὴν ἐνθάδε ἀπόλαυσιν. ilb. 
πλοῦτος... μᾶλλον πενίας ἔθλιψε. 
Fragm. iv. 
φαίνεται. Ign. Rom. 3. 
κολακεύσατε rà θηρία. 4. 
μαθητεύομαι. 5. μᾶλλόν μοι ἀπο- 
θανεῖν. 6. μᾶλλον ἐμοῦ γίνεσθε. 7. 
τούτοις δὲ μᾶλλον πείσθητε. lb. ἐν 
ᾧ δεδεμένος φοβοῦμαι μᾶλλον. Phi- 
lad. 5. ἀρνοῦνται, μᾶλλον δὲ ἠρνή- 
θησαν Smyrn. 5. 
θανάτου μᾶλλον ἢ τῆς ἀληθείας. ib. 
μᾶλλον ἐπεσκοπημένῳ. ῬΟΪγΟ. Inscr. 
μᾶλλον τοὺς λοιμοτέρους. 2. μᾶλ- 
λον δὲ περὶ τούτων ὁμιλίαν ποιοῦ. 5. 


ἐν ἸΤατρὶ ὧν, μᾶλλον 
Μᾶλλον 
μᾶλλον 


συνήγοροι τοῦ 


μᾶλλον δὲ ὅτι παρεστὼς ὁ Κύριος. 


Mart. Polyc. 2. 


MavÓávew. pa8érocav TL ragreuwodpo . 


f ὴ 21 , Vo Ὕ 
σύνη παρὰ Θεῷ ἰσχύει. Clem. l2 D. 
μάθετε ὑποτάσσεσθαι. 57. μάθω- 

^ ΄ Α - I 
pev κατὰ Χριστιανισμὸν ζῆν. ign. 
Magn. ro. Νῦν μανθάνω δεδεμέ- 
vos, Rom. 4. Βούλεσθε μαθεῖν οἷά 
τις ἐφθέγξατο. Fragm. i. Εἰ δὲ 
μαθεῖν θέλεις τὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ 
λόγον. Mart. Polyc. το. Μαθόν- 


τες οὖν ταῦτα. 20. 


82 


Mapyapirgs. τοὺς πνευματικοὺς pap- 
yapíras. Ign. Eph. 11. 

Maprvpeiv. οὕτω μαρτυρήσας ἐπο- 
ρεύθη. Clem. 1 5- μαρτυρήσας 
ἐπὶ τῶν ἡγουμένων. 10. πρὸς τού- 
τοις καὶ τοὺς μεμαρτυρημένους. 17. 
᾿Ἐμαρτυρήθη μεγάλως ᾿Αβραάμ. ib. 
τῷ μεμαρτυρημένῳ Δαβίδ. 18. τοι- 
οὕτων οὕτως μεμαρτυρημένων. IQ. 
ὁ ταπεινοφρονῶν μὴ ἑαυτῷ μαρτυ- 
ρείτω. 38. ἐάτω ὑφ᾽ ἑτέρου ἑαυτὸν 
μαρτυρεῖσθαι. 11ν. μεμαρτυρημένους 
τε πολλοῖς χρόνοις ὑπὸ πάντων. 44. 
προσεκλίθητε γὰρ ᾿Αποστόλοις με- 
μαρτυρημένοις. 4]. Παύλου... .τοῦ 
μεμαρτυρημένου. Ign. Eph. 12. 
ὑπὸ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μεμαρτυρημέ- 
νοι. Philad. 5. Φίλωνος ... ἀνδρὸς 
μεμαρτυρημένου. 11. 
τυροῦσιν ὑμῖν. lb. 


οἵ καὶ μαρ- 
τὰ κατὰ τοὺς 
μαρτυρήσαντας. Mart. Polye. 1. 
δωδέκατος ἐν Σμύρνῃ μαρτυρήσας. 
19. Μαρτυρεῖ δὲ ὁ μακάριος ΤΙ. 21. 
καθὼς ἐμαρτύρησεν ó p. 1M. 22. 

Μαρτυρία. ἫἪ μαρτυρία τῆς ἀγαθῆς 
πράξεως. Clem. I 50. ἐπισφραγί- 
σας τῇ μαρτυρίᾳ. Mart. ΡοΪγο. 1. 
πρὸ τῆς μαρτυρίας ἐκεκόσμητο. I3. 
τό τε μέγεθος αὐτοῦ τῆς μαρτυ- 
ρίας. 17. 

Μαρτύριον. τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου. 
Clem. I 43, bis. 
ptov ἐπιτυχεῖν δυνηθῶ μαθητὴς εἶναι. 
Ign. Eph. r. 
ὦ. 'Trall. 12. ἵνα μὴ εἰς μαρτύριον 
αὐτὸ κτήσωνται. Philad. 6. μαρ- 
τυρίου ἠξίωτο; Fragm. 1. Οὐδὲ 
μαρτυρίου αἷμα. 11. τὸ μαρτύριον 
τοῦ σταυροῦ. Polyc. Phil. 7. τὴν 
διὰ μαρτυρίου γινομένην ὁμολογίαν. 
Mart. Ign. r. 


ptov. 4- 


διὰ τοῦ paprv- 


ἵνα μὴ εἰς μαρτύριον 


θύρας τοῦ μαρτυ- 

κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ μαρ- 

τυρίου. 7. τὸ κατὰ τὸ εὐαγγέλιον 
μαρτύριον. Mart. ῬοΪγο. 1. γεν- 
ναῖα τὰ μαρτύρια πάντα. 2. τὴν 
τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ ἡμέραν γενέ- 
θλιον. 18. οὗ τὸ μαρτύριον πάντες 
ἐπιθυμοῦσιν μιμεῖσθαι. 19. 

Μάρτυς. μάρτυς δέ μοι ἐν ᾧ δέδεμαι. 
Ign. Philad. 7. 


Mart. Ign. 2. 


ὁ ἅγιος μάρτυς. 
M ^ 
τὰ κατὰ τὸν ἅγιον 


INDEX VERBORUM 


μάρτυρα. 6. 
"Iyvar(ov. ib. 


τοῦ ἁγίου μάρτυρος 
ὑπὸ τῆς ἐν τῷ μάρ- 
τυρι χάριτος. 10. τῷ .. . γενναίῳ 
μάρτυρι Χριστοῦ. 7.. τῆς σαρκὸς 
ἀπεδήμουν οἱ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ. 
Mart. Polyc. 2. 
μαρτύρων σου. I4. 
μάρτυρος. I5. 
μάρτυς II. τό. τοὺς δὲ μάρτυρας... 
ἀγαπῶμεν. 17. μάρτυς ἔξοχος. 19. 
Μαστιγοῦν. μαστιγωθεὶς αἴρεται. 
Clem. II 7. οἱ γὰρ λέγοντές μοι 
μαστιγοῦσίν με. ἴστι. "Trall. 4. 
Μάστιξ. ἔκρινεν ὁ Θεὸς ... διὰ τῶν 


ἐν ἀριθμῷ τῶν 
ἐν ἀριθμῷ 
' ^ - 
τὸ σῶμα TOU 
ὁ θαυμασιώτατος 


μαστίγων καὶ τῶν αἰκισμάτων. 
Clem. I 17. oi μάστιξι μὲν κα- 
ra£avÜévres. Mart. Polyc. 2. 

Ματαιολογία. ἀπολιπόντες τὴν κενὴν 
ματαιολογίαν. Ῥοῖνο. Phil. 2. 

Ματαιοπονία. ἀπολιπόντες τὴν μαται- 
οπονίαν. Clem. I 9. 

Máratos. τὰς κενὰς καὶ ματαίας φρον- 
τίδας. Clem. I 7. 
peiv κοσμικὸν ἢ μάταιον. lgm. 
Rom. 4. πλείονα δύναται 
μάταια λαλούντων. Philad. r. 

Ματαιότης. ἀπολείποντες τὴν ματαίο- 
τητα τῶν πολλῶν. Polyc. Phil. 7. 

Μάχαιρα. πρὸς πῦρ, πρὸς μάχαιραν. 
Ign. Smyrn. 4. ἐγγὺς μαχαίρας ib. 

Μεγαλεῖος. τὸ μεγαλεῖον τῆς ἐπαγγε- 
λίας αὐτοῦ. Clem. I 26. 
γαλεῖα τῶν 


μηδὲν ἐπιθυ- 


τῶν 


τὰ με- 

vm αὐτοῦ δεδομένων 

τὸ μεγαλεῖον τῆς καὰ- 

49. 

Μεγαλειότης. ἡ μεγαλειότης τῆς προ- 
νοίας τοῦ Δεσπέτου. Clem. I 24. 
ἐν μεγαλειότητι Πατρὸς ὑψίστου. 
Ign. Rom. Inscr. 

MeyaAompemrs. τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς 
φιλοξενίας ὑμῶν. Clem. Ll zr. 77 
μεγαλοπρεπεῖ καὶ ἐνδόξῳ βουλήσει 

τῇ μεγαλοπρεπεῖ δόξη 

ταῖς μεγαλοπρεπέσι... 
δωρεαῖς τῆς εἰρήνης. IQ. τὴν μεγα- 
λοπρεπὴ καὶ ἔνδοξον θρησκείαν τοῦ 
“γψίστου. 45. 
καὶ ἅγιον ὄνομα αὐτοῦ. 58. 

Μεγαλορρημονεῖν. δοξασθεὶς μεγάλως 
οὐκ ἐμεγαλορρημόνησεν. Clem. 117. 

Μεγαλορρημοσύνη. πρὸς τὰς μεγαλορ- 


δωρεῶν. 32. 


λονῆς αὐτοῦ. 


αὐτοῦ. 0. 
» ^ “ἢ 
αὐτοῦ. 10. 


τὸ μεγαλοπρεπὲς 








ET FORMULARUM. 85 


ρημοσύνας αὐτῶν ὑμεῖς ταπεινόφρο- 
ves. ἴσῃ. Eph. το. 

Μεγαλοσύνη. Mart. Polyc. 21. 
Μεγαλύνειν. Πάντες οὖν ἐδοξάσθησαν 
καὶ ἐμεγαλύνθησαν. Clem. I 32. 
Μεγάλως. ὄνομα ὑμῶν μεγάλως βλασ- 

φημηθῆναι. Clem. I τ. ἘἜμαρτυ- 
ρήθη μεγάλως ᾿Αβραάμ. τ. δοξα- 
σθεὶς μεγάλως. ib. Συνεχάρην ὑμῖν 
μεγάλως. Polyc. Phil. r. 
Μεγαλωσύνη. Τὸ σκῆπτρον τῆς ueya- 
λωσύνης τοῦ Θεοῦ. Clem. I τό. 
ᾧ.... ἡ μεγαλωσύνη εἰς τοὺς αἰῶνας. 


20. Ἔν λόγῳ τῆς μεγαλωσύνης ai- 


τοῦ. 27. ἀπαύγασμα τῆς μεγαλω- 
σύνης. 36. δὲ οὗ αὐτῷ δόξα καὶ 


μεγαλωσύνη. 58. 0€ οὗ αὐτῷ δόξα, 
... καὶ μεγαλωσύνη. 59. Cf. Mart. 
Polyc. 20, et 21. 
Μέγας. οἱ μέγιστοι .. . στύλοι. Clem. 
5. ὑπομονῆς... μέγιστος ὑπο- 
γραμμός. ib. πόλεις μεγάλας ... 
ἔθνη μεγάλα ἐξερρίζωσεν. 6. 
δυνον ὑποίσομεν μέγαν. I4. με- 
ἐνδόξων μετειληφότες 
ὁ μέγας δημιουργός. 
πῶς ὁ φόβος αὐτοῦ καλὸς καὶ 
μέγας. 21. Μέγα καὶ θαυμαστὸν 
οὖν νομίζομεν; 26. — Cf. II 2, 5. 
μεγάλων καὶ ἐνδόξων ἐπαγγελιῶν. 
34. μείζων ἐστὶν ἀγγέλων. 56. 
Οἱ μεγάλοι δίχα τῶν μικρῶν. 37. 
ὅσῳ δοκεῖ μᾶλλον μείζων. 48. πῶς 
μέγα... . ἡ ἀγάπη. 50. 
ἀγάπης. 53. μέγα κλέος ἐν Κυρίῳ 
περιποιήσεται. 54. ὁ μέγας ἀπό- 
στολος Κλήμης. Fragm. x. με- 
γάλη μαθητεία. Ign. Trall. 5. ὅτι 
ἐβάρησά τινα ἐν μικρῷ ἢ ἐν μεγάλῳ. 
Philad. 6. ἐλάλουν μεγάλῃ φωνῇ" 
7. Cf. Polyc. Mart. 12. Μεγά- 
λου ἐστὶν ἀθλητοῦ. Polyc. 3. με- 
γάλα ὠφληθῆναι. Polye. Phil. 13. 
τὴν μεγάλην Ρώμην. Mart. Ign. 2. 
Conf. 5. μικρῶν τε kai μεγάλων. 
Mart. Polyc. 8. Σαββάτου μεγά- 
Aov. 10. θόρυβος ἦν μέγας. 9. ἐκ 
μεγάλου ποιμνίου. 14. Μεγάλης δὲ 
ἐκλαμψάσης φλογὸς, θαῦμα μέγα. 1 5. 
Μέγεθος. εὐλογημένῃ ἐν μεγέθει Θεοῦ. 
Ign. Eph. Inscr. 


, 
κιν- 


γάλων καὶ 
πράξεων. 10. 
20. 


Ὦ μεγάλης 


μεγέθους ἐστὶν 


ὁ Χριστιανισμός. hom. 3. ἀπέ- 
λαβον τὸ ἴδιον μέγεθος. Smyrn. 11. 
τό τε μέγεθος τῆς μαρτυρίας. Mart. 
Polyc. 17. 

Μέθη. φεύγοντες... μέθας τε καὶ veo- 
τερισμούς. Clem. I 30. 

Μεθιστάναι. οὐ γὰρ εὐλαβοῦνται μή τις 
αὐτοὺς μεταστήσῃ. Clem. I 44. 

Μεθοδεύειν. ὃς àv μεθοδεύῃ τὰ λόγια 
τοῦ Κυρίου. ῬοΙγο. Phil. 7. 

Μειοῦν. τῆς περιβοήτου φιλαδελφίας 
ὑμῶν ἐμείωσαν. Clem. I 47. 

MéAew. Περὶ ἀγάπης οὐ μέλει αὐτοῖς. 
Ign. Smyrn. 6. 

Μελετᾶν. διὰ τὸ μελετᾶσθαι θανάτου 
κατάλυσιν. Ign. Eph. 19. 
ληπτον μελετᾶν kai ἀσκεῖσθαι βίον. 
Fragm. vii. 

MéAAew. τὴν μέλλουσαν ἀνάστασιν 
ἔσεσθαι. Clem. I 24. 
μελλόντων κριμάτων. 28. 'Icaàk ... 

εὐαγγε- 


λιζόμενοι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ 


» , 
avezt- 


ἀπὸ τῶν 
γινώσκων τὸ μέλλον. 31. 
μέλλειν ἔρχεσθαι. 42. διακόνους 
τῶν μελλόντων πιστεύειν. lb. 


το μέλλειν ἔσεσθαι; 43. τὸ δωδε- 
κάφυλον τοῦ Ἰσραὴλ μέλλον ἀπο- 


τοῦ- 


λέσθαι. 55. ἀνάπαυσις τῆς peÀ- 
, 
λούσης βασιλείας. ll 5. 


δὲ οὗτος ὁ αἰὼν kai ὁ μέλλων δύο 
μ 


-* 
Εστιν 


ἐχθροί. 6. ἢ τὴν μέλλουσαν ἐπαγ- 
γελίαν. 10. οἵαν τρυφὴν ἔχει ἣ 


μέλλουσα ἐπαγγελία. 10. Ἢ γὰρ 
τὴν μέλλουσαν ὀργὴν φοβηθῶμεν. 
Ign. Eph. 11. βιβλιδίῳ, ὃ μέλλω 
γράφειν. 20. ἕκαστος εἰς τὸν ἴδιον 
τόπον μέλλει χωρεῖν. Magn. 5. 
τὸν μέλλοντα καταξιοῦσθαι ToU .. 
πορεύεσθαι. Polyc. 8. ἀποληψό- 
μεθα καὶ τὸν μέλλοντα (αἰῶνα). Po- 
lyc. Phil. 5. ὡς οὐρανοῦ μέλλων 
ἐπιλαμβάνεσθαι. Mart. Ign. 4. 
τῷ ἀφ᾽ ἡμῶν μέλλοντι χωρισμῷ τοῦ 
δικαίου γίνεσθαι. 5. μελλούσης λή- 
yew τῆς ἀκαθάρτου φιλοτιμίας. ib. 
μελλουσῶν καταπαύειν τῶν φιλοτι- 
Οὐ μέλλω ποιεῖν. Mart. 
τὸ τῆς μελλούσης κρί- 
Μελλόντων δὲ 


μιῶν. 6. 
Polyc. 8. 
geag ... πῦρ. Il. 


^ » 
Και εἰς 


αὐτῶν καὶ προσηλοῦν. 13. 
^ , ,.^ 

τοὺς μέλλοντας αἰῶνας. 14. 
12 


μεὰλ- 


84 


Aóvrov ἡμῶν ἐκ τοῦ πυρὸς λαμβά- 

νειν. 17. τῶν μελλόντων ἄσκησίν 
τε καὶ ἑτοιμασίαν. 18. 

Μέλος. τὰ δὲ ἐλάχιστα μέλη τοῦ σώ- 
ματος. Clem. I 37. διασπῶμεν 

7 τὸ 5 A E 

τὰ μέλη ToU Χριστοῦ. 46. ὅτι 
μέλη ἐσμὲν ἀλλήλων; ib. μέλη 
ὄντας τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ. Ign. Eph. 4. 
προσκαλεῖται ὑμᾶς, ὄντας μέλη αὐ- 
τοῦ. Trall. r1. χωρὶς γεννηθῆναι 
» ^ - 
ἄνευ μελῶν. 100. 
Rom. 5. 

Mévew. ἐν πάσῃ ἁγνείᾳ... 
Ign. Eph. ro. 


, 
ἁγνείᾳ μένειν, .. 


συγκοπὴ μελῶν. 


. μένητε. 

Ei τις δύναται ἐν 

. ἐν ἀκαυχησίᾳ με- 
νέτω Polye. 5. Τὸ βάπτισμα ὑμῶν 
μενέτω ὡς ὅπλα. 6. ἐβούλετο κατὰ 
πόλιν μένειν. Mart. Polyc. 5. 

Mepitew. ὃ δυνήσεται ὑμᾶς μερίσαι. 
Ign. Magn. 6. 

Mepís. ᾿Αγίου οὖν μερὶς ὑπάρχοντες. 
Clem. I 3o. 

Μερισμός. φεύγετε τὸν μερισμόν. Ign. 
Philad. 2. Οὐχ ὅτι παρ᾽ ὑμῖν με- 
ρισμὸν εὗρον. 3. 
μερισμόν τινων. 7. 
φεύγετε. 1b. 
καὶ ὀργή. ὃ. Τοὺς δὲ μερισμοὺς 
φεύγετε, ὡς ἀρχὴν κακῶν. Smyrn. 8. 

Μέρος. ἐκλογῆς μέρος. Clem. I 29. 
μετ᾽ αὐτῶν μοι τὸ μέρος γένοιτο 
σχεῖν ἐν Θεῷ. Ign. Polye. 6. εἴ 
πως μέρος χαρίσματος λάβωσι πνευ- 
ματικοῦ. Mart. Ign. 3. μέρος ἐν 
ἀριθμῷ τῶν μαρτύρων σου. Mart. 
Polye. 14. 

Μέσος. ἐν μέσῳ τῷ σταδίῳ. Mart. 
Polyc. 12. Καὶ ἦν μέσον. 15. ἐν 
μέσῳ τοῦ πυρός. 18. 

Μεστός. μεστοί τε 
Clem. I 2. 

MeraBatvew. μετέβη eis ἕτερον ἀγρί- 
διον. Mart. Polyc. 6. 

Μεταβάλλειν. μεταβάλεσθε εἰς νέαν 
ζύμην. Ign. Magn. ro. 

Merayayeiv. ἐνίους μεταγάγετε καλῶς 
πολιτευομένους. Clem. I 44. 

Meraypádeiw. Ταῦτα μετεγράψατο μὲν 
Γάϊος. Mart. Polyc. 22. 

Μεταλαμβάνειν. ἐνδόξων μετειληφότες 
πράξεων. Clem. I r9. 


€ , δὴ 

ὡς προειδότα τὸν 
τοὺς μερισμοὺς 

Οὗ δὲ μερισμός ἐστιν 


ὁσίας βουλῆς. 


τῆς ἐν 


INDEX VERBORUM 


x ^ , ^ 
Χριστῷ maiberas peraAapBavéro- 
ὅπως μεταλάβωμεν τῶν 
ἐπηγγελμένων δωρεῶν. 35. 
Μετανοεῖν. 


σαν. 21. 


οἱ δὲ μετανοήσαντες ἐπὶ 
τοῖς ἁμαρτήμασιν αὐτῶν. Clem. I 
Ὡς οὖν ἐσμὲν ἐπὶ γῆς, μετα- 

, 
νοήσωμεν. [1 8. 
ὅλης τῆς καρδίας. 10. 


μετανοήσωμεν ἐξ 
οὐκέτι δυνά- 
μεθα ἐκεῖ ἐξομολογήσασθαι ἢ μετα- 
τὸ μετανοῆσαι ἐξ 
εἰλικρινοῦς καρδίας. 0. 
μετανοήσαντες ἔλθωσιν ἐπὶ τὴν ἑνό- 
τητα. Ign. Philad. 5. 


^ , , 2 
μετανοοῦσιν ἀφίει ὁ Κύριος, ἐὰν με- 


νοεῖν ἔτι. 1b. 
et E! 
ὅσοι ἂν 
zs εκ 
Πασιν οὖν 
, »f , 
τανοήσωσιν. ὃ. ἐάν πως peravor- 
σωσιν᾽ ὅπερ δύσκολον. ὥΤΏΥΤΠ. 4. 
μέχρις οὗ μετανοήσωσιν εἰς τὸ πά- 
os. 5. εἰς Θεὸν μετανοεῖν. 9. 
μετανοεῖν ἐπὶ τῷ ἐληλυθέναι. Mart. 


Polye. 7. μετανόησον. 9. ἐὰν μὴ 
μετανοήσῃς. II, bis. 
Μετάνοια. παντὶ TQ κόσμῳ μετανοίας 


χάριν ὑπήνεγκεν. Clem. I 7. μετα- 
νοίας τύπον ἔδωκεν. 1b. 
ρυξεν μετάνοιαν. 10. περὶ μετανοίας 
ἐλάλησαν. ὃ. 


Νῶε ἐκή- 


€ , ^ 

ὁ Δεσπότης... περὶ 

Πάντας 
S , , 

οὖν... βουλόμενος μετανοίας pera- 


μετανοίας ἐλάλησεν. 10. 


^ . , ΟἹ , 
σχεῖν. 10. παιδεύθητε eis μετάνοιαν. 


57. ἔως ἔχομεν καιρὸν μετανοίας. 
IL 8. ἔστιν γὰρ ἐν αὐτοῖς ἐλπὶς 


μετανοίας. Ign. Eph. ro. ἡ ἀπὸ 
τῶν κρειττόνων ἐπὶ τὰ χείρω μετά- 
νοια. Mart. Polyc. r1. 

Μεταξύ. μεταξὺ ἐπινομὴν δεδώκασιν. 
Clem. I 44. ἢ μεταξὺ ὑφ᾽ ἑτέ- 
pev ἐλλογίμων ἀνδρῶν. 1b. ᾿Εκραύ- 
yaca μεταξὺ ὦν. Ign, Philad. 7. 
μεταξὺ θηρίων, μεταξὺ Θεοῦ. 
Pmyrn. 4. διαφορὰ μεταξὺ τῶν 
ἀπίστων καὶ τῶν ἐκλεκτῶν. Mart. 
Polye. τό. 

Μεταπαραδιδόναι. Καιροὶ.... μεταπαρα- 
διδόασιν ἀλλήλοις. Clem. I 20. 
Μεταπέμπειν. 
μεταπεμψάμενος. Ign. Rom. 2. 
Μετατιθέναι. ἐν ὑπακοῇ δίκαιος eüpe- 

θεὶς μετετέθη. Clem. I 9. 
τὴν καροῦχαν. 
μετατίθεσθαί με 


3 , 313 , ^ 
eis δύσιν ἀπὸ ἀνατολῆς 


μετα- 
θέντες αὐτὸν ἐπὶ 
Mart. Polyc. 8. 


ἀπὸ τῶν χαλεπῶν. II. 














ET FORMULARUM. 85 


Merexew. | Πάντας... βουλόμενος μετα- 
, ^ ( : e" 

votae μετασχεῖν. Clem. 1 8. ἵνα 

καὶ Θεοῦ πάντοτε μετέχητε. lgn. 


Eph. 4. 

Μετοπωρινός. Καιροὶ... μετοπωρινοί, 
Clem. I 20. 

Méroxos. εἰς τὸ μετόχους ἡμᾶς γε- 


νέσθαι. Clem. I 34. ἧς γένοιτό 
μοι ἀεὶ μέτοχον εἶναι. Tgn. Eph. 11. 

Μετρεῖν. ἀλλ᾽ ἐμαυτὸν μετρῶ. lgn. 
Trall. 4. 

Mérpis. μέτρια καὶ σεμνὰ 
Clem. I 1. 

Μέχρι θανάτου... .. kai μέχρι δουλείας. 
Clem. 1 4. μέχρι νῦν. Ign. Magn. 
8, Rom. 4, Smyrn. 5, et Po- 
lye. Phil r. μέχρι Ῥώμης. Rom. 
5. μέχρις οὗ peravora oo w. Smyrn. 
5. μέχρι τῶν ἔσω φλεβῶν. Mart. 
Polyc. 2. 

Μηθαμῶς. Clem. I 33 et 45. 

Μηκέτι σαββατίζοντες. Ign. Magn. 9. 

Μηλωτή. ἐν δέρμασιν αἰγείοις kai μη- 
λωταῖς. Clem. I 17. 

Μήν. μηνὸς Ξανθικοῦ δευτέρᾳ ἱστα- 
μένου. Mart. Polyc. 21. 

Μηνύειν. ἐπὶ κεφαλαίῳ μεμηνύκαμεν. 
Mart. Polyc. 20. 

Μήποτε θλιβέντες. Ign. Philad. 6. 

Μήτηρ. πίστιν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ máv- 
rov ἡμῶν. Polyc. Phil. 3. 

Μηχανᾶν. ἐμηχανᾶτο kar αὐτῶν ὁ 
διάβολος. Mart. Polyc. 3. 

Μηχανή. ἀναφερύμενοι εἰς τὰ ὕψη διὰ 
τῆς μηχανῆς Ll. X. Ign. Eph. 9. 


νοεῖν. 


Μιαρός. μιαρᾶς καὶ ἀνοσίου στάσεως. 
Clem. Τ᾿. φαύλων ἔργων μιαρὰς 


ἐπιθυμίας. 28. μιαράς τε... συμ- 
πλοκάς. 30. ἀπεκτάνθησαν ὑπὸ 
τῶν μιαρῶν. 45. 
Μικρός. οἶκον μικρὸν 
Clem. I 10. τὰ δὲ λοιπὰ σκῆ- 
πτρα... οὐκ ἐν μικρᾷ δόξῃ. 32. Οἱ 
μεγάλοι δίχα τῶν μικρῶν... οὔτε οἱ 
μικροί. 37. Ἁμαρτία γὰρ οὐ μικρὰ 


, 
καταλιπών. 


ἡμῖν. 44. ἐν τῷ ποιμνίῳ τοῦ Χρι- 
στοῦ μικρούς. 57. μικρὰ φρονεῖν. 
II τ, bis. μικρὰ καὶ ἐλπίζομεν 
λαβεῖν. ib. ἀκούοντες ὥσπερ μί- 
» € , , » ^ , 
κρων. ib.. ἡ ἐπιδημία ἐν τῷ κόσμῳ 


τὰ ἐνθάδε 


^ , » 
τουτῳ... μικρὰ ἐστιν. ἢ. 


μισῆσαι. ὅτι μικρά. 6. 
χρόνῳ. lon. Eph. 5. 
repos ὑμῶν. Magn. 11. 


ἐν μικρῷ 
ὡς μικρό- 
: ἐν μικρῷ 
ἢ ἐν μεγάλῳ. Philad. 6. μικρῶν τε 
καὶ μεγάλων. Mart. Polyc. 8. 
Μιμεῖσθαι. Ἂν yàp ἡμᾶς μιμήσεται 
καθὰ πράσσομεν. Ion. Magn. ro. 
Kai ὄφελον 
μοῦντο. Smyrn. 12. οὗ τὸ μαρτύ- 


πάντες αὐτὸν ἐμι- 
ριον πάντες ἐπιθυμοῦσιν μιμεῖσθαι. 
Mart. Polyc. 19. 

Μίμημα. τὰ μιμήματα τῆς ἀληθοῦς 
ἀγάπης. Polyc. Phil. 1. 

Μίμησις. εἰς μίμησιν τῆς ἐκείνου 
πίστεως. Clem. Fragm. ii. 

Μιμητής. Μιμηταὶ γενώμεθα κἀκείνων. 
Clem. I 17. 
Ign. Eph. r. 
piov σπουδάζωμεν eivai. IO. μιμη- 

μιμητὴν 

εἶναι τοῦ πάθους τοῦ Θεοῦ μοῦ. 

Rom. 6. μιμηταὶ γίνεσθε Ἰησοῦ X. 

Philad. 7. 


τῆς ὑπομονῆς αὐτοῦ. Polyc. Phil. 


μιμηταὶ ὄντες Θεοῦ. 
μιμηταὶ δὲ τοῦ Κυ- 


τὰς ὄντας Θεοῦ. "Trall. 1. 


Μιμηταὶ οὖν γενώμεθα 


8. ἵνα μιμηταὶ καὶ ἡμεῖς αὐτοῦ 
γενώμεθα. Mart. Polyc. 1. 
δὲ μάρτυρας ὡς μαθητὰς καὶ μιμητὰς 
τοῦ Κυρίου. τῇ. 


τοὺς 


Μιμνήσκεσθαι. μάλιστα μεμνημένοι 
τῶν λόγων τοῦ Κυρίου. Clem. I 13. 
Μνήσθητε τῶν λόγων ᾿Ιησοῦ τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν. 40. 

Μισεῖν. αὐτεπαινετοὺς γὰρ μισεῖ ὁ 


Θεός. Clem. I 30. 
τὰ ἐνθάδε μισῆσαι. 11 6. 


, , , 
βέλτιόν ἐστιν 
*o yàp 

- ^ ^ , ^ , 
μισεῖ τις διὰ τὴν ἐπιοῦσαν... σύν- 
εσιν. Fragm. vi. 
κεκτημένος μισεῖ. Im. Eph. 14. ἐὰν 


» ^ , , 
οὐδὲ ἀγάπην 


ἀποδοκιμασθῶ, ἐμισήσατε. Rom. 8. 
Μισθός. μισθὸν ἀντιμισθίας ὧν ἐλά- 
βομεν; ΘΙ bM Te 

ἐστιν ὃ μισθὸς ἡμῶν. 3. 
τῇ σαρκὶ ἀποληψόμεθα τὸν μισθόν. 
9. ἵνα καὶ τὸν μισθὸν κομισώμεθα. 
II. Ei γὰρ τὸν μισθὸν τῶν δι- 
καίων ὁ Θεὸς εὐθέως ἀπεδίδου. 
Fragm. iii ἀποδοῦναι δὲ τὸν μι- 
σθὸν ταῖς ἐκκλησίαις ταῖς ὑπαντησά- 
cas. Mart. Ign. 4. 

Μνεία. ἡ πρὸς τὸν Θεὸν kal τοὺς ἁγίους 


T ι ἡ 
Οὑτος οὖν 
, 
ἐν ταύτῃ 


μετ᾽ οἰκτιρμῶν μνεία. Clem. I 56. 


86 


Μνήμη. εἴς re τῶν ἠθληκότων μνήμην. 
Mart. Polyc. 18. 


Μνημονεύειν. μνημονεύει ὑμῶν ἐν 
Χριστῷ. lgn. Eph. 12. Μνημο- 


νεύετέ μου, ὡς καὶ ὑμῶν 'l. X. 21. 

Μνημονεύετέ μου ἐν ταῖς προσευχαῖς 

ὑμῶν. Magn. 14. 

ἐν ταῖς προσευχαῖς ὑμῶν τῆς ἐν 

Συρίᾳ ἐκκλησίας. Trall. 13. Cf. 

Rom. 9. μηδὲ γένοιτό μοι αὐτῶν 

μνημονεύειν. ὥὀΙΏΥΤ. 5. μνημονεύ- 

οντες δὲ ὧν εἶπεν ὁ Κύριος διδάσκων. 

Polye. Phil. 2. μνημονεύσας á- 

πάντων. Mart. Polyc. 8. μόνος 

ὑπὸ πάντων μνημονεύεται. 10. 

T ἔπαφροι t ἐγένοντο 
ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ μνημοσύνῳ αὐ- 
τῶν. Clem. I 45. 

Μοιχᾶσθαι. ἐν τοῖς ἔργοις αὐτὸν ópo- 
λογῶμεν,... ἐν τῷ μὴ μοιχᾶσθαι. 
Clem. II 4. 

Μοιχεία.  epevyovres. .. μυσαρὰν μοι- 
χείαν. Clem. I 30. Οὗτος (ὁ αἰὼν) 
λέγει μοιχείαν. 11 6. 

Μόλις παραγαγών. Clem. II 1. 

Movoyevjs. τοῦτο μονογενὲς ὑπάρχον. 
Clem. I 25. 
μονογενής. Mart. Ign. 2. 
παιδὸς αὐτοῦ τοῦ μονογενοῦς. Mart. 
Polye. 20. 

Μόνον. Clem. I 54. Ign. Rom. 3, 
5, Philad. 6, Smyrn. 4, bis. οὐ 
μόνον. Clem. I 4, 7, 12, 19, 35. 
43, 47. Ign. Trall. 13, Rom. 3, 
Smyrn. 4. Polyec. Phil. 9. Mart. 
Polye. 12. μὴ μόνον. Clem. II 
3, 4. 9. Ign. Rom. 3, bis. 

Μόνος. ἐν Ἱερουσαλὴμ μόνῃ. Clem. I 
41. μόνου Θεοῦ. 43. Χριστοῦ 
τοῦ μόνου διδασκάλου. Ign. Magn. 
IO. μόνος αὐτὴν '|l. X. ἐπισκοπή- 
ce, Rom. τ. ὃς μόνος πεπίστευ- 
ται. Philad. 9. Μόνους ἄνδρας 
τοὺς ὁμοζύγους. Fragm. v. Μόνα 
γὰρ τὰ τραχύτερα. Mart. Ign. 6. 
póvos .. . μνημονεύεται. Mart. Po- 
lyc. 19. 

Μύθευμα. μηδὲ μυθεύμασιν τοῖς ma- 
λαιοῖς ἀνωφελέσιν οὖσιν.  lgn. 
Magn. 8. 

Μυκτηρίζειν. 


Μνημονεύετε 


Μνημόσυνον. 


ὁ Ὑϊὸς τοῦ Θεοῦ ὁ 
διὰ τοῦ 


, € - ^ 
χλευάζουσιν ἡμᾶς καὶ 


INDEX VERBORUM 


μυκτηρίζουσιν. Clem. I 39. Εἰ- 
δότες οὖν ὅτι Θεὸς οὐ μυκτηρίζεται. 
Polye. Phil. 5. 

Μύρον. μύρον ἔλαβεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς 
αὐτοῦ ὁ Κύριος. Ign. Eph. 17. 
Μυσαρός. μυσαροῦ ζήλους ἀρχηγοῖς. 
Clem. 1 r4. deóyovres...pvca- 

pàv μοιχείαν. 30. 

Μυστήριον. τρία μυστήρια κραυγῆς. 
Ign. Eph. 19. δι’ οὗ μυστηρίου 
ἐλάβομεν τὸ πιστεύειν. Magn. 9. 
τοὺς διακόνους, ὄντας μυστηρίων 
Ἰησοῦ Χριστοῦ. 'Trall. 2. 

Μωμοσκοπεῖν. μωμοσκοπηθὲν τὸ προσ- 
φερόμενον διὰ τοῦ ἀρχιερέως. Clem. 
I] 41. ὅτι πάντα μωμοσκοπεῖται. 
Ῥοϊγα. Phil. 4. 

Mopós. καὶ μωροὶ, Kai ἀπαίδευτοι. 
Clem. I 39. 

Mopós. τί μωρῶς ἀπολλύμεθα; Ign. 
Eph. 17. 


Naós. ἔμπροσθεν τοῦ ναοῦ. Clem. I 
€ ^ ^ , ^ 

41. ὡς ναὸν Θεοῦ φυλάσσειν τὴν 
σάρκα. ll 9. ὡς ὄντες λίθοι ναοῦ 


Πατρός. Ign. Eph. 9. ἵνα ὦμεν 


una 
Θεοῦ. 


αὐτοῦ ναοί. ὡς εἰς ναὸν συν- 
τρέχετε Magn. 7. τὴν 
σάρκα ὑμῶν ὡς ναὸν Θεοῦ τηρεῖτε. 
Philad. 7. θηρσὶν ὠμοῖς παρὰ τῷ 
ναῷ. Mart. Ign. 6. 

Naodópos. Θεοφόροι, καὶ ναοφόροι. 
Ign. Eph. 9. 

Na)s. καταβὰς τῆς νηός. Mart. Ign. 
3. νηὸς ἐπιτυχών. 5. τῆς νηὸς ἐκ 
πρύμνης ἐπειγομένης. ib. 

Νεκρός. ἐκ νεκρῶν ἀναστήσας. Clem. 
1 24. ὡς περὶ κριτοῦ ζώντων καὶ 
νεκρῶν. Ill 1. ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες 
τοῖς νεκροῖς θεοῖς οὐ θύομεν. 5. 
παρὼν ἤγειρεν αὐτοὺς ἐκ νεκρῶν. 
Ign. Magn. 9. ἀληθῶς ἠγέρθη 
ἀπὸ νεκρῶν. 'Trall. 9. στῆλαί 
εἰσιν καὶ τάφοι νεκρῶν. Philad. 6. 
τὸν ἐγείραντα τὸν Κύριον ἡμῶν ... 


ἐκ νεκρῶν. Polyc. Phil 2. κρι- 
τὴς ζώντων καὶ νεκρῶν. ib. 'O δὲ 
ἐγείρας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν. lb. κα- 


θὼς ὑπέσχετο ἡμῖν ἐγεῖραι ἡμᾶς ἐκ 
νεκρῶν. 5. 

Νεκροφόρος. τελείως αὐτὸν ἀπήρνηται, 
ὧν νεκροφόρος. Ign. Smyrn. 5. 





! 
4 


T, 


ET FORMULARUM. δ᾽ 


Νέος. νέοις τε μέτρια καὶ σεμνὰ νοεῖν 
ἐπετρέπετε. Clem. I 1. ἐπηγέρ- 
θησαν... οἱ νέοι ἐπὶ τοὺς πρεσβυτέ- 
ρους. 3. 
21. μεταβάλεσθε εἰς νέαν ζύμην. 
Ign. Magn. ro. Τοῖς νέοις ἐπί- 
τρεπε γαμεῖν. Fragm. Υ]. νεώτεροι 
» B ^ v ev aee 
ἄμεμπτοι ἐν πᾶσι. Polyc. Phil. 5. 

Néprepos. νερτέρων ἀνεκδιήγητα kpi- 
para, Clem. I 20. 

Nédos. ἐκεῖνο ὃ περικείμεθα νέφος. 
Clem. II r. 

Νεωτερικός. τὴν φαινομένην νεωτερικὴν 
τάξιν. Ign. Magn. 3. 

Νεωτερισμός. φεύγοντες... μέθας τε 
καὶ νεωτερισμούς. Clem. 1 30. 

τῷ - ι , ; 

Νήπιος. φοβοῦμαι μὴ νηπίοις οὖσιν 
ὑμῖν. Ign. Trall. 5. 

Νῆσος. παραμείβων νήσους τε kal mó- 
Aes. Mart. Ign. 5. 

Νηστεία. τεσσαράκοντα νύκτας ἐν νη- 
στείᾳ. Clem. I 52. διὰ yàp τῆς 
νηστείας καὶ τῆς ταπεινώσεως αὐτῆς. 
55. προσκαρτεροῦντες νηστείαις. 
Polye. Phil 7. τῶν ^oía« τῆς 
προσευχῆς kai τῆς νηστείας. Mart. 


Ign. τ. 


΄ , 
TOUS νέους παιδεύσωμεν. 


* , ὁ , AJ 
N ἡστεύειν. κἂν νηστευῃ. Ign. F ragm. 


1X. 
Νήφειν. Νῆφε ὡς Θεοῦ ἀθλητής. Ign. 


Polye. 2. νήφοντες πρὸς τὰς εὐ- 
xás. Polyc. Phil. 7. 
Νικᾶν. τὸ δέρεσθαι kai νικᾶν. lgm. 


Polyc. 3. 

Νίκη. ἐπὶ τῇ νικῇ τῇ κατὰ Σκυθῶν. 
Mart. Ign. 2. 

Noeiv. νέοις τε μέτρια καὶ σεμνὰ νοεῖν 
ἐπετρέπετε. Clem. 11. νοήσωμεν 
πῶς ἀόργητος ὑπάρχει. 10. 
σωμεν ὅτι πάντα ἐγγὺς αὐτῷ ἐστίν. 
27. νοησάτω ὃ θέλω. Ign. Rom. 
6. ἐνόησα γὰρ ὑμᾶς κατηρτισμέ- 
νους. Sinyrn. I. 

Νομίζειν. βράδιον νομίζομεν ἐπιστρο- 
φὴν πεποιηκέναι. Clem. 1 1... Μέ- 
γα καὶ θαυμαστὸν οὖν νομίζομεν 


νοή- 


- 
εἶναι; 26. 


οὐ δικαίως νομίζομεν 
ἀποβαλέσθαι τῆς λειτουργίας. 44. 
νομίσαντος ἔτι λείπειν αὐτῷ πρὸς 
πᾶσαν ὑποταγήν. Mart. lgn. 2. 

Νόμιμος. ἐν τοῖς νομίμοις τῶν προσ- 


ταγμάτων αὐτοῦ. Clem. D 3. τοῖς 
γὰρ νομίμοις τοῦ Δεσπότου ἀκολου- 
θοῦντες. 40. 

Νόμισμα ὥσπερ γάρ ἐστιν νομίσματα 


δύο. Ign. Magn. 5. 


Νομιστέον. Μόνους ἄνδρας τοὺς ὁμο- 
(vyovs εἶναι νομιστέον. gn. 
Fragm. v. 

Νομοθετεῖν συνεπιμαρτυροῦντες τοῖς 


ὑπ᾽ αὐτοῦ νενομοθετημένοις. Clem. 
Las: 

Νόμος. τοῖς νόμοις ToU Θεοῦ émopev- 
εσθε. Clem. I 1. 
ρίῳ ὡς νόμῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ. lgn. 


τῷ πρεσβυτε- 


Magn. 2. κατὰ [νύμον] ᾿ἸἸουδα- 
ἱσμόν. ὃ. οὐδὲ ὁ νόμος Μωσέως. 
Smyrn. 5. 

Nócos. ὑγίεια πλέον ἠνίασε νόσου. 


Clem. Fragm. iv. πάντων τὰς 
νόσους βάσταζε. Ign. Polyc. r. 
Νουθεσία. ὑπαλειῴφθῆναι πίστει, vov- 

θεσίᾳ. Ign. Eph. 3. 
Νουθετεῖν. οὐ μόνον ὑμᾶς νουθετοῦντες. 


Clem. I 7. 
τὸ νουθετηθῆναι ἡμᾶς. 56. 


παιδεύει ὁ Θεὸς εἰς 

Νουθέτησις. ἡ νουθίτησις ἣν ποι- 
ούμεθα εἰς ἀλλήλους καλή ἐστιν. 
Clem. I 56. 

Νοῦς. κατηρτισμένοι τῷ αὐτῷ voi. 
Ign. Eph. 2. 
Magn. 7. κατὰ νοῦν μὴ ἔχειν 
θεούς ; Mart. Ign. 2. 

Nvf. ᾿Αγὼν ἦν ὑμῖν ἡμέρας τε kai 
νυκτός. Clem. I 2. 
καὶ νὺξ. δρόμον διανύουσιν. 20. 


τ ^ , » , 
εἷς νοῦς, μία ἐλπίς. 


