Moralia

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the

public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

Ἔ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual
personal, non-commercial purposes.

and we request that you use these files for

Ὁ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

Ἢ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. con/]

PLUTARCHI CHAERONENSIS

MORALIA

RECOGNOVIT

GREGORIUS N. BERNARDAKIS.

VOL. III.

c
.LIPSIAE
IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI.

MDCCCXCI.

/ 2 v
á Ff Ces. 2 ;
HARVARD UNIVERSITY,
Classical Department, |

L PIT

LIPSTAE: TYPIS B. G. TRUBNERI.

ἬΛΙΑΙ M. MAAIAKAI

&IAIAZ ENEKA.

WHATAT ΓΛ ATAT «Y

“5. 22, Ge. “

£A ^fi Rien “ἊΝὟ
HARVARD UNIVERSI 1,

Classical Department, |
i

d

LI

LIPSIAE: TYPIS B. G. TRUBNSRI.

ἬἭΛΙΑΙ M. MAAIAKAI

ΦΙΔΙΑΣ ENEKA.

HOC VOLUMINE CONTINENTUR
Περὶ τοῦ E τοῦ ἐν Δελφοῖς

De Εἰ apud Delphos ............

Περὶ τοῦ μὴ χρᾶν ἕμμετρα νῦν τὴν Πυϑίαν

De Pythiae oraculis ............

Περὶ τῶν ἐκλελοιπότων γρηστηρίων
De defectu oraculorum
Ei διδακτὸν ἡ ἀρετή

Án virtus doceri possit . . . . .. .. ...

Περὶ τῆς ἠθικῆς ἀρετῆς
De virtute morali -
Περὶ ἀοργησίας

De cohibenda irà. . . ...........

Περὶ εὐθυμίας
De tranquilitate animi. . . . . . . ...
Περὶ φιλαδελφίας
De fratemo amore . . ... .......
Περὶ τῆς sig τὰ ἔκγονα φιλοστοργίας
De amore prolis . . . . .. .. .....
Ei αὐτάρκης ἡ κακία πρὸς κακοδαιμονίαν
Àn viliositas ad infelicitatem sufficiat

Animine an corporis affectiones sint peiores
Περὶ ἀδολεσχίας.

De garruitate . . . .. .. ... eth om n

Περὶ πολυπραγμοσύνης

Decunositate . . ........-.-.2^.^...

Περὶ φιλοπλουτίας

De cupiditate divitiarum . . . . . . . «--

Πότερον và τῆς ψυχῆς ἢ và τοῦ σώματος πάϑη χείρονα

psg.

148
147
178
208
242
278
291
297
802

834

. 855

VI — QUAE HOC VOLUMINE CONTINEANTUR.

Περὶ δυσωπίας

De vitioso pudore . . . . .........

Περὶ φϑόνου καὶ μίσους

De invidia e£ odio . . . . . . . . .. ΝΞ

Περὶ τοῦ ἑαυτὸν ἐπαινεῖν ἀνεπιφϑόνως

De se ipsum citra invidiam laudando . . .

Περὶ τῶν ὑπὸ τοῦ ϑείου βραδέως τιμωρουμένων

De sera numinis vindicta . . . . . . . . ως

Περὶ εἱμαρμένης

Defato............^.^.^-4^52^5.

Περὶ τοῦ Σωκράτους δαιμονίου

De genio Soeratis .............

Περὶ φυγῆς
De exilio
Παραμυϑητικὸς sig τὴν γυναῖκα τὴν αὑτοῦ

ConsolaGo ad uxorem. . . . . . . . ν ..

* / 9 * ^.» 9 * ^*^» ᾽ἩὌ ὁ ΦὋὁ 9. Φ) 24 Φ Φ 9*9 Φ

HAOTTAPXOT
TOT XAIPOQNEQOX

TA HOIKA

IIEPI TOT E TOY ΕΝ ΔΕΛΦΟΙ͂Σ.

ΤΑ IIPOZOIIA TOT 4IAAOTI'OT.

AMMSNIOZ, AAMIIPIAZ, IIAOTTAPXOZ, 6GE&N,
ETZTPOO05, NIKAN APOZ.

/

1x, 1.

1. Zo τισὶν οὐ φαύλως ἔχουσιν, ὦ φίλε Ὁ

Σαραπίων. ἐνέτυχον πρῴην, ἃ Δικαίαρχος Εὐριπίδην
οἴεται πρὸς ᾿Δρχέλαον εἰπεῖν"
“οὐ βούλομαι πλουτοῦντι δωρεῖσϑαι πένης.

6. μή μ᾽ ἄφρονα κρίνῃς 3] διδοὺς αἰτεῖν δοκῶ."
χαρίξεται μὲν γὰρ οὐδὲν ὃ διδοὺς ἀπ᾿ ὀλίγων μικρὰ
τοῖς πολλὰ κεκτημένοις, ἀπιστούμενος δ᾽ ἀντὶ μη-
δενὸς διδόναι κακοηϑείας καὶ ἀνελευϑερίας προσ-

λαμβάνει δόξαν. ὅρα δὴ ὅσον ἐλευϑεριότητι καὶ E

10 κάλλει τὰ χρηματικὰ δῶρα λείπεται τῶν ἀπὸ λόγου
καὶ σοφίας, ἃ καὶ διδόναι καλόν ἐστι καὶ διδόντας
ἀνταιτεῖν ὅμοια παρὰ τῶν λαμβανόντων. ἐγὼ γοῦν
πρὸς σὲ καὶ διὰ σὲ τοῖς αὐτόϑι φίλοις τῶν Πυϑικῶν
λόγων ἐνίους ὥσπερ ἀπαρχὰς ἀποστέλλων, ὁμολογῶ

15 προσδοκᾶν ἑτέρους καὶ πλείονας καὶ βελτέονας παρ᾽
ὑμῶν, ἅτε δὴ καὶ πόλει χρωμένων μεγάλῃ καὶ σχολῆς

E scripsi in titulo: EI TA IIPOZO9IIA — — NI-
KAN 4POZ| om. mei quidem codices 2 Εὐριπίδην) Nauck.
p. 618 (ed. 1I) 11 & Madvigius 18 διὰ σὲ] διὰ σοῦ R

Plutarchi Moralis. Vol. III. 1

i

2 DE E

F μᾶλλον ἐν βιβλίοις πολλοῖς καὶ παντοδαπαῖς διατρι-

βαῖς εὐπορούντων. ὃ δ᾽ οὖν φίλος ᾿Δ“πόλλων ἔοικε
τὰς μὲν περὶ τὸν βίον ἀπορίας ἰᾶσϑαι καὶ διαλύειν
ϑεμιατεύων τοῖς χρωμένοις, τὰς δὲ περὶ τὸν λόγον
αὐτὸς ἐνιέναι καὶ προβάλλειν τῷ φύσει φιλοσόφῳ,
τῇ ψυχῇ ὄρεξιν ἐμποιῶν ἀγωγὸν ἐπὶ τὴν ἀλήϑειαν,
ὡς ἄλλοις τε πολλοῖς δῆλόν ἐστι καὶ τῇ τοῦ E
καϑιερώσει. τοῦτο γὰρ εἰκὸς οὐ κατὰ τύχην οὐδ᾽
οἷον ἀπὸ κλήρου τῶν γραμμάτων μόνον ἐν προεδρέᾳ

88ὅ παρὰ τῷ ϑεῷ γενέσϑαι καὶ λαβεῖν ἀναθήματος τάξιν

ἱεροῦ καὶ ϑεάματος᾽ ἀλλ᾽ ἢ δύναμιν αὐτοῦ κατιδόν-
τας ἰδίαν καὶ περιττὴν ἢ συμβόλῳ χρωμένους πρὸς
ἕτερόν τι τῶν ἀξίων σπουδῆς τοὺς ἐν ἀρχῇ περὶ
τὸν ϑεὸν φιλοσοφήσαντας, οὕτω προσέσϑαι. πολ-
λάκις οὖν ἄλλοτε τὸν λόγον ἐν τῇ σχολῇ προβαλ-
λόμενον ἐκκλίνας ἀτρέμα καὶ παρελθών, ἔναγχος
ὑπὸ τῶν υἱῶν ἐλήφϑην ξένοις τισὶ συμφιλοτιμού--
μενος, oUg εὐθὺς. ἐκ ΖΙελφῶν ἀπαίρειν μέλλοντας
οὐχ ἦν εὐπρεπὲς παράγειν οὐδὲ παραιτεῖσϑαι, πάν-

B vog ἀκοῦσαί τι προϑυμουμένους. ὡς δὲ καϑέσας

παρὰ τὸν νεὼν τὰ μὲν αὐτὸς ἠρξάμην ξητεῖν., τὰ
δ᾽ ἐκείνους ἐρωτᾶν, ὑπὸ τοῦ τόπου καὶ τῶν λόγων
αὐτῶν ** à πάλαι ποτὲ καϑ'᾿ ὃν καιρὸν ἐπεδήμει
Νέρων ἠκούσαμεν uucovíov καὶ τινῶν ἄλλων
διεξιόντων, ἐνταῦϑα τῆς αὐτῆς ἀπορίας ὁμοίως ἐμ-
πεσούσης.

6 malim τῷ φύσει φιλοσύφῳ τῆς ψυχῆς. οὗ, Vit. Per.
c.1 Tif R:c uj περ — E*: 18 περὶ] τὰ περὶ Cobetus

921 παρὰ W: περὶ 28 απ significavi. Excidisse
vid. ἀνεμνήσϑην vel simile quid

σι

μι

0

25

APUD DELPHOS. 8

2. Ὅτι μὲν γὰρ οὐχ ἧττον ὃ ϑεὸς φιλόσοφος ἢ
μάντις. ἐδόκει πᾶσιν ὀρθῶς πρὸς τοῦτο τῶν Óvo-
μάτων ἕκαστον ᾿Δμμώνιος τίϑεσθαι καὶ διδάσκειν,
ὡς Πύϑιος μέν ἐστι τοῖς ἀρχομένοις μανθάνειν καὶ

5 διαπυνθάνεσθαι' 4ήλιος δὲ καὶ Φαναῖος οἷς ἤδη
τι δηλοῦται καὶ ὑποφαένεται τῆς ἀληϑείας᾽" ᾿Ισμήνιος C
δὲ τοῖρ ἔχουσε τὴν ἐπιστήμην, καὶ “Δεσχηνόριος
ὅταν ἐνεργῶσι καὶ ἀπολαύωσι χρώμενοι τῷ δια-
λέγεσϑαι καὶ φιλοσοφεῖν πρὸς ἀλλήλους. ᾿ἐπεὶ δὲ

. 10 τοῦ φιλοσοφεῖν᾽ ἔφη “τὸ ξητεῖν τὸ ϑαυμάξειν καὶ

ἀπορεῖν, εἰκότως τὰ πολλὰ τῶν περὶ τὸν ϑεὸν ἔοικεν
αἰνέγμασι κατακεκρύφϑαι, καὶ λόγον τινὰ ποθοῦντα
διὰ ví καὶ διδασκαλίαν τῆς αἰτίας" οἷον ἐπὶ τοῦ
| πυρὸς τοῦ ἀϑανάτου, τὸ κάεσϑαι μόνον αὐτόϑι τῶν

i ξύλων ἐλάτην καὶ δάφνην ἐπιϑυμιᾶσθαι, καὶ τὸ
δύο Μοίρας ἰδρῦσϑαι πανταχοῦ τριῶν νομιξομένων,
καὶ τὸ μηδεμιᾷ γυναικὶ πρὸς τὸ χρηστήριον εἶναι
προσελθεῖν" καὶ τὸ τοῦ τρίποδος, καὶ ὅσα τοιαῦτα, D
τοῖς μὴ παντάπασιν ἀλόγοις καὶ ἀψύχοις ὑφειμένα

40 δελεάξει καὶ παρακαλεῖ πρὸς τὸ σκοπεῖν τι καὶ
ἀκούειν καὶ διαλέγεσθαι περὶ αὐτῶν. ὅρα δὲ καὶ
ταυτὶ τὰ προγράμματα, τό 'γνῶϑι σαυτόν᾽ καὶ τό
μηδὲν ἄγαν", ὅσας ξητήσεις κεκίνηκε φιλοσόφους
καὶ ὅσον λόγων πλῆϑος ἀφ᾽ ἑκάστου καϑάπερ ἀπὸ

: πέρματος ἀναπέφυκεν᾽ ὧν οὐδενὸς ἧττον οἶμαι
γόνιμον λόγων εἶναι τὸ νῦν ξητούμενον.ἢ

2 ἐδόκει Turnebus: δοκεῖ — 7 “Δεσχηνόριος Duebnerus:
λέσχην ὅριος 10 ἔφη] ἀρχὴ — £mveiv] ξητεῖν ἢ cf. Plat.
Theaet. p. 156d 128 ordo verborum est ποθοῦντα καὶ λό-
yov — καὶ διδασκαλίαν 236 λόγων Madvigius: λόγον

15

4 DE E

3. Εἰπόντος δὲ ταῦτα τοῦ Auuovíov, “αμπρίας
ὁ ἀδελφὸς εἶπε “καὶ μὴν ὃν ἡμεῖς ἀκηκόαμεν λόγον
ἁπλοῦς τίς ἐστι καὶ κομιδῇ βραχύς. λέγουσι γὰρ
ΓΕ ἐκείνους τοὺς σοφοὺς ὑπ᾽ ἐνίων δὲ σοφιστὰς προό-
αγορευϑέντας αὐτοὺς μὲν εἶναι πέντε, Χίλωνα καὶ 5
Θαλῆν x«l Σόλωνα καὶ Βίαντα καὶ Πιττακόν ἐπεὶ
δὲ Κλεόβουλος ὁ Δινδίων τύραννος, εἶτα Περίαν-
δρος ὁ Κορίνϑιος, οὐδὲν αὐτοῖς ἀρετῆς μετὸν οὐδὲ
σοφίας. ἀλλὰ δυνάμει καὶ φίλοις καὶ χάρισι κατα-
βιαξόμενοι τὴν δόξαν, ἐνέβαλον εἰς τοὔνομα τῶν 10
σοφῶν καί τινας γνώμας καὶ λόγους ἐξέπεμπον καὶ
διέσπειρον εἰς τὴν Ἑλλάδα τοῖς ὑπ᾽ ἐκείνων λεγο-
μένοις ὁμοίους᾽ δυσχεράναντας ἄρα τοὺς ἄνδρας
ἐξελέγχειν μὲν οὐκ ἐθέλειν τὴν ἀλαξονείαν οὐδὲ
Ε φανερῶς ὑπὲρ δόξης ἀπεχϑάνεσϑαι καὶ διαμάχεσθαι i5
πρὸς ἀνθρώπους μέγα δυναμένους, ἐνταῦϑα δὲ
συνελθόντας αὐτοὺς xoO' αὑτοὺς καὶ διαλεχϑέντας
ἀλλήλοις, ἀναϑεῖναι τῶν γραμμάτων ὃ τῇ ve τάξει
πέμπτον ἐστὶ καὶ τοῦ ἀριϑμοῦ τὰ πέντε δηλοῖ,
μαρτυρομένους μὲν ὑπὲρ αὑτῶν πρὸς τὸν ϑεὸν ὅτι so
πέντ᾽ εἰσί, τὸν δ᾽ ἕβδομον καὶ τὸν ἔκτον ἀποποιου-
μένους καὶ ἀποβάλλοντας ὡς οὐ προσήκοντας αὐτοῖς.
ὅτι δ᾽ οὐκ ἀπὸ σκοποῦ ταῦτα λέγεται, γνοέη τις ἂν
ἀκούσας τῶν κατὰ τὸ ἱερὸν τὸ μὲν χρυσοῦν E
Διβίας τῆς Καίσαρος γυναικὸς ὀνομαξόντων, τὸ δὲ 95
886 χαλκοῦν ᾿4ϑηναίων᾽ τὸ δὲ πρῶτον καὶ παλαιότατον
τῇ δ᾽ οὐσίᾳ ξύλινον ἔτι νῦν τῶν σοφῶν καλοῦσιν,
ὡς οὐχ ἑνὸς ἀλλὰ κοινὸν ἀνάϑημα πάντων γενόμενον.
21 τὸν δὲ ἕκτον καὶ τὸν ἕβδομον R

APUD DELPHOS. δ

4. Ὁ μὲν οὖν "4uudwiog ἡσυχῆ διεμειδίασεν,
ὑπονοήσας ἰδίᾳ τὸν “αμπρίαν δόξῃ κεχρῆσθαι,
πλάττεσθαι δ᾽ ἱστορίαν καὶ ἀκοὴν ἑτέρων πρὸς τὸ
ἀνυπεύϑυνον. ἕτερος δέ τις ἔφη τῶν παρόντων, ὡς

5 ὅμοια ταῦτ᾽ ἐστὶν οἷς πρῴην ὃ Χαλδαῖος ἐφλυάρει
ξένος, ἑπτὰ μὲν εἶναι τὰ φωνὴν ἰδίαν ἀφιέντα τῶν
γραμμάτων, ἑπτὰ δὲ τοὺς χίνησιν αὐτοτελῆ καὶ
ἀσύνδετον ἐν οὐρανῷ κινουμένους ἀστέρας" εἷναι
ὃς τῇ τάξει δεύτερον τό τ’ E τῶν φωνηέντων B

0 ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ τὸν ἥλιον ἀπὸ σελήνης τῶν πλανή-
tov: ἡλίῳ δ᾽ ᾿ἀπόλλωνα τὸν αὐτὸν ὡς ἔπος εἰπεῖν
πάντας "EAAqvag νομίξειν. ᾿ἀλλὰ ταυτὶ μέν᾽ ἔφη
ἱπαντάπασιν ἐκ πίνακος καὶ πυλαίας. ὃ δὲ Aop-
πρίας ἔλαϑεν, ὡς ἔοικε, τοὺς ἀφ᾽ ἱεροῦ κινήσας ἐπὶ

15 τὸν αὑτοῦ Aóyov. ἃ μὲν γὰρ ἐκεῖνος εἶπεν, οὐδεὶς
ἐγίγνωσκε Ζελφῶν᾽ τὴν δὲ κοινὴν καὶ περιηγητικὴν
δόξαν εἰς τὸ μέδον προῆγον, οὔτε τὴν ὄψιν ἀξιοῦντες
οὔτε τὸν φϑόγγον ἀλλὰ τοὔνομα μόνον τοῦ γράμ-
ματος ἔχειν τι σύμβολον.

Ὁ D. “Ἔστι γάρ᾽ ὡς ὑπολαμβάνουσι “]ελφοὶ καὶ Ο
τότε προηγορῶν ἔλεγε Νίκανδρος ὁ ἱερεύς “ σχῆμα
καὶ μορφὴ τῆς πρὸς τὸν ϑεὸν ἐντεύξεως, καὶ τάξιν
ἡγεμονικὴν ἐν τοῖς ἐρωτήμασιν ἔχει τῶν χρωμένων
ἑκάστοτε καὶ διαπυνθανομένων, εἰ νικήσουσιν, εἰ

:5 γαμήσουσιν, εἰ συμφέρει πλεῖν, εἰ γεωργεῖν, εἰ ἀπο-
δημεῖν. τοῖς ὃὲ διαλεκτικοῖς. χαίρειν ἔλεγε σοφὸς
ὧν ὃ ϑεός, οὐδὲν οἰομένοις ἐκ τοῦ “εἰ᾽ μορίου καὶ

20 καὶ] del. Stegmannus καὶ τότε W : καί τε 21
σχῆμα M: ὄχημα

πτ-πτπτοοτστΠέ-τΠπτπ-|. τὲψὌὕ.ψ0ὕὕ0.Ο.θ.0...00... ... -

6 . DE E

τοῦ μετ᾽ αὐτοῦ ἀξιώματος πρᾶγμα γίγνεσϑαι, πάσας
τὰς ἐρωτήσεις ὑποτεταγμένας τούτῳ καὶ νοῶν ὡς
πράγματα καὶ προσιέμενος. ἐπεὶ δ᾽ ἴδιον τὸ ἐρω-

D τᾶν ὡς μάντιν ἐστὶν ἡμῖν καὶ τὸ εὔχεσθαι κοινὸν

ὡς πρὸς ϑεὸν, οὐχ ἧττον οἴονται τῆς πευστικῆς τὴν 5
εὐχτικὴν τὸ γράμμα περιέχειν δύναμιν" “εἰ γὰρ
ὥφελον᾽ φησὶν ἕκαστος τῶν εὐχομένων. καὶ Aoyí-

Aoxyoc

εἰ γὰρ ὃς ἐμοὶ γένοιτο χεῖρα Νεοβούλης ϑιγεῖν.;
καὶ τοῦ ᾿εἴϑε᾽ τὴν δευτέραν συλλαβὴν παρέλκεσϑαί 10
φασιν, οἷον τὸ Σώφρονος
ἅμα τέκνων ϑὴν δευομένα"
καὶ τὸ Ὁμηρικόν
ὥς ϑην καὶ σὸν ἐγὼ λύσω μένος"

ἐν δὲ τῷ ᾿εἰ᾽ τὸ εὐχτικὸν καὶ ἀποχρώντως δηλοῦσϑαι.᾽ 15

6. Ταῦτα τοῦ Νικάνδρου διελθόντος, οἶσϑα vào

Ἑ δὴ Θέωνα τὸν ἕταῖρον, ἤρετο τὸν ᾿Δμμώνιον, εἰ

διαλεκτικῇ παρρησίας μέτεστιν οὕτω περιυβρισμένῃ
ἀκηκουίᾳ᾽ τοῦ δ᾽ ᾿“μμωνέου λέγειν παρακελευομένου
καὶ βοηϑεῖν., ᾿ἀλλ᾽ ὅτι μέν᾽ ἔφη ᾿διαλεκτικώτατος ὃ 30 ᾿
ϑεός ἐστιν, οἱ πολλοὶ τῶν χρησμῶν δηλοῦσιν᾽ τοῦ |
γὰρ αὐτοῦ δήπουϑέν ἐστι καὶ λύειν καὶ ποιεῖν ἀμ-
φιβολίας. ἔτι δ᾽, ὥσπερ Πλάτων ἔλεγε, χρησμοῦ
δοθέντος ὅπως τὸν ἐν Ζήλῳ βωμὸν διπλασιάσωσιν,
ὃ τῆς ἄκρας ἕξεως περὶ γεωμετρίαν ἔργον ἐστίν, οὐ ss
1 ᾿Δρχίλοχος] Bergkius 2 p. 402 9 ὡς: ὡς ϑίγειν |
mei codd. 10 supplendum. vid. τὴν δευτέραν συλλαβὴ ἣν
ὥσπερ καὶ τὸ “ϑὴν᾽ 18 Ὁμηρικόν) P 29 18 οὕτω

περιυβρισμένῃ) αὑτῆς σεριυβρισμένης 19 ἀκηκουίᾳ *:
ἀκηκουῖα 28 Πλάτων] cf. p. 579c

— ---- -ἃ Ὶ » --

APUD DELPHOS. d

τοῦτο προστάττειν τὸν θεὸν ἀλλὰ xal γεωμετρεῖν
διακελεύεσθαι τοῖς “Ελλησιν᾽ οὕτως ἄρα χρησμοὺς
ἀμφιβόλους ἐκφέρων ὁ ϑεὸς αὔξει καὶ συνίστησι F
διαλεκτικὴν ὡς ἀναγκαίαν τοῖς μέλλουσιν ὀρϑῶς
5 αὐτοῦ συνήσειν. ἐν δὲ διαλεκτικῇ δήπου μεγίστην
ἔχει δύναμιν ὃ συναπτικὸς οὑτοσὶ σύνδεσμος, ἅτε
δὴ τὸ λογικώτατον σχηματίζων ἀξίωμα" πῶς γὰρ
οὐ τοιοῦτο τὸ συνημμένον, εἴ γε τῆς μὲν ὑπάρξεως
τῶν πραγμάτων ἔχει καὶ τὰ ϑηρία γνῶσιν. ἀκο-
1» λούϑου ὃὲ ϑεωρίαν καὶ κρίσιν ἀνθρώπῳ μόνῳ
παραδέδωκεν ἡ φύσις; ὅτι γάρ “ἡμέρα καὶ φῶς
ἔστιν᾽ αἰσϑάνονται δήπου καὶ λύκοι καὶ κύνες καὶ
ὄρνιϑες" ὅτι δ᾽ “εἰ ἡμέρα, φῶς ἔστιν᾽ οὐδὲν ἄλλο 887
συνίησι πλὴν ἄνθρωπος, ἡγουμένου καὶ λήγοντος
15 ἐμφάσεώς τε καὶ συναρτήσεως τούτων πρὸς ἄλληλα
καὶ σχέσεως καὶ διαφορᾶς μόνος ἔχων ἔννοιαν, ἐξ
ὧν αἱ ἀποδείξεις τὴν κυριωτάτην ἀρχὴν λαμβά-
νουσιν. ἐπεὶ τοίνυν φιλοσοφία μέν ἐστι περὶ ἀλή-
ϑειαν ἀληϑείας δὲ φῶς ἀπόδειξις ἀποδείξεως δ᾽
40) ἀρχὴ τὸ συνημμένον, εἰκότως ἡ τοῦτο συνέχουσα
καὶ ποιοῦσα δύναμις ὑπὸ σοφῶν ἀνδρῶν τῷ μά-
λιστα τὴν ἀλήϑειαν ἠγαπηκότι ϑεῷ καϑιερώϑη᾽ καὶ B
μάντις μὲν ὃ ϑεὸς μαντικὴ δὲ τέχνη περὶ τὸ μέλλον
ἐκ τῶν παρόντων ἢ παρωχημένων. οὐδενὸς γὰρ
s; οὔτ᾽ ἀναίτιος ἡ γένεσις οὔτ᾽ ἄλογος ἡ πρόγνωσιρ᾽
ἀλλ᾽ ἐπεὶ πάντα τοῖς γεγονόσι τὰ γιγνόμενα τά τε
γενησόμενα τοῖς γιγνομένοις ἕπεται καὶ συνήρτηται
κατὰ διέξοδον ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰς τέλος περαέίνουσαν, ὁ
1 καὶ] deleverim

8 DE E

τὰς αἰτίας εἰς ταὐτὸ συνδεῖν vs πρὸς ἄλληλα καὶ
συμπλέχειν φυσικῶς ἐπιστάμενος οἷδε καὶ προλέγειν
“τά τ᾽ ἐόντα τά τ᾽ ἐσσόμενα πρό τ᾽ ἐόντα.
καὶ καλῶς Ὅμηρος πρῶτον ἔταξε τὰ παρόντα εἶτα
τὸ μέλλον καὶ τὸ παρῳχημένον" ἀπὸ γὰρ τοῦ ὄντος 5
Ο ὁ συλλογισμὸς κατὰ τὴν τοῦ συνημμένου δύναμιν,
ὡς “εἰ τόδ᾽ ἐστί, τόδε προηγεῖται᾽ καὶ πάλιν “εἰ
τόδ᾽ ἐστί, τόδε γενήσεται. τὸ γὰρ τεχνικὸν καὶ
λογικὸν ὥσπερ εἴρηται γνῶσις ἀκολουϑίας, τὴν δὲ
πρόσληψιν ἡ αἴσϑησις τῷ λόγῳ δίδωσιν. ὅϑεν, si τὸ
καὶ γλίσχρον εἰπεῖν, οὐκ ἀποστρέψομαι τοῦτον εἶναι
τὸν τῆς ἀληϑείας τρίποδα τὸν λόγον, ὃς τὴν τοῦ
λήγοντος πρὸς τὸ προηγούμενον ἀκολουϑίαν ϑέ-
μενος εἶτα προσλαβὼν τὴν ὕπαρξιν ἐπάγει τὸ
συμπέρασμα τῆς ἀποδείξεως. τὸν οὖν Πύϑιον, εἰ 1τ5
Ὁ δὴ μουσικῇ 9' ἤδεται καὶ κύκνων φωναῖς καὶ
κιϑάρας ψόφοις, τί ϑαυμαστόν ἐστι διαλεκτικῆς
φιλίᾳ τοῦτ᾽ ἀσπάξεσϑαι τοῦ λόγου τὸ μέρος καὶ
ἀγαπᾶν, ᾧ μάλιστα καὶ πλείστῳ προσχρωμένους
ὁρᾷ τοὺς φιλοσόφους; ὁ δ᾽ Ἡρακλῆς, οὔπω τὸν 20
Προμηϑέα λελυκὼς οὐδὲ τοῖς περὶ τὸν Χείρωνα
καὶ 'άτλαντα δοφισταῖς διειλεγμένος ἀλλὰ νέος ὧν
. καὶ κομιδῇ Βοιώτιος, ἀναιρῶν τὴν διαλεκτικὴν καὶ
καταγελῶν τοῦ “εἰ᾽ τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον ὑπο-
σπᾶν ἔδοξε βίᾳ τὸν τρίποδα καὶ διαμάχεσθαι πρὸς 25
E τὸν ϑεὸν ὑπὲρ τῆς τέχνης᾽ ἐπεὶ προϊών ys τῷ
3 Hom.4 70 τ᾽ ἐόντα Homerus: ve ὄντα 11 γλέσχρον

W: αἰσχρὸν 24 εἰ τὸ πρῶτον, καὶ τὸ δεύτερον “81 pri-
mum, est οὖ secundum? Emperius

APUD DELPHOS. 9

χρόνῳ καὶ οὗτος ἔοικε μαντικώτατος ὁμοῦ γενέσϑαι
χαὶ διαλεκτικώτατος.ἢ
1. Παυσαμένου δὲ τοῦ Θέωνος, Εὔστροφον ᾿48η-
ναῖον οἶμαι τὸν εἰπόντα εἷναι πρὸς ἡμᾶς ᾿'δρᾷς, ὡς
5 ἀμύνει τῇ διαλεκτικῇ Θέων προϑύμως, μονονοὺ τὴν
λεοντῆν ἐπενδυσάμενος; οὕτως οὐδ᾽ ὑμᾶς τοὺς πάντα
συλλήβδην πράγματα καὶ φύσεις καὶ ἀρχὰς ϑείων
ὁμοῦ καὶ ἀνθρωπείων ἐν ἀριϑμῷ τιϑεμένους, καὶ
πολὺ μάλιστα τῶν καλῶν καὶ τιμίων τοῦτον ἦγε-
10 μόνα ποιουμένους καὶ κύριον, εἰκὸς ἡσυχίαν ἄγειν,
ἀλλ᾽ ἀπάρξασϑαι τῷ .ϑεῷ τῆς φίλης μαϑηματικῆς,
αὐτὸ μὲν ἐφ᾽ ἑἕξαυτοῦ μήτε δυνάμει μήτε μορφῇ
μήτε τῷ ῥήματι τὸ Ε τῶν ἄλλων στοιχείων δια-
φέρειν ἡγουμένους, ὡς δὲ μεγάλου πρὸς τὰ ὅλα καὶ
1 κυρίου σημεῖον ἀριϑμοῦ τετιμῆσϑαι τῆς πεμπάδος,
ἀφ᾽ οὗ τὸ ἀριϑμεῖν οἵ δοφοὶ πεμπάξειν ὠνόμαξον.᾽
ταῦτα δὲ πρὸς ἡμᾶς ἔλεγεν οὐ παίξων ὁ Εὔστροφος,
ἀλλ᾽ ἐπεὶ τηνικαῦτα προσεκείμην τοῖς μαθήμασιν ᾿
ἐμπαϑῶς, τάχα δ᾽ ἔμελλον εἰς πάντα τιμήσειν τό
:0 “μηδὲν ἄγαν᾽ ἐν ᾿ἀκαδημείᾳ γενόμενος.
8. Εἶπον οὖν κάλλιστα τὸν Εὔστροφον τῷ ἀρι-
ϑμῷ λύειν τὴν ἀπορίαν. “ἐπεὶ γάρ᾽ ἔφην “εἰς τὸ

ἄρτιον νενεμημένου παντὸς ἀρυϑμοῦ καὶ τὸ περιτ- 888

τὸν ἡ μὲν μονὰς ἀμφοτέρων ἐπίκοινός ἐστι τῇ
:5 δυνάμει (διὸ καὶ προστιϑεμένη τὸν μὲν περιττὸν
ἀριϑμὸν ἄρτιον ποιεῖ τὸν δ᾽ ἄρτιον περιττόν)

6 οὕτως W: οὕτω ὑμᾶς κα: ἡμᾶς 10 εὐκὸς Exemplum
Turnebi: εἰδὼς 19 δ᾽ ἔμελλον R: δὲ μέλλων 20 4x«-
δημείᾳ *: ἀκαδημίᾳ

10 DE E

ἀρχὴν δὲ τοῦ μὲν ἀρτίου τὰ δύο τοῦ δὲ περιττοῦ
τὰ τρία ποιοῦνται, τὰ δὲ πέντε γεννᾶται τούτων
πρὸς ἀλλήλους μιγνυμένων εἰκότως ἔσχηκε τιμὴν
πρῶτος ἐκ πρώτων ἀποτελούμενος, καὶ γάμος ἐπωνό-
μασται τῇ τοῦ ἀρτίου πρὸς τὸ ϑῆλυ περιττοῦ δ᾽ αὖ ἐ
πρὸς τὸ ἄρρεν ὁμοιότητι" ταῖς γὰρ εἰς ἴσα τομαῖς
τῶν ἀριϑμῶν, ὃ μὲν ἄρτιος πάντῃ διιστάμενος ὑπο-
λείπει τινὰ δεκτικὴν ἀρχὴν οἷον ἐν ἑαυτῷ καὶ χώραν,

Β ἐν δὲ τῷ περιττῷ ταὐτὸ παϑόντι μέδον ἀεὶ περίεστι
τῆς νεμήσεως γόνιμον" ἧ γονιμώτερός ἐστι τοῦ ἕτέ- 10
ρου, καὶ μιγνύμενος ἀεὶ κρατεῖ κρατεῖται δ᾽ οὐδέ-
ποτε γίγνεται γὰρ ἐξ ἀμφοῖν κατ᾽ οὐδεμέαν μῖξιν
ἄρτιος ἀλλὰ κατὰ πάσας περιττός. ἔτι δὲ μᾶλλον
αὐτὸς ἐπιβάλλων αὑτῷ καὶ συντιϑέμενος δείκνυσι
τὴν διαφορὰν ἑἕκάτερορ᾽ ἄρτιος μὲν γὰρ οὐδεὶς ἀρ- 15
τίῳ συνελθὼν περισσὸν παρέσχεν οὐδ᾽ ἐξέβη τὸ
οἰκεῖον ὑπ᾽ ἀσϑενείας ἄγονος ὧν ἑτέρου καὶ ἀτελής"

C περισσοὶ δὲ μιγνύμενοι περισσοῖς ἀρτίους πολλοὺς
διὰ τὸ πάντῃ γόνιμον ἀποτελοῦσι. τὰς δ᾽ ἄλλας
οὐκ ἄν τις ἐν καιρῷ νῦν ἐπεξίοι δυνάμεις καὶ δια- 30
φορὰς τῶν ἀριϑμῶν. ὡς οὖν ἄρρενός τε τοῦ πρώ-
του καὶ ϑήλεος ὁμιλίᾳ τὰ πέντε γιγνόμενα γάμον οἵ
Πυϑαγόρειοι προσεῖπον. ἔστι δ᾽ 4j καὶ φύσις λέ-
λεκται τῷ περὶ αὑτὸν πολυπλασιασμῷ πάλιν εἰς.
ἑαυτὸν περαίνων. ὡς γὰρ ἡ φύσις λαβοῦσα πυρὸν s5
ἐν σπέρματι καὶ χεαμένη πολλὰ μὲν ἐν μέσῳ φύει

9 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 10 γόνιμον] μόριον Emperius 17
ἄγονος X: ἀπόγονος 22 ὁμιλίᾳ W: ὃ μὴ δὰ 34 αὑτὸν *:
αὐτὸν

APUD DELPHOS. 11

σχήματα καὶ εἴδη, δι’ ὧν ἐπὶ τέλος ἐξάγει τὸ ἔργον,
ἐπὶ πᾶσι δὲ πυρὸν ἀνέδειξεν ἀποδοῦσα τὴν ἀρχὴν
ἐν τῷ τέλει τοῦ παντός" οὕτω τῶν λοιπῶν ἀρυϑμῶν,
ὅταν αὑτοὺς πολλαπλασιάσωσιν, εἰς ἑτέρους τελευ-

5 τώντων τῇ αὐξήσει, μόνος ὃ τῶν πέντε καὶ $E γενό- D
μενος τοσαυτάκις αὑτοὺς ἀναφέρουσι καὶ ἀνασῴ-
ξουσιν. ἑξάκις γὰρ τὰ ἕξ τριακονταὲξξ, καὶ πεντάκις
τὰ πέντε εἰκοσιπέντε γίγνεται. καὶ πάλιν ὁ μὲν
τῶν ἕξ ἅπαξ τοῦτο ποιεῖ καὶ μοναχῶς αὐτὸς ἀφ᾽
1 ἑαυτοῦ τετράγωνος γιγνόμενος᾽ τῇ δὲ πεμπάδι καὶ
τοῦτο μὲν συμβέβηκε κατὰ πολυπλασιασμὸν, ἰδίως
δὲ τὸ χατὰ σύνϑεσιν ἢ ἑαυτὴν ἢ τὴν δεκάδα ποιεῖν
παρὰ μέρος ἐπιβάλλουσαν αὑτῇ, καὶ τοῦτο yíyve-
σϑαι μέχρι παντὸς, ἀπομιμουμένου τοῦ ἀρυϑμοῦ
τὴν τὰ ὅλα διακοσμοῦσαν ἀρχήν. ὡς γὰρ ἐκείνην
φυλάττουσαν ἐκ μὲν ἑαυτῆς τὸν κόσμον ἐκ δὲ τοῦ
κόσμου πάλιν αὖ ἑαυτὴν ἀποτελεῖν “πυρός τ᾽ ἀντα-

μείβεσθαι πάντα᾽ φησὶν ὁ Ἡράκλειτος “καὶ πῦρ E
ἁπάντων, ὅκωσπερ χρυσοῦ χρήματα καὶ χρημάτων
30 χρυσός᾽᾽ οὕτως ἡ τῆς πεμπάδος πρὸς ἑαυτὴν σύνοδος
οὐδὲν οὔτ᾽ ἀτελὲς οὔτ᾽ ἀλλότριον γεννᾶν πέφυκεν,
ἀλλ᾽ ὡρισμένας ἔχει μεταβολάς" ἢ γὰρ αὑτὴν ἢ τὴν
δεκάδα γεννᾷ, τουτέστιν ἢ τὸ οἰκεῖον ἢ τὸ τέλειον.ἢ
9. “᾽Εὰν οὖν ἔρηταί τις, τί ταῦτα πρὸς τὸν
6 αὑτοὺς *: αὐτοὺς 10 πεμπάδι “: πεντάδι 12 ἣ
ἑαυτὴν Stegmannus: καϑ᾽ ἑαυτὴν 1 M: τὴν * 18
ἐπιβάλλουσαν (ἐπιβαλλούσῃ Madvigius) Emperius: émifloi-
λούσης αὑτῇ *: ἑαυτῇ 16 φυλάττουσαν] πλάττουσαν
Bernaysius. ἐναλλάττουσαν Madvigius 11 αὖ] del. Steg-

mannus ita W: ἀνταμοίβηται 18 Ἡράκλειτος] Bywater.
p.10 19 ὅκωσπερ *: éx ὥσπερ 20 πεμπάδος *: πεντάδος

— — —— M —— ὄσσων 1:1... -«ὦὖ-΄-- 5ν.-

12 ) DE E

᾿πόλλωνα, φήσομεν οὐχὶ μόνον ἀλλὰ καὶ πρὸς
F τὸν Διόνυσον, d τῶν 4sÀgüv οὐδὲν ἧττον ἢ τῷ
᾿Δπόλλωνι μέτεστιν. ἀκούομεν οὖν τῶν ϑεολόγων
τὰ μὲν ἐν ποιήμασι τὰ δ᾽ ἄνευ μέτρου λεγόντων
καὶ ὑμνούντων, ὡς ἄφϑαρτος ὁ ϑεὸς καὶ ἀέδιος πε- δ
φυκώς, ὑπὸ δή τινος εἱμαρμένης γνώμης καὶ λόγου
μεταβολαῖς ἑαυτοῦ χρώμενος, ἄλλοτε μὲν εἰς πῦρ
ἀνῆψε τὴν φύσιν πάνϑ᾽ ὁμοιώσας πᾶσιν, ἄλλοτε δὲ
παντοδαπὸς ἔν τε μορφαῖς καὶ ἐν πάϑεσι xol δυνά-
μεσι διαφόροις γιγνόμενος, ὡς γίγνεται νῦν. xó- 10
σμος ὀνομάξεται δὲ τῷ γνωριμωτάτῳ τῶν ὀνομάτων.
κρυπτόμενοι δὲ τοὺς πολλοὺς οἵ σοφώτεροι τὴν
μὲν εἰς πῦρ μεταβολὴν 4móAAovd τε τῇ μονώσει
889 Φοῖβόν vs τῷ καϑαρῷ καὶ ἀμιάντῳ καλοῦσι. τῆς
δ᾽ εἰς πνεύματα καὶ ὕδωρ καὶ γῆν καὶ ἄστρα καὶ 15
φυτῶν ξῴων τε γενέσεις τροπῆς αὐτοῦ καὶ διακο-
δμήσεως τὸ μὲν πάϑημα καὶ τὴν μεταβολὴν δια-
σπασμόν τινα καὶ διαμελισμὸν αἰνίττονται" Ζιιίόφνυδον
δὲ καὶ Ζαγρέα καὶ Νυκτέλιον καὶ ᾿Ισοδαίτην αὐτὸν
ὀνομάξουσι, καὶ φϑοράς τινας καὶ ἀφανισμοὺς ol so
τὰς ἀποβιώσεις καὶ παλιγγενεσίας, οἰκεῖα ταῖς εἰρη-
μέναις μεταβολαῖς αἰνίγματα καὶ μυϑεύματα περαί-
νουσι᾿ καὶ ἄδουσι- τῷ μὲν διϑυραμβικὰ μέλη παϑῶν
μεστὰ καὶ μεταβολῆς πλάνην τινὰ καὶ διαφόρησιν
ἐχούσης" 95
8 τὴν φύσιν R: τῇ φύσει. 10 ὡς γίγνεται νῦν] γίγνεται
ὡς νῦν W γίγνεται μὲν R 11 δὲ] del Emperius 15
πνεύματα] πνεῦμά τε M 20 ἐμφανισμοὺς Herwerdenus.

cf. p. 371 20 of τὰς] εἶτα δ᾽ Stegmannus 21 ἀνα-
βιώσεις idem cum Amyoto coll. p. 864 f.

APUD DELPHOS. 13

διϑύραμβον ὁμαρτεῖν
σύγκωμον Διονύσῳ.᾽
τῷ δὲ παιᾶνα, τεταγμένην καὶ σώφρονα μοῦσαν.
5 ἀγήρων vs τοῦτον ἀεὶ καὶ νέον ἐκεῖνον δὲ πολυ-
εἰδῇ καὶ πολύμορφον ἐν γραφαῖς καὶ πλάσμασι δημι-
ουργοῦσι" καὶ ὅλως τῷ μὲν ὁμοιότητα καὶ τάξιν καὶ
| σπουδὴν ἄκρατον, τῷ δὲ μεμιγμένην τινὰ παιδιᾷ
| x«i ὕβρει καὶ σπουδῇ καὶ μανίᾳ προσφέροντες &vo-
| τομαλίαν, “εὔιον ὀρσιγύναικα μαινομέναις Διόνυσον
ἀνϑέοντα τιμαῖς᾽ ἀνακαλοῦσιν, οὐ φαύλως ἑκατέρας
, μεταβολῆς τὸ οἰκεῖον λαμβάνοντερ. ἐπεὶ δ᾽ οὐκ ἴσος
ὁ τῶν περιόδων ἐν ταῖς μεταβολαῖς χρόνος, ἀλλὰ C
| μείξων ὁ τῆς ἑτέρας ἣν 'ógov' καλοῦσιν, ὁ δὲ τῆς
15 “χρησμοσύνης᾽ ἐλάττων. τὸ κατὰ λόγον τηροῦντες ἐν-
ταῦϑα τὸν μὲν ἄλλον ἐνιαυτὸν παιᾶνι χρῶνται περὶ
τὰς ϑυσίας, ἀρχομένου δὲ χειμῶνος ἐπεγείραντες
τὸν διϑύραμβον τὸν δὲ παιᾶνα καταπαύσαντες, τρεῖς
| μῆνας ἀντ᾽ ἐκείνου τοῦτον κατακαλοῦνταε τὸν ϑεόν᾽
20 ὅπερ τρία πρὸς ἕν, τοῦτο τὴν διακόσμησιν οἰόμενοι
β χρόνῳ πρὸς τὴν ἐκπύρωσιν εἶναι.

᾿μιξοβόαν᾽ γὰρ «Αἰσχύλος φησί ᾿πρέπει Β

10. *444& ταῦτα μὲν ἱκανοῦ καιροῦ μᾶλλον ἀπο-
μεμήκυνται' δῆλον δ᾽ ὅτι συνοικειοῦσιν αὐτῷ τὴν
πεμπάδα, νῦν μὲν αὐτὴν ἑαυτὴν ὡς τὸ πῦρ αὖϑις

| 25 δὲ τὴν δεκάδα ποιοῦσαν ἐξ ἑαυτῆς ὡς τὸν κόσμον. Ὁ

1 Αἰσχύλος] Nauck p. 106 (ed. II hic et infra) ὃ σύγ-
κῶμον Tyrwhittius: σύγκοινον 9 προφέροντερῦὺ 10 sbiov
ὀρσιγύναικα R: ἐνινόρει γυναῖκα. cf. Bergkius 8 p. 70 14

κόρον πὲ) οὗ. Bywater p. 11 38 αὐτῷ M: αὐτὸν οἴ 34
πεμπάδα Ῥ: πεντάδι, αὐτὴν BH: αὐτῇ

14 DE E

τῆς δὲ δὴ μάλιστα κεχαρισμένης τῷ ϑεῷ μουσικῆς
οὐκ οἰόμεϑα τούτῳ τῷ ἀριϑμῷ μετεῖναι; τὸ γὰρ
πλεῖστον ὡς ἔνι εἰπεῦν ἔργον ἁρμονικῆς περὶ
τὰς συμφωνίας ἐστίν. αὗται δ᾽ ὅτι πέντε καὶ οὐ
πλείους. ὁ λόγος ἐξελέγχει τὸν ἐν χορδαῖς καὶ τρυ-
πήμασι ταῦτα ϑηρᾶν ἀλόγως τῇ αἰσϑήσει βουλόμε-
νον. πᾶσαι γὰρ ἐν λόγοις τὴν γένεσιν ἀριϑμῶν λαμ-
βάνουσιν᾽ καὶ λόγος ἐστὶ τῆς μὲν διὰ τεσσάρων
ἐπίτριτος, τῆς δὲ διὰ πένϑ᾽ ἡμιόλιος, διπλάσιος δὲ
τῆς διὰ πασῶν, τῆς δὲ διὰ πασῶν καὶ διὰ πέντε 10
τριπλάσιος, τῆς δὲ δὶς διὰ πασῶν τετραπλάσιος. ἣν
E δὲ ταύταις ἐπεισάγουσιν οἱ ἁρμονικοὶ διὰ πασῶν
καὶ διὰ τεσσάρων ὀνομάξοντες, ἔξω μέτρου βαίνου-
σαν, οὐκ ἄξιόν ἐστι δέχεσθαι, τῆς ἀκοῆς τῷ ἀλόγῳ
παρὰ τὸν λόγον ὥσπερ νόμον χαριξομένους. ἵνα τοί- ιό΄
νυν ἀφῶ πέντε τετραχόρδων ϑέσεις, καὶ πέντε τοὺς
πρώτους, εἴτε τόνους ἢ τρόπους εἴϑ᾽ ἁρμονίας χρὴ
καλεῖν, ὧν ἐπιτάσει καὶ ὑφέσει τρεπομένων κατὰ τὸ
μᾶλλον καὶ ἧττον αἱ λοιπαὶ βαρύτητές εἰσι καὶ ὀξύ-
τητες᾽ ἄρ᾽ οὐχὶ πολλῶν, μᾶλλον δ᾽ ἀπείρων δια- so
στημάτων ὄντων, τὰ μελῳδούμενα μόνα πέντ᾽ dovó, —
F δίεσις καὶ ἡμιτόνιον καὶ τόνος καὶ τριημιτόνιον καὶ
δίτονον, ἄλλο δ᾽ οὐδὲν οὔτε μικρότερον οὔτε μεῖ-
ξον ἐν φωναῖς χωρίον ὀξύτητι καὶ βαρύτητι περα-
τούμενον μελῳδητόν ἐστι; 25
11. Πολλὰ δ᾽ ἄλλα τοιαῦτ᾽ ᾿ ἔφην ἐγώ 'παρ-
ελθὼν τὸν Πλάτωνα προσάξομαι λέγοντα κόσμον

σι

8 ἔνι) del. Stegmannus 5 cf. Plat. Rep. p. 631b
18 ó» Ὗ : ὡ X29" Πλάτωνα] Tim. p. 818

APUD DELPHOS. 15

ἕνα. ὡς εἴπερ εἰσὶ παρὰ τοῦτον ἕτεροι xal μὴ μόνος
οὗτος εἷς, πέντε τοὺς πάντας ὄντας καὶ μὴ πλείονας.
οὐ μὴν ἀλλὰ κἂν εἷς οὗτος Tj μονογενής, ὡς οἴεται καὶ
᾿Αριστοτέλης, τρόπον τινὰ καὶ τοῦτον ἐκ πέντε συγκεί-

5 μενον κόσμων καὶ συνηρμοσμένον εἶναι" ὧν ὃ μέν
ἐστι γῆς ὁ δ᾽ ὕδατος, τρίτος δὲ πυρὸς καὶ τέταρ- 890
τος ἀέρος᾽ τὸν δὲ πέμπτον οὐρανὸν οἱ δὲ φῶς oí
δ᾽ αἰϑέρα καλοῦσιν, οἱ δ᾽ αὐτὸ τοῦτο πέμπτην οὐσίαν,
ἡ τὸ κύκλῳ περιφέρεσθαι μόνῃ τῶν σωμάτων κατὰ

19 φύσιν ἔστιν, οὐκ ἐξ ἀνάγχης οὔτ᾽ ἄλλως συμβεβη-
κός. διὸ δὴ καὶ τὰ πέντε καὶ κάλλιστα καὶ τελεώ-
τατα σχήματα τῶν ἐν τῇ φύσει κατανοήσας, πυρα-
μέδα καὶ κύβον καὶ ὀκτάεδρον καὶ εἰκοσάεδρον καὶ
δωδεκάεδρον, ἕκαστον οἰκείως ἑκάστῳ προσένειμεν.

15 12. “Εἰσὶ δ᾽ oi xal τὰς τῶν αἰσϑήσεων δυνάμεις
ἰσαρίϑμους οὔσας τοῖς πρώτοις ἐχείνοις συνοικειοῦσι, B
τὴν μὲν ἁφὴν ὁρῶντες ἀντίτυπον οὖσαν καὶ γεώδη,
τὴν δὲ γεῦσιν ὑγρότητι τῶν γευστῶν τὰς ποιότητας
προσιεμένην. ἀὴρ δὲ πληγεὶς ἐν ἀκοῇ γίγνεται φωνὴ

: χαὺ ψόφος. δυεῖν δὲ τῶν λοιπῶν ὀσμὴ μέν. ἣν ἡ
ὄσφρησις εἴληχεν, ἀναθυμίασις οὖσα καὶ γεννωμένη
ϑερμότητι πυρῶδές ἐστιν" αἰϑέρι δὲ καὶ φωτὶ διὰ
. συγγένειαν διαλαμπούσης τῆς ὄψεως γίγνεται κρᾶ-
σις ἐξ ἀμφοῖν ὁμοιοπαϑὴς καὶ σύμπηξις. ἄλλην δ᾽

ε οὔτε τὸ ζῷον αἴσϑησιν οὔϑ᾽ ὁ κόσμος ἔχει φύσιν
ἁπλῆν καὶ ἄμικτον" ἀλλὰ ϑαυμαστή τις, ὡς ἔοικε, C

2 εἷς W: εἰς 4 ’Δριστοτέλης] de Coelo I 89

7 οὐρανὸν] οἵ μὲν οὐρανὸν W 10 συμβεβηκός Μ: συμ-
βεβηκότος |

16 DE E

διανομὴ γέγονε τῶν πέντε πρὸς τὰ πέντε καὶ
σύλληξις.᾽ἢ
18. “ἅμα δέ πως ἐπιστήσας καὶ διαλιπών “οἷον᾽ἢ
εἶπον “ὦ Εὔστροφε, πεπόνϑαμεν, ὀλίγου παρελϑόν-
τες τὸν Ὅμηρον, ὡς οὐχὶ πρῶτον εἰς πέντε νείμαντα 5
μερίδας τὸν κόσμον, ὃς τὰς μὲν ἐν μέσῳ τρεῖς ἀπο-
δέδωκε τοῖς τρισὶ ϑεοῖς, δύο δὲ τὰς ἄκρας ὄλυμπον
καὶ γῆν, ὧν ἡ μέν ἐστι τῶν κάτω πέρας ἡ δὲ τῶν
ἄνω, κοινὰς καὶ ἀνεμήτους ἀφῆκεν. ᾿ἀλλ᾽ ἀνοιστέος᾽
ὃ 'Aóyog! ὡς Εὐριπίδης φησίν. oí γὰρ τὴν τετράδα 10
δεμνύναντες οὐ φαύλως διδάσκουσιν, ὅτι τῷ ταύ-
D τῆς λόγῳ πᾶν σῶμα γένεσιν ἔσχηκεν. ἐπεὶ γὰρ ἐν
μήκει καὶ πλάτει βάϑος λαβόντι πᾶν τὸ στερεόν
ἐστι, καὶ μήκους μὲν προὐφίσταται στιγμὴ κατὰ μο-
νάδα ταττομένη, μῆκος δ᾽ ἀπλατὲς ἡ γραμμὴ καλεῖς-
ται καὶ μῆκός ἐστιν, dj δ᾽ ἐπὶ πλάτος γραμμῆς κίνη-
δις ἐπιφανείας γένεσιν ἐν τριάδι παρέσχε, βάϑους
ὃὲ τούτοις προσγενομένου διὰ τεττάρων εἰς στερεὸν.
ἡ αὔξησις προβαίνει" παντὶ δῆλον, ὅτι μέχρι δεῦρο
τὴν φύσιν ἡ τετρὰς προαγαγοῦσα. μέχρι τοῦ σῶμα 20
τελειῶσαι καὶ παρασχεῖν ἁπτὸν ὄγκον καὶ ἀντίτυ-
E zov, εἶτ᾽ ἀπολέλοιπεν ἐνδεᾶ τοῦ μεγίστου. τὸ γὰρ
ἄψυχον ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν ὀρφανὸν καὶ ἀτελὲς καὶ
πρὸς οὐδ᾽ ὁτιοῦν, μὴ χρωμένης ψυχῆς, ἐπιτήδειον"
ἡ δὲ τὴν ψυχὴν ἐμποιοῦσα κίνησις ἢ διάϑεσις, μετα- 55
βολὴ διὰ πέντε γιγνομένη, τῇ φύσει τὸ τέλειον ἀπο-
δίδωσι, καὶ τοσούτῳ κυριώτερον ἔχει τῆς τετράδος

re

5

6 Ὅμηρον] O 109 10 Εὐριπέδης] Nauck p. 674
11 σεμνύνοντες W 16 μῆκος] δυάς αὶ 21 ἁπτὸν idem: διττὸν

APUD DELPHOS. 11

λόγον, ὅσῳ τιμῇ διαφέρει τοῦ ἀψύχου τὸ ξῷον. ἔτι
δ᾽ ἐσχύσασα μᾶλλον ἡ τῶν πέντε συμμετρία καὶ δύ-
ναμις οὐχ εἴχσεν εἰς ἄπειρα γένη προελϑεῖν τὸ ἔμ-
ψυχον,. ἀλλὰ πέντε τῶν ξώντων ἁπάντων ἰδέας πα-
5 ρέσχεν. εἰσὶ γὰρ θεοὶ δήπου καὶ δαίμονες καὶ ἥρωες
καὶ μετὰ τούτους τὸ τέταρτον ἄνϑρωποι γένος, ἔσχα- F
τον δὲ καὶ πέμπτον τὸ ἄλογον καὶ ϑηριῶδες. ἔτι
δ᾽ εἰ τὴν ψυχὴν αὐτὴν κατὰ φύσιν διαιροῖς, πρῶτον
αὐτῆς καὶ ἀμαυρότατόν ἐστι τὸ θρεπτικὸν δεύτερον
10 ὁὲ τὸ αἰσθητικόν, εἶτα τὸ. ἐπιϑυμητικὸν εἶτ᾽ ἐπὶ
τούτῳ τὸ ϑυμοειδές᾽ εἰς δὲ τὴν τοῦ λογιστικοῦ δύ-
ναμιν ἐξικομένη καὶ τελεώσασα τὴν φύσιν ὥσπερ
ἐν ἄκρῳ τῷ πέμπτῳ καταπέπαυται.᾽
14. ᾿Τοσαύτας ὃὲ καὶ τηλικαύτας ἔχοντος τοῦ
15 ἀρυϑμοῦ δυνάμεις, καλὴ καὶ ἡ γένεσίς ἐστιν, οὐχ
ἣν ἤδη διήλθομεν, ἐκ δυάδος οὖσα καὶ τριάδος,
ἀλλ᾽ ἣν ἡ ἀρχὴ τῷ πρώτῳ συνελϑοῦσα τετραγώνῳ
παρέσχεν. ἀρχὴ μὲν γὰρ ἀριϑμοῦ παντὸς ἡ μονάς, 891
τετράγωνος δὲ πρῶτος ἡ τετράς" ἐκ δὲ τούτων, ὥσπερ
:0 ἐδέας καὶ ὕλης πέρας ἐχούσης, ἡ πεμπάς. εἰ δὲ δὴ καὶ
τὴν μονάδα τετράγωνον ὀρϑῶς ἔνιοι τίϑενται, δύ-
vauuv οὖσαν ἑαυτῆς καὶ περαίνουσαν εἰς ἑαυτήν, ἐκ
δυεῖν πεφυκυῖα τῶν πρώτων τετραγώνων ἡ πεμπὰς
οὐκ ἀπολέλοιπεν ὑπερβολὴν εὐγενείας.᾽
8. 1106. “Τὸ δὲ μέγιστον᾽ ἔφην ᾿'δέδια μὴ ῥηϑὲν
πιέξῃ τὸν Πλάτων᾽ ἡμῶν, ὡς ἐκεῖνος ἔλεγε πιέξε-
σϑαι τῷ τῆς σελήνης ὀνόματι τὸν ᾿ἀναξαγόραν, παμ-
πάλαιον οὖσάν τινα τὴν περὶ τῶν φωτισμῶν δόξαν

17 ἡ ἀρχὴ *: ἀρχὴ
Plutarchi Moralia. Vol. III. 2

18 DE E

B αὑτοῦ ἰδίαν ποιούμενον. ἦ yàg οὐ ταῦτ᾽ εἴρηκεν
ἐν KoavóAo; 'πάνυ μὲν οὖν᾽ 6 Εὔστροφος ἔφη, "τί
δ᾽ ὅμοιον πέφυκεν οὐ συνορῶ.᾽ καὶ μὴν οἶσϑα δή-
πουϑὲν., ὅτι πέντε μὲν ἐν Σοφιστῇ τὰς κυριωτάταρ
ἀποδείκνυσιν ἀρχάς, τὸ ὃν τὸ ταὐτὸν τὸ ἕτερον, 5
τέταρτον δὲ καὶ πέμπτον ἐπὶ τούτοις κένησιν καὶ
στάσιν. ἄλλῳ δ᾽ αὖ τρόπῳ διαιρέσεως ἐν Φιλήβῳ
χρώμενος, ἕν μὲν εἶναί φησι τὸ ἄπειρον ἕτερον δὲ
τὸ πέραφ᾽ τούτων δὲ μιγνυμένων πᾶσαν συνίστασϑαι
γένεσιν. αἰτίαν δ᾽. ὑφ᾽ ἧς μίγνυται, τέταρτον γένος 10
τέϑεται᾽ καὶ πέμπτον ἡμῖν ὑπονοεῖν ἀπολέλοιπεν,

C ᾧ τὰ μιχϑέντα πάλιν ἴσχει διάκρισιν καὶ διάστασιν.
τεκμαίρομαι δὲ ταῦτ᾽ ἐκείνων ὥσπερ εἰκόνας λέγε-
όϑαι. τοῦ μὲν ὄντος τὸ γιγνόμενον, κινήσεως δὲ τὸ
ἄπειρον, τὸ δὲ πέρας τῆς στάσεως, ταὐτοῦ δὲ τὴν i5
μιγνύουσαν ἀρχήν, ϑατέρου δὲ τὴν διακρίνουσαν.
εἰ δ᾽ ἕτερα ταῦτ᾽ ἐστί, κἀκείνως ἂν εἴη καὶ οὕτως
ἐν πέντε γένεσι καὶ διαφοραῖς. πυϑόμενος., φήσει
δή τις, ταῦτα πρότερος συνιδὼν Πλάτωνος, δύο E |
καϑιέρωδε τῷ 950, δήλωμα καὶ σύμβολον τοῦ ἀρι- — —
ϑμοῦ τῶν πάντων. ἀλλὰ μὴν καὶ τἀγαϑὸν ἐν πέντε
γένεσι φανταξόμενον κατανοήσας, ὧν πρῶτόν ἐστι

D τὸ μέτριον δεύτερον δὲ τὸ σύμμετρον, καὶ τρίτον
ὁ νοῦς καὶ τέταρτον αἵ περὶ ψυχὴν ἐπιστῆμαι καὶ
τέχναι καὶ δόξαι ἀληϑεῖς, πέμπτον εἴ τις ἡδονὴ κα- 96

1 ἰδίαν αὑτοῦ 2. Κρατύλῳ)] p. 409a 4. Σοφιστῇ)
p.256c ἢ Φιλήβῳ] p.28c 9 τὸ" 18 γένεσι Turne-
bus: γενέσεσι πυϑόμενορ)] αἷς πευϑόμενος W — 19 ἢ πρό-
τερος Duebnerus δύο] δοκεῖ τὸ 21 cf. Plat. Phileb.
p.66c 925 πέμπτον δ᾽ an καὶ πέμπτον

APUD DELPHOS. 19

ϑαρὰ καὶ πρὸς τὸ λυποῦν ἄκρατος, ἐνταῦϑα λήγει τὸ
Ὀρφικὸν ὑπειπών |
ἑἔχτῃ δ᾽ ἐν γενεῇ καταπαύσατε ϑεσμὸν ἀοιδῆς.ἢ
16. “Ἐπὶ τούτοις᾽ ἔφην “εἰρημένοις πρὸς ὑμᾶς
ὃ ὃν βραχύ τοῖς περὶ Νίκανδρον ᾿ἀείσω ξυνετοῖσι.᾽ τῇ
γὰρ ἕκτῃ τοῦ νέου μηνὸς ὅταν κατάγῃ εἷς τὴν Πυϑίαν
εἰς τὸ πρυτανεῖον, ὃ πρῶτος ὑμῖν γίγνεται τῶν τριῶν
κλήρων εἷς, τὰ πέντε, πρὸς ἀλλήλους ἐκείνης τὰ τρία
τοῦ δὲ τὰ δύο βάλλοντος. ἦ γὰρ οὐχ οὕτως ἔχει;
1: xxl ὃ Νίκανδρος “οὕτως᾽ εἶπεν: “ἡ δ᾽ αἰτία πρὸς E
ἑτέρους ἄρρητός ἐστι. “οὐχοῦν᾽ ἔφην ἐγὼ μειδιά-
σας ᾿ἄχρι οὗ τἀληϑὲς ἡμῖν ὃ ϑεὸς ἱεροῖς γενομένοις
γνῶναι παράσχῃ, προσχείσεται καὶ τοῦτο τοῖς ὑπὲρ
τῆς πεμπάδος λεγομένοις. τοιοῦτο μὲν καὶ ὁ τῶν
15 ἀριυιϑμητικῶν καὶ ὁ τῶν μαϑηματικῶν ἐγκωμίων τοῦ
E λόγος. ὡς ἐγὼ μέμνημαι, πέρας ἔσχεν.

17. Ὁ δ᾽ Auuóvioc, ἅτε δὴ καὶ αὐτὸς οὐ τὸ.
φαυλότατον ἐν μαϑηματικῇ φιλοσοφίαρ τιϑέμενος,
ἤσϑη τε τοῖς λεγομένοις καὶ εἶπεν “οὐκ ἄξιον πρὸς

8) ταῦτα λίαν ἀκριβῶς ἀντιλέγειν τοῖς νέοις, πλὴν ὅτι
τῶν ἀριϑμῶν ἕκαστος οὐκ ὀλίγα βουλομένοις ἐπαι- Ἐ
νεῖν καὶ ὑμνεῖν παρέξει. καὶ τί δεῖ περὶ τῶν ἄλλων
λέγειν; ἡ γὰρ ἱερὰ τοῦ ᾿“πόλλωνος ἑβδομὰς ἀνα-
λώσει τὴν ἡμέραν πρότερον ἢ λόγῳ τὰς δυνάμεις

:5 χὐτῆς ἁπάσας ἐπεξελθεῖν. εἶτα τῷ κοινῷ νόμῳ 'xoAs-

3 ϑεσμὸν Badhamus: θυμὸν (κόσμον Plato) 6 κατάγῃ
εἷς *: κατάγη εἰς 7 τὸ W: τι 8 εἷς τὰ πέντε --- βάλ-
λοντος *: εἰς τὰ πέντε πρὸς ἀλλήλους ἐκείνης τὰ τρία οὐδὲ
τὰ δύο βάλλοντες

9**

20 DE E

μοῦντας᾽ ἅμα καὶ ἱ'τῷ πολλῷ χρόνῳ᾽ τοὺς σοφοὺς
ἀποφανοῦμεν ἄνδρας, εἰ τὴν ἑβδομάδα τῆς προ-
εδρίας παρώσαντες τῷ ϑεῷ τὴν πεμπάδα καϑιέρω-
σαν dc μᾶλλόν τι προσήκουσαν. οὔτ᾽ οὖν ἀριϑμὸν
οὔτε τάξιν οὔτε σύνδεσμον οὔτ᾽ ἄλλο τῶν ἐλλιπῶν s
892 μορίων οὐδὲν οἶμαι τὸ γράμμα σημαίνειν" ἀλλ᾽ ἔστιν
αὐτοτελὴς τοῦ ϑεοῦ προσαγόρευσις καὶ προσφώνη-
6:6, ἅμα τῷ ῥήματι τὸν φϑεγγόμενον εἰς ἔννοιαν
καϑιστᾶσα τῆς τοῦ ϑεοῦ δυνάμεως. ὃ μὲν γὰρ ϑεὸς
ἕκαστον ἡμῶν ἐνταῦϑα προσιόντα οἷον ἀσπαξόμενος 10
προσαγορεύει τό 'γνῶϑι σαυτόν, ὃ δὴ τοῦ χαῖρε |
οὐδὲν μεῖόν ἐστιν. ἡμεῖς δὲ πάλιν ἀμειβόμενοι τὸν
|
|
|

ϑεόν 'sÜ φαμέν, ὡς ἀληϑῆ καὶ ἀψευδῆ καὶ μόνην
μόνῳ προσήκουσαν τὴν τοῦ εἶναι προσαγόρευσιν

ἀποδιδόντες. 15
18. “Ἡμῖν uiv γὰρ ὄντως τοῦ εἶναι μέτεστιν
οὐδέν, ἀλλὰ πᾶσα ϑνητὴ φύσις ἐν μέσῳ γενέσεως
καὶ φϑορᾶς γενομένη φάσμα παρέχει καὶ δόκησιν
B ἀμυδρὰν καὶ ἀβέβαιον αὑτῆς ἂν δὲ τὴν διάνοιαν

ἐπερείδῃς λαβέσϑαι βουλόμενος, ὥσπερ ἡ σφοδρὰ so
περίδραξις ὕδατος τῷ πιέξειν εἰς ταὐτὸ καὶ συνάγειν
διαρρέον ἀπόλλυσι τὸ περιλαμβανόμενον, οὕτω τῶν
παϑητῶν καὶ μεταβλητῶν ἑκάστου τὴν ἄγαν ἐνάρ-
γειαν ὃ λόγος διώκων ἀποσφάλλεται τῇ μὲν εἰς τὸ

γιγνόμενον αὐτοῦ τῇ δ᾽ εἰς τὸ φϑειρόμενον. οὐδε- 55
vog λαβέσϑαι μένοντος οὐδ᾽ ὄντος ὄντως δυνάμενος.
1 τῷ πολλῷ xoóvo] cf. p. 859 f. 8 καϑιέρωσαν M:

καθιερώσουσιν 11 τό] τῶ Μ 28 παϑητῶν καὶ μεταβλη-
τῶν Eusebius Praep. Ev. XI 11: παϑημάτων καὶ μεταβάντων

APUD DELPHOS. 21

'"morcud γὰρ οὐκ ἔστιν ἐμβῆναι δὶς τῷ αὐτῷ᾽ καθ᾽
Ἡράκλειτον οὐδὲ ϑνητῆς οὐσίας δὶς ἅψασθαι κατὰ
ξξιν" ἀλλ᾽ ὀξύτητι καὶ τάχει μεταβολῆς ᾿σκίδνησι καὶ
πάλιν συνάγει, μᾶλλον δ᾽ οὐδὲ πάλιν οὐδ᾽ ὕστερον C
5 ἀλλ᾽ ἅμα συνίσταται καὶ ἀπολείπει καί 'πρόσεισι καὶ
ἄπεισι. ὅϑεν οὐδ᾽ εἰς τὸ εἶναι περαίνει τὸ γιγνό-
μενον αὐτῆς τῷ μηδέποτε λήγειν μηδ᾽ ἴστασθαι τὴν
γένεσιν, ἀλλ᾽ ἀπὸ σπέρματος ἀεὶ μεταβάλλουσαν
ἔμβουον ποιεῖν εἶτα βρέφος εἶτα παῖδα, μειράκιον
10 ἐφεξῆς, νεανίσκον, εἶτ᾽ ἄνδρα, πρεσβύτην, γέροντα,
τὰς πρώτας φϑείρουσαν γενέσεις καὶ ἡλικίας ταῖς
ἐπιγιγνομέναις. ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἕνα φοβούμεθα γελοίως
ϑάνατον. ἤδη τοσούτους τεϑνηκότες καὶ ϑνήσκοντες.
οὐ γὰρ μόνον, ὡς ἩΗράκλειτος ἔλεγε, 'πυρὸς ϑάνατος
15 ἀέρε γένεσις, καὶ ἀέρος ϑάνατος ὕδατι γένεσις,᾽ ἀλλ᾽
ἔτι σαφέστερον ἐπ’ αὐτῶν ἡμῶν" φϑείρεται μὲν γὰρ D
ὁ ἀκμάξων γενομένου γέροντος, ἐφϑάρη δ᾽ ὃ νέος εἰς
τὸν ἀκμάξοντα, καὶ ὃ παῖς εἰς τὸν νέον, εἰς δὲ τὸν
παῖδα τὸ νήπιον᾽ ὅ τ᾽ ἐχϑὲς εἰς τὸν σήμερον τέϑνη-
:0 κεβ. ὃ δὲ σήμερον εἰς τὸν αὔριον ἀποϑνήσκει" μένει
δ᾽ οὐδείς οὐδ᾽ ἔστιν εἷς, ἀλλὰ γιγνόμεθα πολλοὶ,
περὶ ἕν τι φάντασμα καὶ κοινὸν ἐκμαγεῖον ὕλης
περιελαυνομένης καὶ ὀλισϑανούδης. ἐπεὶ πῶς οἷ αὐτοὶ
μένοντες ἑτέροις χαίρομεν νῦν, ἑτέροις πρότερον,

2 Ἡράκλειτον] Bywater p. 16 8 cf. p. 478 ox(ó-
νησι] deest subiectum (850g?) 4 μᾶλλον δὲ οὐδὲ — ἀπο-
λείπει Eusebius 7 ἴστασϑαι idem: ἡττᾶσθαι 14 Ἡρά-
κλειτος] Bywater p. 11. p. 32 16 ἡμῶν Eusebius: ἢ δι’ ὧν

γὰρ R.. 17 ὁ ἀκμάξων Eusebius: ἀκμάξων 19 ὅ τ᾽
ἐχϑὲς ": ὁ τεχϑεὲς 22 τι Eusebius — 24 πρότερον idem

22 DE E

τἀναντία φιλοῦμεν ἢ μισοῦμεν καὶ ϑαυμάξομεν καὶ

E ψέγομεν, ἄλλοις δὲ χρώμεϑα λόγοις ἄλλοιρ πάϑεσιν,
οὐκ εἶδος οὐ μορφὴν οὐ διάνοιαν ἔτι τὴν αὐτὴν
ἔχοντες; οὔτε γὰρ ἄνευ μεταβολῆς ἕτερα πάδχειν
εἰκός, οὔτε μεταβάλλων Ó αὐτός ἐστιν" εἰ δ᾽ ὁ αὐτὸρ 5
οὐκ ἔστιν, οὐδ᾽ ἔστιν, ἀλλὰ τοῦτ᾽ αὐτὸ μεταβάλλει
γιγνόμενος ἕτερος ἐξ ἑτέρου. ψεύδεται δ᾽ ἡ αἴσθϑη-
σις ἀγνοίᾳ τοῦ ὄντος εἶναι τὸ φαινόμενον.

19. “Τί οὖν ὄντως Óv ἐστι; τὸ ἀίδιον καὶ ἀγέ-
νητον καὶ ἄφϑαρτον, ᾧ χρόνος μεταβολὴν οὐδὲ εἷς 1
ἐπάγει. κινητὸν γάρ τι καὶ κινουμένῃ συμφαντα-
ξόμενον ὕλῃ καὶ ῥέον ἀεὶ καὶ μὴ στέγον, ὥσπερ
ἀγγεῖον φϑορᾶς καὶ γενέσεως, ὃ χρόνοςφ᾽ οὗ γε δὴ

F τὸ μέν “ἔπειτα᾽ καὶ τό 'πρότερον᾽ καὶ τό “ἔσται;
λεγόμενον καὶ τό 'yéyovsv', αὐτόϑεν ἐξομολόγησίς
ἐστι τοῦ μὴ ὕντορ᾽ τὸ γὰρ ἐν τῷ εἶναι τὸ μηδέπω
γεγονὸς ἢ πεπαυμένον ἤδη τοῦ εἶναι λέγειν ὡς ἔστιν,
εὔηϑες καὶ ἄτοπον. ᾧ δὲ μάλιστα τὴν νόησιν ἐπε-
θείδοντες τοῦ χρόνου, τό “ἐνέστηκε᾽ καὶ τό 'πάρεστι᾽
καὶ τό “νῦν᾽ φϑεγγόμεϑα, τοῦτ᾽ αὖ πάλιν ἅπαν 530
ἐκλυόμενος ὃ λόγος ἀπόλλυσιν. ἐκθλίβεται γὰρ sig
τὸ μέλλον καὶ τὸ παρωχημένον ὥδπερ ἀκμὴ βουλο-

898 μένοις ἐδεῖν, ἐξ ἀνάγκης διιστάμενον. εἰ δὲ ταὐτὰ
τῷ μετροῦντι πέπονθεν ἡ μετρουμένη φύσις, οὐδὲν
αὐτῆς μένον οὐδ᾽ ὄν ἐστιν, ἀλλὰ γιγνόμενα πάντα 25

[

5

6 ἀλλὰ τοῦτ᾽ scripsi cum Emperio: ἅμα τοῦτο 12 στέ-
yov Eusebius: στερρὸν 18 ἐπερείδοντες idem: ὑπεριδόντες

20 ἅπαν E: ἄγαν (ἄγαν cod.D) 21 ἐκλυόμενος Euse-
bius: ἐκδυόμενος 22 βουλομένοις idem: βουλόμενος 34
ἡ μετρουμένη idem: ἢ μέτρον μὲν ἡ

APUD DELPHOS. 93

καὶ φϑειρόμενα κατὰ τὴν πρὸς τὸν χρόνον συννέμη-

ὅσιν. ὅϑεν οὐδ᾽ ὅσιόν ἐστιν οὐδ᾽ ἐπὶ τοῦ ὄντος

λέγειν, ὡς ἦν ἢ ἔσται" ταῦτα γὰρ ἐγκλίσεις τινές

εἰσι καὶ μεταβάσεις καὶ παραλλάξεις τοῦ μένειν ἐν
5τῷ εἶναι μὴ πεφυκότος."

20. “.31λλ᾽ ἔστιν ὃ ϑεὸς, χρὴ φάναι, καὶ ἔστι
κατ᾽ οὐδένα χρόνον ἀλλὰ κατὰ τὸν αἰῶνα τὸν ἀκί-
νητον καὶ ἄχρονον καὶ &véyxAwov καὶ οὗ πρότερον
οὐδέν ἔστιν οὐδ᾽ ὕστερον οὐδὲ μέλλον οὐδὲ παρῳχη-

19 μένον οὐδὲ πρεσβύτερον οὐδὲ νεώτερον ἀλλ᾽ εἷς
ὧν ἑνὶ τῷ νῦν τὸ ἀεὶ πεπλήρωκε, καὶ μόνον ἐστὶ
τὸ κατὰ τοῦτον ὄντως ὃν, οὐ γεγονὸς οὐδ᾽ ἐσόμε- Β
νον οὐδ᾽ ἀρξάμενον οὐδὲ παυσόμενον. οὕτως οὖν
αὐτὸν δεῖ σεβομένους ἀσπάξεσϑαι καὶ προσαγορδύειν,

15 ἢ καὶ νὴ Ζία, ὡς ἔνιοι τῶν παλαιῶν, “εἶ ἕν᾽. οὐ γὰρ
πολλὰ τὸ ϑεῖόν ἐστιν, ὡς ἡμῶν ἕκαστος ἐκ μυρίων
διαφορῶν ἐν πάϑεσι γιγνομένων, ἄϑροισμα παντο-
δαπὸν καὶ πανηγυρικῶς μεμιγμένον᾽ ἀλλ᾽ ἕν εἶναι
δεῖ τὸ ὄν, ὥσπερ ὃν τὸ ἕν. ἡ δ᾽ ἑτερότης, διαφορὰ

:0 τοῦ ὄντορ, εἰς γένεσιν ἐξίσταται τοῦ μὴ ὄντος. ὅϑεν
εὖ καὶ τὸ πρῶτον ἔχει τῷ ϑεῷ τῶν ὀνομάτων καὶ Ο
τὸ δεύτερον καὶ τὸ τρίτον. ᾿Απόλλων μὲν γὰρ οἷον
ἀρνούμενος τὰ πολλὰ καὶ τὸ πλῆϑος ἀποφάσκων
ἐστίν, ᾿Ιήιος δ᾽ ὡς εἷς καὶ μόνος" Φοῖβον δὲ δήπου

45 τὸ καϑαρὸν καὶ ἁγνὸν οἵ παλαιοὶ πᾶν ὠνόμαξον, ὡς

1 συννέμησιν Eusebius: συνεμίγη 2) οὐδ᾽ ὅσιον] οὐδὲν
τοιοῦτον idem — οὐδ᾽ ἐπὶ * οὐδὲ (ἐπὶ Eusebius) 9 οὐδὲ
μέλλον — πρεσβύτερον Eusebius 18 οὖν idem 14 αὐτὸν

Ἦ: αὐτὸ προσαγορεύειν Eusebius: προσεϑέξειν 24 Ἰήιος
X: ἴητος

24 DE E

ἔτι Θεσσαλοὶ τοὺς ἱερέας ἐν ταῖς ἀποφράσιν ἡμέ-
ραις αὐτοὺς dp ἑαυτῶν ἔξω διατρίβοντας, οἶμαι,
᾿φοιβονομεῖσϑαι᾽ λέγουσι. τὸ δ᾽ ὃν εἰλικρινὲς καὶ
καϑαρόν" ἑτέρου γὰρ μίξει πρὸς ἕτερον ὁ μιασμός,
ὥς που καὶ Ὅμηρος “ἐλέφαντα᾽ τινὰ φοινισσόμενον 5
βαφῇ ᾿μιαίνεσϑαι᾽ φησί" καὶ τὰ μιγνύμενα τῶν χρω-
μάτων οἱ βαφεῖς ᾿φϑείρεσϑαι᾽ καί ᾿φϑοράν᾽ τὴν μῖξιν
D ὀνομάξουσιν. οὐκοῦν ἕν τ᾽ εἶναι καὶ ἄκρατον ἀεὶ
- τῷ ἀφϑάρτῳ καὶ καϑαρῷ προσήκει.ἢ
21. Τοὺς δ᾽ 4xóAAove καὶ ἥλιον ἡγουμένους
τὸν αὐτὸν ἀσπάξεσθαι μὲν ἄξιόν ἐστι καὶ φιλεῖν δι᾽
εὐφημίαν, ὃ μάλιστα τιμῶσιν ὧν ἴσασι καὶ ποϑοῦ-
σιν, εἰς τοῦτο τιϑέντας τοῦ ϑεοῦ τὴν ἐπίνοιαν. ὡς δὲ
νῦν ἐν τῷ καλλίστῳ τῶν ϑένυπνίων τὸν ϑεὸν ὀνειρο-
πολοῦντας ἐγείρωμεν καὶ παρακαλῶμεν ἀνωτέρω προ- 15
ἄγειν καὶ ϑεάσασϑαι τὸ ὕπαρ αὐτοῦ καὶ τὴν οὐσίαν"
τιμᾶν δὲ καὶ τὴν εἰκόνα τήνδε καὶ σέβεσθαι τὸ περὶ
αὐτὴν γόνιμον, ὡς ἀνυστόν ἐστὶν αἰσϑητῷ νοητοῦ
E καὶ φερομένῳ μένοντος, ἐμφάσεις τινὰς καὶ εἴδωλα
διαλάμπουσαν ἁμωσγέπως τῆς περὶ ἐκεῖνον εὐμενείας ao
καὶ μακαριότητος. ἐκστάσεις δ᾽ αὐτοῦ καὶ μεταβο-
λὰς πῦρ ἀφιέντος, aV αὐτὸν ἀνασπῶσιν ὡς λέγουσιν,
αὖθίς τε καταϑλίβοντος ἐνταῦϑα καὶ κατατείνοντος
εἰς γῆν καὶ ϑάλασσαν καὶ ἀνέμους καὶ ξῷα, καὶ τὰ
δεινὰ παϑήματα καὶ ξῴων καὶ φυτῶν, οὐδ᾽ ἀκούειν s5
ὅσιον" ἢ τοῦ ποιητικοῦ παιδὸς ἔσται φαυλότερος, ἣν

μι

0

6 Ὅμηρος] d 141 τινὰ τινὶ 14 ὀνειροπολοῦντας R:
ὀνειροπολοῦντες 16 ϑεᾶσθϑαιδ ὕπαρ W: ὑπὲρ 22 αἱ
αὐτὸν ἀνασπῶσιν *: ἑαυτὸν ἅμα σπῶσιν 28 καὶ E& 34 εἰς
γῆν] εἰσὶ mei codd. 2426 ποιητικοῦ] cf. Hom. Ο 362

APUD DELPHOS. 2D

ἐκεῖνος ἔν τινε ψαμάϑῳ συντιϑεμένη καὶ διαχεομένῃ
πάλιν ὑφ᾽ αὑτοῦ παίξει παιδιάν, ταύτῃ περὶ τὰ ὅλα
χρώμενος ἀεί, καὶ τὸν κόσμον οὐκ ὄντα πλάττων
εἶτ᾽ ἀπολλύων γενόμενον. τοὐναντίον γὰρ ὅσον &ucoc- F
5 γέπως ἐγγέγονε τῷ κόσμῳ, τοῦτο συνδεῖ τὴν οὐσίαν
καὶ κρατεῖ τῆς περὶ τὸ σωματικὸν ἀσϑενείας ἐπὶ
φϑορὰν φερομένης. καί μοι δοχεῖ μάλιστα πρὸς
τοῦτον τὸν λόγον ἀντιταττόμενον τὸ ῥῆμα καὶ μαρ-
τυρόμενον “εἶ᾽ φάναι πρὸς τὸν ϑεόν, ὡς οὐδέποτε
10 γιγνομένης περὶ αὐτὸν ἐχστάσεως καὶ μεταβολῆς,
ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τινὶ ϑεῷ, μᾶλλον δὲ δαίμονι τεταγμένῳ 894
περὶ τὴν ἐν φϑορᾷ καὶ γενέσει φύσιν. τοῦτο ποιεῖν
καὶ πάδχειν προσῆκον’ ὡς δῆλόν ἐστιν ἀπὸ τῶν
ὀνομάτων εὐθὺς οἷον ἐναντίων ὄντων καὶ ἀντιφώ-
i5 vOv. λέγεται γὰρ ὃ μὲν ᾿“πόλλων ὃ δὲ Πλούτων,
καὶ ὃ μὲν 4ήλιος 6 δ᾽ ᾿᾽Διδωνεύς, καὶ ὁ μὲν Φοῖ-
Boc ὁ δὲ Σκότιος" καὶ παρ᾽ ᾧ μὲν αἱ Μοῦσαι καὶ
ἡ Μνημοσύνη, παρ᾽ ᾧ δ᾽ ἡ 4ήϑη καὶ ἡ Σιωπή"
καὶ ὃ μὲν Θεώριος καὶ Φαναῖος, ὁ δέ
0 ᾿Νυχτὸς ἀιδνᾶς ἀεργηλοῖό 8᾽ Ὕπνου κοίρανος ἢ
καὶ ὃ μέν
“βροτοῖσι ϑεῶν ἔχϑιστος ἁπάντων .᾽ἢ Β
πρὸς ὃν δὲ Πίνδαρος εἴρηκεν οὐκ ἀηδῶς
᾿κατεκρέθη δὲ ϑνατοῖς ἀγανώτατος ἔμμεν.ἢ

2 παίζει] cf. Bywater p. 83 18 προσῆκον R: προσ-
je» 20 Bergkius 8 p. 719 — 9" idem: τὲ 22 βροτοῖσι
ϑεῶν] βροτοῖσιν ἐὼν mel codd. cf. Hom. 1158 — 23 Πίνδαρος]
Bergkius 1 p. 488 24 δὲ ϑνατοῖς ἀγανώτατος W ex p. 413 c.
1109 ἢ, : δεονατοῖς ἀγονῴώτατος

96 DE E APUD DELPHOS.

εἰχότως οὖν ὁ Εὐριπίδης εἶπε
“λοιβαὶ νεκύων φϑιμένων
ἀοιδαί, τὰς χρυδσοκόμας
᾿“πόλλων οὐκ ἐνδέχεται"
καὶ πρότερος ἔτι τούτου ὃ Στησίχορος, δ
μάλα τοι μάλιστα
παιγμοσύνας τὲ φιλεῖ μολπάς v ᾿Ζἡπόλλων,
κάδεα δὲ στοναχάς τ᾽ ᾿Αΐδας ἔλαχε.᾽
Σοφοκλῆς δὲ καὶ τῶν ὀργάνων ἑκατέρῳ προσνέμων
ἑκάτερον δῆλός ἐστι διὰ τούτων, 10
οὐ νάβλα κωκυτοῖσιν οὐ λύρα gíA«.
καὶ γὰρ ὃ αὐλὸς ὀψὲ καὶ πρώην ἐτόλμησε φωνήν "ἐ
C ἱμερτοῖσιν᾽ ἀφιέναι᾽ τὸν δὲ πρῶτον χρόνον εἵλκετο
πρὸς τὰ πένϑη, καὶ τὴν περὶ ταῦτα λειτουργίαν οὐ
μάλ᾽ ἔντιμον οὐδὲ φαιδρὰν εἶχεν, εἶτ᾽ ἐμίχϑη πάντα 15
πᾶσι. μάλιστα δὲ τὰ ϑεῖα πρὸς τὰ δαιμόνια συγ-
χέοντες εἰς ταραχὴν αὐτοὺς κατέστησαν. ἀλλά γε
τῷ E τό ᾿'γνῶϑι σαυτόν᾽ ἔοικέ πως ἀντικεῖσϑαι καὶ
τρόπον τινὰ πάλιν συνάδειν᾽ τὸ μὲν γὰρ ἐχπλήξει
καὶ σεβασμῷ πρὸς τὸν ϑεὸν ὡς ὄντα διὰ παντὸς 20
ἀναπεφώνηται, τὸ δ᾽ ὑπόμνησίς ἐστι τῷ ϑνητῷ τῆς
περὶ αὐτὸν φύσεως καὶ ἀσϑενείας.

1 Εὐριπίδης] Suppl 976 2 λοιβαί! λοιβαί τε Euri-
pides 8 τὰς idem: ἃς ὁ ὅ Στησίχορος] Bergkius 8 p. 224
6 μάλιστα] μελιστᾶν Bergkius 7 ve idem 8 κάδεα δὲ
idem: κήδεά ce 9 Σοφοκλῆς] Nauck p. 311 11 οὐ
νάβλα Sophocles: ἐν αὐλᾶ vel οὐ ναῦλα 12 αὐλός] αὐτὸς
mei codd. 18 ἐφ᾽ ἱμερτοῖσιν] ἐφινερϑίσιν mei 14 λειτουρ-
γίαν R: αὐτουργίαν 1 πάντα πᾶσι Emperius: παντάπασι
17 αὑτοὺς ὃ 18 σαυτόν *: σεαυτόν

IIEPI TOT MH XPAN EMMETPA D
ΝΥ͂Ν THN IITOIAN.

—À δε ἐ , & Y
T4 IIPOEOGIIA TOT AIAAOTOT.

Πρῶτα, BAZIAOKAHZ, OIAINOZ.

δ Δεύτερα, ΦΙΛΙΝΟΣ, 4ΔΙΟΓΈΝΙΑΝΟΣ, ΘΕΩΝ,
ΣΑΡΑΠΙΩΝ, ΒΟΗΘΟΣ, ἘΞΉΗΓΉΤΑΙ.

1. ΒΑΣΙΛΟΚΛΗΣ. “Ἑσπέραν ἐποιήσατε βαϑεῖαν,
ὦ Φιλῖνε, διὰ τῶν ἀναθημάτων παραπέμποντες τὸν E
ξένον" ἐγὼ γὰρ ὑμᾶς ἀναμένων ἀπηγόρευσα.
ιο 9IAINOZ. βραδέως γὰρ ὡδεύομεν, ὦ Βασιλό-
κλεις, σπείροντες λόγους καὶ ϑθερίξοντες εὐθὺς μετὰ
μάχης ὑπούλους καὶ πολεμικούς, ὥσπερ οἱ Σπαρτοί,
βλαστάνοντας ἡμῖν καὶ ὑποφνομένους κατὰ τὴν ὁδόν.
ΒΑΣ. “Ἕτερον οὖν τινὰ δεήσει παρακαλεῖν τῶν
15 παραγεγονότων, ἢ σὺ βούλει χαριξόμενος ἡμῖν διελ-
ϑεῖν, τίνδς ἦσαν οἵ λόγοι καὶ τένες οἱ λέγοντες;
ΦΙΛ. 'Euóv, ὡς ἔοικεν, à Βασιλόκλεις, τὸ ἔργον.
τῶν γὰρ ἄλλων οὐδενὶ ῥαδίως ἂν ἐντύχοις κατὰ
πόλιν τοὺς γὰρ πλείστους ἑώρων αὖϑις εἰς τὸ

"mj

8--6 T4 IIPOZOIIA — — EEHI'HTAI) om. mei. Item
omiaBa sunt hic et infra personarum (BAZIAOKAHZ, GIAI-
ΝΟΣ cett.) nomina 15 διελεὲν codd. mei

28 DE PYTHIAE

Κωρύκιον τῷ ξένῳ καὶ τὴν “υκουρίαν συνανα-
βαίνονταςρ.

ΒΑΣ. Ἦ φιλοϑεάμων τις ἡμῖν καὶ περιττῶς
φιλήκοός ἐστιν ὃ ξένος.

GIA. Φιλόλογός γε καὶ φιλομαϑής ἐστι μᾶλλον.
οὐ μὴν ταῦτα μάλιστα ϑαυμάξειν ἄξιον, ἀλλὰ πρα-

895 ότης τε πολλὴν χάριν ἔχουσα, καὶ τὸ μάχιμον καὶ
διαπορητικὸν ὑπὸ συνέσεως, οὔτε δύσχολον οὔτ᾽
ἀντίτυπον πρὸς τὰς ἀποκρίσεις ὥστε καὶ βραχὺ
συγγενόμενον εὐθὺς εἰπεῖν 'τέχος ἀγαθοῦ πατρός.ἢ 10
οἶσϑα γὰρ 4“]ιογενιανὸν ἀνδρῶν ἄριστον.

BAXZ. 4óvóg μὲν οὐκ εἶδον, ὦ Φιλῖνε, πολλοῖς
δ᾽ ἐντετύχηκα καὶ τὸν λόγον καὶ τὸ ἦϑος τάν-
δρὸς ἰσχυρῶς ἀποδεχομένοις, ὅμοια δὲ τούτοις ἕτερα
περὶ τοῦ νεανίσκου λέγουσιν. ἀλλὰ τίν᾽ ἀρχὴν is
ἔσχον οἱ λόγοι καὶ πρόφασιν;

2. ΦΙΔ. 'Exégowov οἱ περιηγηταὶ τὰ συντε-
ταγμένα, μηδὲν ἡμῶν φροντίσαντες δεηϑέντων ἐπι-
τεμεῖν τὰς ῥήσεις καὶ τὰ πολλὰ τῶν ἐπιγραμμάτων.
τὸν δὲ ξένον ἡ μὲν ἰδέα καὶ τὸ τεχνικὸν τῶν ἄν- so

Β δριάντων μετρίως προσήγετο, πολλῶν καὶ καλῶν
ἔργων ὡς ἔοικε ϑεατὴν γεγενημένον" ἐθαύμαξε δὲ
τοῦ χαλκοῦ τὸ ἀνθηρὸν ὡς οὐ πίνῳ προσεοικὸς

οὐδ᾽ ἰῷ, βαφῇ δὲ κυάνου στίλβοντος, ὥστε καὶ
παῖξαί τι πρὸς τοὺς ναυάρχους (ἀπ᾿ ἐκείνων γὰρ ss

οι

4 φιλήκοος Μ: φιλικός δ ye W: δὲ 7? τὸ] malim
τι 15 ἀρχὴν W: ἑτέραν ἀρχὴν 17 ἐπέραινον εἶπεν ὃ
22 ἐθαύμαζε Basileensis: ἐθαύμαζον 24 ἰῷ: ἴω κυάνου
Stegmanuus: κυανοῦ 25 παῖξαί τι *: πέμψαι τι ναυ-
ἄάρχους Amyotus: νεάρχους

ORACULIS, 99

ἦρκται τῆς ϑέας) olov ἀτεχνῶς θαλαττίους τῇ χρόα
καὶ βυϑίους ἑστῶτας. “ἄρ᾽ οὖν᾽ ἔφη ᾿κρᾶσίς τις ἦν
καὶ φάρμαξις τῶν πάλαι τεχνιτῶν περὶ τὸν χαλκόν,
ὥσπερ ἡ λεγομένη τῶν ξιφῶν στόμωσις ἧς ἐκλι-
5 πούσης ἐκεχειρίαν ἔσχεν ἔργων πολεμικῶν Ó χαλ-
κός;᾽ τὸν μὲν γὰρ Κορένϑιον οὐ τέχνῃ ἀλλὰ συν-
τυχίᾳ τῆς χρόας λαβεῖν τὸ κάλλος, ἐπινειμαμένου
πυρὸς οἰκίαν ἔχουσάν τι χρυσοῦ καὶ ἀργύρου, πλεῖ-
στον δὲ χαλκὸν ἀποκείμενον ὧν συγχυϑέντων καὶ Ο
10 σδυντακέντων, ὄνομα τοῦ χαλκοῦ τῷ μείζονι τὸ πλῆ-
ϑοὸς παρέσχεν. ὃ δὲ Θέων ὑπολαβών “ἄλλον᾽ ἔφη
'Aóyov ἡμεῖς ἀκηκόαμεν πανουργέστερον᾽ óg ἀνὴρ
ἐν Κορίνϑῳ χαλκοτύπος, ἐπιτυχὼν ϑήκῃ χρυσίον
ἐχούσῃ πολὺ καὶ δεδοικὼς φανερὸς γενέσθαι, κατὰ
15 μικρὸν ἀποκόπτων καὶ ὑπομιγνὺς ἀτρέμα τῷ χαλκῷ,
ϑαυμαστὴν λαμβάνοντι κρᾶσιν, ἐπίπραδσκε πολλοῦ
διὰ τὴν χρόαν xol τὸ κάλλος ἀγαπώμενον. ἀλλὰ
καὶ ταῦτα κἀκεῖνα μῦϑός ἐστιν ἦν δέ τις ὡς
ἔοικε μῖξις καὶ ἄρτυσις, ὥς που καὶ νῦν ἀνακεραν-
» νύντες ἀργύρῳ χρυσὸν ἰδίαν τινὰ καὶ περιττὴν D
ἐμοὶ δὲ φαινομένην νοσώδη χλωρότητα καὶ φϑορὰν
ἀκαλλῆ παρέχουσι."
8. 'Tív οὖν αἰτίαν᾽ ἔφη ὃ 4Διογενιανός “οἴει
τῇρ ἐνταῦϑα τοῦ χαλκοῦ χρόας γεγονέναι; καὶ ὃ

4 ita Abreschius: ἐκλειπούσης 6 οὐ τέχνη ἀλλὰ συν-
τυχία (ita quidem BE) τῆς ze. λαβεῖν τὸ κάλλος ἐποίησεν
an post λαβεῖν inserendum φασιν 10 τὸ μεῖζον πλῆϑος
Stegmannus. Sed ordo verborum vid. esse τὸ πλῆϑος τοῦ
χαλκοῦ παρέσχεν ὄνομα (τοῦ χαλκοῦ) τῷ μείξονι (Sc. μέρει
τοῦ χαλκοῦ) 24 χρόας Duebnerus: χροιᾶς

80 DE PYTHIAE

ec

Θέων Ὅταν᾽ ἔφη 'vbv πρώτων καὶ φυσικωτάτων
καὶ ἐσομένων καὶ ὄντων. πυρὸς καὶ γῆς καὶ ἀέρος
καὶ ὕδατος, μηδὲν ἄλλο τῷ χαλκῷ πλησιάξῃ μηδ᾽
ὁμιλῇ πλὴν μόνος ὃ ἀήρ, δῆλός ἐστιν ὑπὸ τούτου

πεπονθὼς καὶ διὰ τοῦτον ἐσχηκὼς ἣν ἔχει διαφορὰν 5

ἀεὶ συνόντα καὶ προσκείμενον" ἢ
“τουτὶ μὲν ἤδεις πρὶν Θέογνιν γεγονέναι

κατὰ τὸν κωμικόν, ἣν δ᾽ ἔχων φύσιν ὁ ἀὴρ T$ τε
E χρώμενος δυνάμει κατὰ τὰς ἐπιψαύσεις ἐπικέχρωκε
τὸν χαλκὸν ἐπιϑυμεῖς μαϑεῖν;᾽ φήσαντος δὲ τοῦ
ΖΔιογενιανοῦ, *xal γὰρ ἐγώ᾽ εἶπεν “ὦ παῖ" ξητῶμεν
οὖν κοινῇ καὶ πρότερον, εἰ βούλει, δι’ ἣν αἰτίαν
μάλιστα τῶν ὑγρῶν ἀναπίμπλησιν ἰοῦ τοὔλαιον" οὐ
γὰρ αὐτόν ys δήπου τῷ χαλκῷ προστρίβεσϑαι τὸν
ἐόν, ἅτε δὴ καϑαρὸν αὐτῷ καὶ ἀμέαντον πλησιά-
ξοντα.᾿ “οὐδαμῶς᾽ εἶπεν ὃ νεανίας “ἄλλο δ᾽ αὐτῷ
μον δοκεῖ τούτου τὸ αἴτιον ὑπάρχειν᾽ λεπτῷ γὰρ
ὄντι καὶ καϑαρῷ καὶ διαυγεῖ προσπίπτων ὃ (o
F ἐχφανέστατός ἐστιν, ἐν δὲ τοῖς ἄλλοις ὑγροῖς ἀφανί-
ξεται.᾽ καὶ ὃ Θέων “εὖγ᾽" εἶπεν “ὦ παῖ, καὶ καλῶς"
σκόπει δ᾽ εἰ βούλει καὶ τὴν ὑπ᾽ ᾿Δριστοτέλους
αἰτίαν λεγομένην.᾽ “ἀλλὰ βούλομαι᾽ εἶπε. 'φησὶ
τοίνυν τῶν μὲν ἄλλων ὑγρῶν ἐπιόντα διέχειν ἀδή-

8 μηδὲν Basileensis: καὶ μηδὲν 1 τουτὶ Cobetus:
τοῦτο. cf. Kock. Fragm. Com. 3 p. 495 ἤδεις Turnebus
(ζδειν p. 111 c). Eius loco lac. in codd. 11 litt. in E. 18

ναπίμπλησιν) sc. ὁ ἀὴρ 14 αὐτὸν *: αὐτὸ 11 τούτου
Turnebus: τοῦτο 20 καλῶς R. Lacuna ἢ litt. (in E) εἶπεν
: εἰπεῖν

20

ORACULIS. 51

Ame καὶ διασπείρεσθαι τὸν ἰόν, ἀνωμάλων τῶν
πόρων καὶ μανῶν ὄντων᾽ τοῦ δ᾽ ἐλαίου τῇ πυκνό-
τητε στέγεσθϑαι καὶ διαμένειν ἀθροιξόμενον. ἂν
οὖν καὶ αὐτοί τι τοιοῦτον ὑποϑέσϑαι δυνηϑῶμεν,
εοὐ παντάπασιν ἀπορήσομεν ἐπῳδῆς καὶ παραμυϑίας
πρὸς τὴν ἀπορίαν.

4. Ὡς οὖν ἐκελεύομεν καὶ συνεχωροῦμεν, ἔφη 898
τὸν ἀέρα τὸν ἐν ZfsAgoig, πυκνὸν ὄντα καὶ συνεχῆ
καὶ τόνον ἔχοντα διὰ τὴν ἀπὸ τῶν ὀρῶν ἀνάκλασιν

1 καὶ ἀντέρεισιν, ἔτι καὶ λεπτὸν εἶναι καὶ δηκτικόν,
ὥς που μαρτυρεῖ καὶ τὰ περὶ τὰς πέψεις τῆς τρο-
φῆς. ἐνδυόμενον οὖν ὑπὸ λεπτότητος καὶ τέμνοντα
τὸν χαλκὸν ἀναχαράσδειν πολὺν ἰὸν ἐξ αὐτοῦ καὶ
γεώδη, στέγειν δὲ τοῦτον αὖ πάλιν καὶ πιέξειν, τῆς

ιὸ πυχνότητος διάχυσιν μὴ διδούσης, τὸν δ᾽ ὑφιστά-
μενον αὐτοῦ διὰ πλῆϑος ἐξανϑεῖν καὶ λαμβάνειν
αὐγὴν καὶ γάνωμα περὶ τὴν ἐπιφάνειαν. ἀποδεξα- Β
μένων δ᾽ ἡμῶν. ὃ ξένος ἔφη τὴν ἑτέραν ἀρκεῖν ὑπό-
ϑεσιν πρὸς τὸν λόγον. “ἡ. δὲ λεπτότης᾽ ἔφη “δόξει

4 μὲν ὑπεναντιοῦσϑαι καὶ πρὸς τὴν λεγομένην πυκνό-
τητα τοῦ ἀέρος, λαμβάνεται δ᾽ οὐκ ἀναγκαίως" αὐτὸς
γὰρ ὑφ᾽ ἑαυτοῦ παλαιούμενος ὁ χαλκὸς ἀποπνεῖ καὶ
μεϑίησι τὸν ἰόν, ὃν ἡ πυχνότης συνέχουσα καὶ πα-
χνοῦσα ποιεῖ ἐκφανῆ διὰ τὸ πλῆϑος.᾽ ὑπολαβὼν δ᾽

Ὁ ὁ Θέων, τί ydg! εἶπεν “ὦ ξένε, κωλύει ταὐτὸν εἶναι

1 τῶν πόρων R. Eius loco lacuna in codd. 8 litt. in E

2 μανῶν ὄντων Vulcobius: μενόντων 15 διάχυσιν
Anonymus. Lacuna (9 litt. in E) 16 αὐτοῦ R: oór' cum
lace. 2 litt. in E 25 ταὐτὸν *: ταὐτὸ

32 DE PYTHIAE

xal λεπτὸν xol πυκνόν, ὥσπερ và σηρικὰ καὶ τὰ
βύσσινα τῶν ὑφασμάτων, ἐφ᾽ ὧν καὶ Ὅμηρος εἶπε

ἱχκαιροσέων δ᾽ ὀθονῶν ἀπολείβεται ὑγρὸν ἔλαιον᾽,

ἐνδεικνύμενος τὴν ἀκρίβειαν καὶ λεπτότητα τοῦ
Οὔφους τῷ μὴ προσμένειν τὸ ἔλαιον ἀλλ᾽ ἀπορρεῖν
καὶ ἀπολισϑάνειν, τῆς λεπτότητος καὶ πυκνότητος οὐ
διιείσης; καὶ μὴν o0 μόνον πρὸς τὴν ἀναχάραξιν
τοῦ ἰοῦ χρήσαιτ᾽ ἄν τις τῇ λεπτότητι τοῦ ἀέρος,
ἀλλὰ καὶ τὴν χρόαν αὐτὴν ποιεῖν ἔοικεν ἡδίονα
καὶ γλαυκοτέραν, ἀναμιγνύουσα τῷ κυάνῳ φῶς καὶ
αὐγήν.᾽ ΝΣ |

5. 'Ex τούτου γενομένης σιωπῆς, πάλιν ol περι-
ηγηταὶ προεχειρίξοντο τὰς ῥήσεις. χρησμοῦ δὲ τινος
ἐμμέτρου λεχϑέντος, οἶμαι, περὶ τῆς Αἴγωνος τοῦ
"Aoysíov βασιλείας, πολλάκις ἔφη ϑαυμάσαι τῶν ἐπῶν
ὁ Διογενιανός, ἐν οἷς οἵ χρησμοὶ λέγονται, τὴν
φαυλότητα καὶ τὴν εὐτέλειαν. καίτοι μουδηγέτης ὃ
ϑεός, καὶ τῆς λεγομένης λογιότητος οὐχ ἧττον αὐτῷ
D καλὸν ἢ τῆς περὶ μέλη καὶ ὁδὰς εὐφωνίας μετεῖναι,
καὶ πολὺ τὸν Ἡσίοδον εὐεπείᾳ καὶ τὸν Ὅμηρον
ὑπερφϑέγγεσθαι' ἱτοὺς δὲ πολλοὺς τῶν χρησμῶν
ὁρῶμεν καὶ τοῖς μέτροις καὶ τοῖς ὀνόμασι πλημμε-
λείας καὶ φαυλότητος ἀναπεπλησμένους.᾽ παρὼν οὖν

2 Ὅμηρος] n 107 8. καιροσέων] καὶ ὧν lacuna inter-
cedente BE. καιρουσσέων Larochius ὀθονέων Homerus
7 διιείσης R: διίησι 8 vg * — 9 αὐτὴν] αὕτη Emperius
praeter necessitatem 10 κυάνῳ Stegmannus: κυανῷ 18
προυχειρίξοντοῦ 19 καλὸν R: τὸ καλὸν εὐφωνίαρ idem:
καὶ εὐφωνίίςξ 242 ὁρῶμεν, εἶπεν

οι

ORACULIS. 33

᾿ϑήνηϑεν ὁ ποιητὴς Σαραπίων “εἶτ᾽ ᾽ ἔφη ᾿ταῦτα
τὰ ἔπη τοῦ ϑεοῦ πιστεῦδντες εἶναι, τολμῶμεν αὖ
πάλιν, ὡς λείπεται κάλλει τῶν Ὁμήρου καὶ ᾿Ησιόδου,
λέγειν, καὶ οὐ χρησόμεϑα τούτοις ὡς ἄριστα καὶ
5 κάλλιστα πεποιημένοις, ἐπανορϑούμενοι τὴν αὑτῶν
κρίσιν προκατειλημμένην ὑπὸ φαύλης συνηϑείας;᾽
ὑπολαβὼν οὖν Βόηϑος ὃ γεωμέτρης (οἶσϑα γὰρ τὸν
ἄνδρα μεταταττόμενον ἤδη πρὸς τὸν Ἐπίκουρον), Ε
“ἄρ᾽ ovv' ἔφη 'τὸ τοῦ ξωγράφου Παύσωνος ἀκή-
10 κοας: “οὐκ ἔγωγ᾽ εἶπεν ὃ Σαραπίων. “ἀλλὰ μὴν
ἄξιον. ἐκλαβὼν γὰρ ὡς ἔοικεν ἵππον ἀλινδούμενον
γράψαι τρέχοντ᾽ ἔγραψεν. ἀγανακτοῦντος δὲ τὰν-
ϑρώπου. γελάσας ὃ Παύσων κατέστρεψε τὸν πί-
νακα᾿ καὶ γενομένων ἄνω τῶν κάτω, πάλιν ὃ ἵππος
1 οὐ τρέχων ἀλλ᾽ ἀλινδούμενος ἐφαίνετο. τοῦτό φη- F
6w ὁ Βίων ἐνίους τῶν λόγων πάσχειν, ὅταν ἀνα-
στρέφωσι. διὸ καὶ τοὺς χρησμοὺς ἔνιοι φήσουσιν
εὖ καὶ καλῶς ἔχειν, ὅτι τοῦ ϑεοῦ εἰσιν" ἄλλοι τοῦ
ϑεοῦ μὴ εἶναι, ὅτι φαύλως ἔχουσιν. ἐκεῖνο μὲν γὰρ
:0 ἐν ἀδήλῳ᾽ τὸ δ᾽ οὐκ εὖ τὰ ἔπη πεποιῆσϑαι τὰ περὶ
τοὺς χρησμοὺς καὶ σοὶ κριτῇ δήπουθεν, ὦ φίλε
Σαραπίων, εἶπεν, ἐναργές ἐστι. ποιήματα yàg γρά-
φεις τοῖς μὲν πράγμασι φιλοσόφως καὶ αὐστηρῶρ,
δυνάμει δὲ καὶ χάριτι καὶ κατασκευῇ τῇ περὶ λέξιν

1 Σαραπίων * hic et infra: σεραπίών — 2 τολμῶμεν M:

τὸ ἄμωμον 8 λείπεται R: λέγεται 4 καὶ οὐ Duebnerus:

6 αὑτῶν *: αὐτῶν 16 ἀναστραφῶσι Perizonius 18

εὖ καὶ καλῶς *: οὐ καλῶς ἄλλοι Perizonius: ἀλλὰ 90

οὐκ εὖ τὰ ἔπη supplevi cum W. Lac. in codd. (18 litt. in E)

πεποιῆσθαι W : πεπονῆσϑαι 322 γὰρ Η: μὲν yào 24 cj H
Plutarchi Moralia. Vol. III. 9

o4 — DE PYTHIAE

ἐοικότα τοῖς Ὁμήρου καὶ ᾿Ησιόδου μᾶλλον ἢ τοῖς
ὑπὸ τῆς Πυϑίας ἐκφερομέϑοις.᾽
6. Καὶ ὃ Σαραπίων 'vocoüusv ydg! εἶπεν “ὦ
Bóq95, καὶ τὰ ὦτα καὶ τὰ ὄμματα, συνειϑισμένοι
διὰ τρυφὴν καὶ μαλακίαν τὰ ἡδίω καλὰ νομέξειν 5
897 καὶ ἀποφαίνεσϑαι. τάχα δὴ μεμψόμεϑα τὴν Πυϑίαν,
ὅτι Γλαύκης οὐ φϑέγγεται τῆς κιϑαρφδοῦ λιγυρώ-
τερον, οὐδὲ χριομένη μύροις οὐδ᾽ ἁλουργέδας ἀμσε-
χομένη κάτεισιν εἰς τὸ ἄδυτον, οὐδ᾽ ἐπιϑυμιᾷ κα-
σίαν ἢ λήδανον ἢ λιβανωτὸν ἀλλὰ δάφνην καὶ τὸ
᾿κρίϑινον ἄλευρον. οὐχ ὁρᾷς, εἶπεν, ὅσην χάριν ἔχει
τὰ Σαπφικὰ μέλη κηλοῦντα καὶ καταϑέλγοντα τοὺς
ἀκροωμένους; ᾿Σίβυλλα δὲ μαινομένῳ στόματι᾽ xo"
«Ἡράκλειτον “ἀγέλαστα καὶ ἀκαλλώπιστα καὶ ἀμύριστα
φϑεγγομένη, χιλίων ἐτῶν ἐξικνεῖται τῇ φωνῇ διὰ 15
τὸν ϑεόν. ὁ δὲ Πίνδαρος “ἀκοῦσαι φησὶ τοῦ ϑεοῦ
B τὸν Κάδμον μουσικὰν ὀρϑάν᾽ οὐχ ἡδεῖαν οὐδὲ τρυ-
φερὼν οὐδ᾽ ἐπικεκλασμένην τοῖς μέλεσιν. ἡδονὴν
γὰρ οὐ προσίεται τὸ ἀπαϑὲς καὶ ἁγνόν, ἀλλ᾽ ἐνταῦϑα
μετὰ τῆς “ἄτης ἐρρίφη καὶ τὸ πλεῖστον αὐτῆς καὶ 90
ὡς ἔοικεν εἰς τὰ ὦτα τῶν ἀνθρώπων συνερρύηκεν.ἢ
1. Εἰπόντος δὲ ταῦτα τοῦ Σαραπίωνος, ὃ Θέων
μειδιάσας “ὁ Σαραπίων μέν᾽ εἶπε “τὸ ᾿εἰωϑὸς ἀπο-

8 εἶπεν ὦ Basileensis: ἔν τε νῷ 8 χριομένη Vulco-
bius: χριομένην ita R: ἀμπεχομένην 9 κάτεισιν εἰς
τὸ ἄδυτον οὐδ᾽ R: καί τισιν εἰς τὸ odÓR εΕἘ ὀ 9 κασίαν Dueb-
nerus: κασσίν 14 Ἡράκλειτον] Bywater p. ὅ 15 ἐτέων
ἐξικνέεται idem 16 Πένδαρος] Bergk. 1 p. 380 16 ἀκού-
σας codd. mei (BE) μουσικὰν Amyotus: οὐ μουσικὰν
90 Ἄττης Vulcobius (cf. Hom. T' 126): αὐτῆς

ORACULIS. 35

δέδωκε τῷ τρόπῳ, λόγου περὶ "4vgo xol ἡδονῆς
παραπεσόντος ἀπολαύσας" ἡμεῖς δ᾽ ὦ Βόηϑε, κἂν
j φαυλότερα τῶν Ὁμήρου ταῦτα τὰ ἔπη, μὴ νομί-
Couev αὐτὰ πεποιηκέναι τὸν ϑεόν, ἀλλ᾽ ἐκείνου τὴν
5 ἀρχὴν τῆς κινήσεως ἐνδιδόντος, ὡς ἑκάστη πέφυκε C
κινεῖσϑαι τῶν προφητίδων. καὶ γὰρ εἰ γράφειν ἔδει
μὴ λέγειν τοὺς χρησμούς, οὐκ ἂν οἶμαι τοῦ θεοῦ τὰ
γράμματα νομίξοντες ἐψέγομεν. ὅτι λείπεται καλλι-
γραφέᾳ τῶν βασιλικῶν. οὐ γὰρ ἔστι ϑεοῦ ἡ γῆρυς
10 οὐδ᾽ ὁ φϑόγγος οὐδ᾽ ἡ λέξις οὐδὲ τὸ μέτρον ἀλλὰ
τῆς γυναικός" ἐκεῖνος δὲ μόνας τὰς φαντασίας παρ-
ίστησι καὶ φῶς ἐν τῇ ψυχῇ ποιεῖ πρὸς τὸ μέλλον"
ὁ γὰρ ἐνθουσιασμὸς τοιοῦτόν ἐστι. καϑόλου δ᾽ εἰ-
πεῖν, ὑμᾶς τοὺς τοῦ ᾿Επικούρου προφήτας (δῆλος
1 γὰρ εἰ καὶ αὐτὸς ὑποφερόμενος) οὐκ ἔστι διαφυ-
γεῖν, ἀλλὰ κἀκείνας αἰτιᾶσϑε τὰς πάλαι προφήτι- D
δας ὡς φαύλοις ποιήμασι χρωμένας, καὶ τὰς νῦν
καταλογάδην καὶ διὰ τῶν ἐπιτυχόντων ὀνομάτων
τοὺς χρησμοὺς λεγούσας, ὅπως ὑμῖν ἀκεφάλων καὶ
2:0 λαγαρῶν μέτρων καὶ μειούρων εὐθύνας μὴ ὑπέχωσι.ἢ
καὶ ὃ Διογενιανὸς 'μὴ παῖξ᾽᾽ εἶπεν “ὦ πρὸς ϑεῶν,
ἀλλὰ διάλυσον ἡμῖν ταύτην τὴν ἀπορίαν κοινὴν οὖ-
σαν. οὐδεὶς γὰρ ἔστιν “Ελλήνων, ὃς οὐκ αἰτίαν ἐπι-
ξητεῖ καὶ λόγον, πῶς πέπαυται τὸ μαντεῖον ἔπεσι
6 xxl λόγοις χρώμενον. ὑπολαβὼν οὖν ὁ Θέων “ἀλλὰ
1 Ἄτης καὶ Duebnerus: αὐτῆς τῆς 2 κἂν ἢ] κἂν ἡ
κἂν μὴ 7? 8 .1ἴἰὰ Abreschius: καλλιγραφία 16 κἀκείνας W-
κακίας αἰτιᾶσϑε Leonicus: αἰτιᾶσθαι 28 Ελλήνων Steg-
mannus: ἀλλήων 234 πῶς Duebnerus: ὡς 246 καὶ λόγοις]

καὶ ἄλλοις μέτροις ἢ ex p. 402b
3*

96 DE PYTHIAE

καὶ vOv! εἶπεν “ὦ παῖ, δοκοῦμεν ἐπηρείᾳ τινὶ τοὺς
περιηγητὰς ἀφαιρεῖσϑαι τὸ οἰκεῖον ἔργον. ἔασον οὖν
E γενέσϑαι τὸ τούτων πρότερον. εἶτα περὶ ὧν βούλει
καϑ' ἡσυχίαν διαπορήσεις.᾽

8. Ἤδη δὲ προϊόντες ἦμεν κατὰ τὸν 'Iégovog &v-
δριάντα τοῦ τυράννου" καὶ τῶν μὲν ἄλλων ὃ ξένος
εἰδὼς ἅπαντα παρεῖχεν ὅμως ὑπ᾽ εὐκολίας ἀκροατὴν
αὑτόν" ἀκούσας δ᾽ ὅτι κίων τις ἑστὼς ἄνω χαλκοῦς
᾿Ιέρωνος ἔπεσεν αὐτομάτως τῆς ἡμέρας ἐκείνης. 1
τὸν ᾿Ιέρωνα συνέβαινεν ἐν Συρακούσαις τελευτᾶν,
ἐθαύμασε. κἀγὼ τῶν ὁμοίων ἅμα συνανεμέμνησκον,
οἷα δὴ τοῦ Ἰέρωνος μὲν τοῦ Σπαρτιάτου, ὅτι πρὸ τῆς
ἐν Μεύκτροις αὐτῷ γενομένης τελευτῆς ἐξέπεσον οἵ
F ὀρθαλμοὶ τοῦ ἀνδριάντος, οἱ δ᾽ ἀστέρες ἠφανίσϑη-
σαν οὗρ “Μύσανδρος ἀνέϑηκεν ἀπὸ τῆς ἐν Αἰγὸς
ποταμοῖς ναυμαχίας. ὃ δ᾽ αὐτοῦ τοῦ “Μυσάνδρου
λίϑινος ἀνδριὰς ἐξήνϑησεν ἀγρίαν λόχμην καὶ πόαν
τοσαύτην τὸ πλῆϑος, ὥστε κατακρύψαι τὸ πρόσ-
oov. ἐν δὲ τοῖς Σικελικοῖς τῶν ᾿4ϑηναίων ἀτυχή-
μασιν αἵ τε χρυσαῖ τοῦ φοίνικος ἀπέρρεον βάλανοι,
καὶ τὴν ἀσπίδα τοῦ Παλλαδίου κόρακες περιέκοπτον.
ὁ δὲ Κνιδίων στέφανος, ὃν Φαρσαλίᾳ τῇ ὀρχηστρίδι
Φιλόμηλος ὁ Φωκέων τύραννος ἐδωρήσατο, μετα-
στᾶσαν αὐτὴν ἐκ τῆς Ελλάδος εἰς τὴν ᾿Ιταλίαν,
ἀπώλεσεν ἐν Μεταποντίῳ παίξουσαν περὶ τὸν νεὼν

δοϑτοῦ ᾿Ζ“πόλλωνος᾽ δρμήσαντες γὰρ ἐπὶ τὸν στέφανον

οἱ νεανίσκοι καὶ μαχόμενοι περὶ τοῦ χρυσίου πρὸς

12 “Ιέρωνος) cf. Xenoph. Hist. Gr. VI 4, 9. 16 τοῦ]
om. BE et omitti potest |

οι

ORACULIS. 9d

ἀλλήλους διέσπασαν τὴν ἄνθρωπον. ᾿Αριστοτέλης
μὲν οὖν μόνον Ὅμηρον ἔλεγε κινούμενα ποιεῖν ὀνό-
ματα διὰ τὴν ἐνέργειαν" ἐγὼ δὲ φαίην ἂν καὶ τῶν
ἀναϑημάτων τὰ ἐνταυϑοῖ μάλιστα συγκινεῖσϑαι καὶ
5 συνεπισημαίνειν τῇ τοῦ ϑεοῦ προνοίᾳ᾽ καὶ τούτων
μέρος μηδὲν εἶναι κενὸν μηδ᾽ ἀναίσθητον, ἀλλὰ
πεπλῆσϑαι πάντα ϑειότητος. καὶ ὁ Βόηϑος “ναί
εἶπεν" ἑοὐ γὰρ ἀρκεῖ τὸν ϑεὸν εἰς σῶμα καϑειρ-
γνύναι ϑνητὸν ἅπαξ ἑκάστου μηνός, ἀλλὰ καὶ λίϑῳ Β
10 παντὶ καὶ χαλκῷ συμφυράσομεν αὐτόν, ὥσπερ οὐκ
ἔχοντες ἀξιόχρεων τῶν τοιούτων συμπτωμάτων τὴν
τύχην δημιουργὸν καὶ ταὐτόματον. ὑἧεἶτ᾽ ^ ἔφην
ἐγώ 'vróyq σοι δοκεῖ καὶ αὐτόματον τῶν τοιούτων
ἕχαστον ἐοικέναι. καὶ πιϑανόν ἐστι τὰς ἀτόμους
15 ἐξολισϑεῖν καὶ διαλυϑῆναι καὶ παρεγκλῖναι μήτε
πρότερον μήϑ᾽ ὕστερον, ἀλλὰ κατ᾽ ἐχεῖνον τὸν χρό-
vov, ἐν ᾧ τῶν ἀναϑέντων ἕκαστος ἢ χεῖρον ἔμελλε
πράξειν ἢ βέλτιον; καὶ σὲ μὲν ᾿Επίκουρος ὠφελεῖ νῦν
ὡς ἔοικεν ἀφ᾽ ὧν εἶπεν ἢ ἔγραψε πρὸ ἐτῶν τρια-
20 χοσίων" ὁ ϑεὸς δ᾽, εἰ μὴ συνείρξειε φέρων ἑαυτὸν C
εἰς ἅπαντα μηδ᾽ ἀνακερασϑείη πᾶσιν, οὐκ ἄν co,
δοκοίη κινήσεως ἀρχὴν καὶ πάϑους αἰτίαν παρασχεῖν
οὐδενὶ τῶν ὄντων;
9. Τοιαῦτα μὲν ἐγὼ πρὸς τὸν Βόηϑον ἀπεκρι-
85 νάμην, ὅμοια δὲ περὶ τῶν Σιβυλλείωι. ἐπειδὴ γὰρ

1 ᾿Δριστοτέλης] Rhet. III 11. cf Fragm. 180 (ed. Teubner.)
4 τἀνταυϑὶ Abreschius 12 ταὐτόματον *: τὸ αὐτόματον
14 ἐοικέναι] πεποιηκέναι 1δ διαχυϑῆναι Usenerus 16
ἀλλὰ) ἀλλ᾽ $? — 22 αἰτίαν Leonicus: ἑστίαν

98 DE PYTHIAE

ἔστημεν κατὰ τὴν πέτραν γενόμενοι τὴν κατὰ τὸ
βουλευτήριον, ἐφ᾽ ἧς λέγεται καϑίξεσϑαι τὴν πρώ-
την Σίβυλλαν ἐκ τοῦ “Ελικῶνος παραγενομένην ὑπὸ
τῶν Μουσῶν τραφεῖσαν (ἔνιοι δέ φασιν ἐκ 'Μαλιέων
ἀφικέσϑαι Μαμίας οὖσαν ϑυγατέρα τῆς Ποσειδῶ- ὅ
voc), ὁ μὲν Σαραπίων ἐμνήσϑη τῶν ἐπῶν, ἐν οἷς

D ὕμνησεν ἑαυτήν, ὡς οὐδ᾽ ἀποθανοῦσα λήξει μαντι-
xijg" ἀλλ᾽’ αὐτὴ μὲν ἐν τῇ σελήνῃ περίεισι τὸ κα-
λούμενον φαινόμενον γενομένη πρόσωπον, τῷ δ᾽
ἀέρι τὸ πνεῦμα συγκραϑὲν ἐν φήμαις ἀεὶ φορήσεται 10
καὶ κληδόσιν" ἐκ δὲ τοῦ σώματος μεταβαλόντος ἐν

, τῇ γῇ πόας καὶ ὕλης ἀναφυομένης. βοσκήσεται ταύ-
τὴν ἱερὰ ϑρέμματα, χρόας τε παντοδαπὰς ἴσχοντα
καὶ μορφὰς καὶ ποιότητας ἐπὶ τῶν σπλάγχνων ἀφ᾽
ὧν αἱ προδηλώσεις ἀνθρώποις τοῦ μέλλοντος. ὃ δὲ 16
Βόηϑος ἔτι μᾶλλον ἦν φανερὸς καταγελῶν" τοῦ δὲ

E ξένου εἰπόντος. ὧς, εἰ καὶ ταῦτα μύϑοις ἔοικεν,
ἀλλὰ ταῖς γε μαντείαις ἐπιμαρτυροῦσι πολλαὶ μὲν
ἀναστάσεις καὶ μετοικισμοὶ πόλεων ᾿Ελληνίδων, πολ-
Ael δὲ βαρβαρικῶν στρατιῶν ἐπιφάνειαι καὶ ἀναι- 20
ρέσεις ἡγεμονιῶν ταυτὶ δὲ τὰ πρόσφατα καὶ νέα
πάϑη περί τε Κύμην καὶ Δικαιάρχειαν οὐχ ὑμνού-
μενα πάλαι καὶ ἀδόμενα διὰ τῶν Σιβυλλείων ὃ
χρόνος ὥσπερ ὀφείλων ἀποδέδωκεν, ἐκρήξεις πυρὸς
ὀρείου καὶ ξέσεις ϑαλασσίας, καὶ πετρῶν καὶ φλε- 35
γμονῶν ὑπὸ πνεύματος ἀναρρίψεις, καὶ φϑορὰς πόά-

8 σιβύλλαν BE 4 ἐκ Μαλιέων " (ἐκ Μαλιαίων Clem.
Alex. p. 868 Pott. ubi pro Σιδῶνος leg. Ποσειδῶνος): εἰς
Μαλεῶνα 8. αὐτὴ Β: αὔτη 10 malim τοῦ ξένου δ᾽ εἰπόν-
tog 18 γε R: τε 22. Δικαιάρχειαν *: δικαιαρχίαν

ORACULIS. 39

Aeov ἅμα τοσούτων καὶ τηλικούτων, ὡς us0' ἡμέ-
ραν ἐπελθοῦσιν ἄγνοιαν εἶναι καὶ ἀσάφειαν ὅπου
κατῴκηντο τῆς χώρας συγκεχυμένης; ταῦτα γὰρ εἰ Ὁ
γέγονε πιστεῦσαι χαλεπόν ἐστι, μή τί γε προειπεῖν
5 ἄνευ ϑειότητος.ἢ
10. Καὶ ὃ Βόηϑος 'zotov γάρ᾽ εἶπεν “ὦ δαιμόνιε,
τῇ φύσει πάϑος ὁ χρόνος οὐκ ὀφείλει; ví δ᾽ ἔστι
τῶν ἀτόπων καὶ ἀπροσδοκήτων περὶ γῆν ἢ ϑάλατταν
ἢ πόλεις ἢ ἄνδρας, Ó τις ἂν προειπὼν οὐ τύχοι
10 γενομένου; καίτοι τοῦτό γε σχεδὸν οὐδὲ προειπεῖν
ἔστιν ἀλλ᾽ εἰπεῖν, μᾶλλον δὲ ῥῖψαι καὶ διασπεῖραι
λόγους οὐκ ἔχοντας ἀρχὴν εἰς τὸ ἄπειρον οἷς πλα-
νωμένοις ἀπήντησε πολλάκις ἡ ἐύχη καὶ συνέπεσεν
αὐτομάτως. διαφέρει γὰρ οἶμαι γενέσϑαι τὸ ῥηϑὲν ἢ
15 ῥηϑῆναι τὸ γενησόμενον. ὃ γὰρ εἰπὼν τὰ μὴ ὑπάρ-
χοντα λόγος ἐν ἑαυτῷ τὸ ἡμαρτημένον ἔχων οὐ
δικαέως ἀναμένει τὴν ἐκ ταὐτομάτου πίστιν οὐδ᾽ 899
ἀληϑεῖ τεκμηρίῳ χρῆται τοῦ προειπεῖν ἐπιστάμενος
τῷ μετὰ τὸ εἰπεῖν γενομένῳ, πάντα τῆς ἀπειρίας
8) φερούσης" μᾶλλον δ᾽ ὁ μέν “εἰκάξων καλῶς", ὃν
“ἄριστον μάντιν᾽ ἀνηγόρευκεν ἡ παροιμία, ἰχνοόκο-
ποῦντι καὶ στιβεύοντι διὰ τῶν εὐλόγων τὸ μέλλον
ὅμοιός ἐστι. Σίβυλλαι δ᾽ αὗται καὶ Βάκιδες ὥσπερ
εἰς πόντον ἀτεκμάρτως τὸν χρόνον κατέβαλον καὶ
35 διέσπειραν ὡς ἔτυχε παντοδαπῶν ὀνόματα καὶ ῥήματα
παϑῶν καὶ συμπτωμάτων οἷς, γιγνομένων ἐνίων

11 ταὐτομάτου *: τοῦ αὐτομάτου 19 τῷ Emperius
γενομένῳ idem: γενομένου 20 μᾶλλον R: καὶ cum lac.
1—92 liit. cf. Nauck p. 674 26 olg] iungas cum ópo/og

40 DE PYTHIAE

ἀπὸ τύχης. ὁμοίως ψεῦδός ἐστι τὸ νῦν λεγόμενον,
κἂν ὕστερον ἀληϑῶς, εἰ τύχοι, γένηται.ἢ

Β 11. Τοιαῦτα τοῦ Βοήϑου διελθόντος, ὁ Σαρα-
πίων “δίκαιον᾽ ἔφη 'τὸ ἀξίωμα περὶ τῶν οὕτως, ὡς
λέγει Βόηϑος, ἀορίστως καὶ ἀνυποθϑέτως λεγομέ- 5
vov: “εἶ νίκη στρατηγῷ προείρηται, νενίκηκεν " “εἰ
πόλεως ἀναίρεσις, ἀπόλωλεν. ὕπου δ᾽ οὐ μόνον
λέγεται τὸ γενησόμενον, ἀλλὰ καὶ πῶς καὶ πότε καὶ
μετὰ τέ καὶ μετὰ τίνος, οὐκ ἔστιν εἰκασμὸς τῶν τάχα
γενησομένων ἀλλὰ τῶν πάντως ἐσομένων προδήλω- 10
σις. καὶ ταῦτ᾽ ἔστιν εἰς τὴν ᾿4γησιλάου χωλότητα"

'eodteo δή, Σπάρτη, καίπερ μεγάλαυχος ἐοῦσα,
μὴ σέϑεν ἀρτίποδος βλάψῃ χωλὴ βασιλεία.
δηρὸν γὰρ μόχϑοι σὲ κατασχήσουσιν ἄελπτοι,
C φϑισίβροτόν τ᾽ ἐπὶ κῦμα κυλινδομένου πολέμοιο. 15

καὶ τὰ περὶ τῆς νήσου πάλιν, ἣν ἀνῆκεν ἡ πρὸ
Θήρας καὶ Θηρασίας ϑάλασσα᾽ καὶ περὶ τὸν Φιλίππου
καὶ Ῥωμαίων πόλεμον"

“ἀλλ᾽ ὁπότε Τρώων γενεὰ καϑύπερϑε γένηται

Φοινίκων ἐν ἀγῶνι, τότ᾽ ἔσσεται ἔργα ἄπιστα" 50

πόντος μὲν λάμψει πῦρ ἄσπετον, ἐκ δὲ κεραυνῶν

πρηστῆρες μὲν ἄνω διὰ κύματος ἀίξουσιν

ἄμμιγα σὺν πέτρα, ἡ δὲ στηρίξεται αὐτοῦ

οὐ φατὸς ἀνθρώποις νῆσος" καὶ χείρονες ἄνδρες

χερσὶ βιησάμενοι τὸν κρείσσονα νικήσουσι.᾽ 25
2 κἂν] καὶ mei codd. ἀληϑὲς Emperius 4 ὡς X

11 ταῦτα] τοιαῦτα X — 19 φράζεο δή κέ] cf. Paus.3,8 18
βλάστῃ Pausanias 17 περί] τὰ περὶ 2428 σὺν πέτραις R

ORACULIS. 41

τὸ yàg iv ὀλίγῳ χρόνῳ Ῥωμαίους τε Καρχηδονίων

περιγενέσϑαι καταπολεμήσαντας "AvviBav, καὶ Φί Ὁ
λιππον Αἰτωλοῖς συμβαλόντα καὶ “Ρωμαίοις μάχῃ
κρατηϑῆναι, καὶ τέλος ἐκ βυϑοῦ νῆσον ἀναδῦναι
5 μετὰ πυρὸς πολλοῦ καὶ κλύδωνος ἐπιξέσαντος, οὐκ
ἂν εἴποι τις ὡς ἀπήντησεν ἅμα πάντα καὶ συνέπεσε
ς Ὅ᾿ατὰ τύχην καὶ αὐτομάτως, ἀλλ᾽ ἡ τάξις ἐμφαίνει
τὴν πρόγνωσιν᾽ καὶ τὸ Ῥωμαίοις πρὸ ἐτῶν ὁμοῦ τι
πεντακοσίων προειπεῖν τὸν χρόνον, ἐν ᾧ πρὸς ἅπαντα
10 τὰ ἔϑνη πολεμήσοιεν ἅμα" τοῦτο δ᾽ ἦν τὸ πολεμῆ-
όαι τοῖς οἰκέταις ἀποστᾶσιν. ἐν τούτοις γὰρ οὐδὲν
ἀτέχμαρτον οὐδὲ τυφλὸν ἀμφί τε τύχην ξητεῖν ἐν

ἀπειρίᾳ “δ λόγος ἀλλὰ πολλὰ τῆς πείρας ἐνέχυρα E
δίδωσι καὶ δείκνυσι τὴν ὁδόν, ἧ βαδίξει τὸ πεπρω-
15 μένον. οὐ γὰρ οἶμαί τιν᾽ ἐρεῖν, ὅτι μετὰ τούτων
ὡς προερρήϑη συνέπεσε κατὰ τύχην᾽ ἐπεὶ τί κωλύει
λέγειν ἕτερον, ὡς οὐκ ἔγραψε τὰς Κυρίας ὑμῖν
Ἐπίκουρος, ὦ Βόηϑε, δόξας, ἀλλ’ ἀπὸ τύχης καὶ
αὐτομάτως οὕτω πρὸς ἄλληλα τῶν γραμμάτων συν-

30 ἐμπεσόντων, ἀποτιελέσϑη τὸ βιβλίον;

12. "4u« δὲ τούτων λεγομένων προήειμεν. ἐν δὲ

τῷ Κορινϑίων οἴκῳ τὸν. φοίνικα ϑεωμένοις τὸν χαλ- F
κοῦν; ὅσπερ ἔτι λοιπός ἐστι τῶν ἀναθημάτων, οἵ
περὶ τὴν ῥίξαν ἐντετορευμένοι βάτραχοι καὶ ὕδροι
ϑαῦμα τῷ “]ιογενιανῷ παρεῖχον, ἀμέλει δὲ καὶ ἡμῖν.
1 τύχην καὶ Stegmannus: τύχην 12 ἀμφέ τε --- πολλὰ]
ἀφεῖται, dove τύχην ζητεῖν ἐν ἀπειρίᾳ" ὁ δὲ λόγος ἄλλα τε
πολλὰ 16 ὅτι] ὅτι c? 16 ὡς] à»? προερρέϑη BE

11 ὑμῖν Usenerus (vid. Epicurea p. 842): ἡμῖν (uiv BE prae-
missa lacunula 1—92 liti.)

42 DE PYTHIAE

οὔτε γὰρ φοίνιξ, ὡς ἕτερα δένδρα, λιμναῖόν ἐστι
καὶ φίλυδρον φυτόν, οὔτε Κορινθίοις τι βάτραχοι
προσήχουσιν, ὥστε σύμβολον ἢ παράσημον εἶναι
τῆς πόλεως" ὥσπερ ἀμέλει Σελινούντιοί ποτὲ χρυ-
δοῦν σέλινον ἀναϑεῖναι λέγονται, καὶ Τενέδιοι τὸν 5
πέλεκυν ἀπὸ τῶν καρκίνων τῶν γιγνομένων περὶ

400 τὸ καλούμενον ᾿“στέριον παρ᾽ αὐτοῖς" μόνοι γὰρ ὡς
ἔοικεν ἐν τῷ χελωνίῳ τύπον πελέκεως ἔχουσι. καὶ
μὴν αὐτῷ ys τῷ ϑεῷ κόρακας καὶ κύκνους καὶ λύ-
κους καὶ ἱέρακας καὶ πάντα μᾶλλον ἢ ταῦτ᾽ εἶναι 10
προσφιλῆ τὰ ϑηρία νομίξομεν. εἰπόντος ὃδὲ τοῦ
Σαραπίωνος, ὅτι τὴν ἐξ ὑγρῶν ἠνίξατο τροφὴν τοῦ
ἡλίου καὶ γένεσιν καὶ ἀναϑυμίασιν ὁ δημιουργός,
&l9" Ὁμήρου λέγοντος ἀκηκοώς

“ἠέλιος δ᾽ ἀπόρουδσε λιπὼν περικαλλέα λίμνην" 16
εἶτ᾽ “ἰγυπτίους ἑωρακὼς ἀρχὴν ἀνατολῆς παιδίον
νεογνὸν γράφοντας ἐπὶ λωτῷ καϑεξόμενον᾽ γελάσας

B ἐγώ 'mob σὺ πάλιν᾽ sixov “ὦ χρηστέ, τὴν Στοὰν
δευρὶ παρωϑεῖς καὶ ὑποβάλλεις ἀτρέμα τῷ λόγῳ
τὰς ἀνάψεις καὶ ἀναϑυμιάσεις, οὐχ ὥσπερ αἱ Θετ- so
ταλαὶὺ κατάγων τὴν σελήνην καὶ τὸν ἥλιον, ὡς
ἐντεῦϑεν ἀπὸ γῆς καὶ ὑδάτων βλαστάνοντας καὶ ἀρ-
δομένους; ὁ μὲν γὰρ Πλάτων καὶ τὸν ἄνϑρωπον

οὐράνιον ὠνόμασε φυτόν, ὥσπερ ἐκ ῥίξης ἄνω τῆς
κεφαλῆς ὀρϑούμενον" ὑμεῖς δὲ τοῦ μὲν 'Eyusztóo- ss

12 Σαραπίωνος] dat hic cod. E 14 Ὁμήρου] y 1
15 ἀνόρουσε Homerus 16 ἀρχῆς BE 21 κατάγων» add.
ἀλλ᾽ ἀνάγων R29 ἀρδομένους W: ἀρχομένους 28 Πλά-
των} Tim. p. 90a 20 ᾿Εμπεδοκλέους)] Mullach. 1 p. 7

ORACULIS. 48

κλέους καταγελᾶτε, φάσκοντος τὸν ἥλιον περὶ γῆν
ἀνακλάσει φωτὸς οὐρανίου γενόμενον αὖϑις
“ἀνταυγεῖν πρὸς ὄλυμπον ἀταρβήτοισι προσώποις"

αὐτοὶ δὲ γηγενὲς ξῷον ἢ φυτὸν ἔλειον ἀποφαίνετε C
5 Tov ἥλιον, εἰς βατράχων πατρίδα ἢ ὕδρων ἐγγρά-
φοντες. ἀλλὰ ταῦτα μὲν εἰς τὴν Στωικὴν ἀναθώ-
μεθα τραγῳδίαν, τὰ δὲ τῶν χειροτεχνῶν πάρεργα
παρέργως ἐξετάσωμεν. ἐν πολλοῖς γάρ εἰσι κομψοί,
τὸ ὃὲ ψυχρὸν οὐ πανταχοῦ καὶ περίεργον ἐχπεφεύ-
ιογασιν. ὥσπερ οὖν ὁ τὸν ἀλεχτρυόνα ποιήσας ἐπὶ
τῆς χειρὸς τοῦ ““πόλλωνος ἑωϑινὴν ὑπεδήλωσεν ὥραν
καὶ καιρὸν ἐπιούσης ἀνατολῆς, οὕτως ἐνταῦϑα τοὺς
βατράχους ἐαρινῆς ὥρας φαίη τις ἂν γεγονέναι σύμ-
βολον ἐν Tj κρατεῖν ἄρχεται τοῦ ἀέρος ὃ ἥλιος καὶ Ὁ
1 τὸν χειμῶνα διαλύειν, εἴ ys δεῖ xa0' ὑμᾶς τὸν
᾿ἡπόλλωνα καὶ τὸν ἥλιον μὴ δύο ϑεοὺς ἀλλ᾽ ἕνα
νομίξειν. καὶ 6 Σαραπίων ᾿σὺ γάρ᾽ εἶπεν “οὐχ οὕτω
νομίξεις ἀλλ᾽ οἴει τὸν ἥλιον διαφέρειν τοῦ ᾿“πόλλω-
νος; “ἔγωγ᾽ ᾽ εἶπεν “ὡς τοῦ ἡλίου τὴν σελήνην" ἀλλ᾽
Ὁ. αὕτη μὲν οὐ πολλάκις οὐδὲ πᾶσιν ἀποκρύπτει τὸν
ἥλιον, ὃ δ᾽ ἥλιος ὁμοῦ τι πάντας ἀγνοεῖν τὸν ᾿4πόλ-
λωνα πεποίηκεν ἀποστρέφων τῇ αἰσϑήσει τὴν διά-
νοιαν ἀπὸ τοῦ ὄντος ἐπὶ τὸ φαινόμενον.
18. Ἐκ τούτου τοὺς περιηγητὰς ὃ Σαραπίων |
τ ἤρετο τί δὴ τὸν οἶχον οὐ Κυψέλου τοῦ ἀναϑέντος
ἀλλὰ Κορινϑίων ὀνομάξουσιν. ἀπορίᾳ δ᾽ αἰτίας ἐμοὶ E
1 περὶ γῆν] meguxvyf; W 8 ἀταρβήτοισι W: ἀταρβή-

τοις 7 χειροτεχνῶν *: χειροτέ νων 0 R: αὐτὴ 26
Κυψέλου X: κυψέλλου 26 ὡς ἐμοὶ γοῦν "Hanes R

44 DE PYTHIAE

γοῦν δοκεῖ σιωπώντων ἐκείνων, ἐπιγελάσας ἐγώ “τί
δ᾽ εἶπον “ἕτι τούτους οἰόμεϑα γιγνώσκειν ἢ μνημο-
νεύειν ἐκπεπληγμένους παντάπασιν, ἡμῶν μετεωρο-
λεσχούντων; ἐπεὶ πρότερόν γ᾽ αὐτῶν ἠκούομεν λε-
γόντων, ὅτι τῆς τυραννίδος καταλυϑείσης ἐβούλοντο
Κορίνϑιοι καὶ τὸν ἐν Πίσῃ χρυσοῦν ἀνδριάντα καὶ
τὸν ἐνταῦϑα τουτονὶ ϑησαυρὸν ἐπιγράψαι τῆς πό-
λεῶς. ZitÀgol μὲν οὖν ἔδοσαν ὡς δίκαιον, καὶ
συνεχώρησαν, ᾿Ηλείους δὲ φϑονήσαντας ἐψηφίσαντο
μὴ μετέχειν ᾿Ισϑμίων" ὅϑεν οὐδεὶς ἐξ ἐκείνου y&-10

F yovev ᾿Ισϑμίων ἀγωνιστὴς ᾿Ηλεῖος. 6 δὲ Μολιονι-
δῶν φόνος ὑφ᾽ “Ηρακλέους περὶ Κλεωνὰς οὐδέν ἐστι
μεταίτιος. ὡς ἔνιοι νομίζουσιν, ᾿Ηλείοις τοῦ εἴργε-
σϑαι" τοὐναντίον γὰρ ἦν αὐτοῖς προσῆκον εἴργειν,
εἰ διὰ τοῦτο Κορινϑίοις προδεκεκρούκεσαν. ἐγὼ 15
μὲν οὖν ταῦτ᾽ εἶπον.

14. ᾿Επεὶ δὲ τὸν 'dxavO(ov καὶ Βρασίδου παρ-
ἐλθοῦσιν οἶκον ἡμῖν ἔδειξεν ὃ περιηγητὴς χωρίον,
ἐν ᾧ Ροδώπιδος ἔκειντό ποτε τῆς ἑταίρας ὀβελίσκοι
σιδηροῖ, δυσχεράνας ὁ Ζιογενιανός “ἦν ἄρα τῆς αὐτῆς 30

— ἔφη 'πόλεως 'ῬΡοδώπιδι μὲν χώραν παρασχεῖν, ὅπου

401 τὰς δεκάτας φέρουσα καταϑήσεται τῶν μισϑῶν, AL-
ωπον δ᾽ ἀπολέσαι τὸν ὁμόδουλον αὐτῆς. καὶ ὁ
Σαραπίων “τί δὲ ταῦτ᾽ ἔφη 'μακάριε, δυσχεραίνεις;
ἐκεῖ βλέψον ἄνω καὶ τὴν χρυσῆν ἐν τοῖς στρατη- 535
γοῖς καὶ βασιλεῦσι ϑέασανι Μνησαρέτην, ἣν Κράτης
εἶπε τῆς τῶν “Ἑλλήνων ἀκρασίας ἀνακεῖσθαι τρό-

Q

8 ἡμῶν R: ὑμῶν 6 πίσση BE

ORACULIS. 45

παιον. ἰδὼν οὖν ὁ νεανίας “εἶτ᾽ οὐ περὶ Φρύνης;
ἔφη τοῦτ᾽ ἦν εἰρημένον τῷ Κράτητι; vai? εἶπεν ὁ
Σαραπίων᾽" ᾿Μνησαρέτη γὰρ ἐκαλεῖτο, τὴν δὲ Φρύ-
νην ἐπίκλησιν ἔδχε διὰ τὴν ὠχρότητα. πολλὰ δ᾽ ὡς
5 ἔοικε τῶν ὀνομάτων ἀποκρύπτουσιν a παρωνυμίαι.
τὴν γοῦν ᾿Αλεξάνδρου μητέρα Πολυξένην εἶτα Μυρ-
v&Aqv Ὀλυμπιάδα τε καὶ Σερατονίκην κληϑῆναι λέ- B
γουσι" τὴν δὲ 'Ροδίαν Εὔμητιν ἄχρε νῦν Κλεοβου-
λίνην πατρόϑεν οἵ πλεῖστοι καλοῦσιν" 'HoogíAqv δὲ
10 τὴν ᾿Ερυϑραίαν μαντικὴν γενομένην Σίβυλλαν προό-
ηγόρευσαν. τῶν δὲ γραμματικῶν ἀκούσῃ καὶ τὴν
“Μήδαν Μνησινόην,. καὶ τὸν Ὀρέστην ᾿ἀχαιὸν ** ὠνο-
μάσϑαι φασκόντων. ἀλλὰ πῶς, ἔφη, διανοῇ σύ (βλέ-
ψας πρὸς τὸν Θέωνα) τουτὶ διαλῦσαι τὸ περὶ Φρύνης
15 αἰτίαμα:᾽
15. Κἀκεῖνος ἡσυχῆ διαμειδιάσας “οὕτως᾽ εἶπεν
ὥστε καὶ Gol προσεγκαλεῖν τὰ μικρότατα τῶν Ἑλλη- C
νικῶν πλημμελημάτων ἐλέγχοντι. καϑάπερ γὰρ ὃ
Σωκράτης ἑστιώμενος ἐν Καλλίου τῷ μύρῳ πολεμεῖ
30 μόνον, ὀρχήσεις δὲ παίδων καὶ κυβιστήσεις καὶ φι-
λήματα καὶ γελωτοποιοὺς ὁρῶν ἀνέχεται" καὶ σύ μοι
δοκεῖς ὁμοίως γύναιον εἴργειν τοῦ ἱεροῦ χρησάμε-
νον ὥρᾳ σώματος οὐκ ἐλευθερίως, φόνων δὲ καὶ
πολέμων καὶ λεηλασιῶν ἀπαρχαῖς καὶ δεκάταις κύκλῳ
:5 περιεχόμενον τὸν ϑεὸν δρῶν, καὶ τὸν νεὼν σκύλων

1 εἶτ᾽ οὐ RB: εἶτα 12 lac. 18 fere litt. in BE 17
ὦστε ER: dg γε . 19 ἑστιώμενος R: αἰτιώμενος Καλλέου
idem: καλλία. cf. Xen. Symp. 2, 8 sqq. πολεμεὶ R:
πολεμεῖν

46 DE PYTHIAE

'EAAqvuxóv ἀνάπλεων xal λαφύρων οὐ δυσχεραίνεις,
οὐδ᾽ οἰχτίρεις τοὺς “Ἕλληνας ἐπὶ τῶν καλῶν ἀνα-
D ϑημάτων αἰσχίστας ἀναγιγνώσκων ἐπιγραφάς “Βρα-
σίδας καὶ ᾿ἀχάνϑιοι ἀπ᾽’ ᾿4ϑηναίων᾽ καὶ “᾿4ϑηναῖοι
ἀπὸ Κορινϑίων᾽ καὶ “Φωκεῖς ἀπὸ Θεσσαλῶν" * Ὀρνεᾶ- 5
ται δ᾽ ἀπὸ Σικυωνίων" ᾿᾿Αἀμφικτύονες δ᾽ ἀπὸ Φω-
κέων. ἀλλὰ Πραξιτέλης ὡς ἔοικε μόνος ἠνίαδε
— Κράτητα τῇ ἐρωμένῃ τυχὼν αὐτόϑι δωρεᾶς, ὃν ἐπαι-
νεῖν ὥφειλε Κράτης, ὅτι τοῖς χρυσοῖς βασιλεῦσι
τούτοις παρέστησε χρυσῆν ἑταίραν, ἐξονειδίξων τὸν 10.
πλοῦτον ὡς οὐδὲν ἔχοντα ϑαυμάσιον οὐδὲ σεμνόν.
δικαιοσύνης γὰρ ἀναϑήματα καὶ σωφροσύνης καὶ
μεγαλονοίας καλῶς ἔχει τίϑεσϑαι παρὰ τῷ ϑεῷ τοὺς
E βασιλεῖς καὶ τοὺς ἄρχοντας, οὐ χρυσῆς καὶ τρυφώ-
σης εὐπορίας ἧς μέτεστι καὶ τοῖς αἴσχιστα βεβιω- 15
κόσιν.ἢ
16. “᾿Εκεῖνο δ᾽ οὐ λέγειο᾽ εἶπεν ἅτερος τῶν
περιηγητῶν ὅτι Κροῖσος ἐνταῦϑα καὶ τῆς ἀρτοποιοῦ
χρυσῆν εἰκόνα ποιησάμενος ἀνέϑηκε ** πλὴν οὐκ
ἐντρυφῶν τῷ ἱερῷ, καλὴν δὲ λαβὼν αἰτίαν καὶ δὲι- 30
καίαν. λέγεται γὰρ ᾿Δλυάττην τὸν πατέρα τοῦ Κροίδου
δευτέραν ἀγαγέσϑαι γυναῖκα καὶ παῖδας ἑτέρους τρέ-
φειν᾽ ἐπιβουλεύουσαν οὖν τῷ Κροίσῳ τὴν ἄνϑρω-
Ἑ πον φάρμακον δοῦναι τῇ ἀρτοποιῷ, καὶ κελεῦσαι

1 ἀνάπλεων R: ἀνάπλεω 8 δωρεᾶς] χώρας Emperius.
Cf. Xen. Cyrop. IV 6, 7: καὶ ἐλπίδα τινὰ λάβοιμι τῷ φίλῳ
παιδὶ τιμωρίας ἄν τινος μετὰ σοῦ τυχεῖν 18 ἔχειν BE. 18
ἀρτοποιοῦ] malim hic et infra ἀρτοπόπου quo ducit lectio
ἀρτόπου 19 lac. 13 litt. in E. Fort. supplenda: No, ἔφη
Θέων 24 ἀρτοποιῷ Leonicus: ἀρτόπῳ. ltem p. 41 lin. 9

ORACULIS. 41

διαπλάδασαν ἄρτον ἐξ αὐτοῦ τῷ Κροίσῳ παραϑεῖναι᾽"
τὴν δ᾽ ἀρτοποιὸν κρύφα τῷ Κροίσῳ φράσαι, παρα-
ϑεῖναι δὲ τοῖς ἐκείνης παισὶ τὸν ἄρτον. ἀνθ’ ὧν
βασιλεύσαντα τὸν Κροῖσον οἷον ἐπὶ μάρτυρι τῷ
ςϑεῷ τὴν χάριν ἀμείψασϑαι τῆς γυναικός, εὖ ys ποι-
οὔντ᾽ ἐκεῖνον. ὅϑεν, εἶπεν, ἄξιον δὴ καὶ τῶν πό-
λεῶων εἴ τι τοιοῦτον ἔστιν ἀνάϑημα τιμᾶν καὶ ἀγαπᾶν,
οἷον τὸ Ὀπουντίων. ἐπεὶ γὰρ οἵ Φωκέων τύραννοι
πολλὰ τῶν χρυσῶν καὶ ἀργυρῶν ἀναθημάτων συγ-
1:0 χέαντες ἔκοψαν νόμισμα καὶ διέσπειραν εἰς τὰς πό-
Acto , Ὀπούντιοι συναγαγόντες ὅδον ἀργύριον, ὑδρίαν
ἔπεμψαν ἐνθάδε τῷ ϑεῷ καὶ καϑιέρωσαν. ἐγὼ δὲ

xxl Μυριναίους ἐπαινῶ καὶ ᾿Αἀπολλωνιάτας ϑέρη 402
χρυσᾶ δεῦρο πέμψαντας" ἔτι δὲ μᾶλλον ᾿Ερετριεῖς
1 καὶ Μάγνητας, ἀνθρώπων ἀπαρχαῖς δωρησαμένους
τὸν ϑεόν, ὡς καρπῶν δοτῆρα καὶ πατρῷον καὶ γε-
νέσιον καὶ φιλάνθρωπον᾽ αἰτιῶμαι δὲ Μεγαρεῖς, ὅτι
μόνοι ὄχεδὸν ἐνταῦϑα λόγχην ἔχοντα τὸν θεὸν ἔστη-
σαν ἀπὸ τῆς μάχης. ἣν ᾿4ϑηναίους μετὰ τὰ Περσικὰ
a0 τὴν πόλιν ἔχοντας αὐτῶν νικήσαντες ἐξέβαλον. ὕστε-
gov μέντοι πλῆκτρον ἀνέθηκαν τῷ ϑεῷ χρυσοῦν ἐπι-
στήσαντες ὡς ἔοικε Σκυϑίνῳ λέγοντι περὶ τῆς λύρας,

“ἣν ἁρμόξεται
Ζηνὸς εὐειδὴς ᾿πόλλων, πᾶσαν ἀρχὴν καὶ τέλος

s συλλαβών᾽ ἔχει δὲ λαμπρὸν πλῆκτρον ἡλίου φάος.᾽᾽ B
1 παραϑεῖναι RH: παραδοῦναι 7 ἀγαπᾶν scripsi cum
Stegmanno: ἄγαν 11 ὅσον] ὅσιον Madvigius. Malim ὅσον
ἦν ὅσιον ἀργυρίου BE ὕᾧὕδρίέαν R: ὑδρίον 12 ἔπεμ-

ψαν Cobetus: ἀνέπεμψαν 18 Mvgwatovg R: μυρίνας 22
Σκχυϑίνῳ Emperius: σκυϑινῷ. vid. Bergk. 2 p. 607

48 DE PYTHIAE

11. ᾿Επιβάλλοντος δὲ τοῦ Σαραπίωνος εἰπεῖν vi
περὶ τούτων, ὃ ξένος “ἡδὺ μέν᾽ ἔφη ᾿'τὸ τοιούτων
ἀκροᾶσϑαι λόγων. ἐμοὶ δ᾽ ἀναγκαῖόν ἐστι τὴν πρώ-
την ὑπόσχεσιν ἀπαιτῆσαι περὶ τῆς αἰτίας, 1) πέπαυκχκε
τὴν Πυϑίαν ἐν ἔπεσι καὶ μέτροις ἄλλοις ϑεσπίξου-
σαν ὥστ᾽, εἰ δοκεῖ, τὰ λειπόμενα τῆς ϑέας ὑπερ-
ϑέμενοι περὶ τούτων ἀκούσωμεν ἐνταῦϑα καϑίσαν-
τες. οὗτος γάρ ἐστιν ὃ μάλιστα πρὸς τὴν τοῦ
χρηστηρίου πίστιν ἀντιβαίνων λόγος" ὡς δυεῖν ϑά-
τερον, ἢ τῆς Πυϑίας τῷ χωρίῳ μὴ πελαξούσης ἐν
ᾧ τὸ ϑεῖον ἔστιν, ἢ τοῦ πνεύματος παντάπασιν
ἀπεσβεσμένου καὶ τῆς δυνάμεως ἐκλελοιπυίας. περι-
ελϑόντες οὖν ἐπὶ τῶν μεσημβρινῶν καϑεξόμεϑα κρη-
πίδων τοῦ νεὼ πρὸς τὸ τῆς Γῆς ἱερὸν τό 9' ὕδωρ
ἘΞ ἀποβλέποντερ' ὥστ᾽ εὐθὺς εἰπεῖν τὸν Βόηϑον,
ὅτι καὶ ὃ τόπος τῆς ἀπορίας συνεπιλαμβάνεται τῷ
ξένῳ. Μουσῶν γὰρ ἦν ἱερὸν ἐνταῦϑα περὶ τὴν
ἀναπνοὴν τοῦ νάματος, ὅϑεν ἐχρῶντο πρός τε τὰς
λοιβὰς τῷ ὕδατι τούτῳ, ὥς φησι Σιμωνέδης

“ἔνϑα χερνίβεσσιν εἰρύεται τὸ Μοισᾶν
καλλικόμων ὑπένερϑεν ἁγνὸν 9000.
μικρῷ δὲ περιεργότερον αὖϑις ὃ Σιμωνίδης τὴν
Κλειὼ προσειπών

᾿ἁγνὰν ἐπίσκοπον, χερνέβων᾽ φησί ᾿πολύλιστον

14 τοῦ Emperius 16 lac. 8 litt. in E 19 Σιμωνί-
δης] Bergkius 3 p.409 20 ἀρύεται Turnebus τὸ Bergkius:
τε "Μοισᾶν Schneidewinus: μουσᾶν 28 hine ἁγνὰ ἐπί-
σκοπε Κλειοὶ effecit Bergk. 8 p. 410 .

ORACULI!S, 49

ἀραιόν τέ ἐστιν ἀχρυσόπεπλον **
εὐῶδες ἀμβροσίων ἐκ μυχῶν ἐρανὸν ὕδωρ λαβόν.ἢ
οὐκ ὀρϑῶς οὖν Εὔδοξος ἐπίστευσε τοῖς Στυγὸς ὕδωρ
τοῦτο καλεῖσθαι πεφήνασι. τὰς δὲ Μούσας ἴδρύ-
ὅ ὅαντο παρέδρους τῆς μαντικῆς καὶ φύλακας αὐτοῦ
παρὰ τὸ νᾶμα καὶ τὸ τῆς Γῆς ἱερόν, ἧς λέγεται τὸ
μαντεῖον γενέσθαι διὰ τὴν ἐν μέτροις καὶ μέλεσι
χρησμῳδίαν. ἔνιοι δὲ καὶ πρῶτον ἐνταῦϑά φασιν
ἡρῷον μέτρον ἀκουσθῆναι,
19 συμφέρετε πτερά, οἰωνοί, κηρόν ve, μέλισσαι" E
ὅτε τῷ ϑεῷ ἐπιδεᾶ γενομένην ἀποβαλεῖν τὸ σεμνόν."
18. Ὁ Σαραπίων "“ὩΙἐπιεικέστερα ταῦτ᾽ εἶπεν “ὦ
Βόηϑε, καὶ μουσικώτερα" δεῖ γὰρ μὴ μάχεσϑαι πρὸς
τὸν ϑεὸν μηδ᾽ ἀναιρεῖν μετὰ τῆς μαντικῆς ἅμα τὴν
ι πρόνοιαν καὶ τὸ ϑεῖον, ἀλλὰ τῶν ὑπεναντιοῦσϑαι
δοκούντων λύσεις ἐπιξητεῖν τὴν δ᾽ εὐσεβῆ καὶ πά-
τριον μὴ προΐεσϑαι πίστιν. “ὑὀρϑῶς᾽ ἔφην ἐγώ
“λέγεις, ἄριστε Σαραπίων: οὐδὲ γὰρ φιλοσοφίαν
ἀπεγιγνώσκομεν ὡς ἀνῃρημένην παντάπασι καὶ διε-
90) φϑορυῖαν, ὅτι πρότερον μὲν ἐν ποιήμασιν ἐξέφερον
of φιλόσοφοι τὰ δόγματα καὶ τοὺς λόγους, ὥσπερ F
Ὀρφεὺς καὶ 'Hoíoóoe καὶ Παρμενίδης καὶ ενοφά-
νης καὶ ᾿Εμπεδοκλῆς καὶ Θαλῆς" ὕστερον δ᾽ ἐπαύ-
σαντο καὶ πέπαυνται χρώμενοι μέτροις πλὴν σοῦ"

1 ἀραιόν τέ ἐστι» ἀρυόντεσσιν Emperius Lac. 18
litt, in E. 2 ἐραννὸν Emperius 4 πεφήνασι (πεφύκασι
E)) ys φήσασιῦ πεπεικόσιΞ!' — 7 διὰ 10 πτερά τ᾽ Em-
perius. πτερόν 11 ὅτε τῷ ϑεῶ] aliquid labis contraxisse
vid. Ante ὅτε lac. statuit R. ὅτε τῶν ϑεῶν (sc. Μουσῶν)
Benselerus 14 9:0» Amyotus: ϑέωνα

Plutarchi Moralia. Vol. III. 4

50 DE PYTHIAE

διὰ σοῦ δ᾽ αὖϑις εἰς φιλοσοφίαν ποιητικὴ κάτεισιν,
ὄρϑιον καὶ γενναῖον ἐγκελευομένη τοῖς νέοις. οὐδ᾽
ἀστρολογίαν ἀδοξοτέραν ἐποίησαν οἷ περὶ ᾿4ρίσταρ-
χον καὶ Τιμόχαριν καὶ ᾿4ρίστυλλον καὶ Ἵππαρχον
καταλογάδην γράφοντες, ἐν μέτροις πρότερον ΤΕ ὐ-
δόξου καὶ ἩΗσιόδου καὶ Θαλοῦ γραφόντων, εἴ γε

408 Θαλῆς ἐποίησεν, ὡς ἀληϑῶς εἰπεῖν, τὴν εἰς αὐτὸν

ἀναφερομένην ᾿Αστρολογίαν. Πίνδαρος δὲ καὶ περὶ
τρόπου μελῳδίας ἀμελουμένου καϑ᾽ αὑτὸν ἀπορεῖν
ὁμολογεῖ, καὶ ϑαυμάξειν ὅτι ** οὐδὲν γάρ ἐστι δει-
νὸν οὐδ᾽ ἄτοπον αἰτίας ξητεῖν τῶν τοιούτων μετα-
βολῶν" ἀναιρεῖν δὲ τὰς τέχνας καὶ τὰς δυνάμεις,
ἄν τι κινηϑῇ καὶ παραλλάξῃ τῶν κατὰ ταύτας, οὐ
δίκαιον.

