Full text of "Phegea"
'/At ' < : '■> If -'f
»r.S « 1 lO
( AO
driemaandelijks tijdschrift van de
VERSNTeTNB VBBR BPITBMBLBBTB
van de
Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen
Redaktieadres : W. De Prins, Diksmuidelaan 176, 2600 Berchem.
Tel. : 031-22.02.35
Jaargang 11
1 januari 1983
Nummer 1
BIJDRAGE TOT DE KENNIS VAN DE
FAUNA VAN HET LANDSCHAPSPARK
BIED C Oost -Vlaanderen]
TWEEDE AANVULLENDE LIJST DER
(Lepidoptera) VAN ASSENEDE
INSEKTEN-
KREKENQE ;\SH
HETEROCE
(M. FAQUAET en D. DE RDÜSE)
Sedert 1981 zijn de kreken uan Assenede en hun angeuing voorlopig gè^^OG'^
rangschikt als "Landschapspark". En sedert die tijd, september 1981,
kuam er zoals veelal het geval is, soms terecht en ook wel ten onrech-
te, protest van verschillende zijden. Al moet gesteld dat veruit de
meeste partijen (gemeente, polder, landbouw, jacht en... natuurbehoud)
er na verloop van tijd in geslaagd zijn tot overleg te komen, en toch
een gezamenlijk standpunt in te nemen, om het Krekengebied te "bescher-
men". Dat standpunt werd overgemaakt aan de bevoegde minister, toen
nog de heer GALLE, nu de heer POMA. Sinds de installatie van de nieu-
we regering, einde 1981, loopt alles, wat betreft rangschikking, in
een vertraagd tempo, zodat het afwachten blijft of dit zo waardevolle
gebied, uiteindelijk en definitief zal worden beschermd. Alleen al,
afgaande op het aantal soorten waargenomen Heterocera, lijkt dit ons
ruimschoots te verantwoorden.
In de periode september 1981 - augustus 1982, werd het projekt "Land-
schapspark Krekengebied" overgenomen door de provincie Dost-Ulaande-
ren. Gedurende dat werkjaar werden de resultaten van het eerste jaar
(1980) en een deel van het tweede jaar (1981) aan het publiek voorge-
steld in compendiumvorm (Bond Beter Leefmilieu et al. , 1982). In dit
compendium werden reeds heel wat soorten Heterocera opgenomen uit eer-
der gepubliceerde lijsten in Phegea : MYNCKE & SCHUURMAIMS (1980) en
FAQUAET & DE RDÜSE (1982) en reeds aangevuld met een gedeelte van de
hierna volgende lijst : FAQUAET & DE RDDSE (1983). Uanneer de aanvul-
ling op dit compendium verschijnt, dan hopen we dat de inventarisatie
van het Krekengebied ten einde is. Al beseffen we dat het heel moei-
lijk zal zijn, te stellen, dat alle nachtvlinders er gekend zijn.
1
Het aantal soorten Heterocera tot heden, november 1982, uaargenomen te
Assenede, en in lijsten opgenomen als inventarisatie, bedraagt :
-MYIMCKE & SCHUURMAIMS , Phegea 19BD : 86-89; 155 soorten, dit moet zijn
154 soorten uant Sedina buettneri Hering is er tot op heden nog niet
uaargenomen, uel Photedes pvpmina Hauorth, zie lijst FAQUAET & DE
RDDSE, 1982.
-FAQUAET & DE RDDSE, Phegea 1982 : 125-128; eerste aanvullende lijst :
115 soorten.
-FAQUAET & DE RDDSE, Phegea 1983 : 1-4; tueede aanvullende lijst : 67
soorten.
Dit maakt dat 336 soorten zijn gedetermineerd. Het aantal soorten uel-
ke het Landschapspark beuonen, moet volgens onze mening rond de 4DD
liggen. Daarom is het noodzakelijk de inventarisatie verder te zetten,
en ue hopen stellig dat dit mag. Dnthouden ue nog dat heel uat micro's
moeten gedetermineerd uorden, en ook nog een paar macro's. Het aantal
soorten tot heden uaargenomen, uelke als "belangrijk" voor de biotoop
en zelfs als "zeldzaam" voor België mogen vermeld uorden, zijn :
Perizoma sagittata Fabricius 5
Larentia clavaria Hauorth 3
Drthonama vittata Borkhausen 4
Lamprotes c-aureum Knoch 1D
Archanara neurica HUbner 8
Palpita unionalis HObner 1
Cataclysta lemnata Linnaeus 2
Lithophane semibrunnea Hauorth 7
Xanthia gilvago Denis & SchiffermUller 6
Apamea lithoxylaea Denis & SchiffermUller 9
Macdunnoughia confusa Stephens 11
Dankuoord :
Langs deze ueg uillen ue Lü. DE PRINS danken voor de determinatie van
veel micro's. Eveneens onze hartelijke dank aan de heer E. GDEDLEUEN
van het Ministerie van Nationale Dpvoeding en Nederlandse Cultuur,
Rijksdienst voor Monumenten- en Landschapszorg te Brussel, om ons de
toelating te geven de inventarisatie van het Krekengebied te Assenede
verder te zetten.
INCURl/ARIIDAE
Nemophora degeerella L.
DECDPHDRIDAE
Carcina quercana Fabricius
Decophora bractella L.
Diurnea fagella D. & Schiff.
Agonopterix arenella D. & Schiff.
TDRTRICIDAE
Archips podana Scopoli
Archips xylosteana L.
Pandemis cerasana HUbner
Croesia holmiana L.
Aphelia viburnana D. & Schiff.
Eucosma cana Hauorth
Eucosma campoliliana D. & Schiff.
Eucosma hohenuartiana D. & Schiff.
Epinotia maculana Fabricius
Epinotia crenana HUbner
S
Epinotia sardidana Höbner
□lethreutes lacunana D. & Schiff.
Cydla splendana HUbner
CDCHYLIDAE
Eupaecilia angustana HUbner
PYRALIDAE
Acentria nivea Dlivier
Udea aliualis D. & Schiff.
Ebulea crccealis HUbner
Palpita unionalis HUbner
Cataclysta lemnata L.
Epirrlta dilutata D. & Schijf
Hydriomena furcata Thunberg
Eulithis prunata L.
Camptcgramma bilineata L.
Chesias legatella D. & Schiff.
Eupithecia vulgata Haucrth
Eupithecia assimilata Dcubleday
Eupithecia subfuacata Haucrth
Lcbcphcra halterata Hufnagel
Cclctcis pennaria L.
Serraca punctinalis Scopoli
Cepphis aduenaria HUbner
Aethalura punctulata D. & Schiff
ARCTIIDAE
Eilema ccmplana L.
MDTDDaiMTIDAE
Dilcba caeruleccephala L.
Clcstera anachcreta D. & Schiff.
LASIDCAMPIDAE
Pcecilccampa populi L.
LYMANTRIIDAE
Dasychira pudibunda L.
GEOMETRIDAE
Alsophila aeacularia D. & Schiff.
Sccpula incanata L.
Thera cbeliscata HUbner
Perizcma albulata D. & Schiff.
Thera juniperata L.
IMDCTUIDAE
Cerastis rubriccsa D. R Schiff.
(Mcctua fimbriata Schreber
□rthcsia pcpuleti Fabriciua
Cryphia raptricula D, R Schiff.
Lithcphane semibrunnea Haucrth
Eupsilia transversa Hufnagel
Allcphyes cxyacanthae L.
Xanthia gilvago D. R Schiff.
Agrcchcla lychnidis D. R Schiff.
Agrcchcla Iota Clerck
Xanthia togata Esper
Ccnistra vaccinii L.
□mphalcscelis luncsa Haujcrth
Cosmia diffinis L.
Apamea unanimis HUbner
Apamea lithcxylaea D. R Schiff,
Apamea crenata Hufnagel
Apamea remissa HUbner
Dligia fasciuncula Hamorth
Macdunnoughia ccnfusa Stephens
Literatuur :
BEIRIME, B.P. , 1954. British Pyralid and Plume Moths.
Bend Beter Leefmilieu - Ulaanderen, Honing Boudeuijnstichting en Pro-
vincie Oost-Ulaanderen, 1982. Compendium : Landschapspark Kreken-
gebied.
FAQUAET, M. , 1981. Presence confirmee en Belgique de Lamprotes c-au-
reum Knoch. Lambillionea 80 (11-12) : 96-97.
FAQUAET, M. , 1982. Espèce nouvelle pour la fauna beige : Archanara
neurica HUbner. Lambillionea (in druk).
3
FAQUAET, M. & D. DE RGDSE , 1982. Bijdrage tot de kennis van de insek-
tenfauna van het Landschapspark Krekengebied (Oost-V/laanderen).
Eerste aanvullende lijst der Heteracera (Lepidoptera) van Assenede.
Phegea 1D (2) : 125-12B.
FDRSTER, lil. & Th. A. UJDHLFAHRT , 1971. Die Schmetterlinge Mitteleura-
pas, Band 4, Eulen. Franck 'sche Uerlagshandlung , Stuttgart.
FORSTER, lil. & Th. A. lilOHLFAHRT, 1981. Die Schmetterlinge Mitteleura-
pas, Band 5, Spanner. Franck'sche Uerlagshandlung, Stuttgart.
LEMPKE, B.J., 1976. Naamlijst van de Nederlandse Lepidoptera. Bibli-
otheek K.N.N.U. nr. 21.
LERAUT, P. , 1980. Systematische Naamlijst met synoniemen van de Fran-
se, Belgische en Corsicaanse Lepidoptera. Supllément a Alexanor et
au Bulletin de la Soc. ent. France.
MYNCKE, G. & J. SCHUURMANS, 1980. Bijdrage tot de kennis van de insek-
tenfauna van het Landschapspark Krekengebied (Dost-Ulaanderen).
Phegea 8 (4) : 86-09.
SCHUURMANS, J. , 1977. Perizoma saqittata Fabricius te Assenede. Phe-
gea 5 (4) : 63-64.
SCHUURMANS, 0., 1979. Larentia clavaria Hamorth. Phegea 7 (2) : 53-
54.
Summary : In the present list, ment to be a supplement to earlier
lists (see literature), 67 neuj species are mentioned for the
Heterocera fauna (Lepidoptera) of Assenede (East Flanders).
Résumé : Dans la présente liste, Ie deuxième complément aux listes pu-
bliées antérieurement (voir litérature), 67 espèces nouvelles
d'Hétérocères (Lepidoptera) sont mentionnées pour la faune d'Assenede
(Flandre oriëntale).
M. FAQUAET : Bourgondisch Kruis 15, B-9200 UETTEREN.
D. DE RDOSE : Belseledorp 48, B-918C BELSELE.
4
Phegea 11 (1) : 5-6 Cl januari 1983)
□IPTERA : INHEEMSE VANGSTEN III.
(Lauis MARWEF)
TEPHRITIDAE :
□rellia cylindrica Rabineau-Desvoidy : 1 Ethe, 13-08-1959 (leg. et
det. L. MARNEF); 1 g, Tnrgny,
25-07-1968 (det. L. MARNEF); 1 c/, Ethe (Rabais), 03-08-1969; 1 d,
Bleid, 16-08-1970; 1 d, Torgny, 12-07-1971; 3 g, Ethe (Rabais), 11-07-
1971; 2 g, Ethe, 11-07-1971; 1 g, 1 :/ + 1 g in copula, Ethe (Rabais),
06-08-1970 (det. L. MARNEF); 1 g, Bleid, 16-08-1971 (det. L. MARNEF);
Z d, 1 (ƒ + 1 g in copula, Ethe (Rabais), 17-07-1971 (det. L. MARNEF);
2 d, Ethe, 11-08-1971 (det. L. MARNEF).
Drellia ruficauda Fabricius : 1 g, Ethe, 02-08-1970; 1 c/, 1 g, Ethe
(Rabais), 17-07-1971.
Urophora solstitialis Linnaeus : 1 g, Torgny, 19-07-1970.
OPOMYZIDAE :
Geomyza tripunctata Fallou : 1 g, Mussy-la-Uille , 28-07-1970; 1 d,
Mussy-la-Uille, 30-07-1971.
Geomvza venusta Meiqen : 1 g, Mussy-la-Uille , 27-07-1969 (det. L. MAR-
NEF); 1 d, Mussy-la-Uille, 26-07-1970; 1 d,
Mussy-la-Uille, .06-07-1971; 1 d, Mussy-la-Uille , 26-08-1971.
DE MEIJERE (1939) aanziet venusta als synoniem van combinata.
Opomyza qerminationis Linnaeus : 1 c/+ 1 g in copula, Oelegem, 23-07-
1970; 1 d, Torgny, 06-08-1971.
SEPSIDAE :
Nemopoda cylindrica Fabricius : 1 d, Mussy-la-Uille , 09-07-1971 (det.
L. MARNEF).
Sepsis cynipsea Linnaeus : 1 d, Mussy-la-V/ille , 04-07-1971 (det. L.
MARNEF).
Sepsis violacea Meiqen : 1 d, Mussy-la-V/ille, 19-07-1970; 1 d, Mussy-
la-V/ille, 28-07-1970; 1 g, Mussy-la-V/ille,
15-07-1971 (det. L. MARNEF).
5
PLATYSTDMATIDAE :
Rivellia synqenesiae Fabricius : 1 5, Ethe (Rabais), □3-08-1969; 1 (ƒ,
Mussy-la-Uille, 17-D7-1971 (det. L.
MARIMEF).
HELEOMYZIDAE :
Suillia similla Meiqen : 1 d, Mussy-la-Uille , G4-G7-1971 (det. L. MAR-
1\)EF).
RHAGIGMIDAE :
Chrysopilus aureus Meiqen : 1 g, Ethe (Rabais), 17-07-1971 (det. L.
MARIMEF).
Bovenstaande Diptera uerden door anze ere-voorzitter, de beer Clement
SEGERS, geschonken aan de schrijver waarvoor deze hier zijn beate dank
uitspreekt. Behoudens anders vermeld werden de Diptera door de heer
SEGERS gevangen en gedetermineerd.
Literatuur :
DE MEIJERE, 1939. Tijdschrift voor Entomologie 82 : 118 e.v.
SCHIIMER, 1862-1864. Fauna Austriaca, vol. I en II.
SEGUY, 1934. Faune de France, vol. 28.
L. MARIMEF : Fakkelstraat 45, B-271G HGBGKEIM.
BOEKBESPREKING
FIBIGER, M. & SUEIMDSEIM, P. : Danske natsommerfugle (aendringer i den
danske natsommerfuglefauna i perioden 1966-1980). Dansk Faunistisk
Bibliotek; Bind 1. Scandinavian Science Press Ltd. , DK-2930 Klampen-
borg. Denmark, 1981.
In de bespreking van dit hoek (Phegea 10 : 194-196) vermeldde ik de
slechte kwaliteit van de eerste kleurplaat. De heer FIBIGER deelde me
echter mee dat dit een uitzondering is en ik kan inderdaad bevestigen
dat in de andere exemplaren van het werk die ik kon inkijken, de kwa-
liteit van die eerste plaat even voortreffelijk is als die van de an-
dere platen. Mensen die een boek ontvingen met een slechte plaat, mo-
gen hun exemplaar terugsturen naar de uitgever (adres zie boven) die
het door een goed boek zal vervangen,
D.G. DE PRIIMS
6
Phegea 11 (1) : 7-1G (1 januari 1983)
KREUZUNGSEXPERIMENT MIT HUMMELN DES
GENUS BOMBUS Latreille SENSU STRICTO
(Hymenoptera, Apidae) *
(Raland DE JDIMGHE & Pierre RASMDIMT)
Ueber die Systematik der Hummeln des Genus Bombus sensu stricto in
Uest- und Zentral-Europa hesteht bei den Autoren keine Einigkeit.
l/erschiedene (KRUGER, 1954, 1958; L0KEW, 1973; ALFORD, 1975; DELMAB,
1976; REINIG, 1976) nehmen an, dass man drei Arten erkennen kann :
Bombus terrestris auct. (nec L. ) , Bombus lucorum (L. , 1761) und Bombus
magnus Uogt, 1911.
In jUngster Zeit uurden jedoch andere Ansichten uertreten : GemSss
PEKKARINEN (1979), die sich auf morphometrische und enzymologische
Studiën stUtzt, sind magnus und lucorum synonym, WARNCKE (1981) dage-
gen nimmt schlechthin nur eine Spezies an : terrestris.
Im Gegensatz zu frUheren Autoren ist RASMONT (1981a, b) der Meinung,
dass ein uiertes Taxon lucocryptarum Ball, 1914, zu einer Spezies er-
hoben werden muss.
Mit der Absicht, darUber Klarheit zu gewinnen, haben wir ein Experi-
ment durchgefUhrt urn zu untersuchen, ob ein Genenflux zwischen den als
Spezies vorgestellten Taxa mBglich ist.
Einer von uns (DE JBNGHE, 1982) konnte schon frUher feststellen, dass
zwischen B. lucorum, B. magnus und B. lucocryptarum interspezif ische
Kopulationen in Gefangenschaft mHglich sind. Jetzt wollen wir unter-
suchen ob aus diesen Paarungen eine lebensfShige Nachkommenschaft ent-
stehen kann.
Material und Methode
Uir benUtzten KHniginnen, die 1981 mit MSnnchen eines anderen Taxons
kopuliert und nach verschiedenen Methoden Uberwintert wurden (DE JBN-
GHE, 1982). Zur Kontrolle dienten uns KBniginnen, die mit arteigenen
MSnnchen kopuliert waren. Aus unbekannten GrUnden haben lediglich
18,4 % den Winterschlaf Uberlebt (Tafel I). Einige Exemplare waren so
schwach, dass sie schon nach wenigen Tagen starben.
liiahrend der ersten Wochen nach der Ueberwinterung wurde den KBniginnen
die MBglichkeit zum Ausflug in einer V/olière mit blBhenden Pflanzen
geboten. Zu Beginn des Nestsuchverhaltens wurden sie in einzelne
Zuchtkasten in einem dunklen Raum mit einer Temperatur uon 29° C gege-
ben. Mit einigen Puppen (und manchmal auch einige Arbeiterinnen) von
Pyrobombus pratorum (L. , 1761) wurden die KBniginnen zum Legen und
* Eingegangen den 4. November 1982.
7
Brutsn angeregt. Dia Arbeitarinnen uon P. pratorum uurdan jadesmal im
Altar uon uiar Tagan ersatzt um mit Sicherhait aina Eiablaga zu uer-
hindarn.
Rasultata
In 7 F311an (Tafal II) bagannan in ainar Zaitspanne, variiarand zui-
schen einigan Stundan und einigan Tagan, die Königinnen auf den Puppen
□der auf dam Kastenbaden aus geuelltem Karton zu brUten, dann uurde
ein Eibecher gebaut und die Eiablaga erfolgte. Bis bierbar nabm alles
einen bei dieser IMestgrUndungsmetbode normalen Uerlauf.
Ein unerujartetes Pbanomen zeigte sicb jedocb bei Eiern, die fUnf Tage
alt ujaren. Sie entuickelten sicb nicbt waiter bis zur Larve, sondern
hlieben nocb ungefSbr zwei Tage unver3ndert und scbrumpften dann zu-
sammen. Die Eiwacbsbaufcben wurden des Bftern durcb die KBnigin auf-
gefressen und ein neuer Eibecber aufgebaut, oder es wurden neue Ei-
wacbsbBuf cben an das hestebende zugefBgt. Im Laufe einiger Monate
entwickelte sicb so in zwei FBllen ein ovaler Klumpen Lüacbs von zirka
2D X 15 X 5 mm mit einem Inbalt zusammengescbrumpfter Reste von eini-
gen Dutzend Eiern. Dieser Uorgang von Produzieren und Idegfressen oder
Anbauen von EiwacbsbBuf cben dauerte bis zum natBrlicben Tode der KBni-
ginnen. LJBbrend der ganzen Zeit zeigten sie ein vBllig normales IMest-
verbalten betreffend Brutneigung, Uerteidigung , bauen von bonigtBpfen
etc.
Ein B. maqnus g x maqnus d, zur Kontrolle unter den gleicben Bedingun-
gen gehalten, zeugte eine normale [Macbkommenscbaft mit 3 KBniginnen
und einer grBsseren Anzabl Arbeiterinnen und MSnncben. Dasselbe mit
ungefBbr 2D anderen Koloniën (B. terrestris xantbopus Kriecbbaumer ,
1B7D, B. lucorum renardi Radoszkowski, 1BB4, B. 1. lucorum L. , Pyro-
bDmbus~,ionellus (Kirby, 1BD2) u. A.
Diskussion
Die Kreuzung zwiscben B. maqnus g x B. lucocryptarum d, B. lucocrypta-
rum g x B. lucorum d, B. maqnus g x B. lucorum d und von B. lucorum g
X B. maqnus d scbeint vBllig unfrucbtbar zu sein, selbst nicbt im
Btande MBnncben zu zeugen. Deber eine ErklBrung dieser Feblentwick-
lung der Eier kBnnen wir nur mutmassen. Uabrscbeinlich bat eine Art
sterile Befrucbtung stattgefunden sowie ein Eindringen der Spermatozoa
in die Eizelle, was den Eiern die weitere EntwicklungsfBbigkeit genom-
men bat.
üJir sind uns vBllig bewusst, daas das Experimentiermaterial aebr be-
scheiden ist. Doch haben wir die Ahsicht, dieae Arbeit weiterzufBh-
ren. Es scbeint uns jedocb, dasa der genetische Abstand zwiscben den
Taxa maqnus, lucorum und lucocryptarum grBsser ist, als dies frOher
anhand morphologischer Dntersuchungen angenommen wurde und vielleicht
aogar gross genug, um die Flux genetischen Materials zu verhindern.
8
Tafel I
(1)
(2)
(3)
Ueberuintert im KUhlschrank (HORBER, 1960)
Ueberuintert in Kiste mit Erde (HOLM & HAAS, 1961)
Ueberuintert im GeuHcbshaus in Erde (POUUREAU, 1970)
61
23
_2
87
9 .
5
_2
16
(18,4%)
4
3
_D
7
(8%)
Tafel II
(1)
(2)
(3)
lucocryptarum g x magnus c/
12
4
0
magnus g x lucocryptarum cf
16
4
3
lucocryptarum g x lucorum cf
13
1
1
lucorum g x magnus cf
2
1
1
magnus g x lucorum c/
24
1
1
magnus g x magnus d'
14
2
1
lucocryptarum g x lucocryptarum c/
_6
87
_2
16
_□
7
(1) Anzahl Kt3niginnen in UeberuintErung gegangen in 1981.
(2) Anzahl KHniginnen aus UeberiiJinterung in 1982.
(3) Anzahl KHniginnen die Eier gelegt haben.
lilir danken Herrn Ulrich IMGGER (Ebikcn, Schueiz) fUr die Ausarbeitung
eines deutschsprachigen Textes, Herrn Professcr Dr. Ladislaus REZBA-
NYAI (Luzern, Schueiz) fUr die Ueberlesung des Manuskriptes und nicht
zuletzt Frau Lydie IMOGER fUr die dactylagraf ische Bearbeitung.
Bibliaqraphie
ALFDRD, D.U. , 1975. Bumblebees. Davis Poynter, London, 352 pp. , 16
pis, 27 maps.
DE JGIMGHE, R. , 1982. Copulations interspécif iques en captivité d'espè-
ces du genre Bombus Latreille (sensu stricto) (Hymenoptera , Apidae,
Bombinae). Bull. Annls Soc.r.ent.Belg. 118 : 171-175.
DELMAS, R. , 1976. Contribution a l'étude de la faune frangaise des
Bombinae (Hymenoptera, Apoidea, Bombidae). Annls Boc. ent. Fr. 12
(2) : 247-290.
HOLM, S.IM. & A. HAAS, 1961. Erfahrungen und Resultate dreijShriger
Domestikationsversuche mit Hummeln. Albrecht-Thaer Archiv 5 ;
282-304.
HORBER, E. , 1960. Beitrag zur Domestikation der Hummeln. Ujschr.
naturf. Ges. ZUrich 106 : 424-447.
KRUGER, E. , 1954. PhUnoanalyt ische Studiën an einigen Arten der Un-
tergattung Terrestribombus 0. Uogt (Hymenoptera, Bombidae). II.
Teil. Tijdschr. Ent. 97 : 263-298.
9
KRUGER, E. , 1958. Phanoanalytische Studiën an einigen Arten der Un-
tergattung Terrestribombus □. \lagt (Hymenoptera, Bambidae). III.
Teil. Tijdschr. Ent. 101 : 283-344.
L0KEIM, A., 1973. Studies an Scandinavian Bumblebees (Hymenoptera,
Apidae). Norsk ent. Tidsskr. 20 (1) : 1-219.
PEKKARINEN, A., 1979. Morphometric, colour and enzyme variation in
bumblebees (Hymenoptera, Apidae, Bombus) in Fennoscandia and Den-
mark. Acta Zool. Fenn. 158 : 1-60.
POUUREAU, A., 1970. Données écologiques sur 1' hibernation controlée
des reines de bourdons. Apidologie 1 : 73-95.
RASMONT, P. , 1981a. Redescription d'une espèce méconnue de bourdon
d' Europe : Bombus lucocryptarum Ball, 1914 n. status (Hymenoptera,
Apidae, Bombinae). Buil. Annls Soc.r. ent. Belg. 117 : 149-154.
RASMONT, P. , 1981b. Contribution a l'étude des bourdons du genre Bom-
bus Latreille, 1802 sensu stricto (Hymenoptera, Apidae, Bombinae!).
These, Faculté des Sciences agronomiques de l'Etat, Gembloux, 5+7
+ 85 pp., 6 pis, 4 maps.
REINIG, lii.F. , 1976. Uber die Hummeln und Schmarotzerhummeln von Nord-
rhein-LJestfalen (Hymenoptera, Bombidae). Bonn. zool. Beitr. 27 :
267-299.
UIARNCKE, K. , 1981. Die Bienen des Klagenfurter Beckens (Hymenoptera,
Apidae). Carinthia II, 91 : 275-348.
Zusammenfassunq : Die Autoren untersuchten durch Zuchtversuche die
Fruchtbarkeit der Kopula B. maqnus ^ x B. lucocryp-
tarum d, B. lucocryptarum g x B. lucorum cf, B. maqnus g x B. lucorum cf
und von B. lucorum g x B. maqnus d. oTese Kreuzungen zeigten sich
steril : Es gab ueder Küniginnen noch Arbeiterinnen und selbst keine
Mannchen, da die Eier unfHhig ujaren, sich zu Larven zu entuickeln.
Summary : The fertility of the folloujing copulations uias studied with
breeding experiments : B. maqnus g x B. lucocryptarum d', B.
lucocryptarum g x B. lucorum cf, B. maqnus g x B. lucorum d and B. lu-
corum g X B. maqnus d. Those hybrids were sterile. Neither queens nor
workers, and even no drones were obtained because the eggs were una-
ble to develop into larvae.
Samenvatting : De auteurs onderzochten met kweekexperimenten de vrucht-
baarheid van de kopula : B. maqnus g x B. lucocryptarum
d, B. lucocryptarum ^ x B. lucorum td, B. maqnus g x B. lucorum d en B.
lucorum g x B. maqnus d. Deze kruisingen bleken alle steriel te zijn;
er ontwikkelden zich noch koninginnen, noch werksters en zelfs geen
mannetjes, omdat de eieren zich niet tot larven konden ontwikkelen.
R. DE JDNGHE & P. RASMONT :
Zoologie générale et Faunistique (Prof. 0. Leclercq),
Faculté des Sciences agronomiques de l'Etat, B-58Q0 Gembloux.
Privatanschrif t Dr. med. vet. Roland DE ODNGHE :
Langstraat 105, B-3180 Westerlo.
Phegea 11 (1) : 11 (1 januari 1983)
MELDENSWAAROIGE WAARNEMINGEN VAN LEPIDO-
PTERA IN 19BS
(Guido DE PRIIMS)
Aqlais urticae L. (IMymphalidae , IMymphalinae)
G. DE PRIIMS : 24-1G-19B2, Merksem (Antwerpen), 1 g als pop aan de muur
boven de garagedeur. Bij het wegnemen brak het achterste deel van de
pop af, waardoor het achterlijf (ca. 3 segmenten) eruit stak en begon
te kronkelen. De kleur van de vleugels was ook reeds zichtbaar door-
heen de pophuid. Voorzichtig heb ik het imago uit de pop bevrijd, la-
ten drogen en 's anderendaags laten vliegen.
Cosmotriche luniqera Esper (Lasiocampidae)
G. DE PRIIMS : ca. 5 cf, 11-G7-1982, Le Vic, omgeving Gérardmer (Frank-
rijk, Vogezen).
□ dontosia carmelita Esper (IMotodontidae)
G. DE PRIIMS : 2 d', 24-04-1982, Bois de Sévry (IMamen).
Santa flammea Curtis (IMoctuidae, Hadeninae)
G. DE PRIIMS, Joris & Koen JAIMSSEIMS : 1 cC, 25-05-1982, Antwerpen, Lin-
keroever.
G. DE PRIIMS, Joris & Koen JAIMSSEIMS : 1 (/, O1-O6-1902, Antwerpen, Lin-
keroever.
Xanthia icteritia Hufnaqel (IMoctuidae, Cuculliinae)
G. DE PRINS : 1 ex., een extra vroege waarneming op 07-08-1982, Ant-
werpen, Linkeroever (vroegste waarneming vermeld in de Katalogus van
de Antwerpse Lepidoptera : 20-08-1976).
Phloqophora scita HUbner (Noctuidae, Amphipyrinae)
G. DE PRINS : ca. 5 c/, 11-07-1982, Le Vic, omgeving Gérardmer (Frank-
rijk, Vogezen).
Simyra albovenosa Goeze (Noctuidae, Acronictinae)
G. DE PRINS : augustus en september, Merksem (Antwerpen), honderden
rupsen op lisdodde (Typha) en riet (Phraqmites) waargenomen. Er werd
ook een kweek opgezet die een 40-tal poppen leverde. Een uitgehreid
verslag hierover volgt in een apart artikel.
Er zijn zeker nog entomologen die interessante vlinderwaarnemingen de-
den in 1982. Die mogen ze nog altijd voor publikatie opsturen naar :
G. DE PRINS : Markiezenhof 32, B-2060 MERKSEM.
11
MEDEWERKING VOOR AANVULLINGEN LIBELLEN -
VERSPREIDING IN BELGIË
In medELjerking met de Dienst Cartografie uan de Europese Inuertebraten
(deel insekten) te Gembloux, wordt dit jaar opnieuw gestart met het
verzamelen van waarnemingen van libellen (Ddonata) over het hele land.
Een eerste, voorlopige inventarisatie van de Belgische libellenfauna
werd onder de vorm van een atlas met verspreidingskaart jes in 1978 ge-
publiceerd (CAMMAERTS R. , Atlas provisoire des Insectes de Belgique et
des regions limitrophes, Cartes 1333 a 14BB. Les Bdonates de Belgi-
que et des regions limitrophes).
Door het voorlopige karakter van de atlas en het feit dat een aantal
personen niet bekend waren met het projekt (weinig medewerkers), zijn
een aantal hiaten duidelijk geworden. Zo zijn bijvoorbeeld een groot
deel van West-l/laanderen, f\loordwest-Henegouwen, Bost-Brabant en een
aantal gebieden in de Ardennen nog grotendeels terra incognita geble-
ven. Het is in het kader van de Cartografie de bedoeling deze onvol-
ledigheden op te speuren en als aanvullingen te publiceren.
Drie jaar na het verschijnen van de Atlas is er van deze aanvullingen
nog niet veel in huis gekomen. In principe kunnen nog steeds waarne-
mingen doorgezonden worden naar Gembloux, op speciaal ervoor gebruikte
fiches, maar slechts weinig mensen (buiten de oorspronkelijke medewer-
kers) zijn hiervan op de hoogte zodat het onderzoek in de impasse
dreigt te raken. De oorspronkelijke coördinator van het onderzoek,
dr. R. CAMMAERTS, heeft de funktie niet opnieuw kunnen opnemen.
Een aantal mensen achtten het echter nuttig om in het kader van de
aanvullingen een oproep te doen tot een breder publiek van geünteres-
seerden die waarnemingen doen of gegevens hebben van deze insekten-
groep, maar niet op de hoogte zijn van het projekt. Het zou de bedoe-
ling zijn jaarlijks aan de hand van de door ons verzamelde gegevens,
aanvullingen (onder kaartvorm) op te stellen en deze ter beschikking
van alle medewerkers en geïnteresseerden te stellen. Cp die manier
kunnen systematisch slecht gekende gebieden of te weinig onderzochte
soorten meer bekeken worden.
Het doorgaan van het projekt heeft echter enkel zin indien er voldoen-
de interesse is. Alle gegevens worden verzameld volgens het systeem
van de voorgedrukte fiches, die algemeen gebruikt worden in alle kar-
ter ingsprojekten van invertebraten.
Personen die geïnteresseerd zijn, ontvangen na het opgeven van naam en
adres (en eventueel specifiek onderzoeksgebied), een uitgebreide hand-
leiding die te gebruiken is bij het invullen van de waarnemingsf iches.
l/erdere informatie kan altijd verkregen worden op onderstaand adres :
l/erspreidingsonderzoek Libellen : aanvullingen
Anny AIMSELIIM
Laboratorium voor Becologie der Dieren, Zoögeografie en IMatuurbehoud ,
Rijksuniversiteit Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, B-9GBD Gent.
Phegea 11 (1) ; 13-17 (1 januari 1963)
OE LOOPKEVERFAUNA VAN BAASRODE EN OM-
LIGGENDE COOST - VLAANDEREN }
(Coleoptera, Carabidae)
(Rudi GDOSSEIMS)
Inleiding
Sinds unrig jaar bestudeer ik de verspreiding van de Belgische Carabi-
dae. Vaar mijn eigen streek tracht ik een volledige inventaris op te
stellen van de loopkevers. Ik ben er reeds in geslaagd een kleine IOC
soorten in dit gebied te noteren. De belangrijkste en meest onderzooh-
te biotopen zijn :
-'t Broek te Baasrode : populierenbossen langs de Sohelde, op sommige
plaatsen zeer uoohtig en moerassig (zandgrond).
-□evers van de Schelde : buiten de dijk gelegen, slijkachtig en be-
groeid door wilgen en riet.
-Industrieterrein "Hoogveld" te Sint-Gillis-Dendermonde. Hoger gele-
gen akkers en weiden met soms overbemeste, zure bodem, begroeid met
schapezuring (Rumex acetosella).
-Akkers, weiden, wegranden en tuinen buiten de dorpskom van Baasrode
zelf.
De gebruikte uangmethoden zijn :
-Het optillen van hout, stenen, schors van omgehakte wilgen e.d.
-Bodemuallen , vooral op akkers en weiden.
Opmerkingen
-De lijst is waarschijnlijk nog niet volledig en ik hoop tegen volgend
jaar een eventuele aanvulling te kunnen publiceren.
-Afkortingen : B = 't Broek
H = Hoogveld
S = Scheldeoever , tussen dijk en Schelde.
-De soorten in de lijat zijn geklasseerd volgens C. LKMDRDTH.
CARABIDAE
Subfamilie Carabinae
CARABIIMI
Carahus auratus L. : (H), talrijk in bodemvallen.
Carahus granulatus L. : (S)(B), talrijk onder schors of hout op voch-
tige plaatsen.
*13
IMEBRIIWI
Leistus fuluibarbis Dejean : (B + Baasrode), vooral onder hout en
schors, soms hoog van de grond.
Leistus ferrugineus L. : vooral onder bladeren talrijk.
Leistus rufescens Fabricius : idem, minder talrijk.
(\lebria brevicollis Fabricius : op akkers en in bossen zeer algemeen.
IMDTIDPHILIIMI
IMotiophilus rufipes Curtis
IMotiophilus biguttatus Fabricius
IMotiophilus palustris Duftschmid : alle op tal van plaatsen.
ELAPHRIIMI
Elaphrus cupreus Duftschmid : (B), op zeer vochtige bosujeg (populie-
ren) met veel vegetatie. Uooral op uarme julidagen zeer talrijk
aldaar.
LDRICERIIMI
Loricera pilicornis Fabricius : zeer algemeen overal, nooit echter
talrijk gevonden; zeer snel lopend (opvallend).
SCARITINI
Dyschirius globosus Herbst : overal, vooral op vochtige plaatsen.
Dyschirius luedersi H. liJagner : (H), in vochtige greppel; (B) langs
plas op bosweg.
Clivina fossor L. : veel op akkers en weiden ingegraven.
Clivina collaris Herbst : veel langs de dijk; in het voorjaar in grote
aantallen bijeen onder stenen.
PATRBBINI
Patrobus atrorufus Strbm : (S), op stortplaats.
TRECHIIMI
Treebus quadristriatus Schrank : zeer algemeen.
Treebus obtusus Erichson : (H), minder algemeen.
Treebus micros Herbst : (B), op vochtige bosweg, 2 exemplaren.
BEMBEDIIIMI
Asaphidion flavipes L. : vooral op akkers, zeer algemeen.
Bembidion quinquestriatum Gyllenhall : (S), onder schors langs de
Scheldeoever.
Bembidion harpaloides Serville : (S), idem, talrijker.
Bembidion lampros Herbst : zeer talrijk.
Bembidion properans Stephens : minder frekwent, op vochtige plaatsen.
Bembidion quadrimaculatum L. : op akkers,
Bembidion varium Blivier : (B), op vochtige plaatsen.
Bembidion bruxellense üJesmael : (B), idem.
Bembidion genei KOster : (B), idem.
14
BembidiGn saxatile Gyllenhall : (B), idem.
BembidiGG iricGlar Bedel : (B), idem.
BembidiGn assimile Gyllenhall : CH), 1 ex. langs Gever van beek.
BembidiGn Gbtusum Serville : Gp akkers.
Bembidion tetracGlum Say : zeer talrijk in tuinen, sp akkers, langs
Lüegen e.d.
PTERGSTICHINI
Stamis pumicatus Panzer : (B) ander bladafval langs bas, 1 ex.; en 1
ex. aan de rand van een akker te Baasrade.
Pterostichus lepidus Leske : 1 ex. in huis op kouter te Baasrode.
Pterostichus cupreus L. : (H).
Pterostichus versicolor Sturm : in meiden.
Pterostichus vernalis Panzer : algemeen.
Pterostichus melanarius Illiger : zeer algemeen.
Pterostichus niger Schalier : (B + H), minder frekment, meer in bos-
achtig gebied.
Pterostichus nigrita Paykull : (B) , op vochtige plaatsen.
Pterostichus anthracinus Illiger : (B), idem.
Pterostichus minor Gyllenhall: (B), enkele ex. op open vochtige plaats
onder steen.
Pterostichus strenuus Panzer : overal, vooral in meiden, tussen gras.
Abax paralellepipedus Piller & Mitterpacher : (B), 1 ex. in bodemval
op ruig terrein.
Calathus fuscipes Goeze : 1 ex. in tuin, op de kouter verscheidene.
Calathus erratus Sahlberg : op kouter.
Calathus melanocephalus L. : zeer talrijk, veel op akkers.
Pristonychus terricola Herbst : in tuin in kippenhok, in oude koeien-
stal, op houtstapel 1GG m van behuizing (maart 1981); alle inlich-
tingen over de verspreiding en de levensmijze van dit dier zijn
zeer melkom.
Synuchus nivalis Panzer : 1 ex. in oude bietenkuil, 1 ex. op akker.
Agonum dorsale Pontoppidan : zeer algemeen; in de minter in groep an-
der schors e.d. zoals Agonum assimile.
Agonum albipes Fabricius : zeer algemeen op vochtige plaatsen, langs
oevers e.d. -
Agonum obscurum Herbst : (B), in bos onder bladeren algemeen.
Agonum assimile Paykull : (B), vooral in rottend hout talrijk.
Agonum muelleri Herbst : zeer algemeen.
Agonum moestum Duftschmid : zeer algemeen, vooral op vochtige plaat-
sen.