Ἡμέρα τε 


Ἡμέρα καὶ νὺξ ἀνάστασιν ἡμῖν δη- 
λοῦσιν. 24. κοιμᾶται ἡ νύξ. lb. 
νὺξ ἐπέρχεται. 1b. 
τεσσαράκοντα νύκτας. 52. 
καὶ ἡμέρας. Ign. Rom. 5. 
ἡμέρᾳ kai νυκτὶ τῇ αὐτῇ. Mart. 
Ign. 5. διέτριβε μετ᾽ ὀλίγων νύκτα 
καὶ ἡμέραν. Mart. Polyc. 5. 
Νωθρός. 


ποιήσαντος... 
νυκτὸς 
ἐν μιᾷ 


ὁ νωθρὸς καὶ παρειμένος 
(ἐργάτης.) Clem. I 34. 

Ξενισμός. ξενισμὸν παρεῖχεν ἡ kawó- 
της αὐτοῦ. Ign. Eph. 19. 

Ξένος. τῆς τε ἀλλοτρίας kai ξένης rois 

. στάσεως. Clem. I τ. 

ξένα καὶ μακράν ἐστι τῶν ἀπεχθῶν. 

Fragm. iv. 


ἐκλεκτοῖς... 





88 ΠΊΝΡΕΧ VERBORUM 


Enpós. ἅτινα πέπτωκεν εἰς τὴν γὴν 
ξηρά. Clem. I 24. 

Ξιφίδιον. κομφέκτορα παραβῦσαι ξιφί- 
διον. Mart. Polyc. 16. 


Ξύλον. συμβάλετε ἑαυτοὺς ξύλῳ. 
Clem. I 23, et [iier o καρπὸς 
τοῦ ξύλου. | 23. προσκυνοῦντες 


λίθους καὶ ξύλα. ll 1. τῶν ὄχλων 
παραχρῆμα συναγαγόντων... . ξύλα 
καὶ φρύγανα. Mart. Polyc. 13. 

᾿Ογδοήκοντα καὶ ἕξ ἔτη. Mart. Polyc. 9. 

"Oy8oos. ὥρᾳ ὀγδόῃ. Mart. Polyc.2 1. 

δός. ἴδωμεν rives αἱ ὁδοὶ τῆς εὐλο- 
γίας. Clem. I 31. τῇ ὁδῷ τῆς 
ἀληθείας. 35. Αὕτη ἡ ὁδὸς... ἐν 
ἦ εὕρομεν τὸ σωτήριον. 36. ἀπο- 
πίπτομεν τῆς ὁδοῦ τῆς δικαίας. 
Il 5. θῶμεν τὴν ὁδὸν τὴν εὐ- 
θείαν. 7. ἡ δὲ ἀγάπη ὁδὸς ἡ ἀνα- 
φέρουσα εἰς Θεόν. Ign. Eph. 9. 
μὴ προσήκουσαί μοι, τῇ ὁδῷ τῇ 
κατὰ σάρκα. hom. 9. 

᾿Οδούς. δι ὀδόντων θηρίων ἀλήθωμαι. 
Ign. Rom. 4. 

᾿Οδύρεσθαι. ὡς kai τοὺς περιεστῶτας 
ἐλεεῖν καὶ ὀδύρεσθαι. Mart. Po- 
lyc. 2. 

Ὅθεν. ὅθεν, ἀδελφοί, καταλείψαντες. 
Clem. II 5. ὅθεν ἔγγραφον... 
ἱστορίαν. lragm. li. ὅθεν xai 
γράφω. Ign. Eph. 21, Magn. r5, 
"myrn. 12. ὅθεν δεδεμένος. Eph. 
21, Smyrn. II. ὅθεν καὶ οὐκ 
ἄξιός εἰμι λέγεσθαι. 'Trall. r3. 
Ὅθεν ἔτεσιν ὀλίγοις ἔτι παραμένων. 
Mart. Ign. rz. 

'O0óvg. ὥσπερ ὀθόνη πλοίου. Mart. 
Polyc. 15. 

Οἴαξ. τῷ οἴακι τῆς προσευχῆς. Mart. 
Ign. r. 

Οἴεσθαι. Οἰώμεθα ὅτι βέλτιόν ἐστιν τὰ 
ἐνθάδε μισῆσαι. Clem. II 6. ὃυ- 
νάμενος γράφειν ὑπὲρ τούτου φήθην. 
Ign. Trall. 3. 

Oiketos. οἱ προδίδοντες αὐτὸν οἰκεῖοι 
ὑπῆρχον. Mart. Polyc. 6. 

Οἰκοδεσπότης. πάντα γὰρ ὃν πέμπει ὁ 
οἰκοδεσπότης. Ign. Eph. 6. 

Οἰκοδομεῖν. δυνηθήσεσθε οἰκοδομεῖσθαι 
εἰς τὴν δοθεῖσαν ὑμῖν πίστιν. Polyc. 


Phil. 3. 


Οἰκοδομή. ἡτοιμασμένοι εἰς οἰκοδομὴν 
Θεοῦ. Ign. Eph. 9. πᾶσαν οἶκο- 
δομὴν τὴν εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν ἀνή- 
κουσαν. Polyc. Phil. 13. 

Οἰκονομεῖν. ἔγγραφον περὶ αὐτοῦ ἷστο- 
ρίαν γενέσθαι ὠκονόμησεν. Clem. 
Fragm. ii. 

Oikovouía. πάντα γὰρ ὃν πέμπει ὁ 
οἰκοδεσπότης εἰς ἰδίαν οἰκονομίαν. 
Ign. Eph. 6. ἐκυοφορήθη “ ὑπὸ 
Μαρίας, κατ᾽ οἰκονομίαν Θεοῦ. 18. 
ἧς ἠρξάμην οἰκονομίας εἰς τὸν και- 
νὸν ἄνθρωπον ᾿Ιησοῦν Χριστόν. 20. 
τὴν τῆς σαρκὸς οἰκονομίαν. Mart. 
Polyc. 2. 

Οἰκονόμος. ὡς Θεοῦ οἰκονόμοι καὶ 
πάρεδροι. Ten. Polyc. 6. 

Οἶκος. τὰ κατὰ τὸν οἶκον σεμνῶς oi- 
κουργεῖν. Clem. I 1. ἐκ τοῦ οἵ- 
κου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. το. οἶκον 
pikpóv καταλιπών. lb. ὅπως κρε- 
μάσῃ ἐκ τοῦ οἴκου. 12. πιστὸς θε- 
ράπων ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ. 43. ᾿Ασπά- 
ὧομαι τοὺς οἴκους τῶν ἀδελφῶν μου. 
Ign. Smyrn. 13. ᾿Ασπάζομαι τὸν 
οἶκον Ταουΐας. 10. σὺν ὅλῳ τῷ οἴκῳ 
αὐτῆς. Polyc. 8. κατ᾽ οἶκόν τε 
παννυχίσαντες. Mart. Ign. 7. 

Οἰκουμένη, ἡ τῶν κατὰ τὴν οἰκουμέ- 
νην ἐκκλησίων. Mart. Polyc. 5. 
ἁπάσης τῆς κατὰ τὴν οἰκουμένην 
καθολικῆς ἐκκλησίας. ὃ. ποιμένα 
τῆς κατὰ τὴν οἰκουμένην καθολικῆς 
ἐκκλησίας. 19. 

Οἰκουργεῖν. τὰ κατὰ τὸν οἶκον σεμνῶς 
οἰκουργεῖν ἐδιδάσκετε. Clem. I 1. 
Οἰκοφθόρος. Οἱ οἰκοφθόροι βασιλείαν 
Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσιν. lgn. 

Eph. τό. 

Οἰκτιρμός. ἐπιστρέψωμεν ἐπὶ τοὺς 
οἰκτιρμοὺς αὐτοῦ. Clem. L9. ἡμᾶς 
τοὺς προσπεφευγότας τοῖς οἰκτιρ- 
pois αὐτοῦ. 20. ἡ πρὸς τὸν Θεὸν 
καὶ τοὺς ἁγίους μετ᾽ οἰκτιρμῶν 
μνεία. 56. 

Οἰκτίρμων. Ὃ οἰκτίρμων κατὰ πάντα 
...Hargp. Clem. I 23. 

Οἰνόμελι. θανάσιμον φάρμακον διδόντες 
μετὰ οἰνομέλιτος. Ign. Trall. 6. 
Otos. οἵαν τρυφὴν ἔχει. Clem. [1 ro. 

οἷά τις ἐφθέγξατο. Ign. Fragm. i. 





ΟῚ 


ji] 











ET FORMULARUM. 89 


"OleÓpos. λύεται ὁ ὄλεθρος αὐτοῦ. 
Ign. Eph.r3. εἰς παντελῆ ὄλεθρον 
ἀπάγουσιν ἑαυτούς. Fragm. i. 

Ὀλίγος. ὀλίγα πρόσωπα. Clem. 11. 
ἐν καιρῷ ὀλίγῳ εἰς πέπειρον καταν- 
τᾷ. 23. ἵνα μὴ δι’ ὀλίγους ἄφρονας. 
Ign. Trall. 8. | A/ ὀλίγων γραμ- 
μάτων αἰτοῦμαι ὑμᾶς. Rom. 8. δὲ 
ὀλίγων ὑμᾶς γραμμάτων παρεκά- 
λεσα. Polyc. 7. λωφήσαντος πρὸς 
ὀλίγον τοῦ διωγμοῦ. Mart. Ign. τ. 
ἔτεσιν ὀλίγοις ἔτι παραμένων. 1b. 
καὶ διέτριβε μετ᾽ ὀλίγων. Mart. 
Polye. 5. πῦρ... μετ᾽ ὀλίγον 
σβεννύμενον. I1. 

Ολιγοχρόνιος. ἡ ἐπιδημία ἐν τῷ κόσμῳ 
τούτῳ τῆς σαρκὸς ταύτης... ὀλιγο- 
χρόνιος. Clem. II 5. 
.. . μικρὰ καὶ ὀλιγοχρόνια. 6. 

᾿Ολιγόψυχος. μή τινα τῶν ὀλιγοψύ- 
χων... ἀποβάλῃ. Mart. Ign. 1. 

Ὁλοκάρπωμα. ὁλοκάρπωμα δεκτὸν τῷ 
Θεῷ ἡτοιμασμένον. Mart. Polyc.1 4. 

Ὅλος. διδάξας ὅλον τὸν κόσμον. Clem. 
l5. ἐξ ὅλης ἰσχύος ἡμῶν. 35. ἐξ 
ὅλης τῆς. Καρδίας. 34. Cf. IL 3, 
et 8. εὔχρηστά εἰσιν ὅλῳ τῷ có- 
ματι. 137. ἡμῶν ὅλον τὸ σῶμα. 38. 
ἐν ὅλῳ τῷ οἴκῳ. 43. ὁ βίος ἡμῶν 
ὅλος. II 1. ὅλοι ὄντες Θεοῦ. Ign. 
Eph. 8. ἀλησμοὶ ὅλου τοῦ σώμα- 
ros. liom. 5. σὺν ὅλῳ τῷ οἴκῳ 
αὐτῆς. Polye. 8. τὸ γὰρ ὅλον ἐστὶ 
πίστις καὶ ἀγάπη. ὥτηγτΉ. 6. 

᾿Ομιλεῖν. παρεστὼς ὁ Κύριος ὡμίλει 
αὐτοῖς. Mart. Polyc. 2. 

Ὃμιλία. περὶ τούτων ὁμιλίαν ποιοῦ. 
Ign. Polyc. 5. 

"Oupa. ἐμβλέψωμεν τοῖς ὄμμασι τῆς 
ψυχῆς. Clem. I 19. 

'Ouvóvat. ἔπεισεν ὀμόσαι kai ἐπιθῦ- 
σαι. Mart. Polyc. 4. "Opocov τὴν 
Καίσαρος τύχην. 9, et 10. Ὅμοσον, 
καὶ ἀπολύω σε. 9. Ei κενοδοξεῖς 
ἵνα ὀμόσω. το. 

"OuóCvyos. Μόνους ἄνδρας τοὺς ὁμο- 
ζύγους εἶναι. Ign. Fragm. v. 

ὋὉμοήθεια. ὁμοήθειαν Θεοῦ λαβόντες. 
Ign. Magn. 6. 

᾿Ὁμοθυμαδὸν ἐπιβοῆσαι. Mart. Polyc. 
I2. 


τὰ ἐνθάδε 


Ὁμοιοπαθής. σῶμα ὁμοιοπαθὲς ἀνθρώ- 
ποις. Ign. Fragm. viii. 

Ὅμοιος. Οὔτε γὰρ ἐγὼ, οὔτε ἄλλος 
ὅμοιος ἐμοί. Polyc. Phil. 3. 

ὋὉμοιότης. πάντας opas αὐτῷ ἐν ὁμοι- 
ότητι εἶναι. Ign. Eph. τ. 

"Ouoieua. ἐγείραντος αὐτὸν ToU lla- 
τρὸς αὐτοῦ, κατὰ τὸ ὁμοίωμα. lgn. 
Trall. 9. 

Ὁμοίως kai ὃ ἀκούων αὐτοῦ. Ign. Eph. 
16. ὁμοίως καὶ ὁ θάνατος τοῦ Κυ- 
piov. 19. ὋὉμοίως πάντες ἐντρεπέ- 
σθωσαν. 'Trall. 5. 
πρεσβυτερίῳ. 13. Ὁμοίως καὶ τοῖς 
ἀδελφοῖς μου παράγγελλε. Polyc. 5. 
Ὁμοίως διάκονοι ἄμεμπτοι. Polyc. 
Phil. 5. 
μεμπτοι. lb. Ὁμοίως δὲ καὶ eis τὰ 
θηρία. Mart. Polyc. 2. 

"OuoXoyeiv. ἐὰν οὖν ὁμολογήσωμεν δι 
οὗ ἐσώθημεν. Clem. 112. Ἔν τίνι 
δὲ αὐτὸν ὁμολογοῦμεν ; 10. 
ἔργοις αὐτὸν ὁμολογῶμεν. 4. ἐν τού- 
τοις ἔργοις ὁμολογῶμεν τὸν Θεόν. 1b. 
ὁμολογοῦμεν χάριν μὴ εἰληφέναι. 
Ign. Magn. 8. 
τὸν capkoiópov; Smyrn. 5. διὰ 
τὸ μὴ ὁμολογεῖν τὴν εὐχαριστίαν. 6. 


ὁμοίως καὶ τῷ 
t 


€ , ^ , A 
Opotos kat νεώτεροι a- 


ἐν τοῖς 


μὴ ὁμολογῶν αὐ- 


ὃς ἂν μὴ ὁμολογῇ τὸ μαρτύριον τοῦ 
σταυροῦ. Polye. Phil 7. 
ἕτερον βασανιζόμενον ὡμολόγησεν. 
Mart. Polyc. 6. Τοῦ δὲ ópoXo- 
γοῦντος. 9. ὡμολόγησεν ἑαυτὸν 
Χριστιανὸν εἶναι. 12. 

"OpoXoyía. 
μένην ὁμολογίαν. Mart. Ign. 1. 


ὧν τὸ 


τὴν διὰ μαρτυρίου γινο- 


M ^ ^ - , 
διὰ τῆς καλῆς ὁμολογίας. 
€ , ' , , , € , 
Ομόνοια. τὰ εἰσελθόντα ἐν ὁμονοίᾳ 
ζῶα εἰς τὴν κιβωτόν. Clem. I 9. 
, 
ἑτερογνώμονος ὑπαρχούσης kai οὐκ 
ἐν ὁμονοίᾳ. YI. ἐν ὁμονοίᾳ δίχα 
; ; 
πάσης παρεκβάσεως. 20. 
» , 
voía καὶ εἰρήνῃ. lb. ἐν εἰρήνῃ καὶ 
ὁμονοίᾳ. lb. τὰ... εὐάρεστα ἐνώ- 


5» € 
ἐν ὁμο- 


πίον αὐτοῦ ποιῶμεν μεθ᾽ ὁμονοίας. 
21. ἐνδυσώμεθα τὴν ὁμόνοιαν. 30. 
ἐν ὁμονοίᾳ ἐπὶ τὸ αὐτὸ συναχθέν- 
τες. 34. ἀγάπη πάντα ποιεῖ ἐν ὁμο- 


νοίᾳ. 40. εἰ τὰ προστάγματα τοῦ 
- ^ , , , 

Θεοῦ ἐποιοῦμεν ἐν ὁμονοίᾳ ἀγάπης. 
^ , 

50. ὅπως θᾶττον τὴν... εἰρήνην 


nm 


90 


Ὃμοφωνία. 


"Ovetpara. 


"Ovopa. 


καὶ ὁμόνοιαν ἀπαγγέλλωσιν. 59. ἐν 
τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν. lgn. Eph. 4. 
σύμφωνοι ὄντες ἐν ὁμονοίᾳ. 10. ἐν 
τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν τῆς πίστεως. 12. 
ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ σπουδάζετε πάντα 
πράσσειν. Magn. 6. Ἔρρωσθε ἐν 
ὁμονοίᾳ Θεοῦ. 15. δΔιαμένετε ἐν 
τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν. Trall r2. ἐκ- 
KAgcía ... ἡδρασμένῃ ἐν ὁμονοίᾳ 
Θεοῦ. Philad. Inscr. εἰς ὃν ἐλπί- 
(ovaw ... ὁμονοίᾳ. II. 


€ ^ » ^ :} 
Ομόφυλος. ἐν τῷ ἀκοῦσαι αὐτὸν ἀπὸ 


τοῦ ὁμοφύλου. Clem. I 4. 
τῆς παραδεδομένης ἡμῖν 
καλῶς καὶ δικαίως ὁμοφωνίας. Clem. 


JE fe 


"Op$a£. Clem. I 23, et II rr. 
᾿᾽Οναίμην. 


2 , € ^ M , 
Ova(ugv ὑμῶν διὰ παντός. 
Ign. Eph. 2. et Polye. 6. οὗ ἐγὼ 

, e ? ^ » 
ὀναίμην, ὅτι ὑποτάσσεται τῷ ἐπι- 
σκόπῳ. Magn. 2. ᾿Οναίμην ὑμῶν 

^ , 3 , ^ 
κατὰ πάντα. 12. ᾿Οναίμην τῶν θη- 
ρίων. Rom. 5. τοῦ προσώπου σου, 
οὐνοὗ ὀναίμην ἐν Θεῷ. Polyce.1. οὗ 
τῆς βασιλείας ὀναίμην. Mart. Ign. 2. 
τὰς ὄψεις τῶν ὀνειράτων. 
Mart. Ign. 7. 

, E € - 
ἀξιαγάπητον ὄνομα ὑμῶν. 
Clem. I rz. 
pa. 36. τῷ ἐνδόξῳ ὀνόματι κε- 
κοσμημένη. 43. ἑκάστης φυλῆς 
kar ὄνομα. lb. τὸ ὄνομα τοῦ ἀλη- 
θινοῦ καὶ μόνου Θεοῦ. 1b. 


διαφορώτερον ὄνο- 


J3'EN ^ 
ἐπὶ τοῦ 
ὀνόματος τῆς ἐπισκοπῆς. 44. τῷ 
^ 3. p 3 eS 
παναρέτῳ ὀνόματι αὐτοῦ. 45. βλα- 
σφημίας ἐπιφέρεσθαι τῷ ὀνόματι 
ἤῃ Ρ b ^ μ ^ 
hi 
Κυρίου. 47. τὸ μεγαλοπρεπὲς kat 
e » 5, ^ , , 
ἅγιον ὄνομα αὐτοῦ. 59. εἰς eva- 
ρέστησιν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. lb. 
τὸ πολυαγάπητόν σου ὄνομα. lgn. 
Eph. 1. δεδεμένον... ὑπὲρ τοῦ κοι- 
νοῦ ὀνόματος. lb. 
ἀπείληφα. 1b. 
ματι. 3. ἙΕἰώθασι γάρ τινες δόλῳ 
πονηρῷ τὸ ὄνομα περιφέρειν. T. 
ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε ἐν μιᾷ πί- 
cre. 20. Καταξιωθεὶς γὰρ ὀνό- 
ματος θεοπρεπεστάτου. Magn. 1. 
*Os γὰρ ἄλλῳ ὀνόματι καλεῖται. Το. 
τῶν δεξαμένων με εἰς ὄνομα Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. Rom. 9. ἐφ᾽ οἷς γέ- 


ἐν ὀνόματι Θεοῦ 
^ » - » , 
δέδεμαι ἐν τῷ Ovó- 


ὋὉποϊος. 


'Omrav. 


'Ozraocta. 


y 
ρστεσθαι. 


INDEX VERBORUM 


γραπται μόνον ὀνόματα ἀνθρώπων. 
Philad. 6. δοξάσαι τὸ ὄνομα. 10. 
Θέλουσιν δὲ ὑμῖν οὐκ ἔστιν ἀδύνα- 
€ ^ 5 , ^ , ΄ 
τον ὑπὲρ ὀνόματος Θεοῦ. 10. μό- 
^ , ^ z ^ 
vov ἐν τῷ ὀνόματι ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, 
^ ^ Y 
eis τὸ συμπαθεῖν αὐτῷ. Smyrn. 4. 
Τὰ δὲ ὀνόματα αὐτῶν, ὄντα ἄπι- 
» » , » ^ 
στα. 5. ἐν ὑνόματι lggoU Xpt- 
στοῦ. 12, Polyc. 5, Rom. Inscr. 
ἐν ὀνόματι. Smyrn. I2. 
ὑποκρίσει φερόντων τὸ ὄνομα τοῦ 
Κυρίου. Polyc. Phil. 6. 
σχωμεν διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ. ὃ. 
πάντας κατ᾽ ὄνομα. Ign. Smyrn.13. 
ἐξ ὀνόματος πάντας ζήτει. Polyc. 4. 
, / 5 , 3/7 
Ασπάζομαι πάντας ἐξ ὀνόματος. 8. 
"AAkgv τὸ ποθητόν μου ὄνομα. ib. 
et Smyrn. 13. Κρόκος, τὸ ποθη- 
τόν μοι ὄνομα. Rom. ro. Eis δὲ 
ὀνόματι Κόϊντος. Mart. ῬοΪγο. 4. 
ὁ καὶ κληρονόμος τὸ αὐτὸ ὄνομα. 6. 


^ , 
TOV €V 


^ , 
«av πα- 


Ὄνος. ἐν ὄνῳ καθίσαντες αὐτόν. Mart. 


Polye. 8. 


'Omíico. 'O δὲ ὀπίσω τὰς χεῖρας mot- 


jcas. Mart. Polyc. 14. 


Οπλίζεσθαι. ὁπλισώμεθα rois ὅπλοις 


τῆς δικαιοσύνης. Polyc. Phil. 4. 


Ὅπλον. Τὸ βάπτισμα ὑμῶν μενέτω ὡς 


ὅπλα. Ign. Polye. 6. τοῖς ὅπλοις 
τῆς δικαιοσύνης. ῬοΙγο. Phil 4. 
μετὰ τῶν συνήθων αὐτοῖς ὅπλων. 
Mart. Polyc. 7. 

στασιαζουσῶν τῶν φυλῶν 
ὁποία αὐτῶν. Clem. I 43. τὸ δὲ 
ἔθος ὁποῖον ἂν παραληφθῆ. Fragm. 
ΥἹ. 

ἀλλ᾽ ὡς ἄρτος ὀπτώμενος. 
Mart. Polye. 15. 

προσευχόμενος ἐν ὀπτασίᾳ 
γέγονε. Mart. Polye. 5. τῆς φανε- 
ρωθείσης ἐπὶ τοῦ προσκεφαλαίου 
ὀπτασίας. 12. 

δι ὧν πράσσουσιν ὀφθή- 
σονται. Ign. Eph. 14. οὐδὲ τὸ σῶ- 
μά μου ὃ κόσμος ὄψεται. Rom. 4. 


Ὃρᾶν. Ὅρᾶτε, ἀδελφοί. Clem. I 4. 


et 41. Ὁρᾶτε, ἀγαπητοί. 12, 16, 
21. Ὁρᾶτε ὅτι ἐν καιρῷ ὀλίγῳ. 
23. ὋὉρῶμεν γὰρ ὅτι ἐνίους ὑμεῖς 
perayáyere. 44. Opüre .. . πῶς 
μέγα... ἡ ἀγάπη. 50. οὐδὲν τού- 











ET FORMULARUM. 91 


των ἑωράκαμεν. ll 11. πάντας 
ὁρῶν εὐνοϊκῶς διακειμένους. Mart. 
lgn. 4. ἐπευχόμενον ἡμῖν ἑωρῶ- 
μεν... ᾿Ἰγνάτιον. 7. 

΄“ , , , , , 

Ορασις. τοιαύτης ἀχλύος γέμοντες ἐν 
τῇ ὁράσει. Clem. II τ. 


'Oparós. ὁρατά τε καὶ ἀύρατα. lgn. 
Trall. 5. Μηθέν με ζηλώσῃ τῶν 
ὁρατῶν. hom. 5. οἱ ἄρχοντες 


ὁρατοί τε καὶ ἀόρατοι. Smyrn. 6. 
τὸν ἀόρατον, τὸν δι ἡμᾶς ὁρατόν. 
Polyc. 3. 

"Opyavov. ἵνα διὰ τῶν ὀργάνων τού- 
Tov θυσία εὑρεθω. Ign. hom. 4. 
τὰ πρὸς τὴν πυρὰν ἡρμοσμένα Op- 
γανα. Mart. Polyc. 13. 

"Opyj. ἀποθέμενοι... ὀργάς. Clem. T 
I3. πρὸς τὰς ὀργὰς αὐτῶν ὑμεῖς 
πραεῖς. Ign. Eph. 10. Ἢ γὰρ 
τὴν μέλλουσαν ὀργὴν φοβηθῶμεν. 
11. Οὗ δὲ μερισμός ἐστιν καὶ 
ὀργή. Philad. 8. 
σης ὀργῆς. Polyc. Phil. 6. 

Ὃρίζειν. ὡρισμένοις καιροῖς. Clem. 
I 40. αὐτὸς ὥρισεν τῇ ὑπερτάτῃ 
αὐτοῦ βουλήσει. lb. τὸν ὡρισμένον 
τῆς λειτουργίας αὐτοῦ κανόνα. 41. 


ἀπεχόμενοι πά- 


οἱ ἐπίσκοποι κατὰ τὰ πέρατα ὁρι- 
σθέντες. Ign. Eph. 5. 

€ , 3 , ^ 9 

Ορισμός. ἐξελίσσουσιν τοὺς ἐπιτε- 
ταγμένους αὐτοῖς ὁρισμούς. Clem. 
Τ 20. 

Ὅρκος. 
I8. 

"Opveov. "Opveov...ó mpocovopá(erat 
Φοίνιξ. Clem. I 25. 
δείκνυσιν ἡμῖν. 26. 

» 

Opos. 
IO. Μωύσέως yàp ἀναβάντος eis 
τὸ ὄρος. 53. 

᾿Ορφανός. οὐ περὶ ὀρφανοῦ, οὐ περὶ 
θλιβομένου. Ign. Smyrn. 6. μὴ 
5 ^ , ^ » ^ ) 
ἀμελοῦντες χήρας, ἢ ὀρφανοῦ. Po- 


Ιγο. Phil. 6. 


ἐλάλησεν μεθ᾽ ὅρκου. Clem. 


δ ὀρνέου 


πρὸς ἕν τῶν ὀρέων. Clem. I 


Ὅσιος. μεστοί τε ὁσίας βουλῆς. 
Clem. I 2. ὅσιον... ὑπηκόους 
ἡμᾶς μᾶλλον γενέσθαι. 14. δικαί- 


» , y M € , , 
ovs ἀποβεβλημένους ἀπὸ ὁσίων ἀν- 


δρῶν. 45. ἐν ὁσία καὶ ἀμώμῳ 
2 / μᾷ 
, , . - 
προθέσει δουλεύοντας. lb. διὰ τῆς 
ὁσίας παιδείας αὐτοῦ. 56. πόσα 


δὲ αὐτῷ ὀφείλομεν ὅσια ; II 1. 
^ Ed E er 
ἔργα ἔχοντες ὅσια. 6. 

“Οσιότης. ἐν ὁσιότητι ψυχῆς. Clem. 
I 29. ἐν ὁσιότητι καρδίας. 32. 
κατευθύνοντες τὴν πορείαν αὐτῶν 
» € , 
ἐν ὁσιότητι. 48. 

γ , e , 

ἀνδράσιν ὁσίως πολιτευσα- 

τοῖς φοβου- 


τοὺς 


"Oaíos. 
μένοις. Clem. I 6. 
μένοις τὸν Θεὸν ὁσίως. 21. 
ἐν αὐτῷ ὁσίως ἀναστρεφομένους. ib 

ᾧ ρεφομένους. ib. 
Ἂς € , 3 ^ , 
τῶν ὁσίως αὐτῷ δουλευσάντων. 26. 
ὁσίως πάντα τὰ γινόμενα ἐν εὐδο- 
κήσει. 4οθ. τοὺς ἀμέμπτως καὶ 
ὁσίως προσενεγκόντας τὰ δῶρα. 44. 
εἰ μὴ τὸ ὁσίως καὶ δικαίως ἀνα- 
στρέφεσθαι. TI 5. 

᾿᾽Οσμή. ἀπὸ τῆς ὀσμῆς ἐλεγχθήσεσθε. 
Ign. Magn. 1o. 

Ὅσος. ὅσα ὁ Δεσπότης ἐπιτελεῖν ἐκέ- 
λευσεν. Clem. I 40. ὅσῳ πλεί- 
ονος κατηξιώθημεν γνώσεως. 41. 
e ^ ^ , * 
ὅσῳ δοκεῖ μᾶλλον μείζων εἶναι. 48. 
e 5 , e 
Oca οὖν παρέβημεν. 51. ὅσα 
ὑπέμεινεν Ἶ. X. παθεῖν. IL 1. Ὅσοι 
γὰρ Θεοῦ εἰσίν. Ign. Philad. 3. 
L4 ^ , » » 
ὅσοι ἂν μετανοήσαντες ἔλθωσιν. 1b. 
E er » 30€ Lol 
ἄλλας ὅσας εἴχομεν παρ᾽ ἡμῖν. Po- 
lyc. Phil. 13. 


» , et ^ , ^ ^ 
Οστέον. ὅπου τὰ οστα TOU προγεγο- 


νότος. Clem. I 25. σκορπισμοὶ 
ὀστέων. ἴσῃ. hom. 5. δοκιμώ- 


repa ὑπὲρ χρυσίον ὀστᾶ. Mart. 
Polyc. 18. 

Οὐράνιος. ἄρτον οὐράνιον. Ign. Rom. 
ἡ. εἰς τὴν οὐράνιον βασιλείαν αὐ- 
τοῦ. Mart. Polye. 22. 

Οὐρανός. Οἱ οὐρανοὶ τῇ διοικήσει αὐ- 
τοῦ σαλευόμενοι. Clem. I 20. 
οὐρανοὺς ἐστήρισεν. 33. ἀτενί- 
ὧοσμεν εἰς τὰ ὕψη τῶν οὐρανῶν. 36. 
᾿Αστὴρ ἐν οὐρανῷ ἔλαμψεν. lgm. 
Eph. 19. καὶ ἐπὶ γῆς καὶ ἐν οὐ- 
ρανῷ. Smyrn. II. 
οὐρανόν. Mart. Ign. 2. 
pavoü μέλλων ἐπιλαμβάνεσθαι. 4. 
φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ. Mart. Polye. 9. 
ἀναβλέψας eis τὸν οὐρανόν. ib. et 
L4. 

Οὔριος. οὐρίοις ἀνέμοις προσχρησά- 
μενοι. Mart. Ign. 5. 

Οὖς. βύσαντες rà ὦτα. Ign. Eph. 


, E 
ὁ moujcas τὸν 

» 
ὡς οὐ- 


m 2 





᾿Οφείλειν. 


᾿Οφειλέτης. 


᾿Οφθαλμός. 


M 

9. ἃ ore οὖς ἤκουσεν. Mart. 
Polyc. 2. 
εἰς τὸν ὀφειλόμενον τόπον 
τῆς δόξης. Clem. I 5. ὀφείλο- 
μεν κατὰ πάντα εὐχαριστεῖν. 58. 
πάντα τάξει ποιεῖν ὀφείλομεν. 40. 
μᾶλλον ταπεινοφρονεῖν ὀφείλει. 48. 
, ^ M ^ b , 
ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς ἐλπίδος 
σκοπεῖν. 51. παιδείαν ἐφ᾽ ἧ οὐ- 
δεὶς ὀφείλει ἀγανακτεῖν. πό. πόσα 
δὲ αὐτῷ ὀφείλομεν ὅσια; Il 1. 

, 
συμπάσχειν ἀλλήλοις ὀφείλομεν. 4. 
Καὶ ὄφελον πάντες αὐτὸν ἐμιμοῦν- 
το. lgn. Smyrn. 12. 
^c! ^ » i ^ 
ἀξίως τῆς ἐντολῆς 
Polye. Phil 5. ὀφείλομεν καὶ 
ἡμεῖς ἀφιέναι. 6. εἰς τὸν ὀφειλό- 
μενον αὐτοῖς τόπον. 0. 


ὀφείλομεν 


0. . περιπατεῖν. 


πάντες ὀφειλέται ἐσμέν 
ἁμαρτίας. Polyc. Phil. 6. 

τὰ παθήματα αὐτοῦ ἣν 
πρὸ ὀφθαλμῶν ὑμῶν. Clem. I 2. 
Λάβωμεν πρὸ ὀφθαλμῶν ἡμῶν. 5. 
οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς καρδίας. 36. ὁ 
κεκλεισμένους ὀφθαλμοὺς ἀνοίξας. 
Fragm. vili. ἀπέναντι γὰρ... Θεοῦ 
ἐσμεν ὀφθαλμῶν. Polyc. Phil. 6. 
ἣν kai ἴδετε κατ᾽ ὀφθαλμούς. 9. 
Πρὸ ὀφθαλμῶν γὰρ εἶχον φυγεῖν. 
Mart. Polyc. 2. τοῖς τῆς καρδίας 
ὀφθαλμοῖς. 1b. 


Πάθος. 


Παιδεία. 


INDEX VERBORUM 


ἀπαθής. Ign. Eph. 7. τὸν ἀπαθῆ, 
τὸν δι’ ἡμᾶς παθητόν. Polye. 3- 
ἐκλελεγμένην ἐν πάθει ἀλη- 
θινῷ. Ign. Eph. Inser. ἵνα τῷ 
πάθει τὸ ὕδωρ καθαρίσῃ. 18. ἐν 
, 5 ^ ^ ἣν , 
πάθει αὐτοῦ kai ἀναστάσει. 20. 
τὸ ἀποθανεῖν εἰς τὸ αὐτοῦ πάθος. 
Magn. 5. πεπληροφορῆσθαι ἐν 
^ , ^ y. 
τῇ γεννήσει, kai TQ πάθει. τι. 
εἰρηνευούσῃ ἐν... τῷ πάθει ᾿Ιησοῦ 
Χριστοῦ. 'Trall. Inscr. ἐν τῷ πά- 
θει αὐτοῦ προσκαλεῖται ὑμᾶς. II. 
μιμητὴν εἶναι τοῦ πάθους τοῦ Θεοῦ 
μου. Rom. 6. ἀγαλλιωμένῃ ἐν τῷ 
, ^ - , € ΄ . 
πάθει τοῦ Κυρίου ἡμῶν. Philad. 


Inscr. τῷ πάθει οὐ συγκατατίθε- 


ται. 3. ᾿Εξαίρετον δέ τι ἔχει τὸ 
» , A , » ΄ 
εὐαγγέλιον,.. «τὸ πάθος αὐτοῦ. 9. 


ἀπὸ τοῦ θεομακαρίστου αὐτοῦ πά- 
θους. Bmyrn. I. μέχρις οὗ μετα- 
νοήσωσιν εἰς τὸ πάθος. 5. τῷ 
εὐαγγελίῳ, ἐν ᾧ τὸ πάθος ἡμῖν δε- 
δήλωται. 7. πάθει τε καὶ ἀναστά- 
ἐπιθυμίᾳ τοῦ πάθους. 


Mart. Ign. 3. 


gc I2. 


Παιδάριον. συνελάβοντο παιδάρια δύο. 


Mart. Ῥοῖγο. 6. Ἔχοντες οὖν τὸ 
παιδάριον. ἢ. 

τὴν παιδείαν τοῦ φόβου τοῦ 
Θεοῦ. Clem. I 21, Polyc. Phil. 4. 
τῆς ἐν Χριστῷ παιδείας. Clem. I 


Ὄφις. Φρόνιμος γίνου ὡς ὄφις ἐν 21. ᾿Αναλάβωμεν παιδείαν ἐφ᾽ 5 
ἅπασιν. Ign. Polyc. 2. οὐδεὶς ὀφείλει ἀγανακτεῖν. τό. διὰ 

» Dr A MT ^ » ^ e reu, ] 35s cS 

OxXos. πάντα τὸν ὄχλον τῶν ἐν τῷ τῆς ὁσίας παιδείας αὐτοῦ. 1b. 


σταδίῳ. Mart. ῬοΙγο. 9. τῶν ó- Παιδεύειν. 
X^ov παραχρῆμα συναγαγόντων. 15. 
καὶ θαυμάσαι πάντα τὸν ὄχλον. 16. 

'Oyé. ὀψὲ τῆς ὥρας. Mart. Polyo. 7. 

"Owyus. τὴν... ὑπερτάτην ὄψιν αὐτοῦ. 
Clem. I 936. ἐπ᾽ ὄψεσι τοῦ δή- 
μου. Mart. Ign. 5. συμβαλόντες 
τὰς ὄψεις τῶν ὀνειράτων. 7. 

᾿Οψώνιον. ἀφ᾽ οὗ καὶ τὰ ὀψώνια κο- 
μίζεσθε. Ign. Ῥοῖνο. 6. 

Πάθημα. 


τοὺς νέους παιδεύσωμεν 
τὴν παιδείαν τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ. 
Clem. I 21. ὑπερασπισμός ἐστιν 
τοῖς παιδευομένοις ὑπὸ τοῦ Δεσπό- 
του. 56. παιδεύει ὁ Θεὸς εἰς τὸ 
νουθετηθῆναι ἡμᾶς. lb. παιδεύθητε 
εἰς μετάνοιαν. 57. παιδεύειν τὴν 
παιδείαν τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ. Po- 
lyc. Phil. 4. 
Παιδόθεν. Ἔν ais ἕκαστος ἐκ παιδό- 
καὶ τὰ παθήματα αὐτοῦ ἢν θεν ἐθίζεται. Clem. Fragm. vi. 
πρὸ ὀφθαλμῶν ὑμῶν. Clem. I 2. Παῖς. 
οὐδὲ τὰ ἡμέτερα τῶν κατ᾽ ἄνδρα 
παθήματα. Ign. Smyrn. 5. 
Παθητής. 


ὁ τοῦ... εὐλογητοῦ παιδός 
σου 'I. X. Πατήρ. Mart. Polyc. 14. 
civ τῷ αἰωνίῳ... σου παιδί. ib. 
διὰ τοῦ παιδὸς αὐτοῦ τοῦ μονο- 
γενοῦς. 20. 


Πάλαι. 


ἐν τῇ ἀναστάσει ὑμῶν πα- 
θητήν. Yen. Polyc. 7. 
Παθητός. 


πρῶτον παθητὸς καὶ τότε τοὺς πάλαι χειμῶνας. Mart. 











ET FORMULARUM. 


Peng. 
μαθηταί. 3. κατὰ τὸ πάλαι mpóc- 
ταγμα τοῦ Καίσαρος. 6. 

Παλαιός. παλαιὰ βασιλεία διεφθείρετο. 
Ign. Eph. 19. μυθεύμασιν τοῖς 
παλαιοῖς. Magn. 8. οἱ ἐν παλαι- 
ots πράγμασιν ἀναστραφέντες. 9. 

Παλαιοῦν. τὴν κακὴν ζύμην τὴν πα- 
λαιωθεῖσαν. lon. Magn. ro. 

Παλιγγενεσία. Nóe... παλιγγενεσίαν 
κόσμῳ ἐκήρυξεν. Clem. I 9. 

Πάλιν. Καὶ ΟἸΙδ τὸ.: 
15. Καὶ πάλιν λέγει. IO, I5. 
17, 52, 56. ᾿Καὶ πάλιν ἐν ἑτέρῳ 
τόπῳ λέγει. 40. 

1108: 

τρέχων. Ign. Rom. 2. οἱ δὲ πάλιν 

ἐπευχόμενον ἡμῖν. Mart. lgn. 7. 

᾿Επιμένοντος δὲ πάλιν αὐτοῦ. Mart. 

Polyc. 1o. 

τόν. ΤΙ. 

22. 


ἐγεγόνεισαν γὰρ πάλαι 


πάλιν. 


, » M , 
πάλιν αὐτὸ ava- 


, , E 4 
πλάσσει. πάλιν εσόμαι 


Ὃ δὲ πάλιν πρὸς αὐὖ- 
1? ^ ΄ 
Ἐγὼ δὲ πάλιν Πιόνιος. 


Παμμεγεθής. Τῷ γὰρ παμμεγεθεστάτῳ 
αὐτοῦ κράτει. Clem. I 52. 
μεγεθὲς κατὰ διάνοιαν. 1b. 


παμ- 
Πανάγιος. ὁ... πατὴρ τῶν αἰώνων, ὁ 
, o P" 
πανάγιος. Clem. I 35. 
, ^ , 
ρεύσεως ToU παναγίου llvevparos. 
Fragm. viii. 
Πανάρετος. τὴν zaváperov kai βεβαίαν 
ὑμῶν πίστιν. Clem. I r. 
αρέτῳ καὶ σεβασμίῳ πολιτείᾳ. 2. 


δι᾿ ἐκπο- 


Τῇ παν- 


λατρευόντων τῷ παναρέτῳ ὀνόματι 

45. Οὕτως γὰρ λέγει ἡ 
πανάρετος σοφία. 57. 

Παννυχίζειν. κατ᾽ οἶκόν τε παννυχί- 
σαντες. Mart. Ign. 7. 

Πανοικεί. Ἑὐάρεστος, ὁ γράψας, παν- 
οικεί. Mart. Polyc. 20. 

IlavomMa. ἡ ὑπομονὴ ὡς 
Ign. Polye. 6. 

Πανπληθής. τὴν πανπληθῆ ἀνθρώποις 
τε καὶ θηρσὶν τροφήν. Clem. I 20. 

Πανταχῆ. πάντων πανταχῆ τῶν κεκλη- 
μένων ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. Clem. I 59. 

Πανταχοῦ. 


» ^ 
αὐτου. 


πανοπλία. 


Οὐ πανταχοῦ ... προσφέ- 
ρονται θυσίαι. Clem. I 41. 
Παντελής. εἰς παντελῆ ὄλεθρον ἀπά- 
e , J . 
γουσιν eavrovs. Ign. Fragm. ; 
, » , , 
Παντεπόπτης. ἠξίωσεν τὸν mavremó- 


πτην Δεσπότην. Clem. 155. ὋὉ 


93 
παντεπόπτης Θεός. 58. δεήσεσιν 
αἰτούμενοι τὸν παντεπόπτην Θεόν. 
Polyc. Phil. 7. 
IIavrokparoptkós. 
βουλήματι αὐτοῦ. Clem. I 8. 
Παντοκράτωρ. εἰρήνη ἀπὸ παντοκρά- 
τορος Θεοῦ. Clem. I Inscr. ἐξ- 
ετείνατε τὰς χεῖρας ὑμῶν πρὸς τὸν 


TO m avrokparopuko 


παντοκράτορα Θεόν. 2. ἀπ᾽ αἰῶνος 
ὁ παντοκράτωρ Θεὸς ἐδικαίωσεν. 32. 
εἰρήνη παρὰ Θεοῦ παντοκράτορος. 
Polye. Phil Inser. Κύριε ὁ Θεὸς 
ὁ παντοκράτωρ. Mart. ῬοΪγο. 14. 
Πάντοτε. 
χητε. lgn. Eph. 4. oi 
ἀποστόλοις πάντοτε συνήνεσαν. ΤΙ. 
Πάνυ σωφρονοῦσας. Clem. I 1. 
Παραβαίνειν. Ὅσα οὖν παρέβημεν διά 


“ N ^ , ΄ 
να Και Θεοῦ 7 avTOTe μετε- 

^ ^ 
καὶ τοις 


τινος τῶν τοῦ ἀντικειμένου. Clem. 
ΤΕ ἘΠ: 

Παραβάλλειν. ᾿Εσθὴρ κινδυνῳ εαυτὴν 
παρέβαλεν. Clem. I 55. θηρσὶν 
ὠμοῖς ... παρεβάλλετο. Mart. Ign. 
6. τούτοις σε παραβαλῶ. Mart. 
Polye. 117. 

Παραβιάζεσθαι. οὗτος δὲ ἦν ὁ παραβι- 


ασάμενος ἑαυτόν. Mart. Polyc. 4. 
HapaBew. κομφέκτορα παραβῦσαι 
ξιφίδιον. Mart. Polye. 16. 


