Skip to main content

Full text of "Pia desideria. : Lib. iii. ad Vrbanvm VIII."

See other formats 


>y«. 


'mm 


m^. 


'.^^lr 


^ 


t^l^^ 


L  I  E)  RA  RY 

OF   THL 

U  N  1  VER5ITY 

Of    ILLINOIS 

Ha3P 

1032. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2009  with  funding  from 

University  of  lllinois  Urbana-Champaign 


http://www.archive.org/details/pJadesiderialibiiOOhugo 


ANTVERPIyE 
Apud  Henricum  Aertilens 

M.  DC.XXXIl. 


OMHt 


Uo-*> 


THE  LIB!!ARY 

OFTHE 

UK!Vcii&lir<  bf  ILUHQIS 


577173 


SANCTISSIMO 

D.  NOSTRO 

^   R    B   A    N  O 

O  C  T  A  V  O 
P  O  N  T  I  F  I  C  I 

M  A  X  I  M  O. 

Vi  fecundum 
Deum ,  P  I  A 
Desideria, 
nifi  Defiderio 
orbisChriftia^ 
ni  ,Tibi,  inquam,  Be  aT  i  ss  i  - 
MEPATER,dedicarem?Cer- 
t^videntur  Diuinaquadam 
defignatione  deftinata ,  qux 
iamdudum  Tibi  olim  Car- 
.  dinali ,  maximo  literatorum 
Patrono  ^a  mc  fuerant  tacita 
:^   ^  co- 


eogitatione  confecrata, 

lam  quidem  Sacra  Tua 
Pontificis  Majeftas  tantum 
deterrebat  quantum  nuper 
MAPH^ICARDINALIS 
BARBERiNInotillima  hu- 
manitas  inuitabat :  ambi- 
tiofus  tarnen  hic  hbellus 
rneus  jOmnibus  DESIDE- 
!RIIS  fuis  ,  amplius  etiam 
Pontificis  quamCardinalis 
patrocinio  vindicari  expete- 
bat, 

Venit  ergo  fuo  fibi  argu^ 
mento,  cultuquc  diffidens, 
Tuarum  vero  Virtutumin- 
uitatuaudax,  ncdicam  in^ 
uerecundus,  Vt  optaret, 
Tuus  in    literas    meliores 

amor 


amor  impulit  ;  vt  auderet, 
VRBANI  nomenfuafit;  vt 
timcrct>  fua  infantia,  Tuaqj 
fummacmditio  fccit.  Vrba- 
nitatem ,  cum  BARBERI- 
NVS  efTcSjexpertumfcpro- 
lixilTimc  indicabat  Carolus 
Scribani  nofter ,  oblato  nu- 
pcr  Prodigo  fuo.  Amorcm  in 
litcratos  omncs  &  publica 
fama  loqucbatur ,  &  confir- 
mabat  tcftimonium  Tar- 
quinij  Gallutij,  qui  infcri- 
pta  Tibi  fuarum  Oratio- 
num  pra^fatione  narrat :  ^ta 
T^Jolttum  eos  exctperey  qui  mufis  hi^ 
fce  manfuetionbtis  deleSantur ,  W 
exterorum  prope  nemo  Komam  m^ 
gredtatur ,  qui  Te  non  conuentat 
^   4  con^ 


comentumque  Jtc  admiretur ,  ytpa" 
Ikm  pronunctare  non  dubitet ,  ynum 
Te  ejfe^  cui ,  Jifacultas  daretur ,  yo^ 
luntcu  ettam  effet^fugtentes  Itteras  a 
Jitu  atque  ah  tnteritu  ytndicandt, 

Eruditionem  deniquec- 
tiamnum  feftantur  politif- 
fimorum  poemiatum  Tuo- 
rum  immortalia  monimen- 
ta. 

Etenim  VRBANE  PON- 
TIFEX  MAXIME,(quod 
iine  adulationis  nota  de- 
praedicantomnes) 

Seu  per  audaces  noua  dithyrambos 
Verha  deuoluis^numertfqueferrts 

Lege  foluttSy 

Seu  Deum ,  Regefque 

Concints  majore , . .  .pkSiro^ 
7i/iulta  te  Coelo  leuat  aura  Cycnum. 

Et 


Et  quid  egOi^ad  aras  Tuas, 
femipaganas  afFcram,  qu-^ 

.-^ —  Aps  Mati?2a 

fLMore  modoque 

■        operoja  paruns 

Carmmafinxi} 

Hic  metus^ne  M  arfio^  cala- 
mitate  multarer,  ad  rudiores 
aures  trepidantcm  relegabat^ 
cumdenuoblandiiHmi  no- 
minisTui  venitin  mentem^ 
plufque  ab  VRBANO  fpe- 
rareiuflit^  quaniMarfyxIi'^ 
cuitabinurbano  Apoilme, 
Cogicabam  pra^terea  ex- 
cufari  me  quoquc  temerita^ 
tis  polTe  5  fi  venifTem  ,  non 
quafi  interpellaturas  facra- 
tifsimas  T^m  "Beatitudms 
^    5  curas, 


curas,  reuocatlone  ftudio- 
rum  iam  pridem  dcpofito- 
rum,  fed  valedidlurus  tan- 
tum.Sic  enim  intelligebam, 
adfacrum  Conclaue  (  cum 
ineo  degeres  Pontifex  de- 
fignandus  )  aduolalle  apes 
(Mufis  oHmfacras  j  cellaf- 
que  ftias  Jiaud  procul  fene- 
ftra  Mufa^iTui  conftruxiffe} 
non  alio  ^  vt  ego  quidem  au- 
guror  porte  n  to ,  qua  m  quafi 
valedicerent  Phoebo  fuo^ 
prasdicerentque  Maiorum 
tuorum  ceras,  infigniaque 
abs  fe  expreffa  ,  deinceps 
Pontificiae  Tiar^s  velutfacro 
alueari  fupponenda. 
O  vaticinium  coelefti  omi- 

nc 


nedefignatum,  euentucer- 
tiffimo  approbatum!  Quam- 
quam  non  apibus  modo  na- 
tura  fuadiuinantibuSjVerum 
ctia  cuiuis  velcraffiilimoau- 
guri ,  longe  facillimum  fue  - 
ritpr;3erentire,PontificemTe 
Maximum  futurum,  prius 
quamfadtus  elle  renuncia- 
reris.  Certe  enim  maxima 
virtutum  Tuarum  decora, 
eroditionis  ,  rerumque  abs 
Te  aeftarum  famajtaorbem 
peruaferat  vniuerfum  ,  vt 
prius  Pontifex  Maximus, 
omnium  efies  acclamationc 
fadtus,  quam  Purpuratorum 
Patrum  fentcntijs  didtust 
Nimirum,iamPontifexeras, 

fed 


fed  Oraculo  tantumfaridlir- 
fimiillius  Senatusdefignan- 
dus.  Etnemeritis  teftimo- 
niumdeeiTet,  calculis  quin- 
quagenis^quaterni  s  pra:terea 
reliquis  (  qui  foli  defidera- 
banturj  eligendus,  nifi  hu- 
mana  potius  quam  Diuina 
confpiratiojie  id  facflum  cre- 
dipotuiffet. 

Permitte  igitur,BE  ATIS- 
SIME  PATER,  vtqualcm 
Tcpcromneni  retro  vitam 
pr^ltitirti^qualcmque  admi- 
rati  funt  pIurimi,Omnes  ali  - 
quando  orbe  toto  nofcant, 
venerenturque.  Non  equi- 
dcm  par  Maieftati  Tua^  pi- 
ctor  fiim  9  fcd  (quod  Modc- 

ftix 


fti^  Tu^  fcio  gratius  fore) 
anguftatabcUa  Magnitudi- 
ncm  Tuam  (  vtille  olimfo- 
lo  pollice  Cyclopcm  )  ali- 
quatcnus  adumbrabo. 

l^ojce  noflri  UJhs  obfequiofiyli^ 
nAmoYis  hoccnmentmefi. 

Sacra  Hebraica^  lingu^ 
adyta  ftudiofus  indagator 
penetrafti.  Attici  fermonis 
peritiflimus ,  mclla  loquerisj 

Dulcius  illo 

Melle ,  quod  m  ceris  ^tticd 
ponit  apis. 
Intcr  Latinos ,  ita  chorum 
ducis,vt  fandtiilimos  Ponti- 
ficcs,  Damafum ,  Nazianze- 
num,Orictium,Ennodium> 
Ambrofium ,  Paulinu ,  Pro- 

fperura. 


fperum,  Sidonium  imitatus, 
fermonem  eleganti(fimis,ne 
dicampropediuinis,  nume- 
risalligaris*    . 

Venio  adhonorum  gradus, 
per  quos  Tua  Te  virtus  du- 
xit. Anno  ^tatis  decimo  no- 
no  Te  Sixtus  Quintus  ad 
pr^laturam  euexit  3  nempe 
iam  tum  orbis  principatui 
maturum ,  fi  id  a^tatis  Tibi 
Pontificatum  adolefcentia, 
vtAugufto  Imperiumyper- 
mififlct. 

lmtu?jc  canlties  animi^  iamdulce 
loquendf 

npondm  t^  ingenium  yenerat 
ante  diem^ 
Jngenium  coeleHefuis  yelocius  annis. 

Pro- 


Protonotarius  deinde  A- 
poftolicus,  Abbreuiator  Par- 
ci  maioris  ,  Referendarius 
vtriufquc  fignatura:  ,  Cleri- 
Cus  camera:  fadtuses. 

Anno  vigefimo  primo, 
ClemcnsVllI.  maritimunx 
Tibi  Vmbria^  oppidum ,  Fa- 
num  Fortunas ,  pro  fcgubcr- 
nandum  dcdit^auguratus  ni- 
mirum  quod  fortunam  ip- 
fam  deinccps  arbitratu  tuo 
rofturus  efles. 

Etqua^,  quantaquedeindc 
aTe  munera,domi,  forifque 
(fortuna  femper  veluti  mo- 
rigerante)  adminiftrata  funt? 

Redcunte  in  Pontificios 
ccnfus ,  Ferraricnfi  domma- 

tu. 


tu  9  inftrumento  extindi 
feudi  fcribundo  praefuifti. 

Beneucntanis  finibusre* 
aundis,  vna  cum  Alexandro 
Ludoifw  Cardinali,(  qui  Po- 
tifexpofteaGrcgorij  XV.no- 
meaccepit)  arbiterdatuscs. 

Iudcx^ftimanda:Iitis  de 
Perufino  lacu  i  fundifque 
Vmbrix  conftitutus ,  Pcru- 
jfiam  triginta  fex  fcutorum 
millibus  xns  alieni  liberafti. 

A  Clemcntc  VIII.Fcr- 
rariam  dudtus ,  cclebrati  abs 
fcmatrimonijintcr  Scrcnif- 
fimum  Archiduccm  Albcr- 
tum ,  duodccim  Auftriaco- 
rum  Imperatorum  fangui- 
ncm ,  &  Elifabetham ,  Cla- 

ram 


ram^Eugeniam  Philippi  IL 
Maximi  illius  Hifpaniarum 
Regisfiliam,nuptiales  tabu*- 
lasconfcripfifti.  : 

Fortunatillimorum  Spoii-* 
falium  conditioncs  >  intcr 
Catholicum  Hifpaniarum 
Rcgem  Phihppum  lIL  & 
Margarcta  Auftriacam  citil^ 
dem  Potitificis  authoritat^ 
abs  tc  fcriptae ,  lata^quc  s  tam 
aufpicatas  fecere  nuptias  >  vt 
merit6  Tibi  Hifpania  debcat 
potentiflimum  fuurti  Re- 
gem  Phihppum  IV*  Gal- 
ha  Rcginam  Annam  Au- 
iiriacamj  Roma  Cardina-^ 
lem  Ferdinandum  •  caete- 
raRegnafpes  maximas  fuo^ 
^  ^  rura 


Kcb.74 


pum  debitis  cxigcndis  )  Dc- 
nique  rONTIFEX  MAXI^ 
jMVSfadtuscs. 

Liceatigitur  nunc^BE  A- 
TISSIME  PATER  ,  illud 
quoque  aliquoufque  in  Tc 
conferrc ,  quod  in  C  H  R I- 
STVM  Pontificcm  im- 
njortalem  Apoftolusdixit; 

Talu  emm  (Ucebat  ytnobis  efpt 
Tontifex. 

Etenim  h^c  ^tas  noftra 
Tali  Pontifice  indigcbatj 
&  Tu  Talis  ,  a^tatc  noftra, 
folus  Pontifex  efle  mcrcba- 
ris. 

Adeoquc;  nc  vlli  fas  cftct 
dubitarc  (  quod  olim  San- 
(fbifl^.  Pontifici  Fabianocuc* 

nilTc^ 


nKTe ,  accepimus  )  cum  in 
Conclaui  cfles  ,  candidifli- 
ma^  columbse  ad  fcneftram 
tuam  aduolantis  indicio 
(Diuinitus  haud  dubie)  es 
defignatus.  Id  quod  cgo, 
ncmini  ambiguum  elTe  pof- 
fe  9  tum  certo  mihi  perfua- 
{i,cumintellexi,Teiam  re- 
ccns  Pontificem  omnium 
admurmuratione  didum , 
nondum  folenni  ritu  c  thro- 
nofaIutatum,genibus  humi 
nixis  ,  manibus  ,  oculifquc 
fublatis^  Dcum  his  verbis 
publicc  compellaffe, 

Domine^fihaceleSlw ,  non  efi  aut 

e  glortatua^aut  ebono  Ecclefia^ 

Mt  falute  mea^  frtus  hinc  efferar 

**  l  eCon. 


e  CondatH  mortms  ,  qmm  Xh 

O  vocemVrbano  Pontir 
iice  dignam  !  vocem  aris;, 
templifqu?  omnibus  confe- 
Crandam!  vocemjiqu^  quani 
dignus  Pontificatu  efles^quQ 
ihlVincftu  ad  eum  prouedtus, 
facileihdicaref.  '" ' 

SidviuediuEcciefikTU^ 
VkBANE  OPTIME  MA-' 
XIME,  cui  Princepsiubente 
coelopraefe(5lus  es  5  &  cum 
jioc  meuili  qlialecumqu^ 
munufculum  afpicics ,  nc- 
que  Poiitificeni  te  elfe ,  ne- 
quc  eum    cuius   tanta   fit 

Maieftas,fed  VRBANVM 
recordare.C9?teraTua,vtpo- 


tc  maxima  omnia  ,  plus  nP 
miodeterrentj  VRBANl 
folus  pedes  audeo  fubmif^ 
fiflimo  ofculo  vcnerari^ 


San^itatis  Tu^ 


Scruusminimus 


HERMANNVS  HVGO 
SocIESy. 


**  4  LV- 


L  V  S  V  S 

GENTILITIAS 
$YJ£  SANCTITATIS 

A  P   E  S, 

TTRBANE/^mVoPTIME  MAXTME 

^eneominat^^nomine^oviivnyij 
r  i  iJEruJiri  repugnas'y  quando  C(eli 
C^ujpici/i  agitatur  vrnA» 

HoNOR  fugacem  perfequitur  virum\ 
Tugit  fequacem  '-ffugls  \  occupat 
Vt  *vrn  hra ,  %ienantefa^  ludit 
Niliaca  Crocodilus  algL 

^imfquiifudendA  miles  adores. 
finilam  ruhenti  muricepurfuram 
Cretatm  amhit.fefilente 
Virm^trox  bihitille  gemmi. 

fruFtra  repugnas\  diffcilem fequi 
Te  Tefrehenfat  gloria^  Te  rapit: 

Apes^ 


Lethiferofmefelle  melU. 

TruflrA  repugnas ;  fcilicetobui^ 
Ceruicemortem  Vrodigminuocms^ 
Stapertinax  nonferreplexam 
Mellifluis  A  p  i  b  v  s  tiaram. 

Trufira  repugnas\  nunc  a  p  i  b  vs  5  o  n.i  s 
luhente  Qoelofuhijce  verticem^ 

Sacri^fignent  Bar^pkinvm 
K^Jlragalo  meliorefajii. 

FaFHaufpicafasindigitent  A  p  E  s> 
fauof^faufosy  dicite  harhita^ 
,  7S(utrice  laitatus  C^moena 

Pindarico  hihit  orene^iar^ 

A  p  v  M  rigats-  munerefafci^, 
fauif^^  cun&  dulcihm  augures^ 

Nomeng^  ^  omenmelle  plenum 
Neciaris  a  m  b  r  o  s  i  o  'dederut* 

AEtas  metaHi  diuitisaurea, 
Regnata  quondamfalcigerofeni^ 

Sudarey  Portentum !  cauatisi 
llicihusfua  mella  vidit. 

Non  vidit  aurifulgure Jplendidds 
A  p  E  s  Hymettilamhereverticemi 

**  /  Dam- 


Ddmnofd  quid  iMidd  vetujlof 
Votacanitfereuntis  aurof 

O  Romaqenmis {^mlroftambibe 
Secura\  aulci  mifcuit  vtile 

AuYum^melli  BaiiberinvS;^ 
Beliciasopbus  maritans. 

't^urata  nunc  funt  facula  \  mellea^ 
t^unc  viuitAtas  faureat  mef/ea, 
Exundat  vbertas,  heato 
Komafauosfocit^t  metaHo, 


Maximiliami  HAiBzavii 


VRBA- 


VRBANI  VIII. 

A  P  E  S 

IN    SIDERA  RELAT^ 
COELESTEM  CRATEREM 

IMPLENT    NECTARE. 

/^  Vr  modo  CAtuleU  A  PIS  emicat  aure^  camph^ 
^^     Suefa  prius  viridi  carpere  mella  thymo} 
Aluear  vt  fubtjt^quod  terna  Tiara  coronat, 

Mutat  ouans  Ceelo  Dta  Mtliffafolum, 
Scis  quid  agat  Supe  ris  fdicior  aduena  'Regnisl 

Id  quod  humifecitt  iamfacit  illa  Volo, 
lid  AVlsalmafauis  inftillat  &  impluit  Ajlrif, 

Quak  dat  Enna  fuis,  quale  dat  Etna  rofiSy 
Quale  dat  Hyblafacras  inuitans  ruris  ^i^mrtas^ 

Ouale  dat  A^dis  Hofpes  Hymettis  ^gris. 
Sic  ohmfitms  Itquidofine  netiarefidt^y 

Sidtrm$  Crater,  iam  noua  mella  bihet. 


Baldvxni  Cabiliavi 
S.  h 


Dtmme ,  ante  te  omne  lesideriutn  mcum  ,  et 
jemitus  7ruu$  Ate  non  esl  ohsccnMtus .^saJ. 3z 


DESIDERIO 

COLLIVM  ^TERNORVM 

CHRISTO  lESV 

I  N     Q^  V  E  M 

Defidcrant    Angeli    profpicere 
AM  ORI  ET  DESIDERIO  SVO 

VirDefideriorum. 

Dominc  ante  ce  omne  defideriiim 
meum^  &:gemicus  meusacenoa 
cftabfconditus.   P/4/.57. 

QVotm'th\clamtac\tUmms£fiuttanxUvotif, 
Indicio  potuit  difcere  nemo  meo» 
^emoymftarcani  quipecloris  intimaluftrar, 

Quemfugit  humani  nulla  latehrajinus. 
lUe^  meosgetnitHs  ,mea  fctt  fnjpiriafolus, 

lUe^ocidit  etiamperfecat  imafuis. 
lEcqu  is  in  alteriw  fua  fmfaprofuderit  auremy 

Sit  nififecreti  proditoripfefut? 
Si  tamm  vltaforetjperanda  hac  arte  medela^ 

Arsdefiderijs  hic  foret  vna  meis. 
Std  neque  depofuas  leuat  auris  amica  querelas, 
Hec  defidcrijs  hk  fit  ab  ane  modm, 

Cotpe^ 


CcsfiYAt ,  heulnatos  Rachel  vlulareperempte$i 

Mox,  vbi  nilflendo  pro  fmt,ahftinuit, 
Scilicetipfefudsfacit  ignis^  edit^fauillas, 

Quaf^pluit,nubesy  ipfa  rejorbet  aquas: 
Sic  meltusyproprios  cjuosfudiyCombibofletuSy 

in^fuum  recidit  tutiits  vnda  finum. 
Qu&  meafint  igiturjum  triftegemo,  lamentd, 

l^on  nift  nosfoHnouimus,ille,&  ego, 
Qutd  voueamjacitis  dum  compleo  littora  votki 

l^onniftnosfolinouimusyille^&ego.  .  . 
jQuid  clamem,  mea  dum  fefefufpiria  ruthfunt^ 

'Hon  ttifi,non  nift  nosnommm^  iiky&ego. 
O  quottesfi^asanimus  gerithtftriopartesy 

Etpugnant  animofronf^  color^fuoi 
Dumpatitur  trdgicos  mensperfonatacothurnoSi 

SdtpiiisinmimoRofcius  orefalit, 
^uUafides  lacrymis ,  lacryma  fimutare  docentur» 

ISJeCynlfi  viifalli,  rifibusvllafides. 
SoluorvtinfietuSyputat  omina  trt^iavulgus\ 

Soluor  vt  in  rifus^  omnia  Utaputat: 
tallitur  ahlnoftri  neque  fcit  mendacia  vultuSf 

Ciim  UtorJacrjfmor^rideOyCum  doleo, 
Vix  ttbi  tot ,  Protheu ,  quot  funtfimuUntibus  ordj 

Vota  qutbusUruamdanty  adimuntq^fuam. 
i^emo  meos  Gemitus ,  Vota  aut  Sujpiria  nouiti 

Nmoyduo  nift  nofy&  duofufficimm 


LIBER    i?RIMVS 

GEMITVS 

ANIMiE 

POENITENTIS. 


^mma  mea,  iesiiertaat  te  m  rwcte  .  jf-rtitr  is. 


LlBBR      PRIMVS, 


Aniniamea  dcfidcrauit  tcinnoflc. 
jfuid  z6. 

HEi  m\\n  qu%  denfts  mx  incubat  atra  ttmhrisl 
Taliserat,  Pharios  qutt  tremefecit agros^ 
l>!ubila,lurtda/quallida,tetricay  terribilis  nox^ 

J^o^arno  in  cenfu  perderedtgna  kcum. 
Json  ego  tamtrijies  Scythico,pato  cardinelunas^ 

Tardat  vhi  lentas  Parrhajis  Vrfa  rotasi 
^ectot  Cimmerio  gUmerantur  in  Athere  nuheSi 

Vnde  fuosVhcehm  vertere  iujjtts  equos: 
liJec  reor  inuift  magis  atrapalatia  Ditis, 

Yertur  vhi  nigra  nox  hahitarecasi. 
iJam  licet  hk  oculis  nuUam  dcntjidera  lucem, 

Son  tamen  ejl  omni  mens  viduata  die : 
m^it ,  fuam  rio^em  populus  videt  iUefileritunt^ 

Etfe,  Cimmer^ ,  Sole  carere  vident: 
Ar^ica  cumfenos  regnauit  Cjnthia  menfes^ 

Dat  fratri  reduci  feptimd  luna  vices, 
AU  me  perpetuis  damnat  fors  dira  tenebrit ; 

NuUa^  vel  minimo  ftdere  fiamma  micat. 
Ist  neque  (  quod  CAcit  vnum  fokt  ejfe  leuamen) 

Ipfafuam  noclem  mens  miferanda  videt. 
Quin  tenebras  amat  ipfa  fuas  ^  lucnnj^  perofni 

Vertit  in  obfccenA  noilis  opaca  dttm. 
J^empe  fuas  antmo  furata  Superbia  Jiamwa^  i 

^ubilat  cbfctiro  lummcxca  peplo, 

A  m 


2  G    E    M  I    T   T    0 

tHcfinlt  Ambitto  mtidum  clarefcere  foUml 

¥ufcat  &  ingenuM  Idalis  ignefaces. 
Heu,  quotiesfuhtt  illius  mihi  no^is  imago^ 

2>iox  animo  tcties  ingrui  t  atra  meo  / 
S  ors  oculis  noHrii  melior ,  qutbus  ordine  certo» 

Alternas  reparant  lunaque  fdlque  vicesl 
^am  quidagat  ratio^quid  agatftudiofa  voluntas^ 

Quas  habet.vt  geminos  mensperegrina  duces  ? 
MaioTy  habereoculos  ydoloreft,  vbi  nondatur  viu 

Quam ,  quibm  vtaris,  non  habuiffe  oculos» 
Quidolet  opprejftis  lapfis  veloctusvmbrit 

L(Ztior  aggreditur  mane  viatoriter. 
Sednimis  hulongastenebris  mxprorogat  hom, 

Ou£  tibi  mane  ne^at  cedere^  Phoshe.  diem» 
Cum  redit  Ariloo  Tttan  vicinior  axi , 

Exultat  reducis  quifque  videre  iubar, 
Scilicet  Aurora  gens  venitur  omnis  in  ortrn, 

Quifque  parat  primtts  diccre  >  Vhoebus  adeft. 
Sic  ego,  fdphculos  tcnuifuhlimis  Oljmpo, 

A^icieiis,  gcmino  quiiacetorbe,  Folum. 
£t  uixi  tamfnpe-y  Nitefce ,  nitefce  meus  Soll 

Soi  mihi  tam  mgos  ohtenebrate  diesi 
Exorere,  exorm^  &  mediosfaltem  exere  vuUtts^ 

Velfcintilla  tui  fola  fat  eppoteft. 
Quin  etiam  tanti  Ji  lumtnis  abntiii  vfum, 

Sufficiet  radios  expetiiffe  tuos* 


^iima 


LlBER       BRIMVS.'  3 

AnimA  meA  defiderauit  te.  innoBe. 
Ilaix.  z6. 

ER  A  T  enim  tempus  qiiando  non  cog-  Augnft. 
nofcebam  te.  Vac  rempori  illi  quando  ^°/'^^'l' 
non  cognofcebam  te/  VcT  cxcitari  illi  qnan- 
do  non  videbam  te  ?  lllaminalli  me  lux 
mundi,&vidi  te. 

Seio  te  cognoui  Iumenverum,{er6  te  f^i^^ 
cognoui.  Etat.autemnubesmagnaSctene-  cap.jt» 
broikanteoculos  vanitatis  mese:  ita  vt  vi- 
dere  nonpoiTem  folcm  iuilitix,  &  lumen 
veritatisJnuoiuebarintenebris  fiiius  tene- 
brarum.  Tenebras  raeas  amabam ,  quia 
lum^ennon  cognofccbam.  Csecus  eram ,  6c 
cxcitatem  amabam,  6cadtenebras  perte- 
nebras  ambulabam.  Quis  me  eduxit.<*  vbi 
eram  homo  cxcus  ^zdiftm  in  tcnebds  &  vm* 
bra  mortis  .<*  Quis  accepit  manum  meam 
vtinde  me  educeret.'' Qnis  eft  illeillumi- 
natormeus.**  Noneum  quaerebam,  &ipie 
quaefiuitme.  Non  vocabameum  ,  &:ip{e 
vocauitmei  Vocafti  enimmenomiue.tuo, 
xnronafli  de  fuper  voce  grandi  in  interiorcirA 
aurem  cordis  mei ;  Fiat  lux ,  & fa(Sta  eft  IuX5 
6cdifce{riu  nabes  magna,  &  l?quci:aGi'a  tW 
hubes  tencbrofa  qUcS  cperaerat  oculos 
irieoSj^cvidi  lucem  tu.im,&  cognoui  vocenii 
ruto,&:  dixi.Vere  DoJTiirie  tu  es  Deus  meus 
qui  cd uxidi  me  de  tenebris,  &  vmbi mortis 


4  O    E    M    I   T   V    S. 

&  vocafti  me  in  admirabile  lumen  tuum;5^ 
ecce  video.  Gratiastibiilluminator  meus, 
dc  conuerkisfumj&viditenebrasinquibus 
faeram ,  6c  abyfTum  tenebrofam  in  qua  ia- 
cueram,&:  contremui,&:  cxpaui,^  dixi:ViE, 
vac  tenebfis  meis  in  quibus  iacui  1  Yx ,  vae 
ca^citati  illi  inqua  videre  non  potetam  lu- 
men  cceii !  Vas,  vaz  pra^teritae  ignorantia: 
meae ,  quando  non  cognofcebam  te  Domi- 
ne  /Gratias  tibiago,  iiluminator&  libera- 
tor  meus ,  quoniam  illuminafti  me ,  &:  cog- 
noui  te.  Scro  cognoui  te  veritas  antiqua. 
Sero  te  cognoui  veritas  a^terna.  Tueras  in 
lumine,6c  ego  in  tenebris,&  non  cognofce- 
bam  te ,  quia  iiluminari  non  poteram  (inc 
te ,  Sc  non  eft  lux  extra  te^ 

Tulux  Dominej  tu  lux  filiorum  lucis, 

tu  dics  qui  nefcis  occafum,in  qua ambulanr 

filijtuirme  oltenfione,  dc  (ine  qua  omncs 

qui  ambulant ,  in  tenebris  funt ,  quia t?  lu- 

cem  mundi'hon  habent. 

D.  Gresor.   ^ox  quippc  eft  vita  pra:fens,in  qua  quam- 

jii  lob.      Jiu  j  per  hoc,quod  interna  confpicimus  fub 

cap-"»      incerta  imaginatione,  caligamus.  Propheta 

namque  ad  vidcndum  Dominum,  premi  fc 

quadam  caliginc  fcntiebat,  dicens:  Aninitt 

mca defiderauit te in m^e»  Acii apcrte diceret: 

Inhac  obfcuritatcvitaE  prsefentis,vidcretc 

appeto ,  fed  adhuc  infirmitatis  nubilo  cir- 

cumfcnbor. 

Facilc 


L  IB   B   R       P  R  I  M  V  S."  5 

Facle  enim  hominiell,  quidlibetdcfi-  Auguft.  m 
derarea  Domino,&iprumDominum  non  ^  ^^"^'7^* 
defiderare. 

Habecnamquemundusiftenodcs  fuas,  Bexn.  in 
Sc  non  paucas.  Quid  dico ,  quia  nodtes  ha-  ^ J^'*  j^ 
bet  munduSjCum  paene  totus  ipfe  iit  nox,  &: 
totus  fcmper  verleturin  tenebris.  Nox  eft, 
ludaica  perfidia ;  nox  ,  ignoiantia  Pagano- 
rum;  nox,hi;erctica  prauitas;  nox,etiani  Ca- 
tholicorumcarnahs  animalifiie  couerfatio. 
An  nonnox,  vbinon  pcrcipiunturca  quae 
ruut  fpirirus  Dci  ?  Fiuftrapcr  has  nocles, 
iuftiiia:  folem  &  lumcn  qi^sritis  vcritaris, 
ideft  fponfiim  5  quianulla  focietas  luciad 
tenebras. 

Nobisergo  vndcin  his  tenebrisveritas.?  ^^^^^^J^ 
Vndecharitas,  inhocfasculo  nequam,  in  Domini 
mundo,  qui  totus  pofi:u.9  eft  in  maligno?  ^"i"«^« 
Putas  erit  qui  inielledlrum  illuminet,  qui  in- 
flammetafFe6tum.?Erit  vtiqueficonuerta- 
mur  ad  Chriftum  ,  vt  velamen  de  cordibus 
auferatur.-hiceftenimdequofciiptum  eft; 
Bahitanuhm  m  regione  vmhrd  mortis,  lux  ort4 
eft  eis. 

Gratiasilli ,  qui  me  quasfiuit  fugitiuum,  ^^^*^^''" 
qui  me  vocando  ab  intcritu  reuocauit ,  qui 
fecicmihiilluminatam  nodem.  Noxenim 
eftquamdiuifta  vita  agitur.  Quomodo  eft 
nox  illuminata?  Quia  Chriftus  defi:endit  in 
jigdtem.  Accepit  Chriftus  carnem  de  ifto 
A  3  faeculo 


C  G  E   !M  I  T  V   s. 

(xculo^Sc  illuminauit  nobis  no61:em;  perdi- 

deratcnimdrachmam  mulier  illa,  accendit 
lucernaw,  Sapientia  Dei  perdiderat  drach- 
inam.  Quideft  drachma?  Numus :  inquo 
iiumoimago  eratipiias  Imperarorisnoi^ri. 
(Fadlused  enim  homoad  iraaginem  Dci,6c 
perieiarJEt  quidfacitmnHerrapiens?  Accen- 
dttluccrna?J2.  Lucernadc  hitoeft,fed  habec 
hiccm  qua  inueuiarur  drachma.  Luccrna 
ergo  fapietui.TjCaioChrifti  eft.De  luto  fa<5la 
eft,  fed  verbo  fuo  hiccr  -,  &c  inuenitperditos; 
&  nox  llluminatio  in  ddtcijs  mds,  Fadla  cffc  mihi 
nox  in  dehcijs.  Dchcias  ncftras  Chriftus. 

O  aeterna  vedtas,  &  vera  charitas,  &  cha- 
ra  scternitas !  Tu es  Deus  meus  J  cibi  fufpiro 
A\Q ac  no6fce  Et cum  te  primum cognoui,  tu 
afrumpfuli  me ,  vc  viderem  efIe,quod  vide- 
rem ,  ck  nondum  mc  cfTe  qui  viderem.  Ec 
reuerbernfli  infirmitatemafpcdus  mei,ra- 
diaiis  in  me  vehementer ,  &  contremui 
amore  6c  horrore ,  &  inueni  longe  me  cfTe  a 
teinregione  diflimihtudinis. 


IX. 


G  ?  K  I  T  Y  S. 


Deus   tu  scis  ms^entiam  tneam ,  et  Micta. 
■nua,  a  tcnonjmt  ahccndita..  Tsa.1.   6  8.     ^ 


L  I  B  E  Bl      P  R  I  M  V  S.  p 

II. 

Pcustufcisinfipientiammeam,  &C 

delida  mea  a  te  non  funt  abf- 

condita.  Pfalm.  4S> 

SI  uhiftultttia  nuUa  eH  patuntia  noftu, 
Omnta  conjiito  qui  faptente  regis-, 
liJuUtts  ab  offmfo  veniamfibi  Ntiminejperet, 

NuUttsenim  culpa,  fiultitiaj^  vacat. 
HrfC  ettam  excelfas  afflat  contagto  mentes , 

Et  fuaftultiti£quet?ilibet  aura  rotat, 
^dfimulaffeiuuat?  femel  infantuimusomne^i 

Ingenuahumani  ^emmatis  tUa  ndtaeft: 
Ixpater  &  mater  ^generis  primordia  noftri^ 

Maxima^ultitia  ftgna  dederefud. 
Credtte  pofteritas  yfatali  vendita  pomoesi 

Stultiits  hac  alt  qutd  venditionefuit  f 
IJecminm  infamts,  magnipatrimQniacenfui 

Perdtdtt  efuriens ,  munere  pultis ,  Efaii. 
£t  Salomon  tailamfenftt  vertigtnementemy 

Dum  caftam  infano  verttt  amoredomunt, 
Non  igitur  magni  faUunt  oracula  regis^ 

Stultorum  innumerum  qui  docet  ejfe gregetn*   , 
legiferi  neque  vana  canunt  prafagia  vatis , 

QtHis  defteta  hominum  tanta  ruinafuit. 
P  faperenty  ait,&  cauti  ventura  viderent  l 

Non  adeh  in  vitium  cerea  turbaforet. 
Quis  (nfidefiperent)  quofdam  dtxiffe pufarety 

I^^tilium^qm  urriiimperet.effe  Dmm} 


lO  G    E    M    I    T    V    ^. 

^lihet  vtpeccet{alias  peccare  tlmeret) 

Epfibi  nuUumfingit  in  orbe  Deum. 
Ipfa  igttur  noflros  Auertunt  crimina  fenfus , 

NuUus  &  in  vitium.fit  mftftultus,abit. 
Sedneque  iamglifcensjiat  in  hoc  dementia  pajfwy 
.  TroLcipitiinpnus  truditur a^a pede* 
Ixtruimufj^  domos,  cceUque  educimus  arcesy 

Ceu  dataperpetuh  terracolendaforet: 
CraUinalux  coget  vitafiatione  moueri-, 

Quis  negetinfanas  nosfabricaffedomos? 
Conferimmplatanos,  dijponinm  ordinelauros. 

Areolas  hortis  diuidimus^  fuas : 
^<cfiolidiferimmy  vixtertius  ajpicith^es^ 

Qup  tibi  qui  carpet  tum  tuapoma  neposf 
Sic ,  puto  5  dat  fenibuspuerilis  natio  rtfum , 

Cum  fabricat  luteas ,  paruula  turba,cafas: 
Ludicra  foUicitis  feruet  rej^ublica  curis , 

Hicfcenum ,  hicpaleas  conuehit ,  ille  trabes\ 
'Aggerit  hicgrauidoplumas  &ftraminaplau^r0f 

Huius  erat  tefta  qumre  munus  aquam. 
lEtfibi  tumftru^dgratantur  moenibus  vrhisy 

Magnaq^  fepueri  regna  locajfe  putant. 
Udc  videt ,  ac  ridet  qu£  tranfitgrandior  AtaSy 

Vix^grauesfefe  vir^  fenex^  tenent, 
Uaud  aliter  Superisdant  noftra  negotia  rifutn^ 

'^^gnaq^  pro  nidis ,  qu^fabricamuSyhabent, 
"Bdicquoq^fuhftolidofaptentia  nata  cucuUq^ 

Tamvarijs  nuUum  veUibuseffemodum : 
Tauca  vel  hocftudio ,  peregrinusad  oppida  CUttatl 
i    inucmetvijkspethcaqmqucmm. 

Si 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  n 

Sifedeant  vnofemelo^nmsforte  thcatrOy 

Ouosftia  dijiimles  palla  chlamyf^^  facif, 
^idtciiUs  videatplenifmiapulpita  mtmis, 

Kidett  &  focij  palUa  qutfque  fui.         / 
Iamjiudiu?n  gem?na?u  &  hahendi  quisfuroraurit 

Siidat  in  boc  hominum  nocle ,  die<^  lahor, 
Ouid  tan^cn  esl  aurujn,fuludi  nifipnluis  arens^ 

Gemmaq^citAam  vitrii^uttagelata  maris? 
Amhit  &  h.ti  tantagens  ftultacuptdme  gazas, 

Seuforet  hmc  miferis  vna  petenda  falus. 
JEcce  ttht  mimmo coelnm  venale lahore , 

Et  coelum  hocpreiio ,  quantula  tiirha  petit? 
Utugmminfm.im !  terras  prdponitis  aflris^ 

Ignotis  nirhtuni  dona  caduca  honisi 
Qtiispueros  (lufufiveltam  turpitererrent) 

Orhiijj  ?neritos  ajpcra  fceptra  neget? 
lsem(fe  fciunt  Utiihus  qtiid  dtfient  <zra  lupiniSy 

Vtfemd  ahiectas  deferuere  nuces, 
H^os  mage  dfipmus ,  cum  parua  crepundiat  cdo, 

P/  6  pttdor  1  &fitixaspluris  hahemus  opes. 
O  mcdici  mtdiatn  fiolidispertundite  venaml 

Sttdtiti£  quc^t  hic  proximus  effefuror, 
Std  videt  hec  magnus  qui  temperat  arhiter  orhem^ 

l^oHra.ji^  fiultiti£nomine  3  ?nultategit, 
lEt  meapropitius  deliria  pluri??ia  tra?fit , 

Multa^  fcit  CdLca  difiimuknda  rnaitn^ 
It  qui  itu  aditnat ,  nouit  PrJttoris  egere , 

Neperdam,  patrias  qai  mihi  feruet  opes. 
^rgo  adeatfanum  r?iea,fac^  tutdapatrQnum, 

StultitiA  cufios  efio  vd  ipfi  nm. 


li  G    E    M  I   T    V   S, 

Deustufcis  infiftentiam  meam^cJr  deli^ 

cia  mea  a  te  nonftmt  abfconditA* 

Pfalm.  6^. 

ffxoc.  30^    QT  VLTissiMvs  funi  vlrortm ,  (^  fa- 

^pientia  hominum  non  ejl  mecum.  l^Jon  didici 

fapientiam ,  &  mn  muifdcntiam  fanclorum. 

a.  ad  cor»    Vttnam  fujlineretis  modicuquid  infipientia  mea. 

prou  22»         Stultitia  [enim']  colligata  eH  in  cordepueri. 

Tomo9.        [Sed]  vis  nofcere  qiiis  (ic  infipiens,&: 

fpcclpel'*  quisftukus?   Pverpondeo;  infipicnseftqui 

ffap.g»        (e  a  Paradifi  gaudijs  peiegiinum  ellenoa 

confiderat ,  dc  fe  exulem  in  hoc  exilio  non 

attendit :  iiultus  efl: ,  qui  licet  ifta  cognoue- 

riCjliberari  tamehamundi  miferiaptrvitac 

meritumnon  inpendir. 

Axsguft.  Dic  ergo  te  ftultum  j  8c  fapiens  eris.  Sed 

Tc^p***^^  dic,  diCy  dc intus  dic,  quia  Cic eft  vt  dicis.  Si 

«ap.s.       dicis,  nolicoramhominibusdicere,  ^  co- 

ram  Deo  non  dicere.  Proifus  quod ad  ce  ip- 

fum  perrinet ,  quod  ad  lua;  rencbrofus  cs. 

Quideft  enim  aliud,  efleflultum,  niCi  efle 

tenebrorum  in  corde? 

Aaj^uft.  Quis  cft  iluitus  ille  qui  tamquam  luna 

cpi  .119*  ^^^^^^Liuty  ni/i  Adam  in  quo  omncs  pecca- 

uerunt? 
Bamius  Infipientiam    quoquc  [  Dauid  1  flid- 

rraim!j/t  tum  fuum  fadumnominat,ab  infipicntia 
procedens.  Omne  enim  peccatum  per  ftul- 

titiam 


LlBER      PR.IMVS.  14 

ticiam  fit.  Qui  igituc  in  peccatis  perfeuerant, 
inque  cis  confidentes  gaudent ,  &  (e  oble- 
^fcant  ac  deliciantur,  nihilo  diflimiles  poreis 
funt  fclein  volutabro  luti  prouoluentibus* 
Docetauteminquibus  fuerit,  cumincide- 
ret  in  peccatum.  Quoniam  enim  tempo- 
re  aliquo  cor  meum  conturhattm  eji ,  &  derclu 
quitme  virttis  mea,  &lumen  oculorutnmeorum^ 
&  ipftim  non  eji  mecmn '.tem^onc  enim,inquit. 
peccatij  pars  animae  rationis  particeps  haud 
modicam  fuftinebat  perturbationem  prauo 
confufa  affedu  ,  Sc  tencbris,  ab  eo  qui  pec- 
catifuitimpiilfor,obdufta;adc^  vtiniw/- 
pientiam  inciderit,  ideo  dicit ,  ptitrueruntcica^ 
trices  me&  afacie  inftpientia  w^tf.Conturbatum 
itaque  cor  eius ,  quoniam  in  infipientia  fue- 
rar,  &aYirtuteprudentiaeexciderat: 

Rcde[aute]peccatu  infipientiam  vocauit,  J^f!^\^'*^ 
nemocnimfapiens  idaliquado  committit. 

Nihilpeccato  peiusjinfipientesfaciteos,  chTyfoft; 
quianteaintelledu,^:  fapientia  multa  prae-  il^Genef. 
ditifaerant.  24* 

[Et  certe]  malitia  omnisexy?«/.'i«iori.  hom' 4u 
tur^  (iquidem  fuperbus  &iracundusCquo-  incap.^, 
niam  fapientiacarent)  his  affe<5l:ibus  abfu-  ^^^"* 
mutur.  ideo  mquit  Prophera :  Npw eftfanitas 
in  carne  mea  a  facie  inftptetiA  mcxivt  omne  pec- 
catu  efiultitta  ortum  habere  dem6(lrer:nara 
qui  vinuri  ftudet ,  qui  Deum  timet,  is  fapie- 
tiflimus  eft.  imtium ,  inquit ,  fapientiit  tmor 

Dommi 


14  G   E    M    I    T   V    S. 

Vomini  Qupd  (i  ita  cfl:,malus,qiii  Dei  dmo- 

remnonhabcCjline  dubfonon  elirapiens» 

Quihacveracaretfapientiaiftiilcidjmuseft» 

chryfoft.        Nihil  enim  ab  infanientiLus  ciiftlrunc» 

hom.4*     qui  terrenas  res,  &  breui  duratuias  tam- 

"^^^^^*    quamin  romnisfufpicantur.   Videntur  di- 

iiitijs  affluere,cum  nullis  aftluantjin  delicijs 

,    efle , ciim  non  finr ;  neque  ante  fe  deceptos 

intelligunr,  quamabinlania  libeientiir. 

Auz* ia  Delirare tibi  videor,  tiim hsecce  loquorj 

Ffai.js.     aniculariatibividcnrui  ha^cverba.Ta  enim 

(videhcet  homo  magni  conlilij  magnxque 

prudenti^  )  excogita5  quotidie  gencra  ac- 

quirendar  pecunia^,  dencgotio ,  deagiicul- 

tura  fortnfHs  dc  de  eloquio ,  de  iuris  conful- 

tationc,  de  miiitia-  addis,  &  de  focnore.pri- 

mo  hoc  atcquxro;  fds  eum  pofleiTuruin 

cui feruas;  aut ii  nondum  natus  eft,  fcis  naf- 

citurum .?  feruasfilijsj  inccrtura  eft ,  an  futu- 

riSjanpoftelluris? 

Chryrin       Scd  quid  cft ,  dicquaefo ,  ftultiushominc 

pfaln:i.48*  qui  laborac ,  &c  fe  cxcLUciat ,  dc tantas  opes 

congregat,vt ex  eius laboribus  alij  fe  volup- 

tate  expleant.^Quid  eft  a.me'Jimul  injipiensy& 

ftultttsperibut  ?  Hic  mihi  videtur  verba  facere 

deimpijs,  qui  rotirebus  praefentibus  affixi 

funt,erJqi  fufpicii^ridc  futuris  autc  nihilphi*  J 

lofopbacur,ea  de  caufi  vocans  eos  infipienies*  \ 

ibid  Vocauerunt  nomina  fua  in  terris  fuis,  Ecce 

f  liiid  genus  amentiaej  3edificijs,agris,  6c  h  •1- 

Acis 


LlBBR       PRIMVi."  ij 

titis  fua  Homina  infcribere,  &  putarc  fe  ma- 
gnam  confolationem  ex  co  accipere,6c  vm- 
bram  pro  rei  veritatc  confequi. 

A  gloria  fuk  exturbati  funt,  Quidnam  po-  ^^^^* 
teft  cumhac  conferri  ftultitia,  quando  ea 
faciunt  de  quiSus  puniuntur  j  pro  quibus 
ignominia  afncfimtur? 

Lignumquicl'^  quodplantafti/manctjdo-  chryfoft; 

musquamaEdificas,  &ipfamancJ;faberau-  iiom.s?» 

tem&agricola  aLaucantur  &  pereunt.  Et  Aniioclv 

cumhaecfiant,  tamquamimraortales  hsec 

omniacomparamus.  IgituraudiquidSalo- 

mon  dicar:  Aedificauimthidomos^inquk^plan'' 

taui  hortos  &  viridaria:,  vinus^  natatoriasaqua" 

/«w.Sedquidaitpofthi^comnia/T^wir^r^l- 

nitatum,&omnia  vanitas.^^on  (implicicer  va- 

nitas/ed  per  exccllcntiam.  Et  quasfo  creda- 

mus,&res  apprehendamus  inquibusnoa 

eft  vanicas ;  fi  fplendida  refpicias  aedificia,  dC 

horum  tefallitafpcdus,  ftatimincoeluref- 

pice  :  a  lapidibus  &  columnis  ad  ilium  de- 

corem  oculos  refledle ,  8c  videbis  quod  haec 

formicarum  fint  &  culicuQpera,cQmephtQ.C^Q* 

<5taculum-,  afcendeadcseleftia,  illincasdifi- 

ciorumdifo?fplendoie,<3c  h^c  nihilelle  in- 

mniQsScdparuuloruludibriapucrorum.y^mni 

no  fiierut  pneri,  vt  de  re  vlla  vtili  cura  gerar. 

Ita  etiam  quidam  fempcr  volunt  lude-  chrjrfoa, 
re  ,  hum;que  femper  iacenr  &  humi  f.^r-  inTid' 
pun:  ac  rcptant,  &c  qu«  humi  funt,  nem*  corinth, 

I 


l^  G    E    M   I    T    V    S< 

pe  terrena  ,  afFe£feanr.  Pucri  autem  fipe, 

cum  nos  loquamur  de  rebus  neceiTariisj 

eorum  quae  dicuntur ,   nihil  rentiunt ,  fcd 

femper  rident :  ita  etiam  quidam  ,  quando 

deregno  loquimur,  rident.  Pueri  rurfus, 

quando  latronemviderint,  &qua£funtin- 

tusauferentem^  non  folum  non  prohibent, 

fed  etiam  arridenC  infidiatori.  Sin  autem 

calathulum  autfiftraabftuleris,  autaliquidi 

aliud  ludicrum,indignantur  d?c  aegre  ferunt, 

fe  dilacerant  &  folum  pulfant.  Ita  etiam 

quidam,  videntes  diabolum  paterna  om- 

iiia  auferentem ,  rident ,  ad  eum  tamquam 

ad  amicum  accurrcntes ;  fi  quifquam  au- 

temaut  pofTcfnones,  autdiuitias,autpac- 

ffalm.PB,  rilc  aliquid  abftulerit  ^  fe  difcerpunt.  InuUi-^ 

I.  adcor.  gitctnfipkntes  tn  pepulo ,  &  liultt  aliquando  fa- 

chryfoft.  p^^^'  ^oUte  pucrt  effici  fenfihus,  Parui  enirrj 

hom  3<s«  pueri ,  parua  quidem  hianti  ore  flupent  6c 

in  hunc     '    .  *  *  n         i j 

iocura.  iTurantur;  rerum  vero  valde  magnarum, 
non  ranta  tenentur  admiratione:  mlitepneri 
tfficl  \  hoG  efl  5  infipkntes ,  vbi  opcrtet  effe  fa- 
pientes. 
chryfoft.  Pueris  quidcmijs ,  qui funt adhuc paulo' 
j^hi^"  minoreSjparres  pr£benteiafmodi:calceo5, 
veftes,aureas  quafdam  bradleas  &  armillas, 
Poftquam  aurem  creuerintj  illis  tis  ablatis 
dant  aha  maiora.  ItactiamfccitDeus:nosa 
paruis  xWis  Sc  pueiilibus  abducens ,  ea qu^ 
funt  in  coelis  pollicitus  cft*    Ne  ha^c  ergtf 


L  I  B  B  R       P  R  IM  V  S»  17 

quac  fluunt  8c  praetcrcumint,  admireris;  nec 
fis  pufilli  &  abiedli  animi. 

Sed  maiorum  nugae  negotia  vocanturj  ^  "^^  ^^"' 
puerorum  autcm  talia  cum  lint,  puniun  tur 
a  maioribus. 

Beatus  vlr  cutmmen  Dommjpes  elus^  &  non  pf^i  J*  ,'fg^- 
rej)exitmvamtatesy&infam.4ifalfas.  Quinon  oiaon.^» 
rerpicit  hxcbeatuseft,  qui  aucemrefpicit, 
infanus 2iZ(]ue  furiofus  efi,  &:  ideo  refipifcat 
vnufquifque  afurore  faecularium  cupidira- 
tura,  quae  ita  mentem ,  animamque  pertiir- 
bantjvr  compos  effe  nonpofSit, 

Delt^a  iuuentutis  meiZy  &  ignorantias  meas  ^^^^^-  -*• 
m  memineris  [  Domine,'] 

Ipfos  namquefatuosvidcmus(quosvuI-  AugutlUr* 
eo  moriones  vocant)  ad  cordatorum  deli-  l^^r.Tl^.* 
cias  adhibcri,  &  in  mancipiorum  xCii- 
matione,  preciodores  eife  cordatis.  Ec 
fuum  paruulum  filium,a  quo  garrienre  talia 
patcrlaerusexfpe(^at,  prouocat;  feddunt 
fpesfubefl:  incrementorum,  &  ingenijlu- 
menaccefTurumcrediturastatisaccedii,  fic 
vtconuiciaparuulotum,etiaminparentcs, 
nonfoluminiuriofanon  fint,veriimetiam 
grataatquc  iucunda.  [Quid]  quod  in  h^c 
ctiam  concitcncur  ftudio  ridendi,&  vanita- 
temaiorum?  namplerumqueillaaetas,iam 
patrcm,  matrcmque  agnofcens ,  neucri  eo- 
rum  audct  maicdicere,nifi  ab  altero  eorum/ 
au:  ab  vtroque,vel  permifla  vel  iulTa. 

JB  IIL 


l^ 


G   E   M  I   T   V   S. 


^JLiserere  met  D»mtne,  ^ucniam  v^tmvusjiun^jtma, 
nte  Dimtne,tjtu)niam  ccnturhaxajmt  ojlnmea.'.  Tfal. 6. 


LlteER      PRlMVS.  I> 

I  I   I. 

Kiiferere  mei  Domin  e ,  quoniarh  iri- 
firmus  lum  ;  fana  me  Dominej 
quohiam  conturbata  funt  ofla 
mca.  Ffalm.  6. 

COnquerarianftka  ?  /«y?<iJ  /;4&fr  Ira  qumlM^ 
Hm  fine  Poeoma  foU  rdmjuor  opei 
iion  ego,  iujfi  licet  iuratis  credere  verbis , 

Sperapm,  cordimn  magiseffetibt, 
Siccm  tardus  adesy  neque  nojha  pericula  tangunti 

Qm  potuit  tantat  caujfafuijfe  mord  f 
O  meajpes  1  l^umen  quo  non  prafentius  agris , 

Sic  potisesnoflrtnon  memor  ejfe  malt} 
iJunc  aderantpariter  Podalyrius^atque  Melampm^ 

VhiHjrides  Chiron ,  Voeoniufj^  fenex. 
Multdci^prdtered  comitata Machaoneturba; 

Qutq^aliquodmedtcanomen  ab  artegerufiti 
Tufolus  deerasmorborunipublicacufa^ 

PoJI^tot  Hippocrates  vltimuseae  venis» 
O  meajpesl  numcn  quo  non  prdfentiu^£gris^ 

Supomesnofri  nen  memor  ^Jf;malt  ? 
Omnibui  ejl  orts  vifus  color  indtce  linguai 

Omnihus  admota  vena  notata  manu  : 
Jsifaiunty  vitak  rubet^  neqiie  languida  certas 

Venanotat  ^pulfu  pramortente  ^  moras. 
Id^  egoplus  ipjis  deprendo  mcdemtlus  £gra. 

Dejlituit  mediCQsars  fua ,  mej^  falus, 

B     1  Quid' 


i©  G    E    M    I  T    V    S, 

Qmdnatn  igimrjpmm  fugientthus  orha  Ma^tftru^ 

Uorhtu  vhi  vtncit  fmior  artisopem} 
Ccecaperinfe^as  ferpunt  contagia  venas^ 

Imaj^fuhjiditlapftuin  offa  dolor-^ 
'Etcaput&cuhitifefuftentare  recufant, 

Tin^a^  vix  Baccbo  vena  medente  redit, 
Jt  iam  vix  animdtfupereft  pars  vltima  noUrd^ 
Ueuparor  inferiisproximapompa  meisl 
Denique  qui  morhos  cupitomnes  difcen  noftros, 

Copia  quodfieri  nonfinit ,  iUe  cupit, 
Uicftatus^hAcrerumfaciesmiferanda  mearum  eH^ 

iiec  iuuor  vUius,  qui  medeatur ,  ope» 
jijpice  vix  noftrampoteris  dignofcere  formam-^ 

Vultmaheft  vultu ,  fe^  nec  ipfe  refirt. 
lumina  fuffofiis  retrofugere  cauernis, 

Magna^  purpureisfacla  ruina  genis: 
l>lec  quifquam  hancferropotuit  compefcere  nexant, 

Quin  caput  &faciem  carperet  atra  lues, 
Tetrica  quidmemorem  vigiliffaftidialeSii? 
Qud^  manu  tangt  vulnera  cruda  timent? 
Vulnera  prohnuUismulcenda  Machaonisherhis} 

Qualta ,  qtufecuit  harharus  enfts ,  hiant: 
Vidnera^fecretasanimipopulanttafihraSy 

QudL  nullus  medtca  claudat  hiulca  manu, 
T^empegraues ,  meafunt,qudfeci,  vulnera  noxd^ 

Vulnera ,  trux  anim^  carnificina  mea. 
Addeyquod  tntus,apum  dirus  mthi  turgeat  hydrops, 

Lenta^  quod  meditor  naufea  tardet  opus, 
Tenfa^  ventofi  prop  e  rumpant  ilta  faUus^  jj 

J:;  Veneris  tacitus  peciora  camer  edat,  ' 

HdC 

i\ 


L  I  B  £  R       P  R  I  jW  V  S.'  Xl 

Hicegof&pe  dedi  varijs  tra^anda  Magtjlrif^ 

Semperateblatd  curafefiUitopis, 
Scilicetipfefuas,  hictentet  tnamter  artes^ 

Suiraptum  Androgeo  reddidit  arte  diem', 
Sui^  potefiates  fuccorum  norat&  vfumy 

Vna  faltis  dgYis  fpefj^ ,  Epidaure\  tuis, 
¥Jec  iuuet  hic  Chiron,  operofa  virihus  herba^ 

l^ecfummum  medici  numen  Apollo  choru 
Officium  tanto  cedit  minus  omne  dolorl , 

Now  hahet  hic  vUumfuccus ,  od(frve  locum* 
Quas  igiturjpe^em.veftri  ntfii^uminis^araSi 

'Funenhus  nullis  quas  Lihttina  notat}     f 
O  meajpesl  l^umen  quo  non  prAfemius  vUum! 

Ecce  tuam  veneror ,  mortuapdtney  manum» 
Sanus  ApoUineanonindigit arte  yel  herba, 

Lege  MachaoniiA ,  qtti  dolet ,  artis  eget. 
Hens  mthi  Ufa  dolet  plusfimpUce  vulneris  i^U\ 

Ne  doleat ,  vires  experiare  tt/as, 
lUaegofuniy  Seljmis  quamprado  cruentusdrents 

Strauit ,  &  immitidtffidit  enfe  latus, 
Tu  Samarita ,  mero  \  Tu  vulnera  mitis  oliuo 

Ohline,harharica  vulnerafa^a  manu  •, 
Quofq^  Leutta  negat ,  medicos  inuergt  liquoreSs 

Crefcet  ab  infufo  rore ,  mero^falus. 


B    3  Miferm 


It  G  E   k  I  T   V  $. 

Miferere  meiDomineyijuomam  infirmus 
fnm-.fana  me  Domine^quoniam  cotur^ 
hatafuntojfamea,.    PfaL^.  verf.3. 

Au  fo-  TEGrqtys  fum,  admedicumclamo; 
liloqc.2.  yjCcascusfiim,a(ilucemprQpcro*;  mo^- 
tuusfum,adviram  fufpiro.  Tucsmedicus, 
tulux,  ruvita,lE  5  v  NAZARENE;mifere- 
remeifili  Dauid;  mifereremeifonsmiferi- 
cordiae.  Audiquidadte  clamet  inJfirmusj 
Lnx  quae  tranbs ,  cxfpedta  Ccccum  ;  prrrbe  ei 
manum  vtad  te  vcniac&inluminetuo  vi- 
deatlumen. 

Imperfedaenim  mca  plurimavidcnto- 

^\t.cap.3^#  cuJitui.M ute, quaelo  manum  pictans  tiiacm 

me,&  tolle  de  me.quicquid  offendit  ocnlos 

pietatis  ruae  in  me.  Coram  te  Domine  eft 

fanitas  ^infirmitas  mea.Illam  precor  ferua, 

iftamfana.      SanameDomine&fanaborifal- 

mm  mefac  &fahm ero,  Tu  qui  infirma  fanas 

&:fanataconferuas.Tu  qui  nututuoieftau- 

ras  diruta  &  coUapfa. 

Guiib.  VtinamtibiDomine,aliqua2fiiia2Hieru- 

Abb  feim*  falemnuncient  laguores  meos;  fi  quifuntin 

Cant?       ^^  ^^^  cpmendari  tibi  digni  funtjnam  muU 

ti  funt  in  me  indigetcs  curati.  O  me  felicem 

Caliquis  Centurio  ccrleftisdicat  tibi:  Domi' 

ne  puer  mem  iacet  paralyticus  in  domo ,  &  male 

terqueturlytimm  Domine  ftatim  reipodeas, 

H9 


L  I  B  E  R       B  R   I  M  V   S.  ij 

Egoveniam,&  curaboeam.  Dic  Domineverbo, 
&fanabor,  Verbo  enim  ades ,  quia  veibum 
es. 

Medicinas  de  terra  ,  propter  fingulas  Auguft.fo- 
quafque  fuas  corruptelas  creafti.  Singula  ^^^'  "^* 
folatia  fingulis  malis  obuiantia  praEparaftij 
quoniam  cs  mifericors  &  miferator. 

Hei  mihijDomine,  miferere  mei.Heimi-  Aug.Ubr. 
hi,eccevulnerameanonabrcondo.  Medi-  cawzs.' 
eus  es,a:ger  fum,  mifericois  es,  mifer  fum. 

NunquidnonpotenseftmanustuaDeus  fdcm 
omnipotensfanareomneslanguoresanim^  jj^  '"^*. 
meae.^ 

Multasinfirmiratcs  habet  animanoftra.  Hieron.  m 
Quot  peccata ,  tot  infirmitates.  pfaim.i62* 

yEgrotat  humanum  genus  ,  non  morbis  Aug*fcnn. 
corporis,redpeccatis.  1  5?.  dcvcr- 

xT  jN  I    r  jvr  1    •  bis  Domi- 

Nonmodo  enim  paralyn  diliolui,  ve-  ni,  cap.n. 
mmetiam  peccare ,  lansuor  eft  ,  dc  lonee  chryfoft» 
illo  languore  deterior  ,  ac  tanto  vtique,  incap.4. 
quanroeftcorporeanima  praeftantior.         Matth. 

Pr^efta  mihi  Domine  medicinam  ,  vnde  .  . 

meapoftint  curari  vulnera;  vifita  meinfir-  cap.40, 
mum,cura  me  aegrum,fana  me  langucntem, 
&  fufcita  me  mortuum. 

Varios  fiquidem  languores  habemusa*  chryf.in 
nimarum,  &  hi  funt  quibus[Chriftus]prin-  C'4*Mar. 
cipaliter  vult  mederi. 

Propterea  enim  illas  aegritudines  fanat, 

Vt  iftas  fcihcct  de  noftris  animabus  expellat. 

B     4  Animae 


14  G    E    M  l    T    V  S. 

Ambrof.  Animae  languor  peccatum  cft,  vnde  dixlt 
trsft  de  Viophcu:Sanaammammeatn,qu'tapecc4uiubi, 
fiombus^    languor  animae  noftrasfuperbia  eft,'auaritia 

eft. 

Arrbjib.        Etiamin  typomulieris  illfus ,  focrus  Si- 

tuc.^^^^  monis&Anclre^,variis  criminumfebribus, 

caro  noftralanguebat,  &  diuerfarum  cupi- 

ditatum  immodicis  ^ftuabatillecebris.  Ncc 

minorem  febrcm  amoi  is  efte  dixerim  quam 

caloris.Itaque  illa  animumjhaec  corpus  in-p 

fiammar.-febris  enira  n oftra auaritia eft :  fe- 

brisnoftra,  libidoeft  ,e6quod  ignitaefint 

cupidirates :  febris  noftra,iracundiaeft :  fc-? 

bre  libido  ftagrantior  eft^grauiufque  praeci* 

pirat&  inflammat» 

cluyr. in        Vexabat  enim  nos  morbus  grauis  ac  fc*? 

phiiip.  fer.  ^'^5  vehemens,dccumbebamuique5non  in 

1  r  dig: ef-    ied-o,  fed  in  ipfamet  vitiofitate ,  perinde  ac 

f^^iienio    in  ftercore.  Inimprobi:atevoluptabamur, 

fcarentes  vlcciibus^  fojtore  fpirantes,  fquaU 

lidi,  incurui,  vmbrae  potius  quam  homines. 

Aug.ferm*       Qii^"  ^^cct  toto  orbe,  ab  Orienre  vfquc 

59.dever.   ad  Occidentem.grandis aegrotusjfed ad  fa- 

ni%?ii?^  nandum  grandeniaegrotumdefccnditom- 

nipotcnsmedicus.  Humih*auit  fe  vfquead 

niortalcm  carnem ,  tanquam  vfqueadle-? 

dum  aegrotantis. 

chryfoft.      Vidit  in  ftercore  iacentem,  a  vermibus  ex- 

phT^*^'^'^  vlceratum,a  febrl  &  fame  oppreftum,  nullo 

fgim  u»     non  morbi  genere  laborantem,  Nam  &  fe- 

btis 


LlBlR      PRlWvS.  IJf 

fcris  vcxabat[hoc  enim  eft  improba  cupidi- 
tas]&  inflaramationes  vrgebant  [hocenini 
arrogantia  ]  &c  quaedam  infatiabihs  famcs 
occupabat  [hoc  enim  auaritiaj  &(anies 
vndiq;[hocenim  fcortatio^&cascitasocu- 
lorum  [hocenimidololatria]  &:furditas& 
ftupor[hoc  enim  erar,  lapidcs  &  ligna  ado- 
rare ,  &  cum  illis  colloqui]  &  multa  dcfor- 
initas  [  hoc  enim  vitiofitas  1  trifte  nimirum 
qniddam  &  moibus  grauiflimus.  Vidit  ^ab- 
furdius  ('quam  infanientes  foleant)  loquen- 
tes,&  lignum  6clapidem  Deum  vocantes.^ 
Vidit  in  tanta  yitioiitateinec  tamen  abomi- 
natus  cft,  non  amarior  fa61:us,non  auerfatus 
eft,  non  odio  profecutusj  Dominusenim 
erat,&  opus  fuum  non  oderat. Deinde  quid 
facit  ?  optimimedici  mor^  paratpretiofa 
Pharmaca; 

Et  quia  ipfe  eft  3c  verbun]i  Dei ,  segris  fuis  otig.hom. 
non  herbarumfuccis  ,fedverborumfacra-^*^"  ^^^^'* 
mentis  medicmam  conquirit.  13. 

Eratnamque  Archiatros  ,  quipoftetcu-  orig.hom. 
rare  omnem  languorem,  &omneminfir-^*^**^^*57» 
miratem. 

NoueratjVena  in{pe6la,quid  intus  agere-  Aug*  in 
turinxgroto.  '  Pfai.4J* 

Erat  humanarum  asgritudinum  Paeonius  clcm- 
Medicus  &:fan6tus  aegrotaeanimae  incanta-  Aiex.iib. 
tor. Saluumyinqmt, fac feruum  tuum  Deus  mem  cap^z*^^' 
Qeratem  in  tc.Mtfmre  mei  Domineyquia  clamaui 
B     5  ai 


X6  G   fi   M   1   T   V  s. 

Ad  te  tota  die.  Bonus  autem  Paedagogus ,  (jui 

eft  fapientiaCqui  verbum  Patris.qui  fabrica" 

tus  ell  co^lum  )  vniuerd  figmenti  curam  ge- 

iit,eiufquecorpori&:animae  medetur:qui 

eft  omni  ex  parte  rufficiens  medicus,  huma- 

nx  naturae  fer uatori^wr^^jinquit  Paralyrico, 

6c  fublato  ,  in  quo  iaces ,  grabato  ,  vadedo- 

7fmm-y  Scqui  prius  erac  infirmus,  cxtempio 

ranus&:  firmus  euafit.   Etmortuo  Lnzaro 

dixkegredere ;  ille  vero  mortuus ,  ex  fepulcro 

cxijtjquaiis  erat  antequam  moreretur ,  me* 

ditatus  refurredtionem, 

,.        j         Ideoauremtorfaluauitfebricitantes^tot 

quis*  aiius  languidos,  rotclaudos,tor  ca:cos  &  aridos, 

lib.  de vera  j^^  defperet  dc  fe  peccator :  medjcum  fe  vo^ 

Poen.  cap.  cat ,  &  non  fanis  kd  maie  iiabentibus  op- 

5-  portunum, 

Aagnft.  dc    ^^  ^^ut  ille  qui  mcdetur  vuineri  corporis, 

doatina    adhibet  qunsciam  contrariaj  (icutfrigidum 

hh!u  cap»  ^^^^^^  '  ^^^  adhibet  ctiam  quaedam  fimilia: 

«4.  ficDei  fapienria  hominem  curnns,  feipfam 

exhibuit  adfanandum ;  ipfa  medicus  ,  ipfa 

medicina.  Quia  ergo  per  fuperbiam  homo 

lapfusell,  humiiitatem  adhibuit  ad  fanan- 

dum.Serpentis  {apicntia  decepti  fumus,Dei 

ftuiritia  iiberamur.  lam  vero  fimiiia ,  quafi 

iigamcnra  membris  &  vulneribus  noftris 

adhibita,  illafuntjquodperfeminamdcce- 

ptos,  per  feminamnatusj  homohomines;    J 

morulis  moitaiesjmorte,mortuosliberauic»  T 

C^od 


LlBER       PRIMVS.  27 

Quod  fi  te ergo  fortade  animarum  no-NaziaB. 
ftrarum  praedo  &;tyrannus,  vela  Hierufa- o"t.i6. 
lem  in  Hiericho  dcfcendentem,  vel  alibi 
vfpiara  inermem  6c  imparatum  nadus,  vf- 
qiie  adeo  fauciauit. 

Clama ;  Eqo  dixi,  pomine  mifereremet^  fana  Auguft, 
ammam  meam ,  quoniam  peccaut  tm :  ianat  te 
Deus,  confiteretantum  vulnustuum.Iaccs 
fub  manibusmedici;  patienterimploraau- 
xiliumjfouetjVricf^cat;  a:quanimiter  tole- 
ra ,  tantum  noli  attcndere  nifi  vt  fancrisj  (a- 
naberis  autem ,  (i  oftendas  te  mcdico ;  non 
quiaille  nonvidet,  fitu  te  abfcondas,{ed 
ipfi  confeflio  initium  fanitatis  eft. 

Vulnus,medicum  quaeritjMedicuSjCon-  ^?\^'  *" 
fcliionem  exigit. 

Conuertereadme^m  Dominus^Numquidre"  Ambr.ad 
finanon  ejl  in  Galaad ,  aut  medicus  nonefi  ibi}  i^^f^^' 
quar e  non  afi:endit  fanttoi filitipopuUmeif  gidin6x  cap»  s. 
plagsE  alta  &:  prolixa  opus  eft  medicina. 

Totumenim  genus  humanum,  eft  ille  Aug.  ftr. 

homo,  qui iacebat  in  via  femiviuus,  a  latro-  [T.dcvec- 
L         in  r  r        bisDom. 

niDUs  rehctus  \  qucm  contempnt  tranucns 

Sacei:dos&  Leuites;  &acceffitadeumci|- 

randum  eique  opitulandum  tranfiens  Sa- 

maritanus,  inquoSamaritano  ,fevoluitin- 

relligi  Dominus  npfter  Iesvs  Chri- 

^TVS. 

Ide6vnufquifquenoftrum,cordis&cor-  Ambr.de 
parisgenua  flccftcns,  oret  Dominum  no-^*;„"*"^' 

ftrum 


Pfklm.25. 


Ibid. 


l3  G  E    M   I    T    V    S. 

ftrumlESVMCHRISTVMf^«i/4«4/0W»«/«- 

firmitatesno^ra6)EtcnmVrop\iet3idic^x:S4' 
na  me  Domine  &  fanahor/alua  me ,  &faluabor. 
dicat  &c  cum  Dauid :  Sana  me  Vomine  ,  quo' 
niam  conturhata  funt  omniaojfa  mea. 

ch^-yr.in  Omnisenim  quf  mcdicum  non  agnofcit, 
phrasnericus  cft.  Namquotiesphraeneticos 
vidcmus  medicis  contumeliaro  facere,  xeCi- 
ftere  fanitati  5  nollecurari,  deridere  veram 
curam  ? 

Currire  ad  medicum  dum  poteftisjne, 
cum  velitis ,  non  pofTuis. 

Auguft»m      5j  adhuc  quibufdam  perturbationibus 

Plal.  102.  .  ■  n  rr  • 

anu-naquatiturpolt  remiflionem  peccato- 
rumjaguor  eftj  fanat  &  omnes  languores  tuos. 
Sanabunturomncs  languores  tui,  noli  ti- 
mere.Magni  runr,inquies;fed  maior  eftme- 
dicus.Omnipotenti  medico  nuUus  languor 
infanabihs  occurrit;  tantum  tu  curaritcfi- 
ne;manus  eius  ne  repellas,  nouit  quid  agat. 
Nontantumdelederis  cum  fouct,  fed  et- 
iam  toleres,cum  fecat.  Tolera  medicinalem 
dolorem^futuram  cogitans  fanitatem:  ferto 
ergo  manus  eius  ,  6  anima ,  quac  benedicis 
cum ,  non  obhuifcens  omnes  retributiones 
tms^fanat  enim  omnes  languorestuos. 
Anguft  in  Plane  committamus  nos medici  manuf, 
rfalin,4o.  nonenim  errat,  vt  fanumpro  putri  fecer» 
Nouitquod  infpicit,  nouitvitium  quiaipfe 
facicnaturam:  quidipfecondidit,  quidde 

noftra 

i 


LlBER       PRIMVS.  l^ 

noftra  cupidicate  acceflit,difcernit.  fcit  fe 
{anohominiprseceptumdediire,nelanguo- 
rem  incurreret;  dixifle  in  Paradyfo,  hoc 
manduca,  6choc  noh.  Non  audiuitfanus 
mediciprseceptum,  vtnoncaderctjaudiat 
vcl  aegrorus  vt  ilirgat. 

Quifquis  ergo  cs ,  o  Chriftianc ,  qui  fani-  ^^^y^  *" 
tatem  ii<5^as,&te  vulneratum  fuille  diffi-  luc  hom. 
mulas,quiintegritaregaudes,&teaEgrotum  <i«  samau 
fuiife  nonmeres,  quitedeftitutura  lacuifTe 
non  refpicis,  Ccd  eredium  in  Eccleiia gloria- 
risj  amaCHRisTVM  qui  te  a  prxdonibus 
liberauit,  dilige  Dominum  qui  te  proftra- 
tum  iacentemquc  erexit.  Dilige  ,  inquam, 
Dominum  qui  tein  Ecclefia?ftabulam,  pec 
femetipfum ,  inuexit  j  qui  redori  ftabulario 
commcndauit ;  qui  duos  denarios ,  hoc  eft> 
legem&Euangeliumineruditi^onemtuam 
crogaripraecepit.Dilige,inquam,Dominum. 
qui  tibi  diciziEccefamu  e^.Dominus  enim  ca- 
ram  tuam  falutcm  habet ,  qui  propter  te  in 
faeculum  venic,  &  te  a  nefandis  latronibu» 
liberauic. 


IV, 


26  G  is  M  I  T  V  iJ. 


Viie  'htimtlitatem  mcam  et  lahcfrcm  mcum ,  et  iomtte 
unmersa.  LHctti  mea  !      '^al.     z  ^  . 


4" 


LlBER       i^RXMVS.  }X 

I    V* 

Vidc  humilitatem  meam,  &  labo- 
rem  meum ;  &:  dimitte  vniuerfa 
delida  mea.     Pfalm.  24. 

ASpicisMii  fduuslrjoftris  nequetangere  curu} 
Ajpkis,  &credi  vis  tihiy  mequbd  amesf 
Vutiiis  ignaro  cantetur  fabula  vulgo, 

Sentit  amicorum  vulnera ,  qmfquis  amat, 
Ajpicii  & paterii;neque  cura  eft  vUa  iuuandi; 

Verus  amorpromptam  non  ita  tardat  opem» 
Jjpice,  quam  turpifubigar  damnatalabore^ 

Ajpice^  cui  tandem  coUaprammda  iugo^ 
Siforet  ingenua  faltem  laborindoledigmts, 

Nec  ntmis  abte^A  yilius  artis  opus. 
Multa  meos  cafus  magnorum  exempla  leuarent^ 

Et  faceret propTtam,fors  aliena  j  leuem. 
SApe  Ducumproauos,  Regef^nouerca  coegit 

Auguftas  operi  fors  adhtbere  manus: 
Trot£afrenantemfeptempltcis  oftta  l^ili, 

Sic  orasmiferam ,  RexMenelae,  ftipem* 
Dextra  Sjracoftj  fceptris  ajfueta  Ttranni 

Sicftrulas ,  pueris  fceptraverenda  ytulit*. 
Ileda  exempla  quidejamen  haud  ducenda  pudori, 

(Non  ettnim  miferis  fum  fuafataprobro) 
Aft  mea  non  lacrjmis ,  fed  dignapudore  ruina  efi^ 

Qu&roto  feruiks  ^onte  [ubaiia,  molas, 
Qualis  ab  infida  Sampfon  detonfus  amic^, 

CirmindtgnaSf  hofteigcm^rQtM^ 

Atqui 


31  G    E    M   I   T   V    Si 

AtquevtinamfamulastantumdamnamadAYUi 

Explerem  Ingenua  fordtda  penfa  manui 
Turpibt^  at  feruum  vitijs  addicerepe^ust 

ExuW  afperius  mancipijq^  iugo  eft, 
Ahpudet\&{duplicis  noua  quA  mtht  caufa  ruhoris) 

Ipfa  meum  damnans  execrorauthoropus, 
Vix  bene  pertdfum  cft^rurfumq^  reuoluitur  error^ 

Crefcit  &  attextis  nexa  catena  malis, 
Scilicetilla  manet  ple^endasvltto  noxas^ 

Admiffum  fequitur  culpafecunda  fcelm, 
O  quamfdpe  meo  fenfi  h(ZC  dtfcrimina  damnol 

N^c  tamen  0  damni  mensreuocata  metu. 
t^empetrahor  vario  ftudia  indiuerfa  duelloy 

Vt  ratis  amhiguis  iam.pila  fa^a  Notis, 
'Et  trahit  hinc  (  vttij  qiulena  coimfj^)  volttptas} 

Quiq^  fubtt  vitium,  retrahit  inde  dolor* 
Sdipius  illa  tamen  redit  e  certamine  vi^rix, 

Apdtius  vitiofit  licet  ille  comes. 
Sichabet  alternosvirtus ,  vitiumj^  triumphos^ 

Et  mtus  dterno  vertitur  orbe ,  labor. 
tufuperh&c  etiamloris  fruihbtts  inflas, 

Addis  &  inpoenas  verbera  dura  meaSy 
Toena^  cmi  culpdfit  culpa^fecundapera^lA 

Supplicijs  poenasadijcis  vfqtie  nouas. 
2^empe  Ixionius  non  eft  modofabulagyruSy 

Vinciafed  mrnA  vertor  inorbemoU. 
Ajjficis  h£cdurt4snofiro  net^tangerefato'» 

Ajpice ,  &inp€enas  mitioreftomeas» 

VicJc- 


L  I  B  B  a      P  R  l  M  V  S,  }  j 

Vide  humilitatcmmcam,  &labo- 
rem  mcum ;  &:  dimittc  vniuerfa 
delida  mea.  pfdm.  24. 

INquanum  tribulatmem  deueniiin  quosflu-  Mtsh.ti 
^ustrtftttis,  inquanunc  fum\  quiiucundus 
tram  &  dde^us  inpoteftattmealnunc  verbremi* 
nifcor  malorum  qu£  fecii 

Vide  humilitatem  meam  <  attcnde  deic6tio-  p5j!*  ^"'  ■  ^ 
ncm  mnrTmtatis  mcae. 

ContrariGcasculp^ft(5ta  efthominipon-  ereg.cap. 
duspoBnx;  vt  corruptioni  fuaemaleliber  "lob"^* 
fcruiat,  quibenc  fetuus  deineorruptionis 
libertate  gaudebat, 
t^unc  etenim  menti  cedit  caro ,  ttunc^  vicifm     Nazianz; 

Memcarnem  fequitur. anim/M- 

N4W^  bonucupiem^  facit  idtamen  ipfa  quododit\  lamitati- 

Seruttiumlachrymisperfequitur^graue.  **"*" 

Quamuis[enim]quifpiamiocuplesfit  &  chryfoft. 
gencrofus ,  eft  tamen  intcrabicdos  abie-  ^o^-  ^An. 
&:i{limus,cum  dpcccato  vincitur,quemad-  cor«to%* 
modum  cnim  (i  Rex  quifpiam  barbarorum 
feruus  fiat ,  omnium  eft  miferrimus,  fic  qui 
in  peccato  viuit.  Barbarum  namque  pecca- 
tum  eft,  animam  enim  fub  Tyrannidem  re- 
digit;  nihilenimtam  praeter  rarioncmeft; 
qudm  peccatum  j  vnde  ait  Prophcra ,  Eomo 
ium  in  bonoreejfet ,  non  inteUexit^  comparatusejl 
iummU  inftpicntihw* 

C  Sanj 


J4  G   I    M  I  T   T   si 

Ong.Kom.      Sane  G  intelligamus  fpiritualiter ,  quac  fit 

x5,in cap.   ^pyptiorum  feruitusjapnofcimuSjquia  fer- 

uire  ^gyptijs,no  aliudelt,quam  obnoxium 

fieri  carnalibus  vitijs,in  quod  vtique  vnum- 

quemquenonextiinfecus  illata  necellitas 

cogit,fedfegnities  animi&libidoacvolu- 

ptas  Gorporis  fubegit,cui  fe  animus  pcr  con- 

cordiam  fubdit.  Denique&  Saluator  de  li- 

bertate  &feruitute  in  Euangclio  differens, 

ita  loquitur:  O/wwij^inquit,  qm  peccat  feruus  e^ 

peccati. 

Hom»  8.         Sicut  ergo  ^gyptus  ( ita  terrena  prouin- 

ineap.15,    cia)  fisijs  Iflael,  domus  dicitut  feruitutis,ad 

'^^^  '        comparationem  ludc^  &  lerufalem  (  quae 

eisdomus  cfficiturlibcitatisjita  ad  compa- 

rationcm  coeleftis  Hierufalem  (quaevtita 

dicam ;  mater  eft  libertatis )  totus  hic  mun- 

dus ,  &:  orania  quae  in  hoc  mundo  funt ,  do- 

museft  feruitutis. 

Quid  ergo  mirum  fi  mundus  multa  vapu- 

^^  de^v^-  lat?(eruus  eftjcicns  voluntatcm  Domini  fiii 

bisDomi-  &faciens  digna  piagisjnonergorecufet  va- 

***♦  pulare  muhis ,  quoniam  fi  non  vult  audire 

praeceptorem  iniufte,iuftc  patictur  vltorem; 

vei  non  murmurct  concra  caftigatorem, 

cumvidcatfe  plagis  dignum ,  vtmifericor- 

diam  mereatur. 

f  tott»  zs,        Flagellum  equo^  &  cmus  ajin9i&  vtrgA  In  dor- 

V.  3 .         fo  mprudentium. 

Ergone  befti^  fumus  nos?  befti^e  prorfus. 

Iim9 


tlBBR       P  KIUV  sl  5^ 

Homocumin  honoreeffet.noninuUexitiiompArA-  Cttm.i.  fii- 
tus  efl  iumentis  infipientihm.  ff^m .  4  -^.  IV J^»  aZ 

ACinini  quidam  &  beftiales  motus  legetn  iutow, 
contranam  habent.Cum  ieiunare  conlentis 
vrgctgulie  illccebrajciim  vigiiareproponis, 
romnolentiaprcmit  :qutdfuiemHS  huicafino} 

Eadempeccatorcs  Ipirituahccrferemus,  Bern.rerm. 
qu^e  [Sampibn  |  carnalitcr  ad  noftram  eru-  ^:^^^^ ' 
ditionem  cxpreila/uflinuit.  Ita  enim  nobis, 
vt  illi  hoftis  liiudet,  &  vertendis  molis  velut  PauHn* 
afinos  deputabir.  Vnde  nos  Dominus  Cne  scaexum, 
collum  nolirum  i  non  fubditum iugo  Chri- 
fti  dignum  faciamus  afinaridmola)  admoncc 
per  Prophetam :  nolitefieri  ficut  equus  &  mu- 
lus ,  qmbus  non  eft  inteUehus.  Homo  enim ,  vc 
alibidicit  idem  Propheta,«ow  inteUigenshono^ 
rem  fuum,  comparatur  iumentis&fimilisfffici' 
rwr.  QupdinRege  Babylonio  videmuseui- 
denter  cxpletum  ,  qui  ftolidatis  impise  Sc 
vecordis  fuperbia:  poenam  ,  fenfu  hominis 
cxutusinbelluino  hoc  corde  fuftinuit.  Etc- 
nimhomoin  errore  pofitus  6iiniuftitiare- 
lap (us,  iufte  vt  Sampfon  fapientiiE pariter Sc 
gratiae  virtute  defertus ,  cascitate  punitur  6c 
mola-,  quia  dignusc(\.operemmentariOyqi\i[c'- 
meciprLim  lumine  rationis  orbauerit,6c  in  (1- 
militudinebeliuarum,corporis  feruus,ab- 
iccerir.Conftdera  huiufmodi  mortalium  vi- 
ram ,  &totatibi  fpecies  iumenti  molentis  oc^ 
€urrat.  Vt  ille  pannis  oculos  corpoiis  fic  ifte 
C     X  fordi' 


^6  G  £  M  I  T  y  s. 

fordibusvirae  fuae  oculos  mcntis  obfutus, 

pcrcrrorcsfuoium  fcnfuum^quafi  circa^w- 

bages  ntoUrum  laboriofa  mifcr  ftationc  ver- 

faturjvfuiruovacuuSjlaboriofusalicno.Srat 

in  via  pcccatorum  compcditus  vinculis  cu- 

piditatum  fuarum ,  &  ipfc  fibi  carccr  cft  ob« 

fcfliis  tcnebris  crroris  ful ,  &  confcicntiac 

fqualore  concrctus  in  femctipfo  pijlrmer^ 

gaftulHtn  patitur,  faxum  cordis  fui  pcrtinacii 

iniquitatis  induratum  quafi  molam  verfatth- 

rinara  hoftibus  fuis,dc  corrupta  animae  Cux 

frugCjConficiens;  quiaficut  fcriptum  cft; 

feccatordeanimafuacurrit.  Ita  quipeccatum 

opcraturdemolavitaefuaE,  hoftiletriticum 

molit  vt  Zabulum  pafcat ,  cui  panis  cft  ani- 

ma,qu2  (ibi  fames  cft. 

otig.traa       Sunt  autem  &  molarum  differentia,  vt  finr 

cap.i^r'*  quacdamcarm  humanacjahacafinariac.  Et 

humana  quidem  cft  illa  de  qua  fcriptura 

eft:  Dua  erunt  molentes  ad  vnam  molam ,  vna  af- 

fumetur  &  altera  relinquetur. 

Ambr.in  *       Difcutiamus  ergo  quse  molant,  quid  mo- 

e.i7.Luc.    lant  quiduepiftrinum  fit:  &forta(femun- 

dus  ifte  pifttinumcftj&quodincohumani 

corporisformarcferatur,inquoanimano- 

ftravelut  quodam  carcercincluditur,  pa- 

nem,fi  confularboni,  opcraturacoeleftem, 

In  hocergo  piftrino  anima  obnoxia  dclidis 

triticum  molcndo  madcfadtum  &grauihu* 

more  corruptum ,  non  poteft  intcriora  ab 

cxtc- 


i 


L  I  B  £  K.      P  R  I  M  V  S.  37 

cxtcrioribiis  (eparare,  &idc6  rclinquitur, 
qiiia  eius  fimilago  difplicuit.  . 

Afinarid dutem  tnola  non  irrationabilitcr  ^J^^^^ 
dici  poteft  grauiflimum  hominis  malum,  c«p.  t. 
quod  fempcr  dcorfum  trahir. 

Nam  quid  pcr  tneUm  afinariam ,  nifi  a6^io  ^'mor.cl 

terrcna  fignatur,  quac  dum  colla  mcntis  pcr  »«.  in  ctj»* 

ftulra  delideria  conftringit,  hanci»  laborls  '♦^®^* 

drcuitum  mittir. 

Molcndinum  enim  labor  cft  huius  f«-  Augult 
,.  fewo7»4f 

CUU ,  jgjjjp, 

Et  molendinum  puto  di(5tum  mundum  Auguft.  m 
iftum ,  quia  rota  quadam  tcmporum  voiui-  ^^^^•^^* 
lur ,  &c  amatores  fuos  con rerit. 

Teftatur  Sampfon  Allophylis  captus,qui  Gwgot.  7» 
poftquam  oculosperdidir^iwjo/^wdeputa-  ^capfi» 
tuseft;  quianimirum  malignifpirituspoft-lob. 
quam  tcntationum  ftimulis  intus  acicm 
contcmplationis  efFodiunt,forasJ»  «rmr«»i 
laborum  mtttunt. 

Et  quarc  in  molendino?qnh  in  ifto  mundo  Auguft.  Iti 
verfantur :  vbi  moUndinum intclligitur, quia^^*^*"''^** 
fic  vertitur  mundus  ifie ,  quo  modo  mola. 

Quarcin  mokndmo? c^m2i  defundiin  fe-lnPfalnu 
culo,«rf«imrcrum  tcmporalium.tamquam  '^* 
tnola  dctinentur, 

Et  trahcbat  mc  poft  fc ,  in  circuitu ,  dc  vi-  Aug^foli- 
tio  in  vitium ,  &  dc luto  in  lutum.  ^^^*^*  ^* 

Vnde  bencquoqueperPfalmiftamdici-  Greg4ib. 
tut,  Dewmeusy  po«M/iwrrroMw,  vtrotapo-^^*»®**^ 
C  $  nuntuc 


J8 


G  E   4bf  1  T  V  s- 


'8©.  in  cap.  nuntur  quippc  iniqui,  quia  in  cmmtu  UhoriS 
*♦♦  ntip^dum  ca  quae  ante  funt  negligunt,  &  ca 

quaedeferendafunt  fequunturjcx  pofterio- 
ribus  eleuantur,&  in  anterioribus  cadunt. 

HiiiccftenimquodperPfalmiftamdici- 
tur:iw  cmuitu  impij ^mbulant  \  quia  dum  intc- 
rioranon  appctunt,  in  extcriorLim  labore 
fatigantur. 

Mifer  ego  homo!  quismc  liberabita  ca- 
lumniahuius  pudenda:  feruirutis  ?  mifer  fed 
liberjibcr  quia  liomo,  mifer  quia  feruus,& 
pro  feruitute  quidcm  miferabilis ,  fedpro 
volnntateinexcufabiiis.  Voluntasenim  eft 
qucC  fe,cum  effet  hbera,  feruam  fccit  pccca- 
a,peccatoafrcntiendo,quiaquifacitpecca- 
^^mferuus  cft  peccati. 


Greg.lib. 
a.  mor.  c» 
4in?.c. 
lob* 


Sernard. 
Iiom.  8  u 
in  Caii. 


A^ 


G   E  M   1    T    V    8. 


^<,  JHffrmenta,  ^utpfo^  ^uod.   stcut  luCumJeceris  me  ^ 
et  m^iuerem  reduces  me  /   -fol-    to  ■  . 


LlBER      PRIMVS.  41 

V. 

Mcmento,  quaefo,  quod  ficut  lutum 
fccerisme,  &inpulucremredu- 
ccsme.     Joh.  10, 

E^gdm  ceelitutm  Um  ttdta  ohliuid  regnisf 
Quis  GanjmedAO  mtfcuit  illa  fcyphof 
Quidfacit  immemoresad  noUranegotui  Diuos? 

UthAOi  Superi  fortebihiflis  aquas  ? 
Ohlita  es  mia  lux ,  aut  vis  oblita  videriy 

Cum  duhitasproprium  qualicrearitopm, 
Si  nefcis^  reftram\fifcis ,  cur  fingere  pergisf 

Me  Tua  de  lutea  dextera  fecit  humo. 
Qturis  vhi }  toto  lccus  eB  nottfimus  orbe : 

Primus  vhipaterejiconditus,  hortuserat, 
Tons  vbi  de  riguis  argentem  exilit  herhis, 

Quadrupltci^fuasfluminefindit  aquas, 
Scire  lubet  tempus  ?  mtmmopofttempore^falfas 

Cum  maris  aggeribus  terracoegitaquas, 
Addo ,  ( quod  htiioriafacit ,  hac quoque parte,  pro* 

Puntceo  rubuit  Dadalaglebafoh.        [bandd) 
Hinc  tribus  es  modicam  digitis  admenfus  arenam, 

Trtma^  majfa  met  corporis  iUa  fuit. 
Vecprimis  erit  his  natalibus  exitus  impar, 

l^ilntfi  pulfiis  eram,  nil  mjipuluis  ero, 
Sicfaber  argtllamfamijs  dum  repperit  agriSy 

4Edificat  facili  foculaficta  luto. 

C    5  frm-^ 


42-  G    E    M    I    T    V    $. 

Trinclplo^  terr^fegmenta  Itgonlhmvrgety 

Inde  leut  madtdam  flumine  moRit  humum ; 
Denique  materiempernix  rota  verfat  tn  orhemy 

Amphorac^^admotA  nafcitur  arte  manusy 
H^afcitur,  at  media  vix  amphora  vixerit  hora, 

Frangitur  ^inq^fuam  fra^a  recurrit  humum, 
Jiaud  fnagefirma  mcd  fundamina  condita  yita, 

Et  UuUextremos  finietvmhradies, 
Cur  igitur ,  veluti  fuga  non  fatis  incitet  annos, 

Prdcipites  glomerat  mohile  tempus  eques  ? 
Sponte,  meus  puluis ,  nimis  heu  cito,  (pontefatifcit, 

Et  mea ,  non  vUo ,  vita  premente  fpgit! 
Si  mihi,  ftu  vitrea  concreuit  Olympus  ah  vnda, 

Cditecrj^aUo  memhra  gelataforentl 
Mt  quales  mmorantyCoekUta  lumina,fieUaSy 

Quasfum  e  liquidis  condidtt  author  aquis ; 
Autforet  Angelicd  murtus  ^finecorpore ,  vifrf, 

Elifiis  qualm  mentihm  cffe  feruntl 
Sperarem  Angelicis  &qualia  fdcula  lufiris , 

Cixlefieij^annos  /ftderiofq^  dtes. 
Scddata  fquammigera  magefortia  cvrporaturmd 

Quam  peperit  viridi  Doris  aquofapatri. 
Quineitarn  volucres  cunis  meliorihm  orta , 

Vlumea  queis  nitidd  memhra  dedifiisaqua, 
O  vtinam  rigidis  mthiftent  adamantibmartus, 

Aut  durent  neruosfirma  metaUa  meosl 
l^eliees  Sijthtafato  meltore  forores, 

Tama  quihmfuluofinxit  ab  m  manm^ 
Cuiq^  fuitfelo  corpmpenetrabtle  tah,  1. 

AErea  nam-  rdiquum  lamma  corpm  crat:         * 

Sed 

I 


L  I  B  E  R.        P  R   I  M  V   S.  45 

Sed  quiddgOydamno^^met  cunahuUlhm  ? 

Aut  queror  efragtli  corpora  ficta  luto? 
Hon  bene  vafa  fuo  faciunt  comiicta  fabro^ 

Nec  faber  ipfeftmn  iure  refutat  ep  ta, 

Memento ,  quAfo-,quodficut  lutum  feceris 
me ,   &  in  fuluerem  reduces  me, 
lob.  10. 