19. .“γπολαβὼν δ᾽ ὃ Θέων “ἀλλὰ ταῦτα μέν;
εἶπε ἱμεγάλας ἔσχηκε τῷ ὄντι παραλλαγὰς καὶ καινο-
B τομίας᾽ τῶν δ᾽ ἐνταῦϑα πολλοὺς ἴσμεν χρησμοὺς
καὶ τότε καταλογάδην ἐχφερομένους καὶ περὶ πρα-
γμάτων οὐ τῶν τυχόντων' “ακεδαιμονίοις vs γάρ,

οι

μὲ

0

ὡς Θουκυδίδης ἱστόρηκε, περὶ τοῦ πρὸς ᾿4ϑηναίους so

πολέμου χρωμένοις ἀνεῖλε νίκην καὶ κράτος, καὶ
βοηϑήσειν αὐτὸς καὶ παρακαλούμενος καὶ ἀπαράκλη-
vog" καὶ Παυδανίαν εἰ μὴ καταγάγοιεν “ἀργυρέα
εὐλάκᾳ εὐλάξειν᾽. ᾿Α4ϑηναίοις δὲ περὶ τῆς ἐν Σικελία

7 τὴν εἰς αὐτὸν *: εἰς αὐτὴΥυῪ 10 ϑαυμάξειν R: ϑαυ-
μάξει Lac. 78 fere liti. in E 17 ἴσμεν γρησμοὺ * — 20
Θουκυδίδης) 1, 118 21 νίκην καὶ κράτος] similiter p. 419 c

22 ἄκλητος Thucydides — 23 Παυσανίαν] Πλειστοάνακτα
W ex Thucyd. 5, 16 24 εὐλάκᾳ E ex Thucyd. 1. 1. Eius
loco lac. 8 litt. in E εὐλάξειν idem: συλλέξειν

ORACULIS. 51

μαντευομένοις στρατιᾶς προσέταξε τὴν ἐξ EgvOQüv
ἱέρειαν ἀνάγειν τῆς ᾿4ϑηνᾶςρ᾽ ἐκαλεῖτο δ᾽ ᾿Ησυχία
τὸ γύναιον. Δεινομένους ὃὲ τοῦ Σικελιώτον μαν-
τευομένου περὶ τῶν υἱέων, ἀνεῖλεν ὡς οἵ τρεῖς τυραν- C
5 γήσοιεν᾽ ὑποτυχόντος δὲ τοῦ 4)εινομένους “οἰμωξό-
μενοί γ᾽ ὦ δέσποτ᾽ "4πολλον᾽, καὶ τοῦϑ᾽ οἱ ἔφη
διδόναι καὶ προδαναιρεῖν. ἴστε τοίνυν, ὅτι Γέλων
μὲν ὑδρωπιῶν [Ἰέρων δὲ λιϑιῶν ἐτυράννησεν" ὃ δὲ
τρίτος Θρασύβουλος ἐν στάσεσι καὶ πολέμοις γενό-
19 μενος χρόνον οὐ πολὺν ἐξέπεσε τῆς ἀρχῆς. Προκλῆς
τοίνυν ὃ ᾿Επιδαύρου τύραννος ἄλλους τε πολλοὺς
ὠμῶς καὶ παρανόμως ἀνεῖλε καὶ Τίμαρχον ἀπ᾽
᾿᾿ϑηνῶν παραγενόμενον μετὰ χρημάτων πρὸς αὐτὸν
ὑποδεξάμενος καὶ φιλοφρονηϑεὶς ἀπέκτεινε. καὶ τὸ
15 σῶμα κατεπόντισεν ἐμβαλὼν εἰς φορμόν᾽ ἔπραξε δὲ
ταῦτα διὰ Κλεάνδρου τοῦ Αἰγινήτου, τῶν ἄλλων
ἀγνοούντων. ὕστερον δὲ τῶν πραγμάτων αὐτῷ τα-Ὁ
θαττομένων, ἔπεμψεν ἐνταῦϑα Κλεότιμον τὸν ἀδελ-
φὸν ἐν ἀπορρήτῳ μαντευσόμενον περὶ φυγῆς αὐτοῦ
0 x«l μεταστάσεως. ἀνεῖλεν οὖν ὃ ϑεὸς διδόναι Προ-
κλεῖ φυγὴν καὶ μετάστασιν, ὅπου τὸν φορμὸν ἐκέ-
Aevas καταϑέσϑαι τὸν «Αἰγινήτην ξένον ἢ ὅπου τὸ
κέρας ἀποβάλλει ὃ ἔλαφος. - συνεὶς οὖν Ó τύραννορ,
ὅτι κελεύει καταποντίξειν αὑτὸν ἢ κατορύττειν ὃ
5 ϑεός (οἵ γὰρ ἔλαφοι κατορύττουσι καὶ ἀφανίξουδι
κατὰ τῆς γῆς ὅταν ἐκπέσῃ τὸ κέρας), ἐπέσχεν ὀλίγον
χρόνον, εἶτα τῶν πραγμάτων παντάπασι μοχϑηρῶν

6 ot R: σοι
4Ἑ

59 DE PYTHIAE

γενομένων. ἐξέπεσε. λαβόντες δ᾽ αὐτὸν οἵ τοῦ Τι-
E μάρχου φίλοι καὶ διαφϑείραντες ἐξέβαλον τὸν νεκρὸν
εἰς τὴν ϑάλασσαν. ὃ δ᾽ ἐστὶ μέγιστον, αἴ ῥῆτραι,
δι’ ὧν ἐχόσμησε τὴν “ακεδαιμονίων πολιτείαν 4v-
κοῦργος, ἐδόϑησαν αὐτῷ καταλογάδην. ᾿Δλυρίου τοί- 5
νυν καὶ ἩΗροδότου καὶ Φιλοχόρου καὶ Ἴστρου, τῶν
μάλιστα τὰς ἐμμέτρους μαντείας φιλοτιμηϑέντων συν-
αγαγεῖν, ἄνευ μέτρου χρησμοὺς γεγραφότων, Θεό-
πομπὸς οὐδενὸς ἧττον ἀνθρώπων ἐσπουδακὼς περὶ
F τὸ χρηστήριον, ἰσχυρῶς ἐπιτετίμηκε τοῖς μὴ νομί- 10
ξουσι κατὰ τὸν τότε χρόνον ἔμμετρα τὴν Πυϑίαν
ϑεσπίζξειν" εἶτα τοῦτο βουλόμενος ἀποδεῖξαι, παντά-
πασιν ὀλίγων χρησμῶν ηὐπόρηκεν, ὡς τῶν ἄλλων
καὶ τότ᾽ ἤδη καταλογάδην ἐκφερομένων.ἢ |
20. “Ἔνιοι δὲ xal νῦν μετὰ μέτρων ἐκτρέχου- i
σιν, ὧν ἕνεκα καὶ πρᾶγμα περιβόητον πεποίηκε.
μισογύνου γὰρ Ηρακλέους ἱερόν ἐστιν ἐν τῇ Φω-
κίδι, καὶ νομίξεταν τὸν ἱερωμένον ἐν τῷ ἐνιαυτῷ
γυναικὶ μὴ ὁμιλεῖν" διὸ καὶ πρεσβύτας ἐπιεικῶς ἱερεῖς
ἀποδεικνύουσι. πλὴν ἔμπροσϑεν ὀλίγῳ χρόνῳ νεανίας so
οὐ πονηρὸς ἀλλὰ φιλότιμος, ἐρῶν παιδίσκης, ἔλαβε
404 τὴν ἱερωσύνην. καὶ τὸ πρῶτον ἦν ἐγκρατὴς ἑαυτοῦ
καὶ ἔφευγε τὴν üvOgozov: ἀναπανομένῳ δ᾽ αὐτῷ
ποτε μετὰ πότον καὶ χορείαν προσπεσοῦϑαν διεπρά-
ξατο. φοβούμενος οὖν καὶ ταραττόμενος ἐπὶ τὸ μαν- ss
τεῖον κατέφυγε, καὶ περὶ τῆς ἁμαρτίας ἠρώτα τὸν

5 ᾿λυπέον ἢ 18 τῶν ἄλλων] τῶν πολλῶν Herwerdenus
16 ἕνεκα καὶ] ἕνα καὶ W. Fort. ἕνα ἀναγκαῖόν (vt) 11 μι-
σογύνου γὰρ X: μισοῦν γὰρ 29 ἔφευγε Emperius: ἔφυγε

ORACULIS. 58

ϑεὸν εἴ τις εἴη παραίτησις ἢ λύσις" ἔλαβε δὲ τόνδε
τὸν χρησμόν
ἅπαντα τἀναγκαῖα συγχωρεῖ ϑεός.ἢ
οὐ μὴν ἀλλὰ δοὺς ἄν τις, ὡς οὐδὲν ἄνευ μέτρου
5 ϑεσπίξεται καϑ᾽ ἡμᾶς, μᾶλλον διαπορήσει περὶ τῶν
παλαιῶν ποτὲ μὲν ἐν μέτροις ποτὲ δ᾽ ἄνευ μέτρων
διδόντων τὰς ἀποκρίσεις. ἔστι δ᾽ οὐδέτερον, ὦ παῖ,
παράλογον, μόνον ἂν ὀρϑὰς καὶ καϑαρὰς περὶ τοῦ
ϑεοῦ δόξας ἔχωμεν, καὶ μὴ νομίζωμεν αὐτὸν ἐκεῖ-
1 yov εἶναι τὸν τὰ ἔπη συντιϑέντα πρότερον καὶ νῦν
ὑποβάλλοντα τῇ Πυϑίᾳ τοὺς χρησμούς, ὥσπερ ἐκ
προσωπείων gOtyyóusvov.?
21. “41λ᾽ αὖϑις ἄξιον μέν ἐστι διὰ μακροτέρων
εἰπεῖν τι καὶ πυϑέσϑαι περὶ τούτων. τὰ δὲ νῦν ἐν
16 βραχεῖ μαϑόντες διαμνημονεύωμεν, ὡς σῶμα μὲν
ὀργάνοις χρῆται πολλοῖς αὐτῷ δὲ σώματι ψυχὴ καὶ
μέρεσι τοῖς σώματος" ψυχὴ δ᾽ ὄργανον ϑεοῦ γέγο-
v&v, ὀργάνου δ᾽ ἀρετὴ μάλιστα μιμεῖσθαι τὸ χρώμε-
vov 1) πέφυκε δυνάμει καὶ παρέχειν τὸ ἔργον αὐτοῦ
: τοῦ νοήματος ἐν αὐτῷ δυναμένη, δεικνύναι δ᾽ οὐχ
οἷον ἦν ἐν τῷ δημιουργῷ καθαρὸν καὶ ἀπαϑὲς καὶ
ἀναμάρτητον, ἀλλὰ μεμιγμένον πολλῷ τῷ ἀλλοτρίῳ"
καϑ' ἑαυτὸ γὰρ ἄδηλον ἡμῖν, ἕτερον δὲ καὶ δι᾽ ἕτέ-
ρου φαινόμενον ἀναπέμπλαται τῆς ἐκείνου φύσεως.
8 τἀναγκαῖα R: ἀναγκαῖχα — 4 ἂν] αὖὐϑ 5 διαπορήσει)
διαπορήσειε R 6 ἐν Duebnerus 19 fort. locus emendandus
est ita: 7 πέφυκε δυνάμει παρέχειν μὲν τὸ ἔργον — Óvva-
μένου (86. τοῦ ὀργάνου), δεικνύναι δ᾽ οὐχ celi. αὐτοῦ τοῦ]

αὐξοῦ E. αὖ τοῦ B 22 πολλῷ τῷ ἀλλοτρέῳ W. Eorum loco
lac. in eodd. 9 fere litt. in

54 DE PYTHIAE

καὶ κηρὸν uiv ἐῶ καὶ χρυσὸν ἄργυρόν vs xal χαλ-
xóv, ὅσα τ᾽ ἄλλα πλαττομένης οὐσίας εἴδη δέχεται
μὲν ἰδέαν μίαν ἐκτυπουμένης ὁμοιότητος, ἄλλο δ᾽
ἄλλην ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τῷ μιμήματι διαφορὰν προστίϑησι"

D καὶ τὰς ἐν κατόπτροις ἐπιπέδοις τε καὶ κοίλοις καὶ δ
περιηγέσι φασμάτων καὶ εἰδώλων ἀφ᾽ ἑνὸς εἴδους
μυρίας παρατυπώσεις. καὶ γάρ εἰσι ** οὐδὲν οὔτε
μᾶλλον τὴν ἰδέαν ἔοικεν οὔϑ᾽ ὡς ὄργανον χρῆσϑαι
φύσει γέγονεν εὐπειϑέστερον δελήνης᾽ λαμβάνουσα
ὃὲ παρ᾽ ἡλίου τὸ λαμπρὸν καὶ πυρωπὸν οὐχ ὅμοιον 10
ἀποπέμπει πρὸς ἡμᾶς. ἀλλὰ μιχϑὲν αὐτῇ καὶ χρόαν
μετέβαλε καὶ δύναμιν ἔσχεν ἑτέραν" ἡ δὲ ϑερμότης
καὶ παντάπασιν ἐξοίχεται καὶ προλέλοιπε τὸ φῶς ὑπ᾽

E ἀσϑενείας. οἶμαι δέ Gs γιγνώσκειν τὸ παρ’ Ἧρα-
κλείτῳ λεγόμενον ὡς “ὃ ἄναξ, οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι 15
τὸ ἐν Δελφοῖς, οὔτε λέγει οὔτε κρύπτει ἀλλὰ δη-
μαίνει.᾽ πρόσλαβε δὲ τούτοις εὖ λεγομένοις καὶ νόη-
60v τὸν ἐνταῦϑα ϑεὸν χρώμενον τῇ Πυϑίᾳ πρὸς ἀκοήν,
καϑὼς ἥλιος χρῆται σελήνῃ πρὸς ὄψιν" δείκνυσι μὲν
γὰρ καὶ ἀναφαίνει τὰς αὑτοῦ νοήσεις, μεμιγμένας 20
ὃὲ δείκνυσι διὰ σώματος ϑνητοῦ καὶ ψυχῆς. ἧσυ-
χίαν ἄγειν μὴ δυναμένης μηδὲ τῷ κινοῦντι παρέχειν
ἑαυτὴν ἀκίνητον ἐξ αὑτῆς καὶ καϑεστῶσαν, ἀλλ᾽

ὃ περιηγέσι E: περιαυγέσιτ: — "7 lac. 18 fere litt. in E.
ΕἸ εἰσι mutes in ἡλίῳ, nil requires ad sententiae integri
latem" W 8 τὴν ὀργάνῳ idem 14 cc Duebnerus
Ἡρακλείτω)] Bywater p.65 1 ὡς ὁ R: do9" 19 πρὸς
ὄψιν] post Πυϑίᾳ leguntur in codd. Transposuit 21 post
ψυχῆς lac. est (18 fere litt. in E) quae W iudice nulla est
29 δυναμένης W: δυνάμενος μηδέ idem: δὲ

ORACULIS. 55

ὥσπερ ἐν σάλῳ ψοφοῦσαν καὶ συμπλεκομένην τοῖς
ἐν αὑτῇ κινήμασι καὶ πάθεσιν ἐπιταράττουσιν αὐτήν.
ὡς γὰρ οἱ δῖνοι τῶν ἅμα κύκλῳ καταφερομένων F
σωμάτων οὐκ ἐπικρατοῦσι βεβαίως, ἀλλὰ κύκλῳ μὲν
5 ὑπ’ ἀνάγκης φερομένων κάτω δὲ φύσει ῥεπόντων
γίγνεταί τις ἐξ ἀμφοῖν ταραχώδης καὶ παράφορος
ἑλιγμός, οὕτως ὃ καλούμενος ἐνθουσιασμὸς ἔοικε
μῖξις εἶναι κινήσεων δυεῖν, τὴν μὲν ὡς πέπονθε
τῆς ψυχῆς ἅμα τὴν δ᾽ ὡς πέφυκε κινουμένης. ὅπου
10 γὰρ ἀψύχοις σώμασι καὶ κατὰ ταὐτὰ μονίμοις οὐκ
ἔστι χρήσασϑαι παρ᾽ ὃ πέφυκε βιαξόμενον, οὐδὲ
κινῆσαι σφαιρικῶς κύλινδρον ἢ κυβικῶς 1) λύραν
αὐλητικῶς ἢ σάλπιγγα κιϑαριστικῶς" ἀλλ᾽ οὐχ ἔτε-
ρον ὡς ἔοικε τὸ τεχνικῶς ἑκάστῳ χρῆσθαι καὶ ὡς
ι6 πέφυκεν. ἧπου τὸ ἔμψυχον καὶ αὐτοκίνητον δρμῆς
τε καὶ λόγου μετέχον ἄλλως ἄν τις ἢ κατὰ τὴν ἐν
αὐτῷ προὐπάρχουσαν & ἢ δύναμιν ἢ φύσιν μετα- 406
χειρίδσαιτο, μουσικῶς κινῶν νοῦν ἄμουσον ἢ γραμ-
ματικχῶς τὸν ἀγράμματον ἢ λογίως τὸν ἐν λόγοις
4) ἀϑεώρητον καὶ ἀνάσκητον; οὐκ ἔστιν εἰπεῖν.

22. “Μαρτυρεῖ δέ μοι καὶ Ὅμηρος, αἰτίας μὲν
ἄνευ ϑεοῦ᾽ οὐδὲν ὡς ἔπος εἰπεῖν ὑποτιϑέμενος πε-
ραινόμενον, οὐ μὴν πᾶσι πρὸς πάντα χρώμενον ποιῶν
τὸν ϑεόν, ἀλλ’ ἑκάστῳ xo9' ἣν ἔχει τέχνην ἢ δύ-

: ναμιν. ἢ γὰρ οὐχ ὁρᾷς, εἶπεν, ὦ φίλε Διογενιανέ,
1 φοφοῦσαν W: ψαύουσαν αὐτὴν 2 αὑτῇ “: αὐτῇ
ἐπιταράττουσιν αὐτὴν W: ἐπιταραττούσηςρ 12 ἢ κυβι-

κῶς] ἢ ἢ σφαῖραν κυβικῶς ΥΥ. Del. Stegmannus 18 ἕτερον

ἕτερον ἢ 16 ἐν αὐτῷ M: ἑαυτῶν 18 κινῶν W.: κινοῦντι
91 Ὅμηρος] B169 sqq. E1 ἄνευ ϑεοῦ] cf. Hom. β 872. 0 581

56 DE PYTHIAE

τὴν ᾿4ϑηνᾶν, ὅτε πεῖσαι βούλεται τοὺς ᾿Αχαιούς,
τὸν Ὀδυσσέα παρακαλοῦσαν. ὅτε συγχέαι τὰ ὅρκια,
τὸν Πάνδαρον ξητοῦσαν, ὅτε τρέψασϑαι τοὺς Τρῶας,
B ἐπὶ τὸν Ζ“ιομήδην βαδίζουσαν; ὃ μὲν γὰρ εὔρωστος

καὶ μάχιμος ὃ δὲ τοξικὸς καὶ ἀνόητος ὃ δὲ δεινὸς ὕ

εἰπεῖν καὶ φρόνιμος. οὐ γὰρ εἶχεν Ὅμηρος τὴν αὐτὴν
Πινδάρῳ διάνοιαν, εἴ γε Πίνδαρος ἦν ὃ ποιήσας

(θεοῦ ϑέλοντος, κἂν ἐπὶ ῥιπὸς πλέοις"ἢ

ἀλλ᾽ ἐγίγνωσκεν ἄλλας πρὸς ἄλλα δυνάμεις καὶ φύ-
ὅεις γεγενημένας, ὧν ἑκάστη κινεῖται διαφόρως, κἂν
ὃν ἦ τὸ κινοῦν ἁπάσας. ὥσπερ οὖν τὸ κινοῦν τὸ
πεξὸν οὐ δύναται κινῆσαι πτητικῶς, οὐδὲ τορῶς τὸ
τραυλὸν οὐδ᾽ εὐφώνως τὸ (oyvópovov: ἀλλὰ καὶ τὸν
Βάττον, οἶμαι, διὰ τοῦτ᾽ ἐπὶ τὴν φωνὴν παραγενό-
μενον εἰς Διβύην ἔπεμψεν οἰκιστήν, ὅτι τραυλὸς μὲν
Οἦν καὶ (64vópovog βασιλικὸς δὲ καὶ πολιτικὸς καὶ
φρόνιμος οὕτως ἀδύνατον διαλέγεσθαι ποιητικῶς
τὸν ἀγράμματον καὶ ἀνήκοον ἐπῶν. ὥσπερ ἡ νῦν
τῷ ϑεῷ λατρεύουσα γέγονε μὲν εἴ τις ἄλλος ἐνταῦϑα

15

νομίμως καὶ καλῶς καὶ βεβίωκεν εὐτάκτως" τραφεῖσα 90

3 , “- 7 M3 93.» ν ’ 3
δ᾽ ἐν οἰκίᾳ γεωργῶν πενήτων, οὔτ᾽ ἀπὸ τέχνης οὐ-
»

δὲν οὔτ᾽ ἀπ᾿ ἄλλης τινὸς ἐμπειρίας καὶ δυνάμεως

᾿ ἐπιφερομένη κάτεισιν εἰς τὸ χρηστήριον, ἀλλ᾽ ὥσπερ

ὁ Ξενοφῶν οἴεται δεῖν ἐλάχιστα τὴν νύμφην ἰδοῦ-

7 Πανδάρα --- πάνδαρος BE Πίνδαρος] cf. Nauck p. 482
8 8500 πλέοντος κἂν ἐπιρρεπῶς BE 9 ἐγίνωσκεν X: 4(-
900X€ 129 κινῆσαι * 14 φωνὴν R ex Herod. 4, 155:
δώμην 16 ἔπεμψεν ΒΒ: ἔπεμψαν 20 ita Basileensis:
γραφεῖσα 24 Ξενοφῶν») Oecon. 7, 5 |

ORACULIS, 51

σαν ἐλάχιστα δ᾽ ἀκούσασαν εἰς ἀνδρὸς βαδίξειν,
οὕτως ἄπειρος καὶ ἀδαὴς ὀλίγου δεῖν ἁπάντων καὶ
παρϑένος ὡς ἀληϑῶς τὴν ψυχὴν τῷ ϑεῷ σύνεστιν. D
ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἐρωδιοῖς οἰόμεϑα καὶ τροχίλοις καὶ κό-
5 ραξι χρῆσϑαι φϑεγγομένοις σημαίνοντα τὸν ϑεόν,
καὶ οὐκ ἀξιοῦμεν, dq ϑεῶν ἄγγελοι καὶ κήρυκές εἰσι,
λογικῶς ἕκαστα καὶ σαφῶς φράζειν" τὴν δὲ τῆς Πυ-
ϑίας φωνὴν καὶ διάλεκτον ὥσπερ * ἢ ἐκ ϑυμέλης,
οὐκ ἀνήδυντον οὐδὲ λιτὴν ἀλλ᾽ ἐν μέτρῳ καὶ ὄγκῳ
10 x«l πλάσματι καὶ μεταφοραῖς ὀνομάτων καὶ μετ᾽
αὐλοῦ φϑεγγομένην παρέχειν ἀξιοῦμεν.
28. “Τί οὖν φήσομεν περὶ τῶν παλαιῶν; οὐχ ἕν
ἀλλὰ πλείονα, οἶμαι. πρῶτον μὲν ydg, ὥσπερ εἴρη- E
ται, τὰ πλεῖστα κἀκεῖναι καταλογάδην ἀπεφϑέγγοντο.
15 δεύτερον δὲ καὶ σωμάτων ἤνεγκε κράσεις καὶ φύ-
όεις ὁ χρόνος ἐκεῖνος εὔρουν τι καὶ φορὸν ἐχούσας
πρὸς ποίησιν, αἷς εὐθὺς ἐπεγίγνοντο προϑυμίαι καὶ
ὁρμαὶ καὶ παρασκευαὶ ψυχῆς ἑτοιμότητα ποιοῦσαι
μικρᾶς ἔξωϑεν ἀρχῆς καὶ παρατροπῆς τοῦ φανταστι-
:) χοῦ δεομένην, ὡς εὐθὺς ἕλκεσθαι πρὸς τὸ οἰκεῖον
οὐ μόνον, ὡς λέγει Φιλῖνος, ἀστρολόγους καὶ φιλο-
σόφους, ἀλλ᾽’ ἐν οἴνῳ τὲ πολλῷ καὶ πάϑει γιγνο-
μένων. οἴκτου τινὸς ὑπορρυέντος ἢ χαρᾶς προσπεσού-
σης. ὠλίσϑανον εἰς ᾿ἐνῳδὸν ** γῆρυν᾽ ἐρωτικῶν τε Ἐ
:5 κατεπίμπλαντο μέτρων καὶ ἀσμάτων τὰ συμπόσια

7 σαφῶς R: σοφῶς 8 lac. 8 litt. in BE. Supplen-

dumne χορευτῶν 11 παρέχειν] scr. vid. παρηχεῖν 19
προτροπῆς B 20 δεομένην idem: δεομένης 22 πάϑει)
πένϑει R 24 ὠλίσϑανον idem: ὠλέσθανεν Lacuna

7 litt. in BE, quae nulla est R et W iudicibus. Cf. p. 623a

58 DE PYTHIAE

καὶ τὰ βιβλία γραμμάτων. ὃ δ᾽ Εὐριπίδης εἰπὼν
ἐς “ Ἔρως ποιητὴν διδάσκει, κἂν ἄμουσος ἢ τὸ πρίν᾽ἢ
ἐνενόησεν, ὅτι ποιητικὴν καὶ μουσικὴν Ἔρως δύνα-
μὲν οὐκ ἐντίϑησιν, ἐνυπάρχουσαν δὲ κινεῖ καὶ ἀνα-
ϑερμαίνει λανθάνουσαν καὶ ἀργοῦσαν. ἢ μηδένα 5
νῦν ἐρᾶν, ὦ ξένε, λέγωμεν, ἀλλὰ φροῦδον οἴχεσϑαι
τὸν ἔρωτα, ὅτι μέτροις οὐδεὶς οὐδ᾽ ὠδαῖς “δίμφα
παιδείους᾽ ὡς Πίνδαρος ἔφη τοξεύει μελιγάρεας ὕμ-
406 νους; ἀλλ᾽ ἄτοπον ἔρωτες γὰρ ἔτι πολλοὶ τῶν
ἀνθρώπων ἐπιστρέφονται, ψυχαῖς δ᾽ ὁμιλοῦντες οὐκ τὸ
εὐφυῶς οὐδ᾽ ἑτοίμως πρὸς μουσικὴν ἐχούσαις, ἄναυ-
λοι μὲν καὶ ἄλυροι λάλοι δ᾽ οὐδὲν ἧττόν εἰσι καὶ
διάπυροι τῶν παλαιῶν" ὅτι οὐδ᾽ ὕσιον εἰπεῖν 1) κα-
λὸν ὡς ἀνέραστος ἦν ἡ Axaü"usu καὶ ὃ Σωκρά-
τους καὶ Πλάτωνος χορός, ὧν λόγοις μὲν ἐρωτικοῖς 15
ἐντυχεῖν ἔστι, ποιήματα δ᾽ οὐκ ἀπολελοίπασι. τί δ᾽
ἀπολείπει τοῦ λέγοντος ἐρωτικὴν μόνην γεγονέναι
Σαπφὼ γυναικῶν ὃ μαντικὴν φάσκων μόνην γεγο-
B νέναι Σίβυλλαν καὶ ᾿Αριστονίκαν καὶ ὅσαι διὰ μέ-
voov ἐθεμίστευσαν; Ὃδ μὲν γὰρ οἷνος᾽ ὡς ἔλεγε o
Χαιρήμων ὑ τοῖς τρόποις κεράννυται τῶν πινόντων"
ὁ ὃὲ μαντικὸς ἐνθουσιασμός, ὥσπερ ὃ ἐρωτικός,

1 Εὐριπίδης] Nauck p. ὅθ0 εἰπὼν Basileensis: ἐπιὼν
8 ἐνενόησεν W: ἐννοῆσαι 8 παιδείους — μελιγάρεας Pin-
darus Isthm. 2, 8: παιδίοις — μελιγηρέας 9 ἔτι R: ὅτι

τῶν ἀνθρώπων Turnebus: τὸν ἄνθρωπον 10 δ᾽ R 18
ὅτι] ἔτι δ᾽ R. ὅϑεν ὶ'ὸἡ 14 ᾿Δκαδήμεια *: ἀκαδημία 11
ἀπολείπει Turnebus: ἀπολιπεῖν 18 ὁ idem φάσκων μό-
γὴν supplevi cum Turnebo lacunam 17 litt. in E, 12 in B
21 Χαιρήμων) Nauck. p. 787, 16

ORACULIS. 59

χρῆται vij ὑποκειμένῃ δυνάμει xal κινεῖ τῶν Ósta-
μένων ἕκαστον xa9' ὃ πέφυκεν.ἢ
24. "Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τὸ τοῦ ϑεοῦ καὶ τῆς προ-
νοίας σκοποῦντες. ὀψόμεϑα πρὸς τὸ βέλτιον γεγενη-
5 μένην τὴν μεταβολήν. ἀμοιβῇ γὰρ ἔοικε νομίσματος
ἡ τοῦ λόγου χρεία, καὶ δόκιμον καὶ αὐτοῦ τὸ σύ-
νηϑές ἔστι καὶ γνώριμον, ἄλλην ἐν ἄλλοις χρόνοις
ἰσχὺν λαμβάνοντος. ἦν οὖν ὅτε λόγου νομίσμασιν
ἐχρῶντο μέτροις καὶ μέλεσι καὶ ὠδαῖς, πᾶσαν μὲν C
10 ἱστορίαν καὶ φιλοσοφίαν πᾶν δὲ πάϑος ὡς ἁπλῶς
εἰπεῖν καὶ πρᾶγμα δεμνοτέρας φωνῆς δεόμενον εἰς
ποιητικὴν καὶ μουσικὴν ἄγοντες. οὐ γὰρ μόνον
νῦν ὀλίγοι μόλις ἐπαΐουσι, τότε δὲ πάντες ἠκροῶντο
καὶ ἔχαιρον ἀδομένοις ᾿μηλοβόται τ᾽ ἀρόταν τ᾽ ὀρνι-
15 χολόχοι τε᾽ κατὰ Πίνδαρον" ἀλλ᾽ ὑπὸ τῆς πρὸς ποιη-
τικὴν ἐπιτηδειότητος οἱ πλεῖστοι διὰ λύρας καὶ dijs
ἐνουϑέτουν ἐπαρρηδσιάξοντο παρεκελεύοντο, μύϑους
καὶ παροιμίας ἐπέραινον, ἔτι δ᾽ ὕμνους ϑεῶν εὐ-
᾿ χάς παιᾶνας ἐν μέτροις ἐποιοῦντο καὶ μέλεσιν oí
20 μὲν δι᾽ εὐφυΐαν οἵ δὲ διὰ συνήθειαν. οὐκοῦν οὐδὲ
μαντικῇ κόσμου καὶ χάριτος ἐφθόνει ὃ θεὸς οὐδ᾽
ἀπήλαυνεν ἐνθένδε τιμωμένην μοῦσαν τοῦ τρίπο- Ὁ
0oc, ἀλλ᾽’ ἐπήγετο μᾶλλον ἐγείρων τὰς ποιητικὰς
φύσεις καὶ ἀσπαξόμενος., αὐτός τε φαντασίας ἐνεδί-
856 ὅου καὶ συνεξώρμα τὸ σοβαρὸν καὶ λόγιον ὡς ἀρ-
14 μηλοβόται ve X. Eorum loco lac. (10 liti. in E)
ἐχολόχοι darus Isthm. 1, 68: ὀρνυϑολόγοι 17 ita
Ww. μύϑοις καὶ παροιμίαις 21 τὰ Turnebus: μαντικὴν

22 ἠτιμωμένην Madvigius τὴν μοῦσαν Stegmannus
24 φύσεις καὶ &omofóusvog Huttenus: ἀσπαξόμενος φύσεις

60 DE PYTHIAE

μόττον καὶ ϑαυμαξόμενον. ἐπεὶ δέ, τοῦ βίου μετα-
βολὴν ἅμα ταῖς τύχαις καὶ ταῖς φύσεσι λαμβάνοντος,
ἐξωϑοῦσα τὸ περιττὸν ἡ χρεία κρωβύλους τε χρυσοῦς
ἀφήρει καὶ ξυστίέδας μαλακὰς ἀπημφίαξε καί που
καὶ κόμην σοβαρωτέραν ἀπέκειρε καὶ ὑπέλυσε xó-5
ϑορνον, οὐ φαύλως ἐϑιξομένων ἀντικαλλωπίξεσϑαι
E πρὸς τὴν πολυτέλειαν εὐτελείᾳ καὶ τὸ ἀφελὲς καὶ
λιτὸν ἐν κόσμῳ τίϑεσϑαι μᾶλλον ἢ τὸ σοβαρὸν καὶ
περίεργον" οὕτω τοῦ λόγου συμμεταβάλλοντος ἅμα
καὶ συναπολυομένου, κατέβη μὲν ἀπὸ τῶν μέτρων i0
ὥσπερ ὀχημάτων ἡ ἱστορία καὶ τῷ πεξῷ μάλιστα
τοῦ μυϑώδους ἀπεχρίϑη τἀληϑές᾽ φιλοσοφία ὃὲ
τὸ σαφὲς καὶ διδασκαλικὸν ἀσπασαμένη μᾶλλον ἣ
τὸ ἐχκπλῆττον, διὰ λόγων ἐποιεῖτο τὴν ξήτησιν" ἀπέ-
παυσὲε δὲ τὴν Πυϑίαν ὃ ϑεός “πυρικάους; μὲν Óvo- 15
μάξουσαν τοὺς αὑτῆς πολίτας “ὀφιοβόρους᾽ δὲ τοὺς
F Σπαρτιάτας “ὀρεᾶνας᾽ δὲ τοὺς ἄνδρας “ὀρεμπότας
ὃὲ τοὺς ποταμούφ' ἀφελὼν δὲ τῶν χρησμῶν ἔπη
καὶ γλώσσας καὶ περιφράσεις καὶ ἀσάφειαν, οὕτω
διαλέγεσθαι παρεσκεύασε τοῖς χρωμένοις ὡς νόμοι so
τε πόλεσι διαλέγονται καὶ βασιλεῖς ἐντυγχάνουσι
δήμοις καὶ μαϑηταὶ διδασκάλων ἀκροῶνται, πρὸς τὸ
συνετὸν καὶ πιϑανὸν &ouotóusvog.
20. “Εὖ γὰρ εἰδέναι χρὴ τὸν ϑεόν, ὥς φησι Σ'ο-

φοκλῆς, 25
9 τοῦ λόγου Basileensis: τῶ λόγω 10 συναπολυομέ-
vov *: συναποδυομένου 11 καὶ] κἀν 12 τἀληϑές *:

τὸ ἀληϑές 14 διὰ R: τὴν διὰ vi» ξήτησιν idem: ξή-
τησιν 22 μαϑηταὶ Leonicus: καϑηγηταὰὶ 34 Σοφοκλῆς]
Nauck. p. 298

ORACULIS. 61

*eogote μὲν αἰνικτῆρα ϑεσφάτων ἀεί,
δκαιοῖς δὲ φαῦλον κἀν βραχεῖ διδάσκαλον.
μετὰ δὲ τῆς σαφηνείας καὶ ἡ πίστις οὕτως ἐστρέ- 401
gevo συμμεταβάλλουσα τοῖς ἄλλοις πράγμασιν, ὥστε
ὁ πάλαι μὲν τὸ μὴ σύνηϑες μηδὲ κοινὸν ἀλλὰ λοξὸν
ἀτεχνῶς καὶ περιπεφρασμένον εἰς ὑπόνοιαν ϑειότη-
τος ἀνάγοντας ἐκπλήττεσθαι καὶ σέβεσϑαι τοὺς πολ-
λούς᾽ ὕστερον δὲ τὸ σαφῶς καὶ ῥᾳδίως ἕκαστα καὶ
μὴ σὺν ὄγκῳ μηδὲ πλάσματι μανθάνειν ἀγαπῶντες
10 ἡτιῶντο τὴν περικειμένην τοῖς χρησμοῖς ποίησιν,
οὐ μόνον ὡς ἀντιπράττουσαν τῇ νοήδει πρὸς τἀλη-
ϑὲς ἀσάφειάν τε καὶ σκιὰν τῷ φραξομένῳ μιγνύου- Β
σαν, ἀλλ᾽ ἤδη καὶ τὰς μεταφορὰς καὶ τὰ αἰνίγματα
καὶ τὰς ἀμφιβολίας, ὥσπερ μυχοὺς καὶ καταφυγὰς
15 ἐνδύεσθαι καὶ ἀναχωρεῖν τῷ πταίοντι πεποιημένας
τῆς μαντικῆς, ὑφεωρῶντο. πολλῶν δ᾽ ἦν ἀκούειν
ὅτι ποιητικοί τινες ἄνδρες ἐχδεχόμενοι τὰς φωνὰς
καὶ ὑπολαμβάνοντες ἐπικάϑηνται περὶ τὸ γχρηστή-
ρίον, ἔπη καὶ μέτρα καὶ ῥδυϑμοὺς οἷον ἀγγεῖα τοῖς
40) χρησμοῖς ἐκ τοῦ προστυχόντος περιπλέκοντες. Ὀνο-
μάκριτοι δ᾽ ἐκεῖνοι καὶ 'Hoódovou καὶ Κιναίθωνες
ὅσην αἰτίαν ἠνέγκαντο τῶν χρησμῶν, ὧς τραγῳδίαν
αὐτοῖς καὶ ὄγκον οὐδὲν δεομένοις προσϑέντες, ἐῶ C
λέγειν οὐδὲ προσίεμαι τὰς διαβολάς. πλείστης μέν-

b ἀλλὰ λοξὸν R: ἀλλ᾽ ἄδοξον 6 ϑειότητος W: ὁσιό-
τητος 11 οὐ μόνον] ante ἠτιῶντο collocat R τάλη-
ϑές *: τὸ &Aq9ig — 15 ita ΗΒ: πεποιημένα 18 ἐπικάϑην-
ται Emperius: ἔτι κάϑηνται 21 Ἡ ρόδοτοι R: προδόται

Κιναύϑωνες Cobetus: κινέσωνες 24 προσίεμαι W:
προσεῖναι διαβολὰς idem: μεταβολὰς

69 DE PYTHIAE

τοι ποιητικὴν ἐνέπλησεν ἀδοξίας τὸ ἀγυρτικὸν καὶ
ἀγοραῖον καὶ περὶ τὰ μητρῷα καὶ Σαραπεῖα βωμο-
λοχοῦν καὶ πλανώμενον γένος. οἱ μὲν αὐτόϑεν oí
0$ κατὰ κλῆρον ἔκ τινῶν γραμματείων χρησμοὺς
περαίνοντες οἰκέταις καὶ γυναίοις ὑπὸ τῶν μέτρων 5
ἀγομένοις μάλιστα καὶ τοῦ ποιητικοῦ τῶν ὀνομάτων᾽"
ὅϑεν οὐχ ἥκισϑ᾽ ἡ ποιητικὴ δοκοῦσα κοινὴν ἐμπα-
ρέχειν ἑαυτὴν ἀπατεῶσι καὶ γόησιν ἀνθρώποις καὶ
ψευδομάντεσιν ἐξέπεσε τῆς ἀληϑείας καὶ τοῦ τρίποδος.
20. Οὐ τοίνυν ϑαυμάσαιμ᾽ ἄν, εἰ διπλόης τινὸς 10
D ἔδει καὶ περιαγωγῆς καὶ ἀσαφείας ἔστιν ὅτε τοῖς
παλαιοῖς. οὐ γὰρ ὁ δεῖνα μὰ 4 ία κατέβαινε περὶ
ὠνῆς ἀνδραπόδου χρησόμενος οὐδ᾽ ὃ δεῖνα περὶ
ἐργασίας, ἀλλὰ πόλεις μέγα δυνάμεναι καὶ βασιλεῖς
καὶ τύραννοι μέτριον οὐδὲν φρονοῦντες ἐνετύγχανον 15
τῷ ϑεῷ περὶ πραγμάτων" oUg ἀνιᾶν καὶ παροξύνειν
ἀπεχϑείᾳ πολλὰ τῶν ἀβουλήτων ἀκούοντας οὐκ ἑλυσι-
τέλει τοῖς περὶ τὸ χρηστήριον. οὐ πείθεται γὰρ ὃ
ϑεὸς τῷ Εὐριπίδῃ ὥσπερ νομοϑετοῦντι καὶ λέγοντι
E Φοῖβον ἀνθρώποις μόνον so
χρῆν ϑεσπιῳωδεῖν.᾽
χρώμενος δὲ ϑνητοῖς ὑπηρέταις καὶ προφήταις, ὧν
κήδεσθαι προσήκει καὶ φυλάττειν, ὅπως ὑπ᾽ ἀνϑρώ-
πῶν οὐκ ἀπολοῦνται πονηρῶν ϑεῷ λατρεύοντες,
ἀφανίξειν μὲν οὐ ϑέλει τἀληϑές, παρατρέπων δὲ ss

1 ποιητικὴν Turnebus: ποιητικῆς 3 Σαραπεῖα *: σε-
ράπεια Α γραμματείων *: γραμματίων 1 ὴἡ 19 τῷ
Εὐριπίδῃ ὥσπερ W: ὥσπερ τῷ Εὐριπίδῃ. Cf. Eur. Phoen. 958

91 χρῆν Euripides: χρὴ 80 τἀληϑές *: τὸ ἀληϑές

ORACULIS. 63

τὴν δήλωσιν αὐτοῦ καϑάπερ αὐγὴν ἐν τῇ ποιητικῇ
πολλὰς ἀνακλάσεις λαμβάνουσαν καὶ πολλαχοῦ περι-
σχιξομένην, ἀφήρει τὸ ἀντίτυπον αὐτοῦ καὶ σκλη-
ρόν. ἐχρῆν δ᾽ ἄρα καὶ τυράννους ἀγνοῆσαι καὶ
ὅ πολεμίους μὴ προαισϑέσϑαι. τούτοις οὖν περιέβα-
λὲν ὑπονοίας καὶ ἀμφιλογίας, aV πρὸς ἑτέρους ἀπο-
κρύπτουσαι τὸ φραξόμενον, οὐ διέφευγον αὐτοὺς
οὐδὲ παρεχρούοντο τοὺς δεομένους καὶ προσέχονταρ.
ὅϑεν εὐηϑέστατός ἐστιν ὃ τῶν πραγμάτων ἑτέρων γε-
10 γονότων, εἰ μηκέτι τὸν αὐτὸν ἡμῖν τρόπον ἀλλ᾽ ἕτερον
. olevet δεῖν βοηϑεῖν ὁ ϑεός, ἐγκαλῶν καὶ συκοφαντῶν.ἢ
21. “Ἔτι τοίνυν οὐδὲν ἀπὸ ποιητικῆς λόγῳ χρη-
σιμώτερον ὑπάρχει τοῦ δεϑέντα μέτροις τὰ φραξζξό-
μενα καὶ συμπλακέντα μᾶλλον μνημονεύεσϑαι καὶ
15 χρατεῖσϑαι. τοῖς μὲν οὖν τότε πολλὴν ἔδει μνήμην
παρεῖναι᾽ πολλὰ γὰρ ἐφράξετο καὶ τόπων σημεῖα
καὶ πράξεων καιροὶ καὶ ϑεῶν ἱερὰ διαποντίων καὶ
ἡρώων ἀπόρρητοι ϑῆκαι καὶ δυσεξεύρετοι μακρὰν
ἀπαέρουσι τῆς Ελλάδος. ἴστε γὰρ τὸν Χῖον καὶ 408
2) Κρήτινον καὶ ** Νήσιχον καὶ Φάλανϑον, ἄλλους τε
πολλοὺς ἡγεμόνας στόλων ὅσοις ἔδει τεκμηρίοις ἀνευ-
ρεῖν τὴν διδομένην ἑκάστῳ καὶ προσήκουσαν ἵδρυσιν"
ὧν ἔνιοι καὶ διημάρτανον, ὥσπερ Βάττος. ἔδοξε γὰρ
ἐκπεσεῖν οὐ καταλαβὼν ἐφ᾽ ὃν ἐπέμῳφϑη τόπον᾽ εἶϑ᾽
5 ἧκε δεύτερον ποτνιώμενος. ὑπειπὼν οὖν ὃ ϑεός
1 αὐτοῦ] sc. τοῦ ἀληϑοῦς 4 ἐχρῆν R: ἦν 16 ἔδει
Basileensis: ἔτι 18 καὶ αὶ μακρὰν *: μακρὸν 19 ἴστε
γὰρ τὸν R: εἰς γὰρ τὸ 20 lacuna (1—2 litt. in E) Φά-

λανϑον Basileensis: φάλαινϑον .- 28 Βάττος] cf. Aristot.
Fragm. 611,16 ἔδοξε R: ἔλεξε

64 DE PYTHIAE

αἰ vU ἐμεῦ Διβύαν μαλοτρόφον οἶσϑας ἄρειον,
μὴ ἐλθὼν ἐλθόντος, ἄγαν ἄγαμαι σοφίην σεῦ"
οὕτω πάλιν αὐτὸν ἐξέπεμψε. Μύσανδρος δὲ καὶ παντά-

πασιν ἀγνοήσας τὸν Ὀρχαλίδην λόφον καὶ ᾿4λώπεκον
προσαγορευόμενον καὶ τὸν Ὁπλίτην ποταμόν

et

*yfje τὸ δράκονθ᾽ υἱὸν δόλιον κατόπισϑεν ἰόντα,

Β μάχῃ κρατηϑεὶς ἔπεσεν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ὑπὸ
Νεοχώρου ᾿Δλιαρτίου ἀνδρὸς ἀσπίδα φοροῦντος ἐπί-
equov ὕφιν ἔχουσαν. ἄλλα δὲ τοιαῦτα πολλὰ δυσκά-
ϑεχτα καὶ δυσμνημόνευτα τῶν παλαιῶν διεξιέναι 1
πρὸς ὑμᾶς εἰδότας οὐκ ἀναγκαῖόν ἐστι.ἢ

28. "Τὰ δὲ νῦν πράγματα καϑεστῶτα, περὶ ὧν
ἐρωτῶσι τὸν ϑεόν, ἀγαπῶ μὲν ἔγωγε καὶ ἀσπάξο-
μαι" πολλὴ γὰρ εἰρήνη καὶ ἡσυχία, πέπαυται δὲ πό-
Aeuog, καὶ πλάναι καὶ στάσεις οὐκ εἰσὶν οὐδὲ τυραν- 15

CO νίδες, οὐδ᾽ ἄλλα νοσήματα καὶ κακὰ τῆς ᾿Ελλάδος
ὥσπερ πολυδυνάμων φαρμάκων χρήξοντα καὶ περιτ-
τῶν. ὅπου δὲ ποικίλον οὐδὲν οὐδ᾽ ἀπόρρητον οὐδὲ
δεινόν, ἀλλ᾽ ἐπὶ πράγμασι μικροῖς καὶ δημοτικοῖς
ἐρωτήσεις οἷον ἐν σχολῇ προτάσεις "εἰ γαμητέον᾽ἢ so
“εἰ πλευστέον᾽ “εἰ δανειστέον.᾽ τὰ δὲ μέγιστα πόλεων
μαντεύματα φορᾶς καρπῶν πέρι καὶ βοτῶν ἐπιγονῆς

loi τυ ἐμεῦ Λιβύαν W ex Herod. 4,157: μελιβύαν prae-
missa lac. (7 litt. in E) Διβύην μηλοτρόφον οἶδας ἄμει-
vov Herodotus 4 Ὀρχαλίδην Vit. Lys. c. 29: ἀρχελίδην

᾿Δλώπεκον eadem: ἀλώπηκον 6 δράκονθ᾽ Duebne-
ru8: δράκοντα 7 ὑπὸ Νεοχώρου ““λιαρτέου Vit. Lys. 1l. 1.:
ὑφ᾽ ὧν ὃ χῶρος Ἁλιάρτου 171 πολυδυνάμων φαρμάκων R:
πολυφαρμάκων δυνάμεων

ORACULIS. 65

καὶ σωμάτων ὑγιείας" ἐνταῦϑα περιβάλλειν μέτρα
καὶ πλάττειν περιφράσεις καὶ γλώσσας ἐπάγειν πύ-
ὅμασιν ἁπλῆς καὶ συντόμου δεομένοις ἀποχρίσεως,
ἔργον ἐστὶ φιλοτίμον σοφιστοῦ καλλωπίξοντος ἐπὶ
5 δόξῃ χρηστήριον. ἡ δὲ Πυϑία καὶ καϑ᾽ αὑτὴν μέν
ἐστι γενναία τὸ ἦϑος, ὅταν δ᾽ ἐκεῖ κατέλθῃ καὶ
γένηται παρὰ τῷ ϑεῷ, πλέον ἀληϑείας ἢ δόξης Ὁ
᾿ἐχείνῃ μέλει καὶ ἀνθρώπων ἐπαινούντων ἢ ψεγόντων.᾽
29. “Ἔδει δ᾽ ἴσως καὶ ἡμᾶς ἔχειν οὕτως" νῦν
ι᾽ δ᾽ ὥσπερ ἀγωνιῶντες καὶ δεδιότες, μὴ τρισχιλέων
ἑτῶν ἀποβάλῃ δόξαν ὁ τόπος καὶ τοῦ χρηστηρίου
καϑάπερ σοφιστοῦ διατριβῆς ἀποφοιτήσωσιν ἔνιοι
καταφρονήδαντες, ἀπολογούμεϑα καὶ πλάσσομεν ci-
τίας καὶ λόγους ὑπὲρ ὧν οὔτ᾽ ἴσμεν οὔτ᾽ εἰδέναι
15 προσῆκον ἡμῖν ἐστι᾿ παραμυϑούμενοι τὸν ἐγκαλοῦντα
καὶ πεέθοντες, οὐ χαίρειν ἐῶντες"

“αὐτῷ γάρ οἵ πρῶτον ἀνιηρώτερον ἔσται

τοιαύτην ἔχοντι περὶ τοῦ ϑεοῦ δόξαν" ὥστε ταυτὶ E
μὲν τὰ προγεγραμμένα τῶν σοφῶν τό 'γνῶϑι σαυ-
: τόν᾽ καὶ τό μηδὲν ἄγαν". ἀποδέχεσϑε καὶ ϑαυμάξετ᾽
οὐχ ἠκιστα διὰ τὴν βραχυλογίαν ὡς zxvxvóv καὶ
σφυρήλατον νοῦν ἐν ὀλίγῳ περιέχουσαν ὄγκῳ, τοὺς
δὲ χρησμοὺς ὅτι συντόμως καὶ ἁπλῶς καὶ δι so-

1 ὑγιείας *: ὑγείας 7 ἀληθείας Exemplum Turnebi.
In codd. lac. 20 litt. in E, 10 in B ἢ δόξης ἐκείνῃ
μέλει *: ἢ ἐκείνῃ μέλει δόξης 0 τρισχιλέων Basileensis:
τρισχισμὸν 11 γάρ] μέν Homerus ψιηρώτερον Homerus
B 190: ἀνιηρότερον 920 ἀποδέχεσθε καὶ θαυμάξετε BR:
ἀποδέχεσθαι καὶ ϑαυμάξειν

Plutarchi Moral. Vol. III. b

66 DE PYTHIAE

ϑείας và πλεῖστα φράξουσιν αἰτιᾶσϑε. καὶ τὰ τοι-
αὔτα uiv ἀποφϑέγματα τῶν σοφῶν ταὐτὸ τοῖς εἰς
στενὸν συνϑλιβεῖσι πέπονθε ῥεύμασιν" οὐ γὰρ ἔχει
τοῦ νοῦ δίοψιν οὐδὲ διαύγειαν, ἀλλ’ ἐὰν σκοπῇς
τί γέγραπται καὶ λέλεκται περὶ αὐτῶν τοῖς ὅπως ὁ
ἕκαστον ἔχει βουλομένοις καταμαϑεῖν, οὐ ῥαδίως
F τούτων λόγους ἑτέρους εὑρήσεις μακροτέρους. ἡ δὲ
τῆς Πυϑίας διάλεκτος, ὥσπερ οἱ μαϑηματικοὶ γραμ-
μὴν εὐθεῖαν καλοῦσι τὴν ἐλαχίστην τῶν ταὐτὰ
πέρατ᾽ ἐχουσῶν, οὕτως οὐ ποιοῦσα καμπὴν οὐδὲ το
κύκλον οὐδὲ διπλόην οὐδ᾽ ἀμφιβολίαν ἀλλ᾽ εὐθεῖα
πρὸς τὴν ἀλήϑειαν οὖσα πρὸς δὲ πίστιν ἐπισφαλὴς
καὶ ὑπεύϑυνος οὐδένα xa9' αὑτῆς ἔλεγχον ἄχρι νῦν
παραδέδωκεν, ἀναϑημάτων δὲ καὶ δώρων ἐμπέπληκε
409 βαρβαρικῶν καὶ ᾿Ελληνικῶν τὸ χρηστήριον, οἰκοδο- 15
μημάτων δ᾽ ἐκαλλώπιδε κάλλεσι καὶ κατασκευαῖς
᾿Δμφικτυονικαῖς. δρᾶτε δήπουθεν αὐτοὶ πολλὰ μὲν
ἐπεκτισμένα τῶν πρότερον οὐκ ὄντων. πολλὰ δ᾽
ἀνειλημμένα τῶν συγκεχυμένων καὶ διεφϑαρμένων.
ὡς δὲ τοῖς εὐθαλέσι τῶν δένδρων ἕτερα παραβλα- so
στάνει, καὶ τοῖς ΖΙελφοῖς ἡ Πυλαία συνηβᾷ καὶ συν-
αναβόσκεται, διὰ τὰς ἐντεῦϑεν εὐπορίας σχῆμα
λαμβάνουσα καὶ μορφὴν καὶ κόσμον ἱερῶν καὶ συν-
εδρίων καὶ ὑδάτων οἷον ἐν χιλίοις ἔτεσι τοῖς πρό-
B τερον οὐκ ἔλαβεν. οἵ μὲν οὖν περὶ τὸ Γαλάξιον τῆς ss
4 διαύγειαν supplevit Turnebus lacunam codd. (11 litt.
in E) 9 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ 12 ἀνεπισφαλὴς καὶ ἀνυπεύ-
ϑυνος Madvigius. Sed cf. p. 484 c 16 δ᾽ ἐκαλλώπισε *:

δέ 17 ὁρᾶτε] malim ὁρᾶτε δὲ (vel γὰρ) 21 συνανα-
βιώὠσκεται

ORACULIS. 6

Βοιωτίας κατοικοῦντες ἤσθοντο τοῦ ϑεοῦ τὴν ἐπι-
φάνειαν ἀφϑονίᾳ καὶ περιουσίᾳ γάλακτος"

προβάτων γὰρ ἐκ πάντων κελάρυξεν,

ὡς ἀπὸ κρηνᾶν φέρτατον ὕδωρ,
5 OdAsov γάλα᾽ τοὶ δ᾽ ἐπίμπλων ἐσσύμενοι πίϑους"
ἀσκὸς δ᾽ οὐδέ τις ἀμφορεὺς ἐλίνυ ἐν δόμοις,
πέλλαι γὰρ ξύλινοί τε πέϑοι πλᾶσϑεν ἅπαντες.ἢ

ἡμῖν δὲ λαμπρότερα καὶ κρείττονα καὶ σαφέστερα
σημεῖα τούτων ἀναδίδωσιν, ὥσπερ ἐξ αὐχμοῦ τῆς
10 πρόσϑεν ἐρημέας καὶ πενίας εὐπορίαν καὶ λαμπρό-
τητα καὶ τιμὴν πεποιηκώς. καίτοι φιλῶ μὲν ἐμαυ-
τὸν ἐφ᾽ οἷς ἐγενόμην εἰς τὰ πράγματα ταῦτα πρό- C
ϑυμος καὶ χρήσιμος μετὰ Πολυκράτους xol Πετραίου,
φιλῶ δὲ τὸν καϑηγεμόνα ταύτης τῆς πολιτείας γενό-
15 μένον ἡμῖν καὶ τὰ πλεῖστα τούτων ἐκφροντίξοντα
καὶ παρασκευάξοντα ** ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν ἄλλως ὅτι
τηλικαύτην καὶ τοσαύτην μεταβολὴν ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ
γενέσϑαι δι᾽ ἀνθρωπίνης ἐπιμελείας, μὴ θεοῦ παρόν-
τος ἐνταῦϑα καὶ συνεπιϑειάξοντος τὸ χρηστήριον.
:» 80. “.4λλ᾽ ὥσπερ ἐν τοῖς τότε χρόνοις ἦσαν οἵ
τὴν λοξότητα τῶν χρησμῶν καὶ ἀσάφειαν αἰτιώμενοι,
καὶ νῦν εἰσὶν οἱ τὸ λίαν ἁπλοῦν συκοφαντοῦντες.
ὧν παιδικόν ἐστι κομιδῇ καὶ ἀβέλτερον τὸ zxá90g-

8 προβάτων nescio quis: προπάντων. Cf. Bergk. 3 p. 719
4 κρηνᾶν — — — δόμοις Bergkius: κρηνάων — θήλεον —
ἐνεπέμπλων — οὔτε τις ἐλίννυε δόμοις 7 γὰρ Bergkius:
δὲ ξύλινοι] λέθινοι idem — ve idem πλῆσθεν BE 16
lacung (20 fere litt. in E) ἄλλως ὅτι] corrupta. ἀληϑῶς
εἰπεῖν) 48 παιδικὸν Duebnerus: καὶ ἄδικον
δ᾽

68 DE PYTHIAE ORACULIS.

ὡς γὰρ oí παῖδες ἴριδας μᾶλλον καὶ ἅλως καὶ xo-
μήτας ἢ σελήνην καὶ ἥλιον δρῶντες γεγήϑασι καὶ

D ἀγαπῶσι, καὶ οὗτοι τὰ αἰνίγματα καὶ τὰς ἀλληγο-
οέας καὶ τὰς μεταφορὰς τῆς μαντικῆς ἀνακλάδεις
οὔσας πρὸς τὸ ϑνητὸν καὶ φανταστικόν, ἐπιποθοῦσι᾽ 5
κἂν τὴν αἰτίαν μὴ ἱκανῶς πύϑωνται τῆς μεταβολῆς.
ἀπίαδι τοῦ ϑεοῦ καταγνόντες, οὐχ ἡμῶν οὐδ᾽ αὑτῶν
ὡς ἀδυνάτων ὄντων ἐξικνεῖσθαι τῷ λογισμῷ πρὸς
τὴν τοῦ ϑεοῦ διάνοιαν.

1 ὡς *: καὶ 4 καὶ τὰς μεταφορὰς nescio quis: τῆς
μεταφορᾷἔςξ ἢ αὑτῶν *: αὐτῶν

ΠΕΡῚ
T9N EKAEAOIIOT9N ΧΡΗΣΤΗΡΙΩΝ.

T4 IIPOXZOIIA TOT 4144010707.

AAMIIPIAZ, KAEOMBPOTOZ, AIATMOZ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ, p
δ AHMHTPIOZ, ΔΑΜΜΩΝΙΟΣ, HPAKAESN.

1. ᾿Δετούς τινας ἢ κύκνους, ὦ Τερέντιε Πρίσκε,
υϑολογοῦσιν ἀπὸ τῶν ἄκρων τῆς γῆς ἐπὶ τὸ μέ-
ὅον φερομένους εἰς ταὐτὸ συμπεσεῖν Πυϑοῖ περὶ
τὸν καλούμενον ὀμφαλόν: ὕστερον δὲ χρόνῳ τὸν

10 Φαίστιον Ἐπιμενίδην ἐλέγχοντα τὸν μῦϑον ἐπὶ τοῦ

ϑεοῦ καὶ λαβόντα χρησμὸν ἀσαφῆ καὶ ἀμφίβολον
εἰπεῖν

“οὔτε γὰρ ἦν γαίης μέσος ὀμφαλὸς οὐδὲ ϑαλάσσηρ"

εἰ δέ τις ἔστι, ϑεοῖς δῆλος ϑνητοῖσι δ᾽ ἄφαντος.

15 ἐκεῖνον μὲν οὖν εἰχότως ὃ ϑεὸς ἠμύνατο, μύϑου
παλαιοῦ καϑάπερ ξωγραφήματος ἁφῇ διαπειρώμενον. 410

2. Ὀλίγον δὲ πρὸ Πυϑίων τῶν ἐπὶ Καλλιστρά-

του πρὸς ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ἐναντίων τῆς οἰκουμένης

περάτων ἔτυχον ἄνδρες ἱεροὶ δύο συνδραμόντες εἰς

80 Φελφούς, Ζ4ημήτριος μὲν ὃ γραμματικὸς ἐκ Βρεττα-

νίας εἰς Ταρσὸν ἀνακομιξόμενος οἴκαδε, Κλεόμβρο-

8 TA ΠΡΟΣΩΠΑ — HPAKAES,N] om. codd. cf. p. 8948
18 γαίης S: γῆς

10 DE DEFECTU

vog δ᾽ ὁ Μακεδαιμόνιος, πολλὰ μὲν ἐν Αἰγύπτῳ καὶ
περὶ τὴν Τρωγλοδυτικὴν γῆν πεπλανημένος, πόρρω
0b τῆς ᾿Ερυϑρᾶς ϑαλάσσης ἀναπεπλευκὼς οὐ κατ᾽
ἐμπορίαν, ἀλλ᾽ ἀνὴρ φιλοϑεάμων καὶ φιλομαϑὴς

Β οὐσίαν δ᾽ ἔχων ἱκανὴν καὶ τὸ πλείονα τῶν ἱκανῶν
ἔχειν οὐκ ἄξιον πολλοῦ ποιούμενος ἐχρῆτο τῇ σχολῇ
πρὸς τὰ τοιαῦτα, καὶ συνῆγεν ἱστορίαν οἷον ὕλην
φιλοσοφίας, ϑεολογίαν ὥσπερ αὐτὸς ἐκάλει τέλος
ἐχούσης. νεωστὶ δὲ γεγονὼς παρ᾽ "uucova, τὰ μὲν
ἄλλα τῶν ἐκεῖ δῆλος ἦν μὴ πάνυ τεϑαυμακώς, περὶ τὸ
ὃς τοῦ λύχνου τοῦ ἀσβέστου διηγεῖτο λόγον ἄξιον
σπουδῆς λεγόμενον ὑπὸ τῶν ἱερέων. ἀεὶ γὰρ ἔλατ-
τον ἀναλίσκειν ἔλαιον ἔτους ἑκάστου, καὶ τοῦτο ποι-
εἴσϑαι τεκμήριον ἐκείνους τῆς τῶν ἐνιαυτῶν ἀνω-

C μαλίας, τὸν ἕτερον τοῦ προάγοντος ἀεὶ τῷ χρόνῳ i5
βραχύτερον ποιούσης" εἰκὸς γὰρ ἐν ἐλάττονι χρόνῳ
τὸ δαπανώμενον ἕλαττον εἶναι.

8. Θαυμασάντων δὲ τῶν παρόντων, τοῦ δὲ Ζ΄η-
μητρίου καὶ γελοῖον φήσαντος εἶναι ἀπὸ μικρῶν
πραγμάτων οὕτω μεγάλα ϑηρᾶν, οὐ κατ᾽ ᾿4λκαῖον “ἐξ 2o
ὄνυχος τὸν͵ λέοντα᾽ γράφοντας, ἀλλὰ ϑρυαλλέδι καὶ
λύχνῳ τὸν οὐρανὸν ὁμοῦ τι σύμπαντα μεϑιστάντας
καὶ τὴν μαϑηματικὴν ἄρδην ἀναιροῦντας" ó Κλεόμβρο-
τος οὐδέν᾽ ἔφη ἱτούτων διαταράξει τοὺς ἄνδρας. ἀλλὰ
τοῖς μαϑηματικοῖς οὐχ ὑφήσονται τῆς ἀκριβείας, ὡς
μᾶλλον ἂν ἐκείνους διαφυγόντα τὸν χρόνον ἐν κινή-

D σεσι καὶ περιόδοις οὕτω μακρὰν ἀφεστώδαις, ἢ τὸ

Q

5

9 malim παρ᾽ Mupovui 19 γελοῖον *: γέλοιον
20 ᾿4λκαῖον] Bergk. 8 p. 84

ORACULORUM. 11

μέτρον αὐτοὺς τοῦ ἐλαίου προσέχοντας ἀεὶ διὰ τὴν
ἀτοπίαν τῷ παραλόγῳ καὶ παραφυλάττοντας. τὸ δὲ
μικρὰ μὴ διδόναι σημεῖα γίγνεσϑαι μεγάλων, ὦ 4η-
μήτριε. πολλαῖς ἐστι τέχναις ἐμποδών ἐπεὶ καὶ πολ-
5 λῶν μὲν ἀποδείξεις παραιρεῖσϑαι συμβήσεται πολλῶν
δὲ προαγορεύσεις. καίτοι καὶ ὑμεῖς οὐ μικρὸν ἀπο-
δείκνυτε πρᾶγμα, λεαίνεσϑαι ξυρῷ τὰ σώματα τοὺς
ἥρωας, ἐντυχόντες παρ᾽ Ὁμήρῳ ξυρὸν ὀνομάσαντι᾽"
καὶ δανείξειν ἐπὶ τόκοις. ὅτι που *yo£og ὀφέλλεσϑαι᾽
10 φησίν “οὔτι νέον οὐδ᾽ óA(yov, ὡς τοῦ ὀφέλλεσϑαι
τὸ αὔξεσϑαι δηλοῦντος. αὖϑις δὲ τὴν νύχτα ᾿θοήν᾽
εἰπόντος, ἀγαπητῶς ἐμφύεσϑε τῷ ῥήματι" καὶ τοῦτ᾽
ἐκεῖνό φατε, φράξεσϑαι τὴν σκιὰν τῆς γῆς ὑπ᾽ αὐτοῦ
κωνικήν, οὖσαν ἀπὸ σφαιροειδοῦρ. ἑατρικὴν δὲ λοι-
15 μῶδες ϑέρος ἀραχνίων πλήϑει προδηλοῦν, καὶ ϑρίοις
ἐαρινοῖς ὅταν κορώνης ποδὶ εἴκελα γένηται, τίς
ἐάσει τῶν ἀξιούντων μικρὰ σημεῖα μὴ γίγνεσθαι
τῶν μεγάλων; τίς δ᾽ ἀνέξεται πρὸς χοῦν καὶ κοτύ-
λην ὕδατος τὸ τοῦ ἡλίον μέγεθος μετρούμενον, ἢ
30 τῆς ἐνταῦϑα πλινϑίδος, ἣν ποιεῖ γωνίαν ὀξεῖαν κε-
κλιμένην πρὸς τὸ ἐπίπεδον, μέτρον εἶναι λεγομένην
τοῦ ἐξάρματος, ὃ ἐξῆρται τῶν πόλων ὁ ἀεὶ φανε- F
ρὺς ἀπὸ τοῦ ὁρίξοντος; ταῦτα γὰρ ἦν ἀκούειν τῶν
ἐκεῖ προφητῶν. ὥστ᾽ ἄλλο τι λέγωμεν πρὸς αὐτούς,

5 συμβήσεται] om. codd. mei 6 ὑμεῖς M: ἡμῖν. Fort.
ἡμῖν ὑμεῖς ἀποδείκνυτε idem: ἀποδεώινυται. 8 παρ᾽
Madvigius: γὰρ Ὁμήρῳ] K 178 9. ὀφέλλεσθαι Homerus
y 861: συμβάλλεσϑαι 10 idem: ὠφελεῖσθαι 11 ϑοὴ»]
Homerus K 394. 468 passim 14 κωνικήν] sc. εἶναι 16
ποδὶ] ποσὶν Stegmannus 834 λέγωμεν Turnebus: λεγόντων

trj

12 DE DEFECTU

εἰ βουλόμεθα τῷ ἡλίῳ κατὰ τὰ πάτρια τὴν νενομι-
σμένην τάξιν ἀπαράβατον ποιεῖν.ἢ
4, Παρὼν οὖν ἀνεφώνησεν ᾿Αμμώνιος ὃ φιλό-
σοφος οὐ τῷ ἡλίῳ μόνον εἰπεῖν, ἀλλὰ τῷ οὐρανῷ
παντί. συστέλλεσθαι γὰρ ἀνάγκη τὴν ἀπὸ τροπῶν
411 ἐπὶ τροπὰς πάροδον αὐτοῦ καὶ μὴ διαμένειν τηλι-
κοῦτο μέρος οὖσαν τοῦ ὁρίξοντος ἡλίκον οἵ μαϑη-
ματικοὶ λέγουσιν, ἀλλ᾽ ἐλάττονα γίγνεσϑαι, ἀεὶ πρὸς
τὰ βόρεια τῶν νοτίων συναγωγὴν λαμβανόντων, καὶ
τὸ ϑέρος ἡμῖν βραχύτερον καὶ ψυχροτέραν εἶναι 10
τὴν κρᾶσιν, ἐνδοτέρω κάμπτοντος αὐτοῦ καὶ μει-
ξόνων παραλλήλων ἐφαπτομένου τοῖς τροπικοῖς 6η-
u&ío.g* ἔτι δὲ τοὺς μὲν ἐν Συυήνῃ γνώμονας ἀσκίους
μηκέτι φαίνεσϑαι περὶ τροπὰς ϑερινὰς πολλοὺς δὲ
ὑποδεδραμηκέναι τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων, ἐνίους δὲ 15
ψαύειν καὶ συγκεχύσϑαι πρὸς ἀλλήλους. τοῦ δια-
B στήματος ἐκλελοιπότος. εἰ δ᾽ αὖ φήσουσι τῶν ἄλλων
ὁμοίως ἐχόντων ἀτακτεῖν ταῖς κινήσεσι τὸν ἥλιον,
οὔτε τὴν μόνον τοῦτον ἐκ τοσούτων ἐπιταχύνουσαν
αἰτίαν εἰπεῖν ξξουσι καὶ τὰ πολλὰ τῶν φαινομένων so
συνταράξουσι, τὰ δὲ πρὸς σελήνην καὶ παντάπασιν,
ὥστε μὴ δεῖσθαι μέτρων ἐλαίου τὴν διαφορὰν ἐλεγ-
χόντων. «i γὰρ ἐκλείψεις ἐλέγξουσιν αὐτοῦ τὸ τῇ
δελήνῃ πλεονάκις ἐπιβάλλοντος καὶ τῆς σελήνης τῇ
τῆς γῆς σκιᾷ, τὰ δ᾽ ἄλλα δῆλα καὶ οὐδὲν δεῖ πε- ss

οι

2 ποιεῖν Leonicus: ποιοῦσε 4. εἰπεῖν χρῆν Herwer-
denus; εὐκὸς εὐπεῖν ὃ 8 ἀεὶ] del. Stegmannus 10 ψυ-
χρότερον idem 19 μόνον Turnebus: μονὴν 24 τῇ τῆς
γῆς *: τῇ 88 τὰ δ᾽ ἄλλα δῆλα W: τὰ δ᾽ ἄλληλα

ORACULORUM. 13

ραιτέρω τὴν ἀλαξονείαν τοῦ λόγου διελίττειν.᾽ “ἀλλὰ
μήν᾽ ὁ Κλεόμβροτος ἔφη “καὶ τὸ μέτρον αὐτὸς εἶδον"
πολλὰ γὰρ ἐδείκνυσαν" τὸ δ᾽ ἐπέτειον ἀπέδει τῶν
παλαιοτάτων οὐκ ὀλίγον. ὑπολαβὼν δ᾽ αὖϑις 6C
5 Audios “εἶτα τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους᾽ εἶπεν ᾿ἔλαθε
παρ᾽ οἷς ἄσβεστα ϑεραπεύεται πυρὰ καὶ σῴξεται χρό-
νον ἐτῶν ὡς ἔπος εἰπεῖν ἄπειρον; εἰ δ᾽ οὖν ὑπό-
ϑοιτό τις ἀληϑὲς εἶναι τὸ λεγόμενον, οὐ βέλτιόν
ἐστι ψυχρότητας αἰτιᾶσϑαί τινας καὶ ὑγρότητας ἀέ-
19 00v, ὑφ᾽ ὧν τὸ πῦρ μαραινόμενον εἶχός ἐστι μὴ
κρατεῖν πολλῆς μηδὲ δεῖσθαι τροφῆς. ἢ τοὐναντίον
ξηρότητας καὶ θερμότητας; ἤδη γὰρ ἀκήκοα λεγόν-
τῶν τινῶν περὶ τοῦ πυρός, ὡς ἐν χειμῶνι κάεται
βέλτιον ὑπὸ ῥώμης εἰς αὑτὸ συστελλόμενον τῇ ψυ-
15 χρότητι καὶ πυκνούμενον, ἐν δὲ τοῖς αὐχμοῖς ἐξα- D
σϑενεῖ καὶ γέμνεται μανὸν καὶ ἄτονον, κἂν ἐν ἡλίῳ
κάηται. χεῖρον ἐργάξεται. καὶ τῆς ὕλης ἅπτεται μα-
λακῶς καὶ καταναλέσκει βράδιον. μάλιστα δ᾽ ἄν τιρ
εἰς αὐτὸ τὴν αἰτίαν ἐπανάγοι τοὔλαιον᾽ οὐ γὰρ ἀπει-
20 κός ἐστι πάλαι μὲν ἄτροφον καὶ ὑδατῶδες εἷναι,
γεννώμενον ἐκ φυτάδος νέας, ὕστερον δὲ πεπτόμενον
ἐν τελείοις καὶ συνιστάμενον ἀπὸ πλήϑους ἴσου μᾶλ-
λον ἐσχύειν καὶ τρέφειν βέλτιον, εἰ δεῖ τοῖς Auuo-
νέοις ἀνασῴξειν καίπερ ἄτοπον καὶ ἀλλόκοτον οὖσαν
ὁ5 τὴν ὑπόϑεσιν.᾽ |
5. Παυσαμένου δὲ τοῦ ᾿μμωνίου *u&AAov! ἔφην E
ἐγώ “περὶ τοῦ μαντείου δίελϑ᾽ ἡμῖν, ὦ Κλεόμβροτε"

1 διελίττειν) διελέγχειν) δ εἶτα] εἶτα ταῦταϑ 7 ὑπό-
ϑοιτο *: ὑποθϑοῖτο 28 εἰ δεῖ M: ἔδει ᾿Δἀμμωνείοις ὃ

14 DE DEFECTU

μεγάλη γὰρ ἡ παλαιὰ δόξα τῆς ἐκεῖ ϑειότητος, τὰ
δὲ νῦν ἔοικεν ὑπομαραίνεσθαι. τοῦ δὲ Κλεομβρό-
του σιωπῶντος καὶ κάτω βλέποντος, ὁ Ζ]ημήτριος
“οὐδέν᾽ ἔφη ᾿δεῖ περὶ τῶν ἐκεῖ πυνθϑάνεσϑαι καὶ δια-
πορεῖν τὴν ἐνταῦϑα τῶν χρηστηρίων ἀμαύρωσιν,
μᾶλλον δὲ πλὴν ἑνὸς ἢ δυεῖν ἁπάντων ἔκλειψιν
ὁρῶντας ἀλλ᾽ ἐκεῖνο σκοπεῖν, δι’ ἣν αἰτίαν οὕτως
ἐξησϑένηκε. τὰ γὰρ ἄλλα τί δεῖ λέγειν, ὅπου τὴν
Βοιωτίαν ἕνεκα χρηστηρίων πολύφωνον οὖσαν ἐν
τοῖς πρότερον χρόνοις νῦν ἐπιλέλοιπε κομιδῇ καϑά-
Ε περ νάματα, καὶ πολὺς ἐπέσχηκε μαντικῆς αὐχμὸς
τὴν χώραν; οὐδαμοῦ γὰρ ἀλλαχόϑι νῦν ἢ περὶ 4εβά-
δειαν ἡ Βοιωτία παρέχει τοῖς χρήξουσιν ἀρύδασϑαι
ucvtuxijo, τῶν δ᾽ ἄλλων τὰ μὲν σιγὴ τὰ δὲ παν-
τελὴς ἐρημία κατέδσχηκε. καίτοι γε περὶ τὰ Μηδικὰ

412 μὲν εὐδοκίμησεν ** οὐχ ἧττον ἢ τὸ τοῦ μφιάρεω

καὶ ἀπεπειράϑη Μῦς ὡς ἔοικεν ἀμφοτέρων. ὃ μὲν
οὖν τοῦ Πτῴου μαντείου προφήτης φωνῇ «Αἰολίδιε
χρώμενος ** τὸ πρὸ τοῦ τότε τῇ τῶν βαρβάρων
χρησμὸν ἐξήνεγκεν, ὥστε μηδένα ξυνεῖναι ἁγίων τῶν
παρόντων ** ὃν ἐκεῖνον, ὡς ** τοῦ ἐνθουσιασμοῦ **

12 περὶ Eusebius Pr. Ev. 5, 17 Λεβάδειαν *: λεβαδία
18 ἡ Basileensis: ἢ 15 post Μη δικὰ lac. 6 litt. in uno
V?, post εὐδοκέμησεν lac. 8 litt. in eodem (fort. gupplen.
dum rà “Πτῷον) 16 ᾿Δμφιάρεω. καὶ W: ἀμφιάρεως
ἀπεπειράϑη Μῦς *: ἀπεπειράθημεν ὁ μὲν W: ὡς ὁ μὲν
: 18 IIvoov W 19 lac. 8 litt. in V? τὸ πρὸ τοῦ ἐν
τὸ πρὸς τοὺς τότε τῇ Madvigius 20 χρησμὸν Basileensis:
χρήσιμον τῶν Turnebus 21 prima lac. 16 litt. in V* fort.
supplenda: [αὐτὸν ἀλλ᾽ ἢ uóv]ov gecunda lac. 12 litt.
in V?, tertia 11 litt. Fort. supplendum: ὥσπερ vo? $500

e

20

ORACULORUM., 15

τι τοῖς βαρβάροις οὐκ ἔστιν οὐδὲ δέδοται φωνὴν
᾿Ελληνίδα λαβεῖν τὸ προσταττόμενον ὑπηρετοῦσαν.
ὁ ὃὲ πεμφϑεὶς εἰς ᾿Αμφιάρεω δοῦλος ἔδοξε κατὰ
τοὺς ὕπνους ὑπηρέτην τοῦ ϑεοῦ φανέντα, πρῶτον
δ μὲν ἀπὸ φωνῆς ἐκβάλλειν αὐτόν, ὡς τοῦ ϑεοῦ μὴ
παριέντος, ἔπειτα ταῖς χερσὶν ὠϑεῖν' ἐπιμένοντος
δέ, λέϑον εὐμεγέϑη λαβόντα τὴν κεφαλὴν πατάξαι. Β
ταῦτα δ᾽ ἦν ὥσπερ ἀντίφωνα τῶν γενησομένων"
ἡττήϑη γὰρ ὁ Μαρδόνιος, οὐ βασιλέως ἀλλ᾽ ἐπι-
10 τρόπου καὶ διακόνου βασιλέως ἡγουμένου τῶν ᾿Ελλή-
vov , καὶ λίϑῳ πληγεὶς ἔπεσεν, ὥσπερ ὁ Μυδὸς ἔδοξε
πληγῆναι κατὰ τοὺς ὕπνους. ἤκμαξε δὲ τότε καὶ τὸ
περὶ τὰς Τεγύρας χρηστήριον, ὅπου καὶ γενέσθαι
τὸν ϑεὸν ἱστοροῦσι, καὶ ναμάτων δυεῖν παραρρεόν-
1 rov τὸ μὲν Φοίνικα ϑάτερον δ᾽ ᾿Ελαίαν ἄχρι νῦν
ἜΣ ὡς ἔνιοι λέγουσιν. ἐν μὲν οὖν τοῖς Μηδικοῖς 'Exs-
κράτους προφητεύοντος, ἀνεῖλε νίκην καὶ κράτος C
πολέμου τοῖς "Ἔλλησιν ὃ ϑεός᾽ ἐν δὲ τῷ Πελοποννη-
σιακῷ πολέμῳ 4]ηλίοις ἐκπεσοῦσι τῆς νήσου φασὶ
40) χρησμὸν ἐκ Ζελφῶν κομισϑῆναι, προστάττοντα τὸν
τόπον ἀνευρεῖν, ἐν d γέγονεν 6 ᾿4πόλλων, καὶ ϑυ-
σίας τινὰς ἐκεῖ τελέσαι. ϑαυμαξόντων δὲ καὶ δια-
πορούντων, εἰ μὴ παρ᾽ αὐτοῖς ὁ θεὸς ἀλλ᾽ ἑτέρωϑι
γεγόνοι, τὴν Πυϑίαν προσανελεῖν, ὅτι κορώνη φρά-
46 ὅει τὸ χωρίον αὐτοῖς. ἀπιόντας οὖν ἐν Χαιρωνεία
γενέσθαι, καὶ τῆς πανδοκευτρίας ἀκοῦσαι πρός τινας

διὰ (aut ὥσπερ σαφέστατα) τοῦ ἐνθουσιασμοῦ δηλοῦντος ὅτι
τοῖς βαρβάροις cett. 1 οὐδὲ Β: οὐ 8 δοῦλος] Μυδὸς W
6 παριέντος E: παρόντος 16 lac. 4 litt. in V* fort. sup-
plenda: ἄχρι νῦν [οὔτ]ως ἔνιοι. Cf. Vit. Pel. c. 16

16 DE DEFECTU

ξένους βαδέξοντας εἰς Τεγύρας περὶ τοῦ χρηστηρίου
διαλεγομένης" τῶν δὲ ξένων, ὡς ἀπήεσαν, ἀσπαξο-
μένων καὶ προδσαγορδυόντων τὴν ἄνθρωπον, ὅπερ
ὠνομάξετο, Κορώνην, συνεῖναι τὸ λόγιον, καὶ ϑύσαν-
D τας ἐν ταῖς Τεγύραις τυχεῖν καϑόδου μετ᾽ ὀλίγον χρό- 5
νον. γεγόνασι δὲ καὶ νεώτεραι τούτων ἐπιφάνειαι
περὶ τὰ μαντεῖα ταῦτα, νῦν δ᾽ ἐκλέλοιπεν᾽ ὥστε τὴν
αἰτίαν ἄξιον εἶναι παρὰ τῷ Πυϑέῳ διαπορῆσαι τῆς
μεταβολῆς. .

6. Ἤδη δέ πως ἀπὸ τοῦ νεὼ προϊόντες ἐπὶ ταῖς τὸ
ϑύραις τῆς Κνιδίων λέσχης ἐγεγόνειμεν᾽ παρελθόντες
οὖν εἴσω, τοὺς φίλους πρὸς οὺὃς ἐβαδίξζομεν ἕω-
ρῶμεν καϑημένους καὶ περιμένοντας ἡμᾶς" ἦν δὲ
τῶν ἄλλων ἡσυχία διὰ τὴν ὥραν, ἀλειφομένων ἢ
ϑεωμένων τοὺς ἀϑλητάς. καὶ ὃ Ζημήτριος διαμει- 15
E διάσας “᾿ ψεύσομαι᾽ εἶπεν “ἢ ἔτυμον ἐρέω"; δοκεῖτέ
μον μηδὲν ἄξιον σκέμμα διὰ χειρῶν ἔχειν" δρῶ γὰρ
ὑμᾶς ἀνειμένως σφόδρα καϑημένους καὶ διακεχυμέ-
νους τοῖς προσώποις. ὑπολαβὼν οὖν ὃ Μεγαρεὺς
Ἡρακλέων “οὐ γὰρ ξητοῦμεν᾽ ἔφη 'τὸ βάλλω ῥῆμα so
πότερον λάμβδα κατὰ τὸν μέλλοντα χρόνον ἀπόλλυ-
σιν, οὐδ᾽ ἀπὸ τίνων ἁπλῶν ὀνομάτων τὸ χεῖρον
καὶ τὸ βέλτιον καὶ τὸ χείριστον καὶ τὸ βέλτιστον
F ἐσχημάτισται. ταῦτα γὰρ ἴσως καὶ τὰ τοιαῦτα συν-
τείνει καὶ συνίστησι τὸ πρόσωπον" τὰ δ᾽ ἄλλ᾽ ἔξεστι ss
τὰς ὀφρῦς κατὰ χώραν ἔχοντας φιλοσοφεῖν καὶ ξητεῖν,
ἀτρέμα μὴ δεινὸν βλέποντας μηδὲ χαλεπαίνοντας

16 ψεύσομαι) Hom. ó 140 21 πότερον *: πότερον τῶν
δύο τὸ ἕν

ORACULORUM. 11

τοῖς παροῦσιν. ᾿δέξασϑ᾽ οὖν᾽ ὃ Ζημήτριος “ἡμᾶς;
ἔφη “καὶ us0' ἡμῶν λόγον, ὃς δὴ προσπέπτωκεν
ἡμῖν οἰκεῖος ὧν τοῦ τόπου καὶ διὰ τὸν ϑεὸν ἅπασι
προσήκων" καὶ ὅπως οὐ συνάξετε, τὰς ὀφρῦς ἐπι-
5 χειροῦντες.᾽
1. Ὡς οὖν ἀνεμίχϑημεν διακαϑεζόμενοι καὶ πρού-
βαλεν εἰς μέσον ὃ 4ημήτριος τὸν λόγον, εὐϑὺς 418
ἀναπηδήσας ὃ κυνικὸς Ζέδυμοςρ, ἐπίκλησιν Πλανη-
τιάδης, καὶ τῇ βαχτηρίᾳ δὶς ἢ τρὶς πατάξας ἀνε-
1 βόησεν “ἰοὺ ἰού, δύσκριτον πρᾶγμα καὶ ξητήσεως
δεόμενον πολλῆς ἥκετε κομίξοντες ἡμῖν. θαυμαστὸν
γάρ ἐστιν, εἰ τοσαύτης κακίας ὑποκεχυμένης μὴ μό-
vov, ὡς προεῖπεν ᾿Ησίοδος, “Αἰδὼς καὶ Νέμεσις τὸν
ἀνθρώπινον βίον ἀπολελοίπασιν, ἀλλὰ καὶ πρόνοια
1 ϑεῶν συσκευαδαμένη τὰ χρηστήρια πανταχόϑεν ol-
χεται. τοὐναντίον δ᾽ ὑμῖν ἐγὼ προβάλλω διαπορῆ-
σαι. πῶς οὐχὶ καὶ τότ᾽ ἀπείρηκεν οὐδ᾽ ᾿Ηρακλῆς
αὖϑις dj τις ἄλλος ϑεῶν ὑπέσπακε τὸν τρίποδα κατα- B
πιμπλάμενον αἰσχρῶν καὶ ἀϑέων ἐρωτημάτων, ἃ τῷ
0) Qe προβάλλουσιν oí μὲν ὡς σοφιστοῦ διάπειραν
λαμβάνοντες οἵ «δὲ περὶ ϑησαυρῶν ἢ κληρονομιῶν
ἢ γάμων παρανόμων διερωτῶντες" ὥστε κατὰ κρά-
τος ἐξελέγχεσϑαι τὸν Πυϑαγόραν εἰπόντα βελτίστους
ἑαυτῶν γίγνεσθαι τοὺς ἀνθρώπους, ὅταν πρὸς τοὺς
55 ϑεοὺς βαδίξωσιν᾽ οὕτως ἄρ᾽ ἃ καλῶς εἶχεν, ἀνθρώ-
που πρεσβυτέρου παρόντος, ἀρνεῖσθαι καὶ ἀποχρύ-
πτεῖν νοσήματα τῆς ψυχῆς καὶ πάϑη, ταῦτα γυμνὰ

18 Ἡσίοδος] OD 199 17 τότ᾽ τόδε Madvigius 26

eC

ἄρ᾽ ἃ *: ἄρα

18 DE DEFECTU

καὶ περιφανῆ κομίξουσιν ἐπὶ τὸν ϑεόν.᾽ ἔτι ὃ ' αὐτοῦ
C βουλομένου λέγειν, 6 9" 'HoaxAéov ἐπελάβετο τοῦ
τρέβωνος, κἀγὼ σχεδὸν ἁπάντων αὐτῷ συνηϑέστα-
τος Qv 'παῦ᾽᾿ ἔφην “ὦ φίλε Πλανητιάδη, παροξύ-
vov τὸν ϑεόν᾽ εὐόργητος γάρ ἐστι καὶ πρᾶος δ
᾿κατεκρίϑη δὲ ϑνατοῖς ἀγανώτατος ἔμμεν᾽ἢ
ὥς φησιν ὁ Πίνδαρος. καὶ εἴθ᾽ ἥλιός ἐστιν εἴτε
κύριος ἡλίου καὶ πατὴρ καὶ ἐπέκεινα τοῦ δρατοῦ
παντός, οὐκ εἰκὸς ἀπαξιοῦν φωνῆς τοὺς νῦν ἀνθρώ-
πους, οἷς αἴτιός ἐστι γενέσεως καὶ τροφῆς καὶ τοῦ 10
εἶναι καὶ φρονεῖν᾽ οὐδ᾽ ἅμα τὴν πρόνοιαν, ὥσπερ
εὐγνώμονα μητέρα καὶ χρηστήν, πάντα ποιοῦσαν
ἡμῖν καὶ φυλάττουσαν ἐν μόνῃ μνησίκακον εἶναι τῇ
D μαντικῇ, καὶ ταύτην ἀφαιρεῖσθαι δοῦσαν ἐξ ἀρχῆς"
ὥσπερ οὐχὶ καὶ τότε πλειόνων ὄντων ἐν πλείοσιν 15
ἀνθρώπων πονηρῶν, ὅτε πολλαχόϑεν τῆς οἰχουμέ-
νης χρηστήρια καϑειστήχει. δεῦρο δὴ πάλιν καϑί-
ὅσας καὶ πρὸς τὴν κακίαν, ἣν εἴωϑας ἀεὶ τῷ λόγῳ
κολάξειν, Πυϑικὰς ἐκεχειρίας σπεισάμενος, ἑτέραν
τινὰ μεϑ’ ἡμῶν αἰτίαν ξήτει τῆς λεγομένης ἐκλεί- 2o
ψεως τῶν χρηστηρίων. τὸν δὲ ϑεὸν εὐμενῆ φύλαττε
καὶ ἀμήνιτον" ἐγὼ μὲν οὖν ταῦτ᾽ εἰπὼν τοσοῦτο
διεπραξάμην, ὅσον ἀπελθεῖν διὰ ϑυρῶν σιωπῇ τὸν
᾿Πλανητιάδην.
8. ἩΗσυχίας δὲ γενομένης ἐπ᾽ ὀλίγον, 6 "4uud- ss
E vtog. ἐμὲ προσαγορεύσας “ὅρα τί ποιοῦμεν᾽ εἶπεν 'à
“αμπρία, καὶ πρόσεχε τῷ λόγῳ τὴν διάνοιαν, ὅπως
μὴ τὸν ϑεὸν ἀναίτιον ποιῶμεν. ὃ γὰρ ἄλλῳ τινὶ
1 Πίνδαρος] Bergk. 1 p. 488

ORACULORUM. 19

καὶ μὴ ϑεοῦ γνώμῃ τὰ παυσάμενα τῶν χρηστηρίων
ἐκλιπεῖν ἡγούμενος, ὑπόνοιαν δέδωσι τοῦ μὴ yíyve-
σϑαι μηδ᾽ εἶναι διὰ τὸν θεὸν ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τινὶ τρόπῳ
νομέξειν. οὐ γὰρ ἄλλη γέ τις ἔστι μείξων οὐδὲ
5 κρείττων δύναμις, ὥστ᾽ ἀναιρεῖν καὶ ἀφανίξειν ἔργον
ϑεοῦ. τὴν μαντικὴν οὖσαν. 6 μὲν οὖν Πλανητιάδου
λόγος οὐκ ἀῤεστὸς ἐμοὶ διά τὸ τἄλλα καὶ τὴν &vo-
μαλίαν, ἣν περὶ τὸν ϑεὸν ποιεῖ, πῆ μὲν ἀποστρε-
φόμενον καὶ ἀπαξιοῦντα τὴν κακίαν πῇ δὲ πάλιν Ε
19 αὖ προσιέμενον' ὥσπερ βασιλεύς τις ἢ τύραννος
ἑτέραις ἀποκλείων ϑύραις τοὺς πονηροὺς καϑ᾽ ἕτέ-
ρας εἰσδέχοιτο καὶ χρηματίζοι. τοῦ δὲ μετρίου καὶ
ἱκανοῦ καὶ μηδαμοῦ περιττοῦ πανταχῆ δ᾽ αὐτάρχους,
μάλιστα τοῖς ϑεοῖς πρέποντος ἔργου, εἶ ταύτην ἀρ-
15 χὴν λαβὼν φαίη τις, ὅτι τῆς κοινῆς ὀλιγανδρίας,
ἣν αἱ πρότεραι στάσεις καὶ οἱ πόλεμοι περὶ πᾶσαν
ὁμοῦ τι τὴν οἰκουμένην ἀπειργάσαντο, πλεῖστον μέ-
ρος ἡ ᾿Ελλὰς μετέσχηκε, καὶ μόλις ἂν νῦν ὅλη πα- 414
ράσχοι τρισχιλίους ὁπλίτας, ὅσους ἡ Μεγαρέων μία
40 πόλις ἐξέπεμψεν εἰς Πλαταιέας (οὐδὲν οὖν ἕτερον
ἦν τὸ πολλὰ καταλιπεῖν χρηστήρια τὸν ϑεὸν ἢ τῆς
Ελλάδος ἐλέγχειν τὴν ἐρημίαν), ἀκριβῶς ἂν αὐτῷ
παράσχοιμι τῆς εὑρησιλογέας. τίνος γὰρ ἦν ἀγαϑόν,
εἰ ἐν Τεγύραις ὡς πρότερον ἦν μαντεῖον, ἢ περὶ
z5 τὸ Πτῷον ὅπου μεϑ᾽ ἡμέρας ἐντυχεῖν ἔστιν ἀν-

12 μετρίου Emperius: μεγίστου 14 malim τοῖς θείοις
πρέποντος ἔργοις (ἔργοις dat. cod. F) ταύτην ἀρχὴν *:
ταύτην 23 παράσχοιμι) μαρτυρίαν παράσχοιμι Ὗ. μετά-

,

σχοιμι 84 εἰ 25 μεϑ' ἡμέρας Turnebus: μέρος ἡμέρας

80 DE DEFECTU

ϑρώπῳ νέμοντι; καὶ γὰρ τοῦτο δὴ τοὐνταῦϑα πρε-
B σβύτατον ὄν '*4oóvo ve δόξῃ v6 κλεινότατον ὑπὸ
ϑηρίου χαλεποῦ δρακαίνης πολὺν χρόνον ἔρημον γε-
νέσϑαι καὶ ἀπροσπέλαστον ἱστοροῦσιν, οὐκ ὀρϑῶς
τὴν ἀργίαν ἀλλ᾽ ἀνάπαλιν λαμβάνοντες" ἡ γὰρ ἐρη-
μία τὸ ϑηρίον ἐπηγάγετο μᾶλλον ἢ τὸ ϑηρίον ἐποίηδε
τὴν ἐρημίαν. ἐπεὶ δὲ τῷ ϑεῷ δόξαν οὕτως ἥ 9
᾿“Ελλὰς ἐρρώσϑη πόλεσι καὶ τὸ χωρίον ἀνθρώποις
ἐπλήϑυνε, δυσὶν ἐχρῶντο προφήτισιν ἐν μέρει καϑιδε-
μέναις, καὶ τρίτη δ᾽ ἔφεδρος ἦν ἀποδεδειγμένη. νῦν 10
δ᾽ ἔστι μία προφῆτις, καὶ οὐκ ἐγκαλοῦμεν ἐξαρκεῖ
γὰρ αὐτὴ τοῖς δεομένοις. οὐ τοίνυν αἰτιατέον οὐδὲ
C τὸν 9tóv: dj γὰρ οὖσα μαντικὴ καὶ διαμένουσα πᾶ-
σίν ἐστιν ἱκανὴ καὶ πάντας ἀποπέμπει τυγχάνοντας
ὧν χρήξουσιν. ὥσπερ οὖν ἐννέα κήρυξιν ὃ 4ya-:i5
μέμνων ἐχρῆτο, καὶ μόλις κατεῖχε τὴν ἐκκλησίαν
διὰ πλῆϑος, ἐνταῦϑα δ᾽ ὄψεσθε μεϑ᾽ ἡμέρας ὀλίγας
ἐν τῷ ϑεάτρῳ μίαν φωνὴν ἐξικνουμένην εἰς πάνταρ᾽
οὕτω τότε πλείοσιν ἐχρῆτο φωναῖς πρὸς πλείονας
ἡ μαντική, νῦν δὲ τοὐναντίον ἔδει ϑαυμάξειν τὸν so
ϑεόν, εἰ περιεώρα τὴν μαντικὴν ἀχρήστως δίκην
ὕδατος ἀπορρέουσαν ἢ καϑάπερ a πέτραι ποιμένων
ἐν ἐρημίᾳ καὶ βοσχημάτων φωναῖς ἀντηχοῦσαν.ἢ
9, Εἰπόντος δὲ ταῦτα τοῦ JMuuovíov κἀμοῦ σιω-
D πῶντος, ó Κλεόμβροτος ἐμὲ προσαγορεύσας “ἤδη σὺ ss
τοῦτο δέδωκας᾽ ἔφη 'τὸ καὶ ποιεῖν ταυτὶ τὰ μαν-
τεῖα καὶ ἀναιρεῖν τὸν ϑεόν;᾽ “οὐκ ἔγωγ᾽ * εἷπον" “ἀναι-

Q

1 δὴ τοὐνταῦϑα Hauptius: δήπου ἐνταῦϑα 9 καϑη-
μέναις X 12 αὕτη Stegmannus

ORACULORUM. 81

ρεῖσϑαι μὲν γὰρ οὐδὲν αἰτίᾳ 0:00 φημι μαντεῖον
οὐδὲ χρηστήριον" ἀλλ᾽’ ὥσπερ ἄλλα πολλὰ ποιοῦντος
ἡμῖν ἐχείνου καὶ παρασκχευάξοντος, ἐπάγει φϑορὰν
ἐνίοις καὶ στέρησιν ἣ φύσις, μᾶλλον δ᾽ ἡ ὕλη στέ-
5 ρησις οὖσα ἀναφεύγει πολλάκις καὶ ἀναλύει τὸ γιγνό-
μενον ὑπὸ τῆς κρείττονος αἰτίας, οὕτω μαντικῶν
οἶμαι δυνάμεων σκοτώσεις ἑτέρας καὶ ἀναιρέσεις
εἶναι, πολλὰ καλὰ τοῦ ϑεοῦ διδόντος ἀνθρώποις
ἀθάνατον δὲ μηδέν" ὥστε ϑνήσκειν καὶ τὰ ϑεῶν Εὶ
10 ϑεοὺς δ᾽ οὔ χατὰ τὸν Σοφοκλέα. τὴν δ᾽ οὐσίαν
αὐτῶν καὶ δύναμιν ἐν τῇ φύσει καὶ τῇ ὕλῃ φασὶ
δεῖν ξητεῖν., τῷ ϑεῷ τῆς ἀρχῆς ὥσπερ ἐστὶ δίκαιον
φυλαττομένης. εὔηϑες γάρ ἐστι καὶ παιδικὸν κομιδῇ
τὸ οἴεσθαι τὸν ϑεὸν αὐτὸν ὥσπερ τοὺς ἐγγαστριμύ-
15 ϑους.) Εὐρυκλέας πάλαι νυνὶ δὲ Πύϑωνας προσαγο-
ρευομένους, ἐνδυόμενον εἰς τὰ σώματα τῶν προφητῶν
ὑποφϑέγγεσϑαι, τοῖς ἐκείνων στόμασι καὶ φωναῖς
χρώμενον ὀργάνοις. ὃ yàg ϑεὸν ἐγκαταμιγνὺς ἀνθρω- F
πίναις χρείαις οὐ φείδεται τῆς σεμνότητος οὐδὲ τηρεῖ
80 τὸ ἀξίωμα καὶ τὸ μέγεϑος αὐτῷ τῆς ἀρετῆς."

10. Καὶ ὁ Κλεόμβροτος ᾿ὀρθῶς λέγεις" ἀλλ᾽ ἐπεὶ
τὸ λαβεῖν καὶ διορίσαι, πῶς χρηστέον καὶ μέχρι τί-
vov τῇ προνοίᾳ, χαλεπόν, οἱ μὲν οὐδενὸς ἁπλῶς
τὸν ϑεὸν οἱ δ᾽ ὁμοῦ τι πάντων αἴτιον ποιοῦντες

4 στέρησιν — στέρησις] ἑτεροέωσιν --- ἑτεροίωσιςῦ ὅ ἀνα-
φεύγει] ἀνυφαίνει Χ 10 Σοφοκλέα] Nauck. p. 311 12
δεὶν *: δεινοὺς ὀφείλειν. Interpolationem pepererit δεῖν pro
δεινοὺς acceptum 14 τοὺς] εἰς τοὺς Β ὀ 18 ὁ γὰρ ϑεὸν
ἐγκαταμιγνὺς Turnebus: καταμιγνὺς praemissa lac. 90 litt.
in 75, 48 in E

Plutarchi Moralia. Vol. III. 6

80 DE DEFECTU

ἀστοχοῦσι τοῦ μετρίου xol πρέποντος. εὖ μὲν οὖν
λέγουσι καὶ οἵ λέγοντες, ὅτι Πλάτων τὸ ταῖς γεν--
νωμέναις ποιότησιν ὑποκείμενον στοιχεῖον ἐξευρών:
ὃ νῦν ὕλην καὶ φύσιν καλοῦσιν, πολλῶν ἀπήλλαξε

41ὅ xol μεγάλων ἀποριῶν τοὺς φιλοσόφους" ἐμοὶ δὲ δο-

κοῦσι πλείονας λῦσαι καὶ μείξονας ἀπορίας οἵ τὸ
τῶν δαιμόνων γένος ἐν μέσῳ ϑέντες ϑεῶν καὶ &v-
ϑρώπων καὶ τρόπον τινὰ τὴν κοινωνίαν ἡμῶν συν-
ἄγον εἰς ταὐτὸ καὶ συνάπτον ἐξευρόντες" εἴτε μάγων
τῶν περὶ Ζωροάστρην ὁ λόγος οὗτός ἐστιν, εἴτε
Θράκιος ἀπ’ Ὀρφέως εἴτ᾽ Αἰγύπτιος ἢ Φρύγιος, ὡς
B τεχμαιρόμεϑα ταῖς ἑκατέρωϑι τελεταῖς ἀναμεμιγμένα
πολλὰ ϑνητὰ καὶ πένϑιμα τῶν ὀργιαξομένων καὶ
δρωμένων ἱερῶν ὁρῶντες. “Ἑλλήνων δ᾽ Ὅμηρος μὲν
ἔτι φαίνεται κοινῶς ἀμφοτέροις χρώμενος τοῖς ὀνό-
μασι καὶ τοὺς ϑεοὺς ἔστιν ὅτε δαίμονας προσαγο-
ρεύων᾽ 'Haíoóog δὲ καϑαρῶς καὶ διωρισμένως πρῶτος
ἐξέϑηκε τῶν λογικῶν τέσσαρα γένη, ϑεοὺς εἶτα δαί-
μονας εἶθ᾽ ἥρωας, τὸ δ᾽ ἐπὶ πᾶσιν ἀνθρώπους, ἐξ
ὧν &ouxs ποιεῖν τὴν μεταβολήν, τοῦ μὲν χρυσοῦ
γένους εἰς δαίμονας πολλοὺς κἀγαθοὺς τῶν δ᾽ ἡμι-

ϑέων εἰς ἥρωας ἀποκριϑέντων. ἕτεροι δὲ μεταβολὴν

τοῖς τε σώμασιν ὁμοίως ποιοῦσι καὶ ταῖς ψυχαῖς"
ὥσπερ γὰρ ἐκ γῆς ὕδωρ ἐκ δ᾽ ὕδατος ἀὴρ ἐκ δ᾽ ἀέρος
πῦρ γεννώμενον ὁρᾶται, τῆς οὐσίας ἄνω φερομέ-
v«e* οὕτως ἐκ μὲν ἀνθρώπων εἰς ἥρωας ἐκ δ᾽ ἡρώων

7 ϑέντες "* 18 πολλὰ Eusebius: πρὸς τὰ 19 εἶθ᾽

ἤρωας --- --- γένους εἰς δαίμονας Eusebius; vid. Praefat.
p. XXVI 94 γὰρ *

Q

μά

ὅ

ORACULORUM. 83

εἰς δαίμονας αἱ βελτίονες ψυχαὶ τὴν μεταβολὴν λαμ-
βάνουσιν. ἐκ δὲ δαιμόνων ὀλίγαι μὲν ἐν χρόνῳ Ο
πολλῷ δι’ ἀρετῆς καϑαρϑεῖσαι παντάπασι ϑειότητος
μετέσχον ἐνίαις δὲ συμβαίνει μὴ κρατεῖν ἑαυτῶν,
5 ἀλλ᾽ ὑφιεμέναις καὶ ἐνδυομέναις πάλιν σώμασι 9νη-
τοῖς ἀλαμπῆ καὶ ἀμυδρὰν ξωὴν ὥσπερ ἀναθυμίασιν
ἴσχειν." ᾿
11. “Ὁ δ᾽ ᾿Ησίοδος οἴεται καὶ περιόδος τισὶ χρό-
vov γίγνεσϑαι τοῖς δαίμοσι τὰς τελευτάρ᾽ λέγει γὰρ
10 ἐν τῷ τῆς Ναΐδος προσώπῳ καὶ τὸν χρόνον αἰνιττό-
μενος
ἐννέα τοι ξώει γενεὰς λαχέρυξα κορώνη,
ἀνδρῶν ἡβώντων᾽ ἔλαφος δέ τε τετρακόρωνος᾽
τρεῖς δ᾽ ἐλάφους ὃ κόραξ γηράσκεται᾽ αὐτὰρ ὁ φοίνιξ
15 ἑννέα τοὺς κόρακαρ᾽ δέκα δ᾽ ἡμεῖς τοὺς φοίνικας Ὁ
νύμφαι ἑυπλόχαμοι., κοῦραι Ζ]ὸς αἰγιόχοιο.ἢ
τοῦτον τὸν χρόνον εἰς πολὺ πλῆϑος ἀριϑμοῦ συν-
ἄγουσιν οἱ μὴ καλῶς δεχόμενοι τὴν γενεάν. ἔστι γὰρ
ἐνιαυτός" ὥστε γίγνεσθαι τὸ σύμπαν ἐννακισχίλια
0 ἔτη καὶ ἑπτακόσια καὶ εἴκοσι τῆς τῶν δαιμόνων
ξωῆς. ἔλαττον μὲν οὖν νομίξουσιν οἱ πολλοὶ τῶν
μαϑηματικῶν, πλέον δ᾽ οὐδὲ Πίνδαρος εἴρηκεν εἰπὼν
τὰς νύμφας ξῆν
ἰσοδένδρου τέκμαρ αἰῶνος λαχοίσας,᾽
86 διὸ καὶ καλεῖν αὐτὰς ἁμαδρυάδας. ἔτι δ᾽ αὐτοῦ
2 ἐν R: ἔτε 5 ἐνδυομέναις Turnebus: ἀναλυομέναις
12 Rzach. Fr. 188 18 ἡβώντων] γηράντων Bergkius 1
δ᾽ ἡμεῖς τοὺς φοίνικας] φοίνικας δέ τοι ἡμεῖς Rzachius
29 δ᾽ οὐδὲ Turnebus: δὲ οὖν Πίένδαρος] Bergk. 1 p. 437

24 τέκμαρ Turnebus: τέκμωρ λαχοίσας *: λαχούσας
e*

84. DE DEFECTU

E λέγοντος, ΖΦημήτριος ὑπολαβών 'xóg ἔφη “λέγειρ.
ὦ. Κλεόμβροτε, γενεὰν ἀνδρὸς εἰρῆσϑαι τὸν ἐνιαυ-
τόν; οὔτε γάρ ᾿ἡβῶντος᾽ οὔτε ᾿γηρῶντος᾽, ὡς ἀναγι-
γνώσχουσιν ἔνιοι, χρόνος ἀνθρωπίνου βίου τοδοῦτός
ἐστιν. ἀλλ᾽ οἵ μέν ᾿ἡβῶντος᾽ ἀναγιγνώσκοντες ἔτη
τριάκοντα ποιοῦσι τὴν γενεὰν xo9' 'HodxAswov, ἐν
ᾧ χρόνῳ γεννῶντα παρέχει τὸν ἐξ αὑτοῦ γεγεννημέ-
vov ὃ γεννήσας. οἱ δέ “γηρώντων᾽ πάλιν οὐχ “ἡβών-
vOV' γράφοντες ὀκτὼ καὶ ἑκατὸν ἔτη νέμουσι τῇ
γενεᾷ" τὰ γὰρ πεντήκοντα καὶ τέσσαρα μεσούσης
ὅρον ἀνθρωπίνης ξωῆς εἶναι, συγκείμενον ἔκ τὲ τῆς
F ἀρχῆς καὶ τῶν πρώτων δυεῖν ἐπιπέδων καὶ δυεῖν
τετραγώνων καὶ δυεῖν κύβων, oUc καὶ Πλάτων ἀρι-
ϑμοὺς ἔλαβεν ἐν τῇ ψυχογονίᾳ. καὶ ὃ λόγος ὅλως ἠνί-
χϑαι δοκεῖ τῷ ᾿Ησιόδῳ πρὸς τὴν ἐκπύρωσιν, ὁπηνίκα
συνεκλείπειν τοῖς ὑγροῖς εἰκός ἐστι τὰς Νύμφας,

9. »

αἴ τ᾽ ἄλσεα καλὰ νέμονται
καὶ πηγὰς ποταμῶν καὶ πίδεα ποιήεντα.

12, Καὶ ὃ Κλεόμβροτος “ἀκούω ταῦτ᾽ ἔφη ᾿'πολ-
λῶν καὶ ὁρῶ τὴν Στωικὴν ἐκπύρωσιν ὥσπερ τὰ
Ἡρακλείτου καὶ Ὀρφέως ἐπινεμομένην ἔπη οὕτω

A

416 καὶ và ᾿Ησιόδου καὶ συνεξάπτουσαν᾽ ἀλλ᾽ οὔτε τοῦ

κόσμου τὴν φϑορὰν ἀνέχομαι λεγομένην, τά τ᾽ ἀμή-

'8 ἡβώντων οὔτε γηρώντων Amyotus ἧ 5 ἡβῶντος] cf.
Kinkel. Epic. Fragm. p. 166. ἡβώντων Stegmannus 6'Hoc-
«Atitov] Bywater p. 86 17 Hom. T8 18 πίσεα *: πείσεα
22 συνεξάπτουσαν W: συνεξαπατουσαν 238 τά τ᾽ ἀμήχανα
x£] corrupta. Fort. τά τ᾽ ἄλλ᾽ ἀμήχανα καλῶν ὑπομνήσω σε
τὰ τῶν νυμφῶν μάλιστα δὲ τὰ περὶ τὴν κορώνην καὶ τὴν
ἔλ. ἐκλύεσθαι κατ᾽ ἐνιαυτοὺς ὑπερβάλλοντας. Alii alia

0

μὲ

ORACULORUM. 85

χανα ** xo) ὧν ὑπόμνησις τῶν φωνῶν μάλιστα περὶ
τὴν κορώνην καὶ τὴν ἔλαφον ἐκλύεσθαι ἐπὶ τοὺς
ὑπερβάλλοντας. οὐχ ἐνιαυτὸς ἀρχὴν ἐν αὑτῷ καὶ
τελευτὴν ὁμοῦ τι 'πάντων ὧν φέρουσιν ὧραι᾽ γῆ δὲ
6 φύει περιέχων, οὐδ᾽ ἀνθρώπων ἀπὸ τρόπου γενεὰ
κέκληται. καὶ γὰρ ὑμεῖς ὁμολογεῖτε δήπου τὸν ᾿Ησίο-
δον ἀνθρωπίνην ξωὴν τὴν γενεὰν λέγειν. ἦ γὰρ Β
οὐχ οὕτως; συνέφησεν ὃ 4ημήτριος. "ἀλλὰ μὴν
κἀκεῖνο δῆλον᾽ ὃ Κλεόμβροτος εἶπε ᾿τὸ πολλάκις
19 τὸ μετροῦν καὶ τὰ μετρούμενα τοῖς αὐτοῖς ὀνόμασι
προσαγορεύεσϑαι, κοτύλην καὶ χοίνικα καὶ ἀμφορέα
καὶ μέδιμνον. ὃν τρόπον οὖν τοῦ παντὸς ἀριϑμοῦ
τὴν μονάδα μέτρον οὖσαν ἐλάχιστον καὶ ἀρχὴν ἀρι-
ϑμὸν καλοῦμεν" οὕτω τὸν ἐνιαυτόν, ᾧ πρώτῳ. με-
15 τροῦμεν ἀνθρώπου βίον, ὁμωνύμως τῷ μετρουμένῳ
γενεὰν ὠνόμασεν. καὶ yàg ote μὲν ἐκεῖνοι ποιοῦ-
σιν ἀριϑμοὺς οὐδὲν ἔχουσι τῶν νενομισμένων ἐπι- Ο
φανῶν καὶ λαμπρῶν ὡς ἐν ἀριϑμοῖς᾽ ὁ δὲ τῶν
ἐννακισχιλέων ἑπτακοσίων εἴκοσι τὴν γένεσιν ἔσχηκε
so συνθέσει μὲν ἐκ τῶν ἀπὸ μονάδος τεσσάρων ἐφεξῆς
τετράκις γενομένων τεσσάρων" τεσσαράκοντα γὰρ
ἑκατέρως γίγνεται. ταῦτα δὲ πεντάχις τριγωνισϑέντα
τὸν ἐκκείμενον ἀριϑμὸν παρέσχεν. ἀλλὰ περὶ μὲν
τούτων οὐκ ἀναγκαῖον ἡμᾶς Ζημητρίῳ διαφέρεσθαι.
6 καὶ γὰρ ἂν πλείων ὃ χρόνος ἢ κἂν ἐλάττων κἂν
1 lacunam indicavit Βα 2. ἐκλύεσθαι R: ἐκδύεσθαι
8 οὐκ] οὐκοῦν ἢ αὑτῷ *: αὐτῷώὠΠώ ΑἉ πάντων ὧν φέρουσιν
ὧραι] Bywater p. 14. 6 δήπου Turnebus: μήπου 73 τὴν

ἀνθρωπίνην fo) γενεὰν ΘΜ 10 τὰ μετροῦντα ἃ 20 συν-
ϑέσει μὲν] συντεϑειμένος Stegmannus

86 DE DEFECTU

τεταγμένος κἂν ἄτακτος, ἐν ᾧ μεταλλάττει δαίμονος
ψυχὴ καὶ ἥρωος βίος, οὐδὲν ἧττον ἐφ᾽ ᾧ βούλεται
δεδείξεται μετὰ μαρτύρων σοφῶν καὶ παλαιῶν. ὅτι
φύδεις εἰσί τινες ὥσπερ ἐν μεθορίῳ ϑεῶν καὶ ἀν-
ϑρώπων, δεχόμεναι πάϑη ϑνητὰ καὶ μεταβολὰς
ἀναγκαίας, oUe δαίμονας ὀρϑῶς ἔχει κατὰ νόμον
πατέρων ἡγουμένους καὶ ὀνομάξοντας σέβεσϑαι.ἢ
18. 'Παράδειγμα δὲ τῷ λόγῳ Ξενοχράτης μὲν
ὁ Πλάτωνος ἕταῖρος ἐποιήσατο τὸ τῶν τριγώνων,
ϑείῳ μὲν ἀπεικάσας τὸ ἰσόπλευρον ϑνητῷ δὲ τὸ
σκαληνὸν τὸ δ᾽ ἰσοσχελὲς δαιμονίῳ" τὸ μὲν γὰρ
ἴσον πάντῃ τὸ δ᾽ ἄνισον πάντῃ, τὸ δὲ πῆ μὲν ἴσον
πῇ δ᾽ ἄνισον, ὥσπερ ἡ δαιμόνων φύσις ἔχουσα καὶ
πάϑος ϑνητοῦ xol ϑεοῦ δύναμιν. ἡ δὲ φύσις αἰσϑη-
τὰς εἰκόνας ἐξέθηκε καὶ ὁμοιότητας ὁρωμένας, ϑεῶν
μὲν ἥλιον καὶ ἄστρα ϑνητῶν δὲ σέλα καὶ κομήτας
E καὶ διάττοντας, ὡς Εὐριπίδης εἴκασεν ἐν οἷς εἶπεν

ὁ δ᾽ ἄρτι ϑάλλων σάρκα, διοπετὴς ὅπως
ἀστὴρ ἀπέσβη, πνεῦμ᾽ ἀφεὶς ἐς αἰϑέρα.;

μικτὸν δὲ σῶμα καὶ μίμημα δαιμόνιον ὄντως τὴν
σελήνην, τῷ τῇ τούτου τοῦ γένους συνάδειν περι-
φορᾷ, φϑίσεις φαινομένας δεχομένην καὶ αὐξήσεις
καὶ μεταβολὰς δρῶντες, οἱ μὲν ἄστρον γεῶδες οἵ
δ᾽ ὀλυμπίαν γῆν οἱ δὲ χϑονίας ὁμοῦ καὶ οὐρανέας

2 ψυχὴ — βίος Eusebius: ψυχὴν — (ov ἐφ᾽ d] sc.
πριτῇ ΒΜ 15 ὁρωμένας ϑεῶν μὲν lurnebus: ὁρωμένων ϑεῶν
ὡς 16 σέλα] σελήνην ἢὰ 17 Εὐριπίδης] Nauck p. 674
18 σαρκὶ p. 1090c 19 ἐρ Nauck: εἰς 30 μικτὸν Turne-
bus: μικρὸν

σι

ORACULORUM. 81

κλῆρον ᾿Ἑχάτης προσεῖπον. ὥσπερ οὖν εἰ τὸν ἀέρα
τις ἀνέλοι καὶ ὑποσπάσειξε τὸν μεταξὺ γῆς καὶ σε-
λήνης, ἐν μέσῳ κενῆς καὶ ἀσυνδέτου χώρας γενο- Κ
μένης τὴν ἑνότητα διαλύσει καὶ τὴν κοινωνίαν τοῦ
ὅ παντός, οὕτως oí δαιμόνων γένος μὴ ἀπολείποντες,
ἀνεπέμικτα τὰ τῶν ϑεῶν καὶ ἀνθρώπων ποιοῦσι καὶ
ἀσυνάλλακτα, τὴν ἑρμηνευτικήν, ὡς Πλάτων ἔλεγεν,
καὶ διακονικὴν ἀναιροῦντες φύσιν, ἢ πάντα φύρειν
ἅμα καὶ ταράττειν ἀναγκάξουσιν ἡμᾶς τοῖς ἀνθρω-
10 πίνοις πάϑεσι καὶ πράγμασι τὸν ϑεὸν ἐμβιβάξοντας
καὶ κατασπῶντας ἐπὶ τὰς χρεία, ὥσπερ αἱ Θετταλαὶ
λέγονται τὴν σελήνην. ἀλλ᾽ ἐκείνων μὲν ἐν γυναιξὶ 411
τὸ πανοῦργον ἔσχε πίστιν, ᾿4γλαονίκης τῆς ᾿Ηγήτο-
Qoc, ὥς φασιν, ἀστρολογικῆς γυναικός, ἐν ἐκλείψει
15 σελήνης ἀεὶ προσποιουμένης γοητεύειν καὶ καϑαιρεῖν
αὐτήν. ἡμεῖς δὲ μήτε μαντείας τινὰς ἀϑειάστους
εἶναι λέγοντας ἢ τελετὰς καὶ ὀργιασμοὺς ἀμελουμέ-
γους ὑπὸ ϑεῶν ἀκούωμεν" μήτ᾽ αὖ πάλιν τὸν ϑεὸν
ἐν τούτοις ἀναστρέφεσθαι καὶ παρεῖναι καὶ συμπρα-
0 γματεύεσϑαι δοξάξωμεν, ἀλλ᾽ οἷς δίκαιόν ἐστι ταῦτα
λειτουργοῖς ϑεῶν ἀνατιϑέντες ὥσπερ ὑπηρέταις καὶ
γραμματεῦσι, δαίμονας νομίζωμεν ἐπισκόπους ϑείων B
ἱερῶν καὶ μυστηρίων ὀργιαστάς" ἄλλους δὲ τῶν ὑπερη-
φάνων καὶ μεγάλων τιμωροὺς ἀδικιῶν περιπολεῖν.
ὁ» τοὺς δὲ πάνυ σεμνῶς ὃ Ἡσίοδος ᾿ἁγνούς᾽ προσεῖπε
"xAovtoOórag, καὶ τοῦτο γέρας βασιλήιον ἔχοντας,
ὡς βασιλικοῦ τοῦ εὖ ποιεῖν ὄντος. εἰσὶ γάρ, ὡς
ἐν ἀνθρώποις, καὶ δαίμοσιν ἀρετῆς διαφοραὶ καὶ τοῦ
16 μήτε τοὺς μαντείας Rb 20 Ἡσίοδος] OD 126

88 DE DEFECTU

παϑητικοῦ καὶ ἀλόγου τοῖς μὲν ἀσϑενὲς καὶ ἀμαυ-
ρὸν ἔτι λείψανον ὥσπερ περίττωμα, τοῖς δὲ πολὺ
καὶ δυσκατάσβεστον ἔνεστιν, ὧν ἴχνη καὶ σύμβολα
C πολλαχοῦ ϑυσίαι καὶ τελεταὶ καὶ μυϑολογίαι σῴξουσι
καὶ διαφυλάττουσιν ἐνδιεσπαρμένα.᾽

14. Περὶ μὲν οὖν τῶν μυστικῶν, ἐν οἷς τὰς με-
γίστας ἐμφάσεις καὶ διαφάδεις λαβεῖν ἔστι τῆς περὶ
δαιμόνων ἀληϑείας, ᾿εὔστομά μοι κείσϑω᾽ καϑ' 'Hoó-
Óorov: ἑορτὰς δὲ καὶ θυσίας, ὥσπερ ἡμέρας ἀπο-
φράδας καὶ σκυϑρωπάς, ἐν αἷς ὠμοφαγίαι καὶ δια-
σπασμοὶ νηστεῖαί τε καὶ κοπετοί, πολλαχοῦ δὲ πάλιν
αἰσχρολογίαι πρὸς ἱεροῖς ,

“μανίαι τ᾽ ἀλαλαί τ᾽ ὀρινόμεναι ῥιψαύχενι σὺν κλόνῳ᾽,

ϑεῶν μὲν οὐδενὶ δαιμόνων δὲ φαύλων ἀποτροπῆς
ἕνεκα φήσαιμ᾽ ἂν τελεῖσϑαι μειλίχια καὶ παραμύϑια.
καὶ τὰς πάλαι ποιουμένας ἀνθρωποϑυσίας οὔτε ϑεοὺς
D ἀπαιτεῖν ἢ προσδέχεσθαι πιϑανόν ἐστιν, οὔτε μάτην
ἂν ἐδέχοντο βασιλεῖς καὶ στρατηγοὶ παῖδας αὑτῶν
ἐπιδιδόντες καὶ καταρχόμενοι καὶ δφάττοντες, ἀλλὰ
χαλεπῶν καὶ δυστρόπων ὀργὰς καὶ βαρυϑυμίας ἀφο-
σιούμενοι καὶ ἀποπιμπλάντες ἀλαστόρων' ἐνίων δὲ
μανικοὺς καὶ τυραννικοὺς ἔρωτας, οὐ δυναμένων
οὐδὲ βουλομένων σώμασι καὶ διὰ σωμάτων ὁμιλεῖν.
ἀλλ᾽ ὥσπερ Ἡρακλῆς Οἰχαλέίέαν ἐπολιόρκει διὰ παρ-

8 ἩΗρόδοτον͵ 2, 171 18 ἀλαλαὶ Turnebus: ἄλλα. cf.
Bergk. 1 p. 460 15 τελεῖσϑαι Eusebius: τελεῖν [118 ἂν
ἐδέχοντο 1dem: ἀνέχονται 19 καταρχόμενοι idem: ἀρχόμενοι

σφάττοντες ldem: φυλάττοντες 20 ἀφοσιούμενοι idem:
ὡποσειόμενοι 21 ἐνίων) ἐνίοιο); 28 καὶ] del. Stegmannus

90

ORACULORUM. 89

Oévov, οὕτως ἰσχυροὶ καὶ βίαιοι δαίμονες ἐξαιτού-
μενον ψυχὴν ἀνθρωπίνην περιεχομένην σώματι λοι-
μούς τε πόλεσι καὶ γῆς ἀφορίας ἐπάγουσι καὶ πο-
λέμους καὶ στάσεις ταράττουσιν, ἄχρι οὗ λάβωσι E
5 καὶ τύχωσιν οὗ ἐρῶσιν. ἔνιοι δὲ τοὐναντίον ἔπαϑον,
ὥσπερ ἐν Κρήτῃ χρόνον συχνὸν διάγων ἔγνων ἄτο-
πόν τινα τελουμένην ἑορτήν, dv ἧ καὶ εἴδωλον ἀν-
δρὸς ἀκέφαλον ἀναδεικνύουσι καὶ λέγουσιν ὡς οὗτος
ἦν Μόλος ὃ Μηριόνου πατήρ. νύμφῃ δὲ πρὸ; βίαν
19 συγγενόμενος ἀκέφαλος εὑρεϑείη.ἢ
15. “Καὶ μὴν ὅσας ἔν τε μύϑοις καὶ ὕμνοις λέ-
γουσι καὶ ἄδουσι., τοῦτο μὲν ἁρπαγὰς τοῦτο δὲ πλά-
νας ϑεῶν κρύψεις τὸ καὶ φυγὰς καὶ λατρείας, οὐ F
ϑεῶν εἰσιν ἀλλὰ δαιμόνων παϑήματα καὶ τύχαι
15 μνημονευόμεναι δι’ ἀρετὴν καὶ δύναμιν αὐτῶν, καὶ
οὔτ᾽ Αἰσχύλος εἶπεν |
“ἁγνόν τ᾽ 4zxólAo φυγάδ᾽ ἀπ᾽ οὐρανοῦ ϑεόν᾽,
οὔϑ᾽ 6 Σοφοκλέους ᾿ἄδμητος
οὑμὸς δ᾽ ἀλέκτωρ αὐτὸν ἦγε πρὸς μύλην.ἢ
40 πλεῖστον δὲ τῆς ἀληϑείας διαμαρτάνουσιν οἵ Δελφῶν
ϑεολόγοι, νομίξοντες ἐνταῦϑά ποτε πρὸς ὄφιν τῷ
ϑεῷ περὶ τοῦ χρηστηρίου μάχην γενέσϑαι, καὶ ταῦτα
ποιητὰς καὶ λογογράφους ἐν ϑεάτροις ἀγωνιξομένους
λέγειν ἐῶντες, ὥσπερ ἐπίτηδες ἀντιμαρτυροῦντας ὧν 418
45 δρῶσιν ἱεροῖς τοῖς ἁγιωτάτοις. ϑαυμάσαντος δὲ τοῦ
2 σώματι Eusebius: σώματι καὶ διὰ σωμάτων ὁμιλεῖν
6 ἔπαϑον Stegmannus 16 “ἰσχύλος) Suppl. 214. Add. óg-

ϑῶς X 18 Σοφοκλέους] Nauck. p. 811 26 íegoig] ἑερῶν
Stegmannus

90 DE DEFECTU

Φιλίππου (παρῆν γὰρ ὁ συγγραφεὺς) καὶ πυϑομέ-
vov, τίσιν ἀντιμαρτυρεῖν ϑείοις οἴεται τοὺς ἀγωνε-
ξομένους᾽ “τούτοις᾽ ἔφη “τοῖς περὶ τὸ χρηστήριον,
οἷς ἄρτι τοὺς ἔξω Πυλῶν πάντας “Ἕλληνας ἡ πόλις
κατοργιάξουσα μέχρι Τεμπῶν ἐλήλακεν. ij τὲ γὰρ
ἱσταμένη καλιὰς ἐνταῦϑα περὶ τὴν ἅλω δι’ ἐννέα
ἐτῶν οὐ φωλεώδης τοῦ δράκοντος χειά, ἀλλὰ μίμημα
τυραννικῆς ἢ βασιλικῆς ἐστιν οἰκήσεως" ἥ τὸ μετὰ
σιγῆς ἐπ’ αὐτὴν διὰ τῆς ὀνομαξομένης zfoAovíag
B ἔφοδος, μὴ αἰόλα δὲ τὸν ἀμφιϑαλῆ κόρον ἡμμέναις
δασὶν ἄγουσι, καὶ προσβαλόντες τὸ πῦρ τῇ καλιάδι
καὶ τὴν τράπεξαν ἀνατρέψαντες ἀνεπιστρεπτὶ φεύ-
γουδσι διὰ τῶν ϑυρῶν τοῦ ἱεροῦ" καὶ τελευταῖον ot
τὲ πλάναι καὶ ἡ λατρεία τοῦ παιδὸς οἵ τὸ γιγνό-
μδνοι περὶ τὰ Τέμπη καϑαρμοὶ μεγάλου τινὸς ἄγους 15
καὶ τολμήματος ὑποψίαν ἔχουσι. παγγέλοιον γάρ
ἐστιν, d ἑταῖρε, τὸν ᾿4πόλλωνα κτείναντα ϑηρίον
φεύγειν ἐπὶ πέρατα τῆς Ελλάδος ἁγνισμοῦ δεόμε-
vov, εἶτ᾽ ἐκεῖ χοάς τινας χεῖσϑαι καὶ δρᾶν ἃ δρῶ-
σιν ἄνϑρωποι μηνίματα δαιμόνων ἀφοσιούμενοι καὶ so
C πραὕὔνοντες, ote ἀλάστορας καὶ παλαμναίους ὀνομά-
ξουσιν, ὡς ἀλήστων τινῶν καὶ παλαιῶν μιασμάτων
μνήμαις ἐπεξιόντας. ὃν δ᾽ ἤκουσα λόγον ἤδη περὶ
τῆς φυγῆς ταύτης καὶ τῆς μεταστάσεως, ἄτοπος μέν
ἐστι δεινῶς καὶ παράδοξος" εἰ δ᾽ ἀληϑείας τι μετέχει, 25

οι

μὲ

0

1 γὰρ Turnebus 2. ϑείοις idem: ϑεοῖῖ ἀγωνιξομέ-
vovg Herwerdenus: ἀνταγωνιξομένους — 6 malim ὅλων [10
μὴ αἰόλα δὲ] 7j Αἰολάδαι cum X? cf. Hesychius: Αἰόδα" παρὰ
Δελφοῖς γένος τ 11 προσβαλόντες *: προσβαλλόντες 171
τὸν ᾿ἀπόλλω codd. DF 28 ἐπεξιόντας X: ἐπεξιόντες

ORACULORUM. 91

μὴ μικρὸν οἰώμεϑα μηδὲ κοινὸν εἶναι τὸ πραχϑὲν
ἐν τοῖς τότε χρόνοις περὶ τὸ χρηστήριον. ἀλλ᾽ ἵνα
μὴ τὸ ᾿Εμπεδόκλειον ποιεῖν δόξω

ἱκορυφὰς ἑτέρας ἑτέρῃσι
8 προσάπτων μύϑων., μήτε λέγειν ἀτραπὸν μίαν᾽,

ἐάσατέ us τοῖς πρώτοις τὸ προσῆκον ἐπιϑεῖναι τέλος"
ἤδη γὰρ ém αὐτῷ γεγόναμεν" καὶ τετολμήσϑω μετὰ D
πολλοὺς εἰρῆσϑαι καὶ ἡμῖν, ὅτι τοῖς περὶ τὰ μαν-
τεῖα καὶ χρηστήρια τεταγμένοις δαιμονίοις ἐκλεί-
10 πουσί v5 κομιδῇ συνεκλείπει τὰ τοιαῦτα, καὶ φυ-
γόντων ἢ μεταστάντων ἀποβάλλει τὴν δύναμιν, εἶτα
παρόντων αὐτῶν διὰ χρόνου πολλοῦ καϑάπερ ὄρ-
γανα φϑέγγεται τῶν γρωμένων ἐπιστάντων καὶ
παρόντων.ἢ
15. 16. Ταῦτα τοῦ Κλεομβρότου διελϑόντος, ó' Hoa-
κλέων “οὐδεὶς μέν᾽ ἔφη ᾿τῶν βεβήλων καὶ ἀμνήτων
καὶ περὶ ϑεῶν δόξας ἀσυγκράτους ἡμῖν ἐχόντων
πάρεστιν. αὐτοὶ δὲ παραφυλάττωμεν αὑτούς, ὦ
— Φίλιππε, μὴ λάϑωμεν ἀτόπους ὑποϑέσεις καὶ μεγά- E
: λὰς τῷ λόγῳ διδόντες. “εὖ λέγειφ᾽ ὃ Φίλιππος εἶπεν
“ἀλλὰ τί μάλιστά G6 δυσωπεῖ τῶν ὑπὸ Κλεομβρότου
τιϑεμένων ;᾽ καὶ ὃ Ηρακλέων 'τὸ μὲν ἐφεστάναι, τοῖς
χρηστηρίοις᾽ εἶπε ᾿μὴ ϑεοὺς οἷς ἀπηλλάχϑαι τῶν
περὶ γῆν προσῆκόν ἐστιν, ἀλλὰ δαίμονας ὑπηρέτας
3 ϑεῶν, οὐ δοκεῖ μοι κακῶς ἀξιοῦσϑαι" τὸ δὲ τοῖς

8 Ἐμπεδόκλειον] Mullach. I p. 6 ποιεῖν Emperius:
εἰπεῖν — 4 ἑτέρῃσι Scaligerus: ἑτέραις — 5 μήτε λέγειν) μηδὲ
λόγων Emperius 18 καὶ παρόντω»] del. Stegmannus

92 DE DEFECTU

δαίμοσι τούτοις μονονουχὶ δράγδην λαμβάνοντας ἐκ
τῶν ἐπῶν τῶν Ἐμπεδοκλέους ἁμαρτίας καὶ ἄτας
καὶ πλάνας ϑεηλάτους ἐπιφέρειν, τελευτῶντας δὲ
καὶ ϑανάτους ὥσπερ ἀνθρώπων ὑποτίϑεσϑαι, ϑρασύ-

F τερον ἡγοῦμαι καὶ βαρβαρικώτερον. ἠρώτησεν οὖν 5
ὁ Κλεόμβροτος τὸν Φίλιππον, ὕστις εἴη καὶ ὁπό-
Oev ὃ νεανίας πυϑόμενος δὲ τοὔνομα καὶ τὴν πόλιν
οὐδ᾽ αὐτοὺς ἡμᾶς᾽ ἔφη “λανθάνομεν, à Ἡρακλέων,
ἐν λόγοις ἀτόποις γεγονότες" ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι περὶ
πραγμάτων μεγάλων μὴ μεγάλαις προσχρησάμενον 10
ἀρχαῖς ἐπὶ τὸ εἰκὸς τῇ δόξῃ προελϑεῖν. σὺ δὲ σεαυ-
τὸν λέληϑας ὃ δίδως ἀφαιρούμενος" ὁμολογεῖς γὰρ

419 εἶναι δαίμονας, τῷ δὲ μὴ φαύλους ἀξιοῦν εἶναι
μηδὲ ϑνητοὺς οὐκέτι δαίμονας φυλάττεις" τίνι γὰρ
τῶν ϑεῶν διαφέρουσιν, εἰ καὶ κατ᾽ οὐσίαν τὸ ἄφϑαρ- 15
τον καὶ κατ᾽ ἀρετὴν τὸ ἀπαϑὲς καὶ ἀναμάρτητον
ἔχουσι ;᾽ -

11. Πρὸς ταῦτα τοῦ ἉΗρακλέωνος σιωπῇ διανο- |
ουμένου τι πρὸς αὑτόν “ἀλλὰ φαύλους μέν᾽ ἔφη
“δαίμονας οὐκ Ἐμπεδοκλῆς μόνον, ὦ Ηρακλέων, ἀπέ- 2o
Autev, ἀλλὰ καὶ Πλάτων καὶ Ξενοκράτης καὶ Χρύ-
σιππος᾽ ἔτι ὃὲ Ζημόκριτος, εὐχόμενος ᾿εὐλόγχων
εἰδώλων᾽ τυγχάνειν, δῆλος ἦν ἕτερα δυστράπελα καὶ
μοχϑηρὰς γιγνώσκων ἔχοντα προαιρέδεις τινὰς καὶ
ὁρμάς. περὶ δὲ ϑανάτου τῶν τοιούτων ἀκήκοα λό- 325

B γον ἀνδρὸς οὐκ ἄφρονος οὐδ᾽ ἀλαξόνος. Αἰμιλιανοῦ

| 1 δράγδην W: eme 8 οὐδ᾽ ἡμᾶς αὐτοὺς Eusebius
22 Δημόκριτος] cf. Vit. Timol c.1 28 δῆλος W: ἢ δῆλος
24 μοχϑηρὰς] fort. πονηρὰ μοχϑηρὰς

ORACULORUM. 93

γὰρ τοῦ ῥήτορος. οὗ καὶ ὑμῶν ἔνιοι διακηκόασιν,
Ἐπιϑέρσης ἦν πατήρ, ἐμὸς πολίτης καὶ διδάσκαλος
γραμματικῶν. οὗτος ἔφη ποτὲ πλέων εἰς Ἰταλίαν
ἐπιβῆναι νεώς, ἐμπορικὰ χρήματα καὶ συχνοὺς ἐπι-
5 βάτας ἀγούσης" ἑσπέρας δ᾽ ἤδη περὶ τὰς Ἐχινάδας
νήσους ἀποσβῆναι τὸ πνεῦμα, καὶ τὴν ναῦν διαφε-
θομένην πλησίον γενέσϑαι Παξῶν" ἐγρηγορέναι δὲ
τοὺς πλείστους. πολλοὺς Ób xcl πένειν ἔτι δεδει-
πνηκότας᾽ ἐξαίφνης δὲ φωνὴν ἀπὸ τῆς νήσου τῶν
10 Παξῶν ἀκουσθῆναι. Θαμοῦν τινος βοῇ καλοῦντος,
ὥστε ϑαυμάξειν. ὃ δὲ Θαμοῦς Αἰγύπτιος ἦν κυβερ- C
γνήτης οὐδὲ τῶν ἐμπλεόντων γνώριμος πολλοῖς ἀπ᾽
ὀνόματος. δὶς μὲν οὖν κληϑέντα σιωπῆσαι, τὸ δὲ
τρίτον ὑπακοῦσαι τῷ καλοῦντι" κἀκεῖνον ἐπιτείναντα
15 τὴν φωνὴν εἰπεῖν “ὁπόταν γένῃ κατὰ τὸ Παλῶδες,
ἀπάγγειλον ὅτι Πὰν ὁ μέγας τέθνηκε. τοῦτ᾽ ἀκού-
σαντας, ὁ ᾿ΕἘπιϑέρσης ἔφη, πάντας ἐκπλαγῆναι" καὶ
διδόντας ἑαυτοῖς λόγον εἴτε ποιῆσαι βέλτιον slg
τὸ προστεταγμένον εἴτε μὴ πολυπραγμονεῖν ἀλλ᾽
40 ἐᾶν, οὕτω γνῶναι τὸν Θαμοῦν. εἰ μὲν εἴη πνεῦμα,
παραπλεῖν ἡσυχίαν ἔχοντα. νηνεμίας δὲ καὶ γαλήνης D
περὶ τὸν τόπον γενομένης, ἀνειπεῖν ὃ ἤκουσεν. ὡς
οὖν ἐγένετο κατὰ τὸ Παλῶδες. οὔτε πνεύματος ὄντος
οὔτε κλύδωνος, ἐκ πρύμνης βλέποντα τὸν Θαμοῦν
s πρὸς τὴν γῆν εἰπεῖν. ὥσπερ ἤκουσεν, ὅτι “Πὰν ὃ
μέγας τέϑνηκεν. οὐ φϑῆναι δὲ παυσάμενον αὐτόν,

8 ἔτι] malim ἄρτι 16 ὁπόταν scripsi ex Eusebio: ὅτι
ὅταν 20 εἰ μὲν εἴη ex eodem: ἐὰν μὲν dv 8 Πὰν ὁ
μέγας Eusebius: ὁ μέγας Πὰν

94 DE DEFECTU

καὶ γενέσϑαι μέγαν οὐχ ἑνὸς ἀλλὰ πολλῶν στεναγμὸν
ἅμα ϑαυμασμῷ μεμιγμένον. οἷα δὲ πολλῶν ἀνθρώ-
zov παρόντων, ταχὺ τὸν λόγον ἐν Ῥώμῃ σκεδασϑῆ-
ναι, καὶ τὸν Θαμοῦν γενέσϑαι μετάπεμπτον ὑπὸ
Τιβερίου Καέίδαρος. οὕτω δὲ πιστεῦσαι τῷ λόγῳ 5
τὸν Τιβέριον, ὥστε διαπυνθάνεσθαι καὶ ζητεῖν περὶ

E τοῦ Πανός" εἰχάξειν δὲ τοὺς περὶ αὐτὸν φιλολό-
γους συχνοὺς ὄντας τὸν ἐξ Ἑρμοῦ καὶ Πηνελόπης
γεγενημένον. ὁ μὲν οὖν Φίλιππος εἶχε καὶ τῶν
παρόντων ἐνίους μάρτυρας, Αἰμιλιανοῦ τοῦ γέροντος 1o .
ἀκηκοότας. |

18. Ὁ δὲ Ζημήτριος ἔφη τῶν περὶ τὴν Βρεττα-
νίαν νήσων εἶναι πολλὰς ἐρήμους σποράδας, ὧν
ἐνίας δαιμόνων καὶ ἡρώων ὀνομάξεσϑαι᾽ πλεῦσαι δὲ
αὐτὸς ἱστορίας καὶ ϑέας ἕνεκα πομπῇ τοῦ βασιλέως 15
eig τὴν ἔγγιστα κειμένην τῶν ἐρήμων. ἔχουσαν οὐ
πολλοὺς ἐποικοῦντας ἱεροὺς δὲ καὶ ἀσύλους πάντας
ὑπὸ τῶν Βρεττανῶν ὄντας. ἀφικομένου δ᾽ αὐτοῦ
νεωστί, σύγχυσιν μεγάλην περὶ τὸν ἀέρα καὶ διο-

F δημίας πολλὰς γενέσϑαι καὶ πνεύματα καταρραγῆναι so
καὶ πεσεῖν πρηστῆρας" ἐπεὶ δ᾽ ἐλώφησε, λέγειν τοὺς
νησιώτας ὅτι τῶν κρεισσόνων τινὸς ἔκλειψις γέγονεν.

“ὥς γὰρ λύχνος ἀναπτόμενος᾽ φάναι “δεινὸν οὐδὲν |
ἔχει σβεννύμενος δὲ πολλοῖς λυπηρός ἐστιν, οὕτως |
αἱ μεγάλαι ψυχαὶ τὰς μὲν ἀναλάμψεις εὐμενεῖς καὶ 25
ἀλύπους ἔχουσιν, αἱ δὲ σβέσεις αὐτῶν καὶ φϑοραὶ
πολλάκις μέν. ὡς νυνί, πνεύματα καὶ ξάλας τρέ-

19 διοσημέας Dindorfius: διοσημείως 27 τρέφουσι Eu-
sebius: τρέπουσι. Of. Praefat. p. LVIII

ORACULORUM. 95

qov6t, πολλάκις δὲ λοιμικοῖς πάϑεσι τὸν ἀέρα φαρ-
μάττουσιν.᾽ ἐκεῖ μέντοι μίαν εἶναι νῆσον, ἐν fj τὸν 420
Κρόνον καϑεῖρχϑαι φρουρούμενον ὑπὸ τοῦ Βριάρεω
καθεύδοντα" δεσμὸν γὰρ αὐτῷ τὸν ὕπνον μεμηχα-

δνῆσϑαι, πολλοὺς δὲ περὶ αὐτὸν εἶναι δαίμονας ὁπα-
δοὺς καὶ ϑεράποντας.

19. Υπολαβὼν δ᾽ ὃ Κλεόμβροτος "ἔχω μέν᾽ ἔφη
καὶ ἐγὼ τοιαῦτα διελθεῖν, ἀρκεῖ δὲ πρὸς τὴν ὑπό-
ϑεσιν τὸ μηδὲν ἐναντιοῦσϑαι μηδὲ κωλύειν ἔχειν

τοοὕτω ταῦτα. καίτοι τοὺς Στωικούς᾽ ἔφη “γιγνώ-
όκομὲεν οὐ μόνον κατὰ δαιμόνων ἣν λέγω δόξαν
ἔχοντας, ἀλλὰ καὶ ϑεῶν ὄντων τοσούτων τὸ πλῆϑος B
ἑνὶ χρωμένους ἀιδίῳ xal ἀφϑάρτῳ᾽ τοὺς δ᾽ ἄλλους
καὶ γεγονέναι καὶ φϑαρήσεσϑαι νομίξοντας. Ἐπι-
15 κουρείων δὲ χλευασμοὺς καὶ γέλωτας οὔτι φοβητέον.
οἷς τολμῶσι χρῆσϑαι καὶ κατὰ τῆς προνοίας μῦϑον
αὐτὴν συναποκαλοῦντες. ἡμεῖς δὲ τὴν ἀπειρίαν μῦϑον
εἶναί φαμεν ἐν κόσμοις τοσούτοις μηδένα λόγῳ ϑείῳ
κυβερνώμενον ἔχουσαν, ἀλλὰ πάντας ἐκ ταὐτομάτου
0 χαὶ γεγονότας καὶ συνισταμένους. εἰ δὲ χρὴ γελᾶν
ἐν φιλοσοφία, τὰ εἴδωλα γελαστέον τὰ κωφὰ καὶ
τυφλὰ καὶ ἄψυχα, ὃ ποιμαίνουσιν ἀπλέτους ἐτῶν
περιόδους ἐπιφαινόμενα καὶ περινοστοῦντα πάντῃ,
τὰ μὲν ἔτι ξώντων τὰ δὲ πάλαι κατακαέντων ἢ κατα- Ο
ὁ σαπέντων ἀπορρυέντα, φλεδόνας καὶ σκιὰς ἕλκοντες

1 τὸν Eusebius 9. κωλύειν X: κώυσιν 171 συναποκα-
λοῦντες *: οὐκ ἀποκαλοῦντες 21 τὰ] τοὺς τὰ R, ut τοὺς
ad ἕλκοντας rediret, et deinde τοῖς μένουσιν "ἴῃ vita manen-

libus? cum Amyoto 2422 ἃ ποιμαένουσιν W: ποῖ μένουσιν
μετ᾽ ἀπλέτους R. Malim ἐν ἀπλέτοις --- περιόδοις

96 DE DEFECTU

εἰς φυσιολογίαν, ἂν δὲ φῇ τις εἶναι δαίμονας ov
φύσει μόνον ἀλλὰ καὶ λόγοις καὶ τὸ σῴξεσϑαι καὶ
διαμένειν πολὺν χρόνον ἔχοντας, δυσκολαίνοντες.ἢ
20. Ῥηϑέντων δὲ τούτων 'ó ᾿Φμμώνιος ὀρθῶς
ἔφη μοι δοκεῖ Θεόφραστος ἀποφήνασθαι" τί γὰρ δ
“κωλύει φωνὴν δέξασϑαι σεμνὴν καὶ φιλοδοφωτάτην;
καὶ γὰρ ἀϑετουμένη πολλὰ τῶν ἐνδεχομένων ἀπο-
δειχϑῆναι δὲ μὴ δυναμένων ἀναιρεῖ, καὶ τιϑεμένη
πολλὰ συνεφέλκεται τῶν ἀδυνάτων καὶ ἀνυπάρκτων.
D ὃ μέντοι μόνον ἀκήκοα τῶν Ἐπικουρείων λεγόντων 1
πρὸς τοὺς εἰσαγομένους ὑπ᾽ ᾿Εμπεδοκλέους δαέμο-
νας, ὡς οὐ δυνατὸν εἶναι φαύλους καὶ ἁμαρτητικοὺς
ὄντας μακαρίους καὶ μακραίωνας εἶναι, πολλὴν τυ-
φλότητα τῆς κακίας ἐχούδης καὶ τὸ περιπτωτικὸν τοῖς
ἀναιρετικοῖς.) εὔηϑές ἐότιν. οὕτω γὰρ ᾿Επίκουρός τε 15
χείρων Γοργέου φανεῖται τοῦ σοφιστοῦ καὶ Μητρό-
δωρος ᾿4λέξιδος τοῦ κωμφδιοποιοῦ. διπλάσιον γὰρ
οὗτος ἔξησε τοῦ Μητροδώρου, Ἐπικούρου δ᾽ ἐκεῖ-
E vog πλέον ἢ ἐπίτριτον. ἄλλως γὰρ ἰσχυρὸν ἀρετὴν
καὶ κακίαν ἀσϑενὲς λέγομεν, οὐ πρὸς διαμονὴν καὶ 99.
διάλυσιν σώματος" ἐπεὶ καὶ τῶν ϑηρίων πολλὰ μὲν
δυσκίνητα καὶ νωϑρὰ ταῖς ψυχαῖς ὄντα πολλὰ δ᾽
ἀκόλαστα καὶ ἄτακτα τῶν συνετῶν καὶ πανούργων
χρόνους ξῇ μακροτέρους. ὅϑεν οὐκ εὖ τῷ ϑεῷ τὴν
ἀιδιότητα ποιοῦσιν ἐκ φυλακῆς καὶ διακρούσεως τῶν s;

2 λόγοις] λόγῳ Stegmannus 8 δυσκολαένοντες Empe-
rius: δυσκολαένονταςε 71 καὶ γὰρ ἀϑετουμένη — ἀνυπάρ-
xtov] "Theophrasti dictum censendum? 12 ὡς vel po-
tius εἶναι deleverim 17 κωμῳδιοποιοῦ *: κωμῳδοποιοῦ
21 ϑηρίων W: ϑείίν μὲν

ORACULORUM. 91

ἀναιρετικῶν. ἔδει yàg ἐν τῇ φύσει τοῦ μακαρίου
τὸ ἀπαϑὲς καὶ ἄφϑαρτον εἶναι, μηδεμιᾶς πραγματείας
δεόμενον. ἀλλ᾽ ἴσως τὸ λέγειν πρὸς μὴ παρόντας
οὐκ εὔγνωμον φαίνεται. πάλιν οὖν ὃ Κλεόμβροτος F
5 ἡμῖν ὃν ἄρτι περὶ τῆς μεταστάσεως καὶ φυγῆς τῶν
δαιμονίων ἀφῆκε λόγον ἀναλαβεῖν δίκαιός ἐστι.ἢ
21. Καὶ ὃ Κλεόμβροτος “ἀλλὰ ϑαυμάσαιμ᾽ üv'
εἶπεν 's( μὴ πολὺ φαίνεται τῶν εἰρημένων ἡμῖν
ἀτοπώτερος. καίτοι δοκεῖ φυσιολογίας ἔχεσϑαι, καὶ
10 Πλάτων. αὐτῷ παρέσχε τὸ ἐνδόσιμον οὐχ ἁπλῶς
ἀποφηνάμενος ἐκ δόξης δ᾽ ἀμαυρᾶς καὶ ὑπόνοιαν
ἐμβαλὼν αἰνιγματώδη μετ᾽ εὐλαβείας" ἀλλ᾽ ὅμως
πολλὴ γέγονε κἀκείνου καταβόησις ὑπὸ τῶν ἄλλων
φιλοσόφων. ἐπεὶ δὲ μύϑων καὶ λόγων ἀναμεμιγμέ- 491
1 vov χρατὴρ ἐν μέσῳ πρόκειται (καὶ ποῦ τις ἂν
εὐμενεστέροις ἀκροαταῖς ἐπιτυχὼν ὥσπερ νομίσματα
ξενικὰ τούτους δοκιμάσειε τοὺς Aóyove;), οὐκ ὀκνῶ
χαρέίξεσϑαι βαρβάρου διήγησιν ἀνδρός, ὃν πλάναις
πολλαῖς καὶ μήνυτρα τελέσας μεγάλα, περὶ τὴν "Egv-
40) 99d» ϑάλασσαν ἀνθρώποις ἀνὰ πᾶν ἔτος ἅπαξ ἐν-
τυγχάνοντα τἄλλα δὲ συνόντα νύμφαις νομάσι καὶ
δαίμοσιν. ὡς ἔφασκε, μόλις ἐξανευρὼν ἔτυχον λό-
γου καὶ φιλοφροσύνης. κάλλιστος μὲν ἦν ὧν εἶδον
ἀνθρώπων ὀφϑῆναι νόσου τε πάσης ἀπαϑὴς διετέλει. B
ῳ-- καρπόν τινὰ πόας φαρμακώδη καὶ πικρὸν ἑκάστου
μηνὸς ἅπαξ προσφερόμενος" γλώσσαις δὲ πολλαῖς
ἤσκητο χρῆσϑαι, πρὸς δ᾽ ἐμὲ τὸ πλεῖστον ἐδώριξεν

15 ποῦ τις ἂν Emperius: που tig ἐν 171 οὐκ ὀκνῶ]
οὐχ ὁρῶ mei codd. 21 συνόντα R: σὺν ταῖς

Plutarchi Moralia. Vol. III. 1

98 . DE DEFECTU

o) πόρρω μελῶν. φϑεγγομένου δέ, τὸν τόπον εὖ-
ca κατεῖχε, τοῦ στόματος ἥδιστον ἀποπνέοντος. ἧ
μὲν οὖν ἄλλη μάϑησις καὶ ἱστορία συνῆν αὐτῷ τὸν
πάντα yoóvov: εἰς δὲ μαντικὴν ἐνεπνεῖτο μίαν qué-
ραν ἔτους ἑκάστου καὶ προεϑέσπιξε κατιὼν ἐπὶ 8ά-
. λατταν, ἐπεφοίτων δὲ καὶ δυνάσται καὶ γραμματεῖς
C βασιλέων εἶτ᾽ ἀπήεσαν. ἐκεῖνος οὖν τὴν μαντικὴν
ἀνῆγεν εἰς δαίμονας᾽ πλεῖστον δὲ Ζελφῶν λόγον
εἶχε, καὶ τῶν λεγομένων περὶ τὸν Διόνυσον ἐνταῦϑα
xal δρωμένων ἱερῶν οὐδενὸς ἀνήχοος Tv, ἀλλὰ 1
κἀκεῖνα δαιμόνων ἔφασκεν εἶναι πάϑη μεγάλα καὶ
ταῦτα δὴ τὰ περὶ Πύϑωνα. τῷ δ᾽ ἀποκτείναντι
wív ἐννέα ἐτῶν μήτ᾽ εἰς τὰ Τέμπη γενέσϑαι τὴν
φυγήν. ἀλλ᾽ ἐκπεσόντ᾽ ἐλθεῖν εἰς ἕτερον κόσμον"
ὕστερον δ᾽ ἐκεῖθεν ἐνιαυτῶν μεγάλων ἐννέα περιό- 15
δοις ἁγνὸν γενόμενον καὶ Φοῖβον ἀληϑῶς κατελ-
ϑόντα τὸ χρηστήριον παραλαβεῖν, τέως ὑπὸ Θέμιδος
φυλαττόμενον. οὕτω δ᾽ ἔχειν καὶ τὰ Τυφωνικὰ καὶ
Ὁ τὰ Τιτανικά" δαιμόνων μάχας γεγονέναι πρὸς δαί-
μονας. εἶτα φυγὰς τῶν κρατηϑέντων ἣ δίκας ὑπὸ so
ϑεοῦ τῶν ἐξαμαρτόντων, οἷα Τυφὼν λέγεται περὶ
Ὅσιριν ἐξαμαρτεῖν καὶ Κρόνος περὶ Οὐρανόν, ὧν
ἀμαυρότεραι γεγόνασιν αἴ τιμαὶ ἢ καὶ παντάπασιν
ἐχλελοίπασι. μεταστάντων εἰς ἕτερον κόσμον. ἐπεὶ

6 προὐϑέσπιξζεῦ 8 .πλεῖστον Eusebius: ἥδιστον 9 καὶ
τῶν idem: καὶ περὶ τῶν 12 τὰ idem Πύϑωνα)] τὴν Πυ-
ϑίαν Eusebius 18 τὴν φυγὴν — κόσμον idem: μετὰ τοῦ
φυγεῖν αὐτὸν ἐκπεσόντα κόσμον 16 ὡς ἀληϑῶς idem κατ-
ελϑόντα idem: καὶ ἐλϑόντα 18 ἔχειν idem: ἔχει 20 δέ-
καρ idem: δικώσεις 28 τιμαὶ] τιμαὶ παρ᾽ ἡμῖν idem

ORACULORUM. 99

καὶ Σολύμους πυνθάνομαι τοὺς Avxícov προσοίχους
ἐν τοῖς μάλιστα τιμᾶν τὸν Κρόνον" ἐπεὶ δ᾽ ἀπο-
κτείνας τοὺς ἄρχοντας αὐτῶν, ᾿ἄρσαλον καὶ Ζρύον
καὶ Toocofuv, ἔφυγε καὶ μετεχώρησεν ὁποιδήποτε
5 (τοῦτο γὰρ οὐκ ἔχουσιν εἰπεῖν), ἐκεῖνον μὲν ἀμελη-
ϑῆναι. τοὺς δὲ περὶ τὸν "ἥρσαλον σκληροὺς ϑεοὺς E
προσαγορεύεσθαι, καὶ τὰς κατάρας ἐπὶ τούτων ποι-
εἴσϑαι δημοσίᾳ καὶ ἰδία Δυκίους. τούτοις μὲν οὖν
ὅμοια πολλὰ λαβεῖν ἔστιν ἐκ τῶν ϑεολογουμένων.
10 δὲ ὃδ τοῖς νενομιόμένοις τῶν ϑεῶν ὀνόμασι δαί-
μονάς τινας καλοῦμεν, οὐ ϑαυμαστέον᾽ εἶπεν ὃ ξέ-
vog" ᾿ᾧ γὰρ ἕκαστος ϑεῷ συντέτακται καὶ παρ᾽ οὗ
δυνάμεως καὶ τιμῆς εἴληχεν, ἀπὸ τούτου φιλεῖ κα-
λεῖσϑαι. καὶ γὰρ ἡμῶν ὁ μέν τίς ἐστι zog ὃ δ᾽
15 4ϑηναῖος ὃ δ᾽ ᾿4πολλώνιος ἢ Διονύσιος ἢ Ἑρμαῖος"
ἀλλ᾽ ἔνιοι μὲν ὀρϑῶς κατὰ τύχην ἐκλήϑησαν, οἵ δὲ F
πολλοὶ μηδὲν προσηκούσας ἀλλ᾽ ἐνηλλαγμένας ἐκ-
τήσαντο ϑεῶν παρωνυμίαρ.᾽
22, Σιωπήσαντος δὲ τοῦ Κλεομβρότου, πᾶσι μὲν
80) ὃ λόγος ἐφάνη ϑαυμαστός. τοῦ δ᾽ Ἡρακλέωνος
πυϑομένου πῆ ταῦτα προσήκει Πλάτωνι καὶ πῶς
ἐκεῖνος τὸ ἐνδόσιμον τῷ λόγῳ τούτῳ παρέσχεν, ὃ
Κλεόμβροτος “εὖ μνημονεύεις᾽ εἶπεν “ὅτι τὴν μὲν
ἀπειρίαν αὐτόϑεν ἀπέγνω τῶν κόσμων, περὶ δὲ πλή- 439
35 ϑους ὡρισμένου διηπόρησε. καὶ μέχρι τῶν πέντε

8 “ρύον] '4ovvo» Eusebius 4 Τρωσοβιὸν] Τόσιβιν idem
ὅ ἐκεῖνον idem: ἐκείνους 1 τούτων 1dem: τούτῳ 14 δῖος
idem 21 πῆ — προσήκει Turnebus: μὴ — προσήκειν
Πλάτωνι] Tim. p. 55 c. d.
1 *

100 DE DEFECTU

τοῖς ὑποτυϑεμένοις κατὰ Gtouystov ἕνα κόσμον ἐπι-
χωρήσας τὸ εἰκός, αὐτὸς ἑαυτὸν ἐφ᾽ ἑνὸς ἑτήρηδεν.
καὶ δοκεῖ τοῦτο Πλάτωνος ἴδιον εἶναι. τῶν ἄλλων
σφόδρα φοβηϑέντων τὸ πλῆϑος. ὡς τοὺς ἑνὶ τὴν
ὕλην μὴ ὁρίσαντας ἀλλ᾽ ἐκβάντας εὐθὺς ἀορίστου
καὶ χαλεπῆς ἀπειρίας ὑπολαμβανούσης. “δ ὃὲ ξένος"
ἔφην ἐγώ 'περὶ πλήϑους κόσμων ὥριξεν ἣ Πλά-
τῶν ἤ, ὅτε συνεγένου τἀνδρὶ τούτῳ, οὐδὲ. διε-
πειράϑης;:᾽ 'GAA' οὐκ ἔμελλον εἶπεν ὃ Κλεόμβροτος
Β εἰ μηδὲν ἄλλο, τῶν περὶ ταῦτα λιπαρὴς εἶναι καὶ τὸ
πρόϑυμος ἀκροατής. ἐνδιδόντος ἑαυτὸν ἵλεων καὶ
παρέχοντος; ἔλεγε δὲ μήτ᾽ ἀπείρους μήϑ᾽ ἕνα μήτε
πέντε κόσμους. ἀλλὰ τρεῖς καὶ ὀγδοήκοντα καὶ ἕκα-
τὸν εἶναι συντεταγμένους κατὰ σχῆμα τριγωνοει-
δές. οὗ πλευρὰν ἑκάστην ἑξήκοντα κόσμους ἔχειν" is
τριῶν δὲ τῶν λοιπῶν ἕκαστον ἱδρῦσθαι κατὰ γω-
νίαν, ἄπτεσϑαι δὲ τοὺς ἐφεξῆς ἀλλήλων ἀτρέμα περι-
ιόντας ὥσπερ ἐν χορείχ᾽ τὸ δ᾽ ἐντὸς ἐπίπεδον τοῦ
τριγώνου κοινὴν ἑστίαν εἶναι πάντων, καλεῖσϑαι δὲ
πεδίον ἀληϑείας, ἐν ᾧ τοὺς λόγους καὶ τὰ εἴδη καὶ τὰ 30
C παραδείγματα. τῶν γεγονότων καὶ τῶν γενησομένων
ἀκίνητα κεῖσϑαι. καὶ περὶ αὐτὰ τοῦ αἰῶνος ὄντος οἷον
ἀπορροὴν ἐπὶ τοὺς κόσμους φέρεσϑαι τὸν χρόνον.
ὄψιν δὲ τούτων καὶ ϑέαν ψυχαῖς ἀνθρρπίναις ἅπαξ
ἐν ἔτεσι μυρίοις ὑπάρχειν, ἄν γ᾽ εὖ βιώσωσι" καὶ 55
τῶν ἐνταῦϑα τελετῶν τὰς ἀρίστας ἐκείνης ὄνειρον

σι

4 ἑνὶ W: ἐπὶ | "75 Χ: 8 ὅτε ovveyévov W:
ὅϑεν εὖ ἐγένυ 10 τῶν M: τῷ 11 ἔλεων *: ἵλω 28
*auovg Turnebus: γρόνους

ORACULORUM. 101

εἶναι τῆς ἐποπτείας καὶ τελετῆς᾽ καὶ τοὺς λόγους
ἀναμνήσεως ἕνεχα τῶν ἐχεῖ φιλοσοφεῖσϑαι καλῶν ἢ
μάτην περαίνεσθαι. ταῦτ᾽ ^ ἔφη ᾿περὶ τούτων μυϑο-
λογοῦντος ἤκουον ἀτεχνῶς καθάπερ ἐν τελετῇ καὶ

5 μυήσει, μηδεμίαν ἀπόδειξιν τοῦ λόγου μηδὲ πέστιν
ἐπιφέροντος.

289. Κἀγὼ τὸν Ζημήτριον προσαγορεύσας 'πῶς Ὁ
ἔχει᾽ ἔφην "à τῶν μνηστήρων ἔπη, τὸν Ὀδυσσέα
ϑαυμασάντων τὸ τόξον μεταχειριξόμενον;᾽ ὑπομνη-

19 σϑέντος δὲ τοῦ Ζημητρίου, “ταῦτ᾽ ^ ἔφην ᾿ἐπέρχεται
κἀμοὶ περὶ τοῦ ξένου εἰπεῖν
" τις ϑηητὴρ καὶ ἐπίκλοπος ἔπλετο᾽
δογμάτων τε καὶ λόγων παντοδαπῶν, καὶ πολυπλα-
νὴς ἐν γράμμασι καὶ οὐ βάρβαρος ἀλλ᾽ Ἕλλην γένος
15 ἦν. πολλῆς Ἑλληνίδος μούσης ἀνάπλεως. ἐλέγχει δ᾽
αὐτὸν ὃ τῶν κόσμων ἀριϑμὸς οὐκ ὧν Αἰγύπτιος οὐδ᾽
Ἰνδὸς ἀλλὰ “ωριεὺς ἀπὸ Σικελίας, ἀνδρὸς Ἱμεραίου
τοὔνομα Πέτρωνος" αὐτοῦ μὲν ἐκείνου βιβλίδιον Ἐ
οὐκ ἀνέγνων οὐδ᾽ οἶδα διασῳξόμενον' Ἵππυς δ᾽ ὃ
so ἹῬηγῖνος, οὗ μέμνηται Φανίας ὃ Ἐρέσιος, ἵστορεῖ
δόξαν εἶναι ταύτην Πέτρωνος καὶ λόγον, ὡς ἑκατὸν
καὶ ὀγδοήκοντα καὶ τρεῖς κόσμους ὄντας ἁπτομένους
δ᾽ ἀλλήλων κατὰ στοιχεῖον" ὅ τι τοῦτ᾽ ἐστί, κατὰ
στοιχεῖον ἅπτεσθαι. μὴ προσδιασαφῶν μηδ᾽ ἄλλην
:5 τινὰ πιϑανότητα προσάπτων. ὑπολαβὼν δ᾽ ὁ Ζ΄ημή-
τριος ἱτίές δ᾽ ἄν εἶπεν “ἐν τοιούτοις πράγμασιν εἴη

2 ἀναμνήσεως W: ἀνέμνησεν 8. ἔφη Anonymus: ἔφην

12 7 Turnebus: ? ϑηητὴρ X ex Homero g 891: ϑηρητὴρ

18 αὐτοῦ] malim xal αὐτοῦ 20 ᾿Ερέσιος R: αἰρέσιος
26 δ᾽ ὁ *: δὲ ΄

102 DE DEFECTU

F πιϑανότης, ὅπου καὶ Πλάτων οὐδὲν εἰπὼν εὔλογον
οὐδ᾽ sixüg οὕτω κατέβαλε τὸν Aóyov; καὶ ὁ ρα-
κλέων “ἀλλὰ μὴν ὑμῶν᾽ ἔφη 'vóv γραμματικῶν
ἀκούομεν εἰς Ὅμηρον ἀναγόντων τὴν δόξαν, ὡς
ἐκείνου τὸ πᾶν εἰς πέντε κόσμους διανέμοντος, οὐ- 5
ρανὸν ὕδωρ ἀέρα γῆν ὄλυμπον. ὧν τὰ μὲν δύο
κοινὰ καταλείπει. γῆν μὲν τοῦ κάτω παντὸς οὖσαν
Ὄλυμπον δὲ τοῦ ἄνω παντόςρ' oí δ᾽ ἐν μέσῳ τρεῖς
τοῖς τρισὶ ϑεοῖρ ἀπεδόϑησαν. οὕτω δὲ καὶ Πλάτων
ἔοικε τὰ κάλλιστα καὶ πρῶτα σωμάτων εἴδη καὶ σχή- 10

498 ματα συννέμων ταῖς τοῦ ὅλον διαφοραῖς πέντε κό-
ὅμους καλεῖν, τὸν γῆς τὸν ὕδατος τὸν ἀέρος τὸν
πυρός" ἔσχατον δὲ τὸν περιέχοντα τούτους, τὸν τοῦ
δωδεκαέδρου, πολύχυτον καὶ πολύτρεπτον, ᾧ μά-
λιστα δὴ ταῖς ψυχικαῖς περιόδοις καὶ κινήσεσι πρέ- ws
πον σχῆμα καὶ συναρμόττον ἀπέδωκε. καὶ ó Ζ]ημή-
τριος “Ὅμηρον᾽ ἔφη “τί κινοῦμεν ἐν τῷ παρόντι;
ιύϑων γὰρ ἅλις. Πλάτων δὲ πολλοῦ δεῖ τὰς πέντε
τοῦ κόσμου διαφορὰς πέντε κόσμους προσαγορεύειν"
ἐν οἷς τὲ μάχεται τοῖς ἀπείρους κόσμους ὑποτιϑε- so
μένοις. αὑτῷ δή φησι δοκεῖν ἕνα τοῦτον εἶναι μονο-

B γενῆ τῷ ϑεῷ καὶ ἀγαπητόν, ἐκ τοῦ σωματοειδοῦς
παντὸς ὅλον καὶ τέλειον καὶ αὐτάρκη γεγενημένον.
ὅϑεν ἄν τις καὶ θαυμάσειεν, ὅτι τἀληϑὲς εἰπὼν
αὐτὸς ἑτέροις ἀπιϑάνου καὶ λόγον οὐκ ἐχούσης ἀρ- ss
χὴν παρέσχε δόξης. τὸ μὲν γὰρ ἕνα μὴ φυλάξαι

4 “Ὅμηρο»)] O 181 ἀναγόντων Stegmannus: ἀγόντων

9 Πλάτων] Tim. p. 818 sqq. 21 αὑτῷ Vulcobius: αὕτη
26 δόξης S: δι᾿ αὐτῆς

ORACULORUM. 108

κόσμον εἶχεν ἁμωσγέπως ὑπόϑεσιν τὴν τοῦ παντὸς
ἀπειρίαν, τὸ δ᾽ ἀφωριδσμένως ποιῆσαι τοσούτους καὶ
μήτε πλείους τῶν πέντε μήτ᾽ ἐλάττους κομιδῇ παρά-
Aoyov καὶ πάσης πιθανότητος ἀπηρτημένον. εἰ μή
5c, σὺ λέγεις᾽ ἔφη 'πρὸς ἐμὲ βλέψας. κἀγώ “δοκεῖ
γὰρ οὕτως᾽ ἔφην ἀφέντας ἤδη τὸν περὶ χρηστηρίων C
λόγον ὡς τέλος ἔχοντα. μεταλαμβάνειν ἕτερον τοσοῦ-
Tov; “οὐκ ἀφένταρ᾽ εἶπεν ὃ Ζ4ημήτριος “ἐκεῖνον, ἀλλὰ
μὴ παρελθόντας τοῦτον ἀντιλαμβανόμενον ἡμῶν. οὐ
10 γὰρ ἐνδιατρίψομεν. ἀλλ᾽ ὅσον ἰστορῆσαι τὴν πιϑα-
νότητα ϑιγόντες αὐτοῦ μέτιμεν ἐπὶ τὴν ἐξ ἀρχῆς
ὑπόϑεσιν.ἢ
24. “Πρῶτον τοίνυν᾽ ἔφην ἐγώ “τὰ κωλύοντα
ποιεῖν κόσμους ἀκείρους οὐκ ἀπείργει πλείονας ἑνὸς
15 ποιεῖν. καὶ γὰρ οἷόν τ᾽ ἐστὶν εἶναι καὶ μαντικὴν
καὶ πρόνοιαν ἐν πλείοσι κόσμοις. καὶ τὸ μικροτά-
την τύχην παρεμπίπτειν, τὰ δὲ πλεῖστα καὶ μέγιστα
τάξιν λαμβάνειν πρὸς γένεσιν καὶ μεταβολήν, ὧν Ὁ
οὐδὲν ἡ ἀπειρία δέχεσϑαι πέφυκεν. ἔπειτα τῷ λόγῳ
20) μᾶλλον ἕπεται τὸ τῷ ϑεῷ μὴ μονογενῆ μηδ᾽ ἔρημον
εἷναι τὸν κόσμον. ἀγαθὸς γὰρ ὧν τελέως οὐδεμιᾶς
ἀρετῆς ἐνδεής ἐστιν, ἥκιστα δὲ τῶν περὶ δικαιοσύ-
νην καὶ φιλίαν" κάλλισται γὰρ αὗται xol ϑεοῖς πρέ-
πουόσαι. μάτην δ᾽ οὐδὲν ἔχειν οὐδ᾽ ἄχρηστον ϑεὸς
45 πέρυκεν. εἰσὶν οὖν ἐκτὸς ἕτεροι θεοὶ καὶ κόσμοι,
πρὸς oUc χρῆται ταῖς κοινωνικαῖς ἀρεταῖς" οὐ γὰρ

15 οἷόν τ᾽ X: ὅσον 16 τὸ μικρότατον τύχῃ Emperius;
sed cf. p. 99a 18 λαμβάνειν Basileensis: λαμβάνει 20
τὸ τῷ Aldina: τῶ τῶ 22 τῶν W: τῷ 28 αὗται Tur-
nebus: αὐτῷ 26 οὗς idem: olg

104 DE DEFECTU

πρὸς αὐτὸν οὐδὲ μέρος αὐτοῦ χρῆσίς ἐστι δικαιο-

E σύνης ἢ χάριτος ἢ χρηστότητος ἀλλὰ πρὸς ἄλλους.
ὥστ᾽ οὐκ εἰχὸς ἄφιλον οὐδ᾽ ἀγείτονα τόνδ᾽ οὐδ᾽
ἄμικτον ἐν ἀπείρῳ κενῷ τὸν κόσμον σαλεύειν" ἐπεὶ
καὶ τὴν φύσιν ὁρῶμεν τὰ καϑ' ἕκαστα γένεσιν καὶ
εἴδεσιν οἷον ἀγγείοις ἢ περικαρπίοις σπέρματος περι-
ἔχουσαν. οὐδὲν γὰρ ἐν ἀριϑμῷ τῶν ὄντων ἔστιν,
οὗ ys μὴ λόγος ὑπάρχει κοινός, οὐδὲ τυγχάνει τῆς
τοιᾶσδε προσηγορίας ὃ μὴ κοινῶς ποιὸν ἢ ἰδίως
ἐστίν. ὃ δὲ κόσμος οὐ λέγεται κοινῶς εἶναι ποιόρς᾽
ἰδίως τοίνυν ποιός ἐστιν ἐκ διαφορᾶς τῆς πρὸς ἄλλα
συγγενῆ καὶ ὁμοειδῆ γεγονὼς τοιοῦτος. si γὰρ οὔτ᾽

F ἄνθρωπος εἷς οὔϑ᾽ ἵππος ἐν τῇ φύσει γέγονεν οὔτ᾽
ἄστρον οὔτε ϑεὸς οὔτε δαίμων. τί κωλύει μηδὲ κό-
σμον ἕνα τὴν φύσιν ἔχειν ἀλλ᾽ ἢ πλείονας; ὃ γὰρ
λέγων. ὅτι καὶ γῆν μίαν ἔχει καὶ θάλατταν. ἐμφανές
τι παρορᾷ τὸ τῶν ὁμοιομερῶν" τήν τε γὰρ γῆν εἰς
ὁμώνυμα μέρη καὶ τὴν ϑάλατταν ὡσαύτως διαιροῦ-
usv' τοῦ δὲ κόσμου μέρος οὐκέτι κόσμος ἀλλ᾽ ἐκ
διαφόρων φύδεων συνέστηκε.