Agonum fuliginosum Panzer : (B), op vochtige plaatsen algemeen.
Agonum micans IMicolaT : (B), langs Scheldeoever en op vochtige bosmeg.
(Agonum sexpunctatum L. : aan de overkant van de Schelde, 1 ex., Moer-
zeke-Kastel).
AMARIMI
Amara plebeja Gyllenhall : aan meiderand enkele ex.
Amara anthobia V/illa : 1 ex. op houtstapel nabij tuin.
Amara similata Gyllenhall : overal op droog, begroeid terrein.
Amara apricaria Paykull : (H), op braakland met veel schapezuring.
Amara fulua D.F. MUller : (B)(S), onder steen langs oever, telkens één
exemplaar.
Amara aulica Panzer : (B), 1 ex. onder steen op open plaats in populie-
renbos.
Amara conuexiuscula Marsham : (S) , op stortplaats.
Amara familiaris Duftschmid : algemeen.
Amara aenea De Geer : algemeen.
Amara spreta Dejean : op zandige grond talrijk.
Amara lunicollis Schi^idte : vooral op meiden.
Amara curta Dejean : (H), op meinig begroeide plaats.
HARPALIMI
Harpalus rufipes De Geer : algemeen tussen vegetatie op open plaatsen.
Harpalus rufibarbis Fabricius : op 1 plaats in tuin talrijk.
Harpalus aeneus Fabricius : zeer algemeen, vooral op ruig terrein.
Harpalus tardus Panzer : (H), 3 ex. in bodemval tussen droog gras.
Anisodactylus binotatus Fabricius : zeer algemeen.
Trichocellus placidus Gyllenhall : (B), aan de voet van bomen tussen
mos.
Bradycellus sharpi Boy : 1 ex. langs beek.
Bradycellus verbasci Duftschmid : algemeen tussen vegetatie.
Bradycellus harpalinus Serville : idem.
Bradycellus collaris Paykull : (S), 1 ex. op ruig terrein langs oever.
Stenolophus teutonus Schrank : talrijk, vooral op stortplaatsen.
Acupalpus flavicollis Sturm : (H), 2 ex. langs beekrand; 1 ex. in
rietveld.
Acupalpus dorsalis Fabricius : (H), 1 ex. tussen schapezuring.
Badister hipustulatus Fabricius : langs akker.
Badister lacertosus Sturm : frekmenter, vooral onder bladeren. Uan
deze soort merd een monstruositeit opgemerkt met een rechte hoefij-
zervlek (zie tekening).
F iquur : Badister lacertosus Sturm, monstruositeit met rechte hoefij-
zervlek (tek. R. GDDSSEIMS).
16
PANAGAEIIMI
Panagaeus cruxmajar L. : (B), 1 ex. onder neerliggende schors aan om-
gehakt populierenbos.
□□DIIMI
(□odes helopioides Fabricius : op plaats van Agonum sexpunctatum).
LEBIIIMI
Lebia chlorocephala Hoffmannsegg : idem als Oodes helopioides.
Demetrias atricapillus L. : 1 ex. langs heek.
Demetrias imperialis Germar : (S), 1 ex. aan rietveld.
Dromius linearis Olivier : algemeen tussen droog gras, soms in groot
aantal bijeen.
Dromius quadrimaculatus L. : (B), onder schors.
Dromius quadrinotatus Panzer : (B) , idem.
Dromius angustus Brullé : 1 ex. in de winter aan de voet van populier.
Dromius melanocephalus Dejean : (H), tussen vegetatie langs beekoever.
Metahletus truncatellus L, : (H), 3 ex. langs oever tussen droog gras.
Besluit
Uergeleken met andere gebieden ia er hier een grote soortenrijkdom
waar te nemen. Sprekend is het verschil in soorten tussen het laagge-
legen vochtige broek enerzijds en het drogere hoogveld anderzijds
(hier komen meer Harpalus en Amara-species voor). Dok het voorkomen
van Pterostichus lepidus en Calathus erratus op de droge, zandige kou-
ter is opvallend en logisch. Enkele opmerkelijke soorten in ons ge-
bied zijn : Priatonyohua terricola Herbst, Panagaeus oruxmajor L, en
Amara convexiuscula Marsham.
Literatuur :
FREUDE, H. et al., 1974. Die KSfer Mitteleuropas , Band 2, Adephaga,
Carahidae. Goecke & Evers V/erlag, Krefeld, 3G2 p.
LINDRGTH, C.H. ,. 1974. Handbooks for the identification of British in-
sects, vol. 4, part 2, Coleoptera, Carabidae. Royal ent. Soc. Lon-
don, 148 p.
Summary : About 1GG Carabidae species are mentioned from Baasrode
(East Flanders). There was a remarkable difference in the
composition of the fauna of the lower, wet parties and the higher, dry
areas. The most interesting species are : Pristonychus terricola
Herbst, Panagaeus oruxmajor L. and Amara convexiuscula Marsham.
Résumé : L'auteur mentionne environ 1GG espèces de Carabidae gu'il a
récoltées a Baasrode (Flandre oriëntale). La différence entre
la faune des endroits humides et baa et de celle des endroits secs et
plus élevés est remarquable. Les espèces les plus intéressantes sant :
Pristonychus terricola Herbst, Panagaeus oruxmajor L. et Amara convex-
iuscula Marsham.
R. GGGSSEIMS : Baasrodestraat 99, B-935G DEIMDERMGWDE-BAASRGDE.
17
Phegea 11 (1) : 18 (1 januari 1983)
NIEUWE VANGST VAN CONINOMUS BIFASCIATUS
Reit:t:er (Coleoptera, Lathridiidae)
(Clement SEGERS)
Deze Lathridius-soort (Coleoptera) werd voor de eerste maal gevangen
te Vilvoorde door SMEEKENS op D5-06-1971. Daarna werd het kleine dier-
tje gevangen door F. VERBEELEIM te Antwerpen op 2D-D2-1978 en te Brugge
op 22-1B-1978 (zie Phegea 7 (2) : 36-37). Het werd ook gesignaleerd
van Bellaire (Luik) op 24-B9-1978 en B9-D9-1979 en van Romsee (Luik)
op 18-B8-1979.
Ik ving dit insekt nu ook in de Gaume, te Mussy-la-Uille , op BI-DB-
1982, samen met andere Lathridiidae-soorten en met Monotoma picipes
Herbst. Men mag dus zeggen dat de soort nu in heel België verspreid
is.
Summary : (\lew capture of Coninomus bifasciatus Reitter.
This species has previously been caught at Vilvoorde in 1971
(first belgian capture), at Antwerp, Brugge, Bellaire (Luik) and Rom-
sée (Luik). It was recently discovered in the Gaume, at Mussy-la-Vil-
le, on 01-08-1982. One may consider this species to occur in the who-
le country.
Résumé : Nouvelle capture de Coninomus bifasciatus Reitter.
Après avoir été trouvé pour la première fois a Vilvorde en
1971, ce Lathridiidae a été signalé d' Anvers, de Bruges, de Bellaire
(Liège), de Romsée (Liège) et a été trouvé dernièrement en Gaume, a
Mussy-la-Ville , Ie 01-08-1982. On peut dès lors dire que cette espèce
se trouvé dans touts la Belgique.
ir. C.O. SEGERS : Mechelsesteenweg 123, B-2000 Antwerpen.
BOEKBESPREKINGEN
PALM, E. : Norvestsjaellands sommerfuqle.
15 X 21 cm, 83 p. , Lepidoptera Saernummer 6, 1982, geplakt.
In dit handige boekje zijn duizenden faunistische gegevens opgeslagen
in kaartvorm na ongeveer 5 jaar verzamel- en kompilatiewerk. Alle en-
tomologen die geregeld in Noordwest-Seeland hebben verzameld, hebben
hun materiaal ter beschikking gesteld. Alle families van de Macrole-
pidoptera worden opgenomen, alsook Oecophoridae , Ethmiidae, Aluciti-
dae, Pyralidae en Pterophoridae omdat de faunistiek van de families
van deze Microlepidoptera tamelijk goed gekend is in het betreffende
gebied. Hetzelfde is het geval vaar de Tartricidae, maar aver deze
familie verscheen een apart baek (zie Phegea 10 : 226-227). De averige
families werden nag anvaldaende bestudeerd am er verspre idingskaarten
van te kunnen apstellen af am zich een idee te vermen aver het vaarka-
men van de diverse searten.
De kaartjes (UTM-systeem) meten angeveer 2,5 x 2,5 cm. Bij elk kaart-
je haart een uitermate karte tekst (meestal ap dezelfde bladzijde als
het kaartje) waarin het vaarkamen, de zeldzaamheidsgraad en desgeval-
lend de aparte vindplaatsen en vliegtijd warden aangegeven. Het baek
eindigt met een literatuurlijst en een alfabetische index. Deze pu-
blikatie is uiteraard in de eerste plaats bedeeld vaar de Deense enta-
malagen, maar al wie geïnteresseerd is in faunistiek zal het niet wil-
len missen.
lü.D.D.P.
PATOCKA, J. : Die Raupen und Puppen der Eichenschmetterlinge Mittel-
eurapas. 16,5 x 25 cm, 188 p. , 957 tekeningen ap 48 platen. Managra-
phien zur angewandten Entamalagie l\lr. 23, Uerlag Paul Parey, Spitaler-
strasse 12, D-2Ü00 HAMBURG 1. Gebanden, 1980, 56,- DM.
De auteur bespreekt in deze publikatie alle rupsen en pappen van Lepi-
daptera die zich in het rupsestadium vaeden met levend weefsel van de
Middeneurapese eikesaarten : Quercus rabur, Q. petraea, Q. pubescens
en g. cerris. Gak saarten die slechts sparadisch ap eiken vaarkamen,
warden apgenamen. In het tataal warden in dit baek za'n 3DQ saarten
bespraken, verdeeld aver 32 families,
IMa enkele inleidende natities aver het bestudeerde materiaal en de
studiemethade , de marfalagie en taxenamie van rupsen en pappen en een
kart literatuuraverzicht , valgt een dichatamlsche determineertabel
vaar de rupsen, de pappen en de mijnen tat ap de familie. Per familie
valgt dan een gelijkaardige determineertabel tat ap de saarten. Bij
elke saart wardt de wereldverspreiding aangegeven en in het kart wardr
de levenswijze bespraken : vaedselplant, plaats van het eilegsel, be-
schrijving van de mijn af het vraatbeeld, aantal generaties per jaar,
wijze van verpappen enz.
De tekeningen verduidelijken de tekst vaar een graat gedeelte. De
platen bevatten tekeningen van valledige rupsen, mandibels, kappen,
mijnen, zakken, pappen, kremasters enz. De in de tekst aangegeven
verschillen zijn echter niet altijd even duidelijk ap de platen terug
te vinden; dat is a, a. het geval bij de mijnen die de saarten uit het
genus Phyllanarycter maken.
Een uitgebreide literatuurlijst en een alfabetische saartenindex slui-
ten deze zeer verzargd uitgegeven publikatie af, die zeker daar tal
van entamalagen, ekalagen, taxanamen enz. met nut zal kunnen geraad-
pleegd warden. Jammer genaeg ligt de prijs aan de hage kant.
U.O.D.P
ELLENBERG, Prof. Dr. H. : UEGETATIDIM MITTELEURDPAS MIT DEIM ALPEM
16 X 23 cm, 989 p. , 499 afbeeldingen, 13D tabellen, Uerlag Eugen Ul-
mer, Pcstfach 700561, D-7000 Stuttgart 70, 1902, gebonden met stofom-
slag 120,- DM.
Dit is de derde, sterk gewijzigde en aangeuulde uitgave van een impo-
sant leer- en naslagwerk dat circa 20 jaar geleden voor het eerst ver-
scheen. Omdat op een zo kleine plaats zoveel informatie opgeslagen
ligt over de vegetatie van Midden-Europa, waren de vorige uitgaven
snel uitverkocht. De derde uitgave liet zo lang op zich wachten omdat
Prof. ELLEIMBERG belast werd met allerlei missies die hem tot in alle
uithoeken van de wereld brachten. Toch bleef de auteur ook werkzaam
in Europa en zo konden in deze derde editie tal van nieuwe inzichten
en begrippen van de moderne vegetatiekunde verwerkt worden. Zo werden
in deze derde uitgave de aktuele problemen besproken, zoals de rol van
de dieren en de mikroHrganismen in de huishouding van de plantenge-
meenschappen of vragen omtrent de energie-, water- en mater ie verwer-
king in de verschillende ekosystemen.
In het inleidend deel wordt het ontstaan van het huidige plantendek in
Midden-Europa gerekonstrueerd, zoals dat gegroeid is onder de invloed
van de mens. De auteur schrikt er niet voor terug om hiervoor tien-
tallen eeuwen in de geschiedenis terug te keren. In het eerste grote
hoofdstuk worden de natuurlijke wouden in Midden-Europa behandeld, in
zoverre die nog bestaan, en die bossen die, hoewel ze niet onmiddel-
lijk oorspronkelijk zijn, zich toch zander al te veel menselijke in-
vloeden hebben ontwikkeld. In het volgende hoofdstuk worden dan de
andere natuurlijke plantenformaties bespraken zoals zoetwatervegeta-
tie, moerassen, venen, duinen, plantengemeenschappen in het hoogge-
bergte en de epifytenvegetatie in Midden-Europa. V/ooral in dit laat-
ste onderdeel zijn er nogal wat veranderingen aangebracht in vergelij-
king met vroegere uitgaven van het werk.
Het volgende grote deel is gewijd aan die formaties die mede onder de
invloed van de mens zijn ontstaan of die door de mens in stand worden
gehouden; onderwerpen zijn onder meer : ontbossing van heuvels, ont-
staan van heiden, kunstmatig aangelegde bossen, parken, weiden voor
veevoeding, akkerranden, rivieroevers en braakliggende gronden.
Zeer betekenisval ia het persoonlijk nawoord door Prof. ELLEIMBERG.
Toen hij 50 jaar geleden met zijn studie begon "waren die Heiden noch
weit und die üJiesen noch bunt. Hochmoore und SUmpfe waren wild und
einsam, wenn auch in anderen Teilen bereits entwSssert und bewirt-
schaftet. Klare FlUsse und Seen verlockten, ihre Organismen-Geme in-
schaften schwimmend und tauchend zu durchforschen. In Uald und Heide,
Trift und Moor gaben bizarre Flechtenvereine Gelegenheit, den Bezie-
hungen zwischen Uegetation und Standort auch auf kleinstem Raume nach-
zuspUren". Ueel daarvan bestaat ook nu nog, maar het is hoogst zeld-
zaam geworden en verdient absolute bescherming. Op de eerste plaats
moeten er zo groot mogeiijke reservaten komen; verder moet de vervui-
ling van de lucht en het water drastisch worden afgeremd omdat deze
beide laatste niet door de reservaatsgrenzen worden tegengehouden.
SO
Achteraan in het baek bevindt zich een zeer uitgebreide bibliografie.
Uerder ujorden er ook enkele veranderingen in het plantensociologisch
systeem voorgesteld uaarna een volledig overzioht volgt van de ver-
sohillende vegetatie-eenheden. Telkens ujorden daarbij een heleboel
plantensoorten vermeld die typisch zijn voor de klassen, orden en ver-
bonden. Dan volgt een tabel uaarin alle in het boek opgenomen plan-
tensoorten alfabetisoh gerangsohikt staan met gegevens over de ekolo-
gisohe maarde van de plant : voorkeur of afkeer van, of beïnvloeding
door : licht, temperatuur, nabijheid van de zee ("kontinentaliteit") ,
vochtigheid, zuurtegraad, stikstof, zout en zmare metalen. Het hoek
eindigt met een alfabetisoh zaakregister.
De afbeeldingen bestaan uit foto's van vegetatietypen en landsohappen,
grafieken, tekeningen van bodems enz. Ze zijn telkens voorzien van
een uitgebreide legende zodat de lezer ze ook zonder moeite kan inter-
preteren zonder genoodzaakt te zijn iedere keer naar de tekst te moe-
ten grijpen. De grafisohe verzorging is eens te meer voortreffelijk
en de algemene opmaak en vormgeving ia konform aan de andere delen uit
de reeks "Phytologie". Het is een boek dat marm mag aanbevolen morden
aan een breed publiek.
liJ.G.D.P.
RUIMGS, Ch.E.E. : CATALOGUE RAISDNNE DES LEPIDDPTERE5 DU MARDC
Inventaire faunistique et observations écologiques, Tome II (Macrolé-
pidoptères). 16 x 24 om, 370 p. , Trav. Inst. Soi. Série zool. no. 40,
1981, te bestellen bij Institut Scientifique Charia Ibn Batouta, B.P.
103, Rabat-Agdal, Marokko (prijs niet meegedeeld).
Het eerste deel van deze katalogus dat over de Microlepidoptera van
Marokko handelt, merd besproken in Phegea 10 (2) : 88. Dit tuieede
deel is op dezelfde manier opgevat : voor elke soort uordt de biblio-
grafie gegeven, de verspreiding in Marokko en in de wereld, de vlieg-
tijd en de voedselplanten van de rups. Er worden 1.032 soorten Maoro-
lepidoptera vermeld, waarvan er heel wat endemisch zijn in Marokko.
De modernste nomenklatuur wordt gevolgd en alle ondersoorten die in
Marokko voorkomen, worden vermeld.
De bibliografie bevat meer dan 700 werken, waarvan er vele taxonomi-
sohe of systematische onderwerpen behandelen, maar de meeste gericht
zijn op de faunistiek van de Marokkaanse Lepidoptera. In het ekolo-
gisoh en geografisoh repertorium worden meer dan 700 plaatsnamen in
Marokko opgenomen, met nauwkeurige plaatsbepaling volgens versohillen-
de referenties : de ligging i.v.m. de grote fytogeograf isohe distrik-
ten in Marokko (volgens de kaart van Oh. SAUUAGE en 0. UIIMDT), de geo-
grafisohe koürdinaten indien gekend, de hoogteligging boven de zee-
spiegel en de gemiddelde neerslag per jaar.
Het boek eindigt met een alfabetisohe index van alle geoiteerde namen
van ondersoorten, soorten, geslaohten en families uit de twee delen,
een alfabetische index van de voedselplanten van de rupsen en een in-
dex van de predatoren en parasieten van de Marokkaanse Lepidoptera.
Het is een boek dat iemand die in IMoerdafrikaanse Lepidoptera geïnter-
esseerd is, zeker niet mag missen.
U.a.D.P.
ÜJHALLEY, P. : THE MITCHELL BEAZLEY POCHET GUIDE TD BUTTERFLIES
1G X 16 cm, 169 p. , 930 gekleurde figuren, Mitchel Beazley Pockets,
London, 1981, 3,95 Pond.
Dit zeer handige boekje - het past zonder moeite in elke jaszak - is
bedoeld als determineeruerk voor de Europese dagvlinders. Het bespro-
ken gebied omvat alle landen van Europa tot aan de grenzen van de So-
vjet-Unie; IMoord-Afrika mordt dus niet mee behandeld. Alle dagvlin-
dersoorten die in dit gebied voorkomen, uorden besproken, alsook zes-
tien soorten Heterocera die dikuiijls overdag uorden uaargenomen. Het
boekje begint met een korte inleiding uaarin o.a. een heleboel symbo-
len uorden voorgesteld die verder in het boekje zullen gebruikt uorden
om op zeer beknopte uijze informatie te verschaffen over het voorkomen
van de verschillende soorten. Bij elke soort staan gegevens over het
uiterlijk van het imago, de vliegtijd, de voedselplant van de rups en
de verspreiding. De moeilijke soorten zijn voorzien van enkele noti-
ties over de markante verschillen.
In vele gevallen uorden ondersoorten en variëteiten vermeld, maar om-
dat de plaats zeer beperkt is, kunnen die slechts op zeer summiere
uijze beschreven uorden. Enkele andere negatieve punten die omuille
van deze beperkte ruimte ontstaan, zijn de onvolledige verspreidings-
gegevens (in de lijstjes ontbreken dikuijls enkele landen uaar de be-
treffende soort toch voorkomt) en de merkelijk onvoldoende behandeling
van een tuintigtal soorten. Deze uorden grotendeels uel afgedeeld,
maar in de begeleidende tekst staat meestal niet meer dan een korte
aanduiding van de verspreiding en de veruante soort, Uellicht uare
het beter geueest deze soorten iets ruimer te behandelen en de tekst
over de enkele nachtvlinders geuoon te laten vallen. Het is ook uel
raar dat er nergens in het hoekje geuezen uordt op de noodzaak om be-
paalde zeer nauu veruante soorten op de genitalia te kontroleren. Wat
ook soms stoort is de sterk geuijzigde volgorde van families, genera
en soorten dan die men geuoonlijk in andere gidsen tegenkomt. Toch
vindt men vrij spoedig zijn ueg, precies omdat het boekje zo klein is.
De tekeningen, gemaakt door Richard LELÜIIMGTBIM, zijn van uitstekende
kualiteit. Steeds uordt de onderkant van de vleugels mee afgedeeld,
in vele gevallen beide sexen, soms enkele subspecies en zelfs enkele
rupsen. Er uorden meer soorten van het Europese vasteland afgeheeld
dan bij HIGGINS & RILEY het geval is. Door deze kualiteit van de af-
beeldingen is het boekje zeker zijn prijs uaard.
U.G. DE PRINS
SS
SAUER, F. : RAUPE UIMD SCHMETTERLINEE IMACH FARBFDTDS ERKANIMT
,0- ■
^ ‘ ' n
14 X 20,5 cm, 184 p. , 528 kleurfoto's. Fauna-Uerlag , Eichenweg 8, D-
8047 Karlsfeld, 1982, geplakt 36,- DM.
Dit handig en mooi boek geeft telkens naast mekaar een foto van het
imago en van de rups. De foto's zijn ongeveer 6 x 9 cm en van goede
kwaliteit. De schrijver geeft ook een heleboel gegevens over het in-
sekt : vliegtijd, beschrijving, voorkomen, gedrag, eiafzetting, voed-
selplant enz. Natuurlijk heeft de auteur zich beperkt; zo staan er
64 dagvlindersoorten , 79 spinners, 66 uilen, 31 spanners (wat in ver-
houding wel wat weinig is) en zelfs 8 micro's uit 5 families, afge-
deeld en beschreven. Omdat de foto's zo'n goede kwaliteit bezitten,
kunnen ze als determineermiddel gerust gebruikt worden; wel is het
dan jammer dat het werk niet volledig is. Als naslagwerk of aanvul-
ling verdient het zeker zijn aanbeveling.
G.R.D.P.
MERZ, E. & H. PFLETSCHINGER : DIE RAUPEN UNSERER SCHMETTERLINGE ERKEN-
NEN UND BEOBACHTEN
16 X 20 cm, 112 p. , 112 kleurfoto's. Kosmos Gesellschaft der Natur-
freunde, Franck'sche Uerlagshandlung , D-7000 Stuttgart, 1982, gebon-
den 36,- DM.
Dit werkje biedt zowel foto's van verschillende soorten rupsen als
biologische gegevens op foto : eieren, hun afzetting, vervellingen en
verpoppingen in verschillende stadia. Ook sluipwespen worden eventjes
behandeld. De foto's zijn van zeer goede kwaliteit en variëren van
1/4 en 1/2 van de grootte van een bladzijde tot het hele blad zodat
het boek uitnodigt om het te doorbladeren.
Het is de bedoeling van de auteur geweest meer een overzicht te geven
van het leven van de rupsen dan van de rupsen zelf. Daarom komen er
zo weinig soorten aan bod; van die soorten worden dan wel interessante
dingen getoond zoals kamoeflage en dreighoudingen. De tekst biedt ook
niet al te veel gegevens over het af gedeelde insekt zelf, maar wel, in
een vlotte, gemakkelijke tekst, een schat aan allerlei gegevens over
het leven van de rupsen.
G.R. DE PRINS
FELDMAIER, C. & J. McRAE : LILIEN
18 X 22,5 cm, 246 p. , 1G3 kleurfoto's, 10 zwartwit-foto' s, 35 tekenin-
gen, Verlag Eugen Ulmer, Postfach 700561, D-7000 Stuttgart 70, 1982,
tweede herwerkte uitgave, gebonden met stofomslag 96,- DM.
Een zeer leerzaam boek in het Duits over de lelies. Wie er nog niets
van afweet is, na het lezen ervan, beslist een lelievriend geworden.
Dat lelies niet alleen in het wild voorkomen weet' iedereen, maar dat
S3
er zovele gekweekte soorten bestaan, zal zeker niet algemeen geweten
zijn.
I\la een uitgebreide inleiding over het verzorgen en kweken van lelies
in het algemeen, wordt er dieper ingegaan op nieuwe methoden voor het
vermeerderen van deze planten. Zo wordt de weef selkultuur besproken,
waaronder dan meer specifiek meristeem- en embryokultuur. V/oor deze
hoofdstukken hebben gekende leliekwekers hun ervaringen en wetenswaar-
digheden bijgedragen. LJel een moeilijk deel van het boek voor wie
weinig op de hoogte is van wetenschappelijke termen in het Duits.
□m het werk zo volledig en recent mogelijk te maken, hebben de auteurs
informatie verzameld van kwekers en bezitters van lelies over de hele
wereld. Het boek is dan ook prachtig geïllustreerd met fotomateriaal
van de meest uiteenlopende vormen en kleurenpracht van allerlei lelie-
planten. I\la het literaire gedeelte volgt dan nog een uitgebreide al-
fabetische naamlijst. Per plant vindt men hierin de belangrijkste ge-
gevens terug, zodat men weet waar de plant vandaan komt, hoe men ze
moet behandelen en welke standplaats de plant verkiest. Het laatste
gedeelte is vooral bedoeld om goede raad te geven aan al diegenen die
graag prachtige lelies zien bloeien in hun eigen tuin.
G. RYLAIMT
INHOUD :
AIMSELIN, A. ; Medewerking voor aanvullingen libellenverspreiding in
Belg ie .12
DE JBIMGHE, R. & P. RASMOIMT : Kreuzungsexperiment mit Hummeln des Genus
Bombus Latreille sensu stricto (Hymenoptera, Apidae) 7
DE PRINS, G.R. : Meldenswaarddge waarnemingen van Lepidoptera in
1982 11
FAQUAET, M. & D. DE ROBSE : Bijdrage tot de kennis van de insektenfau-
na van het Landschapspark Krekengebied (Dost-V/laanderen) , tweede
aanvullende lijst der Heterocera (Lepidoptera) van Assenede 1
GDGSSENS, R. : De loopkeverfauna van Baasrode en omliggende (Gost-
Ulaanderen) (Coleoptera, Carabidae) 13
MARNEF, L. : Diptera, inheemse vangsten III, 5
SEGERS, C. J. : Nieuwe vangst van Coninomus bifasciatus Reitter (Coleo-
ptera, Lathridiidae) 18
Boekbesprekingen : ^ .6, 18 e.v.
varaniw. uitg. ; W.O. Da Prins, Dilctmuidalaan 176, B-2600 Barcham. 03/322.02.35
I
driemaandelijks tijdschrift van de
VeReWTHTPIB VBBB eWBMBLBB?e
van de
Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen
Redaktieadres ; W. Oe Prins. Diksmuidelaan 176. 2600 Berchem. Tel. : 03-322.02.35
Jaargang 11 1 april 1983
MERKWAARDIG PARINGSGEDRAG VAN
FU5CONEBULOSA OE GEER
Tgeh mijn brner en ik in juli 1982 in de Uügezen randtnerden, kmamen
LüB op zeker ogenblik op een hoogplateau uiaarv/an het bangste punt onge-
veer 14GG m bedroeg. Het mas er hier en daar zo vochtig dat het uater
op het mos kmam staan als men er door ging. Er maren ook een paar
smalle, kabbelende beekjes en de addermortel (Polygonum bistorta) mas
op het einde van zijn bloeitijd. üüollegras en bosbes (Uaocinium myr-
tillus) groeiden er in overvloed. Er mas ook een bos met beuken, die
knoestig en krom groeiden en slechts 5 m hoogte bereikten door het
barre meer op deze hoogte.
Toen me er figuurlijk ons tentje hadden opgeslagen (later gebeurde dat
letterlijk mant me deden er ook een nachtvangst) , gingen me op tocht.
Behalve Erebia epiphron en Aqlais urticae, die massaal voorkmamen, en
enkele Inachis io, viel er meinig te bespeuren. Tot op een moment,
het mas zo'n 3 uur 's namiddags, dat ik een vlinder in zigzaglijn over
het gebied zag gaan, klein en donker gekleurd. Zijn gedrag deed den-
ken aan Anarta myrtilli hoven heidevelden. Na een tijdje had ik ver-
scheidene exemplaren opgemerkt die op dezelfde manier vlagen, tot ik
er voor mijn voeten eentje zag opvliegen en enkele meter verder meer
zag neerstrijken. Toen ik het dier van nabij bekeek, bleek het een
mijfje van een Hepialus-soort te zijn, die ik niet onmiddellijk her-
kende : donker roodbruin met nagenoeg geen tekening, slechts een mitte
vlek op de plaats maar uilen (Noctuidae) hun niervlek hebben.
Het mijfje zat eerst stil, maar na een tijdje begon het op een gras-
sprietje omhoog te kruipen. Dit boog echter door onder het gemicht
van het achterlijf dat in verhouding tot de rest van de vlinder rede-
lijk zmaar is. Ik heb dan een handje toegestoken door een steviger
takje in de buurt te houden en vast te steken. Toen het mijfje op een
(Lepidaptera, Hepialidae)
(Guido DE PRINS)
15-tal cm bcuen de grand een komfartabel plaatsje had gevonden, began
het duidelijk merkbaar seinen uit te zenden. De geuren zelf waren na-
tuurlijk niet te merken, maar wel het gedrag : het wijfje zat met de
kap naar boven en het achterlijf naar beneden. De vleugels begonnen
te trillen net als nachtvlinders dat doen als ze zich opwarmen vfiftr
hun vlucht; het achterlijf kramde zich lichtjes naar boven. Er was
zeer vlug reaktie : sommige mannetjes vlagen eerst op een afstand van
ongeveer 5 m voorbij, maar na enkele minuten kwamen ze af, de een na
de andere, soms met drie tegelijk.
□m kopulatie te voorkomen (althans voorlopig) stapte ik de mannetjes
in een rupsedoos. De diertjes kwamen meestal zigzaggend aangevlogen,
maar steeds recht gericht op het doel, en ze lieten zich meestal val-
len op 3D cm of minder van het wijfje. Dok deze mannetjes vertoonden
een roodbruine kleur en een kleine, witte stip. Na ongeveer een half
uur waren er een tiental mannetjes "op bezoek" geweest en ofwel gevan-
gen ofwel verjaagd. Toen het wijfje geen kontakt kreeg, stopte het
fladderen en dus ook het seinen en ging het kruipend op zoek naar een
betere seinplaats. Het kroop van spriet tot spriet die steeds doorbo-
gen omdat het wijfje tot aan de top wou kruipen. Na een tijdje vond
het, met een beetje hulp, een goed plaatsje maar het duurde nu een
heel tijdje voor het seinen begon. Het duurde nu ook veel langer eer
de eerste mannetjes verschenen.
Het mannetje dat de kopulatie tot stand bracht, gedroeg zich als
volgt : het streek neer in de buurt op ongeveer 2D cm van het wijf->
en vloog dan met sprongetjes tot onder aan net takje waarop net wijfje
zat. Het kroop omhoog tot tegen het wijfje en wrong zich dan tussen
de stengel en het achterlijf van het wijfje omhoog tot het helemaal
onder het wijfje zat, ongeveer met zijn kop aan haar poten. Dan begon
het mannetje zijn achterlijf te krammen om kontakt te zoeken met het
hare; dit duurde slechts een vijftal sekonden. Het ineenhaken van de
achterlijven duurde slechts één sekonde en toen liet het mannetje zich
los zodat hij met zijn achterlijf aan het wijfje vasthing, de kop om-
laag. Dp het moment dat de kopulatie tot stand kwam, stopte het wijf-
je met fladderen en de andere mannetjes verdwenen één na één. Dood-
stil hingen de twee dieren aan de stengel, de vleugels langs het lijf
geplooid, het wijfje nog steeds op dezelfde plaats als bij het seinen,
het mannetje ondersteboven hangend aan zijn achterlijf, de poten inge-
trokken.
Ik wilde wachten tot er weer beweging in de zaak kwam, maar na een
half uur was er nog niets gebeurd en heb ik beide exemplaren meegeno-
men voor determinatie. De kweek van Hepialus-soorten is moeilijk om-
dat de rupsen in wortels leven en hun larvestadium twee jaar duurt.
Later op de avond, tijdens het vallen van de schemering, zag ik een
andere Hepialus-soort vliegen. Tot dit moment hadden we geregeld man-
netjes van de roodbruine soort zien rondvliegen, steeds laag boven de
grond zigzaggend op zoek naar een wijfje. Deze nieuwe soort was dui-
delijk Hepialus fusconebulosa De Geer. Dmdat we enkel de boeken van
KDCH ("Wir bestimmen Schmetterlinge" ) bij hadden, beperkten zich onze
determineermogelijkheden , en we konden de roodbruine soort niet op
naam brengen.
SG
Toen tiJE in de schemering een laatste techtje maakten, bemerkten ue nog
vele rsndvliegende dieren, zoujel mannetjes als uijfjes. Alle mannetjes
bleken van de rnodbruine vorm te zijn, nok de meeste wijfjes behoorden
tot deze vorm, slechts enkele onder hen waren typisch fusconebulosa.
Thuis gekomen werd de identiteit van de beide vormen vastgesteld : het
bleek in de twee gevallen om Hepialus fusconebulosa te gaan. De rood-
bruine dieren behoren tot de vorm qallicus Lederer. De typische vorm
van fusconebulosa was op deze hoogvlakte dus sterk in de minderheid,
en we troffen er enkel wijfjes van aan. Ook konden we geen kopulaties
vaststellen tussen de twee vormen. Jammer genoeg hadden wij te weinig
tijd om dit verder te onderzoeken.
Hepialus fusconebulosa De Geer, Frankrijk, Vogezen, juli 1982.
Links : wijfjes van de typische vorm.
Rechts : wijfjes van de vorm qallicus Lederer.
Summary : The author describes the courting and mating behaviour of
Hepialus fusconebulosa De Geer in the Vosges (France), where
f. qallicus Lederer is the most common form since only very few typi-
cal females and no typical males were observed in July 1982.
Resume : L' auteur dicrit le comportement de Hepialus fusconebulosa De
Geer, dans les Vosges (France), au cours de I'accouplement.
Dans cette region la f. qallicus Lederer, semble être la plus commune.
II n'a été observe que quelques femelles typiques sans aucun mSle ty-
pique, au cours du mois de juillet 1982.
G. DE PRINS : Markiezenhof 32, B-2G6D Merksem.
27
BOEKBESPREKING
DAüüKIlMS, M.S. : LEIDEIM UIMD ÜJDHLBEFIIMDEIM BEI TIEREIM.
23 X 16,5 cm, 129 p. , uitgegeven door Eugen Ulmer, Postfach 70 U5 61,
D-7DDG Stuttgart 7G, 1982, gebonden 32,- DM.
Dieren ujorden op velerlei wijzen door de mens benut. Uele soorten
heeft hij tot huisdier afgericht en hij kweekt ze voor verscheidene
doeleinden, zoals voor de voortbrengst van voedingsmiddelen, voor de
sport en als troeteldieren. Samen met het ten nutte maken van dieren
ontwikkelde zich tevens de noodzaak van hun bescherming. Met het ver-
schijnen van meer intensieve vormen van veekweek en dierenbehandeling
is de discussie hoger opgelaaid en worden de argumenten scherper ge-
steld. Steeds meer mensen voelen zich betrokken bij het leed dat
soms door de mensen aan dieren veroorzaakt wordt. Uooral enkele in-
tensieve kweekmethoden , alsook het af slachten van zeehonden en de die-
renexperimenten worden op de korrel genomen.
Dikwijls worden rond deze problemen verbitterde en hartstochtelijke
discussies gevoerd. Uoor deze meningsverschillen over de wijze van
dierenbehandeling zijn veel redenen aan te voeren. Belangrijk is ze-
ker dat overeenstemming ontbreekt over het punt hoe "lijden" kan her-
kend en bepaald worden. Dieren kunnen wel lijden, maar ze weten niet
dat ze lijden. Men kan sommige dieren wel aanleren een onderscheid te
maken tussen lijden, niet-lijden, genotbeleving en genotderving zodat
ze een voorkeur kunnen duidelijk maken. liJat dan nog niet bewezen is
dat ze zouden lijden als ze niet voldaan worden. De meeste mensen
vereenzelvigen zich met het lijden van andere mensen en dieren zodat
zij het zijn die lijden omwille van de andere die er niets van weet,
tenzij men het hem bewust zou maken.
Het besproken boek is een ernstige poging tot evaluatie van de bekende
methoden voor het beoordelen van het dierenleed, vooral het onzichtba-
re dat niet door wonden of ziekteverschijnselen voor de dag treedt.
In geen geval is het een veldtocht voor of tegen bepaalde vormen van
omgang met dieren. Het is ook geen verhandeling over de kweekvoor-
waarden en ook geen opsomming van dierenkwellerijen. Dit boek wil en-
kel en alleen een basis verschaffen voor het antwoord op de vraag :
"Hoe kunnen we erkennen of een dier pijn heeft of lijdt?"; onverschil-
lig of het verschijnsel zich in de zoo, de veehouderij of het labo
voordoet. Het wil een bijdrage vormen om dierenbescherming op grond-
slag van beter begrip van de problematiek in praktijk brengen.
Niemand zou zich nog met enige discussie over dit onderwerp mogen in-
laten tenzij hij dit boek grondig gelezen heeft. De zeer uitgebreide
literatuurlijst bewijst dat de schrijfster dit delikaat onderwerp
grondig gestudeerd heeft. Het lezen is echt de moeite waard.
U.F. Naveau, ir.
SB
Phegea 11 (2) : 29-30 (1 april 1983)
STIQMELLA REPENTIELLA CWOLEF, 1955), EEIM
NIEUWE SOORT VOOR OE BELGISCHE FAUNA
(lepidoptera, Nepticulidae )
(Hans HEIMDERICKX)
In het kader van een onderzoek omtrent het voorkomen van Microlepido-
ptera op Salix repens L, aan de Belgische kust werd in de zomer van
1981 een excursie gemaakt in het duinengebied van De Haan. Hoemel de
plant er niet algemeen mas, konden toch een aantal struiken onderzocht
morden. Spijts de vermachtingen werden geen mijnen van Phyllonorycter
quinquegutella Stainton aangetroffen. Uel maren talrijke vraatsporen
van een Coleophora-soort aanwezig en ik verzamelde een aantal zakken
die met grote stukken van de voedselplant in terraria ondergebracht
, werden.
□p 29-08-1981 werd in een van deze recipiënten een imago aangetroffen
van een IMepticulidae-soort. (\la een nauwkeurig onderzoek kon ook de
slechts ca. 2 mm lange cocon met de exuvie gevonden worden, maar niet
] de mijn. Deze bevond zich vermoedelijk in een van de verschrompelde
I en verbrokkelde bladeren die op de bodem van het recipiënt gevallen
;l waren.
I Omdat ik de soort door het ontbreken van de mijn niet met zekerheid
Ij kon determineren, nam ik kontakt op met de Britse IMepticulidae-ekspert
I A.M. EMMET. Deze deelde mij mee dat uit Denemarken inderdaad een voor
I! Salix repens L. typische IMepticulidae-soort beschreven was, Stiqmella
j' repentiella Wolff (WOLFF, 1955). Deze soort is verder nog bekend van
i Groot-Brittannië (Kent), IMoordwest-Duitsland, Polen en Finland (EMMET,
I 1977). Uit de oerbeschrijving en de belangrijkste literatuur over de-
Ize soort bleek dat de uiterlijke morfologie van het exemplaar van De
Haan inderdaad overeenkomst vertoonde met beschrijvingen van een manne-
lijke S. repentiella Wolff, maar gezien de geringe variatie tussen
Stiqmella-soorten was de determinatie hiermee nog niet zeker. Een fo-
to van het exemplaar werd samen met microscopische opnamen van de geni-
I taliën opgestuurd naar A.M. EMMET, maar ook hij kon geen zekerheid om-
trent de determinatie geven, indien geen mijnen gevonden werden.