SyKGEy&defcendeindomumfiguliy&ihiaU''ii'^^'^^^^^ 
dtes  verba  mea.  Et  difcendt  in  domumf,gult,&  ^  * 
ecceipfefaciebatoptis  fuperrotam,  dtfipatumefi 
vas^quod  ipfefacHbateluto,mambus  (uis :  conuer- 
ftifq^  ftctt  iUud  vas  alterum\ficut  placuerat  in  octi^ 
lis  eius ,  vtfaceret.  &fa[ium  eft  verbum  Domini 
ad  medicens :  ]<!tmquid,ficut  figulus  ifte.nonpote^ 
rovobiifacere^  domtu  ifrael,  ait  Domimts  ?  Eccc 
ficut  lutum  in  manufiguli.fic  vos^tn  manu  mea, 

Volens  Propheta ,  Dei  oftcndere  poten-Hugo 
tiam  &  hominis  fragilitatem ,   comparat^^^^^l^" 
Deum  figulo  &  hominem  luto;  quodni-cutn, 
hilpoteft  aduerfus  Deum,  ficntneclutum 
aduerfus  figulu;  vndeRom.5).dicitur;««w- 
qutd  poteftfigmentum  ei  quifefinxit,  dicere,  Qmi 
mefecifttfic?  &  Ifaiae  45.  Vd^qui  coiradtcitfiCtori 
fuo^teftade famiis terrd.  'Numquid  dicetlutumfi- 
gulofuo,  Quidfacis}  &  Ifaiae  6^.EtnuncDomine 
fater  nofter  tu  es  •,  nos  vero  lutum ;  &  fttor  nofter 
tHy&opera  manuum  tuarum  omnes  nos.  igitur  in 

domum 


44  G  E  M  I  T  V  s. 

domum  figuli  defcendcrc,  cft  confiderare 
fragilitatem  carnis  fuic.  Corpora  autem  no- 
ftra  dicuntur  vafa  ,  quia  continent  liquo- 
rem  fiue  thefaurum  pretiofiflimum,  fcilicct 
fpirirumadimaginem  Dei creatum.i  Rom. 
j^.Hahemm  thefaurum  ifiumin  vaps  ficiilibui* 
Deus  autem  eft  figulus»  Hoc  aucem  vas,  rc- 
^e  dicirut  fiiperrotam ;  vel  propter  corpo- 
ris  inftabilitatem  5  vel  quiaidem  eft  ptinci» 
pium&finis  ibidem,  fecundum  illudGe- 
nefis  5 .  De  terrJi  es,  &  in  terram  ibis. 
Grcg  lib.        Vt  lutum  etgo  homo  fa^us  cft;  quia  dc 
^li^Mp.'    limoeftadconditionemfumptus.    Quod 
10.  loU     fandlus  vir  bcne  pietati  iudicis obiicit ,  cum 
poftulans  dicit :  Mememo  qudfo ,  quod  ficut  lU" 
tumfeceris  we.  Acfi  apertc  dicatrlnfirmitatcm 
carnis  confidera5&  reatuminiquitatislaxa. 
Vbiaptequoque  morscius  carnis adiungi- 
tur,cum  protinus  fub  infcttmi&inpuluerem 
deduces  me,  Acfi  patenter  poftulet ,  diccns: 
Mcmento  quajfo ,  qu6d|pcr  carncm  a  tcrra 
venio ,  &  pereiusinteritumad  terram  ten- 
do. 
«reg.  ibid.      Hacc  autcm  quac  dc  exteriori  homine  di" 
cap-37'      ximus,  ctiam  interiori  quemadmodum  pof- 
fint  congf  uere,  libct  vtbreuiterrepiicando 
monftremus.  Memento  quAfo,  qubdficut  lutum 
feceris  me.  Sicut  iutum  quippe  homo  nofter 
intcrior  cxiftit:  quiaSandi  Spiritus  gratia 
tcrrcnas  mentiinfunditur,vt  ad  intellc6tum 

fui 


L  IB  E  K      P  R  I  M  V  S.  4| 

fuiconditoris  erigatur;  humana  namquc 
cogitatio,  quacpeccati  fui  ftcrilitate  aruic, 
per  vim  Sandti  Spiritus ,  qua(i  irrigata  terra, 
viridefcit.  Scd  fsepcjdum  pracceptis  fuperni 
doni  virtutibus,  iine  interruptionc  vtimur, 
ad  priuatam  fiduciam^vfu  continuaeprolpe- 
ritatis  eleuamur;  vnde  fitplerumquc,  vt 
idem  quifableuaucrat,  parumper  (piritus 
dererat,quarcnusiprumfibihominesoften- 
dat.  Quod  fandus  vir  protinus  cxprimic, 
cum  fubiungit,  &inpuluerm  dedmesme. 

Quia,  cum  pcr  fubtrai^ioncm  fpiritus 
nicns  ahquantulum  in  tcntationc  defcritur, 
quafiab  humorc  priftino ,  terraficcatur^  vt 
infirmitatem  fiiam  dcrchdus  fcntiat,&  finc 
infiifionefiipernsegratiac,  quantum  homo 
aruit, agnofcat ;  qui  apCe  qupque  reduci  ad 
pulucrem  dicitur,  quia  dimifiiis  fibi,  cuius- 
iibet  aura  rentationis  raptatur. 

Hoccfgo  (ficut  dignum  erat )  perpen-  Rupetw» 
dcnreshominesfan<5ti,  pulchraplafmatain  i^Q^^* 
gloriam  &  honotempra:parata,huncipfum 
Creatorem,  fuum  plaftenjfeipfos  autem  lu- 
tum  appellaucruntjelcganti  confeflione,la- 
crymosadeclamatione :  Etnunc  DmineAn'- 
quit  Ifaias,  T«  pater  naRer  es  &  nos  lutum\  &fi* 
itor  nofier,  &  opera  manuum  no^rarum,  omnes 
fjoi.Etad  Hieremiam  loquitur  idemplaftes 
nofterDeus.  tlunquidficutfigulmifte,  nonpoti* 
f  #  ffibitfam ,  dQmm  Ifraifl  ?  wr  fmt  lutum  irt 


4^  G    E    M  1    T    V  S. 

mam  figuli ,  tta  vos,  in  mam  mea ,  domus  ifraeU 
Oftenderar  enim  illi  fignlum  facientcm 
opus  fuum  fuper  rotam ;  Etdi(!ipatumeft  ,in- 
quit,  voi  qttod  ipfe  faaebat  i  Itito  manihm  fuui 
conuerfuf^  fecit  illud,  vas  alterum ,  ficut  placuerat 
in  oculis  etm ,  vt  faceret.  Hine idem  qui  fupra 
dicic  Ifaias;  Vt&cjuicontradicitficlori  fuo  ,  tefta 
defamiisterrdi.  Haec  &  illis  fimilia  fdensille 
lurifperitus  ccelertis  Paulus  ait:  Ohomo  tu 
quis  es  qui  rejpondeas  Deo  /  Nunquidpoteftfigmen- 
tim  dicereeiqui  fe  finxit-^Quare  mefectftificfAut 
mmquidnon  habetpote>fatemfigulus  \facere  deeo- 
dem  luto-  aliudqutdem  vasin  honoremjaliudverb 
tn  contumeliam} 

Mapnum  reuerentiasdocumentum,  ma- 

Ruttertus  ^^-  .  .       .     „  . 

lib.  I.  in  gniim  6c  congruum  taciturnitatis  6C  conti- 
leicmiam  netis linguaeinftrumccum,!  Deusplaftcs no- 
fter  eft,  nos  autem  liitum.  Monct  hoc  vchc- 
mentiincrepatione  Apoftolusvas  elc^tio- 
nis,placitumque  ^terni  figuH  opus,  moner, 
inquam,  nos,  &  mittit  huc,  vt  cum  Prophc- 
ta  ifto ,  piaefens  diuinx  poteftatis excmplar 
videamus.Cum  eilim  abie6tionemfratruni 
jfuorum  Ifraelitarum  congemuiftet;  Quider^ 
gOyinquit,dieem.m^Miinquidtniquitas  aptid  Deumi 
abfit.  nimirumvt  haecdiceret^ipfequoque 
mente  humih;  iniftoPropheta,delcende- 
ratin  domum  figuli,  &  viderat  quod  do- 
inuslfrael  lutum  eftet,aeque  vtomnecoB- 
num  gentiumj  &  quia  non  pro  debito,fedl 

pro 


L  I  B  E   R        P  R'  I  M  V  S.  47 

pro  fola  grariaDf/«  figulus  omnium^  fumpiic 
Abraham ,  cum  c(Iet  lutum  ChaldaiGum,6c 
ex  illo  j&cxreminiseiusmafTa  lutca,fecit 
quarvoluitvafamirericordiae,  vafahonoris 
&gratije  Quidamplius  illidebebat,quani 
vniuerfolutogeneris  Adas  ?  hocille  fapiens 
&  huntilis,&  ideo  vcre  fapiens,  quia  humi- 
lis,viderat  &:  humiliter  fentiebatj  quia  noil 
propterfig'iliincrtiam,fcdpr0ptcrincom- 
prehenfibilem  luftitiam,  rebellc  lutumin 
manucius  diflipatum  fucrar.  Pdrro  vt  ad 
fpcdtandam  fimilitudin-em  figuli  reuerta- 
mur,dicamusnunc  quandofigulusille  co- 
gnouit  figmentum  noftrum,  fufcipiendo 
puluerem  noftrum ,  tunc  ipfe  faciebat  opus 
c  luto  manibus  fuis  fuper  rotam  adhibitis 
digitis  fuis ,  id  eft ,  donis  Spiritus  Sandi ,  vc 
perfedaiamin  plcnitudine  tcmporis  vafa, 
thefauros  fufcipercnt  mifericordias  &ho- 
noris.    Sed  aufum  eft  infelix  lutum  bla- 
fpbcmare  figuli  fui  digitos.     Quid  igitur? 
Nimirum  figulo  iuftiftime  digitos  fuos fo« 
riscontrahente ,  &  cumtota  manu  fcritn- 
tc ,  diflipatum  eft  vas ,  diffipatione  vali- 

aa. 

Num  quxram  igiturquis  fecit  me?  Tu  Aug.fo-  ^ 
Domine  feciftime,fins  quofa6tumeft  ni-    ^^•'^•^ii 
hil ,  tufadtor  mei,  cgoopus  tuum.     Gra- 
tias  tibi  ago  Domine  Deus  meus,  pcr  quem 
viuo  cgo,  £c per  quem  omnia  viuunt ,  quo- 

niaii> 


4^  G    E    M    I    T    ^^    S. 

niam  fecifti  mc.Gracias  tibi  plafmatormciV 
quia  manus  tuae  fecerunt  mc  &  plafmauc- 
runt  mc. 
A*g.  so-       Nouilli  figmcntum  noftrum  figulus  no- 
liioq.       ftcr,&  omnes  quafi  lutum  in  manu  tua. 
Aug^iib.s.      Nempe  figmentum  fragilius,  quam  vafa 
dcciu.cap.  quas  iUa  rotationcfinguntur. 
Rupeitus        IgJtur  quia  fic  voluit ,  6c  fic  fapicntia  di- 
lib.2.  c.  21.  (3:auit,  vnum de  quo  caeteri  propagarenturj 
in  Gcn,     formauit hominem  de limo  terrse.  dc  limoj 
inquam  terras.Manifeftum  cft  hoc,quia  fe- 
cundum  corpus,homo  terraeft.T^rr<i  enim^ 
inquit  Dommus  , «,  &  in  terram  ihis, 
Auguft.m      Nouit,quidfeccric,quomodo  lapfum  fitj 
Jfti.i^i.    quoraodoreficiendumfir^quomodoadop- 
tandum  fit ,  quomodo  ditandum  fit,  Eccc 
fafti  fumus  de  limo.Primus  homo  de  terra^ 
terrcnus  \  fecundus  homo  de  ccbIo  ,  coele- 

Ambr»  in  Nofcc  tamcn  tcipfum  homo:tuacanimac 
pfaim.  lii.  ^iQ^^^yj^  inCanticis  Caticorum:  'Sicognomrii 
teformofa  in  muluribm,  Cognofcc  te  anima 
quianon  dc  terra,  nondciutocs,quiain- 
fuftlauitin  te  Deus  animam  viuentcm.  At- 
tendctibi,vtlexdicit.tibi,idcft,Animastu^.* 
faecularia  te  &  mundana  non  tencant  j  tet- 
reftrianonmorcntur;  adillum  totainten- 
tionefeftina,  ex  cuius  infpiratione  confi* 
Ais. 
Ambr*  Cognofce  ce  anima ,  quia  non  de  tcrrst» 

QQn 


LlBER.      PRIMVS. 


49 


hon  delLUoes,quiainrufflauitin  teDeus,&  ibid.o^ 
fccit  tc  in  animam  viucntem.Opus  magnifi-  '•» 
cum  eft  homo,  Dei  infpiratione  formatum. 
Difce  homo ,  vbi grandis ,  vbi  pretiofus  fis, 
vilem  derena  demonftrat,  fed  gloriofum 
virrusfacitjfidcs  rarum ,  imago  pretiofum; 
An  quicquam  tam  pretiofum,  quam  imagd 
Dei  cft? 


D 


Vh 


50  G  E   M    I  T    V    S^ 


Tcccatii,  Pujdjacietm  tthtjO  custos  Jfpmifmmi 
^uare  ^osuifii  me  contrarium  tihi  ^    Ich  7. 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S,'  5t 

V  h 

Peccaui:  quidfaciam  tibi  6  cuftos 
liominum,quare  pofuifti  me  con- 
trarium  cibi  ?     lol?,  /. 

ET  iuttat  &  meruvplenofcdus  orefatendam  eft^ 
Culpa  meaeft  nullodignapatrocmo. 
VeccsLui.fateor^  nec  qu£  male  crtminafeciy 

Vllofucari  pojfecolore^  puto. 
Nec  mihi  dedecorU  metns  efi ,  neque  curapudoris^ 

Fiiblicaflagitiisdebitapoena  meis. 
Ecce  manus  vltrb  fuppkfctibiporrigo  viSias, 

Ou£  mihifit^tantumpixna  luenda  rogo, 
Quid  tibi  sis  faciam  ?  vutrtidampe^usinenfes, 

Aut  cladtfiatuam  moefia  trophaamea', 
Yistuacentenis  cumulari  altaria  Itbis} 

Autpia  fumofis  tura  micarefocis} 
Mtmemtpfetuasmatiis^  cruor  imbuat  aras, 

Hoflta  crtminibus  fubfiituenda  meisf 
Ah.foret  tUa  me&  vix  par  quoque  vi^ima  noxal 

Isam^meo  efiomnis  criminepoena  mmor, 
T^on  tamen  efifzuas  tantus  tibi  feruoriniras, 

guaslentre  cruorfolus  &  ara  qtieant: 
S£pe  tuus  parti  fuperat^mticropeperctt , 

Et  conferuato  nomen  ab  hofie  tu  lit, 
J^onftnit  ingenium  tantos  tibi  furgere  motusy 

Quantispro  mmto  ctdpapiandaforet, 

D     1  O  bonc 


jl  G    E   M    I    T    V    S. 

O bone  terrigcnum  cuftos ,  tutela^tnundi 

Pi^blicaftjpendi  tot  cui  vota  faltul 
lEn  tuafe  medtaclementia  monfirat  intra, 

Quaj^  manugladios  bac  quh^  tendis  opem» 
Sipaterh  (quamuii  fummo  mea  caufapatroni 

Eloquio,melior  nuUius  ejfe  queat) 
fauca  tamenpro  me,velpro  te:(quhd  magU.optem) 

Ne  tua  fors  etiamfit  mala  caufa.loquary 
I^onnego,  ^czcmi^communisat  hicfuiterror: 

Damnahe  communis  crminis  vna  luam} 
Cum  ruerent  alij ,  malequo  fuus  impetus  illos 

Impulity  inflamm4s  Bacche  Venusj^tuas? 
DextrafuumftHmen ,  quamuis  vibrata^  remifit^ 

Tenfag^  progladte  lenis  oliua  fuit. 
Curmihi  perpetuo  contraaduirsaredueUo, 

Ceu  gladiamego ,  tuj^  lanifiaforesf 
'^onfatis  eft,  culpamfajfastibitenderepalmas, 

Criminibuf^  irampromeruip  tuam? 
Ouid}quod  &  egregtj  dederim  ttbi  muneris  anfam*^ 

Materieslaudis^  dum  mea  culpa ,  tua  eSi. 
Na  nidpeccafTem,  quid  tu  cocedcrc  pofles? 

Clementis  nomen,  non  habiturus  er^. 


Feccaui 


L  I  B  E  R      P  R  I  'M  V  S.  yj 

FeccAtti :  quidfaciam  tihi  o  cujlos  homi^ 
num  5  quare  fofuiJH  me  cohtrnrium 
tihi  ?    lob.   7. 

FAmofa  lu(5la&totius  orc  Ecclcfiac  pcr  ^^P^^*^ 
orbem  cclebrata,  qua  homociunDeo  i^^cap"*/ 
ludatus  e(l. 

Sicutenim  funt  quaedam  armaDei,  in  ^H- »« 
quibiis  eflcdiciiur  lorica  luftitias&gladius  honi,  %. 
SpiritiiSj&fcutumFideiiitaetiamfuntarma 
diaboii ,  quibus  indutus  homo  pcccator.  A 
contrarijsigirur  intelligamus  contraria,& 
ftatuamusduosmilitcs  armatos;  vnummi- 
htemDci,  alterum  mihtem  Diaboh.  Et  (i 
quidcm  miles  Dei  habct  loricam  iuftitiae,fi- 
nc  dubio  miles  diaboli  contrariam  huic 
gerit  iniuftitiac  loiicam.  Et  ft  miles  Deiin 
galcacorufcat  falutis,  econtrario  pcccator 
(qui  cft  miles  diaboH )  galea  perditionis in- 
dutuseft.  Ita  crgo  cftgladius  quidamSpi- 
ritu*^  SancSti ,  in  his  qui  miHtant  Deo  eft  au- 
tcm  &gladius  mahgni ,  in  hisquimilitanr 
pcccato,  qucm  gladium  nunc  cuaginarc  di- 
cunturpcccatores. 

Quis  cftgladius  peccatotis ,  nifi  contra-  ^^^^'^^^ 
rius  gladio  Spiritus  San(fli  ? 

Quomodo  autcmputandifuntpcccato-  orig.iiom. 
rcscuanigarcgladium?dumiamimpudcn- **"*    ''  * 
P     j  tcr. 


Amht*  In 
17.APOC. 

Hugo 
Card.  in 
eundem 
locum.Iob 
13. 


Greg  in 
hunc  lo- 
cum* 


Aug.  Iib. 
21.  cont. 
Faaftum  ' 
cap;  70. 

Rifii;     « 

hojit.i}.  in 
?falm.  48? 


54  G    E    M    I  T    V    S» 

terj&abfque  vllo  verecLindiae  velamento 
iniquitares  fuas  perpetranc,  nec  erubefcunc 
^utreuerentur,nec  tamquamin  vaglna  ne- 
quitiam  fuam  recondunc  &  contegunt ,  fed 
fupetbo  &c  elato  fpiritu  ,  veluc  gladium 
quemdam  denudant. 

Cumagno  pugnauerunt  qui  Ecclefiam 
Dei  petfecuti  funt. 

Haec  pugna  ccepca  eft  a  principio  mundi 
in  Cain&AbeL 

Tetendit^impius^adaerfusDeummanumfuam, 
&contra  omnipotentem  roboratuseft. 

Sunt  namque  nonnulli ,  quietfi  qua  ali- 
quando  agere  contra  Omniporentis  Dei  iu- 
dicium  nituncur  ,  ipfa  impoflibilitate  ex- 
plendas  voluntaris  fuae  fradi ,  ad  femetipfos 
refpiciuncjatque  adeum,quem  concemnc- 
levolueranc,  conuertuntur;&  qui  difcede- 
reiongepoterant ,  fi  quodvellent  implere 
valuilfent ,  per  lioc  aliquando  faluantur, 
quia  quod  voluerunt  implere  nequieruntj 
vnde  ad  fe  redudti ,  cuius  fint  conditianis, 
afpiciunt,  &:plangant  fe  contraria  veritati 
voluifle. 

'  Sic  Saulum  Ecclefiam  profequentera 
Deus  de  ccelo  vocauit,  proftrauit,tamquam 
pcrcuffir. 

Nam  qui  omnia  noftra  moderatur,  ae 
difpenfatDeus,nobis  per  maliti^  viam  ince- 
dentibus  occurrit,  ofFcndicula  gbijciens, 

quae 


LlBER       PRIMVS.  55 

qusE  nos  a  peccato  remorentur,  &  abar- 
ceant. 

Sed  &nonnulli  funt,  qui  hocquodper-  j^JJ^^t^a^^^ 
ucrse  conrra  Deum  appetunc ,  iufto  Dei  iu- 
dicio  implere  nequius  permictiitnr,  &  ciini 
eos  malitia  accendit,  potentia  roborat,tan- 
toiam  femetiplos  in  errore  cognofccrc  ne-  . 
queunt,  quantoinrebus  affluentibus  extra 
fe  fempcr  per  potentiam  trahuntur^de  quo- 
rum  intentione  dicitur  :  Tetendit  adutrftis 
Deum  mammfuajijy&contra  Omnipotentem  ro^ 
borattts  ejl, 

[^Sed^^contra  Deam pugnare  non  efi  facile.        Eccief. 

lu  Fisitur anima  mea  1  ne  exiUimestihi  im^  "^f* . 

y  r     °  1  Mach.  Zt, 

punefuturum,  quodcontra  Deumpugnaretenta-  c«7. 
ueris. 

lobjCuius  rei  eratia,dimicaret,nefciebat;  chryfoft. 
nelciebat  quoniam  eigymnaiium  palaeltra  patientia 
erat  propofita;fcrmonem  ad iudicem  vertit,  ^®^» 
animaeque  oculum  ad  altadirigit ,  non  bla- 
(phemans  fcd  orans  cum  lacrymis-,  Vtqutd 
ine  pofuifii  contrarium  ttht} 

Tunc  autem  fibi  contrarium  Deus  homi-  <Sreg.  in 
Dempofuit,  cum  homo  Deum  peccando  i"!c.22. 
derehquit.  luftus  vero  conditor  huncfibi 
contrarium  pofuit,  quia  inimicum  cx  ela- 
tionedeputauit. 

Etecce  fatetur  flob  1  malum  quodfecir,  ^^^^-  V*. 

r  j  t  jT>k-  r    '        cap»7.IoD« 

lcabonum  ,  quod  Deo  mrecompenlatio-  lib.g.c.n, 
nc  debeat  ofFerre ,  non  inuenif,  quia  adab-  ^ "• 
D     4       luendam 


5^  G    I    M    I    T  V    5, 

liiendam  culpam  quaelibet  humanae  adio-* 
nis  virrus  infirma  cft,  nifi  hanc  miferiqordia 
parentis  fouear.  Cur  [  ergo  ]  quafi  contra- 
rium  tibi  hominem  dcfpicis  ,  qui  ccrtus 
fcio,quia  perire  ipfum ,  quem  defpiccce  cre- 
ckris ,  non  vis  ? 
Aug.  ma-  Pcccaui  peccatum  grande,  &  multorum 
nuai.iap,  fummihiconfcius  delidorum;  necficde- 
fpero,quoniamvbiabundaucrunt  delidla, 
fiiperabuhdauit  &  gratia. 
Bcrmfcr.  Mifcregohomoi^quismcliberabita  ca- 
*!♦  *"  lumnia  huius pudend^  feruirutis.^mifer  fed 
hber,hber  quia  fimilis  Deo,mifer  quia  con- 
tparius  Deo.  O  cuftos  hominum  ,  quare  me 
pofuifticontrariumtibi/'  pofiiifti  cumnon 
prohibuifti ;  Alioquin  ipfe  me  pofui ,  &  fa- 
ftusfummihimetgrauis.Iuftifilmequidem 
vt  hoftis  tuus ,  fit  hoftis  meus;6c  qui  tibi  re- 
pugnat,  repugnet  &  raihiiego  qui  tihi,mih^ 
jpfi  contrarius  fum. 


VII, 


G    E  M    I    T    V    S. 


Cur  Jactem  tuam  ahfcondis  et  arhitrans 
nu   invnuum    tiuim    '.^ol      tj. 


LlBER       PRIMVS.  5^ 

V   I    I. 

C ur  faciem  tuam abfcondis  &:  arbi- 
trarismeinimicumtuum?/^?^  13. 

ERgo  meus  tanu  caufatn  ttbi  prduit  iya 
Qut  condonandus  leniter  error  erat  ? 
Credideram  toruos  tantmn  te  fingere  vultuSy 

Nec  ntfi  compofitis  os  fimulare  minU, 
Scilicet vt flenti genitrix  negat  vheranatOy 

Sed  negat ,  vt  lacrymis  fj^pius  tUa  petat^ 
Aut  qualispuerofugiens  negat  ofcula  nutrix , 

Ofcula ,  qt{£  tottes,  dumfugtt  ille^  dedit^ 
Sic  ego  te  ficlos  rebar  miht  ducere  vultus^ 

Vtjfj  magisfequerer^  fingere  vellefugam, 
Atgeritur  video ,  dtclo  res  ferta  bcUoy 

Falfa ,  neCy  vt  rehar  laruajed  ira  fuit. 
Aueritfj^  oculos ,  dedignartf^  vidcri, 

Pax  volutt  numquam  conciltandaforet. 
Etfugis ,  vt  vifo  fugit  eminus  hoUisah  hofie, 

Autquemfulmineodente  lacefiit  Aper^ 
Seu  timeaft^octdisvtfHsfaxeffere  noHris 

Occulis  oppofit^  lumtna  cmta  manu. 
Quoprecor  hanc  tanto  merut  pro  crimine  poinam, 

Vt  veltit  tndtgnans  ora  videnda  neges} 
An  quiapeccaui ,  vtdtu  frufiraris  amantem} 

Ah  1  vultu  numquam  qui  mthi  tortm  erat, 
Aut  meane  magicas  laculenttir  lumina  flammas, 

Stbiktaut  nofiro  Rcgulus  orCy  times} 

Ante^ 


^O  G    E    M    I   T   V    S. 

Anteueni  tutis  Cyrceos  vifibus  orbes , 

Vthratamq^  oculo  pelle  nocente  necem. 
Vonec  enim  verfo  mededignahere  vultUy 

Te ,  dohr ,  irato  viuere ,  matorerit. 
Nulhus  alteriusfaciunt  mihi  lumina  beflum,         / 

Luminibus  pojfum  Phosbe  careretais: 
Tulchra  tuos  oculos  contemnere  Cynthia  pojfum, 

Qmpafcuntreliqua^  ignenitente  facesy 
Attafnen  abfque  tuis  oculis ,  mea  vita ,  nteum  cor 

Viuere,  non  aitter  quam  fine  corde ,  queo, 
Cenfe  igitur  mliqtiasquibm  obruor  anxia  cura^ 

Si  tam  dura  cculis  pma  carere  tui^? 
O  qttantolo  quanto  nnhigrandim  hoc  tormentuefi, 

Te  quodamem  mea  lux^me  tame  haUd  redames[ 

Curfaciem  tuam  ahfcondis,  d^  arhitra- 
ris  we  inimicum  tuum  ?  lo  b- 13  • 

Ao^.roii.  /*%Vare  facfem  tuam  auertis  ,  gaudiura 
loq.cap.  I.  V^meumpcr  quodgaudeoi'  vbi  esabf'» 
conditus,  pulccr ,  qucm  defidero  ?  odorem 
roum  haurio,viuo  ^  gaudeo;  te  autcm  non 
video;  vocem  tuam  audio  §r  reuiuifco  ;fed 
(urfaciem  tuam  abfondisf^onh  dicis^No«  vide- 
hitme  homo  &  viuet.  Eia  Domine,moriar,  vt 
tc  vidcam;vidcam,  vthicmoriar.  Nolo  vi- 
uere,  volo  mori-,  difTolui  cupio , &e(re  cum 
CHRiSTOjmoridefidcrovtvideam  Chri- 
STVMjviucrerenuo,VtviuacumCHRisTo. 

Lumen 


LiBca     pRiMVs.  6t 

Lumen  perftpe  tuenti,  Nazianx; 

de  viitute 
humaAi. 


l^uminis  iterni ,  nuhes  denfipma ,  fefe  ***  viitutc 


Trotinm  intecit  mediam,  fe^  ahdidit  ing(ns 
fulgor ,  &  ^rdentetn  fixit_  mthi  corde  dolorem, 
Vt  mihiiampropius  pofito  fe  pripete  curftt 
Eripuit ,  CApitt^fugam.  Cur  tfiud  ?  Amari 
An  quod  4  me  femper  cupiat ,  cupidA^^  requiri? 
tJamque  ita  moris  habent  homines  quoque. 

Si   quis  enim  offendciic  femuloium ,  Ambr. 
auertcreabco  vulms  folemus.  Si  apudho-  Apoiog* 
mmcs  hoc  graue  dicitur ,  quanto  magis  a-  ^ 
pudDeum?  vides  cnimquod  faciemtuain 
Deus  a  Cain  muneribus  aucrtir.Ideo  Dauid 
orat  vt  flagellcrurpotius  quam  proijctaturk 
jacieDei.ldcbiuiiussLkiVultumtuumDomins 
requiram,  grandc  crgo  fupplicium  ,  proijci  ^ 
facic  Dei.  Proiedlus  eft  Adam  de  Paradyfo; 
nequciramerito ,  {^(ccuim^nxQfeabfconde^ 
rat  afacie  Dei.  Exiuit  &  Cain  afacic  Dei,quia 
putauic  Deum  cfle  fallendum  ,  vt  crimen 
negarct.  Quomodo  proiiciat  Dcus  afacic 
iUa,audidicentem :  Tolliteillumintenebrasex* 
teriores, 

Igiturquae  Anfmafemela  Dcodidicitin  Bern.fer,- 
intimis  fuis  \^d  prxfcntia  fufpirare ,  &  quA-  ^q^^^^ 
rerefaciem  etusfemper ,  talis  anima ,  nefcio ,  an 
vcl  ipfamgehenna  adtempus  experirihor- 
ribilius  ptenaliufve  ducat ,  quam  poftfpiri- 
tualis  ftudij  huius  ,  guftacam  femel  fuauita- 
tem ,  exire  denu6  ad  iiieccbras ,  vel  potius 

moieilias 


6l     •  G    E    M    I    T    V    S. 

moleftias  carnis :  audienim  hominem  e)^- 
pertnm  ciuxloqukur-.Bonus  f5,inquit,Dow/- 
m  Jperanttbus  wte^anwia  qu^rentt  te.  audi6c 
alium  fimilem  huic:Ttbtdtxitcormeum;€xqui' 
fiuit  tefacies  mea^facim  tuam^Bomine  reqwram, 
Abhocbono,(i  quisauerterefan^^tamillam 
animamconaretur,puto ,  haud  fecusacce- 
pifTet,  quam  (i  de  Paiadyfo ,  &  ab  ipfo  in- 
troitugloiiaSjConrpiceret  deturbari. 
...  Eftenim[CHRiSTvslfuleoraeternusani- 

Amb.  m  ■  j    v  n  r    ■ 

pialm.  43,  morum,quemideo  Pater  mihtmterras,vt 

eius  illuminati  vuhu,  seterna  &  cceleftia 

fperarepoftimus,  quiante  terrena  caligine 

tenebamur  inciufi. 

pLvcAt  in       Defifte  [ergo  anima]hominis  habere  pec- 

"*•"'*  Gata,&videbisfaciem  meam  jquicnimfa- 

ciem  meamvidet,  debetefte  line  peccato. 

Efto  Angelus,  hoceftdiuiniminifterimpe- 

rij^obfequeremandatisDominitcum  fueris 

Angelus ,  videbis  faciem  Domini.  ipfe  Do- 

minus  Itsvsait :  Beatimundo  corde,  tpfienim 

Deum  videbunt :  aduertis  quid  a  te  exigatur  vt 

videas  Deumf  Emunda  igitur  cor  tuum. 

Atnbr.  in      [Sedjauerteie  a  nobis  Deum  faciem  fuam 

pfalifl.^3.   putamus ,  quando  fumus  in  ahquibus  affli- 

d:ionibus  conftituti. 

Bcrn.  in         Nc  timeas,  6  Sponfa,  ne  defperes,ne  exi- 

ftala.         ftimes  tc  contemni ,  Ii  pauJifpcr  tibi  fubtra- 

hit  Sponfus  faciem  fuam.  Omniaiftacoo- 

perancur tibi in  bonum ,  dc  de  acceftu  &c  re- 

celTu 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  ^J 

ccfllu  lucriim  acquiris.  Tibi  venit,  tibi  & re- 
ccdic ;  venic  ad  confolationem  ,  recedic  ad 
cautelam. 

O  bonaabfconfio,  quas  efficiturperfc*  B.AnfeU 
£bio/Gloriamca,Deusmeus,abrcondis  the-  cap,$, 
faurum  cuum,  vt  incites  cupidum ;  rccondis 
margaritam  ,  vc  augeas  cjuaerencibus  amo- 
remjdifFers  dare,  vt  doceas  pererc;  diflimu- 
las  audirepetentem,  vtfacias  perreueran- 
tem.  quodplane  indicat  illaflebilis,  quae 
tuum  in  fepulchro  natum  CHRisTVM,incer 
morcuos,  quaerebatviuum  ,durancibusad- 
huc  ccncbrisjquam  accenderas  vt  quasrcret, 
fed  quaerenci  difparebas  vt  perfeuerarcc:per- 
feuerauic  fperans,&  fperauitperfeuerans;  & 
quiain  fpe  perfeuerauic ,  vidcre  te  meruic, 
Bcacavifio  &  plena  cxulcario. 

PIacare,obfecro  ,  &  miferercmci  ,&»(?»  Aag.mcd» 
auertasfacte?n  tuam  a  w^,qui  pro  me  redimcn- 
do  non  auertijitfaciem  tuamab  increpanttbns  & 
(onjpuentibusinte. 


VIIL 


<*4  ^   ^    A^     i   T    V    S« 


m>    dahit  caj>itl  meo  aquam  ct  ocuUs  meis 
J^ontem    lacrymarum  !  ^HXere^  .  ^  . 


I.  r  B  £  R      ^  R  I  M  V  Si  ^i 

VIII. 

Qj^iis  dabit  c^piti  meo  aquam,  &r 
ociilis meis  fontem lacrymarum> 
&:pIorabodieacno£te? 
Hterem.  g, 

QVis  mtbtdetJtquUas  caput  hoc  vertaturin 
vnd.ts , 

Tot^  fluat guttis ,  quotjletitant€y  comis? 
Trontepatetcampus  quemflMis  imber  inundet^ 

RtpaneCy  vtftu^us  exjpatientur ,  obefl, 
O  mea,  fifiibito,  duo  fttmina,  lumina  fiantl 

Sat  capiet  geminas  alueus  aptus  aquas, 
lHe  meis  totus  lacrjmis  nonfiijficit  imber^ 

Perpetuoftentis,qui  rigatorafenis, 
Captanec  Andromache,  qualuminaproluitvndi^ 

lila  mtis  lacrjmis  vndafatejfe  poteft, 
l^ec  tua^  lefiide,  lacrjmati  balnea  le^i , 

Balnea  nociurnis  humida  femper  aquU. 
Nec  qtiibus  esfolitus  ieiuniapafcere ,  gutta , 

Nocle  ydie^  tuusquA  ttbt paniserant: 
lUa  nec  illuuies  plorabiltuw  lacrjmarum 

Quampluit  tnDominiMagdala  moelia  peies: 
Nec{ttbt,  quigeniinis  inarauerat  humida  fukis 

Uimina)  fonsmcefta,  Vetre  perennis  aqua, 
Sed  tua.NiUi  veltmftptempliceftumina  riuo, 

Cum  vagus  ifiacQS  obruis  amnis  agros. 

h  AHt 


6^  G    E    M   I   T   V    S. 

Aut  qualis  madidum  cthn  inergic  Aqnarlus  Annum\ 

Totaj^  in  bjkrnas  aftra  Uqaanturaouas-y 
Autpottus  trqidas  qualii  rtnt  tmberin  vrbes, 

Omniacumpluuio  clan^ra  reclufaioui. 
Ctilmina^^  &  turres  &  acuta  cacumtna.cautes^ 

Et  nemora^&  montes ,  ntl  ntfi  ponttis  eravt, 
Hosoculis  voueamgratddis  mtbicurrerenimhos^ 

Et  capt4t  hoc ,  totusfiat  vt  Oieanus, 
Aiit  faltem  ingemtnostabefccrclumtna  riuos, 

Perpetudve  meas  amne  nataregenas, 
Necficcarioculos ,  nifi  cumfiupor  objittit  iUis^ 

Tiniat  vt  lacrjmas  vUmiagutta  meas. 
Tdtces  nimiumyttre&^grns  carula^  njjnphd, 

Mmbra  qutbusfliitdo  funt  iquefacta  vitrol 
Vosg^paludofis  mutat£  fontihtis  arttiSy 

Quas  vetiis  efi  quonda nifama  profeffa  nurus» 
Cur  mthi  non  liquidis  fitUant  quoque  hrachia  riuis^ 

Glaucaq^  mufcofisflu^uat  vnda  comis? 
lUaegofum  ,fontem  quA  nonadmittor  in  vUum^ 

lUa  egofum  fruHra  qudltquoreffe  veltm. 
O  vtinaml  cdmmvertar^noum  Acisjnamnem, 

Qm ,  Galat&a,  tuoflumen  amorefuit. 
Aut  aliquGd,  fteri  iubeat  me  Bibhda,  Numertt 

Qtiod  fieriiuf^it  Btbltda  yfontitaquam  l 
Atit ,  Acbeloe,tua  liceat  miht  ludere  forma^ 

Hercide  decepto,  ciim  leue  ftumen  eras  l 
Non  ego  tunc ,  Ai  hdoe,  precaria  corpora  fonanty 

Tattrus.vt  exutoflumints  ore ,  puter, 
Itlicetobfctirifuertm  nifi  nominis  amnis^ 

Non  ego  tne  nomen  vilefutjfe ,  queiar. 

liigii 


1  I  B  E  K       P  R  I  M  V  S.'  €f 

iu^is  aqud  largus  tantum  nnhi  fuppetapiinher  > 

CAtera^fdcurum  nomen  honoristf^, 
Tumpjea  tnexhaufios  deducent  lumina  riuos^ 

Vindus  vt  iUtua  de  niue ,  voluitaquas, 
TerQ.^jiuent  laapia.veluti  vagjifiumina.vultuttli 

Tltmina  lucefluent,fltimina  no^efluent» 
Nccmfiflere,  meiioculismtvUa  voluptaSy 

Donecerunt  Ucrjmis  crimina  merfa  meis. 


^M    i 


^ 


€S  G   E    M   I  T  V    S. 

^ms  dahit  cafitimeo  aquam ,  dr  oculis 
meisfontem  lacrjmarum,  &floraho 
dieacno^ef  Hiercm.9. 

Hieron»ln  Ql  totus  vcrtar  infletum,  &ncquaquam 

c.p.  Hic-    i3guttae  finc lachrymarum,  fed abundantia 

^^"^*         fluminiSjnonfatis  dignefleuero. 

Bern»  fcr.       Qi^  dabit  capitt  meo  aqHamy&  oculU  mtufon" 

16.  in        fgfj^  lacrymarmn  ?  vt  priEueniam  fletibus  fle- 

tum  ik  fl:ridorem  denrium,  &  manuum  pe- 

dumque  dura  vincuia ;  &  podus  catenarum' 

prementium , ftringentium,  vren cium  ,  nec 

confumentium.HeumematermeajVtquid 

megenuiftifiliumdoloris ,  filiumamaritu- 

dinisjindignationis  &pk)rationis  stcrnae! 

A  b  in         Nefcitflerequi  flendacommittif,6ccum 

rfaU  *ii3.    fit ipfe  lacrymabilis,  non  habec  culp^  lacry- 

masfuae. 

Gregaib.       ^xa  fiifpirans,  a  patre  terratj^  irriguam  pe- 

3*diai.  c»    tit,quia  a  creatore  noftro,  cum  magno  defi- 

^^iftrt^*    derio  ',  quaercnda  cft  lacrymarum  gratia. 

HincirriguumfijperiusaccipitanimajCum 

fcfein  lacrymis  <^<rleftis  Regni  defiderio, 

affligit :  irriguum  vero  inferius  accipic,  cum 

inferni  fupplicia  flendo,  perrimefcit» 

,       Tu  quidem  Rex  eloriae  &  omnium  virtu- 
Aug.med.  ^  & 

cap.  3<s»  tum  magifter,  docuifti  nos  vcrbo  oc  exem- 
plo,  gcmere  ac  flere ,  dicens :  Beati  quilugem^ 
quoniam  ipfi  confoUbnntur,  Tu  fleuifti  defun- 

dum 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  69 

£tum  amicum ,  &  lacry matus  cs  valde  fupcr 
pccituram  ciuitate.  Rogo  te,bonc  I  e  s  v,per 
illas  preciofidimas  lacrymas  tuas,&  per  om- 
nes  raiferationes  tuas,da  mihi  gratiam  lacry- 
marum  quam  multum  deiiderat  &  appetic 
anima  raeaiquia  finc  dono  tuo,non  poflura 
habere  eam.-fed  per  Spiritum  fan^lum  tuum 
quidura  corda  peccatoium  mollit ,  &ad[ 
flcrum  compungir;  da  mihigratiam  lacry- 
marum,  (icut  dedifti  Patribus  noftris  ,  quo- 
rumveftigiadebeo  imitari,  vt  plangammc 
inomniviLa  mea,  ficut  ip(ife  planxerunc 
noc^eacdie.  Damihi  irrigaumfuperius&: 
irriguum  infefius,vry?«r  nnbilairj/mApatm  dic 
AC  nocte.  Damihi,  dulciflirae  fonteirriguum 
fontemquc  perfpicuum,in  quo  lauetur  afll- 
due  iftud  iniquicatum  holocauftum.Da  mi- 
higratiam  lacryraarum  bcncdidle  &  ama- 
bilis  Deus ,  praecipue  cx  multa  dulcedine  a- 
moris  tui  Sc  commemoratione  mifericor- 
diarum  tuarum.  Tribue  pro  boniratc  &c  pie- 
tate  tua ,  vt  ifte  calix  luus  inebrians  Sc  prae- 
clarusfatiet  fitim  meam. 
Lacrymxflquidem  funtpeccatidiluuium  Nazlan.' 
&  mundi  piamentum. 

Etflcuttorrens ,  diuerfaobfl:acula  diruir,  Hugo 
{iclacryma  feructis  defiderij ,  omnia  pecca-  ^"****" 
ta  diluit,omnia  tormenta contemnit,& cur-  Hier* 
fum  fuum  ad  Deum  peragit,vfque  dum  pcr- 
ucniat  ad  afpeaum  Dei.  Ecclefiafticic.35. 
E    3  HiQnm 


70  G  E  ^  I  T   V  s. 

V.  i«f.  l^onmUcrymA  vtduA  ad  maxtUam  defcendunfi 
Veif.  19.  j^  maxtlLa  enm  afcendunt y  vfquead  calum, 
Aug.med;  Perciitc  Domine,percuce,obrecro  hanc 
w^-  37.  dunflimani  metcm  mcam,  pia  &  valida  cu- 
fpidc  diledionis  tua2,  &c  altius  ad  intima  pe- 
netra  potenti  virtute 5  &  (ic decapite meoeduc 
aquam  immenfamy  &  deoculis  meis  mumfontem 
lachrymarum  iugitcrmanantemcx'nimioaf- 
fedujdefiderio  vifionis  pulchritndinis  tua:; 
vt  lugeam  diQ  ac  nodc ,  nullam  in  pracfcnti 
vitarecipiens  confolationem. 
Aug-  mcd.  E)a  mihi,  quaElo,  lacrymas  cx  toto  aftcdlu 
wp.j<j.  .internas ,  qua:  peccatorem  meorum  poffint 
foluere  vincula,  &  cccleftiiiicunditate  feni- 
per  repleant  animam  mcam.  Venit  mihi  iii 
menrcmalterius  mulieris  deuptio  mira,qu^ 
in  fepulcro  iaccntem,praE  amore  quacrebar, 
quac  recedentibus  difcipulis  de  repulcro 
non  recedebat,  quia  fedebat  ibitriftis  ac 
masrens.Si  crgo  ita  fleuit,&  in  flctu  perfeuc- 
rauit  mulier,  quajviucntem  cum  mortuis 
quxrebat,qucB  te  manu  fidei  tangebat;quo- 
modo  me  plangerc  &:  in  plan6fcu  perfiftcre 
debetanima,  quae  te  rcdemptorcm  fuum 
iam  cceIo  pra^fidemcm ,  &  vbique  regnan- 
tem  cordecrcdir,ore  confitcturjQuomodo 
crgogemcre&fiercdebettalis  anima,  qu^e 
tctoto  cord^  diligit,  ttque  toto  d^fiderio 
yidere  concupifcit^ 


G  t   U   l  T  Y  ^- 


Dolorcs   mfer-m  crrcumdederunt  me,  prapccu  - 
2>auermC   me    hiquei  mortis  .      'Pfa.l-  t^. 


L  I  B  E  R       P  R  I  XI  V  S.  7) 

Dolores  inferni  circumdederunt 
me,  pra^occupaueruntmelaquei 
mortis.     Pfalm,   17. 

ERgo  iterum  A^Aon  aliquli  nouafahulafict^ 
Infclix  camhm  pr^cda  voranda  fuii^ 
In^mihimens  ne?norum  Jludtjsiuuemlihus  arjity 

Et  periijludijs  mens  propte  capta  fui6, 
Uensfuit ,  anctpitesvenatu  pellere  curas ; 

NoH  tamen  mfjluis ,  pulchra  Dianajuis, 
Sylua  mthi  rapidts  non  efi  latrata  molofis , 

Lufiranec  infeftafollicitata  cane. 
Nec  iugaTajgeti neqtie  Mt&nala  territa cornu, 

Kecfuluus  volucri  cujpide  Jlratus  aper. 
Uec  mea  Varthenijs  cricumdata  retiafjluis , 
I  Ncc  meditata  ftris  callidalina  dolos, 
Wmquam  tgo  ve\pediias^venahula.,tda;<}elarcuu 

VllaveSpartan^VirginisarmatuU. 
O  vtinam  mens  ijla  mihi ,  Diliynna  ifuiffit  l 

Non  ego  nuncprada  ctngerer  arte  me£. 
Heu  quihusimprudens  fiudijs  mihi  torpuitdtoil 

Qulnpotius^  nemorumcruranotata  ruhis? 
Curqu&fita  tuis  mihi  pramia  ^  Bacche^  trapetis} 

Aut  agitata  tuis  prdda ,  Cupido,  iugis  ? 
^on  taniiimpharetramnequetantum  tela  Cupido, 

Cautafed ,  vtfallAS,fila,  plagafj^  geris. 

B    $  famplntQi 


74  G   E   M  1   T   V  s. 

Tamplneos  tantum  neque  concutU  Euie  thyrfos^ 

Sunt  quoqu  e,  qiteis  capias  cbrta  crura ,  doli. 
Ciimfurgit  DaliU  Sampfon  rnaU  tonftu  ab  vlnify 

Vm^a  Phtlt^bjo  brachia  funetulit, 
Cum  iacet  ignoto  Noe  fuperatus  laccho, 

Cowpedefucciduos  (Inngis  Idccbe  pedes. 
idali^y  ecce^fuis  iam  me  qiioque  capibus  ambit, 

Qu£  toties  votiipYdda  petita  meis. 
Jlei  mtbt ,  quot  circumpedicarum  indagins  cingor\ 

Seu  fera  venantum  prapete  fepta  globo, 
Scilicet  illa  fuitjpe[triferalis  tmago, 

Antohio  i  celfi  vertice  vifa  iugi: 
Cum  patuere ,  oruli  colleCla  fub  vntus  iilum 

Omnia ,  qi(a  mundo  didita  regna  iacent\ 
Omnia^  ceuparua  teUuf^^  ypoli*f%  tabella , 

Ti6ta<^jlant  minimo  corpora  tota  vitro: 
Omma^  frac  ingens  obfepferat  vndique  rete , 

Multa^^  furtttw  iiamtna  ffarfa  viis, 
IQuiique  fuas  fraudes,fcnftt fua  vincula  quifquty 

Hic  caput  5  tllepedes  vin^us,  &  tUe  manus^ 
Sicfua  deceptum  laquearat  quemcf^voluptas 

Vt  vifco  holtdd  decipiiintur  aues, 
Ah !  fua  nexilibus  tcndit  mors  vndique  tramis 

B.etia ,  arachnao  caUidiora  doU^ 
Vt^  fedet  nigro  venator  araneus  antro, 

Infidianspennis^firidula  mufca  >  tuis; 
^enfit  vbi  mota  treptdars ,  cubilia ,  tela, 

Emicaty  &  trepidam  raptat  in  antra  ferana 
Aut  qualis  viridi  latct  arbor(  caUidus  auceps , 

^ennipedi  medita^s  vincla  dolofa  gregt. 

linige. 

i 


I 


LlBER       PRIMVS*  7J 

llmgcros  abdit  vicino  gramine  vallos, 

SpATgit  c^  in  nitido  phrima  grana  folo» 
Br  ctrcuw  mduftsfecrita  crate  volucreSy 

QU(C^^  cdnant  viniia  cowpede  ^ponitauet. 
Hd^faltu.&cantu  \  leuistlleforaminebuxiy 

Hdfoclw^pr&dam ,  dectpitiUe  fuam, 
Venantum  haud  aliter  fcelerum  comitata  coron^ 

Implicat  infidtii  mor$  fua  quemque  fuist 
Qui^  fuper  laqueos  nifus  darecorpora  faltu  , 

Heu  mifer ,  injijgiaspracipitatur  aquasi 


Polow 


j6  G    E    IvC    I    T    V    S. 

Doloresmfernicircumdederut  mei  fra- 
occu^merunt  me  Uquei  mortis-  Vt  17. 

ECce  DomineDeus  meus,mundus  totus 
P^^"^^  ^^^  GoncupiTcentiarum  laqueis, 
iikci.c.12.  quosparaueruntpedibus  mciSj&quisefFu- 
giethoslaqueos? 

Venatione  ceperui  me  qvaji  aue  inimici  meigratis, 

Tilrcn'^.       Auisenimquasdefccnditexalto,  velquae 

Ambi.  de    in  altum  fe  extollere  non  poteft,  frequcnter 

«°oi°isc.5»  ^^^  laqueis  cupiturjautvifco  falli[ur,aut  qui- 

bufcumque  irretirur  infidijs  ;  (ic  quoque  5C 

animanoftra.  Laqueus,inauroivifcusinar- 

gentojncxus,inprardio;cIauuseftinamore. 

Dum  aiirum  petimus ,  ftrangula^ur  •,  dum 

argenrum  quasrimus,in  vifcoeius.h^iemusj 

dum  praeduim  inuadimus,  alligOTi^r.Quin 

etlam  mulieri»  decus,dum  tcntaj:,  aftringir* 

Scd  qui  funt  vcnatores  iiki  ?  venatorcs 

ferm.3  fu-  vtiquc  pcftimi  &  ncquiflimi,  callidiflimi 

per^«i/,d-  &;crudeliflimi.   Venaiores  qui  cgrnu  non 

bttat  tn  ad-  r  j-  r   i  r     ■  •  i   • 

iutono.        lonantvtauaiantur,{ealagirtantin  occuins 

immaculatiim.lpfi  Redores  funttenebraru 

harum,aftutifl[imiyerfutia&maIitiadiabo- 

licas  fiaudis ,  ita  vt,  ficut  eft  anre  venatorem 

bcftia;{ic ad  eorum  compaiationcm fit  qui- 

libctaftutiflimus  hominum. 

Bonauenu      Oaniraa  fragilis  ad  reflftendum,facilis  ad 

cap.  I.  fc-  cadcndum  ,  difficilis  adfurgendumlquali* 

liio^»       ,(erifl;iusaducrfarij  laqucoseuaderepoteris, 

quem 

i\ 


LlBER      PRikvs.  77 

qacm  tantisfubtiliratibus  pi^dicu  agnofcis.^ 

Inrellige  quia  in  medio  loqueofumam-  orig.hom. 
bulas,<Sclubcus  machinastran(eas  immine-  '"'"  ^^'''' 
tcs.  Omnia  retibusplena  fanti  Diabolus  ia- 
quco  cunda  compleuit. 

Ecce  tctendit  ante  pcdcs  noftros  laqueos  f^^lHf'. 
innnitos,  cc  omnesvias  noftras  varijsim- 
pleuitdccipulis,  ad  capiendasanimas  no- 
ftrasr6c  quis  efFugict?laqueos  pofuit  in  dmi- 
rijSjlaqueos  pofuitin  paupertate,laqiicos 
tetenditin  cibo  ,  inpocu,  in  voluptate,  in 
fomno,&  in  vigiliajlaqueos  pofuic  m  verbo, 
&inopere,&inomnivii  noftra. 

AhfconditaeJltnterrapedicaem,&  demtdail-  Z''in^^^ 
hwjuperfemttam.ln  tcrra  pcdica  abfconditur  6M  c.  u, 
cum  culpa  fubterrenis  commodjs  occulta-  '"'^ 
tur^  iniraicui  quippeinfidiansoftendithu* 
man^  mcnti,  in  terrenalucro,qu]dappetar, 
& occultat peccati  laqueum ,  vt  eius  anima 
ftringat,quatcnus  videat  quid  cft  quod  con- 
cupifcerc  vaieat ,  &  tamen  nequaquam  vi- 
deatin  quo  culp;2  laqueo  pedcm  ponat.  Ec 
tuncab  antiquo  hofte  f  tper  fcmitamdeci- 
pula  ponitur,  quando  in  acflione  huius  mii- 
di ,  qaam  mens  appetit ,  peccati  laqueus  pa- 
raturjquaevidelicetnonfacJledcciperec,fi 
videri  potuifTet-fic  quippe  dccipula  ponirur, 
vtdumelca  oftenditur,  nequaquam  ipfa^ 
tranfeuntc  videatur.  Ssepc  crgoproponun- 
turanimocumculpahonores,diuici?,faIus, 

&vita 


lob. 


y$  G  E   M  I  T  V  si 

&  vita  tempordis,  quae  mens  infirma ,  dum 
quaii  efcam  videc ,  &  decipulam  non  vider» 
per  efcam  <quam  vidensappetit  >  in  culpa 
coiiftnngitur,  qusenort  videtur. 
Barilcle  Et  quemadraodum  peruerfi  quidam  6C 
hKrendo  ^ubdoli  homines,quoru  ftadium  eft  &  pro- 
cebus  lae  pofitumex  alioium  bonisditcfcerej^cam  ta- 
cttUribus.  j^gj^  porenciam  non  habenc,  6caperta  vio- 
lentia  vtatur)  viasinddioscobfiderefolent; 
&  (i locum  aliquem  circa illas  aut conualli-' 
busprofundis  mterruptum,  auc  dumorum 
deniitate  obfcurum  vidcrint,  inillumfefc 
abdunri&:  huiufmodi  veIamento,viatorum 
circumquaque  confpcdtum,  ne  prasuidean- 
tur,amohti,exinopinoiIIosadoriuntur-,  nd 
quifquameorum  laqueos  pcriculofos  vidc* 
re  prius  queacquam  m  illos  incidat;ita  &Sa« 
taninfenfusnobis,&antiquushoftis,mun- 
danarum  obledationum  vmbris  [qCc  infi- 
nuas^quaEpericuIofaecircavitaehuiusviam, 
latronem  occulere  foIent,&  latibula  pr^be- 
reinfidiatorijinde  improuifosnobis  perdi-» 
tionis  laqueos  fubdernic.  Oportet  itaq^e 
nos  animi  oculos  perpetuo  vigiles  circam- 
quaqucdiducere,&  quidquid  iucundunt 
apparet,  moxfufpeClumhabere,&praeter- 
curierc ;  nec  aliquam  illi  cogitationem  ap- 
plicare ,  ctiamfiaurum  copiosc  propofirdm 
videarur,  &  idoneum  quod  a  volencibus 
toiiatur,ctiamii  q^uafcumquc delicias tcrra 

proferat 


L  r  B  E  R.      P  R  I  M  V  s.  7^ 

pro£erac  ,  &  precio(a  tabeinacula  oftenter: 
eriam(ichoreas,comelIationes,ebiietates,&r 
mcfasconcenmum  modulacione  iucundas 
videamus;etiamii  otFeratur  venuftas  corpo- 
rum.Sub  his  namque  omnibus  itaiucundis, 
latcbras  habct  coramunis  nofterhoftis,ex- 
pcdans  num  per  obiedorum  fpedacula  iU 
le(5bi ,  rehd:^  Regia  via ,  ad  ipfius  aliquando 
infidiasipfivkro  dccHnemus.Er  plutimum 
fane  timendum  eft,ne  quo  pa^o  illisincau- 
tc  accurretes,&  oble<^ationem  iUam,quani 
vfurpantibus  ofFerunt,nihil  habere  pericuU 
putantes ,  primo  ftatim  guftu,  dolose  abdi- 
tum  hamum  voremus,atque  illo  poftea^no- 
limus,  vehmus  J'ligati,  adterribileslatronis 
latcbras  Mortem,  fciliccr,per  haiufmodi  iUe- 
cebras  imprudentertrahamur. 

Attolle[6homo]animamtuamneeam  Ambf. 
illiciatefca laqueorum»  Voluptates fa^culi, nomortis* 
cfcsE  quaedam  funt,  &  fquod  peius  eft)  efcae  cap.  <$• 
malorum,efcsB  tentationum.Dum  volupta- 
temquaeris,  laqueosincurris.  Oculusenim 
meretricis  laqucus  amatoriseft^oculus  ergo 
merctricis  ,cft  laqucus.  Laqueuseftetiam 
fcrmo  meretricis,  qui  obdulcatad  tempus, 
fauces  tuas,&:  poftea  exafperat  eas  amaritu* 
dine  conrcientiae  peccatricis.  Laqueus  eft 
aliena  poftcflio  plena  amocnitatis.     Om- 
nc  iter  iftius  vitae  plenum  laqueorum  eft^ 
Vnde  iuftus  dicit  ;  In  m  hac  quti  mhuU-- 

ham. 


80  G    E    M   1   T  V   5. 

ham  ,  dfcondetum  laqueos  mihu 

Ibid,  Qaoties  inimicus  cordi  noftro  conaturin- 

ferere,  qtio  nos  refleftat  a  fatictitatis  propo- 

fito  &  pi-js  votis?Quoties  corporeos  inflam- 

mat  ardoresfQuoties  occurfarc  facit  oculos 

merctricios,quibus  caftum  fuftentet  atfedti 

Vtimprouifoamorisfpiculofciiatimparatu.? 

Quotifcs  inferitanimotuo  verbuiniquum, 

&cogitationescordisabfcondiras?Hisani- 

ma,qua!  cupit  euolare,deponitur.Sed  tu  otH 

ludarcquafibonusmiies  Christi  Iesv. 

ibid.  Et  quid  de  extrancis  laqueisloquar/*  ho- 

ftis  nobis  laquei  funt  caucndi  in  hoc  ipfo 

corpore  noftro,laquei  circumfufinobisfunc 

quos  dcbemusvitare. 

Ambr.  Honorum  gracia/ubh"mitas  poteftatum, 

4.  Lucx.^*  epularum  fuauitas,  forma  meretricis,  la- 

queuseftDiaboli. 
Ambr.  dc        Ergo  non  laqueis nos credamus ,  &  reti- 
^scapTr*  busijsqu^  decipiunt&  illuduntj  nonfc- 

quamur  illccebrofa  &  fedudloiia. 
Aug.  in  Sed  tantum  valer  animi  prasfumptio  ,  vt 

' '  ^^'  &coramipfis  mufcipula  fit,  &incidant in 
eam  jobicurentur  oculi  eorum  ne  videant. 
AugXoli-  Scdtu  Domineliberanosdelaqueove- 
loq.c,  i54  nanttum.,&:  a  verbo  afpero,vt  conhreamuc 
tibi,  diccntcs:  BemdUlm  Doniinus/julmn  dedit 
nosin  captionem  denuhm  eorum:  Animanoftraif' 
tut  pajfer  erepta  efl  de  laqueo  venantium ,  laqueud 
iomrufti  eH ,  &  nos  libcrati  fumw, 

X. 


Si 


G    E    M  I   T    V    S. 


Non  intres  m  tudicium  cwnjcruo  tuo ,  tjuui  non 
uistifuahitw  vn  cottj^ectutuo  omnis  viuens ! •Tftl. ifn,. 


10. 


Lii8£R     pHimVs.  8$ 

X. 
Kon  intres  in  iudicium  cumferuo 
tuo.     Pfaim.  141. 

QVod  Domino  decus  eft  m  ius  arceffere  feruum^ 
?dmaqj  quA  ferui,  iure  vadantis  Hmm? 
itferuilis  hero  verttt  vtdoria  probro , 

EtreHsojfenft  feruus  heriltsabit, 
Crede  mihi,pudore^,mecumttbttexere  rtxaSy 

lurgia  nec  tecum  comienit  ejfe  mihi^ 
mon  ego  fum ,  tant£  cui  fttfidtuia  pugnA , 

Non  ego  materies  litibus  apta  tuts, 
J^empe  tuts  fcribi  vis  bella  forenfta  faftis, 

Aut  m?a,forti^juam  vtncere^  cauffapotefti 
Cuius  eritfeitx  adeo  facundia  Ungua, 

Qud  Jperarefibitanta  tropaaqueat} 
lundtci  nuUa (ilitavox exercita  rixisj 

Qup  tua  debilior  caujfa ,  loquente,  cadat, 
Heu  mmis  aufteram  diftfenf^s  cognitor  vrnami 

2sec  tuus  inficctt  fe  rigor  illefimt! 
Sat  tua  nota  quidcm  gemino  clementia  mundoi 

Blandaj^&  in  poenoi  eftttbiUntamanus: 
Mveilaj^  cum  ftatuis ,  trtfti  tibi  moeror  in  ore  eU^ 

Tam^  rei  damno ,  qnam  reus  ipfe ,  doles. 
Tarq^  ttbi  doloreftdt  crimine  fmcrepoenamy 

Acfua  de  plexo  crimine  poenareo  eft, 
J^ecfibt  decretam  velit  vUus  demere  multam, 

Arbiter  vtproprij  criminis  ipfeforet. 
Atlicet  ingenuas  habeant  h^c  carnuna  laudes^ 

ludicij  cupiam  pun^afubire  tui : 

P    1  j^m 


84  G    E    M   I   T   V    s. 

N4W  quamuis  mifcris  honus  «,  venk^  paratus, 

Attameninfontes  iure  feuerus  agis\ 
V-t  tihi  tam  iuftd  pendet  lanx  vtraque  Itbri , 

Parfit  vt  ex  Aquo  gratia ,  par^  rigor, 
liHecfinis  afjectus ,  captiuaj^  peSiora  duci , 

Necfubigunt  animum  lenta  verba  tuum, 
l^ec.ficaufidki  vox  incantaumt  auresy 

Tacunda  minimum  diluat  arte  nefas. 
Verdidit  hic  caffas  factindia,  Suadaj^  vireSy 

Etfikt  hoc  oinnis  gratia  muta  loco, 
2>Jecprece^nec  preao-^necfraude^  nec  arte,nec  afiu 

Profiitit  hoc  vnquam  vendita  caufaforo, 
Qtiisfecet  mtrepidm  tam  duro  ludtce  Ittes, 

Auttamum  impauidtu  pareat  ante  Deum} 
Nf>w  egofifm  vocer  inter  outlia  Martis^ 

Bura  tui  metuamfepta ,  Gradiue,  fori, 
Nec  treptdm  (Hcetipfa  dccemcitet  hafia  viroru) 

Nemea,centenoitidicey  cauffa  labet, 
Nec  tua,  (caufarumfcopulos)  infamia,Cafiiy 

Vulptta  ,fi  iuhei^Vrdtor ,  ipiqua  querar. 
N^c  Rhadamantaa  verearfubfcUiarixa, 

Scamna^  Dj^d  litigiofafinis. 
Nfc,  quibus  tnclufastenetarbiter  AEacm  vmbras, 

Infernis  dubitem  iurafubireplagis. 
Quihbet  in  caput  hoc  dt^et  fuffragia  iudex, 

Etferat  imites  qudihet  vrna  notan 
Caufarum  mihi  tot  lingua  efi  inflata  tropaUt 

Seputet  vtnttllo  cedere  popforo^ 
Vniusattimuit  folutnmodoludicis  vrfMm^ 

ludicis  &  tefiis  qui  vieefolus  agit. 


L  I  B  E  R      P  R  1  M  V  S.  85 

S^ui,  femel  vtfma  fententia  Uta  taklla  efly 

Sec  prece,  nec  lacrytnif,  trifte  retra^atopui. 
O  durum,  0  fatale  reis ,  mifenf^  trihunaU 

Qm  ludex  rigido  tam  grauis  ore  fedeti 
^icitftr  attonitU  &terna  luce  fupinis 

Hiinc  oculif  Agathon  extimuiffe  diem, 
Vtq^fibinoxA  Paulus  non  confcius  ejfet, 

Hoc  tameneft  veritusiudice  ftarenocens, 
Qui^  fmSaiomon  doSitfimusaudijt  auiy 

Menspura  eft ,  quemquam  dicerepoffe ,  negat, 
Quinfac^rhkc  etiam  treptdmformidine  Pfaltes; 

Ittdtce  te,  tutiisquis-reui,  inqutt^  erifi 
Ouij^  tot aducrfostulit &qtio piUore  cafuSy 

Vixfore  clara  fatis  fydera  j  lobus  ait, 
Si  trepidant  igitur ,  tanto  cenfore ,  columna^ 

Quotftabunt  tabuU,  Itgna  caduca,  pede? 
Si^  tremunrpauid4i  nutante  cacumine  cedri^ 

Quajpe  parua  fuamfjlua  tenehit  humum? 
Trtgidtu,  heu  l  refugit  mihi  toto  corporefanguity 

AjpeBus  quoties  hnec  fubit  vrna  meos. 
Kon  fecusac  visa  cum  vtciimaforte  fectm^ 

Deceptorefugit  verbmtunfa  caput. 
Varce  precor ,  neque  ius  mihi  dic  hac  cognitor  vrnk 

Sancia  Themis  caufta  qua  cadat  ipfa  fua, 

Non  intres  in  iudicium  cum  feruo  tuo. 
Pfalm.   142. 


N 


On  liti2cmus*,  nolotccuhaberecauf-  Aaft.  m 
r  °  -  •    /1  •  •  rfalm,  141, 

lam ,  vt  ego  propona  mliitiam  mcam, 

F     s  ta 


g^  G    E    M  I   T  V    S. 

tu  conuincasiniquitatem  meamjndignum 
cfttibi,  cum  feruo  tuointrare  iniudicium, 
nec  quidem  cum  amico  tuo.  Noli  ergo  in- 
trate  mecum  in  iudicium  Dominc  Deus 
mcLis.  Quamtumlibet  redus  mihividear, 
producis  tu  de  thefauro  tuo  rcgulam-,  coap- 
tas  me  ad  cam ,  &:  prauus  inuenior;  ne  intm 
miudicium  cum  fmiotuo:  mifericoidia  indi- 
gco,  fugitiuus  redeo,  pacem  qn£Bro. 

lob.  14.  Dignum  ducis,  fuper  hutufcemodi  apertre  ocuIqs 
tuosy  &  adducere  eum  tecum  in  iudicium^ 

Ambr.  in        Vocat  te :  in  iudicium  venies.  Qu.id  ref- 

*  ^"^^*  ponfurusesei,quiniriirerumtibidonet,pe- 

rifti?  ideo  S.  Dauid  iudicium  rcfugit ,  mife- 

ricordiam  pofcir ,  qicens :  &  nemtresm  iudi^ 

cium  cumfemo  tuo. 

Bern.fer.        Quid  enim  tam  pauendum,  quid  tam 

sr.  fqpet     plenum anxietatis  Sivehemenciilimaefolli- 

Btattqut       t..  ..  xj- 

bahitanu  cuudmisexcogitaripotelt,  quam  uidican- 
dum  aftare  illi  tam  terrifico  tribunah* ,  &  iu- 
certam  adhuc  expeclarc  fub  ram  diftridto 
ludice  {ententiam. Hom«^«w  e/?,ait  Apoilo-f 

A  «.u.  :«   ius ,  incidere  in  mamts  Dei  vimntis. 

Ambr.  m  ' 

Piationib.       Iple  eft  autem  teftis  &c  ludcx ,  ludcx  dc 

teftis, quemnulla  confcientiapeccatrixef- 

fugere  poieft.   Omnia  enim  nuda  &  apei:ta 

funroculiseius. 

chryloft.        ^^  ^^^^  ^^^^  *  ^"^  ^  carceribus  educuntur, 

c.4^Mat*    vna  cum  iplis  catenis  ad  iudicium  protra- 

homa4*    hmimr^fico^inesanim^,cum  hinc  emigra- 

uerinr. 


L  I  B  £  R       P   R  I  M  V  S.  ^J 

iierint,  vari|speccatorum  catenisimplicirx 
ad  terribiie  illud  ducentur  tribunal. 

[Etccceego]iamiam  praefentabor  antc  Bern.racd. 
diftrid:umiudicemde  operibus  meisratio-"^'** 
nem  redditurus.  Yx.  mihi  milero  cum  vene- 
rit  dizs  illa  iudicij ,  &:  aperti  fuerint  libri ,  in 
quibus  omnes  mei  adlus  &  cogitationes 
Dominoprarfentandac  recitabuncur.  Tunc  , 
demifTo  capite  pr^  confulione  malx  con- 
fcientiasiniudicio,  coramDomino,  ftabo 
trcpidus&  anxius,vcpote  commemorans 
rcclerum  commiila  meorum.  Tunc  anima 
inueniensoculosclaufos,&:os,aliofq*cor- 
porisienfusper  quosfolemus  egredi.^de- 
lcdaiiin[iisextcrioribus,rcuetteturadfej& 
cadet  fub  fe:  &  quia  amore  mundi  &  carnis 
voiuptate,  Dei  amorem  derelfquerar,  derc- 
linquctur  a  Deo  mifera  in  hora  tantae  necef- 
iitatis,atquedcmonibustradeturininferno 
crucianda.  [  Animamea  J  ingentihorrore 
concutitur,  &multiplicibus  cogitationutn 
aeitibus  agitatur,cam  vrgente  folutione  car^^ 
nis,  &: fubductis e  medioomnibus,(c&il- 
lum  terminum  c6fiderat,cui  appropinquat; 
&:pon:paululumhoc  inuenit  quodinper- 
petuum  mucari  non  poterit. 

Neque  cnim  tunc  immerito  cuiuflibet  Gr«g !ib» 
animaterretur,  quandopoft  pufillura  hoc  ^+->»<>'^«» 
inuenitquod  fhxternum  mutare  nonpof- 
fic  Confideraraus  quippe  quod  viam  vit^ 
F    4  pra:- 


|B8  G   E  M   I   T   V    s. 

praefentis  nequaquam  fine  culpa  tranfirc 
poruimus.  Gonfidcramus  etiam,  quianec 
hoc  quidem,  fine  aliquoreatu  noftrocft, 
fquodlaudabilirergcflimuSjfircmotapieta- 
.  te  iudicemur.     Quiscnim  noftmm  vitam 
■  pr^cedentium  Patrnmvalcat  velfiiperatc 
yelaflequi.  Ettamcn  Dauid  dicit ,  ^emtre$ 
tn  iuitcium  cum  feruo  tuo  j  qui^  noniuUijicahttur 
in  conjpe^u  tuo  omnis  viuens.  Paulus  cum  dicc- 
vct,lsltkilmibi confcius  fum ;  caute  fubiunxit: 
Sed  non  in  hociufjficatmfum.  loannes  dicif.jSi 
4txerimm ,  quta  peccatum  non  hakmits  ,  ippno$ 
fuhducimusy&  veritasin  nobisnonell.  lacobus 
zitilnmultit  offendiwus  omnes,  Quidergo  fa- 
fient  tabulas,  fi tremunt  columnap  ?  aut 
quomodo  virgulta  immobiiia  ftabunt ,  Ci 
huius  pauoris  turbine  etiam  cedri  qua- 
tiuntur?  Solutioni  ergo  carnis  appropin- 
quansnonnunquamterrorcvindidasetiam 
Gneg.cap.   iufti  animaturbatur. 
is.iii  C.7.        Quantalibet  enim  iuftitia  polleant ,  ne- 
?®^'  quaquaiTi  fibi  ad  innocentiam  vel  eledi  fiif- 

ficiunt,  fiin  iudicio  diftride  requirantur: 
fedhoc  tuncad  folatiurn  fii.icercptionis  in- 
ueniunt ,  quod  nequaqiiam  fe  pofle  futfice- 
?e  humiiiterfciunt.Sub  humilitatisergote- 
gmine,  agladiofe  tantae  animaduerfionis 
abfcondunt  ,&qup  terrpremvientufi  ludi- 
cispraeftolantcs  continup  tffeore  trcpidanr, 
co  indefinentcr  agitur  vt  paratiores  fiant. 


L  r  B  E  R     p  a  I  M  V  s.  89 

Noli, quasfo,  pijflime  Domine,  fcribcre  Aug»meil. 
aduerrum  me  amaiitudines  meas,  vt  intresin  "P*'** 
iudicium  cuinferuo  tuo^fid  fecundum  multitudi- 
ncm  miferattonu  tuarumddc  iniqnitatemmeam, 
Va:mihimifeio,cumvenericdiesluclicij,6c 
apertifuerint  Iibiiconfcientiarum,  cumdi- 
cetur  de  me :  ecce  homo  &  opcra  eim,  quid  fa- 
ciam  tunc ,  Dom.ine  Deus  meus ,  cum coeli 
reuclabunt  iniquitatemmeam,  &;  aduer- 
fummetcrra  con(urget«*Eccenihil  refpon- 
dcre potero, fed  deiniflb capitc , prae confu- 
fi(5ne,coram  te  ftabocrepidus  &confufus. 
Heumcmiferum,quiddicum!  clamaboad 
te  Domine  Deus  mcus ,  quare  iacens  confu- 
mor}  Plange  animamea,  ficutviduafuper 
yirum  pubeitatis fusi  vlula mifera  &  plora, 
quoniam  dimifit  te  (ponfus  tuus  :  Mifercrc, 
ne  dcfperem  ,  fed-  te  fpirando  refpircm  j6^ 
ii  ego  commifi  vnde  me  damnaie  potes ,  tii 
nonamififti  vnde  faluare  folcs,  nememi- 
neris  dulcilTimc  Iesv,  quaeiuftitiaeaduer- 
fus  peccatorem  ruum,fedefto  memorbe* 
nignitatis  tujs.  adueifus  creaturam  tuam; 
nemeil^inens  ire  aduerfusreum,  fcd  me- 
mor  cfto  miferationis  tuae  aduerfusmife- 
rum  ,  obhuifcere  fuperbumprouocantem, 
&  refpicemiferuminuocantem.Quidenira 
cft  iE  s  V  s  nifi  Saluaror? 


5 


XL 


90 


G  E   !Mr'l  T    V   S. 


ItJm  tne  iemeraat  UmpeSras  a^ua^  ma^  abprr  ■ 
heat  me  vrofundum  .'  'Tsal.   iS  S . 


LlBER      PIVIMVS.  9r 

X  I. 
Non  me  demergat  cempeftns  aqii.r, 
neque  abforbeatme  piofunduai. 
I   Pfalm.  G^> 

ONmiUhiftabiludubijmonnantia  Ponti, 
Qui  totptUictbtis  carbafa  fallis  aquii\ 
i^empffluii  vttnis  refluif^  argentm  vndiSy 

Mmiturg^  tiius  dura  metalla  Itquor. 
NonrjUfjquam  plactdusytacitaftas  tnore  paludis, 

Nec  magis  vlla  lacu  ftagna  modefta  tacent, 
Sdpetibi  horrtficat  vtxfummumfluftibus  AquoTy 

Cum  lettis  exiguo ftringitur  vnda  Noto, 
Mobtltbtifcj^  falitcircum  caua  lignachonis 

Subftltunt^  leut  vela  petulca  rate. 
Qmnjinis  aratisfifidt  freta  moUia  roftriSy 

Vt^  ttbi  canas  tonfa  flagellet  aqua^s : 
^unc  ,  vclutedurorigeantiibt  teigametallo, 

Tot  tereris  remis,  terra  qiiotipfa  rotis, 
Et  tua ,  ne  qua  parte ,  fides  fuJpecU  laboret, 

Marmora  perjpicuo  pandis  apertaftnu: 
Ceucry^alltmo  nequeat  fraus  effe  profundoy 

Aut  lateat  vttreo  ntiUus  in  amne  dolus, 
Ecce  vbt  difcinctam  iam  nontenet  arichorapuppmy 

Aura^  remigto  pronafectmdat  iter; 
Quam  cito  deftrto  difccftit  ItttorepinuSy 

Et  tam  nuUa  domtis,  nulla  vtdetur  humus; 
Improuifaratem  medico  circum  Aquon  cingunf^ 

Htppotada  laxis  agmtna  mijfacauis. 
Nonfecu6  ac fizua  ftruus  damnatus  arena 

Opprimttur  Lybici^pr^da  vorandafiris, 

Ain 


^l  G   1    M    I  T    V    S. 

Autmmorum  Utehrk  dtprenfusfoYte  vtat/fv » 

PrAdonum  fubtto  cingitur  orbe  lattts. 
tumfuTgit  tumidid  pr&fagum  fltiMtu  aquorj 

Venturo^  tremit  dtfcolor  vndametu  ; 
Uox  vbi  decertant  fimtil  Afrkusftmitl  &  lEurus, 

Bt  Notus  &  Boreas  incubuere  falo  \ 
Tinditurabruptusvaria  in  diuortia  pontus, 
Di^rahit  vtftuSius  quAqiieproceila  fuos, 
itpatet  borrendo  ^raceps  ^eptunus  biatu 

Merfuruspelago  etrcumeunte  ratemy 
Meu  Igsmit  hic  tumtdo  pendens  trabs  anxidftuciUj 

Et  perit  ,vndecima  fi  prtorvnda  venit, 
Aut  hdC ,  aut  fimtlis  [alis  efi  fallacis  imago, 
Tam  cito  deplacido  fma  fit  vnda  mari, 
Sed  mihi ,  mentito  fimulata  efi  fabulaponto^ 
yjon  ego  de  vefiris ,  Tethy ,  qmrebar  aquis, 
l^Jec  mihije  rapidis,  qui  torquent  aquora,ventiSj 

Nec  mihi  de  regnis,  AEoky  verba  tuis. 
l^ec  miht^  de  kuibtts.temerarteTyphi,  carink 
Ireqiiihus  Itqtiidum  primus  es  aufus  iter. 
Apatrio  ntimquam  foluit  mea  Uttorapuppis, 

'Nec  vidi  virides,  l^uminafalfa,  Deos. 
INec  ventosdidici,  neque  ventis  vela  tetendi^ 

Qmfacit  banc  artem^  quam  facit ,  arte  luat, 
i^uem  cecinipontus,  mea  vtta,  (imilltma  ponto  efi, 

Qudci^ tulit  puppis ,  illa  ego  ^puppis  eram, 
ABolida  magno  ftantes  ctrcum  agmine  fratres^ 

Sunt  antmi  motus,  gens  violenta ,  mei^ 
}{is  ventis,  hac  nauejper  h^cego  C(trula  currem, 
Tetfenfi  bumanis  nhus  inejfe  vices. 

OfaU 


L  I  B  E  R      P  R  I  M  y  s.  ^5 

ofallax  mwium  mmdact  vitafireno, 

Qiu  nigra  de  UtU  tam  citb  regna  facis  ? 
NtiUa  deefi  Venerum  tibi  copia ,  nuUa  lepdrurftf 

Omnta  hlanditm ,  Utitijfq^  fluunt. 
Dumfurtt  intus  amor^  ventf^^  agitata  lihidoy 

Trijle  nthtl ,  fraudemfraude  tegente  ,patet, 
Afi  modo^  cumfijgio  vttiorum  erumpere  flu^u  # 

Hifq^animum  ventis  affaruiffe  lubet  i 
Tunc  videt^heulquatofuertt  mens  haufia  profunda^ 

Quoj^gemtt,fcelerum  quamgraue  fentit  onus. 
Atque  fttna!vt,ltquidis  Velagi  qui  jnergitur  vndis, 

Exerit  Oceano  terq^  qiiaterj^  caput ; 
Sicimofcelerum merfus  femel  aquore  mentemy 

Submerfasfuperis  tandet  ab  amne  manusi 
Sed  veluttntetrumUpfm  tuHerishiatumy 

Quemfimul&ptttei  traclaruina  tegit-^ 
Autgeltdas  fra^o  fubijt  qui  marmore  crufias^ 

Nequicquam  obilrti^o  flumine  tentat  iter: 
No»  alitery  pronofcelertm  qni  vortice  raptm 

Vix  tultt  afitperis ,  vniis  &  alter ,  opem. 
AjpiciSy  vt  certem  pugnantthus ,  vna ,  duohwy 

Bella  mouente  Noto ,  beUa  mouentefalo  ?    [da% 
Ajpicis,  vt  caput  hocprope  mergat  &  Aufier  &  vn^ 

lam^  necaturas  ducere  cogar  aquoi} 
Ajpicis  hanc  animam  geminofuccumberefato  f 

l<Jec  tua  funt  velis  afirafecunda  meis  ? 
Afpice  nec  rabido  ludantem  defere  ponto^ 

Nattfraganec  medto  lina  relmquefreto. 
Tende  manum  potiits  mtfera ,  Paltnurc ,  natantf, 

It  memodigttosfuhde  mate  tuoh 


5)4  G  E  ^i  i  T  V  s. 

Non  me  demergat  temfejltts  aquA^neeiuli 
abforheat  meprofmdum,  Pfal.  68. 

{vi:     ^"\  V  A  M  diii  mifer  iadabor  m  fludibus 


g.foU-     O 


ioq.c«  3 j*  V^  mortalitatis  me^.clamans ad  te,Domi- 
ne>&non  audiesf  Audi  clamantem  Do- 
mine  de  hoc  mari  wagno,8c  adduc  me  ad  por- 
lum  fclicitatis  seternae.  Felices ,  qui  de  peri- 
culo  niarl^  hulus edud:i,ad  te Deurn^portum  tu^ 
tipmum  peruenire  merueriinrlo  vcrefelices, 
quide  pelago^d  Itttm  ^dc  exilio  adpatriam, 
dc  carcerc  ad  palatium  peruenerunt,optata 
iam  quiete  beati  /  Infelices  heu  nos  miferi, 
qui  per  maris  huius  magnifiuClus  pracellofaf^ 
voragines  nauim  trahimus  ignorantes  an  ad 
portum  falutis  perucnire  valeamus ! 
/ug.  fo-  Pater  mifericordiarum,audi  eiulatum  pu- 
hkqc. 37.  pilliftjj^  6i:porrigernanumtuam,optimam 
adiutricem ,  vt  retrahat  me  de  profundis aqU4' 
ruM,  &de  lacu  miferi&  & dduto  fdcis,  ne  perea 
vidcnte  milericortiia  oculorum  tuoium,af- 
prciente  clementid  vifcerum  tuorum  ,  fed 
euadam  ad  te,  Dominum  Dcum  meum» 
chry^oft.  F el agus  QUim  longe  lareque  protenfum 
h<)m,8z*  tovif^i&quemadmoduminmarivniuerfo 
fmus  diuerfi,  ahjs  arque  alijs  tempcftatibus 
comouentur  praccipue :  velut  ^g^um  ven- 
tisexafperaturjThyrrenu  vero  fretumpro- 
pteranguftias-,Charybdis  autem  quaEeitLt- 
byen  verfus  ^propterftagnaSyrtis  &breuia 

Pontus^ 


in  Match, 


LlBBR      PRIMV5^  95 

Pontus  magnitudine  flu(ftuum  atcjue  impc- 
tu;  Hifpanicus  Occanus,quiainuius,caren* 
tiiportuum  &  locorumignorantiainttica- 
tusdifficilis  nauigantibuseft;  fimiliteralia 
Pclagi  pars,  ali js  de  cauflis ;  fic  &  in  vita  no- 
Arafierividemus. 

Nduium  quoquc  nomine  virahominutrari'  Rupcrtus 
(ttoria  dcfi^naturrquemadmodum  3cm  lob:  ^'^*  $• »»  «• 
Dtes  met ,  inqu it ,  tranfiermt  ficut  naues , poma      ^ 
portantcs. 

Ethuc,illucquew^«r«  mflranauisitnpcl'  Greg.iib. 
litur,quia  &  Paradyuceliiruamemmcmi-i^,  iacp. 
nimusy&cimportunostentationumflu^ngex  car-  ^^^» 
nc  toleramus.  ', 

Quod  autem  mare  abruptius  quam  fx-  Ambr. 
culum.''  tam  infidum,  tam  mobile,tam  pro-  ubr.fup« 
fundum,tam  immundorum  fpirituumflati-  Euang. 
busprocellofum?  '^"^** 

Quod  a  diuerfis  peccatis  &  varijstenta*  chryfoft. 
tionibus,velut  quibufdam  flufbibus  aeftuat,  h«>n^'33» 
de  quo rciipium lcgimus ;  Hoc maremagnum 
&Jpatu^fum. 

Nolitccrederc,noliteefle{ecuri;  licetin  „;.„.,' 
itiodum  ftagni  fulumaequor  arrideat',licetepift.i.a4 
vix  fumma  iacentis  elemcti  fpiritu  terga  cri-  "•^^^*** 
{penturj  magnos  hic  campus  montes  habet. 
Intus  inclufumeftpericulum,  intuscfl;ho- 
ftis.Inilloaeftu,  charybdis  iuxurixralureiii 
Totat.  Ibi  oic  virgJnco,adperpetranda  nau- 
fragia  rcyliafeu  renidcns  libido  blanditun 

Hic 


^6  G    E    M    I   T    V    S» 

Hicbaibamm  littus,  hic  Diabolus  plrata, 
cum  iocijs  pouat  vincula  capiehdis. 
^    ,  .  In  bocmapnofseculihuius  diluuio  ,vbi 

Air.b.  m        .  n         \  n-  •        r 

oiationib.  circumliantibus  procellis  non  inuenitur  n- 

da  ftario  ,  &  locuseminentior  vbi  pes  co- 

lumbae  ahquatenus  valeat  rcquiefcere. 

Magnan)  faciunt  tempcflatem  multitu- 

Apoiog>     <^^'^^s  cupiditatum^,  qu^evclut  in  quodam 

pofc*  r.       frcco  coi poris  nauigantem  hinc  atque  inde 

cap^j^"^'^  perturbat,  vt  gubcrnatou  fuiefle  animus 

non  poffit. 

Mensquippehumana,quottentationes 

n^^mi/cl    patitur,  totfiatibus  mouetur,  Hanc  enim 

ij.incap.  plerumqueira  perturbat;  cum  receditira, 

Ji. lob.       lijccedit  inepta  laetitia  5  luxuris  flimulis  vr* 

getur;  xiin  auaritias  longc  lateque  adam- 

bienda,  qu;E  terrena  runr,rcnditur  aliquan- 

do  hane iuperbia  elcuat,alrquando  vero  in- 

ordihatus  timor  in  infimis  deponit. 

[Erce  Domine  ]  tmquitatesmedfuper^rejft 

capf  T%     fti^ii  <^^p^^  fneuWj&ficut  onm  graue  grauatdLfunt 

' .     fuper  me.  dc  nifi  tu  ^cui  proprium  cfl  mifereri 

fcmpcr6c  parccre)  dexteram  tuaemaicftatis 

lupponas,  mergi  cogor  miferabilitcr  in  pro- 

fundum. 

pfaim.  88      ^^^  do?mnaris  potefiati  inard  ,  motum  autm 

flu^uumeim  tu  mitigas. 

Magnus  efl  puteus,profunditas  ioiquita'* 

fSj.'"   "s  human^.  lUuc  quifque  fi  ceciderit  in  al- 

tumcadct:  metuettdailtares  eft  vchcmcn- 


LlBER       PRIMVS.  9i 

lec.Si  videris  hominemfccifleiniquiutem, 
nierfuseft  inputeum.  Quando  autemilli 
dixeris  iniquicatem  ipfius ,  &  dixerit :  veris 
peccaui,  fateor  non  fuper  eum  claufit  pu- 
teus  os  fuum.  Cum  autemvideriseum  di* 
cere.-Quid  enim  mali  feci  ?  fadtas  eft  defen- 
forpeccatifui  •,  dau/it  fuper  eum  puteusos 
faum,qua  craacurnon  habet. 

Spes  humani  gcneris  ,  Christe,  Deus  Aug.  Soli- 
de  Deo,refugium  noftium  &  virtus ,  cuius  ^<^q'C*-'$* 
lumendlonge,  inccr  caHginofas  nebulas, 
fu per  maris  procellas,  quali  ftelLx  maris  ra- 
diusjoculos  noftrosirradiat ,  vt  dirigamuL* 
ad  ie,portum.  Guberna,  Domine,naulm 
noftiam , tua  dextcra  ,  clauo  crucis  tuas ,  nc 
pereamus  in  rtu6libns  ,  nenos demergat tempe* 
Has  aqu£y  ne  abforbeat  nosprofundum ;  le d  vn cO  i 
crucis  rctrahc  nos ab  hoc  pelago  ,  ad  te  fo^a- 
men  vnicum  noftrum,  quem  a longe  ('qua/i 
ftcliam  matutinam,  &:lolem  Iuftiti^)vixla» 
crymantibus  ocuhs  m  httore  cceleftis  Pa- 
triiE,nos  exfpffbinrem.  videmus.-cxaudinos 
Deuifalutis nojkr ,  jpeiomnmm  fintum  ten^,  & 
in  mart  longe,  In  maii  turbulento  verfamurj 
tu  in  hrtore  ftans,  afpicis  pericula  noftra; 
Saluos nos  fdc ,  propter  nomen  tuum.  Danobis 
pomine,  inter  Scyllam  &  Charybdimita 
tendere  &  tenere  mcdium,  vt  vtroque peri- 
culo  euitato  ,  fecuii  perueniamus  ad  por- 
cum» 

G  XH. 


^s 


G    E   M  l   T    V  S. 


A«w  vahi  hoc  trihuatvt  in  inferno  frote^ns  me^ , 
ct  aifc(mia.s  me  Imec  ^^tranfeatfurcn-  tuusllol.tf. 


s 


LlBER       PRIMVS.  C)[p 

XII. 

Quismihihoctribuat,  vrininfcrno 
proccgasme^&^abfcondasmejdo- 
ncc  percranieac  furor  tuvLsUoha^* 

QVfs  mihi  fuurii  dahtt  hojpitate^a  latchris} 
TdtA,  quthusdntrAfermr  ah  igne  tu<t} 
Hiui  ttiusanteoculosquoties  furor  ille  recurfat^ 

Ntila  mibi  totiesfidafat  antra  reor, 
Tttnc  egofecretas ,  vmhracula  frondea  yfyluas  ^ 

Lulira^  fQliuagis  opto  reltha  feris. 
Tunc  ego  ydmtdijs  timidum  caputahdere  terris^ 

Aut  marts  exesa  condere  rupe  vclim, 
Tunc  voueamahflrusamonttslatuiffe  cauern^, 

Viua  fepulcrales  atafuhijffe  domos, 
Aut  numquam  ajpe^os  Phoeho,  Phoehdtq^  penates^ 

Aut  habttaffattws,  nox  tenehrofa,fpecus. 
Dum  quatit  aftnfcros  flammatus  Itippiter  qrhes 

Et  iacit  accensa  tela  trtfulca  manu ; 
Iriftia,  nc  noceant^  metuendafulminaflammJl, 

Daphmde,  quimetuit  ^temporacincia  tegit, 
Tu  rubra  cumtorqucs  fimhunda  fpiculadextra^ 

NuUa  tUuantfolijs  iaureafertafuis. 
2sulla  luuant  tacttisfrondofa  cuhtliafjluis» 

Sjlua  tutsoculisomnis  &vmhrapatet, 
CUuferat  ohfiur&denfts  fefrondibus  vmhra, 

CATpferat  arhoreas  qui  maleprimus  opes\ 
Asi  vht  victno  vefttgta  ismmne  ftnfit, 

Eruhuity  iucoproditus  ipfe  fuo. 

G    2,  mu 


^ao  G   E    M   I    T    V    s. 

IfJuUa  iuuat  refugo  (peluncA  immanU  hiatu, 
,    Hojptta  monttuagis  lujira  nec  vUaferis* 
Mitta  qudifenjit  Medmpuer  antra  konumy 

Ejfera  Chald^osantra  dedereneci, 
l^ulla  iuuant  claufisJpeUa  obfcura  latehrk 

Vtda  mc  vmbrarumyfentafepulchraydomus» 
Auiusoccultadeprendere^  Lothe,  cauerna, 

Et  Catnetumulo  frater  humatevocas, 
Quid  memorem  vt  tumida  lonasfe  merferit  vndk^ 

N^c  nurfumjiabilt  texmt  vndafide} 
Uauferat  immani  lonam  qud  beUua  ventrey 

InnocuolonambeUua  ventrevomit. 
"^uUafides  vitreopelagi^  ntfivitrea^fundo-^ 

Veruia  perfpicuo  qutd  tegat  vnda  fieto? 
l^uUa  fides  claufis ,  Ubitind  longa  fepuUris \ 

Produntttr  tumulisoffa  ftpultafuis, 
NuUafides  tacitiSyquoi  vallant  faxa ,  latebrisy 

Tecia  cauerna  fuo  fape  rete^U  fono  efi : 
"SuUa  fidesnemori  ,vel  opac£  frondibusvmbra^ 

Ambo  caducapars  fronf^ynemufi^j  fide, 
l<!ec  mafCynec  tellmynecj^  ltjira,nec  antra^^nec  afira. 

Tuta  nec  tUa  mihi^  qudfuper  aiira ,  via, 
Tupotes  hoc  tutis  folus  caput  abdereclau^riSy 

Dum  tua  depofito  fulmtm  dextra  vac§t. 


^s 


LlBEB.       PRIMVS.  I«I 

^lujs  mihi  hoc  trihuat ,  vt  in  inferno 
frotegas  me,  (^ ahfcondas  me  ydonec 
fertranfeatfuror  tuus  ?  lob.  14. 

QVo  iho  ajpiritu  tuo,  &  quh  afacie tuafugta  ?  Pfalm.  n t. 
Quis  eft  locus  recepturus  fugitiuum  hunclo. 
Dei?homirles  qui  (ufcipiunt  fugitiuoSjquae-  cum» 
runt  ab  ^is ,  a  quo  fugerint :  &  cum  feruum 
inuenerint  alicuius  Domini  minus  potentis 
tum  /ine  vllo  timore  fufcipiunc ,  dicentcsia 
corde  fuo;  non  habct  ifte  talem  Dominum, 
a  quo  poflit  inueftigari ;  cum  autem  audic- 
rinrDominum  poccremjaut  non  fufcipiunt, 
autcum  magno  timore  fufcipiunt,  quia  ho- 
mo  potensfalli  n5porcft.Vbinon  t^Deus? 
qui  falht  Deum  ?  quem  non  videt  Deusi*  st 
quo  fugitiuum  fuum  non  repetit  Deus?  quo 
ergo  ibitfugitiuus  ifte  a  facie  Dei  ?  vertit  fe 
huc  arque  illuc ,  quafi  quarrens  loaim fugae 
(ux:fiafcendero  in  Coslum^tUibi  es,fidefcendero  i» 
infernum  ades  ?  Si  me  extulcro ,  te  inuenio  re- 
prefloremifi  mc  abfcondero,tcinuenioin- 
quifitorcm.  Quo  ergoicurusfum,vtafacic 
tua  fiigiam  ,  ideft,  iratumtc  nonfentiamj 
Hoc  confiliumrfic  fugiam  a  facie  tua,fic  fu- 
giam  a  fpiritu  tuojab  vltore  fpiritUja  vindicc 
facicjfic  fugiam.  Quomodo  ?  fi  recipiam  pen" 
nas  meas  in  direSlu,&  habitauero  in  extremis  ma" 
ris,  Sicpoffum  fugerea  facic  tua,  Mirum  (t 
G    3  in 


101  G    E  M   I    T    V    S. 

inextrcmis  marisnoneft,  quinccapud  in- 
fcrosdeeft; 

Va  quiprofundi  ejlu  corde  vt  a  Domino  abjcofi* 
datii  coufilium ,  quommfunt  in  tenebris  opera  ^  & 
dicunti  Quiividetnoi  & quis  nouitnos  Pldcirco 
arbitrantur  Deum  fua  nefcire  con  filia ,  quia 
in  tcnebris  funt  opera  eorum  ,  &  dicunt, 
Qm  videt  nos  ?  &  quis  nouit  nos  ?  non  recor- 
dantes  eius  quodad  Peum  dicitur :  Tenehrd 
non  obfcurabuntur  a  te,  &  noxficut  dies  ittumina- 
bitur ,  &licut  tenebrd  eim  ita  &  lux  eim, 

Confidera  illum  de  quo  ait  in  Eeclefia- 
ftico  Syj  ali :  homo  tranfgrediens  in  lecio  fuo  ,  dt" 
cens  in  animafua  '.quitme  videt  ^ tenehr& circum- 
dant  me ,  &  parietescooperiunt  me ,  quem  vereor? 
hicqui  feexiftimabat  ab  eo  qui  omnia  vi- 
det,  non  videri,  6c  tenebris  putat  commiffa 
fua  pofle  celari,  vmbram  praetendit/ed  fru- 
ftra  iatere  fe  credit , cum  oculus  Domini  lu- 
cidior  fole,  occulta  omnia  dcprehendar,  te- 
nebrofa  iiiuminet  &  intimi  cordis  penetret 
confcientiam  ,  arque  in  aita  &  profunda 
defcendat.  Yanus  ergo,  qui  putat  tenebris 
cfle  fe  tutum ,  cum  lucem  vitare  non  poflis, 
quae lucet in  tenebris',  & tenebr^eam  non  cmpre' 
benduntiqndi  fugitiuus  itaque  &  malus  mer- 
cenarius  deprchenditur,5vantequam  fe  oc- 
cultat  agnofcitur,  quia,  Domino  omnia  an- 
-lequam  erant,  cognita  funt,non  folum  quac 
l^(9;aj  fed  eti^m  quas  futura  funt. 