494 25. 'Καὶ μὴν ὅ γε μάλιστα φοβηϑέντες ἔνιοι
καταναλέίδσκουσιν τὴν ὕλην εἰς τὸν κόσμον ἅπασαν,
ὡς μηδὲν ὑπολειπόμενον ἐχτὸς ἐνστάσεσιν ἢ πλη-

b τὰ add. nescio quis 6 ἀγγείοις ὥσπερ καρποὺς σπέρ-
ματι W. Mihi solum σπέρματος suspectum 7 ἔστιν] οὔτε
τί ἐστιν W 8 ob γε μὴ W: οὐδὲ μὴ Σ9. ποιὸν R: ποῖον

ἢ Madvigius 10 κοινῶς εἶναι ποιός" ἰδίως τοίνυν Em-
perius: κοινὸς εἶναι" ποῖος δ᾽ ὡς 11 ποιός Madvigius:
ποῖος ἄλλα συγγενῆ καὶ ὁμοειδῆ W: ἄλλας συγγενοὺς καὶ

ὁμοειδὴὲ 422 εἰς τὸν] εἰς ἕνα τὸν Herwerdenus. εἰς τοῦ-
τον t0»? 28 ὑπολειπόμενον Turnebus: ὑπολειπομένην

σι

ORACULORUM. 105

γαῖς διαταράττοι τὴν τοῦδε σύστασιν, οὐκ ὀρθῶς
ἔδεισαν. πλειόνων γὰρ ὄντων κόσμων ἰδίᾳ δ᾽ ἑκά-
στου συνειληχότος οὐσίᾳ καὶ ὕλῃ μέτρον ὡρισμένον
ἐχούσῃ καὶ πέρας, οὐδὲν ἄτακτον οὐδ᾽ ἀκατακόσμη-
5 tov οἷον περίττωμα λειφϑήσεται προσπέπτον ἔξωϑεν.
ὁ γὰρ περὶ ἕκαστον λόγος ἐγκρατὴς ὧν τῆς Gvvvc-.
νεμημένης ὕλης οὐδὲν ἔκφορον ἐάσει καὶ πλανώμενον
ἐμπεσεῖν εἰς ἄλλον οὐδ᾽ εἰς ἑαυτὸν ἐξ ἄλλου διὰ τὸ Β
μήτε πλῆϑος ἀόριστον καὶ ἄπειρον τὴν φύσιν ἔχειν
10 μήτε κίνησιν ἄλογον καὶ ἄτακτον. εἰ δὲ καί τις ἀπορ-
ροὴ φέρεται πρὸς ἑτέρους ἀφ᾽ ἑτέρων, ὁμόφυλον εἶναι
καὶ προσηνῆ καὶ πᾶσιν ἠπίως ἐπιμιγνυμένην ὥσπερ
αἱ τῶν ἀστέρων αὐγαὶ καὶ συγκράδεις, αὐτούς c6
τέρπεσϑαι καϑορῶντας ἀλλήλους εὐμενῶς. ϑεοῖς τὲ
1 πολλοῖς καὶ ἀγαϑοῖς καϑ' ἕκαστον οὖσι παρέχειν
ἐπιμιξίας καὶ φιλοφροσύνας. ἀδύνατον γὰρ οὐδέν
ἐστι τούτων οὔτε μυϑῶδες οὔτε παράλογον εἰ μὴ
νὴ Δία τὰ τοῦ ᾿Δριστοτέλους ὑπόψονταί τινες ὡς
φυσικὰς αἰτίας ἔχοντα. τῶν γὰρ σωμάτων ἑκάστου C
9) τόπον οἰκεῖον ἔχοντος. ὥς φησιν, ἀνάγκη τὴν γῆν
πανταχόϑεν ἐπὶ τὸ μέσον φέρεσθαι καὶ τὸ ὕδωρ
ἐπ’ αὐτῆς διὰ βάρος ὑφιστάμενον τοῖς κουφοτέροις.
ἂν οὖν πλείονες ὦσι κόσμοι, συμβήσεται τὴν γῆν
πολλαχοῦ μὲν ἐπάνω τοῦ πυρὸς καὶ τοῦ ἀέρος xsi-
x ὅϑαι πολλαχοῦ δ᾽ ὑποκάτω᾽ καὶ τὸν ἀέρα καὶ τὸ
ὕδωρ ὁμοίως, πῆ μὲν ἐν ταῖς κατὰ φύσιν πῆ δ᾽ ἐν
ταῖς παρὰ φύσιν χώραις ὑπάρχειν. ὧν ἀδυνάτων

11 εἶναι] εἶναι δεῖ E. Malim εἰκὸς εἶναι 18 τὰ Aldina
19 αἰτίας] om. codd. mei 26 πῆ δ᾽ ἐν — φύσιν *

106 DE DEFECTU

ὄντων, ὡς οἴεται, μήτε δύο μήτε πλείονας εἶναι xó-
όμους, ἀλλ᾽ ἕνα τοῦτον ἐκ τῆς οὐσίας ἁπάσης συγκεί
μενον, ἱδρυμένον κατὰ φύσιν, ὡς προσήκει ταῖς τῶν
σωμάτων διαφοραῖς.᾽
20. “᾽4λλὰ καὶ ταῦτα πιϑανῶς μᾶλλον ἢ ἀληϑῶς
εἴρηται" σκόπει δ᾽ οὕτως᾽ ἔφην “ὦ φίλε 4ημήτριε.
τῶν γὰρ σωμάτων τὰ μὲν ἐπὶ τὸ μέσον καὶ κάτω
κινεῖσθαι λέγων τὰ δ᾽ ἀπὸ τοῦ μέσου καὶ ἄνω τὰ
δὲ περὶ τὸ μέσον καὶ κύκλῳ; πρὸς τί λαμβάνει τὸ
μέσον; οὐ δήπου πρὸς τὸ κενόν" οὐ γὰρ ἔστι κατ᾽
αὐτόν. καϑ' oUg δ᾽ ἔστιν, οὐκ ἔχει μέσον, ὥσπερ
οὐδὲ πρῶτον οὐδ᾽ ἔσχατον" πέρατα γὰρ ταῦτα, τὸ
^ ἄπειρον καὶ ἀπεράτωτον. εἰ δὲ καὶ βιάσαιτό τις
αὑτὸν λόγου βίᾳ κενοῦ μέσον ἀπείρον νοῆσαί τι,
τίς ἡ πρὸς τοῦτο γιγνομένη τῶν κινήσεων διαφορὰ
τοῖς σώμασι; οὔτε γὰρ ἐν τῷ κενῷ δύναμις ἔστι
τῶν σωμάτων οὔτε τὰ σώματα προαίρεσιν ἔχει καὶ
ὁρμήν, ἣ τοῦ μέσου γλέχεται καὶ πρὸς τοῦτο συν-
E τείνει πανταχόϑεν. ἀλλ᾽ ὁμοίως ἄπορόν ἐστιν ἀψύ-
qov σωμάτων πρὸς ἀσώματον χώραν καὶ ἀδιάφορον so
ἢ φορὰν ἐξ αὐτῶν ἢ ὁλκὴν ὑπ᾽ ἐκείνης γιγνομένην
νοῆσαι. λείπεται τοίνυν τὸ μέσον οὐ τοπικῶς ἀλλὰ
σωματικῶς λέγεσθαι. τοῦδε γὰρ τοῦ xóGuov μίαν
ἐκ πλειόνων σωμάτων καὶ ἀνομοίων ἑνότητα καὶ
σύνταξιν ἔχοντος. αἱ διαφοραὶ τὰς κινήσεις ἄλλας 55

σι

μὰ

0

μι

5

6 ἔφην X: ἔφη 14 λόγου Emperius: λόγῳ κενοῦ
μέσον W: κινούμενον ἀπείρου Emperius: ἄπειρον νρροῆς-
σαι X: τολμῆσαι τι δ 19 ὁμοίως Madvigius: ὅμως 920
χώραν Μ: χωρεῖν

ORACULORUM. 107

πρὸς ἄλλα ποιοῦσιν ἐξ ἀνάγκης. δῆλον δὲ τῷ μετα-
κοσμούμενα ταῖς οὐσίαις ἕκαστα καὶ τὰς χώρας ἅμα
συμμεταβάλλειν" αἵ μὲν γὰρ διακρίσεις ἀπὸ τοῦ μέ-
σου τὴν ὕλην αἰρομένην ἄνω κύκλῳ διανέμουσιν"
5 αἱ δὲ συγκρίσεις καὶ πυχνώσεις πιέξουσι κάτω πρὸς
τὸ μέσον καὶ συνελαύνουσι.᾽
21. Περὶ ὧν οὐκ ἀναγκαῖον ἐνταῦϑα πλείοσι
λόγοις χρῆσϑαι. ἣν γὰρ ἄν τις ὑπόϑηται τῶν πα-
ϑῶν τούτων καὶ τῶν μεταβολῶν αἰτίαν εἶναι δημι-
10 ουργόν, αὕτη συνέξει τῶν κόσμων ἕκαστον ἐν ἑαυτῷ.
καὶ γὰρ γῆν καὶ ϑάλατταν ἕκαστος ἔχει κόσμος" 426
ἔχει γὰρ καὶ μέσον ἕχαστος ἴδιον, καὶ πάϑη σωμά-
τῶν καὶ μεταβολὰς καὶ φύσιν καὶ δύναμιν, ἣ σῴξει
καὶ φυλάττει κατὰ χώραν ἕκαστον. τὸ μὲν γὰρ ἐκτός,
16 εἴτ᾽ οὐδέν ἐστιν εἴτε κενὸν ἄπειρον, οὐ παρέχει
μέσον. ὡς εἴρηται" πλειόνων δὲ κόσμων ὄντων, xc
ἕκαστον ἔστιν ἴδιον μέσον ὥστε κίνησις ἰδία τοῖς
μὲν ἐπὶ τοῦτο τοῖς δ᾽ ἀπὸ τούτου τοῖς δὲ περὶ τοῦτο,
κωϑάπερ αὐτοὶ διαιροῦσιν. ὃ δ᾽ ἀξιῶν, πολλῶν μέ-
2). ὅῶν ὄντων. ἐφ᾽ £v μόνον ὠϑεῖσθϑαι τὰ βάρη παντα-
χόϑεν, οὐδὲν διαφέρει τοῦ, πολλῶν ὄντων ἀνϑρώ-
πων. ἀξιοῦντος εἰς μίαν φλέβα τὸ πανταχόϑεν αἷμα
συρρεῖν καὶ μιᾷ μήνιγγι τοὺς πάντων ἐγκεφάλους
περιέχεσθαι, δεινὸν ἡγούμενος, εἰ τῶν φυσικῶν Β
5. σωμάτων οὐ μίαν ἅπαντα τὰ στερρὰ καὶ μίαν τὰ
μανὰ χώραν ἐφέξει. καὶ γὰρ οὗτος ἄτοπος ἔσται
κἀκεῖνος ἀγανακτῶν. εἰ τὰ ὅλα τοῖς αὑτῶν μέρεσι

8 ὑπόϑηται *: ὑποθϑῆται 10 τῶν κόσμων E: τὸν κόσμον
183 ) M 14 τὸ Turnebus: τοῦ 17 ὥστ᾽ ἔσται

108 DE DEFECTU

χρῆται, τὴν κατὰ φύσιν ϑέσιν ἔχουσιν ἐν ἑκάστῳ
καὶ τάξιν. ἐκεῖνο γὰρ ἦν ἄτοπον, εἴ τις ἔλεγε κό-
ὅμον εἷναι τὸν ἐν αὑτῷ σελήνην ἔχοντα καϑάπερ

, ἄνϑρωπον ἐν ταῖς πτέρναις τὸν ἐγχέφαλον φοροῦντα
καὶ τὴν καρδίαν ἐν τοῖς κροτάφοις. τὸ δὲ πλείονας 5
ποιοῦντας χωρὶς ἀλλήλων κόσμους ἅμα τοῖς ὅλοις
τὰ μέρη συναφορίξειν καὶ συνδιαιρεῖν οὐκ ἄτοπον"

Ο ἡ γὰρ ἐν ἑκάστῳ γῆ καὶ ϑάλασσα καὶ οὐρανὸς κεί-
ὄεται κατὰ φύσιν ὡς προσήκει. τό v ἄνω καὶ κάτω
καὶ κύκλῳ καὶ μέσον οὐ πρὸς ἄλλον οὐδ᾽ ἐχτὸς 10
ἀλλ᾽ ἐν ἑαυτῷ καὶ πρὸς ἑαυτὸν ἔχει τῶν κόσμων
ἕκαστος.

28. “Ὃν μὲν γὰρ ἔξω τοῦ κόσμου λίϑον ὑποτί-
ϑενταί τινες οὔτε μονῆς εὐπόρως παρέχει νόησιν
οὔτε κινήσεως. πῶς γὰρ ἢ μενεῖ βάρος ἔχων ἢ τὸ
κινήσεται πρὸς τὸν κόσμον, ὥσπερ τὰ λοιπὰ βάρη,
μήτε μέρος ὧν αὐτοῦ μήτε συντεταγμένος εἰς τὴν
οὐσίαν; γῆν δ᾽ ἐν ἑτέρῳ κόσμῳ περιεχομένην καὶ
συνδεδεμένην οὐκ ἔδει διαπορεῖν ὅπως οὐκ ἐνταῦϑα

D μεταχωρεῖ διὰ βάρος ἀπορραγεῖσα τοῦ ὅλου, τὴν so
φύσιν ὁρῶντας καὶ τὸν τόνον ὑφ᾽ οὗ συνέχεται τῶν
μερῶν ἕκαστον. ἐπεὶ μὴ πρὸς τὸν κόσμον ἀλλ᾽
ἐχτὸς αὐτοῦ τὸ κάτω καὶ ἄνω λαμβάνοντες, ἐν ταῖς
αὐταῖς ἀπορίαις Ἐπικούρῳ γενησόμεϑα κινοῦντι τὰς
ἀτόμους ἁπάσας εἰς τοὺς ὑπὸ πόδας τόπους, ὥσπερ 535
ἢ τοῦ κενοῦ πόδας ἔχοντος ἢ τῆς ἀπειρίας ἐν αὑτῇ

2 ἦν) ἦν à»? 3 αὑτῷ) αὑτῷ κάτω Post ἔχοντα la-
cunam statuii W — 4 ἐν ταῖς πτέρναις κξ] cf. [Demosth.]

7,46 18pyf»X: τὴν 24 ᾿Επικούρῳ] vid. Useneri Epicu-
rea p. 212 26 αὑτῇ *: αὐτῇ

ORACULORUM. 109

κάτω vs καὶ ἄνω νοῆσαι διδούσης. διὸ καὶ XQU-
διππον ἔστι ϑαυμάξειν. μᾶλλον δ᾽ ὅλως διαπορεῖν,
ὅ τι δὴ παϑὼν τὸν κόσμον ἐν μέσῳ φησὶν ἰδρῦ-
σϑαι. καὶ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ τὸν μέσον τόπον ἀιδίως
5 κατειληφυῖαν., οὐχ ἥκιστα τούτῳ συνείργεσϑαι πρὸς
τὴν διαμονὴν καὶ οἱονεὶ ἀφϑαρσίαν. ταυτὶ γὰρ ἐν E
τῷ τετάρτῳ περὶ “υνατῶν λέγει, μέσον τε τοῦ
ἀπείρου τόπον οὐκ ὀρϑῶς ὀνειρώττων ἀτοπωτέραν
τε τῆς διαμονῆς τοῦ χόσμου τῷ ἀνυπάρκτῳ μέσῳ
10 τὴν αἰτίαν ὑποτιϑείς᾽ καὶ ταῦτα πολλάκις εἰρηκὼς
ἐν ἑτέροις. ὅτι ταῖς εἰς τὸ αὑτῆς μέσον ἡ οὐσία καὶ
ταῖς ἀπὸ τοῦ αὑτῆς μέσου διοικεῖται καὶ συνέχεται
κινήσεσι.ἢ
29. “Καὶ μὴν τά γ᾽ ἄλλα τῶν Στωικῶν τίς ἂν
15 φοβηϑείη, πυνθανομένων πῶς εἰμαρμένη μία μένει
καὶ πρόνοια. καὶ οὐ πολλοὶ Ζέες καὶ Ζῆνες ἔσον-
ται, πλειόνων ὄντων κόσμων; πρῶτον μὲν γὰρ εἰ
τὸ πολλοὺς εἶναι Δίας καὶ Ζῆνας ἄτοπόν ἐστι, πολλῷ F
δήπουθεν ἔσται τὰ ἐχείνων ἀτοπώτερα᾽ καὶ γὰρ
40 ἡλέους καὶ σελήνας καὶ ᾿4πόλλωνας καὶ ᾿“ρτέμιδας
καὶ Ποσειδῶνας ἐν ἀπείροις κόσμων περιόδοις ἀπεί-
ρους ποιοῦσιν. ἔπειτα τίς ἀνάγκη πολλοὺς εἶναι
Δίας. ἂν πλείονες ὦσι κόσμοι. καὶ μὴ καϑ᾽ ἕκαστον
ἄρχοντα πρῶτον καὶ ἡγεμόνα τοῦ ὅλου ϑεὸν ἔχοντα
: χαὶ νοῦν καὶ λόγον, οἷος ὁ παρ᾽ ἡμῖν κύριος ἁπάν- 496
τῶν καὶ πατὴρ ἐπονομαξόμενος; ἢ τί κωλύσει τῆς

1 νοῆσαι *: διανοῆσαι ubi δια ex διδούσης orta fuerit
b τούτῳ Turnebus: τοῦτον συνειργάσϑαι Ἐν. συνεργεῖσθαι
W 12 αὑτῆς *: αὑτῆξ 16 malim μενεῖ 28 xa9' ἕκα-
στον] x«9" ἕνα τὸν W. Sed nihil opus

110 DE DEFECTU

τοῦ Ζιὸς εἱμαρμένης καὶ προνοίας ὑπηκόους πάντας
εἶναι, καὶ τοῦτον ἐφορᾶν ἐν μέρει καὶ κατευϑύνειν,
ἐνδιδόντα πᾶσιν ἀρχὰς καὶ σπέρματα καὶ λόγους
τῶν περαινομένων; οὐ γὰρ ἐνταῦϑα μὲν ὃν συνί-
σταται σῶμα πολλάκις ἐκ διεστώτων σωμάτων, οἷον 5
ἐχκλησία καὶ στράτευμα καὶ χορός ὧν ἑκάστῳ καὶ
ξῆν καὶ φρονεῖν καὶ 'μανϑάνειν συμβέβηκεν, ὡς
οἴεται Χρύσιππος᾽ ἐν δὲ τῷ παντὶ δέκα κόσμους ἢ
B πεντήκοντ᾽ ἢ ἑκατὸν ὄντας ἑνὶ χρῆσθαι λόγῳ καὶ
πρὸς ἀρχὴν συντετάχϑαι μίαν ἀδύνατόν ἐστιν. ἀλλὰ 10
καὶ πάνυ πρέπει ϑεοῖς ἡ τοιαύτη διάταξις" οὐ γὰρ
ὡς σμήνους ἡγεμόνας δεῖ ποιεῖν ἀνεξόδους οὐδὲ
φρουρεῖν συγκλείσαντας τῇ ὕλῃ μᾶλλον δὲ συμ-
φράξαντας, ὥσπερ οὗτοι τοὺς ϑεοὺς ἀέρων ἕξεις
ποιοῦντες καὶ ὑδάτων καὶ πυρὸς δυνάμεις ἐγκεκρα- 15
μένας ἡγούμενοι συγγεννῶσι τῷ κόσμῳ καὶ πάλιν
συγκατακάουσιν, οὐκ ἀπολύτους οὐδ᾽ ἐλευϑέρους οἷον
ἡνιόχους ἢ κυβερνήτας ὄντας ἀλλ᾽, ὥσπερ ἀγάλματα
προσηλοῦται καὶ συντήκεται βάσεσιν, οὕτως ἐγκε-
C χλειμένους εἰς τὸ σωματικὸν καὶ συγκαταγεγομφω- 20
μένους. κοινωνοῦντας αὐτῷ μέχρι φϑορᾶς καὶ δια-
λύσεως ἁπάσης καὶ μεταβολῆς.ἢ
80. “Ἐκεῖνος δ᾽ οἶμαι σεμνότερος ὃ λόγος καὶ
μεγαλοπρεπέστερος, ἀδεσπότους καὶ αὐτοκρατεῖς τοὺς
ϑεοὺς ὄντας, ὥσπερ οἱ Τυνδαρίδαι τοῖς χειμαξομέ- 25
voig βοηϑοῦσιν
4 ἕν συνίσταται] ἔνι συνίστασθαι Duebnerus 9 ἢ

ἑκατὸν : καὶ ἑκατὸν 19 ἐγκεκλειμένους *: ἐγκεκλει-
σμένους

ORACULORUM. 111

᾿ἐπερχόμενοί ve μαλάσσοντες βίᾳ τὸν
πόντον ὠκείας τ᾽ ἀνέμων ῥιπάρ᾽
οὐκ ἐμπλέοντες αὐτοὶ καὶ συγκινδυνεύοντες ἀλλ᾽
ἄνωϑεν ἐπιφαινόμενοι καὶ σῴξοντες" οὕτως ἐπιέναι
δ τῶν κόσμων ἄλλοτ᾽ ἄλλον, ἡδονῇ vs τῆς ϑέας ἀγο-
μένους καὶ τῇ φύσει συναπευϑύνοντας ἕκαστον. ὃ
μὲν γὰρ Ὁμηρικὸς Ζεὺς οὐ πάνυ πρόσω μετέϑηκε Ὁ
τὴν ὄψιν ἀπὸ Τροίας ἐπὶ τὰ Θράκια καὶ τοὺς περὶ
τὸν Ἴστρον νομάδας. ὃ δ᾽ ἀληϑινὸς ἔχει καλὰς καὶ
10 πρεπούσας ἐν πλείοσι κόσμοις μεταβολάς, οὐχὶ κενὸν
ἄπειρον ἔξω βλέπων οὐδ᾽ ἑαυτὸν ἄλλο δ᾽ οὐδὲν
(ὡς φήϑησαν ἔνιοι) νοῶν, ἀλλ᾽ ἔργα τὸ ϑεῶν καὶ
ἀνθρώπων πολλὰ κινήσεις ve καὶ φορὰς ἄστρων ἐν
περιόδοις καταϑεώμενος. οὐ γὰρ ἀπεχϑάνεται μετα-
15 βολαῖς ἀλλὰ καὶ πάνυ χαίρει τὸ Ostov, εἰ δεῖ τῶν
φαινομένων τεχμαίρεσϑαι ταῖς κατ᾽ οὐρανὸν ἐξαμεί-
ψεσι καὶ περιόδοις. ἡ μὲν οὖν ἀπειρία παντάπασιν E
ἀγνώμων καὶ ἄλογος καὶ μηδαμῇ προσιεμένη ϑεόν,
ἀλλὰ χρωμένη πρὸς πάντα τῷ κατὰ τύχην καὶ αὐτο-
:0 μάτως᾽ ἡ δ᾽ ἐν ὡρισμένῳ πλήϑει καὶ ἀριϑμῷ κό-
σμων ἐπιμέλεια καὶ πρόνοια τῆς εἰς Pv δεδυκυίας
σῶμα καὶ προσηρτημένης ἑνὶ καὶ τοῦτο μετασχηματι-
ξούσης καὶ ἀναπλαττούσης ἀπειράκις ἔμοιγε δοκεῖ
μηδὲν ἔχειν ἀσεμνότερον μηδ᾽ ἐπιπονώτερον.ἢ
86. 81, Ἐγὼ μὲν οὖν τοσαῦτ᾽ εἰπὼν ἐπέσχον. ὃ
δὲ Φίλιππος οὐ πολὺν χρόνον διαλιπών “τὸ μὲν
ἀληϑές᾽ ἔφη 'περὶ τούτων οὕτως ἔχειν ἢ ἑτέρως οὐκ

1 ἐπερχόμενοι x] Bergk. 8 p. 138 0 4 ἐπιέναι Turnebus:
ὑπεῖναι 1 Ὁμηρικὸς) cf. N 88αα. 2324 μηδ᾽ *: μήτ᾽

112 DE DEFECTU

F ἂν ἔγωγε διισχυριδσαίμην᾽ εἰ δὲ τὸν ϑεὸν ἐχβιβάξο-
μὲν ἐνὸς κόσμον, διὰ τί πέντε μόνων οὐ πλειόνων
ποιοῦμεν δημιουργόν, καὶ τίς ἔστι τοῦ ἀριϑμοῦ τού-
του πρὸς τὸ πλῆϑος λόγος, ἥδιον ἄν μοι δοχῶ
μαϑεῖν ἢ τῆς ἐνταῦϑα τοῦ E καϑιερώσεως τὴν διά-
νοίαν. οὔτε γὰρ τρίγωνος ἢ τετράγωνος οὔτε τέλειος
ἢ κυβικὸς οὔτ᾽ ἄλλην τινὰ φαίνεται κομψότητα πα-
θέχων τοῖς ἀγαπῶσι τὰ τοιαῦτα καὶ ϑαυμάξουσιν. ἡ
δ᾽ ἀπὸ τῶν στοιχείων ἔφοδος, ἣν αὐτὸς ὑπῃνίξατο,
πάντῃ δυσληπτός ἐστι καὶ μηδὲν ὑποφαίνουσα τῆς 10

497 ἐκεῖνον ἐπεσπασμένης πιϑανότητος εἰπεῖν, ὡς εἰκός
ἔστι πέντε σωμάτων ἰσογωνίων καὶ ἰσοπλεύρων καὶ
περιεχομένων ἴσοις ἐπιπέδοις, ἐγγενομένων τῇ ὕλῃ,
τοσούτους εὐθὺς ἐξ αὐτῶν ἀποτελεσϑῆναι κόσμους.

82. “Καὶ μήν᾽ ἔφην ἐγώ “δοκεῖ Θεόδωρος ὃ Zo- 15
λεὺς οὐ φαύλως μετιέναι τὸν λόγον, ἐξηγούμενος
τὰ μαϑηματικὰ τοῦ Πλάτωνος. μέτεισι δ᾽ οὕτωο.
πυραμὶς καὶ ὀκτάεδρον καὶ εἰκοσάεδρον καὶ δωδε-
κάεδρον, ἃ πρῶτα τέϑεται Πλάτων, καλὰ μέν ἐστι
πάντα συμμετρίαις λόγων καὶ ἰσότησι. καὶ κρεῖσσον 50

Β οὐδὲν αὐτῶν οὐδ᾽ ὅμοιον ἄλλο συνϑεῖναι τῇ φύσει
καὶ συναρμόσαι λέλειπται. μιᾶς γε μὴν πάντα συστά-
σεως οὐκ εἴληχεν οὐδ᾽ ὁμοίαν ἔχει τὴν γένεσιν,
ἀλλὰ λεπτότατον μέν ἐστι καὶ μικρότατον ἡ πυραμίς,
μέγιστον δὲ “καὶ πολυμερέστατον τὸ δωδεκάεδρον 35
τῶν δὲ λειπομένων δυεῖν τοῦ ὀκταέδρου μεῖξον ἢ
διπλάσιον πλήϑει τριγώνων τὸ εἰκοσάεδρον. διὸ τὴν

σι

11 ἐκεῖνον Turnebus: ἐκείνων

ORACULORUM. 113

γένεσιν ἅμα πάντα λαμβάνειν ἐκ μιᾶς ὕλης ἀδύνα-
τόν ἐστι. τὰ γὰρ λεπτὰ καὶ μικρὰ καὶ ταῖς κατα-
σκευαῖς ἁπλούστερα πρῶτα τῷ κινοῦντι καὶ διαπλάτ-
τοντι τὴν ὕλην ὑπακούειν ἀνάγκη καὶ συντελεῖσθαι
5 καὶ προὔφίστασϑαι τῶν ἁδρομερῶν καὶ πολυσωμάτων
καὶ τὴν σύστασιν ἐργωδεστέραν ἐχόντων, ἐξ ὧν τὸ C
δωδεκάεδρον. ἕπεται δὲ τούτῳ τὸ μόνον εἶναι σῶμα
πρῶτον τὴν πυραμίδα, τῶν δ᾽ ἄλλων μηδέν. ἀπο-
λειπομένων τῇ φύσει τῆς γενέσεως. ἔστιν οὖν ἴαμα
10 x&l ταύτης τῆς ἀτοπίας ἡ τῆς ὕλης εἰς πέντε κόσμους
διαίρεσις καὶ διάστασις. ὅπου μὲν γὰρ πυραμὶς
(ὑπέστησε γὰρ πρῶτον), ὅπου δ᾽ ὀχτάεδρον, ὅπου
δ᾽ εἰκοσάεδρον. ἐκ δὲ τοῦ προῦποστάντος ἐν ἑκάστῳ
. τὰ λοιπὰ τὴν γένεσιν ἕξει, κατὰ σύγκρισιν καὶ διά-
15 κρίσιν μερῶν εἰς πάντα γιγνομένης πᾶσι μεταβολῆς,
ὡς αὐτὸς ὁ Πλάτων ὑποδείκνυσι διὰ πάντων σχε-
δὸν ἐπεξιών" ἡμῖν δὲ βραχέως ἀρκέσει μαϑεῖν. ἐπεὶ D
γὰρ ἀὴρ μὲν σβεννυμένου πυρὸς ὑφίσταται, καὶ
λεπτυνόμενος αὖϑις ἐξ αὑτοῦ πῦρ ἀναδίδωσιν, ἐν
x τοῖς ἑκατέροις σπέρμασι τὰ πάϑη δεῖ ϑεᾶσϑαι καὶ
τὰς μεταβολάς. σπέρματα δὲ πυρὸς μὲν ἡ πυραμίς,
ἐξ εἴκοσι καὶ τεσσάρων πρώτων τριγώνων" τὸ δ᾽
ὀκτάεδρον ἀέρος ἐκ τεσσαράκοντα καὶ ὀκτὼ τῶν
αὐτῶν γίγνεται. γίγνεται τοίνυν ἀέρος μὲν ὃν στοι-
35 χεῖον, ἐκ δυεῖν πυρὸς ** συγχραϑέντων καὶ συστάν-
τῶν, τὸ δ᾽ ἀέρος αὖ κερματιξόμενον εἰς δύο πυρὸς

19 ὑπέστησε] ὑφέστηκε Emperius 18 ἑκάστῳ Anony-
mus: ἑκάστῃ 14 x«l διάκρισιν Turnebus 16 Ilicrov]
Tim. p. 56 sqq. 18 γὰρ ἀὴρ ": γὰρ ἦν 19 αὑτοῦ *: αὐτοῦ
80 ἑκατέρους 2428 ὃν &ígog? 26 lac. 7 litt. in E

Plutarchi Moralia. Vol. XII. 8

114 | DE DEFECTU

διακρένεται σώματα, συνϑλιβόμενον δ᾽ αὖϑις αὑτῷ
E καὶ συμπίπτον εἰς ὕδατος ἰδέαν ἄπεισιν. ὥστε παν-
ταχοῦ τὸ προὐφιστάμενον ἀεὶ πᾶσι τοῖς ἄλλοις εὐ-
πόρως παρέχειν τὴν γένεσιν ἐκ τῆς μεταβολῆς" καὶ
μὴ μόνον ὃν εἶναι πρῶτον, ἑτέρου δ᾽ ἐν ἑτέρῳ 5
συστήματι κίνησιν ἀρχηγὸν καὶ προληπτικὴν ἐς γέ-
vse6w ἔχοντος πᾶσι τηρεῖσϑαι τὴν ὁμωνυμίαν.ἢ
33. Καὶ ὁ Auudwviog “ἀνδρικῶς μέν᾽ ἔφη "votre
τῷ Θεοδώρῳ καὶ φιλοτίμως διαπεπόνηται᾽ ϑαυμά-
όαιμι δ᾽ ἄν. εἰ μὴ δόξειε χρῆσϑαι λήμμασιν ἄναι-
ρετικοῖς ἀλλήλων. ἀξιοῖ γὰρ ἅμα πᾶσι τοῖς πέντε
μὴ γίγνεσϑαι τὴν σύστασιν, ἀλλὰ τὸ λεπτότατον ἀεὶ
F καὶ δι’ ἐλάττονος πραγματείας συνιστάμενον προ-
ἐκπίπτειν εἰς γένεσιν. εἶϑ᾽ ὥσπερ ἀκόλουθον οὐ
μαχόμενον τούτῳ τίθησι τὸ μὴ πᾶσαν ὕλην πρῶτον i
εἰσφέρειν τὸ λεπτότατον καὶ ἁπλούστατον. ἀλλ᾽ ἐνι-
αχῆ τὰ ἐμβριϑῆ καὶ πολυμερῆ φϑάνειν προανίσχοντα
ταῖς γενέσεσιν ἐκ τῆς ὕλης. ἄνευ δὲ τούτου, πέντε
σωμάτων πρώτων ὑποκειμένων καὶ διὰ τοῦτο κόσμων
λεγομένων εἶναι τοσούτων, πρὸς μόνα τὰ τέσσαρα 90
τῇ πιϑανότητι χρῆται. τὸν δὲ κύβον ὥσπερ ἐν παι-
διᾷ ψήφων ὑφήρηται, μήτ᾽ αὐτὸν sig ἐκεῖνα μετα-
βάλλειν πεφυκότα μήτ᾽ ἐχείνοις παρέχειν μεταβολὴν
498 εἰς ἑαυτόν, ἅτε δὴ τῶν τριγώνων. οὐχ ὁμογενῶν
ὄντων. ἐκείνοις μὲν γὰρ ὑπόκειται κοινὸν ἐν πᾶσι ss
τὸ ἡμιτρίγωνον, ἐν τούτῳ δ᾽ ἴδιον μόνῳ τὸ ἐδσοσκε-
λές, οὐ ποιοῦν πρὸς ἐχεῖνο σύννευσιν οὐδὲ σύγκρα-

μὰ

0

19 λεπτότατον X: ἁπλότατον 41 οὐδὲ *: οὔτε

—

ORACULORUM. 115

σιν ἑνωτικήν. εἴπερ οὖν πέντε σωμάτων ὄντων καὶ
πέντε κόσμων, ἕν ἐν ἑκάστῳ τὴν ἡγεμονίαν ἔχει
τῆς γενέσεως, Üxov γέγονεν ὃ κύβος πρῶτος, οὐδὲν
ἔσται τῶν ἄλλων" εἰς οὐδὲν γὰρ ἐκείνων μεταβάλ-
5 λειν πέφυκεν. ἐῶ γάρ, ὅτι καὶ τὸ τοῦ καλουμένου
δωδεκαέδρου στοιχεῖον ἄλλο ποιοῦσιν, οὐχ ἐκεῖνο
τὸ σκαληνόν, ἐξ οὗ τὴν πυραμίδα καὶ τὸ ὀκτάεδρον
καὶ τὸ εἰκοσάεδρον ὃ Πλάτων συνίστησιν. ὥσϑ᾽᾽᾽ ἅμα B
γελῶν ὁ ᾿Δμμώνιος εἶπεν “ἢ ταῦτά σοι διαλυτέον ἢ
10 ἔδιόν τε λεκτέον περὶ τῆς κοινῆς ἀπορίας.᾽
84. Κἀγώ ᾿πιϑανώτερον οὐδὲν ἔχω λέγειν ἔν ys
τῷ παρόντι" βέλτιον δ᾽ ἴσως ἐστὶν ἰδίας εὐθύνας
ὑπέχειν δόξης ἢ ἀλλοτρίας. λέγω τοίνυν αὖϑις ἐξ
ἀρχῆς, ὅτι δυεῖν ὑποκειμένων φύσεων, τῆς μὲν
15 αἰσϑητῆς ἐν γενέσει καὶ φϑορᾷ μεταβόλου καὶ φο-
ρητῆς ἄλλοτ᾽ ἄλλως, ἑτέρας δ᾽ ἐν οὐσίᾳ νοητῆς ἀεὶ
κατὰ ταὐτὰ ὡσαύτως ἐχούσης, δεινόν ἐστιν, ὦ ἑταῖρε,
τὴν μὲν νοητὴν διωρίσϑαι καὶ διαφορὰν ἔχειν ἐν
ἑαυτῇ. τὴν δὲ σωματικὴν καὶ παϑητικὴν εἰ μὴ μίαν C
:0 τις ἀπολείπει συμπεφυκυῖαν αὑτῇ καὶ συννεύουσαν
ἀλλὰ χωρίέξει xal διίστησιν, ἀγανακτεῖν καὶ δυσχε-
ραίνειν. τὰ γὰρ μόνιμα καὶ ϑεῖα δήπου μᾶλλον
αὑτῶν ἔχεσθαι προσήχει καὶ φεύγειν ὡς ἀνυστόν
ἐστι τομὴν ἅπασαν καὶ διάστασιν. ἀλλὰ καὶ τούτων
86 ἡ τοῦ ἑτέρου δύναμις ἁπτομένη μείξονας ἐνείργασται,
τῶν κατὰ τόπον διαστάσεων τοῖς νοητοῖς τὰς κατὰ
λόγον καὶ ἰδέαν ἀνομοιότητας. ὅϑεν ἐνιστάμενος

3 ἕν ἐν *: ἐν 90 ἀπολείπει *: ἀπολείποι
8*

116 DE DEFECTU

^ τοῖς ἕν τὸ πᾶν ἀποφαίνουσιν ὁ Πλάτων, τό τ᾽ ὃν
εἶναί φησι καὶ τὸ ταὐτὸν καὶ τὸ ἕτερον, ἐπὶ πᾶσι δὲ
D χένησιν καὶ στάσιν. ὄντων οὖν πέντε τούτων, οὐ
ϑαυμαστὸν ἦν, εἰ τῶν πέντε σωματικῶν στοιχείων
ἐχείνων ἕκαστον ἑχάστου μίμημα τῇ φύσει καὶ εἴδω- 5
λόν ἐστι γεγενημένον οὐκ ἄμικτον οὐδ᾽ εἰλικρινές,
ἀλλὰ τῷ μάλιστα μετέχειν ἕκαστον ἑκάστης δυνά-
μεως. Ó μέν ys κύβος ἐμφανῶς στάσεως οἰκεῖόν
ἐστι σῶμα διὰ τὴν τῶν ἐπιπέδων ἀσφάλειαν καὶ
βεβαιότητα' τῆς δὲ πυραμίδος πᾶς ἄν τις τὸ πυρο- 10
εἰδὲς καὶ κινητικὸν ἐν τῇ λεπτότητι τῶν πλευρῶν
καὶ τῇ τῶν γωνιῶν ὀξύτητι κατανοήσειξεν" ἡ δὲ τοῦ
δωδεκαέδρου φύσις, περιληπτικὴ τῶν ἄλλων σχημά-
τῶν οὖσα τοῦ ὄντος εἰχὼν πρὸς πᾶν ἂν τὸ σωματι-
E κὸν γεγονέναι δόξειε" τῶν δὲ λοιπῶν δυεῖν τὸ μὲν is
εἰχοσάεδρον τῆς τοῦ ἑτέρου τὸ δ᾽ ὀκτάεδρον μά-
λιστα τῆς ταὐτοῦ μετείληχεν ἰδέας. διὸ τοῦτο μὲν
ἀέρα σχετικὸν οὐσίας πάσης ἐν μιᾷ μορφῇ, ϑάτερον
᾿ ὕδωρ ἐπὶ πλεῖστα τῷ κεράννυσϑαι γένη ποιοτή-
TOv τρεπόμενον παρεῖχεν. εἴπερ οὖν ἡ φύσις ἀπαιτεῖ so
τὴν ἰσονομίαν ἐν πᾶσι, καὶ κόσμους εἰκός ἐστι μήτε
πλείους γεγονέναι μήτ᾽ ἐλάττους τῶν παραδειγμά-
vOv, ὅπως ἕκαστον ἐν ἑχάστῳ τάξιν ἡγεμονικὴν ἔχῃ
καὶ δύναμιν, ὥσπερ ἐν ταῖς συστάσεσι τῶν σωμά-
τῶν ἔσχηκεν. 35
3D. “Οὐ μὴν ἀλλὰ τοῦτο μὲν ἔστω παραμυϑία

1 Πλάτων] Soph. p. 249 b sqq. 9 σῶμα] σῆμα X. cf.
lin. 14 εἰκὼν 14 à» * 20 τρεπόμενον Turnebus: τρεπό-
μενὰ 38 ἐν Vulcobius

ORACULORUM. 117

τοῦ ϑαυμάξοντος, εἰ τὴν ἐν γενέσει xol μεταβολῇ F
φύσιν εἰς γένη τοσαῦτα διαιροῦμεν. ἐκεῖνο δ᾽ ἤδη
σκοπεῖτε κοινῇ προσέχοντες, ὅτι τῶν ἀνωτάτω ἀρ-
χῶν. λέγω δὲ τοῦ ἑνὸς καὶ τῆς ἀορίστου δυάδος, ἡ
μὲν ἀμορφίας πάσης στοιχεῖον οὖσα καὶ ἀταξίας
ἀπειρία κέχληται" ἡ δὲ τοῦ ἑνὸς φύσις δρίξουσα καὶ
καταλαμβάνουσα τῆς ἀπειρίας τὸ κενὸν καὶ ἄλογον
καὶ ἀόριστον ἔμμορφον παρέχεται. καὶ τὴν ἑπομένην
περὶ τὰ αἰσϑητὰ δείξει καταγόρευσιν ἁμωσγέπως 499
10 ὑπομένον καὶ δεχόμενον. αὗται δὲ πρῶτον αἵ ἀρχαὶ
περὶ τὸν ἀριϑμὸν ἐπιφαίνονται, μᾶλλον δ᾽ ὅλως
ἀριϑμὸς οὐκ ἔστι τὸ πλῆϑος. ἂν μὴ καϑάπερ εἶδος
ὕλης τὸ Ev γενόμενον ἐκ τῆς ἀπειρίας τοῦ ἀορίστου
πῇ μὲν πλεῖον πῆ δ᾽ ἔλαττον ἀποτέμνηται. τότε
15 γὰρ ἀριϑμὸς γίγνεται τῶν πληϑῶν ἕκαστον ὑπὸ τοῦ
ἑνὸς ὁριξόμενον᾽ ἐὰν δ᾽ ἀναιρεϑῇ τὸ ἕν, πάλιν ἡ
ἀόριστος δυὰς συγχέασα πᾶν ἄρρυϑμον καὶ ἄπειρον
καὶ ἄμετρον ἐποίησεν. ἐπεὶ δὲ τὸ εἶδος οὐκ ἀναί-
ρεσίς ἐστι τῆς ὕλης ἀλλὰ μορφὴ καὶ τάξις ὑποκει-
:0 μένης, ἀνάγκη καὶ τῷ ἀριϑμῷ τὰς ἀρχὰς ἐνυπάρχειν B
ἀμφοτέρας, ὅϑεν ἡ πρώτη καὶ μεγίστη διαφορὰ καὶ
ἀνομοιότης γέγονεν. ἔστι γὰρ ἡ μὲν ἀόριστος ἀρχὴ
τοῦ ἀρτίου δημιουργὸς ἡ δὲ βελτίων τοῦ περιττοῦ"
πρῶτος δὲ τῶν ἀρτίων τὰ δύο καὶ τὰ τρία τῶν
86 περιττῶν, ἐξ ὧν τὰ πέντε τῇ μὲν συνϑέσει κοινὸς
ὧν ἀμφοῖν ἀριϑμὸς τῇ δὲ δυνάμει γεγονὼς περιτ-

8 τῶν ἀνωτάτων Benselerus 7 κενὸν Turnebus: στε-
γὸν 18 ἕν γενόμενον Emperius: ἐγγενόμενον 48 τοῦ
περιττοῦ idem: ὥσπερ ἡ τούτου

118 DE DEFECTU

vóg. ἔδει γάρ, εἰς πλείονα μέρη τοῦ αἰσϑητοῦ καὶ
σωματικοῦ μεριξομένου διὰ τὴν σύμφυτον ἀνάγκην
- τῆς ἑτερότητος, μήτε τὸν πρῶτον ἄρτιον γενέσθαι
μήτε τὸν πρῶτον περιττόν, ἀλλὰ τὸν τρίτον ἐκ τού-
των ἀποτελούμενον, ὅπως ἀπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν ἀρχῶν
C γένηται, καὶ τῆς τὸ ἄρτιον δημιουργούσης καὶ τῆς
τὸ περιττόν οὐ γὰρ ἦν οἷόν τε τῆς ἑτέρας ἀπαλλα-
γῆναι τὴν ἑτέραν ἑκατέρα γὰρ ἀρχῆς φύσιν ἔχει
καὶ δύναμιν. ἀμφοτέρων οὖν συνδυαξομένων, ἡ βελ-
τίων κρατήσασα τῆς ἀοριστίας διαιρούσης τὸ σωμα-
τικὸν ἐνέστη, καὶ τῆς ὕλης ἐν ἀμφοτέροις διιστα-
μένης μέσην τὴν μονάδα ϑεμένη δίχα νεμηϑῆναι τὸ
πᾶν οὐκ εἴασεν, ἀλλὰ πλῆϑος μὲν γέγονε κόσμων
ὑπὸ τῆς ἑτερότητος τοῦ ἀορίστου καὶ διαφορᾶς,
περιττὸν δὲ πλῆϑος ἡ ταὐτοῦ καὶ ὡρισμένου δύνα-
μὲς ἀπείργασται, περιττὸν δὲ τοιοῦτον, ὅτι πορρω-
τέρω τὴν φύσιν ἢ βέλτιον ἔχει προελϑεῖν οὐκ εἴχσεν.
D εἰ μὲν γὰρ ἀμιγὲς καὶ καϑαρὸν ἦν τὸ ἕν, οὐδ᾽ ἂν
ὅλως εἶχεν ἡ ὕλη διάστασιν" ἐπεὶ δὲ τῷ διαιρετικῷ
τῆς δυάδος μέμικται, τομὴν μὲν ἐδέξατο καὶ διαί-
ρεσιν, ἐνταῦϑα δ᾽ ἔστη τῷ περισσῷ τοῦ ἀρτίου κρα-
τηϑέντος.

86. Διὸ καὶ πεμπάσασϑαι τὸ ἀριϑμῆσαι τοῖς
παλαιοῖς ἔϑος ἦν καλεῖν. οἶμαι δὲ καὶ τὰ πάντα
τῶν πέντε παρώνυμα γεγονέναι κατὰ λόγον. ἅτε δὴ
τῆς πεντάδος ἐκ τῶν πρώτων ἀριϑμῶν συνεστώσης.
καὶ γὰρ οἱ μὲν ἄλλοι πολλαπλασιαξόμενοι πρὸς

9 σύμφυτον ἀνάγκην W: σύμφυσιν ἀνάγκη. 8 μήτε *:
μηδὲ 18 οὐδ᾽ ἂν *: οὐδὲν 26 malim πεμπάδος hic et infra

5

20

ORACULORUM. ! . 119

ἄλλους εἰς ἕτερον αὑτῶν ἀριϑμὸν ἐκβαίνουσιν" ἡ
ὃὲ πεντάς, ἂν μὲν ἀρτιάκις λαμβάνηται, τὸν δέκα
ποιεῖ τέλειον" ἐὰν δὲ περισσάκις, ἑαυτὴν πάλιν ἀπο-
δίδωσιν. ἐῶ δ᾽ ὅτι πρῶτον μὲν ἐκ πρώτων δυεῖν

5 τετραγώνων συνέστηκε τῆς τε μονάδος καὶ τῆς τετρά- E
δος ἡ πεντάρ, πρώτη δ᾽ ἴσον δυναμένη τοῖς πρὸ
αὑτῆς δυσὶ τὸ κάλλιστον τῶν ὀρϑογωνίων τριγώ-
vov συνίστησι᾽ πρώτη δὲ ποιεῖ τὸν ἡμιόλιον λόγον.
οὐ γὰρ ἴσως οἰκεῖα ταῦτα volg ὑποκειμένοις πρά-
i10 γμασιν" ἀλλ᾽’ ἐκεῖνο μᾶλλον, τὸ φύσει διαιρετικὸν
τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ τὸ πλεῖστα τούτῳ τὴν φύσιν δια-

νέμειν. ἔνειμε γὰρ ἡμῖν αὐτοῖς αἰσϑήσεις πέντε καὶ F
μέρη ψυχῆς. φυτικὸν αἰσϑητικὸν ἐπιϑυμητικὸν ϑυ-
μοειδὲς λογιστικόν καὶ δαχτύλους ἑκατέρας χειρὸς
15 τοσούτους, καὶ τὸ γονιμώτατον σπέρμα πενταχῆ σχι-
ξόμενον. οὐ γὰρ ἱστόρηται γυνὴ ἡλείονα τεκοῦσ᾽
ἢ πέντε τέκνα ταῖς αὐταῖς ὠδῖσι. καὶ τὴν Ῥέαν
“ἰγύπτιοι μυϑολογοῦσι πέντε ϑεοὺρ τεκεῖν, αἰνιττό-
μένοι τὴν ἐκ μιᾶς ὕλης τῶν πέντε κόσμων γένεσιν.
x» ἐν δὲ τῷ παντὶ πέντε μὲν ξώναις ὁ περὶ γῆν τόπος,
πέντε δὲ κύκλοις ὃ οὐρανὺς διώρισται. δυσὶν ἀρκτι-
κοῖς καὶ δυσὶ τροπικοῖς καὶ μέσω τῷ ἰσημερινῷ"

πέντε δ᾽ αἱ τῶν πλανωμένων ἄστρων περίοδοι γε- 480
γόνασιν, ἡλίου καὶ φωσφόρου καὶ στίλβοντος ὁμο-
25 δρομούντων. ἐναρμόνιος δὲ καὶ ἡ τοῦ χόσμου σύν-
ταξις, ὥσπερ ἀμέλει καὶ τὸ παρ᾽ ἡμῖν ἡρμοσμένον

ὃ ξαυτὴν *: ἑαυτὸν 4 πρῶτον] πρώτη Turnebus — 7
αὑτῆς *: αὐτῆξ 11 τούτῳ W: τούτων 12 ἔνειμε *: ἐν
μὲν 18 φυτικὸν W: φυσικὸν 11 i) Emperius τέκνα
Kaltwasserus: συχνὰ

190 . . . DE DEFECTU

ἐν πέντε τετραχόρδων ϑέσεσιν δρᾶται. τῶν ὑπάτων
καὶ μέσων καὶ συνημμένων καὶ διεξευγμένων καὶ
ὑπερβολαίων᾽" καὶ và μελῳδούμενα διαστήματα πέντε,
δίεσις καὶ ἡμιτόνιον καὶ τόνος καὶ τριημιτόνιον καὶ
δίτονον. οὕτως ἡ φύσις ἔοικε τῷ πέντε ποιεῖν 5
ἅπαντα χαίρειν μᾶλλον ἢ τῷ σφαιροειδῆ. καϑάπερ
᾿Αριστοτέλης ἔλεγε.

81. “Τί δῆτα, φήσαι τις ἄν, ὃ Πλάτων ἐπὶ τὰ
πέντε σχήματα τὸν τῶν πέντε κόσμων ἀριϑμὸν ἀνή-
vEyxsv, εἰπὼν ὅτι τῇ πέμπτῃ συστάσει 'Ó ϑεὸς ἐπὶ τὸ
τὸ πᾶν κατεχρήδατο ἐκεῖνο διαξωγραφῶν;᾽ εἶτα τὴν

Β περὶ τοῦ πλήθους τῶν κόσμων ὑποϑεὶς ἀπορίαν,
πότερον ἕν᾽ ἢ πέντ᾽ αὐτοὺς ἀληϑείᾳ πεφυκότας λέ-
γεῖν προσήκει, δῆλός ἐστιν ἐντεῦϑεν οἰόμενος ὧρ-
μῆσϑαι τὴν ὑπόνοιαν. εἴπερ οὖν δεῖ πρὸς cvv;
ἐκείνου διάνοιαν ἐπάγειν τὸ εἰκός. σκοπῶμεν ὅτι
ταῖς τῶν σωμάτων καὶ ὄἀχημάτων ἐκείνων διαφοραῖς
ἀνάγκη καὶ κινήσεων εὐθὺς ἔπεσϑαι διαφοράς, ὥσπερ

Ο αὐτὸς διδάσκει, τὸ διακρινόμενον ἢ δυγκρινόμενον
ἅμα τῆς οὐσίας τῇ ἑἕτεροιώσει καὶ τὸν τόπον μεταλ- so
λάττειν ἀποφαινόμενος. ἂν γὰρ ἐξ ἀέρος πῦρ γέ-
νηται. λυϑέντος τοῦ ὀκταέδρου καὶ κερματισθέντος
εἰς πυραμίδας, ἢ πάλιν ἀὴρ ἔκ πυρός, συνωσϑέντος

. καὶ συνϑλιβέντος εἰς ὀκτάεδρον, οὐ δυνατὸν μένειν
ὅπου πρότερον ἦν, ἀλλὰ φεύγει καὶ φέρεται πρὸς ss

6 σφαιροειδῆ "Turnebus: σφαιροειδεξ ͵ [᾿Δριστοτέλης]
de Coelo 2, 4 8 Πλάτων] Tim. p. 56 c sqq. 11 ó.efo-
γραφῶν Patzigius ex Plat. l. 1. et p. 1008 c: διαγράφων

16 ἐπάγειν — σκοπῶμεν W: ἀπάγειν — σκοπῶν 20 ἅμα
Turnebus: ὄνομα

ORACULORUM. 121

ἑτέραν χώραν ἐκβιαξόμενον καὶ μαχόμενον τοῖς évi-
σταμένοις καὶ κατεπείγουσιν. ἔτι δὲ μᾶλλον εἰκόνι
τὸ συμβαῖνον ἐγδείκνυται, “τοῖς ὑπὸ τῶν πλοχάνων
καὶ ὀργάνων τῶν περὶ τὴν τοῦ σίτου κάϑαρσιν σειο-

5 μένοις καὶ ἀναλικμωμένοις᾽ ὁμοίως λέγων τὰ στοι- D
χεῖα σείοντα τὴν ὕλην ὑπ’ ἐκείνης τὸ σειόμενα,
προσχωρεῖν ἀεὶ τὰ ὅμοια τοῖς ὁμοίοις, ἄλλην τε
χώραν ἄλλα ἴσχειν πρὶν ἐξ αὐτῶν γενέσθαι τὸ πᾶν
διακοσμηϑέν" οὕτως οὖν τῆς ὕλης ἐχούσης ὡς ἔχειν
10 τὸ πᾶν εἰκός, οὗ. ϑεὸς ἄπεστιν. εὐθὺς αἱ πρῶται
πέντε ποιότητες ἰδίας ἔχουσαι ῥοπὰς ἐφέροντο χω-
Q(c, οὐ παντάπασιν οὐδ᾽ εἰλικρινῶς ἀποχρινόμεναι,
διὰ τὸ πάντων ἀναμεμιγμένων ἀεὶ τὰ κρατούμενα
τοῖς ἐπικρατοῦσι παρὰ φύσιν. ἔπεσθϑαι. διὸ δὴ τοῖς
1: τῶν σωμάτων γένεσιν ἄλλων ἀλλαχῆ φερομένων ἰσα-
ρέϑμους μερίδας καὶ διαστάσεις ἐποίησαν, τὴν μὲν

οὐ καϑαροῦ πυρὸς ἀλλὰ πυροειδῆ. τὴν δ᾽ οὐκ ἀμι- E
γοῦς αἰθέρος ἀλλ᾽ αἰϑεροειδῆ, τὴν δ᾽ οὐ γῆς αὐτῆς
καϑ' ἑαυτὴν ἀλλὰ γεοειδῇ᾽" μάλιστα δὲ καὶ τὴν ἀέρος
$* χοένωσιν τὴν ὕδατος διὰ τὸ πολλῶν, ὥσπερ εἴρηται,
τῶν ἄλλων φύλων ἀναπεπλησμέν᾽ ἀπελθεῖν. οὐ γὰρ
ὁ ϑεὸς διέστησεν οὐδὲ διῴκισε τὴν οὐσίαν, ἀλλ᾽
ὑπ’ αὐτῆς διεστῶσαν αὐτὴν καὶ φερομένην χωρὶς
ἐν ἀκοσμίαις τοσαύταις παραλαβών, ἔταξε καὶ συνήρ-
8 ἐνδείκνυται 'urnebus: ἐκδεέκνυται ὑπὸ τῶν πλοκά-
vo» Plato Tim. p. 62e: ἐπὶ τῶν ἐπειγόντων 4 τῶν idem
σειομένοις ex eodem Turnebus: ἐγκειμένοις — 8 ἄλλα ἴσχειν
idem ex eodem: ἄλλας οἵ οὖν] τοίνυν Duebnerus 10
οὗ ϑεὸς W ex Platone: εὐθέως 14 παρὰ) κατὰΧ — 21 φύ-

λων Huttenus: φύλων ἀναπεπλησμένα Turnebus: ἀναπε-
πλησμένων

122 DE DEFECTU

e ssh

μοσε δι᾽ ἀναλογίας xal μεσότητος" εἶθ᾽ ἑκάστῃ λόγον
F ἐγκαταστήσας ὥσπερ ἁρμοστὴν καὶ φύλακα, κόσμους
ἐποίησε τοσούτους. ὅσα γένη τῶν πρώτων σωμάτων
ὑπῆρχε. ταῦτα μὲν οὖν τῇ Πλάτωνος ἀνακείσθω
χάριτι δι’ "4uudwiov: ἐγὼ δὲ περὶ μὲν ἀρυϑμοῦ
κόσμων οὐκ ἄν ποτε διισχυριδαίμην ὅτι τοσοῦτοι.
τὴν δὲ πλείονας μὲν ἑνὸς οὐ μὴν ἀπείρους ἀλλ᾽
ὡρισμένους πλήϑει τιϑεμένην δόξαν, οὐδετέρας ἐκεί-
vov ἀλογωτέραν ἡγοῦμαι. τὸ φύσει τῆς ὕλης σκε-
δαστὸν καὶ μεριστὸν ὁρῶν οὔτ᾽ ἐφ᾽" ἑνὸς μένον οὔτ᾽

481 εἰς ἄπειρον ὑπὸ τοῦ λόγου βαδίζειν ἐώμενον. εἰ

δ᾽ ἀλλαχόϑι που κἀνταῦϑα τῆς ᾿Ακαδημείας ὑπο-
μιμνήσκοντες ἑαυτοὺς τὸ ἄγαν τῆς πίστεως ἀφαι-
ρῶμεν, καὶ τὴν ἀσφάλειαν ὥσπερ ἐν χωρίῳ σφαλερῷ,
τῷ περὶ τῆς ἀπειρίας λόγῳ, μόνον διασῴξωμεν.᾽
38. Ἐμοῦ δὲ ταῦτ᾽ εἰπόντος, ὃ Ζημήτριος “ὁρ-
ϑῶς᾽ ἔφη ᾿“αμπρίας παραινεῖ. ᾿πολλαῖς γὰρ οἵ ϑεοὶ
μορφαῖς᾽ οὐ ᾿σοφισμάτων᾽ ὡς Εὐριπίδης φησίν, ἀλλὰ
πραγμάτων ᾿σφάλλουσιν ἡμᾶςο᾽, ὅταν ὡς ἐπιστάμενοι
τολμῶμεν ἀποφαίνεσϑαι περὶ τηλικούτων. “ἀλλ᾽ ἀνοι-
B στέος ὁ λόγος, ὡς ὁ αὐτὸς ἀνήρ φησιν, ἐπὶ τὴν ἐξ
ἀρχῆς ὑπόϑεσιν. τὸ γὰρ ἀφισταμένων καὶ ἀπολει-
πόντων τὰ χρηστήρια τῶν δαιμόνων ὥσπερ ὄργανα
τεχνιτῶν ἀργὰ καὶ ἄναυδα κεῖσθαι λεχϑέν, ἕτερον
λόγον ἐγείρει τὸν περὶ τῆς αἰτίας μείξονα καὶ δυνά-
usce, ἧ χρώμενοι ποιοῦσι κατόχους τοῖς ἐνθουσια-

19 κἀνταῦϑα X: κἂν ᾿Δκαδημείας *: éxaónuíag 18
Εὐριπίδης] Nauck p. 674 2420 ἀνοιστέορ] Nauck p. 674
31 0 M 26 ἡ Turnebus: ᾧ

οι

20

ORACULORUM. 123

σμοῖς καὶ φαντασιαστικοὺς τοὺς προφήτας καὶ τὰς
προφήτιδας. οὐ γὰρ οἷόν τε τὴν ἔκλειψιν αἰτιᾶσθαι
τοῦ ἀπαυδᾶν τὰ μαντεῖα, μὴ πεισθέντας ὃν τρόπον
ἐφεστῶτες αὐτοῖς καὶ παρόντες ἐνεργὰ καὶ λόγια
5 ποιοῦσιν οἱ δαίμονες. ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ Muudoviosc
οἴει γὰρ ἕτερόν τι τοὺς δαίμοναρ᾽ εἶπεν “ἢ ψυχὰς
ὄντας περιπολεῖν καϑ᾿ Ἡσίοδον “ἠέρα ἑσσαμένους ἢ
ἐμοὶ μὲν γάρ, ἣν ἄνθρωπος ἔχει διαφορὰν πρὸς
ἄνθρωπον ὑποχρινόμενον τραγῳδίαν ἢ κωμῳδίαν,
10 ταύτην ἔχειν δοχεῖ ψυχὴ πρὸς ψυχὴν ἐνεσκευασμέ-
νὴν σῶμα τῷ παρόντι βίῳ πρόσφορον. οὐδὲν οὖν
ἄλογον οὐδὲ ϑαυμαστόν, εἰ ψυχαὶ ψυχαῖς ἐντυγχά-
νουσαι φαντασίας ἐμποιοῦσι τοῦ μέλλοντος, ὥσπερ
ἡμεῖς ἀλλήλοις οὐ πάντα διὰ φωνῆς ἀλλὰ καὶ γράμ-
15 μασι καὶ ϑιγόντες μόνον καὶ προσβλέψαντες πολλὰ
καὶ μηνύομεν τῶν γεγονότων καὶ τῶν ἐσομένων
προσημαίνομεν. εἰ μή τι σὺ λέγεις ἕτερον, ὦ Δαμ-
πρία᾽ καὶ γὰρ ἔναγχος ἧκέ τις φωνὴ πρὸς ἡμᾶς,
ὡς σοῦ πολλὰ περὶ τούτων ἐν Δεβαδείᾳ ξένοις δια-
20 λεχϑέντος, ὧν οὐδὲν ὃ διηγούμενος ἀκριβῶς διεμνη-
μόνευσε᾽ μὴ ϑαυμάσῃςο᾽ ἔφην ἐγώ, ᾿'πολλαὶ γὰρ
ἅμα πράξεις διὰ μέσου καὶ ἀσχολίαι συντυγχάνουσαι
διὰ τὸ μαντεῖον εἶναι καὶ ϑυσίαν. τοὺς λόγους διε-
σπαρμένους ἡμῖν καὶ σποράδας ἐποίησαν. "ἀλλὰ
: νῦν᾽ ὁ ᾿ἡμμώνιος ἔφη "xai σχολὴν ἄγοντας ἀκροατὰς
ἔχεις καὶ προϑύμους τὰ μὲν ξητεῖν τὰ δὲ μανϑά-

6 εἶπεν Turnebus: εἰπεν 1 Ἡσίοδον] OD 125 10
ψυχὴ πρὸ X 11 và Emperius πσρόσφορον B: προσφέ-
etw 19 “εβαδείᾳ *: λεβαδίίᾷφ 36 ἔχεις Basileensis: ἔχει

προϑύμους li: πρόϑυμοι

C

D

124 DE DEFECTU

νειν, ἔριδος ἐκποδὼν οὔσης καὶ φιλονεικίας ἁπάσης
συγγνώμης δὲ παντὶ λόγῳ καὶ παρρησίας, ὡς ὁρᾷς
δεδομένης.

89. Ταῦτα δὴ καὶ τῶν ἄλλων συμπαρακαλούν-
Ε των, μικρὸν ἐγὼ σιωπήσας ᾿καὶ μὴν ἀπὸ τύχης
τινός, ὦ ᾿Δμμώνιε. τοῖς τότε λόγοις αὐτὸς ἀρχήν
τινα καὶ πάροδον ἐνδέδωκας. εἰ γὰρ αἴ διακριϑεῖσαι
σώματος ἢ μὴ μετασχοῦσαι τὸ παράπαν ψυχαὶ δαί-
μονές εἰσι κατὰ σὲ καὶ τὸν ϑεῖον ᾿Ησίοδον

᾿ἁγνοὶ ἐπιχϑόνιον φύλακες ϑνητῶν ἀνθρώπων᾽,

διὰ τί τὰς ἐν τοῖς σώμασι ψυχὰς ἐκείνης τῆς δυνά-
μεῶς ἀποστεροῦμεν, ἧ τὰ μέλλοντα καὶ προγιγνώ-
ὅκειν πεφύκασι καὶ προδηλοῦν oí δαίμονες; οὔτε
γὰρ δύναμιν οὔτε μέρος οὐδὲν ἐπιγίγνεσθϑαι ταῖς
F ψυχαῖς, ὅταν ἀπολίπωσι τὸ σῶμα, μὴ κεχτημέναις
πρότερον εἰκός ἐστιν᾽ ἀλλ᾽ ἀεὶ μὲν ἔχειν ἔχειν δὲ
φαυλότερα τῷ σώματι μεμιγμένας, καὶ τὰ μὲν ὅλως
ἄδηλα καὶ κεκρυμμένα τὰ δ᾽ ἀσθενῆ καὶ ἀμαυρὰ
καὶ τοῖς δι᾽ ὁμίχλης δρῶσιν ἢ κινουμένοις ἐν ὑγρῷ
παραπλησίως δύσεργα καὶ βραδέα, καὶ πολλὴν πο-
ϑοῦντα ϑεραπείαν τοῦ οἰχείου καὶ ἀνάληψιν ἀφαί-
ρεσιν δὲ καὶ κάϑαρσιν τοῦ καλύπτοντος. ὥσπερ γὰρ
ὁ ἥλιος οὐχ ὅταν διαφύγῃ τὰ νέφη γίγνεται λαμ-
πρός, ἀλλ᾽ ἔστι μὲν ἀεὶ φαίνεται δ᾽ ἡμῖν ἐν ὁμίχλῃ

482 δυσφαὴς καὶ ἀμαυρόρ᾽ οὕτως ἡ ψυχὴ τὴν μαντικὴν

οὐκ ἐπικτᾶται δύναμιν ἐκβᾶσα τοῦ σώματος ὥσπερ

9 Ἡσίοδον] OD 128, ubi ἐσθλοὶ pro ἁγνοξ 11 malim
“ἐμιγμέναις 322 καλύπτοντος Emperius: κλέπτοντος

σι

20

te

5

ORACULORUM. 125

νέφους, ἀλλ᾽ ἔχουσα xal νῦν τυφλοῦται διὰ τὴν
πρὸς τὸ ϑνητὸν ἀνάμιξιν αὐτῆς καὶ σύγχυσιν. οὐ
δεῖ δὲ ϑαυμάξειν οὐδ᾽ ἀπιστεῖν δρῶντας, εἰ μηδὲν
ἄλλο, τῆς ψυχῆς τὴν ἀντίστροφον τῇ μαντικῇ δύνα-
δμιν, ἣν μνήμην καλοῦμεν, ἡλίκον ἔργον ἀποδείκνυ-
ται τῷ σῴξειν τὰ παρῳχημένα καὶ φυλάττειν, μᾶλλον
05 τὰ μηδὲ Üvra: τῶν γὰρ γεγονότων οὐδὲν ἔστιν
οὐδ᾽ ὑφέστηκεν, ἀλλ᾽ ἅμα γίγνεται πάντα καὶ φϑεί-
ρέται, καὶ πράξεις καὶ λόγοι καὶ παϑήματα, τοῦ B
10 χρόνου καϑάπερ ῥεύματος ἕχαστα παραφέροντος᾽
αὕτη δὲ τῆς ψυχῆς ἡ δύναμις οὐκ οἶδ᾽ ὅντινα τρό-
zov ἀντιλαμβανομένη τοῖς μὴ παροῦσι φαντασίαν
καὶ οὐσίαν περιτίϑησιν. ὃ μὲν γὰρ Θεσσαλοῖς περὶ
"Ἄρνης δοϑεὶς χρησμὸς ἐκέλευε φράξειν
15 ᾿κωφοῦ τ᾽ ἀκοὴν τυφλοῖό τε δέρξιν.᾽
ἡ δὲ μνήμη καὶ κωφῶν πραγμάτων ἀκοὴ καὶ τυφλῶν
ὄψις ἡμῖν ἐστιν. ὅϑεν, ὡς ἔφην, οὐκ ἔστι ϑαυμα-
στόν. εἰ χρατοῦδσα τῶν μηκέτ᾽ ὄντων προλαμβάνει
πολλὰ τῶν μηδέπω γεγονότων᾽ ταῦτα γὰρ αὐτῇ μᾶλ-
:) λον προσήκει καὶ τούτοις συμπαϑής ἐστι" καὶ γὰρ
ἐπιβάλλεται καὶ προτίϑεται πρὸς τὰ μέλλοντα καὶ
|. παρῳχημένων καὶ τέλος ἐχόντων ἀπήλλακται πλὴν C
τοῦ μνημονεύειν.
40."" Ταύτην οὖν ἔχουσαι τὴν δύναμιν αἵ ψυχαὶ
:35 σύμφυτον μὲν ἀλλ᾽ ἀμυδρὰν καὶ δυσφάνταστον, ὅμως
6 τῷ *: τό "1 δὲ τὰ μηδὲ ὄντα *: δὲ ὄντα 14 Ἄρνης
Turnebus: ἄννης 21 πρὸς τὰ] τὰ Stegmannus — καὶ τῶν
παρῳχημένων idem 834 α" 86 σύμφυρτον C. F. Her-

mannus. σύγχυτον Madvigius; sed cf. p. 461. ἀλλ᾽ ἀμυ-
δρὰν Emperms: καὶ ἀμυδρὸν

126 . DE DEFECTU

ἐξανθοῦσι πολλάκις καὶ ἀναλαμβάνουσιν £v ve τοῖς
ἐνυπνίοις καὶ περὶ τὰς τελευτὰς ἔνιαι, καϑαροῦ γι-
γνομένου τοῦ σώματος ἥ τινα κρᾶσιν οἰχείαν πρὸς
τοῦτο λαμβάνοντος, ἢ τῷ τὸ λογιστικὸν καὶ φρον-
τιστικὸν ἀνίεσϑαι καὶ ἀπολύεσθαι τῶν παρόντων
τῷ ἀλόγῳ καὶ φαντασιαστικῷ τοῦ μέλλοντος ἐπιστρε-
φόμεναι. Voir γάρ, ὡς ὃ Εὐριπίδης φησί,
“μάντις δ᾽ ἄριστος ὅστις εἰκάξει καλῶς.

ἀλλ’ οὗτος ἔμφρων μὲν ἀνὴρ καὶ τῷ νοῦν ἔχοντι
τῆς ψυχῆς καὶ μετ᾽ εἰκότος ἡγουμένῳ καϑ' ὁδὸν
D ἑπόμενος. τὸ δὲ μαντικὸν ὥσπερ γραμματεῖον ἄγρα-
φον καὶ ἄλογον καὶ ἀόριστον ἐξ αὑτοῦ, δεκτικὸν
᾿ὃΣ φαντασιῶν πάϑεσι καὶ προαισϑήσεων, ἀσυλλο-
γίστως ἅπτεται τοῦ μέλλοντος, ὅταν ἐκστῇ μάλιστα
τοῦ παρόντος. ἐξίσταται δὲ κράσει καὶ διαϑέσει τοῦ
σώματος, ἐν μεταβολῇ γιγνόμενον, ὃν ἐνθουσιασμὸν
καλοῦμεν. αὐτὸ μὲν oov ἐξ αὑτοῦ τὸ σῶμα τοιαύ-
την πολλάκις ἴσχει διάϑεσιν. ἡ δὲ γῇ πολλῶν μὲν
ἄλλων δυνάμεων πηγὰς ἀνίησιν ἀνϑρώποις, τὰς μὲν
ἐκστατικὰς καὶ νοσώδεις καὶ ϑανατηφόρους τὰς δὲ
χρηστὰς καὶ προσηνεῖς καὶ ὠφελίμους, ὡς δῆλαι
γίγνονται πείρᾳ προστυγχάνουσι. τὸ δὲ μαντικὸν
E ῥεῦμα καὶ πνεῦμα ϑειότατόν ἐστι καὶ ὁσιώτατον,
ἄν τε καϑ'’ ἑαυτὸ δι᾽ ἀέρος ἄν τὸ μεϑ’ ὑγροῦ νά-

1 ἀναλαμβάνουσιν] ἀναλάμπουσιν Emperius 28. τελευ-
τὰς ": τελετὰὲξ: 4 τῷ Emperius 6 τῷ idem ἐπιστρεφόμεναι
W: ἐπιστρεφομένας 1 Εὐριπίδης] Nauck p. 674 8 δ᾽
Euripides 9 ἔμφρων W: ὁμόφρων 18 φαντασιῶν R:
φανταστῶν 21 δῆλαι Turnebus: δῆλ.: -

μιά
δι

20

ORACULORUM. 191

ματος ἀναφέρηται. καταμιγνύμενον γὰρ εἰς τὸ σῶμα
κρᾶσιν ἐμποιεῖ ταῖς ψυχαῖς ἀήϑη καὶ ἄτοπον, ἧς
τὴν ἰδιότητα χαλεπὸν εἰπεῖν σαφῶς, εἰκάσαι δὲ πολ-
λαχῶς ὃ λόγος δίδωσι. ϑερμότητι γὰρ καὶ διαχύσει

5 πόρους τινὰς ἀνοίγειν φανταστιχοὺς τοῦ μέλλοντος
εἰκός ἐστὶν, ὡς οἷνος ἀναϑυμιαϑεὶς ἕτερα πολλὰ
κινήματα καὶ λόγους ἀποκειμένους καὶ λανθάνοντας F
ἀποκαλύπτει"

'τὸ γὰρ βακχεύσιμον

10 xal τὸ μανιῶδες μαντικὴν πολλὴν ἔχει᾽
xcv Εὐριπίδην, ὅταν ἔνϑερμος ἡ ψυχὴ γενομένη
καὶ πυρώδης ἀπώσηται τὴν εὐλάβειαν, ἣν ἡ ϑνητὴ
φρόνησις ἐπάγουσα πολλάκις ἀποστρέφει καὶ κατα-
σβέννυσι τὸν ἐνθουσιασμόν."

ι.- 41. “Ἅμα δ᾽ ἄν τις οὐκ ἀλόγως καὶ ξηρότητα
φαίη μετὰ τῆς ϑερμότητος ἐγγιγνομένην λεπτύνειν
τὸ πνεῦμα καὶ ποιεῖν αἰϑερῶδες καὶ καθαρόν" ᾿αὔη᾽
γάρ “ψυχή᾽ καϑ' Ηράκλειτον. ὑγρότης δ᾽ οὐ μόνον
ὄψιν ἀμβλύνει καὶ ἀκοήν, ἀλλὰ καὶ κατόπτρων ϑι- 488

9) γοῦσα καὶ μιχϑεῖσα πρὸς ἀέρα ἀφαιρεῖ τὴν λαμπρό-
τητα καὶ τὸ φέγγος. τοὐναντίον πάλιν αὖ περιψύξει
τινὶ καὶ πυκνώσει τοῦ πνεύματος οἷον βαφῇ σιδήρου
τὸ προγνωστικὸν μόριον ἐντείνεσϑαι καὶ στομοῦσϑαι
τῆς ψυχῆς οὐκ ἀδύνατόν ἐστι. καὶ μὴν ὡς κασσί. :

ϑὅ τερος μανὸν ὄντα καὶ πολύπορον τὸν χαλκὸν ἐντα-

1 ἀναφέρηται *: ἀφαιρῆται 6 ἕτερα] ἐγείρει 10
μαντικὴν Euripides (Bacch. v. 298): μαντευτικὴν 17 αὔη
γὰρ ER: αὕτη γὰρ ξηρὰ 18 Ἡράκλειτον Bywater p. 80

19 ϑίγουσα codd. mei 20 μιχϑεῖσα Emperius: μέχος καὶ
ἀέρα idem: ἀέρας 28 ἐντεένεσθαι W: ἐγγίνεσθαι

198 DE DEFECTU

κεὶς ἅμα μὲν ἔσφιγξε καὶ κατεπύκνωδεν ἅμα δὲ
“λαμπρότερον ἀπέδειξε καὶ καϑαρώτερον, οὕτως οὐ-
δὲν ἀπέχει τὴν μαντικὴν ἀναϑυμίασιν οἰχεῖόν τι ταῖς
Ψυχαῖρ καὶ συγγενὲς ἔχουσαν ἀναπληροῦν τὰ μανὰ
B καὶ συνέχειν ἐναρμόττουσαν. ἄλλα γὰρ ἄλλοιρ οἰκεῖα 5
καὶ πρόσφορα, καϑάπερ τῆς μὲν πορφύρας ὁ κύα-
μος τῆς δὲ κρόκου τὸ νίτρον Ooxst τὴν βαφὴν ἄγειν
μεμιγμένον" ᾿
ἱβύσσῳ δὲ γλαυκῇ κόκκου καταμίσγεται᾽
ὡς ᾿Εμπεδοκλῆς εἴρηκε. περὶ δὲ τοῦ Κύδνου καὶ 19
τῆς ἱερᾶς τοῦ ᾿Απόλλωνος ἐν Ταρσῷ μαχαίρας, ὦ
φίλε Ζημήτριε, σοῦ λέγοντος ἠκούομεν, ὡς ὃ Κύδνος
μᾶλλον ἐκκαϑαίρει σίδηρον ἐκεῖνον οὔϑ᾽ ὕδωρ ἄλλο
τὴν μάχαιραν ἢ ἐκεῖνο᾽ καϑάπερ ἐν Ὀλυμπίᾳ τὴν
τέφραν προσπλάττουσι τῷ βωμῷ καὶ περιπηγνύουσιν 1s
C ἐκ τοῦ ᾿Δλφειοῦ παραχέοντες ὕδωρ, ἑτέρων δὲ πειρώ-
μενοι ποταμῶν οὐδενὶ δύνανται συναγαγεῖν οὐδὲ
κολλῆσαι τὴν τέφραν.

42. “Οὐ ϑαυμαστέον οὖν. εἰ πολλὰ τῆς γῆς ἄνω
ῥεύματα μεϑιείσης. ταῦτα μόνα τὰς ψυχὰς ἐνθου-
σιαστικῶς διατίϑησι καὶ φαντασιαστικῶς τοῦ μέλ-
λοντος. ἀμέλει δὲ καὶ τὰ τῆς φήμης συνάδει τῷ
λόγῳ" καὶ yàg ἐνταῦϑα τὴν περὶ τὸν τόπον δύναμιν

"7 κρόκου W: κόκκου ἄγειν] αὔξειν W 9 γλαυκῇ
Karstenus: yAevxfje κόκκου X: κρόκου καταμίσγεται!
add. ἄνθος X 10 ᾿Εμπεδοκλῆς] Mullach.1 p.10 12 ὡς
Κύδνος μᾶλλον --- — ἢ ἐκεῖνο) corrigenda vid. 108: ὡς οὐχ
ὕδωρ ἄλλο (— ὁ Κύδνορ) μᾶλλον ἐκκαϑαίρει σίδηρον ἐκεί-
νου (— τὴν μάχαιραν ἢ ἐκεῖνο), ceteris ut. glossematis de-
letis 16 ἑτέρων --- ποταμῶν Schellensius: ἑτέρῳ — ποταμῷ
22 ἀμέλει W : ἀμαχεὶ

ORACULORUM. 129

ἐμφανῆ γενέσθαι πρῶτον ἰστοροῦσιν. νομέως τινὸς
ἐμπεσόντος κατά τινα τύχην, εἶτα φωνὰς ἀναφέ-
ροντος ἐνθουσιώδεις, ὧν τὸ μὲν πρῶτον οἷ παρα-
γενόμενοι κατεφρόνουν, ὕστερον δὲ γενομένων ὧν
5 προεῖπεν ὃ ἄνϑρωπος, ἐθαύμασαν. ol δὲ λογιώτατοι
Δελφῶν καὶ τοὔνομα τοῦ ἀνθρώπου διαμνημονεύ- D
οντες Κορήταν λέγουσιν. ἐμοὶ δὲ δοκεῖ μάλιστα
τοιαύτην πρὸς τὸ μαντικὸν πνεῦμα λαμβάνειν σύγ-
κρασιν ψυχὴ καὶ σύμπηξιν, οἵαν πρὸς τὸ φῶς ἡ
10. ὄψεις ὁμοιοπαϑὲς γιγνόμενον" ὀφθαλμοῦ τε γὰρ ἔχον-
τος τὴν ὁρατικὴν δύναμιν οὐδὲν ἄνευ φωτὸς ἔργον
ἔστιν, ψυχῆς τε τὸ μαντικὸν ὥσπερ ὄμμα δεῖται τοῦ
συνεξάπτοντος οἰκείου καὶ συνεπιϑήγοντος. ὅϑεν οἵ
μὲν πολλοὶ τῶν προγενεστέρων ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν
1 ἡγοῦντο ϑεὸν ᾿“πόλλωνα καὶ ἥλιον" οἱ δὲ τὴν κα-
λὴν καὶ σοφὴν ἐπιστάμενοι καὶ τιμῶντες ἀναλογίαν, E
ὅπερ σῶμα πρὸς ψυχὴν ὄψις δὲ πρὸς νοῦν φῶς δὲ
πρὸς ἀλήϑειάν ἐστι, τοῦτο τὴν ἡλίου δύναμιν εἴκαξον
εἶναι πρὸς τὴν ᾿“πόλλωνος φύσιν. ἔκγονον ἐκείνου
40 χαὶ τόκον ὄντως ἀεὶ γιγνόμενον ἀεὶ τοῦτον ἀπο-
φαίνοντες. ἐξάπτει γὰρ καὶ προάγεται καὶ συνεξορμᾷ
τῆς αἰσϑήσεως τὴν δρατικὴν δύναμιν οὗτος ὡς τῆς
ψυχῆς τὴν μαντικὴν ἐκεῖνος.ἢ
438. “Οἱ μέντοι δοξάξοντες ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν
85 ϑεὸν εἶναι, εἰκότως ᾿“πόλλωνι καὶ γῇ κοινῶς ἀνέϑε-
σαν τὸ χρηστήριον. οἰόμενοι τὴν διάϑεσιν καὶ κρᾶ-

σιν ἐμποιεῖν τῇ. γῇ τὸν ἥλιον, ἀφ᾽ ἧς ἐχφέρεσϑαι

29 τινα *: τὴν 20 ἀποφαίΐένοντες M: ἀποφαΐένοντος
26 τὴν] ταύτην τὴν
Plutarchi Moralia. Vol. III. 9

130 . DE DEFECTU

F τὰς μαντικὰς ἀναϑυμιάσεις. αὐτὴν μὲν οὖν τὴν γῆν
ὥσπερ Ἡσίοδος ἐνίων φιλοσόφων βέλτιον διανοη-
ϑείς πάντων ἕδος ἀσφαλές" προσεῖπεν, οὕτω καὶ
ἡμεῖς καὶ ἀέδιον καὶ ἄφϑαρτον vopítousv: τῶν δὲ
περὶ αὐτὴν δυνάμεων πῆ μὲν ἐκλείψεις πῆ δὲ γενέ-
σεις ἀλλαχοῦ δὲ μεταστάσεις καὶ μεταρροίας ἀλλα-
χόϑεν εἰκός ἐστι συμβαίνειν, καὶ κυκλεῖν év αὐτῇ
τὰς τοιαύτας ἐν τῷ χρόνῳ παντὶ πολλάκις περιόδους,
ὡς ἔστι τεκμαίρεσθαι τοῖς φαινομένοις. λιμνῶν τε
γὰρ γεγόνασι καὶ ποταμῶν, ἔτι δὲ πλείονες ναμά- τὸ
τῶν ϑερμῶν ὅπου μὲν ἐκλείψεις καὶ φϑοραὶ παντά-

4ἀδάπασιν, Óxov δ᾽ οἷον ἀποδράσεις καὶ καταδύσειρ᾽
εἶτα πάλιν ἥἧχει διὰ χρόνων ἐπιφαινόμενα τοῖς αὖ-
τοῖς τόποις ἢ πλησίον ὑπορρέοντα᾽ καὶ μετάλλων
ἴσμεν ἐξαμαυρώσεις γεγονέναι καινάς, ὡς τῶν περὶ 15
τὴν ᾿Αττικὴν ἀργυρείων καὶ τῆς ἐν Εὐβοίᾳ χαλκί-
τιδος ἐξ ἧς ἐδημιουργεῖτο τὰ ψυχρήλατα τῶν ξιφῶν,
ὡς «“ἰσχύλος εἴρηκε

“λαβὼν γὰρ αὐτόϑηκτον Εὐβοικὸν ξίφος"
τῇ δ᾽ ἐν Καρύστῳ πέτρᾳ χρόνος οὐ πολὺς ἀφ᾽ οὗ 30
πέπαυται μηρύματα λίϑων μαλακὰ νηματώδη συν-

νι

ἃ Ἡσίοδος] Theog. 117 ὁ μεταρροὰρῦ 18 ἥκει Em-

erius: ἐκεῖ διὰ χρόνου Turnebus πιφαινόμενα idem:
πιφαινομένῃηῃ 14 τόποις * 15 ἴσμεν Turnebus: τὸ μὲν
yeyovvíag? καινὰς Turnebus: κενὰς 18 “Αἰσχύλος Nauck.
p. 107 19 αὐτόϑηκτον X: αὐτόϑακτον. Crnticorum cor-
rectiones ad unam omnes otiosae sunt; ξέφος enim αὐτό--
Onxvov est τὸ οἴκοϑεν non ἐκ πυρὸς θηκτόν; atque optime
ipse Aeschylus Sept. Theb. 942 interpretatus est: ἐκ πυρὸς
συϑεὶς θηκτὸς σίδαρος 20 τῇ -- πέτρᾳ *: τῆς — πείρας
cf. p. 667 ἃ 21 καὶ νηματώδη Stegmannus

ORACULORUM. 131

ἐκφέρουσα. καὶ γὰρ ὑμῶν ἑωρακέναι τινὰς οἴομαι
χειρόμακτρα καὶ δίκτυα καὶ κεκρυφάλους ἐκεῖθεν B
οὔτι περικαομένους᾽ ἀλλ᾽ ὅσ᾽ ἂν ῥυπανθῇ χρωμέ-
νῶν, ἐμβαλόντες εἰς φλόγα λαμπρὰ καὶ διαφανῆ
5 κομέξονται᾽ νῦν δ᾽ ἠφάνισται καὶ μόλις οἷον ἶνες ἢ
τρίχες ἀραιαὶ διατρέχουσιν ἐν τοῖς μετάλλοις.
44. "Καίτοι πάντων τούτων οἵ περὶ ᾿ἀριστοτέλην
δημιουργὸν ἐν τῇ γῇ τὴν ἀναϑυμίασιν ἀποφαίνουσιν,
ἡ καὶ συνεκλείπειν καὶ συμμεϑίστασϑαι καὶ συνεξαν-
ιοϑεῖν πάλιν τὰς τοιαύτας φύσεις ἀναγκαῖόν ἐστι.
ταὐτὰ δὴ περὶ μαντικῶν πνευμάτων διανοητέον, ὡς
οὐκ ἐχόντων ἀίδιον οὐδ᾽ ἀγήρων τὴν δύναμιν ἀλλ᾽
ὑποκειμένην μεταβολαῖς. καὶ γὰρ ὄμβρους ὑπερβάλ-
Aovrag εἰκός ἐστι κατασβεννύναι καὶ κεραυνῶν ἐμπε- C
15 ἀόντων διαφορεῖσϑαι, μάλιστα δὲ τῆς γῆς ὑποσάλου
γιγνομένης καὶ λαμβανούσης ἱἰζήματα καὶ σύγχωσιν
ἐν βάϑει, μεϑίστασϑαι τὰς ἀναϑυμιάσεις ἢ τυφλοῦ-
σϑαι τὸ παράπαν, ὥσπερ ἐνταῦϑά φασι παραμένειν
τὰ περὶ τὸν μέγαν σεισμόν, ὃς καὶ τὴν πόλιν ἀνέ-
30. τρεψεν. ἐν δ᾽ Ὀρχομενῷ λέγουσι λοιμοῦ γενομένου
πολλοὺς μὲν ἀνθρώπους διαφθαρῆναι τὸ δὲ τοῦ
Τειρεσίου χρηστήριον ἐκλιπεῖν παντάπασι καὶ μέχρι
τοῦ νῦν ἀργὸν διαμένειν καὶ ἄναυδον. εἰ δὲ καὶ
τοῖς περὶ Κιλικίαν ὅμοια συμβέβηκε παϑεῖν, ὡς
45 ἀκούομεν, οὐδεὶς ἂν ἡμῖν, ὦ Ζημήτριε, σοῦ φρά-
ὅειε σαφέστερον:

8 οὔτι *: ove 1 καίτοι *: καὶ οἱ 11 ταὐτὰ Turne-
bus: ταῦα — 19 ἀγήρων *: ἀγήρω — 15 ὑποσάλου Anony-
mus: ὑπὸ σάλου 16 γιγνομένης) κινουμένης Turnebus σύγ-
χωσιν R: σύγχυσιν 18 παραμένει») παρ᾽ ἡμῖν ἦν Patzigius

ο"

. 182 DE DEFECTU

45. Καὶ ὁ Δημήτριος “οὐκ oid. ἔγωγε τά ys vov:
D ἀποδημῶ γάρ, ὡς ἴστε, πάμπολυν ἤδη χρόνον" ἔτι
δ᾽ ἤκμαξεν ἐμοῦ παρόντος καὶ τὸ Μόψου καὶ τὸ
᾿Δἀμφιλόχου μαντεῖον. ἔχω δ᾽ εἰπεῖν τῷ Μόψου παρα-
γενόμενος πρᾶγμα ϑαυμασιώτατον. ὃ γὰρ ἡγεμὼν
τῆς Κιλικίας αὐτὸς μὲν ἀμφίδοξος ὧν ἔτι πρὸς τὰ
ϑεῖα, δι’ ἀσϑένειαν ἀπιστίας οἶμαι" τἄλλα γὰρ ἦν
ὑβριστὴς καὶ φαῦλος" ἔχων δὲ περὶ αὑτὸν Ἐπικου-
θείους τινὰς τῶν καλῶν δὴ καὶ φυσιολόγων ἐνυβρί-
ξοντας, ὡς αὐτοὶ λέγουσι. τοῖς τοιούτοις, εἰσέπεμψεν
ἀπελεύϑερον οἷον εἰς πολεμίων κατάσκοπον ἐνσχευά-
σας, ἔχοντα κατεσφραγισμένην δέλτον, ἐν ἦ τὸ ἐρώ-
E τημ᾽ ἦν ἐγγεγραμμένον, οὐδενὸς εἰδότος. ἐννυχεύσας
οὖν ὁ ἄνθρωπος ὥσπερ ἔϑος ἔστι τῷ σηχῷ, καὶ
κατακοιμηϑεὶς ἀπήγγειλε μεϑ' ἡμέραν ἐνύπνιον τοι-
obrov. ἄνθρωπον ἔδοξεν αὐτῷ καλὸν ἐπιστάντα
φϑέγξασϑαι τοσοῦτο ᾿μέλανα᾽ καὶ πλέον οὐδὲν ἀλλ᾽
εὐθὺς οἴχεσϑαι. τοῦϑ᾽ ἡμῖν μὲν ἄτοπον ἐφάνη καὶ
πολλὴν ἀπορίαν παρέσχεν ὁ δ᾽ ἡγεμὼν ἐκεῖνος ἐξ-
ἐπλάγη καὶ προδεκύνησεν. καὶ τὴν δέλτον ἀνοίξας
F ἐπεδείκνυεν ἐρώτημα τοιοῦτο γεγραμμένον 'πότερόν
ὅσοι λευκὸν ἢ μέλανα ϑύσω ταῦρον; ὥστε καὶ τοὺς
"Exixovgs(ovg διατραπῆναι, κἀκεῖνον αὐτὸν τήν τε
ϑυσίαν ἐπιτελεῖν καὶ σέβεσϑαι διὰ τέλους τὸν Μόψον.

46. Ὁ μὲν οὖν Ζ4ημήτριος ταῦτ᾽ εἰπὼν ἐσιώπη-
σεν ἐγὼ δὲ βουλόμενος ὥσπερ τι κεφάλαιον ἐπι-

, 4 τά γε W: τάδε 9 τῶν καλῶν δὴ καὶ φυσιολόγων *:
τὴν καλὴν δὴ καὶ φυσιολόγον 11 εἰς] del. Stegmannus
coll Eur. Rhes. 126 πολεμίαν R

σι

20

ORACULORUM. 133

ϑεῖναι τῷ λόγῳ, πρὸς τὸν Φίλιππον αὖϑις ἀπέβλεψα
καὶ τὸν ᾿Δμμώνιον ὁμοῦ καϑημένους. ἔδοξαν οὖν
μοι βούλεσθαί τι διαλεχϑῆναι καὶ πάλιν ἐπέσχον.
ὃ δ᾽ ᾿Δμμώνιος "ἔχει μέν᾽ ἔφη “καὶ Φίλιππος, ὦ
5 Μαμπρία, περὶ τῶν εἰρημένων εἰπεῖν" οἴεται γὰρ
ὥσπερ οἱ πολλοὶ καὶ αὐτὸς οὐχ ἕτερον εἶναι τὸν
᾿πόλλωνα ϑεὸν ἀλλὰ τῷ ἡλέῳ τὸν αὐτόν. ἡ δ᾽ ἐμὴ 485
μείξων ἀπορία καὶ περὶ μειζόνων" ἄρτι γὰρ οὐκ
οἶδ᾽ ὅπως τῷ λόγῳ παρεχωρήδαμεν ἐκ τῶν ϑεῶν
10 τὴν μαντικὴν ἐς δαίμονας ἀτεχνῶς ἀποδιοπομπου-
μένῳ. νυνὶ δέ μοι δοκοῦμεν αὐτοὺς πάλιν ἐχείνους
ἐξωϑεῖν καὶ ἀπελαύνειν ἐνθένδε τοῦ χρηστηρίου καὶ
τοῦ τρίποδος. εἰς πνεύματα καὶ ἀτμοὺς καὶ ἀναϑυ-
μιάσεις τὴν τῆς μαντικῆς ἀρχὴν μᾶλλον δὲ τὴν οὐ-
15 σίαν αὐτὴν καὶ τὴν δύναμιν ἀναλύοντες. αἵ γὰρ
εἰρημέναι κράσεις καὶ ϑερμότητες αὗται καὶ στομώ-
σεις. ὅσῳ μᾶλλον ἀπάγουσι τὴν δόξαν ἀπὸ τῶν Β
ϑεῶν καί τινα τοιοῦτον ἐπιβάλλουσι τῆς αἰτίας
ἐπιλογισμόν, οἵῳ ποιεῖ τὸν Κύκλωπα χρώμενον
:) Εὐριπίδης,

“ἡ γῆ δ᾽ ἀνάγκη, κἂν ϑέλῃ κἂν μὴ ϑέλῃ,
τίχτουδσα ποίαν τἀμὰ πιαίνει ovd."

πλὴν͵ ἐκεῖνος μὲν οὔ φησι ϑύειν ϑεοῖς ἀλλ᾽ ἑαυτῷ
καὶ “τῇ μεγίστῃ γαστρὶ δαιμόνων, ἡμεῖς δὲ καὶ
25 ϑύομεν καὶ προσευχόμεϑα ví παϑόντες ἐπὶ τοῖς χρη-
στηρίοις. εἰ δύναμιν μὲν ἐν ἑαυταῖς μαντικὴν αἵ

10 ἀποδιοπομπουμένῳ R: ἀποδιοπομπούμενοι 17 ὅσω]
ἴσως) 20 Εὐριπέδης) Cycl. 331

134 DE DEFECTU

ψυχαὶ κομίξουσιν, ἡ δὲ κινοῦσα ταύτην ἀέρος τίς
ἐστι κρᾶσις ἢ πνεύματος; αἵ δὲ τῶν ἱερείων κατα-
C σπείδεις τί βούλονται, καὶ τὸ μὴ ϑεμιστεύειν, ἐὰν
μὴ τὸ ἱερεῖον ὅλον ἐξ ἄκρων σφυρῶν ὑπότρομον
γένηται καὶ κραδανϑῇ κατασπενδόμενον; οὐ γὰρ
ἀρκεῖ τὸ διασεῖσαι τὴν κεφαλὴν ὥσπερ ἐν ταῖς
ἄλλαις ϑυσίαις, ἀλλὰ πᾶσι δεῖ τοῖς μέρεσε τὸν σά-
λον ὁμοῦ καὶ τὸν παλμὸν ἐγγενέσθαι μετὰ ψόφου
τρομώδους" ἐὰν γὰρ μὴ τοῦτο γένηται. τὸ μαντεῖον
οὔ φασι χρηματίξειν οὐδ᾽ εἰσάγουσι τὴν Πυϑίαν.
καίτοι ϑεῷ μὲν ἢ δαίμονι αἰτίαν τὴν πλείστην ἀνα-
τυιϑέντας εἰκός ἐστι ταῦτα ποιεῖν καὶ νομίξειν᾽ dg
δὲ σὺ λέγεις, οὐκ εἰκός' ἡ γὰρ ἀναϑυμίασις, ἄν
D vs πτοῆται τὸ ἱερεῖον ἄν vs wá, παροῦσα ποιήσει
τὸν ἐνθουσιασμὸν καὶ διωϑήσει τὴν ψυχὴν ὁμοίως οὐ
τῆς Πυϑίας μόνον, ἀλλὰ κἂν τοῦ τυχόντος ἅψηται
σώματος. ὅϑεν εὔηϑές ἐστι τὸ μιᾷ γυναικὶ πρὸς τὰ
μαντεῖα χρῆσϑαι, καὶ ταύτῃ παρέχειν πράγματα φυ-
λάττοντας ἁγνὴν διὰ βίου καὶ καϑαρεύουσαν. ὃ γὰρ
Ἄορήτας ἐκεῖνος, ὃν 4ΖΙελφοὶ λέγουσι πρῶτον ἐμπε-
σόντα τῆς περὶ τὸν τόπον δυνάμεως αἴσϑησιν παρα-
σχεῖν, οὐδὲν οἶμαι. διέφερε τῶν ἄλλων αἰπόλων καὶ
ποιμένων" εἴ γε δὴ τοῦτο μὴ μῦϑός ἐστι μηδὲ πλάσμα
κενόν, ὡς ἔγωγ᾽ ἡγοῦμαι. καὶ λογιξόμενος πηλίκων
ἀγαϑῶν τουτὶ τὸ μαντεῖον αἴτιον γέγονε τοῖς "EAAq-
E σιν ἔν τε πολέμοις καὶ κτίσεσι πόλεων ἔν τε λοιμοῖς

2 αἵ δὲ τῶν ἱερείων κατασπείσεις R: at δὲ τῶν ϊερίδων
καταστάσεις 8 ἐὰν Stegmannus: εἰ 11 ϑεῷ μὲν ἢ δαέ-
μονι Turnebus: ϑεοῦ μὲν 7| δαίμονος τὴν πλείστην αἰτίαν
14 πτοῆται Μ: ποιῆται

e

20

ORACULORUM. 135

καὶ καρπῶν ἀφορίαις, δεινὸν ἡγοῦμαι μὴ 956 καὶ
προνοίᾳ τὴν εὕρεσιν αὐτοῦ καὶ ἀρχὴν ἀλλὰ τῷ κατὰ
τύχην καὶ αὐτομάτως ἀνατίθεσθαι. πρὸς δὴ ταῦτ᾽ '
εἶπε 'τὸν Δαμπρίαν βούλομαι διαλεχθῆναι" περι-
5 μένεις δέ;᾽ 'πάνυ μὲν οὖν᾽ ὁ Φίλιππος ἔφη καὶ πάν-
veg οὗτοι᾽ πάντας γὰρ ἡμᾶς ὃ Aóyog κεκίνηκε.᾽
41. Κἀγὼ πρὸς αὐτόν “ἐμὲ δ᾽ εἶπον “οὐ κεκί-
vaxsv ὦ Φίλιππε μόνον ἀλλὰ καὶ Gvyxéquxsv, εἰ
ἐν τοσούτοις καὶ τηλικούτοις οὖσιν ὑμῖν δοκῶ παρ᾽
10 ἡλικίαν τῷ πιϑανῷ τοῦ λόγου καλλωπιζόμενος ἀναι-
ρεῖν τι καὶ κινεῖν τῶν ἀληϑῶς καὶ ὁσίως περὶ τοῦ
ϑείου νενομισμένων. ἀπολογήσομαι δὲ μάρτυρα καὶ
σύνδικον ὁμοῦ Πλάτωνα παραστησάμενος. ἐκεῖνος
γὰρ ἁνὴρ ᾿Δἀναξαγόραν μὲν ἐμέμψατο τὸν παλαιόν,
15 ὅτι ταῖς φυσικαῖς ἄγαν ἐνδεδεμένος αἰτίαις καὶ τὸ
κατ᾿ ἀνάγχην τοῖς τῶν σωμάτων ἀποτελούμενον πά-
ϑεσι μετιὼν ἀεὶ καὶ διώκων, τὸ οὗ ἕνεκα καὶ ὑφ᾽
οὗ, βελτίονας αἰτίας οὔσας καὶ ἀρχάς, ἀφῆκεν" αὐτὸς
ὃΣ πρῶτος ἢ μάλιστα τῶν φιλοσόφων ἀμφοτέρας

ἢ) ἐπεξῆλϑε, τῷ μὲν ϑεῷ τὴν ἀρχὴν ἀποδιδοὺς τῶν 486

κατὰ λόγον ἐχόντων, οὐκ ἀποστερῶν δὲ τὴν ὕλην τῶν
ἀναγκαίων πρὸς τὸ γιγνόμενον αἰτιῶν, ἀλλὰ συνο-
ρῶν, ὅτι τῇδέ πη καὶ τὸ πᾶν αἰσϑητὸν διακεκοσμημέ-
νον οὐ καϑαρὸν δ᾽ οὐδ᾽ ἀμιγές ἐστιν, ἀλλὰ τῆς ὕλης
Ὁ συμπλεκομένης τῷ λόγῳ λαμβάνει τὴν γένεσιν. ὅρα
δὲ πρῶτον ἐπὶ τῶν τεχνιτῶν" οἷον εὐθὺς ἡ πέερι-
4 τὸν Παμπρίαν W: ὦ Μαμπρίά περιμένεις *: περι-

μένοις 11 ὁσίως Herwerdenus: ϑείς 18 Πλάτωνα] Phae-
don. 97 d sqq. 14 ἁνὴρ Emperius: ἀνὴρ

186 τ DE DEFECTU

βόητος ἐνταῦϑα τοῦ κρατῆρος ἔδρα καὶ βάσις, ἣν
᾿Ηρόδοτος ὑποκχρητηρίδιον ὠνόμασεν, αἰτίας μὲν ἔσχε
τὰς ὑλικάς, πῦρ καὶ σίδηρον καὶ μάλαξιν διὰ πυ-
ρὸς καὶ δι’ ὕδατος βαφήν, ὧν ἄνευ γενέσθαι τὸ
Β ἔργον οὐδεμία μηχανή" τὴν δὲ κυριωτέραν ἀρχὴν
καὶ ταῦτα κινοῦσαν καὶ διὰ τούτων ἐνεργοῦσαν ἡ
τέχνη καὶ ὁ λόγος τῷ ἔργῳ παρέσχε. καὶ μὴν τῶν
γε μιμημάτων τούτων καὶ εἰδώλων ὃ ποιητὴς καὶ
δημιουργὸς ἐπιγέγραπται"

γράψε Πολύγνωτος, Θάσιος γένος, ᾿“γλαοφῶντος
υἱὸς περϑομέναν Ἰλίου &xgóxoAw?

ὡς ὁρᾶται γράψας" ἄνευ δὲ φαρμάκων συντριβέντων
καὶ συμφϑαρέντων ἀλλήλοις οὐδὲν ἦν οἷόν τε τοιαύ-
την διάϑεσιν λαβεῖν καὶ ὄψιν. ἄρ᾽ οὖν ὁ βουλό-
μενος ἅπτεσθαι τῆς ὑλικῆς ἀρχῆς, ξητῶν δὲ καὶ
C διδάσκων τὰ παϑήματα καὶ τὰς μεταβολάς, ὃς ὥχρα
μιχϑεῖσα σινωπὶς ἴσχει καὶ μέλανι μηλιάς, ἀφαιρεῖται
τὴν τοῦ τεχνίτου δόξαν" ὃ δὲ τοῦ σιδήρου τὴν στό-
μωσιν ἐπεξιὼν καὶ τὴν μάλαξιν, ὅτι τῷ μὲν πυρὶ
χαλασϑεὶς ἐνδίδωσι καὶ ὑπείκει τοῖς ἐλαύνουσι καὶ
πλήττουσιν, ἐμπεσὼν δὲ πάλιν εἰς ὕδωρ ἀκραιφνὲς
καὶ τῇ ψυχρότητι διὰ τὴν ὑπὸ πυρὸς ἐγγενομένην
ἁπαλότητα καὶ μανότητα πιληϑεὶς καὶ καταπυχνω-
ϑείς, εὐτονίαν ἴσχει καὶ πῆξιν, ἣν Ὅμηρος ᾿σιδήρου

2 Ἡρόδοτος) 1, 26 ὑποχρητηρίδιον Turnebus: ὑποκρι-
τηρέδιον ἔσχε τὰς Madvigius: ἔχοντας 4 δι α'ὶἬ 10
Bergk. 8 p. 502 12 ὡς ὁρᾶται] ὡς ἀρετῇ (i. e. δι᾽ οἰκείαν
ἀρετήν) 18 τεχνίτου Turnebus: σιδήρου (ex proximo
ortum) 290 ἐνδίδωσι idem: ἐπιδίδωσι 934 Ὅμηρος] « 898

ORACULORUM. 181

κράτος᾽ εἶπεν, ἧττόν τι τῷ τεχνίτῃ τηρεῖ τὴν αἰτίαν
τῆς τοῦ ἔργου γενέσεως; ἐγὼ μὲν οὐκ οἴομαι" καὶ
γὰρ τῶν ἰατρικῶν δυνάμεων ἔνιοι τὰς ποιότητας D
ἐλέγχουσι, τὴν δ᾽ ἰατρικὴν οὐκ ἀναιροῦσιν. ὥσπερ
ἀμέλει καὶ Πλάτων δρᾶν μὲν ἡμᾶς τῇ παρὰ τῶν
ὀφθαλμῶν αὐγῇ συγκεραννυμένῃ πρὸς τὸ τοῦ ἡλίου
φῶς, ἀκούειν δὲ τῇ πληγῇ τοῦ ἀέρος ἀποφαινόμε-
voc, οὐκ ἀνήρει τὸ κατὰ λόγον καὶ πρόνοιαν ὅὁρατι-
κοὺς καὶ ἀκουστικοὺς γεγονέναι.

48. ᾿Καϑόλου γάρ, ὥς φημι, δύο πάσης γενέσεως
αἰτίας ἐχούσης, oí μὲν σφόδρα παλαιοὶ ϑεολόγοι
καὶ ποιηταὶ τῇ κρείττονι μόνῃ τὸν νοῦν προσέχειν
εἵλοντο, τοῦτο δὴ τὸ κοινὸν ἐπιφϑεγγόμενοι πᾶσι
πράγμασι
ι5 “Ζεὺς ἀρχὴ Ζεὺς μέσσα, Διὸς δ᾽ ἐκ πάντα πέλονται"
ταῖς δ᾽ ἀναγκαίαις καὶ φυσικαῖς οὐκ ἔτι προσήεσαν
αἰτίαις. οἷ δὲ νεώτεροι τούτων καὶ φυσικοὶ προσ- E
«γορευόμενοι τοὐναντίον ἐκείνοις τῆς καλῆς καὶ θείας
ἀποπλανηϑέντες ἀρχῆς, ἐν σώμασι καὶ πάϑεσι σω-
20 μάτων πληγαῖς τε καὶ μεταβολαῖς καὶ κράσεσι τίϑεν-
ται τὸ σύμπαν. ὅϑεν ἀμφοτέροις ὁ λόγος ἐνδεὴς
τοῦ προσήκοντός͵ ἐστι, τοῖς μὲν τὸ δι’ οὗ καὶ ὑφ᾽
οὗ τοῖς δὲ τὸ ἐξ ὧν καὶ δι’ ὧν ἀγνοοῦσιν ἢ παρα-
λείπουσιν. ὃ δὲ πρῶτος ἐχφανῶς ἁψάμενος ἀμφοῖν
85 καὶ τῷ κατὰ λόγον ποιοῦντι καὶ κινοῦντι προσλαβὼν
ἀναγκαίως τὸ ὑποχείμενον καὶ πάσχον, ἀπολύεται

B καὶ] om. codd. mei Πλάτων] Rep. p.507 παρὰ

Duebnerus: περὶ τῶν ὀφθαλμῶν Aldina: τὸν ὀφθαλμὸν
16 Mullach. 1 p. 169, 11 .

188 DE DEFFCTU

F καὶ ὑπὲρ ἡμῶν πᾶσαν ὑποψίαν καὶ διαβολήν. οὐ
γὰρ ἄϑεον ποιοῦμεν οὐδ᾽ ἄλογον τὴν μαντικήν, ὕλην
μὲν αὐτῇ τὴν ψυχὴν τοῦ ἀνθρώπον τὸ δ᾽ iv9ov-
σιαστικὸν πνεῦμα καὶ τὴν ἀναϑυμίασιν οἷον ὄργα-

vov ἢ πλῆκτρον ἀποδιδόντες" πρῶτον μὲν yàg ἡἧ κ

γεννήσασα γῇ τὰς ἀναϑυμιάδσειρ ὅ τε πᾶσαν ἐνδιδοὺς
κράσεως τῇ γῇ καὶ μεταβολῆς δύναμιν ἥλιος νόμῳ
πατέρων ϑεός ἐστιν ἡμῖν" ἔπειτα δαίμονας ἐπιστά-
τας καὶ περιπόλους καὶ φύλακας οἷον ἁρμονίας τῆς
487 χράδσεως ταύτης τὰ μὲν ἀνιέντας ἐν καιρῷ τὰ δ᾽
ἐπιτείνοντας, καὶ τὸ ἄγαν ἑἐπστατικὸν αὐτῆς καὶ τα-
ρακτικὸν ἀφαιροῦντας τὸ δὲ κινητικὸν ἀλύπως καὶ
ἀβλαβῶς τοῖς χρωμένοις καταμιγνύντας ἀπολείπον-
τες, οὐδὲν ἄλογον ποιεῖν οὐδ᾽ ἀδύνατον δόξομεν.ἢ

10

49. “Οὐδέ γε προϑθυόμενοι καὶ καταστέφοντες 15

ἱερεῖα καὶ κατασπένδοντες ἐναντία τῷ λόγῳ τούτῳ
πράττομεν. oí γὰρ ἱερεῖς καὶ ὅσιοι ϑύειν φασὶ τὸ
ἱερεῖον καὶ κατασπένδειν καὶ τὴν κίνησιν αὐτοῦ καὶ
τὸν τρόμον ἀποθεωρεῖν, ἑτέρου τίνος τοῦτο σημεῖον

ἢ τοῦ ϑεμιστεύειν τὸν ϑεὸν λαμβάνοντες; δεῖ γὰρ so

Βτὸ ϑύσιμον τῷ vs σώματι καὶ τῇ ψυχῇ καϑαρὸν
εἶναι καὶ ἀσινὲς καὶ ἀδιάφϑορον. μήνυτρα μὲν οὖν
τῶν περὶ τὸ σῶμα κατιδεῖν οὐ πάνυ χαλεπόν ἐστι᾿
τὴν δὲ ψυχὴν δοκιμάξουσι, τοῖς μὲν ταύροις ἄλφιτα

τοῖς δὲ κάπροις ἐρεβίνϑους παρατιϑέντες" τὸ γὰρ ss

p) γευσάμενον ὑγιαίνειν οὐκ οἴονται. τὴν δ᾽ αἷγα

6 ὅτε Emperius: ὁ δ 11 καὶ τὸ] καὶ τὸ μὲν E,
11 ὅσιοι Turnebus: ὅσου φασι] εἰῴϑασι ἢ 19 τοῦτο ση-
μεῖον Emperius: τοῦϑ᾽ ἡμὴν 222 μήνυτρα Turnebus: μέτρα

/

ORACULORUM. 139

διελέγχειν τὸ ψυχρὸν ὕδωφρ᾽ οὐ yàg εἶναι ψυχῆς
κατὰ φύσιν ἐχούσης τὸ πρὸς τὴν κατάσπεισιν ἀπα-
ϑὲς καὶ ἀκίνητον. ἐγὼ δέ, κἂν fj βέβαιον ὅτι ση-
μεῖόν ἐστι τοῦ ϑεμιστεύειν τὸ σείσασϑαι καὶ τοῦ μὴ
5 ϑεμιστεύειν τοὐναντίον, οὐχ ὁρῶ τί συμβαίνει δυσχε-
oio ἀπ᾽ αὐτοῦ τοῖς εἰρημένοις. πᾶσα γὰρ δύναμιρ C
ὃ πέφυκε σὺν καιρῷ βέλτιον ἢ χεῖρον ἀποδίδωσι"
τοῦ δὲ καιροῦ διαφεύγοντος ἡμᾶς, σημεῖα διδόναι
τὸν ϑεὸν εἰκός ἐστιν.ἢ
10 δ0. “Οἵομαι μὲν οὖν μήτε τὴν ἀναθυμίασιν ὡσαύ-
τως ἔχειν ἀεὶ διὰ παντός, ἀνέσεις δέ τινας ἴσχειν
καὶ πάλιν σφοδρότητας' ᾧ δὲ τεχμηρίῳ χρῶμαι,
μάρτυρας ἔχω καὶ ξένους πολλοὺς καὶ τοὺς ϑερα-
πεύοντας τὸ ἱερὸν ἅπαντας. ὃ γὰρ οἶκος, ἐν ᾧ τοὺς
15 χρωμένους τῷ ϑεῷ καθίζουσιν, οὔτε πολλάκις οὔτε
τεταγμένως ἀλλ᾽ ὡς ἔτυχε διὰ χρόνων εὐωδίας ἀνα-
πίμπλαται καὶ πνεύματος, οἵας ἂν τὰ ἥδιστα καὶ πο-
. λυτελέστατα τῶν μύρων ἀποφορὰς ὥσπερ ἐκ πηγῆς
τοῦ ἀδύτου προσβάλλοντος᾽ ἐξανϑεῖν γὰρ εἰκὸς ὑπὸ D
40 ϑερμότητος 5j τινος ἄλλης ἐγγιγνομένης δυνάμεως.
εἶ δὲ τοῦτο μὴ δοκεῖ πιϑανόν, ἀλλά γε τὴν Πυϑίαν
αὐτὴν ἐν πάϑεσι καὶ διαφοραῖς ἄλλοτ᾽ ἄλλαις ἐκεῖνο
τὸ μέρος τῆς ψυχῆς ἴσχειν, ᾧ πλησιάξει τὸ πνεῦμα,
καὶ μὴ μίαν ἀεὶ κρᾶσιν ὥσπερ ἁρμονίαν ἀμετάβολον
86 ἐν παντὶ καιρῷ διαφυλάττειν, ὁμολογήσετε. πολλαὶ
μὲν yàg αἰσϑομένης πλείονες δ᾽ ἄδηλοι τό vs σῶμα

1 ὃ Turnebus: ᾧ 18 ἔχω] ἔχει codd. mei 17 πνεύ-
ματος xé] ordo verborum est: πρεύματος προσβάλλοντος ἀπο-
φοράς, οἷας ἂν τὰ ἤδιστα καὶ πολυτ. τῶν μύρων (intell.
προσβάλλοι) 26 αἰσϑομένης] sc. τῆς Πυϑίας

140 DE DEFECTU

καταλαμβάνουσι καὶ τὴν ψυχὴν ὑπορρέουσι δυσχέ-
peux, καὶ κινήσεις" ὧν ἀναπιμπλαμένην οὐκ ἄμεινον
ἐκεῖ βαδίξειν οὐδὲ παρέχειν ἑαυτὴν τῷ ϑεῷ μὴ παν-
τάπασι καϑαρὰν οὖσαν ὥσπερ ὄργανον ἐξηρτυμένον

E καὶ εὐηχές, ἀλλ᾽ ἐμπαϑῆ καὶ ἀκατάστατον. οὔτε γὰρ 5
ὃ οἶνος ὡσαύτως ἀεὶ τὸν μεϑυστικὸν οὔϑ᾽ ὁ αὐλὸς
τὸν ἐνθουσιαστικὸν ὁμοίως διατίϑησιν, ἀλλὰ νῦν
μὲν ἧττον οἵ αὐτοὶ νῦν δὲ μᾶλλον ἐκχβακχεύονται
καὶ παροινοῦσι, τῆς κράσεως ἐν αὐτοῖς ἑτέρας γενο-
μένης. μάλιστα δὲ τὸ φανταστικὸν ἔοικε τῆς ψυχῆς 10
ὑπὸ τοῦ σώματος ἀλλοιουμένου κρατεῖσϑαι καὶ συμ-
μεταβάλλειν, ὡς δῆλόν ἐστιν ἀπὸ τῶν ὀνείρων" ποτὲ
μὲν γὰρ ἐν πολλαῖς γιγνόμεϑα καὶ παντοδαπαῖς ἐνυ-

F πνίων ὄψεσι. ποτὲ δ᾽ αὖ πάλιν πᾶσα γίγνεται γα-
λήνη καὶ ἡσυχία τῶν τοιούτων. καὶ Κλέωνα μὲν is
ἴσμεν αὐτοὶ τὸν ἐκ “Ιαυλίας τοῦτον ἐν πολλοῖς
ἔτεσιν οἷς βεβίωκε φάσκοντα μηδὲν ἰδεῖν πώποτ᾽
ἐνύπνιον" τῶν δὲ πρεσβυτέρων ταὐτὸ τοῦτο λέγεται
περὶ Θρασυμήδους τοῦ Ἡραιέως. αἰτία δ᾽ ἡ κρᾶσις
τοῦ σώματος, ὥσπερ αὖ πάλιν ἡ τῶν μελαγχολικῶν 30
πολυόνειρος καὶ πολυφάνταστος, ἧ καὶ δοκεῖ τὸ εὖ-

488 ϑυόνειρον αὐτοῖς ὑπάρχειν" ἐπ᾽ ἄλλα γὰρ ἄλλοτε τῷ
φανταστικῷ τρεπόμενοι, καϑάπερ oí πολλὰ βάλλον-
τες, ἐπιτυγχάνουσι πολλάκις."

Dl. “Ὅταν οὖν ἁρμοστῶς ἔχῃ πρὸς τὴν τοῦ πνεύ-- 25
ματος ὥσπερ φαρμάκου κρᾶσιν ἡ φανταστικὴ καὶ
μαντικὴ δύναμις, ἐν τοῖς προφητεύουσιν ἀνάγκη

16 Δαυλίας Emperius: δαυλείίς 21 ἢ idem: εἶ

ORACULORUM. 141

γίγνεσθαι τὸν ἐνθουσιασμόν᾽ ὅταν δὲ μὴ οὕτως, μὴ
γέγνεσϑαι, ἢ γίγνεσθαι παράφορον καὶ οὐκ ἀκέραιον
καὶ ταρακτικόν, ὥσπερ ἴσμεν ἐπὶ τῆς ἔναγχος ἀπο-
ϑανούσης Πυϑίας. ϑεοπρόπων γὰρ ἀπὸ ξένης παρα-
5 γενομένων, λέγεται τὰς πρώτας κατασπείδεις ἀκίνητον
ὑπομεῖναι καὶ ἀπαϑὲς τὸ ἱερεῖον᾽ ὑπερβαλλομένων B
ὃὲ φιλοτιμίᾳ τῶν ἱερέων καὶ προσλιπαρούντων, μό-
λις ὕπομβρον γενόμενον καὶ κατακλυσϑὲν ἐνδοῦναι.
τί οὖν συνέβη περὶ τὴν Πυϑίαν; κατέβη μὲν εἰς τὸ
io μαντεῖον ὥς φασιν ἄκουσα καὶ ἀπρόϑυμος. εὐϑὺς
ὃὲ περὶ τὰς πρώτας ἀποκρίσεις ἦν καταφανὴς τῇ
τραχύτητι τῆς φωνῆς οὐκ ἀναφέρουσα δίχην νεὼς
ἐπειγομένης, ἀλάλου καὶ κακοῦ πνεύματος οὖσα πλή-
θης᾽ τέλος δὲ παντάπασιν ἐκταραχϑεῖσα καὶ μετὰ
15 κραυγῆς φοβερᾶς φερομένη πρὸς τὴν ἔξοδον ἔρριψεν
ἑαυτήν. ὥστε φυγεῖν μὴ μόνον τοὺς ϑεοπρόπους
ἀλλὰ καὶ τὸν προφήτην Νίκανδρον καὶ τοὺς παρόν-
τας τῶν δσίων. ἀνείλοντο μέντοι μετὰ μικρὸν αὐτὴν
εἰσελθόντες ἔμφρονα καὶ διεβίωσεν ὀλίγας ἡμέρας. C
.0 τούτων ἕνεκα καὶ συνουσίας ἁγνὸν τὸ σῶμα καὶ τὸν
βίον ὅλως ἀνεπέμικτον ἀλλοδαπαῖς ὁμιλίαις καὶ ἄϑι-
xvov φυλάττουσι τῆς Πυϑίας, καὶ πρὸ τοῦ χρηστη-
οίου τὰ σημεῖα λαμβάνουσιν, οἰόμενοι τῷ ϑεῷ κατά-
|. δῆλον εἶναι, πότε τὴν πρόσφορον ἔχουσα κρᾶσιν καὶ
. s5 διάθεσιν ἀβλαβῶς ὑπομενεῖ τὸν ἐνθουσιασμόν. οὔτε

8 ταρακτικόν Turnebus: πραχτικόν 4 Πυϑίας ":
πυϑιάδορ 8. ὕπομβρον] ὑπότρομον R. Nihil opus ἐνδοῦ-
ναι Turnebus: ἔνδον ἦν 11 δὲ περὶ idem: δ᾽ ἐπὶ 18
ἀλάλου] ἀλλ᾽ ἀλαοῦ Β΄

149 DE DEFECTU ORACULORUM.

γὰρ πάντας οὔτε τοὺς αὐτοὺς ἀεὶ διατίέϑησιν ὥσαύ-
τως ἡ τοῦ πνεύματος δύναμις, ἀλλ᾽ ὑπέκκαυμα παρέ-
D χει καὶ ἀρχὴν ὥσπερ εἴρηται τοῖς πρὸς τὸ παϑεῖν
καὶ μεταβαλεῖν οἰκείως ἔχουσιν. ἔστι δὲ ϑεία μὲν
ὄντως καὶ δαιμόνιος, οὐ μὴν ἀνέκλειπτος οὐδ᾽ ἄφϑαρ-
τος οὐδ᾽ ἀγήρως καὶ διαρκὴς εἰς τὸν ἔὄπειρον χρό-
vov ὑφ᾽ οὗ πάντα κάμνει τὰ μεταξὺ γῆς καὶ σελή-
νης κατὰ τὸν ἡμέτερον λόγον. εἰσὶ δ᾽ οἵ καὶ τὰ
ἐπάνω φάσκοντες οὐχ ὑπομένειν, ἀλλ᾽ ἀπαυδῶντα
πρὸς τὸ ἀίδιον καὶ ἄπειρον ὀξέσι χρῆσθαι μεταβο--
λαῖς καὶ παλιγγενεσίαις.᾽
52. “Ταῦτ᾽ ^ ἔφην ἐγώ 'πολλάκις ἀνασκέπτεσθαι
καὶ ὑμᾶς παρακαλῶ καὶ ἐμαυτόν, ὡς ἔχοντα πολλὰς
ἀντιλήψεις καὶ ὑπονοίαρ πρὸς τοὐναντίον, ἃς ὃ και-
E ρὸς οὐ παρέχει πάσας ἐπεξελθεῖν' ὥστε καὶ ταῦϑ'᾽ i5
ὑπερκείσϑω καὶ ἃ Φίλιππος διαπορεῖ περὶ ἡλίου καὶ
᾿“πόλλωνος.᾽

Q

μέ

9

10 ὀξέσι] ὀξείαις R. ἐξαισέοις ὃ

EI AIAAKTON H APETH. 459

Περὶ τῆς ἀρετῆς βουλευόμεϑα xal διαποροῦμεν,
εἰ διδακτόν ἐστι τὸ φρονεῖν τὸ δικαιοπραγεῖν τὸ εὖ
Cv: εἶτ᾽ οὐ ϑαυμάξομεν, εἰ ῥητόρων μὲν ἔργα καὶ Β
κυβερνητῶν καὶ ἁρμονικῶν καὶ οἰχοδόμων καὶ γεωρ-

6 γῶν μυρία γ᾽ ἐστίν" ἀγαϑοὶ δ᾽ ἄνδρες ὀνομάζονται
καὶ λέγονται μόνον, ὡς ἱπποκένταυροι καὶ γίγαντες
καὶ κύκλωπες, ἔργον δ᾽ ἀμεμφὲς εἰς ἀρετὴν καὶ
ἀκέραιον οὐκ ἔστιν εὑρεῖν οὐδὲ πάϑους ἀκέραιον
ῪἦδδὟος καὶ ἄϑικτον αἰσχροῦ Bíov: ἀλλ᾽ εἰ καί τι κα-

ιο λὸν ἡ φύσις αὐτομάτως ἐκφέρει, τοῦτο πολλῷ τῷ
᾿ἀλλοτρίῳ, καθάπερ ὕλῃ καρπὸς ἀγρίᾳ καὶ ἀκαϑάρτῳ
μιγνύμενος, ἐξαμαυροῦται. ψάλλειν μανθάνουσιν οἵ
ἄνϑρωποι καὶ ὀρχεῖσθαι καὶ ἀναγιγνώσκειν γράμ-
ματα καὶ γεωργεῖν καὶ ἱππεύειν ὑποδεῖσϑαι μαν-

15 ϑάνουσι περιβάλλεσϑαι καὶ ἀλείφεσθαι" οἰνοχοεῖν C
διδάσκουσιν ὀψοποιεῖν' ταῦτ᾽ ἄνευ τοῦ μαϑεῖν οὐχ
ἔστι χρησίμως ποιεῖν. δι’ ὃ δὲ ταῦτα πάντα, τὸ εὖ
βιοῦν, ἀδίδακτον καὶ ἄλογον καὶ ἄτεχνον καὶ αὐτό-
ματον.

2. 2. Ὦ ἔἄνϑρωποι, τί τὴν ἀρετὴν λέγοντες ἀδί-

8 εἶτ᾽ οὐ R: εἶτα ὅ μυρία γ᾽ Stobaeus: μυρία δ᾽ 1 xol
ἀκέραιον] del. 9. fíov *: βίου καὶ ἀκέραιον 12 μι-
γνύμενον

144 AX ΨΙΒΤΤΞ

δαχτον εἶναι ποιοῦμεν ἀνέχαρκτον: εἰ γὰρ ἡ μάϑη-
σις γένεσίς ἔστιν͵ ἡ τοῦ μαϑεῖν κώλυσις ἀναίρεσις.
χαύτοι y ὥς φησιν ὁ Πλάτων διὰ τὴν τοῦ ποδὸς
πρὸς τὴν λύραν καὶ ἀμετρίαν καὶ ἀναρμοστίαν οὔτ᾽
ἀδελφὸς ἀδελφῷ πολεμεῖ οὔτε φίλος φίλῳ διαφέρε- 5
ται, οὔτε πόλεις πόλεσι δι᾽ ἀπεχϑείας γιγνόμεναι τὰ
ἔσχατα δρῶσί τε καὶ πάσχουσιν ὑπ᾽ ἀλλήλων᾽ οὐδὲ
περὶ προσῳδίας ἔχει τιξ εἰπεῖν στάσιν ἐν πόλει γενο-
D μένην, πότερον Τελχῖνας ἢ Τέλχινας ἀναγνωστέον"
οὐδ᾽ ἐν οἰχίᾳ διαφορὰν ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ὑπὲρ
κρόχης ἢ στήμονος. ἀλλ᾽ ὅμως οὔτ᾽ ἂν ἱστὸν οὔτε
βιβλίον ἢ λύραν ὃ μὴ μαϑὼν μεταχειρέσαιτο, καίπερ
εἰς οὐδὲν μέγα βλαβησόμενος, ἀλλ᾽ αἰδεῖται γενέσϑαι
καταγέλαστος" ᾿ἀμαϑίην᾽ γὰρ Ηράκλειτός φησι 'κρύ-
τειν ἄμεινον" οἶχον δὲ καὶ γάμον καὶ πολιτείαν i5
καὶ ἀρχὴν οἷόν τε καλῶς μεταχειρίσασϑαι μὴ γυναικὶ
μὴ ϑεράποντι μὴ πολίτῃ μὴ ἀρχομένῳ καὶ ἄρχοντι;
παιδὸς ὀψοφαγοῦντος, ὃ 4᾽ιογένης τῷ παιδαγωγῷ
κόνδυλον ἔδωκεν, ὀρθῶς οὐ τοῦ μὴ μαϑόντος ἀλλὰ
τοῦ μὴ διδάξαντος τὸ ἁμάρτημα ποιήσας. εἶτα παρο- 9
Ἑ Ψίδορ μὲν ἢ κύλικος οὐκ ἔστι κοινωνεῖν ἐπιδεξίως,
ἂν μὴ μάϑῃ τις εὐθὺς ἐκ παίδων ἀρξάμενος, ὡς
᾿Ἵριστοφάνης
“μὴ κιγλίξειν μηδ᾽ ὀψοφαγεῖν μηδ᾽ ἴσχειν τὼ πόδ᾽
ἐπαλλάξ'᾽ 5
ποδὸς] iv τῷ s i
που igiete prr $ pol uli qun-
zwegs X 14 Ἡράκλειτος] Bywater p. 4?

ἡ τε *: οἴεται 328 A Η
26 ἐναλλάξ Aristoph: (οι στοφάνηρ] Nüb. 979. Add.

DOCERI POSSIT. 145

9ixo
A al πόλεως καὶ γάμου καὶ βίου καὶ ἀρχῆς
ϑόν,,, ν ἀνέγκλητον ἐνδέχεται γενέσθαι, μὴ μα-
ὁ "do , ὅντινα χρὴ τρόπον ἀλλήλοις συμφέρεσθαι:
5. ἄρ" EUG ἐρωτηϑεὶς ὑπό τινος 'πανταχοῦ σὺ
ἴον, ᾿ )γελάσαρ "οὐκοῦν᾽ ἔφη ᾿παραπόλλυμι τὸ ναῦ-
Cus 75 πανταχοῦ εἰμί᾽. τί οὖν οὐκ Qv εἴποις καὶ F
δέ μὴ γίγνονται μαϑήσει βελτίονες ἄνθρωποι,

Xs
6
7r, «8 ἔϑεσιν, δίς ἴχνος τι πρῶτον ἀρετῆς καϑι-

a ev, , καὶ ὃ Λάκων ἐρωτηϑεὶς τί παρέχει παιδα-
M ἄσχ, * καλά᾽ ἔφη 'votg παισὶν ἡδέα ποιῶ. καίτοι
τὸ ας; ἢ οἱ παιδαγωγοὶ κεκυφότας ἐν ταῖς ὁδοῖς
NI CY. » ἑνὶ δαχτύλῳ τὸ τάριχος ἄρασϑαι, δυσὶ 440
ὡς d,, Oírov κρέας" οὕτω καϑῆσϑαι, τὸ ἱμάτιον
ON 3. p» ᾿αβεῖν.

*t9, aA, * οὐ»; ὃ λέγων λειχῆνος ἰατρικὴν εἶναι καὶ

s D “Ζευρίτιδος δὲ xal πυρετοῦ καὶ φρενί-
Ae) 9à,, pur, τέ διαφέρει τοῦ λέγοντος ὅτι τῶν
A o, (7 zevc e2cóv καϑηκόντων εἰσὶ διδασκαλεῖα
δὲ ὴ ἀρ d ! 4p] -“οεοϑῆκαι, τῶν δὲ μεγάλων καὶ ve-

τὲ Ψ d ae« «(7 καὶ περίπτωσις ἔστιν; ὡς γὰρ
ἢ Ὧ ὁ e, gae 2€«€002q«v ἐλαύνειν μαϑόντα κυβερνᾶν
à ῃ 9.2: "τα γελοῖός ἐστιν, οὕτως ὃ μὲν τῶν

M A s am^ ὅἙΦ τεχνῶν μάϑησιν ἀρετῆς δ᾽ ἀναι-
? d γή
à vt P — Pr un καὶ αὐτοὶ 16 ἄρασθαι idem ;
ὴ γε zm ΑΞ ex &£y Salmasius κυβερνᾶν κα
᾿ / »" Ὁ οἍοτ xm. . 10
ur

v

140 AN VIRTUS DOCERI POSSIT.

ρῶν τοὐναντίον ἔοικε τοῖς Σκύϑαις ποιεῖν᾽ ἐκεῖνοι
μὲν γάρ, ὥς φησιν Ηρόδοτος, τοὺς οἰκέτας ἐκτυφλοῦ-
σιν ὕπως παραδῶσιν αὐτοῖς" οὗτος δὲ ταῖς δούλαις

Β χαὶ ὑπηρέτισι τέχναις ὥσπερ ὄμμα τὸν λόγον ἐντι-
ϑεὶς τῆς ἀρετῆς ἀφαιρεῖ. καίτοι y' ὃ στρατηγὸς
᾿Ιφικράτης πρὸς τὸν Χαβρίου Καλλίαν ἐρωτῶντα καὶ
λέγοντα “τίς sí; τοξότης: πελταστής; ἱππεύς; ÓxAC
vue; ᾿οὐδείς᾽ ἔφη τούτων ἀλλ᾽ ὁ τούτοις πᾶσιν
ἐπιτάττων. γελοῖος οὖν ὁ λέγων. ὅτι τοξικὴ καὶ
ὁπλιτικὴ καὶ τὸ σφενδονᾶν καὶ τὸ ἱππεύειν διδακτόν 1
ἐστι, στρατηγία δὲ καὶ τὸ στρατηγεῖν ὡς ἔτυχε πα-
ραγέίγνεται καὶ οἷς ἔτυχε μὴ μαϑοῦσιν. οὐκοῦν ἔτι
γελοιότερος Ó μόνην τὴν φρόνησιν μὴ διδακχτὴν
ἀποφαίνων, ἧς ἄνευ τῶν ἄλλων τεχνῶν ὄφελος οὐ-

C δὲν οὐδ᾽ ὄνησις ἔστιν. εἰ δ᾽ ἡγεμὼν αὕτη καὶ κόσμος 15
οὖσα πασῶν καὶ τάξις εἰς τὸ χρήσιμον ἕκαστον καϑέ-
στησιν, αὐτίκα τίς δείπνου χάρις. ἠσκημένων καὶ
μεμαϑηκότων παίδων

Q

᾿δαιτρεῦσαί τε xal ὀπτῆσαι καὶ οἰνοχοῆσαι .᾽
εἰ μὴ διάϑεσις μηδὲ τάξις εἴη περὶ τοὺς διακο- 30
νοῦντας;

2 Ἡρόδοτος] 4, 28qq. 8 παραδῶσιν] παραμένωσιν aut
γάλα δονῶσιν Canterus 6 πρὸς τὸν --- λέγοντα] πρὸς τὸν
ὀχληρῶς ἐν ἐκκλησίᾳ ἐρωτῶντα Sauppi prorsus improba-
bilia sunt. cf. p. 99 e. 187 b. 11 στρατηγία] στρατηγικὴ
W 16 εἰ δ᾽ εἴ γε ὃ 19 δαιτρεῦσαι κέ] Hom. o 822

τε καὶ Homerus: x«l 20 περὶ W: πρὸς

ΠΕΡῚ ΤῊΣ HOIKHZ APETH.

Περὶ τῆς ἠθικῆς λεγομένης ἀρετῆς καὶ δοκούσης:

ᾧ δὴ μάλιστα τῆς ϑεωρητικῆς διαφέρει, τῷ τὸ μὲν
πάϑος ὕλην ἔχειν τὸν δὲ λόγον εἶδος, εἰπεῖν πρό-
κειται τίν᾽ οὐσίαν ἔχει καὶ πῶς ὑφίστασϑαι πέφυκε"
5 καὶ πότερον οἰχείῳ λόγῳ κεκόσμηται τὸ δεδεγμένον
μόριον αὐτὴν τῆς ψυχῆς ἢ μετέσχηκεν ἀλλοτρίου"

καὶ εἰ μετέσχηκε, πότερον ὡς τὰ μεμιγμένα πρὸς E

τὸ βέλτιον ἢ μᾶλλον ὡς ἐπιστασίᾳ τινὶ χρώμενον
καὶ ἀρχῇ μετέχειν λέγεται τῆς τοῦ ἄρχοντος δυνά-
10 μεῶς. ὅτι μὲν γὰρ δυνατὸν καὶ ἀρετὴν γεγονέναι
καὶ μένειν παντάπασιν ἄυλον καὶ ἄκρατον, οἶμαι
δῆλον εἶναι. βέλτιον δὲ βραχέως ἐπιδραμεῖν καὶ τὰ
τῶν ἑτέρων, οὐχ ἱστορίας ἕνεκα μᾶλλον ἢ τοῦ σα-
φέστερα γενέσθαι τὰ οἰκεῖα καὶ βεβαιότερα, προ-
15 ἐεκτεϑέντων ἐκείνων.
2. Μενέδημος μὲν ὃ ἐξ Ἐρετρίας ἀνήρει τῶν ἀρε-
τῶν καὶ τὸ πλῆϑος καὶ τὰς διαφοράς, ὡς μιᾶς οὔ-
σης καὶ χρωμένης πολλοῖς ὀνόμασι" τὸ γὰρ αὐτὸ

σωφροσύνην καὶ ἀνδρείαν καὶ δικαιοσύνην λέγεσθαι, Y

:0 χαϑάπερ βροτὸν καὶ ἄνϑρωπον. ᾿Δρίστων δ᾽ ὁ Χῖος
“τῇ μὲν οὐσίᾳ μίαν καὶ αὐτὸς ἀρετὴν ἐποίει καὶ

10 δυνατὸν] δύναται mei codd.
10*

6 V el

148 DE VIRTUTE

ὑγίειαν ὠνόμαξε' τῷ δὲ πρός τί πως διαφόρους καὶ
πλείονας. ὡς εἴ τις ἐθέλοι τὴν ὅρασιν ἡμῶν λευκῶν
μὲν ἀντιλαμβανομένην λευκοϑέαν καλεῖν, μελάνων δὲ
μελανϑέαν ij τι τοιοῦτον ἕτερον. καὶ γὰρ ἡ ἀρετὴ
ποιητέα μὲν ἐπισκοποῦσα καὶ μὴ ποιητέα κέκληται

441 φρόνησις, ἐπιϑυμίαν δὲ κοσμοῦσα καὶ τὸ μέτριον

καὶ τὸ εὔκαιρον ἕν ἡδοναῖς ὁρίξουσα σωφροσύνη,
κοινωνήμασι δὲ καὶ συμβολαίοις ὁμιλοῦσα τοῖς πρὸς
ἑτέρους δικαιοσύνη" καϑάπερ τὸ μαχαίριον ἕν μέν
ἐστιν ἄλλοτε δ᾽ ἄλλο διαιρεῖ. καὶ τὸ πῦρ ἐνεργεῖ
περὶ ὕλας διαφόρους μιᾷ φύσει χρώμενον. ἔοικε
δὲ καὶ Ζήνων sig τοῦτό πως ὑποφέρεσϑαι ὁ Κιτιεύς,
δριξόμενος τὴν φρόνησιν ἐν μὲν ἀπονεμητέοις δὲ-
καιοσύνην ἐν δ᾽ αἰἱρετέοις σωφροσύνην ἐν δ᾽ ὑπο-
μενετέοις ἀνδρείαν' ἀπολογούμενοι δ᾽ ἀξιοῦσιν ἐν
Β τούτοις τὴν ἐπιστήμην φρόνησιν ὑπὸ τοῦ Ζήνωνος
ὠνομάσϑαι. Χρύσιππος δὲ κατὰ τὸ ποιὸν ἀρετὴν
ἰδίαν ποιότητι συνίστασϑαι νομίζων, ἔλωϑεν ἑαυτὸν
κατὰ τὸν Πλάτωνα σμῆνος ἀρετῶν οὐ σύνηϑες οὐδὲ
γνώριμον ἐγείρας" ὡς γὰρ παρὰ τὸν ἀνδρεῖον ἀν-
δρείαν καὶ παρὰ τὸν πρᾶον πραότητα καὶ δικαιο-
σύνην παρὰ τὸν δίκαιον, οὕτω παρὰ τὸν χαρίεντα
χαριεντότητας καὶ παρὰ τὸν ἐσθλὸν ἐσϑλότητας καὶ
παρὰ τὸν μέγαν μεγαλότηταρς καὶ παρὰ τὸν καλὸν
καλότητας, ἑτέρας vs τοιαύτας ἐπιδεξιότητας εὐαπαν-
τησίας εὐτραπελίας ἀρετὰς τιϑέμενος, πολλῶν καὶ ἀτό-
C πων ὀνομάτων οὐδὲν δεομένην ἐμπέπληκε φιλοσοφίαν.

1 ὑγίειαν *: ὑγείων 14 αἷἱρετέοις W: διαιρετέοις 19
Πλάτωνα) Men. p. 72a 22 δίκαιον] intell. εὐϑέμεϑα

σι

0

iem

MORALI. 149

3. Κοινῶς δ᾽ ἅπαντες οὗτοι τὴν ἀρετὴν τοῦ ἡγε-
μονικοῦ τῆς ψυχῆς διάθεσίν τινα καὶ δύναμιν γε-
γενημένην ὑπὸ λόγου, μᾶλλον δὲ λόγον οὖσαν αὐτὴν
ὁμολογούμενον καὶ βέβαιον καὶ ἀμετάπτωτον ὑποτί-

5 ϑενται" καὶ νομίξουσιν οὐκ εἶναι τὸ παϑητικὸν καὶ
ἄλογον διαφορᾷ τινε καὶ φύσει ψυχῆς τοῦ λογικοῦ
διακεχριμένον, ἀλλὰ ταὐτὸ τῆς ψυχῆς μέρος, ὃ δὴ
καλοῦσι διάνοιαν καὶ ἡγεμονικόν, δι᾽ ὅλου τρεπόμε-
vov καὶ μεταβάλλον ἔν τε τοῖς πάϑεσι καὶ ταῖς καϑ᾽

10 ἕξεν ἢ διάϑεσιν μεταβολαῖς κακίαν vs γίγνεσϑαι καὶ
ἀρετήν, καὶ μηδὲν ἔχειν ἄλογον ἐν ἑαυτῷ" λέγεσθαι D
δ᾽ ἄλογον, ὅταν τῷ πλεονάξοντι τῆς δρμῆς ἰσχυρῷ
γενομένῳ καὶ κρατήσαντι πρός τι τῶν ἀτόπων παρὰ
τὸν αἱροῦντα λόγον ἐκφέρηται" καὶ γὰρ τὸ πάϑος

ι6 εἶναι λόγον πονηρὸν καὶ ἀκόλαστον éx φαύλης καὶ
διημαρτημένης κρίσεως σφοδρότητα καὶ ῥώμην προσ-
λαβούσης. ἔοικε δὲ λαϑεῖν τούτους ἅπαντας, 7] διτ-
τὸς ἡμῶν ὡς ἀληϑῶς ἕκαστός ἐστι καὶ σύνϑετορ"
τὴν γὰρ ἑτέραν διπλόην οὐ κατεῖδον, ἀλλὰ τὴν

2 ψυχῆς καὶ σώματος μῖξιν ἐμφανεστέραν οὖσαν" ὅτι
δ᾽ αὐτῆς ἔστι τῆς ψυχῆς ἐν ἑαυτῇ σύνϑετόν τι xal E
διφυὲς καὶ ἀνόμοιον, ὥσπερ ἑτέρου σώματος τοῦ
ἀλόγου πρὸς τὸν λόγον ἀνάγκῃ τινὶ καὶ φύσει συμμι-
γέντος καὶ συναρμοσϑέντος, εἰκὸς μέν ἐστι μηδὲ Πυ-

ὁ ϑαγόραν ἀγνοῆσαι, τεκμαιρομένοις τῇ περὶ μουσικὴν
σπουδῇ τοῦ ἀνδρός, ἣν ἐπηγάγετο τῇ ψυχῇ κηλή-
σεως ἕνεκα καὶ παραμυϑίας, ὡς οὐ πᾶν ἐχούσῃ δι-
δασκαλέας καὶ μαϑήματος ὑπήκοον οὐδὲ λόγῳ μετα-

7 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 19 ἀλλὰ] ἀλλ᾽ ἢ

150 DE VIRTUTE.

F βλητὸν ἐκ κακίας, ἀλλά τινος ἑτέρας πειϑοῦς Ovv-
εργοῦ καὶ πλάδεως καὶ τιϑαδεύσεως δεόμενον, si:
μὴ παντάπασι μέλλοι φιλοδοφίᾳ δυσμεταχείριστον
εἶναι καὶ ἀπειϑές. ἐμφανῶς μέντοι καὶ βεβαίως καὶ
ἀναμφιδόξως Πλάτων συνεῖδεν, ὅτι τούτου γε τοῦ 5
κόσμου τὸ ἔμψυχον οὐχ ἁπλοῦν οὐδ᾽ ἀσύνϑετον
οὐδὲ μονοειδές ἐστιν, ἀλλ᾽ ix τῆς ταὐτοῦ καὶ τῆς
τοῦ ἑτέρου μεμιγμένον δυνάμεως πῇ μὲν ἀεὶ κατὰ ᾿
ταὐτὰ κοσμεῖται καὶ περιπολεῖ μιᾷ τάξει κράτος
ἐχούσῃ χρώμενον, πῇ δ᾽ εἴς ve κινήσεις καὶ κύκλους 10
δχιξόμενον ὑπεναντίους καὶ πλανητοὺς ἀρχὴν διαφο-
ρᾶς καὶ μεταβολῆς καὶ ἀνομοιότητος ἐνδίδωσι ταῖς
περὶ γῆν φϑοραῖς καὶ γενέσεσιν" ἥ τ᾽ ἀνθρώπου ψυχὴ
μέρος ἢ τι μίμημα τῆς τοῦ παντὸς οὖσα καὶ συνηρ-
μοσμένη κατὰ λόγους καὶ ἀριϑμοὺς ἐοικότας ἐκεί- 15

449 vog οὐχ ἁπλῆ τίς ἐστιν οὐδ᾽ ὁμοιοπαϑής., ἀλλ᾽
ἕτερον μὲν ἔχει τὸ νοερὸν καὶ λογιστικόν, ᾧ κρατεῖν
τοῦ ἀνθρώπου κατὰ φύσιν καὶ ἄρχειν προσῇκόν
ἐστιν" ἕτερον δὲ τὸ παϑητικὸν καὶ ἄλογον καὶ πολυ-
πλανὲς καὶ ἄτακτον ἐξ ἑαυτοῦ δεόμενον. οὗ πάλιν so
διχῆ μεριξομένου, τὸ μὲν ἀεὶ σώματι βουλόμενον
συνεῖναι καὶ σῶμα ϑεραπεύειν πεφυκὸς ἐπιϑυμητικὸν
κέκληται, τὸ δ᾽ ἔστι μὲν T τούτῳ προστιϑέμενον,
ἔστι δ᾽ ἧ τῷ λογισμῷ παρέχον ἰσχὺν ἐπὶ τοῦτο καὶ
δύναμιν, ϑυμοειδές. ἀποδείκνυσι δὲ τὴν διαφορὰν ss
μάλιστα τῇ τοῦ λογιξομένου καὶ φρονοῦντος ἀντι-

B βάδει πρὸς τὸ ἐπυϑυμοῦν καὶ ϑυμούμενον, ὡς τὸ ἔτε-

6 Πλάτων] cf. Tim. p. 86 sqq. Rep. p. 4416 20 ἐξ
ἑαυτοῦ] ἐξάρχουν ἐξουσιαστοῦδ — 21 βουλόμενον *: βούλεσϑαι

MOBALI. 151

gov εἶναι πολλάκις ἀπειϑοῦν ve καὶ δυσμαχοῦν πρὸς
τὸ βέλτιστον. ταύταις ἐχρήσατο ταῖς ἀρχαῖς ἐπὶ
πλέον ᾿“ριστοτέλης, ὡς δῆλόν ἐστιν ἐξ ὧν ἔγραψεν"
ὕστερον δὲ τὸ μὲν ϑυμοειδὲς τῷ ἐπιϑυμητικῷ προσ-
5 ἕνειμεν. ὡς ἐπιϑυμίαν τινὰ τὸν ϑυμὸν ὄντα καὶ
ὄρεξιν ἀντιλυπήσεως. τῷ μέντοι παϑητικῷ καὶ ἀλόγῳ
μέχρι παντὸς ὡς διαφέροντι τοῦ λογιστικοῦ χρώμε-
νος διετέλεσεν, οὐχ ὅτι παντελῶς ἄλογόν ἐστιν ὥσπερ
τὸ αἰσϑητικὸν ἢ τὸ ϑρεπτικὸν καὶ φυτικὸν τῆς ψυ-
10 χῆς μέρος᾽ ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὅλως ἀνήκοα λόγου καὶ
κωφὰ τρόπον τινὰ τῆς σαρκὸς ἐκβεβλάστηκε καὶ
περὶ τὸ σῶμα παντελῶς καταπέφυκε᾽ τὸ δὲ παϑητι- C
κὸν oíxsíov λόγου στέρεται καὶ ἄμοιρόν ἐστιν, ἄλλως
δὲ τοῦ λογιξομένου καὶ φρονοῦντος εἰσακούειν καὶ
16 τρέπεσϑαι πρὸς ἐκεῖνο καὶ ὑπείκειν καὶ κατασχημα-
τίξεσϑαι πέφυκεν, ἐὰν μὴ τέλεον fj διεφϑαρμένον
ὑφ᾽ ἡδονῆς ἀμαϑοῦς καὶ ἀκολάστου διαίτης.
4, Οἱ δὲ ϑαυμάξοντες ὅπως ὅἅλογον μέν ἐστι
λόγῳ δ᾽ ὑπήκοον, οὔ μοι δοκοῦσι τοῦ λόγου περι-
30 νοεῖν τὴν δύναμιν
“ὅση πέφυκε κἀφ᾽ ὅσον διέρχεται’
τῷ κρατεῖν καὶ ἄγειν οὐ σκληραῖς οὐδ᾽ ἀντιτύποις
ἀγωγαῖς ἀλλὰ τυπικαῖς καὶ τὸ ἐνδόσιμον καὶ πει-
ϑήνιον ἁπάσης ἀνάγκης καὶ βίας ἐχούδαις ἀνυσι-
46 μώτερον. ἐπεὶ καὶ πνεῦμα δήπου καὶ νεῦρα καὶ Ὁ

1 ἀπειϑοῦν τε καὶ δυσμαχοῦν *: ἀπειθοῦντα καὶ δυσμα-
χοῦνταλα 8 .᾿Δριστοτέληςρ) cf. de Anima I 1. IIL 9 12 περὶ
τὸ σῶμα — καταπέφυκε] cf. p. 5b84d 21 κἀφ᾽ Duebnerus:
καὶ ἐφ᾽. cf. Nauck. p. 648

159 DE VIRTUTE

ὀστᾶ καὶ τὰ λοιπὰ μέρη τοῦ σώματος ἄλογ᾽ ἐστίν,
ἀλλ᾽ ὅταν δρμὴ γένηται, σείσαντορ ὥσπερ ἡνίας τοῦ
λογισμοῦ, πάντα σνέταται καὶ συνῆκται καὶ ὑπακούει"
καὶ πόδες τε ϑεῖν διανοηθέντος εὕὔτονοι καὶ χεῖρες
εἰς ἔργον καϑίστανται βαλεῖν ἢ λαβεῖν δρμήσαντος. 5
ἄριστα δ᾽ ὁ ποιητὴς τὸ συμπαϑοῦν καὶ συγκατα-
σχηματιξόμενον τῷ λόγῳ τοῦ ἀλόγου παρίστησι διὰ
τούτων
“ὃς τῆς τήκετο καλὰ παρήια δάκρυ χεούδσης,
E κλαιούσης ξὸν ἄνδρα παρήμενον" αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς 10
ϑυμῷ μὲν γοόωσαν ἕὴν ἐλέαιρε γυναῖκα,
ὀφθαλμοὶ δ᾽ ὡς εἰ κέρα ἕστασαν ἠὲ σίδηρος
ἀτρέμας ἐν βλεφάροισι, δόλῳ δ᾽ ὅ γε δάκρυ᾽
ἔκευϑεν.᾽
οὕτω κατήκοον εἶχε τῆς κρίσεως καὶ τὸ πνεῦμα καὶ 15
τὸ αἷμα καὶ τὸ δάκρυον. δηλοῦσι δὲ καὶ παρὰ κα-
λαῖς καὶ καλοῖρ, ὧν οὐκ ἐᾷ λόγος οὐδὲ νόμος ϑιγεῖν,
αἰδοίων φυγαὶ καὶ ἀναχωρήσεις ἡσυχέαν ἀγόντων
καὶ ἀτρεμούντων. ὃ μάλιστα συμβαίνει τοῖς ἐρῶσιν,
εἶτ᾽ ἀκούσασιν ὡς ἀδελφῆς ἐρῶντες ἢ ϑυγατρὸς zo
F ἠγνοήκασιν" ἅμα γὰρ ἔπτηξε τὸ ἐπιϑυμοῦν ἁψαμένου
τοῦ λόγου καὶ τὸ σῶμα τὰ μέρη συνευσχημονοῦντα
τῇ κρίσει παρέσχε. σιτίοις ys μὴν πολλάκις καὶ
ὄψοις μάλ᾽ ἡδέως προσενεχϑέντες ἂν αἴσϑωνται καὶ
μάϑωσιν αὑτοὺς τῶν μὴ καϑαρῶν τι μηδὲ νομέμων ?5
ἐδηδοχότας, οὐ τῇ κρίσει μόνον ἐπιτίϑεται τὸ λυ-
9 Hom. τ 208 δάπρυ χεούσης *: δακρυχεούσης 18

δ᾽ ὅ γε ": δὲ Je δάκρυ᾽ ἔκευϑεν *: δάκρυα κεῦϑεν 21 ἅμα
α τὰ μέλη 96 ἐπιτίϑεται R: ἐπιτύϑενται

MORALI. 153

ποῦν καὶ δάκνον, ἀλλὰ xal τὸ σῶμα τῇ δόξῃ συν-

διατρεπόμενον καὶ ἀναπιμπλάμενον ἔμετοι καὶ ἀνα-

τροπαὶ ναυτιώδεις ἴσχουσι. δέδοικα δὲ μὴ δόξαιμι
παντάπασιν ἐπαγωγὰ καὶ νεαρὰ τῷ λόγῳ περαίνειν,

" δ ψαλτήρια διεξιὼν καὶ λύρας καὶ πηκτίδας καὶ αὐ- 448
λούς, καὶ ὅσα μουσικῆς προσῳδὰ καὶ προσήγορα
μηχανηδσαμένης ἀνθρωπίνοις πάϑεσιν ἄψυχα συνή-
δδται καὶ συνεπιϑρηνεῖ καὶ συνάδει καὶ συνακολα-
σταίνει. τὰς κρίσεις ἀναφέροντα καὶ τὰ πάϑη καὶ

10 τὰ ἔϑη τῶν χρωμένων. καίτοι καὶ Ζήνωνά φασιν
εἰς ϑέατρον ἀνιόντα κυϑαρῳδοῦντος ᾿Δ“μοιβέως πρὸς
τοὺς μαϑητάς “ἴωμεν᾽ εἰπεῖν ᾿ὕπως καταμάϑωμεν
οἵαν ἔντερα καὶ νεῦρα καὶ ξύλα καὶ ὀστᾶ λόγου καὶ
ἀριϑμοῦ μετασχόντα καὶ τάξεως ἐμμέλειαν καὶ φω-

1 νὴν ἀφίησιν ἀλλὰ ταῦτ᾽ ἐάσας, ἡδέως ἂν αὐτῶν B
πυϑοίμην, εἰ κύνας καὶ ἵππους καὶ ὄρνιϑας οἰκου-
ροὺς ὁρῶντες ἔϑει καὶ τροφῇ καὶ διδασκαλίᾳ φωνάς
τε συνετὰς καὶ πρὸς λόγον ὑπηκόους κινήσεις καὶ
δχέσεις ἀποδιδόντας καὶ πράξεις τὸ μέτριον καὶ τὸ

8) χρήσιμον ἡμῖν ἐχούσας, Ὁμήρου τ᾽ ἀκούοντες τὸν
᾿ἀχιλλέα λέγοντος “ὀτρύνειν ἵππους τε καὶ ἀνέραρ᾽
ἐπὶ τὴν μάχην. ἔτι ϑαυμάξουσι καὶ διαποροῦσιν εἰ
τὸ ϑυμούμενον ἐν ἡμῖν καὶ ἐπιϑυμοῦν καὶ λυπού-
μενον καὶ ἡδόμενον ὑπακούειν vt τῷ φρονοῦντι καὶ

2 πάσχειν ὑπ᾽ αὐτοῦ καὶ συνδιατίϑεσϑαι πέφυκεν, οὐκ
ἀποικοῦν οὐδ᾽ ἀπεσχοινισμένον οὐδὲ πλασσόμενον C
ἔξωϑεν οὐδὲ τυπούμενον ἀνάγκαις τισὶν ἢ πληγαῖς,

8 δόξαιμι) δόξω pou? 1 συνήδεται E: συνῆλθε 90
Ὁμήρου] Π 102 τ᾽ R: δ᾽

184 DE VIRTUTE

ἀλλὰ φύσει μὲν ἐξηρτημένον ἀεὶ δ᾽ ὁμιλοῦν καὶ
συντρεφόμενον καὶ ἀναπιμπλάμενον ὑπὸ συνηϑείας.
διὸ καὶ καλῶς ὠνόμασται τὸ ἦϑορ' ἔστι μὲν γάρ,
ὡς τύπῳ εἰπεῖν, ποιότης τοῦ ἀλόγου τὸ ἦϑος᾽ ὠνό-
μασται δ᾽ ὅτι τὴν ποιότητα ταύτην καὶ τὴν διαφο- 5
ρὰν ἔϑει λαμβάνει τὸ ἄλογον ὑπὸ τοῦ λόγου πλατ-
Tóusvov, οὐ βουλομένου τὸ πάϑος ἐξαιρεῖν παντά-
πασιν (οὔτε γὰρ δυνατὸν οὔτ᾽ ἄμεινον), ἀλλ᾽ ὅρον
τινὰ καὶ τάξιν ἐπιτυιϑέντος αὐτῷ καὶ τὰς ἠϑικὰς
ἀρετάς, οὐκ ἀπαϑείας οὔσας ἀλλὰ συμμετρίας παϑῶν 10
καὶ μεσότητας, ἐμποιοῦντος᾽ ἐμποιεῖ δὲ τῇ φρονήσει
Ὁ τὴν τοῦ παϑητικοῦ δύναμιν εἰς ξξιν ἀστείαν καϑι-
στάς. τρία γὰρ δὴ ταῦτά q«i. περὶ τὴν ψυχὴν
ὑπάρχειν, δύναμιν πάϑος ξξιν. ἡ μὲν οὖν δύναμις
ἀρχὴ καὶ ὕλη τοῦ πάϑους, οἷον ὀργιλότης αἰσχυν- 15
τηλία ϑαρραλεότηο᾽ τὸ δὲ πάϑος κίνησίς τις ἤδη
τῆς δυνάμεως, οἷον ὀργὴ αἰδὼς θάρσος" ἡ δ᾽ ἕξις
ἰσχὺς καὶ κατασκευὴ τῆς περὶ τὸ ἄλογον δυνάμεως
ἐξ ἔϑους ἐγγιγνομένη, κακία μὲν ἂν φαύλως ἀρετὴ
δ᾽ ἂν καλῶς ὑπὸ τοῦ λόγου παιδαγωγηϑῇ τὸ πάϑος. so
D. Ἐπεὶ δ᾽ οὐ πᾶσαν ἀρετὴν μεσότητα ποιοῦσιν
οὐδ᾽ ἠϑικὴν καλοῦσι, λεκτέον ἂν εἴη περὶ τῆς δια-
φορᾶς ἀρξαμένοις ἄνωϑεν. ἔστι τοίνυν τῶν πραγμά-
Ἑτων τὰ μὲν ἁπλῶς ἔχοντα τὰ δέ πως ἔχοντα πρὸς
ἡμᾶς ἁπλῶς μὲν οὖν ἔχοντα, γῇ οὐρανὸς ἄστρα ss
ϑάλασσα᾽ πῶς δ᾽ ἔχοντα πρὸς ἡμᾶς, ἀγαϑὸν κακόν,
αἱρετὸν φευκτόν, ἡδὺ ἀλγεινόν" ἀμφοῖν δὲ τοῦ Aó-

6 ὅτι] οὕτως ὅτι 17 αἰδὼς *: θράσος αἰδὸς 34 ἁπλῶς
Stobaeus: ὅπως δέ πως *: δέ πῶς 26 malim πὼς

MORALI. 155

yov ϑεωρητικοῦ ὄντος, τὸ μὲν περὶ và ἁπλῶς ἔχοντα
μόνον ἐπιστημονικὸν καὶ θεωρητικόν ἐστι" τὸ δ᾽ ἐν
toic πῶς ἔχουσι πρὸς ἡμᾶς βουλευτικὸν καὶ πρακτι-
κόν" ἀρετὴ δὲ τούτου μὲν ἡ φρόνησις ἐκείνου δ᾽ ἡ
5 σοφία. διαφέρει δὲ σοφίας φρόνησις. ἧ τοῦ ϑεω- F
ρητικοῦ πρὸς τὸ πρακτικὸν καὶ παϑητικὸν ὑποστρο-
φῆς καὶ σχέδσεώς τινος γενομένης ὑφίσταται κατὰ
λόγον ἡ φρόνησις. διὸ φρόνησις μὲν τύχης δεῖται,
σοφία δ᾽ οὐ δεῖται πρὺς τὸ οἰκεῖον τέλος οὐδὲ βου-
10 Ajo ἔστι γὰρ περὶ τὰ ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως
ἔχοντα. καὶ καϑάπερ ὃ γεωμέτρης οὐ βουλεύεται 444
περὶ τοῦ τριγώνου, εἰ δυεῖν ὀρϑαῖς ἴσας ἔχει τὰς
ἐντὸς γωνέας ἀλλ᾽ οἷδεν (αἴ γὰρ βουλαὶ περὶ τῶν
ἄλλοτ᾽ ἄλλως ἐχόντων οὐ περὶ τῶν βεβαίων καὶ
15 ἀμεταπτώτων) οὕτως ὁ ϑεωρητικὸς νοῦς περὶ τὰ
πρῶτα καὶ μόνιμα καὶ μίαν ἀεὶ φύσιν ἔχοντα μὴ
δεχομένην μεταβολὰς ἐνεργῶν, ἀπήλλακται τοῦ βου-
λεύεσϑαι. τὴν δὲ φρόνησιν εἰς πράγματα πλάνης
μεστὰ καὶ ταραχῆς καϑιεῖσαν ἐπιμίγνυσϑαι τοῖς τυ-
Ὁ) χηροῖς πολλάκις ἀναγκαῖόν ἐστι καὶ τῷ βουλευτικῷ
χρῆσϑαι περὶ τῶν ἀδηλοτέρων, τῷ δὲ πρακτικῷ τὸ
βουλευτικὸν ἐκδεχομένην ἐνεργεῖν ἤδη καὶ τοῦ ἀλό- Β
yov συμπαρόντος καὶ συνεφελκομένου ταῖς κρίδσεσιν"
ὁρμῆς γὰρ δέονται. τὴν δ᾽ ὁρμὴν τῷ πάϑει ποιεῖ
τὸ ἦϑος. λόγου δεομένην ὁρίξοντος, ὅπως μετρία
παρῇ καὶ μήϑ᾽ ὑπερβάλλῃ μήτ᾽ ἐγκαταλείπῃ τὸν και-
1 ὄντος θεωρητικοῦ τοῦ λόγουνν ἁπλῶς Stobaeus: πῶς

8 πως *: πῶς 10 κατὰ ταὐτὰ scripsi cum W: καὶ τὰ
αὐτὰ καὶ W 12 ὀρϑαῖν ἢ

156 DE VIRTUTE

Qóv. τὸ γὰρ δὴ παϑητικὸν καὶ ἄλογον κινήσεσι
χρῆται, ταῖς μὲν ἄγαν σφοδραῖς καὶ ὀξείαις ταῖς δὲ
μαλακωτέραις ἢ προσήκει καὶ ἀργοτέραιρ. ὅϑεν ἕκα-
στον ὧν πράττομεν ἀεὶ μοναχῶρ μὲν κατορθοῦται
πλεοναχῶς δ᾽ ἁμαρτάνεται᾽ τὸ γὰρ βαλεῖν τὸν ὅκο- 5
πὸν ἕν ἐστι καὶ ἁπλοῦν, ἀστοχοῦσι δ᾽ ἄλλοτ᾽ ἄλλως,

Ο ὑπερβάλλοντες τὸ μέτριον ἢ ἀπολείποντες. τοῦτ᾽ οὖν
τοῦ πρακτικοῦ λόγου κατὰ φύσιν ἔργον ἐστί, τὸ
ἐξαιρεῖν τὰς ἀμετρίας τῶν παϑῶν καὶ πλημμελείας"
ὅπου μὲν γὰρ ὑπ᾽’ ἀρρωστίας καὶ μαλακίας ἢ δέους 10
καὶ ὄκνου προενδίδωσιν ἡ δρμὴ καὶ προαπολείπει τὸ
καλόν, ἐνταῦϑα πάρεστιν ἐξεγείρων καὶ ἀναρριπέξων"
ὅπου δὲ πάλιν ἐχφέρεται ῥυεῖσα πολλὴ καὶ ἄτακτος͵
ἐκεῖ τὸ σφοδρὸν ἀφαιρεῖ καὶ ἴστησιν. οὕτω δ᾽ δρί-
ξων τὴν παϑητικὴν κίνησιν, ἐμποιεῖ τὰς ἠθικὰς ἀρε- 15
τὰς περὶ τὸ ἄλογον, ἐλλείψεως καὶ ὑπερβολῆς με-
σότητας οὔσας. οὐ γὰρ ἅπασαν ἀρετὴν μεσότητι
γίψνεσϑαι ῥητέον" ἀλλ᾽ ἡ μὲν ἀπροσδεὴς τοῦ ἀλό-

D yov καὶ περὶ τὸν εἰλικρινῆ καὶ ἀπαϑῆ νοῦν συνιστα-
μένη σοφία καὶ φρόνησις αὐτοτελής τίς ἐστιν ἀκρότης 50
τοῦ λόγου καὶ δύναμις, f) τὸ ϑειότατον ἐγγίγνεται
τῆς ἐπιστήμης καὶ μακαριώτατον" ἡ δ᾽ ἀναγκαία διὰ
τὸ σῶμα καὶ δεομένη νὴ Δία τῆς παϑητικῆς ὥσπερ
ὀργανικῆς ὑπηρεσίας ἐπὶ τὸ πρακτικόν, οὐχ οὖσα
φϑορὰ τοῦ ἀλόγου τῆς ψυχῆς οὐδ᾽ ἀναίρεσις ἀλλὰ ss
τάξις καὶ διακόσμησις, ἀκρότης μέν ἐστι τῇ δυνάμει

6 ἁμαρτάνεται Emperius: ἁμαρτάνει 11 προενδίδωσιν

Turnebus: προσενδίδωσιν 19 νοῦν --- φρόνησις] συνιστα-
μένη νοῦν ceteris deletis Patzigius 28 νὴ Δία B: διὰ

MORALI. 151

xal τῇ ποιότητι, τῷ ποσῷ δὲ μεσότης γίγνεται τὸ
ὑπερβάλλον ἐξαιροῦσα καὶ τὸ ἐλλεῖπον.

6. Ἐπεὶ δὲ πολλαχῶς τὸ μέσον (καὶ γὰρ τὸ κεκρα-
μένον τῶν ἀκράτων ufdov, ὡς λευκοῦ καὶ μέλανος

5 τὸ φαιόν" καὶ τὸ περιέχον καὶ περιεχόμενον τοῦ
περιεχομένου καὶ περιέχοντος, ὡς τῶν δώδεκα καὶ
τεττάρων τὰ ὀκτώ᾽ καὶ τὸ μηδετέρου τῶν ἄκρων
μετέχον, ὡς ἀγαθοῦ καὶ κακοῦ τὸ ἀδιάφορον), τού-
τῶν μὲν οὐδενὶ τῶν τρόπων ἡ ἀρετὴ προσρητέα

10 μεσότης. οὔτε γὰρ μῖγμα τῶν κακιῶν ἐστιν οὔτ᾽
ἐμπεριέχουσα τοὔλαττον ἐμπεριέχεται τῷ πλεονάξοντι
τοῦ προσήκοντος᾽ οὔτ᾽ ἀπήλλαχται παντάπασι τῶν
παϑητικῶν δρμῶν., ἐν αἷς τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον
ἔστι. γίγνεται δὲ μεσότης καὶ λέγεται μάλιστα τῇ

15 περὶ φϑόγγους καὶ ἁρμονίας ὁμοίως ἐκείνη ve γὰρ
ἐμμελὴς οὖσα φωνὴ καϑάπερ ἡ νήτη καὶ ὑπάτη, τῆς
μὲν τὴν ὀξύτητα τῆς δὲ τὴν βαρύτητα τὴν ἄγαν
διαπέφευγεν" αὕτη ve κίνησις οὖσα καὶ δύναμις περὶ
τὸ ἄλογον, τὰς ἐκλύσεις καὶ τὰς ἐπιτάσεις καὶ ὅλως

2. τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἐξαιρεῖ τῆς δρμῆς, εἰς τὸ 445
μέτριον καὶ ἀναμάρτητον καϑιστᾶσα τῶν παϑῶν Exa-
ὅτον. αὐτίχα τὴν μὲν ἀνδρείαν μεσότητά φασιν
εἶναι δειλίας καὶ ϑρασύτητος, ὧν ἡ μὲν ἔλλειψις
ἡ δ᾽ ὑπερβολὴ τοῦ ϑυμοειδοῦρ ἐστι τὴν δ᾽ ἐλευ-

86 ϑεριότητα μικρολογίας καὶ ἀσωτίας, πραότητα δ᾽
ἀναλγησίας καὶ ὠμότητος" αὐτήν τε σωφροσύνην καὶ
δικαιοσύνην, τὴν μὲν περὶ τὰ συμβόλαια μήτε πλέον
νέμουσαν αὑτῇ τοῦ προσήκοντος μήτ᾽ ἔλαττον, τὴν

18 αὕτη R: αὐτὴ

lo

"rj

158 DE VIRTUTE

B δ᾽ εἰς τὸ μέσον ἀπαϑείας καὶ ἀναισϑησίας καὶ ἀκο-
λασίας ἀεὶ τὰς ἐπιθυμίας καϑιστᾶσαν. ἐν d δὴ καὶ
μάλιστα δοκεῖ τὸ ἄλογον τῆς πρὸς τὸ λογικὸν δια-
φορᾶς αὑτοῦ παρέχειν κατανόησιν. καὶ δεικνύειν τὸ
πάϑος ὡς ἕτερόν τι κομιδῇ τοῦ λόγου ἐστίν. οὐ γὰρ
ἂν διέφερε σωφροσύνης ἐγκράτεια, καὶ ἀκολασίας
ἀκρασία περὶ τὰς ἡδονὰς καὶ τὰς ἐπιϑυμίας, εἰ ταὐ-
τὸν ἦν τῆς ψυχῆς ᾧ ἐπιϑυμεῖν ᾧ τε κρίνειν πέφυκε.
νῦν δὲ σωφροσύνη μέν ἐστιν, οὗ τὸ παϑητικὸν ὥσπερ
εὐήνιον θρέμμα καὶ πρᾶον ὁ λογισμὸς ἡνιοχεῖ καὶ
μεταχειρέξεται. περὶ τὰς ἐπιθυμίας χρώμενος ὑπεί-
κοντι καὶ δεχομένῳ τὸ μέτριον καὶ τὸ εὔσχημον
ἑκουσίως" ὁ δ᾽ ἐγκρατὴς ἄγει μὲν ἐρρωμένῳ τῷ Ao-
γισμῷ καὶ κρατοῦντι τὴν ἐπιϑυμίαν, ἄγει δ᾽ οὐκ
Ο ἀλύπως οὐδὲ πειϑομένην ἀλλὰ πλαγίαν καὶ ἀντι-
τείνουσαν, οἷον ὑπὸ πληγῆς καὶ χαλινοῦ καταβια-
ξόμενος καὶ ἀνακρούων, ἀγῶνος ὧν ἐν ἑαυτῷ καὶ
ϑορύβου μεστός᾽ οἷον ὁ Πλάτων ἐξεικονίξει περὶ τὰ
τῆς ψυχῆς ὑποξύγια, τοῦ χείρονος πρὸς τὸ βέλτιον
ξυγομαχοῦντος ἅμα καὶ τὸν ἡνίοχον διαταράττοντος,
ἀντέχειν ὀπίσω καὶ κατατείνειν ὑπὸ σπουδῆς ἀναγ-
καξόμενον ἀεί

| μὴ βάλῃ φοίνικας ἐκ χειρῶν ἱμάνταρ᾽
κατὰ Σιμωνίδην. ὅϑεν οὐδ᾽ ἀρετὴν αὐτοτελῆ ἀξιοῦσι
τὴν ἐγκράτειαν ἀλλ᾽ ἔλαττον ἀρετῆς εἶναι" μεσότης

, 1 καὶ prius lannotius 4 αὑτοῦ Duebnerus: αὐτοῦ 11
ζφώμενος xé] vid. Praefat. p. XXXIV 18 Πλάτων] cf.
aedr. p. 264 8qq. 34 Σιμωνέδη»} Bergk. 8 p. 894
25 ἔλαττόν τι Faehsius coll. p. 159 lin. 12

Q

20

MORALI. 159

γὰρ οὐ γέγονεν ἐκ συμφωνίας τοῦ χείρονος πρὸς τὸ
βέλτιον οὐδ᾽ ἀνήρηται τοῦ πάϑους τὸ ὑπερβάλλον,

οὐδὲ πειϑόμενον οὐδ᾽ ὁμολογοῦν τῷ φρονοῦντι τῆς D

ψυχῆς τὸ ἐπιϑυμοῦν ἀλλὰ λυποῦν καὶ λυπούμενον
5 καὶ καϑειργόμενον ὑπ᾽ ἀνάγκης ὥσπερ ἐν στάσει
δυσμενὲς καὶ πολέμιον συνοικεῖ"
ἱπόλις δ᾽ ὁμοῦ μὲν ϑυμιαμάτων γέμει,
ὁμοῦ δὲ παιάνων τε καὶ στεναγμάτων᾽
ἡ τοῦ ἐγκρατοῦς ψυχὴ διὰ τὴν ἀνωμαλίαν καὶ τὴν
i10 διαφοράν. κατὰ ταὐτὰ δ᾽ οἴονται καὶ τὴν ἀκρασίαν
ἔλαττόν τι κακίας εἶναι παντελῆ δὲ κακίαν τὴν ἀκο-
λασίαν. αὕτη μὲν γὰρ ἔχουσα καὶ πάϑος φαῦλον

καὶ λόγον, ὑφ᾽ οὗ μὲν ἐξάγεται τῷ ἐπιϑυμεῖν πρὸς

τὸ αἰσχρόν, ὑφ᾽ οὗ δὲ τῷ κακῶς κρίνειν προστιϑε-
15 μένου ταῖς ἐπιϑυμίαις καὶ τὴν αἴσϑησιν ἀποβάλλει
τῶν ἁμαρτανομένων. ἡ δ᾽ ἀκρασία τῷ μὲν λόγῳ
σῴξει τὴν κρίσιν ὀρϑὴν οὖσαν, τῷ δὲ πάϑει φέρεται
παρὰ τὴν κρίσιν ἰσχύοντι τοῦ λόγου μᾶλλον. ὅϑεν

E

διαφέρει τῆς ἀκολασίας᾽ ὅπου μὲν γὰρ ἡττᾶται τοῦ.