HapayyeMa. YlapayyeMas οὖν λαβόν- 
res. Clem. I 42. 
HapayyéAMew. ἁγνῇ συνειδήσει πάντα 


Clem. I 
J. ὯὉ παραγγείλας μὴ ψεύδεσθαι. 


ἐπιτελεῖν παρηγγέλλετε. 


27. τοῖς ἀδελφοῖς μου παράγγελλε 
ἐν ὀνόματι ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Ign. 
Polye. 5. Τισὶ δὲ καὶ παρήγγελ- 
λεν ἡσυχάζειν. Mart. Ign. 6. 

Παράγγελμα. τοῖς παραγγέλμασι τού- 
τοις στηρίξωμεν ἑαυτούς. Clem. I 
13. 
παραγγέλματα. 49. 

Παράγειν. | Otrwes παράγουσι φόβους 
ἀνθρωπίνους. Clem. II το. 
πάλαι χειμῶνας μόλις παραγαγών. 
Mart. Ign. 1. 

Παραγίνεσθαι. παρεγένετο θελήματι 
Θεοῦ. Ign. Trall. τ. 
γενόμενος, ἄνθρωπος Θεοῦ ἔσομαι. 
Rom. 6. 


, iJ ^ , -—- 
τηρησάτω τὰ TOU Χριστου 


τοὺς 
TM 
ἐκεῖ παρα- 


ὡς ἐκ καμάτου πολλοῦ 


^ 


παραγενόμενον. Mart. Ign. 7. 





94 

Παραδέχεσθαι. eis τὸ μὴ παραδέξα- 
σθαι τὰ σπειρόμενα. Ign. Eph. 9. 
obs οὐ μόνον δεῖ ὑμᾶς μὴ παραδέ- 
χεσθαι. Smyrn. 4. 

Παραδιδόναι. τὸν ἐξ ἀρχῆς mapaóe- 
δομένον ἡμῖν τῆς εἰρήνης σκόπον. 
Clem. I 19. τῆς παραδεδομένης 
ἡμῖν καλῶς kai δικαίως ὁμοφωνίας. 
Ἐπ. 
TOV. 55. 
δεδωκότας ἑαυτοὺς eis δεσμά. 1b. 


, [3 4 5 , 
παρέδωκαν ἑαυτοὺς εἰς Üáva- 
πολλοὺς ἐν ἡμῖν παρα- 


πολλοὶ ἑαυτοὺς παρέδωκαν εἰς δου- 
λείαν. ib. 
τῷ κινδύνῳ. 10. παρέδωκεν Κύριος 
᾿Ολοφέρνην. ib. ἐπὶ τὸν ἐξ ἀρχῆς 
ἡμῖν παραδοθέντα λόγον. ῬοΪγα. 


NS ? c ' 
7'apaóovga οὖν εαὐυτὴν 


Phil. 7. θηρσὶν ἀγρίοις παραδο- 
θείς. Mart. Ign. 5. περιέμενεν 
yàp tva παραδοθῇ. Mart. Po- 


lycos. 
Παράδοξος. Ἴδωμεν τὸ παράδοξον ση- 
μεῖον. Clem. I 25. 
Παραθαλάττιος. 
ots νηὸς ἐπιτυχών. Mart. Ign. 5. 
Παραινεῖν. παραινῶ ἐν ὁμονοίᾳ Θεοῦ 
σπουδάζετε. Ign. Magn. 6. Ταῦτα 
δὲ παραινῶ ὑμῖν. Smyrn. 4. 
Παραίνεσις. μετ᾽ εὐχῆς καὶ παραινέ- 
σεως. Mart. Ign. 4. 
Παρακαθέζεσθαι. ἔπειθον παρακαθεζό- 
μενοι. Mart. Polyc. 8. 


ἐν τοῖς παραθαλαττί- 


Παρακαλεῖν. προέλαβον παρακαλεῖν 
ὑμᾶς. Ign. Eph. 3. Παρακαλῶ 
οὖν ὑμᾶς. Trall. 6. Παρακαλεῖ 


ὑμᾶς τὰ δεσμά μου. 12. Παρα- 
καλῶ ὑμᾶς, μὴ εὔνοια ἄκαιρος γέ- 
νησθέ μοι. Kom. 4. μηδ᾽ ἂν ἐγὼ 
παρὼν παρακαλῶ ὑμᾶς. T. παρα- 
καλῶ δὲ ὑμᾶς μηδὲν κατ᾽ ἐριθείαν 
πράσσειν. Philad. 8. Παρακαλῶ 
σε ἐν χάριτι. Polye. 1. πάντας 
παρακαλεῖν, ἵνα σώζωνται. ib. δὲ 
ὀλίγων ὑμᾶς γραμμάτων παρεκά- 
λεσα. 7. Παρακαλῶ οὖν πάντας 
ὑμᾶς πειθαρχεῖν. Polyc. Phil. 9. 
παρεκάλει συναθλεῖν τῇ αὐτοῦ προ- 
θέσει. Mart. Ign. 3. παρακαλέ- 
cas τὸν Yióv τοῦ Θεοῦ. 6. 
καλέσαντες τὸν Κύριον. 7. 


7 'apa- 


HapakeAevew. συντόμως παρεκέλευσα 
ὑμᾶς. Ign. Magn. 14. 


INDEX VERBORUM 


Παράκλητος. ἢ τίς ἡμῶν παράκλητος 
ἔσται; Clem. II 6. 

Ilapakovew. καὶ μὴ παρακούειν αὐτοῦ 
τῶν ἐντολῶν. Clem. II 3. 
παρακούσωμεν τῶν ἐντολῶν. 6. 

Παραλαμβάνειν. τὸ δὲ ἔθος ὁποῖον ἂν 
παραληφθῇ. Clem. Fragm. vi. 
σύνοικον τὴν ἁμαρτίαν παρειληφώς. 
10. 

Παραλογίζεσθαι. τὸν ἀόρατον παρα- 
λογίζεται. Ign. Magn. 3. 

Ilapaueigew. παραμείβων νήσους τε 
καὶ πόλεις. Mart. Ign. 5. 

Παραμένειν. τὰ δοθέντα παραμένειν 
τοῖς ἀγνώμοσιν. Clem. Fragm. v. 
εὔχομαι παραμεῖναι αὐτὸν eis τιμὴν 
ὑμῶν. lgn. Eph. 2. ἔτεσιν ὀλί- 
γοις ἔτι παραμένων τῇ ἐκκλησίᾳ. 
Mart. Ign. 1. 

Ilapápovos. εἶναι διὰ παντὸς, εἰς δό- 
ξαν παράμονον. lgn. Eph. Inser. 
χαρὰ αἰώνιος kai παράμονος. Phi- 
lad. Inser. 

Ilapavouéiv. κατὰ τοὺς κανόνας ἡμῶν, 
τὸν παρανομοῦντα. Clem. Fragm. x. 

Ilapávouos. ἐλιθάσθησαν ὑπὸ παρα- 
νόμων. Clem. I 45. 

οὕτω παρέπλει. Mart. 


»* 
εαν 


Παραπλεῖν. 
Ign. 5. 

Παραποιεῖσθαι. οὐδὲν ἄδικον οὐδὲ πα- 
ραπεποιημένον γέγραπται ἐν αὐταῖς. 
Clem. I 45. 

Παράπτωμα. ἐπὶ τοῖς παραπτώμασι 
τοῖς πλησίον. Clem. I 2. Καλὸν 
γὰρ ἀνθρώπῳ ἐξομολογεῖσθαι περὶ 
τῶν παραπτωμάτων. 51. ἐντύχω- 
μεν περὶ τῶν ἔν τινι παραπτώματι 
ὑπαρχόντων. 56. 

Παρασκευή. τῇ παρασκευῇ, δείπνου 
ὥρᾳ. Mart. Polyc. 7. 

Παρατιθέναι. μὴ νηπίοις οὖσιν ὑμῖν 
βλάβην παραθῶ. gn. Trall. 5. 
παραθέμενος μετὰ δακρύων τῷ Kv- 
ρίῳ. Mart. Ign. 2. ἐκέλευσε πα- 
ρατεθῆναι φαγεῖν. Mart. ΡοΪγο. 7. 

Παρὰ τοῦτο, ideo, idcirco. Ygn. Trall. 
5, Rom. 5. 

Hap' αὐτά, statim, illico. Ign. Trall. 
II, Mart. 6. 

Παραφυάς. Φεύγετε οὖν τὰς κακὰς 
παραφυάδας. Ign. 'Trall. 11. 





ii 





ET FORMULARUM. 95 


Παραχρῆμα. τῶν ὄχλων παραχρῆμα. 
συναγαγόντων. Mart. Polye. 13. 
Πάρεδρος. ὡς Θεοῦ οἰκονόμοι kai πάρ- 

εδροι. Ign. Polyc. 6. 

Παρεῖναι. Ὃ τῶν παρόντων αἰσθητικός. 
Clem. Fragm. ili. παρὼν ἤγειρεν 
αὐτοὺς ἐκ νεκρῶν. Ign. Magn. 9. 
παρόντες eis δόξαν OeoU. 15. Μηδεὶς 
otv τῶν παρόντων ὑμῶν βοηθείτω 
αὐτῷ. Rom. 7. μηθ᾽ ἂν ἐγὼ παρὼν 

ἀπόντα με καὶ 

Smyrn. 9. 
᾿Ακούσας δὲ αὐτοὺς παρόντας. Mart. 


παρακαλῶ ὑμᾶς. ib. 
παρόντα ἠγαπήσατε. 


Polye. 7. θαυμαζόντων τῶν πα- 
ρόντων τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ. 10. τῶν 
ἡμετέρων οἱ παρόντες. 9. ἡμεῖς δὲ 


κατὰ τὸ παρὸν... μεμηνύκαμεν. 20. 
IIapekBatvew. οὐ παρεκβαίνει τὰ πε- 
ριτεθειμένα αὐτῇ κλεῖθρα. Clem. 


I 20. μὴ παρεκβαίνων τὸν ὧρι- 
σμένον...κανόνα. 41. 
, , € , , , 
Παρέκβασις. ἐν ὁμονοίᾳ δίχα πάσης 


παρεκβάσεως. Clem. I 20. 
HapeugoMj. ἔξω τῆς παρεμβολῆς ηὐ- 
λίσθησαν. Clem. I 4. εἰς τὴν 
παρεμβολὴν τῶν ἀλλοφύλων. 55. 
Παρεμπλέκειν. Οἱ {καιροὶ παρεμ- 
πλέκουσιν "I. X. Ign. Trall. 6. 


Παρεπιδημεῖν. Τίς yàp παρεπιδημήσας 
πρὸς ὑμᾶς... ; Clem. Τ1 
Παρέρχεσθαι. καὶ οὐδὲν μὴ παρέλθῃ 


τῶν δεδογματισμένων. Clem. I 2 
Αἱ γενεαὶ πᾶσαι ἀπὸ '"AOüp...map- 
ἢλθον. 50. 

Παρέχειν. παρέχονται τοὺς πρὸς ζωῆς 
ἀνθρώποις μαζούς. Clem. I 20. 
τὴν ἀγάπην αὐτῶν... ἴσην mapexé- 
τωσαν. 21. Καὶ τοῦτο ἐν τύπῳ 
περιστέρας παρέσχε. Fragm. viii. 
ξενισμὸν παρεῖχεν ἡ καινότης αὐτοῦ. 
Ign. Eph. 19. πΠλέον μοι μὴ 
παράσχησθε. Rom. 2. Θεὸς ἕτοι- 
pos εἰς τὸ παρασχεῖν. Smyrn. II. 
παρέξει ὁ Κύριος ἐπιτελεῖν. Mart. 
Polye. 18. 


Παρθενεύειν. κἂν παρθενεύῃ. gn. 
Fragm. ix 
IlapÜevía, Καὶ ἔλαθεν τὸν ἄρχοντα 


^ ^ , € , 
TOU αἰιἰωνος TOUTOU ἢ παρθενία Μα- 


ρίας. Ign. Eph. r9. πΠαρθενίας 


ζυγόν. Fragm. vi. 


γεγενημένον ἀληθῶς ἐκ 
παρθένου. ἴστι. Smyrn. 1. τὰς 
παρθένους τὰς λεγομένας χήρας. 
13. Τὰς παρθένους ἐν ἀμώμῳ καὶ 
ἁγνῇ συνειδήσει περιπατεῖν Polyc. 
Phil. 5 

Ilapiévat. ὁ νωθρὸς xai παρειμένος. 
Clem. I 34. μήτε παρειμένους 
εἶναι ἐπὶ πᾶν ἔργον ἀγαθόν. ib. 

Παριστάναι. σταφυλὴ mapeornkvia. 
Clem; 1 25. οὐ LE ri. 
θελήματι αὐτοῦ λειτουργοῦσιν παρε- 
στῶτες. 34. παραστῆναι τῷ βήματι 
τοῦ Χριστοῦ. Polyc. Phil. 6. παρ- 
εστῶτα τῷ Κυρίῳ. Magn. Ign. 7. 
παρεστὼς ὁ Κύριος ὡμίλει αὐτοῖς. 
Mart. Polyc. 2. 


yvov δὲ παροδεύσαντάς 


Παρθένος. 


πῶς τῷ 


Παροδεύειν. "E 
τινας ἐκεῖθεν. Ign. Eph. 9. 
δεξαμένων με... οὐχ ὡς παροδεύ- 
ovra. Rom. 9. διὰ Φιλίππων πα- 
ρώδευεν. Mart. Ign. 5. 

IlápoOos.  IlápoOós ἐστε τῶν eis Θεὸν 
ἀναιρουμένων. Ign. Eph. 12. 

Παροικεῖν. 'H ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἡ 
παροικοῦσα Ῥώμην, τῇ ἐκκλησίᾳ... 
τῇ παροικούσῃ Κόρινθον. Clem. I 
Inscr. τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ τῇ 
παροικούσῃ Φιλίππους. Polyc. Phil. 
Inser. ἫἪ ἐκκλησία... «ἡ παροι- 
κοῦσα Σμύρναν, τῇ ἐκκλησίᾳ... .τῇ 
παροικούσῃ ἐν Φιλομηλίῳ. Mart. 
ΡοΙγο. Inser. 

καταλείψαντες τὴν παροι- 
κίαν τοῦ κόσμου τούτου. Clem. II 
5. πάσαις ταῖς... τῆς καθολικῆς 
ἐκκλησίας παροικίαις. Mart. Polyc. 
Inser. 

Ilapofveuós. Τοὺς παροξυσμοὺς ἐμ- 
βροχαῖς παῦε. Ign. Polyc. 2. 

Παρουσία. τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν. Ign. Philad. 9. 

Παρρησία. 'O ἀγαθὸς ἐργάτης μετὰ 
παρρησίας λαμβάνει τὸν ἄρτον. 
Clem. I 24. "D καύχημα ἡμῶν 
καὶ ἡ παρρησία ἔστω ἐν αὐτῷ. lb. 
ἀλήθεια ἐν παρρησίᾳ. 35. μετὰ 
παρρησίας ἄκουε. Mart. Polyc. το. 

Παρρησιάζεσθαι. παρρησιάζεται θερά- 
mov πρὸς Κύριον. Clem. I 53. 

βασάνους διὰ ζῆλον παθόν- 


τῶν 


Παροικία. 


Πάσχειν. 


96 


res. Clem. I 6. 

ἀνόσια παθοῦσαι. 1b. 
σχοντες εὐκλεῶς ἤνεγκαν. 45. 
ὑπέμεινεν Ἰησοῦς Χριστὸς παθεῖν 
ἕνεκα ἡμῶν. Il r. 
ἀφθαρσίας ἀγῶνα φθείρας, τί πα- 


τὶ , 
αἰκίσματα... 
Ταῦτα πά- 
ei 
óca 


ὁ τὸν τῆς 


cra. ; 7. ᾿Δγαπῶ μὲν γὰρ τὸ 
παθεῖν. lgn. Trall 4. τὸ δο- 
κεῖν πεπονθέναι αὐτόν. 13, ᾿Αλλ᾽ 


ἐὰν πάθω. Rom. 4.  'Eàv πάθω, 


ἠθελήσατε. ὃ. Ταῦτα γὰρ πάντα 


ἔπαθεν δὲ ἡμᾶς. Smyrn. 2. Καὶ 
ἀληθῶς ἔπαθεν. lb. τὸ δοκεῖν αὐὖ- 
τὸν πεπονθέναι. ib. σάρκα... . τὴν 


ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν παθοῦσαν. 
6. ἐάν περ διὰ τοῦ παθεῖν Θεοῦ 
ἐπιτύχω. Polye. 7. ἐὰν πάσχωμεν 
διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ. Polyc. Phil. 8. 
ὡς οὐδὲν πεπονθώς. Mart. Polyc. 
8. ὑπὲρ τῆς τοῦ παντὸς κόσμου 
τῶν σωζομένων σωτηρίας παθόντα. 
7. 

Πατήρ. ὁ πατὴρ ἡμῶν ᾿Ιακώβ. Clem. 
I 4. τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὸς 
ἡμῶν ᾿Αδάμ. 6. ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ 

πατρὸς αὐτοῦ. IO. τὸν Πατέρα... 

τοῦ σύμπαντος κόσμου. IQ. Ὁ... 

εὐεργετικὸς Πατήρ. 23. ἠκούσαμεν 

καὶ ἐπὶ τῶν πατέρων ἡμῶν. 1). et 

II rr. τὸν ἐπιεικῆ καὶ εὔσπλαγ- 

xvov Πατέρα ἡμῶν. 29. τοῖς πα- 

τράσιν ἡμῶν τοῖς δικαίοις. 30. ὁ 

πατὴρ ἡμῶν ᾿Αβραάμ. 33. ὁ δη- 

μιουργὸς καὶ Πατὴρ τῶν αἰώνων. 35. 

ὡς πατὴρ υἱοὺς ἡμᾶς προσηγόρευσεν. 

II r. τὸν Πατέρα τῆς ἀληθείας. 5. 

τὸ θέλημα τοῦ Πατρός. 8. Cf. Ign. 

Eph. Inscr. Πατρὸς ἡ ἐπίγνωσις. 

Fragm. viii. ἜἌκακος δὲ ὁ Πατήρ. 

ib. ἐν μεγέθει Θεοῦ Πατρός. Ign. 

Eph. Inser. — Aeipo πρὸς τὸν Πα- 

τέρα. Rom. 7. ἐν ἀγάπῃ Θεοῦ 

Πατρός. Philad. 1. ὁ Πατὴρ 'L 

X. Eph. 2. Cf. Polye. Mart. 14. 

ἄξια ToU Πατρός ἐστιν. Eph. r5. 

εἰς οἰκοδομὴν Θεοῦ Πατρός. 9. τὸ 
μὴ εἶναι αὐτοὺς φυτείαν Πατρός. 

Philad. 3. αὐτὸς ὧν θύρα τοῦ 

Πατρός. Q9. πιστὸς ὁ Πατὴρ ἐν Ἶ. 

X. Trall. 13. ὡς καὶ αὐτὸς τοῦ 

Πατρὸς αὐτοῦ. Philad. 7. ἡνω- 


" INDEX VERBORUM 


μένος τῷ Πατρί. Smyrn. 3. ὁ 
Πατὴρ ἤγειρεν. 6. ἀγάπη ἀπὸ Θεοῦ 
Πατρός. Mart. Polyc. Inscr. ὁ 
πατὴρ αὐτοῦ Νικήτης. ὃ. 
τῶν Χριστιανῶν. 12. 
Ἡρώδου πατέρα. 17. 

Πατρίς. δι ἀγάπην τῆς πατρίδος. 
Clem. I 55. 

Πατρώνυμος. ἐκκλησίᾳ... ἥτις καὶ προ- 
κάθηται... ἸΤατρώνυμος. Ign. Rom. 
Inscr. 

Ilavew. ἵνα τῶν ἀρχαίων ὑποδειγμά- 
των παυσώμεθα. Clem. I 5. Τοὺς 
παροξυσμοὺς ἐμβροχαῖς παῦε. Ten. 
Polyc. 2. 

Ile(ós. οἱ μὲν δυνάμενοι πεζοὺς πέμ- 
ψαι. Ign. ῬοΪγο. 8. 

Πειθαρχεῖν. πειθαρχεῖν τῷ λόγῳ τῆς 
δικαιοσύνης. Polyc. Phil. 9. 

Πείθειν. καὶ πείση kal τέκνων στορ- 
γῆς ἀμελεῖν. Clem. Fragm. ii. 
περὶ ὧν πέπεισμαι ὑμᾶς οὕτως ἔχειν. 
Ign. Trall. 3. 
παρακαλῶ ὑμᾶς, πείσθητέ pov τού- 
τοις δὲ μᾶλλον πείσθητε. hom. 7. 
ovs οὐκ ἔπεισαν αἱ προφητεῖαι. 
Smyrn. 5. ζωὴ αἰώνιος, περὶ ἧς 
καὶ σὺ πέπεισαι. Polyc. 2. 


ὁ πατὴρ 
τὸν τοῦ 


μηδ᾽ ἂν ἐγὼ παρὼν 


πεπει- 
σμένους, ὅτι οὗτοι πάντες οὐκ εἰς 
κενὸν ἔδραμον. ῬοΙγο. Phil. 9. 
πείσας μὴ φθονῆσαι τῷ σπεύδοντι 
πρὸς τὸν Κύριον. Mart. Ign. 6. 
Βουλομένου γὰρ τοῦ ἀνθυπάτου πεί- 


θειν αὐτόν. Mart. Polye. 3. ἔπει- 
σεν ὀμόσαι καὶ ἐπιθῦσαι. 4. οἱ δὲ 


πλείους ἔπειθον αὐτὸν ὑπεξελθεῖν. 
5. ἔπειθον παρακαθεζόμενοι. 8. 
ἀποτυχόντες τοῦ πεῖσαι αὐτόν. ib. 
o » ^ 
ἔπειθεν ἀρνεῖσθαι. 9. 
δῆμον. IO. 

Πεινῆν. οὐ περὶ πεινῶντος ἢ διψῶν- 
ros. Ign. Smyrn. 6. Διὰ τί οὖν 


πεινᾷ ; Fragm. viii. 
D o 


Πεῖσον τὸν 


Πειρᾶν. ᾿Ἐπείρασεν ὁ Θεὸς τὸν 'A- 
΄ Y mm E 
βραάμ. Clem. Fragm. ii. μηδὲ 
πειράσητε εὔλογόν τι φαίνεσθαι 
ἰδίᾳ ὑμῖν. Ign. Magn. 7. éze- 


ρᾶτο kai ὑπολύειν ἑαυτόν. Mart. 
ῬοΪγο. 13. 
Πειρασμός. μὴ εἰσενεγκεῖν ἡμᾶς εἰς 


πειρασμόν. Polyc. Phil. 7. 








ET FORMULARUM. 


YléAayos. ἔπλει τὸ Ἀδριατικὸν πέλα- 
yos. Mart. Ign. 5. 

Πέλας, 0. τὸ κατὰ τοὺς πέλας, Mart. 
Polye. 1. 

Πέμπειν. πάντα γὰρ ὃν πέμπει ὁ oi- 
κοδεσπότης. lgn. Eph. 6. ὡς αὐ- 
τὸν τὸν πέμψαντα. lb. τὸ χάρισμα, 
ὃ πέπομφεν ἀληθῶς ὁ Κύριος ; 17. 
καὶ ὃν ἐπέμψατε εἰς Θεοῦ τιμήν. 
21. 
πέμψαντι αὐτόν. Magn. 8. αἱ ἔγ- 
γιστα ἐκκλησίαι ἔπεμψαν ἐπισκό- 
πους. Philad. ro. Βούρρου, πεμ- 
φθέντος ἅμα ἐμοί. ττ. πέμψαι 
τινὰ τῶν ὑμετέρων μετ᾽ ἐπιστολῆς. 
Smyrn. Τ1. oí μὲν δυνάμενοι πε- 
ζοὺς πέμψαι. Polyc. 8. 


c , ΄ Ξ 
ὕπο σοὺ πεμπομένων. 10. 


; " 
κατὰ πάντα εὐηρέστησεν τῷ 


διὰ τῶν 
καὶ τοῦ 
πέμποντος αὐτὸν lloAvkdpmov. ib. 
ὃν mepNyo πρεσβεύσοντα καὶ περὶ 
ὑμῶν. Polye. Phil. 13. Τὰς ἐπι- 
στολὰς... τὰς πεμφθείσας. 10. καὶ 
ἄλλας... ἐπέμψαμεν ὑμῖν. 10. πέμ- 
Ψαι τε τὸν ἑαυτοῦ κήρυκα. Mart. 


Polyc. 12. 

Πένης. μὴ ἀμελοῦντες... πένητος. Po- 
lyc. Phil. 6. 

Πενθεῖν. ἐπὶ τοῖς mapamrópact... 


ἐπενθεῖτε. Clem. I 2. 

Πενία. πλοῦτος πολλάκις μᾶλλον πε- 
vías ἔθλιψε. Clem. Fragm. iv. 
Πεντακόσιοι. ζῆ ἔτη πεντακόσια. Clem. 

1.25. 
, ^ M 
Πεντακοσιοστός. πεντακοσιοστοῦ ἔτους 
πεπληρωμένου. Clem. I 25. 
Ilevrykóvrapxos. οὐδὲ 
γῶν , Y 
οὐδὲ πεντηκόνταρχοι. Clem. I 37. 
΄ » ^ 5. f , , 
Πέπειρος. ἐν καιρῷ ὀλίγῳ εἰς πέπειρον 
καταντᾳ, Clem. 1 23. 
Πεποίθησις. μετ᾽ εὐσεβοῦς πεποιθή- 
σεως. Clem. I 2. 
, , , , ^ 
ἐν πεποιθήσει πίστεως ἀγαθῆς. 26. 
Ἰσαὰκ μετὰ πεποιθήσεως γινώσκων 
τὸ μέλλον. 31. πίστις ἐν πεποιθήσει. 
35. Οἱ δὲ ὑπομένοντες ἐν πεποιθήσει. 
45. ποίᾳ πεποιθήσει εἰσελευσόμεθα 
εἰς τὸ βασίλειον τοῦ Θεοῦ; II 6. 
Πέρας, tandem. Mart. Polyc. 16. 
Πέρας. οἱ ἐπίσκοποι οἱ κατὰ τὰ πέρατα 
ὁρισθέντες. lgn. Eph. 3. βασιλεύ- 
ew τῶν περάτων τῆς γῆς. Rom. 6. 


ἑκατόνταρχοι, 


δουλευσάντων 


97 


Περιβάλλειν. τοὺς... δουλεύοντας τῷ 
Oed εἰς αἰκίαν περιβαλεῖν. Clem. T 
45- 

Περιβόητος. τὸ σεμνὸν kai περιβόη- 

. ὄνομα ὑμῶν. Clem. 11. 
τὸ σεμνὸν τῆς περιβοήτου φιλαδελ.- 
φίας ὑμῶν. 47. 

Περιβολή. ὕλη ἡ τῶν ἀσπαστῶν καὶ 
κατ᾽ εὐχὴν περιβολὴ γίνεται. Clem. 
Fragm. iv. 

Περιέχειν. ἀπὸ ToU περιέχοντος αὐτὴν 
ὕδατος. Clem. I 33. 
yàp πίστιν καὶ ὑπομονήν. 
Phil.*r5. 

Περιιστάναι. ὡς kai τοὺς περιεστῶτας 


ἐλεεῖν. Mart. Polyc. 2. 


TOP .. 


IIeptéxovat 
Polyec. 


Περικεῖσθαι. Ἀμαύρωσιν οὖν περικεί- 
μενοι. Clem. IT τ. ὃ περικείμεθα 
νέφος. 10. τοῦ κλήρου οὗ περίκει- 


μαι ἐπιτυχεῖν. Ign. Trall. 12. 
Περικεφαλαία. ἡ πίστις ὡς περικεφα- 
λαία. Ign. Polyc. 6. 
Περιλείπειν. τὰ τραχύτερα ràv...Ae- 
ψάνων περιελείφθη. Mart. Ign. 6. 
Περιμένειν. περιέμενεν γὰρ ἵνα παρα- 
δοθῃ. Mart. Polyc. 1. 
Περιούσιος. καὶ ἡμᾶς δὲ αὐτοῦ εἰς 
λαὸν περιούσιον. Clem. I 58. 
Περιπατεῖν. καὶ μηλωταῖς περιεπάτη - 
σαν. Clem. I 17. εἴτις ἐν ἀλλο- 
τρίᾳ γνώμῃ περιπατεῖ. lgn. Phi- 
lad. 4. ἀξίως τῆς ἐντολῆς αὐτοῦ... 
περιπατεῖν. Polyc. Phil 5. ἐν 
ἁγνῇ συνειδήσει περιπατεῖν. lb. 
Περιπίπτειν. θέλουσιν μᾶλλον αἰκίαις 
περιπίπτειν. Clem. I 51. 
Περιποιεῖν. μέγα κλέος ἐν Κυρίῳ περι- 
ποιήσεται. Clem. I 54- 
Περιπτύσσειν. περιπτυσσόμενον ἡμᾶς 


ἐβλέπομεν. Mart. Ign. 7. 


Περίπτωσις. συμφορὰς kai περιπτώ- 
ces. Clem. I 1. 
Περισσεύειν. Πάντα οὖν ὑμῖν ἐν xá- 


ριτι περισσευέτω. Ign. Smyrn. 9. 
καὶ παντὸς χαρίσματος περισσείῃς. 
ῬοΪγο. 2. 

Περιστερά. τοῦτο ἐν τύπῳ περιστέρας 
παρέσχε. Clem. Fragm. viii. ἀκέ- 
patos ὡσεὶ περιστερά. Ign. Polyc. 
2. ἐξῆλθε περιστερὰ καὶ πλῆθος 
αἵματος. Mart. Polyc. τό. 


n 


98 


Περιτειχίζειν. κύκλῳ περιετείχισε τὸ 
σῶμα. Mart. Polyc. 15. 
Περιτιθέναι. τὰ περιτεθειμένα αὐτῇ 
κλεῖθρα. Clem. I 20. ὁ περιθεὶς 
ἑαυτῷ ἁλουργίδα. Ign. Fragm. i. 
per εὐφροσύνης περιθέμενος τὰ 
δεσμά. Mart. Ign. 2. 
τὰ πρὸς τὴν πυρὰν ἡρμοσμένα ὄρ- 
yava. Mart. Polye. 12. 
Ilepyroug. παρὰ ἀνδρὸς περιτομὴν 
ἔχοντος. Ign. Philad. 6. 
Περιφέρειν. δόλῳ πονηρῷ τὸ ὄνομα 
περιφέρειν. Ign. Eph. 7. ἐν à τὰ 
ἐν ois περι- 


περιετίθετ' 


δεσμὰ περιφέρω. τι. 
φέρω δεσμοῖς. Magn. 1. ἃ ἕνεκεν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ περιφέρω.  Trall. 
12. περιφέρειν τὸν ἐσταυρωμένον. 
Mart. Ign. 2. 

Περίχωρος. τῆς περιχώρου πάσης κρι- 
θείσης. Clem. I 11. 

Περίψημα. Περίψημα ὑμῶν kat &yvi- 
ζωμαι. Ign. Eph. 8. Περίψημα 
τὸ ἐμὸν πνεῦμα τοῦ σταυροῦ. I8. 

Πέτρα. ἡδρασμένην ὡς ἐπὶ πέτραν 
ἀκίνητον. Ign. Polyc. 1. 

Πηγή. Aévaot re πηγαί. Clem. Í 20. 

Πηλός. Πηλὸς ydp ἐσμεν eis τὴν χεῖρα 
τοῦ τεχνίτου. . Clem. II 8. 

Πηρός. πηροὶ ὄντες τῇ διανοίᾳ. Clem. 
DE τ 

Ilivew. ἔφαγέν τε καὶ ἔπιεν. lgn. 
Trall. 9. παρατεθῆναι φαγεῖν καὶ 
πιεῖν. Mart. ΡοΪγα. 7. 

Πίπτειν. πέπτωκεν εἰς τὴν γῆν ξηρά. 
Clem. Ε 24. οὐ τὰ ἑστῶτα στη- 
ρίζειν, ἀλλὰ τὰ πίπτοντα. ll. 2. 

Πιστεύειν. πᾶσι τοῖς πιστεύουσιν καὶ 
ἐλπίζουσιν ἐπὶ τὸν Θεόν. Clem. I 
12. 


, 
στεύειν. 42. 


διακόνους τῶν μελλόντων πι- 
οἱ ἐν Χριστῷ πιστευ- 
θέντες παρὰ Θεοῦ ἔργον τοιοῦτο. 43. 
νυνὶ δὲ πιστεύσαντες, πλείονες ἐγε- 
νόμεθα. 11 2. 
ew ἡμᾶς τῇ ἐπαγγελίᾳ τοῦ Θεοῦ. ΤΙ. 


^ , 
διὰ του μὴ πιστευ- 


τῶν διακόνων... πεπιστευμένων δια- 
κονίαν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Ign. Magn. 
6. δὶ οὗ μυστηρίον ἐλάβομεν τὸ 
πιστεύειν.Ο. Ὃὧ yàp Χριστιανισμὸς 
οὐκ... ἐπίστευσεν. 10. πᾶσα γλῶσ- 
σα πιστεύσασα. lb. 
εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ. 


πιστεύσαντες 


'Trall. 2. 


INDEX VERBORUM 


» δ, , ^ ^ 
xar ἀξίαν πιστευόμενοι. 6. ὃς καὶ 
€ ^ * , ^ 
ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας αὐτῷ οὕτως 
^ , ^ 
ἐγερεῖ. 9. πιστεύσατέ μοι. Rom. 
, € -^ 
8. πιστεύω ὑμᾶς ἐπεγνωκέναι. 10. 
€ , 
ἐν Q καὶ πιστεύσαντες ἐσώθησαν. 
; "quse 
Philad. 5. Πιστεύω τῇ χάριτι 'In- 
σοῦ Χριστοῦ. 8. ἐν τῷ εὐαγγελίῳ 
Ax E Σ t 7 t 
e , 
ὁ πεπιστευμένος 
^ 
ὃς μόνος 
, ^ ^ 
πεπίστευται rà κρυπτὰ TOU Θεοῦ. 
: : : : 
10. ἐὰν ἐν ἀγάπῃ πιστεύητε. 1Ὁ. 
kJ , 
ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα, καὶ πιστεύω 
ὄντα. Smyrn. 3. 
en ' 5 , » 
ἥψαντο, kai ἐπίστευσαν. 1b. 


» ΄ . 
ov πιστεύω. lb. 
τὰ ἅγια τῶν ἁγίων. 0. 


Καὶ εὐθὺς αὐτοῦ 
ἐὰν 
μὴ πιστεύσωσιν εἰς τὸ αἷμα Χρι- 
στοῦ. 6. Πιστεύω γὰρ τῇ χάριτι. 
Polye. 7. πιστεύσαντες εἰς τὸν 
, , ^ ad € ^ 
ἐγείραντα τὸν Kvptov ἡμῶν. Polyc. 
5 » ΄ 
Phil 2. εἴγε πιστεύομεν. 5. μὴ 
, , , 
ταχέως πιστεύοντες κατά τινος. 6. 
καὶ ἡμεῖς τοῦτο ἐπιστεύσαμεν. 8. 
στις. τὴν πανάρετον καὶ βεβαίαν 
^ , 

Πίὑμῶν πίστιν. Clem. I τ. 
πίστει αὐτοῦ ἀμβλυωπῆσαι. 3. τὸ 
γενναῖον τῆς πίστεως αὐτοῦ κλέος. 
A LI —- , , , 
5. τὸν τῆς πίστεως βέβαιον Opó- 
pov. 6. Διὰ πίστιν καὶ φιλοξενίαν 
35 7 : ras [$1 2 , * 
ἐδόθη αὐτῷ υἱὸς ἐν pa. το. Διὰ 

, ^ , 3 , € , 
πίστιν καὶ φιλοξενίαν ἐσώθη Ῥαάβ 
12. οὐ μόνον πίστις, ἀλλὰ προ- 
φητεία. 10. πάντα βεβαιοῖ ἡ ἐν 
Χριστῷ πίστις. 22. 


, ^ 
εν T 


5 , 

ἐν πεποιθήσει 
, 
Ἀναζωπυρη- 
, 73 € , ^ € ^ 

σάτω οὖν ἡ πίστις αὐτοῦ ἐν ἡμῖν. 

» , M ^ , , 
27. ἀλήθειαν διὰ τῆς πίστεως, ποιή- 


πίστεως ἀγαθῆς. 26. 


cac; 31. διὰ τῆς πίστεως, δι ἧς 

πάντας... .ὁ Θεὸς ἐδικαίωσεν. 32. 
, , € 

πίστις ἐν πεποιθήσει.' 35. ἡ διά- 


νοια ἡμῶν πίστεως πρὸς τὸν Θεόν. 
10. ἡ τελεία κατὰ πίστιν Ἐσθήρ. 
55. δώῃ πάσῃ ψυχῇ 
" , , NE IS. 
φόβον. 58. eis μίμησιν τῆς ἐκείνου 
πίστεως. Fragm. 11. κατὰ πίστιν 
^ - , 
και ayammv. Ign. Eph. I. 
^ , 
λειφθῆναι πίστει. 5. 
, ^ ^ € 
ἡ πίστις τὰ τῆς ἀπιστίας, οὐδὲ ἡ 
ἡ δὲ 
, L3 ^ , ^ € -^ 
πίστις ὑμῶν ἀναγωγεὺς ὑμῶν. 9. 
ἐν τῇ ὁμο- 
ἐὰν 


... πίστιν, 


ὑπα- 
ὥσπερ οὐδὲ 


3 , ^ ^ , 
ἀπιστία τὰ τῆς πίστεως. 8. 


ἑδραῖοι τῇ πίστει. IO. 

νοίᾳ ὑμῶν τῆς πίστεως. 13. 
, , , ^ - * FN 

τελείως εἰς ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἔχητε 





























ET FORMULARUM. 


τὴν πίστιν. 14. ἀρχὴ μὲν πίστις. 
ib. Οὐδεὶς πίστιν ἐπαγγελλόμενος. 
ib. ἐν δυνάμει πίστεως. 10. πίστιν 
Θεοῦ ἐν κακῇ διδασκαλίᾳ φθείρῃ. τό. 
ἐν τῇ αὐτοῦ πίστει καὶ ἐν τῇ αὐτοῦ 
ἀγάπῃ. 20. συνέρχεσθε ἐν μιᾷ πί- 
cre. 10. ἐν πίστει Ἰησοῦ Χριστοῦ 
προσλαλῆσαι ὑμῖν. Magn. 1. 
στεώς τε καὶ ἀγάπης. ib. 
πλῆθος ἐθεώρησα ἐν πίστει. 6. 
πίστει καὶ ἀγάπῃ. 13. ἀνακτίσασθε 
ἑαυτοὺς ἐν πίστει. Trall 1. τὰ 
ἄθικτα ἀρχεῖα... ἡ πίστις ἡ δι’ αὐ- 
τοῦ. Philad.8. εἰς ὃν ἐλπίζουσιν 
ἐνςν πίστει, ἀγάπῃ. YI. πεπληρω- 
μένῃ ἐν πίστει καὶ ἀγάπη. Smyru. 
Inser. κατηρτισμένους ἐν ἀκινήτῳ 
πίστει. I. τὸ γὰρ ὅλον ἐστὶ πίστις 
καὶ ἀγάπη. 6. ἡ τελεία πίστις, 
Ἰησοῦς Χριστός. 10. ἐἙδρᾶσθαι 
πίστει καὶ ἀγάπῃ σαρκικῇ τε καὶ 
πνευματικῇ. I3. ἡ πίστις ὡς περι- 
κεφαλαία. Polyc. 6. τῆς πίστεως 
ὑμῶν ῥίζα. Polyc. Phil. 1. οἰκοδο- 
μεῖσθαι εἰς τὴν δοθεῖσαν ὑμῖν πίστιν. 
3. ἐν τῇ δοθείσῃ αὐταῖς πίστει. 4. 
σωφρονούσας περὶ τὴν τοῦ Κυρίου 
πίστιν. 10. 
σύνῃ. 9. Περιέχουσι γὰρ πίστιν. 
13. 

Πιστοῦν. πιστωθέντες ἐν τῷ λόγῳ 
τοῦ Θεοῦ. Clem. I 42. 


, 
πι- 

* - 
TO παν 


, , ^ 
εν πιστει Kat δικαιο- 


Πιστός. Νῶε πιστὸς εὑρεθείς. Clem. 
l9. ᾿Αβραὰμ... πιστὸς εὑρέθη. 

΄ ^ , ^ » 
I0. τῷ πιστῷ ἐν ταῖς émayye- 
λίαις. 27. ὃ μακάριος πιστὸς θε- 


ράπων.... Μωῦσῆς. 43. Ἤτω τὶς 
πιστός. 48. Πιστὸς γάρ ἐστιν, 
ó ἐπαγγειλάμενος τὰς ἀντιμισθίας 
ἀποδιδόναι. ll r1. ἔσχατος ὧν 
τῶν ἐκεῖ πιστῶν. Ign. Eph. 2r. 
οἱ δὲ πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ χαρακτῆρα 
Θεοῦ. Magn. 5. πιστὸς ὁ Πατήρ. 
'Trall. 13. πιστὸς εἶναι, ὅταν κόσμῳ 
μὴ φαίνωμαι. Rom. 5. εἰς τοὺς 
ἁγίους καὶ πιστοὺς αὐτοῦ. myrn. I. 
εἶπεν ἐπιστραφεὶς τοῖς σὺν αὐτῷ 
πιστοῖς. Mart. Polyc. 12. 
στον τῶν πιστῶν σπουδάζειν. I3. 

Πίων. ἐν θυσίᾳ πίονι καὶ προσδεκτῇ 


Mart. Polyc. 14. 


-* 
εκα- 


99 


Πλανᾶν. Μὴ πλανᾶσθε, ἀδελφοί μου. 
Ign. Eph. τό, et Philad. 3. τὸν 
ἐπίσκοπον τοῦτον τὸν βλεπόμενον 
πλανᾷ τις. Magn. 3. Μὴ πλανᾶσθε 
rais ἑτεροδοξίαις. 8. μέ τινες ἢθέ- 
λησαν πλανῆσαι, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα 
οὐ πλανᾶται. Philad. 7. Μηδεὶς 
πλανάσθω. Eph. 5. et Smyrn. 6. 
Θεοὺς προσαγορεύεις πλανώμενος. 
Mart. Ign. 2. 

Πλάνη. θεασάμενος ἐν ἡμῖν πολλὴν 
πλάνην. Clem. Il τ. πρὸς τὴν 
πλάνην αὐτῶν ὑμεῖς ἑδραῖοι τῇ 
πίστει. Ign. Eph. 10. τὴν τῶν 
πολλῶν πλάνην. Polyc. Phil 2. 
πᾶσαν καταδικάσαντα 
πλάνην. Mart. Ign. 2. 

Πλάσσειν. ταῖς ἱεραῖς kai ἀμώμοις 
χερσὶν ἔπλασεν. Clem. I 33. 

Πλάτος. τὰ πλάτη τῆς καρδίας ὑμῶν. 
Clem. I 2. 

Πλατυσμός. Πᾶσα δόξα kai πλα- 
τυσμός. Clem. I 3. 


Pj ^ 
δαιμονικὴν 


Πλεῖν. διὰ τὸ ἐξαίφνης πλεῖν με ἀπὸ 
Τρωάδος. lgn. Polyc. 8. ἔπλει 
τὸ ᾿Αδριατικὸν πέλαγος. Mart. 
Ign. 5. 

Πλειόνως. πλειόνως αὐτὸν φοβείσθω. 
Ign. Eph. 6. 

Πλεῖστος. πλεῖστα χαίρειν. ἴρι. 


Smyrn. Inscr. Polye. Inscr. 


, , € , , 
Πλείων. πλείονας ὑπήνεγκεν πόνους. 
Clem. 1 5. ἐκ τοῦ ἑνὸς πλείονα 
M * , 3. 
αὔξει. 24. μὴ στασιάζωσιν ἐπὶ 


πλεῖον. 55. πλείονες ἐγενόμεθα τῶν 

δοκούντων ἔχειν Θεόν. II 2. σιγῶν 

πλείονα δύναται. lgn. Philad. 1. 

σύνεσιν πλείονα ἧς €xeis. Polyc. 1. 

ὅπου πλείων κόπος. lb. πλεῖον αὐ- 
τὸν προσοικειοῦσαν. Mart. Ign. 1. 
πλείονά τε... διαλεχθείς. 6. oi δὲ 
πλείους ἔπειθον αὐτὸν ὑπεξελθεῖν. 
Mart. Polyc. 5. καὶ ἀλλὰ πλείονα 
λέγων. 12. διὰ πλειόνων δηλωθῆ- 
ναι. 20. 

Πλέον. ὑγίεια πλέον ἠνίασε. Clem. 
Fragm.iv. Πλέον σπουδαῖος γίνου. 
Ign. Polyc. 3. 
σαν. 4. ἐὰν γνωσθῇ πλέον. 5. 