Hoc 


L  I   B  I  R       P  R    I  M  V    S.  105 

Hoc crrorc  decepti  Adam  dc  Eua, audie-  Hieron. 
tcs  fonitum  peditum  deambulantis  inPa-  j^.iftixf* 
rady fo  Dei,  abfconderunt  fe  fub  arboie. 

Primus  [itaquel  homo  poft  culpam ,  in-  Gteg.Ub. 
tcr  arbores  Paradyli  jablconfus  inuenitur.      cap?3°.'' 

Sic  habes  Adam  abfcondcntem(e,  vbi 
Deum  cognQuiccife  praeientcm,  &quaefi-  f^cuan- 
tumiatere  voluilTe,  &vocatum  a  Domino  cap»vlt. 
eavocequ^  latends  niordcret  afFedum, 
hoceiitAdamvbies}  hoceftj  curteabfcan-» 
dis.^cur  iates/^curfugis  eum  quem  videre  dc- 
fiderabas  ?  Itagrauis  culpa  cft  pcehitcntiae, 
vtfineiudicc,  ipfa  fe  puniat,&vclarefccu- 
piat,  &tamcnapudDeum  nudafit. 

Quo  te[Adam]duxerunt  peccatatua,  vt  Ambr.lib;' 
fupias  Deum  tuura  ,  qucm  anre  quaercbas?  ^*  i^arady- 
Timor  iftc  culpamfatetur,  latebraprasuari- 
cationem. 

Cain  quoque  dicens  ifie^cifjne  hodie^  afa-  |f^"®";^^^ 
cie  tuaabfcondar ,  fimiH  ftuhitia  Deum  aibi-  zojfiis. ' 
tratus  eft  ignorarc.  Etpcr  Amosdeimpijs 
3c  peccatonbus  dicitur :  fi ahfcondermtfc  ah o- 
culis  meis  inprofundo  maris ,  ihi  mandabo  dracom\ 
C^  mordebit  eos, 

[Et  tu]  quo  fugis  Propheta  [  lona?  ]  non  chryfoft. 
audiftiquod  Dauidait:<7«o/^0  4  (biritutuo,&^°"^*^^ 
quodfucietuafiigiam?  In  tcrramHedDommi 
eft  tcrra  Sc  plenitudo  eius.  Ad  inferos?  3c  ibi 
virtus  tuanondeerit.  AdCoelum^ibiquo* 
que  te  efle  cognofco.  In  mate  ?  6c  c6  tendit 
G    4  dex- 


104  G    E    M    I    T    V    S. 

dextcra  tixa.  Cum  nauim  fuiffet  ingrefTus 
furbanturmaria,flu6fcuseleuantur ,  6cpro- 
fundi  pelagiarena  monftratur;  &  ficutfi- 
dele  mancipium  ,  cum  feruum  fuga  lap- 
fum,CnonnuIlisctiam  communi  Domino 
preciohs  ablatis )  omni  animofitatc,  contra 
eius  rctcBtores  iniiftit,  ncc  ante  derclin- 
quit,ni(i  eum  pr^fcntauerir  Domino  j  llc  & 
mare , conieruum agnitum ,  non  alieno pa- 
trocmio  ,  nuliius  poftulato  iubfidio,  led 
propria  virtute  commotum,vt  iibircdder^- 
turjcxpofcit. 
T%\xlucAu  N^w  qmputaratper  ni^re  euadl  Deum 
adcythc-        Et  naui  celari  ,  Dco, 

Nunc  ijie  ^  tntra  beUitam  metfam  mari^ 

Adejfe  fenfit  arbttrum. 
O  dtgnafanito  claufirafugitiuo  Dei ! 

Capitur  mari  quo  fugerat^ 
Altumj^  vaji<£  tmfftu  in  vtntremfer^ , 

Viuo  tenetur  carcere. 
De  naueiaiiusperit  &  vndU  nautgat 

Exulfoli  &  hojpes  fali. 
Spatiatur  antro  belltnni  corports, 
CaptiuHs  &  bber  reus, 
lCiiz  z,        ingredcre  in  petram^abfcondere  in  fejha  humo ,  a 

facie  timorii  Domini^  &a  gloriamatejiatis  eius. 
Tomop.  Si  [wiim]  vmbratoicpente  CceIo  folis 
ad^Amfc  <^^^f^f2S  noftrisafpedVibus  ciencgetur,&  pro- 
in  fcientia  dudis  in  noftram  humiliratem  nubibus  , 
dmmac  pluyia^  teitis  immineant  j  fi  commotis,  vt 
''^"*  aftb* 


LlBER.       PRIMVS.  lOJ 

affolet ,  elemcntis ,  in  rotam  fiii  currus  toni- 
truaconcircnnir,  &  hinc,  inde  fulgurum  ia- 
cula,  palpcbris  tenibilirer  obic6ta  coriuC- 
cenr,(quamquam  Sc  confuetudine  illa  con"* 
tingantJpauemus,conrremifcimus,&:  proni 
adterranijdcpofirafuperbiaj  ceruices  fub- 
mirtimus :  quid  faciemus  in  illadie  miieri, 
quandoreuoluro  Ccrio,cum  Angclicisvir- 
tutibus ,  igneus  Dominus.totus  adueniet.? 
quando  cadenribus  defuper  ftellis  ,  fbl  iii 
tenebras ,  &  in  fangiiinem  luna  mutabirur? 
quan^^o  monres  (icut  cera  liquefccnt,quan- 
do  rerra  ardebit ,  & arefcenr  flumina,6<:  ma- 
riadccabunrur,  &  conrrarerum  naturam 
confumptio  diuinitus  humore  ,  ariditatem 
in  aquis  ignis  operabitur  ?  Quando  pecca^ 
tores  dicetit  nmittbus,  Cadttejiiper  nos ,  &col' 
lihus ,  Teg^te  nos :  quando  vocabunt  homines 
mortem,  &vocatanon  veniet;  quando 
difcrimina  vertenrur  invota,  &quo'dfem- 
per  oderunt  homines ,  concupifcenr? 

'Efio  mtht  [Domine  ]  in Deumpmeciorem  &  Aug.  in  ^, 
in  doinum reftigij  domus  refugij ,  tu  mihi  efto,  *  "^*  ^** 
Deusprorec1:or,dbmusrefugij.  Qup  fugio? 
ad  quem  locam  tutusfugio?  ad  quem  mon- 
tem*'  ad  quam  fpeluncam?  ad  qua^  teda 
munita  ?  quam  arcem  teneam  Pquibus  mu- 
risambiar*'  quocumque  iero  ,  fequor  mc, 
Quicquid  enim  vis,potes  fugere,homo,pr^- 
terconfcienriam  tuam.Tumihi  cris  domus 
G     5  refu- 


xo^ 


G   E    M    I  T    V    S. 


rcfugij ,  ad  te  confiigio ,  nam  a  tc ,  qii6  fu- 
giam?  Qaocumqueiero,  ibi  re  inucniamj&: 
iiirafceriSjvltoiemteinuenioifiplacatuscs, 
adiutoiem.  Nihil  mihieigo  reftat,nifi  ad  te 
fugere,  &  non  a  te.  Vceuadas  hominem 
Dominum,quicumque  feruuses,  fugisin  ea 
loca,vbi  nonelt  Dominus  tuu$,vteuadas 
Deum,fugcadDominuminamnoneft:qu6 
fugias  Deum;  pracfto  funt  omniaScnuda 
Omnipoteinisoculis. 


XHL 


loS 


G    E    M  l    T    V   S. 


7^un^i-tum  ^aucttoj  durum  memmjvnutur 
Jrreui  ^  'Dimitxe  erao  m.e  vtvhayam  j^uUu— 
lum  doloreui  meutn  !  Ll.z».  ^5' 


L  I  B    E  R.       P  R  1  M  V  S.  105; 

X  I    I  L 

Numquid  non  paacitas  dierum 
meorum  finietur  breui  ?  dimittp 
ergomc,  vt  plangam  paululum 
dolorcmmeum.     lob.io.  \ 

SCilicet,  m  magno  cupis  hoc  me  ponera  Utm, 
Addita  quod  vit£  pars  quotacumquemta. 
Si  numerata  forent  altquot  mihi  lufira ,  velanm» 

Mumrii  hicpoteratnomen  baberzfauor: 
Stamma  fed  breuibus  iunxiffe  fugactafilis\ 

ObfecroydiCjpauciquantula  fumma,  dies^ 
iJempe  ita^  qui  vitam  modo  ducere  cosperit  tnfam, 

Dicetur  moriens ,  occubmffs  femx , 
Sicfna  mnnuUis  defcripta  efl  vcrmibus  atas, 

Vna  quibus  breuisefl,  integra  vtta^dies. 
Sic  aliquis  numerat  celeres /ibi  flofculus  horas. 

Vatalt  tumulantquemfua  fata  dte. 
Tlofculemanepuer,  medta  vir,fl(^cule^  luci^ 

flofcule,  fub  no5iem ,  Sole  iadente ,  fenex» 
Sicoreris^  vnomorerisj^,  6flofcule,Fhoiho^ 

Vno  flfq^  puer ,  virq^ ,  fenexcj^  dte. 
Staretadhuc  volucrum  faltem  rota  lentadiirunts 

Hora  nec  admiflis  qudibet  iretequis  5 
Vermiculi  canerent  ^  tot  plenis  viximus  horis ; 

Ilofculus,  &  tottdem  ydtceret ,  herba  fui^ 
Sed  tempus  rapidis  volat  irreparabile  pennis^ 

IlnmMiiin^mQdtm  y  lubrim amw4fbit. 


jtO  G   E    M    1    T    V    S. 

Menftruus  mptdfis  rapitur  quoque  folibm  orhk, 

itfugiunt,  nuJlo  fr&na  tenente ,  dies. 
Venique  prmpitis  rota  conctta  vertitur  bora, 

Nec  rertiearepotell ,  quafemel  horafuit, 
Inuida  resytempus  •,  fua  fiper  pun6ta  t7ucidat\ 

Separnerfugiens^fe  pariter^  fequern, 
Qualis  tedafuoje  flammeafumrat  tgnty 

Quafibifataltm  congent  ipfa  rogum. 
Sic  redit  in  propriumfddorum  circulus  orbem, 

Yle^ttur  inq^  fuas  annua  metarotoi. 
Nonfuit  antiqtw  male  prodttafabula  chartu^ 

Quagenttor  fohokm  commolitorefuam: 
Nempe  vorax  annos  mmfesq^  interficit  auum^y 

Se^.ftumdo  parit  ■,  fe^  fluendo  necat. 
Uora  dtem ,  menfemj^  dtesdepafcit  eundo^ 

BiS'fentf^^  fenexmenfibus  aunmobit, 
Annus  obity  menfes^ ,  dies^^ ,  hora^ ,  recedunt, 

Etftm  infeiterum  tempora  gyrus  agit, 
trgo  meo  exiguumjpatium  concede  dolori^^ 

Ncn  ni^conceffo  ttmporefata  querar, 
l^on  ego  fupremu  tempus  mthi  rtfibus  orOy 

tionfacit  ad  rtfus  refve,  locufve  meos* 
Vro  lacrymis  (patium  /fpattum  proplan^ibus  opto^ 

Htcc  mthi  tanttlU ,  quatn  peto ,  cauffa  mordt  efi» 
lCt  igttur  magnis ,  lacrjmd,  meaflumina  rtuisy 

lte,ferite  trticesorafinum^  manus, 
Iteptr  oslacrjmAyfdLuite  inpe^ora  palmd\ 

Pars  bona,  dumftatU,  temporis ,  eccefugtt, 
Sentio,  tuntlacrjmas  repetuntur,fentto,planSlUfy 

lamfieui  &  planxiyji^ite  j  tam  fatts  eft. 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  $.  III 

Numquid  nonfaucitasdierum  meorum 
fnietur  hreui  ?  dimitte  ergo  me  ,  vt 
flangam  ^aululumdolorem  meum, 
lob.    10. 


QV I D  in  hoc  miindo  ftabile  ,  quidpe-  chryC  ep; 
renne?  Aiidi  cuiufdam  venerabilis  \{d  ^^^1^0«. 
vocem:  Tempus,  inquic ,  vltd  muleumcurfori*  tom»  5. 
hu$  fuit, 

Ciimcnim  primumhomo  pcccauicse-  Hieron* 
ternitas  mortahtatc  mutata  cft,  in  nongen-  ep.21.a4 
tos&  amphiis  annos;  exindepaulatimre-  ^*'^^"*' 
crudcfcentepeccatOjin  brcue  iempus,ho- 
minum  vitacontra€taeft, 

Breuis  dies  hominis  funt  \  numerus  menfium  lob^i^. 
eius  Apud  te  ejl :  conftitmfii  termnos ,  quipr^teriri 
non  pottjunt, 

Quare  cautum  fe  ac  foUicitum  viucre  Greg.nw 
oftcndic  5  qui  breuitatem  praEfentis  vitae  »•«»?*•  c 
confidcrans ,  non  eius  vfum  fed,  terminum  lob  "^■*^*^* 
confpicit  j  vt  cx  fine  colhgat  nihil  cfte  quod 
tranliens  dcle^lat.  Hmc  namque  per  Sa- 
lomoncm  dicitur,  Si annis multis  vixerit ho^ 
pio  5  &  in  his  omntbus  Utatus  fuerit ,  mmmijfc 
debet  tenebrofi  temporis  &  dierum  muliorum  \  qui 
ciim  venerinty  vanitatis  arguetur  pr^terita.  Igituc 
cumculpaanimumtenfat,mcnsnecefleeft, 
vt  breiutatcm  fu«  dcle^lationis  afpiciat :  nc  • 

ad 


iii  G  E  M  I  T  r  s. 

adviuaccm  mortcm  iniquitas  rapiat,  cum 

conilerquod  ad  terminumcitius  mortalis 

vita  pcrcurrar» 

Gtcg  liU      S^pectenimdum  praefentis  vitasbreuitas, 

7»  mor.     quali  diu  peiTcueratuia  diligitur ,  ab  aeterna 

S cap.°<j\     ^P^  aninius  frangitur ,  &  deicdatus  prasfen- 

lob.  tibus,  dclperationis  fucC  caliginc  reuerbera- 

tur. 

[Secijfandli  viri,quiabreuicaremvitaein- 
deiinenter  afpiciunt ,  quafi  quotidie  mo- 
rientes  viuunt,(S^tant6(e  rolidiusmanfuris 
praepaiant ,  quanto  &  nuila  efTe  tranficoria 
ien-iper  cx  fine  pcnfant.  Hinc  quippc  PlaU 
mirta ,  veioci  cuifu  fugeie  viram  peccatoris 
afpiciens  ^  ait  iPufiUum  adhuCy&nonerit  pecca^ 
tor.  Hincirerum  dicit  •,  HGmoJicut  fcenum^dies 
eius.  Hinc  Kaias  air.  Omniscnro  fonufHt  &  om-^ 
riisgloria  etiis  ,Jicutfios  agri. 
Ahj?.  in  Atrendat  qiiid  ih  homoj  non  fuperbiat: 

ri^^ioi  homotamquamf(£numdieseim.  Qjiidlupcrbit 
fosnum,ad  tcmpus  modo  florens,  poil  pau- 
iuluniarefcens?  Quid  fupeibit  fcenum  ad 
tempusvigens,  ^liocad  paruum  tempus 
donec  ibl  candcfcat  f  Sicutfios  agri  tta  effiore- 
bit.  Quam  exiguo  tempore  tranleuni  flores.«* 
&  lioc  eft  pulcrum  in  herbis.  Hoc  quod 
valde  pulcrum  eftjhoc  cito  cadit.Owi»»  caro 
fmmm.  £t  clariras  luminis  vt  ilos  foeni :  foB* 
nura  aruit  dc  flos  dccidit. 
Quafifias  egredttur  &  contmtun 

Qmi 


L  I  B  E  R      P  k  I  M  V  S.  IIJ 

Quid  enim  funt  nati  homines  mundo,  ^"  ^<^«n* 
t)iCi  quidam  florcs  in  campo  ?  tendamus  lob/^' 
ociilos  cordis ,  in  hanelatitudincm  mundi  Cicgot- 
pricrentis  ;  &  ecce  quafitotfloribuS,  qiioc 
hominibus  plenus  eft :  vira  itaque  in  carne, 
flosinfoEnoefl:.  Homoctenimmorcfloris 
frocedicex  occulio,   &  fubito  apparetin 
publico;  qui  ftatim  ex  publico  permortem 
rctrahiturad  occultum.Carnis  nos  viriditas 
oftendir ,  fed  aridiras  pulueris ab  afpecStibus 
retrahir,quari  flosapparuimus,qui  non  cra- 
mus ;  quaiiflosarefeimus,  quitenipoiaHter 
apparebamus. 

rimolquid  ab  his  beftiolis  diftamuS,^^.^^'^' 

^    r  *  j   Tj  •       a       '  /       •  Clariu» 

quasrerunt  apud  Hypanim  iiuumm  (  qui  orat.io. 
abEurop^partein  pontuminfluit^nafciat-  «iemorte* 
que  vnum  diemviuere/*  hcutergoexhisea 
quas o(ftaua hora  mortua  fit,  proueda  eflet 
«tatc  mortua,qux  vero  occidcnte  fole ,  de- 
crepita,  eo  magis  fi  etiam  folftitiali  dic,  fic  (i 
longiflima  actas ,  cuiusvis  hominis  confera- 
turcum  *Etcrniratc,inmulto  minorcbreui- 
tate,  quam  illjr  beftiol  r  reperiemur. 

5«i(i  enimy  mihi  dicito,  longum  Nazian*. 

Hac  mortalis  habet  fatoj^  obnoxia  vita?  ^"d  vTrgif ' 

Tenes diem  iftum?fi  rcnuifti  herfternUm,  ncs. 
tcnes  6c  hodiernum :  fed  hefternum  inquis,  ^ ^f^^  ^J^ 
non  reneo ,  quia  iam  no  eft,  iftum  autem  re- 
neo  in  quo  fum,&  qui  mecum  eft.  Itane?de 
iftoexcidit  tibiiam  quantum  aprimalucc 

H  iranf- 


II4  G    E    M  I   T  V    Si 

tranfierit.  Nonne  ifle  dies  a prima  hora  coj- 
pit  ?  Oa  mihi  primam  horam  cius ;  Da  mihi 
&  fecundam  eius,quia  &  fort  e  ip(a  tianfuo- 
lauit.Tertiam,  inquis,dabo  ribi,fortcenim 
inipsanuncfumus:Ce'teeigo(untiftidies, 
S)Cci\  tertia  diesj  &  fitertiam  dabis,n6  diem 
fed  horam  dabis.  Vcrumtamcn  ne  hoc qui- 
dem  tibi  concedo,  fi  mecum  vtcumque  ifta 
tranfilifti.Damihi  ve;  horam  terti.im,ipfani 
xTiihi  c!a  in  qua es.  Si  cnim  ahquid eius  iam 
praetetijr  :  3c  ahquideiusadhuc  reftat;  nec 
quod  pr^terijt  aHquid  mihi  potes  darcquia 
iain  noncftinecquod  rcftat,quianondum 
cft.  Qtiid  mihide  horaiftaquxnunc  per- 
agirurdabis.^  quivlde  illamihidabis  ?  Cui 
committam  hoc  verbum,vr  dicam,eft,CiUTi 
dicis  ipfumefticeitevnafyllaba  eft,&mo- 
itienrum  vnuni  eft,  &  treslitteras  habcsin 
ipfoidtii.  AdfecundamhtTiusvcibilitteram 
nonperueniSinifiprima  finitafueur.  Tcr- 
tii^  non  fonabit,  nifi  &  cum  ipfa  iecunda 
tran (ierir.  Quid  mihi  d^  hac  vna  fyllaba  da- 
bis,&  tencsdies,qui  vnam  f^Ilabam  non  te- 
nes.?  inomentis  tranfuolantibuscundtara- 
piuntur.  Torrensrerumfluit.  Ifticrgodics 
non  funt ,  ante  abcunr  pene  quam  veniunr, 
&  ciimveniunt,ftarcnon  pofTunt.  lungunt 
fe,  (equunrurfc&nonfe  tenent. 
lob»  7«  farce  niihi  Domm ,  nihil  entm  funt  dies  mei. 

Grcg.iib.        [Hinc]  fandli  viri,  praeicntis  vitac  dies,ni- 
8.moi.c.  liil 


t  r  B  E  R     P  R  I  M  V  sJ  itj 

hiledeconfpiciiinc,  quiailliiminaCiEmen-  zoanlttb; 
tis  oCLilos  iii  confideracionera  ascernitacis 
figiint. 

Per horarum[namque]mdmcrica crefcf-  Hierori. 
mus  arque  decrekimus ,  ncc  in  eodem  ma-  lib.u.  iit 
nemus  ftatu.     Ipfura  quoque  quod  loqui-  \}l(j^^^ 
mur,di<5tamus  Sc  fcribimus,devita2riofl:rae 
parce  piaEteruolac.qui  duduminfans/ubico 
pucr;qui  puer,  repente  iuuenis-,  &  vfque  ad 
rcnedlutem  per  fpatia  mucatur  incertaj  dc 
ante/e  (cnem  intelligicquam  iuuenera  non 
cITe  miretur. 

[Deniquejquicquid  temporis viuitur,de  AugM.f^ 
[p.itio  viuendidemitur,  &:quotidie  fitmi-  ^^^^^^^"^^ 
nus,minufque  quod  icftatjvt  omnino  nihil 
ahud  (ir  tempus  vitsE  huius,  qukm  curfus  ad 
morcem,in  quonemovel  paululum  flare, 
necaliquando  tardius  ircpermittitur,  fcd 
omnesvrgenturpatimotu,necdiuerfoira- 
pellunturaccefru;  nequeenimcuivirabre- 
uior  fuit ,  celerius  diem  duxit ,  qudm  ille  cui 
longicr.  Vndeex  quohomo  cospic  cfTeiri 
hoc  corpoiCjin  morte  eft.Quid  enim  aliudi 
diebas,horis,momenri(que(ingulisagiturj 
donec  ca  confummata  mors,quaE  agebatur, 
impleatur,&:mcipiatiamrempus  poftmor* 
tem  ,quod  cum  vica  dctraherctur,eratin 
moitc. 

Beneitaque dichm,Dimitteme,vtplangam  Gttg.Hhf 
paultilHm  Morm  mmm,    Quia  nifi  a  rca-  ^^1^°^' 
H    i  tu         * 


II^  G   E   M    I    T    V    S. 

tu  culpae,  quo  nos  ligauimus,mi(cricorditer 

dimitiemur,  pe  fed:e  flere  non  poflumus, 

hoc  quod  in  nobis  i[  fisjContranofmetipfos 

dolemus:  fed  tunc  veraciter  reatus  hoftri 

dolorplangicur ,  cuiti  tcnebrofaiila  inferni 

retnbutio  ,  iiitento  tinioie  praeuidetur. 

Gieg.  lib»       Sed  ficuL  modcrata  afflidlio  iactymas  ex- 

cap.^+T.'     P""^^^'  itaimmoderatalubducit ;  qua  mcc- 

incap.io.   ror  ipfc quifi  (ine  mocrore  fit^  quiafflidi 

^^^'  mcntem  deuorans ,  fenfum  doloris  PDiiit  5 

lbid#  Saepe  namqiie  peccator  iniquitatis  fuac 

vinculis  ita  conlhingitur ,  vt  pondus qui- 

dem peccatorum  toJerer,{edtamen,  quia 

tolerat,ignoret.  Saspe  autem  (i  cognofcat, 

quanto  reatu  premitur,  erumpere  in  iacry- 

niasconatur,  &  non  poiefl,  vt  huncinie 

menct  hbera,&conueifarioneintegiapcr- 

fequatur.  Flmergo  dolorem  fuum  nonvalet^ 

qui  &  iniquitatis  luaereatum  confiderat ,  S>C 

tamen.  pra:  terrenae  occupationis  ponderej 

hunc  &  gemere  neqaaquam  yac^uflere  doU^ 

rm  fuum  nonvalet,  qui  primae  quidem 

confuetudini  contrairenicitur,  fed  tamen 

adhuc  fuccrefcentibus  dcfiderijs  carnis  gra- 

uatur.  Huius  doloris  pracfentia  Prophctsc 

mentem  cruciaucrat,  cum  dicebat,  Dolor 

memcomrameeji  femper,  quoniam  iniquitatem 

meamego  pronuvdaho^&co^itaho  pro  peccata 

meo.  Tunc  igiturad/)/4«g^«^«w  doloremnos 

Dott^musdimtttit^  cum ^malanobis, quae 

fcci- 


LlBER.      PRIMVS.  117 

fccimus  demonftrat,  atqiie  adhaec' eadcin 
flendaquac  cognofcimus ,  adiuuat, 

Hocfolum  ergo  Domine ,  p^afi^ ,  quoddeprecor:  ^      * *'* 
Vimitte  mt ,  vt  duobiis  menftbus  ctrcumeam  mon* 
tes,  &  flangam  cum  fodalthus  meis, 

Sexagmta  dies  plangcre  nobis  demon-  ^^^^^g* 
ftratplandum  ptasfentis  vit^ .  diccnte  Uo-  lephtc. 
mino:  Beatiqut  lugent ,  quomam  ipfi  confolahun^ 
tur.  Dcfcrtumergo  plangimus  huiusmun- 
di  (defertumenim  dicitur  res  vbinonma- 
neturj  quiacigohicnon  pcrmanctur,de- 
fertum  dicitur.Plangcn^ium  eft  ergoin  viti 
ifta  caduca,  ruinis  plena ,  cafibus  obuoluta; 
vtcumplangimus,  fufcipiat  Dominusim- 
molationem  animac  noftrae. 


H  J  XlVt 


liS 


G    B   M  l   T    V  S* 


Vtinam  sa^erent  ct  wtcUi^ercnt  tic  ncui/tma. 


l^. 


Ll  B  ER      P  RIM  V  S,  ll^ 

X  IV. 

Vtinnm  faperent,  &  intelligerent, 
ac  nouillima  prouidercnc  / 
Deut.   3Z, 

PKopudorlvfqueadeh  ejl  homimmenscoecafu- 
turt; 
Vt  ntfiquA  vtdeaty  nulUpericlaputet} 
Scilicet  hocfappree^  tantumprdentihusangty 

Nec  procuUJpe^is  confiilitjfemalisl 
Antetubas ,  Htles .  dtcloparatarmaduello^ 

Cum  fonuere  tubajerius  arma  parat: 
'Sauita,qu4i  cap:a^  ^  pr£fagusproJpicit aUTOSy 

Anchora  veltuolum  nec  remoratm  iter: 
Quas  veniente  metetfegetes  afiate  colonus, 

Credidit  excultis ,  ante,  colonus  agrit. 
Troutda  qitin  ettam  metuens  formica  fene^dy 

Ve^at  in  annonam  paucula  farra  fuam. 
0  qutd  agis^gens  iuenttts .  ignara  futuri? 

Tempora,  qu£  veniuntpojlumay  nuUa  timesf 
Staminaperpetuofors  nent  adamantina  filo , 

Autcejfanttrtpltcesvoluere  pmfa  colus? 
VaUeriSy  ah\  nttllt  datur  hasplaraffefororesy 

Vna  Itcetparcaty  de  trtbuSy  vna  fecat* 
loedera  forspa^o  (anxere  perennia  clauo» 

Concordes^abilivtta^  morfj^  fide} 
tallerisy  ah !  nnniiim  ttbt  pa^a  fiuentiafingitt 

Hion  firum  vUam  vitaq^  tnorf^  fidem* 

n    4  Anti 


|I0  G    E    M    I    T    V    S. 

4nte ,  niuemfidis  lambent  incendiafimmii 

Jura^  foidifragis  fanctet  Aufler  aquis. 
Ante^  dtes  no^ipacem  noxante,  dtei 

Seruet,  &  infefits  accubet  agnalupis. 
Omnta  letiferolate  M-ors  fubiugat  arcu^ 

Quidquid  &  hoc  Vhahi  vefcttur  igne  necat, 
^emo  venenata  vitavit  arundtnis  iclum, 

Omnisahhac  cermx^tu^tde^vulmis  bahet. 
JJic  teneros  Matrum  captt  mter  hrachia  ,  natoi^ 

Aut  cunas ,  tumulum ,  cdderecentefacit, 
flk  pueros  ^ahhi  configit  arundo  pueUas\ 

Jiic  iuuenes ;  illtcfunerat  lUa  fmes, 
Stata^iamnuUo dtfcrimine^  ftinera  mifcet 

Militis  atque  Dticis  corpora  mixta  iacent, 
Nec  micat  aurata  tihi  Croefecadauerarena 

Pulcrior  aut tuus  eR^pulcra  Rehecca,  cinif^ 
Ajpice ,  quid  ctneresjit  C^faris  intcr  &  Iri} 

Ommhus  encolor  efivnus^  &vnu£odQ,r. 
jQuid  iuuat  his  igitur  tanthn  confidere  rebus  , 

Ceu  lethi  iwperio  vitafelutaforetf 
Statfuacuiqut  dies ,  depletoferreafufo , 

Seriusaut  citius  quemlibet  vrna  vocat. 
Cogimur  huc  omnes^  huc  fummm  &  infimus  ordo^ 

Ihimus ,  emenfo  tempore  quifquefue. 
Ac  tumjivacuas  animm  fimul  iret  in  auras, 

Vt  vapor  in  nebulas  extenuandiu  abit ! 
Morf^  foret  noftr£  quoque  meta  nouifSima  vtta , 

Mors  fimulamhorum  corporis  atqueanimi} 
Quam  honamors  effetpofituris  worte  dolores^ 

^(fsnouapojlpuam^  vitayemorsvi  daretf 

Qtti^ 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  IJI 

Qmlihetextrmml^tm  prop&aret  ad  horAm^ 

Et  puto ,  viuendt  vix  fuperept  amor, 
Sid  dolor ,  heu  \  non  efi  mors  vltma  linea  rerum, 

Non  mcat  htc  ammum  qui  cremat  ojfa  roguSf 
Atpojiquam  e  terru animo exhalatarecept ^ 

ludtcu  extemplo  fiptur  ante  pedes. 
lUefedet  iufiumq^  &  tnexorabile  Numeny 

Flammatjf^  funt  oculi  fianmaj^  fulua  captit. 
lUa  (tretnens,  metuenf^^  oculos  attollere  Coslo;) 

Dura  catenata  vincula  mentegent, 
lUi  ftnusanimi.fibrai^  introfptcit  omneSy 

Quodij^  latet  tacittm  nolfefauente  nefas, 
lUafcilus;  conuicla^fuum  pudibundafatetur. 

Nec  videt ,  efi^ugio ,  quem  pet^t,  effelocum» 
lUcfimul  ludex ,  tefiisfimul ,  &fimulacior, 

Compertiftatutt  crimmis  effe  ream. 
lUa  memor  nuilis  hanc  fie^li  queftihus  aulam^ 

Heu  Ifruftra  effufis  fe  fepelttlacrjmis. 
O,  quU  tuncanim&fenfus ,  qua  cura  reliSla , 

SuHus  vbiprofe,  iurepatronus  agttl 
inempe  vocat  montes&tnhofpitaculmina^cauteu 

Antra^  qtteis  trepidum  condatopertacaput. 
O  Antma  \  e  ludex ! o  non placabilisvrnal 

Quisfecum  h&c  meminity  ncc  cito  diriguit} 
Sed  nondum  hoc  tanti  claudunturfine  dolores; 

Altera  adhtic  refiant ,  vita^ ,  morfj^  fupet: 
Vita  perennanti  qu^ftcuU  protrahet  auo  , 

Mors  longa  extremum  non  hahitura  dim, 
Ah  quibus ,  ah  quantiilaniahitur  h&c  tormintiiX 

O  quibus  y  9  quantii  affluet  iUa  boms ! 

H     5  lUd 


Ili  G    E    M    I    T    V    S. 

lUa  ^fuaspafcitDiuino  neclarementes'y 

H£Cy  mtfcet  liqutda  poculaplena  pice, 
iQa ,  Chely  Angelica  velgutturecarminafundif^ 

Jijcc.gemtthorrendis  exululata  fonis, 
lUa ,  agtt  (fternas  cceloplaudeme ,  choreas'^ 

H£C^faht  ad  colubrosfdua  Megera ,  tuos^ 
lUa ,  nec  ttffti^is^gelidu  nec  adurttur  ajiris  j 

Hacfuritimmitis  ignegdu^vadi. 
llla,  per  atherios  agtt  otia  moliia  campos\ ' 

Hac  ,  aglt  Aternt  triHe  laborif  opus, 
lUadolorum  expers,  mala  nulla^  nec  ajperafentif^ 

H£C,pattturdirum  quidquid  Aumm  habet, 
O  felix  opihusjefix  tot  vita  triumphis! 

O  grauis,  o  tantis  morswetuenda  malis? 
Vel  tua,  vel  tua^  nos  duhio  manet  alea  ta^u\ 

Alea^  nonahaproijciendavtce. 
Ah  fubeant  veftri  gemin&ficpechra  cura , 

Vt  femcl  altmus  fors  obeunda cadetl 


ytinam 


L  I  B   £   R       P  R  1  M  V  S.  115 

Vtinam  faferent ,  dr  tntelllgerent ,  ac 
nouijftmapromderent'  Dcur.31, 

OG  E  N  s  finc  confilio  &  finc  pmcien'  Bonau* 
tia!  Vttnam  faperem ,  &  tnteHigermt ,  ae  comempl 
noutftmaproutderentl  rxcuii. 

Saperent ,  damnatorum  multiruciinem; 
raluandorum  paucitatem ,  Sc  temporalium 
rerum  vaniraccm. 

Intelligermt,  triaifeilicet  peccatorum  muU 
tirudinem,  bonorum  omiilionem ,  dc  tcm^ 
porisamiflionem. 

Pro«i^^rewr,cria;rcilicetmortispericulum, 
extrcmum  iudicium ,  &  ^ternum  fuppii- 
cium. 

Sedoculosnon  vishaberenifiinpraefenr  Auguft.:n 
tia.  ^  '^''■*'- 

Peruerfa  quippeanimarcbus  pr^fentibus  o.Grcg, 
dedita,in  terrenis  voluptatibus  refoluta,ab-  ]^om  $<> . 
kondit  Cibi  mala fequentia ,  quia  pr^euidere  *^  ^*"^' 
fiitura  refugit,  qaae  praefentem  laEtitiam  peC'-      t 
turbant;dumque  in  praefentis  vitae  obIe6ta- 
tionibus  fe  deferit,  quid  aliud  quam  claufis 
oculis,  adignemvadit ,  Sc  indediciturper 
Paulum:^/<;  gaudent  tamquam  nongaudetesfint^ 
quiaetfi  quaeft  picEfentis  temporis,  itaeft 
agendalaetitia,  vtnumquamamaritudo  fe- 
quentis  iudicij  recedac  a  memoria;  quatenus 
dam  menspauida  extremas  vltionis  timore 

transfi-  / 


/ 

124  G    E    M   r  T  V    s, 

transfigfrur, quantum  runc  praffcns  lactitia, 

tantum  poft,  irafubfcquens  temperetur:(i 

cxtrcmamalanoftraformidolose&indcfi- 

ncnter  afpicimus  ;  iuxta   hoc  quod  per 

quemdamfapientemdicitur:I«owmfcwop«- 

rthm  tuii  mmoran  nouifwu  tua ,  &  w  aternum 

non  peccabu. 

Spcculo  Sed  quasfunt  nouiflima  tua  ,  quaeproui- 

pec.  cap  5.  derefollicite  debes?  fummatotiusprouide- 

iu^  ^      ^^^  eftsVtique illa  tcrribilis  hora,  in  qua,  mi- 

feraanima  tua,exhoccoipufculo  corrupti- 

bilitin-eseftegit{rura,in  illanimismeruen- 

da  extrema hora ;  quis  amicorum ,  quis  pa- 

rentum  ruoium  vcnietcumgladijs&armis 

auxiliumferre?Nonenimcrittuc,qui  con- 

foletur  teexomnibus  charistuis,  refpicien- 

tibusetiam  adauxilium&  admtonumho- 

minum;  fed  rcfngium  tuum  tantummodo 

cftapudDeum.Reduccrgofilimi,  fedulus 

inmemoriara  iilum  cxtiemum  exitus  tui 

diem,&antcquammileraanmiatua>decar- 

cere  carnis  cxeat ,  prouideat ,  quo  vadat. 

Quandoenim  homofitnonhomo,hoceft 

quando  jpgrcfcit;  aegrotando  aegritudo  cref- 

cit;  peccator  expauefcit ;  cor  contrcmifcit  j 

capntobftnpefcir;scfuseuanefciti  virtuscx- 

arefcit;vultus  pallefcir;facies  nigrcfcit;  ocu- 

lus  tenebrefcic;  auris  furdefcitinafusputrcf- 

cit.<'  lingua  facifcit;  os  obmutefcitj  corpus ta- 

bcfcitjcato  marccfllt.  TunG  carDispulctitu- 


L  I  B  E  R       P  R  l  M  V  S.  125 

do  foerof  efficicar ,  &  pucredo  tunc  (oluitur 
incincrcm,&vertitur  invcrmcm. 

Pojl  hommmvcrmiiy  pojl  vemem  fietor& 

horrori 
Sic  m  non  homlnm  vertitur  omnis  hom. 
Agc  iam,ciim  ad  ilkid  vltimum  ludicium  Profper 
vcncrimus,abco  ludiceiudicandi,qui  ncG  ^\h*  *** 
fallioccultationc  criminumpoteit,  necad  tcmpiat* 
impunitatcm  promerendam  munciis  alicu- 
iu$  oblatione  corrumpi,  cum  coepcrint  o^i- 
nium(ccrctareuelari,(Scnonroluma6tasac 
verba,  fcd  eriam  ipfaecogitationes  oftcndi; 
quid  faciemus  fub  tanti  ludicis  mateftatc? 
quid  excufationis  obcedcre  poterimus ,  qua 
nos  defcnfionis  arte  purgabimus  ?  quse  no-* 
bis  fubuentura  eft  poenicentia ,  quam  in  hac 
carne  cotcmpfimus?  quae  nos  dcfenfurasuc 
opera  bona,qu^in  hac  vita  non  feeimusi*ad 
quos  Apoftolos , aut  ad quos  aHos Sandos 
confugituri  fumus ,  quorum  excmpla  fimul 
acvcrbadefpexerimus,  Anfortealiquosibi         \ 
fragilitas  corporis  c*xcafibir?(ed  cxcufationt 
corumrcclamabunc  omniafandtoruexcm- 
pla,  qui  cum  fragihtate  carnis,  m  carne  virv- 
centes.quod  feccrunt,vtique  fieri  po{Ie,da* 
cuerunt.Quid ergo  refpofuri  funt,  Ci eis  Do- 
minus  dicatifi  potuiftis,quarc  non  reftitiftis 
dcfiderijs  peccatorum?fi  non  potuiftis,qua- 
remeum,concra  peccara,  non  quaeiiftisau- 
xilium?  Nonne  ad  hasc  obmutefccntibus  8c 

quid 


12^  G   E    M    I  T    V    S. 

quidexcufationisrefeiant  nonhabentibu5i 
diccvLmteeosmanibm  &pedtbm,  &  mtmtem 
tembroi  exterwres^  vbierit  ftetus  &  ftridor  den- 
tiiim^vhi  vertnU  eorunon  morietur,  &  igniseorum 
nonextinguetur,}r{^c&c\\is.  rimilia  libentcr  au- 
dire  vel  lcgere,iug!ter antc  oculos  meiis  ad- 
dncerc-jCogitare,  qualemaliirit,abillogau* 
diodiuinaEContempladonisexciudijbeatif- 
iima  Sandorum  omnmm  focierate  priuarij 
fieripatiiarcoeleftis  extorremjmorivir^bea- 
tiEjmorti  viuere  fempicerna!;in  aeternum  ig- 
nc,  cum  diabolo  &  angelis  cius  cxpelli ,  vbi 
[itmorsrecunda,damnarisexilium,virarup- 
-  plicium-,  nonfeniirein  illoigne  quod  illu- 
niinar^  fcntiie  quod  cruciatjexundantisin- 
cendii  tcrribiles  crcpitus  paii?  barathri  fu-» 
mantisamaracaligineoculosobc^carijpro- 
fundogelicnnas  liutfbuantis  immcrgi;  eda- 
cidnnij  inicternum  dilaniari  vermibus,  nec 
finii  i;hcTG  &:  multa  limilia  cogitare,nihil  eft 
aliud,quam  vitijs  omnibusrepudiumdare, 
6:  omnia  blandimenta  carnalia  refrenare* 
Ctjj  7.  Artende  ergo.in  illa  terribiH  hora  de  qua 

specuh  loqiiimur,mifcrapeccarorisanima.  Quan- 
tom.9.  dode  nmndo  exitura&itura  es;  aaeiunc 
^"S'  mox  minillri,maligni  iili  feilicec  diaboli,ilIa 
verc  tartaream.ontira  velutieones  rugien- 
les  vt  rapiant  prsedam ,  tunc  hotribilia  pate- 
bunt  loca  poenarum  ,  chaos&:  caligo  tcne- 
brarum,  horrorum,miletiaB  &  tcibulationisj 

tremo£ 


L  I  B  E  R        P  R  I  M  V  S*  117 

trcmor,timor  angufti^  &:confufionis;dolor 
horrcndae  vifionisi  tremor  rremendaeman- 
fionisj  locus  flcncium ,  vbi  (Iridoi  dentium, 
vbi  morius  vermium,  vbi  clamor  dolerium, 
vbilu<^usgementium,vbicft  voxclaman- 
tium peccatorum  &  diceniium  *,  V<t,  vdnohis 
filijEud}  quid  tanc  prodcric  rcientix  iadlan- 
tia,  facculi  pompa,  mundi  vanicas ,  terrenac 
dignitatis  cupidicas? 

Dicmihi,  vbituncamatores  mundi,quiBcrnJib; 
ilcumcrantrexeis 
remanfit  nifi  cincrcs  di  vcrmes.  Attende  di- 
ligenter.quidfunt,  quid  fucrunt  ?  homines 
fucrunt  ficut  tu^coinederunt  &c  bibcrunt,ri- 
ferunt,  duxemntm  honu  d'tesfuos,&inpuncio  ad 
infernu  defcenderum, 

[  Imo  ]  moiiiis  educata  corporagrauius  Pecrus 
foecentpoftmortem.  ^^J-    . 

Jjpcra  non  Cjrts,  non  Cufis  Parcapepercit,         Biaicani. 

HiscLetiatn^  nuper  ftih  quthus  orbts  erat.  cap*  30. 

te  quoque ,  Alexanda,  vtctorgrajjatcper  orhem,   dc  externl 

Psrdidit  immodici  coptafumpta  nieri,  hominis 

Interdefunclos  ^quidnamefidtfcnminwiOffa 

Et  ctneres  Iri,  tantalidtfq^ ,  pares. 
^ar  Ccnfianttno  famulus  meus  (  htc  igo  tamum 

Excipto  tumulum )  dhtes,  inopf^ ,  pares. 
Atqut  hic  tfia  quidem,  A^  aiio  quA  condtt  tn  au9, 

Vltima  luxprauis,  quismemorarequeat  ? 
Horrtda  fiamma  ,  graniscaligo  a  luce  rmotis, 

Vermis ,  qm  memores  (rimtnis  effe  facit. 


128  G    E    M    1  T    V    S^ 

Nott  natum  ep ,  tibi  meliusjcelerdte ,  fuijfett 

Aut  n4tum,  frorfm  moreperire  ferd, 
Quam  mala  totpapim  interriSyfmos^dolotei^ 

Vojl.grauiora  tterum,  tempus  in  omnepati, 
Atque  vttnam  matris  memors  rapuijfet  in aluot 

Nam  tenebra  nato ,  mox  mihi  fletus  erat. 

Ergo,  6  anima>  fiuc  vigiles,  fiue  dormias^ 
Joq^cap?}!'  ftmper  in  auribus  tuisilla  horribilis  tuba  rc- 
{onct:Surgitemortui,Venitead  mdicium,  O  a- 
nima  nunquam  excidat  a  tua  memoria  :lte 
maledtcti  in  tgnem  dternUm :  Venite  benedtiii,per^ 
tipite  Kegnum,  O  quid  poteft  lamentabilius 
^  tenibilius  cogitati  quam  tte^  Sc  quid de- 
le6tabil!us  expnmi  quam  Venitef  du^e  funt 
voces,qLtarum  nihil  horribilius  vn^,6c  nihil 
iucundiusakerapotcric  audiri. 


XV, 


I30 


G    E   M   I  T  V 


'Defecit  m  dourre  vita.  mea  et   anm  met  in 
jemitihus  .   Tjid  .  50 . 


L  I  B  E  R      P  R  IM  y  s.  ijr 

XV. 

Defecic  fn  dolore  vita  mca  ^  &:  anni 
mei  in  gemicibus.     PfaL  30. 

HOceratefgomeis  iominans  NatalibHsafirS^ 
Vr  mtbi  lux  faujla  nuUa  redtretauei 
Qiiam  Uuis  optatt  me  temporis  aura  fefellit-j 

Dum  totiesrepcto-^CraJlinusalbuserit, 
I^ectamenalbt^  adhuc  mihtcraHinmille  reluxit'^ 

Quin ,  quiprmrijtproximus ,  a:e/  erat, 
Credidsram  alternos  vtt(Z  fuccedere  cafus, 

In^  vicesUtiscedere  fnoejia  locum. 
Vt^ferenato  detergisnubilacoelo^ 

Cuni  reuehii  clarum  Cjmbie  pure  diem ; 
Vt^maris  reparas  fugtttuos,  Cjmhia^fludtts,^ 

cum  ttngu  refluolittoraftccafaloy 
Sicego  venturi  non  feltx  temporis  augur, 

Omniaprovotis  rebaritura  meis. 
At  meay  quam  dtjpar ,  quantoq^  fcuerior  illis^ 

Quas  dat  nupta  vtro  *  trtfiitia  eft  lacrymisl 
Contuge  difun^o^  bu  denii  menjibus,  vxor 

Soladomt  querittir ,  comugisoiba ,  necm, 
Tofl  decimumfimtttr  lugubrta  ponere  menfem, 

Etpiplum  niuea  vertere  trtfie  toga. 
Qufsmibt  tranfactus  femeleji  ftnelticlibus  annmf 

Quis  vacuM  menfts  ?  qttts  ftne  nube  dtes  ? 
HuUa  7neislexdatfin/mve ,  modiifytvequerilis^ 

Stdpmt  afiduuife ,  velut  Hydra,  dolor, 

l    1  B 


IJl  G   E    M   I  T  V  S.' 

^tpUn^u&lairjmisygemituofj  ahfumituromnu^ 

Ipfa^  pars  minma  eft  vita  caduca,  fui, 
SAfe  qutdem  rahidUfunt  aquora  turh'ida  ventif^ 
Sed  hreuis  eft^  quoties  magna  procella  furit: 
Quaf(^  raptt  fjluis  hrumd  inclementiafrondes, 

Compenfam  viridi  tempora  verna  coma: 
Etl>!otus  ohfcurisquotieitegitatheranimhisy 

LAtior  tnnubi  mox  redit  ore  dies :      ^ 
A^  mibiperpetuos  contexunt  funera  luStus^ 

Dempta  mc  eft  vUo  fjnthefts  atra  die. 
Moeftaj^  necfefto  ceffauit  tthia  cornu, 

Peiius,  ehur^  pugni,  ple^ra\  querela.fides: 
Hac  cjthara,foles  ^  boc  tranfigope^inej  m^es\ 

Hisfidibus ,  vit£  temporafaUo  mea, 
Oquotiesveclofujpiriapeciore  rupi^ 

Ciim  cttperemtacito  mergereverhafinu! 
O  quotiesy  lux  quantafuit^fuit  a^a  querelis, 
Luna^quantafutt  ^plancltbm  aBafuitl 
Negemeremy  meminiy  toties  monuinis  amici, 
Mukat^  ne  gemermxredtte.falla  mthi, 
Lihera  Uttti£  fuafiftis  frena  remittiy 

jUico  Utitia  Itbera  frena  dedi, 
Aftvbi  ftngidtum  compefcere  rtfthus  opto , 
litfibtH ,  hau  jgemitus  obftrepuere  meis  l 
S<£pe,  volens  placida^  fomno  traducere  no^esy 

Ferpetuh  vigiles  obruor  imhre  genas; 
Dum^diunimiim  violentos  comprimofietusy 

HeUy  mareperriiptis  effluit  aggerihusi 

TltminayVos  teftes  yvos  notactihtlia,f)luity 

VosajCauxvalies,  confcia  vos^  iuga-, 

Vos 


LlBER      PRlXfVS.  155 

V95  teftes^quoties  fujpim  rincert  tentans^ 

Viila ,  relu&anti  murmura  cordidedi, 
Qum  etiamauditis  permota  vluUtthus  Uhoi 

Quefttbus  audttaeftaggemuijfe  meis, 
Tunc  ego ,  tunc  illa ,  alternis  dedmus  lamentd, 

Fleuimus  in^  vices,  planximus  inj^  vices. 
Vt  Pandtonta  fihi  dant  rejponfa  forores , 

Cum  cafum ,  thalami  lahe  queruntur  Itym*^ 
Ef  fedet  btnc  Progneramo  miferabile  plorans^ 

Et  fedet  inde  fuumflens  Philomela  nefas : 
Mtera^  alteritts  fequitur  fujpiria  que^u» 

Admtjfum  lacrymansy  vtraque  crimenauis, 
Talis  &  Alcyone  cum  naujraga  vda  marit'% 

2<Iequicquam  fcopulis  littorihuf^  canit; 
AiU  vtdhis ,  viridi  nemoris  fedet  arbore  turtur, 

Comptris  aterno  murmurefata  gemens, 
Sic  mihi  fatidica  nerunt  quoqueftamina  DtUd, 

Iret  vt  optat  ofidere  nulla  dies.  _ 

Vt^  adimant  nullos,  lamenta  perennia  luiim^ 

Aut  cejfet ,  caufia  deficiente ,  dolor. 
Stdfuit  vtprima ,  gemitus ,  voxprima  loqueUj 
^Sitgemitus  vua  voxquoque  funtmames^ 


I   S  ^(f^^^i 


154  G   E    M    1    T    V    5. 

JDefecitin  dolore  viu  meA ,  &  annimei 
in gemitihm,     Pfklm.   30. 

Hieron.  in  /^Vamdiv  eft  hiciti  pr^fenti  vita,habct 
pfaim.  30.  V<:gemitu&  fletiim  vnufquifciue  homo. 
Aug.  iib«  Homo  non  a  rifn  ordiiur  hanc  lucem, 
2f«deciu.  quidmalorum  ingrefTus  fitnefciens,  pro- 
«P-  H.      phetatquodammodo;foliim,quandonatus 

eJl:,ferunr  rififle  Zoroaftrem,nec  ei  boni  aU- 

quid  monftrofus  ille  rifus  portendit.  Pror- 

fus  quod  fcriptuiji  cft  grmt  tugum  fuperfilios 
ibid»         Adama  die  extfmde  veptrematm  eorum  vfque 

in  dtem  fepulturs  in  matrem  ommum,  . 
Aug.fMm.       Vnde  mcerrogemus  pueros  quinafcun- 
28*dc v«ib.  turjquare  a ploratu  mcipianf.nafcicur  &  fta- 

timplorar,  &  poft  nefcio  quoc  dies  ridet. 

Quando  plorabat  nafcens ,  Propheta  fuae 

calamitaris  erat ,  lacrymae  enim  teftes  funi 

miff^rise. 
Na zianz»   i^oc  homim  tantumfirmum  efl  experf^  fencita» 
cann.  4e        Inde ex quonafcens  jkttbus orartgat-j  * 

natura!*     ^^^  lacrymas  tejlans ,  quas  vita  tn  iimtne  fundit 
Ouotnam  illum  maneant  agmina  dura  mali» 

lE^Regio  (vtqtiondam  Cret&a)  tgnara  ferarumy 
Eji  alia ,  hjberna  nefcia^  terra  ntuis : 

At ,  vacuaaduerps  quod  vita  temporarebus 
Clauferit ,  haudquifquam  dicereiure  potefl, 
Author.         In  huius  vitae  raiferiam  intrafti  lugens, 
Tom^"'    ^^"  tuosin  dolore  &  •erumna  pertranfiftij 
Aug,'^'  cuna 


L  I  B   E  R       P  R  1  M  V  S.  155 

cnm  ludu  &  labore  hinc  cxitarus  es.Intelii- 
g.isergo.inquatumdtingrcflustuusflcbilis 
progre(l'ustuusdebiiis,6cegrc(rushoiribilis. 

Rtfumreputaaierrorem ,  & gaudio  dixi :  Qmd  EccLs» 
frufira  diciperii? 

DQmini  voxeft:  ad  fuos  dicentls »Vosplo-  chryfoft. 
rahitis  &pUngetif,fuulHm  oMtem  gaudebit :  Vos  J^""' j*],^ 
tnUeseritis,  Timenda  funt  Chriftianisprse-  inutandis* 
fentis  faeculi  gaudia,  &optandapro  deuo- 
tionemoBfticia» 

hxmix  enim  tantum  nomen  habent,  chryfoft. 

\  .     ^       .        .(^.  .A  hom«54* 

cum  omnia  unt  m  tnltiaa» 

Qui  fumns  in  hoc  tahernaculo  ,  ingemifcinm  2  cor.s. 
graudtt, 

An  non  eft:  merito  ingemircendum,qu6d  ^^'^^^'jJJ* 
fumusin  regione  aliena,  &  in  Coloniam  pfaim.ns» 
proculapatria  poficamamandati? 

Inabfcondttoplorabitammamea:  ploransplO'  Hicrem. 
rabit  &  deducet  oculus  meus  lacrjmam, 

Afteaerant  Turturcm  caft:am  Scamntri-  chryfoft. 

cemcomparise{lc^,itavtIiQuandocuenerit,  |°"^*  ^* 
r^i  ?     A         lA  r        A  •    hom.de 

cius  malcuium  ab  Aquila  iiue  Aucupe  capi,  vinutc. 

non  fe  commifcere  alteri, fed  ipium  cupere, 

&  ipfius prseftolaii  aduentum  ,  Sc  in  amoris 

eiusexfpedtationependere.  Huius  turturis 

meminit  Scriptura.in  Cant.Cantitorum  di" 

cens:  Voxturturisaudita  ejlinterra  nofira.  O 

gemitus  de  raedio  cordis  amabiiis,bonitatis 

pullulans  fontes/  6  gemitus  coelefl;em  fpon- 

fum  Christvai  adlcmctipfumadducens! 

I     4  Vox 


13<^  G  E   !m  I  T   V   s. 

Hugo  dc  Vox  turturis,amori  canit  &  dik^ionv,6C 
ferm^d'  habetfingularem  diledioncm  turtur,  cui 
airumpt.  canit,v€l  praefenti  gaudium,  vel  abfenti  afFe- 
Martto.2.  (5tum.  Igitur  vox  turturis  tota  de  amore,  & 
non  nouit  aliud  praeter  amorcm  tnrtur.  Et 
quidfonatvoxturturisJquamiignificationp 
habetvoxturturis.'*  quiddicit?  Vnum  eft 
quod  fonat  vox  turtutis,  &  feraperiliud  fo- 
nat  &  refonat ,  &  non  faftidit  vmquam, 
Numquam  turtur  vocem  fuam  variat,num- 
quam  canticum  fuum  murat,  fempcr  idem 
canit  quifemper  idem  diligit.  O  vox  tur- 
luris  quam  duicis  cs/  &  quis  dignus  erit  au- 
dire  vocem  tuuuris  ?  in  folitudinc  canic 
turtur,&  femper  turrur  folitudinem  diligit, 
quiafingularemdiledionem  quaeiit.  Non 
audietur  in  p^ateis  vox  eius,  neque  foris^cla- 
inorem  fuum  proferet.  Intus  refonac>intrin- 
(ccuscanit&non  poifuntaudire  turturemj 
nifi  qui  intus  funt ;  qui  elongant  in  fohtudi* 
ne,  quifccretum  inhabitanr. 

Donec  [  autem  ]  homines  pro  Dei  cultu, 
increcde  tantum  in  terra ,  &  taniiim  tcnam 
acceperunt,  minime  fe  cognoueruntperc-f 
grinosjnecmore  turturisingemuerunt.  ita 
tamdiu  noneft  voxturturis  auditain  terra 
noftra.Vbicrgo  RcgniCoelorum  promillio 
fadfeaeft,  tuncprinnimmanifefte  fonuirin 
terra  vox  turturis.Nam  dunrfandla  quaeque 
iam  Anima  C  h  k  i  s  t  i  pia:fentianv  fulpi- 

rarcr. 


L  I  B   E  R       P  R  I  M   V  8.  137 

raret,  Regni  dilationem  molcfte  ferret,  de- 
fideratam  pacriamgemitibiis  &  fufpirijs  d 
loge  falutaret,  nonne  tibi  videtur,  vicc  fun^ 
gigemcbunda?  accaftillimae  turturis,  qu£p- 
cumque  anima  in  terris  ita  fcciflet  ?  Ex  lunc 
crgo  6cdeinceps  vox  turturis  audita  eftiti 
terra  noftra.  Qujd  ni  moueat  mihi  crebras 
{zQiymTLS&geimtmquotidtanosCnKxs-vi  ab- 
fentiai'  Domwe  ante  te  onine  dtftdertum  meum^& 
gemitus  mtiis  a  te  non  eft  ahfcoditus.  Lahormn  mgt'^ 
tnitu  meoyiu  fcis,fed  beatus  qui  dicete  potuit j 
Lauahoperfingulas  no^esleUum  meuni  Jacrymu 
pietsfiratummeum  rigaho.  Non  foliifrt^utem 
mihi ,  fed  &  omnibus,  qui  diliguntaduen- 
tumeius,  gemitus  ifti  compertifunt.  Hoc 
quippe  eft  quod  ipfe  aiebat.  numqutd  pojfunt 
filijfponfi  Ingere^  quamdtu  cum  illJs  efijponfus  ?  ve- 
nunt  autem  dies ,  cum  aufereturah  eis  jponfus,  & 
tunclugehunt,  slc  (i  diceretj  &  tunc  vox  turtu- 
ris  audietur.Ita  eftjEsv  bone,venei-untdies 
illi  j  nam  &  ipfa  creattira  ingemifcit  &  parturit 
vfque  adhtic.reudationemfiliorum  Det  exjpe^ans: 
non  folum  autem  i|Ia ,  fed  & nos  ipfi  tntra nos 
gemimus  adoptionem  filiorum  Dei  exjpe^antes  Re- 
demptionem  corporis  «o/?ri.Neque  vacuigemitus^ 
quibus  e  coelotam  mifericorditer  refpon- 
detur.  Propter  miferiam  inopum  &  gemitum 
patiperumnunc  exurgam,  dicitDominus.  Fuit  & 
in  tempore  Patrum ,  voxifia  gementium  :  fed 
raraj&penes  c^wzmc^utfuusgemitwNndit  &c 
I     5  dice- 


158  G    E    M    I    T    V    S. 

dicebatquis;  Secretum  meumrmhi ,  fecretum 
mum  fntki^.  At  vbi  palam  clanjatum  e^,Qudt 
furfumfunt qu&nte,vbi  QnKiSTYseJlmdexte- 
ra  Dei  fedens 3.d  omnesiam  ccepit  pertinere 
gemitmitteturturem,  &  vnaoranibus  eiTQge' 
mendtratio. 


LIBER 


LIBER    SECVNDVS. 


V  O  T  A 


ANIM^     SANCTiE, 


140 


VO    T  A. 


Cencupuit  (tnimA  mea  lesiAerare  iustifcatu)  - 
tus  tuas .    'Tfal .  tiB  .  ^^ 


LlBER      SECVNDVS.\         I4I 
I. 

Concupiuit  anima  mca  defidcrarc 
iuftificationes  tuas.  Pfalm.n^. 

COElellem  dubitansyterrenum^  inter  Amor^, 
I^efcio  quoftatuam  fuh  duce  figna  fequh 
tllefub  impertum,  vocat  hicadpileaipugnant 

DifimiU  nimium  conditione  duces: 
Uinc  vocor,  hinc  reuocor ,  rurfuf^  inuitor  vtrim^ 

Nonfecus  ac  refluo  quajfa  carma  falo, 
Amhiguum  faciunt  Amor  htc,  Amorillediullam, 

Impediunti^  fuo  fi^erevota  loco, 
Sitfatis,ah\  tandem  mala  totfafttglapajft, 

Etfinaradportusjpem  reuocare  fuosl 
O  Deus !  aut  nuUo  caleat  miht  pe^us  ab  igne^ 

Autfolo  caleatkgisamore  tudt! 
Nonnego\quodlubeaty  magna  eft^optare^voluptas-, 

Etmodopojfe  Volodictre',  NolOymodo! 
trenanihtlpatiturminus,atque  Ithido  voueniiy 

Necfelegefinunt  Itbera  vota  premi, 
Vt  vagus  extiltim  lori[(^ ,  lupifq^  folutus 

^pjltbet  in  paHus  currere  gefttt  equas : 
Autdabulo  ruit  &  virtdtmox  hernitur  herha^ 

Depofito  nimtum  hucula  Uta  itigoi 
A^  vhi  mox  reuocat  confueta  ad  aratacohnus, 

ExcutitiUelupos,  illarecufat  onus, 
Scilicet  expetitur  Ithertas  vna  vouendiy 

QuAfatis  esiy  quamuis  vtilitau  vacet^ 

Sk 


14^  V    O    T   A. 

Sk  Phaeton ,  fatmruitmus  ab axe  quadngd^ 

Appetisignotosfle5imre5lor  equos. 
Sic  quoquenonfolttis  dum  ntterts  alttusalii 

lcare,  fubiedis  labere  merfusaquis. 
Qukm  varia  Superum  Ujfas  prece  tundimtis  aurest 

Coelitibus  puto  nosfapemcuereiocum, 
lUe  vouet  nuptam^  nuptd  vouet  ille  fepulcrum^y 

Htcfobolem  nafci  pofiulat ,  tlle  mori : 
lUe  Patrt  mortem,  Patri  rogat  tUe  falutem\ 

Hicfiertinuenis  fupplicat^  iUe  fenex. 
Vix,puto,  confenttt  centum  de  miUtbtuvnWy 

Quin  aliquis  voto  dipidet  tpfe  fuo, 
Demque  qutd  Superos  oret,  pars  maxima  nefciti 

Tam  noua  qutfquefibi  vota ,  precefc^  factt, 
Sic  vbi  iamgrautdasfitmulantfafitdta  Matres'^ 

Obfcenam  fattant  fercla  pudenda  famem : 
Scilicei  expetitur  modocafx^  modocretapalatOi 

Et  modo ,  quafiomacho  difi)ltcuerey  placent. 
Qutd  defiderijs  vltra  tot  inambus  vror  ? 

QutdiaculornuUovotai^  ,Jp£f^  fcopo} 
'Bfle  procul  gemitus,procul  anxia  turba ,  timoreSf 

SoUicitdi^  preccs ,  votat^  ifp^f%  pfocuL 
O  Deus ,  aut  nuUo  caleat  mthi  pectus  ab  tgne, 

Aut  folocaleat  legisamore  tua. 


Con* 


LlBER       SECVNDVS.  I4J 


Concnfiuit  anma  mea  defiderareiufliji» 
cationesttta^i     Pialm.  118. 

Aug;  in 

MIrvm  eft,  qupmodo  concupifcatur  P^aln»- "«• 
dcridcrium,;  ncc  iitin  nobis,  cuius 
concupifceniia  iam  (it  in  nobis.  Quisne- 
fciatin  homineeile  concupifcentiam,in  ho- 
mine  deiideriam  ?  cur  ergo  concupifcitur, 
vt  habeatur  ,  quafi  foiiniecus  inferatur? 
aut  quomodo  haberi  eijis  concupifcentia, 
fme  ipfo  poteit ,  cum  non  iit  &  ipfum  quid 
aiiud  jquamconcupifceniiafNam&deii- 
derare,procul  dubi6  concupiicereeffc.  Quis 
enim  iite  rairabilis  atque  inexpHcabilis  ian- 
guor  ?  &  tamcn  eil  ;  nam  &  aegrotus  qui  fa- 
ftidio  laborat  concupifcit  vtique  delidera- 
re  cibum  ,  dum  concupiicit  non  habere  fa^ 
ftjdium.  An  ahud  eft  concupifcere,  aliud 
deiiderare  ?  non  quod  non  iit  concupii^ 
centia  deiiderium  ,  ied  quia  non  om- 
nis  concupifcentia  dciidcnum  eft ;  con- 
cupifcuntur  enim  &  quae  habenrur  ,  & 
quae  non  habentur  :  nam  concupifcendo 
fruifur  homo  rebus  quas  habet ;  deiide- 
rando  autem,  abfentm  concupifcit.  Deii- 
derium  ergo  ,  quideft,  niii  rerum  abfen- 
tiumconcupifcentiai  fed  Dci  iuftiiicatio- 
nes  abfentes  eiTc  quomodo  poiTunt.'*  An  & 

quando 


144  V  O   T   A.' 

c|uandorcuintur,&nonfiunt,  abfentcsha* 
bendxfiint?  faepe  enim  quid  agendumfitj 
videmus  •,  nec  agimus,  quia  non  delcdat  vt 
agamus,  &  concupimus  vt  dclcdet.  Prae* 
uolatintclledtus;  &tardefequitnr,  &ali* 
quandonon  fequitur,  humanus  atquein- 
firmus  affedus.  Ideoergo  defiderare  con- 
cupifcebat,qu2  bonaefle  cernebat,cupiens 
eorum  habere  deledationem ,  quorumpo- 
tuitvidere  rationem. 

Aug.  in         Non  dixit[autcm]  concupiui  iudicia; 

lUUui'  fed,  concupiui  defiderarc:  ficutenimvita 
viuere,  plus  efl ,  quam  viuere  (  viuere  nam- 
que  commune  etiam  huius  eft  vitasj  vita 
autem  viuere,  Beacorum  cftjficconcupif- 
cerevt  defideremus  iudicia  Dei,  pluseft, 
quam  defiderare  iudiciaj  concupifcimus 
cnim  deiiderare  ,  quafi  non  fit  poteftatis 
noftrae  defiderium ,  fed  gratiae  Dei  Cum 
enim  Dominus  obledlari  nosvideritcupi- 
ditace  defiderij  iudiciorurn  (uorum  ,  fo- 
brium  auget  afFe6ium  j  curn  autem  pecca- 
mus  non  concupifcimus  defiderare  iudicia 
Dei.  Vndeeriam  Dominus  non  otioscaitj 
Vefiderio  dejideraui  hocpafcha  manducare  vobif- 
€um\  non  lolum  defidcrans,fed  ctiam  gemi- 
nato  defiderio  concupifcens  remiffionem 
tribuerepeccatorum.  Concupifcamus  crgo 
&  nos  defiderare  iudicia  Dei. 

orig*  Nam  ficut  dicitur  aliquis  carnalis  Amor, 

*  qucm 


L  I  B  E  R      S  E  C  V  N  D  y  s.  '45     , 

quem  &  Cupidinem  appellaucrunt  Poetic,  proiog. !« 
fecundijm  qCiem  qui  amac,  in  carnefemi-Cant, 
«ac.ita  eft  &  quidem  fpiritualis  Amor,  fe- 
cundiim  quem  &  ille  interior  homo  amans 
in  fpiritu  feminat. 

[lam  ]  dircerne  petitionem  cordis  tui ,  a  pfaf^*ji"  . 
pctitionibuscarnisi  difcernequantum  po- 
tcs.  Verbi  gratia :  coecuseft ,  corpore  j  rogat 
vt  illuminetur :  Petitio  hasc  carnis.  Infirma- 
tur ,  rogat  fe  faluum  iieri;  faluus  fit  moritu- 
rus-,  &iftapetitiocarnis  eft  ,  &fi  quaefunt 
talia.  Petitio  cordisquaeeft  ?  ficutpetitio 
carnis  eft,  velle  fibi  prasparari  oculos,  vtique 
advidendam  iftamluccm  ( quae  talibus  o- 
culis  videripoteft ) ita petitiocordis, adil- 
lam  lucem  pertiner  j  Beati  mundi  corde^  qup^ 
niam  ipfi  Dmm  vtdebunt, 

Scdhomo ,  quafi  pullum  onagri  felibe-  ^\^^*  ^^P" 
rum  natum  putat  5  nam  quiimplere  cun6la  lob. 
quac  defiderat  per  efFrenatam  libertatem 
quaerit,  quidahud^  quampuUo  onagriefie 
fimihs  concupifi:it5Vt  difciplinae  hunclora 
non  teneant ,  fed  audenter  inter  vagos  pct 
fyluam  defidcriorumcurrat.*' 

Mensquoque  noftrarebus  mutabilibus  Sreg.ctp. 
fiibdita,  &a  femetipsa  variatur.Nam  quae-  i"b^'*^'* 
rens  quod  non  habct ,  anxia  percipit ,  ciim- 
que  habere  coeperit ,  taedet  hancpercepific, 
quod  qu^fiuit.  Amat  f^pe  quod  defpexerat, 
dcfpicit  quod  amauerat.  Diuquaerit,vtpa- 
K  rvim 


I4<5  V   O    T   Ai 

rum  in  his  quae  inuenerit ,  perfeuerat. 
D.Gteg,         Nos  enim ,  nati  in  huius  peregrinationi^ 
hom.3««   jerumna,  huc  Eilbdiofiiam  venimus  j  nefci- 

mus  quiddcfiderare  debeamuS. 
Aug.  de         Acplanequid  oremus,(icutoportet,ne- 
t)cn<io      fcimus.Ahusvuitconingari;  ahus  coniugio 
Epift  21.    viduatusdeinci  pscontinenierehgirviuercj 
ad  Proba.  ahus  nullum  concubiium  nec  in  ipfis  nup- 

cap  s.  ■  .  *  * 

^  tijsexpcnri: 

Aug.  Et  ego  mhiabiam  honotibus,lucris,con- 

confeff    jupJQ    ^ fy iindebas. 

Aog  de         Certe,quidicitmorationc,verbigratia: 

orando      Domine  muhiphcadiuitias  hicas;  aut,  da 

cpift  121.   niihi  tanras ,  quantas  ilh  vei  ilh  dcdilti  j  auc 

ad  f^ioba.  honores  meos  augejaut  fac me  in  hoc  laecu- 

\o  praepotetem  atque  clarentem,  vcl  fi  quid 

huiufmodi  eft;  &  haEcdicit,  eorum  habcns 

concupifcentiam,  nonid  attendens,  vtex 

his,  lecundum  Deum  profit  hominibus* 

putoeum  non  inuenite  in  oratione  Domi- 

nica,  quo  poflit  haecVota  coaprare  :  Qu.am- 

obiempudeat  fal.empetere^quaenon  pu- 

det  cupere  j aut  fi  &  hoc  pudet ,  kd  cupidi- 

tas  vincitjquanto  mehushocpetitur,vtet- 

iamabirto  cupiditatis  malohberet,  cuidi- 

cimus  •,  iibera  nos  a  malo» 

.    ^„        Videsrer^olauiduateomnemaUimex- 

in  Epift.    ortum,cumipium.deliueriumvide]icet,non 

ad  Rom»    fuftjneat  intra  proprios  terminos  ccnfiftere.** 

c.t   om,       Quidquid  cnim  terminos  a  Deo  ftatos . 

tranf-  J 


llBER       SECVNI3VS.  147 

tranfgredirur ,  id  abfurdarumacminimele- 
ginmatum  rerumappctens  cft.  Quemad- 
modum  enim  fieri  (iEpe  videmus ,  vt  qui  ci- 
borum  appctitioncm,quiqueimpoteni:i  fiti 
correprihierint,  ij&  caerium  qiioqucnon- 
numquam  adbibendum  appctant, 

Siccormeum,  corvanum, vagum&in-  ^'eu.  caj^* 
ftabile  dum  iuo  ducitur  arbitrio ,  &  diuino 
caret  conhlio,  infeipfo  non  poteft  cond- 
ftere,redomnimobilimobilius,perinfinita 
diftrahitur,&hacatqueillac,  perinnumera 
difcurric,  &c  dumperdiuerfarequicmqux- 
rit,noninuenit,  fedinlaboremifcrumjdre- 
quie  vacuum  manet :  fibi  non  concordat ,  i 
fediifonat^afe  refilit,  voluntaresaltcrnati 
confilia  mutar,  aedificat  noua,cieftruit  vetc- 
ra,deftruda  reaedificat,eadem  itcrumatquc 
itcrum  alio  &  alio  modo  mutat  &  ordinatj 
quia  vult  &non  vult,  Scnumquamin  eo- 
dem  ftatu  pcrmanct. 

Sed   allide  Domine   concupifcentiaih  Aug.foiu 
mcam  dulcedinctua,  quam  ablcondifti  ti-  ^'^1  "P- 
mentibustc,  vt  eoncupifcamte  concupif- 
centi)$  fcmpiternis  j  ne  vanis  illedus  &  dc- 
ceptus  inrerior  guftus  ponatamarum  duice 
&  dulcc  amarum. 


K   2  li. 


14^ 


V    O    T    A, 


Vttnam  ixrlaantw  vm  -mea  tui  cusiomndas 
iusl^uatuws  tuas  !  Tsal.  us.  ^„ 


LlBER       SECVNDVS.  14^ 

I     I. 

Vtinam  dirigantur  vise  mea^  adcu- 
ftodiendaSjinftificationes  tuas/ 
rfulm.  J18. 

QVofcrar  in  tanto  deprenfa  errore  viarum, 
Scetum  vbi  tam  vario  tramite  fallit  iter} 
H£C  abit  in  dextram,  tenet  altera  femita  Uuamy 

lUatumetin  cltuos,  vaUibus  ijla  iaceti 
Udcfaciles  adittis,  aditm  babet  iUa  malignoSy 

Et  quosiUa  tegitjetegit  tUa  dolos. 
Quo^  vel  hu  tendat ,  veJ  quo  fe  porrigat  itta , 

Exittis  impkxofinevidere  vetat. 
Is^on  ita ,  qiupartes  via  fe  findebat  in  amboi, 

Beradis  ambiguumfecit  euntis  iter , 
Islec  totidem  refttiis  Meanderfle^itur  vndis^ 

Ipfefuis  quamuis  obuius  erret  aquis. 
Kec  labyrinthdi  tanta  eji  faUacia  te^iy 

Curua  Itcet  varijs  ftexibus  antra  tegat.    ^ 
Heugrauiora  meoscohibent  difcrimina  grejfus! 

Engemina  duhiam  partepericla  premunt: 
Son  ego  qu£  mettiam  diuortia  miUe  viarum ) 

(Solm  Dddaleaj  quifultadelabor) 
Sedprmr  varios  curuis  ambagibm  orbes, 

Nox  ettam  coecas  celatopaca  vias\ 
iJuUaque  fe  preffo  monftrant  veftigta  figno, 

Qua  populm  tritocaUe ,  notarit  tter. 
Et  licetexplorem  pr^tenfis  obuia  palmis , 

£r  vitm  obfiantes ,  tubera  dura  ,petm*y 

K     5  Vix 


JJP  V   O    T   A. 

yixfatutnceptoiAufm  producere  curftUy 

Sed  retment  timidum  noxq^.  doluf^^gradum» 
Lajfui  yt  tgnota  cumfors  regione  viator 

O^primttur  nehula  prdcipttante  diem : 
l^uUaq^  iamtoto  coUucent  fidera  Coelo, 

Necprope  funt  vUa  ,  Yujlica  tccla,  cafty 
^uUa^fignatQ  caUem  notatorbita  fulco, 

VUa  nec  humano  femitatritapedc , 
l^.e^fcit ,  an infyluas ,  an eat ruitmus  in vndas,^ 

Longiminceptamfiparetireviam , 
TiUm  valtdis  mutos  comptUat  vocihus agros 

Si  quif  aberranti  prafiet  aratoropem» 
Vt^  vclefiahulistaatisj^  qiiis  audtat  antris, 

Ingemtnantlongos,  ter^quater%  fonos. 
Omnis  at  in  furdas  clamor  volat  irritus  auraSy 

NuUa^  Paftoris  verba  remiffa  fonant. 
O  quis  in  bis  tendat  milnfiamtna  fida  periclii ! 

QuisDeus ,  intanta,fitmihtno^e  Pharos^ 
jfactdas  quondam  per  tnbojpita  re^rna  vagatttei^ 

Infolitas  docuit  clara  columna  vias: 
StiUa  CQmsmonuitNabathdqs  lumine  reg^s, 

faruaq^  B?thkmi<s,  duxtt  tn, antra  domus, 
Quin  r^reant  trepidos^  fiatrum  duofidera,  nautas 

Tu  quoj^  migemini  Cafioris  edefacem, 
Qnofis  aberrantem  reuocautt  Thefeafilo^ 

Sefia^  Leandro  fixit  amica  facem^ 
Ucce  ego  fum  T  hefetss ,  vice  tu  mihifis  Artadnes, 

Cum^  ero  Leanderfis  vice  SeHtados, 
Jjpicis  vtmulti ,  vaga  turba ,  perauia  curranty 

Et  fuui  huc  j  iUuc ,  qimlthet  moragat} 

Hk 


LlBER      SECVNDVS.  Ut 

Jllc  cadtt  ignota  puceps  R:gione  viarum^ 

llle  vago  Cicum  tramite  verfatiteri 
Hiccelerat  curfus  \  hic  pajfu  defide  Untat'y 

SdptustUefiOsfer*^ ,  rtftrtq^  ^gradm: 
Htc  diuerfm  abtt ,  latm  comes  tlle  propinquat  5 

Hiccomitii  dudu  fallttur,  tllefuo: 
TerpetuosaUquis  veftigiafli^ttin  o-^hcst 

Alter  t:i  dliquas  voluitm  vfjtie  vias: 
Hic  ratm  ai  certam  curfu  fe  tendere  metami 

Deccpto  yepetit  liminapriwaptde: 
Veunm  in  irrorem  fa^o  ruit  agmine  vulgus^ 

Quodj^  tcncredecet,  vixtenetvUusiter. 
C  vtmam ,  re^o  tendat  mea  femita  duitu , 

Necfiaus  dectpiat  tramitis  vUa  gradum  ? 
Qualts  at  exctijfof  git  irreuocabtlis  arcu, 

Dum  volat  ad  certum  mtjfa  lagitta  locum^y 
Talts  tn  offenfo  fefitnet  Itmtte  curfus , 

Qua  tua  nempe  mouent  tendere  iuffa ,  vw. 
Ei?o  igttur  mea  lux,  quottes  taculabere,  neruus ; 

Quem^  petis  taculis  lex  tua  fanSia  JcoptWj 
Quaq^  fcopum  cupies  certus  tetigiffe  fagitta, 

lUa  egofimdigitis  le^a  fagtttatuis. 


K    4         rtinm 


Ijl  V  O    T   A. 

Vtinam  dingantur  via  mcA  adcujlodie- 
dasiuftifcationes  tuas,     Pfal.  ii5. 

TjflEREMiAsdicic:  SmDomm^  quianon 
de"opcr^  ^  -^  ^ft  ^^  hotnine  via  etus'^  nec  viri  eft  vt  amhulet 
meat.  & dirigat grejfos faos,  Hinc  &  in  Pfalmis  cuni 
quidam  dixiflet  Deo:r«  mandap  mandata  tua 
cuftodiri  ntmisj  continuo ,  non  dc  fe  praefum- 
pfitjfedopcauit  vtfaceret.  P^riw^Wjinquic, 
diriganturvtizmes.  ad  cuftodiendas  iufttficatmci 
tuas, 
Ambr,  in  Milcs  qui  ingredicur  iter,viandi  ordinem 
rfaim.ns.  non  ipfe  difponit  (ibi  ,nec  pro  fuoarbitrio 
oaon,s.  viam  carpit,nec  volunraria  captat  compen- 
dia»n€  recedat  a  fignis ;  k^  itinerarium  ab 
Imperatore  accipic&  cuftodit  illud;  pras- 
fcriptoinceditordine,re6taqucviaconficit 
iter,vtinueniat  commcarum,parata  fibi  fub- 
fidia.  Hanclegcmviandi  eflcptasfcriptam, 
Chrifto  ducente,fan<5tis  commeantibus,re- 
cognofcas  velim.  Profcdli  funt  enim  &  Pa- 
tresnoftri  de  terra  -^gypti ,  pcr  longafpa^ 
tiaterrarum,quorum  (tatiuasomnes,  man- 
fionefque  defcripta  funt.  Aduertimus  ergo 
quis  has ordinauerit  manfiones ,  quomodo 
anibulare  oportcrcr  filios  Ifiael.  Praeibate- 
nim  illoSjper diemjDeus  in  columna  nubis; 
no^uauteincoIumnaignisjVtviamoften- 
deret  ambulantibus  &  tenebras  dimouerer , 

lex 


LlBER       SECVNDVS.  fJJ 

lcx  viarum,  coliimna  erat  &  ignis  &  nubes. 

Mulca:  enim  func  viac  &  multa  genera  Eern  fer. 
viarum;  magnumprofed:6  periculum  via-^^-JY'^^ 
tori.  Quam  facile  m  multarum  occurfujer-  m adiMter,»^ 
rabit  in  via fua ,  qui  viarum  difcretione  ca- 
ruerit?  Scrutemurproinde  vias  noftras,  er- 
iam  vias  dcEmon  um,  vias  quoque  Bearorum 
fpirituum,  &vias  Dominiinueftigemus. 

[Sienim  ]  viam  ingrefllis  cum  veneris  ad  Ambr.  in 
compitum  aliquod:[&:  ncfcias  quod  iter  in-  ^^^^™-  "* 
gredidebeasj  itas&:  cogitasipletccum,  v- 
trumprimam,  autiecundam,  auttertiam 
viam  eligas  quam  fcquaris,  necputasprius 
adofiendum  iter  quam  animo  deficiens; 
quantomagis  animo  dcbes  acmentecon- 
fiftcre  quid  ad  rcgnum  caelefte  tendis,&:  co- 
gitaretecum,quianonomnis  viaiHoducit, 
non  omnis  eo  dirigitad  Hierufalem  illam 
quaein  caeloeft.  Sunt  viae  quas  malos  exitus 
mortishabent.  Haefunt  viasde  quibuslegi- 
fti:  Quiafunt  vt£  qu£  videntur  viro  re^avjfe^vlti- 
maautern  eius  ajpiciunt  in  profundum  inferni. 

Viicigitur  fiiiorum  Adamin  neceffitate  Betn.feim. 
&cupiditate  verfmtur.  Abvtraque  ^qui^  «*„^^^^"^,^ 
dem  ducimur ,  &:  ab  vtraque  trahimur ,  nifi 
quodvidemurmagis  vrgcri  neccllitate,  tra- 
hi  cupiditate.  Et  necefticas  quidem  fpcciali- 
ter  corpor  itribuenda  videtur ,  nec  fimplex 
illa  ci{ ,  fed  anfra&m  hahens  plurimos  plurima- 
quedifpendia  jnam  compendia  paucaad- 
K    <  modum 


154  V    O    T    A. 

modiim,{i  qua  tamen.  In  his  quoque  doce* 
turquam  ncccflehabeat  clamaread  Domi- 
num ,  non  dc  neceflirate, fed  dc  mcefiuuhm 
tneiserucme.  Non  modo  abhacvianec^di- 
tatis ,  fcd  ab  ea  quoque  quas  cupiditatis eft, 
optabit  educi ,  quifquis  non  furdaaure  mo- 
jiita  Sapicntis  cxceperit.  Quid  cnim  ille  ait? 
4  voluntattbus  tuis  auertere ,  &  item :  pojl  concU' 
fifcentm  tuasnoneoi.  Haefunt  vix  quac  viden- 
tur  hominibus  bonae/ed  finem  non  habcnt 
nifi  cum  demergunt  in  profundum. 
Xbid.  Si  inuenifti  vias  hominumjillud quoque 

confidera,nefortede  hisdidtum  fit:  Contri-' 
tio&infeltcttoi  tn  vijs mum :  vt  fit  contritio  in 
necefficare,infelicirasin  cupiditate.  Videa- 
mus  &  vias  Dasmonum,  videamus  6c  cauca- 
mus ;  vicleamus,  &  fugiamus  eas  \  fiquidem 
via  iIioru.Pr(^furr!prio  6c  Obftinauo.Quam 
peruerfo  &:  euerfo  sut  corde  fihj  hominum! 
quicumque  fecStiintur  vias  DjEmonum  ,in- 
grediunturD^monum  vias.Haecenimtota 
aduerfum  nos  fpirirualium  co  la<^atio  ne* 
quiti.irum  eft,  vt  nos  fcducant ,  vt  nos  indu- 
cafit  in  vias  fuas ,  vt  deducant  in  eis ,  perdu- 
cantad  deftinarum  finem,  quipaiatus  eft 
tis,  Quaevcro  funtfandtorum  Angclorum 
viaE?Profe6l6iIl^,  quasvnigenitusenarrauit 
dicens :  Videhitis  Angelos  afcendentes  &  defcen* 
tes  fuper  filium  hominis,  Afcenfio  igitur  &  dc- 
fcenfio  viae  illorum.  Afccnfio  propter  fe, 

defccn- 


LlBER       SECVNDVS.  Jj$ 

dtfcenfio  velpotius  condefcenfio  proptei* 
nos.  Piuo  &  vhs  Domini  vultis  audirc.  Do- 
cuit  itaqne  vias  fuas,  ciim  aperuic  labia  Pro-r 
phetjpvtdicerer :  Vnmrfdvu  Domimmiferi' 
cordia  &  rertUs.  Ita ad  fingulos,ita ad  omnes 
comniunitcrvenit,  in  mi{eiicordia  fcilicet 
&veriratc.  'ihhis  imeribtismuruati  funt  coUes 
mmdi ;  fupcrbi ,  Daemoncs, Principes. 

Ifteordoeft  ,alijprcecedunt,alij  fequun-  Aug.  in 
tur.  Qu.iprascediintexemplum  (e  praebent  ^  "*' 
(equeiuibus  ;  numquid  neminem  lequun- 
tur.^Si  neminem{cquuntur,errabunt.  Se- 
quunturergo&illialiquem,  ipfum  Chri- 
ST  VM-Et  cernitis  ordinatos  greflus  per  Pau- 
lum  Apoftolum  dicetem.  Imttatores  e^ote  fi- 
cut&  egoCiiusii,  lufti  attendcdoeosqui 
fe  in  bono  praecedunt,  imirando  fequuncur» 
Quomodo  fequuntur?  Videhunt  iufli&tme- 
bunt  Vidcbunt&  timebiitfequtvias  malas. 
cumvidentquofque  mcliores,  iamelegifte 
vias  me]iorcs,&  dicunt  in  animp  fuo,quem- 
admodu  folent  dicere  viatores,attendente$ 
alios  ciim  pracfumpcione  ambulantes  in  via, 
ipfiadhucmcertivi^,&quafiflu(5tuatesqu6 
cant ,  dicunt  f  bi :  Non  fruftra  ilh  hac  cunr, 
qaando  iUo  eunt,  quo  nos  ire  volumus.  Ec 
quare  cum  magna  fiducia  hac  eunt,ni{i  quia 
illac  ire  perniciofum eft. Vid?>bunt  ergo  iufti 
&timebunr.  Anguftam  viam  videntillaCj 
hac  videncpaucoSjiilac  mulcosjfeddiuftus 

^5, 


Ij^j  V   O    T    A. 

cs,noli  numerare;  noli  numerare  turbas  ho- 

minum  incedentes  latas  vias;  nolieosat- 

tcndere ,  multi  funt  5  pauci  aucem  per  viam 

y  anguftam. 

Gieg.cap.       Reproborum  [  liquidem  ']femiU  (emper 

i7,iib.  ?•    inuoliit(&  funtjVt  prauis  concupifcentjs  dediti 

n^iob.     autbonanullaappetant,  autappetentesin- 

lirmo  defiderioad  iiaccnequaquam  mentis 

Itberosgrejfus  tendant.  Re6ta  enim  auc  non 

incipiunt,  aut  in  ipfo  fradii  itinere ,  adhaec 

minime pertingant,  vnde  fir  plerumque,  vt 

ad  morem  ruum,la{Iati  redeant ,  fefeque  ab 

intcntione  animi  in   carnis   voluptatibus 

fternantifola  quaEfranfeanr,  cogitentjnuUa 

quaefecumpermaneant,curcnr. 

Auguft  in       CaputcmutmeoYum?  quideft  circuitusip- 

Jial*i3»»   forum?vtcircumeant&:nonftenr,ingyrum 

eant  crroris,vbi  irer  eft  (ine  iineiqni  enim  in 

longum  it,^Iiunde incipit,  ahcubi  finit; qui 

in  gyrum  it,nufquam  finit.Ipfe  eft  labor  im- 

piorum,  qui  demonftiatur  inalio  Pfalmo 

euidentius :  m  circuitu  impij  ambulant, 

Greg.lib.        Bcne  crgo  de  repiobis  dicitur:  Inuoluta 

7.mor.c,  funtfemitagrejfuumeorum,  quia  re6ta  quidem 

fijob,       deliberando  appetunr,fed  ad  confueta  fem- 

per  mala  replicantur,  &  quafi  exrra  fe  tenfi, 

ad  femetipfos  per  circuitum  rcdeunt ,  qui 

bona  quidem  cupiunt ,  fed  a  mahs  nequic- 

quam  rccedunt. 

iS^m.iZ       ^^  quidem  cadunt  cxtr^  viamj  vt  ille  qui 

num- 


L  I  B  E  R       S  E    C  V  N  D  V  S.  I57 

numqiiam  fuit  de  EccIefia.Quidam  cadunc 
avia  y  wndQhocMeliusefi  riam  wfittUnon  ag" 
nofcere ,  qaam  pofi  agnitam  retroire,  Quidami 
caduntin  viam,  vnde  dicum-yiufiusfeptiesca-' 
dit  in  die. 

Sedeft  multa  differcntiaintqr  cafum  lufti  orlg» 
&  iniufti:  lusitiSy  Inquit ,  cumceciderit.non  pro-  ho™«  4.  i« 
fiirnitur.  Iniuftus ,  cSc  qui  fpem  non  habet  m    *  ^'^^' 
Dcopofitam  ,  C\  ccciderit,  pioftcrnitur,  & 
non  furgitjid  eft,ft  peccauerit  non  poenitet, 
&  peccatum  luum  emcndare  ncfcir. 

O  tortitofas  viaslvx anima: audaci,quae  fpe-  ^      j^^^ 
rauir,  fi  a  te  recenifTer ,  fe  aliquid  melius  ha-  fcfl.  tf.c 
bituram/  Verfa&reuerfa*,  in  tergum  &in  ^^* 
Iatera,&inv€ntre,&durafunt  omnia,  &tu 
folus  requies.Etecceades  ,&liberasami- 
ferabilibus  erroribus,<S<:  conftituis  nos  in  via 
tua,  Sc  confolaris  5c  dicis ;  Currite  egoferam, 
&  ego  perducam ,  &  ego  ibi  feram. 

Melius  dirigebantur a  Dominogreffmeorumy  Amb.  in 
quibusper  no(51:em,igniscolumnaIucebati  *'°'' 
per  diem,nubis.  Ectu  mererefad;is ,  votis- 
que  depofccvt^rt^/p^  tui  a  Do?fjino  dirtgantur^ 
mmoueanturpedestui,C2i\xcnd\imQ{k(\\io(\\it 
ne  red:aralemitamderelmquas,&  diuerticU" 
la  te  viarum  tortuofarum  decipiant.Ideo  dicit: 
Tarate  viamDominiy  reclas  facite  femitas  eius, 
Redas  faciamus  animorum  femitas,ne  la- 
fcamur,  ne  efFundanturgrefTus  noftri  ftcut 
vxotis  Loth ,  quae  poft  fe  rcfjpexit,  &  grcftus 

tcnc- 


158  V    O    T    A.' 

tcnere  non  potuit ,  fed  cffufi  funt.  ^Jon  eP^ 
fundanrurficut  i£gypnorum,quorum  grc(- 
fum  maris  Hu6tus  cffudit.  Nonnedehis 
pulcrc  dixeris;  Effufi funt grejfus eorum  ^  quos 
benevixifle  pcenitaic? 
AuguftJn  O  c]ui  derciiquilli  femitasredas/abeutido 
fiil  32.  ipj  vij^5  tenebratum/  6  qui  lactammi  in  malis, 
&gaudctisih  euerfione  mai^,  qi^orumfe- 
mitaeprati^,  6c  fiexuofi  curfm  eorum  ficut  lu- 
bricus  &c  fl  xuofus  author  ipforum ,  cur 
odifTe  coepiftis  viam  redam/  Non  vosdi- 
rexi'.  Dominus. 
Aug.  foii-  O  l^omine  qui  hu  es,quies  via,veritas  5c 
loq  cap.4.  vita,inquononfuntrcnebi£e,error,vanitas, 
neque  mors.  Lux  fme  qua  tenebrce ;,  via  (ine 
qua  error;  veritas,  finc  qua  vanitas ,  vita  finc 
qua  mors : Dic  vcrbum,DomineifiatIux,vc 
videam  lucem  6c  vitem  tenebras;  videam 
viam,  &  vitem  inuium:videam  veritatem  &c 
vitem  vanitatem :  videam  vitam ,  &  vitem 
mortem,  lUumtnare^  inquam,  illuminare  huic 
cocco,  quiin  tenebris&in  vmbra  mortisfedety 
&  dirtge pedes  eius  in  viam  pacis  1 

[  Fac]  vt  anima  [  mea]  telum  fit  in  manil 

orat.  4.*      potentis  ad  fcopum  fupernum  diredum, 

in Cant.     [fcio]  efle cumdem  dc  fponfum  noflium  & 

fagiifariumj[fac]  eamdem  item  animam  cf^ 

/efponfam&telum,  qut  iiletamquamteld 

vtaturjdum  eam  bonum  ad  lcopum  dirigit. 

IIL 


T^O 


V    O    T    A. 


^erftce  arefjus  meos   injlmitis  tuis,vtncn 
moiieantur  veftt^ia  mea. .  'Ril.  ur.  ^ 


LlBia       SECVNDYS»  iSl 

Perfiec  greflus  meos  iti  femicis  tuis,' 
vcnon  rhoueantur  veftigia  mea. 
PfaLi6. 