20 πάϑους ὃ λογισμὸς ὅπου δ᾽ οὐδὲ μάχεται, καὶ ὅπου
μὲν ἀντιλέγων ἕπεται ταῖς ἐπιϑυμίαις ὕπου δ᾽ ὑφη-
γεῖται συναγορεύων, καὶ ὅπου μὲν ἡδομένῳ κοινω-
νεῖν ὑπάρχει τῶν ἁμαρτανομένων ὅπου δ᾽ ἀχϑομένῳ,
καὶ ὅπου μὲν ἑκὼν φέρεται πρὸς τὸ αἰσχρὸν ὅπου

45 δὲ προδέδωσιν ἄκων τὸ καλόν ὡς τοῖς πραττομέ-
voig ὑπ’ αὐτῶν οὐχ ἧττον δὲ καὶ τοῖς λεγομένοις
ἔνεστιν ἡ διαφορὰ κατάδηλος" ἀκολάστων μὲν γὰρ
αἵδε φωναί

7 Soph. Ο. R. 8

Hj

100 DE VIRTUTE

“τίς δὲ χάρις, τί δὲ τερπνὸν ἅτερ χρυσῆς 4goo-
δίτης;
τεϑναίην, ὅτε μοι μηκέτι ταῦτα μέλοι.
καὶ ἕτερος
"0 φαγεῖν τὸ πιεῖν τὸ τῆς ᾿ἀφροδίτης τυγχάνειν,
τὰ δ᾽ ἄλλα προσϑήκας ἅπαντ᾽ ἐγὼ καλῶ᾽
446 φησίν, ὥσπερ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς συνεπινεύων ταῖς
ἡδοναῖς καὶ ὑπερειπόμενος. οὐχ ἧττον δὲ τούτων
ὁ εἰπών
“ἔα μ᾽ ἀπολέσθαι" τοῦτο γάρ μοι συμφέρει;
τὴν κρίσιν ἔχει τῷ πάϑει συννοσοῦσαν. αἱ δὲ τῆς
ἀκρασίας ἕτεραι καὶ διαφέρουσαι
ἱγνώμην ἔχοντά μ᾽ ἡ φύσις βιάξεται"᾽
καί
“αἰαῖ, τόδ᾽ ἤδη ϑεῖον ἀνθρώποις κακόν,
ὅταν τις εἰδῇ τἀγαϑὸν χρῆται δὲ μή ἢ
καί
τς εἴκει γὰρ ἤδη ϑυμὸς οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἀντέχει,
ϑινῶδες ὡς ἄγκιστρον ἀγχύραρ σάλῳ" ἢ
ϑινῶδες ἄγκιστρον οὐ φαύλως λέγων τὸ μὴ κάτο-
χον τοῦ λογισμοῦ μηδ᾽ ἀραρός, ἀλλὰ μανότητι τῆς
“ψυχῆς καὶ μαλακίᾳ προϊέμενον τὴν κρίσιν. οὐ πόρρω
Β δὲ τῆς εἰκόνος ταύτης κἀκεῖνα εἴρηται

1 ἄτερ Stobaeus 68, 16: ἄνεν 8 μέλοι idem: μέλει
10 Kock. 8 p. 40 18 Nauck p. 80 15 Nauck p. 685

τόδ᾽ ἤδη p.386: τὸ δᾳ)χ 18 Nauck p.911 εἴκει F.G.
Sebmidtius: ξλκει. cf. p. 782d

δ

10

||

MORALI. 161

“ναῦς ὥς tig ἐκ μὲν γῆς ἀνήρτηται βρόχοις,
πνεῖ δ᾽ οὖρος, ἡμῖν δ᾽ οὐ κρατεῖ τὰ πείσματα"
πείσματα γὰρ λέγει τὰς ἀντεχούσας κρίσεις πρὸς τὸ
αἰσχρόν, εἶϑ᾽ ὥσπερ ὑπὸ πνεύματος πολλοῦ ῥηγνυ-

5 μένας τοῦ πάϑους. τῷ γὰρ ὄντι πλησίστιος μὲν
ἐπὶ τὰς ἡδονὰρ ὁ ἀκόλαστος ὑπὸ τῶν ἐπιϑυμιῶν φέ-

^ ρεται καὶ δίδωσιν ἑαυτὸν xal συγκατευϑύνει" πλά-
γιος δ᾽ ὁ ἀκρατής, οἷον ἐξαναφέρειν γλιχόμενος καὶ
διωϑεῖσϑαι τὸ πάϑος, ὑποσύρεται καὶ περιπίπτει περὶ

10 τὸ αἰσχρόν᾽ ὡς ᾿ἀνάξαρχον ἐσίλλαινε Τίμων

“ἐν δὲ τὸ ϑαρσαλέον τε καὶ ἐμμανὲς ὅππη ὀρούσαι
φαίνετ᾽ ᾿Αναξάρχου. κύνεον μένος" ὅς ῥα καὶ εἰδώς, C
ὡς φάσαν, ἄϑλιος ἔσκε, φύσις δέ μὲν ἔμπαλιν ἦγεν
ἡδονοπλήξ, ἣν πλεῖστοι ὑποτρείουσι σοφιστῶν.

15 οὔτε γὰρ ὁ σοφὸς ἐγκρατὴς ἀλλὰ σώφρων, οὔϑ᾽ ὁ
ἀμαϑὴς ἀκρατὴς ἀλλ᾽ ἀκόλαστος" ὃ μὲν γὰρ ἥδεται
τοῖς καλοῖς ὁ δ᾽ οὐκ ἄχϑεται Toig αἰσχροῖς. σοφι-
στικῆς οὖν ψυχῆσ ἡ ἀκρασία, λόγον ἐχούσης οἷς
ἔγνωκεν ὀρϑῶς ἐμμένειν μὴ δυνάμενον. 4

s: 1. Ἢ μὲν οὖν ἀκρασία τοιαύτας ἔχει διαφορὰς
πρὺς vv ἀκολασίαν, ἡ δ᾽ ἐγκράτεια πρὸς τὴν σω-
φροσύνην αὖϑις αὖ τὰς ἀντιστρόφους ἀναλόγως. τὸ
γὰρ δάκνον καὶ τὸ λυποῦν καὶ τὸ ἀγαναχτοῦν οὕπω
τὴν ἐγκράτειαν ἀπολέλοιπε᾽ τῆς δὲ σώφρονος ψυχῆς D

146 τὸ πανταχόϑεν ὁμαλὲς καὶ ἄσφυκτον καὶ ὑγιαῖνον,
ᾧ συνήρμοσται καὶ συγκέκραται τὸ ἄλογον πρὸς τὸν

1 Nauck. p. 782d 2 δ᾽ οὐ Turnebus: δ᾽ εὖ 9. ὑποσύ-
ρεται R: ὑποσύρει 13 ὃς X: ὃν 18 ὥς φασιν Mullach. 1
p. 87

Plutarchi Moralia. Vol. III. 11

102 DE VIRTUTE

λογισμὸν εὐπειϑείᾳ xal πραότητι ϑαυμαστῇ xsxo-
σμημένον. εἴποις ἂν ἐπιβλέψας

δὴ τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἄνεμος μὲν ἐπαύσατο, ἡ δὲ γαλήνη
ἔπλετο vqveuím, κοίμισσε δὲ κύματα δαίμων"

τὰ σφοδρὰ καὶ περιμανῆ καὶ οἰστρώδη κινήματα τῶν 5
ἐπιϑυμιῶν τοῦ λόγου κατασβέσαντος, ὧν δ᾽ ἡ φύσις
ἀναγκαίως δεῖται, ταῦϑ'᾽ ὁμοιοπαϑῆῇ καὶ ὑπήκοα καὶ
φίλα καὶ συνεργὰ πεποιημένου ταῖς πρακτικαῖς προ-
αιρέσεσιν' ὥστε μὴ προεκϑεῖν τοῦ λογισμοῦ μηδ᾽
E ὑπενδιδόναι μηδ᾽ ἀτακτεῖν μηδ᾽ ἀπειϑεῖν, ἀλλὰ πᾶ- 10
σαν δρμὴν εὐάγωγον οὖσαν
᾿ἰἄϑηλον ἵππῳ πῶλον ὡς ἅμα τρέχειν ,ἢ
ἐπιβεβαιοῦδαν τὸν Ξενοκράτους λόγον, ὃν ἐκεῖνος
εἶπε περὶ τῶν ἀληϑῶς φιλοσοφούντων, ὅτι μόνοι
ποιοῦσιν ἑκουσίως ἃ ποιοῦσιν ἄκοντες οἱ λοιποὶ διὰ 15
τὸν νόμον, ὥσπερ ὑπὸ πληγῆς κύνες ἢ γαλαῖ ψόφῳ
τῶν ἡδονῶν ἀποτρεπόμενοι καὶ πρὸς τὸ δεινὸν ἀπο-.
F βλέποντες. ὅτι μὲν οὖν γίγνεταί τις ἐν τῇ ψυχῇ
τοιαύτης ἑτερότητος αἴσϑησις καὶ διαφορᾶς περὶ τὰς
ἐπιϑυμίας, ὥς τινος μαχομένου καὶ τἀναντία λέγον- so
τος αὐταῖς, οὐκ ἄδηλόν ἐστιν. ἔνιοι δέ φασιν οὐχ
ἕτερον εἶναι τοῦ λόγον τὸ. πάϑος οὐδὲ δυεῖν δια-
φορὰν καὶ στάσιν, ἀλλ᾽ ἑνὸς λόγου τροπὴν ἐπ᾽ ἀμ-
447 φότερα, λανθάνουσαν ἡμᾶς ὀξύτητι καὶ τάχει μετα-
βολῆς, οὐ συνορῶντας ὅτι ταὐτόν ἐστι τῆς ψυχῆς ss
3 Hom. u 168 δή τότ᾽] αὐτίκ᾽ Homerus 4 κοέμησε
idem 19 Bergk. 9 p. 445 16 κύνες ἢ γαλαῖ ": κυνὸς

3| γαλῆς 19 ἑτερότητος W : στερρότητος διαφορᾶς R:
διαφορὰ

MORALI. 163

ᾧ πέφυκεν ἐπιϑυμεῖν xal μετανοεῖν, ὀργίζεσθαι καὶ
δεδιέναι, φέρεσϑαι πρὸς τὸ αἰσχρὸν ὑφ᾽ ἡδονῆς καὶ
φερομένης πάλιν αὐτῆς ἐπιλαμβάνεσθαι" καὶ γὰρ
ἐπιϑυμίαν καὶ ὀργὴν καὶ φόβον καὶ τὰ τοιαῦτα
5 πάντα δόξας εἶναι καὶ κρίσεις πονηράς, οὐ περὶ ἕν
tL γιγνομένας τῆς ψυχῆς μέρος, ἀλλ᾽ ὅλου τοῦ ἡγε-
μονικοῦ ῥοπὰς καὶ εἴξεις καὶ συγκαταϑέσεις καὶ óp-
μάς, καὶ ὅλως ἐνεργείας τινὰς σὔσας ἐν ὀλίγῳ usva-
πτωτάς, ὥσπερ αἱ τῶν παίδων ἐπιδρομαὶ τὸ ῥαγδαῖον
10 καὶ τὸ σφοδρὸν ἐπισφαλὲς ὑπ’ ἀσϑενείας καὶ ἀβέ-
βαιον ἔχουσι. ταῦτα δὲ πρῶτον μὲν παρὰ τὴν ἐνάρ- Β
γειάν ἐστι καὶ τὴν αἴσϑησιν" οὐδεὶς γὰρ ἐν ἑαυτῷ
τοῦ ἐπιϑυμοῦντος αἰσϑάνεται μεταβολὴν εἰς τὸ κρῖ-
νον οὐδὲ τοῦ κρίνοντος αὖ πάλιν εἰς τὸ ἐπυθυμοῦν,
15 οὐδὲ παύεται μὲν ἐρῶν ὅτε λογίξεται καϑεχτέον εἶναι
τὸν ἔρωτα καὶ διαμαχετέον πρὸς αὐτόν, ἐξίσταται
ὃξ πάλιν τοῦ λογέξεσθαι καὶ κρίνειν, ὅταν ἐνδιδῷ
μαλασσόμενος ὑπὸ τῆς ἐπυϑυμίας. ἀλλὰ καὶ τῷ λόγῳ
πρὸς τὸ πάϑος ἀντιβαίνων ἐν τῷ πάϑει ἐστὶν ἔτι,
0 καὶ πάλιν κρατούμενος ὑπὸ τοῦ πάϑους διορᾷ τῷ
λογισμῷ τὸ ἁμαρτανόμενον᾽ καὶ οὔτε τῷ πάϑει τὸν
λόγον ἀνήρηκεν οὔτε τῷ λογίξεσϑαι τοῦ πάϑους C
ἀπήλλακται, φερόμενος. δ᾽ ἑκατέρωσε μέσος ἀμφοῖν
καὶ κοινός ἐστιν. oí δὲ νῦν μὲν ἐπυιϑυμίαν γίγνε-
86 ὅϑαι τὸ ἡγεμονικόν, νῦν δὲ τὸν ἀντιταττόμενον τῇ
ἐπιϑυμίᾳ λογισμὸν ὑπολαμβάνοντες, οὐδὲν ἀπέχουσι
τῶν μὴ δύο τὸν κυνηγὸν εἶναι καὶ τὸ ϑηρίον ὑπο-
λαμβανόντων, ἀλλὰ ταὐτὸ σῶμα χρώμενον μεταβολῇ
νῦν μὲν εἶναι ϑηρίον νῦν δὲ γίγνεσϑαι κυνηγόν.
11*

164 DE VIRTUTE

ἐκεῖνοί τε γὰρ ἐμφανές τι παρορῶσιν οὗτοί τε πρὸς
τὴν αἴσϑησιν ἀντιμαρτυροῦσιν, οὐχ évóg τινος μετα--
βολῆς ἀλλὰ δυεῖν ἅμα μάχης καὶ διαφορᾶς ἐν ἑἕαυ-
τοῖς αἰσϑανόμενοι. “τί οὖν; φασίν, “οὐχὶ καὶ τὸ
D βουλευόμενον τοῦ ἀνθρώπου πολλάκις διχοφορεῖ καὶ s
πρὸς ἐναντίας ἀνθέλκεται δόξας περὶ τοῦ συμφέ-
ροντος ἀλλ᾽ ἕν ἐστι᾽; πάνυ μὲν οὖν᾽ φήσομεν,
ἀλλὰ τὸ συμβαῖνον οὐχ ὅμοιον᾽᾽ οὐ γὰρ μάχεται
πρὸς ἑαυτὸ τῆς ψυχῆς τὸ φρονοῦν. ἀλλὰ μιᾷ χρώ-
μενον δυνάμει διαφόρων ἐφάπτεται λογισμῶν" μᾶλ- 10
λον δ᾽ εἷς λογισμὸς ἔστιν ἐν πράγμασι γιγνόμενος ἕτέ-
θοις ὥσπερ ὕλαις διαφερούδαις. ὅϑεν οὔτε λύπη τοῖς
ἄνευ πάϑους λογισμοῖς ἔνεστιν, οὔϑ᾽ ὥσπερ ἐκβια-
ξόμενονι παρὰ γνώμην αἱροῦνται ϑάτερον, ἂν μὴ νὴ
ΖΔία λανθάνῃ πάϑος τι προσηρτημένον ὥσπερ ἐπὶ ξυ- 15
E γοῦ. καὶ γὰρ τοῦτο συμβαίνει πολλάκις. οὐ λογισμοῦ
τινος πρὸς λογισμὸν ἀλλὰ φιλοτιμίαᾳ 7) φιλονεικίας
ἢ χάριτος ἢ ξηλοτυπίας ἢ δέους ἀντιβαίνοντος, οἴε-
σϑαι λόγων εἶναι δυεῖν διαφοράν᾽ ὥσπερ ἐν τούτοις
«αἴδεσϑεν μὲν ἀνήνασϑαι, δεῖσαν δ᾽ ὑποδέχϑαι"" 10
καί

"0 μὲν σφαγῆναι δεινὸν εὔκλειαν δ᾽ ἔχει,
τὸ μὴ ϑανεῖν δὲ δειλὸν ἡδονὴ δ᾽ ἔνι.
καὶ περὶ τὰς κρίσεις δὲ τῶν συμβολαίων ὑποτρέ-

χοντα τὰ πάϑη τὴν πλείστην ἐμποιεῖ διατριβήν" καὶ ss
περὶ τὰ συμβούλια τῶν βασιλέων οἵ πρὸς χάριν

19 λόγων *: διὰ (ex dittographia ortum) λόγων 90 Hom.
H 98 22 Nauck, N 688 enr ? d

MORALI. 165

λέγοντες οὐ δυεῖν κρίσεων τῇ ἑτέρᾳ συναγορεύου- F
σιν. ἀλλὰ πάθει τινὶ προστίθενται παρὰ τὸν τοῦ
συμφέροντος λογισμόν" διὸ τοὺς ῥήτορας ἐν ταῖς
ἀριστοχρατίαις ol ἄρχοντες οὐκ ἐῶσι παϑαίνεσθαι"
5 ῥέπει γὰρ εὐθεῖαν ῥοπὴν ὁ ἀπαϑὴς λογισμὸς ἐπὶ τὸ
δέκαιον᾽ ἂν δὲ πάϑος ἐγγένηται, μάχην ποιεῖ καὶ
διαφορὰν τὸ ἡδόμενον καὶ τὸ ἀλγοῦν πρὸς τὸ κρῖ-
νον καὶ τὸ βουλευόμενον. ἐπεὶ διὰ τί τοῖς ἐν φιλο-
σοφίᾳ σκέμμασιν οὐ πρόσεστι τὸ μετὰ λύπης ὑπὸ
10 τῶν ἑτέρων ἄγεσϑαι καὶ μετατίθεσθαι πολλάκις, ἀλλ᾽ 448
αὐτός τ᾽ ᾿Αφιστοτέλης 4ημόκριτός τε καὶ Χρύσιππος
ἔνια τῶν πρόσϑεν αὐτοῖς ἀρεσκόντων ἀϑορύβως καὶ
ἀδήκτως καὶ us9" ἡδονῆς ἀφεῖσαν; ὅτι τῷ ϑεωρητικῷ
καὶ μαϑηματικῷ τῆς ψυχῆς πάϑος οὐδὲν ἀνϑθέστη-
15 κεν ἀλλ᾽ ἀτρεμεῖ καὶ οὐ πολυπραγμονεῖ τὸ ἄλογον
ἐν τούτοις. διὸ πρὸς τἀληϑὲς ὁ λογισμός, ὅταν
φανῇ, προέμενος τὸ ψεῦδος ἀσμένως ἀπέκλινεν" ἐν
αὐτῷ γὰρ ἔστιν οὐκ ἐν ἑτέρῳ τὸ πευϑόμενον καὶ
μεταπειϑόμενον. αἱ δὲ πραγματικαὶ βουλαὶ καὶ κρί-
0 σεις καὶ δίαιται τῶν πολλῶν ἐμπαθεῖς οὖσαι δυσο-
δίαν τῷ λόγῳ παρέχουσι καὶ δυσκολίαν, ἐνισχομένῳ Β.
καὶ ταραττομένῳ περὶ τὸ ἄλογον, ἀνταῖρον αὐτῷ
μεϑ᾽ ἡδονῆς τινος ἢ δέους ἢ λύπης ἢ ἐπιθυμίας...
καὶ τούτων κριτήριον ἡ αἴσϑησίς ἐστιν ἀμφοτέρων
25 ἐφαπτομένη" καὶ γὰρ ἂν περιγένηται ϑάτερον. οὐκ
ἀνήρηκε ϑάτερον, ἀλλ᾽’ ἐφέλκεται καταβιαξόμενον
καὶ ἀντιτεῖνον. ὁ γὰρ νουϑετῶν αὑτὸν ἐρῶντα χρῆ-
ται τῷ λογισμῷ πρὸς τὸ πάϑος, ὡς ἀμφοτέρων ἐνόν-
, 16 τἀληϑές *: τὸ ἀληϑὲς

166 DE VIRTUTE

vov ἅμα τῇ ψυχῇ, καϑάπερ χειρὶ φλεγμαῖνον ἔτε-
gov μέρος πιέξων καὶ δυεῖν ὄντων καὶ διαφερόντων
C ἐπαισϑανόμενος. ἐν μέντοι ταῖς ἀπαϑέσι βουλαῖς
καὶ σκέψεσιν, οἵας ἔχει μάλιστα τὸ ϑεωρητικόν, ἂν
μὲν ἴσαν μένωσιν, οὐ γέγονε κρίσις ἀλλ᾽ ἀπορία,
στάσις οὖσα καὶ μονὴ διανοίας ὑπ’ ἐναντίων AÓ-
ymv: ἂν δὲ δοπὴ γένηται πρὸς ϑάτερον, ἣ κρατή-
σασα τὴν ἑτέραν λέλυκεν, ὥστε μὴ λυπεῖν μηδ᾽
ὑπεναντιοῦσϑαι πρὸς τὴν δόξαν. ὅλως δὲ λογισμοῦ
μὲν ἀντικεῖσθαι λογισμῷ δοκοῦντος, οὐ γίγνεταν 10
δυεῖν καὶ ἑτέρων αἴσϑησις ἀλλ᾽ ἑνός τινος ἐν δια-
φόροις γιγνομένου. φαντασίαις" ὅταν δὲ τὸ ἄλογον
Ὁ μάχηται τῷ λογισμῷ, μήτε κρατεῖν ἀλύπως μήτε
κρατεῖσϑαι πεφυκὸς εὐθὺς εἰς δύο διίστησι τῇ μάχῃ
τὴν ψυχὴν καὶ ποιεῖ τὴν διαφορὰν πρόδηλον. 15
8. Οὐ μόνον τοίνυν ἀπὸ τῆς μάχης ἀλλ᾽ οὐδὲν
ἧττον ἀπὸ τῆς ἀκολουϑίας κατέδοι τι ἂν τὴν παϑη-
τικὴν ἀρχὴν τῆς λογικῆς οὖσαν ἑτέραν. ἐπεὶ γὰρ
ἔστι μὲν ἐρᾶν εὐφυοῦς πρὸς ἀρετὴν καὶ γενναίου
παιδὸς ἔστι δὲ φαύλου καὶ ἀκολάστου, συμβαίνει δὲ 2o
ϑυμῷ χρῆσϑαι μὲν ἀλόγως πρὸς παῖδας αὑτοῦ καὶ
γονεῖς χρῆσϑαι δ᾽ ὑπὲρ γονέων καὶ παίδων δικαίως
πρὸς πολεμίους καὶ τυράννους᾽ ὥσπερ ἐκεῖ μάχης
καὶ διαφορᾶς τοῦ πάϑους πρὸς τὸν λογισμὸν αἴσϑη-
σις ἔστιν, οὕτως ἐνταῦϑα πειϑοῦς καὶ ἀκολουϑίας, zs
E οἷον ἐπιρρέποντος καὶ συνεπιδιδόντος. ἔτι τοίνυν

οι

6 μονὴ Basileensis: nóvg λόγων Anonymus: παϑῶν

14 εἰς δύο R: ὡς δύο 18 ἐπεὶ wf] cf. Praefat. p. LVI
26 ἐπιρρέποντος W: ἐπιρρέοντος ub: ἐπεὶ r

MOBRALI. 167

καὶ γυναῖκα γήμας κατὰ νόμους ἀνὴρ ἐπιεικὴς δια-
νοεῖται περιέπειν καὶ συνεῖναι δικαίως καὶ σωφρόνως,
χρόνῳ δὲ τῆς συνηϑείας ἐντεκούσης πάϑος αἰσϑάνεται
τῷ λογισμῷ τὸ φιλεῖν καὶ τὸ ἀγαπᾶν ἐπιτεινόμενον᾽
6 ὥσπερ αὖ καὶ νέοι διδασκάλοις ἐπιτυχόντες ἀστείοις
ὑπὸ χρείας τὸ πρῶτον ἕπονται καὶ ξηλοῦσιν, ὕστε-
gov Óà καὶ φιλοῦσιν ἀντὶ γνωρίμων καὶ μαϑητῶν
ἐρασταὶ καλούμενοι καὶ ὄντες. τὸ δ᾽ αὐτὸ συμβαίνει
καὶ πρὸς ἄρχοντας ἐν πόλεσι χρηστοὺς καὶ γείτονας F
10 καὶ κηδεστάς᾽ ἀρξάμενοι γὰρ ὑπὸ χρείας τινὸς καϑη-
κόντως ἀλλήλοις ὁμιλεῖν, ἔπειτα λανθάνουσιν εἰς τὸ
φιλεῖν ὑποφερόμενοι. συνεπισπασαμένου τοῦ λογι-
σμοῦ καὶ συναναπείσαντος τὸ παϑητικόν. ὁ δ᾽ εἰπών
“αἰδώς τε" δισσαὶ δ᾽ εἰσίν, ἡ μὲν οὐ κακὴ
15 ἡ δ᾽ ἄχϑος olxov^
ἀρ᾽ οὐ δῆλός ἐστι συνῃσθημένος ἐν ἑαυτῷ τοῦτο τὸ
πάϑος πολλάκις μὲν ἀκολουθοῦν τῷ λόγῳ καὶ συγ-
κατακοσμούμενον, πολλάκις δὲ παρὰ τὸν λόγον ὕχνοις 449
καὶ μελλήσεσι καιροὺς καὶ πράγματα λυμαινόμενον;.
x» 9. Οἷς καὶ αὐτοὶ τρόπον τινὰ διὰ τὴν ἐνάργειαν
ὑπείκοντες, αἰδεῖσθαι τὸ αἰσχύνεσθαι καλοῦσι καὶ
τὸ ἤδεσϑαι χαίρειν καὶ τοὺς φόβους εὐλαβείας" ταύ-
τὴν μὲν οὐδενὸς ἂν αἰτιασαμένου τὴν εὐφημίαν, εἰ
ταὐτὰ πάϑη προστιϑέμενα μὲν τῷ λογισμῷ τού-
45 τοις καλοῦσι volg ὀνόμασι, μαχόμενα δὲ καὶ βιαξό-
μενα τὸν λογισμὸν ἐκείνοις. ὅταν δὲ δακρύοις ἐλεγ-
14 Eurip. Hipp. 3884 17 ἀκολουθοῦν *: ἀκολουθεῖ

20 olg καὶ αὐτοὶ Turnebus: oi καὶ αὐτος 934 ταὐτὰ *:
τὰ αὐτὰ

168 DE VIRTUTE

qóusvou xol τρόμοις καὶ χρόας μεταβολαῖς, ἀντὶ
λύπης καὶ φόβου δηγμούς τινας καὶ συνϑροήσεις
λέγωσι καὶ προϑυμίας τὰς ἐπιϑυμίας ὑποκορίξωνται,

Β σοφιστικὰς δοκοῦσιν οὐ φιλοσόφους δικαιώσεις καὶ
ἀποδράδεις ἐκ τῶν πραγμάτων μηχανᾶσϑαι διὰ τῶν ὁ
ὀνομάτων. καίτοι πάλιν αὐτοὶ τάς τε χαρὰς ἐκεί-
νας καὶ τὰς βουλήσεις καὶ τὰς εὐλαβείας εὐπαϑείας
καλοῦσιν οὐκ ἀπαϑείαβ, ὀρϑῶς ἐνταῦϑα χρώμενοι
τοῖς ὀνόμασι" γέγνεται γὰρ εὐπάϑεια τοῦ λογισμοῦ

- T0 πάϑος οὐκ ἀναιροῦντος ἀλλὰ κοσμοῦντος καὶ 10
τάττοντος ἐν τοῖς σωφρονοῦσιν. oí ὃὲ φαῦλοι καὶ
ἀκρατεῖς τί πάσχουσιν, ὅταν τὸν πατέρα καὶ τὴν
μητέρα κρίναντες φιλεῖν ἀντὶ τοῦ ἐρωμένου καὶ τῆς
ἐρωμένης μὴ δύνωνται, τὴν δ᾽ ἑταίραν καὶ τὸν κό-
λακα χρίναντες, εὐθὺς καὶ φιλῶσιν; εἰ γὰρ τὸ πά- 15

C ϑὸς ἦν κρίσις, ἔδει τῇ τοῦ φιλεῖν χρῆναι καὶ μισεῖν
κρίσει τὸ φιλεῖν ἔπεσϑαι καὶ τὸ μισεῖν" νυνὶ δὲ
συμβαίνει τἀναντία, ταῖς μὲν προστιϑεμένου τοῦ
πάϑους κρίσεσι ταῖς δ᾽ ἀπειϑοῦντος. T) καί φασιν

᾿ αὐτοί, τῶν πραγμάτων ἐχβιαξομένων, οὐ πᾶσαν εἶναι zo
κρίσιν πάϑος ἀλλὰ τὴν κινητικὴν δρμῆς βιαίου καὶ
πλεοναξούδης, ὁμολογοῦντες ἕτερον εἷναι τὸ κρῖνον
καὶ τὸ πάσχον ἐν ἡμῖν ὥσπερ τὸ κινοῦν καὶ τὸ
κινούμενον. αὐτός τε Χρύσιππος ἐν πολλοῖς δριξό-
μενος τὴν καρτερίαν καὶ τὴν ἐγκράτειαν ἕξεις ἀκο- 25
λουϑητικὰς τῷ αἱροῦντι λόγῳ, δῆλός ἐστιν ὑπὸ τῶν.

Ὁ πραγμάτων ὁμολογεῖν ἀναγκαξόμενος, ὡς ἕτερόν ἐστι

2 συνθροήσεις scripsi cum Hauptio: συνεόρσεις ἀ δὲὺυ-
καιῴώσεις X: διακαύσεις 16 κρίναντερ] intell. φιλεῦν

MOBALI. 169

τὸ ἀκολουθοῦν ἐν ἡμῖν τοῦ ᾧ dxoAovOst πειϑόμε-
vov ἢ πάλιν μάχεται μὴ πειθόμενον.
10. Ἴσα τοίνυν τὰ ἁμαρτήματα πάντα καὶ πά-
σας τυϑέμενοι τὰς ἁμαρτίας, εἰ μὲν ἄλλῃ πη παρο-
5 ρῶσι τἀληϑές, οὐκ ἔστι καιρὸς ἐν τῷ παρόντι διε-
A&yyew* ἐν δὲ τοῖς πάϑεσι φαίνονται᾽ κομιδῇ παρὰ
τὴν ἐνάργειαν ἐνιστάμενοι τῷ λόγῳ. πᾶν μὲν γὰρ
πάϑος ἁμαρτία κατ᾽ αὐτούς ἐστι, καὶ πᾶς Ó λυπού-
μενος ἢ φοβούμενος ἢ ἐπυθυμῶν ἁμαρτάνει. μεγάλαι
10 δὲ τῶν παϑῶν διαφοραὶ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ τὸ
ἧττον ὁρῶνται" τίς γὰρ ἂν φαίη τὸν “όλωνος φό-
βον ἴσον εἶναι τῷ “ἴαντος "ἐντροπαλιξομένου᾽ καὶ E
βάδην ἀπιόντος ἐκ τῶν πολεμίων “ὀλίγον γόνυ yov-
νὸς ἀμείβοντος:᾽ ἢ τῇ Πλάτωνος ἐπὶ Σωκράτει τελευ-
15 τήσαντι λύπῃ τὴν ᾿4λεξάνδρου διὰ Κλεῖτον, αὑτὸν
ἀνελεῖν δρμήδσαντος; ἐπιτείνονταν γὰρ οὐ μετρίως
καὶ τῷ παρὰ λόγον αἵ λῦπαι, καὶ τὸ παρ᾽ ἐλπίδα
σύμπτωμα τοῦ κατὰ λόγον ὀδυνηρότερον᾽ εἰ προσ-
δοκῶν εὐημεροῦντα καὶ ϑαυμαξόμενον ὄψεσϑαι πύ-
0) ϑοίτο κατεστρεβλωμένον, ὡς Φιλώταν Παρμενίων.
ϑυμῷ δὲ τίς ἂν εἴποι πρὸς ᾿Δνάξαρχον ἴσῳ κεχρῆ-
σϑαι Νικοκχρέοντα καὶ πρὸς Φιλήμονα Μάγαν, ἀμ-
φοτέρους λοιδορηϑέντας ὑπ᾽ αὐτῶν; ὃ μὲν γὰρ ὑπέ- F
ροις σιδηροῖς κατέπτισσε καὶ κατέχοπτεν ἐκεῖνον"
3 ὁ ὃὲ τῷ Φιλήμονι τὸν δήμιον ἐκέλευσεν ἐπὶ τὸν
τρἄχηλον ἐπιϑεῖναι γυμνὴν τὴν μάχαιραν εἶτ᾽ ἀφεῖ-

2 ἢ] εἶν ὅ τἀληϑές *: τὸ ἀληϑὲές 6 πάϑεσι Ἐ:
πλείοσε 132. ἐντροπαλιξζομένου] cf. Hom. 4 547 19 καὶ]
τὸν παῖδα καὶ πύϑοιο Madvigius

110 . DE VIRTUTE

vaL. διὸ καὶ νεῦρα τῆς ψυχῆς τὸν ϑυμὸν ὃ Πλάτων
προσεῖπεν ὡς ἐπιτεινόμενόν ve πικρίᾳ καὶ πραότητι
χαλώμενον. ταῦτα τοίνυν καὶ τὰ τοιαῦτα διακρουό-

. μένοι τὰς ἐπιτάδεις τῶν παϑῶν καὶ τὰς σφοδρότητας
400 οὔ φασι γίγνεσθαι κατὰ τὴν κρίσιν ἐν fj τὸ ἁμαρ- s
τητικόν, ἀλλὰ τὰς δήξεις καὶ τὰς συστολὰς καὶ τὰς
διαχύσεις εἶναι τὰς τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον τῷ
ἀλόγῳ δεχομένας. καίτοι καὶ περὶ τὰς κρίσεις φαί-
γνονται γιγνόμεναι διαφοραί" τήν τε γὰρ πενίαν οἵ
μὲν οὐ κακὸν οἵ δὲ καὶ μέγα χρίνουσι κακόν, οἵ τὸ
δέ γε καὶ μέγιστον, ὥστε καὶ κατὰ τῶν πετρῶν καὶ
κατὰ τῆς ϑαλάττης ὠϑεῖν ἑαυτούς" τόν τε ϑάνατον
οἱ μὲν ἀγαϑῶν στερήσει μόνον οἵ δὲ καὶ τιμωρίαις
αἰωνίοις ὑπὸ γῆν καὶ κολασμοῖς φρικώδεσι κακὸν
᾿ δῖναι νομίξουσιν" ij τὸ τοῦ σώματος ὑγίεια τοῖς μὲν i5

Β ὡς κατὰ φύσιν καὶ χρήσιμον ἀγαπᾶται, τοῖς δὲ τῶν
ὄντων δοκεῖ μέγιστον ἀγαϑόν᾽ οὔτε γάρ
“πλούτου χάριν ἢ τεκέων᾽
οὔτε

“τᾶς ἰσοδαίμονος ἀνθρώποις βασιληίδος ἀρχᾶς᾽,

0
τελευτῶντες δὲ καὶ τὴν ἀρετὴν ἀνωφελῆ καὶ ἀνό-
νῆτον ἡγοῦνται, τοῦ ὑγιαίνειν μὴ παρόντος" ὥστε
φαίνεσϑαι καὶ περὶ τὰς κρίσεις αὐτὰς τοὺς μὲν μᾶλ-
λον τοὺς δ᾽ ἧττον ἁμαρτάνοντας. ἀλλ᾽ οὐ τοῦτο
νῦν διελεγκτέον, ἐκεῖνο δ᾽ ἐκ τούτου ληπτέον, ὅτι s
1 Πλάτων] Rep. p. 411b 6 δήξεις Amyotus: λήξεις
8 ἀλόγῳ M: λόγῳ 11 malim κατὰ πετρῶν καὶ κατὰ £«-

λάττης. cf. p. 10568 16 ὑγέξια *: ὑγεία 18 πλούτου κέ]
Bergk. 8 p. 597 20 τᾶς — ἀρχᾶς Aldina: τὰς --- ἀρχάς

MORALE . 171

συγχωροῦσι καὶ αὐτοὶ τῆς κρίσεως ἕτερον εἶναι τὸ
ἄλογον. καϑ᾽ ὅ φασι γέγνεσϑαι τὸ πάθος σφοδρό-
τερον καὶ μεῖξον, ἐρίξοντες πρὸς τοὔνομα καὶ τὸ
ῥῆμα, τὰ δὲ πράγματα διδόντες τοῖς διαφέρειν τὸ C
ὁ παϑητικὸν καὶ ἄλογον τοῦ λογιξομένου xal κρίνον-
᾿ τὸς ἀποφαινομένοις. ἐν ὃὲ τοῖς περὶ ᾿ἀνωμαλίας ὁ
Χρύσιππος εἰπών. ὅτι τυφλόν ἐστιν ἡ ὀργὴ καὶ πολ-
λάκις μὲν οὐκ ἐᾷ ὁρᾶν τὰ ἐχφανῇ πολλάκις δὲ τοῖς
καταλαμβανομένοις ἐπιπροσϑεῖ, μικρὸν προελθών
10 τὰ yàg ἐπιγιγνόμενα᾽ φησί ᾿πάϑη ἐκχρούει τοὺς
λογισμούς, καὶ τὰ ὡς ἑτέρως φαινόμενα βιαίως προω-
ϑοῦντα ἐπὶ τὰς ἐναντίας πράξεις"᾽ εἶτα χρῆται μάρ-
vvou. τῷ Μενάνδρῳ λέγοντι
“οἴμοι τάλας ἔγωγε, ποῦ ποτε φρένες
1. ἡμῶν ἐκεῖνον ἦσαν ἐν τῷ σώματι
τὸν χρόνον, ὅτ᾽ οὐ ταῦτ᾽ ἀλλ᾽ ἐκεῖν᾽ ἡρούμεϑα;᾽ D
καὶ πάλιν ὃ Χρύσιππος προελθών “τοῦ λογικοῦ
qot ᾿ξῴου φύσιν ἔχοντος προσχρῆσϑαι εἰς ἕκαστα
τῷ λόγῳ καὶ ὑπὸ τούτου κυβερνᾶσϑαι, πολλάκις ἀπο-
Ὁ στρέφεσθαι αὐτὸν ἡμᾶς ἄλλῃ βιαιοτέρᾳ φορᾷ yoo-
μένους" ᾽ ὁμολογῶν τὸ συμβαῖνον ἐκ τῆς πρὸς τὸν
λόγον τοῦ πάϑους διαφορᾶς. ἐπεὶ καὶ γελοῖόν ἐστιν,
5j φησι Πλάτων, αὑτόν τινα λέγειν αὑτοῦ κρείττονα
καὶ πάλιν χείρονα, καὶ τὸν μὲν χρατοῦνϑ᾽ ἑαυτοῦ
s τὸν ὃὲ μὴ κρατοῦντα.
11. Πῶς γὰρ οἷόν τε τὸν αὐτὸν αὑτοῦ κρείττον᾽

6 ἀνωμαλίας R: ἀνομολογίας 18 Mevásógo] Kock. 8
p.178 16 ὅτ᾽ X ἐκεῖν᾽ ἡρούμεθα X: ἐκεῖνα αἱρούμεϑα
28 Πλάτω»] Rep. p.480e αὑτόν *: αὐτόν 24. 95 cvóv]
τὸν αὐτὸν

112 DE VIRTUTE

εἶναι καὶ χείρονα ἢ κρατεῖν ἅμα καὶ κρατεῖσθαι,
E μὴ τρόπον τινὰ διττοῦ πεφυκότος ἑκάστου καὶ τὸ
μὲν χεῖρον ἐν ἑαυτῷ τὸ δὲ βέλτιον ἔχοντος; οὕτω γὰρ
ὁ μὲν τοῦ βελτίονος ὑπηκόῳ τῷ χείρονι χρώμενος
ἐγχρατὴς ἑαυτοῦ καὶ κρείττων ἐστίν, ὁ δὲ τῷ ἀκο- 5
λάστῳ καὶ ἀλόγῳ τῆς ψυχῆς ἑπόμενον περιορῶν καὶ
ὑπηρετοῦν τὸ κρεῖττον ἥττων ἑαυτοῦ καὶ ἀκρατὴς
λέγεται καὶ παρὰ φύσιν διακείμενος. φύσει γὰρ
προσήκει ϑεῖον ὄντα τὸν λογισμὸν ἡγεῖσϑαι καὶ ἄρ-
χειν τοῦ ἀλόγου, τοῦ τὴν γένεσιν αὐτόϑεν ἔχοντος 1
F ἐκ τοῦ σώματος" ᾧ καὶ συνεξομοιοῦσϑαι καὶ κοινω-
νεῖν παϑῶν καὶ ἀναπίμπλασϑαι πέφυκεν, ἐνδεδυκὸς
αὐτῷ καὶ καταμεμιγμένον, ὡς δηλοῦσιν αἵ ὁρμαὶ
πρὸς τὰ σωματικὰ κινούμεναι καὶ ἱστάμεναι καὶ σφο-
δρότητας ἐν ταῖς τοῦ σώματος μεταβολαῖς καὶ ἀνέ- τὸ
σεις λαμβάνουσαι. διὸ νέοι μὲν καὶ ὀξεῖς καὶ ἑἱταμοὶ
περί τε τὰς ὀρέξεις διάπυροι καὶ οἰστρώδεις αἵματος
πλήϑει καὶ ϑερμότητι, τῶν δὲ πρεσβυτῶν ἡ περὶ ἡ
τὸ ἧπαρ ἀρχὴ τοῦ ἐπιϑυμητικοῦ κατασβέννυται καὶ
γίγνεται μικρὰ καὶ ἀσϑενής᾽ ἰσχύει δὲ μᾶλλον ὃ Aó- ἢ
γος τοῦ παϑητικοῦ τῷ σώματι συναπομαραινομένου.
τοῦτο δ᾽ ἀμέλει καὶ τὰς τῶν ϑηρίων ἠϑοποιεῖ πρὸς
461 τὰ πάϑη φύσεις" οὐ γὰρ ὀρϑότητι δοξῶν οὐδὲ φαυλό-
τητι δήπου τοῖς μὲν ἀλκαὶ καὶ ὁρμαὶ πρὸς τὰ φαι-
νόμενα δεινὰ παρίστανται, τοῖς δ᾽ ἀμήχανοι πτοῖαι ss
καὶ φόβοι τῆς ψυχῆς ἀλλ᾽ αἱ περὶ τὸ αἷμα καὶ τὸ
πνεῦμα καὶ τὸ σῶμα δυνάμεις τὰς τῶν παϑῶν δια-
φορὰς ποιοῦσιν, ὥσπερ ἐκ ῥίξης τοῦ παϑητικοῦ τῆς
12 ἐνδεδυκός] sc. τὸ ἄλογον ᾿

MORALI. 113

σαρχὸς ἀναβλαστάνοντος καὶ συναναφέροντος τὴν
ποιότητα καὶ τὴν κρᾶσιν. τοῦ δ᾽ ἀνθρώπου ταῖς
μὲν παϑητικαῖς ὁρμαῖς τὸ σῶμα συμπαϑοῦν καὶ συγ-
κινούμενον ἐλέγχουσιν ὠχρότητες ἐρυϑήματα τρόμοι B
6 πηδήσεις καρὸ (ug, διαχύσεις αὖ πάλιν ἐν ἐλπίσιν
ἡδονῶν καὶ προσδοκίαις᾽ ὅταν δὃὲ μὴ μετὰ πάϑους
ἀλλ᾽ αὐτὸ xaO αὑτὸ κινῆται τὸ διανοητικόν, ἡσυ-
χίαν ἄγει τὸ σῶμα καὶ καθέστηκεν. οὔτε κοινωνοῦν
οὔτε μετέχον αὐτὸ τῆς ἐνεργείας τοῦ φρονοῦντος,
i9 5( τοῦ παϑητικοῦ μὴ συνεφάπτοιτο μηδὲ συμπαρα-
λαμβάνοι τὸ ἄλογον" ὥστε καὶ τούτῳ δύ᾽ ὄντα καὶ
διαφέροντα δηλοῦσθαι ταῖς δυνάμεσιν ἀλλήλων.
12. Καϑόλου δὲ τῶν ὄντων αὐτοί τέ φασι καὶ
δῆλόν ἐστιν, ὅτι τὰ μὲν ἕξει διοικεῖται τὰ δὲ φύσει
1, và δ᾽ ἀλόγῳ ψυχῇ, τὰ δὲ καὶ λόγον ἐχούσῃ καὶ
διάνοιαν" ὧν ὁμοῦ τι πάντων ὃ ἄνϑρωπος μετέσχηκε
καὶ γέγονεν ἐν πάσαις ταῖς εἰρημέναις διαφοραῖς"
καὶ γὰρ ἕξει συνέχεται καὶ φύσει τρέφεται καὶ λόγῳ C
χρῆται καὶ διανοίᾳ. μέτεστιν οὖν αὐτῷ καὶ τοῦ
40 ἀλόγου, καὶ σύμφυτον ἔχει τὴν τοῦ πάϑους ἀρχήν,
οὐκ ἐπεισόδιον ἀλλ᾽ ἀναγκαίαν οὖσαν, οὐδ᾽ ἀναιρε-
τέαν παντάπασιν ἀλλὰ ϑεραπείας καὶ παιδαγωγίας
δεομένην. ὅϑεν οὐ Θράκιον οὐδὲ Μυκούργειον τοῦ
λόγου τὸ ἔργον ἐστί, συνεκκόπτειν καὶ συνδιαφϑ εί-
2. ρεὶν τὰ ὠφέλιμα τοῖς βλαβεροῖς τοῦ πάϑους, ἀλλ᾽
ἧπερ ὃ φυτάλμιος ϑεὸς καὶ ἡμερίδης, τὸ ἄγριον
κολοῦσαι καὶ ἀφελεῖν τὴν ἀμετρίαν, εἶτα τυϑασεύειν

9 κρᾶσιν Camerarius: κρίσιν

M4 | ΡΒ VIRTUTE

D xol περιίστασϑαι τὸ χρήσιμον. οὔτε yàg oivov οἵ
φοβούμενοι τὸ μεϑύειν ἐκχέουσιν οὔτε πάϑος ol δε-
. Ótóveg τὸ ταρακτικὸν ἀναιροῦσιν ἀλλὰ κεραννύουσι.
καὶ γὰρ καὶ βοῶν καὶ ἵππων τὰ πηδήματα καὶ τοὺς
ἀφηνιασμοὺς οὐ τὰς κινήσεις οὐδὲ τὰς ἐνεργείας ὁ
ἀφαιροῦσι᾽ καὶ τοῖς πάϑεσι δεδαμασμένοις χρῆται
. καὶ χειροήϑεσιν ὃ AoyuOuóg, οὐκ ἐκνενρίσας οὐδ᾽
ἐχτεμὼν παντάπασι τῆς ψυχῆς τὸ ὑπηρετικόν᾽
ὑφ᾽ ἅρμασι γὰρ ἵππορ᾽ |
ὥς φησι Πίνδαρος 10
ἐν δ᾽ ἀρότρῳ βοῦς"
E κάπρῳ δὲ βουλεύοντα φόνον κύνα χρὴ τλάϑυμον
ἐξευρεῖν.

ὧν πολὺ χρησιμώτερα τὰ τῶν παϑῶν ϑρέμματα τῷ
λογισμῷ συμπαρόντα καὶ συνεπιτείνοντα ταῖς ἀρε- 15
ταῖς᾽ ὃ ϑυμὸς τῇ ἀνδρείᾳ μέτριος Ov, ἡ μισοπονηρία
τῇ δικαιοσύνῃ. καὶ ἡ νέμεσις ἐπὶ τοὺς παρ᾽ ἀξίαν
εὐτυχοῦντας, ὅταν ἅμ᾽ ἀνοίᾳ καὶ ὕβρει φλεγόμενοι
τὴν ψυχὴν ἐπισχέσεως δέωνται. φιλίας δὲ φιλοστορ-
γίαν ἢ φιλανθρωπίας ἔλεον ἢ τὸ συγχαίρειν καὶ 0
συναλγεῖν εὐνοίας ἀληϑινῆς οὐδὲ βουλόμενος ἄν τις
F ἀποσπάσειεν οὐδ᾽ ἀποτήξειεν. εἰ δ᾽ οἵ τὸν ἔρωτα
τῇ ἐρωτομανέᾳ συνεκβάλλοντες ἁμαρτάνουσιν, οὐδ᾽
oí τὴν ἐπιϑυμίαν διὰ τὴν φιλαργυρίαν ψέγοντες
κατορϑοῦσιν᾽ ἀλλ᾽ ὅμοιόν τι πράττουσι τοῖς τὸ τρέ- 35
χειν διὰ τὸ προσπταίειν καὶ τὸ βάλλειν διὰ τὸ ὑπερ-

1 περιέστασθαι) sanum videtur 10 Πίνδαρος] Bergk. 1

p. 41 118 ἄμ’ ἀνοίᾳ κξ] cf. Plat. de Legg. p. 7168
22 ἀποτήξειεν] ἀπορρήξειεν E. non opus

MORALI. | 1175

βάλλειν ἀναιροῦσι, καὶ πρὸς τὸ ἄδειν τὸ παράπαν
διὰ τὸ ἀπάδειν ἀπεχϑῶς ἔχουσιν. οἷον γὰρ ἐν φϑόγ-
γοις μουσικὴ τὸ ἐμμελὲρ οὐκ ἀναιρέσει βαρύτητος
καὶ ὀξύτητος, ἐν δὲ σώμασιν ἰατρικὴ τὸ ὑγιεινὸν
500 φϑορᾷ ϑερμότητος καὶ ψυχρότητος, ἀλλὰ συμμε-
τρίαις καὶ ποσότησι κραϑεισῶν ἀπεργάξεται, τοιοῦ-
τον ἐν ψυχῇ τὸ νικῶν, ἐγγενομένης ὑπὸ λόγου ταῖς
παϑητικαῖς δυνάμεσι καὶ κινήσεσιν ἐπιεικείας καὶ
μετριότητος. οἰδοῦντι γὰρ ἔοικε καὶ φλεγμαίνοντι 462
10 σώματι τὸ περιαλγοῦν καὶ περιχαρὲς καὶ περίφοβον
τῆς ψυχῆς, οὐ τὸ χαῖρον οὐδὲ τὸ λυπούμενον οὐδὲ
τὸ φοβούμενον. καὶ καλῶς Ὅμηρος εἰπών
“τοῦ δ᾽ ἀγαϑοῦ οὔτ᾽ ἂρ τρέπεται χρὼς obrs τι λίην
ταρβεῖ᾽
15 τὸν φόβον οὐκ ἀφεῖλεν ἀλλὰ τὸν ἄγαν φόβον. ὅπως
ἀνδρεία μὴ ἀπόνοια καὶ ϑαρραλεότης μὴ ϑρασύτης
γένηται. διὸ καὶ περὶ τὰς ἡδονὰς τὴν ἄγαν ἀφαι-
ρετέον ἐπιϑυμίαν καὶ περὶ τὰς ἀμύνας τὴν ἄγαν
μεσοπονηρίαν᾽ οὕτω γὰρ ὁ μὲν οὐκ ἀνάλγητος ἀλλὰ
30 σώφρων. ὁ δὲ δίκαιος οὐκ ὠμὸς οὐδὲ πικρὸς ἔσται. B
τῶνι δὲ παϑῶν παντάπασιν ἀναιρεθέντων, εἰ καὶ
δυνατόν ἐστιν, ἐν πολλοῖς ἀργότερος ὁ λόγος καὶ
ἀμβλύτερος. ὥσπερ κυβερνήτης, πνεύματος ἐπιλι-
πόντος. ταῦτα δ᾽ ἀμέλει καὶ οἵ νομοϑέται συνι-

7 τὸ νικῶν] τὸ οἰκεῖον W. sed cf. p. 836b 9 οἰἐδοῦντι *:
οἰδῶντι. vid. Praefat. p. LXXXIII 10 περίφοβον Turnebus:
περίλοιτον 12 "Oungoog] N 284 18 οὔτε Homerus: οὐδέ
40 οὐκ] ἀλλ᾽ οὐκ θὰ 421 εἴ γε δυνατόν, ἔσται ἐν πολλοῖς W.
sed verba hiant

116 | DE VIRTUTE

δόντες ἐμβάλλουσιν εἰς τὰς πολιτείας καὶ φιλοτιμίαν
καὶ ξῆλον πρὸς ἀλλήλους" πρὸς δὲ τοὺς πολεμέους
καὶ σάλπιγξι καὶ αὐλοῖς ἐπεγείρουσι καὶ αὔξουσι τὸ
ϑυμοειδὲς καὶ μάχιμον. οὐ γὰρ μόνον ἐν ποιήμα-
όιν, 1 φησιν ὃ Πλάτων, τὸν τεχνίτην καὶ διηκρι- 5
βωμένον 6 μουσόληπτος καὶ κατάσχετος ἀποδείκνυσι
C γελοῖον, ἀλλὰ καὶ περὶ τὰς μάχας τὸ παϑητικὸν καὶ
τὸ ἐνθουσιῶδες ἀνυπόστατόν ἐστι καὶ ἀήττητον" ὃ καὶ
τοὺς ϑεοὺς Ὅμηρος ἐμποιεῖν φησι τοῖς ἀνθρώποιρ,
“ὃς εἰπὼν ἔμπνευσε μένος μέγα ποιμένι λαῶν" τ
καί

9 x»

οὐχ ὅ γ᾽ ἄνευϑε 9500 τάδε μαίνεται"

καϑάπερ ὅρμημα τῷ λογισμῷ καὶ ὄχημα τὸ πάϑος
προστιϑέντας. αὐτούς ys μὴν τούτους δρᾶν ἔστι
πολλάκις μὲν ἐπαίνοις τοὺς νέους παρορμῶντας πολ- 15
λάκις δὲ νουϑεσίαις κολάξοντας᾽ ὧν τῷ μὲν ἕπεται
τὸ ἤδεσϑαι τῷ δὲ τὸ λυπεῖσθαι" καὶ γὰρ ἡ νουϑε-
σία καὶ ὃ ψόγος ἐμποιεῖ μετάνοιαν καὶ αἰσχύνην,
ὧν τὸ μὲν λύπη τῷ γένει τὸ δὲ φόβος ἐστί" καὶ

D τούτοις μάλιστα χρῶνται πρὸς τὰς ἐπανορϑώσειρ. 1)»
καὶ Διογένης, ἐπαινουμένου Πλάτωνος, “τί δ᾽ ἐκεῖ-
vog! εἶπεν “ἔχει σεμνόν, ὃς τοσοῦτον χρόνον φιλο-
σοφῶν οὐδένα λελύπηκεν;᾽ οὐ γὰρ οὕτω τὰ μαϑήματα

- quí tug ἄν, ὡς ἔλεγε Ξενοκράτης, λαβὰς εἶναι φιλο-
σοφίας, ὡς τὰ πάϑη τῶν νέων, αἰσχύνην ἐπυϑυμίαν ss
μετάνοιαν ἡδονὴν λύπην φιλοτιμίαν" ὧν ἐμμελῆ καὶ

6 Πλάτων] Io. p. ὅ888 sqq. 9 "Ouqoog] O262 18 id.
E 186 .

MORALI. 111]

σωτήριον ἁφὴν ἁπτόμενος ὃ λόγος καὶ ὃ νόμος εἰς
τὴν προσήκουσαν ὁδὸν ἀνυσίμως καϑίστησι τὸν νέον.
ὥστε μὴ κακῶς εἰπεῖν τὸν Μάκωνα παιδαγωγόν, ὅτι
ποιήδει τὸν παῖδα τοῖς καλοῖς ἤδεσϑαι καὶ ἄχϑεσϑαι

5 τοῖς αἰσχροῖς, οὗ μεῖξον οὐδέν ἐστιν οὐδὲ κάλλιον
ἀποφῆναι τέλος ἐλευϑέρῳ προσηκούσης παιδείας. —E

Plutarchi Moralia. Vol. III. 19

MP M

à

4

ΠΕΡῚ AOPT'HXZIAX.

TA ΠΡΟΣΩΠΑ TOT 4IAAOTOT.
ZTWAAZ, DOTNAANOZ.

ZTAAAZ. Καλῶς μοι δοκοῦσιν, ὦ Φουνδᾶνε,
ποιεῖν oí ξωγράφοι διὰ χρόνου τὰ ἔργα πρὶν ἢ
συντελεῖν ἐπισκοποῦντες" ὅτι τὴν ὄψιν αὐτῶν ἀφι-
στάντες τῇ πολλάκις κρίσει ποιοῦσι καινὴν καὶ μᾶλ-

λον ἁπτομένην τῆς παρὰ μικρὸν διαφορᾶς, ἣν ἀπο- 5

468 κρύπτει τὸ συνεχὲς καὶ τὸ σύνηϑες. ἐπεὶ τοίνυν

οὐκ ἔστιν αὐτὸν αὑτῷ διὰ χρόνου προσελϑεῖν χωρὶς
γενόμενον καὶ διαστήσαντα τῆς συνεχείας τὴν αἴσϑη-
σιν, ἀλλὰ τοῦτ᾽ ἐστὶ τὸ μάλιστα ποιοῦν ἕκαστον
αὑτοῦ φαυλότερον κριτὴν ἢ ἑτέρων" δεύτερον ἂν
εἴη τὸ τοὺς φίλους ἐφορᾶν διὰ χρόνου καὶ παρέχειν

ὁμοίως ἐκείνοις ἑαυτόν, οὐκ εἰ γέρων γέγονε ταχὺ

καὶ τὸ σῶμα βέλτιον ἢ χεῖρον ἔσχηκεν, ἀλλὰ καὶ
τὸν τρόπον καὶ τὸ ἦϑος ἐπισκοπεῖν, εἴ τι χρηστὸν
ὁ χρόνος προστέθεικεν ἢ τῶν φαύλων ἀφήρηκεν.
ἐγὼ γοῦν ἐνιαυτῷ μὲν ἀφιγμένος εἰς Ῥώμην δευ-

B τέρῳ, συνὼν δέ σοι μῆνα τουτονὶ πέμπτον, τὸ μὲν

ἐξ ὑπαρχόντων δι’ εὐφυΐαν ἀγαθῶν ἐπίδοσιν γεγο-
νέναι τοσαύτην καὶ αὔξησιν οὐ πάνυ ϑαυμαστὸν

μι

δ

ἡγοῦμαι" τὸ δὲ σφοδρὸν ἐκεῖνο καὶ διάπυρον πρὸς s

2 TA ΠΡΟΣΩΠΑ --- $OTNAANOZ]) om. mei codd.

DE COHIBENDA IRA. 119

ὀργὴν ὁρῶντί μοι πρᾶον οὕτω καὶ χειρόηϑες τῷ Ao-
γισμῷ γεγενημένον ἐπέρχεται πρὸς τὸν ϑυμὸν εἰπεῖν
“ὦ πόποι, 7j μάλα δὴ μαλακώτερος.
αὕτη δ᾽ ἡ μαλακότης οὐκ ἀργίαν οὐδ᾽ ἔκλυσιν, ἀλλ᾽
δ ὥσπερ ἡ κατειργασμένη γῆ λειότητα καὶ βάϑος évso-
γὸν ἐπὶ τὰς πράξεις ἔσχηκεν ἀντὶ τῆς φορᾶς ἐκείνης
καὶ τῆς ὀξύτητος. διὸ καὶ δῆλόν ἐστιν οὐ παρακμῇ
τινι δι’ ἡλικίαν τὸ ϑυμοειδὲς οὐδ᾽ αὐτομάτως ἀπο-
μαραινόμενον, ἀλλ᾽ ὑπὸ λόγων τινῶν χρηστῶν ϑερα- C
10 πευόμενον. καίτοι (τὸ γὰρ ἀληϑὲς εἰρήσεται πρὸς
σέ) ταῦϑ᾽ ἡμῖν Ἔρως ὁ ἑταῖρος ἀπαγγέλλων ὕπο-
πτὸος ἦν τὰ μὴ προσόντα πρέποντα δὲ προσεῖναι
τοῖς καλοῖς κἀγαϑοῖς δι’ εὔνοιαν ἐπιμαρτυρεῖν" καί-
περ, ὡς οἶσϑα, οὐδαμῇ πιϑανὸς Dv τῷ πρὸς χάριν
15 ὑφίεσθαι τοῦ δοκοῦντος. ἀλλὰ νῦν ἐκεῖνός vs τῶν
ψευδομαρτυριῶν ἀφεῖται, καὶ σύ, τῆς ὁδοιπορίας
σχολὴν διδούσης, δίελθ᾽ ἡμῖν ὥσπερ ἰατρείαν τινὰ
σεαυτοῦ, T χρησάμενος οὕτως εὐήνιον καὶ ἁπλοῦν
καὶ τῷ λόγῳ πρᾶον καὶ ὑπήκοον ἐποιήσω τὸν ϑυμόν.
09. ΦΟΥΝΔΑΝΟΣ. Εἶτ᾽ οὐ σκοπεῖς, ὦ προϑυμότατε
Σύλλα, μὴ καὶ αὐτὸς εὐνοίᾳ καὶ φιλίᾳ τῇ πρὸς ἡμᾶς
παρορᾶς τι τῶν ἡμετέρων; Ἔρωτι μὲν γὰρ οὐδ᾽ αὐτῷ
πολλάκις ἔχοντι κατὰ χώραν ἐν τῇ Ὁμηρικῇ πείσῃ Ὁ
μένοντα τὸν ϑυμόν, ἀλλὰ τραχύτερον ὑπὸ μισοπονη-
35 ρίας, εἰκός ἐστι πραοτέρους ἡμᾶς φανῆναι, καϑάπερ
ἐν διαγραμμάτων μεταβολαῖς νῆταί τινες πρὸς ἕτέ-
ρας νήτας τάξιν ὑπάτων λαμβάνουδιν.

8 Hom. X 318 28 κατὰ χώραν] del. Huttenus Ὁμη-
ρικῇ] cf. Hom. v 28
12*

180 DE COHIBENDA

ΣΥΛΛ. Οὐδέτερα τούτων ἔστιν, ὦ Φουνδᾶνε"
ποίει δ᾽ ὡς λέγω, χαριξόμενος ἡμῖν.

2. ΦΟΥΝΔ. Καὶ μὴν ὧν γε μεμνήμεϑα Μουσω-
νίου καλῶν ἕν ἐστιν, ὦ Σύλλα, τὸ δεῖν ἀεὶ ϑερα-
πευομένουρ βιοῦν τοὺς σῴξεσθϑαι μέλλοντας. οὐ γὰρ ὃ
ὡς ἐλλέβορον, οἶμαι, δεῖ ϑεραπεύδσαντα συνεκφέρειν
Ἑ τῷ νοσήματι τὸν λόγον, ἀλλ᾽ ἐμμένοντα τῇ ψυχῇ

συνέχειν τὰς κρίσεις καὶ φυλάσσειν. φαρμάκοις γὰρ
οὐκ ἔοικεν ἀλλὰ σιτίοις ὑγιεινοῖς ἡ δύναμις αὐτοῦ,
μεϑ' ὑγιείας ἕξιν ἐμποιοῦσα χρηστὴν οἷς ἂν γένηται 1
συνήϑης᾽ αἷ δὲ πρὸς ἀκμάξοντα và πάϑη καὶ οἰδοῦντα
παραινέσεις καὶ νουϑεσίαι σχολῇ μὲν ἀνύτουσι καὶ
μόλιρ, οὐδὲν δὲ τῶν ὀσφραντῶν διαφέρουσιν, ἃ τοὺς
ἐπιληπτικοὺς ἐγείροντα καταπίπτοντας οὐχ ἀπαλ-
λάττει τοῦ νοσήματος. ὅμως δὲ τὰ μὲν ἄλλα καὶ τ
παρ᾽ ὃν ἀκμάξει καιρὸν ἁμωσγέπως ὑπείκει καὶ πα-
F ρίησι βοηϑοῦντα λόγον ἔξωϑεν εἰς τὴν ψυχήν, ὃ δὲ
ϑυμὸς οὐχ Jj φησιν ὃ Μελάνϑιος
“τὰ δεινὰ πράσσει τὰς φρένας μετοικίσας.᾽

ἀλλ᾽ ἐξοικίδσας τελείως καὶ ἀποκλείσας, ὥσπερ οἵ συν- Ὁ
ἐμπιπράντες ἑαυτοὺς ταῖς οἰκίαις, πάντα ταραχῆς
καὶ καπνοῦ καὶ ψόφου μεστὰ ποιεῖ τὰ ἐντός, ὥστε
μήτ᾽ ἰδεῖν μήτ᾽ ἀκοῦσαι τῶν ὠφελούντων. διὸ καὶ
μᾶλλον ἐν χειμῶνι καὶ πελάγει ναῦς ἔρημος ἀναλή-
404 ψεται κυβερνήτην ἔξωϑεν ἢ προσδέξεται λόγον ἀλ- 5
λότριον ἄνθρωπος ἐν ϑυμῷ καὶ ὀργῇ σαλεύων, ἂν
wi) παρεσκευασμένον ἔχῃ τὸν οἰκεῖον λογισμόν. ἀλλ᾽

10 μεϑ᾽ ὑγιείας *: μετ᾽ εὐνοίας 19 Nauck. p. 760

ΙΒΑ. 181

ὥσπερ οἱ πολιορκίαν προσδεχόμενοι συνάγουσι καὶ
παρατίϑενται τἀπιτήδεια τὰς ἔξωϑεν ἐλπίδας ἀπε-
γνωκότες, οὕτω μάλιστα δεῖ τὰ πρὸς τὸν ϑυμὸν
βοηϑήματα πόρρωθεν λαμβάνοντας ἐκ φιλοσοφίας
o καταχομίξειν εἰς τὴν ψυχήν, ὧς, ὅταν ὃ τῆς χρείας
ἀφίκηται καιρός, μὴ ῥαδίως παρεισάγειν δυνησομέ-
νους οὐδὲ γὰρ ἀκούει τῶν ἐκτὸς ἡ ψυχὴ διὰ τὸν ᾿
ϑόρυβον, ἐὰν μὴ καθάπερ κελευστὴν ἔνδοθεν ἔχῃ B
τὸν αὑτῆς λόγον ὀξέως δεχόμενον καὶ συνιέντα τῶν
10 παραγγελλομένων ἕκαστον. ἀκούσασα δὲ τῶν μὲν
ἠρέμα καὶ πράως λεγομένων καταφρονεῖ, πρὸς δὲ
- τοὺς ἐνισταμένους τραχύτερον ἐρεϑίξεται. καὶ γὰρ
ὑπερήφανος καὶ αὐθάδης καὶ ὅλως ὑφ᾽ ἑτέρου ὁ
ϑυμὸς δυσκίνητος ὥν, ὥσπερ ὀχυρὰ τυραννὶς ἐξ
ιὸ ἑαυτῆς ἔχειν ὀφείλει σύνοικον καὶ συγγενὲς τὸ
καταλῦον.

8. 'H μὲν οὖν συνέχεια τῆς ὀργῆς καὶ τὸ προσ-
κρούειν πολλάκις ἕξιν ἐμποιεῖ πονηρὰν τῇ ψυχῇ, ἣν
ὀργιλότητα καλοῦσιν, εἰς ἀκραχολίαν καὶ πικρίαν

:) καὶ δυσκολίαν τελευτῶσαν, ὅταν ἑλκώδης καὶ μικρό-
λυπος ὃ ϑυμὸς γένηται καὶ φιλαίτιος ὑπὸ τῶν τυ-Ο
χόντων dg σίδηρος ἀσϑενὴς καὶ λεπτὸς ἀναχαρασ-
σόμενος᾽ ἡ δὲ παραχρῆμα ταῖς ὀργαῖς ἐνισταμένη
καὶ πιέξουδσα κρίσις οὐ τὸ παρὸν ἰᾶται μόνον, ἀλλὰ

s; καὶ πρὸς τὸ λοιπὸν εὔτονον ποιεῖ καὶ δυσπαϑῆ τὴν
ψυχήν. ἐμοὶ γοῦν συνέβη δὶς ἢ τρὶς ἐνστάντι πρὸς
ὀργὴν τὸ τῶν Θηβαίων παϑεῖν, οὗ τὸ πρῶτον ὠσά-

18 ἑτέρου] ἑτέρων Schellensius

182 DE COHIBENDA

μενοι Δακεδαιμονίους ἀηττήτους εἶναι δοκοῦντας,
οὐδεμίαν ὕστερον ἡττήϑησαν ὑπ᾽ αὐτῶν μάχην φρό-

D νημὰ γὰρ ἔσχον ὡς κρατεῖν ἔστι τῷ λογισμῷ. ἑώρων
δ᾽ οὐ μόνον ψυχροῦ κατασκεδαννυμένου λήγουσαν
ὀργὴν ὡς ᾿Δριστοτέλης ἱστόρησεν, ἀλλὰ καὶ φόβου s
προσαχϑέντος ἀποσβεννυμένην᾽ καὶ νή zx χαρᾶς
ἐπιγενομένης ἄφνω καϑ᾽ Ὅμηρον “ἰάνθη καὶ διε-
χύϑη πολλοῖς ὁ ϑυμός. ὥστε μοι παρίστατο μὴ
παντελῶς ἀβοήϑητον εἶναι voig ys βουλομένοις τὸ
πάϑος. οὐδὲ γὰρ ἀρχὰς ἔχεν μεγάλας ἀεὶ καὶ ἰσχυ- 10
ράς, ἀλλὰ καὶ σκῶμμα καὶ παιδιὰ καὶ τὸ γελάσαι
τινὰ καὶ τὸ διανεῦσαι καὶ πολλὰ τοιαῦτα πολλοὺς
εἰς ὀργὴν καϑίστησιν, ὥσπερ ἡ “Ἑλένη τὴν ἀδελφι-
δῆν προσαγορεύδσαδσα

E παρϑένε μακρὸν δὴ μῆκος ᾿Ηλέκτρα χρόνου, 15
παρώξυνεν εἰπεῖν

ὀψέ γε φρονεῖς εὖ, τότε λιποῦσ᾽ αἰσχρῶς δόμους"
καὶ τὸν ᾿4λέξανδρον ó Καλλισϑένης εἰπών, τῆς με-
γάλης κύλικος περιφερομένης, “οὐ βούλομαι πιὼν
᾿4λεξάνδρου ᾿Ασκληπιοῦ δεῖσϑαι.᾽ 30
4, Καϑάπερ οὖν τὴν φλόγα ϑριξὶ λαγῴαις ἀνα-
πτομένην καὶ ϑρυαλλίσι καὶ συρφετῷ ῥάδιόν ἔστιν
ἐπισχεῖν" ἐὰν δ᾽ ἐπιλάβηται τῶν στερεῶν καὶ βάϑος
ἐχόντων, ταχὺ διέφϑειρε καὶ συνεῖλεν “ὑψηλὸν ἡβά-
6060 τεκτόνων πόνον᾽ ὥς φησιν Αἰσχύλος" οὕτως s5
6 ᾿Αριστοτέλης] de Part. Animal. 2, 4. Problem. 10, 60.
27, 1 ἰἴστόρηκενλρρ͵ | "7 '"Oumoov] 9/598 16. 17 Eurip. Or.

72. 99 21 ἡβάσασα] ἡβήσασα Salmasius. Bene habet. cf.
Nauck. p. 107

IRA. 183

ὃ τῷ ϑυμῷ προσέχων ἐν ἀρχῇ καὶ κατὰ μικρὸν ἔκ
τινος λαλιᾶς καὶ βωμολοχίας συρφετώδους ὁρῶν
καπνίξοντα καὶ διακαόμενον οὐ μεγάλης δεῖται πρα- Ε
γματείας, ἀλλὰ πολλάκις αὐτῷ τῷ σιωπῆσαι καὶ κατα-
5 μελῆσαι κατέπαυσε. καὶ γὰρ τὸ πῦρ ὁ μὴ παρασχὼν
ὕλην ἔσβεσε, καὶ ὀργὴν ὃ μὴ ϑρέψας ἐν ἀρχῇ καὶ
μὴ φυσήσας ἑαυτὸν ἐφυλάξατο καὶ καϑεῖλεν. οὐκ
ἤρεσκεν οὖν μοι, καίπερ ἄλλα χρήσιμα λέγων καὶ
παραινῶν 6'Isgóvuuog, ἐν οἷς οὔ φησι γιγνομένης
19 ἀλλὰ γεγενημένης καὶ οὔσης αἴσϑησιν ὀργῆς εἶναι
διὰ τὸ τάχος. οὐδὲν γὰρ οὕτω τῶν παϑῶν συλλε-
γόμενον καὶ διακινούμενον ἔχει τὴν γένεσιν ἐμφανῆ
καὶ τὴν αὔξησιν᾽ ὡς δὴ καὶ Ὅμηρος ἐμπείρως δι- 455
δάσκει, λυπηϑέντα μὲν εὐθὺς ἐξαίφνης ποιῶν τὸν
ι6᾽Δχιλλέα τοῦ λόγου προσπεσόντος, ἐν οἷς λέγει
“ὃς φάτο" τὸν δ᾽ ἄχεος νεφέλη ἐκάλυψε μέλαινα"
»“ϑυμούμενον δὲ βραδέως τῷ ᾿Αγαμέμνονι καὶ διὰ
λόγων πολλῶν ἐκκαόμενον᾽ οὗς εἴ τις ὑφεῖλεν αὐτῶν
ἐν ἀρχῇ καὶ διεκώλυσεν, οὐκ ἂν ἔσχεν αὔξησιν ἡ
90 διαφορὰ τηλικαύτην καὶ μέγεϑος. ὅϑεν ὁ Σωκράτης
ὁσάκις αἴσϑοιτο κινουμένου τραχύτερον αὑτοῦ πρός
τινα τῶν φίλων,

ἱπρὸ χείματος ὥστ᾽ ἀνὰ ποντίαν ἄκραν στελλό- B
μενος ἢ
25 ἐνεδίδου τε τῇ φωνῇ καὶ διεμειδία τῷ προσώπῳ καὶ
18 Ὅμηρος] Σ 22 18 αὐτῶν] i. e. Agamemnonis et

Achillis 23 Bergk. 8 p. 721 χείματος p. 129a. 603a:
κύματος ὥστ᾽ ἀνὰ paginae eaedem: ὥς τινὰ

184 DE COHIBENDA

τὸ βλέμμα πραότερον παρεῖχε, τῷ ῥέπειν ἐπὶ ϑάτερα
καὶ πρὸς τοὐναντίον ἀντικινεῖσϑαι τῷ πάϑει διαφυ-
λάττων ἑαυτὸν ἀπτῶτα καὶ ἀήττητον.

D. Ἔστι γάρ vig, ὦ ἑταῖρε, πρώτη καϑάπερ τυ-
ράννου κατάλυσις τοῦ ϑυμοῦ, μὴ πείθεσθαι μηδ᾽
ὑπακούειν προστάττοντος αὐτοῦ μέγα βοᾶν καὶ δει-
νὸν βλέπειν καὶ κόπτειν ἑαυτόν, ἀλλ᾽ ἡσυχάξειν καὶ
μὴ συνεπιτείνειν ὥσπερ νόσημα ῥδιπτασμῷ καὶ δια-
βοήσει τὸ πάϑος. αἱ μὲν γὰρ ἐρωτικαὶ πράξεις, οἷον

C ἐπικωμάσαι καὶ ἦσαι καὶ στεφανῶσαι ϑύραν, ἔχου- 10
σιν ἁμωσγέπως κουφισμὸν οὐχ ἄχαριν οὐδ᾽ ἄμουσον"
ἐλθὼν δ᾽ οὐκ ἐβόησα τίς ἢ τίνος, ἀλλ᾽ ἐφίλησα
τὴν φλιήν. εἰ τοῦτ᾽ ἔστ᾽ ἀδίκημ᾽, ἀδικῶ.

Qc

αἴ τε τοῖς πενθοῦσιν ἐφέσεις τοῦ ἀποκλαῦσαι καὶ
ἀποδύρασϑαι πολύ τι τῆς λύπης ἅμα τῷ δακρύῳ i:
συνεξάγουσιν' ὃ δὲ ϑυμὸς ἐκριπίξεται μᾶλλον οἷς
πράττουσι καὶ λέγουσιν oí ἐν αὐτῷ Σ5᾿καϑεστῶτες.
ἀτρεμεῖν οὖν κράτιστον ἢ φεύγειν καὶ ἀποκρύπτειν
καὶ καϑορμίξειν ἑξαυτὸμ εἰς ἡσυχίαν, ὥσπερ ἐπιλη-
ψίας ἀρχομένης συναισϑανομένους, ἵνα μὴ πέσωμεν so

D μᾶλλον δ᾽ ἐπιπέσωμεν᾽ ἐπιπίπτομεν δέ γε τοῖς φί-
λοις μάλιστά τε καὶ πλειστάκις. οὐ γὰρ πάντων
ἐρῶμεν οὐδὲ πᾶσι φϑονοῦμεν οὐδὲ πάντας φοβού-
μεϑα, ϑυμῷ δ᾽ ἄϑικτον οὐδὲν οὐδ᾽ ἀνεπιχείρητον᾽
ἀλλ᾽ ὀργιξόμεϑα καὶ πολεμίοις καὶ φίλοις καὶ τέκνοις ss
καὶ γονεῦσι καὶ ϑεοῖς νὴ Ζ4ίέα καὶ ϑηρίοις καὶ ἀψύ-
χοις σκεύεσιν, ὡς ὃ Θάμυρις

19 Callim. Epigr. 48 19 ἑαυτὸν] ξαυτοὺς

IRA. 185

᾿ῥηγνὺς χρυσόδετον κέρας,
ῥηγνὺς ἁρμονίαν χορδοτόνου λύρας"
καὶ ὃ Πάνδαρος αὑτῷ καταρώμενος, εἰ μὴ τὰ τόξα
καταπρήσειε χερσὶ διακλάσσας᾽. ὁ δὲ Ξέρξης καὶ τῇ
ὅ ϑαλάττῃ στίγματα καὶ πληγὰς ἐνέβαλλε καὶ πρὸς τὸ
ὄρος ἐξέπεμπεν ἐπιστολάς "49cm δαιμόνιε οὐρανό- E
μηκὲς. μὴ ποιεῖν ἐν ἐμοῖς ἔργοις λίθους μεγάλους ᾿
καὶ δυσκατεργάστους" εἰ δὲ μή, τεμὼν ῥίψω σ᾽ εἰς
ϑάλασσαν. πολλὰ γάρ ἐστι τοῦ ϑυμοῦ φοβερά,
10 πολλὰ δὲ καὶ γελοῖα" διὸ καὶ μισεῖται καὶ καταφρο-
νεῖται μάλιστα τῶν παϑῶν. ἀμφότερα δ᾽ ἐσκέφϑαι
χρήσιμον.
6. ᾿Εγὼ γοῦν, εἰ μὲν ὀρϑῶς οὐκ οἶδα, ταύτην
δὲ τῆς ἰατρείας ἀρχὴν ποιησάμενος, ὥσπερ οἱ 4ά-
15xgysg ἐν τοῖς εἴλωσι τὸ μεϑύειν οἷόν ἐστι, κατε-
μάνθϑανον τὴν ὀργὴν ἐν ἑτέροις. καὶ πρῶτον μέν,
5) φησιν ᾿Ἱπποχράτης χαλεπωτάτην εἶναι νόσον ἐν
7] τοῦ νοσοῦντος ἀνομοιότατον αὑτῷ γίνεται τὸ πρόσ-
ὥπον, οὕτως δρῶν ὑπ᾽ ὀργῆς ἐξισταμένους μάλιστα
30 καὶ μεταβάλλοντας ὄψιν χρόαν βάδισμα φωνήν, οἷον
εἰκόνα τοῦ πάϑους ἀπεματτόμην ἐμαυτῷ πάνυ δυσχε-
ραίνων, εἰ φοβερὸς οὕτω καὶ παρακεκινηκὼς δρῶ-
μαί ποτε τοῖς φίλοις καὶ τῇ γυναικὶ καὶ voto ϑυγα-
τρίοις, οὐ μόνον ἰδεῖν ἄγριος καὶ ἀσυνήϑης ἀλλὰ
3ὅ καὶ φωνὴν ἀπηνῆ καὶ τραχεῖαν ἀφιείς" ὥσπερ ἕτέ-
οοις τῶν συνήϑων ἐνετύγχανον, οὐκ ἦϑος οὐ μορφὴν
1 Nauck. p. 183 2 ῥηγνὺς) ῥηγνὺς δ᾽ Herwerdenus

4 cf. Hom. E 216 6 οὐρανόμηκες Emperius: οὐρανομήκη
11 τῆς ἰατρείας R: τὴν ἰατρείαν — 26 ἕτέροις] ἐνίοις

186 DE COHIBENDA

οὐ λόγου χάριν οὐ τὸ πιϑανὸν καὶ προσηνὲς ἐν ὁμι-
466 λίᾳ δυναμένοις ὑπ᾽ ὀργῆς διαφυλάττειν. Γαΐῳ μὲν
οὖν Γράκχῳ τῷ ῥήτορι καὶ τὸν τρόπον ὄντι χαλεπῷ
καὶ περιπαϑέστερον λέγοντι διηρμοσμένον ἦν συρίγ-
γιον, ᾧ τὴν φωνὴν οἱ ἁρμονικοὶ ὀχέδην ἐπ᾽ ἀμφό- 5
τερα διὰ τῶν τόνων ἄγουσι" καὶ τοῦτ᾽ ἔχων οἰκέτης
αὐτοῦ λέγοντος ὄπισϑεν ἑστὼς ἐνεδίδου τόνον ἐπι-
εἰκῆ καὶ πρᾶον, ᾧ τὴν κραυγὴν ἀνεκαλεῖτο καὶ τὸ
τραχὺ καὶ τὸ ϑυμικὸν ἀφῇρει τῆς φωνῆς, ὥσπερ ὃ
τῶν βουκόλων 19
“κηρόπλαστος ὀτοβεῖ
δόναξ ἀχέτας ὑπνοδόταν vóuov'
ἐπιϑέλγων καὶ καθιστὰς τὴν ὀργὴν τοῦ ῥήτορος.
ἐμοὶ δ᾽ εἴ τις ἐμμελὴς καὶ κομψὸς ἀκόλουθος ἦν;
οὐκ ἂν ἠχϑόμην αὐτοῦ προσφέροντος ἐπὶ ταῖς ὀργαῖς 15
B ἔσοπτρον, ὥσπερ ἐνίοις προσφέρουσι λουσαμένοις
ἐπ’ οὐδενὶ χρησίμῳ. τὸ δ᾽ αὑτὸν ἰδεῖν παρὰ φύσιν
ἔχοντα καὶ συντεταραγμένον οὐ μικρόν ἐστιν εἰς
διαβολὴν τοῦ πάϑους. καὶ γὰρ καὶ τὴν ᾿4“ϑηνᾶν
λέγουσιν οἱ παίξοντες αὐλοῦσαν ὑπὸ τοῦ σατύρου so
νουϑετεῖσθϑαι καὶ μὴ προσέχειν"

οὔ vo, πρέπει τὸ ὄχῆμα᾽ τοὺς αὐλοὺς μέϑες
καὶ ϑὦπλα λάξευ καὶ γνάϑους εὐθημόνει"᾽

ϑεασαμένην δὲ τοῦ προσώπου τὴν ὄψιν ἐν ποταμῷ
τινι δυσχερᾶναι καὶ προέσϑαι τοὺς αὐλούς" καίτοι 9:

ὅ σχέδην Canterus: σχολὴν 11 Aesch. Prom. 576 20
of] of ποιηταὶ ΒΒ τοῦ] vov? 22 Nauck. p.911 23 καὶ
$óxi« Meinekius: καί 90" ὅπλα

IRA. 181

παραμυϑίαν ἡ τέχνη τῆς ἀμορφίας ἔχει τὴν εὐμέ-

λειαν. καὶ ὃ Μαρσύας, ὡς ἔοικε, φορβειᾷ τινι καὶ

περιστομίοις τοῦ πνεύματος τὸ ῥαγδαῖον ἐγκαϑεῖρξε Ο

xul τοῦ προσώπου κατεκόσμησε καὶ ἀπέχρυψε τὴν
5 ἀνωμαλίαν.

᾿χρυσῷ δ᾽ αἰγλήεντι συνήρμοσεν ἀμφιδασείας
κόρσας, καὶ στόμα λάβρον ὀπισϑοδέτοισιν ἱμᾶσιν.ἢ

ἡ δ᾽ ὀργὴ φυσῶσα καὶ διατείνουσα τὸ πρόσωπον
ἀπρεπῶς, ἔτι μᾶλλον αἰσχρὰν ἀφίησι καὶ ἀτερπῆ
10 φωνήν
“κινοῦσα χορδὰς τὰς ἀκινήτους φρενῶν.
τὴν μὲν γὰρ ϑάλασσαν, ὅταν ἐχταραχϑεῖσα τοῖς
πνεύμασι τὰ βρύα καὶ τὸ φῦκος ἀναβάλλῃ, καϑαί-
ρεσϑαι λέγουσιν" ἃ δ᾽ ὁ ϑυμὸς ἐκβράσδει τῆς ψυχῆς
15 περιτρεπομένης ἀκόλαστα καὶ πικρὰ καὶ σπερμολόγα Ὁ
ῥήματα, τοὺς λέγοντας πρώτους καταρρυπαίνει καὶ
καταπίμπλησιν ἀδοξίας, ὡς ἀεὶ μὲν ἔχοντας ἐν αὐτοῖς
ταῦτα καὶ πλήρεις ὄντας ὑπὸ δὲ τῆς ὀργῆς ἀνακα-
λυπτομένους. διὸ κουφοτάτου πράγματος, ὥς φησιν
0 ὃ Πλάτων. λόγου βαρυτάτην ξημίαν τίνουσιν, ἐχϑροὶ
καὶ κακολόγοι καὶ κακοήϑεις δοκοῦντες εἶναι. ^.
1. Ταῦτ᾽ οὖν ὁρῶντί μοι xal παραφυλάττοντι
συμβαίνει τίϑεσθαι καὶ διαμνημονεύειν ἐπιεικῶς
πρὸς ἐμαυτόν, ὡς ἀγαϑὸν μέν ἐστιν ἐν πυρετῷ
45 κρεῖττον δ᾽ ἐν ὀργῇ τὴν γλῶτταν ἁπαλὴν ἔχειν καὶ
8 τοῦ scripsi cum Duebnero: βέᾳ (ortum ex φορβειᾷ)

τοῦ 6 Simonidi tribuit versus Tzetzes 11 Nauck. p. 907
20 Πλάτων] Legg. p. 717 d

188 DE COHIBENDA

E λείαν. ἡ uiv yàg τῶν πυρεττόντων ἐὰν μὴ κατὰ
φύσιν ἔχῃ, σημεῖόν ἐστι πονηρὸν οὐκ αἴτιον" ἡ δὲ
τῶν ϑυμουμένων τραχεῖα καὶ ῥυπαρὰ γενομένη καὶ
ῥυεῖσα πρὸς λόγους ἀτόπους ἔχϑρας ἀνηκέστου δη-
μιουργὸν ὕβριν ἐκφέρει καὶ δυσμενείας ὑπούλου
κατήγορον. οὐδὲν γὰρ ὁ ἄκρατος ἀκόλαστον οὕτω
καὶ δυσχερές, ὡς ὁ ϑυμός, ἀναδείκνυσι" κἀκεῖνα μὲν
γέλωτι καὶ παιδιᾷ μέλει, ταῦτα δὲ χολῇ κέκραται"
xol παρὰ πότον μὲν ὃ σιωπῶν ἐπαχϑὴς τοῖς συνοῦσι
καὶ φορτικός, ἐν ὀργῇ δὲ σεμνότερον οὐδὲν ἧσυ-
χίας, ὡς ἡ Σαπφὼ παραινεῖ

᾿σκιδναμένας ἔν στήϑεσιν ὄργας
πεφύλαχϑαι γλῶσσαν μαψυλάκαν.ἢ

F 8. Οὐ ταῦτα δὲ μόνον ἐπιλογίξεσϑαι δίδωσι τὸ
προσέχειν αὑτοῖς ἁλισκομένοις ὑπ᾽ ὀργῆς, ἀλλὰ καὶ
τὴν ἄλλην τοῦ ϑυμοῦ κατανοεῖν φύσιν, ὡς οὐκ εὐγε-
νὴς οὐδ᾽ ἀνδρώδης οὐδ᾽ ἔχουσα φρόνημα καὶ μέγε-
ϑός ἐστιν, ἀλλὰ δοκεῖ τοῖς πολλοῖς τὸ" ταρακτικὸν
αὐτοῦ πρακτικὸν καὶ τὸ ἀπειλητικὸν εὐθαρσὲς εἶναι
καὶ τὸ ἀπειϑὲς ἰσχυρόν. ἔνιοι δὲ καὶ τὴν ὠμότητα
μεγαλουργίαν καὶ τὸ δυσπαραίτητον εὐτονίαν καὶ
μισοπονηρίαν τὸ δύσκολον οὐκ ὀρϑῶς τίϑενται" τὰ

457 γὰρ ἔργα καὶ τὰ κινήματα καὶ τὰ σχήματα μικρό-
τητὰ πολλὴν καὶ ἀσϑένειαν κατηγορεῖ, οὐ μόνον ἐν

8 παιδιᾷ μέλει] παιδιᾷ καὶ μέλει Madvigius. παιδιαῖς

. ἀμέλει οἵ, p. 564 ἃ 12 σκιδναμένας — ὄργας Bergk. 8

Ῥ. 98: σκιδναμένης — ὀργῆξ 18 μαψυλάκαν γλῶσσαν πε--

φύλαχϑαι idem, sed ut poetria πεφύλαχϑε aut πεφύλαχϑι
scripserit — 24 οὐ] οὐ γὰρ R

IRA. 189

οἷς παιδάρια σπαράττουσι καὶ πρὸς γύναια διαπι-
κραίνονται καὶ κύνας καὶ ἵππους καὶ ἡμιόνους olov-
ται δεῖν κολάξειν, ὡς Κτησιφῶν ὃ παγκρατιαστὴς
ἀντιλακτίσαι τὴν ἡμίονον ἀξιῶν. ἀλλὰ καὶ περὶ τὰς
5 τυραννικὰς μιαιφονίας τῷ πικρῷ τὸ μικρόψυχον αὖ-
τῶν καὶ τῷ δρῶντι τὸ πεπονθὸς ἐνορώμενον ἔοικε
τοῖς δήγμασι τῶν ἑρπετῶν, ὅταν διακαῇ καὶ περιώ-
δυνα γένηται, τὴν φλεγμονὴν ἀπερειδομένων σφο-
δοὰν τοῖς λελυπηκόσιν. ὡς γὰρ οἴδημα μεγάλης
10 ἐστὶν ἐν σαρκὶ πληγῆς πάϑος, οὕτως ἐν ταῖς μαλα-
κωτάταις ψυχαῖς ἡ πρὸς τὸ λυπῆσαι ἔνδοσις ἐκφέρει
μείξονα ϑυμὸν ἀπὸ μείξονος ἀσθενείας. διὸ καὶ yv- B
ναῖκες ἀνδρῶν ὀργιλώτεραι, καὶ νοσοῦντες ὑγιαι-
νόντων καὶ γέροντες ἀκμαξόντων καὶ κακῶς πράτ-
15 τοντες εὐτυχούντων᾽ ὀργιλώτατος γὰρ ὃ φιλάργυρος
πρὸς τὸν οἰκονόμον, ὁ γαστρίμαργος πρὸς τὸν ὀψο-
ποιὸν ὃ ξηλότυπος πρὸς τὸ γύναιον ὁ κενόδοξος
κακῶς ἀκούσας" χαλεπώτατοι δ᾽ “ἄγαν φιλοτιμίαν
μνώμενοι ἐν πόλεσιν ἄνδρες ἢ στάσιν, ἄλγος ἐμ-
40 φανές᾽ κατὰ Πίνδαρον. οὕτως ἐκ τοῦ λυπουμένου
μάλιστα τῆς ψυχῆς καὶ πάσχοντος ἀνίσταται μάλιστα C
δι᾿ ἀσθένειαν ὃ ϑυμός, οὐχὶ νεύροις, ὥς τις εἶπε,
τῆς ψυχῆς ἐοικώς, ἀλλ᾽ ἐπιτάμασι καὶ σπάσμασιν ἐν
ταῖς ἀμυντικαῖς δρμαῖς σφοδρότερον ἐξανισταμένης.
:; 99. Τὰ μὲν οὖν φαῦλα παραδείγματα τὴν ϑέαν
οὐκ εὔχαριν ἀλλ᾽ ἀναγκαίαν μόνον εἶχε᾽ τοὺς δ᾽

8 σφοδρὰν] σφόδρ᾽ ἐν R 19 πόλεσιν] πολίεσσιν
Ahrensius ἢ στάσιν] ἔστασαν Schneidewinus 20 Πιν-
δαρον] Bergk. 1 p. 451

190 DE COHIBENDA

ἠπίως καὶ λείως ὁμιλοῦντα: ὀργαῖς κάλλιστα μὲν
ἀκούσματα κάλλιστα δὲ ϑεάματα ποιούμενος, ἄρχομαι
καταφρονεῖν τῶν λεγόντων"
“ἄνδρ᾽ ἠδίκησας᾽ ἄνδρ᾽ ἀνεκτέον τόδε;
καί 5
βαῖνε λάξ, ἐπὶ τραχήλου βαῖνε, καὶ πέλα χϑονί,᾽
D καὶ τἄλλα παροξυντικά, δι’ ὧν ἔνιοι τὸν ϑυμὸν ἐκ
τῆς γυναικωνίτιδος εἰς τὴν ἀνδρωνῖτιν οὐκ εὖ μετοι-
κίξουσιν. ἡ γὰρ ἀνδρεία κατὰ τἄλλα τῇ δικαιοσύνῃ
συμφερομένη περὶ μόνης μοι δοχεῖ διαμάχεσϑαι τῆς 10
πραότητος, ὡς αὐτῇ μᾶλλον προσηκούσης. ἀνθρώπων
μὲν γὰρ κρατῆσαι καὶ χείροσι βελτιόνων ὑπῆρξε,
τὸ δ᾽ ἐν ψυχῇ στῆσαι κατὰ ϑυμοῦ τρόπαιον (*O χα-
λεπὸν εἶναι διαμάχεσϑαι᾽ φησὶν ᾿Ηράκλειτος᾽ 50 τι
γὰρ ἂν ϑέλῃ. ψυχῆς ὠνεῖται) μεγάλης ἐστὶ καὶ νι- 15
κητικῆς ἰσχύος, ὥσπερ νεῦρα καὶ τόνους ἀληϑῶς
ἐπὶ τὰ πάϑη τὰς κρίσεις ἐχούσης. διὸ καὶ συνάγειν
E ἀεὶ πειρῶμαι καὶ ἀναγιγνώσκειν οὐ ταῦτα δὴ μόνον
τὰ τῶν φιλοσόφων, οὕς φασι χολὴν οὐχ ἔχειν οἵ
νοῦν οὐκ ἔχοντες, ἀλλὰ μᾶλλον τὰ τῶν βασιλέων zo
καὶ τυράννων" οἷον ᾿Αντιγόνου τὸ πρὸς τοὺς στρα-
τιώτας τοὺς παρὰ τὴν σκηνὴν λοιδοροῦντας αὐτὸν
ὡς οὐκ ἀκούοντα τὴν βακτηρίαν γὰρ ὑποβαλὼν ἔξω
“παπαί᾽ εἶπεν “οὐ πορρωτέρω ποι τραπόμενοι κακῶς
ἐρεῖϑ᾽ ἡμᾶς; ᾿ἀφρκαδίωνος δὲ τοῦ ᾿4χαιοῦ τὸν Φίλιπο- ss
πον ἀεὶ κακῶς λέγοντος καὶ φεύγειν παραινοῦντος

4 Nauck. p. 912 6 Bergk. 3 p. 694 πέλα] xAv«
Lobeckius gj γὰρ R: μὲν 14 'HodxAswog] Bywater. p. 41
20 οὐκ

IRA. 191

᾿εἰσόκε τοὺς ἀφέκηται οἱ οὐκ ἴσασι Φίλιππον᾽

εἶτά πως ἐν Μακεδονίᾳ φανέντος, ᾧοντο δεῖν οἵ
φέλοι κολάσαι καὶ μὴ περιιδεῖν᾽ 6 δὲ Φιλίππος dv-F
τυχὼν αὐτῷ φιλανϑρώποως καὶ ξένια καὶ δῶρα πέμ-
δψας ἐκέλευσεν ὕστερον πυνϑάνεσϑαι. τίνας λόγους.
ἀπαγγέλλοι πρὸς τοὺς "Ἑλληνας" ὡς δὲ πάντες ἐμαρ-

' τύρουν ἐπαινέτην αὐτοῦ γεγονέναι τὸν ἄνδρα ϑαυ-
μάσιον, “ἐγὼ τοίνυν᾽ ἔφη “βελτίων ἰατρὸς ὑμῶν.
ἐν Ὀλυμπίοις δὲ βλασφημίας περὶ αὐτοῦ γενομένης

10 καί τινῶν λεγόντων, ὡς οἰμῶξαι προσήκει τοὺς
“Ἕλληνας, ὅτι εὖ πάσχοντες ὑπὸ τοῦ Φιλίππου κα-
κῶς αὐτὸν λέγουσι" “τί οὖν᾽ ἔφη ᾿ ποιήσουσιν, ἂν
κακῶς πάϑωσι;᾽ καλὰ δὲ καὶ Πεισιστράτου τὰ πρὸς
Θρασύβουλον καὶ Πορσήνα τὰ πρὸς Μούκιον καὶ 458

15 Μάγα τὰ πρὸς Φιλήμονα" δημοσίᾳ γὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ
κωμῳδηϑεὶς ἐν ϑεάτρῳ

“παρὰ τοῦ βασιλέως γράμμαϑ᾽ ἥκει σοι, ΜΜάγα.ἢ
* Máya κακόδαιμον, γράμματ᾽ οὐκ ἐπίστασαι"

λαβὼν ὑπὸ χειμῶνος εἰς Παραιτόνιον ἐξενεχϑέντα,
8. στρατιώτην μὲν ἐκέλευσε γυμνῇ τῇ μαχαίρᾳ ϑιγεῖν
τοῦ τραχήλου μόνον εἶτα κοσμέως ἀπελϑεῖν᾽ ἀστρα-
γάλους δὲ καὶ σφαῖραν ὡς παιδαρίῳ νοῦν οὐκ ἔχοντι
προσπέμψας ἀφῆκε. Πτολεμαῖος δὲ γραμματικὸν εἰς
ἀμαϑίαν ἐπισκώπτων ἠρώτησε τίς ὃ τοῦ Πηλέως

e^

25 πατὴρ ἦν᾽ κἀκεῖνος “ἂν σὺ πρότερον εἴπῃς᾽ ἔφη ᾿τίς B

1 cf. Hom. 12 13 καὶ Πεισιστράτου --- ΙΜούὐκιον]
del. Stegmannus 17 Kock. 2 p. 522 18 Μαγας --- ἐπί-
σταται Clericus 20 στρατιώτην Stegmannus: στρατιώτῃ

199 DE COHIBENDA

ὁ τοῦ A4áyov-? τὸ δὲ σκῶμμα τῆς δυσγενείας ἥπτετο
τοῦ βασιλέως, καὶ πάντες ἠγανάκτησαν ὡς οὐκ ἐπι-
τήδειον ὄντα φέρειν᾽ καὶ ὁ Πτολεμαῖος “εἰ μὴ τὸ
φέρειν᾽ ἔφη ᾿σκωπτόμενον, οὐδὲ τὸ σκώπτειν βασι-
λικόν ἐστιν. ᾿4λέξανδρος δὲ πικρότερος αὑτοῦ γέ-
γονεν ἐν τοῖς περὶ Καλλισϑένη καὶ Κλεῖτον. ἧ καὶ
Πῶρος ἁλοὺς παρεκάλει χρήδσασϑαι βασιλικῶς αὐτῷ"
καὶ πυϑομένου 'u τι πλέον;:᾽ “ἐν τῷ βασιλικῶς
ἔφη 'πάντ᾽ ἔνεστι. διὸ καὶ τῶν ϑεῶν τὸν βασιλέα
C ἱμειλίχιον᾽ ᾿4ϑηναῖοι δέ ᾿μαιμάκτην᾽ οἶμαι καλοῦσι"
τὸ δὲ κολαστικὸν ἐρινυῶδες καὶ δαιμονικόν, οὐ θεῖον
οὐδ᾽ ὀλύμπιον.

10. “Ὥσπερ οὖν ἐπὶ τοῦ Φιλίππου τις εἶπε κατα-
δκάψαντος Ὄλυνθον “ἀλλ᾽ οὐκ ἂν ἀνοικίσαι γε πόλιν
ἐκεῖνος δύναιτο τηλικαύτην,᾽ οὕτως ἔστιν εἰπεῖν
πρὸς τὸν ϑυμόν “ἀνατρέψαι μὲν δύνασαι καὶ δια-
φϑεῖραι καὶ καταβαλεῖν, ἀναστῆσαι δὲ καὶ σῷσαι καὶ
φείσασϑαι καὶ καρτερῆσαι πραότητός ἐστι καὶ συγ-
γνώμης καὶ μετριοπαϑείας, καὶ Καμίλλου καὶ Με-
' τέλλου καὶ ᾿Αριστεέίδου καὶ Σωκράτους" τὸ δ᾽ ἐμφῦναι
καὶ δακεῖν μυρμηκῶδες καὶ μυῶδες. οὐ μὴν ἀλλὰ
D καὶ πρὸς ἄμυναν ἅμα σκοπῶν τὸν δι’ ὀργῆς τρόπον
ἄπρακτον εὑρίσκω τὰ πολλά, δήγμασι χειλῶν καὶ
πρίσεσιν ὀδόντων καὶ κεναῖς ἐπιδρομαῖς καὶ βλασφη-
μίαις ἀπειλὰς ἀνοήτους ἐχούδαις καταναλισκόμενον,
εἶθ᾽ ὥσπερ ἐν τοῖς δρόμοις τὰ παιδία τῷ μὴ κρα-
τεῖν ἑαυτῶν προκαταπίπτοντα τοῦ τέλους ἐφ᾽ ὃ
σπεύδει γελοίως. ὅϑεν οὐ φαύλως ὃ “Ῥύδιος πρὸς

14 ἀνοικίσαι R: οἰκίσαι

ΙΒΑ. 193

ὑπηρέτην τοῦ Ῥωμαίων στρατηγοῦ βοῶντα καὶ ϑρα-
συνόμενον “οὐ μέλει μοι τί σὺ λέγεις ἀλλὰ τί τῆ-
νος σιγῇ. καὶ τὸν Νεοπτόλεμον ὃ Σοφοκλῆς καὶ
τὸν Εὐρύπυλον ὁπλίσας

ὗ ᾿ἐκόμπασ᾽ ἀλοιδόρητα᾽ E
φησίν
“ἐρρηξάτην ἐς κύκλα χαλκέων ὅπλων."
τὸν μὲν γὰρ σίδηρον ἔνιοι τῶν βαρβάρων φαρμάσ-
σουσιν, ἡ δ᾽ ἀνδρεία χολῆς οὐ δεῖται" βέβαπται γὰρ
10 ὑπὸ τοῦ λόγου" τὸ δὲ ϑυμικὸν καὶ μανικὸν εὐπερί-
ϑραυστόν ἔστι καὶ σαϑρόν. ἀφαιροῦσι γοῦν αὐλοῖς
τὸν ϑυμὸν oí “ακεδαιμόνιοι τῶν μαχομένων. καὶ
"Μούσαις πρὸ πολέμου ϑύουσιν ὅπως ὁ λόγος ἐμμένῃ"
καὶ τρεψάμενοι τοὺς πολεμίους οὐ διώκουσιν, ἀλλ᾽
i5 ἀνακαλοῦνται τὸν ϑυμόν, ὥσπερ τὰ σύμμετρα τῶν
ἐγχειριδίων εὐανακόμιστον ὄντα καὶ ῥάδιον. ὀργὴ
δὲ μυρέους προανεῖλε τῆς ἀμύνης, ὡς Κῦρον καὶ Κ
Πελοπέδαν τὸν Θηβαῖον. ᾿4γαϑοκλῆς δὲ πράως ἔφερε
λοιδορούμενος ὑπὸ τῶν πολιορκουμένων" καί τινος
90 εἰπόντος “κεραμεῦ, πόϑεν ἀποδώσεις τοῖς ξένοις τὸν
μισϑόν ; ἐπιγελάσας αἴκα ταύταν ἐξέλω.᾽ καὶ vóv Αντί-
γονον ἀπὸ τοῦ τείχους τινὲς εἰς ἀμορφίαν ἔσκωπτον᾽"
ὁ δὲ πρὸς αὐτούς 'xal μὴν ἐδόκουν εὐπρόσωπος
εἶναι. λαβὼν δὲ τὴν πόλιν ἐπίπρασκε τοὺς σκώ-
45 πτοντας, μαρτυράμενος ὅτι πρὸς τοὺς δεσπότας ἕξει
τὸν λόγον, ἂν πάλιν αὐτὸν λοιδορῶσιν. δρῶ δὲ
ὅ Nauck. p. 811 ἐκόμπασ᾽ ἀλοιδόρητα) ἄκομπ᾽ ἀλοι-

᾿δόρητά τε Badhamus — 26 ὁρῶ δὲ — ῥήτορας] om. Dueb-
nerus cum cod. E, fortasse recte

Plutarchi Moralia Vol. III. 13

194 DE COHIBENDA

καὶ κυνηγοὺς σφαλλομένους ὑπ᾽ ὀργῆς μεγάλα καὶ
ῥήτορας. ᾿Αριστοτέλης δ᾽ ἱστορεῖ Σατύρου τοὺς φί-
459 λους ἐμφράξαι τὰ ὦτα κηρῷ δίκην ἔχοντος, ὕπως
μὴ συγχέῃ τὸ πρᾶγμα διὰ ϑυμὸν ὑπὸ τῶν ἐχϑρῶν
λοιδορούμενος. αὐτοὺς δ᾽ ἡμᾶς οὐ πολλάκις ἐκφεύγει 5
τὸ κολάδαι πλημμελήσαντα δοῦλον; ἀποδιδράσκουσι
γὰρ τὰς ἀπειλὰς καὶ τοὺς λόγους δείδαντες. ὕπερ
οὖν αἱ τίτϑαι πρὸς τὰ παιδία λέγουσι ἱμὴ κλαῖε
καὶ λήψῃ. τοῦτο πρὸς τὸν ϑυμὸν οὐκ ἀχρήστως
λεκτέον 'μὴ σπεῦδε μηδὲ βόα μηδ᾽ ἐπείγου, καὶ μᾶλ- 10
λον ἃ ϑέλεις γενήσεται καὶ βέλτιον. καὶ γὰρ παῖδ᾽
ἰδὼν πατὴρ ἐπιχειροῦντά τι σιδηρίῳ διελεῖν ἢ τε-
μεῖν, αὐτὸς λαβὼν τὸ σιδήριον ἐποίησε' καὶ τοῦ
Β ϑυμοῦ τὴν τιμωρίαν παρελόμενος αὐτὸς ἀσφαλῶς
καὶ ἀβλαβῶς καὶ ὠφελίμως ἐκόλασε τὸν ἄξιον οὐχ 15
ἑαυτὸν ὥσπερ ὃ ϑυμούμενος ἀντ᾽ ἐκείνου πολλάκιο.
ll. Πάντων δὲ τῶν παϑῶν ἐθισμοῦ δεομένων,
οἷον δαμάξοντος καὶ καταϑλοῦντος ἀσκήσει τὸ ἄλο-
yov καὶ δυσπειϑές, οὐ πρὸς ἄλλο μᾶλλον ἔστιν ἐγ-
γυμνάσασϑαι τοῖς οἰκέταις 7) πρὸς τὸν ϑυμόν. οὔτε zo
γὰρ φϑόνος οὔτε φόβος οὔτε φιλοτιμία τις ἐγγίγνε-
ται πρὸς αὐτούς" ὀργαὶ δὲ συνεχεῖς πολλὰ ποιοῦσαι
προσκρούματᾳ καὶ σφάλματα διὰ τὴν ἐξουσίαν ὥσπερ
ἐν ὀλισϑηρῷ χωρίῳ, μηδενὸς ἐνισταμένου μηδὲ κω-
Ολύοντος, ὑποφέρουσιν. οὐ γὰρ ἔστιν ἀναμάρτητον 25
.1 κυνηγοὺς] συνηγόρους Kaltwasserus. aliud latet
2 ᾿Δριστοτέλης] Probl.3,27 Σατύρου) Σατύρου τοῦ Σαμίου
Stob. 20, 58 6 πλημμελήσαντας δούλους Καὶ 14 παρελό-

μενος} add. ὁ λόγος Stegmannus. itaque Amyotus 326 ὑπο-
φέρουσιν R: ὑποφέρουσαι

IRA. 195

ἐν πάϑει τὸ ἀνυπεύϑυνον κατασχεῖν, μὴ πολλῇ τὴν
ἐξουσίαν ἐμπεριλαβόντα πραότητι μηδὲ πολλὰς ὑπο-
μείναντα φωνὰς γυναικὸς καὶ φίλων ἐγκαλούντων
ἀτονίαν καὶ ῥαϑυμίαν. οἷς μάλιστα παρωξυνόμην
5 καὶ αὐτὸς ἐπὶ τοὺς οἰκέτας ὡς τῷ μὴ κολάξεσϑαι
διαφϑειρομένους. ὀψὲ μέντοι συνεῖδον, ὅτι πρῶτον
μὲν ἐκείνους ἀνεξικακίᾳ χείρονας ποιεῖν βέλτιόν ἐστιν
ἢ πικρίᾳ καὶ ϑυμῷ διαστρέφειν ἑαυτὸν εἰς ἑτέρων
ἐπανόρϑωσιν' ἔπειτα πολλοὺς ὁρῶν αὐτῷ τῷ μὴ
10 κολάξεσϑαι πολλάκις αἰδουμένους κακοὺς εἶναι καὶ
μεταβολῆς ἀρχὴν τὴν συγγνώμην μᾶλλον ἢ τὴν τι-
μωρίαν λαμβάνοντας, καὶ νὴ Δία δουλεύοντας ἕτέ-
ροις ἀπὸ νεύματος καὶ σιωπῇ καὶ προϑυμότερον ἢ Ὁ
μετὰ πληγῶν καὶ στιγμάτων ἑτέροις, ἐπειϑόμην ἡγε-
15 μονικώτερον εἶναι τοῦ ϑυμοῦ τὸν λογισμόν. οὐ γάρ,
ὡς ὃ ποιητὴς εἶπεν
“ἵνα γὰρ δέος, ἔνϑα καὶ αἰδώς" ᾽

ἀλλὰ τοὐναντίον αἰδουμένοις ὁ σωφρονίξων ἐγγίγνε-
ται φόβος. ἡ δὲ συνεχὴς πληγὴ καὶ ἀπαραίτητος
:0 οὐ μετάνοιαν ἐμποιεῖ τοῦ κακουργεῖν ἀλλὰ τοῦ λαν-
ϑάνειν πρόνοιαν μᾶλλον. τρίτον ἀεὶ μνημονεύων
καὶ διανοούμενος πρὸς ἐμαυτόν, ὡς οὔϑ᾽ ὁ τοξεύειν
ἡμᾶς διδάξας ἐκώλυσε βάλλειν ἀλλὰ μὴ διαμαρτά-
νειν, οὔτε τῷ κολάξειν ἐμποδὼν ἔσται τὸ διδάσκειν
:5 εὐχαίρως τοῦτο ποιεῖν καὶ μετρίως καὶ ὠφελίμως E
καὶ πρεπόντως" πειρῶμαι τὴν ὀργὴν ἀφαιρεῖν μά-

11 cf. Lorenz. Epich. fr. 58 38 ἐκώλυσε] ἐκέλευσε
26 πρεπόντως πειρῶμαι, τὴν ὀργὴν ἀφαιρῶν Madvigius
18"

196 DE COHIBENDA

λιστα τῷ μὴ παραιρεῖσϑαι τῶν κολαξομένων τὴν
δικαιολογίαν ἀλλ᾽ ἀκούειν. ὅ τε γὰρ χρόνος ἐμποιεῖ
τῷ πάϑει διατριβὴν καὶ μέλλησιν ἐκλύουσαν ἥ τε
κρίσις εὑρίσκει καὶ τρόπον πρέποντα καὶ μέγεθος
ἁρμόττον κολάσεωρ᾽ ἔτι δ᾽ οὐχ ὑπολείπεται πρόφα- 5
σις τῷ διδόντι δίκην ἀντιτείνειν πρὸς τὴν ἐπανόρ-
9ocw, ἂν μὴ κατ᾽ ὀργὴν ἀλλ᾽ ἐξελεγχϑεὶς κολάξηται᾽
τό v αἴσχιστον οὐ πρόσεστι, φαίνεσϑαι δικαιότερα
τοῦ δεσπότου λέγοντα τὸν οἰκέτην. ὥσπερ οὖν ὃ
F Φωκίων μετὰ τὴν ᾿“λεξάνδρου τελευτὴν οὐκ ἐῶν i
προεξανίστασϑαι τοὺς ᾿4ϑηναίους οὐδὲ ταχὺ πιστεύ-
&v, “εἰ σήμερον᾽ εἶπεν “ἄνδρες ᾿4ϑηναῖοι τέϑνηκε,
καὶ αὔριον ἔσται καὶ εἰς τρίτην τεϑνηκώς"᾽ οὕτως
οἶμαι δεῖν ὑποβάλλειν ἑαυτῷ τὸν σπεύδοντα δι᾽ ὁρ-
γὴν ἐπὶ τὴν τιμωρίαν, “εἰ σήμερον οὗτος ἠδίκηκε,
καὶ αὔριον ἔσται καὶ εἰς τρίτην ἠδικηκώς"᾽ καὶ δει-
νὸν οὐδέν, εἰ δώσει δίκην βράδιον, ἀλλ᾽ εἰ ταχὺ
παϑὼν ἀεὶ φανεῖται μὴ ἀδικῶν ὅπερ ἤδη συμβέβηκε
πολλάκις. τίς γὰρ ἡμῶν οὕτω δεινός ἐστιν, ὥστε
460 μαστιγοῦν καὶ κολάξειν δοῦλον, ὅτι πέμπτην ἢ δε- 30
κάτην ἡμέραν προσέχαυσε vobyov d κατέβαλε τὴν
τράπεξαν ἢ βράδιον ὑπήκουσε; καὶ μὴν ταῦτ᾽ ἐστὶν
ἐφ᾽ οἷς εὐθὺς γενομένοις καὶ προσφάτοις οὖσι ταρατ-
τόμεϑα καὶ πικρῶς καὶ ἀπαραιτήτως ἔχομεν. ὡς γὰρ
δι’ ὁμίχλης τὰ σώματα, καὶ Óv ὀργῆς τὰ πράγματα 55
μείξονα φαίνεται. διὸ δεῖ ταχὺ συμμνημονεύειν τῶν
ὁμοίων, καὶ τοῦ πάϑους ἔξωϑεν ὄντας ἀνυπόπτως,

ine

5

. 18 ἀεὶ φανεῖται] ἀναφανεῖται Madvigius. εἶτα govsi-
ταιῦὸῦ 241 ὄντας Benselerus: ὅντα

IRA. 197

ἂν καϑαρῷ τῷ λογισμῷ xal καϑεστῶτι φαίνηται uo-

χϑηρόν, ἐπιστραφῆναι, καὶ μὴ προέσϑαι τότε μηδ᾽ Β

ἀφεῖναι τὴν κόλασιν ὥσπερ σιτίον ἀνορέκτους γεγο-
νότας. οὐδὲν γὰρ οὕτως αἴτιόν ἐστι τοῦ παρούσης
5 ὀργῆς κολάξειν, ὡς τὸ παυσαμένης μὴ κολάξειν ἀλλ᾽
ἐκλελύσϑαι, καὶ ταὐτὸ πεπονϑέναι τοῖς ἀργοῖς κω-
πηλάταις, οἱ γαλήνης δρμοῦσιν εἶτα κινδυνεύουσιν
ἀνέμῳ πλέοντες. καὶ γὰρ ἡμεῖς τοῦ λογισμοῦ κατε-
γνωκότες ἀτονίαν καὶ μαλακίαν ἐν τῷ κολάξειν,
10 σπεύδομεν παρόντι τῷ ϑυμῷ καϑάπερ πνεύματι
παραβόλως. τροφῇ μὲν γὰρ ὃ πεινῶν κατὰ φύσιν
χρῆται τιμωρίᾳ δ᾽ ὁ μὴ πεινῶν μηδὲ διψῶν αὐτῆς,
μηδ᾽ ὥσπερ ὄψου πρὸς τὸ κολάσαι τοῦ ϑυμοῦ δεό-
usvog, ἀλλ᾽ ὅταν πορρωτάτω τοῦ ὀρέγεσθαι γένη-
15 ταῦ προσάγων τὸν λογισμὸν ἀναγκαίως. οὐ γάρ, ὡς
᾿Δριστοτέλης ἱστορεῖ κατ᾽ αὐτὸν ἐν Τυρρηνίᾳ μαστι-
γοῦσϑαι τοὺς οἰκέτας πρὸς αὐλόν, οὕτω πρὸς ἡἧδο-
νὴν δεῖ καϑάπερ ἀπολαύσματος ὀρέξει τῆς τιμωρίας
ἐμφορεῖσϑαι καὶ χαίρειν κολάξοντας εἶτα μετανοεῖν"
x ὧν τὸ μὲν ϑηριῶδες τὸ δὲ γυναικῶδες᾽ ἀλλὰ καὶ
λύπης καὶ ἡδονῆς χωρὶς ἐν τῷ τοῦ λογισμοῦ χρόνῳ
τὴν δίκην κομέξεσϑαι μὴ ὑπολείποντας τῷ ϑυμῷ
πρόφασιν. ᾿
12. Αὕτη μὲν οὖν ἴσως οὐκ ὀργῆς ἰατρεία φα-
νεῖται, διάκρουσις δὲ καὶ φυλακὴ τῶν ἐν ὀργῇ τινος
86 ἁμαρτημάτων. καίτοι καὶ σπληνὸς οἴδημα σύμπτωμα
μέν ἐστι πυρετοῦ πραῦνόμενον δὲ κουφίξει τὸν

16 ᾿Δριστοτέλης] Fragm. 608 422 κομέξεσϑαι R: κολά-
ἕεσϑαι ὕὑὑὅ-πολείποντας *: ὑπολείποντα

C

D

198 DE COHIBENDA

πυρετόν, ὥς φησιν 'legóvvuog. ἀλλ᾽ αὐτῆς ys τῆς

ὀργῆς ἀναϑεωρῶν τὴν γένεσιν ἄλλους ὑπ᾽ ἄλλων

αἰτιῶν ἐμπίπτοντας εἰς αὐτὴν ἑώρων, οἷς ἐπιεικῶς
ἅπασι δόξα τοῦ καταφρονεῖσθαι καὶ ἀμελεῖσϑαι παρα-

γίγνεται. διὸ καὶ τοῖς παραιτουμένοις ὀργὴν δεῖ ὅ

βοηϑεῖν πορρωτάτω τὴν πρᾶξιν ὀλιγωρίας ἀπάγοντας

καὶ ϑρασύτητος, εἰς ἄγνοιαν ἢ ἀνάγκην ἢ πάϑος ἢ

δυστυχίαν τυϑθεμένους᾽ ὡς Σοφοκλῆς

E “ἀλλ᾽ οὐ γάρ, ὦ "ναξ, οὐδ᾽ ὃς ἂν βλάστῃ μένει

νοῦς τοῖς κακῶς πράξασιν, ἀλλ᾽ ἐξίσταται. 10
καὶ τῆς Βρισηΐδος τὴν ἀφαίφεσιν εἰς τὴν "ἄτην ἀνα-
φέρων ὃ "Ayoucuvov, ὅμως

“ἂψ ἐθέλει ἀρέσαι, δόμεναί v! ἀπερείσι ἄποινα.ἢ
καὶ γὰρ τὸ δεῖσθαι τοῦ μὴ καταφρονοῦντός ἔστι,
καὶ ταπεινὸς φανεὶς ὃ ἀδικήσας ἔλυσε τὴν τῆς ÓAL- 15
γωρίας δόξαν. οὐ δεῖ δὲ ταῦτα περιμένειν τὸν ὀργι-
ξόμενον, ἀλλὰ τὸ τοῦ. Διογένους “οὗτοί σου κατα-
γελῶσιν ὦ Διόγενες" “ἐγὼ δ᾽ οὐ καταγελῶμαι᾽ λαμ-

F βάνειν ἐν ἑαυτῷ, καὶ καταφρονεῖσϑαι μὴ νομίξειν
ἀλλὰ μᾶλλον ἐκείνου καταφρονεῖν, ὡς δι᾽ ἀσϑένειαν 30
ἢ πλημμέλειαν ἢ προπέτειαν ἢ ῥᾳϑυμίαν d) ἀνελευ-
ϑερίαν ἢ γῆρας ἢ νεότητα πλημμελοῦντος. οἰκέταις

καὶ φίλοις ἀφετέον τὸ τοιοῦτο παντάπασιν. οὐ
γὰρ ὡς ἀδυνάτων οὐδ᾽ ὡς ἀπράκτων, ἀλλὰ δι’ ἐπιεί-

«euxv ἢ δι’ εὔνοιαν οἵ μὲν ὡς χρηστῶν οἵ δ᾽ ὡς 35

φιλούντων καταφρονοῦσι" νυνὶ δ᾽ οὐ μόνον πρὸς

ἄγνοιαν R: ἄνοιαν 8 Σοφοκλῆς] Antig. ὅ68 18 Hom
T 188 21 ἢ πλημμέλειαν] del. Stegmannus

IRA. 199

γυναῖκα καὶ δούλους καὶ φίλους ὡς καταφρονού-
μένοι τραχέως ἔχομεν, ἀλλὰ καὶ πανδοκεῦσι καὶ
ναύταις καὶ ὀρεωκόμοις μεϑύουσι πολλάκις ὑπ᾽ ὁρ-
γῆς συμπίπτομεν οἰόμενοι καταφρονεῖσϑαι, καὶ κυ-

5 σὶν ὑλακτοῦσι καὶ ὄνοιρ ἐμβάλλουσι χαλεπαίνομεν᾽ 461
“ὡς ἐκεῖνος ὁ βουλόμενος τύπτειν τὸν ὀνηλάτην, εἶτ᾽
ἀνακραγόντος ὅτι “᾿4“9ηναῖός εἰμι, ᾿σὺ δὲ μὲν οὐκ
εἶ ᾿Αϑηναῖος᾽ τὸν ὄνον λέγων ἔτυπτε καὶ πολλὰς
ἐνεφόρει πληγάς.

ι. 18. Καὶ μὴν τάς γε συνεχεῖς καὶ πυκνὰς καὶ
κατὰ μικρὸν ἐν τῇ ψυχῇ συλλεγομένας ὀργὰς μάλιστα
φιλαυτία καὶ δυσκολία μετὰ τρυφῆς καὶ μαλακίας
οἷον σμῆνος ἢ σφηκιὰν ἡμῖν ἐντίκτουσι. διὸ μεῖξον
οὐδὲν εὐκολίας καὶ ἀφελείας ἐφόδιον εἰς πραότητα

ιὸ πρὸς οἰκέτας καὶ γυναῖκα καὶ φίλους τῷ δυναμένῳ
συμφέρεσϑαι τοῖς παροῦσι καὶ μὴ δεομένῳ πολλῶν
καὶ περιττῶν" |

ὃ δ᾽ οὔτ᾽ ἄγαν ὀπτοῖσιν. οὔϑ᾽ ἐφϑοῖς ἄγαν, — B
οὔϑ᾽ ἧττον οὔτε μᾶλλον οὔτε διὰ μέσου

8 ἠρτυμένοισι χαίρων ὥστ᾽ ἐπαινέσαι ς᾽ f
χιόνος δὲ μὴ παρούσης οὐκ ἂν πιών, οὐδ᾽ ἄρτον’
ἐξ ἀγορᾶς φαγὼν οὐδ᾽ ὄψου γευσάμενος ἐν λιτοῖξ
1| κεραμεοῖς σκεύεσιν, οὐδὲ κοιμηϑεὶς ἐπὶ στρωμνῆςΨ
μὴ οὐδούσης μηδ᾽ ὥσπερ ϑαλάτγης διὰ βάϑους κεκι"

8 νημένης, ῥάβδοις δὲ καὶ πληγαῖς τοὺς περὶ τράπε-
ξαν ὑπηρέτας ἐπιταχύνων μετὰ δρόμου καὶ βοῆς καὶ

7 δὲ μὲν] γε wv? 18 Kock. 8 p. 412 19 οὔτε διὰ]
οὐδὲ διὰ 21 οὐδ᾽ Stegmannus: οὔτε 24 διὰ] ἐκ

Abreschius
Ὶ

200 DE COHIBENDA

ἱδρῶτος, ὥσπερ φλεγμοναῖς καταπλάσματα κομέξον-
Ο τας, ἀσϑενεῖ καὶ φιλαιτίῳ καὶ μεμψιμοίρῳ δουλεύων
διαίτῃ, καϑάπερ ὑπὸ βηχὸς ἐνδελεχοῦς προόσκρου-
μάτων πολλῶν ἔλαϑεν ἑλκώδη καὶ καταρροϊκὴν διά-
ϑεσιν περὶ τὸ ϑυμοειδὲς ἀπεργασάμενος. ἐϑιστέον 5
οὖν τὸ σῶμα δι’ εὐτελείας πρὸς εὐκολίαν αὕταρκες
ἑαυτῷ γιγνόμενον" oí γὰρ ὀλίγων δεόμενοι πολλῶν
οὐκ ἀποτυγχάνουσι. καὶ δεινὸν οὐδὲν ἀρξαμένους
ἀπὸ τῆς τροφῆς σιωπῇ χρήσασϑαι τοῖς παρατυγχά-
νουσι, καὶ μὴ πολλὰ χολουμένους καὶ δυσκολαίνον- 10
τας ἀτερπέστατον ὄψον ἐμβαλεῖν ἑαυτοῖς καὶ φέλοις
τὴν ὀργήν᾽ |
*üógzov δ᾽ οὐκ ἄν πως ἀχαρίστερον ἄλλο γένοιτο" "
διὰ πρόσκαυσιν ἢ καπνὸν ἢ ἁλῶν ἔνδειαν ἢ ψυχρό-
D τερον ἄρτον οἰκετῶν τυπτομένων καὶ λοιδορουμένης 15
γυναικός. ᾿Αρκεσιλάου δὲ μετὰ ξένων τινῶν ἑστιῶν-
τος τοὺς φίλους παρετέθη τὸ δεῖπνον. ἄρτοι δ᾽ οὐκ
ἦσαν ἀμελησάντων πρίασϑαι τῶν παίδων. ἐφ᾽ ᾧ τίς
^YoUx ἂν ἡμῶν διέστησε τοὺς τοίχους κεχραγώς; ὃ δὲ
Ἱμειδιάσας οἷόν ἐστιν’ ἔφη 'τὸ συμποτικὸν εἶναι τὸν so
&ogóv.' τοῦ δὲ Σωκράτους ἐκ παλαίστρας παραλα-
βόντος τὸν Εὐθύδημον, ἡ Ξανϑίππη μετ᾽’ ὀργῆς
ἐπιστᾶσα καὶ λοιδορηϑεῖσα τέλος ἀνέτρεψε τὴν τρά-
E πεξαν, ὃ δ᾽ Εὐθύδημος ἐξαναστὰς ἀπῇει περίλυ-
πος yevóusvog: καὶ ὃ Σωκράτης 'παρὰ σοὶ δ᾽ εἶπεν s5

8 προσκρουμάτων Salmasius: ἢ προσκρουσμάτων 8 ἀρ-
ξαμένους R: ἀρξάμενον 10 πολλὰ γολουμένους πόλλ᾽
ἀχϑομένους cf. p. 468 6; sed nunc praeforo vulgatam :

18 Hom. v 892

IRA. 201

οὐ πρῴην Ügvig τις εἰσπτᾶσα ταὐτὸ τοῦτ᾽ ἐποίησεν,
ἡμεῖς δ᾽ οὐκ ἠγαναχτήσαμεν᾽; δεῖ γὰρ σὺν εὐκολίᾳ
καὶ γέλωτι καὶ φιλοφροσύνῃ τοὺς φέλους δέχεσθαι,
μὴ τὰρ ὀφρῦς συνάγοντας μηδὲ φρίκην καὶ τρόμον
5 ἐμβάλλοντας τοῖς ὑπηρετοῦσιν. ἐθιστέον δὲ καὶ
σχεύεσιν εὐχόλως ὁμιλεῖν ἅπασι καὶ μὴ τῷδε μᾶλ-
λον ἢ τῷδε χρῆσϑαι" καθάπερ ἔνιοι πολλῶν παρόν-
τῶν ὃν ἐξελόμενοι κανθάριον, ὡς Μάριον ἱστοροῦ-
σιν, ἢ ῥυτὸν οὐκ ἂν ἑτέρῳ πίοιεν. οὕτω δὲ καὶ πρὸς
19 ληκύϑους ἔχουσιν καὶ πρὸς στλεγγίέδας, ἀγαπῶντες
ἐκ πασῶν μέαν" εἶϑ᾽ ὅταν συντριβῇ τι τούτων ἢ
ἀπόληται, βαρέως φέρουσι καὶ κολάξουσι. ἀφεκτέον
οὖν τῷ πρὸς ὀργὴν φαύλως ἔχοντι τῶν σπανέων
᾿ καὶ περιττῶν, οἷον ἐκπωμάτων καὶ σφραγίδων καὶ
15 λύϑων πολυτελῶν᾽ ἐξίστησι γὰρ ἀπολλύμενα μᾶλλον
τῶν εὐπορίστων καὶ συνήθων. διὸ καὶ τοῦ Νέρωνος
* ὀχτάγωνόν τινα σκηνὴν ὑπερφυὲς κάλλει καὶ πολυ-
τελείᾳ ϑέαμα κατασκευάσαντος, “ἤλεγξας᾽ ἔφη ὃ Σε-
νέκας 'πένητα σεαυτόν ἐὰν γὰρ ταύτην ἀπολέσῃς,
30 ἑτέραν οὐ χτήσῃ τοιαύτην. καὶ μέντοι καὶ συνέ- 465
πεόε τοῦ πλοίου καταδύντος ἀπολέσϑαι τὴν σκηνήν᾽
ὁ ὃὲ Négov ἀναμνησϑεὶς τοῦ Σενέκα μετριώτερον
ἤνεγκεν. ἡ δὲ πρὸς τὰ πράγματ᾽ εὐχολία καὶ πρὸς
οἰκέτας εὔκολον ποιεῖ καὶ πρᾶον᾽ εἰ δὲ πρὸς οὐκέ-
85 τας, δῆλον ὅτι xol πρὸς φίλους καὶ πρὸς ἀρχομέ-
νους. ὁρῶμεν δὲ καὶ δούλους νεωνήτους περὶ τοῦ
πριαμένου πυνθανομένους, οὐκ εἰ δεισιδαίμων οὐδ᾽
εἰ φϑονερὸς ἀλλ᾽ εἰ ϑυμώδης" καὶ ὅλως σὺν ὀργῇ
μηδὲ σωφροσύνην ἄνδρας γυναικῶν μηδ᾽ ἔρωτα γυ-

202 DE COHIBENDA

B ναῖχας ἀνδρῶν ὑπομένειν δυναμένας μηδὲ συνή-
ϑειαν ἀλλήλων φίλους. οὕτως οὔτε γάμος οὔτε φιλία
μετ᾽ ὀργῆς ἀνεκτόν, ἀλλὰ χωρὶς ὀργῆς καὶ μέθη
κοῦφόν ἐστιν ὃ γὰρ τοῦ 9600 νάρϑηξ ἱκανὸς κο-
λαστὴς τοῦ μεϑύοντος, ἂν μὴ προσγενόμενος ὃ ϑυ-
μὸς ὠμηστὴν καὶ μαινόλην ἀντὶ λυαίου καὶ χορείου
ποιήσῃ τὸν ἄκρατον. καὶ τὴν μανίαν αὐτὴν x«9
αὑτὴν ἡ ᾿Αντίκυρα ϑεραπεύει, μιχϑεῖσα δ᾽ ὀργῇ τρα-
γῳδίας ποιεῖ καὶ μύϑους.

14. Δεῖ δὲ μήτε παίζοντας αὐτῇ διδόναι τόπον,
ἔχϑραν γὰρ ἐπάγει τῇ φιλοφροσύνῃ" μήτε κοινολο-
γουμένους, φιλονεικίαν γὰρ ἐκ φιλολογίας ἀπεργά-
ξεται" μήτε δικάξοντας, ὕβριν γὰρ τῇ ἐξουσίᾳ προόσ-
C τύϑησι" μήτε παιδεύοντας, ἀϑυμίαν γὰρ ἐμποιεῖ καὶ
μισολογίαν᾽ μήτ᾽ εὐτυχοῦντας, αὔξει γὰρ τὸν φϑό-
vov' μήτε δυστυχοῦντας, ἀφαιρεῖ γὰρ τὸν ἔλεον,
ὅταν δυσκολαίνωσι καὶ μάχωνται τοῖς συναχϑομένοιρ᾽
ὡς Ó Πρίαμος

“ἔρρετε, λωβητῆρες, ἐλεγχέεο᾽ οὔ νυ καὶ ὑμῖν

ἔστι γόος. ὅτι μ᾽ ἤλθετε κηδήσοντες;᾽
ἡ δ᾽ εὐκολία τοῖς μὲν βοηϑεῖ τὰ δ᾽ ἐπικοσμεῖ τὰ δὲ
συνηδύνει. περιγίγνεται δὲ τῇ πραότητι καὶ ϑυμοῦ

σι

μὰ

0

15

20

καὶ δυσκολίας ἁπάσης" ὥσπερ Εὐκλείδης, τοῦ dÓsA-

φοῦ πρὸς αὐτὸν ἐκ διαφορᾶς εἰπόντος "ἀπολοίμην,
εἰ μή 65 τιμωρησαίμην"᾽ “ἐγὼ δέ᾽ φήσας ᾿ἀπολοί-
D μὴν, εἰ μή δε πείδσαιμι᾽ διέτρεψε παραχρῆμα καὶ
μετέϑηκε. Πολέμων δέ, λοιδοροῦντος αὐτὸν ἀνθρώ-

19 Hom. $,239 20 ἔστι] οἴκοι ἔνεστι Homerus

IRA. 203

zov φιλολίϑου καὶ περὶ σφραγέδια πολυτελῆ vo-
σοῦντος., ἀπεχρίνατο μὲν οὐδὲν τῶν σφραγιδίων δ᾽
ἑνὶ προσεῖχε τὸν νοῦν καὶ κατεμάνθανεν᾽ ἡσϑεὶς οὖν
ὃ ἄνθρωπος wi) οὕτως᾽ εἶπεν “ὦ Πολέμων, ἀλλ᾽ ox
5 αὐγὰς ϑεῶ, καὶ πολύ σοι βέλτιον φανεῖται. ὁ δ᾽
᾿“Φρίστιππος, ὀργῆς αὐτῷ πρὸς Αἰσχίνην γενομένης
καί τινος εἰπόντος ᾿ὦ ᾿Δρίστιππε, ποῦ ὑμῶν ἡ φιλία;
᾿χκαϑεύδει᾽ φησίν “ἐγὼ δ᾽ αὐτὴν ἐγερῶ"᾽ καὶ τῷ
“ἰσχίνῃ προσελθὼν εἶπεν “οὕτω σοι δοκῶ παντά-
'τοπασιν ἀτυχής τις εἶναι καὶ ἀνήκεστος, ὥστε μὴ
νουϑεσίας τυχεῖν: ὁ δ᾽ “Αἰσχίνης “οὐδέν᾽ ἔφη 'ϑαυ- E
μαστόν. εἰ πρὸς πάντα μου τῇ φύσει διαφέρων κἀν-
ταῦϑα τὸ δέον πρότερος συνεῖδες.᾽
“καὶ γὰρ κάπρον φριξαύχεν᾽ οὐ μόνον γυνή,
1 παῖς δ᾽ ἂν νεογνὸς χειρὶ προσχνήϑων νέᾳ
κλίναι παλαιστοῦ παντὸς εὐμαρέστερον:
ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἀγριαίνοντα τυϑασεύομεν ξῷα καὶ πραῦ-
νομὲν, λυκιδεῖς καὶ ὄδκύμνους λεόντων ἐν ταῖς ἀγκά-
λαις περιφέροντες, εἶτα τέκνα καὶ φίλους καὶ συνή- F
490 ϑεῖίς ἐκβάλλομεν ὑπ᾽ ὀργῆς᾽ οἰκέταις δὲ καὶ πολίταις
τὸν ϑυμὸν ὥσπερ ϑηρίον égísusv: οὐ καλῶς ὑπο-.
κοριξόμενοι μισοπονηρίαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ, οἶμαι, τῶν
ἄλλων παϑῶν τῆς ψυχῆς καὶ νοσημάτων τὸ μὲν
πρόνοιαν τὸ δ᾽ ἐλευϑεριότητα τὸ δ᾽ εὐσέβειαν κα-
3; λοῦντες οὐδενὸς ἀπαλλαγῆναι δυνάμεϑα.
15. Καίτοι, καϑάπερ ὁ Ζήνων ἔλεγε τὸ σπέρμα
σύμμιγμα καὶ κέρασμα τῶν τῆς ψυχῆς δυνάμεων

14 Nauck. p. 912 16 κλένοι idem 2422 ἀλλ᾽] del. R

204 DE COHIBENDA

ὑπάρχειν ἀπεσπασμένον, οὕτως ἔοικε τῶν παϑῶν

468 πανσπερμία τι ὃ ϑυμὸς εἶναι" καὶ γὰρ λύπης ἀσέ-

γον "

σπαόται καὶ ἡδονῆς καὶ ὕβρεως καὶ φϑόνου μὲν
ἔχει τὴν ἐπιχαιρεκακίαν, φϑόνου δὲ καὶ χείρων ἐστέν"
ἀγωνέξεται γὰρ οὐχὶ μὴ παθεῖν αὐτὸς ἀλλὰ παϑεῖν 5
κακῶς ἐπιτρέψας ἕτερον᾽ ἐπιθυμίας δ᾽ αὐτῷ τὸ ἀτερ-
πέστατον ἐμπέφυχεν, εἴ γε δὴ τοῦ λυπεῖν ἕτερον
ὄρεξίς ἐστι. διὸ τῶν μὲν ἀσώτων ταῖς οἰκίαις προόσ-
ἰόντες αὐλητρίδος ἀκούομεν ἑωϑινῆς, καί ᾿ πηλόν᾽ ὥς
τις εἶπεν “οἴνου καὶ σπαράγματα στεφάνων᾽ καὶ κραι- 10
παλῶντας δρῶμεν ἐπὶ ϑύραις ἀκολούϑους" τὰ δὲ
τῶν πιχρῶν ἐκκαλύμματα καὶ δυσκόλων ἐν τοῖς

Β προσώποις τῶν οἰκετῶν ὄψει καὶ τοῖς στίγμασι καὶ

ταῖς πέδαις"

“ἀεὶ δ᾽ ἀοιδῶν μοῦνος ἐν στέγαις 15
ὀργίλου ἀνδρός

ἑκωκυτὸς ἐμπέπτωκε,ἢ

μαστιγουμένων ἔνδον οἰκονόμων καὶ στρεβλουμένων
ϑεραπαινίδων, ὥστε τοῦ ϑυμοῦ τὰς λύπας ἐν ταῖς
ἐπιϑυμίαις καὶ ταῖς ἡδοναῖς οἰκτίρειν δρῶντας. 90
16. Οὐ μὴν ἀλλ᾽ ὅσοις γε συμβαίνει διὰ μισο-
πονηρίαν ἀληϑῶς ἁλίσκεσθαι πολλάκις ὑπ’ ὀργῆς,
τὸ ἄγαν ἀφαιρετέον αὐτῆς καὶ τὸ ἄκρατον ἅμα τῇ
σφοδρᾷ πίστει περὶ τῶν συνόντων. αὕτη γὰρ αὔξει
μάλιστα τῶν αἰτιῶν τὸν Ovuóv, ὅταν ἢ χρηστὸς 55
ὑποληφϑεὶς ἀναφανῇ μοχϑηρὸς ἢ φιλεῖν δόξας ἐν

2 malim ἀπέσπασταίτι — 15 Nauck. p.918 16 ἀνδρὸς
ὀργίλου Benselerus 96 ὑποληφϑείς rug?

ΙΒΑ. 205

διαφορᾷ τινι καὶ μέμψει γένηται. τὸ δ᾽ ἐμὸν 906 C
οἶσθα δήπουϑεν ἡλίκαις ῥοπαῖς φέρεται πρὸς εὔνοιαν
ἀνθρώπων καὶ πίστιν: ὥσπερ οὖν οἱ κατὰ κενοῦ
βαίνοντες, ὅσῳ μᾶλλον ἐπερείδω τῷ φιλεῖν ἐμαυτόν,

5 ἁμαρτάνω μᾶλλον καὶ σφαλλόμενος ἀνιῶμαι" καὶ τοῦ
μὲν φιλεῖν ἀπαρύσαι τὸ ἐμπαϑὲς ἄγαν καὶ πρόϑυ-
μον οὐχ ἂν ἔτι δυνηϑείην᾽ τοῦ δὲ πιστεύειν σφόδρα
χρησαίμην ἂν ἴσως χαλινῷ τῇ Πλάτωνος εὐλαβείᾳ.
καὶ yàg ᾿Ἑλίκωνα τὸν μαϑηματικὸν οὕτως ἐπαινεῖν

10 φησιν, ὧς φύσει εὐμετάβολον Cor, καὶ τοὺς τεϑραμ- D
μένους ἐν τῇ πόλει καλῶς δεδιέναι, μὴ ἄνϑρωποι
καὶ σπέρματα ἀνθρώπων ὄντες ἐκφήνωσί που τῆς
φύσεως τὴν ἀσϑένειαν. ὃ ὃὲ Σοφοκλῆς λέγων ὅτι

τὰ πλεῖστα φωρῶν αἰσχρὰ φωράσεις βροτῶν᾽

1 ἄγαν ἔοικεν ἡμῖν ἐπεμβαίνειν καὶ κολούειν. οὐ μὴν
ἀλλὰ τὸ δύσκολον τοῦτο τῆς κρίσεως καὶ φιλαίτιον
εὐκολωτέρους ποιεῖ ταῖς ὀργαῖς ἐκστατικὸν γάρ ἐστι
τὸ ἄφνω καὶ ἀπροσδόκητον᾽ δεῖ δ᾽, ὥς που καὶ Πα-
ναίτιος ἔφη, χρῆσϑαι τῷ ᾿Αναξαγόρᾳ, καὶ καϑάπερ

x ἐκεῖνος ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ παιδὸς εἶπεν ᾿ἤδειν ὅτι
ϑνητὸν ἐγέννησα, τοῦτο τοῖς παροξύνουσιν ἕκαστον E
«ἐπιφωνεῖν ἁμαρτήμασιν “ἤἥδειν ὅτι σοφὸν οὐκ ἐπριά-
μην δοῦλον᾽ ᾿ἤδειν ὅτι ἀπαϑῆ τὸν φίλον οὐκ ἐκτη-
σάμην᾽ ᾿ἤδειν ὅτι τὴν γυναῖκα γυναῖκ᾽ εἶχον. ἂν

46 δὲ κἀκεῖνό τις ἐπιφϑεγγόμενος ἀεὶ τὸ τοῦ Πλάτωνος
“μήπου ἄρ᾽ ἐγὼ τοιοῦτος:᾽ ἔξωϑεν εἴσω τὸν .“λογι-

4 ὅσῳ BR: ὅπου 8. Πλάτωνος] Epist. 13 p. 360d 18 Zo-

φοκλῆς} Nauck. p. 811 21 ἕκαστον] ἑκάστοτ᾽ Stegmannus
26 μήπου *: ἧπου

206 DE COHIBENDA

σμὸν ἀναστρέφῃ καὶ παρεμβάλλῃ ταῖς μέμψεσι τὴν
εὐλάβειαν, οὐ πολλῇ χρήσεται μισοπονηρία πρὸς
ἑτέρους πολλῆς δρῶν ἑαυτὸν συγγνώμης δεόμενον.
νῦν δ᾽ ἕκαστος ἡμῶν ὀργιξόμενος καὶ κολάξων Aor-
στείδου φωνὰς ἐπιφέρει καὶ Κάτωνος ἱμὴ κλέπτε᾽ 5
“μὴ ψεύδου.,᾽ διὰ τί ῥαᾳϑυμεῖς;᾽ καὶ ὃ δὴ πάντων
F αἴσχιστόν ἐστιν, ὀργιξομένοις ἐπιτιμῶμεν μετ᾽ ὀργῆς
καὶ τὰ διὰ ϑυμὸν ἡμαρτημένα θυμῷ κολάξομεν, οὐχ
ὥσπερ oí ἰατροί
“πικρῷ πικρὰν κλύξουσι φαρμάκῳ χολήν᾽, 10
ἀλλὰ μᾶλλον ἐπιτείνοντες καὶ προσεκταράττοντες.
404 ὅταν οὖν ἐν τούτοις γένωμαι τοῖς ἐπιλογισμοῖς, ἅμα
τι πειρῶμαι καὶ τοῦ πολυπράγμονος ἀφαιρεῖν. τὸ
γὰρ ἐξακριβοῦν ἅπαντα καὶ φωρᾶν καὶ πᾶσαν ἕλκειν
εἰς μέσον ἀσχολίαν οἰκέτου καὶ πρᾶξιν φίλου καὶ is
διατριβὴν υἱοῦ καὶ ψιϑυριόσμὸν γυναικός, ὀργὰς
φέρει πολλὰς καὶ συνεχεῖς καὶ καϑημερινάς, ὧν δυσ-
κολία τρόπου καὶ χαλεπότης τὸ κεφάλαιόν ἐστι. ὃ
μὲν οὖν ϑεός, ὡς Εὐριπίδης φησί,
“τῶν ἄγαν ἅπτεται, 20
τὰ μικρὰ δ᾽ síg τύχην ἀφεὶς ἐᾷ"
ἐγὼ δὲ τῇ τύχῃ μὲν οὐδὲν οἶμαι δεῖν ἐπιτρέπειν
οὐδὲ παρορᾶν τὸν νοῦν ἔχοντα, πιστεύειν δὲ καὶ
χρῆσϑαι τὰ μὲν γυναικὶ τὰ δ᾽ οἰκέταις τὰ δὲ φέ-
B λοις οἷον ἄρχοντ᾽ ἐπιτρόποις τισὶ καὶ λογισταῖς καὶ 535
διοικηταῖς, αὐτὸν ἐπὶ τῶν κυριωτάτων ὄντα τῷ Ao-
᾿10 Nauck p. 819 πικρὰν πικρῷ idem ex p. 928 f.

. 19 Εὐριπίδης] Nauck. p. 675 21 &gelg] ἀνεὶς p. 811d
?* ἄρχοντα Emperius: ἄρχοντα ἀρχόντων

IRA. 201

γισμῷ καὶ μεγίστων. ὡς yàg và λεπτὰ γράμματα
τὴν ὄψιν, οὕτω τὰ μικρὰ πράγματα μᾶλλον ἐντεί-
νοντὰ νύττει καὶ ταράττει τὴν ὀργήν, ἔϑος πονηρὸν
ἐπὶ τὰ μείζονα λαμβάνουσαν. ἐπὶ πᾶσι τοίνυν τὸ
5 μὲν τοῦ ᾿Εμπεδοκλέους μέγα καὶ ϑεῖον ἡγούμην, τὸ
“νηστεῦσαι κακότητος " ἐπήνουν δὲ κἀκείνας ὡς οὐκ
ἀχαρίστους οὐδ᾽ ἀφιλοσόφους τὰς ἐν εὐχαῖς ὁμολο-
γίας. ὁμιλίας ἀφροδισίων ἑνιαυτὸν ἁγνεῦσαι καὶ
οἴνου, τιμῶντας ἐγκρατείᾳ τὸν ϑεόν᾽ ἢ ψευδολογίας
10 πάλιν ἀπέχεσθαι χρόνον ὡρισμένον, αὑτοῖς προσέ-
χοντας πῶς ἀληϑεύσομεν ἔν ve παιδιᾷ καὶ μετὰ C
σπουδῆς ἁπάσης. εἶτα ταύταις τὴν ἐμαυτοῦ παρέβαλ-
λον εὐχὴν ὡς οὐχ ἧττον ϑεοφιλῆ καὶ ἱεράν ἡμέρας
πρῶτον ὀλίγας ἀοργήτους ἔγνων οἷον ἀμεϑύστους
15 καὶ ἀοίνους διαγαγεῖν ὥσπερ νηφάλια καὶ μελίσπονδα
ϑύων᾽ εἶτα μῆν᾽ ἕνα καὶ δύο πειρώμενος ἐμαυτοῦ
κατὰ μικρόν, οὕτω τῷ χρόνῳ προύβαινον εἰς τὸ
πρόσϑεν τῆς ἀνεξικακίαρ, ἐγκρατῶς προσέχων καὶ
διαφυλάττων μετ᾽ εὐφημίας ἵλεων καὶ ἀμήνιτον ἐμαυ-
ὃ). τόν, ἁγνεύοντα xoi λόγων πονηρῶν καὶ πράξεων
ἀτόπων καὶ πάϑους ἐφ᾽ ἡδονῇ μικρᾷ καὶ ἀχαρίστῳ Ὁ
ταραχάς τε μεγάλας καὶ μεταμέλειαν αἰσχίστην φέ-
ροντος. ὅϑεν, οἶμαι, καὶ ϑεοῦ τι συλλαμβάνοντος,
ἐσαφήνιξεν ἡ πεῖρα τὴν κρίσιν ἐκείνην, ὅτι τὸ ἵλεων
25 τοῦτο καὶ πρᾶον καὶ φιλάνϑρωπον οὐδενὶ τῶν συν-
όντων εὐμενές ἐστιν οὕτω καὶ φίλον καὶ ἄλυπον
ὡς αὐτοῖς τοῖς ἔχουσιν.

b ᾿Εμπεδοκλέους] Mullach. 1 p. 13 vs. 464 18 εὐχὴν
W: ψυχὴν 16 ἕνα Herwerdenus

ij

ΠΕΡῚ ETOTMIA2.

Πλούταρχος Πακκίῳ εὖ πράττειν.

Ὀψέ σου τὴν ἐπιστολὴν ἐκομισάμην, ἐν ἧ παρε-
F κάλεις περὶ εὐθυμίαξ σοί τι γραφῆναι καὶ περὶ τῶν
ἐν Τιμαίῳ δεομένων ἐπιμελεστέρας ἐξηγήσεως. ἅμα
δέ πως τὸν ἑταῖρον ἡμῶν Ἔρωτα κατελάμβανεν αἰτία
τοῦ πλεῖν εὐθὺς εἰς Ῥώμην, παρὰ Φουνδάνου τοῦ
κρατίστου γράμματα δεδεγμένον, οἷος ἐκεῖνος, ἐπι-
ταχύνοντα. μήτε δὲ χρόνον ἔχων, ὡς προῃρούμην;
γενέσθαι πρὸς οἷς ἐβούλου μήϑ᾽ ὑπομένων κεναῖς
παντάπασι τὸν ἄνδρα χερσὶν ὀφθῆναί do, παρ᾽ ἡμῶν τὸ
ἀφιγμένον, ἀνελεξάμην περὶ εὐθυμίας ἐκ τῶν ὑπο-
μνημάτων ὧν ἐμαυτῷ πεποιημένος ἐτύγχανον" ἡγού-
μενος καὶ σὲ τὸν λόγον τοῦτον οὐκ ἀκροάσεως
465 ἕνεκα ϑηρωμένης καλλιγραφίαν ἀλλὰ χρείας βιωτι-
κῆς ἐπιξητεῖν, καὶ συνηδόμενος, ὅτι καὶ φιλίας ἔχων 15 -
ἡγεμονικὰς καὶ δόξαν οὐδενὸς ἐλάττονα τῶν ἐν ἀγορᾷ
λεγόντων τὸ τοῦ τραγικοῦ Μέροπος οὐ πέπονϑας,
οὐδ᾽ ὡς ἐκεῖνον |
εὐδαιμονίξων ὄχλος ἐξέπληξέ δε

σι

τῶν φυσικῶν παϑῶν᾽ ἀλλὰ πολλάκις ἀκηκοὼς μνη- 30
μονεύεις ὡς οὔτε ποδάγρας ἀπαλλάττει πατρίκιος

19 versum effecit Meinekius ὄχλος idem: ὁ ὄχλος. οἵ.
Nauck. p. 606 21 πατρίκιος] κάλτιος X

DE TRANQUILLITATE ANIMI. 209

οὔτε δακτύλιος πολυτελὴς παρωνυχίας οὔτε διάδημα
κεφαλαλγίας. πόϑεν γε δὴ πρὸς ἀλυπίαν ψυχῆς καὶ
βίον ἀκύμονα χρημάτων ὄφελος ἢ δόξης ἢ δυνά-
᾿μεῶς ἐν αὐλαῖς, ἂν μὴ τὸ χρώμενον εὐχάριστον 1j
δτοῖς ἔχουσι καὶ τὸ τῶν ἀπόντων μὴ δεόμενον ἀεὶ
παρακολουϑῇ; τί δὲ τοῦτ᾽ ἐστὶν ἄλλο ἢ λόγος εἶϑι-
σμένος καὶ μεμελετηκὼς τοῦ παϑητικοῦ καὶ ἀλόγου
τῆς ψυχῆς ἐξισταμένου πολλάκις ἐπιλαμβάνεσθαι
ταχὺ καὶ μὴ περιορᾶν ἀπορρέον καὶ καταφερόμενον
0 ὑπὸ τῶν παρόντων; ὥσπερ οὖν ὃ Ξενοφῶν παρήνει
τῶν ϑεῶν εὐτυχοῦντας μάλιστα μεμνῆσϑαι καὶ τιμᾶν,
ὅπως, ὅταν ἐν χρείᾳ γενώμεϑα, θαρροῦντες αὐτοὺς
παρακαλῶμεν ὡς εὐμενεῖς ὄντας ἤδη καὶ φίλους"
οὕτω καὶ τῶν λόγων, ὅσοι πρὸς τὰ πάϑη βοηϑοῦσι,
15 δεῖ πρὸ τῶν παϑῶν ἐπιμέλεσθαι τοὺς νοῦν ἔχοντας,
ἵν᾽ ἐκ πολλοῦ παρεσχευασμένοι μᾶλλον ὠφελῶσιν" ὡς
γὰρ οἱ χαλεποὶ κύνες πρὸς πᾶσαν ἐκταραττόμενοι
βοὴν ὑπὸ μόνης καταπραῦνονται τῆς συνήϑους, οὕτω
καὶ τὰ πάϑη τὰ τῆς ψυχῆς διαγριαινόμενα καταπαῦ-
40 σαι ῥαδίως οὐκ ἔστιν, ἂν μὴ λόγοι παρόντες οἰκεῖοι
καὶ συνήϑεις ἐπιλαμβάνωνται τῶν ταραττομένων.
2. Ὁ μὲν οὖν εἰπὼν ὅτι “δεῖ τὸν εὐθυμεῖσϑαι
μέλλοντα μὴ πολλὰ πρήσσειν μήτε ἰδίῃ μήτε ξυνῇ᾽,
πρῶτον. μὲν ἡμῖν πολυτελῆ τὴν εὐθυμίαν καϑίστησι,
25 γιγνομένην ὥνιον ἀπραξίαρ᾽ οἷον ἀρρώστῳ παραι-
νῶν ἑκάστῳ

1 οὔτε (posterius) *: οὐδ ὀ ᾽ 4 εὐχάριστον ἦ] sana sunt.
Vid. Symb. meas 10 evogóv] Cyrop. 1, 6, 8 16 ἐπι-
μέλεσϑαι *: ἐπιμελεῖσθαι 28 δεῖ κὲ] Mullach. 1 p. 846

Plutarchi Morala. Vol III. 14

210 DE TRANQUILLITATE

D 'uév', à ταλαίπωρ᾽, ἀτρέμα σοῖς ἐν Osuvíoi.
καίτον κακὸν μὲν ἀναισϑησίας σώματι φάρμακον
ἀπονία" οὐδὲν δὲ βελτίων ψυχῆς ἰατρὸς ὃ ῥαϑυμίᾳ .
καὶ μαλακίᾳ καὶ προδοσίᾳ φίλων καὶ οἰκείων καὶ
πατρίδος ἐξαιρῶν τὸ ταραχῶδες αὐτῆς καὶ λυπηρόν.
ἔπειτα καὶ ψεῦδός ἐστι τὸ εὐθυμεῖν τοὺς μὴ πολλὰ
πράσσοντας" ἔδει γὰρ εὐθυμοτέρας εἶναι γυναῖκας
ἀνδρῶν οἰκουρίᾳ τὰ πολλὰ συνούσας" νυνὶ δ᾽ ὁ μὲν
βορέας

διὰ παρϑενικῆς ἁπαλόχροος οὐ διάησιν᾽ 10
ὥς φησιν 'Hoíoóog, λῦπαι δὲ καὶ ταραχαὶ καὶ xoxo-
ϑυμίαι διὰ ξηλοτυπίας καὶ δεισιδαιμονίας καὶ φιλο-

E τιμίας καὶ κενῶν δοξῶν, ὅσας οὐκ ἂν εἴποι τις, εἰς
τὴν γυναικωνῖτιν ὑπορρέουσιν" ὃ δὲ Μαέρτης εἴκο-
σιν ἔτη καϑ΄. αὑτὸν ἐν ἀγρῷ διαιτώμενος 15

'yoni σὺν ἀμφιπόλῳ, ἥ οἵ βρῶσίν τε πόσιν τε
παρετέϑει, τὴν μὲν πατρέδα καὶ τὸν οἶκον καὶ τὴν
βασιλείαν ἔφυγε. τὴν δὲ λύπην μετ᾽ ἀπραξίας καὶ
κατηφείας ἀεὶ συνοικοῦσαν εἶχεν. ἐνίους δὲ καὶ τὸ
μὴ πράσσειν αὐτὸ πολλάκις εἰς ἀϑυμίαν καϑίστη- 30
σιν, ὡς τοῦτον᾽

“αὐτὰρ ὃ μήνιε νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι

Διογενὴς Πηλέως υἱός, πόδας ὠκὺς ᾿Δχιλλεύς"

F οὔτε ποτ᾽ εἰς ἀγορὴν πωλέσκετο κυδιάνειραν,

οὔτε ποτ᾽ ἐς πόλεμον, ἀλλὰ φϑινύϑεσκε φίλον κῆρ 15

αὖϑι μένων, ποϑέεσκε δ᾽ ἀυτήν τε πτόλεμόν τε."

1 Eurip. Orest. 258 11 Ἡσίοδος] OD 519 16 Hom.
«€ 191 17 παρτίϑει Cobetus 2422 Hom. 4 488

ANIMI. 211

καὶ λέγει περιπαϑῶν ἐπὶ τούτῳ καὶ ἀσχάλλων αὐτός
“ἀλλ᾽ ἧμαι παρὰ νηυσὶν ἐτώσιον ἄχϑος ἀρούρης."

ὅϑεν οὐδ᾽ Ἐπίκουρος οἴεται δεῖν ἡσυχάξειν, ἀλλὰ
τῇ φύσει χρῆσϑαι πολιτευομένους καὶ πράσσοντας

5 τὰ κοινὰ τοὺς φιλοτίμους καὶ φιλοδόξους, ὡς μᾶλλον
ὑπ ἀπραγμοσύνης ταράττεσϑαι καὶ κακοῦσϑαι πε- 466
φυκότας, ἂν ὧν ὀρέγονται μὴ τυγχάνωσιν. ἀλλ᾽
ἐχεῖνος μὲν ἄτοπος οὐ τοὺς δυναμένους τὰ κοινὰ
πράσσειν προτρεπόμενος ἀλλὰ τοὺς ἡσυχίαν ἄγειν

19 u?] δυναμένους. δεῖ δὲ μὴ πλήϑει μηδ᾽ ὀλιγότητι
πραγμάτων, ἀλλὰ τῷ καλῷ καὶ τῷ αἰσχρῷ τὸ εὔϑυμον
δρίξειν καὶ τὸ δύσϑυμον" τῶν γὰρ καλῶν ἡ παρά-
λειίψις οὐχ ἧττον ἢ τῶν φαύλων ἡ πρᾶξις ἀνιαρόν
ἐστι καὶ ταραχῶδες, ὡς εἴρηται.

: 8. Τοὺς μὲν γὰρ ἀφωρισμένως ἕνα βίον ἄλυ-
zov νομίξοντας, ὧς ἔνιοι τὸν τῶν γεωργῶν ἢ τὸν
τῶν ἠιϑέων ἢ τὸν τῶν βασιλέων, ἱκανῶς ὁ Μέναν-
δρος ὑπομιμνήσκει λέγων

“ᾧμην ἐγὼ τοὺς πλουσίους, ὦ Φανία, Β
οἷς μὴ τὸ δανείξεσθϑαι πρόσεστιν, οὐ στένειν
τὰς νύχτας οὐδὲ στρεφομένους ἄνω κάτω
οἴμοι λέγειν, ἡδὺν δὲ καὶ πρᾶόν τινα
ὕπνον καϑεύδειν"᾽
εἶτα προσδιελϑών, ὡς καὶ τοὺς πλουσίους ἑώρα ταὐτὰ
: πάσχοντας τοῖς πένησιν,

2 Hom. Σ' 104 8 'Exíxovoog] Usener. p. 828 18
φαύλων) βλαβερῶν Stob. 29, 70 17 Μένανδρος] Kock. 8
19

Ῥ.
14"

212 . DE TRANQUILLITATE

ἀρ’ ἐστί᾽ φησί “συγγενές τι λύπη xol βίος;
τρυφερῷ βίῳ σύνεστιν, ἐνδόξῳ βίῳ
πάρεστιν, ἀπόρῳ συγκαταγηράσκει βίέῳ.ἢ

ἀλλ᾽ ὥσπερ οἷ δειλοὶ καὶ ναυτιῶντες ἐν τῷ πλεῖν,

C εἶτα ῥᾷον οἰόμενοι διάξειν, ἐὰν εἰς γαῦλον ἐξ ἀκά- s
του καὶ πάλιν ἐὰν εἰς τριήρη μεταβῶσιν, οὐδὲν
περαίνουσι, τὴν χολὴν καὶ τὴν δειλίαν συμμετα-
φέροντες ἑαυτοῖς" οὕτως αἵ τῶν βίων ἀντιμεταλήψεις
οὐκ ἐξαιροῦσι τῆς ψυχῆς τὰ λυποῦντα καὶ ταράτ-
τοντα" ταῦτα δ᾽ ἐστὶν ἀπειρία πραγμάτων, ἀλογιστία, 1
τὸ μὴ δύνασθαι μηδ᾽ ἐπίστασθαι χρῆσϑαι τοῖς πα-

. ροῦσιν ὀρϑῶς" ταῦτα καὶ πλουσίους χειμάξει καὶ πέ-
νητας, ταῦτα καὶ γεγαμηκότας ἀνιᾷ καὶ ἀγάμους" διὰ
ταῦτα φεύγουσι τὴν ἀγορὰν εἶτα τὴν ἡσυχίαν οὐ
φέρουσι, διὰ ταῦτα προαγωγὰς ἐν αὐλαῖς διώκουσι, τ
καὶ παρελθόντες εὐθὺς βαρύνονται.

δυσάρεστον oí νοσοῦντες ἀπορίας ὕπο" ἢ

καὶ γὰρ ἡ γυνὴ λυπεῖ καὶ τὸν ἑατρὸν αἰτιῶνται καὶ
δυσχεραίνουσι τὸ κλινέδιον.

D φίλων δ᾽ ὅ v ἐλθὼν λυπρὸς ὅ v ἀπιὼν βαρύς Ὁ
ὡς ὃ Ἴων φησίν. εἶτα τῆς νόσου διαλυϑείσης καὶ
κράσεως ἑτέρας ἐγγενομένης. ἦλϑεν ἡ ὑγέεια φίλα
πάντα ποιοῦσα καὶ προσηνῆ. ὃ γὰρ ἐχϑὲς ὠὰ καὶ
ἀμύλια καὶ σητάνειον ἄρτον διαπτύων, τήμερον αὐτό-
πυρὸν ἐπ᾽ ἐλαίαις ἢ καρδαμίέδι σιτεῖται προσφιλῶς s
καὶ προϑύμως.

. 17 Eurip. Or. 282 20 Nauck. p. 748 λυπρός Gro-
lius: λυπὴρ 22 ὁγέεια *: ὑγεία

ANIMI. 213

4. Τοιαύτην ὃ λογισμὸς εὐκολίαν καὶ μεταβολὴν
ἐγγενόμενος ποιεῖ πρὸς ἕκαστον βίον. ᾿4λέξανδρος
"Ava&ágyov περὶ κόσμων ἀπειρίας ἀκούων ἐδάκρυε,
καὶ τῶν φίλων ἐρωτώντων ὅ τι πέπονθεν, “οὐκ ἄξιον᾽

5 ἔφη ᾿ δακρύειν, εἰ κόσμων ὄντων ἀπείρων ἕνὸς οὐ-
δέπω κύριοι γεγόναμεν; Κράτης δὲ πήραν ἔχων καὶ E
τρίβωνα παίξων καὶ γελῶν ὥσπερ ἐν ἑορτῇ τὸν βίον
διετέλεσε. καὶ μὴν καὶ τὸν ᾿Δγαμέμνονα τὸ πολλῶν
βασιλεύειν ἐλύπει,

10 γνώσεαι ᾿Δτρείδην ᾿Δγαμέμνονα, τὸν περὶ πάντων
Ζεὺς ἐνέηκε πόνοισε διαμπερές.ἢ

Διογένης δὲ πωλούμενος ἔσκωπτε τὸν κήρυκα κατα-
κείμενος" ἀναστῆναι δ᾽ οὐκ ἐβούλετο κελεύοντος, ἀλλὰ
παίξων καὶ καταγελῶν ἔλεγεν “εἰ δ᾽ ἰχϑῦν ἐπίπρα- Ἐ

15 ὅκες;᾽ καὶ ΣΙωκράτης μὲν ἐν δεσμωτηρίῳ φιλοσοφῶν
διελέγετο τοῖς ἑταίροις ὃ δὲ Φαέϑων ἀναβὰς εἰς
τὸν οὐρανὸν ἔκλαιεν, εἰ μηδεὶς αὐτῷ τοὺς τοῦ πα-
τρὸς ἵππους καὶ τὸ ἅρμα παραδίδωσιν. ὥσπερ οὖν
τὸ ὑπόδημα τῷ ποδὶ συνδιαστρέφεται καὶ οὐ τοὐ-

20 ναντίον, οὕτω τοὺς βίους αἱ διαϑέδεις συνεξομοιοῦ-
σιν αὑταῖς. οὐ γὰρ ἡ συνήϑεια ποιεῖ τοῖς ἑλομένοις
τὸν ἄριστον βίον ἡδὺν ὥς τις εἶπεν, ἀλλὰ τὸ φρο-
νεῖν ἅμα τὸν αὐτὸν βίον ποιεῖ καὶ ἄριστον καὶ
ἥδιστον. διὸ τὴν πηγὴν τῆς εὐθυμίας ἐν αὐτοῖς 407

:5 οὖσαν ἡμῖν ἐκκαϑαίρωμεν, ἵνα καὶ τὰ ἐκτὸς ὡς οἰκεῖα
καὶ φίλα μὴ χαλεπῶς χρωμένοις δσυμφέρηται"

2 ποιεῖ Stegmannus: μεταποιῖ 10 Hom. K 88 18
τὸ ἄρμα Duebnerus: τὰ ἄρματα 22 cf. p. 602 b

914 DE TRANQUILLITATE

“τοῖς πράγμασιν γὰρ οὐχὶ ϑυμοῦσϑαι χρεών"

μέλει γὰρ αὐτοῖς οὐδέν" ἀλλ᾽ οὐντυγχάνων

τὰ πράγματ᾽ ὀρϑῶς ἂν τιϑῇ, πράσσει καλῶς.