Πλεονεξία. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ ἑαυτῶν 

οὖς πλεονεξίαν. Clem. I 55. ἀπε- 
n2 


πλέον δουλευέτω- 


100 


χόμενοι πάσης ἀδικίας, πλεονεξίας. 
Polyc. Phil. 2. 

Πλῆθος. πολὺ πλῆθος ἐκλεκτῶν. Clem. 
l6. τὸ πᾶν πλῆθος τῶν ἀγγέλων 
αὐτοῦ. 34. ἀγάπη καλύπτει πλῆ- 
θος ἁμαρτιῶν. 40. 
τῷ πλήθει. 53. τὰ προστασσό- 
μενα ὑπὸ τοῦ πλήθους. 54. τὸ πᾶν 
πλῆθος ἐθεώρησα. lgn. Magm. ὅ. 
τὸ πᾶν πλῆθος ὑμῶν ἐν αὐτῷ θεω- 
ρεῖσθαι. "Trall. τ. ἵνα μὴ .. . τὸ ἐν 
Θεῷ πλῆθος βλασφημῆται. ὃ. ἐκεῖ 
τὸ πλῆθος ἔστω. Bmyrn. 8. πᾶν 
τὸ πλῆθος, θαυμάσαν. Mart. Polyc. 
3. ἅπαν τὸ πλῆθος ἐθνῶν τε καὶ 
᾿Ιουδαίων. 12. 
θος αἵματος. τό. 

Πληθύνειν. Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη... 
πληθυνθείη. Clem. I Inser. ἔλεος 

. . πληθυνθείη. Po- 
lyc. Phil. Inser. εἰρήνη, kai ἀγάπη 
... πληθυνθείη. Mart. Polyc. Inscr. 

Πλημμελία. . περὶ ἁμαρτίας 
καὶ πλημμελίας. Clem. I 41. 

IDs. 


τι ^ ΒΩ 
αἰτεῖται ἄφεσιν 


περιστερὰ καὶ πλῆ- 


€ ^ ^ 5 , 
upav Kat eupnrr 


θυσία... 


πλήρης Πνεύματος "A. ἔκ- 
χυσις. Clem. I 2. 
πλήρεις. 45. 


πάσης κακίας 

πλήρης àv τῆς χάρι- 
τος τοῦ Θεοῦ. Mart. Polyc. 7. 

Πληροῦν. εἰς ὃν πληρωθέντος τοῦ 
χρόνου. Clem. I 25. 
σιοστοῦ ἔτους πεπληρωμένου. lb. 
πληρῶσαί μου τὴν αἴτησιν. len. 
Trall. 13. πεπληρωμένοις χάριτος 
Θεοῦ. hom. Inscr. πεπληρωμένῃ 
ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ. ΤΩ. Inscr. 
ἵνα πληρωθῇ πᾶσα δικαιοσύνη ὑπ᾽ 
αὐτοῦ. l. πεπλήρωκεν ἐντολὴν δι- 
καιοσύνης. ῬοΙγο. Phil. 5. φόβῳ 
καὶ χαρᾷ πεπληρωμένοις. Mart. 
Ign. 6. Ἰγνατίου πληροῦσθαι τὴν 
ἐπιθυμίαν. ib. 


πεντακο- 


τὸ πρόσωπον αὐτοῦ 
χάριτος ἐπληροῦτο. Mart. Polyc. 
I2. πεπληρώκει τὰ κυνηγέσια. 1b. 
Ἔδει γὰρ τὸ τῆς ... 
ρωθῆναι. ib. 
ἐπλήρωσας. 14. 
εὐχήν. 15. ὥσπερ ὀθόνη πλοίου 
ὑπὸ πνεύματος πληρουμένη. ib. 

ΤΠληροφορεῖν. πληροφορηθέντες διὰ 
τῆς ἀναστάσεως. Clem. I 42. τίς 
πεπληροφορημένος ἀγάπης: 54. εἰς 


5 , 
ὀπτασίας πλη- 
΄ D 
προεφανέρωσας καὶ 
: 
πληρώσαντος τὴν 


INDEX VERBORUM 


τὸ πληροφορηθῆναι τοὺς ἀπειθοῦν- 
τας. lgn. Magn. 8. πεπληροφο- 
ρῆσθαι ἐν τῇ γεννήσει. 11. πεπλη- 
ροφορημένῃ ἐν παντὶ ἐλέει. Philad. 
Inscr. πεπληροφορημένους εἰς τὸν 
Κύριον ἡμῶν. Smyrn. I. παρακα- 
λέσαντες τὸν Κύριον πληροφορῆσαι 
τοὺς ἀσθενεῖς ἡμᾶς. Mart. Ign. 7. 
Πληροφορία. μετὰ πληροφορίας Πνεύ- 
ματος ᾿Αγίου. Clem. I 42. 
Πλήρωμα. εἰς πλήρωμα δόξης αὐτοῦ. 
Clem. Fragm. viii. εὐλογημένῃ ἐν 
μεγέθει Θεοῦ Πατρὸς kai πληρώματι. 
Ign. Eph. Inser. ἣν καὶ ἀσπάζομαι 
ἐν τῷ πληρώματι. 'Trall. Inscr. 
Πλησίον, ó. ἐπὶ τοῖς παραπτώμασι 
τοῖς πλησίον. Clem. I 2. 
τασσέσθω ἕκαστος τῷ πλησίον av- 
τοῦ. 58. ἑαυτοὺς θέλουσιν μᾶλλον 
αἰκίαις περιπίπτειν ἢ τοὺς πλησίον. 
51. μηδεὶς κατὰ σάρκα βλεπέτω 
τὸν πλησίον. Ipn. Magn. 6. μηδεὶς 
ὑμῶν κατὰ τοῦ 
Trall 8. τῆς ἀγάπης, τῆς .. . εἰς 
τὸν πλησίον. Polyc. Phil. 3. 
IIAotov. ὥσπερ ὀθόνη πλοίου... πλη- 
ρουμένη. Mart. Polye. 15. 
Πλοῦς. εἴχετο ToU mAoós. Mart. Ign. 3. 
Πλούσιος. 


c 
vro- 


, , , 
πλησίον ἐχέτω. 


ὁ πλούσιος ἐπιχορηγείτω 
τῷ πτωχῷ. Clem. I 38. 

Πλουτεῖν. ὅτε βλέπομεν rovs ἀδίκους 
πλουτοῦντας. Clem. Fragm. iii. 
Πλοῦτος. πλοῦτος πολλάκις μᾶλλον 
πενίας ἔθλιψε. Clem. Fragm. iv. 
Ilvéiv. ἵνα πνέῃ τῇ ἐκκλησίᾳ ἀφθαρ- 

σίαν. Ign. Eph. 17. ὡς λιβανω- 
τοῦ πνέοντος. Mart. Polyc. 15. 
Πνεῦμα. πλήρης Πνεύματος 'Ayíov ék- 
χυσις. Clem. I 2. 
"A... . ἐλάλησαν. 8. — Aéye yàp τὸ 
IIveüua τὸ “Δ. 13. καθὼς τὸ Πνεῦμα 
τὸ 'A. περὶ αὐτοῦ ἐλάλησεν. 16. 
διὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ ᾿Αγίου οὕτως 


διὰ Πνεύματος 


προσκαλεῖται ἡμᾶς. 22. 
ροφορίας Πνεύματος ᾿Αγίου. 42. 
δοκιμάσαντες τῷ Πνεύματι. lb. τὰς 
ἀληθεῖς ῥήσεις Πνεύματος τοῦ A. 45. 
^ ^ ^ , , 
ἕν Πνεῦμα τῆς χάριτος. 46. Δεσπό- 
της τῶν πνευμάτων. 58. 


μετὰ πλη- 


ὧν μὲν τὸ 
- EO ἘΞ ; 

πρῶτον πνεῦμα. ἐγένετο σάρξ. TIT 9. 
καὶ τὸ Πνεῦμα 'A. Fragm. v. τοῦ 











ET FORMULARUM. 


vl. διωκό- 
μενον ἄσθματι πνεῦμα. vill. σχοινίῳ 
χρώμενοι τῷ Πνεύματι τῷ 'A. Ign. 
Eph. 9. Περίψημα τὸ ἐμὸν πνεῦμα 
τοῦ σταυροῦ. 18. ἐκ σπέρματος 
μὲν Δαβὶδ, Πνεύματος δὲ 'A. ib. 
ἕνωσιν εὔχομαι σαρκὸς καὶ πνεύμα- 
τος. Magn. 1. τῷ πνεύματι ὡς 
διδάσκαλον αὐτὸν προσεδόκουν. 9. 
κατευοδωθῆτε σαρκὶ καὶ πνεύματι. 
12. ἀδιάκριτον πνεῦμα. 15. με 
y. ; . , 

ἀνέπαυσαν σαρκί τε καὶ πνεύματι. 
Tral. 12. ᾿Αγνίζετε ὑμῶν τὸ ἐμὸν 
πνεῦμα. 13. κατὰ σάρκα καὶ πνεῦμα 
ἡνωμένοις. Rom. Inscr. ᾿Ασπάζε- 
ται ὑμᾶς τὸ ἐμὸν πνεῦμα. 9. ἐν βε- 
βαιωσύνῃ, τῷ Ἅ. αὐτοῦ Τινεύματι. 
Philad. Inscr. τὸ Πνεῦμα οὐ πλα- 
νᾶται. 7. Τὸ δὲ Πνεῦμα ἐκήρυσσεν. 
ib. ἐν ἀμώμῳ πνεύματι καὶ λόγῳ 
Θεοῦ. Smyrn. Inscr. καθηλωμέ- 
νους ἐν τῷ σταυρῷ .... σαρκί τε καὶ 

, 

πνεύματι. 1. 
αὐτοῦ καὶ τῷ πνεύματι. 5. 


, ^ 
παναγίου Πνεύματος. 


κρατηθέντες τῇ σαρκὶ 
3 , 
Avrt- 
Ψψυχον ὑμῶν τὸ πνεῦμά pov. IO. 
ἐν δυνάμει Πνεύματος. 13. γρη- 
γύρει, ἀκοίμητον πνεῦμα κεκτημένος. 
Polye. 1. τοῖς συμβίοις ἀρκεῖσθαι 
σαρκὶ καὶ πνεύματι. 5. ἐπιθυμία 
κατὰ τοῦ πνεύματος στρατεΐεται. 
Polye. Phil. 5. τῷ τόνῳ τῷ πνεὺυ- 
par. Mart. Ign. r. 
βίαιον πνεῦμα. 5. 


ἐπιπεσὸν 
^ »Δ4. UJ 
ὃς εὐθὺς γνοὺς 
3 , € ^ 
ó0óvy ... ὑπὸ 
πνεύματος πληρουμένη. Mart. Po- 


^ ’ 
TO πνευματι. 6. 
t 


lyc. 15. σὺν Πατρὶ kai *A. Πνεύ- 
ματι. 22. 
Πνευματικός. συνήθειαν... οὐκ ἀν- 


θρωπίνην οὖσαν, ἀλλὰ πνευματικήν. 
Ign. Eph. 5. Εἷς ἰατρός ἐστιν, 
σαρκικός τε καὶ πνευματικός. 7. 
Οἱ σαρκικοὶ τὰ πνευματικὰ πράσ- 
σειν οὐ δύνανται, οὐδὲ οἱ πνευμα- 
^A δὲ καὶ 
κατὰ σάρκα πράσσετε, ταῦτα πνευ- 
ματικά ἐστιν. lb. τοὺς πνευματι- 
κοὺς μαργαρίτας. 11. πνευματικοῦ 
στεφάνου τοῦ πρεσβυτερίου ὑμῶν. 
Magn. 13. ἵνα ἕνωσις ἢ σαρκική 
τε καὶ πνευματική. ib. 


^ ^ , 
τικοὶ τὰ capkwd. ὃ. 


ἀναστάσει, 
- ^ EM. 
σαρκικῇ τε kai πνευματικῇ. Smyrn. 


101 


I2. ἀγάπῃ σαρκικῇ τε kal πνευ- 

ματικῇ. 13. ἐν πάσῃ ἐπιμελείᾳ, 

σαρκικῇ τε καὶ πνευματικῇ. Polyc. 

I. Διὰ τοῦτο σαρκικὸς εἶ καὶ 

πνευματικός. 2. πνευματικῶν αὐτῷ 

κοινωνήσας χαρισμάτων. Mart. Ign. 
; ; 

3. μέρος xapiaparos . . . πνευμα- 

τικοῦ. 10. —ypapgárov ...mvevpa- 

τικὴν .. . ἀποσταζόντων χάριν. 4. 

Πνευματικῶς. πνευματικῶς ἐπέστειλεν 
ὑμῖν. Clem. I 47. ἐν πάσῃ ἁγνείᾳ 
ἐνν μένητε... σαρκικῶς καὶ πνευμα- 
τικῶς. Ign. Eph. το. πνευματικῶς 
ἡνωμένος τῶ Πατρί. Smyrn. 3. 

Πνοή. οὗ ἡ πνοὴ αὐτοῦ ἐν ἡμῖν ἐστιν. 
Clem. I 21. ᾧ πᾶσα πνοὴ λα- 
τρεύει. Polyc. Phil. 2. 

Πόθεν. οἶδεν yàp πόθεν ἔρχεται. Ign. 
Philad. 7. 

Ποθητός. τὸ ποθητόν μοι ὄνομα. lgn. 
Hom. 10. τὰ ποθητόν μου ὄνομα. 
Smyrn. 13. Polyc. 8. 

Πόθος. ἀκόρεστος πόθος eis ἀγαθο- 
ποιῖαν. Clem. I 2. 

Ποιεῖν. βράδιον... ἐπιστροφὴν me- 
ποιηκέναι. Clem. I τ. ἀπροσωπο- 
λήπτως γὰρ πάντα ἐποιεῖτε. ib. 
Ζῆλος ἐποίησεν ᾿Ιωσὴφ μέχρι θανά- 
του διωχθῆναι. 4. 
ποιήσαντος ἡμᾶς. 7. 
ποιήσας ó Δεσπότης. ΤΙ. 
λον ποιοῦντες. 12. ποιήσωμεν τὸ 
γεγραμμένον. 13. τὴν εὐσπλαγ- 
χνίαν .. τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς. 14. 
τί ποιήσομεν ἡμεῖς; τό. οὐ μόνον 
ἡμᾶς... βελτίους ἐποίησεν. I9. 
καθὼς διέταξεν αὐτῇ. 20. à 
συνελεύσεις αὐτῶν. . . ποιοῦνται. 
10. ἐνώπιον αὐτοῦ ποιῶμεν μεθ᾽ 
ὁμονοίας. 21. οὐδὲ τῶν διαλογισ- 
μῶν ὧν ποιούμεθα. ib. 
τῆς γλώσσης ... φανερὸν ποιησά- 
τωσαν. lb. ἧς τὴν ἀπαρχὴν ἐποι- 
ήσατο τὸν Κύριον. 24. 
τῷ ποιεῖ. 25. ὁ δημιουργὸς... 
ἀνάστασιν ποιήσεται. 20. καὶ ὡς 
θέλει, ποιήσει πάντα. 27. ποιήσω- 


ἐνώπιον τοῦ 
πρόδηλον 
πρόδη- 


τας 


mS s 
TO επίεικες 


[4 
σηκὸν €av- 


pev τὰ ToU ἁγιασμοῦ πάντα. 30. 
καταλαλιᾶς πόρρω ἑαυτοὺς ποιοῦν- 
τες. ib. ἀλήθειαν διὰ 
ποιήσας; 31. 


πίστεως 
"m! T , 
Γι οὖν ποιησῶωμεν, 


102 


ἀδελφοί; 33. ὁ ποιήσας ἡμᾶς. 38. 
πάντα τάξει ποιεῖν ὀφείλομεν. 40. 
ποιοῦντες τὰς προσφορὰς αὐτῶν. 
10. παρὰ τὸ καθῆκον τῆς βουλή- 
σεως αὐτοῦ ποιοῦντές τι. 41. οὕ- 
TOS ἐποίησεν. 43. διὰ τὸ καὶ 
τότε προσκλίσεις ὑμᾶς πεποιῆσθαι. 
47. ἀγάπη πάντα ποιεῖ ἐν ὅμο- 
void. 40. εἰ τὰ προστάγματα τοῦ 
Θεοῦ ἐποιοῦμεν. 50. ποιήσαντος 
τεσσαράκοντα ἡμέρας. 53. ποιῶ 
τὰ προστασσόμενα ὑπὸ τοῦ πλή- 
θους. 5.4. Τοῦτο ὁ ποιήσας ... μέγα 
κλέος. ib. 


; E 
ποιήσουσιν. 1b. 


Ταῦτα ... ἐποίησαν kal 
ἡ vovÜérgous ἣν 
ποιούμεθα εἰς ἀλλήλους. 56. οἱ 
τὴν καταβολὴν τῆς στάσεως ποιή- 
σαντες. 57. Τοσοῦτον οὖν ἔλεος 
ποιήσαντος. Il 5. 
ἃ λέγει. 10. 
Εἰς 067 


, ^ DOR ^ Dy 
ἐπιτυχεῖν αὑτῶν ; ἢ. llotovvres yap 


: » i 
Ἐν τῷ ποιειν 
í SUY 
ποιήσωμεν τὸ θέλημα. 
74 , 
Τί οὖν ἐστιν ποιήσαντας 


; DA 
ποιήσαντες τὸ θέ- 
λημα τοῦ Πατρός. ὃ. Cf. το. ἐὰν 
ποιῇ σκεῦος. ὃ. 


τὸ θέλημα. 6. 


^n^ o , 
Eav οὖν ποιησω- 
μεν τὴν δικαιοσύνην. II. ἐὰν ὁ 
λέγων ποιῇ. ἴσῃ. Eph. τ5. ἃ 
σιγῶν δὲ πεποίηκεν. 10. Πάντα οὖν 
ποιῶμεν. 10. ὁ Κύριος ἄνευ τοῦ 
^ 385 , , M Tess 

Πατρὸς οὐδὲν ἐποίησεν. Magn. 7. 
e ^ ^ 

ὅσα ποιῆτε κατευοδωθῆτε. I3. 
ὥσπερ ποιεῖτε. Trall. 2. Cf. Eph. 

^ ^ ^ 

4. ὃ θέλετε ποιῆσαι. Rom. r. 
Χωρὶς τοῦ ἐπισκόπου μηδὲν ποιεῖτε. 
Philad. 7. τὸ ἴδιον ἐποίουν. 8. 
ἀγάπην ποιεῖν. BSmyrn. 8. 
» , € , er 
ἐποιήσατε ὑποδεξάμενοι. 10. ὥσ- 
περ καὶ ποιεῖς. Polyc. 1. περὶ 
τούτων ὁμιλίαν ποιοῦ. 5. 


καλῶς 


^4 v 
τὴν €vo- 
^ τ , ' M , Ju 
σιν ποιεῖσθαι. 1b. eis τὸ kai αὐτοὺς 
, ^ ^ 
τὸ αὐτὸ ποιῆσαι. ὃ. ἀνάθεμα τῆς 
ἐκκλησίας 
^ : 

S 

Fragm. 1. 
, , ^ ^ “.». E 
ἐδύνατο τοῦτο ποιῆσαι. Vll. κἂν 


, » 
ποιήσαντες ἄνθρωπον. 


5 M , 
ἀνενδεὲς ποιήσας ... 


σημεῖα ποίῃ. lX. ἐὰν ποιῶμεν αὐ- 
τοῦ τὸ θέλημα. Polyc. Phil 2. 


€ ^ ^ E 4 m ei 
οἱ ποίουντες TQ GTOZQ. b. οπερ 


, 3^ , , ^ 
ποιήσω, ἐὰν λάβω καιρόν. 13. ὃ 
, ^ , , / 
ποιήσας τὸν οὐρανόν. Mart. Ign. 2. 
οὐδὲν ἕτερον ποιῶν ἢ προσευχόμε- 


vos. Mart. Polye. 5. 


Οὐ μέλλω 


Ποιμήν. 


Πολεμεῖν. 


Πολέμιος. 


Πόλεμος. 


INDEX VERBORUM 


ποιεῖν. ὃ. 
θῆναι. YI. 


Πυρί σε ποιῶ δαπανη- 

μὴ πρότερον τοῦτο 
ποιῶν. 13. ὀπίσω τὰς χεῖρας ποιή- 
cas. 14. ü 
I5. Καὶ τοῦτο ποιήσαντος. τό. 


καμάρας εἶδος ποιῆσαν. 


πολλῶν ἐπιθυμούντων τοῦτο ποι- 


E M » ^ ^ 
joa. I7. τὸν ἐκλογὰς ποιοῦντα. 
20. 

Ποικίλος. ἄλλαις ποικίλαις βάσανοις 


κολαφιζόμενοι. Mart. Polyc. 2. 
ἀντὶ ἐμοῦ ποιμένι τῷ Θεῷ 
χρῆται. Ign. Rom. 9. 
ποιμήν ἐστιν. Philad. 2. 
τῆς κατὰ τὴν οἰκουμένην καθολικῆς 
ἐκκλησίας. Mart. Polyc. 19. 


el 

ὅπου δὲ ὁ 
; 

ποιμένα 


Ποί VLOV. έἐπαι 0. ένων ἐπὶ τὸ ποί VLOV 
μ μ 


αὐτοῦ. Clem. Il τό. λειτουργή- 
σαντας ἀμέμπτως τῷ ποιμνίῳ τοῦ 
Χριστοῦ. 44. 


^ ^ ἊΝ , 5 
τοῦ Χριστοῦ εἰρηνευέτω. 54. ἐν 


μόνον τὸ ποίμνιον 


΄ , ^ T ^ a 
τῷ ποιμνίῳ TOU Χριστου μικροὺς 
» € ^ 
καὶ ἐλλογίμους εὑρεθῆναι, 57. κριὸς 
ἐπίσημος ἐκ μεγάλου 


Mart. Polyc. 14. 


ποιμνίου. 


Ποῖος δὲ κόσμος δέξεταί τινα; Clem. 


I 28. ἐκ ποίας ὕλης ἐγενήθημεν. 
38. ποῖοι... εἰσήλθομεν. ib. 
Ποῖον οὖν αἶνον; ll r. ποίᾳ me- 
ποιθήσει εἰσελευσόμεθα. 6. Ποίαν 
[ἀντιμισθίαν] 349: 

ἐμὲ δὲ πλέον [τὸ ὧῆλος] 
πολεμεῖ. Ign. Trall. 4. 

ois καὶ χρώμεθα συμμά- 
χοις πρὸς τοὺς πολεμίους. Mart. 
Ign. 2. 

πόλεμος καὶ αἰχμαλωσία. 


Clem. I 3. 


πόλεμός τε ἐν ὑμῖν ; 46. 


er , , 

Iva TL . . . σχίσματα, 
πᾶς πό- 
λεμὸς καταργεῖται ἐπουρανίων καὶ 
ἐπιγείων. Ion. Eph I3 


Πόλις. Ζῆλος ... πόλεις μεγάλας karé- 


στρεψεν. Clem. 1 6. Κατὰ χώρας 
οὖν καὶ πόλεις κηρύσσοντες. 42. 
πολλοὶ ἐξεχώρησαν ἰδίων πόλεων. 
55. ἐν συγκλεισμῷ οὔσης τῆς 
πόλεως. lb. κατὰ πόλιν pe προῆ- 
yov. Ign. Rom. 9. προσχὼν.... 
τῇ Σμυρναίων πόλει. Mart. Ign. 3. 
αἱ τῆς ᾿Ασίας πόλεις. lb. παρα- 
μείβων νόσους τε καὶ πόλεις. 5. 
κατὰ πόλιν μένειν. Mart. Polyc. 5. 

















ET FORMULARUM. 


, t Sy. 31 JA μὰ 
οὐ μακρὰν ἀπέχον ἀπὸ τῆς πόλεως. 
10. ἦγον εἰς τὴν πόλιν. 8. 

Πολιτεία. Τῇ παναρέτῳ καὶ σεβασμίῳ 
πολιτείᾳ. Clem. I 2. 
μέλητον πολιτείαν τοῦ Θεοῦ. 54. 
ἀγαθῆς ἕνεκεν Mart. 
Polye. 13. τὴν ám ἀρχῆς áveni- 
ληπτον πολιτείαν. Τῇ. 

Πολιτεύειν. πολιτεύεσθαι κατὰ τὸ 
καθῆκον τῷ Χριστῷ. Clem. I 3. 

, "^ , , : € , 
Τούτοις τοῖς ἀνδράσιν ὁσίως πολι- 


τὴν ἀμετα- 


, 
πολιτείας. 


»»"» ^ 3’ », 
ἐὰν μὴ ἀξίως ai- 
21. 
€ ^ , ^ 

ὑμεῖς perayáyere καλῶς πολιτευο- 
μένους. 44. Οἱ γὰρ μετὰ φόβου 
καὶ ἀγάπης πολιτευόμενοι. 51. οἱ 


" 
τευσαμένοις. 6. 


τοῦ πολιτευόμενοι. ἐνίους 


ἀμεταμέλητον 
54. ἐὰν πο- 
αὐτοῦ. Polyc. 


πολιτευόμενοι τὴν 
πολιτείαν τοῦ Θεοῦ. 
λιτευσώμεθα ἀξίως 
Phil. 5. 

Πολίτης. ῥύσωνται διὰ τοῦ ἑαυτῶν 
αἵματος τοὺς πολίτας. Clem. I 
55- 

Πολλάκις μᾶλλον πενίας ἔθλιψε. Clem. 
Fragm. iv. 

Πολυαγάπητος. τὸ πολυαγάπητόν cov 
ὄνομα. Ign. Eph. τ. 

Πολυεύτακτος. ὑμῶν τὸ πολυεύτακτον 
τῆς κατὰ Θεὸν ἀγάπης. Ign. Magn. 
I. 

Πολυπληρία. τὴν πολυπληρίαν ὑμῶν 
ἐν ὀνόματι Θεοῦ. Ign. Eph. τ. 
Πολύς. πολλοὺς εἰς ἀθυμίαν ἔβαλεν. 

Clem. I 46. πολλῶν οὖν πυλῶν 
ἀνεῳγυιῶν. 48. πολλοὶ βασιλεῖς. 
55. πολλοὶ ἐξεχώρησαν, κ. τ. À. 
ib. πολλὴν πλάνην. ll τ. 
πλέουσιν πολλοί. 7. οἱ πολλὰ 
κοπιάσαντες. lb. τῶν πολλῶν... 
διωγμῶν. Mart. Ign. 1. 
Πολυτελής. τιμιώτερα λίθων πολυ- 
τελῶν. Mart. Polyc. 18. 
Πολυχρόνιος. διὰ τὴν πολυχρόνιον 
τῶν κακῶν συνήθειαν. Clem. Frag. 
γι. 
Πόμα Θεοῦ θέλω. Ign. Rom. 7. 
Πονηρός. κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ 
τὰς πονηράς. Clem. I 3. ἐν τῇ 
σαρκὶ ἃ ἐπράξαμεν πονηρά. lI 8. 
δόλῳ πονηρῷ τὸ ὄνομα περιφέρειν. 


Ign. Eph. 7. ῳὼὋὉ δὲ ἀντίζηλος 


κατα- 


109 


καὶ βάσκανος καὶ πονηρός. Mart. 
Polyc. 17. 

Ilóvos. πλείονας ὑπήνεγκεν πόνους. 
Clem. I 5. 

Πορεία. κατευθύνοντες τὴν πορείαν 
αὐτῶν ἐν ὁσιότητι. Clem. I 48. 
Πορεύεσθαι. τοῖς νόμοις τοῦ Θεοῦ 
ἐπορεύεσθε. Clem. I 4. 
νομίμοις τῶν προσταγμάτων αὐτοῦ 


ἐν τοῖς 

πορεύεσθαι. 5. ἐπορεύθη εἰς τὸν 
ὀφειλόμενον τόπον. 5. εἰς τὸν ἅγιον 
τόπον ἐπορεύθη. 10. πρὸς τὸ πο- 
ρεύεσθαι ὑπηκόους ἡμᾶς. 15.  'Ia- 
κὼβ... ἐπορεύθη πρὸς Λαβάν. 31. 
ἵνα πορευθεὶς εἰς Συρίαν. Ign. Po- 
lye. 7. καταξιοῦσθαιτ οὗ εἰς Συρίαν 
πορεύεσθαι. ὃ. ἐὰν... πορευώμεθα 
ἐν ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ. Polyc. Phil. 
2. πορεύεσθαι ἐν τῇ ἐντολῇ τοῦ Κυ- 
ρίου. 4. πορευόμενοι κατὰ τὴν ἀλή- 
θειαν τοῦ Κυρίου. 5. μετὰ σπουδῆς 
ἐπορεύετο. Mart. Polyc. 8. 

Ilópvos. οὔτε πόρνοι, οὔτε μαλακοί. 
Polyc. Phil. 5. 

Πόρρω. πόρρω ἄπεστιν ἡ δικαιοσύνη. 
Clem. I 3. Πόρρω γενέσθω ἀφ᾽ 
NE 
Aids πόρρω ἑαυτοὺς ποιοῦντες. 30. 

Πόσος. πόσα δὲ αὐτῷ ὀφείλομεν ὅσια ; 
Clem. 111. 

Ποσότης. γινώσκει τὴν ποσότητα καὶ 
τὴν καλλονὴν αὐτῶν. Clem. I 35. 

γράφειν. lgm. 


καταλα- 


Πότερον δυνάμενος 
Trall. 9. 

Ποτήριον. καὶ ἕν πονήριον eis ἕνωσιν 
τοῦ αἵματος αὐτοῦ. Ign. Philad. 4. 
ἐν τῷ ποτηρίῳ τοῦ Χριστοῦ σου. 
Mart. Polye. 14. 

Iloróv. οὐ yàp βρωμάτων kai ποτῶν 
εἰσιν διάκονοι. Ign. "Trall. 2. 

Iloós. ἡ κεφαλὴ δίχα τῶν ποδῶν. 
Clem. I 37. 
μὴ ἑστάναι. Fragm. viii. 
τοὺς πόδας τῶν αὐτὸν ἐν καρδίᾳ 
φορούντων. Mart. Ign. 2. 

Πρᾶγμα. τῶν ἐπιζητουμένων map ὑμῖν 

Ἐπεὶ 


^ ^ » ^ - 
kai τὸ ἐπὶ ποδῶν 
ὑπὸ 


πραγμάτων. Clem. I 1. 
οὖν τέλος τὰ πράγματα ἔχει. lgn. 
Magn. 5. οἱ ἐν παλαιοῖς πράγμα- 
σιν ἀναστραφέντες. 0. Ἐφάνη 
μου οὖν ἄξιον πρᾶγμα. Smyrn. ΤΙ. 


104 INDEX VERBORUM 


Πρᾶξις. ἐνδόξων μετειληφότες mpá- 
ξεων. Clem. I 9. ἭἩ μαρτυρία 
τῆς ἀγαθῆς πράξεως. 30. 

, € ^ , ἊΨ ^ ^ 

Πραύτης. ἡ δὲ πραότης αὐτοῦ δύναμις. 
Ign. Trall. 5. Χρήζω οὖν mpaó- 

; 
τητος. 4. τοὺς λοιμοτέρους ἐν 
πραύτητι ὑπότασσε. Polyc. 2. Μα- 
΄, 5 34 ὍΝ , » 
κροθυμήσατε οὖν per ἀλλήλων ἐν 
πραότητι. 0. 

Πράσσειν. Ταῦτα γὰρ οἱ πράσσοντες 
στυγητοί. Clem. I 35. ταῦτα 
ἡμῶν πρασσόντων εἶπεν ὁ Κύριος. 
II 4. ἐν τῇ σαρκὶ ἃ ἐπράξαμεν 
πονηρά. ὃ. «ei μὲν αὐτοὶ μόνοι ταῦτα 
ἔπρασσον, ἀνεκτὸν ἦν. YO. πράττειν 

΄ ἬΝ ": - , ἣν 
συναναγκάζεται. Fragm. vi. ἐπι 

»7 3 , 
γινώσκων δι’ ὧν εὖ πράσσετε. lgn. 
Eph. 4. τινα πράσσοντες ἀνάξια 
Θεοῦ. 7. Οἱ σαρκικοὶ τὰ πνευμα- 
" , , ΄ ^ 
τικὰ πράσσειν οὐ δύνανται. ὃ. "A 
δὲ καὶ κατὰ σάρκα πράσσετε. 1b. ἐν 
EJ ^ ^ r ^ , "A 
Ιησοῦ yàp Χριστῷ πάντα πράσσετε. 
. » v7 D , ΄ 
ib. δ ὧν πράσσουσιν ὀφθήσον- 
ται. 14. ἵνα δι ὧν λαλεῖ πράσσῃ. 
15. οἱ κατὰ σάρκα ταῦτα πράσ- 
covres. 16. ἅτινα ἐν ἡσυχίᾳ Θεοῦ 
ἐπράχθη. 19. χωρὶς δὲ αὐτοῦ πάν- 
, / - 5 € 

ra πράσσουσιν. Magn. 4. ἐν ópo- 
voía Θεοῦ... πάντα πράσσειν. 6. 


^ ^ 
ἄνευ TOU ἐπισκόπου... μηδὲν πράσ- 
cere. 7. καθὰ πράσσομεν. Το. 


πραχθέντα ἀληθῶς καὶ βεβαίως. τι. 
ἄνευ τοῦ ἐπισκόπου μηδὲν πράσσειν 
€ ^ "Ty c M » 
υμας. rall. 2. 6 χώρις €TLOKO- 
που... -πράσσων rt. 7. ἵνα ὃ ἐὰν 
πράσσητε κατὰ Θεὸν πράσσητε. 
. ^ , HJ , 
Philad. 4. μηδὲν κατ᾽ ἐριθείαν 
, di ^ ^ ^ 
πράσσειν. 8. ἘΕἰ yàp τὸ δοκεῖν 
ταῦτα ἐπράχθη ὑπὸ τοῦ Κυρίου. 
1 ^ y ^ 
Smyrn. 4. Μηδεὶς χωρὶς τοῦ 
ἐπισκόπου τι πρασσέτω. 8. iv 
» M zy -— ^ , 
ἀσφαλὲς 5... πᾶν ὃ πράσσεται. 
- c , , , N , 
10. ὁ λάθρα ἐπισκόπου τὶ πράσ- 
σων. 9. θέλουσιν γὰρ ὑμῖν εὖ τι 


πράσσειν. 11. μηδὲ σὺ ἄνευ Θεοῦ 
τι πρᾶσσε' ὅπερ οὐδὲ πράσσεις. 
Polyc. 4. 
IIpajmáÓeua. Ὑμεῖς oiv τὴν mpaUmd- 
θειαν ἀναλαβόντες. Ign. Trall. 8. 
IIpajs. πρὸς τὰς ὀργὰς αὐτῶν ὑμεῖς 


πραεῖς. Ign. Eph. ro. 


Πραὔτης. τὸ ἀκέραιον τῆς πραὕὔτητος 


αὐτῶν βούλημα. Clem. I 21. ἐπι- 
e(keia...kdi πραύτης παρὰ τοῖς εὐ- 
λογημένοις ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. 50. 


Πρέπειν. Ilpézov οὖν ἐστι κατὰ πάντα 


Πρ πον δοξάζειν Ἰησοῦν. Ign. Eph. 
2. Ὅθεν πρέπει ὑμῖν συντρέχειν 
τῇ τοῦ ἐπισκόπου γνώμῃ. 4. Χωρὶς 
τούτου μηδὲν ὑμῖν πρεπέτω. 11. 
Καὶ ὑμῖν δὲ πρέπει μὴ συγχρᾶσθαι 
τῇ ἡλικίᾳ τοῦ ἐπισκόπου. Magn. 3. 
πρέπον ἐστὶν ἐπακούειν κατὰ μηδε- 
μίαν ὑπόκρισιν. lb. ἹΤρέπον οὖν 
ἐστιν μὴ μόνον καλεῖσθαι Χριστι- 
ανούς. 4. Πρέπει γὰρ ὑμῖν τοῖς 
καθ᾽ ἔνα. "Trall. 12. οὖὗς πρέπον 
ὑμῖν ἐστιν κατὰ πάντα ἀναπαῦσαι. 
Hom. 10. πρέπον ἐστὶν ὑμῖν... 
χειροτονῆσαι διάκονον. Philad. ro. 
Πρέπον οὖν ἐστιν ἀπέχεσθαι τῶν 
τοιούτων. myrn. 7. πρέπει εἰς 
τιμὴν Θεοῦ χειροτονῆσαι. 11. Πρέ- 
πει δὲ τοῖς γαμοῦσι. ῬΟΙγο. 5. 
Πρέπει... . συμβούλιον ἀγαγεῖν. 7. 


Πρεσβεία. εἰς τὸ πρεσβεῦσαι ἐκεῖ Θεοῦ 


πρεσβείαν. Ign. Philad. ro. 


Πρεσβεύειν. εἰς τὸ πρεσβεῦσαι. Ign. 


Philad. το. εἴτε ὃν πέμψω πρε- 
σβεύσοντα. Polyec. Phil. I3. 


Πρεσβυτέριον. ἐπιτασσόμενοι τῷ ἐπι- 


, ^ - , 
σκόπῳ kai τῷ πρεσβυτερίῳ. lgn. 
^ 3 , 
Eph. 2. Τὸ γὰρ ἀξιονόμαστον 
ὑμῶν πρεσβυτέριον. 4. εἰς τὸ ὑπα- 
κούειν ὑμᾶς τῷ ἐπισκόπῳ καὶ τῷ 
, ^ ^ 
πρεσβυτερίῳ. 20. kai τῷ πρεσβυ- 
, € , 3 ^ - ^ 
τερίῳ ὡς νόμῳ Busan Χριστοῦ. 
^ , 
Magn. 2. καὶ ἀξιοπλόκου mvev- 
c 
pario) στεφάνου ToU πρεσβυτε- 
piov. I3. ὑποτάσσεσθαι kai τῷ 
, € ^ » , 
πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀποστόλοις. 
^ , ^ 
Trall. 2. ὁ χωρὶς ἐπισκόπου kai 
πρεσβυτερίου καὶ διακόνου πράσσων 
€ , ^ - , 
τι. 7. ὁμοίως καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ. 
L4 - , ^ 
I3. ἅμα τῷ πρεσϑυτερίῳ καὶ δια- 
κόνοις τοῖς συνδούλοις μου. Philad. 
4. τοῖς ἀποστόλοις ὡς πρεσβυτε- 
, , , ^ , , 
pio ἐκκλησίας. 5. Τῷ ἐπισκόπῳ 
προσέχετε, καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ. 7. 
τῷ πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀποστό- 
λοις. Smyrn. 8. θεοπρεπέστατον 
πρεσβυτέριον. 12. 











ET FORMULARUM. 


Πρεσβύτερος. τιμὴν τὴν καθήκουσαν 
ἀπονέμοντες τοῖς παρ᾽ ὑμῖν πρεσβυ- 
τέροις. Clem. l τ. ἐπηγέρθησαν 
-.. οἱ νέοι ἐπὶ τοὺς πρεσβυτέρους. 3. 
τοὺς πρεσβυτέρους ἡμῶν τιμήσωμεν. 
21. οἱ προοδοιπορήσαντες πρεσβύ- 
τεροι. 44. στασιάζειν πρὸς τοὺς 
πρεσβυτέρους. 44. μετὰ τῶν καθε- 
σταμένων πρεσβυτέρων. 54. 
δὶθ... ἡτήσατο παρὰ τῶν πρεσβυ- 
τέρων. 55. ὑὕὑποτάγητε τοῖς πρε- 
σβυτέροις. 57. πρεσβυτέρων ἀξίων. 
Ign. Magn. 2. καθὼς ἔγνων καὶ 
τοὺς ἁγίους πρεσβυτέρους. 5. 
πρεσβυτέρων εἰς τόπον συνεδρίου 
τῶν ἀποστόλων. 6. ἄνευ τοῦ ἐπι- 
σκόπου, καὶ τῶν πρεσβυτέρων. 7. 
στεφάνου τοῦ πρεσβυτερίου ὑμῶν. 
13. τοὺς δὲ πρεσβυτέρους, ὡς συν- 


Ἴου- 


τῶν 


έδριον Θεοῦ. Trall 3. ἐξαιρέτως 
καὶ τοῖς πρεσβυτέροις. 12. σὺν τῷ 


ἐπισκόπῳ, καὶ τοῖς σὺν αὐτῷ πρε- 
σβυτέροις. Philad. Inser. αἱ δὲ 
πρεσβυτέρους καὶ διακόνους. IO. 
τῶν ὑποτασσομένων τῷ ἐπισκόπῳ, 
πρεσβυτέροις, διακόνοις. Polyc. 6. 
καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρεσβύτεροι. Po- 
lyc. Phil. Inser. ὑποτασσομένους 
τοῖς πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις, ὡς 
Θεῷ καὶ Χριστῷ. 5. Καὶ οἱ πρε- 
σβύτεροι δὲ εὔσπλαγχνοι. 6. διὰ 
τῶν ἐπισκόπων καὶ πρεσβυτέρων. 
Mart. Ign. 3. 

Πρεσβύτης. τοιοῦτον πρεσβύτην üv- 
ὃρα. Mart. Polyc. 7. 
τον θεοπρεπῇ πρεσβύτην. ib. 

Προάγειν. κατὰ πόλιν με προῆγον. 
Ign. Rom. 9. προαγούσης τῆς 
ἀγάπης, τῆς εἰς Θεὸν καὶ Χριστὸν 
καὶ εἰς τὸν πλησίον. Polyc. Phil. 3. 
Σχεδὸν γὰρ πάντα τὰ προάγοντα 
ἐγένετο. Mart. Polyc. 1. 

Προαιρεῖσθαι. προῃρημένοι μᾶλλον τὴν 
ἐνθάδε ἀπόλαυσιν. Clem. II το. 
προειλόμην ἐν πίστει ᾿Ιησοῦ Χρι- 


ἐπὶ τοιοῦ- 


στοῦ προσλαλῆσαι ὑμῖν. — lgm. 
Magn. 1. 
Πρόβατον. ἐκεῖ ὡς πρόβατα ἀκολου- 


cire. Ign. Philad. 2. λύκος... 
ἐν προβάτου δέρει, προβάτων φθο- 
ράν. Fragm. ix. 


105 


Προγίνεσθαι. τὰ ὀστᾶ τοῦ mpoyeyovó- 
τος. Clem. I 25. ἐπὶ rois mpo- 
γεγονόσιν. Mart. Ign. 7. 

IIpoytvockew. , 
Clem. I 43. 

Πρόγνωσις. πρόγνωσιν εἰληφότες τε- 
λείαν. Clem. I 44. 

Προγνώστης. Προγνώστης γάρ ἐστιν 
τῶν πάντων. Clem. II 9. 

Προγράφειν. ἐν rois προγεγραμμένοις 
προσώποις. lon. Magn. 6. ἐκ 
τοῦ προγεγραμμένον ἔγραψα. Mart. 
Polyc. 22. 

IipóügAos. πρόδηλον ποιήσας ὁ Ae- 
σπότης. Clem. I τι. πρόδηλον 
ποιοῦντες ὅτε διὰ τοῦ αἵματος τοῦ 
Κυρίου. 12. 
ὄντων τούτων. 40. 


πρόδηλον ἐγενήθη. 51. 


Οὐ προέγνω Μωῦσης ; 


Προδήλων οὖν ἡμῖν 
ὧν τὸ κρίμα 


IIpoOguiovpyetv. θάλασσάν τε καὶ τὰ 
ἐν αὐτῇ ζῶα προδημιουργήσας. 
Clem. I 33. 


, , 5 ^ 4 
Τροδιδόναι. οὐκ ἐπαινοῦμεν τοὺς προ- 
δίδοντας ἑαυτούς. Mart. Polyc. 4. 
οἱ προδίδοντες αὐτὸν οἰκεῖοι ὑπῆρ- 
χον. 6. 
^ € , * , 
Προειδέναι. ὡς προειδότα τὸν μερισμόν 
τινων. Tgn. Philad. T- 
Προεπικαλεῖν. ἀλλ᾽ ἐπεὶ ὑμεῖς προεπε- 
καλέσασθέ με. Polyc. Phil. 3. 
Προερεῖν. 
προειρημένων λειτουργῶν. Clem. I 
41. κατέστησαν τοὺς προειρημέ- 
νους. 43, et 44. 
΄, » 3 ^ LU 
Προέρχεσθαι. Ἔστιν οὖν τοῦτο ἅγιον, 
...TÓ ἀπ᾽ αὐτοῦ προελθόν. Clem. 
Fragm. vil. τὸν ἀφ᾽ ἑνὸς Πατρὸς 
προελθόντα. Ign. Magn. 7. 
ἀπὸ σιγῆς προελθών. 8. 
προελθόντων με ἀπὸ Συρίας. Rom. 
IO. 
, , ^ 3 
Προετοιμάζειν. προετοιμάσας τὰς εὐερ- 
" , ^ ( 
γεσίας αὐτοῦ. Clem. I 38. 
προητοίμασας καὶ προεφανέρωσας. 
Mart. Polyc. 14. 
^ 4 , c 
Προηγεῖσθαι. Τοὺς προηγουμένους ἧ- 
μῶν αἰδεσθῶμεν. Clem. I 21. 
Πρόθεσις. ἐν ὁσίᾳ kai ἀμώμῳ προ- 
θέσει δουλεύοντας. Clem. I 45. 
αὐτοῦ προθέσει. 