ERgo  caduca  gradum  toties  mihi  tihiafaUcti 
Sternet  &  inplanapcs  pitiofus  humo? 
Afpue^qui  Calis  homtnum  vefiigiaJpe^aSi 

^irmaq^facpnjfofiet  mea  pUntafolo. 
hiflrutt  implumes pennata  Ciconia  puUos^ 

Ei  docet  aenas  prdpesinire  vias. 
Bxemplo  volucrem  fequitur  modofilia  UdtnrHf 

Tuta^  iamperdgtt.quod  mctuebatyiter, 
Vrouocat  expanfis foholm  louis  armigef  alis^ 

Et  iuhet  infuetas  foUicitareplagas. 
Moxpraity&  pleno  fe  ta^at  inderd  lapfUy 

Remigio  foboles  fubfequitt4r^patrem. 
Dumprtmum  ignotas  tentatpuer  infcitis  vnddSi 

Corporii  tndocltm  fuherefulcit  onus: 
Uox  opis  oblitusyflumenfine  cortice  tranat, 

Vlumtn  imxi>ertoftpefed  ore  bibit: 
Sdpius  at  dociis  vbiplauferit  AquordpalmUi 

Ducit  m  immenfo  brachia  tutafalo. 
Ajpice^  qui  tn  Coelis  hominum  vefttgiajpe£iaSy 

Afpice.qua  nobis  arte  leuetur  iter: 
SuUtneorfragtlipuertlta  membrd  curuliy 

Quf%  vehuntfociasipfapropeUorotoi. 
Sempe  tripes  baculiftcfitpitenititur  £tasy 

(iijjj^fmm  veclatafenefertur  tquw. 

h  1J?V 


j6i  V    o   T  A. 

j^etamen  amhiguis  male  decipiare  qucrelisi 

DepedibuSytecum  nuUa  querela  meU: 
Nec  vitio plantdi^vitio  neque  crura  lahorant\ 

Saxa  per&  fakhras  tibta  noftra  falit. 
N(^  egopenmpedi  dubitem  certare  CamiUA^ 

Ijfcper  inta^tas  qu£  pede^fertur^aquas. 
Quod  queror^efi  ammivitium  lacrymabilenoflri, 

Quiy  quibus  incedat,  Ungmdm  eilpedtbus, 
Heu  iacetafflt^is^afftMus  ommbm  AgerX 

{Hi,quibu6  incefit.nempefuerepedes) 
Si  quoditer^quamuis  breue  fit^virtutii  eundum  e^, 

Mens  mthi  ftt  minimA  lajfa  labore  vwj 
Cruraforentfragilis  velutt  tu,  Me,papyru6y 

Qu&%  ruumotacanna  palu^ris  aqua. 
Rarm^at  immodictts  quandoque  refufcitat  ardoTy 

Et  pede  fulmineo  firtngere  cogit  iter: 
Sed  hene  vix  cceptuniy  currendi  exttnguitur  ardor-y 

Lampadis  vtmagnoftammula  parua  i^oto. 
Netamen  ignauis  videar  fegnefcereplantis, 

Promoueo  tardos  pigrafubindegradm. 
AU  mea  tunc ,  caueam  quifquam  vefiigiaferuet, 

Neputer  tmmodicii  ehnafacia  fcyphis: 
Scilicet  inpartes  ita  tiht  claudtcat  ambas, 

Semipedis  claudipes  vt  hiulcat  iter, 
lliinc  volo^nunc  nolo,nunc  Afiuo^nunc  languefcoy 

Nuncftupet  vtngtdo  mens  religatagelu, 
hnpatienstgitur,  coeptifinefruge  laboris, 

Sdtpe  via  medto,  lajfa  retentogradum. 
Sed  neque,qua languensfiattonerefifiere  tento, 

Infiabilem  vaUofigerefirmapedem, 

Aufem 


LlBER      SECVNDVS.  l^G 

Aufmr  aduerfo  vdut  inctta  puppis  ab  «e%, 

Quatn  rteque  vis  remi  necfua  vela  iuuant', 
Damnaijjuntiterutn  vano  redimendarecurfit^ 

Irrtttis  dternofic  redit  orbe  labor, 
2<Iempe  catenati,ficpubltca  corpora>ferui 

Circumeunt  (oties,pendula  te^a  moU. 
It  moUyperj^ftws  rapitur  circumvagagyrosy 

Sedpertt  his,  quicquid  conficit  illa  vi£.] 
Heu  qutd  agal  nequefiieta  veht  ne^currere  do^a% 

Necpedtbtis  mtnimas  vttlisirevias! 
Magnum  itere^  Co^lo,  magnis  hucpafiibus  itur-y 

Ouidfactetkntis  noUra  quadrigarotis? 
Tufpatiatngenti  perUberis  arduafaltUy 

VaUaq^  tergemtni  cruragigantis  habes. 
Eoum  pajfu,  Hejpertumq^  ample^ere  mundum% 

Sub  femur  vt  Rhodius  veU  Coloffus  agiti 
Aft  teftudtneo  reptat  mihi  tibiagreffu, 

Aut  chelis  referor^Canceradunceytuis. 
Quid  pofttas  igiturjperem  contingeremetas, 

QuA  metas  refugo  perdita  fe^or  equof 
O  Deus ,  ambiguos  trepidantisperfice  grefiuSy 

Vincat  &  appUufii  noUra  quadriga  rotisi 

VerjicegreffHsmeos  in  femitis  tuis  ,  vt 
non  moueantnr  'vejligia.  mea^ 


I 


N  quo  corrigtt  adolefcentior  viam  (uam?  pfal.i  i «. 

}efubnixHsfinaltum 
L  i  Iffaror 


Sipe  mnim  egregia  dtwtfpefubnixus.in  altum  ^f.^^^f ^^ 


j<>4  V    O    T   A^ 

Ejferor^ac  medis  vtrtutisfepta  volatu 
Tranfilio,  dirm  rtfufinum  mentis adima 
?ra  tfitemfundtt Satanof-y  mihtq^aaidit Hlud^ 
jQuodfolet  huic,  qm  lutorea  dum  tncedit  arena^ 
haud  certa  elufn  pedibus  veUi^iafirmat, 
Erigor  ipfe  ittrum^  ru  rfuf^  tn  tnga  felabory 
Infdtx  mage.quhn  prtus-^incedenf^labore 
Pirpetuo^trepidumcf^fou  ns '«  cordapauoTem 
Vixgradior,citM  at  labetisfigo  ofcula  terr^, 

pfal 24*         Vtoi tuas Domine demonfira  mthi ,  &fem'ttas 
tuasedoceme, 

pfai.ss.  DedmmeinviatuL 

pfaUi4i-         F4C  imht  vtam  in  qua  ambutem. 

.    ,     .         Namqiiisinter  totpairiones  huiuscor- 

Ambr.  dc-  .1  if  ^    i  i      •       r        i- 

fuga  fxcu-  poris  5  inrertantas  illeccbras  nuius  iaeculi, 
li,cap.u  tutum  atque  intemeratum  feruare  poteft 
VefiigiunP.KcCpem  oculus,&  renfum  mens 
auertit,auclmit  auris ,  &  intentionem  inflc- 
xit;inhalauit  odor,  &c^ogitationemimpc- 
diuit  jOS  libauir,  &crimenretulit',  tadus 
contigir,  &  ignem  adoleuif. 
orig.  [Quare]quiiteragit  ad  virtutcm,  multa 

vn*^6 *"  ^""^ ^"^  digredi habet 6c tranfire.  E^go & 
tUjquiaad  Christvm  tendis(  quieftDci 
Virtus)digredcre  luxuriam  ,  fcorta ,  adultc- 
riumjdigrederefurtajfairateftimonia^tuni 
dcindcdigredcre&auaritiam,  &  omncm 
pecuniac  caeterarumque  malarum  rerum 
concupifcentiam  5  digrcderemcndacium, 
dtgtedere  ftulciciam  faeculi. 

Bonum 


LlBER       SECVNDVS*  l6^ 

Boniim  crus;  fac  pv^di  tuo,  non  enim  nam-  chryf  in  i 
rxc(tyicd  voluntatis:  leuem  hac  rcddamus,  ***^^  ^ 
ne  celeritati  pedum  icliquum  pondus  offi- 
ciat.Doce  pedesede  cautos;pauimentum 
cnim  muhis  lociscft  lub>icumiacfi  cadas, 
multa  pcrdididi ;  attamen  ^  (1  cecideris, 
furgcj  licct  cnim  6c  hoc  pa6to  vincerc. 
Nunquam  1  ibricis  rcbus  te  committas,6c 
non  cades :  fuper  fohdas  ac  ftabiles  curre. 

In  eo  namqu  :  oftendimus  quantaad  Do»  Gf€g.l.2tf. 
mmum  cupiditatcHagramus ,  Ii  noJilolum  incap,jj» 
ad  eum  per  tranquilla  &  moHia  ,  fed  ctiam  lob. 
perafpera  6<:durarran{imus.  Hincnamque 
Propneta  ah:QutperfcitpedesmeoSyquaflcmiU 
Ceruusenim  cum  montium  iuga  confcen- 
dit,  quaeqae  afpicit  afpera,  quajque  fe  obij*» 
ciuntfenribus  illij»ata,  dato  faltu  tranfgre- 
diturj&abfque  vilo  curfus  fui  obftacuIo,in 
fuperioribus  eleuatur ;  ita  ctiara  elecborum 
mentes ,  quseque  (ibiinhoc  mundo  obft" 
fterc  atque  obuiarc  confpiciunt ,  concem- 
plationis  faltu  tranfcendunt  ^&more  cer- 
uorum,  defpedis  terrenorum  fentibus,  iix 
fuperna  feeuehunt. 

Eftafcenfio,  efttranfilirio,non  pcdi- AugJn 
bus ,  non  fcalis ,  non  pennis  ;  dc  tamen  fi       ^** 
intcriorem  hominem  attcndas,  Sc  pedibus, 
&  fcalis ,  &  pennis.    Nam  fi  non  pedibus: 
quomodo  dicit  homo  interior.  J^onveniAt 

mbifesfuferbiA?  &non  (calis;  quidfunt  quas 

L  5  vidit 


l6^  V   O    T   A.' 

vidit Iacob?fi  non  pennis,  quis  eft  qui  diclr; 
Sitysdabit  miki  pennasficut  cplumba ,  &  volabo 
&requiefcam^kdin  rebus  corporalibus,  a- 
liudfuntpedes  ,  aliudfcaliE^aliudpennae. 
'  Intus  autem  Sc  pedcs  &  fcalac,  &pennaE  af- 
Eern.  fc^us  funt&bonaevoluntates. 
rerm.2s.  St^t  [anima]  manu  vcrbi  leuatavelut 
ia  c>at.  fupei:  ^luos  pedes ,  deuotionem  Sc  agnitio- 
'nem.  Si:atinquam,fed  fibiputec  didtum, 
quifeexiBtmatfiare,  videat  ne  cadat,  Putafne 
ftare  per  fe  poterit ,  quae  furgere  per  fe  non 
potuit?  Curergo  fi  ftare  per  fe  poterat,ora- 
bathomo  de  terra ,  Confirma  me ,  inquiens, 
innrbistuis  Do7;««^:  Denique  &  probarat. 
Eius  ipfius illa  vox  fuit :  hnpulfiis , euerfusfmn 
vtcaderem,  &  Dominm  fufiepit  me.  Quaeris, 
quisille  impulforf  non  eft  vnus.  Impulfor 
Diaboluseftjimpulfor Mundus,  impulfor 
Homo.Quisifte  homo  fit,qu2eris  ?  quifque 
fui.  Nolimirari,  vfque  adeo  homo  impul- 
forfibic[l:,&fuimec  priEcipitator,  vt  non 
fit  quod  ab  aitero  &  impulfore  formidcs,  (I 
ipfe  atepropriascontineas  manus:manus 
tua,confenfus  tuus.  Cum  igitur  rres  finc 
ftantiimminenres  ftratores^horum,  Diabo- 
his  huore  malitiae  5  Mundus,  vento  vanita- 
tisjHomo,  femetipfum  pondere  fua?  corru- 
ptionis  impellit.  ImpeUit  Diabolus,  fed 
non  euertit ,  (1  quidem  juum  tu  ilh  negaue- 
iis  allenfum,  Eft  ^  mundus  impulfor ;  quia 

inma- 


LlBER       SECVNDVS.  l6y 

in  maligno  pofitus  eftjimpellit  omnes ,  fed 
roloseuertitamicosfuos.  Exquofatis  cla- 
ret,quam  fit  Homo  prascipuus  impulfor  fui, 
qui  fuOjfine  alieno  impulfu ,  caderc  poteftj 
alieno,abfquc  fuo^caderenon  poteft»  Scd 
innixumverbo  &  indutum  virtuteexalto, 
nullavis,nulla  fraus,  nuUa  iam  illecebra 
poteritvelftantem  deijcere,  vel  fubijcere 
dominantem.  Yis  non  timere  impulfo- 
rem/ Nonvemat ttbipes fuperbisy & manus  im- 
pellentis  non  moueatte»  ibiceciderunti  qui 
'Cperantur  imquitatm^ihi  Diabolts  &  Angeli 
corruerunt.  Denique  in  veritate  nonftetit  qui 
non  innixus  eftverbo;  &:  ideo  fortaffisfe- 
dere  voluit ,  qui  ftare  non  valuit  •  dicebat 
enim  :  fedebo  in  monte  teftamenti,  Ceterum 
Deo  aliteriudicante  nec  ftetit,  nec  fedir, 
fedceciditydicentQDominoyVidebamSatha' 
namficutfulgur  de  cdo  cadentem:  ergo  qui  ftat, 
iinonvultcaderc,  non  fidatfibi,  fednita- 
tur  verbo.  Cuius  manu  erigeris,  ipfi us  ne- 
cefte  eft  virtute  tenearis. 

Via  noftra  ,  ambulantes  quaeritj  Ccdj^^^g^ 
tria  funt  hominum  genera  qux  odit :  Re-  tiaft.  de 
manentem,Retro-redeuntem ,  Abeuntem;  ^q^I\,  ^, 
ab  his  tribus  generibus  malis ,  Domino  ad- 
iuuantevindicetur,  &defendatur  greftus 
nofter.  lam  vero  cum  ambulantesfumus, 
ahus  tardiusambulat,  alius  celerius,  am- 
bo  tamen  ambulant^  excitandi  funt  ergo 
L  4  Rema- 


1^8  V    O    T    A^ 

Remanentes ';  Retro-redeuntes  reuocan* 
dij  Errantes  in  viam  ducendi;  Tardiex- 
^   hortandij  Celeresimitandi.  Quinonpro- 
ficit.remanfit  in  via;qui  forte  a  meliorc^ 
propofito  declinat ,  ad  id  quod  deterius  te-r 
iiqueratjreuerfus  cft  retroi  qui  fidem  defe- 
rit ,  a  via  erranit.  Ciim  tardis  fit  nobis  dc 
cumcelerioribus  ratio,  cum  ambulantibus 
tamen.Quis  ell  qui  non  proficit  ?  qui  fe  pu- 
taueritefTe  fapientem ,  qui  dixerit  ,Sufficit 
piihi,quodfum:qui  non  atrenderiteum, 
qui  dicit :  qudi  retra  ohlitus  In  ea  qu&ante  funt* 
^xtentus  fecundum  intemionem  y  fequorad  pal- 
wam vocatmts  Dei  in  Chkist  o  l  e s  v. 
Currentem  fc  dixit,fequcntem  fe  dixit,  noi^ 
remanfit,non  retrofpcxit;abfit  vt  erraue- 
rit,  quia  viam  ipfe  docebat,  qui  &  tenebat, 
&  oftendebat. 
^aul.epift»      Beatifunt  qui  non  de  praeterira  fibi  iu- 
infinein-'  ftftia  blandientes  ,fecundum  Apoftolum, 
ierepift.    perdiesfingulos in  viituterenouantur.  lu- 
ftitiaenimluftinonproderitei,  a  quo  die 
iuftuscfie  defierit.Sanc^usergofecurusefte 
nondebet,quamdiu  in  huius  vitae  agonc 
verfatur,fcd  totum  quo  tenditur  fpatiii,vitac 
tuas  eftjVt  peragere  po  ftis  iuftitia,ncc  de  pr<j- 
teritaiuftitiaconfidens  remiiTior  efficiari»* 
Aug.fet.  i)      Quare  femper  tibi  difpliceat  quod  es ,  fi 
deverbis    yis  pcruenire  ad  id  quod    nondum  esj 
^^.^  °      pam vbitibiplacuifti,  ibi remanfifti.  Si  au- 

tem 


LlBEH      SECVNDVS.  l^p 

tem  dixeris,  fiifficic  ;&perifti ,  femper  ad- 
de,femper  ambula,  fcmper  profice  ,  noli 
in  via  remanere ,  noli  retroredire ,  noli  de- 
uiare.Remanet,  quinon  proficitjrctro-re- 
dit,qui  ad  alia  reuoluitur  vnde  iam  abccfler- 
ratjdeuiat,quiapoftatar.  Meliusit  claudus 
in  via,  quam  curfor  pr^ter viam» 

Et quid  claHdicans  in  duaspartes?  dixitElhs  ^^f^^^/^' 
populo.  Si  Deuseft,  izc  poftillum;  fi  mun-r  adcatcch. 
duseft,itepoftillum;  fi  Dcuscligitur,  fer- 
uiaturilli ,  fccundumipfius  voluntatcni  j  fi 
munduscligitur  ,  vtquid  fidium  corquali 
Deosccommodaturjquidtibicum  pompis 
Diaboli ,  amatorCHRisTi  ?  o  mundeim- 
munde,teneri  vis pergens,  quid  facercs  (1 
remanercs.^qucmnon  dcciperes  dulcis,  fi 
amarus  alimcnta  mentiris? 

Deus  Dominus  fortitudo  mea ,  ^ponet  pedes  Ha^acuc.i 
mos  quajiceruorum, 

Sperabam  aliquando  in  virtute  mea,quas  Aug.  SoU- 
tamen  nonerarvirtus;&  ficvoluicurrcre,  loq.c.zj^ 
vbi  magis  ftare  crcdebam,  ibi  magis  cccidU 
fac^usque fum  magis recro , &  non anrc,  & 
quod  credcbam  confequi,  magis  elonga- 
tum  eft  a  me. 

Cogitautlcvgo]  vmmeasy  & conuerti pedes  pfai.iii« 
nteos  in  tefttmoma  tua. 

Adhucfcquor,  adhuc  proficio,  adhuc  ^^gC^  j, 
ambulo,adhucin  via  fum,adhuc  me  extcn-  dcTcr. 
do,nondum  perueni.  Dominu 

,L  5  IV. 


M^ 


V  o 


Ci,nfiae   tanorc  tuo  carnes  mea.,  a  tuduys 
enm  tuis  timuj  .      Ffa.1 .   us . 


^S 


LlBER       SECVNDVS»  Xjl 

IV. 

Configc  timore  cuo  carnes  meas  ,a 
iudicijs%himtuistimui.  PpiLM, 

T    Itterapripiiarudi  quonda  muUatauiueka, 
•*^     lertur  ab  anttquu^ Nu7nm's  ejfe Ttmor: 
Cma^  nbnalia  Sapientia  difcmirarte 

Si  quafides  verbis,  Nate  Dauide^tuU, 
Hocquoquencfiraftiitforniatapuertta  ludoy 

Doctajj  ftdtreas  mens  trepidare  mmas.      ^ 
Sen^er  at  heu !  tantis  fiupuit  mens  cceca  tenebrlSy 

Vtneque.quodtotiesaudijt^  Alphafciat^ 
TriHibtii  OrbiUjplectendatgnatitafceptris,     - 

Fifftmale  totpofitos.nildidiciffeMes. 
Btpuerifatdisfegnes  Ekmenta  docentur, 

Qtuleuis  affcquittirfdtilitatelabory 
Jfifictunt  ntgras  Cadmi  bisjeyue,puellas, 

Afi>e^af(^  vocant,  notnine  quamquefuo: 
Et  licet  atratofit  par  color  omiiibus  ore^ 

Signa  tamenfadem  propria  quamquenetant, 
Cur  egoquod  teneris  Infantia  combibitanniSy 

Difcere  non  etiam  temporepoffeputem} 
Tlurimaftinty  ntdlopenttusmthidod:a  Magtfiro, 

Ctirdifci  nequeat.arte  iuuante,Timor^ 
Ahpudet!  en  timeo^  qiucontempfiffedecebati 

l^ontimeoftufios  qu£  meruere  metus, 
Tlagitium ,  7mntmo  timeo  committere  tefie, 

'SonttmeofacinWy  tefiepatrare  Deo. 
'^ecorpusperimanty  metiio  de  nocle  latrones, 

I^ilmetuem  Animxcertapericla  mea. 

l^empe 


tyt  V  o  T  A. 

Uempefugitpi^dfupapr  imagim  laru£y 

lllita  cui  vtfco  vtrga  ttmendafuit. 
Sic  tremit  ajpecla  cinmformidinepennA, 

Nectremtt  ohfiantesyagmtna  rauca^  canes, 
Sic  quoque.Marmartcd  trepidatleo  terrorarenA^ 

Etcadit  in  tenfasjerritus  tgneplagis. 
Heu  Ipremtt  humanas  furor  bic  caligtne  menteSt 

Tul^etra4  metutmt  fulmina.nuUa  pauent: 
Suhijcittir pedibtts  nigri  metus  omnis  Auerniy 

Creduntur  fijgijfahulafi^afoci. 
Scilicet,  ahiccto  Ituefit  fcelus  omm  Ttmorey 

Sedgrauis  inftquttur  pcena  Ttmoreyfcelut, 
Tlagitijs  demtm  inuptunt  trepidareperaciiSy 

Antefcdus,  nuUuspectora  terror  habet. 
Tumpauor  heumadtdis  mtntem fudonhm  angit^ 

l^t  Ufiante  oculos  Ntminis  ara  reditl 
Tumfuhitusftrato  vigiksTimor  excutit  artuSy 

Propria  tum  vacuos  terret  imago  thoros, 
Si  ftrepitum  mott  dedent  musflramine  ledi, 

Credttur  e  fyluis  exilutffe  leo: 
l^o^e  leuis,quafsa  fimurmuret  arhore  venttUy 

Horrefcunt  rigidj.frondefonante^  comdt. 
Quidfaciant.fuhitisfifdminet  ignibus  ather^ 

Autfonet  Athereograndior  axefragor? 
Fe6tora  coeleflifiupeant  perculfa  tumultu^ 

Btflamma  metuant  diplientepeti. 
Tunc  terrent  aura,  tunc  terrent  falicet  vmhra, 

Augurio^  notant  omnia  figna  necem. 
Qmnetiam  nemorum  no6lw  nafllentia  tmmty 
Iffa^fe  fontem  mensfuriatatitnet. 


LlBER       SECVNDVS.  I7} 

Bn  quantum  ntiferispanjtymens  confcia  donat-y 

Ipfe  infefe  anwm  nrbira  tortoragit. 
Heu  quotieiftjigijyturbatoin  CdfareyWanes^ 

Pharfali  qnotiesemicuinif  agril 
Saue  Vatris  vindcx.furiisagitaris,  Oreftiy 

VmbratfucidatA  viua  Varentiserat, 
Haile  colubrifera  Pentheulaniaris  Erynnii 

Vindicat  hQcUfosvethere  Diua  Deos. 
N«fl4  reosanimosagitat  mage diraTyranniSi 

Qium  teHem  afidue  pe^oreferre  futm, 
O  Detklo  confige  tuo  mthi  corda  timorel 

Sepeccem  furor  hac  cufptde  nofter  eget. 
Vttlis  antefceltts  Timor  eft  qtiifrena guhernet^ 

Qui  timetyadmiffo  crtminejero  timet, 

Confge  timore  tuo  carnes  meas  ,  aiudi^ 
cijsenimtuistimui,     Pfalm.  18. 

^J  Isi  timor  inftituendae  vitae  noftras  m-  Bafii; 
•*"^dimentaiaciat,  impofribilefiierit  fan-  p^?*** 
£timoniamlegitime  obieruari.  ConftgHym'' 
quit,riwoy^r«o  carnes  fneas-,  nam  quemadmo- 
dum  qui   corporis  membra  habentclauJS 
transfixa,  ad  adtionem  quamliber  immobi- 
liaearetinet,  iicij  quorum  animam  occu» 
pauit  Dw^iwor  ,  omncprorfus  importunam 
peccati  &:obftreperam  occafionemvitani: 
Timenti  itaque  nuUa  ad  comple^tendam 
virtutem  defit  faculcas ,  cum  per  Timorem 
ab  indecora  omni  &  abfurda  adionc  leuo- 
cacur&impediciir. 

Nam 


Chryf» 
hom.53* 
in  loan. 


Ambr^in 
Pfal.118. 
Ofton.15. 


Bafil. 

hom*in 

rral.33. 

Bern» 

ferm.  29. 
in  Cant. 


Bern.lib» 
de  intc- 
tiorc  do- 
mo,c««3^» 
Bein.fer. 
54.in  Cat* 


Augu&.in 
n'iU  5Z. 


174  V    O    T    A.' 

Nam  qnemadmocium  quercus  altius  de- 
miiHs  radicibus,nullius  venti  viribus  fterni- 
tur ,  ita  animam  Diuino  timore  confixam  nul- 
lus  centaiionum  ventus  euellet. 

Suntautem&cainesquiEdamanimaejfi- 
cutcorpuseft  animae.  Carnesanimas,  funC 
carnales  cogitationes;Cow^g4f  has  carnesti- 
mor  Domini  &  iudiciorum  eim. 

Eiufmodi  ergo  timore  erudituSjquafi  fre- 
no  quopiam ab  aice  ,  &  inhibe  animam  ad 
vitiofam  concupifcentiam  propendentem. 

Prudenterfagittari&impugnarifalubri- 
terpoftulat  Sandtuscumdicit  in  oratione, 
Configetimore  tuo  carnes  meat  ^  optima  Timor 
i{{efagttta,  qui  configit  &  interficit  carnis 
defideria,vt  fpirirus  faluus  fit. 

Teneat  ergo  &  terrcat  timorIudicij,me- 
tusgeheima^jlaqueimortis,  doloresinfer- 
ni,ignisvrens,vermis  corrodens  ,fulphur 
fcetensjflamma  tartarea  &  omnia  mala. 

In  veritate  enim  didici,nihil  <^que  efficax 
efle  ad  gratiam  promcrendam,retinendam, 
recuperandamjquam  Ci  omni  tempore,co- 
ramDeo, inueniarisnon  altumfapere,fed 
timere.  Beatus  es  ficor  tuum  triplici  amore 
repleuerisi  vt  timcas  quidem  pro  accepti 
gratia ,  amphus  pro  amifsa ,  longe  plus  pro 
lecuperata. 

[Scdvnulti']  trepidauerunt  timorcvhi  non 
erattimor»  numquidenim  timorcft fi  quis 

perdac 


LlBER       SECVNDVS^  I7f 

pcrdatdiuitias?  non  eftibi  timor,&ibiti- 

metur.  fi  quis  autem  perdat  fapientiam ,  ibi 

vere  timor5&  ibi  non  timetur.  Stultitia, 

dicensincordefuo  ,noneftDeusi  timiiifti 

perdere  terram  &  perdidifti  cosluml 

[Sed]ita  fe  habetpeccatum ,  vt  priufqua  chryC 

fiat  &  ad  opus  perueniat,obtenebret  &  de-  J^om.xo, 
*       n.  r         mGencU 

cipiat  mentcm ;  poltquam  autem  conlum- 

matur ,  manifefte  nobis  fuam  abfurditatem 

proferat  &  oftendat.  Vnde  breuis  illa  &  ab- 

furda voluptas  continuum  mcnti  dolorem 

inferitjconfcientisque  fiduciam  aufert,  co- 

fufione  captam  perfundes.  Mifericors enim 

Deus  eiufcemodiaccufatorem  nobis  aflifte- 

re  voluitjVt  nunquam  foli  relinquamur,fed 

indefinenter  ille  cogrediens  clamct,  &  pce- 

nam  exigat  dclidorum,  Scortator enim  vel 

adultcr,  etiamfi  omniumobliuifciqueat, 

numquam  tamen  fic  in  folitudine  verfatur, 

quinhabensacrem  illum  accufatorem,fa- 

fpicioncstimeat,  vmbras  tremifcat,  &  eos 

qui  confcij  funt,  &  qui  non  funt ;  perpetua-, 

queinanimo  eius  poreftas  eft,  acrecipro- 

cantcs.&contrarijfludtus.  Infuper  neque 

fomnus  ei  fuauis  ,  fed  tcrrore  &  formidine 

plcnus-,  neq;  cibus  voluptate  praebet, neque 

amicorum  colloquia  talem  refocillare  vel 

liberare  abvrgcnre  anxietate  pofiunt:  fed 

quafi  Carmficem^efiaretfs  lanctnamem  &  fla-^ 

^(Uantm  contmub ,  ita  poft  admifTum  faci- 

nus 


Iobj$« 


17^  V   O   T   A.' 

nus  obambulat^nuUo  confeiojfuflincnsia- 
toierabiies  pcenasilias  ,  6c  iudex  fuiipiius 
fadtus  dc  aceufator. 

Somttts  temrisfemper  in  auribus  itlim:&  cum 
paxfity  illefemper  infidiasfufpicatur, 
S)n7u^dc  Explicamihi[improbi]  confcientiam,&' 
Lazarojin  videbis  intus'gi"auem  peccatorum  tumul- 
ci6. Lftc.  (unijiugcm  meciim , lempeftatem  turbatio- 
numvidcbisjvelut  ineuria,  mentem  ad 
thronum  confcientiie  eonfcedirte^regalem, 
&tamquam  ludicem  quempiam  fedentcm 
&  cogitationes  loco  carnificUm  adhiben- 
tem,  in  cquuleo  fufpendentem ,  lateraque 
confcientiae  radente  vngulisipro  commiffif 
vehememerinclamantem^cuipnemofciar, 
nifi  quod  folus  Deus  iiaec  videre  nouerit. 
Etenim  quicommittit  adulterium,etiam(i 
niillies  ftieritdiues,  etiamfinulium  habeat 
accufatorem,non  deiinit  tamenintus  feac- 
cufare.  Et  voluptas  qmdemtempoiariaeft, 
dolor  vero  perpetuus  ♦,  limor  vndique  ac 
tremor,rufpicio&anxiecas;angniosmetuit, 
vmbras  ipfas  formidat,fuos  ipfius  famuios, 
eonfcios, inkios ;  illam  ipfam  quam  corru- 
pit,&  virum  qucm  afFecit  contumeiia.  Ob- 
ambulat,amarum  accufatorem  circumfe- 
f  cns,  confcientiam ,  cum  fit  fuo  ipfius  iudi- 
cio  d^amnatus ,  nec  pofiit  vel  ad  breue  tem- 
pus  refpirare.  Nam &  in  le6lo,&  in  mensa, 
&  in  foro,&  in  domo,  &  int^tdiu  &  no^hi* 

&it) 


LlBIR       SECVNt>VS.  177 

Scin  ipfis  frequecer  fomnijs,  haec  iniquitatis 
iimulacra  videt,ipfiufque  Cain  vitam  viuif^ 
gemcns  ac  tremens  fuper  tcrram,cum  nemo 
fciatiintus  tamen  habct  igncm  implicitum. 
Idem  patiuntur  &  qui rapinam  exercent,  dC 
quifraudc  lucrum  faciunt',  &  ebriofi  ,  &  in 
fumma  quotquot  in  peccatis  viuunt.Neque 
enim  vlla  ratione  iudicium  illud  poteft  cor- 
rumpi  muneribus. 

Externiludices  &  pecunijs  corrumplm-  ^^J^^^^^^ 
turj&afTenrationibusdeiinquuntur&me-  Laza^  * 
tufimulantidcniqucmulta  fimtalia,  qux 
redtum  illorum  iudicium  deprauant :  At ' 
confcientiae  tribunal,nulii  hominum  nouit 
cedcrc ,  fed  quamuis  dederi^    pecunias  , 
quamuis  mineris ,  quamuis  aliud  quidlibet 
feccris ,  iuftam  fcrct  fencentiam  aduerfus 
peccatorum  cogitationes,  adeo  vt  ipfe  quo- 
que  qui  peccatum  admifit  feipfum  coa- 
demnet  etiamfi  alius  nuUus  accufet. 

Incorruptusiudex ,  confcientia,ciim  ad-  hom  ^tfj 
uerfus  hominemexiirgit,cIaravoceclamaC  inGen. 
&  accufat ,  &  oftcndit,  &  quafi  ante  oculos 
fcribitpeccatorum  magnitudinem. 

Confye  [ergo  Domine]  umorctuo  carms  Atig."  me. 
meofy  Istetur  cormeum,  vt  cimeatnomen  <iif*cap» 
tuum.  Vtinam  tenctimcretpeccatrixani- 
ma  mea,  quomodo  ille  vir  fandtus  qui  di- 
xit :  Semperemm  quaft  tummes  fuper  m  flu^us 
tmHuDcuml 
^  M  V. 


17S 


V   O    T    A. 


^iurte    ocuLs  meos  ne  vid^mt  vanitatem,  Tfil.  ne. 

20 


LtBER      SECVNDVS,  17^ 

Auerte  oculosmeos  ncvideant  va* 
nitatem.   Pfalm.  iiH. 

PErUigiUnt  gemtt£  celfo  mhi  verticeflellx, 
Queti  eftperpetuu  mumu  inexcubijs. 
ISJectamen  errantes  neque  pojfum  d$cere  fixas  ^ 

Sed  meritOy  duplex  vtraquc  nomen  habet» 
Erratabofficio  vagafdpius  vtraqueiujfo, 

Vtraque  doCtafMmnfixa  tenerelocum. 
Motibus  ambaagiles^fixaftationibus  amba^ 

Quodgenus  hoc  ftellas  Oedtpus  effeputitf 
Vos,  oculi\  voSyConJpicu<&  duo  lumina^mtis, 

Sidera  vos  eftu ,  qui&  mihi  bina  micant. 
Vos,  quibtts  in  celsaftatio  dataperuigil  arce^ 

Excubat  vtfumma  lucida  ftamma  Hara, 
Aut  qualisfpecula  feruans fpe^ator  ab  alta^ 

Qti£queproptnquayVidet'^qu£queremotaiVidefi 
Jslontamen ,  vt  trepidis  qui  lucentnautbus  ignes, 

Vosmihi  tamfida  lampadefertis  opem  : 
^lama  regit  nauras,  dtunflammam  teda  miniftrati 

Autflammam  retrahant  qudpofuere  jmnus'^ 
Vos  {velut  excufiisraptdusruit  axts  habenis, 

'Frenaof^  qui  ruptt  durior  orii  equus  ) 
Quolubet ,  indomitumdtjfertis  tnautacurfumy 

lam nullkDomint lora  regentemanu. 
O  ocult  fcopuli  tttulo  meliore  vocandi  \ 

HfU  quihm  aUift  m  periere  rate>\ 

M     z  p04 


i8o  V  O   T  A.' 

Vina  ftngmMvltgo  vifura  puellas^ 
Mater  ,  dipofita  virginitate ,  redit, 
TUx  videt  Vriaden  nittdo  femel  amne  lauantemi 

lUa ,  Cuptdinm  vihratah  amne  faces, 
Tulcra  Duci  Affjrw  dum  cotnit  ludtthaformam^ 

Ajfjrium  truncat  luditba  compta  Dttcem, 
Torte  fenes  ntueam  femel  ajp  xere  Sufannam^ 

Amhofms  oculisimertirefuis, 
Now  tot ,  ad  infames ,  dura  Acroceraunia,  cautes, 

Hjpotad(&laceras  contudtttrarates, 
^on  tot ,  inexpletis  fera  faucihus  vnda  Malti, 

ScjUaj^  veliferas  haufit  auara  trahes, 
^ispia  nunc  igttur  non  laudet  foedera  lohi, 

QuA  cum  luminihus  fanxcrat  tUe  fuis  ? 
O  octdi !  ^  quanto  vos  tutius  tUa  revulfit , 

Democritt ,  proprijs  dextera  magna  cauh ! 
Siuam  henl^  Chrtftiadum  quoquenohtle,  Lucia, 
Extuditintreptdd  lumina  hina  manul  [nomen, 
O  oculi  1  ofcopuli  l  crudelta ,  harhara  faxa! 

Saxa ,  quihui  magn<z  tot  cecidere  Animal 
Quam  malecommiffo  geritis  pro  munencuram-y 

Admalaquos  toties  fenfimus  ejfe  Duces! 
Scilicet  hacvohis  ,  capitis  cuftodtalegey 

Pracipu^tj^  arcis  credtta  curafuit, 
Vtn^los  bomtnumvultus,  fuhltmia^  wa 
DtgnaPoloy  bruta  deprimentis  humo. 
Siuin  potius  Superis  mentes  attoUitis  oris  , 
Haf^  fuper  terras ,  Oceanum^  fuper  ? 
:SteUarum^  fuper ,  mundi^  voluhtlis  orhesy 
DeniqHe  quicquui  habet,  luna^fol^  fuperi 

"  "  lllifu; 


LlBER       SECVNDVS.  l8i 

iWtus ,  0  oculi  l^e^acuU  pulcra  theatru 

Matertes ,  vcjlris  lufibus  aptaforet. 
Tutrefediterniscoenum  praponitis  A^ris , 

Omnis&in  terras  prontor  iuttamor, 
Qutd  faciam  ?  ahruptis  oculi  regnatis  hahenk^ 

lamfrenum  indociles  imperiumc^  patt. 
Ohdiy  Detnpiceoioculis  mon.busvnihrofy 

Aut  fupertmeUalumina  claudema,nu\ 

\_y4uerte  oculos  meosne  videant  vaniU" 
tem.     Pfalm  ii8. 

Vi£  caecis  oculis  qui  te  non  vident ,  So!  Aa|»uft; 
illuminans  CcEium  &  terram  !  sx  ca-  |;ap,*ijjf 
ligancibus  oculis,qu!  te  videre  non  pofTtjnt/ 
va  auertentthus  oculis  vtnon  vtdtantverttateml  v^ 
non  auertentthus  vt  videant  vanttatem. 

Numquid,  quamdiu  fumusin  hocmun-  Aug.  in 
do,  poiTumusnon  viderc  vanitatem  ?  omnis  Pf»iK»«"»« 
enim  creatura  vanitati  fubie^aeft.  An  ifte  for- 
tadis,  hoc  orat ,  vt  non  iit  eius  vita  fub  fole, 
vbi  omniavanitas? 

Qui  in  via  eft  Dei ,  vanitares  non  afpicit;  ^J^-}*^'  '^^ 
viaperfetta  Ch^istys  eft;  qungiturm  oaon.5. 
CHRiSToeft,quomodopoteftvanitatesaf 
picerc,  cum  Christvs  in  carne  fua  ornnes 
huius  mundi  crucifixerit  vanitates  ?  Auerta* 
musigituroculos  noftros  a  vanitatibus ,  ne  quod 
oculus  viderit,animus  concupifcat.Panto- 
mimumarpicis,  vanitaseft  iludator^safpi- 
cis^vanitasefl  :equoscurrentesafpicis ,  va- 
M    5  nitas 


l8l  V    O    T    A^ 

nitaseft,Antcnosefl:CHRisTVSsantenos 
t)raummeius,adhunc  diiige  oculostuos, 
auertea  fpe(Saculis,  auerteabomni  faecu- 
laripompajferuaeoSjVt  erigas  melionbus» 
Erigead  Coelum;velno(5te  ,ftellarummo- 
nilia,orbem  lunae  decorum  *,  veldie,  rolem 
afpice.  Spedta  mare;terram  circumfpice^vt 
opera  fadfca  diuino  omnis  creatura  te  pafcat. 
Quaeformarum  gratia  in  ipfis  bertijspquan- 
tus  decor  in  hpminibus  J  quanta  in  auibus 
pulcritudo?  haecintuerej&non  videbisini- 
quitatem  j  hasc  vide ,  &  non  introibit  mors 
perfencftras  oculorum  tuorum.  Sivideris 
mulieremadconcupifcendameam  pntra- 
iiitmorsperfeneftram:li  viderispofteffio- 
nem  minoris  aut  viduae,6c  concupicris  deri- 
pereeam-intrauitmorsperfeneftrasilivide- 
ris  alienamoniIia5aurum,argentum,&:con- 
cupieris  vtextorqueas^intrauit  mors  perfe- 
neftram.  Claude  ergo  hanc  feneftram,cum 
videris  alien^  mulieris  pluchritudinem ,  ne 
mors  poftitmrrare.  Vanitas  eft,  follicitudo 
vitaEhuiusIn  vanitate carrit,quifibi fuccef-^ 
fibusvideturaffluere  fascularibus,  quitam- 
quam  vmbrapiaetereunt;  Auerte  igituroculos 
tuoSy  m  videant  vamtateWy  Scd  nbn  fatis  eft  vc 
tu  auertas,ne  fortc  velis  &  non  poflis-,  fiof- 
fundat  tibidiabolus  vanitatum  fpe6tacula, 
jncentiuainfcrat  voluptatum^  pete  vtDo- 
ininus  auertat  ocuios  tuos. 

[Etenim] 


LlBER       SECVNDVS.  185 

[Etenim]pulcras  formas  &  varios,nitidos  Aug^Iib; 
&amoenos  colores  amant  oculi.  Nonte-  Y'^^^' 
neathaecanimammeam.TcneateamDeus,  cap.jv 
qui  h^c  fecit  bona  quidem  valdejfed  ipfc  eft 
bonum  meum ,  non  h^c.  Refifto  fedu(Sfcio- 
nibusoculorum,ne  implicenturpedes  mei^ 
quibus  ingiedior  viam  tuam  j&erigoad  te 
inuifibiles  oculos,  vt  tu  cuellasdelaqueo 
pedes  meos.  Tu  fubinde  euellis  eos,nam  iU 
laqueatur.  Quam  innumerabilia  varijs  arti-? 
bus  &opificijs,in  vcftibus,  calceametis,va- 
fis  &  huiuimodi  fabricationibus  ,  piduris 
Ctiam  diuerfifque  figmcntis,atqae  his  v(um 
neceiTarium  atque  moderatum,  &c  piam 
fignificationem  longe  transgredientibus, 
addiderunt  homines  ad  illecebras  oculo-c 
rum,forasfequentesquodfaciunt,  intusrcw 
linquentesa  quofadifiint,  &C  exterminan^ 
tesquodfa6tisiit!Atego,Deusmeus,&de- 
cus  mecu,  eriam  hinc  dico  tibi  hymnum,  Sc 
factifico  laudefandificatori  meo,quoniam. 
pulcra,  traie6ta  per  animas,  in  manus  artifi- 
ciofas,  ab  illa  pulcritudine  veniunt,quac  fu-« 
peranimaseft,  cui  fufpirat  a,nimamcadie 
ac  nodte.  Ego  autem  haec  loquens, atq-,  dif- 
cernens.etiam  iflis  pulcris  grefiTum  inne6fco, 
fed  tu  eueUis  Domine ;  euellis  tu,  quoniam 
mifericordia  tua  ante  oculos  meos  eft ,  nam 
&  ego  capior  miferabihter,  &  tu  euellis  mi- 
fericorditcr,  aliquado  non  fentientemjqui^ 
M     4  fufpen- 


184  V  o   T  A^ 

fufpenfius  incideram,  aliquando  cumdo- 

lore  jquiaiaminhafferam. 

Bafii.*  Vt  Deum  contemplere,fa6fcus  es ;  non  vt 

Hexxmc*."  humi irrepat  vita  tua,  non  vt  pecudum  ritu, 

wn.  voluptate  perfruaris ;  verius  vt  ad  normam 

&c  iniiitutum  CGeleftis  vir^,tuam  ipfius  com- 

ponas:&  hac  gratia  non  infcite  dixit  fapiens 

Eccicfiz(\es^fapientis  oculiin  capite  eius.CumC- 

nam  oculi  non  funt  in  capite/'  atque  hic ,  in 

f^/?i^^,hoceft,vtea  contemplenrur  qujein 

fubhmifunt;  namquinon  adbonaquaein 

fublimifimt,  fedquaein  terraiefpedlat ,  is 

vtiquedcfigit  detrahiruc  oculosin  terram, 

pernard.       Peruerfa  res  eft  &fcEda,  luteum  vas^^quod 

in  cant*    c^corpus  de  terra  )  oculos  habere  (urfum, 

coelosliberefufcipere,  coelorumque  lumi^ 

naribus  oblec^are  afpedtumjfpiritualem  ve- 

ro  cceieftemq;  creaturam ,  fuos  e  contrario, 

oculostrahere  in  terramdeorfura;  &quaB 

debuit  nutriri  in  c  r(?ce«,h^rcre  hito  tamquam 

vnam  de  fuibus,  amplexarij^  ftercora.  Eru- 

befce  anima  mea  diuinam  m  pccorinam 

commutafte  fimilitudinem.  Erubefce  vo-' 

lutariincoeno,  quasde  coeloes. 

Aug.  in       Quifecitomnia,mehoreftomnibus,pui- 

Ffalm.  394  crioreftomnibusjquifortiajfortioreft^qui 

magna,maior  eft.Quicquid  amaueris,ille  ti- 

bi  erit.  Difce  amare  m  creatura  Creatorem, 

&infad:urafa(5korem;neteneattc,quodab 

illo  fad^um  eft,  &  amittas  eum,a  quo  &ip(e 

fa^us 


L  IBER       SE  CVND  VS  185 

fa^us  es.  Ergo  heatus  vir.cmtts  ^ft  nomen  Domi" 
mjpeseius,^  non  rejpexit  in  vanitates  &  infanias 
mendaces.  Forte  nobis  diduriis  eft,'qui  verfu 
iftopercudus  corrigi  voluerir,  &  coeperit 
ambularc  anguftam  viam;  ambulare  no  du- 
rabo  jfinihilfpedabo  ;  quidergofacimus, 
fratresMimifturi  vos  fumuSjfine  fpedaculo. 
Demusprorpe(5l:aculis  ^fpedlacula.  Etquae 
(pe<5laculadaturi  fumusChriftiano  homini? 
Multafecifti  tuDomine  Deus  meus  mirabilta  tua. 
Miracula  hominum  intuebarur  ,  intendat 
mirabilia  tua.  Multa  fecit  Dominus  mirahiUa 
/«rfjhaecrefpiciat*  Aurigam  laudas  regentem 
quatuor  equos,&  (ine  lapfu  arq;  ofFenfione 
currentes ;  foite  alia  miracula  non  fecit  Do- 
minus.  Regat  luxuria,  regat  ignauiam,  regac 
iniuftitiam,regat  imprudentiam,  &regat  & 
fubdatfibi,  &tencathabcnas.  Nuncfpeda 
hiftrionc(didicit  enim  homo  magno  ftudio 
in  fune  ambulare,&  pendens,  te  (ufpendit^ 
illumattende  editorem  maiorum  fpe6tacu- 
lotu:Didicitifteinfuneambulare:numquid 
fecitin  mari  ambulare.**  obliuifceretheatrii 
tuumjattende  Petrum  noftcum,  no funam- 
bulum,fed  vtita  dicamjmariambulum.Am- 
bula  &  tu  f  non  in  illis  aquis,vbi  Petrus  ali- 
quid  fignificans  ambulauit,fedin  alijs,  quia 
hoc  feculum  mare  eft)  hicambukjhoc  cal- 
ca.Spe6tare  vis,efto  fpedaculum.h^c  mira- 
cula  Dei  funt,hae  cogitationes  Dei  funt^qui- 
M     y  bus 


1^6  V   0    T   A. 

bus  nemo  eft  fimilis,  vt  fpefetor  ill6  abdu- 

catur  a  curiofitate,  &  quserat  ifta  &  meliora, 

fruiftuofiora  ,  dc  quibus  inuentis  gaudebit. 

clctn.  lib»       Porro  autem  oculis  maxime  parcendum 

3-  in  pae-    eft,  quoniam  melius  eft  labi  pedibus,quam 

dag.cap*    Qculis.  Si  te  tum  fcandalizat oculus ,  exfcinde 

emn.  Lafciui  autem  afpedlus  8c  verfatilibus, 

actanquam  conniuentibus  oculis  intueri, 

nihileftaliud,quam  oculismoechari,cupcr 

coscupiditasprima  ineatpugnas  praludia, 

Nam  ante  totu  corpus ,  corrumputur  oculi. 

Ambr.,de      Pulcre  igitur  Dauid,qui  periculofos  ctiam 

fug^f«cttli  ipfos  afpedus  fuerat  expcrtus  ,  beatum  il- 

^^'^'        lum  dicir ,  cui  fpes  omnis  in  Dei  nomine  eft» 

hic  enim  non  rejpicit  in  vanitates  &  infanias 

falfas,  vnde  iterumad  ipfumconuerfusaii; 

Auerte  oculos  meos  ne  videant  vanitatem  1  Vani- 

tas,circus  eft,  quia  nihil  prodeft,  vanitas, 

eft  equorum  vclocitas ,  quia  mendax  ad  fa- 

lutem  eft ;  vanitas,  theatrum  cftj  vanitas,lu- 

dus  omnis.  Omnia  vanitas ,  inquit  Ecclcfiaft. 

qudinhoc  fdiculofunt, 

D.  Bern»       Quam  multos  fcio  per  visuefte  deceptos, 

de raodo    ^ in  laqueum  diaboli  miftbs  /  Dina filia  la- 

uen.ferm.  cobsegreftaeft  vt  videretmuliercsRcgionis, 

>i.  &adamauiteam  Sichematquc  rapuit,  6c 

virginitateilliusturpitercortupit.  Etficmi- 

ferapuella,quiacarneviditquodvidercn5 

debuit ,  honcftatem  ac  virginitate  pcrdidit» 

Dauid  ctiam  ftas  ^uadam  die  in  folano  do- 

'    mus 


LlBER       SECVNDVS.  187 

mus  Cux  ,  vidit  miilierem  &adamaiiit  eam') 
pro  cuius  amore  commitnc  adulccrium  & 
homicidium  j&  ficdeceptusfaduseftlcgis 
Deireus.  Fortidimus  Samfon  defccnditin 
Regionem  Philiftinorum ,  &  vidic  ibi  mu- 
lierem ,  acque  adamauit,  dc  in  giemio  illius 
dormiuic. 

( Vtinam  cam  prudens  ad  cauendam  mu-  ep.\'"*a4 
licrem,c|uam  fortisad  ftrangulandumleo-  sewcr. 
nem  \) 

Illa  vero  crincs  capitis  eius  rafit,  Sc  tradi-  Bem.  da 
direumin  manibus  inimicorum  eius,  qui  i«"<^.^bc- 

n      ■  I  •  n  #  '  ^       ne  viuen- 

Itacu-n  oculoseias  eruerunc.Moneo  ergo  vt  di/er.ij, 
facias  pa^um  cum  oculis  tuiiyno,  incaute  videas, 
quod  videre  nondebes. 

Videturenim  fuperomniaefle  aduerfan-  9.'*"^* 
dus  mulierum  afpecStus;  nonfolumenimfi  pjciag. 
tangantur,  fedetiam  fi  fpcdfcencur,  poteft  "P-*i* 
peccari,quas  maxime  vitare  oporret  eos  qui 
rc6le  &fyncere  conftituuntur.Qctt/Kmm/wi 
recia  videam.  etii  enim  fieri  poteft ,  vt  qui  vi- 
dcrit,  (efortiter  gerat,  veruntamen  cauen- 
dumeftnecadac:  fieri  enim  poceft,vt  qui 
viderit ,  labaturj  fed  fieri  non  poceft ,  vt  qui 
non  videritj  concupifcat, 


VI. 


tSS 


V  O   T    A. 


Ftat  cor  mettm  wmiicvlatim  «t  iustiftcatmihusims, 
'Vt  run  cpnfundar  .    Tsjil,  tia. 


11. 


LlBER       SECVNDVS.  l%p 

VI. 

Fiat  cor  meum  immaculatum  in  iu- 
ftificationibus  tuis,  vtnoncon* 
fundar/     Ffalm.  ii2. 

Sl  tihi  megratamfackfm  .Jpofife.putarem, 
l^uUa  mihiprtorhocma  laboreforct. 
Trimaj^de  nitidit  cautela  colonbusejfet, 

Altera,  deformes  ore  fugare  notas\ 
Nutta^  deficerent  medtcandis  vultibmarma^ 

Multa  fedomnigenaspixis  haberet  aquasi 
Multa^  compofitos  celaret  capfa  colores, 

Quf^  nouantvetulamptifavenena  cutem-f 
Lana^  purpurei  madtfaiia  rubedine  ftici, 

Cretaj^  montanof  vtncere  nata  niues. 
"Et  nitri  rubrajpuma  &pinguia  pvppaana, 

QUA^cutts  maculasy  Halcyonaa ,  necant, 
Venique  qutcquid  id  ejl ,  quo  tingitis  ora  ,pueU£f 

Ab  nimium  formagens  fiudiofa  tua  l 
Tunc  quoque  corrigerem  Jpeculo  cenforelituras, 

Ore  nec  in  toto  menda  notanda  foret. 
Si^  fuperctl^  pilus  vnus  abefiet  ab  arcu^ 

Vnkus  eccepilm ,  voctferanr ,  abeft, 
Si  colorinficeret  vitiatos  decolor  orbes, 

Lumimbm  cvlor  hic ,  vociferorer ,  obeft, 
Sinimisadduilam  conuolueret  areafrontem] 

jiui,  mibi  ruga  cutm ,  mifirarcr^  aratf 


I5)G  V    O    T    A. 

^empe  teUxiguo  metuam  teUderemm 

VUaforetformdifitibt  cura  mea, 
Vna^ ,  qU£  tumtdumfaientverrucula  cltuum^ 

Ha^cforet  offmfd  caufa  putata  tua. 
Mqw-  ttade  mimmis  audirer  dicere  mendu 

DiJpUcet  hALfponfofortelitura  meo, 
Isojlro  igtturrdtqum  fiquisdecor  abforetorif 

Bximeret  vtttumfa^im  ab  arte  decor, 
CAfariemj^  altojlruerem  tahulatacaptllo, 

Staret  &  tn  volucrtplurimagemma  coma : 
Aure  duplex  gemmipretiumpinderet  Elenchi, 

Iret  Erjthrdus  collaper  alba  lapis, 
Tum^  egoficfactem ,  ruitlos  ita  compta  capiUos^ 

Auderem  ternas  vincere  quarta  Deas, 
Sedmemini)  nequetefaciesy  nequeforma  lacefity 

Spes  capit  h<zc  ccecostnmdiofaprocos\ 
Qui ,  quid  ament ,  tnter  phaleras  tot  ftnpe  requiruty 

Quas  vbtfujiuleris ,  parsquota  Virgofuiejl} 
laUitur  ivfidoprope^turba  leuifima,  fuco  ; 

Tr&ter&hasphakras,  vix  quodametur^habetf 
AEquabat  niueos  par  Wilgefortis  olores 

ISIota  nimis  formA  nominevirgo  fud : 
Ttat  n  Androgjnos  fetofis  hijpida  ?nalis ; 

Barba.  rogat ,  teneras ,  velitat  hirtagenas^ 
Lucia  fjdereii^  ceu  fax ,  lucebat  oceUiSy 

Cun^orumq^oculiSy  Lucia,fiduserat, 
Ke  male  luceret ,  mea  lux,  extingmrey  dixit ; 

Eodtt  &  impacla  lumen  vtrumque  manu* 
laferat egregio  multos  Euphtmta  vultu, 

Tecerat&rofeii  vulnera  multaUbrk  > 

Vt 


LlBER       SECVNDVS.  j^ 

Vtfieretmuttlo  ,  jo^do^  inamabills  or^r 

Abfciditenfeduof , hmalahella ,  ro^^ 
Maxima  defacie  verm  pr<tconta  ramor , 

Dej^  tuis  dedcrat  A ndrageftna  ge nisi 
IJon  poteras  veram  faifi  cormtncerefamam, 

Quodpoteras  ,fadaeftpertuavotay  breuis* 
Sponfiy  peregrin&  non  carperU  ignefigurd , 

l^ecbene  crijpatdfalleris  artecomd: 
Cor  tibi  lahe  carens ,  ttbi  corfine  crimine ,  cordi  cUy 

Obfiet  &  vtfacies ,  cor  tthi^fponfe,  placet, 
Q  vtinam  mihi  cor  nuUis  infame  Itturts, 

Vlagitij  purttm  fujpicione  vacet ! 
lum  ,fecura  tta  mihimens  gefiiretamoris^ 

Nec  mea  detjceret  confcim  orapudor.  ? 

Fmt  cor  meum  immacuhtum  in  iuftifi- 
cAttonihmtuisy  vt  nonconfundar. 
Pfalm.  liS. 

MErito  omnis cura  Sandtorum,  fprc- ^""* 
co  ornatu ,  cultuq-,  fuperfluo  exterio-  in  canu 
ris  hominisfqui  certe  corrumpitur^  omni  fe 
diligentia  praebet  &  occupat  excolendoac 
decorando  interiori  illi  qui  ad  imaginem 
Deieft,  &rcnouaturdedie  indiem. 

HaeCjhxc  profedto  pulcritudo  eft,  cui  ni-  Amb.  Ub* 
hildeeft,qu?folamereturaudireaDomino''^*'^"* 
Zota  esformofaproxima,&reprehenfio  noefi  in  te-y 

Pulcritudoemmoptima,primiimeftpul-ciem. 


19*  V  o  r  A* 

pxdag.      critudo  Animae.  Eftautem  abfurdum  cos 
cap.  z«      qui  £a£ti  funt  ad  imaginem  Dei  &  fimilitu- 

dinem  ,  ( tanquam  Archetypum  excmplar 

contemnentes)  externum  ornatum  indu- 

ccre ;  improbum  humanum  artificium  Dei 

artificio  prasferentes* 
ibid,  Non  ergo  externi  hominis  afpedlus ,  fed 

animusprobitatis  ornamento  ert  ornadus*   ^ 
ibid.  Nonintelligunt  [  enim]miferae.,fe  pro* 

priam  perdere  pulcritudinem ,  dum  exter- 

nam  inducunt.    Antiphanus  Comicus  in 

Malthaea:  irridet. 

Venit  ipfuy  tranfit ,  accidit ,  nen  tranfit^ 

Venit ,  adefi ,  abfiergitur ,  accidit , 

Smigmate  yfaponeue  purgatur, 

TeSlitur ,  e^cit ,  teritur ,  lauatur , 
'    Secontemplatur»  componitur  ^vngumtisperfun* 
ditur. 

Ornatur ,  vngitur ,  &  fi  quid  non  habeat ,  ene* 
catur^ 

Ter  enim,  non  femel  dign^  funt ,  qu£  pereant, 

Oua  Crocodjlorum  excrementis  vtuntur, 

Etjpuma  lacertarum  vnguntur^ 

Btfupercilia  faligine  iUtnunt 

Btcerujfa, 

Porro  autem  ahas  quoque  arguit  Cornicus, 
ncmpe  Alexis,eius  enim  verba  afferam*.^ 

£/?  aliquaparua;fuher,'infuiturinfoleis: 

Longaefialiqua-y  tenue  gefiatdiabathrom 

Caput  inhmmrm  dmtttm  ingreditur , 

J 


LlBEft.      SICVMDVS.  1^1 

Hoc  eidetrdhitdelongitudwe-y 
Deprefiores  altcui  funt  ioxa  &  femora^ 

Eii  aliquid  ajfuit , 

MoUm  ac  promineHtem  hahet  ventrem\ 
(Vt  comicorum  nutnces)  appojitis  nonnulLis^ 

eum  erigiti 
Deprejfuseft  venter^  veluticontis  efficit  vtante^ 

rtus  procedat: 
Supercilia  babet  flaua ;  ea  aliquk  depingtt  fuli^ 

gme: 
Contigit  alicui  vt  fit  nigra  j  toUit  nigrorem  c^ 

Eft  altqua  nimis  alha ,  tnteritttr  fartna: 
Hahetaliquam  corporispartem  candidam,  eam 

nudatyoHendit-y 
Bellos  hiibetdentes  \  rideat ,  neceffeeft  \ 
Et  quamu isnonfit  Uta,  toto  tamen  die  ridetf^ 
Inlabris tenuem  hahens  mjrthi  tahellamy 
Vt  velit ,  nolit,  ea  cogatur  tandem  diducere. 
Refideat  quidemin  viiltupudor6cvira-  ciem.iife,i 
ginem  afpedu  ptae  fc  ferat ,  procul  autem  3.p»dag. 
abfit  caligo  myropolarum,aurificumjlanifi-  "P'"* 
cum ,  casterarumqueofHcinarum. 

Atquc  cum  caro  quidem  (erua  fit ,  quem-  ciem*  Ubi 
admodumteftatur  Paulus,  quomodoquif- 1'^^^^^^* 
piam  iure  ancillam ,  Isnonis  inftar ,  exorna- 
ueritPlpfumautemDominumfuifTea/pei^u 
deformem  teftatur  fpiritus  per  Ifaiam*  &  vi- 
dimus  ipfum ,  nec  habehatjpecie,  necpulchritudine* 
Quis  eft  autc  Domino  praeftantior?  fed  non 

N  carnis  ^ 


1^4  V.  O    T    A.^ 

carnis  pulcritudinem  (qiiac  vifionc  apprchc" 
dicurXed  veram  anim«  &  corporis  oftendic 
pulcritudinem:  Animae  quidembeneficen- 
tiam;carnis  veroimmortalituem. 
Hi^o.  ad       Qiiando  eras  m  faeculo ,  ea  quac  cram  fe- 
de*^g''    culidiligebas ,  polire  faciem  purpuriflo,  dc 
fcjua.c.5.^  cernfsa  ora depingerc;ornare  crincm  &  alie^ 
nis  capiilis  turritum  verricem  ftmerc.  Vtta- 
ccam  de  inanrium  pretijs,  candore  margari- 
tarum,tuba  maris  profunda  tcftantium; 
fmaragdorum  virore.ceraunio!  um  flammis, 
hyacmthorum  pelago,  ad  quasardenc&in- 
faniunc  ftudia  matronarum . 
Hicr.4»         ^1,/^g  ^  malttia  ior  tuum. 

Giib.fer.        Quam  euim  mihi  dabisanimam,  quam 
2j).incat^  audcasextoro  pulcramdefinire? 
i«b2s.  J<!momundusaforde, 

"^^'***         Si  laueris  te  nliro ,  &  multipUcaueris  tiVt  herha 
l^rith,macularaes  mquitate  tuL  ^ 

Aaguft.  Damihi,  Domine,cor  quod  tc  timeat, 

mc.d.c.40.  menrem  qux  te  diligat,  aures  quae  ce  att-i 

diant,  oculos  qui  te  vidcan  t/ 
Arobr  in  Cotenim  hominis  quadam  velut  indc- 
o^on?ii«  centium  cogitationum  colluuic  maculatur 
NoH  cxtraordinarijs  cogitationibus  adueria 
naturac  contaminarc  penetralia.  manusla-; 
uas ,  quafi  poftls  crimina  elucrc ,  ciim  mcn-  j 
tcm  tuam  vel  nudis  cogitationibus  inquina- 1 
tam  lauarenon  poftis.Didicifti  coreftemu- : 
dandum  j  difce  quemadmodum  mundes. 

Mua* 

i  i 


LlBEH      SttVNDVS.  f«)i 

Mundathunc  fontem  iuftificatio  legitima» 
hoceftjConfcfliopeccatomm.Mundaergof 
aquamtuam,  illam  aquam  de  quadi<5lum 
eft,4^«4  uha ,  confilium  m  corde  virt.  qux  linc 
iuftificariones,audiftidicencem:D;cJ«i^«/r4- 
tes  tuaSyVttufltfitetu:  Ergo  qui  iniquitatesTuas 
dixir,iuftificatur,qui  autem  iuftificatur,noa 
confunditur,  quia  pudorem  peecatorum 
matura  confeftionc  prasuenit. 

Nefcisergo^Artima  mca,  quafocda  prius  Hii?ode 
fuifti,quamdeformis  &  fquallida ,  difciflTa  ^'l''^' 
&  diliipata ,  omni  horrare,&:  enormitate  AftimJi^ 
plena!  Prius  ftude  formam  tuam  excolerc, 
faciem  ornare,habitUm  eomponere ,  macu- 
las  tergere,munditiam  reparare  ,  morcs  cor- 
rigere  ,difplinam  feruare,  &omnibus  tan- 
dem  in  melius  commutatis,  digno  fpofo  di- 
gnam  fponfam  reddere.  Numquid  audifti^ 
quid  Rex  AfTuerus  fecit  i*  Fa^uth  eft  Regispra^ 
ceptum,  vt  de  omni  Regnofuo  congregarentur  ^ueU 
UJpecioftvtrgines ,  &  adducenntur  ad  Ciuitatem 
Sufan  ,  &  traderentur  in  domufoeminarum,  ibi^ 
acciperent  mundum  muliehrem,&  C£tera  ad  vfum 
neceffaria.  Sicj^  ommhusahundanterfecundum  R^- 
gtam  ambttionemfuppletis ,  excolerentur  &  orna* 
rentur.  ?erfex  menfes,oleomirthpio.vngerentur, 
peraliosfeu  quibufdampigmentisvterentur,  &ftc 
(Ompofita  &  omatdL  de  triclinio  foeminarum  ad  FC" 
giscubiculumtranfirentyVt  qudex  ommbusymagii 
0(ulif  RegisplacHiffet ,  illapro  Vafihi  infolio  Regni 
N  z  fedmt. 


X 


ip(5  V   O   T   A^ 

federet.  Confideremus  ergo  fi  forte  exemplfl 
hoc,  praefenti  ( cle  qiio  agimiis)  negotio  va- 
leatadaptati.Rex^iummiRegisfiliuSjVenit 
in  hunc  mundum,  dcfponrare  fibivxorem 
cledamjVxorem  vnicam,vxore  nuptijs  Re-r 
galibus  dignam.  Milli  funt  Miniftri  Regis, 
Apoftoli  videlicet,  per  totum  mudum  con- 
gregare  animas  ad  fandamEcclcfiam,  in 
quadomus  eft&r  manfio  mulierum  regia* 
ium,idcft,randarum  Animarum.  Ibi  facra- 
menta  Christi  ,  quafi  qusedam  vnguen- 
ta,  &antidota  ad  reparationem  &  ad  or- 
natum  animarum  prxparata,  accipiunt»  Vi- 
decrgo  vbi  pofita  es,  &intelliges  quid  fa- 
cere  debeas.  Pofuic  enim  te  fponfusintri- 
chnio,  vbimulieres  ornantur:  varia  pig- 
menta,  &  diuetfas  [pecies  dedit ,  cibofque 
Regios  de  mensa  fua ,  tibi  miniftrari  praece- 
pit j  quidquid  ad finitatem,quidquid  ad  re- 
fediionem,  quidquid  ad  reparandam  fpe- 
ciem,quidquidadaugendumdecoremva- 
iere  poteft,  cribuit.  Primo  fons  Baptifmi  cft 
hicpofitus  ,&lauacrumrcgenerationis,in 
quo  fordes  practcritorum  criminum  abluis» 
Deinde  chrifma  &  oleum ,  in  cuius  vndio- 
ne,  Spnitufando  liniris.  Poft  haec,delibuta 
&  vnclionc  L-ctitiae  perfufa ,  admenfam  ve- 
nis  ,  &  percipis  ibi  alimentum  corporis  Sc 
fanguinis  Chkisti  ,  quo  inrerius  faginata, 
atquerefe(^a,  noxiam  illampraeteritorum 

ieiu- 


LlBER       SECVNDVS.'  I97 

iciuniorum  maciem  depeliis»  Deinde  vefti"* 
mentabonorumopemminduis  ,  &fru(5tti 
cleemofynarum ,  cum  ieiunijs  &c  Orationi- 
bus,  cumfacris  vigilijs,  alijrque  operibus 
pictatis  quafi  quodam  vario  ornatu  decora- 
ris.  Ad  vltimum  fequuntur  aromata  virtu- 
tum,quarumodorfuauefpirans,omnemil- 
lum  antiquarum  fordium  foerorera  fugat. 
Datur  ctiam  tihi Jpcculum.fan^a  scriptura,  vt 
vbi  vtdeasfactem tuam ,  ne  quid  minus,aut  ali- 
ter  quam  decet,  habeat  compofitio  ornatus 
tui. 

O  quam  multa  funt  in  me,  de  quibus  co- 
ram  oculis  eius erubefco,  8c  pro  quibus  iam 
magis  illi  difp^icere  timeo  ,  quam  pro  ijs, 
,qu£elaudandainme  funr^^ii  q  ;a(unt)place- 
re ,  pofTe  in  me  confido  /  O  vtinam ad  mo- 
dicum  ab  oculis eius  pofTem  abfcondi , do- 
ncc  maculas  omnes  iftas  detergerem ,  &c  fic 
demum  anre  confpe6tum  eius,  fine  macula, 
immaculata  apparerem!  Nam  quomodo  in 
hac  deformitate  placerc  illi  potero ,  quae  dC 
mihiquoquein  ilia  vehementerdiipliceo? 
6  maculae  veteres  /  6  maculae  foedae  &  tur- 
pesl  quid  tamdiu hserenVabite,difcedite,& 
ne  praefumatis  amplius  oculos  diledi  mei 
offendcre. 


N  3        yiL 


15)? 


Vo  T  A. 


Veni  dilecie  m,e^diamur  in  aarum,cam 
mcremur  in   viUis  .     Cantic  .  7 


22. 


LlBER       SECVNDVS.  1«?^ 

VII. 

Vcni  dilede  mi  ,  cgrediamur    in 
agrum,  commoremur  in  villis. 

"J  Amfutu  vrlmnaSy  mealux,hahtt4tnntus  ^es^ 
X     SL^if^  f^nul  tn  vtrtdes  exjpa  tiatmr  agresi 
Tuta  qutdem  vMt  circumdant  opptda  nturi, 

Vortaj^jmatunon  caretvUaferisi 
'Eft  tamen  in  patulis.tjutd  nefi  ioytutins  hortis, 

QtwdnufquaminclaufA  moenthus  vrhuhahsl 
Hagnijicis  turgent  vrhanapalatia  te^is^ 

Multus  &bi€celsa  cujpidefurgitapex. 
JSefcio  qutd  meltus  tamen  iUa  mapatiajpirent, 

Kuflica  qua  tenuiftramtne  canna  tegtt . 
Quidduhitas^mealux,  quin^  quamproculvrhthus 

Tamproculagreftu.dtftetah  vrhequiei?  [agriy 
Vahu  la  cantatur  vattm  notiftma  lufu, 

Ad  henefallendasfahulaficia  vias: 
Etfacit  ad  rerum  modo  quas  tra^iauimus^vfiim; 

Si  Itihet ,  auditu  decipiemusiter, 
Rufticus  vrhanum  teito  muspaupere  murem, 

Fertut  &  appofvis  dtttnuiffe  cthis. 
Mufg^  epulas  muris  rtdens  vrbanuSyagreHis, 

Hdu  tuafi  menfa  eft/at  miht  ruris,  ait, 
Mox  vtceconuersa,  mus  Rufticus  iuittn  vrhem» 

Vrhico  in  bojpitium  mure  vocantefuum: 
Magnaa^  cum  tanto  mtnor  ejfet  menfa  paratU» 

VtfonHirefores  mmfa  reU^afmt\ 

N  4  ?? 


ioO  V     O    T    A. 

l^tprope  deprenfo  conuM  expalluit  hojpes , 

turhatiq^fuumVtx  reperere cauum. 
^uflicm  aH  animofenfim  cum  voce  receptOy 

Corripuit  celerem  Mufculus  vrbe  fugam; 
'Etprocule  cliuis  oculis  ad  moema  torquens ; 

Quam  mem  his  prajiat  meemhm  ,inquit,ager\ 
lam  fatU  vrbanas,  mea  lux,  hahitaumm  &des, 

Vrhe  velantftrepitm ,  Rm  colit  alta  quies, 
Si  memor  es{fubeat  tibi  parslauttfimavulgi) 

Quif%  fuhurbanum  rus  propecinis  hahet ; 
Cumj^  fuam  afiidue  commendet  quiltbet  vrbemt 

Re  tamen^ipfa  magis  rura  \  placere  docent. 
Quin  5  quorum  imperiis  vrhefj^  ^^cef^j^^  reguntur^ 

Anxiafecurope^lora  rureleuant. 
lEtmagis  hicpurilihertas  aurea  Coeli, 

Quamlaqueata,  domi,  marpiore  teiia  placent^ 
^ec  quA  centeno  finuat  fe  porticm  arcu , 

Lenit,vt  amhtguosparuula  villaj  metm, 
lamfatis  vrhanas^  mea  lux,  hahitauimus  dides , 

QMn  femelin  viUis  degiifjm ,  aut  in  agris  i 
l^n  mihifontanis  circumdata  villula  riuis, 

ViUulay  qua  nufquam  cultior  vUa  viret^ 
SiCU  cceli  ingenio  ^fufirtilis  indole  terra-y 

Apta^  vicini  commoditate  loci. 
jjjuc  mea  lux,pau(;is  tanttm  fi  veneris  horis, 

Ohlitm  patriaprotinm  vrhis  eris. 
Tum^  ego ,  ceu  tacita  turtur  medidatm  in  vmhrXy 

Ithera.coUoquiis,  Sponfe,  vacaho  tuis. 
^tprocula  populis  proculvrhihus  atquetumulttt 

Oftata  tottesyfola,^  cjuietefraar, 

,4tid^ut 


LlBER       SECVNDVS.  101 

Audiet  hk  ntiUis  qiu  mutud  verba  loquemur^ 

Nofiraij^  qui  turbet  otia  nuUus  ent, 
Qutq^  notetnoflros.ncmo  jfictuendus^amoref, 

Tetrim  hic  nullum  m  fihi  Cmfor  habst, 
Tuncmihi  tu  pronies  fecrais  mtwafibris 

Quf^^  iuuentammum  verha  cupitaineum. 
Tuncego.fwi  quanta,  dicam tihi  ,fancia  flammi*^ 

Qudc^  ,  licet fimiUs ,  diclaplacere^fcio, 
O  femd  optati  micet  hu  tmhi  fuieris  aura  \ 

Quam  fortunato  luxenttlUdtel 
lamfatis  vrbanas ,  mca  liix  habitattimus  &dcs ; 

Nofirafit  extgtio  temporey  viUa  domus. 


N    c  Vens 


lOl  V    O    T   A. 

Venidilectemiy  egvediamurin  dgrumj 
commoremur  in  viliis.  Canc.7. 

Hi<t.«#     ^^^^udahH  mc  in  folmdine  diunfomm  via^ 

y^torum} 
D.Thom,       Mallem[enim]in  folitudine  habitare, 
Aquin.      per  quam  nuilus  vcl  rarus  tranfir, 
ictn^dt         Vtinam  nullus  hominum  eiret  mccuni 
intei.do-   exreriijs,vtfamiliariusloquipo(IemcuDeo 
mo  cap.6   jj^fe,- jj;^5  / ipfg  enim  &  fccrctum  quserir,  & fo-» 
litarium  locum  diligit,  Fugiam  ergo  homi- 
numfolatia&colloquia;  vtin  fecreto  cor- 
dismei.  Deum  habitatorem  habere  poflim, 
Airuefcam  ergo  (ola  intima  cogitare,fola  in- 
teriora  drigere,&  iri  illis  permanere^vtpof- 
fim  audire  (juid  loqaatur  in  me  Dominus  Deus 
tnem.  Ecce  adfum  pijdime  Deus.tecum  fum, 
intusfam.  Quamdiu  ii)  cxterioribusoccu- 
patusfuj,voccmtuammtraaudiren6porui. 
Nuncauiem reuerfusad  me  ,  ingrellus  fum 
Pfalm.  54.  ^^  ^^'^^  poffim  te  audire,  &  tibi  loqui. 
Grcg  i.  4.      'Ecce  elongauiftigiens,  &  manfi  infoUtudine, 
inliob*'^*      Fugiens  fe  elongat,qui  a  turba  defidcrio* 
rum  temporalium  inahamDeicpntempla* 
tionemfcfublf  uar. 
E^Ift  ad        Oppidum,  carcer  5  folitudo  1  paradyfus 
Ruftic*     eft. 

Bcmard,        Q  folitudo  bcata  .'6  Ereme  jmors  vitio- 
%imtL»       riimjVita  virtutuin .'  te  lex  &  Piopnctas  mi- 

lantur. 


LlBER      8ECVNDVS.  10} 

rantur,  &  quicumque  ad  pcrfe(5lioneqi  ye-  ,jtR,g„um 
ncrunt,  per  te  in  Paradyfum  introicrunt :  o  c*/»»-»'» 
beata  vita  lolitana  &  contemplatiua /  quicl^,;,^„,i. 
vltra  de  te  loquarfipfe  Dei  filius  Saluator  f^ 
Magifternofterjcxemplumdeclirnobis/u- 
giens  in  derertum&  manfit  infolitudme, 
vbi  funt  Rofas  charitatis ,  quac  femper  flam- 
mefcunt ,  quae  femper  in  fan6to  odore 
viuunt  ?  6  folitudo  negotiorum  cceleftium 
apotheca/in  tetranfiroria  &  terrena  mu- 
ranturincGBlcftia&jeterna.  Deniquein  te, 
lacryma:  mutantur  inrifum,  &gaudiuni 
pariunt  fempiternum. 

Pia  animaP  Deol  (etotamexhiberenir*^"*^.^-^*^' 

n     ^-  1     •       •  •  •  •     ler-mct7« 

tensmftudio  contemplationis  Rm,mquit,  cant. 
in  agrum ,  commoremur  in  villis:  congrueti- 
tiftimec^cemplacionis  ftudium,4gnexpri- 
mit  vocabulo  '■,  quia  &illud  in  folitudinc, 
longeque  ab  hominum  c5uerfationeexerr 
ccri  (oleti6<^  nouimus  agrum  eas  dici  terras, 
quse  fun  c  in  folitudinclongcquc  a  conucn- 
tibushumanis;  Ac  ,  ficut  agcr  fiexcolatur, 
ingentem  profertfrud^uum  vbertatem,qui- 
bus  nutrimur  in  corporc,  ica  8c  contempla'» 
tio,  fi  re6ke  exerccatur ,  tantamprofertyir- 
tutumcopia,vtperillas,  invitaaUmur  (pi- 
tituali.  Vndebene&in  libroGenefisdici- 
tur  de S.Ifaac:  Et  egrejfus  fuerat ad meditandum 
in  agrottmlmata  iam  df;e?Ncc  minus  congtuc 
p^rticulares  meditationes ,  villaru  nominc 

dcfignat' 


204  V    O    T    A. 

dcfignat;  qUvindoqiiidem,{icut  villas  ea  ap-' 
pellare  rolemuspraeclia,inquibus  prseclarx 
in  agro  funt  habitariones,  ad  id  potifliroum 
cxtm&Xy  vr  m  illas  tnnc  fe  conferant  homi- 
ncs ,  cum  a  mundanis  negorijs  refpirare  vo- 
lueirntjciim  ex  infirmitate  aliqua  conualef- 
cere ,  aut  quoquo  pa6i:o  fe  recreare  volue- 
rinr,&:  cumfLU(5l:usexagrocolligere,atque 
feruare  curauermt;  ita  &  meditationes  pari* 
terpracclara  funt  aeclihcia  ab  Anima  ipsain 
agro  cotemplationis  fibi  extru6l:a,in  quibus 
illa,  fugiens  praefentis  (aeculinegoria,quiete 
commoretur  •,  in  quibus  &  commorans ,  ex 
qualibet  peccati  aegrirudine  conualefcat , 
fummiiquefruatur  de^icijs,ac  demumexi^ 
miosvirtutum  colligat,  ferucrque  fru6tus. 
Bene  quoque  pia  anima  ,  cum  Deo  diled:o 
{uoy€gredtic,  inquir,  vcUe in  4^r«wcontem- 
plationis  ,  &c  commorarl  m  villis  meditacio- 
num ,  cum  voluptatem  nullam  percipiat  ex 
hominum  conuerfationc.Quin  imo  quam- 
uis  terrenaium  rerum  copiaexuberet  in  fae- 
culo  i  quamuis  profpcre  fibi  cundta  contin- 
gant ,  minime  tamen  ex  commodis  hifce 
quippiam  percipiat  voIuptatis,nec  vnquam 
vere  fe  arbitratur  la^ram, nifi  cum  fibi egredi 
liceatin  hunccontemplationis  agrum.Qua 
in  rcjvidetur  fe  habere  inftar  auis  illius,quaB 
tametfi  in  cauea  omnibus  abundet  rcbus, 
tum  quasad  vidum  ci  funt  neceiTariajtura 

quac 


LlBER       SECVNDVS»  205 

qiiaevoliiptatiilli  eilcpofrencilsetam  tamen 
numqiiam  (e  reputat ,  quoad  vllpie  permip- 
fum  ipfi  faedf  ,a  cauea  ipsa  egrediiibere  vo- 
lare.&commorati  in  foraminibaspeti^.Iu- 
rc  autem  cum  Dso  egrcvii  vulc,quem  vnum 
habetdiiedlum;  quia  nec  liominesardenter 
quempiam  amates,  villarum  quipp:am  per- 
cipiuntguftus  ,niri  amicum  illum  comircm 
habeant,  id'oq'ie  ipluminuitant  Etexpe- 
nentiacomprobamu<>,c  tiarn  lummosRcges 
acPrincipes,  adq.iosditficillimusad.tusef^ 
fe  folet,cum  m  palatio  Rcgioque  m  throno 
refidencin  villisco!iimoivinccs,etiamcum 
infimis  rufticis  hbencifHme  conuerfarij  i5C 
hoc  illud eft ,  quod  anima  intcndit,  cum  d- 
lum  in  di(5tu  inuirat  agi  um  &c  viilas, vt  fami- 
hariter  cumeo  agar ,  >  ci  cam  vnico  dilecSto* 
Neque  vero  a  imodam  temporis  huic  in- 
dulgere  vuk  ftudio  contempiacionis,  &c  fa- 
miliariteragere  cum  Deo ,  fedde  edtatione 
maxima,  diutmsin  eo  optat  perfiftere;  id 
namque  ijs  indicac  verbis ;  commoremur ,  (cd 
per  nociemus,  aut  requiefcitmiistn  vtUis, 

Quamdiu[enim]animas  perm>xtuseft  Laur^ 
turbis&inmuititudincfladliuanrium  volu-  !.^^'":  *" 
tatur,necvacatIoliDeo,nec(egrcgatusefta  trad.  dc 
vulgo.  Proptcrea ,  6  anima,  quac  per  oratio-  <*'*'• '^•s» 
ncm  &  contemplationem  Deo  vacarede- 
creuifti,eftofola;hominumconrorciafuge, 
turaultuofas  mortaiium  conuerfationcs  de- 

uica. 


lo6 


V  O    T    A.' 


Bern«ho. 
mil.4ain 
Caot. 


Hi«roft, 
«pift  i.ad 
Heliod* 


uita,vt  illi  foli  te  folam  ferucs,qucm  cx  om^ 
nibuselcgifti. 

O  fandta  Animajfola  efto^vt  foli  omnium 
feriies  te  ipfam,quem  cx  omnibus  tibi  clegi- 
fti.Fuge  publicum,fuge  &c  ipfos  domcfticos, 
fccede  ab  amicis  &  intimis  j  etiam  &  ab  ilio 
quitibi  miniftrat.  An  ncfciste  vcrecundum 
haberc  fponfum,&qui  nequaquam  velit  ti- 
bifuam  indulgere  pr^efentiam ,  prasfcntibus 
CxteusFCetcde  ccgo,  kd  mece,  non  corpore* 
fed  intcntionc,fed  deuotione,fedfpiritu:  dc 
castero,  fola  indiciturtibi  mentis&fpiritus 
folitudo.  Solus  es ,  li  non  communia  cogi- 
tes  ,  fi  non  afFcdcs  praefentia ,  (i  dcfpicias 
quod  multi  fufpiciunt,(ifaftidias  quad  om- 
ncs  de(iderant,aIioquin  nec  (i  folus  corpore 
cs ,  folus  cs. 

Odefcrtum  Christi  floribus  vernansl 
6  folitudo  inqua  iliinafcuntarlapidcs  de 
quibusin  ApocaIyp(i  ciuitas  magni  Rcgis 
extiuiturloEremus,  famiiiarius  Deo  gau- 
denslquidagisf  quamdiu  tctcdorum  vm- 
brx  prcmunt?quamdiu  fumofarum  vrbium 
carcerincludit.*' Crede  mihinefcio,  quid 
plus  lucis  afpicio;  libet  farcina  corporis 
abicda,  adpurum  aetiieris  euolafc  fulgo^ 
lem. 


Vlth 


io8 


V    O    T    A. 


TrtJje  me,^'^^  ^^  '^'^trremus  tn  odffrem  vn- 


auentorum  -twrrum 


2.3' 


LlBER.       S  E  C  V  N  D  Y  S.      10;3 

viir. 

Trahc  me  poft  t6,  curremus  itx odp^ 
rcmvn 
CantA. 


rcm  vnguentorum  tuorum, 


A 


Spicif  vtiaceantjlrati  finevirihiisdrtusj 
'Secftm  qualiseram,folafed  vmbra  meit 
Vixtraho  pert^tf^fajiidia  tetricavitd, 

Ipfac^Junt  oneri  languida  memhrafihi. 
lajfatacetcapitis  nimio  fuh  pondere  ceruix, 

S  arcinafunti^  manus,farcinafumijjpedes, 
Apdue^  nouam  qummtiaciata  qtiietemy 

Necfcto  quo  tandemfeffa  locarefttu. 
Surgere  nunc  medttbr^nunc  laffa  recamherefiraro^ 

Nunc  nixum.cubito  fuliinmjfecaput, 
tJunc  lubet  inuerfo.nunc  ore  cubare  fupino, 

Nunc  aliud  laterifuhjiituip  latus. 
dumjj  toricun^as  peragrauilanguida  p4rtes^ 

QuiUbetex  aquo  difplicet  vfqut  locus, 
HeuUjutdaga.grauisipfa  mthiMnguef^.iacenf^i 

Te^  volens  curfu,non  tamen  apta,jequi? 
Anfugisy&medijs  morientem  deferis  agris, 

Necmora  tantadatur  dumcomes  irequeamf 
AEger  ita  in  Lihjcis^a  miltte,  mtlesarenis 

DeferiturfuhitA  cttm  datafignafug<£; 
In tnuijsgenitrtx  ita  proijctt impia  natum, 

Quem  laclarepudor^pauperiefve  vetat, 

O  Tcnde 


21 0  V    O    T    aI 

Tende  mamm^noflrt^fm  miferm  dolorUi 

Tende  manum  refugo  velpedefiihgradum. 
Troica  Dardanius  cum  Vergania  cingeret  ignUy 

Quiiq^fmem  rapuitfilm  igne  Patrem. 
Trans  mure  defcjfam  fnrt  nata  Cjconia  matrem, 

Suftwet  hmnulei  Ctrua  natantis  onus, 
Tufolam  ignotis^fugitiueyrelinquis  inaruis, 

Necfmis  hoc  humerisponderiseffetuis? 
Quamqutego^velfieri  tibifarcina  tanta  recufenh 

Si  modo  vel  leuiter  traxerisy  tpfa  fequar. 
Itfequar  &  curram,  rapiarq^  fimillitna  vento^ 

Languida  funeUo  quamodhjlrata  folo. 
Isec  quibiis  inuitam  cogaSyOpns  enfe,  rd  armiSy 

Sponte  nec  iniecio,  liberafunefequar. 
Traxitad  impulf^nquerulostelludmis  i^us^ 

Cumfjluis  GeticasThraxCjthariHaferas: 
Traxity  &  attonitdt  fjludnj^ferd^j^fiupebant^ 

Sicfideficfilo.fepotuifietrahi. 
Non  ego  Bjfionij  mouear  tefiudim  VatiSy 

Nec  trahar  Aonia  vocefonante  Ijra, 
Quem^  fuirapiunt  fenfus^  fuaquemq^  voluptas^ 

Sefinit  hic  oculis^  aurtbus  ille  capi. 
Non  ego  luminibus  ,non  auribus  otia  venor\ 

Nofier  AchAmenij  languor  odoris  egeti 
Ltix  mea.rorilegis  halat  ttbifpica  capiltiSf 

Manat  odorata  Palladis  imbre  taput. 
Vda  Paldfimofragrant  tibi  temporanarda 

Ujrrhaj^  de  madidisfiillat  odora  labrif, 
'Effiat  Oront£t  tibigramtnis  halitfu  auraSy 

Verba^  quot  loqueris  tot  iacis  on  rofas, 

Alba^ 


I 


L  I  S  E  R      S  E  G  V  N  DVSI  ill 

Mhag^  Panch^o  cemxtihifudatolm^ 

Ajfjriojj  htimeros  rorepmmgit  Onix, 
Et  mamts  Atfibrofiti  pluit  vtra^^rofcidagutth^ 

Et  dtgtti  Lihju  gmnina  tneps  olent, 
Deniquequicquid  olent,tonchis  vnguenta  Sahais, 

Balfama  quicquidolentjmmeus  halatAmor^ 
Secfoltm  Ajjynis  qu^fudant  balfama  ramtSy 

Natajj  odertfero  thtira  Sahaafolo: 
Iragrat  Orontais  hkjpicd  sHauior  herhiSy 

Guttajj  Vanchits  nobiltortacrymis. 
l^empetuo  qualts,  BafiltffapudicayCuhiliy 

Qualisodor  thalamo,C£cilt  caUaMo^ 
Autqualts.ci^m  Dorothea,  pennatus  Ephebus 

Attulit  hjhernas germina  vernarofas-j 
Aut  NafarenigenA  qualis  cum  Virgints  Adem 

Sparfit  leffdtfloris  ati  helus  odor^ 
Denique  Diuorum  qualis  cum  gemmea  fiiUant 

Indigetum  liquidis  ampbitheatracrocis. 
Ofemel  has  Itceat  mihi  ducere  narihus aurasl 

Qm  modo  langueham^fana  repentefequar* 
Multa^  currentem  fociarum  turba  fuhihit, 

Vt  glomerat  foctQS  vn^a  columba  greges. 


O  1  Trahe 


ilt  V   Q    T  A^ 

Trahemefojlte  ,  curremus  inodorem 
'vnguentorum  tuorum.  C  an  c.  i  • 

Avi^uft»        *    N  t  M  A  amans  fertur  votis ,  trahitur 

Bern^fer.      JL  X  acIlderijS. 

21.111  cau  pg^^ ^m^^  deficio,  noli  mc  defercrc  ,  fd 
/y<«/;^w^po/?rf,neincipiam  vagaripoftama- 
tores  alios ,  nec  curram  quafi  in  incertum, 
Tralu  mepoft  r?,quia  fatius  mihi  cft  vt  mc  tra- 
haSjVt  fciHcet  vim  qualemcumque  mihi,aut 
terrendo  minis,aut  exercedo  flageUis,infe- 
ras,quam  parcens  in  meo  me  rorpore  fecura 
derelinquas.  Trahe  me  quodammodo  inui- 
tam,vtfacias  voluntariam:  trahetorpetem, 
vt reddas  currentem.  Erit  quando  non  in- 
digebotradoie,  quoniam  voluntaric  6c 
cum  omni  alacritatc  curremus. 

ibid.initia  Quid.^fponfanc  ergo  neceile  habet  trahi, 
Sc  hoc  poft  fponfum.^^quafi  vero  inuita  eum 
&nonlibens  fequatur.  Sednonomnisqui 
trahitur,inuitustrahitur;nempe  eniminfir- 
'  mum  aut  debilem  (  eu  fcilicet  qui  per fe  ire 
n6valet)trahiadbahieum,feuadprandiu 
nonpiget^etfireumpigcat  trahiadiudiciu 
vei  ad  poenam.Deniqj  trahi  vult  qu?  &  hoc 
rogarj  non  autem  rogaret ,  ix  fequi  per  feip- 
famdiledlumjproutvcller,  valerer,  vtquid 
veronovalet.^Aninfirmafateamur&fpon- 
fam?fi  qua  ex  adolcfccntuhs  infirmam  fe  di- 

ccret 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  V  S.  ItJ 

lcret5c  peteret  trahi,neqiia(juamirarcmur. 
At  vero  de  fpofa^quas  traliere  &  alios  (vtpo- 
te  fortis  &  perfedaj  pofTe  fufficere  videba- 
,tur,cui  non  durum  fonet,quod  dc  ipfa  trahi 
tamquainfirma  vel  debilis  ncccffe  habcac? 
dequanamanimaiamc5fidimus,qu6d  va- 
lida  (it&  fana,(i  illam  infirma  dici  confen- 
ferimus,qu?  pio  lui  fingulari  perfedione,6c 
excellenuiori  virtute,fpt)niaDomininomi- 
natur?  Quanrxuis  pcrfcdionis  anima,qua- 
diu  quide  gemit  fiib  corpore  morcis  huius, 
Sc  huiusfxculincqnaretineturinclufacar- 
cercjvinda  necefHtatibaSjtotq;  fccleribus, 
libentius,  fcgniufque  afiurgat  ixeccfTe  eft  ad 
contcmpladaiubhmiajnccomninoliberu 
habetjfequi  fponfum  quocuqueierit.Hinc 
lacrymofavoxiilagementisJ«/t'/iA;fi^o/?owf?, 
quU  me  liberahit  decorpore  mortis  buius?  hinc 
fupplexilla  precatio.£^«c  de  carcereanimam 
meam,  Dicat  proinde,dicar  cum  gemiru  etia 
fponfa.  Trahemepofite,  quiacorpus  quodcor* 
rumpitur  aggrauat  animatn,  &  deprimit  terrena 
inhahitatio fenfum  multa  cogitantem,  ^ 

Propterea  opus  habeo  trahi,quoniamre-  ^"^'^"j 
friguitpaulifperin  nobis  ignisamoris  tui, 
nccvalemus  a  facie  frigoris  huius  currere 
modo  ficut  heri&nudius  tertius.Curremus 
autem  poftea,cum  reddideris  Isetitiamfalu- 
taris  tui,cum  redieritmelior  tempericsgra- 
tiasicum  Sol  iuftitisiteruincaluerit&per- 
O  5  tranf- 


ii4  V  o  T  aI 

tianiierit  tecationis  nubes,  qu«  nuc  opcrire 
ad  horam  cernitur,atque ad leue  flatum  au- 
rac blandioris  folito ,  cocperint  vnguenta  li- 
quef  cere  &  aromata  fluere,  &  dare  odorcm 
{anm.Tunc  curremus-y\n  odore  illo  curremus, 
fpirantibus  inqua  vngueris  curremus,  quo- 
niam  abfcedet  torpor  qui  nunc  eftj&ireuer- 
teturdeuotioj&iamnoneritopusnobisvc 
rrahamur,quippe  odore  excitatis,  vt  (pontd 
curramus.  Nuc  vero  interim  trahe  me  poft  ti^ 
non  curram  cgo  fola,  etfi  folam  metrahi 
petierim,current  &  adolefccntulas  mecum. 
Curremuspariter,curremus(imul;  ego  o- 
dore  vnguentorumtuorum,  illae  meo  exci- 
tatacexemplo,  atque  hortatu,  ac  per  hoc, 
ovcinQsinodore  vnguentorum  tuorum curremm. 
Curremus,eurcemus,  (^6.  tn  odore  vnguento- 
fum  tuorum,T)on  in  noftroru  flducia  merito- 
f  um,nec  in  magnitudine  virium  noftrarum, 
Currere  nos  cofidimus ,  fed  in  multitudinc 
miferationum  tuarum.  Nam  etfl  quado  cu- 
currimus  ac  volurari.-E  fiiimus,nonfuit  volen- 
Us,nequecurrentis,fedmiferetts  Dei.  Reuertatur 
mireratio,5ccurremus.  Tu  quidc  in  virtutc 
tua,  tamqua  Gjgas  &  potens  curris ;  nos  ,  nifi 
vnguera  tualpirauerint,non  eurremus.Tu, 
oncmVMivnxitoleo  lAtittAprACofortthmtuiSy 
currisinipsavndionci  nosinillius  odore 
curremus.  Tuinplemtudine,nosin  odore. 
AbtJ!°^      Odorfiiperomnia  neceflariusvtpote  in'* 

firmis 


LlBER       8ECVNDVS.  llj» 

firmispiirgatiuus,proficientibus  conforta^  fcim.i.de 
tiuus,pprfe6tis  veio  fanaduus:  nonnevides  ^^J»""-?* 
agrum huius  mildi hoc  odore  plenum» cum  cft io. 
videas  ahos  iuftitia  foites  ,  ahos  charitate 
feruentes ,  al  os  promptos  ad  obediendu  8c 
humihcatisoblcquium,   hos  lacrymisirri* 
guoSj^adeleemofynasprofufosPdeodorc 
aurem.fcriptum  cdiTrahe  mpoft  n^tnodonm 
vnguentorum  tuorum.Et  Aihi:  Eueodorfilijmeiy 
ficut  odoragri  pkm^m  benedixit  Dowinns. 