5. Κυβείᾳ γὰρ ὃ Πλάτων τὸν βίον ἀπείκασεν,
ἐν ᾧ καὶ βάλλειν δεῖ τὰ πρόσφορα, καὶ βαλόντα s
χρῆσϑαι καλῶς τοῖς πεσοῦσι. τούτων δὲ τὸ μὲν

B βάλλειν οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν, τὸ δὲ προσηκόντως δέχεσθαι
τὰ γιγνόμενα παρὰ τῆς τύχης καὶ νέμειν ἑκάστῳ
τόπον, ἐν ᾧ καὶ τὸ οἰκεῖον ὠφελήσει μάλιστα καὶ
τὸ ἀβούλητον ἥκιστα λυπήσει τοὺς ἐπιτυγχάνοντας. 1
ἡμέτερον ἔργον ἐστίν, ἂν εὖ φρονῶμεν. τοὺς μὲν
γὰρ ἀτέχνους καὶ ἀνοήτους περὶ τὸν βίον, ὥσπερ
τοὺς νοσώδεις τοῖς σώμασι μήτε καῦμα φέρειν μήτε
κρύος δυναμένους ἐξίστησι μὲν εὐτυχία συστέλλει
δὲ δυστυχία᾽ ταράττονται δ᾽ ὑπ᾽ ἀμφοτέρων, μᾶλλον i5
δ᾽ ὑφ᾽ αὑτῶν ἐν ἀμφοτέροις καὶ οὐχ ἧττον ἐν τοῖς
λεγομένοις ἀγαϑοῖς. Θεόδωρος μὲν γὰρ ὃ κληϑεὶς
ἄϑεος ἔλεγε. τῇ δεξιᾷ τοὺς λόγους ὀρέγοντος αὐτοῦ,

C τῇ ἀριστερᾷ δέχεσϑαι τοὺς ἀκροωμένους" o( δ᾽ ἀπαί-
δευτοι πολλάκις τὴν τύχην δεξιὰν παρισταμένην ἐπα- so
ριστέρως λαμβάνοντες ἀσχημονοῦσιν᾽ οἱ δὲ φρόνιμοι,
καϑάπερ ταῖς μελίτταις φέρει μέλι τὸ δριμύτατον
καὶ ξηρότατον ὁ ϑύμος, οὕτως ἀπὸ τῶν δυσχερε-
στάτων πολλάκις πραγμάτων οἰκεῖόν τι καὶ χρήσι-
μον αὑτοῖς λαμβάνουσι. 25

6. Τοῦτ᾽ οὖν δεῖ πρῶτον ἀσκεῖν xol μελετᾶν,
1 Nauck. p. 44Ἢ 2 οὐντυγχάνων Valckenarius: ὁ τυγ-

χάνων 8 àv] ἣν Stob. 54, 14 πράσσει idem: πράξει
4 Πλάτων) Rep. p. 604 ὁ

ANIMI. 215

ὥσπερ ὃ τῆς κυνὸς ἁμαρτὼν τῷ A(9€ καὶ τὴν μη-
τρυιὰν πατάξας “οὐδ᾽ οὕτως᾽ ἔφη “κακῶς " ἔξεστι
γὰρ μεϑιστάναι τὴν τύχην ἐκ τῶν ἀβουλήτων. ἐφυ-
γαδεύϑη Zioyévge, οὐδ᾽ οὕτω κακῶς" ἤρξατο γὰρ

δ φιλοσοφεῖν μετὰ τὴν φυγήν. Ζήνωνι τῷ Κιτιεῖ μία
ναῦς περιῆν φορτηγός᾽ πυϑόμενος δὲ ταύτην αὐτό- D
φορτον ἀπολωλέναι συγκλυσϑεῖσαν “εὖγ᾽᾽ εἶπεν “ὦ
τύχη ποιεῖς, εἰς τὸν τρίβωνα καὶ τὴν στοὰν συνε-
λαύνουσ᾽ ἡμᾶς. τί οὖν κωλύει μιμεῖσϑαι τούτους.

1 ἀρχὴν παραγγέλλων διήμαρτες; ἐν ἀγρῷ διάξεις ἐπι-
μελόμενος τῶν ἰδίων. ἀλλὰ φιλίαν μνώμενος ἡἧγε-
μόνος ἀπώσϑης; ἀκινδύνως καὶ ἀπραγμόνως fuc.
πάλιν ἐν πράγμασιν ἀσχολίας ἔχουσι καὶ φροντίδας
γέγονας;

£5 οὐδὲ ϑερμὸν ὕδωρ τοσόνδε τέγξει μαλϑακὰ yvta?
κατὰ Πίνδαρον, ὡς δόξα ποιεῖ καὶ τὸ τιμᾶσϑαι μετά
τινος δυνάμεως

πόνον ἡδὺν κάματόν τ᾽ εὖ-
κάματον."

"0 ἀλλά τις ἀπήντησεν ἐκ διαβολῆς ἢ φϑόνου δυσημερία E
καὶ σκορακισμός; ἐπὶ τὰς Μούσας οὔριον τὸ πνεῦμα
καὶ τὴν ᾿καδήμειαν. ὥσπερ Πλάτωνι χειμασϑέντι
περὶ τὴν Διονυσίου φιλίαν. διὸ καὶ τοῦτο πρὸς
εὐθυμίαν μέγα, τὸ τοὺς ἐνδόξους ἀποθεωρεῖν. εἰ

:5 μηδὲν ὑπὸ τῶν αὐτῶν πεπόνϑασιν. οἷον ἀπαιδία τὸ
λυποῦν ἐστι; τοὺς Ῥωμαίων ὅρα βασιλεῖς, ὧν οὐδεὶς

6 δὲ] δὲ καὶ αὰὶἬὀ 10 παραγγέλλων R: τινα τελῶν 1 τό-

σον γε μαλϑακὰ τεύχει γυῖα Pindarus Nem. 4,6 18 Eurip.
Bacch. 66 — 22 ᾿Δκαδήμειαν *: ἀκαδημίαν

216 DE TRANQUILLITATE

υἱῷ τὴν ἀρχὴν ἀπέλιπε. πενίᾳ δυσφορεῖς παρούσῃ;
F καὶ τίς ἂν ἐβούλου μᾶλλον εἶναι Βοιωτῶν ἢ Ἔπα-
μεινώνδας; τίρ δὲ Ῥωμαίων ἢ Φαβρίκιος: ἀλλὰ διέ-
φϑαρταί σου τὸ γύναιον; οὐχ ἀνέγνωκας οὖν τού-
πίγραμμα τὸ ἐν Δελφοῖς δ
ὑγρᾶς καὶ τραφερᾶς βασιλεὺς Vyíg μ᾽ ἀνέθηκεν"
οὐδ᾽ ἀκήκοας, ὅτι τούτου τὴν γυναῖχα Τιμαίαν ᾽.41-
κιβιάδης διέφϑειρε, καὶ τὸ γεννηϑὲν ᾿Αλκιβιάδην
ἐκάλει ψυιϑυρίξουσα πρὸς τὰς ϑεραπαινίδας; ἀλλὰ
τοῦτ᾽ "yw οὐκ ἐκώλυσεν ἐνδοξότατον Ελλήνων εἶναι 10
468 καὶ μέγιστον" ὥσπερ οὐδὲ Στίλπωνα τῶν κατ᾽ αὐτὸν
φιλοσόφων ἱλαρώτατα ξῆν ἀκόλαστος οὖσ᾽ ἡ ϑυγά-
τηρ᾽ ἀλλὰ καὶ ΜΜητροκλέους ὀνειδίσαντος “ἐμὸν oov?
ἔφη ᾿ἁμάρτημα τοῦτ᾽ ἐστὶν ἢ ἐκείνηρ;᾽ εἰπόντος δὲ
τοῦ Μητροκλέους “ἐκείνης μὲν ἁμάρτημα σὸν δ᾽ ἀτύ- 1s
χημα"" (mo λέγεις; εἶπεν "οὐχὶ τὰ ἁμαρτήματα καὶ
διαπτώματ᾽ ἐστί;᾽ ᾿πάνυ μὲν οὖν᾽ ἔφη. “τὰ δὲ δια-
πτώματ᾽ οὐχ ὧν διαπτώματα καὶ ἀποτεύγματα;
συνωμολόγηδε καὶ ὃ Μητροκλῆς. 'τὰ δ᾽ ἀποτεύγματ᾽
οὐχ ὧν ἀποτεύγματα καὶ ἀνυχήματα;᾽ πράῳ λόγῳ so
Β καὶ φιλοσόφῳ κενὸν ἀποδείξας ὕλαγμα τὴν τοῦ κυ-
νικοῦ βλασφημίαν.

1. Τοὺς δὲ πολλοὺς οὐ μόνον τὰ τῶν φίλων καὶ
οἰκείων ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν ἐχϑρῶν ἀνιᾷ. καὶ παροξύ-
νει κακά, βλασφημίαι γὰρ καὶ ὀργαὶ καὶ φϑόνοι καὶ as
κακοήϑειαι καὶ ξηλοτυπίαι μετὰ δυσμενείας αὐτῶν
μέν εἰσι τῶν ἐχόντων κῆρες, ἐνοχλοῦσι δὲ καὶ παρο-

2 μᾶλλον εἶναι Benselerus: εἶναι μᾶλλον

ANIMI. 211

ξύνουσι τοὺς ἀνοήτους" ὥσπερ ἀμέλει καὶ γειτόνων
ἀκραχολίαι καὶ συνήϑων δυσκολίαν καὶ τῶν περὶ
τὰς πράξεις ὑπουργῶν μοχϑηρίαι τινές. ὑφ᾽ ὧν οὐχ
ἥκιστά μοι δοκεῖς καὶ αὐτὸς ἐπιταραττόμενος, ὥσπερ
y ol Σοφοκλέους ἰατροί
“πικρὰν χολὴν κλύξουσι φαρμάκῳ πικρῷ 5᾽
οὕτως ἀντιχαλεπαίνειν καὶ συνεκπικραίνεσϑαι τοῖς C
ἐκείνων πάϑεσι καὶ νοσήμασιν, οὐκ εὐλόγως. ἃ γὰρ
πράττεις πράγματα πεπιστευμένος, οὐχ ἁπλοῖς ἤϑε-
109v οὐδὲ χρηστοῖς ὥσπερ εὐφυέσιν ὀργάνοις ἀλλὰ
λαρχάροις τὰ πολλὰ καὶ σκολιοῖς διακονεῖται. τὸ
ἐὲν οὖν ἀπευϑύνειν ταῦτα μὴ νόμιξε σὸν ἔργον
ἦναι μηδ᾽ ἄλλως ῥάδιον᾽' ἂν δ᾽ ὡς τοιούτοις αὐτοῖς
τεφυκχόσι χρώμενος, ὥσπερ ἰατρὸς ὀδοντάγραις καὶ
15 ἀγετῆρσιν, ἥπιος φαίνῃ καὶ μέτριος ἐκ τῶν ἐνδε-
qopévov, εὐφρανῇ τῇ σῇ διαϑέσει μᾶλλον ἢ λυπήσῃ
ταῖ; ἑτέρων ἀηδίαις καὶ μοχϑηρίαις᾽ καὶ ὥσπερ κύ- D
νας ἂν ὑλακτῶσι, τὸ προσῆκον αὐτοῖς ἐκείνους οὐό-
μενὴς περαίνειν, ἐπιλήσῃ πολλὰ λυπηρὰ συνάγων,
0 ὥσπερ εἰς χωρίον κοῖλον καὶ ταπεινὸν ἐπιρρέοντα,
τὴν «“ικροψυχίαν ταύτην καὶ τὴν ἀσϑένειαν, ἀλλο-
τρίων ἀναπιμπλαμένην κακῶν. ὅπου γὰρ ἔνιοι τῶν
φιλοσόφων καὶ τὸν ἔλεον ψέγουσι πρὸς ἀτυχοῦνταρ
ἀνθράπους γιγνόμενον, ὡς καλοῦ τοῦ βοηϑεῖν οὐ
3; τοῦ συναλγεῖν καὶ συνενδιδόναι τοῖς πλησίον ὄντος"
ὃ δὲ μιῖξόν ἐστιν, οὐδ᾽ αὑτῶν ἁμαρτανόντων καὶ
6 cf.p. 468 16 εὐφρανεῖ Duebnerus 17 κύνας S:

κύνες 18 ἐκείνους R: ἐκείνοις 19. malim συνάγειν, aut
quidem legendum παύσῃ pro ἐπιλήσῃ 26 αὑτῶν M: αὐτῶν

218 DE TRANQUILLITATE

E διακειμένων φαύλως τὸ ἦϑος αἰσϑανομένους ἀϑυμεῖν
καὶ δυσφορεῖν ἐῶσιν, ἀλλὰ ϑεραπεύειν ἄνευ λύπης
τὴν κακίαν f δεῖ" σκόπει πῶς οὐκ ἄλογόν ἐστι περι-
ορᾶν αὑτούς, ὅτι μὴ πάντες εἰσὶν οἵ χρώμενοι καὶ
προσιόντες ἡμῖν ἐπιεικεῖς καὶ χαρίεντες, ἀχϑομένους ε
καὶ δυσκολαίνοντὰς. ἀλλ᾽ ὅρα, φίλε Πάκκιε, μὴ λαν-
ϑάνομεν ἑαυτοὺς οὐ τὸ καϑόλου τῆς μοχϑηρίας τῶν
ἐντυγχανόντων ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς ὑπὸ φιλαυτίας
τινὸς οὐ μισοπονηρίας προβαλλόμενοι καὶ δεδοικότερ.
αἱ γὰρ σφοδραὶ περὶ τὰ πράγματα πτοῖαι καὶ παρ᾽ το
ἀξίαν ἐφέσεις καὶ διώξεις ἢ πάλιν ἀποστροφαὶ κα

F διαβολαὶ τὰς πρὸς ἀνθρώπους ἐγγεννῶσιν ὑποψία;
καὶ δυσκολίας, ὑφ᾽ ὧν τὰ μὲν ἀποστερεῖσθαι vob
0b περιπίπτειν δοκοῦμεν. ὁ δὲ τοῖς πράγμασιν é-
σϑεὶς ἐλαφρῶς συμπεριφέρεσϑαι καὶ μετρίως εὐη0- τ
λώτατος ἀνθρώποις ὁμιλεῖν γίγνεται καὶ πραότατς.

8. Ὅϑεν ἐκεῖνον αὖϑις τὸν περὶ τῶν πραγμάων
λόγον ἀναλάβωμεν. ὡς γὰρ ἐν τῷ πυρέττειν πιιρὰ
πάντα καὶ ἀηδῆ φαίνεται γευομένοις, ἀλλ᾽ ὅταν Do-
μεν ἑτέρους ταὐτὰ προσφερομένους καὶ μὴ δυίΐχε- 50
ραένοντας, οὐκέτι τὸ σιτίον οὐδὲ τὸ ποτὸν ἀλλ᾽

469 αὑτοὺς αἰτιώμεϑα καὶ τὴν νόσον" οὕτω καὶ τοῖς
πράγμασι παυσόμεϑα μεμφόμενοι καὶ δυσχερέώνον-
τες. ἂν ἑτέρους ταὐτὰ προσδεχομένους ἀλύπος καὶ
ἱλαρῶς δρῶμεν. ἀγαϑὸν τοίνυν ἐν τοῖς ἀβονλήτοις 58
συμπτώμασι πρὸς εὐθυμίαν καὶ τὸ μὴ παροι(ἂᾶν ὅσα
προσφιλῆ καὶ ἀστεῖα πάρεστιν ἡμῖν, ἀλλὰ μψνύντας

,. 6 λανθάνομεν *: λανϑάνωμεν 9 προβαλλιίμενοι x]
vid. Praefat. p. LVII 20. 24 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ

ANIMI. 219

ἐξαμαυροῦν τὰ χείρονα τοῖς βελτίοσι. νῦν δὲ τὰς
μὲν ὄψεις ὑπὸ τῶν ἄγαν λαμπρῶν τιτρωσκομένας
ἀποστρέφοντες, ταῖς ἀνθηραῖς καὶ ποώδεσι χρόαις
παρηγοροῦμεν" τὴν δὲ διάνοιαν ἐντείνομεν εἰς τὰ
5 λυπηρὰ καὶ προσβιαξόμεϑα τοῖς τῶν ἀνιαρῶν ἐνδια- B
τρίβειν ἀναλογισμοῖο, μονονοὺ βίᾳ τῶν. βελτιόνων
ἀποσπάσαντες. καίτοι τό γε πρὸς τὸν πολυπράγμονα
λελεγμένον οὐκ ἀηδῶς δεῦρ᾽ ἔστι μετενεγκεῖν

“τέ τἀλλότριον, ἄνϑρωπε βασκανώτατε,
10 κακὸν ὀξυδορκεῖς, τὸ δ᾽ ἴδιον παραβλέπεις;ἢ

τί τὸ σεαυτοῦ κακόν, ὦ μακάριε, λίαν καταβλέπεις
καὶ ποιεῖς ἐναργὲς ἀεὶ καὶ πρόσφατον ἀγαϑοῖς δὲ
παροῦσιν οὐ προσάγεις τὴν διάνοιαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ
αἵ σικύαι τὸ χείριστον ἐκ τῆς σαρκὸς ἕλκουσιν, οὕτω
15 τὰ κάκιστα τῶν ἰδίων συνάγεις ἐπὶ σαυτόν. οὐδέν
τι τοῦ Χίου βελτέων γενόμενος ὃς πολὺν καὶ χρη-Ο
στὸν οἶνον ἑτέροις πιπράσκων ἑαυτῷ πρὸς τὸ ἄριστον
ὀξένην ἐξήτει διαγευόμενορ, οἰκέτης δέ τις ἐρωτη-
Oslo ὑφ’ ἑτέρου τί ποιοῦντα τὸν δεσπότην κατα-
30 λέλοιπεν ᾿ἀγαϑῶν᾽ ἔφη ᾿ παρόντων, κακὸν ξητοῦντα;᾽
καὶ γὰρ οἱ πολλοὶ τὰ χρηστὰ καὶ πότιμα τῶν ἰδίων
ὑπερβαίνοντες ἐπὶ τὰ μοχϑηρὰ καὶ δυσχερῆ τρέχου-
σιν. ὃ δ᾽ ᾿Αρίστιππος οὐ τοιοῦτος, ἀλλ᾽ ἀγαϑὺς
ὥσπερ ἐπὶ ξυγοῦ πρὸς τὰ βελτίονα τῶν ὑποκειμένων
45 ἐξαναφέρειν καὶ ἀνακουφίξειν αὑτόν χωρίον γοῦν
ἀπολέσας καλὸν ἠρώτησεν ἕνα τῶν πάνυ προδποιου-

8 χρόαις Ἐ: χροιαῖξδ 9. Kock. 8 p. 476 15 ἰδίων
M: ἡδέων

220 DE TRANQUILLITATE

D μένων συνάχϑεσϑαι καὶ συναγανακτεῖν “οὐχὶ σοὶ μὲν
χωρίδιον ἕν ἔστιν. ἐμοὶ δὲ τρεῖς ἀγροὶ καταλείπον-
ται; συνομολογήσαντος δ᾽ ἐχείνου, “τί οὖν᾽ εἶπεν
“οὐ σοὶ μᾶλλον ἡμεῖς συναχϑόμεϑα;᾽ μανικὸν γάρ
ἐστι τοῖς ἀπολλυμένοις ἀνιᾶσϑαι μὴ χαίρειν δὲ τοῖς
σῳξομένοις, ἀλλ᾽ ὥσπερ τὰ μικρὰ παιδάρια, ἀπὸ πολ-
λῶν παιγνέων ἂν ἕν τιρ ἀφέληταί τι, καὶ τὰ λοιπὰ
πάντα προσρίψαντα κλαίει καὶ βοᾷ, τὸν αὐτὸν τρό-
zov ἡμᾶς περὶ ἕν ὀχληϑέντας ὑπὸ τῆς τύχης, καὶ
τἄλλα πάντα ποιεῖν ἀνόνητα ἑαυτοῖς ὀδυρομένους
καὶ δυσφοροῦντας. |

E 5. Kal τί, φήσαι τις ἄν, ἔχομεν; τί δ᾽ οὐκ ἔχο-
μεν; ὃ μὲν δόξαν ὃ δ᾽ olxov ὁ δὲ γάμον, τῷ ὃὲ φί-
Aog ἀγαϑὸς ἔστιν. ᾿Δντίπατρος δ᾽ ὃ Ταρσεὺς πρὸς
τῷ τελευτᾶν ἀναλογιξόμενος ὧν ἔτυχεν ἀγαϑῶν, 15
οὐδὲ τὴν εὕὔπλοιαν παρέλιπε τὴν ἐκ Κιλικίας αὐτῷ
γενομένην εἰς ᾿ϑήνας. δεῖ δὲ καὶ τὰ κοινὰ μὴ πα-
ρορᾶν ἀλλ᾽ ἔν τινι λόγῳ τίϑεσϑαι καὶ χαίρειν, ὅτι
ξῶμεν ὑγιαίνομεν τὸν ἥλιον ὁρῶμεν" οὔτε πόλεμος
οὔτε στάσις ἔστιν" ἀλλὰ καὶ ἡ γῆ παρέχει γεωργεῖν so
καὶ ϑάλασσα πλεῖν ἀδεῶς τοῖς βουλομένοις" καὶ λέ-

F γειν ἔξεστι καὶ πράττειν καὶ σιωπᾶν καὶ δχολάξειν.
εὐθυμήσομεν δὲ τούτοις μᾶλλον παροῦσιν, ἂν μὴ
παρόντων αὐτῶν φαντασίαν λαμβάνωμεν" ἀναμιμνή-
Oxovreg αὑτοὺς πολλάκις, ὡς ποϑεινόν ἔστιν ὑγίξια s5
νοσοῦσι καὶ πολεμουμένοις εἰρήνη, καὶ κτήσασϑαι
δόξαν ἐν πόλει τηλικαύτῃ καὶ φίλους ἀγνῶτι καὶ

cQ

ph

0

8 προρρέψαντα Herwerdenus, sed nihil opus 21 καὶ
ἡ θαλασσαῦ 25 ὑγίεια *: ὑγείχ 21 τηλικαύτῃ Eo: τηλικαύτην

ANIMI. 221

ξένῳ᾽ καὶ τὸ στέρεσθαι γενομένων ὡς ἀνιαρόν. οὐ
γὰρ τότε γέγνεται μέγα καὶ τίμιον ἕκαστον ἡμῖν,
ὅταν ἀπόληται, σῳξόμενον δὲ τὸ μηδέν ἐστιν" οὐ-
δενὶ γὰρ ἀξίαν τὸ μὴ εἶναι προστίϑησιν. οὐδὲ δεῖ
5 κτᾶσϑαι μὲν ὡς μεγάλα καὶ τρέμειν ἀεὶ δεδιότας
ὡς ὑπὲρ μεγάλων μὴ στερηϑῶμεν, ἔχοντας δὲ παρο- 470
ρᾶν καὶ καταφρονεῖν ὡς μηδενὸς ἀξίων" ἀλλὰ χρῆ-
σϑαι μάλιστα ἐπὶ τῷ χαίρειν καὶ ἀπολαύειν αὐτῶν,
ἵνα καὶ τὰς ἀποβολάς, ἂν συντυγχάνωσι, πραότερον
10 φέρωμεν. οἵ δὲ πολλοὶ ποιήματα μέν, ὡς ἔλεγεν
᾿Δρκεσίλαος, ἀλλότρια καὶ γραφὰς καὶ ἀνδριάντας
οἴονται δεῖν ἀκριβῶς καὶ κατὰ μέρος ἕκαστον ἐπι-
πορευόμενοι τῇ διανοίᾳ καὶ τῇ ὄψει θεωρεῖν, τὸν
δ᾽ ἑαυτῶν βίον ἔχοντα πολλὰς οὐκ ἀτερπεῖς ἀνα-
15 ϑεωρήσεις ἐῶσιν, ἔξω βλέποντες ἀεὶ καὶ θαυμάξοντες
ἀλλοτρίας δόξας καὶ τύχας, ὥσπερ μοιχοὶ τὰς ἕτέ-
oov γυναῖχας αὑτῶν δὲ καὶ τῶν ἰδίων καταφρο-
νοῦντεο.
10. Καίτοι καὶ τοῦτο μέγα πρὸς εὐθυμίαν ἐστί, B
30 τὸ μάλιστα μὲν αὑτὸν ἐπισκοπεῖν καὶ τὰ καϑ᾽ αὑτόν,
δὲ δὲ μή, τοὺς ὑποδεεστέρους ἀποθεωρεῖν καὶ μή,
καθάπερ οἵ πολλοί, πρὸς τοὺς ὑπερέχοντας ἀντιπαρε-
ξάγουσιν. οἷον εὐθύς, ol δεδεμένοι εὐδαιμονίζξουσι
τοὺς λελυμένους, ἐκεῖνοι δὲ τοὺς ἐλευθέρους οἵ δ᾽
46 ἐλεύϑεροι τοὺς πολίτας, οὗτοι δὲ πάλιν αὖ τοὺς
πλουσίους, οἱ δὲ πλούσιοι τοὺς σατράπας oí δὲ σα-
τράπαι τοὺς βασιλεῖς, οἱ δὲ βασιλεῖς τοὺς ϑεούς,
μονονοὺ βροντᾶν καὶ ἀστράπτειν ϑέλοντες. εἶϑ᾽

17 καὶ] delendum vid. 22 ἀντιπαρεξάγειν W

222 DE TRANQUILLITATE

οὕτως ἀεὶ τῶν ὑπὲρ ἑαυτοὺς ἐνδεεῖς ὄντες οὐδέποτξδ
τοῖς καϑ’ ἑαυτοὺς χάριν ἔχουσιν.
C “οὔ μοι τὰ Γύγεω τοῦ πολυχρύσου μέλει"
καί
“οὐδ᾽ εἷλέ πώ με ξῆλος., οὐδ᾽ ἀγαίομαι 5
ϑεῶν ἔργα, μεγάλης δ᾽ οὐκ ἐρέω τυραννίδος"
ἀπόπροϑεν γάρ ἐστιν ὀφθαλμῶν ἐμῶν.
Θάσιος γὰρ ἦν ἐκεῖνος" ἄλλος δέ τις Χῖος, ἄλλος
ὃὲ Γαλάτης ἢ Βιϑυνὸς οὐκ ἀγαπῶν, εἴ τινος μερί-
δος ἦν 1| δόξαν 1] δύναμιν ἐν τοῖς ἑαυτοῦ πολίταις 10
εἴληχεν, ἀλλὰ κλαίων ὅτι μὴ φορεῖ πατρικίους" ἐὰν
ὃὲ καὶ φορῇ, ὅτι μηδέπω στρατηγεῖ Ρωμαίων" ἐὰν
D δὲ xol στρατηγῇ, ὅτι μὴ ὑπατεύει" καὶ ὑπατεύων,
ὅτι μὴ πρῶτος ἀλλ᾽ ὕστερος ἀνηγορεύϑη. τοῦτο ὃ᾽
ἐστὶ τί ἄλλο ἢ συλλέγοντα προφάσεις ἀχαριστίας 15
ἐπὶ τὴν τύχην αὐτὸν ὕφ᾽ αὑτοῦ κολάξεσϑαι καὶ δὶι-
δόναι δίκην; ἀλλ᾽ ὅ ye νοῦν ἔχων σωτήρια φρο-
νοῦντα τοῦ ἡλίου μυριάδας ἀνθρώπων ἐφορῶντος
“εὐρυεδοῦς ὅσοι καρπὸν αἰνύμεϑα χϑονός..᾽ |
οὐκ εἴ τινων ἧττον ἔνδοξός ἐστι καὶ πλούσιος, ÓÓv- so
ρόμενος κάϑηται καὶ ταπεινούμενορ, ἀλλ᾽ ὅτι μυρίων
μυριάκις ἐν τοσούτοις εὐσχημονέστερον ξῇ xal BéA-
τιον, ὑμνῶν τὸν ἑαυτοῦ δαίμονα καὶ τὸν βίον ὁδῷ
πρόεισιν. ἐν Ὀλυμπίᾳ μὲν γὰρ οὐκ ἔστι νικᾶν ἐκ-

8. ὅ Bergk. 2 p. 390 4 xol] del. idem ὅ zó] «ó
Schneidewinus 6 ἐρέω Schol. Aesch. Prom. 224: ἐρῶ

10 ἦν 7 *: ἢ 11 πατρικίους] καλτέους Madvigius 19 εὖ-
φυεδοῦς Plato Protag. p. 845 c: εὐρυέδουρ 38 ὁδῷ Cobetus:

ν ὁδῷ

ANIMI. 228

λεγόμενον ἀντιπάλους" ἐν δὲ τῷ βίῳ τὰ πράγματα E
δίδωσι περιόντα πολλῶν μέγα φρονεῖν, καὶ ξηλωτὸν
εἶναι μᾶλλον ἢ ξηλοῦν ἑτέρους" ἄν γε δὴ μὴ τοῦ
Βριάρεω μηδὲ τοῦ ᾿Ηρακλέους ποιήσῃς σεαυτὸν ἀν-
5 ταγωνιστήν. ὅταν οὖν πάνυ ϑαυμάσῃς ὡς κρείττονα
τὸν ἐν τῷ φορείῳ κομιξόμενον, ὑποκύψας ϑέασαι
καὶ τοὺς βαστάξοντας᾽ καὶ ὅταν διαβαίνοντα τὴν
σχεδίαν μακαρίδσῃς τὸν Ξέρξην ἐκεῖνον, ὡς ὁ ᾿Ελλη-
ὅπόντιος, ἴδε καὶ τοὺς ὑπὸ μάστιξι διορύττοντας
10 τὸν ἄϑω καὶ τοὺς περικοπτομένους ὦτα καὶ ῥῖνας
ἐπὶ τῷ διαλυϑῆναι τὴν γέφυραν ὑπὸ τοῦ κλύδωνος,
ἅμα καὶ τὴν ἐκείνων ἀποθεωρῶν διάνοιαν ὅτι τὸν
σὸν βίον καὶ τὰ σὰ πράγματα μακαρίξουσιν. ὃ XZo-F
κράτης ἀκούσας τινὸς τῶν φίλων λέγοντος ὡς πολυ-
15 τελὴς ἡ πόλις “μνᾶς ὃ Χῖος olvog, ἡ πορφύρα τριῶν
μνῶν, τοῦ μέλιτος ἡ κοτύλη πέντε δραχμῶν" λαβὼν
αὐτὸν προσήγαγε τοῖς ἀλφίτοις “ὀβολοῦ τὸ ἡμίέξκτον,
εὐτελὴς ἡ πόλις"᾽ εἶτα ταῖς ἐλαίαις δυεῖν χαλκοῖν
ἡ χοῖνιξ, εὐτελὴς ἡ πόλιρ᾽᾽ εἶτα ταῖς ἐξωμίσι " δέκα
5) δραχμῶν, εὐτελὴς ἡ πόλις. οὐκοῦν καὶ ἡμεῖς, ὅταν
ἀκούσωμεν ἑτέρου λέγοντος. ὡς μικρὰ τὰ xo9' ἡμᾶς

πράγματα καὶ λυπρὰ δεινῶς, μὴ ὑπατευόντων μηδ᾽ 471

ἐπιτροπευόντων, ἔξεστιν εἰπεῖν “λαμπρὰ τὰ καϑ'
ἡμᾶς πράγματα καὶ ξηλωτὸς ἡμῶν ὁ βίος, οὐ προῦ-
35 χιτοῦμεν οὐκ ἀχϑοφοροῦμεν οὐ κολακεύομεν.᾽
11. Οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἐπεὶ πρὸς ἑτέρους μᾶλλον ἢ
πρὸς αὑτοὺς ὑπ᾽ ἀβελτερίας εἰϑέσμεϑα ξῆν, καὶ πολὺ
τὸ δύσξηλον ἡ φύσις ἔχουσα καὶ τὸ βάσκανον, οὐ
χαίρει τοσοῦτον τοῖς ἰδίοις, ὅσον ἀνιᾶται τοῖς ἀλλο-

224 DE TRANQUILLITA TE

τρίοις ἀγαθοῖς μὴ μόνον ὅρα và λαμπρὰ καὶ τὰ
περιβόητα τῶν ξηλουμένων ὑπὸ σοῦ καὶ ϑαυμαζο-
μένων, ἀλλ᾽ ἀνακαλύψας καὶ διαστείλας ὥσπερ &v-
ϑηρὸν παραπέτασμα τὴν δόξαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐπι-

.B φάνειαν, ἐντὸς γενοῦ καὶ κατόψει πολλὰ δυσχερῆ
καὶ πολλὰς ἀηδίας ἐνούσας αὐτοῖς. ὃ γοῦν Πιττακὸς
ἐκεῖνος, οὗ μέγα μὲν ἀνδρείας μέγα δὲ σοφίας καὶ
δικαιοσύνης κλέος, εἴστία ξένους" ἐπελθοῦσα δ᾽ ἡ
γυνὴ μετ᾽ ὀργῆς ἀνέτρεψε τὴν τράπεξαν' τῶν δὲ
ξένων διατραπέντων “ἑκάστῳ vi ἔφη “ἡμῶν κακὸν 10
ἔστιν. ᾧ δὲ τοὐμόν, ἄριστα πράττει.

σι

“οὗτος μακάριος ἐν ἀγορᾷ νομίζξεται,

ἐπὰν δ᾽ ἀνοίξῃ τὴν ϑύραν,. τρισάϑλιορ᾽

γυνὴ κρατεῖ πάντων, ἐπιτάσσει, μάχετ᾽ ἀεί.

ἀπὸ πλειόνων ὀδυνᾶτ᾽, ἐγὼ δ᾽ ἀπ᾽ οὐδενός. 15

τοιαῦτα πολλὰ καὶ πλούτῳ καὶ δόξῃ καὶ βασιλείᾳ
C πρόσεστιν ἄδηλα τοῖς πολλοῖς᾽ ἐπιπροσϑεῖ γὰρ ὃ
τῦφος.

“ὦ μάκαρ ᾿Ατρείδη, μοιρηγενές, ὀλβιόδαιμον""
ἔξωϑεν οὗτος ὁ μακαρισμός, ὕπλων καὶ ἵππων καὶ so
στρατιᾶς περικεχυμένης᾽ αἱ δὲ τῶν παϑῶν φωναὶ
πρὸς τὴν κενὴν δόξαν ἔνδοθεν ἀντιμαρτυροῦσι

“Ζεύς μὲ μέγα Κρονίδης ἄτῃ ἐνέδησε βαρείῃ."
καί

11 τοὐμόν] bene habet, vid. Symbolas 12 Kock. 8
p.86 18 ἐπὰν p. 100e: ὅταν τὴν 9óquv] τὰς ϑύρας

eadem pagina 14 ἐπιτάττει eadem 19 Hom. I' 182
23 1d. I 18 M

ANIMI. 22b

“ξηλῶ 65, γέρον,
ξηλῶ δ᾽ ἀνδρῶν ὃς ἀκίνδυνον
βίον ἐξεπέρασ᾽ ἀγνώς, ἀκλεής.
ἔξεστιν οὖν καὶ τούτοις τοῖς ἐπιλογισμοῖς ἀπαρύτειν
δτοῦ πρὸς τὴν τύχην μεμψιμοίρου καὶ διὰ τὸ ϑαυ-
μάξειν τὰ τῶν πλησίον ἐχταπεινοῦντος τὰ οἰχεῖα D
καὶ καταβάλλοντος.
12. Οὐχ ἥκιστα τοίνυν εὐθυμίαν κολούει τὸ μὴ
συμμέτροις χρῆσϑαι πρὸς τὴν ὑποκειμένην δύναμιν
10 ὁρμαῖς ὥσπερ ἱστίοις, ἀλλὰ μειξόνων ἐφιεμένους
ταῖς ἐλπίσιν εἶτ᾽ ἀποτυγχάνοντας αἰτιᾶσϑαι δαίμονα
καὶ τύχην ἀλλὰ μὴ τὴν αὑτῶν ἀβελτερίαν. οὐδὲ
γὰρ ὃ τοξεύειν τῷ ἀρότρῳ βουλόμενος καὶ τῷ foli
τὸν λαγωὸν κυνηγετεῖν δυστυχής ἐστιν οὐδ᾽ ὁ γρί-
15 φοῖς καὶ σαγήναις ἐλάφους μὴ λαμβάνων οὐδ᾽ οἷς
δαίμων οὐκ ἐναντιοῦται μοχϑηρός, ἀλλ᾽ ἀβελτερία
καὶ μωρία τοῖς ἀδυνάτοις ἐπιχειροῦσα. αἴτιον δ᾽ ἡ Ἐ
φιλαυτία μάλιστα, φιλοπρώτους ποιοῦσα καὶ φιλονί-
κους ἐν πᾶσι καὶ πάντων ἐπιδραττομένους ἀπλήστως.
:0 οὐ γὰρ πλούσιοι μόνον ὁμοῦ καὶ λόγιοι καὶ ἰσχυροὶ
καὶ συμποτικοὶ καὶ ἡδεῖς εἶναι καὶ φίλοι βασιλέων
καὶ πόλεων ἄρχοντες ἀξιοῦσιν, ἀλλ᾽ εἰ μὴ καὶ κύ-
νας ἕξουσι πρωτεύοντας ἀρετῇ καὶ ἵππους καὶ ὄρτυ-
γας καὶ ἀλεκτρυόνας ἀϑυμοῦσι. Διονύσιος ὃ πρε-
:5 σβύτερος οὐκ ἠγάπα μέγιστος ὧν τῶν τότε τυράννων,
ἀλλ᾽ ὅτι Φιλοξένου τοῦ ποιητοῦ μὴ βέλτιον ἦδε
1 Eurip. Iphig. 4160 16 ἀβελτερέα *:. ἀβελτερίᾳ

17 ἐπιχειροῦσα R: ἐπιχειροῦσιν 18 φιλονέίκους Duebnerus:
φιλονείκους

Plutarchi Moralia. Vol. III. 15

226 DE TRANQUILLITATE

F μηδὲ περιῆν ἐν τῷ διαλέγεσθαι Πλάτωνος, ὀργισϑεὶς
καὶ παροξυνϑεὶς τὸν μὲν εἰς τὰς λατομίας ἐνέβαλε

τὸν δ᾽ ἀπέδοτο πέμψας εἰς Αἴγιναν. οὐ τοιοῦτος δ᾽

ὁ ᾿Δλέξανδρος, ἀλλ᾽ ἐπεὶ Κρίσων ὁ σταδιοδρόμος
ἁμιλλώμενος αὐτῷ περὶ τάχους ἔδοξεν ἑκὼν παρ-
εἴναι, σφόδρα διηγανάκτησεν. εὖ δὲ καὶ ὁ ποιητι-
κὺς ᾿Αχιλλεὺς ὑπειπών

“τοῖος ἐὼν οἷος οὔ τις "dyoubv χαλκοχιτώνων᾽

ἐπήνεγχεν
“ἐν πολέμῳ ἀγορῇ δέ τ᾿ ἀμείνονές εἰσι καὶ ἄλλοι."
Μεγάβυξον δὲ τὸν Πέρσην εἰς τὸ ξωγραφεῖον ἀνα-
472 βάντα τὸ ᾿“πελλοῦ καὶ λαλεῖν ἐπιχειρήσαντα περὶ
τῆς τέχνης ἐπεστόμισεν Ó ᾿4πελλῆς εἰπών “ἕως μὲν
ἡσυχίαν ἧἦγες, ἐδόκεις τις εἶναι διὰ τὰ χρυσία καὶ
τὴν πορφύραν, νυνὶ δὲ καὶ ταυτὶ τὰ τρίβοντα τὴν
ὥχραν παιδάρια καταγελᾷ σου φλυαροῦντος.᾽ ἀλλ᾽
ἔνιοι τοὺς μὲν Στωικοὺς οἴονται παίξειν, ὅταν ἀκού-
σωσι τὸν σοφὸν παρ᾽ αὐτοῖς μὴ μόνον φρόνιμον
καὶ δίκαιον καὶ ἀνδρεῖον, ἀλλὰ καὶ ῥήτορα καὶ ποιη-
τὴν καὶ στρατηγὸν καὶ πλούσιον καὶ βασιλέα προσ-
αγορευόμενον᾽ αὑτοὺς δὲ πάντων ἀξιοῦσι τούτων,
B xàv μὴ τυγχάνωσιν, ἀνιῶνται. καίτοι καὶ τῶν ϑεῶν
ἄλλος ἄλλην ἔχων δύναμιν, ὃ μὲν ἐνυάλιος ὁ δὲ
μαντεῖος ὃ δὲ κερδῷος ἐπονομάξεται᾽ καὶ τὴν ᾿φρο-
δίτην ὁ Ζεύς, ὡς οὐ μετὸν αὐτῇ πολεμικῶν ἔργων,
ἐπὶ γάμους ἀποστέλλει καὶ ϑαλάμους.

8 Hom. 2/105. 106 11 τὸν Πέρσην] del. R 26 Hom.
E 428 sqq.

b

10

20

ANIMI. 221

18. Τινὰ γὰρ οὐδὲ συνυπάρχειν ἀλλὰ μᾶλλον
ὑπεναντιοῦσϑαι πέφυκεν ἀλλήλοις τῶν σπουδαξομέ-
vov, οἷον ἄσκησις λόγων καὶ μαϑημάτων ἀνάληψις
ἀπραγμοσύνης δεῖται καὶ σχολῆς᾽ δυνάμεις δὲ πολι-

5 τικαὶ καὶ φιλίαι βασιλέων οὐκ ἄνευ πραγμάτων οὐδ᾽
ἀσχολιῶν περιγίγνονται. καὶ μήν ᾿οἷνοί τε xal σαρ-
κῶν ἐμφορήσεις σῶμα μὲν ἰσχυρὸν ποιοῦσι καὶ ῥω-
μαλέον, ψυχὴν δ᾽ ἀσϑενῆ᾽᾽ καὶ χρημάτων ἐπιμέλεια C
μὲν συνεχὴς καὶ τήρησις αὔξει πλοῦτον, ὑπεροψία

10 δὲ xal περιφρόνηδις μέγα πρὸς φιλοσοφίαν ἐφόδιον.
ὅϑεν οὐ πάντα πάντων ἐστίν, ἀλλὰ δεῖ τῷ Πυϑικῷ
γράμματι πειϑόμενον αὑτὸν καταμαϑεῖν" εἶτα χρῆ-
σϑαι πρὸς ἕν ὃ πέφυκε, καὶ μὴ πρὸς ἄλλον ἄλλοτε
βίου ξῆλον ἕλκειν καὶ παραβιάξεσθϑαι τὴν φύσιν"

15 “ἐν ἄρμασιν ἵππος, ἐν δ᾽ ἀρότρῳ βοῦς,

παρὰ ναῦν δ᾽ ἰϑύει τάχιστα δελφίς,
κάπρῳ δὲ βουλεύοντα φόνον
κύνα χρὴ τλάϑυμον ἐξευρεῖν."
ὁ δ᾽ ἀσχάλλων καὶ λυπούμενος ὅτι μὴ καὶ λέων ἐστίν

30 “ὀρεσίτροφος ἀλκὶ πεποιϑώς
ἅμα καὶ κυνίδιον Μελιταῖον ἐν κόλπῳ χήρας yore
xóg τιϑηνούμενον, ἀπόπληκτός ἐστι. τούτου δ᾽ οὐ-
δὲν βελτίων ὃ βουλόμενος ἅμα μὲν ᾿Εμπεδοκλῆς ἢ
Πλάτων ἢ zfquóxqurog εἶναι περὶ κόσμου γράφων

. 35 καὶ τῆς τῶν ὄντων ἀληϑείας, ἅμα δὲ πλουσίᾳ γραὶ

6 οἶνοί --- ἐμφορήσεις Stobaeus 21, 16: οἷνός --- ἐμφό-

ρησις. cf. Jb ex. p. 850 Pott. 9 ὑπεροψία δὲ καὶ περι-

φρόνησις] ἀνυπεροψία δὲ καὶ σωφροσύνη Stobaeus 16 vid.
p.451d 20 Hom. £ 180

15*

228 DE TRANQUILLITATE

συγκαϑεύδειν ὡς Εὐφορίων, ἢ ἰὼν ἐπὶ κῶμον AAs-

ξάνδρῳ συμπίνειν ὡς Μήδιος᾽ ἀγαναχτῶν δὲ καὶ

λυπούμενος, εἰ μὴ ϑαυμάξεται διὰ πλοῦτον ὡς ᾿Ισμη-

νίας καὶ δι’ ἀρετὴν ὡς ᾿Επαμεινώνδας. οὐδὲ γὰρ

oí δρομεῖς, ὅτι μὴ τοὺς τῶν παλαιστῶν φέρονται 5

στεφάνους, ἀϑυμοῦσιν ἀλλὰ τοῖς αὑτῶν ἀγάλλονται
E καὶ χαίρουσι ᾿Σπάρταν ἔλαχες, ταύταν κόσμει. καὶ

γὰρ ὁ Σόλων

- “ἀλλ᾽ ἡμεῖς αὐτοῖς οὐ διαμειψόμεϑα
᾿ τῆς ἀρετῆς τὸν πλοῦτον ἐπεὶ τὸ μὲν ἔμπεδον αἰεί, 10
χρήματα δ᾽ ἀνθρώπων ἄλλοτε ἄλλος ἔχει.ἢ

καὶ Στράτων Ó φυσικός, ἀκούσας ὅτι πολλαπλασίους
ἔχει Μενέδημος μαϑητάς, “τί οὖν᾽ ἔφη ᾿ϑαυμαστόν,
εἰ πλείονές εἰσιν οἵ λούεσϑαι ϑέλοντες τῶν ἀλεί-
φεῦϑαι βουλομένων; ᾿Αἀριστοτέλης δὲ πρὸς ᾿Δντίπα- 15
τρον γράφων “οὐκ ᾿Δλεξάνδρῳ μόνον᾽ ἔφη “προσήκει
F μέγα φρονεῖν, ὅτι κρατεῖ πολλῶν ἀνθρώπων, ἀλλ᾽
οὐχ ἧττον οἷς ὑπάρχει περὶ ϑεῶν ἃ δεῖ δοξάξειν.ἢ
τοὺς γὰρ οὕτω τὰ οἰκεῖα δεμνύνοντας οὐκ ἐνοχλήσει
τὰ τῶν πλησίον. νῦν δὲ τὴν ἄμπελον σῦκα φέρειν zo
οὐκ ἀξιοῦμεν οὐδὲ τὴν ἐλαίαν βότρυς" αὐτοὶ δ᾽ ἑαυ-
τούς, ἐὰν μὴ καὶ τὰ τῶν πλουσίων ἅμα καὶ τὰ τῶν
λογίων καὶ τὰ τῶν στρατευομένων καὶ τὰ τῶν φιλο-
σοφούντων καὶ τὰ τῶν κολακευόντων καὶ τὰ τῶν παρ-
ρησιαξομένων καὶ τὰ τῶν φειδομένων καὶ τὰ τῶν δα- 55
πανώντων ἔχωμεν προτερήματα, συκοφαντοῦμεν καὶ
ἀχαριστοῦμεν αὑτοῖς καὶ καταφρονοῦμεν ὡς ἐνδεῶς

1 ἰὼν Ἀ: τῶν Σπάρταν χἕ] Leutsch. 2 p. 72 9
Bergk. 2 p. 47 10 αἰδὲ p. 18c: ἐστι 21 αὑτοῖς *: αὐτοὶς

ANIMI 220

καὶ εὐτελῶς βιούντων. πρὸς δὲ τούτῳ xal τὴν φύ- 418
σιν ὁρῶμεν ὑπομιμνήσκουσαν ἡμᾶς. ὡς γὰρ τῶν
ϑηρίων ἑτέροις ἀφ᾽ ἑτέρων παρεσκεύασε τὴν τροφὴν
εἶναι καὶ οὐ πάντα σαρκοφαγεῖν ἢ σπεῤμολογεῖν ἢ
5 ῥιξωρυχεῖν ἐποίησεν, οὕτω τοῖς ἀνθρώποις ποικίλας
πρὸς τὸν βίον ἀφορμὰς ἔδωκε,
“μηλοβότᾳ τ᾽ ἀρότᾳ τ᾽ ὀρνιχολόχῳ ve*
καὶ ὃν πόντος τρέφει. δεῖ δὲ τὸ πρόσφορον ἑαυτοῖς
ἑλομένους καὶ διαπονοῦντας ἐᾶν τὰ τῶν ἄλλων, καὶ
10 μὴ τὸν 'Hoíoóov ἐλέγχειν ἐνδεέστερον εἰπόντα
*xal κεραμεὺς κεραμεῖ xovésu καὶ τέκτονι τέχτων.ἢ
οὐ γὰρ μόνον τοὺς ὁμοτέχνους καὶ τοὺς ὁμοτρόπους
ξηλοῦντες, ἀλλὰ καὶ λογίους πλούσιοι καὶ πλουσίους B
ἔνδοξοι καὶ δικολόγοι σοφιστάς, καὶ ναὶ μὰ Δία
15 κωμῳδοὺς εὐημεροῦντας ἐν ϑεάτροις καὶ ὀρχηστὰς
καὶ θεράποντας ἐν αὐλαῖς βασιλέων ἐλεύϑεροι καὶ
εὐπατρίδαι κατατεϑαμβημένοι καὶ μακαρίξοντες, οὐ
μετρίως λυποῦσιν αὑτοὺς καὶ ταράττουσιν.
14. Ὅτι δ᾽ ἕκαστος év ἑαυτῷ τὰ τῆς εὐθυμίας
40) καὶ τῆς δυσϑυμίας ἔχει ταμιεῖα, καὶ τοὺς τῶν ἀγα-
ϑῶν καὶ κακῶν πίϑους οὐκ “ἐν Διὸς οὔδει᾽ κατακει-
μένους ἀλλ᾽ ἐν τῇ ψυχῇ κειμένους, αἵ διαφοραὶ τῶν
παϑῶν δηλοῦσιν. οἵ μὲν γὰρ ἀνόητοι καὶ παρόντα C
τὰ χρηστὰ παρορῶσι καὶ ἀμελοῦσιν ὑπὸ τοῦ συντε-
35 τάσϑαι πρὸς τὸ μέλλον ἀεὶ ταῖς φροντίσιν. οἵ δὲ
φρόνιμοι καὶ τὰ μηκέτ᾽ ὄντα τῷ μνημονεύειν ἐναρ-
1 εὐτελῶς E: ἀτελῶς 7 ógvigológo Pindarus Isthm.

1, 48: ὀρνιϑολόχῳ 10 Ἡσίοδον] OD 26 22 κειμένους]
del. Herwerdenus. cf. Hom. £627

280 DE TRANQUILLITATE

γῶς ὄντα ποιοῦσιν ἑαυτοῖς᾽ τὸ γὰρ παρὸν τῷ ἐλα-
χίστῳ τοῦ χρόνου μορίῳ ϑιγεῖν παρασχὸν εἶτα τὴν
αἴσϑησιν ἐκφυγόν, οὐκέτι δοκεῖ πρὸς ἡμᾶς οὐδ᾽
ἡμέτερον εἶναι τοῖς ἀνοήτοις" ἀλλ᾽ ὥσπερ ὁ ἐν “Διδου
ξωγραφούμενος δχοινοστρόφος ὄνῳ τινὶ παρίησιν
ἐπιβοσκομένῳ καταναλέδκειν τὸ πλεκόμενον, οὕτω
τῶν πολλῶν ἀναίσθητος καὶ ἀχάριστος ὑπολαμβά-
νουδὰα λήϑη καὶ κατανεμομένη πρᾶξίν τε πᾶσαν ἀφα-
D νέξουσα καὶ κατόρϑωμα καὶ σχολὴν ἐπίχαριν καὶ
συμπεριφορὰν καὶ ἀπόλαυσιν, οὐκ ἐᾷ τὸν βίον ἕνα
γενέσϑαι, συμπλεκομένων τοῖς παροῦσι τῶν παρῳ-
quuévov: ἀλλ᾽ ὥσπερ ἕτερον τὸν ἐχϑὲς ὄντα τοῦ
σήμερον καὶ τὸν αὔριον ὁμοίως οὐ τὸν αὐτὸν τῷ
σήμερον διαιροῦσα, πᾶν τὸ γιγνόμενον εὐϑὺς εἰς τὸ
ἀγένητον τῷ ἀμνημονεύτῳ καϑίστησιν. οἵ μὲν γὰρ
ἐν ταῖς σχολαῖς τὰς αὐξήσεις ἀναιροῦντες ὡς τῆς
οὐσίας ἐνδελεχῶς ῥεούδης, λόγῳ ποιοῦσιν ἡμῶν ἕκα-
στον ἄλλον ἑαυτοῦ καὶ ἄλλον οἵ δὲ τῇ μνήμῃ τὰ
πρότερον μὴ στέγοντες μηδ᾽ ἀναλαμβάνοντες ἀλλ᾽
E ὑπεκρεῖν ἐῶντες, ἔργῳ ποιοῦσιν ἑαυτοὺς xa9' ἡμέ-
ραν ἀποδεεῖς καὶ κενοὺς καὶ τῆς αὔριον ἐκκρεμαμέ-
vovg, ὡς τῶν πέρυσι καὶ πρῴην καὶ χϑὲς οὐ πρὸς
αὐτοὺς ὄντων οὐδ᾽ ὅλως αὐτοῖς γενομένων.

.15. Καὶ τοῦτ᾽ οὖν τὴν εὐθυμίαν ἐπιταράσσει"
κἀκεῖνο μᾶλλον, ὅταν, ὥσπερ oí μυῖαι τῶν λείων
τόπων ἐν τοῖς κατόπτροις ἀπολισϑάνουσι ταῖς δὲ
τραχύτησι προσέχονται καὶ ταῖς ἀμυχαῖς, οὕτως ἄν-

6 ὄνῳ τινὶ) vid. Praefat. p. XXII ac Paus. 10,39 92
καὶ χϑὲς] κἀχϑὲς 2428 αὐτοὺς X: αὐτῶν

οι

ΑΝΙΜΙ. ᾿ 931

ϑρωποι τῶν ἱλαρῶν καὶ προσηνῶν ἀπορρέοντες ἐμ-
πλέκωνται ταῖς τῶν ἀηδῶν ἀναμνήσεσι" μᾶλλον δ᾽
ὥσπερ ἐν Ὀλύνϑῳ τοὺς κανϑάρους λέγουσιν, εἴς τι
χωρίον ἐμβάλλοντας ὃ καλεῖται ᾿κανθαρώλεθϑρον᾽, F
5 ἐχβῆνανι μὴ δυναμένους ἀλλ᾽ ἐκεῖ στρεφομένους καὶ
κυκλοῦντας ἐναποϑνήδκειν, οὕτως εἰς τὴν τῶν κα-
κῶν μνήμην ὑπορρυέντες ἀνενεγκεῖν μὴ ϑέλωσι μηδ᾽
ἀναπνεῦσαι. δεῖ δ᾽ ὥσπερ ἐν πινακίῳ χρωμάτων ἐν
τῇ ψυχῇ τῶν πραγμάτων τὰ φαιδρὰ καὶ λαμπρὰ προ-
10 βάλλοντας, ἀποκρύπτειν τὰ σκυϑρωπὰ καὶ πιέξειν"
ἐξαλεῖψαι γὰρ οὐκ ἔστι παντάπασιν οὐδ᾽ ἀπαλλαγῆναι.
᾿παλίντονος γὰρ ἁρμονίη κόσμου, ὅκωσπερ λύρης καὶ
τόξου" ᾽ καὶ τῶν ἀνθρωπίνων καϑαρὸν οὐδὲν οὐδ᾽ 474
ἀμιγές. ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν μουσικῇ βαρεῖς φϑόγγοι καὶ
15 ὀξεῖς ἐν δὲγραμματικῇ φωνήεντα καὶ ἄφωνα γράμματα,
μουσικὸς δὲ καὶ γραμματικὸς οὐχ ὃ ϑάτερα δυσχεραί-
νῶν καὶ ὑποφεύγων ἀλλ᾽ ὃ πᾶσι χρῆσϑαι καὶ μιγνύναι
πρὸς τὸ οἰκεῖον ἐπιστάμενος" οὕτω καὶ τῶν πραγμά-
τῶν ἀντιστοιχίας ἐχόντων (ἐπεὶ κατὰ τὸν Εὐριπίδην

2 οὐχ ἂν γένοιτο χωρὶς ἐσϑλὰ καὶ κακά,
ἀλλ᾽ ἔστι τις σύγκρασις, ὥστ᾽ ἔχειν καλῶς ἢ),
οὐ δεῖ τοῖς ἑτέροις ἐξαϑυμεῖν οὐδ᾽ ἀπαγορεύειν" ἀλλ᾽ Β
ὥσπερ ἁρμονικοὺς ἀμβλύνοντας ἀεὶ τοῖς κρείττοσι
τὰ φαῦλα καὶ τὰ χείρονα τοῖς χρηστοῖς ἐμπεριλαμ-
35 βάνοντας, ἐμμελὲς τὸ τοῦ βίου μῖγμα ποιεῖν καὶ
οἰκεῖον αὑτοῖς. οὐ γάρ, ὡς ὁ Μένανδρός φησιν,
4 malim ἐμβαλόντας 12 παλέντονος κέ] Bywater. p. 29

19 Ἐδριπίδην] auck. p. 869 26 αὑτοῖς *: αὐτοῖς — Mé-
νανδρος] Kock. 8 p. 167, ubi συμπαρίσταται

252 DE TRANQUILLITATE

ἅπαντι δαίμων ἀνδρὶ συμπαραστατεῖ

εὐθὺς γενομένῳ, μυσταγωγὸς τοῦ βίου

ἀγαϑός.᾽
ἀλλὰ μᾶλλον, ὡς ᾿Εμπεδοκλῆς, διτταί τινες ἕκαστον
ἡμῶν γιγνόμενον παραλαμβάνουσι καὶ κατάρχονταε 5
μοῖραι καὶ δαίμονες"

“ἔνϑ᾽ ἦσαν Χϑονίη τε καὶ ᾿Ηλιόπη ταναῶπις,
Δῆρίς 8᾽ αἰματόεσσα καὶ ouovíg ϑεμερῶπις,
C Καλλιστώ v Δ4ϊἴσχρη τε Θόωσά τε Ζ]ηναίη τε,
Νημερτής τ᾽ ἐρόεσσα μελάγκαρπός v ᾿4σάφεια. — 10
16. "Ὥστε τούτων ἑκάστου σπέρματα τῶν παϑῶν
ἀνακεκραμένα δεδεγμένης ἡμῶν τῆς γενέσεως καὶ
διὰ τοῦτο πολλὴν ἀνωμαλίαν ἐχούσης, εὔχεται μὲν
ὁ νοῦν ἔχων τὰ βελτίονα προσδοκᾷ δὲ καὶ ϑάτερα,
χρῆται δ᾽ ἀμφοτέροις τὸ ἄγαν ἀφαιρῶν. οὐ γὰρ μό- 15
νον “ὁ τῆς αὔριον ἥκιστα δεόμενος᾽ ὥς φησιν Ἐπί-
κουρος ᾿ἥδιστα πρόδεισι πρὸς τὴν αὔριον"᾽ ἀλλὰ καὶ
πλοῦτος εὐφραίνει καὶ δόξα καὶ δύναμις καὶ ἀρχή,
καὶ μάλιστα τοὺς ἥκιστα τἀναντία ταρβοῦντας. ἡ
D γὰρ σφοδρὰ περὶ ἕκαστον ἐπιϑυμία σφοδρότατον so
φόβον ἐμποιοῦσα τοῦ μὴ παραμενεῖν, ἀσϑενῆ τὴν
χάριν ποιεῖ καὶ ἀβέβαιον ὥσπερ φλόγα καταπνεο-
μένην. ᾧ δὲ δίδωσι πρὸς τὴν τύχην ἀδεῶς καὶ
ἀτρόμως εἰπεῖν ὃ λογισμός
“ἡδὺ μὲν ἄν τι φέρῃς; ὀλίγον δ᾽ ἄχος ἂν ἀπολείπῃς.᾽ ss
ὅ κατάρχουσι Mullachius 7 idem 1 p.1 10 μελάγ-
καρπός] μελάγκουρός Tzetzes 11 ὥστε] ὡς δὲ 16 Ἐπέ-

κουρος] Usener. p.307 36 ἀπολεέπῃς] imtell. us. Callimacho
tribuit Schneiderus

ANIMI. 233

τοῦτον ἥδιστα ποιεῖ χρῆσϑαι τοῖς παροῦσι τὸ ϑαρρα-
λέον καὶ μὴ δεδιὸς αὐτῶν τὴν ἀποβολὴν ὡς ἀφό-
Quvov. ἔξεστι γὰρ τὴν ᾿Δναξαγόρου διάϑεσιν., ἀφ᾽
ἧς ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ παιδὸς ἀνεφώνησεν “ἥδειν
5 ϑνητὸν γεννήσας᾽.Ὡ μὴ ϑαυμάξοντας μόνον ἀλλὰ καὶ
μιμουμένους ἐπιλέγειν ἑκάστῳ τῶν τυχηρῶν "οἶδα
τὸν πλοῦτον ἐφήμερον ἔχων καὶ οὐ βέβαιον" "οἶδα E
τὴν ἀρχὴν ἀφελέσθαι δυναμένους τοὺς δεδωκότας"
“οἶδα τὴν γυναῖκα χρηστὴν γυναῖχα δ᾽ οὖσαν" καὶ
10 τὸν φίλον ἄνϑρωπον ὄντα, φύσει εὐμετάβολον ξῷᾷον᾽
ὧς ὃ Πλάτων εἶπεν. αἱ γὰρ τοιαῦται παρασκευαὶ
καὶ διαϑέσεις, ἐάν τι συμβῇ τῶν ἀβουλήτων μὲν
οὐκ ἀπροσδοκήτων δέ, μὴ δεχόμεναι τό “οὐκ ἂν
ᾧμην᾽ καὶ τό "ἄλλ᾽ ἤλκιξον᾽ καὶ τό ' ταῦτ᾽ οὐ προσ-
15 ἑδόκων.,᾽ οἷον πηδήματα καρδίας καὶ σφυγμοὺς ἀφαι-
ροῦσι καὶ ταχὺ πάλιν τὸ μανιῶδες καὶ ταραττόμενον F
ἰδρύουσιν. ὃ μὲν οὖν Καρνεάδης ἐπὶ πραγμάτων
μεγάλων ὑπεμίμνησκεν, ὅτι πᾶν καὶ ὅλον ἐστὶν εἰς
λύπην καὶ ἀϑυμίαν τὸ ἀπροσδόκητον. 7) γὰρ Μακε-
5) δόνων βασιλεία τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας πολλοστη-
μόριον 1v: ἀλλὰ Περσεὺς μὲν ἀποβαλὼν Μακεδονίαν
αὐτός τε κατεϑρήνει τὸν ἑαυτοῦ δαίμονα καὶ πᾶσιν
ἐδόκει δυστυχέστατος ἀνθρώπων γεγονέναι καὶ βαρυ-
ποτμότατος" ὁ δὲ τούτου χρατήσας Αἰμίλιος ἑτέρῳ 475
$5 παραδιδοὺς τὴν ὁμοῦ τι γῆς καὶ ϑαλάττης ἄρχου-
σαν δύναμιν ἐστεφανοῦτο καὶ ἔϑυεν, εὐδαιμονιξό-
μενος εἰκότως. οὗτος μὲν γὰρ ἤδει λαμβάνων ἀρχὴν

11 Πλάτων] Epist. 13 p. 860d 14 τὸ ἄλλα M: πολλὰ
17 ἐνιδρύουσινῦ 246 καὶ £Ovev] κἄϑυεν

284 - DE TRANQUILLITATE

ἀποδοϑησομένην, ἐκεῖνος δ᾽ ἀπέβαλε μὴ προσδοκή-
ὅσας. εὖ δὲ καὶ ὃ ποιητὴς οἷόν ἐστι τὸ παρὰ προσ-
δοκίαν ἐδίδαξεν. ὃ γὰρ Ὀδυσσεὺς τοῦ μὲν κυνὸς
ϑανόντος ἐξεδάκρυσε, τῇ δὲ γυναικὶ κλαιούσῃ παρα-
καϑήμενος οὐδὲν ἔπαϑε τοιοῦτον ἐνταῦϑα μὲν γὰρ δ
ἀφῖκτο τῷ λογισμῷ τὸ πάϑος ὑποχείριον ἔχων καὶ
προκατειλημμένον, εἰς δ᾽ ἐκεῖνο μὴ προσδοκήσας
ἀλλ᾽ ἐξαίφνης διὰ τὸ παράδοξον ἐνέπεσε.

Β 11. Καϑόλου δ᾽ ἐπεὶ τῶν ἀβουλήτων τὰ μὲν
φύσει τὸ λυποῦν καὶ βαρῦνον ἐπιφέρει, τὰ δὲ πλεῖστα 10
δόξῃ δυσχεραίνειν ἐθϑιξόμεϑα καὶ μανθάνομεν. οὐκ
ἄχρηστόν ἐστι πρὸς ταῦτα μὲν ἔχειν ἀεὶ τὸ τοῦ
Μενάνδρου πρόχειρον

“οὐδὲν πέπονθας δεινὸν ἂν μὴ προσποιῇ"

τί γὰρ πρὸς σέ ἐστι, φησίν, ἂν μήτε σαρκὸς ἅπτηται 15
μήτε ψυχῆς, οἷόν ἐστι δυσγένεια πατρὸς d) μοιχεία
γυναικὸς ἢ στεφάνου τινὸς ἢ προεδρίας ἀφαίρεσις,
ὧν οὐ χωλύεται καὶ μὴ παρόντων ἄνθρωπος καὶ
τὸ σῶμα βέλτιστα διακείμενον ἔχειν καὶ τὴν ψυχήν;
πρὸς δὲ τὰ φύσει δοκοῦντα λυπεῖν, οἷα νόσοι καὶ so

C πόνοι καὶ ϑάνατοι φίλων καὶ τέκνων. ἐκεῖνο τὸ
Εὐριπίδειον

"οἴμοι" τί δ᾽ οἴμοι; ϑνητά τοι πεπόνϑαμεν.᾽ἢ

2 ὁ ποιητὴς] Hom. o 304. τ 200 7 ἐκεῖνο E: ἐκεῖνον
8 διὰ τὸ παράδοξον) 'aut ut glossa delendum aut aliad
latet vitium" W . 11 οὐκ Huttenus: καὶ oów 18 Μενάν-
δρου] Kock. 8 p. 52 1 φησίν] sc. Menander, sed Frag-
mentorum collectores non curant 22 Εὐριπίδειον] Nauck
p. 449. intell. οὐκ ἄχρηστόν ἐστιν ἔχειν πρόχειρον

ANIMI. 230

οὐδεὶς γὰρ οὕτω τοῦ παϑητικοῦ καταφερομένου καὶ
ὀλισϑάνοντος ἀντιλαμβάνεται λόγος, ὡς Ó τῆς κοινῆς
καὶ φυσικῆς ἀνάμνησιν ποιῶν ἀνάγκης, 9 διὰ τὸ
σῶμα μεμιγμένος ὁ ἄνθρωπος μόνην ταύτην τῇ τύχῃ
s λαβὴν δίδωσιν, ἐν δὲ τοῖς κυριωτάτοις καὶ μεγίστοις
ἀσφαλὴς ἕστηκεν. ὃ Ζημήτριος τὴν Μεγαρέων πόλιν
καταλαβὼν ἠρώτησε τὸν Zrí(Amova, μή τι τῶν ἐκεί-
νου διήρπασται᾽ καὶ ὃ Στίλπων ἔφη μηδέν᾽ ἰδεῖν
τἀμά" φέροντα. καὶ τοίνυν τῆς τύχης πάντα τἄλλα D
10 λεηλατούσης καὶ περιαιρουμένης, ἔχομέν τι τοιοῦτον
ἐν ἑαυτοῖς
“οἷόν x' οὔτε φέροιεν ᾽Αχαιοὶ οὔτ᾽ ἂν ἄγοιεν.
ὅϑεν οὐ δεῖ παντάπασιν ἐκταπεινοῦν οὐδὲ καταβάλ-
λειν τὴν φύσιν, ὡς μηδὲν ἰσχυρὸν μηδὲ μόνιμον
15 μηδ᾽ ὑπὲρ τὴν τύχην ἔχουσαν" ἀλλὰ τοὐναντίον εἰδό-
τας, ὅτι μικρόν ἐστι μέρος τοῦ ἀνθρώπου τὸ σαϑρὸν
καὶ τὸ ἐπίκηρον., ὃ δέχεται τὴν τύχην, τῆς δὲ βελ-
τίονος μερίδος αὐτοὶ κρατοῦμεν, ἐν d τὰ μέγιστα
τῶν ἀγαϑῶν ἱδρυϑέντα, δόξαι ve χρησταὶ καὶ μαϑή-
20 ματα καὶ λόγοι τελευτῶντες εἰς ἀρετήν, ἀναφαίρετον E
ἔχουσι τὴν οὐσίαν καὶ ἀδιάφϑορον, ἀηττήτους πρὸς
τὸ μέλλον εἶναι xal ϑαρραλέους. πρὸς τὴν τύχην
λέγοντας, ἃ Σωκράτης δοκῶν πρὸς τοὺς κἀτηγόρους

9 τἀμὰ] sc. τὰν ἐμὰν ἐπιστάμαν. Duebnerus etiam ἐπι-
στάμαν reposuit 12 Hom. E484 κ᾽ οὔτε] κ᾿ ἠὲ Homerus
οὔτ᾽ ἂν] ἢ xev idem 18. ταπεινοῦν Stobaeus Ecl. Eth. 2
p. 161 ed. C. Wachsmuth. cf. p. 471d 16 τὸ σαϑρὸν καὶ]
σαϑρόν τὲ καὶ idem 17 ὃ Leonicus: ᾧ 19 (ógvvOévro
codd. 21 ἀηττήτους] ἀνεκπλήκτους Stobaeus. ἀπτοήτους

23 κατηγόρους Stobaeus: κατηγόρους ἄνυτον καὶ μέλητον

286 DE TRANQUILLITATE .

λέγειν πρὸς τοὺς δικαστὰς ἔλεγεν. ὡς ἀποκτεῖναι
μὲν ᾿άνυτος καὶ Μέλητος δύνανται, βλάψαι δ᾽ οὐ
δύνανται. καὶ γὰρ ἡ τύχη δύναται νόσῳ περιβαλεῖν,
ἀφελέσθαι χρήματα, διαβαλεῖν πρὸς δῆμον ἢ τύραν-
vov: κακὸν δὲ καὶ δειλὸν καὶ ταπεινόφρονα καὶ
ἀγεννῆ καὶ φϑονερὸν οὐ δύναται ποιῆσαι τὸν ἀγα-
F ϑὸν καὶ ἀνδρώδη καὶ μεγαλόψυχον καὶ γενναῖον καὶ
ἐλευϑέριον οὐδὲ παρελέσϑαι τὴν διάϑεσιν, ἧς ἀεὶ
παρούσης, πλέον ἢ κυβερνήτου πρὸς ϑάλατταν ὄφε-
λός ἐστι πρὸς τὸν βίον. κυβερνήτῃ γὰρ οὔτε κῦμα 10
πραῦναι τραχὺ καὶ πνεῦμα δυνατόν ἐστιν, οὔϑ᾽ ὅποι
βούλεται δεομένῳ λιμένος τυχεῖν οὔτε ϑαρραλέως
᾿ καὶ ἀτρόμως ὑπομεῖναι τὸ συμβαῖνον" ἀλλ᾽ ξως οὐκ
&xéyvoxs τῇ τέχνῃ χρώμενος 'φεύγει μέγα λαῖφος
ὑποστολίδας,᾽ ἕως “ἐνέρτερον ἱστὸν ἐρεβώδεος ἐκ ϑα- 15
λάδσσης ὑπέρσχῃ᾽, τρέμων κάϑηται καὶ παλλόμενος͵
4761] δὲ τοῦ φρονίμου διάϑεσις τοῖς τε σωματικοῖς πα-
ρέχει γαλήνην, ἐπὶ πλεῖστον ἐκλύουδα τὰς τῶν νό-
60v κατασκευὰς ἐγκρατείᾳ καὶ διαίτῃ σώφρονι καὶ
μετρίοις πόνοις᾽ κἄν τις ἔξωϑεν ἀρχὴ πάϑους ὥσπερ 20
διαδρομὴ γένηται σπιλάδος, “εὐσταλεῖ καὶ κούφῃ
κεραίᾳ παρήνεγκεν᾽ ὥς φησιν ᾿“4κληπιάδης᾽ παρα-
λόγου δέ τινος καὶ μεγάλου καταλαβόντος καὶ κρα-
τήσαντος, ἐγγὺς ὃ λιμὴν καὶ πάρεστιν ἀπονήξασϑαι.
τοῦ σώματος ὥσπερ ἐφολκίου μὴ στέγοντος. 25
18. Τὸν μὲν γὰρ ἀνόητον ὁ τοῦ ϑανάτου φόβος

νι

7 καὶ γενναῖον καὶ ἐλευϑέριον C. Wachsmuth. cf.
Ῥ. 48 8 14 Nauck. p. 911. Bergk.83 p. 730 — 15 ξως] εὖτε
δ᾽ Bergk. ἕως δ᾽ à»? 929 ᾿Δσκληπιάδης) poeta ignotus

ANIMI. 281

οὐχ ὃ τοῦ ζῆν πόϑος ἐκκρέμασϑαι τοῦ σώματος ποιεῖ, Β
περιπεπλεγμένον ὥσπερ τὸν Ὀδυσσέα τῷ ἐρινεῷ, δε-
δοικότα τὴν Χάρυβδιν ὑποκειμένην

“ἔνϑ᾽ οὔτε μίμνειν ἄνεμος οὔτε πλεῖν d,

5 καὶ πρὸς ταῦτα δυσαρέστως καὶ πρὸς ἐκεῖνα περι-
δεῶς ἔχοντα. ὃ δὲ τὴν τῆς ψυχῆς φύσιν ἁμωσγέπως
ἐπινοῶν καὶ τὴν εἰς τὸ βέλτιον αὐτῆς ἢ μηδὲν
κάκιον ἐν τῇ τελευτῇ μεταβολὴν ἐπιλογιξόμενος, οὐ
μικρὸν ἔχει τῆς πρὸς τὸν βίον εὐθυμίας ἐφόδιον

10 τὴν πρὸς τὸν ϑάνατον ἀφοβίαν. ᾧ γὰρ ἕξεστι τῆς
μὲν ἀρεστῆς καὶ οἰκείας μερίδος ἐπικρατούσης ἡδέως
ξῆν, τῶν δ᾽ ἀλλοτρίων καὶ παρὰ φύσιν ὑπερβαλλόν- C
τῶν ἀδεῶς ἀπελϑεῖν εἰπόντα

“λύσει u' ὃ δαίμων αὐτός, ὅταν ἐγὼ ϑέλω"᾽ἢ

15 τί ἂν τούτῳ χαλεπὸν ἢ δύσκολον ἢ ταραχῶδες ἐμ-
πέπτον ἐπινοήσαιμεν; ὁ γὰρ εἰπών 'προκατείλημμαί
σ᾽, ᾧ τύχη, καὶ πᾶσαν τὴν σὴν ἀφήρημαι παρείσδυ-
σιν οὐ μοχλοῖς “οὐδὲ κλεισὶν οὐδὲ τείχεσιν ἐϑάρρυ-
νεν ἑαυτόν, ἀλλὰ δόγμασι καὶ λόγοις ὧν πᾶσι μέτεστι

80 τοῖς βουλομένοις. καὶ δεῖ μηδὲν ἀπογιγνώσκειν μηδ᾽
ἀπιστεῖν τῶν οὕτω λεγομένων, ἀλλὰ ϑαυμάξοντα καὶ
ξηλοῦντα καὶ συνενθουσιῶντα πεῖραν ἅμα λαμβά-
νειν ἑαυτοῦ καὶ κατανόησιν ἐν τοῖς ἐλάττοσι πρὸς
τὰ μείξονα, μὴ φεύγοντα μηδ᾽ ἀπωϑοῦντα τῆς ψυχῆς

15 τὴν ἐπιμέλειαν αὐτῶν μηδὲ διαδιδράσκοντ᾽ εἰς τό D
“τάχα δ᾽ οὐδὲν ἔσται δυσχερέστερον. ἀτονίαν γὰρ

4 Nauck p.81 11 ἀρεστῆς Rh: ἀρετῆς 14 Eur. Bacch.
498 25 sg x0 M 26 ἀτονέαν R: ἀνίαν. cf. p. 460b

238 DE TRANQUILLITATE

ἐμποιεῖ καὶ μαλακίαν ἀγύμναστον ἡ περὶ τὸ ῥᾷστον
ἀεὶ διατρίβουσα καὶ πρὸς τὸ ἥδιστον ἐκ τῶν ἀβου-
λήτων ἀναχωροῦσα γλυκυϑυμία τῆς ψυχῆς. ἡ δὲ
καὶ νόδου καὶ πόνου καὶ φυγῆς μελετῶσα φαντασίαν
ὑφίστασϑαι καὶ προσβιαξζομένη τῷ λογισμῷ πρὸς 5
ἕκαστον εὑρήσει πολὺ τὸ κατεψευσμένον καὶ διάκενον
καὶ σαϑρὸν ἐν τοῖς δοκοῦσι χαλεποῖς καὶ φοβεροῖς,
ὡς ὁ καϑ᾽ ἕκαστον ἀποδείκνυσι λόγος.

19, Καίτοι πολλοὶ καὶ τὸ τοῦ Μενάνδρου πεφρίέ-
καόδιν 10

“οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ξῶντα Τοῦτ᾽ οὐ πείσομαι.

ἀγνοοῦντες ὅσον ἐστὶ πρὸς ἀλυπίαν ἀγαθὸν τὸ με-

E λετᾶν καὶ δύνασϑαι πρὸς τὴν τύχην ἀνεῳγόσι τοῖς
ὄμμασιν ἀντιβλέπειν, καὶ μὴ ποιεῖν ἐν αὑτῷ τὰς
φαντασίας ἀτρίπτους καὶ ἁπαλὰς ὥσπερ ἐνόκιατρα- 15
φούμενον πολλαῖς ἐλπίσιν ὑπεικούσαις ἀεὶ καὶ πρὸς
μηδὲν ἀντιτεινούσαις. ἐκεῖνο μέντοι καὶ πρὸς τὸν
Μένανδρον ἔχομεν εἰπεῖν

“οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ξῶντα Τοῦτ᾽ οὐ πείσομαι.
ἀλλ᾽ ἔστιν εἰπεῖν ξῶντα 'τοῦτ᾽ οὐ ποιήσω, οὐ ψεύδο- so

F μαι, οὐ ῥαδιουργήσω, οὐκ ἀποστερήσω, οὐκ ἐπιβου-
λεύσω.᾽ τοῦτο γὰρ ἐφ᾽. ἡμῖν κείμενον οὐ μικρὸν ἀλλὰ
μέγα πρὸς εὐθυμίαν πάρεστιν.. ὥσπερ αὖ τοὐναντίον

“ἡ σύνεσις, ὅτι σύνοιδα δείν᾽ εἰργασμένος j
οἷον ἕλκος ἐν σαρκὶ τῇ ψυχῇ τὴν μεταμέλειαν αἷμάσ- ss
σουόαν ἀεὶ καὶ νύσσουσαν ἐναπολείπει. τὰς μὲν
γὰρ ἄλλας ἀναιρεῖ λύπας ὃ λόγος. τὴν δὲ μετάνοιαν

9 Μενάνδρου] Kock. 8 p. 108 24 Eur. Or. 896

ANIMI. 22309

αὐτὸς ἐνεργάξεται δακνομένης σὺν αἰσχύνῃ τῆς vv-
χῆς καὶ κολαξομένης ὑφ᾽ αὑτῆς. ὡς γὰρ ol ῥιγοῦν-
τες ἠπιάλοις καὶ πυρετοῖς διακαόμενοι τῶν ταὐτὰ 4171
πασχόντων ἔξωϑεν ὑπὸ καύματος ἢ κρύους μᾶλλον
5 ἐνοχλοῦνται καὶ κάκιον ἔχουσιν, οὕτως ἐλαφροτέρας
ἔχει τὰ τυχηρὰ τὰς λύπας ὥσπερ ἔξωθεν ἐπιφερο-
μένας" τὸ δέ

“οὔ τις ἐμοὶ τῶν ἄλλος ἐπαίτιορ, ἀλλ᾽ ἐγὼ αὐτός
ἐπιϑρηνούμενον τοῖς ἁμαρτανομένοις ἔνδοθεν ἐξ αὐ-
10 τοῦ, βαρύτερον ποιεῖ τῷ αἰσχρῷ τὸ ἀλγεινόν. ὅϑεν
οὔτ᾽ οἰκία πολυτελὴς οὔτε χρυσίου πλῆϑος οὔτ᾽
ἀξίωμα γένους οὔτε μέγεϑος ἀρχῆς οὐ λόγου χάρις
οὐ δεινότης εὐδίαν παρέχει βίῳ καὶ γαλήνην τοσαύ-
την, ὅσην ψυχὴ καϑαρεύουδα πραγμάτων καὶ βου- B
i5 λευμάτων πονηρῶν καὶ τὴν τοῦ βίου πηγὴν τὸ ἦϑος
ἀτάραχον ἔχουσα καὶ ἀμίαντον" ἀφ᾽ ἧς αἵ καλαὶ πρά-
ξεις ῥέουσαι καὶ τὴν ἐνέργειαν ἐνθουσιώδη καὶ (Aa-
ρὰν μετὰ τοῦ μέγα φρονεῖν ἔχουσι καὶ τὴν μνήμην
: ἡδίονα καὶ βεβαιοτέραν τῆς Πινδαρικῆς γηροτρόφου
x ἐλπίδος. οὐ γάρ “αἱ μὲν λιβανωτρίδες᾽ ὡς ἔλεγε
Καρνεάδης ᾿κἂν ἀποχενωθῶσι, τὴν εὐωδίαν ἐπὶ πο-
Avv χρόνον ἀναφέρουσιν"᾽ ἐν δὲ τῇ ψυχῇ τοῦ νοῦν
ἔχοντος αἵ καλαὶ πράξεις οὐκ ἀεὶ κεχαρισμένην καὶ
πρόσφατον ἐναπολείπουσι τὴν ἐπίνοιαν, ὑφ᾽ ἧς τὸ
4 χαῖρον ἄρδεται καὶ τέϑηλε καὶ καταφρονεῖ τῶν ὀδυ-

1 ἐνεργάξεται Madvigius: ἐργάζεται 8. ταὐτὰ Stobaeus
25, 15: ταῦτα 8 cf. Hom. 4 835. Soph. OR 379 τῶν]
τῶνδ᾽ Schneiderus Callimacho versum vindicans 190 Πιν-
δαρικῆς] Bergk. 1 p. 462

240 ᾿ DE TRANQUILLITATE

C ρομένων x«l λοιδορούντων τὸν βίον, ὥς τινα κακῶν
χώραν 1] φυγαδικὸν τόπον ἐνταῦϑα ταῖς ψυχαῖς ἀπο--
δεδειγμένον.

20. ἄγαμαι δὲ καὶ τοῦ ΔΙιιογένους. ὃς τὸν ἐν
“ακεδαίμονι ξένον ὁρῶν παρασκευαξόμενον εἰς éog-
τήν τινα καὶ φιλοτιμούμενον ᾿ἀνὴρ δ᾽ εἶπεν "ἀγα-
ϑὺς οὐ πᾶσαν ἡμέραν ἑορτὴν ἡγεῖται; καὶ πάνυ y&
λαμπράν, εἰ σωφρονοῦμεν. ἱερὸν γὰρ ἁγιώτατον ὃ
κόσμος ἐστὶ καὶ ϑεοπρεπέστατον᾽ εἰς ὃὲ τοῦτον ὃ
ἄνϑρωπος εἰσάγεται διὰ τῆς γενέσεως οὐ χειροκμή-- 10

D vov οὐδ᾽ ἀκινήτων ἀγαλμάτων ϑεατής, ἀλλ᾽ οἷα
νοῦς ϑεῖος αἰσϑητὰ νοητῶν μιμήματα, φησὶν ὃ HA&-
τῶν, ἔμφυτον ἀρχὴν ξωῆς ἔχοντα καὶ κινήσεως ἔφη-
v&v, ἥλιον καὶ σελήνην καὶ ἄστρα καὶ ποταμοὺς νέον
ὕδωρ ἐξιέντας ἀεὶ καὶ γῆν φυτοῖς ve καὶ Goo τρο- 15
'φὰς ἀναπέμπουσαν. ὧν τὸν βίον μύησιν ὄντα καὶ
τελετὴν τελειοτάτην εὐθυμίας δεῖ μεστὸν εἶναι καὶ
γήϑους᾽ οὐχ ὥσπερ oí πολλοὶ Κρόνια καὶ Ζιάσια
καὶ Παναϑήναια καὶ τοιαύτας ἄλλας ἡμέρας περι-
μένουσιν, ἵν᾽ ἡσθῶσι καὶ ἀναπέμψωσιν ὠνητὸν γέ- 30
λωτα, μίμοις καὶ ὀρχησταῖς μισϑοὺς τελέσαντες.. εἶτ᾽

E ἐκεῖ μὲν εὔφημοι καϑήμεϑα κοσμίως" οὐδεὶς γὰρ
ὀδύρεται μυούμενος οὐδὲ ϑρηνεῖ Πύϑια ϑεώμενος
ἢ πίνων ἐν Κρονίοις᾽ ἃς δ᾽ ὃ ϑεὸς ἡμῖν ἑορτὰς
χορηγεῖ καὶ μυσταγωγεῖ καταισχύνουσιν, ἐν ὀδυρ- 35
μοῖς τὰ πολλὰ καὶ βαρυϑυμίαις καὶ μερίμναις ἐπι-
πόνοις διατρίβοντες. καὶ τῶν μὲν ὀργάνων χαίρουσι

οι

Tim p $i e R. τὸ roo? 18 Πλάτων] fort. respicitur ad

ANIMI. 241

τοῖς ἐπιτερπὲς ἠχοῦσι καὶ τῶν ὀρνέων τοῖς ἄδουσι,
καὶ τὰ παίξοντα καὶ σκιρτῶντα τῶν ξῴων ἡδέως
δρῶσι, καὶ τοὐναντίον ὠρυομένοις καὶ βρυχομένοις
καὶ σκυϑρωπάξουσιν ἀνιῶνται' τὸν δ᾽ ἑαυτῶν βίον

5 ἀμειδῆ καὶ κατηφῆ καὶ τοῖς ἀτερπεστάτοις καὶ πά-
ϑεσι καὶ πράγμασι καὶ φροντίσι μηδὲν πέρας ἐχού-
ccu πιεζόμενον ἀεὶ καὶ συνθλιβόμενον δρῶντες, οὐχ
ὅπως αὐτοὶ μὲν ἑαυτοῖς ἀναπνοήν τινα καὶ δαστώνην
πορίξουσί ποϑεν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἑτέρων παρακαλούντων

10 προσδέχονται λόγον, à χρώμενοι καὶ τοῖς παροῦσιν
ἀμέμπτως συνοίσονται καὶ τῶν γεγονότων εὐχαρίστως
μνημονεύσουσι, καὶ πρὸς τὸ λοιπὸν ἵλεων τὴν ἐλ-
πίδα καὶ φαιδρὰν ἔχοντες ἀδεῶς καὶ ἀνυπόπτως
προσάξουσιν.

9 ποϑὲεν *: πόϑεν,;

Plutarchi Moralia. Vol. III. 16

478 ΠΕΡῚ ΦΙΛΑΔΕΛΦΙΑΣ.

ex v 1, Τὰ παλαιὰ τῶν Ζιοσκόρων ἀφιδρύματα Σίπαρ-
v τιᾶται ᾿δόκανα᾽ καλοῦσι" ἔστι δὲ δύο ξύλα παράλ-
B ληλα δυσὶ πλαγίοις ἐπεξευγμένα, καὶ δοκεῖ τῷ φιλα-
δέλφῳ τῶν ϑεῶν οἰκεῖον εἶναι τοῦ ἀναθήματος τὸ
κοινὸν καὶ ἀδιαίρετον. οὕτω δὴ καὶ αὐτὸς ὑμῖν, ὦ
Νιγρῖνε καὶ Κύντε, τὸ σύγγραμμα τοῦτο περὶ φιλα-
δελφίας ἀνατίϑημι, κοινὸν ἀξίοις οὖσι δῶρον. ἐφ᾽
Q γὰρ προτρέπεται, ταῦτα πράττοντες ἤδη μαρτυ-
ρεῖσϑαι μᾶλλον ἢ παρακαλεῖσϑαι δόξετε. καὶ τὸ χαῖς-
gov ὑμῷν ἐφ᾽ οἷς κατορϑοῦτε ποιήσει τῇ κρίσει τὴν
ἐπιμονὴν βεβαιοτέραν, ὥσπερ ἐν χρηστοῖς καὶ φιλο-
C κάλοις ϑεαταῖς εὐημερούντων. ᾿Αρίσταρχος μὲν οὖν
ὁ Θεοδέκτου πατήρ, ἐπισκώπτων τὸ πλῆϑος τῶν
σοφιστῶν, ἔλεγε πάλαι μὲν ἑπτὰ σοφοὺς μόλις γενέ-
σϑαι, τότε δὲ μὴ ῥαδίως ἂν ἰδιώτας τοσούτους εὗρε-
ϑῆναι. ἐγὼ δ᾽ δρῶ xa9' ἡμᾶς τὴν φιλαδελφίαν οὕτω
σπάνιον οὖσαν, ὡς τὴν μισαδελφίαν ἐπὶ τῶν παλαιῶν,
ἧς γε τὰ φανέντα παραδείγματα τραγῳδίαις καὶ ϑεά-
τροῖς ὁ βίος ἐξέδωκε διὰ τὸ παράδοξον" οἱ δὲ νῦν
ἄνϑρωποι πάντες, ὅταν ἐντυγχάνωσι χρηστοῖς ἀδελ-
φοῖς, ϑαυμάξουσιν οὐδὲν ἧττον ἢ τοὺς ΜΜολιονίδας
ἐκείνους, συμφυεῖς τοῖς σώμασι γεγονέναι δοκοῦν-
τας᾽ καὶ τὸ χρῆσϑαι κοινῶς τοῖς πατρῴοις χρήμασι

1 Διοσκόρων *: διοσκούρων

DE FRATERNO AMORE. 248

καὶ φίλοις καὶ δούλοις οὕτως ἄπιστον ἡγοῦνται καὶ
τερατῶδες, ὡς τὸ χρῆσϑαι μίαν ψυχὴν δυεῖν σω- Ὁ
μάτων χερσὶ καὶ ποσὶ καὶ ὀφθαλμοῖς.
2, Καίτοι τὸ παράδειγμα τῆς χρήσεως τῶν ἀδελ-
5 φῶν ἡ φύσις οὐ μακρὰν ἔϑηκεν, ἀλλ᾽ ἐν αὐτῷ τῷ
σώματι τὰ πλεῖστα τῶν ἀναγκαίων διττὰ καὶ ἀδελφὰ
καὶ δίδυμα μηχανησαμένη, χεῖρας πόδας ὄμματ᾽ ὦτα
ὀῖνας, ἐδίδαξεν ὅτι ταῦτα πάντα σωτηρίας ἕνεκα
καὶ συμπράξεως κοινῆς οὐ διαφορᾶς καὶ μάχης οὕτω
10 διέστησεν᾽ αὐτάς τὲ τὰς χεῖρας εἰς πολλοὺς καὶ ἀνί-
ὅσους δακτύλους σχίσασα πάντων ὀργάνων ἐμμελέ-
στατα καὶ τεχνικώτατα παρέσχεν, ὥστ᾽ ᾿ἀναξαγόραν
τὸν παλαιὸν ἐν ταῖς χερσὶ τὴν αἰτέαν τίϑεσϑαι τῆς E
ἀνθρωπίνης δοφίας καὶ συνέσεως. ἀλλὰ τούτου μὲν
15 ἔοικεν ἀληϑὲς εἶναι vobvavríov: οὐ γὰρ ὅτι χεῖρας
ἔσχεν ἄνϑρωπος, σοφώτατον᾽ ἀλλ᾽ ὅτι φύσει λογι-
κὸν ἦν καὶ τεχνικόν, ὀργάνων φύσει τοιούτων ἔτυχεν.
ἐκεῖνο δὲ παντὶ δῆλον, ὡς ἀπὸ σπέρματος ἑνὸς καὶ
μιᾶς ἀρχῆς ἡ φύσις ἀδελφοὺς δύο. καὶ τρεῖς καὶ
0 πλείονας ἐποίησεν οὐ πρὸς διαφορὰν καὶ ἀντίταξιν,
ἀλλ᾽ ὅπως χωρὶς ὄντες ἀλλήλοις μᾶλλον συνεργῶσιν.
of γὰρ δὴ τρισώματοι καὶ ἑκατόγχειρες. εἴπερ ἐγέ-
vovto, συμφυεῖς ὄντες πᾶσι τοῖς μέρεσιν, οὐδὲν
ἐκτὸς αὑτῶν οὐδὲ χωρὶς ἐδύναντο ποιεῖν" ὃ τοῖς
86 ἀδελφοῖς ὑπάρχει. καὶ μένειν καὶ ἀποδημεῖν ἅμα
καὶ πολιτεύεσϑαι καὶ γεωργεῖν δυναμένοις δι’ ἀλλή-
λων. ἄνπερ ἣν ἡ φύσις ἔδωκεν εὐνοίας καὶ συμφω-
νίας ἀρχὴν φυλάττωσιν᾽ εἰ δὲ μή, ποδῶν οὐδέν,

11 φύσει] del. Steginannus 24 αὑτῶν *: αὐτῶν
16*

244 DE FRATERNO

οἶμαι, διοίδουσιν ἀλλήλους ὑποσκελιξόντων καὶ δα-
κτύλων ἐμπλεκομένων καὶ διαστρεφομένων παρὰ φύ-
σιν ὑπ’ ἀλλήλων. μᾶλλον δ᾽ ὥσπερ ἐν ταὐτῷ σώματι
μιᾶς κοινωνοῦντα φύσεως καὶ τροφῆς τὰ ὑγρὰ καὶ

479 ξηρὰ καὶ ψυχρὰ καὶ ϑερμά, τῇ ὁμονοίᾳ καὶ συμ-

φωνίᾳ τὴν ἀρίστην καὶ ἡδίστην κρᾶσιν ἐμποιεῖ καὶ
ἁρμονίαν, ἧς χωρὶς οὔτε
| ᾿πλούτου᾽

φασὶν οὔτε

“τᾶς ἰσοδαίμονος ἀνθρώποις βασιληίδος ἀρχᾶςἢ
εἶναί τινα χάριν καὶ ὄνησιν᾽ ἂν δὲ πλεονεξία καὶ
στάσις αὐτοῖς ἐγγένηται, διέφϑειρεν αἴσχιστα καὶ
συνέχεε τὸ ξῷον" οὕτως ἀδελφῶν ὁμοφροσύνῃ καὶ
γένος καὶ οἶκος ὑγιαίνει καὶ τέϑηλε, καὶ φίλοι καὶ
συνήϑεις ὥσπερ ἐμμελὴς χορὸς οὐδὲν οὔτε zQáccov-
σιν ἐναντίον οὔτε λέγουσιν οὔτε φρονοῦσιν᾽

“ἐν δὲ διχοστασίῃ καὶ ὁ πάγκακος ἔμμορε τιμῆς .᾽
οἰκέτης διάβολος ἢ κόλαξ παρενδὺς ϑυραῖος ἢ πολί-
B της βάσκανος. ὡς γὰρ αἵ νόδοι τοῖς σώμαδι μὴ
προδιεμένοις τὸ οἰκεῖον πολλῶν ἐμποιοῦσιν ἀτόπων
καὶ βλαβερῶν ὀρέξεις, οὕτως ἡ πρὸς τὸ συγγενὲς
διαβολὴ καὶ ὑφόρασις ὁμιλίας ἐπάγεται φαύλας καὶ
πονηρὰς εἰς τὸ ἐλλιπὲς ἔξωϑεν ἐπιρρεούδας.

ὃ. Ὁ μὲν οὖν ᾿ἀρκαδικὸς μάντις ἀναγκαίως πόδα
ξύλινον προσεποιήσατο καϑ' ᾿Ηρόδοτον, τοῦ οἰκείου
στερηϑείς᾽ ἀδελφὸς δὲ πολεμῶν ἀδελφῷ καὶ κτώμε-

8 Bergk. 3 p. 697 17 versum proverbialem Callimacho

vindicat Schneiderus 24 ἀναγκαίως] δικαίως Stobaeus
(vol. IV p. 229 Mein) 25 Ἡρόδοτον] 9, 31 '

20

AMORE. 245

vog ὀϑνεῖον ἐξ ἀγορᾶς ἢ παλαίστρας ἑταῖρον οὐδὲν
ἔοικεν ἄλλο ποιεῖν ἢ σάρκινον καὶ συμφυὲς éxov-
σίως ἀποκόψας μέλος ἀλλότριον προστρίβεσϑαι καὶ
προσαρμόττειν. αὐτὴ γὰρ ἡ προσδεχομένη καὶ ξη-Ο
5 τοῦσα φιλίαν καὶ ὁμιλίαν χρεία διδάσκει τὸ συγγενὲς
τιμᾶν καὶ περιέπειν καὶ διαφυλάττειν, ὡς ἀφίλους
καὶ ἀμίκτους καὶ μονοτρόπους ζῆν μὴ δυναμένους
μηδὲ πεφυκότας. ὅϑεν ὃ Μένανδρος ὀρϑῶς
“οὐκ ἐκ πότων καὶ τῆς x«9' ἡμέραν τρυφῆς
10 ξητοῦμεν ᾧ πιστεύσομεν τὰ τοῦ βίου (φησῶ),
πάτερ; οὐ περιττὸν οἴετ᾽ ἐξευρηκέναι
ἀγαϑὸν ἕκαστος, ἂν ἔχῃ φίλου σκιάν:
σκιαὶ γάρ εἰσιν ὄντως αἱ πολλαὶ φιλίαι καὶ μιμή-
ματα καὶ εἴδωλα τῆς πρώτης ἐκείνης, ἣν παισί τὲ Ὁ
τι πρὸς γονεῖς ἣ φύσις ἀδελφοῖς τε πρὸς ἀδελφοὺς
ἐμπεποίηκε, κἀκείνην ὃ μὴ σεβόμενος μηδὲ τιμῶν
ἄρά τινα πίστιν εὐνοίας τοῖς ἀλλοτρίοις δίδωσιν;
ἢ ποῖός τίς ἐστιν ὃ τὸν ἑταῖρον ἐν φιλοφροσύναις
καὶ γράμμασιν ἀδελφὸν προσαγορεύων, τῷ δ᾽ ἀδελφῷ
: μηδὲ τὴν αὐτὴν ὁδὸν οἰόμενος δεῖν βαδίξειν; ὡς
γὰρ εἰκόνα κοσμεῖν ἀδελφοῦ τὸ δὲ σῶμα τύπτειν
καὶ ἀκρωτηριάξειν μανικόν, οὕτω τοὔνομα σέβεσϑαι
καὶ τιμᾶν ἐν ἑτέροις αὐτὸν δὲ μισεῖν καὶ φεύγειν
οὐχ ὑγιαίνοντός ἔστιν, οὐδ᾽ ἐν νῷ πώποτε τὴν φύ-
55 ὅν ὡς ἁγιώτατον καὶ μέγιστον ἱερὸν λαβόντος. E
4. Οἶδα γοῦν ἐμαυτὸν ἐν Ῥώμῃ δυεῖν ἀδελφῶν
8 προστρέβεσθϑαι Stobaeus: προστέθεσθϑαι. 8. έναν-

ógog] Kock. 3 p. 19 11 πάτερ: Madvigius: πάτερ 12
| σκπιᾶν;: idem: σκιάν 17 τινὰ Duebnerus: τένα

246 DE FRATERNO

ἀναδεξάμενον δίαιταν, ὧν ἅτερος ἐδόκει φιλοσοφεῖν"
ἦν δ᾽ ὡς ἔοικεν οὐ μόνον ἀδελφὸς ἀλλὰ καὶ φιλό-
δοφος ψευδεπίγραφος καὶ ψευδώνυμος᾽ ἐμοῦ γὰρ
ἀξιοῦντος αὐτὸν ὡς ἀδελφῷ καὶ ἰδιώτῃ φιλόσοφον
προσφέρεσϑαι, vob ^ εἶπεν “ὡς πρὸς ἰδιώτην ἀλη-
ϑῶς. ἐγὼ δ᾽ οὐ σεμνὸν οὐδὲ μέγα ποιοῦμαι τὸ ἐκ
τῶν αὐτῶν μορίων γεγονέναι. σὺ μέν᾽ ἔφην ἐγώ
F 'δῆλος εἶ μηδὲ τὸ ἐκ μορίων γεγονέναι μέγα καὶ
σεμνὸν ἡγούμενος. ἀλλ᾽ οἵ γε ἄλλοι πάντες, εἰ καὶ
μὴ φρονοῦσιν οὕτω, λέγουσι γοῦν καὶ ἄδουσιν, ὡς
γονεῦσι τιμὴν μετὰ ϑεοὺς πρώτην καὶ μεγίστην ἥ
τε φύσις ὅ τε τὴν φύσιν σῴξων νόμος ἀπέδωκε᾽ καὶ
οὐκ ἔστιν ὅ τι μᾶλλον ἄνϑροωποι κεχαρισμένον ϑεοῖς
δρῶσιν, ἢ τοκεῦσιν αὑτῶν καὶ τροφεῦσι “παλαιὰς
ἐπὶ νέαις δανεισϑείσας᾽ χάριτας εὐμενῶς καὶ προϑύ-
Mog ἐχτίνοντες. οὐδ᾽ αὖἡ πάλιν μείξων ἐπίδειξις
ἀϑέου γέγονε τῆς περὶ γονεῖς ὀλιγωρίας καὶ πλημ-
μελείας᾽ διὸ τοὺς μὲν ἄλλους κακῶς ποιεῖν ἀπεί-

480 euros, μητοὶ δ᾽ αὑτοῦ καὶ πατρὶ τὸ μὴ παρέχειν

᾿ξαυτοὺς δρῶντας ἀεὶ καὶ λέγοντας ἀφ’ ὧν εὐφρα-
ψοῦνται, κἂν μὴ προσῇ τὸ λυποῦν, ἀνόσιον ἡγοῦνται
καὶ ἄ ἄϑεσμον. τίς οὖν ἐστι παρὰ παίδων γονεῦσιν ἢ
πρᾶξις ἢ χάρις ἢ διάϑεσις μᾶλλον εὐφραίνειν δυνα
μένη τῆς πρὸς ἀδελφὸν εὐνοίας βεβαίου καὶ φιλίας:

e

D. Ἦ τοῦτό γε ῥάδιόν ἐστιν ἀπὸ τῶν ἐναντίων 25

καταμαϑεῖν. ὅπου γὰρ οἰχότριβα τιμώμενον ὑπὸ

4 ἀδελφῷ) ἀδελφὸν ἀδελφῷ Stegmannus 15 ἐπὶ
νέαις] ἐπὶ νέοις Madvigius coll. Plat. de Legg. p. 717€
19 αὑτοῦ] fort. αὑτοὺς, deleto proximo ἑαυτοὺς

AMORE. 941

πατρὸς ἢ μητρὸς υἱοὶ προπηλακίξοντες καὶ φυτῶν
καὶ χωρέων οἷς ἔχαιρον ἀμελοῦντες ἀνιῶσιν αὐτούρ,
καὶ κύων τις οἰκογενὴς παρορώμενος καὶ ἵππος ἅπτε- Β
ται φιλοστόργων καὶ φιλοτίμων γερόντων, ἄχϑονται
5 δὲ καὶ παισὶν ἀκροάματα καὶ ϑεάματα καὶ ἀϑλητάς,
οὗς ἐθαύμαξον αὐτοί, διασύρουσι καὶ καταφρονοῦ-
σιν" ἧπου μετρίως ἔχουσιν υἱοῖς διαφερομένοις καὶ
μισοῦσιν ἀλλήλους καὶ κακῶς λέγουσι καὶ πρὸς ἔργα
καὶ πράξεις ἀντιταττομένοις ἀεὶ καὶ καταλυομένοις
10 ὑπ’ ἀλλήλων; οὐκ ἂν εἴποι tig" οὐκοῦν τοὐναντίον
ἐρῶντες ἀλλήλων καὶ φιλοῦντες ἀδελφοί. καὶ ὅδον
ἡ φύσις τοῖς σώμασι διέστησεν, ἐπὶ ταὐτὸ τοῖς πά-
ϑεσι καὶ τοῖς πράγμασιν ἀποδιδόντες. καὶ λόγους C
κοινοὺς καὶ διατριβὰς ἅμα καὶ παιδιὰς μετ᾽ ἀλλήλων
15 ἔχοντες, ἡδεῖαν καὶ μακαρίαν παρεδκευάκαδι γηρο-
τρόφον τοῖς γονεῦσι τὴν φιλαδελφίαν. οὔτε γὰρ
φιλόλογος πατὴρ οὕτως οὔτε φιλότιμος οὔτε φιλο-
χρήματος γέγονεν dg φιλότεκνος᾽ διὸ τοὺς υἱοὺς
οὔτε λέγοντας οὔτε πλουτοῦντας οὔτ᾽ ἄρχοντας ἡδέως
s οὕτως ὧς φιλοῦντας ἀλλήλους ὁρῶσιν. ᾿“πολλωνίδα
γοῦν τὴν Κυξικηνήν. Εὐμένους δὲ τοῦ βασιλέως
μητέρα καὶ τριῶν ἄλλων. ᾿Αττάλου καὶ Φιλεταίρου
καὶ ᾿Αϑηναίου, λέγουσι μακαρίξειν ἑαυτὴν ἀεὶ καὶ
τοῖς θεοῖς χάριν ἔχειν οὐ διὰ τὸν πλοῦτον οὐδὲ διὰ
46 τὴν ἡγεμονίαν, ἀλλ᾽ ὅτι τοὺς τρεῖς υἱοὺς ἑώρα τὸν
πρεσβύτατον δορυφοροῦντας κἀκεῖνον ἐν μέσοις αὐ-
τοῖς δόρατα καὶ ξίφη φοροῦσιν ἀδεῶς διαιτώμενον. D

6 o)g R: ὅσους 1ὅ γηφοτρόφον) cf. Bergk. 1 p. 462
20 ᾿“πολλωνιάδα Polyb. 23,

948 DE FRATEENO

ὥσπερ αὖ τοὐναντίον. ᾿Δοτοξέρξης αἰσθόμενος ἦχον
τὸν υἱὸν ἐκεβεβουλευκχότα τοῖς ἀδελφοῖς ἀθυμήσας
ἀπέϑανε"

“χαλεποὶ πόλεμοι γὰρ ἀδελφῶν"
ὡς Εὐρεπέδης- εἴρηκεν ὄντες. χαλεπώτατοι τοῖο yo- 5
νεῦσιν «Uroi; εἶσιν. ὃ γὰρ μισῶν τὸν ἀδελφὸν
αὑτοῦ καὶ βαρυνόμενος οὐ δύναται μὴ τὸν γεννή-
ὅαντα μέμφεσθαι x«l τὴν τεκοῦσαν.

6. Ὁ μὲν οὖν Πεισίστρατος ἐκιγαμῶν ἐνηλίκοις
οὖσε τοῖς wíoi;, ἔφη. καλοὺς ἐκείνους κἀγαθοὺς 10
ἡγοίαενος, ἔτε πλειόνων ἐϑέλειν τοιούτων πατὴρ

E γενέσϑαι. χρηστοὶ ài καὶ δέκαιοι παῖδες οὐ μόνον
διὰ τοὺς γονεῖς ἀγαπήσουσιε μᾶλλον ἀλλήλους, ἀλλὰ
καὶ τοὺς γονεῖς: δε᾽ ἀλλήλους" οὕτως ἀεὶ καὶ φρο-
νοῦντες καὶ λέγοντες, ὅτε τοῖς γονεῦσιν ἀντὶ πολλῶν i5
χάοεν ὀφείλοντες μάλιστα διὰ τοὺς ἀδελφοὺς ὀφεί-
λουσεν. ὡς τοῦτο δὴ κτημάτων ἁπάντων τιμιώτατον
καὶ ἥδιστον ἔχοντες παρ᾽ αὐτῶν. εὖ γέ τοι καὶ
Ὅμηρος πεποέηχε Τηλέμαχον ἐν συμφορᾷ τὸ ἀνά-
δελφον τεϑέμενον" 30

“ὧδε γὰρ ἡμετέρην γενεὴν μούνωσε Κρονίων.

Ε ὁ δ᾽ Ἡσίοδος οὐκ εὖ παραινεῖ “μουνογενῆ παῖδα
τῶν πατρῴων ἐπέπκληρον εἶναι, καὶ ταῦτα τῶν Μουσῶν
γεγονὼς κεϑητής, ἃς δμοῦ δι᾽ εὔνοιαν ἀεὶ καὶ φιλα-
δελφέαν οὔσας οὕτως ὠνόμαξον. πρὸς μὲν οὖν yo-5.

1 ud c Los - ,
πίδης] Mauckt P. 6:5 2 ef. Stob. 84; S ebns dra eis

Doehn &- l 4 * hs
el erus: παὲ ἄγαθοὺς — 12 cf. Stob. 84,11 19 Ὅμηρος)

$2 ἩΗσέοδος
Qrouctor μοέσας ]ODs376 25 ὠνόμαξον Herwerdenus:

AMORE. 249

νεῖς ἡ φιλαδελφέα τοιοῦτόν ἐστιν, ὥστε τὸ φιλεῖν
ἀδελφὸν εὐθὺς ἀπόδειξιν εἶναι τοῦ καὶ τὴν μητέρα
φιλεῖν καὶ τὸν πατέρα᾽ πρὸς δὲ παῖδας αὑτοῦ δί-
δαγμα καὶ παράδειγμα φιλαδελφέαρ, οἷον οὐδὲν ἄλλο"
ὅ καὶ τοὐναντίον αὖ πονηρὸν ὥσπερ ἐξ ἀντιγράφου
πατρῴου τὴν μισαδελφίαν ἀναλαμβάνουσιν. ὃ γὰρ 481
ἐν δίκαις καὶ στάσεσι καὶ ἀγῶσι πρὸς ἀδελφοὺς
ἐγγεγηρακὼς εἶτα τοὺς υἱοὺς ὁμονοεῖν παρακαλῶν
“ἄλλων ἰατρός, αὐτὸς ξλκεσιν oiov,
10 ἀσϑενῆ ποιεῖ τοῖς ἔργοις τὸν λόγον. εἰ γοῦν ὃ Θη-
βαῖος ᾿Ετεοκλῆς πρὸς τὸν ἀδελφὸν εἰρηκώς
“ἄστρων ἂν ἔλθοιμ᾽ ἡλίου πρὸς ἀντολὰς
καὶ γῆς ἔνερθε δυνατὸς ὧν δρᾶσαι τάδε,
τὴν ϑεῶν μεγίστην ὥστ᾽ ἔχειν τυραννίδα"
1; τοῖς αὑτοῦ πάλιν παρεκελεύετο τέκνοις
“ἰσότητα τιμᾶν. ἣ φίλους ἀεὶ φίλοις
πόλεις τε πόλεσι συμμάχους τε συμμάχοις
συνδεῖ" τὸ γὰρ ἴσον νόμιμον ἀνθρώποις ἔφυ.
τίς οὐκ ἂν αὐτοῦ κατεφρόνησε; ποῖος δ᾽ ἂν ἦν 6 B
20 4τρεύς. εἰ τοιαῦτα δειπνίσας τὸν ἀδελφὸν ἐγνωμο-
λόγει πρὸς τοὺς παῖδας
“φίλων ys μέντοι χρῆσις ἡ πρὸς αἵματος
μόνη κακοῦ ῥέοντος ὠφελεῖν φιλεῖ;
T. Zhi καὶ γονέων κακὴν γηροτρόφον οὖσαν καὶ
35 κακίονα παιδοτρόφον τέκνων ἐκκαϑαίρειν προσήκει
9 Nauck p. 708 ἕλκεσιν p. 71 ἢ: ἕλκεσι 12 Eur.

Phoen. 605 14 ϑεῶν idem: τῶν ϑεῶν — 10 id. ibid. 587
29 Nauck. p.919 28 ῥέοντος] παρόντος Nauckius

250 DE FRATERNO

τὴν μισαδελφίαν. ἔστι δὲ καὶ πρὸς πολίτας διάβο-
Aog καὶ κατήγοροφ᾽ οἴονται γὰρ οὐκ ἂν ἐκ τοσῆσδε
συντδοφίας καὶ συνηϑείας καὶ οἰκειότητος ἐχϑροὺρ

C xol πολεμίους γενέσϑαι. μὴ πολλὰ καὶ πονηρὰ συν-
εἰδότας ἀλλήλοις. μεγάλαι γὰρ αἰτίαι μεγάλην δια- 5
λύουσιν δὔνοιαν καὶ φιλίαν" ὅϑεν οὐδὲ ῥαδίως αὖϑιες
ἐνδέχονται διαλύσεις. ὥσπερ γὰρ và συμπαγέντα, κἂν
χαλάσῃ τὸ ἐχέχολλον, ἐνδέχεται πάλιν δεθῆναι καὶ
συνελϑεῖν, συμφυοῦς δὲ σώματος ῥαγέντος ἢ σχι-
σϑέντος ἔργον ἐστὶ κόλλησιν εὑρεῖν καὶ σύμφυσιν" 10
οὕτως αἱ μὲν ὑπὸ χρείας συνημμέναι φιλίαι κἂν δια-
στῶσιν οὐ χαλεπῶς αὖϑις ἀναλαμβάνουσιν" ἀδελφοὶ
δὲ τοῦ κατὰ φύσιν ἐκπεσόντες οὔτε ῥαδίως συνέρχον-
ται. κἂν συνέλθωσι, ῥυπαρὰν καὶ ὕποπτον οὐλὴν αἴ

D διαλύσεις ἐφέλκονται. πᾶσα μὲν. οὖν ἔχϑρα πρὸς 1:5
ἄνθρωπον ἀνθρώπῳ μετὰ τῶν μάλιστα λυπούντων
ἐνδυομένη παϑῶν, φιλονεικίας ὀργῆς φϑόνου μνησι-
κακίας, ὀδυνηρόν ἐστι καὶ ταραχῶδες᾽ ἡ δὲ πρὸς &ÓsA-
qóv, ᾧ ϑυσιῶν τε κοινωνεῖν ἀνάγκη καὶ ἱερῶν πα-
τρῴων ὁμόταφόν τε γενέσϑαι καί που σύνοικον ἢ 530
γείτονα χωρίων, ἐν ὄμμασιν ἔχει τὸ λυπηρόν. ὑπο-
μιμνήσχουσα καϑ' ἡμέραν τῆς ἀνοίας καὶ παραφρο-
σύνης, δι᾽ ἣν τὸ ἥδιστον καὶ συγγενέστατον πρόσωπον

E βλέπεται σκυϑρωπότατον, ἥ τε προσφιλὴς ἐκ νέων
φωνὴ καὶ συνήϑης ἀκοῦσαι φοβερωτάτη γέγονε. πολ-- 25
λοὺς δὲ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν δρῶντες οἰχίᾳ τε μιᾷ
χρωμένους καὶ τραπέξῃ καὶ χωρίοις ἀνεμήτοις καὶ
ἀνδραπόδοις. αὐτοὶ καὶ φίλους διήρηνται καὶ ξένους,
ἐχϑρὰ πάντα τὰ προσφιλῆ τοῖς ἀδελφοῖς νέμοντες"

)

ΑΜΟΒΕ. 201

καὶ ταῦτα, πᾶσιν ἐν μέσῳ λογίξεσϑαι παρόντος, ὅτι
“ληιστοί᾽ μέν τε φίλοι καὶ συμπόται ᾿ἱκτητοί᾽ δὲ κη-
δεσταὶ καὶ συνήϑεις, τῶν πρώτων ὥσπερ ὅπλων ἢ
ὀργάνων διαφϑαρέντων᾽ ἀδελφοῦ δ᾽ ἀντέκτησις οὐκ

5 ἔστιν, ὥσπερ οὐδὲ χειρὸς ἀφαιρεθείσης οὐδ᾽ ὄψεως
ἐκκοπείσης" ἀλλ᾽ ὀρθῶς ἡ Περσὶς εἶπεν, ἀντὶ τῶν
τέκνων ἑλομένη σῷσαι τὸν ἀδελφόν. ὅτι παῖδας μὲν F
ἑτέρους κτήσασθαι δύναιτ᾽ ἄν, ἀδελφὸς δ᾽ ἄλλος
αὐτῇ, γονέων μὴ ὄντων, οὐκ ἂν γένοιτο.

19 8. Τί δῆτα χρὴ ποιεῖν, φαίη τις ἄν, ὅτῳ φαῦ-
Aoc ἀδελφὸς γένοιτο; πρῶτον ἐκχεῖνο μνημονεύειν,
ὅτι παντὸς ἅπτεται γένους φιλίας ἡ φαυλότης, καὶ
κατὰ τὸν Σοφοκλέα

“τὰ πλεῖστα φωρῶν αἰσχρὰ φωράσεις βροτῶν.

15 οὔτε γὰρ τὸ συγγενικὸν οὔτε τὸ ἑταιρικὸν οὔτε τὸ
ἐρωτικὸν εἰλικρινὲς καὶ ἀπαϑὲς καὶ καϑαρὸν ἔστιν
εὑρεῖν κακίας. ὃ μὲν οὖν Μάκων μικρὰν γυναῖκα 489
γήμας ἔφη τὰ ἐλάχιστα δεῖν αἱρεῖσϑαι τῶν κακῶν,
ἀδελφῷ δὲ σωφρόνως παραινέσειεν ἄν τις τὰ οἰχειό-

30 rove τῶν κακῶν ὑπομένειν μᾶλλον ἢ πειρᾶσϑαι τῶν
ἀλλοτρίων" τοῦτο γὰρ ἀνέγκλητον ὡς ἀναγκαῖον,

- éxsivo δὲ ψεκτὸν ὡς αὐθαίρετον. οὐ γὰρ ὁ συμ-
πότης οὐδ᾽ ὁ συνέφηβος οὐδ᾽ ὃ ξένος

“αἰδοῦς ἀχαλκεύτοισιν ἔξευκται πέδαις,
456 ἀλλ᾽ ὃ σύναιμος καὶ σύντροφος καὶ ὁμοπάτωρ καὶ

2 ληιστοὶ] cf. Hom. I 406 6 Περσὶς] Herod. 8, 119
18 Σοφοκλέα] Nauck. p. 811 14 φωρῶν] δ᾽ ἐφορῶν aut
αἴσχρ᾽ ἐφευρήσεις F. G. Schmidtius 24 Nauck. p. 549

ἀχαλκεύτοισιν ἔξευκται) recte habere monuit idem

. 252 DE FRATERNO

ὁμομήτωρ, € καὶ τῶν ἁμαρτημάτων εἰκός ἐστιν émc-
χωρεῖν ἔνια, καὶ παρείκειν λέγοντα πρὸς ἀδελφὸν
ἐξαμαρτάνοντα

“τοὔνεκά σ᾽ οὐ δύναμαι προλιπεῖν δύστηνον ἐόντα᾽

καὶ φαῦλον καὶ ἀνόητον, μὴ καὶ λάϑω τι πατρῷον
B ἢ μητρῷον ἐνεσταγμένον ἀπὸ σπέρματος νόσημα χα-
λεπῶς καὶ πικρῶς τῷ μισεῖν ἐν Gol κολάζων. τοὺς
μὲν γὰρ ἀλλοτρίους, ὡς ἔλεγε Θεόφραστος, οὐ φε-
λοῦντα δεῖ κρίνειν ἀλλὰ κρέίναντα φιλεῖν" ὅπου δ᾽
ἡ φύσις ἡγεμονίαν τῇ κρίσει πρὸς εὔνοιαν οὐ δι-
δωσιν οὐδ᾽ ἀναμένει τὸν ϑρυλούμενον τῶν ἁλῶν
μέδιμνον ἀλλὰ συγγεγέννηκε τὴν ἀρχὴν τῆς φιλίας,
ἐνταῦϑα δεῖ μὴ πικροὺς εἶναι μηδ᾽ ἀκριβεῖς τῶν
ἁμαρτημάτων ἐξεταστάς. νυνὶ δὲ τί ἂν λέγοις, εἰ
ξένων ἀνθρώπων καὶ ἀλλοτρίων ἐκ πότου τινὸς 1
Ο παιδιᾶς ἢ παλαίστρας προσφϑαρέντων ἁμαρτήματα
ῥαδίως ἔνιοι φέροντες καὶ ἡδόμενοι, δύσκολοι καὶ
ἀπαραίτητοι πρὸς τοὺς ἀδελφούς εἰσιν; ὅπου καὶ
κύνας χαλεποὺς καὶ ἵππους, πολλοὶ δὲ καὶ λύγκας
αἰλούρους πιϑήκους λέοντας τρέφοντες καὶ ἀγαπῶν-
τες. ἀδελφῶν οὐχ ὑπομένουσιν ὀργὰς ἢ ἀγνοίας ἢ
φιλοτιμίας; ἕτεροι δὲ παλλακίσι καὶ πόρναις οἰκίας
καὶ ἀγροὺς καταγράφοντες ὑπὲρ οἰκοπέδονυ καὶ γω-
νίας πρὸς ἀδελφοὺς διαμονομαχοῦσιν; εἶτα τῷ μισα-
δέλφῳ μισοπονηρίαν ὄνομα ϑέμενοι, περινοστοῦσιν
D ἐν τοῖς ἀδελφοῖς τὴν κακίαν προβαλλόμενοι καὶ λοι--
2 πρὸς ἀδελφὸν ἐξαμαρτάνοντα] insiticia videntur W

4 Hom. » 331 τοὔνεκα σ᾽] τῷ σε καὶ ob Homerus 19
λύγκας *: Aóyyag 26 £v] ἐν μὲν

20

AMORE. 209

δοροῦντες, ἐν δὲ τοῖς ἄλλοις μὴ δυσχεραίνοντες
ἀλλὰ χρώμενοι πολλῇ καὶ συνόντες.
9. Ταυτὶ μὲν οὖν ἔστω προοίμια τοῦ λόγου παν-
τός. ἀρχὴν δὲ τῆς διδασκαλίας μὴ τὴν νέμησιν τῶν
5 πατρῴων, ὥσπερ ἕτεροι, λάβωμεν, ἀλλὰ τὴν ἔτι ξών-
τῶν ἁμαρτανομένην τῶν γονέων ἅμιλλαν καὶ ξηλο-
τυπίαν. oí μὲν γὰρ ἔφοροι, τοῦ ᾿“γησιλάου τῶν
ἀποδεικνυμένων ἀεὶ γερόντων ἑκάστῳ βοῦν ἀριστεῖον
πέμποντος, ἐξημίωσαν αὐτὸν αἰτίαν ὑπειπόντες, ὅτι
10 τοὺς χοινοὺς ἰδίους κτᾶται δημαγωγῶν καὶ χαριξό-
μενος" υἱῷ δ᾽ ἄν τις παραινέσεις θεραπεύειν γονεῖς
μὴ κτώμενον ἑαυτῷ μόνῳ μηδ᾽ εἰς ἑαυτὸν ἀποστρέ- E
φοντα τὴν εὔνοιαν' d τρόπῳ πολλοὶ καταδημαγω-
γοῦσι τοὺς ἀδελφούς, εὐπρεπῆ πρόφασιν οὐ δικαίαν
15 ὃὲ τῆς πλεονεξίας ταύτης ἔχοντες. τὸ γὰρ μέγιστον
τῶν πατρῴων καὶ κάλλιστον ἀποστεροῦσιν αὐτούς,
τὴν εὔνοιαν, ἀνελευϑέρως καὶ πανούργως ὑποτρέ-
χοντες:-ἐν καιρῷ ταῖς ἐκείνων ἀσχολίαις xal ἀγνοίαις
ἐπιτιϑέμενοι καὶ μάλιστα παρέχοντες εὐτάκτους καὶ
40 κατηκόους αὑτοὺς καὶ σώφρονας, ἐν οἷς ἐκείνους
ἁμαρτάνοντας ἢ δοκοῦντας δρῶσι. δεῖ δὲ τούὐναν-
τίον, ὕπου μὲν ὀργή, συνεκδέχεσϑαι xol συνυπο-
δύεσϑαι καϑάπερ τῷ συνεργεῖν ποιοῦντα κουφοτέραν,
ὑπουργίαις δὲ καὶ χάρισι συνεισποιεῖν ἁμωσγέπως F
35 τὸν ἀδελφόν" ἐλλείποντος δέ που, καιρὸν ἢ πρᾶξιν
ἑτέραν ἢ τὴν φύσιν αἰτιᾶσθαι, ὡς μᾶλλον πρὸς ἄλλα
χρησιμωτέραν καὶ σεμνοτέραν οὖσαν. εὖ δ᾽ ἔχει καὶ
τὸ τοῦ ᾿Δγαμέμνονος, ὡς

2617 X 27 σεμνοτέραν) ἀνυσιμωτέραν

954 DE FRATERNO

οὔτ᾽ ὄκνῳ εἴκων οὔτ᾽ ἀφραδίῃσι νόοιο,
ἀλλ᾽ ἐμέ τ᾽ εἰσορόων καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενος δρμήν᾽
488 κἀμοὶ τοῦτο παραδοὺς τὸ καϑῆκον. ἡδέως δὲ καὶ
τῶν ὀνομάτων τὰς μεταϑέσεις oí πατέρες προσδέ-
χονται καὶ πιστεύουσι τοῖς υἱοῖς, ἁπλότητα μὲν τὴν δ
ῥαϑυμίαν τῶν ἀδελφῶν ὀνομάξουσιν ὀρϑότητα δὲ
τὴν σκαιότητα, τὸ δὲ φιλόνεικον ἀκαταφρόνητον"
ὥστε τῷ διαλλάσσοντι περίεστι τὴν πρὸς τὸν ἀδελ.-
φὸν ὀργὴν ἐλαττοῦν ἅμα καὶ τὴν πρὸς ἑαυτὸν εὔνοιαν
αὔξειν τοῦ πατρός. 10
10. Οὕτω δ᾽ ἀπολογησάμενον ἤδη πρὸς ἐκεῖνον
δεῖ τρέπεσϑαι καὶ καϑάπτεσθϑαι σφοδρότερον, τὸ
ἁμάρτημα καὶ τὸ ἔλλειμμα μετὰ παρρησίας ἐνδεικνύ- |
B μενον. οὔτε γὰρ ἐφιέναι δεῖ τοῖς ἀδελφοῖς οὔτ᾽ αὖ |
πάλιν ἐπεμβαίνειν ἁμαρτάνουσιν αὐτοῖς (τὸ μὲν γὰρ τὸ
ἐπιχαίροντός ἐστιν ἐκεῖνο δὲ συνεξαμαρτάνοντος), |
ἀλλὰ κηδομένῳ καὶ συναχϑομένῳ χρῆσϑαι τῷ vov- |
ϑετοῦντι. γίγνεται δὲ κατήγορος ἀδελφοῦ σφοδρό-
τατος πρὸς αὐτὸν ὁ προϑυμότατος ὑπὲρ αὐτοῦ συνή-
γορος πρὸς τοὺς γονεῖς γενόμενος. ἂν δὲ μηδὲν 90
ἁμαρτάνων ἀδελφὸς ἐν αἰτίᾳ γένηται, τἄλλα. μὲν
ὑπουργεῖν γονεῦσι καὶ φέρειν ὀργήν τε πᾶσαν αὐτῶν
καὶ δυσχέρειαν ἐπιεικές" αἵ δ᾽ ὑπὲρ ἀδελφοῦ παρ᾽
ἀξίαν κακῶς ἀκούοντος ἢ πάσχοντος ἀντιδικίαι καὶ |
δικαιολογίαν πρὸς αὐτοὺς ἄμεμπτοι καὶ xaAc( καὶ ss
οὐ φοβητέον ἀκοῦσαι τὸ Σοφόκλειον

C . ὦ παῖ κάκιστε, διὰ δίκης ἰὼν πατρί,

1 Hom. αὶ 122 246 Σοφόκλειον] Antig. 742 271 παῖ
κάκιστε] παγκάκιστε Sophocles

AMORE. 256

παρρησιαξόμενον ὑπὲρ ἀδελφοῦ δοκοῦντος &yvopgo-
νεῖσϑαι" καὶ γὰρ αὐτοῖς ἡ τοιαύτη δίκη τοῖς ἐλεγ-
χομένοις ποιεῖ τὴν ἧτταν ἡδίω τῆς νέκης.
11. ᾿“ποϑανόντος γε μὴν πατρὸς ἐμφύεσϑαι μᾶλ-
5λον ἢ πρότερον ὀρϑῶς ἔχει τῇ εὐνοίᾳ τοὺς ἀδελφούς,
εὐθὺς μὲν ἐν τῷ συνδακρύειν καὶ συνάχϑεσθαι κοι-
νουμένους τὸ φιλόστοργον. ὑπονοίας δὲ ϑεραπόντων
καὶ διαβολὰς ἑταίρων ἑτέροις αὑτοὺς προσνεμόντων
ἀπωθουμένους, καὶ πιστεύοντας τοῖς τ᾿ ἄλλοις ἃ
10 μυϑολογοῦσι περὶ τῶν Ζηιοσκόρων τῆς φιλαδελφίας,
καὶ ὅτι ὃ Πολυδεύκης τὸν καταψιϑυρίξζοντα τά-
δελφοῦ πρὸς αὐτὸν κονδύλῳ παίσας ἀπέκτεινεν.
ἐπὶ δὲ τὴν νέμησιν τῶν πατρῴων, μὴ καταγγείλαν- Ὁ
τας ἀλλήλοις πόλεμον ὥσπερ οἵ πολλοί
15 *xADO0 , ᾿4λαλὰ Πολέμου ϑύγατερ᾽,
ἐκ παρασκευῆς ἀπαντᾶν᾽ ἀλλὰ μάλιστα δεῖ τὴν ἡμέ-
ραν ἐκείνην φυλαττομένους, ὡς τοῖς μὲν ἔχϑρας
ἀνηκέστου καὶ διαφορᾶς τοῖς δὲ φιλίας καὶ ὁμονοίας
οὖσαν ἀρχήν, μάλιστα μὲν αὐτοὺς καϑ' ἑαυτούς, εἰ
0 δὲ μή, φίλου κοινοῦ παρόντος ἀμφοτέροις μάρτυρος
εὐγνώμονος “δίκης κλήροιρ᾽, f) φησιν ὃ Πλάτων, τὰ
φίλα καὶ προσήκοντα λαμβάνοντας καὶ διδόντας ols-
σϑαι τὴν ἐπιμέλειαν νέμεσϑαι καὶ τὴν οἰκονομίαν,
χρῆσιν δὲ καὶ κτῆσιν ἐν μέσῳ κεῖσϑαι κοινὴν xclE
2 ἀνέμητον ἁπάντων. οἵ δὲ καὶ τίτϑας ἀποσπῶντες
ἀλλήλων καὶ συντρόφους καὶ συνήϑεις παῖδας ὑπερ-
8 ἑταίρων R: ἑτέρων αὑτοὺς *: aóto)g 10 Διοσκό-

ρων *: διοσκούων . 15 Bergk. 1 p. 897 21 Πλατων]
Criti. p. 109 b

248 DE FRATERNO

ὥσπερ αὖ τοὐναντίον. ᾿Δρτοξέρξης αἰσϑόμενος Ὥχον
τὸν υἱὸν ἐπιβεβουλευκότα τοῖς ἀδελφοῖς ἀϑυμήσας
ἀπέϑανε" |

“χαλεποὶ πόλεμοι γὰρ ἀδελφῶν"
ὡς Εὐριπίδης εἴρηκεν ὄντες, χαλεπώτατοι τοῖς γο-- 5
νεῦσιν αὐτοῖς εἰσιν ὃδ γὰρ μισῶν τὸν ἀδελφὸν
αὑτοῦ καὶ βαρυνόμενος οὐ δύναται μὴ τὸν γεννή-
ὅαντα μέμφεσϑαι καὶ τὴν τεκοῦσαν.

6. Ὁ μὲν οὖν Πεισίστρατος ἐπιγαμῶν ἐνηλίκοις
οὖσι τοῖς υἱοῖς, ἔφη, καλοὺς ἐχείνους κἀγαθοὺς 10
ἡγούμενος, ἔτι πλειόνων ἐθέλειν τοιούτων πατὴρ

E γενέσϑαι. χρηστοὶ δὲ καὶ δίκαιοι παῖδες οὐ μόνον
διὰ τοὺς γονεῖς ἀγαπήσουσι μᾶλλον ἀλλήλους, ἀλλὰ
καὶ τοὺς γονεῖς δι’ ἀλλήλους" οὕτως ἀεὶ καὶ φρο-
νοῦντες καὶ λέγοντες, ὅτι τοῖς γονεῦσιν ἀντὶ πολλῶν 15
χάριν ὀφείλοντες μάλιστα διὰ τοὺς ἀδελφοὺς ὀφεί-
λουσιν, ὡς τοῦτο δὴ κτημάτων ἁπάντων τιμιώτατον
καὶ ἥδιστον ἔχοντες παρ᾽ αὐτῶν. εὖ γέ τοι καὶ
Ὅμηρος πεποίηκε Τηλέμαχον ἐν συμφορᾷ τὸ ἀνά-
δελφον τιϑέμενον" 30

“ὧδε γὰρ ἡμετέρην γενεὴν μούνωσε Koovíov.

F ὃ δ᾽ Ἡσίοδος οὐκ εὖ παραινεῖ 'uovvoysvij παῖδα
τῶν πατρῴων ἐπίκληρον εἶναι, καὶ ταῦτα τῶν Μουσῶν
γεγονὼς μαϑητής, ἃς ὁμοῦ δι᾽ εὔνοιαν ἀεὶ καὶ φιλα-
δελφίαν οὔσας οὕτως ὠνόμαξον. πρὸς μὲν οὖν yo- s»

1 ᾿Δρτοξέρξης scripsi cum Palmerio: ξέρξς ὅ Edu
zíómg] Nauck. p. 675 71 cf. Stob. 84, 1 10 κἀγαϑοὺς
Doehnerus: xal ἀγαθοὺς 12 cf. Stob. 84,11 19 Ὅμηρος]

z 117 22 'Heíoóog] OD 876 25 ὠνόμαξον Herwerdenus:
ὠνόμαξον μούσας

AMORE. 249

νεῖς ἡ φιλαδελφία τοιοῦτόν ἐστιν, ὥστε τὸ φιλεῖν
ἀδελφὸν εὐθὺς ἀπόδειξιν εἶναι τοῦ καὶ τὴν μητέρα
φιλεῖν καὶ τὸν πατέρα πρὸς δὲ παῖδας αὑτοῦ δί-
δαγμα καὶ παράδειγμα φιλαδελφίας, οἷον οὐδὲν ἄλλο"
5 καὶ τοὐναντέον αὖ πονηρὸν ὥσπερ ἐξ ἀντιγράφου
πατρῴου τὴν μισαδελφέαν ἀναλαμβάνουσιν. ὃ γὰρ 481
ἐν δίκαις καὶ στάσεσι καὶ ἀγῶσι πρὸς ἀδελφοὺς
ἐγγεγηρακὼς εἶτα τοὺς υἱοὺς ὁμονοεῖν παρακαλῶν
“ἄλλων ἰατρός, αὐτὸς ἕλκεσιν βρύων.
10 ἀσϑενῆῇ ποιεῖ τοῖς ἔργοις τὸν λόγον. εἰ γοῦν ὃ Θη-
βαῖος ᾿Ετεοκλῆς πρὸς τὸν ἀδελφὸν εἰρηκώς
“ἄστρων àv ἔλθοιμ᾽ ἡλίου πρὸς ἀντολὰς
καὶ γῆς ἔνερϑε δυνατὸς ὧν δρᾶσαι τάδε,
τὴν θεῶν μεγίστην ὥστ᾽ ἔχειν τυραννίδα" ἢ
1; τοῖς αὑτοῦ πάλιν παρεκελεύετο τέχνοις
᾿ἐσότητα τιμᾶν, ἣ φίλους ἀεὶ φίλοις
πόλεις τε πόλεσι συμμάχους τε συμμάχοις
συνδεῖ" τὸ γὰρ ἴσον νόμιμον ἀνθρώποις ἔφυ.
τίς οὐκ ἂν αὐτοῦ κατεφρόνησε; ποῖος δ᾽ ἂν ἦν 6B
:0 4τρεύς, εἰ τοιαῦτα δειπνίσας τὸν ἀδελφὸν ἐγνωμο-
λόγει πρὸς τοὺς παῖδας
“φέλων γε μέντοι χρῆσις ἡ πρὸς αἵματος
μόνη κακοῦ ῥέοντος ὠφελεῖν gius;
1. Διὸ καὶ γονέων κακὴν γηροτρόφον οὖσαν καὶ
35 κακίονα παιδοτρόφον τέκνων ἐκκαϑαίρειν προσήκει
9 Nauck p. 703 ἕλκεσιν p. 71 ἢ: ἕλκεσι 19 Eur.

Phoen. 505 14 ϑεῶν idem: τῶν ϑεῶν 16 id. ibid. 5697
29 Nauck. p. 919 28 ῥέοντος] παρόντος Nauckius

200 DE FRATERNO

τὴν μισαδελφίαν. ἔστι δὲ καὶ πρὸς πολίτας διάβο-
Aog καὶ κατήγοροφ᾽ οἴονται γὰρ οὐκ ἂν ἐκ τοσῆδσδε
συντροφίας καὶ συνηϑείας καὶ οἰκειότητος ἐχϑροὺς

C καὶ πολεμίους γενέσθαι, μὴ πολλὰ καὶ πονηρὰ συν-
εἰδότας ἀλλήλοις. μεγάλαι γὰρ αἰτίαι μεγάλην δια- 5
λύουσιν εὔνοιαν καὶ φιλίαν" ὅϑεν οὐδὲ ῥαδίως αὖϑιες
ἐνδέχονται διαλύσεις. ὥσπερ γὰρ τὰ συμπαγέντα, κἂν
χαλάσῃ τὸ éyéxoAAov, ἐνδέχεται πάλιν δεϑῆναι καὶ
συνελθεῖν, συμφυοῦς δὲ σώματος ῥαγέντος ἢ σχι-
σϑέντος ἔργον ἐστὶ κόλλησιν εὑρεῖν καὶ σύμφυσιν" 10
οὕτως αἱ μὲν ὑπὸ χρείας συνημμέναι φιλίαι κἂν δια-
στῶσιν οὐ χαλεπῶς αὖϑις ἀναλαμβάνουσιν" ἀδελφοὶ
δὲ τοῦ κατὰ φύσιν ἐκπεσόντες οὔτε ῥαδίως συνέρχον-
ται, κἂν συνέλθωσι, ῥυπαρὰν καὶ ὕποπτον οὐλὴν αἴ

D διαλύσεις ἐφέλκονται. πᾶσα μὲν οὖν ἔχϑρα πρὸς 15
ἄνθρωπον ἀνθρώπῳ μετὰ τῶν μάλιστα λυπούντων
ἐνδυομένη παϑῶν, φιλονεικίας ὀργῆς φϑόνου μνησι-
κακίας, ὀδυνηρόν ἐστι καὶ ταραχῶδες" ἡ δὲ πρὸς ἀδελ-
qóv, ᾧ ϑυσιῶν τε κοινωνεῖν ἀνάγκη καὶ ἱερῶν πα-
τρῴων ὁμόταφόν τε γενέσϑαι καί που σύνοιχον ἢ 30
γείτονα χωρίων, ἐν ὄμμασιν ἔχει τὸ λυπηρόν. ὑπο-
μιμνήσκουσα xo9' ἡμέραν τῆς ἀνοίας καὶ παραφρο-
σύνης, δι᾽ ἣν τὸ ἥδιστον καὶ συγγενέστατον πρόσωπον

E βλέπεται σκυϑρωπότατον. ij τὲ προσφιλὴς ἐκ νέων
φωνὴ καὶ συνήϑης ἀκοῦσαι φοβερωτάτη γέγονε. πολ- 36
λοὺς δὲ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν ὁρῶντες οἰκίᾳ τε μιᾷ
χρωμένους καὶ τραπέξῃ καὶ χωρίοις ἀνεμήτοις καὶ
ἀνδραπόδοις, αὐτοὶ καὶ φίλους διήρηνται καὶ ξένους,
ἐχϑρὰ πάντα τὰ προσφιλῆ τοῖς ἀδελφοῖς νέμοντες"

)

AMORE. 251

καὶ ταῦτα, πᾶσιν ἐν μέσῳ λογίξεσθϑαι παρόντος, ὅτι
“ληιστοί᾽ μέν τε φίλοι καὶ συμπόται “κτητοί᾽ δὲ κη-
δεσταὶ καὶ συνήϑεις, τῶν πρώτων ὥσπερ ὕπλων ἢ
ὀργάνων διαφϑαρέντων᾽ ἀδελφοῦ δ᾽ ἀντίχτησις οὐκ

5 ἔστιν, ὥσπερ οὐδὲ χειρὸς ἀφαιρεϑείσης οὐδ᾽ ὄψεως
ἐκχοπείσης᾽ ἀλλ᾽ ὀρθῶς ἡ Περσὶς εἶπεν, ἀντὶ τῶν
τέκνων ἑλομένη σῷσαι τὸν ἀδελφόν, ὅτι παῖδας μὲν F
ἑτέρους κτήσασϑαι δύναιτ᾽ ἄν. ἀδελφὸς δ᾽ ἄλλος
αὐτῇ. γονέων μὴ ὄντων, οὐκ ἂν γένοιτο.

10 8. Τί δῆτα χρὴ ποιεῖν, φαίη τις ἄν, ὅτῳ φαῦ-
λος ἀδελφὸς γένοιτο; πρῶτον ἐκεῖνο μνημονεύειν,
ὅτι παντὸς ἅπτεται γένους φιλίας ἡ φαυλότης, καὶ
κατὰ τὸν Σοφοκλέα

τὰ πλεῖστα φωρῶν αἰσχρὰ φωράσεις βροτῶν.ἢ

15 οὔτε γὰρ τὸ συγγενικὸν οὔτε τὸ ἑταιρικὸν οὔτε τὸ
ἐρωτικὸν εἰλικρινὲς καὶ ἀπαϑὲς καὶ καϑαρὸν ἔστιν
εὑρεῖν κακίας. ὃ μὲν οὖν Adxov μικρὰν γυναῖκα 489
γήμας ἔφη τὰ ἐλάχιστα δεῖν αἱρεῖσθαι τῶν κακῶν,
ἀδελφῷ δὲ σωφρόνως παραινέσειεν ἄν τις τὰ οἰκειό-

20 τατὰ τῶν κακῶν ὑπομένειν μᾶλλον ἢ πειρᾶσϑαι τῶν
ἀλλοτρίων τοῦτο γὰρ ἀνέγκλητον ὡς ἀναγκαῖον,

- ἐκεῖνο δὲ ψεχτὸν ὡς αὐθαίρετον. οὐ γὰρ ὃ συμ-
πότης οὐδ᾽ ὃ συνέφηβος οὐδ᾽ ὁ ξένος

"αἰδοῦς ἀχαλκεύτοιδιν ἔξευκται πέδαις.
45 ἀλλ᾽ ὃ σύναιμος καὶ σύντροφος καὶ ὁμοπάτωρ καὶ

2 ληιστοὶ] cf. Hom. I 406 6 Περσὶς] Herod. 8, 119
13 Σοφοκλέα] Nauck. p. 811 14 φωρῶν] δ᾽ ἐφορῶν aut
αἴσχρ᾽ ἐφευρήσεις Ε΄. G. Schmidtius 24 Nauck. p. 549

ἀχαλκεύτοισιν ἔξευκται] recte habere monuit idem

. 952 DE FRATERNO

ὁμομήτωρ, ᾧ καὶ τῶν ἁμαρτημάτων εἰκός ἐστιν ἐπι-
χωρεῖν ἔνια, καὶ παρείκειν λέγοντα πρὸς ἀδελφὸν
ἐξαμαρτάνοντα

“τοὔνεκά σ᾽ οὐ δύναμαι προλιπεῖν δύστηνον ἐόντα

καὶ φαῦλον καὶ ἀνόητον, μὴ καὶ λάϑω τι πατρῷον 5
B ἢ μητρῷον ἐνεσταγμένον ἀπὸ σπέρματος νόσημα χα-
λεπῶς καὶ πικρῶς τῷ μισεῖν ἐν σοὶ κολάζων. τοὺς
μὲν γὰρ ἀλλοτρίους, ὡς ἔλεγε Θεόφραστος, οὐ φι-
λοῦντα δεῖ κρίνειν ἀλλὰ κρίναντα φιλεῖν" ὅπου δ᾽

ἡ φύσις ἡγεμονίαν τῇ κρίσει πρὸς εὔνοιαν οὐ δὲε- 10
δωσιν οὐδ᾽ ἀναμένει τὸν ϑρυλούμενον τῶν ἁλῶν
μέδιμνον ἀλλὰ συγγεγέννηκε τὴν ἀρχὴν τῆς φιλίας,
ἐνταῦϑα δεῖ μὴ πικροὺς εἶναι μηδ᾽ ἀκριβεῖς τῶν
ἁμαρτημάτων ἐξεταστάς. νυνὶ δὲ τί ἂν λέγοις, εἰ

ξένων ἀνθρώπων καὶ ἀλλοτρίων ἐκ πότου τινὸς ἢ ιδ
Ο παιδιᾶς ἢ παλαίστρας προσφϑαρέντων ἁμαρτήματα
δαδίως ἔνιοι φέροντες καὶ ἡδόμενοι, δύσκολοι καὶ
ἀπαραίτητοι πρὸς τοὺς ἀδελφούς εἰσιν; ὅπου καὶ
κύνας χαλεποὺς καὶ ἵππους, πολλοὶ δὲ καὶ λύγκας

αἰλούρους πιϑήκους λέοντας τρέφοντες καὶ ἀγαπῶν- 90
τερ, ἀδελφῶν οὐχ ὑπομένουσιν ὀργὰς ἢ ἀγνοίας ἢ
φιλοτιμίας; ἕτεροι δὲ παλλακίσι καὶ πόρναις οἰκίας
καὶ ἀγροὺς καταγράφοντες ὑπὲρ οἰκοπέδου καὶ γω-
νίας πρὸς ἀδελφοὺς διαμονομαχοῦσιν; εἶτα τῷ μισα-

δέλφῳ μισοπονηρίαν ὄνομα ϑέμενοι, περινοστοῦσιν s5
D ἐν τοῖς ἀδελφοῖς τὴν κακίαν προβαλλόμενοι καὶ λοι-
2 πρὸς ἀδελφὸν ἐξαμαρτάνοντα] insiticia videntur 'W

4 Hom. ν 3831 τοὔνεκά σ᾽] τῷ σε καὶ οὐ Homerus 19
λύγκας *: λύγγας 26 ἐν] ἐν μὲν

AMORE. 209

δοροῦντες,. ἐν ὃὲ τοῖρ ἄλλοις μὴ δυσχεραίνοντες
ἀλλὰ χρώμενοι πολλῇ καὶ συνόντες.

9. Ταυτὶ μὲν οὖν ἔστω προοίμια τοῦ λόγου παν-
τόρ. ἀρχὴν δὲ τῆς διδασκαλίας μὴ τὴν νέμησιν τῶν
5 πατρῴων, ὥσπερ ἕτεροι, λάβωμεν, ἀλλὰ τὴν ἔτι ξών-
τῶν ἁμαρτανομένην τῶν γονέων ἅμιλλαν καὶ ξηλο-
τυπίαν. οἱ μὲν γὰρ ἔφοροι, τοῦ ᾿4γησιλάου τῶν
ἀποδεικνυμένων ἀεὶ γερόντων ἑκάστῳ βοῦν ἀριστεῖον
πέμποντος, ἐξημίωσαν αὐτὸν αἰτίαν ὑπειπόντες, ὅτι
10 τοὺς κοινοὺς ἐδίέους κτᾶται δημαγωγῶν καὶ χαριξό-
μενος υἱῷ δ᾽ ἄν vig παραινέσειε ϑεραπεύειν γονεῖς
μὴ κτώμενον ἑαυτῷ μόνῳ μηδ᾽ εἰς ἑαυτὸν ἀποστρέ-
φοντα τὴν εὔνοιαν à τρόπῳ πολλοὶ καταδημαγω-
γοῦσι τοὺς ἀδελφούς, εὐπρεπῆ πρόφασιν οὐ δικαίαν
15 δὲ τῆς πλεονεξίας ταύτης ἔχοντες. τὸ γὰρ μέγιστον
τῶν πατρῴων καὶ κάλλιστον ἀποστεροῦσιν αὐτούς,
τὴν εὔνοιαν, ἀνελευϑέρως καὶ πανούργως ὑποτρέ-
χοντες;- ἐν καιρῷ ταῖς ἐκείνων ἀσχολίαις xol ἀγνοίαις
ἐπιτιϑέμενοι καὶ μάλιστα παρέχοντες εὐτάκτους καὶ
30 κατηκόους αὑτοὺς καὶ σώφρονας, ἐν οἷς ἐκείνους
ἁμαρτάνοντας ἢ δοκοῦντας ὁρῶσι. δεῖ δὲ τούὐναν-
τίον, ὅπου μὲν ὀργή, συνεκδέχεσϑαι καὶ συνυπο-
δύεσϑαι καϑάπερ τῷ συνεργεῖν ποιοῦντα κουφοτέραν,
ὑπουργίαις δὲ καὶ χάρισι συνεισποιεῖν ἁμωσγέπως
85 τὸν ἀδελφόν ἐλλείποντος δέ που, καιρὸν ἢ πρᾶξιν
ἑτέραν ἢ τὴν φύσιν αἰτιᾶσϑαι. óc μᾶλλον πρὸς ἄλλα
χρησιμωτέραν καὶ σεμνοτέραν οὖσαν. εὖ δ᾽ ἔχει καὶ
τὸ τοῦ youcuvovog, ὡς

26 ἢ X 97 σεμνοτέραν] ἀνυσιμωτέραν

Hj

254. DE FRATERNO

“οὔτ᾽ ὄκνῳ εἴκων οὔτ᾽ ἀφραδίῃσι νόοιο,
ἀλλ᾽ ἐμέ τ᾽ εἰσορόων καὶ ἐμὴν ποτιδέγμενος δρμήν᾽ἢ
488 κἀμοὶ τοῦτο παραδοὺς τὸ καϑῆκον. ἡδέως δὲ καὶ
τῶν ὀνομάτων τὰς μεταϑέσεις oí πατέρες προσδέ-
χονται καὶ πιστεύουσι τοῖς υἱοῖς, ἁπλότητα μὲν τὴν 5
ῥαϑυμίαν τῶν ἀδελφῶν ὀνομάξουσιν ὀρϑότητα δὲ
τὴν σκαιότητα, τὸ δὲ φιλόνεικον ἀκαταφρόνητον᾽
ὥστε τῷ διαλλάσδοντι περίεστι τὴν πρὸς τὸν ἀδελ..
φὸν ὀργὴν ἐλαττοῦν ἅμα καὶ τὴν πρὸς ἑαυτὸν εὔνοιαν
αὔξειν τοῦ πατρός. 10
10. Οὕτω δ᾽ ἀπολογησάμενον ἤδη πρὸς ἐκεῖνον
δεῖ τρέπεσϑαι καὶ καϑάπτεσθαι σφοδρότερον, τὸ
ἁμάρτημα καὶ τὸ ἔλλειμμα μετὰ παρρησίας ἐνδεικνύ-
Β μενον. οὔτε γὰρ ἐφιέναι δεῖ τοῖς ἀδελφοῖς οὔτ᾽ αὖ
πάλιν ἐπεμβαίνειν ἁμαρτάνουσιν αὐτοῖς (τὸ μὲν γὰρ 15
ἐπιχαίροντός ἐστιν ἐκεῖνο δὲ συνεξαμαρτάνοντος),
ἀλλὰ κηδομένῳ καὶ συναχϑομένῳ χρῆσϑαι τῷ νου-
ϑετοῦντι. γίγνεται δὲ κατήγορος ἀδελφοῦ σφοδρό-
τατος πρὸς αὐτὸν ὁ προϑυμότατος ὑπὲρ αὐτοῦ συνή-
γορος πρὸς τοὺς γονεῖς γενόμενος. ἂν δὲ μηδὲν 20
ἁμαρτάνων ἀδελφὸς ἐν αἰτίᾳ γένηται, τἄλλα. μὲν
ὑπουργεῖν γονεῦσι καὶ φέρειν ὀργήν τε πᾶσαν αὐτῶν
καὶ δυσχέρειαν ἐπιεικές" αἱ δ᾽ ὑπὲρ ἀδελφοῦ παρ᾽
ἀξίαν κακῶς ἀκούοντος ἢ πάσχοντος ἀντιδικέαι καὶ
δικαιολογέαι πρὸς αὐτοὺς ἄμεμπτοι καὶ καλαί" καὶ ss
οὐ φοβητέον ἀκοῦσαι τὸ Σοφόκλειον

C . “ὦ παῖ κάκιστε, διὰ δίκης ἐὼν πατρί,

1 Hom. K 122 246 Σοφόκλειον] Àntig. 749 21 παῖ
κάκιστε] παγκάκιστε Sophocles

Q

e

Qt

AMORE. 2565

παρρησιαξόμενον ὑπὲρ ἀδελφοῦ Óoxobvrog &yvouo-
νεῖσϑαι" καὶ γὰρ αὐτοῖς ἡ τοιαύτη δέκη τοῖς ἐλεγ-
χομένοις ποιεῖ τὴν ἧτταν ἡδίω τῆς νίκης.

11. 4zo9«vóvrog γε μὴν πατρὸς ἐμφύεσθαι μᾶλ-
λον ἢ πρότερον ὀρθῶς ἔχει τῇ εὐνοίᾳ τοὺς ἀδελφούς,
εὐθὺς μὲν ἐν τῷ συνδακχρύειν καὶ συνάχϑεσϑαι κοι-
νουμένους τὸ φιλόστοργον, ὑπονοίας δὲ θεραπόντων
καὶ διαβολὰς ἑταίρων ἑτέροις αὑτοὺς προσνεμόντων
ἀπωϑουμένους. καὶ πιστεύοντας τοῖς τ᾽ ἄλλοις ἃ
μυϑολογοῦσι περὶ τῶν Ζιοσκόρων τῆς φιλαδελφίας,
καὶ ὅτι ὃ Πολυδεύκης τὸν καταψιϑυρίξοντα vá-
δελφοῦ πρὸς αὐτὸν κονδύλῳ παίσας ἀπέκτεινεν.
ἐπὶ δὲ τὴν νέμησιν τῶν πατρῴων, μὴ καταγγείλαν- D
τας ἀλλήλοις πόλεμον ὥσπερ οἵ πολλοί

*xA09 , ᾿4λαλὰ Πολέμου ϑύγατερ᾽,
ἐκ παρασκευῆς ἀπαντᾶν᾽ ἀλλὰ μάλιστα δεῖ τὴν ἡμέ-
ραν ἐκείνην φυλαττομένους, ὡς τοῖς μὲν ἔχϑρας
ἀνηκέστου καὶ διαφορᾶς τοῖς δὲ φιλίας καὶ δμονοίας
οὖσαν ἀρχήν, μάλιστα μὲν αὐτοὺς καϑ᾽ ἑαυτούς, εἰ
δὲ μή, φίλου κοινοῦ παρόντος ἀμφοτέροις μάρτυρος
εὐγνώμονος δίκης κλήροιρ᾽, 7) φησιν ὃ Πλάτων, τὰ
φίλα καὶ προσήκοντα λαμβάνοντας καὶ διδόντας οἶε-
όσϑαι τὴν ἐπιμέλειαν νέμεσϑαι καὶ τὴν οἰκονομίαν,
χρῆσιν δὲ καὶ κτῆσιν ἐν μέσῳ κεῖσϑαιν κοινὴν καὶ Εὶ
ἀνέμητον ἁπάντων. οἵ δὲ καὶ τίτϑας ἀποσπῶντες
ἀλλήλων καὶ συντρόφους καὶ συνήϑεις παῖδας ὑπερ-
8 ἑταίρων R: ἑτέρων αὑτοὺς *: αὐτοὺς 10 Διοσκό-

ρων *: διοσκούρων 15 Bergk. 1 p. 897 21 Πλάτων]
Criti. p. 109 b

256 DE FRATERNO

βαλλόμενοι τοῖς διωγμοῖς, ἀπίασιν ἀνδραπόδου τιμὴν
πλέον ἔχοντες, τὸ δὲ μέγιστον καὶ τιμιώτατον τῶν
πατρῴων, φιλίαν ἀδελφοῦ καὶ πίστιν, ἀπολωλεκότες.
ἐνίους δὲ καὶ ἀκερδῶς φιλονεικίας ἕνεκα χρησαμέ-
F νους τοῖς πατρῴοις οὐδὲν ἐπιεικέστερον ἢ λαφύροις 5
ἴσμεν. ὧν καὶ Χαρικλῆς καὶ ᾿Δντίοχορ ἦσαν oí
Ὀπούντιοι" καὶ γὰρ ἔχπωμα διακόψαντες ἀργυροῦν
καὶ ἱμάτιον διατεμόντες ἀπήεσαν, ὥσπερ ἐκ τρὰγι-
κῆς τινος κατάρας

“ϑηχτῷ σιδήρῳ δῶμα διαλαχόντες.ἢ 10

οἱ δὲ καὶ διηγοῦνται πρὸς ἑτέρους γαυριῶντες. ὅτι
τῶν ἀδελφῶν πανουργίᾳ καὶ δριμύτητι καὶ παρα-
λογισμῷ πλέον ἔσχον ἐν τῷ νέμεσϑαι. δέον ἀγάλ-
λεσϑαι καὶ μέγα φρονεῖν ἐπιεικείᾳ καὶ χάριτι καὶ
484 ὑπείξει περιγενομένους. ὅϑεν ἄξιον ᾿4“ϑηνοδώρου 15
μεμνῆσϑαι. καὶ μέμνηνταί ye πάντες παρ᾽ ἡμῖν. ἦν
γὰρ ἀδελφὸς πρεσβύτερος αὐτῷ ὄνομα Ξένων, καὶ
πολλὰ τῆς οὐσίας ἐπιτροπεύων διεφόρησε' τέλος δ᾽
ἁρπάσας γυναῖκα καὶ καταδικασϑεὶς ἀπώλεσε τὴν
οὐσίαν, εἰς τὸ Καίσαρος ταμιεῖον ἀναληφϑεῖσαν. ὃ zo
δ᾽ ᾿“ϑηνόδωρος ἦν μὲν ἔτι μειράκιον οὐδέπω γε-
νειῶν᾽ ἀποδοθέντος δὲ τοῦ μέρους αὐτῷ τῶν χρη-
μάτων. οὐ περιεῖδε τὸν ἀδελφὸν ἀλλ᾽ εἰς μέσον
ἅπαντα καταϑεὶς ἐνείματο, καὶ πολλὰ περὶ τὴν νέμη-
B σιν ἀγνωμονούμενος οὐκ ἠγανάκτησεν οὐδὲ μετενόη-

4
A

E]

1 διωγμοῖς) διαλογισμοῖς Emperius. malim διωσμοῖς —
διωθϑισμοῖς 10 Eur. Phoen. 68 17 vobvoua? 9b &yvo-
μονούμενος W: ἀγνωμονευόμενος

ΑΜΟΒΕ. 201

σεν. ἀλλὰ πράως καὶ ἱλαρῶς ἤνεγκε τἀδελφοῦ τὴν
ἄνοιαν, περιβόητον ἐν τῇ ᾿Ελλάδι γενομένην.
12. Ὁ μὲν οὖν Σόλων ἀποφηνάμενος περὶ πολι-
τείας, ὡς ἰσότης στάσιν οὐ ποιεῖ, λίαν ἔδοξεν ὀχλικός,
5 ἀριϑμητικὴν καὶ δημοκρατικὴν ἐπεισάγων ἀναλογίαν
ἀντὶ τῆς καλῆς γεωμετρικῆς᾽ ὃ δ᾽ ἐν οἰκίᾳ παραι-
νῶν ἀδελφοῖς μάλιστα μὲν ὧς ὁ Πλάτων παρήνει
τοῖς πολίταις, τὸ ἐμόν᾽ ἐξαιρεῖν "xol τὸ οὐκ ἐμόν,
εἰ δὲ μή, τὴν ἴσην ἀγαπᾶν καὶ τῆς ἴσης περιέχεσθαι,
10 καλὴν κρηπῖδα καὶ μόνιμον ὁμονοίας καὶ εἰρήνης
καταβαλλόμενός ἐστι. χρήσϑω δὲ καὶ παραδείγμα-
σιν ἐνδόξοις οἷόν ἐστι καὶ τὸ τοῦ Πιττακοῦ πρὸς C
τὸν βασιλέα Πυδῶν πυνθανόμενον εἰ χρήματ᾽ ἔστιν
αὐτῷ, "“διπλάσι᾽᾽ εἶπεν “ἢ ἐβουλόμην. τἀδελφοῦ
15 τεϑνηκότος. ἐπεὶ δ᾽ οὐ μόνον ἐν χρημάτων κτήσει
καὶ μειώσει τῷ πλείονι πολέμιον καϑίσταται τοῦ-
λασόσον ἀλλ᾽ ἁπλῶς, d$ φησιν ὃ Πλάτων ἐν μὲν
ἀνωμαλίᾳ κίνησιν ἐν δ᾽ ὁμαλότητι στάσιν ἐγγίψγνε-
όϑαι καὶ μονήν, οὕτω πᾶσα μὲν ἀνισότης ἐπισφαλής
20 ἐστι πρὸς διαφορὰν ἀδελφῶν, ἐν πᾶσι δ᾽ ἴσους γε-
νέσϑαι καὶ ὁμαλοὺς ἀδύνατον" τὰ μὲν γὰρ αἱ φύ-
ὅεις εὐθὺς ἀνίσως νέμουσι. τὰ δ᾽ ὕστερον αἷ τύχαι
φϑόνους ἐμποιοῦσαι καὶ ξηλοτυπίας, αἴσχιστα νοσή- D
ματα καὶ κῆρας οὐκ οἰκίαις μόνον ἀλλὰ καὶ πόλεσιν
45 ὀλεϑρίους᾽ δεῖ καὶ ταῦτα φυλάττεσθαι καὶ ϑερα-
πεύειν, ἂν ἐγγένηται. τῷ μὲν οὖν ὑπερέχοντι παραι-

1 ἱλαρῶς] δᾳδέως F. Schmidt. Non opus τἀδελφοῦ *
hie etinfra: τοῦ ἀδελφοῦ 1 Πλάτων) Rep. p. 462c 14 ἢ
Amyotus: εἰ 16 πλείονι *: πλέονε 11 $] del. αὶ Πλά-
των) Rep. p. 647a
Plutarchi Moralia. Vol. III. 17

258 DE FRATERNO

νέσειεν ἄν vig, πρῶτον uiv oig δοκεῖ διαφέρειν,
ταῦτα κοινὰ ποιεῖν τοῖς ἀδελφοῖς, συνεπικοσμοῦντα
τῇ δόξῃ καὶ συνεισποιοῦντα ταῖς φιλίαις κἂν λέγειν
δεινότερος 7, χρῆσϑαι παρέχοντα τὴν δύναμιν, ὧς -
ἐκείνου μηδὲν ἧττον οὖσαν" ἔπειτα μήτ᾽ ὄγκον ἐμ- δ
φαίνειν τινὰ μήϑ᾽ ὑπεροψίαν, ἀλλὰ μᾶλλον ἐνδιδόντα
καὶ συγκαϑιέντα τῷ ἤϑει τὴν ὑπεροχὴν ἀνεπίφϑονον
ποιεῖν, καὶ τὴν τῆς τύχης ἀνωμαλίαν ἐπανισοῦν,
E ὡς ἀνυστόν ἐστι, τῇ μετριότητι τοῦ φρονήματος.
ὁ γοῦν “Μεύχολλος οὐκ ἠξίωσε πρότερος τἀδελφοῦ 10
τὴν ἀρχὴν λαβεῖν πρεσβύτερος ὥν, ἀλλὰ τὸν αὑτοῦ
παρεὶς καιρὸν τὸν ἐκείνου περιέμεινεν. ὃ δὲ Πο-
λυδεύκης οὐδὲ ϑεὸς ἠθέλησε μόνος ἀλλὰ μᾶλλον
ἡμίθεος σὺν τἀδελφῷ γενέσϑαι καὶ τῆς ϑνητῶν
μερίδος μετασχεῖν ἐπὶ τῷ μεταδοῦναι τῆς ἀϑανα- 15
σίας ἐκείνῳ. σοὶ δέ, φαίη vig ἄν, ὦ μακάριε, μηδὲν
ἐλαττοῦντι τῶν προσόντων ἀγαϑῶν ὑπάρχει συνεξο-
μοιοῦν καὶ συνεπικοσμεῖν τὸν ἀδελφόν, ὥσπερ αὐγῆς
ἀπολαύοντα τῆς περὶ σὲ δόξης ἢ ἀρετῆς ἢ εὐτυχίας"
F ὥσπερ Πλάτων τοὺς ἀδελφοὺς εἰς τὰ κάλλιστα τῶν 30
αὑτοῦ συγγραμμάτων ϑέμενος ὀνομαστοὺς ἐποίηδε,
Γλαύκωνα μὲν καὶ ᾿Αδείμαντον εἰς τὴν Πολιτείαν,
᾿Αντιφῶντα δὲ τὸν νεώτατον εἰς τὸν Παρμενίδην.
18. Ἔτι τοίνυν ὥσπερ ἐγγίγνονται ταῖς φύσεσι
καὶ ταῖς τύχαις τῶν ἀδελφῶν ἀνισότητες, οὕτως ἐν 90
πᾶσι καὶ πάντως ὑπερέχειν τὸν ἕτερον ἀδύνατόν ἐστι.
τὰ μὲν γὰρ στοιχεῖά φασιν ἐκ μιᾶς ὕλης γεγονέναι,
486 τὰς ἐναντιωτάτας ἔχοντα δυνάμεις" δυεῖν δ᾽ ἀδελ-
14 τἀδελφῷ *: τῷ ἀδελφρῷ 18 αὐγῆς Emperius: αὐτῆς

AMORE. 209

φῶν ἐκ μιᾶς μητρὸς καὶ πατρὸς ταὐτοῦ γεγονότων,
οὐδεὶς ἑώρακε τὸν μὲν ὡς τὸν ἐκ τῆς Στοᾶς σοφόν,
ὁμοῦ καλὸν εὔχαριν ἐλευϑέριον ἔντιμον πλούσιον δει-
νὸν εἰπεῖν πολυμαϑῆ φιλάνθρωπον" τὸν δ᾽ ἕτερον

5 αἰσχρὸν ἄχαριν ἀνελεύθερον ἄτιμον ἄπορον ἀσϑενῆ
περὶ λόγον ἀμαϑῆ μισάνϑρωπον᾽ ἀλλ᾽ ἔνεστιν ἁμωσ-
γέπως καὶ τοῖς ἀδοξοτέροις καὶ ταπεινοτέροις μοῖρά
τις χάριτος ἢ δυνάμεως ἢ πρός τι καλὸν εὐφυΐας,

ὡς ἀν᾽ ἐχινόποδας καὶ ἀνὰ τρηχεῖαν ὄνωνιν
10 φύονται μαλακῶν ἄνϑεα λευκοΐων.ἢ

ταῦτα τοίνυν ὃ δοκῶν πλέον ἔχειν ἐν ἄλλοις, ἂν

μὴ κολούῃ μηδ᾽ ἐπικρύπτῃ μηδὲ πάντων ὥσπερ ἐν Β
ἀγῶνι τὸν ἀδελφὸν ἐξωθϑῇ τῶν πρωτείων, ἀλλ᾽ &v-
ϑυπείκῃ καὶ ἀποφαίνῃ πρὰς πολλὰ βελτίω καὶ χρη-
15 σιμώτερον ἐκεῖνον, ὑφαιρῶν ἀεὶ τοῦ φϑόνου τὴν
πρόφασιν ὥσπερ ὕλην τοῦ πυρὸς ἀποσβέδει, μᾶλλον
δ᾽ ὅλως οὐκ ἐάσει λαβεῖν γένεσιν οὐδὲ σύστασιν. ὁ
0b καὶ συνεργόν, ἐν οἷς δοκεῖ κρείττων αὐτὸς εἶναι,
ποιούμενος τὸν ἀδελφὸν ἀεὶ καὶ σύμβουλον, οἷον ἐν
20 δύκαις ῥητορικὸς Qv, ἐν ἀρχαῖς πολιτευόμενος. ἐν
πράξεσι φιλικαῖς" συνελόντι δ᾽ εἰπεῖν, μηδενὸς ἀξιο-

λόγου καὶ τιμὴν φέροντος ἔργου περιορῶν ἀπολει- Ο
πόμενον, ἀλλὰ τῶν καλῶν πάντων κοινωνὸν ἀπο-
φαίνων καὶ χρώμενος παρόντι καὶ περιμένων ἀπόντα,
25 καὶ ὅλως συνεμφαίνων ὅτι πρακτικὸς μὲν οὐχ ἧττον
αὐτοῦ παραχωρητικὸς δὲ μᾶλλόν ἐστι δόξης καὶ
9 τὸν μὲν ὡς τὸν B: τὸν μὲν 4 πολυμαϑῆ Polus:

φιλομαϑῆῇ 9 Bergk. 3 p. 689 21 φιλικαῖς] φιλικαῖς
φιλικός ὃ

17*

AMORE. 261

ρους ἀποχετεύειν τὸ βάσκανον, ὥσπερ οἷ τὰς στά-
ὅὄεις ϑύραξε τοῖς πολεμίοις περιιστάντες.
ἱπολλοὶ μὲν γὰρ ἐμοὶ Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι"
πολλοὶ δ᾽ αὖ σοὶ 4yaiot?
5 φϑονεῖν πεφύκασι καὶ ξηλοτυπεῖν.

15. ᾿“δελφῷ δὲ χρὴ μὴ καϑάπερ πλάστιγγα ῥέ- Ἐ
πεῖν ἐπὶ τοὐναντίον, ὑψουμένου ταπεινούμενον αὖ-
τόν, ἀλλ᾽ ὥσπερ τῶν ἀριϑμῶν οἱ ἐλάττονες τοὺς
μείξονας πολλαπλασιάξοντες καὶ πολλαπλασιαζόμενοι

10 συναύξειν ἅμα xol συναύξεσϑαι τοῖς ἀγαϑοῖς. οὐδὲ
γὰρ τῶν δακτύλων ἔλαττον ἔχει τοῦ γράφοντος ἢ
ψάλλοντος ὃ μὴ δυνάμενος τοῦτο ποιεῖν μηδὲ πε-
φυχώς, ἀλλὰ συγκινοῦνται καὶ συνεργοῦσιν ἅπαντες
ἁμωσγέπως ἀλλήλοις, ὥσπερ ἐπίτηδες ἄνισοι γεγο- 486

15 νότες καὶ τὸ συλληπτικὸν ἐξ ἀντιϑέσεως πρὸς τὸν
μέγιστον καὶ δωμαλεώτατον ἔχοντες. οὕτω καὶ Κρα-
τερὺς ᾿Δντιγόνου βασιλεύοντος ἀδελφὸς ὧν καὶ Κα-
σάνδρου Περίλαος ἐπὶ τὸ στρατηγεῖν καὶ οἰκουρεῖν
ἔταττον αὑτούς" ᾿ἀντίοχοι δὲ καὶ Σέλευκοι καὶ πάλιν

20 Γρυποὶ καὶ Κυξικηνοὶ τὰ δεύτερα φέρειν οὐ μαϑόντες
ἀδελφοῖς ἀλλὰ πορφύρας καὶ διαδήματος ὀρεγόμενοι,
πολλῶν μὲν αὑτοὺς κακῶν καὶ ἀλλήλους πολλῶν δὲ
τὴν ᾿4σίαν ἐνέπλησαν. ἐπεὶ δὲ τοῖς φιλοτίμοις μα- B
λιστα τῶν ἠθῶν ἐμφύονται φϑόνοι καὶ ξηλοτυπίαι

25 πρὸς τοὺς πλέον ἔχοντας ἐν δόξῃ καὶ τιμῇ, χρησι-

9 περιιστάντες *: περιιστῶντες 8 Hom. Z 221. 299
7 ὑψουμένων 16 ῥωμαλεώτατον R: ῥωμαλεώτερον 17 4Mvti-
γόνου] *Craterus non Antigoni sed Antipatri frater fuit! R
18 στρατηγεῖν) otgoyciv?