! Op 14-07-1982 werd dan een tweede excursie uitgevoerd, ditmaal aan de
' kust van Westende (ca. 20 km van De Haan) waar Salix repens L. algemeen
I voorkomt. t\la enkele uren zoekwerk werden evenals vouwmijnen van Phyl-
I lonorycter quinquegutella Stainton ook enkele Stigmella-mijnen gevon-
i den, die door vergelijking met Britse exemplaren konden gedetermineerd
j worden als S. repentiella Wolff. De mijnen waren zeldzaam en moeilijk
I zichtbaar door het harige bladoppervlak.
Figuur 1b toont een conventionele (panchromatische) fotografische op-
name van een dergelijke mijn in vergelijking met een opname op infra-
roodfilm (gevoeligheid tot 900 nm) door een zwartfilter met doorlaat-
baarheid vanaf 750 nm (la) van hetzelfde blad. Op deze laatste zijn
S9
de mijn en andere beschadigingen in het blad veel beter zichtbaar door
de infrarccdref lectie van de onaangetaste bladdelen.
Mijn dank gaat hierbij uit naar A.M. EMMET, veer de nuttige informatie
en het Britse vergelijkingsmateriaal, en naar UJ.D. DE PRINS melke li-
teratuurreferenties opzecht in zijn uitgehreide bibliotheek.
Fig. 1a : Infraroodopname (75D-9BB nm) van een Salix repens L.-blad
met een mijn van S. repentiella LJalfF. (Lüestende, 14-D7-1982)
Fig. 1b : Fotografische opname op conventionele film van hetzelfde
blad.
Literatuur :
ÜJBLFF, N.L. , 1955 : Nepticula repentiella sp. n. (Lepidoptera Nepticu-
lidae). In : Ent. Meddr. 27 : 82-9B.
EMMET, A.M. , 1977 : Stigmella repentiella (Nolff, 1955)(Lep. : Nepticu-
lidae); a Species nem to Britain. In : Entomologist's Ree. J. Uar.
89 : 178-182.
Summary : A neuj Lepidoptera species for the Belgian fauna is mentio-
ned : Stigmella repentiella üJolff. It mas bred from mines
in leaves on Salix repens, found at Uestende (liJest-Fiandera) .
Résumé : L' auteur signale une nouvelle espèce de lépidoptère pour la
faune beige : Stigmella repentiella Uolff. L' espèce fut ob-
tenue de mines présentes dans les feuilles de Salix repens trouvées a
bJestende (Flandre occidentale).
H. HENDERICKX : bJandelueg 11, D-24BD Mol.
30
Phsgea 11 (2) : 31-42 (1 april 1983)
SYSTEMATIC AND SYNONYMIC LIST OF
BULGARIAN GEOMETRIOAE
(Lepidoptera)
(Julius GAIMEU)
The Bulgarian Macralepiduptera fauna loas studied in the 19th century.
BACHMETIEW published a list in 19D2 and REBEL published a revised ca-
talog of Balkan Lepidoptera in 19D3. Using the latter publication I.
BURESCH and Kr. TULESHKGl/ published "The horizontal distribution of
Macrolepidoptera in Bulgaria", 1929-1943. The Geometridae volume ujas
written in 1936-37, and 337 species were reported. In that paper some
85 additional species of Geometridae were reported.
The present list contains three species new to the Bulgarian fauna :
Idaea spissilimbaria Mabille (det. DUFAY), from Uitosha mountain (leg.
BURESCH); Eupithecia thurnerata SchUtze (det. MEIMTZER) from the Kress-
na defile and Eupithecia eqenaria Herrich-Schaffer (det. MENTZER) from
Sofia (leg. BDTCHARB9). Psodos trepidarius HUbner from the BURESCH &
TULESHKBU publication turned out to be P. coracina Esper after the re-
vision of Dr. UARGA. Dyscia conspersaria Fabricius was determined
erroneously too. After examination of the material in the Sofia (\la-
tional Natural History Museum, sampled from various localities in Bul-
garia the author determined it as Dyscia sicanaria OberthCr.
lilith the new species the list of Bulgarian Geometridae totals 425 spe-
cies. As subfamilies Sterrhinae and Larentiinae and some parts of the
country are not thoroughly studied and having in mind the Lepidoptera
fauna of the neighbouring countries some 3G species more are still ex-
pected to occur in Bulgaria. The arrangement of the present list is
based on FBRSTER & liJDHLFAHRT "Die Schmetterlinge Mitteleuropas" , Band
I/, Geometridae, 198G. Some nomenclatoral changes are added in accor-
dance with D.S. FLETCHER "The Generic Names of Moths of the iilorld",
vol. 3, Geometroidea , 1979. The species found in localities not be-
longing to Bulgaria since 1945 are excluded from the list.
GEOMETRIOAE
I. Achiearinae IBrephinae)
ARCHIEARIS HUbner
(BREPHDS auct.)
1. parthenias Linnaeus
2. notha HUbner
(nothum HUbner)
31
II. Oenochrominae
ALSGPHILA HDbner
(AMISDPTERYX Stephens)
3. aescularia Denis & Schiff.
4. aceraria Denis & Schiff.
(quadripunctaria Esper)
APLASIA HDbner
5. oncnaria Fuessly
□DEZIA Bcisduval
6. atrata Linnaeus
□RTHGSTIXIS HDbner
7. cribraria HDbner
PSEUDGTERPIMA HDbner
8. pruinata Hufnagel
GEGMETRA Linnaeus
9. papilicnaria Linnaeus
CGMIBAENA HDbner
(EGCHLGRIS HDbner)
1G. bajularia Denis 8. Schiff.
(pustulate Hufnagel,
nee MDller)
11. neriaria Herrich-SchSffer
HEMITHEA Dupcnchel
12. aestiuaria HDbner
(strigata MDller)
CHLGRISSA Stephens
(IMEMGRIA HDbner)
13. uiridata Linnaeus
14. cluraria HDbner
(porrinata Zeller)
15. pulmentaria Guenée
Geometsrinae
MICRGLGXIA Uarren
16. herbaria HDbner
THETIDIA Bcisduval
(EGCHLGRIS HDbner)
17. smaragdaria Fabricius
THALERA HDbner
18. fimbrialis Beepoli
HEMISTGLA Warren
(GEGMETRA Bcisduval)
19. chrysoprasaria Esper
(immaculata Thunberg)
(vernaria HDbner)
JGDIS HDbner
(THALERA HDbner)
2G. lactearia Linnaeus
EUCRGSTES HDbner
21. indigenata Uillers
IV. 5t:errhinae CAcidaliinae)
IDAEA Treitschke
(STERRHA HDbner)
(ACIDALIA Treitschke)
22. determinata Btaudinger
23. rufaria HDbner
24. censanguinaria Lederer
25. cchrata Sccpcli
26. serpentata Hufnagel
27. aureclaria Denis & Schiff.
(trilineata Sccpcli)
29. vulpinaria Herrich-Sch3f fer
3D. rusticate Denis & Schiff.
31. filicata HDbner
32. laevigata Sccpcli
33. mcniliata Denis & Schiff.
34. circuitaria HDbner
3S
35. syluEstraria HObner
(straminata Treitschks)
36. elongaria Rambur
37. obsaletaria Rambur
30. biselata Hufnagel
(bisetata Rufnagel)
39. inquinata Scapoli
(berbariata Fabricius)
40. spissilimbaria Mabille
41. dilutaria HUbnEr
42. fuscavenasa Gaeze
( inter jectaria Baisduval)
43. humiliata Hufnagel
44. palitata HUbner
45. cansalidata Lederer
46. seriata Schrank
(uirgularia HUbner)
47. sadaliaria Herrich-Schaffer
40. dimidiata Hufnagel
49. camparia Herrich-Schaffer
ssp. Eurapea üJehrli
50. albitarquata PUngeler
51. subsericeata Hawarth
52. pallidata Denis & Schiff.
53. eburnata Wacke
(cantiguaria HUbner)
54. trigeminata Hauarth
55. ruficastata Zeller
(incarnaria Herrich-Schaffer )
56. astrinaria HUbner
57. emarginata Linnaeus
50. metahiensis Rebel
59. avcrsata Linnaeus
6D. rubraria Staudinger
61. degeneraria HUbner
62. inarnata Hauarth
63. deuersaria Herrich-Schaffer
CLETA Dupanchel
(ACIDALIA Treitschke)
64. filacearia Herrich-Schaffer
CYCLDPHGRA HUbner
(COSYMBIA HUbner)
(EPHYRA Dupanchel)
65. pendularia Clerck
(arbicularia HUbner)
66. albiacellaria HUbner
67. annulate Schulze
60. puppillaria HUbner
69. ruficiliaria Herrich-Schaffer
70. quircimcntaria Bastelberger
71. parata Linnaeus
72. punctaria Linnaeus
73. subpunctaria Zeller
74. linearia HUbner
TIMAIMDRA Dupanchel
(CALOTHYSAIMIS HUbner)
75. griseata Petersen
(amata Linnaeus)
SCOPULA Schrank
(ACIDALIA Treitschke)
76. immarata Linnaeus
77. tessellaria Baisduval
70. nigrcpunctata Hufnagel
(strigilaria HUbner)
79. arnata Sccpali
00. submutata Treitschke
01. deccrata Denis & SchiffermUller
02. rubiginata Hufnagel
03. achraceata Staudinger
04. beckeraria Lederer
05. marginepunctata Gaeze
06. incanata Linnaeus
ssp. albida Silbernagel
07. imitaria HUbner
00. immutata Linnaeus
09. ternata Schrank
(fumata Stephens)
90. flcslactata Hauarth
(lactata Hauarth)
91. flaccidaria Zeller
92. subpunctaria Herrich-SchUffer
(punctata Sccpali)
93. cchraleucata Herrich-SchUffer
GLDSSOTROPHIA Prcut
(ACIDALIA Treitschke)
94. ccnfinaria Herrich-SchSffer
(luridata auct, )
RHODOSTROPHIA HUbner
95. vihicaria Clerck
96. calabra Petagna
(calabraria Zeller)
97. tabidaria Zeller
RHODOMETRA Meyrick
90. sacraria Linnaeus
33
V Larenüiinae
LYTHRIA HUbner
99. purpuraria Linnaeus
1DD. purpurata Linnaeus
LARENTIA Treitschke
(□RTHDLITHA HUbner)
1D1. clavaria Hauorth
(cervinata Denis & Schiff. )
SCDTOPTERYX HUbner
(PHABIAIME Duponchel)
(□RTHDLITHA HUbner)
1G2. caarctaria Denis & Schiff.
(caarctata Fabricius)
1D3. mucronata Bcapcli
1D4. luridata Hufnagel
(plumbaria Fabricius)
1D5. chenopadiata Linnaeus
(limitata Bcapcli)
1GG. moeniata Bcapcli
107. vicinaria Dupanchel
1G0. raesleri l/ajnits
1G9. bipunctaria Denis & Schiff.
PHIBALAPTERYX Stephens
(MESGTYPE HUbner)
HG. uirgata Hufnagel
MINGA Treitschke
111. murinata Scopcli
BAPTRIA HUbner
(GDEZIA Boisduval)
112. tibiale Esper
SCHISTGSTEGE HUbner
113. decussata Denis & Schiff.
GYPSGCHRGA HUbner
114. renitidata HUbner
LITHGSTEGE HUbner
115. farinata Hufnagel
116. griseata Denis & Schiff.
(asinata Fabricius)
QHESIAS Treitschke
117. legatella Denis & Schiff.
118. rufata Fabricius
APLGCERA Stephens
(ANAITIS Duponchel)
119. lythaxylata HUbner
12G. columbata Mentzer
121. dervenaria Mentzer
122. praefarmata HUbner
123. plagiata Linnaeus
124. efformata Guenée
125. simpliciata Treitschke
□ULGBGPHGRA Staudinger
126. internata PUngeler
AGASIS Dupanchel
(LGBGPHGRA Curtis)
127. appensata Eversmann
128. viretata HUbner
NGTHGCASIS Praut
129. sertata HUbner
TRICHGPTERYX HUbner
(NGTHGPTERYX Prout)
13G. palycammata Denis & Schiff.
131. carpinata Barkhausen
LGBGPHGRA Curtis
132. halterats Hufnagel
□PERCPHTERA HUbner
(CHEIMATGBIA Stephens)
133. fagata Scharfenberg
(boreata HUbner)
134. brumata Linnaeus
EPIRRITA HUbner
(GPGRINIA HUbner)
(LARENTIA Treitschke)
135. dilutata Denis & Schiff.
34
TRIPHDSA Stephens
136. sabaudiata Duponchel
137. dubitata Linnaeus
CALDCALPE HUbner
(EUCOSMIA Stephens)
138. undulata Linnaeus
PHILEREME HDbner
(SCDTDSIA Stephens)
139. vetulata Denis & Schiff.
140. transversata Hufnagel
(rhamnata Denis & Schiff.)
EUSTROMA HDbner
(LYGRIS HDbner)
141. reticulata Denis & Schiff.
EULITHIS HDbner
(LYGRIS HDbner)
(LAREIVTIA Treitschke)
142. prunata Linnaeus
143. populate Linnaeus
144. pyraliata Denis & Schiff.
(dotata Linnaeus)
CIDARIA Treitschke
(LAREIMTIA Treitschke)
145. fuluata Forster
THERA Stephens
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
146. variata Denis & Schiff.
147. stragulata HDbner
148. obeliscata HDbner
149. cognata Thunberg
150. juniperata Linnaeus
151. firmata HDbner
CHLORGCLYSTA HDbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
152. siterata Hufnagel
153. miata Linnaeus
DYSSTRCMA HDbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
154. truncate Hufnagel
155. citrata Linnaeus
XANTHCRHCE HDbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
156. fluctuate Linnaeus
157. montanata Denis 8. Schiff.
158. spadicearia Denis & Schiff.
159. ferrugata Clerck
160. biriviata Borkhausen
(pomoeriaria Eversmann)
161. designate Hufnagel
OCHYRIA HDbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
162. quadrifasiata Clerk
ORTHCNAMA HDbner
(NYCTEROSEA Hulst)
(LARENTIA Treitschke)
163. obstipata Fabricius
(fluuiata HDbner)
COLCSTIGIA HDbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
164. aptata HDbner
165. olivata Denis & Schiff.
166. pectinataria Knoch
(viridaria Fabricius)
167. austriacaria Herrich-SchDffer
168. aqueata HDbner
ssp. herzegouiensis Rebel
169. salicata HDbner
17C. ablutaria Boisduual
171. didymata Linnaeus
172. parallelolineata Retzius
LAMPRCPTERYX Stephens
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
173. ocellata Linnaeus
174. suffumata Denis & Schiff.
ENTEPHRIA HDbner
(CIDARIA Treitschke)
35
(LAREIMTIA Treitschke)
175. caesiata Denis & Schiff.
176. f lavicinctata HUbner
177. cyanata HUbner
NEBULA Bruand
(CBENBTEPHRIA Prout)
(ANTICLEA Stephens)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
178. verberata Sccpcli
179. tcphaceata Denis & Schiff.
18B. nebulata Treitschke
ssp. pirinica Reisser
181. achrcmaria de la Harpe
182. senectaria Herrich-Schaffer
183. obscletaria Herrich-Schaffer
184. derivata Denis & Schiff.
(nigrofasciata Gceze)
EUPHYIA HObner
(SPARGANIA Guenée)
(CATARHGE Herbulot)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
185. frustata Treitschke
186. scripturata HObner
187. putridaria Herrich-Schaffer
188. permixtaria Herrich-Schaffer
189. cuculata Hufnagel
(cucullata auct. )
19G. unangulata Haujorth
191. biangulata Haucrth
(picata HUbner)
192. unicata Guenée
193. luctuata Denis & Schiff.
194. mclluginata HUbner
195. bilineata Linnaeus
CGSTACGNV/EXA Agenjc
196. pulygrammata Bcrkhausen
ECLIPTBPERA Lüarren
(DIACTINIA Darren)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
197. silaceata Denis & Schiff.
ELECTRGPHAES Prcut
(CATARHGE Herbulot)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
198. corylata Thunberg
199. rubidata Denis & Schiff.
MESGLEUCA HUbner
(MELANTHIA Duponchel)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
20G. alaudaria Freyer
2G1. albicillata Linnaeus
MELANTHIA Duponchel
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
2G2. procellata Denis & Schiff.
RHEUMAPTERA HUbner
(EULYPE HUbner)
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
203. hastata Linnaeus
204. subhastata Nolcken
EPIRRHOE HUbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
205. tristata Linnaeus
206. hastulata HUbner
(luctuata HUbner)
207. alternata MUller
208. rivata HUbner
209. galiata Denis & Schiff.
PERIZOMA HUbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
210. taeniata Stephens
211. affinitata Stephens
212. alchemillata Linnaeus
213. hydrata Treitschke
214. lugdunaria Herrich-SchUffer
215. bifaciata Hauorth
216. minorata Treitschke
217. blandiata Denis & Schiff.
(adaequata Borkhausen)
36
218. albulata Denis & Schiff.
219. f lavafasciata Thunberg
HYDRIOMEIMA HUbner
(CIDARIA Treitschke)
(LAREIMTIA Treitschke)
22D. furcata Thunberg
(snrdidata Fabricius)
221. impluviata Denis & Schiff.
(coerulata Fabricius)
(autumnalis StrQm)
AIMTICLEA Stephens
(EARQPHILA Gumppenberg)
(CIDARIA Treitschke)
(LAREIMTIA Treitschke)
222. badiata Denis & Schiff.
PELURGA HUbner
(CIDARIA Treitschke)
(LARENTIA Treitschke)
223. comitata Linnaeus
CATACLYSME HUbner
(LAREIMTIA Treitschke)
224. riguata HUbner
UEIMUSIA Curtis
225. cambrica Curtis
DISCGLGXIA Warren
(LARENTIA Treitschke)
226. blcmeri Curtis
HYDRELIA HUbner
(LARENTIA Treitschke)
227. flammeclaria Hufnagel
EUCHDECA HUbner
228. nebulata Sccpoli
(□bliterata Hufnagel)
ASTHENA HUbner
229. albulata Hufnagel
(candidate Denis & Schiff.)
23G. anseraria Herrich-SchUffer
EUPITHECIA Curtis
(TEPHRGCLYSTIA HUbner)
231. inturbata HUbner
232. haucrthiata Doubleday
(isografnmaria Herrich-SchUffer)
233. plumbeolata Haucrth
234. cuculliaria Rebel
235. pini Retzius
(tngata HUbner)
236. linariata Fabricius
237. pyreneata Mabille
238. laguaearia Herrich-SchUffer
239. limbata Staudinger
24G. insigniata HUbner
241. undata Freyer
(scriptaria Herrich-SchUffer)
242. carpophagata Rambur
243. uenosata Fabricius
244. schiefereri Bchatsch
245. silenicolata Mabille
246. alliaria Staudinger
247. buxata Pinker
248. egenaria Herrich-SchUffer
249. centaureata Denis & Schiff.
(cblcngata Thunberg)
25G. breviculata Denzel
251. extremata Fabricius
252. selinata Herrich-SchUffer
253. trisignaria Herrich-SchUffer
254. intricata Zetterstedt
255. veratraria Herrich-SchUffer
256. cretaceata Packard
ssp. fenestrata Millière
257. satyrata HUbner
258. tripunctaria Herrich-SchUffer
(albipunctata Hauerth)
259. absinthiata Clerck
26C. assimilata Doubleday
261. Vulgata Hauorth
262. denotata HUbner
263. subfuscata Haciorth
(castigate HUbner)
264. icterata Uillers
265. succenturiate Linnaeus
266. denticulata Treitschke
267. impurata HUbner
268. orphnata Bohatsch
269. subumbrata Denis & Schiff.
(scabiosata Borkhausen)
27C. semigraphata Bruand
271. millefoliata RHssler
37
272.
273.
274.
275.
276.
277.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
298.
291.
3D1.
3D2.
3D3.
304.
385.
3B
subnotata HUbner
(simpliciata Hauarth)
druentiata Dietze
distinctaria Herr ich-Schaf far
gemellata Herrich-Schaffer
graphata Treitschke
thurnerata SchUtze
spissilineata Mentzer
indigata HUbner
pimpinellata HUbner
nanata HUbner
innatata Hufnagel
achridata Pinker
virgaureata Daubleday
abbreviata Stephens
dadaneata Guenee
sabrinata HUbner
ericeata Rambur
adscriptaria Staudinger
axycedrata Rambur
tantillaria Baisduual
GYMIMHSCELIS Mabille
(TEPHR8LYSTIA HUbner)
292. rufifasciata Hauarth
(pumilata HUbner)
CHL8R8CLYSTIS HUbner
293. u-ata Haiijarth
(caranata HUbner)
CALLICLYSTIS Dietze
(CHL8R8CLYSTIS HUbner)
294. chlaerata Mabille
295. rectangulata Linnaeus
AIMTICDLLIX Praut
(C8LLIX Guenee)
296. sparsata Treitschke
H8RISME HUbner
(PHIBALAPTERYX Stephens)
297. uitalbata Denis & Schiff.
298. carticata Treitschke
299. tersata Denis & Schiff.
388. laurinata Schauerda
VI. Boarmiinae
ABRAXAS Leach
grassulariata Linnaeus
CAL8SPIL8S HUbner
(ABRAXAS Leach)
syluata Scapali
L8MASPILIS HUbner
(ABRAXAS Leach)
marginata Linnaeus
LIGDIA Guenee
(ABRAXAS Leach)
adustata Denis & Schiff.
ALEUCIS Curtis
distinctata Herrich-SchUffer
LDM8GRAPHA HUbner
(BAPTA Stephens)
386. himaculata Fabricius
387. temerata Denis & Schiff.
STEGAIMIA Guenee
(LDM8GRAPHA HUbner)
388. dilectaria HUbner
CABERA Treitschke
(DEILIIMEA HUbner)
389. pusaria Linnaeus
318. exanthemata Scopcli
PLAG8DIS HUbner
(IMUMERIA Duponchel)
311. pulveraria Linnaeus
312. dolabraria Linnaeus
PUEIMGELERIA Rougemcnt
(IMUMERIA Duponchel)
313. capreolaria Denis & Schiff.
ELLOPIA Treitschke
(HYLAEA HUbner)
314. fasciaria Linnaeus
315. prasinaria HUbner
CAMPAEA Lamarck
(METROCAMPUS Berthold in
Latreille)
316. margaritata Linnaeus
EI\I[\)DMGS Treitschke
317. quercinaria Hufnagel
DEUTERDIMDMOS Prcut
(EIMIMQMOS Treitschke)
318. fuscantaria Stephens
319. erosaria Denis & Schiff.
32D. quercaria HUbner
EUMERA Staudinger
321. regina Staudinger
SELEIMIA HUbner
322. dentaria Fabricius
(bilunaria Esper)
323. lunularia HUbner
(lunaria Denis & Schiff.)
324. tetralunaria Hufnagel
APEIRA Gistl
(HYGROCHRDA HUbner)
325. syringaria Linnaeus
ARTIGRA Meyrick
(THERAPIS HUbner)
326. evcnymaria Denis & Schiff.
DASYGGRSA Prcut
327. mcdesta Staudinger
GDGIMTGPERA Stephens
(GGfMGDGNTIS HUbner)
328. bidentata Clerck
EDLDTGIS HUbner
(HIMERA Dupcnchel)
329. pennaria Linnaeus
GRGCALLIS Treitschke
33G. tusciaria Borkhausen
331. elinguaria Linnaeus
AIMGERGIMA Dupcnchel
332. prunaria Linnaeus
GURAPTERYX Leach
333. sambucaria Linnaeus
GPISTHGGRAPTIS HUbner
334. luteclata Linnaeus
EPIGIME Dupcnchel
335. repandaria Hufnagel
(apiciaria HUbner)
336. paralellaria Denis & Schiff.
Cvespertaria Fabricius)
CEPPHIS HUbner
(EPIGIME HUbner)
337. advenaria HUbner
LITHIIMA HUbner
(LGZGGRAMMA Stephens)
(PETRGPHGRA HUbner)
(PHASIANE Dupcnchel)
338. chlcrcsata Sccpoli
HYPGXYSTIS Prcut
339. pluviaria Fabricius
THERAPIS HUbner
(CAUSTGLDMA Lederer)
34G. flauicaria Denis & Schiff.
PSEUDGPAIMTHERA HUbner
(UEIMILIA Dupcnchel)
341. macularia Linnaeus
(maculata Scopcli)
EILIGRINIA HUbner
342. ccrdiaria HUbner
343. trinctata Mentzer
MACARIA Curtis
(SEMIGTHISA HUbner)
33
(PHASIAWE Dupanchel)
344. aestimaria HUbner
345. natata Linnaeus
346. alternaria HUbner
347. liturata Clerck
CHIASMIA HUbner
(SEMIDTHISA HUbner)
(PHASIAIME Dupanchel)
348. clathrata Linnaeus
349. glarearia Brahm
PRGUTICTIS Bryk
(DIASTICTIS HUbner)
(SEFIIBTHISA HUbner)
35B. artesiaria Denis & Schiff.
[\IARRAGA Walker
(FIDBHIA Treitschke)
351. fasciolaria HUbner
352. tessularia Mentzer
ISTURGIA HUbner
(FIDBNIA Treitschke)
353. limbaria Fabricius
asp. rablensis Zeller
ITAME HUbner
(SEMIDTHISA HUbner)
354. uauaria Linnaeus
TEPHRINA Guenee
(EUBBLIA Lederer)
355. murinaria Denis & Schiff.
356. arenacearia Denis & Schiff.
GIMBPHARMIA Staudinger
(GNDPHDS Treitschke)
357. atevenaria Baisduval
LIGIMYBPTERA Lederer
358. fumidaria HUbner
THERIA HUbner
(HYBERIMIA Latreille)
359. rupicapraria Denis & Schiff.
AGRIDPIS HUbner
(ERANIMIS HUbner)
(HYBERIMIA Latreille)
36B. bajaria Denis & Schiff.
361. leucaphaearia Denis & Schiff.
362. aurantiaria HUbner
363. marginaria Fabricius
ERANIMIS HUbner
364. defaliaria Clerck
365. declinans Staudinger
PHIGALIA Dupanchel
366. pilcsaria Denis & Schiff.
(pedaria Fabricius)
APBCHEIMA HUbner
(BISTQN Leach)
367. hispidaria Denis & Schiff.
ssp. papaui Uajnits
NYSSIA Dupanchel
(BISTDN Leach)
(LYCIA HUbner)
368. graecarius Staudinger
LYCIA HUbner
(BISTDN Leach)
369. hirtaria Clerck
37D. bulgariensis Uagnits &
Meszaras
APBGHIMA Agassiz
(ZAMACRA Meyrick)
371. flabellaria Heeger
BISTDN Leach
372. strataria Hufnagel
373. betularia Linnaeus
NYDHIDDES Lederer
374. dalmat ina Wagner
sap. andreasaria Warnecke
375. maltheri Wagner
376. amygdalaria Herrich-SchUffer
40
MENOPHRA Moore
(HEMERDPHILA Stephens)
377. abruptaria Thunberg
SYIMGPSIA HUbner
378. sociaria HUbner
PERIBATODES Wehrli
(BDARMIA Treitschke)
379. rhomboidaria Denis & Schiff.
(gemmaria Brahm)
38B. perversaria Boisduual
381. umbraria HUbner
382. secundaria Esper
383. correptaria Zeller
CLEBRA Curtis
(BOARMIA Treitschke)
384. cinctaria Denis & Schiff.
ALCIS Curtis
(BCARMIA Treitschke)
385. repandata Linnaeus.
388. jubata Thunberg
CLECRCDES Warren
(BCARMIA Treitschke)
387. lichenaria Hufnagel
BCARMIA Treitschke
388. roboraria Denis & Schiff.
389. maeoticaria Apfelbeck
39C. uiertlii Bohatsch
FAGIUCRIIMA bJehrli
(BDARMIA Treitschke)
391. arenaria Hufnagel
SERRACA Moore
(BDARMIA Treitschke)
392. punctinalis Scopoli
(consortaria Fabricius)
ASCDTIS HUbner
(BDARMIA Treitschke)
393. selenaria Denis & Schiff.
ssp. bureschi Karnoschitzky
ECTRDPIS HUbner
(BDARMIA Treitschke)
394. crepuscularia Denis & Schiff.
395. bistortata Goeze
396. consonaria HUbner
397. extersaria HUbner
AETHALURA McDunnough
(BDARMIA Treitschke)
398. punctulata Denis & Schiff.
TEPHRDIMIA HUbner
399. sepiaria Hufnagel
4DD. oranaria Staudinger
EUMAIMNIA Fletcher
(MAIMIMIA Prout)
(TEPHRDIMIA HUbner)
4D1. oppositaria Mann
GIMDPHDS Treitschke
4D2. furvata Denis & Schiff.
(furuatus Fabricius)
4D3. obfuscata Denis & Schiff.
(myrtillata Thunberg)
4D4. obscurata Denis & Schiff.
(obscurarius Fabricius)
4D5. sartata Treitschke
4D6. ambiguata Duponchel
4D7. onustaria Herrich-SchUf fer
4D8. certhiatus Rebel & Zerny
4D9. pullata Denis & Schiff.
41D. intermedia üüehrli
411. asperaria Rebel
412. glaucinaria HUbner
ssp. peruni Uarga
413. variegata Duponchel
414. mucidaria HUbner
CATASCIA HUbner
(GIMDPHDS Treitschke)
415. dilucidaria Denis & Schiff.
PSDDDS Treitschke
(GLACIES Millière)
416. coracina Esper
ssp. bureschi Warga
41
EMATURGA Lederer
417. atamaria Linnaeus
BUPALUS Leach
418. piniaria Linnaeus
SELIDQSEMA HUbner
419. brunnearia Uillers
DYSCIA HUbner
(SCGDQIMIA Bcisduval)
42B. sicanaria GberthUr
SIGIMA Dupanchel
421. lineata Scnpoli
CHARIASPILATES Gehrli
(ASPILATES Treitschke)
422. fcrmnsaria Eversmann
ASPILATES Treitschke
423. giluaria Denis & Schiff.
424. ochrearia Rossi
PERCGIMIA HUbner
425. strigillaria HUbner
J. GAHEU : University of Sofia, Faculty of Biology,
Laboratory of Entomology
Boul. Dr. Zankov, 8
BE-1421 Sofia, Bulgaria
4e EUROPEES KONGRES VOOR LEPIOOPTEROLOGIE
Het 4de Europees Kongres voor Lepi-
dopterologie , georganiseerd door de
Societas Europaea Lepidopterologica
(SEL), mordt in april 1984 gehouden
te Budapest, Hongarije, onder voor-
zitterschap van dr. L. A. GGZMANY,
verbonden aan het Gatuurhistorisch
Museum van Budapest.
Het hoofdthema van dit kongres vormen de niet of slecht onderzochte
gebieden in Europa, in het Engels "Unexplored areas" en in het Duits
"üüeisse Flecken" genoemd. Daarnaast morden er echter nog vele andere
ondermerpen behandeld. Het is beslist nodig om zeer lang op voorhand
in te schrijven voor dit kongres omdat de autoriteiten van de Gost-
bloklanden een heleboel formaliteiten voorschrijven die een lange
voorbereiding vergen. Later ontvangen de voorlopige inschrijvers dan
een definitief inschrijvingsformulier. Inschrijven kan bij de sekre-
taris : G. DE PRIGS, Diksmuidelaan 176, B-26GG BERCHEM-Antuierpen.
Phegea 11 (2) : 43-46 (1 april 1903)
ISSORIA LATHOIMIA L. IN DE KEMPEN : INHEEMS
OF IMMIGRANT ?
( Lepidoptera, Nymphalidae )
(Alex RIEMIS)
Een ujaarneming van Issoria lathonia in de Kempen kan men moeilijk af-
doen als een banaliteit. Het blijft steeds een opmerkelijke gebeurte-
nis. Daarom heb ik van elke waarneming de datum, plaats en aantallen
genoteerd. Wanneer nu, na een tiental jaren, de resultaten in tabel-
vorm worden opgesteld, vallen er opmerkelijke resultaten op, en kunnen
interessante gevolgtrekkingen gemaakt worden.
De biotoop
Opmerkelijk is het feit dat ik alle exemplaren van lathonia waarnam in
een wel bepaald biotoop. Steeds waren dit zandige golvende terreinen,
die ik gemakkelijkheidshalve aanduid als droge schraallanden. Een ju-
weel van een dergelijk biotoop, waar trouwens de meeste waarnemingen
gebeurden, vinden we langs de grens Turnhout-Ravels. Planten die er
voorkomen zijn o.a. Driekleurig viooltje (Uiola tricolor), Akkerviool-
tje (V/. tricolor v. arvensis) , Smalle weegbree (Plantago lanceolata).
Zandblauwtje (Jasione montana) , Breedbladige moeraswespenorchis (Epi-
pactis latifolia). Bosdroogbloem (Gnaphalium silvaticum), Mannet jesere-
prijs (l/eronica~off icinalis) , Weidehavikskruid (Hieracium caespitosum) ,
Zilverhaver (Arrhenatherum perforatum), Vroege haver (A. praecox), Sint-
Janskruid (Hypericum perforatum) en Muizenoortje (Hieracium pilosella).
□p de extreem droge plaatsen groeit struikheide (Calluna vulgaris).
Plaatselijk komen ook bremstruwelen voor. Langs zandige wegbernien
vinden we soms eveneens associaties die aan deze biotoop doen denken.
Deze biotopen zijn echter zeldzaam geworden, voornamelijk omwille van
denaanplantingen. Issoria lathonia werd in totaal op drie gelijkaardi-
ge terreinen aangetrof fen. Een ervan, vrij klein en gelegen te Mol, is
ondertussen verdwenen. Een ander terrein, eveneens vrij klein en gele-
gen te Retie, is ondertussen fel veranderd. Een vierde terrein, nogal
groot, wijkt wel af van de beschreven biotoop. Het is een oud, in on-
bruik geraakt rangeerstation van de spoorweg te Weelde. Dok dit is een
extreem droge plaats, waar de voedselplant massaal voorkomt.
Typische vlinders van de beschreven biotoop zijn Maniola jurtina, Las-
siommata megera, Lycaena phlaeas, Thymelicus lineola, T. sylvestris,
Callisteqe mi en Lythria purpurata. Anaitis efformata komt soms mas-
saal voor. Opmerkelijk is het feit dat ook steeds in dit biotoop Meli-
taea cinxia en Heodes tityrus werden aangetroffen.
De oorzaak van het ontbreken van gegevens voor de jaren 1978, 1979 en
1980 zijn de miserabele zomers van die jaren, waardoor de terreinen
haast niet bezocht zijn. Vergeleken met de waarnemingen in Nederland
blijk ik echter niet veel gemist te hebben.
A3
Tabel I : Isaoria lathonia L. in de Turnhautse Kempen
april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
totaal
197D
1
1
1971
1
1
1972
1
ca. 2U
ca. 2Q
1973
ca. 25
ca. 25
1974
2
3
5
18
ca. 45
ca. 73
1975
2
3
1
16
22
1976
ca. 3G
ca. 3D
1977
9
1D
1
1
21
1978
1979
198D
1981
ca. 15
7
ca. 22
1982
2
1
3
6
Tabel II : Isaoria lathonia L. in het binnenland van Nederland.
april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
totaal
197D
1
1
1971
1
3
7
2
13
1972
1
2
3
1973
3
3
1
2
9
1974
1
1
1975
1
1
1976
1
1
2
1977
1
1
1978
1
1
1979
1
1
1980
Q
Uit de gegevens van de tabel valt onmiddellijk op dat er tiuee duidelijke
vliegperioden zijn : een eerste vanaf april tot juni en die steeds vrij
schaars is, altijd maar enkele exemplaren, een tweede vanaf augustus
tot september-oktober , met vrijwel steeds opvallend grotere aantallen.
V/olgens B.J. LEMPKE is lathania in IMederland enkel inheems in het Duin-
distrikt. lilaarnemingen in het binnenland zouden het gevolg zijn van
immigratie. In zijn trekvlinderverslag publiceert LEMPKE jaarlijks al-
le waarnemingen van I. lathonia in het binnenland. Deze gegevens zijn
samengevat in tabel II. IMa 198G zijn nog geen gegevens bekend.
De vergelijking van deze twee tabellen is verrassend. De aantallen in
de Kempen liggen beduidend hoger, ondanks het feit dat de cijfers van
tabel I de aantallen weergeven van enkele zeer beperkte terreinen ver-
richt door één persoon, terwijl de tabel van Nederland alle waarnemin-
gen weergeeft van geheel het binnenland van Nederland, verricht door
diverse entomologen.
Uolledigheidshalve geef ik hierbij enkele gegevens over het voorkomen
van lathonia in het Duindistrikt in Nederland, eveneens ontleend aan de
trekvlinderverslagen van LEMPKE. De meeste jaren zouden daar drie niet
duidelijk van elkaar gescheiden generaties voorkomen.
I 1970
' 1971
I 1972
I 1973
: 1974
' 1975
1976
|i 1977
1970
' 1979
l| 198D
;i
^ Beschouwingen
waarnemingen
slechts twee
vanaf 06. B5
vanaf 13.04
vanaf 03.05
vanaf 11.04
vanaf 21.05
vanaf 30.04
vanaf 22.05
vanaf 29.04
vanaf 15.05
vanaf 00.05
van begin mei tot einde augustus;
herfstwaar nemingen,
tot 10.10; in totaal 163 ex.
in totaal 224 ex.
in totaal 152 ex.
in totaal 143 ex.
tot 20.10;
tot 11.10;
tot 03.10;
tot 02. 10;
15.09;
19.09;
tot 02.10;
tot 21.10;
13.10;
tot
tot
tot
geen totaal gekend,
in totaal 463 ex.
geen totaal gekend,
in totaal 273 ex.
geen totaal gekend,
in totaal 57 ex.
Het geregeld voorkomen van I. lathonia in april en mei, zij het in
' kleine aantallen, pleit volgens mij voor de inheemsheid van de soort in
1 de Kempen. In het Nederlandse Duindistrikt vliegt I. lathonia eveneens
j vanaf april. In het gehele binnenland van Nederland is tijdens de ver-
':| melde jaren slechts één aprilwaarneming , en geen enkele meiwaarneming
jj gekend. Ook in augustus en september liggen de aantallen in de Kempen
1| hoger dan in het Nederlandse binnenland.
li Het feit dat alle waarnemingen van I. lathania gebeurden binnen de be-
ll schreven biotoop, is ook een zeer belangrijk element voor het inheems
1; karakter van de soort. Immers, migrerende dieren zouden op de meest
I uiteenlopende plaatsen aangetroffen kunnen warden. Nooit heb ik in het
Turnhoutse een dergelijke waarneming gedaan. De droge, zandige biotoop
vormt waarschijnlijk het vereiste mikroklimaat voor lathonia. Opval-
lend is evenwel het feit dat op de vliegplaats te Ravels-kamp, waar de
[meeste waarnemingen gebeurden, de vlinder zeer talrijk voorkomt tot
I 1975. l/anaf 1976 deed ik op diezelfde plaats, ondanks herhaalde be-
I zoeken, geen enkele waarneming. In de Nederlandse Trekvlinders
schrijft LEMPKE : "In het binnenland komt lathonia zeer onregelmatig
I voor. Het meest wordt hij nog gezien op de zandgronden. Soms is hij
enkele jaren achtereen op dezelfde plaats te vinden om dan weer volko-
45
men te uerdui jnen". Er zijn echter meer scorten waarbij dit het geval
kan zijn. Ik denk hierbij onmiddellijk aan Melitaea cinxia en Heodes
tityrus. Beide soorten komen in dezelfde biotoop voor als I. lathonia.