Nec  currimus  a:qualiter omnes  in  odore  BcinSct* 
omnium  vnguentorum/ed  videas  ahos  ve-  ^**^'^  ^*^* 
hemetiiis  ftudijs  flagrare  {apictiae^ahos  ma- 
gis  ad  poenitcntia.fpe  indulgcntis  animaii, 
ahos  amphus  ad  virtutum  exeicitiu^vitas  6c 
conuerfationiseius  prouocari  cxcplojahos 
ad  pietate,pafIionis  memoria  magis  accen- 
di.Currebat  in  odore  fapietiae,qui  mi/Ii  fiic  - 
rant  a  Pharifaeis.cum  reuerfi  dicerent;  Nm- 
quHficloquutuseft  homo.  Currebatinhocipfo 
odoreS.Nicodemusqui  venit  adlisvuno^ 
ile^in  fplcndore  muho  fapieti^.In odore  iu- 
ftiti^  ,cucurrit  Maria  MagdalenajCui  dimtjfa. 
funtpeccata  multa ,  qtmtam  dtlexit  multu.  Cu- 
currit  &  Publicanus,qui  cum  propitiatione 
pcccatis  fuis  humiliterimploraret^^y^e^irm* 
ftificatus, ic^zze  ipsa  iuflitia.Cucurrit  Petrus, 
qui  h^[usfleuit  amare,  Cucurrit  Dauid,  qu£ 
leatum  agnofcens  &:  confitens ,  audire  me- 
mx\UDQmmm  tunfiulittt  tcfcccmtuu.  Por- 
O  4  i6m 


X\G  V    O    T    A 

ro  in  fandifiGationts  odore  PauluS  currere 
fcrereftamr^cumCHRisTi  efTefe imitato-' 
remgloriatur.  Cucurrerunt  &omnesqui 
dixcmnv,Eccenosrel'iquimu$omma,&fecutifu- 
wus  te.Hm  quiin  odore  cucurrerunt  paffio- 
nis,omnes Martyres  accipe.En  quatuor  vn- 
guentaalTignata  habctis  ,  Primum  (apien- 
liae,  fecundumiuftiti^,  tertium  fandifica- 
tionis,  quartum  Rederaptionis. 

^ug.me-  p^^  j^g  dulciffime  Domine ,  amare  te,  6c 
delideriolui  deponerepondus  omniucar- 
nalium  d,en(ierioiuni  &  terrenarum  concu- 
pifcentiarum  grauifHmam  farcinam,  qune. 
impugnant  &aggrauantmiferam  animam 
meam,vt  pojl  f^,expedite inodorem  vnguentO' 
rum  tuorumcurrens,  vfque  ad  tuae  pulcritudi- 
nis  vidonemefficaciterfatiandus,  quanto- 
cyus te  quoque  duce,merear  peruenire. 

^ag.me-  Defcendat,  Domine  ,  defcendat,  precor 
defcendat  in  cor  meum  odor  tui  fuauifH-. 
mus,  ingrediaturamor  tui  mellifluus. 

Aug  me-  Trahe me^  furfum  ad  te,  vt  curramposi te  ttk 
odonm  vngicentorumtuorum\  curram&non 
deficiam  te  trahente,te  duce^te  rne  curreii- 
tem.  . 

GUb.lti  Tenax  enim  funiculus  amor :  amor  aflre- 

iioffi.ip-  <^uose  trahit,  cui  eft  idipfum  alloqui  quoi 
eftallicerc ;  nihilamoiis  ti^naciusvinculo, 
;^ihil  trahpitius. 


2lS 


V  O    T    A. 


Qas^  mihi  det  tc  Jra.tr em  mewtiisu^ent.nnvhera 
matris  mece^  vt  inueniam.  tejoris  et  deqfcuUr 
te  et  iam.  me  nemfi  despciati  Cantk.s.      a^. 


JLlBIR       SICVNPVS.  2ip 

I  X. 

Quis  mihidet  tefratremmeumfu- 
gentem  vbera  matris  mcx  ,  vt 
jnveniam  teforis,  &:  deofculer 
te  ,  &:  iam  ncmo  me  defpiciat/ 

QVis  cumuhtpatrias  tato  mibiflmate  ceraSy 
Irater  vt  ad  fratres  annumerere  meosi 
iHon  tamen  hocfacioproflirpis  imagmevotutn^ 

^uUa  mihi  augendi  fanguinis  amhitio  efl, 
Stirpelicet  nosirafanguu  tihi  vtlior  ejfet^ 

Optaremfratrem  te  tamen  effe  meum. 
^onpuhente  quidem  vernantemflore  iuuent£, 

Vrma  cui  rofeas  vefliat  vmhragenas: 
Sedpuerunty  toto  qui  nondum  vtxeritanno, 

Latlisadhuc  mater  quem  meapafcatope. 
S^%^  egoquasfuxiyparuo  trahat  orepapiUas^ 

Injideatg^  illos.quos  egofapejtnus. 
Uoc  ego  vdfimih  cttpiam  te  corporefratrm^ 

Sifueris  maiory  non  ego  te  cupiam. 
Qutnigitur  noflris^  mea  vita  renafcerefdclif^ 

Vt  videam  cunas  pufioparue^tim^. 
itntfifallorjjahentpueri quid  amahiU  moresy  ^ ' 

Quoq^  carent  iuuenest  virj^fenex^carcnt^ 
Vtj^fuam  qumis  laudemfibivendicttditai^ 

lHe  tamenpueros  fcilicct  ornat  amor^ 


ilO  V    O    T    A. 

An  duhttas,  allks  ^uenltpufto  vultu, 

IpfeDctim  domitoryparuuhseffet ,  Amor^ 
2>^on  mfi  quod  rertquis,magu  lucfir  amitbtlis  £t44, 

JsuUaj^ftt  tantum  qU(i,qtwd  ametur,  habet. 
H£C  quoque ,  cur  voueampuerum  Te  cauffa  coegity 

Credidertm ,  puero  quod  magepojfefrui, 
Quirt  igtturrwftris.mea  vita  renafcerefulis 

Vt  vtdeam  cutias  parucpuelley  tuast 
Tum  mea^ceu  nato^  quoties  dant  vberaMater 

Parue,Tui  toties  copiapromptaforet. 
Tromptafont  noduq^ ,  diu^ ,  dmiq^  f<>Y^f%y 

Btfinefollicito  copia  multa  metu. 
Quin  tgitur  noflris.mea  vita  rtnafcer^fdcliSy 

Ofctikrvtcunasparuepuellnuas. 
Cafia,  fororparuo  qu^  porrigtt  ofctda  fratrU 

ofcula  derifor  carpere  nem$pote^. 
"Et  licet  illafiequensjpcSiauerit  ofcula  tefiii, 

llla  tamen  tefiis  carpere  nemopotefi, 
f  r  licetinceptasfiiterint  ht£c  ojlula  voces, 

Semper  habent  iufias  ofcuU  caHa  morof, 
O  bona,  qua nefirisfaucant iia  Numinavotis^ 

'  Te^  velntfratremftc  femel  effe  meum! 
'^afcereparuepuer^fraterq^  admitte  vocari\ 

Omnta  temundt  vota,precef^petunt, 
^dpr£  Utitiafacerem  tibi,paruule  fraterl 

Ahlpraktitia ,  quid  ttbinonfactrem} 
O  quottcs  vetitisfurtim  depyenderer  horis, 

Peruigil,ad  cunas,  noBefietiJfe  tuasl 
Quot  tibiftruitijsforor  obfequtofafiudercmi 

Torte  vd  ojfic^sfa^a  mok^iamcit, 

'Bcmpi 


LlBER       SECVNDVS.  lU 

^mpe  dato  quoties  depeUeret  vbere  mater^ 

Depulfum  geminis  exciperemmambm-y 
Aut  qtioties  tepida  gejiare  iuberet  in  vmbr^, 

Gej}arm  vlnisfarcina  grata  meis. 
Autquoties  blando  dare  languida  luminafomnQ^ 

Somniftris  caneretvoxtibinojlramodis . 
Ipfaj^y  cum  digitos  cunisadhiberet  agendis, 

l  Itcet  hoc  a  me  pr&riperetur  opm. 
Mox  vbt  te  noflrs.  concedmt  anxia  cura^ 

Difccdenf^^^  mihi  diceret}  eRo  vigil : 
Bxcubtis,foltprapeTemlhi,parue,reliiiis, 

Quamfaceremvotis  liberafrena  meis\^ 
Conttnuo^  tacite  vclo  defronte  rtducio^    ,  \ 

Exetv^km  ajpeclu  tumtnoinofiratuo^ 
In^  tu  0  ^xis  hdtrens  (ibttmhm.,ere^ 

Vtertrohlatt  cofnmadkat^  Iffci: 
It  citofiib^erem  capiti,  coUo^fmtfiram^ 

Apprimmtq^  meo  Te  me^dextrafintf, 
JEt  ti bi.vix  ta^is  farareriajta  tabris^    ,^ 

Bafiafttfomno  non  mitkta  tuo, 
Qntn  tgiturnoHriSymeayjta  renafcere  fdcltf, 

Vtfemel  optatasfuauteroregenasf 
Mox  vbi  lacianti  fenfim  ttbi  crefceret  Atas, 

Prima^j  dtfcenti  verba  docenda  forent\ 
Dtfcenti  cuperemfieritibi^parue,  Magifira,^ 

BUfac^ ,  truncatis  verbaprmirefonis: 
Cum^geri  altertus  nolles  modograndior,vltJis, 

Aufus  arundineo  currerefolus  equo^ 
Inftrueremfiabili  vejligiafigeregrejfUy 

Hcmbra^  con^ami  firma  locar^fsde' 

TMn% 


aii  V    O    T    A. 

Tumq^  moleHo  aliquod  fi  offenderct  ohicefaxum, 
Tuminextenfas  exctperere  manus^ 

jQuin  tuafape  veltmfalli  veftgia  lapfuy 
Lapftii  vt  amplexu  fufxuieare  meo. 

N^c  tanti  pretiu  mpeterem  miht  grande  lahork^ 
Suattiolo  pretiumfolueris  omne  tuo^ 


Huis 


LlBIR       SECVN  D'V  S^  Ilj: 

^uismthi  dettefrdtrem  meurnfugen* 
tem  vherA  matris  meAy  vtinueniam 
ieforisyd^  deofculer  te,  &  iam  nemo 
medejpiciatl   Cant.8. 

QV^amatrixvnquamoptauit,vtis  quc  s.Tho.in 
diligitjparuulus  efHciarur  eiusfratcr,  cs.canu 
&ininfantem  verfus  fugat  vberamatris/ 

Ergo  antiquorum  vox  eftiftaiaftorum,  gg^jj^^^ 
qui  Dominumraluatorem,quemin  diuini-  iiic»nu 
tatePatri  &Spiritui  fan^o  confubftanria- 
lem  crcdebant,ac  debitis  venerabantur  ob- 
fequijs  in  hominis  quoque  habitu  &  homi-, 
nibusconfubftantialem  videre  capiebanc. 
Intus  quippe  crac  dilcdus ,  quia  inprincipio 
trat verbum^&  verbum erat apnd  Deum,  &  Deus 
erat verbum^  fed  vt foris  quoque  poflet inue- 
vdUiVethum caro  fa^u  efi,  & hahitauit  in  nobif, 
viderunt namque  Patriarch^,  viderut  Pro* 
pheta:Dominum,fedintus,id  eft,  in  con- 
templationc  mentis  fpiritali ,  non  in  oculi 
carnahfi  intuitu.  Viderunt eum,  fcd  in  ima« 
gine,  fedinAngchcaeforma  fubftantiae;  ac 
ipfam  eius  naturam  ,  nequaquam  videre 
valebant.  Deniquelegiferipfe,  quiaudire 
meruit ,  oHendam  omne  bonum  y  turfum  audi- 
uit :  tJonpQteris  videre  faciem  meam  \  non  enini 
videbitfaaem  hom&,&  r;m;fehccs ;  quiintec 
fc  conferre  mcruerunc :  Inuenimus  Mepant 
qui dicitHr  Chki  s  t  v  s.  Hoc  eft  namquc 

ofculum> 


11'4  V  O    T    A." 

orculum,i(i  eftamantifiimu  illud  orisilliui 
donura,ac  mutue  comerciumallocutionis. 
Mich.Gi-     [Scd  ^lineens  in  his  fuum,  pia  anima,ex- 
cant.ex-   primit aeiideriura',quo,earatione  pet  amo- 
pof«3-       rem,Deo  vniri  peroptat,vt  nedum  in  fecre- 
to  catemplationis,verLim  etiamforis  6c  co- 
ram  proximis,in  vira  adiua  eidem  inhae<?crc. 
fibi  liceat ,  ita  vt  omnibus  aedificatiohi  iit, 
necquorumciique  mundanoiuhominum 
vercatur  contemptum:  aeque  enim  eft  iat  ii 
dicat:0  vtina,tanto  mlhi  aftringeretis  amo-; 
ris  vinculo,Dcus  meus,quanto  adftrirtgun- 
mr  frater atque  foror !  6  Vtinam  tam  tcner^ 
te-  diligerem,  quam  tenere  a  forore  diligif ur. 
frater  paruulus,fagens  vbera  matcis  fuae/ita^ 
vteEiampala&coramfratribus,  dumpro- 
ximorum  indulgeo  vtihtati,deofcuiertc  of- 
ciilocharitatis ,  itavtnon  pudeat  antc  om- 
nes^tc  cofiterijtibiqueobfequi,  oratione  ac 
bonis  openbus.  Qu;s  mihi  det  vt  ia  nedum 
tetimeamvt  Dcum  zeiotem  ,  Dominum 
exereituum,ignem  combarentem,  &:quic- 
qnidcak  nominari  voluifti,  quomihitui 
incuteres  pauorcm  j  fed  vt  etiam  diUgam 
tamquam  fratrem  meumj&  talem  fratrem, 
qui  ob  infantiam  ni-hil  incuticns  metus>  vel 
lapideaadamorcm  pcitrahas  cprda/'" 
c.s^cant!       Tii  qui  modo  cs  in  Cimi  Patris ,  quis  dcr, 
vt  homoefficiaiis&particepsaccofors  na* 
turae  noftras  cxiftens;  Hatcr  mcus  appclleris? 

vc 


L  I  B  B  R       S  E  C  V  N  D  V"  S.  ll^ 

vthominem  fadum  inaperrovideam  ,  & 
deafculer  rf,id  elt,  apcrra  vifione  re  alpiciam, 
qucm  niinc  torum  in  lide  teneo! 

Ciim  magnus  <Sc  excclfus  efTeSjbonomm  G^fl"-c. ^» 
mcorumnon  mdigebas;vtmamdeturmihi  ^qQ, 
vt  propier  magnam  chaiirarem  tuam,fa<5l:ns 
frarer  meus  cx  Virgine,  lade  indigeas  j  quo 
fuftcnrerisiric^nim  conlido,  aJiqua  ex  paite 
amorem  meum,metibiexhibituram  Priiis 
te  inuenire  nequibam,vncic  <Sc  querebarjde^ 
ploranlquecumPropheta,dicebam;F«ey««C 
mbt  lac7]/m£  nie£  pams  dieat  mcie ,  dum  dtcttuf 
tnihtquoudte,Vbi  efiDeustuus}  Arnuncaudies 
Angclum  ad  paiiores  dicerem:  Irjuentetts irt' 
fantem  pojitum  in  pr^fepio ;  confido  fane  me 
quoqueinuenruramte  foris;  exrra  incom- 
prehenfibilem  maielVirem  illam,quaintra 
remetipfum  ab  asterno  latcbasjquaerebam  te 
iam  in hoc mundo,  &in  creaturi^:I'j  le^ulo, 
namque  menris  mcas ,  qu^fiui  te ,  quem  diligit 
nnima  mea:qu<£lm^&  non  tmieni^C[inexi,&c  cit' 
cuiuiciuitatemprarfenrismundiiperv/cwc^ 
^/.2r?<«^crearurarum,  quafiui  te^  &non  inuent^ 
At  modo  rc  inrer  crearuras,  paruulumfratrem 
pjeum,cx  vberibus  Virginis  Marris  tu2e,fimul 
ac  meacpendenrem  inuenien^,  haud  conri- 
nere  meporero,quin  rota  intua  prorum- 
pamofcuIa,quintotaiibi  per  drlcdionem 
vniatj  &iam  mentmodefpiciat^  quodadore, 
quem  ncfciamiquodolculer,quem  non  vi- 
P  deamj 


Il6  V    O    T    A.' 

deam  j  quod  illiofFeram  prcces ,  qui  noftra 
noncuieti  quodve  illiobfcquia  exhibeam, 
adqucmaccedere  miniraeliceat.  Dcofcu- 
lans  profe6b6  te ,  in  primo  conceptionis  in- 
ftanti,  vnxit  u  Deus  tuusoleo  Utmaprs  conforti^ 
hustuU^  ofculis  meis ,  ita  te  meum  adorabo 
fratrem ,  vt  ijfJeni  te  quoque  mcumprofi' 
tearRegem  dile(StifIimum:eomodo  quo& 
Samuelcra  SauimRcgem  vn£tum,  ofculo 
adoraflcjlego  m  libr.  Reg.  Tibique  vt  Regi 
moremgcramin  ommbus,  idquod&ijide 
contetlaborofculis  meis,  quactuoimprima 
orijficut  anriquo  ilii  lofeph ,  per  i£gyptiaci 
popuhofculi  (jgnum,  totius^gypti  obe- 
dientiam  promiflam  lcgo  a  Pharaone,  cum 
ei  dixitiEtadostuum  cunclus  populus  deofcuU- 
bitur. 
Eonau,  Ignoraui,qu6dtamfuauis, obone  Iesv, 

eflettuusamplexus ,  t?mhoneftus  atradus 
tuus,tam  deliciofus  conuidus  tuuslCum 
cnim  te  amauero,munda  fum,cum  tctigero 
cafta  fum,ciam  accepero,virgo  fum.  Tuus,6 
dulciflime  Iesv  ,  amplexus  non  maculat, 
fed  mundatituus  attadus^non  inquinat,ied 
fandificat.O  Issvfons  vniuerfae  &dulcedi- 
nis  &  fuauit^tis,  ignofce  mihi,quodtam  fe- 
r6  credidi  quantum  habet  deliciofitatis, 
qaantum  honeflatis,quantum  iucunditatis, 
quando  Uua  tuaeseternae  fapientiae  &  cogni- 
tiomSfCHfub  capite  rneo,id  eft  ratione,6c  dexte* 

ra 


foliloci. 


LlBER       SECVNDVS  417 

rd  tiix  Diuinse  clemcnti^  6c  diledtionis^w- 
pUxabttur me^id  eft  voluntatem.  Heu  me  mi- 
feramlquid  vmquam  tam  dulce,  tam  fuaue» 
tam  deliciofum  &  falutiferum  poteftexpe- 
riri,quam  interbrachia  tati  Sponiiquiefce- 
re,  interofculatantiRegis  &:amicotam  fi- 
deliterobdormirefhancduicedincmfenfe- 
rat  anima  deuota,  quando  optabat  dicens: 
(Xfcultturmeofculooriffuu  Numquid  hasdeli- 
cias  anima  deuota  erat  cxperta,qixando  ora- 
bat  ardcnSjSc  iam  pene  deficiens  pr^ diledi 

fuiconc.ipi(centia,dicens,inCanticis;  j2«^^ 
mihi  det  tefratrm  meumfugentem  vbera  matris 
meA  ,  vt  tnueniam  tefolumforis ,  &deofculerte? 
Quis  enarrare  fufficeret ,  niii  qui  mentc  gu- 
ftaiiet ,  quantum  habet  hoc verbum  dulcc-» 
dinis&  deuotionis,quandobcnc  pondera- 
tur  6c  rede  cibatur  dcuota  metc  ?  (ed  6  Do- 
mine  Dcus.d  haec  tam  dulcia  funt  cogitanti^ 
quamdLdcia  cftepoftimtdcguftanti?/!  tam 
f  uauia  (unt  iegeti ,  quam  conlblatoriaerunc 
peratfedum  fentientif 


f  1 


n% 


V  o  T  a; 


In  leciulv  meo  ^cr  nccles  ^asmi  ^uem  iilyit 
antma  mca..  crueesuu  iHum  et  non  vmeni .  C<mw.  j, 

25' 


LlBKR      SECVNDVS.  tlp 


In  ledulo  meo  pcr  nodes  quasfiui 
quem  diligicanimamea;  qua^fiui 
illum,&:  non  inueni.  Cant.s. 

CAfla  canunt  no^m  (ujpim.vota^^  Mafe^ 
^'iil^t%  de  thalamis  vox,  UjmenAetuU, 
Vtfuacorporibiu,  ficmentihm  efiquoqueflammay 

Et  prGpedeterior  corporaflxmma  coqtiit. 
IntuSyinaccenfis  qui  mentibus  dfiuat  igniSy 

Delictas  hquidifvlusamoris  habet. 
O  quanto  his,Anim£,facibui  nuhonhmardetttl 

OfcvJa  quam  c?rta  dan^^ferunt^fidel 
Quhnplacidii  caflM  comfh^ibns  iturin  vlnas, 

Ouamfancla  fociant  mutuavincla  manusl 
Etfiius  hic  ttiam  tortis  efigmialis  amoriy 

Qu£^  maritah  foedera  nexaface, 
CaHa  CupidincAfedfoedera  nefcia  teda, 

Jsecnifiquem  cupiat  Vefia  fubire  tonim* 
Sed  neque  cycnats  hk  ttirget  culcitapUmiSy 

Vartaq^  AmjcUo  vellerefulcra  tument. 
Quo  duo  tam  cafit  thalamofociantur  amantcs 

Le^us  olorinasnon  hahetilk  niues. 
Lectuksaujpicijs  tantorumfiratus  amonm 

Mens  t^  Uttti£pacequietafu£. 
Le5lule ,  pax  anima  -,  cceleflis  le^ule  teddty 

Vronube]fidmis  leciule  ca^e  toris\ 

V  3  1U 


ijo  V  o  t'  A. ' 

Tu  Spofi  atque  AnimA  thaUmusfecretus  amant «, 

Solus  es  0  tantas  dignm  haberejacesi 
Hoc  €go  confutui,meditans,traducere  no^eSy 

Ciim  requiem  pulfo  cura  fopore negat, 
Uocmeusilky  meos  rapuitquiprimusamores, 

E^folittis  ftgilt  fecuhuijfe  toro, 
"Et  mihi  tunc  imas  vrit  fax  Dia  meduUa^, 

Inq.^  vicem  flammis  vntur  iUemeis. 
Tunc  defiderijs  querimurftne  voce  loqu^ntes, 

Muta/^plus  verbis  lacrjma  vocis  habet, 
At  ?ioua  qiufubitifit^nefci9.,caujfa  reajfui-y 

Siibuereor^  vitiofit  data  cauffa  meo, 
J^ammihi  iamjpatioplus  vtfusaJjejfe  dmrnOy 

Et  fecusatquefolet  no^eftaffeforis, 
Hdcctnefignaforent  mtitatt  forfan  amoris} 

Aut  illum  nultor  kclulm  alter  habeti 
Jieimihi  qiiammiferis  ea  noxfuitaciaquerells-, 

Qmfine  te^mdua  m.xftiit  atta  domol 
lam  prope  conftiterat  medto  va^ra  Cjnthia  coelo^ 

Alta^fopierat  luminalaffa  quvs-^ 
Cim  mihi  vifa  ton  puha  vox  d:cerefponda-y 

Stirgeparat  thalamo  Sponfus  ahire  tum, 
Sufcitor,(^pfceoscculis  ditergeofonwos, 

Impofitum  cubito  fu^meoq^  caput: 
^t defolatas  implens  vlulatihus  ddes 

SoRtcita^dormislux  mea?  voce  rogo, 
Hei  mthtlrelponfum  mUumdtdittlle  rogantty 

Eugeratethalamis  transfuga  nempe  meU» 
Protinus  accenfo  reperi  vifiigta  lychno 

Qtu  cuperm  mmquam  vtfafuiffe  mihi. 


L  1 B  eV     s  e  c  V  lif  d  V  s.        151 

Dtc  tneus,  excUmOyquofugitJe^ule,Sponftts? 

Perfidedtc  meus  heu!  UMe,  Sponfus  vbi  efi? 
Et  vagor,  &  toto  vdut  amenserro  cubili, 

Vi  tua  ti  viduk  luxtt  Akxi^  domo. 
Quos  cgo  tunc  anmo  fenfi  efferuere  tumultus, 

Cfgmu^  fuerat  Taxcutfida  torus! 
Qu£  mentemfubitb  infand  vertereproceUdt, 

Infolttam  dubtjs  pandere  Itna  Kotis! 
Quamfierilt  iacutt  damnatum  peBus  annay 

Dia  cui  athereis  vmafcatebat  aquisi 
lam grauidos  labor  eft  octilos  attollcre  coelo, 

Ora^  dtuink  folttere  laude,  labor, 
lam  nequefacra  valent  prifca  in  certamina  viresy 

Qtu  modo  lufus  trant  praliafarta  dolor, 
Scilicetoptata  dumfdix  vterer^ura^ 

Aurea  mollUulus  Pax  mihi  leiius  erat, 
Tunc  vtinexpertis  Tiro  temerartusarmif^ 

(Omnta  qutltngua prdliaviftor agit) 
Optabamrabidiscaptit  obteltarcTjrannis, 

Aut  animamputcra  funderepojfenece. 
Tunc & ApUomdmihi  credttaflamma yrofetum\ 

Tunc  rotaCoftiaddi  Vtrgtnis^effetrochus:  \ 
Vtfa^funt  Agatlugemimduovtdnera-^  torquesy 

Blandaej^  Blandtm^  Taureputatusouis: 
Dentque  barbarici  laniena  infanda  macelliy 

Totag^  carntficum  vtfa  theatra,  iocusw 
Nempeerat  in  caltdis  taferuida  fiammameduUiSy 

Aurea  cumptacidus  Pax  mihi  leilus  erae, 
Atfimulac  Sponfo  calor  htc  abeunterecefiit\ 

frigidior  Scjthico  mensmihifa^agelu  eft» 

p  4  sk 


X}1 


V 


O    T    A. 


Stc  neua^quas  Zephyrisjpiramibus  educat  ^ftoi^ 

Dicoqatt  immmtas  vnapruina  rofas. 
t^mpadafic  temn  Pallas  quam  mtrk  oliuo, 

Exttnguit  tremultbuccafoluta  is^oti. 
jh  male^teplacidoqudfiut  S^onfe  cttbtliy 

^i  Ctucis  inthalaworepveriendus  eras! 
IP^xTmhthOiuserat ,  TtbiCiuxerat^jpera  le- 

Hoc  te  debueram,  quarere  Sponfe^toro.    dus.] 
Isix  rniajam  quota.Te  qnarendoperduanoxe^l 

Sid  qtiaftut^vbi  non  inueniendtiseras. 


In 


N 


LlBER       S  E  C  V  N  D   V  S.  233 

In  le6fulo  meo  per  nocles  cjtujiui  quem 
diligit  anima  mea^,  quajiuitllum ,  dr 
non  inueni,  Canc.7. 

Oneft  reiierfiis  Sponfu^ac!  vocem  &  yj.incat* 
votumreuocantiv.  QinrePvrderidcriii 
crcfcatjvrprobcturaffcdus ,  vtexerceatur 
amorisnegotiu.Sane  ergodidiinularioefi:, 
non  indignatiojkipcreft  vt  qu.xratur  fi  forte 
rcperiatur  qua:litus,  qui  vocatus  non  venit; 
dicente  DominQ^OmJirs qui  qumt,inuenit.  Sc 
primoquidem  qu;rrir  iliuminledulo,  fed 
minimeinuenit;  neque  vniusno6tisqux(i- 
tio  hxc  dc  ftuftratio ,  cum  dicat  ifta :  qiiia 
qMfiutpernoaes.  ^   Giflerm 

Legimus  Pfalmo  7<j.Piam  quandam  ani-  cant.c.3. 
mamexq.iifidcDeum no(5te,exqui(i(re vero  expoi.s» 
manibus  ac  vocibus ;  illiufq;  inquifitionem 
haud  quaquam  ipefruftratam:  iicnamque 
illa,id  quod  tlbi  contigitteftatum  omnibus 
volcns  ait:  In  (UetnhKlationis  me£  Deum exqut- 
fiui  wamhus  meis,n6ck  contra  eu?n.  &  nofum  de- 
ceptus]  at  vero  in  hac  fententia  (  in  leciulo  meo 
per  no^esquffiui  )  Anima  pia  Deu  ipfo  no6ta 
qu^fjlfe  fe  aftcrit,  idqne  frequcrer,  per mul- 
tasfcilicet  no6i:es;nullatcnustamen  illum 
vcl  poft  diutinas  inqui(icioncs  repcri^Te. 

Quid  eftquod  non  inuenitur  qux(itus,  ^j^incat. 
cum  requiratur  ta  ftudiosc  &  impigre ,  ipfe 
autcm  dicat.-^rfrir^  &  inuenictis:&,quiqumty 
V  5  inuenit. 


134  V    O    T    A. 

imtenit,  quomodoergoimplcbutur  Scriptu- 
rxfneqiie  enimquaehicinduciturqnaerens, 
vna  cftex  his  quibus  ipfe  ait:  Quaretti  mCy  & 
noninuemetii. 

?!^«  rL       Ob  iftiufmoHi  diuerritatem  non  modi- 

expoi;?.  ciim  primo  alpe(5cu  often(us  cft  animus, 
multoque  magis  ofFendebar ;  quia  rationi 
magis  conionum  mihi  videretur.vr  Deus ab 
illa  citiiis  inneniri  fe  (inerer,  illiufque  voci- 
buspotius intcnderet ,  qua: maiori  erga  ip- 
fumflagrarercariratejqualemabfquedubio 
Sponiam  cenfcbam. 

Veium  attentius  vtriufque  animae  per- 
pendcns  verba-,  pcrcepi  ftatim  rationem  di- 
nerfitatispraedid^.IntcUexiquidcaufrefuc- 
tity  cur  Anima  loqucns  in  Pfalmo^Deum 
rcpererit  j  Sponfa  autem  neutiquam  eum- 
dt?minuenerit  •,  qnianimirumifta,&iima- 
nibus  Deii  qutefinir ,  6c  vocibus ;  in  lcd:ulo 
tamen  (S«:lc6lulofuofingulari  quieteagens 
&  manibus  palpans  cum  quaeftuit,  qui  ibi 
haudquaquameiTet.  lllaautem  detribula- 
tionibusad  cum  clamauir,  qui  ak^Dequa- 
cumq^trihiilatlonecUmauerintaime ,  exattdtam 
€os.S\cqi\c  ficili  negotio,n6  foliiminuenir, 
fed&apprchenditeum,qui  dixit;  Cum  ipfa 
fum  in  trihulatione  j  in  die  tribulatwnis ,  inquir, 
Deum  exqwfvii  manihus  meU  no^e  contra  eam^dr 

Bern.rer.    ftonfum  decepta. 

7sancau      Attendite  [  ergo  J  tres  efte  cauflas,  quac 

inte- 


L  IB  E  R       S  E   C  V  N    D  V  S.        1^^ 

interim  occurrunt  ,&  quasrentes  frttQrari 
folentjCiim  autvidelicet:  'Nonititeniporequd-' 
runt ,  aut  mnjicut  oportet  ,aut  non  vbt  oportet, 
Sicnimomnc  tempus  apciim  eft  ad  quae- 
rendum,curcrgo  dicat  Propheta  :  Oumte 
duminuenm  potefiicm  abfque  dubio  cuni 
inueniri  non  poteric,  &  hxc  vna  caufTa  quac 
impediri  potcft,  ne  inueniaiur  fponfus  a 
quasrentibus  fe,  ciimnon  quaeruntin  tem- 
poreopportuno  Atnoneacauifaimpedit 
fponfamjnempeinuocantem&qu^rentem 
in  tempore  opportuno.Scdneillaquidem 
eumtepideaut  ncghgcnter  feu  peifundlo- 
rie  qujf rit  \  nam  corde  ardeii  &:  omnino  in- 
fatigabiUter,  quaeritplane  vt  decet.  Reftat 
vt  de  teitia  videamus ,  nc  videlicet ,  vbi  non 
decet  quarrat.Iw  leclulo  meo  qudfiuiper  no^esque 
diltgttanwia  msa.  An  forte  noin  leiiulo,  quae- 
renduserat,ied/«/^c7<7 :  quippecuioibisan- 
guftus  cft.^^icd  n5  horieo led:ulum,qni  noui 
paruuium.Anno  ledulus,tumuIus.^annon 
iedlulus,pr2fcpium?annon  le(^ulus.  vterus 
Virginis  ?  nequcenim  magni  Patiis  vterus, 
ledtulus  eft.fed  le(5tus  magnus,  dc  quo ad  ft- 
lium:  Exvtero,  inquir,  antelucifertmtgenui  te,> 
Quamquam  necle(ftus  quidem  forlitan  di- 
gnecenfendus  iit  vterus  ille ,  qui  Regentis 
potius  quam  iaccntis  clt  locus.  Merito  pro- 
inde  Sponfa,poncns  Icd:ulum,dicit ;  Suum, 
[Sedjquid  in  tuo  quaerebas ,  qui ie  ia  in  fua 

rece- 


1^6  V   O    T   A. 

receperat.^non  vidcras  filium  hominisafcc- 
dentemvbieratprius?Iam  calum  tumulo 
commutauir,6^  tu  illu,  in  tuo  adhuc  ledulo 
quxns?  Sumxit^&  non  efi  /ji^c.Quidqu^ris^in 
leiitojfortem.^^in  ledlulo,  magnum.^^ni  llabu- 
lojclarificatum.^hattoiuit in  potctias  Domi* 
ni  Jecorem  induit  &fortitcidtnem,  dc  ecce  fedet 
fuper  Cherubim  ^qui  fublapideiacuit.  Ex 
hoc,iam  non  iacet,fed  fedet,&:  tu  tamquam 
iaccntifubfidiaparasj  luie  vtabfolutior  ve- 
riias  fic,aut  fedec  iudicans,  aut  ftat  adiuuans. 
Ex  tunc  ergo  &deu:iceps  fraftrainlectulo 
quaeiitusfltiponfusrpulcieverofponfajno 
quem  diiigo  ego  ,  Cedquemdhgir  anmamea, 
inquif,quod  vere,&  proprie  ad  folam  peiti- 
neatammamiiladiied:io,quaaHquidfi.iri- 
tualiter  diligic.Nam  cum  fecandum  carnem 
quippiam  dihgit  vcl  pocius  apperitanima, 
carnis  potius,  quam  animas  araor  dicendus 
eft.Et  benc/>^r«C'C?^;/^qui£(ifreeumait,  nam 
non  abfurde  dici  poteft^quod  qui  ignorant, 
iio6te ignoranr;  ac  pcr hoc  qui qimunt no- 
{kc  quaerunt.  Quis  enim  quasrit  quod  palam 
habet.-^Noxeftitaq;  donec  quaeritur  fpon- 
fus,quoniam  (i  dies  eflet de  medio  fierer,  3c 
minime quaEreretur.fed  dicetahquis  :  quod 
non  fit  tam  ftuha  taque  cxca.  fponfa,vt  qu^- 
rat  huTic  in  tenebris,qua:rat  Diledum  apud 
ignorantes,&  qui  non  dihgunt  eum.Quafi 
vcrb  feper  nodtes  nuiicqtiaereredicat ,  8>C 

noti 


LlBER       SECVNDVS,  257 

nonpotiusquaefifrePNonaic,  Qusero,  fed 
quxiiiUyper  noctesquem  dtltgtt  anima  ntea.Ex.  eft 
ienfus  ,  quia  CLim  eilet  paruula  ,  iapicbac  vc 
paruula,  cogitabac  vc  paruuia ,  &  qu^erebac 
veritatc  vbi  non  erac,  eiras  ISc  non  inuenics, 
iuxca illud  in  Pfalm.  Errauijhut  ouis quaperijt, 

Quod  ii  quis  contendac  fponlam  ipfam  ^^l^clnt 
hicea  rcfcrre,qu2e  fibi  tunc  tempoiis  euene-  expof.3»  * 
rc,cum  toto  corde  viribuiqne  omnibus,  ar- 
denrillimo  amore  Deum  diledum  fuum 
profequeretur ;  Dicendum ;  nomine  tecfuli» 
non  qaamlibet  hic lignificari  quietemyCediU 
lam  dumtaxat,  qua ammafanSia  qutefctt  inpa^ 
ce  intertore,  quzmpacem  Sz  Ifaias ,  le^ult&cU" 
hilts  nomine  iniigniuir,cum  dc  iulio  loquens 
dixkiVeniatpax  reqwefcat  incubilifuoy  qui  am^ 
hulamttndtre^ione  fua. 

Dileclumicnim]tnleciulo  qummuSy  quando  Greg.ho-  ^ 
in  prsEiencisyitasahquantularequie  redem-^^"-^^^** 
ptoris  nollri  deiiderio  fuCpira.mus.Pernoclem  Euang» 
qumnm  •,  quia  ecli  iam  in  illo  mens  vigilac, 
tamenadhuc  oculuscahgat. 

Sedingens  ihco  hic  mfurgicdifliculcas^^j  (^ant. 
qua  rationc  anima fandta in ciuicemodi  le- ExpoCi, 
dfculo  Deum  quarfide  fe  aflrerat,6c  non  in  ue- 
iaiire?cumahbifateatur,ineoiplole6tuiOiic 
vna  cum  illo ,  quietiflime dormicuram  ,  di- 
ccnsilnpace in  tdtpfuWy  dormtam  &  requiefcam^ 
Cumc|^ expioratum  omnibus hc  j Inpacefa^ 
iiwneplocumtpftMDei.  Siergo  inpace  comr 

moratur 


ZjS  V     O    T   A* 

moraturDcus:fi  in  pacis  le(^ulo,cumco  pii* 
cifica  dormit  animaiquomodo  fponfajibi fe 
cuminucnifle  negat,  vbiiam  praefens  is  ad- 
eftMd  haec  breuiter  refpondendum ;  adefTe 
quidem  Deum,&  vt  proprio  requiefcere  lo- 
co  in  interiore  pace.  verumtamen  i  admira- 
bili  prouidcniia,elongari  nonnumqua,  vel 
abfcondi  ab  ipsa  anima ,  cum  qua lehulu ha^ 
bet connnuneCmens  eam  effc  aridam  ,  &  quo- 
dammodo  dulci  deftitutam  complexu. 
Bern.reM  Siuit[  enim  ]  qui  m  ftudijs  fpiritualibus 
I2.m  Cau  fa|;igati,6c  vcrfi  in  teporem,atque  in  defcdu 
quodam  fpiiitus  pohti,ambuIant  triftes  vias 
Domini  corde  arete  &  tsdente ,  logos  dies» 
longas  conqucruntur  &:no6tes  loquentes 
cu  S,Iob:5i  dormterojicannquando  confurgam} 
(^rurfumexjpeitabovejpera.  Antibi  aliud,vel 
pati,vel  petere  ille  videtur,qui  ziv.Dormitauit 
anima  mea  prnz  tadio^confirma  me  in  verbis  tuis. 
Giner.in  Portoid  ob  rriplicem[accidit]rationemt 
e.3  cant.    p,  jp^^  vt  hac  fua  tantilla  eloneatione  ,  ad 

Expol.J.  r    n  1  r. 

maiorcmperreccioncmeam  prouehat.  Se- 
cundovt  lucundior  poftea  fit  eius  reditus 
vel  eius  inuentio.Denique  quemadmodum 
chorda,qu6  magis  ab  arcu recedit,e6  maio- 
re  uiipetu  ad  iplum  accedit,  maioremq;  ex- 
hibet  vim  fagittae,  quae  pcr  arcum  iacitur  jita 
qu6magis  Deus  videtur  feabanima  amo- 
uerc,eo  ardentiori  beneuolentia ,  in  eandc 
fefe  pofteainfmuat.Ac,(i  ob  allatas  rationes 

ab 


LlB^ER       SECVNDVS.  155) 

ab  illa  fe  abfcondiccar  non  inueniri  fe  finic 
abca,  c|U2etantoftudioibi  ipfum  quiEfiuir, 
vbi  quaeii  is  \c\ii} Qu^fiuuUum,  inquit,  &non 
inuenty  vt  videlicet,  eius  pcrreuerantiae  peri- 
culum  facerct,  vtque  experiietur,  quo  ea 
tenderet ,  cum  aliquando ab  internas  pacis 
ledulo  furgcret, 

Abfcondit  fe  [  ergoJSponfuscum  quaeri-  Greg  li,^. 
tur,vt  non  muentus  ardentius  quseratur ;  &  '^o'^»"'  +* 
difFerturqu^rensSponfaneinueniatjVttar- 
ditate  fua  capacior  reddita ,  muitiplicius 
quandoque  inueniat,quod  qu^rebat. 

[Sed]Domine  ,finoneshic,vbite  quac- ptotoiog» 
ram  abfentem  ?  li  vbique es,cur  non  video  "p^i* 
te  praefentem  ?  led  certe  habitas  lucem  inac- 
ceffibiiem.  Et  vbi  eft  lux  inacceftibilis ,  auc 
quomodo  accedam  ad  kice  inacceftibilem? 
aut  quis  meducer  ,auc  inducetinillam  vc 
videamtein  illa  ?accedere  ad  te  deliderac 
feruustuus ,  &  inacceflibihs  eft  habitatio 
tua.Inuenire  te  cupit,  &c  nefcit  locum  tuum. 
Obfecro  Domine,  doce  me  qnaerere  ce ,  6c 
oftende  te  quaerentijquia  necquaerere  te 
poflum  nifi  tu  doceas  ,  nec  inuenire  nid  te 
oftendas :  quaeram  te  deftderando ,  defide- 
rem  quaerendo>inueniam  amando,amem 
inueniendo. 


XL 


240 


V    O    T   A. 


Surgam  et  circu{ho  cmtatemi^er  vicos  et^hi- 
tetis  quceram.  ^em  iuiait  amma  meaauefttd 
illum  et  non  inueni  .     Cantic.  3 .  2,6. 


LlBER      S£CVKDVS.  I4I 

X  I. 

Surgam,^,circuibo  ciuitatem;  per 
vicos  &  plateas  qua^ram  quem 
diligitanimamea/  qu^fiuiillum> 
&  non  inueni.  Cant.s. 

'^'Andetn/ero  licet,meus  eflmthicognlmerron 

■■-       Si  bene  qu<eftffem ,  Sptmfe.repertus  eras. 
CrediderampUcido fomnoste carpere  le^o^ 

Commodus.at  video,nonfuit  tUe  torus, 
Qmdfauam  coeptapergam  daremembra  quieti^ 

Etfme  tefomnus  lumina  noftra  tegetl 
Ahjine  te ,  nequeam  foltto  dare  membra  fopori^ 

Atit vUa.fine  te,Sponfe,qtiiete,fruii 
^on  jifomntferis  iuuitet  Ijmphafufurris, 

Ljmpha  cauernofo  pracipitata  iuqo\ 
Aut  nemortm  blandis  agitata  cacumina  ventii^ 

Multag^,  qU(zfjlui6garrula  cantatauis: 
Aut  Heltconiadum,Parnapa  turba,  Dearum^ 

Aiit  pateraurat£  Delius  ipfe  lyrA. 
ISec  tua  difcutiant  mihi ,  Somne,  papauera  curasi 

Humida  nec  vtrga  tempora  taiia  tua. 
jS^oxia  nec  vtgdem  qtufopijt  herba  Draconem^ 

Tiftula  qudj^  oculos  condidit,  Arge^tuos» 
Vix  vbi  compofutluclantialumina  fomno, 

R  umpitur  mdomito  coeptadolore  quies. 
£r  nuUam  accipiunt  oculi^  aut  pe^ora  noclem* 

Quin  mihi^mx  ettam  credttur  vna.decml 

Q^  mgtt 


141  V    d    T  A^ 

Vingit  &  dftdue  de  te,  mifnfomnia  Morpbtus^ 

H^ecfugis  ex  oculis^ebilis  vmbra  meii. 
Cur  toties  igitur  fomni  mihi  no^epetUHtur, 

Si  mihi  nuUa  venit,  nocle^  petita  quies? 
lEripiarftratis.mediam^  vagataper  vrbem^ 

Quofors  autratio  mevoktireferar, 
Bt  circumjpiciensynumforte  quis  angulusabdat, 

Qiuram  quem  propria  diltgoplmanima. 
Qmramporttcibus.quAramftabulis^^caftf^^ 

Verjffemeltritas  tboyredibo^vias. 
Nec  maleperjpe^afallet  JpecUs  vUa  latebrd, 

Nec  quem  tranjiero,  cinulus  vllut  erit, 
Qualis  odora  canis  veftigiaprejftferarum 

Mersa  nare  legensjuftra^rubofy^fubit: 
Aut  qualisjiculas  Ops  errabunda  per  vrbes, 

Jjpictt  anflores  perdita  Nata  legaty 
Rura^^  piniferis  veftigam  auta  tedis 

Perfephonenftyg^soptatadire  vadis, ' 
AutpQtitts  Solymis  qualis  vaga  Magdala  campis 

(Cumflebat  Dommi  marmorinanefui) 
Saxa  peralta  rudef^  ruitfuriata  per  agros 

Qua  dolor  ancipitem  quarapiebat  amor, 
Omnibus  vna  locti  aderat,  comes  omnibus  vna^ 

Vnafuper  Dommi  funere  multarogans, 
Atticafic  viduo  volucris  gemtt  anxia  nido^ 

Lukifonifj^  nemiis  perfonat  omne  modis: 
Et  circuntyfupraq^  volans,nunc  ardua  fummo 

Vertice^nunc  tma  pendulafronde  fedety 
f.t  raptam  fobolemyraptoris  &  aucupis  artes 

HeulcQnfanguineo  mmiat  orbagregi, 

Haid 


LlBER       SECVNDVS. 


MJ 


Haudaliter  aiv^U  luHraui  compita  vicisy 
'Son  tanien  eji  vlloprada  reperta  loco* 

Itjfames  vtci,  loca  defcftandapUte<£^ 
Dscepto  tottes  cojfj[i'a tritapedel 

Ami^um  tn  thalamis.foris  hic  reperireptitabafri^ 
Sedmale  qtujitus,perditm  vfquelatet. 


Q.I 


Stirgam^ 


244  V   O    T    A.' 

Surgamyd^circuiho  ciuitaiemsfer  vicos 
CrfUteas  cjuxram  quem  dtligit  ani- 
mamea\  qtujiui  illum,  Crnon  inueni, 
Cant.3. 

m?/^ioTn   TT  F  ^  V  N  D  I  T  E  lacrymas  oculi  mei,  plo- 


E 


diaer,  M^  iacc,&:nolire  deficcre.Ambulate  pcdes 
mei,dilcuLTire,&  nolite  quie(cere.  Heu/heu! 
quoabijt  gaudium  meum,vbi  laret  amoc 
ineusPvoielldulcedomea  ?  curdereliquifti 
mejfalus  meafO  dolores/6  anguftiaellntole- 
rabiles  angnftiae runr  mihi  vnclique,  &  quid 
eligam ,  ignoro.  Quo  me  vertam  .♦'  ad  quem 
ibo.^^a  quo  confilium  petam  ?  quem  peteun- 
6tabo  .''quis  meimifcrebiturf  quisme  con- 
lolabicur  ?  quisindicabitmihi  qucm  diligic 
anima  mea/Reuertere^diiecSle  mi/rcuertcre, 
diIe61:evororummeorum.'6amabiIis!  6  de- 
fiderabilis  I  redde  mihi  l^etitiam  falutaris 
prsefenri^tusp. 

Oiigabid.  Ylm  iTK'/vbi  eum  quasram,  vbi  eum  inuc- 
niam.^furgam  certe ,  6^  circuibo  omnia  ioca 
quaepoteroj  non  dabofomnuoculis  meis, 
nondaborequiem  pedibusmeis,  donecin- 
ueniam  illum  ,quem  diligit  anima  mea. 

Bern.fct.      Sedensin  lc6lulo,quasfiui,  cum  adhuc  in- 

7«inCanu   ~  ijr  o  n-n 

firma&mualida  torem,  &  omnmommus 
idonca  fequi  Sponfum  quocumque  ieritife- 
qui  adardua  &  excclfa  fublimitatis  illiiis. 
Incidiin  multos,  qui  cognofcentesdefide- 

rium 


Aug  manu 
ca.24* 


LlBER       SECVNDVS.  I45 

rium  meum,dicebat  mihi :  ^cehkeH  Chri- 
STWs.eccetUtceR',  &:  neqj  hic,  neque  iliic  erar; 
&  dixi^Snrgamy&  circtitbo  cmutempervkos  & 
pUte.u,qud.ramquem  dtltgit  anima  mea.lmnQte. 
vel  nunc  quiaiacet,  quxdicit  fnrgam, 

Adhuc  vrparuulaikpir ;  per  vicos  &  pla-  BcxnSeu 
teas,quiErendum  putauit,£  ueudiauida,  led  ^*^*^"  *^' 
ignaramyileri)  icerum  ergofruilratarepetit 
dicens :  Qtuftui  etim^&mn  inueni.Non  eft,  vt 
idarurpicatacftjin  plateis,aut  vicis;  nififor- 
te  in  illis,de  quibus  dicirur:  VUte£tu&,  Uierti^ 
falemfiernentur  auromimdo  ,  &peromnes  vicos 
tHosaUeliija  cantahitur. 

Anima^enimjqiixamat^adrceditfreque- 
ter,&curritfamiliariterperplateascoeleftis 
Hicrufalem  5  vidcando  Patriarchas  &Pro- 
phetas,  falutandoApoftolos  ,  admirando 
cxercitus  Martyrum,  &  Confeftbrum  ,cho- 
rofque  Virginum  Ipeculando. 

Ibi,  ibi  illum,  quiquaeret,inueniet,&  vi-  Bern.fer* 
debitgloriam  eiusjnongloriamquafivnius  ^^*^**  ^** 
cererorum,  fedplanegloriam  ,  quaft  vnige- 
niri  a  Parre.quid  facies,6  Sponfa | puras  ,po- 
tes  (equi  eum  illicPaut  teingerere  audes,  vel 
vales  huictam  (ando  afcano,tamq;arcano 
iaoC^uario,  vt  tilium  in  patre5&  patrem  in- 
tuearisin  fiHo.^^non  vtique^vbielliile  tunon 
potes  venire  modo  ;  venies  autcm  poftca: 
Age  tamen,fequere,  quaere,  nec  te  inaccefli- 
bilis  claritas,  velfublimitas  a  qu^eiendo  de- 
0^5  terreat, 


24^  V  O    T    A. 

tcrreat,abinueniendo  defperare  faciat.  Si 

potes  credeie,omnia  poflibilia  funt  credeti. 

Prope eri:,inquir,vcrbu  in  ore  ruo,  &  in  cor- 

detuo.  Crcde&inueniil:i,namcrederc,  in- 

uenilTeeil.  Noruntfideles,iiabitare  Chri- 

STv^M,per  fidemjn  cordibus  fuis.Quid  pro- 

pius  eft  .<*  QiKBrc  ergo  (ecurjijquicre  dcuota, 

bonuseft  Dominusanupasqu^rctife.CZVu^- 

revotis,fequerea6Vibus,fideinueniiquid  no 

inuenitfides?attingitinacccfta ,  depiehcdic 

ignota,comprehcn.iit  immenfa,apprehcdic 

nouifl[im,a;  ipfam  deniquc  aeternitatem  fuo 

illovaftiftimo  finu  quodammodo  circum- 

ducitjfidenterdixcrimiasternam  ,  beatamq; 

Trinitatem ,  qaam  non  intelhgo ,  credo,  6c 

fiderenco,quod  noncapiomente, 

B#rn.rcr.         Q}^^  hoc  defiderij  eft  &ardoris,vt  fur- 

75.iaCat'  gensde  nodle  pubhcunoneiubefcat  ?  per- 

cnrrat  ciuitarem  ^  percundletur  pala  &  paf- 

fun  de  diled:o ,  arque  a  veftigandis  (emiiis 

eius  nulia  valeac  ratione  auerti  ?  nuila  pras* 

pediii  difticuluate,  non  tempeftiuae  retineri 

amore  quiet<s,non  Sponfae  verccundia^non 

vel  timore  no6lurno?Ettameninhisomni" 

bus  fruftrataeftvfq;  adhuca  defideriofuo. 

Quare  .*'  quid  fibi  vulc  pertinax  haec  8c  diu- 

turnafraudatio,r^diorunutrix,fufpicionum 

fomes,  impatietiasfax,nouercaamoris,ma- 

ter  defperationis.^^fi  adhuc  diftirftulatioeft:> 

nimiseilmolefta.EftcquodpiejVtiliterque 

inteiim 


LlBER       SECVNDVS^       I47 

inrerim  fucrft  diflimiilarum ,  doncc  in  fbla 
2dhucvocatione,reiireuocarione  res  ecar: 
nunc  vei6ciimrequirirur,&:  irarequirirur, 
quid  iam  confcrre  porcrir  difllimulario.^ii  de 
carnalibus  fponfis  ,  &  pudendis  amoribul 
quxftio  eft,  licur  lirreralis  fuperficies  praelu- 
lilTcviderur^&n  interillosralia  contingerc 
qneanr,meanoninrereft,ip(ividerinr. 

Nolore  fponfumquaerereper  plareas,  Hleroa; 
nolore  circumire  angulos  ciuiraris,  dicas,  adEuftoc* 
hce::  SHrgam  &  circutbo  ciuitatem,  &inforo,  & 
inplateis  qudtram.quem  dilexitanima  mea\  5c  in« 
terroges;  Num,quemdikxit  anima  mcasvidifiisi 
nemotibi  refponderedignabirur:  fponfus 
inplateis  non  poreftinueniri.  At<5ta&an- 
gufta  viaeft,quaeduciradvitam,  zelorypus 
eftlEsvs,nonvulr  viderifaciemtuani:foris 
vagcnrurvirgines  ftultac,  ruintrinfecusefto 
cumfponfo.  AmbjUi,' 

Non  inforo ,  non  in  plateis  Christvs  dcyirg}  * 
reperirur.  non  eft  Christvs  circumfo- 
raneus;  CHRisTVsenim  paj: ;  inforo  ^li- 
tes:CHRisTvsiuftiriaeft  ;  in  foroiniqui- 
tasiCHRiSTvs  operatoreft;in  foroinane 
orium  :  Christvs  chariras  eft,in  foro 
obrredatio;  Christvs  fides  eft,inforp{ 
fraus  arque  perfidia.  fugiamus  ergo  forum, 
fugiamusplateas.  Necillaeuminforo&in 
plareis  poruir  repcrire ,  quae  dixir :  Exurgam, 
Hio  &  circutbo  in  ciuitate  ,inforo ,  &  in  plateis^& 
0^4  qudram 


4S*m  Cat. 


148  V    O    T    A. 

quAr({m  quem  dlligit  anima  mea ;  qUAfiui  eam ,  & 
non  inueni  ettw.Nequaquam  igitur  ibi  quaera- 
mus  Christvm,  vbi  inuenire no poflimus. 

Bcrn.feu         Non  pedom  paffibusjfeddefideriis  qu^- 

ffancat»  ^^^^  Deusj&:  vbique  non  extundir  defide- 
rium  fandumjfelix  inuentio,  k<^  extendir. 
Numquid  confummatio  gaudij ,  deiiderij 
conrumptioeft?oleummagisert:illi,namip- 
fum  flamma.Siceftiadimplebiturlcetitia,red 
dcfiderij  non  erit  finis;  ac per  hoc,nec  quae- 
rendi.-quidnianimec  ad  qu^rendum  ,  eic- 
perta  clementiam,&  perfuafa  de  pace? 

Gu'lib»  Attendite  vehementiam  &vim  amoris. 

Ab^.fer.  Ncc  abefle  diledum  fuftinet,  nec  fufticic 
prae{entijibi,votaanhelatalaboranr;hicex- 
haufta  rehnqui  patiantur.  O  felix amor,qui 
continua  quadam  viciflitudine,  autlique- 
feirinipfo ,  autquaerens  ,anhelatadipfum.' 
qudifiui  &  non  inuenl 

AHg.foUlo  ggoerrauijficut  ouisquaepcrierar,  quae^ 
rens  te  exterius,qui  es  interius  ;  &  multum 
laboraui  qnaerens  te  extra  me ,  &  tu  habiras 
in  me,fi  tamen  ego  defiderem  te.Ctrcutuivi^ 
cos  (^ plateas  ciuttatis  huius  mundi  quaeres  te, 
C^  «(?«i««^m,(^uiamale  quaeiebaforis,  quod 
crat  incus.Mifi  nuncios  mcos,omncs  fenfus 
exterioresjvt  quaererem  te-d^ non  inueni,(\m^ 
male  quaereba.  Video  enim,  lux  mea,  Deus, 
qui  illuminafti  me  ,  quiamalete  pcr  illos 
quasrcbam,  quia  tucs  intus ,  &  tamen  ipfi, 

vbi 


C'3i 


LlBER       SECVNDVS.  I49 

vbi  intraueris,  nefciuerunr.  Sero  te  amaui 
pulcritudo  tam  anriqua  &  ram  noua,(erc)  rc 
amaui-,&  tu intus eras , & ego foris ,  &  ibi  re 
qu£Erebam,&iniftaformoiaqu^Fecirti,ego 
detormisirruebam.  Mecurrt  cras,  &  tecum 
noncram.  Eametenebant  longeate,  quae 
cfle  non  poteiant,  ni(i  in  tc.  Circtdham  cnim 
omnia.qua^renstc&proprer  omnia  dere- 
linquens  me.Inrcrrogaui  terra ,  fi  eflcr  Deus 
meus  «Sc  dixit  mihi,quod  no ;  &  omnia  quae 
in  ea  (unt,  hocidemconfellafunt.  Interro- 
gaui  mare  Sc  abyiTos  &  reptilia  quae  in  eis 
funt,&: refponderunt,  no  fumus  Deus  tuus; 
quacre  fuper  nos  eum.  Interrogaui  flabilem 
aerem,&inquitvniuerrusaer,cumomnibus 
incolis  ruis:falliturAnaximenes,n6  fum  ego 
Deustuus.Interrogaui  Calum,Solem,Lu- 
nam  &  Stellasjnequc  nos  fumus  Deus tuus, 
inquiunt.Interrogaui  deinde  miidi  molem, 
Dic  mihi,fies  Deus  meus,an  no.^^&refpon- 
dit voce forti:  Non fum,inquir,  ego,fed per 
ipfum  (um  cgo;  quem  quaeris  in  me,  ipfe  fe- 
qitme;  fupramequaere  eum  quircgic  me, 
quifecitme. 


QS  XIL 


lyo 


V    O    T    A. 


'Num^guem  dilipt  anima,  mea,  vidistU  ?FauUulum 
cim  ^p-transi^em  eos-,mueni  qu.em  di^ijitinu- 
ma  mea.:  temd  eum.,mc  dimittam.  Cantic.3.     „^^ 


LlBER       SECVNDVS.  I5I 

XIL 

Nnm  quem  diligitanimamca  vidi- 
ftis? 

PaulluIiiQi  ciim  pertranfifTem  eos, 
inncni  quem  diligit  anima  mca} 
Tenuieam,necdimittamr  Cant,3* 


R 


Eflat  adhtic  tota  lom  vUm  omijfus  in  vthf 
Autregio  noftro  twnpsragratapede^i 
Viammiferis  cunctafacibus  luxereplated^ 

NuUag^  vel  mtnmd  compitajpreta  vtA. 
Hn  mibilqtios  vicos.qtu  non loca  triftis  obm? 

Vrbsetiamintanta  defutt  vrbennht, 
Sed  qutd  in  hos  fruftra  uiuat  incuhuilfe  laboreSy 

St  Sponfum  femper  qu&ro^nec  tnuenio} 
Ergo  domumlacrymans,ve^igta  retroferebam,' 

Quij^  rogaretutynemo  viatorerat. 
Cumpropter  portisamoenibm  auferogre^imt 

Et  vigil  adportas  occupat  eccecohors. 
Acprior  hic  dixi^quemdiltgofortelatebit-^ 

Et  fubttOyVigiles^reppererintnef  rogo. 
llli^cum  tacito  comterterelumina  rifu, 

Verbaj^dentatis  reddere falfa  iocis, 
Bt  qu\dani\  Ouifnam  iUe  tuusquem  diligistgnis^ 

Abfc^fuo  nofcinominepoffeputas} 
Tarcite^rejpondi,  tam  rufttcus  efl  mihi  candoty 

Sctre  omnesreharyC^tiis  mmseffa  amor» 


152  V   O    T   A. 

JHecmagevel  VjUdU  nomn^velnomenOreWtfy 

N/i?^  tuum^Thysbe^  Ptramey  neve  tuum : 
Vofj^etiam  quamuis.quem  diligo/cirenegetist 

Scire,necignotumpa]felatere,f>uto. 
Ohfecro^  dic  igittir  Cufiodiapervigtl  vrhis, 

Nummeus  hacvohistenderevifus  Amor} 
lUe  jneus.propria  quem  plus  ego  dtligo  vtta, 

Quiqtwqueme  vitaplusamat  ipfefua. 
Dicite.quando  ahijtfquantillo  tempore  manfn^i 

Quaq^prdthenfurumfefimulautt  itcr} 
Bac ijt  aut  tUac}  dextra  velfortefiniflra^i 

S-olus  erafifocijs  an  comitatiis  erati 
^xcuhidifalfisiterum  risere  cachimm', 

At  mihifalfa  meas  obruit  vnda  genai. 
Tranfieram-.SponfinequeJpesfuper  vlla  videndi^ 

Menfj^erat  indamni  merfa  dolore  fm: 
'Enfuhitojum  cuncia  animo  trifitpma  voluo, 

Nullaq^.quam  tant&vota  minorajpeiy 
lUemeus^tota  toties  qudfitus in  vrhe, 

lam  non  quAfitus  conshttt  ante  oculos. 
'Exilij^  tnjflo^  ?nefuperterritagaudens 

Vixpotui  proprijs  crederelumimhus, 
Et,Tene  afp  cio^mealuxy  meavita^volentem 

Dicere.vox  harensfaucibus  impedtjt. 
Qualis  vhi  vifo  coniux  inopina  marito, 

(Quem  mendax  tulerat  rumor  ohijfe  diem) 
Ohfiupet ac  visa  vduti  percelliturvmbra, 

Optantemj^  loquiy  pallidafa^a^  fugit. 
l^ec  nifiiam  noto  reducisfidentior  orey 

Audet  inatnplexus  coniugis  irefut: 

Tmn^ 


LlBER       SECVKDVS.  l/J 

Tum^  veretur  adhuc ,  nefe  malc  credulafaHaty 

Irit^fidem  leutor  decmatur  amori 
Sk  egojdum  treptde  redieie  inpeciore  vlres^ 

le^^iterum  anteoculos^Sponfe.runfo  meos:, 
Sttbdubttans.Jpcranfq^  timmfq^  &amorefatifcens^ 

Tune  es^quem  video^clamo^vel  vmbra  tui} 
Ah  Sponfcl  ah  non  eslnon  es^quemdiligo^  non  es\ 

Imo  es  quiddubitofnumqmd  es}  haud  dubtto, 
O  mealiX^  vtdeo,  te  nunc video^  mea vita-y 

Nil  vltra  dubito^lux  mea,te  video. 
Agnofctnfj^  tui  vocem  prafentis  &  ora, 

Inuolo  tnamplexus,  Sponferepme,tiws, 
Im^ego  te[tenc3^nequeper  vaga  compita  quaram, 

Ludibrtumvigilttnoctefiituragregt, 
O  mea  ft  geminis  mutentur  hrachia  vinclis, 

Atque  majius  mantcis,  compedibuf^pedes! 
^uam  te  complicttis^mea  lu  x  ampleSierer  vlnisl 

ArdiusampUxu,  vitis  &  vlme,  tuo, 
Arfiius  anguipedum  manibus^pedihufq^  hedcrarS, 

Ouets  obtt  anrtofas  herba  maritadomos, 
Sed  neque  te  nojiri  lajfent^  mea  vitajacertiy 

Sape  necerrantespertuacoUa  manus: 
L€ngaTuifubeat,mealuXy  abfentia  mentem^ 

Kec  niftpenfari  temporepojfe  putes, 
Ah  cito  tam  longi  qudtreris  compendia  damnu 

Vtx  ego  iam  coepi,tufatur,ecce,fugis. 
Nonitadtfcedes  nontam  cito  liber ahtbis-y 

i^on  ntftpugn<indoviceris,effugies. 


Z54  V   O    T  A^ 

Num  efuem  diligit  anima  mea  vidijlls? 
Taullulum  cum  fertranjiffem  eos,  inueni  \ 
quemdtligit  animamea.  Tenuieum,  j 
nec  dimittam.   Cant.5. 
ttvciStu    /^  Amor  praeceps ,  vehcmens ,  flagrans,  \ 
^y^mCau  vy  ii-npetuore  Iqni  piajrcrre,aIiudcogitarc 
noniinisjtaftidis  caEcera,contemnisomnia, 
praecer  re,  re  contencus :  confundis  ordines^ 
diffimulas  vfum^modumignoras.  Totum 
quod  opportunitatis ,  quod  raiionis ,  quod 
pudoris,quod  confilij ,  iudiciive  videtur, 
triumphas  in  temetiplo ,  &  redigisin  capti- 
uitacem.  En  omnequoci  cogicatifta&  lo- 
quitur,teronar,ieiedoIet,  &aliudnihil.ita 
tibi,iplius&:corvendjcafti&linguam.Ait: 
Nw»  c[mm  diligitamma  meu  vidijipsf^qii^fi  vero 
hi  fciac,  quid  cogitetipfal  Quem  diligitani- 
ma  tua de  ipfo fcifcitaris  ?  «Sc  non  habet  no- 
men?Qua^nam  vero  tn,&  ille  quis? 
Nyflora.        Quo  pa(5toinueniri  pollet ,   quodnullx 
li.in  Cat.  j-gj  nobis  cognit^  oftendere  poftunt.^^no  for- 
ma,noncoior,nonciiCLim(criptio,  noqua- 
htas,non  loGus,non  figura,  non  conie^lura, 
non  adfimilatio  ,  non  proportio ;  fcd  quod 
{emperextraomnem  perceptionis  viam  po- 
fitum,comprehen(ioncm  perueftigantium 
p'ancfugit.Propterea,inquir,  qutffiunu,  pet 
animasfacultatcs  easqua:inueniedi  vipraj- 
dita:funcvperratiociiiationes  dc  cogitatio- 

nes; 


LlBER       SECVNDVS  l^f 

nes :  accxtra  haecomniapofituserat,  accef^ 
rummentispropiorem  efFugiens  Quivero 
femperrepcritur  omni  noracarereideqiia 
pofficagnorci,  quopadtoqucatisperindi- 
cationemaliquam  vocum  percipi? 

[Sed]licuc  Coniux  amacrix  vir  i ,  abrente  hoimUc ' 
marito  fuo.pcr  Feneftras  circumfpicit,ipfum  virtutc.  ' 
requirens5&  vbique  fpeculans,  in  mari  Scia 
ierta;et(i  viderit  nauem  venieiem ,  ibi  fuum 
putatelIevirum-,&  fi  vidcritviatoiesprocul 
venientcs,  intcripfos  adefTeexiftimat  ,  dC 
occurrens  eis,interrogacdiccns:  Dicite  mihi 
vbieum  dimifcriris,  in  quaregioncaiicia 
quaciuitaccfquid  dicenccm,  aucquidfacie- 
tem,auc  quando  vcnientemi*  inhuacmo- 
dum,omnis  fandtafanima]  conftri^aa^^o- 
re  Christi  inccrrogac:  Dtcttermhhvbt pafcity 
vbi  cubat.quem  diligtt  amma  mea} 

lam  opcas  ^idcre  quemamaSjCuinuncBemarJ.  ' 
blandiris,  &nuncad  amoris  &  defiderij  ^'^"^•.'"^'•' 
mcencionem   luauicer  iUum    perucftigas> 
nunc  moras  accufas,  nunc  te  cernis  con- 
lempcum  ,  nunc  te  vifitatione  conficeris  / 

indignum ,  &  icerum  de  eius ,  (  coricns  ex- 
percus  )  bonicace  praefumis  ,  nunc  quafi 
vlcerius  non  fuftineas  ,  fpiricuali  quodam 
litigio  vel  lu^ftaminceuincereretardantem 
conaris.  Quae  tunc  lacrymae  ?  qui  gemi- 
ius?quaefulpiria.^quaevoces?nuncocuhfle- 
cu  gti^aes,  cumintimis  fingultibus  erigun- 

lut 


S.  Greg.in 


15^  V  o  t  aI 

turad  doe^um  jnuncmanusextcnduntur  6^ 
brachia,nuncped:oris  contudone  animaBJ 
tarditas  accufatur.  Profcruntur  interim  ver-  j 
ba  fine  principio,{ine  fine,  quorum  nec  fen- 1 
tentixcohasrent  fibi,nec  rationcs  fimiles 
funt,  necahcuiushnguac  fenfus  vel  idioraa 
feruatur;  quandovox  ahquandorefpondet 
afFe(5lui,&  iterum  vocem  atfe6tus  intercipit. 
Gaudet  certepius  illelESVS  tali  certaminc 
fuperari. 

Supereft  itaque  vt  ad eu  tecurrat,  in  quo 

pfai*poeiu  ^<^lo  vera  eft  cofolatio,  &  per  iftius  vitae  no- 
(fles,in  ledulo  cordis  De  vm  quaeratiQuera 
fi  prmio  non  inuenir,  magis ad  quaerendum 
animetur,  furgat  adamorem  coeleftium  5  ci* 
uitatem  circumeatexultatione  vniuerf^  ter* 
raefundatamj  interrogetvigiIes,qui  cufto- 
diunt  Ecclefiam,nudetur  palho  faecularis 
ornatus,  &charitatisfagitta  interiusvulne- 
retur.  Nec  prius  a  quaerendo  deiiftar,  quam 
moerentium  confolatoreminueniat.Inuen- 
tumautem  fummopercteneat ,  donecre- 
demptus  ope  adiutricis  gratia2,a  confcientiaJ 
eripiatur  tribulatione* 

oiig  iio*  Eft  enim  quidam  fpiritahs  amplexus,  at" 
que  vtinara  contingat,  vt  meam  Spofam  al- 
tiorSponliamplexusinciudat,  vtegoquo- 
<jue  poflim  dicetcquod  in  eodem  libro 
fcriptum  eft:  SintHraems  fuh  cafiumio,&  diX' 
ura  iUius  amflexabitur  mcl 


l.in  Cant. 


LlBER      SECVm)VS.  157 

Quid  hoc  tenaciusglurino ,  qnod  nec  a-  Bern  fct» 
quis  ekuriir.nec  ventisdiflTolaitur,  ntc  icin-  7J>.iftCat» 
diturgladijs?  Deniq;  aquamultxncnpoterunt 
txtinguerechurttdtem.  Tennteumnecdtmitta.  Ec 
fandius  Parriarcha :  Nontey  inquir,  dimittam^ 
ntfibenedixerismihi:  Iftanon  vulteum  dimit- 
rere;  &  forte  magis  quam  Patriarcha  id  non 
vult,quia necpro  benedi^bione quidem;  ll- 
quidcra  ille,  benedidione  accepta ,  dimifie 
cum:haEcautemnonfiG,No!o,inquit,  be- 
nedidbionem  tuam,  Ced  te.  Qfndenimmihie^ 
incido^  &ate{j(tidvolui  fuperterram  .?  non  di- 
mitta  te,nec (i  benedixeris  mihi.T^««/  eu,  nec 
toiff^.  Necminusforfitan  ille  tenerivulr, 
cum perhibeat  d\ccns:  Deltct<c  me&efiecumfi* 
liis  fc(?w//««w.Qiiodquepollicen$air :  Ecceego 
vobtfcumjum ,  vfjuead  conftmmationem  factUit 
quidhaccopula  fortius,  qu2evna,duorum 
tamvehementi  voluntatefundataeft?  fed 
nihilominus,  illa  viciflim    tenetur  ab  eo 
qaem  tenet ;  cui  aUbi  dicir.*T<?««i/?^  marmm 
dexteram  m eam. C^iix  tGncait  dcteuQZ ,  quo- 
raodoiam  caderc  poteft.?  tcnetfidcifirmi- 
tate,tenet  deuotionis  affe6lu.  At  nequa- 
quam  diu  tcneret,fi  non  tenererur.Tenetur 
autcm  potentia  &  mifericordia  Domini. 
Tenui  eum^necdimittam. 

Inueniam[&  ego]  Te  deiiderium  cordis  ^ug  ^oWXa 
mei.tencamTe,  amoranimaemex,  ample-  "?•'• 
dui  Te  fponfe  cceieftis, exulcatio  mea  fum- 
R  msi 


258  V    O    T    A. 

ma,intus  &  cxtra^podideam*  Te  bcatitudo 

rempiterna,pofIideain.  Teinmedio  cordis 

mei,vitabeata,dulcedorummaanimaemeae/ 

cap^s"*  Eccequod  concupiuiiamvideo  ,  quod 

fperauiiamteneo,  quod  deiiderauiiam  ha- 

beo;illi  namque  in  coelis  iundlus  rum,quem 

interrispolitustotavirtutedilexi ,  totaca- 

ritareamplexus  rum,cui  totoamore  inh^efi, 

ipfum  laudo.benedico,  atque  a<loro. 

Bedain  Tantoinftantius  inuentum  tenui,  quan- 

e.i.cant.    ^^  ^ jrdius  ,  qncm  quaerebam,inueni» 

orig.ho.        Opijflime  Domine  &  duleiflimc  Magi- 

lo.indi-     fterlquambonuseshis,  quiredofunt  cor- 

"*^^»  de  5&  humiles  funt  fpiricu/oquam  beati, 

qui  in  (implicitate  cordis  quxrunt  \e  ,  & 

quam  fehces  qui  fperant  in  te/  Verum  certc 

eftj  6c indubitanter  verum ,  quod  tu  diligis 

omnes  diligentes  te ,  &  numquam  derelin- 

quis  fperantes  in  te.  Ecce  enim  dile(^rix  tua 

limpliciter  quasrebat  te,  &c  veraciter  inuenic 

te%  Sperabat  in  tc.  &  non  eft  derelida  a  te, 

fedpluseft  confecuta  per  te,quam  expe- 

daratate. 

Aug.  folilo      Gtatias  Tibi,  lux  mea ,  quoniam  illumi- 

"^•^^*      naftime,&  inueniTe,&:me,  vbi  inueni 

me,vbi  cognoui  mc,  ibi  inueni  Tc,  ibi  cog- 

noui  Tejvbi autem  cognoui  Tc,  ibi  illumi- 

nafti  me. 


XIII, 


i6o 


V    O    T    A. 


Milti  autm,adharere  Veo  htmm  esti^mere 

in  "Domitio  Deo  rpem  nuam  ■    TfJ.  73.  , 

^  2i 


LlBER       SECVNDVS.  lCl 

XIII. 

Mihi  autem  adhxrere  Deo  bonum 
eft^ponerein  Domino  Deo  ipem 
meam.  Pfalm,jt. 

Qvhn  tnea,perrarmyttaefle:}^rcita  caftu\ 
VtpUa,  percujfu  pulfa,  reptdfa  tnanus. 
Munera  bdligeriprirnu?n  placuere  Gradiuiy 

Annaq^.^elaudu^fanguinolentatuit. 
Armadahantanimos ,  &  eratjpesomnis  inarmtf^ 

Cmforet  hu  votis  metafutura  meis 
S£pe  vtgiltetrtcastraduxit  cantibushoraSy 

Et  cuthsfpecuU  tddta  longa  tuli. 
'i^ecfemel  admonitufraus  hofitca  prodita  noftro  eft, 

Ciimfignum  toties,  ore,  veUre  dedi, 
Addidtctfeptisfoffamproducere  Cdftris, 

Etfudeprafixas  impedijffevias. 
Quin  ettam  fubitafaciem  componerepugna, 

Et  trepidis  animos  addere^voce^globis. 
Deniquenontenuit  bsUtquis  certius  artes^ 
,   MtlttisauxdtofeuDucisej^etopus. 
Ahy  quottes  Ltbycas  prefiitpes  laffus  arenas, 

Et  cecidit  madidisfudor  in  ora  comis! 
Collajj  magnanimus  tinxitfumantia  puiuis\ 

Islec  tamen  vridafitim  qud  recrearety  erat, 
Ah  quoties gelidosfluuiorum  innauimus  alueos, 

AEre  grauante  humerosyaregrauante  caputl 
Orac^  prenfatos  rettnebant  m^rdtcus  enfeSy 

liandoperobftantes  cum  veheremuraquas^ 

R  3  Bellantem 


1^1  V    O    T    A. 

^ellantem  Unmt  iam  tot  me  Marjpiter  anm, 

Trincipio^pedes.fine  merebar  eques: 
Quoq^  tegorydecimaftiitkl  m  arundme  thoraXt 

Lafa^funttotidemcajlis  &vmbolocis, 
Jjethifero  cecidit  fonipes  mihi  tertim  t^iii^ 
Crijia  quater.gakd  cufpide.raptafuit. 
Oum  animamprAcepsin  apertapericula  mifi, 

Dum  nimis  hoflili  dextera  c&de  calet. 
t^uUa  tamen  noflro  tuncfunt  data  vulnera  tergo, 

Omnef^daduerfopeclore  vulnm  erat. 
Jfiempe  gradum  tenui^contra  ferrumt^^facefj^ 

Tela^  prmpttigra7idme  plura  tult. 
Ver^meofa^tos gladio  fpatiabar  aceruos^ 

Impofitc  fubtgens  corpora  ftratapede. 
JHuii  putet,  hoc  tantis  captit  infuperabtk  bellisy 

Non  etiam  beUis^  vota  tuliffefuisi 
J^eu  mthHpofipartas  proprio  totfanguine  lauros^ 

Pofl  totadinfernosfumra  mijjalacusy 
VoH  toties  meritasgJadio  viCme  coronaSy 
VoU  totfixa  tuofigna>Gradiue,tholo: 
Vnatotegregias  deleuit  culpa  trTttmphoSy 
Necfuit  vUafuper  nommis  vmbra  mei: 
l^tgrauisinpoenam  mediruitdire  Tribunus, 

lufit  &  incin^o  turpiter  irefago, 
Cloria  quin  odijs popularibus  obruta  vertit, 

Sicceddtt  tanto  Martepetitm  honos. 

O  vtinampotiusprotey  Detu,armatuliffm\ 

l^onitaca^afuis  laudibus  armaforent, 

t^fuper^intrepida  meliusfpeyVota  locantur^ 

Vtfundattrefidasanchorafidarates. 


LlBER       SEj?VNDVS*  265 

'Ergofmm  Odryfiopofitumfufpendmw  enfimy 

AEraj^funr  curu^iujfa  valere  tub<f, 
Tam  lucra^tum  vigiles^  lucroarriseretabema, 

Vnaj^  Mercurio  cura  Ittafiefuit, 
Tum  piper  &  lanas  lydo  reparauimm  auroy 

Veximus  &grauidk  grana^^merumg^  trahe, 
J^ofirao^  Barbancos  tetigerunt  linteaporm^ 

Etfinusmue^a  vixfmmercefuu, 
Scilicet^e  minima  magnum  re  cogere  qttaftumf 

Maximus  hacftud^p^rte  triumphmerat» 
Creuerat  aggeHis  tam  denfapecunia  nHmmis^ 

Necdomus  immenfas  arclatenebatopes, 
Clafits  &  amhuftis  oneratardtbat  ab  IndiSy 

Sedperijtypatrijs  proxmia  clafiis aquis^ 
Vlurimus  imphbat  tabulas  mihi  debitor  amhas, 

Ctedita  pcriurus  debitor  ejfe  negat, 
Ergo  velut  Itquidisfal  crefcit  &  interit  vndif^ 

VtcreuiftiiopesficpertjUisopes,  * 

O  quantoplacidos  tranquittius  exigit  annoSy 

Qui  nequelucra  cupit^qui  neque heUa  mouetl 
Diues  AthlantiadeMalinquo  negotta^dtxt, 

NtiUa  miht  vtftra  merce  redemta  quies. 
Ouidfacerem.totmfruUrantibuiomniavotiSy 

Martenegantedecusy  Murcurioq^ftdemf 
^egis  in  ignotamfubrepfi  nobilis  aulam-, 

Magnaq^  mox  regi  fama  relata  mei  efi, 
Et  vocor,&  videorypiacido^arrideor  orC'^ 

Dumq^  loquor,prona  Prtncipis  aurefruor, 
Nefcio  qutdfuerit^quod  Rex  ita  coepit  amare\ 

IJonfuit  hoc  memi,fed  mage fortif  opus* 

R  4  sen 


1^4  V   O    T    A. 

Seufueritvirtw/euforsyfeu  Regitis  err^Ty 

Maxinm  exiguo  tempore  creuit  amor* 
Si&pedr£mno^icontunximus,inj^loquen(hy 

Nonfuerat  vifu$pr£Ctpitafe  dies. 
SApe  domi  tacitas  lufu  traduxim  us  horaSy 

Vna^fepeforis  menfa  duohta  trat, 
i^on  ita  Seiammt  Latiafauor  extulit  AuU ; 

Clitm  Akxandro  non  itacaruserat. 
Commodus hatid tantupotmt tnhmffe  Cleandro^ 

Atit  Conflantini plus amor  Ahlaiiia. 
lam^fua  fiteof,fauor  hic^mmtateplaeehaty 

( Vtprope  non  folit<&  res  nouitatcplacent) 
Aulaa^  fettcemfelicem  turba  vocahat, 

Quhdmthitanta  DucU  graciapartaforttn 
Vahl  nimis  mfidisfuhnixa  potenttafceptris^ 

QuA  minimofortis  turhme  vexfa  rutt! 
Icce.minax  tetricos  cce^tt  Rex  ducere  vultus, 

Nec  tamenefi  vitiogratta  Ufa  meo. 
Mei  mihtlcoepttisamor/ubttamfe  vertitin  ira)n% 

KoHis  & e panio  cogor ahirt  foh. 
£r  veteres  auxi  cafu.nouafahtila  faftosi 

labulafic  elegis  triUe  canenda  meis. 
Arcadij  Eutropius.Stiltco  reditmus  Honorii 

Et  Conftanttni  C^faris  Ahlatms) 
Clitus  AkvandrijiberlSeiamis-^imago 

Ueunimishtftoridb  verafuere  med 
O  De$u l6  quanto  rranquillius exigtt mum^ 
Qui  locat  tnfceptris  vota^jjpef(^tms[ 


Mihi 


LlBER       SECVNDVS.  l6^ 

MihUutem  ndhizrere  Veohontmejli^o^ 
nerein  Domino  DeoJJfemmeam. 
Pfalm.72. 

/^  O  R  humanum  in  dcfiderio  xternita-  ^^^^^^' 
^-'  tisnon  fixiim  ,  niimquam  fhbile  po- 
teftefleifed  omni  volubilicatc  volubilius 
dealio  in  aliud  tranfit,  quxrens  requiem, 
vbinoneft.  Inhis  aurem  caducis  &:tranfi- 
tcrijs ,  in  quibus  eius  afFedus  captiui  tenen- 
tur,veram  requiem  inuenite  non  valer,quo- 
niam  tantae  eil  digniracis,vt  nuUum  bonum 
praererfummumbonum  ,eifufficerepo{Iit.  yy^n»  fom^ 

[Etegojahud&aliudfequebar,  &anullo  cap^u.  , 
implcbar:dum  nonin  meiniieniebam  te, 
incommutabile  Sc  fingulare,  indiuifum ,  v- 
num  bonum,quod  confcquutus,  nonegeo; 
<juod  confequutus,non  doleo;  quod  pofli- 
densjfatiatur  totum  dcfiderium  meum. 

[Sednunc]nihil  mihitamdulce  quam  ^"^"^ 
cu  m  D  o  m  i n  o  m c o  e (Ic.  Miht  autem  adhdrere 
Dio  honum  ejf,  Da  mihi  >  Domiiie,  donec  his 
fragilibus  aflillo  membris,  tibiadhxrere,  ficut 
fcriptum  eft ,  quiadhdiretDomim ,  vnusjpiritus 
tUfimeo. 

Eligantalijmilitiam,  alijaduocarionem,  rfaUyz,^" 

ahj  diuerfas  variafque  dpdtrinas ,  alij  nego- 

tiacionem,  alij  agricultura,  mihtautem  adhd- 

rere  Deo  honum  efi,Dzo  adhaerere  nihil  efl:  mc- 

R  5  lius 


Bafil.in 


166  V    O    T    A. 

lius,  quando,  eum  videbimus  facie  ad  facie: 
modo  ergo  quid?  quia  adhuc  peregrinus  lo-. 
quot.Adlurerelko  bonuw  efl-^  fed  modoinpc- 
rcgrinationcquianondumvcnirres;  ponere 
tn  Deojpcm  meam.  Quamdiuergo  nondum 
adhasiiitijibi  ponefpem.  Flu6tuasi*pr5Emit- 
te  ad  terram  hancanchoram.  Nondum  hae- 
resperpras{entiam?inhcereperfpem.-&quid 
hic  ages ,  ponens in  Deo  fpem  tuam  ?  quod 
erit  negotium  tuum,nifi  vt  laudes,  quem  di- 
ligis?  Ecce  (1  amares  Aurigam  ,  non  raperes 
casteros  vt  tecum  amarent.''  Amator  Aurigac 
quacumque  tranlit,loquiturde  illo,vteuni 
ament&caeteri. 

DiuitUfiaffluant,  nolitecor  apponere.  Fluxa 
eftdiuitiarum  natura ,  fuospolTeirores ,  o- 
cyus  torrente prasrapido,  praetercunit;  ahos 
aliomodo,  apramutareDominos,  Hodie 
huiuseftager  ,  ccas  erit  alterius,  &  paullo 
poftadaliumperueniet.  Refpice  patumper 
ad  ciuitatis  domos ;  quot  nomina  ex  eo 
tempore,quofuerut2dificata:,fortitaefunt, 
aliter  ab  alijs  atque  alijs appellatae  pofteftb^ 
ribiis.^  Et  aurum  e  manibus  habentis  fe, 
flucns  femperad  alium  transfertur;  &  ab 
iIlo,adahumj  magisenim  aquammanu 
circumplexam  retinere  continenter  poflis, 
quam  dmitias  confer uare  tibi  ipfi. 

lufto- 


LiBEiv     sEcvNDvs.         r6j 

luftorum  iudicio(^  quarlibethonaadrue-  creg  h(^. 
rint )  cum  fandis  delidetijs  ieftuant,  bona  "^'^•+»^'* 
mmiiTie  vidcntur.  vndc  Dauid  Prophcta,         **" 
qiii  Rcgni  diuitijs,  mutisque  ob  (cquijs  tul- 
cicbatur,quamuis  &  hxc  ad  nc^ccduatem 
bonaeireconfpiccret,  vnitameniiingulati- 
tci  bonoinhiansaeftuabatjdiceriS:  tnihiaU' 
tem  adhsrere  Dso  honum  efi. 

Sit  ergo  Dominus  Deus  fpes  tua,  ^^^^^^-^^ 
aUcjuid  ahud  a  Domino  Deo  tad  fperes:  Fiatjg. 
fedipfc  Dominustuus  (itfpes  tua.Namque 
muhideDeo  fperant  pecuniam;  inulti  de 
Deo  fperantcaducos  honorcs&:p»trituros; 
aliud  quodhbet  aDco^pticrer  iplumDeii, 
fed  tu  ipfum  Deum  tuum  pete.  Pvehnque 
omnes  amores,  pulcrior  eft  ille  cyn  fecit 
coelum&  terram.  Beatus  vtr  cume^i  nomen 
Doruimjpes  tm ,  &  non  rejpexit  in  vaiutates  & 
tnfanias  tnendaces. 

Sicut  autem  nemo  potcft  duobu  s  Domi-  ori?.in 
nis  feruire ,  ita  ncmo  poteft  in  duo  bus  Do-  ^^^^-^^» 
minus  Iperare.  Nemo  potelt  in  mccirto  diui- 
tiarum  fperare,&  in  Domino.  Nemo  poteft 
fpcrare  in  Principibus,  &inDeo.  Nemo 
poteft  fperare  in  viribus  equi,&in  Deo.Ne- 
mo  poteft  fperare  in  farculo ,  &  in  Dco.  Ni(i 
enim  in  folo  Deo  fperaueris,  &  videat  Deus 
fpem  tuam ,  in  fasculum  aetetnum  efile  con- 
uerfam,  &quiaaliamnullam  omninofpem 
getisjniiiin  ipfo ,  qui  viuificat  mottuos ,  & 

vocar. 


2^8  V    O    T    A. 

vocat,  qnne  non  fiint  ^non  poteris  cripi  a 
peccatonbtJs.  Solos  eftenim  ij^Cequifaluos 
facitjperantes  infe. 
BafiUin  Huicquiinhominerpcm  ponit.magno- 

diLq!^42.  P^"^^  ellm  'ruendum  ,  ne  in  cxecradonem 
illam  inci(  i  u :  UMicttts  homo  ,  qui  confidit  in 
homine^^  fidcit carnem  brachij  fui  ^  &  dsfecit  it 
Dominoanvnaeius.  Qu^e  veibacum  dicunr, 
QmcGnfidH  inhomine ,'\\\\ji^  praEcipiunt;  ne- 
quaquami  in  aitero  fpem  ponidebere.cum 
autem ,  &  fulcit  (ornem  brachijfui  ^  in  fe ,  fui 
habendam  fiduciam  verant. 
Beriv.fcim.  Quidtjuid  igitiiragendum/it,  quidquid 
itat.qui  dechnandum,quii^uidtolerandum,quid- 
bdyn,  quicj  opuindum.  Tu  es  Dominc ,  fpes  mea. 
hacc vna  mihi  omnium  promiffionum  cauf- 
fa ;  haec  i:ora  ratio  meae  expectarionis.  Prse- 
tendataJtermcritum:,ruftmerereia6ter  p6- 
dus  diei  dc  leftus;  ieiunare  bis  in  fabatho  di- 
catjpoftremo  non  efte  hcutcdEteri  homi- 
num  gloricrur ;  mthi  autem  adhmn  Deo  honum 
tJi^poneriitnDominoDsofpemmeam.Sipetemin 
ahjs  ahj-,  fortchicin  (cicntiahtterarum;  hic 
in  aftuti  1  fa2cuh';ille  in  nobilirate;  ille  in  dig- 
nitare;iilein  ahaqualibet  vanitatecofidat; 
proprcr  xt.omniadetrimentafeci ,  &vtfi€rcor4 
arbitronquoniam  tu es  Dominejpes  mea.  Sperct, 
qui  vult,  in  incerto  diuttiarum ;  ego  vcro  ncip- 
faquidcm,nifiabs  tevidbui  ncceftaria fpe- 
to.Si  niihi  prxmia  promittuntur ,  per  ce  ob- 

tinenda 


LlBER  SECVNDVS.  l6<^ 

tinenda  fpcrabo.  Si  infurgant  aduciriim  m^ 
pr^eliajfi l^uiat  mundus,!! fremat  malignus, 
fi  ipfa  caro  aduerfus  fpiritum  concupifcat^in 
tecgofpcrabo.  Quid  cundlatuur  abijcerc 
omnino  fpes  miferas,  vanas,  inntiles,  fedii- 
dlorias, & huic vni,  tam folida:, ram perfe- 
6tx,  tambeataefpeijtotideuotione  animi, 
totoferuote  fpiritus,  inhacrere.?  fiquidilla 
impoflTibile  ,  (i  quid  vei  difticiieeft ,  quarre 
aliudinquofperes. 

Vfirtifmamfolamm  babeamus ,  tjui  confugi-  Heb.<f# 
musad  temndampropofitamjpem:  qUimficut  an" 
coram  haheamusanimt,  tutam  acfirmm. 

lam  fpcm  quadancoram  [  prj-mifimus]  p"^^ 'J\ 
nein  iftomariturbati,naufragemar.  Quc-  '  ' 
admodum  cnim  de  naui  quae  in  ancoris 
eft  ,  rede  dicimus  quod  iam  in  terra  fir, 
adhuc  tamen  fludluat,  fedin  terra  quo- 
<lammodoedud:aeft  contra  vent()S,&;  con- 
tratcrapeftates;  fic  contratentationcs  hu- 
iuspcrcgrinationis  noftrx,fpes  noftrafun- 
data,facit  nos  non  abripi  in  iaxa. 

Adbmat^c^uzCo,  Domine,  animameapo^ 
fe,fufcipiatme  dextera  tua;  fuftollatme  fu- 
per altitudinem  terrsc,  &  cibet  meilla  caele- 
fti  haercditate,  cui  fufpirat  peregrinariomea 
dicacno^e. 

XIV. 


170 


V    O    T    A. 


Suh   vmhra  illms  auem  iesideriiueram ,  scii . 

Cantic.   z. 

2p 


LlBER       SECVNDVS.  271 

X    I    V. 

Sub  vmbra  illius,  quem  defideraue- 

T7  Orsltertgnom longum mdiuhar  in oras, 
•*"       Et  bona  iam  cceptdparserat  a^a  vw. 
Vt^foUtlajfus  fnetajftjpciiare  viator^ 

Credebam  Ipat^spauctideejfe  meis. 
Vt  coepi  reltquos  metiriprouidapaffnsy 

Maius  erat  medio^  quodfuperahat,  iter^ 
Hei  mihiitum  refugd  ceciderunt  corpore  vires^ 

Totj^  nimis  durus^  millia  vifa  lahor. 
Mrgooculoscoclomifera  cum  vocetetendi^ 

Verret  an  hinc  aliquiSyVocevocatus^opem? 
Etmihi^quis,  dixi,  dabithtfcefubalithus  vmbram} 

Solis  ah  infefto  verberor  ignecaput. 
Ajpice^  fuhplantis  qukmferueat  artda  tvUus, 

Sicca^  femujios  vrat  arena  pedes. 
O  nemoralo  rigHa,frondofa  cacumtna^fylvA 

0  latebrdt !  0  fontes  i  arboredt^  domust 
O  vtinamyvirides  pandat  mihipopulus  alas, 

Aut  caput  hocy  maltfronde  comante  tegar! 
Audijt  tlle  me<tsfoittus  Unire  querelas, 

Cutus  erat  toties  vmhra  petita  mihi , 
Etfcio^quh  properas,fLio^quas,ait.,arripis  oras, 

Etfcto.quam  tottesanxiapofcisopem: 
CceUJiis  Solym£  longinquam  tendis  in  vrbem, 

Quamcj^  agis  in  terris^  huc  tibhvita^vM  e^. 

lam^ 


i^i  V  o  T  aI 

lam^grauat  longi  te  tanta  molejlia  curfus^ 

Et  cuperes  Mali  fror^devirente  tegi. 
Eccetuisveniojperata  labonhm  vmhra^ 

Quamj^voues.placido  tegmme,Malm  tr$l 
Ji[picis  hdirentesfum^i  exarborepalmaSy 

Quofjjodit  gemmos  cufpis  acutapedes} 
Afpicismnumero  ianimm  vulnerecorpus? 

Ajpicis^heu  vix  eft  corporis  vmbra  met. 
Hac  ttbiqudfitamfefj^  dabit  vmhra  quietemf 

Fortus  &  in  durts,  hu  tihi  Malm^erit, 
J)ixeratj&  viresfubito  rediere  iacenti, 

Tantaloquente  DeojHf^  vigor^fuit. 
Tunc  egofujpiciem^in  Sponfum  Immnafixi: 

Hei  mihi/ujpenfus  de  CruceSponfus  eratl 
T.t  qualtSySpofe^tnqua,  hdcefi^quani  trifiis  imago^ 

Hdcdne  erit  capiti  Malusaprica  meo} 
B^c  ego  fanguinealaniuens  refidehofub  vmbra 

Tu^crucii  infamifitpite  fixuseris^ 
O  mala  Malusl  &  infelix,qu£  fe  manus  vmquam 

Vixit  humolmanus  h£CyC£de  cruentafuit. 
Attamen  hdc  Utos  Maltts  tacit  ardua  ramos^ 

Vtq^  ctibent,placidos  vmbra  dat  apta  toros\ 
Vmbra  dat  apta  toros/ed  non  tamen  apta  fopori: 

Ahlmagis  h&  lacrjmasMii^us  &  vmbrapetunt. 
O  bona  Malusl  &  6  filtx,quA  te  manus  vmquam 

Vixit  humo.hancfidus  tam  decet  ep manum, 
Ah  video^cui  tefimilem^mi  Sponfe^  vocaboy 

Sape  mihi  vmbrifer&  munere  fun^edomus» 
Qualisonufia  rubris  late  fua  brachiapomis 

Spargit^&  aptafiti  munera  Malus  habet*, 

Mxfupf' 


L  I B  E  a      S  E  C  VN  D  V  S.  >75 

^xfuperatj^fuas,  mmerosa  frugeforores, 

Vna  nimm  lafis^  ^^^^^^^^^'f%  p^w^y; 
Talisesajlwis  mthi.SponfeyCaloribus  vmhra; 

lymphaj^dtwtfitio^dumfameoj^^dbus* 
Oquottesego  te\  quoties,  misponfyvocauly 

VtfemeliUa  meum  conderet  vmbra  caputl 
Bic  ego^  ft  liceat ,  dixi  ,getmbunda  febedoy 

Vtfedetamijfo  mafia  columba  viro, 
£t  modopurpuret  concreto  fanpdne  crtne, 

Et  modo  materies  Jabra^  doloris  erunt. 
ifuncoculiameoculost  numfrons,  nuncpenduU 
cetutXy 

Nuncos,  nunc  atro  harha  cruorB  madens, 
O  quotieslatus  bocjacrymanf^  gemenf^videbo! 