260 DE FRATERNO

δυνάμεως, οὐδὲν ἑαυτοῦ παραιρούμενος ἐχείνῳ με-
γάλα προστέϑησι.

14. Τῷ μὲν οὖν ὑπερέχοντι τοιαῦτά τις ἂν παραι-
νέσειε᾽ τῷ δὲ λειπομένῳ πάλιν ἐνθυμητέον, ὡς οὐχ
εἷς οὐδὲ μόνος αὐτοῦ πλουσιώτερος ἢ λογιώτερος 1]
λαμπρότερος εἰς δόξαν ὁ ἀδελφός ἐστιν, ἀλλὰ πολ--
λάκις πολλῶν ἀπολείπεται καὶ μυριάκις μυρίων

“εὐρυεδοῦς ὅσοι καρπὸν αἰνύμεϑα χϑυνός.᾽

D εἴτε δὲ πᾶσι περινοστεῖ φϑονῶν εἴτε μόνος αὐτὸν

ἐν τοσούτοις εὐτυχοῦσιν ὁ φίλτατος ἀνιᾷ καὶ ὃ συγ-.

γενέστατος, ὑπερβολὴν ἑτέρῳ κακοδαιμονίας οὐ λέ-
λοιπεν. ὡς οὖν ὃ Μέτελλος ᾧετο δεῖν Ῥωμαίους
τοῖς ϑεοῖς χάριν ἔχειν, ὅτι Σκιπίων ἐν ἕτέρᾳ πόλει
τοιοῦτος ὧν οὐκ ἐγεννήϑη" οὕτως ἕκαστος εὐχέσϑω
μάλιστα μὲν αὐτὸς εὐπραξία διαφέρειν, εἰ δὲ μή,
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ τὴν ξζηλουμένην ἔχειν ὑπεροχὴν
καὶ δύναμιν. οἱ δ᾽ οὕτω πεφύκασιν ἀτυχεῖς πρὸς
τὸ καλόν, ὥστε φίλοις μὲν ἐνδόξοις ἀγάλλεσϑαι καὶ
E μέγα φρονεῖν ἂν ξένους ἡγεμονικοὺς καὶ πλουσίους
ἔχωσι, τὰς δὲ τῶν ἀδελφῶν λαμπρότητας αὑτῶν
ἀμαυρώδεις νομίξειν᾽ καὶ πατέρων μὲν εὐτυχίαις
ἐπαίρεσθαι καὶ στρατηγέαις προπάππων λεγομέναις,
ὧν οὐδὲν ἀπέλαυσαν οὐδὲ μετέσχον, ἀδελφῶν δὲ
κληρονομίαις καὶ ἀρχαῖς καὶ γάμοις ἐνδόξοις ἀϑυ-
μεῖν καὶ ταπεινοῦσϑαι. καίτοι μάλιστα μὲν ἔδει μηδ᾽
ἄλλῳ φϑονεῖν, εἰ δὲ μή, τρέπειν ἔξω καὶ πρὸς ἕτέ-

8 εὐρυεδοῦς Plato Prot. p. 8466: εὐρυόδουςρ 11 οἵ δ᾽
ἔνιοι δ᾽

Q

20

3

AMORE. 261

ρους ἀποχετεύειν τὸ βάσκανον, ὥσπερ oí τὰς στά-
ὅεις ϑύραξε τοῖς πολεμίοις περιιστάντες.
πολλοὶ μὲν γὰρ ἐμοὶ Τρῶες κλειτοί τ᾽ ἐπίκουροι"
πολλοὶ δ᾽ αὖ σοὶ ᾽4χαιοί᾽
5 φϑονεῖν πεφύκασι καὶ ξηλοτυπεῖν.

15. ᾿Αδελψφῷ δὲ χρὴ μὴ καϑάπερ πλάστιγγα ῥέ- Ἐ
πειν ἐπὶ τοὐναντίον. ὑψουμένου ταπεινούμενον αὖ-
τόν, ἀλλ᾽ ὥσπερ τῶν ἀριϑμῶν οἵ ἐλάττονες τοὺς
μείξονας πολλαπλασιάξοντες καὶ πολλαπλασιαξόμενοι

10 συναύξειν ἅμα καὶ συναύξεσϑαι τοῖς ἀγαϑοῖς. οὐδὲ
γὰρ τῶν δακτύλων ἔλαττον ἔχει τοῦ γράφοντος ἢ
ψάλλοντος ὃ μὴ δυνάμενος τοῦτο ποιεῖν μηδὲ πε-
φυκώς, ἀλλὰ συγκινοῦνται καὶ συνεργοῦσιν ἅπαντες
ἁμωσγέπως ἀλλήλοις, ὥσπερ ἐπίτηδες ἄνισοι γεγο- 486

15 νότες καὶ τὸ συλληπτικὸν ἐξ ἀντιϑέσεως πρὸς τὸν
μέγιστον καὶ δωμαλεώτατον ἔχοντες. οὕτω καὶ Κρα-
τερὸς ᾿Δἀντιγόνου βασιλεύοντος ἀδελφὸς ὧν καὶ Κα-
σάνδρου Περίλαος ἐπὶ τὸ στρατηγεῖν καὶ οἰκουρεῖν
ἔταττον αὑτούς" ᾿Αντίοχοι δὲ καὶ Σέλευκοι καὶ πάλιν

20 Γρυποὶ καὶ Κυξικηνοὶ τὰ δεύτερα φέρειν οὐ μαϑόντες
ἀδελφοῖς ἀλλὰ πορφύρας καὶ διαδήματος ὀρεγόμενοι,
πολλῶν μὲν αὑτοὺς κακῶν καὶ ἀλλήλους πολλῶν δὲ
τὴν ᾿4σίαν ἐνέπλησαν. ἐπεὶ δὲ τοῖς φιλοτίμοις μα- B
λιστα τῶν ἠθῶν ἐμφύονται φϑόνοι καὶ ξηλοτυπίαι

35 πρὸς τοὺς πλέον ἔχοντας ἐν δόξῃ καὶ τιμῇ. χρησι-

9 περιιστάντες *: περιιστῶντες 8 Hom. Z 9291. 229
7 ὑψουμένῳω᾽ 16 ῥωμαλεώτατον R: ῥωμαλεώτερον 17 ἄντι-
γόνου] *Craterus non Antigoni sed Antipatri frater fuit! R
18 στρατηγεῖν] οὐραγεῖν

262 DE FRATERNO

μώτατόν ἐστι πρὸς τοῦτο τοῖς ἀδελφοῖς τὸ μὴ κτᾶ-
σϑαι μήτε τὰς τιμὰς μήτε τὰς δυνάμεις ἀπὸ τῶν
αὐτῶν, ἀλλ᾽ ἕτερον ἀφ᾽ ἑτέρου. καὶ γὰρ τῶν 9qoíov
πόλεμός ἐστι πρὸς ἄλληλα τοῖς ἀπὸ τῶν αὐτῶν τρε-
φομένοις, καὶ τῶν ἀϑλητῶν οἵ πρὸς ἕν ἄϑλημα
κάμνοντες ἀνταγωνισταί" πύκται δὲ παγκρατιασταῖς
φίλιον καὶ δολιχοδρόμοι παλαισταῖς εὐμενεῖς εἰσι
καὶ συναγωνιῶσι καὶ σπουδάξουσιν ὑπὲρ ἀλλήλων"
διὸ καὶ τῶν Τυνδαριδῶν πὺξ μὲν ὁ Πολυδεύκης
C ἐνίκα δρόμῳ δ᾽ ὁ Κάστωρ. εὖ δὲ καὶ τὸν Τεῦκρον
Ὅμηρος πεποίηκεν ἀπὸ τῆς τοξικῆς εὐδοκιμοῦντα,
τἀδελφοῦ πρωτεύοντος ἐν τοῖς ὁπλίταιρ᾽
ὁ δέ μιν σάκεϊ κρύπτασχε φαεινῷ."

καὶ τῶν πολιτευομένων oí στρατηγοῦντες τοῖς δημα-
γωγοῦσιν οὐ πάνυ φϑονοῦσιν, οὐδέ γε τῶν ῥητόρων
οἱ δικολόγοι τοῖς σοφιστεύουσιν οὐδὲ τῶν ἰατρῶν
ol περὶ δίαιταν τοῖς χειρουργοῖς ἀλλὰ xol συμπαρα-
λαμβάνουσι καὶ συνεπιμαρτυροῦσι. τὸ δ᾽ ἀπὸ τῆς
αὐτῆς τέχνης ἢ δυνάμεως ξητεῖν ἔνδοξον εἶναι καὶ
περίβλεπτον οὐδὲν ἐν φαύλοις διαφέρει τοῦ μιᾶς
ἐρῶντας ἀμφοτέρους βούλεσϑαι πλέον ἔχειν καὶ μᾶλ-
D λον εὐδοκιμεῖν τοῦ ἑτέρου τὸν ἕτερον. οἵ μὲν οὖν
x«9' ἑτέρας ὁδοὺς βαδίξοντες οὐδὲν ἀλλήλους ὧφε-
λοῦσιν, οἱ δὲ βίοις χρώμενοι διαφόροις τόν τε φϑό-

vov ἐκτρέπονται καὶ συνεργοῦσιν ἀλλήλοις μᾶλλον. :

ὡς 4ημοσϑένης καὶ Χάρης καὶ πάλιν Αἰσχίνης καὶ
Εὔβουλος καὶ Ὑπερείδης καὶ Δεωσϑένης, οἵ μὲν

11 “Ὅμηρος] Θ 212

AMORE. 263

λέγοντες ἐν τῷ δήμῳ xol γράφοντες of δὲ στρατη -
γοῦντες καὶ πράττοντες. ὅϑεν ἀπωτάτω δεῖ ταῖς
ἐπιϑυμίαις τρέπεσϑαι καὶ ταῖς φιλοτιμίαις τῶν ἀδελ-
φῶν τοὺς ἀφϑόνως δόξης καὶ δυνάμεως κοινωνεῖν
5 μὴ πεφυκότας, ὅπως εὐφραίνωσιν εὐημεροῦντερ ἀλλή-
λους ἀλλὰ μὴ λυπῶσι.

16. Παρὰ πάντα δὲ ταῦτα φυλακτέον ἐστὶ κη-
δεστῶν καὶ οἰκείων καὶ γυναικὸς ἔστιν ὅτε τῇ φιλο- Ἐ
δοξίᾳ συνεπιτιϑεμένης λόγους πονηρούς, “ὁ ἀδελφὸς

10 ἄγει καὶ φέρει πάντα καὶ ϑαυμάξεται καὶ ϑεραπεύε-
ται, σοὶ δ᾽ οὐδεὶς πρόδεισιν οὐδ᾽ ἔχεις σεμνὸν οὐδέν.
ἔχω μὲν οὖν᾽ ἂν φαίη τις εὖ φρονῶν ᾿ἀδελφὸν εὐ-
δοχιμοῦντα καὶ μέτεστί μοι τῆς ἐκείνου δυνάμεως
τὸ πλεῖστον. ὁ μὲν γὰρ Σωκράτης ἔλεγε βούλεσϑαι
15 Ζαρεῖον ἔχειν μᾶλλον φίλον ἢ τὸ δαρεικόν, ἀδελφῷ
δὲ νοῦν ἔχοντι καὶ πλούτου καὶ ἀρχῆς καὶ Aoyió- F
τητος οὐκ ἔλαττον ἀγαϑόν ἐστιν ἄρχων ἀδελφὸς ἢ
πλουτῶν ἢ λόγου δυνάμει προήκων εἰς δόξαν. ἀλλὰ
ταύτας. μὲν οὕτω μάλιστα τὰς ἀνωμαλίας παρηγορη-
20 τέον᾽ ἕτεραι δ᾽ εὐθὺς ἐγγίγνονται διαφοραὶ περὶ
τὰς ἡλικέας ἀπαιδεύτοις ἀδελφοῖς. ἐπιεικῶς γὰρ οἵ
τε πρεσβύτεροι τῶν νεωτέρων ἄρχειν ἀξιοῦντες ἀεὶ
καὶ προΐστασϑαι καὶ πλέον ἔχειν ἐν παντὶ δόξης
καὶ δυνάμεως βαρεῖς εἰσι καὶ ἀηδεῖς᾽ οἵ τε νεώτεροι
45 πάλιν ἀφηνιάξοντες καὶ ϑρασυνόμενοι καταφρονεῖν
καὶ ὀλιγωρεῖν ἀσκοῦσιν. ἐκ δὲ τούτων οἱ μὲν ὡς
φϑονούμενοι καὶ κολουόμενοι φεύγουσι καὶ δυσχε- 487

19 ἂν Madvigius 16 τὸ δαρεικόν] τὸ δαρϑικὸν γρυ-
σίον an τὸν δαρεικόν

264 DE FRATFRNO

ραίνουσι τὰς νουϑεσίαρ᾽ οἵ δ᾽ ἀεὶ τῆς ὑπεροχῆς
γλιχόμενοι φοβοῦνται τὴν ἐκείνων αὔξησιν ὡς αὑτῶν
κατάλυσιν. ὥσπερ οὖν ἐπὶ τῆς χάριτος ἀξιοῦσι μεί-
ξονα τοὺς λαμβάνοντας ἡγεῖσθαι μικροτέραν δὲ τοὺς
διδόντας" οὕτως ἄν Tig, τὸν χρόνον παραινῶν τῷ s
μὲν πρεσβυτέρῳ μὴ μέγα νομίξειν τῷ δὲ νεωτέρῳ
μὴ μικρόν, ὑπεροψίας καὶ ἀμελείας καὶ τοῦ κατα-
φρονεῖσϑαι καὶ καταφρονεῖν ἀμφοτέρους ἀπαλλάξειεν.
ἐπεὶ δὲ τῷ μὲν πρεσβυτέρῳ τὸ κήδεσϑαι καὶ καϑη-
γεῖσϑαι καὶ νουϑετεῖν προσῆκόν ἐστι τῷ δὲ νεωτέρῳ 10
τὸ τιμᾶν καὶ ξηλοῦν καὶ ἀκολουϑεῖν, ἡ μὲν ἐκείνου

B κηδεμονία τὸ ἑταιρικὸν μᾶλλον ἢ τὸ πατρικὸν ἐχέτω
καὶ τὸ πεῖθον ἢ τὸ ἐπιτάττον καὶ τὸ χαῖρον ἐπὶ
τοῖς κατορθώμασι καὶ κατευφημοῦν τοῦ ψέγοντος
ἂν ἁμάρτῃ καὶ κολούοντος μὴ μόνον προϑυμότερον 15
ἀλλὰ καὶ φιλανθρωπότερον" τῷ δὲ τοῦ νεωτέρου
ξήλῳ τὸ μιμούμενον ἐνέστω μὴ τὸ ἁμιλλώμενον.
ϑαυμάξοντος γὰρ ἡ μίμησις ἡ δ᾽ ἅμιλλα φϑονοῦν-
τός ἐστι. διὸ τοὺς μὲν ἐξομοιοῦσϑαι βουλομένους
ἀγαπῶσι τοὺς δ᾽ ἐξισοῦσϑαι πιέξουσι καὶ χαλέπτου- 20
σιν. ἐν πολλαῖς δὲ τιμαῖς ἃς πρέπει παρὰ τῶν νέων

C ἀποδίδοσθαι τοῖς πρεσβυτέροις, τὸ πειϑαρχεῖν εὐδο-
κιμεῖ μάλιστα καὶ κατεργάξεται μετ᾽ αἰδοῦς εὔνοιαν
ἐσχυρὰν καὶ χάριν ἀνθϑυπείκουσαν. ἧ καὶ Κάτων
τὸν Καιπίωνα πρεσβύτερον ὄντα θεραπεύων εὐϑὺς 525
ἐκ παίδων εὐπειϑείᾳ καὶ πραότητι καὶ σιωπῇ, τέλος
οὕτως ἐπ’ ἀνδράσιν ἐχειρώσατο καὶ τοσαύτης ἐνέ-
πλησεν αἰδοῦς πρὸς ἑαυτόν, ὡς μήτε πρᾶξαί τι μήτ᾽
εἰπεῖν ἀγνοοῦντος ἐκείνου. μνημονεύεται γοῦν, ὅτε

ΑΜΟΒΕ. 265

μαρτυρίας ποτὲ γραμματεῖον ἐπισφραγισαμένου τοῦ
Καιπίωνος ó Κάτων ὕστερος ἐπελθὼν οὐκ ἠϑέλη-
δεν ἐπισφραγίσασϑαι᾽ καὶ 6 Καιπίων ἀπαιτήσας τὸ
γραμματεῖον ἀφεῖλε τὴν αὑτοῦ σφραγῖδα πρὶν ἢ πυ- D
5 ϑέσϑαι τί παϑὼν ὁ ἀδελφὸς οὐκ ἐπίστευσεν ἀλλ᾽
ὑπείδετο τὴν μαρτυρίαν. φαίνεται δὲ πολλὴ καὶ
πρὸς ᾿Επέκουρον ἡ αἰδὼς τῶν ἀδελφῶν δι’ εὔνοιαν
αὐτοῦ καὶ κηδεμονίαν, εἴς vs τἄλλα καὶ φιλοσο-
φίαν τὴν éxs(vov συνενθουσιώντων᾽ καὶ γὰρ εἰ διη-
10 μάρτανον δόξης εὐθὺς ἐκ παίδων πεπεισμένοι καὶ
λέγοντες ὡς οὐδεὶς γέγονεν ᾿Επικούρου σοφώτερος,
ἄξιόν ἐστι ϑαυμάξειν καὶ τοῦ διαϑέντος οὕτως καὶ
τῶν διατεθέντων. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τῶν νεωτέρων
φιλοσόφων ᾿Ζπολλώνιος ὁ περιπατητικὸς ἤλεγξε τὸν
1 εἰπόντα δόξαν ἀκοινώνητον εἶναι, Σωτίωνα νεώ- Εὶ
τερον ἀδελφὸν αὑτοῦ ποιήσας ἐνδοξότερον. ἐμοὶ
μὲν γὰρ ὅτι πολλῶν ἀξίων χάριτος παρὰ τῆς τύ-
χης γεγονότων, ἡ Τίμωνος εὔνοια τἀδελφοῦ πρὸς
ἅπαντα τἄλλα καὶ γέγονε καὶ ἔστιν, οὐδεὶς ἀγνοεῖ
:) τῶν ὁπωσοῦν ἐντετυχηκότων ἡμῖν, ἥκιστα δ᾽ οἵ
συνήϑεις ὑμεῖς.

11. “ἕτερα τοίνυν ταῖς παραλλήλοις καὶ σύνεγγυς
ἡλικίαις τῶν ἀδελφῶν φυλακτέον ἐστὶ πάϑη, μικρὰ
μὲν συνεχῆ δὲ καὶ πολλὰ καὶ πονηρὰν ποιοῦντα τοῦ

35 λυπεῖν καὶ παροξύνειν ἑαυτοὺς ἐπὶ πᾶσι μελέτην,
τελευτῶσαν εἰς ἀνήχεστα μίση καὶ κακοϑυμίας. ἀρξά-
μενον γὰρ ἐπὶ παιδιαῖς διαφέρεσθαι, περὶ τροφὰς F
ξῴων καὶ ἀγῶνας οἷον ὀρτύγων ἢ ἀλεκτρυόνων,

9 Καιπίωνος R: καπίωνος 8 Καιπίων idem: καπίων

*.

266 DE FRATERNO

εἴτα παίδων ἐν παλαίστραις καὶ κυνῶν ἐν ϑήραις
καὶ ἵππων ἐν ἁμίλλαις, οὐκέτι κρατεῖν ἐν τοῖς μεί-
ξοσιν οὐδὲ καταπαύειν τὸ φιλόνικον δύνανται καὶ
φιλότιμον. ὥσπερ Ἑλλήνων οἱ καϑ’ ἡμᾶς δυνατώ-
τατοι περὶ σπουδὰς ὀρχηστῶν εἶτα κιϑαρῳδῶν δια-
ναστάντες, ἐκ τούτου τὰς ἐν Αἰδηψῷ κολυμβήϑρας
καὶ παστάδας καὶ ἀνδρῶνας ἀντιπαραβάλλοντες ἀεὶ
καὶ τοπομαχοῦντες καὶ ἀποκόπτοντες ὀχετοὺς καὶ

488 ἀποστρέφοντες, οὕτως ἐξηγριώϑησαν καὶ διεφϑάρη-

σαν, ὥστε πάντων ἀφαιρεϑέντες ὑπὸ τοῦ τυράννου,
καὶ φυγάδες καὶ πένητες καὶ (ὀλίγον δέω λέγειν)
ἕτεροι τῶν πρότερον γενόμενοι, μόνῳ διέμειναν οἵ
αὐτοὶ τῷ μισεῖν ἀλλήλους. ὅϑεν οὐχ ἥκιστα δεῖ
περὶ τὰ μικρὰ καὶ πρῶτα παραδυομένῃ τῇ πρὸς τοὺς
ἀδελφοὺς φιλονικίᾳ καὶ ξηλοτυπίᾳ διαμάχεσθαι, μελε-
τῶντας ἀνϑυπείκειν καὶ ἡττᾶσθαι καὶ χαίρειν τῷ
χαρίξεσϑαι μᾶλλον αὐτοῖς ἢ τῷ νικᾶν. οὐ γὰρ ἕτέ-
ραν οἱ παλαιοὶ Καδμείαν νίκην ἀλλὰ τὴν περὶ Θήβας
τῶν ἀδελφῶν ὡς αἰσχίστην καὶ κακίστην προσηγό-
ρευσαν. τί οὖν; οὐχὶ πολλὰς τὰ πράγματα καὶ τοῖς
Β ἐπιεικῶς ἔχειν δοκοῦσι καὶ πράως φέρει προφάσεις
ἀντιλογιῶν καὶ διαφορῶν; καὶ μάλα' ἀλλὰ κἀκεῖ
φυλαχτέον, ὕπως τὰ πράγματα μάχηται καϑ᾽ αὑτὰ,
μηδὲν ἐκ φιλονικίας μηδ᾽ ὀργῆς πάϑος οἷον &yxi-
στρον προστιϑέντας, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐπὶ ξυγοῦ τοῦ δι-
καίου τὴν ῥοπὴν κοινῶς ἀποϑεωροῦντας, καὶ τάχιστα

8 φιλόνικον *: φιλόνεικον 6 Δἰδηψῷ M: αἰδιψῷᾷῷῳρ 15

φιλονικίᾳ *: φιλονεικᾳ 28 μαχεῖταιδήὲ᾽ 244 φιλονικίας *:
φιλονεικίας

5

20

AMORE. 261

ταῖς κρίσεσι καὶ ταῖς διαίταις τὴν ἀμφιλογίαν παρα-
διδόντας ἀποκαϑαίρειν, πρὶν ἐνδῦσαν ὥσπερ βαφὴν
ἢ κηλῖδα δευσοποιὸν γενέσϑαι καὶ δυσέχπλυτον᾽ εἶτα
μιμεῖσϑαι τοὺς Πυϑαγορικούς, ot γένει μηδὲν προσή-

5 κοντες ἀλλὰ κοινοῦ λόγου μετέχοντες, εἴ ποτε προα-
χϑεῖεν εἰς λοιδορίαν ὑπ᾽ ὀργῆς, πρὶν ἢ τὸν ἥλιον δῦ-
ναι, τὰς δεξιὰς ἐμβαλόντες ἀλλήλοις καὶ ἀσπασάμενοι
διελύοντο. καϑάπερ γὰρ ἐπὶ βουβῶνι πυρετοῦ γενο-
μένου, δεινὸν οὐδέν ἐστιν, ἂν δὲ παυσαμένου παρα-

1» μένῃ, νόσος εἶναι δοκεῖ καὶ βαϑυτέραν ἔχειν ἀρχήν᾽
οὕτως ἀδελφῶν ἡ μετὰ τὸ πρᾶγμα πανομένη δια-
φορὰ τοῦ πράγματός ἐστι, τῆς δ᾽ ἐπιμενούσης πρό-
φασις ἦν τὸ πρᾶγμα μοχϑηράν cvs καὶ ὕπουλον
αἰτίαν ἔχον.

ι — 18. ἄξιον δὲ πυϑέσϑαι βαρβάρων ἀδελφῶν δια-
δικασίαν, οὐ περὶ γηδίου μερίδος οὐδ᾽ ἐπ᾽ ἀνδρα-
πόδοις ἢ προβατίοις γενομένην ἀλλὰ περὶ τῆς
Περσῶν ἡγεμονίας. “Ζ΄αρείου γὰρ ἀποθανόντος, οἵ
μὲν ἠξίουν ᾿Φριαμένη βασιλεύειν, πρεσβύτατον ὄντα

40 τῆς γενεᾶς, οἱ δὲ Ξέρξην, 4vóoono τε μητρὸς ὄντα
τῆς Κύρου ϑυγατρὸς ἔκ τε Ζαρείου βασιλεύοντος
ἤδη γεγενημένον. ᾿Δ“ριαμένης μὲν οὖν κατέβαινεν
ἐκ Μήδων οὐ πολεμικῶς ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ δίκην ἡσύχως.
Ξέρξης δὲ παρὼν ἔπραττεν ἅπερ ἦν βασιλεῖ προσ-

35 ἠκοντα' ἐλθόντος δὲ τἀδελφοῦ, ϑεὶς τὸ διάδημα
καὶ καταβαλὼν τὴν τιάραν, ἣν φοροῦσιν ὀρϑὴν οἵ
βασιλεύοντες, ἀπήντησεν αὐτῷ καὶ ἠσπάσατο, καὶ

4 προσήκοντες] add. ἀλλήλοις praeter necessitatem
Stegmannus

C

D

E

208 DE FRATERNO

δῶρα πέμπων ἐκέλευσεν εἰπεῖν τοὺς κομίξοντας 'xov-
τοις σε νῦν τιμᾷ Ξέρξης ὃ ἀδελφός" ἂν δὲ βασιλεὺς
κρίσει καὶ ψήφῳ Περσῶν ἀναγορευϑῇ, δίδωσί σοι
δευτέρῳ μεϑ᾽ ἑαυτὸν εἷναι. καὶ ὃ ᾿Δριαμένης “ἐγὼ
0" ἔφη 'τὰ μὲν δῶρα δέχομαι. βασιλείαν δὲ τὴν
Περσῶν ἐμαυτῷ νομίξω προσήκειν" τιμὴν δὲ τὴν
usv dui τοῖς ἀδελφοῖς φυλάξω, Ἐέρξῃ δὲ πρώτῳ
τῶν ἀδελφῶν. ἐπεὶ δ᾽ ἡ κρίσις ἐνέστη, Πέρσαι μὲν
Aováfavov, ἀδελφὸν ὄντα 4ΖΙαρείον, δικαστὴν ἀπέ-
φηναν δόξαν αὐτοῖς, Ξέρξης δ᾽ ἔφευγεν ἐπ᾽ ἐκείνου
κριϑῆναι τῷ πλήϑει πεποιϑώς. "vocc δ᾽ ἡ μήτηρ
ἐπέπληξεν αὐτῷ, “τί φεύγεις ᾿ἀρτάβανον, ὦ παῖ,
ϑεῖον ὄντα καὶ Περσῶν ἄριστον; τί δ᾽ οὕτω τὸν
ἀγῶνα δέδοικας, ἐν ᾧ καλὰ καὶ τὰ δευτερεῖα, Περ-
σῶν βασιλέως ἀδελφὸν χρυϑῆναι;" πεισϑέντος οὖν
πέρξου καὶ γενομένων λόγων, ᾿Αρτάβανος μὲν ἀπε--:
φήνατο Ξέρξῃ τὴν βασιλείαν προσήκειν, ᾿Αριαμένης
δ᾽ εὐθὺς ἀναπηδήσας προσεκύνησε τὸν ἀδελφὸν καὶ
λαβόμενος τῆς δεξιᾶς εἰς τὸν ϑρόνον ἐχάϑιδε τὸν
βασίλειον. ἐκ τούτου μέγιστος ἦν παρ᾽ αὐτῷ καὶ
παρεῖχεν εὔνουν ἑαυτόν, ὥστ᾽ ἀριστεύων ἐν τῇ περὶ
Σαλαμῖνα ναυμαχίᾳ πεσεῖν ὑπὲρ τῆς ἐκείνου δόξης.

489 τοῦτο μὲν οὖν ὥσπερ ἀρχέτυπον ἐκκείσθω καϑαρὸν

καὶ ἀμώμητον εὐμενείας καὶ μεγαλοφροσύνης. ᾿ᾶντιό-
χου δὲ τὴν μὲν φιλαρχίαν ψέξειεν ἄν τις, ὅτι δ᾽ οὐ
παντάπασιν αὐτῇ τὸ φιλάδελφον ἐνηφανίσϑη, ϑαυ-
μάσειεν. ἐπολέμδι μὲν yàg ὑπὲρ τῆς βασιλείας ΣΣε--
λεύκῳ νεώτερος ὧν ἀδελφὸς καὶ τὴν μητέρα συλ-
λαμβάνουσαν εἶχεν' ἀκμάξοντος δὲ τοῦ πολέμου.

5

20

25

ΑΜΟΒΕ. 2609

Γαλάταις μάχην ὃ Σέλευχος συνάψας xal ἡττηϑείς,
οὐδαμοῦ φανερὸς ἦν ἀλλ᾽ ἔδοξε τεθνάναι, πάσης
ὁμοῦ τι τῆς στρατιᾶς ὑπὸ τῶν βαρβάρων κατακοπεί-
ὅσης. πυϑόμενος οὖν ὃ ᾿Αντίοχος τὴν πορφύραν ἔϑηκε
5 καὶ φαιὸν ἱμάτιον ἔλαβε, καὶ τὰ βασίλεια κλείσας
ἐπένϑει τὸν ἀδελφόν" ὀλίγῳ δ᾽ ὕστερον ἀκούσας,
ὅτι σῴξεται καὶ δύναμιν αὖϑις ἑτέραν ἀθροίζει, τοῖς
τε ϑεοῖς ἔϑυσε προελθὼν καὶ ταῖς πόλεσιν ὧν ἦρχε
ϑύειν καὶ στεφανηφορεῖν ἐπήγγειλεν. ᾿4ϑηναῖοι δὲ
ι τὸν περὶ τῆς ἔριδος τῶν ϑεῶν μῦϑον ἀτόπως πλά-
όαντες ἐπανόρϑωμα τῆς ἀτοπίας οὐ φαῦλον ἐνέμιξαν
αὐτῷ᾽ τὴν γὰρ δευτέραν ἐξαιροῦσιν ἀεὶ τοῦ Βοη-
δρομιῶνος, ὡς ἐν ἐκείνῃ τῷ Ποσειδῶνι πρὸς τὴν
"A)qvüv γενομένης τῆς διαφορᾶς. τί οὖν κωλύει
15 καὶ ἡμᾶς διαφορᾶς ποτε πρὸς οἰχείους καὶ συγγε-
νεῖς γενομένης ἐν ἀμνηστίᾳ τὴν ἡμέραν ἐκείνην
τίϑεσϑαι καὶ μίαν τῶν ἀποφράδων νομίξειν, ἀλλὰ
μὴ πολλῶν καὶ ἀγαϑῶν ἐν αἷς συνετράφημεν καὶ
συνεβιώσαμεν ἡμερῶν διὰ μίαν ἐπιλανθάνεσϑαι; ἢ
4) γὰρ μάτην καὶ πρὸς οὐδὲν ἡ φύσις ἡμῖν ἔδωκε πραό-
τητὰα καὶ μετριοπαϑείας ἔκγονον ἀνεξικακίαν, ἢ μά-
λιόστα χρηστέον τούτοις πρὸς συγγενεῖς καὶ οἰκείους.
οὐχ ἧττον δὲ τοῦ διδόναι συγγνώμην ἁμαρτοῦσι τὸ
αἰτεῖσϑαι καὶ λαμβάνειν αὐτοὺς ἁμαρτόντας εὔνοιαν
28 ἐμφαίνει καὶ φιλοστοργίαν. ὅϑεν ὀργιζομένων τε
δεῖ μὴ ἀμελεῖν καὶ παραιτουμένοις μὴ ἀντιτείνειν,
ἀλλὰ καὶ φϑάνειν πολλάκις ἁμαρτόντας αὐτοὺς τῇ
παραιτήσει τὴν ὀργὴν ἀδικηϑέντας τε πάλιν αὖ τῇ
συγγνώμῃ τὴν παραίτησιν. ὁ μὲν οὖν Σωκρατικὸς

Β

C

D

210 DE FRATERNO

Εὐχλείδης ἐν ταῖς σχολαῖς . περιβόητός ἐστιν. ὅτι
φωνὴν ἀκούσας ἀγνώμονα καὶ ϑηριώδη τἀδελφοῦ
πρὸς αὐτὸν εἰπόντος “ἀπολοίμην, εἰ μή δὲ τιμωρη-
σαίμην"" "ἐγὼ δ᾽ εἶπεν “εἰ μή 0s πείσαιμι παύσα-
σϑαι τῆς ὀργῆς καὶ φιλεῖν ἡμᾶς ὡς πρότερον ἐφίλειρ.ἢ
E τὸ δ᾽ Εὐμένους τοῦ βασιλέως ἔργον οὐ λόγος ὑπερ-
βολὴν οὐδεμίαν πραότητος ἀπολέλοιπε. Περσεὺς γὰρ
ὁ τῶν Μακεδόνων βασιλεὺς ἐχϑρὸς ὧν αὐτῷ παρε-
δκεύασε τοὺς ἀποκχτενοῦντας' οἱ δὲ περὶ Δελφοὺς
ἐνήδρευον αἰσϑόμενοι βαδίζοντα πρὸς τὸν ϑεὸν ἀπὸ
ϑαλάσσης. γενόμενοι δ᾽ ὕπισϑεν αὐτοῦ λίϑους με-
γάλους ἐμβάλλουσιν εἴς τε τὴν κεφαλὴν καὶ τὸν
τράχηλον, ὑφ᾽ ὧν σκοτωϑεὶς καὶ πεσὼν ἔδοξε τε-
ϑνάναι" καὶ περιῆλθεν ἡ φήμη πανταχόσε, καὶ φίλοι
τινὲς ἀφίκοντο καὶ ϑεράποντες εἰς Πέργαμον αὐτάγ-
γελοι τοῦ πάϑους ἥκειν δοκοῦντες. "Ἄτταλος οὖν ὃ
F πρεσβύτατος αὐτοῦ τῶν ἀδελφῶν, ἀνὴρ ἐπιεικὴς καὶ
περὶ τὸν Εὐμένη πάντων ἄριστος. οὐ μόνον .βασι-
λεὺς ἀνηγορεύϑη διαδησάμενος, ἀλλὰ καὶ τὴν γυ-
ναῖκα τἀδελφοῦ Στρατονίκην ἔγημε καὶ συνῆρχεν"
ἐπεὶ δ᾽ ἀπηγγέλη ξῶν ὁ Εὐμένης καὶ προσῇει, ϑεὶς
τὸ διάδημα καὶ λαβὼν ὥσπερ εἰώϑει τὰ δοράτια
μετὰ τῶν ἄλλων ἀπήντησεν αὐτῷ δορυφόρων. ὃ δὲ
κἀκεῖνον εὐμενῶς ἐδεξιώσατο καὶ τὴν βασίλισσαν
ἠσπάσατο μετὰ τιμῆς καὶ φιλοφροσύνης᾽ καὶ χρόνον
οὐκ ὀλίγον ἐπιβιώσας ἀμέμπτως καὶ ἀνυπόπτως ἀπέ-

6 Εὐμένους hic et infra Duebnerus: εὐμενοῦς ὕὑπερ-
βολὴν οὐδεμίαν idem: ὑπερβολὴν οὐδὲν οὐδὲ 20 συνῆρχεν *:
συνῆλθεν

σι

20

AMORE. 271

ϑανε, τῷ ᾿Αττάλῳ τήν ve βασιλείαν καὶ τὴν γυναῖκα
παρεγγυήσας. τί οὖν ἐκεῖνος; ἀποθανόντος αὐτοῦ,
παιδίον οὐδὲ ὃν ἠθέλησεν ἐκ τῆς γυναικὸς ἀνελέσϑαι

τεκούσης πολλάκις, ἀλλὰ τὸν ἐκείνου παῖδα θρέψας 490

5 καὺ ἀνδρώδας ἔτι ξῶν ἐπέϑηκε τὸ διάδημα καὶ βασι-
λέα προσηγόρευσεν. ἀλλὰ Καμβύσης ἐξ ἐνυπνίου
φοβηϑεὶς ὡς βασιλεύσοντα τῆς ᾿4σίας τὸν ἀδελφόν,
οὐδεμέαν ἀπόδειξιν οὐδ᾽ ἔλεγχον ἀναμείνας ἀπέκτει-
νεν. ὅϑεν ἐξέπεσε τῆς Κύρου διαδοχῆς ἡ ἀρχή, τελευ-

ιοτήσαντος αὐτοῦ, καὶ τὸ Ζαρείου γένος ἐβασίλευσεν,
ἀνδρὸς οὐ μόνον ἀδελφοῖς ἀλλὰ καὶ φίλοις ἐπιστα-
μένου κοινωνεῖν πραγμάτων καὶ δυνάμεως.

19. Ἔτι τοίνυν ἐκεῖνο δεῖ μνημονεύειν ἐν ταῖς

πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς διαφοραῖς καὶ φυλάττειν, τὸ Β
1; τοῖς φίλοις αὐτῶν ὁμιλεῖν καὶ πλησιάξειν τότε μά-
λιστα᾽ φεύγειν δὲ τοὺς ἐχϑροὺς καὶ μὴ προσδέχεσθαι,
μιμούμενον αὐτὸ γοῦν τοῦτο τὸ Κρητῶν, οἵ πολλά-
κις στασιάξοντες ἀλλήλοις καὶ πολεμοῦντες, ἔξωϑεν
ἐπιόντων πολεμίων διελύοντο καὶ συνίσταντο" καὶ
s τοῦτ᾽ ἦν ὁ καλούμενος ὑπ᾽ αὐτῶν "“συγκρητισμός᾽.
ἔνιοι γὰρ ὥσπερ ὕδωρ τοῖς χαλῶσι καὶ διϊσταμένοις
ὑπορρέοντες ἀνατρέπουσιν οἰκειότητας καὶ φιλίας,
μισοῦντες μὲν ἀμφοτέρους ἐπιτιϑέμενοι δὲ τῷ μᾶλ-
λον ὑπ᾽ ἀσϑενείας ἐνδιδόντι. τῷ μὲν γὰρ ἐρῶντι
:5 δυνερῶσιν οἵ νεαροὶ καὶ ἄκακοι τῶν φίλων, τῷ δ᾽ C
ὀργιξομένῳ καὶ διαφερομένῳ πρὸς ἀδελφὸν οἵ κακοη-
ϑέστατοι τῶν ἐχϑρῶν συναγανακτεῖν καὶ συνοργί-
ξεόϑαι δοκοῦσι. καϑάπερ οὖν ἡ Αἰσώπειος ἀλεκτορὶς
πρὸς τὴν αἴλουρον, ὡς δὴ κατ᾽ εὔνοιαν αὐτῆς vo-

212 DE FRATERNO

σούσης ὅπως ἔχει πυϑανομένην, ᾿καλῶς᾽ εἶπεν “ἂν
σὺ ἀποστῇς" οὕτω καὶ πρὸς τοιοῦτον ἄνθρωπον,
ἐμβάλλοντα λόγον ὑπὲρ τῆς διαφορᾶς καὶ πυνϑανό-
μενον καὶ ὑπορύττοντα τῶν ἀπορρήτων ἔνια, χρὴ
λέγειν "ἀλλ᾽ ἔμοιγε πρᾶγμα πρὸς τὸν ἀδελφὸν οὐδὲν
ἔστιν, ἂν μήτ᾽ ἐγὼ τοῖς διαβάλλουσι προσέχω μήτ᾽
ἐκεῖνος.᾽ νυνὶ δ᾽ οὐκ οἷδ᾽ ὕπως ὀφθαλμιῶντες μὲν
οἰόμεϑα δεῖν ἀποστρέφειν ἐπὶ τὰ μὴ ποιοῦντα πλη-
D γὴν μηδ᾽ ἀντιτυπίαν χρώματα καὶ σώματα τὴν Oy,
ἐν δὲ μέμψεσι καὶ ὀργαῖς καὶ ὑπονοίαις πρὸς ἀδελ-
φοὺς γενόμενοι χαίρομεν καὶ προσαναχρωννύμεϑα
τοῖς ἐκταράττουσιν, ὅτε καλῶς εἶχε τοὺς μὲν ἐχϑροὺς
καὶ δυσμενεῖς ἀποδιδράσκειν καὶ λανθάνειν, συνεῖναι
Óób καὶ συνδιημερεύειν μάλιστα κηδεσταῖς ἐκείνων
καὶ οἰκείοις καὶ φίλοι, καὶ πρὸς γυναῖκας αὐτῶν
εἰσιόντας αἰτιᾶσϑαι καὶ παρρησιάξεσϑαι. καίτοι λέ-
€ov οὔ φασι χρῆναι μέσον ἀδελφοὺς λαμβάνειν
ὁδὸν βαδίζοντας, ἄχϑονται δὲ καὶ xvvüg διεκδρα-
E μόντος, καὶ πολλὰ τοιαῦτα δεδίασιν ὧν οὐδὲν δμό-
νοιαν ἀδελφῶν διέστησεν, ἀνθρώπους δὲ κυνικοὺς
καὶ διαβόλους ἐν μέσῳ λαμβάνοντες αὑτῶν καὶ περι-
πταίοντες οὐ συνορῶσι.

20. Διὸ τοῦ λόγου τὸ συνεχὲς ὑπαγορεύοντος,
εὖ μὲν εἶπε Θεόφραστος ὡς “εἰ κοινὰ τὰ φίλων
ἐστί, μάλιστα δεῖ κοινοὺς τῶν φίλων εἶναι τοὺς φί-
λους᾽᾽ οὐχ ἥκιστα δ᾽ ἄν τις ἀδελφοῖς τοῦτο παραι-
νέδειεν. αἷ γὰρ ἰδίᾳ καὶ χωρὶς ὁμιλίαι καὶ συνήϑειαι
πρὸς ἄλλους ἀποστρέφουσι καὶ ἀπάγουσιν ἀπ᾽ ἀλλή-

2 τοιοῦτον] τὸν τοιοῦτον Duebnerus

οι

20

AMORE. 918

λων" τῷ γὰρ φιλεῖν ἑτέρους εὐθὺς ἕπεται τὸ χαίρειν
ἑτέροις καὶ ξηλοῦν ἑτέρους καὶ ἄγεσθαι ὑφ᾽ ἑτέρων. F
ἠθοποιοῦσι γὰρ αἵ φιλίαι, καὶ μεῖξον οὐδέν ἐστι
διαφορᾶς ἠθῶν σημεῖον ἢ φίλων αἱρέσεις διαφερόν..
ὅτων. ὅϑεν οὔτε τὸ συνεσϑίειν ἀδελφοὺς καὶ συμ-
πίνειν οὔτε τὸ συμπαίζειν καὶ συνδιημερεύειν οὕτω
συνεκτικόν ἐστιν ὁμονοίας, ὡς τὸ συμφιλεῖν καὶ
συνεχϑραίνειν ἤδεσθαί τε τοῖς αὐτοῖς συνόντα καὶ
τοὺς αὐτοὺς βδελύσσεσθϑαι καὶ φεύγειν. οὐδὲ γὰρ
10 διαβολὰς αἷ κοιναὶ φιλίαι φέρουσιν οὐδὲ συγκρού-
σεις ἀλλὰ κἂν γένηταί τις ὀργὴ καὶ μέμψις, ἐκλύεται
διὰ μέσων τῶν φίλων, ἐκδεχομένων καὶ διασκεδαν-
νύντων, ἄνπερ ἀμφοτέροις οἰκείως ἔχωσι καὶ πρὸς
ἀμφοτέρους ὁμοῦ τῇ εὐνοίᾳ συννεύωσιν. ὡς γὰρ 491
15 ὁ κασσίτερος ῥαγέντα τὸν χαλκὸν συναρμόττει καὶ
συγκεράννυσι τῷ ψαύειν ἑκατέρου πέρατος οἰκείως
ὁμοπαϑὴς γιγνόμενος, οὕτω δεῖ τὸν φίλον εὐάρμο-
στον ὄντα καὶ κοινὸν ἀμφοτέροις τοῖς ἀδελφοῖς προσ-
καταπυχνοῦν τὴν εὔνοιαν. οἵ δ᾽ ἄνισοι καὶ ἄμικτοι
20 καϑάπερ ἐν διαγράμματι μουσικῷ φϑόγγοι, διάξευξιν
οὐ συναφὴν ποιοῦσιν. ἔστιν οὖν διαπορῆσαι πότε-
ρον ὀρϑῶς ἢ τοὐναντίον ὃ “Ησίοδος εἶπε
μηδὲ κασιγνήτῳ ἧσον ποιεῖσθαι ἑταῖρον" ᾽
ὃ μὲν γὰρ εὐγνώμων καὶ κοινός, ὥσπερ εἴρηται,
25 μᾶλλον ἐγκραϑεὶς δι᾽ ἀμφοτέρων σύνδεσμος ἔσται τῆς B
φιλαδελφίας" ὃ δ᾽ “Ησίοδος ὡς ἔοικεν ἐφοβήϑη τοὺς
πολλοὺς καὶ φαύλους διὰ τὸ δύσξηλον καὶ φίλαυτον.

9 τοὺς αὐτοὺς *: τοὺς αὐτὸν 3232 Ἡσίοδος] OD 107
Plutarchi Moralia. Vol. III . 18

214 DE FRATERNO

ὃ δὴ καλῶς ἔχει φυλαττομένους, κἂν εὔνοιαν ἴσην
φίλῳ νέμῃ τις, ἀεὶ τὰ πρωτεῖα τἀδελφῷ φυλάττειν
ἐν ἀρχαῖς καὶ πολιτείαις ἐν κλήσεσι καὶ γνωρίσεσιν
ἡγεμόνων καὶ ὅσα τοῖς πολλοῖς ἐπιφανῆ καὶ πρὸς
δόξαν ἐστί, τὸ προσῆκον ἀξίωμα τῇ φύσει καὶ γέρας
ἀποδιδόντας. οὐ γὰρ οὕτω τῷ φίλῳ τὸ πλέον ἐν
τούτοις σεμνόν, ὧς ἀδελφῷ τοὔλαττον αἰσχρὸν γίγνε-
ται καὶ ἄδοξον. ἀλλὰ περὶ ταύτης μὲν ἑτέρωϑι τῆς
C γνώμης γέγραπται τὰ δοκοῦντα διὰ πλειόνων. τὸ
ὃὲ Μενάνδρειον ὀρϑῶς ἔχον, ὡς .

“οὐδεὶς ἀγαπῶν αὐτὸς ἀμελεῖϑ᾽ ἡδέως.
ὑπομιμνήσκει καὶ διδάσκει τῶν ἀδελφῶν ἐπιμελεῖ-
σϑαι καὶ μὴ τῇ φύσει πιστεύοντας ὀλιγωρεῖν. καὶ
γὰρ ἵππος τῇ φύδει φιλάνθρωπον καὶ κύων φιλο-
δέσποτον, ἀλλὰ μὴ τυγχάνοντα ϑεραπείας μηδ᾽ ἐπι-
μελείας ἀπόστοργα γίγνεται καὶ ἀλλότρια" καὶ τὸ
σῶμα τῆς ψυχῆς συγγενέστατόν ἐστιν, ἀμελούμενον
δὲ καὶ παρορώμενον ὑπ᾽ αὐτῆς οὐκ ἐθέλει συνεργεῖν
ἀλλὰ λυμαίνεται καὶ προλείτει τὰς πράξειρ.

21. ᾿ΕἘπιμέλεια δὲ καλὴ μὲν αὐτῶν τῶν ἀδελφῶν.
ἔτι δὲ καλλίων πενϑεροῖς καὶ γαμβροῖς τοῖς ἐκείνων
εὔνουν ἀεὶ παρέχειν εἰς ἅπαντα καὶ πρόϑυμον ἕαυ-
τόν, οἰκέτας τε φιλοδεσπότους ἀσπάξεσϑαι καὶ φιλο-
φρονεῖσϑαι, καὶ χάριν ἔχειν ἰατροῖς ϑεραπεύσασιν
αὐτοὺς καὶ φίλοις πιστοῖς προϑύμως καὶ χρησίμως
συνδιενεγκοῦσιν ἀποδημίαν ἢ στρατείαν" γυναῖκα
δ᾽ ἀδελφοῦ γαμετὴν ὡς ἁπάντων ἱερῶν ἁγιώτατον

2 τἀδελφῷ *: τῷ ἀδελφῷ 11 Kock. 8 p. 318. οἵ, p. 96d

οι

10

με

5 D

20

25

AMORE. 215

προσορῶντα καὶ σεβόμενον, τιμᾶν διὰ τὸν ἄνδρα
καὶ εὐφημεῖν, ἀμελουμένῃ δὲ συναγανακτεῖν χαλε-
παίνουσαν᾽ δὲ πραὔνειν" ἂν δ᾽ ἁμάρτῃ τι τῶν με- E
τρίων, συνδιαλλάττειν καὶ συμπαρακαλεῖν τὸν ἄνδρα"

5 κἂν αὐτῷ τις ἰδίᾳ γένηται διαφορὰ πρὸς τὸν ἀδελ-
qóv, αἰτιᾶσϑαι παρ᾽ ἐκείνῃ καὶ διαλύεσϑαι τὴν μέμ-
viv. ἀγαμίαν δ᾽ ἀδελφοῦ καὶ ἀπαιδίαν μάλιστα
δυσχεραίνειν, καὶ παρακαλοῦντα καὶ λοιδοροῦντα
συνελαύνειν πανταχόϑεν εἰς γάμον καὶ συνειργνύναι

10 νομέμοις κηδεύμασι" κτησαμένου δὲ παῖδας, ἐμφα-
νέστερον χρῆσθαι τῇ τε πρὸς αὐτὸν εὐνοίᾳ καὶ τῇ
πρὸς τὴν γυναῖκα τιμῇ. τοῖς δὲ παισὶν εὔνουν μὲν
ὥσπερ ἰδίοις ἥπιον δὲ μᾶλλον εἶναι καὶ μειλίχιον͵
ὅπως ἁμαρτάνοντες οἷα νέοι μὴ δραπετεύωσι μηδὲ Ε

15 καταδύωνται διὰ φόβον πατρὸς ἢ μητρὸς εἰς Óp-
λίας φαύλας καὶ ὀλιγώρους, ἀλλ᾽ ἀποστροφὴν καὶ
καταφυγὴν ἅμα νουϑετοῦσαν εὐνοίᾳ καὶ παραιτου-
μένην ἔχωσιν. οὕτω καὶ Πλάτων ἀδελφιδοῦν ὄντα
Σπεύσιππον ἐκ πολλῆς ἀνέσεως καὶ ἀκολασίας ἐπέ-

80 ὅότρεψεν, οὐδὲν οὔτ᾽ εἰπὼν ἀνιαρὸν οὔτε ποιήσας
πρὸς αὐτόν, ἀλλὰ φεύγοντι τοὺς γονεῖς ἐλέγχοντας
αὐτὸν ἀεὶ καὶ λοιδοροῦντας ἐνδιδοὺς ἑαυτὸν εὐμενῆ 499
καὶ ἀμήνιτον, αἰδῶ τε πολλὴν ἐνειργάσατο καὶ ζῆ-
λον ἑαυτοῦ καὶ φιλοσοφίας. καίτοι πολλοὶ τῶν φί-

25 λὼν ἐνεκάλουν ὡς μὴ νουϑετοῦντι τὸ μειράκιον" ὃ
ὃξ καὶ πάνυ νουϑετεῖν ἔλεγε, τῷ βίῳ καὶ τῇ διαίτῃ
τῆς πρὸς τὰ αἰσχρὰ τῶν καλῶν διαφορᾶς παρέχων

1 τιμῶντα τὸν ἄνδρα κατευφημεῖν Madvigius διὰ] om.
mei codd. - |

18*

216 DE FRATERNO

κατανόησιν. '"AAsónv δὲ τὸν Θεσσαλὸν ὃ μὲν πατὴρ
ἀγέρωχον ὄντα καὶ ὑβριστὴν ἐκόλουε καὶ χαλεπὸς
ἦν, ὃ δὲ ϑεῖος ἀνελάμβανε καὶ προσήγετο" πεμπόν-
τῶν δὲ τῶν Θεσσαλῶν φρυκτοὺς περὶ βασιλέως πρὸς
τὸν ϑεὸν εἰς Δελφούς, ἐνέβαλε κρύφα τοῦ πατρὸς 5
Β ὁ ϑεῖος ὑπὲρ τοῦ ᾿4λεύα" καὶ τῆς Πυϑίας τοῦτον
ἀνελούσης, ὅ ve πατὴρ ἀπέφησεν ἐμβεβληκέναι τὸν
φρυχτὸν ὑπὲρ αὐτοῦ, καὶ πᾶσιν ἐδόκει πλάνη τις
ἐν ταῖς καταγραφαῖς τῶν ὀνομάτων γεγονέναι. διὸ
καὶ πέμψαντες αὖϑις ἐπανήροντο τὸν ϑεόν᾽ ἡ δὲ
Πυϑία καθάπερ ἐκβεβαιουμένη τὴν προτέραν ἀνα-
γόρευσιν εἶπε
“τὸν Πυρρόν τοί φημι, τὸν ᾿ἡρχεδίκη τέχε παῖδα.
καὶ τοῦτον τὸν τρόπον ὁ ᾿“λεύας ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ
βασιλεὺς διὰ τὸν τοῦ πατρὸς ἀδελφὸν ἀποδειχϑ είς, 1
αὐτός τε πολὺ πάντων ἐπρώτευσε τῶν πρὸ αὑτοῦ
καὶ τὸ ἔϑνος εἰς δόξαν προήγαγε μεγάλην καὶ δύνα-
C μιν. ἀλλὰ μὴν εὐπραξίαις τὲ καὶ τιμαῖς καὶ ἀρχαῖς
παίδων ἀδελφοῦ χαίροντα καὶ σεμνυνόμενον αὔξειν
προσήκει καὶ συνεξορμᾶν πρὸς τὰ καλὰ καὶ κατορ- τ
ϑοῦντας ἀφειδῶς ἐπαινεῖν" αὑτοῦ γὰρ υἱὸν ἐπαχϑὲς
ἴσως ἐγκωμιάξειν, ἀδελφοῦ δὲ σεμνὸν καὶ οὐ φίλαυ-
τον ἀλλὰ φιλόκαλον καὶ ϑεῖον ὡς ἀληϑῶς. δοκεῖ
γάρ μοι καὶ τοὔνομα καλῶς ὑφηγεῖσϑαι πρὸς εὔνοιαν
ἀδελφιδῶν καὶ ἀγάπησιν. δεῖ δὲ καὶ τὰ τῶν κρειτ- 9:
τόνων ξηλοῦν᾽ "Ἡρακλῆς τε γὰρ δυεῖν δέοντας ξβδο-

e

18 τὸν Ilvgoóv] corrigendum vid. τὸν Πύρρου. cf.
Harpocrat. s. v. τετραρζγία 16 αὑτοῦ *: αὐτοῦ — 26 ἀδελ-
φιδῶν ÀÁnonymus: ἀδελφῶν

AMORE. 211

μήκοντα γεννήσας παῖδας, οὐδενὸς ἧττον αὐτῶν τὸν
ἀδελφιδοῦν ἠγάπησεν᾽ ἀλλὰ καὶ νῦν πολλαχοῦ σύμ- D
βωμός ἐστιν ᾿Ιόλαος αὐτῷ, καὶ συγκατεύχονται παρα-
στάτην Ἡρακλέους ὀνομάξοντες. ᾿Ιφικλέους δὲ τοῦ

5 ἀδελφοῦ πεσόντος ἐν τῇ περὶ “ακεδαίμονα μάχῃ,
περίλυπος γενόμενος πᾶσαν ἐξέλιπε Πελοπόννησον.
ἡ δὲ Δευχοϑέα τῆς ἀδελφῆς ἀποθανούσης ἔϑρεψε
τὸ βρέφος καὶ συνεξεθείασεν' ὅϑεν αἱ Ρωμαίων γυ-
ναῖκες ἐν ταῖς τῆς Δευχοϑέας ἑορταῖς. ἣν Ματοῦταν

10 ὀνομάξουσιν, οὐ τοὺς ἑαυτῶν παῖδας ἀλλὰ τοὺς τῶν
ἀδελφῶν ἐναγκαλίξονται καὶ τιμῶσιν.

1 ἡ δὲ] $5; τεῦ

498 ΠΕΡῚ
ΤῊΣ ΕἸΣ ΤᾺ EKTONA ΦΙΛΟΣΤΟΡΓΊΑΣ.

V 1. Ἔκκλητοι κρίσεις καὶ ξενικῶν δικαστηρίων
᾿ς ἀγωγαὶ τοῖς Ἕλλησι τὸ πρῶτον ἀπιστίᾳ τῇ πρὸς
Β ἀλλήλους ἐπενοήϑησαν, ἀλλοτρίας δικαιοσύνης ὥσπερ
ἑτέρου τινὸς τῶν ἀναγκαίων μὴ φυομένου παρ᾽ αὖ-
τοῖς δεηϑεῖσιν. ἄρ᾽ οὖν καὶ oí φιλόσοφοι τῶν προ-
βλημάτων ἔνια διὰ τὰς πρὸς ἀλλήλους διαφορὰς ἐπὶ
τὴν τῶν ἀλόγων φύσιν ξῴων ὥσπερ ἀλλοδαπὴν πό-
λιν ἐκκαλοῦνται, καὶ τοῖς ἐκείνων πάϑεσι καὶ ἤϑεσιν
ὡς ἀνεντεύκτοις καὶ ἀδεκάστοις ἐφιᾶσι τὴν κρίσιν;
ἢ καὶ τοῦτο τῆς ἀνθρωπίνης κακίας ἔγκλημα κοι-
νόν ἐστι, τὸ περὶ τῶν ἀναγκαιοτάτων καὶ μεγίστων
C ἀμφιδοξοῦντας ἡμᾶς ζητεῖν ἐν ἵπποις καὶ κυσὶ καὶ
ὄρνισι, πῶς γαμοῦμεν αὐτοὶ καὶ γεννῶμεν καὶ τεκνο-
voogobusv , ὡς μηδὲν ἐν ἑαυτοῖς δήλωμα τῆς φύσεως
ὃν τὰ τῶν ϑηρίων ἤϑη καὶ πάϑη προσαγορεῦσαι
καὶ καταμαρτυρῆσαι τοῦ βίου ἡμῶν πολλὴν τοῦ κατὰ
φύσιν ἐκδιαίτησιν καὶ παράβασιν, εὐθὺς ἐν ἀρχῇ
καὶ περὶ τὰ πρῶτα συγχεομένων καὶ ταραττομένων.
ἄκρατον γὰρ ἐν ἐκείνοις ἡ φύσις καὶ ἀμιγὲς καὶ
ἁπλοῦν φυλάττει τὸ ἴδιον" ἐν δ᾽ ἀνθρώποις ὑπὸ τοῦ
λόγου καὶ τῆς συνηϑείας, ὃ τοὔλαιον ὑπὸ τῶν μυ-

2 ἀγωγαὶ] vid. Symbolas 15 τὰ] καὶ τὰ R

DE AMORE PROLIS. 219

ρεψῶν πέπονθε, πρὸς πολλὰ μιγνυμένη δόγματα καὶ
κρίσεις ἐπυϑέτους ποικίλη γέγονε καὶ ἰδία, τὸ δ᾽
οἰκεῖον οὐ τετήρηκε. καὶ μὴ ϑαυμάξωμεν, εἰ τὰ ἄλογα D
ξῷα τῶν λογικῶν μᾶλλον ἕπεται τῇ φύσει" καὶ γὰρ
5 τὰ φυτὰ τῶν ξῴων, οἷς οὔτε φαντασίαν οὔϑ᾽ δρμὴν
ἔδωκεν ἑτέρων ὄρεξιν τοῦ κατὰ φύσιν ἀποσαλεύου-
σαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν δεσμῷ συνειργμένα μένει καὶ
κεκράτηται, μίαν ἀδὶ πορείαν ἣν ἡ φύσις ἄγει πο-
ρευόμενα. τοῖς δὲ ϑηρίοις τὸ μὲν πραύτροπον τοῦ
10 λόγου καὶ περιττὸν καὶ φιλελεύϑερον ἄγαν οὐκ ἔστιν,
ἀλόγους δ᾽ δρμὰς καὶ ὀρέξεις ἔχοντα καὶ χρώμενα
πλάναις καὶ περιδρομαῖς, πολλάκις οὐ μακρὰν ἀλλ᾽
ὡς ἐπ᾽ ἀγκύρας τῆς φύσεως σαλεύει" καϑάπερ οὖν
ὁδὸν ὑφ᾽ ἡνία καὶ χαλινῷ βαδίξοντα δείκνυσιν εὖ- E
15 ϑεῖαν. ὃ δὲ δεσπότης ἐν ἀνθρώπῳ καὶ αὐτοκρατὴς
λόγος ἄλλας ἄλλοτε παρφεχβάσεις καὶ καινοτομίας
ἀνευρίσκων οὐδὲν ἴχνος ἐμφανὲς οὐδ᾽ ἐναργὲς ἀπο-
λέλοιπε τῆς φύδεως.
2. Ὅρα περὶ τοὺς γάμους ὅσον ἐστὶν ἐν τοῖς
0 ζῴοις τὸ κατὰ φύσιν. πρῶτον οὐκ ἀναμένει νόμους
ἀγαμίου καὶ ὀψιγαμίου, καϑάπερ ol “υκούργον πο-
λῖται καὶ Σόλωνος" οὐδ᾽ ἀτιμίας ἀτέκνων δέδοικεν,
οὐδὲ τιμὰς διώκει τρίπαιδας, ὡς Ρωμαίων πολλοὶ
2 ἰδία] i. e. ἰδιάξουσα éxdovo — b τὰ φυτὰ τῶν beim» ]
intell. μᾶλλον ἕπεται τῇ φύσει (R) 6 ἑτέρων] ἐνεργὸν E m-
perius. malim ἢ ἑτέρων 18 καὶ καϑάπερ καϑάπερ κξ
corrupta. X ex cod. vetere scripsit: καϑάπερ οὖν ὄνον ὑφ
ἡνέᾳ καὶ x. a2. δείκ. εὐθεῖαν ὁ δεσπότης ὁδόν" οὕτως ἐν
ἀνθρώπῳ καὶ ὁ αὐτοκρατήξ cett. 14 ὁδὸν) del. Steg-

mannus 21 ἀγαμίου καὶ ὀψιγαμέον Doehnerus: ἀγάμου καὶ
ὀψιγάμου 22 καὶ Σόλωνος] del. idem 28 τριπαιδίας idem

280 DE AMORE

γαμοῦσι καὶ γεννῶσιν, οὐχ ἵνα κληρονόμους ἔχωσιν

F ἀλλ᾽ ἵνα κληρονομεῖν δύνωνται. ἔπειτα μίγνυται
τῷ ϑήλει τὸ ἄρρεν οὐχ ἅπαντα χρόνον᾽ ἡδονὴν γὰρ
οὐκ ἔχει τέλος ἀλλὰ γέννησιν καὶ τέχνωσιν. διὰ
τοῦτ᾽ ἔτους ὥρα, ἣ πνοάς τε γονίμους ἔχει καὶ πρόδσ- 5
φορον λοχευομένοις κρᾶσιν, συνῆλϑεν εἰς ταὐτὸ τῷ
ἄρρενι τὸ ϑῆλυ χειρόηϑες καὶ ποϑεινόν, ἡδείᾳ μὲν
ὀσμῇ χρωτὸς ἰδίῳ δὲ κόσμῳ σώματος ἀγαλλόμενον,
δρόσου καὶ βοτάνης ἀνάπλεων καϑαρᾶς" αἰσϑόμενον

494 δ᾽ ὅτι κύει καὶ πεπλήρωται, κοσμίως ἄπεισι καὶ τὸ
προνοεῖ περὶ τὴν κύησιν καὶ σωτηρίαν τοῦ ἀποτε-
χϑέντος. ἀξίως δ᾽ οὐχ ἔστιν εἰπεῖν τὰ δρώμενα,
πλὴν ὅτι γίγνεται ἕκαστον αὐτῶν ἐν τῷ φιλοστόργῳ,
ταῖς προνοίαις, ταῖς καρτερίαις, ταῖς ἐγκρατείαις. ἀλλὰ
τὴν μέλιτταν ἡμεῖς σοφὴν καλοῦμεν καὶ νομίξομεν i

“ξανϑὸν μέλι μηδομέναν᾽

κολακεύοντες τὸ ἡδὺ καὶ γαργαλίξον ἡμᾶς τῆς γλυ-
κύτητος᾽ τὴν δὲ τῶν ἄλλων περὶ τὰς λοχείας καὶ
τὰς ἀνατροφὰς σοφίαν καὶ τέχνην παρορῶμεν. οἷον
εὐθύς, ἡ ἁλκυὼν κύουσα τὴν νεοττιὰν συντίϑησε, so
συλλαμβάνουσα τὰς ἀκάνθας τῆς ϑαλαττίας βελόνης
καὶ ταύτας δι᾽ ἀλλήλων ἐγκαταπλέχουσα καὶ συνεί-

B θουσα, τὸ μὲν σχῆμα περιαγὲς ὡς ἁλιευτικοῦ κύρτου
καὶ πρόμηκες ἀπεργάξεται" τῇ δ᾽ ἁρμονίᾳ καὶ πυκνό-
τητι δσυμφράξασα τὰς ἀκάνθας ἀκριβῶς ὑπέϑηκε τῷ ss

6 συνῆλθεν εἰς ταὐτὸ Doehnerus: ἦλθεν εἰς τὸ αὐτὸ
18 ἐν] $» Emperius 16 Bergk. 3 p. 411 24 τῇ] ἡ
Doehnerus 283 τὰς ἀκάνθας E: τῆς ἀκάνϑης ἐπέθηκε
Doehnerus

PROLIS. 281

κλύσματι τοῦ κύματος, ὡς τυπτόμενον ἡσυχῆ καὶ
πηγνύμενον τὸ πίλημα τῆς ἐπιφανείας στεγανὸν γέ-
veux, γίγνεται δὲ σιδήρῳ καὶ λίϑῳ δυσδιαίρετον.
ὃ δ᾽ ἐστὶ θαυμασιώτερον, οὕτω τὸ στόμα τῆς νεοτ-
5 τιᾶς συμμέτρως πέπλασται πρὸς τὸ μέγεϑος καὶ τὸ
μέτρον τῆς &Axvóvog, ὥστε μήτε μεῖξον ἄλλο μήτε
μικρότερον ἐνδύεσθαι ξῷον, ὡς δέ φασι, μηδὲ ϑ8ά-
λατταν παραδέχεσθαι μηδὲ τὰ ἐλάχιστα. μάλιστα C
δ᾽ οἵ γαλεοὶ ξῳφογονοῦσι μὲν ἐν ἑαυτοῖς, ἐχβαίνειν
10 ὃὲ παρέχουσιν ἐχτὸς καὶ νέμεσϑαι τοῖς σκυμνίοις,
εἶτα πάλιν ἀναλαμβάνουσι καὶ περιπτύσσουσιν ἐγ-
κοιμώμενα τοῖς σπλάγχνοις. ἡ δ᾽ ἄρκτος, ἀγριώτα-
τον καὶ σχυϑρωπότατον ϑηρίον, ἄμορφα καὶ ἄναρϑρα
τίκτει" τῇ δὲ γλώττῃ καϑάπερ ἐργαλείῳ διατυποῦσα
15 τοὺς ὑμένας οὐ δοκεῖ γεννᾶν μόνον ἀλλὰ καὶ δη-
μιουργεῖν τὸ τέκνον. ὁ δ᾽ Ὁμηρικὸς λέων,

“ὦ ῥά τε νήπι’ ἄγοντι συναντήσωνται ἐν ὕλῃ

ἄνδρες ἐπαχτῆρες, ὃ δέ τε σϑένεϊ βλεμεαίνει,

πᾶν δέ v ἐπισκύνιον κάτω ἕλκεται ὄσσε καλύπτων. D
3

:0 ὧρ᾽ οὐχ ὅμοιός ἐστε διανοουμένῳ πρὸς τοὺς κυνη-
γοὺς σπένδεσϑαι περὶ τῶν τέκνων; καϑόλου γὰρ ἡ
πρὸς τὰ ἔκγονα φιλοστοργία καὶ τολμηρὰ τὰ δειλὰ
ποιεῖ, καὶ φιλόπονα τὰ ῥάϑυμα καὶ φειδωλὰ τὰ

1 ὡς] ὅπως R πέπλασται X: πεπλάσϑαι 8. malim
παρεισδέχεσθαι 16 ὑμένας)] σκύμνους Doehnerus. cf.
Theocr. XI, 41. 17 Hom. P184 ᾧ ῥά ve νήπι᾽ ἄγοντι
συναντήσωνται Homerus: ὃν ῥά τε νήπια τέκνα ἄγοντα
συναντήσονται — 929 ἔκγονα *: ἔγγονα τολμηρὰ τὰ δειλὰ
Emperius: τὰ τολμηρὰ δειλὰ

282 DE AMORE

γαστρίμαργα. καὶ ὥσπερ ἡ Ὁμηρικὴ ὄρνις προσφέ-
ρουσὰ τοῖς νεοττοῖς
ἱμάστακ᾽, ἐπεί xs λάβῃσι, κακῶς δέ ve οἵ πέλει
αὐτῇ" 9
τῷ γὰρ αὑτῆς τρέφει λιμῷ τὰ ἔκγονα, καὶ τὴν vgo- s
φὴν τῆς γαστρὸς ἁπτομένην ἀποκρατεῖ καὶ πιέξει
τῷ στόματι, μὴ λάϑῃ καταπιοῦσα"
E ὡς δὲ κύων ἀμαλῇσι περὶ σκυλάκεσσι βεβῶσα
ἄνδρ᾽ ἀγνοιήσασ᾽ ὑλάει μέμονέν τε μάχεσϑαι᾽
τὸν περὶ τῶν τέκνων φόβον ὡς δεύτερον προσλα-υ
βοῦσα ϑυμόν. αἱ δὲ πέρδικες ὅταν διώκωνται μετὰ
τῶν τέκνων, ἐκεῖνα μὲν ἐῶσι προπέτεσϑαι καὶ φεύ-
γειν, αὑταῖς δὲ μηχανώμεναι προσέχειν τοὺς ϑηρεύ-
οντας ἐγγὺς κυλινδούμεναι καὶ καταλαμβανόμεναι,
μικρὸν ὑπεκϑέουσιν, εἶτα πάλιν ἴστανται καὶ παρέ- α΄
χουσιν ἐμ. ἐφικτῷ τῆς ἐλπίδος ἑαυτάς, ἄχρι ἂν οὕτω
προκινδυνεύουδσαι τῶν νεοττῶν τῆς ἀσφαλείας προα-

F γάγωνται πόρρω τοὺς διώκονταρ. τὰς δ᾽ ἀλεκτο-
ρίδας ἐν τοῖς ὄμμασι xo9' ἡμέραν ἔχομεν, ὃν τρόπον
τὰ νεόττια περιέπουσι, τοῖς μὲν ἐνδῦναι χαλῶσαι Ἢ
τὰς πτέρυγας, τὰ δ᾽ ἐπιβαίνοντα τῶν νώτων καὶ
προσέρποντα πανταχόϑεν ἀναδεχόμεναι μετὰ τοῦ γε- |
γηϑός τι καὶ προσφιλὲς ἐπιφϑέγγεσθαι" κύνας δὲ
καὶ δράκοντας, ἂν περὶ αὑτῶν φοβηϑῶσι, φεύγουσιν,

1 x«l ὥσπερ] ὥσπερ Stegmannus ut cum pracedenti-
bus iungatur 8 Hom.1 394 5 ἔκγονα ": ἔγγονα 8 Hom.
v 14 92 προσέρποντα (προστρέχοντα Doehnerus) W: προσ-
ἔρχονται 38 τι R: ἢ κύνας δὲ καὶ δράκοντας X: κυ-
νέας δὲ καὶ δρακοντίας

PROLIS. 283

ἂν δὲ περὶ τῶν τέκνων, ἀμύνονται καὶ διαμάχονται
παρὰ δύναμιν. εἶτα ταῦτ᾽ οἰόμεθα τὰ πάϑη τούτοις
ἐνειργάσϑαι τὴν φύσιν, ἀλεκτορίδων ἐπιγονῆς καὶ
κυνῶν καὶ ἄρκτων προνοοῦσαν, ἀλλ᾽ οὐχ ἡμᾶς δυσω-
5 ποῦσαν καὶ τιτρώσκουσαν ἐπιλογιξομένους, ὅτι ταῦτα 495
παραδείγματα τοῖς ἑπομένοις, τοῖς δ᾽ ἀναλγήτοις
ὀνείδη περίεστι τῆς ἀπαϑείαρ, δι’ ὧν κατηγοροῦσι
τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως μόνης “μὴ προῖκα τὸ στέρ-
γειν ἐχούσης μηδ᾽ ἐπισταμένης φιλεῖν ἄνευ χρείας.᾽
10 ϑαυμάξεται γὰρ ἐν τοῖς θεάτροις ὃ εἰπών
“μισθοῦ γὰρ ἀνθρώπων τις ἄνθρωπον φιλεῖ,᾽
κατ᾽ ᾿Επίκουρον ὃ πατὴρ τὸν υἱόν, ἡ μήτηρ τὸ τέκ-
vov, ol παῖδες τοὺς τεκόντας. ἀλλ᾽ εἰ λόγου γένοιτο
τοῖς ϑηρίοις σύνεσις, καὶ τοῦτό τις εἰς κοινὸν ϑέα-
᾿δτρον συναγαγὼν ἵππους καὶ βόας καὶ κύνας καὶ
ὄρνιϑας ἀναφϑέγξαιτο μεταγράψας, ὡς οὔτε κύνες B
ἐπὶ μισϑῷ σκύλακας φιλοῦσιν οὔϑ᾽ ἵπποι πώλους
οὔτ᾽ ὄρνιϑες νεοττοὺς ἀλλὰ προῖκα καὶ φυσικῶς,
.. ἐπιγνωσθήσεται τοῖς ἁπάντων πάϑεσιν ὡς εὖ καὶ
“490 ἀληϑῶς λεγόμενον. αἰσχρὸν γάρ, ὦ Ζεῦ, τὰς 8η-
' Qíov γενέσεις καὶ λοχείας καὶ ὠδῖνας καὶ τεκνοτρο-
φίας φύσιν εἶναι καὶ χάριν, τὰς δ᾽ ἀνθρώπων δάνεια
ο καὶ μισϑοὺς καὶ ἀρραβῶνας ἐπὶ χρείαις διδομένους.
P 9. 44AÀ' οὔτ᾽ ἀληϑὴς ὃ λόγος οὔτ᾽ ἄξιος ἀκούειν.
" $5 ἡ γὰρ φύσις ὥσπερ ἐν φυτοῖς ἀγρίοις, οἷον οἰνάν-
ϑαις ἐρινεοῖς κοτίνοιρ, ἀρχὰς ἀπέπτους καὶ ἀτελεῖς

a

Ü

dc
" 9 τὰ Doehnerus 4 κυνῶν) ἁλκυόνων idem 11 ΚΟΟΚ. 8
ἦς P450 12 κατ᾽] καὶ κατ᾿ vid. Usener. 80 7; R. 17πό-

Aovg] add. οὔτε βόες μόσχους Doehnerus 24 ἄξιος R: ἄξιον

284 DE AMORE

ἡμέρων καρπῶν éivépuosv: οὕτω τοῖς μὲν ἀλόγοις
C τὸ πρὸς τὰ ἔκγονα φιλόστοργον ἀτελὲς καὶ οὐ διαρ-
κὲς πρὸς δικαιοσύνην οὐδὲ τῆς χρείας προσωτέρω
προερχόμενον ἔδωκεν. ἄνθρωπον δέ, λογικὸν καὶ
πολιτικὸν ξῷον, ἐπὶ δίκην καὶ νόμον εἰσάγουσα καὶ 5
ϑεῶν τιμὰς καὶ πόλεων ἰδούσεις καὶ φιλοφροσύνην,
γενναῖα καὶ καλὰ καὶ φερέκαρπα τούτων σπέρματα
παρέσχε τὴν πρὸς τὰ ἔχγονα χάριν καὶ ἀγάπησιν,
ἀκολουϑοῦσα ταῖς πρώταις ἀρχαῖς" αὗται δ᾽ ἦσαν
ἐν ταῖς τῶν σωμάτων κατασκευαῖς. πανταχοῦ μὲν τὸ
γὰρ ἡ φύσις ἀκριβὴς καὶ φιλότεχνος καὶ ἀνελλιπὴς
D καὶ ἀπερίτμητος “οὐδέν᾽ ὡς ἔφησεν ᾿Ερασίστρατος
“ἔχουσα ῥωπικόν"᾽ τὰ δὲ περὶ τὴν γένεσιν ἀξίως οὐκ
ἔστιν εἰπεῖν οὐδ᾽ εὐπρεπὲς ἴσως λίαν ἀκριβῶς τῶν

ἀπορρήτων ἐφάπτεσθαι τοῖς ὀνόμασι καὶ τοῖς δήμα- 15

σιν, ἀλλ᾽ ἀποκειμένων καὶ κεκρυμμένων ἐπινοεῖν
τὴν πρὸς τὸ γεννᾶν καὶ λοχεύεσϑαι τῶν μορίων
ἐκείνων εὐφυΐαν. ἀρκεῖ δ᾽ ἡ τοῦ γάλακτος ἐργασία
καὶ οἰκονομία τὴν πρόνοιαν αὐτῆς ἐμφῆναι καὶ ἐπι-
μέλειαν. τοῦ γὰρ αἵματος ὅσον περίττωμα τῆς χρείας 2o
ἐν ταῖς γυναιξὶ δι ἀμβλύτητα καὶ μικρότητα τοῦ
E πνεύματος ἐπιπολάξον ἐμπλανᾶται καὶ βαρύνει, τὸν
μὲν ἄλλον χρόνον εἴϑισται καὶ μεμελέτηκεν ἐμμή-
νοις ἡμερῶν περιόδοις ὀχετοὺς καὶ πόρους αὐτῷ τῆς
φύσεως ἀναστομούσης ἀποχεόμενον τὸ μὲν ἄλλο s
σῶμα κουφίξειν καὶ καθαίρειν, τὴν δ᾽ ὑστέραν οἷον

1 ἐνέφυσεν RH: εἶναι φύσιν 2. 8 ἔκγονα *: ἔγγονα
11 φιλότεχνος X: φιλότεκνος 12 ἀπερίτμητος) ἀνεπιτίμη-
τος 16 ἀλλ᾽ ἀποκειμένων καὶ κεκρυμμένων) καὶ Steg-
mannus 28 ἐμμήνοις) add. κη΄ Doehnerus

PROLIS. 285

ἀρότῳ καὶ σπόρῳ γῆν ἐν φυτοῖς ὀργῶσαν ἐν καιρῷ
παρέχειν. ὅταν δὲ τὴν γονὴν ἀναλάβῃ προσπεσοῦ-
ὅαν ἡ ὑστέρα καὶ περιστείλῃ ῥιξώσεως γενομένης"
“ὃ γὰρ ὀμφαλὸς πρῶτον ἐν μήτρῃσιν᾽ ὥς φησι Ζ]΄ημό-
δ Ἄρετος ᾿ἀγκυρηβόλιον σάλου καὶ πλάνης ἐμφύεται,
πεῖσμα καὶ κλῆμα᾽ τῷ γεννωμένῳ καρπῷ καὶ μέλ-
λοντι" τοὺς μὲν ἐμμήνους καὶ καϑαρσίους ἔκλεισεν F
ὀχετοὺς ἡ φύσις, τοῦ δ᾽ αἵματος ἀντιλαμβανομένη
φερομένου τροφῇ χρῆται καὶ "κατάρδει τὸ βρέφος
10 ἤδη συνιστάμενον καὶ διαπλαττόμενον, ἄχρι οὗ τοὺς
προσήκοντας ἀριϑμοὺς τῇ ἐντὸς αὐξήσει κυηϑὲν ἕτέ-
ρᾶας ἀνατροφῆς καὶ χώρας δέηται. τότ᾽ οὖν τὸ αἷμα
παντὸς ἐμμελέστερον φυτουργοῦ καὶ ὀχετηγοῦ πρὸς
ἑτέραν ἀφ᾽ ἑτέρας ἐκτρέπουσα καὶ μεταλαμβάνουσα
15 χρείαν, ἔχει παρεσκευασμένας οἷον ἐγγείους ἤ τινας
κρήνας νάματος ἐπιρρέοντος, οὐκ ἀργῶς οὐδ᾽ ἀπο. 496
ϑῶς ὑποδεχομένας ἀλλὰ καὶ πνεύματος ἠπίῳ ϑερ-
μότητι καὶ μαλακῇ ϑηλύτητι ἐκπέψαι καὶ λεᾶναι καὶ
μεταβαλεῖν δυναμένας" τοιαύτην γὰρ ὁ μαστὸς ἔχει
40 ἐντὸς διάϑεσιν καὶ κρᾶσιν. ἐκροαὶ δὲ τοῦ γάλακτος
οὐκ εἰσὶν οὐδὲ κρουνοὶ μεϑιέντες ἀϑρόως, εἰς δὲ
σάρκα πιδακώδη καὶ πόροις ἀτρέμα λεπτοῖς διηϑοῦ-
σαν ἀπολήγων, εὐμενὲς τῷ τοῦ νηπίου στόματι καὶ
προσφιλὲς ψαῦσαι καὶ περιλαβεῖν ἐνδίδωσι ταμιεῖον.

1 ἀρότῳ R: ἀρότρῳῳωΡῳ ἐν φυτοῖς] i. e. ἐπὶ τῶν φυτῶν.
frustra tentatur ᾿2 προσπεσοῦσαν W: προσπεσοῦσα 4 4Ζ1η-
μόκριτορ] Mullach. 1 p. 359 71 τοὺς μὲν Basileensis: καὶ
τοὺς pà» 11 κυηϑὲν X: κινηϑὲν 1 ἤ τινας] τινὰς R
qui recte nunc mihi emendasse vid. cf. Symb. meas 20 ἐν-
τὸς ἔχει Benselerus 34 ταμιεῖον *: ταμεῖον

Β

286 DE AMORE

ἀλλὰ τούτων ys τῶν τοσούτων ἐπὶ τὴν γένεσιν égya-
λείων καὶ τοιούτων οἰκονομιῶν καὶ φιλοτιμέας καὶ
προνοίας οὐδὲν ἦν ὄφελος, εἰ μὴ τὸ φιλόστοργον ἡ
φύσις καὶ κηδεμονικὸν ἐνειργάσατο ταῖς τεκούσαις.

οὐ μὲν γάρ τί που ἐστιν ὀιξυρώτερον ἀνδρός,
πάντων ὅσσα τε γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει"

τοῦτ᾽ οὐ ψεύδεται ὁ λέγων ἐπὶ νηπίου καὶ ἀρτιγε-
νοῦς. οὐδὲν γάρ ἐστιν οὕτως ἀτελὲς οὐδ᾽ ἄπορον οὐδὲ
γυμνὸν οὐδ᾽ ἄμορφον οὐδὲ μιαρόν, ὡς ἄνθρωπος
ἐν γοναῖς ὁρώμενος" à μόνῳ σχεδὸν οὐδὲ καϑαρὰν
ἔδωκεν εἰς φῶς ὁδὸν ἡ φύσις, ἀλλ᾽ αἵματι πεφυρ-
μένος καὶ λύϑρου περίπλεως καὶ φονευομένῳ μᾶλλον
ἢ γεννωμένῳ ἐοικὼς οὐδενός ἐστιν ἄψασϑαι καὶ ἀνε-

C λέσϑαι καὶ ἀσπάδσασϑαι καὶ περιλαβεῖν ἢ τοῦ φύσει

{

φιλοῦντος. διὸ τῶν μὲν ἄλλων ξῴων ὑπὸ τὴν γα-
στέρα τὰ οὔϑατα χαλᾷ τοὺς μαστοὺς, ταῖς δὲ γυναι-
tiv ἄνω γεγόνασιν περὶ τὸ στέρνον ἐν ἐφικτῷ τοῦ
φιλῆσαι καὶ περιπτύξαι καὶ κατασπάδασϑαι τὸ νή-
πίον, ὡς τοῦ τεκεῖν καὶ ϑρέψαι τέλος οὐ χρείαν
ἀλλὰ φιλίαν ἔχοντος.

4, Ἐπὶ τοὺς παλαιοὺς ἀνάγαγε τὸν λόγον, ὧν
ταῖς μὲν τεκεῖν πρώταις, τοῖς δ᾽ ἰδεῖν συνέβη τικτό-
μενον βρέφος" οὔτε νόμος ἦν ἐκείνοις τεκνοτροφεῖν
προστάττων οὔτε προσδοκία χάριτος ἢ τροφείων "ἐπὶ

ὅ Hom. P446 6 ἔπι πνείει Homerus: ἐπιπρείξι 1 ὁ
ER καὶ] del. Doehnerus 14 περιλαβεῖν] περιβαλεῖνῦ 16
χαλᾷ τοὺς μαστοὺς) χαλᾷ Herwerdenus. de vocum distinc-
tione cf. Reiskius ^ 17 γεγόνασιν] del idem 24 ἐπὶ νέοις
δανειξομένων»] cf. p. 419 f.

b

PROLIS. 281

νέοις Ocvetfou£vov. χαλεπὰς δὲ μᾶλλον εἴποιμ᾽ ἂν
εἶναι καὶ μνησικάκους τὰς τεχούσας τοῖς βρέφεσι,
κινδύνων τε μεγάλων καὶ πόνων αὐταῖς γιγνομένων᾽
ὡς δ᾽ ὅταν ὠδίνουσαν ἔχῃ βέλος ὀξὺ γυναῖκα
5. δριμύ, τό τε προϊεῖσι μογοστόκοι Εἰλείϑυιαι,
Ἥρης ϑυγατέρες, πικρὰς ὠδῖνας ἔχουσαι."
ταῦτ᾽ οὐχ Ὅμηρον αἱ γυναῖκες ἀλλ᾽ Ὁμηρίδα γρά-
ψαι λέγουσι τεκοῦσαν ἢ τίκτουσαν ἔτι καὶ τὸ μῖγμα
τῆς ἀλγηδόνος ὁμοῦ πικρὸν καὶ ὀξὺ γιγνόμενον ἐν
1. τοῖς σπλάγχνοις ἔχουσαν. ἀλλὰ τὸ φύσει φιλόστορ-
γον ἔκαμπτε καὶ ἦγεν" ἔτι θερμὴ καὶ διαλγὴς καὶ
κραδαινομένη τοῖς πόνοις οὐχ ὑπερέβη τὸ νήπιον
οὐδ᾽ ἔφυγεν, ἀλλ᾽ ἐπεστράφη καὶ προσεμειδίασε καὶ E
ἀνείλετο καὶ ἠσπάσατο, μηδὲν ἡδὺ καρπουμένη μηδὲ
15 χρήσιμον ἀλλ᾽ ἐπιπόνως καὶ ταλαιπώρως ἀναδεχο-
μένη τῶν σπαργάνων
“ἐρειπίοις
ϑάλπουσα καὶ ψύχουσα, καὶ πόνῳ πόνον
ἐκ νυκτὸς ἀλλάσσουσα τὸν μεϑ᾽ ἡμέραν."

80. τίνων ταῦτα μισϑῶν 7 χρειῶν ἐκείνοις; ἀλλ᾽ οὐδὲ
τοῖς vOv: αἵ γὰρ ἐλπίδες ἄδηλοι καὶ μακραί. ἄμπε-
λον ἐσημερίας ἐαρινῆς σκάψας μετοπωρινῆς ἐτρύγηδε,
πυρὸν ἔσπειρε δυομένης Πλειάδος εἶτ᾽ ἀνατελλούσης
ϑερίξει, βόες καὶ ἵπποι καὶ ὄρνυϑες ἕτοιμα τίκτου-

86 σιν ἐπὶ τὰς χρείας᾽ ἀνθρώπου δ᾽ ἡ μὲν ἐκτροφὴ Ε
πολύπονος ἡ δ᾽ αὔξησις βραδεῖα, τῆς δ᾽ ἀρετῆς

4 Hom. 4 269 8 μῖγμα] νύγμα R. 11 ἦγεν] ἠγχενῦ

16 ἐπιπόνως καὶ ταλαιπώρως] ἔτι πόνους καὶ ταλαιπωρίας
Doehnerus 17 Nauck. p. 889 19 μεϑ᾽ Cobetus: xo"

283 DE AMORE

μακρὰν οὔσης προαποϑνήσκουσιν ol πλεῖστοι πατέ-
ρες. οὐκ ἐπεῖδε τὴν Σαλαμῖνα Νεοκλῆς τὴν Θεμι-
στοκλέους οὐδὲ τὸν Εὐρυμέδοντα Μιλτιάδης τὸν
Κίμωνος οὐδ᾽ ἤκουσε Περικλέους Ξάνϑιππος δημη-
γοροῦντος οὐδ᾽ 4oícrov Πλάτωνος φιλοσοφοῦντος. s
οὐδ᾽ Εὐριπίδου καὶ Σοφοκλέους νίκας οἵ πατέρες
ἔγνωσαν" ψελλιξόντων καὶ συλλαβιξόντων ἠκροῶντο
καὶ κώμους καὶ πότους καὶ ἔρωτας αὐτῶν οἷα νέοι

497 πλημμελούντων ἐπεῖδον᾽ ὥστ᾽ ἐπαινεῖσϑαι καὶ μνη-
μονεύεσϑαι τοῦ Εὐήνου τοῦτο μόνον, ὧν ἐπέγραψεν. τὸ

“ἢ δέος ἢ λύπη παῖς πατρὶ πάντα χρόνον" ἢ
ἀλλ᾽ ὕμως οὐ παύονται παῖδας τρέφοντες μάλιστα
δ᾽ οἱ παίδων ἥκιστα δεόμενοι. γελοῖον γάρ, εἴ τις
οἴεται τοὺς πλουσίους ϑύειν καὶ χαίρειν γενομένων
αὐτοῖς τέκνων. ὅτι τοὺς ϑρέψοντας ἕξουσι καὶ τοὺς 15
ϑάψοντας" εἰ μὴ νὴ zia κληρονόμων ἀπορίᾳ παῖδας
τρέφουσιν" οὐ γὰρ ἔστιν εὑρεῖν οὐδ᾽ ἐπιτυχεῖν τοῦ
τἀλλότρια βουλομένου λαμβάνειν. |
ψάμμος ἢ κόνις ἢ πτερὰ ποικιλοϑρόων οἰωνῶν
τόσσον οὐκ ἂν χεύαιτ᾽ ἀριϑμόν.᾽ἢ

ὅσος ἐστὶν ὁ τῶν κληρονομούντων.

Β Δαναὸς ὁ πεντήκοντα ϑυγατέρων πατήρ᾽

εἰ ἄτεκνος ἦν, πλείονας ἂν εἶχε κληρονομοῦντας͵
καὶ οὐχ ὁμοίως. oí μὲν γὰρ παῖδες χάριν οὐδεμίαν

8 οἷα νέοι *: οἵ ἄνθρωποι. cf. p. 491 f. 10 ὧν *: ὡς
11 7) δέος ἢ Artemidorus 1, 6: ἴδε ὅση. cf. Bergk. ? p 210
19 Bergk. 8 p. 719 20 àv χεύαιτ᾽ p. 1067 e: ἀγλευταὶ.
cf. Praefat. p. XLVIII 22 Nauck. p. 421] 93 εἰ Dueb-
nerus: εἰ δὲ — 21 ὁμοίως] ὁμοέως ἀχαρίστους R

PROLIS. 289

e

ἔχουσιν οὐδ᾽ ἕνεκα τούτου ϑεραπεύουσιν οὐδὲ τιμῶ-
σιν, ὡς ὀφείλημα τὸν κλῆρον éxÓsyóusvow τῶν δ᾽
ἀλλοτρίων περὶ τὸν ἄτεκνον φωνὰς ἀκούεις ταῖς
κωμικαῖς ἐκείναις ὁμοίας,

Ὁ ὦ Ziüus, λοῦσαι πρῶτον ἐκδικάσας μίαν,
ἔνϑου, ῥόφησον,. ἔντραγ᾽, ἔχε τριώβολον.ἢ

τὸ δ᾽ ὑπὸ τοῦ Εὐριπίδου λεγόμενον

“τὰ χρήματ᾽ ἀνϑρώπρισιν εὑρίσκειν φίλους᾽
δύναμίν τε πλείστην τῶν ἐν ἀϑρώποις ἔχειν."

ιοοὐχ ἁπλῶς ἀληϑές, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῶν ἀτέχνων" τούτους C
oí πλούσιοι δειπνίξζουσιν, οἵ ἡγεμόνες ϑεραπεύουσιν,
oí ῥήτορες μόνοις τούτοις προῖκα συνηγοροῦσιν.

ἰσχυρόν ἐστι πλούσιος ἀγνοούμενον
ἔχων κληφονόμον.ἢ

15 πολλοὺς γοῦν πολυφίλους καὶ πολυτιμήτους ὄντας
ἕν παιδίον γενόμενον ἀφίλους καὶ ἀδυνάτους ἐποίη-
σεν. ὅϑεν οὐδὲ πρὸς δύναμιν οὐδέν ἐστιν ὠφέλιμον
ἀπὸ τῶν τέκνων. ἀλλὰ τῆς φύσεως τὸ πᾶν κράτος
οὐχ ἧττον ἐν ἀνθρώποις ἢ ϑηρίοις.

: D. ἘἘξαμαυροῦται γὰρ καὶ ταῦτα καὶ πολλὰ τῶν
ἄλλων ὑπὸ τῆς κακίας, ὥσπερ λόχμης ἡμέροις σπέρ-
μασι παραβλαστανούσης. ἢ μηδ᾽ ἑαυτὸν φύσει στέρ-

ὅ Aristoph. Equ. 50 d “Δῆμε, λοῦσαι Iunius: ὠδὴ μέ-
λουσαι 6 ἔχε idem: ἔχει 8 vid. Nauck. p. 149 adnot. ad
hunc l. et Eur. Phoen. 489 εὑρίσκει RB. 10 corrigenda
vid. ita: τούτους, sí πλούσιοι, δειπν. οἵ ἡγεμόνες, 9509. oí
ῥήτορες, μόνοις τούτοις ceti. 18 Kock. 8 p. 484 20 γὰρ)
δὲ Amyotus

Plutarchi Moralia. Vol III. 19

200 DE AMORE PROLIS.

D γειν τὸν ἄνϑρωπον λέγωμεν, ὅτι πολλοὶ σφάττουσιν

ἑαυτοὺς καὶ κατακρημνίξουσιν; ὁ δ᾽ Οἰδίπους

ἥρασσ᾽ ἐπαίρων βλέφαρφα᾽ φοίνιαι δ᾽ ὁμοῦ

γλῆναι γένει’ ἔτεγγον.᾽ἢ
᾿Ηγησίας δὲ διαλεγόμενος πολλοὺς ἔπεισεν ἀποχαρ- 5
τερῆσαι τῶν ἀκροωμένων᾽

“πολλαὶ μορφαὶ τῶν δαιμονίων.
ταῦτα δ᾽ ἐστὶν ὥσπερ ἐκεῖνα νοσήματα καὶ πάϑη
ψυχῆς τοῦ xarà φύσιν ἐξιστάντα τὸν ἄνϑρωπον, ὡς
αὐτοὶ καταμαρτυροῦσιν ἑαυτῶν" ἂν γὰρ $e τεκοῦσα 10
δελφάκιον ἢ κύων διασπαράξῃ σκυλάκιον, ἀϑυμοῦσι
καὶ ταράττονται, καὶ ϑεοῖς ἀποτρόπαια ϑύουσι καὶ
τέρας νομίξουσιν, ὡς πᾶσι κατὰ φύσιν στέργειν τὰ

Ε τικτόμενα καὶ τρέφειν οὐκ ἀναιρεῖν προσῆκον. οὐ

μὴν ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν τοῖς μετάλλοις πολλῇ συμπεφυρ- 15
μένον γῇ καὶ κατακεχωσμένον ὅμως διαστίλβει τὸ
χρυσίον, οὕτως ἡ φύσις ἐν αὐτοῖς τοῖς ἡμαρτημέ-
νοις ἤϑεσι καὶ πάϑεσιν ἐκφαίνει τὸ πρὸς τὰ ἔκγονα
φιλόστοργον. οἷ μὲν γὰρ πένητες οὐ τρέφουσι τέκνα,
φοβούμενοι μὴ χεῖρον ἢ προσήκει τραφέντα δουλο- 30
πρεπῆ καὶ ἀπαίδευτα καὶ τῶν καλῶν πάντων ἐνδεᾶ
γένηται" τὴν γὰρ πενίαν ἔσχατον ἡγούμενοι κακὸν
οὐχ ὑπομένουσι μεταδοῦναι τέκνοις ὥσπερ τινὸς χα-
λεποῦ καὶ μεγάλου νοσήματος **

1 λέγωμεν M: λέγομεν 8. Soph. OR 1216 φοένιαι ---
ἔτεγγον Sophocles: φοίψαι δόμου cum lacuna 18 litt. Urbinas

b δὲ Duebnerus 1 Eur. Alc. 1159. passim 13 κατὰ
φύσιν R: καὶ κατὰ φύσιν 34 lacunam post νοσήματος add. X

EI ΑΥ̓ΤΑΡΚΗΣ 498
H KAKIA ΠΡῸΣ KAKOAAIMONIAN.
E V
"
* ** ὑπομένει vt
“πεπραμένον τὸ σῶμα τῆς φερνῆς ἔχων᾽
ὡς Εὐριπίδης φησίν, βραχέα δεδήλωται καὶ ἀβέβαια"
τῷ δ᾽ οὐ πολλῆς διὰ τέφρας, ἀλλὰ πυρκαϊᾶς τινος
5 βασιλικῆς πορευομένῳ καὶ περιφλεγομένῳ, ἄσϑματος Β
καὶ φόβου μεστῷ καὶ ἰδρῶτος διαποντίου, πλοῦτόν
τινα προσϑεῖσα Ταντάλειον ἀπολαῦσαι δι’ ἀσχολέαν
οὐ δυναμένῳ. ὁ μὲν γὰρ Σικυώνιος ἐκεῖνος ἵππο-
τρόφος εὖ φρονῶν ἔδωκε τῷ βασιλεῖ τῶν ᾿Αχαιῶν
10 ϑήλειαν ἵππον δρομάδα δῶρον,
“ἵνα μή οἱ ἔποιϑ᾽ ὑπὸ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν
ἀλλ᾽ αὐτοῦ τέρποιτο μένων᾽
εἰς βαθεῖαν εὐπορίαν καὶ σχολὴν ἄλυπον ἀνακλένας
ἑαυτόν" oí δὲ νῦν ἄλυποι καὶ πρακτικοὶ δοκοῦντες
15 εἶναι, μηδενὸς καλοῦντος ὠϑοῦνται δι’ αὑτῶν ἐπὶ
τράχηλον εἰς αὐλὰς καὶ προπομπὰς καὶ ϑυραυλίας C.
ἐπιπόνους, ἵν᾽ ἵππου τινὸς ἢ πόρπης ἢ τοιαύτης
τινὸς εὐημερίας τύχωσι.
1 lac. ante ὑπομένει signavit Amyotus 23. πεπραμένον.
τὸ σῶμα Nauck. p. 606: τὸ σῶμα πεπραμένον — "7 προσϑεῖσα]
προστίϑησι W 8. Σικυώνιος] Hom U/297 12 ἀλλ᾽ αὐτοῦ

Homerus: ἀλλὰ 14 ἄλυποι)] ex praegresso ἄλυπον ortum;
quid lateat incertum. αὐλικοὶ Amyotus

19*

292 AN VITIOSITAS

“τοῦ δὲ καὶ ἀμφιδρυφὴς ἄλοχος Φυλάκῃ ἐλέλειπτο,

καὶ δόμος ἡμιτελής" ἢ
σύρεται δὲ καὶ πλανᾶται τριβόμενος ἔν τισιν ἐλπί-
σιν καὶ προπηλακιξόμενος᾽ ἂν δὲ καὶ τύχῃ τινὸς ὧν
ποϑεῖ, περιενεχϑεὶς xal σκοτοδινιάσας πρὸς τὸν τῆς
τύχης πεταυρισμὸν ἀπόβασιν ξητεῖ καὶ μακαρίζει
τοὺς ἀδόξους καὶ ἀσφαλῶς ξῶντας᾽ οἱ δ᾽ ἐκεῖνον
πάλιν ἄνω βλέποντες ὑπὲρ αὑτοὺς φερόμενον.

2. Παντοίως ἡ κακία διατίθησι πάντας ἀνϑρώ-
πους, αὐτοτελής τις οὖσα τῆς κακοδαιμονίας δημι-
ουργός" οὔτε γὰρ ὀργάνων οὔϑ᾽ ὑπηρετῶν ἔχει χρείαν.
ἄλλοι δὲ τύραννοι σπουδάξοντες oUg ἂν κολάξωσιν
ἀϑλίους ποιεῖν δημίους τρέφουσι καὶ βασανιστάς. ἢ
καυτήρια καὶ σφῆνας ἐπιμηχανῶνται, ἀλόγου ψυχῆς"
ἡ δὲ κακία δίχα πάσης παρασκευῆς τῇ ψυχῇ συνελ-
ϑοῦσα συνέτριψε καὶ κατέβαλε, λύπης ἐνέπλησε
ϑρήνων βαρυϑυμίας μεταμελείας τὸν ἄνϑρωπον.
τεκμήριον δέ" τεμνόμενοι πολλοὶ σιωπῶσι καὶ μαστι-
E γούμενοι καρτεροῦσι, καὶ σφηνούμενοι ὑπὸ δεόπο-
τῶν ἢ τυράννων φωνὴν οὐκ ἀφῆκαν, ὅταν ἡ ψυχὴ
μὐσασα τῷ λόγῳ τὸν πόνον ὥσπερ χειρὶ πιέσῃ καὶ
κατάσχῃ ϑυμῷ δ᾽ οὐκ ἂν ἐπιτάξειας ἡσυχίαν οὐδὲ
πένϑει σιωπήν᾽ οὔτε φοβούμενον στῆναι πείσειας,
οὔτε δυσφοροῦντα μετανοίᾳ μὴ βοῆσαι μηδὲ τῶν
τριχῶν λαβέσθαι ἢ τὸν μηρὸν κροῦσαι. οὕτω καὶ
πυρός ἐστιν ἡ κακία καὶ σιδήρου βιαιοτέρα.

1 Hom. B 700 8 ἔν τισιν] ἔντευξιν W ἐλπίσιν BR:
ἐλπίων 9 παντοίως W: πάντως 12 ἄλλοι δὲ] ἀλλ᾽ οἵ γε
W 14 ἀλόγου ψυχῆς] insiticia mihi videntur 21 πόνον
R: τόνον

σι

μὰ

ὅ

AD INFELICITATEM SUFFICIAT. 293

8. 4ϊ πόλεις δήπουϑεν., ὅταν ἔχδοσιν ναῶν ἢ
κολοσσῶν προγράφωσιν, ἀκροῶνται τῶν τεχνιτῶν
ἁμιλλωμένων περὶ τῆς ἐργολαβίας καὶ λόγους καὶ
παραδείγματα κομιξόντων᾽ εἶθ᾽ αἱροῦνται τὸν ἀπ᾽

5 ἐλάττονος δαπάνης ταὐτὸ ποιοῦντα καὶ βέλτιον καὶ Εὶ
τάχιον. φέρε δὴ καὶ ἡμᾶς ἔκδοσίν τινα βίου καὶ
ἀνθρώπου κακοδαίμονος προχηρύσσειν, εἶτα προσιέ-
ναι τῇ ἐργολαβίᾳ τὴν Τύχην καὶ τὴν Καχίαν διαφερο-
μένας" τὴν μὲν ὀργάνων τε παντοδαπῶν κατάπλεων

X καὶ παρασκευῆς πολυτελοῦς síg ἀπεργασίαν κακο-
δαίμονος ξωῆς καὶ οἰκτρᾶς, λῃστήριά τινα καὶ πο-
λέμους καὶ τυράννων μιαιφονίας καὶ χειμῶνας ἐκ
ϑαλάττης καὶ κεραυνὸν ἐξ ἀέρος ἐφελκομένην xal
κώνεια τρίβουσαν καὶ ξίφη φέρουσαν καὶ συκοφάν- 499

ι τας ξενολογοῦσαν καὶ πυρετοὺς ἐξάπτουσαν καὶ πέ-
δας περικρούουσαν καὶ περιοικοδομοῦσαν εἴρκτάς"
καίτοι τούτων τὰ πλεῖστα. τῆς Κακίας μᾶλλον ἢ τῆς
Τύχης ἐστίν" ἀλλὰ πάντ᾽ ἔστω τῆς Τύχης. ἡ δὲ Κακία
παρεστῶσα γυμνὴ καὶ μηδενὸς δεομένη τῶν ἔξωϑεν

X ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον ἐρωτάτω καὶ τὴν Τύχην. πῶς
ποιήσει κακοδαίμονα καὶ ἄϑυμον τὸν ἄνϑρωπον.
"Tóyq, πενίαν ἀπειλεῖς; καταγελᾷ δου ΜΜητροκλῆς,
ὃς χειμῶνος ἐν τοῖς προβάτοις καϑεύδων καὶ ϑέρους
ἐν τοῖς προπυλαίοις τῶν ἱερῶν τὸν ἐν Βαβυλῶνι

35 χειμάξοντα καὶ περὶ Μηδίαν ϑερίξζοντα Περσῶν βα-Β
σιλέα περὶ εὐδαιμονίας εἰς ἀγῶνα προυκαλεῖτο. δου-
λείαν καὶ δεσμὰ καὶ πρᾶσιν ἐπάγεις; καταφρονεῖ δου

8 λόγους] λογισμοὺς Herwerdenus ὅ ταὐτὸ ": τὸ αὐτὸ
28 ἐν τοῖς πριβάτοις i. e. in balneis privatis Usenerus

294 AN VITIOSITAS

Διογένης, ὃς ὑπὸ τῶν λῃστῶν πωλούμενος ἐκήρυττε
“τίς ὠνήσασϑαι βούλεται κύριον; κύλικα φαρμάκου
ταράττεις; οὐχὶ καὶ Σωκράτει ταύτην προύπιες, ὃ
δ᾽ ἵλεως καὶ πρᾶος, οὐ τρέσας οὐδὲ διαφϑεέρας
οὔτε χρώματος οὐδὲν οὔτε σχήματος μάλ᾽ εὐκόλως 5
ἐξέπιεν; ἀποϑνήσκοντα δ᾽ αὐτὸν ἐμακάριίξον οἵ ξῶν -

C veg, ὡς οὐδ᾽ ἐν “Αιδου ϑείας ἄνευ μοίρας ἐσόμενον.
καὶ μὴν τὸ πῦρ σου 4 κιος ὁ Ρωμαίων δτρατηγὸς
προέλαβεν, ὅτε τῶν στρατοπέδων ἐν μέσῳ πυρὰν
νήσας τῷ Κρόνῳ κατ᾽ εὐχὴν αὐτὸς ἑαυτὸν ἐκαλλεέ- 1
θησεν ὑπὲρ τῆς ἡγεμονίας. ᾿Ινδῶν δὲ φίλανδροι καὶ
σώφρονες γυναῖκες ὑπὲρ τοῦ πυρὸς ἐρίξουσε καὶ
μάχονται πρὸς ἀλλήλας, τὴν δὲ νικήσασαν τεϑνηκότι
τῷ ἀνδρὶ συγκαταφλεγῆναι μακαρίαν Óovow αἵ
λοιπαί. τῶν δ᾽ ἐκεῖ σοφῶν οὐδεὶς ξηλωτὸς οὐδὲ 15
μακαριστός ἐστιν, ἂν μὴ ξῶν ἔτι καὶ φρονῶν καὶ
ὑγιαίνων τοῦ σώματος τὴν ψυχὴν πυρὶ διαστήσῃ,

. καὶ καϑαρὸς ἐκβῇ τῆς σαρκὸς ἐκνιψάμενος τὸ ϑνη-
τόν. ἀλλ᾽ ἐξ οὐσίας λαμπρᾶς καὶ οἴκου καὶ τρα-

D πέξης καὶ πολυτελδίας εἰς τρίβωνα καὶ πήραν καὶ 30
προδαίτησιν ἐφημέρου τροφῆς κατάξεις: ταῦτ᾽ εὐδαι-
μονίας ἀρχαὶ Διογένει, ταῦτ᾽ ἐλευϑερίας Κράτητι
καὶ δόξης. ἀλλ᾽ εἰς σταυρὸν καϑηλώσεις ἢ σκόλοπι
πήξεις; καὶ τί Θεοδώρῳ μέλει, πότερον ὑπὲρ γῆς ἢ
ὑπὸ γῆς σήπεται; Σχυϑῶν εὐδαίμονες ταφαὶ αὗται" s
᾿γρκανῶν δὲ κύνες Βακτριανῶν δ᾽ ὄρνιϑες νεκροὺς

2 κύριον ego addidi quod exciderit propter κύλικα

9 προύλαβενν “πυρὰν νήσας X: τυραννήσας — 18 ἐκτριψά-
pevog? ᾿

AD INFELICITATEM SUFFICIAT. 295

ἐσθίουσι κατὰ νόμους. ὅταν μακαρίου τέλους τυγ-
χάνωσιν.᾽ἢ

4. Τίνας οὖν ταῦτα καχοδαίμονας ποιεῖ; τοὺς
ἀνάνδρους καὶ ἀλογίστους, τοὺς ἀτρίπτους καὶ ἀγυ-

ὃ μνάστους, τοὺς ἐκ νηπίων ἃς ἔχουσι δόξας φυλάτ-
τοντας. οὐχοῦν οὐκ ἔστιν ἡ τύχη κακοδαιμονέας
τελεσιουργός, ἂν μὴ κακίαν ἔχῃ συνεργοῦσαν. ὡς E
γὰρ ἡ κρόκη τὸ ὀστέον πρίει τέφρᾳ καὶ ὄξει διά-
βροχον γενόμενον, καὶ τὸν ἐλέφαντα τῷ ξύϑει μα-

t0 λακὸν γενόμενον καὶ χαλῶντα κάμπτουσι καὶ δια-
σχηματίξουσιν, ἄλλως δ᾽ οὐ δύνανται" οὕτως ἡ τύχη
τὸ πεπονθὺς ἐξ αὑτοῦ καὶ μαλακὸν ὑπὸ κακίας προσ-
πεσοῦσα κοιλαίνει καὶ τιτρώσκει. καὶ καϑάπερ ὃ
παρϑικὸς ὀπὸς τῶν ἄλλων οὐδενὶ βλαβερὸς ὧν οὐδὲ

i5 λυπῶν ἁπτομένους καὶ περιφέροντας, ἐὰν τετρωμέ-
νοῖς ἐπεισενεχϑῇ μόνον, εὐθὺς ἀπόλλυσι τῷ προσ-
πεπονθότι καὶ τὴν ἀπορροὴν δεχομένῳ᾽ οὕτω τὸν
ὑπὸ τῆς τύχης συντριβήσεσϑαι μέλλοντα τὴν ψυχὴν
ἴδιον ἕλκος ἐν ἑαυτῷ καὶ κακὸν ἔχειν δεῖ ἐντὸς

40 σαρκός, ὅπως τὰ προσπίπτοντα ἔξωϑεν οἰκτρὰ καὶ
ὀδυρτὰ ποιήσῃ.

ὅ. '4o' οὖν ἡ κακία τοιοῦτον ὥστε τῆς τύχης
δεῖσθαι πρὸς κακοδαιμονίας ἀπεργασίαν; πόϑεν; οὐ
τραχὺ καὶ δυσχείμερον ἐπαίρεται πέλαγος, οὐ λῃστῶν

45 ἐνοδίοις διαξώννυσιν ἐνέδραις ἐρήμους ὑπωρείας,
οὐ νέφη χαλαξοβόλα πεδίοις περιρρήγνυσι καρπο-

4 ἀτρίπτους W: ἀϑρέπτουις:ς 12 ὑπὸ * 14 παρϑικὸς
ὀπὸς Dusoulius: πάροικος 1 τετρωμένοις R: τετρωμένος
19 ἐντὸς σαρκὸς] glossa vid. ad ἐν ἑαυτῷ

296 AN VITIOSITAS AD INFELICITATEM SUFFICIAT.

φόροις, οὐ Μέλητον οὐδ᾽ ᾿άνυτον οὐδὲ Καλλίξενον
600 ἐπείγει συκοφάντην. οὐκ ἀφαιρεῖται πλοῦτον, οὐκ
ἀπείργει στρατηγίας, ἵνα ποιήσῃ κακοδαίμονας᾽ ἀλλὰ
ποιεῖ πλουτοῦντας, εὐφοροῦντας,. κληρονομοῦντας
ἐν yj, διὰ ϑαλάττης ἐνδέδυκε, προσπέφυκεν, éx-5
τήκουσα ταῖς ἐπιϑυμίαις, διακάουδσα τοῖς ϑυμοῖς,

θυντρίβουδα ταῖς δεισιδαιμονίαις, διασύρουδα τοῖς
ὀφθαλμοῖς.

9 ἐπείγει *: ἐπεί τι 4 ποιεῖ] πτοεῖ X εὐφοροῦντας)
corruptum 8. ὀφϑαλμοῖς) φϑόνοις M

οἵ

IIOTEPON TA ΤῊΣ ΨΥΧΗΣ "E
H TA TOT ΣΏΜΑΤΟΣ IIAOH XEIPONA.

—————
—-

Ὅμηρος μὲν ἐπιβλέψας và ϑνητὰ τῶν ξῴων γένη
καὶ πρὸς ἄλληλα συγκρίνας κατὰ τοὺς βίους καὶ τὰς
διαιτήσδεις, ἐξεφώνησεν ὡς οὐδέν ἐστιν

“ὀεξυρώτερον ἀνδρός,

5 πάντων 060 vt γαῖαν ἔπι πνείει τε καὶ ἕρπει"
πρωτεῖον οὐκ εὐτυχὲς εἰς κακῶν ὑπεροχὴν ἀποδι- C
δοὺς τῷ ἀνθρώπῳ. ἡμεῖς δ᾽ ὥσπερ ἤδη νικῶντα
κακοδαιμονίᾳ τὸν ἄνϑρωπον καὶ τῶν ἄλλων ἀϑλιώ-
τατον ξῴων ἀνηγορευμένον, αὐτὸν αὑτῷ συγκρίνω-

10 μὲν. εἰς ἰδίων κακῶν ἀγῶνα σῶμα καὶ ψυχὴν διαι-
ροῦντες οὐκ ἀχρήστως ἀλλὰ καὶ πάνυ δεόντως, ἵνα
μάϑωμεν πότερον διὰ τὴν τύχην ἢ δι’ ἑαυτοὺς
ἀϑλιώτερον ξῶμεν. νόσος μὲν γὰρ ἐν σώματι φύεται
διὰ φύσιν, κακία δὲ καὶ μοχϑηρία περὶ ψυχὴν ἔργον

ι6 ἐστὶ πρῶτον εἶτα πάϑος αὐτῆς. οὐ μικρὸν δὲ πρὸς
εὐθυμίαν ὄφελος, ἂν ἰάσιμον T) τὸ χεῖρον καὶ κου-
φότερον καὶ ἄσφυκτον.

2. Ἢ μὲν οὖν Αἰσώπειος ἀλώπηξ περὶ ποικιλίας
δικαξομένη πρὸς τὴν πάρδαλιν, ὡς ἐκείνη τὸ σῶμα

20 καὶ τὴν ἐπιφάνειαν εὐανϑῆ καὶ κατάστικτον ἐπεδεί- D

1 “Ὅμηφος] P 446 9 συγκρένωμεν R: συγκρένομεν
15 αὐτῆς Hh: αὐτῇ

298 ANIMINE AN CORPORIS

ξατο, τῇ δ᾽ ἦν τὸ ξανϑὸν αὐχμηρὸν καὶ οὐχ ἡδὺ
προσιδεῖν" “ἀλλ᾽ ἐμοῦ τοι τὸ ἐντός᾽ ἔφη “σκοπῶν,
ὦ δικαστά, ποικιλωτέραν μὲ τῆσδ᾽ ὄψει᾽ δηλοῦσα
τὴν περὶ τὸ ἦϑος εὐτροπίαν ἐπὶ πολλὰ ταῖς χρείαις
ἀμειβομένην. λέγωμεν οὖν ἐν ἡμῖν, ὅτι πολλὰ μέν,
ὦ ἄνϑρωπε, σοὶ καὶ τὸ σῶμα νοσήματα καὶ πάϑη
φύσει τ᾽ ἀνίησιν ἐξ ἑαυτοῦ καὶ προσπίπτοντα δέ-
χεται ϑύραϑεν᾽ ἂν δὲ σαυτὸν ἔνδοϑεν ἀνοίξῃς, ποι-
κίλον τι καὶ πολυπαϑὲς κακῶν ταμιεῖον εὑρήσεις
καὶ ϑησαύρισμα, ὥς φησι Ζημόκριτος. οὐκ ἔξωϑεν 10

E ἐπιρρεόντων, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐγγείους καὶ αὐτόχϑονας
πηγὰς ἐχόντων, ἃς ἀνίησιν ἡ κακία πολύχυτος καὶ
δαψιλὴς οὖσα τοῖς πάθεσιν. εἰ δὲ τὰ μὲν ἐν σαρκὶ
νοσήματα σφυγμοῖς καὶ ὥχραις ἐρυθαινόμενα φωρᾶ-
ται, καὶ ϑερμότητες αὐτὰ καὶ πόνοι προπετεῖς ἐλέγ- 15
χουσι. τὰ δ᾽ ἐν ψυχῇ λανϑάνει τοὺς πολλοὺς κακὰ
ὄντα, διὰ τοῦτ᾽ ἐστι κακίω, προσαφαιρούμενα τὴν
ἐπ᾽ αὐτοῖς τοῦ πάσχοντος αἴσϑησιν. τῶν μὲν γὰρ

F περὺ τὸ σῶμα νοσημάτων ἐρρωμένος ὁ λογισμὸς
αἰσϑάνεται" τοῖς δὲ τῆς ψυχῆς συννοσῶν αὐτὸς οὐκ so
ἔχει κρίσιν ἐν οἷς πάσχει, πάσχει γὰρ ᾧ κρίνει" καὶ
δεῖ τῶν ψυχικῶν πρῶτον καὶ μέγιστον ἀρυϑμεῖν τὴν
ἄνοιαν, δι’ ἧς ἀνήκεστος ἡ κακία τοῖς πολλοῖς συν-
οἰκεῖ καὶ συγκαταβιοῖ καὶ συναποθνήσκχει. ἀρχὴ γὰρ
ἀπαλλαγῆς νόδου μὲν αἴσϑησις εἰς χρείαν ἄγουσα 535
τοῦ βοηϑοῦντος τὸ πάδχον᾽ ὃ δ᾽ ἀπιστίᾳ τοῦ vodsiv
οὐκ εἰδὼς ὧν δεῖται, κἂν παρῇ τὸ ϑεραπεῦον, ἀρ-

Q

4 εὐστροφίαν R 10 “ημόκριτος] Mullach. 1 p. 846
14 ὥχραις] χρόαι) — 28 ἄνοιαν] ἄγνοιαν W

AFFECTIONES SINT PEIORES. 299

νεῖται. καὶ yàg τῶν περὶ τὸ σῶμα νοσημάτων τὰ 501
μετ᾽ ἀναισϑησίας χείρονα, λήθαργοι κεφαλαλγίαι
ἐπιληψέαι ἀποπληξίαι" αὐτοί τε πυρετοὶ συντείναντες
εἰς παρακοπὴν τὸ φλεγμαῖνον καὶ τὴν αἴσθησιν
5 ὥσπερ ἐν ὀργάνῳ διαταράξαντες
“χινοῦσι χορδὰς τὰς ἀκινήτους φρενῶν.ἢ

8. Διὸ παῖδες ἰατρῶν βούλονται μὲν μὴ νοσεῖν
τὸν ἄνθρωπον, νοσοῦντα δὲ μὴ ἀγνοεῖν ὅτι νοσεῖ"
ὃ τοῖς ψυχικοῖς πάϑεσι πᾶσι συμβέβηκεν. οὔτε γὰρ

10 ἀφραίνοντες οὔτ᾽ ἀσελγαίνοντες οὔτ᾽ ἀδικοπραγοῦν-
τες ἁμαρτάνειν δοκοῦσιν, ἀλλ᾽ ἔνιοι καὶ κατορϑοῦν.
πυρετὸν μὲν γὰρ οὐδεὶς ὑγίειαν ὠνόμασεν οὐδὲ φϑί- Β
σιν εὐεξίαν οὐδὲ ποδάγραν ποδώκειαν οὐδ᾽ ὠχρίασιν
ἐρύϑημα, ϑυμὸν δὲ πολλοὶ καλοῦσιν ἀνδρείαν καὶ

15 ἔρωτα φιλίαν καὶ φϑόνον ἅμιλλαν καὶ δειλίαν ἀσφά-
λειαν. εἶθ᾽ οἱ μὲν καλοῦσι τοὺς ἰατρούρ, αἰσϑάνονται
γὰρ ὧν δέονται πρὸς ἃ νοσοῦσιν" οἱ δὲ φεύγουσι
τοὺς φιλοσόφους, οἴονται γὰρ ἐπιτυγχάνειν ἐν οἷς
διαμαρτάνουσιν. ἐπεὶ τούτῳ γε τῷ λόγῳ χρώμενοι

80 λέγομεν, ὅτι κουφότερόν ἐστιν ὀφθαλμία μανίας καὶ
ποδάγρα φρενίτιδος. ὁ μὲν γὰρ αἰσϑάνεται καὶ καλεῖ
τὸν ἰατρὸν κεκραγώς᾽ καὶ παρόντι τὴν ὄψιν ἀλεῖψαι
παρέχει, τὴν φλέβα τεμεῖν, τὴν κεφαλὴν ϑεραπεῦσαι
παραδίδωσιν᾽ τῆς δὲ μαινομένης ᾿Δ4γαύης ἀκούεις C

35 ὑπὸ τοῦ πάϑους τὰ φίλτατ᾽ ἠγνοηκυίας,

“ἄγομεν ἐξ ὄρεος

6 Nauck. p. 901] 19 ἐπεὶ X: ἐπὶ 26 Eurip. Bacch.
1169 ἄγομεν] φέρομεν Euripides ἐξ ὀρέων idem

900 ANIMINE AN CORPORIS

ἕλικα νεότομον ἐπὶ μέλαϑρα,

μακάριον θήραμα.
καὶ γὰρ ὃ μὲν τῷ σώματι νοσῶν εὐθὺς ἐνδοὺς καὶ
καϑεὶς εἰς τὸ κλινίδιον ἑαυτὸν ἡσυχίαν ἄγει ϑερα-
πευόμενος᾽ ἂν δέ που μιχρὸν ἐξάξῃ καὶ διασκιρ- 5
τήσῃ τὸ σῶμα φλεγμονῆς προσπεσούδης, εἰπών τις
τῶν παρακαϑημένων πράως

“μέν᾽, ὦ ταλαίπωρ᾽, ἀτρέμα σοῖς ἐν Ósuvíoig?

ἐπέστησε καὶ κατέσχεν. οἱ δ᾽ ἐν τοῖς ψυχικοῖς πά-
ϑεσιν ὄντες, τότε μάλιστα πράττουσι, τόϑ᾽ ἥκιστα 10
ἡσυχάξουσιν" αἱ γὰρ ὁρμαὶ τῶν πράξεων ἀρχή, τὰ
D δὲ πάϑη σφοδρότητες δρμῶν. διὸ τὴν ψυχὴν ἠρε-
μεῖν οὐκ ἐῶσιν, ἀλλ᾽ ὅτε μάλιστα δεῖται μονῆς καὶ
σιωπῆς καὶ ὑποστολῆς ὃ ἄνθρωπος, τότ᾽ αὐτὸν εἰς
ὕπαιθρον ἕλκουσι, τότ᾽ ἀποκαλύπτουσιν οἵ ϑυμοὶ 15
αἱ φιλονεικίαι οἵ ἔρωτες αἴ λῦπαι, πολλὰ καὶ δρᾶν
ἄνομα καὶ λαλεῖν ἀνάρμοστα τοῖς καιροῖς ἀναγκα-
ξόμενον.
4, “Ὥσπερ. γὰρ ἐπισφαλέστερος χειμὼν τοῦ πλεῖν
οὐκ ἐῶντος ὃ κωλύων καϑορμίσασϑαι" οὕτως οἵ κατὰ 90
ψυχὴν χειμῶνες βαρύτεροι στείλασϑαι τὸν ἄνϑροω-
πον οὐκ ἐῶντες οὐδ᾽ ἐπιστῆσαι τεταραγμένον τὸν
λογιόμόν: ἀλλ᾽ ἀκυβέρνητος καὶ ἀνερμάτιστος ἐν
ταραχῇ καὶ πλάνῃ δρόμοις ὀλεϑρίοις καὶ παραφόροις
E διατραχηλιξόμενος εἴς vu ναυάγιον φοβερὸν ἐξέπεσε 55

2 μακαρέαν θήραν Vita Crass. c. 88 et Euripides
5 ἐξάξῃ Duebnerus: ἐξάξῃ 8. Eur. Or. 258 10 τότε] Gre?
21 οἵ στείλασϑαι R 24 ὁλεϑρίοις)] ἐναντίοις Duebnerus

AFFECTIONES SINT PEIORES. 301

καὶ συνέτριψε τὸν ἑαυτοῦ βίον. ὥστε xol διὰ ταῦτα
καὶ τούτοις χεῖρον νοσεῖν ταῖς ψυχαῖς ἢ τοῖς σώ-
μασιν τοῖς μὲν γὰρ πάσχειν μόνον τοῖς δὲ καὶ
πάσχειν καὶ ποιεῖν κακῶς συμβέβηκε. καὶ τί δεῖ τὰ
5 πολλὰ λέγειν τῶν παϑῶν. ὧν αὐτὸς ὁ καιρὸς ὑπό-
μνησίς ἐστιν; δρᾶτε τὸν πολὺν καὶ παμμιγῆ τοῦτον
τὸν ἐνταῦϑα συνηραγμένον καὶ κυκώμενον ὄχλον
περὶ τὸ βῆμα καὶ τὴν ἀγοράν; οὐ ϑύσοντες οὗτοι
συνεληλύϑασι πατρίοις ϑεοῖς οὐδ᾽ ὁμογνίων μεϑέ- F
10 ἕξοντες ἱερῶν ἀλλήλοις, οὐκ dexoaío zu vüíov
καρπῶν ἀπαρχὰς φέροντες οὐδὲ Διονύσῳ βεβακχευ-
μένον θϑύσϑθλον ἱεραῖς νυξὶ καὶ κοινοῖς ὀργιάσοντες
κώμοις" ἀλλ᾽’ ὥσπερ ἐτησίοις περιόδοις ἀκμὴ νοσή-
ματος ἐχτραχύνασα τὴν ᾿Δ4σίαν ἐπὶ δίκας καὶ ἀγῶνας
15 ἐμπροϑέσμως ἥκουσαν ἐνταῦϑα συμβάλλει" καὶ πλῆ- ὅ08
ὃος ὥσπερ ῥευμάτων ἀϑρόων εἰς μίαν ἐμπέπτωκεν
ἀγορὰν καὶ φλεγμαίνει καὶ συνέρρωγεν "ὀλλύντων
τε καὶ ὀλλυμένων. ποίων ταῦτα πυρετῶν ἔργα
ποίων δ᾽ ἠπιάλων; τίνες ἐνστάσεις ἢ παρεμπτώσεις
:) ἢ δυσκρασία θερμῶν ἢ ὑπέρχυσις ὑγρῶν; ἂν ἐχά-
ότην δίκην ὥσπερ ἄνϑρωπον ἀνακρίνης πόϑεν πέ-
quxs πόθεν ἥκει, τὴν μὲν ϑυμὸς αὐθάδης γεγέν-
νηκὲ τὴν δὲ μανιώδης φιλονεικία τὴν δ᾽ ἄδικος
ἐπιϑυμία **
1 καὶ διὰ ταῦτα] dubito an non glossema sit sive hoc
sive καὶ τούτοις 12 ὀργιάσοντες *: ὁργιάσοντες 1 sup-

plendumne καὶ πραγμάτων πλῆϑος an ἀθρόων πραγμάτων
dubium 17 Hom. 4 461

ΠΕΡῚ ΑΔΟΛΈΣΧΙΑΣ.
9

VV d
l. Ζύσκολον uiv ἀναλαμβάνει ϑεράπευμα καὶ
χαλεπὸν ἡ φιλοσοφία τὴν ἀδολεσχίαν. τὸ γὰρ φάρ-
μακον αὐτῆς, ὁ λόγος, ἀκουόντων ἐστίν" οἵ δ᾽ ἀδό-
C λεόχοι οὐδενὸς ἀκούουσιν, ἀεὶ γὰρ λαλοῦσι. καὶ τοῦτ᾽
ἔχει πρῶτον κακὸν ἡ ἀσιγησία. τὴν ἀνηκοῖαν. κω-
'φότης γὰρ αὐϑαίρετός ἐστιν, ἀνθρώπων οἶμαι μεμ-
φομένων τὴν φύσιν, ὅτι μέαν μὲν γλῶτταν δύο Ó'
GT ἔχουσιν. εἴπερ οὖν ὃ Εὐριπίδης καλῶς εἶπε

πρὸς τὸν ἀσύνετον ἀκροατήν.

οι

οὐχ ἂν δυναίμην μὴ στέγοντα πιμπλάναι, 10
σοφοὺς ἐπαντλῶν ἀνδρὶ μὴ σοφῷ λόγους"
δικαιότερον ἄν τις εἴποι πρὸς τὸν ἀδόλεδχον

“οὐκ ἂν δυναίμην μὴ δεχόμενον πιμπλάναι,
σοφοὺς ἐπαντλῶν ἀνδρὶ μὴ σοφῷ λόγους" ἢ
μᾶλλον δὲ περιανυλῶν λόγους ἀνθρώπῳ λαλοῦντι 15
Ὁ μὲν πρὸς τοὺς οὐκ ἀκούοντας, μὴ ἀκούοντι δὲ τῶν
λαλούντων. καὶ γὰρ ἂν ἀκούσῃ τι βραχύ, τῆς ἀδο-
λεσχίας ὥσπερ ἄμπωτιν λαβούδης, τοῦτο παραχρῆμα
πολλαπλάσιον ἀνταποδίδωσι. τὴν μὲν γὰρ ἐν Ὀλυμ-
πίᾳ στοὰν ἀπὸ μιᾶς φωνῆς πολλὰς ἀντανακλάδεις 20

8 Εὐριπίδης) Nauck. p. 649 19 ἀδόλεσχον Stegmannus:
ἀδόλεσχον μᾶλλον δὲ περὶ τοῦ ἀδολέσχου

DE GARRULITATE. 303

ποιοῦσαν ἑπτάφωνον καλοῦσι" τῆς δ᾽ ἀδολεσχίας àv
ἐλάχιστος ἅψηται λόγος, εὐθὺς ἀντιπεριηχεῖ
“κινοῦσα χορδὰς τὰρ ἀκινήτους φρενῶν.᾽
μήποτε γὰρ αὐτοῖς οὐκ εἰς τὴν ψυχὴν ἀλλ᾽ εἰς τὴν
5 γλῶτταν ἡ ἀκοὴ συντέτρηται. διὸ τοῖς μὲν ἄλλοις
ἐμμένουσιν οἵ λόγοι, τῶν δ᾽ ἀδολέσχων διαρρέου- E
σιν᾽ εἶθ᾽ ὥσπερ ἀγγεῖα κενοὶ φρενῶν ἤχου δὲ μεστοὶ
περιίασιν.
2. Εἰ δ᾽ οὖν δοκεῖ πείρας μηδὲν ἐλλελεῖφϑαι,
10 εἴπωμεν πρὸς τὸν ἀδόλεσχον

*d παῖ, σιώπα' πόλλ᾽ ἔχει σιγὴ καλά"

δύο δὲ τὰ πρῶτα καὶ μέγιστα, τὸ ἀκοῦσαι καὶ ἀκου-
σϑῆναι" ὧν οὐδ᾽ ἑτέρου τυχεῖν ἐγγίγνεται τοῖς ἀδο-
λέσχοις. ἀλλὰ καὶ περὶ αὐτὴν τὴν ἐπιϑυμίαν ἀπο-

15 δυσπετοῦσι. τοῖς μὲν γὰρ ἄλλοις νοσήμασι τῆς ψυχῆς,
οἷον φιλαργυρίᾳ φιλοδοξίᾳ φιληδονίᾳ, τὸ γοῦν τυγ- F
χάνειν ὧν ἐφίενται περίεστι" τοῖς δ᾽ ἀδολέσχοις τοῦτο
συμβαίνει χαλεπώτατον, ἐπιϑυμοῦντες γὰρ ἀκροατῶν
οὐ τυγχάνουσιν, ἀλλὰ πᾶς φεύγει προτροπάδην᾽

40 κἂν ἐν ἡμικυκλίῳ τινὶ καϑεξόμενοι, κἂν περιπατοῦν-
τες ἐν ταὐτῷ ϑεάσωνται προσφοιτῶντα,, ταχέως ἀνά-
ξευξιν αὑτοῖς παρεγγυῶσι. καὶ καϑάπερ ὅταν ἐν
συλλόγῳ τινὶ σιωπὴ γένηται, τὸν “Ἑρμῆν ἐπεισελη-
λυϑέναι λέγουσιν, οὕτως ὅταν εἰς συμπόσιον ἢ συν-

25 ἔδριον γνωρίμων λάλος εἰσέλθῃ, πάντες ἀποσιωπῶσι 508
u1j βουλόμενοι λαβὴν παρασχεῖν᾽ ἂν δ᾽ αὐτὸς ἄρξηται
διαίρειν τὸ στόμα

8 Nauck. p 907 11 id. p. 147 21 προσφοιτῶντας E,

804 DE GARRULITATE.

“πρὸ χείματος ὥστ᾽ ἀνὰ ποντίαν ἄκραν
βορέου πνέοντος

ὑφορώμενοι σάλον καὶ ναυτίαν ἐξανέστησαν. ὅϑεν
αὐτοῖς συμβαίνει μήτε παρὰ δεῖπνον συγκλιτῶν
μήτε συσκήνων τυγχάνειν προϑύμων, ὅταν ὃδδοιπο- 5
ρῶσιν ἢ πλέωσιν, ἀλλ᾽ ἀναγκαστῶν" πρόσκειται γὰρ
ἁπανταχοῦ, τῶν ἱματίων ἀντιλαμβανόμενος, τοῦ
γενείου. τὴν πλευρὰν ϑυροχοπῶν τῇ χειρί"

᾿πόδες δὴ κεῖθι τιμιώτατοι ,

κατὰ τὸν oy(Aoyov, καὶ νὴ “ία κατὰ τὸν σοφὸν w
᾿Αριστοτέλην. καὶ γὰρ αὐτὸς ἐνοχλούμενος ὑπ᾽ ἀδο-
B λέσχου xol κοπτόμενος ἀτόποις τισὶ διηγήμασι, πολ-
λάκις αὐτοῦ λέγοντος “οὐ ϑαυμαστόν, ᾿Δριστότελες;"
“οὐ τοῦτο᾽ φησί ᾿ϑαυμαστόν, ἀλλ᾽ εἴ τις πόδας ἔχων
σὲ ὑπομένει. ἑτέρῳ δέ τινι τοιούτῳ μετὰ πολλοὺς 15
λόγους εἰπόντι ᾿κατηδολέσχηκά δου, φιλόσοφε “μὰ
ZU? εἶπεν “οὐ γὰρ προσεῖχον. καὶ γὰρ ἂν βιά-
σωνται λαλεῖν oí ἀδόλεσχοι, παρέδωκεν αὐτοῖς ἡ
ψυχὴ τὰ ὦτα περιαντλεῖν ἔξωϑεν, αὐτὴ δ᾽ ἐντὸς
ἑτέρας τινὰς ἀναπτύσσει καὶ διέξεισι πρὸς αὑτὴν »
C φροντίδας᾽ ὅϑεν οὔτε προσεχόντων οὔτε πιστευόν-
τῶν ἀκροατῶν εὐποροῦσι. τῶν μὲν γὰρ πρὸς τὰς
συνουσίας εὐκαταφόρων ἄγονον εἶναι τὸ σπέρμα
λέγουσι, τῶν δ᾽ ἀδολέσχων ὃ λόγος ἀτελὴς καὶ
ἄκαρπός ἐστι. 25

1 Bergk. 8 p.721 2 βορέου] βορέα Bergkius 4 ov4-
κλιτῶν Huttenus: συγκλίίων 7 τοῦ γενείου] ἁπτόμενος τοῦ
γενείου Stegmannus 9 Bergk. 2 p. 426

DE GARRULITATE. 905

8. Καίτοι γ᾽ οὐδὲν οὕτως ἡ φύσις εὐερκῶς κεχα-
ράκωκε τῶν ἐν ἡμῖν ὡς τὴν γλῶτταν, βαλομένη
φρουρὰν πρὸ αὐτῆς τοὺς ὀδόντας, ἵν᾽, ἐὰν ἐντὸς
κατατείνοντος “ἡνία διγαλόεντα᾽ τοῦ λογισμοῦ μὴ

5 ὑπακούῃ μηδ᾽ ἀνειλῆται, δήγμασιν αὐτῆς κατέχωμεν
τὴν ἀκρασίαν αἰμάττοντες. ᾿ἀχαλίνων᾽ γὰρ οὐ τα-
-μιείων οὐδ᾽ οἰκημάτων ἀλλά “στομάτων τὸ τέλος
δυστυχίαν᾽ ὁ Εὐριπίδης φησίν. οἵ δ᾽ οἰκημάτων
μὲν ἀϑύρων καὶ βαλλαντέων ἀδέσμων μηδὲν ὄφε-

10 1λος οἰόμενοι τοῖς κεχτημένοις εἶναι, στόμασι δ᾽
ἀκλείστοις καὶ ἀϑύροις ὥσπερ τὸ τοῦ Πόντου διὰ
παντὸς ἔξω ῥέουσι χρώμενοι, πάντων ἀτιμότατον
ἡγεῖσθαι τὸν λόγον ἐοίκασιν. ὅθεν οὐδὲ πίστιν
ἔχουσιν ἧς πᾶς λόγος ἐφίδται" τὸ γὰρ οἰκεῖον αὐ-

ιότοῦ τέλος τοῦτ᾽ ἐστί, πίστιν ἐνεργάσασϑαι τοῖς
ἀκούουσιν" ἀπιστοῦνται δ᾽ οἵ λάλοι, κἂν ἀληϑεύω-
σιν. ὥσπερ γὰρ ὁ πυρὸς εἰς ἀγγεῖον κατακλεισϑεὶς
τῷ μὲν μέτρῳ πλείων εὑρίσκεται τῇ δὲ χρείᾳ μοχϑη-
ρότερος, οὕτω λόγος εἰς ἀδόλεσχον ἐμπεσὼν kvOgo-

20 πον πολὺ ποιεῖ τοῦ ψεύδους ἐπίμετρον, ᾧ διαφϑείρει
τὴν πίστιν.

4. Ἔτι τοίνυν τὸ μεϑύειν πᾶς ἄνθρωπος αἰδή-
μῶν καὶ κόσμιος φυλάξαιτ᾽ ἄν" μανίᾳ γὰρ Óuóvoi-

D

qoc μὲν ἡ ὀργὴ κατ᾽ ἐνίους ἡ δὲ μέθη σύνοικος" E

45 μᾶλλον δὲ μανία τῷ μὲν χρόνῳ ἥττων, τῇ δ᾽ αἰτίᾳ
μείξων, ὅτι τὸ αὐθαίρετον αὐτῇ πρόσεστι. τῆς δὲ
4 Hom. E 226. 328 passim 8. Εὐριπίδης) Bacch. 886
11 ὥσπερ] καὶ ὥσπερ Stegmannus 28 ὁμότοιχος Stobaeus
99, 27: ὁμόστοιχος. Locus est sanus. cf. Kock. 2 p. 128
25 μανία] i. e. ἡ μέϑη ἐστὶ μανία
Plutarchi Moralia. Vol. III. 20

806 DE GARRULITATE.

μέϑης οὐδὲν οὕτω κατηγοροῦσιν dg τὸ περὶ τοὺς
λόγους ἀκρατὲς καὶ ἀόριστον"
“οἶνος γάρ v' ἐφέηκε πολύφρονά περ μάλ᾽ ἀεῖσαι,
καί ϑ᾽ ἁπαλὸν γελάσαι καί τ᾽ ὀρχήσασϑαι ἀνῆκε.᾽.

καίτοι τὸ δεινότατον, ὠδὴ καὶ γέλως καὶ ὄρχησις, 5

οὐδὲν ἄχρι τούτων.

καί τι ἔπος προέηκεν, ὅπερ τ᾽ ἄρρητον üuewov, -
τοῦτ᾽ ἤδη δεινὸν καὶ ἐπικίνδυνον᾽ καὶ μή ποτε τὸ
ξητούμενον παρὰ τοῖς φιλοσόφοις λύων ὃ ποιητὴς
οὐνώδσεως καὶ μέϑης διαφορὰν εἴρηκεν, οἰνώσεως
μὲν ἄνεσιν μέϑης δὲ φλυαρίαν. τὸ γὰρ ἐν τῇ καρ-
δίᾳ τοῦ νήφοντος ἐπὶ τῆς γλώττης ἐστὶ τοῦ μεϑύον-
tog, ὡς of παροιμιαξόμενοί φασιν. ὅϑεν ὁ μὲν Βίας
ἔν τινι πότω διωπῶν καὶ σκωπτόμενος εἰς ἀβελτερίαν
ὑπό τινος ἀδολέσχου, "καὶ τίς ἄν᾽ ἔφη ᾿δύναιτο uo-
δθέρὸς ὧν ἐν οἴνῳ σιωπᾶν; ᾿4ϑήνησι δέ τις ἑστιῶν
πρέσβεις βασιλικοὺς ἐφιλοτιμήϑη σπουδάξουσιν αὐ-
τοῖς συναγαγεῖν εἰς ταὐτὸ τοὺς φιλοσόφους" χρωμέ-
vov δὲ τῶν ἄλλων κοινολογίᾳ καὶ τὰς συμβολὰς
ἀποδιδόντων, τοῦ δὲ Ζήνωνος ἡσυχίαν ἄγοντος,
φιλοφρονησάμενοι καὶ προπιόντες oí ξένοι “περὶ
σοῦ δὲ τί χρὴ Aéysw? ἔφασαν “ὦ Ζήνων τῷ βα-
σιλεῖ,᾽ κἀκεῖνος ᾿ἄλλο μηδέν᾽ εἶπεν “ἢ ὅτι πρεσβύ-
της ἐστὶν ἐν ᾿ϑήναις παρὰ πότον σιωπᾶν δυνά-

μενος.᾽ οὕτω τι βαϑὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νη- ss

B φάλιον, ἡ δὲ μέϑη AdAov: ἄνουν γὰρ καὶ ὀλιγόφρον,

8 Hom. ξ 468 οἶνος γάρ τ᾽] οἶνος γὰρ ἀνάγει | ἠλεός
ὅς τ’ Homerus ὄὅ καΐτοι] καὶ ví mei codd. καὶ τί τὸ δει-
νὸν W. Nihil opus 6 οὐδὲν ἄχρι τούτων] i. e. οὐδέν ἐστι
παραβαλλόμενον τοῖς ἐφεξῆς

DE GARRULITATE. 301

διὰ τοῦτο καὶ πολύφωνον. οἱ δὲ φιλόδοφοι xal
ὁριξόμενοι τὴν μέϑην λέγουσιν εἶναι λήρησιν πάρ-
o.vov* οὕτως οὐ ψέγεται τὸ πίνειν, εἰ προσείη τῷ
πίνειν τὸ σιωπᾶν" ἀλλ᾽ ἡ μωρολογία μέϑην ποιεῖ

5 v]v οἴνωσιν. ὃ μὲν οὖν μεϑύων ληρεῖ παρ᾽ οἶνον,
ὁ δ᾽ ἀδόλεσχος πανταχοῦ ληρεῖ, ἐν ἀγορᾷ ἐν ϑεάτρῳ
ἐν περιπάτῳ ἐν μέθῃ μεϑ' ἡμέραν νύχτωρ᾽ “ἔστι δὲ
ϑεραπεύων τῆς νόσου βαρύτερος, συμπλέων τῆς ναυ-
τέας ἀηδέστερος, ἐπαινῶν τοῦ ψέγοντος ἐπαχϑέστε-

1 ρο6. ἥδιον γέ τοι πονηροῖς ὁμιλοῦσιν ἐπιδεξίοις 1)
χρηστοῖς ἀδολέσχαις. ὃ μὲν γὰρ Σοφοκλέους Νέστωρ
τὸν Αἴαντα τραχυνόμενον τῷ λόγῳ πραύΐνων ἠϑικῶς C
τοῦτ᾽ εἴρηκεν

οὐ μέμφομαί σε; δρῶν γὰρ εὖ κακῶς λέγεις"

15 πρὸς δὲ τὸν ἀδολέσχην οὐχ οὕτως ἔχομεν, ἀλλὰ πᾶ-
σαν ἔργου χάριν ἡ τῶν λόγων ἀκαιρία διαφϑείρει
καὶ ἀπόλλυσι.

D. Μυσίας τινὶ δίκην ἔχοντι λόγον συγγράψας
ἔδωκεν" ó δὲ πολλάκις ἀναγνοὺς ἧκε πρὸς τὸν Μυσίαν

8. ἀϑυμῶν καὶ λέγων τὸ μὲν πρῶτον αὐτῷ διεξιόντι
ϑαυμαστὸν φανῆναι τὸν λόγον, αὖϑις δὲ καὶ τρίτον
ἀναλαμβάνοντι παντελῶς ἀμβλὺν καὶ ἄπρακτον" ὁ
0à “Μυσίας γελάσας “τί οὖν᾽ εἶπεν “οὐχ ἅπαξ μέλ-
λεις λέγειν αὐτὸν ἐπὶ τῶν δικαστῶν;᾽ καὶ σκόπει Ὁ

25 τὴν Δυσίου πειϑὼ καὶ χάριν" κἀκεῖνον γάρ

“ἐγώ φαμι ἰοπλοκάμων Μοισᾶν εὖ λαχεῖν:
14 Nauck. p. 312 26 Bergk. 8 p. 708 qui Sapphoni
verba tribuens conicit: yo φᾶμι lomAóxov | Μοισᾶν εὖ λα-

χέμεν. cf. Pindar. Pyth. 1, 1
᾿ 20*

«ν᾽

808 DE GARRULITATE.

τῶν δὲ περὶ τοῦ ποιητοῦ λεγομένων ἀληϑέστατόν
ἐστιν, ὅτι μόνος Ὅμηρος τῆς τῶν ἀνθρώπων ἁψι-
κορίας περιγέγονεν. ἀεὶ καινὸς ὧν καὶ πρὸς χάριν
ἀκμάζων᾽ ἀλλ᾽’ ὅμως εἰπὼν καὶ ἀναφωνήσας ἐκεῖνο
περὶ αὑτοῦ, τό 5
᾿ἐχϑρὸν δέ μοι ἐστιν
αὗτις ἀριξήλως εἰρημένα μυϑολογεύειν ,
φεύγει καὶ φοβεῖται τὸν ἐφεδρεύοντα παντὶ λόγῳ
κόρον, εἰς ἄλλα ἐξ ἄλλων διηγήματα τὴν ἀκοὴν
ἄγων καὶ τῇ καινότητι τὴν πλησμονὴν αὐτῆς παρα- τὸ
μυϑούμενος. οἵ δ᾽ ἀποκναίουσι δήπου τὰ ὦτα ταῖς
ταὐτολογίαις ὥσπερ παλίμψηστα διαμολύνοντες.

E 06. Τοῦτο τοίνυν πρῶτον ὑπομιμνήσκωμεν αὐ-
τούς, ὅτι, καϑάπερ τὸν οἶνον ἡδονῆς ἕνεχα καὶ φιλο-
φροσύνης εὑρημένον oí προσβιαξόμενοι πολὺν πίνειν i5
καὶ ἄκρατον ἐνίους εἰς ἀηδίαν καὶ παροινίαν τρέ-
πουσιν, οὕτω τὸν λόγον ἥδιστον ὄντα καὶ φιλαν-
ϑρωπότατον συμβόλαιον οἵ χρώμενοι κακῶς καὶ
προχείρως ἀπάνθρωπον ποιοῦσι καὶ ἄμικτον. οἷς
οἴονται χαρέξεσϑαι λυποῦντες καὶ ἀφ’ ὧν ϑαυμά- ὦ
ξεόϑαι καταγελώμενοι καὶ δι’ ὧν φιλεῖσθαι δυσχε-

F ραινόμενοι. ὥσπερ οὖν ὁ τῷ κεστῷ τοὺς ὁμιλοῦντας
ἀποστρέφων καὶ ἀπελαύνων ἀναφρόδιτος, οὕτως ὃ
τῷ λόγῳ λυπῶν καὶ ἀπεχϑανόμενος ἄμουσός τις καὶ
ἄτεχνός ἔστι. 35

1. Τῶν δ᾽ ἄλλων παϑῶν καὶ νοσημάτων τὰ μέν
ἐστιν ἐπικίνδυνα τὰ ὃὲ μισητὰ τὰ δὲ καταγέλαστα,

4 εἰπὼν καὶ] del. Stegmannus 6 Hom. μα 452 7 αὖ-
Tig idem: αὖϑις 20 ἀφ᾽ ὧν] cf. Symbolas meas

»

DE GARRULITATE. 809

τῇ δ᾽ ἀδολεσχίᾳ πάντα συμβέβηκε. χλευάξονται μὲν
γὰρ ἐν ταῖς κοιναῖς διηγήσεσι, μισοῦνται δὲ διὰ
τὰς τῶν κακῶν προσαγγελίας, κινδυνεύουσι δὲ τῶν
ἀπορρήτων μὴ κρατοῦντες. ὅθεν ᾿νάχαρσις ἑἕστια- 506
5 ϑεὶς παρὰ Σόλωνι καὶ κοιμώμενος, ὥφϑη τὴν μὲν
ἀριστερὰν χεῖρα τοῖς μορίοις τὴν δὲ δεξιὰν τῷ στό-
ματι προσκειμένην ἔχων" ἐγκρατεστέρου γὰρ dero
χαλινοῦ δεῖσθαι τὴν γλῶτταν. ὀρϑῶς οἰόμενος. οὐ
γὰρ ἄν τις ἐξαρυιϑμήδαιτο ῥαδίως ἄνδρας τοσούτους
19 ἀφροδισίων ἀκρασίᾳ πεπτωχότας, ὅσας πόλεις καὶ
ἡγεμονίας λόγος ἐξενεχϑεὶς ἀπόρρητος ἀναστάτους
ἐποίησε. Σύλλας ἐπολιόρκει τὰς ᾿ϑήνας, οὐκ ἔχων
σχολὴν ἐνδιατρῖψαι χρόνον πολύν ᾿ἐπεὶ πόνος ἄλλος
ἔπειγεν , ἡρπακότος μὲν '"4oíav. Μιϑριδάτου τῶν
15 ὃὲ περὶ Μάριον αὖϑις ἐν Ρώμῃ κρατούντων᾽ ἀλλὰ B
πρεσβυτῶν τινων ἐπὶ κουρείου διαλεγομένων. ὡς οὐ
φυλάττεται τὸ ᾿Επτάχαλκον καὶ κινδυνεύει τὸ ἄστυ
κατ᾽ ἐκεῖνο ληφϑῆναι τὸ μέρος, ἀκούσαντες οἱ κατά-
σκοποι πρὸς τὸν Σύλλαν ἐξήγγειλαν. ὁ δ᾽ εὐϑὺς
sz) τὴν δύναμιν προσαγαγὼν περὶ μέσας νύκτας εἰσή-
γαγε τὸ στράτευμα, καὶ μικροῦ μὲν κατέσκαψε τὴν
πόλιν ἐνέπλησε δὲ φόνου καὶ νεχρῶν, ὥστε τὸν
Κεραμεικὸν αἵματι ῥυῆναι. χαλεπῶς δὲ πρὸς τοὺς
᾿4ϑηναίους ἔσχε διὰ τοὺς λόγους μᾶλλον ἢ τὰ ἔργα"
25 κακῶς γὰρ αὐτὸν ἔλεγον καὶ τὴν Μετέλλαν, ἀνα-
πηδῶντες ἐπὶ τὰ τείχη καὶ σκώπτοντες
᾿συκάμινον ἔσϑ᾽ ὃ Σύλλας ἀλφίτῳ πεπασμένον.᾽ C

18 Hom. 4 54 21 τὴν πόλιν] om. mei codd. 247 cf.
Vit. Sull. c. 2

310 DE GARRULITATE.

καὶ τοιαῦτα πολλὰ φλυαροῦντες ἐπεσπάδαντο xov-
φοτάτου πράγματος ᾿λόγων᾽ ὥς φησιν ὁ Πλάτων
“βαρυτάτην ξημίαν. τὴν δὲ Ῥωμαίων πόλιν ἐκώλυ-
δεν ἐλευϑέραν γενέσϑαι, Νέρωνος ἀπαλλαγεῖσαν,
ἑνὸς ἀνδρὸς ἀδολεσχίας. μία γὰρ ἦν νύξ, usO' ἣν
ἔδει τὸν τύραννον ἀπολωλέναι, παρεσκευασμένων
ἁπάντων" ὃ δὲ μέλλων αὐτὸν ἀποκτιννύναι, πορευό-
usvog &ig ϑέατρον ἰδών τινα τῶν δεδεμένων ἐπὶ
ϑύραις μέλλοντα προσάγεσϑαι τῷ Νέρωνι καὶ τὴν
αὑτοῦ τύχην ἀποδυρόμενον, ἐγγὺς προσῆλθεν αὐτῷ
καὶ προσψυϑυρίσας “εὔχου᾽ φησίν “ὦ ἄνϑρωπε, τὴν
D σήμερον ἡμέραν παρελθεῖν μόνον, αὔριον δέ μοι
δὐχαριστήσεις.᾽ ἁρπάσας οὖν τὸ αἰνιχϑὲν ἐκεῖνος
καὶ νοήσας. οἶμαι, ὅτι —

“νήπιος, ὃς τὰ ἕτοιμα λιπὼν ἀνέτοιμα διώκει.
τὴν βεβαιοτέραν εἵλετο σωτηρίαν πρὸ τῆς δικαιοτέ-
ρας. ἐμήνυσε γὰρ τῷ Νέρωνι τὴν φωνὴν τἀνϑρώ-
που" κἀκεῖνος εὐθὺς ἀνήρπαστο, καὶ βάσανοι καὶ
πῦρ καὶ μάστιγες ἐπ᾽ αὐτόν, ἀρνούμενον πρὸς τὴν
ἀνάγκην ἃ χωρὶς ἀνάγκης ἐμήνυσε.

8. Ζήνων δ᾽ ὃ φιλόσοφος, ἵνα μηδ᾽ ἄκοντος αὐτοῦ
πρόηταί τι τῶν ἀπορρήτων ἐκβιαξόμενον τὸ σῶμα
ταῖς ἀνάγκαιβ, διαφαγὼν τὴν γλῶτταν προσέπτυσε
τῷ τυράννῳ. καλὸν δὲ καὶ “έξαινα τῆς ἐγκρατείας

ὅ

E ἔχει γέρας" ἑταίρα τῶν περὶ ᾿'Δρμόδιον ἦν καὶ ᾽άρι- ss

στογείτονα καὶ τῆς ἐπὶ τοὺς τυράννους συνωμοσίας

2 Πλάτων] de Legg. p. 7176 16 Hesiodo tribuitur;
cf. fr. 246 ed. Rzach. 17 τἀνθρώπου *: τοῦ ἀνθρώπου
22 σῶμα] στόμα P. Papageorgiu

DE GARRULITATE. 811

ἐκοινώνει ταῖς ἐλπίσιν ὡς γυνή" καὶ γὰρ αὕτη περὶ
τὸν καλὸν ἐκεῖνον ἐβάκχευδε κρατῆρα τοῦ ἔρωτος,
καὶ κατωργίαστο διὰ τοῦ ϑεοῦ τοῖς ἀπορρήτοις. ὡς
οὖν ἐκεῖνοι πταίσαντες ἀνῃρέθησαν, ἀνακρινομένη
5 καὶ κελευομένη φράσαι τοὺς ἔτι λανθάνοντας οὐκ
ἔφρασεν, ἀλλ᾽ ἐνεκαρτέρησεν, ἐπιδείξασα τοὺς ἄν- F
δρας οὐδὲν ἀνάξιον ἑαυτῶν παϑόντας, εἰ τοιαύτην
ἠγάπησαν. ᾿Αθηναῖοι δὲ χαλκῆν ποιησάμενοι λέαιναν
ἄγλωσσον ἐν πύλαις τῆς ἀκροπόλεως ἀνέθηκαν, τῷ
10 μὲν ϑυμοειδεῖ τοῦ ξῴου τὸ ἀήττητον αὐτῆς τῷ δ᾽
ἀγλώσσῳ τὸ σιωπηρὸν καὶ μυστηριῶδες ἐμφαίνοντες.
οὐδεὶς γὰρ οὕτῳ λόγος ὠφέλησε ῥηϑεὶς ὡς πολλοὶ
δσιωπηϑέντες" ἔστι γὰρ εἰπεῖν ποτὲ τὸ σιγηϑέν, οὐ
μὴν σιωπῆσαί γε τὸ λεχϑέν, ἀλλ᾽ ἐκκέχυται καὶ δια-
15 πεφοίτηκεν. ὅϑεν οἶμαι τοῦ μὲν λέγειν ἀνθρώπους
τοῦ δὲ σιωπᾶν ϑεοὺς διδασκάλους ἔχομεν, ἐν τελε-
ταῖς καὶ μυστηρίοις σιωπὴν παραλαμβάνοντες. ὁ 05608
ποιητὴς τὸν λογιώτατον Ὀδυσσέα δσιωπηλότατον πε-
ποίηκε, καὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ καὶ τὴν γυναῖκα καὶ
80 τὴν τροφόν ἀκούεις γὰρ λεγούδης
“ξξω δ᾽ ἠύτε περ κρατερὴ δρῦς ἠὲ σίδηρος.
αὐτὸς δὲ τῇ Πηνελόπῃ παρακαϑήμενοςρ
᾿ϑυμῷ μὲν γοόωσαν &)v ἐλέαιρε γυναῖκα,
ὀφθαλμοὶ δ᾽ ὡς εἰ κέρα ἕστασαν ἠὲ σίδηρος.
35. ἀτρέμας ἐν βλεφάροισιν.
οὕτω τὸ σῶμα μεστὸν ἦν αὐτῷ πανταχόϑεν ἐγκρα-
6 κελευομένη)] κολαζομένη codex D 21 Hom. τ 494

ἠύτε — δρῦς] ὡς ὅτε τις στερεὴ λίθος Homerus 28 idem
- 210

812 DE GARRULITATE.

B veíag, καὶ πάντ᾽ ἔχων ὃ λόγος εὐπειϑῆ καὶ ὑποχεί-
Quo προσέταττε τοῖς ὄμμασι μὴ δακρύειν, τῇ γλώττῃ
μὴ φϑέγγεσϑαι, τῇ καρδίᾳ μὴ τρέμειν μηδ᾽ ὑλακτεῖν.

ἱτῷ δ᾽ αὖτ᾽ ἐν πείσῃ κραδίη μένε τετληυῖα᾽
μέχρι τῶν ἀλόγων κινημάτων διήκοντος τοῦ λογι- ὅ
σμοῦ καὶ τὸ πνεῦμα καὶ τὸ αἷμα πεποιημένου κατή-
xoov ἑαυτῷ καὶ χειρόηϑες. τοιοῦτοι δὲ καὶ οἱ πολλοὶ
τῶν ἑταίρων" τὸ γὰρ ἑλκομένους καὶ προδουδιξομέ-
νους ὑπὸ τοῦ Κύκλωπος μὴ κατειπεῖν τοῦ Ὀδυσσέως
μηδὲ δεῖξαι τὸ πεπυρακτωμένον ἐκεῖνο καὶ παρεό- 10

C κευασμένον ὄργανον ἐπὶ τὸν ὀφθαλμόν, ἀλλ᾽ ὠμοὺς
ἐσθίεσϑαι μᾶλλον ἢ φράδαι τι τῶν ἀπορρήτων,
ὑπερβολὴν ἐγκρατείας καὶ πίστεως οὐκ ἀπολέλοιπεν.
ὅϑεν ὁ Πιττακὸς οὐ κακῶς, τοῦ “ἰγυπτίων βασι-
λέως πέμψαντος ἱερεῖον αὐτῷ καὶ κελεύσαντος τὸ 15
κάλλιστον καὶ χείριστον ἐξελεῖν κρέας, ἐξέπεμψεν
ἐξελὼν τὴν γλῶτταν ὡς ὄργανον μὲν ἀγαϑῶν ὄργα- ᾿
νον δὲ κακῶν τῶν μεγίστων οὖσαν.

9. Ἡ δ᾽ Εὐριπίδειος "Ivo παρρησίαν ἄγουσα περὶ
αὑτῆς εἰδέναι φησί | | 20
'e,yüv 9' ὅπου δεῖ καὶ λέγειν ἵν᾽ ἀσφαλές.
oí γὰρ εὐγενοῦς καὶ βασιλικῆς τῷ ὄντι παιδείας
τυχόντες πρῶτον σιγᾶν εἶτα λαλεῖν μανϑάνουσιν.

D 4dvvíyovog γοῦν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος, ἐρωτήσαντος
αὐτὸν τοῦ υἱοῦ πηνίκα μέλλουσιν ἀναξευγνύειν, 'cí 35
δέδοικας; εἶπε ἱμὴ μόνος οὐκ ἀκούδῃς τῆς σάλπιγ-

4 Hom. v 28 δ᾽ αὖτ᾽ δὲ udA idem 18 ἀπολέλου-
πεν R: ἐκλέλοιπεν 21 Nauck. p. 485 ὅπου Stobaeus
89, 9: ὅποι

DE GARRULITATE. 313

yos; οὐχ ἄρα φωνὴν ἐπίστευεν ἀπόρρητον d τὴν
βασιλείαν ἀπολείπειν ἔμελλεν; ἐδίδασκε μὲν οὖν
αὐτὸν ἐγχρατῶς ἔχειν πρὸς τὰ τοιαῦτα καὶ “πεφυ-
λαγμένως. Μέτελλος δ᾽ ὃ γέρων ἕτερόν τι τοιοῦτον

5 ἐπερωτώμενος ἐπὶ στρατείας "eU φησίν ᾿ῷμην τὸν
χιτῶνά μοι συνειδέναι τοῦτο τἀπόρρητον, ἀποδυσά-
μενος ἂν αὐτὸν ἐπὶ τὸ πῦρ ἔϑηκα.᾽ Εὐμένης δ᾽ ἀκού-
σας ἐπέρχεσϑαι Κρατερὸν οὐδενὶ τῶν φίλων ἔφρασεν,
ἀλλ᾽ ἐψεύσατο Νεοπτόλεμον εἶναι" τούτου γὰρ οἵ Ε

10 στρατιῶται κατεφρόνουν, ἐκείνου δὲ καὶ τὴν δόξαν
ἐθαύμαξον καὶ τὴν ἀρετὴν ἠγάπων. ἔγνω δ᾽ οὐδεὶς
ἄλλος, ἀλλὰ συμβαλόντες ἐκράτησαν καὶ ἀπέχτει-
vov αὐτὸν ἀγνοοῦντες καὶ νεκρὸν ἐπέγνωσαν. οὕτως
ἐστρατήγησεν ἡ σιωπὴ τὸν ἀγῶνα καὶ τηλικοῦτον

15 ἀνταγωνιστὴν ἀπέκρυψεν" ὥστ᾽ αὐτὸν τοὺς φίλους
μὴ προειπόντα ϑαυμάξειν μᾶλλον ἢ μέμφεσθαι" κἂν
μέμφηται δέ τις, ἐγκαλεῖσθαι βέλτιόν ἐστι σω-
ϑέντα δι’ ἀπιστίαν ἢ κατηγορεῖν ἀπολλύμενον διὰ
τὸ πιστεῦσαι.

30 10. Τίς δ᾽ ὅλως ἑαυτῷ παρρησίαν ἀπολέλοιπε
κατὰ τοῦ μὴ διωπήσαντος; εἰ γὰρ ἀγνοεῖσθαι τὸν F
λόγον ἔδει. κακῶς ἐλέχϑη πρὸς ἄλλον" εἰ δ᾽ ἀφεὶς
ἐκ σεαυτοῦ κατέχεις ἐν ἑτέρῳ τἀπόρρητον, εἰς ἀλ-
λοτρίαν πίστιν καταπέφευγας τὴν σεαυτοῦ προέμε-

45 νος. κἂν μὲν ἐκεῖνος ὅμοιός σοι γένηται, δικαίως
ἀπόλωλας" ἂν δὲ βελτίων, σῴξῃ παραλόγως ἕτερον
εὑρὼν ὑπὲρ σεαυτὸν πιστότερον. ᾿ἀλλὰ φίλος οὗτος

4 τοιοῦτον *: τοιοῦτο 6 τἀπόρρητον "' hic et infra:
τὸ ἀπόρρητον Π τὸ p. 202a

814 . DE GARRBULITATE.

ἐμοί. τούτῳ δ᾽ ἕτερός τις, ᾧ πιστεύσει καὶ οὗτος
ὡς ἐγὼ τούτῳ κἀκεῖνος ἄλλῳ πάλιν" εἶθ᾽ οὕτως
ἐπιγονὴν λαμβάνει καὶ πολλαπλασιασμόν, εἰρομέ-
νης τῆς ἀκρασίας, ὃ λόγος. ὡς γὰρ ἡ μονὰς οὐκ
507 ἐχβαίνει τὸν ἑαυτῆς ὅρον ἀλλ᾽ ἅπαξ τὸ ὃν μένει, 5
διὸ κέκληται μονάς" ἡ δὲ δυὰς ἀρχὴ διαφορᾶς ἀόρι-
στος᾽ εὐθὺς γὰρ ἑαυτὴν ἐξίστησι τῷ διπλασιασμῷ
εἰς τὸ πλῆϑος τρεπομένη" οὕτω λόγος ἐν τῷ πρώτῳ
καταμένων ἀπόρρητος ὡς ἀληϑῶς ἐστιν ἂν δ᾽ εἰς
ἕτερον ἐκβῇ φήμης ἔσχε τάξιν. ᾿ἔπεα᾽ γάρ "mrsgó- 10
ἐντα᾽ φησὶν ὃ ποιητής" οὔτε γὰρ πτηνὸν ἐκ τῶν
χειρῶν ἀφέντα ῥάδιόν ἐστιν αὖϑις κατασχεῖν, οὔτε
λόγον ἐκ τοῦ στόματος προέμενον κρατῆσαι καὶ
συλλαβεῖν δυνατόν, ἀλλὰ φέρεται
“λαιψηρὰ κυκλώσας πτερά
δι’ ἄλλων ἐπ’ ἄλλους σκιδνάμενος. νεὼς μὲν γὰρ
ἁρπαγείδης ὑπὸ πνεύματος ἐπιλαμβάνονται, σπείραις
B καὶ ἀγκύραις τὸ τάχος ἀμβλύνοντες" τοῦ λόγου δ᾽

ὥσπερ ἐκ λιμένων ἐκδραμόντος οὐκ ἔστιν ὅρμος οὐδ᾽
ἀγκυροβόλιον, ἀλλὰ ψόφῳ πολλῷ καὶ ἤχῳ φερόμενος so
προσέρρηξε καὶ κατέδυσεν εἰς μέγαν τινὰ καὶ δεινὸν
τὸν φϑεγξάμενον κίνδυνον.

“μικροῦ γὰρ ἐκ λαμπτῆρος ᾿Ιδαῖον λέπας

πρήσειεν ἄν τις" καὶ πρὸς ἄνδρ᾽ εἰπὼν ἕνα,

πύϑοιντ᾽ ἂν ἀστοὶ πάντες.

11. Ἣ Ῥωμαίων σύγκλητος ἀπόρρητόν τινα βου-

10 Hom. B 7. ᾧ 73. passim 11 οὔτε y&o πτηνὸν x£]
cf. Nauck. p. 691 15 cf. p. 750b 16 δι᾽ ἄλλων] δι᾽ ἄμε-
vov codex D, unde fort. δι᾽ ἀνέμων corrigendum 28
Nauck. p. 486.

DE GARRULITATE. 315

λὴν ἐβουλεύετο καϑ᾿ αὑτὴν ἐπὶ πολλὰς ἡμέραρ᾽
ἀσάφειαν δὲ πολλὴν καὶ ὑπόνοιαν ἔχοντος τοῦ πρά- C
γματος, γυνὴ τἄλλα σώφρων. γυνὴ δέ, προσέχειτο
τῷ ἑαυτῆς ἀνδρί, λιπαρῶς δεομένη πυϑέσϑαι τἀ-
5 πόρρητον᾽ ὅρκοι δὲ καὶ κατάραι περὶ σιωπῆς ἐγί-
γνοντο καὶ δάχρυα ποτνιωμένης αὐτῆς, ὡς πίστιν
οὐκ ἐχούσης. ὁ δὲ Ῥωμαῖος ἐξελέγξαι βουλόμενος
αὐτῆς τὴν ἀβελτερίαν 'νικᾶς, ὦ γύναι᾽ εἶπεν "ἀλλ᾽
ἄκουε φοβερὸν πρᾶγμα καὶ τεράστιον᾽ προσήγγελται
10 γὰρ ἡμῖν ὑπὸ τῶν ἱερέων κόρυδον ὦφϑαι πετόμενον
κράνος ἔχοντα χρυσοῦν καὶ δόρυ" σκεπτόμεϑα δὴ τὸ
τέρας εἴτε χρηστὸν εἴτε φαῦλόν ἐστι, καὶ συνδια-
ποροῦμεν τοῖς μάντεσιν" ἀλλὰ σιώπα. ταῦτ᾽ εἰπὼν
ὥχετ᾽ εἰς τὴν ἀγοράν" ἡ δὲ τῶν ϑεραπαινέδων εὐθὺς D
15 ἐφελκυσαμένη τὴν πρώτην εἰσελθοῦσαν, ἔπαιε τὸ
στῆϑος αὑτῆς καὶ τὰς τρίχας ἐσπάραττεν 'oluow
λέγουσα “τἀνδρὸς καὶ τῆς πατρίδος" τί πεισόμεϑα;᾽
βουλομένη καὶ διδάσκουσα τὴν θεράπαιναν εἰπεῖν
“τί γὰρ γέγονεν; ὡς δ᾽ οὖν πυϑομένης διηγήσατο
30 καὶ προσέϑηκε τὸν κοινὸν ἁπάσης ἀδολεσχίας ἐπῳ-
δόν, τό “ταῦτα μηδενὶ φράσῃς ἀλλὰ σιώπα, οὐ
φϑάνει τὸ ϑεραπαινίδιον ἀποχωρῆσαν αὐτῆς, καὶ
τῶν ὁμοδούλων εὐθὺς ἣν μάλιστ᾽ εἶδε σχολάξουσαν E
ἐμβάλλει τὸν λόγον" ἐκείνη δὲ τῷ ἐραστῇ παραγενο-
35 μένῳ πρὸς αὐτὴν ἔφρασεν. οὕτω δ᾽ εἰς ἀγορὰν τοῦ
διηγήματος ἐχκυλισϑέντος ὥστε προλαβεῖν τὸν πλα-
σάμενον τὴν φήμην, ἀπαντήσας τις αὐτῷ τῶν γνωρί-
μῶν “ἀρτίως εἶπεν “οἴκοϑεν εἰς ἀγορὰν καταβαίνεις ;᾿
17 τἀνδρὸς ": τοῦ ἀνδρὸς

814 . DE GARRULITATE.