Soms kunnen deze soorten eveneens jaren ontbreken, om dan plotseling
weer terug op te duiken. Toch worden deze soorten niet beschouwd als
trekvlinders zodat het plotseling terug opduiken ervan het gevolg zou
kunnen zijn van een immigratie.
Slot
Uorige opmerkingen zijn louter persoonlijke indrukken en ervaringen.
V/erdere waarnemingen tijdens de volgende jaren zullen onontbeerlijk
zijn om de juistheid ervan te bevestigen of te weerleggen. Ik zou het
daarom bijzonder op prijs stellen om alle gegevens van I. lathonia in
de Kempen aan mij te willen melden. Graag vernam ik dan op welke data
en in welke aantallen lathonia werd aangetroffen, met vooral speciale
vermelding van de biotoop.
Literatuur
LEMPKE, B.J., 1972 ; De IMederlandse Trekvlinders. Thieme-Zutphen.
LEMPKE, B.J., 1971 a 1982 : Trekvlinderverslagen 197B tot en met 198D,
in Entomologische Berichten, uitgegeven door de Nederlandse Entomo-
logische Vereniging, Amsterdam.
RIEMIS, A. , 1982 : De Ulinderfauna van de Turnhoutse Kempen. De Wie-
lewaal 48 : 38-42.
Summary : The author discusses the occurence of Issoria lathonia in
the Turnhout region (prov. Antwerp), where the species is
found very locally on dry, sandy places. Comparing his own observa-
tions with the data furnished by LEMPKE from the Netherlands the au-
thor concludes that lathonia is a native species in the studied area
and not merely a migrant.
Résumé ; L' auteur discute de la presence de Issoria lathonia L. dans
la région de Turnhout (prov. Anvers) ou I'espece se montre
dans les endroits secs et sablonneux. En comparant ses propres obser-
vations avec les données de LEMPKE (Pays-Bas), I'auteur tire la con-
clusion que lathonia eat bien autochtone et pas seulement un migra-
teur.
A. RIEMIS : Rerum-Novarumlaan 41, B-23BB Turnhout.
46
Phegea 11 (2) : 47 Cl april 1983)
BADISTER BIPUSTULATUS VERSUS L.ACERTOSUS
(Coleoptera, Carabidae)
(Guy HAGHEBAERT)
In het uarig nummer van Phegea (Jg. 11, nr. 1 : 16) meldde de heer R.
GDOSSEIMS de vangst van een afuiijkend exemplaar van Badister lacertnsus
Sturm, Ljelke hij een monstruositeit met rechte hoef ijzervlek noemde.
In de "Bestimmungstabellen der hHfer Deutschlands" door P. BUHIMT vond
ik dit individu beschreven als suturalis S. , een aberratie van de
soort B, bipustulatus F.
In dezelfde tabel wordt lacertosus eveneens als aberratie vermeld bij
bipustulatus , maar rekening houdend met het feit dat het werk van
KGH(\1T uit de beginjaren 19DD dateert en B. lacertosus pas in de zes-
tiger jaren als soort beschouwd werd, kan er van verwarring geen spra-
ke zijn.
Ikzelf vond een aberratie van B. bipustulatus F. , nl. microcephalus
Steph. , in kreupelhout van het natuurreservaat het Zwin te Knokke
(liJest-Ulaanderen) op 2B-12-198Ü.
Het groot aantal variaties en aberraties wijst erop dat deze soorten
tot een groep behoren die zich nog in het evolutieproces bevindt,
waarbij diverse componenten nog niet vastgesteld en gescheiden zijn.
Linkerdekschild der betreffende Badister-soorten
B. bipustulatus ab. suturalis ab. microcephalus
I
, G. HAGHEBAERT : Zeedijk 155, B-B4GB Bostende.
1
i
47
BOEKBESPREKING
LAMPEITL, F. : BIEIMEIM HALTEIM, eine Einführunq in die Imkereio
21 X 16 cm, 180 p. , 60 kleurfoto's en 58 figuren. Uerlag Eugen Ulmer,
Postfach 70 05 61, D-7000 Stuttgart 70, 1982, gebonden 32,- DM.
Zoals men uit de titel kan afleiden is dit geen streng ujetenschappe-
lijk uierk over Apis mellifera, maar een praktisch handboek bestemd
vooral voor de beginnende imker. Uat niet uil zeggen dat ook een ge-
vorderde bijenhouder en in 't algemeen de natuurliefhebber het niet
zal üjillen lezen en herlezen.
Anatomie en fysiologie van de honingbij morden bemost beknopt behan-
deld, als basisgegevens voor de praktijk. Interessant is de beschrij-
ving van de verschillende bijenrassen. Terecht mordt de nadruk gelegd
op het belang van de keuze van een zachtaardig, zmermtraag, raatvast
en produktief ras, zoals bepaalde stammen van de Krainer-bij, en voor-
al de doelbemust geselekteerde Buckf ast-kruisingsbij. Deze raskeuze
tesamen met het gebruik van een moderne, eenvoudige bovenbehandelings-
kast met losse, vermisselbare onderdelen en een raam met grote afme-
tingen, vormen de basis van een suksesvolle imkerij.
Progressief met het verloop van het bijenjaar (dat begint in de nazomer
met de voorbereiding tot de inmintering) morden de merkzaamheden aan de
kolonie beschreven. Opvallend kort is daarbij het hoofdstuk zmermver-
hindering. Dit in tegenstelling met vele andere bijenboeken maar de
lezer door de ellenlange beschrijving van talrijke en ingemikkelde
zmermverhinderingsmethoden mordt gekmeld. Een goede raskeuze moet het
zmermen (= honingverlies) beperken tot 10 % van het aantal kolonies.
Na een overzicht van de produkten van het bijenvolk (honing, stuifmeel,
propolis, koninginnebrij en bijengift), vijanden en parasieten, morden
ook nog de metten en voorschriften in verband met de bijenteelt behan-
deld. Deze zijn vooral gericht tot de Middeneuropese duitstalige ge-
bieden. Het van een stevige kaft voorziene boek (om het dikmijls ter
hand te nemen) is gedrukt in een vrij groot en vlot leesbaar letterty-
pe. De vele kleurfoto's zijn van uitstekende kmaliteit.
R. De Jonghe, dr.
INHOUD :
Anoniem : 4e Europees Hongres voor Lepidopterologie 42
DE PRINS, 0. : Merkmaardig paringsgedrag van Hepialus fusconebulosa De
Geer (Lepidoptera , Hepialidae) 25
GANEiy, 0. : Systematic and Synonymie List of Bulgarian Geometridae (Le-
pidoptera). 31
HAGHEBAERT, G. : Badister bipustulatus versus lacertosus (Coleoptera,
Carabidae) - -47
HENDERICKX, H. : Stiqmella repentiella (LJolff, 1955), een nieume soort
voor de Belgische fauna (Lepidoptera, Nepticulidae). 29
RIEMIS, A. : Issoria lathonia L. in de Kempen : inheems of immigrant?
(Lepidoptera, Nymphalidae) 43
Boekbesprekingen 28, 48
4B
verantw. uitg. : W. O. De Prins, Diksmuidelaan 176, B-2600 Berchem.
03/322.02.35
Redaktieadres : W. De Prins, Diksmuidelaan 176, 2600 Berchem. Tel. : 03/322.02.35
Jaargang 11
LOOPKEVERS VAN
«OE MATEN» TE
(Coieoptera, Carabidae)
(honjeu DESENDER)
IIMLEIDIIMG
1 juli 1983
HET NATUURRESERVAAT^ ,
GENK CLIMBURGl /
Nurnmer 3
I
\
tNiA^. ’ "ST.
- 7 JUL 1983
A
V"
In de loop van 1979 yerden in het natuurreservaat "De Maten" te Genk
als bijprodukt van een araneslegische studie (JAIMSSEIM, 19BD) een greot
aantal leopkevers verzameld door middel van bademvallen. Dit materiaal
werd ons ter beschikking gesteld en hieronder behandelen me de daaruit
resulterende faunistische gegevens met vermelding van de ontmikkeling
van de vliesvleugels en de voornaamste reproduktieperiode bij de ver-
schillende soorten.
MATERIAAL EIM METHODE
Het natuurreservaat "De Maten" beslaat een oppervlakte van oa. 3DG ha
en is gelegen in midden-Limburg (gemeente Genk). Het gebied mordt
beheerd door de Belgische Natuur- en Vogelreservaten (v.z.m. ) met üü.
PEUMANS als konservator. Een gebied van ca. 15G ha is toegankelijk
voor het publiek. De bemonstering gebeurde echter in het afgesloten
gedeelte. Het reservaat bestaat uit een aaneenschakeling van visvij-
vers met riet- en lisdoddeoevers en elzenbroek, afgemisseld met heide-
stroken, heischrale graslanden met mat dennen- en eikenopslag.
In de meest typische biotopen merden bodemvallen opgesteld, gevuld met
een picrinezuuroplossing of met een verdunde f ormoloplossing. Deze
vallen (minimaal 13, maximaal 2D) merden om de tmee meken geledigd en
dit tussen 3 april en 1 deoember 1979. De bemonsterde biotopen zijn :
Calluna-heide , Erica-heide , graslandstroken (met vooral Molinia oaerulea
Aqrostis canina. Nardus stricta, Corynephorus oanescens en Desohampsia
f lexuosa) , laaqveenoeverveqetaties, uitgedroogde vijvers, elzenbroekbos,
begroeide zandheuvels (met Lichenes) en tenslotte berkenopslag.
Eén tot drie vallen merden in deze types opgesteld. De gegevens van al-
le plaatsen merden per datum bijeengebracht. Na determinatie van de
loopkevers (FREUDE et al,, 1976; LINDRBTH, 1974) en kontrole van de sexe
(verbrede voortarsen bij de mannetjes en/of kontrole van de genitalia)
43
üjerd de graad van antuikkeling van de vliesvleugels eveneens nagegaan.
Hierbij maakten ue onderscheid tussen macrnptere individuen (vliesvleu-
gelnppervlak duidelijk groter dan het dekschildoppervlak) en brachypte-
re individuen (vliesvleugels kleiner of even groot als het dekschild-
oppervlak).
RESULTATEN
In totaal uerden 114D individuen, verdeeld over 49 soorten, vastgesteld.
Tabel 1 (naamgeving naar LINDRGTH, 1974) geeft hiervan een overzicht
met vermelding van de ontwikkeling van de vliesvleugels en literatuur-
opgaven in verband hiermee (DEN BUER et al., 19BD; LINDRDTH, 1945;
TURIN et al., 1977) en in verband met de reproduktieperiode van de ver-
schillende soorten (THIELE, 1977; TURIN et al., l.c. ). Uiteraard is
deze soortenlijst zeker niet volledig gezien de relatief geringe bemon-
steringsintensiteit en het grote aantal biotooptypes. Aanvullend be-
monsteren zou zeker nog nieuwe soorten voor het gebied opleveren.
Tabel 1 : Carabidae (Coleoptera) in het natuurreservaat "De Maten"
(Genk); (Bodemvallen : G3. IV/. -BI. XII. 1979) , met vermelding
van het vliesvleugeltype en de voornaamste reproduktieperiode;
(1) totaal aantal mannetjes en wijfjes
(2) aantal macroptere mannetjes en wijfjes
(3) aantal brachyptere mannetjes en wijfjes
(4) vliesvleugeltype; M = macropteer, D = poly- en dimorf, B = brachy-
pteer
(5) voornaamste reproduktieperiode; \J = voorjaar, N = najaar, üJ = win-
ter, Z = zomer.
Soort
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
Acupalpus dorsalis (FABRICIUS)
24/3U
24/30
M
\l
dubius SCHILSKY
1/
1/
M
\l
flavicollis (STURM)
2/5
2/5
M
\l
Agonum fuliginosum (PANZER)
2/3
2/3
D
\J
obscurum (HERBST)
2/1
2/1
D
\]
sexpunctatum (LINNAEUS)
4/a
4/a
M
\]
thoreyi DEJEAN
1/2
1/2
M
17
Amara infima (DUFTSCHMID)
12/12
12/12
D
lil
lunicollis SCHI0DTE
2/1
2/1
M
1/
tibialis (PAYKULL)
5/4
5/4
M
\I
Anisodactylus binotatus (FABRICIUS)
2/2
2/2
M
[1
Bembidion assimile GYLLENHAL
14/5
14/5
D
\I
bruxellense LüESMAEL
1/1
1/1
D
\1
nigricorne GYLLENHAL
15/16
15/16
D
U
Bradycellus harpalinus (SERUILLE)
5/7
5/7
D
li)
ruficollis STEPHENS
15/11
15/11
M
U
Calathus erratus SAHLBERG
159/1GB
159/10B
D
N
fuscipes (GGEZE)
1/
1/
B
N
melanocephalus (LINNAEUS)
52/59
1/2
51/57*
D
N
Cymindis macularis FISCHER DE ÜJALDHEIM
/4
/4
D
N
vaporariorum (LINNAEUS)
1/1
1/1
D
N
Dromius linearis (GLIUIER)
/I
/I
D
\J
Dyschirius globosus (HERBST)
14/12
14/12
D
\J
50
Elaphrus uliginosus FABRICIUS
/I
/I
M
\l
Harpalus anxius (DUFTSCHMID)
18/15
18/15
M
Z
attenuates STEPHENS
/I
/I
M
Z
neglectus SERUILLE
2/
2/
D
z
rufitarsis (DUFTSCHMID)
3/3
3/3
M
z
smaragd inus (DUFTSCHMID)
1/4
1/4
M
z
tardus (PANZER)
3/3
3/3
M
z
Leistus ferrugineus (LINNAEUS)
6/2
6/2
M
N
rufescens (FABRICIUS)
1/
1/
M
N
Lorocera pilicornis (FABRICIUS)
5/8
5/8
M
U
Masoreus wetterhalli (GYLLENHAL)
1/1
1/1
D
N?
Metabletus foveatus (FQURCROY)
12/13
12/13
B
\J
truncatellus LINNAEUS)
1/
1/
D
\J
Nebria brevicollis (FABRICIUS)
3/4
3/4
M
N
salina FAIRMAIRE
11/18
11/18
M
N
Notiophilus aquaticus (LINNAEUS)
12/16
2/
10/16
D
U?
germinyi FAUUEL
4/1
4/1
D
l/?
□listophus rotundatus (PAYKULL)
1/1
1/1
D
N
Pterostichus diligens (STURM)
36/43
1/1
35/42
D
\I
lepidus (LESKE)
22/16
22/16
D
\J
minor (GYLLENHAL)
4/8
3/8
1/
D
\J
nigrita (PAYKULL)
3/7
3/7
M
\J
vernalis (PANZER)
2/3
2/3
D
\1
versicolor (STURM)
14/21
14/21
M
[1
Stenolophus mixtus (HERBST)
40/19
40/19
M
\J
teutonus (SCHRANK)
4/6
4/6
. M
\J
Trichocellus cognates (GYLLENHAL)
39/51
39/51
M
lil
582/558
238/256
344/302
* : afwijkend exemplaar met links een unlledig ontwikkelde, rechts een
niet ontwikkelde uliesuleugel.
BESPREKING
A. Faunistiek
Bij het overlopen van de soortenlijst valt reeds het grote aantal soor-
ten op, typisch voor zeer droge situaties (heidegebieden). Hiervan ko-
men een aantal soorten vrijwel uitsluitend in de Kempen en/of de kust-
streek voor; deze zijn voor ons land dan ook vrij tot zeer zeldzaam
(cfr. DERENNE, 1957) :
- Amara infima : vrij zeldzaam, vooral in de heidegebieden;
- Amara tibialis : zeldzaam in de kuststreek en de Kempen; bij voorkeur
in korte, grazige vegetaties met korstmossen;
- Bradycellus ruficollis : zeldzaam, vooral in heidegebieden;
- Cymindis macularis : typische heidesoort (slechts 5 vindplaatsen hij
DERENNE (l.c. ), waaronder Kalmthout);
- Cymindis vaporariorum : typisch voor heidegebieden (10 meldingen hij
DERENNE (l.c.);
- Harpalus attenuates : zeer zeldzaam in duingebieden (6 vindplaatsen
bij DERENNE (l.c.), waaronder Blankenberge, Bredene en Kalmthout);
- Harpalus neglectus : zeer zeldzaam in kustduinen en zandstreken in
51
het binnenland (DEREIMIME (1. c. ) vermeldt 6 vindplaatsen ujaaronder De
Panne, Gastduinkerke , Middelkerke en Halmthaut);
- Masareus uietterhalli : zeldzaam, maar verspreid voorkomend in zandige
gebieden;
- Metabletus truncatellus : vrij zeldzaam in zeer droge gebieden;
- (Motiophilus germinyi : zeldzaam, vooral in heidegebieden.
Algemeen valt het grote aantal individuen en soorten op van de genera
Calathus , Harpalus en Pterostichus : de vertegenuoordigers van de eer-
ste tmee genera zijn vooral droogteminnende soorten, zoals ook Pterosti-
chus lepidus en P. versicolor; de overige Pterostichus-soorten zijn
vooral vochtigheidsminnend.
Daarnaast zijn nog enkele andere soorten faunistisch interessant :
- Elaphrus uliqinosus : deze oeverbemonende soort is in ons land vrij
zeldzaam, maar komt verspreid voor;
- Trichocellus coqnatus : DEREIMIME (l.c. ) vermeldt voor deze soort
slechts een vindplaats voor ons land (Baraque Michel, Hoge Uenen)
en besluit dat ze misschien een meer boreo-alpiene verspreiding
heeft dan de sterk verwante soort Trichocellus placidus. Lüe menen
echter dat dit niet duidelijk het geval is omdat we zelf T, coqna-
tus en T. placidus in diverse andere gebieden hebben aangetroffen:
T. coqnatus meer in iets drogere gebieden (o.a. heidegebieden), T.
placidus daarentegen meer in zeer vochtige of sterk beschaduwde
biotopen (zowel hoogveen als laagveen). In ieder geval komen bei-
de soorten meestal voor op plaatsen met een goed ontwikkelde
strooisellaag (cfr. FREUDE et al., 1976).
B. Ontwikkeling van de vliesvleuqels
In totaal werden 494 macroptere tegenover 646 brachyptere individuen
vastgesteld. Gp soortniveau bekomen we 25 konstant macroptere soorten,
2 konstant brachyptere soorten, terwijl 22 als di- of polymorf bekend
staan. Uan deze laatste groep hebben veel soorten echter normaal een
zeer lage frekwentie aan macropteren, zodat ze in feite virtueel bra-
chypteer zijn (cfr. tabel 1 : van deze groep 620 brachyptere tegenover
61 macroptere individuen). Tot deze soorten behoren de meest algemene,
Calathus erratus en C. melanocephalus.
Anderzijds wijst het hoge aantal brachyptere individuen op een vrij ho-
ge permanent iegraad van het gebied voor de betrokken soorten; m.a.w.
deze soorten kunnen zich jaarlijks reproduceren en overleven zonder dat
hiervoor belangrijke verplaatsingen moeten gebeuren Cd.m.v. vlucht).
Opvallend is in dit verband dat ook bijna alle soorten die faunistisch
interessant zijn en dus in ons land waarschijnlijk op weinig plaatsen
nog voorkomen, vrijwel uitsluitend in de brachyptere vorm aangetroffen
werden. Deze soorten hebben dus nog zeer weinig kolonisatiemogelijkhe-
den en wijzen op het belang van de grootte van het gebied (in zeer klei-
ne gebieden ia de kans dat dergelijke soorten lokaal "uitsterven" zon-
der dat nieuwe individuen het gebied opnieuw koloniseren immers vrij
reBel, (cfr. DEIM BOER, 1970)).
Macroptere loopkeversoorten die tot vliegen in staat zijn en dit ook re-
gelmatig doen, kunnen veel gemakkelijker nieuwe gebieden koloniseren.
5S
Het aantal aangetraffen soorten loopkev/ers kan in een dergelijke situa-
tie uel vrij hoog liggen maar brachyptere soorten zullen daar dan bijna
steeds ontbreken.
Tenslotte merd bij een wijfje van Calathus melanocephalus asymmetrie in
de vleugelontwikkeling vastgesteld : de linker vleugel volledig ontwik-
keld, de rechter niet ontwikkeld. Uoor zover mij bekend is dit de eni-
ge loopkeversoort waarbij dit fenomeen werd vastgesteld; echter ook op
andere plaatsen :
- 1 mannetje : Melle (1979-1981) (eigen gegevens)
- 1 mannetje / 2 wijfjes : Halmthout (1973) (")
- 1 mannetje / 3 wijfjes : omgeving Gent (198D) (")
- 2 exemplaren : Magdeburg, Duitsland (TIETZE, 1963).
C. Reproduktie
Bij veel bodemoppervlakte-aktieve invertebraten geven bodemvalvangsten
vooral weer wanneer in de loop van een jaar de reproduktie gebeurt
(MAELFAIT & BAERT, 1975). De meeste loopkeversoorten reproduceren zich
ofwel tijdens het voorjaar (overwintering als adult) of tijdens de zo-
mer en het najaar (overwintering vooral als larve) (THIELE, 1977).
Carabidae met voor jaarsreproduktie (b.v. vertegenwoordigers van het ge-
nus Acupalpus) hebben gedurende de zomer larven (relatief korte periode)
die verpoppen en meestal bij het einde van de zomer of het begin van de
herfst adult worden. Deze adulten hiberneren dan om het volgend voor-
jaar aktief te worden en zich te reproduceren.
Loopkevers met zomer- en/of na jaar-reproduktie (b.v. vertegenwoordigers
van het genus Calathus) hebben een relatief langere larvale cyclus ge-
durende de winter en het volgend voorjaar en meestal een relatief kor-
tere adulte periode (zomer-herfst). Een variante op dit type vormen de
soorten van de genera Leistus en Nebria : hun larven verpoppen in het
vroege voorjaar en de adulten van de nieuwe generatie verschijnen dan
ook reeds in maart-april. Ze zoeken dan echter snel een plaats op waar
ze inaktief blijven tot het najaar (zomer-diapause) om zich vervolgens
te reproduceren.
Slechts enkele van de gevonden Carabidae zijn niet duidelijk in deze
dichotomie onder te brengen : Amara infima, Bradycellus harpalinus,
ruf icollis en Trichocellus cognatus zijn vooral tijdens de winter ak-
tief en reproduceren zich waarschijnlijk ook in deze periode (cfr. DEIM
BOER et al., 1980).
Dankwoord
Met dank aan M. JANSSEN die ons zijn materiaal ter beschikking stelde
en aan ld. PEOMANS, konservator van het natuurreservaat "De Maten", die
het veldonderzoek heeft mogelijk gemaakt.
Literatuur :
DEN BOER, P.J. , 1970. On the significance of Dispersal Power for Popu-
lations of Carabid Beetles (Coleoptera, Carabidae). Oecologia
(Berl.) 4 : 1-28.
DEN BOER, P.J. , T.H.P. UAN HUIZEN, ÜJ. DEN BOER-DAANJE, B. AUHEMA & C.
53
F.M. DEN BIEMAN, 19BG. liJing Palymarphism and Dimorphism in Ground
Beetles as Stages in an Evolutionary Process (Coleoptera, Carabi-
dae). Entomologia Generalis 6 : 1D7-134.
DERENNE, E. , 1957. Catalogue des Coléoptères de Belgique. Fase. II.
I. Caraboidea Carahidae. Sooiété Royale d'Entomologie de Belgique,
116 p.
FREUDE, H. , B.H. HARDE R G.A. LBHSE, 1976. Die K3fer Mitteleuropas,
Bd. Z, Adephaga 1, Goecke R Evers Uerlag, Brefeld, 302 p.
JANSSEN, M. , 198G. Spinnenfauna in het natuurreservaat "De Maten"
(Genk, Limburg, België). Onuitgegeven verslag, 15 p.
LINDROTH, C.H. , 1945. Die Fennoskandischen Carabidae. I. GBteborgs
K. l/etensk. □. Uitterhsamh. Handl. (6) B,4, Güteborg, 709 p.
LINDROTH, C.H. , 1974. Handbooks for the Identification of British In-
sects. V/ol. 1\J , Part 2, Coleoptera, Carabidae. Roy. ent. Soc.
London, 14B p.
MAELFAIT, J.-P. R L. BAERT, 1975. Contribution to the knowledge of
the arachno- and entomofauna of different woodhabitats. Biol. Jb.
Dodonaea W : 179-196.
THIELE, H.-U., 1977. Carabid Beetles in their Environments. Springer
l/erlag, Berlin, 369 p.
TIETZE, F. , 1963. FlUgelreduktion bei Carabiden. BeitrBge zur Ento-
mologie _13 : 83-167.
TURIN, H. , J. HAECH R R. HENGEUELD, 1977. Atlas of the carabid bee-
tles of the Netherlands. Hon. Acad. Uetensch. l/erhandelingen Af-
deling Natuurkunde, 2e reeks, deel 68, 288 p.
Summary : Carabid beetles (Coleoptera, Carabidae) from the nature re-
serve "De Maten" (Genk, Limburg, Belgium).
In this paper the carabid beetles of the nature reserve "De Maten" are
treated. Sampling was performed by means of pitfall trapping during
1979. On the whole 49 carabid species were found, some of which are of
special faunistic interest. Finally the development of the hind wings
and the main reproduction period are discussed. Special attention is
drawn on the discovery of asymmetric hind wing development in Calathus
me lanocephalus.
Résumé : Get article traite des coléoptères Carabidae observés dans la
réserve naturelle "De Maten" de Genk (Limbourg, Belgique).
L'échantillonage s'est fait pendant l'année 1979 au moyen de pièges a
ras du sol (Pitfall). Au total 49 espèces förent dénomhrées dont quel-
ques unes intéressantes au point de vue faunistique. En conclusion,
Ie développement des ailes est commenté de même que les principales
périodes de réproduotion. Une attention spéciale fut donnée au sujet
du développement asymmétrique des ailes de Calathus melanocephalus.
K. DESENDER : Laboratorium voor Oecologie der Dieren, ZoBgeografie en
Natuurbehoud (dir. Prof. Dr. J. Hublé)
H.L. Ledeganekstraat 35, B-900D GENT, Belgium.
54
Phegea 11 (3) : 55-66 (1 juli 19B3)
SPECIES OF THE FAMILY ETHMIIDAE IN BULGARIA
(Lepidoptera, Gelechioidea )
(Julius GANEU)
The Micralepidoptera fauna of Bulgaria, including the family Ethmiidae
mas studied by Bulgarian and foreign entomologists already in the six-
ties of the nineteenth century. Bulgarian entomologists mho intensi-
vely morked on the Microlepidoptera fauna of Bulgaria mere : BURESCH,
DRENBljJSKI , MARKBUITCH, TCHDRBADJIEU and TULESCHKGU. Foreign entomolo-
gists mho visited Bulgaria and reported data on the family Ethmiidae
mere : LEDERER, REISGER, ZULLICH and REBEL. REBEL (19G3) gave the
full list of Bulgarian Lepidoptera.
The present mork is mritten on the basis of material mhich is kept in
the National Natural History Museum, including the collections of old
Bulgarian entomologists and the nem one of dr. S. BQTCHARQV/ from So-
fia, my omn collection mainly from South-West Bulgaria and the Rhodopi
mountains. As a result of this revision the number of species of the
family Ethmiidae in Bulgaria is 13 nom, mhich makes it the richest in
Europe (BATTLER, 1967). Three of them : E. dodecea Hamorth, E. Candi-
da 11a Alphéraki and E. iranella Zerny are reported for the first time
for the Bulgarian fauna. The general distribution of this 13 species
established in Bulgaria is as folloms : 3 species are distributed in
Central and South Europe, Central Asia and Asia Minor, 2 in Central
and South Europe, North Africa and Asia Minor, 1 in Europe, 1 in Euro-
pe, Asia Minor, North Africa and North America, 1 in South Europe,
Central Asia, Asia Minor, and 1 in the Balkan peninsula and Asia Mi-
nor. The vertical spreading of the species is given in the folloming
table :
Species
1
2
3
E. dodecea Hamorth
+
+
E. funerella Fabricius
+
+
+
E. fumidella Wocke
+
E. candidella Alphëraki
+
E. pusiella Linnaeus
+
+
+
E. terminella Fletcher
+
E. aurifluella HUbner
+
E. lugubris Staudinger
+
+
E. bipunctella Fabricius
+
+
+
E. iranella Zerny
+
E. chrysopyga Zeller
+
+
+
E. haemorrhoidella Eversmann
+
E. tripunctella Staudinger
+
+
1. Dak zone, up to BCC-90C m.
2. Beech zone, up to 120Ü-14CC m,
3. Betmeen 1400-18DD m.
55
Mast af these species are distributed in the lauier parts, mainly in
the oak zane. In this zone 12 species mere found from which 6 only
□ccur in this zone. 6 species were found in the beech zone, but they
also occur in other zones. In the high mountain zone 6 species were
found, although they are not typical for this zone. Only E. lugubris
Stgr. is a typical mountain species found between 1200 and 1600 m.
In old publications the species E. fumidella, E, candidella and E. pu-
siella were reported together under E. pusiella. In the distribution
of these species I only give places from which I have seen material in
the National Natural History Museum in Sofia.
5yst;ennat:ic Part:
ETHMIA HObner, 1819
(PSECADIA HUbner, 1825 )
E. dodecea (Haworth, 1828 )
Distribution : map 1. SLü. Bulgaria, Kozuch near Petrie; S. Bulgaria,
Rhodppi mn. , passage Rozen, 1450 m.
Flight period : lill and UIII.
E. funerella funerella (Fabricius, 1787)
Distribution : map 1. SLJ. Bulgaria, Uitosha mn. , Knjazevo, Rila mn. ,
Panitchiste, 1450 m; Ossogovo mn. , h. Ossogovo, 1640 m; Kressna
gorge; N. Bulgaria, Silistra.
Flight period : form Ml to l/III.
E. fumidella fumidella (liJocke, 1850)
(P. pusiella : TCHDRBADJIEl/ (non Linnaeus), 1915; 1919)
Distribution : map 2. SÜJ. Bulgaria, Kressna gorge, Kiustendil, Ograz-
den mn. , village Sestrimo, 650 m; S. Bulgaria, Stara Zagora, Bur-
gas; Stara planina mn. , Sliven; N. Bulgaria, Baltchik.
Flight period : 1. generation III-U; 2. generation X.
E. candidella candidella (Alpheraki, 1908)
(P. pusiella ; TCHORBADJIEli (non Linnaeus), 1915; BURESCH, 1930)
Distribution : map 2. SLiJ. Bulgaria, Liulin mn. ; S. Bulgaria, Burgas;
N. Bulgaria, Uarna, Evksinograd.
Flight period : l/III-IX.
E. pusiella pusiella (Linnaeus, 1758)
Distribution : map 3. SLü. Bulgaria, l/itosha mn. , Knjazevo, Alibotush
mn. ; S. Bulgaria, Rhodopi mn. , Belovo, mine Persenk, 900m, Trigrad,
Pestera, Tchepinska reka; Stara planina mn. , Sliven.
Flight period : from III to IX in two generations.
5G
E. terminella terminella Fletcner, 1938
(E. SExpunctella HObner, 181G )
Distribution : map 3. SUl. Bulgaria, Uitosha mn. , Bunkera, 730 m, vil-
lage Lilianuvu, Kozuch.
Flight period : in l/I.
E. aurifluella (HUbner, 181D )
(P. lugubris : TCHDRBAD JIEU (non Staudinger), 1919)
Distribution : map 4. SLü. Bulgaria, Zemen gorge, 52D m; Stars plani-
na, Sliven.
E. lugubris (Staudinger, 1879)
Distribution : map 4. SU. Bulgaria, Rila mn. , 16DG m, Kostenetz; S.
Bulgaria, Rnodopi mn. , Belova; Stara planina mn. , exact places not
indicated.
Flight pericd : in UII.
E. bipunctella (Fabricius, 1775)
(P. echiella Denis & SchiffermUller , 1775)
Distribution : map 5. SLÜ. Bulgaria, Sofia, Uitosha mn. , Bunkera, Ali-
botush mn. , 75D-15DG m, village Katuntzi south of Melnik, Kressna
gorge, Kozucn, Bgrazden mn. , village Sesbrimo, Zemen gorge, gara
Skakavitza, village Prekolnitza mest of Kiustendil, Bssogovo mn. ,
h. Bssogovo, 1640m; S. Bulgaria, Burgas, Strandza mn. , Rhodopi mn. ,
Belova, village Shiroka laka; Stara planina, Sliven, Balofer; l\l.
Bulgaria, Tarnovo, Pleven, Uarna, Evksinograd, Baltchik, Razgrad.
Flight period : from III to IX; probably tuio generations.
E. iranella Zerny, 194B
Distribution : map 6. SLü. Bulgaria, Fressna gorge.
Flight period : U-l/II.
E. chrysopyga chrysopyga (Zeller, 1844)
Distribution : map 6. SLJ. Bulgaria, Pirin mn. , Spana pole; S. Bulga-
ria, Burgas; Stara planina, Sliven.
Flight period : UI-IX.
E. haemorrhoidella (Eversmann, 1844)
Distriburion : map 7. S. Bulgaria, Burgas, Strandza mn. , Malko Tarno-
vo; Stara planina, Sliven; l\l. Bulgaria, Uarna, Baltchik.
Flight period : from U to UII.
E. tripunctella tripunctella (Staudinger, 1879)
Distribution : map 7. SIjJ. Bulgaria, Hressna gorge. Zemen gorge, gare
Skakavitza; Stara planina, Sliven; l\l. Bulgaria, Baltchik.
Flight period : U-IX.
57
5S
Ethmia dadecEa Hauortli
59
2 : • Ethmia fumidella LüockE
A Ethmia candidella Alphéraki
60
Map 3 ; • Ethmia pusiella Linnaeus
A Ethmia terminella Fletcher
61
Map ^ : • Ethmia aurifluella HUbner
A Ethmia luqubris Staudinger
BS
Map 5 : A Ethmia bipuncbella Fabricius
G3
Map 6 : # Etiimia iranella Zerny
A Ethmia chrysopyga Zeller
64
Flap 7 : • Ethmia haemorrhaidella Eversmann
A Ethmia tripunctella Staudinger
Literature :
BURESCH, I., 19G8. Beitrag zur Microlepidopteren-Fauna der Umgebung
von Sofia.- Periodische Zetiscnrift, Sofia, 3-4 : 292-304.
BURESCH, I., 1930. Zuieiter Beitrag zur Schmetterlingsfauna vom
Schlosspark Euxinograd bei der Stadt l/arna am Schujarzen Meer.-
Mitt. Bulg. Entomol. Ges. \J_ : 207-252.
DREIMOUSHI , A., 190G. Das LiJitosha-Gebirge und seine Schmetterlings-
fauna.- Arbeiten Bulg. IMaturf orsch. Ges. 2 • 91-118.
DREIMOüJSKI , A. , 1909. IMeue und von menigen Fundorten bekannte Arten
aus der Lepidopterenfauna Bulgariens.- Periodische Zeitschrift LXX :
603-638.
DREIMOÜJSKI, A., 1909. Untersuchungen Uber die Schmetterlingsfauna des
Rila-Gebirges. - Sammelmerk fUr Folklor, Uissensch. und Literatur,
Sofia, XW : 1-22.
DREN0ÜJSKI, A., 1921. Beitrag zur Lepidopteren-Fauna des Pirin-Mala-
schemska und Belassitza-Gebirges in LiJest-Thracien. - Zeitschr. Bulg.
Akademie Lüissensch. Sofia, XXIII : 111-154.
DREIMOÜJSKI, A., 1928. Die Lepidopterenfauna auf den Hochgebirgen Bul-
garians.- Sammeluierk Bulg. Akad. üJissensch. Sofia 13^ : 1-120.
DREIMOÜJSKI, A., 1929. Die Lepidopterenfauna auf den Hochgebirgen Bul-
gariens, Dritter Teil. Ueber den Character der Bulgarischen Lepi-
dopterenfauna. - Arbeiten Bulg. IMaturf orsch. Ges. XIV/ : 57-98.
DREIMOÜJSKI, A., 1930. Die Lepidopterenfauna auf dem Hochgebirgen Bul-
gariens, II. Teil.- Sammelmerk Bulg. Akad. ÜJissensch. Sofia XXV/ :
1-76.
DREIMOüJSKI, A., 1931. Zujeiter V/erzeichnis der auf dem Alibotuscli Ge-
birge gesammelten Lepidopteren.- Mitt. Bulg. Entomol. Ges., Sofia,
W : 49-67.
DREIMOÜJSKI, A., 1934. Ueber die vertikale V/erbreitung der Lepidopteren
auf dem Alibotusch-Gehirge in IM. O.Mazedonien. - Mitt. Bulg. Entomol.
Ges., Sofia, V/III : 71-84.
ILTCHEÜJ, D. , 1924 Contribution a l'étude de la fauna des papillens
de la montagne Strandja.- Travaux de la Soc. bulgare des Sciences
naturelles, Sofia, >Q : 167-183.
KLIMESCH, 0., 1968. Die Lepidopterenfauna Macedonians, IV/ Microlepi-
doptera.- Prirodonaucen muzej Skopje, 201 p.
LEDERER, 0., 1863. \/erzeichnis der von Herrn Johann und Frau Ludmila
Haberhauer 1861 und 1862 bei V/arna und Sliven in Rumelien gesam-
melten Lepidopteren.- üJien. Entomol. Monatschr. V/II : 17-27.
MARKOV/ITCH, A., 1909. Die Schmetterlingsfauna der Umgebung der Stadt
Razgrad.- Sammelmerk fUr Folklor, üJissensch. und Literatur, Sofia,
XXV/ : 1-38.
65
POPESDJ-GGRJ , A., 1964. Catalogus ds la collsction ds Lépidoptèrss
"Prof. A. Cstrogovich" du muséum d'Histoire naturelle "Erigore An-
tipa" Bucarest.- Bucarest, 293 p.
REBEL, H. , 1903. Studiën Uber die Lepidopterenf auna der BalkanlSnder
I. Teil, Bulgarian und Cstrumelien. - Annalen des k.k. IMaturhist.
Hofmuseum, XUIII : 123-347.
REISSER, H. & R. ZULLICH, 1934. Ueber die im Sabre 1933 unternommene
Sammelreise nach Bulgarisch Mazedonien.- Uerhand. Zool.-Bot. Ges.
üJien LXXXIU C1-4) : 12-17.
SATTLER, K. , 1967. Microlepidoptera Palaearctica , Ethmiidae.- l/erlag
Georg Fromme & Co. Wien, 185 p. , Tafeln.
TCHCRBAD JIEV/ , P. , 1915. Beitrag zur Macro- und Microlepidopterenfau-
na von Burgas.- Sammelwerk Bulg. Akad. Wissensch. U : 1-78.
TCHCRBAD JIEiy , P. , 1919. Beitrag zur Schmetterlingsfauna der Stadt
Sliuen und ihrer Umqebunq.- Zeitschr. Bulq. Akad. Wissensch. Xl/II :
175-214.
TULESCHHCU , h. & A. SLIUCU, 1975. Schmetterlinge (Microlepidoptera)
aus den Rhodopen, La Faune des Rhodopes, Mater iaux, 161-182.
Samenvattinq : De auteur geeft de volledige lijst van soorten uit de
familie Ethmiidae die in Bulgarije werden gevonden.
Drie soorten worden hier voor het eerst uit dat land vermeld : E. do-
decea Haworth, E. candidella Alphéraki en E. iranella Zerny. In het
totaal worden 13 soorten vermeld en van elke soort geeft de auteur de
verspreiding in Bulgarije en de vliegtijd.