Nevideam  lacrymis  impedtar^meidi 
Multa  tamen  dabtt  hoc  vnumiht  vulnera,  vulntts^ 

Saucia  dum  geminoslabar  advfquepedes. 
Tunc^  iterutn  ampUxu  Itgnnm  lacrymabilejirin^ 
gens, 

Subfcribam  hac  plantit  verbafuprematuis: 
F.n  duo  qui  cauffam  prdentfibi  mort$s,Ama»tes) 

Mergitur  hic  lacrymig,ignibu6  illepcrit* 


Sui 


274  V    O    T    A^ 

SedvmhraiHifiSy  quem  defideraueram 
fediyC^nt.z. 

a.incanr.     A   MoRis  cnim  vuliiere  percufTa  arbo- 

Qiig.ibid»  J^  rum  folacia  fyluarumque  fedkatur. 

Sicui  [  namquc  ]  arbor  mcli  inter  reliqua 

lignaryluae,(Icefirponfusinterreliquos  H^ 

lioSjhabens  frudlum,  qui  non  folum  fapore 

omnes,  fed  dc  odorc  pr^ccllat ;  &  duos  ani- 

mx fcnfus :  id  cft  guftum  &  odoratum  refi- 

ciatrdiuerfisnamque  copijsmenfam  fuam 

nobis  praeparat  fapicntia,  in  qua  non  folum 

panem  vitac  apponit ,  fed  immolat  carnes 

verbij&non  folummifcet  in  cratere  fuo 

vinum ,  fed  &  mela  adhihet  odorata  &  dul- 

cia  5  qu3B  non  tantum  in  orc  8c  labijs  fuaui- 

tatemreddanc,  fcd&interioribtis  tradita 

faucibusdulcedinem  feruent. 

Nyfl'ln  Is  enim  qui  in  fylua fnaturae  noftrae ,  ob 

orat.4.in    fuam  erga  senus  humanum  beneuolentiam 
Cant.  .0.0         .    r  1  r 

germuiauit,eoipioquoa  carnisac  langui' 

nisparticepsfa£lusefl:,qua(imalum  quod- 

dam  exiftit.   Nam  in  hoc  frudtu  videre   eft 

/    quiddam,quod  cum  vrroque,  nimirum, 

carneacfanguinc,  fimilitudinem  aliquam 

habeat ;  etenim  ratione  coloris  fubalbijcar- 

ni  quod  proprium  eft  imitatur  j  rubcdinis 

fpecie  cognatio  quafi  quaedam  cum  fan- 

guinis  natma  indicatur, 

Meriti 


LlBER       SECVKDVS,  17  J 

Meriro  ergo  eius  dcfiderauerat  vmbram.  Bm  rcrnti 
de  quo  &  refrigcrium  circC(5c  refedioncm  +'^*^'*  ^*'- 
pariteracceptura.  Nam  cae.era  quidem  lyl- 
uarura  ligna  etfi  vmbram  iolanj  habenc,  led 
non  vitaErefc(ftione,nonhu'wCus  peipetuos 
falutis,vnuse{Vecenim  virxaudor  vnus  me- 
diatorD:i&:hommum  homo  Chihs  vs 
lEsvs,qui  didt  rponfae  i\\x  :  Salus  tua  egofuni, 
Proptereaergo  GHaisTiporillimLimdeii- 
derauerat  vmbram  j  quod  fol'  ;s  fit,  qm  non 
folumab  jerturefrigcrat  viiiotum,lid&:  re- 
pletdeledl-uione  virtual  5«^  pwWe/«j<jMm 
difideraueram  fedt.v  mhn^  eius,caro  eius. 

Quisenimpoaetluftinere  Solemiuftir.i^  ^^^^l^ff 
nudum?quis non  confumcrecur  iirdcnnbTTs  c.2.caiit- 
radijs  eius.^^airamphtergoSoliufticaehomi- 
nemmediatorem  ,  dc  ita  ex  conmn^^ionc 
fohs&r  humanicorporisfaclaeft  vmbn. 

CHRiSTVsergoafHxusa  i  lig.iUm  ,licut  Ambrln 
fn silum pcndens  inarbofe.  bonum  odoicvnnn-  ^^*J  "** 
danaErunaebac  redemptunisjquas  peccaci 
giauem  dercrfit  fccrorem  &  vng jetum  po- 
tusvitaliseffudit.  Tanquam  malum  ,  inquit, 
ifi  lignu fjludt ,  ita  confobnn-ts  mem  tn  medir»filw' 
rum.lnvmbraetus  concupiui&fedh  flonavm- 
bra,  quas  nos  ab  iniquitatis  lole  defendir.,  & 
fru^us  etus  dulcis  tnfaucibusmeis.  Qu's  fru^^ius 
eiiisduieis  ,  niiipraedicatioDomnicaepaf- 
(ionis? 

S  2.  Natha- 


l-jC  V     O    T    A.' 

vuu^i  Natli3nsHl///t4y^t/r^^ci  vidctur;  Dauid, 

afton,3.    invjnbraalarum  Domini  Iesv  {peravefe  di- 

c\t\X3,cchxmmabjri!mficomori  arcendic  ,vt 

CHRiSTVMvidiiet.  Nobisq  oqncexpan- 

djciTjanusfuas  It svs,  vc  torL.m  inundum 

obumbrarer.  quomodo  non  fumus  in  rwi- 

^ri^qmCrucis  eius  protegimur  velametof 

quomodo  non  lumusin  vmbra^  quos  cruei- 

iixus  a  mahgnicare  raeculi,  &  corporis  ardo- 

T^^-.k;^  redefcndic. 

Idcmibia,  ^         •    /v  rs      •  1  .    -         /111 

o<k,^,,  Jiacvmura  Dauid  profegi  le  poitnlabat, 

ne  Qomperdtm  Sol  vrmt  vdlunaptr  mclem, 

H<incvmhram  Ipr  talis  minillrargiacia  ,  tor- 

ridalaeculihuius,  A:muntii  afftiua  fugienti- 

bus.  In  hkccigorequicfcamm  rmbra,  pecca- 

torum  noikorum  ajfhbus  fr.tigau;  Ci  quos 

aduffit  iibidOyhos  Domini  Ciux  refri^e- 

ret ,  in  qua  fe  icclmauit ,  vt  noftra  delida 

iufciperet. 

Hon.  apud       Vmbrn  fit  ex  corpore  &  luce,6t  eft  itine- 

fciaV*   Jt^f^^Jum  refrigerium  ab  aeftu ,  8c  protedio  a 

tempcftate.  Arbor  vita^jfcilicet  malus  ,  eft 

fanCia  Cr«;(f:rru6lus  eius,  Chrifius',  vmbra ,  tu- 

tela  vehefrigerium  humanigencris,  quod 

grauionere  peccatorumperaeftum  concu- 

pifcentiae  premebatur. 

>»caau*^*      Vmbra  Chi  ifti^fiquidem^omnem  tcnta- 

tionum  feruorem  tcmperat,  &c  dum  aura 

fuae  infpirationis  fuauiter  mcntcm  tangir, 

quicquid noxij  ealorii  fuftinebat ,  expellir, 

&quara 


LlBER        SECVNDVS  277 

&quam  iam  forfit  n  nimfus  vitioium  rcftus 
marcdam  fccerat ,  vmbra  fmd:i  Spiritus, 
protegens  recreat,  vt  dismineuisinfpiratio- 
nc fedens paufat, vires collig.ic, quibus  ad 
acternam  vitam  robuftius  currat. 

Per  vmhram  cx  luperna  protedionc  refri-  mo?*cj  in 
gerium  cor:iis  exprimirur.  Sicut  Sponfain  c4o.iob# 
Canticis  Cant.aduentumSponfi  praEftolata 
praenunciat,dicens  :  Sub  vmbratUm  quem  cU' 
Jideraueram  fedi  y  ac  C\  dicac;  abxftu  carna- 
lium  de(iLlciiorum,fubadusntusilliuspro- 
tcif^ionerequieui, 

Nonne  merito  fub  arboris  huiusvmbra  ^««or* . 
leditgenusnumanum,quoa  per  elumlig-  «pa. 
ui  fcicntiae  boni  &  maii  paraciyfum  amik- 
rat  ?  grauc  onus  peccatorum  in  aeftu  vitio- 
rum  portabat  ,quod  deorfum  in  praecipi- 
tium  tormentorum  rrahebat.&ideo  ad  ar- 
borem  vitaelESVM  Ch   isrvMfeftinabat. 

Tucrgo,  vide,  vt  vuias  in  vmbra  eius,  Bem.nrr. 
vt  quandoque  &   regnes  in  lumine  cius. '^'****^^'* 
Nonenim  tantum  vmbramhabet,  habet 
&  lucem. 

ApoftoIu5dicit:lecem,vmbram  haberc  ot'gJ»o«» 
tuturorum  bonorum  ,&  omnem  veterem 
culturam  vmbram  &  exemplar  pronunciat 
cfte  caeleftium,  Nosautcm  alienifumus  ab 
vmbra  eorum  quoniamnonfumusfub  lc- 
gc  jfcdfubg  atia,fedquamuisnon  fumus 
iub  vrabra  illa ,  fumus  tamen  fub  vmbra 
S  3  mcliorcj 


i7^  V  O  T  A. 

mcliorc;»invmbraenim  Christi  viuimus 
inrergentes. 
'  ^"^*         Et  mento  Sponfafub  meli  vmbrafederc 
concupirdrjfinc  dubio,vt  vitse,  quaceftin 
ejus  vmbra,  particeps  fiat,videtuc  omnis 
fquoquej  anima,  donec  in  prasfcnti  vita 
eft,  vmbram  habcrcneccfrariam  ,  propter 
illum,credo,  ardoremSoIis,x]uicum  ex» 
pitus  iuerir,continu6  femcn  ,  quod  non 
alta  radice  demerfum  eft^arefcit  dc  depc- 
rit. 
s^incau         Sed  fortaflefelicius  aliquidiftaexper- 
ram  fe  glo» iatur  in  eo  quod  fe  in  vmbra  di- 
cit  non^^vt  Piopheta  j  viuere,  fed  redjflTe: 
federe  enim  quicfcerecft    Plus  autcm  eft 
quiefcere  in  vmbia  quam  viuerejficut  viuc^ 
re  plus  eft  quam  ranrumn.o<  6  e(Ie  in  ea, 
Iguuiquodeft  communemaltorum ,  Pro- 
pbera  afiTcmicns  fibi;  in  vmbrieius  vtuimuSy 
inqjit  ;  fponfa  veio  ,  habcns  prsero^ati- 
uaii>,etiam  quo.i  fub  ea  fingulariter /^^e- 
nf  gionatur ,  vbi  iraque  nos  cum  labore  vi- 
uimus   f  jui  confcij  j>eccatorum  fub  timore 
feruimus ,  ibi  haec  deuota  6c  amans  fuaui- 
rer  requie(cit.  Deniquc  rimorpcenam  ha- 
ber ,  amor  fuauiratem  ,  vnde  ait ;  EtfruUus 
^iusdnlcisgutturlmeo*  gadum  contemplatio- 
rus  figniftcans  ,  quem  obtinucrat  per  amo- 
^em  luduirc .:  fubleuata.  Aft  iftud ,  in  vmbra, 
^uia,  perjpeculum  &in  <in'r^mate,cntcvicnde^ 

(Tmauermf 


LlBlft       SECVNDVS/  1'7<^ 

tUnduerintvmhrd  crefcente  luminc ,  im6  pe- 
nitusdifparuerint,  &fubintrabit  (icutper- 
fpicua  ita  &  pcrpetua  vifio ,  eritque  non 
modo  fuauitas  gutturi ,  fed  &  (atietas  vcn- 
tri,  linefaftidio;tamen:/«/>vwW  eius  quem 
dtjideraueram  fedt ,  &fru^us  etus  dulcis  gutturi 
tneo. 

In  te  ergo,  dulciffime  Domine  Iesv,  Bonfttt.ti 
quiefcar  irier.s  noftra,  &a  te  ,nec  admodi-  ^JJ^g^J^ 
cum  feparetur.  Stultiftimum  quidem  eft, 
etiam  nobilinimo  & iucundiflimo  loco  ex- 
irc.  Qu.omodoauJemus,nifidulciftimum 
fponTum  mfpicere,  ne  fubtraharuranobis^ 
quid  ,qu2fo  ,  nos  niouet ,  aliud  intueri? 
quomodo  omnia  non  defipiunt  &  defpi- 

r^       c     •       T\        '  ri  Aug»mc<I« 

Contugiat,Domme,mens  mea,/«ori«-  cap.gy. 

hra  alarum  r«<ir«w,  ab  aeftibus  cogitationum 

huius  fajculij  vt  in  tui  refrigerij  tempera- 

mento  abfconfa  ,:laetabunda  cantet  ,  Sc 

dicat :  Inpace  in  idipfum  dormiam  &  requief 

um. 


S4  XV. 


29o 


V  o  T  A* 


Quovwdc  cimttihtmus  tantiam  I>mini,  in  tnm 


30 


LlBER       SECVNDVS.  l8l 

XV. 

Quomodo    canrabimus  canticum 
Dorainiin  terraaliena.P/S/.i^^. 

QVidtottes  cantusiterare  inhetis  amtci^ 
Seu  luheat  digttU.feu  muetoreloqui} 
JUttttam  cantuspofcnnt,  ammtq^  qumem, 

Turhida  cum  mens  eH,  os  digtti^^  dolcnty 
S^in  mage  canrandu  cu  mem  tacet  agra ,  momtif\ 

Tuncq^optu ejfe Ijra,  tunc^opus  iffe chdj. 
^empefuo  nimium  ne  merfa  dolore  laboret, 

Aut  tntenta  fuU/tt  nimis  tpfa  malis: 
Quid  qtiod  opem  certApromittitis  vfque  medeUj 

Veftra  nec  exemplo  di^a  prohante  carenti 
Dkitis  hanc  caufam  cur  lajfus  nauita  cantety 

SoUicitat  celeri  ciimfreta  lenta  manu. 
jQuij^gregemviridespafcendumducit  inagros^ 

'Son,mfine  nimiiimfttmera  longa,  canit. 
It  canit  vt  faUat faflidia  longa  viatory 

Miles  &  vt  cantet,noxg^  laborg^facit» 
K^»  ego^quodfaciunt^mtles,nauta,atqiie  viator^ 

Quod^fucttpaftorjamno  rMlis  opus, 
Adde  quod  &  DominA  iam  duduafftieta  querelis, 

Adfolitosgemitusplus  mea  lingua  valet'^ 
Vixq^retentantiiam  carminaprifcafManty 

Mujicaquinettam  res  mihi  vifanouaefi^ 
^ — Vtci^timet  longo  veniens  ecarcere  Solem\ 

Sicmeaktittam  lingua  modof^timet. 

S  ^  Ad 


iSt  V    O    T    A. 

Adnutneros  quotksfult  impetus  ire  reMo:^ 

Aut  folttam  digttis  foRicitare  cbelym-, 
Aiit  do^o  querulasmpellerepe^inechordMy 

Aut  mcllem  miculis  increpuiffe  lywni^ 
Autleueceratk  moduUri  carmm  auenU, 

Aut  voci  liquidas  affociarejides. 
Heu\  toties  lacrjmdfuntyme  tentante,profufa, 

Etlacrjmisy  digttiyVoxc^  retentafuit. 
MoxluStatA  iterum  cantu  dedticere  vocem^ 

Et  qmrula  dtgiros attemiafiljra-, 
fJeqt(tcqi4am  aduerfisfenfime  tendere  Mufls, 

VUa  nec  efi  nofira  barbitos  ifia  manu* 
Interealonga  iam  defuetudine  pigra, 

Art£m  dedidicit  voxg^  mamift^fuam, 
l^ecfinuncfiudium  grauitatisinane  retentemj 

Uolefcantfiudio  trt^iafata  meo, 
I.noyfciam  leuihus  tamen  addere  carmina  neruis^ 

Aptaj^mutandisfitmihi  lingua  fonis-, 
Ef  vincam  Aonias  digttii  aut  guttureDiuaSy 

Et  meafit  meliorM^rfia^Canna  tuky 
Tanaq^multiforem cogamfubmittere  buxum^ 

Etfuperem  Threffafiamina  do^a  lyrd: 
Quefiibtu,  an  cantu  videor  debere  teneri^ 

Haxima  cuiftendi  copiafemper  adeU? 
Ahlbeneyne  cante^  mihiper  malaplurimacautum 

Vertit  &  in  morem^  iam  mihipene  dolor,  (efi\ 
l^ec  loctis^vt  cantemjpatitur^neque  teporaprofunty 

Vt^  locusfinat  aut  temporaymoeror  obefi, 
Qutdhultis  patriaprocula  tellure  iacentem, 

Bxternopatrios  orbefovare  modasf 

rarcite^ 


LlBER      SECVNDVS.  2.85 

Tarctte.fortunA  mmU  exulis  iHa  repugnantx 

Non  eji  conumms  cantihus  iHe  locus, 
Exul  &  apdtrio  tam  longe  dipta  CoelOy 

Jmpellam  patriizdulciafila  Ijya} 
Tarcite  tam  miferumfortuna  vulnus  hahenti\ 

Cantandi.externo nuUa  Ubidofola  eft» 
Triftiajiabtltbus  manant  mihi  lumina  riuU, 

Et  videorfefiam  poffeferire  cheljm} 
Semperin  ohtutu  vigilat nmsfixamalorum^ 

Hf  cjihara  vtdeor poffe,veloreloqui} 
Jieulmmis  infij}untpr£fenti  pe^lorafato» 

Ef  nmnqaam  exilij  fmftis  acerhus  ahefl, 
Si  quifquam  his  iuheat  Amphiona  viuere  terris^ 

Aonio  numquam  pedine  tangat  ehur, 
:Rijlp:^uEtiiridicen  propero  ctimperdiditOrpheus^ 

llicet  artifices  ohriguere  manus\ 
Et  manihus  cecidit  kue  cum  tefittudineple^rum, 

Eraciaj^funt  cafugarrula  filafuo, 
Quid  mihunon  vnafatorum  dadeftpultA 

Vrdicipitis^toties  vngue  aerefides? 
Dum  circumfpiciensyvhtfim,te  Patriajpe^o^ 

Heu  cadtt  ajpe^u  mens  lahefa^a,tuo\ 
Cu-nfemeUofperata  diu,tihi  Patria  reddar, 

Tuncego  voce  canam,  tuncegomente  canam. 


Udr 


184  ^  V  O    T   A.^ 

■^^omodo  cantabimus  cAnttcum  Vomh 
m  in  terrdaliena^  Pfalm.  1 3  6. 


cap^js-      \7  TiNAM  pofTcm  tfllia  dicere  qualia 
hymnidici  Anselorum  chori!  oquam 


Aug.  med* 

hymnidici  Angelorum  chori!  oquam 
Jub^nrerme  in  ruis  iaudibus  torumcfFun- 
deie.''  oquam  deuotidimeillaccEleftisme- 
lodiapcantica  ,  adlaudem&gloriam  nomi- 
nis  tui ,  in  mcdro  Ecclcfiae  infatigabilis  pei- 

«ap  ii.  O  benrae  nimium  iiiiE  Coelorum  virtutes, 

quaehudarepoflimtte  fandle  &  puriflime, 
cum  nimia  dulcedinc  &  ineffabili  exulta- 
tione/  Inde  laudant  vnde  gaudent,  quia 
femper  vident  vnde  gaudere  valeant  Sc 
laudarc.  Nos  vero  mole  carnis  prefli  & 
procul  a  vuitu  ruo  in  hac  peregrinatione 
pofirijarq;  per  mnndanas  varietates  diftenti, 
tedigne  jauuare  nequinuiSj  laudamus  ta- 
men  per  fidem ,  non  per  fpeciem.  lUi  vcro 
Angclici  fpirituspcr  ipeciem  ^  non  pet  fi- 

PiU  61,  Noftraccrte  natura  vfque  adeodeledla-  4 
tur  canticis&carminibus,  &tantacumeis 
habetneceftirudinem&conuenientiam,vc 
vel  infanresab  vberibuspendentes.fifleanc 
&  afflidtentur,  ca  ratione  fepiantur.  Nutri- 
ces  q-iidem  cene ,  quae  eos  geftant  in  vlnis, 
faepe  adeuntes  &  redeuntes  ,  6c  quaedam 

puetilia 


LlBER       SECVNDVS.  iS^ 

pucrilia  ijs  carmina  decantances  ,^iipercilii 
eorum  ita  ropiunt.-quocirca  fepe  quoquc 
viatorcs  meridie  agcntcs  iugalia  animalia 
hocfaciunrcai\entcs,itinerismolcftiamillis 
canticisconrolantcsjnecroliim  vratOres,{ed 
ctiam  agricoL^ ,  vuas  in  torculari  calcanreSj, 
vindemiantes&  vires  colentes  ,  &quod- 
cumquealiudopus  faciences  fepe  cantant» 
Nautxquoqueremos  imptlicnces  hocfa- 
ciunt. 

lam  vero  mulicres  quoque  texentcs  &  ^'"^•' 
confufa  ftamina  radio  difcemenres,  fcpef  inpiii.3^. 
quidem  &  per  ie  fingulxjfiEpe  autem  ctiani 
omncs  concorditer,  vnam  quamdam  me- 
lodiam  concinunt.  Hoc  autemfaciunt  & 
mulieres&  viatores,  &:agricola:  ik  nauta^, 
laborem  qui  ex  operc  faciendo  fufcipitur, 
cantu  canfohri  volentcs ;  vtpote  quod  ani-^ 
ma,(i  carmen  &c  eanticum  audierit,raoicfta 
&  difficilia  {n  facilius  toleratura. 

[Scd  ']quomoiocantahmus  canueumDommf  Ambr. 
in urra  xUena.^H^htxi non canebant  in  terra  ^"'"f - 
captiuitatis ,  quodmruapatiiacanere  con- 
fueuerant.    Hxc  terra  captiuitadseft  » alia 
terra  libcrtariseft  ,ifta  peccati ,  illa  quietw 
aeternae;valkftrisifta,iliaccBleftis. 

[Im6]ficaromenurcpugnat,  necfubdi-  Ambr.ls» 
taeftanimigubcrnaculo ,  6cmccisimperio,  '^*^P«""- 
altena  eit  terra,c^x  non  donarur  exercitio 
cukotis,  &  ideo  non  potcft  ftudu^charica- 


i%6  V  o  T  a: 

tis  patientiam  pacis  afFerre  :  QuomodocafUA^ 

himus  cmicum  Domtni  m  terra  altena} 

Ambt»  Qui  cantat,vacuiis  eft,&  diuerfarum  co- 

oIon*7*  gitationum  curas  relcuat,culpas  relegat,  fe- 

queftratauaritiam,  &nonfolum  corporis 

voce ,  fed  etiam  meniis  fuauitate  fe  mulcet* 

.     .  l<Jamcummensquerulofemdeftobfeffadolorey 

Kazian.de  ..  .  j,  ,    t       n    r 

himnna        ^d  uta  occlufoi  tunc  habet  tUafores: 

namr  Jn  rcgione  vmbrae  mortis  fumus  j  abfc5- 

pi^j/jg^"    ditaeftvitanoftra,non!ibera.  Eritenimli- 

Ofton.22.  bera  in  regione  viuorum.Ibi  ergo  viuit  ani- 

manoftra,vbi  nihil  mortalc,  nihil  infiimum 

amida  (ir,nihil  debitum  poen^ejibi  iaudabic 

Dominum,vbi  depofito  mhrmitatis  corpo- 

re,conformis  eftecceperitgloriae  corporis 

Christi,  nam   dum  in  peccaco  fumus, 

plene   laudare  quid  poftumuj*  In  vmbr^ 

iiimus  hicpoliti  ,in  vmbra  viuimus,in  vm- 

bralaudamusiperfcde  invmbra  laudare 

non  poftumus.  Deniq-^  interra aliena  fumusj 

quomodo  cantablnm  canttctm  Domini  in  terr^ 

altena? 

ibid.  fupc-      Erudabat  hvmnum  anima  pia ,  cui  dice- 

fius  ' 

bat  Dei  wtthwnwinfinua  mihtvocemtuam,qui4 
vox  tuafuauisefi,  erudabat  hymnu  cui  dice- 
bat :  latium  diHtllant  labta  tua  Sfponfa ,  mel  & 
lacfubltnguatua'^  (ed  non  poteft  quis  ante 
crudare  hymnum  ,nifi  didicerit  mftitias 
Dei ,  &  didicerit  ab  ipfo  I>»jmino  Dto  fuor 
ide6f|3ecia'itcrhocDaiudpctit,vceumdo- 
.    .  ceac 


LlBER       SECVKDVS.  1^% 

ccat  Deus,  quomodocantarepoteilin  mc- 
tu  podtus  &  in  timore  poenarum  f  quomo- 
do  cantarc  poteft  grauium  llbi  confcius  de- 
lidorum  j  nifi  prius  fiat  venias fecurus  ?  De- 
nique  quomodo  cantabimus  canticumDomimin 
terraaliena,  in  qua  impugnetur,  in  qua  ca- 
ptiuctur  in  lege  peccatijin  qua  defleat  atquG 
deploretfuac  captiuitatis  asrumnasr' 

OpaxillajquamvidebimusapudDeum/  Auguft.  in 
6  illa    fanda  acqualitas  Angelorum !  o  illa  f  raLijs, 
vifio  &  (pectaculum  pulctum/ecce  in  Baby- 
loniapulcrafuntquastenenrj  nortteneanr, 
non  decipiant,  Aliudeftfolatium  captiuo- 
i:um,aliudgaudium  liberorum. 

Facile  poteft  demonftrari  captiuosnos  ^  *"** 
cfte :  Non  enim  rcfpiramusiam  in  auras  il- 
lius  libertatis  •  non  enim  fruimur  libertatc 
veritatis  j  dele^ationibustemporalium  re- 
rum  tentamur,&  collu6tamur  quotidie, 
cum  fuggeftionibus  illicitarum  volupra- 
tum.  Vix rcfpiramuSjVel  ia orationcj capti* 
uosnosefte  intelligimus» 

llli  autem  qui  captiuos  duxeruntnos ,  quan-  ibidcm; 
dointrantin  corda  hominum  &  intcrro- 
gant  nos,6(:  dicunt  nobis :  Cantatenobis  verha 
canttcorum :  Quid  refpondemus?  Babylonia 
te  portatjBabyionia  tc  continet,  Babyionia 

tc 


xSS  V  O   T   A. 

tenutrit,  Babylonia  dc  tc  loquitur  j  nort 
nofti  capeie  nifi  quod  fuiget  ad  tempus* 
jEterna  meditari  ignoras  ,  non  capis  <juod 
interrogas.  Quomodo  camabimus  (ammm 
Domlni  m  tma  almta} 


LIBER 


ll 


LIBER    TERTlVSi 

S  V  S  PI  RI  A 

ANIMiE     AMANTIS. 


a^o 


S   V  S  P  I  R  I  A.' 


^dmro  vos^JiUa  j{ierufalrm,s-i  inuemrtiis 
dilectum  meiim,vt  nuncietis  ei ,^uia  amcre 

lanqueo ,     Cantic.  j, 


31' 


LlBBa      TERTXVS.  ijl 

I. 

Adiurovos,filiiEHiernfalemjfiinue- 
neririsdilcdummeum,  vrnucie- 
tis  ci;quia  amore  langueo.  Cant.s» 

/^  Oeleftesanimd,Soljm£  coeleflualumni, 
^^  Qud  tcritis  niueo  cmda  tmplapede\ 
Vos  e^o^vos  numquam  violando  carmine  tejlor, 

(iSi  meus  eft  vobis  fortd  repernis  amor) 
Dicite.quod  coeca./ic  em  Ungueoflamm^^ 
Languet  vt  Affyriofloflulus  vfttis  agro, 
Nempe  fuas  nuper  cumjpargeret  ille  fagittas^ 

Delituitproprijs  nu^us  arundinihus: 
Etfumma  trifldtpr&fixus  cufpide  teli^ 

Cor  mihi,ceu  Parthi,canna7edunca  fidif. 
AhquthuSfahquantistumpe^uiamonhmarfiti 

Nonfurit  AEtn£o  ftuior  ignerogus. 
Kttwc  igtttir  cupidus  de  mefiplura  rogahit^ 

(Samquefolent  cupidt  midta  rogareproci) 

Dicitejanguentis  qudfit  mea  vifafi^ura-y 

Pkraj^y  languentem  nonpotuijfe  loqui. 

St  roget\an  lento  mthifihrisin&fluetigne} 

Dicite.quod  nullo  fehris  ah  tgne  coquar, 

Si  rogetyan  mortis  propiorfim  vtfapertclol 

Dictte  qu£  vohts,ore  tacentejoquor. 
Dictte^nulla  meis  vosreddere  nuncia  verhis^ 

Sedfatttantum  reddere  verhamei. 
St  luheat noftrostamen iUi nofcere  vultusy 
IsecgraHefit  vchis  dtcere^qualts  eram: 

T  2  Hic 


i^i  S  VS  P  I  R  I  A» 

Hac,precoryaut/imili,tum  mt  defmgiteform^^ 

Quafdat  &  morbi  qU&fit  ortgo  mei, 
J>miey]uhd  taceam  tembruexfdnguis  ohortis^ 

Suaiduo  m  nudum  corpore  lapfafolum» 
Sintq^  hel>etcsoculi,medt^  cm  morte  natantes, 

Int^firm  iaceat  langutdafacta  manus: 
Nec  rofa  pi^ageni6,mque  viua  coraUta  lahriSy 

Vena^  vix.quamuispoilice  ta^a,micet: 
lamg^  diii  nuUo  conftet  me  viuerefigno, 

Quam  quod  anbclanti  pe^orefrpe  gemam, 
Quodcj^  mthicertam  nonpofitnfingere  cauffantt 

Cur  totiesnullo  Ufa  dolore  querar: 
H^ott  popm^  nififorsgemitu  feprodere  cogat^ 

Qut  gemttum  toties  pcctore  rupit  Amor, 
Hacreorjjacnofirifiiitvnica  cauffa  doloris, 

Et  quid  amans  eptnefcij.amanf^fui, 
Hocjuit^hoc  toties  mefijpirare  coegtt, 

Pergremtum  iniuff&ciimfiueretii  aqua, 
HoCyfmt.vt  qiiamms  totiesaltenaloquenti, 

llliusapduenomeninoreforet. 
£rgo  7neis,oro.ptk^o  hu  dictte.vtrhisy 

lHius  immodica  quod  cremor  agraface: 
Dicite.quod ieniofic  torreor  iUius  igne^ 

Vt  rofa  coeieUi  torridafaiia  cane, 
Dicite.,quod  iongafic  eius  langueofiamma, 

Vt  latiguent  ficca  liiia  cana  coma. 
Dicite  qtiod^meicauffa  vnicafit  ianguoris^ 

(Oui  fimulefi  mortis  cauffafuturus)Amor. 

AdiUTP 


LlB  ER       T  IRT  I  V  S.  l^j 

Adiuro  vos^jHtA  Hierufdem  .fiinuene^ 
ritis  Dilecium  meum^vt  nuncietis  ei: 
quia.  Amore  Ungueo,  C  an  r.  ^ . 

pRoBAViT  dilediioncni  fuam  nobis  ^y?; ^iJ, 
-''  prsclarusilleprocus  animarumnoftra- 
rum  Christvs  ,  quaaddudusetiam  tum, 
cum  adhuc  peccatores  eflemus,  pro  nobis 
mortuuscft.Idcircofponfa  vicjftim  jamorc 
incenfaergaillum  ,  quiipfam  dilexerat,  de- 
monftrat  latcnsin  fe  diledionis  celuma  imo 
inpedbore. 

Sagittariusautem  ciaculatus  hoctelum,  NylTorat; 
cftipladileclio,  &DeiimefIedile<5bionem,  +.inCattt, 
facris  e  littcris  didicimus,qai  quide m.celum 
cledum,Dcumillum  vnigenam,ad  eos  mit- 
tit,quiferuantur;rpintuvitae,tripiicemcuf^ 
pidis  aciem  inungens  ,  vreum  \n  quem  im-  , 
miftafueritjvnd  cum  tclo,  &  ipfo  (agitrario, 
is  vnum  colligat.  Itaque  videtiam   anima 
pcrdiuinosgradusinfublime  dedudia  dul- 
cedinem  diledionis,tamquam  telum  in  M^ 
quovulnerataeft.  Opraeclarum  vulnusi  6 
dulcempiagam,  pcrquam  vitaad  intcriora 
pcnetrat,quafi  quoddam  oftium  &  ianuam 
iibi  aperiensipsadiuifione.  n   'h 

Quampulcrumcft,quamdecorum,vul-  2,inCaniJ 

nus  a  cliaritate  accipere?  Alius  iacuium  cat- 

neiamorisaccepit ,  aiius  terrcno  cupidinc 

vulneracuseftjcunuda  membracua,dc  pra&^ 

T  5  bc^ 


55>4  S    V   S    P    I  R    I    A. 

beteiaciilo  formofq  j  fiquidem  Deusfagic- 
tarius  eft.  Audi  fcripturam  de  hoc  eodem  ia- 
culo;  imo  vtamplius admiteris  ,audi  ipfum 
iaculumquid  loqnatur;  Pofukmeinfagittam 
ile^anjy&inpharetrafuaferuauit^C^dixit  mthi: 
magnum  e^  tihi  hoc  vocaripuerum  meum,  Intel- 
ligeragittam,quiddicat,&quomodoaDeo 
fit  eledta.     Quam  beatum  cft ,  hoc  iaculo 
vulnetari! 
Hift.cpift.       Necmirum  (ifponfus  habeatplures  fa- 
fiiniipia»   S^^^^^»  ^^  quibus  in  119.  Pfalmo  dicitur:  54- 
gtttdpotenxis  acut^.Viis  fagittis  <ic  Cleophas,in 
itinere,cumalrero  vulneratusaiebat:  l^onne 
(OY  nofirumardenserat  in  nohis :  Ec  in  aho  loco 
legifn  us :  Sicut  fagitta  in  marm  potentis^  tta  filij 
excufforum,  His  fagittistotusmundns  vuU 
neratus  &  captus  eft.Paulus  fagitta  fuit  Do- 
mini,  qui  poftquam  ab  Hicrojolymis  vfque 
ad  lllyricum  mifliis  arcu  Domini,  huc  illuc^ 
que  voHtauit;adHifpaniasire  fefiinans,vc 
veIox(agitta,fubpedibusDomini  iui,  O-^ 
rienrem  Occidentemque  proftcrnat, 
Augi;^»  Quid eigo  dicam.?  quid  faciam  ?  quo  va^ 

ined.c40#  Jam.?  Vbi  eum  quseram.^vel  quandoir*Me- 
niam.^qucm  rogabo.^^quis  nunciabit  Diledo 
xneOiquia  amore  langueo} 
Aug.foliu  O  vita ,  cui  omnia  viuunt ,  vita quae  das 
*'P  ^'  mihi  vitamj vita  quas  eft  mea vita.^per  qtiam 
viiio,finc  quamoriorivita  perquam  reiufci* 
cor,  fine  quapcreo  j  vita  per  quam  gaudeo, 

fme 


LlBIR       TERTiys.  19$ 

fine  qua  tribulor,  vita  vitalis,  dulcis  &  ama- 
bilis/empermemorialiSjvbiquaefocsJvbite 
inueniam ,  vt  in  rc  deficiam  ,  &  in  te  fubfi- 
ftam/'  prope  cfto  in  animo ,  propc  in  cordc, 
prope  in  ore,propc  in  auribus ,  prop^  in  au- 
xilio.quta  amcre  langueo ,  quiafinc  te  morior?       , 

Anxiavota,  fuis  nefciunt  e(Ie  contenta  Abbfer* 
mciitiSi  ideo  alicnac  precis  mendicant  fuf-  46«mCat. 
fragi a :  Adturo  r w,in quit,  fiUd  Hierufalem  •,  vos 
nunciate,quibus  paiet  ad  dilcdum  familia- 
ris  acceflusjvos  nunciate,  quae  noftis  ex  par* 
te,  quata  fit  amatorij  virtus  languoris,  quam 
lit  foi  tis  vt  mors  diledbio. 

Sedquorfum  ficadiurat.?  Nonne  Dile- ^«P*** »* 
dtus  cu(aa  nouerat,  &  in  his  amorem  Spon- 
(x  amantis.^fi  Perrus  dixit:Tufcis,qukaitJOte, 
quanto  magis,  6  diledla,  tam  piudens ,  tam 
fideiis,  per  temetipfamabfqi7einternuntij$ 
dicere  potcras  D  ledto  ,&  frcquenter  fine 
dubio  dixifti ;  dilc6te  nullum  tibi  abfcon- 
ditum  eft  cor.nulliusoccultusamorjfwy^w, 
quia  amoretut  /4«^//«f>.Quorfumigirur,tendit 
haecadiuratio  .^  Nonne  vtpercu(Ia,percu- 
tiat?  vt  vuincrata,  vulneret.<* 

N«wcMrcei,non  quafi  ignorati(nihil  enim  ^"1^^*^"* 
ci  incbgnitum  eftjfcd  quia gaudet,  quae  no-  cant, 
uit  de  dilc(3ractiam  cx  aliis  intelligere. 

Narratc&annunciatc&exaudietvoccm  ^^"^*  . 
vcftram,vtrcfoueat  votamea,  Annunciatey  <?4.iji*cat.. 
quiaamorelan^ueo.  Nonlanguct  amor,  fed 

T  4  langucc     ^ 


196  S  V  $  P  I  R  f  A.' 

languet  amansjvbi  viget  amor,ibi  viget  lan- 

guorjfiabfitjquodamatur*,  languet  animus 

3um  asftuanri?  voti  nimietate  conficirur ;  li- 

quefaffcusfe  fugit  animus  amoris  violctiam 

ferre  non  valens.  Sic  enim  in  cofumpra  ma- 

teria  &  iam  deficientc,  languidiora  reddun- 

turignisincendia.  Et  Deus  noflerignu  confur 

mevsefi.  6  potens  &  praspotens  paifio  chari. 

tatis/fi  non  tempcratur ,  non  roleratur.  lurc 

potens,quacanimuro,  quempofiederit,  fui* 

ipfius  efficit  impotem. 

Rupert  in       Annunciate,qmaamore languco^  prae  magno 

Canu       faciei  eius  videndce  defiderio  \  viras  rsdium 

patior5&  yix  pvaefentis  cxilij  moras  raftineo. 

Singulcus  de  imis  prodeuntes  prqqordiis, 

Abbfc  66  Ctcbrigemi£us,n6nne  runtquajdameru6la- 

in  Cant.     tion^s  fpiritus  &  concepra^  gratise  ?  none  ta- 

libusindiciisfe  probarlaguor  amoris<*Non 

eftoccultatusiapgnor,  quadogemirus  non 

cft  abfcQnditus.Ipre  fe  prodir  languor,  cum 

haEC.producit  indicia. 

«'ud^^D^l-    t-arigueoinamoremei,prxamoreSpon- 

lio  inc«s,  ficoeleftis.  Amoreius  languidum&remif- 

?*"'*       fiim  in  me  facit  amoicem  mei  ipfius.  Meo 

amori  mortua  ,  vjuo  ego ,  iam  non  ego,  fed 

yiuit  in  me  Sponfus.  Me  namque  amo ,  non 

amore  mei,{ed  amore  fponfi  qui  me  amat, 

Nonamomcjinmejfedmcinipfbj&ipfuni 

in  me. 

«on»«  foU-     £ia  dqleifllme  l5s  v ,  transfige  ialubcrri- 

lo  cap«a«  ■ 

*     ^  KIO. 


LlBER       TERTIVS  l^J 

mo  vulnere  amoris  rui.meduilas  animae 
meas,vc  vere  zidc^t, langueat,  dc  liqucfiat,  &c 
folotuodcfidcrio  deficiat ;  ctt/>wf  diJfolili^& 
effeiecum.  Te  Tolum  iemper  efuiiat  panem 
vira-jquideCcelo  dercendifti.Teiitiat  fon- 
remVitae,fontcm  aeterni  Iuminis,torrentem 
vctx  voluptatis.  Te  iemper  ambiat,  te  qua:- 
ratjteque  inueniatjin  tc  duiciter  requicfcat. 


Tj 


II. 


i^S 


S    V    S    P  I   R  I  A. 


Tulate  mejifftwusi  ffipiUe  me  malis,quia - 

emore  lanaueo ,    Cantic  s. . 


3^- 


LlBER       TERTIVS.  199 

II. 

FLilcitemefloribus,ftipate  me  ma- 
lisjquia  amore  langueo.  C/j«/.i. 

/^  Amor!  oqiiantutorresnnhi  vifceraflammisl 

O  Amorloanmi  blandeTyrannemetl 
O  Amorlah  tantos  quis  peclore  compriwat  igms} 

Parce.Vel  tn  vapidos  dijfoliior  cineres. 
Tarce  imorj  toties  rcpetitisparcefiigittisl 

In  noua,par$  ammi,vubiera  nulla  vacat. 
Tarce  Amor^&  tiocu<£p?ocul  abijce  telapbaretra^ 

Proxima  quam  iactesfiget  arundo  nuem. 
Ah  perij\neque  nota  mthifujpiria  duco, 

Ou&fonat^  ignotovox  ab  amore  fonat. 
Scilicet  arcanospenitusgrajfatus  in  artus, 

lam  mea,vicior  ouansyi  egtia  fubegit  Amor* 
Me  miferaml  tantosnemo  miferabitur  ignes} 

Nejjw  veleterris,nemo  velefuperis? 
Tuj^  meus(tanti  catijfa  vnica  qui  tormmti  es) 

T«  metisMc  ficco  lumine  cernis  Amor} 
Vosfaltem  AEther^  Coeloproperate  coloni^ 
Vos^quibus  afimili  mens  calet  tciaface: 
Terte  rofasydate  mala ,  &  odora  Chlmdis  herhas, 

Ouicquid  &  Alcinous^  Vloraq^quicqutdhahet. 
Terte  rofai,date  mala  ardentibus  ohuia  fiammis^ 

Mttior  in  malis  efi  amor,  in^  rofis. 
Verte  rofas  mantbus.calathis  effundtte  mala^ 
fors  erit  hmc  nofiris  certa  medela  malis, 

Sed 


JOO  S  V  S  P  I    R    I  A. 

Sed  ifuUa^o  fqutdpofco  rofu}  quidpoHulo  nuU? 

Ejf?  dolm  m  malis^eU  dolus  tni^  rofis: 
VorfanAinorfalfitegitur  vdamtmmnHy 

Aut  fua  Ipinjftrii  oeculU  amarcfts, 
Terturo  fmiplex  malo  delufa  Cjdippeefty 

Et  Venus armatdt  cufpideUfa  rofa. 
Noio  tua6  Cyi  beraa  rofasjua  mala^  Cjfdippey 

J^efiiaperfidtd.  mala  rofafj^  volo. 
Quaks  I>orothe&  fuperis  tulit  Alesah  hortls, 

Canaa^  (juasftupuit  Bruma  rubere  rofoi, 
Quale  tibi  Elyftis  vemt^  luititna,  viretis 

Angelico  carptumpoHue  Itliolum. 
Has  mthi  pofto  rofas ,  bM  malajutc  ItliapofcQy 

Nefcia  perfidia  Itlia ,  mala ,  rofoi. 
Hifmihivernantem  viridi  fuper aggerele^nm. 

PtCia^puniceisfternitefukra  crocis, 
Ftfana^  elentofiatpuUmm  hibtfcOy 

Fifcma  quam  viridtfatciatherhatoro., 
lungite  vimineis  colhcla  Itguftra  quafillis, 

Etpkat  in  laxos  lutea  Calthafinus: 
luncsa^^  egrt^ijs  onerate  canftra  Hyacinthis, 

Mifceat  &  calyces  Bellis  amcena  fuos: 
Sp'tca<y^  lsarciffm^&  apexftellattis  Amelli, 

Pulcra^  c&rulm  cum  Cjanis  Anemotiy 
Et  ^ymphAa  manna,  tmmortalefg.j  ArtJardiitbi, 

Iridis  &  VtoU  mulmoloris  opes, 
lun^ac^  Smtlactbti»  Pdonia  regiapdruis, 

Cttnha^  quA  Pafto  diuitefena  vireut* 
Additedeceptas  Arabo  de  corticefrondeSy 

Et  Mjrtbum  &  Daphnen  Ceartffium^Thjmtt. 

ScrpiU 


LlBER       TERTIVS.  ^OI 

SerpiUttm<j^  Cbam^mdum^y  Alotn^,  Cipirumq^y 

Et  mrdum  &  Tymbr^,  Cjnnamag^  &  Cajui 
tt  Coflum  &  Sta^en,&  oleyitis  germen  Amomt, 

Et  Cdtcum  totajlermtefiifjfefolum. 
Sternttey&  hocanmuqutdquid  fupcrexjpiradum 

Rofctdultiyfmte.dangueat  mfolijs.  [f//, 

Juncegofic  moricns  componam  UmtermtUy 

Vt  Rofa  deciduoi  vngue  refcla  como!. 
Aut  monturagraues  mdmant  Lilia  cubnos^ 

Qufcjj  balant  ammasgramma  meffafuof^ 


fulchi 


301  S    V    S    P    I    R    I    A. 

Fulcite  meflorihtu ,  flifate  malis  \  quid 
amore  Ungueo,Q.2SiX.*%. 

fi"in*St.   C^  R  E  V  i  T  amor ,  quia  inceritiua  amo* 

^^ ris  plura  folito  pioccflerunt.  [fedjpoft 

illaomniajSponfo  (  morefuo  )  fecedcntc; 

illa ,  languere  amore  fe  perhibct ,  id  eft, prae 

amorc.Quoenim  grauiorem  fueratexpcrta 

prasfenciam^eo  poftmodum  abfentiam  mo» 

leftiorem  fen[it.Subtra6tio  nempe  rei  quam 

amas,augmcntatio  dciideri)  eft,  &  quod  ar- 

dentius  defideras ,  eo  cares  aegrius.  Rogac 

prornde  ifta  interim  odoramentis  florum 

ac  frud:uum  confoueri,quo  vfque  denuo 

reueriatur,quem  moieftiftlmcfuftinet  re- 

mornnrem. 

Gifiemm       fNempel  quod  amcntibusfepe  eueni* 

c.2.Cant.         .L  r     j  i  r 

«xpof.i.     re  lolec  puelns,  vc  proe  amore  $d  lUius  quem 

depereunt  abfentiam,  &  corporis  languo. 

rcm  &  animi  patiantur  deliquium ,  hoc 

SponfcC  frequcntius  in  Cantioa  Cant.cue- 

nifle  comperimns.Nam  in  huiufcemodi  de- 

liquio  conftituta  prima  illaprotulit  verba; 

Ofctdettir  nie  ofculo  orisfni  ,Jiancaegritudincm 

{^(e,  oppiimentem,Sponlo,vt  nuncient ,  fo- 

cias  fupphcibus  exorat  verbis ;  cum  dcfati- 

gata  iam  cftetin  illo  quasrendojdicens  ?  Ad» 

itiro  vosfiliA  Hicrufalem ,  ft  inuenerttis  DileHum 

meum, vtnunct§tis  ei^quia  amorelangueo',  quin 

im6 


LlBER.       TIRTIVS.  505 

imo&hocipfoamorc  ,  eademinfbmmim 
dicitur  incidifle , ica  vt  Sponfus eam  mi(era- 
tus,in  ca  ipfa  proruperit  vcrba.  Adittro  vos^  ne 
fufcttetis.  At  nullibi  fanc  clarius  dcfcribitur 
iftiufmodiciusdeliquium.quaminpr^fenti 
fcntentia  ,in  quaipfametsgritadine  fuam, 
fimul  cumillius  causaexprimensillaexpo- 
fcit  remcdia ,  quje  praefcntanea  ijs  exhibcri 
folenr,qui  ralem  patiunturlanguorem,  flo- 
rcs,odores,vina,&  poma. 

Bonuscerte  languor  ,  cum  infirmitas  idcibii. 

hacc  non  fit  ad  mortem,  fedad  vitam,  vt  "^**  '** 

glorificetur  Dcus  per  eam.  Cum   ardor, 

febrifve  ifta,non  fit  ab  ignc  confumcnte,fcd 

ab  igne    potius  pcrficiente.  Porro  quod 

aduertitur  in  aegntudinTbiis  corporalibus, 

vt  languensf  cum  fibi  mtegLum  non  fit 

voluptatem  caperc  ex  ciborum  varietatc, 

vel  gelidarum  rcfrigerationej  ne  omfii  pc- 

nitus  careat  deledationccubiciilumfibi 

cutct  viridi  fronde  conuefliendum  ,acva- 

rijs  &  odoratis  floribus,  pomiivc  exornan- 

dum,  quibusvifum&defeflum  mocftiim- 

vc  foletur  animum  :  U  ud  idemprudens 

efficir  anima,    quz  ardentiflimo  laborans 

Diuini  amoris  languore,  cum  humunos 

guftus  ncqueat    pcrcipere ,  diuina  verba 

audircexoptat,&  toto  laborat  ftudio,  vc 

a6dones,operaque  fibi  recenfean  tur  Ch  r  i- 

s,Ti  diledti  fui ,  &iftiuiinodi  florum  ac  po- 

morum 


304  S  V  s  pi  R  I  A*   * 

moruniruaiiiflimo  odore  ac  piilcritudfnei 

vires  fibi  ad  feruiendum  Deo  ,  &  fpiricus 

fuppeditandos  confidit. 

Dchio  in     Tulctte  mefiortbus,  6  colu  mnas  admirabilcsf 

ca.cant.  ^^q^^  fulcra !  quomodo  florcscolumnac 

fiunt f  quomodo  queunt  retinere  nutatem? 

quid  ni  fuftineant,  nixam  lacerti  fortiflmjd- 

rum  athletarum  &  gigatum ,  quorum  robur 

incxpugnabile  fuit?quidni  funt  columnac,6c 

quidem  adamantinae,  quae duratione  func 

aeternaE,ccl(itateea;lum,altitudine,(inferno 

Ibidcm     terribiles^ad  rartara  vfque  penetrarunt. 

Stipate  me  malis.l^  on  vult  iuper  fundameri- 
to  CHRisTiasdifiearelignum,nonfcenum^ 
non  itipulam  ;  quiahaecignis  abfumet  j  fcd 
poma  fuauiflima* 
wIuT.in  Quodnam  enim  {pedtaculum  clcgltius 
Cam.  excogitare  quispo{Iit,malorum  compofi- 
tione?Gumordinecontinuofru61:us,hicbeI- 
^ecoliocatus  atqucin  lococonfertimpofi- 
tus  varietatem  quamdam  afpedlui  exhibctj 
rubedincjcum  colore  fubalbo,permi(la. 
f  zXant»  Sponfa[ver6]  quia  amorc  languct;fulciri 
fe  floribus.  &  flipari  malis  appetit  5  quia  j  du 
fe  aeternitatis  defiderio  afficit;dum,qualitcr 
illucperueniat,-iota  anxietate  pcrquifit(  C9 
quod  perfe6lionem,dum  in  earnc  viuitjom- 
ninononinuenir^  fatigata  in  defidcrio  fuo 
requiefcit ;  &  in  hoc  folo  gaudet ,  fi  circa  fe 
refpicit,vel  quibus  ipfa  proficiat,vel  in  quo- 

rutn 


LlBER      TERTIVS.  ^O^ 

rum  profedione  confolationem ,  de  lan- 
guorefuo,  recipere  polHr. 

Fidem[ergojfloremi  frudum,a(5tum  in-Bctn*fcf; 
tellige.Nec  mcongrue  vtopinoridtibi  vi-***^"^*'» 
debitur,(iaduertas  quomodo  inilar  floris 
neceflario  praecedentis  fi  udum,  bonil  quo- 
.queopuSjfideoporteatprseucniri.  Alioqui 
linc flde^impoflribile eft  placere  Deo Jtaque 
nccflnc  flore  fru(5las,nec  fine  fide,  opus 
bonum.  Sed&fidesfine  operibus  morrua 
eftjficut  inutiliter  quoq;  flos  apparet,vbi  no 
fequiiur fru6tus  Yhlcitemeflonbusyfiipate  me 
malif,quiaamorelague0,CvLm  praefto  eft  quoJ 
amatur,viget  amorjlaguet  cum  abeft:  quod 
non eftaliud,quam  tcEdium  quoddam  im- 
patietis  defiderij,  quo  necefle  eft  affici  men-* 
tcm  vehemcnter  amantis,  abfenteeo  quem 
amaf,dum  totus  in  expedatione,  quantam- 
libet  feftinationem ,  repiuat  tardicatem.  Ec 
idco  ifta  poftulatfibi  accumulari  bonorum 
opcrum fru6lus,  cum fidei  odoramentis,  in 
quibusmoramfaciente  (ponfo,interimre- 
quiefcat» 


IIL 


3o5 


S  y  s  p  I  s.  X  Ai 


DiUchis  meus  trahi  et  eoo  Hli  jiti^ascttur  inter 
Wa;  lonec  asyriretlxcs  et  inclxnentur  vfnhra. 


Cagt.i 

33' 


L  I  B  E  R      T  E  a  T  I  V  S7  JOT»' 

Diledus  meus  mihi  &  ego  illi ,  qui 
palciturinterlilia,  doncc  afpirec 
dies,&:  inclinentur  vmbrse.  Cant.u 

T^  Elicesantma  populusgenialis  Amantumy 
^  Ouas  amor  irrupta  ne^it  vtrimj^fidei 
No«  egopra  veftra.frrtanam  optauero  Regum-^ 

Nam  pHto  Caltcolilm  vos  egofortefrui, 
Sed  neque  iam  Siculi  mirer  noua  vota  Tyranni^ 

Optantis.VjthtAtertim  ejfe  Comes. 
'Bcquis  enim  focijsmediHs  neget  effiduohus, 

Quosfibi  tamfanilo  fcedere  iunxit  Amor} 
Aurea  conditio,quotiesredamanttir  amantes^ 

Reddit  &  alternas  mutuaftamma  vicesl 
Hac  egometoties  optaui  legebeatam, 

Adfua  cum  trepidam  figna  vocaret  Amor, 
O  quoties  dixiyftquando  cogar  amare^ 

iJon  nifiqutpariter  me  redamarit,amem  i 
Audijt  optantem  vohcrum  Deusales  AmoruWi 

Et  quid^  ait^  dubitas}  vt  redameris^ama. 
Vicino  extimuiprdtfmtis  Numme  Diui^ 

Attonuitj^  meum  vox  inoptna  caput^ 
Ecquid  inexpertampuer^wquam,  perfide  catlr^i 

Aufpiciii^  iuhesdLra  mereretui^} 
Sdipequidemiuueni  mthi  narrauirefodales 

Gaudta  quanta  fuispoUiceatur  Amor, 
$£ptus  at  contra  monuit  mefedtda  nutrix, 

Cm  vthmr  geruUfarcina  paruafimu 

V  z  Ver4 


5o8  S  V  s  p  I  R  I  A^ 

Vera  nmU  reputa  Teligni  oracula  vatis^ 

QUA  cecintt  caflis  ingem  inanda  choris: 
»  QhP^  lepores  in  Atho,  quot  apes  pafcuntm: 

in  Hybla, 
3>    Caerula  quot  baccas  Palladis  arbor  habet; 
3>  Littore  quot  conchaEjtot  funt  in  amore  do- 

lores, 
»5      Rcs  eft  folliciti  plcna  timoris  Amor. 
Sempermm  mtferostimcr  illeflagellat  amantes^ 

Nefors  non  redamet^quem  tamen  alter  amat. 
Jida  velalterntsfiftnt  ratafoederavimlis 

lumgratiUtVt  conftem  foedera,cura  fubit. 
Curre  per  hftoriai  •,  qtio tus  hm  Ifecurm amauit} 

Hunc  bretiis,  huncfi^m  ludificauit  Amor* 
Qua  Paris  Oenomfine  vtuerepojfenegabaty 

Oenonem  potuit  defertiijft  Paris. 
DilectiHypfyphile  non  manfit  Jafonis  vxor, 

Now  manjit  reducis.ficut  euntis  erat^ 
Jhefeacruddem  quoties  Artadna  vocauity 

'^auigto  numerum  qmfta  deejfefium} 
Qmn  ettam  leutbus  monftras,Pmr  tmprobe.pennis^ 

Ouam  citofuccedat.quam  cttocedatamor, 
Iteigttur  Jeutbtif<^^animas  modb  credite  flammis 

Cumfua  non  altter  fceptra  Cupidogerat» 
Et  leuis  efl: raultoqae  (lus  ventofior  alis, 

Gaudiaq;  ambigua  darque  negatq;  fide, 
Tum  pudor  audaces  tinxtt  ttbt  perfide ,  malaSy 

Te^  leuem  celeri  fajfus  es  effefttga, 
Tuncg^^  egOy  Cyprigend  dete^afraudey  trimphanSf 

IvftabtUmtufti  UtavaUre  Deum. 

m 


LlBER      TERTIVS.^  30P 

Hf  tlhiyDius  Amor(dixiytbt  fadera  tungm, 

Et  tum  ignis  ego  \  tu  mem  t^nis  eris, 
Vonecab  aereis  Ubcmur  montihus  vmbr<e, 

Et  reducemfugtent  vmbraq^.no  xt^  dtem. 
O  ltqutd(&  ambrofidl  e  Dtutm  nelUrts  haujlusl 

O  amorlo  quanttpocula  intUts  habes! 
Quid  totis  Te^Dtm  amor.fit  amare  meduUiSy 

Expntus  ntfifit  ^dicere  netnopote^: 
Qutd  ve  oftt  amare^  iterumq^abste  redamariy 

Sit  Itcet  expertus^  dtctre  mmo  potefty 
Omntbus  htpj^  ettam fnpereminet  illa  voluptas^ 

lidus  hicaternum  qtibdftbi  conftet  amor, 
O  Amorio  meadukedolmea  vita.meum  mell 

Autmelltgeminumfiqtiid  Hymetttis  habet! 
O  Amorlo  quotiesj  qu£  mthtgaudia  mifces, 

Dum^quod  amas  redamer^  dtt^quodamere/ubiti 
Dumj^  iterum  aternos  recolo  forefoedere  nexus 

O  Amor'6  quantis  geftto  Utttijs! 
Non  habet  htc  mtferos  Amor^vtleuis  iUe/imores: 

Affluit  htc  UtiSytngemit  lUe  malis.  , 
Vafcttur  in  rig'is,vbt  candentjtlia^campis, 

Etfua  Virgtneos  ducit  in  arua  greges, 
ScUtcet  £thereum  dccet  hicflospurusAmorm^ 
Et  bene  tam  caBaspafctt  hu  ortus  oues. 


X  ^  ^JM?? 


^IO  S   V  S  P  IRI  A. 

DileciiU  meus  mihi,  c^  ego  illiyquipafci- 
ttir  inter  lilia  j  donec  ajpiret  dies  dr 
inclinentur  vmbra^  C  a  n  c.  2 . 

«|. m  tL  /^  V iD  eft  hoc  quod  dicit ,  iRe mtht, &  tg9 
V^///;/*Nc(cimusquidloqiiitur,  quianon 
fentimus.quod  fentit.O  lancla  anima,  quid 
tausilletibi?quid  tuillif  Quxnam^quaero, 
haec  inter  vos  tam  iamiliariter  fauorabiii- 
terqiiedifcurrenscxhibitio&:redhibitio?[i- 
biiiie,iuque  vicilTimilliifed  quidfidipfum 
citu,quodfibiiiie?an  aliud?fi  nobis^  fi  ad 
noftram  loquerisintelligentiam  ,euidenter 
qupdfentis,edkito:  quoufque  animasno- 
llras  tollis?  An  lecundum  Prophcta ,  fecre- 
tumtuum  tibi.^^lraeft.  Aifedus  iocutus  cft, 
non  intclle(51:us;&  ideo  non  ad  inteiie*:3;um. 
Ad  quid  ergo.''  Ad  nihil,  nifi  quod  mirabili- 
terdeled:ara&  affedla  vehcmenteraddefi- 
deratosaffdtus,  linem  illofaciente  ,necta. 
cereqmninoquiuir,nec  tamen,quodfen(k 
f xprimere.  Neq;  cnim  vt  expnmeret,(ic lo- 
cuta efl-,  fed  ne  taceret.  Ex abundantia  cor- 
^is^os  locutum  eftiled  non  pro  abundantia. 
Habentfuas  voces  affedus,  per  quasfeeti^ 
CLim  nolunt .produnt.  Tirnor ,  meticulofasj 
dolor gemebundas^ amori  iucundas.  Eiuf 
xnodicertum  eft  ,  non  nutu  prodire  animi, 
fed  erupere  motu.  Sic flagrans  ac  vchemen^ 
amorpraefertim  Diuinusjcum  fe  intrd  cohi- 


LlBER      TERTXVS.  3U 

bere  nonvalet,nonattenclit  quo  ordine, 
qualegcquave  (erie,  feupaucitate  verboru 
cbulliat,  dummodo  ex  hoc  nuilum  fui  fen- 
liat  dctrimentum.  Intetdu  nec  verba  requi- 
ritjinterdumnec  vocesomnino  vUas*,  folis 
adhuccontctusrulpirijs.Indecftquodfpo- 
ia  {ando  amore  flagtans,  idque  incredibili 
ruodo  ,  fane  pro  captanda  quantulacumq; 
€uaporatione  ardons  quem  patitur,n6  con- 
^derat ,  quid ,  qualiter  eloquatur,  fed  quic- 
quid  m  buccam  venerit,  amore  ingenti,non 
cnunciat,  ied  erud:at  Dtie6lus  mm  mihi^&tgo 
i///.Nihii  confequentiae  habct ,  decil  oratio- 
ni.Qaid inde:Rudus eft.  Qaid lu in  rudu? 
quaeras  orationum  iunduias,  ioilemniadi- 
iSlionumrqaas  tu,  tuoru6tui  leges  imponis 
vel  regulas^Noncft  dubiu;duorum  quidem 
hoc  \oco  amor  mutuus  ilagratiicd  in  amorc 
fummo,vnius  profedo  feiicitas,alteriusmi- 
radignatio;  neq-,eniminterparcseft  cofen- 
fw  ieu  complexio  hsec  Ait  iiz(\\XQ \Dikitm 
mmnitbiy&egoilli^  principiu  Di/f^<?  tribucs; 
in  confequentibus;^tf,inquit,Di/^(^«?«eo,  & 
DiU^usmeusnHhf.coiamtmLzioncm  acque  iili 
concedens.Nunc  iam  videamus  quid  dicatt 
DiUciHsmeusmibi,  Sienim  hocrccipitut,vt 
fubaudiamus,intcdit,  &  ficutProphetaait: 
hxpeQdm  expedaui  DominU  &  intedit  mihi :  ego 
in  verbo  iliofentio,nefcioquid,nonplanc 
exiguum,nec  mcdiocris  praerogatiuse. 

y  4  Audicc 


3IZ  S    V    S    P  I    R  I  A. 

Bern.fcr»      Auditcgaudium  meumquodfcnfii&ve- 
ietpcntu  ftiueft,  auditegaudentes  fponralocutaeft, 
&:dixit,  fponfum  intendereiibi.  Qiwe  eft 
fponra,&:quiseftrponfus?Hic,Deusnofter 
cft5&  ilia,  (i  audeo  dicerc,  nos  fumus ;  gau- 
deamus.  Nosrumusinquosintendit  Deus. 
Qu.antatamcdirpanlitas!  quidrerrigena:  Sc 
filijhominumcoraillof  quid(ibi  vultcrgo 
iftaintertamdifpares  comparatio.?  Autilla 
in  immenfum  g!oriatur,aut  is in  immenlum 
amat.  Qaa  admirabile  eft  quod  iliius  inren- 
tioncm  ifta  quafi  (ibi  propriam  vedicat,di- 
cens :  Dilcilus  mmmihi.  Nec  eo  contenta  ta- 
mepergit  ampliusgloriariirefpodcrefe  illi, 
quailexajquomorem  gercrc,  rependere  vi- 
cem.  Sequiturenim,c^^^oi///,infolens  ver^ 
bum,  (^  ego lllt ;  nec  minus  mfo'ens ;  dileUus 
inmmiki,  niCi  quod  vtroque  infolentius, 
•    vtrumq;  fimul.  O  quid  audet  cor  purum  & 
confcientia  bona,&:fidesnon  fid:a/M^foi,in^ 
quit,/«^ffw</jf.Itane  huicinrenta  eft  iila  maie- 
ftas,  cuigabernatiopariter^'  admimftrario 
vniueriuads  incumbit  &  cura  faeculorum, 
ad  foiatransfertuTiiegotia,  imo  otia  amoris 
&de(iderij  huius.  Ita  plane.  Prouidentiam 
caeteris  creaturis  non  negarausjcuram  fpon- 
fa  vindicabitlibi.  [Sed&jpropterca  vtrum- 
qucfoniudiccmillkmihi  &  egoilli.llk  mihi, 
quia  benignus &  mifericors  eft',ego illi,quia 
non  fum  ingratajlile  nulii  gratiam  ex  gratia; 

cgo 


r 


L  IB  E  R       T  E  RT  I  V  S.  JIj 

ego  illi  gratiam  pro  gratia ;  Ille  tnex  libera- 
tioni,ego  illius  honori,  ille  faluti  mex ,  ego 
flliusvoluntari-,ille  mihi&  nonalteri,quo- 
niamvnafumcolumbaeius;egoilli&non 
alten,necenim  audiovocemalienorum. 

Anima[enim]exeoquodfe  diligere  &  Bern.fct. 
vehementcrdi  igere  fentit,etiamdiligitni-  ^panCSu 
hilominus  vehementer  non  ambigit ,  ac  de 
fua  fingulan  intentione,folHcitudine,cura, 
opera,diligemia,ftudioqae,quo  inceifanter 
&:  ardenierinuigilat,  queraadmodum  pla- 
ceat  Dco  ,  asque  haec  omnia in  ipfo  indubi- 
tantcr  agno(cir,rccoidans  promidionii  eiusj 
inqtia  jnenfura  mmfifueritisjemmmrvohU.ei-' 
gonecdubitat  leamari,qujeamac.  Itaeft. 
Amor  Dei  amoiem  animae  parit. 

Etvnde  tibi,6humanaanima,vndetibi  5,"n-^"f* 
hoc?  vnde  tam  iniEftimabilis  gloria ,  vteius  poftoaji, 
fponfameiearisefte  ,  in  qum  de/iderant  Angeli  ^piph» 
proJpicere}\nde  tibi  hoc,vt  ipfe  (itfpofus  tuus, 
cmuspulcritudinem  Sol  &  Luna  mirantur,zd  cu- 
ius  nutii  vniuerfa  mutantur.^  Quj^  retribues 
Domino  pro  omnibus  quae  retribuit  tibi?  vt 
lis  fociamefas,  fociaRegni,&fociathalami 
vtintroducatteRex  in  cubiculum  fuum, 
\ide  quibus  brachiis  vicariac  charitatis  reda- 
mandus,&:  ample(5bedus  {it,qui  tanti  te  ?fti- 
mauit,  imo  qui  tanti  tc  fecir.  Defere  carna' 
lesafFcdlus,  laeculares  mores  dedifcCjCon- 
fuetudines  noxias  obliuifcete.  Qnjd  enim 
V  s  Piitas.? 


314  S  V  S  P  I   R  I  A. 

puta.9?  Nonne  (lat  Angelas  Domini,  qui  Ce^ 

ccc  te  mediam  ,  (1  foi ce  (  quod  auertat  ipfej 
^    ,  ^     alrcrinnadnuknsamaroiTm? 

A  uth  Sca         _    ,  -    ^         /-•/,/•/-       VI- 

Ijcparadjfi  Zdotypuseft  Iponrns  ifte  fitortealinm 
c.9.toa).9«  amatoiem  acceperis ,  fi  alijs  placcre  ftudue- 
rjs  ,  Itatim  dilcedcc  a  te  ^  &  alijs  adh^rebit 
adolefcentulis. 
Bern.^r.  Qu\s  huiciam  imputctpraefumptioni  vel 
infolentix',  fi  fe  dicar  iniillb  focietatem  cuni 
illoquipafciturinteiiilia.^etianifiinterryde- 
ja  pafceietui-jeo  folo  quo  pafcerctur,  nefcio 
quid  magnum  vidcri  poflGt ,  cum  eiufmodi 
amicifias  Ccii  familiaiitatcm  habere  Non. 
ignoratj^fponfaJvnumefTe,  &qui  nafcitur, 
(k  qui  pafcitiinter  hlia  commorantem,  & 
lcgnanccminterfidera:Nam  qui  in  altifli- 
jnis  cfl  Dominns,  in  imis  cfl;  Diledtus ;  fuper 
iiueiaregnans,&  inter  JjJia  amans.  Amabat 
<lN:fuper/idera,quianufquam&numquani 
potuirnonamare  quiaainordt:  feddonec 
adliliadefcedici^-c  pafciinter  liliacomper^ 
iuseft,n€camaiuscft,  necfadusdiledus; 
quia  non  potuit  ant^  diligi  quam  agnofci,  6 
Ycre  amandum  Sc  totJs  mcdullis  coidis  am  • 
pledcndumfponfum  J  quacrcnda  in  fpiritu 
hascrcfedioaiterliliajnam  corporeacogi- 
tarcridiculurncfh  Quinjpfaliliafpiritualia 
anobisdemonftrada  erunt.  Ouseetgo  func 
ilialiliac  quibusfpecies  decoriseius.^Pm^^ 
<ff  ,inquit,c^'  regtia^^ro^tar  vmuum  &  manfut- 

tudmm 


LlBER       TERTIVS*  3?J 

Uidinem  &  iaftttiam,  Bonam  liliiim  vemas, 
eandore  confpicuum,  odore  prxcipuum. 
Elt  &  manfuetudo,  Quod  autem  tufthia  li- 
lium  Ik,  recordamini  dc  fcriptura  \  quia/«-^ 
ftusgerminahtt fiQUtlilium.  Sunt  multa  apud 
fponrum,^alia  liliaprasterhccc:  quis  illa 
cnumereii'nempc  quot  virtutes,  tot  lilia.  Ec 
forrafle  proprerea  ipfe  fe  lilium  appeliauir^ 
quodtocus  verfeturin  liiijs^Scomniaquae 
ip[ms(unt,liliaiint :  conceprio,ortus,conr 
uerlatio  jcloquium  ,miracnia,  facramenta, 
pa(lio,mors,refurrc6lio,a{rcen(io.Quidho- 
rum  non  candiciura,&non  fuauillime  re- 
dolens? 

Nimirum  hiceftprscclarus  illepador,  ^jf^" 
quinon  fanum  gvegi  ,pabuliloco  pr^ebet,  cant. 
fedpurislilijs  oues  alit,non  ampiiusfcenQ 
locnumnutriens.  Eftenim  foenum  bruto- 
rum  naturse  propnum ,  ac  peculiare  aiimen- 
tum  jhomo  autem,  cum  rationis  fir  parti- 
ceps  ,  vera  ratione  pafcicur.  Q^iod  fi  eiufr  . 
modi  foeno  faturaretur,  bc  ipfe  in  focnuni 
commucaretur.  Eftenim  prjcfcriptum,<??w- 
niscarafmmt  eft\  quamdiufcilicec  caroexi» 
(lit  i  ac  li  quis  (piritus  tiat  c  fpiiitu  progeni- 
tus,non  amplius  vidlu  gramineopafcetur, 
ied  fpiritus  ei  pro  nucrimenco  eric ,  id 
quod  puritas  &  fragrantia  lihj  obfcuriufcu- 
le  dcnotat.  Quin  etiam  ipfe,  Iiiium  fragrans 
ac  purum  eric ,  in  naturam  ipfius  aiimenti 

commu- 


m 


3^^  S  V  S  P  I   R  I  A. 

commutarus,atque  hoc  fibi  vvLlv^Diesperra" 
dwsdiffufaCmc  perflam  qucmadmoduDiui- 
na  vox  loquirur,cum  diffufioncm^per  fpiri- 
tum  ladiorum  facStam  ,  perjpirationm Sip^eU 
lac,  perquamvmbraehuius  vitacrcmoucn- 
tur,in  quas  ftudiose  defixis  oculis  rcfpiciut, 
qui  necdum  lucc  veritatis  animi  oculum  il- 
luftrarunr,  qui  vmbramacvanitatemficin- 
tuentur,quafircucra  quiddam  fubfiftens, 
quodautcmvercexiftit  ,quafi  non  exifte- 
rer,ncgligunt.  Atquihlijs  vefcuntur,  hoc 
eft,quorum  animusexpuroacfragranti  aU- 
mento  pinguefcit,  omni  fraudulenta,amo- 
rilq^ contunili  rerum  fpecieC  quse  res  hac  in 
vita  carre  ducunrur  J  teiediaadveramipfa- 
rumrcrum  fubftantiam  refpiciunt,  cfte^i 
lucis  acdieifilij,. 

7u\n  c?u  '^"  ^^&^  ^"^  ^^^  audis,vel  legis  j  curaha- 
bcre  lilia  penes  te  ,  Ci  vis  haberc  hunc  habi- 
tatorem  liUorum  habitantem  in  te.  Opus 
tuum,ftudium  tuum,  defiderium  tuum  lilia 
efie  protcftcntur,  moralis  quidam  rerum  ip- 
farum  candor  atquc  odor.Habcnt  Sc  mores 
c^iores fuos,  habcnt  Sc odores.  De  colore. 
Confcientia  confulteturi  de  odore,  fama: 
fponfus  itaque&  cum  fitvirtus-,in  virtuti- 
bus  complacci  fibi;  &  cum  fit  lihum,  fiben- 
tcrinccr  lilia  commoraturj6ccum  fit  can- 
<lor,dele6latur  candidis. 

Aug  maua     Q  aniiTia  mea,infienica  Dei  imaeine ,  di- 

^  l.ga 


L  I  B,ER       TE  RTJ  VS  317 

lige  illum,a  qiio  tantum  dileda  csl  Intcndc 
illi,qui  intendit  tibi !  Qiyere  qu^erentem  te, 
ama  amarorem  tui,a  quo  amarisjcuius  amo- 
repraeuentaes  5  quieftcaufTa  amoris  tui. 
Efto  follicita  cum  follicito,cum  vacante  va- 
cans,cum  mundomunda,  cumfandlo  fan- 
£la.  Elige  illumamicum  ptx  omnibusami- 
cis  tuis,qui  cum  omnia  rubcradafuennr,ro- 
lus  tibi  fidem  fcruabit:rn  die  fcpulturae  tuae, 
ciim  oranes  amici  tui  recedent  a  te  ,  ille  te 
nonderelinquet,  fedtuebicur  arugtmtibus 
fraparatuadefcam. 


I  V- 


Cqc  dilciTc  mco ,  et  aJ  m  : 


cmuersia  cuu  .    tantu.  7. 


3  4' 


LlBER.      TERTIVS.  jlp 

I  V, 

Egodilfdtomcc&adme  conueifio  cius.    canff* 
TW/1  Oefta  cupnpferi  nmorisjpatiabar  in  vmbra^ 
^^^     Triihttam  Ltcrjfmis  compofitura  meis: 
Jamq^finum  teptdisfubmerferat  tmbrtbus  vnda,- 

Conctderam<^  meispAne  fuba^a  malis. 
lors  Cbelj/s  e  xbtmeris  pcndebat  eburneano^riSi 

Moefittid  (juondam  certa  medela  cbelys: 
Obruta  triftttia.frondentefub  arborefediy 

Affotians  querulistalia  verba  modisi 
2rg9  mei  vidmfine  lufibttSy  ibitis  annt» 

NuUus  &  in  mflro  camine  viuet  amoi? 
JihlprecoTj  eueniantbjic  boftibus  omnia  noflrif^ 

Etprocul  bisjlamma  tam  bona  tela  cadantt 
Viuerefe  turetyHon  hitnc  ego  viuere  credam, 

Qui  trahtt  hoc  vacuos  frigidtis  igne  dies, 
Vnicus  eft  homtniMuendtjru^us.amare'^ 

Solus  amanSyVtxt.dicere  iurepoteft. 
SluaUs,in  ima.ftto  defidtt  pondere  tellus^ 

Etfubit  aerias.arduafiammay  viasy 
l^os  ttafax  animi ,  v-olento  cogit  amore^ 

A  brtpimw  ^  omnes]  impet$  qutfquefutf.  im^cte 

Me  quoque  nattuafiimuiarifentiofiamma, 

Vtfc^adbtbet  tacitas,  nefcio,quantafaces» 
Quo  mms  ergo  fuos  Amoreiaculabitur  ignes^ 

(Primitianofiri  namque  caloriserunt) 
Auferar  bumanafuriata  Cupedtneteda, 

Cognata  Angettcis  fiirpf^  .foror^choris? 
Aut  mea  mortales  venient  incoUa  laicrtiy 

Quafum  tmmortah  Sfonfa  creata  Deo. 

Ab, 


310  S  V  S  P  I   R   I  A. 

Ah,fuper  hafce  hiemes^nojiri  rapiuntur  amora^ 

Terraparem  thalamis  nonhabetifta  meis. 
i!Jptpha  puellarumpulcerrima  Romulearum 

Agnes^  Aufoniojponfapetitaproco'y 
Ahjit^ait^iuuenis  mea  ne  tihi  foedera  fperes^ 

lam  mca  coelejiis  foederajponfus  habet, 
Sicnojlra  dtheriosambit  quoquefax  Hymenios^ 

inde  petendm  erit  qui  mihijponfuserit, 
HuncegOynon  alium,folum  huncego  diligo  Jpofum^ 

j^emopotefivno  tempore  amare  duos: 
lUius  ante  oculos  mthifemper  oberrat  imago^ 

AnteoculoSyquamuis  longm  abjit^adeji. 
Et  loquor  abfenti  momentis  omntbus,abfens, 

Abfentif^  fonos  illtus  aure  bibo. 
Sic  vbimagnetisvimferrea  Imeafenjit^ 

Semperadagnati  vertitur  altapoli. 
Etfua  Sjdonijipatet  hinc  Cjnofura  cariniSy 

Seruat  &  hinc  Udicen  cjmbapelafgafuam\ 
Sic  UJi  fequerisftudwfapediffequa  PMi 

Diiedam  Cljtte^Jiosmodofa^ayfacem: 
Bifi^Jie  quouis^verfo  iubarorefalutans, 
Maneprecaris  Aue.feroprecare  Vale, 
Obuia  fraternos  itajpecias  CynihiavultuSy 

Et  reparatvultus  ignibus  tUetuos. 
Sponfe,ego  fum  Cljtteju  Sol\  tgo  Cjnthta^  fhoehili 

Qualibet  obuerfoperfequor  oremeum: 
Esmihi.Jponfe^Heljce^Cjnofuraj^duplictsArili 

Quo  trahis,  huc  oculis  ad  tuajigno  volo. 
Quid  mirum.alternoji  nfpondemus  amert? 

Magnstemfequiturlima  ta^afuum. 


LlBER       TERTIVS.  ^ll 

Ego  dilecio  meo^  &  ^dme  conuerfio  eim. 
Canc.7. 

IMpodibile  eft,  vtnon  fcmper  kuttiana  otig.tjjj 
nacLua  aliqiiid  amec,  omnis  namque  qui  cjixtf** 
adidastatisvenerit,  quam  pubertacem  vo- 
cant,  amataliquid,  feu  minus  re(ite  ,  cum 
amat,qu2enon  oportetileu  redfee^  vtititer, 
cum  amat  quac  oporret. 

Cor  nieum  per  multa  dirpcrgitur,&:  huc,  Bem.  me* 
illucque  quasrit  vbi  requiefcere  poflic,  &  ^^^-^-^* 
nihil  inuenit ,  quod  ei  fufficiat  donec  ad  ip- 
fum  redeac. 

Duoenimamores,alter  bonus,aIterma*  Aug.mc4» 
lus;  alter  dulcis,alteramarus,  nonie  fimul  ^*^'^^* 
in  vno  capiunt  pedtote  Et  ideo  (i  quis  prae- 
ter  te  aliud   diligit,  non  efi:  chacitas  tua, 
Deus ,  ineo  ,amor  dulcedinis  6c  dulcedo 
amoris.  Amor  non  crucians ,  fed  dele^ans, 
amorfincere  cafteque  permanens  in  fcccu- 
lumfaeculijamorqui  remperardes&  num- 
quam  extinguerisjdulcis  Christe  bonc 
1e  s  v.charitas,Deus  meus,accede  me  totum 
igne  tuo,amore  tui ,  fuauitate  &:  dulcedinc 
tua,  ita  vc  nullus  pateatin  me  locus  adulte- 
rinisamoribus. 
N4OT  Qhrx^Q  &  mundo  quifquis  partitur  dtno*  Nazian*. 

rtntt  dclaudib» 

Hum  Amor  ^UnHiuif  eji  &fngtdm\atqui  ^  "^'"* 

X  Totm 


312  S    V     S    P  I    R  I  A. 

totam  ammiflammampemtusdefixit  in  vnoy 
lUeprocul  duhw^conUam  &  certm  amator, 
Quin  eiiam  latomifolkrtes^quij^fabnlem 
In  lignis  artem  exercent\  r.iim  Imea  re6ia 
Qumtur,  exacta^  opera  captatur  amujHsy 
Ex  oculu  vnum  daudunt^&  lumine  toto 
Infoctumfufo^vifiis  acit^  coacla, 
Re^afeijuente  tcnentduro  vefttgiaferro, 
Sit  coUtctus  amor,proptus  coniungtt  amantum 
Pe^ura  cajla  Oeo\c:.pientem  qttt  cuptt.atque 
Cernmtetn  cermt  fitc^  ohuius  adtmtentiy 
^em  quo  plus  quijquam  cupitt  bocmage  cermt 

eumdemy 
S^oq^  magis  cerntt,  tanto  magUexpetit  illum 
Cermre  \SuJ\\it  bonus  rempcrconuoluimr 
oibis» 
Bern.fru        Caiiffima  illa  eft,  vna  vni,  non  adhaerens 
68«mCau  gj.gjj  rponfo,  non  cedens  alceri  fponfe. 
Quidillanonaudeatapudtamambiciorum 
amatorcm? 
Bern  fen      Paucant  qua*  non  amat.  Egoveraamans, 
^*'     *  *  amari  me,  dubicare  non  poITum  ,  non  plus, 
quam  amare :  necpofTum  vercri  vultum  cu- 
ius  rcnfiafFe(5lum. 
Betn.fcr^        I.go  diUgentes  me  diltgo ,  &  qtii  mane  vtgiU' 
69.iti  cat.  f^gfifitad  me/muenient  me.  Vide  quomodo 
non  folumdeamore  fuocertumte  redd.it 
fi  quidemtuamesillumjfedetiam  de  folli- 
citudinc  fua  quam  pro  te  gerit ,  (i  te  fenferic 
clTc  foUicitum  fui  ?  vigilas  tu  .<*  vigilat  &  illc. 

Confurge 


LlBE  R       T^RTI  VS.'  515 

ConfurgeinndcSlein  pdncipio  vigiliariim 
cuarum ,  accelera  quantum  wis  ,  etiam  ipfas 
anticiparc  vigilias  j  inuenies  eum,  non  prd:- 
uenies.  Temerem  talinegotio  vel  priusali- 
quid  tribuis tibi  vel  plus  ;  &  magis  amat  dc 
ante. 

Reperiuntur  imagines  quaedatn  eo  ^^^^'Gldinci 
ficio  a  peritis  pi6toribus  depidtae,  vt  qua- carit^cju- 
cumque  ex  parteinfpiciantur  ,  fempervi-P***'* 
deantur  habere  oculos  ad  intucntes  eon- 
werfos.  Huiufcemodi  fanc  imagines,  cx par- 
te  fua  5  Temper  ad  quofcumquc  conuetfae 
funt  qui  in  iUo  reperiuntur  cubiculo  jvbi 
ipfx  fuerint :  quod  fi  quis   mmimc  perci- 
piat  ab  iiiis  fe  rcfpici  i  id  iiaud  ab  cis  ,  ied  ab 
ipfoprouenit  potius,  qui  fuam  auertit  fa- 
ciemj  ideoque  vtprimiimisad  iiiasfefeco- 
uertctit.eas  pariteradfe  animaduertetcon- 
Herfas:  Quidlimile&inrenoftraficri  cen- 
fendum  eil. 

Ego  diU6to  meo ,  &  dd  me  cdnmrjio  iUim,  A  c  cteg.  ?a§i 
f\  diceret:  quoniam  fideacdiledione,foii  inCanc. 
Christo  adliaeieo  ,  fblum  iequor  ,  fo- 
lum  videre  concupifco  j  refpedioriis  eius 
fuaurtatcm ,  vilitationis  benignitatem,con- 
ueriationis  duicedmem  gaudcntcr  expe- 
rior. 

lUe  quippe  fmgularis  amor  eft,qui  foli  jj^ 
non  admngit  alterum ,  &  aEtcrnus,  quinec  s^viai  fcr« 
piirao  fccundum.  «leAifumv 

X  1         Magna 


314  S  V  S    P  I  R  I    A, 

^""'^!*  .  Magna  rcs  amor,  {itamen  ad  fuum  re- 
currat  principium.ii  luae  origmi  reddituSj  li 
refufus  fuo  fonti,femper  ex  eo  fumat,  vndc 
iugiterfluat.Soluseftamorexomnibusani- 
maemotibusatque  afFe<ftibusinquopoteft 
creatura,&  fi  non  cx  aequo,  refponderc  au- 
6tori,vel  defimilimutua  rependercvicem. 
Verbi  gratiaifi  mihi  irafcatnrDeus:  num 
cgo  illi  (imiliter  redirafcar?non  vtique.Ita  fi 
mearguat,nonredarguctura  me.Neciimc 
iiidicabit,iudicabo  egoeum.Si  dominatur, 
me  oportet  fetuire:ii  imperat ,  meoportet 
parerc.  Nunc  iam  videas  de  Amore  ,  quam 
aliterfitjnamcum  amatDeus,  nonaliud 
vult  quam  amari  -,  quippe  non  ad  aliud 
amat,  nifi  vt  ameturjfciens  ipfo  amore  bea- 
tos  qui  fe  amauerint. 
Aug  manu  Reucra  haec eft  vera  cordis  requics,  cum 
c*P«^^'  totum  in  amorem  Dei,  per dcfiderium  ^gi* 
tur,  necquicquamaliudappetit,fedin  eo 
quod  tenet  felici  quadam  dulcedine  dcle- 
(^atur,  dele<5tando  iucundatur.  Siveiova- 
na  aliquacogitationcjvcl  rerum  occupatio- 
nc,  indc  aliquajitulum  abftradtum  fuerit, 
fummacum  feftinatione  illuc  rcdirc  fefti- 
nat  C  cxilium  rcputans  alibi)  quam  ibi  mo- 
ramfacerc. 
Aug.mtd.  Si  cnim  homo  homincm  tanri  diligit  di- 
cap.is*  ledtionc  ,vtaltcr  alterumvix  patiatur  ab- 
cfte:  (i  (ponfa  fponfo  >tanco  conglutinatur 

mentis 


L  I B  E  R       T  E  R  T  I V  S.  JIJ 

nientisarclorc,  vrpr^magnitudinc  amoris, 
nulla  perfrui  valeac requie,  Chari  lUi  abfcn- 
tiamnon  (uiemagno  mcerore  ferens  j  qua 
dilc6tione.  quo  ftudio ,  quo  feruore  anima, 
quam  dcfponlalli  fide  &  miferationibus, 
debec  diligere  te ,  verum  Deum  dc  pulcem- 
mum  fponfum. 


Xj 


^lG  S  V  S  P  I  R  I  A. 


jLnttna  meii  liquefacia  ejt,vt  diledus 

hcutus     est  .      Cantic.    5. 


55' 


LlBER       TERTIVS  317 

V. 

Anima  mea  liquefiidaen: ,  vt  dilc- 
iliislocucuseft.  Cant.^. 

^  I  ^Efemel  vt  curfim  tanrum ,  mea  vita,  vtimm, 
^       Quot  iu<^a,quot  fjlu£,(]uot  loca  vtfa  mibtl 
Vtfemel  audtrem  umum^ma  vtta^loquentm^ 

Ah\ quottnaccefsis  rurapetiraviis! 
Aerij  montes.metuindaq^ctdmina  rupes^ 

Saxaa^fylmuagisvtx  admndtferis, 
Nectamen.ecce,  tut  datafpsfidt  vllavtdendi, 

Vtxc^  velalloquijfp:sfuit  vUa  tuu 
O  quoties  dixil  qu^  te,jriea  vtta  latehrA, 

QuA  iaua ,  quA  terr£ ,  qu£  wgra  luHra  tegttnfi 
Sed  neque  luflra  meummque  riv)  folata  dolorem, 

Refjfondtt  lacrymis  fylua  nec  vlla  meis. 
Tors  femel  tguotos.me  duxerat  error  tn  agroSy 

Solus  vhi  ante  oculos  campus.,  &  errer  erant. 
Metior  hic  oculis  Coelos^clamoribus  agroSy 

Sed  neque  vox  Ccelis,  nec  data  vox  ab  agris. 
Inde  deerranti  valiisfe  mon^rat  opua^ 

Voctferor,nullusfit  mihi  vallefonus: 
Ecce  caua  denfum.procul  haud  a  valle.viretum 

Adiacet,<tUtuo  textilis  vmbragregi: 
Jlic  erit^hic  forfanjixi.mea  vita,  latehit-y 

Heu  dolori  vt  vidt ,  nulla  latebrafuit, 
'Ergoamens  tandem  lacrymanfq^ad  littora  currOy 

Littorayqudt  refluis  Neree  tundis  aquis : 
Uk  Pharos  ingenttfe  tolltt  in  ardua  cliuo, 

Vndefuam  ratibtts  nauita  captat  iter, 

X   4  Scando 


|l8  S    V    S    P    I  R  I  A. 

Scando  Tharoriytoto^  oculos  cncumferopsntOy 

Et  quanta  pojfum  Itttora  voce  voce. 
ttttora,littora,vos  cautes^vofq^&quorit  vndx, 

An  latet  aquoreis  lux  mea  merfa  vadis} 
Vixprmatttgerat  refonanita  littora  clamori 

Cum  cito  Itttorihus  voxgemtnata  redit. 
4mbigo,mmfcQpulufallax  rejpondertt  E^Kh?, 

Et  nimiumprona  luferit  aurefidem: 
Trtftibus  ergo  iterum  caua  littora  pulfo  querdis\ 

Ltttoribufj.ftterum  vox  repetitaredit» 
Vox  redit,&  vox  nota  redtt,  Tua  vox.mea  vtta^ 

Et  mihi  voce  Tua^reddtta  vttafutt. 
Ibamfemianimis/ubito  adtua verbareuixi, 

Nep€?iitus  morereryVox  fatis  vnafnt, 
Scilicet  ora  loquens,  quotks  cslefiiafolutSy 

Magnum  atiqutd  vcrbts  ^fulminis  inHarinefi^ 
Igniuoma  non  quale  nucis^tefiudtm  claufum 

Efflabas  Syrtsfraudibus^Euna,  Ded^ 
Quakfed  incomites,  Emmautiarurapetentes 

Sparfiftifljgijs  Dux  rediuiueplagis, 
frigtda  cumfubttis  arferuntpecioraftammis 

Fe^oracoHoquio^lux  mca,tada  ttio. 
Binc  mihifuccenfis  caluitqfio^ftammamedullisi 

lclaq^coekftt  vocts ab igne fui: 
Btlicet  Oceano.gelidis  Itcet  vndiquefaxis, 

Vndiq^cdruhis  ohfttactngar  aqim\ 
Intus  aguntflammA.fic  liquor  ab  ignibtis  intus, 

Liquttur  rt  knto  pinea  tedafoco. 
O  vtinam,mea  vita,animam  Itquamurinvnam^ 

Vna^  yitaduosiungat  Amorj^duosl 

Amma 


LlBER       TERTIVS  5I9 

Amma.  mea,  liqjiefaBa  eJlyVt  dilectm  lo^ 
cutmefi.   Canc./. 

Aaguft. 

QViD  cfthoc  quod  fentio?  quiscftignis  foiiU«34» 
quicaicfaciccoimeu?  qUcTcftluxqua: 
irradiat  cor  meum.'*  6  ignis  qui  femper  ardes 
&  numquam  extingucris,accedc  me/O  lux, 
quaefemperluces,&:numquamobfufcaris, 
illuminame/O  vtinam  arderemextc,  ignis 
fan(^e !  quam  dulcuer  ardes ,  quam  iecrete 
luces,  quam  defideranreraduris. 

Sicutceraflutt afacieignisS\c  anima  fuccen-  Guilb. 
fa eft  a facie euis ;  Anima mea Itquefa^aeft,  vt  ^  i^qI^, 
dtleclus  locutuseji.qviim  dulcishora,  quando 
anima  huic  »gneo  torrcnti,Iiquefac5l:a  mifce- 
tur,quamfubtiliseftmilIomometo,quam 
cxrenuata,quam  mobiiis/Nihil  tunctorpo- 
ris  babet,  nihil  duritias  reliquum,  nihil  rigo- 
ris,tantummodo  calens&liques»  Cognata 
funt  fibi  muicem  liquidum  &  calidu j  in  his 
duobus  contcplationis  vfus  coilftit.  Quod 
liquidum  eft,calorerh  eicius  c6cipit,&  conr 
ceptus  calor  vice  versa ,  quod  liquidum  re- 
pcrit ,  liquidius  reddit*  Quod  dico  calidum 
&  liquidum  ,  hoc  alijs  nominibus ,  eft  fuc* 
cenfum&fmccrum.  Omiravisvcrbi&ig- 
nita  vehcmentcr !  infiammat  corcommu* 
tat reneSjin  nihilum  ( in  cofpedu fuo  refpc- 
(5tu  Dci  fui^  animum  redigit  j  d  feipfo  hque- 
X5  fcerc. 


3^o  S  V  S  P  I  R  I  A^ 

rcere&deficcrefacfr,vtiam  aiiima  non  fit 

Aufculta  &  recole ,  quid  locutus  Mariie 

Magdalcna? ,  quid  mulieri  in  adulterio  de- 

prehefa?,quid  Samaritanaj,Clianana2:E,  Za- 

<:hxo,Perro,Centurioni?Adtotpietatisrer- 

moncs  &:clementi£,  cuius  no  molleCcat  af- 

fed:us  vifceraliquefcant/  Adtam  vehemen* 

tes  flatus  Auflrinos ,  etiam  de  duriifimo  pc- 

dorc,'quantumlibetannofaporerargiacies 

difiolui.  S^nriome  afilitentis  olei  hquore 

perfundi&fimiliaffeduliquefcercquoties 

mifericordiae  tuis  opera  &  verba  perfcd:a 

TecenCco.lgnitumekquium  tuum  vehemenury& 

feruus  tuus  dtlexit  illud. 

^c^m"^      Dum[enim  |C  h  a  i  s  t  v  s  (e  pet  (piritu 

fuum  animas  defiderantiinfundicomnem 

duritiam  cordis  moxdiflroIuir,&ahquando 

iiientem  in  tantas  lacrymas  Iiquefacit,vt  vix 

capere  pofiit  hoc  quod  fe  capere  inrra  (e  ex- 

uhat;&:  intits  mirctur  quid  fucrit  &c  quid  fa- 

d:am  fubito  feipfam  vidcar.  Quem  liquore 

dumfentit,perfe6liusapprehcndere  cocii^ 

pifcir,<?i:  aliquando  dum  hocipfum  cogitar, 

hoc  quod  mod6  fentiebat,  lam  non  fentic. 

Gieg.c.59.      Quianimirum  mensdumocculr^locu-» 

inc,34iob,  iiQj^jg  afpirationetangitur,  a  ftatufuaeforti-' 

tudinis  infirmata,  ipfo  qiio  abforbetur  defi- 

derio,  hquatur. 