ἐμοί. τούτῳ δ᾽ ἕτερός vig, ᾧ πιστεύσει xal οὗτος
ὡς ἐγὼ τούτῳ᾽ κἀκεῖνος ἄλλῳ πάλιν" εἶθ᾽ οὕτως
ἐπιγονὴν λαμβάνει καὶ πολλαπλασιασμόν. εἰρομέ-
νης τῆς ἀκρασίαρ, δ λόγος. ὡς γὰρ ἡ μονὰς οὐκ
507 ἐκβαίνει τὸν ἑαυτῆς ὅρον ἀλλ᾽’ ἅπαξ τὸ ἕν μένει, 5
διὸ κέκληται uovág: ἡ δὲ δυὰς ἀρχὴ διαφορᾶς ἀόρι-
στος᾽ εὐθὺς γὰρ ἑαυτὴν ἐξίστησι τῷ διπλασιασμῷ
εἰς τὸ πλῆϑος τρεπομένη" οὕτω λόγος ἐν τῷ πρώτῳ
καταμένων ἀπόρρητος ὡς ἀληϑῶς ἐστιν ἂν δ᾽ εἰς
ἕτερον ἐκβῇ φήμης ἔσχε τάξιν. “ἔπεα᾽ γάρ 'mvsgó- 10
εντα᾽ φησὶν ὃ ποιητής᾽ οὔτε γὰρ πτηνὸν ἐκ τῶν
χειρῶν ἀφέντα ῥάδιόν ἐστιν αὖϑις κατασχεῖν, οὔτε
λόγον ἐκ τοῦ στόματος προέμενον κρατῆσαι καὶ
συλλαβεῖν δυνατόν, ἀλλὰ φέρεται
“λαιψηρὰ κυκλώσας πτερά 15
δι’ ἄλλων ἐπ᾽ ἄλλους σκιδνάμενος. νεὼς μὲν yàg
ἁρπαγείδσης ὑπὸ πνεύματος ἐπιλαμβάνονται, σπείραις
B καὶ ἀγκύραις τὸ τάχος ἀμβλύνοντερ᾽ τοῦ λόγου δ᾽
ὥσπερ ἐκ λιμένων ἐκδραμόντος οὐκ ἔστιν ὅρμος οὐδ᾽
ἀγκυροβόλιον, ἀλλὰ ψόφῳ πολλῷ καὶ ἤχῳ φερόμενος 30
προσέρρηξε καὶ κατέδυδσεν εἰς μέγαν τινὰ καὶ δεινὸν
τὸν φϑεγξάμενον κίνδυνον.
“μικροῦ γὰρ ἐκ λαμπτῆρος Ἰδαῖον λέπας
πρήσειεν ἄν τιρ᾽ καὶ πρὸς ἄ ἄνδρ᾽ εἰπὼν ἕνα,
πύϑοιντ᾽ ἂν ἀστοὶ πάντεο.ἢ 25
11. Ἣ Ῥωμαίων σύγκλητος ἀπόρρητόν τινα flov-

10 Hom. B 7. d 73. passim 11 οὔτε γὰρ πτηνὸν x£]
οὗ, Nauck. p. 691 16 cf. p. 750b — 16 δι᾽ ἄλλων] δι᾽ ἄμε-
vov codex D, unde fort. δι’ ἀνέμων corrigendum 28
Nauck. p. 486 |

DE GARRULITATE. 315

λὴν ἐβουλεύετο xa9' αὑτὴν ἐπὶ πολλὰς ἡμέραρ᾽
ἀσάφειαν δὲ πολλὴν καὶ ὑπόνοιαν ἔχοντος τοῦ πρά- Ο
γματος, γυνὴ τἄλλα σώφρων, γυνὴ δέ, προσέκειτο
τῷ ἑαυτῆς ἀνδρί, λιπαρῶς δεομένη πυϑέσϑαι τά-
δ πόρρητον᾽ ὅρκοι δὲ καὶ κατάραι περὶ σιωπῆς ἐγί-
γνοντο καὶ δάχρυα ποτνιωμένης αὐτῆς, ὡς πίστιν
οὐκ ἐχούσης. ὁ δὲ Ῥωμαῖος ἐξελέγξαι βουλόμενος
αὐτῆς τὴν ἀβελτερίαν '"wuxüg, ὦ γύναι᾽ εἶπεν ᾿ἀλλ᾽
&xovs φοβερὸν πρᾶγμα καὶ τεράστιον᾽ προσήγγελται
10 γὰρ ἡμῖν ὑπὸ τῶν ἱερέων κόρυδον ὦφϑαι πετόμενον
κράνος ἔχοντα χρυσοῦν καὶ δόρυ" δκεπτόμεϑα δὴ τὸ
τέρας εἴτε χρηστὸν εἴτε φαῦλόν ἐστι, καὶ συνδια-
ποροῦμεν τοῖς μάντεσιν" ἀλλὰ σιώπα. ταῦτ᾽ εἰπὼν
ᾧχετ᾽ εἰς τὴν ἀγοράν" ἡ δὲ τῶν ϑεραπαινέδων εὐθὺς D
15 ἐφελκυσαμένη τὴν πρώτην εἰσελθοῦσαν, ἔπαιε τὸ
στῆϑος αὑτῆς καὶ τὰς τρίχας ἐσπάραττεν 'oluow
λέγουσα τἀνδρὸς καὶ τῆς πατρίδοςρ᾽ τί πεισόμεθα;
βουλομένη καὶ διδάσκουσα τὴν ϑεράπαιναν εἰπεῖν
“τί γὰρ yéyovev; ὡς δ᾽ οὖν πυϑομένης διηγήσατο
30 καὶ προσέϑηκε τὸν κοινὸν ἁπάσης ἀδολεσχίας ἐπῳ-
δόν, τό ταῦτα μηδενὶ φράσῃς ἀλλὰ σιώπα᾽, οὐ
φϑάνει τὸ ϑεραπαινίδιον ἀποχωρῆδσαν αὐτῆς, καὶ
τῶν ὁμοδούλων εὐθὺς ἣν μάλιστ᾽ εἶδε σχολάξουσαν E
ἐμβάλλει τὸν λόγον" ἐκείνη 03 τῷ ἐραστῇ παραγενο-
35 μένῳ πρὸς αὐτὴν ἔφρασεν. οὕτω δ᾽ εἰς ἀγορὰν τοῦ
διηγήματος ἐκκυλισϑέντος ὥστε προλαβεῖν τὸν πλα-
σάμενον τὴν φήμην, ἀπαντήσας τις αὐτῷ τῶν γνωρί-
μων “ἀρτίως᾽ εἶπεν “οἴκοϑεν εἰς ἀγορὰν καταβαίνεις;"
17 τἀνδρὸς *: τοῦ ἀνδρὸς

316 DE GARRULITATE.

ἀρτίως" ἔφη ἐκεῖνος. “οὐκοῦν οὐδὲν ἀκήκοας: 'yé-
yovs γάρ τι καινόν; “ἀλλὰ κόρυδος ὦπται πετόμενος
κράνος ἔχων χρυσοῦν καὶ δόρυ, καὶ μέλλουσι περὶ
τούτου σύγκλητον ἔχειν οἱ ἄρχοντες. κἀκεῖνος γε-
λάσας 'φεῦ τοῦ τάχους᾽ εἶπεν “ὦ γύναι, τὸ καὶ Ὁ
φϑάδσαι μὲ τὸν λόγον εἰς ἀγορὰν προελϑόντα. τοὺς
μὲν οὖν ἄρχοντας ἐντυχὼν ἀπήλλαξε τῆς ταραχῆρ᾽.
F τὴν δὲ γυναῖκα τιμωρούμενος, ὡς οἴκαδ᾽ εἰσῆλϑεν,
᾿ἀπώλεσάς u^ εἶπεν “ὦ γύναι" τὸ γὰρ ἀπόρρητον
ἐκ τῆς ἐμῆς οἰκίας πεφώραται δεδημοσιωμένον᾽ ὥστε 1
μον φευκτέον ἐστὶ τὴν πατρίδα διὰ τὴν σὴν ἀκρα-
σίαν. τρεπομένης δὲ πρὸς ἄρνησιν αὐτῆς καὶ λε-
γούδης “οὐ γὰρ ταῦτα μετὰ τριακοσίων ἤκουσας;
“ποίων᾽ ἔφη “τριακοσίων; σοῦ βιασαμένης, ἐπλασά-
Luv ἀποπειρώμενος. οὗτος μὲν οὖν ἀσφαλῶς πάνυ ιὉ
καὶ μετ᾽ εὐλαβείας, ὥσπερ εἰς ἀγγεῖον σαϑρὸν οὐκ
608 οἷνον οὐκ ἔλαιον ἀλλ᾽ ὕδωρ ἐγχέας, ἐπείρασε τὴν
γυναῖκα. Φούλβιος δ᾽ ὃ Καίσαρος ἑταῖρος τοῦ ΣΕε-
βαστοῦ. γέροντος ἤδη γεγονότος ἀκούσας ὀδυρομέ-
vov τὴν περὶ τὸν οἶκον ἐρημίαν, καὶ ὅτι, τῶν μὲν so
δυεῖν αὐτῷ ϑυγατριδῶν ἀπολωλότων Ποστουμίου
. δ᾽ ὃς ἔτι λοιπός ἐστιν ἐκ διαβολῆς τινος ἐν φυγῇ
ὄντος, ἀναγκάξεται τὸν τῆς γυναικὸς υἱὸν ἐπεισά-
y&w τῇ διαδοχῇ τῆς ἡγεμονίας, καίπερ οἰκτίρων καὶ
βουλευόμενος ἔκ τῆς ὑπερορίας ἀνακαλεῖσϑαι τὸν 535
ϑυγατριδοῦν" ταῦτ᾽ ὃ Φούλβιος ἀκούσας ἐξήνεγκε
2 καινόν; ἀλλὰ R: καινὸν ἄλλο ὅ φεῦ Cobetus: εὖ

11 ἐπείρασε] ἐφώρασε Stegmannus ^ 18 Φούλβιος] Φάβιος
M 22 ἐν φυγῇ óvrog] verba unam notionem efficiunt

DE GARRULITATE. 311

πρὸς τὴν γυναῖκα, πρὸς δὲ Διβίαν ἐκείνη, Διβία
δὲ καϑήψατο πικρῶς Καίσαρος, εἰ πάλαι ταῦτ᾽ ἐγνω-
κὼς οὐ μεταπέμπεται τὸν ϑυγατριδοῦν, ἀλλ᾽ εἰρ B
ἔχϑραν καὶ πόλεμον αὐτὴν τῷ διαδόχῳ τῆς ἀρχῆς

5 χαϑίστησιν. ἐλθόντος οὖν ξἕωϑεν, ὡς εἰώϑει, τοῦ
Φουλβίου πρὸς αὐτὸν καὶ εἰπόντος ᾿'χαῖρε, Καϊσαρ᾽
ὑγίαιν᾽᾽ εἶπε ᾿Φούλβιε.. κἀκεῖνος νοήσας ᾧχετ᾽

εὐθὺς ἀπιὼν οἴκαδε, καὶ τὴν γυναῖκα μεταπεμψά-
μενος ᾿ἔγνωκεν᾽ ἔφη ᾿Καῖσαρ. ὅτι τἀπόρρητον οὐκ

10 ἐσιώπησα' καὶ διὰ τοῦτο μέλλω ἀναιρεῖν ἐμαυτόν"
ἡ δὲ γυνή ᾿δικαίως᾽ εἶπεν “ὅτι μοι τοσοῦτον συν-
οὐκῶν χρόνον οὐκ ἔγνως οὐδ᾽ ἐφυλάξω τὴν ἀκρα- C
σίαν" ἀλλ᾽ ἔασον ἐμὲ προτέραν. καὶ λαβοῦσα τὸ
ξίφος ἑαυτὴν προανεῖλε τἀνδρός.

5 .— 12. Ὀρϑῶς οὖν Φιλιππίδης ὃ κωμῳδιοποιὸς φι-
λοφρονουμένου τοῦ βασιλέως αὐτὸν Μυσιμάχου καὶ
λέγοντος ἱτίνος σοι μεταδῶ τῶν ἐμῶν; “οὗ βούλει᾽
φησί βασιλεῦ, πλὴν τῶν ἀπορρήτων.᾽ τῇ δ᾽ ἀδο-
λεσχίᾳ καὶ ἡ περιδργία κακὸν οὐκ ἔλαττον πρόσεστι"

30 πολλὰ γὰρ ἀκούειν ϑέλουσιν, ἵνα πολλὰ λέγειν ἔχωσι"
καὶ μάλιστα τοὺς ἀπορρήτους καὶ κεκρυμμένους τῶν
λόγων περιιόντες ἐξιχνεύουσι καὶ ἀνερευνῶσιν, ὥσπερ
ὕλην πυλαίαν τινα φορυτῶν τῇ φλυαρίᾳ παρατιϑέ-
μένοι, εἶϑ᾽ ὥσπερ οἱ παῖδες τὸν κρύσταλλον οὔτε D

25 χατέχειν οὔτ᾽ ἀφιέναι θέλουσι" μᾶλλον δ᾽ ὥσπερ
ἑρπετὰ τοὺς ἀπορρήτους λόγους ἐγκολπισάμενοι καὶ

14 τἀνδρός *: τοῦ ἀνδρός — 15 κωμῳωδιοποιὸς *: κωμῳ-
δοποιὶὸς 928 πυλαίαν *": παλαιάν φορυτῶν W: φορτίων
26 κατέχειν] add. δύνανται ἢ ἀφιέναι *: ἀφεῖναι

918 DE GARRULITATE.

συλλαβόντες οὐ συγκρατοῦσιν ἀλλὰ διαβιβρώσκχονται
ὑπ’ αὐτῶν. τὰς μὲν γὰρ βελόνας φασὶ ῥήγνυσθαι
τικτούσας καὶ τὰς ἐχίδνας. οἱ δ᾽ ἀπόρρητοι λόγοι
τοὺς μὴ στέγοντας ἐκπίπτοντες ἀπολλύουσι xal δια-
φϑείρουσι. Σέλευκος ó Καλλίνικος ἐν. τῇ πρὸς Γα- ὁ
λάτας μάχῃ πᾶν ἀποβαλὼν τὸ στράτευμα καὶ τὴν
δύναμιν, αὐτὸς περισπάσας τὸ διάδημα καὶ φυγὼν
ἵππῳ μετὰ τριῶν ἢ τεττάρων ἀνοδίαις καὶ πλάναις
πολὺν δρόμον, ἤδη δι᾽ ἔνδειαν ἀπαγορεύων ἐπαυλίῳ

E τινὶ προσῆλθε, καὶ τὸν δεσπότην αὐτὸν εὑρὼν κατὰ 10
τύχην ἄρτον καὶ ὕδωρ ἤτησεν. ὃ δὲ καὶ ταῦτα καὶ
τῶν ἄλλων ὅσα παρῆν ἐν τῷ ἀγρῷ δαψιλῶς ἐπιδι-
δοὺς καὶ φιλοφρονούμενος ἐγνώρισε τὸ πρόσωπον
τοῦ βασιλέως, καὶ περιχαρὴς γενόμενος τῇ συντυχίᾳ
τῆς χρείας οὐ κατέσχεν οὐδὲ συνεψεύσατο βουλομένῳ 1
λανϑάνειν, ἀλλ᾽ ἄχρι τῆς ὁδοῦ προπέμψαρ καὶ ἀπο-

- λυόμενος ᾿ὑγέαιν᾽᾽ εἶπεν “ὦ βασιλεῦ Σέλευκε.᾽ κἀκεῖ-
νος ἐκτείνας τὴν δεξιὰν αὐτῷ καὶ προσελκόμενος
ὡς φιλήσων, ἔνευσεν ἑνὶ τῶν μετ᾽ αὐτοῦ ξίφει τὸν
τράχηλον ἀποκόψαι τοῦ ἀνθρώπου" 20

᾿φϑεγγομένου δ᾽ ἄρα τοῦ ys κάρη κονίῃσιν éuíyO."

F εἰ δ᾽ ἐσίγησε τότε καρτερήσας ὀλίγον χρόνον, εὐτυχή-
σαντος ὕστερον τοῦ βασιλέως καὶ μεγάλου γενομένου
μείξονας ἂν οἶμαι χάριτας ἐκομίσατο ἀντὶ τῆς σιω-
πῆς 1| τῆς φιλοξενίας. οὗτος μὲν οὖν ἁμωσγέπως ss
ἔσχε πρόφασιν τῆς ἀκρασίας τὴν ἐλπίδα καὶ τὴν
φιλοφροσύνην.

21 Hom. K 467

DE GARRULITATE. 319

18. Οἱ δὲ πλεῖστοι τῶν ἀδολέσχων οὐδ᾽ αἰτίαν
ἔχοντες ἀπολλύουσιν αὑτούς. οἷον ἐν κουρείῳ τινὶ
λόγων γιγνομένων περὶ τῆς “Πηονυσίου τυραννέδος,
ὡς ἀδαμαντίνη καὶ ἄρρηκτός ἐστι, γελάσας ὃ κου-

5 ρεύς 'ταῦϑ᾽ ὑμᾶς᾽ ἔφη “περὶ “Πηιονυσίου δεῖ λέγειν,
οὗ ἐγὼ παρ᾽ ἡμέρας ὀλίγας ἐπὶ τοῦ τραχήλου τὸ ξυρὸν
£go; ταῦτ᾽ ἀκούσας ὁ Διονύσιος ἀνεσταύρωσεν αὐὖ- 609
τόν. ἐπιεικῶς δὲ λάλον ἐστὶ τὸ τῶν κουρέων γένορ᾽
oí γὰρ ἀδολεσχότατοι προσρέουσι καὶ προσκαϑίξου-

ιοσυν, ὥστ᾽ αὐτοὺς ἀναπίμπλασθαι τῆς συνηϑείας.
χαριέντως γοῦν ὁ βασιλεὺς ᾿Αρχέλαος, ἀδολέσχου
κουρέως περιβαλόντος αὐτῷ τὸ ὠμόλινον καὶ πυϑο-
μένου πῶς δε xsígo, βασιλεῦ; ᾿ διωπῶν᾽ ἔφη. κου-
ρεὺς ὃὲ καὶ τὴν ἐν Σικελίᾳ τῶν ᾿4ϑηναίων μεγάλην

15 κακοπραγίαν ἀπήγγειλε. πρῶτος ἐν Πειραιεῖ πυϑό-
μένος οἰκέτου τινὸς τῶν ἀποδεδρακότων ἐκεῖθεν. εἶτ᾽ B
ἀφεὶς τὸ ἐργαστήριον εἰς ἄστυ συνέτεινε δρόμῳ

“μή τις κῦδος ἄροιτο᾽
τὸν λόγον sig τὴν πόλιν ἐμβαλών.

30 “ὃ δὲ δεύτερος ἔλϑοι.
γενομένης δὲ ταραχῆς οἷον sixóg, εἰς ἐκκλησίαν
ἀϑροισϑεὶς ὃ δῆμος ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἐβάδιξε τῆς φή-
μης. ἥγετ᾽ οὖν ὁ κουρεὺς καὶ ἀνεκρίνετο, μηδὲ
τοὔνομα τοῦ φράσαντος εἰδὼς ἀλλ᾽ εἰς ἀνώνυμον

35 καὶ ἄγνωστον ἀναφέρων τὴν ἀρχὴν πρόσωπογ. ὀργὴ
δ᾽ οὖν καὶ βοὴ τοῦ ϑεάτρου᾽ ᾿βασάνιξε καὶ στρέβλου
τὸν ἀλάστορα᾽ πέπλασται ταῦτα καὶ συντέϑειται" τίς

18. 20 Hom. X 207 26 δ᾽ οὖν *: οὖν

320 DE GARRULITATE.

) »

ἄλλος ἤκουσε; τίς δ᾽ ἐπίστευσεν; ἐκομίσθη τρο-

C χόρ, κατετάϑη ὁ ἄνθρωπος. ἐν τούτῳ παρῆσαν ol
τὴν συμφορὰν ἀπαγγέλλοντες, ἐξ αὐτοῦ τοῦ ἔργου
διαπεφευγότες. ἐσχεδάσϑησαν οὖν πάντες ἐπὶ τὰ
οἰκεῖα πένϑη, καταλιπόντες ἐν τῷ τροχῷ τὸν ἄϑλιον 5
ἐνδεδεμένον. ὀψὲ δὲ λυϑεὶς ἤδη πρὸς ἑσπέραν ἠρώτα
τὸν δημόσιον, εἰ καὶ περὶ Νικέου τοῦ στρατηγοῦ,
ὃν τρόπον ἀπόλωλεν. ἀκηκόασιν. οὕτως ἄμαχόν τι
κακὸν καὶ ἀνουθϑέτητον ἡ συνήϑεια ποιεῖ τὴν ἀδο-
λεσχίαν. 10

14, Καίτοι γ᾽ ὥσπερ οἱ τὰ πικρὰ καὶ τὰ δυσώδη
φάρμακα πιόντες δυσχεραίνουσι καὶ τὰς κύλικας,
οὕτως οἵ τὰ κακὰ προσαγγέλλοντες ὑπὸ τῶν ἀκουόν-
τῶν δυσχεραίνονται καὶ μισοῦνται. ὅϑεν χαριέντως
ὁ Σοφοκλῆς διηπόρηκεν.᾿ 15

“ἐν τοῖσιν ὠσὶν ἢ 'mi τῇ ψυχῇ Odxvny

D “τί δὲ ῥυϑμίξεις τὴν ἐμὴν λύπην ὅπου;

ὁ δρῶν σ᾽ ἀνιᾷ τὰς φρένας. τὰ δ᾽ àv iyd.
λυποῦσι δ᾽ οὖν ὥσπερ οἵ δρῶντες καὶ ol λέγοντες,
ἀλλ᾽ ὅμως οὐκ ἔστι γλώσσης δεούσης ἐπίσχεσις οὐδὲ 50
κολασμός. ἐν “ακεδαίμονι τῆς Χαλκιοίκου τὸ ἱερὸν
ὥφϑη σεσυλημένον, καὶ κειμένη ἔνδον κενὴ λάγυ-
νος. ἦν οὖν ἀπορία πολλῶν συνδεδραμηκότων. καί
τις τῶν παρόντων “εἰ βούλεσϑ'᾽ ᾽ εἶπεν “ἐγὼ φράσω
ὑμῖν ὅ͵ μοι παρίσταται περὶ τῆς λαγύνον" νομίξω 35
γάρ᾽ ἔφη “τοὺς ἱεροσύλους ἐπὶ τηλικοῦτον ἐλϑεῖν
κίνδυνον, κώνειον ἐμπιόντας καὶ κομίξοντας οἶνον"

16 Σοφοκλῆς) Antig. 817 117 ὅπου Sophocles: ὅτι

Ν

DE GABRRULITATE. 921

ἵν᾽ εἰ μὲν αὐτοῖς λαϑεῖν ἐγγένοιτο, τῷ ἀκράτῳ πο- E
ϑέντι σβέσαντες καὶ διαλύσαντες τὸ φάρμακον ἀπέλ-
ϑοιεν ἀσφαλῶς" εἰ δ᾽ ἁλίσκοιντο, πρὸ τῶν βασάνων
ὑπὸ τοῦ φαρμάχου ῥαδίως καὶ ἀνωδύνως ἀποϑά-
5 νοιξν. ταῦτ᾽ εἰπόντος αὐτοῦ, τὸ πρᾶγμα πλοκὴν
ἔχον καὶ περινόησιν τοσαύτην οὐχ ὑπονοοῦντος ἀλλ᾽
εἰδότος ἐφαίνετο. καὶ περιστάντες αὐτὸν ἀνέκριναν
ἄλλοϑεν ἄλλος “τίς sl; καί 'τίρς σ᾽ οἶδε; καί ᾿πόϑεν F
ἐπίστασαι ταῦτα; καὶ τὸ πέρας ἐλεγχόμενος οὕτως
19 ὡμολόγησεν εἷς εἶναι τῶν ἱεροσύλων. ol δ᾽ Ἴβυκον
ἀποκτείναντερ οὐχ οὕτως ἑάλωσαν ἐν θεάτρῳ καϑήμε-
voL, καὶ γεράνων παραφανεισῶν πρὸς ἀλλήλους Gua
γέλωτι ψιϑυρίξοντες, ὡς αἱ ἸἸβύκου ἔκδικοι πάρει-
σιν; ἀκούσαντες γὰρ ol καϑεξόμενοι πλησίον, ἤδη
ι πολὺν χρόνον τοῦ ᾿Ιβύκου ὄντος ἀφανοῦς καὶ ξητου-
μένου, ἐπελάβοντο τῆς φωνῆς καὶ προσήγγειλαν τοῖς
ἄρχουσιν. ἐλεγχϑέντες δ᾽ οὕτως ἀπήχϑησαν, οὐχ
: ὑπὸ τῶν γεράνων κολασϑέντες ἀλλ᾽ ὑπὸ τῆς αὑτῶν
γλωσσαλγίας ὥσπερ ἐρινύος ἢ ποινῆς βιασϑέντες 510
x ἐξαγορεῦσαι τὸν φόνον. ὡς γὰρ ἐν. τῷ σώματι πρὸς
τὰ πεπονϑύτα μέρη καὶ ἀλγοῦντα γίγνεται φορὰ καὶ
δλκὴ τῶν πλησίον, οὕτως ἡ γλῶττα τῶν ἀδολέσχων
ἀεὶ φλεγμονὴν ἔχουσα καὶ σφυγμὸν ἕλκει τι καὶ -
συνάγει τῶν ἀπορρήτων καὶ κεκρυμμένων ἐφ᾽ ἕαυ-
ss τήν. διὸ δεῖ πεφράχϑαι, καὶ τὸν λογισμὸν ὡς πρό-
βολον ἐμποδὼν ἀεὶ τῇ γλώττῃ κείμενον ἐπέχειν τὸ
ῥεῦμα καὶ τὸν ὄλισθον αὐτῆς, ἵνα μὴ τῶν χηνῶν
ἀφρονέστεροι εἶναι δοκῶμεν, οὕς φασιν, ὅταν ὑπερ- B

28 ξλκει] cf. Kock. p. 612
Plutarchi Moralia. Vol. 111. 91

522 DE GARRULITATE. .

βάλλωσιν ἐκ Κιλικίας τὸν Ταῦρον ἀετῶν ὄντα us-
στόν, εἰς τὸ στόμα λαμβάνειν εὐμεγέϑη λίϑον ὥσπερ
κλεῖϑρον ἢ χαλινὸν ἐμβάλλοντας τῇ φωνῇ, καὶ νυκτὸς
οὕτως ὑπερφέρεσϑαι ᾿λανθάνοντας.

15. Εἰ τοίνυν ἔροιτό τις

τὸν κάκιστον ὅστις ἐστὶ καὶ τὸν ἐξωλέστατον ἧς
οὐδεὶς ἂν ἄλλον εἴποι τὸν προδότην παρελϑών. Εὐϑυ-
κράτης μὲν οὖν “ἤρεψε τὴν οἰκίαν τοῖς ἐκ Μακεδο-
νίας ξύλοις᾽ ὥς φησι Ζ“ημοσϑένης" Φιλοχράτης δὲ
χρυσίον πολὺ λαβών 'πόρνας καὶ ἰχϑῦς ἠγόραξεν᾽" ἢ
Εὐφόρβῳ δὲ καὶ Φιλάγρῳ τοῖς ᾿Ερέτριαν προδοῦσι
“χώραν ὃ βασιλεὺς ἔδωκεν. ὁ δ᾽ ἀδόλεσχος ἄμισθός
Ο ἐστι προδότης καὶ αὐτεπάγγελτος, οὐχ ἵππους οὐδὲ
τείχη προδιδούς, ἀλλὰ λόγους ἐκφέρων ἀπορρήτους
ἐν δίκαις ἐν στάσεσιν ἐν διαπολιτείαις, μηδενὸς
αὐτῷ χάριν Éyovvog" ἀλλ᾽ ἂν αὐτὸς ἀκούηται, προσ-
οφείλων χάριν. ὥστε τὸ λελεγμένον πρὸς τὸν εἰκῆ
καὶ ἀκρίτως ἐχχέοντα τὰ ἑαυτοῦ καὶ καταχαριξόμενον

“οὐ φιλάνθρωπος σύ γ᾽ ἐσσ᾽ ἔχεις νόσον, χαίρεις

διδούς ἢ

ἐναρμόττει καὶ πρὸς τὸν φλύαρον" οὐ φίλος εἶ σὺ
ταῦτα μηνύων οὐδ᾽ εὔνους" ἔχεις νόσον, χαίρεις
λαλῶν καὶ φλυαρῶν.

16. Ταῦτα δ᾽ οὐ κατηγορίαν ἡγητέον ἀλλ᾽ ἰα-
D τρείαν τῆς ἀδολεσχίαρ᾽ τῶν γὰρ παϑῶν κρίσει καὶ
ἀσκήσει περιγιγνόμεϑα, προτέρα δ᾽ ἡ κρίσις ἐστίν.

6 Kock. 3 p. 544 7 Εὐθυκράτης)] Δασϑένης Demosth.
19, 265. cf. p. 97d 9 idem ib. 229 19 Mullach. 1 p. 144.
Lorenz, p. 268 σύ y] τύ γ᾽ Vit. Publ. c. 16 ioc" Ian-
notius: $604

DE GARRULITATE. 323

οὐδεὶς γὰρ ἐϑέξεται φεύγειν καὶ ἀποτρίβεσθαι τῆς
ψυχῆς ὃ μὴ δυσχεραίνει. δυσχεραίνομεν δὲ τὰ πάϑη,
ὅταν τὰς βλάβας καὶ τὰς αἰσχύνας τὰς ἀπ᾽’ αὐτῶν τῷ
λόγῳ κατανοήσωμεν᾽ ὥσπερ νῦν κατανοοῦμεν ἐπὶ
5 τῶν ἀδολέσχων, ὅτι φιλεῖσθαι βουλόμενοι μισοῦν-
ται, χαρίξεσϑαι ϑέλοντες ἐνοχλοῦσι, ϑαυμάξεσϑαι
δοκοῦντες καταγελῶνται, κερδαένοντες οὐδὲν ἀνα-
. Δέσκουσιν' ἀδικοῦσι τοὺς φίλους. ὠφελοῦσι τοὺς E
ἐχϑρούς, ἑαυτοὺς ἀπολλύουσιν. ὥστε τοῦτο πρῶτον
10 ἔαμα καὶ φάρμακόν ἐστι τοῦ πάϑους, ὃ τῶν ἀπ᾽ αὐτοῦ
γιγνομένων αἰσχρῶν καὶ ὀδυνηρῶν ἐπιλογισμός.

11. Δευτέρῳ δὲ χρηστέον ἐπιλογισμῷ τῷ τῶν
ἐναντίων, ἀκούοντας ἀεὶ καὶ μεμνημένους καὶ πρό-
χειρ᾽ ἔχοντας τὰ τῆς ἐχεμυϑίας ἐγκώμια, καὶ τὸ σε-

15 μνὸν καὶ τὸ ἅγιον καὶ τὸ μυστηριῶδες τῆς σιωπῆς,
καὶ ὅτι ϑαυμάξονται μᾶλλον καὶ ἀγαπῶνται καὶ σο-
φώτεροι δοκοῦσι τῶν ἐξηνίων τούτων καὶ φερομένων
oí στρογγύλοι καὶ βραχυλόγοι, καὶ ὧν πολὺς νοῦς
ἐν ὀλίγῃ λέξει συνέσταλται.. καὶ γὰρ Πλάτων τοὺς

30 τοιούτους ἐπαινεῖ, δεινοῖς ἀκοντισταῖς ἐοικέναι λέ- Ἐ
yov, οὖλα καὶ πυκνὰ καὶ συνεστραμμένα φϑεγγομέ-
νους. καὶ ὃ “υκοῦργος εἰς ταύτην τὴν δεινότητα —
τοὺς πολίτας εὐθὺς ἐκ παίδων τῇ σιωπῇ πιέξων
συνῆγε καὶ κατεπύχνου. καϑάπερ γὰρ οἵ Κελτί-

485 βηρὲς ἐκ τοῦ σιδήρου τὸ στόμωμα ποιοῦσιν, ὅταν
κατορύξαντες εἰς τὴν γῆν τὸ πολὺ καὶ γεῶδες ἀπο-
καϑήρωσιν, οὕτως ὁ Μακωνικὸς λόγος οὐκ ἔχει

19 Πλάτων] Ῥτοίδρ. p. 8426 36 ἐκ] del. W — 26 ἀπο-
καϑήρωσιν *: ἀποκαϑάρωσιν

21*

924 . DE GARRULITATE.

φλοιόν, ἀλλ᾽ εἰς αὐτὸ τὸ δραστήριον ἀφαιρέσει τοῦ
περιττοῦ διωκόμενος στομοῦται" τὸ γὰρ ἀποφϑεγμα-
τικὸν αὐτοῖς τοῦτο καὶ τὸ μετ᾽ εὐστροφίας ὀξὺ πρὸς
611 τὰς. ἀπαντήδεις ἐκ τῆς πολλῆς περιγίγνεται σιωπῆς.
καὶ δεῖ τὰ τοιαῦτα μάλιστα τοῖς ἀδολέσχοις προ- 5
βάλλειν ὅσην χάριν ἔχει καὶ δύναμιν, οἷόν ἐστι τό
᾿Μακεδαιμόνιοι Φιλίππῳ᾽ “Διονύσιος ἐν Κορίνϑῳ᾽.
καὶ πάλιν γράψαντος αὐτοῖς τοῦ Φιλίππου “ἂν ἐμ- -
βάλω εἰς τὴν Δακωνικήν, ἀναστάτους ὑμᾶς ποιήσω᾽,
ἀντέγραψαν “αἴκα.᾽ Ζημητρίου δὲ τοῦ βασιλέως ἀγα-- 10
νακτοῦντος καὶ βοῶντος “ἕνα πρὸς ἐμὲ “Μακεδαιμό-
vio, πρεσβευτὴν ἔπεμψαν, M οὐ καταπλαγεὶς ὃ πρεσ-
βευτής “ἕν᾽ εἶπε 'ποτὶ ἕνα. ϑοαυμάξονται δὲ καὶ
B τῶν παλαιῶν ol βραχυλόγοι. καὶ τῷ ἱερῷ τοῦ Πυϑίου
᾿Απόλλωνος οὐ τὴν Ἰλιάδα καὶ τὴν Ὀδύσσειαν οὐδὲ 15
τοὺς Πινδάρου παιᾶνας ἐπέγραψαν οἵ ᾿Δμφικτύονες,
ἀλλὰ τό -᾿γνῶϑι σαυτόν᾽ καὶ τό μηδὲν ἄγαν᾽ καὶ
τό “ἐγγύα πάρα δ᾽ ἅἄτα,᾽ ϑαυμάσαντες τῆς λέξεως
τὸ εὔογκον καὶ τὸ λιτόν, ἐν βραχεῖ σφυρήλατον νοῦν
περιδχούδσης. αὐτὸς δ᾽ ὃ ϑεὸς οὐ φιλοσύντομός ἐστι 30
καὶ βραχυλόγος ἐν τοῖς χρησμοῖς, καὶ Δοξίας κα-
λεῖται διὰ τὸ φεύγειν τὴν ἀδολεσχίαν μᾶλλον ἢ τὴν
ἀσάφειαν; oí δὲ συμβολικῶς ἄνευ φωνῆς ἃ δεῖ φρά-
ξοντες οὐκ ἐπαινοῦνται καὶ ϑαυμάζονται διαφερόν-
C τῶς; ὡς Ἡράκλειτος, ἀξιούντων αὐτὸν τῶν πολιτῶν 55
γνώμην τιν᾽ εἰπεῖν περὶ ὁμονοίας, ἀναβὰς ἐπὶ τὸ
βῆμα καὶ λαβὼν ψυχροῦ κύλικα καὶ τῶν ἀλφίτων
ἐπιπάσας καὶ τῷ γλήχωνι κινήσαρ, ἐκκιὼν ἀπῆλθεν"
ἐπιδειξάμενος αὐτοῖς, ὅτι τὸ τοῖς τυχοῦσιν ἀρκεῖσθαι

DE GARRULITATE. 92D

καὶ μὴ δεῖσθαι τῶν πολυτελῶν ἐν εἰρήνῃ xal óuo-
νοίᾳ διατηρεῖ τὰς πόλεις. Σκίλουρος δὲ καταλιπὼν
ὀγδοήκοντα παῖδας, ὃ Σκχυϑῶν βασιλεύς, τησε
δέσμην δορατίων, ὅτ᾽ ἀπέθνησκε, καὶ λαβόνταρ ἐκέ-

s λευσε καταθϑραῦσαι καὶ κατεάξαι συνδεδεμένην καὶ
ἀϑρόαν᾽ ὡς δ᾽ ἀπεῖπον, αὐτὸς ἕν καϑ᾽ Pv ἕλκων
πάντα ῥᾳδίως διέκλασε" τὴν συμφωνίαν αὐτῶν καὶ
τὴν ὁμόνοιαν ἰσχυρὸν ἀποφαίνων καὶ δυσκαϑαίρε- D
τον, ἀσϑενὲς δὲ τὴν διάλυσιν καὶ οὐ μόνιμον.

ιο 18. Εἰ δὴ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα συνεχῶς τις
σχοποῖ καὶ ἀναλαμβάνοι, παύσαιτ᾽ ἂν ἴσως ἡδόμενος
τῷ φλυαρεῖν. ἐμὲ δὲ κἀκεῖνος ὃ οἰκέτης εὖ μάλα
δυσωπεῖ. τὸ προσέχειν τῷ λόγῳ καὶ κρατεῖν προαι-
ρέσεως ἡλίκον ἐστὶν ἐνθυμούμενον. Πούπιος Πείσων

ιὸ ὃ ῥήτωρ μὴ βουλόμενος ἐνοχλεῖσθαι προσέταξε τοῖς
οὐκέταις πρὸς τὰ ἐρωτώμενα λαλεῖν καὶ μηδὲν πλέον.
εἶτα Κλώδιον ἄρχοντα δεξιώσασϑαι βουλόμενος ἐκέ-
Aevos κληϑῆναι, καὶ παρεσκευάσατο λαμπρὰν dg |
εἰκὸς ἑστίασιν. ἐνστάσης δὲ τῆς ὥρας, οἱ μὲν ἄλλοι E

Ὁ) παρῆσαν ὃ δὲ Κλώδιος προσεδοκᾶτο᾽ καὶ πολλάκις

᾿ ἔπεμψε τὸν εἰωϑότα καλεῖν οἰκέτην, ἐποψόμενον εἰ
πρόσεισιν. ὡς δ᾽ ἦν ἑσπέρα καὶ ἀπέγνωστο “τί 0;
ἔφη πρὸς τὸν οἰκέτην ᾿ἐκάλεσας αὐτόν; “ἔγωγ᾽ ᾽
εἶπε. διὰ τί οὖν οὐκ ἀφῖκται; κἀκεῖνος “ὅτι ἠρνή-

95 σατο. πῶς οὖν οὐκ εὐϑὺς ἔφρασας:᾽ “ὅτι τοῦτό
εὐ οὐκ ἠρώτησας.᾽ οὕτω μὲν 'Ῥωμαϊκὸς οἰκέτης, ὃ
δ᾽ ᾿Δττικὸς ἐρεῖ τῷ δεσπότῃ σκάπτων

ἐφ᾽ οἷς γεγόνασιν αἱ διαλύσεις.
11 σκοποῖ *: σκοπεὶ 2428 Kock. 8 p. 473. cf. p. 618 f.

326 DE GARRULITATE.

οὕτω μέγα πρὸς πάνϑ᾽ ὃ ἐϑισμός ἐστι, καὶ περὶ
τούτου γ᾽ ἤδη λέγωμεν.

F 19. Οὐ γὰρ ἔστιν ὡς χαλινῶν. ἐφαψαμένους ἐπι-
σχεῖν τὸν ἀδολέσχην, ἀλλ᾽ ἔϑει δεῖ κρατῆσαι τοῦ
νοσήματος. πρῶτον μὲν οὖν ἐν ταῖς τῶν πέλας 5
ἐρωτήσεσι σαυτὸν ἔϑιξε σιωπᾶν, μέχρι οὗ πάντες
ἀπείπωνται τὴν ἀπόκρισιν"

“οὐ γάρ τι βουλῆς ταὐτὸ καὶ δρόμου τέλος
ὥς φησι Σοφοκλῆς, οὐδέ γε φωνῆς καὶ ἀποκρίσεως"
ἀλλ᾽ ἐκεῖ μὲν ἡ νίκη τοῦ φϑάσαντός ἐστιν, ἐνταῦϑα τὸ
δέ, ἐὰν μὲν ἱκανῶς ἕτερος ἀποχρίνηται, καλῶς ἔχει
συνεπαινέδαντα καὶ συνεπιφήδαντα δόξαν εὐμενοῦς

619 ἀνθρώπου λαβεῖν" ἐὰν δὲ μή, τότε καὶ διδάξαι τὸ
ἠγνοημένον καὶ ἀναπληρῶσαι τὸ ἐλλεῖπον, ἀνεπίφϑο-
vov καὶ οὐκ ἄκαιρόν ἐστι. μάλιστα δὲ φυλάττωμεν i5
ἑαυτούς, ὅπως μὴ ἑτέρου τινὸς ἐρωτηϑέντος αὐτοὶ
προλαμβάνωμεν ὑποφϑάνοντες τὴν ἀπόχρισιν. ἴσως

* μὲν γὰρ οὐδ᾽ ἄλλο τι καλῶς ἔχον ἐστίν, αἰτηϑέντος
ἑτέρου, παρωσαμένους ἐκεῖνον αὐτοὺς ἐπαγγέλλε-
σϑαι" δόξομεν γὰρ ἅμα καὶ τοῦτον ὡς παρασχεῖν so
ὃ αἰτεῖται μὴ δυνάμενον, κἀκεῖνον ὡς αἰτεῖν παρ᾽
ὧν δύναται λαβεῖν οὐκ ἐπιστάμενον, ὀνειδίζειν" μά-
λιστα δ᾽ ὕβριν φέρει περὶ τὰς ἀποχρίσεις ἡ τοιαύτη

B προπέτεια καὶ ϑρασύτης" συνεμφαίνει γὰρ ὃ φϑάνων
ἐν τῷ ἀποκρίνεσθαι τὸν ἐρωτώμενον τό “τί τούτου ss
δέῃ;᾽ καί “τί οὗτος οἶδε; “κἀμοῦ παρόντος, περὶ
τούτων οὐδένα δεῖ ἄλλον ἐρωτᾶν.᾽ καίτοι πολλάκις

8 Nauck. p. 812 18 ἄλλο τι] ἄλλοθι Duebnerus

DE GARBULITATE. 221

τινὰς ἐρωτῶμεν οὐ τοῦ λόγου δεόμενοι, φωνὴν δέ
τινα καὶ φιλοφροσύνην ἐκκαλούμενοι παρ᾽ αὐτῶν,
καὶ προαγαγεῖν εἰς ὁμιλίαν ἐθέλοντες, ὡς Σωκράτης
Θεαίτητον καὶ Χαρμίδην. ὅμοιον οὖν τῷ τὸν ὑφ᾽
δ ἑτέρου βουλόμενον φιληϑῆναι προδραμόντα φιλεῖν
αὐτὸν ἢ τὸν ἑτέρῳ προσβλέποντα μεταστρέφειν εἰς
ἑαυτὸν τὸ προλαμβάνειν τὰς ἀποκρίσεις καὶ τὰ ὦτα
μετάγειν, καὶ τὴν διάνοιαν ξλκειν καὶ ἀποστρέφειν
πρὸς ἑαυτόν᾽ ὅπου, κἂν ἀπείπηται τὸν λόγον ὃ αἰτη- C
ὸ Q'eíg, ἐπισχόντα καλῶς ἔχει καὶ πρὸς τὸ βουλόμενον
. τοῦ ἐρωτῶντος ἁρμοσάμδνον ὡς ἐπὶ κλῆσιν ἀλλο-
τρίαν τὴν ἀπόκρισιν. αἰδημόνως καὶ κοσμίως ἀπαν-
τᾶν. καὶ γὰρ οἱ μὲν ἐρωτηϑέντες, ἂν σφαλῶσιν ἐν
τῷ ἀποχρίνεσϑαι, συγγνώμης δικαίας τυγχάνουσιν"
15 ὁ δ᾽ αὐθαιρέτως ὑφιστάμενος καὶ προλαμβάνων τὸν
λόγον ἀηδὴς μέν. ἐστι καὶ κατορϑῶν, διαμαρτάνων
δὲ παντάπασιν ἐπίχαρτος γίγνεται καὶ καταγέλαστος.
20. 4εύτερον τοίνυν ἄσκημα πρὸς τὰς ἰδίας ἀπο-
κρίσεις ἔστιν, αἷς οὐχ ἥκιστα δεῖ προσέχειν τὸν ἀδό-"
30 λεόχον᾽ πρῶτον μέν, ἵνα μὴ λάϑῃ τοῖς ἐπὶ γέλωτι
καὶ ὕβρει προκαλουμένοις εἰς λόγους αὐτὸν ἀποκρι- D
νόμενος μετὰ σπουδῆς. ἔνιοι γὰρ οὐδὲν δεόμενοι
διατριβῆς δὲ καὶ παιδιᾶς ἕνεκα συνθέντες τινὰς
ἐρωτήσεις προβάλλουσι τοῖς τοιούτοις καὶ ἀνακινοῦ-
δ guy αὐτῶν τὸν λῆρον" ὃ δεῖ φυλάττεσϑαι, καὶ μὴ
ταχὺ τῷ λόγῳ μηδ᾽ ὥσπερ χάριν ἔχοντας ἐπιπηδᾶν,
ἀλλὰ καὶ τὸν τρόπον τοῦ πυνθανομένου σκοπεῖν καὶ
τὴν χρείαν. ὅταν δὲ φαίνηται τῷ ὄντι βουλόμενος
ὅ προσδραμόντα E praeter necessitatem

-

828 DE GARRULITATE.

μαϑεῖν, ἐθιστέον ἐφιστάναι xal ποιεῖν τι διάλειμμα
μεταξὺ τῆς ἐρωτήσεως καὶ τῆς ἀποκρίσεως" ἐν ᾧ
προσϑεῖναι μὲν ὃ ἐρωτῶν. εἴ τι βούλεται, δύναται.

E σκέψασθαι δ᾽ αὐτὸς περὶ ὧν ἀποκρινεῖται, καὶ μὴ
κατατρέχειν μηδὲ καταχωννύναι τὴν ἐρώτησιν, ἔτι 5
πυνϑανομένοις πολλάκις ὑπὸ σπουδῆς ἄλλας ἀντ᾽
ἄλλων ἀποκρίσεις διδόντα. ἡ μὲν γὰρ Πυϑία καὶ
πρὸ ἐρωτήσεως αὐθωρὶ χρησμοὺς εἴωϑέ τινας ἐκφέ-
ρειν᾽ ὃ γὰρ ϑεός, ᾧ λατρεύει, ᾿

“καὶ κωφοῦ ξυνίησι καὶ οὐ λαλέοντος ἀκούει. το

τὸν δὲ βουλόμενον ἐμμελῶς ἀποκρίνασθαι δεῖ τὴν
διάνοιαν ἀναμεῖναι καὶ τὴν προαίρεσιν ἀκριβῶς κατα-

F μαϑεῖν τοῦ πυνθανομένου, μὴ γένηται τὸ κατὰ τὴν
παροιμίαν |

'üuag ἀπήτουν, οἵ δ᾽ ἀπηρνοῦντο σκάφας.ἢ 15

ἄλλως δὲ τὸ λάβρον τοῦτο καὶ πρὸς" τοὺς λόγους
ὀξύπεινον ἀνακρουστέον, ἵνα μὴ δοκῇ καϑάπερ φῥεῦμα
τῇ γλώττῃ πάλαι προσιστάμενον ἀσμένως ὑπὸ τῆς
ἐρωτήσεως ἐξερᾶσϑαι. καὶ γὰρ ὁ Σωκράτης οὕτως
éxóAove τὴν δίψαν, οὐκ ἐφιεὶς ἑαυτῷ πιεῖν μετὰ γυ- so
μνάσιον, εἰ μὴ τὸν πρῶτον ἐκχέοι κάδον ἀνιμήσας,
ὕπως ἐθέξηται τὸν τοῦ λόγου καιρὸν ἀναμένειν τὸ

᾿ ἄλογον.

0618 21. Ἔστι τοίνυν τρία γένη τῶν πρὸς τὰς ἐρω-.

τήσεις ἀποκρίσεων, τὸ μὲν ἀναγκαῖον τὸ δὲ φιλάν- ss

ϑρωπον τὸ δὲ περισσόν. οἷον πυϑομένου τινὸς εἰ

7 διδόντα R: διδόντας 10 λαβλέοντος] φωνεῦντος Hero-
dotus 1, 47 16 Kock.3 p. 4984 19 ἐξερᾶσθαι Emperius:
ἐξορᾶσϑαι .

DE GARRULITATE. 829

Σωκράτης ἔνδον. ὁ μὲν ἀπροϑύμως καὶ ὥσπερ ἄκων
ἀποκρίνεται τό “οὐκ ἔνδον᾽" ἐὰν δὲ βούληται λακω-
νίξειν, καὶ τό ᾿ἔνδον᾽ ἀφελὼν αὐτὴν μόνην φϑέγξεται
τὴν ἀπόφασιν' ὡς ἐκεῖνοι. Φιλίππου γράψαντος εἰ
5 δέχονται τῇ πόλει αὐτόν, εἰς χάρτην OY μέγα γρά-
ψαντες ἀπέστειλαν. ὁ δὲ φιλανθρωπότερον dzoxgl-
νεται “οὐκ ἔνδον ἀλλ᾽’ ἐπὶ ταῖς τραπέξαις᾽ κἂν
βούληται προσεπιμετρῆσαι, “ξένους τινὰς ἐκεῖ περι-
μένων. ὃ 0b περιττὸς καὶ ἀδολέσχης, ἄν ys δὴ Β
1 τύχῃ καὶ τὸν Κολοφώνιον ἀνεγνωκὼς ᾿Αντίμαχον,
“οὐκ ἔνδον᾽ φησίν "ἀλλ᾽ ἐπὶ ταῖς τραπέξαις, ξένους
ἀναμένων Ἴωνας, ὑπὲρ ὧν αὐτῷ γέγραφεν ᾿Αλκι-
βιάδης περὶ Μίλητον ὥν, καὶ παρὰ Τισσαφέρνει
διατρίβων, τῷ τοῦ μεγάλου σατράπῃ βασιλέως, ὃς
15 πάλαι μὲν ἐβοήϑει Δακεδαιμονίοις, νῦν δὲ προστί- -
ϑεται δι᾽ ᾿Αλκιβιάδην ᾿4θϑηναίοις᾽ ὃ γὰρ ᾿4λκιβιάδης
ἐπιϑυμῶν κατελθεῖν εἰς τὴν πατρίδα τὸν Τισσαφέρ-
νην μετατίϑησι.᾽ καὶ ὅλως τὴν ὀγδόην Θουκυδίδου
κατατεινάμενος ἐρεῖ καὶ κατακλύσει τὸν ἄνϑρωπον,
:0 6c φϑάσῃ καὶ Μέλητος ἐκπολεμωθϑεῖσα καὶ φυγα- C
δευϑεὶς τὸ δεύτερον ᾿4λκιβιάδης. μάλιστα δὴ περὶ
τοῦτο δεῖ τὴν ἀδολεσχίαν συνέχειν ὥσπερ εἰς ἴχνος
ἐμβιβάξοντα τὴν ἐρώτησιν καὶ ὡς κέντρῳ καὶ διαστή-
ματι τῇ χρείᾳ τοῦ πυνθανομένου περιγράφοντα τὴν
25 ἀπόκρισιν. Καρνεάδην μὲν γὰρ οὔπω μεγάλην ἔχοντα
δόξαν, ἐν τῷ γυμνασίῳ διαλεγόμενον πέμψας ὃ
γυμνασίαρχος ἐκέλευσεν ὑφεῖναι τὸ μέγεϑος τῆς φω-
vile (ἦν γὰρ μεγαλοφωνότατος) εἰπόντος δ᾽ ἐκείνου

1 καὶ ὥσπερ *: ὥσπερ καὶ 241 τοῦ ueyéOQovg.R

880 . DE GARRULITATE.

“δός μοι μέτρον govijo, οὐ φαύλως ὑπέτυχε "Ὑδί-
D δωμι τὸν προσδιαλεγόμενον. τῷ δ᾽ ἀποχρινομένῳ
μέτρον ἔστω ἡ τοῦ ἐρωτῶντος βούλησις.

22. Καὶ μὴν ὥσπερ ὃ Σωκράτης ἐκέλευε φυλάτ-
τεσϑαι τῶν σιτίων ὅσα μὴ πεινῶντας ἐσϑίειν ἀνα- 5
πείθει καὶ τῶν πωμάτων ὅσα πίνειν μὴ διψῶντας,
οὕτω χρὴ καὶ τῶν λόγων τὸν ἀδολέσχην, οἷς ἥδεται
μάλιστα καὶ κέχρηται κατακόρως, τούτους φοβεῖσϑαι
καὶ πρὸς τούτους ἐπιρρέοντας ἀντιβαίνειν. οἷον οἵ
στρατιωτικοὶ πολέμων εἰσὶ διηγηματικοί. καὶ τὸν 10
Νέστορα τοιοῦτον ὃ ποιητὴς εἰσάγει. τὰς αὑτοῦ
πολλάκις ἀριστείας καὶ πράξεις διηγούμενον. ἐπιεικῶς
δὲ καὶ τοῖς περὶ δίκας εὐστοχήσασιν ἢ παρ᾽ ἡγεμόσι

— Exel βασιλεῦσιν ἀπροσδοκήτως εὐημερήσασιν ὥσπερ
νόσημά τι͵ προσπίπτει καὶ παρακολουϑεῖ τὸ μεμνῆ- 15
σϑαι καὶ διηγεῖσθαι πολλάκις, ὃν τρόπον εἰσῆλθον
προσήχϑησαν ἠγωνίσαντο᾽ διελέχθησαν, ἐξήλεγξαν
ἀντιδίκους τινὰς ἢ κατηγόρους, ἐπῃνέϑησαν. πολλῷ
γάρ ἐστιν ἡ χαρὰ τῆς κωμικῆς ἐκείνης ἀγρυπνίας
λαλίστερον, ἀναρριπίξουσα πολλάκις ἑαυτὴν καὶ πρόσ- so
φατον ποιοῦσα τοῖς διηγήμασιν. ὅϑεν ὀλισϑηροὶ πρὸς
τοὺς τοιούτους τῶν λόγων εἰσὶν ἐκ πάσης προφά-
σεως" οὐ γὰρ μόνον

ὅπου τις ἀλγεῖ, κεῖϑι καὶ τὴν χεῖρ᾽ ἔχει,
ἀλλὰ καὶ τὸ ἡδόμενον ἕλκει τὴν φωνὴν ἐφ᾽ ἑαυτὸ 55

F καὶ περιάγει τὴν γλῶτταν, ἐπερείδειν ἀεὶ τῇ μνήμῃ.

1 δίδωμί σοι ὅ p. 621 f. 661 ἢ: ἀναπείθει ἐσθέειν
6 πωμάτων *: πομάτωορ 19 κωμικῆς ἐκείνης ἀγρυπνίας
cf. Kock. 8 p. 48 25 ἕλκει] cf. Kock. 8' p. 612 ini
malim αὑτὸ

DE GARBULITATE.: 891

Bovióusvov. οὕτω καὶ τοῖρ ἐρωτικοῖς ἡ πλείστη
διατριβὴ περὶ λόγους μνήμην τινὰ τῶν ἐρωμένων

. ἀναδιδόντας" οἵ ys κἂν μὴ πρὸς ἀνθρώπους, πρὸς
ἄψυχα περὶ αὐτῶν διαλέγονται —

5 “ὦ φιλτάτη κλίνη’
καὶ

“Βακχὶς ϑεόν σ᾽ ἐνόμισεν, εὔδαιμον λύχνε"
καὶ τῶν ϑεῶν μέγιστος ἐν ταύτῃ δοκεῖς.
ἔστι μὲν οὖν ἀτεχνῶς ἡ λευκὴ στάϑμη πρὸς τοὺς

10 λόγους ὃ ἀδόλεσχος᾽ οὐ μὴν ἀλλ᾽ ὃ μᾶλλον ἑτέρων 614
ἑτέροις προδπεπονθὼς ὀφείλεε τούτους φυλάττεσϑαι
καὶ ἀνέχειν ἑαυτὸν ἀπὸ τούτων καὶ ἀνακρούειν, ὡς
πορρωτάτω προάγειν καὶ ἀπομηκύνειν ἀεὶ δι’ ἡδονὴν
δυναμένων. τὸ δ᾽ αὐτὸ τοῦτο καὶ πρὸς τοὺς λόγους

15 ἐχείνους πεπόνϑασιν, ἐν οἷς κατ᾽ ἐμπειρίαν ἢ ἕξιν
τινὰ τῶν ἄλλων διαφέρειν νομίξουσι. φίλαυτος γὰρ
ὧν καὶ φιλόδοξος ὁ τοιοῦτος

“νέμει τὸ πλεῖστον ἡμέρας τούτῳ μέρος,
. ἵν᾽’ αὐτὸς αὑτοῦ τυγχάνει κράτιστος ὧν,

20 ἐν ἱστορίαις ὁ ἀναγνωστικός, ἐν τεχνολογίαιρ ὃ γραμ-
ματικός, ἐν διηγήμασι ξενικοῖς ὁ πολλὴν χώραν ἐπε- B
ληλυϑὼς καὶ πεπλανημένος. ὥστε καὶ ταῦτα δεῖ
φυλάττεσϑαι᾽ δελεαξομένη γὰρ ὑπ᾽ αὐτῶν ἡ ἀδολε-

σχία καϑάπερ ξῷον ἐπὶ νομὰς συνήϑεις πρόεισι.

45 ϑαυμαστὸς δ᾽ ὁ Κῦρος, ὅτι καὶ τὰς ἁμίλλας ἐποιεῖτο

b Kock.8 p.438 7 εὔδαιμον idem: εὐδαῖμον 8. iv *:
εἶ, cf Soph. Ai. 1186. Antig. 925. OC 1214. Eur. Hipp. 1820.
Kock. 2 p. 942 10 ἀλλ᾽ ὁ R: ἀλλὰ 18 Nauck. p. 413
26 Κῦρος] Xen. Cyrop. 1, 4, 4

332 DE GARRULITATE.

πρὸς τοὺς ἥλικαρ, οὐκ ἐν οἷς κρείττων ἀλλ᾽ ἐν οἷς
ἀπειρότερος ἦν ἐκείνων, εἰς ταῦτα προκαλούμενορ᾽
ἵνα μήτε λυπῇ παρευδοκιμῶν καὶ μανϑάνων ὠφε-
λῆται. ὃ δ᾽ ἀδολέσχης τοὐναντίον, ἂν μέν τὶς ἐμ-
πέσῃ λόγος, ἐξ οὗ μαϑεῖν τι δύναται καὶ πυϑέσϑαι 5

C τῶν ἀγνοουμένων, τοῦτον ἐξωϑεῖ καὶ ἐκκρούει, μι-
σϑὸν οὕτω δοῦναι βραχὺν τῷ σιωπῆσαι μὴ δυνάμε-
vog* εἰς δὲ τὰς ἑώλους καὶ πολυπατήτους κύκλῳ
περιιὼν εἰσελαύνεν ῥαψῳδίας τὸν λόγον" ὡς τῶν
παρ᾽ ἡμῖν τις κατὰ τύχην ἀνεγνωκὼς δύο τῶν 'Egó- 10
ρου βιβλέων ἢ τρία, πάντας ἀνθρώπους κατέτριβε
καὶ πᾶν ἀνάστατον ἐποίει συμπόσιον, ἀεὶ τὴν ἐν
“Δεύκτροις μάχην καὶ τὰ συνεχῆ διηγούμενος" ὅϑεν
Ἐπαμεινώνδας παρωνύμιον ἔσχεν.

28. Οὐ μὴν ἀλλὰ τοῦτό γε τῶν κακῶν ἐλάχιστόν 15
ἐστι, καὶ δεῖ παρατρέπειν εἰς ταῦτα τὴν ἀδολεσχίαν"

D ἧττον γὰρ ἀηδὲς ἔσται τὸ λάλον ἐν τῷ φιλολόγῳ
πλεονάξον. ἐθιστέον δὲ καὶ γράφειν τι τοὺς τοιού-
τους καὶ διαλέγεσθαι κατ᾽ ἰδίαν. ὃ μὲν γὰρ Στωικὸς
᾿Δντίπατρος, ὡς ἔοικε, μὴ δυνάμενος μηδὲ βουλό- so
μενος ὁμόσε χωρεῖν τῷ Καρνεάδῃ μετὰ πολλοῦ ῥεύ-
ματος εἰς τὴν Στοὰν φερομένῳ, γράφων δὲ καὶ
πληρῶν τὰ βιβλέα τῶν πρὸς αὐτὸν ἀντιλογιῶν “χα-
λαμοβόας᾽ ἐπεκλήθη" τὸν δ᾽ ἀδολέσχην ἴσως ἂν ἡ
πρὸς τὸ γράφειν σκιαμαχία καὶ ἡ βοὴ τοῦ πλήϑους 35
ἀπερύκουσα καϑ᾽ ἡμέραν ἐλαφρότερον παρασκευάσειε
τοῖς συνοῦσιν, ὥσπερ οἵ κύνες εἰς λίϑους καὶ ξύλα

E τὸν ϑυμὸν ἀφέντες ἧττόν εἰσι χαλεποὶ τοῖς ἀνθρώ-

7 τῷ] τὸ Emperius. τοῦ

hee

DE GARRULITATE. 339

z0Lg. ἁρμόσει δ᾽ αὐτοῖς σφόδρα καὶ τὸ μετὰ κρειτ-
τόνων ἀεὶ καὶ πρεσβυτέρων ὁμιλεῖν" αἰσχυνόμενοι
γὰρ αὐτῶν τὴν δόξαν ἐν ἔϑει γενήόονται τοῦ σιω-
πᾶν. τούτοις δ᾽ ἀεὶ δεῖ καταμεμῖχϑαι καὶ συμπεπλέ-

5 χϑαι τοῖς ἐθισμοῖς τὴν προσοχὴν ἐκείνην καὶ τὸν
ἐπιλογισμόν, ὅταν τι μέλλωμεν λαλεῖν καὶ τὰ ῥήματα
τῷ στόματι προστρέχῃ, ᾿ τίς οὗτος ὁ λόγος ὃ ἐφεστὼς
καὶ καταβιαξόμενος; ἐπὶ τί δ᾽ ἡ γλῶσσ᾽ ἀσπαίρει; τί.
δ᾽ εἰπόντι περιγίγνεται καλὸν ἢ τί σιωπήσαντι δυσ-

10 460865" οὐ γὰρ ὡς βάρος τι δεῖ πιέξοντ᾽ ἀποϑέσϑαι
τὸν λόγον, ἐπεὶ παραμένει γε καὶ ῥηϑεὶς ὁμοίως" Ε
ἀλλ᾽ ἢ δι’ αὑτοὺς ἄνϑρωποι δεόμενοί τινος λαλοῦ-
σιν ἢ τοὺς ἀκούοντας ὠφελοῦντες ἢ χάριν τινὰ
παρασκευάξοντες ἀλλήλοις ὥσπερ. ἁλσὶ τοῖς λόγοις

15 ἐφηδύνουσι τὴν διατριβὴν καὶ τὴν πρᾶξιν, ἐν ἧ
τυγχάνουσιν ὄντες. εἰ δὲ μήτε τῷ λέγοντι χρήσιμον
μήτ᾽ ἀναγκαῖον τοῖς ἀκούουσι τὸ λεγόμενον ἡδονή᾽
τε καὶ χάρις οὐ πρόσεστι. διὰ τί λέγεται; τὸ γὰρ
μάτην καὶ διακενῆς οὐχ ἧττον ἐν τοῖς λόγοις ἢ τοῖς —

40 ἔργοις ἔστιν. ἐπὶ πᾶσι δὲ καὶ παρὰ ταῦτα πάντα
δεῖ πρόχειρον ἔχειν καὶ μνημονεύειν τὸ Σιμωνίδειον
ὅτι λαλήσας μὲν πολλάκις μετενόησε, σιωπήσας δ᾽ 515

| οὐδέποτε" καὶ τὴν ἄσκησιν. ὅτι πάντων. ἐπικρατεῖ
καὶ ἰσχυρόν ἐστιν ὕπου καὶ λυγμὸν καὶ βῆχ᾽ ἄν-

:5 ϑρώποι τῷ προσέχειν ἀποβιαξόμενοι, μετὰ πόνου καὶ
ἀλγηδόνος ἐξεκρούσαντο. σιγὴ δ᾽ οὐ μόνον ἄδιψον,
ὥς φησιν ᾿Ἱπποχράτης, ἀλλὰ καὶ ἄλυπον καὶ “ἀνώ-
δυνον.

10 πιέξον R. 16 μήτε R: οὔτε 27 cf. p. 90d

ΠΕΡῚ ΠΟΛΥΠΡΑΓΜΟΣΎΝΕΣ.

—

"Anvovv ἢ σκοτεινὴν ἢ δυσχείμερον οἰκέαν ἢ
νοσώδη φυγεῖν μὲν ἴσως ἄριστον᾽ ἂν δὲ φιλοχωρῇ
τις ὑπὸ συνηϑείαρ, ἔστι καὶ φῶτα μεταϑέντα καὶ
κλίμακα μεταβαλόντα καὶ ϑύρας τινὰς ἀνοίξαντα τὰς
ὃὲ χκλείσαντα, λαμπροτέραν εὐπνουστέραν ὑγιεινο- 5

C τέραν ἐργάσασθαι. καὶ πόλεις τινὲς οὕτω μεταϑέντες
ὠφέλησαν ὥσπερ τὴν ἐμὴν πατρέδα πρὸς ξέφυρον
ἄνεμον κεκλιμένην, καὶ τὸν ἥλιον ἐρείδοντα δείλης
ἀπὸ τοῦ Παρνασοῦ δεχομένην ἐπὶ τὰς ἀνατολὰς τρα-
πῆναι λέγουσιν ὑπὸ τοῦ Χαίρωνορ. ὁὃ δὲ φυσικὸς 10
Ἐμπεδοκλῆς ὄρους τινὰ διασφάγα βαρὺν καὶ νοσώδη
κατὰ τῶν πεδίων τὸν νότον ἐμπνέουσαν ἐμφράξας,
λοιμὸν ἔδοξεν ἐκκλεῖσαι τῆς χώρας. ἐπεὶ τοίνυν
ἔστι τινα πάϑη νοσώδη καὶ βλαβερὰ καὶ χειμῶνα
παρέχοντα τῇ ψυχῇ καὶ σκότος, ἄριστον uiv ἐξω- is
ϑεῖν ταῦτα καὶ καταλύειν εἰς ἔδαφος, αἰϑρίαν καὶ

D φῶς καὶ πνεῦμα καϑαρὸν διδόντας ἑαυτοῖφ᾽ εἰ δὲ
μή, μεταλαμβάνειν γε καὶ μεϑαρμόττειν ἁμωσγέπως
περιάγοντας ἢ στρέφοντας. οἷον εὐθὺς ἡ πολυ-
πραγμοσύνη φιλομάϑειά τίς ἐστιν ἀλλοτρίων κα- 20
κῶν. οὔτε φϑόνου δοκοῦσα καϑαρεύειν νόσος οὔτε
᾿κακοηϑείας.

19 ἐκπνέουσαν R 18 ἁμωσγέπως R: ἄλλως γέ πως

DE CURIOSITATE. 890

“τί τἀλλότριον, ἄνθρωπε βασκανώτατε, |

κακὸν ὀξυδορκεῖς τὸ δ᾽ ἴδιον παραβλέπεις;᾽
μετάϑες ἔξωϑεν καὶ μετάστρεψον εἴσω τὴν πολυ-
πραγμοσύνην᾽ εἰ χαίρεις κακῶν" μεταχειριξόμενος

5 ἱστορίαν. ἔχεις οἴκοι πολλὴν διατριβήν"

“ὅσσον ὕδωρ κατ᾽ AAtóvog ἢ δρυὸς ἀμφὶ πέτηλα,
τοσοῦτον πλῆϑος εὑρήσεις ἁμαρτημάτων ἐν τῷ βίῳ
καὶ παϑῶν ἐν τῇ ψυχῇ καὶ παροραμάτων ἐν τοῖς
καθήκουσιν. ὡς γὰρ ὃ ενοφῶν λέγει τοῖς οἰκονο- E

10 μικοῖς ἴδιον εἶναι τῶν ἀμφὶ ϑυσίαν σκευῶν, ἴδιον
τῶν ἀμφὶ δεῖπνα τόπον, ἀλλαχοῦ κεῖσϑαι τὰ γεωρ-
γικά, χωρὶς τὰ πρὸς πόλεμον᾽ οὕτω σοι τὰ μέν ἐστιν
ἀπὸ φϑόνου κακὰ κείμενα τὰ δ᾽ ἀπὸ ζηλοτυπίας τὰ
δ᾽ ἀπὸ δειλίας τὰ δ᾽ ἀπὸ μικρολογέας᾽ ταῦτ᾽ ἔπελϑε,

16 ταῦτ᾽ ἀναϑεώρησον᾽ τὰς εἰς γειτόνων ϑυρίδας καὶ
τὰς παρόδους τῆς πολυπραγμοσύνης ἔμφραξον, ἕτέ- F
ρας δ᾽ ἄνοιξον εἰς τὴν ἀνδρωνῖτιν τὴν σεαυτοῦ
φερούσας, εἰς τὴν γυναικωνῖτιν, εἰς τὰς τῶν ϑερα-
πόντων διαίτας ἐνταῦϑ᾽ ἔχει διατριβὰς οὐκ ἀχρή-

1:0 στους οὐδὲ κακοήϑεις ἀλλ᾽ ὠφελίμους καὶ σωτηρίους
τὸ φιλοπευϑὲς τοῦτο καὶ φιλόπραγμον, ἑκάστου πρὸς
ἑαυτὸν λέγοντος

“πῆ παρέβην; τί δ᾽ ἔρεξα; τί μοι δέον οὐκ ἐτε-

| λέσϑη;
x 9, Νῦν δ᾽ ὥσπερ ἐν τῷ μύϑῳ τὴν Δάμιαν λέ-
1 Kock.8 p.476 6 versus ignoti poetae ὅσσος ὕδωρ
καϑ' ἁλὸς στόνος ἢ δρ. ἀμφὶ πέτ. Madvigius ΔΤ ἐν τῷ σῷ

βῳ R 9. Ξενοφῶν) Oecon. 6.8 28 παρέβην] τραπόμην
mei codd. cf. p. 168 b

986 DE CURIOSITATE.

γουσιν οἴκοι uiv εὕδειν τυφλήν, ἐν ἀγγείῳ τινὶ
616 τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχουσαν ἀποκειμένους, ἔξω δὲ προῖ-
οὔσαν ἐπιτίθεσθαι καὶ βλέπειν" οὕτως ἡμῶν ἕκαστος
ἔξω καὶ πρὸς évígovg τῇ κακονοίᾳ τὴν περιεργίαν
ὥσπερ ὀφθαλμὸν ἐντίϑησι᾽ τοῖς δ᾽ ἑαυτῶν ἁμαρτή- 5
μαόι καὶ κακοῖς πολλάκις περιπταίομεν ὑπ᾽ ἀγνοίας,
ὄψιν ἐπ’ αὐτὰ καὶ φῶς οὐ ποριξόμενοι. διὸ καὶ τοῖς
ἐχϑροῖς ὠφελιμώτερός ἐστιν ὃ πολυπράγμων" τὰ γὰρ
ἐκείνων ἐλέγχει καὶ προφέρεται καὶ δείκνυσιν αὐτοῖς
ἃ δεῖ φυλάξασϑαι καὶ διορθῶσαι, τῶν δ᾽ οἴκοι và 1τ0
πλεῖστα παρορᾷ διὰ τὴν περὶ τὰ ἔξω πτόησιν. ὃ μὲν
γὰρ Ὀδυσσεὺς οὐδὲ τῇ μητρὶ διαλεχϑῆναι πρότερον
B ὑπέμεινεν ἢ πυϑέσθαι παρὰ τοῦ μάντεως, ὧν ἕνεκ᾽
ἦλϑεν εἰς “Αιδου" πυϑόμενος δὲ τοῦτο πρός vs ταύ-
την ἔτρεψεν αὑτόν, καὶ τὰς ἄλλας γυναῖκας ἀνέκρινε, 15
τίς ἡ Τυρὼ καὶ τίς ἡ καλὴ Χλωρὶς καὶ διὰ ví πει-
κάστη ἀπέϑανεν
“ἁψαμένη βρόχον αἰπὺν ἀφ᾽ ὑψηλοῖο μελάϑρον᾽.
ἡμεῖς δὲ τὰ x«0' αὑτοὺς ἐν πολλῇ ῥαϑυμίᾳ xal:
ἀγνοίᾳ ϑέμενοι καὶ ἀμελήσαντες ἑτέρους γενεαλο- so
γοῦμεν, ὅτι τοῦ γείτονος ὃ πάππος ἦν Σύρος, Θρᾶττα
δ᾽ ἡ τήϑη᾽ ὁ δεῖνα δ᾽ ὀφείλει τάλαντα τρία καὶ τοὺς
τόκους οὐκ ἀπέδωκεν. ἐξδετάξομεν δὲ καὶ τὰ τοιαῦτα,
πόϑεν ἡ γυνὴ τοῦ δεῖνος ἐπανήρχετο, τί δ᾽ ὁ δεῖνα
. Ὁ xal ὁ δεῖνα καϑ' ἑαυτοὺς ἐν τῇ γωνίᾳ διελέγοντο. ss
Σωκράτης δὲ περιῇει διαπορῶν, τί Πυϑαγόρας λέ-
1 εὔδειν X: ἄδειν 12 Ὀδυσσεὺς] Hom. 1 88. 168 sqq.

286. 281 16 X4oelc] Χλῶριν vocat Homerus 18 Hom.
4978 95 καθ᾽ aóvovg?

DE CURIOSITATE. | 391

yov ἔπειϑε' καὶ ᾿Δρίστιππος Ὀλυμπίασιν ᾿Ισχομάχῳ
συμβαλὼν ἠρώτα τί Σωκράτης διαλεγόμενος οὕτω
τοὺς ᾿4ϑηναίους διατέϑησι'" καὶ μίκρ᾽ ἄττα τῶν λό-
yov αὐτοῦ σπέρματα καὶ δείγματα λαβὼν οὕτως
5 ἐμπαϑῶς ἔσχεν, ὥστε τῷ σώματι συμπεσεῖν καὶ γε-
νέσϑαι παντάπασιν ὠχρὸς καὶ ἰσχνός" ἄχρι οὗ πλεύ-
σας ᾿ϑήναξε διψῶν καὶ διακεκαυμένος ἠρύσατο τῆς
σηγῆς, καὶ τὸν ἄνδρα καὶ τοὺς λόγους αὐτοῦ καὶ
τὴν φιλοσοφίαν ἱστόρησεν, ἧς ἦν τέλος ἐπιγνῶναι
- 10 τὰ ἑαυτοῦ κακὰ καὶ ἀπαλλαγῆναι.

ὃ. ᾿Αλλ’ ἔνιοι τὸν ἴδιον βίον ὡς ἀτερπέστατον D
ϑέαμα προσιδεῖν οὐχ ὑπομένουσιν οὐδ᾽ ἀνακλάσαι
τὸν λογισμὸν ὡς φῶς ἐφ᾽ ἑαυτοὺς καὶ περιαγαγεῖν,
ἀλλ᾽ ἡ ψυχὴ γέμουσα κακῶν παντοδαπῶν καὶ φρίτ-

15 τουδσα καὶ φοβουμένη τὰ ἔνδον ἐκπηδᾷ ϑύραξε καὶ
πλανᾶται περὶ τἀλλότρια, βόσκουσα καὶ πιαίνουσα
τὸ κακόηϑες. ὡς γὰρ ὄρνις ἐν οἰκίᾳ πολλάκις τρο-
φῆς πολλῆς παρακειμένης) εἰς γωνίαν καταδῦσα
σκαλεύει

4. ᾿ἔνϑα γέπου διαφαίνεθ᾽ ἅτ᾽ ἐν κοπρίῃ μία κριϑή"᾽
παραπλησίως οἱ πολυπράγμονες, ὑπερβάντες τοὺς ἐν
μέσῳ λόγους καὶ ἱστορίας καὶ ἃ μηδεὶς κωλύει πυν-
ϑάνεσϑαι μηδ᾽ ἄχϑεται πυνθανομένοιρ, τὰ κρυπτό- E
μενα καὶ λανϑάνοντα κακὰ πάσης οἰκίας ἐκλέγουσι.

86 καίτοι ys τὸ τοῦ «ἰγυπτίου χάριεν πρὸς τὸν ἐρω-
τῶντα τί φέρει συγκεκαλυμμένον, “διὰ τοῦτο συγ-

17 οἰκίᾳ] οἰκίσκῳ Valckenarius πολλάκις τροφῆς πολ--

λῆς *: πολλάκις τροφῆς &ut τροφῆς πολλῆς 20 versum
Callimacho tribuit Schneiderus κοπρίῃ idem: κοπρέᾳ

Plutarchi Moralia. Vol. III. 229

isse 78807

338 DE CURIOSITATE.

κεκάλυπται. καὶ σὺ δὴ τί πολυπραγμονεῖθ τὸ ἀπο-

κρυπτόμενον: εἰ μή τι κακὸν ἦν, οὐκ ἂν ἀπεκρύ-.

πτετο. καίτοι υὴ κόψαντά γὲ ϑύραν εἰς οἰκίαν
ἀλλοτρίαν οὐ νομίξεται παρελϑεῖν᾽ ἀλλὰ νῦν μὲν
εἰσὶ ϑυρωροί, πάλαι δὲ ῥόπτρα κρουόμενα πρὺς ταῖς 5
ϑύραις αἴσϑησιν παρεῖχεν» ἵνὰ μὴ τὴν οἰκοδέσποι-
ναν ἐν μέσῳ καταλάβῃ ὁ ἀλλότριος ἢ τὴν παρϑένον

F ἢ κολαξόμενον οἰκέτην ἢ κεκραγυίαξ τὰς ϑεραπαί-
νίδας᾽ ὃ δὲ πολυπράγμων ἐπ’ αὐτὰ ταῦτα παρα-
δύεται. σώφρονος μὲν οἰκίας καὶ καϑεστώδσης οὐδ᾽ 19
ἂν παρακαλῇ τις ἡδέως γιγνόμενοβ ϑεατής᾽ ὧν ,
ἕνεκα κλεὶς καὶ μοχλὸς καὶ αὔλειορ» ταῦτ᾽ ἄνακα-
λύπτων καὶ φέρων εἰς τὸ μέσον ἑτέροις. καίτοι καὶ
ἐτῶν ἀνέμων μάλιστα δυσχεραίνομεν᾽ ὡς
φησίν “ὅσοι τὰς περιβολὰς ἀναστέλλουσιν ἡμῶν" ὁ 16
δὲ πολυπράγμων οὐ τὰ ἱμάτια τῶν πέλας οὐδὲ 00$
χιτῶνας. ἀλλὰ τοὺς τοίχους ἀπαμφιέννυσι; τὰς ϑύρας
ἀναπετάννυσδι: καὶ "διὰ παρϑενικῆς ἁπαλόχροοϊ᾽ ὡς

517 πνεῦμα διαδύεται καὶ διέρπει, βακχεῖα καὶ χοροὺς
καὶ παννυχίδας ἐξετάξων καὶ συκοφαντῶν. (4) καὶ 30

καϑάπερ τοῦ κωμφῳδουμένου Κλέωνος

«τὼ χεῖρ᾽ ἐν Αἰτωλοῖς; ὁ νοῦς δ᾽ ἐν Κλωπιδῶν"᾿
οὕτω τοῦ πολυπράγμονος ὁ νοῦς ἅμ᾽ ἐν πλουσίων
οἴκοις ἐστὶν ἐν δωματίοις πενήτων ἐν αὐλαῖς βασι-
λέων ἐν ϑαλάμοις νεογάμων᾽ πάντα πράγματα ence, 26
τὰ ξένων τὰ ἡγεμόνων" οὐδ᾽ ἀκινδύνως ταῦτα ζη-

i18 Hes. OD ὅ19 33 Arist. Equ. 79 νοῦς δ᾽ idem:
δὲ νοῦς 95 κάντα] παντοῖα R

DE CURIOSITATE, 339

τῶν᾽ ἀλλ᾽ olov, εἴ vig áxovívov γεύοιτο πολυπραγμο-
νῶν τὴν ποιότητα, φϑάσει τῆς αἰσϑήσεως προανελὼν Β
τὸν προαισϑανόμενον᾽ οὕτως οἱ τὰ τῶν μειξόνων
κακὰ ξητοῦντες προαναλέδκουσι τῆς γνώσεως ἕαυ-

5 τούς. καὶ γὰρ οἵ τοῦ ἡλίου τὴν ἄφϑονόν γε ταύτην
καὶ κατακεχυμένην ἅπασιν ἀκτῖνα παρορῶντες, αὐτὸν
δὲ τὸν κύκλον ἀναιδῶς καταβλέπειν καὶ διαστέλλειν
τὸ φῶς. εἴσω βιαξόμενοι καὶ τολμῶντες, ἀποτυφλοῦν-
ται. διὸ καλῶς Φιλιππίδης ὃ κωμῳδιοποιός, εἰπόντος

τὸ αὐτῷ ποτὲ “υσιμάχου τοῦ βασιλέως “τίνος σοι τῶν
ἐμῶν μεταδῶ;᾽ 'uóvov εἶπεν “ὦ βασιλεῦ, μὴ τῶν
ἀπορρήτων. τὰ γὰρ ἥδιστα καὶ κάλλιστα τῶν βασι-
λέων ἔξω πρόκειται, τὰ δεῖπνα, οἵ πλοῦτοι, αἱ πανη-
γύρεις, αἵ χάριτες᾽ εἰ δέ τι ἀπόρρητον ἔστι, μὴ

15 προσέλϑῃς μηδὲ κινήσῃς. οὐ κρύπτεται χαρὰ βασι- C
λέως εὐτυχοῦντος οὐδὲ γέλως παίξοντος οὐδὲ φιλαν-
ϑρωπίας παρασχευὴ καὶ χάριτος" φοβερόν ἔστι τὸ
κρυπτόμενον, σκυϑρωπὸν ἀγέλαστον δυσπρόσιτον,
ὀργῆς τινος ὑπούλου θησαυρὸς ἢ τιμωρίας βαρυ-

8) ϑύμου σκέψις ἢ ξηλοτυπία γυναικὸς ἢ πρὸς υἱὸν
ὑποψία vig ἢ πρὸς φίλον ἀπιστία. φεῦγε τὸ μελαῖ-
νον τοῦτο καὶ συνιστάμενον νέφος᾽ οὐ λήσεταί σὲ
βροντῆσαν οὐδ᾽ ἀστράψαν, ὅταν ἐκραγῇ τὸ νῦν
κρυπτόμενον.

3; — D. Τίς οὖν ἡ φυγή; περισπασμός, ὡς εἴρηται, καὶ
μεϑολκὴ τῆς πολυπραγμοσύνης μάλιστα μὲν ἐπὶ τὰ
βελτίω καὶ τὰ ἡδίω τρέψαντι τὴν ψυχήν. τὰ ἐν οὐ- D

1 γεύοιτο] additamentum librarii vid. 3 malim τό προ-
αιἰσϑανόμενον (E) ' 26 μὲν] opponitur ἀλλ᾽ εἰ δεῖ xé p.340,21
22*

928 DE CURIOSITATE.

κεκάλυπται.᾽ καὶ σὺ δὴ τί πολυπραγμονεῖς τὸ &xo-
κρυπτόμενον; εἰ μή τι κακὸν Tv, οὐκ Qv ἀπεκρύ-.
πτετο. καίτοι μὴ κόψαντά ye ϑύραν εἰς οἰκίαν
ἀλλοτρίαν οὐ νομίξεται παρελθεῖν" ἀλλὰ νῦν μὲν
εἰσὶ ϑυρωροί, πάλαι δὲ ῥόπτρα κρουόμενα πρὸς ταῖς ὁ
ϑύραις αἴσϑησιν παρεῖχεν, ἵνα μὴ τὴν οἰκοδέσποι-
ναν ἐν μέσῳ καταλάβῃ ὃ ἀλλότριος ἢ τὴν παρϑένον

F ἢ κολαξόμενον οἰκέτην ἢ κεκραγυίας τὰς ϑεραπαι-
νέδας᾽ ὃ ὃὲ πολυπράγμων ἐπ᾽ αὐτὰ ταῦτα παρα-
δύεται,. σώφρονος μὲν οἰκίας καὶ καϑεστώσης οὐδ᾽ 10
ἂν παρακαλῇ τις ἡδέως γιγνόμενος ϑεατής᾽ ὧν δ᾽
ἕνεκα κλεὶς καὶ μοχλὸς καὶ αὕλειος, ταῦτ᾽ ἀνακα-
λύπτων καὶ φέρων εἰς τὸ μέσον ἑτέροις. καίτοι καὶ
ἱτῶν ἀνέμων μάλιστα δυσχεραίνομεν᾽ ὡς ᾿Δρίστων
φησίν “ὅσοι τὰς περιβολὰς ἀναστέλλουσιν ἡμῶν᾽᾽ ὃ ιτὉ
ὃὲ πολυπράγμων οὐ τὰ ἱμάτια τῶν πέλας οὐδὲ τοὺς
χιτῶνας, ἀλλὰ τοὺς τοίχους ἀπαμφιέννυσι, τὰς ϑύρας
ἀναπετάννυσι, καὶ "διὰ παρϑενικῆς ἁπαλόχροος᾽ ὡς

517 πνεῦμα διαδύεται καὶ διέρπει, βακχεῖα καὶ χοροὺς
καὶ παννυχίδας ἐξετάξων καὶ συκοφαντῶν. (4) καὶ 50
καϑάπερ τοῦ κωμῳδουμένου Κλέωνος

“τὼ χεῖρ᾽ ἐν Αὐτωλοῖς, ὃ νοῦς δ᾽ ἐν Κλωπιδῶν᾽"
οὕτω τοῦ πολυπράγμονος ὁ νοῦς ἅμ᾽ ἐν πλουσίων
οἴκοις ἐστὶν ἐν δωματίοις πενήτων ἐν αὐλαῖς βασι-
λέων ἐν ϑαλάμοις νεογάμων᾽ πάντα πράγματα ξητεῖ, ss
τὰ ξένων và ἡγεμόνων᾽ οὐδ᾽ ἀκινδύνως ταῦτα ξη-

18 Hes. OD ὅ19 22 Arist. Equ. 7. γφοῦς δ᾽ idem:
δὲ νοῦς 26 πάντα] παντοῖα RE

DE CURIOSITATE. 339

τῶν᾽ ἀλλ᾽ olov, εἴ τις ἀκονίτου γεύοιτο πολυπραγμο-
νῶν τὴν ποιότητα, φϑάσει τῆς αἰσϑήσεως προανελὼν B
τὸν προαισϑανόμενον᾽ οὕτως oí τὰ τῶν μειζόνων
κακὰ ξητοῦντες προαναλίσκουσι τῆς γνώσεως ἕαυ-

δ τούς. καὶ γὰρ οἵ τοῦ ἡλίου τὴν ἄφϑονόν γε ταύτην
καὶ κατακεχυμένην ἅπασιν ἀκτῖνα παρορῶντερ, αὐτὸν
0à τὸν κύκλον ἀναιδῶς καταβλέπειν καὶ διαστέλλειν
τὸ φῶς. εἴσω βιαξόμενοι καὶ τολμῶντες, ἀποτυφλοῦν-
ται. διὸ καλῶς Φιλιππίδης ὁ κωμῳδιοποιός, εἰπόντος

19 αὐτῷ ποτε “υσιμάχου τοῦ βασιλέως “τίνος dou τῶν
ἐμῶν μεταδῶ;᾽ 'uóvov! εἶπεν “ὦ βασιλεῦ, μὴ τῶν
ἀπορρήτων. τὰ γὰρ ἥδιστα καὶ κάλλιστα τῶν βασι-
λέων ἔξω πρόκειται, τὰ δεῖπνα, οἱ πλοῦτοι, αἴ πανη-
γύρεις, αἱ χάριτερ᾽ εἰ δέ τι ἀπόρρητον ἔστι, μὴ

15 προσέλθῃς μηδὲ κινήσῃς. οὐ κρύπτεται χαρὰ βασι- C
λέως εὐτυχοῦντος οὐδὲ γέλως παίξοντος οὐδὲ φιλαν-
ϑρωπίας παρασκευὴ καὶ χάριτος" φοβερόν ἐστι τὸ
κρυπτόμενον, σκυϑρωπὸν ἀγέλαστον δυσπρόσιτον,
ὀργῆς τινος ὑπούλου θησαυρὸς ἢ τιμωρίας βαρυ-

90) ϑύμου σκέψις ἢ ξηλοτυπία γυναικὸς ἢ πρὸς υἱὸν
ὑποψία τις ἢ πρὸς φίλον ἀπιστία. φεῦγε τὸ μελαῖ-
vov τοῦτο καὶ συνιστάμενον νέφος" οὐ λήσεταί Gc
βροντῆσαν οὐδ᾽ ἀστράψαν, ὅταν ἐκραγῇ τὸ νῦν
κρυπτόμενον.

48. — D. Τίς οὖν ἡ φυγή; περιόσπασμός, ὡς εἴρηται, καὶ
μεϑολκὴ τῆς πολυπραγμοσύνης μάλιστα μὲν ἐπὶ τὰ
βελτίω καὶ τὰ ἡδίω τρέψαντι τὴν ψυχήν. τὰ ἐν οὐ- D

1 γεύοιτο] additamentum librarii vid. 8. malim τό προ-
αισϑανόμενον (E) 26 μὲν] opponitur ἀλλ᾽ εἰ δεῖ κξ Ῥ. 840,21
22*

840 DE CURIOSITATE.

ρανῷ πολυπραγμόνει và ἐν γῇ và ἐν ἀέρι và ἐν
ϑαλάττῃ. μικρῶν πέφυκας ἢ μεγάλων φιλοϑεάμων"
εἰ μεγάλων, ἥλιον πολυπραγμόνει ποῦ κάτεισι καὶ
πόϑεν ἄνεισι" ξήτει τὰρ ἐν σελήνῃ καθάπερ ἐν ἀν-
ϑρώπῳ μεταβολάς, ποῦ τοσοῦτον κατανάλωσε φῶς 5
πόϑεν αὖϑις ἐκτήσατο, πῶς
"ἐξ ἀδήλου πρῶτον ἔρχεται νέα

πρόσωπα καλλύνουσα καὶ πληρουμένη"

χῶταν περ αὑτῆς εὐπρεπεστάτη φανῇ.

πάλιν διαρρεῖ κἀπὶ μηδὲν ἔρχεται.ἢ 10

καὶ ταῦτ᾽ ἀπόρρητ᾽ ἐστὶ φύσεως, ἀλλ᾽’ οὐκ ἔχϑεται
E τοῖς ἐλέγχουσιν. ἀλλὰ τῶν μεγάλων ἀπέγνωκαρ;
πολυπραγμόνει τὰ μικρότερα, πῶς τῶν φυτῶν τὰ
μὲν ἀεὶ τέϑηλε καὶ χλοάξει καὶ ἀγάλλεται παντὶ
καιρῷ τὸν ἑαυτῶν ἐπιδεικνύμενα πλοῦτον, τὰ δὲ νῦν is.
μέν ἐστιν ὅμοια τούτοις, νῦν δ᾽ ὥσπερ ἀνοικονόμητος
ἄνϑρωπος ἐκχέαντ᾽ ἀθρόως τὴν περιουσίαπι γυμνὰ
καὶ πτωχὰ καταλείπεται" διὰ τί δὲ τὰ μὲν προμήκεις
τὰ δὲ γωνιώδεις τὰ δὲ στρογγύλους καὶ περιφερεῖς
ἐκδίδωσι καρπούς. ἴσως δὲ ταῦτ᾽ οὐ πολυπραγμονή- so
σεις, ὅτι τούτοις οὐδὲν κακὸν ἔστιν. ἀλλ᾽ εἰ δεῖ
F πάντως τὸ περίεργον ἐν φαύλοις τισὶν ὥσπερ ἕρπε-
τὸν ἐν ϑανασίμοις ὕλαις ἀεὶ νέμεσϑαι καὶ διατρίβειν,
ἐπὶ τὰς ἱστορίας ἀγάγωμεν αὐτὸ καὶ παραβάλωμεν
ἀφϑονέίαν κακῶν καὶ περιουσίαν" ἐνταῦϑα γὰρ ἔνεισι as
᾿πεσήματ᾽ ἀνδρῶν κἀπολακτισμοὶ βίων᾽

2 μικρῶν! malim ἢ μικῶν 8 ποῦ] ποῦ | * Nauck.
p. 816 esch. Suppl 937 πεσήματ᾽ --- κἀπολακτισμοὶ
Duebnerus: πεσήματα — καὶ ἀπολακτισμοὶ βέου Aeschylus

DE CURIOSITATE. 841

φϑοραὶ γυναικῶν, ἐπιθέσεις οἰκετῶν, διαβολαὶ φίλων,
παρασχευαὶ φαρμάκων, φϑόνοι, ξηλοτυπίαι, ναυάγι᾽
οἴκων, ἐκπτώδεις ἡγεμονιῶν" ἐμπίπλασο καὶ τέρπε
σαυτόν, ἐνοχλῶν μηδενὶ τῶν συνόντων μηδὲ λυπῶν.
δ 6. AAA ἔοικεν ἡ πολυπραγμοσύνη μὴ χαίρειν
ἑώλοις κακοῖς ἀλλὰ ϑερμοῖρ καὶ προσφάτοις" καὶ και-
νὰς τραγῳδίας ἡδέως ϑεᾶσϑαι, τοῖς δὲ κωμικοῖς 518
καὶ ἱλαρωτέροις πράγμασιν οὐ μάλα προϑύμως ὁμι-
λεῖν. διὸ γάμον μέν τινος ἢ ϑυσίαν ἢ προπομπὴν
διεξιόντος ἀμελὴς ὃ πολυπράγμων καὶ ῥάϑυμος
ἀκροατής ἐστι, καὶ προακηκοέναι τὰ πλεῖστά φησι καὶ
κελεύει ταῦτα συντέμνειν καὶ παρέρχεσϑαι τὸν διη-
yovusvov: ἂν δ᾽ ἢ φϑοράν tig παρϑένου παρακα-
ϑήμενος ἢ μοιχείαν γυναικὸς ἢ δίκης παραδκευὴν
514 στάσιν ἀδελφῶν διηγῆται, οὔτε νυστάζει οὔτ᾽
ἀσχολεῖται,
“ἄλλα τε δίξηταιε ἐπέων παρά τ᾽ οὔατα βάλλει."
καὶ τό
“οἴμοι, τὸ καχὸν τῆς εὐτυχίας
Ὁ ὡς μᾶλλον ἐς οὖς φέρεται ϑνητῶν"
ἐπὶ τῶν πολυπραγμόνων ἐστὶν ἀληϑῶς εἰρημένον. Β
ὡς γὰρ αἷ σικύαι τὸ χείριστον ἐκ τῆς σαρκὸς ἕλκου-
σιν, οὕτω τὰ τῶν πολυπραγμόνων ὦτα τοὺς φαυλο-
τάτους λόγους ἐπισπᾶται" μᾶλλον δ᾽, ὥσπερ αἵ πό-
386 λεὶς ἔχουσί τινας πύλας ἀποφράδας καὶ σκυϑρωπάς,
δι᾿ ὧν ἐξάγουσι τοὺς ϑανατουμένους καὶ τὰ λύματα

2 vavoyv οἴκων distinxit Duebnerus 17 re] δὲ Schnei-
derus, qui versum Callimacho vindicat 19 Nauck. p. 918

842 DE CURIOSITATE.

καὺ τοὺς καϑαρμοὺς ἐκβάλλουσιν, εὐαγὲς δ᾽ οὐδὲν
οὐδ᾽ ἱερὸν εἴσεισι οὐδ᾽ ἔξεισι δι’ αὐτῶν᾽ οὕτω καὶ
τὰ τῶν πολυπραγμόνων ὦτα χρηστὸν οὐδὲν οὐδ᾽
ἀστεῖον ἀλλ᾽ oí φονικοὶ λόγοι διέρχονται καὶ τρίβου-
σιν, ἐκϑύσιμα καὶ μιαρὰ διηγήματα παρακομίξοντερς᾽ 5
C "ἀεὶ δ᾽ ἀοιδῶν μοῦνος ἐν στέγαις ἐμαῖς
κωκυτὸς ἐμπέπτωκεν"
αὕτη τοῖς πολυπράγμοσι μοῦσα καὶ δειρὴν μία, τοῦϑ᾽
ἥδιστον ἀκουσμάτων αὐτοῖς. ἔστι γὰρ ἡ πολυπρα-
γμοσύνη φιλοπευστία τῶν ἐν ἀποκρύψει καὶ λανϑα- 10
νόντων᾽ οὐδεὶς" δ᾽ ἀγαϑὸν ἀποκχρύπτει κεκτημένος,
ὅπου καὶ τὰ μὴ ὄντα προσποιοῦνται. κακῶν οὖν
ἱστορίας Ó πολυπράγμων ὀρεγόμενος, ἐπιχαιρεκακίας
συνέχεται πάϑει, φϑόνου καὶ βασκανίας ἀδελφῷ.
φϑόνος μὲν γάρ ἐστι λύπη ἐπ᾽ ἀλλοτρίοις ἀγαϑοῖς, 15
ἐπιχαιρεκακία δ᾽ ἡδονὴ im ἀλλοτρίοις κακοῖς" ἀμ-
D φότερα δ᾽ ἐκ πάϑους ἀνημέρου καὶ ϑηριώδους γε-
γένηται, τῆς κακοηϑείας.

1. Οὕτω δ᾽ ἑκάστῳ λυπηρόν ἐστιν ἡ τῶν περὶ
αὑτὸν κακῶν ἀνακάλυψις, ὥστε πολλοὺς ἀποϑανεῖν zo
ἂν πρότερον ἢ δεῖξαί τι τῶν ἀπορρήτων νοσημάτων
ἰατροῖς. φέρε γὰρ "HoóguAov ἢ ᾿Ερασίστρατον ἢ τὸν
᾿Δδκληπιὸν αὐτόν, ὅτ᾽ ἦν ἄνϑρωπος, ἔχοντα τὰ φάρ-
μακα καὶ τὰ ὄργανα, κατ᾽ οἰκίαν παριστάμενον ἀνα-
κρίνειν, μή τις ἔχει σύριγγα περὶ δακτύλιον ἢ γυνὴ ss
καρκίνον ἐν ὑστέρα᾽ καίτοι σωτήριόν ἐστι τῆς τέχνης
ταύτης τὸ πολύπραγμον" ἀλλὰ πᾶς ἄν Tig, οἶμαι,

6 Nauck. p. 918

DE CURIOSITATE. 843

τὸν τοιοῦτον ἀπήλασεν, ὅτι τὴν χρείαν οὐ περιμέ-
vov ἄκλητος ἐπ᾽ ἀλλοτρίων κακῶν ἔρχεται κατανόη- E
σιν. οἵ δὲ πολυπράγμονες αὐτὰ ταῦτα καὶ, τὰ τού-
τῶν ἔτι χείρονα ζητοῦσιν, οὐ θεραπεύοντες ἀλλὰ
5 μόνον ἀνακαλύπτοντες᾽ ὅϑεν μισοῦνται δικαίως. καὶ
γὰρ τοὺς τελώνας βαρυνόμεϑα καὶ δυσχεραίνομεν,
οὐχ ὅταν τὰ ἐμφανῆ τῶν εἰσαγομένων ἐκλέγωσιν,
ἀλλ᾽ ὅταν τὰ κεκρυμμένα ξητοῦντες ἐν ἀλλοτρίοις
σκεύεσι καὶ φορτίοις ἀναστρέφωνται" καίτοι τοῦτο
10 ποιεῖν ὃ νόμος δίδωσιν αὐτοῖς. καὶ βλάπτονται μὴ
ποιοῦντες. oí ὃὲ πολυπράγμονες ἀπολλύουσι καὶ Ε
προΐενται τὰ αὑτῶν ἀσχολούμενοι περὶ τἀλλότρια
καὶ σπανίως μὲν εἰς ἀγρὸν βαδίξουσι, τὸ ἥσυχον
καὶ δσιωπηρὸν τῆς ἐρημίας οὐ φέροντες" ἐὰν δὲ καὶ
15 παραβάλωσι διὰ χρόνου, ταῖς τῶν γειτόνων ἀμπέλοις
ἐμβλέπουσι μᾶλλον ἢ ταῖς ἰδέαις" καὶ πυνϑάνονται
πόσοι βόες τοῦ γείτονος ἀποτεθϑνήχασιν ἢ πόσος
οἶνος ὀξίνης yéyove* ταχὺ δὲ τούτων ἐμπλησϑέντες
ἀποτρέχουσιν. ὁ μὲν γὰρ ἀληϑινὸς ἐκεῖνος γεωργὸς
40 οὐδὲ τὸν αὐτομάτως ἐρχόμενον ἐκ πόλεως λόγον
ἡδέως προσδέχεται, λέγων

“εἶτά μοι σκάπτων ἐρεῖ,
. ἐφ᾽ οἷς γεγόνασιν αἱ διαλύσεις" ταῦτα γὰρ 619
πολυπραγμονῶν νῦν ὃ κατάρατος περιπατεῖ.

s; 8. Οἱ δὲ πολυπράγμονες ὡς ξωλόν τι πρᾶγμα
καὶ ψυχρὸν καὶ ἀτράγῳδον φεύγοντες τὴν ἀγροι-

19 τἀλλότρια *: τὰ ἀλλότρια 22 Kock. 8 p. 473. 24
πολυπραγμονῶν νῦν Emperius: νῦν πολυπραγμονῶν

844 DE CURIOSITATE.

κίαν, εἰς τὸ δεῖγμα καὶ τὴν ἀγορὰν καὶ τοὺς λεμέ-
νας ὠϑοῦνται' "uj τι καινόν; “οὐ γὰρ ἧς xoi
κατ᾽ ἀγρράν;᾽ “τί οὖν; ἐν ὥραις τρισὶν οἴει τὴν πόλιν
μετακεκοσμῆσθαι; οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἂν μέν τις ἔχῃ τι τοι-
οὔτον εἰπεῖν, καταβὰς ἀπὸ τοῦ ἵππου δεξιωσάμενος s
καὶ καταφιλήσας ἕστηκεν ἀκροώμενος. ἐὰν δ᾽ ἀπαν-
τήσας δἴπῃ τις ὅτι οὐδὲν καινόν, ὥσπερ ἀχϑόμε-
νος τέ λέγεις; φησίν "οὐ γέγονας κατ᾽ ἀγοράν; οὐ

B παρελήλυϑας τὸ στρατήγιον; οὐδὲ τοῖς ἐξ ᾿Ιπαλίας
ἤχουσιν ἐντετύχηκαρ;᾽ διὸ καλῶς oí τῶν “Δοκρῶν 1τ0
ἄρχοντες, ἐπεί τις ἐξ ἀποδημέας προσιὼν ἠρώτησε
μή τι καινόν᾽, ἐξημέωσαν αὐτόν. ὧς γὰρ οἵ μάγειροι
φορὰν εὔχονται βοσκημάτων οἵ δ᾽ ἁλιεῖς ἰχϑύων,
οὕτως οἵ πολυπράγμονες εὔχονται φορὰν κακῶν καὶ
πλῆϑος πραγμάτων καὶ καινότητας καὶ μεταβολάξ, τὸ
Üv' ἀεί τε ϑηρεύειν καὶ κατακόπτειν ἔχωσιν. εὖ δὲ
καὶ ὃ τῶν Θουρίων νομοθέτης" κωμωδεῖσθαι γὰρ
ἐκώλυσε τοὺς πολίτας πλὴν μοιχοὺς καὶ πολυπρά-

Ογμοναρ. ἔοικξ γάρ ij τὸ powtía πολυπραγμοσύνη

— vig ἀλλοτρίας ἡδονῆς δἶναι καὶ ξήτησις καὶ ἔρευνα s
τῶν φυλαττομένων καὶ λανθανόντων τοὺς πολλούς"
ἥ τε πολυπραγμοσύνη παράλυσίς ἐστι καὶ φϑορὰ καὶ
ἀπογύμνωσις τῶν ἀπορρήτων.

9. Τῇ μὲν οὖν πολυμαϑείᾳ τὴν πολυλογέαν ἔπε-
σϑαι συμβαίνει" διὸ καὶ Πυϑαγόρας ἔταξε τοῖς νέοις ss
πενταέτιδα σιωπήν, ἐχεμυϑίαν προσαγορεύσας. τῇ
δὲ περιεργίᾳ τὴν κακολογίαν ἀνάγκη συνακολουϑεῖν"

6 καὶ] om. codd. mei 22 φϑορὰ] φώρασις R. latere
mihi vid. vox φώρα, quae Hesychio teste ἔρευνα est

DE CURIOSITATE. 94b

ἃ γὰρ ἡδέως ἀκούουσιν ἡδέως λαλοῦσι. καὶ ἃ παρ᾽
ἄλλων σπουδῇ συλλέγουσι πρὸς ἑτέρους μετὰ χαρᾶς
ἐκφέρουσιν. ὅϑεν αὐτοῖς μετὰ τῶν ἄλλων κακῶν τὸ Ὁ
νόδημα καὶ πρὸς τὴν ἐπιθυμίαν ἐμποδών ἐστι" πάν-
5 τες γὰρ αὐτοὺς φυλάττονται καὶ ἀποκρύπτονται, καὶ
οὔτε πρᾶξαί τι πολυπράγμονος ὁρῶντος οὔτ᾽ εἰπεῖν
ἀκούοντος ἡδέωρ ἔχουσιν" ἀλλὰ καὶ βουλὰς ἀνατί-
ϑενται καὶ σκέψεις πραγμάτων ὑπερβάλλονται, μέχρι
ἂν ἐχποδὼν ὁ τοιοῦτος γένηται" κἂν ἢ λόγον τινὸς
10 ἀπορρήτου παρόντος ἢ πράξεως σπουδαίας περαινο-
μένης ἀνὴρ πολυπράγμων ἐπιφανῇ, καϑάπερ ὄψον
γαλῆς παραδραμούσης αἴρουσιν ἐκ μέσου καὶ ἀπο-
κρύπτουσιν" ὥστε πολλάκις τὰ τοῖς ἄλλοις ῥητὰ καὶ E
ϑεατὰ τούτοις μόνοις ἄρρητα καὶ ἀϑέατα γίγνεσθαι.
ι διὸ καὶ πίστεως ἁπάσης ἔρημος ὁ πολυπράγμων
ἐστίν" οἰκέταις γοῦν καὶ ξένοις πιστεύομεν μᾶλλον
ἐπιστολὰς καὶ γράμματα καὶ σφραγῖδας ἢ φίλοις καὶ
οἰκδίοις πολυπράγμοσιν. ὃ δὲ Βελλεροφόντης éxci-
vog οὐδὲ xa0' ἑἕκυτοῦ γράμματα κομίξων ἕλυδσεν,
80 ἀλλ᾽ ἀπέδχετο τῆς ἐπιστολῆς τοῦ βασιλέως ὡς τῆς
γυναικὸς διὰ τὴν αὐτὴν ἐγκράτειαν. ἀκρασίας γὰρ
τὸ πολυπραγμονεῖν ὡς καὶ τὸ μοιχεύειν, καὶ πρὸς
τῇ ἀκρασίᾳ δεινῆς ἀνοίας καὶ ἀφροσύνης" τὸ γὰρ
τοσαύτας παρελθόντα κοινὰς καὶ δεδημοσιωμένας
85 γυναῖκας ἐπὶ τὴν κατάκλειστον ὠϑεῖσϑαι καὶ πολυ- F
τελῆ, πολλάκις ἂν οὕτω τύχῃ καὶ ἄμορφον οὖσαν,
ὑπερβολὴ μανίας καὶ παραφροσύνης. ταὐτὸ δ᾽ οἵ

18 Βελλεροφόντης] cf. Hom. Z 166 8qq. 26 ἂν] δ᾽ à»?

846 DE CURIOSITATE.

πολυπράγμονες ποιοῦσι" πολλὰ καὶ καλὰ ϑεάματα καὶ
ἀκούσματα καὶ σχολὰς καὶ διατριβὰς παρελθόντες,
ἐπιστόλια διορύττουσιν ἀλλότρια καὶ παραβάλλουσι
γειτόνων τοίχοις τὰ dvo καὶ συμψυιϑυρίξουσιν oíxé-
ταις καὶ γυναίοις, πολλάκις μὲν οὐδ᾽ ἀκινδύνως ἀεὶ
- δ᾽ ἀδόξως.

10. Διὸ. καὶ χρήσιμον ὡς ἔνι μάλιστα πρὸς τὴν

620 ἀποτροπὴν τοῖς πολυπράγμοσιν ἡ τῶν προεγνωσμέ-

vov ἀνάμνησις. ἂν γάρ, ὥσπερ ὁ Σιμωνίδης ἔλεγε
τὰς κιβωτοὺς ἀνοίγων διὰ χρόνου τὴν μὲν τῶν μι-
σϑῶν ἀεὶ μεστὴν τὴν δὲ τῶν χαρίτων εὑρίσκειν ἀεὶ
κενήν. οὕτως ἄν τις τῆς πολυπραγμοσύνης τὴν ἀπο-
ϑήκην ἀνοίγῃ διὰ χρόνου καὶ κατασκέπτηται πολλῶν
ἀχρήστων καὶ ματαίων καὶ ἀτερπῶν γέμουσαν, ἴσως
ἂν αὐτῷ τὸ πρᾶγμα προσόταίη, φανὲν ἀηδὲς παντά-
παι καὶ φλυαρῶδες. φέρε γάρ, εἴ τις ἐπιὼν τὰ συγ-
γράμματα τῶν παλαιῶν ἐκλαμβάνοι τὰ κάκιστα τῶν
ἐν αὐτοῖς, καὶ βιβλίον ἔχοι συντεταγμένον, οἷον Ὁμη-
B ρικῶν στέχων ἀκεφάλων καὶ τραγικῶν σολοικισμῶν

καὶ τῶν ὑπ᾽ ᾿Αρχιλόχου πρὸς τὰς γυναῖκας ἀπρεπῶς zo

καὶ ἀκολάστως εἰρημένων, ἑαυτὸν παραδειγματίξον-

too" ἄρ᾽ οὐκ ἔστι τῆς τραγικῆς κατάρας ἄξιος,
“ὅλοιο ϑνητῶν ἐκλέγων τὰς συμφοράς;

καὶ ἄνευ δὲ τῆς κατάρας ἀπρεπὴς καὶ ἀνωφελὴς ὃ

ϑησαυρὸς αὐτοῦ γέμων ἀλλοτρίων ἁμαρτημάτων" 25

ὥσπερ ἡ πόλις, ἣν ἐκ τῶν κακίστων καὶ ἀναγωγο-

1 πολλὰ] πολλὰ γὰρ Slegmannus 7 τὴ»] τὴν τοῦ πά-
ϑους RH. malim τὴν ἀπὸ τοῦ πάθους 12 τις Huttenus
23 Nauck. p. 913

DE CURIOSITATE. 941

τάτων οἰκίσας 6 Φίλιππος Πονηρόπολιν προσηγό-
ρευσεν. οἷ τοίνυν πολυπράγμονες οὐ στίχων οὐδὲ
ποιημάτων, ἀλλὰ βίων ἀστοχήματα καὶ πλημμελή-
ματα καὶ σολοικιόσμοὺς ἀναλεγόμενοι καὶ συνάγοντες,

5 ἀμουσότατον καὶ ἀτερπέστατον κακῶν γραμματοφυ- O
λακεῖον τὴν ἑαυτῶν μνήμην περιφέρουσιν. ὥσπερ
οὖν ἐν Ῥώμῃ τινὲς τὰς γραφὰς καὶ τοὺς ἀνδριάντας
καὶ νὴ zx τὰ κάλλη τῶν ὠνίων παίδων καὶ γυ-
ναικῶν ἐν μηδενὶ λόγῳ τιϑέμενοι, περὶ τὴν τῶν

10 τεράτων ἀγορὰν ἀναστρέφονται, τοὺς ἀκνήμους καὶ
τοὺς γαλεάγκωνας καὶ τοὺς τριοφϑάλμους καὶ τοὺς
στρουϑοκεφάλους καταμανθϑάνοντες καὶ ξητοῦντες εἴ
τι γεγένηται

“σύμμικτον εἶδος κἀποφώλιον τέρας"

1 ἀλλ᾽ ἐὰν συνεχῶς vig ἐπάγῃ τοῖς τοιούτοις αὐτοὺς
ϑεάμασι, ταχὺ πλησμονὴν καὶ ναυτίαν τὸ πρᾶγμα
παρέξει" οὕτως oí τὰ περὶ τὸν βίον ἀστοχήματα καὶ
γενῶν αἴσχη καὶ διαστροφάς τινας ἐν οἴκοις ἀλλο-
τρίοις καὶ πλημμελείας πολυπραγμονοῦντες, τῶν Ὁ

3» πρώτων ἀναμιμνησκέτωσαν ἑαυτοὺς ὅτι χάριν καὶ
ὄνησιν οὐδεμίαν ἤνεγκε.

11. Μέγιστον μέντοι πρὸς τὴν τοῦ πάϑους ἀπο-
τροπὴν ὃ ἐθϑισμός, ἐὰν πόρρωϑεν ἀρξάμενοι γυμνά-
ξωμεν ἑαυτοὺς καὶ διδάσκωμεν ἐπὶ ταύτην τὴν ἐγκρά-

35 τειαν᾽ καὶ γὰρ ἡ αὔξησις ἔϑει γέγονε, τοῦ νοσήματος
κατὰ μικρὸν εἰς τὸ πρόσω χωροῦντος᾽ ὃν δὲ τρόπον,

14 Nauck. p. 680 καὶ ἀποφώλιον codd. mei Mad

τρέφος Nauckius. cf. Vit. Thes. c. 16 94 διδάσκωμεν
διασκῶμεν

948 ᾿ DE CURIOSITATE.

εἰσόμεϑα πὲέρὶ τῆς ἀσκήσεως ὁμοῦ διαλεγόμενοι. πρῶ-
τον μὲν οὖν ἀπὸ τῶν βραχυτάτων καὶ φαυλοτάτων
ἀρξώμεϑα. τί γὰρ χαλεπόν ἐστιν ἐν ταῖς ὁδοῖς τὰς
ἐπὶ τῶν τάφων ἐπιγραφὰς μὴ ἀναγιγνώσκειν, ἢ τί

E δυσχερὲς ἐν τοῖς περιπάτοις τὰ κατὰ τῶν τοίχων 5
γράμματα τῇ ὄψει παρατρέχειν, ὑποβάλλοντας αὖ-
τοῖς ὅτι χρήσιμον οὐδὲν οὐδ᾽ ἐπιτερπὲς ἐν τούτοις
γέγραπται ἀλλ᾽ ᾿ἐμνήσϑη᾽ ὃ δεῖνα τοῦ δεῖνος ἐπ᾽
ἀγαϑῷ καί 'φίλων ἄριστος᾽ ὅδε τις, καὶ πολλὰ τοι-
αὐτης γέμοντα φλυαρέας᾽ Q δοκεῖ μὲν οὐ βλάπτειν 1
ἀναγιγνωσκόμενα, βλάπτει δὲ λεληθότως τῷ μελέ-
την παρεμποιεῖν τοῦ ζητεῖν τὰ μὴ προσήκοντα; καὶ
καϑάπερ oí κυνηγοὶ τοὺς σκύλακας οὐκ ἐῶσιν ἐκχ-

F τρέπεσϑαι καὶ διώκειν πᾶσαν ὀδμήν, ἀλλὰ τοῖς ῥυ-
τῆρσιν ἕλκουσι καὶ ἀνακρούουσι, καϑαρὸν αὐτῶν 15
φυλάττοντες καὶ ἄκρατον τὸ αἰσϑητήριον ἐπὶ τὸ οἱ-
κεῖον ἔργον, ἵν᾽ εὐτονώτερον ἐμφύηται τοῖς ἴχνεσι

“πέλματα ϑηρείων μελέων μυκτῆρσιν ἐρευνῶν"

οὕτω δεῖ τὰς ἐπὶ πᾶν ϑέαμα καὶ πᾶν ἄκουσμα τοῦ
πολυπράγμονος ἐκδρομὰς καὶ περιπλανήσεις ἀφαιρεῖν 90
καὶ ἀντισπᾶν ἐπὶ τὰ χρήσιμα φυλάττοντας. ὥσπερ
γὰρ oí ἀετοὶ καὶ oí λέοντες ἐν τῷ περιπατεῖν συ-
στρέφουδιν εἴσω τοὺς ὄνυχας, ἵνα μὴ τὴν ἀκμὴν

621 αὐτῶν καὶ τὴν ὀξύτητα κατατρίβωσιν, οὕτω τὸ πολύ-
πραγμον τοῦ φιλομαϑοῦς ἀχμήν τινα καὶ στόμωμα s
vopífovveg ἔχειν μὴ καταναλίσχωμεν ἐν τοῖς ἀχρή-
ὅτοις μηδ᾽ ἀπαμβλύνωμεν.

6 γράμματα] ἐπιγράμματα ἢὰ 18 πέλματα Emperius:
τέρματα

DE CURIOSITATE. 849

12. Ζεύτερον τοίνυν ἐθιξώμεϑα ϑύραν παριόντες
ἀλλοτρίαν μὴ βλέπειν εἴσω μηδὲ τῶν ἐντὸς ἐπιδράτ-
τεῦσϑαι τῇ ὄψει καθάπερ χειρὶ τῇ περιεργίᾳ, ἀλλὰ
τὸ τοῦ Ξενοκράτους ἔχωμεν πρόχειρον, ὃς ἔφη μηδὲν
' 5 διαφέρειν τοὺς πόδαρ ἢ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς ἀλλο- -
τρίαν οἰκίαν τυϑέναι" οὔτε γὰρ δίκαιον οὔτε καλόν,
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἡδὺ τὸ ϑέαμα.

“δύσμορφα μέντοι τἄνδον εἰσιδεῖν. ξένε"

τὰ γὰρ πολλὰ τοιαῦτα τῶν ἐν ταῖς οἰκίαις, δκευά-
10 Qux κείμενα καὶ ϑεραπαινίδια καϑεξόμενα καὶ Gxov- B
δαῖον οὐδὲν οὐδ᾽ ἐπιτερπές. ἡ δὲ συνδιαστρέφουσα
τὴν ψυχὴν παράβλεψις αὕτη καὶ παρατόξευσις αἰσχρὰ
καὶ τὸ ἔϑος uoy9moóv: ó μὲν γὰρ Διογένης ϑεα-
σάμενος εἰσελαύνοντα τὸν ὀλυμπιονέκην Διώξιππον
16 ἐφ᾽ ὅρματος. καὶ γυναικὸς εὐμόρφου ϑεωμένης τὴν
πομπὴν. ἀποσπάσαι τὰς ὄψεις μὴ δυνάμενον ἀλλ᾽
ὑποβλέποντα καὶ παρεπιστρεφόμενον, 'Óógüv' ^ εἶπε
τὸν ἀϑλητὴν ὑπὸ παιδισκαρίου τραχηλιξόμενον:᾽
τοὺς δὲ πολυπράγμονας ἴδοις ἂν ὑπὸ παντὸς ὁμοίως
3:0 ϑεάματος τραχηλιξομένους καὶ περιαγομένους, ὅταν
ἔϑος καὶ μελέτη γένηται τῆς ὕψεως αὐτοῖς παντα-
χοῦ διαφορουμένης. δεῖ δ᾽, ὡς οἶμαι, μὴ καϑάπερ Ο
ϑεράπαιναν ἀνάγωγον ἔξω ῥέμβεσθϑαι τὴν αἴσϑη-
όιν, ἀλλ᾽ ἀποπεμπομένην ὑπὸ τῆς ψυχῆς ἐπὶ τὰ
35 πράγματα συντυγχάνειν αὐτοῖς ταχὺ καὶ διαγγέλ-
λειν" εἶτα πάλιν κοσμίως ἐντὸς εἶναι τοῦ λογισμοῦ

8 τῇ ὄψει) del. R 8 Nauck. p. 617. Kock. 8 p. 613
21 malum πανταχοῖ

850 DE CURIOSITATE.

καὶ προσέχειν αὐτῷ. νῦν δὲ συμβαίνει τὸ τοῦ
Σοφοκλέους

“ἔπειτα δ᾽ Αἰνιᾶνος ἀνδρὸς ἄστομοι
πῶλοι βίᾳ φοροῦσιν .᾽
α μὴ τυχοῦσαι παιδαγωγίας ὥσπερ ἐλέγομεν ὀρθῆς 5
μηδ᾽ ἀσκήσεως αἰσϑήσεις προεχτρέχουσαι καὶ συν-
Ὁ εφελκόμεναι πολλάκις εἰς ἃ μὴ δεῖ καταβάλλουσι
τὴν διάνοιαν. ὅϑεν ἐκεῖνο μὲν ψεῦδός ἔστι, τὸ Ζίη-
μόκριτον ἑκουσίως σβέδαι τὰς ὄψεις ἀπερεισάμενον
εἰς ἔσοπτρον πυρωϑέν. καὶ τὴν ἀπ᾿ αὐτοῦ ἀνάκλα- 10
6v δεξάμενον, ὅπως μὴ παρέχωσι θόρυβον τὴν
διάνοιαν ἔξω καλοῦσαι πολλάκις, ἀλλ’ ἐῶσιν ἔνδον
οἰκουρεῖν καὶ διατρίβειν πρὸς τοῖς νοητοῖς, ὥσπερ
παρόδιονι ϑυρίδες ἐμφραγεῖδαι᾽ τοῦτο μέντοι παν-
τὸς μᾶλλον ἀληϑές ἐστιν, ὅτι τὴν αἴσθησιν ὀλέγα 15.
κινοῦσιν οἱ πλεῖστα τῇ διανοίᾳ χρώμενοι. καὶ γὰρ
τὰ μουσεῖα πορρωτάτω τῶν πόλεων ἱδρύσαντο, καὶ
τὴν νύκτα προσεῖπον ᾿εὐφρόνην᾽ μέγα πρὸς εὕρεσιν
E τῶν ξητουμένων καὶ σκέψιν ἡγούμενοι τὴν ἡσυχέαν
καὶ τὸ ἀπερίσπαστον. 90
18. ᾿Δλλὰ μὴν οὐδ᾽ ἐκεῖνο χαλεπὸν καὶ δύσκο-
λον, ἀνθρώπων λοιδορουμένων ἐν ἀγορᾷ καὶ κακῶς
λεγόντων ἀλλήλους μὴ προσελϑεῖν᾽ ἢ συνδρομῆς ἐπί
τι πλειόνων γενομένης μεῖναι καϑήμενον᾽ ἐὰν δ᾽
ἀκρατῶς ἔχῃς, ἀπελθεῖν ἀναστάντα' χρηστοῦ μὲν 535
γὰρ οὐδενὸς τοῖς πολυπραγμονοῦσιν ἀναμίξας σεαυ-
τὸν ἀπολαύσεις, μεγάλα δ᾽ ὠφεληϑήσῃ τὸ πολύ-

2 Σοφοκλέους] Electr. 724 4 φέρουσιν Sophocles
ὅ ἐλέγομεν HR: λέγομεν 11 malim δεξάμενον ἀνάκλασιν

DE CURIOSITATE. 351

πραγμον ἀποστρέψας βίᾳ καὶ κολούσας ὑπακούειν
τῷ λογισμῷ συνεϑιξόμενον. ἐκ δὲ τούτου μᾶλλον EF
ἐπιτείνοντα τὴν ἄσκησιν ὀρθῶς ἔχει καὶ ϑέατρον

᾿ ἀκροάματος εὐημεροῦντος παρελϑεῖν,. καὶ φίλους ἐπ᾽

5 ὀρχηστοῦ τινος ἢ κωμῳδοῦ ϑέαν παραλαμβάνοντας
διώσασϑαι, καὶ βοῆς iv σταδίῳ γενομένης ἢ ἱππο-
δρόμῳ μὴ ἐπιστραφῆναι. καϑάπερ γὰρ ὃ Σωχράτης
παρήνει φυλάττεσθαι τῶν βρωμάτων ὅσα μὴ πει-
νῶντας ἐσϑίειν ἀναπείθει, καὶ τῶν πωμάτων ὅσα

1 πίνειν μὴ διψῶντας" οὕτω χρὴ καὶ ἡμᾶς τῶν ϑεα-
μάτων καὶ ἀκουσμάτων φυλάττεσθαι καὶ φεύγειν
ὅσα κρατεῖ καὶ προσάγεται τοὺς μηδὲν δεομένους.
ὁ 0$ Κῦρος οὐκ ἐβούλετο τὴν Πάνϑειαν ἰδεῖν, ἀλλὰ
τοῦ ᾿ἀράσπου λέγοντος ὡς ἄξιον θέας sig τὸ τῆς

15 γυναικὸς εἶδος. ᾿οὐχοῦν᾽ ἔφη "διὰ τοῦτο μᾶλλον 622
αὐτῆς ἀφεκτέον᾽ εἰ γὰρ ὑπὸ σοῦ πεισϑεὶς ἀφικοί-
μην πρὸς αὐτήν, ἴσως ἄν us πάλιν ἀναπείδειεν αὕτη
καὶ μὴ σχολάξοντα φοιτᾶν ϑεᾶσϑαί τὲ καὶ παρακα-
ϑῆσϑαι προέμενον πολλὰ τῶν δπουδῆς ἀξίων.᾽ ὁμοίως

20 οὐδ᾽ ᾿4λέξανδρος εἰς ὄψιν ἦλϑε τῆς ΖΙαρείου γυναι-
κὸς ἐκπρεπεστάτης εἶναι λεγομένης ἀλλὰ πρὸς τὴν
μητέρα φοιτῶν αὐτῆς πρεσβῦτιν οὖσαν, οὐχ ὑπέ-
μξινε τὴν νέαν καὶ καλὴν ἰδεῖν. ἡμεῖς δὲ τοῖς φο-
θείοις τῶν γυναικῶν ὑποβάλλοντες τοὺς ὀφθαλμοὺς

25 καὶ τῶν ϑυρίδων ἐκκρεμαννύντες, οὐδὲν ἁμαρτάνειν B
δοκοῦμεν οὕτως ὀλισϑηρὰν καὶ ῥευστὴν εἰς ἅπαντα
τὴν πολυπραγμοσύνην ποιοῦντες.

9 πωμάτων *: πομάτων 18 Κῦρος κέ] Xen. Cyrop.
ὅ, 18 17 αὕτη ": αὐτὴ

9052 DE CUBIOSITATE.

14. Ἔστι τοίνυν καὶ πρὸς δικαιοσύνην ἄσκησις,
ὑπερβῆναί ποτε λῆμμα δίκαιον, ἵνα πόρρω τῶν ἀδέ-
κων ἐθίσῃς σεαυτὸν εἷναι" καὶ πρὸς σωφροσύνην
ὁμοίως, ἀποσχέσϑαι ποτὲ γυναικὸς ἰδίας, ἵνα μηδέ-
ποτε κινηϑῇς ὑπ᾽ ἀλλοτρίας. τοῦτο δὴ τὸ ἔθος ἐπά- 5
yov τῇ πολυπραγμοσύνῃ πειρῶ καὶ τῶν ἰδίων ἔνικχ
παρακοῦσαί ποτε καὶ παριδεῖν καί, βουλομένου τινὸς
ἀγγεῖλαί τι τῶν ἐπὶ τῆς οἰκίας, ὑπερβαλέσϑαι, καὶ
λόγους περὶ σοῦ λελέχϑαι δοχοῦντας ἀπώσασθαι.
καὶ γὰρ τὸν Οἰδίποδα τοῖς μεγίστοις κακοῖς ἡ περε- 10

C εργία περιέβαλε᾽ ξητῶν γὰρ ἑαυτὸν ὡς οὐκ ὄντα
Κορίνϑιον ἀλλὰ ξένον, ἀπήντησε τῷ “αΐῳ, καὶ τοῦ-
τον ἀνελὼν καὶ τὴν μητέρα λαβὼν ἐπὶ τῇ βασιλείᾳ
γυναῖκα καὶ δοκῶν εἶναι μακάριος πάλιν ἑαυτὸν
ἐζήτει. καὶ τῆς γυναικὸς οὐκ ἐώσης, ἔτι μᾶλλον i5
ἤλεγχε τὸν συνειδότα γέροντα, πᾶσαν προσφέρων
ἀνάγκην. τέλος δὲ τοῦ πράγματος ἤδη περιφέροντος
αὐτὸν τῇ ὑπονοίᾳ καὶ τοῦ γέροντος ἀναβοήσαντος

“οἶμον πρὸς αὐτῷ γ᾽ εἰμὶ τῷ δεινῷ λέγειν,᾽
ὅμως ἐξημμένος ὑπὸ τοῦ πάϑους καὶ σφαδάξων Ὁ
ἀποκρένεται

e κἄ

κἄγωγ᾽ ἀκούειν" ἀλλ᾽ ὅμως ἀκουστέον."

D οὕτω τίς ἐστι γλυκύπικρος καὶ ἀκατάσχετος ὃ τῆς
πολυπραγμοσύνης γαργαλιόμός, ὥσπερ ἕλκος αἰμάσ-
60v ἑαυτόν, ὅταν ἀμύσσηται. ὃ δ᾽ ἀπηλλαγμένος 55

1 δικαιοσύνην Madvigius: δικαιοσύνης 19. 22 Soph.
OR 1169. 1170

DE CURIOSITATE. 958

τῆς νόσου ταύτης καὶ φύσει πρᾶος, ἀγνοήσαρ τι
τῶν δυσχερῶν εἴποι ἄν
“ὦ πότνια λήϑη τῶν κακῶν, óg εἶ σοφή.᾽

15. Διὸ καὶ πρὸς ταῦτα συνεϑιστέον αὑτούς,

5 ἐπιστολὴν κομισϑεῖσαν μὴ ταχὺ μηδὲ κατεσπευσμέ-
vog λῦσαι, καϑάπερ οἵ πολλοὶ ποιοῦσιν, ἂν cl χεῖ-
ρες βραδύνωσι, τοῖς ὀδοῦσι τοὺς δεσμοὺς διαβιβρώ-
ὅκοντεφ᾽ ἀγγέλου ποϑὲν ἥκοντος, μὴ προσδραμεῖν
μηδ᾽ ἐξαναστῆναι" φίλου τινὸς εἰπόντος "ἔχω σοί τι

3 C.

10 καινὸν εἰπεῖν πρᾶγμα᾽ “μᾶλλον, εἴ τι χρήσιμον ἔχεις E

ἢ ὠφέλιμον. ἐμοῦ ποτ’ ἐν Ῥώμῃ διαλεγομένου,
“Ῥούστικος ἐκεῖνος, ὃν ὕστερον ἀπέχτεινε Ζομετιανὸς
τῇ δόξῃ φϑονήδας, ἠκροᾶτο, καὶ διὰ μέσου στρατιώ-
της παρελθὼν ἐπιστολὴν αὐτῷ Καίσαρος ἐπέδωκε"
15 γενομένης δὲ σιωπῆς κἀμοῦ διαλιπόντος, ὅπως ἀνα-
γνῷ τὴν ἐπιστολήν, οὐκ ἠθέλησεν οὐδ᾽ ἔλυδε πρό-
τερον ἢ διεξελθεῖν dul τὸν λόγον καὶ διαλυϑῆναι
τὸ ἀκροατήριον᾽ ἐφ’ ᾧ πάντες ἐθαύμασαν τὸ βάρος
τἀνδρός. ὅταν δέ τις οἷς ἔξεστι τρέφων τὸ πολύ-
30 πραγμον, ἰσχυρὸν ἀπεργάσηται καὶ βίαιον, οὐκέτι
ῥαδίως. πρὸς ἃ κεκώλυται φερομένου διὰ συνήϑειαν,
κρατεῖν δυνατός ἐστιν" ἀλλ᾽ ἐπιστόλια παραλύουσιν
οὗτοι φίλων, συνεδρίοις ἀπορρήτοις ἑαυτοὺς παρεμ-
βάλλουσιν, ἱερῶν, ἃ μὴ ϑέμις δρᾶν, γίγνονται ϑεα-
86 ταί, τόπους ἀβάτους πατοῦσι, πράγματα καὶ λόγους

βασιλικοὺς ἀνερευνῶσι.
16. Καίτοι γε τοὺς τυράννους. οἷς ἀνάγκη πάντα

2 ἄν] νὴ Δί᾽ &»? — 3 Eur. Or. 218 10 εἴ τι] εἰπεῖν
εἴ τιῦ 19 τἀνδρός *: τοῦ ἀνδρός
Plutarchi Moralia. Vol III. 23

F

8δά DE CURIOSITATE.

γιγνώσκειν, ἐπαχϑεστάτους ποιεῖ τὸ τῶν λεγομένων
ὥτων καὶ προδσαγωγέων γένος. ὠτακουστὰς μὲν οὖν
πρῶτος ἔσχεν ὃ νέος 4]αρεῖος ἀπιστῶν ἑαυτῷ καὶ πάν-

528 τας ὑφορώμενος καὶ δεδοικώς" τοὺς δὲ προσαγωγί-

δας oí Ζιονύσιοι τοῖς Συρακοσίοις κατέμιξαν᾽ ὅϑεν 5

ἐν τῇ μεταβολῇ τῶν πραγμάτων τούτους πρώτους οἵ
Συρακόσιοι συλλαμβάνοντες ἀπετυμπάνιξον. καὶ γὰρ
τὸ τῶν συκοφαντῶν γένος ἐκ τῆς τῶν πολυπραγμό-
vov φρατρίας καὶ ἑστίας ἐστίν. ἀλλ᾽ οἱ μὲν συκο-
φάνται ξητοῦσιν, εἴ τις ἢ βεβούλευται κακὸν ἢ πε-
ποίηκεν᾽ oí δὲ πολυπράγμονες καὶ τὰς ἀβουλήτους
ἀτυχίας τῶν πέλας ἐλέγχοντες εἰς μέσον ἐκφέρουσι.
“λέγεται δὲ καὶ τὸν ἀλιτήριον ἐκ φιλοπραγμοσύνης
κατονομασϑῆναι τὸ πρῶτον" λιμοῦ γὰρ ὡς ἔοικεν
᾿ϑηναίοις ἰσχυροῦ γενομένου, καὶ τῶν ἐχόντων πυ-
B ρὸν εἰς μέσον οὐ φερόντων ἀλλὰ κρύφα καὶ νύχτωρ
ἐν ταῖς οἰκέχις ἀλούντων, περιιόντες ἐτήρουν τῶν
μύλων τὸν ψόφον εἶτ᾽ * ἀλιτήριοι᾽ προσηγορεύϑησαν.
ὁμοίως δὲ καὶ τῷ συκοφάντῃ τοὔνομα γεγενῆσθαι"
κεκωλυμένου γὰρ ἐκφέρειν τὰ σῦκα, μηνύοντες καὶ
φαίνοντες τοὺς ἐξάγοντας ἐκλήϑησαν “συκοφάνται.
καὶ τοῦτ᾽ οὖν οὐκ ἄχρηστόν ἐστιν ἐννοεῖν τοὺς πολυ-
πράγμονας, ὕπως αἰσχύνωνται τὴν πρὸς τοὺς μιδου--
μένους μάλιστα καὶ δυσχεραινομένους ὁμοιότητα καὶ
συγγένειαν τοῦ ἐπιτηδεύματος.

ὅ Συρακοσίοις hic et infra *: συρακουσίοις 10 rig]
τί vig?

20

IIEPI ΦΙΛΟΠΛΟΥΤΊΑΣ.

1. Ἱππόμαχος ὁ ἀλείπτης, ἐπαινούντων τινῶν

ἄνθρωπον εὐμήχη καὶ μακρὰς ἔχοντα χεῖρας ὡς Ὁ

πυκχτικόν, “εἴπερ᾽ ἔφη ᾿καϑελεῖν ἔδει τὸν στέφανον
κρεμάμενον. τοῦτ᾽ ἔστιν εἰπεῖν πρὸς τοὺς τὰ καλὰ

5 χωρία καὶ τὰς μεγάλας οἰκίας καὶ τὸ πολὺ ἀργύριον
ὑπερεκπεπληγμένους καὶ μακαρίξοντας, “εἴ γ᾽ ἔδει
πωλουμένην πρίασϑαι τὴν εὐδαιμονίαν. καίτοι πολ-
λοὺς ἂν εἴποι tug, ὅτι μᾶλλον ἐθέλουσι πλουτεῖν
καὶ κακοδαιμονοῦντες ἢ μακάριοι γενέσϑαι δόντες

10 ἀργύριον. ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι ys χρημάτων ὥνιον ἀλυ-
πία, μεγαλοφροσύνη, εὐστάϑεια, ϑαρραλεότης, αὐτάρ-
κεια" τῷ πλουτεῖν οὐκ ἔνεστι τὸ πλούτου καταφρονεῖν
οὐδὲ τῷ τὰ περιττὰ κεκτῆσϑαι τὸ μὴ δεῖσϑαι τῶν
περιττῶν.

15 9. Τίνος οὖν ἀπαλλάττει τῶν ἄλλων κακῶν ὃ
πλοῦτος, εἰ μηδὲ φιλοπλουτίας; ἀλλὰ ποτῷ μὲν ἔσβε-
ὅαν τὴν τοῦ ποτοῦ ὄρεξιν καὶ τροφῇ τὴν τῆς τρο-
φῆς ἐπιϑυμίαν ἠκέδαντο" κἀκεῖνος ὁ λέγων

“δὸς χλαῖναν Ἱππώνακτι, κάρτα γὰρ ῥιγῶ,

20 πλειόνων ἐπιφερομένων δυσανασχετεῖ καὶ διωϑεῖται"

φιλαργυρίαν δ᾽ οὐ σβέννυσιν ἀργύριον οὐδὲ χρυ-

19 cf. Bergk. 2 p. 469
23*

356 DE CUPIDITATE

O(ov, οὐδὲ πλεονεξία παύεται κτωμένη τὸ πλέον.
ἀλλ᾽ ἔστιν εἰπεῖν πρὸς τὸν πλοῦτον ὥσπερ ἰατρὸν
ἀλαξόνα
ἱτὸ φάρμακόν δου τὴν νόσον μείξω ποιεῖ" ἢ
F ἄρτου δεομένους καὶ οἴκου καὶ σκέπης μετρίας καὶ 5
τοῦ τυχόντος ὄψου παραλαβὼν ἐμπέπληκεν ἐπιϑυ-
μίας χρυσοῦ καὶ ἀργύρου καὶ ἐλέφαντος καὶ σμα-
ράγδων καὶ κυνῶν καὶ ἵππων, εἰς χαλεπὰ καὶ σπάνια
καὶ δυσπόριστα καὶ ἄχρηστα μεταϑεὶς ἐκ τῶν ἄναγ-
καίων τὴν ὄρεξιν. ἐπεὶ τῶν γ᾽ ἀρκούντων οὐδεὶς ο΄.
πένης ἐστίν: οὐδὲ δεδάνειστάι πώποτ᾽ ἄνθρωπος
ἀργύριον, ἵν᾽ ἄλφιτα πρίηται ἢ τυρὸν ἢ ἄρτον ἢ
ἐλαίας" ἀλλὰ τὸν μὲν οἰκία πολυτελὴς χροεωφειλέτην
594 πεποίηκξ, τὸν δ᾽ ὁμοροῦν ἐλαιόφυτον, τὸν δὲ σι-
τῶνες ἀμπελῶνες, ἄλλον ἡμίονοι Γαλατικαί, ἄλλον i5
ἵπποι ξυγοφόροι
κείν᾽ ὄχεα κροτέοντες᾽
ἐνσεσείκασιν εἰς βάραϑρον συμβολαίων καὶ τόκων
καὶ ὑποθϑηκῶν. εἶϑ᾽ ὥσπερ oí πίνοντες μετὰ τὸ μὴ
διψῆν ἢ ἐσθίοντες μετὰ τὸ μὴ πεινῆν καὶ ὅσα δὲι- τ
ψῶντες ἢ πεινῶντες ἔλαβον προσδεξεμοῦσιν, οὕτως
oí τῶν ἀχρήστων ἐφιέμενοι καὶ περιττῶν οὐδὲ τῶν
ἀναγκαίων κρατοῦσιν. οὗτοι μὲν οὖν τοιοῦτοι.
8. Τοὺς δὲ μηδὲν ἀποβάλλοντας ἔχοντας δὲ πολλὰ
πλειόνων δ᾽ ἀεὶ δεομένους ἔτι μᾶλλον θαυμάσειεν s»
ἄν τις τοῦ ᾿Δριστίππον μεμνημένος. ἐκεῖνος γὰρ

2 ὥσπερ] i e. ὥσπερ πρὸς 4 Kock. 8 p. 494
17 Hom. O 453

DIVITIARUM. 351

εἰώϑει λέγειν, ὅτι πολλὰ μέν τις ἐσθίων πολλὰ δὲ B
πίνων πληρούμενος δὲ μηδέποτε, πρὸς τοὺς ἑατροὺς
βαδίξει καὶ πυνθάνεται τί τὸ πάϑος καὶ τίς ἡ διά-
ϑεσις καὶ πῶς ἂν ἀπαλλαγείη" εἰ δέ τις ἔχων πέντε
5 κλίνας δέκα ξητεῖ, καὶ κεκτημένος δέκα τραπέξας
ἑτέρας συνωνεῖται τοσαύτας, καὶ χωρίων πολλῶν
παρόντων καὶ ἀργυρίου, οὐ γίγνεται μεστὸς ἀλλ᾽
ἐπ᾽’ ἄλλα συντέταται καὶ ἀγρυπνεῖ καὶ ἀπλήρωτός
ἐστι πάντων. οὗτος οὐκ οἴεται δεῖσθαι τοῦ ϑερα-
1 πεύσοντος καὶ δείξοντος ἀφ᾽ ἧς αἰτίας τοῦτο πέ-
πονϑε. καίτοι τῶν διψώντων τὸν μὲν οὐ πεπωκότα
προσδοκήσειδν ἄν τις ἀπαλλαγήσεσθαι πιόντα τοῦ
διψῆν, τὸν δὲ πίνοντα συνεχῶς καὶ μὴ παυόμενον C
οὐ πληρώσεως ἀλλὰ καϑάρδσεως οἰόμεϑα δεῖσθαι"
15 καὶ κελεύομεν ἐμεῖν, ὡς οὐχ ὑπ᾽ ἐνδείας ὀχλούμενον
ἀλλά τινος δριμύτητος ἢ ϑερμότητος αὐτῷ παρὰ
φύσιν ἐνούσης" οὐχοῦν καὶ τῶν ποριξόντων ὁ μὲν
ἐνδεὴς καὶ ἄπορος παύσεται ἴσως ἑστίαν κτησάμενος
ἢ ϑησαυρὸν εὑρών, ἢ qgíAov βοηϑήσαντος ἐκτίσας
:0 καὶ ἀπαλλαγεὶς τοῦ δανειστοῦ" τὸν δὲ πλείω τῶν
ἱκανῶν ἔχοντα καὶ πλειόνων ὀρεγόμενον οὐ χρυσίον
ἐστὶν οὐδ᾽ ἀργύριον τὸ ϑεραπεῦον οὐδ᾽ ἵπποι καὶ
πρόβατα καὶ βόες, ἀλλ᾽ ἐκβολῆς δεῖται xol καϑαρ- Ὁ
μοῦ. πενία γὰρ οὐκ ἔστιν ἀλλ᾽ ἀπληστία τὸ πάϑος
35 χὐτοῦ καὶ φιλοπλουτία, διὰ χρίσιν φαύλην καὶ ἀλό-
γιστον ἐνοῦσα" ἣν ἂν μή τις ἐξέληται τῆς ψυχῆς

17 ποριζόντων] ποριξομένων R. paulo post p. 368 lin. 7
recte dicitur τῷ πορισμῷ προστετηκότα 18 ἴσως παύσ.
πτησ. ἑστίαν. 94 cf. Kock. 8 p. 494

358 DE CUPIDITATE

ὥσπερ ἕξλμιγγα πλατεῖαν, οὐ παύσονται δεόμενοι τῶν
περιττῶν, τουτέστιν ἐπιϑυμοῦντες ὧν οὐ δέονται.
4. Ὅταν ἰατρὸς πρὸς ἄνϑρωπον εἰσελϑὼν ἐρριμ-
μένον ἐν τῷ κλινιδίῳ καὶ στένοντα καὶ μὴ βουλό-
μενον τροφὴν λαβεῖν, ἅψηται καὶ ἀνακρίνῃ καὶ εὕρῃ
ἡ πυρέττοντα, ᾿ψυχικὴ νόσος᾽ ἔφη καὶ ἀπῆλϑεν᾽"
οὐκοῦν καὶ ἡμεῖς ὅταν ἴδωμεν ἄνδρα τῷ πορισμῷ
E προστετηκότα καὶ τοῖς ἀναλώμασιν ἐπιστένοντα καὶ
μηδενὸς εἰς χρηματισμὸν συντελοῦντος αἰσχροῦ μηδ᾽
ἀνιαροῦ φειδόμενον, oixíag δ᾽ ἔχοντα καὶ χώρας καὶ ᾿ὸὸ
ἀγέλας καὶ ἀνδράποδα σὺν ἱματίοις, τί φήσομεν τὸ |
πάϑος εἶναι τἀνθρώπου ἢ πενίαν ψυχικήν; ἐπεὶ
τήν γε χρηματικήν, ὥς φησιν ὃ Μένανδρος, εἷς ἂν
φίλος ἀπαλλάξειεν εὐεργετήσας" τὴν δὲ ψυχικὴν
ἐχείνην οὐκ ἂν ἐμπλήσειαν ἅπαντες οὔτε ξῶντες 15
οὔτ᾽ ἀποθανόντες. ὅϑεν εὖ πρὸς τούτους λέλεκται
ὑπὸ τοῦ Σόλωνος

'xAovrov δ᾽ οὐδὲν τέρμα πεφασμένον ἀνθρώποισιν.

σι

F ἐπεὶ τοῖς γε νοῦν ἔχουσιν ὃ τῆς φύσεως πλοῦτος
ὥρισται καὶ τὸ τέρμα πάρεστι τῆς χρείας καϑάπερ s
κέντρῳ καὶ διαστήματι περιγραφόμενον. ἀλλὰ καὶ
τοῦτο τῆς φιλαργυρίας ἴδιον' ἐπιϑυμία γάρ ἐστι
μαχομένη πρὸς τὴν αὑτῆς πλήρωσιν" αἱ δ᾽ ἄλλαι
καὶ συνεργοῦσιν᾽" οὐδεὶς γοῦν ἀπέχεται χρήσεως ὄψου
διὰ φιλοψίαν οὐδ᾽ οἴνου δι’ οἰνοφλυγίαν, ὡς yon- s
μάτων ἀπέχονται διὰ φιλοχρηματίαν. καίτοι πῶς

1 ἕλμιγγα πλατεῖαν (ἔλμινϑα πλατεῖαν Hauptius) scripsi:

ἔλιγμα πλάγιον 18 Μένανδρος] Kock. 3 p. 308 18 Bergk. 3
p.46 24 γρήσεως M: γρηστὸς

DIVITIARUM. 359

οὐ μανικὸν οὐδ᾽ οἰχτρὸν τὸ πάϑος, εἴ τις ἱματίῳ
μὴ χρῆται διὰ τὸ ῥιγοῦν μηδ᾽ ἄρτῳ διὰ τὸ πεινῆν
μηδὲ πλούτῳ διὰ τὸ φιλοπλουτεῖν; ἀλλ᾽ ἐν τοῖς
Θρασωνίδου κακοῖς ἐστιν'

δ “παρ᾽ ἐμοὶ γὰρ ἔστιν ἔνδον, ἔξεστιν δέ uo, — 526
καὶ βούλομαι τοῦϑ᾽ ὡς ἂν ἐμμανέστατα
ἐρῶν Tig, οὐ ποιῶ δέ"
κατακλείσας δὲ πάντα καὶ κατασφραγισάμενος, καὶ
παραριϑμήσας τοκισταῖς καὶ πραγματευταῖς, ἄλλα
10 συνάγω καὶ διώκω" καὶ ξυγομαχῶ πρὸς τοὺς oixé-
τας πρὸς τοὺς γεωργοὺς πρὸς τοὺς χρεώστας"
“Ἄπολλον, ἀνθρώπων τίν᾽ ἀϑλιώτερον
ἑόρακας ἢ ἐρῶντα δυσποτμώτερον:;᾽
5. Ὁ Σοφοκλῆς ἐρωτηϑείς, εἰ δύναται γυναικὶ
15 πλησιάξειν, “εὐφήμει, ἄνϑρωπε᾽ εἶπεν ᾿ ἐλεύϑερος γέ-
yova, λυττῶντας καὶ ἀγρίους δεσπότας διὰ τὸ γῆρας
ἀποφυγών. χάριεν γὰρ ἅμα ταῖς ἡδοναῖς συνεκλι-
πεῖν τὰς ἐπιϑυμίας, ἃς μήτε ἄνδρα φησὶν 4Axatog B
διαφυγεῖν μήτε γυναῖχα. τοῦτο δ᾽ οὐχ ἔστιν ἐπὶ
20 τῆς φιλοπλουτίας᾽ ἀλλ᾽ ὥσπερ βαρεῖα καὶ πικρὰ δέ-
ὅποινα κτᾶσϑαι μὲν ἀναγκάξει χρῆσϑαι δὲ κωλύει,
καὶ τὴν μὲν ἐπιϑυμίαν ἐγείρει τὴν δ᾽ ἡδονὴν ἀφαι-
ρεῖται. τοὺς μὲν οὖν 'Ροδίους ὁ Στρατόνικος ἐπέ-
σκωπτεν εἰς πολυτέλειαν, οἰκοδομεῖν μὲν ὡς ἀϑα-
35 νάτους λέγων ὀψωνεῖν δ᾽ ὡς ὀλιγοχρονίους᾽ οἵ δὲ
ὅ Kock. 8 p. 98 ἔξεστιν δέ : ἔξεστι 12 Kock. 8
p.98 &vOgoxóv τιν᾽ Naberus 14 εἶ] εἰ ἔτι Herwerdenus,

coll. Plat. Rep. p. 8290 18 ᾿Δ4λκαῖος] Bergk. 8 p. 183. 19
malim ἔστιν εἰπεῖν

860 DE CUPIDITATE

φιλάργυροι κτῶνται μὲν ὡς πολυτελεῖς χρῶνται δ᾽
ὡς ἀνελεύϑεροι, καὶ τοὺς μὲν πόνους ὑπομένουσι
τὰς δ᾽ ἡδονὰς οὐκ ἔχουσιν. ὁ γοῦν Ζ΄ημάδης ἐπι-
C στὰς ἀριστῶντί ποτε Φωχίωνι καὶ θεασάμενος αὐτοῦ
τὴν τράπεζαν αὐστηρὰν καὶ λιτήν, ᾿ϑαυμάξω σ᾽ ὦ
Φωκίων᾽ εἷπεν ὅτι οὕτως ἀριστᾶν δυνάμενος πολι-
τεύῃ. αὐτὸς γὰρ εἰς τὴν γαστέρα ἐδημαγώγει, καὶ
τὰς ᾿ϑήνας μικρὸν ἡγούμενος τῆς ἀσωτίας ἐφόδιον
ἐκ τῆς Μακεδονίας ἐπεσιτίξετο" καὶ διὰ τοῦτ᾽ ᾿άντί-
πατρος εἶπε ϑεασάμενος αὐτὸν γέροντα ᾿καϑάπερ 1
ἱερείου διαπεπραγμένου μηδὲν ἔτι λοιπὸν ἢ τὴν
γλῶσσαν εἶναι καὶ τὴν κοιλίαν. σὲ δ᾽ οὐκ ἄν τις,
ὦ κακόδαιμον, ϑαυμάσειεν, εἰ δυνάμενος οὕτω ξῆν
ἀνελευϑέρως καὶ ἀπανθρώπως καὶ ἀμεταδότως καὶ
D πρὸς φέλους ἀπηνῶς καὶ πρὸς πολίτας ἀφιλοτίμως,
κακοπαϑεῖς καὶ ἀγρυπνεῖς καὶ ἐργολαβεῖς καὶ κληρο-
νομεῖς καὶ ὑποπίπτεις τηλικοῦτον ἔχων τῆς ἀπραγ-
μοσύνης ἐφόδιον, τὴν ἀνελευϑερίαν; Βυξάντιόν τινα
λέγουσιν ἐπὶ δυσμόρφῳ γυναικὶ μοιχὸν εὑρόντ᾽ si-
πεῖν, “ὦ ταλαίπωρε, τίς ἀνάγκη; δσαπραγόρα προῖξ.ἢ so
ἄγε σὺ κυκᾷς ὑφάπτεις, ὦ πόνηρε, τοὺς βασιλεῖς
πορίξεσϑαι δεῖ τοὺς ἐπιτρόπους τῶν βασιλέων τοὺς
ἐν ταῖς πόλεσι πρωτεύειν καὶ ἄρχειν ἐθέλοντας"
ἐχείνοις ἀνάγκη διὰ τὴν φιλοτιμίαν καὶ ἀλαξονείαν
καὶ τὴν κενὴν δόξαν ἑστιῶσιν χαριξομένοις δορυ- ss
E φοροῦσι δῶρα πέμπουσι, στρατεύματα τρέφουσι μονο-

σι

μὰ

δ

20 τίς ἀνάγκη -- --- ὑφάπτεις] in Symbolis coniece-
ram: τίς ἀνάγκα σά; παραγόρα προῖξ ἐμά γε. ἃ δὲ σὺ κλείσας
φυλάττεις 36 δορυφοροῦσι] δορυφόρους ἔχουσι Madvigius

DIVITIARUM. 361

μάχους ὠνουμένοιρ᾽ σὺ δὲ τοσαῦτα πράγματα συγχεῖς
καὶ ταράττεις καὶ
ἱστροβεῖς σεαυτόν, κοχλίου βίον ξῶν᾽
διὰ τὴν μικρολογίαν, καὶ τὰ δυσχερῆ πάνϑ᾽ ὑπο-
5 μένεις οὐδὲν εὖ πάσχων, ὥσπερ ὄνος βαλανέως. ξύλα
καὶ φρύγανα κατακομίξων, ἀεὶ καπνοῦ τε καὶ τέφρας
ἀναπιμπλάμενος λουτροῦ δὲ μὴ μετέχων μηδ᾽ ἀλέας
μηδὲ καϑαριότητος.
6. Καὶ ταῦτα πρὸς τὴν ὀνώδη καὶ μυρμηκώδη
19 λέγω ταύτην φιλοπλουτίαν. ἑτέρα δ᾽ ἐστὶν ἡ ϑηριώ-
δης, συκοφαντοῦσα καὶ κληρονομοῦσα καὶ παραλογι-
ξομένη καὶ πολυπραγμονοῦσα καὶ φροντέξουσα καὶ Ε
ἀριϑμοῦσα τῶν φίλων ἔτι πόσοι ξῶσιν, εἶτα πρὸς
μηδὲν ἀπολαύουσα τῶν πανταχόϑεν προσποριξομέ-
15 yov. ὥσπερ οὖν ἐχίδνας καὶ κανϑαρίδας καὶ φα-
λάγγια μᾶλλον προβαλλόμεϑα καὶ δυσχεραίνομεν ἄρ-
κτῶν καὶ λεόντων, ὅτι κτείνει καὶ ἀπόλλυσιν ἀνϑρώ-
πους μηδὲν χρώμενα τοῖς ἀπολλυμένοις ὑπ᾽ αὐτῶν"
οὕτω δεῖ μᾶλλον δυσχεραίνειν τῶν δι’ ἀσωτίαν τοὺς
30 διὰ μικρολογέαν καὶ ἀνελευϑερίαν πονηρούς᾽ ἀφαι-
ροῦνται γὰρ ἄλλων, οἷς αὐτοὶ χρῆσϑαι μὴ δύνανται
μηδὲ πεφύκασιν. ὅϑεν ἐκεῖνοι μὲν ἐκεχειρίαν ἄγου- 526
σιν. ἐν ἀφϑόνοις γενόμενοι καὶ χορηγίαν ἔχοντες"
ὥσπερ ὁ Ζ]ημοσϑένης ἔλεγε πρὸς τοὺς νομίξοντας
38 τῆς πονηρίας τὸν Ζ4Ζημάδην πεπαῦσϑαι, “νῦν yàg!
ἔφη ᾿μεστὸν ὁρᾶτε, καϑάπερ τοὺς λέοντας"᾽ τοῖς δ᾽
εἰς μηδὲν ἡδὺ μηδὲ χρήσιμον πολιτευομένοις οὐκ

3 Kock. 8 p. 460. ξῶν κοχ. βίον (τινός) idem 18 πρὸς]
del. Herwerdenus

8602 DE CUPIDITATE

ἔστιν ἀνακωχὴ τοῦ πλεονεχτεῖν οὐδ᾽ ἀσχολία κενοῖς
οὖσιν ἀεὶ καὶ προσδεομένοις ἁπάντων.
1. ᾿4λλὰ νὴ Δία, φήσει τις, ὅτι παισὶν οὗτοι καὶ
κληρονόμοις φυλάττουσι καὶ ϑησαυρίξουσι. πῶς;
B οἷς ξῶντες οὐδὲν μεταδιδόασιν, ἀλλ᾽ ὥσπερ τῶν 9
μυῶν τῶν ἐν τοῖς μετάλλοις τὴν χρυσῖτιν ἐσϑιόντων
οὐκ ἔσται τοῦ χρυσίου μεταλαβεῖν, εἰ μὴ νεκρῶν
γενομένων καὶ ἀνατμηϑέντων. παισὶ δὲ καὶ κληρο-
νόμοις διὰ τί βούλονται πολλὰ χρήματα καὶ μεγάλην
οὐσίαν ἀπολιπεῖν; ἵνα δηλονότι καὶ οὗτοι φυλάτ- τὸ
τῶσιν ἑτέροις, κἀκεῖνοι πάλιν παισίν᾽ ὥσπερ οἵ κε-
ραμεοῖ σωλῆνες οὐδὲν ἀναλαμβάνοντες εἰς ἑαυτοὺς
ἀλλ᾽ ἕκαστος εἰς ἕτερον ἐξ ἑαυτοῦ μεϑιείς, ἄχρι ἄν
τις ἔξωϑεν ἢ συκοφάντης ἢ τύραννος ἐκκόψας τὸν
φυλάττοντα xol κατεάξας ἀλλαχόσε παρατρέψῃ καὶ τὖ
C παροχετεύσῃ τὸν πλοῦτον" ij, καϑάπερ λέγουσιν, εἷς
ὁ πονηρότατος ἐν τῷ γένει γενόμενος, καταφάγῃ τὰ
πάντων" οὐ γὰρ μόνον γίγνεται δούλων τέκνα

“ἀκόλασϑ'᾽ ὁμιλεῖν γίνεται δούλων τέκνα
ἀλλὰ καὶ μικρολόγων" ὥς που καὶ ΖΠιογένης ἐπέσκω- 30
vev εἰπών “Μεγαρέως ἀνδρὸς βέλτιον εἶναι κριὸν
ἢ υἱὸν γενέσϑαι. καὶ γὰρ οὃς δοχοῦσι παιδεύειν
ἀπολλύουσι καὶ προσδιαστρέφουσιν ἐμφυτεύοντες τὴν
αὑτῶν φιλαργυρίαν καὶ τὴν μικρολογίαν, ὥσπερ
φρούριον τῆς κληρονομίας ἐνοικοδομοῦντες τοῖς κλη- 3

8 ὅτι] del. Stegmannus 4 πῶς; οἷς *: πῶς οἷς 1 οὐκ
ἔστι ἢ 11 πάλιν" 19 Nauck. p. 6165 ἀκόλασϑ᾽ ὁμι-
λεῖν Diogenes Laertius 4, 86: ἀκόλαστα μὲν 20 ἀλλὰ] om.
codd. mei 21 ἀνδρὸς R: ἂν &vógóg 22 οὺὃς R: οἷς

DIVITIARUM. 363

ρονόμοις. ταῦτα γάρ ἐστιν ἃ παραινοῦσι καὶ διδά-
σχουσι ᾿κέρδαινε καὶ φείδου, καὶ τοσούτου νόμιξε
σαυτὸν ἄξιον ὅσον ἂν ἔχῃς. τοῦτο δ᾽ οὐκ ἔστι
παιδεύειν, ἀλλὰ συστέλλειν καὶ ἀπορράπτειν ὥσπερ Ὁ
5 βαλλάντιον, ἵνα στέγειν καὶ φυλάττειν τὸ εἰσβληϑὲν
δύνηται. καίτοι τὸ μὲν βαλλάντιον ἐμβληϑέντος τοῦ
ἀργυρίου γίγνεται ῥυπαρὸν καὶ δυσῶδες οἱ δὲ τῶν
φιλαργύρων παῖδες πρὶν ἢ παραλαμβάνειν τὸν πλοῦ-
τον ἀναπίμπλανται τῆς φιλοπλουτίας ἀπ᾿ αὐτῶν τῶν
10 πατέρων. καὶ μέντοι τῆς διδασκαλίας καὶ μισϑοὺς
ἀξίους ἀποτίνουσιν αὐτοῖς, οὐ φιλοῦντες ὅτι πολλὰ
λήψονται, ἀλλὰ μισοῦντες ὅτι μήπω λαμβάνουσι"
μηδὲν γὰρ ἄλλο ϑαυμάξειν ἢ τὸν πλοῦτον μαϑόντες
μηδ᾽ ἐπ’ ἄλλῳ τινὶ ξῆν ἢ τῷ πολλὰ κεκτῆσϑαι, κώ-
ιόλυσιν τοῦ ἰδίου βίου τὸν ἐκείνων ποιοῦνται, καὶ
νομίξουσιν αὑτῶν ἀφαιρεῖσθαι τὸν yoóvov, ὅσον
ἐκείνοις προστίϑησι. διὸ καὶ ξώντων μὲν ἔτι τῶν
πατέρων λανθάνοντες ἁμωσγέπως παρακλέπτουσι τῆς E
ἡδονῆς καὶ ἀπολαύουσιν ὥσπερ ἀλλοτρίων μεταδι-
20 δόντες φίλοις, ἀναλίσκοντες εἰς ἐπιϑυμίας ἔτι ἀκού-
οντες ἔτι μανθάνοντες. ὅταν δ᾽ ἀποθανόντων τὰς
κλεῖς παραλάβωσι καὶ τὰς σφραγῖδας, ἕτερον βίου
σχῆμα αὐτοῖς ἔστι καὶ πρόδωπον ἀγέλαστον αὐστη-
ρὸν ἀνέντευχτον᾽ οὐ κολοφὼν οὐ σφαῖρα οὐ τραχη-
45 λισμὸς οὐκ ᾿ἀκαδήμεια οὐ “ύχειον, ἀλλ᾽ οἰκετῶν F
ἀνάκροισις καὶ γραμματείων ἐπίσκεψις καὶ πρὸς οἶκο-
νόμους ἢ χρεώστας διαλογισμὸς καὶ ἀσχολία καὶ

9 τοσούτου νόμιξε] cf. Nauck. p. 929 (fr. 461, 4) 20 ἔτι
Madvigius: ὅτε 21 ἔτι idem: τὸ 25 Mxoaórjusi *: ἀκαδημία

364 DE CUPIDITATE

φροντὶς ἀφαιρουμένη τὸ ἄριστον καὶ συνελαύνουσα
νυχτὸς εἰς τὸ βαλανεῖον"
“γυμνάσια δ᾽ οἷσιν ἐνετράφη 4Ζίρκης θ᾽ ὕδωρ
παρώδευται" ἢ

κἂν εἴπῃ τις “οὐκ ἀκούσῃ τοῦ φιλοσόφου;᾽ ᾿πόϑεν ὁ
ἐμοί; φησίν" “οὐ σχολάξω τοῦ πατρὸς τεϑνηκότος.᾽
ὦ ταλαίπωρε, τί σοι τοιοῦτο καταλέλοιπεν οἷον ἀφή-
ρηται, τὴν σχολὴν καὶ τὴν ἐλευθερίαν; μᾶλλον δ᾽
οὐκ ἐκεῖνος ἀλλ᾽ ὃ πλοῦτος περιχυϑεὶς καὶ κρατή-
σας, ὥσπερ ἡ παρ᾽ Ησιόδῳ γυνή 19

627 “εὔει ἄτερ δαλοῦ καὶ ἐν ὠμῷ γήραϊ Oüxsv,

ὥσπερ ῥυτίδας ἀώρους ἢ πολιὰς ἐπαγαγὼν τῇ ψυχῇ
τὰς φροντέδας ἐκ τῆς φιλαργυρίας καὶ τῆς ἀσχολίας,
ὑφ᾽ ὧν μαραίνεται τὸ γαῦρον καὶ τὸ φιλότιμον καὶ
τὸ φιλάνθρωπον. 15
8. Τί οὖν; φήσει vio, οὐχ ὁρᾷς xal χρωμένους
ἐνίους δαψιλῶς τοῖς χρήμασι; σὺ δ᾽ οὐκ ἀκούεις,
φήσομεν, ᾿Αριστοτέλους λέγοντος, ὅτε oí μὲν o)
χρῶνται oí δὲ παραχρῶνται, καϑάπερ οὐδ᾽ ἑτέρου
προσήχοντορ; ἀλλ᾽ ἐκείνους μὲν οὐκ ὠφελεῖ τὸ οἱ- Ὁ
κεῖον οὐδὲ κοσμεῖ, τούτους δὲ καὶ βλάπτει καὶ καται-
B σχύνει. φέρε δὴ σκεψώμεθα τὸ πρῶτον. τίνων τίς
ἡ χρῆσις αὕτη, δι’ ἣν ϑαυμάξεται ὁ πλοῦτος; πότε-
ρον τῶν ἀρκούντων ἢ τῶν περιττῶν; εἰ γὰρ τῶν
ἀρκούντων, οὐδὲν πλέον ἔχουσιν οἵ πλούσιοι τῶν $5

6 cf. Kock. 8 p. 441 10 Ἡσιόδῳ] OD 705. 11 δαλοῦ
καὶ ἐν ὠμῷ]) δαλοῖο καὶ ὠμῷ Hesiodus 16 φήσει R: φησί
codd. j 24 ἢ τῶν περιττῶν; εἰ γὰρ τῶν ἀρκούντων Sieg-

DIVITIARUM. 365

μέτρια κεκτημένων ἀλλά ᾿τυφλὸς καὶ ἄπλουτος ὁ
πλοῦτός ἐστιν᾽ ὥς φησι Θεόφραστος, καὶ ἄξηλος ἀλη-
ϑῶς, εἰ Καλλίας ὃ πλουσιώτατος ᾿4ϑηναίων καὶ ᾿Ισμη-
νέας ὃ Θηβαίων εὐπορώτατος ἐχρῶντο τούτοις, οἷς
5 Σωκράτης καὶ ᾿Επαμεινώνδας. ὡς γὰρ ᾿4γάϑων τὸν
αὐλὸν ἀπέπεμψεν ἐκ τοῦ συμποσίου πρὸς τὰς γυναῖ-
κας. οἰόμενος ἀρκεῖν τοὺς λόγους τῶν παρόντων"
οὕτως ἀποπέμψειας ἂν καὶ στρωμνὰς ἁλουργεῖς καὶ
τραπέξας πολυτελεῖς καὶ τὰ περιττὰ πάντα, τοὺς
10 πλουσίους ὁρῶν χρωμένους οἷς oí πένητες" οὐκ
αἶψά xe πηδάλιον μὲν ὑπὲρ καπνοῦ καταϑεῖο, C
ἔργα βοῶν δ᾽ ἀπόλοιτο καὶ ἡμιόνων ταλαεργῶν.᾽

ἀλλὰ χρυσοχόων καὶ τορευτῶν καὶ μυρεψῶν καὶ μα-
γείρων, καλῆς καὶ σώφρονος γενομένης ξενηλασίας
ιὸ τῶν ἀχρήστων. εἰ δὲ τὰ μὲν ἀρκοῦντα κοινὰ καὶ
τῶν μὴ πλουσίων καὶ τῶν πλουσίων ἐστί, σεμνύνεται
δ᾽ ὁ πλοῦτος ἐπὶ τοῖς περισσοῖς" καὶ τὸν Σκόπαν
τὸν Θεσσαλὸν ἐπαινεῖς, ὃς αἰτηϑείς τι τῶν κατὰ
τὴν οἰκίαν ὡς περιττὸν αὐτῷ καὶ ἄχρηστον "ἀλλὰ
40 μήν᾽ ἔφη “τούτοις ἐσμὲν ἡμεῖς εὐδαίμονες καὶ μα-
κάριοι τοῖς περιττοῖς, ἀλλ᾽ οὐκ ἐχείνοις τοῖς ἀναγ- D
καίοις᾽᾽ ὅρα μὴ πομπὴν ἐπαινοῦντι καὶ πανήγυριν
μᾶλλον ἢ βίον ἔοικας. ἡ πάτριος τῶν Διονυσίων
ἑορτὴ τὸ παλαιὸν ἐπέμπετο δημοτικῶς καὶ ἱλαρῶς,
:5 ἀμφορεὺς οἴνου καὶ κληματίς, εἶτα τράγον τις εἷλ-
1 τυφλὸς καὶ ἄπλουτος *: τυφλὸς aut ἄπλουτος 8 ὁ
Stegmannus 9 πολυτελεῖς) cf. Kock. 8 p.494 [11 Hes
OD 45 16 τῶν μὴ πλουσίων καὶ τῶν πλουσίων *: τῶν μὴ

πλουσίων aut τῶν πλουσίων 19 αὐτῷ Bryanus: οὕτω
26 κληματίς] add. ἤγετο τὸ πρῶτον Stegmannus

864 | DE CUPIDITATE

φροντὶς ἀφαιρουμένη τὸ ἄριστον xol συνελαύνουσα
νυχτὸς εἰς τὸ βαλανδῖον"
“γυμνάσια δ᾽ οἷσιν ἐνετράφη Ζίρκης θ᾽ ὕδωρ
παρώδευται"᾽

κἂν εἴπῃ τις ᾿οὐκ ἀκούσῃ τοῦ φιλοσόφου;᾽ “πόϑεν 5
ἐμοί;᾽ φησίν" “οὐ σχολάξω τοῦ πατρὸς τεϑνηκότος.᾽
ὦ ταλαίπωρε, τί δοι τοιοῦτο καταλέλοιπεν οἷον ἀφή-
ρηται, τὴν σχολὴν καὶ τὴν ἐλευϑερίαν; μᾶλλον δ᾽
οὐκ ἐχεῖνος ἀλλ᾽ ὃ πλοῦτος περιχυϑεὶς καὶ κρατή-
σας, ὥσπερ ἡ παρ᾽ ᾿Ησιόδῳ γυνή 10

697 “εὔει ἄτερ δαλοῦ καὶ ἐν ὠμῷ γήραϊ ϑῆκεν..᾽

ὥσπερ ῥυτίδας ἀώρους ἢ πολιὰς ἐπαγαγὼν τῇ ψυχῇ
τὰς φροντίδας ἐκ τῆς φιλαργυρίας καὶ τῆς ἀσχολίας,
ὑφ᾽ ὧν μαραίνεται τὸ γαῦρον καὶ τὸ φιλότιμον καὶ
τὸ φιλάνθρωπον. 15
8. Τί οὖν; φήσει Tio, οὐχ ὁρᾷς xal χρωμένους
ἐνίους δαψιλῶς τοῖς χρήμασι; σὺ δ᾽ οὐκ ἀκούεις,
φήσομεν, ᾿Αριστοτέλους λέγοντος, ὅτε οἵ μὲν οὐ
χρῶνται oí δὲ παραχρῶνται, καϑάπερ οὐδ᾽ ἑτέρου
προσήκοντος; ἀλλ᾽ ἐχείνους μὲν οὐκ ὠφελεῖ τὸ οἱ- Ὁ
κεῖον οὐδὲ κοσμεῖ, τούτους δὲ καὶ βλάπτει καὶ καται-
B σχύνει. φέρε δὴ σκεψώμεθα τὸ πρῶτον. τίνων τίς
ἡ χρῆσις αὕτη, δι’ ἣν ϑαυμάξεται ὃ πλοῦτος; πότε-
ρον τῶν ἀρκούντων ἢ τῶν περιττῶν; εἰ γὰρ τῶν
ἀρκούντων, οὐδὲν πλέον ἔχουσιν οἱ πλούσιοι τῶν τ

6 cf. Kock. 8 p. 447. 10 Ἡσιόδῳ] OD 106 11 δαλοῦ
καὶ ἐν ὠμῷ] δαλοῖο καὶ ὠμῷ Hesiodus 16 φήσει R: φησί

eee. 24 j| τῶν περιττῶν; εἶ γὰρ τῶν ἀρκούντων Sieg-
codd. .4

DIVITIARUM. 365

μέτρια κεχτημένων" ἀλλά “τυφλὸς καὶ üxAovrog ὁ
πλοῦτός ἐστιν᾽ ὥς φησι Θεόφραστος, καὶ ἄξηλος ἀλη-
ϑῶς, sé Καλλίας ὃ πλουσιώτατος ᾿4ϑηναίων καὶ ᾿Ισμη-
νίας 6 Θηβαίων εὐπορώτατος ἐχρῶντο τούτοις, οἷς
5 Σωκράτης καὶ ᾿Επαμεινώνδας. ὡς γὰρ ᾿4γάϑων τὸν
αὐλὸν ἀπέπεμψεν ἐκ τοῦ συμποσίου πρὸς τὰς γυναῖ-
xXc, οἰόμενος ἀρκεῖν τοὺς λόγους τῶν παρόντων"
οὕτως ἀποπέμψειας ἂν καὶ στρωμνὰς ἁλουργεῖς καὶ
τραπέξας πολυτελεῖς καὶ τὰ περιττὰ πάντα, τοὺς
10 πλουσίους ὁρῶν χρωμένους οἷς oí πένητες" οὐκ
αἶψά κε πηδάλιον μὲν ὑπὲρ καπνοῦ καταϑεῖο, C
ἔργα βοῶν δ᾽ ἀπόλοιτο καὶ ἡμιόνων ταλαεξργῶν 9᾽
ἀλλὰ χρυσοχόων καὶ τορευτῶν καὶ μυρεψῶν καὶ μα-
γείρων, καλῆς καὶ σώφρονος γενομένης ξενηλασίας
1 τῶν ἀχρήστων. εἰ δὲ τὰ μὲν ἀρκοῦντα κοινὰ καὶ
τῶν μὴ πλουσίων καὶ τῶν πλουσίων ἐστί, σεμνύνεται
δ᾽ ὁ πλοῦτος ἐπὶ τοῖς περισσοῖς" καὶ τὸν Σκόπαν
τὸν Θεσσαλὸν ἐπαινεῖς, ὃς αἰτηϑείς τι τῶν κατὰ
τὴν οἰχίαν ὡς περιττὸν αὐτῷ καὶ ἄχρηστον "ἀλλὰ
80 μήν᾽ ἔφη “τούτοις ἐσμὲν ἡμεῖς εὐδαίμονες καὶ μα-
κάριοι τοῖς περιττοῖς, ἀλλ᾽ οὐκ ἐκείνοις τοῖς ἀναγ- Ὁ
καίοις᾽᾿᾽ ὅρα μὴ πομπὴν ἐπαινοῦντι καὶ πανήγυριν
μᾶλλον ἢ βίον ἔοικας. ἡ πάτριος τῶν Zhiovvoíov
ἑορτὴ τὸ παλαιὸν ἐπέμπετο δημοτικῶς καὶ ἱλαρῶς,
856 ἀμφορεὺς οἴνου καὶ κληματίς, εἶτα τράγον τις εἷλ-
1 τυφλὸς καὶ ἄπλουτος *": τυφλὸς aut ἄπλουτος 8 ὁ
Stegmannus 9. πολυτελεῖρ) cf. Kock. 3 p. 494 11 Hes
OD 45 16 τῶν μὴ πλουσίων καὶ τῶν πλουσίων *: τῶν μὴ

πλουσίων aut τῶν πλουσίων 19 αὐτῷ Bryanus: οὕτω
25 κληματίς] add. ἤγετο τὸ πρῶτον Stegmannus

366 DE CUPIDITATE

x&v, ἄλλος ἰσχάδων ἄρριχον ἠκολούϑει κομίξων, ἐπὶ
πᾶσι δ᾽ ὃ φαλλός᾽ ἀλλὰ νῦν ταῦτα παρεώραται καὶ
ἠφάνισται, χρυσωμάτων περιφερομένων καὶ ἱματίων
πολυτελῶν καὶ ξευγῶν ἐλαυνομένων καὶ προσωπείων.
οὕτω τἀναγκαῖα τοῦ πλούτου καὶ χρήσιμα τοῖς ἀχρή-
στοις κατακέχωσται καὶ τοῖς περιττοῖς.
9. Οἱ δὲ πολλοὶ τὸ τοῦ Τηλεμάχου πάσχομεν"
E καὶ γὰρ ἐκεῖνος ὑπ᾽ ἀπειρίας μᾶλλον δ᾽ ἀπειροκα-
λίας τὴν μὲν Νέστορος ἰδὼν οἰκίαν κλίνας ἔχουσαν .
τραπέξας ἱμάτια στρώματα οἷνον ἡδύν, οὐκ ἐμακά- 10
οἱξε τὸν εὐποροῦντα τῶν ἀναγκαίων ἢ καὶ τῶν χρη-
σίμων᾽ παρὰ δὲ τῷ Μενελάῳ ϑεασάμενος ἐλέφαντα
καὶ χρυσὸν καὶ ἥλεκτρον ἐξεπλάγη καὶ εἶπε
“Ζηνός που τοιήδε γ᾽ Ὀλυμπίου ἔνδοθεν αὐλή"

2 »

ὅσσα τάδ᾽ ἄσπετα πολλά᾽ σέβας μ᾽ ἔχει εἰσορόωντα.