Résumé : L'auteur donne la liste complete des espèces de la familie
Ethmiidae trouvées en Bulgaria. Trois espèces fQrent trou-
vées pour la première fois dans ce pays : E. dodecea Haworth, E. can-
didella Alphéraki et E. iranella Zerny. Au total 13 espèces sont
mentionnées et pour chaque espece l'auteur donne la répartition en
Bulgaria et 1' époque de vol,
Dr. S. GANEU : University of Sofia, Faculty of Biology
Laboratory of Experimental Entomology
Boul. Dr. Zankov, 8
BG-1421 SOFIA, Bulgaria
66
Phegea 11 (3) : 67-71 (1 juli 1983)
PARASITAIRE HYMENOPTERA GEKWEEKT UIT
RUPSEN VAN PHYLLONORYCTER- SOORTEN
(üJilly DE PRIIMS)
Tijdens de uinter 1979-198D kueekte ik verschillende snarten Phyllnno-
rycter (Gracillariidae) uit mijnen in bladeren die ik in de herfst van
1979 had verzameld in het Darenth LJocd (Graot-Br ittannië) en op enkele
plaatsen in de provincie Antuerpen (Boeciiout, Reet, lilommelgem). Naast
de verujachte vlindertjes kmamen er cok een heleboel mespen uit de mij-
nen luaarvan de larven in de rupsjes hadden geparasiteerd. Deze para-
sitaire Lüespen uerden op een minutienaald geprepareerd en aanvankelijk
tot op de familie gedetermineerd door B. JANSSENS. Gmdat een groot
gedeelte van deze verzameling mespjes uit dieren bestond met een leng-
te van minder dan 1 mm, bleek een verdere determinatie onmogelijk voor
leken op dit gebied. Ik bezorgde het hele stel (ongeveer 14D dieren)
aan de Britse specialist M.R. SHAüJ die mij een jaar later de diertjes
gedetermineerd terug bezorgde. De determinaties maren door hem zelf
en door R.R. ASKEüJ uitgevoerd. Gpdat al dat minuscule merk niet ver-
loren zou gaan, en ook omdat er over deze diertjes uit ons land maar
meinig faunistische informatie bekend is, neb ik een lijst opgesteld
van alle gegevens. Ik houd eraan de mensen te danken die mij met hun
determineermerk geholpen hebben.
In de eerste kolom van de tabel staat de sexe van de mespjes. De
daaropvolgende letter geeft aan maar de mijnen verzameld merden (zie
hiero der). In de derde kolom staat de datum maarop de mespjes uit-
kmamen. De vierde kolom vermeldt de plant maarop de kmeek gebeurde en
de aaatste kolom de vlindersoort maaruit de mespjes merden gekmeekt.
De soorten morden in de volgorde geplaatst volgens M.G. FITTDN et al.
in KLDET & HINCBS, A Check List of British Insects, Second Edition
(completely revised), Part 4 Hymenoptera, Handbooks for the Identifi-
cation of British Insects, V/ol. XI, Part 4, London, 1978.
B = Boechout, prov. Antmerpen, België, D2-11-1979.
R = Reet, prov. Antmerpen, België, D1-11-1979.
LÜ = üJommelgem, prov. Antmerpen, België, 17-11-1979.
D = Darenth liJood, Kent, Groot-Brittannië , 28-1B-1979.
L = Longfield, Kent, Groot-Brittannië, 28-1G-1979 (leg. F. CBENEN).
1. ICHNEUMDNIDAE (det. M.R. SHAU)
1.1. Encrateola laeviqatus Ratzeburg
tfü GA-GB-IBaG Ulmus
5 D 17-G2-19B0 Ulmus
d'D 2Ü-G2-198D Ulmus
[/D 26-D2-198G Ulmus
Ph. schreberella F,
Ph. schreberella F
Ph. schreberella F
Ph. schreberella F
2. BRACDIMIDAE (det M.R. SHAüü)
2.1. Colastes braconius Haliday
^ D 29-'12-1979 Crataegus Ph.
c/D 3D-12-1979 Crataegus Ph.
5 D 31-12-1979 Carylus Ph.
^ D □2-D1-19aC Carylus Ph.
c/ D □3-D3-19aC Uicia sepium Ph.
d'D 31-12-1979 Ulmus Ph.
[/ D 20-C2-198C Ulmus Ph.
c/D 2C-C2-198C Salix caprea Ph.
c/ D 2C-C2-198C Salix caprea Ph.
cf B □4-D2-198D Malus Ph.
5 B □6-C2-198C Malus Ph.
^ B □2-D3-198C Salix caprea Ph.
cf B 06-C2-198D Salix caprea Ph.
^ B 1C-C2-198C Salix caprea Ph.
3cf + 3§ B 25-D1-198D Prunus cerasus
4c/ + ^ B 1C-B2-198D Prunus avium
cf R □2-C1-198C Quercus robur Ph.
5 R □2-B2-198C Quercus robur Ph.
2^ R □5-B2-19B0 Quercus rabur Ph.
cf R 29-B2-198C Quercus robur Ph.
5 R Q9-C3-19BC Quercus robur Ph.
5 R 02-D2-198C Carpinus betulus Ph.
[/ + g R CS-CQ-ISBC Carpinus betulus Ph.
g R C5-Ü3-198B Acer Ph.
2g R CS-CB-ISBO Acer Ph.
g R □B-C3-198Ü Acer Ph.
cf ÜÜ 24-C2-198C Quercus robur Ph.
2.2. Apanteles circumscriptus IMees
g B 2C-C2-198C Prunus cerasus
g B 22-B2-19BC Prunus cerasus
g B 29-C2-19B0 Prunus cerasus
g B □3-C3-19BB Prunus cerasus
2.3. Apanteles pedias Nixon
g B 11-C3-19BB Malus Ph.
3. TDRYMIDAE (det. R.R. ASKELÜ)
3.1. Torymus nitens Walker
g LÜ 15-C2-198C Quercus robur Ph.
4. ENCYRTIDAE (det. R.R. ASKEW)
4.1. Holcothorax testaceipes Ratzeburg
3cfR 24-C3-198B Alnus Ph.
c/R 25-B3-198Ü Alnus Ph.
cfR CI-BA-ISaC Alnus Ph.
oxyacanthae Frey
oxyacanthae Frey
nicellii Stainton
nicellii Stainton
nigrescentella Logan
schreberella F.
schreberella F.
dubitella H. -S.
dubitella H.-S.
blancardella F.
blancardella F.
dubitella H.-S.
dubitella H.-S.
dubitella H.-S.
7
7
quercif oliella Z.
quercif oliella Z.
quercif oliella Z.
quercif oliella Z.
quercif oliella Z.
tenerella Soannis
tenerella Coannis
geniculella Ragonot
geniculella Ragonot
geniculella Ragonot
quercif oliella Z.
7
7
7
7
blancardella F.
quercif oliella Z.
rajella L.
rajella L.
rajella L.
68
5. EULDPHIDAE (det. R.R. ASKELI)
I
1
i
I
5.1. Elachertus inunctus (\lees
2c/ B 11-D2-19BB Prunus cerasus
g B 16-D2-19aD Prunus cerasus
o' B 2D-G2-198D Prunus cerasus
cf B 21-D2-198B Prunus cerasus
cf B 24-B2-198D Prunus cerasus
5 B 2B-B2-19BD Prunus cerasus
g B 21-B3-198B Prunus cerasus
g R '1D-D2-19BB Carpinus betulus Ph.
5.2. Cirraspilus diallus Ldalker
g Id □9-B2-19BB Quercus rabur Ph.
5.3. Cirraspilus lyncus ldalker
g B □9-C3-19BÜ Salix caprea Ph.
5.4. Sympiesis qardius ldalker
[/ + g B 2D-C2-'198C Prunus avium
a's □2-D3-19BC Prunus avium
g R 19-C2-19BC Quercus rabur Ph.
a^ld □9-C2-198C Quercus rabur Ph.
g Id 1D-C2-198C Quercus rabur Ph.
2(/ Id 2C-C2-19BC Quercus rabur Ph.
o' Id 23-G2-198C Quercus rabur Ph.
5.5. Sympiesis ser iceicarnis Idees
0^ B G4-G2-198G Acer campestre Ph.
g B 1Q-Q2-1980 Malus Ph.
g B GB-G2-1980 Prunus avium
g R 11-Q3-198G Acer Ph.
d' R 28-G2-19BG Quercus Ph.
cf R G1-G3-198Q Fagus sylvatica Ph.
o' Id 27-G2-19BQ Crataegus Ph.
o' Id 15-Q2-19BG Quercus Ph.
g Id 26-G2-198G Quercus Ph.
cf Id 27-G2-198G Quercus Ph.
i/D 23-G2-19BG Malus Ph.
g D 18-G3-198Q Malus Ph.
5.6. Pniqalio pectinicarnis L.
cf Id 21-G2-198G Crataegus Ph.
cf \il 24-G2-198Q Ulmus Ph.
g Id 27-G2-198Q Quercus rabur Ph.
g D GB-G2-1980 Betula pendula Ph.
cf D 31-G3-198G Betula pendula Ph.
5.7. Tetrastichus ecus ldalker
g B 15-G2-198G Betula pendula Ph.
g B 22-C2-19BG Prunus avium
7
7
7
7
7
7
7
tenerella Jcannis
quercif aliella Z.
dubitella H.-S.
7
7
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
geniculella Raganot
blancardella F.
7
geniculella Raganat
quercif aliella Z.
maestingella MUller
axyacanthae Frey
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
quercif aliella Z.
blancardella F.
blancardella F.
axyacanthae Frey
schreberella F.
quercif aliella Z.
ulmifaliella Hb.
ulmifaliella Hb.
ulmifaliella Hb.
7
69
5.0. Tetrastichus species
cf LÜ 2D-D2-190O Quercus robur
Ph. quercif oliella Z.
1/ lil 15-D3-198D Quercus robur
Ph. quercifoliella Z.
5.9. Pediohius alcaeus Ldalker
5 R 14-G3-190D Alnus
Pn. rajella L.
5 D □5-D4-19BD Corylus
Ph. nicellii Stainton
5. ID. Pediobius saulius Lüalker
5 R 25-D3-19BD Alnus
Ph. rajella L.
5 R 2Ö-D3-190D Alnus
Ph. rajella L.
5.11. Chrysocharis laomedon Llalker
2c/ B 1D-D2-190D Malus
Ph. blancardella F.
9 B 21-D2-198D Malus
Ph. blancardella F.
^ B 14-D2-198D Salix caprea
Ph. dubitella H.-S.
g B 25-D2-1980 Salix caprea
Ph. dubitella H.-S.
5 B 22-D2-19BD Prunus domestics
?
5 B 14-D2-190O Prunus avium
7
5.12. Chrysocharis nephereus Walker
2^ B 22-D3-190D Betula pendula
Ph. ulmifoliella Hb.
c/R □B-D2-198D Alnus
Ph. rajella L.
d' R □g-D2-1980 Alnus
Ph. rajella L.
5.13. Chrysocharis nitetis Walker
c/R 19-D2-198D Alnus
Ph. rajella L.
5 R 21-D2-196D Alnus
Ph. rajella L.
c/ W 25-D3-190D Crataegus
Ph. oxyacanthae Frey
d'hi 2D-D2-190C Alnus
Ph. rajella L.
5. 14. Chrysocharis phryne Walker
25 D 2D-C2-198D Ulmus
Ph. schreberella F.
5 D 25-D2-198D Quercus robur
Ph. quercifoliella Z.
5 L 2D-D3-190C Symphorioarpos
Ph. emberizaepennella
Bouché
5.15. Achrysocharoides acerianus Askex
& Ruse
45 R 28-D3-190D Acer
Ph. geniculella Ragonot
5.16. Achrysocharoides atys Walker
g B 11-O2-190D Malus
Ph. blancardella F.
g W 25-D2-198D Crataegus
Ph. oxyacanthae Frey
(/ + g W C9-D3-198D Crataegus
Ph. oxyacanthae Frey
2g W 1D-03-198C Crataegus
Ph. oxyacanthae Frey
g W 1G-D3-1980 Crataegus
Ph. oxyacanthae Frey
5.17. Achrysocharoides niveipes Thomson
g B 25-D2-19BD Betula pendula
Ph. ulmifoliella Hb.
cf B Dg-D3-ig0O Betula pendula
Ph. ulmifoliella Hb.
cf D □9-03-1980 Betula pendula
Ph. ulmifoliella Hb.
70
5,18. Achrysncharoides splendens Delucchi
cfD 17-D3-19BG Corylus Ph. nicellii Stainton
5. 19. Achrysacharoides suprafolius Askeuj & Ruse
cf + g B 22-B3-198D Malus
(ƒ ÜÜ DS-ro-IBSB Crataegus
cf IjJ 18-C3-198C Crataegus
g liJ 22-C3-198C Crataegus
Ph. blancardella F.
Ph. oxyacanthae Frey
Ph. oxyacanthae Frey
Ph. oxyacanthae Frey
Summary : In the winter of 1979-198C the author bred several parasitic
Hymenoptera cut of Phyllonorycter-mines (Gracillariidae)
which he took in Darenth liJood (Great Britain) and on different places
in the prov. Antwerp (Belgium). The parasites were determined by M.R.
BHALÜ and R.R. ASKEIjJ. The faunistic data of all specimens are listed
in the above table.
Résumé : Au cours de l'hiver 1979-19BC, l'auteur a élevé divers hy-
ménoptères parasites des mines de Phyllonorycter (Gracilla-
riidae). Ces petites hyménoptères fOrent determinees par les spécia-
listes anglais M.R. SHAIjJ et R.R. ASFEliJ. Dans cette liste sont men-
tionnées les données faunistiques.
liJ. DE PRINS : Diksmuidelaan 176, B-2GCC BERCHEM-ANTIjJERPEN, BelgiS.
BOEKBESPREKINGEN
CARTER, D. 8. R. PHILLIPS & R.M. BINK-MCENEN : l/LINDERS l/AN EURCPA
29 X 21,5 cm, 192 p. , talrijke kleurfoto's, uitgeverij Het Spectrum,
Utrecht/Antwerpen, 1983, 76C,- BFr.
Dit boek ia geen loutere vertaling van het originele Engelse werk. De
vertaalster heeft ervoor gezorgd dat de verspreiding in Nederland en
België werd aangegeven. Het boek begint met een inleiding over de bouw
en de biologie van de vlinders, hun gedrag en voorkomen, de manieren
' om vlinders te bestuderen enz. Hierbij ia het prettig te kunnen op-
merken dat een Nederlandse uitgeverij rekening houdt met België.
1
' Uan elke behandelde soort, en dat zijn er meer dan 3CC, wordt de mo-
, derne naamgeving aangeduid. De verspreiding wordt besproken, het
. voorkomen, de voedselplanten van de rups en de vliegtijd. In een apar-
I te alinea worden nog heel wat bijzonderheden over de soorten vermeld.
; Er komt in dit hoek haast geen enkele bladzijde zonder kleurfoto's
'voor. Uele bladzijden bestaan trouwens uitsluitend uit kleurfoto's
j van vlinders in de natuur. Deze afbeeldingen zijn van goede tot uit-
stekende kwaliteit. Het boek ia dan ook in de eerste plaats een kijk-
j boek dat zeker de moeite waard is om het te bezitten.
;kJ.C. De Prins
71
FISCHBECK, G. & K.-U. HEYLAND & N. KNAUER : 5PEZIELLER PFLAIMZENBAU
18,5 X 12 cm, 394 p. , 104 afbeeldingen, 100 tabellen, Uerlag Eugen Ul-
mer, Pastfach 700561, D-7000 Stuttgart 70, tmeede bemerkte en aange-
vulde uitgave, 1982, 27,80 DM (UTB 111).
In het kader van de landboummetenschappen neemt de plantenkultuur een
belangrijke plaats in. Zich steunend op de bevindingen en ontmikke-
lingen van de bodemkunde en de akkerleer, alsook van de plantenvoeding
en de f ytopathologie , stelt zij de grondregels op voor suksesvolle
kultuurmethoden met inachtneming van de ekologische, fysiologische en
technologische eisen.
Dit in tmeede uitgave verschijnend leerboek richt zich vooral tot de
studenten in de landboummetenschappen. Het bevat daarenboven sugges-
ties voor de vakleerkrachten op het gebied van de plantenkultuur. Te-
vens zal het de samenhang tussen de verschillende aspekten van plan-
tenkmeek voor de geïnteresseerden verduidelijken. In deze pocket mordt
dit doel ook nagestreefd door de indeling die op de biologische en
technische grondprincipes van de kuituur der veldgemassen berust. Het
centrale deel mordt gevormd door de karakterisering van de voornaamste
Middeneuropese nuttige akkerplanten. De verbinding van de metenschap-
melijke vorsing der plantenkultuur met de snelle ontmikkeling van de
akkerboumtechniek, alsook hun bijdragen tot de oplossing van de huidi-
ge en toekomstige problemen van de landboum morden in het laatste
deel van het merk behandeld, dat aldus zijn beproefde indeling behoudt.
Enkele delen van deze nieume uitgave merden uitgebreid, alle hoofd-
stukken marden bijgemerkt tot de huidige stand der metenschap. Hier-
mee is opnieum een Uni-pocket ontstaan die geschikt is om een ruime
kring van belangstellenden, vooral studenten, in dit vakgebied in te
leiden.
ir. U.F. Naveau
DE PRINS, IjJ.O. : Parasitaire Hymenoptera gekmeekt uit rupsen van Phyl-
lonorycter-soorten (Hymenoptera; Lepidoptera) 67
DESENDER, K. : Loopkevers van het natuurreservaat "De Maten" te Genk
(Limburg) (Coleoptera, Carabidae) ^49
GANEU, J. : Species of the Family Ethmiidae in Bulgaria (Lepidoptera,
Gelechioidea) 55
Boekbesprekingen 71, 72
■7a
verantw. uitg. : W. O. De Prins, Diksmuidelaon 176, B-2600 Berchem.
03/322.02.35
driemaandelijks tijdschrift van de
VERSNTBTFie VBBR ËNTBMBLBBTB
van de
Koninklijke MaatschaDDil voor Dierkunde van Antwerpen
Redaktieadres : W. De Prins, Diksmuidelaan 176,
Jaargang 11
EUPITHECIA ACTAEATA Walderdorff, ^ ^ÈIM NIEUWE
ëOORT VOOR OE BELGISCHE FAUNA
(Willy DE PRINS)
□p 4 juni 19BD uing G. DE PRINS een mannetje uan Eupithecia actaeata
Walderdorff te Beluaux (prav. Namen). De snort werd nog niet eerder
uit België vermeld, hoewel HEIM DE BALSAC & CHDUL (1973) haar aanwe-
zigheid veronderstelden. Het dier, dat op licht werd gevangen, was
tamelijk af gevlogen, en enkel een preparatie van het genitaalapparaat
kon de eerste, voorlopige determinatie bevestigen.
De rups leeft in onze streken op Actaea spioata. Ze is lichtgroen
zoals de bladeren van de voedselplant en heeft bruine tot rode vlekken
op de rug. Deze vlekken kunnen variëren in vorm en grootte. De rups
zit hoofdzakelijk langs de onderzijde van de bladeren. Haar aanwezig-
heid wordt verraden door de ronde gaten die zij erin vreet tussen de
nerven. Volgens FBRSTER (1973-1981) zou de rups ook van de bloemen en
de onrijpe bessen eten, maar waarschijnlijk gaat het hier om een ver-
wisseling met E. immundata, de tweede Eupithecia-soort die op Actaea
spicata leeft. De beste tijd om de rupsen te zoeken is einde augustus
en begin september. De dieren zijn dan klaar om te verpoppen en heb-
ben hun maximale lengte van iets meer dan 2B mm bereikt.
De rupsen kruipen voor de verpopping in de grond, waar ze een zacht
spinsel maken. De pop is ongeveer 8 mm lang. Het popstadium duurt
ongeveer 7 maanden en de vlinders verschijnen in mei en juni. Bp
verscheidene plaatsen heeft men ook enkele imago's aangetroffen in de
tweede helft van juli en in augustus, wat wijst op het bestaan van een
(partiële) tweede generatie. Inderdaad is bij kweekproeven gebleken
dat sommige rupsen snel groeien in optimale omstandigheden.
( Lepidoptera, Geometridae )
De soort komt uoor in vochtige, schaduurijke bossen waarin Actaea spi-
cata groeit. Deze plant komt in België uitsluitend ten zuiden van
Samber en Maas voor, het meest nog in de Kalkstreek. In de literatuur
wordt ook Thalictrum aquileqif olium als voedselplant vermeld, maar de-
ze plant komt in ons land uitsluitend in aanplantingen voor. Dok \]i-
burnum opulus wordt nogal eens vermeld, maar de vlinder komt in de
vrije natuur niet op deze plant voor, Lüaarschi jnlijk stamt dit gege-
ven van een kweek waarbij Viburnum werd gebruikt als vervanging van
Actaea spicata. Overigens is de kweek op Viburnum niet steeds zo suk-
sesrijk (GLIVIER, 1969).
E. actaeata komt voor in de gematigde gordel van Uest-Europa tot Dost-
Azië. Hoewel COCKAYNE (1952) verscheidene malen naar de rupsen op Ac-
taea spicata zocht, kon hij de soort niet vinden in Groot -Brittannië.
Ook in Nederland is actaeata niet gevonden. In Frankrijk komt de soort
voor in enkele noordelijke departementen en in de gebergten : Eure,
Meurthe-et-Moselle , Alsace, Hautes-Pyrénées, Hautes-Alpes, Alpes-Mari-
times (LHOMME, HERBULDT, HEIM DE BALSAC & CHDUL). In Duitsland werden
enkele exemplaren gevangen in Uestfalen (üJEIGT) en verder komt actae-
ata er voor in Oost-Pruisen en Beieren (STAUDINGER). Verder naar het
noorden komt de soort voor op verscheidene plaatsen in Denemarken
(HOFFMEYER). Zij ia er ook aangetroffen in Noorwegen en Finland.
Oostwaarts leeft de soort in Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije, Tsje-
choalowaki je , Albanië, Bosnië en verder tot in de Amoer- en Ussuri-
distrikten en tot op het Kamtsjatka-schiereiland (STAUDINGER, PROUT).
Waarschijnlijk komt de soort ook voor op Japan (DIETZE).
Ha- : Mannelijk genitaalapparaat van Eupithecia actaeata Walderdorff :
1. Ventraal aanzicht van het apparaat, zonder aedoeagus,
2. Aedoeagus,
3. Ventraalplaat je.
74
Literatuur :
CDCKAYIME, E.A. , 1952a. A Search fcr Larvae of Eupithecia actaeata
IjJalderdorff and Eupithecia immundata Zeller.
Ent.Rec. J.Uar. 64 : 11-12.
CDCKAYIME, E.A. , 1952b. A Search for Larvae of Eupithecia actaeata
Ualderdcrff and E. immundata Zell. A Postscript.
Ent.Rec.D.l/ar. 64 : 1D4-1D6.
DE LAIMGHE, J.-E. et al. , 1973. IMouvelle Flore de la Belgique, du
Erand-Duché de Luxembourg, du IMord de la France et des Regions voi-
sines (Ptéridophytes et Spermatophytes). Brussel, p. 42, 57, 486.
DIETZE, K. , 1913. Biologie der Eupithecien. Berlin, p. 71-72, T. 46.
FDRSTER, ÜJ. & T.A. liJDHLFAHRT, 1973-1981. Die Schmetterlinge Mitteleu-
ropas. Band \I Spanner (Geometridae). Stuttgart, p. 16D, T. 14.
HEIM DE BALSAC, H. & M. CHDUL, 1973. Les Lepidopteres de la Gaume
Franco-Beige (Esquisse zoogéographique et liste des espèces) (sui-
te). Alexanor 8 (2) : 85-96.
HERBULDT, C. , 1952. Capture d'Eupithecia faites a Bure (Meurthe et
Moselle). Lambillionea ^ (9-ID) ; 51-55.
HERBDLDT, C. , 1965. Deuxième note sur les Eupithecia de Bure (Meurthe
et Moselle). Lambillionea ^ (9-10) : 33-35.
HOFFMEYER, S. , 1966. De Danske M§lere, 2de uitgave. Aarhus, p. 222,
T. ID, 23.
LHDMME , L. 1923-1935. Catalogue des Lepidopteres de France et de Bel-
gique, Volume I. Douelle, Lot, p. 535, nr. 1364.
OLIVIER, R. , 1969. Eupithecia actaeata Dald. dans I'Eure.
Alexanor 6 (4) : 189-191.
PRDDT, L.B. in A. SEITZ, 1915. Die Gross-Schmetterlinge der Erde. I.
Abteilung : Die Gross-Schmetterlinge des PalSarktischen Faunenge-
bietes. 4. Band : Die spannerartigen (Machtfalter. Stuttgart, p.
282, T. 12.
PRDDT, L.B. in A. SEITZ, 1954. Die Gross-Schmetterlinge der Erde.
Supplement zu Band 4. Die Spanner des Paiaearktischen Faunengebie-
tes. Stuttgart, p. 191.
STADDIIMGER, D. & H. REBEL, 19D1. Catalog der Lepidopteren des palae-
arctischen Faunengebietes. Berlin, p. 312, nr. 3565.
VAIM RDMPAEY, R. & L. DELVDSALLE, 1972. Atlas van de Belgische en Lu-
xemburgse Flora, Pteridofyten en Spermatof yten. Brussel, kaarten
202 en 943.
LüEIGT, H.D., 1976. Die Blütenspanner Lüestfalens (Lepidoptera , Geome-
tridae). Teil 1. Die Imagines und ihre Verhreitung.
IMaturid. Mitt. Dortmund _1D : 61-154.
LüEIGT, H. J. , 1977. Die BlUtenspanner lüestfalens (Lepidoptera, Geome-
tridae). Teil 2. Die Raupen und ihre Futterpf lanzen.
IMaturu. Mitt. Dortmund 11 : 41-98.
■75
UEIGT, H.J. , 1978. Die BlUtenspanner UJestfalens (Lepidoptera , Geome-
tridae). Teil 3. Morphologie und Anatomie.
IMaturiiJ. Mitt. Dortmund _12 : 9-77.
Summary : The author mentiones a nem Lepidoptera species for the Bel-
gian fauna : Eupithecia actaeata Ualderdorff (Geometridae).
One male mas taken at Beluaux (prov. IMamur) on June 4th, 1980. The
caterpillar feeds on Actaea spicata which occurs only in the southern
half of Belgium.
Résumé : L' auteur prit un mSle d'Eupithecia actaeata üJalderdorff (Geo-
metridae), a Belvaux (prou. Namur)' le 4 juin 198B. C'est une
espèce nouv/elle pour la faune beige. La chenille se nourit des feuil-
les d'Actaea spicata, une plants qui ne se trouve que dans la partie
méridionale de la Belgique.
IjJ.B. DE prins : Diksmuidelaan 176, B-26m ANTWERPEN;
NIEUWE VINQPLAATS VAN CONINOMUS BIFASCIATUS
ReitCer
(Coleoptera, Lathridiidae )
(R. DALL'ASTA)
Bij het prepareren van enkele Lathridius sp. en Enicmus sp. , deels ge-
zeefd uit wilgenmolm, deels uit detritus van Typha, werd mijn aandacht
getrokken door een bleekgele Coninomus die ik voordien nog nooit had
aangetroffen in het Krekengebied. Bij nader inzicht betrof het de re-
cent geïmporteerde C. bifasciatus. Het diertje bezet dezelfde ekolo-
gische niche als de overige Lathridiidae, en voedt zich met rottend
plantaardig materiaal. Zijn predatoren zijn doorgaans Carabidae en
Staphylinidae (genera : Pterostichus, Philontus en misschien Tachypo-
rus) die samen in het zeefsel voorkomen.
Vindplaatsen : rietgordel van de Boerekreek (16-B4-198B)
drinkplas in een weide (mei en juni 1982)
(Krekengebied, provincie Bost-Vlaanderen)
R. DALL'ASTA : Zonnebloemstraat 25, B-99GÜ EEKLG.
7B
Phegea 11 (4) : 77-78 (1 oktober 1983).
MONOPIS WEAVERELLA CScoCt:, 1B5B), EEN NIEUWE
SOORT VOOR OE BELGISCHE FAUNA
( Lepidoptera, Tineidae )
(Willy DE PRINS)
Tijdens zijn bezoek aan mijn vriend Francis COENEIV (Brussel), uiaar ik
toen ook aanwezig was, maakte de heer G.R. LAIMGDHR (Nederland) ons at-
tent op het voorkomen van Monopis weaverella Scott in Nederland en bij
het nakijken van de verzameling Tineidae bleken er inderdaad 4 Belgi-
sche exemplaren tussen de dieren van Flonopis rusticella HUbner te zit-
ten. Het eerste wat ik bij mijn thuiskomst deed was mijn eigen serie
Monopis rusticella kontroleren, en daar zaten ook 4 exemplaren Monopis
weaverella tussen.
Het onderscheid tussen beide soorten is gemakkelijk : de voorvleugel
van rusticella heeft een vage, onduidelijke binnenrandsvlek die niet
doorloopt tot in de franjes en de voorvleugel van weaverella heeft op
dezelfde plaats een heldere, duidelijke vlek die doorloopt in de fran-
jes. De verschillen in de genitalia zijn niet zo groot (PETERSEN,
196D).
□ver de biologie van de soort is niet zeer veel bekend. In de litera-
tuur wordt aangegeven dat de rups in vogelnesten en duivenhokken leeft
en zich daar voedt met veertjes, uitwerpselen e.d. De vlindertjes
worden geobserveerd van mei tot augustus.
Uindplaatsen van Monopis weaverella Scott in België.
77
De soort is uerspreid uan üJest-Europa tot in de U.S.S.R. en komt niet
voor in het zuiden van dit gebied. Ze is bekend van Groot-BrittanniP
(Engeland, Wales, Schotland), BelgiP, Nederland, Frankrijk, West- en
□ost-Duitsland , Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland en de Sovjet-
unie.
De acht mij bekende Belgische exemplaren werden gevangen van 21 mei
tot 3 juni en wel op volgende vindplaatsen :
Prov. Antwerpen, Postel (Mol), D3-D6-1977, W.G. DE PRINS leg.
Prov. Brabant, ZoniBnwoud, 26-U5-1977, F. COENEN leg.
Prov. Namen, Nismes, La Roche trouee , 21-05.-1982, F. COENEN leg.
Prov. Namen, Olloy-sur-Uiroin, 21-05-1982, F. COENEN leg.
Prov. Namen, Resteigne, Rés. Lesse et Lhomme, 29-05-1976, F. COENEN
leg.; 26-05-1980 en 29-05-1982, W.O. DE PRINS leg.
Het is zeer waarschijnlijk dat ook andere lepidopterologen deze soort
in hun verzameling zullen ontdekken. Ik dank mijn vriend Francis COE-
NEN voor de faunistische inlichtingen en voor de eer om deze soort als
nieuw voor de Belgische fauna te mogen vermelden.
Literatuur :
HANNEMANN, H.-O. , in F. DAHL, 1977. Die Tierwelt Deutschlands, 63.
Teil, Kleinschmetterlinge ader Microlepidoptera III. Federmotten
(Pterophoridae) , Gespinstmotten (Yponomeutidae) , Echte Motten (Ti-
neidae). UEB Gustav Fischer Uerlag, Jena, 275 p. , 17 pl.
HROGERUS, H. et al., 1971. Catalogus Lepidopterorum Fenniae et Scan-
dinaviae. Microlepidoptera 40 p. , Helsingin Hyönteisvaihtoyhdistys
Helsinki.
LANGOHR, G.R. , 1979. Nieuwe en minder gewone Lepidoptera voor de Ne-
derlandse fauna. Ent. Ber. , Amst. 39 : 121-123.
PETERSEN, G. , 1960. Die Monopis-Arten der rusticella-Gruppe. Beitr.
Ent. , Berlin _1D : 409-418.
PETERSEN, G. , 1969. Beitrage zur Insekten-Fauna der DDR : Lepidopte-
ra - Tineidae. Beitr. Ent., Berlin _19 : 311-388, 2 pl.
Summary : A new Lepidoptera species for the Belgian fauna is mentio-
ned : Monopis weaverella Scott (Tineidae). Eight specimens
were caught by F. COENEN and the author in different localities. The
actually known distribution in Belgium is shown on the map (p. 77).
Résumé : L' auteur mentionne une nouvelle espèce pour la faune beige :
Monopis weaverella Scott (Tineidae). Huit exemplaires fOrent
'capturés par lui et par F. COENEN dans divers endroits. La réparti-
tion en Belgique telle qu'elle est connue a présent, est figurée sur
la carte (p. 77).
W.O. DE PRINS : Diksmuidelaan 176, B-2600 ANTWERPEN.
Phegea 11 ( 4) : 79-flD (1 oktober 1983)
PHYLLONORYCTER ANDERIDAE FleCcher, INHEEMS IN
□E KEMPEN
(lepidoptera, Gracillariidae)
(Hans HENDERICKX)
Bij het determineren van een aantal uit Betula pubescens gekweekte Mi-
crolepidoptera merkte ik een opvallend kleine, fel gekleurde Phyllono-
ryoter op. Het exemplaar was afkomstig uit bladeren die in de herfst
van 1981 verzameld waren in het Provinciaal Domein Zilvermeer te Mol
en dateerde van 3 mei 1982.
Figuur 1 : Phyllonorycter anderidae Fletcher.
Een genitaalonderzoek bevestigde het vermoeden dat het ging om een
klein exemplaar van Phyllonorycter anderidae Fletcher, een soort die
pas in 1982 voor Belgié (Rochefort) vermeld werd (HENDERICKX, 1982).
Het Kempische exemplaar werd gevonden op een berkezaailing in een
veenachtige Erica tetralix-qemeenschap.
Literatuur :
HENDERICKX, H. , 1982. Phyllonorycter anderidae Fletcher, een nieuwe
soort voor de Belgische fauna (Lepidoptera, Gracillariidae). Phe-
gea 1D (4) : 197-199.
70
Figuur 2 . Mannelijk genitaalapparaat van Phyllonorycter anderidae.
H. HENDERICHiX : lilandelweg 11, B-24GD MDL.
80
Phegea 11 (4) : 81-96 (1 oktober 1963)
MACROLEPIDOPTERA OF ZEMEN GORGE IN
SW.- BULGARIA
(Julius GAIMEU)
Zemen gorge is situated in the south-uiest part of Bulgaria, River
Struma runs through the gorge, dividing it in the Konjavo and Zemen
mountains. The total length of the gorge is 15 km and it is 520 m
wide. The vegetation is varied. Among the trees Quercus sp. predomi-
nate, and Junqlaneta reqiae, Syrinqeta vulgaris, Juniperus sp. , Cornus
mas are present as uell. The upper parts are denuded and eroded, only
single Juniperus bushes are groming. The lomer parts are overgromn
mith oak and other broad-leaved trees. There are groups of man-plan-
ted pines as mell. The spaces along the river are occupied by mixed
formations of millom and poplar. Some places along the river are
cccupied mith meadom vegetation. There are neither marsh-lands nor
marsh vegetation. The single moist place is the one situated around
the Zemen materfall and only there Lycaena dispar rutila üJerneburg and
Araschnia Isvana L. are found.
The Lepidoptera fauna of Zemen gorge has not been studied before. My
investigation started in 1975, but the gorge mas visited more regular-
ly (at least monthly) in 1970-1982. 689 species of Macrolepidoptera
mere established in the period of the investigation, that is 40 % of
the macrolepidopterous fauna of Bulgaria. The species nem for the
country and some of the rares ones have been reported in preliminary
reports (GAIMEU 19BG, 1981, 1982, 1983). The representatives of the
families of Zygaenidae, Ctenuchidae and the group -Rhopalocera mere
collected during the day, all over the gorge and the other families in
the vicinity of the Skakavitza railmay-station, situated in the middle
part of the gorge, by means of a light source. Seven nem species for
the fauna of Bulgaria mere established (GAIMEU 1980, 1981, 1982). These
are : Abrostola aqnorista Dufay, G'ycteola siculana Fuchs, Eupithecia
dodoneata Guenee, Dryobotodes carbonis lilagner, Lithophane leautieri
Boisduval, Perizoma luqdunaria Herrich-SchSffer and Poecilocampa ca-
nensis Milliere. A nem species for the European fauna mas established
as mell : Trichiura verenae Iditt.
The division of the species into groups and families is as folloms :
Rhopalocera
98
Sphinges and Bombyces
1G6
Zygaenidae
5
Sesiidae
1
Geometridae
2G5
IMoctuidae
274
T otal
689
The species can be classified into the follciijing zcogeagraphical
groups :
Eurosibirian and European
348
5D,5
0/
/Ö
Mediterranean
25D
36,3
%
Palaearctic
49
7,2
%
Holarctic
27
3,8
%
Subtropical and Cosmopolitan
13
1,9
%
Balkan endemics
2
0,3
%
T otal
689
100, □ %
F iq. 1 : Skakauitza railuay-statian in Zemen gorge. (Foto B. AIMEU, So-
fia).
8S
Balkan endemics are : Agrcchola uolf schlaqeri Boursin and Pseudcxestia
apfelbecki Rebel. The most interesting of the species which have been
found only in the valley of the river Struma are: Peridea korbi Rebel,
Cryphia ochsi Boursin, Caradrina terrea Freyer and Praestilbia armeni-
aca Staudinger. The following species are usually distributed predo-
minately in the mountains between 70G-1BDG m : Perizoma hydrata Treit-
schke, Peribatodes secundaria Esper, Gnophos ambiquata Duponchel, Gno-
phos pullata Denis & SchiffermUller , Euxoa clavis Hufnagel, Chersotis
multanqula HUbner, Spaelotis senna Geyer, Hadena filiqrama Esper and
Mythimna comma L. A part of these species has been found on the
Black Sea shore as well. Some of the species established in Zemen
gorge are known in Bulgaria only from this single locality. The most
interesting of these species are : Carcharodus orientalis Reverdin,
Araschnia levana L. , Theda betulae L. , Strymonidia w-album Knoch,
Strymonidia pruni L. , Cupido osiris Meigen, lolana iolas Gchsenheimer ,
Poecilocampa populi L. , Erioqaster rimicola Denis & SchiffermUller,
Malacosoma castrensis L. , Chlorissa cloraria HUbner, Idaea rubraria
Staudinger and Cyclophora pendularia Clerck.
In the following table all 689 species are recorded showing their
flight period (3 = March, 4 = April (...) G = Gctober, 1 = IMovember).
S3
co (O
cr» cn
co
cn
cn
*D
fn
QJ
l>
UD cO UD
in tn in
-p
co
■n
c
cn
CD co
o o i> i> t> o i>
ÜDUDUD^»JD'0»JDU3 UD
LH LH m m
J- J- J* ^
M
QJ
co
ra
cn
•
cr
izn
•
c
e
P
p
_!
cn
cn
JZ
•
oó
•p
_)
cn
QJ
13
cn
E
-P
_l
TD
-p
m
cn
IH
•rH
Ci_
JD
P
•
P
cn
co
0
QJ
QJ
< — I
ü-
O
JZl
QJ
o
QJ
ZI
cn
p
•
c
p
U-
ra
X
cr
c
4-
•p
•
•p
•p
4-
_)
•
•
•p
1 —
•rH
-p
cn
>>
ra
•
p
1— H
cn
4-
— j
E
4J
ü
IZ
cn
□
B
QJ
•
cn
c
•P
•p
QJ
c
□
•P
■
ra
EDD
ü
QJ
□
•
c
JZ
ra
CL
D
QJ
>
(— H
cn
JZ
QJ
QJ
c
QJ
_J
•
QJ
TD
D
•rH
•1 — 1
_1
ra
X
rp
cn
E
X
cn
C
ra
•p
ü
o
•P
CO
E
ra
_j
U
P
•P
t— H
P
p
ü
Zl
ÜJ
QJ
>.