GuiiJ  Ab-     Sed res  coipore^  cum  per  calorc  cxtrin-» 

^''^  ^  fccus 


LlBER       TERTIVS.  ^i 

fecusliquefiuntjin  femetipfas  refoluuntur;  apud  Dcl- 
animx  verq  ,cum  per  calorem  intimum  li-  jjowp^s. 
quefiunr,non  in  lemetipfas  refoluunturjfed 
in  refoluentem.  Refoluuntura  femctipfis, 
fed  non  in  femetipfasjrefoluuntur  igne  Dei, 
ab  amore  fui,in  amorc  fponfi  coeleftis.  Hoq 
Paulusinfinuans,^«Mrfi7fm,inquit,D(?wm(i, 
vnusfpiritus  e^.  Et  faam  animam  hoc  modo 
lique  fadam  indica.s:Viuo,mquk,ego,noi^iam 
ego,  vitiitautevt in  me  Chkistvs, 

Quid vero  congruentius eft quam  amori  cant "x-^ 
tribuere  hanc  hquefadtionem,  qua id,quod  pof.jt 
alioquin  durum  eft.redditurfluens^cum  ex- 
ploratum  fit  eos  efte  praEcipuos  amoris  effe- 
6lus,.vt  amatem  impellat  ad  amatum,  eum- 
demque  cum  illo  vniatjquae  certe  vnio  tunc 
fit  pulcriiis ,  cum  amor  ipfc  fit  mutuus , atq; 
adeo  &c  ambos  amantes  adalrerutrum  flui- 
dos  faciens.  Nec  ignoramus,  diledumpia- 
rumanimaiulESVMCHRiSTVMdixifle,  in 
Pfalmo  21.  Fa^umeft  cormeum  tamquam  cera 
liquefcens.  vndcfi  liquefafta  animafluat  ad 
lESVM,qui  Sc  liquefadus  vt  cera,  fluit  ad  ip- 
fam  animam,  quidexindc  confequitur  nifi 
perfedla  vnioj 

Anima  mealiquefadaeft,  vtdile^luslo-  BonauenJ 
pjtus  eft,6  miia&in?ftimabilis  virtusamo-  fnJ^^s,' ' 
ris/Deuminclinatadterram,mente  ^leuat  paai.cs^ 
ad  patriam  &  Deum  &animamvelhomi-r 
l^emfimulconglutinac  ad  gloriamiDeum 

facit 


351  S    V    S    P   I   R    I    A 

facit  homincm  &  homine  facit  Deumjtem- 

poralcm  facit  acternum  ,immortalem  occi- 

dit,  mortalem  facitimmorralem  ,&  imum 

cxcelfum  conftituit ,  inimicu  facitamicum, 

feruum  facitfiliu,  &abominabile  facitglo- 

norum/rigidafacitign^-a,  obfcurafacit  cla-. 

ra.durafacithquida.  Nam  ammamealtque" 

fada  eft.O  verbum  admirabile/6  vcrbum  ni- 

niium  deledabile/Ego  viliflimus  &nequif- 

fimusleruustuus  DomiiieDeusmeus  ,qui 

etiam  non  fnm  dignus  aliqua  creatura  tua 

vocari,nec  efTe,  quomodo  sii  tibi  tanto  vin- 

culo  chAHtatis  colligatus,vt  ad  verbu  tuum, 

pra^amore  ,  fucrim  hqucFadtus?  O  ardor 

amoris  qui  intima  mentis  in  Deu  infundisl 

Nam  adamatinaerat  anima  mea^  Sc  eius  in- 

timanimium  folidata.  Nuncamorelique- 

fcit,  nuc extra  fe  exitySc  in  Deum  tota fe  dif- 

fundit ,  propriom  locum  relinquit,  &  in 

Deum  currit,  abfoibetur  a Deo  &  obliuifci- 

tur  fui.  O  amor!  quid  tibi tribua,  qui  me  fc- 

cifti  diuinum?  ri«(?  egOyiam  non  ego^  vmitautem 

iwweCHRisTvs.Inenarrabiliseft  virtustua, 

Oamor,  qui  lutum  in  Deum  tranfiguias! 

Quid  ergo  te  potentius ,  quid  dulcius,  quid 

iucudius,quid  &  nobilius,  obfecro?  O  defi- 

dcrabilis  amor,  qui  fummis  deiicijsreples 

cgenteslfedfiliquefadacsjadverbumcius, 

oanima  mea,  quomodo  fuftincs  amplexus 

cius  ^  Qupmodo  non  es  aflumpta  ad  ofcula 

cius.' 


LlBER       TERTIVS.  ^Jy 

cius?fi  liquefa<^acs  ad  afFatum  eius,  quo* 
modo  non  es abforpra,  cmi\  inrras  per  vul- 
nera  &  pcr  venas ,  ad  cor  eius  j*  fed  6  mira 
dulcedo,&  mira  iucunditas  ,  vt  quod  noii 
meremur  nommare,  poflimus  mafticare/ 
Non  mereor  eife  ancilla,  &  fada  fum  m  de- 
liciis  cariflim a :  Quis  fufficit  tati  amoris,  ct- 
iamfcintillamminimamintucn!  Non  ergo 
mirum.fi  ad  verbum  mum^liquefcitcormeumi 
immo  de  cascer  o,totits  acccndat,6c  toralitec 
iiqaefiamy  vt  m  te  totaliter  fim  efFufus,  Nihil 
praeterte  videam,necinaliud,cogitata,  di- 
d:a  vel  fadatrafeant  vllo  modo.  Immo  mi- 
rum  videtur,  quomodo  nonfumusficinte- 
ti  adte ,  quodignoremus  omnia  praccer  tc 
Si  enim  habcmus  tcquid  amplius  volumus? 
In  te  ergo ,  dulcifllme  Domine  Iesv  ,  quie- 
fcat  mens  noftra,&  a  tesiiec  ad  raodicum  fc- 
patccur/ 


Vt 


m 


SvsriRiA, 


Ouid  enm  mihi  esi  in  cslc ,  rt  ate  ^iad  veliu 

jS. 


swper  terram  .    i\.:l. 


LlBER      tERTIYS.  ^jj 

V     I. 

Quidenim  mihi  efl:  in coelo j&a te 
quidvoluifjpercerram?   PfaLyz. 

QVtdcxlo.meAlux,  tman,  marm  requirat 
Isltccalum/wetey  terra,  necvndaplacet, 
tionequideignoro^  quA^  quantacj^gaudia  Coeluni^ 

Terrag^  quasfundat^vndag^  condatopes. 
Sedfim  te,mea  lux,fnala  funt^quacumj^vel  dther. 

Vel  tellusgremio,vel  tegit  vndafalo. 
O  ccelumlo  telluslo  cmila  marmoraponti! 

O  tria  delicijs  regnafuperbafuisl 
Deltciai  cumulus  vdlras  Itcetap^gcratvnuSf 

Nonfint  deltcityfi  metis  abfit  amor. 
SApe  tuiit,fateor,vagaper  dtuottia  mentem 

Hinc  Tbetu  hinc  Tellus.arduus  tnde  Polus^ 
Sedtotum  inieilis^mundumfi  mettarvlnit, 
Nort  tamen  hAC  vlnis  par  erit  vlna  meis. 
liens  aliquandofuitgrauidam  recludere  terramy 

AEraq^dmttbm  vellerefuluacattis, 
Aurmv^^argentumij^.mtentisgerminavena, 

QiU(^  metalltfm  nutrit  arenafinu^ 
lerro  tgtturmagn<£Matris  fuffodimus  aluum 

Tota^  tellurisgazA  coattafutt. 
QuUtuuatidgge^as  Ucetaurumfregertt  arcafy 

Nontamenefiammonaufeapulfameo» 
Irgofu  b  aquoreos  raputt  me  curapenates, 
^afubit  Eoii  Indus  aduftus  aquas* 


35^  S  V    S  P  I  R  I  A^ 

^idqutd  &  anrifluisgemmarum  nafcitur  Vftdk 

Carperefub  Itqmdo  gurgiteferuor  erat. 
Xtprejfum  rofeis  conchylthm  edere  rorem, 

Rideret  patulispurpurajt  qua  labris. 
Itfparfa^  ruttlis  baccas  conquirereripis^ 

Diues  Hydajpd  qua  nitet  vnda  vadi. 
Hei  mthiUam  vario  le^is  ex  aquore  gemmif, 

Littoribus  totidemflumtnii  atque  maris^ 
Tot  cyanos  tot  chryfolitos  tot  iajpidas  intefy 

NtiUa  medpottiitgemmafat  ejfefiti, 
QmdfaceremyVotisyterra^^mariq^negatis? 

Sidereos,dixi,vota  fuhtre  lates. 
Vifa  tgiturfuperi  circumuaga  machina  mundi, 

Tmpla^  luciferisfulgtda  lampadibus, 
Ohfiupmfiabtli  currentes  ordineflammas, 

A^ra^perpetuosducerenexa  choros: 
Interattndigenas  tot  Oljmpi  penfilisigneSy 

Ilamma  capax  anima  nonfuit  vUa  mea, 
l^empeita  cum  totum  requieuttin  Hercule  Calumf 

Non  tllirequtesfidera,pondu5  erant. 
Ahlpiget  e  terris  Coelt  conuexa  tueriy 

lam  fuper  aUaferornuhiU,  terra  vale. 
lam  cunStA  exocults,turref{^yrhefq^recedunt^' 

lam  cott  tnminimamptndula  terraptlam: 
lam  lunx/oltf^ ,  louif^fuptruehor  orbes^ 

Etfeptenapremensfidera,calco  pede: 
lam^  pauimentumfitllarum  tUufirepyropky 

Suhpededejpicftur.  quodmodoculmen  erat: 
Altag^iam  ctnguntflammantismmia  mundi, 

Et  propior  cceU  regta  tQta  patet. 

Quin 


LlBER      TERTIVS.  ^XJ 

i^tnproperant  volucres^pennata  examina/mes^ 

Etfociantvarijs  verbafidef^  modis, 
Saltantef^  obeuntpedthusplaudentibm  orheWf 

LAtat^  ceufejio  perfonat  Auladte. 
O  cdumio  cdum\6fulgefttia  luminafteUd 

O,  nififidereisy  atrta  dignachorisl 
O  volucres  animdi.rutili  rejpuhltca  Regnil 

O  cbeljs  Angelicis  ajfoctandamodisl 
O  vbifumfpropefa^afuiimmemor,  exciderat  mes} 

Sed  redit  vt  fponfum  feyifit  aheffefuum. 
Aftra  valete, valete  Poliy  Volucref^  valete-y 

Ntlmibi  vobifcumeftfimem  ahfitamor, 
lam  video.mtbi  quidterrag^,polo^petendu7ny 

St  meus  abfit  amor,  Terra,  Polufq^  vale, 
llagnanimas  iuuenis  lacrymas,Pell£e,dedifti, 

Nulla  tthi  domito  terra  quod  orheforet: 
Qjiid  mibi  millenos  fi  fregero  viribus  orbes? 

Non  fatis  eft  votisglorta  tanta  meis. 
Ah,mtnus  eft  animo ,  quidqutdfola  difiita  terraru^ 

Aftriferdq^  obeunt  moenia  vafiaplagd 
Qupdne^terracapit ,  nequeregnaliquentiaponth 

Non  hominum^  laresynon  auium^  domusi 
Quod  nequefiderei  claudunt  amplexibus  orhesy 

id  votojpes  eft,ref^  petita  meo. 
Jiadenus  beu  fateor,vacuas  dum  prendimus  aurat, 

Semper  ah  amplexu  mens  mal^  lufafuo  eW 
T«  mthiTerra,Deus,mthituMare,tu  mihi  coelUy 

Dmiquecuncla  mthies,Tefine,  mn^anihil. 


358  S    V    S    P   I   R   I   A 

^lutdenim  mihi  efiin  cceloy  dr  a  tequid 
'vohiifuper  terramf)?  idi\m,j  2 . 


r\  I  c  mihi,  quaefojanima  mea ,  quid  eft 
^^^  qiiod  fuper  omnia  diligis  ?  ego  fcio 


Hugode 

S.V  aore 

inarrha  >i-  ii/-\-        n       r,    y-  •  ~\    \   r 

Amm«.     quodvjracuadileaioelt,  &faoquod  fine 
dikdioneeflTcnon  poces.  Afpce  mundam 
&  omnia  quas  m  eo  funt ,  muitas  ibi  (^^cits 
puicra?  &  illecebrofas  inuenies,quaE  huma- 
nosaffedus  alljciunt ,  ^  fecundum  varias 
vtentmm  deledationesadfruediim  fe  ,  de- 
fideria  accendunt.  Habec  aurum  ,  habent 
lapidesprecio/i  fulgorem  fuum;  habet  de- 
cor  carnis  (peciem  ,pid:a  tapetia  &  veftes 
fucatx  colorem ,  Dic  ergo ,  obfecro  ,  mihi; 
quid  de  his  omnibus  vnicum  tibi  feceris, 
quod  fingulariter  ample<5ti  ,  quo  femper 
perfrui  velis?  Certusenim  fum  ,  quod  auc 
horum  quae  videntur  ahquid  amas ,  aut  fl 
iam  poftpofuifti  vniuerfa  \\xc  ,  ahud  habes, 
quod  prae  o  mnibus  his  diligas. 
Auguft.in       Quid  tibi  placet  in  laeculofquid  eft  quod 
Pial.143.    vis laudare  .''quideftquod  visamare.*' quo- 
cum<|ue  corporeis  feniibuste  conuerteris, 
occurrit  tibi  calu,occurrit tibi terra.  Quod 
amas in  terra,  terrenum  eft ;  quicquid  amas 
in  Coelo  corporcum  eft.Iam  crgo  diu  occu- 
para  vixifti,;&  deftderiorum  diuerfitate  ver- 
|)eraca,pottas  plagas,  faucia,diuifa  per  amo- 

'  rcs 


LlBEk       TERtlVS.  3^p 

re$  raulcos,  vbique  inquicta,nurqnam  Cxcii- 
ra.CoUigere  ad  te  ipfum;  quicquid  cibi  foris 
placebar,qu?icquemhabeataudorem.Ni^ 
hil  melius  intcrra,veibigratia  ,  quam  hoc 
&  illud. Auium,argentum ,  animaha,  arbo- 
res,amccnirares,  totam  terram  cogitai  quid 
mehus  in  Coelo,  folojuna,  fidjribus  ?  To- 
tum  cogita;  omnia  ifta  fimul  bona  valde* 
quia  fecic  Deus  omnia  bona  valde-,vndique 
pulcritudooperis,  quastibicommendatar- 
liticem.  Muaris  fabricam,ama  fabricato- 
rc.  Nonoccuperisineoquodfa6tii,&  dif- 
cedas  ab  eo  qui  fecit :  haec  cnim  quibus  oc- 
cuperis  fub  te  fecit,quia  fub  fc  ipfo  tefecit. 

Anima  humana  quaead  Deum  appeten-  Bonau.  fo- 
dum  fi6taeft,quicquidinfraDeumappetir,  liUcap.i* 
minus  cft,ideoque  iure  ei  non  fufficit,  quod 
Deus  non  eft.  Sed  cauc,anima  mea ,  ne  non 
fp6(a,  fcdadultcradicaris,  (imunera  dalitis 
plufquam  afTcdum  amantis  diligis.  V«  ribi, 
fi  oberras  in  veftigijs  fuis ,  fi  nutus  fuos^  pro 
coamas,  &n6aduertispurgatnsmentis  in- 
telligentia,quidinnuat  lux  illa  beatiftima^ 
cuius  nutus  &c  veftigia  funtomnium  creatu- 
rarum  decus  &:forma.Adhucli  fonc  ignoroi 
teupuherrimamuiterumy  €gredere,& abi pofi  ve^ 
/?^/4^7eg/<w,ideft,irrationabilium  creatura- 
rum,qu2  funt  veftigiii  Crcatoris  tuiitu  vero 
fpeculum  (andiffimae Trinitatis.  Ergo  om^ 
nibu$dignior&  excellcntior  compiobaris. 
Y  1  Ec 


3IO  S   V  S  P  I  R  I  A. 

Et pafce  hados  tuos,  iuxta  tahernaculapafloris ,  id 
cft,  conuerte  cogitationes  tuas  ad  choros 
Angelonim ,  quibus  quodammodofin^ilis 
es  in  natura  dc  conciuis  eris  in  gloria.' 

Bonau.c.  i,      Heu  Domine,  nunc  intelligo ,  fcd  confi- 

fohiot  f  gj-j  erubefco ,  fpccies  Sc  decor  creaturarum 
decepit  oculum  meum,&:  non  aduerti^quia 
fpeciofior  omnibus  creaturises  tu^quibus 
tantummodo  vnam  guttara  tuae  in^ftima- 
bilis  pulcritudinisc6municafti»Quis  enim 
ornauit  coelum  fideribusjaercm  volucribus, 
aquam  pifcibus ,  terram  plantis  &c  floribus? 
fed quid  funt  hxc  omnia ,  nili  ruae  pulcritu- 
dinis  modica  rcintilia?dulcedo  etiam  Crea- 
turarum  decepit  guftum  meum,  dc  non  ad- 
uerti,qu6dmelle  dulciores.Tuenimmelli 
Sc  omni  creaturs  dulcedinem  fuam,  imo 
tuamcommodafti.  Decepitetiaodor  crea- 
turaeolfadummeu,  &ignorauiqu6dodor 
tuus»  obonelEsv,  rcdoletfuperomniaaro- 
raata.  Decepit  etiamfonus  falfus  fiue  fallax 
crearurarum,auditum  meum5&  nefciui nec 
fenfiquamdulcia  faucibus  cledorum  tuo- 
rum  cloquia  tua. 

Bern.med.  q^^  meum,a  cogitationc  in  cogitationem 
ducitur ,  6c  per  varias  occupationes  &  afFe- 
diones  variatur,vt  faltem  varietate  ipfarum 
rerum  impleatur,  quarum  qualitate  fatiari 
nonpoteft. 

Auguft,         SedhocfcioDomineDeusmeus,  quia 

vbicum- 


i 


LlBER       TERTIVS.  54I 

vbicumque  fumfine  te,male  eftmihiprac-^^^^^^^^'* 
te  •,  non  fblum  extra  me ,  fcd  etiam  in  mcj 
quia  omnis  copia ,  quae non  cft  Deus  meus, 
mihi  eftegeftas.  Satiabon\jnc  cumappamnt 
gloriatua.  ....  . 

Anima[enim]quam  creafti  ,ifa  fada  eft  capfao!^ ' 
capax  maieftatis  tue,qu6d  a  te  folo  &  a  nul- 
lo  aho  poflit  implen  •,  quando  autem  te  ha- 
bet  plenum  eft  defideruim  eius,  &iam  nihil 
aliud  quod  defidetetur  exrerius,reftar.  Dnm 
autem  aliquidex:er:us  defiderat,  manife- 
ftum  eft  ,  qiiod  re  non  habet  interius  j  quo 
habito,  nihil  l  ft  quod  vltra  defiderct :  ctim 
cnim  fis  fummum,&  omne  bonum,non  ha- 
betquoddefideret  amplius  ,{edpoftidette 
omnebonum. 
Bruwa^calensd^as.ver,Autumnuf4,vicipm,       ^,   .     , 

Spectra  duo  vita^noxjmfd  atque  aies\  carm.de 

Coelum,  anuor,  tellufq^  nouu  nihil  e/i  mihiprorfus.,  extcmi 

r  j-  hominis 

Non  rju£Junt  motupr&dtta^qtuq^  carent,  viiitate. 

Ni/  moror  h£C,  altu  mihi  da^Rex  optimeymundum^ 

Propter  quem  hicprompto  tot  mala  corde  fero. 
CAtera  qUA  terrts  voltiuntur^nil  moror  ipfe 

AmpUusJmmanislinquere  cun^a  lihet, 

Ad  quodcumque  me  conuertero,vilcfcit  Auguft.  m 
mihi  adeptum ,  quamuis accidcrit  defidera-  ^^*  '^°^* 
tum.  quando  fatiabitur  defiderium  meum  v 

in  bonis/  non (atiabor  de  mortalibus ,  non 
fatiabor  deremporalibusj  aHquid^ternum 
donet,aliquida2ternum  concedat.  Bonum 
Y  5  tuun^ 


^^1  S  V  s  p  r  R  I  A.' 

tuumquaere,6anima.  Eftenimbonu  aliud 
alteri,  &  omncs  cre.uurae  habenc  quoddam 
bonum  fuu ,  integritads  Cux  &c  perfedlionis 
naturxfuaeintereft^quid  cuique  rei  imper- 
fedtac  necedarium  (it,  vt  perficianu :  Quaere 
tuum  honnm,Nemo honm  nifi  vnus  Deus^iwm- 
mum  bonum,hocefttuumbonum.  Qutd 
ergo  deeiljCui  fummu  bonum ,  bonum  eft? 
iiint  enim  &  inferiora  bona,quaE  alijs  &  alijs 
bona  funt :  Pecori  quid  bonum  eft,  ni(i  im- 
plere  ventrem ,  cauere  indigentia ,  dormire, 
gcftire,  viuere/anum  e(re,generare?Tale  tu 
bonura  quceris?  Cohaeres  Chpisti,  quid 
gaudes,  quiafocius  es  pecoii  ?  Erige  fpem 
tuam  ad  bonu  bonorum  omnium[adeuro] 
qmfatiatin  bonis  defidemm  ttium. 
Chryfho*        Ancii quidProphetadicat:  0«i^e«iw wifci 

^^om!^!"^  ^fi  ^"  ^^^^'^  Jll" f^-  ^  ^^  ^«^^  ^oltit  tn  terra }  ac  fi 
di^ciftet  nuUius  prorfus  alte/ius  rei ,  nec  cqe- 
leftis,necterreftris  ^fedtuo  ynius  defiderio 
teneor* 

Hoc  eft ;  Tu  portio  mea  es,abundas  mihi 
ad  omnia,nihil  quaeftui  ahud,  nifi  vt  te  par- 
temhaberemj  nullas  faeculi  huius  diuitias 
&voluptatum  iilecebras  concupiui.  Nul- 
lius  egeo  qui  a  te  aftumprus  fum ,  ncc  fuper- 
cft  in  coeleftibus  quod  amplius  quaeram. 
Nihil  habens  omnia  habeo  ,  quia  C  h  r  i- 
STVM  habeo;  omnia  ergo  in  illo  ihabens, 
aliam  non  quaero  mercedem  ,  quia  ipfe 

rem- 


LlBER       TERTIVS.  345 

mcrceseft  vniuerrorum. 
NihiircniQililiuddc(iHeratanima,nihil  Bern.dc 

1-     1  \  rC  •  \      ■    r        r^  a:uerU 

aluid  a  Djo  v^U£erit,quam  iplum  Ueum,  vc  ^ff  ^tk.- 
lamexafFediucordis,  arqueientetiaclamet  mb«amui« 
illjdde  \?(^[mo:Outdemmmthi€^tncoelo,  & 
a  tequtd  voltit  fnper  terram?  Defe<it  cxro  mea ,  & 
cormeum^Deus,  cordtsmet,  &parsmea  Deus  in 
Aternum.  Neque  etiim  funm  ahquid.non  fe- 
licitarem,  non  gloriam,  non  ahud  quid- 
quam  tamquam  pnuaro  (in  ipfius  amorc 
dcfiderat anima ,  quae iftiufmodi  eft ,  fed  ro- 
ta  pergitinDeum,  vnicumque  eiacpeife- 
<3:umde(ideiiumeft,vtintroducateamRex 
incubiculumfuumjVtipfi  adhsereat ,  ipfo 
fruatur. 

Vidit[nempe]  quid  ibi  feruaretur,  &  co-  pfai^"  j/*^ 
gitans&aeftuans  in  cogitatione  cuiufdam 
reiinefFabihs,quam  necoculus  vidit,  nec 
auri$audiuit,necin  cor  hominis  afcendit; 
non  dixit :  lUud  aut  illud  mihi eft  in  Coelo, 
(cA,autd  mihl  efttn  (oelo}  quid  cft  illiid ,  quod 
habeo  in  Ccelo  ?  quantum  eftf  qualc  eft?  8>C 
cum  non  tiandt,  quod habeo  in  Ccclo,4  te 
quid  voluifuperterram^  feruas  tu  mihi  in  coelo 
diuitias  immortales,teipfum;  &ego  volui  a 
te  in  terra,  quod  habent  &  impij,  quod  ha- 
bent  &  mali ,  quod  habent  &  facinorofi, 
pecuniam,aurum  &  argentum,gemmas, 
famihas  ,  quod  habent  &  fcelerati  multi, 
quodhabcnc  multaefaeminae  turpes  ,  muhi 
Y  4  viri 


344  S  V  s  p  I  R  I  A, 

viriturpes?  Haec  pro  magno  dcfideraui  3 
Deo  meo  fuper  cenam ,  cum  feruet  fe  mihi 
in  Coelo  Deus  meus. 

wp^^o!^*  Defecitgaudium  cordis  mei,verfuseftin 
ludlum  rifus  meus  -,  defecit  caro  mea  &  cor 
meumDeus  cordismelc^  parstneaDeusin  £ter^ 
««w.Renuit  confolari  anima  mea,ni[i  de  te, 
dulcedo  mea.  Quidenlm  mihi  ejl  in  coelo,  &ate 
quidvoluifuper  terram  i  Te  volo,te  fpcro,  te 
quaero  ;  Ttbi  dixit  cor  meum?  Qtujiui  vultum 
tuumyvultum  tuum  Domincrequiram,  ne  auertas 
faciemtuamame. 

Ambrin       Scisigitur,  occultorum  cognitor  Deus, 

oiationi  ♦  qufanonfoliim  terra  &  omnibusqusinea 
funt  ^fedipfoCaelo,  &omnibusquaeineo 
funtjtumihi  carior,  tu  acccptior,  tuamabi- 
liores  ;  diligoenim  tefupraCoelum  6c  ter- 
ram,  &  c^tera  omnia,qua?  in  eis  funt. 

Aug.folil,  Quidquid  enim  coei  ambicu  contine- 
tur,inferiusabanimahumana  cft,  quaefa- 
dtaeftvtfummum  bonum  fuperius  pofti- 
dei-ec,cuiuspofleflione  beatafierer. 


cap<20. 


VII. 


34^ 


S  V  S  P  I  R  I  A, 


^«  ^ihi,^  inccUtus  meus  prcU^atus  cst  ■ 
hahtmt  cum  UkaMihus  Ccl:r,  ^^  ^^^^      ' 


LlBER      TERTIVS.  347 

VII. 

Heiimihi  qiiia  incolatiis  meiispro- 
longatuseft/habicaui  cum  habi- 
tantibus  Cedar  ;,  multum  incola 
fuit  Aninia  mea.  7yS/;'/^.ii5?. 

AN pfra^tt foUtis  Vhoshi  rotacutfihmanmm^ 
Stdireumg^fuo  temporefimt  iter} 
Crcdideramfraftis  ctirrum  confihereloriSy 

Tcmpora  tam  Uutis  ire  videntur  equis. 
Hei  mihi^decretosiam  dudum  expleuimus  annos^ 

'Sec  tamen  e  vita  cedere  Parca  iubeti 
Ctir  mea  tam  longo  ducuntur ftaminafilof 

DebueraSylachcfis  deproperafffi  colum, 
Ecqutd  in  his  adeo  delcctet  viuereterris} 

Oiiidvequod  inuitet,  trifiis  hic  orbis  hahet? 
Q^udlihet  ^ahlfwiih  mihtmors  miniis  ajperavita 

Sigenmhoc  mortis  vitavocandafuit, 
J^empe  gradufiahili  nihil  htcimjnnbtleconftat, 

Cun^a  fed  afiidua  mohtlitatefluunt^ 
Manedtesoritur  Phoebeojpfendidm  aurOy 

Squallidm  emoritur^nocie  prementejics, 
IJox  luhit  Afirorum  rutilis  comitata  choreisy 

Nox  iterum  Coelo/olejugante^fugit, 
N«wt  Zephjro  gremtum  tellmftfirante  recludit, 

munc  clauditgelidosjflant^  Aqmlone.pnm. 

Hunc 


54-S  S    V   S   P   I   R   I   A. 

i^unc  canet  nmhus,  nuncjpargituralhaprumisy    i 

Isunc  tepidifcUs  vcris  aanicta  viret. 
MoUia  iam  liquidas  pandunt  fretanauihus  vndas, 

lam  tcnet  inclufts  vndagelata  tates. 
l^unc  agitant  tumido  ventiferaprdia  Ponto^ 

j^umjiagnat  placidis  cmila  Tethyt  aquis. 
Jlumtdus  ejfitjis  nuncliquitur  imbnbusttther, 

Nuncaqua  nitidusfiatfinenuhe  Polus. 
Isluncfragor  horrifono  CoclUquatit  omnetumuitu^ 

Nuncfiiet,  &fupcras  pax  tenet  aita  piagas. 
Dmique(jiuA  reliquosfupcrant  incommoda  cafus) 

Maftafere  in  medijs  vita  trahendaferis. 
Ou^q^  domus  hominu.magefuntfpei^aferarum^ 

Qm^homines,hominum  ntl  nifi  nomenhabmt. 
Sciltcet  infidi<)!^fi'aiidefj^  dolt<^^  triumphant, 

Nec^nift  quod  rigido,  ius  datur  enfe,viget* 
'Extdat  bincptetas,terrif(^^  Afiraa  recefitt, 

Faf(j^  reiegatumfubpedtbuf^  iacet. 
Adde  locifactem-Jocus  eft  tnamabiiis^&  qU9 

Libera  vix  rifu  foiuere corda  queas. 
MartiuSyheti\f(£Utsardetfuror  vndtq^  beilis! 

Necmmterat  plures  aitera  terra  neces. 
Hojltbus  in  medijs,  intergiadtof^yfacef^, 

Hacgerisarma  manu^  qukftns  arua  manu, 
Quts  velitin  tantis  toierare  laboribusannos, 

Sortis  &  afiidutstdtbuseffefcopus? 
Hci  miht,decretos,  iam  dudum  expieuimus  annosl 

Tempora  turjatifunt  ttaientamei^ 
Tempcra  ctim  numero{ntmero  quAf<f^piusexui) 

luregnwsdamnata  nofira  quereia  maras. 

m 


LlBER       TERTIYS»  34^ 

Nfc  fcio  quA  ccecds  hebetent  ohlitda  imniesy 

Omnta  queis  longlfuntfna  vota,dies: 
Credtderm  miferiz  nefctre  pericula  vita, 

Isecquamfitgrauis  htc  condttione  locus. 
I^am  honafidmtfi  noffmt  maxima  mundiy 

Arceripatrtdfs  qiiererenturhumo. 
Sedprocul  ahfintes  coclefiiagaudiafallunty 

Raraji^  de  Ccelo  nuncta  rumor  habet, 
Hei  niiht^quamproctd  hii  difiaiimeapatria^  tirrisl 

Quamprocul  a  cceiifintbusexul  agor^. 
lExultbus  quondarn  tellusfuit  vltima,  Ijhur^ 

Meprofugam  fatis  vltimus  orhis  habet. 
Ht  nondum  tnfaufias  coluifatis  incolafedeSy 

SquaUentes  tenehriSytrifiitidq^  domost 
Sexta  Ceres  cafis  quotiesprocumbtt  arifiif, 

Seruw  ab  Hdreopilea  fumit  hero: 
'  Cur  ego  non  etiamferuili  mancipor  agro^ 

Ztrudis  immunem  verherevirgafacit? 
Cur  patri£,finesportuft^  relinquere  cogor, 

Necfinor  dtherios  exul  adtre  lares} 
Defertt  externas  peregrina  Cyconiafedes^ 

In^fuoi  reuolat.per  tnare  vecia^  domos. 
Nuncta  verisauismdos  quoque  mutat  htrundoy 

cHm  redit  ad  notosBifionis  ales  agros, 
Vrhe  relegatus^patrijs  Antifitm  oriSy 

Reddttus,  extlijfinefauente.fuit, 
Hei  fnihi,  cognatis  cur  exul  aharceor  aUrii? 

Necftnor  tUa  meo  tangere  regnapede} 
Lux  mea^rumpe  moras  ^fatis  his  hahitauimm  oriSy 

Aut  quo  nonpotui  corpore^mmteferar. 

Heu 


3y 


S    V    S   V    l  K  t  aI 


Heu  mihiquia  incolatusmeus  frolonga^ 
tusejllhabitauicum  hahitantihm  Ce^ 
dar,  mitltum  incolafuit  Anima  meay 
Pfalm.iip.. 

Aug.mcd»  TTi^DETenimme,  DommCsValde  viriC 

capn»         -■'  huius,   &iftius  aerumnof-k  peregrina- 

^"de^ver-  tionislTotaquippe  viraifta,  intelligentibus 

bisDomi»  tribulatio  eft  ;(unt  enim  duoiorrores  ani- 

"**•  mae,  non  fimul  torquenres ,  red  cruciatu  al- 

ternantes.  Horum  duorum  tortorum  no- 

mina  funt^timor  &  dolor.  Quando  tibi  be- 

ne  es,tUTics*,  quando  male  es,  doles. 

calf»"*^*       Vitahaccvuamiferajvita  caduca,  vitain- 

certa,  vitalaboriofa,  vitaimmunda,  plena 

mi(erijs&erroribus,quaenoneftvitadicen'* 

dafedmors;  in  quamomentis  finguhsmo- 

rimur,  per  varios  mutabihtatis  dekdus,  ^X'^ 

uerfisgencribusmortium.  Morsiftavitalis, 

&  vita  mortalis*  hcet  his  aH,  fque  (it  refperfa 

amaritudinibus  ,  proh  dolor  I  quam  pluri- 

mos  iiiis  capic  illecebris,  6d  quammuhos 

fuis  faliis  promi(Iion:bus  decipit. 

oiigho.i.      Dulcem[namquejhanclucem,quanunc 

mPU  .j8*  y|-in-m..^illitiicunt,quidulcedinem  veraelu- 

cis  ignorant,  (ed  ne  aufpicia  quidem  viri lu- 

minis  vlla  fenferunt ,  nec  fciunt  Angehcam 

vitam  fperandam  efte  animae ,  cum  ex  vani'- 

late  huius  vitae  euaferinc, 

Quid 


LlBER       TERTIVS.  35^ 

Quid  amifla  cxlefli  parnajrcpiilfushomo  Gttg.Kn- 

.    p^-  .,.  ^  *^  jnor.inca» 

dcicdtaturexilio?  i4^iob» 

Viciumrhocedl  noftracinfirmitads,qui  Aiabr.dc  ' 

,  ^  •  o      j    1    f\      •  •        bonomor* 

voluptate  corpoiis  ,  6c  deledtatione  vu.-E.nscap^i. 
iftius  ca-imur ,  &  curfum  hunc  confumma- 
rc  trepidamus  ,  in  quo  plus  amaritudinis» 
quam  voluptatis  eft.  At  non  fandti  ac  (api- 
entesviri,  qui  longxuitatem  vitjehuius  in- 
gemifcebancdiftblui&cumCHRisToefte 
puJcrius  aeftimantcs:  denique  idcm  gene- 
rationis  fuas  execrabantur,ficutiilequi  ait, 
Tereat  dies  tUa  in  qua  natus  furn.Quid  enim  eft, 
quo  h^c  vita  dcledet/^plena  asrumnarum  &C 
follicirudinum,inq^iainnumera2caIumnia3 
&:mu  tas  moleftise,  &  mulrselaciymas  eo- 
rumqui  afflidtanturmoleftijSjd^wottc^jin- 
quit,  qui  eosconfoleiur ,  &  idco  iaudat  Ecclef. 
defunctos  magis  quam  viuentes. 

VitaLcertejmea  ,vitafragilis,  vitacadu*  Auguft.fo- 
ca,vita  quae  quanto  magis  ciefcit,tanto  ma-  ^  °  "^*^* 
gis  decrefcit;  quanto  magisprocedic,tanto 
magis  ad  mortcm  accedit.   Vira  fallax  &c 
vmbratica,  plenalaqueis  mortis ;  nuncgau- 
deo.nunc  ftatim  triftor,  nunc  vigeo,  iam  in-. 
firmor,nunc  viao.ftatimmorior,nuncfelix 
appareofemper  mifer,   nuncrideo,  nunc 
fleoj  ficque  omniamutabilitari  fubiacenc, 
vt  nihil  vna  horain  vno  ftaru  permaneac. 
i^ecterramtrepidaejiyquatiturfedturhme  venti^  Nazian». 

In^  vicem  csdum  tewporapromptafibi,  csrm.dc 


Carm  dc 

fxtirni 

liominis 

vititate 


351  S  V  S  P  I   R   I  A. 

"Nox  tegitatra  diem^tempeH^SAtherafufcat^ 

AJlroYum  ohfcurat  fol  radtans^ decus. 
Sol  tegttur  tiebulu^rediuiuai^  luna  refurgit^ 

Dimidta  Coelum  parte  latitqJuL 
Ou<&  vita  hdnrtumulum  ?  a  tumulopeto  rurfuSy  & 
Pofi  ttimulu  rurfm  me  tumuU hit edax  (  tgnU 
id^ipfum  efi.quodviuo,  velutrapidifiimus  amniSy 
chryfrin  Qutfurfum  exortens  femper  ad  imafluit. 
Pfai»iis>*  Eftenim  prapfens  vita  Incolatm  (k  quid  di- 
co  incolatm ,  ciim  res  iic  vel  incolatu  inferior, 
vnde  Chriflus  etiam  ,ipfam  vocauit  viam, 
dicens :  angufia  efi  porta,& arclaefi  via  qu^du- 
citadvitam, 
Greg  Uii.  via  quippe  efi:  vita  praefens,  qua  ad  patria 
|JJc^3j^*''"tendimus;&  idcirco  hic  occulto  iudicio, 
lob.  frequenti  perturbatione  conterimur  ,  ne 
vjam  pro  patria  diligamus.  Solenr  enim 
nonnuiii  viatores^cumamcena  fortaflTe  iii 
itmereprata  confpiciunt,  pcrgendi  moras 
inne6i:ere,6c  accsptiitinerisredlitudine  de- 
clinarejeorumque  grefHis  tardat  pulcritudo 
itinerisdumdelc6tat.  Eledisergo  fuisad  (e 
pergentibusDominus,  huiusmundiiter  af- 
perumfacir,  ne  dum  quifque  vitaepraefentis 
r^quie,quafi  amoenitate  vit^  pafcitur;  magis 
eum  diu  pergere ,  quam  citius  peruenire  de- 
ledet 5  ns  dum  oble6tatur  in  via,  obliuifca- 
tur,quod  defidcrabat  in  patria. 
chryf.in  Scd  hcEC  cft  do6lrina  optima atque  adeo 
prima,  fcirc  nos  eiTe  inqttitmos  in  ntaprafenti. 

Qui 


PfalHS'. 


[LlBER       TERTIVS.  35} 

Qui  rcrum  qiiae  hic  funteft  ho(pes,crit  rerii 
fupernarum  ciuis.  Quicorum  quae  hic  funti 
cfthorpesjnonlubetcrverfabiturinpr^fcn- 
tibus.No  domus,  non  pccuniac,  no  ahmen- 
li,nec  alterius  eiufmodi  curam  gerit ,  fcd 
quemadmodum  qui  in  aHcna  verfantui,  ni- 
hil  non  agunt  &  procurant  vt  patriae  fuas  rc- 
ftituantur,&  quocidie  vrgcnt  &  feftinant,vt 
eam  quaeeos  tulit,vidcant.  Ita  etiam  qui  a- 
morefuturorumtcnetur,necrebuspra£/en- 
tibus  aducriis  animum  demiiter,  nec  fecun- 
dis  cfFerct ,  fed  vtrafquc  prastercurret  tam- 
quam  qui  viam  ingreditur.  Quoeirca  iube* 
mur  ctiam  dicerc  m  Oratione :  AdueniatReg- 
nnm  tuum,vt  iiUus  diei  deliderium  &  cupidi- 
tatemanimo  noftro  verfantcs  &iprumprai 
oculis  habentes,  ne  videamus  quidem  prae- 
fentia.  Sienimludaei  Hierofolyma  deiide- 
rantes,etiampoftquahbeiati  funt,  deflent 
prasteritaj  qusena  dabiturnobisvenia,  quae- 
narehnquetur  defenlio,  fi  nofupernasHic- 
rufalem  rcneamur  vehemenri  defiderio?Vi- 
deergo  quomodo  hiquoquelamentanturi 
quod  cum  illis  verfentur :  Habitaui  dieentes, 
cutabernaculiiCedar ,  muliumincolafuit  Anima 
tnea:  Hic  enim  non  folum  deflent  quod  in  " 
aliena  habitent ,  fed  etiam  cu  Barbaris  ver- 
fentur.  Nequecnim  hascviraeftcotantum 
laborio{a,qLi6d  plurimam  habet  vanitatem 
«&curas  importunas,fed  quodetiamultusi^i/ji 

Z  fu 


354  S  V  s  p  I  R  I  A. 

fit  malorum  prouentus.Nihil  eft  autem  gra- 
uius&  moleftius,  quamquaeeftcum  huiuf^ 
niodihominibus  congreflfio.  EftBarbaro- 
rum,  cum  ijsin  quosimperium  obtinuerut, 
inftar  ferarum  agere ;  vt  qui  tugurijs  &  ten- 
toiijsvtaniur ,  ev  adimmanitatemferarum 
(int  n :dad;i :  f:d  his  multo  funt  efFeratidres, 
rapturc5,auiin  &  qui  impudice,ac  libidmo- 
se  6cin  dehcijs  vitam  traniigunt.  Multum 
jmolafuit  avima  mea  j  non  muitum  propter 
multitudinem.fcd  propter  rerum difiicul- 
tatem.  Ecfienimfitexiguum,  videtur  efte 
multum  ijs  qui  affliguntur.  NonnulU  e  vul- 
go,pulilli  6c  dbic^i  animi ,  qui etfi  per  mul- 
tosaanos  vixerint  eos  paucos  efte  dicunt. 
Quibus , quid  efte  poteft  a ratione  ahenius? 
quid  verocrafliusijSjqui  ccelo  propofito, 
<k  ijs  bonisquaEfuntinccehs,quaemoc«/«5 
vidtt^mc aurii audiuit,  orc  hiantc  vmbras  ftu- 
"  pent^nec  volunt  vitae  praefentis  Euripum 
traijcercinpcrpetuisfludibus,  tempeftati- 

Aue.fer.    ^^^  &naufragjjs  vohuati? 

49  ad  fra.  O  vita  quac  tatos  decipis ,  de  proprijs  tan- 
tos  feduxifti  5  tantos  excoecafti/  Quae  dum 
furgis,  nihil  es :  dum  videris  vmbra  es ,  dum 
exaltasfumuses^Dulcisesftultis,  amarafa- 
pientibus-,qui  te  amat,non  te  cognofcitj  qui 
re  contemnunt ,  ipfi  te  intelhgunt.  Yx  qui 
tibi  credunt !  Beati  qui  te  contemnunt  /  vera 
non  es  vica,quam  ce  oflendis.  Ahjs  oftendis 

te 


tres  in 


LlB  ER      T  ERTIV  sl  3^^ 

telongam,vtperdasinfinc,vtfadantquod 
voluncialijsbreue,vtdumpocnitcrevolunt, 
nonpecmitcas.  SLc eftvitanoltra,  quali  hoi 
mo  in  dofDo  aliena,nercies  qiaa  hora  vel  die 
Dominus  domus  dicat:  vadcforas,  quia  n5 
cft  rna  domus  in  quaes.  O  fasculum  vanuml 
quid  nobis  tanca  proraittis,  dum  decipis? 

Errauifateor,y?c«r  ouisperdita ,&  molatus  Ambniti 
meus grolongattts  f/?;atque  procul  proiedus  ^us'^^**^" 
fum  a  facie  Dei  raei ,  in  hancexilij  coecitate, 
vbiexpuifusaParadyfigaudiis,deploroquo 
tidiemecufuper  miferias  captiuitatis  mea?^ 
lugubre  carmen,ingenterq;  iamencationes, 
du  rccordor  tui,mater  Hierufale,  dum  ftanc 
pedcs  mei  in  atrijs  tuis  fan<ila  &  decora  Siol 
Heu  quajfa  noflra  C  h  r  i  s  t  E  nii^vis  conciditl 
Heu  quas  procellas  excitat  corpus  mihil  JTazian^ai 

neu  quam  incolatus  fe  meus  longe  extulit!  Ar  k  ^*""^-* 

Omnino  rerumfumfaturprafentiutn,  fincm  vit» 

Cenfus,inopia,gaudijymoleRi£, 
Tam£,deccris,  hoftium^  &  charigregU. 

Infeliccsquoruvitaeftmexilio,  virainpe-  -^^^S^^oW* 
riculo,finisindubio,nefciensfinenoftrura 
quiaomniamfuturum  referuancurincerta» 
Adhucin  Pelagi  fluc^ibus  verfamur  fufpi- 
lances  ad  ce,  poitum  maris.  O  patria  noftiaf 
patciafecura.'alongete  videmus,  ab  hoc 
macicefdutamus,  abhacvalle  ad  tc  fufpi- 
ramus,&  nitimut  cum  lacrymis>  fi  quomo- 
do  ad  te  perueniamus. 

Z  2  Srd 


^f(S  S  V   S  ?  I  R  I  aI 

Aiig*  med,      Scd  quia  dumfumusm  corpore  peregrlnamUlr 
cap.  1 8»     a  te  D  o  m  ine ,  W(?»  habemus  hk  cimtatem  mane- 
umyfedfuturam  inquirimusy  n ofter  autem  mu- 
nicipatus  in  cziis  eft.  Ideo  duce  gratii  tua, 
ingredior  in  cubile  cordis  mei ;  &  canto  tibi 
amatoria,Rex  meus,&  Deus  meus,  gemens 
inenarrabiles  gemitus ,  in  loco  peregrina- 
tionis  meae ,  v bi  cantabiles mihifuntfa^&  iufti» 
)?c<irw««r«<e.  EtrccordansHierufalem  ,  cx- 
tcndoineam,fenrum  cordis;  Hierufalem 
patriam  meam,Hierufalem  marremmeam, 
tequc  fuper  eam  regnatorem,illuftratorem, 
pairem,tutorem,  patronum,  re€torem,  pa- 
ftorem ,  caftas  &  fortes  delicias  ,  folidum 
gaudium  &  omnia  bona  ,  inefFabilia  (imul 
omnia ,  quia  vnum  fummu  &  veru  bonum. 
Aug.foiiio       ^  gaudium  fuper  gaudium,vinccs  omne 
cap.35.      gaudiu,extraquodnoneftgaudiu.  Quan- 
dointraboin  tc  ,  vt  videam  Deummeum, 
qui  habitatin  te.^Ibo  illuc ,  &videho  vifionem 
hancgrandem.  Quideft,  quodme  detinet? 
Heu  mequiaincolatusmeusprolongatuseftl  Heu 
me  quamdiu  dicctur  mihi  j  vbi  eft  Deus  tuust 
Quamdiu  dicetur  mihi  expe^a,  reexpeila^  & 
nunc  ,qu£eft  expeilatio  mea  ?  nhneDeus  meus} 
Saluatorem  expeSiamus  Dominum  noftrum  Ie- 
— '      s  V  M  C  H  R 1  sT vM ,  ^« j  rcformabit  corpus  humili^ 
tatisnoftra  configuratum  corpori  claritatis  fua. 
Expe^amus  Dominum  quando  reuertatur  a  nu* 
ptijifYt  inducatnos  adfuas  nuptias, 

VIII. 


}S8 


S  V  S  P  J  R  I  A? 


InfeUic  ego  homc !  Quis  me  liheraht  de^ 
corpore  mortis   huius  .^  Ai  Rim.  y. 

3S. 


LlBER      TBRTJVS.  3J9 

V  I   I  I. 

Infelixcgohomo ,  quisinclibcrabit 
de  corpore  mortis  huius  ?  lu^d 
Roman*j. 

INfelix!  rhi  mnc  hona  tot.quAferditapUngOy 
Sedfruftrk,  plantin  non  reuecanda  meo? 
Tot  bonalquidrepetit dolor}  ah\  mimimffenocehiti 

Amtff£  tructant  dtm  mefnorantur  opes, 
Vttltus  veteris  fdrtunt  nefcitu  effes, 

Cum  mala  forsftto  deteriorepremit, 
Tafim  hominum  fatira  eHJecepti  noxaparentis, 

Stultttidifolmfctluet  iUereus, 
Jdam^Adamfimplex^Adam,Adam  vxorius  audit'y 

Plurtbus,  aut  totidem  vapulat  EuaprohrU, 
^on  ego  fic.fed.fi  gemitusfinit  ederencem^ 

Pars.fateor^mundi in  crimine, magnafuu 
Tequoque,  cuiprimosftudiumdamnare  parentes^ 

Veccati  memorem  conuenit  ejfe  tut. 
Ciim  vitdL  &  mortis  nonfeltx  alea  iaiia  eSiy 

CoUuforproauidilapidantis  eras, 
Creditepcfteritas^Adam  vos  e^is  &  Eua^ 

Es  veftrapomum  corripuere  manus. 
Binc  nudi,genspelliceadigmftima  zona, 

Etpudor  & ddor,&  t^umtntsira  fumm, 
Non  querar  actepUtotpublica  vulnera  cladis^ 

Matmcs  elegisfum  fatis  apta  meis, 

Z  4  Ordiof 


3^o  S  V  S  P  I  R  I  A* 

Ordior  a  cunis-Jnc  mecum  lacryma  nata  ei?, 

Hic  docuit  vit£fyUabaprima,queri, 
Mcnfis  erat  Maius,  menfisgratipmus  orhi^ 

Sed,  meafireputemfata,  Decembererat^ 
Septima  lux  ihat^  qutefifupremaffujfety 

Jn  cineres  iffet  mutaqueniameos. 
Cum  tandempofi  lucla  vttri.  horrtbtlefj^  vlulatw-^ 

Trogenles  cerUA  parturtentis  eram. 
O  Mat€r,fch,tttnc  Mater,nouafafta  'Rehtccaes^ 

Tunc  ferus  fuhijt  vtrgmitatii  amor, 
piriguit  nutrtx,pallenspater  ora  retorpt, 

Et  cun£  m  Uuum  procubuere  latus. 
fiorror  &  horror  &atyVox  ommbus,  omnihm  vna^ 

HeupHcrMu  quantisgigmturiUe  malU\ 
Atra  dies,AEgypttaca  dtgmfiipia  no6te\ 

Qua,de  mejicutt  dicere\Natus  homo  eft. 
Atra  diesl  neque  te  Titan,neque  Cynthta  nom, 

^ecftata  qui  Cceli  tempora^  lanus  agit. 
llla  dies.abeat  Gratas  orftira  Kalenda^y 

l^uUtu  eam  cupiat  menfis,haherefuam. 
Si  redeat,redeatptceis  frontem  obfita  nimbis, 

Etgelidum  densa  grandine  tunfa  caput. 
Tum  tonitru  '&fulmenfunefio  adHcrbmtigne^ 

Etfibific  hoftem  nouerit  ejfe  Deum. 
Sentio  iam^quod  fatidtci  plorafiis  amici: 

Mentitur  vittt,  clepfjdranulla  mea. 
Tanti  erat  hacfobolesMcrymii  affueuimus  inde^ 

Ivdkocuhsraro  deferuere  meos 
^ampofiquapofita  efi  pratexta,nucef^^trochuf^ 

Et  bulla  adfatrios  vi^tmafa^d  Unsy 

Tunc 


LlBER       TERTIVS  ^6l 

Tunc  ego^qudtmelius  mfcirentidifcereccepk 

Prtmuser4t/ortemplanger€pojfe,dolor, 
^t  vixpojfedatum  ejl/dtpe  oblu^atafuit  mens^ 

Natura  impatiemfubpedecoUa  premi, 
Sur^erefgpe  adnixa/uo^  irrumpere  Ccelo^ 

Necpoteratpigra  tolUrecorpm  hufno, 
Tum  vibransoculosjoculos  trtjliimbrenatantes^ 

Ahfuperi !  dixtty(c&terafietuserant) 
Et  rurfum  ah\  ahl  (fedper  lucltfonosftngultu$ 

Ipfefibt  obftfiens  nonfinit  ire  dolor) 
Sic  pHto  Rexfremuit.dum  crefcere  cornua  fehfit 

Qtitbosex  homine  eft^de  bouefa^ushomo, 
O  Deus,o  fupert.patientta  vinciturla  quity 

Oui  me  mortalt  corpore  foluat^mtf 
O  quis  erit}nafiris  qui  cantet  in  aurtbusjftud 

Qupd  VQueo  totiesytlicetj  quis  erit> 
lUe,  necaturtm  mihi  mergat  tn  tltaferruntt 

Pocula  Thejfaltco  mtfceat  illefauo, 
Necltqwdoplumbo,  necauaro  terreorvnco, 

Morsmiferd  quauis  condictoneplacet, 
AEratos  gemttu  docfam  mugtr^iuuencoss 

SuppofitQ  qtiamuis  excrucianda  roge, 
Autettam  tubear(quamquampudori^a  vouere) 

Inter  Vljjfeosexulularelupos, 
O  Deus^o  fuperi^patientia  vinciturie  quis 

Qui  me  mortali  corporefoluat,erit} 
Tarce  Deus,  ne  crudelem  vox  impia  ia^et, 

Infurias  quando  prdcipkata  ruit, 
Ulc  prope  barbariespotertt  clementia  dicu 

Adpmas  veniatjiftupefa^a  meas, 

7s  5  CQHpm 


^6l  S  V  S  P  I  R  I  A. 

Corjfora  corporibus  coniunxit  mortua  vtuis 
IlleJ}ommemquem  \nx  dtcerefamapotef. 

Ma^viuum  cructat{ma?Js  bocferale)cadauer'y 
Nic,qu£  dipdiumfimar  hora,vemt. 

Infelix  ego  homo  i  qnismeliherahit  de 
corfore  mortishums^.h.6,  Kom.7. 


.  /^Vomodo  viuit  anima  operta  mortis. 

'•  V^iniioliicro? 


Ambr.fer. 
22.in  Plal. 

Naz>an.  Coipori  quonammodo  coniundtiislim, 
ora.id,  \yzx\<k  cquidem  fcioi  quo^^uc  pa6lo  (imul  «Sc 
Imago  t>t\  fim  6c  cum  cceno  vofuter ;  quod 
&  cum  pulcri  valetudme  elt ,  bello  me  la- 
ce(Iir^&  cum  belio  premitui,moefore  meaf- 
ficit.-quod  &  vtconferuu  amo,  &  vt  inimi- 
cum  odi  arqjaducrforjquod  bc  vt  vinculum 
fugio  ik.  vt  cohasres  vereor;(i  debilitare  illud 
«Sc  conficere  fl:udeo,iam  non  habeo  quo  ro" 
cio  &  opitulatore  ad  res  pr^clarifTimas  vtar; 
lin  contra.  vtcum  focio  &  adiutorc  mitius 
agam,nulla  iam ratio  occurrit  qua  rebellan- 
tis  impetum  fugiam,  atque  a  Dco  non  exci- 
dam,compcdibus  dcgrauatus,vcl  in  terram 
derrahenribu?;  vel  in  ea  defmentibus.Hoftis 
efl  blandus  &  placidus ,  inlidiofus  amicus. 
O  miram  coniundionem  &:  alienationem/ 
Qiiodmecuo,  ampledor;  quod  amoperti- 
itiefco.Antequabellumgeirerim.ingiatiani 
redeo^antequam  pacefruar ,  ab  eo  diflldeo. 


L  IB  ER       TERTIV   S  ^6^ 

Cur  carnts  Uquets  tu  me.Pater,  implicuiftn  Mrm^ai 

Cur  vit£  mtftr£,cur  ccenofo<j^  barathro}  chriftuin; 

Ecce  corpusquodcorrumpitur ,  aggrauat ani-  Aug.  in 
itamergo  habet  anima  in  corpore 
corruptibili.Qualem  vitarn  f  onerapatitur, 
pondera  (uftmet.  Aci  ipfum  Dcum  cogitan-^ 
dum^Ticut  dignumeltab  homine  cogitari 
Deumjquanta  impediuntveluri  interpcl- 
lantiadenecedirate  corruptionishumanac? 
Quantareuocant.^^quantaafublimimtetio^ 
ne  detorquetl-qaanrainterpcllant.^^qute  tur- 
ba  phantaimatu?qui  populi  fuggeftionumf 
[lamjquisnoasgrotatinhacvita.^^quisnoii 
longum  languorem  trahic.^^Nafci  hic  in  cor-' 
pore  mortalijincipere  a:grotare  eft.  Quoti- 
dianis  medicamentis  fulciunturindigentias 
noftra:.  Quptidianamedicamenta  runt  re- 
fedliones  omnium  indigentiarum.  Fames. 
nonne  ce  occiderer,nili  medicamentum  ap- 
poneres  ?  Siris,n6ne  te  perimeret ,  ni(i  ea  tu 
bibendo  non  penitus  extingueres ,  fed  dif- 
ferres  ?  redituraeftenimfitispaullulumtc- 
perata.  Temperamus  ergo  i{k.\s  fomentis  ac- 
rumnamaegritudinis  noftrae.  Stado  laftatus 
cras,fedendoreficeris  :  ipfum  federe  medc- 
cinaeftlaflitudinis.  Inillamedicinarurfus 
laflaris,  diufedere  non  poteris,  Quicquid 
cft,vbi  fatigationi  fuccurritur ,  alia  fatigatio 
inchoatur. 

Quodmelius  oftendimusifipriuscarnis,  Greg* 

a^poft 


^64  S  V   s  p  I  R  I  A. 

ic.2z«inc.7  &poft, pondera  mentis  cxpiimamus  ,  vtc- 
^°^'  nimtaccamus  hoc,qiiod  dolores  tolerat, 

quod  febribus  anhelar,  fua  quadam  aegritu- 
dinecoftringitur.  Ipfahaeccorpotis  noftri, 
quae  falus  vocatur,  aegritudo  eft.  Nam  otio 
tabefcirjOpere  deficit.-incdia  dcficiens,cibo 
reficitur  vt fubfiftat ;  iefe(Sione  lafleftens, 
abftinecia  releuatur,vt  vigeat;  aquaperfun- 
ditur ,  ne  arefcat ;  hnteis  tergitur,  ne  ipfa  ni- 
mis  perfufionc  hquefiat;  labore  vcgetatur, 
ne  quiete  rorpeat;quietc  refouetur,ne  labo- 
tis  exercitatione  fuccumbat,fatigatut  vigi- 
lijSjfbmno  reparatur,  oppreftafomno,  vigi- 
lijs  excutitur,ne  fua  peius  quiete  laftetur; 
veftibus  tegitur,ne  frigoris  aduerfitate  pcne- 
tretur^quaeliro  calorc  deficiens,  aurum  flacu 
refouetur ;  cumque  mde  moleftias  inuenit, 
vnde  vitare  moleftias  quaefiuit,  male  faucia- 
ta(  vtitadixerim  )  deipfo  fuo  mcdicamine 
languefcit.Remotis  ergo  febribus ,  ccfTanti- 
bufq;  doloribus,  ipfa  noftrafalusaegritudo 
cft ,  cui  curandi  nccefliras  numquam  deeft. 
Qijotcnim  folatia  ad  viuendi  vfumquaeri- 
mus,quafi  tot,aEgritudini  noftr^  medicame- 
tis  obuiamus.  Sed  ipfum  quoq;  medicame, 
invulnusvertitur,  quiaexquifito  remedio 
paulo  diutius  inhaeretes ,  ex  eo  grauius  dcfi- 
cimus,  quod  prouide  ad  rcfciftioncm  para- 
mus.  Ipfa  quoque  mens  noftra,a  fecreti  it^ 
tcrioris  fccuro  gaudio  cxcluf^,  modo  fpc  dc- 

cipitur, 


LlBEa      TEHtlYS.  ^6^ 

cipitur,mod6  pauore  vexatur,mo<i6  dolore 
deijcitur ,  modo  falsa  hilaritatc  rcleLiaturj 
tranfitoriapcrtinaciter  diiigit,  eorumque  a- 
miffione  inceflanter  atttritur ,  quia  &  mceC' 
fantcrjcurfurapientc,permutatur. 

Habes,  6  anima mea  inimicum  domefti-  Bonau,c4i; 
cum,hoftemamicum,aduerfariumpropin-  ^  ^* 
quum,quitibimalumprobonoreddidit,6c 
fub  fpecie  amicitiac  crudeliorexiftes  inimi- 
cus,his  omnibus  dc  alijs  infinitis  bonis  te 
priuauit/Hichoftis,  ('falua  tua  reuerentia) 
cftcaroinfelix&mifera,  multu  tamen  tibi 
dulcis&dileda.  Hanccumpauifti,  inimi- 
*  cum  pellimum  contrateerexifti.Hanccum 
honorafti,  hoftem  crudelilTimum  contra  te 
armafti.  Scio,  inquit,  Bernardus,  6  anima, 
quemdam  qui  plures  annos  tecum  vixit ,  ad 
menfam  tecu  fcdit ,  cibii  de  manu  tua  fum- 
(ic ,  &in  (inu  tuo  dormiuit,  cum voluit,  te- 
cum  coUoquiu  habuit.  Hic  iure  hasreditario 
feruustuuseftjfedquia  delicatenimisenu- 
triftieum,  &virgaepepercifti,  leuauit  caica- 
ncum fuper  caput tuum,  &  te  in  feruitutem 
redegit  O  anima  miferabilis  &c  raifera  ,  quis 
te  liberabit  de  viaculo  impropcrij  huiusl 
Recordare,6anima,primordiaiua;  attende 
quod es infignita Dei  imagine.  Quid  tibi  c\x 
carne,vnde  ifta  pateris.'*(i  diiigeter  condirio- 
nes  cius  aduertis,numqua  viiius  fterquiliniii 
vidiftij  ft  cius  mifctias  cnumerare  vehs ,  qua 

onuft» 


5^6  S  V  S  P  I  R  I  A. 

onufta  fit  peccatis,pruriens  concupifcentiisp 
occupata  pai]ionibus,pollutaillufionibus, 
cofufione  plena,  dc  ignominia  repleta ,  quid 
deeahabesaliud  quam  cogicationesfogdas 
&:immundasf 
Kazim.    Extitofa  caro,Bel'i£  tenehrofapmella, 
carm»  ad-_      Exttiofa  caro,  quafliitt  onwefcdtisl 
ucr  ■^^^^^^'^g^f2fffji^j)j^jj'agratwplH)nbi,  Imiojacmnaj 
Belluapugnaci  prodtta  materta. 
Tijiifer  djius^  ^^^^<^%  ^^^^  vinclam  atquefeptdcrutH 
Iorm£,quA  fuptra  vemtabarcemihi. 
dftripi  ge.     ^^^  ^^"^  ^^^^^  didum  efl  •,  hominemplap 
cogita*     matum^no  de  terra  quaiibet , fed deltmo.  Vi^ 
de  enim  quam  limolum  (it  corpus,quod  ipfi 
quoque  Ipiritu  tam  fortiter ,  6i  pxne  indif- 
folubiliter  inhaeret ,  vt  vix  cum  multa  affli- 
6tionepo(lit  aliquandofeparari, 

Mr^d  "*    ^^^ ^i^  ^^^'^^»  ^^^  ^^  ^^^^  alloquar,  at^  ea  dicam, 
hum.tjar.       QuAfore  narraiu  non  allenaputo. 

TLcqiitd  €s,o  mea  mensi  &  qnU  tibi  conttgtt  ortm} 

Atqut  cadauer  oknsquU  tihifortededit? 
Quisfolidds  vitd  aftrinxit  grauihuf^catenis, 
Fendentm  afidpie  luminafixafolo? 
otig,hom.    yniuerfa  vamtas  omnis  homo  viuens,(]ui  autem 
^**"    '^  *  dehacviraaccipiaturiftafentetiaj  audiEc- 
cle(iaftcn  proteftante  &  dicente/^M^rftti  om- 
nes  qtii  tnortmfumfuperomnes  qui  viuut ,  cutcuj^ 
ipfiviuunt  vfq^  moclo,  &  honusfuper  iftos  duos  qut 
«ow^/7»4;«i^f.Laudatcrgomortuosplufqua' 
Viuosjquia  lili  hoc  lalte  lucrihabet,qu6d  dc 
vinculks  huius  coipoiis  liberati  funt,  nec  vi- 


LlBER       TEIiTlVS.  3^7 

xra  carne  ac  pcllibus  indiiti  fnnr,ncc  oflibus 
ac  nciuis  inrerri  sur,nec  vlti  a  fubiacet  neccf- 
fitaticorporis.  Si  ergoinrellexiUi,  quale  lit 
viucre  in  carneferiamfi  Moyies  (ir  quis ,  vel 
quifquisilleeft)moleftaip(ieft:iftavita.  No 
cnima  corruptioneiefoluirur,qu^morrali 
corpore,rerreDoq;circumdatur:  vidc  ergo^ 
quoniam  vniuerfavanitas  ejlomnisbomoviues^ 
conrenamus  ifta  vira ,  &  feftinemus  ad  fan- 
«ffcamvira&bearaacveia  ^inillam  animo 
&  mente  tendamus,  omni  vanirare  difcusa. 

Exquo  enim  quifqjin  iftocorpore  mo-  Aug.Lrj. 
riruro  cire  cosperit ,  numqua  in  eo  non  agi-  ^^^^^^ 
tur,vtmoisveniat.  Hocenimagiteiusmu- 
tabilitas-  toto  tempore  vitx  huius,  (i  tamen 
vitadicendaeft,  vtveniaturinmortem. 

Etideolaudat  Ecclefiaftesdefudosmagis  AmbUil». 
qua  viuentes,c^  optimtis,  inc[\iit,fupra  bosduos  ^*^  ^°"o 
^m «o«f/«  «4^«^/.  Et alibi  idem  Ecclefir.ftes,  """"^ '*"• 
meliore  longaeuo  viro  afleruit|,  quem  ab  or- 
tu  eiecit  raater  fua,quia  non  vidit  hcTc  mala» 
quaefiunt  in  hoc  mundo,necin  has  venic 
lenebras,  necinvanitate  ambulauit  fa^culi, 
Quidenimboni  eft  hominiin  hacvitai* 

Cognouitfe  Paulusin  miferia,in  eeniitu.  . 

.    P.  ■    r  r  r,  ■  '  Auguft.in 

mrixa,m  contentione;iplelecum(ibi  non  pfatioi, 
concordans,  a  fe  dirronans,a  fe  refiliens.  Et 
qiudaitoptans  pacem,pacem  veram  ,  pa- 
cem  (upernam?Iw/e//,v  ego  homQ,qfw  me  Ubera- 
bit  de  corporemortis  huiiu} 


k 


,354  S  V  s  p  I  R  I  A* 


Coarctor  autein  ciuolus;  lenlerium  hcJiens  dis^ 
et  esfe  cum  Ch-isco.  ^liTTt^.  i. 


LlBER       TERTIVS.  3^^ 

I    X. 

Coardor  e  diiobus ,  defiderium  ha- 
bensdiflblui,  dc  eflecumCHRi- 
STO.  AdPhilip.i, 

QVidfaciam^emmflammata ,  cupidinevoti} 
Ameferam  mm  ?  anteferamne  ?olum? 
terra  tenet^coelum  reuocat^lis  jna^namoratury 

lam^  voknti  animupondere  rnebra  premunt» 
Sed  proculilkcebrayfemel  impeterumperetnodutn 

Prdiftat^  &  e  vimlis  eripuip  pedes, 
VergitefeflinaperfolmreflamtnaDiu&y 

Nec  Letho  claufrflnt  venUnte  fores, 
Afpiceylux^  quanto  luxentur  bracbianifWj 

Vtcj^fere  a  membris  di^raharipfa  meis. 
Diflraharvtmedtam  tibime  coniungerepoflimt 

Vna^fit  faltem  pars  tibi  nexa  mei, 
Nonfinis,&rtdes  nil  proficientia  vota, 

Qtiod^  negas  totiesy  vis  tamen  vfquepeti. 
Enpeto  quod  renuis,  getninaf^  exporrigo  palmas^ 

Et  tibi,quas  nequeo  neciere,  tendomantu, 
SApe  mihide  te ,  mendaciadulciafingo^ 

Vihcida  ceupofita  compedefra^aforent: 
tt  dico\mem  hicprendiq^  &  prendere  certat, 

Me^^fei  vt  vtdeo^  difsimulanteramat. 
lam  bonacreduiitaserathaud  tndignafauore^ 

Debueratc^  meos  expedijjfepedes, 
Si  tamenimpltcttampedtcts,  cupisvfquetenert, 

Htcego  conatudeficientecadam. 

Aa  A!t 


370  S  V  s  p  I  R  I  A.^ 

Aft  redit,&  veliit  allabens  fefe  ingerit  vltrQ^ 

Spmg^  iterum  nutufohcitante  facit. 
Surgam  fupremumq^  amplexibus  obuta  curram, 

Colla^furtiuafraude,  negata  petam, 
(^uamprope ,  quam  propefum  i  veftis  pars  vltim^ 
lam  putOyVicma prenderepoffe mantf,  (ta^aeft, 
O  Amorl  0  dolor !  aff.clum  deludis hiantem, 

Dectptt  Amplexus  mobtlts  aura  meosl 
Et  Itcet aut  digitis  tnhus  aut vix  quattuor  abfts^ 

Semotus  medto  crederis  orbe  mihi: 
Nempepater  Pelopisfic  pomafigacia  captat, 

Pomada^am  totiesfallere  do^afidem, 
Dum  modo  prona  arbospatulofuper  incubat  ori, 

Of(j^  iterum.frucia  decipientejugit, 
Ludicra  res  tlmor  e^,fallt<^  &falleregaudetp 

Sedfrausfupplicio  non  caret  illa  fuo. 
Dueptiy  quo  tormento  cructemur  amantes 

Exemplopoterit  difcere  qutfque  meoi 
jQuiquealium  ludit{  fedrarum  eft  tftafateri) 

Ipfefuopatitur  vulnerafa^a  dolo, 
Nefcieram^  mea  lux.tftis  tefraudibus  pti, 
Sed  nimis  expertam  iamfuapeena  docet. 
Vt  canis  indomita  iailans  ceruice  catenaSy 

A  populofolui  pr£tereunte  rogafy 
(Nifaciat.queruhsvlulanslatratibusaurofy 

Infua  conuerfo  vincula  dentefurit) 
Sicqueror  & fupplex toties ad  votancurro 
Vtpraftes,quam  mepofcerecernisy  opem, 
Atpoftquam  tmplacido  verttsli  lumina  vultu 
Nec  placuit  pedtbtti  dmen  yinck  mcis. 

Cla- 


LlBER      TERTIVS^  37! 

Ctamaui  '^&trHcuknttim&mxorah'ikpndus\ 

Quin  etiam  di^a  eji  ftpe  catena  nocem. 
Hac  trabat  Autoljcus^  trahat  hacfuriatus  Oreftes^ 

Autqui  tardtpedisvertitin  antfaboues, 
Senttat  hanc  Scjtica  damnatm  rupe  PrQmetheus^ 

Aut  Scinis ,  autfcekrum  quisferitateprtor» 
Sciltcet  a  nimio  venithdc  demmtia  lu^u^ 

Error  &  hic/efe  quo  ttieaturjiabet, 
Compedibusfacde  efifduoq^  ignofcereferro, 

Duriorat  vinclis  qui  ligatilla/uis, 
O  vbi  littorea  vinStam  qui  rupepuellam 

Belkrophon  volucri  retultt  aks  equo^ 
Enego  barbaricA  conUringor  mok  caterm 

Sertius  vt  a  rigtdo  tmnsfuga  vin^us  herff. 
Ef  quoties  patrtas  ajfurgere  nitor  in  auraSy 

Depritnor  hojpttij  pondere  vi^a  'met, 
Nempeita  dat  pueris  captus  ludtbriapajfeTy 

Dumfugit  &  reuocantfila  redu^afugarrti 
Et  itcet  e  dominis  coenetve^  htbatve  labelliSy 

Mautlitinfyluoi  Itberabirefuas. 
Sic  quamuis  ntttdapaUA  bene  cortepaluwhesf 

Anteferant cauedt, rufc^^  ^^^^^f%  ft^^- 
O  meafilairjmii  jnoltefcerevinctdapofftnt] 

Dudiim  effent  lacrjmis  moUiafa^a  meis, 
Lux  mea.ttnde  manm\  contra  tibitendo  catenaf^ 

Has  niftqui  vtnxtt  foluen  nemepoteji. 


A  a  z  Co4riioT 


37i  S  V  s  p  I  R  I  A 

CodYcior  \  duohm ,  defiderium  hahem 
dijfolui,  drejfecum  Christo.  Ad 
Philip.i. 

Aug.med,  /^  ^i^  faciam  mifer ego, grauedine coni' 
cap37.       K^pedis    mortalitatis  meac  conftiidusf 

quid  faciam? 
Nazian»     Qtunain  hiic  lex  ?  cur  me  confirmgunt    vmula 

car  dc  ani-       camis? 

AlTguft^Tn      Spmtus  &  focium  tamgraue  corp  us  hahet? 

pfai.78.  Cow/>^^fi  runtinfiLmiras&  conupcibilitas 
corporis,  qua:  aggiauant  animam;  ab  his 
compedibus  concupifcebat  diffolui  Apoftolus 
&e^:  cumQnKisTo. 

Aug^manu  Vtinam  reiifii^CsL  peccatorum  mole^  mc[quo- 
quejvltimumfeiuorum  Christi  jiuberet 
Diuinapietas,  hanc  carnis/rfmw^wdepone- 
re,  vtinfuae  Ciuitatisgaudia  aeterna  rcpau- 
fandus  tranfirem! 


cap  8, 


Nazian.     Qorporea  nec  mole grauis  mens  vergat  ad  ima, 
ani^*se  ca-      ^c  vcluttplumbi  maffa  profundapetat. 

lamit* 

.  ^  .^      Memiferum.caroquemremoraturperfida-^cdt 
ludu,  '         AdDominumtCurfudumproperanteferorl 

Fxhendidis  inftar 
^"'*"*ad  Qa^vdut  inU^a  properamem  compede puppim 
JiTgines»   Detmet. 

Ah 


LlBEH       TERTIVS.  57J 

Ah  gYAuihm  wefolue,  Paterfupreme.catenif,         Nazian». 
Ind,  Beatorum  me  trahe  fan^e  choros!  »"  luau. 

„  /^  .       ,  o  •      Ambr.dc 

Solutmur  cnim  hoc  nexu  animae  &  corporis,  bonomot» 
cura  recedimiis;  vnde  &  Dauid  ait ,  dirupiHi  ti5,cap.|. 
vincula  mea.  Mors  igiriir  foliuio  eft  animae  tC 
corporis.Deniqae  Sc in  Apofto'o  docuimus 
ledum  ;  diffolui  &cum  CmwsT o  effe  multo 
melimSolwno  aurem  ifta ,  quid  aliud  agir, 
nifi  vt  corpus  refoluatur  &quiercatianima 
autcm  coni^ertaturinrequiemfuam,  &  (it 
lihera ,  q  fsc  fi pia  eft  ctim  C h ri s t o  futura 
(it,Quid  igiturin  hacvitaaliadiuiU  agunt, 
nifi  vr  exunit  fe  hirius  corporiscontagioni- 
bus ,  quaz  veluc  vmiila  nos  ligant ,  &  fe  ab 
his  moleftijs  feparare  contepdant,  renun- 
cient  voluptatibus  atque  luxuriae ,  fugiant 
flammashbidinum? 

luftosenim  quamuis  null  isdefideriorii  cjggj.^; 
carnahum  tumuhuspoftideat;  duris  tamen  nioi4c,4®« 
r/«</</jjeosinhacvitapuhtos  ,  fuacmoleftia 
corruptionis  hgatifcriptum  quippe  eft:  C(?r- 
pusquod  corrumpitiir  angrauat  anima.Eo  itaque 
ipfo  quo  adhuc  mortales  f  mf,  corruotionis 
mxpondere  grauantur  ^  &  aflri^imoUfitavinHi 
funt ,  quia  m  ihaadhuc  hbertate  vitaeincor- 
ruptibilis  n5  exurgunt. An  non  duro  mole^i^ 
vincuU  //^4«mr,quorum  nimirum  mens,fine 
labore,  in  ignorantia  foluitur ,  &  non  nifii 
cum  ftudio  laboris  cruditur  f  quae  coada 
exigicur,hbens  iacet,]  ab  infimis  vix  leuatur, 
A  a  $         &  tamen 


574  S  V   S  P  I  R  I  A^ 

&  tamen  eleuata  protinus  labitur  femetipsa 
laboriose  vincenclo,rupernacQnfpicit,  fed 
reuerberata.  Annonduro  moleftiaevinculo 
ligantur,  quos  cumaccenfus  fpiritus  ad  fi^ 
num  pacis  intima:  pleno  deiiderio  percra- 
hat,feruete  certamine,caro  perturbatfQui- 
bus  exceptis  etiam  Cd  vincuU(\x{\.\mx\i ,  qua? 
grauis  exterius  neceiliras  adnngit ;  efurire 
quippe  fitire,lafiefcerc,vincula  corruptionis 
funt,  quae  fcilicet  folui  nequeunt,  n  fi  cum 
in  illam  immortalitatis  gloriam  >  npftra 
mortalitas  permutatur, 
Wem  cap»  Sed  cum  corruptibili  carne cxuimur,quafi 
,e(|ucnt.  ^i^j^i^^  quibusnuncaftringimur  ,moIcftix 
yi«c«/^relaxamur.  Prsfcntarinamque  iam 
Deo  cupim^s ,  fed  adhucmortalis  corpo;i5 
obligatione  praepedimur.lure  ergo  vhiiliAi^ 
cimur :  quia  zAnucinccjfum  m^n  defidcrij ,  ad 
Deum  Itherum  non  habewus.vndc  bene  Paullus 
^terna  deiidcrans ,  fed  tamcn  adhuc  corru-^ 
ptionis  fusfarcinam  poftanSjViwtTw^  ciamat; 
Cupio  dijfoluiy&  effe  cum  Christo  ;  djfolui  e- 
nim  non  quaereret,  nili  i'e  procul  dubio  vin- 
iium  videret.Hasc  autcm  vincula^  quia  certif- 
(imerumpenda  in  relurredione  confpexe- 
ratjiam  quafi  rupta  gaudebat  Propheta  cum 
diceret :  Diruptfit  vincuU  mea ,  tiht  facrificabo 
hofiiamUudii. 
Ambr.lib»  [SicJSimeon  fe  dimitti  poftulabat  a Do* 
mixio  ^c^z^i  innmlis  (^mbufd^ni  ad  Itberta- 

tm 


it  bono 


LlBEA       TERTIVf  575 

temftWtnaret.  Sunt  enim  veliit  nncuU  quae-  mort.ca*zi: 
dam  corporis  huius,  &  quod  granius  eft  nn- 
cuU  untationum^  qU£nosalligdnt&ad  iniuriam 
Cdptimtatis  ajirmgunt  quadam  iege  peccati.  * 
Quidigiturtacopere  iftam  viram  deiideua- 
mus  in  qua,  quanro  diutius  quis  fuerit,  tan- 
to  maiore  oneraturfarcma  peccatorum/^vndc 
lacob  dixic : dies annorumvitame^ yCentum tri- 
ginta,mmmii&  malii,non  quiadies  maii,  {ed 
quianobis  accelTu  dierum  ,malitiaeincre- 
menta  accumulantur. 

Nullus  enim  dies  fine  noftro  peccito  prae- 
terit:  vnde egr  gic  Apoftolus ait :  miht vmere 
CHRisTVS^y?  &morilucrum\  aliudadne- 
ceflitatem  vitne  referens,  aliud  ad  mortis 
vtilitatem.Etaddidir.D/jfJ?>/«^  enim&efecum 
Christo  multo  meltus  ^permanere  autem  in 
carne  magis  necejfarium  propttr  vos. 

Sediicut<f«^e/3^rf«wwaurvircoautreti  in  chryrfer; 
gt^no2\iq\xQcaptumytenetpajftremj8)C  manu  ^  P°^"'»» 
(\i2ifuhtilifmofuniculoltgatum  retinet,&  quafi 
dimittens  laxii  de  manu  fua ;  dat ei  liberam 
volandi potcftacem;at  ille  auidus  ad  volan- 
dum,claprumq;re  putans,  alacer  altiora  ap- 
petit ;  (ed  ifte  fummum  funiculii  tenens,  re- 
ftringitcum  cum  volaueric&adfetrahitab 
fpe  volandi  &  viuendi  deceptum^ita&dia- 
bolusvcrfutus  venator&  per  {piritumprac- 
fumptionisjlaqueo  fuodecfptum  implicat 
homincm.Quifcmel  haefericvult  quidem 
Aa  4  ab 


37<5  S    V    S   P    I    R   I    A^ 

abeo  euelli/eclvinculum  veloxvenatorte- 
nens,reuocare  captum  fcmelinlaqueo  dc 
reuolutum  premit. 
Idfcm  ho.  Qupufque[ergo]hIc  erimus  affixil^dhx-' 
Anuo^4°^  fimusterrx  tamquamvermes,  in  coenovo- 
lutamur:  corpus  deterranobisDeus  contu- 
lit,vt  ipfam  &  in  ccelum  reuehamus,non  vt 
anima  peripfiim  ad  terram  detrahamus.  Ter-. 
renum  eftjfediivehmus  cfficitur  cceleftc.^ 
trahe  t?e  ipfum  ad  illum,  qui  te  furfum  toUit» 
fondereqmdam  vetutajlisgrauaris, 

Hrige  temea  menssCapiant  te  ohlima  mundiy ' 
Na»ian.a4      ^^^  ttahat  in  vittum  te  male  hlanda  caro. 

anim. 

foiUo!*^^*  Eia  dulciflime  lEsv,traniige  faluberri- 
mo  vuinerc  amoris  tui  meduUas  animas 
meae,vtvere  ardeat ,  langueat  &iiquefiar, 
&  folo  tuo  deliderio  deficiat ,  cupiatdifoltii 
^ep  tecumTe  foium  femper  efuriat,panem 
vitae  coeleftis  qui  de  coelo  defccndifti/  te  fi- 
tiatfonremvitae,  fontem  aeterni  luminis, 
torrcntem  veras  voluptatis ,  tc  femper  am- 
biat,  te  quasrat,  teque  inueniat  ,in  tedulci- 
terrcquicfcat/ 


X. 


578 


S  V  S  P  I  R  I  A. 


Edtu  de  custoiia  anmam  meam,ai  confi - 

tendum  nomini  tuc  ■    Tfa!.  i^t. 

40. 


LlBER      TERTI  V  S,  379 

Educ  de  cuftodia  anim;im  meam, 
ad  confitendumnommituo. 

T     IberaquapotmJpatlofoludereCoelo, 

"^     Cernis^vt  angujio  carcere  claufa  premar} 

Jieudolorlvtmiferas  me  luxejfuditinaurof. 

Ipfa  Igco  cauea  memhrafuere  mcA. 
Ves cowpes,maniC(£J^  manus^neruiq^catenA, 

Offaj^cancellisnexa  cataHafuis. 
Qtio  mthi  cognati  nattua  repagula  clauUri, 

Damner  vt  hofpitij  carcerevinclamei? 
Siccine^fuore  Chelys,hreuihus  tegar  abdita  conchis, 

Regia  cut  Coeli  vix  fatis  ampla  domus? 
O  quoties  quafitafugafuttanfapudend^! 

Invotis  quoties  re^is  &vndafutti 
S&pe  quidem  raptofelix  Lucrettaferro, 

Fauftag^  combihito  Porcia  dictafoco  eSf. 
Vifa  nec  Affyria  trifiis  mihifica  puella^ 

Heu  nimis  ingeminasprodigafica  necesl 
Scd  negat  h^c  animts  Numenfolatia  captis» 

l<iccfinit  hac  vinclos  fata  preire  via. 
Ergo  Syracofiis  malim  iacuijfe  cauernis, 

Aut  Danaes  rigida  delituijfefera: 
Nec  verearcurui  Cretda  volumtnafeftt^ 

Vnde  citam  raputt  D&dalisalafugam, 
Trofugus  immeriti  damnetpia  clauUrurigorit, 

QUAfihi  foUicitamnQn  renuerefugam. 

Si 


380  S  V  S    P  I  R  I    A. 

Si  mihtjiderijspateat  vdrimula  teSlis 

Nm  querArimmites  AEtheris  ejfcfores, 
Donecat  h&c  captam  retinent  ergaftulamtntem^ 

Mens  nequitagnati  templafubirepoli. 
Quinfueta  imperijs  iacet  hic  captiua  voluntaSy 

Nec  bonaqu<£  velletyVmculaveUe  ftnunt^ 
lEugefemel  nofir&,mea  luxjfuccedecatafiay 

Quantubftt  nobts  experiere  domus, 
Sitamen  tnjidta  vel  ahena  repagula  terrent, 

Tacpateat  dempta  tanua  laxa  ferL 
Captmum  gemttu  fertur  reuocaffe  Magiftrum, 

Oblitm  caneApfiitacus  tpfefud. 
'Biagraues  referas.noue  lanepatulcieye^es\ 

iSon  ertt  ktc  dextragratiaprima  tu&. 
Mgelico,  memini^patefa^as  impeteportaSy 

Claufiraq^fuffra^is  difidwjpferis', 
Cumfiupuit  lapfas  mambus.pedibufq^  catenas, 

Vix^  Fetrus patulas  credidtt  ejfefores. 
^uUm  obit  nofiris  obfis  vadimonia  vinclis^ 

Ltberat  Herctdea  Thefea  nuUm  opef 
O  vbi  nunc  Minyis  fidifiima  turba  maritiSy 

Vincula  pro  captif  aufafubtre  virisl 
Aut  quiVVandaltcis  obfes  ergafiula  neruiiy 

Ipfefui  capitis  iufitt  abire  Ijtro^ 
lux  mea^pandeforesjnamoenaj^claufira  refoluey 

Etfinefidereas  AtherUtrevias. 
Mtjpe^andatuo  visducarprada  triumpho, 

Vt  Scjticus  caue&pompa  Tjrannus  erat? 
tn  manm^en  digitirtmis  hifcenttbmextant, 

Cur  ego  non  digitos  tota  manum^feqm? 


L  IBER       T  ERT  IVS.  jSl 

Qujtcaput  y  \uc  nUqudfuhreplt  caudacoluhu,  & 

Cur  mthifcrptntts  luhrtca  pellis  ahefi? 
Cortuobit  toties  volucris  captiuafenejiras, 

Et notat  an tacitarimafit  vUafugdt^ 
Nexag^foUtcttansfurtiuo  vimtna  rojho, 

'Sattuas  nemorum  tentat  adtre  domos, 
O  Catharis,  ntuet^  polo  comes  agmints  Agnesi 

O  cafia  Vrfididum,Sopbiadum^cohors\ 
Vos  egojimtdtum  vefiri  modl  nobtktefior 

(ptmtdtum  vefler  quodfibt  iunxitamor) 
Tandttefaratos^e^^gajlula  harhara^  poHes, 

Inferar  vt  veRrii  dtmidtata  choris. 
Vitntdtuw  feltx.vtncltsfoi  ialihus  exfors^ 

Cui  Itcet  inpUnas  tam  calutp  facesl 
Lux  mea^tam  durum  refidet  tibtpe^oreferrum^ 

Vtmque  captiua  commomareprece? 
7>lon  ego/ed  nofirdi  Tu  maxima  caujfa  quereUeSy 

Speclat  enim  laudes  ifla  querela  tuas\ 
^on  bene  conueniunt  rtgtdts  tua  carmtmt  clathrif, 

Quis  queat  in  cauea  cantibus  efielocus} 
ttbtraqudL  cantatvernuauis  Atttcafyluis^ 

Captafihtfolitos  nec  ciet  ore  mod-js. 
tta  ageypandefores  inawoena^claufirarefoluef 

Etfinefidereas  dtheris  ire  vtas. 
Aut  tuafi  cupidam  prdcoma  dicere  temnut 

inutdus  in  laudes  efficiere  tuas. 

tducde  cufiodik  animammem,  adconfitendum 

nomtmtuo.VCzli^r.  Augiift,m 

T    AvD o  quantum  pofTum,  tenuiter ,  exi-  ^^*^*+» 
•*^litcr,  infirmiter.  quare?  quia  quaradiu 


ztz  S    V    S    P  I    R  I  A. 

rumus  in  corpove,  peregrinamur  a  Domlnt] 

Quarelic  laudas  Dominum?  nonperfedte^ 

noii  (labilitcr  Jlnterroga  fcripturam;  quia 

cor^ui  quod  corrumpttur  aagrauat  animam,  &  de- 

primtt  terrma  cogttatio  fmjum  multa  cogttantmi 

Tollemihi  corpusquodaggrauat  animani 

& laudo  Dominum,  ToUcmihi  terrenam  ha- 

bitationem  ,   deprimentem  fenfum  muUa 

cogitantem,vta  multis  in  vnumconfluam 

&  laudo  Domtnum.  Quamdiuautem  ita  fum, 

non  pofTum-,  praigrauor. 

chryf»  in        Nihil  enim  prdfensvita  differre  videtur  ^ 

hom,i4.     carcere ,  led  acut  cum  trilte  iUud  mtrouTius 

habiraculum,  circumdatos  ac  vinctos  vidc- 

mus  catenis,  ita  etiam  nunc,  ^('extra  omnia 

nos  phantafmata  coUocantes  )  vnius  cuiuf- 

que  ingrediamur  vitam  ,  eiufque  animam 

contempIemur,videbimus  eam  durioribus 

ferro  vinculis  co'iigatara. 

Ambr.lib.       ^n  exicuiplo  vidcamus,  quemadmodum 

de  bono    anima  decedentis,  paulatim  foluatfe  vinculis 

iiioitis,c.2.^^^^.^^^  oreemi(Ia,euoletr4»j^«4W  carcereo 

corporis  huius  exuta  gurgu^io. 
Greg.c.r^.  Carcerehomo circumdatUY^  quiaplerumque 
*^*^-7*iol>'&  virturum  profedibus,  ad  altaexurgerc 
nititur,  &:tamecarnisfua:  corruptione  pras- 
pediiur,qua  bene  exui  Pfahrjifta  deprecatui: 
dictns :  Educ  di  carcereanimam  meam. 

Sandtiautem  viri,quia(criptum  e(V,fdr- 
pusquodcorrumpitur^  aggrauat animam ,  inten* 

tionc 


L  I  B  E  R       T  E  R  T  I  V  S.  jSj 

tioneiamquidem  vltra  fcmetipfbscminec, 
fed  tamen  adhu^c  infirmitatis  luae  incertis 
incuibus  fubditi  corruptionisfuie  fe  carcere 
claufos  doknz.  Aic  ergo  lob;  numqmdmarC 
fum  egOy  autcetiis ,  quia  cinumdedifti  me  carcerei 
acnapcrce  dicerctimare  velcetus(  iniqui 
videlicct ,  corumqiie  audlor  malignus  fpiri- 
tus)  quia  effr>£nari  ad  (olam  perpetrandam 
iniquitatis  licentiam  appecunt,re<5tcpo£nae 
(ux  carcere  conilringuntur ;  Ego  autc  quia 
iam  asternitat  is  tux  libertatem  d^ftdero^cat  ad- 
huc  mc  ae  carcerecorritptiomspremor? 

Videmusm  hocLXculoinfertosnexibusca-  Ambr.in 
tenarit  reos , in  fpecie  pomp^K  miierabilis  du-  *  *"^' 
ci.&  nonnumquam  patiunturinfontes,  vc 
tolerabilius(icmori,quam  raliafubire  fup- 
plicia.  Optantvtiqueaudiri  beneiibi  con'- 
lcij.  Optanceciamhi  quigrauibus  l^agitijs 
vrgencur,poEnam,  mortis  celericacetranfi- 
gerCjVt  aliquanta  compendia pcEnarum  lu- 
crencur,  Spes  eft  etiam  de  iudicis  milericor- 
dia.  Ipfo  exilio  clatt^racarceris  duriora  func. 

Quemadmoduin  \  ieicurleorumquiin  ^^^^*»»' 
carceres  conijciuntur;hi  quide  ui  aftiictio-  Martyr. 
necarccrahumvinculorumdetinencur,  in-  luiiitam. 
troclufi  diuturniore  cemporis  mora ;  lUi  ve- 
roab  ca  calamitatc  rubmoucncur,(ic&  ani- 
mae.Eccnim  hxc  diilinencur  in  prasfenci  vica  ' 

diuciusj  aliae  minus,pro  cuiufquc  merico, 
dignitatevc,  iuxta  Diuinas  fapienci^  profun- 

ditaccm. 


Anfel.in 


3S4  S    V    S    P    I  Pv   I  A» 

ditarcm ,  fic  vc  mens  nulla  hominum ,  c^ 
poilit attingere,  quae  de  vnoquoque  nofttii 
ipfe  Creator  prseuidit.  Non  audis  dicentem 
Dauid:  Educ  decarcereantmammeam  }  Non 
audifti  vt  (andi  eius  exfoluta  anima  eftf 
quid  rurfus  Simeon,  Dominum  noftrum 
provlnarum  aftringens  Complexu,  cuiuf" 
modi  vocem  emifit  i  nonne  hanc  ?  Nunc  di' 
mtttis  fermm  tuum  Domtne,  Ei  enim  qui  ad 
fupernum  &  coelefte  domicilium  feftinus 
contendit,  fupphcio  omnijflwwicmmgra- 
uiorcft  hxc  inhabitatio  corporis. 
piofoiog.  O  mifera  fors  hominis  cum  hoc  per- 

cap.i#  diditad  quod  fadus  eft  !  6  duius  &C  dirus 
cafus  ille/  heu  quid  perdidit  &  quid  in- 
uenit !  quid  abfceilit ,  &  quid  remanfit? 
perdidit  beatitudincm  ad  quam  fadtus  eftj 
inuenit  miferiam  ,  propter  quam  fa6tus 
non  eft.  Abfceftit  ftne  quo  infehx  cft,  Sc 
remanfit  quod  per  fe,  non  nifi  miferum  eft, 
ifirumnofi!  vnde  fumus  expulfi  ^  quo  fumus 
impullifvndepraecipitati?  quo  obruti.^Apa- 
tria, in  exilium  -,  a  viiione  Dei  in  coecitatem 
noftram;  a  iucunditate  immortahtatis ,  in  a- 
maritudincm  &  horrorem  morcis.  Mifera 
mutatio/  de  quanto  bono  ,  in  quantum 
malum  /graue  damnu ,  grauisdolor,grau€ 
totum/fedheu  me  miferum  vnum  de  alijs 
miferis  filiis  Euae  elongatis  a  Deo !  quid  in- 
coEpi?quid  efFeci?qu6  tendebi^^quo  deueni? 

Vijfoluc 


LlBER       tERTlVS.  38^ 

Vijfolue me ,oro,a vinculis,  quibm conjiMm  Hngo  de 
umor^\i relmqiicsiftaomnia,tibi feltinem,  dea*'^^'^*'*" 
tibiroliinhxream,foliintendam,  cap^4* 

Quets  crucior  nndicam  protmusaffer  opem,        exter. 
Vmtm  bomini cji certum^^honum,fixumj^bcata    ^^oi^i'nis 

Vna-^an  t7nns  ctms  Unguet  awore  meus. 

Felix  a.nim:\,qu£  tsrreno  refoluta  corpore  libe-  Aug.med. 
racoeUm  p^fir! fe^cura  eft  &  tranquiila,non  ti-  "^'^^*' 
met  hoflem  nequc  moftem  :  habet  enim 
femperprxfcntem,  cernitque  indefinenter 
pulceriimum  Dominum,cuiferuiuit,  queni 
dilexit,  &  ad  quem  taadem  liEta  &  gloriofa 
perucnir. 

Tu^ergojDomineexpedatio  Ifiaeldefi-  iQ^z^^^f^-^ 
dciium  ad  quod  fufpirat  cornoftrum  quo- 
tidie;fe{lina,ne  tardaueris;furge>  propera  5c 
venijvr  educas  nos  de  ijlo  carcere,  adconfitendum 
nomini  tuo. 

Veni  Domine,&:noIitardare,veni  Do-  Aug^fori- 
minelEsVjVeni&viiitanosinpaGc;  veni  &  ^^•*-*P»^^ 
edtic  viuLlos de carcere,  vt  Istemur  corg  te,  cor^ 
de  perfedto;  veni  S  aluator  noller;  veni  de(i- 
deratus  cundfs  gcntibus  j  oftende  facieiu 
tuam  &  falui  eiimusjveni  lux  mea,Redem  • 
ptor  meus ,  educ  de  carcereanimam  7neam ,  ad 
confitendum  nominifanclo  tuo !  O  vcrc  felices, 
<iui€  carccreadpalatium  perucnerunt! 


B  b  XL 


3S(J 


S  V  S  P  I  R  I  A. 


(Memadrrudum  dejtderat  ceruus  aljontes  cu^a,- 
rutnj  ita,  defiderat  antma  mea  ai  te  JOens  .  'Tsa.l  4.1- 

4ih 


LlBER       TERTIVS.  587 

X  i. 

Qucmadmodum  dcfiderat  ceruus 
adfontcsat]uarum,  itadcfiderac 
animameaadteDeus./y^/.^i. 