οἱ δὲ προδόντες αὐτόν. 1b. 


διὰ τοῦ ἀρχιερέως καὶ τῶν 


» 
ουκ 


Περὶ τῶν 


καθὼς 


συναθλεῖν τῇ 


Mart. Ign. 3. 
o 


106 


Προθυμία. ἐν ἀγαθῇ προθυμίᾳ... é£e- 
τείνατε τὰς χεῖρας ὑμῶν. Clem. I 
2. σπεύσωμεν μετὰ ἐκτενείας καὶ 
προθυμίας. 33. Μετὰ... προθυμίας 
καὶ χαρᾶς. Mart. Ign. 3. 

IpóÜvpos. προθύμους ἡμᾶς εἶναι εἰς 
Ε * 1 
ἀγαθοποιίαν. Clem. I 34. 

Προθύμως. προθύμως μετὰ σπουδῆς 
ἐπορεύετο. Mart. Polyc. 8. μά- 
Aura ᾿Ιουδαίων προθύμως. 13. 

e 5 ^ , 5 , LI 

Προϊέναι. ἀπὸ σπλάγχνων ἰδίων mpoi- 
έμενος. Clem. Fragm. viii. 

Προϊστάναι. Χρῆ τὸν προεστῶτα. Ign. 
Fragm. vii. 


Προκαθῆσθαι. προκαθημένου ToU ἐπι- 
σκόπου εἰς τόπον Θεοῦ. gm. 


Magn. 6. 


καὶ τοῖς προκαθημένοις. 100. 
καὶ 


ἑνώθητε τῷ ἐπισκόπῳ, 
D t 
er 
ἥτις 
προκάθηται ἐν τόπῳ χωρίου 
t , e 
Ρωμαίων. Rom. Inscr. 
θημένη τῆς ἀγάπης. 1b. 
Προκεῖσθαι. 


προκα- 


μὴ αἰχμαλωτίση ὑμᾶς ἐκ 
τοῦ προκειμένου ζῆν. Ign. Eph. 17. 
ἀπεκρίθησάν μοι, 
Philad. 8. 


Προκηρύσσειν. 


ὅτι πρόκειται. 

οἱ προφῆται οἱ προ- 
κηρύξαντες τὴν ἔλευσιν τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν. Polyc. Phil. 6. 

IIpokpivew. πίστεώς τε καὶ ἀγάπης, 

ἧς οὐδὲν προκέκριται. Ign. Magn. 


I. πίστις καὶ ἀγάπη, ὧν οὐδὲν 
προκέκριται. myrn. 6. 
Προλαμβάνειν. διὰ τοῦτο προέλαβον 


παρακαλεῖν ὑμᾶς. Ign. Eph. 3. 
IIpoAéyew. προλέγει γὰρ ἡμῖν. Clem. 
I 34. 
Ilpovoeiv. πρὸ παντὸς προνοοῦντες 
ἁγνείας. Polye. Phil. 5. 
οὔντες ἀεὶ TOU καλοῦ. 6. 
Πρόνοια. 


σπρονο- 


ἡ μεγαλειότης τῆς προνοίας 
τοῦ Δεσπότου. Clem. I 24. 
Προοδοιπορεῖν. Μακάριοι οἱ προοδοι- 
πορήσαντες πρεσβύτεροι. Clem. I 
44. 
Προοδοιπόρος. ὡς προοδοιπόρον τῶν 
ἁμαρτιῶν ἡμῶν. Clem. II το. 
Προορᾶν. προορῶν τὰς ἐνέδρας τοῦ 


διαβόλου. Ign. Trall. 8. 


Προορίζειν. τῇ προωρισμένῃ πρὸ 
αἰώνων. . . ἐκκλησίᾳ. Ign. Eph. 
Inser. 


INDEX VERBORUM 


Ilpoméumew. προπέμψασιν, ὡς émé- 
BaXev ὑμῖν. Polyc. Phil. 1. 

Ilpozer]js. ὀλίγα πρόσωπα προπετῆ 
καὶ αὐθάδη. Clem. I r. 

IIpogáyew. Καὶ προσαχθέντος αὐτοῦ. 
Mart. Polye. 9. προσαχθέντα 
αὐτὸν ἀνηρώτα. lb. 

Προσαγορεύειν. ᾿Αβραὰμ, ó φίλος 
προσαγορευθείς. Clem. I το. φίλος 
προσηγορεύθη τοῦ Θεοῦ. 17. υἱοὺς 
ἡμᾶς προσηγόρευσεν. ll τ. Θεοὺς 
προσαγορεύεις πλανώμενος. Mart. 
Ign: po 
τοὺς ἁγίους" ὑμᾶς οἱ σὺν ἡμῖν προσ- 
αγορεύουσιν. Mart. Polyec. 20. 

Προσβιάζεσθαι. 
μὴ θελήσῃ, ἐγὼ προσβιάσομαι. Tgn. 
lom. 5. ἐπεσπάσατο τὸ θηρίον 
προσβιασάμενος. Mart. Polyc. 3. 

Προσβλέπειν. 


, 
IIpocayopevere πάντας 


Κἂν αὐτὰ δὲ ἄκοντα 


Τὸν οὖν ἐπίσκοπον δῆ- 

λον ὅτι ὡς αὐτὸν τὸν Κύριον δεῖ 
, 

προσβλέπειν. Ign. Eph. 6. 


Προσδέειν. τῇ ἐλπίδι προσδεδέσθωσαν 


αἱ ψυχαὶ ἡμῶν. Clem. I 27. 
προσδεθεὶς, ὥσπερ κριός. Mart. 
Polye. 14. 

IlpocOekrós. προσδεκτὸν ἐνώπιον τοῦ 


ποιήσαντος ἡμᾶς. Clem. I 7. ἐν 
θυσίᾳ πίονι kai προσδεκτῇ. Mart. 
Polyc. 14. 

Προσδέχεσθαι. tva ἡμᾶς προσδέξηται 
ὡς υἱούς. Clem. II 9. ἡμέραν ἐξ 
ἡμέρας προσδεχόμενοι. 1I. ἐν οἷς 
προσδεχθείην ἐνώπιόν σου. Mart. 
Polye. 14. 

Προσδηλοῦν. προσδηλώσω ὑμῖν ἧς 
ἠρξάμην οἰκονομίας. Ion. Eph. 20. 

Προσδοκᾶν. τὸν ὑπὲρ καιρὸν mpoc- 
δόκα. Ign. Polye. 3. 

IIpocOokeiv. 
ckaXov αὐτὸν προσεδόκουν. lgm. 
Magn. 9. 

Προσέρχεσθαι. τοῖς προσερχομένοις 
αὐτῷ ἁπλῇ διανοίᾳ. Clem. I 23. 
Προσέλθωμεν οὖν αὐτῷ ἐν ὁσιότητι 
ψυχῆς. 20. 
τῷ θελήματι αὐτοῦ. 33. προσεὰλ- 


θεῖν Mart. Polye. 4. 


- , € , 
τῷ πνεύματι ὡς διδά- 


LE , 
ἀόκνως προσέλθωμεν 


Li , 
ekKovTas. 


προσελθόντα αὐτῷ κομφέκτορα. IO. 
Καὶ ὑπὲρ τῶν ἄλλων 
δὲ ἀνθρώπων ἀδιαλείπτως προσεύ- 


Προσεύχεσθαι. 























ET FORMULARUM. 


χεσθε. Ign. Eph. 10. πΠροσεύ- 
χεσθε ὑπὲρ τῆς ἐκκλησίας τῆς ἐν 
Συρίᾳ. 21. Καὶ περὶ ἐμοῦ δὲ 
προσεύχεσθε. "Trall. 12. 
προσεύχεσθαι ὑπὲρ αὐτῶν. Smyrn. 
4. προσευχόμενος περὶ πάντων: 
Mart. Polye. 5. προσευχόμενος ἐν 
ὀπτασίᾳ γέγονε. lb. ὥραν πρὸς τὸ 
προσεύξασθαι ἀδεῶς. ἢ. 
προσηύξατο. lb. 
μενον, προσευχόμενος. 12. 
Προσευχή. τὰς προσευχὰς ἡμῶν ἁπλῶς 
ἀναφέρειν. Clem. II 2. ἐλπί- 
ζοντα τῇ προσευχῇ ὑμῶν ἐπιτυχεῖν. 
Ign. Eph. r. 
δευτέρου προσευχή. 5. 
βλασφημίας αὐτῶν ὑμεῖς τὰς προσ- 
εὐχάς. το. τῇ προσευχῇ ὑμῶν, 
ἧς γένοιτό μοι ἀεὶ μέτοχον εἶναι. 
II. Ed» με καταξιώσῃ ᾿Ιησοῦς 
Χριστὸς ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν. 20. 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ μία προσευχή. Magn. 
1. Μνημονεύετέ μου ἐν ταῖς προσ- 
ευχαῖς ὑμῶν. 14. τῆς ἡνωμένης 
ὑμῶν ἐν Θεῷ προσευχῆς. 10. τῇ 
μετ᾽ ἀλλήλων προσευχῇ. 'Trall. 12. 


μόνον δὲ 


σταθεὶς 
^ ^ τι * , 
ἰδὼν αὐτὸ kato- 


*» ^ L2 t ^ 
Et yap ἑνὸς kat 
πρὸς τὰς 


Μνημονεύετε ἐν τῇ προσευχῇ ὑμῶν 
τῆς ἐν Συρίᾳ ἐκκλησίας. hom. 9. 
Cf. Trall. 13. ἡ προσευχὴ ὑμῶν 
...ue ἀπαρτίσει. Philad. 5. ἐν τῇ 
προσευχῇ ὑμῶν δικαιωθῆναι. 8. 
Ἐπειδὴ κατὰ τὴν προσευχὴν ὑμῶν. 
IO. Ἐὐχαριστίας καὶ προσευχῆς 
ἀπέχονται. Smyrn. 6. 'H προσ- 
εὐχὴ ὑμῶν ἀπῆλθεν ἐπὶ τὴν ἐκκλη- 
Ἐς 
ὑμῶν Θεοῦ ἐπιτύχω. lb. 
ἤδη ἐτύγχανεν τῇ προσευχῇ ὑμῶν. 
ib. προσευχαῖς σχόλαζε ἀδιαλεί- 
πτοις. Polyc. 1. 
εἰρηνεύει.. ... διὰ τὴν προσευχὴν 
ὑμῶν. 7. τῷ οἴακι τῆς προσευχῆς. 
Mart. Ign. 1. 'Qs δὲ κατέπαυσε 
τὴν προσευχήν. Mart. Polyc. 8. 
Προσέχειν. 
αὐτοῦ ἐπιμελῶς. Clem. 1 2. μὴ 
προσέχειν τοῖς φυσιοῦσίν με.. Ign. 
Trall 4. Τῷ ἐπισκόπῳ προσέ- 
χετε. Philad. 7. προσέχειν δὲ 
τοῖς ΠΙροφήταις. Smyrn. 7. Τῷ 
ἐπισκύπῳ προσέχετε. ῬοΙγο. 6. 


΄ ^ ^ 
cíav. ἵνα ἐν τῇ προσευχῇ 


λιμένος 


ἡ ἐκκλησία... 


προσέχοντες τοὺς λόγους 


107 


προσχὼν.. «τῇ Σμυρναίων πόλει. 
Mart. Ign. 3. πρόσεσχε τῇ Tpo- 
άδι. 5. προσέχοντες τῇ τοῦ Χρι- 
στοῦ χάριτι. Mart. Polyc. 2. 

Προσήκειν. καὶ yàp ai μὴ προσήκου- 
σαί μοι [ἐκκλησίαι] . Ign. Rom. 9. 
τιμὴν κατὰ τὸ προσῆκον. Mart. 
Polyc. το. 

Προσηλοῦν. Μελλόντων δὲ αὐτῶν καὶ 
προσηλοῦν. Mart. Polye. 13. 

Προσηνῶς. προσηνῶς τὰς χάριτας ai- 
τοῦ ἀποδιδοῖ. Clem. I 23. 

Προσκαλεῖν. διὰ τοῦ Πνεύματος ToU 
“Αγίου οὕτως προσκαλεῖται ἡμᾶς. 
Clem. I 22. προσκαλεῖται ὑμᾶς, 
ὄντας μέλη αὐτοῦ. Ign. Trall. 
TI. 

IIpogkaprepeiv. προσκαρτεροῦντες νη- 
στείαις. Polye. Phil. 7. προσκαρ- 
τερῶμεν τῇ ἐλπίδι ἡμῶν. 8. 


Προσκεφάλαιον. εἶδεν προσκεφάλαιον 
αὐτοῦ ὑπὸ πυρὸς κατακαιόμενον. 
Mart. Polye. 5. τῆς ..-- ἐπὶ τοῦ 


προσκεφαλαίου ὀπτασίας. 12. 
» 

Προσκλίνειν. προσεκλίθητε γὰρ Ἄπο- 

στόλοις. Clem. I 47. 

, ^ » "4 , ^ ^ 
HpóckMcis. τὴν ἀγάπην αὐτῶν, μὴ 

κατὰ προσκλίσεις. Clem. 1 2:1. 

διὰ τὸ καὶ τότε προσκλίσεις ὑμᾶς 

πεποιῆσθαι" ἀλλ᾽ ἡ πρόσκλισις ἐκεί- 


νη. 4]. δίχα προσκλίσεως ἀνθρω- 
πίνης. 50. 
Προσκόπτει. Μᾶλλον ἀνθρώποις ἄ- 


ῴροσι.. -προσκόψωμεν ἢ τῷ Θεῷ. 
Clem. I 21. 

Ilpockvveiv. προσκυνοῦντες λίθους. 
Clem. II 1. τοῖς νεκροῖς θεοῖς 
οὐ θύομεν, καὶ οὐ προσκυνοῦμεν 
αὐτοῖς. 5. μηδὲ προσκυνεῖν τοῖς 
θεοῖς. Mart. Ῥοῖγο. 12. Τοῦτον 
μὲν γὰρ. . «προσκυνοῦμεν. Τῇ. 

Προσλαλεῖν. προσλαλῶ ὑμῖν ὡς συν- 
διδασκαλίταις μου. lgn. Eph. 3. 
ἐν πίστει ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ προσλα- 
λῆσαι ὑμῖν. Magn. 1. Ταῖς ἀδελ- 
φαῖς μου προσλάλει. Polyc. 5. 

Προσλαμβάνειν. Ἔν ἀγάπῃ προσελά- 
Bero ἡμᾶς. Clem. I 40. οὐ προσ- 
εἰληφότας τὴν φαινομένην νεωτερικὴν 
τάξιν. Ign. Magn. 3. 

Προσοικειοῦν. ὁμολογίαν πλεῖον ab- 

o2 


108 


, 


τὸν προσοικειοῦσαν τῷ Κυρίῳ. 
Mart. Ign. r. 

Προσομιλεῖν. ἠξιώθην, δι’ ὧν γράφω, 
προσομιλῆσαι ὑμῖν. Ign. Eph. 9. 

, » ^ 
Προσονομάζειν. —"Opveov...0 προσονο- 
1 Φοίνιξ. Cl I 25 

μάζεται Φοίνιξ. Clem. 1 25. 

Προσπίπτειν. προσπέσωμεν καὶ ἐπι- 
στρέψωμεν. Clem. I 9. 
πέσωμεν τῷ Δεσπότῃ. 49. 

Προσποιεῖσθαι. προσποιεῖ δὲ ἀγνοεῖν 
με. Mart. ῬοΪϊγο. το. 

Πρόσταγμα. τὰ προστάγματα καὶ τὰ 
δικαιώματα τοῦ Κυρίου. Clem. I2. 


προσ- 


ἐν τοῖς νομίμοις τῶν προσταγμάτων 

αὐτοῦ. 3. τοῖς αὐτοῖς συνέχεταε 
προστάγμασιν. 20. 
μοις αὐτοῦ. 3T. 
τοῖς Aaixois προστάγμασιν δέδεται. 
4O. εἰ τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ 
ἐποιοῦμεν. 50. πρὸς ἐκπλήρωσιν 
θείου προστάγματος. Fragm. ii. 
κατὰ τὸ πάλαι πρόσταγμα τοῦ Καί- 
capos. Mart. Ign. 6. 

Πρόσταξις. 


3 ^ 3 , 
ἐν τοῖς ἀμώ- 
προστάγμασιν 


τῇ ἑαυτοῦ προστάξει ἐκέ- 
λευσεν εἶναι. Clem. I 33. 
Προστάσσειν. ἐν εἰρήνῃ. .mpocéra- 
ξεν εἶναι. Clem. I 20. τοῖς προσ- 
τεταγμένοις καιροῖς. 40. τοῖς ie- 
ρεῦσιν ἴδιος ὁ τόπος προστέτακται. 
10. τὰ προστασσόμενα ὑπὸ τοῦ 
πλήθους. 54. ὡς τὸ θέλημα προσ- 
τάσσει. lgn. Polyc. ὃ. ᾿ἸἸγνάτιον 
προσετάξαμεν. Mart. Ign. 2. 
Προστάτης. ᾿Ιησοῦν Χριστὸν,.... τὸν 
προστάτην. Clem. 1 36. 
ἀρχιερέως καὶ προστάτου ἡμῶν 'lg- 
σοῦ Χριστοῦ. 58. 


διὰ τοῦ 


Τροστιθέναι. προστιθεὶς καὶ γνώμην 
ἀγαθήν. Clem. I 8. 


Üevro αὐτῇ δοῦναι 


Καὶ προσέ- 
σημεῖον. 12. 
προσθεῖναι τῷ δρόμῳ cov. lgn. 
Polyc. 1. 
Πρόστιμον. θάνατον τὸ πρόστιμον €- 
χουσιν. Clem. I 41. 
Προσφατώς ἐληλυθὼς ἀπὸ τῆς Φρυ- 
γίας. Mart. ΡοΪγα. 4. 
Προσφέρειν. δὲ’ ὑπακοῆς προσήνεγκεν 
αὐτόν. Clem. I το. προσφέρον- 
ται θυσίαι ἐνδελεχισμοῦ. 41. οὐκ 
ἐν παντὶ τόπῳ προσφέρεται. ib. 
μωμοσκοπηθὲν τὸ προσφερόμενον. 


. INDEX VERBORUM 


. ^ RD tr 

lb. προσενεγκεῖν αὐτῷ ῥάβδους, 
^ , €» - 
43. καὶ προσήνεγκεν ῥάβδους. ib. 
ὁσίως προσενέγκοντας τὰ δῶρα. 44. 
ἧττον ἁμαρτίαν ὑμῖν προσήνεγκεν. 
4T: 
, € ^ 

ΤΠροσφεύγειν. ἡμᾶς τοὺς προσπεφευ- 

γότας τοῖς οἰκτιρμοῖς αὐτοῦ. Clem. 
^ Led » , 

I 20. προσφυγὼν τῷ Εὐαγγελίῳ. 
Ign. Philad. 5. 

Προσῴορά. τὸν ἀρχιερέα τῶν προσ- 

^ e 1 , 

φορῶν ἡμῶν. Clem. l 36. τάς 
re προσφορὰς kai λειτουργίας ἐπι- 
τελεῖσθαι. 40. ποιοῦντες τὰς 

προσφοράς. 11». ἑαυτὸν ἀνενεγκόντος 
^ Ly AJ 

Θεῷ προσφορὰν. Ign. Eph. τ. 


ὥσπερ κριὸς ἐπίσημος... «εἰς προσ- 
φοράν. Mart. Polye. 14. 
Προσχρᾶσθαι. οὐρίοις ἀνέμοις προσ- 


χρησάμενοι. Mart. Ign. 5. 


Προσωποληψία. ἀπεχόμενοι... .mrpoa- 
ὡποληψίας. Polyc. Phil. 6. 

Πρόσωπον. ὀλίγα πρόσωπα προπετῆ. 
Clem. I τ. ἀπέδρα ἀπὸ προσώ- 
που Ἢσαῦ. 4. ἀπὸ προσώπου 
Φαραώ. 10. δώ ἕν ἢ δύο πρόσωπα 


, " f) ^ 
στασιάζειν. 47. φανήσεται πρὸ 
προσώπου ἡμῶν. lon. Eph. r5. 
ἐν τοῖς προγεγραμμένοις προσώ- 
ποις. Magn. 6. ὑμῶν τὰ ἀξιόθεα 

, ) M 
πρόσωπα. hom. I. καταξιωθεὶς 
τοῦ προσώπου gov τοῦ ἀμώμου. 
Polyc. 1. 


3 , 
εἰς πρόσωπον κολακεύῃς. 2. 


ἵνα rà φαινόμενά σου 
κατὰ 
πρόσωπον τῶν τότε ἀνθρώπων. Po- 
lyc. Phil 3. Ὡς δὲ κατὰ πρόσω- 
vov ἔστη Τραϊανοῦ. Mart. Ign. 2. 
ἐμφανισθῇ τῷ προσώπῳ τοῦ Χρι- 
στοῦ. 3. ἐμβριθεῖ τῷ προσώπῳ. 
Mart. Polyc. 9. 
αὐτοῦ χάριτος ἐπληροῦτο. 12. 
Πρότερον. 


τὸ πρόσωπον 


μὴ πρότερον τοῦτο ποιῶν. 
Mart. Polyc. 13. 

Προτρέπεσθαι. Προτρέπεται οὖν ἡμᾶς 
ἐξ ὅλης τῆς καρδίας. Clem. I 34. 
Προφανεροῦν. καθὼς προητοίμασας 

καὶ προεφανέρωσας. Mart. Polye. 

ΤῊΣ 
Προφητεία. 

προφητεία. 


οὐ μόνον πίστις, ἀλλὰ 
Clem. I. r2. | feum 


οὐκ ἔπεισαν ai προφητεῖαι. lgn. 
5myrn. 5. 


o. 9a 











ET FORMULARUM. 


Προφητεύειν. κἂν σημεῖα mot, κἂν 
προφητεύῃ. lgn. Fragm. ix. 
Προφήτης. Ἠλίαν καὶ 'EXcaé... 
τοὺς προφήτας. Clem. I τῇ. 
ἐπηκολούθησαν οἱ λοιποὶ προφῆται. 
43. Οἱ γὰρ" θειότατοι προφῆται. 
Ign. Magn. ὃ. οὗ καὶ οἱ προφῆ- 
ται μαθηταὶ ὄντες. Q. τοὺς προ- 
φήτας δὲ ἀγαπῶμεν. Philad. 5. 
θύρα, ... δὲ ἣς εἰσέρχονται ... οἵ προ- 
φῆται. 9. Οἱ γὰρ ἀγαπητοὶ προφῆται 
κατήγγειλαν εἰς αὐτόν. lb. προσέχειν 
δὲ τοῖς προφήταις. Smyrn. 7. οἱ 
προφῆται οἱ προκηρύξαντες τὴν ἔλευ- 
σιν τοῦ Κυρίου. Polyc. Phil. 6. 
Προφητικός. ὁ προφητικὸς λόγος. 
Clem. II rr. διδάσκαλος... 
προφητικός. Mart. Polyc. τό. 
Προφητικῶς. εἶπεν πρὸς τοὺς συνόν- 
τας αὐτῷ προφητικῶς. Mart. Po- 
lye. 5. εἶπεν ἐπιστραφεὶς τοῖς σὺν 
αὐτῷ πιστοῖς προφητικῶς. 12. 
Προφθάνειν. ἐὰν δὲ προφθάσῃ εἰς τὴν 


κάμινον... βαλεῖν. Clem. II 8. 
Προφυλάσσειν. θέλω προφυλάσσεσ- 


θαι ὑμᾶς. Ign. Magn. 1t. προ- 
φυλάσσω ὑμᾶς ὄντας μου dyamm- 
τούς. 'lTrall. 8. Προφυλάσσω δὲ 
ὑμᾶς ἀπὸ τῶν θηρίων τῶν ἀνθρωπο- 
μόρφων. Smyrn. 4. 

Πρύμνη. τῆς νηὸς ἐκ πρύμνης emevyo- 
μένης. Mart. Ign. 5. 

Πρωΐας δὲ γενομένης. Clem. I 43. 

Ilporokopodatos. παρὰ τοῦ ἁγίου καὶ 
πρωτοκορυφαίου Πέτρου. Clem. 
Fragm. x. 

Πρῶτον. Τί πρῶτον ὑμῖν ἔγραψεν ; 
Clem. I 47. πρῶτον μὲν ὅτι ἡμεῖς 
οἱ ζῶντες. 11 5. πρῶτον μὲν φυλ- 
λορροεῖ. ΤΙ. 

Πρῶτος. ὧν μὲν τὸ πρῶτον πνεῦμα. 
Clem. II 9. διὰ μὲν γὰρ τοῦ 
πρώτου ἔδειξεν ὅτι Θεός. gn. 
Fragm. viii. διδάξωμεν ἑαυτοὺς 
πρῶτον. Polyc. Phil 4. τὸ μὲν 
πρῶτον ἀκούσας. Mart. Polyc. 5. 
rà μὲν πρῶτα οὐκ ἀπεκρίνατο. ὃ. 

Πρωτότοκος. πρωτύτοκός 
Σατανᾶ. Polyc. Phil. 7. 

IIraíew. οὐ δήσεις τὸν πταίσαντα. 
Clem. Fragm. x. 


», ^ 
εστι TOU 


109 


IIrepodveiv. ἀνατρεφόμενος, πτερο- 
φυεῖ. Clem. I 25. 

IIrécavres. Οἱ δὲ ὕ πτέσαντές t με. 
Ign. Philad. 7. 
Ilroxós. ὁ πλούσιος ἐπιχορηγείτω τῷ 
πτωχῷ, ὁ δὲ πτωχός. Clem. I 38. 
Πυκνότερον. Σπουδάζετε οὖν πυκνό- 
τερον συνέρχεσθαι. Ign. Eph. 13. 
Πυκνότερον συναγωγαὶ γινέσθωσαν. 
Polye. 4. 

Πυκνῶς. ὅτ᾽ ἂν γὰρ πυκνῶς ἐπὶ τὸ 
αὐτὸ γίνεσθε. Ign. Eph. 132. 

Πύλη. Πύλη γὰρ δικαιοσύνης ἀνεω- 
γυῖα εἰς ζωήν. Clem. I 48. Πολ- 
λῶν οὖν πυλῶν ἀνεωγυιῶν. ib. 

Πῦρ. τῆς περιχώρου ... κριθείσης διὰ 
πυρός. Clem. I 11. κατείρχθη- 
σαν εἰς κάμινον πυρός; 45. εἰς 
τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς αὐτὸ βαλεῖν. 
II 8. εἰς τὸ πῦρ τὸ ἄσβεστον 
χωρήσει. Ign. Eph. τό. φυλάσ- 
σεσθαι τὰ ἐγκλήματα ὡς πῦρ. 
'Trall. 2. Πῦρ καὶ σταυρός. Rom. 
5. πῦρ φιλόῦλον. 7. πρὸς πῦρ, 
πρὸς μάχαιραν. Smyrn. 4: 
τὸ πῦρ ἦν αὐτοῖς ψυχρόν. Mart. 
Bolye2: 1 
προσκεφάλαιον αὐτοῦ ὑπὸ πυρὸς 
Πυρί σε ποιῶ 

Πῦρ... τὸ πρὸς 

ὥραν καιόμενον. 1b. 


: 
καὶ 
τὸ αἰώνιον... πῦρ. 1Ὁ. 


κατακαιόμενον. 5. 
δαπανηθῆναι. 11. 
τοῖς ἀσεβέσι 
€ M ^ 
ὁ yàp δούς 


μοι ὑπομεῖναι τὸ πῦρ. 12. 


τηρούμενον πῦρ. ib. 

οἱ TOU 
πυρὸς ἄνθρωποι ἐξῆψαν τὸ πῦρ. 15. 
Τὸ γὰρ πῦρ καμάρας εἶδος ποιῆσαν. 
10. ὑπὸ τοῦ πυρὸς δαπανηθῆναι. 
τὸς 
μελλόντων ἡμῶν ἐκ τοῦ πυρὸς λαμ- 
βάνειν. Τῇ. 
τοῦ πυρός. τῷ. 

Πυρά. 


ὥστε κατασβέσαι τὸ πῦρ. 1b. 
^ , ^ LJ , 
θεὶς αὐτὸν ἐν μέσῳ 


τὰ πρὸς τὴν πυρὰν ἡρμοσμένα 
ὄργανα. Mart. Polyc. 13. 
Aevrov ἐπιμεῖναι τῇ πυρᾷ. 1b. 

Πυρκαϊά. "Ore δὲ ἡ πυρκαϊὰ ἡτοιμά- 
σθη. Mart. Polyc. 13. 

Πυροῦσθαι. ἄργυρος ἐν καμίνῳ πυρού- 
μενος. Mart. Polye. 15. 

IIorore. 


3, 
aga- 


τῶν πώποτε συμβεβηκότων 
αὐτῷ. Mart. ῬοΪγο. 8. 

€ , A € » , L4 

Ράβδος. ῥάβδους ἐπιγεγράμμενας ε- 
κάστης φυλῆς kar ὄνομα. Clem. 


110 


1.43. ὡσαύτως kai τὰς ῥάβδους. 
10. ἧς ἂν φυλῆς ἡ ῥάβδος βλα- 
στήσῃ. 1b. 
δους. ib. 

᾿Ααρῶν. 1b. 

Ῥέειν. τὸ ῥηθὲν ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἡμῶν 
᾿Αδάμ. Clem. I 6. 

Ῥῆμα. ὑπήκοον ... τοῖς ῥήμασι τοῦ 
Θεοῦ. Clem. 1 1o. δεινὰ ῥήματα 
ἔλεγον αὐτῷ. Mart. Polyc. 8. 
Πᾶν γὰρ ῥῆμα ὃ ἐξαφῆκεν. τό. 

“Ῥῆσις. τὰς γραφὰς, τὰς ἀληθεῖς ῥήσεις 
Πνεύματος τοῦ ᾿Αγίου. Clem. I 45. 

'Pí(a. ἡ βεβαία τῆς πίστεως ὑμῶν 
ῥίζαι Polye. Phil. τὸ 

“Ῥιψοκινδύνως. ἐὰν ῥιψοκινδύνως ἐπι- 
δῶμεν ἑαυτούς. Clem. I r4. 

“ῬΡύεσθαι. ἵνα ῥύσωνται διὰ τοῦ éav- 
τῶν αἵματος. Clem. I 55. 
δωδεκάφυλον ... ῥύσηται. 1b. 
pócaro τὸν λαόν. lb. 


καὶ προσήνεγκεν ῥάβ- 
καὶ εὑρέθη ἡ ῥάβδος 


[4 ^ 
ἵνα τὸ 
ἐρ- 
» ' € ^ 
οὐδὲν ἡμᾶς 
€ , ^ 5 , ΄ 
ῥύσεται ἐκ τῆς αἰωνίου κολάσεως. 


II 6. 


σασθαι rà τέκνα. ib. 


^ EZ L [27 
ταις αὑτῶν δικαιοσύναις ρυ- 


« -^ e € , e y^ 

Ρυθμεῖν. ἵνα ῥυθμήσῃ τοὺς αἰῶνας. 
Clem. Fragm. viii. 

"Pvzapós. ὁ τοιοῦτος, ῥυπαρὸς "yevó- 
μενος. Ign. Eph. 16. 

“Ῥωμαϊκός. 
Ign. 6. 

*Povvvo at. "Eppoa6e ἐν Θεῷ Ila- 
τρί. lon. Eph. 21. Ἔρρωσθε ἐν 
ρί. Ign. Eph. 21. "Epp 
ὁμονοίᾳ Θεοῦ. Magn. 15. "Ep- 
ρωσθε ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ. Trall. 13. 
Cf. Philad. 1r. 
Aos. Rom. ro. 
δυνάμει Πνεύματος. 


τῇ Popaik? φωνῇ. Mart. 


Ερρωσθε εἰς τέ- 
Ερρωσθέ μοι ἐν 
"myrn. 13. 
ἜΡρρωσθε ἐν χάριτι Θεοῦ. 1b. Ἔρ- 
εὔχομαι. Polyc. 8. 

Ἔρρωσθε ἐν Κυρίῳ. ib. ᾿Ερρῶσθαι 
ὑμᾶς εὐχόμεθα. Mart. Polyc. 22. 

ZaBBari(ew. μηκέτι σαββατίζοντες. 
Ign. Magn. 9. 

Σάββατον. ὄντος Σαββάτου μεγάλου. 
Mart. Polyc. 8. 
μακάριος IIoAokapmos ... XaBBáro 
μεγάλῳ. 21. 

ZaXevew. Οἱ οὐρανοὶ τῇ διοικήσει αὐ- 
τοῦ σαλευόμενοι. Clem. I 20. 

Σαρκικός. 


ρῶσθαι ὑμᾶς... 


Μαρτυρεῖ δὲ ὁ 


Εἷς ἰατρός ἐστιν, σαρκικός 
b ΄ ἮΣ 
τε καὶ πνευματικὸς. Ign. Eph. 7. 


INDEX VERBORUM 


Οἱ σαρκικοὶ τὰ πνευματικὰ πράσ- 
σειν οὐ δύνανται, οὐδὲ οἱ πνευμα- 
M ^ , . v .) 
τικοὶ τὰ σαρκικά. 8. ἵνα ἕνωσις ἢ 
, 
σαρκική re kai πνευματική. Magn. 
I3. καὶ συνέπιεν ὡς σαρκικός. 
| 
emyrn. 3. 


5 Ξ 
και πνευματικὴ. 12. 


ἀναστάσει, σαρκικῇ τε 

πίστει καὶ 
ἀγάπῃ σαρκικῇ τε καὶ πνευματικῇ. 
I3. ἐπιμελείᾳ σαρκικῇ τε καὶ πνευ- 
ματικῇ. Polye. 1. Διὰ τοῦτο σαρ- 
κικὸς εἶ καὶ πνευματικός. 2. 

Σαρκικῶς. ἐν πάσῃ ἁγνείᾳ ... σαρκικῶς 
καὶ πνευματικῶς. Ign. Eph. 1o. 

Σαρκίον. κοινωνῆσαι τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ 
σαρκίῳ. Mart. ΡοΪγα. i7. 

Σαρκοφόρος. μὴ ὁμολογῶν αὐτὸν σαρ- 
κοφόρον ; Ign. Smyrn. 5. 

Σάρξ. σηπομένης δὲ τῆς σαρκός. Clem. 
qoom 
κατὰ σάρκα. 3I. 
σαρκί. 38. καὶ τὴν σάρκα ὑπὲρ τῆς 
σαρκὸς ἡμῶν. 40. Κύριος πάσης 
σαρκός. 59. ἡ ἐπιδημία ἐν τῷ 
κόσμῳ τούτῳ τῆς σαρκὸς ταύτης. 


A z^ , 
ἐξ αὐτοῦ ὁ Κύριος Ἴ. τὸ 
ó ἁγνὸς ἐν τῇ 


Ill 5». ἐν τῇ σαρκὶ ἃ ἐπράξαμεν 
πονηρά. ὃ. τὴν σάρκα ἁγνὴν τη- 


ρήσαντες. 1b. Τηρήσατε τὴν σάρκα 
ἁγνήν. lb. ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ οὐ 
κρίνεται. 9. εἰ μὴ ἐν τῇ σαρκὶ 
ταύτῃ Ovres. lb. ὡς ναὸν Θεοῦ 
φυλάσσειν τὴν σάρκα. lb. 
σαρκὶ ἐκλήθητε, καὶ ἐν τῇ σαρκὶ 
ἐλεύσεσθε. 1b. 
πνεῦμα, ἐγένετο σάρξ. 10. ἐν ταύτῃ 
τῇ σαρκὶ ἀποληψόμεθα τὸν μισθόν. 
10. ὑμῶν δὲ ἐν σαρκὶ ἐπισκόπῳ. 
Ign. Eph. 1. ^A δὲ καὶ κατὰ 
σάρκα πράσσετε. ὃ. 


ἐν τῇ 


ὧν μὲν τὸ πρῶτον 


οἱ κατὰ σάρκα 
ταῦτα πράσσοντες. Τό. τῷ κατὰ 
σάρκα ἐκ γένους Δαβίδ. 20. ἐξ 
αὐτοῦ... ᾿Ιησοῦς τὸ κατὰ σάρκα. 
Clem. I 32. μηδεὶς κατὰ σάρκα 
βλεπέτω τὸν πλησίον. Ign. Magn. 
6. Ὑποτάγητε τῷ ἐπισκόπῳ ... ὡς 
Ἰησοῦς τῷ Πατρὶ κατὰ σάρκα. I3. 
Οὐ κατὰ σάρκα ὑμῖν ἔγραψα. hom. 
8. τῇ ὅδῳ τῇ κατὰ σάρκα. 9. κατα 
σάρκα... . ἠθέλησαν πλανῆσαι. Phi- 
lad. 7. τὸν Kóptov ... ἐκ γένους 
Δαβὶδ κατὰ σάρκα. Smyrn. I. kara 
σάρκα kai πνεῦμα ἡνωμένοις. Rom. 

















ET FORMULARUM. 


Inser. κατευοδωθῆτε σαρκὶ xai 
πνεύματι. Magn. 13. 


cav σαρκί re kai πνεύματι. "Trall. 12. 


22s 
pe ἀνέπαυ- 


καθηλωμένους ἐν τῷ σταυρῷ... ... 
σαρκί τε καὶ πνεύματι. Smyrn. I. 
κρατηθέντες τῇ σαρκὶ αὐτοῦ καὶ τῷ 
πνεύματι. 3. τοῖς συμβίοις ἀρκεῖ- 
σθαι σαρκὶ καὶ πνεύματι. Polyc. 5. 
ἕνωσιν εὔχομαι σαρκὸς καὶ πνεύμα- 
ros. Magn. 1. ἐκκλησίᾳ... εἰρη- 
νευούσῃ ἐν σαρκὶ καὶ αἵματι. "Trall. 
Inscr. καθηλωμένον ὑπὲρ ἡμῶν ἐν 
σαρκί. Smyrn. I. 
στασιν ἐν σαρκὶ αὐτὸν οἶδα. 3. 
- «καὶ τῇ 
σαρκὶ αὐτοῦ καὶ τῷ αἵματι. 12. ἐν 
σαρκὶ γενόμενος Θεός. Eph. 7. ὃς 
ἂν μὴ ὁμολογῇ Ll. X. ἐν σαρκὶ ἐλη- 
λυθέναι. Polyc. Phil. 7. ἐν πίστει, 
Τός ἐστιν σὰρξ τοῦ Κυρίου. lgn. 
Trall. 8. ἄρτον ζωῆς ós ἐστιν σὰρξ 
Ἰησοῦ Χριστοῦ. Rom. 7. 
χαριστίαν σάρκα εἶναι... . . «Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. Smmyrn. 6. μία γὰρ σὰρξ 
τοῦ Κυρίου. Philad. 4. προσ- 
φυγὼν τῷ εὐαγγελίῳ ὡς σαρκὶ Ἴη- 


* ' De 
pera τὴν ava- 


5 
Acmá(ouat....mávras.. 


M , 
τὴν εὑ- 


ἀπὸ σαρκὸς ἀνθρωπίνης 
οὔκ ἔγνων. T. τὴν σάρκα ὑμῶν ὡς 
ναὸν Θεοῦ τηρεῖτε. lb. Χριστὸς, 
εἰς ὃν ἐλπίζουσιν σαρκὶ, ψυχῇ. τι. 
οὐ πρὸς σάρκα ὁ λόγος. Magn. 3. 
εἰς τιμὴν τοῦ Κυρίου τῆς σαρκός. 
Polye. 5. ἐὰν δὲ ἐρασθῆτε τῆς 
σαρκός μου. Rom. 2. τὴν τῆς 
σαρκὸς οἰκονομίαν. Mart. Polye. 2. 
τῆς σαρκὸς ἀπεδήμουν. 10. οὐχ ὡς 
σὰρξ καιομένη. 15. 

Σβεννύειν. τὸ αἰώνιον καὶ μηδέποτε 
σβεννύμενον πῦρ. Mart. Polyc. 2. 
μετ᾽ ὀλίγον σβεννύμενον. 11. 

Σεβάσμιος. Τῇ.... σεβασμίῳ πολιτείᾳ 
κεκοσμημένοι. Clem. I 2. 

Σέβεσθαι. τοῦτον ἄρξωνται σέβεσθαι. 
Mart. Ῥοῖγο. 17. οὔτε ἕτερόν τινα 
σέβεσθαι. 1b. 

Σελήνη. Ἥλιός τε καὶ σελήνη. Clem. 
I 20. πάντα ἄστρα, ἅμα ἡλίῳ καὶ 
σελήνῃ. Ign. Eph. το. 


7) - 
σου. BL 


, ' ^ » € ^ 
Zeuvós. τὸ cepvóv ..0vopa ὑμῶν. 
Clem. I 1i. μέτρια καὶ σεμνὰ 
νοεῖν. lb. ἐν σεμνῇ kai ἁγνῇ συν- 


111 


ence. 1b. τὸν... σεμνὸν τῆς 
ἁγίας κλήσεως ἡμῶν κανόνα. 7. τὸ 
σεμνὸν τῆς περιβοήτου φιλαδελ- 
φίας. 47. τὴν σεμνὴν τῆς φιλα- 
δελῴφίας ἡμῶν ἁγνὴν ἀγωγήν. 48. 
Σεμνότης. μὴ παρεκβαίνων τὸν...κα- 
νόνα, ἐν σεμνότητι. Clem. I 41. 
Σεμνῶς οἰκουργεῖν. Clem. I 1. 
Σεπτέμβριος. τῇ πρὸ ἐννέα καλανδῶν 
Σεπτεμβρίων. Ign. Rom. 10. 
Σηκός. σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ. Clem. I 
25. αἴρει τὸν σηκὸν ἐκεῖνον. 1b. 
Σημεῖον. εἰς τοῦτο σημεῖον ἐτέθη. 
Clem. I ri. προσέθεντο αὐτῇ 
δοῦναι σημεῖον. I2.  "IÓcpev τὸ 
παράδοξον σημεῖον. 25. 
.€p γῇ Αἰ- 
γύπτου. 51. κἂν σημεῖα ποίῃ. Ign. 
Fragm. ix. 

Σημειοῦσθαι. πάντα ἐσημειώσατο ἐν 
ταῖς ἱεραῖς βίβλοις. Clem. I 43. 
Σημείωσις. εἰς κρίμα καὶ εἰς σημείω- 

σιν ..γίνονται. Clem. L 11. 
Σήμερον ἐν θυσίᾳ πίονι. Mart. Pol. 14. 
Σήπειν. σηπομένης δὲ τῆς σαρκός. 

Clem. I 25. 


μετὰ τὸ 
γενέσθαι τὰ σημεῖα... 


A “ ^ - 3-4 
Σιγᾶν. ὅσον βλέπει τις σιγῶντα ἐπί- 
σκοπον. lgn. Eph. 6. ἃ σιγῶν 
δὲ πεποίηκεν. 15. δ ὧν σιγᾷ 


γινώσκηται. 10. ὃς σιγῶν πλείονα 


δύναται. Philad. 1. 


Σιγή. οὐκ ἀπὸ σιγῆς προελθών. Ign. 
Magn. 8. 
Σιδηροῦς. δεσμοῖς συνδήσας σιδηροῖς. 


Mart. Ign. 2. 
Σῖτος. Σῖτός εἰμι Θεοῦ. Ign. Rom. 4. 
E 
Ξ EE A 
Σιωπᾶν. ἡ ἀγάπη οὐκ ἐᾷ με σιωπᾶν 
γα - ^ » , 
περὶ ὑμῶν. Ign. Eph. 35. "Apewóv 
ἐστιν σιωπᾶν καὶ εἶναι. 15. οὔτε 
ὑμεῖς, 
» ^ MJ , , *, , ^ » 
Ἐὰν yàp σιωπήσητε ἀπ᾽ ἐμοῦ. lb. 


ἐὰν σιωπήσητε. hom. 2. 


δύο ὥρας μὴ δύνασθαι 

Mart. Polyc. 7. 

Σιωπή. Οὐ σιωπῆς μόνον τὸ ἔργον. 
Ign. Rom. 3. 

Zkdppa. ἐν yàp τῷ αὐτῷ ἐσμεν σκάμ- 
ματι. Clem. I 7. 