•p
□
TD
CL
c
-J
P
ra
ü
QJ
•P
ra
P
U-
□
o
QJ
•p
cn
4-3
C
1 — 1
p
ra
□
ra
o
ra
ra
IZ
•p
ra
•p
TD
Ü
QJ
ra
p
□
ra
QJ
LU
E
□
QJ
IZ
CL
(Z
CL
QJ
□
QJ
p
cn
CL
CL
•P
E
cn
cn
p
Da
□
QJ
p
ra
cr
CL
U
□
•p
□
( — 1
ra
□
cn
ra
ra
1 — !
cn
ra
ÜJ
Z)
□
QJ
1 — 1
E
D>
p
TD
o
cn
ra
cn
cn
*a
ra
4-
□
X
ra
p
c
CL
•p
p
cr
TD
TD
cn
ra
P
1 — 1
QJ
•P
PH
ZJ
ra
ra
E
QJ
1 — 1
p
p
ra
p
u
o
D
D
Ë
ra
ra
cn
cn
X
•p
•p
•p
TD
ÜJ
ra
ra
r~
ra
u
P
JD
ra
ra
TD
ra
PH
(h
P
ra
o
cn
JZ
JZ
□
•P
cr
QJ
QJ
QJ
•p
•p
JZ
QJ
_I
ra
ra
•t— t
cn
cn
cn
cn
cn
PH
cn
-p
-p
•p
( —
o
TD
TD
cn
cn
cn
-P
cn
QJ
QJ
ra
CJ
□
cr
JZ
JZ
1 — 1
Z]
ZJ
Z3
Z)
Z3
_J
ra
c
c
« — 1
U
1— 1
•P
• P
ra
ra
ra
a
•p
cn
cn
•p
□
1 —
X
u
u
ra
tzn
cn
CDl
cn
cn
PH
c
>>
>
•p
♦P
X
-P
-P
•p
•p
•p
QJ
p
o
□
-p
JZ
JZ
X
iH
p
•p
p
p
P
p
p
X
p
p
p
CL
1“
ÜJ
CL
CL
( — 1
i~H
rP
c
QJ
-p
-p
c
4^
G
s:
ra
ra
Q.
>
Dï^
>>
cc
ra
QJ
QJ
ra
CL
i-H
QJ
QJ
□
O
O
□
•P
p
p
□
c
Z3
>
u
u
co
CL
CL
CL
X
X
X
X
M
M
X
PH
X
_1
_J
LD
u
CD
co
X
cr
cr
X
cr
ÜJ
CO
O
<D UD
LH
J- J- J-
C -J
ra
o
cn *H
• rH
<-\ cn
ra ‘H
jz x:
□- u
E ra
> c
□
cn
O
i> o
UD U3 UZ
cn
i>
UD UD
UD UD
cn
UD
in
co
o o o o o
UD UD UD UD co
J*
□
cr
QJ
•
cn
•
□
co
cn
•
•p
CL
X
•
a
ZD
c
E
□
p
Dd
Cl
ra
•
D
•
P
U
cn a
p
cn
r~
JD
■
QJ
•
X
c
□
CO
•p
o
■
Lü
ZJ.
X
ra
CO
4-
4-
p cn
X
p
•
P
1 — 1
cn
Zl
•P
ra
-P ZI
CD
QJ
■
□
cn
cn
ZI
od
•p
X
C
rp
cn P
c
Q
ra
_1
•
CO
D
QJ
TD
1 — 1
ra
1 — 1
QJ □
□
_!
cn
•
QJ
ra
_I
P
-p
C
•
ra
cn
JD
QJ
> GJ
QJ
D
_1
U
c
ra
ra
□
rP
QJ
o
p
QJ
ra
P
p c
P
ra
P
1 — 1
•p
cz
cn
r— H
1 — 1
ra
CL
o
TD
4J
-P
>p
U
E
ra
cn
ra
•p
o
ZI
r~
•p
•P
• p
CL
□
cn
cn p
ra
E
c
QJ
1 — 1
p
cn
1— H
ü
r~
1 — 1
4-=>
P
ÜJ
ü
QJ
QJ
Lü
□
QJ
cn
cn
Lü
>-
>
cn
ZI
Lü
CL
•P
D
ZI
cr
ra
C
Lü
c
cr
cn cn
cn
ü
>
ra
o
cr
cn
CL
D
cr
ra
QJ
4-
rp
CL
Q
E
QJ
cr
QJ
o
ZI ZI
Zl
p
TD
o
Lü
u
ra
o
-p
pj
•P
ÜJ
P
Q
4-
I-H
u u
□
ra
cn
□
PH
ra
cr
ra
cn
hH
•p
ra
ra
ra
ra
Q
< — 1
cr
JZ
HH
PI
•p «p
•p
•p
QJ
cn
P
_i
•p
Q
p
cn
cn
X
c
c
c
c
IZ
CD
o
4-3
O
cn
X
1 — < — 1
1 — 1
p
TD
•p
ra
cr
TD
PH
QJ
o
QJ
ÜJ
ra
QJ
QJ
QJ
QJ
LD
ra
PH
C
I-H
•p
Lü
QJ QJ
QJ
QJ
□
c
JZ
PH
□
CO
N
cn
CL
cr
TD
ra
ra
ra
ra
cr
TD
HH
ra
X
p
X
E E
E
CL P
c
o
X
•P
co
ZI
cn
cn
co
P
cn
cn
cn
cn
□
CO
p
>
>
CO
>> >
><
cn
r
p
UJ
P
o
QJ
o
>
>
□
>
>
>
hp
CL
LÜ
ra
X
r~
Lü
JZ JZ
JZ
QJ
u
p
ra
X
i—
LD
M
LJ
Q
M
M
M
M
M
_J
cr
co
X
1—
P-
X
P P
P
X
CZD
Lü
u
84
OD
m
CO CD
in
cr>
cn
-j-
o
UD VJD UD
un
cn
CO CD
o o l> o l> t>
UDUD'JD'JDUDUDUDUDviDvJDUDUD'JDCDCDcl]
tn m LTi Lo
cn cn cn ex'
CD CD CO CO CO
l> l> O !>
UD UD CD UD
LO
-J" -J-
> •
•H fn
JZ
P
•
cn
8
CD
u
QJ
CD
1 — 1
CD
CO
m
■
•
P
CD
a
a
□
3
P
cn
( — !
■
3
-P
CL
P
-P
OÓ
-P
•
c
>>
cn
•
m
CD
□
CD
P
c
•
-P
CD
Li_
OÓ
-P
-P
•
a.
X
CO
t— 1
cn
-1-3
_J
a.
CL
•P
□
CD
□
LJ
CD
□
•
□
•
Li_
CD
•
1 — !
CD
cn
CD
c
OÖ
JZ
E
cr
•P
•
TZ
cr
O
cr
_l
LJ
E
_J
•P
CO
■
E
CD
□
d
CD
□.
□
od
CD
•P
O
D
•
•
QJ
ZI
-P
QJ
cn
Q_
CD
3
-p
□
•P
•
QJ
C
CD
3
-P
CL
CD
CD
CD
_I
•
CD
CD
CD
JD
• rH
ZI
3
•p
Cp
3
1 — 1
CO
•p
X
Q
CD
■
cn
8
3
-P
P
CD
3
•P
3
_i
Zl
•rH
• rH
1 — !
c
p
U_
QJ
X
-P
□
JZ
p
QJ
_l
D
o
cn
QJ
CD
CD
C
CJl
C
P
CD
•1— i
Ü
u
a
CD
□
CO
•P
□
r— 1
C
•
C
p
p
E
CL
t — 1
D
P
JZ
CD
C
JD
QJ
f-i
CO
• rH
1
p
p
CD
CD
P
cn
CD
CD
□
□
□
CD
>
CD
CD
TZ
•P
>•
TZ
CD
CL
U
•rH
D
CD
QJ
u
i-H
3
CL
CD
3
CO
CO
□
p
QJ
CD
u
CO
3
cn
•P
•p
CD
P
P
•P
r— 1
CO
•P
u
Ph
t— 1
□
CO
•rH
IZL
E
•p
-p
( — 1
CD
.o
QJ
QJ
1 — 1
CD
rp
cn
p
-P
E
D
P
1 — 1
TZ
□
□
CJ
CO
CO
CD
•P
p
QJ
□
□
TZ
r
CD
CO
><
p
CD
CD
QJ
CD
CD
TZ
□
QJ
CD
Ui
i-H
LJ
CD
-P
CO
CO
•rH
•rH
•rH
C
•p
U
□
CD
fp
•P
a
C— 1
CL
CD
0)
CD
3
3
U
JZ
CD
3
cr
ex
>
QJ
CD
• rH
• rH
TO
u
u
•1 — 1
CD
1 — 1
QJ
C
•P
-P
>
CD
□
CD
cn
-P
-P
CD
•P
-P
o
tn
O
IH
JO
• rH
EZ
c
• rH
•r-\
E
□
CO
•P
r*
C
CD
QJ
• p
CD
CD
QJ
CD
CD
QJ
QJ
r— 1
CD
CD
P
CD
hH
•H
hH
JZ
CD
IZ
c
c
c
CD
P
CL
CD
CL
C
3
3
13
•P
CD
CD
3
P
P
QJ
E
2
U
D.
CD
O
CO
CO
□
□
IZ
D
□
CD
CD
□
-P
D
•P
CD
••31
•P
CD
P
•P
•P
U
TZ
TZ
cn
E
1— 1
ca
LÜ
□
rp
□
E
E
E
E
QJ
ID
■D
QJ
QJ
CD
TZ
•P
U
1 — 1
C
QJ
QJ
QJ
•P
•P
TZ
13
•P
C
C
CD
O
Q
QJ
ex
t— ^
Ü
Ph
*□
■o
>
>
CD
♦P
•P
P
P
CD
3
1 — 1
3
3
CD
JZ
JJ
CD
□
C
□
O
JZ
CO
CD
QJ
O
E
U
r— 1
QJ
QJ
u
f-i
Ph
P
U
CL
CL
QJ
QJ
(-H
QJ
□
CD
U
1 — 1
QJ
QJ
U
•P
CD
P
P
QJ
CD
CD
rH
1 — 1
hH
cn
>
cn
JZ
ZI
□
□
-P
-1_D
>>
3
3
>
>
QJ
CO
□
r— H
CD
□
1 — 1
1 — 1
>'
P
>'
CJl
cn
1 — I
>
>«
QJ
□
QC
X
CJ
h-
cy
CD
CD
CJ
CJ
LJ
LJ
CJ
a.
CD
C3
X
»— 1
CL
CL
_l
ex
CJ
cX
cX
CL
_J
_l
X
CL
cn
cn
CD
CD
CD
CO
i>
i>
l>
o o
o
O
LO
LO
LD
»JD
LD LD
LD
LD LD LD UZ
in
in
in
in
in
■J" J" -J-
• • • ■
CD _I CD CD •
.LJ
a
od
QJ
od
•
od
-p
a
_l
•
a
C
CL
□
_J
_i
■
_J
a
>'
•
•
CD
•
cr
a
a
E
_J
Q
CD
_l
Q
ÜJ
o
CD
_l
3
CD
CO
□
•
CD
•P
JZ
IZ
CD
•p
QJ
P
_J
CD
QJ
CD
CD
•p
C
•P
QJ
1 — I
CD
•P
C
C
JZ
•P
JZ
E
•P
1 — 1
CD
3
CD
CO
>
JZ
□
JZ
CL
CD
X
QJ
><
>
CD
fp
TZ
U
1
QJ
CL
JZ
CL
3
•P
c
□
TZ
•P
JZ
CO
P
•P
u
1—1
CO
-p
CD
QJ
TZ
• p
JZ
•P
P
-P
-p
CD
-P
CL
CD
TZ
u
CL
TZ
-p
CD
CD
Ü
P
CO
CD
<— 1
CD
CD
3
•p
•P
CD
CD
C
C
CO
CD
CD
CO
CD
CD
CD
IZ
C
•P
CD
•P
CD
CO
QJ
QJ
QJ
01
-P
CD
•P
CD
□
JZ
C
•P
JZ
•P
• p
CD
CD
CD
CO
U
CD
JZ
•P
cn
□
c
P
-P
CD
CD
-P
-P
-P
-p
•P
QJ
-P
CD
>>
CD
>
D
c.
CD
CD
•P
•P
•P
• p
1 — 1
C
c
rp
I — 1
CD
cn
CD
QJ
O
□
i-H
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — I
CD
>
C3
o
P
p
CD
P
( — 1
f— 1
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
Z3
u
ex
CL
ex
ex
HP
CD
CJ
LJ
X
X
X
X
X
I
cn cn cn
CD
CO CO
CO
CO
CD
CD
CO
CO
CO
l>
t>
l>
o
O
I>
l>
o
o
o
!>
CD
LD
LD
LD
ld
LD
LD
LD
LO
LD
LD
in
in
-J"
in
CZ
cn
Cp
r-i
3
od
a a
QJ
X
c
_l _J
P
a
a
r~
•
QJ
_l
QJ
a
CD
o
d
CD CD
_1
E
C3
CL
•
3
X
3 3
a
(D
CO
□
_l
IZ
CD
-P 1 — 1
CD
U
•
P
QJ
CD
U
•P
8
•
CD
a
c
C -P
•P
•
_J
L2
r
CD
cn
QL)
1 — 1
_J
Lp
3
_I
o
CD JZ
IZ
_1
CD
-P
CD
1 — 1
•P
JZ
CD
P CL
ID
P
CO
CD
ED
•P
•p
QJ
-P
CD
QJ
-P
CD
U
QJ E
U
CO
QJ
p
C
(—1
P
cn
E
CD
•P
Ü
QJ
C
>
CL CD
P
• p
cn
QJ
CO
ID
CD
CD
QJ
-P
QJ
P
P
•P
(—1
>« CL
CD
p
QJ
CD
I— 1
cn rP
ip
CD
CD
CD
• P
CD
-P
JZ
QJ
E
E
QJ
•P
U
P
QJ
CD
CD
cn
X
CO
CO
CD
CD
CO
P
CD
3
rH
CD JZ
JZ
QJ
CD
CD
Q
LxJ
•p
•P
• p
♦P
• p
JZ
CD
C
QJ
3 CL
Q.
CD
-P
-P
P
ex
cn
cn
JZ
JZ
JZ
•P
CO
JZ
CL E
E
CD
CD
Q
p
p
u
□
u
CD
CD
CD
CD
CZ-
□
>
QJ
E
E
CD
hP
CD
CD
p
P
p
P
QJ
3
rp
QJ
-P IZ
C
cn
E
E
•P
cr
C
c
CD
CO
CD
CD
-P
JZ
□
c
c □
□
p
□
□
r
>
CO
CD
CL
CL
CL
N
C
-P
• P
o
CD C
c
CO
•P
•P
•p
1—
1 — 1
1 — 1
CL
cr
CL
CD
•P
QJ
c
CL jr QJ
QJ
p
CD
CD
p
cr
QJ
QJ
•P
•p
•P
JZ
P
P
CO
CL □
□
CD
CD
CO
•p
cn
X
X
X
X
X
C3
CD
cr
X
X
ex CJ
CJ
CL
_1
_J
X
85
o
o
03 03
CO
co
cn
03 co
co
co
cn
co
co co
03
O
r-
i>
[>
!>
[>
O
LD LÜ <J3
LD LD
KD
LD
LD
LD LD
LD
LD
LD LD
in
in
'JD
cn
m oü
o6 •
Q
Q CD
• ’H
[D U_ I— i
4J .— t
Z) CD O
t-H C U
•rH QJ «H
T3 n 4_
•H I]
ca fH fn
u
o ca co
JZ U ü
□.DO
D rH I— (
D- a
ca > >
E rH .H
> □ o
U CL □_
•
CL
cn
•
•
CD
•
C
LD
Lü
•
oó
(JD
U-
•
• — 1
D
•
oó
e
•
CO
fH
•
m
od
X
■
CD
•
□.
•H
•H
en
•
•
Q
•
JD
•
ü_
O
P
•
cn
Ln
•
•
•
co
CD
O
X
•
JJ
CD
Ü
CO
oó
cn
X
p
QJ
ca
-p
• rH
_l
X
•H
ca
en
CD
(0
1
o«3
oó
X
X
•
N
•H
ca
P
CD
CO
P
•H
CO
-p
•
m
•
er
e
■
LO
u
co
c
CD
•H
•H
CD
CO
ca
P
CD
P
co
X
O
X
•
•
•
CO
C;-
X
co
•H
•rH
C
P
P
-P
•H
-p
CD
•H
D-
e
•
o
O
X
O
•H
co
D
X
CD
iH
fn
D
D
CO
CO
CD
P
e
~a
< — 1
□
QJ
X
ü
co
co
X
p
•rH
X
CD
D
ca
P
•H
rH
>
T3
CD
QJ
en
CO
CD
en
X
cn
•H
•H
CD
CD
CO
P
CO
□
ü
fH
CL
*H
□
•H
•H
P
E
CD
•H
•H
P
p
-P
co
-P
p
ca
CD
•rH
e
CU
CD
QJ
•H
•r-]
H-3
P
□
1 — i
p
p
P
X
co
ca
co
co
CD
-p
CD
-p
-p
-P
p
QJ
ca
CU
u
ca
CL
CO
CD
•H
1 — 1
D
ca
X
X
e
•H
J_3
rH
e
U
ca
•H
CD
QJ
ca
co
>
Lü
c
CO
co
QJ
c
co
JD
QJ
>
U
CL
E
E
ü
•H
p
ra
o
• H
•H
a
1— 1
QJ
1 — 1
«H
-p
□
er
•H
CD
CL
a
CO
CD
•H
QJ
CD
p
QJ
X
-P
•H
•H
>
□
QJ
□
U
O
E
ca
ca
C
P
ca
CO
CO
CD
4-
CO
CD
ca
4-
X
P
< — 1
CD
1 — 1
e
iH
CD
CD
1 — 1
CD
HH
□
rH
•iH
QJ
co
e
CO
CD
CD
CD
ca
(H
QJ
e
D
CJ
-I
D
D
•H
o
>
X
•H
•H
O
er
(H
• H
•H
f-i
-P
p
QJ
QJ
CD
CD
CD
•H
CD
□
-P
•H
P
□
co
>
P
U-
E
CD
□
X
X
L-
1 —
iZ
JZ
JZ
-P
D
-p
CO
sz
• rH
•H
•i-H
P
H-3
CD
X
LU
u
a
CL
01
U
0)
JD
-p
P
P
P
•H
0)
CD
□
p
co
CD
co
co
ca
ca
CD
ca
ca
co
co
CO
51
□
□
□
E
D
E
•H
•H
□
□
□
4_3
1 — 1
•H
P
p
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
01
CU
QJ
QJ
QJ
a
c
CD
CD
□
QJ
□
E
E
1 — 1
< — 1
1 — 1
QJ
CO
E
ü
QJ
CO
ca
CO
ca
co
CD
CO
CO
ca
CO
CD
CD
ÜJ
O)
1 — 1
QJ
CD
0)
D
QJ
X
X
X
X
X
O)
D
-p
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
LD
o
ex
er
LD
X
LD
CJ
X
LD
u
u
1—
h-
X
Lü
en
IH
IH
IH
IH
IH
IH
IH
IH
IH
IH
HH
HH
o
a
a
a
o
en
en
cr^
en
en
en
en
en
en
CD
CD
co
CO
CD
CD
CD
CD
CO
o
o
O
I>
l>
l>
o
O
LD
LD
LD
LD
X
LD
LD
LD
LD
LD
m
LO
en
LD
en
en
in
j-
rn
>
QJ
•
m
e
•
•
X
□
tH
CD
en
cn
X
•
X
•
rH
LD
X
•H
e
•H
oó
•
oó
CO
X
X
X
•H
•
X
•rH
ca
•
3
3
•
-P
X
•
•
•
t — 1
•H
en
X
X
X
CD
•
-P
Q
X
CD
O
•
□
( — 1
1
•
■
•
•H
X
•H
cn
•H
X
4-
D
•
cn
CD
e
X
•
CD
•H
CD
3
•H
CD
CD
CD
•H
•
• rH
4_
X
e
4-
X
QJ
1 — 1
e
•H
P
H
•H
e
•H
•H
X
fH
•( — 1
•
od
QJ
3
ca
□
X
•
ZI
QJ
CT
QJ
-P
O
P
QJ
1 — I
X
3
U
X
CO
CT
X
•H
D
•
•H
X
X
e
QJ
CO
CD
U
-P
P
□
3
•H
E
P
□
• •
•H
p
en
X
□
□
ca
CD
e
QJ
•rH
CD
-P
Ci_
P
e
QJ
QJ
•H
•H
Q X
□
CO
CO
X
CD
X
□
-P
QJ
e
E
3
CD
•H
•H
P
3
e
e
QJ
• rH
CD
CD
•H
•H
Lü
CD
P
CD
•rH
QJ
CD
P
ca
X
_p
CT
3
CD
•H CD
CD
p
ca
X
•H
P
P
Cl
CD
CD
P
QJ
r— 1
P
n
D
-P
•H
P
u
P -H
U
CO
u
co
X
>
ca
Q
X
X
□
>
ü
CD
ca
ca
X
1 — 1
X
> e
e
( — I
u
X
CD
X
1 — 1
M
E
E
P
P
CD
CO
CO
CO
3
Ê
1“
X
CD
a:
X □
CO
X
•H
CD
3
er
X
3
a.
CD
CO
CD
CD
QJ
QJ
E
E
X
rH
E
CD
□
CD
er
X
Q
e
er
X
4-
CD
Q
01
□
X
□
u
P
P
-P
-P
O
O
E
>
•H
QJ
CD
•H
o
IH
CD CD
QJ
Q
1 —
IH
CO
e
□
er
O
□
ZJ
ZJ
CD
CD
CD
CD
CO
X
1 — 1
X
X
_1_D
IH
CD
IH
•H X
E
IH
CD
ca
en
er
p
>'
CJ
1 — 1
iH
•H
•rH
CO
ca
D
D
ü
-p
□
O
□
CD
IH
•rH
2
e
□
e
e
IH
• rH
CD
CD
o
•H
■H
X
X
en
CT
ü
Ü
□
□
P
1 — 1
P
QJ
e
er
P CD
CD
cl
ca
co
X
1—
X
D
QJ
IH
u
□
ü
u
o
o
CO
CO
•rH
p
X
1 — 1
-P
e
a
□
X
3 -H
•rH
CL
X
X
•H
er
ca
P
X
en
QJ
QJ
•H
• rH
•rH
•rH
r—H
rH
CD
ü
e
>
CD
D
X
E
h-
-P X
P
X
QJ
QJ
rH
>
>>
X
X
er
□
O
P
P
P
p
CO
CD
ca
ca
QJ
X
CD
X
X
QJ
er
CD 3
QJ
er
p
p
•H
X
X
CD
QJ
X
CL
CL
bJ
X
X
X
X
X
Xi
□_
CD
C3
X
X
en
en X
CL
Q
Q
o
u
1—
1—
X
1—
BG
a
CD
a
a
CD
CD
o
CD
CD
CD
a
cn
cn
cn
cn
cn
cn
OD
OD
OD
CO
CO
CO
OD
CO
CO
CD
OD
O
o
o
l>
l>
o
UD
UD
OD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD UD
UD
iT)
m
in
in
in
in
in
in
-J-
J-
■
cn
m
m
CJl
X
CD
OÖ
•
u
•
-p
cad
c
•
□
cn
a
• p
m
•
•
tt-
•
c
c
Q-
C
o
•
4-
•
cn
3
cn
p.
X
•
•
od
O
•'—)
Q
P
cn
X
3
*□
•
•
cn
U
□
CD
CO
0(3
OÖ
P
X
•
•
CD
cn
-j
•
cn
1
•
•
cn
•P
CO
JZ
•
OÓ
CD
QJ
-J
•
•P
CD
cn
•
Q
1 — i
•
•
P
-P
□
-j
•
jj
•
-P
CD
Li_
P
CD
■
X
1 — 1
-J
■
3
CD
•p
CD
•
CO
•
cn
•
Q
CD
Q
cn
-P
•
CO
CD
CO
CD
-P
od
•
X
■
CD
•
CD
-J
X
-p
p
-P
CL
cn
-j
CD
Q
cn
p
m
CO
-J
-p
-P
CO
-p
•P
CD
p
CD
■ _1
-P
X
51
CD
CD
QJ
Ü
□
cn
CD
-P
CO
p
CD
D
P
CD
CO
CD
P
1 — 1
•
1—
CD
•H C
CD
•H
CD
CD
•rH
1— H
C
u
3
CO
-p
CO
CD
-P
QJ
-P
u_
QJ
CD
3
cn
CD
c
CD
rP
o
•P
P CJD CD
rp
CD
CO
f-l
-P
•H
c
cn
3
cn
U
-p
CO
E
J_3
CO
>
CO
CD
-P
4J
•P
3
CL
•p
-P
QJ
CD
P
CD
-p
( — 1
P
p
CD
CD
P
QJ
QJ
CL
QJ
CD
cn
3
CD
1 — 1
cn
•P
CD
-P
♦P
CO
Ü
P
•P
3
G
CD
JJ
CD
-P CO CD
QJ
CD
CD
P-t
P
CD
□
o
•P
CD
U
•P
CD
P
-P
3
cz
r — 1
.o
CD
cn
P
3
P
-P
Ü
1 — i
□
-P
in
X
X -P QJ
U
P
c
D
□
E
p
-D
-p
CJIlH-
JZ
3
CO
CD
ra
P
-P
1 — 1
QJ
CD
QJ
X
CD
-p
•P
•H CD C
D
cn
p
CL
D-
CD
CD
QJ
CD
f — 1
QJ
p
P
QJ
CD
•P
Cp
C|-
X
CL
CD
X
>
cn
P
E Ü *P
P
•p
QJ
QJ
f-i
P
rp
X
X
X
c:
dl
rp
CD
CD
•P
>
-p
>»P
CL -P
□
□
>
•P
3
JJ
P T
^ 1 — 1
X
p
P
CD
O
□
u
>
>
>
•p
QJ
CL
p
P
TJ
CL
3
♦P
cn
QJ
QJ
CD
CD
P
P
P
3
QJ c: -P
p
rp
C
CL
□.
P
p
P
p
-P
QJ
QJ
QJ
QJ
4-
CZ
>■
CD
a
D
CD
•P
•P
QJ
QJ
U-
X
X :
D X
CO
CD
•rH
CD
QJ
CD
QJ
□
cn
CO
-p
-P
CD
E
E
cn
3
rH
E
JZ
X
E
cn
cn
-P
X
• p
QJ
•/—I
CD
CD
•rH
-P
-P
-P
E
□
P
JZ
JZ
-P
QJ
QJ
•p
CD
■'~D
u
□
p
P
CO
•p
■p
CL
co
CO
CD CO CO
X
□
QJ
-P
•rH
•i—i
♦P
a
CL
CL
4J
QJ
CL
CL
•P
P
P
JZ
•P
□
P
Q
o
c
-p
□
CD
•p
• p
•p •p •p
p
X
O
c
Ph
P
c
□
□
□
CD
cn
Ü
□
O
P
QJ
QJ
-p
P
CD
p
-P
p
X
D
cn
cn
P
( — 1
>>
> :
>
iZ
P
X
QJ
x:
JZ
QJ
-p
-P
-P
□
•p
□
p
P
P
rp
t — 1
•p
CO
P
a
cn
-P
-p
X
□
□
X
3
X
X
XXX
CD
P
P
Ph
-P
P
□
□
□
C
r~
t— 1
QJ
QJ
•P
•P
•P
1 — 1
TD
QJ
1 — 1
cn
C
c
JJ
1 — 1
t— 1
E
X
X
X
X E
D. XrP
•P
•P
CD
>
CD
□
a
□
•P
CJ
CL
CL
CL
CL
JZ
r
3
•P
JZ
JZ
>*
CO
CD
p
□
□
CD
QJ
3
3
3 3 3
QJ
X
X
-J
cn
cn
cn
cn
cr
a
CD
LÜ
□_
CL
LU
U
1—
CJ
X
X
CD
CD
CD
_l
LÜ
LU
ÜJ LÜ LÜ
ÜJ
LU
D
CD
CD
D
X
X
X
X
X
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
OD
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
OD
CO
CO
CO
CO
O
i>
o
o
l>
o
o
i>
o
i>
o
l>
i>
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
in
m
in
in
in
in
in
in
in
in
in
in
in
in
in
-J-
p
-J-
3 4
•
cn
cn
•
QJ
cn
CO
1
X
N
1
CD
•
G
■
•
X
-p
•
•
•
c
N
X
1— 1
•
•
Ip
X
X
CD
M
4-
X
X
M
1 — !
CD
3
X
•p
3
•
•
G
IX
•P
X
CO
p
•
CD
•
X
cn
c
p
G
•P
G
G
■
•
•
P
u
CO
• p
CO
X
•P
X
■
4-
CZl P
P
•P
•P
•
X
X
3
•
•
cn
CD
CD
cn
•p
p
p
P
X
H-J
CD
•
od
3
p
G
G
P
P
c:
QJ
IZ
•
X
3
•
X
1
•p
( — !
p
CO
c
■
CO
CD
QJ
P
•
p
X
cn
p
IZ
G
G
U-
X
CD
cn
X
X
p
X
■
p
( — 1
CD
CO
• p
a
X
• p
P
CO
CL
CO
XI—
•
G
•
•P
G
X
3
•
P
1
CO
X
X
•
X
CO
QJ
p
1 — 1
i-H
E
p
G
• p
P
□
Q
ra
G
c
X
Q_
•P
•P
X
X
CD
X
•
p
CO
■
p
CO
3
rp
U
CD
1— 1
•P
•p
CD
CO
C
p
CD
G
G
CD
p
JJ
3
C
X
X
X
P
u
X
CO
p
CO
X
cn
•p
X
CD
3
□
rp
♦p
u
G
P
JJ
3
CD
P
C
cn
P
CO
ra
ra
X
G
□
•P
G
CD
CO
cn
QJ
CD
• p
p
•p
X
•P
3
CL
•p
P
CO
G
X
QJ
CD
3
CD
P
cz
G
G
JJ
G
P
P
CO
X
CO
U
(Z
p
CD
CD
CD
CO
p
c
X
C
CL P
QJ
P
c
X
c
G
X
CO
P
CD
•p
G
C
G
CD
p
•P
CO
• p
•P
•p
CD
P
•p
p
p
CD
QJ
( — 1
C
3
3
3
D
3
3
•p
cn
□
p
3
P
CT
G
•P
C
G
G
G
•P
CO
(— H
p
p
P
E
IZ
CD
p
QJ
CO
cn
CL
CD
CD
Cl
P
X
X
X
cn
1 — 1
•P
P
CO
E
□
♦P
P
X
G
•P
♦P
•P
tP
p
O
CO
CD
QJ
QJ
•p
cn
CO
c
c
p
P
cn
c
X
G
X
X
p
G
X
X
X
•P
•p
cn
•p
X
cn
X
p
p
p
QJ
p
QJ
CD
CO
CO
CD
CD
CO
CD
CD
CO
CD
cn
•p
p
3
G
3
G
G
C
X
X
X
E
1 — 1
c
p
E
X
• p
p
QJ
X
X
□
>
P
P
P
P
P
p
P
P
p
P
c
□
cn
X
P
□
E
•P
□
□
o
3
□
□
QJ
CO
3
p
cn
>
3
QJ
c
QJ
D
□
Q
□
□
D
□
□
□
□
CO
p
p
p
X
X
u
in
u
cn
p
D
CD
P
X
•p
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
p
CO
CO
CO
ra
ra
G
G
G
p
p
p
CD.
CL
CL
X
X
X
a.
X
X
XX
( — I
Ip
i“H
I — 1
rp
1 — !
iP
1 — 1
□
G
G
CO
CD
CD
CO
CO
CD
CD
CD
CD
CD
CO
CO
CD
O
□
a
□
D
□
□
□
Q
a
c
3
3
3
3
3
3
3
3
G
□
□
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
* — 1
rH
rp
Ip
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — 1
rp
(p
CO
X
X
X
X
X
X
X
X
G
X
X
CD
CD
CO
CO
CD
CD
CO
CD
CD
CO
CO
CO
CO
u
Ü
u
□
G
G
G
G
G
G
E
□
□
O
□
D
□
a
□
D
□
□
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
>
>
>>
>
><
>>
•P
G
G
G
G
G
G
G
G
(—1
X
X
P
p
P
p
P
p
P
P
iP
P
P
p
p
(X
U
u
u
X
X
X
X
X
X
h-
cn
ÜD
cn
cn
cn
cn
cn
cn
X
cr
cr
37
CD
CD CD
a
a a a
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
X
cn
cn
on
cn
OD
OD
CO
CO
CO
CO
OD
CO
CO
X
X
CO
CO
X
X
X
o
l>
o
o
i>
o
i>
I>
i>
l>
l>
i>
UD
UD
UD
X
LO
LD
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
in
un
cn
cn
cn
in
in
LTl
LD
LD
LTl
in
LO
in
un
un
un
un
s
-j-
X-
-d’
X
CL
cn
p
X
o
Q
•
G
cn
od
•
•
X
X
X
N
od
•
•
X
X
p
cn
•
C
G
o
X
•
e
G
•
od
G
•
c
E
•
•
e
1
•
CL
0-
•p
Q
od
X
■
X
J_3
• CL
•P
X
G
X
Q
_i
cn
•
XI
□
•
m
•
D
p
G
p
X
X
G L
I □
■
P
X
5:
•
G
X
X
□
X
X
X
X
G
G
•p
■
•
cn
m
G
M X U
Q
G
X
•
P
G
CD
o3
cn
X
-P
•P
p
X
Q
-p
•
G
•P
□ ;
D X
1 — 1
G
G
X
•
X
m
•P
4J
CO
CD
G
G
G
C
P
G
■
X
X
X
G
•P
P
G X
G
D
•P
p
I— t
P
CD
■
_p
• P
ra
•P
G
-P
•P
G
G
U
p
X
G
•P
P
G
-p
G
•P
U
P
G
G
u
G
G
G
C
Q
CO
P
•
-p
P
•P
G
P
G
G
P
cn
G
•P
G
G
P
G
□
□ G -P
P
G
G
p
■
•P
P
•P
•P
•( — 1
-p
CO
X
ra
G
P
-P
G
G
□
G
-p
G
•P
P
-P
•P
G
D
D
tp •r
H G
G
E
•P
□
X
P
G
G
P
G
cn
CO
G
-p
E
P
G
•P
C
D
P
D
cn
•P
P
G
G
P
•P
cn X
f
-1 G
U
X
c
G
P
P
G
G
f-i
J-3
c
□
CO
G
X
C
P
•P
X
G
CT
P
G
E
G
G
U
c
E
G G O
•P
G
P
•p
G
C
G
X
G
P
CD
CO
•rH
m
•p
X
G
• P
G
Ü
G
G
< — i
X
C
G
•p
G
•P X P
>
P
D
p
P
P
P
P
P
P
E
-p
-L-3
1 — 1
p
-P
1 — 1
G
cn
P
G
G
G
C
-P
D
C
□
C
C)
1 — !
G
-P C
I □
G
G
□
p
G
G
D
G
G
G
CO
•p
CO
c
D
G
p
G
□
□
□
•P
C
C
o
E
G
-P
G
CL G --I
iP
X
P
P
r—i
1 — 1
OJ
m
D
•P
X
G
ro
X
P
G
D
E
E
E
cn
G
D
>
CL
X
G C
D. X
U-
-P
G
G
O
rp
•P
u
cn
G
CO
•rH
*D
TD
D
X
CL
E
CT
O
O
□
G
X
1 — 1
G
G
G
G
>
P G U
c
•P
•P
C
G
1 — !
•P
c
1 — 1
CO
CD
CL
G
G
C
C
C
P
G
G
•P
• P
P
cn P
G
G
C
c
G
G
P
•rH
•rH
G
•P
•( — 1
G
G
G
□
o
□
G
G
G
P
•P
1 — 1
( — 1
G
o
G
•P
CL
•P
•p
G
G
G
•P
•p
U
•1— 1
CL
CO
«P
C
ro
G
X
• P
G
□
P
p
P
G
•P
•P
P
D
□
1 — !
1 — 1
X G C
CL
□
P
p
•P
•P
•P
E
E
•P
E
CD
• rH
□
CO
p
P
□
CL
G
E
G
G
G
P
C
C
□
□
-p
G
G
CL-P C -P
G
X
u
□
P
P
P
G
G
P
IH
CD
ID
D
cn
G
G
cn
O
CD-
□
-P
-P
-P
G
G
G
•P
□
U
□
G
G □ X
P
D
• p
• p
G
G
G
G
G
D
CO
E
CD
CU
QJ
X
X
G
1 — 1
E
C
D
D
□
E
t— H
1 — I
-P
G
1 — 1
□
O
P
• p •p -p
G
G
i — 1
( — 1
U
U
□
•P
•P
□
□
□
• rH
1 — 1
-p
ra
G
r— 1
1 — 1
G
C
G
G
G
D
G
G
P
G
□
P
P
D
CL C
1 -P
X
G
• p
•p
G
G
G
X
X
P
CD
_1
_J
cr
cn
CD
CD
a.
X
CD
X
O
Q
Q
X
cn
X
cr
Q
CD
X
X
CD
CD X X
1—
□_
\jj
IÜ
51
2:
CD
LJ
CL
a CD CD CD
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
X
X
X
X
X
X
X
X
CO
CO
CO
CO
o
O
[>
o
o
[>
o
l>
O
o
o
i>
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
un
un
un
un
un
X
X
X
X
X
X
X
3 4
X
-J"
-J"
■J-
-J-
cn
c
•
•
•
G
X
p
a
a
•
X
■
od
X
3
1
a
P
CT
3
X
c
rp
X
1
P
•
a
X
G
P
X
•
•
p
X
•
□
•
•
•
CO
X
X
X
a
X
G
a
•
X
X
cn
s
□
Q
X
m
Q
X
3
I
c
c
a
a
G
p
X
•
X
1
•
X
X
X
•
G
X
G
G
0
G
p
•p
c
P
G
P
a
G
a
X
•
3
od
c
•
•
G
iL.
X
•
•p
G
G
•
J-D
• P
X
P
3
CL
CD
X
•P
G
3
1— H
od
X
G
X
X
X
od
X
G
c
P
II.
p
H^
•P
3
G
G
P
G
a
X
CL
P
•P
X
3
a
od
P
■
■
\—
X
• P
P
G
G
G
G
G
P
X
P
X
G
G
1 — i
X
G
G
G
G
CT
a
P
od
G
P
G
G
O
•
P
D
•P
P
P
G
P
G
G
G
X
P
H-3
I— 1
X
G
P
P
G
P
G
G
C
Q
1—
•
1 — 1
1—
•p
P
G
X
G
G
X
X
G
G
P
G
P
C
G
G
G
G
G
G
P
G
G
P
X
G
P
G
c
o
1 — 1
p
G
G
P
P
I— 1
P
•P
G
G
P
3
cn
P
G
P
C
1 — 1
C
G
G
X
G
G
•P
P
G
P
G
G
Q
• P
G
G
•P
P
G
G
G
□
G
P
P
C
G
G
G
•p
G
3
CT
•P
rp
•P
-1-3
P
•P
C
G
P
• P
1
G
P
J_D
G
E
-p
c
Ü
G
Ü
P
D
G
P
D
G
G
□
•P
P
G
CJI
P
• P
P
G
X
G
□
P
□
G
G
p
>
G
G
G
G
P
G
G
□
G
1 — 1
P
G
cn
E
G
3
C
P
C
X
C
• P
I— 1
X
E
G
E
E
C
C
X
X
•P
G
3
P
X
G
P
G
X
P
X
G
D
D
•P
•p
E
1 — 1
G
•P
>
G
G
G
P
3
3
G
•P
G
•P
G
C
G
□
P
X
P
G
1 — 1
•P
G
• 1 — 1
U
X
cn
P
X
P
X
p
G
D
X
<— H
X
>
G
G
P
>
G
G
X
CT
X
C
•P
O
X
G
G
•P
G
G
P
G
Ip
1 — 1
>.