SCtre  cui>is,mea  lux.qmhm  intw  amorthm  vrart 
Quanta^pima  tuipe^ora  nofira  coquaU 
i^ecfatif  extukrofittemis  tmagineprati, 

Aut  VtoU^  ntmio  qud  iacet  vfta  die^ 
t^ec  J0is  ifttfera  depinxero  fulmtne  fttUa^ 

Cum  canif  ardenti  fidere  torret  humum^ 
Ah!  quam  puluere£  Libjes pattuntur arenA, 

AEftuat  h£c,  noftroficcior  orefitis. 
Siccior  lcario  quam  dum  canis  imminet  apo, 

Aut  vtoUtoUofloscadit  vftusagro, 
Vis  dtcam^mea  lux^quam  te  meus  ardor  anheletf 

Ceruus  vt  irrtgui  fontis  anheUt  aquas, 
I^empe  venenifmpaftmferpente  meduUas^ 

Cerum  agtt  totis  hauftavenenafthris^ 
Aut  humeros  tin^iitraieCtm  arundine  teliy 

Carpttur  infifla  vifcera  ta^a  lue: 
lUe  furtt  ,pe^uf<^  cttatus  anhelitm  vrget^ 

Ctcaj^perffluasfauciasantrapetit: 
Antrapetit  fugtensfaltcmtbm  hum$da  IjmphiSi 

Vt fuafontano guttura  roreUuet. 
Htc  riui  fcatebrisfumantia  temperatora 

FeUtt  & amnefittm,peUit  & amne  luem. 
Haud  altter  fceUrum  mihi  mens temerata  veneno^ 

Tila  vtnenata  combibit  vn^a  manu, 

Bb  i  St 


388  S  V  s  p  I  R  I  A. 

Et  modo  comhihitum  populaturpeiiora  vtrw^ 

Ardet  &  in  tacito  noxia  fiammafwu» 
l^mpegYaues.animi  funt  toxica  vtndicis^  irx, 

Et  tua  qu£iaculas  tela^venena,  Venus. 
Qudiq^grauant  nimio  Ipumantiapoiula  Baccho^ 

Voculaqudt  diro gramine pota  necant. 
^jpicis  vt  tumido  turgefcuntpe^orapjlui 

Peclorihusfafius  virusinane iumet. 
Quofuiens  igitur  peterem  dcflumme  Ijmpham^ 

Cmn  mea  tam  varium  vifcera  virus  editt 
Ahlniftte,nullofttis  hdc placatur ah  hauflu^^^ 

Tu  potes  hancfolus,  fonte  domarefitim, 
Scis  etenim,mea  lux,  quam  te,  meusardoranheUt, 

CcruHs  n  irriguifontis  cvhelataquas, 
Csruus  odorifequifugitiuHs  ah  on  Molofiy 

Inlaqueos  nullo  fepe  fequente  ruit: 
Tunc  denfam  ajpicies  venantumjnnc,  indecororia, 

Tela  fuper,  faltu  corpora  frtur  agens. 
Exoritur  clamorq^canum^  flrepttuf^fequemum^ 

lllefugit,tergo  cornua  celfa  Ucans'^ 
Amhiguuf^pauet  neJitcomprenfus,&  ipfa 

Qu£  iam  prt&terijt  tela^camffj^  timet 
Rejpe^anfj^  rnetu,per  faxa,per  auta  currit, 

Igneus  atqueillifpmtusore  micau 
Guttura^^  ardentiflagrant arentia  lingua 

Quaq^fttim  releuet,  quarit  anhelus  aquam, 
Tum  fontis  medtjs  venas  rimatus  arenis, 

Vontano  rahidam  mergtt  mamnejitim-y 
Et  hihit  &potis  largefeproluit  vndiss 

Haurit  &  exhaufto  rohuropem^^  lactt. 

Sic 


LlBER       TERTIVS.  58^ 

Sk  ego  tartareu  cingor^mea  vitajagittisy 

AEgra^flamjnata  torreororafict. 
Hinc  puer  Uialius,premit  hinc  adretiaBacchus, 

Et  multa  ancipitem  trudit  vter^  cane, 
SubUmesleuis  hincfujpendtt  Gloriacajfes, 

Hinc  tumiduspedicisfallere  tentatHonor. 
Inde  cohors  magnis  fociorum  hortatibm  infiaty 

Et  docet  exemplo  crimina  quif^  fm. 
Hei  mthi  quot  circum  venabulaftnka  minanturl 

CeuferayCum  cin^o  claufa  tenetur  agro. 
Mille  vias  repetens,infrag^yfupra^  pererro^ 
St  qua  med  pateant  hojpita  Mrafuga» 
Ttim  mihiperficca^fttis  ajiuatignea  venas^ 

Etfenfim  vapid.ts  decoqutt  igne  fibras. 
Tontisifiopstgnur  adflumina  quaquerecurroj 

Elammafed  hdc  nuUofltimine  vi^afugit* 
Siccadtt  obfcoenos  miles  defejfus  in  hauftuSj 

Sit  Itcet  infami  turbida  Ijmphaluto, 
Sperabam  eflvj^is  dftiim  compafcere  rtuiSy 

AEfttis  at  infufAgUYQite  creuit  aqud, 
Qualis  in  amne  leuemfeciatur  faucibus  vndam 
rantalus,&  falUt  ^  quamdeditvndafidem.  ■ 
Mobiltbufq^inhiatydelufoguttureJymphlSy 

Semper  aquAlocuples^femper  egenus  aqud, 
Scilicet  haudpmili  calor  hic  extinguitur  hauftti 
Nec  domat  hanc  coeni  turbida  Ijmphafttinu 
Coeleftes  animmfititinfatiabilii  vndas^ 

Cnuus  vt  irrtguifontis  anhelat  aquas, 
Jte  igiturpigro  torpemiafluminaftagno. 
No»  bibit  €  viU  gurgitc  mftrapti/s, 

Bb  5  Itt 


390  S    V    S    P    I   R    I    A. 

Itegrauesflygiqsferpentlhus^  ite  lacuns, 
l^oxia  Tartareufiuminapajla  vadif: 

Itejitttfuperidias  mensfiummis  vndas, 
Ceruus  vt  irri^uifontis  anhelat  aquas. 

§^madmodum  defiderat  Ceruus  ad 
fontesaquarum ,  ita  defderatanimA 
meaadte  Den^,  Pfalm.^i, 

hoimiin'  TT ^^ ^^  '^^^ amanriiim,  amatorem  non 
yfaini^^i.  JLX  Gelerare,fe  ieniinciarevicinisAdice- 
re,feamare.  Ardensenim  res  eftnatura  ^i* 
ledionis ,  nec  porefl:  anima  fii(b"nere  vc  eam 
filcnrioteneat.It.i  hicbeatus  Deumamans, 
^ardens  in amore,  non  poteft  in  anmio  in- 
ducere  vttaceat ,  (cd  aliquando  qiiidem  di- 
cit ;  Quemadmodum  defiderat  Cerum  adfontei 
aquarum\;i\iq\.\^ndo autem  •,  DeuSy  Deus meuSy 
adtedelucevigtlo, 
P^W  iT  QH'^  e  ft  qu  i  fi  c  ca  n  ta  r  ?  fi  vo  f  u  m  us,  n  os 

fumus  ;Et  quid  qnaeris  exr»a  ,  quifnam  fir, 
cuminruapoteftatelir  ,eire  quod  qucerJs/* 
Eiafratres ,  fimul  amemus ,  (imul  in  hac  fiti 
exardefcamus.fimul  ad  fontem  inteJligendi 
curramus  Defideremus  velut  Cerum  fontem^ 
deilderemus  illum  fontcm  ,  de  quo  lcriptu- 
ra  dicitiQuoniamapudteeflfons  vtta.lpCe  enini 
fons  &  lumen  eft,  quoniaminluminttuo  vtde- 
kimtis  lume,  Si  dc  fons  &  lumcn  eftj  merito  &c 

in^e^ 


LlBER       TERTIVS.  59I 

intelle(^nseft;quia5cratiatanimamauidam 
fciendi.  Curreadfontes,defideraaquarum 
fontes.ApudDeumeltfonsvitae,&inficca- 
bilisfons;  inilliusluce,lumen  inobfcurabi- 
le.Lumcn  hocdefidera;  quemdam  fontem, 
quoddamlumcn,qualc  nonnorunt  oculi 
tui  ,cui  lumini  videndo,  oculus  interior  pra:- 
pararur;  cui  fonti  hauriendo  iitis  interior 
inardefcir. 

Salutarisnimirum  aqua.qucnoxiam  hu-  .Cynl.Iib»s 
lus  mundi  litu-n,  &  vitiorum  ardorem  pror-  cap  lo. 
fusextinguitjfordesomnespeccatorueluir, 
animx  noftrae  tcrram  coeleftiimbreirrorat 
atque  foecundaf,  &  ad  folum  Deum  anhelo 
fpiritu  mentem  humanam  fitientem reddic. 
Hac  aqua  largiter  potatus  fuit  Propheta, 
cum  totus  ad  Deum  fufpirans  dixit :  Quem-' 
admodim  defiderat  ceruusadfontesaqtiarum,  ita 
defiderat  anima  mea  ad  f  ?,  Deus! 

Curreadfontem,  defidcrafontem ,  fed  pfafm.4i" 
noli  vtcumque ,  noH  vt  qualecumq,  animal 
currere.vt  Ceruus  curre.  Quid  eft.^vt  Ceruus? 
Non  fit  tardiras  in  currendo;  impigre  curre, 
impigre  defiderafontem.  Inuenimusenim 
infigne  vclociratis  in  Ceruo  ,  fed  forte  non 
hoc  fcriptura  folum  nos  in  Ceruo  confide- 
rare  voluit,fed  &  aliud audi ;  Quid ahud  efl: 
in  Certto.^ferpentes  necat.  &  poft  ferpentium 
internccioncm ,  maiori  fiti  inaidefcit;  per- 
emptis  ferpentibus  ad  fontcs  acrius  currit. 
Bb  4  Scrpen- 


35J2.  SVSVIKXA. 

Serpentes,vitia  tua  runticonfume  ferpentes 
iniquitatisjtucampliiisdefiderabisfontem 
veritatis.  Auaritiatortein  tetenebrofuma- 
liquidfibilat,  &fibilatadueirusverbuDei, 
(ibilataduerfiisprafceptum  Dei.Etquiatibi 
diciturContemne  aliquid,  nefaciasiniqui-  - 
tatem;  (imauisfacere  iniqartarem  quaali- 
quod  commodum  temporale  conremnere, 
jTiordeii  magiselig'sa  rerpenre  ,  quam  peri- 
nieie  ferpentem.Cum  ergo  faueas  adhuc  vi- 
tiotuo,CLipiditati  tuas^auaiitJoEtua^/erpenti 
tuo ,  quando  in  te  inuenio  talc  dcridenum, 
quocurras  ad  fonremaquarum /"  quanda 
c6cnpircisfontcmfapientia:,ciiadhuclabo- 
res  in  veneno  malitix  ?  interfice  in  te,  quic- 
quid  contrariumeft  veritati,  iic  cum  te  vide* 
ristamquani  vacare a capiditatJbns  peiuer- 
fis,noliremanere,quarin6  (it  quod  deCidc- 
res.  Qusris  forte  vnde dclec^ieris ;  De(]deri 
vnde  d^icd:ens:  Defidera adfvntes aquarUt  ha- 
bet  Deus  vnde  re  rcficiat,  &  impleat  venien  - 
remad  fe,  &fitientem  pcft  interemptione 
ferpenrium,tamquam  veloce  Ceruum.  Eft 
alind  quod  animaduertas  in  Ceruo.Dicun- 
tur  Cerui,  vel  quando  in  agmme  fuo  ambu- 
lantjVel  quando  natando ,  ahas  terraru  par- 
les  petunt,  oneracapitum  fuorumfuper  fc 
inuicem  ponere  j  ita  vr  vnuspraecedat&fe- 
quanturquifupraeum  capitaponanti6c(U"» 
pra  illosalij  confequentesj  Sc  deinde  aUj, 

donec 


L  IB  ER       TERTI  Y    S  3^5 

donec  agmen  finiarur.  Ille aiitem vnus,qui 
pondus  capitis  in  piimaru  portabat ,  fatiga* 
tus  rcdit  ad  pofteriora ,  vr  alius  ei  fuccedat 
quiporiet  quod  iIIeportabar,nrquel:atiga- 
tionem  fiiam  rccrcet  po(ito  capice  ,  ficut  dc 
caeteri  ponc bant.  Ita  vicidim  portado  quod 
graue  eft,  6c  viam  perpgunt  &c  inuice  fe  noa 
dererunt.N6nnequo(c1aCeruosalIoquitur 
Apoftolus  diccnsilnuiceonera  veftraportatey& 
jic  adutipUbitts  le^eChrinii  Talisergo  Ceruus, 
in  hde  conftitutus  ,  nondum  vidcns  quod 
credit,cupiens  intelligere  quod  diligir,pati- 
turcontrariosCeruos,  non  (bluoblcuraros 
inteiligentia,in  tenebris  interioribus  confti- 
cutos,vitiorum  cupiditate  cxcatos ,  infupcc 
infultantes,  &:  dicentcs  homini  credenti,  8>C 
quod  credit,  non  odcdenu  ,\4h  ejl  Dem  tutts^i 
quid  ergo  ifte  Ceruus  fecerir  coira  hasc  vcr- 
ba,audiamus;   vt  ip[i,fi  poflimus,faciamus. 
PrimOjCxpreilit  firim  fuam.  Ommadmodumy 
inquu ,  Ceruns,  defiderat  ad  fomes  aquarum^  ita> 
defiderat  anima  meaad  te  Df//;.Quid  fi  Ceruus 
adfontes  aquarum  ,  lauandi  causa  deiide- 
rat  ?  vtrum  ergo  bibendi,  aut  lauandi  caufa, 
nefcimus?audi  qnod  fequitur  &noli  qu^re- 
re.  Stiuit  anima  mea  adDcum  viuum,  Quid  Ci- 
tiukiqttamio  ventam  ,  &apparebo  ante  facietn 
Dei?  hoc cft ,  quod  litio,  vcnire  &  apparere, 
fitio  in  peregrinatione ,  fitioin  curfu,  faria- 
botin  aducntu.Sed  quoniam  licut  Ceruus 
B  b  5  defidero 


3^4  S  V  s  p  I  R  I  A. 

dejiikro  adfontesaquarum,  Sc  eft  apud  cum/owf 
ViU,Qvdd  agam  vtinueniam  Dcum  meum? 
Confiderabotcrram  i&  fadta  cft  tcrra;  Eft 
magna  pulcritudo  terrarum,  fed  habet  arti- 
ficem;M>ignamir.Tcala  runifeminum  jacqj 
gigncnrium,  (ciihabent  ifta  omnia  Creato- 
rem  :  Qftendomagnitadincm  circumfud 
inarisi{lupco,miror,  artificem  quaero.  Coe- 
lum  fufpicio  8c  pulctirudinem  liderum;  ad- 
miror  rplcndorem  foUs,  cxercitio  dm  (uffi- 
cientem;  lunam  nodlurnas  tcnebras  confo- 
lantcm. Mira  funt  haec ,  laudanda funt  ha^c, 
velctiam  (lupenda  funchsec,  neque  enim 
terrena,  fcdetiamcoelcftia  funtha^c.  Non- 
dum  ibi  ftat  fitis  mea.Hascmiior,h^claudo, 
fedeum,quifecic  hsc.litio. 
Aug.manu  Animri-^cnini  ]  quam  tangit  amor  Dei, 
cap  io^.  j^ji^ji  aliudpoteft  cogicare,nihiIdeiide!are, 
fed  frequenrcr  fufpirat ,  dicens :  Sicut  Ceruus 
defideratadfontcs  aquanm ,  tta  dtjiderat  anima 
piea.ad  te  Deus  mem. 
Aug*foU-  OfonsvitE  ,  venaaquarumviuentium, 
l9qca,35.  quando  vcniam ad aquas dulcedinis  ruaj,de 
terra  defeiia ,  inuia  &  inaquosa ,  vt  vidcam 
virtutcm  tuam  &  g'oriam  tuam ,  6^  fatiecx 
aquismifericordias  tuae  (itim  meam?Sitio, 
Domine,fon$vitaees,(atia  me.  SitioDomi- 
ne,  (itio  te  Deum  viuum. 
Auguft/in  stimtin  teamma  mea ,  quam  multhlidter  tt- 
h  (4ro  mea.ln  aha  vua,cum  relurrexerit  caroi 

fatia- 


LlBER        TERTIVS.  ^f)^ 

fatiabitiir ;  modo  ex  comiptione  fragilitatis 
fi  non  manducemiis.deiicimus  &eruni"nusi 
fi  non  bibamuSjdcficimus,  &  fitimus.  Si  diii 
vigilemus.deficimus&dormimus^lidiufte-' 
mus,  fatigamur,  ideofedemus ;  &fidiufe- 
deamus,fatigimur,&i'Jc6  fuigimus.In  iftis 
omnibns  multiplicibus  defedtionibus  no- 
ftris/itimus  illam  incorruptioncm;&  fic  ca^ 
jronoftra,  mulfipltcttcrfititDeo.  Iniftaldu- 
mxa,  in  iftodeferto,  quam  multiplicircr  la-^ 
borat,  tam  mulriplicitei  fuit ;  quam  multi- 
pliciter  fatig:uur  ,  tam  multipliciter  (itit  il- 
laminfatig\bjlemincorruptionem,interra 
dcferra,fmevia,  &iineaqua>taliseniineft 
mundusifte. 


XI  I. 


^9^  S    V    S   P   X  R  I  A. 


Quanio  veniam  et  a-^^arebj  ante  faciern 


Dei  .'     5I1Z.  4,. 


^Z. 


LlB  ER       T  ERTIVS»  397 

X    II. 

Quando  veniam  3c  apparcbo  antc 
facicmDeir'  Pfalm.  ^i. 

AH  quottesytnea  iux,m'thiferia  verha  dedinij 
IsIuUafecuta  tamen,feria  verbafidesl 
JEuge  brcut  vemes,toties  dixtfferecordory 

Addefidem  verbis^dicfemel^Euge  veni, 
Heu  mihi.quam  lon^Afunt  expe^antibus  horal 

TliiSAUtJpatto  crediturvna  dies. 
lam^  mea  luxjapft  menfes^tot  aguntur  &anni, 

Spemg^facis  tottes  jpem  tamen  vfque  negof, 
^td  miferam  (patijs  tatn  lentts  ferreus  vruf 

Ettot^es.paruobic  tempore.dteisy  eris, 
lam  lacerantfalfis  me  publtca  compitafannky 

Et  tuus  ille  Deus^dtc,vbt}quifquerogat. 
Quando  igitur  veniamfquando  tibi  Itbsrafiflar} 

Quando  adfiabo  oculis  obuiafacia  tuis} 
Ajptcis  vt  mifero  confumar  fqitallida  lu^Wi 

Oua  lano.^faaes  h^c  mtht  damnafacit^ 
Ofaciesanimt  crudele  mei^tormentuml 

Vntca  quaprdfenstjfe  medelapotes, 
Oquando^factes  totofpe^labilis  orhe^ 

Quando  tuo  dabitur  lumine  poffefrui} 
Sciltcet  vtgrauis  eft  terris,  ahfentia  Phoebi, 

Squallet  &  obfcurusfile  laiente^  dtes: 
Net  color  eft  hortis,  mc  ammts  gratiafyluis^ 

lam^filent  homines.iam^filetis  aues: 
Mox  vbtptirpureo  rofeum  caput  extulit  org, 

Uta  micat  radijs,  luu  mtente,  dtes\ 

It 


35)8  S    V    S   P   I   R   I   Ai 

Etfutis  efi  hortis  color^  &fuagratiafyluU, 

lawg^flrepunt  homints ,  tam^  ioquuntur  auesi 
Sicego.te  vifo^moriens,  mea  vita,refurgo; 

Viua^nonvifoprotinus  emorior, 
Sdpe  iubes,altome pafcere  lumiva  vultUy 

Multag^corjptctu  corporapuUra  refers, 
/ijpice  prata^mtjuii.formofGS  alp!ceflores'y 

Picta  mei  multumprata  coloris  habent* 
Afptce  cmtkopaUntes  £,thmftdlas'y 

H£  qiioquede  no(fro  Lvnjncjumen  hahtnt: 
^Jpice  &  humanis prdfiantta  corpora  formis\ 

Bft  meui  huwano  multtu  tn  ore  decor. 
Sicct:'e,lux,noftris  fperafti  tUuderg  votis? 

Talfa^^ftippofito  vendaeftuftra  vitro^ 
Non  egopolliccor  tnortaUs  imagimformA, 

Ah^nuafax  facies  eft^mca  vtta.tual 
lUaJ  dtgna  Deofacteslgrauis  lUe  sHaui 

Mtxtus  tn  cre  timor.par^  timori$,amor, 
lUajuperctljj  maieftas  dia^cadsntum 

Ccelituiimprono  quam  colit  ore  tremor. 
Islam  quotapars  tantifedet  vlla  infi-onte  decoriSf 

Lux  fnea.quanta  tuafronte^gems^fedet} 
Ah,nequefifacim  coeat  decoromnis  m  vnam, 

Tantaftt  vUtusgratia^quanta  tud\ 
Lux  mea  Iplendidior  quanto  fupereminet  aftris 

Luctfery&  quanto  Cjnthia  Luciftro-y 
Ipfat^  quanto  iterum  fuperatur  Cpthia  PhoebOy 

Tantoformofis  omnibus  oreprdis, 
D€  tnb  m  td  melius  narrabit  tefitbm  vnus, 

Qui  tibi  tum  comites  vertice  Thabor  erant: 

Cum 


LlBER       T  ERT  IVS.  ^99 

Cum  ttliau  Deumfaciesttbtflammealuxity 

Cmxit  &  auratasfax  radtata  coinas: 
Nr  w/>e  aUquts  tant£  captm  dukedtne  luciSy 

Et  ntmtoformAfauciUi  tgnc  tUdi\ 
Immemor  &patria,ohlitui^[utg^  fuorum^^ 

OptabdtfiabiUsfigere  monte  Ures, 
IJec  tamen  augu^um,qualis,qtfantuf^  vtderi 

Calitibus  foltttts.viderat  tlle  Deum, 
Vidcrat  aerios  abfiftere  vultibus  ignes^ 

Vtfoktaccenfocandida  micafoco, 
Vtderasarienti  ruttlantem  verticeflammamy 

Qualelacefttum  Sok  refulget  ebur. 
Vtderat^vtplacidisLucina  videristn  vndii, 

Cum  tuum  m  nitidisflti^uat  ardor  aquifj 
Aut  qualis  pelago  Coelt  vibratur  imag§y 

Vnda  repercufi  ctm  tremit  ignepoli. 
Qutd  dicturus  erat.totafilucecorufcas 

Vidiffet,circum  tempon  binafaces  ? 
Quid  fi  oculos  ?  quidfifaciem  fine  nube  micantemi 

Qupd^polo  factes  lumenvtroque  iacit? 
Quando  erit  ille  diesymea  lux^  rex  illc  dierumy 

liJuminis  ambrofio  iiimfinar  orefml  ' 
Sifequidem  ve^rosfpe^ofub  imagimvultus, 

Cum  vultus  obeunt  fpicaymerumq^  tuos: 
Magna.equidemfateory  tame  imperfe^a  voluptof, 

Pro  facte^factem  nube  tegentefrui: 
At  mihi  mensaliofttmulata  cuptdtneftagrat, 

Ardet  &  innubes  Uta  videregenas. 
Quando  erit  trgo  diesycum  te^ftne  nube^videbo} 

Impedientfacim  vdanec  vlla  tuam} 

SoU^ 


^OO  S  V  S  1»  I   R   I  A. 

Solaj^  qUdfuem animo  lihatavolu^tas^ 
Tandem  oculis  etiampcrctpiere  nmsf 

llla  dies^fauflofiquando  ajfulferitaftro^ 
luro,€rtt  his  oculis  carior  illa  dies. 


Quandi 


LlBER      TERTI  V  S.  401 

^luando  venieim  c^  appareh  ante  fa* 
r;>wi)e'/?Pralm.4i.  { 

S\  inuenis  meliiis  quam  vidcre  faciem  Auguft.itt 
Dei,  illuc  ce  praepara.  Vjc  tali  amori  tuo,  ^^***"*  '^** 
fi  vel  fufpicaris  aliquid  pulcrius,quam  eft  iU 
le,a  quoeftomnepulcrum  ,quodteteneat, 
ncillumcogitare  mercaris. 

Dulciftime ,  amanciftime ,  bcnigniflimC)  Aug.  med; 
cariflime,pretioii(Iime,dellderaci(Iime ,  a-  "^-'^» 
mabiliflime,pulcerrime,quando  te  videbo? 
quAtiio  apparebo  antefaciem  tuatn  ?  quando  fa- 
ciabordepulcricudine  cua,  quando  educes 
medehoc  carcere  cenebrofo  ,  vtconfitear 
nomini  tuo. 

Dic  nanc  totum  cor  meum,  dic  nunc  AnfeLiit 
Deo;  QuitrovuttHmtuum,vultumtuumDomm  p^«^o^<»S* 
requtro.  Eia  nunc  ergo,Tu  Domine  Deu$ 
meus,  doce  cor  meum ,  vbi  &  quomodo  te 
quacrat,  vbi&  quomodo  te  inueniat.  Qui- 
bus  fignis,qtia  facie,  te  quaeram  ?  nuVq«ani 
te  vidi,Domine  Deus  meusj  no  nouifaciem 
tua,  quid  faciet  altiflime  Domine ,  quidiftc 
tuus  loginquus  exul?  quid  faciet  feruus  tuus 
anxiusamoretui,',&longe  proie6fcusa  facie 
tua?anhelatviderece,&nimis  abeft  illi  fa- 
ciestua.  DominusDeusmeuses,  &Dtus 
meus,&  nondam  te  vidi  .Tu  me  fecifti  &  re- 
fecifti,  6c  omnia  mea  bona  cu  mihi  contuli- 
Cc  Ai>& 


40Z  S  V  S  P  I  R  I  A.\ 

ftij&nondura  nouite.  Deniquetfi/e  vlden-^ 
dumfa^as  fura,  &nondum  feci  propter 
quod  fadtus  fum. 
loq^ca.  35.      ^^^  ^^  plena  beatitudo  ,  &  tota  glorifi- 
catiohominis,rir/^r^/4WW  Deifui,  videre 
eum,qui  fecit  Calum&:  terram,videre  eum, 
quifeciteum,quifaluauitcum,5cquiglori- 
£cauit  eum*  Exqutfiuit  te  facies  mea ,  faciem 
tuam.Domim^  requtram  ,faciemDomini  vir- 
turum,inquafola,con{iftit  tocagloriafem- 
piternabeatorum. 
Aug.foii-       O  quando  veniam  &  appareho  Domine  antefa" 
loq.ca  35.  f^^  r«4;wfputafne,videbo  diem  illamjdiem» 
inquam  iucunditatis  &  laetitiae,  diem  quamfe- 
cit  Dominm ,  vt  exultemm  &  ktemur  in  ea  ?  O 
dies  praeclara  &  pulcra,  nefciens  vcfperura, 
non  habens  occafum,in  quaaudiam  vocem 
laudis,  vocem  exultationis  &  cofeflionisj  in 
qua  audiam ,  intra  ingaudium  Domini  tui !  in- 
train  gaudium  fempiternum,  in  domum 
Domini  Dei  tui,vbi  funt  magna  &c  infcruta- 
biiia  6^  mirabilia ,  quorum  non  eft  nume- 
rus.Intra in  gaudium fine  triftitia,  quod  co- 
tinet  seternam  laetitiam;  vbi  erit  omne  bonu, 
3c  non  erit  aliquod  malura  jvbi  erit  quic- 
quidvoles,&nonerit,  quicquidnoles;  vbi 
eritvitavitalisjdulcis  &  amabilis,femperq; 
memorialis;  vbi  non  erit  hoftis  impugnans, 
nec  vlla  illecebra,  fed  furama  &  cerra  fecu^ 
dtas ,  fecura  cranquillicas ,  &  tranquilla  iu- 

cundicas 


LlBER       TERTIV  S  40J 

cunditas ,  iucunda  feliciras ,  felix  a:ternitas, 
arccrna  beatitudo ,  beata  vifio ,  quasefl  gau- 
dium  Domini  Deitui. 

Hancvcro.dulcedinem,  vtQuftauit  Pe- ^"3-^<^^^- , 
trus,omn!uminteriorum  oblicus,  clamauit 
quali  ebrius ,  dicens  5  Domim homm eft nos  hk 
ejfsyfaciamus  nohis  hic  tria  tahernacula,  hicmo* 
rcmur,te  contemplemur,quia  nullo  alio  in- 
digemus.  SufEcit  nobis ,  Domine,  viderete, 
fumcit^inquitjtanta  dulcedine  fatiari-.vnam 
enim  ftiliam  dulcedinisilleguftauit.&om- 
nem  aliam  faftidiuit  dulcedinem.  Quid  pu^ 
tas  dixilTet ,  fi  magnam  illam  multitudinem 
dulcedinis  Diuinitatis  tuas  guftaflet  ,quam 
abfcondiftitimentibus  te.** 

Videquoqueardentem  hominem[Da-  chiyroft. 
uidem]  vide  mflammatum  ,  fciens  enim  fe  pfaim-Vu 
cum  hinc  recefterit^eum  effe  vtfurum,  ne  ex-  ' 

pedat  quidem  dilationem ;  moraenim  non 
patitur  *,  &  fi  eftet  quidem  priuatusaliquis, 
hurailifque  &abie6lus,6<:viuensinpauper- 
tate,magnumquiddamcfict3  velfic,  vitam 
praerenccmconccmnerCjfednonefietadeo 
niagnum  vt  nunc  eft,  vtpote  Rex  eft,  & tan- 
tis  huiturdclicijs,  tantaeque  eftgloriaeparti- 
ceps  ,  ik.  cft  innumerabiics  vidfcoiias  confe- 
cutus,  muitaquebeilavicit,  &eftomnicx 
parte  clarus,infignis  &  illuftrisj  h^c  qui 
omnia  irrideatjdiuitias  &c  gloriam  ik,  omnes 
delicias  ,  ad  fututa  autem  afpiret  6c  inhict, 
C  c  i  hoc 


4^4  ^  ^   S  P  I  R  I  A^ 

hoc  cft  magni  cuiufdani  &  excelfi  animi, 

Koceftanimfc,  qu«  tenetur  ftudio  fapicn- 

.   tiae,&coeleftiamorevere  captaeft. 

pfailiji»**     Moyfes  fic  defiderauit  &c  concupiuit  vi- 

dere  ipfam fpeciem  Dci ,  6cloquenti fecum 

Deo  aixit:.yi  imenigratiam  ante  te-yoBende  mthi 

tmetipfum:>adim^lebts  me  Utitia  cum  vultu  tuo, 

Augu.foh-      Etego  paruulus,inter  paruulosfamiliae 

tua^jDeus  patcr,  &  virtus  mca^quando  veniam 

& apparebo ante  faaem  tuam ,  vt  qui  nunc  tibi 

confiteoradrempus,  cxtuncconfitear  libi 

in  aeternumjBearuserofi  fucro  admiflusad 

videndam  claritatem  tuam.  Quis  mihi  hoc 

iribuat,  vtadhoc  vcnirepermittas  me/ 

Auguft.  in     5g^  quado  vmiam  ?  en  quod  citius  eft  Deo, 

tardum  eft  defiderio.jQ«4«^o  veniam  &  appa^ 

rebo  ante  faciem  Dei  ?  cxillo  defiderio  eft  & 

hoc,quod  clamatur  alibi:  VnapetijaDomtno, 

hanc  requiram ,  vt  inhabitem  in  domo  Dominiy 

peromnesdies  vita  mea.Qii^re  hoc?  vt  contem- 

pler  delcdtationem  Domini.  quando  vemam 

&  apparebo  antefaciemDomim.  Interim  dum 

medicor,dura  curro,  duminvia  fum,antc- 

quam  veniam,antequam  appaream,  faerunt 

mihi  lacryma  me£ panes  die  ac  no^e ,  cum  dtcitur 

mihi  perfingulos  dtes-y  vbieft  Deus  tuus, 

Aug»mcd«     Eia,iam  Domine  /  eia,appare  mihi  &  con- 

cap.  40.     {-Qiafus gj.Q/ Exhibe  praefentiam  tuam,&  co- 

fecutus  ero  defiderium meum ,  reuela  glo- 

riam  tuam,&  eritpcrfcdlum  gaudiu  meum, 

Sitiuit 


LlBER       TERTrVJ.  4*y 

Sitmtinteanimamea,  quam  multtpliciter  tihi 
uro  mea !  Sitiutt  antma  mea  ad  Deumfontem  vi^ 
uum  j  quando  ventam  &  appareho  antefacie  Do* 
mini.Qnd.do  venics  confolatormeuSjqtiein 
expedo  .<*  6  (i  quando  vidcbo  gaudiii  meu, 
quoddefidero/6  fi  fatiabor,  cum  apparue- 
rit  gloria  tua ,  quam  efuiio  /  6  Ci  inebriabor 
ab  vbercate  domus tuae ,  ad  quam  fufpiro.'  6 
ii  potabis  me  torrence  voluptatis  tuacquam 
fitiolfintmihi,  Dominc  intenm lacrymdimeA 
panesdie  ac no^e ydonec dicatm  mihi ,  Ecce 
Deus  cuus :  donec  audiat  anima  mca ,  Ecce 
fponfus  cims. 

Oftende ce  mihi,confolator  mcus,videam  Augfoli-  < 
r^,lumenocuJorummcorum,venigaudiuni  °^*  ^*  * 
fpiritus  mei ;  videam  te  laecicia  cordis  mci. 
Diligam  ce  vicaanimaemeae.  Apparemihiy  dc- 
leStmo  mca,folacium  meum  dulce ,  Domi- 
ne  Deus  meus,  vica  mea,  &  gloria  tota  ani- 
mac  mcae! 


C  c  5  XIIL 


4T^  S  V  s  r  I  R  l  A. 


Qms   da.btt  mihi ^enncLs  Jicut  columhg,  et-^ 
volaho   et  requiescam  ]  Ifd .   5^,  .„ 


LlBER      TERTIVS.  '407 


X   I    I    L 

Quis  mihi  dabit  pennas  ficut  co- 
lumbx,  &:  volabo&requiefcam? 


JlJ^  Agmt  o^ifex  rerutn^generumortalu  ori^, 
•*•'*•      Corpora  nojira  tuafuntfabrkata  manu, 
S't  tamenaduerftsltceat  contendereverbis, 

Qtios  habeant  nauos  corpora  noHra^querar* 
In  trta  ius  hbmm  vafltpma  regna  dedtftiy 

In  martajn  terras,£theriafj^dmusi 
Tamafed  vt  iuflis  tria  regnagubernet  habenif, 

I^on  quantum  hacpofit  machina,roburhabet, 
Tace.parum  timide  temeraria  verba  loquentiy 

Pltts  operi  vttij.qtiam  reputeturjneii. 
Momusabejfs  homini,fertur,  doluijfe  fenejlram, 

Catera  tam  nitidd  membraprobajfe  domus: 
Sedfueritneforis^fueritneforammisvfuSy 

Lis  erit  arbitrioMomeficanda  tuo. 
Officit  humana.meiudice^turpius  ^di^ 

NuUa  quodobfequium  fqtumma  vel  alaferat, 
J^onquod  opusfqttammis  vtterraregatur&alisi 

Impertum  terrAfquamma  necalaiuuat, 
Sedfimul  Atherias  homo  cum  moderetur  habenas, 

Etfimtd  AqtioreA  c&rulafceptraplagA-y 
Qua  ntfifintpinr}£,tumidas  reget  ante  procellas? 

Quamflfintpenn&^ nubila  legepremetf 
Vt  votet^ama  rolucrispetit  ardua,penn^\ 

Pifcif  vt  Aquor  aret,  fquammeapinnafacit, 

Sed 


4o8  S  vspi  M  A. 

Sd  ne<^plnna  vices  hommi ,  ne^penna  mimUraty 

Etfimulhicflu^us  &fimul  Aftra  regetf 
2>lec  pelagopifi:i6,mquenubibus  imperat  ales, 

Curopui  his^penna,  remigioj^fuit? 
Scilicet,  ingenij  minus ,  orbis  &  artis  haberet, 

Niftreperetpentiisftridula  mufi^a  fitis. 
I^Jecftabiligeminmpenderet  cardine  mundus^^ 

Bina  nifiquerulas  ala  moueret.apes. 
Quidyquod  &  in  triplici.volucrum  vilipmeyregno^ 

Principii  inftar^iter  Mergenatator.agas: 
lEt  modh  graminea  pedes  expatieris  in  hnba-y 

Mox  anisyalta  petas  5  moxfreta  nauta  yfece{^ 
QuinpQtius  tripUcis  cefiit  tibt  regia  mund$y 

Pertrta  quipennis  hofpita  regna  volas? 
Aut  tria  (ifuerint  hominis  loca  credita  cura, 

Cur  hominijripltct  non  licet  in  via) 
Cdiralus  aquoret  Nereuspater  ipfe  profundi, 

Non  nifi  fquammigeris.,  currerefertur  equisi 
tuppiter^aerium  quifle^erefingitur  orbem, 

AEtheris.  ipfevehens ahte'^  carpititer, 
^ecleuttas  hominem  celeri  fertpkmeapenniy 

Nec  Uquidaspmna  remigefindtt  aquas. 
l^tfie[tet  geminum  iufiisfine  vmbus^orbemy 

AEtherefaUusauis.fa^usinamneratis? 
Vt  tamen  vndifragd  careat  moderaminepinna, 

(Flurima  cimptnnis  corpora  caffa  natent) 
Atfineprdipetibus  nuUtpatet  arduapennisy 

QuApatet  aUgero  Regiafola  gregi: 
O  Uceat  vacuas  mihi  toUere  corpus  in  aurasy 

AUa^pderei,  yifere  regnapl4g4 

AJ^ice, 


LlBER       TERTIVS  ^Op 

Alfftce^quosinteriaceatmea  patria  mores, 

Indigmtspatria  nomen  haberebcus. 
Jjpiceynec  quodamem  volucres,  mtraberespennas^ 

Me  grauior,quam  qu£  FerfeayCaujfa  mouet, 
Vegafeis  vtinam  rapiar  fuper  dttheraplantisy 

Aut  moueat  vohures  Perfeosala  pedesl 
Autagtks  humeris  aptes  mtbi^Dadale,ceraSy 

lcarijsquamuisfabula  lahar  aquisl 
Aut  lapfas  agttein  pennatopedoreplumas, 

Quoi  vuljit  variopicia  columbaftnu! 
Ajlra  columbinismeditaborprotinus  alis, 

Etferar  antetuamjuppitcr  alesauem, 
Ojlultd  volucresygens  natapaluUrihus  vlnis, 

Suetacauernofos  turba  natarelacusl 
No«  egoji  veftras  mihtD<dalus  applicet  alas^ 

Ltttora  velfcopuhsima^faxa  legafn* 
N(7»  ego,Jiuminea  volitem  leuis  accolaripA, 

Aut  mea  percujfoi  pennajlagelluaquas: 
Now  meatorpentesitrcumvokt  alapaludes\ 

Vtpropiorfegnesradit  hirundo  lacus, 
Now  mea^ceu  majlis  Ceyx  dumplangitur  vndisy 

Humida  vicinofe  lauetalafreto. 
Terfequar  dtberiumfublimior  ales  Olympum^ 

Alta^  moxfolitis  nijibus  ajlrapetam. 
O  quondam  felix  homimim^  modo  turba  volucru» 

Quos  amorytn  celeres  iraq^  virtit  auesl 
Cur  mea  non  captunt  agdes  quoq^  brachiaplumos, 

Induit  aut  motas  hipda  penna  manm? 
Qupt  luduntliquidis  examinaplumeacampis, 

Aligero^fecant  nubila  celfapedei 

Cc  5  Si 


4IO  S    V    S    P    I    R    I    A 

S'tmibl,Nife,  tuoplumefcant  hrachiafato, 

Cruraj^  SrjlUis  vejliar  hirta  comU\ 
Stkuis Admofierem  certammepicay 

Aut^Cytheraa,  tua  vertereralesaue-y 
O  meafitarigant  altquod  fujpina  Numen^ 

Muter  vt  inpenms  casia  columba,tuat  I 
Scilicetadiiecta^ceu  Chuonis  alesyoliua 

Reppttijt  not<&  teda  Noea  ratis; 
Frotinus  altgeris  raperer  fuper dthera  velis, 

Nosirancc  bas  iterum  vtferetalaplagas. 


Quis 


LlB  ER       T  ERTIVS»  4I1 

^ujsmhi  dMt  fennas  ftcutcoltmba^ 
dr  voLtbo  cr  rcqiiiefca?n?^(^\.^^» 

INardescit  &  rufpirat  omnis  percgri- Auguftin» 
nus  in  fxcnlo.   Patria  bona ,  patria  coele-  ^e"^"^  i+^- 
itis,patriaconcemplationis,Angelorumpa- 
tria  1  vbi  nullus  moritur ,  c]uo  nuUus  hoftis 
admitticur.   Patria  vbi  habes  fempiternum 
Deum  amicii,vbinullumtimeas  inimicum, 

Quii dabitmihi pennoifim columhA,& volabo  ^"^*^^^^* 
& requiefcam?  Nihil  mihi  tam  dulce ,  quam 
cum  Domino  meo  efTe,  prxbe,  mihi,  rogo, 
/)^««^,quibusinducus,adte  volicemfurfum. 

Quispenmts^ nifi  duas a;as , duo  prascepta  p^f^^ j^"^ 
charitatis  ,in  quibus  duobus  pr-ccceptis  tota 
lex  pendec  &c  Prophetaef  has  ahsyhas  pennasy 
{\  recipiam ,  polTum  fugcre  a  facie  tua  ad  fa- 
ciem  tuam ;  &:  a facic  irati  ad  faciem  plac^ti. 
lamvolemus  fpe&deiiderio  habentesalas 
geminx  charitatis.  Hoc  meditemur,  haec  (it 
rpes  noftra,  haec  (ic  confolatio  noftra.  Reci- 
piamus/)fw<^percharitatem,quasami(imus 
percupiditatc;  cupiditasenimriycrtw  fadta 
c(kpennarum  noflrarmni  elifit  nos  de  iibertate 
aeris  noftri,ideft,  aurarum  iilarum  liberarii 
fpiritus  Dci.  Inde  elifi  perdidimusp^ww^ ,  8>C 
fuimus  quodamodo  captiiiati  in  aucupispo^ 
tejiate.lnidi  vita,  intertanta  fcandala,inter 
tammultapeccata,  inter  cantas  turbas  ten- 
tationum  quotidianarum ,  quotidianarum 

fugge- 


\ll  S    V    S    PIRIA. 

^uggeftionum  malarum:  quidfacio? 
Ambr.d«      Omne  tempusinroilicitudinc,  omnisvi- 
cuU*cap«s*  ^^ ^^  molefti js:i«  mediOiinciyLitJaqueorum  ant' 
bulM,6c  aliusjf»  via  qud  ambulaty  €xtetosftbi,fed 
abfconditos laqiieos  querebatar ,  ne  depreb cfus 
caderet  jvolebat  fvgeicficutpajfer,  fed  adhuc 
laqueuscontritus  nonerat,  Per^t,  inquit y f uga  k 
me  Grauatus  h^hthn  pennoi  perillam  tent' 
hrofam  aquam  in  nuhtbus  aeris ,  &  fortalTe  euo- 
larenonpoterat.Deniquei//^pe««^quaere- 
batacciperCjVt  euolaret  &  requiefceret  (icut 
fcnptum  eft:  Quis  mthidahitpennasficut  cohm' 
h£y&  volabo  &  requiefcam? 
Air.br.1.4*       Ecenim  quad  clauis  quibufdam  fuffieitui: 
Luc.         anu-na,corporis  voluptatibus,&  cum  lemel 
adhaelerit  cupjditatibus  dcmerfa  terrenis, 
difficile  in  altum  poteft.vnde  defcendit,(inc 
Dcifauorer^wo/^re,  Aduum  enimfuorum 
laqueisvinda  &  deliciarum  faecularium  il- 
lecebris  obnoxia  iam  tcnetur. 
Ambt.ref.       Volarc  non  poteftnifi  quodpurumleue 
^^*  atque  fubtileeft.cuiusnecfinceritasintem- 

perantia  retardatur,  nec  alacritas,nec  velo- 
citas  molegrauatur.  Grauari  autem  volatum 
dico  non  tam  mole  membrorum  quam  de- 
licflorum»  vnde  puto  etiam  in  ipfis  auibus 
ideovelocius  columbam  pxnc  ptx  omnibus 
volitare ,  quod  alacritatem  &  iniiocentiara 
comitetur.  DeniqueS.Dauid  Cum  puritate 
jncntisvolarc  concupifcerct ,  non  alteriiis 

animan- 


LlBER      TERTIVS.  4I5 

animantis  nifi  columba  optautt  alasydiccnsyquis 
dabit  fnthipennaificutcolumb£ ,  &  volabo  &  re- 
quiefcam\  Intelligebacenim  qu6d  alciora  fa- 
cilius  penetracur  iimplicicate  mentis,  quam 
Uuitatepennarum, 

Conceperatamorem  verbi  Dei,&  cupie-  0!ig*h6.+ 
bat  ad  ipfu  m  voUtu  ceUriperuenin  dices :  Quis  ^^ 
mthi  dabitpennas,  ficut  columba,  &  volabo  &  re^ 
quiefiam.^volabo  fenfibus  >  votdbo  imelied:ih\x3 
{piiimsilibus, &reqtiiefcam^  ciim  apprehede- 
rofapientia:5>:lcicnci2eiusthefauros.Puto 
enim,quia(icucqui  morcemCHRisxireci- 
piunc,  &  morcificant  membra  f ja  fuper  cer- 
ra,  confortes  efficiuntur  fimihcudmis  mor- 
tiseiusiica&hi  quivircutem  Spiritus  Sa6ti 
recipiunc  ,&fan(5lificanrurcx  eo,&donis 
ciusreplencur  (  quiaipfe  inJpeciecolumba3,p' 
paruic)eciam  ipfi  columbdt  fiapt,vc  de  terrenis 
&  corporeis  locis  euolent  ad  coekftta ,  pennis 
SanciiSptrttuseleuati, 

Bene  factumeft  vr/)^w«4^acciperetis  (icuc  1^"^'  *^ 
columba.&volaretisadrequtefcendum.  Nam  in  BeutiquH 
letra non  erit  requies  ,  Ced  labot  &c dolor  &C  ^"^'^'^ 
aflflidio  fpirirus.  Quid  ergo  timedum  eft  fic 
volanti/^nid  forcecaJaaer,veHimile  aliquid 
vidcac  in  terra  ,  cuius  defidcrio  cradus  -,  vi- 
deacur  a  vcnacoribus  iUis  peilimis,&:  pr^pa« 
ratislaqueis  c^piazat ^&fintnouifiima  hominis 
iHiusptioraprioribusf 

Etcnim  camdiutranCliredebemus,quic- Auguft.  ia 


414  S  V  S  P  I   R  I  A. 

quidnosiiTipedit,quicquidirretir,quicquid 
vifco  qtmUm  tUtgat,  &c  onere  aggrauat  volatum 
nofirum  doncc  pcrueniamus  ad  id  quod  fuf- 
ficit,  vlrraquod  nihil  eft,infra  quod  funt 
omnia,  ex  qno  funr  omnia. 
Aug.nied*  Dajqucelojtoto  defiderio&omniftudio, 
cap«37*  tenderequo  te  afcendiflfecredimus  ,  vtiii 
prsEfentiquidem  miferia  folo  tenearcorpo- 
re,  tecum  autem  fim  cogitarione  femper  & 
auiditate ;  vt  ibi  (It  cor  meum,vbi  tu  es  thc- 
faurus  meus  deficlerabilis ,  &  incoparabiiis» 
mulcumqiie  amabihs.  Aifumat  Domine.  af- 
fumat,  rogo,  fpiritus  mtus^ennas  &  volttet  & 
nondefictaty  volcc&perucniat  vfqueadde- 
corem  domus  mxydcloctm  hahltatmisglortA 

lbidcm,j  Tene  cor  meum  manu  tua ,  quia  fine  tc 
adaltioranonrapiturjiHicfcftino.vbifum- 
mapaxregnat  &  iugis  tranquilHtas  rutilat* 
/  Tene  6c  rege  fpiritum  meum,  &:alfumeil- 
lum  fecundum  volunrarem  tuam ,  vt  te  du- 
cc,  afcendat  ad  illamregionem  vbcrtatis, 
vbi  pafcis  Ifrael  inastcrnum  pabulo  verita- 
tis. 


X  I  V. 


I4<> 


S    V    S   P    I  R  I  A. 


Qirnn  Micta.  tahemicula,  tm,J)nf  vtrtutum.'Ccn- 
Ci^ifctt  et  ^icit  anima  metiin  atriaVmint.Frai.tj. 


t-IBER       TERTIVS.  ^.^y 


X  I  V. 

Q^am  dileda  tabernacula  ciia Do- 
mine  vircutum  /  concupifcit  3c 
defi-ci c  anima  mea  in  atria  Domi- 

ni.  P/alm.^y 

f^  ^uftdereas  ducis  forttfme  turmai, 
^^^     Cui  cmgant  decies  rmllia  mills  latusl 
S^am  tua  Regtfico  radiant  Fratoria  luxul 

Mensftupety  &tant£  languetamore  domus^ 
^cenia  Tanano  defendunt  marmore  muroSy 

Liminafunt  Pariusporta^  celfa  lapis. 
Veflibulo  ruttlant  adamamum  lumine  valua^ 

Amplaj^  tnagnificus  culminajplendor  hahet, 
Fulgurat  excelftsfuluum  laqueanbm  aurum^ 

Et  camera  aurata  cedrinafulta  trahe. 
Teclum  anguftu,  ingens,  gemmif^  auro^fuperhui 

Qualeputes  ipfurn  poffe  decere  Deum, 
Stratui  humt  calcatur  onjXyVitreij^plateas 

StiUarumfundant^marmorafiUua^globi, 
laynfua  tmperiesplacido  mittftima  Coslo  eft-^ 

Qualis  vbi  vernis  aura  tepet  zephyris; 
isecglacialis  hiemstremulopedepulfat  Olympum^ 

lcta  nec  htberndgrandtne  tekafonant\ 
^ecpallent  vifo  morttur<ifole  pruina-, 

i^ecftant  marmoreoflumina  vtnciagdWy 

D  d  K^^ 


4l8  S    V  S  P  I  R  I   A. 

IfieccoqMtAftm  Cerertm  iubafitualeonisy 

Soljlit^  medius  nec  furit  igne  dies. 
Nec  virdU  folijs  fanguis  feruoTe  recedit^ 

Nec  tofius  nimto  folefatifcit  ager. 
Terpetuum  ver  afira  colunty  fnguf^  calorem^ 

lnter,CfxlicoU  temporavem  agunt, 
O  quifidereas  hahitas^  Kex  maxime/edes, 

Quam  tuaprdL  terris  inuidiofa  domm! 
Ouin  abfunt  geltdi  bruma  intra^abilis  tmhres, 

Quijj  regat  madtdos  imbrifer  boedusagrosy 
AEolt&q^fiknt  anitnatranqutUaper  alta, 

Qtiaffaq^  nec  venti  murmurefpica  tremit, 
Stat  plactdmpofttis  Aquilonumflatihus  Ather^ 

Seruat  &  mrnus  longaferena  tenor, 
Sed  nequeflammates  liquido  lauat  aquore  currWy 

Necfubit  occiduof  Solfugitiuus  aquas, 
Necpremit  aftra  dies,ne^  Solfugat  dtherefteUas, 

Necpremitur  laffus  no^efugante  dies. 
NuUa  polos  tacitis  nox  obruit  atra  tenehrif, 

Nigra^fuhdu^ofiomniafole  vocat. 
Exulat  Athereis  longe  nox  horrida  terriSy 

Et  nitet  Aterno  lumine  clara  dies: 
Clara  diesyiucunda  dtesfetemplice  Phoehi, 

Fulmineam  noftri  lampadajucepremem. 
O  quifidereas  habitas,  Rex  maxime,fiedesy 

Quam  tuapr£  terris  inuidtofa  domus! 
SoUictt£procul  hinc,profuere  cubilia  cur^y 

Et  metus  &  tri^i  luridus  ore  dolor^ 
EtcaputatratoMusvelatusami^Uy 

Leffu,  &  impexfs  nma  mafta  comU, 

U 


LlBER       TERTIVS.  415I 

f  f  UhoT  &  totogemttus  profcriptus  OljmpOy 

Bt  lis  &  rabidtiurgia  raucafori, 
Rix£^  inuidu^-,cruma^fangtme  bella^ 

Monfiraj^,qu&  fecumpUirima,  bella  trabunt» 
Faupertesfrbrtf^famef^fttif^  luefq^, 

QuAq^fequijolit&  Martta  cafira  neces» 
Htc  claufd  Belloportd^&Jine  militis  armis 

OttacxlicoU  moUiapacis  agunt, 
Nongale£,nonfcuta  micarttynon  clapca  cUngunt^ 

Mitefcuntpofttis  aureaf&cU  tttbts, 
Tabificttj^  abfunt^examtna  pallida^morbi^ 

Qudtq^cohors  Lethoprmaftermt  iter. 
Qutn  etiam  Letho  interdi^um  moenibus  vrhisy 

Nff  quidquam  in  Supertim  corpora  iuris  habet* 
t£titi£  data  cura  domus^  quAfeduUfletHm 

Eljfij  long^finibus  arcet  agri, 
Inftrmt auratis  conuiuiaRegU  menjts, 

Quas  recreantfeHisgaudiafanUaiocis. 
t^on  quta  CalicoU  daptbus  ieiunia  foluant^ 

Aut-vllus  Superumproluat  ore  liquor. 
Abfj^  epiiiisMc  omnis  amor  comprejfus  edendi, 

Omnis  &  ahfque  meri  munere  pulfafttis, 
^onifttstetnerant  Superi  conmmamenfisy 

Aut  Regiofimilesfuggertt  iUa  dapes, 
Eljfiumfine carne epulas  Bacchoj^mintfir4t 

Calicolumq^venit  nuUus  in ora  cibus. 
CoeUftes  onerantjncegnitafercuU  Unces, 

Qualet  nemo  hortiinum^contigit  ore  cibos. 
Ambrofisty  Superos  htlaratt  quis  nefciotfuccus^ 

Deus,&4therio  ne^are  potusality 

Dd  1  Sic^ 


42.0  S  V  S  P  I  R  I  A, 

Sicj^fuper  ftrato  aternum  difcumhitur  oHro^ 

Gaudet  &  aurawgms  epulatatorif, 
Caudet^&  Angdtcosplacidis  bthit  auribus  bymnos, 

Etfalit,&  ruttlam  fub  pedeplaudit  humum^ 
O  qutfuiereas  habttof  Rex  maximefedes, 

Quot  tua  delicijs  affltiit  lUa  domusl 
lamflagrat  &(ludio  mmis  inflammata  videndi^ 

Mens  defiderio  deficit  egrafuo* 

^uam  dileBa  tabernacuU  tua  Vomine 
njirtutum !  concupifcit  c^  deficit  am- 
ma  mea  in  atria  Domtni.  Pfal.  83. 

cap*25?*  *  WT'^^^^  Hierufalem  ,  Ciuitas  fan61:a 
iVlDei,  chanflimafponfa  Christi  ,  te 
amatcormeum,pulcritudinemtuamamat 
cor  meum,pulcntudinem  tuam  nimium  de- 
fiderat  mensmea.  O  quamdecora,quam 
gloriofa,  quamgenerofatues.  Totapulcra 
es,(Scmaculanoneftinte.Felixanimamea, 
femperquefoelix  in  fecula.fi  intueri  merue- 
rogloriam  tuam ,  bearitudinem  tuam ,  pul- 
critudincm  tuam ,  portas  &  muros ,  &  pla- 
teastuas,&man(iones  tuasmultas;  nobi- 
lilfimos  ciues  tuos ,  &:  fortiflimum  Regem 
tuum  in  decore  fuo.  Muri  namque  tui  ex  b- 
pidibiis  prctiolis ;  portae  tus  ex  margaritis 
optimisjplatesc  tuaeexauropuriflimo,  in 
quibus  iucundum  alleluya  (ine  intcrmiflio- 
ne  concinitur  j  manfiones  tuae  Tiiultae,  qua- 

dris 


LXBER      TEitTIVS.  411 

dris  lapidibus  fundatx,(aphyns  conftrudtar, 
laterculis  coopertac  aurcis,  in  quas^nullus 
ingredicur,niiimundus,nullus  habitat  in- 
quinatus.  Speciofa  fada  es  &  fuauis  in  dcli- 
cijs  tuis,  mater  Hierufalem  •,  nihil  in  te  tale, 
quale  hic  patimur ,  qualia  in  hac  mifera  vi- 
tacernimus.  Non  funt  inte  tenebrae,  aut 
nox,  aut  qucxlibet  diuerfitas  temporum,fed 
Deus  de  Deo ,  lux  de  luce ,  Sol  luftitiac fem- 
per  illuminatte ,  Agnes  candidus  &imma- 
culatus  lucidum  &pulcerrimumeftlumen 
tuum  i  Sol  ruus  &  claritas  tua,&omne  bo- 
numtuum,huius  pulcerrimi  Kegisindefi- 
ciens  contemplatio :  Ipfe  Rex  Regumin 
medio  tui,  Sc  pueri  eius  in  circuitu  eius. 

IbiHymnicidi  Angelorumchori»  Ibifo- 
cietasfupernorum  Ciuiu.  Ibidulcisfolen- 
nitasomnium,  abhactrifti  peregrinatione 
ad  tua  gaudia  redeutium.  Ibi  Prophetarum 
prouidus  chorus.Ibiduodenus  Apoftoloru 
numerus.Ibiinnumerabiliu  Martyrum  vi- 
dor  exercitus.Ibi  Sandorum  ConfefTorum 
facer  conuentus.  Ibi  veri  &  perfe6fci  Mona- 
chi.lbi  fan(5l*e  mulieres,  quae  voluptatcs  fae* 
culij&fexus  infirmitatem  vicerunt.Ibi  pue- 
ri&puellajannos  fuosfandlis  moribustra- 
fcenderunt.  Ibioues&agni,  quiiam  huius 
voluptatis  laqueoseuaferunt  Exultant  om" 
nesin  proptijs  manfionibus>  difpar  eft  glo- 
ria  finguloru ,  fed  communis  eft  laetitia  om- 
Dd  5  nium 


4^1  S  V  S    P  I  R  I   A. 

nium.  Plena&perfedaibiregnat  charitaj, 
quia Deus eft ibi omnia  in  omnibus ;  quem 
llnefine  vi<ient,&(empervidencloin  eius 
aniore  atdent ,  amant  &  laudant ,  laudan t 
&amant.  Omneopus  eorumlaus  Dcifine 
£ne,fine  defecfcione^&fine  labore.Fclix  ego 
&  vere  in  perpettium  fclix,  fi  poft  refolutio- 
nem huiiis coi pufculi,  audire meruero illa 
canticacosleftis  mclodiae-,  quaecantanrurad 
laudem  Rcgis  aeteini,abiilisrupern^patiiae 
ciuibus bcaiEorumque  fpiriruum  agminibusf 
Fortunatus  ego ,  nimiumque  beacus,fi  & 
egoipfe  meruero  cantare  ea,  6c  aftiftere  Re- 
gimeo&Ducimeo/ 
Aujj.mcd.  O  tu  vita,  quam  pr^parauit  Dcus ijs,  qui 
«P  **•  diligunt  eum! vita  vitalis,  vita  bcata,vita  fe- 
cuicaj  vicatranquilla,  vitapulcra,vi£a  mun- 
da,vitacafta,vita  fandfca,  vica  ignara  mortis, 
nefciatriftitiiEjVita  fine  labe,  fine  dolore,fi- 
ne  anxietate,fine  corruptione,fineperturba- 
tioncfine  varierate  dc  mutatione,vita  totius 
clegatiae  &  dignitatis  pleniftima,vbi  noneft 
aducrfarius  impugnas,vbi  nulla  peccati  ille- 
cebra,  vbi  eft  amor  per  fedus ,  &  timot  nul- 
lus,  vbi  dies  a2ternus&  vnus  omniu  fpiritus, 
vbi  Deus  facie  ad  facie  cernitur,  &  hoc  vizx 
cibo,mes  finedefedtu  fatiatur.Libetmc  tuae 
intendere  claritati ,  dele6tant  me  bona  tu» 
auido  cordc.  Quanto  p  lus  valeo  mecu  con-» 
fiderarctantoplusamotc  tui  lagueo,tui  ve- 

hcmenti 


LlBER       TERTIVS.  ^lj 

hemcnt  ideCidedo  ruiqi  dulci  mcmoria  ad- 
modum  deledor.  Libcticaque,  libctinte 
oculos  cordis  attollere^ftatu  mcntis  erigere, 
afFedumanimi  coferuare.  Libctfane  dete 
loqui,de  te  audire,de  le  fcribcre,  dc  te  con- 
fcrrc;  de  tua  beatitudine  &  gloria  quotidic 
lcgcre  &  le^^afcEpius  cordereuoluerc,vtvel 
fic  podim  ab  huius  mortalis  perituraeq;  vitsc 
ardoribus,periculis  Sc  fudoribus  fub  tuae  vi- 
talisaurae  dulci  refrigerio  tranfire  &tranf- 
iens ,  (inu  tuo  feflum  caput  dormiturus  vel 
paululumreclinare.  O  tuvitafelicifllma!  o 
Regnum  vere  beatum  carcns  morte,vacans 
finc  /  cui  nulla  tepora  fuccedunt  per asuum, 
vbicontinuus  (ine  no6le  diesnefcit  habere 
tempus ,  vbi  vidor  miles ,  illis  hymnidicis 
Angelorum  fociatus  choris.cantat  Deo  fine 
cefTatione  canticumde  canticisSion. 

Qnx  cantica,qua2  or2ana,quaecanrilenae,  Hugode 
quasmelodiaEibiline  hnedecantanturl  lo- lib. dc ani 
nantenimfemper  melliflua  hymnorumor-  macap«4 
gana ,  fuauiffima  Angelorum  melodia  can- 
tica  canticorum  mira,  quae  adlaudem  3c 
gloriam  tuam  a  fupcrnis  ciuibus  in  perpe- 
tuum  decantantur. 

O  anima,fufpiraardentcr,dcfidera  vehc^  cil^l^^ 
mentec,  vtpolTisvenireadillam  fupernam 
CivikMm^dQ  c\i\2i  zzmgloriofadt^afunt  ,  in 
q[i2ificutUt4nttum  omniumhabitatioeHl 

Quanta  erit  illa  felicitas,  vti  nuUum  eric 
Dd  4  malum, 


ani. 


^14  S    V    S    P  I    R  I  A. 

31»  de  malum,  nullum  latebitbonum  !  vacabitur 
Cmit.Dci,  Dgj  Jaudibus,  qui  eritomnia  in  omnibus/ 
Admoneoretiam{an(fl;oCantico>  vbilego: 
Bcatiqui  hahitantin  domo  tua  Domirte^  inftcuta 
f&culorum  laudahunt  te.  omnia  membra  &;  si^- 
ceraincorruptibilis  corporis,  qusenunc  vi- 
demusper  vfusncceflliiatis  vnriosdiftribu- 
ta^quoniam  tunc  non  crit  ipfa  neceilira^^fed 
^  plena ,  cerra ,  fecura  ,  fempiterna  felicitas, 
proficientinlaudibusDei. 

Veraibigloriaerir, vbilaudantisnec  er- 
rorequifquam  nec  ndulatione  iaudabitur. 
Verushonor,qui  nulli  negabirur  digno,'nul 
'  lidefereturindigno.  Verapaxibicfl:,vbini- 
hiladuerfl  neca  (eipro  ,  nec  ab  alio  quifqua 
patictur.  Praemium  virtutiseritipfe^quivir» 
tutemdedit,eiquereipfum,  quo  maiusnihil 
poflriteffe  ,  promidr.  Quid  enim  eft  ahud 
<t5uodpcrProphetamdixi:E/<?f//oy«w  Deus,& 
ipfierunt  mihipkbsj  nifi  ego  ero  vnde  fatien- 
tur,egoeroquaccumq-,ab  hominibus  hone- 
ftadefideraniur,&vita&falus  &vi6tus6^ 
copia  &  gloria,  &  honor,&  pax,  &c  omnia 
bona  ?  ficenim  &  ilhid  redie  inteUigitur, 
quod  ait  Apofl;olus,t7r/;>  Deus  omniainomni- 
hus ipfefwis erit defideriorum  nojirortim,  qui  flne 
£ne  videbitur,hne  faftidio  amab!tur,(ine  fa- 
tigatione  laudabitur.  vbi  vacabimus  &  vi- 
debimus,  videbimus&  amabimus,  amabi- 
mus  &laudabimus.Eccequoderit  infinc, 

fine 


LlBER       TERTIVS.  ,     ^ij 

finefinc.Namquisalins  noftereftfinis,ni(i 
pcnienire  ad  Regnum  cuius  nuUus  ei\  finis/^ 

OAnima,  quiddiccievaleo,cumfutu-  J^^^^u. fo- 
rum  gaudium  alpicio? lam  pcene  piac  admi- 
ratione  dcficio ,  quiagaudium  eritintus  & 
extra,fubtus&rupra,  circum&cirea.  Gau- 
debis  igitur  in  omnibus,gaudebis  de  omni- 
bus. 

O  Anima,qualistibierit  dicsilla.cum  ad  Bj>nau.fq- 
hincfelicem  choream  fueris  aflTumpta  ,  6c  *  ^**"^*'*^* 
cumomne  tormentum  tibi^fipie  vixeris,ii 
patienter  fullinuerisjconucrtctur  in  seter- 
num  iubilum  /  Tunc  de  omnibus  his  lauda- 
bisDominum  Deum  ruum,  labijs  exulta- 
tionis,dicens:  Mifmcordm  Domim  in  (Zternum 
cantabo, 

O  domus  Dei  acterna,  poft  Christi  Ambrin 
di ie(5lionem,tu  ello  l^etitia mea  &  confoia-  otacionib, 
tio',dulcis  memotia  tui  bcatinominis  ,  fic 
reieuatio  moeroris,  tcediorumque  meorum; 
Taedet  enim  me  valde  vit<3e  huius  &  iftius 
crumnofe  pcregrinationis. 

O  domus  D^i  iuminofaSr  fpeciofa,  dile-  Ambr.in 
xi  decorem  tuum  Sc  g^oriam  habitationis  oiationib» 
gloriae  Domini  mci  fabticatoris  &  pofieiro- 
ris  tui.Tibifufpirerperegrinatio  meadieac 
no(5te  ;  tibi  inhiet  cor  meum,  tibi  intendat 
mensmca,adfocietatcm  tuse  beatitudini* 
peruenire  defideret  anima  mea. 

Quandp  tranfibo  in  iliam  admirabilem  Auguft. 

&pul- 


J^2(y  S    V   S    P    I   R    I    A. 

mf d.c»37»  &  pulcerrimam  domum  tuam,vbi  perfonac 
voxlaetitias&exultationis  in  tabernaculis 
luftorum  ?  Beatiqui  habitam  in  domo  tua  Do- 
tniney  infccula  ftculorum  laudahunt  te !  Beati  Sc 
vere  bcati ,  quos elegifti  Sc  aftumpfifti in  il- 
lam  Coeleftem  haerediratem.  Ecce fan^itui, 
Vomine,florentantetefi(Utlilium'y   replenture- 
nim  ab  vhcrtate  domus  tU£  &  torrente  voluptatis 
tu£  potoieos, quoni^mcsfonswitx,  O  qaam 
mira,quampulcra,quamacceptabilia  funt 
domus  tuae  habitacula ,  Domine virtutum, 
concupifcitintrare  in  ea  haec  peccairix  ani- 
ma  mea !  Doininedilexi  decorem  domus  tUAy  lo- 
cum  habitationisgloria  tua.    Vnam  petij  a  Domi- 
m^hanc  requiram,  vt inhabitem  in domo  Domini 
omnibus  diehusvit<zmu, 
Attg*foU-        O  vere  beati  1 6  terque  qUaterquc  bead, 
lpq.ca»3j.   qui  iam  omnium  malorum  exuti ,  (ecuri  dc 
fua  immarceflibili  gloria  ad  te,Regnum  de- 
coris,  pcruenire  merueiunt  1 6  aeternum  Rc- 
gnumjRegnum  omnium  faeculorum!  vbi 
lumen  indeficiens&  paxDeiquaeexnperac 
omnemfenfum  ,  inquo  fandorum  animae 
lequiefcut,  &cUtitiafewpiternafupercapita  eo- 
rum-^gaudium  &  exultationem  ohtimbunty  &c  fu- 
giet  dolor&  gemitus.  O  quam  gloriofum  eH 
Hegnum^finquotecumy  Donnne^  regnantomnes 
SanEli, 
Gttg.  in        Ibieftlux  fme  defe6tu,  gaudium  fme  ge- 
Tfai.;-      jnitu .  defiderium  fine  poena ,  amor  fme  tri- 


L  I  B  £  R       T  E  R  T  I  V  S.  4I7 

ftitia ;  fatictas  fine  faftidio ;  fofpitas  fine   vi- 
tio,vita  finc  morte,faniras  finc  languore.lbi 
fandi  Sc  humiles  corde ,  ibi  fpiritus  &  ani- 
msiuftorum,ibicun(fti  coeleftis  Patriaeci- 
ues,&  Beatorum  fpirituum  ordines,Rcgem 
indecorefuovidenres,  Scingloiia  virtutis 
eius  exultantes.  Peifedavigetinomnibus 
charitas,vna omniu  laetida,  vna  iucunditas, 
Bone  Ie  s  V ,  verbum  Patris ,  fplcndor  pa- 
tcrnsE  gloriae  ,  in  quem  defiderant  Angeli 
profpicere  ,  docc  me   facere  voluntatem 
tuam,  vtafpiritu  tuo  bonodedudus,  ad 
beatam  illam  perueniam  Ciuitatem,  vbieft 
dies  aeternus,  &  vnus  omnium  fpiritus  •,  vbi 
eift  certa  fecuritas  &  iecura  aetcrnitas,  &ae- 
terna  tranquiUitas  ,  &  tranquilla  foelicitas, 
&fGElix  fuauitas,  &  fuauisiucunditas ;  vbi 
tuDeus  cum  Patre  &Spiritu  Sandto  viuis 
&regnasper  infinita  faeculorum  faecula, 
Amen, 


XV. 


4iS 


S  V  s  P  I  R  I  A. 


Fu£e  Idecie  mt,  et  arfimtlare  caprea ,htiuvuloaj 


ceTuonm  sujer  mcntes  aromatum.  Cmtu.  t. 


^5. 


L  IB  E  R       T  ERT  I  V  S. 

XV.  ''" 

Fugc  dilefte  mi ,  6c  afsimilare  ca- 
prex  hinnuloqi  ceruorum  fuper 
monces  aromacum.  Cant.8. 

f\Cym  ajpe6iu,mea LuXytepror^tnoftro-y 
^^     Ardeo.nec  untM  mtns  capit  ifta  faces. 
O  mala^quddiidum  ttmmtibidicereverbai 

Quam^mea  Lux,  mallem  dtcerepop,  mane» 
^onetenim  tua  mepr£jentta  temporelaffat, 

A  hfine  te.grauis  eH  qtuitbet  bora  miht\ 
Sedprohibem  ntmijs  incendia  dulciaflammis^ 

Velfuge^vel  nocuam.Luxmeay  condefacm. 
HdC  mihi  Tu.fateor^fiiujfa  aliquando  dedtffu, 

Exanimis  mifero  lapfa  doloreforem, 
Varce,iubttfduisAmor  ignibusjoaudego  mando, 

Stare  velim  totosin  mea  vota  dies: 
Sipojfem^cuperem  nonperfuadere  quod  hortor^ 

Sipotis.tnuitoiaure  repcUepreces, 
Ergo  mane^mea  lux,  ntonttis  neq^flecierenoflris^ 

Nec,precor,audieris  qua  modo  luffa  dedi. 
Transmarepracipites  rapiantverba  irrttaCaurtg 

i^on  meayfedftoitdt  verba  fuere  metus. 
Atprohibetraptdusfibras  qutpafi:itur  ardor, 

A  Eftuo  nec  tantas  mens  capit  tftafaces.    . 
irgofuge  &  cekres  pedtbusprduertecapellas^ 

Anteuola  ceruos,anteuola  htnnuUos. 
Sedfuge  rffptciens,  tamquam  dtfcedere  noUeSy 

Vt  qHifpeiiari,dumfugit,ame  cupit, 

Diu'$ 


450  S    V    S   1»    I  R  I  A. 

Demin  Ephremi  cumpe^oreferueret  ignisy 

Non  egoparfiamma  qumfugis^inquttyAmorl 
llle  triumphato  clarus  Xauertus  Indo, 

Saucius  (Ztherta  peiiorafapeface] 
Coeleflis  quoties  ardebat  arttndinis  iiiu, 

Ah  fatis  eflyfatis  eslldicerefuetm  erat.^ 
Cumfiagrat  iutienis  fceptri  lausmagna  FolonK 

Corda  rigatgeltdis  StanefilaUsaquis, 
Quis  meapedtorihus  componopedora  tantis? 

Non  egofum  toti,  lux  mea^parpharetrd. 
Carpefugam^pedibufj^leuespr£ttertecapeUaSy 

Antevola  ceruos.anteuola  hinnukos, 
E«  iuga  vicino  ccclos  tangtntia  cliuo, 

Thuris  vbi  madido  cortice  gutta  tumet; ' 
Cedrus  vbifLaurtis^  &  copia  plurima  Mjrrha, 

Mixtaq^puniceis  Cynnama  lata  crocis, 
Hucfuge  pennigeris  fuperalta  cacuminapUntis, 

Seu  tua^Mons  Amana.Ltbanefiuetua^ 
Altafuper  iuuenum  fafiigia  Seraphicorum, 

Cherubicof^  aptces,  Aftraq^fummafuper. 
Scilicetinfoliti  nonfunthis  montihmignes, 

Pecioraquosimis  vaUibusiftatiment» 
Vna  poteftfiammare  meas  fcintilla  meduUof^ 

Non  egopar  totas.lux  mea^ferre  faces, 
Carpefugam^pedibufj^  leues  pr<zuerte  capellaSy 

Anteuola  ceruos,anteuola  htnnuleos. 
Sic  tamenyVtfugiensoculis  hucfaphecurraSy 

Longius  afpe^H  n/ve  vagere  meo, 
Qualit  at  oppofitum  fpe^at  foror  aurea  Vhosbum, 

Cum  plm  de  radijs^quo  mage  di^t,ha^^f» 

Farcc 


LlBER      TERTIVS.  431 

Tarce/uas  vires.mea  lux,vitium^fauntiy 

Nec  tecum  poffum  viuere,necjine  te, 
ArdeOyJipropsraSy  rigeo^fifugeru'^  beinii, 

Et  procul,&  prafensy  igne  geluq^  nocesl 
Quidfacies,  tnea  lux.fine  te  noneffe  volenti} 

Fac  cakam^totonon  tamen  igne  cremer» 
Ergofttge^alipedefc^  celerprauerte  capeUas^ 

Antevola  ceruos,antevola  htnnuleos. 
Inurea  viridem  fabrtcahor  arundine  cannam» 

ttreferet  laudesfiftulafa6ia  tuas, 
Toft,vbi  vox  longo  modulamine  fejfafilebity 

Orefilente  nouum  dextra  capejfet  opus» 
Arboribuf<^  meosfotijfq^  infculpet  amores^ 

Amborum^vno  corttcenomen  erit. 
Scripta^  pr^teriens  ne  nofcatfigna  viatory 

Littera  confufum  nomen  vtrum^teget, 
foftopus  boc,reliqu£fi  quafuper  boradiei, 

lUa  mihi  infomnos  hora  quietisertt. 
Sictamen  vtre^rifit  mixtus  imaginefomnusy 

Et  mihiftes  claufosperuigilante  oculos. 
Dum  loquor^en  tacitis  gltfcunt  incendiaftammisg 

Ocjusingratam  lux  meacarpefugam. 
Carpefugam,  veluticuperestamenante  videri-f 

Vt^  bnui  ndeasynon  Ttbi  dico  VaU. 


TUff 


43i  S   V   S   P   I   R   I   A. 

Tugedileclemi  y  c^  ajJimiUre  capre£, 
hinnulog^  ccritorum  ,  fuper  montes 
aromatum»C2int.'6, 

Guil.Ab-    QPoNSVSplerumqueprsepropcre  &  prae- 
DeirTo^in    »^"^^^11'^^  fiigatiir,  6cante  tempusdicitUT 
c.8.cant.  eJ>  Piig^-  qiiippe  tcmpus  manendi  fponfb  &C 
tempusfugiendi.  Tempus  dicendieijMrf^ie 
nohifcumDomim\   6ctempusdicendieiiF«^g 
dileotcmi.  Tempus  dimictendieum,  &tem- 
pus  dicencii ei:  No«  dwnttam  te mfi  benedixeris 
mihi  ^  nifiauxerisincrementafrugumiufU- 
tia^  me.r,vc  fuo  tempore  dimittam  te. 
CanV"  ^*^      [Sed]quiseum  quem  ddigit,afua  fugare 
pra;(eDciaveiic?quodergoait,F«^g^i/e<f?«wi, 
non  optando loquitur ,  fed  eius potius vo- 
luntate  feruendo.^ 
Author  Sicutenim  inquibufdam  carnalibusoffi- 

iadyfi^t^*.9^'j^  adco  vmcitur  carnalis  concupifcentia, 
Aug.ca.  s.  quod  omnem  vilum  rarionisamitcic,&  fic 
homo  quafi  totus  carnaiisi  ita  merito  in  hac 
fuperna  conremplatione ,  ita  confummun- 
tur^  abforbentur  carnales  motus  abani- 
ma,  vtin  nullo  caro  ipirirui  contradicar. 
Idcajc  d.  Numquidhuius  confolacionis  &  laecitiac 
tcHcs  funt  <5cnunci|,  rufpiria&lacrymae^Si 
iraeft  ,nouaeft  anciphia(is  ifta  &fignifica- 
tioinuficata-jfedquid  huius  fecreti  collo- 
quia  profcrimus  in  publicum.*' 

DmiUt 


'  LlBER      TERTI  VS  45$ 

Dimitteme,  iam  enim  afcendtt  Aurora :  data  idemc*;; 
ergobenedidione,  moititicatoneruo  fe- 
moris  &  mutaro  nomine  de  lacob  in  Ilrael, 
paulifperrecedic  Sponfus,  diu  deiideratus, 
cit6  elapfus. 

Sed  ne  timeas,  6  Sponfa,  ne  defperes ,  ne  *"*  ^"^* 
exiftimes  te  contemni ,  fi  pauliiper  tibi  fub- 
trahit  fponfus  faciem  fuam.Omnia  ifta  coo* 
perantur  in  bonum  ,  Sc  de  acceflii  3c  recefta 
lucrum  acquirisjtibi  venitjtibi&recedit^ve- 
nit  ad  confjlationem ,  receditad  cautelam, 
ne  magnitudo  confolationis  extoUat  te» 
Hancgratiacumvult  &quado  vult  Spon- 
fusattribuit  ,noniurehaereditario  pollide* 
tur.  Vulgareprouerbiumeft,  quodnimia 
familiaritas  parit  contemptum.  Recediter- 
go,ne  forte  nimis  aftiduus,  contemnatur,  8c 
abfens  magis  delideretur,  defideratus  aui-^ 
dius  quasratur ,  diu  quasfitus  tandem  gratius 
inueniatur.Nc ergo exUium  deputemus  pro 
patria ,  an  ha  pro  pretij  fumma ,  venit  fpon- 
fus  &:  recedit  viciflim ,  nunc  confolationem 
afFerens,nunc  vniuerrumftarum  noftrum 
in  mfirmitate  commutas,  paulifper  nos  per- 
n-jittitguftare,quam  luauis  eftj6c  antequam 
plene  lentiamus  ,fe  fubtrahit,  &  ita  quafi 
alis  cxpanfis  fupra  nos  volitans  prouocat 
nosad  volandum. 

Merito  proindcquaerentiillumanimaref-  B«rn.rer. 
pondetur.  AlttftmHmpofuiftirsfugium  r««w.  *' "^"* 
E  e  Neque 


bonoinoi- 
ticap.5 


Bcdaiti 
c.8,Cant» 


454  S  V  s  p  I  R  I  A^ 

seatiqui,    Nequecnim  (ic  Deii  (itiensanima,autcum 

babih        Petro^ei in  terreno  monte.  Facere  taberna^ 

culum,aut  cu  m  M  a  r  i  a  deinceps,eum  ran- 

gcre  vultinterra/ed  planeclamat:Ftt^^(f//^- 

6te  mi.aptmllare  capreajnmmlo^  ceruorum, 

Ambr  in         Hortatur,  cnim ,  vt  fugiat.  fponfus ,  quia 

^  iamfequi  poteft  etiam  ipfaterrena  fugien- 

tem.  Dicit  autcm ,  vtfimilisfit  damuU ,  quae  e- 

uadit  de  retibus.  Vultenim  &  ipia  fugerc 

dc  euolareflipra  mundum. 

Afiimilare  capre^yhmnulo^  ceruorum  fupn 
montesaromatum  ;  multum  optando  ac  fup- 
plicando  profequiturjfciens  hanc  fibi  maxi- 
mam  in  pr.rfenti  vitaeffefoelicitatcj  vc  quia 
continuavifionenon  valet ,  fahem  crcbri 
cius  vifitatione  c6foletur,quae  nimirumfce- 
licitasillisfolum  conceditur,  qui  conrcptu 
terreftriu  5c  gaudioru  appetitu  coeleftium, 
appellari  fpiurualium  mercntur  monres  a- 
romatum.  affimiktur  enira  caprca  hmnuloq^ 
ceruorum  apparentibus/«/>er  montesaromatum, 
cumrurfus  ,  vtopportunu  ipfeiudicauerit, 
collataibi  lucefui  praEfidij,  fiucobfidentia 
tentationu  periculatollit,  feuconfuetaquac 
fubtraxifte  videbatur,virtutum  donarefti- 
tuit :  conftat  enim  de  noft  a  paruitatc ,  quia 
nequaquam  vno  atq;indiflimili  modo  fem- 
per  orationum  dulcedini  infiftere,  lacrymas 
(vel  pro  reatus  noftri  corcientia,  ve!  pro  dc- 
fiderio  pacriae  coeleftis  )  fundere  valcmus* 

iuvc 


LlBER      TERTI  V  SJ  435 

ira  vt  nonnumquam  multum  conati ,  his 
Vti  bonis  nequeamus.  Ac rurfus  aliquando, 
ctiam  minus  ipfi  lludenccs  ,  horum  copia 
potiamur.  Quod,  vndeagitur,ni(inunc  fu- 
git  diledus ;  nunc  mentemnoftram  reuifit. 

Quisveromihi  huius  mutabihcatisrefe-  Bern.fer. 
retSacramenta?quismihiexpIicetire,&  re-  75*i»  cst* 
dire  Kfrtoiumquidleuitate  vtitur  fponfus.^ 
fenfu  animae ,  non  motu  verbi, ifta  fierifen- 
tiamils.  Cum fencit gratiam , agnofcit  pra^- 
fentiam  j  cum  non,abfentiam  queritur ,  St 
rurfum  prsefentiam  quaerit :  fed  forte  ideo  ft 
fubtraxitfponfus,  quoauidius  reuocaretur, 
tenereturfortius  ?  Nam&ahquandofimu- 
labatfe  longius  ire;nonquia  hocvolebat, 
fed  wzgisyoltbatmdkc:  ManenobifiUm  que^ 
tiiafn  aduejptrafitt.  Nunc  verci  conftat  in  ani- 
ma  fieri  huiufmodi  vici(Iitudineseuntis6c 
redeuntis  verbi^  ficut  ait :  Vado&vemoadvoSi 
Item ,  modtcum  &  non  vtdehitis  me.  O  raodi- 
cum  &modicum/  6  modicum  longum!  Pie 
Domine  ,  modicum  dicis ,  quod  non  vide- 
mus  te?  faluum  fit  verbum  Domini  mei, 
longumefti  &multum  valde  nimis. 

Scdfupedik^e^ni ,  quia  non  poftiimad-  Anfetlii 
huc  lociari  tibi  in  thaiamo  licut  vis. 

O  vocem  di^nam  audiiu  dilec1:i/  vocem  Rupcr.in 
decorde  fideli  &  mente  humili/hocenim  ^-^*^^"^^ 
cft,quod  anima  quaeuis  fidelis  &  fapiens  di- 
cere  confueuit :  Domine  non  fum  digna  vt 
£e  z  intres 


j^^6  S  V    S  I»  I  R  1  A. 

intres  fub  te£bum  mcum  ;  non  fum  digna> 

Vt  in  me  oftendas  frequens  aliquod  prasien- 

tiae  velvifirationistusemiraculum.  £«g^,in- 

qvLzmydik^emiy  5c  falcus  huiufmodifimiles 

faltibus  capra  auc  bmnuli  ceruorum  effice,  non 

fuperme  ^fed  fupermontes  aromatum ,  fu- 

per  praecelfa  merita  fandorum  ,  acque  pcr- 

fedorum. 

Aueuio.        Aliquando  intromittis  me  in  afFedtum 

confcff.      multum  inulltatum  incrorfus  ,  ac  nefcio 

cap.40.      quamdulcedincm;quaefiperficiaturin  me, 

nefeio  quid  erit,  quod  vita  ifta  non  erit  j  kd 

recido  in  haeCj  aerumnofis  pondetibus,&  re- 

\         forbeorfolitisj  &teneor,  &multiim  fleo, 

fed  multum  teneor» 

Aug.  foiiio      Domine  confolator  mcusj  in  hac  vitay^- 

cap.  22.      nuit  confolari  amma  mea ,  vt  digna  habeatur 

confolationibus  arternis. 
s  Eu.in         ^ecede  a  me ,  Domme ,  parumper  5  quoniam 
yita  fua»    vafis  huius  infirmitas  ferrc  non  potefti 


S  Y  L. 


4)7 

SYLLABVS 

LIBRI     PRIMI 

GEMITVS 

ANIM.£  POENITENTIS. 
I. 
A  ^imamead^fiderauitte  inno^e.  Ifaiac  i6. 

I  I. 
Det4s  tufcisinfiptenttammeam ,  &  deli&amea 
Ate  nonfiint  ahfiondita,  Praim.  68. 
I  I  I. 
Mifereremei  Domine , quoniaminfirmusfump 
fana  me  Domine ,  quoniam  conturbata  funt  ojfa 
mea.VQilm.6. 

I  V. 
Videhumilitatem  meam ,  &  laborem  meum, 
&  dimitte  vniuerfa  deMa  we^.Pfalm.i^. 
V. 
Mmento  qustfo  quodficutlutumfecerismey  & 
in pulueremreduces tne.  lob.io» 
V  I. 
Teccaui :  qutd  faciam  tihi ,  o  cuflos  hominuml 
quarepofutfti  me  contrarium  tibi^lob.y. 
V  I  J. 
Curfaciem  tuam  ahfcondU ^&  arVttrarvs  me 
himicumtuiimiloh.n^. 

Ee  5  VIII. 

\- 


'45« 

VIII. 
QUTS  dahit  capiti  meo  aquam,&  oculU  meisfon» 
tem  lacrymarumy  &plorabo  ditacmCld  Hier.p. 
I  X 
Dolores  infernicircumdederunt  me,praoccupa^ 
umint  me  laqueimortis.  Pfalm.ij. 
X. 
Now  intres  in  iudkium  cumferuo  ttio,  qui^  non 
fufiificabitur  in  conjpe^lu  tuo  omnis  viuens. 
Pralm.141. 

X  I. 
N^«  medemergat  tempeftasaqux,,  neque  ahfor- 
beat  meprofundum-  Pfalm.^S. 
XII. 
^is  mihi  hoc  trthuat,  vt  ininfirna  protegM 
me^&abfcondasme,  dqnccpertranfeatfuror  tmsf 
Iob.14. 

XIII. 
Numquid  nonpaucttas  dierum  meorumfinie^ 
t^r  breui  ?  dtmitte  ergo  me  vt  plangam  paululum 
doloremmeumdoh, II. 

X  I  V. 
Vtinam  faperent ,  &  intelligerent,ac  nouipma 
frouiderem.Dem.^i. 

X  V. 
Defecit  in  dolore  vita  meai&anni  mei  ingemi- 
tihu4,Pfa,lm,^o„ 


5  Y  L^ 


4J? 

SYLLA    BVS 
LIBRI  SECVNDI 

V  O  T  A 

ANIM^    SANCTiE. 
I. 

f^  Oncupmt  anima  meadefidetare  iunificatio" 
^^  nestuas.l^Czlm.uS, 
1  I. 
Vtinam  dirigantur  vtAmed  ad  cuflodiendas 
iu^ificationestuas.^Ca.l.u^. 
I  I  I. 
Terficegrejftumeos  infemitistuisy  vtnoamo' 
ueantur  vefitgia  ww.Pfal.i^. 
I  V. 
Confige  timoretuocarnesmeas,  a  iudicijsenim 
tuUtimui. 

V. 
Auerte  oculosmeosne  videantvanitatem, 
pral.118. 

V  I. 
l^iat  cor  meum  immaculatum  iniuftificatiom- 
bus  tuis,vt  non  confundar.V(2\Ai%, 
V  1  I. 
Veni  dile^e  mi.egrediamur  in  agrtmi  commo^ 
remurinvillis,C2Lnt,j» 

VIIL 


44« 

V  I  I  L 

Trahemepofi  te ,  currenm  in  odorm  vngueH- 
tormn  meorum.  Cant.i. 
I  X. 

^p  miU  det  tefratrem  metimfugentm  vhera 
watrii  me&.vt inuentam  teforis,& deofcukr  te^& 
iam  menemo  dejpiciat.  Cant.  8. 
X. 

In  leMc  meojper  nocles ,  qiufiuu  quem  dill^.t 
anima  mea-^qu&fiui  iHum.&noninuem.  Cant.3, 
XI. 

Surgam  &  ctrcuiho  cmtatem;  pervicos  &pla' 
teas^qudiram  quemdjligitanimameay  qu&fiui  il- 
lum^&noninueni  Cant.5. 

X  I  r. 

t^um  quem  dill^it  anima  meaytdiUU}  pautlu- 
lum  cumpertra?fiffem  eos^inueni  qnem  diligitani' 
tna  mea-ytenui  eumjiec  dimittam,  Cant.3. 
X  I  I  L 
Mihi  autem  adhdtrere  Deo  bonum  e^  j  ponere  in 
Domino  Deojpem  meam.Piklm.-ji. 
X  I   V 
Suh  vmhra  iUim,quem  deftderaueram/edi. 
Cant.2. 

X  V. 
Quomodo  cantahimtis  canttcmn  Domini,  in 
terraaliena}V  klm.nS, 


SY  h 


441 

SYLLABVS 
LIBRI    TERTII 

S  V  S  P  I  R  I  A 

ANIMiE     AMANTIS. 

I. 

ADiuro  vos.filk  lerufakmfiinuenentU  Dile^ 
{tum  meum^vtnuncictis  ei^quia  amoreUn- 
gueo,  Canc.5. 

I   I. 
Fulcite  me  floribm.Jiipateme  maluyquiamoh 
relangueo»  Cant.i. 

I  I  I. 
DihEius  meus  mihi  & ego  illi ,  qui  pafcitur  m- 
ter  lilia ,  donecajpiret  dies  &  inclinentur  vmbra, 
Cant.2. 

1  V. 
Igo  dile^o  meOy&  ad  me  conuerfio  eius,  Cant.7, 
V. 
Anima  mea  Uquefa^a  efi,  vt  diMus  locutus 
eft.  Cant.5. 

V  I. 
Quid enim  mihi  eft in  ccelo y&ate  quid  volul 
fuper  terram  ?  Pfal.  72. 

V  I  I. 
Heu  mihi  quia  incolatus  meus  protongatm  efty 
£e  5  haki' 


441 

habitm  cum  hahttantibus  Cedaty  multum  incoU 
fuitdmma  mea  /  Pfalm.iip. 
VIII. 
Ifjfelixego  homo  Iquism  hberahit  de  corpere 
morthimiusi  Rom.7. 
I  X. 
CoarHor  e  duohus ,  dejidemm  habens  dijfolui 
&cjfe(um  Chp.isto  Philip.i. 
X. 
Educde  citflodia  animam  meam ,  ad  confiten" 
dum  nomini  tuo !  Pfal.141. 
X  I. 
Quemadmodum  defiderat  ceruus  ad  fontes  A" 
quarum^  ita  defiderat  anima  mea  ad  te,Deus» 
Pral.41. 

X  I  I. 
Quando  ventam  &  appareho  antefaciem  D«? 
PfaL^r. 

XIII. 
Ouis  dahitmihipennasficut  columhd ,  &  voU' 
hoy  &  requiefcam:]?C:^\,^4. 
X  I  V. 
Quam  dile^a  tahernacuU  tua ,  Bominevirtu* 
ium  \  concupifcit  & deficit animamea ,  m  atriA 
Vominil^(2i\.^}. 

XV. 
Tuge  dtleBe  mi,  &  afiimtUre  caprcA ,  hinnuloa^ 
^emrttm^fupermontes  aromatum,  Cam.8. 

F    I    N     I    S, 


FLORENTIVS 

DE    MONTMORENGY, 

PrxpofirusProuincialis  Societa- 
tis  lESvpcr  Flandro  Belgicam. 

CVm  Pia  dejideri/t  a  P.  H^rmama 
Hugone  Societatis  Ie  s  v  Sacerdotc 
confcrifta ,  quatuor  dejtgnati  eiufdem 
Societatis  Patres  legerint  proharint^ 
fotejlate  ab  admod,  Reuerend.  Patreno- 
Jiro  Mutio  Vitellefco  ad  hoc  mihifaBa^ 
vt  typis  excudanturypermitto.  Jn  efuo^ 
rumjideik  has  litteras  manu  meafub" 
fcriftasy  officij meifigillo  muniui,  Bru^ 
xelUi  z  S.CAprilis  Anno  16^4. 

Florentius  deMontmorcncy. 


^ 


Approbatio  Cenforis. 

TLI  JEc  Pia  Defideiia,  Gemitus  &  Sufpiria 
^  *  animae  Chriltiana; ,  Elegijs ,  Emble- 
matis.&SS.PatrumfcriptisilluftrataaR.P. 
Hermanno  Hugone  Societatis  I  e  s  v 
Presbytero  jpeteruditafunt  &  rolida,at- 
quc  perlucidam  femit.am  continent ;  qua 
SEtcrna  Vericas,&  vera  charitas,  &  chara 
aeternitas  obtineatur ,  ab  his  qui  in  tenebris 
&invmbramortis  fedent  ad  dirigendos 
pedes  fuos  in  viam  pacis,  Datum  Bruxellae 
XI.  Idus.Nouembris,M.DC.  XXIII. 

Henricus  SmeyersS.  Theologklicentiatus 
SchoUJlicusBruxellenfis  Uhrorum  Cm- 
for* 


SVMMA  PRIVILEGII. 

PH  i  L 1  p  p  V  s  I  V.BeigratiaRex 
CaJlelU  y  Legionis  >  Arragomx^ 
vtriufque  Sicilia  ,  c^c.  Archidux  Au^ 
firiA.Dux  BurgundiA^Lotharingia,  Bra' 
hantia  &c.  Comes  Flandria ,  Arthefm 
drc.  Diylomate  fuo  fanxit  nequis  citra 
voluntatemHEi^kici  Aertssens 
Tjfpographi  Antuerp.  librum  cui  titulus 
efi  PiA  Desiderja  a  R.  P.  Her- 
inannoHugone,Soc.  Iesv,  Presby- 
teroedita  ,  froximo  fexennio  impri* 
mat  alihive  imfreffum  in  hafce  ditiones 
invehat  venalemve  haheat.  ^uifecus 
faxit ,  confifcatione  lihrorum ,  &  aUa 
grauifoenamultabitur  ,  vti  latius patet 
tn  litterls  datis  BruxelU  yFebr.  1629. 

Signat 

f,Cools. 


AnT  VERPIvC, 

Apud  Henricvm  Aertssens, 
M.  DC  XXXI. 


H 


n.  ^ 


C   Jif^. 


k 


m^'* 


*  '^--/^*^^^- 


ikM 


v;f''m 


J-  -:.r- 


/*>^.