Σκάνδαλον. τοῦ σταυροῦ, ὅ ἐστιν 
σκάνδαλον τοῖς ἀπιστοῦσιν. lgn. 
Eph. 18. ἀπεχόμενοι τῶν σκαν- 


δάλων. Polyc. Phil. 6. 


" 3:8 
ὥστε ἐπὶ 
σιωπῆσαι. 


119 


Σκεπάζεσθαι. ἵνα τῷ ἐλέει αὐτοῦ σκε- 
πασθῶμεν. Clem. I 28. 

Σκεῦος. ὁ κεραμεὺς, ἐὰν ποιῇ σκεῦος. 
Clem. II 8. 

Σκηνῆ. τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου. 
Clem. I 43. κλείσας τὴν σκηνὴν, 
ἐσφράγισεν τὰς κλεῖδας. 1b. ἤνοιξεν 
τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου. 1}0. 

Σκῆπτρον. Τὸ σκῆπτρον τῆς μεγαλω- 
σύνης τοῦ Θεοῦ. Clem. I τό. τὰ 
δὲ λοιπὰ σκῆπτρα αὐτοῦ οὐκ ἐν μι- 
κρᾷ δόξῃ. 32. 

Σκληρύνειν. σκληρῦναι τὴν καρδίαν ab- 
τοῦ, καθὼς ἐσκληρύνθη. Clem. I 51. 
διὰ τὸ σκληρυνθῆναι αὐτῶν τὰς ἀσυ- 
νέτους καρδίας. 1b. 

Σκοπεῖν. ὀφείλουσιν τὸ κοινὸν τῆς 
ἐλπίδος σκοπεῖν. Clem. 1 51. μὴ 
μόνον σκοποῦντες τὸ καθ᾽ ἑαυτούς. 
Mart. Polyc. 1. 

Σκοπός. τὸν... παραδεδομένον ἡμῖν 
τῆς εἰρήνης σκοπόν. Clem. I 19. 
Σκορπισμός. σκορπισμοὶ ὀστέων. Ign. 

Rom. 5. 

Zkóros. εἰσήλθομεν eis τὸν κόσμον ὡς 

. σκότους. Clem. I 38. 

ἡ ἀσύνετος kal ἐσκοτωμένη 
διάνοια ἡμῶν. Clem. I 56. 

Σκώληξ. σηπομένης δὲ τῆς σαρκὸς 
σκώληξ τις γεννᾶται. Clem. I 25. 

Σμύρνη. σηκὸν ἑαυτῷ ποιεῖ ἐκ λιβάνου 
καὶ σμύρνης. Clem. 1 25. 

Σοφία. οὐδὲ διὰ τῆς ἡμετέρας σοφίας. 
Clem. 1 32. ἐνδεικνύσθω τὴν 
σοφίαν αὐτοῦ. 38. Οὕτως γὰρ 
λέγει ἡ πανάρετος σοφία. 57. κα- 
τακολουθῆσαι τῇ σοφίᾳ τοῦ μακα- 
piov. . «Παύλου. Polyc. Phil. 3. 

Σοφίζειν. Χριστὸν... «τὸν οὕτως ὑμᾶς 
σοφίσαντα. Ten. Smyrn. 1. 

Zodós. ὁ σοφὸς ἐνδεικνύσθω τὴν σο- 
φίαν. Clem. I 58. 
ἐν διακρίσει λόγων. 48. 
$ós; Ign. Eph. 18. 


ἐκ TOU. 
Σκοτοῦν. 


ἤτω σοφὸς 
Ποῦ σο- 


Σπείρειν. Ἔξῆλθεν ὁ σπείρων. Clem. 
1.24. os οὐκ εἰάσατε σπεῖραι εἰς 


ὑμᾶς. Τρῃ. Eph. 9. εἰς τὸ μὴ 
παραδέξασθαι τὰ σπειρόμενα. lb. 
Σπέρμα. βληθέντων σπερμάτων. Clem. 
I 24. ἐκ σπέρματος μὲν Δαβίδ. 
Ign. Eph. r8. 


τοῦ γενομένου 


.INDEX VERBORUM 


ἐν ὑστέρῳ ἐκ σπέρματος Δαβίδ. 
Rom. ἢ. 

Σπεύδειν. σπεύσωμεν μετὰ ἐκτενείας. 
Clem. 1.32. ἔσπευδε... ... Πολύ- 
καρπον. -. θεάσασθαι. Mart. Ign. 3. 
αὐτὸς μὲν ἐξελθεῖν ἔσπευδεν. 5. 
σπεύδοντι θᾶττον ἀναχωρῆσαι τοῦ 
κόσμου. lb. μὴ φθονῆσαι τῷ 
σπεύδοντι πρὸς τὸν Κύριον. 6. 
ἔσπευδεν εἰς τὸ στάδιον αὐτὸν εἰσ- 
αγαγεῖν. Mart. Polyc. 6. 

Σπλαγχνίζεσθαι. ᾿Ηλέησεν γὰρ ἡμᾶς, 
καὶ σπλαγχνισθείς. Clem. II τ. 

Σπλάγχνον. ἐστερνισμένοι ἦτε τοῖς 
σπλάγχνοις. Clem. I 2. ἔχει 
σπλάγχνα ἐπὶ φοβουμένους αὐτόν. 
23. ἀπὸ σπλάγχνων ἰδίων mpoié- 
μενος. Fragm. viii. 
σπλάγχνα à ἔχετε ἐν X. 'L. 
Philad. το. 

Σπονδίζεσθαι. 
σχησθε τοῦ σπονδισθῆναι Θεῷ. len. 
Rom. 2. 

Σπόρος. 


^ ^ 

Kara τα 
o 

Ign. 


IIAéov μοι μὴ mapá- 


ὁ σπόρος κόκκου τίνα τρόπον 
γίνεται. Clem. 1 24. 

Σπουδάζειν. ᾿Εὰν γὰρ σπουδάσωμεν 
ἀγαθοποιεῖν. Clem. II ro. 
δάσωμεν οὖν μὴ ἀντιτάσσεσθαι τῷ 
ἐπισκόπῳ. Ign. Eph. 5. μὴ σπου- 
δάζοντες 


Σπου- 


ἀντιμιμήσασθαι αὐτούς. 
10. μιμηταὶ δὲ τοῦ Κυρίου σπου- 
Σπουδάζετε οὖν 
πυκνότερον συνέρχεσθαι. 13. ἐν 
Θεοῦ σπουδάζετε 
πράσσειν. Magn. 6. Σπουδάζετε 
οὖν βεβαιωθῆναι ἐν τοῖς δόγμασιν 
τοῦ Κυρίου. 13. Σπουδάσατε οὖν 
μιᾷ εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι. Philad. 4. 
σπουδάζοντα δὲ ἐπὶ ᾿Αρμενίαν. 
Mart. Ign. 2. τὰς ἡμετέρας 
σπουδάζων 


δάζωμεν εἶναι. 1b. 


; 
ὁμονοίᾳ πάντα 


διατάξεις ὑπερβαίνειν. 
10. σπουδάζειν ὅστις τάχιον τοῦ 
χρωτὸς αὐτοῦ ἅψηται. Mart. Po- 
lyc. 13. 

Σπουδαῖος. Πλέον σπουδαῖος γίνου οὗ 
ei. Ign. Polye. 3. 

Σπουδαίως. καθ᾽ ἣν σπουδαίως συνή- 
εσαν. Mart. Ign. 6. 
Σπουδή. τῆς... -ὑπὲρ τῆς 

σπουδῆς. Mart. Ign. 4. 


ἀθλήσεως 
τὴν πρὸς 
, 


ἀπή- 


Κύριον αὐτοῦ σπουδήν. lb. 


παν nbn 











ET FORMULARUM. 


x09 μετὰ σπουδῆς eis τὸ ἀμφιθέα- 
τρον. 6. καὶ ὅτι τοσαύτῃ σπουδῇ 
ἐχρήσαντο. Mart. Polye. 7. μετὰ 
σπουδῆς καθήρουν αὐτόν. ὃ. μετὰ 


σπουδῆς ἐπορεύετο. 1b. 


Στάδιον. ἔξω βάλλεται τοῦ σταδίου. 
Clem. II 7. εἰς τὸ στάδιον αὐ- 


τὸν εἰσαγαγεῖν. Mart. Polyec. 6. 
ἀγόμενος εἰς τὸ στάδιον. 8. θορύ- 
βου τηλικούτου ὄντος ἐν τῷ στα- 
δίῳ. 1b. 


^ b ^ , 5 , - » 
τῶν ἐν τῷ σταδίῳ ἀνόμων. lb. ἐν 


RJ , *, ^ , 
εἰσιόντι εἰς τὸ στάδιον. 9. 


μέσῳ τῷ σταδίῳ κηρύξαι. 12. 
Στάζειν. ἄλλοι δὲ σταζόμενον ὑφ᾽ 
ἱδρῶτος. Mart. Ign. 7. 


Zra0uós. ᾿Δνέμων σταθμοί. Clem. I 
20. 
Στασιάζειν. διὰ τὸ στασιάσαι αὐτοὺς 


πρὸς... Moo». Clem. I 4. στα- 
σιαζουσῶν τῶν φυλῶν. 43. 
σιάζομεν πρὸς τὸ σῶμα τὸ ἴδιον. 
46. στασιάζειν πρὸς τοὺς πρε- 
σβυτέρους. 47. 
ζει. 40. τῶν στασιαζόντων πρὸς 
τὸν θεράποντα τοῦ Θεοῦ Μωῦσῆν. 
51. ἵνα μὴ στασιάζωσιν ἐπὶ πλεῖον. 


στα- 


, 
ἀγάπη o) στασιά- 


55. 
Στάσις. μιαρᾶς καὶ ἀνοσίου στάσεως. 
Clem. [ r. Πᾶσα στάσις... βδε- 


λυκτὸν ὑμῖν. 2. — 'Ek τούτου ζῆλος 
... καὶ στάσις. 3. οἵτινες ἐξακοντί- 
ζουσιν εἰς ἔριν καὶ στάσεις. 14. 
ἐπίμονος ὑμῶν ἐστιν ἡ στάσις. 40. 
ἀρχηγοὶ τῆς στάσεως καὶ διχοστα- 
, 3 3S PEN , 
cias. 5I. ἘΠῚ δὲ ἐμὲ στάσις; ... 
, ^ € M M ^ 
ἐκχωρῶ. 54. οἱ τὴν καταβολὴν τῆς 
στάσεως ποιήσαντες. 57. 
Σταυρός. διὰ τῆς μηχανῆς Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, ὅς ἐστιν σταυρός. Ign. Eph. 
, ^ 3 ' ^ - 
9. Περίψημα τὸ ἐμὸν πνεῦμα ToU 
σταυροῦ. I8. ἐφαίνοντο ἂν κλά- 
δοι τοῦ σταυροῦ. "'rall. 11. 
καὶ σταυρός. Rom. 5. 
ἀρχεῖα ὁ σταυρὸς αὐτοῦ. Philad. 8. 
ὥσπερ καθηλωμένους ἐν τῷ σταυρῷ. 
Smyrn. 1. τὸ μαρτύριον τοῦ 
σταυροῦ. Polyc. Phil. 7. 
Zravpoüv. ὑπὲρ ἧς ᾿Ιησοῦς Χριστὸς 
ἐσταυρώθη. Ign. Eph. 16. ἀλη- 
θῶς ἐσταυρώθη. 'Trall. 9. ὁ ἐμὸς 
^ , , ^ 
ἔρως ἐσταύρωται. Rom. 7. Τὸν 


Πῦρ 


τὰ ἄθικτα 


118 


Ποντίου 
ἐν ἑαυ- 


σταυρωθέντα λέγεις ἐπὶ 
Πιλάτου; Mart. Ign. 2. 
τῷ φέρεις τὸν σταυρωθέντα ; 1b. 
περιφέρειν τὸν ἐσταυρωμένον. ib. 
ἀφέντες τὸν ἐσταυρωμένον. Mart. 
Polyc. 17. 

Σταφυλή. Clem. I 23, et II rr. 

Στεῖρος. στεῖρα yàp ἦν ἡ ἐκκλησία 
ἡμῶν. Clem. II 2. 

Zrevá(ew. ὥστε μήτε γρύξαι μήτε 
στενάξαι. Mart. Polyc. 2. στε- 
váfas re kai ἀναβλέψας. 9. 

Στένειν. στένοντες ἐπὶ TÓ .. . μέλλοντι 
χωρισμῷ. Mart. lgn. 5. 

στενοχωρουμένους 

δούλους. Clem. 


Στενοχωρεῖσθαι. 
τοὺς τοῦ Θεοῦ 
Fragm. 11]. 

Στέργειν. στεργούσας καθηκόντως τοὺς 
ἄνδρας ἑαυτῶν. Clem. 1 r. τὸν 
παρανομοῦντα καὶ μὴ στέργοντα αὐ- 
τούς. Fragm. x. στεργούσας τοὺς 
ἑαυτῶν ἄνδρας. Polyc. Phil. 4. 

Στερνίζεσθαι. ἐστερνισμένοι ἦτε τοῖς 
σπλάγχνοις. Clem. I 2. 

Στέρνον. 'O Χριστὸν ἔχων ἐν oTép- 
νοις. Mart. Ign. 2. 

Στέφανος. κἂν ἐγγὺς τοῦ στεφάνου 
γενώμεθα. Clem. II 7. ἀξιοπλό- 
κου πνευματικοῦ στεφάνου τοῦ πρε- 
σβυτερίου. Ign. Magn. 13. 
στεφάνου τῆς ἀθλήσεως. Mart. Ign. 
5. τῷ τῆς ἀφθαρσίας στεφάνῳ. 
Mart. Polye. 17. τὸν τῆς ἀφθαρ- 
σίας στέφανον ἀπολαβών. 10. 

Στεφανοῦσθαι. ἀλλ᾽ οὐ πάντες στε- 
φανοῦνται. Clem. IL 7. ἀγωνι- 
σώμεθα, tva πάντες στεφανωθῶμεν. 
ib. ἀγωνισώμεθα, ἵνα καὶ στεφα- 
νωθῶμεν. 10. εἰ μὴ δυνάμεθα ἅπαν- 
τες στεφανωθῆναι. 10. ἐστεφανω- 
μένον τε τῷ τῆς ἀφθαρσίας στε- 
φάνῳ. Mart. Polye. 17. 

Στήλη. στήλην ἁλός. Clem. I 11. οὗτοι 
ἐμοὶ στῆλαί εἰσιν. 1οτι. Philad. 6. 

Στηρίζειν. ἐστήριξε τῷ παντοκρατο- 
ρικῷ βουλήματι αὐτοῦ. Clem. I 8. 
Ταύτῃ τῇ ἐντολῇ . . . στηρίξωμεν éav- 
τούς. Y3. οὐρανοὺς ἐστήρισεν. 33. 
ἐὰν ἐστηριγμένη ἢ ἡ διάνοια ἡμῶν. 
35. οὐ τὰ ἑστῶτα στηρίζειν. 17 
2. ἐγὼ ὑπὸ κίνδυνον, ὑμεῖς ἐστη- 


P 


TOU 


114 


ριγμένοι. Ign. Eph. 12. os κατὰ 
τὸ ἴδιον θέλημα ἐστήριξεν. lgm. 
Philad. Inscr. 

Στοιχεῖν. στοιχοῦντας τῷ κατὰ τὸ εὐ- 
αγγέλιον λόγῳ. Mart. Polyc. 22. 
Στόμα. ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος βοήσωμεν 
πρὸς αὐτόν. Clem. I 34. μὴ 
ἀπὸ στόματος μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ 
καρδίας. II 9. τὸ ἀψευδὲς στόμα. 
Igu. Rom. 8. Πᾶν γὰρ ῥῆμα ὁ 
ἐξαφῆκεν ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ. 

Mart. Polyc. 16. 

Στοργή. 
αἴτιον ἀποσώζειν στοργήν. Clem. 
Fragm. 1. 
στοργῆς ἀμελεῖν. li. 


- 3 € ^ 
πρὸς τὸν τοῦ εἶναι ἡμᾶς 


καὶ πείσῃ καὶ τέκνων 

ἡ τῆς ἀδελ- 
φότητος στοργή. Mart. Ign. 4. 

Στραγγαλός. μήποτε οὐ δυνηθέντες 
χωρῆσαι στράγγαλον θῆτε. lgn. 
Trall. 5. 

Zrpare(ew. Στρατευσώμεθα ov... 
μετὰ πάσης ékreveías. Clem. I 37. 
κατανοήσωμεν τοὺς στρατευομένους 
τοῖς ἡγουμένοις ἡμῶν. lb. ᾿Αρέ- 
σκετε ᾧ στρατεύεσθε. Ign. Po- 
lyc. 6. 
πνεύματος 
ΠΊΕ, 

Στρατία. Φαραὼ καὶ ἡ στρατία αὐτοῦ. 
Clem. I 51. 

Στρατιώτης. ὅ ἐστι στρατιωτῶν τάγμα. 
Ign. Rom. 5. ὁ γενναῖος τοῦ 
Χριστοῦ στρατιώτης. Mart. lgn. 
2. δέσμιον ὑπὸ στρατιωτῶν γενό- 
μενον. lb. κατεπείγετο γὰρ ὑπὸ 
τῶν στρατιωτῶν. 5. οἱ μὲν στρα- 
τιῶται ὑπὲρ τῆς βραδύτητος ἤσχαλ- 
λον. ib. 

Στρατιωτικός. ὑπὸ θηριώδους στρατιω- 
τικῆς δεινότητος. Mart. Ign. 2. 
Στρέφειν. Καὶ στραφεὶς εἶπεν πρὸς 
τοὺς συνόντας αὐτῷ. Mart. Polyc. 

D: 

Στυγητός. στυγητοὶ τῷ Θεῷ ὑπάρ- 
χουσιν. Clem. I 35. Οἱ στυγητοὶ 
καὶ πάσης κακίας πλήρεις. 45. 

Στῦλος. δικαιότατοι στῦλοι ἐδιώχθη - 
cav. Clem. I 5. 

Συγγένεια. ᾿Αβραὰμ . . . ἐξῆλθεν ἐκ τῆς 
συγγενείας αὐτοῦ. Clem. 1 ro. 
συγγένειαν ἀσθενῆ ... καταλιπών. ib. 


πᾶσα ἐπιθυμία κατὰ τοῦ 


ῬοΪγο. 


στρατευεταῖι. 


INDEX VERBORUM 


Συγγενικός. τὸ συγγενικὸν ἔργον τε- 
λείως ἀπηρτίσατε. Ign. Eph. τ. 
Συγγινώσκειν. Σύγγνωτέ μοι, ἀδεὰλ- 

φοί. Ign. Rom. 6. 

Zvyyvoug. ἀξιώσωμεν συγγνώμην. 
Clem. I 51r. Συγγνώμην μοι 
ἔχετε. Ign. Rom. 5. 

Συγγνωμονεῖν. καὶ συγγνωμονεῖτέ pot. 
Ign. Trall. 5. 

Συγκαλεῖν. συνεκάλεσεν πάντα τὸν 
Ἰσραήλ. Clem. I 43. 

ZvykarariÜévat. τῷ πάθει οὐ συγκατα- 
τίθεται. Ign. Philad. 3. 

Zvykweiv. Ἔνθεν rà πάντα συνεκι- 
νεῖτο. Ign. Eph. 10. 

Συγκλεισμός. Ἰουδὶθ, ... ἐν συγκλει- 
σμῷ οὔσης τῆς πόλεως. Clem. I 
55. τοῦ λαοῦ τοῦ ὄντος ἐν συγκλει- 


σμῷ. ib. 
Συγκοιμᾶσθαι. συγκοιμᾶσθε, συνεγεί- 

ρεσθε. Ign. Polyc. 6. 
Συγκοινωνός. ὧν γένοιτο καὶ ἡμᾶς 


συγκοινωνούς... . γενέσθαι. Mart. 
Polyc. 17. 

Συγκοπή. συγκοπὴ μελῶν. Ign. Rom. 
B. 

Συγκοπιᾶν. Συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις. Ten. 
Polyc. 6. 

Σύγκρασις. σύγκρασίς Tis ἐστὶν ἐν 
πᾶσι. Clem. I 37. 

Zvyxai(pew. προσομιλῆσαι ὑμῖν, καὶ 
συγχαρῆναι. Ign. Eph. 9. 
μοι συνεχάρη δεδεμένῳ. Trall. τ. 
εἰς τὸ συγχαρῆναι αὐτοῖς ἐπὶ τὸ 
αὐτὸ γενομένοις. Philad. 10. εἰς 
τὸ γενόμενον ἕως Συρίας συγχαρῆ- 
ναι αὐτοῖς. Smyrn. II. Συνεχάρην 
ὑμῖν μεγάλως. Polyc. Phil. 1. 

Συγχρᾶσθαι. πρέπει μὴ συγχρᾶσθαι 
τῇ ἡλικίᾳ τοῦ ἐπισκόπου. ἴσῃ. 
Magn. 3. 

Zvyxyepeiv. ὡς φρονίμους ἐν Θεῷ 
συγχωροῦντας αὐτῷ. Ign. Magm. 
3. βίαιον πνεῦμα οὐ συνεχώρει. 
Mart. Ign. 5. 

Συΐζητεῖν. συζητοῦντες ἀποθνήσκουσιν. 
Ign. Smyrn. 7. 

Συζητητής. Ποῦ σοφός; ποῦ συζητη- 
τής ; lgn. Eph. r8. 

Συλλαμβάνειν. τοὺς συλληψομένους 


4 
OovTOS 


αὐτοὺς, ὅπως συλληφθέντες θανα- 























ET FORMULARUM. 


τωθῶσιν. Clem. I 12. πρὸ τριῶν 
ἡμερῶν τοῦ συλληφθῆναι αὐτόν. 
Mart. Polye. 5. συνελάβοντο 
παιδάρια δύο. 6. τοῦ συλληφθῆ- 
ναι τοιοῦτον πρεσβύτην ἄνδρα. 7. 
ἀκουσάντων, ὅτι IloAvkapmos συνεί- 


ληπται. 9. Συνειλήφθη δὲ ὑπὸ 
Ἡρώδου. 21. 
Συλλογή. διὰ τῆς συλλογῆς τοῦ λει- 


ψάνου. Mart. Ign. 6. 

Συμβαίνειν. καθὼς φρονοῦσιν καὶ συμ- 
βήσεται αὐτοῖς. lgn. Smyrm. 2. 
τῶν πώποτε συμβεβηκότων αὐτῷ. 
Mart. Polyc. 8. 

Συμβάλλειν. συμβάλετε ἑαυτοὺς ξύλῳ. 
Clem. I 23, et II 11. συμβα- 
Aóvres τὰς ὄψεις τῶν ὀνειράτων. 
Mart. Ign. 7. 

Σύμβιος. τοῖς συμβίοις ἀρκεῖσθαι 
σαρκὶ καὶ πνεύματι. Ign. Polyc. 5. 
ἀγαπᾶν τὰς συμβίους. ib. 

Συμβουλεύειν. Οὐ μέλλω ποιεῖν ὃ 
συμβουλεύετέ μοι. Mart. Polyc. 8. 

Συμβούλιον. συμβούλιον ἀγαγεῖν θεο- 
πρεπέστατον. Ign. Polye. 7: 

Συμμαθητής. ὧν γένοιτο καὶ ἡμᾶς... 
συμμαθητὰς γενέσθαι. Mart. Po- 
eye: 14. 

Zóppaxyos. οἷς kai χρώμεθα cvppá- 
xots ; Mart. Ign. 2 

Συμμύστης. Παύλου συμμύσται. lgn. 


Eph. 12. 

Συμπαρεῖναι. ἅμα ταῖς συμπαρούσαις 
μοι ἐκκλησίαις. Ign. ΤῚ]]. 21. 
Συμπάσχειν. συμπάσχειν ἀλλήλοις 

ὀφείλομεν. Clem. II 4. Et τις 


αὐτὸν ἐν ἑαυτῷ ἔχει,. .. συμπαθείτω 
μοι. Ign. Rom. 6. εἰς τὸ συμπα- 
θεῖν αὐτῷ πάντα ὑπομένω. Smyrn. 
4. συντρέχετε, συμπάσχετε. Po- 
lyc. 6. τῷ Κυρίῳ, ᾧ kai συνέπα- 
θον. Polyc. Phil. 9. 

Συμπίνειν. Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν 
συνέφαγεν αὐτοῖς καὶ συνέπιεν. Ign. 
Smyrn. 3. 

Συμπίπτειν. οὐ μόνον μὴ συμπεσεῖν 
ταραχθέντος. Mart. Polyc. 12. 
Συμπλοκή. φεύγοντες... μιαράς...συμ- 

πλοκάς. Clem. I 30. 

Συμπολιτεύεσθαι. συνεπολιτεύσατο τῷ 


Εἰρηναίῳ. Mart. Polyc. 22. 


115 
Συμφαγεῖν. Μετὰ δὲ τὴν ἀνάστασιν 
συνέφαγεν αὐτοῖς. Ign. Smyrn. 3. 
Συμφέρειν. Tí μοι συμφέρει ἐγὼ γι- 
νώσκω. ἴσῃ. Rom. 5. Συνέφερεν 
δὲ αὐτοῖς ἀγαπᾶν, ἵνα καὶ ἀναστῶ- 
σιν. ὥτηγγη. 7. 
, -i ^ , 
Συμφορά. συμφορὰς kai περιπτώσεις. 
Clem. I r. 
, , “ες Hn TOES ^ ΄ 
Σύμφωνος. ἐν τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν καὶ σύμ- 
φώνῳ ἀγάπῃ. lgn. Eph. 4: σύμ- 
φωνοι ὄντες ἐν ὁμονοίᾳ. lb. 
πάντα ἐν ἑνότητι σύμφωνα ἢ. 5. 
Συνάγειν. 


er 
wa 


ἐν ὁμονοίᾳ ἐπὶ τὸ αὐτὸ 
συναχθέντες. Clem. I 34. ὡς 
πᾶσα γλῶσσα πιστεύσασα εἰς Θεὸν 
συνήχθη. lgn. Magm. 1ο. 
τὸν καιρὸν τοῦ μαρτυρίου συναγό- 
μενοι. Mart. Ign. 7. συναγαγόν- 
τῶν ἔκ τε τῶν ἐργαστηρίων. Mart. 
Polye. 13. ὡς δυνατὸν ἡμῖν συνα- 
γομένοις. τ8. συναγαγὼν αὐτὰ,... 
ἵνα κἀμὲ συναγάγῃ ὁ Κύριος. 22. 

Συναγωγή. Τὸ κύτος τῆς... θαλάσσης 
...GvugTaÜév εἰς τὰς συναγωγάς. 
Clem. I 20. πυκνότερον συνα- 
yeyai γινέσθωσαν. Ign. Polyc, 4. 

Συναθλεῖν. Συγκοπιᾶτε ἀλλήλοις, συν- 


κατὰ 


αθλεῖτε. Ign. Polye. 6. συνα- 
θλεῖν τῇ αὐτοῦ mpoOéce. Mart. 
Ign. 3. 

Συναθροίζεσθαι. συνηθροίσθη πολὺ 
πλῆθος ἐκλεκτῶν. Clem. 1 6. 


xar ἐντολὴν συναθροίζεσθαι. Ign. 
Magn. 4. 

Συναινεῖν. οἱ kai rois ἀποστόλοις πάν- 
ΤΟΤΕ συνήνεσαν. Ign. Eph. II. 
Συνακροατής. τὸν ἅγιον Πολύκαρπον 

... τὸν συνακροατήν. Mart. Ign. 3. 
Συναναγκάζεσθαι. διὰ τὴν... τῶν ka- 
κῶν συνήθειαν πράττειν συναναγκά- 
ζεται. Clem. Fragm. vi. 
Suvavrüv. εἰ δυνατόν ἐστι μηδὲ avvav- 
τᾶν. Ign. Smyrn. 4. συναντῶμεν 
τοῖς ἀδελφοῖς. Mart. Ign. 6. 
Συναπέρχεσθαι. ὀψὲ τῆς ὥρας συν- 
ἀπελθόντες. Mart. Polyc. 7. 
Συναριθμεῖν. συνηριθμημένοι ἐν τῷ 
εὐαγγελίῳ. Ign. Philad. 5. 
Zvvapuó(ew. Τὸ yàp... πρεσβυτέριον 
νιν οὕτως συνήρμοσται τῷ ἐπισκό- 
πῳ. Ign. Eph. 4. 
p? 


116 


Συναρπάζειν. 
τιωτικῆς δεινότητος 
Mart. Ign. 2. 

Zuvüéew. δεσμοῖς συνδήσας σιδηροῖς. 
Mart. Ign. 2. 


ὑπὸ θηριώδους στρα- 
συνηρπάζετο. 


Σύνδεσμος. ὡς σύνδεσμον ἀποστόλων. 
Ign. Trall. 3. 
Συνδιδασκαλίτης. προσλαλῶ ὑμῖν ὡς 


συνδιδασκαλίταις μου. ἴσῃ. Eph. 3. 

Συνδοξάζειν. ἵνα συνδοξάσῃ Tv... 
αὐτοῖς γενομένην εὐδίαν. — lgm. 
Smyrn. 11. 

Σύνδουλος. Περὶ δὲ τοῦ συνδούλου 
pov Βούρρου. lgn. Eph. a. 
συνδούλου pov διακόνου Zortovos. 
Magn. 2. διακόνοις τοῖς συνδού- 
λοις μου. Philad. 4. τοὺς συνδού- 
λους μου διακόνους. ΤΥ. 12. 

Συνεγείρειν. συγκοιμᾶσθε, συνεγείρε- 
σθε. Ign. Polyc. 6. 

Συνέδριον. 


τοῦ 


εἰς τόπον συνεδρίου τῶν 
ἀποστόλων. lon. Magn. 6. ἐντρε- 
πέσθωσαν.... τοὺς πρεσβυτέρους, ὡς 
συνέδριον Θεοῦ. Trall 5. συνέ- 
δριον τοῦ ἐπισκόπου. Philad. 8. 

Συνειδέναι. κατηξιώθην, οὐκ ἐκ συνει- 
δότος. lgn. Smyrn. 11. 

Συνείδησις. ἐν ἀμώμῳ... ... συνειδήσει 
πάντα ἐπιτελεῖν. Clem. 11. σώ- 
ζεσθαι μετ᾽ ἐλέους καὶ συνειδήσεως. 
2. συναχθέντες τῇ συνειδήσει. 54. 
ἐν ἀγαθῇ συνειδήσει ὑπάρχων. 4I. 
τῶν ἐν καθαρᾷ συνειδήσει λατρευόν- 
των. 45. οὐ καθαρός ἐστιν τῇ συν- 
εἰδήσει. Ign. Trall. 7. 
kai ἁγνῇ συνειδήσει περιπατεῖν. Po- 
lyc. Phil. 5. 

Συνεῖναι. καθ᾽ ἣν σπουδαίως συνήεσαν. 
Mart. lgn. 6. εἶπεν πρὸς τοὺς 
συνόντας αὐτῷ. Mart. Polyc. 5. 

Συνέλευσις. 


, , , 
ἐν ἀμώμῳ 


τὰς συνελεύσεις αὐτῶν ἐν 
ὁμονοίᾳ ποιοῦνται. Clem. I 20. 
Συνεξέρχεσθαι. συνεξελθούσης γὰρ αὐ- 
τῷ τῆς γυναικός. Clem. I rr. 
Συνεπιμαρτυρεῖν. συνεπιμαρτυρούσης 
καὶ τῆς γραφῆς. Clem. I 23. οἱ... 
προφῆται, συνεπιμαρτυροῦντες τοῖς 
ὑπ᾽ αὐτοῦ νενομοθετημένοις. 43. 
Συνεργεῖν, αὐτός τε καὶ οἱ αὐτῷ συν- 
ἐργήσαντες. lgn. Fragm. 1. 
ΣΣυνέρχεσθαι. πυκνότερον συνέρχεσθαι. 


INDEX VERBORUM 


Ign. Eph. 13. ἐξ ὀνόματος συν- 
΄ ΕΣ ^ , 
έρχεσθε ἐν μιᾷ πίστει. 20. 

Σύνεσις. δικαιούμεθα, οὐδὲ διὰ τῆς 
ἡμετέρας... συνέσεως. Clem. I 32. 
τῇ ἀκαταλήπτῳ αὐτοῦ συνέσει διε- 
κόσμησεν αὐτούς. 33. διὰ τὴν ἐπι- 
οὔσαν τῇ ἡλικίᾳ σύνεσιν. Fragm. 
Vl. αἰτοῦ σύνεσιν πλείονα ἧς ἔχεις. 
Ign. Polye. τ. 

Συνετός. Ign. Eph. 18. 

Συνευδοκεῖν. οὐ μόνον δὲ οἱ πράσσοντες 

-) ^ , ^ ^ € PA 
αὐτὰ, ἀλλὰ καὶ οἱ συνευδοκοῦντες 
αὐτοῖς. Clem. I 35. συνευδοκη- 
σάσης τῆς ἐκκλησίας πάσης. 44. 

Συνευρυθμίζειν. συνευρύθμισται γὰρ 
ταῖς ἐντολαῖς. Ign. Philad. τ. 

Συνεύχεσθαι. τῆς τῶν συνευχομένων 
ὑπὲρ τῆς ἀθλήσεως σπουδῆς. Mart. 
Ign. 4. 

Συνέχεια. τῇ συνεχείᾳ τῆς διδασκαλίας 
Mart. Ign. r. : c 

Suvéyew. νερτέρων .. . κρίματα τοῖς 

προστάγμασιν. 

5 ^ M , , 

εἰδὼς τὰ συνέχοντά 


αὐτοῖς συνέχεται 
Clem. I 2o. 
με. Ign. Rom. 6. 

Συνήγορος. ὄντες συνήγοροι τοῦ θανά- 
του. Ign. Smyrn. 5. 

Συνήθεια. Διαφορὰ τυγχάνει ἀληθείας 
καὶ συνηθείας. Clem. Fragm. vi. 
τὴν πολυχρόνιον τῶν κακῶν συνή- 
θειαν. lb. τοιαύτην συνήθειαν ἔσχον 
πρὸς τὸν ἐπίσκοπον ὑμῶν. gn. 
Eph. 5. 

Συνήθης. ὅπερ ἢν σύνηθες αὐτῷ. Mart. 
Polyc. 5. 
τοῖς ὅπλων. ἢ. 


^ ^ , » 
pera TOV συνήθων αυ- 


Ὃ τῶν παρόντων αἰσθητικὸς 
συνίησιν. Clem. Fragm. iv. 

Συνιστάναι. συσταθὲν eis τὰς συναγω- 
γάς. Clem. I 20. 
μεγαλωσύνης αὐτοῦ συνεστήσατο τὰ 


Συνιέναι. 


3 , ^ 
Ev λόγῳ τῆς 
πάντα. 27. 

Σύνοδος. ᾿Εστὲ οὖν καὶ σύνοδοι πάντες. 
gn. Eph. 9. f Jj 
Σύνοικος. δεινὴν σύνοικον τὴν ἁμαρτίαν 
παρειληφώς. Clem. Fragm. vi. 
Συνομολογεῖν. κακόν με πρὸς τοὺς δαί- 

μονας ἀποκαλεῖς, συνομολογῶ. Mart. 
Ion. 2: 
Συνπνεῖν. πάντα συνπνεῖ. Clem. I 37. 
Συντόμως. συντόμως παρεκέλευσα ὑὗὑ- 




















ET FORMULARUM. 


μᾶς. lgn. Magn. 14. κολακεύσω 
συντόμως με καταφαγεῖν. Rom. 5. 

Σύντονος. ὑμῶν τὸ σύντονον τῆς ἀλη- 
θείας. Ign. Polye. 7. 

Συντρέχειν. ὅπως συντρέχητε τῇ γνώ- 
pp τοῦ Θεοῦ. Ign. Eph. 3. 
τρέχειν τῇ τοῦ ἐπισκόπου γνώμῃ. 


συν- 


4. ὡς εἰς ναὸν συντρέχετε Θεοῦ. 
Magn. 7. συναθλεῖτε, συντρέχετε. 
Polye. 6. 

Συντρίβειν. 
ταῖς χερσὶν αὐτοῦ διαστραφῇ ἢ συν- 
τριβῇ. Clem. II 8. 

Συντυχία. τῆς τοῦ Θεοφόρου συντυ- 
χίας. Mart. Ign. 6. 

Ξύσσημος. ἵνα ἄρῃ σύσσημον εἰς τοὺς 
αἰῶνας. Τοῦ. Smyrn. rt. 

Σύστασις. τὰς συστάσεις τὰς ἄρχον- 
vikds. len. Trall. 5. 
συστάσεις. hom. 5. 

Σύστημα. τὸ τῶν Χριστιανῶν θεοσεβὲς 
σύστημα. Mart. Ign. 2. 

Zópayifew. ἐσφράγισεν τοῖς Oakrv- 
Acus τῶν φυλάρχων. Clem. I 43. 
ἐσφράγισεν τὰς κλεῖδας. 1b. 

Zdpayis. ἐπεδείξατο τοῖς φυλάρχοις 
τὰς σφραγῖδας. Clem. I 43. 
yàp μὴ τηρησάντων... τὴν σφρα- 
ya. ll 7. τηρήσατε...τὴν σῴφρα- 
γῖδα ἄσπιλον. 8. 

Σχεδόν. 


ἐὰν ποιῇ σκεῦος, καὶ ἐν 


θηρίων τε 


τῶν 


ἤδη σχεδὸν ἐκ τοῦ χρόνου 
, 
κεκμηκότα. Mart. Polyc. 22. 
Σχίζειν. εἴ τις σχίζοντι ἀκολουθεῖ. 
Igu. Philad. 3. 
Σχίσμα. πᾶν σχίσμα βδελυκτὸν ὑμῖν. 
Clem. I 2. "Iva τί épew .. . καὶ 
, » € ^ hi 
σχίσματα... ἐν ὑμῖν; 46. Τὸ 
, eb m ' ’ 
σχίσμα ὑμῶν πολλοὺς διέστρεψεν. 
10. ἀγάπη σχίσμα οὐκ ἔχει. 40. 
Εἰ 0t ἐμὲ... σχίσματα, ἐκχωρῶ. 54. 
Σχοινίον. σχοινίῳ χρώμενοι τῷ Πνεύ- 
Te j 4 t 
part τῷ Αγιῳ. Ign. Eph. 9. 
Σχολάζειν. προσευχαῖς σχόλαζε ἀδια- 
λείπτοις. lgn. Polye. 1. Χριστια- 
νὸς... Θεῷ σχολάζει. 7. 
Σώζειν, εἰς τὸ σώζεσθαι μετ᾽ ἐλέους... 
' , rH ^ , ^ 1 
τὸν ἀριθμὸν τῶν ἐκλεκτῶν. Clem. 
| 2. οἱ ὑπακούσαντες ἐσώθησαν. 7. 
Λὼτ ἐσώθη. 11. ἐσώθη Ῥαάβ. 12. 
σώζων πάντας τοὺς ἐν αὐτῷ ὁσίως 


: ; j 
ἀναστρεφομένους. 21. εἰς τὸ σώ- 


117 


ζεσθαι ὅλον τὸ σῶμα. 57. Σωζέσθω 
οὖν ἡμῶν ὅλον τὸ σῶμα. 38. ἀπολ- 
λυμένους ἡμᾶς ἔσωσεν. ll 1. 
σπλαγχνισθεὶς ἔσωσεν. 10). δεῖ 


€ 


τοὺς ἀπολλυμένους σώζειν. 2. ὁ 


* 
Kat 


Χριστὸς ἠθέλησεν σῶσαι rà ἀπολ- 
λύμενα, καὶ ἔσωσεν πολλούς. lb. 
ΜΈΡΟΣ 
A3 7 € , , COS , 
ἐὰν οὖν ὁμολογήσωμεν δι᾿ οὗ ἐσώ- 
θημεν. 3. 
e om [4 ΄ € ^ e" ΄ 
ἡμᾶς. 4. ἵνα σωθῶμεν ὑπὸ τοῦ Κυ- 


οὐ γὰρ τοῦτο σώσει 


piov. ὃ. Tvàre ἐν τίνι ἐσώθητε. 9. 
. ó σώσας ἡμᾶς. 10. 
, , » ες , , ^ ^ 
ἐσώθησαν ἐν ἑνότητι Ἰησοῦ Χριστοῦ. 
Ign. Philad. 5. ἔπαθεν δι ἡμᾶς, 
ἵνα σωθῶμεν. Smyrn. 2. 
΄ “ , ) 
παρακαλεῖν, tva σώζωνται. Polyc. 1. 
μὴ μόνον ἑαυτὸν θέλειν σώζεσθαι. 
Mart. Polye. t. τὸν βασιλέα μου, 


τὸν σώσαντά με; 0. 


Εἷς Χριστός, . . 


πάντας 


τοῦ παντὸς 
z ^ : 
κόσμου τῶν σωζομένων. Τῇ. 

Σῶμα. αἱ ἀσθενεῖς τῷ σώματι. Clem. 
l6. Λάβωμεν τὸ σῶμα ἡμῶν. 37. 
τὰ δὲ ἐλάχιστα μέλη τοῦ σώματος. 
c E , * ef ^ , 
lb. εὔχρηστά εἰσιν ὅλῳ τῷ σώ- 

. » ^ , en δ᾿ 
ματι. 10. εἰς τὸ σώζεσθαι ὅλον τὸ 
σῶμα. 10. ἡμῶν ὅλον τὸ σῶμα. 38. 
στασιάζομεν πρὸς τὸ σῶμα τὸ ἴδιον. 
46. ἐν δυσὶ σώμασιν ἀνυποκρίτως 
...pía ψυχή. ll 12. τὸ δὲ ἔξω 
τὸ σῶμα λέγει. ὃν τρόπον οὖν σου 

^ -^ , - ^ 
τὸ σῶμα φαίνεται. 1b. μηθὲν kara- 
; RR DN. 
λίπωσι τοῦ σώματός pov. lgn. 
^ ^ 
Hom. 4. ὅτε οὐδὲ τὸ σῶμά μου ὁ 
κόσμος ὄψεται. 1. ἀλησμοὶ ὅλου 
τοῦ σώματος. 5. ἐν ἑνὶ σώματι τῆς 
ἐκκλησίας αὐτοῦ. ΠΥ. I. τὸ 

SOUS j prnipe A 
φθαρτὸν σῶμα. Fragm. vill. σῶμα 
ι ^ 5 , " , » , 
ὁμοιοπαθὲς ἀνθρώποις. lb. εἰς ἀνά- 
στασιν..... Ψυχῆς τε καὶ σώματος. 
Mart. Polye. 14. κύκλῳ περιετεί- 
χισε τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος. 15. οὐ 
δυνάμενον αὐτοῦ τὸ σῶμα ὑπὸ τοῦ 
πυρὸς δαπανηθῆναι. 16. μὴ δοῦναι 

κυβερ- 
νήτην τῶν σωμάτων ἡμῶν. 10. 

Σωματεῖον. 

ἴδιον σωματεῖον. Ign. Smyrn. 11. 
, , , , , 
Σωτήρ. κατὰ πίστιν kai ἀγάπην, ἐν 


αὐτοῦ τὸ σῶμα ταφῇ. 17. 
5 , , - ^ 
ἀπεκατεστάθη αὐτοῖς τὸ 
3} ^ X: ^ ^ S ^ € ^ 
ησοῦ Χριστῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν. 


Ign. Eph. 1. 
Ἰησοῦ Χριστῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν. 


εὐλογημένῃ . . . ἐν 


118 


Magn. Inscr. 
σάρκα εἶναι τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. 
BSmyrn. 6. εἰρήνη παρὰ... Ἰησοῦ 
Χριστοῦ τοῦ Σωτῆρος. Polyc. Phil. 
Inscr. τὸν Σωτῆρα τῶν Ψψυχῶν 
ἡμῶν. Mart. Polyc. 19. 

Σωτηρία. διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν 
ἐκχυθέν. Clem. I 7. ἔλαβον σω- 
τηρίαν, καίπερ ἀλλότριοι τοῦ Θεοῦ. 
10. ζηλωταὶ περὶ μὴ ἀνηκόντων 
εἰς σωτηρίαν. 45. μικρὰ φρονεῖν 
περὶ τῆς σωτηρίας ἡμῶν. lI 1. 
μηδεμίαν ἐλπίδα ἔχοντας σωτηρίας. 
lb. Αὐταρκὴς εἰς σωτηρίαν. Fragm. 
1. ἡμῖν δὲ σωτηρία καὶ ζωὴ αἰώ- 
νιος. Ign. Eph. 18. ὑπὲρ τῆς τοῦ 
παντὸς κόσμου τῶν σωζομένων σω- 
τηρίας. Mart. Polye. 17. ἐπὶ σω- 
τηρίᾳ τῇ τῶν ἁγίων ἐκλεκτῶν. 22. 

Σωτήριον. ἐν 5 εὕρομεν τὸ σωτήριον 
ἡμῶν. Clem. I 36. 