□
•P
1 — 1
G
Ip
X
G
P
•P
P
P
P
G
G
X
1 — 1
X
G
G
X
G
P
1 — 1
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
•P
G
P
•P
□
G
cn
C
E
G
•1 — 1
•1 — 1
•1 — 1
•1 — 1
•P
•P
• P
•P
•P
•P
•P
• P
•P
•P
•P
•P
•P
■P
•P
I — 1
>
G
>
G
P
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
rp
>>
G
E
E
E
E
E
E
G
>>
•P
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
(P
G
G
G
□
□
□
□
□
□
□
< — 1
1 — 1
1 — 1
C
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
G
□
G
E
E
E
(-
N
N
N
N
N
•P
U
G
G
G
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
□
P
•P
G
G
G
P
•P
• P
•P
• P
•P
P
•P
G
P
X
•P
•P
•P
•P
♦P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
•P
C
□
1 — 1
•P
• P
•P
• P
P
P
P
P
P
X
P
P
X
P
CL
CL
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
E
I — !
fP
P
P
P
CL
G
G
G
G
G
>
c
G
>>
G
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
>
X
G
□
□
□
\jJ
CL
CL
CL
CL
CL
X
cr
CD
X
cr
bJ
LJ
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
CD
LD
U
X
X
X
SB
cn
Ch
cn
cn
cn
cn
a
a
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
l>
i>
i>
o
o
[> i>
o
o
i>
l>
o
1>
o
i>
o
UD
\n
KJJ
<JD
UD
>JD
CD
UD
CD
CD
LD
UJ
CD
UD
CD
CD
LD
UD
CD
CD
LTI
in
Ln
Ln
in
in
Ln
in
in
n
Ln
in
5
5
5
in
tn
in
un
in
J-
j-
-j"
•
CL
1 — i
•
X
G
9
CD
t-H
CD
•
IÜ
CD
•
P
•rH
n
E
•
•
•
c
cn
od
OÓ
X
•
G
G
CG
od
X
CD
X
•
X
•
CD
•
P
G
X
•
G
CD
CD
•
CO
JZ
•
G
_J
G
•P
G
CD
•
G
od
X
Q
•
• rH
-p
Q
•P
•
•
OÓ
X
C
G
•
G
E
Q
G
od
G
X
(h
JD
P
_)
G
G
•
P
G
X
U
•
X
OÖ
1 — 1
•P
•
G
X
G
ca
a
CO
G
•
•
-P
iX
X
□
rp
•P
1 — 1
G
G
G
G
P
Q
•P
•
G
G
•p
QJ
• rH
1 —
•P
_i
•p
Q
G
•
t— H
>
1 —
G
□
CJ
P
•
■
N
X
C
G
C
Q
X
X
p
c
CO
(H
1 —
1— H
p
r-H
G
G
•P
G
tX
1 — 1
m
X
Q
CD
G
•P
X
G
P
X
CL
G
c
• rH
CO
•« —
G
•p
-p
G
•
t— H
X
G
r-H
G
G
G
G
cr
X
G
G
D
G
■p
□
G
=I
In
>
CJi
>
p
G
G
G
•P
G
•P
P
X
X
rH
G
• P
• P
G
c
E
C
G
C
>
X
G
Ph
CO
rH
•P
1 — 1
-p
G
G
G
(— H
X
G
□
CL
□_
G
X
(Gl
E
CL
•p
G
O
□
•P
P
•P
G
JD
c
•iH
P
□
G
C
P
G
□
G
E
P
X
CL
X
G
G
G
•p
G
rp
G
X
CD
P
X
X
G
G
P
X
CO
CJI
-P
>
G
•P
G
G
CL
G
□
G
cr
G
G
P
X
X
G
G
p
P
X
□
G
G
• P
X
1 — 1
CO
G
G
ÜJ
C
cn
d
G
■P
G
□
G
X
G
G
Q
G
G
G
• p
C
□
G
X
P
LT
C
•P
E
• rH
G
cr
□
•p
cr
< — 1
G
CL
G
CL
C
1 —
hH
X
X
X
X
G
G
G
V
G
□
G
E
CU
CD
G
G
Q
G
(— 1
G
•P
X
D
G
•P
•P
I—
G
P
G
X
G
G
G
E
•P
CD
-P
•P
HH
G
G
-P
4J
G
tX
G
r—\
X
X
G
G
G
G
□-
G
G
G
•P
c
•P
•P
•P
>
X
G
□
CO
ra
C
CD
G
X
G
JD
c
□
CJI
CL
a
P
P
1 — 1
rP
□
C
G
G
1 — 1
□
c
C
C
P
CL
•P
U
•rH
1 — 1
□
G
c
•P
E
G
•p
X
□
G
G
G
Q
G
G
G
G
P
G
X
X
G
X
□
□
□
X
□
• rH
Ü
•p
G
hH
•P
•p
□
G
G
p
-P
p
G
G
1 —
a
1 — 1
rH
G
G
G
P
•P
•P
X
□
E
E
E
G
X
CL
t— 1
G
□.
P
X
P
X
1 — 1
P
E
G
□
G
1 — !
( — 1
•P
H*
G
G
P
P
G
G
P
P
G
X
>
>
>.
P
•P
P
CU
>
G
G
X
CD
n.
G
•P
E
G
G
>•
>>
G
a
X
X
G
G
X
• P
G
G
CL
o
P
P
P
G
P
G
CD
Q
cr
CL
CD
cr
CD
X
X
s:
CD
X
X
X
X
Q
X
cr
a.
X
Li_
CD
Q
CL
CL
CD
CJ
Cj
O
CL
X
X
CD
CD
CD
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CD
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
o
o
i>
O
i>
o
UD
LD
LD
LD
LD
Ln
in
in
Ln
Ln
Ln
in
Ln
Ln
in
-j"
-j-
-j-
j-
m
m
m
fn
m
m
m
m
CD
CD
od
od
CD
g
•
•
CD
•
p
o
CL
CD
X
•
■
CD
od
G
G
X
a
a
a
c
a
G
X
od
•
Q
C
G
X
a
a
u
c
CL
CD
a
c
CD
od
CD
X
CD
od
a
cn
•P
X
CD
G
X
□
c
G
a
a
•
•
G
•
■
P
o
p
a
G
P
G
X
X
D
U
od
X
X
CD
od
a
CD
CD
a
•
G
G
Q
od
•P
X
t-H
CD
■
CD
c
3
a
G
• P
od
G
X
CD
D
D.
CL
o
•P
• P
P
LD
X
Q
G
X
X
X
X
P
G
X
a
X
G
od
a
□
a
od
J
a
P
P
G
■
G
G
CD
• P
CD
D
a
G
X
»P
G
•P
a
□
G
G
Q
•P
Q
O
X
Q
X
a
G
G
G
•P
Q
G
• P
G
G
P
a
X
X
c
□
X
P
Q
a
m
•P
•P
G
P
a
a
X
•P
C
X
P
G
P
•P
G
•P
G
G
t— H
•p
G
X
C
G
X
P
1 — 1
G
•P
G
Q
G
G
G
o
G
G
P
G
•P
G
G
X
G
P
C
P
X
□
LJ
G
G
X
•P
E
D
P
G
•p
G
G
•P
P
X
X
X
•P
X
•P
G
G
>
E
P
• P
CL
C
G
G
G
•P
•P
•P
•P
G
P
□
U
X
•P
G
•p
C
C
P
G
•P
G
G
G
P
G
G
P
•P
C
G
G
CL
P
□
•P
•P
C
G
CL
P
G
P
P
E
G
X
G
E
P
X
t— H
G
•P
G
•P
G
X
P
□
G
X
CD
G
P
•P
X
X
G
G
G
CDX
*P
□
G
G
•P
G
G
1 — !
•P
p
G
D
G
G
X
P
X
C
CL
□
G
J
cn X
G
G
E
G
P
G
Ü
•X
G
P
□
1 — I
1 — 1
•P
□
P
X
t — 1
G
U
JL3
X
P
G
□
G
G
CL
>
LJ
•p
G
(— H
•P
□
•1 — i
G
G
•P
G
G
G
X
u
•P
X
G
G
G
ZJ
X
□
G
G
G
b
c:
G
c
fp
G
CL
P
G
X
ZJ
tX
P
X
IZ
E
G
P
CL X
1 — 1
E
G
G
CL
G
X
P
X
G
G
G
G
c
G
•P
G
D
G
□
D
X
E
IZ
ZJ
G
G
•P
•P
G
G
X
X
G
P
P
X
G
G
X
X
X
•p
CL
C
CL
G
G
X
□
G
□
CL
CL
G
E
X
P
G
G
G
G
E
CJI
•P
G
X
G
G
□
□
O
□
G
•P
•P
G
G
C
P
CL
• P
•P
•P
G
G
•P
•P
X
X
•P
X
X
X
P
G
P
G
CQ
C
•P
G
G
G
G
G
G
cn
G
•P
G
□
G
CL
CL
CL
•P
•P
1 — !
G
G
C
c
□
G
G
G
G
G
•P
□
Ü
•P
□
C
a
a
□
D
Q
□
p
3
P
X
•P
•P
□
□
□
C
C
G
X
•P
G
□
□
• P
CL
X
X
X
P
G
E
G
X
P
c
X
X
X
X
X
X
Z)
1 — 1
r
CL
C
P
•P
•P
•P
C
C
CD
a
G
•P
X
X
X
□
♦P
•P
•t — 1
□
•P
P
•p
P
□
X
G
CL
CL
CL
CL
CL
CL
X
G
CL
□
CD
G
P
P
P
G
G
•P
□
G
U
G
G
□
C
P
P
P
G
Ü
G
cn
P
□
CL
E
□
□
□
□
□
□
G
CL
G
C
•P
X
CD
cn
CD
P
P
X
CL
>
•P
•P
>>
G
G
G
X
t — 1
□
G
G
G
G
D
C
C
C
cz
C
c
E
3
1—
CD
X
1—
cr
cr
cr
ÜJ
ÜJ
CL
cr
X
□D
m
CD
a.
CL
CL
u
cr
CD
u_
CD
cr
1—
LJ
CJ
CJ
CJ
CJ
CJ
CJ
LJ
CD
83
cr>
ch
cr>
cn
cn
6
6
6
cn cn
cn
CO
OD
CD
CD
CO
CO
CO
CO
CO
CD
O
O
O
O
i>
r-
o
i> i>
[>
OD
UD
UD
CD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD
LH
IT)
in m
in in in
in
in
in
m ra
u
D
Q.
ra
• • *H
_1 > Ph
•
•p
CD
P
_i
P
ra
p
-P
QJ
•
QJ
cn
L_
U
TD
•
ra
C
>«
□
c
ra
n
TD
li-
•
QJ
c
ra
ra
ra
X
cu
ra
1 — 1
CD
♦p
TD
•
a
-p
•
P
•
CL
X
CJ
CB
♦ p
a
•p
•
CD
_l
P
_!
•
ra
•rH
CD
•P
u
cn
p
_l
U_
_l
-p
u
E
ra
cn
( — 1
ra
UJ
TD
ra
CD
ra
•rH
• rH
ra
tj
□
ra
( — 1
CD
CD
c
1 — \
CO
pH
ra
cn
P
QJ
•p
ra
Ci-
CL
CO
ra
QJ
CO
1 — 1
1 — 1
TD
u
CO
JO
-P
TO
-p
-p
cr
D1
•n)
•P
ra
ra
•rH
p
D
ra
C
G
ra
ra
cn
QJ
p
G
E
□
1 — 1
ra
1 — 1
1 — 1
CU
ra
•p
•p
ra
ra
UJ
JZ
ra
C
CD
LT
I — 1
CL
E
1 — i
JO
JO
□
JZ
cr
CL
E
CD
4-
•rH
ra
CD
□
□
CL
Q
ra
>
ra
E
E
ra
ra
-p
-p
ra
P
1—1
cn
cn
cn
cn
• rH
c
□
□
p
p
ra
ra
•p
□
X
•p
•p
QJ
G
cn
ra
>
cn
cn
□
□
E
E
p
E
CJ
E
E
X
X
a
•rH
cn
□
□
JZ
JZ
cn
cn
CD
•p
ZD
o
□
ra
ra
JZ
-P
o
t— 1
1 — i
CL
CL
ra
ra
X
(P
H-3
-p
CD
ra
-p
U
c
•p
•p
CD
CD
p
p
u
1 —
LU
c
C
cn
cn
• rH
P
Ü
CL
CL
•P
•P
JZ
JZ
ra
CD
1 —
>•
>>
>
>'
_l
cr
a
CD
CD
Q
Q
a.
a.
ÜJ
U
CJ
CD
CD
Q
Q
JO
•
•
•
X
•
•
TD
•
CD
CD
•
•
JO
CD
G
CD
cn
•
CD
P
X
_J
OÖ
OÓ
•p
1
1—
OÜ
OÓ
• — 1
•
cn
CD
•
•
ra
CD
X
cn
•p
•
TD
•
Q
era
Ip
Ip
•p
fp
Q
•
C
Q
ra
Ip
(n
1 — 1
ra
—I
G
CD
E
-p
G
•p
ra
1 —
CD
ra
CD
G
ra
ra
-P
1 — 1
G
ra
G
•P
(zn
C
•
P
p
Dl
CD
ra
•P
p
cn
G
c
•P
JO
G
G
□
1 — 1
cn
P
>
• p
•P
•p
1 — I
X
C
era
-p
1 — 1
ra
-P
E
1 — 1
P
p
•P
•P
G
ra
4-
CD
CO
UJ
G
G
•P
cn
ra
cn
G
cn
ra
G
C
G
Ip
cr
ra
JO
P
•p
cr
□
UJ
rp
ra
□
•P
JZ
Q
c
□
P
TO
ra
G
cn
cn
cr
□
G
G
G
G
p
•p
•p
•p
CJ
c
ZD
ra
CD
CD
CD
ra
ra
p
p
IP
ra
CD
CD
CD
CD
1 —
4J
□
O
O
o
□
D
□
izn P
1 — 1
1 — 1
1 —
CJ
G
X
X
X
X
X
P
p
era
G
□
□
□
□
a
O
ra
ra
ra
ra
ra
era
era
X
LÜ
LÜ
UJ
LÜ
UJ
cr
cr
a a
ch
cn
cn
cn
era»
cn cn
cn
cn
CO
CO
CO
a
a
CO
CO
CO
CO
CO
CO
t>
o
O i>
l>
t>
o
{>
i> i>
o
UD
UD
UD
UD
UD
9
9
9
9
UD
UD
UD
UD
in
m
in
in m
in
in
■
oi3
OÓ
•
UD
_l
0(3
Q
■
eo
ra
_l
G
■
CD
•
ra
c
era
•
C
-j
CO
CD.
D
r— t
•P
•
1 — 1
E
•P
II!
CJ
Ip
.J
ra
•
CD
CD
cn
•
p
1 — 1
•
•p
c
JZ
G
cn
1 — 1
G
ra
ra
G
cn
u-
Q.
□
G
CJ
era
c
G
CD
□
ra
G
>
G
•p
•p
ra
N
ra
E
X
G
4J
□
ra
E
d
G
G
rp
□
□
LÜ
•P
p
rp
ra
1 — 1
•P
ra
p
ra
G
cr
D.
CO-
ra
1 — 1
ra
CD
N
p
cn
p
1 — 1
CO
E
CD.
a.
Ip
p
CD
era
ra
p
CD
CO
G
1 — 1
CD
ra
c
•p
p
UJ
G
G
P
CD
ra
G
P
G
ra
CL
G
CD
□
□
P
P
E
P
C
LÜ
CD
CL
CD.
IZL
□
□
C
□
CO
ra
CD
cr
G
O
□
D
CD
JZ
p
□
TD
P
p
P
o
H—
P
P
•P
D.
cn
TD
□
G
G
G
IP
CO
LÜ
G
G
cn
□
D
□
E
P
p
P
CO
JO
X
E
E
□
Ip
p
1 — 1
era
cn
cn
cn
D
□
X
ra
ra
G
•P
G
•P
•p
□
□
□
_l
1 — 1
cr
CD
ra
JZ
P
p
P
1 — 1
1 — 1
1 — 1
Ip
hH
•P
X
JZ
JZ
Q.
0.
0_
CD.
UJ
CJ
CJ
CJ
Q
Q
1—
1—
1—
Qj cn
-p c
CQ □
_I
•
p
P •
1 — 1
□
P CL
ra
1 — 1
u_
•
•
•P □
■
G
D
_l
[Z
■
P G
•
_i
□
X
•
ra
4-
UD
P UD
.X
X
_1
•
p
G
ra
1
CD
G
III
p
•
E
CO
•P
X
e
•
CL CD
•
M
TD
p
ra
CO
•p
1 — 1
JO
X
( — 1
C
□
p
JZ
P
c:
1 — 1
ra
X
CO P
CD
ra
cn
ra
cn
G
CD
•p
□
r— 1
CD
P QJ
CD
« — !
jra
•p
•p
CD
CL
E
G
ra
ra
C
□ p
C
O
•p
p
G
c
C
G
•P
G
rp
•P
G CO
CD
G
LÜ
TO
JZ
•P
o
•P
CD
P
P
o
G
ra p
rp
TD
cr
ra
G
1 — 1
Ip
E
TO
P
JO
□
•p
□
E P
a
•P
eo
CL
CD
G
ra
P
c
P
era p
E
P
p
cn
cn
cn
ra
CD
LÜ
•P
p
D
ra
□
> ra
O
ra
p
ra
•p
•p
•p
•P
cr
P
G
G
E
CL CL
G
rp
oz
•p
p
ra
c
p
P
eo
JZ
G
\—
p
G
E
p
p
P
p
G
•P
CD
ra
CD
ra ra
CO
CD
G
□
D
□
c
C
p
D
E
E
E
E
E E
E
E
cr
C
P
G
p
ra
CO
i —
P
1 — 1
G
G
G
G G
G
G
X
O'
O.
ra
G
E
E
CJ
1 — I
O
(P
1 — 1
Ip
Ip 1 — 1
Ip
iP
>
1 — 1
ra
G
P
>
cr
•P
P
•P
•P
•P
•P *P
•P
•P
-j
UJ
UJ
ex
_1
-J
cr
X
cr
LÜ
LÜ
UJ
LÜ LÜ
LU
UJ
so
a o a a
CT»
cn
fj\ fj\
cn
0^
cn
m cn
CO
CO
CO
CO
CD
o t>
o
[>
o
U3
UD
UD
>J3
\n
UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD UD
UD
UD
UD
in
in
in
in
in
in
in
in
in in
in in
in
in
in
in
in
-j" -j*
-j-
j- -j-
-d"
-j
-d-
m
m m m m
m
m
m m
•
CU
CD
•
CO
•
CO
c
N
•
3
•
od
•
Q-
tn
•
c
•P
•
•
CO
CO
od
o
CU
o
c
4-
CJ
•
CO
•
•
CO
•
X
>
X
CD
4-
•
3
•P
CO
■
CO
CO
-J
•
od
•
•
0
od
•
•
•
2
X
.o
•
O
UD
X
P
CJD
•
•
•
DÖ
X
CO
0(3
C
CO
£3
X
3
CD
CD
X
X
•
X
OÖ
CO
•
c
□.
□
od
CD
•
•
4-
E
•
X
X
f-i
CD
c
rp
0Ó
X
CD
CD
cn3
c
4-
CD
m
□_
•P
cx3
•
u.
0
3
od
•
3
0
•
CD
CU
CU
D
ID
CU
E
-P
U_
•
•
OÓ
4-
3
IÜ
0
•
P
Q
•
X
_)
-P
L_
-P
CO
CD
CD!
r-H
t—i
a
CD
ID
•
CD
CD
0
X
■
3
X
CD
0
CD
•
X
•p
CD
■
CD
•
CO
Ü
c
-P
•rH
CU
□
■p
Ü
C
Q
QJ
P
CD
X
Q
•
X
CD
CD
•P
1 — 1
Q
CD
X
•P
CO
Q
CD
C
_I
p
0
c
• p
Ü
-P
X
u
-p
•P
•P
U
□
•P
CD
Q
CD
E
♦P
1 — 1
CD
1 — !
CD
QJ
< — 1
-p
Ü
•P
QJ
cn
3
1 — 1
C
-P
Q.
•p
CU
CD
-P
CO
CD
I — I
P
X
CD
□
CD
•P
CO
-P
CD
QJ
•P
CD
□
CD
1 — 1
•P
p
CD
•P
Ü
CD
cn
CD
CL
t~H
3
♦P
CD
X
p
CD
CO
CD
P
D
CD
QJ
QJ
01
CD
CD
P
P
•P
E
E
U
X
•P
E
3
X
QJ
X
X
1
U
•p
p
•P
QJ
CL
C
I — I
CO
( — I
CD
QJ
U
rP
rp
c
CD
-P
3
3
131
D.
•P
E
•P
3
C
•P
CL
CO
U
C
-P
•P
P
c
p
X
-P
•P
CD
CD
CD
CD
P
I
D
t — I
•P
3
HL
QJ
QJ
CL
4-
P
•P
CD
U
CD
CL
P
«P
CL
□
-p
c
3
□
3
Q
QJ
1 — 1
‘P
C
CD
n
X
3
CD
□
X
>
p
rp
-P
E
C
□
«P
QJ
QJ
1 — I
CD
U
E
□
CL
CD
■p
E
Dl
CD
-P
Ü
4-
CO
>
3
CD
CD
X
•P
QJ
• P
3
□
□
•P
•P
U
X
4-
C
X
CD
•P
•P
□
CD
CD
CD
CD
CD
P
D.
CD
1 — 1
Ü
u
X
4-
0
CO
CD
CD
CO
CD
CD
CO
CO
CL
CO
CD
co
CO
CD
CO
P
U
X
X
P
P
P
P
P
CD
CO
CD
Ü
•p
•P
•P
•p
■P
•P
•p
•P
CO
c
C
c
c
C
c
-P
•P
• p
D.
-P
-P
-P
-P
-P
CD
CD
CD
CD
CD
CO
CD
CD
P
P
•P
CD
CD
CD
CD
CD
CD
CD
CD
P
E
E
E
E
E
E
QJ
P
p
D
CD
CD
CD
CD
CD
C
c
C
C
C
c
C
C
QJ
QJ
rp
CD
□
□
□
□
□
□
□
□
cn
•P
■P
• p
•p
•P
•P
X
CU
CU
•P
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
tp
fp
□
P
X
X
X
X
X
X
X
X
•p
X
X
X
X
X
X
Ü
T3
X
I — I
B
E
E
E
E
X
X
X
X
X
X
X
X
□
0
c
•P
-p
-P
-P
-p
>P
-P
4-3
p
-P
-p
-p
-p
-p
-p
CD
•P
• p
QJ
CD
CO
CO
CO
CD
CD
CO
CD
CO
CD
CO
CO
CD
X
X
CD
cn
p
P
P
p
P
P
P
P
QJ
>
>
>
>
0-
UD
UD
X
X
5;
5:
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1—
h-
CL
LÜ
□
CD
a
a
CD
a
a
a
CL
X
X
X
X
X
CD
CD
a
0
CD
a
0
a
a
CD
CD
cr>
(T>
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
0
0
0
0 0
0 0
i>
i>
i>
0
0
0
0
0
i>
i>
UD
UD
UD
UD
UD UD
UD
UD
UD
UD
UD
UD UD
UD
in
in
in
in
in
in
in
in
in
•j-
-j*
n
P
rp
•
a
CO
•
cd
P
1 — (
CO
CO
a
X
ü_
• P
p
CO
od
•
•
X
•
•
D3
QJ
od
•
od
a
X
Q
P
X
X
•
CO
•
od
•
c
X
CD
QJ
•
X
CO
•
QL)
CO
•
c
•
•
Q
X
CD
•
c
CO
■
•P
X
QJ
X
P
Q
P
od
X
13-
Q
•
3
•
•P
c
CD
QJ
«—I
CD
CD
U
X
X
od
QJ
•
3
CD
Q
QJ
a
X
•
c
C
4-
P
□
3
CD
CO
<~1
CD
•
Ü
CD
>>
•
X
cn
X
■
LÜ
CO
CD
X
C
4-
□
3
•
QJ
CD
□.
CD
(31
3
-P
C
CD
CO
•
QJ
QJ
Q
X
QJ
•
CO
X
CO
1 — 1
X
•P
Cj_
3
•P
X
X
(31
QJ
•P
-P
0
u
(31
•P
•
4-
X
0
CD
C3
3
_l
E
CO
CL
CD
Ip
•P
3
X
-P
•
X
•P
P
U
U
□
c
C
P
X
3
•P
■
CD
•P
CD
CO
QJ
3
od
QJ
CD
□
QJ
CD
1 — 1
X
CO
X
C
C
(31
P
QJ
3
3
CD
CD
X
CD
X
X
CO
P
CO
C
•p
•P
E
tp
X
P
U
CD
c
D
CD
E
X
□
CD
QJ
•P
□
t — 1
QJ
CL
Ol
CO
a
X
CD
c
(31
c
0
u
3
3
•
»P
cn
•P
□
•p
X
CD
•P
CD
rp
CD
P
n
4-
a.
( — 1
QJ
1 — 1
P
X
CO
CL
•P
•H
□
c
cn
3
P
01
Q
□
□
P
X
1 —
•P
CD
>
1 — 1
X
•P
CD
X
3
CD
3
c
p
CD
P
X
C
QJ
>
CD
•P
C31
C
X
X
X
QJ
CO
P
D
CD
□
3
CD
CD
CO
CO
CO
CO
CO
E
E
C
□
QJ
QJ
X
X
•P
CD
1 — 1
CD
X
•P
CO
CO
E
X
3
U
X
X
1 — 1
t— !
X
P
CL
P
P
p
P
p
P
CO
0
X
X
E
E
c
1 — 1
0
3
C
•p
D
c
P
CO
a
3
u
QJ
-P
•P
Ü
3
3
3
3
3
E
CD
CD
P
p
c
□
«P
CO
CD
13.
CO
P
p
CO
X
CO
CU
CD
X
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
CD
•P
•P
CL
□
•p
u
4-
•r-]
CO
•P
E
a
X
X
P
X
CD
CO
CO
CD
P
QJ
CD
CD
CD
CD
CD
1 — 1
1 — 1
1 — 1
(-H
1 — 1
•P
-P
-P
X
X
CO
□
CO
•P
c
c
c
X
C
•P
•P
■P
•P
•P
P.
D.
□.
HL
a.
P
□
□
CD
CO
CO
CD
CD
CO
□
□
c
P
•P
CD
CO
CD
CD
CO
X
□
□
•p
CD
-P
-P
-P
-P
•P
□
□
0
□
□
□
CD
CD
3
3
3
3
3
3
QJ
tp
QJ
X
CD
•p
•p
•P
•P
• p
CD
cn
131
c
QJ
CO
□
D
Q
□
□
P
P
P
p
p
C
P
P
-P
X
X
X
X
X
1 — 1
QJ
(31
•P
P
X
X
X
X
X
CO
□
D
QJ
Ü
•p
P
P
P
P
P
X
X
X
X
X
(31
QJ
QJ
□
u
D
u
□
u
•P
CD
•P
P
CD
CD
CD
CD
CD
CD
P
CD
CD
X
CD
1 — 1
CJl
CJl
Ol
01
(31
Ü
u
u
u
u
3
X
X
□
□
□
□
□
□
Q.
□.
a
QJ
•P
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
QJ
CO
•P
□
cr
cr
CC
cr
cr
CD
a
a
CD
0
LU
CJ
u
2
LÜ
CO
a
□-
Q
X
X
X
X
X
(3
X
X
X
Q
CL
01
T-
r"
'T'
o
CD
a
O
CD
CD
a
CD
CD
CD
CD
CD
O
□
o
CD
o
a
a
(D
CD
a
□
a
en
en
en
en
en
en
en
en
en
en
en
co
OD
o
o
o
o
UD
UD
ÜD
LD
LD
en
en
in
LH
in
en
-j- -j-
-j-
-J
X
PO PO
PO
PO
PO
PO
ro
CO
•p
•
G
0
co
□d
P
co
■
□
S
od
•
e
e
□
co
od
•
•
co
Q
tp
•
m
•
•
e
CL
D
B
co
od
X
a
S
Q
C4-
□
od
ra
X
•
CO
■p
X
CO
•
Q
□
•
G
B
1 — 1
X
od
p
•
•
co
•
(Ü
(h
X
co
CO
n
B
ra
G
X
od
CU
Q
ra
s
od
co
X
ra
<— 1
CU
•
•
X
Q
X
•P
•
B
en
•
-p
3
od
f — 1
O
>>
co
od 1
CL
ca
CL
P
ra
a
D
Q
S
ra
G
X
G
X
S
od
a
B
CD
•
ra
B
u
CU
en
G
G
CU
ra
CU
ra
•
-p
O
D
rp
•P
X
ra
Q
1 — i
CL
•
•
X
X
X
ca
CD
Ph
e *P
ÜJ
o
ra
CU
G
rp
i-H
rz
ra
G
X
*□
CL
□
S
CD
G
Q
G
X
G
CL
E
CU
Q -P
e
G
e
□
1 — !
LD
OJ
ra
1 — 1
•P
ra
G
• P
G
G
en
ra
Q
Lü
•P
• p
CU
G
G
•
•P
X
>
e
ca
•p
•p
•p
P
CU
1 — 1
T3
□
lp
p
G
e
•P
Z3
ra
-p
□
□
P
□
1— 1
X
G
•P
_!
u
CU
en
D -P
rp
en
e
en
X
G
ra
•1 — 1
•p
:>
•P
□
4-
X
>
G
p
G
O
en
ra
en
ra
en
G
ra
P
CU
e
e
en ü
D
■p
□
•p
-p
P
-p
G
-p
1 — i
E
-p
rp
G
ra
-p
□
en
ra
-p
ra
1— 1
ra
p
CD
en
G
•H
CÜ
CU
ca
ca ü
CJ> JD
p
JD
•P
□
ra
•p
CU
D
•p
□
>
ra
G
e
X
ra
>
ra
>
1 — 1
p
CU
□
G
G
JZ
□
en
Ph
CU co
•P
D
CU
□
p
G
rp
E
e
X
X
1 — i
3
fp
rp
•P
CU
E
p
1— 1
en >p
CU
-p
ra
G
E
E
ra
Ü
-P
G >
1 — i
P
>
P
CU
-P
G
ra
□
=j
□
•p
G
•p
e
□
co
ca
O
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
ra
X
ra
u~
-p
en
□
G
♦p
ra
•P
ra
ra
0)
•rH
•rH
ca
p ca
ca
ra
ra
ra
ra
1 — 1
rp
( — 1
lp
(p
rp
ip
lp
rp
lp
G
ra
ra
-p
♦p
tX-P
-p
CL
c
e
•p
ü p
p
p
p
p
p
O
O
□
□
□
□
□
□
D
□
•P
•p
•p
ra
ra
ra
ra
ra
ra
G
G
1— H
G
G
□
o
t— H
-p
-p
H-3
-p
-p
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
-P
E
E
•p
•p
•p
•p
•p
•p
•P
ra
ra
•p
•p
ü
ü
•P
ca en
en
ra
m
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
X
X
X
X
X
X
X
X
e
G
e
e
•rH
□
o
en
•p »p
•P
•p
•p
•p
•P
□
O
□
□
□
□
O
□
□
□
ra
-p
-p
-p
-p
-p
-p
.o
-p
o
□
ra
□
o
-P
E
E
CL
■a e
e
e
e
e
e
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
p
ra
CU
e
e
e
e
e
e
p
1— 1
E
p
p
c
E
E
D
o □
□
D
D
□
O
en
en
en
en
en
en
en
en
en
en
ra
-p
-p
ra
ra
ra
ra
ra
ra
G
O
□
G
G
ce
er
er
ÜJ
n CD
CD
CJ
CD
CD
LD
cl
er
ex
er
er
er
er
er
er
er
CL
er
er
X
X
X
X
X
X
er
u
er
er
a
cTi en cr»
co co
o E> o i>
V£) UD
in
o a a
en
r-
<JD UD
LH LO
□ o o □ □ o □
en
□ □ a o o □ o
en en en en
co
B
CO
G
X
X
in
B
P
a
X
•P
X
G
•
•
CO
G
X
od
P
D
od
G
□
•
X
od
co
e
•
B
e
G
G
Q
E
B
-p
e
Ct-
TD
X
a
B
od
CT
lü
a
•
U-
P
•
B
G
4-
ra
B
od
3
G
X
CO
ra
Q
G
•P
Q
p
B
f—
e
CO
•P
•
3
G
Q
X
CD
ra
•
•
•
3
ro
CD
X
B
□
CO
4-
B
P
X
X
□
B
G
G
od
Q
X
ü_
E
B
ra
P
G
X
Q
1
ra
•
3
•
co
X
G
rp
ra
Q
G
•P
□
ro
B
a
X
G
□
X
-p
ra
•
B
•P
ra
•
CT
X
X
X
X
X
X
3
3
P
lp
X
p
a
X
G
ro
•P
P
G
H^
X
X
G
I— 1
ra
G
X
ra
od
e
G
e
ra
X
G
3
-p
1—
Q
e
ra
H-3
e
X
ra
e
G
G
■
1 — 1
G
ra
X
•p
ra
ra
•p
ra
•p
G
G
1 — 1
□
•P
G
e
ra
G
G
•p
o
G
43
•p
e
G
E
X
■p
•p
•p
G
X
G
rP
e
a
>
G
X
X
1 — 1
1 — 1
4^
4J
ra
ra
ra
ra
e
en
e
E
X
O
•1 — !
G
•p
e
D
ra
E
4-3
p
ra
•p
G
3
•p
Q
□
G
X
3
3
3
■P
3
E
G
G
e
•p
p
•p
G
p
e
E
•P
G
G
X
1 — 1
ra
□
ra
ra
•p
G
ra
e
X
ra
G
e
-P
X
e
ra
•P
ra
>
•p
1 — 1
G
CT
P
ra
O
□
1 — 1
1 — 1
3
E
E
p
X
G
X
X
3
•p
ra
ra
•p
3
p
G
X
>
□
CT
•p
3>
3
G
G
E
1 — 1
ra
C|-
I— 1
ra
G
E
ra
X
□
1^
ra
p
1— H
1 — 1
G
G
p
ra
ra
1 — 1
ra
□
rp
X
Cj_
ra
p
e
P
o
r— 1
3
ra
•P
□
G
X
E
G
G
X
G
o
p
P
□
X
X
ra
o
G
X
□
G
G
G
G
X
4-
P
X
1— H
G
G
ra
G
3
G
G
-p
ra
G
□
G
G
G
ra
G
G
G
■p
ra
1 — 1
ra
G
ra
G
G
G
e
•p
ra
H-3
X
G
>
>
(“H
O
e
e
p
G
p
D
X
X
X
G
G
G
ra
ra
ra
ra
•p
ra
ra
ra
ra
ra
ra
G
e
e
e
>.
P
ro
ra
X
G
□
ra
ra
ra
□
□
O
•P
•P
•P
e
e
e
e
■p
•p
•p
•p
•p
•p
•p
ra
ra
ra
ra
ra
□
□
X
X
X
X
X
>
X
ra
•p
•p
•p
-P
-P
-P
X
X
X
E
Ë
E
E
1 — 1
rp
1 — !
1 — I
1 — 1
1 — I
1— 1
X
X
E
E
E
•p
•P
X
G
X
X
G
X
X
•p
e
e
e
□
□
□
•p
•P
•P
•P
•p
•P
•P
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — 1
1 — 1
X
X
G
G
G
X
X
□
□
□
o
e
X
□
p
D
□
□
X
X
X
E
E
E
X
X
X
X
3
3
3
3
3
3
3
□
• p
G
G
G
G
G
p
-P
X
X
ra
D
G
G
X
X
X
D
□
□
>
>
>•
-p
-p
•P
-p
G
G
G
G
G
G
G
1 — 1
X
•P
• P
•P
ra
ra
□
□
-p
4J
en
1 — 1
G
1 — 1
G
G
G
>>
>
(—1
1—1
rP
>•
>1
>
>
3
3
3
3
3
3
3
ra
o
X
X
X
p
p
X
G
•p
•p
G
1 — 1
X
ra
•P
•P
•P
P
P
P
□
0
□
CD
LD
LD
X
U
X
X
X
X
X
X
X
CD
CD
er
CO
X
X
5:
er
h-
33
O
Q
O
Q
Ch
O
CL
CL
CL
(
i
SS
o o
(T> cr» cn (Tv
a
OD co OD
o o o
U3 VO vO vO UD
LD
a
(Tv CTv
CO CO (O CO
o o
lO UD VO UD UD
m in iTi
C3
(Tv ITv Cn (Tl (T\
CO CO CO CO
O I> O
UD
in tn
CTv
ITV
co
o
O
o
o
VO >JD
UD
U3
<D
tn
tn
in
QJ
•
•
JZ
•
•
•
CO
P
•
co
JZ
c
QJ
co
•
EZ.
P
CO
P
(O
•
X
Cp
cr
■
CO
□
cn
•
•
a
od
ü_
co
ck3
•
3
E
CO
oó
□
4-3
D.
c
lp
od
ck3
•
•
•
d
co
X
• p
d
oó
•
CO
co
O
4-
G
■
ra
CL
D.
oó
•
CO
co
•p
JïC
CO
oó
m
c
G
3
G
•
■
o
p
•
tn
CD
Q
•
Lü
TZ
CO
ü
P
Q
m
■
P
p
•
cz
CO
CD
CO
X
P
Ch
JZ
ra
Q
•
Lü
Lü
•
•
CL
od
•P
u
QJ
CD
m
O
JZ
p
n
p
TZ
•P
U
CZ
X
ra
c
c
•
O
CO
_!
O
•P
-P
• p
JZ
Q
CO
X
p
cr
ü_
CO
co
□.
CO
CO
ra
ra
G
p
III
C|-
co
CO
1 — 1
Q
•
•P
•P
E
t— 1
CO
CO
CD
Li_
m
c
1 — 1
•P
-P
G
ro
p
co
□
co
QJ
Zl
c
E
CD
O
CO
o
c
E
E
QJ
QJ
CD
P
3
co
co
• p
QJ
CO
c
CO
CO
E
G
p
-p
G
•
m
X
■H
E
CQ
t — 1
CJ
• p
CO
CD
CT
CO
Cp
C
TZ
QJ
CJl
3
CO
co
• p
•p
P
CL
QJ
P
1 — 1
•P
co
G
3
c
JZ
‘ — 1
u
CD
•rH
O
c
1 — 1
1 — 1
□
CJl
CO
p
CL
•P
[Z
O.
•P
cn
QJ
p
c
c
•P
•P
E
JZ
CL
-p
•P
Dl
G
•p
X
>
CG
co
Ph
1 — 1
Ü
□
co
t— 1
cn
p
P
cn
CO
CO
CO
CO
JZ
•p
P
QJ
QJ
•p
>
>
P
QJ
•P
•P
-P
•P
G
X
c
CL
cn
•rH
c
p
a
QJ
co
CD
JZ
•p
I— 1
< — 1
QJ
E
X
P
CL
TO
(—1
CD
CO
CD
c
P
P
1 — !
E
CD
CD
D
QJ
□
□
cn
□
ZI
QJ
JZ
>
CL
CL
p
CO
co
JZ
P
CO
QJ
Q)
co
co
QJ
rp
rp
Q)
•P
ra
G
P
CO
•P
P
JZ
T3
1 — 1
• rH
• rH
Ph
IH-
co
3
CD
CO
-p
• p
-P
co
CO
U-
u
CO
-P
G
>
E
CL
CO
•( — 1
P
JZ
fn
□
JZ
Ph
-P
P
( — 1
CO
-p
co
co
CO
co
CO
♦p
CO
c
P
E
•H
O
ü
cz.
-P
co
co
CD
Cp
co
I — 1
CD
co
c
c
c
c
P
CO
co
co
CO
CD
CD
JZ
CO
IZ
G
G
G
G
•p
CL
3
1— 1
ÜJ
CD
□
CO
C— 1
• p
QJ
CO
p
□
U
QJ
•p
• p
• p
• p
QJ
c
IZ
c
c
(Z
c
(p
• p
•p
•P
•P
•P
•P
JZ
G
cn
E
c
co
co
-P
>
X
p
p
p
p
-P
• p
•p
• p
• p
•p
• p
•p
p
n
JZ
JZ
JZ
JZ
G
1 — 1
CO
in
CÖ
CD
co
co
co
•p
CD
• p
c
c
CO
c
□
TZ
TZ
IZ
13
CL
p
p
p
p
p
p
-p
QJ
•p
-P
-P
-P
-P
G
G
•P
QJ
QJ
QJ
QJ
•rH
•rH
( — 1
CL
p
>
co
□
co
*D
□
□
□
□
□
TZ
TZ
TZ
TZ
TZ
TZ
co
E
□
O
□
□
Q
□
O
.c
E
E
E
E
cn
cn
□
CO
QJ
-p
JZ
c
p
3
1 — 1
1 — 1
1 — 1
rP
TZ
CO
co
CD
CD
CD
CO
QJ
QJ
• p
• p
•P
•P
•P
P
TJ
p
ca
CÜ
CO
CO
•rH
•p
co
co
CL
p
□
QJ
CO
QJ
CL
(Z_
CL
CL
□
p
p
P
P
P
P
CO
C
1 — 1
1 — 1
1 — 1
lp
1 — 1
□
□
p
D-
D.
a
CL
1 — 1
1 — 1
m
QJ
3
□
p
P
JZ
CO
D
□
D
D
cz.
co
co
CO
CO
CO
CO
P
CO
G
G
G
G
G
P
J=
cc
CC
o:
cZ
a
o
X
51
_J
co
cr
CC
LJ
CL
X
X
X
X
co
LJ
u
U
u
u
U
CL
CL
X
X
X
X
X
CL
ir
CL
o
CJ
CO
CZ
m
CTv
(Tv
DT
LTV
(Tv
CTv
CTv
cn
cn
cn
cn
cn
cn
(Tv
cn
CO
m co
CÜ
co
CO
CO
CO
CO
CO
CO
co
co
co
co
CO
co
co
CO
CO
CO
CO
co
CO
co
O
o
E>
O
O
l>
I>
O
o
o
l>
O
o
O
O
o
O
LD
LD
LD
LD
LD
LD
LD
LD
LO
LD
LD
LD
UT
m
UT
UT
UT
U~1
UT
co
-j-
j-
•
co
co
•
CL
•
■
•
•
X
3
•
■
co
od
od
C
CO
(— 1
_l
•
O
•
co
CO
G
u
ra
■
_i
CO
•
od
•
•
•
P
od
P
G
co
p
c
•P
co
•
od
•
od
Q
O
P
P
G
•
cn G
1 — 1
•
co
4-
ra
G
od
CO
•
■
C
•
c
1—
CO
■
P
C -H
•
3
CL
G
3
G
rp
od
•
lp
CL
•
P
•
o
G
•p
■p
3
Q
G
3 E
TZ
G
G
G
X
D
lp
■
co
od
CJ
G
Q
3
Q
ra
p
G
CD
P
ra
r -H
G
G
Lü
•P
lp
•P
•
Q
•
1
■
Lü
X
ra
•p
p
P
1 — 1
ra
ra
D
G
CT_J
3
P
ra
3
G
o
a
•
_J
•
E
•P
G
E
JZ
G
3
3
G
fp
Lu
TZ
ra □
•P
co
G
p
G
P
CO
•
_J
X
o
D
CD
G
CO
C
• □
p
3
•
□
G
c
3
•p
P CL
G
P
G
G
3
•P
P
ra
G
c
_)
ra
TZ
G
•P
d
G
_l G
□
cn Li_
m
•P
•p
G
G
E
G □
C
JZ
C
JZ
P
P
CO
G
3
□
G
G
E
co
□
□
P
CL
TZ
•P
JZ
•p
P
rp
•P
•P
ra
JZ (zn
ra
ra
•P
3
ra
G
rp
3
P
1 — 1
G
•P
•P
•P
E
><
•P
G
>
•P
•P P
CL
rp
G
•p
P
•P
P
1 —
p
p ra
G
ü
Dl
G
E
E
P
JZ
lp
•
•P
C
E
N
•P
1 — !
TZ
CLP
P
G 3
3
CO
G
CL P
P
ra
G
>
G P
•p
G
3
ra
G
3
• p
_l
C
•P
•P
G
1 — I
□
CO
>>
D
P
CL ra
G
ra
co JZ
G
G
CL
p
ra
dJZ P
E
P
G
CO
CO
•p
P
G
G
• P
P
P
CL
CO
CL
p
d
D
p
1 — !
G
P
G
ra
3
c
ra
P
•P
1 — 1
P
p
CL
□
P
P
E
ra
p
E
ra
ra ra
ra
□
ra
□
G
P
p
E
• p
co
co ra
ra
•p
G
C
■p
□
p
ra
CO
>
□
P
•P
□
p
>
ra
co
CO
□
1
p p
p
JZ
p
p
p p
p
(Z1 U-
G
d
d
G
d
d
CO
TZ
G
p
a
•p
•p
•p
E
1 ^
G G
G
CZ-
ra
ra
CD
ra
ra
CD
>
>
> >>
>>
>
ra
cz.
CL
•P
CL
D.
ra
CO
HJ
p
p
i -p
•P *P
•p
□
•p
•p
•P
•p
•p
•P
Q
a
CL CL
CL
p
ra
d
□
□
O.
P
P
•p
rp
ra
CO
ra
ra
ra
□
□
D
CD
c
c n
c
• p
d
d
d
d
d
d
•P
•p
•P «P
•p
G
c
CL
a
D
□
□
□
D
G
•p
•P
•p
•p
•p
E
c
C
G
^ D
D D
□
c
D.
CL
CL
CL
CL
D.
d
d
d d
d
P
•p
O
1 — 1
E
E
p
>
E
E
E
E
E
■P
• p
• p
E
1 IH
P P
p
ra
>
>>
>>
>>
>«
>'
a
CL
CL CL
CL
a
G
1 — 1
ra
1 — 1
1 — !
•P
•P
ra
G
G
G
G
G
G
P
p
p
ra
G
G G
G
p
P
P
P
P
P
P
E
E
E E
E
>
3
□
d
d
CO
O.
CL
c
•P
□
□
□
□
D
G
G
G
d.
i ^
cr cr
cr
LJ
U
LJ
LJ
CJ
LJ
LJ
cr
cr
cr cr
CL
Q
cr
CL
IX
LJ
M
IP
Lü
Q
LJ
LJ
CJ
LJ
LJ
CL
cr
CL
CL
S3
a o a
a o a
Ch
CT» CT» CT» CT' CTk
CT»
cr>
C3^
cn
cn
cn
CT»
cn
CD
CO
03
03
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
CO
03
CO
O
l>
O
l>
o
i>
o
o
o
o
[>
0-
l>
U3
U3
03
03
03
03
03
03
03
03
03
03
03
LO
in
in
in
in
in
in
in
in
j-
QJ
fH
•
■
03
n
a
a
•
03
03
03
G
•
03
G
03
a
CJ3
_1
a
C
CL
•
od
U-
_)
a
od
tp
•
a
od
P
G
od
03
G
od
X
od
G
u
CL
•
X
•
•
D
LU
■
_J
•
X
•P
a
□
>
a
CL
•
•
03
•H
•
od
•
o
03
a
a
•p
□J
•
P
Q
G
Ü
LU
G
1 — I
•
G
o
CL
1
CO
G
Q
_J
O
Q
P
p
Q
G
•P
03
LJ
•
UJ
G
•
cn
•
e
G
c
•
od
1—
-p
•p
C
G
P
G
G
_l
■
G
ÜJ
X
G
□
G
o
_J
•
G
P
• p
CL
G
G
p
G
•P
♦P
G
G
•P
TD
G
•H
G
G
P
cn
G
1— 1
G
-P
I—)
G
a
G
G
X
-p
i—{
cn
P
T3
•P
1 — 1
•P
•P
cn
c
-P
G
G
G
G
G
G
G
G
LJ
•P
G
•p
LiJ
Q
G
G
• p
G
G
•p
G
•P
1 — 1
G
G
( — i
G
• p
G
G
•H
-P
C
d
JZ
C
•P
P
JZ
G
G
G
D
1 — 1
•P
X
rp
>
P
G
-P
G
G
c
X
-P
G
E
G
•H
P
CL
G
P
•P
•P
CL
CT
G
G
G
G
E
1 — 1
G
ZI
fp
•P
G
G
□
X
□
ra
CL
□
a
QJ
CL
G
E
E
G
(Gl
E
>>
•P
-P
G
P
•P
X
G
1 — 1
C|-
G
>
G
G
X
P
QJ
CL
p
□
1 — 1
p
1 — 1
□
G
C
1 — 1
rp
P
G
G
G
□
G
1 — 1
>
X
4_
G
•P
P
□
G
CÜ
G
C|_
C
G
CL
G
1 — 1
□.
c
SZ
G
G
G
cn
-P
G
•P
G
G
p
-P
G
G
P
P
X
c
t~H
cn
C
C
-P
G
G
G
G
•P
G
P
G
G
G
CL
•rH
ra
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
•P
• P
G
Ü
«—1
(—1
-P
G
•P
-P
•P
-P
G
G
•P
G
t— 1
1 — 1
1 — 1
rp
1 — 1
1 — 1
r— 1
1 — 1
fp
1 — 1
t~H
G
•P
-p
•p
•P
P
C
C|-
G
•P
•P
CL
P
P
□
X
G
C
Ü
G
•P
ra
ra
ra
G
G
G
G
G
G
G
G
•P
C
G
T3
■D
G
G
(—1
H
X
O
-P
>
G
Z3
E
G
•1 — 1
•P
•P
C
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
Ü
o
•p
•P
•P
G
G
CL
CL
•P
D-
G
G
G
□
fp
c
1 — 1
-P
•P
□
□
□
Q
□
□
□
□
O
O
O
G
cn
1 — 1
rp
I— 1
•( — I
G
•P
G
G
G
«— H
CL
G
N
■P
ZJ
G
CL
G
E
-P
-P
-P
-P
-P
-P
-P
-P
-P
-P
-P
C
G
1 — 1
G
G
JZ
G
T3
cn
cn
□
tP
G
P
•P
>'
>
a
E
G
P
[0
ra
ro
G
G
G
G
G
G
G
G
•P
>>
G
G
G
CL
(—1
G
>>
>>
G
G
G
G
CL
X
•P
>
•P
P
G
LJ
CJ
LJ
L3
LJ
U
LJ
LJ
L3
U
LJ
21
O
LJ
LU
LJ
CJ
ct
cl
h-
_J
03
U
_J
□_
LU
□_
QZ
X
03
a
X
CJ
CJ
cn cn
cn cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn
cn cn
CO
CO
03 CO
CO
CO CO
03
CO
CO
CO
CO
O l>
o
i>
i>
o
o
i>
o
03
03
03 03 03
03
03
03
03
03
03
03
03
in
in
in
in
in
in
in
in
un
03
m
•
03
u-
a
•
4-
•
od
od
X
X
O
03
•
>
X
G
X
a
•
a
IZ
G
-p
U
□
od
X
Q
a
a
G
•
Q
P
X
a
03
03
G
X
X
X
f— 1
•
G
G
X
G
a
Q
G
o
•
a
G
G
X
G
3
Q
G
QJ
G
Q
rp
G
a
X
G
G
P
•P
G
G
X
(Z
■
G
G
03
IZ
X
03
Li_
X
a
G
X
G
G
•P
G
a
• P
• P
X
•
G
E
G
4-
a
Ü_
•P
G
IZ
-P
-P
X
X
u
P
X
X
IZ
E
G
G
G
X
G
G
G
_J
a
a
G
•P
•P
G
•P
c
tp
□
a
X
•P
G
E
•P
X
•p
c
C
Ü
Li_
X
G
G
X
E
•P
G
□
G
G
-P
X
G
P
P
•P
1 — 1
p
G
G
•P
G
C
1— 1
G
G
P
>>
Ü
E
X
G
::3
G
ZJ
cn
C
G
G
-p
G
>
f~H
C
G
G
G
X
i-H
cn
□
P
E
□
• P
G
G
X
G
G
X
G
G
G
G
G
G
G
C
C
cn
•P
Ü
•p
C
X
G
G
>
•P
ZI
P
p
1 — 1
E
X
•P
1 — 1
C
>
G
•P
G
P
G
G
G
P
G
p
CT
o
•P
CT
G
P
G
G
□
□
E
G
Ü
G
•P
G
•P
G
IZ
□
C
C
4-
-P
G
-p
G
X
•P
G
-P
G
X
X
X
□
P
G
G
X
X
P
G
G
•P
P
•P
G
CT
G
X
G
G
G
G
G
-|_3
1 — !
G
G
• p
P
X
G
G
G
G
G
G
G
G
•P
G
X
•P
C
X
C
•P
G
G
G
IZ
p
G
G
G
□
G
>
G
X
G
rp
fp
1 — 1
fp
G
□
X
QJ
G
•P
-P
E
E
E
G
G
G
•P
G
X
< — 1
1 — 1
1 — 1
X
P
■P
C
□
D
D
□
>
C
G
X
X
G
•P
□
E
E
E
E
•P
•P
•P
•P
-p
□
O
□
X
G
G
X
□
•P
-P
•P
X
-P
P
C
P
□
CL
•P
-P
CL
G
G
G
E
1 — t
-P
1 — 1
1 — 1
D
G
G
G
G
G
G
X
•P
G
G
G
G
X
G
CT
G
• P
rP
c
•P
rp
1 — 1
1 — 1
>>
G
C
G
G
P
-P
-P
-P
□
•P
•P
G
□
G
□
D
□
D
u
X
D
>■
P
>>
a
1 — 1
X
X
X
1 — 1
E
D
-P
-P
P
G
G
G
t — 1
P
P
C
G
G
P
P
P
P
G
u
X
P
G
X
G
G
ZI
G
G
G
E
G
G
G
G
>>
>
X
G
G
G
G
t— 1
X
X
X
X
•P
G
G
X
CL
cl
cc
X
LU
LU
LU
L3
LU
CC
LU
LU
03
LJ
LU
LU
CD
0.
CL
cl
ct
cc
cX
a
21
cX
CJ
34
95
F iq« 3 : Damp meadDus around Zemen materfall. F iq. 4 : Zemen gorge, riuer Struma
In this locality Lycaena dispar rutile, Clossi-
ana dia and Araschnia levano are found.
Herminia tarsipennalis Tr.
6
0
Herminia lunaris Scap.
6 7
8
Paracnlax derivalis Hb.
6 7
8 9
Hypena rastralis L. 4
7
9 0
Hypena prabcscidalis L.
5 6
9
Rhynchadcntcdes antiqualis Hb.
6 7
8 9
Literature :
FORSTER, ÜJ. & Th. liJOHLFAHRT, 1971.
Die
Schmetterlinge Mitteleurnpas.
Band II/, Nactuidaa. Franck' sche Uerlagshandlung , Stuttgart, 329 p.
FORSTER, liJ. & Th. liJDHLFAHRT, 1981. Die Schmetterlinge Mitteleuropas.
Band U, Eecmetridae. Franck'sche Uerlagshandlung, Stuttgart, 312 p.
GAIMEU, 0., 1980. A Contributian tn the Studies on Butterflies (Lepi-
dcptera) in Bulgaria. Acta zaal. Buig. _16 : 76-82.
GANEU, B. , 1981. A Cantributian ta the Studies on Butterflies (Lepi-
doptera) from sauth-ujest Bulgaria and the Rhadapes. Acta zaal.
Buig. J7 : 78-81.
GAIMEU, 0., 1982. Trichiura verenae uiitti asp. n. (Lepidaptera , Lasia-
campidae). Entamafauna 3 (5) : 57-61.
GAIMEU, B. , 1982. Recards af neui and lacal species af Heteracera fram
Bulgaria. IMcta lepid. 5 (4) : 157-168.
GAIMEU, B. , 1983. Same Butterfly Recards fram Bulgaria. IMata lepid.
6 (1) : 57-60.
GAIMEU, B. , 1983. (Mem and rare Butterflies (Macralepidaptera) tn the
Bulgarian fauna. Acta znnl Bulg. ^ : 89-94.
HIGGIIMS, L. & N. RILEY, 1980. Butterflies af Britain and Eurape. Cal.
lins, Lnndnn, 384 p.
Samenvatting : De auteur heeft in de periade van 1978-1982 de Macrale-
pidaptera-fauna van de Zemen klanf in Zuidmest-Bulga-
rije bestudeerd. In tntaal merden 689 snarten vastgesteld maarvan er
7 nieum maren vaar de Bulgaarse fauna en zelfs 1 nieum vaar Eurnpa
(Trichiura verenae üüitt). Tmee snnrten zijn endemisch in de Balkan :
Aqrnchnla malf schlager! Bnursin en Pseudaxestia apfelbecki Rebel. De
auteur geeft aan melke snnrten hanfdzakelijk in het dal bij de rivier
Struma vliegen, melke het meeat marden aangetraffen in de bergen tus-
sen 700 en 1800 m en ten slatte vermeldt hij dat enkele snnrten (vnnr-
al Rhapalacera) enkel in dit gebied en niet elders in Bulgarije marden
aangetraffen.
B. GAIMEU : University af Safia, Faculty af Binlngy,
Labaratary af Experimental Entnmalngy,
Bd. D. Zanknv 8
BG-1421 Safia, Bulgaria.
06
Phegea 11 ( 4) : 97-99 (1 oktaber 1903)
OVER DE VER5PREIDIIMG VAN NOCTUA TIRRENICA
Biebinger, Speidel S. Hanigk
(Lepidoptera, Noctuidae)
OiJllly DE PRIIMS)
Daze onlangs uit Sardinië beschreven soort bleek bij nader onderzoek
in het hele Middellandse-Zeegebied voor te komen. Uiterlijk lijkt de
soort zeer op IMoctua fimbriata Schreber en alle gegevens over f imbria-
ta uit Zuid-Europa moeten dus opnieuiu nagekeken morden. De auteurs
geven als verschil tussen de tmee soorten op dat bij tirrenica de eer-
ste dmarslijn op de voorvleugels mortelmaarts geknikt zou zijn, maar
ze schrijven er zelf bij dat dit kenmerk enkel bij verse exemplaren te
zien is. Ik kon met dit kenmerk alleen de tmee soorten niet uit elkaar
houden, al maren de dieren nog in uitstekende toestand. Het ging mei
met de onderkant van zomel de voor- als achtervleugels maarvan de
voorrand en de apex heldermit zijn hij tirrenica en grijs tot grijs-
bruin bij fimbriata. Nadat ik de dieren uit de verzameling G. DE PRINS
zo had opgedeeld, heb ik enkele genitaalpreparaten gemaakt die mijn
voorlopige determinaties bevestigden.
In het totaal bleken er hij de acht dieren uit het Middellandse-Zeege-
bied die als Noctua fimbriata gedetermineerd maren, slechts drie mer-
kelijk fimbriata te zijn; de andere vijf maren in feite Noctua tirre-
nica. J. DIES ving de beide soorten op dezelfde vindplaats : Castel-
lane (Alpes-Maritimes). De faunistische gegevens van de acht onder-
zochte exemplaren is als volgt :
Noctua fimbriata Schreber :
Frankrijk, Isère, Lans en Uercors, 11UD m, DB-DV-ISZS, o', J. DIES leg.
Frankrijk, Isère, Sassenage , HDD m, □7-D7-1975, o', 3. DIES leg.
Frankrijk, Alpes-Maritimes, Castellane, 7DD m, 22-07-1972, d', J. DIES
leg.
Noctua tirrenica Biebinger, Speidel & Hanigk
Frankrijk, Alpes-Maritimes, Castellane, 700 m, 22-07-1972, g, 0. DIES
leg.
Frankrijk, Uaucluse, Mont-Uentoux, 600 m, 22-07-1979, d', G. DE PRINS
leg.
Griekenland, Makedonia, V/ernon Oros, Aposkepos, 1000 m, 06-07-1901,
g, kJ.D. DE PRINS leg.
Griekenland, Peloponesos, Agia Sofia, 000 m, 10-07-1901, 2 o^ liJ.O. DE
PRINS leg.
De tot nu toe bekende verspreiding van Noctua tirrenica is':
Spanje : Andalusië (Siërra de Alfacar); Pontevedra (El Moscoso); Léri-
da (Uiella); Segovia (San Ildefonso).
37
Frankri.'jk : Alpea-Maritimes (Nice, V/ence, Castellane); Alpes-de-Haute-
PrcuencE (Plateau de Ualensole, Sisteron, Digne, Les Dour-
bes); Let (Cahars); Uaucluse (Sergues, Mant-V/entoux) ; Isère (Lans
en Uercers, Sassenage).
Italië : Abruzzen (Dvindoli); Sardinië (Gennargentu, Arcu Neridu, Sene-
ghe, Arizzc, Garganc, Foresta Umbra, Siniscola).
Griekenland : Makednnia (Uernen Gras, Aposkepos); Peloponesos (Agia
Sofia); Mega Spilecn.
Figuur 1 : Mannelijk genitaalapparaat uan Noctua tirrenica Biebinger,
Speidel & Hanigk (zander linker valve).
2. Unaus van Noctua fimbriata Schreber.
3. Uncus van Noctua tirrenica Biebinger, Speidel & Hanigk.
4. UrouLJelijk genitaalapparaat van Noctua fimbriata Schreber.
5. Urouwelijk genitaalapparaat van Noctua tirrenica Biebinger, Speidel
& Hanigk.
as
Literatuur :
BIEBIIMGER, A.D. , lil. SPEIDEL & H. HAIMIGH, 1983. Beitrage zur Lepido-
pterenfauna uun Sardinien : IMoctua tirrenica n. sp. (Lep. : Noctui-
dae). Ent. Z. , Frankf.a.M. 93 (7) : 81-86.
BIEBIIMGER, A.D. , hi. SPEIDEL & H. HANIGK, 1983. IMoctua tirrenica -
eine mediterrane (Moctuide erstmals in Farbe. IMeue ent. IMachr. ^ :
39-42.
CALLE PASCUAL, J.A. , 1983 . IMoctuidos espanoles. Ministerio de Agri-
culture, Pesca y Alimentacion, 43D p.
Summary : The author studied some specimens of the (Moctua fimbriata
Schreber group; 5 specimens turned out to belong to the re-
cently described Noctua tirrenica Biebinger, Speidel & Hanigk. The
distribution of IM. tirrenica, as far as it is known at present, is gi-
ven.
Résumé : L'auteur a étudié quelques exemplaires du groups de Noctua
fimbriata Schreber. Cinq exemplaires étaient Noctua tirreni-
ca Biebinger, Speidel & Hanigk, une espèce décrite tres recemment.
L'auteur donne la répartition de N. tirrenica, telle qu'elle est con-
nue jusqu'a présent.
U.G. DE PRINS : Diksmuidelaan 176, B-26D0 ANTWERPEN.
4e EUROPEES KONGRES VOOR LEPIOOPTEROLOGIE
In tegenstelling tot wat eerder is
aangekondigd (zie o.a. Phegea _1Q :
225 en _1_1_ : 42), bleek het onmoge-
lijk om het 4de Europees Kongres
voor Lepidopterologie te Budapest
(Hongarije) te houden zoals aanvan-
kelijk gepland. De beheerraad van
SEL (Societas Europaea Lepidoptero-
logica) heeft daarom besloten naar
een andere plaats uit te zien en de
keuze is daarbij gevallen op Neder-
land. Dr. R. DE JONG, voorzitter
van SEL, heeft verschillende moge-
lijkheden onderzocht en zeer waar-
schijnlijk zal het kongres plaats
vinden in Wapeningen. De datum
blijft april 1984.
Wie wil inschrijven kan dat vanaf nu reeds doen bij de kongres-sekre-
taris, Dr. M.R. GOMEZ BUSTILLO, Torre de Madrid 5-12, Madrid 13, Span-
je. V/erdere inlichtingen over SEL, lidmaatschap e.d. , kan men bekomen
bij W.D. DE PRINS, Diksmuidelaan 176, B-26Q0 ANTWERPEN,
SS
WEEK VAN HET BOS 1SB3
Bossen zijn ongetiijijfeld een van de meest maardeuolle natuurlijke mi-
lieus. Ze zijn in het dichtbevolkte Vlaamse gemest teruggedrongen tot
B,5 % van de oppervlakte, mat overeenkomt met een bosoppervlakte van
115 □□□ ha.
Wegens hun komplexe opboum, hun grote verscheidenheid in soortensamen-
stelling en hun langlevendheid, lenen ze zich tot talrijke gebruiksmo-
gelijkheden, een eigenschap die in vele opzichten uniek is. Het bos
levert hout, een maardevolle grondstof, qn verschaft arbeid aan een
niet onbelangrijk aantal mensen. Groter zijn echter het aantal bosbe-
zoekers die in hun vrije tijd naar het bos trekken om zich te ontspan-
nen in een rustige, mooie, aangename en gezonde omgeving. Het bos is
ook een plaats bij uitstek om bomen, planten, dieren en mikroHrganis-
men in hun natuurlijk milieu te observeren en te bestuderen. De bete-
kenis van het bos voor het algemeen belang komt ook tot uiting in de
rol die het bos speelt bij de bescherming van de bodem tegen erosie,
in zijn maarde als landschappelijk element en zijn bijdrage tot verbe-
tering van de kmaliteit van het leefmilieu.
Gm de aandacht van het brede publiek te vestigen op het bos mordt de
eerste meek van oktober voor de vijfde maal een "Week van het Boa" ge-
organiseerd. Zoals de afgelopen jaren het geval maa gaat het initia-
tief uit van de l/laamse Bosboumvereniging , het Bestuur van Waters en
Bossen en het Dnderzoekscentrum voor Bosboom R.U.G. De aktie staat
onder de bescherming van de heer P. AKKERMANS, Gemeenschapsminister
van Ruimtelijke Ordening, Landinrichting en IMatuurbehoud , die als dus-
danig bevoegd ia over de bossen in het Vlaamse gemest.
Het is de bedoeling het publiek aan te sporen om tijdens de "Week van
het Bos", op een of andere manier kontakt te nemen met het bos. Ge-
poogd mordt om aldus de mensen bemost te maken van het belang van het
hos voor de gemeenschap en van de noodzaak van de bescherming van het
bos.
De organisatoren doen beroep op de medemerking van regionale en plaat-
selijke milieugroeperingen, gemeenten, verenigingen, scholen, en op
elke boslief hebber om in het kader van de "Week van het Bos" een akti-
viteit te organiseren.
In de eerste plaats mordt gedacht aan het organiseren van een begelei-
de bosmandeling. Een bosmandeling is een eenvoudige aktie maaraan ie-
der gemakkelijk kan deelnemen. Het ia een gezonde ontspanning die de
mensen tegelijk meer kennis bijbrengt over het hos. IMaargelang de be-
langstelling van de deelnemers kan de nadruk gelegd morden op een of
'ander aspekt van het bos. Andere suggesties van aktiviteiten zijn een
tentoonstelling, een film- en diavoorstelling, een voordracht en dis-
kussie, een boomplanting, een bebossing, een opruimaktie enz.
Voor meer inlichtingen of dokumentatiemateriaal kan je terecht bij de
Vlaamse Bosboumvereniging, Geraardshergsesteenmeg 267, 9231 Gontrode,
tel. 091/52.21.13.
100
BOEKBESPREKINGEN
FRIEDRICH, E. : HANDBUCH DER 5CHMETTERLINGSZUCHT , EURCPSISCHE ARTEN.
2. Uberarbeitete und Erweiterte auflage. 15 x 23 cm, 176 p. , 49 zujart-
wittekeningen, Kosmos-Uerlag , Franck'sche l/erlagshandlung , Pastfach
640, D-7Q0Q Stuttgart 1, gsplakt, 1983, 39,50 DM.
Wie de eerate uitgave kent hoeft geen betoog meer te horen over de de-
gelijkheid en de ruime informatie van dit werk. De auteur kweekt
reeds dertig jaren en heeft niet alleen zijn ervaring maar ook die van
andere kwekers in dit boek samengebracht. Zeer overzichtelijk met een
heleboel algemene gegevens die elk beginnend kweker voor ogen zou moe-
ten houden, of waar een reeds meer ervaren kweker alweer nieuwe tips
bij krijgt. De praktische kant wordt in het eerste inleidend gedeel-
te goed benadrukt. Er staan talloze tekeningen in van kweekkasten :
paringskasten, overwinteringskasten voor pop of ei, kasten om te kwe-
ken en kasten om mannetjes aan te trekken. Uerder worden er ook nieuwe
paringsgegevens meegedeeld en methoden om de eiafzetting te bevorde-
ren.
Uerder wordt er per familie of groep, maar vooral per soort, een vol-
ledige kweekbespreking gegeven. Dit wordt steeds volgens hetzelfde
patroon gedaan : kopulatie, ei, rupsstadium, overwintering, pop, voed-
sel. In dit deel vindt men dan ook een zeer rijke schat aan gegevens.
De tweede uitgave verschilt van de eerste door de weglating van 16
zwartwit- en 2 kleurplaten. Daarentegen warden er 4D soorten meer be-
aproken, zodat er in dit boek nu ongeveer 5GD soorten behandeld war-
den. Als laatste opmerking zou ik willen herhalen wat de auteur zelf
ergens schreef : "In onze tijd, waarin de faunaverarming zo sterk toe-
neemt, is kweken de enige gerechtvaardigde methode om een Lepidoptera-
verzameling op te bouwen. Daarom biedt dit werk de leek de kans, door
waarneming en beschrijving van de biologische fenomenen, de wetenschap
te ondersteunen".
G.R. DE PRINS
NGUAK, I., F. SEUERA & G.Chr. LUQUET : LE MULTIGUIDE NATURE DES PA-
PILLGN5 D'EURGPE.
14 X 2Ü cm, 352 p. waarvan 128 kleurplaten, 33 tekstfiguren, Bardas,
Paris, 1983, gebonden, 75 FFr; België : BGRDAS-DUNGD , 44 rue Gtlet,
1G7G Brussel, 57G,- BFr.
Dit boek is geen louter vertaling van het oorspronkelijk Duitstalige
werk "SchmetterlingsfUhrer" dat in 198G in Praag verscheen. G. LUQUET
heeft samen met J. MINET de tekst volledig herwerkt. Het boek begint
met een inleiding over de evolutie en indeling van de vlinders, hun
levenscyclus, variatie en verspreiding. Er wordt uitgelegd hoe men
vlinders op verantwoorde wijze kan verzamelen, kweken, prepareren enz.
'lO't
Een determineertabel tot op de families sluit dit deel af. Deze tabel
is volledig nieum. De 33 tekstfiguren verduidelijken de tekst in gro-
te mate.
Dan volgt het hoofddeel van het boek. Telkens worden op de linkerblad-
zijde de soorten besproken die op de rechterbladzijde staan afgedeeld,
□ok in deze teksten vallen vele verbeteringen op te merken : recente
informatie over biologie of verspreiding is opgenomen, vermelding of
soorten beschermd zijn in België, Frankrijk, Luxemburg of Zwitserland,
bespreking van bedreigde soorten en de oorzaken van hun bedreiging en
dergelijke meer. De platen zelf zijn zonder meer goed, sommige zelfs
van uitstekende kwaliteit. Niet zelden worden ook rupsen op hun voed-
selplant en poppen afgedeeld.
Achter het systematisch deel volgt een korte "Glossaire" waarin de
voornaamste wetenschappelijke termen worden verklaard. Tot slot volgt
een index van de gewone en een index van de wetenschappelijke namen.
Het ia jammer dat er geen literatuurlijst is opgenomen in het werk.
Verder zal het duidelijk zijn dat in een dergelijk boek, waarin dag-
en nachtvlinders, en zelfs Microlepidoptera worden opgenomen, niet
alle soorten konden besproken worden. Zo wordt van het genus Melanar-
gia alleen de soort qalathea vermeld. De auteur had misschien kunnen
verwijzen naar andere verwante soorten of ten minste aangeven dat er
nog andere soorten zijn. In enkele gevallen (b. v. bij Mellicta) doet
hij dat wel. De meeste gewone Europese soorten kunnen met dit werk
wel op naam gebracht worden.
De gebruikte systematiek en nomenklatuur zijn up to date volgens de
laatste publikaties. Er komen in het hele werk slechts enkele kleine
typografische foutjes voor. Het boek is zeer verzorgd uitgegeven en
ik kan het dan ook zeer warm aanbevelen aan een groot lezerspubliek.
liJ.D. DE PRIIMS
ELLIDT, J.IM. & A. HAÜJAZGE : BLUE BUTTERFLIES GF THE LYCAEIMDPSI5 GROUP.
19 X 25 cm, 3B9 p. , 5GB fig. (2GB in kleur), British Museum (Natural
History), Cromwell Road, London SliJ7 5BD , England, 1983, gebonden met
stofomslag, 20,- Pond.
De auteurs leveren met dit boek een zeer gedetailleerde studie af van
de blauwtjes uit de Lycaenopsis groep, die behoort tot het tribus Po-
lyommatini (Lycaenidae). De meeste soorten uit deze groep van onge-
veer 1GG soorten leven in het Verre Bosten en alleen "onze" Celastrina
arqiolus komt in het boek voor.
IMa een korte inleiding over de taxonomische achtergronden van de groep
en de identif ikatie en selektie van de typen volgt een Check List van
alle behandelde taxa met alle synoniemen. Dan wordt uitgelegd met
welke kriteria de systematiek van de groep werd opgesteld : mannelijke
en vrouwelijke genitalia, schubben (voornamelijk de androconia), vleu-
10S
geladering en -vorm, tekening, ogen, palpen, sprieten en de jeugdsta-
dia voor zover die bekend zijn. Enkele paragrafen zijn gemijd aan
seizoen- en individuele en geografische variatie. Een determineertabel
voor de genera en subgenera leidt het systematische deel in.
In dit deel komen bij de verschillende genera determineertabellen voor
voor de subgenera, soorten en ondersoorten. Elke soort mordt tot in
het detail behandeld : oorspronkelijke kombinatie, referenties van de
oerbeschri jving en de eventuele synoniemen, korte beschrijving van het
uiterlijk, de genitaalmorf ologie en andere distinktieve eigenschappen
van het imago. Dikwijls wordt besproken hoe vroegere auteurs het ta-
xon beschouwden. De geografische verspreiding wordt voor elke onder-
soort nauwkeurig aangegeven. De tekst wordt geTllustreerd met teke-
ningen van de genitalia, meestal van elke ondersoort en in vele geval-
len van beide geslachten.
In het boek worden B nieuwe genera, 6 subgenera, 27 soorten en 36 on-
dersoorten beschreven. 7 soorten die door alle hedendaagse auteurs
als ondersoorten worden behandeld, krijgen terug de soortrang, 1 sub-
genus wordt genus, 4 ondersoorten worden soort. Daartegenover worden
2 genera gereduceerd tot subgenera en 5 soorten tot ondersoorten. Er
worden 1G4 nieuwe kombinaties vastgelegd. 2 neotypen en 12D lectoty-
pen worden aangeduid. Er wordt 1 synoniem op genusgebied opgesteld en
66 synoniemen op species-niveau.
In een appendix wordt het juiste gebruik van de naam lavendularis Moo-
re, 1B77 besproken. Dan volgen 6 p. kleurfoto's van de boven- en on-
derzijde van 1D4 exemplaren. Deze foto's zijn van uitstekende kwali-
teit. Daarachter volgen 7 p. vergrote zwartwitf oto' s van de hoven- en
onderzijde van 20 exemplaren. Tot slot volgen 3 p. met tekeningen van
androconia. Het boe'" eindigt met een literatuurlijst en een alfabe-
tisch register.
Het boek is op kwaliteitspapier gedrukt en zeer verzorgd ingebonden en
daardoor zeker zijn prijs waard. Dmwille van de beperkte omvang van
zijn studie-onderwerp , zal het werk alleen Lycaenidae-specialisten
kunnen bekoren.
UI.D. DE PRIMS
HIGGINS, L. & B. HARGREAUES : THE BUTTERFLIES GE BRITAIN AND EUROPE.
11,5 X 19 cm, 256 p. , Collins, London, 1983, geplakt, 6,25 Pond.
Ditmaal geen nieuwe editie van de bekende "Field Guide" maar een zoge-
zegd nieuw werk. Als men het boek doorbladert, valt onmiddellijk op
dat de platen verdwenen zijn en de afbeeldingen versnipperd voorkomen
tussen de tekst. Dit is een verbetering, want men heeft nu op dezelf-
de bladzijde de afbeeldingen, de tekst en het yerspreidingskaart je.
Maar...! De onderschriften van de afbeeldingen bevatten alleen de En-
gelse naam van de soorten. Men moet dus steeds in de tekst zoeken hoe
de soort in het Latijn heet. Auteursnamen komen in het hele boek niet
103
UDQr. De verspre idingskaartjes uerden hertekend en de verspreiding
van de endersoarten is er in verschillende kleuren cp aangegeven. Hier
kricelt het echter van cnvclledigheden en fouten. Zo worden vele on-
dersoorten in de tekst wel beschreven, maar op het kaartje in dezelfde
kleur als de nominaatvorm gekleurd. In andere gevallen is de tekst
onder deze kaartjes net het tegenovergestelde van wat er moet staan.
Ten slotte zijn bepaalde gebieden waar de betreffende soort voorkant
niet gekleurd. Dok was het beter geweest om i. p.v. geel een donkerder
kleur te gebruiken om de verspreiding van zeer lokale soorten aan te
geven.
In de tekst komen zeer weinig naamsveranderingen voor; enkele soorten
worden nu als ondersoort opgevat en omgekeerd. Er worden 5 nieuwe
soorten besproken : Lysandra phillipi, Aqrodiaetus violetae, A. nepho-
hiptamenos, A. qalloi en A. humedasae. De afbeeldingen zijn dus de-
zelfde als in de bekende gidsen, maar over het algemeen van een iets
mindere kwaliteit. \Jan grote soorten is soms de vleugelpunt afgesne-
den omdat het formaat van het boekje een volledige afbeelding onmoge-
lijk maakt. Er komen enkele nieuwe afbeeldingen voor : het wijfje van
Colotis evaqore en het mannetje van Catopsilia florella. Uerder komen
er achter in het boek afbeeldingen van rupsen voor. Die werden ge-
schilderd naar het oude werk van HDFMANIM. Al bij al een boekje dat ik
enkel kan aanbevelen aan mensen die nog geen "Higgins & Riley" bezit-
ten.
liJ.D. DE PRINS
INHOUD :
Anoniem : 4e Europees Hongres voor Lepidopterologie 99
üüeek van het hos 1983 1DÜ
DALL'ASTA, R. : Nieuwe vindplaats van Coninomus bifasoiatus Reitter
(Coleoptera, Lathridiidae) 76
DE PRINS, W.D. : Eupitheoia aotaeata Walderdorff , een nieuwe soort
voor de Belgische fauna (Lepidoptera , Geometridae) 73
DE PRINS, liJ.Q. : Monopis weaverella (Scott, 1058), een nieuwe soort
voor de Belgische fauna (Lepidoptera, Tineidae). 77
DE PRINS, lil.D. : Over de verspreiding van Noctua tirrenica Biehinger,
Speidel & Hanigk (Lepidoptera, Nnnti li dap~) 97
GANEU, 0. : Macrolepidoptera of Zemen gorge in SU. -Bulgaria 81
HENDERICHX, H. : Phyllonorycter anderidae Fletcher, inheems in de Kem-
peq (I ppirinptpra , Grani 1 1 ari i riae I ^79
Boekbesprekingen 1Ü1
104
verantw. uitg. : W. O. De Prins, Diksmuidelaan 176, B-2600 Berchem.
03/322.02.35