Zodpoveiv. πάνυ σωφρονούσας. Clem. 
li. Τὰς χήρας σωφρονούσας 
περὶ τὴν τοῦ Κυρίου πίστιν. Polyc. 
Phil. 4. 

Σωφροσύνη. δῴη πάσῃ ψυχῇ ... 
ἁγνείαν καὶ σωφροσύνην. Clem. I 
58. ἐν πάσῃ ἁγνείᾳ καὶ σωφρο- 
σύνῃ μένητε. Ign. Eph. ro. 

Σώφρων. τήν re aódpova. ..év Χριστῷ 
εὐσέβειαν. Clem. I r. 

Ταγή. ταῖς αὐταῖς rayais τοῦ Δεσπό- 
του διευθύνονται. Clem. T 20. 

Τάγμα. 


τὴν εὐχαριστίαν 


ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι τὰ ἐπι- 

τασσόμενα.... ἐπιτελεῖ. Clem. I 37. 

ἐν TQ ἰδίῳ τάγματι εὐχαριστείτω. 

41. στρατιωτῶν τάγμα. lgn. 
Rom. 5. 

Ταλαίπωρος. ἐὰν δὲ μὴ δουλεύσωμεν, 
εν ταλαίπωροι ἐσόμεθα. Clem. 11 
11. Ταλαίπωροί εἰσιν οἱ δίψυχοι. 
ib. et I 23. 

Τάξις. πάντα τάξει ποιεῖν ὀφείλομεν. 
Clem. I 40. τὴν φαινομένην νεω- 
τερικὴν τάξιν. Ign. Magn. 3. τῆς 
τελείας τοῦ μαθητοῦ τάξεως. lgm. 
Mart. 1. 

Tamewós. ἰδὼν τὸ ταπεινὸν τῆς ψυχῆς 
αὐτῆς. Clem. I 55. 

Tamewodpoveiv. Πάντες re éramewo- 
φρονεῖτε. Clem. I 2. Tazewodpo- 


INDEX VERBORUM 


νήσωμεν οὖν, ἀδελφοί. 13. στηρί- 
ξωμεν ἑαυτοὺς... ταπεινοφρονοῦντες. 
ib. Ταπεινοφρονούντων γάρ ἐστιν ὃ 
Χριστός. 16. ᾿Ιησοῦς.. ἦλθεν... .τα- 
^ e 5 ^ e , 
πεινοφρονῶν. ib. εἰ yàp ὁ Κύριος 
e , , » » 
οὕτως ἐταπεινοφρόνησεν. 10. ᾿Α- 
βραὰμ, ... ταπεινοφρονῶν. 17. τὸ 
, ^ A € ^ * 
ταπεινόφρονον kai τὸ ὑποδεὲς διὰ 
τῆς ὑπακοῆς. I9. ἐνδυσώμεθα τὴν 
ὁμόνοιαν ταπεινοφρονοῦντες. 30. ὁ 
Ξ AA ΩΣ 
ταπεινοφρονῶν μὴ ἑαυτῷ μαρτυ- 
, ^ "^ 
petro. 38. τοσούτῳ γὰρ μᾶλλον 
ταπεινοφρονεῖν ὀφείλει. 48. 
Ταπεινοφροσύνη. μαθέτωσαν τί τα- 
΄ ^ ^ Ἂν , 
πεινοφροσύνη παρὰ Θεῷ ἰσχύει. 
, * 
Clem. I 21. ταπεινοφροσύνη kai 
πραὔὕτης παρὰ τοῖς ηὐλογημένοις 
€ ' ^ ^ » YT. ^ 
ὑπὸ ToU Θεοῦ. 30. Ἰακὼβ pera 
ταπεινοφροσύνης ἐξεχώρησεν. 3I. 
λειτουργήσαντας ... μετὰ ταπεινο- 
φροσύνης. 44. 
5 , ^ , 
ἐπιείκεια kal ταπεινοφροσύνη. 56. 
Ταπεινόφρων. πρὸς τὰς μεγαλορρημο- 
σύνας αὐτῶν ὑμεῖς ταπεινόφρονες. 
lgn. Eph. ro. 
, 5, 7 ^ , 
Ταπείνωσις. ἐν νηστείᾳ kai ταπεινώ- 
σει. Clem. I 52. διὰ 


πεινώσεως αὐτῆς ἠξίωσεν τὸν παν- 


ὅπως δοθῆ αὐτοῖς 


... σὴς Ta- 


τεπόπτην Δεσπότην. 55. 

Ταράσσειν. Μὴ ταρασσέτω τὴν καρ- 
δίαν ὑμῶν. Clem. Fragm. ii. τὸ 
μὲν πρῶτον ἀκούσας οὐκ ἐταράχθη. 
Mart. Polyc. 5. 
μὴ συμπεσεῖν rapaxyÓevros. 12. 

Ταραχή. Tapaxr re ἦν, πόθεν ἡ kawó- 
της. Ign. Eph. r9. 

Τάσσειν. 


ὥστε οὐ μόνον 


τὸν τεταγμένον ὑπ᾽ αὐ- 
τοῦ δρόμον. Clem. 1 20. 
καιροὺς τεταγμένους. 40. ἐξουσίαις 
ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναις. Mart. 
Polyc. το. 

Ταφή. μὴ δοῦναι αὐτοῦ τὸ σῶμα τα- 
φῇ. Mart. Polye. 17. 

Τάφος. 
τάφου. Clem. I 58. ἵνα μοι τάφος 
γένωνται. Ign. Rom. 4. στῆλαί 
εἰσιν καὶ τάφοι νεκρῶν. Philad. 6. 

Ταχέως. μὴ ταχέως πιστεύοντες κατά 
τινος. Polyc. Phil. 6. 

Τάχος. 'Efdpopev oiv τοῦτο ἐν τάχει. 


Clem. I 48. 


κατὰ 


Ψ ^ € - ^ 
εἰς τὸν κόσμον, ὡς ἐκ TOU 


; 9 
ἐν τάχει ἀναπέμ- 























ET FORMULARUM. 


Wrare. 59. μετὰ τοσούτου τάχους 
ἐγένετο. Mart. Polyc. 13. 

Ταχύς. ταχὺ kai ἐξαίφνης τελειωθή- 
σεται. Clem. I 23. εἰς τὸ τάχιον 
καὶ ἡμᾶς χαρῆναι. 59. Οὐδεὶς γὰρ Ot- 
καίων ταχὺν καρπὸν ἔλαβεν. Fragm. 
lll τάχιον τοῦ ἀδίκου... βίου αὐ- 
τῶν ἀπαλλαγῆναι. Mart. Polyc. 3. 
Ῥ ; m ; D 
ὅστις τάχιον τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ 
ἅψηται. 13. 

Τέκνον. Τὰ τέκνα ὑμῶν τῆς ἐν Χριστῷ 
παιδείας μεταλαμβανέτωσαν. Clem. 
I 21. πρὸ τοῦ δοθῆναι αὐτῇ τέκνα. 
1.2. οὐ δύνανται... ῥύσασθαι τὰ 
τέκνα αὐτῶν. 6. καὶ πείσῃ καὶ τέκ- 
vov στοργῆς ἀμελεῖν. Fragm. ii. 
Τέκνα οὖν φωτός. Ign. Philad. 2. 
σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις. Smyrn. I3. 
σὺν ὅλῳ τῷ οἴκῳ αὐτῆς καὶ τῶν τέκ- 
vov. Polyc. 8. τὰ τέκνα παιδεύειν. 
Polyc. Phil. 4. 

TéAews. τὴν τελείαν kai ἀσφαλῆ γνῶ- 
cw. Clem. Τ 1. πρόγνωσιν εἰ- 
ληφότες τελείαν. 44. ἔγκαρπον 
καὶ τελείαν. . «ἀνάλυσιν. lb. ἡ τε- 
λεία κατὰ πίστιν Ἐσθήρ. 55. τε- 
λεία ἡ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τοὺς 
ἁγίους μετ᾽ οἰκτιρμῶν μνεία. 56. 
Πνεῦμα ἔδωκεν ἄκακον... τέλειον. 
Fragm. vii. ἀληθείας τύπῳ, χά- 
puros τελείας. 10. καὶ τῆς ἡσυχίας 
αὐτοῦ ἀκούειν, tva τέλειος ἧ. lgn. 
Eph. 15. γνώμην... «ἐνάρετον καὶ 
τέλειον. Philad. τ. 
δυναμοῦντος, τοῦ τελείου ἀνθρώπου 
γενομένου. Smyrn. 4. ἡ τελεία 
πίστις, Ἰησοῦς X. IO. χάριτος 
Θεοῦ, ἣν εὔχομαι τελείαν μοι δὸο- 
θῆναι. Y1. Ἵνα οὖν τέλειον ὑμῶν 
γένηται τὸ ἔργον. 10. Τέλειοι ὄν- 
τες, τέλεια καὶ φρονεῖτε. lb. ὡς 
τέλειος ἀθλητής. Polye. τ. τῆς 
τελείας τοῦ μαθητοῦ τάξεως. Mart. 
lgn.r. τελείᾳ τῇ πρός σε ἀγάπῃ. 2. 

Τελειότης. τῆς τελειότητος αὐτῆς οὐκ 
ἔστιν ἐξήγησις. Clem. I πο. ὦ 
τελειότητος ἀνυπερβλήτου ! 53. 

Τελειοῦν. τελειωθήσεται τὸ βούλημα 
αὐτοῦ. Clem. I 23. 
πάντα τελείωσας. 33. ἐν τῇ ἀγάπῃ 
ἐτελειώθησαν πάντες. 40. 


αὐτοῦ με ἐν- 


Ταῦτα οὖν 


ws 
οι εν 


119 


ἡ ἀνά- 
στασις τετελείωται. lgn. Smyrn. 
ἡ. τελειώσαντι δρόμον ἐν Χριστῷ. 
Mart. Ign. 7. καὶ ἐτελειώθη καὶ 
τελειωθήσεται. Mart. Polye. 16. 

Τελείως. τοὺς τελείως λειτουργήσαν- 
τας τῇ μεγαλοπρεπεῖ δόξη. Clem. 
I9. τὸ συγγενικὸν ἔργον τελείως 
ἀπηρτίσατε. lgn. Eph. r. 
τελείως εἰς Ἰησοῦν Χριστὸν ἔχητε 
τὴν πίστιν. I4. τελείως αὐτὸν 
ἀπήρνηται. Smyrn. 5. 

Τελείωσις. τὴν ἰδίαν ἐπεθύμει "yevé- 
σθαι τελείωσιν. Mart. Ign. 6. 
TeAevrüv. εἰσέρχεται, καὶ τελευτᾷ. 
Clem. I 25. ἐκ τῆς ἰκμάδος τοῦ 
τετελευτηκότος ζῴου. 10. ἢ θύειν ἢ 
τελευτᾶν κατηνάγκαζεν. Mart. Ign. 2. 

Τέλος. ἀρχὴ ζωῆς xai τέλος. lgn. 
Eph. r4. τέλος δὲ ἀγάπη. ib. 
ἐάν τις εὑρεθῇ καὶ εἰς τέλος. ib. 
Ἐπεὶ οὖν τέλος τὰ πράγματα ἔχει. 
Magn. 5. ἐν τέλει ἐφάνη. 6. ἐν 
ἀρχῆ καὶ ἐν τέλει. 13. 
θῆναί με εἰς τέλος εἶναι. hom. 1. 
ἜΒΡρρωσθε εἰς τέλος. 10. 

Τέρας. τὰ τέρατα ἐν γῇ Αἰγύπτου. 
Clem. I 51. 

Téppa. ἐπὶ τὸ τέρμα τῆς δύσεως. 
Clem: € 5. 

Tepmvós. BAémopev....Ti τερπνόν. 
Clem. I 7. 
εἶναι τερπνά. Fragm. iv. τὰ τερπνὰ 
τοῦ κόσμου. Ign. Rom. 6. 

Τέρψις. εἰς τέρψιν τοῦ δήμου. Mart. 
Ign. 2. 

Τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαρά- 
κοντα νύκτας. Clem. I 53. τεσσα- 
ράκοντα ἡμέρας. Ign. Fragm. viii. 

Terpápxns. Ἡρώδου rerpápxov. lgn. 
"myrn. I. 

Texvirys. Πηλὸς γάρ ἐσμεν eis τὴν 
χεῖρα τοῦ τεχνίτου. Clem. II 8. 
Τηλικοῦτος. θορύβου τηλικούτου ὄντος 
ἐν τῷ σταδίῳ. Mart. Polyc. 8. 
Τηρεῖν. 
παραγγέλματα. Clem. 1 40. 
μὴ τηρήσωμεν τὸ βάπτισμα ἁγνόν. 
II 6. τῶν yàp μὴ τηρησάντων.. . 
τὴν σφραγῖδα. 7. τὴν σάρκα ἁγνὴν 
τηρήσαντες. 8. Τηρήσατε τὴν 


ἀγάπῃ τελειωθέντες. 50. 


»* 
εαν 


τοῦ ἀξιω- 


ἃ λογίζονταί τινες 


^ ^ LI - 
τηρηήσατω τὰ TOU Χριστοῦ 
ἐὰν 


120 INDEX VERBORUM 


σάρκα ἁγνήν. lb. τὴν σάρκα ὑμῶν 
ὡς ναὸν Θεοῦ τηρεῖτε. Ign. Philad. 
7. τὰ τηρούμενα τοῖς ὑπομείνασιν 
ἀγαθά. Mart. Polyc. 2. 
ἀσεβέσι τηρούμενον πῦρ. 11. οἱ kal 
ἐτηρήθημεν, εἰς τὸ ἀναγγεῖλαι. 15. 


TÓ...TOLS 


, ^ 
᾿Ιουδαίων, ot kal ἐτήρησαν. 17. 
Τιθέναι. 
, ^ pe » ^ E 
I 11. εἰς τοῦτο σημεῖον ἐτέθη. 1b. 
LUN M ^ € , ' , 
ἐπὶ τὸν τοῦ ἡλίου βωμὸν τίθησιν 


εἰς κόλασιν... «τίθησι. Clem. 


αὐτά. 25. καθὼς καὶ ἐτέθη ἐν τῷ 
χαρίσματι. 398. 
ὁδὸν τὴν εὐθείαν. 11. στράγγαλον 
θῆτε. Ign. Trall. 5. τὸν ὑπογραμ- 
μὸν ἔθηκε. Polyc. Phil 8. θεὶς 
αὐτὸν ἐν μέσῳ τοῦ πυρός. Mart. 
Polyec. 18. 

Τιμᾶν. τοὺς πρεσβυτέρους ἡμῶν τιμή- 
σωμεν. Clem. I 21. 
πτως αὐτοῖς τετιμημένης λειτουρ- 
γίας. 44. 
τιμᾶν. 11 5. 


"Qoare θῶμεν τὴν 


ἐκ τῆς ἀμέμ- 


^ , , * 
μὴ μόνον χείλεσιν αὐτὸν 
, 
Τιμήσει αὐτοὺς ὁ Κύ- 


pios. Ign. Philad. 11. Ὁ τιμῶν 
ἐπίσκοπον, ὑπὸ Θεοῦ τετίμηται. 


Smyrn. 9. τελείᾳ τῇ πρός σε ἀγά- 
πῃ τιμῆσαι. Mart. Ign. 2. 

Tu. τιμὴν τὴν καθήκουσαν. Clem. 
I r. οΟἱ δὲ ὑπομένοντες... . δόξαν 
καὶ τιμὴν ἐκληρονόμησαν. 45. λα- 
βόντες τὰς τιμὰς αὐτῶν. 55. δι 
οὗ αὐτῷ δόξα, τιμή. 59. Cf. 58. 
εἰς τιμὴν ὑμῶν καὶ τοῦ ἐπισκόπου. 
Ign. Eph. 2. ὃν ἐπέμψατε εἰς 
Θεοῦ τιμήν. 21. ὥσπερ ἠξιώθην εἰς 
τιμὴν Θεοῦ εὑρεθῆναι. ib. | Eis τιμὴν 
οὖν ἐκείνου τοῦ θελήσαντος ἡμᾶς. 
Magn. 3. 
ἀσπάζονται ὑμᾶς. 15. 
Πατρός. ΤῪΔ]]. 12. 
μῆς. Philad. 11. 
χειροτονῆσαι. Smyrn. ΤΙ. 
νείᾳ μένειν εἰς τιμὴν τοῦ Κυρίου 
τῆς σαρκός. Polyc. 5. 
τιμὴν Θεοῦ γινέσθω. 1b. τιμὴν κατὰ 
τὸ προσῆκον. Mart. Polyc. το. à 
ἡ δόξα, τιμή. 20, et 21. 

Τίμιος. ἴδωμεν ὥς ἐστιν τίμιον τῷ 
Θεῷ αἷμα αὐτοῦ. Clem. l 7. ἢ 
ἄλλου τινὸς τῶν τιμίων ἀρωμάτων. 
Mart. Polyc. 15. 


λίθων πολυτελῶν... ὀστᾶ. 18. 


ἐν τιμῇ Ἰησοῦ Χριστοῦ 

εἰς τιμὴν 
5» , 

εἰς λόγον τι- 

5» 4 ^ 

εἰς τιμὴν Θεοῦ 

ἐν áy- 


Πάντα eis 


τὰ τιμιώτερα 


Τιμωρία. τὴν αὐτοῦ τοῦ ᾿Ιούδα ὑπό- 
σχοιεν τιμωρίαν. Mart. Polyc. 6. 
Tis. οὐκ ἀγνοῶν τίς ἦν. Clem. Fragm. 

1l. Οὐ διατάσσομαι ὑμῖν, ὡς ὧν τις. 
Ign. Eph. 3. Οἶδα τίς εἰμι. 12. 
ἀλλ᾽ ἠλέημαί τις εἶναι. Rom. 9. 
ἀγνοεῖν με, τίς εἰμι. Mart. Pol. 10. 
Τοιγαροῦν. Mart. Ign. 1, 4, 5. 
Τοιοῦτος. Clem. I 19, 43. 46, II 1. 
Tokerós. ἡ παρθενία Μαρίας, kai ó 
rokerós αὐτῆς. Ign. Eph. 19. ὁ δὲ 
Tokerós μοι ἐπίκειται. lom. 6. 
Τόλμα. αὐθάδεια καὶ τόλμα, τοῖς κατη- 
ραμένοις. Clem. I 30. 
Τολμηρός. δοκοῦν εἶναι τολμηρόν. Ten. 
Fragm. ii. 


; ον À 7 
or 
Tóvos. τῷ τόνῳ TO πνεύματι. Ign. 
Mart. 1. 
Τοποθεσία. τὰς τοποθεσίας τὰς ἀγγε- 


λικάς. Ign. Trall. 5. 

Τόπος. τὸν ὀφειλόμενον τόπον τῆς 
δόξης. Clem. 5. εἰς τὸν ὀφει- 
λόμενον αὐτοῖς τόπον, εἰσὶ παρὰ τῷ 
Κυρίῳ. ῬοΙγο. Phil. 9. εἰς τὸν 
et : ΄ » [4 1 
ἅγιον τόπον ἐπορεύθη. Clem. I 5. 
εἰς τὸν ἴδιον τόπον μέλλει χωρεῖν. 
Ign. Magn. 5 
κοῖς τόποις. Clem. I 25. 
παντὶ τόπῳ προσφέρεται. 41. ἀπὸ 
τοῦ ἱδρυμένου αὐτοῖς τόπου. 44. 
πᾶς τόπος δέξεται αὐτόν. 54. ταῖς 
κατὰ πάντα τόπον......- παροικίαις. 
Mart. Polyc. Inser. ὑπὸ τῶν 
ἐθνῶν ἐν παντὶ τύπῳ λαλεῖσθαι. 19. 
» , , € , 
ἐν τόπῳ χωρίου Ῥωμαίων. lgn. 

5 Ll LINES: ^ 
Hom. Inser. ἐν τῇ ἑνότητι ὑμῶν 
οὐχ ἕξουσιν τόπον. Philad. 2. τὴν 
ἐν ἐκείνῳ τῷ τύπῳ τῶν ἀδελφῶν 
ἀγάπην. Mart. Ign. 5. προκαθη- 
μένου τοῦ ἐπισκόπου εἰς τόπον Θεοῦ. 
Ign. Magn. 6. 
δρίου τῶν ἀποστόλων. ib.  pera- 


» ^ » 
ἐν τοῖς ἀνατολι- 
οὐκ ἐν 


εἰς τόπον συνε- 


νοίας τόπον ἔδωκεν. Clem. I 7. 
ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει. 8, 29, et 
46. καὶ eis ὃν τόπον (ἐκλήθημεν). 
Π| 

Τόπος. (Officium Ecclesiasticum.) 
rois ἱερεῦσιν ἴδιος ὁ τόπος προστέ- 
τακται. Clem. I 40. Τοπος μη- 


8éva φυσιούτω. Ign. Smyrn. 6. 
Ἐκδίκει σου τὸν τόπον. Polyc. 1. 




















ET FORMULARUM. 


Tocovros. Clem. I 1, 19, 41,46, 48. 
II 3. Mart. Polyc. 2. 

Τοὐναντίον τὸν ἀνθύπατον ἐκστῆναι. 
Mart. Polyc. 12. 

Τοὐπίσω. eis τοὐπίσω ἀφορμᾷ. Clem. 
T.25. 

Τουτέστιν. Clem. I 25. Ign. Rom. 7. 
Τράπεζα. ἀπέθετο αὐτὰς ... ἐπὶ τὴν 
τράπεζαν τοῦ Θεοῦ. Clem. I 43. 
Τραῦμα. Οὐ πᾶν τραῦμα τῇ αὐτῇ 
ἐμπλάστρῳ θεραπεύεται. Ign. Po- 

lyc. 2. 

Τραχύς. τὰ τραχύτερα τῶν ἁγίων αὐ- 
τοῦ λειψάνων. Mart. Ign. 6. 

Τρεῖς. πρὸ τριῶν ἡμερῶν τοῦ συλλη- 
φθῆναι αὐτόν. Mart. Polyc. 5. 

Tpémew. εἰς ἄρνησιν αὐτοὺς τρέψη. 
Mart. Polyc. 2. 

Tpéxew. πάλιν ἔσομαι τρέχων. lgn. 
Rom. 2. πάντες οὐκ εἰς κενὸν ἔδρα- 
pov. Polyc. Phil. 9. ὡς ἐπὶ λῃστὴν 
τρέχοντες. Mart. Polyc. 7. 

Τρισκαιδεκάτη. ἡ λεγομένη τῇ Ῥωμαϊκῇ 
φωνῇ τρισκαιδεκάτη. Mart. Ign. 6. 

Τρίτος. Αὐγούστου εἰκάδι τρίτῃ. lgn. 
Rom. 10. κηρύξαι τρίτον. Mart. 
Polyc. 12. 

Tpómos. ὁ σπόρος κόκκου τίνα τρόπον 
γίνεται. Clem. I 24. 
yàp ὁ κεραμεύς. II 8. Ὃν τρόπον 
γὰρ ἐν τῇ σαρκὶ ἐκλήθητε. 9θ. ὃν 
τρόπον οὖν σου τὸ σῶμα φαίνεται. 
12. κατὰ πάντα τρόπον δοξάζειν. 
Ign. Eph. 2. κατὰ πάντα rpómov 
πᾶσιν ἀρέσκειν. 'Trall. 2. ὅτι ai- 
τοὺς ἀνεπαύσατε κατὰ πάντα τρό- 
πον. Smyrn. IO. 
τρόπον Ov ἡμᾶς ὑπομείναντα. Po- 
lye. 3. Ὃν τρόπον ὁ περιθεὶς 
ἑαυτῷ ἁλουργίδα. Fragm. 1. 

Τροφή. τὴν πανπληθὴ ἀνθρώποις τε 
καὶ θηρσὶν... τροφήν. Clem. I 20. 
μόνῃ τῇ Χριστιανῇ τροφῇ χρῆσθαι. 
Ign. Trall. 6. Οὐχ ἥδομαι τροφῇ 
φθορᾶς. Rom. 7. 

Τρυφή. οἵαν τρυφὴν ἔχει ἡ μέλλουσα 
ἐπαγγελία. Clem. II το. 

Tvyxávew. Βλάβην γὰρ οὐ τὴν τυ- 
χοῦσαν. Clem. 1 r4. Διαφορὰ 
τυγχάνει ἀληθείας καὶ συνηθείας. 
Fragm. vi. 


ὃν τρόπον 


τὸν κατὰ πάντα 


y ^ , e 
ἐλπὶς μετανοίας, ἵνα 


1231 


Θεοῦ τύχωσιν. Ign. Eph. το. àa- 
φυγόντες Θεοῦ τευξόμεθα. Magn. 
I. Θεὸς, δι ὃν πάντα ὑπομένοντες 
αὐτοῦ τεύξεσθε. ὥτηντη. 9. 
λιμένος ἤδη ἐτύγχανεν τῇ προσευχῇ 
΄ ΄ e , 
ὑμῶν. LI. ἵνα κρείττονος ἐλευθε- 
ρίας ἀπὸ Θεοῦ τύχωσιν. Polyc. 4. 
ἰδιώτης τυγχάνων. Fragm. i. 
, , , 
Τύπος. ἐν τύπῳ περιστέρας. Clem. 
Fragm. viii. 
, - *, ^ ^ ^ 
τύπῳ. lb. εἰς τύπον καὶ διδαχὴν 
ἀφθαρσίας. Ign. Magn. 6. 
^ ^ E) , 
Τυποῦσθαι. τυποῦνται ἀληθείας τύπῳ. 
Clem. Fragm. viii. 


LÀ 
oTt 


τυποῦνται ἀληθείας 


Τύπτειν. ὡς ἄκμων τυπτόμενος. Ten. 
Polyc. 3. 
Tópavvos. ὡς τύραννοι ἀναιροῦνται. 


Ign. Fragm. 1. ὁ τύραννος... 
εἰς ἄρνησιν αὐτοὺς τρέψη. Mart. 
Polyc. 2. 

Τῦφος. ἀποθέμενοι πᾶσαν ἀλαζονείαν, 
καὶ τῦφος. Clem. I 13. 

Τύχη. τὴν Καίσαρος τύχην. Mart. 
Polye. 9, et 1ο bis. 

"Yyiea. πηγαὶ πρὸς . . . ὑγίειαν δημι- 
ουργηθεῖσαι. Clem. I 20. ὑγίεια 
πλέον ἠνίασε νόσου. Fragm. iv. 

Ὕδωρ. ἀπὸ τοῦ περιέχοντος αὐτὴν 
ὕδατος. Clem. I 33. ἵνα τῷ πάθει 
τὸ ὕδωρ καθαρίσῃ. Ign. Eph. 18. 
ὕδωρ δὲ ζῶν. Rom. 7. 

Υἱός. ἐδόθη αὐτῷ υἱὸς ἐν γήρᾳ. Clem. 


I ro. υἱοὺς ἡμᾶς προσηγόρευσεν. 
II r. ἵνα ἡμᾶς προσδέξηται ὡς 


υἱούς. 9. καὶ ἐπιφάνεια τοῦ Υἱοῦ. 
Fragm. viii. μέλη ὄντας τοῦ Ὑἱοῦ 
αὐτοῦ. Ign. Eph. 4. 
θρώπου, καὶ υἱῷ Θεοῦ. 20. 
μόνου Ὑἱοῦ αὐτοῦ. hom. Inscr. 
Υἱοῦ Πατρός. ib. 
Θεοῦ. 7. Υἱὸν Θεοῦ κατὰ θέλημα 
καὶ δύναμιν Θεοῦ. Smyrn. 1. 
ἀξίαν Υἱοῦ ἀφαρπάζοντες. Fragm. 1. 
ὅτι Θεοῦ Υἱὸς ἦν. vil. ὁ Υἱὸς τοῦ 
Θεοῦ ὁ μονογενής. Mart. lgn. 2. 
παρακαλέσας τὸν Ὑἱὸν τοῦ Θεοῦ. 6. 
. Yióv ὄντα τοῦ Θεοῦ, 


^ ^ , 
τῷ υἱῷ dv- 
τοῦ 


τοῦ Υἱοῦ τοῦ 


^ 
τὴν 


Τοῦτον, .. 
προσκυνοῦμεν. Mart. Polye. 17. 
Ὕλη. ᾿Αναλογισώμεθα.... ἐκ ποίας ὕλης 
ἐγενήθημεν. Clem. I 38. 
ἡ τῶν da rac ràv. Fragm. iv. 


q 


5 
Kai ὕλη 


192 INDEX VERBORUM 


"Yuérepos. διὰ τὴν ὑμετέραν ἀφροσύ- 
νην. Clem. I 47. πέμψαι τινὰ 
τῶν ὑμετέρων. lgn. Smyrm. 11. 
τῆς ὑμετέρας ἐκ τῶν ἥλων ἀσφα- 
λείας. Mart. Polye. 13. 

Ὑμνεῖν. ὑμνήσαντες τὸν Θεόν. Mart. 
Igne: 

"Ymáyew. οἶδεν γὰρ... 
Ign. Philad. 7. 


Ὑπακοή. 


ποῦ ὑπάγει. 


"Evóx, ὃς ἐν ὑπακοῇ δίκαιος 
εὑρεθείς. Clem. I 9. ᾿Αβραὰμ ... 
Ov ὑπακοῆς ἐξῆλθεν. το. δὲ ὑπα- 
Kors προσήνεγκεν αὐτὸν θυσίαν. 1b. 
τὸ ὑποδεὲς διὰ τῆς ὑπακοῆς. 10. 

Ὑπακούειν. καὶ οἱ ὑπακούσαντες ἐσώ- 
θησαν. Clem. I 7. ὑπακούσωμεν 
τῇ ... βουλήσει αὐτοῦ. 9. 
ὑπακούειν ὑμᾶς τῷ ἐπισκόπῳ. lgn. 
Eph. 20. χαίρων κατεπείγουσιν 
ὑπήκουσεν. Mart. Ign. 5. 

Ὑπαλείφειν. ὑφ᾽ ὑμῶν ὑπαλειφθῆναι 
πίστει. Ign. Eph. 3. 

Ὑπαντῶν. 


, " 
εις TO 


ταῖς ἐκκλησίαις ταῖς vmav- 
, 5 ^ : 
τησάσαις αὐτῷ Mart. Ign. 4. 
ὑπήντα αὐτῷ ὁ εἰρή Mart 
7 ὑτῷ ὁ eipjvapxos. Mart. 

Polye. 8. 

€ , , 2 , e , 

Ὑπάρχειν. mpóocma ... αὐθάδη ὑπάρ- 
xovra. Clem. Lr. ἐν τῷ κανόνι 
τῆς ὑποταγῆς ὑπαρχούσας. 10. τοὺς 
δὲ ἑτεροκλινεῖς ὑπάρχοντας. ΤΙ. 
τῆς γυναικὸς ἑτερογνώμονος vmap- 
χούσης. 10. νοήσωμεν πῶς ἀόργη- 
τος ὑπάρχει. 10. 
ὑπάρχον. 25. 
ὑπάρχοντες. 30. σκῆπτρα αὐτοῦ 

» » ^ , € p» 
οὐκ ἐν μικρᾷ δόξη ὑπάρχουσιν. 32. 
^ ^ ^ € , 
στυγητοὶ τῷ Θεῷ ὑπάρχουσιν. 35. 
^ , , 

ἐν ἀγαθῆ συνειδήσει ὑπάρχων. 41. 
εἰς τοὺς ἑτεροκλινεῖς ὑπάρχοντας. 
47. ᾿Απροσδεὴς ... ὁ Δεσπότης 
ὑπάρχει τῶν ἁπάντων. 52. τῶν ἔν 
τινι παραπτώματι ὑπαρχόντων. 56. 
εὐλαβεστέρους ἡμᾶς ὑπάρχοντας. 
Mart. Polye. 2. οἱ προδίδοντες 
αὐτὸν οἰκεῖοι ὑπῆρχον. 6. 

Ὑπατεύειν. 


τοῦτο μονογενὲς 
€ , 2 ^ 
Aytov οὖν μερίς 


€ , ^ € 

ὑπατευόντων apa Po- 
αίοις. Mart. Ign. 7 

, μ . art. ion. 7. : 

Le ^ t 
Υπεισιέναι. τῶν δαιμόνων ἕλοιτο λα- 
τρείαν ... ὑπεισιέναι. Mart. Ign. 
2 


Ὑπεξέρχεσθαι. ἔπειθον αὐτὸν ὑπεξελ- 


θεῖν: καὶ ὑπεξῆλθεν. Mart. Ῥο- 
lye. 5. 

Ὑπεραγάλλεσθαι. ὑπεραγαλλόμενος 
ἀσφαλίζομαι ὑμᾶς. Ten. Philad. 5. 

Ὑπεράγαν. ἡ νουθέτησις . .. ὑπεράγαν 
ὠφέλιμος. Clem. I 56. 

Ὑπερασπισμός. ὑπερασπισμός ἐστιν 
τοῖς παιδευομένοις ὑπὸ τοῦ Δεσπό- 
rov. Clem. I 56. 

Ὑπερασπιστής. ὁ Ὕψιστος ὑπέρμαχος 
καὶ ὑπερασπιστής ἐστιν. Clem. I 
45. 

Ὑπερβαίνειν. τὰς ἡμετέρας σπουδάζων 
διατάξεις ὑπερβαίνειν. Mart. Ign. 

Ὑπερβάλλειν. ταῖς... ὑπερβαλλούσαις 
αὐτοῦ δωρεαῖς τῆς εἰρήνης. Clem. 
Il 19. ταῖς ὑπερβαλλούσαις καὶ 
ἐνδόξοις δωρεαῖς αὐτοῦ. 23. ὑπερ- 
βάλλων τὸ φῶς αὐτοῦ ὑπὲρ πάντα. 
Ign. Eph. 19. 

Ὑπερδοξάζειν. ᾿Αποδεχόμενός σου τὴν 
ἐν Θεῷ γνώμην, ... ὑπερδοξάζω. 
Ign. Polyc. r. 

Ὑπερεκπερισσῶς δὲ ἡμᾶς. Clem. I 
20. 

Ὑπερεπαινεῖν. ᾿Ονήσιμος ὑπερεπαινεῖ 
ὑμῶν τὴν εὐταξίαν. ign. Eph. 6. 

Ὑπερηφανεῖν. ὋὉ οὖν μὴ ἐρχόμενος 
ἐπὶ τὸ αὐτὸ, οὗτος ἤδη ὑπερηφανεῖ. 
Ign. Eph. 5. τὰ δεσμά μου, ἃ 
οὐχ ὑπερηφανήσατε. Smyrn. IO. 
δούλους καὶ δούλας μὴ ὑπερηφάνει. 
Polyc. 4. 

Ὑπερηφανία. οὐκ ἦλθεν ἐν κόμπῳ... 
ὑπερηφανίας. Clem. I τό. φεύ- 
yovres .. . βδελυκτὴν ὑπερηφανίαν. 
30. ἀπορρίψαντες ἀφ᾽ éavràv ... 
ὑπερηφανίαν. 35. 

Ὑπερήφανος. ἐν ἀγάπῃ οὐδὲν ὑπερή- 
φανον. Clem. I 49. ἀποθέμενοι 
τὴν... ὑπερήφανον τὴς γλώσσης... 
αὐθάδειαν. 57. 

Ὑπέρμαχος. μὴ εἰδότες ὅτι ὁ Ὕψιστος 
ὑπέρμαχος. Clem. I 45. 

Ὑπεροχή. ἢ καθ᾽ ὑπεροχὴν δοκοῦντας. 
Clem. I 57. 

'"Ymépraros. ἐνοπτριζόμεθα τὴν ... 
ὑπερτάτην ὄψιν αὐτοῦ. Clem. I 
36. αὐτὸς ὥρισεν τῇ ὑπερτάτῃ av- 
τοῦ βουλήσει. 40. 














ET FORMULARUM. 


Ὑπερτίθεσθαι. Ὑπέρθεσθε οὖν τὴν 
κακὴν ζύμην. Ign. Magn. ro. 

ὝὙπερῷον. ἔκρυψεν eis τὸ ὑπερῷον. 
Clem. I 12. ἐν ὑπερῴῳ. Mart. 
Polyc. 7. 

Ὑπέχειν. ὑπομονῆς βραβεῖον vméa xev. 
Clem. 1 5. τὴν...τοῦ Ἰούδα ὑπό- 
σχοιεν τιμωρίαν. Mart. ῬοΙγο. 6. 

Ὑπήκοος. ἐν τῷ αὐτὸν ὑπήκοον γε- 
νέσθαι τοῖς ῥήμασι τοῦ Θεοῦ. Clem. 
Τ το. ὑπηκόους τοῖς ἁγιοπρεπέσι 
λόγοις αὐτοῦ. 13. ὑπηκόους ἡμᾶς 
μᾶλλον γενέσθαι τῷ Θεῷ 14. 


Ὑπηρεσία. διὰ τῆς ὑπηρεσίας αὐτοῦ 
ἔκρινεν ὁ Θεὸς λαὸν αὐτοῦ. Clem. 
l5. 

Ὑπηρετεῖν. ἐν λόγῳ Θεοῦ ὑπηρετεῖ 


μοι. Ign. Philad. r1. 

Ὑπηρέτης. ἐκκλησίας Θεοῦ ὑπηρέται. 
Ign. Trall. 2. 
...Kkal ὑπηρέται. Polyc. 6. 

Ὑπισχνεῖσθαι. καθὼς ὑπέσχετο ἡμῖν 
ἐγεῖραι ἡμᾶς. Polyc. Phil. 5. 

Ὑποβάλλειν. ὝὙὝπέβαλε γοῦν Νική- 
την. Mart. Polyc. 17. ὑποβαλ- 
Aóvrov kal ἐνισχυόντων τῶν 'Iov- 
δαίων. ib. 

Ὑπογραμμός. ὑπομονῆς, . μέγιστος 
ὑπογραμμός. Clem. I 5. τίς ὁ 
ὑπογραμμὸς ὁ δεδομένος ἡμῖν. τό. 
"Exovres οὖν τοῦτον τὸν ὑπογραμ- 
μόν. 33. τοῦτον... ὑπογραμμὸν 
ἔθηκε δι’ ἑαυτοῦ. Polyc. Phil. 8. 

Ὑποδεής. τὸ ὑποδεὲς διὰ τῆς ὑπακοῆς. 
Clem. I το. Ἐὐεργεσία τοῖς ὗπο- 
δεεστέροις. Ign. Fragm. iv. 

Ὑπόδειγμα. 
δειγμάτων παυσώμεθα. Clem. I 5. 
τὰ γενναῖα ὑποδείγματα. 10. ὑπό- 
δειγμα καλλίστον ἐγένοντο. 6. To- 


€ ^ , , 
ὡς Θεοῦ οἰκονόμοι 


e ΄ 
«να TOV ἀρχαίων ὑπο- 


ούτοις οὖν ὑποδείγμασι κολληθῆναι 
καὶ ἡμᾶς δεῖ. 46. ὑποδείγματα 
ἐθνῶν. 55. τοιούτῳ ἐχρήσατο ὑπο- 
: : 
δείγματι. Ign. Fragm. i. 
t , *, € , , 
Υποδεικνύναι. οὐχ ὑποδεικνύουσα αὐ- 
τοῖς ἐκείνους. Clem. I 12. 
ἁγίῳ — HortóXov. 
» , * Lj 
ἐκείνοις δὲ ὑπε- 


ὑπο- 
δειχθέντων τῷ 
Mart. Ign. 5. 
δείκνυτο ὑπὸ τοῦ Κυρίου. Mart. 
Polyc. 2. 


Ὑποδέχεσθαι. καλῶς ἐποιήσατε vmo- 


199 


δεξάμενοι. Ign. Smyrn. 10. 
Ὑπόθεσις. τῶν λυπηρῶν... πάντων 
ὑπόθεσις καὶ ὕλη ἡ τῶν ἀσπαστῶν. 
Clem. Fragm. iv. 
Ὑποκεῖσθαι. τοσούτῳ μᾶλλον ὑποκεί- 
μεθα κινδύνῳ. Clem. I 41. 
€ , e 2t , 
Ὑπόκρισις. τοῖς μεθ᾽ ὑποκρίσεως βου- 
λομένοις εἰρήνην. Clem. I r5. 
ἐπακούειν κατὰ μηδεμίαν ὑπόκρισιν. 
΄- , € , 
Ign. Magn. 3. τῶν ev ὑποκρίσει 
φερόντων τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου. 
Polye. Phil. 6. 
€, , » - ^ n , L4 
Ὑπολύειν. ἐπειρᾶτο καὶ ὑπολύειν éav- 
τόν. Mart. Polyc. 13. 
Ὑπομένειν. τὰ ἑτοιμαζόμενα τοῖς ὑπο- 
μένουσιν; Clem. I 35. εὑρεθῆναι 
» ^ τ -^ ^ ε , 
ἐν τῷ ἀριθμῷ τῶν ὑπομενόντων 
αὐτόν. ilb. Οἱ δὲ ὑπομένοντες ἐν 
πεποιθήσει. 45. ὅσα ὑπέμεινεν 
, ^ τ΄ * - Y 
Ιησοῦς Χριστὸς παθεῖν. II τ. ἐλ- 
πίσαντες ὑπομείνωμεν. 11.  Umo- 
μένοντες τὴν πᾶσαν ἐπήρειαν τοῦ 
ἄρχοντος τοῦ αἰῶνος τούτου. ἴσῃ. 
Magn. 1. ὑπομένομεν, ἵνα εὗρε- 
θῶμεν μαθηταί. 9. εἰς τὸ συμπα- 
θεῖν αὐτῷ, πάντα ὑπομένω. Smyrn. 
kJ , € ^ , »e€ , 
4. ἀμείβοι ὑμῖν Θεός, δι᾿ ὃν πάντα 
ὑπομένοντες. 9. ἕνεκεν Θεοῦ πάντα 
ὑπομένειν ἡμᾶς δεῖ, ἵνα καὶ αὐτὸς 
ἡμᾶς ὑπομείνῃ. ῬΟΙ͂γο. 3. τὸν κατὰ 
πάντα τρόπον δι’ ἡμᾶς ὑπομείναντα. 
10. ὃς ὑπέμεινεν ὑπὲρ τῶν ἅμαρ- 
τιῶν. Ῥοῖγο. Phil. 1. ἀλλὰ δι 
ἡμᾶς .. . πάντα ὑπέμεινε. ὃ. διωγ- 
μὸν ὑπομένειν ἀπειλήσαντος. Mart. 
Ign. 2. μάστιξι μὲν καταξαν- 
θέντες... . ὑπέμειναν. Mart. Polyc. 
2. τὰ τηρούμενα τοῖς ὑπομείνασιν 


ἀγαθά. 10. 


€ , ^ , 
ὑπέμειναν δεινὰς κολά- 


5 c ^ , [4 ^ 
σεις. 10. ὁ γὰρ δούς μοι ὑπομεῖναι 
τὸ πῦρ. I3. 

, 
ὙὙπομιμνήσκειν. ἑαυτοὺς  vmoptvm- 


σκοντες. Clem. I ἡ: 

Ὑπομονή. ὑπομονῆς βραβεῖον ὑπέσχεν. 
Clem. I 5. ὑπομονῆς μέγιστος 
ὑπογραμμός. ib. δῴη πάσῃ ψυχῇ 

ον εἰρήνην, ὑπομονήν. 58. εἰς 

μίμησιν τῆς ἐκείνου... ὑπομονῆς. 

Fragm. 11. ὑπαλειφθῆναι πίστει, 

.. ὑπομονῇ. lgn. Eph. 3. διάνοι- 

ἀδιάκριτον ἐν ὑπομονῇ. 'Trall. 
4 2 


av... 


124 INDEX VERBORUM 


I. ἐν ὑπομονῇ ἸΙησοῦ Χριστοῦ. 
Rom. 10. Χάρις ὑμῖν,... vmo- 
μονὴ διὰ παντός. Smyrn. I2. ἡ 
ὑπομονὴ ὡς πανοπλία. Polyc. 6. 
Μιμηταὶ οὖν γενώμεθα τῆς ὑπομονῆς 
αὐτοῦ. Polyc. Phil 8. 


^ , 
πᾶσαν ὑπομονήν. 9. 


΄ E ? h a 2 L 
ταύτῃ. I5. οἷα πρὸς τὴν ἐκκλησίαν 
ἐπιστέλλει... ὑποτέτακται. Mart. 
Ign. 4. ; , 

e ^ 

Ymorerayuévos. πῶς vmoreraypévos. 
ἐπιτελοῦσι τὰ διατασσόμενα. Clem. 

ἀσκεῖν Ic35; 

Περιέχουσι 
γὰρ πίστιν καὶ ὑπομονήν. 13. τῆς 
» jede ^ / » ^ 
ἐν αὐτῷ ὑπομονῆς. Mart. Polyc. 3. 

^ ^ ^ , 
Διὰ τῆς ὑπομονῆς γὰρ καταγωνισά- 
μενος. 10. 

€ , ^ ^ ^ 2 ^ 

Ὑπομονητικός. Τὸ γὰρ γενναῖον αὐτῶν, 
καὶ ὑπομονητικόν. Mart. Polyc. 2. 

Ὑποπίπτειν. 


Ὑπουργεῖν. μάλιστα ᾿Ιουδαίων προθύ- 
μως.... εἰς ταῦτα ὑπουργούντων. 
Mart. Polyc. 13. 

Ὑποφέρειν. πλείονας ὑπήνεγκεν mó- 
νους. Clem. Í 5. παντὶ τῷ κόσμῳ 
μετανοίας χάριν ὑπήνεγκεν. 7. κίν- 
δυνον ὑποίσομεν μέγαν. 14. 

Ὑποχθόνιος. βλεπόντων τῶν... ὑπο- 


χθονίων. Ign. Trall. 9. 


ταῦτα ὑπέπιπτεν... ὑπὸ 
τὴν διάνοιαν ἡμῶν. Clem. I 35. 


€ , , M € € Cm € ^ ^ E 4 
Ὑποστρώννυσθαι. κήρυκας μὲν vmo- Ὑστερεῖσθαι. ὑὕστερεῖται τοῦ ἄρτου 
στρωννύμενοι. Mart. Polyc. 2. Θεοῦ. Ign. Eph. 5. 
^ ^ ^ ΄ . ^ y 
Ὑποταγή. ἐν τῷ κανόνι τῆς ὑποταγῆς Ὑστέρημα. τὰ ὑστερήματα αὐτῶν ἴδια 


ὑπαρχούσας. Clem. I τ. ὑποταγῇ 
μιᾷ χρῆται. 37. ἐν μιᾷ ὑποταγῇ 
ἦτε κατηρτισμένοι. lon. Eph. 2. 
ἐν οἷς ἀκίνδυνος ἡ ὑποταγή. Fragm. 


ἐκρίνετε. Clem. I 2. δὲ οὗ ἀνα- 
πληρωθῇ αὐτοῦ τὸ ὑστέρημα. 58. 
ej. ^ ΄ » c ΄ * 
Xerepos; TOU Yeroneyop ἐν ὑστέρῳ ἐκ 
σπέρματος Δαβίδ. lon. Rom. 7. 
ἡμεῖς ὕστερον ἀνελόμενοι. Mart. 
ΡοΪγο. 18. 
c " ^ ε OA ^ 
ὑποτασσόμενοι τοῖς 7- Ὕψιστος. 
γουμένοις ὑμῶν. Clem. I τ. ὑπο- 
τασσόμενοι μᾶλλον ἢ ὑποτάσσον- 
τες. 2. 


ll. λείπειν αὐτῷ πρὸς πᾶσαν ὑπο- 
ταγήν. Mart. Ign. 2. 
€ , jj n ^ 
Ymoráco ev. τὴν μεγαλοπρεπῆ . . . Ópg- 
σκείαν ToU Ὑψίστου. Clem. I 45. 
€ €. € , ^ € 
ὁ Ὕψιστος ὑπέρμαχος καὶ vmep- 
ασπιστής ἐστιν. lb. ἐν μεγαλειό- 
τητι Πατρὸς ὑψίστου. lon. Rom. 
Inser. 
ὑποτασσέσθω ἕκαστος τῷ πλησίον Ὕψος. 
αὐτοῦ. 398. ὑποτάγητε τοῖς mpe- 
^ , € , 
σβυτέροις. 57. μάθετε ὑποτάσ- 
σεσθαι. ib. ἵνα ὦμεν Θεοῦ ὑπο- 


« » ^ , Jt 
Οἱ οὐρανοὶ... . ἐν εἰρηνῃ 


ὑποτάσσονται αὐτῷ. 20. ὑποτασ- 
, ^ , , ^ 
σώμεθα τῷ θελήματι αὐτοῦ. 34. 
2 "i , ^ e" ^ 
drevi(ouev eis τὰ ὕψη τῶν 
οὐρανῶν. Clem. I 36. τὸ ὕψος, 
εἰς ὃ ἀνάγει ἣ ἀγάπη. 40. ἀναφε- 
, 5 δι 16 nj 
ρόμενοι eis rà ὕψη. Ign. Eph. 9. 


raccópevou Ign. Eph. 5. ὅτε aye. ἔφαγέν τε kai ἔπιεν. lgm. 
ὑποτάσσεται τῷ ἐπισκόπῳ ὡς χά- Trall. 9. ἐκέλευσε παρατεθῆναι 


ριτι Θεοῦ. Magn. 2. Ὑποτάγητε 
τῷ ἐπισκόπῳ καὶ ἀλλήλοις. I3. 
"Or ἂν γὰρ τῷ ἐπισκόπῳ ὑποτάσ- 
σεσθε ὡς Ἰησοῦ X. 'Trall. 2. ὑπο- Conf. 56. II 7. Θεὸς γάρ, φη- 

, ^ σι , x σ , € , 
τάσσεσθαι kai τῷ πρεσβυτερίῳ. ib. σιν. 30. Οὕτως γάρ φησιν ὁ Θεός. 

€ ΄ v. , [4 ^ M N ex ^ ΓΝ 
ὑποτασσομένοι τῷ ἐπισκόπῳ ὡς τῇ 33. Φησὶ γὰρ ὁ ἐκλεκτὸς Δαβίδ. 
ἐντολῇ. 13. τοὺς λοιμοτέρους ἐν 52. φησίν. Fragm. vii, x. Ign. | 
πραότητι ὑπότασσε. Polye. 2. Ἀν- Fragm. ix. ἔφη αὐτοῖς. lgm. 
τίψυχον ἐγὼ τῶν ὑποτασσομένων Smyrn. 3. ὁ Πολύκαρπος ἔφη. | 
TQ ἐπισκόπῳ. 6. Τῷ Καίσαρι Mart. Polyc. 9. Ὃ ἀνθύπατος ἔφη. 1 
ὑποτάγητε. Fragm. 111, ᾧ ime- Το. 

, ^ , . 
Tay) τὰ πάντα. Polyc. Phil. 2. 


φαγεῖν. Mart. Polyc. He 
Φάναι. φησὶν yàp ὃ ἅγιος λόγος. 
Clem. 1 13, 56. φησὶ γάρ. 16. 





Φαίνεσθαι. 


a E * 
ὃν τρόπον οὖν σου TO | 





ὑποτασσομένους τοῖς πρεσβυτέροις 
» , € Led ^ Σ - 
καὶ διακόνοις, ὡς Θεῷ kal Χριστῷ. 
C^ ^ ΄ » ΄- 

D. υὑποτεταγμέναι.... τῇ ἐπιστολῇ 


σῶμα φαίνεται. Clem. 1l 12. 
ὅπερ καὶ ἔστιν, καὶ φανήσεται. Tgn. 
τὴν φαινομένην νεωτε- 


Eph. 15. 














ET FORMULARUM. 


ρικὴν τάξιν. Magn. 3. οὐκ εὐ- 
συνείδητοί μοι εἶναι φαίνονται. 4. 
ἐν τέλει ἐφάνη. 6. εὔλογόν τι φαί- 
νεσθαι ἰδίᾳ ὑμῖν. 7. φαίνεσθέ μοι 
οὐ κατὰ ἄνθρωπον ζῶντες. "Trall. 2. 
τὸ γὰρ ζῆλος πολλοῖς μὲν οὐ φαί- 
νεται. 4. ἐφαίνοντο ἂν κλάδοι. ΤΙ. 
ὅταν κόσμῳ μὴ φαίνωμαι. hom. 3. 
Οὐδὲν φαινόμενον, αἰώνιον. 10. 
Χριστὸς, ἐν IIarpi ὧν, μᾶλλον φαί- 
νεται. lb. Ὅπου ἂν φανῇ ὁ ἐπί- 
σκοπος. Smyrn. ὃ. φάνη μοι 
οὖν ἄξιον πρᾶγμα. II. ἵνα τὰ 
φαινόμενά σου εἰς πρόσωπον κολα- 
κεύῃς. Polye. 2. λύκος σοι φαι- 
νέσθω. Fragm. ix. 

Φανερός. τὸ ἐπιεικὲς... φανερὸν 
ποιησάτωσαν. Clem. I 21. 

Φανεροῦν. φανεροῦνται ἐν τῇ ἐπισκοπῇ 
τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ. Clem. 
Il50o. jy τὰς αἰσθήσεις ἐφανέρωσε. 
Fragm. vii. εἰς πλήρωμα δόξης 
αὐτοῦ φανερωθέν. ib. Πῶς οὖν 
ἐφανερώθη τοῖς αἰῶσιν ; Ign. Eph. 
19. Θεοῦ ἀνθρωπίνως φανερου- 
μένου. ib. εἷς Θεὸς ἔστιν ὁ φανε- 
ρώσας ἑαυτόν. Magn. 8. Χριστὸς 
ὑμῖν ταῦτα φανερώσει. lom. 8. 
τὰ δὲ ἀόρατα αἴτει ἵνα σοι φανε- 
ρωθῆ. Polye. 2. ἐφανερώσαμεν 
ὑμῖν καὶ τὴν ἡμέραν. Mart. Ign. 7. 
τὸ τῆς φανερωθείσης ἐπὶ τοῦ προσ- 
κεφαλαίου ὀπτασίας. Mart. Polyc. 
12. κατὰ ἀποκάλυψιν φανερώ- 
σαντός μοι ἸΤολυκάρπου. 22. 

Φανερῶς. καυχήσασθαι, οὔτε λάθρα 
οὔτε φανερῶς. Ign. Philad. 6. 

Φάρμακον. φάρμακον ἀθανασίας. Ten. 
Eph. 20. ὥσπερ θανάσιμον φάρ- 
μακον διδόντες. "Trall. 6. 

Φαῦλος. φαύλων ἔργων μιαρὰς ἐπιθυ- 
μίας. Clem. 1 28. Τίνες οὖν οἱ 
ἐχθροί ; οἱ φαῦλοι. 56. 

Φείδεσθαι. ὡς οὐ φείδομαι ἑαυτοῦ. 
Ign. Trall. 3. ἐάνπερ ὑμεῖς φεί- 
σησθέ μου. Rom. 1. 

Φέρειν. Ταῦτα πάσχοντες εὐκλεῶς ἢ- 

νεγκαν. Clem. 1 45. ἑαυτῶν κα- 

τάγνωσιν φέρουσιν. 51. Ἵνα δὲ 
καὶ ὑποδείγματα ἐθνῶν ἐνέγκωμεν. 


mn ^ 2 € , , 
55. τῶν ἐν ὑποκρίσει φερόντων 


135 


τὸ ὄνομα. Polyc. Phil. 6. φέρεις 
τὸν σταυρωθέντα; Mart. Ign. 2. 
φέρε ὃ βούλει. Mart. Polyc. 
1L3 I 

Φεύγειν. Ζῆλος φυγεῖν ἠνάγκασε Mo- 
ὕσηῆν. Clem. I 4. φυγεῖν ἀπὸ 
τῆς κραταιᾶς χειρὸς αὐτοῦ. 28. 
φεύγοντες καταλαλιάς. 30. φύ- 
γωμεν τὴν ἀσέβειαν. ll το. Φεύ- 
γετε οὖν τὰς κακὰς παραφυάδας. 
Ign. Trall rr. φεύγετε τὸν με- 
ρισμόν. Philad. 2. τοὺς μερισ- 
μοὺς φεύγετε. 7, et Smyrn. 8. 
Φεύγετε οὖν τὰς kakorexvías. Phi- 
lad. 6. Τὰς κακοτεχνίας φεῦγε. 
Polye. 5. φυγεῖν τὸ αἰώνιον... 
πῦρ. Mart. Polyc. 2. 

Φευκτός. τῶν... φευκτῶν πάντων 
ὑπόθεσις. Clem. Fragm. iv. 

$Üdvew. φθάσαι φιλοτιμίας. 
Mart. Ign. 5. ἵνα φθάσῃ πρὸς 
ὃν ἠγάπησεν Κύριον. lh. καθὼς 
φθάσας ἐν τῇ ἐπιστολῇ. 0. 

Φθαρτός. τὰ ἐνθάδε μισῆσαι, ÓTL ... 
φθαρτά. Clem. II 6. 


' FI 
TOUS ἀγῶνας. 7. 


D 
τας 


τοὺς φθαρ- 
ó τὸν φθαρτὸν 
ἀγῶνα ἀγωνιζόμενος. ib. τὸ φθαρ- 
τὸν σῶμα. Ign. Fragm. viii. 


φθέγγεσθαι. οἷά τις ἐφθέγξατο. Tem. 
Fragm. 1. ἀλλ᾽ ὅμως ἐφθέγξατο. 
ii. 

Φθείρειν. ἐὰν εὑρεθῇ φθείρων. Clem. 


II 7. τῆς ἀφθαρσίας ἀγῶνα φθεί- 
pas. ib. ἐάν τις πίστιν Θεοῦ ἐν 
κακῇ διδασκαλίᾳ φθείρῃ. Ign. Eph. 
τό. ἐὰν γνωσθῆ πλέον τοῦ ἐπι- 
σκόπου, ἔφθαρται. Polyc. 5. 
dove. μὴ φθονῆσαι τῷ σπεύδοντι 
πρὸς τὸν Κύριον. Mart. Ign. 6. 


Φθόνος. "Ek τούτου ζῆλος καὶ φθόνος. 
Clem. I 3. ζῆλος καὶ φθόνος 
ἀδελφοκτονίαν κατειργάσατο. 4. 


Δαβὶδ φθόνον ἔσχεν. ib. 
φθόνον, οἱ μέγιστοι... 
ὠχθησαν. 5. 


Διὰ... 
. στύλοι ἐδι- 


Φθορά. Οὗτος λέγει μοιχείαν καὶ φθο- 
ράν. Clem. II 6. οὐχ ἥδομαι 
τροφῇ φθορᾶς. lgn. Rom. 7. 


προβάτων φθοράν. Fragm. ix. 
Φιλαδελφία. τὸ σεμνὸν τῆς περιβοή- 
του φιλαδελφίας ὑμῶν. Clem. I 


126 INDEX VERBORUM 


47. τῆς φιλαδελφίας ἡμῶν ἁγνὴν 
ἀγωγήν. 49. 

Φιλαργυρεῖν. 
ὀφείλομεν, καὶ μὴ φιλαργυρεῖν. 
Clem. II 4. 

Φιλαργυρία. Οὗτος λέγει... φιλαρ- 
γυρίαν. Clem. II 6. 
πάσης . . . φιλαργυρίας. ῬοΪγα. 
Phil 2. ᾿Αρχὴ δὲ πάντων χαλε- 
πῶν φιλαργυρία. 4. 
πάσης .. - φιλαργυρίας. 10. μακρὰν 
ὄντες πάσης φιλαργυρίας. 6. 

Φιλεῖν. Καλοὺς μαθητὰς ἐὰν φιλῇς. 
Ign. Polyc. 2. 

Φιλοδέσποτος. Τὸ yàp γενναῖον... «καὶ 
φιλοδέσποτον. Mart. Polyc. 2. 

Φιλονεικία. τὴν τῶν ᾿Ιουδαίων γενομένην 


φιλονεικίαν. Mart. Polyc. IS. 


συμπάσχειν ἀλλήλοις 


ἀπεχόμενοι 


μακρὰν οὔσας 


Φιλόνεικος. Φιλόνεικοί ἐστε, ἀδελφοί. 
Clem. I 45. 
Φιλοξενία. τὸ μεγαλοπρεπὲς τῆς φι- 


λοξενίας ὑμῶν ἦθος. Clem. 1 r. 
Διὰ ... φιλοξενίαν ἐδόθη αὐτῷ υἱὸς 
ἐν γήρᾳ. 10. Διὰ φιλοξενίαν... 
Λὼτ ἐσώθη. II. Διὰ... φιλοξε- 
νίαν ἐσώθη Ῥαάβ. 12. 

Φιλόξενος. Ἣ οὖν φιλόξενος 'Padf. 
Clem. I r2. 

Φίλος. ᾿Αβραὰμ, ὁ φίλος mpocayopev- 
θείς. Clem. I 10. φίλος προση- 
γορεύθη τοῦ Θεοῦ. 17. Οὐ δυνά- 
μεθα οὖν τῶν δύο φίλοι εἶναι. IT 6. 

Φιλοτιμία. φθάσαι τὰς φιλοτιμίας ἐν 
τῇ μεγάλῃ Ῥώμῃ. Mart. Ign. 5. 
τῆς ἀκαθάρτου φιλοτιμίας. ib. 
μελλουσῶν καταπαύειν τῶν φιλο- 
τιμιῶν. 6. 

Φιλόδλος. οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ φι- 
λόῦλον. Ign. Rom. 7. 

Φιλόχριστος. τὸν τῆς φιλοχρίστου αὐὖ- 
τοῦ ἐπιθυμίας. Mart. Ign. 7. 

Φλέψ. μέχρι τῶν ἔσω φλεβῶν. Mart. 
Polyc. 2. 

Φλόξ. Μεγάλης δὲ ἐκλαμψάσης φλο- 
γός. Mart. Polyc. 15. 

Φοβεῖσθαι. τοῖς φοβουμένοις τὸν Θεὸν 
ὁσίως. Clem. I 21. 
xva ἐπὶ φοβουμένους αὐτόν. 23. 
φοβηθῶμεν αὐτόν. 28. Δανιὴλ ὑπὸ 
τῶν φοβουμένων τὸν Θεὸν ἐβλήθη 
εἰς λάκκον λεόντων ; 45. 


x ; 
ἔχει σπλάγ- 


οὐ δεῖ 


ἡμᾶς φοβεῖσθαι τοὺς ἀνθρώπους. 

ll 4. μὴ φοβηθῶμεν ἐξελθεῖν ἐκ 

ὅσον βλέ- 
πει τις σιγῶντα ἐπίσκοπον, πλειό- 
vos αὐτὸν φοβείσθω. Ign. Eph. 6. 
φοβηθῶμεν τὴν μακροθυμίαν τοῦ 
Θεοῦ. II. τὴν μέλλουσαν ὀργὴν 
φοβηθῶμεν. 10. νῦν γάρ με δεῖ 
πλέον φοβεῖσθαι. "Trall 4. φο- 
βοῦμαι μὴ νηπίοις οὖσιν ὑμῖν. 5. 
Φοβοῦμαι γὰρ τὴν ὑμῶν ἀγάπην. 
Rom. 1. δεδεμένος φοβοῦμαι μᾶλ- 
λον. Philad. 5. φοβηθεὶς ὑπὲρ τῆς 
᾿Αντιοχέων ἐκκλησίας. Mart. Ign. 2. 
φοβηθεὶς μή ποτε ἡ τῆς ἀδελφότητος 
στοργή. 4. φοβουμένοις δὲ διότι 
περ ἐπὶ θάνατον ὃ τοιοῦτος ἤγετο. 6. 

Φόβος. πάντα ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ 
ἐπετελεῖτε. Clem. 1 2. ἐν τῷ 
ἀπολείπειν ἕκαστον τὸν φόβον τοῦ 
Θεοῦ. 3. καταδεξαμένους τὰ λόγια 
αὐτοῦ ἐν φόβῳ. το. 
τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ. 21. πῶς ὁ 
φόβος αὐτοῦ καλός. 10. Οἱ γὰρ 
μετὰ φόβου καὶ ἀγάπης πολιτευόμε- 
νοι. 51. δῴη πάσῃ ψυχῇ... . πίστιν, 
φόβον. 58.  Otrwes παράγουσι φό- 
βους ἀνθρωπίνους. Il 1o. δου- 
λεύσατε τῷ Θεῷ ἐν φόβῳ. Polyc. 
Phil 2. τὴν παιδείαν τοῦ φόβου 
τοῦ Θεοῦ. 4.1 δουλεύσωμεν αὐτῷ 
μετὰ φόβου. 6. φόβῳ καὶ χαρᾷ 
πεπληρωμένοις. Mart. Ign. 6. 

Φοίνιξ. "Opveov γὰρ ἔστιν ὃ προσονο- 
μάζεται φοίνιξ. Clem. I 25. 

Φοιτᾶν. τά τε ἐν αὐτῇ ζῷα φοιτῶντα. 
Clem. I 33. 

Φορεῖν. ἑπτάκις δεσμὰ φορέσας. Clem. 
I 5. τῶν αὐτὸν ἐν καρδίᾳ φορούν- 
των. Mart. Ign. 2. 

Φορτικός. Δεικνὺς τούτου TOU λόγου 
τὸ φορτικόν. Ign. Fragm. 1. 

Φρονεῖν. οὕτως δεῖ ἡμᾶς φρονεῖν περὶ 
Ἰησοῦ. Clem. II 1. μικρὰ φρο- 
νεῖν περὶ τῆς σωτηρίας ἡμῶν. ib. 
ἐν τῷ γὰρ φρονεῖν ἡμᾶς μικρά. ib. 
Πολλὰ φρονῶ ἐν Θεῷ. Ygn. Trall. 
4. καθὼς φρονοῦσιν καὶ συμβήσε- 
ται αὐτοῖς. Smyyrn. 2. περὶ ἡμῶν 
τὸ αὐτὸ φρονοῦσιν. 5. Τέλειοι ὄν- 
τες τέλεια καὶ φρονεῖτε. ΤΙ. 


΄ , 
τοῦ κόσμου τούτου. 5. 


UJ , 
τὴν παιδείαν 




















ET FORMULARUM. 


Φρόνησις. φρόνησιν ἔχομεν kai λόγον. 
Clem. Fragm. ix. 

Φρόνιμος. ἐπηγέρθησαν ...ézi τοὺς 
φρονίμους. Clem. I 5. Διὰ τί δὲ 
οὐ πάντες φρόνιμοι γινόμεθα ; lgn. 


Eph. 17. ὡς φρονίμους ἐν Θεῷ 
συγχωροῦντας αὐτῷ. Magn. 3. 


Φρόνιμος γίνου ὡς ὄφις. Polyc. 2. 


$povri(ew. Τῆς ἑνώσεως φρόντιζε. 
Ign. Polyc. 1. 
$povrís. ἀπολείπωμεν τὰς... ματαίας 


φροντίδας. Clem. I 7. 

Φροντιστής. σὺ αὐτῶν φροντιστὴς ἔσο. 
Ign. Polye. 4. 

Φρύγανον. συναγαγόντων... . ξύλα kai 
φρύγανα. Mart. Polyc. r3. 

$vyabevew. ὁ IIatXos ... φυγαδευθείς. 
Clem. I 5. 

Φυλακίζειν. ἐφυλακίσθησαν, ἀλλ᾽ ὑπὸ 
ἀνοσίων. Clem. I 45. 

Φύλαρχος. τοὺς δώδεκα φυλάρχους 
προσενεγκεῖν αὐτῷ ῥάβδους. Clem. 
l 43. τοῖς δακτυλίοις τῶν φυλάρ- 
χων. 10. ἐπεδείξατο τοῖς φυλάρ- 
χοις τὰς σφραγῖδας. 100. 

Φυλάσσειν.  Trás ἐντολὰς τοῦ Κυρίου 
φυλάξαντες. Clem. IL 8. Δεῖ... 
ὡς ναὸν Θεοῦ φυλάσσειν τὴν σάρκα. 
9. obs δεῖ ὑμᾶς φυλάσσεσθαι, ὃν- 
τας δυσθεραπεύτους. Ign. Eph. 7. 
φυλάσσεσθαι τὰ ἐγκλήματα ὡς πῦρ. 
Trall. 2. 
οὕτοις. ἢ. 

Φυλή. στασιαζουσῶν τῶν φυλῶν. 
Clem. 1 43. ῥάβδους ἐπιγεγραμ- 
μένας ἑκάστης φυλῆς κατ᾽ ὄνομα. 1b. 
ἧς ἂν φυλῆς ἡ ῥάβδος βλαστήσῃ. 1b. 

Φυλλορροεῖν. πρῶτον μὲν φυλλορροεῖ. 
Clem. I 23, et II x1. 

Φυσιοῦν. Οἶδα ὅτι o) φυσιοῦσθε. Ton. 
Magn. 12. 
Trall. 4. Τοῦτο δὲ ἔσται ὑμῖν μὴ 
φυσιουμένοις. 7. Ὑόπος μηδένα 
φυσιούτω. Bmyrn. 6. μηδὲ αὐτοὶ 
φυσιούσθωσαν. Polyc. 4. 

Φύσις. ὄνομα, ὃ κέκτησθε φύσει δικαίᾳ. 
Ign. Eph. 1. οὐ κατὰ χρῆσιν, 
ἀλλὰ κατὰ φύσιν. Trall. τ. 

Φυτεία. οὔκ εἰσιν φυτεία Πατρός. Ign. 
ΤΎΔ]]. r1. διὰ τὸ μὴ εἶναι αὐτοὺς 
φυτείαν Πατρός. Philad. 3. 


Φυλάττεσθε οὖν τοῖς τοι- 


τοῖς φυσιοῦσίν με. 


1927 


Φωνή. τὸ ἐπιεικὲς... διὰ τῆς φωνῆς 
φανερὸν ποιησάτωσαν. Clem. Í 21. 
ἄδητε ἐν φωνῇ μιᾷ. lgn. Eph. 4. 
ἐλάλουν μεγάλῃ φωνῇ. Philad. 7. 
τῇ Ῥωμαϊκῃ φωνῇ. Mart. Ign. 6. 
φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ. Mart. Polyc. 9. 
τὴν δὲ φωνὴν τῶν ἡμετέρων οἱ παρ- 
ὄντες. ib. ἀκατασχέτῳ θυμῷ καὶ 
μεγάλῃ φωνῇ. 12. 

Φῶς. τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς. 
Clem. 1 26. τὸ φῶς γὰρ ἡμῖν 
ἐχαρίσατο. II τ. τὸ φῶς αὐτοῦ 
ἀνεκλάλητον. Ign. Eph. 19. ὑπερ- 
βάλλων τὸ φῶς αὐτοῦ. ib. "Aderé 
με καθαρὸν φῶς λαβεῖν. Rom. 6. 
Τέκνα οὖν φωτός. Philad. 2. 

Φωτίζειν. ἐκκλησίᾳ... . καὶ πεφωτισμέ- 
νῃ. Ign. Rom. Inser. τὴν ἑκάστου 
φωτίζων διάνοιαν. gn. Mart. τ. 

Χαίρειν. ὁ Κύριος, ἔργοις ἑαυτὸν κοσ- 
μήσας, ἐχάρη. Clem. 1 33. εἰς 
τὸ τάχιον καὶ ἡμᾶς χαρῆναι. 59. ἐν 
ἀμώμῳ χάριτι χαίρειν. Ign. Eph. 
Inscr. εὔχομαι.. πλεῖστα χαίρειν. 
Magn. Inscr. Trall. Inscr. πλεῖ- 
στα...-ἀμώμως χαίρειν. Rom. Inscr. 
κόσμῳ μὴ χαρήσησθε. 6. ἐν ἀμώμῳ 
πνεύματι καὶ λόγῳ Θεοῦ πλεῖστα 
χαίρειν. Smyrn. Inscr. Πολυ- 
κάρπῳ.. . πλεῖστα χαίρειν. Polyc. 
Inscr. χαίρων κατεπείγουσιν ὑπή- 
κουσεν. Mart. Ign. 5. 
μὲν ἐφ᾽ οἷς ἠξιῶντο. 6. 

Χαλεπός. Ἀρχὴ δὲ πάντων χαλεπῶν 
φιλαργυρία. Polyc. Phil. 4. με- 
τατίθεσθαί με ἀπὸ τῶν χαλεπῶν. 
Mart. Polyec. 11. 

Χαλιναγωγεῖν. χαλιναγωγοῦντες ἑαυτοὺς 
ἀπὸ παντὸς κακοῦ. ῬοΙγο. Phil. 5. 

Χαλκός. προσκυνοῦντες... ἄργυρον καὶ 
χαλκόν. Clem. II r. 

Χαμαὶ κεῖσθαι. Clem. Fragm. viii. 

Χαρά. μετὰ χαρᾶς... . ἀναπέμψατε. 
Clem. I 59. ἐν τῇ χαρᾷ τῇ ἀμώ- 
po. Ign. Magn. 7. χαρὰ αἰώνιος 
καὶ παράμονος, Philad. Inscr. μετὰ 
χαρᾶς ἐβόησεν. Mart. Ign. 2. 


χαίρουσιν 


Μετὰ... προθυμίας καὶ χαρᾶς. 3. 
σὺν πολλῇ χαρᾷ καταβάς. 10. 
φόβῳ καὶ χαρᾷ πεπληρωμένοις. 6. 
Μετὰ πολλῆς τοίνυν χαρᾶς. T. 


198 


θάρσους καὶ χαρᾶς ἐνεπίμπλατο. 
Mart. Polye. 12. συναγομένοις 
ἐν ἀγαλλιάσει kai χαρᾷ. 18. 

Χαρακτήρ. τῆς ἑαυτοῦ εἰκόνος χαρακ- 
τῆρα. Clem. I 33. ἴδιον χαρακ- 
τῆρα ἐπικείμενον. Ign. Magn. 5. 
χαρακτῆρα Θεοῦ. lb. ἀσπάζομαι... 
ἐν ἀποστολικῷ χαρακτῆρι. ΤΎΔΙ]. 
Inscr. 

Χαρίζεσθαι. τὸ φῶς yàp ἡμῖν éxapi- 
caro. Clem. II τὸ ὁ χαρισάμενος 
ὑμῖν... τοιοῦτον ἐπίσκοπον κεκτῆ- 
σθαι. Ign. Eph. r. κόσμῳ μὴ χα- 
ρίσησθε. Rom. 6. 


Χάρις. Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη. Clem. 
I. Inscr. οἱ λειτουργοὶ τῆς χά- 
ριτος. ὃ. ὑπὸ τὸν ζυγὸν τῆς χάρι- 


τος αὐτοῦ. τό. τὰς χάριτας ai- 
τοῦ ἀποδιδοῖ τοῖς προσερχομένοις 
αὐτῷ. 23. οἷς ἡ χάρις ἀπὸ τοῦ 
δέδοται. 30. Τίνος χάριν 
ηὐλογήθη; 231. ἕν Πνεῦμα τῆς 
χάριτος. 46. 
χάριν. 50. 
θεῖσαι διὰ τῆς χάριτος. 55. ὧν 
χάριν ἐκινδύνευσεν. 10. Ἢ χάρις 
τοῦ Κυρίου... μεθ᾽ ὑμῶν. 59. ἀλη- 
θείας τύπῳ, χάριτος τελείας. Fragm. 
vil. ἐν ἀμώμῳ χάριτι χαίρειν. 
Ign. Eph. Inscr. τὴν ἐνεστῶσαν 
χάριν ἀγαπήσωμεν. 11. ἐν χάριτι 
ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε. 20. εὐ- 
λογημένῃ ἐν χάριτι Θεοῦ Ilarpós. 
Magn. Inscr. ὑποτάσσεται τῷ 
ἐπισκόπῳ ὡς χάριτι Θεοῦ. 2. ὅμο- 
λογοῦμεν χάριν ᾿μὴ εἰληφέναι. 8. 
ἐνπνεόμενοι ὑπὸ τῆς χάριτος ai- 
τοῦ. 10. πεπληρωμένοις χάριτος 
Θεοῦ. hom. Inser. ἐάνπερ χά- 
puros ἐπιτύχω. I. Πιστεύω τῇ 
χάριτι Ἰησοῦ X. Philad. 8. λυ- 
τρωθείησαν ἐν τῇ χάριτι τοῦ ᾿Ιησοῦ 
X. II. τοὺς ἑτεροδοξοῦντας εἰς 
τὴν χάριν Ἰησοῦ X. Smyrm. 6. 
Πάντα οὖν ὑμῖν ἐν χάριτι περισσευ- 
έτω. 9. οὐκ ἐκ συνειδότος, ἀλλ᾽ 
ἐκ χάριτος Θεοῦ. 1I. ᾿Αμείψεται 
αὐτὸν ἡ χάρις. 12. Χάρις ὑμῖν. 10. 
"Eppoa6e ἐν χάριτι Θεοῦ.13. Tapa- 
καλῷ σε ἐν χάριτι, 5 ἐνδέδυσαι. 
Polye. r. Καλοὺς μαθητὰς ἐὰν 


Θεοῦ 


ΜΝ ^ ^ ^ 
kara τὴν TOU Θεοῦ 


γυναῖκες ἐνδυναμω- 


INDEX VERBORUM 


An ^, , - 

φιλῇς, χάρις σοι οὐκ ἔστιν. 2. 
Πιστεύω γὰρ τῇ χάριτι. 7. ἔσται 
ἡ χάρις μετ᾽ αὐτοῦ. 8. πνευματικὴν 


..-. ἀποσταζόντων χάριν. Mart. 
Ign. 4. ὑπὸ τῆς ἐν τῷ μάρτυρι 
χάριτος. 6. προσέχοντες τῇ τοῦ 


Χριστοῦ χάριτι. Mart. Polyc. 2. 
ἀλλὰ χάρις τῷ Θεῷ. 3. πλήρης àv 
τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. 7. τὸ πρόσ- 
πον αὐτοῦ χάριτος ἐπληροῦτο. 12. 
ἐν τῇ αὐτοῦ χάριτι καὶ δωρεᾷ. 20. 
*H χάρις μετὰ πάντων. 22. 

Χάρισμα. καθὼς καὶ ἐτέθη ἐν τῷ χα- 
ρίσματι αὐτοῦ. Clem. I 38. ἀ- 
γνοοῦντες τὸ χάρισμα. lgn. Eph. 
17. ἐκκλησίᾳ... ἠλεημένῃ ἐν παντὶ 
χαρίσματι. Smyrn. Inscr. 
στερήτῳ οὔσῃ παντὸς χαρίσματος. 
10. καὶ παντὸς χαρίσματος περισ- 
σεύῃς. ῬΟΙ͂γΟ. 2. πνευματικῶν ai- 
τῷ κοινωνήσας χαρισμάτων. Mart. 
Ign. 3. emos μέρος χαρίσματος 
λάβωσι πνευματικοῦ. 10. 

Χεῖλος. μὴ μόνον χείλεσιν αὐτὸν τι- 
μᾶν. Clem. II 3. 

Χειμάζεσθαι. ὡς χειμαζόμενος λιμένα. 
Ign. Polyc. 2. 

Χειμερινός. Καιροὶ. 
1 20: 

Χειμών. 


E 
avv- 


..xeuiepwot. Clem. 


τοὺς πάλαι χειμῶνας μόλις 
παραγαγών. Mart. Ign. 1. 


Xeip. ἐξετείνατε τὰς χεῖρας ὑμῶν. 
Clem. Iz. φυγεῖν ἀπὸ τῆς κρα- 


ταῖας χειρὸς αὐτοῦ. 28. ἀμιάντους 

χεῖρας αἴροντες. 29. ταῖς ἱεραῖς 

. χερσὶν ἔπλασεν. 33. ᾿Ολοφέρ- 

, ^ , ὦ » M 

νὴν ἐν χειρὶ θηλείας. 55. ἐν χερσὶν 

ὁ αἰών. II 7. Πηλὸς γάρ ἐσμεν 

εἰς τὴν χεῖρα τοῦ τεχνίτου. 8. ἐν 

ταῖς χερσὶν αὐτοῦ διαστραφῇ. ib. 
, , 3 - ^ ^^ / 

ἐπισείσας αὐτοῖς τὴν χεῖρα. Mart. 


Polye. 9. ὀπίσω τὰς χεῖρας ποιή- 
σας. 14. 
Χειροτονεῖν. χειροτονῆσαι διάκονον. 


Ign. Philad. ro. χειροτονῆσαι... 
θεοπρεσβύτην. Smyrn. II. χει- 
porovncaí τινα, ὃν ἀγαπητὸν λίαν 
ἔχετε. Polyc. 7. 

Χείρων. oi καὶ εὐεργετούμενοι χείρους 
γίνονται. Ign. Rom. 5. ἧ...ἐπὶ τὰ 
χείρω μετάνοια. Mart. Polyc. 11. 

















ET FORMULARUM. 


Χήρα. Περὶ ἀγάπης οὐ μέλει αὐτοῖς, 
οὐ περὶ χήρας. lgn. Smyrn. 6. 
τὰς παρθένους τὰς λεγομένας χή- 
ρας. 13. Χῆραι μὴ ἀμελείσθωσαν. 
Polye. 4. Τὰς χήρας σωφρονού- 
cas. Polyc. Phil. 4. 
res χήρας. 6. 

XiMapxos. Οὐ πάντες εἰσὶν... χιλίαρ- 
xo. Clem. I 37. 

Χιλιάς. τὰς ἑξακοσίας χιλιάδας τῶν 
ἀνδρῶν. Clem. I 43. 

XAevá(ew. | "Adpoves kai ἀσύνετοι... 
χλευάζουσιν ἡμᾶς. Clem. 1 39. 
Χορδή. συνήρμοσται τῷ ἐπισκόπῳ, ὡς 
χορδαὶ κιθάρᾳ. Ign. Eph. 4. 
ευρύθμισται γὰρ ταῖς ἐντολαῖς, ὡς 


χορδαῖς κιθάρα. Philad. τ. 


μὴ ἀμελοῦν- 


συν- 


Χορός. ἀστέρων τε χοροί. Clem. T 
20. οἱ κατ᾽ ἄνδρα δὲ χορὸς γίνε- 


χορὸς ἐγένετο 
ἐν ἀγάπῃ χορὸς 


σθε. Ign. Eph. 4. 
τῷ ἀστέρι. το. 
γενόμενοι. Rom. 2. 
Χρᾶσθαι et Χρῆσθαι. ὑποταγῇ μιᾷ 
χρῆται. Clem. I 37. δεῖ δὲ 


ἡμᾶς..---: ἐκείνῳ χρᾶσθαι. 11 6. 
σχοινίῳ χρώμενοι τῷ Πνεύματι. 
Ign. Eph. 9. τῇ Χριστιανῇ 


τροφῇ χρῆσθαι. Trall 6. ἀντὶ 
ἐμοῦ ποιμένι τῷ Θεῷ χρῆται. Rom. 
9. μιᾷ εὐχαριστίᾳ χρῆσθαι. Phi- 
lad. 4. τοιούτῳ ἐχρήσατο vmo- 
δείγματι. Fragm. 1. τῇ δεσποτικῇ 
ἀποφάσει χρησάμενοι. 10. οἷς καὶ 
χρώμεθα συμμάχοις. Mart. Ign. 2. 
ὅτι τοσαύτῃ σπουδῇ ἐχρήσαντο. 
Mart. Polyc. 7. 

Χρήζειν. ὁ Δεσπότης... «οὐδενὸς χρή- 
ζει. Clem. I 52. Χρήζω οὖν πρα- 
τητος. Ign. Trall 4. τῆς ἀφ᾽ 
ὑμῶν ἀγάπης χρήζοντος. 12. 

Χρηματισμός. ἐκ τῆς βάτου χρημα- 
τισμοῦ.... διδομένου. Clem. T 17. 

Χρήσιμος. Χρήσιμον οὖν ἐστὶν ὑμᾶς 
ἐν... ἑνότητι εἶναι. Ign. Eph. 4. 

Χρῆσις. ἐν τούτοις χρῆσις. Clem. I 
27. οὐ κατὰ χρῆσιν ἀλλὰ κατὰ 
φύσιν. Ign. Trall. τ. 

Χρησμοδοτεῖν. χρησμοδοτηθέντες, πα- 
ρέδωκαν ἑαυτούς. Clem. I 55. 

Χρηστεύεσθαι. Χρηστευσώμεθα αὐτοῖς 
κατὰ τὴν εὐσπλαγχνίαν, Clem. I 1 4. 


129 


Χρηστότης. ἱκέται γενόμενοι... τῆς 
χρηστότητος αὐτοῦ. Clem. I 9. 
Μὴ οὖν ἀναισθητῶμεν τῆς xprnoTó- 
τητος αὐτοῦ. lgn. Magn. το. ἣν 
τῇ χρηστότητι ὁ Πατὴρ ἤγειρεν. 
Smyrn. 6. 

Χριστιανισμός. κατὰ Χριστιανισμὸν 
ὧν. Ign. Magn. το. ὯἋὉ γὰρ 
Χριστιανισμὸς οὐκ εἰς ᾿ἸΙουδαϊσμὸν 
ἐπίστευσεν, ἀλλὰ ᾿Ιουδαϊσμὸς εἰς 
Χριστιανισμόν. 10. μεγέθους ἐστὶν 
ὁ Χριστιανισμός. Rom. 3. παρὰ 
ἀνδρὸς περιτομὴν ἔχοντος Χριστια- 
νισμὸν ἀκούειν. Philad. 6. 
τοῦ Χριστιανισμοῦ λόγον. Mart. 
Polyc. το. 

Χριστιανός. ἑνὶ κλήρῳ Ἐφεσίων... 
τῶν Χριστιανῶν. Ign. Eph. τι. 
οἱ ἐπαγγελλόμενοι Χριστιανοὶ εἶναι. 
14. μὴ μόνον καλεῖσθαι Χριστια- 
νούς. Magn. 4. μόνῃ τῇ Χριστι- 
ανῇ τροφῇ χρῆσθαι. "Trall. 6. tva 
μὴ μόνον λέγωμαι Χριστιανός. Rom. 
3. Χριστιανὸς ἑαυτοῦ ἐξουσίαν 
οὐκ ἔχει. Polyc. 7. 
στιανῶν θεοσεβὲς σύστημα. Mart. 
Ign. 2. τοῦ.. .θεοσεβοῦς γένους 
τῶν Χριστιανῶν. Mart. Polyc. 3. 
Χριστιανός εἶμι. το. ὡμολόγησεν 
ἑαυτὸν Χριστιανὸν εἶναι. 12. ὁ 
πατὴρ τῶν Χριστιανῶν. ib. 


Η 
TOV 


τὸ τῶν Xpi- 


Χριστομαθία. ἀλλὰ κατὰ Χριστομα- 
θίαν. Ign. Philad. 8. 
Xpiwrroiópos. "EacTé obv...mávres,... 


Χριστοφόροι. Ign. Eph. 9.  kare- 
πείγετο yàp ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ὁ 
Χριστοφόρος. Mart. Ign. 5. 

Χριστώνυμος. ἐκκλησίᾳ....... ἥτις καὶ 
προκάθηται.... Χριστώνυμος. lgm. 
Rom. Inscr. 

Χρόνος. εἰς ὃν πληρωθέντος τοῦ Xpó- 
νου. Clem. I 25. τὰς ἀναγραφὰς 
τῶν χρόνων. lb. ἐκ γὰρ δὴ πολ- 
λῶν χρόνων ἐγέγραπτο. 42. με: 
μαρτυρημένους τε πολλοῖς χρόνοις-. 
44. ἐν μικρῷ χρόνῳ τοιαύτην 
συνήθειαν. Ign. Eph. 5. ἐξ ἀρ- 
χαίων καταγελλομένη χρόνων. Po- 
Ιγο. Phil r. ἐφανερώσαμεν ὑμῖν 
...Tüv χρόνον. Mart. Ign. 7. ἐν 
τοῖς καθ᾽ ἡμᾶς χρόνοις. Mart. Po- 

5 


TT STET 


EIU Masi 











το πο i Ras θαι τελεῖς Mem 9.» 
UE ec το E ERN IEEE Traum 

E NEN —— me ἀ 
- LIP P x PU EEHEERAEA e 
LI ALI SUIT UIROS EU vtro 


Enumru( Dresden 
FAESEISEMMENE du 0-9rot rrr e 





——cM 
—. 





- - 
: bed * 
AREE aippcs iim I τ σας τ RC E * 6 
MEN ΓΈ ΟΣ 
M— 











3 " pen —— —€—X -— — A— 
“ΠΝ €— e d ΟΝ mH ESSI SERAIS TA eV s SI ss ΝΥ Δ S AT qn I Ej ttim mtm —— mmm mmm m m m umm mm m mma mtu tam ma ᾿ 
MÀN VIRIS SCR hh Re qe on QD RINT Om as D απ NP e eae Aetna patte att ANN IIS AB A  ) RR E € tt ᾿ 
2m 1 E Li [ 
D" E 
E 
΄ 
. τῆς 
. 






ἐφ ας οὐάήφόάφυ  ἐ ἐ6 4 





ἜΓΕΕΙ 


- : ἢ ; 1 
ph a P ue rt pe git pin pri d et s o o er 








RASA NA 


SN ΤΟΝ ΘΗΔΝ τε SANUN AJ AAA AH ÜU QUU PR AREA N RUN jm αυκρη σελ νη EA PS ERA EAPCRAEE rte PAR era B SEA BUR GNE NB EARLIER 


*A SUMA 

















TU ποτὰ 


M sacos omae 


f 


VÜELVY 


rTAOYPIEETT 


E 


mW aere Ue MIU RUM φῶς 
eR ad. πων τι cae di ^et aire S0 


ai? 


Ὁ 


Mee Dy ome rhe qm ^ 


x
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Patrum apostolicorum quae supersunt ..."

See other formats