οι

9

μ᾿

5

Σωκράτης δ᾽ ἂν εἶπεν ἢ καὶ Διογένης
ὅσσα τάδ᾽ ἄθλια πολλά

καὶ ἄχρηστα καὶ μάταια"

F . ἱγέλως μ᾽ ἔχει εἰσορόωντα.
τί λέγεις, ἀβέλτερ᾽, ὃς τῆς γυναικὸς ὀφείλων παρε- 30
λεῖν τὴν πορφύραν καὶ τὸν κόσμον, ἵνα παύσηται
τρυφῶσα καὶ ξενομανοῦσα, τὴν οἰκίαν πάλιν καλλω-
πίξεις ὡς ϑέατρον ἢ ϑυμέλην τοῖς εἰσιοῦσι;

10. Τοιαύτην ὁ πλοῦτος εὐδαιμονίαν ἔχει ϑεα-

τῶν δεομένην καὶ μαρτύρων, οἷς δεῖ πᾶσιν ἐμπομ- 36
πεύειν αὐτόν, ἢ τὸ μηδέν ἐστιν. ἀλλ᾽ οὐχ ὅμοιόν

6 τἀναγκαῖα *: τὰ ἀναγκαῖα 11 ἢ] deleverim 14
Hom. ὃ 74 230 ἀβέλτερ᾽ ὃς *: ἀβέλτερος |

DIVITIARUM. 961

γε τὸ σωφρονεῖν τὸ φιλοσοφεῖν τὸ γιγνώσκειν à
δεῖ περὶ θεῶν ἀλλὰ κἂν λανθάνῃ πάντας ἀνϑρώ-
πους. ἴδιον δέλας ἔχει καὶ φέγγος ἐν τῇ ψυχῇ μέγα δ98
καὶ χαρὰν ποιεῖ σύνοικον αὐτῇ ἐν ἑαυτῇ ἀντιλαμ-
5 βανομένῃ τἀγαϑοῦ. ἄν τ᾽ εἰδῇ τις ἄν τε λανθάνῃ
καὶ ϑεοὺς καὶ ἀνθρώπους ἅπαντας. τοιοῦτόν ἐστιν
ἀρετὴ ἀλήϑεια μαϑημάτων τε κάλλος γεωμετρικῶν
ἀστρολογικῶν᾽ οἷς πάντα τὰ τοῦ πλούτου φάλαρα
ταῦτα καὶ περιδέραια καὶ θεάματα κορασιώδη παρα-
10 βαλεῖν ἄξιον, ἃ μηδενὸς δρῶντος μηδὲ προσβλέπον-
τος ὄντως τυφλὸς γίγνεται καὶ ἀφεγγὴς ὁ πλοῦτος:
μόνος γὰρ ὁ πλούσιος δειπνῶν μετὰ τῆς γυναικὸς ἢ
τῶν συνήϑων οὔτε ταῖς χρυσαῖς παρέχει πράγματα Β
τραπέξαις οὔτε τοῖς χρυσοῖς ἐκπώμασιν ἀλλὰ χρῆται
15 τοῖς προστυχοῦσι, καὶ ἡ γυνὴ ἄχρυσος καὶ ἀπόρφυ-
ρος καὶ "ἀφελὴς πάρεστιν" ὅταν δὲ σύνδειπνον, του-
τέστι πομπὴ καὶ ϑέατρον, συγκροτῆται καὶ δρᾶμα
πλουσιακὸν εἰσάγηται, νηῶν δ᾽ ἔχφερε λέβητάς τε
τρίποδάς τε τῶν τὲ λύχνων ἀντέχονται καὶ περι-
:0 σπῶνται περὶ τὰς κύλικας, ἀλλάσσουσι τοὺς oivoyó-
ovg, μεταμφιεννύουσι πάντα, πάντα κινοῦσι, χρυσόν,
ἄργυρον, λιϑοκόλλητα, ἁπλῶς πλουτεῖν ὁμολογοῦντες.
ἀλλὰ σωφροσύνης γε. κἂν μόνος δειπνῇ, δεῖται καὶ
δικαιοσύνης.
4 αὐτῇ ἐν ἑαυτῇ] αὐτῆς Stegmannus ἀντιλαμβανομές

νης idem 8 τὰ * 9 cf. Kock. 8 p. 487. 10 ἃ 18
Hom. 7/269 21 πάντα] prius del. Duebnerus

ΠΕΡῚ ATZQO9TIIAZ.

1. Ἔνια τῶν ἐκ τῆς γῆς φυομένων αὐτὰ μέν
ἐστιν ἄγρια τῇ φύδει καὶ ἄκαρπα καὶ βλαβερὰν τοῖς
ἡμέροις σπέρμασι καὶ φυτοῖς τὴν αὔξησιν ἔχοντα,
D σημεῖα δ᾽ αὐτὰ ποιοῦνται χώρας oí γεωργοῦντες οὐ
πονηρᾶς ἀλλὰ γενναίας καὶ πίονος" οὕτω δὴ καὶ

πάϑη ψυχῆς ἔστιν οὐ χρηστά. χρηστῆς δὲ φύσεως 5

οἷον ἐξανθήματα καὶ λόγῳ παρασχεῖν ἐργάσιμον ἕαυ-
τὴν ἐπιεικῶς δυναμένης. ἐν τούτοις τίϑεμαι καὶ
τὴν λεγομένην δυσωπίαν, σημεῖον μὲν οὐ φαῦλον
αἰτίαν δὲ μοχϑηρίας οὖσαν. τὰ γὰρ αὐτὰ τοῖς ἄναι-
σχύντοις οἵ αἰσχυνόμενοι πολλάκις ἁμαρτάνουσι,
πλὴν ὅτι τὸ λυπεῖσθαι καὶ ἀλγεῖν ἐφ᾽ οἷς διαμαρ-
τάνουσι τούτοις πρόσεστιν οὐχ ὡς ἐκδίνοις τὸ ἦδε-
σϑαι. ἀναλγὴς μὲν γὰρ ὁ ἀναιδὴς πρὸς τὸ αἰσχρόν,
E εὐπαϑὴς δὲ καὶ πρὸς τὸ φαινόμενον αἰσχρὸν ὁ εὐὖ-
δυσώπητος. ὑπερβολὴ γὰρ τοῦ αἰσχύνεσϑαι τὸ δυσω-
πεῖσϑαι. διὸ καὶ οὕτω κέκληται, τρόπον τινὰ τοῦ
προσώπου τῇ ψυχῇ συνδιατρεπομένου καὶ συνεξατο-
γνοῦντος. ὡς γὰρ τὴν κατήφειαν δρίξονται λύπην
κάτω βλέπειν ποιοῦσαν, οὕτω τὴν αἰδσχυντηλέαν μέχρι
τοῦ μηδ᾽ ἀντιβλέπειν τοῖς δεομένοις ὑπείκουσαν δυ-
σωπίαν ὠνόμασαν. ὅϑεν ὃ μὲν ῥήτωρ τὸν ἀναίσχυν-
F rov οὐκ ἔφη κόρας ἐν τοῖς ὄμμασιν ἔχειν ἀλλὰ πόρ-
1 cf. Kock. 3 p. 494

20

DE VITIOSO PUDORE. 369

veg' ὃ δ᾽ εὐδυσώπητος αὖ πάλιν ἄγαν τὸ ϑῆλυ τῆς
ψυχῆς καὶ τρυφερὸν ἐμφαίνει διὰ τῆς ὄψεως, τὴν
ὑπὸ τῶν ἀναισχύντων ὄψιν αἰσχύνην ὑποκοριξζόμενος.
ὁ μὲν οὖν Κάτων ἔλεγε τῶν νέων μᾶλλον ἀγαπᾶν
5 τοὺς ἐρυϑριῶντας ἢ τοὺς ὠχριῶντας, ὀρϑῶς ἐθίζων
καὶ διδάσκων τὸν ψόγον μᾶλλον ἢ τὸν ἔλεγχον δε-
διέναι καὶ τὴν ὑποψίαν μᾶλλον ἢ τὸν κίνδυνον. οὐ
μὴν ἀλλὰ καὶ τοῦ πρὸς τὸν ψόγον ὑπόπτου καὶ ὅ99
ψοφοδεοῦς τὸ ἄγαν ἀφαιρετέον, ὡς οὐχ ἧττον ἔνιοι
10 πολλάκις ἀκοῦσαι καχῶς ἢ παϑεῖν δείσαντες ἀπεδει-
λίασαν. καὶ προήκαντο τὸ καλὸν οὐ δυνηϑέντες ὑπο-
μεῖναι τὸ ἄδοξον.
2, Οὔτε δὴ τούτους περιοπτέον οὕτως ἀσϑενῶς
ἔχοντας οὔτ᾽ αὖ πάλιν ἐκείνην ἐπαινετέον τὴν ἄτρε-
15 πτὸν καὶ ἀτενῆ διάϑεσιν,
ἐν δὲ τὸ ϑαρσαλέον τε καὶ ἐμμανὲς ὕππη ὀρούσαι
φαίνετ᾽ ᾿ἀναξάρχου κύνεον μένος"
ἀλλ᾽ ἐμμελῆ τινα μηχανητέον σύγκρασιν ἀμφοῖν, τοῦ
μὲν ἀτενοῦς ἄγαν τὴν ἀναίδειαν τοῦ δ᾽ ἐπιεικοῦς
80 σφόδρα τὴν ἀσϑένειαν ἀφαιροῦσαν. ἧ καὶ τὸ ϑερά-
πευμα δυσχερὲς καὶ οὐκ ἀκίνδυνος ἡ τῶν τοιούτων B
πλεοναδσμῶν κόλουσις" ὡς γὰρ Ó γεωργὸς ἄγριον
μὲν ἐκκόπτων βλάστημα καὶ ἀγεννές, αὐτόϑεν ἀφει-
δῶς ἐμβαλὼν τὸ σκαφεῖον ἀνέτρεψε τὴν ῥίζαν 1) πῦρ
:5 προσαγαγὼν ἐπέκαυσεν᾽ ἀμπέλῳ δὲ προσιὼν τομῆς
δεομένῃ καὶ μηλέας dj τινος ἐλαίας ἁπτόμενος, εὐλα-
βῶς ἐπιφέρει τὴν χεῖρα, δεδιὼς μή τι τοῦ ὑγιαί-

1 ἄγαν τὸ] τὸ ἄγαν Matthaeus — 16 ἐμμανὲρ --- ὀρούσαι
p. 446 b: ἐμμενὲς --- ὁροῦσαι
Plutarchi Moralis. Vol. TIT. 94

510 DE VITIOSO

vovtog ἀποτυφλώσῃ᾽ οὕτως ὃ φιλόσοφος φϑόνον uiv
ἐξαιρῶν νέου ψυχῆς, ἀγεννὲς βλάστημα καὶ δυστι-
ϑάσευτον, ἢ φιλαργυρίαν ἄωρον, ἢ φιληδονίαν ἐπι-
κόπτων ἀκόλαστον αἰμάσσει καὶ πιέξει καὶ τομὴν
C ποιεῖ καὶ οὐλὴν βαϑεῖαν" ὅταν δὲ τρυφερῷ μέρει ὁ
ψυχῆς καὶ ἁπαλῷ κολούοντα προσαγάγῃ λόγον, οἷόν
ἐστι τὸ δυδσωπούμενον καὶ διατρεπόμενον, εὐλαβεῖται
μὴ λάϑῃ τούτοις συναποκόψας τὸ αἰδούμενον. καὶ
γὰρ αἵ τίτϑαι τῶν βρεφῶν ἐκτρίβουδαι πολλάκις
τὸν ῥύπον ἑλκοῦσιν ἐνίοτε τὴν σάρκα καὶ βασανί- τὸ
ξουσιν. ὅϑεν οὐ δεῖ τῶν νέων παντάπασιν ἐν χρῷ
τὴν δυσωπίαν ἐκτρίέβοντας ὀλιγώρους ποιεῖν καὶ λίαν
ἀτρέπτους᾽ ἀλλ᾽ ὥσπερ ol καταλύοντες οἰκίας ἱεροῖς
γειτνιώσας τά γε συνεχῆ καὶ πλησίον ἐῶσι καὶ διε-
ρείδουσιν, οὕτω δεῖ τὴν δυσωπίαν κινεῖν δεδιότας 15
συνεφελκύσασϑαι τὰ δμοροῦντα τῆς αἰδοῦς καὶ τῆς
D ἐπιεικείας καὶ τῆς ἡμερότητος, οἷς ὑποδέδυκε καὶ
προσπλέχεται κολακεύουσα τὸν εὐδυσώπητον ὡς φι-
λάνϑρωπον καὶ πολιτικὸν καὶ κοινὸν ἔχοντα νοῦν
καὶ οὐκ ἄτεγκτον οὐδ᾽ αὐθέκαστον. ὅϑεν εὐθὺς οἵ 90
Στωικοὶ καὶ τῷ ῥήματι τὸ αἰσχύνεσθαι καὶ δυσω-
πεῖσϑαι τοῦ αἰδεῖσϑαι διέστησαν, ἵνα μηδὲ τὴν ὁμω-
νυμίαν τῷ πάϑει πρόφασιν τοῦ βλάπτειν ἀπολίπωσιν.
ἀλλ᾽ ἡμῖν χρῆσϑαι τοῖς ὀνόμασιν ἀσυκοφαντήτως δό-
τῶσδαν, μᾶλλον δ᾽ Ὁμηρικῶς" καὶ γὰρ ἐκεῖνος εἷπεν se
αἰδώς, fjv ἄνδρας μέγα σίνεται ἠδ᾽ ὀνένησι"᾽
χαὶ οὐ κακῶς τὸ βλάπτον αὐτῆς πρότερον εἶπε. γίγ-

26 Hom. ῷ 46 aióóg] αἰδώς | γίγνεται 7v. ἄνδρας
cett. Homerus

PUDORE. 311

νεται γὰρ ὠφέλιμος ὑπὸ λόγου τὸ πλεονάξον ἀφε-
λόντος καὶ τὸ μέτριον ἀπολιπόντος.

3. Πρῶτον οὖν τοῦτο δεῖ πείθεσθαι τὸν ὑπὸ E
πολλῆς δυσωπίας βιαξόμενον. ὅτι πάϑει βλαβερῷ
συνέχεται᾽ καλὸν δὲ τῶν βλαβερῶν οὐδέν" οὐδὲ δεῖ
τοῖς ἐπαίνοις κηλούμενον ἤδεσϑαι κομψὸν καὶ ἴλα-
ρὸν ἀντὶ σεμνοῦ καὶ μεγάλου καὶ δικαίου προσαγο-
φευόμενον μηδ᾽, ὥσπερ ὁ Εὐριπίδου Πήγασος

οι

'ἔπτησσ᾽ ὑπείκων μᾶλλον εἰ μᾶλλον ϑέλοι᾽

1

Θ

τῷ Βελλεροφόντῃ, τοῖς δεομένοις ἑαυτὸν ἐχδιδόναι
καὶ συνεκταπεινοῦν, φοβούμενον ἀκοῦσαι τὸ 'σκλη- F
Qóc γε καὶ ἀπηνής: τῷ μὲν γὰρ Αἰγυπτίῳ Βοχχόριδι
φύσει χαλεπῷ γενομένῳ τὴν ἀσπίδα λέγουσιν ὑπὸ
τῆς Ἴσιδος ἐπιπεμφϑεῖσαν καὶ τῇ κεφαλῇ περιελι-
15 χϑεῖσαν ἄνωθεν ἐπισκιάξειν, ἵνα κρίνῃ δικαίως" ἡ
δέ γε δυσωπία τοῖς ἀτόνοις καὶ ἀνάνδροις ἐπικει-
μένη καὶ πρὸς μηδὲν ἀνανεῦσαι μηδ᾽ ἀντειπεῖν ἰσχύ-
ovo«, καὶ δικάξοντας ἀποτρέπει τοῦ δικαίου καὶ
συμβουλεύοντας ἐπιστομίξει καὶ λέγειν πολλὰ καὶ
20 πράττειν ἀναγκάξει τῶν ἀβουλήτων" ὃ δ᾽ ἀγνωμο- 530
νέστατος ἀεὶ τοῦ τοιούτου δεσπότης ἐστὶ καὶ κρατεῖ,
τῷ μὴ αἰδεῖσθαι τὸ αἰδούμενον ἐκβιαξόμενος. ὅϑεν
ὥσπερ χωρίον ὕπτιον καὶ μαλακὸν ἡ δυσωπία μη-
δεμίαν ἔντευξιν ἐξῶσαι μηδ᾽ ἀποστρέψαι “δυναμένη
5 τοῖς αἰσχίστοις βάσιμός ἐστι πάϑεσι καὶ πράγμασι"
κακὴ μὲν γὰρ αὕτη παιδικῆς φρουρὸς ἡλικίας. ὡς

8 Εὐριπίδου] Nauck. p. 461 9 μᾶλλον εἰ μᾶλλον
Ῥ. 8078: μᾶλλον ἢ 12 γε] τε ἢ
24*

512 DE VITIOSO

ἔλεγε Βροῦτος οὐ δοκεῖν αὐτῷ καλῶς τὴν ὥραν δια-
τεϑεῖσϑαι τὸν πρὸς μηδὲν ἀρνούμενον᾽ κακὴ δὲ 9c-
λάμου καὶ γυναικωνίτιδος ἐπίτροπος, ὥς φησιν ἡ
παρὰ τῷ Σοφοκλεῖ μετανοοῦσα πρὸς τὸν μοιχόν
“ἔπεισας. ἐξέϑωψας.ἢ δ

Β ὥστ᾽ ἡ δυσωπία προσδιαφϑείρουσα τὸ ἀκόλαστον
ἀνώχυρα πάντα καὶ ἄκλειστα καὶ κατάντη προδίδωσι
τοῖς ἐπιτιϑεμένοις. καὶ διδόντες μὲν αἱροῦσι τὰς
βδελυρωτάτας τῶν φύσεων, τῷ δὲ πείϑειν καὶ δυσω-
πεῖν πολλάκις κατεργάξονται καὶ τὰς ἐπιεικεῖς. ἐῶ τὸ
δὲ τὰς εἰς τὰ χρήματα βλάβας ὑπὸ τοῦ δυσωπεῖσϑαι,
δανειξόντων οἷς ἀπιστοῦσιν ἐγγυωμένων οἷς οὐκ ἐϑε-
λουδιν, ἐπαινούντων μὲν τό “ἐγγύα πάρα δ᾽ ἄτα᾽
χρῆσϑαι δ᾽ αὐτῷ παρὰ τὰ πράγματα μὴ δυναμένων.
4. Ὅσους δ᾽ ἀνήρηκε τοῦτο τὸ πάϑος, οὐκ ἄν 15
τις ἐξαριϑμήσαιτο ῥαδίως. καὶ γὰρ ὁ Κρέων πρὸς
τὴν Μήδειαν εἰπών
“κρεῖσσον δέ μοι νῦν πρός σ᾽ ἀπέχϑεσϑαι, γύναι,
ἢ μαλϑακισϑένϑ᾽ ὕστερον μέγα στένειν
ἄλλοις ἐγνωμολόγησεν, αὐτὸς δὲ τῆς δυσωπίας ἥττων so.
γενόμενος καὶ μίαν ἡμέραν αἰτουμένῃ δοὺς ἀπώλεσε
τὸν οἶκον. ἔνιοι δὲ καὶ σφαγὰς ὑφορώμενοι καὶ
φαρμακείας. διετράπησαν. οὕτω παραπώλετο Zfíov,
οὐκ ἀγνοήδας ἐπιβουλεύοντα Κάλλιππον ἀλλ᾽ αἰσχυν-
ϑεὶς φυλάττεσϑαι φίλον ὄντα καὶ ξένον. οὕτως ᾿άντί- »5

4 Σοφοκλεῖ] Nauck. p. 812 6 προδιαφϑεέίρασα (ma-
lim προδιαφϑεέρουσα) τοῦ ἀκολάστου Madvigius 9. δὲ Em-
perius: δὴ 14 παρὰ R: περ 18 Eur. Med. 290

PUDORE. 918

πατρος ὁ Κασάνδρου Δημήτριον καλέσας ἐπὶ δεῖπνον
εἶτα κληϑεὶς τῇ ὑστεραίᾳ πρὸς αὐτὸν ἠδέσϑη πεπι-
στευμένος ἀπιστεῖν, xal πορευϑεὶς ἐσφάγη μετὰ τὸ
δεῖπνον. Ἡρακλέα δὲ τὸν ᾿4λεξάνδρῳ γενόμενον ἐκ D
5 Βαρσίνης ὡμολόγησε μὲν Κασάνδρῳ Πολυσπέρχων
ἀναιρήσειν ἐπὶ ταλάντοις ἑκατὸν εἶτ᾽ ἐπὶ δεῖπνον
ἐκάλει" τοῦ δὲ μειρακίου τὴν κλῆσιν ὑφορωμένου
καὶ δεδοικότος ἄλλως δὲ προφασιξομένου μαλακώ-
τερον ἔχειν, ἐλθὼν ὃ Πολυσπέρχων ᾿πρῶτον᾽ εἶπεν
10d) παῖ, μιμοῦ τοῦ πατρὸς τὸ εὔκολον καὶ φιλέται-
ρον, δὲ μὴ νὴ zfíe δέδοικας ἡμᾶς ὡς ἐπιβουλεύοντας.ἢ
αἰδεσϑεὶς οὖν ἠχολούϑησεν ὃ νεανίσκος, οἱ δὲ δει-
πνίσαντες αὐτὸν ἐστραγγάλισαν. οὐ γελοῖον οὖν,
ὥς φασί τινες, οὐδ᾽ ἀβέλτερον ἀλλὰ σοφὸν τὸ τοῦ
το ᾿Ησιόδου

“τὸν φιλέοντ᾽ ἐπὶ δαῖτα καλεῖν τὸν δ᾽ ἐχϑρὸν ἐᾶσαι."

μὴ δυσωποῦ τὸν μισοῦντα μηδ᾽ ὑπαίκαλλε πιστεύειν E

δοκοῦντα᾽ κληϑήσῃ γὰρ καλέσας καὶ δειπνήσεις, ἂν

δειπνίσῃς, ὥσπερ βαφὴν τὴν φυλάττουσαν ἀπιστίαν
50 μαλαχϑεῖσαν αἰσχύνῃ προέμενος.

D. Ὡς οὖν πολλῶν κακῶν αἴτιον τὸ νόσημα τοῦτ᾽
ὃν πειρατέον ἀποβιάξεσϑαι τῇ ἀσκήσει, πρῶτον ἀρ-
ξαμένους ὥσπερ οἵ τἄλλα μελετῶντες ἀπὸ τῶν μικρῶν
καὶ μὴ σφόδρα δυσαντιβλέπτων᾽ οἷον ἐν δείπνῳ προ-

25 πίνει τις ἄδην ἔχοντι᾽ μὴ δυσωπηϑῆῇς μηδὲ προσ-
βιάσῃ σαυτόν, ἀλλὰ κατάϑου τὸ ποτήριον. αὖϑις

9 πρῶτον] πρὸς αὐτὸν Stegmannus — 15 'Hoióóov] OD 842
17 ὑπαίκαλλε *: ὑπέκβαλε -

314 . DE VITIOSO

ἕτερος παρακαλεῖ κυβεύειν παρὰ πότον" μὴ δυσω-
πηϑῇς μηδὲ δείσῃς σκωπτόμενος" ἀλλ᾽ ὥσπερ Ξενο-
φάνης, “άσου τοῦ Ἑρμιονέως μὴ βουλόμενον αὐτῷ
συγκυβεύειν δειλὸν ἀποκαλοῦντος, ὡμολόγει καὶ πάνυ
δειλὸς εἶναι πρὸς τὰ αἰσχρὰ καὶ ἄτολμος. πάλιν
ἀδολέσχῳ συνήντηκας ἐπιλαμβανομένῳ καὶ περιπλε-
κομένῳ" μὴ δυσωπηϑῆῇς ἀλλὰ διακόψας ἐπείγου καὶ

ὅ81 πέραινε τὸ προκείμενον. αἷ γὰρ τοιαῦται φυγαὶ καὶ

διαχρούσεις, ἐν ἐλαφραῖς μέμψεσι τὴν μελέτην ἔχου-
σαι τοῦ ἀδυσωπήτου, προεϑίξουσιν ἡμᾶς ἐπὶ τὰ μεί-
ξονα. καὶ τὸ τοῦ Ζ4“ημοσϑένους ἐνταῦϑα καλῶς ἔχει
διαμνημονεύειν: τῶν γὰρ ᾿Δϑηναίων ὡρμημένων
“Δρπάλῳ βοηϑεῖν καὶ κορυσσομένων ἐπὶ τὸν !4Aé-
ξανδρον, ἐξαίφνης ἐπεφάνη Φιλόξενος ὃ τῶν ἐπὶ
ϑαλάττῃ πραγμάτων ᾿4λεξάνδρου στρατηγός. ἐκπλα-
γέντος δὲ τοῦ δήμον καὶ σιωπῶντος διὰ τὸν φόβον,
ὁ Ζημοσϑένης “τί ποιήσουσιν᾽ ἔφη “τὸν ἥλιον ἰδόν-
veg οὗ μὴ δυνάμενοι πρὸς τὸν λύχνον ἀντιβλέπειν ;?
τί yàg ποιήδεις ἐν πράγμασι μεγάλοις, βασιλέως
ἐντυγχάνοντος ἢ δήμου δυσωποῦντος, εἰ ποτήριον
B ἀπώσασϑαι μὴ δύνασαι προπίνοντος συνήϑους μηδ᾽
ἀδολέσχου λαβὴν διαφυγεῖν. ἀλλὰ παρέχεις ἐμπερι-
πατεῖν φλυάρῳ σαυτόν, οὐκ εὐτονῶν εἰπεῖν "ὄψομαί
σ᾽ αὖϑις, νῦν δ᾽ οὐ σχολάξω᾽;

6. Καὶ μὴν οὐδ᾽ ἡ πρὸς τοὺς ἐπαίνους: τοῦ ἀδυ-
σωπήτου usAétu καὶ ἄσκησις ἐν μικροῖς καὶ ἐλαφροῖς
ἄχρηστός ἐστιν. οἷον ἐν συμποσίῳ φίλου κιϑαρῳδὸς
ἄδει κακῶς ἢ πολλοῦ κωμῳδὸς ἐωνημένος ἐπιτρίβει
Μένανδρον, oí δὲ πολλοὶ κροτοῦσι καὶ ϑαυμάξου-

σι

20

25

PUDORE. 315

σιν οὐδὲν οἶμαι χαλεπὸν οὐδὲ δύσχολον ἀκούειν C
σιωπῇ καὶ μὴ παρὰ τὸ φαινόμενον ἀνελευϑέρως ἐπαι-
νεῖν. ἐὰν γὰρ ἐν τούτοις μὴ κρατῇς σαυτοῦ, τί
ποιήσεις φίλου ποίημα φαῦλον ἀναγιγνώσκοντος ἢ
5 λόγον ἐπιδεικνυμένου γεγραμμένον ἀβελτέρως καὶ
γελοίως; ἐπαινέσεις δηλονότι καὶ συνεπιϑορυβήδεις
τοῖς κολακεύουσι. πῶς οὖν ἐν πράγμασιν ἁμαρτάνον-
τος ἐπιλήψῃ; πῶς δὲ περὶ ἀρχὴν ἢ γάμον ἣ πολι-
τείαν ἀγνωμονοῦντα νουϑετήσειο; ἐγὼ μὲν γὰρ οὐδὲ
10 τὸ τοῦ Περικλέους ἀποδέχομαι. πρὸς τὸν ἀξιοῦντα
μαρτυρίαν ψευδῆ μαρτυρῆσαι φίλον, ἧ προσῆν καὶ Ὁ
ὅρκος, εἰπόντος “μέχρι τοῦ βωμοῦ φίλος εἰμί" λίαν
γὰρ ἐγγὺς ἦλϑεν. ὁ ὃὲ πόρρωϑεν ἑαυτὸν ἐϑίσας
μήτε λέγοντος ἐπαινεῖν παρὰ γνώμην μήτ᾽ ἄδοντος
15 κροτεῖν μήτε σκώπτοντος ἀφυῶς ἐπιγελᾶν, οὐχ ἐάσει
μέχρι τούτου προελϑεῖν οὐδ᾽ εἰπεῖν πρὸς τὸν ἐν
ἐκείνοις ἀδυσώπητον ' Óuocov ὑπὲρ ἐμοῦ καὶ τὰ ψευδῆ
μαρτύρησον καὶ ἀπόφηναι παρὰ τὸ δίκαιον.
1. Οὕτω δὲ δεῖ καὶ πρὸς τοὺς αἰτοῦντας ἀργύ-
80 ρίον ἀνταίρειν, προεϑιξόμενον ἐν τοῖς μήτε μεγά-
λοις μήτε δυσπαραιτήτοις. ᾿Αρχέλαος μὲν γὰρ ὁ τῶν
"Μακεδόνων βασιλεὺς παρὰ δεῖπνον αἰτηϑεὶς ἔκπωμα
χρυσοῦν ὑπ’ ἀνθρώπου μηδὲν ἡγουμένου καλὸν ἢ
τὸ λαμβάνειν, ἐκέλευσεν Εὐριπίδῃ τὸν παῖδα δοῦ- E
35 ναι. καὶ πρὸς τὸν ἄνθρωπον ἐκεῖνον ἀποβλέψας “σὺ
μέν᾽ εἶπεν “αἰτεῖν ἐπιτήδειος εἰ καὶ μὴ λαμβάνων,
οὗτος δὲ λαμβάνειν καὶ μὴ αἰτῶν ἄριστα τοῦ δι-

26 λαμβάνων *: λαμβάνειν

916 DE VITIOSO

δόναι καὶ χαρέξεσϑαι κύριον ποιῶν τὸ κρῖνον ἀλλὰ
μὴ τὸ δυσωπούμενον. ἡμεῖς δὲ πολλάκις ἀνθρώπους
ἐπιεικεῖς καὶ οἰκείους καὶ δεομένους περιορῶντες ἕτέ-
. ροὶς αἰτοῦσιν ἐνδελεχῶς καὶ ἰταμῶς ἐδώχαμεν., οὐ
δοῦναι ϑελήσαντες ἀλλ᾽ ἀρνήσασϑαι μὴ δυνηϑέντες.
ὥσπερ ᾿Δντίγονος ὃ γέρων ὑπὸ Βίαντος ἐνοχληϑεὶς
πολλάκις ᾿δότ᾽ ^ εἶπε ᾿ Βίαντι τάλαντον καὶ ἀνάγκῃ"
F καίτοι μάλιστα τῶν βασιλέων ἐμμελὴς ἦν καὶ πιϑα-
νὸς ἀποτρίβεσϑαι τὰ τοιαῦτα. κυνικοῦ γάρ ποτε
. δραχμὴν αἰτήσαντος αὐτόν ᾿ἀλλ᾽’ οὐ βασιλικόν᾽ ἔφη 10
“τὸ δόμα᾽᾽ τοῦ δ᾽ ὑποτυχόντος ᾿δὸς οὖν μοι τάλαν-
τον᾽ ἀπήντησεν ᾿ἀλλ᾽ οὐ κυνικὸν τὸ λῆμμα᾽. ^ zfio-
γένης μὲν οὖν τοὺς ἀνδριάντας ἤτει περιὼν ἐν
Κεραμεικῷ καὶ πρὸς τοὺς ϑαυμάξοντας ἔλεγεν ἀπο-
τυγχάνειν μελετᾶν ἡμῖν δὲ πρῶτον ἐμμελετητέον 15
ἐστὶ τοῖς φαύλοις καὶ γυμναστέον περὶ τὰ μικρά»
πρὸς τὸ ἀρνεῖσϑαι τοῖς αἰτοῦσιν οὐ προσηκόντως
582 ληψομένοιρ᾽ ὡς ἂν μείξοσιν ἀποτεύξεσιν ἐπικουρεῖν
ἔχωμεν. “οὐδεὶς ydg! ὡς ὁ Ζημοσϑένης φησίν “εἰς
ἃ μὴ δεῖ καταναλώσας τὰ παρόντα τῶν μὴ παρόν- so
τῶν εὐπορήσει πρὸς ἃ δεῖ.᾽ γίγνεται δ᾽ ἡμῖν πολλα-
πλάσιον τὸ αἰσχρόν, ὅταν ἐλλίπωμεν πρὸς τὰ καλά,
πλεονάδσαντες τοῖς περιττοῖς.
8. Ἐπεὶ δ᾽ οὐ χρημάτων μόνον ἡ δυσωπία κακὴ
καὶ ἀγνώμων οἰκονόμος ἐστίν, ἀλλὰ καὶ περὶ τὰ ss

cQ

6 Βέαντος — Βίαντι] Bíovog — Bío»w« Casaubonus
17 πρὸς τὸ ἀρνεῖσθαι περὶ τὰ μικρὰ legisse vid. Amyotus

τοῖρ}) τοῖς ἃ Madvigius — 06 προσηκόντως δὲ an καὶ οὐ
προσηκόντωρ Sed fortasse verba ληψομένοις --- ἔχωμεν omit-
9néóa suni cum optimo codice D 19 4ημοσθένης] 8, 19

PUDORE. | 311

μείξονα παραιρεῖται τὸ συμφέρον τοῦ λογισμοῦ" καὶ
γὰρ ἰατρὸν νοσοῦντες οὐ παρακαλοῦμεν τὸν ἔμπει-
ρον αἰσχυνόμενοι τὸν συνήϑη, καὶ παισὶ διδασκάλους
ἀντὶ τῶν χρηστῶν τοὺς παρακαλοῦντας αἰἱρούμεϑα, B
5 καὶ δίκην ἔχοντες πολλάκις οὐκ ἐῶμεν εἰπεῖν τὸν
ὠφέλιμον καὶ ἀγοραῖον, ἀλλ᾽ οἰκείου τινὸς ἢ συγ-
γενοῦς υἱῷ χαριξόμενοι παρεδώκαμεν ἐμπανηγυρίσαι"
τέλος δὲ πολλοὺς ἔστιν ἰδεῖν καὶ τῶν φιλοσοφεῖν
λεγομένων, ᾿Επικουρείους καὶ Στωικοὺς ὄντας, οὐχ
10 ἑλομένους οὐδὲ χρίναντας ἀλλὰ προσϑεμένους δυσω-
ποῦσιν οἰχείοις καὶ φίλοις" φέρε δὴ καὶ πρὸς ταῦτα
πόρρωϑεν ἐν τοῖς ἐπιτυχοῦσι καὶ μικροῖς γυμνάξω-
μὲν ἑαυτούς, ἐϑίξοντες μήτε κουρεῖ μήτε γναφεῖ -
κατὰ δυσωπίαν χρῆσϑαι μηδὲ καταλύειν ἐν φαύλῳ
15 πανδοκείῳ, βελτίονος παρόντος, ὅτι πολλάκις ὃ παν-
δοκεὺς ἠσπάσαϑ᾽ ἡμᾶς" ἀλλ᾽ ἔϑους ἕνεκα, κἂν QC
παρὰ μικρόν, αἰρεῖσϑαι τὸ βέλτιον᾽ ὥσπερ oí Πυϑα-
yoguxol παρεφύλαττον ἀεὶ μηδέποτε τῷ δεξιῷ μηρῷ
τὸν εὐώνυμον ἐπιτιϑέναι. μηδὲ τὸν ἄρτιον ἀντὶ τοῦ
20 περιττοῦ λαβεῖν, τῶν ἄλλων ἐπ᾽ ἴσης ἐχόντων. ἐϑι-
στέον δέ, καὶ θυσίαν ποιούμενον ἢ γάμον ἥ τινα.
ἄλλην τοιαύτην ὑποδοχὴν μὴ τὸν ἀσπασάμενον κα-
λεῖν ἢ προσδραμόντα μᾶλλον ἢ τὸν εὔνουν καὶ χρη-
στόν. ὃ γὰρ οὕτως ἐϑισϑεὶς καὶ ἀσκήσας δυσά-
456 λωτος ἔσται, μᾶλλον δ᾽ ὅλως ἀνεπιχείρητος ἐν τοῖς
μείξοσι.
9. Περὶ μὲν οὖν ἀσκήσεως ἱκανὰ καὶ ταῦτα τῶν D
ὃὲ χρησίμων ἐπιλογισμῶν πρῶτός ἐστιν ὁ διδάσκων
1 τοῦ λογισμοῦ] τὸν λογισμόν Ὁὰ 14 μηδὲ *: μήτϑ

918 DE VITIOSO

καὶ ὑπομιμνήσκων, ὅτι πᾶσι μὲν τοῖς πάϑεσιν &xo-
λουϑεῖ καὶ τοῖς νοσήμασιν ἃ φεύγειν δι’ αὐτῶν
δοκοῦμεν, ἀδοξίαι φιλοδοξίαις καὶ λῦπαι φιληδονέαις
καὶ πόνοι μαλακίαις καὶ φιλονικίαις ἧτται καὶ κατα-

δίκαι" τῇ δὲ δυσωπίᾳ συμβέβηκεν ἀτεχνῶς φευγούσῃ 5

καπνὸν ἀδοξίας εἰς πῦρ ἐμβάλλειν ἑαυτήν. αἰσχυνό-
μενοι γὰρ ἀντιλέγειν τοῖς ἀγνωμόνως δυσωποῦσιν
ὕστερον δυσωποῦνται τοὺς δικαίως ἐγκαλοῦντας, καὶ
E δεδιότες μέμψιν ἐλαφρὰν πολλάκις αἰσχύνην ὁμολο-
γουμένην ὑπομένουσι. καὶ γὰρ αἰτοῦντος ἀργύριον
φίλου δυσωπηϑέντες ἀντειπεῖν οὐκ ἔχοντες, ἀδσχη-
μονοῦσι μετ᾽ ὀλίγον ἐξελεγχόμενοι" καὶ βοηϑήδειν
ὁμολογήσαντες ἐνίοις δίκην ἔχουσιν. εἶτα τοὺς ἕτέ-
ρους διατραπέντες ἀποκρύπτονται καὶ δραπετεύουσι.
πολλοὺς δὲ καὶ περὶ γάμου ϑυγατρὸς ἢ ἀδελφῆς εἰς
ὁμολογίαν ἀλυσιτελῆ κατακλείσασα δυσωπία ψεύδε-
όϑαι πάλιν ἀναγκάξει μετατιϑεμένους.

10. Ὁ μὲν γὰρ εἰπών, ὅτι πάντες ol τὴν ᾿4σίαν
κατοικοῦντες ἑνὶ δουλεύουσιν ἀνθρώπῳ διὰ τὸ μὴ
F δύνασϑαι μίαν εἰπεῖν τήν *o0? συλλαβήν, οὐκ ἐσπού-
δασὲν ἀλλ’ ἔσκωψε" τοῖς δὲ δυσωπουμένοις, κἂν μη-
δὲν εἴπωσιν, ἔξεστιν ὀφρῦν ἐπάρασι μόνον ἢ κάτω
κύψασι πολλὰς ἀβουλήτους καὶ ἀτόπους ὑπουργίας
διαφυγεῖν. “τὴν yàg σιωπήν᾽ ὃ μὲν Εὐριπίδης φησί

10

“τοῖς σοφοῖς ἀπόχρισιν᾽ εἶναι" κινδυνεύομεν δὲ μᾶλ- 95

λον αὐτῆς δεῖσϑαι πρὸς τοὺς ἀγνώμονας᾽ ἐπεὶ τοὺς

4 φιλονικίαις “: φιλονεικίαις 6 ἀδοξίας] del. Steg-
mannus 16 ϑυγατρὸς *: καὶ θυγατρὸς 24 Εὐριπίδης]
Nauck. p. 676 |

PUDORE. . 819

qyeoísvrag ἔστι καὶ παρηγορῆσαι" καὶ πρόχειρά γε
δεῖ καὶ συχνὰ τῶν ἐπιφανῶν καὶ ἀγαϑῶν ἀνδρῶν
ἔχειν ἀποφϑέγματα καὶ μνημονεύειν πρὸς τοὺς δυσω-
ποῦντας᾽ οἷον τὸ Φωκίωνος πρὸς ᾿Αντίπατρον "οὐ ὅ88
5 δύνασαί μοι καὶ φίλῳ χρῆσϑαι καὶ κόλακι.᾽ καὶ πρὸς
τοὺς ᾿4ϑηναίους ἐπιδοῦναι κελεύοντας αὐτὸν ἐν ἑορτῇ
καὶ κροτοῦντας “αἰσχύνομαι᾽ εἶπεν ὑμῖν μὲν ἐπι-
διδοὺς τούτῳ δὲ μὴ ἀποδιδούς᾽ Καλλικλέα δείξας
τὸν δανειστήν᾽ “πενίαν γὰρ οὐχ ὁμολογεῖν αἰσχρόν
10 ὧς Θουχυδίδης φησίν “ἀλλ᾽ ἔργῳ μὴ διαφεύγειν
αἴσχιον. ὁὃ δ᾽ ἀβελτερίᾳ καὶ μαλακίᾳ πρὸς τὸν ai-
τοῦντα δυσωπούμενος εἰπεῖν
“οὐκ ἔστ᾽ ἐν ἄντροις λευκός, ὦ ξέν᾽, ἄργυρος" "
εἰϑ᾽ ὥσπερ ἐνέχυρον προέμενος τὴν ἐπαγγελίαν,
15 “αἰδοῦς ἀχαλκεύτοισιν ἔξευκται πέδαις.
ὁ δὲ Περσαῖος ἀργύριον τινὶ τῶν γνωρίμων δανείζων B
δι’ ἀγορᾶς καὶ τραπέξης ἐποιεῖτο τὸ συμβόλαιον με-
μνημένος δηλονότι τοῦ ᾿Ησιόδου λέγοντος
“καί τε κασιγνήτῳ γελάσας ἐπὶ μάρτυρα ϑέσϑαι.᾽
20 ϑαυμάσαντος δ᾽ ἐκείνου καὶ εἰπόντος “οὕτως, ὦ Περ-
σαῖε, νομικῶς;᾽ “ναί᾽ εἶπεν “ἵνα φιλικῶς ἀπολάβω
καὶ μὴ νομικῶς ἀπαιτήσω.᾽ πολλοὶ γὰρ ἐν ἀρχῇ διὰ
δυσωπίαν προέμενοι τὸ πιστόν, ὕστερον ἐχρήσαντο
τοῖς νομίμοις μετ᾽ ἔχϑρας.
s 1Π. Πάλιν ὁ Πλάτων Ἑλίκωνι τῷ Κυξικηνῷ δι-
δοὺς πρὸς Διονύσιον ἐπιστολὴν ἐπήνεδσεν αὐτὸν ὡς

10 Θουκυδίδης] 2, 40 18 Nauck. p. 913. Kock. 8.
p.613 16 Nauck. p. 5049 18 ᾿Ησιόδου] OD 871 25 Πλά-
των] Epist. 13, 360d

380 DE VITIOSO

C ἐπιεικῆ καὶ μέτριον, εἶτα προσέγραψε τῇ ἐπιστολῇ
τελευτώσῃ γράφω δέ δοι ταῦτα περὶ ἀνθρώπου, ξῴου
φύσει εὐμεταβόλου.᾽ Ξενοκράτης δὲ καίπερ αὐστη-

Q0g ὧν τὸν τρόπον ὅμως ὑπὸ δυσωπίας ἐχάμφϑη,
καὶ συνέστησε Πολυσπέρχοντι δι’ ἐπιστολῆς ἄνϑρω- 5
πον οὐ χρηστόν, ὡς τὸ ἔργον ἔδειξε᾽ δεξιωσαμένου
δ᾽ αὐτὸν τοῦ Μακεδόνος καὶ πυϑομένου μή τινος
ἔχοι χρείαν, ἤτησε τάλαντον" ὁ δ᾽ ἐκείνῳ μὲν ἔδωκε
Ἐενοκράτει δ᾽ ἔγραψε, παραινῶν ἐπιμελέστερον τὸ
λοιπὸν ἐξετάξειν oUg συνίστησιν. ὃ μὲν οὖν ἔΞενο- τὸ
κράτης ἠγνόησεν. ἡμεῖς δὲ καὶ πάνυ πολλάκις ἐπι-
στάμενοι τοὺς πονηροὺς καὶ γράμματα καὶ χρήματα

D προϊέμεϑα, βλάπτοντες ἑαυτούς, οὐ μεϑ’ ἡδονῆς
ὥσπερ οἵ ταῖς ἑταίραις χαριξόμενοι καὶ τοῖς κόλαξιν,
ἀλλὰ δυσχεραίνοντες καὶ βαρυνόμενοι τὴν ἀναίδειαν 15
ἀνατρέπουσδαν ἡμῶν καὶ καταβιαξομένην τὸν λογι-
σμόν. εἰ γὰρ πρὸς ἄλλο τι καὶ πρὸς τοὺς δυσω-
ποῦνταο ἔξεστιν εἰπεῖν τό

᾿μανϑάνω μὲν οἷα δρᾶν μέλλω xaxd
τὰ ψευδῆ μαρτυρῶν ἢ τὰ μὴ δίκαια κρένων ἢ vào
μὴ συμφέροντα χειροτονῶν ἢ δανειξόμενος ὑπὲρ τοῦ
μὴ ἀποδώδοντος.

12. Διὸ τῶν παϑῶν μάλιστα τῷ δυσωπεῖσϑαι τὸ
μετανοεῖν οὐχ ὕστερον, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἐν οἷς πράττει
πάρεστι᾽ καὶ γὰρ διδόντες ἀχϑόμεϑα καὶ μαρτυ- 35
ροῦντες αἰσχυνόμεϑα καὶ συνηγοροῦντες ἀδοξοῦμεν

E καὶ μὴ παρέχοντες ἐλεγχόμεϑα. πολλὰ γὰρ ὑπ᾽ ἀσϑε-

19 Eur. Med. 1078 26 συνηγοροῦντες W: συνερ-
γοῦντες

PUDORE. 981

Ψείας τοῦ ἀντιλέγειν καὶ τῶν ἀδυνάτων ἡμῖν ὑπι-
σχνούμεϑα τοῖς λιπαροῦσιν ὡς συστάσεις ἐν αὐλαῖς
καὶ πρὸς ἡγεμόνας ἐντεύξεις, μὴ βουλόμενοι μηδ᾽
εὐτονοῦντες εἰπεῖν “οὐκ oiüsv ἡμᾶς ὁ βασιλεύς, ἀλλ᾽
5 ἑτέρους ὅρα μᾶλλον᾽, ὡς “ὐδσανδρος ᾿4γησιλάῳ προῦσ-
κεκρουκὼς ἀξιούμενος δὲ μέγιστον δύνασϑαι παρ᾽
αὐτῷ διὰ τὴν δόξαν, οὐχ ἠσχύνετο παραιτεῖσϑαι
τοὺς ἐντυγχάνοντας, ἀπιέναι πρὸς ἑτέρους κελεύων
καὶ πειρᾶσϑαι τῶν μᾶλλον αὐτοῦ παρὰ τῷ βασιλεῖ
10 δυναμένων. οὐ γὰρ αἰσχρὸν τὸ μὴ πάντα δύνασϑαι"
τὸ δὲ μὴ δυναμένους ἢ μὴ πεφυκότας ἀναδέχεσθαι
τὰ τοιαῦτα καὶ παραβιάξεσϑαι, πρὸς τῷ αἰσχρῷ καὶ

λυπηρότατόν ἐστιν.
18. 4x ἄλλης δ᾽ ἀρχῆς τὰ μὲν μέτρια καὶ πρέ-

15 ποντα δεῖ προθύμως ὑπουργεῖν τοῖς ἀξιοῦσι, μὴ 584

δυσωπουμένους ἀλλ᾽ ἑκόντας ἐν δὲ τοῖς βλαβεροῖς
καὶ ἀτόποις τὸ τοῦ Ζήνωνος ἀεὶ πρόχειρον ἔχειν,
ὃς ἀπαντήσας τινὶ νεανίσκῳ τῶν συνήϑων παρὰ τὸ
τεῖχος ἡσυχῆ βαδίξοντι, καὶ πυϑόμενος ὅτι φεύγει

0 φίλον ἀξιοῦντα μαρτυρεῖν αὐτῷ τὰ ψευδῆ “τί λέ-
γεις’ φησίν ᾿ἀβέλτερε; σὲ μὲν ἐκεῖνος ἀγνωμονῶν
καὶ ἀδικῶν οὐ δέδιεν οὐδ᾽ αἰσχύνεται, σὺ δ᾽ ἐκεῖνον
ὑπὲρ τῶν δικαίων οὐ ϑαρρεῖς ὑποστῆναι;᾽ ὃ μὲν
γὰρ εἰπών

35 ποτὶ πονηρὸν οὐκ ἄχρηστον ὅπλον ἁ πονηρία
κακῶς ἐϑίξει μιμούμενον ἀμύνεσϑαι τὴν κακίαν" τὸ B

2 λιπαροῦσιν Μ: ἀεὶ παροῦσιν 4 cf. Kock. 8 p. 447
6 ὅρα Madvigius: ὁρᾷᾳἬ, 16 ἑκόντας M: εἴκοντας — 25 Lorenz.
p. 302

82 DE VITIOSO

0$ τοὺς ἀναιδῶς xal ἀδυσωπήτως ἐνοχλοῦντας ἀπο-
τρίβεσϑαι τῷ ἀδυσωπήτῳ καὶ μὴ χαρίξεσϑαι τὰ
αἰσχρὰ τοῖς ἀναισχύντοις αἰσχυνόμενον, ὀρϑῶς καὶ
δικαίως γιγνόμενόν ἐστιν ὑπὸ τῶν νοῦν ἐχόντων.

14. Ἔτι τοίνυν τῶν δυσωπούντων τοῖς μὲν ἀδό- 5
ξοις καὶ ταπεινοῖς καὶ μηδενὸς ἀξίοις οὐ μέγ᾽ ἔργον |
ἀντισχεῖν, ἀλλὰ καὶ μετὰ γέλωτος ἔνιοι καὶ σκώμ-
ματος ἐχκλίνουσι τοὺς τοιούτουρ᾽ ὡς Θεόκριτος,
δυεῖν παρ᾽ αὐτοῦ ἐν βαλανείῳ στλεγγίδα κιχραμέ-
vov, τοῦ μὲν ξένου τοῦ δὲ γνωρίμου κλέπτου, μετὰ 10
παιδιᾶς ἀμφοτέρους διεκρούσατ᾽ εἰπών “σὲ μὲν οὐκ

Ο οἶδα σὲ δ᾽ οἶδα. Μυσιμάχη δ᾽ ᾿ϑήνησιν, ἡ τῆς
Πολιάδος ἱέρεια, τῶν τὰ ἱερὰ προδαγαγόντων ὀρεω-
κόμων ἐγχέαι κελευόντων, “ἀλλ᾽ ὀκνῶ᾽ sims 'μὴ καὶ
τοῦτο πάτριον γένηται. καὶ ᾿Αντίγονος πρός τινα 15
νεανίσκον, γεγονότα μὲν ἐκ λοχαγοῦ χαρίεντος αὐτὸν
δ᾽ ἄτολμον ὄντα καὶ μαλακὸν ἀξιοῦντα δὲ προαχϑῆ-
ναι, 'παρ᾽ ἐμοί" φησίν 'à μειράκιον, ἀνδραγαϑέας
εἰσὶν. οὐ πατραγαϑίας τιμαί.

15. Καὶ μὴν ἐάνπερ ὁ δυσωπῶν ἔνδοξος ἡ καὶ 10
δυνατός (oV δὴ μάλιστα δυσπαραίτητοι xal δυσαπό-
τριπτοι περὶ τὰς κρίσεις καὶ τὰς χειροτονίας ἐντυγ-
χάνοντές εἰσιν), ὃ μὲν ἔπραξεν ó Κάτων νέος ὧν

D ἔτι πρὸς KárAov, οὐκ ἄν τινι φανείη ῥάδιον ἴσως
οὐδ᾽ ἀναγκαῖον. ὃ γὰρ Κάτλος ἦν μὲν ἐν ἀξιώματι 10
τῶν Ῥωμαίων μεγίστῳ καὶ τότε τὴν τιμητικὴν ἀρχὴν
εἶχεν. ἀνέβη δὲ πρὸς τὸν Κάτωνα τεταγμένον ἐπὶ
τοῦ δημοσίου ταμιείου παραιτησόμενός τινα τῶν

21 δυσαπότριπτοι RE: δυσαπότρεπτοι

PUDORE. 383

ἐξημιωμένων ὑπ᾽ αὐτοῦ, καὶ λιπαρὴς ἐγίγνετο ταῖς
δεήσεσι προσβιαξόμενος" ἄχρι οὗ δυσανασχετήσας
ἐχεῖνος “αἰσχρόν ἐστιν᾽ ἔφη ᾿Κάτλε, σὲ τὸν τιμητὴν
ἀπαλλαγῆναι μὴ βουλόμενον ἐντεῦϑεν ὑπὸ τῶν ἐμῶν
ὑπηρετῶν ἕλκεσθαι" xal ὃ Κάτλος αἰσχυνθείς, πρὸς
ὀργὴν ἀπῆλϑε. σκόπει δὲ μὴ τὸ τοῦ ᾿4γησιλάουν καὶ
τὸ τοῦ Θεμιστοκλέους ἐπιεικέστερόν ἐστι καὶ μετριώ- E
τερον. ὃ μὲν γὰρ ᾿4γησίλαος ὑπὸ τοῦ πατρὸς κελευό-
μενος κρῖναί τινα δίκην παρὰ τὸν νόμον, “ἀλλ᾽ ὑπὸ
10 δοῦ᾽ ἔφη “πάτερ, πείθεσθαι τοῖς νόμοις ἐδιδασκό-
μὴν ἀπ᾽ ἀρχῆς διὸ καὶ νῦν σοι πείϑομαι μηδὲν
ποιεῖν παράνομον. ὁ δὲ Θεμιστοκλῆς πρὸς τὸν Σι-
μωνίδην ἀξιοῦντά τι τῶν μὴ δικαίων “οὔτ᾽ ἂν σὺ
ποιητὴς ἀγαϑὸς εἴης᾽ ἔφη ᾿παρὰ μέλος ἄδων, οὔτ᾽
ἂν ἐγὼ χρηστὸς ἄρχων παρὰ «νόμον κρίνων.

16. Καίτοι οὐ διὰ τὴν τοῦ ποδὸς πρὸς τὴν λύ-
ραν ἀμετρίαν, ὧς Πλάτων ἔλεγε, καὶ πόλεις πόλεσι
καὶ φίλοι φίλοις διαφερόμενοι τὰ κάκιστα δρῶσί vs F
καὶ πάσχουσιν ἀλλὰ διὰ τὴν περὶ τὰ νόμιμα καὶ
δίκαια πλημμέλειαν. ἀλλ᾽ ὅμως ἔνιοι τὴν ἐν μέλεσι
καὶ γράμμασι καὶ μέτροις ἀκρίβειαν αὐτοὶ φυλάτ-
τονῖες ἑτέρους ἐν ἀρχαῖς καὶ κρίσεσι καὶ πράξεσιν
ἀξιοῦσιν ὀλιγωρεῖν τοῦ καλῶς ἔχοντος. διὸ καὶ τούτῳ
μάλιστα χρηστέον πρὸς αὐτούς. ἐντυγχάνει Gov δι-
κάξοντι ῥήτωρ ἢ βουλεύοντι δημαγωγός" δμολόγηδον,
ἐὰν ἐκεῖνος σολοικίδσῃ προοιμιαξόμενος ἢ βαρβαρίσῃ
διηγούμενος" οὐ γὰρ ἐθελήσει διὰ τὸ φαινόμενον
αἰσχρόν" ἐνίους γοῦν δρῶμεν οὐδὲ φωνήεντι συγ-

οι

1

[^r]

2

e

Q

19 ποιῶν Matthaeus 106 τοῦ ποδὸς — ἀμετρίαν] vid.p.439c

984 DE VITIOSO

686 χροῦσαι φωνῆεν ἐν τῷ λέγειν ὑπομένοντας. ἕτερον

πάλιν δυσωποῦντα τῶν ἐπιφανῶν καὶ ἐνδόξων κέ-
λευόον ὀρχούμενον δι’ ἀγορᾶς ἐξελθεῖν ἢ διαστρέ-
ψανταὰ τὸ πρόσωπον" ἐὰν δ᾽ ἀρνῆται, σός ἐστιν ὃ
καιρὸς εἰπεῖν καὶ πυϑέσϑαι. τί αἴσχιόν ἐστι τὸ 6o-
λοικίδανι καὶ διαστρέψαι τὸ πρόσωπον ἢ τὸ λῦσαι
τὸν νόμον καὶ παραβῆναι τὸν Ogxov καὶ πλέον νεῖ-
μαν τῷ πονηρῷ τοῦ ἀγαϑοῦ παρὰ τὸ δίκαιον. ἔτι
τοίνυν, ὥσπερ Νικόστρατος ὃ ᾿Δργεῖος. ᾿Δρχιδάμον
παρακαλοῦντος αὐτὸν ἐπὶ χρήμασι πολλοῖς καὶ γάμῳ
γυναικὸς ἧς βούλεται ΔΜακαίνης προδοῦναι Κρῶμνον,
οὐχ ἔφη γεγονέναι τὸν ᾿Αρχίδαμον ἀφ᾽ ἩΗρακλέους"
Β ἐκεῖνον μὲν γὰρ ἀποκτιννύναι περιιόντα τοὺς πο-
νηρούς, τοῦτον δὲ τοὺς χρηστοὺς ποιεῖν πονηρούς"
οὕτω καὶ ἡμῖν πρὸς ἄνθρωπον ἀξιοῦντα καλὸν κἀ-
γαϑὸν λέγεσθαι ῥητέον, ἂν βιάξηται καὶ δυσωπῆῇ,
μὴ πρέποντα ποιεῖν μηδ᾽ ἄξια τῆς περὶ αὐτὸν εὐγε-
νείας τὲ καὶ ἀρετῆς.

17. Ἐπὶ δὲ τῶν φαύλων ὁρᾶν χρὴ καὶ διανοεῖ-
σϑαι, τὸν φιλάργυρον εἰ δυσωπήσεις ἄνευ. συμβο-
λαίου δανεῖσαι τάλαντον ἢ τὸν φιλότιμον ἐκστῆναι
τῆς προεδρίας, ἢ τὸν φίλαρχον τῆς παραγγελίας ἐπί-
δοξον ὄντα κρατήσειν. δεινὸν γὰρ ἂν ἀληϑῶς φανείη
Ο τούτους μὲν ἐν νοσήμασι καὶ παϑήμασιν ἀκάμπτους
᾿ διαμένειν καὶ ἐχυροὺς καὶ δυσμεταϑέτους, ἡμᾶς δὲ
βουλομένους καὶ φάσκοντας εἶναι φιλοκάλους καὶ
. φιλοδικαίους μὴ κρατεῖν ἑαυτῶν ἀλλ᾽ ἀνατρέπεσϑαι
᾿ καὶ προΐεσϑαι τὴν ἀρετήν. καὶ γάρ, εἰ. μὲν οἵ δυ-
σωποῦντες ἐπὶ δόξῃ καὶ δυνάμει τοῦτο ποιοῦσιν,

PUDORE. 985

ἄτοπόν ἐστι κοσμοῦντας ἑτέρους καὶ αὔξοντας ἀσχη-
μονεῖν αὐτοὺς καὶ κακῶς ἀκούειν' ὥσπερ oí παρα-
βραβεύοντες ἐν τοῖς ἀγῶσι καὶ χαριξόμενοι περὶ τὰς
χειροτονίας. ἐξ οὐ προσηκόντων ἀρχεῖα καὶ στεφά-
ὄνους ἄλλοις διδόντες καὶ δόξαν. ἀφαιροῦνται τὸ
ἔνδοξον αὑτῶν καὶ τὸ xaAóv: εἰ δὲ χρημάτων ἕνεκα
στροσκείμενον ὁρῶμεν τὸν δυσωποῦντα, πῶς οὐ παρί- D
σταται δεινὸν εἶναι τὸ τῆς ἰδίας δόξης καὶ ἀρετῆς
ἀφειδεῖν, ἵνα τὸ τοῦ δεῖνος βαλλάντιον βαρύτερον

10 γένηται; καίτοι παρίσταταί γε τοῖς πολλοῖς τὰ τοι-
αὕτα καὶ οὐ λανϑάνουσιν ξαυτοὺς ἐξαμαρτάνοντες"
ὥσπερ οἷ τὰς μεγάλας κύλικας ἐκπιεῖν ἀναγκαζόμενοι,

.ς μόλις καὶ στένοντες καὶ τὰ πρόσωπα διαστρέφοντες
ἐκτελοῦσι τὸ προσταττόμενον.

15 18. ᾽4λλ᾽ ἔοικεν ἡ τῆς ψυχῆς ἀτονία σώματος
κράσει καὶ πρὸς ἀλέαν κακῶς πεφυκυίᾳ καὶ πρὸς
κρύος" ἐπαινούμενοί τε γὰρ ὑπὸ τῶν δυσωπούντων
παντάπασι ϑρύπτονται καὶ χαλῶνται, πρός τε τὰς
μέμψεις καὶ ὑφοράσεις τῶν ἀποτυγχανόντων ψοφο-

20 δεῶς καὶ δειλῶς ἔχουσι. δεῖ δ᾽ ἀντισχυρίξεσθαι πρὸς E
ἀμφότερα, μήτε τοῖς δεδιττομένοις μήτε τοῖς κολα-
κεύουσιν ἐνδιδόντας. ὃ μὲν οὖν Θουκυδίδης, ὡς
ἀναγκαίως ἑπομένου τῷ δύνασϑαι τοῦ φϑονεῖσϑαι,
“χαλῶς᾽ φησί ᾿βουλεύεσϑαι τὸν ἐπὶ μεγίστοις λαμβά-

35 νοντὰ τὸ ἐπίφϑονον᾽᾽ ἡμεῖς δὲ τὸν μὲν φϑόνον δια-
φεύγειν οὐ χαλεπὸν ἡγούμενοι, τὸ δὲ μέμψει μὴ
περιπεσεῖν μηδὲ λυπηρόν τινι γενέσθαι τῶν χρω-

5 διδόντες addidi cum R 22 Θουκυδίδης} 2, 604 26
οὐ] del. primus Erasmus, male

Plutarchi Moralia. Vol. III. 25

986 DE VITIOSO

F μένων ἀδύνατον παντάπασιν ὁρῶντες, ὀρθῶς βου-
λευσόμεϑα τὰς τῶν ἀγνωμόνων ἀπεχϑείας ἐκδεχό-
μενοι μᾶλλον ἢ τὰς τῶν δικαίως ἐγκαλούντων, ἐὰν
ἐκείνοις μὴ δικαίως ὑπουργῶμεν. καὶ μὴν ἔπαινόν
γε τὸν παρὰ τῶν Óvaestovvrov κίβδηλον ὄντα παντά- 5
πασι δεῖ φυλάττοσϑαι., καὶ μὴ πάϑος πάσχειν ὑῶδεςρ,
ὑπὸ κνησμοῦ καὶ γαργαλιόσμοῦ παρέχοντα χρῆσϑαι
ῥᾷστα τῷ δεομένῳ καὶ καταβάλλειν ἑαυτὸν ὑποκχατα-
κλινόμενον. οὐδὲν γὰρ διαφέρουσι τῶν τὰ σκέλη
τοῖς ὑποσπῶσι παρεχάντων οἵ τὰ ὦτα τοῖς κολακεύ- 10

586 ουόι παραδιδόντες, ἀλλ᾽ αἴσχιον ἀνατρέπονται καὶ
πίπτουσιν. οἱ μὲν ἔχϑρας καὶ κολάσεις ἀνιέντες &v-
ϑρώποις πονηροῖς, ἵν᾽ ἐλεήμονες καὶ φιλάνθρωποι
καὶ συμπαϑεῖς κληθϑῶσιν᾽" oí δὲ τοὐναντίον ἀπεχϑεέίας
καὶ κατηγορίας οὐκ ἀναγκαίας οὐδ᾽ ἀκινδύνους &va- 15
δέξασθαι πεισϑέντες ὑπὸ τῶν ἐπαινούντων ὡς μό-
νους ἄνδρας καὶ μόνους ἀκολακδύτους καὶ νὴ zx
στόματα καὶ φωνὰς προσαγορευόντων. διὸ καὶ Βίων
ἀπείκαξε τοὺς τοιούτους ἀμφορεῦσιν, ἀπὸ τῶν ὥτων
ῥαδίως μεταφερομένοις. ὥσπερ ᾿Αλεξῖνον ἱστοροῦσι zo
τὸν σοφιστὴν πολλὰ φαῦλα λέγειν ἐν τῷ περιπάτῳ

Β περὶ Στίλπωνος τοῦ Μεγαρέως" εἰπόντος δέ τινος
τῶν παρόντων ᾿ἀλλὰ μὴν ἐκεῖνός 66 πρῴην ἐπήνει.,᾽
“νὴ Δία᾽ φάναι" βέλτιστος γὰρ ἀνδρῶν ἐστι" καὶ
γενναιότατος. ἀλλὰ Μενέδημος τοὐναντίον, ἀκού- s5
ὅας ὡς ᾿Αλεξῖνος αὐτὸν ἐπαινεῖ πολλάκος “ἐγὼ δ᾽
εἶπεν ᾿ἀεὶ ψέγω AAcbivov: ὥστε κακός ἐστιν ἄνϑρω-
πος ἢ κακὸν ἐπαινῶν ἢ ὑπὸ χρηστοῦ ψεγόμενος.ἢ
οὕτως ἄτρεπτος ἦν καὶ ἀνάλωτος ὑπὸ τῶν τοιούτων

PUDORE. 381

καὶ κρατῶν ἐκείνης τῆς παραινέσεως. ἣν ὃ dvc-
σϑένειος Ηρακλῆς παρήνει, τοῖς παισὶ διακελευόμε-
νος μηδενὶ χάριν ἔχειν ἐπαινοῦντι αὐτούς᾽ τοῦτο
δ᾽ ἦν οὐδὲν ἄλλο ἣ μὴ δυσωπεῖσθαι μηδ᾽ ἀντικολα-
5 κεύειν τοὺς ἐπαινοῦντας. ἀρκεῖ γὰρ οἶμαι τὸ τοῦ C
Πινδάρου, πρὸς τὸν λέγοντα πανταχοῦ καὶ πρὸς πάν-
τας ἐπαινεῖν αὐτὸν εἰπόντος “κἀγώ δοι χάριν ἀπο-
δίδωμι" ποιῶ γάρ σ᾽ ἀληϑεύειν.ἢ
19. Ὃ τοίνυν πρὸς πάντα τὰ πάϑη χρήσιμόν ἐστι,
10 τούτον δεῖ μάλιστα τοῖς εὐδυσωπήτοις, ὅταν ἐκβια-
σϑέντες ὑπὸ τοῦ πάθους παρὰ γνώμην ἁμάρτωσι καὶ
διατραπῶσιν. ἰσχυρῶς μνημονεύειν, καὶ τὰ σημεῖα
τοῦ δηγμοῦ καὶ τῆς μεταμελείας θεμένους ἐν ἑαυτοῖς
ἀναλαμβάνειν καὶ φυλάττειν ἐπὶ πλεῖστον χρόνον.
15 ὧς γὰρ oí λέθῳ προσπταέσαντες ὁδοιπόροι 1) περὶ
ἄκραν ἀνατραπέντες κυβερνῆται, ἂν μνημονεύωσιν, D
οὐκ ἐκεῖνα μόνον ἀλλὰ xol τὰ προσόμοια φρίττοντες
καὶ φυλαττόμενοι διατελοῦσιν" οὕτως oí τὰ τῆς δυσω-
πίας αἰσχρὰ καὶ βλαβερὰ συνεχῶς τῷ μετανοοῦντι
90 καὶ δακνομένῳ προβάλλοντες ἀντιλήψονται πάλιν
ἑαυτῶν ἐν τοῖς ὁμοίοις καὶ οὐ προήσονται δαδίως
ὑποφερομένους.

8 αὐτοὺς ἐπαινοῦντι Benselerus; deleverim αὐτούς
6 Πινδάρου] σπινδάρου codex D, unde fort. Σπινϑάρου

---.--.ς-.....-.........

25*

ΠΈΡΙ ΦΘΟΝΟΥ͂ ΚΑΙ ΜΙΣΟΥ͂Σ.

l. Οὕτω δὴ καὶ δοκεῖ μηδὲν τοῦ μίσους διαφέ-
ρειν ὁ φϑόνος ἀλλ᾽’ ὁ αὐτὸς εἶναι. καϑόλου μὲν
γὰρ ὥσπερ πολυάγκιστρον ἡ κακία τοῖς ἐξηρτημένοις
αὐτῆς πάϑεσι κινουμένη δεῦρο κἀκεῖσε πολλὰς πρὸς
ἄλληλα συναφὰς καὶ περιπλοκὰς ἐνδίδωσι" ταῦτα δ᾽

F ὥσπερ νοσήματα συμπαϑεῖ ταῖς ἀλλήλων φλεγμο-

ναῖς. ὁ γὰρ εὐτυχῶν ὁμοίως καὶ τὸν μισοῦντα λυπεῖ
καὶ τὸν φϑονοῦντα. διὸ καὶ τὴν εὔνοιαν ἀμφοτέ-
ροίς νομίξομεν ἀντικεῖσϑαι, βούλησιν οὖσαν ἀγαϑῶν
τοῖς πλησίον" καὶ τῷ μισεῖν τὸ φϑονεῖν ταὐτὸν εἶναι,
ὅτι τὴν ἐναντίαν τῷ φιλεῖν ἔχει προαίρεσιν. ἐπεὶ
δ᾽ οὐχ οὕτω ταὐτὸν «i ὁμοιότητες ὡς ἕτερον o δια-
φοραὶ ποιοῦσι, κατὰ ταύτας ξητοῦμεν ἐὰν μεταδιώ-
ξωμεν, ἀπὸ τῆς γενέσεως ἀρξάμενοι τῶν παϑῶν.
2. ΓΕεννᾶται τοίνυν τὸ μῖσος ἐκ φαντασίας τοῦ

687 ὅτι πονηρὸς ἢ κοινῶς ἢ πρὸς αὐτόν ἐστιν ὃ μισού-

μενος" καὶ γὰρ ἀδικεῖσθαι δόξαντες αὐτοὶ πεφύχασι
μισεῖν, καὶ τοὺς ἄλλως ἀδικητικοὺς ἢ πονηροὺς προ-
βάλλονται καὶ δυσχεραίνουσι᾽ φϑονοῦσι δ᾽ ἁπλῶς
τοῖς εὖ πράττειν δοκοῦσιν. ὅϑεν ἔοικεν ὃ μὲν φϑόνος

1 mihi quoque initium libelli deesse videtur 8 πολυάγ-
κιστρον»] substantivum 10 ταὐτὸν ": ταὐτὸ 18 κατὰ ταύ-
τας ξητοῦμεν (aut ξητῶμεν) — μεταδιώξωμεν) corrupta. κατὰ
ταύτας τὰ ξητούμενα μεταδιώξωμεν Madvigius 17 γὰρ]
γὰρ ot ἢ αὐτοί τε ΒΒ 20 μὲν] om. codd. mei

ες
Θ

DE INVIDIA ET ODIO. 889

ἀόριστος εἶναι, καϑάπερ ὀφθαλμία πρὸς ἅπαν τὸ
λαμπρὸν ἐκταρασσόμενος᾽ τὸ δὲ μῖσος ὥρισται καϑ᾽ B
ὑποκειμένων ἀεί τινων ἀπερειδόμενον πρὸς αὐτόν.
9. Δεύτερον δὲ τὸ μισεῖν γίγνεται καὶ πρὸς ἄλογα

5 ξῷα" καὶ γὰρ γαλᾶς καὶ κανθαρίδας ἔνιοι μισοῦσι
καὶ φρύνους καὶ ὄφεις᾽ Γερμανικὸς δ᾽ ἀλεκτρυόνος
οὔτε φωνὴν οὔτ᾽ ὄψιν ὑπέμενεν" o( δὲ Περσῶν μά-
you τοὺς μῦς ἀπεχτίννυσαν, ὡς αὐτοί τε μισοῦντες
καὶ τοῦ ϑεοῦ δυσχεραίνοντος τὸ ξῷον᾽ ὁμοῦ τι γὰρ
10 πάντες “ἄραβες καὶ Αἰθίοπες μυσάττονται. τὸ μέντοι
φϑονεῖν πρὸς μόνον ἄνθρωπον ἀνθρώπῳ γίγνεται.
4. Κἀν τοῖς ϑηρίοις δὲ φϑόνον μὲν οὐκ εἰκὸς
ἐγγίγνεσθαι πρὸς ἄλληλα' τοῦ γὰρ εὖ πράττειν ἢ
κακῶς ἕτερον φαντασίαν οὐ λαμβάνουσιν, οὐδ᾽ ἅπτε-
ιδται τὸ ἔνδοξον ἢ ἄδοξον αὐτῶν, οἷς ὃ φϑόνος
ἐκτραχύνεται μάλιστα. μισοῦσι δ᾽ ἄλληλα καὶ ἀπε-
χϑάνονται καὶ πολεμοῦσιν ὥσπερ ἀσπείστους τινὰς
πολέμους ἀετοὶ καὶ δράκοντες, κορῶναι καὶ γλαῦκες,
αἰγιϑαλλοὶ καὶ ἀκανϑυλλίδες" ὥστε τούτων γέ φασι C
0) μηδὲ τὸ αἷμα κέρνασθϑαι σφαττομένων, ἀλλὰ κἂν
μίέξῃς. ἰδίᾳ πάλιν ἀπορρεῖν διακρινόμενον. εἰκότως
δ᾽ ἔχει τῷ λέοντι πρὸς τὸν ἀλεκτρυόνα καὶ τῷ ἐλέ-
φαντι πρὸς τὴν ὗν μῖσος ἰσχυρὸν γεγεννηκέναι τὸν
φόβον" ὃ γὰρ δεδίασι, καὶ μισεῖν πεφύκασιν" ὥστε
85 x«l ταύτῃ φαίνεσθαι διαφέροντα τοῦ μίσους τὸν
2 μῖσος] μεῖξον codd. mei 8. πρὸς αὐτόν] προσαντῶν

R 7 ὑπέμενεν *: ὑπέμεινεν 9 τι R: τε 12 κἀν *: κἂν
17 ἀσπείστους R: ἀπίστους 18 πολέμους Emperius: πολε-

μοῦσι δ᾽ 21 ἀπορρεῖν W: ἀπορρεῖ 22 δ᾽ ἔχει Emperius:
δὲ καὶ 2428 ἐγγεγεννηκέναι R

390 DE INVIDIA

φϑόνον, tà μὲν δεχομένης fis τῶν ϑηρίων' φύσεως

τὸν δὲ. μὴ δεχομένης:

5. "Exi. τοίνυν τὸ μὲν φϑονεῖν πρὺς οὐδένα γέ-
γνεται δικαίωρ᾽ οὐδεὶς γὰρ ἀδικεῖ τῷ εὐτυχεῖν. ἐπὶ
τούτῳ: δὲ φϑονοῦνται" μισοῦνται δὲ παλλοὺ δικαίωῶρ, 5

Ὁ ὡς οὃς ἀξιομισήτους καλοῦμεν. ἂν μὴ φεύγωσι τοὺς

τοιούτους μηδὲ βδελύττωνται καὶ δυσχεραένῶσι. μέγα

δὲ τούτον τεκμήριο0Ψ 9. ὅτι μισεῖν μὲν, πολλοὺς ὅμο-

λογοῦσιν ἔνιοι φϑονεῖν δ᾽ οὐδενὶ λέγουσι. καὶ γὰρ
ἡ μισοπονηρία νῶν ἐπαινουμένων. ἐστί" καὶ τὸν ἀδελ- 10
φιδοῦν τοῦ “Μυκούργον Χάριλλον" βασιλεύοντα τῆς
Σπάρτης ἐπιεικῆ δ᾽ ὄντα καὶ προν ἐπαινούντων
τινῶν, ὁ συμάρχῶν «καὶ πῶς᾽ ἔφη “χρηστός ἐστι
Χάριλλορ. 06 οὐδὲ τοῖς πονηροῖδ χαλεπός. ἐστι; καὶ
τοῦ Θερσίτου ὃ ποιητὴς τὴν μὲν τοῦ σώματος κα- 15
κίαν πολυμδρῶς καὶ περιωδευμένως ἐξεμόφφωϑε: τὴν

E δὲ τοῦ ἤϑους μοχϑηρίαν συντομώτατα καὶ δι’ ἑνὸς

ἔφρασεν;

ἐξχϑιστος δ᾽ ᾿Αχιλῆι μάλιστ᾽ ἦν ἠδ᾽ Ὀδυσῆι᾽.

ὑπερβολὴ γάρ v6 φαυλότητοβρ τὸ τοῖς κρατίστοις 20
ἐχϑρὸν εἶναι. καὶ φϑονεῖν δ᾽ ἀρνοῦνται᾽ κἂν ἐλεγ-
χωνται, μυρίαρ σκήψειβ προΐσχονται" ὀργίζεσθαι λέ-
yovreg ἢ φοβεῖσϑαι τὸν ἄνθρωπον ἢ μισεῖν ἣ ὅ τι
ἂν τύχωσιν ἄλλο. τῷ φϑόνῳ. τοῦ πάϑους ὄνομα περὶ-
6 ὡς. οὗρ] οὃς R: ὥστε καὶ ἄλλους W. ὥστ᾽ Emperius
et deinde o? à» pro àv καλοῦμεν] add. καὶ τοῖς αὐτῶν

yd e imile δυαχεραίνομεν B, 11 v ἑνὸς

ó ^Y Oo e exemplum inveni in Schol. Soph. ad Aiac. v8. 125:
ad Antig. vB δ " SUM αὐτάρκως τοῦτο δεδήλωκεν. CÍ. Schol.
24 τοῦ] del. το erus. om. B 220 $1 καὶ] del. W

ET ODIO. 391

βάλλοντες καὶ καλύπτοντες, ὡς μόνον τοῦτο τῶν
ψυχῆς νοσημάτων ἀπόρρητον.
6. ᾿νάγκη τοίνυν τὰ πάθη ταῦτα τοῖς αὐτοῖς
ὥσπερ τὰ φυτὰ καὶ τρέφεσϑαν καὶ αὔξεσθαι καὶ ἐπι-
5 γίγνεσθαι πέφυκεν ἀλλήλοις. μισσῦμέν ys μᾶλλον
τοὺς μᾶλλον εἰς πονηρίαν ἐπιδιδόντας, φϑονοῦσι δὲ F
μᾶλλον τοῖς μᾶλλον ἐπ᾽ ἀρετῇ προϊέναι δοκοῦσι. διὸ
καὶ Θεμιστοκλῆς ἔτι μειράκιον ὧν οὐδὲν ἔφη πράτ-
τεῖν λαμπρόν" οὕπω γὰρ φϑονεῖσθαι. καθάπερ γὰρ
10 αἱ κανϑαρίδες ἐμῳφύονται μάλιστα τῷ ἀκμάξοντι σίτῳ
καὶ τοῖς εὐθαλέσι ῥόδοις, οὕτως ὃ φϑόνος ἅπτεται
μάλιστα τῶν χρηστῶν καὶ κὐξομένων πρὸς ἀρετὴν
καὶ δόξαν ἠθῶν καὶ προσώπων. καὶ τοὐναντίον αὖ
πάλιν αἵ μὲν ἄκρατοι πονηρίαι συνεπιτείνουσε τὸ
15 μῖσος. τοὺς γοῦν Σωκράτη συκοφαντήδαντας ὡς εἰς ὅ88
ἔσχατον κακίας ἐληλακότας οὕτως ἐμίσησαν οἵ πο-
λῖται καὶ ἀπεστράφησαν, ὡς μήτε πῦρ αὔειν μήτ᾽
ἀποκρίνεσθαι πυνθανομένοις μήτε λουομένοις κοινω-
νεῖν ὕδατος, ἀλλ᾽ ἀναγκάξειν ἐκχεῦν ἐκεῖνο τοὺς
20 παραχύτας ὡς μεμιασμένον, ἕως ἀπήγξαντο μὴ φέ-
ροντες τὸ μῖσος. αἵ δὲ τῶν εὐτυχημάτων ὑπεροχαὶ
καὶ λαμπρότητες πολλάκις τὸν φϑόνον κατασβεννύ-
ουσιν. οὐ γὰρ εἰκὸς ᾿“λεξάνδρῳ τινὰ φϑονεῖν. οὐδὲ
Κύρῳ. κρατήσασι καὶ γενομένοις κυρίοις ἁπάντων.
95 ἀλλ᾽ ὥσπερ ὃ ἥλιος, ὧν ἂν ὑπὲρ κορυφῆς γένηται,
1 τῶν τῆς Duebnerus 3 ἀνάγκῃ ὃ ταῦτα] ταῦτ᾽ οὐ R.
fort. ἀνάγκη --- ταῦτα τοῖς αὑτοῖς --- αὔξεσθαι" καὶ γὰρ καὶ
ἐπιγίγνεσϑαι πέφυκεν ἀλλήλοις ὅ μισοῦσι μέντοιῦ 18 προσ-

óxo»| add. κεκτημένων Patzigius ex Maximo p. 961d 171
αὔειν] ἐναύειν Herwerdenus —18 μήτε RH: μὴ

892 DE INVIDIA

B χκαταχεόμενος τὸ φῶς ἢ παντάπασι τὴν σκιὰν ἀνεῖλεν
ἢ μικρὰν ἐποίησεν, οὕτω πολὺ τῶν εὐτυχημάτων
ὕψος λαβόντων καὶ γενομένων κατὰ κεφαλῆς τοῦ
q9óvov, συστέλλεται καὶ ἀναχωρεῖ καταλαμπόμενος.
τὸ μέντοι μῖσος οὐκ ἀνίησιν ἡ τῶν ἐχϑρῶν ὑπεροχὴ 5
καὶ δύναμις. Ó γοῦν ᾿4λέξανδρος φϑονοῦντα μὲν
οὐδέν᾽ εἶχε, μισοῦντας δὲ πολλοὺς ὑφ᾽ ὧν τέλος ἐπι-
βουλευϑεὶς ἀπέϑανεν. ὁμοίως τοίνυν καὶ τὰ δυστυ-
χήματα τοὺς μὲν φϑονοῦντας παύει τὰς δ᾽ αὖ ἔχθρας
οὐκ ἀναιρεῖ" μισοῦσι γὰρ καὶ ταπεινοὺς τοὺς ἐχθροὺς 10
γενομένους, φϑονεὶῖ δ᾽ οὐδεὶς τῷ δυστυχοῦντι. ἀλλὰ

C καὶ τὸ ῥηϑὲν ὑπό τινος τῶν x«9' ἡμᾶς σοφιστῶν,
ὅτι ἤδισϑ᾽ οἵ φϑονοῦντες ἐλεοῦσιν, ἀληϑές ἐστιν"
ὥστε καὶ. ταύτῃ μεγάλην εἶναι τῶν παϑῶν διαφοράν,
ὡς τὸ μὲν μῖσος οὔτ᾽ εὐτυχούντων οὔτε δυστυχούν- 15
vov ἀφίστασϑαι πέφυκεν, ὃ δὲ φϑόνος πρὸς τὴν
ἀμφοῖν ὑπερβολὴν ἀπαγορεύει.

7. Ἔτι τοίνυν καὶ μᾶλλον οὕτως ἀπὸ τῶν ἐναν-
τίων ταὐτὸ σκοπῶμεν. λύουσι γὰρ ἔχϑρας καὶ ui-
ὅος ἢ πεισϑέντες μηδὲν ἀδικεῖσθαι, ἢ δόξαν ὡς o
χρηστῶν, oUc ἐμίσουν ὧς πονηρούς, λαβόντες" 1) τρέ-
τον εὖ παϑόντες" “ἡ γὰρ τελευταία χάρις᾽ ὡς Θου-
κυδίδης φησί ᾿ κἂν ἐλάττων 1, καιρὸν ἔχουσα δύναται

D μεῖξον ἔγκλημα λῦδαι.: τούτων δὲ τὸ μὲν πρῶτον
οὐ λύει τὸν φϑόνον᾽ πεπεισμένοι γὰρ ἐξ ἀρχῆς μη- 25
δὲν ἀδικεῖσθαι φϑονοῦσι" τὰ δὲ λοιπὰ καὶ παροξύνει"
τοῖς τε γὰρ δοκοῦσι χρηστοῖς βαδσκαίνουσι μᾶλλον,

14 ταύτῃ HR: ταύτη᾽ην 19 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 22 Θου-
κυδίδης)] 1, 4. 2428 ἐλάσσων idem

P nd

ET ODIO. 393

ὡς δὴ τὸ μέγιστον ἀγαϑὸν τὴν ἀρετὴν ἔχουσι" κἂν
εὖ πάσχωσιν ὑπὸ τῶν εὐτυχούντων, ἀνιῶνται, φϑο-
νοῦντες αὐτοῖς καὶ τῆς προαιρέσεως καὶ τῆς δυνά-
μεῶς" τὸ μὲν γὰρ ἀρετῆς ἐστι τὸ δ᾽ εὐτυχίας, ἀγαϑὰ

50 ἀμφότερα. διὸ παντελῶς ἕτερόν ἐστι τοῦ uídovg
πάϑος ὁ φϑόνος, εἰ, δι’ ὧν ἐκεῖνο πραὔνεται, τοῦτο
λυπεῖται καὶ παροξύνεται.

8. Ἤδη τοίνυν καὶ τὴν προαίρεσιν αὐτὴν ἕκα-.
τέρου πάϑους σκοπῶμεν. ἔστι δὲ μισοῦντος μὲν
10 προαίρεσις κακῶς ποιῆσαι κατὰ δύναμιν" Tj καὶ οὕτως E
δρέίξονται, διάθεσίν τινα καὶ προαίρεσιν ἐπιτηρητι-
κὴν τοῦ κακῶς ποιῆσαι. τῷ φϑόνῳ δὲ τοῦτο γοῦν
ἄπεστι᾽ πολλοὺς γὰρ οἵ φϑονοῦντες τῶν συνήϑων
καὶ οἰκείων ἀπολέσθαι μὲν οὐκ ἂν ἐθέλοιεν οὐδὲ
15 δυστυχῆσαι, βαρύνονται δ᾽ εὐτυχοῦντας" καὶ κωλύ-
ουσι μέν. εἰ δύνανται, τὴν δόξαν αὐτῶν καὶ λαμ-
πρότητα, συμφορὰς δ᾽ ἀνηκέστους οὐκ ἂν προσβά-
λοιεν" ἀλλ᾽ ὥσπερ οἰκίας ὑπερεχούσης τὸ ἐπισκοτοῦν

αὐτοῖς καϑελόντες ἀρκοῦνται.

10 κατὰ 8: καὶ τὴν ἡ καὶ R 15 κωλύουσι] malim
κολούουσι

589 ΠΕΡῚ TOT
v» . EATTON EIIAINEIN ΑΝΕΠΙΦΘΟΝΩ͂Σ.

1. Τὸ περὶ ἑαυτοῦ λέγειν ὥς τι ὄντος ἢ δυνα-
B μένου πρὸς ἑτέρους, ὦ “Ἤρκλανε, λόγῳ μὲν ἐπαχϑὲς
ἀποφαίνουσι πᾶντες καὶ ἀνελεύθερον, ἔργῳ δ᾽ οὐ
πολλοὶ τὴν ἀηδίαν αὐτοῦ διαπεφεύγασιν οὐδὲ τῶν
ψεγόντων. ὁ γοῦν Εὐριπίδης εἰπών 5
εἰ δ᾽ ἦσαν ἀνθρώποισιν ὠνητοὶ λόγοι,
οὐδεὶς ἂν αὑτὸν εὖ λέγειν. ἐβούλετο"
νῦν δ᾽, ἐκ βαϑείας γὰρ πάρεστιν αἰθέρος
λαβεῖν ἀμισϑί, πᾶς τις ἥδεται λέγων
τά τ᾽ ὄντα καὶ ud ξημίαν γὰρ οὖκ ἔχειὔἤἢ 10
C φορτικωτάτῃ κέχρηται μεγαλαυχίᾳ συγκαταπλέκων
τοῖς τραγῳδουμένοις πάϑεσι καὶ πράγμασι μηδὲν
προσήκοντα τὸν περὶ αὑτοῦ λόγον. ὁμοίως ὁ Ilív-
δαρος φήσας
| “καὶ τὸ καυχᾶσϑαι παρὰ καιρὸν — i
μανίαισιν ὑποκχρέκει᾽
οὐ παύεται μεγαληγορῶν περὶ τῆς ἑαυτοῦ δυνάμεως
ἀξίας μὲν ἐγκωμίων οὔσης" τίς γὰρ οὔ φησιν; ἀλλὰ
5 Εὐριπίδης] Nauck. p. 016 9. ἀμισϑὶ] ἀμοχϑεὶ Philo-

demus 13 IIévóogog] Olymp. 9, 88 16 μανέαισιν ὑπο-
xoéxe, Pindarus: μανέαις ὑποκρέκειν

DE SE IPSUM CITRA INVIDIAM LAUDANDO. 395

καὶ τοὺς στεφανουμένους ἐν τοῖς ἀγῶσεν ἕτεροι vi-
κῶμτας ἀναγορδύουσι, τὴν ἀηδίαν τῆς περιαυτολο-
γίας ἀφαιροῦντες. 1) καὶ Τιμόθεον ἐπὶ τῇ κατὰ
Φρύνιδος νίκῃ γράφοντα
ὅ ἱμακάριος ἦσϑα, Τιμόϑεε, κάρυξ ὅτ᾽ εἶπεν"
Nus Τιμόϑεος Μιλήσιος
τὸν Κάμωνος τὸν ἰωνοχάμπταν᾽᾽
εἰκότως δυσχεραίνομεν ὡς ἀμούσως καὶ παρανόμως
ἀνακηρύττοντα τὴν ἑαυτοῦ νίκην. αὑτῷ μὲν γὰρ ὃ
ι0 παρ᾽ ἄλλων ἔπαινος ἥδιστον ἀκουσμάτων ἐστίν,
ὥσπερ ὁ Ξενοφῶν εἴρηκεν" ἑτέροις δ᾽ ὁ περὶ αὑτοῦ
λυπηρότατον. πρῶτον μὲν γὰρ ἀναισχύντους ἡγού-
μεϑα τοὺς ἑαυτοὺς ἐπαινοῦντας, αἰδεῖσθαι προσῆκον
αὐτοῖς κἂν ὑπ᾽ ἄλλων ἐπαινῶνται᾽ δεύτερον δ᾽ ἀδί-
15 xovg, ὃ λαμβάνειν ἔδει παρ᾽ ἑτέρων αὑτοῖς διδόνταρ᾽
τρίτον ἢ σιωπῶντες ἄχϑεσθαι καὶ φϑονεῖν δοκοῦ-
μεν, ἢ τοῦτο δεδοικότες ἀναγκαξόμεϑα συνεφάπτε-
89. παρὰ γνώμην τῶν ἐπαίνων καὶ συνεπιμαρτυρεῖν,
πρᾶγμα κολακείᾳ μᾶλλον ἀνελευϑέρῳ προσῆκον ἢ
3» τιμῇ. τὸ ἐπαινεῖν παρόντας ὑπομένοντες.

2. Οὐ μὴν ἀλλὰ καίπερ οὕτω τούτων ἐχόντων,
ἔστιν ἧ παρακινδυνεύσειεν ἂν ὃ πολιτικὸς ἀνὴρ
ἄψασϑαι τῆς καλουμένης περιαυτολογίας πρὸς οὐδε-
μίαν αὑτοῦ δόξαν ἢ χάριν. ἀλλὰ καιροῦ καὶ πράξεως

35 ἀπαιτούσης, ὡς περὶ ἄλλου λεχϑῆναι καὶ περὶ αὑτοῦ

ὃ Τιμόϑεον]) Bergk. 8 p. 628. 5 κἄρυξ ὅτ᾽ idem: ὅτε
κᾶρυξ 6 Μιλήσιος idem: ὁ Μῆιλήσιος 1 Κάμωνος idem
(ex Polluce 4, 66): κάρωνος aut κάρβωνος ἐωνοκάμπταν]
φωνοκάμπτανῪ 11 Ξενοφῶν) Comment. 2, 1, 81 25 ὡς
περὶ ἄλλου Emperius: ὥσπερ ἄλλο τι

D

E

396 DE SE IPSUM CITRA

τι τῶν ἀληϑινῶν᾽ μάλιστα δ᾽ ὅταν 1j, và πεπραγμένα
καὶ προδόντα χρηστὰ αὑτῷ μὴ φεισάμενον εἰπεῖν,
διαπράξασϑαί τι τῶν ὁμοίων. καλὸν γὰρ ὁ τοιοῦτος

F ἔπαινος ἐχφέρει καρπόν, ὥσπερ ἀπὸ σπέρματος πλει-
ὄνων ἑτέρων ἀπ᾽ αὐτοῦ καὶ κρειττόνων φυομένων 5
ἐπαίνων. καὶ γὰρ τὴν δόξαν ὁ πολιτικὸς ἀνὴρ οὐχ
ὥς τινα μισϑὸν ἢ παραμυϑίαν τῆς ἀρετῆς ἀπαιτεῖ
καὶ ἀγαπᾷ ταῖς πράξεσι παροῦσαν᾽ ἀλλ᾽ ὅτι τὸ πι-
στεύεσϑαι καὶ δοκεῖν χρηστὸν εἶναι πλειόνων καὶ
καλλιόνων πράξεων ἀφορμὰς δίδωσι. πειϑομένους τὸ
γὰρ ἅμα καὶ φιλοῦντας ἡδὺ καὶ ῥάδιον ὠφελεῖν"
πρὸς δ᾽ ὑποψίαν καὶ διαβολὴν οὐκ ἔστι χρήσασϑαι
τῇ ἀρετῇ. φεύγοντας εὖ παϑεῖν προσβιαξόμενον. εἰ
δὲ χαὶ δι’ ἑτέρας αἰτίας τινὰς ὁ πολιτικὸς αὑτὸν

ὅ40 ἐπαινέσειε. σκεπτέον τίνες εἰσὶν αὗται, ὅπως ἐξευ- v
λαβούμενοι τὸ κενὸν καὶ δυσχεραινόμενον, εἴ τι χρή-
σιμον ἔχει, μὴ παραλείπωμεν.

3. Ἔστιν οὖν κενὸς ἔπαινος ὃ τῶν ἑαυτοὺς ἐπαι-
νεῖν, ὅπως ἐπαινεϑῶσι, δοκούντων" καὶ καταφρονεῖ-
ται μάλιστα, φιλοτιμίας ἕνεκα γίγνεσθαι καὶ δόξης 0
ἀκαίρου φαινόμενος. ὡς γὰρ oí τροφῆς ἀποροῦντες
ἐξ αὐτοῦ τοῦ σώματος ἀναγκάξονται παρὰ φύσιν
τρέφεσϑαι. καὶ τοῦτο τοῦ λιμοῦ τέλος ἐστίν" οὕτως
oí πεινῶντες ἑπαίνων, ἂν μὴ τυγχάνωσιν ἑτέρων

B ἐπαινούντων, αὐτοὶ τῇ φιλοδοξίᾳ παρ᾽ αὑτῶν ἐπαρ- ss
κεῖν τι βούλεσϑαι καὶ συνεισφέρειν δοκοῦντες, ἀσχη-
μονοῦσιν. ὅταν δὲ μηδ᾽ ἁπλῶς καὶ x«9' ἑαυτοὺς
ἐπαινεῖσθαι ξητῶσιν, ἀλλ᾽ ἁμιλλώμενοι πρὸς ἀλλο-

2 χρηστὰ] χγρήσϑ᾽ ? αὑτῷ Madvigius: τῷ

INVIDIAM LAUDANDO. 391

τρίους ἐπαίνους ἔργα καὶ πράξεις ἀντιπαραβάλλωσιν
αὑτῶν ὡς ἀμαυρώσοντες ἑτέρους, πρὸς τῷ κενῷ
βάσκανον πρᾶγμα καὶ κακόηϑες ποιοῦσι. τὸν μὲν
γὰρ ἐν ἀλλοτρίῳ χορῷ πόδα τιϑέντα. περίεργον ἡ
5 παροιμία καὶ γελοῖον ἀποδείκνυσι" τὴν δ᾽ ἐν ἀλλο-
τρίοις ἐπαίνοις εἰς μέδον ὑπὸ φϑόνου καὶ ζηλο-
τυπίας ἐξωθϑουμένην περιαυτολογίαν εὖ μάλα δεῖ
φυλάττεσθαι, καὶ μηδ᾽ ἑτέρων ἐπαινούντων αὐτὸν
ὑπομένειν, ἀλλὰ παραχωρεῖν τοῖς τιμωμένοις, ἀξίοις C
19 000.7" ἂν δ᾽ ἀνάξιοι καὶ φαῦλοι δόξωσιν εἶναι,
μὴ τοῖς ἰδίοις ἐπαίνοις ἀφαιρώμεϑα τοὺς ἐκείνων,
ἀλλ᾽ ἄντικρυς ἐλέγχοντες καὶ δεικνύντες οὐ προῦ-
ηκόντως εὐδοκιμοῦντας. ταῦτα μὲν οὖν δῆλον ὅτι
φυλακτέον.
ι΄ 4. 4Abovóv δ᾽ ἐπαινεῖν ἀμέμπτως ἔστι πρῶτον μέν,
ἂν ἀπολογούμενος τοῦτο ποιῇ πρὸς διαβολὴν ἢ κα-
τηγορίαν. ὡς ὁ Περικλῆς" “καίτοι ἐμοὶ τοιούτῳ ἀνδρὶ
ὀργίζεσθε, ὃς οὐδενὸς ἥσσων οἴομαι εἶναι γνῶναί
τε τὰ δέοντα καὶ . ἑρμηνεῦσαι ταῦτα, φιλόπολίς τε
"0 καὶ χρημάτων κρείσσων. οὐ γὰρ μόνον ἀλαζονείαν
καὶ κενότητα καὶ φιλοτιμίαν ἐκπέφευγε τῷ λέγειν Ὁ
τηνικαῦτα περὶ αὑτοῦ τι σεμνόν, ἀλλὰ καὶ φρόνημα
καὶ μέγεϑος ἀρετῆς διαδείκνυσι, τῷ μὴ ταπεινοῦσϑαι
ταπεινούσης καὶ χειρουμένης τὸν φϑόνον. οὐδὲ γὰρ
35 κρίνειν ἔτι τοὺς τοιούτους ἀξιοῦσιν, ἀλλ᾽ ἐπαίρονται
καὶ γάνυνται καὶ συνενϑουσιῶσι ταῖς μεγαλαυχίαις,
ἄνπερ ὦσι βέβαιοι καὶ ἀληϑεῖς᾽ ὥσπερ ἐπιμαρτυ-
gei τὰ γενόμενα. Θηβαῖοι γοῦν. ἐγκαλουμένων τῶν
17 Thucyd. 2, 60 26 γάνυνται *: γάννυνται

.

398 DE SE IPSUM CITRA

στρατηγῶν ὅτι τοῦ χρόνον τῆς βοιωταρχίας ἐξήκον-
τος αὐτοῖς οὐκ εὐθὺς ἐπανῆλθον ἀλλ᾽ εἰς τὴν 4α-
E κωνικὴν ἐνέβαλον καὶ τὰ περὶ Μεσσήνην διῴκησαν,
Πελοπίδαν μὲν ὑποπίπτοντα καὶ δεόμενον μόλις
ἀπέλυσαν" ᾿Επαμεινώνδου δὲ πολλὰ περὶ τῶν πεπρα- 5
γμένων μεγαληγορήσαντος, τέλος δὲ φήσαντος ὡς
ἕτοιμός ἐστιν ἀποθνήσκειν, ἂν ὁμολογήσωσιν, ὅτι
τὴν Μεσσήνην ᾧκισε καὶ τὴν “ακωνικὴν διεπόρ-
ϑησε καὶ συνέστησεν ᾿Δρκαδίαν, ἀκόντων ἐκείνων᾽
οὐδὲ τὰς ψήφους ἀναλαβεῖν ἐπ’ αὐτὸν ὑπέμειναν, τὸ
ἀλλὰ ϑαυμάξοντες τὸν ἄνδρα καὶ χαίροντες ἅμα καὶ
γελῶντες ἀπηλλάγησαν. ὅϑεν οὐδὲ τοῦ Ὁμηρικοῦ
Σϑενέλου παντάπασιν αἰτιατέον τό
ἡμεῖς τοι πατέρων μέγ᾽ ἀμείνονες εὐχόμεϑ' εἶναι,
. F μεμνημένους τοῦ 15
“ὦ μοι. Τυδέος υἷδ δαΐφρονος ἱπποδάμοιο,
τί πτώσσεις; τί δ᾽ ὀπιπεύεις πολέμοιο γεφύρας:ἢ
οὐδὲ γὰρ αὐτὸς ἀκούσας κακῶς ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦ φίλου
λοιδορηϑέντος ἠμύνατο, τῇ περιαυτολογίᾳ παρρησίαν
συγγνώμονα τῆς αἰτίας διδούσης. ἀλλὰ μὴν καὶ 'Po- 2o
μαῖοι Κικέρωνι μὲν ἐδυσχέραινον ἐγκωμιάξοντι πολ-
λάκις ἑαυτοῦ τὰς περὶ Κατιλίναν πράξεις, Σκιπίωνι
δ᾽ εἰπόντι μὴ πρέπειν αὐτοῖς κρίνειν περὶ Σκιπίω-
vog, δι᾿ ὃν ἔχουσι τὸ κρίνειν πᾶσιν ἀνθρώποις,
στεφανωσάμενοι συνανέβησαν εἰς τὸ Καπετώλιον 535
ὅ4] χαὶ συνέϑυσαν. ὁ μὲν γὰρ οὐκ ἀναγχαίως ἀλλ᾽

14 Hom. 4 405 16 idem 4 370 9 Καπετώλιον ":
᾿χπιτώλιον

INVIDIAM LAUDANDO. 399

ὑπὲρ δόξης ἐχρῆτο τοῖς ἐπαίνοις. τοῦ δ᾽ ἀφήρει τὸν
φϑόνον ó' κίνδυνορ.
5. Οὐ μόνον δὲ κρινομένοις καὶ κινδυνεύουσιν,
ἀλλὰ καὶ δυστυχοῦσι μᾶλλον ἁρμόξει μεγαλαυχία καὶ
5 κόμπος 7) εὐτυχοῦσιν. οἱ μὲν γὰρ οἷον ἐπιδράττε-
σϑαι τῆς δόξης καὶ ἀπολαύειν χαριξόμενοι τῷ φιλο-
τίμῳ δοκοῦσιν, οἵ δὲ πόρρω φιλοτιμίας διὰ τὸν
καιρὸν ὄντες ἐξαναφέρειν πρὸς τὴν τύχην καὶ ὑπερ-
είδειν τὸ φρόνημα καὶ φεύγειν ὅλως τὸ ἐλεεινὸν
10 x«l συνεπιϑρηνοῦν volg ἀβουλήτοις καὶ ταπεινού-
μενον. ὥσπερ οὖν τοὺς ἐν τῷ περιπατεῖν ἐπαιρο- Β
μένους καὶ ὑψαυχενοῦντας ἀνοήτους ἡγούμεϑα καὶ
κενούς᾽ ἂν δὲ πυκτεύοντες ἢ μαχόμενοι διεγείρωσι
καὶ ἀνάγωσιν ἑαυτούς, ἐπαινοῦμεν" οὕτως ἀνὴρ ὑπὸ
15 τύχης σφαλλόμενος ἑαυτὸν εἰς ὀρθὸν χαϑιστὰς καὶ
ἀντίπαλον
“πύχτης ὅπως εἰρ χεῖρας.
ἐκ τοῦ ταπεινοῦ καὶ οἰκτροῦ τῇ μεγαλαυχέᾳ μετα-
φέρων εἰς τὸ γαῦρον καὶ ὑψηλόν, οὐκ ἐπαχθὴς οὐδὲ
8) ϑρασὺς. ἀλλὰ μέγας εἶναι δοκεῖ καὶ ἀήττητος ὥς
που καὶ τὸν Πάτροκλον ὁ ποιητὴς μέτριον καὶ &ve-
πίφϑονον ἐν τῷ κατορθοῦν ἐν δὲ τῷ τελευτᾶν με-
γαλήγορον πδκοίηχε λόγοντα
“τοιοῦτοι δ᾽ εἴπερ μοι ἐείκοσιν ἀντεβόλησαν ἡ — C
:5 καὶ Φωκίων τἄλλα πρᾶος ἦν" μετὰ δὲ τὴν καταδίκην
ἄλλοις τε πολλοῖς διεδεέκνυε τὴν μεγαλοφροσύνην,
καὶ πρὸς ἕνα τῶν συναποϑνησχόντων ὀδυρόμενον

17 Soph. Trach 442 εἰ] égidem 24 Hom. II 847

400 DE SE IPSUM CITRA

καὶ δυσανασχετοῦντα “τί λέγεις᾽ εἶπεν “οὗτος; οὐκ
ἀγαπᾷς ἀποϑνήσκων μετὰ Ooxíovog; -

6. Ἔτι τοίνυν οὐχ ἧττον ἀλλὰ καὶ μᾶλλον ἀδι-
κουμένῳ τῷ πολιτικῷ δέδοται. τὸ λέγειν τι περὶ
αὑτοῦ πρὸς τοὺς ἀγνωμονοῦντας᾽ ὥσπερ ὃ ᾿“4χιλλεὺς 5
ἄλλως μὲν ὑφίετο τῷ ϑείῳ τῆς δόξης καὶ μέτριος
ἦν λέγων

“αἴ κέ ποϑι Ζεὺς
δῶσι πόλιν Τροίην εὐτείχεον ἐξαλαπάξαι"

ὑβρισϑεὶς δὲ παρ᾽ ἀξίαν καὶ προπηλακισϑεὶς ἐφέησι 1
τὴν μεγαλαυχίαν τῇ ὀργῇ᾽
D “δώδεκα γὰρ σὺν νηυσὶ πόλεις ἀλάπαξ᾽ ἀνθρώπων;
καί
οὐ γὰρ ἐμῆς κόρυϑος λεύσσουσι μέτωπον
ἐγγύϑι λαμπομένης.᾽ 15
δέχεται γὰρ 7| παρρησία, μέρος οὖσα τῆς δικαιολο-
γίας, τὴν μεγαληγορίαν. ἀμέλει δὲ καὶ Θεμιστοκλῆς
οὐδὲν ἐπὶ τῶν πράξεων εἰπὼν οὐδὲ ποιήσας ἐπαχϑές,
ὁπηνίκα τοὺς ᾿4ϑηναίους ἑώρα μεστοὺς ὄντας αὐτοῦ
καὶ περιορῶντας, οὐκ ἐφείδετο λέγειν “τί, ὦ μακά- ὦ
E Quot, κοπιᾶτε, πολλάκις ὑπὸ τῶν αὐτῶν εὖ πάσχον. |.
τερ;᾽ καὶ ἔτι ᾿ χειμαξόμενοι μὲν ὥσπερ ὑπὸ δένδρον
ὑποφεύγετε, γενομένης δ᾽ εὐδίας τίλλετε παρεξιόντες.
1. Οὗτοι μὲν οὖν ἄλλως ἀδικούμενοι τῶν κατωρ-
ϑωμένων ἐμέμνηντο πρὸς τοὺς ἀγνωμονοῦντας. 65

1 ὦ οὗτος R. sed cf. p. 668a. Θούδιππε W — 8 Hom.
4 128 12 yàg] δὴ idem I 828 14 id. II 70 — 22 ἔτι
R: ὅτε 24 κατωρϑωμένων *: κατορθϑωμένων

INVIDIAM LAUDANDO. 401

δ᾽ ἐπ᾽ αὐτοῖς ψεγόμενος οἷς κατώρϑωκε παντάπασι
συγγνωστός ἐστι καὶ ἄμεμπτος. ἐγκωμιάξων τὰ πε-
πραγμένα" δοκεῖ γὰρ οὐκ ὀνειδίξειν ἀλλ᾽ ἀπολογεῖ-
σϑαι. τοῦτο γοῦν λαμπρὰν τῷ Ζ]΄ημοσϑένει παρρησίαν
5 ἐδίδου καὶ τὸν κόρον ἀφήρει τῶν ἐπαίνων, οἷς παρὰ
πάντα τὸν λόγον ὁμοῦ τι τὸν ὑπὲρ τοῦ στεφάνου
κέχρηται, σεμνυνόμενος οἷς ἐνεκαλεῖτο περὶ τοῦ πο- F
λέμου πρεσβεύμασι καὶ ψηφίσμασιν.
8. Οὐ πόρρω δὲ τούτου τεταγμένον ἔχει τινὰ χάριν
10 τὸ τῆς ἀντιϑέσεως, ὅταν, ἐφ᾽ ᾧ τις ἐγκαλεῖται, τούτου
τοὐναντίον αἰσχρὸν ἀποδεικνύῃ καὶ φαῦλον. ὡς ὁ 4“υ-
κοῦργος ἐν ᾿ἀϑήναις ἐπὶ τῷ πεπεικέναι τὸν συκοφάν-
την ἀργυρίου λοιδορούμενος, ᾿͵εἶῖτ᾽ ^ ἔφη ᾿ ποῖός τις
ὑμῖν δοκῶ εἶναι πολίτης. ὃς τοσοῦτον χρόνον và δη-
15 μόδια πράττων παρ᾽ ὑμῖν. διδοὺς μᾶλλον ἀδίκως ἢ
λαμβάνων εἴλημμαι:᾽ καὶ ὃ Κικέρων, τοῦ Μετέλλου 542
πρὸς αὐτὸν εἰπόντος ὅτι πλείονας ἀνήρηκε καταμαρ-
τυρήσας ἢ συνηγορήσας σέσωκε, τίς δ᾽ ᾽ εἶπεν " οὔ φη-
ὄιν ἐν ἐμοὶ πλέον εἶναι πίστεως 1) δεινότητος :᾽ καὶ τὰ
20 4 Πημοσϑένους τοιαῦτα᾽ “τίς δ᾽ οὐκ ἂν ἀπέκτεινέ μὲ
δικαίως, εἴ τι τῶν τῇ πόλει καλῶν ὑπαρχόντων λόγῳ
μόνον αἰσχύνειν ἐπεχείρησα; καί ví ἂν οἴεσϑε λέγειν
τοὺς μιαροὺς τούτους ἀνθρώπους, εἰ τότ᾽ ἐμοῦ περὶ
τούτων ἀκριβολογουμένου ἀπῆλθον αἱ πόλεις; καὶ
25 ὅλως Ó περὶ τοῦ στεφάνου λόγος εὐφυέστατα ταῖς ἀντι-
ϑέσεσι καὶ λύσεσι τῶν αἰτιῶν ἐπεισάγει τοὺς ἐπαίνους.

19 τὰ] τὰ τοῦῦ 20 καὶ τίς οὐκ ἂν Demosthenes 18, 101

21 τῶν ὑπαρχόντων τῇ πόλει καλῶν idem 22 καταισχύνειν

idem τί ἂν wí]ib. 240 28 τότ᾽ ἐμοῦ idem: τότεμου (sic)
Plutarchi Moralia. Vol 11. 26

402 DE SE IPSUM CITRA

B 9. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τοῦτο χρήσιμόν ἐστιν ἐν
ἐκείνῳ τῷ λόγῳ καταμαϑεῖν, ὅτε μιγνύων ἐμμελέ-
ὅτατα τῷ περὶ αὑτοῦ λόγῳ τὸν περὶ τῶν ἀκουόντων
ἔπαινον ἀνεπίφϑονον. ἐποίει καὶ ἀφίλαυτον" οἵους
μὲν Εὐβοεῦσιν οἵ ᾿4ϑηναῖοι παρέσχον αὑτοὺς οἵους 5
ὃὲ Θηβαίοις, ὅσα δὲ Βυξαντίους ἀγαθὰ καὶ Χερρο-
νησίτας ἐποίησαν' αὑτῷ δὲ τῆς διακονίας μετεῖναι
φάσκων. λανθάνει γὰρ οὕτω τὸν ἀκροατὴν τοῖς
ἰδίοις ἐπαίνοις συνυποδυόμενος ὃς τοῖς ὑπὲρ αὑτοῦ
λεγομένοις ἥδεται" καὶ χάριν μὲν ἐφ᾽ οἷς κατώρϑω- τὸ
σεν ἔχει, τῷ δὲ χαίρειν εὐθὺς ἔπεται τὸ ϑαυμάξειν
καὶ ἀγαπᾶν Óv ὃν κατώρϑωσεν. ὅθεν καὶ Exauc-
νώνδας, Μενεκλείδου ποτὲ χλευάξοντος αὐτὸν ὡς

C μεῖξον τοῦ ᾿Δγαμέμνονος φρονοῦντα, “δι᾿ ὑμᾶς y"
εἶπεν “ὦ ἄνδρες Θηβαῖοι, μεϑ᾽ ὧν μόνον ἐν ἡμέρᾳ 15
μιᾷ κατέλυσα τὴν Δακεδαιμονίων ἀρχήν.ἢ

10. Ἐπεὶ δὲ τῷ μὲν ἑαυτὸν ἐπαινοῦντι πολε-
μοῦσιν οἱ πολλοὶ σφόδρα καὶ ἄχϑονται, τῷ δ᾽ évé-
ρους οὐχ ὁμοίως, ἀλλὰ καὶ χαίρουσι πολλάκις καὶ
συνεπιμαρτυροῦσι προϑύμως᾽ εἰώθασιν ἔνιοι τοὺς 50
ταὐτὰ προαιρουμένους καὶ πράττοντας αὐτοῖς καὶ
ὅλως ὁμοιοτρόπους, ἐπαινοῦντες ἐν καιρῷ συνοι-
κειοῦν καὶ συνεπιστρέφειν πρὸς ἑαυτοὺς τὸν ἀκροα-
τήν᾽ ἐπιγιγνώσκει γὰρ εὐϑὺς. ἐν τῷ λέγοντι, κἂν

D περὶ ἄλλου λέγηται. τὴν ὁμοιότητα τῆς ἀρετῆς τῶν 15
αὐτῶν ἀξίαν ἐπαίνων οὖσαν. ὡς γὰρ ὁ λοιδορῶν
ἕτερον ἐφ᾽ οἷς αὐτὸς ἔνοχός ἐστιν, λανθάνει λοιδο-
ρῶν μᾶλλον ἑαυτὸν ἢ ἐκεῖνον, οὕτως οἵ ἀγαϑοὶ τοὺς

9 συνυποδυόμενος *: συναποδυόμενος 21 αὑτοῖς

INVIDIAM LAUDANDO. 403

ἀγαϑοὺς τιμῶντες ἀναμιμνήσκουσιν αὑτῶν τοὺς συν-
εἰδότας ὥστ᾽ εὐθὺς ἐπιφωνεῖν '60 γὰρ οὐ τοιοῦτος ;ἢ
᾿4λέξανδρος μὲν οὖν Ηρακλέα τιμῶν καὶ πάλιν ᾿4λέ-
ξανδρον ᾿ἀνδρόχοττος, ἑαυτοὺς εἰς τὸ τιμᾶσϑαι προῆ-
5 yov ἀπὸ τῶν ὁμοίων. Διονύσιος δὲ τὸν Γέλωνα
διασύρων καὶ γέλωτα τῆς Σικελίας ἀποκαλῶν, ἐλάν-
ϑανεν ὑπὸ φϑόνου καϑαιρῶν τὸ μέγεθος καὶ τὸ
ἀξίωμα τῆς περὶ αὑτὸν δυνάμεως.
11. Ταῦτα μὲν οὖν καὶ ἄλλως ἐπίστασϑαι καὶ Ε
10 παραφυλάττειν τῷ πολιτικῷ προσήκει. τοὺς δ᾽ ἀναγ-
κασϑέντας ἐπαινεῖν αὑτοὺς ἐλαφροτέρους παρέχει καὶ
τὸ μὴ πάντα προσποιεῖν ἑαυτοῖς, ἀλλ᾽ ὥσπερ φορ-
τίου τῆς δόξης τὸ μὲν εἰς τὴν τύχην τὸ δ᾽ εἰς τὸν
ϑεὸν ἀποτίϑεσθϑαι. διὸ καλῶς μὲν ὃ ᾿Αχιλλεύς
15 ἐπεὶ δὴ τόνδ᾽ ἄνδρα ϑεοὶ δαμάσασϑαι ἔδωκαν"
καλῶς δὲ Τιμολέων, ἐν Συρακούσαις Αὐτοματίας
βωμὸν ἱδρυσάμενος ἐπὶ ταῖς πράξεσι καὶ τὴν οἰκίαν
"yat “Ὠαίμονι καθϑιερώσας᾽ ἄριστα δὲ Πύϑων ὃ
Αἵνιος, ἐπειδὴ Κότυν ἀποχτείνας ἧκεν εἰς ᾿4ϑήνας
90. καὶ τῶν δημαγωγῶν διαμιλλωμένων τοῖς ἐγκωμίοις F
αὐτοῦ πρὸς τὸν δῆμον ἤσϑετο βασκαίνοντας ἐνίους
καὶ βαρυνομένους. παρελθών “ταῦτ᾽ εἷπεν ᾿ἄνδρες
᾿4ϑηναῖοι, ϑεός τις ἔπραξεν, ἡμεῖς δὲ τὰς χεῖρας
ἐχρήσαμεν. ἀφήρει δὲ καὶ Σύλλας τὸν φϑόνον ἀεὶ
3 τὴν τύχην ἐπαινῶν, καὶ τέλος ᾿Επαφρόδιτον ἑαυτὸν
προσανηγόρευσε. μᾶλλον γὰρ εὐτυχίας ἢ ἀρετῆς
ἡττᾶσϑαι βούλονται τὸ μὲν ἀλλότριον ἀγαϑὸν ἡγού-

μενοι, τὸ δ᾽ οἰκεῖον ἔλλειμμα καὶ παρ᾽ αὑτοὺς γενό- 548

4 X: ἀνδρόκοπος 15 Hom. X 879
26*

404 DE SE IPSUM CITRA

μενον. οὐχ ἥκιστα γοῦν λέγουσιν ἀρέσαν “οκροῖς
τὴν Ζαλεύκου νομοϑεσίαν, ὅτι τὴν ᾿4ϑηνᾶν ἔφασκεν
αὐτῷ φοιτῶσαν εἰς ὄψιν ἑκάστοτε τοὺς νόμους ὑφη-
γεῖσϑαι καὶ διδάσκειν αὐτοῦ ὃὲ μηδὲν εἶναι δια-
νόημα μηδὲ βούλευμα τῶν εἰσφερομένων. δ
12. ᾿4λλὰ ταῦτα μὲν ἴσως πρὸς τοὺς παντάπασι
χαλεποὺς καὶ βαδσκάνους ἀνάγκη τὰ φάρμακα καὶ τὰ
παρηγορήματα μηχανᾶσϑαι' πρὸς δὲ τοὺς μετρίους
οὐκ ἄτοπόν ἐστι χρῆσϑαι καὶ ταῖς ἐπανορϑώσεσι
τῶν ἐπαίνων᾽ εἴ τις ὡς λόγιον 1) πλούσιον ἢ δυνατὸν 10
B ἐπαινοίη. κελεύοντα μὴ ταῦτα περὶ αὐτοῦ λέγειν,
ἀλλὰ μᾶλλον. εἰ χρηστὸς καὶ ἀβλαβὴς καὶ ὠφέλιμος,
οὐ γὰρ εἰσφέρει τὸν ἔπαινον ὃ τοῦτο ποιῶν ἀλλὰ
μετατίϑησιν᾽ οὐδὲ χαίρειν δοκεῖ τοῖς ἐγκωμιάξουσιν
αὐτὸν ἀλλὰ μᾶλλον, ὅτι μὴ προσηκόντως μηδ᾽ ἐφ᾽ i5
οἷς δεῖ, δυσχεραίνειν καὶ ἀποκρύπτειν τὰ φαυλότερα
τοῖς βελτίοσιν, οὐκ ἐπαινεῖσϑαι βουλόμενος ἀλλ᾽
ἐπαινεῖν ὡς χρὴ διδάσκων. τὸ γάρ “οὐ λίθοις ἐτεέ-
χιδσα τὴν πόλιν οὐδὲ πλίνϑοις ἐγώ" ἀλλ’ ἐὰν τὸν
ἐμὸν τειχισμὸν βούλῃ σκοπεῖν, δὑρήδεις καὶ ὅπλα 30
καὶ ἵππους καὶ συμμάχους᾽ τοιούτου τινὸς ἔοικεν
ἅπτεσϑαι. καὶ τὸ τοῦ Περικλέους ἔτι μᾶλλον" ὀὁλο-
C φυρόμενοι γάρ, ὡς ἔοικεν, ἤδη καταστρέφοντος «v-
τοῦ, καὶ δυσφοροῦντες oí ἐπιτήδειοι τῶν στρατηγιῶν
ἐμέμνηντο καὶ τῆς δυνάμεως, καὶ ὅσα δὴ τρόπαια 35
καὶ νίκας καὶ πόλεις ᾿4ϑηναίοις κτησάμενος ἀπολέ-
7 καὶ τὰ] καὶ Stegmannus 18 οὐ λέθοις κέ] Demosth.

18, 299 qui post ὕπλα add. καὶ πόλεις καὶ τόπους καὶ λιμέ-
vog καὶ ναῦς

INVIDIAM LAUDANDO. 405

Aotztev* ὁ δὲ μικρὸν ἐπαναστὰς ἐμέμψατ᾽ αὐτούς, ὡς
κοινὰ πολλῶν καὶ τῆς τύχης ἔνια μᾶλλον ἢ τῆς
ἀρετῆς ἐγκώμια λέγοντας" τὸ δὲ κάλλιστον καὶ μέ-
γιότον καὶ ἴδιον αὐτοῦ παραλείποντας, ὅτι δι᾽ αὐτὸν
5 οὐδεὶς ᾿4ϑηναίων μέλαν ἱμάτιον ἀνείληφε. τοῦτο δὴ
τὸ παράδειγμα καὶ ῥήτορι δίδωσιν, ἄνπερ 7) χρηστός,
ἐπαινουμένῳ περὶ λόγου δεινότητα, μεταϑεῖναι τὸν D
ἔπαινον ἐπὶ τὸν βίον καὶ τὸ ἦϑος᾽" καὶ στρατηγῷ
ϑαυμαξομένῳ δι᾿ ἐμπειρίαν πολεμικὴν ἢ εὐτυχίαν,
10 περὶ πραότητός τε καὶ δικαιοσύνης αὑτοῦ παρρησιά-
σασϑαι᾽ καὶ τοὐναντίον αὖ πάλιν, ὑπερφυῶν τινῶν
λεγομένων ἐπαίνων. οἷα πολλοὶ κολακεύοντες ἐπί-
φϑονα λέγουσιν. εἰπεῖν
“οὔ τίς τοι ϑεός εἰμι" τί μ᾽ ἀϑανάτοισιν ἐΐσκεις ;ἢ
15 ἀλλ᾽’ εἴ us γιγνώσκεις ἀληθῶς. ἐπαίνει τὸ ἀδωρο-
δόκητον ἢ τὸ σῶφρον ἢ τὸ εὔγνωμον ἢ τὸ φιλάν-
ϑοωπον. ὃ γὰρ φϑόνος οὐκ ἀηδῶς τῷ τὰ μείξονα
παραιτουμένῳ τὰ μετριώτερα δίδωσι, καὶ τἀληϑὲς
ἐγκώμιον οὐκ ἀφαιρεῖται τῶν τὰ ψευδῆ καὶ κενὰ E
20 μὴ προσδεχομένων. διὸ καὶ τῶν βασιλέων τοὺς μὴ
ϑεοὺς μηδὲ παῖδας ϑεῶν ἀναγορεύεσϑαι ϑέλοντας
ἀλλὰ φιλαδέλφους ἢ φιλομήτορας ἢ εὐεργέτας ἢ 9&0o-
φιλεῖς, οὐκ ἤχϑοντο ταῖς καλαῖς μὲν ἀνθρωπικαῖς
δὲ ταύταις προσηγορίαις τιμῶντες. ὥσπερ αὖ καὶ
35 τῶν γραφόντων καὶ λεγόντων βαρυνόμενοι τοὺς τὸ
τῆς σοφίας ἐπιγραφομένους ὄνομα, χαίρουσι τοῖς
φιλοσοφεῖν ἢ προκόπτειν ἥ τι τοιοῦτο περὶ αὑτῶν

10 αὑτοῦ *: αὐτοῦ 14 Hom. π 187 18 τἀληϑὲς *:
τὸ ἀληϑὲςξ 19 κενὰ καὶ ψευδῆ Duebnerus

406 DE SE IPSUM CITRA

ἀνεπίφϑονον καὶ μέτριον λέγουσιν. οἵ δὲ ῥήτορες

καὶ σοφισταὶ τό “ϑείως᾽ καὶ τό ᾿δαιμονέως᾽ καὶ τό
F ᾿μεγάλως᾽ ἐν ταῖς ἐπιδείξεσι προσδεχόμενοι, καὶ τό

᾿μετρίως᾽ καὶ τό “ἀνθρωπίνως᾽ προσαπολλύουσι.

18. Καὶ μὴν ὥσπερ oí τοὺς ὀφθαλμιῶντας évo- 5
χλεῖν φυλαττόμενοι τοῖς ἄγαν λαμπροῖς δκιάν τινὰ
παραμιγνύουσιν, οὕτως ἔνιοι τοὺς αὑτῶν ἐπαίνους
μὴ παντελῶς λαμπροὺς μηδ᾽ ἀκράτους προσφέρον-
τες. ἀλλά τινας ἐλλείψεις ἢ ἀποτεύξεις ἢ ἁμαρτίας
ἐλαφρὰς ἐμβάλλοντες, ἀφαιροῦσι τὸ ἐπαχϑὲς αὐτῶν 1
καὶ νεμεδσητόν" ὥσπερ ὃ Esxtióc, οὐ μέτρια περὶ τῆς
πυχτικῆς εἰπὼν καὶ ϑρασυνάμενος dg

“ἀντικρὺ χρόα τε ῥήξει σύν v ὀστέ᾽ ἀράξει.᾽ἢ
“ἦ οὐχ ἅλις (φησίν) ὅττι μάχης ἐπιδεύομαι;ἢ
644 ἀλλ᾽ οὗτος μὲν ἴσως γελοῖος. ἀϑλητικὴν ἀλαζονείαν 15
δειλίας καὶ ἀνανδρίας ἐξομολογήσει παραμυϑούμε-
ψνορ᾽ ἐμμελὴς δὲ καὶ χαρίεις ὃ λήϑην τινὰ x«9' αὖὗ-
τοῦ λέγων ἢ ἄγνοιαν ἢ φιλονεικίαν, ἢ πρόρ τινα
μαϑήματα καὶ λόγων ἀκρόασιν ὀλιγωρίαν ὡς ὁ
Ὀδυσσεύς 20
αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ
ἤϑελ᾽ ἀκουέμεναι, λῦσαι δ᾽ ἐκέλευον ἑταίρους
ὀφρύσι νευστάξων.
καὶ πάλιν
B “ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐ πιϑόμην᾽ ἦ τ᾽ ἂν πολὺ κέρδιον ἦεν, ss
ὄφρ᾽ αὐτόν ve ἴδοιμι. καὶ εἴ μοι ξείνια δοίη.᾽

1 ῥήτορες καὶ *: δητορικὶ 18 Hom. Ψ 678 ὀστέ᾽
ἀράξει *: ὀστέα δάξει 14 ib. 61Ο 7 *: ἢ 21 id. μ 192
25 ib. . 328

INVIDIAM LAUDANDO. 401

καὶ ὅλως ὅσαι μὴ παντάπασιν αἰδχραὶ μηδ᾽ ἀγεννεῖς
ἁμαρτίαι. παρατιϑέμεναι τοῖς ἐπαίνοις τὸν φϑόνον
ἀφαιροῦσι. πολλοὶ δὲ καὶ πενίαρ καὶ ἀπορίας καὶ
νὴ 4ία δυσγενείας ἐξομολόγησιν ἔστιν ὅτε τοῖς ἐγκω-
5 μίοις παρεμβάλλοντες, ἀμβλυτέρῳ τῷ φϑόνῳ χρῶν-
ται" καϑάπερ ᾿4γαθοκλῆς χρυσᾶ ποτήρια καὶ τορευτὰ
τοῖς νέοις προπίνων ἐκέλευσε καὶ κεραμεᾶ κομισϑῆ-
ναι" καί ' τοιοῦτόν ἐστιν᾽ ἔφη vo ἐνδελεχὲς καὶ φιλό-
zovov καὶ ἀνδρεῖον᾽ ἡμεῖς πάλαι ταῦτα. νῦν δ᾽ C
10 ἐκεῖνα ποιοῦμεν.᾽ ἐδόκει γὰρ ἐν κεραμείῳ τεϑράφϑαι
διὰ δυσγένειαν καὶ πενίαν ὃ ᾿4γαϑοκλῆς, εἶτα συμ-
πάσης ὀλίγου δεῖν ἐβασίλευσε Σικελίας.
14, Καὶ ταῦτα μὲν ἔξωϑεν ἔστιν ἐπεισάγεσϑαι
φάρμακα τῆς περιαυτολογίας. ἕτερα δ᾽ αὐτοῖς τρό-
15 πον τινὰ τοῖς ἐπαινουμένοις ἔνεστιν οἷς καὶ Κάτων
ἐχρῆτο φϑονεῖσθϑαι λέγων, ὅτι τῶν ἰδίων ἀμελεῖ καὶ
τὰς νύκτας ἀγρυπνεῖ διὰ τὴν πατρίδα" καὶ τό

“πῶς δ᾽ ἂν φρονοίην, ᾧ παρῆν ἀπραγμόνως

ἐν τοῖσι πολλοῖς ἠριϑμημένῳ στρατοῦ
80) ἴσον μετασχεῖν τῷ σοφωτάτῳ τύχης;
καὶ τό
ὀκνῶν δὲ μόχϑων τῶν πρὶν ἐκχέαι χάριν,
καὶ τοὺς παρόντας οὐκ ἀπωϑοῦμαι móvovg.

ὡς γὰρ οἰκίαν καὶ χωρίον, οὕτω καὶ δόξαν oí πολλοὶ D
25 x«l ἀρετὴν τοῖς προῖκα καὶ ῥαδίως ἔχειν δοκοῦσιν

8 ἀπορίας W: ἀπειρίαάς 9. ἡμεῖς πάλαι ταῦτα ἐποι-
οὔμεν, νῦν δ᾽ ἐκεῖνα ἔχομεν Cobetus 18 Nauck. p. 616
92 id. p. 617 ὀκνῶν Cobetus: ὀκνῶ -

408 DE SE IPSUM CITRA

οὐ τοῖς πριαμένοις πόνων πολλῶν καὶ κινδύνων
φϑονοῦσιν.
15. Ἐπεὶ δ᾽ οὐ μόνον ἀλύπως καὶ ἀνεπιφϑόνως
ἀλλὰ καὶ χρησίμως καὶ ὠφελίμως προσοιστέον ἐστὶ
τοὺς ἐπαίνους, ἵνα μὴ τοῦτο πράττειν ἀλλ᾽ ἕτερόν 5
τι διὰ τούτου δοκῶμεν" ὅρα πρῶτον, εἰ προτροπῆς
ἕνεκα καὶ ξήλου καὶ φιλοτιμίας τῶν ἀκουόντων αὑτὸν
ἄν τις ἐπαινέσειεν. ὥσπερ ὁ Νέστωρ τὰς ἑαυτοῦ
διηγούμενος ἀριστείας καὶ μάχας τόν τε Πάτροκλον
παρώρμησε καὶ τοὺς ἐννέα πρὸς τὴν μονομαχίαν 1τ0
E ἀνέστησεν. ἡ γὰρ ἔργον ὁμοῦ καὶ λόγον ἔχουσα προ-
τροπὴ καὶ παράδειγμα καὶ ξῆλον οὐκεῖον ἔμψυχός
ἐστι καὶ κινεῖ καὶ παροξύνει, καὶ us9' δρμῆς καὶ
προαιρέσεως ἐλπίδας ὡς ἐφικτῶν καὶ οὐκ ἀδυνάτων
παρίστησι. διὸ καὶ τῶν ἐν “Μακεδαίμονε χορῶν i5
ἄδουσιν οἱ μὲν τῶν γερόντων
“ἄμμες xov ἧμες ἄλκιμοι νεανίαι"

of δὲ τῶν παίδων
“ἄμμες δέ γ᾽ ἐσσόμεϑα πολλῷ κάρρονες"᾽

οἱ δὲ τῶν vsavíóxov 30
“ἄμμες δέ γ᾽ εἰμές" αἱ δὲ λῇς, αὐγάσδεο"᾽

F χαλῶς καὶ πολιτικῶς τοῦ νομοϑέτου τὰ πλησέον καὶ
οἰκεῖα παραδείγματα τοῖς νέοις δι’ αὐτῶν τῶν εἰργα-
6uévov ἐπιϑέντος.

16. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ καταπλήξεως ἐνιαχοῦ καὶ ss
συστολῆς ἕνεκα καὶ τοῦ ταπεινῶσαι καὶ λαβεῖν ὑπο-

9 cf. Hom. 4656sqq. 10 id. H 124sqq. 16 of μὲν
— οἵ δὲ — οἵ δὲ] corr. vid. ὁ μὲν — ὁ δὲ — ὁ δὴᾺ᾽ 17 ποτ᾿]
ποκ᾽ Cobetus
/

INVIDIAM LAUDANDO. 409

χείριον τὸν αὐθάδη καὶ ἰταμὸν οὐ χεῖρόν ἐστι κομ-
πάσαι τι περὶ αὑτοῦ καὶ μεγαληγορῆσαι. καθάπερ
αὖ πάλιν ὃ Νέστωρ
"ἤδη γάρ ποτ᾽ ἐγὼ καὶ ἀρείοσιν ἠέπερ ὑμῖν
ὅ ἀνδράσιν ὡμίλησα, καὶ οὔ ποτέ μ᾽ οἵ γ᾽ ἀϑέριξον.᾽

οὕτω δὴ καὶ πρὸς ᾿4λέξανδρον ᾿Αριστοτέλης οὐ μό- 545

vov ἔφη τοῖς πολλῶν κρατοῦσιν ἐξεῖναι μέγα φρο-
νεῖν, ἀλλὰ καὶ τοῖς περὶ ϑεῶν δόξας ἀληϑεῖς ἔχουσι.
χρήσιμα δὲ καὶ πρὸς πδλεμίους καὶ πρὸς ἐχϑροὺς
10 τὰ τοιαῦτα
δυστήνων δέ τε παῖδες ἐμῷ μένει ἀντιόωσι.᾽
καὶ περὶ τοῦ Περσῶν βασιλέως μεγάλου καλουμέ-
γου ὃ ᾽4γησίλαος “τί δ᾽ ἐμοῦ ys μείξων ἐκεῖνος,
εἰ μὴ καὶ δικαιότερος;᾽ καὶ πρὸς τοὺς Δακεδαιμο-
i5 νίους τῶν Θηβαίων κατηγοροῦντας ó ᾿Επαμεινώνδας
“ἡμεῖς μέν γ᾽ ὑμᾶς βραχυλογοῦντας ἐπαύσαμεν.᾽ ἀλλὰ
ταῦτα μὲν πρὸς ἐχϑροὺς καὶ πολεμίους" τῶν δὲ φί-
λων καὶ πολιτῶν οὐ μόνον ἔστι τοὺς ϑρασυνομέ-
νους καταστορέσαι καὶ ποιῆσαι ταπεινοτέρους, ἀλλὰ
30 καὶ τοὺς περιφόβους καὶ καταπλῆγας ἐξᾶραι πάλιν
καὶ παρορμῆσαι. χρησάμενον ἐν δέοντι μεγαλαυχίᾳ.
καὶ γὰρ ὁ Κῦρος παρὰ τὰ δεινὰ καὶ τὰς μάχας “ἐμε-
γαληγόρει ἄλλοτε δ᾽ οὐ μεγαλήγορος qv. καὶ Avci-
yovog ὃ δεύτερος τἄλλα μὲν ἦν ἄτυφος καὶ μέτριος,
35 ἐν δὲ τῇ περὶ Κῶν ναυμαχίᾳ τῶν φίλων τινὸς εἰπόν-
τος “οὐχ ὁρᾷς, ὅσῳ πλείους εἰσὶν αἱ πολέμιαι νῆες;
“ἐμὲ δέ γ᾽ αὐτόν᾽ εἶπε ᾿ πρὸς πόσας ἀντιτάττετε;᾽ καὶ

4 Hom. 4. 260 6 ᾿Δριστοτέλης] Fr. 664 11 id. Z 127
22 Κῦρος] Xen. Cyrop. 7, 1, 17

B

C

410 DE SE IPSUM CITRA

τοῦτο δ᾽ ἔοικε συνιδεῖν Ὅμηρος" τὸν γὰρ Ὀδυσσέα
πεποίηκεν, ἀποδειλιώντων τῶν ἑταίρων πρὸς τὸν
ψόφον καὶ κλύδωνα τὸν περὶ τὴν Χάρυβδιν, ἀνα-
μιμνήδσκοντα τῆς αὑτοῦ δεινότητος καὶ ἀνδρείας"
οὐ μὲν δὴ τόδε μεῖξον ἔπι κακόν, ἢ ὅτε Κύκλωψ
εἴλει ἐνὶ σπῆνι γλαφυρῷ κρατερῇ γε βίῃφι᾽"
ἀλλὰ καὶ ἔνϑεν ἐμῇ ἀρετῇ βουλῇ τε νόῳ τε
ἐκφύγομεν.᾽
οὐ γάρ ἐστι δημαγωγοῦντος οὐδὲ σοφιστιῶντος ὃ
τοιοῦτος ἔπαινος οὐδὲ κρότον οὐδὲ ποππυσμὸν αἱἰ-
τοῦντος, ἀλλὰ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν ἐπιστήμην ἐνέχυ-
D ρον τοῦ ϑαρρεῖν τοῖς φίλοις διδόντος. μέγα γὰρ ἐν
καιροῖς ἐπισφαλέσι πρὸς σωτηρέαν δόξα καὶ πίστις
ἀνδρὸς ἡγεμονικὴν ἐμπειρίαν καὶ δύναμιν ἔχοντος.
11. Ὅτι μὲν οὖν τὸ πρὸς ἔπαινον ἀλλότριον καὶ
δόξαν ἀντιπαραβάλλειν ἑαυτὸν ἥκιστα πολιτικόν,
εἴρηται πρότερον᾽ οὐ μὴν ἀλλ᾽ ὅπου βλάπτει καὶ
διαφϑείρει ξῆλον ἐμποιῶν πρὸς τὰ φαῦλα καὶ προ-
αίρεσιν πονηρὰν ἐν πράγμασι μεγάλοιρ ἡμαρτημένος
ἔπαινος, οὐκ ἄχρηστόν ἐστιν ἐκκροῦσαι μᾶλλον δ᾽
ἀποστρέψαι τὸν ἀκροατὴν ἐπὶ τὰ κρείττω, τὴν δια-
φορὰν ἐνδεικνύμενον. ἀγαπήσειε γὰρ ἄν τις οἶμαι
E λοιδορουμένης κακίας καὶ ψεγομένης ἐθέλοντας ἀπέ-
4569 τοὺς πολλοὺς ὁρῶν εἰ δὲ προσλάβοι δόξαν
ἡ κακία, καὶ τῷ xc«9' ἡδονὰς αὐτῆς καὶ πλεονεξίας
ἄγοντι προσγένοιτο τιμὴ καὶ τὸ εὐδοκιμεῖν, οὐκ ἔστιν
οὕτως εὐτυχὴς οὐδ᾽ ἰσχυρὰ φύσις, ἧς οὐκ ἂν κρα-
τήσειε. διὸ δεῖ μὴ τοῖς τῶν ἀνθρώπων ἐπαίνοις,
6 Hom. u 209 6 κρατερῇφι βίῃφιν Homerus

Q

20

INVIDIAM LAUDANDO. 411

ἀλλὰ τοῖς τῶν πραγμάτων, ἄν ἢ φαῦλα, πολεμεῖν
τὸν πολιτικόν" οὗτοι γὰρ διαστρέφουσι καὶ τούτοις
τὸ μιμεῖσθαι τὰ αἰσχρὰ καὶ ζηλοῦν ὡς καλὰ συν-
εἰσέρχεται. μάλιστα δ᾽ ἐξελέγχονται τοῖς ἀληϑινοῖς
5 παρατιϑεμένοις' οἷον ὃ τῶν τραγῳδιῶν ὑποκριτὴς
Θεόδωρος εἰπεῖν ποτε πρὸς τὸν κωμικὸν λέγεται F
Σάτυρον, ὡς οὐ θαυμαστόν ἔστι τὸ γελᾶν ποιεῖν
τοὺς ϑεατὰς ἀλλὰ τὸ δακρύειν καὶ κλαίειν. ἄμεινον
᾿ ἂν οἶμαι πρὸς τοῦτον αὐτὸν εἴποι φιλόσοφος ἀνήρ
10 ᾿ἀλλ᾽ οὐ τὸ ποιεῖν, ὦ βέλτιστε, κλαίειν καὶ δακρύειν,
τὸ δὲ παύειν λυπουμένους καὶ κλαίοντας σεμνόν
ἐστιν. ἐπαινῶν γὰρ ἑαυτὸν ὠφελεῖ τὸν ἀκούοντα
καὶ μετατίθησι τὴν κρίσιν. οὕτω καὶ ὃ Ζήνων πρὸς
τὸ πλῆϑος τῶν Θεοφράστου μαϑητῶν “ὁ 'xsívov χο-
15 ρός᾽ ἔφη ᾿'μείξων, οὑμὸς δὲ συμφωνότερος.᾽ καὶ 66546
Φωκίων, ἔτι τοῦ Δεωσϑένους εὐημεροῦντος, ὑπὸ
τῶν ῥητόρων ἐρωτώμενος τί τὴν πόλιν αὐτὸς ἀγαϑὸν
πεποίηκεν, “οὐδέν᾽ εἶπεν “ἀλλ᾽ ἢ ὑμᾶς, ἐμοῦ στρα.
τηγοῦντος, ἐπιτάφιον λόγον μὴ εἰπεῖν ἀλλὰ πάντας
30 ἐν τοῖς πατρῴοις μνήμασι ϑάπτεσϑαι τοὺς ἀποϑνή-
Oxovtug. πάνυ δὲ χαριέντως καὶ ὃ Κράτης πρὸς τό
ταῦτ᾽ ἔχω, ὅσσ᾽ ἔφαγον καὶ ἐφύβρισα ἠδὲ usc
τέρφϑην᾽᾽ [ἔρωτος
ἀντέγραψε τό
s ταῦτ᾽ ἔχω, 00d ἔμαϑον καὶ ἐφρόντισα καὶ μετὰ
σέμν᾽ ἐδάην.᾽ἢ Μουσῶν Β

9 δ᾽ ἂν οἶμαι *: δ᾽ οἶμαι ἂν εἴποι Duebnerus: εἴπῃ
14 '"xeívov p. 186: ἐκείνου 22 cf. p. 880 ἢ.

412 DE SE IPSUM CITRA

καλὸς γὰρ ὁ τοιοῦτος ἔπαινος καὶ ὠφέλιμος καὶ διὲ-
δάσκων τὰ χρήσιμα καὶ τὰ συμφέροντα ϑαυμάξειν
καὶ ἀγαπᾶν ἀντὶ τῶν κενῶν καὶ περιττῶν. διὸ τοῦτο
μὲν συγκατατετάχϑω τοῖς εἰρημένοις εἰς τὸ πρόβλημα.
18. Δείπεται δ᾽ ἡμῖν, τοῦ λόγου τὸ ἐφεξῆς ἄπαι- 5
τοῦντος καὶ παρακαλοῦντος, εἰπεῖν ὕπως ἂν ἕκαστος
ἐκφύγοι τὸ ἐπαινεῖν ἀκαίρως ἑαυτόν. μέγα γὰρ ἡ
περιαυτολογία τὴν φιλαυτέαν δρμητήριον ἔχουσα,
καὶ τοῖς πάνυ δοχοῦσι μετρίως ἔχειν πρὸς δόξαν
ἐμφύεται πολλάκις ἐπιτιϑεμένη. καϑάπερ γὰρ τῶν τὸ
Ο ὑγιεινῶν ἕν ἐστι παραγγελμάτων τὸ τὰ νοσώδη χωρία
φυλάττεσϑαι παντάπασιν ἢ προσέχειν μᾶλλον αὑτῷ
γιγνόμενον ἐν αὐτοῖς, οὕτως ἔχει τινὰς ἡ περιαυτο-
λογία καιροὺς καὶ τόπους ὀλισϑηροὺς καὶ περιφέ-
ροντας εἰς αὐτὴν ἐκ πάσης προφάσεως. πρῶτον uvis
γὰρ ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπαίνοις, ὥσπερ εἴρηται, τὸ
φιλότιμον ἐξανϑεῖ τὴν περιαυτολογίαν" καί τις αὐτὸ
καταλαμβάνει δακνόμενον x«l γαργαλιξόμενον οἷον
ὑπὸ κνησμοῦ δυδσκαρτέρητος ἐπιϑυμία καὶ δρμὴ πρὸς
δόξαν. ἄλλως τε κἂν ἐπὶ τοῖς ἴσοις ἕτερος ἢ τοῖς 90
ἐλάττοσιν ἐπαινῆται. καϑάπερ γὰρ ol πεινῶντες évé-
D ρῶν ἐσϑιόντων ἐν ὄψει μᾶλλον ἐρεϑίέξζονται καὶ παρο-
ξύνονται τὴν ὄρεξιν᾽ οὕτως ὁ τῶν πλησίον ἔπαι-
νος ἐκκάει τῇ ξηλοτυπίᾳ τοὺς πρὸς δόξαν ἀκρατῶς
ἔχοντας. (19) δεύτερον αἱ τῶν εὐτυχῶς καὶ κατὰ νοῦν 55
πεπραγμένων διηγήδεις λανθάνουσι πολλοὺς εἰς με-
γαλαυχίαν ὑπὸ χαρᾶς ἐκφέρουδαι καὶ κόμπον᾽ ἐμπε-

14 τόπους R: λόγους 2 αἴ] δ᾽ of

INVIDIAM LAUDANDO. 413

δόντες γὰρ εἰς τὸ λέγειν νίκας τινὰς ἑαυτῶν ἢ κατορ-
δώσεις ἐν πολιτεύμασιν ἢ παρ᾽ ἡγεμόσι πράξεις καὶ
λόγους εὐδοκιμήσαντας, οὐ κρατοῦσιν οὐδὲ μετριά-
ἕξουσιν. ᾧ γένει μάλιστα τῆς περιαυτολογίας τὸ
5 ναυτικὸν ἰδεῖν ἔστι καὶ στρατιωτικὸν ἁλισκόμενον,
συμβαίνει ὃὲ καὶ τοῖς ἐκ πότων ἡγεμονικῶν καὶ
πραγμάτων μεγάλων ἐπανήκουσι τοῦτο πάσχειν ἐπι- E
εὐκῶς" μεμνημένοι γὰρ ἀνδρῶν ἐπιφανῶν καὶ βασι-
λικῶν συγκαταπλέκουσι περὶ αὑτῶν εὐφημίας τινὰς
10 ὑπ᾽ ἐκείνων εἰρημένας, καὶ νομίζουσιν οὐχ αὑτοὺς
ἐπαινεῖν ἀλλ᾽ ἑτέρων ἐπαίνους διηγεῖσϑαι περὶ αὑτῶν
γενομένους. οἵ δ᾽ ὅλως οἴονται λανθάνειν τοὺς ἀκού-
οντας, ὅταν βασιλέων καὶ αὐτοκρατόρων δεξιώσεις
καὶ προδαγορ δύδεις καὶ φιλοφροσύνας ἀπαγγέλλωσιν,
15 ὧς οὐχ αὑτῶν ἐπαίνους ἀποδείξεις δὲ τῆς ἐκείνων
ἐπιεικείας καὶ φιλανθρωπίας διεξιόντες. ὅϑεν εὖ
μάλα δεῖ προσέχειν ἑαυτοῖς περὶ τοὺς ἑτέρων ἐπαί- F
vovg, ὅπως καϑαροὶ καὶ ἀνύποπτοι φιλαυτίας καὶ
περιαυτολογίας ὦσι, καὶ μὴ δοκῶμεν ᾿ Πάτροκλον
20 πρόφασιν᾽ σφᾶς δ᾽ αὐτοὺς δι’ ἐκείνων ἐπαινεῖν.

20. ᾿4λλὰ μὴν καὶ τὸ περὶ τοὺς ψόγους καὶ τὰς
καταιτιάσεις γένος ἐπισφαλές ἐστι καὶ παρέχον ἐκ-
τροπὰς τοῖς περὶ δόξαν νοσοῦσιν. ᾧ μάλιστα περι-
πίπτουσιν οἷ γέροντες. ὅταν εἰς τὸ νουϑετεῖν ἑτέρους

35 καὶ κακίξειν ἔϑη φαῦλα καὶ πράξεις ἡμαρτημένας
προαχϑῶσι, μεγαλύνοντες αὑτοὺς ὡς περὶ ταῦτα 547
ϑαυμασίους δή τινας γενομένους. τούτοις μὲν οὖν,

19 Πάτροκλον πρόφασιν] proverbium sumptum ex Hom.
T 302

414 DE SE IPSUM CITRA

Qv μὴ μόνον ἔχωσιν ἡλικίαν ἀλλὰ καὶ δόξαν καὶ
ἀρετήν, δοτέον᾽ οὐ yàg ἀνωφελές, ἀλλὰ μέγα ξῆλον
ἐμποιοῦν ἅμα καὶ φιλοτιμίαν τινὰ τοῖς οὕτω κολα-
ξομένοις. οἱ δ᾽ ἄλλοι σφόδρα φυλάττεσθαι καὶ δε-
διέναι τὴν ἐκτροπὴν ταύτην ὀφείλομεν. ἀνιαροῦ γὰρ
ὄντος ἄλλως καὶ μόλις ἀνεκτοῦ τοῦ τῶν πλησίον
ἐλέγχου καὶ δεομένου πολλῆς εὐλαβείας, ὃ μιγνύων
ἔπαινον ἴδιον ἀλλοτρίῳ ψόγῳ καὶ δι’ ἀδοξίας ἑτέρου
δόξαν αὑτῷ ϑηρώμενος, ἐπαχϑὴς παντάπασι καὶ φορ-
τικός ἐστιν, ὡς ἐνευδοκιμεῖν ἀσχημονοῦσιν ἄλλοις 10
βουλόμενος.
21. Ἔτι τοίνυν τοῖς μὲν πρὸς τοὺς γέλωτας εὐ-

B χαταφόροις φύσει καὶ προχείροις μάλιστα φεύγειν
προσήχει καὶ φυλάττεσϑαι τοὺς γαργαλισμοὺς καὶ
τὰς ψηλαφήσεις, ἐν αἷς và λειότατα τοῦ σώματος 15
ὀλισϑάνοντα καὶ συρρέοντα κινεῖ καὶ συνεξορμᾷ τὸ
πάϑος᾽ ὅσοι δὲ πρὸς δόξαν ἐμπαϑέστερον ἐρρυήκασι,
τούτοις ἄν τις οὐχ ἥκιστα παραινέσειεν ἀπέχεσθαι
τοῦ σφᾶς αὐτοὺς ἐπαινεῖν, ὅταν ὑπ᾽ ἄλλων ἐπαι-
νῶνται. δεῖ γὰρ ἐρυϑριᾶν ἐπαινούμενον οὐκ ἀπερυ- 530
ϑριᾶν, καὶ καταστέλλειν τοὺς μέγα τι περὶ αὑτῶν
λέγοντας, οὐκ ἐλέγχειν ὧς ἐνδεέστερον ἐπαινοῦνταφ᾽"
ὕπερ οἱ πολλοὶ ποιοῦσιν, ὑπομιμνήσκοντες αὐτοὶ καὶ

Ο προσεμφοροῦντες ἄλλας τινὰς πράξεις καὶ ἀνδραγα-
ϑίας, ἄχρι ἂν τῷ περὶ αὑτῶν καὶ τὸν παρ᾽ ἑτέρων 535
ἔπαινον διαφϑείρωσιν. ἔνιοι μὲν οὖν κολαχεύοντες
αὑτοὺς ὥσπερ γαργαλίξουσι καὶ φυσῶσιν" ἔνιοι δὲ

— κακοήϑως οἷόν τι δέλεαρ μικρὸν εὐλογίας ὑποβάλ-

σι

2 scribendum vid. ἀλλ᾽ ἅμιλλαν καὶ ξῆλον. cf. p. 796 ἃ

--

INVIDIAM LAUDANDO. 415

λοντες ἐκκαλοῦνται τὴν περιαυτολογίαν᾽ οἱ δὲ προσ-
πυνϑάνονται καὶ διερωτῶσιν, ὡς παρὰ τῷ Μενάνδρῳ
τὸν στρατιώτην, ἵνα γελάσωσι,

“πῶς δὴ τὸ τραῦμα τοῦτ᾽ ἔχεις;

ὅ “μεσαγκύλῳ.᾽ “πῶς πρὸς ϑεῶν᾽; ᾿ἐπὶ κλίμακα
πρὸς τεῖχος ἀναβαίνων. “ἐγὼ μὲν δεικνύω
ἑσπουδακώς. οἵ δὲ πάλιν ἐπεμυχτήρισαν.᾽ἢ

22. Ἐν ἅπασιν οὖν τούτοις εὐλαβητέον ὡς ἔνι Ὁ
μάλιστα, μήτε συνεχπίπτοντα τοῖς ἐπαίνοις μήτε ταῖς

10 ἐρωτήσεσιν ἑαυτὸν προϊέμενον. ἐντελεστάτη δὲ τού-

vov εὐλάβεια καὶ φυλακὴ τὸ προσέχειν ἑτέροις ἑαυ-

τοὺς ἐπαινοῦσι καὶ μνημονεύειν, ὡς ἀηδὲς τὸ πρᾶγμα
καὶ λυπηρὸν ἅπασι, καὶ λόγος ἄλλος οὐδεὶς οὕτως
ἐπαχϑὴς οὐδὲ βαρύς. οὐδὲ γὰρ ἔχοντες εἰπεῖν ὅτι
πάσχομεν ἄλλο κακὸν ὑπὸ τῶν αὑτοὺς ἐπαινούντων,
ὥσπερ φύσει βαρυνόμενοι τὸ πρᾶγμα καὶ φεύγοντες
ἀπαλλαγῆναι καὶ ἀναπνεῦσαι σπεύδομεν᾽ ὕπου καὶ

κόλακι καὶ παρασίτῳ καὶ δεομένῳ δύσοιστον ἐν χρείᾳ E

καὶ δυσκαρτέρητον ἑαυτὸν ἐγκωμιάξων πλούσιος τις

20 ἢ σατράπης ἢ βασιλεύς" καὶ συμβολὰς ταύτας ἀπο-

e τένειν μεγίστας᾽ λέγουσιν, ὡς ὁ παρὰ Μενάνδρῳ

οι

1

ἱσφάττει ue, λεπτὸς yívou εὐωχούμενος,
τὰ σκώμμαϑ᾽ οἷα τὰ σοφὰ καὶ στρατηγικά,
οἷος δ᾽ ἀλαξών ἐστιν ἁλιτήριος.᾽
25 ταῦτα γὰρ οὐ πρὸς στρατιώτας μόνον οὐδὲ νεοπλού-
τους εὐπάρυφα καὶ σοβαρὰ διηγήματα περαίνοντας,

4 Kock. 8 p. 172 21 Μενάνδρῳ) id. ib. 28 σκώμ-
μαϑ᾽ οἷα] σκωμμάτια Meinekius 24 ἁλιτήριος Duebnerus:
ἀλιτήριος

416 DE SE IPSUM CITRA INVIDIAM LAUDANDO.

ἀλλὰ καὶ πρὸς σοφιστὰς καὶ φιλοδόφους καὶ στρα-
τηγοὺς ὀγκουμένους ἐφ᾽ ἑαυτοῖς καὶ μεγαληγοροῦν-
τας. εἰωϑότες πάδχειν καὶ λέγειν, ἂν μνημονεύωμεν͵

F ὅτι τοῖς ἐδίοις ἐπαίνοις ἀλλότριος ἕπεται ψόγος ἀεὶ
καὶ γίγνεται τέλος ἀδοξία τῆς κενοδοξέας ταύτης, καὶ 5
τὸ λυπεῖν τοὺς ἀκούοντας, ὡς ὁ Ζημοσϑένης φησί,
περίεστιν οὐ τὸ δοκεῖν εἶναι τοιούτους, ἀφεξόμεϑα
τοῦ λέγειν περὶ αὑτῶν, ἂν μή τινα μεγάλα μέλλωμεν
ὠφελεῖν ἑαυτοὺς ἢ τοὺς ἀκούοντας.

8 πάσχειν W: φάσκειν

ΠΕΡῚ ΤῸΝ TIIO TOT OEIOT BPAAEQ2;648
TIM9POTMENQSN.

--«---.......-.-.»

TA IIPOZOIIA TOT A4IAAOI'OT. ,ν, ^w c
IIATPOKAEAZ, IIAOTTAPXOZX, ΤΙΜΩ͂Ν, OATMIIIXOZ.

1. Τοιαῦτα μὲν ὁ ᾿Επίκουρος εἰπών, ὦ Κύντε,

καὶ πρὶν ἀποκρίνασθαί τινα πρὸς τῷ πέρατι τῆς B
- στοᾶς γενομένων ἡμῶν, ὥχετ᾽ ἀπιών" ἡμεῖς δ᾽ ὅσον
τι θαυμάσαι τοῦ ἀνθρώπου τὴν ἀτοπίαν, ἐπιστάντες
5 σιωπῇ καὶ πρὸς ἀλλήλους διαβλέψαντες, ἀνεστρέφο-
μὲν πάλιν ὥσπερ ἐτυγχάνομεν περιπατοῦντες. εἶτα
πρῶτος ὃ Πατροκλέας “τί οὖν; εἶπεν “ἐᾶν δοκεῖ τὴν
ξήτησιν, ἢ τῷ λόγῳ καϑάπερ παρόντος καὶ μὴ παρόν-
τος ἀποχρινώμεϑα τοῦ símóvroc; ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ
10 Τίμων “ἀλλ᾽ οὐδ᾽ εἰ βαλών᾽ εἶπεν ᾿ἀπηλλάγη, καλῶς

εἶχε περιορᾶν τὸ βέλος ἐγκείμενον" ὃ μὲν γὰρ Βρασί- Ο
᾿δὰς ὡς ἔοικεν ἐξελκύσας τὸ δόρυ τοῦ σώματος, αὐτῷ
τούτῳ τὸν βαλόντα πατάξας ἀνεῖλεν" ἡμῖν δ᾽ ἀμύ-
ναῦσϑαι μὲν οὐδὲν ἔργον ἐστὶ δήπου τοὺς ἄτοπον ἢ
15 ψευδῆ λόγον εἰς ἡμᾶς ἀφέντας, ἀρκεῖ δ᾽ ἂν αὐτοί,

TA ΠΡΟΣΩΠΑ -- — OATMIIIXOZ| om. mei codd.
OATMIIIXOZ. pro O4TMIIIKOZ, ego scripsi (ex p. 654 b)
hic et infra 1 Kévre R: κύνιε 8 καὶ μὴ παρόντορ] del.
Emperius 18 ἡμῖν Madvigius: ἡμῶν 10 δ᾽ ἂν αὐτοί *:
δὲ αὐτοῖς

Plutarchi Moralia. Vol. ΤΠ. 91

418 DE SERA NUMINIS

πρὶν ἄψασϑαι τὴν δόξαν, ἐκβάλωμεν.᾽ “τί οὖν᾽ ἔφην
ἐγώ μάλιστα κεκίνηκεν ὑμᾶς τῶν εἰρημένων; ἀϑρόα
γὰρ πολλὰ καὶ κατὰ τάξιν οὐδέν, ἄλλο δ᾽ ἀλλαχόϑεν
ὁ ἄνϑρωπος ὥσπερ ὀργῇ τινι καὶ λοιδορίᾳ σπαράτ-
τῶν ἅμα κατεφόρει τῆς προνοίας. 5
2. Καὶ ὃ Πατροκλέας "ἡ περὶ τὰς τιμωρίας εἶπε
“τῶν πονηρῶν βραδυτὴς τοῦ δαιμονίου καὶ μέλλησις
D ἐμοὶ δοκεῖ μάλιστα δεινὸν εἶναι" καὶ νῦν ὑπὸ τῶν
λόγων τούτων ὥσπερ πρόσφατος γέγονα τῇ δόξῃ καὶ
καινός, ἔκπαλαι δ᾽ ἠγανάκτουν ἀκούων Εὐριπίδου 1
λέγοντος
μέλλει, τὸ ϑεῖον δ᾽ ἐστὶ τοιοῦτον φύσει.
καίτοι πρὸς οὐδὲν ἥκιστα δὲ πρέπει πρὸς τοὺς πονη-
ροὺς ῥάᾷϑυμον εἶναι τὸν θεόν, οὐ ῥαϑύμους ὄντας
αὐτοὺς οὐδ᾽ ἀμβολιεργοὺς τοῦ κακῶς ποιεῖν. ἀλλ᾽ 15
ὀξυτάταις ὁρμαῖς ὑπὸ τῶν παϑῶν φερομένους πρὸς
τὰς ἀδικίας. καὶ μήν τὸ ἀμύνασϑαι τῷ παϑεῖν᾽ ὡς
E Θουκυδίδης φησίν “ὅτι ἐγγυτάτω κείμενον᾽ εὐϑὺς
ἀντιφράττει τὴν ὁδὸν τοῖς ἐπὶ πλεῖστον εὐροούσῃ
τῇ κακίᾳ χρωμένοις. οὐδὲν γὰρ οὕτω χρέος ὡς τὸ 90
τῆς δίκης ὑπερήμερον γιγνόμενον ἀσϑενῆ μὲν ταῖς
ἐλπίσι ποιεῖ καὶ ταπεινὸν τὸν ἀδικούμενον, αὔξει δὲ
ϑρασύτητι καὶ τόλμῃ τὸν μοχϑηρόν᾽ αἱ δ᾽ ὑπὸ χεῖρα
τοῖς τολμωμένοις ἀπαντῶσαι τιμωρίαι καὶ τῶν μελ-
λόντων εἰσὶν ἐπισχέσεις ἀδικημάτων, καὶ μάλιστα τὸ 55
παρηγοροῦν τοὺς πεπονθότας ἔνεστιν αὐταῖς. ὡς
1 δόξαν Emperius: δόξαν ἂν ἐκβάλωμεν Duebnerus:

ἐκβάλλωμεν 4 ἄνθρωπος Duebnerus 12 Eurip. Or. 420
18 Θουκυδίδης] 8, 88

VINDICTA. 419

- ἔμοιγε καὶ τὸ τοῦ Βίαντος ἐνοχλεῖ πολλάκις ἀνα-
λαμβάνοντι τὸν λόγον" ἔφη γάρ, ὡς ἔοικε, πρός τινα Ἐ
πονηρόν, ὡς οὐ δέδιε μὴ οὐ δῷ δίκην, ἀλλὰ μὴ οὐκ
αὐτὸς ἐπίδῃ. τί γὰρ Μεσσηνίοις ὄφελος τοῖρ προ-

5 αναιρεϑεῖσι τῆς ᾿“ριστοκράτους τιμωρίας, ὃς προδοὺς
τὴν ἐπὶ Τάφρῳ μάχην καὶ λαϑὼν ὑπὲρ εἴκοσιν ἔτη
καὶ πάντα ταῦτα βασιλεύσας ᾿ρκάδων, ὕστερον ἔδωκε
δίκην φωραϑείς" οἵ δ᾽ οὐκέτ᾽ ἦσαν; ἢ τίν᾽ Ὀρχο-
μενίων τοῖς ἀποβαλοῦσι παῖδας καὶ φίλους καὶ οἱ-

10 κείους ὑπὸ Δυκίσκου προδοϑέντας ἤνεγκε παραμυ-
ϑίαν ἡ χρόνοις ὕστερον πολλοῖς ἁψαμένη νόσος καὶ
κατανεμηϑεῖσα τοῦ σώματος ὅσον ἀεὶ βάπτων καὶ ὅ49
βρέχων εἰς τὸν ποταμὸν ὥμοσε καὶ κατηράσατο σα-
πῆναι, προδόντος αὐτοῦ καὶ ἀδικήσαντος; τὰς μὲν

15 γὰρ ᾿4ϑήνησι τῶν ἐναγῶν σωμάτων ῥίψεις καὶ νε-
κρῶν ἐξορισμοὺς οὐδὲ παίδων παισὶν ἐπιδεῖν ὑπῆρξε
τῶν ἀποσφαγέντων ἐκείνων. ὅϑεν Εὐριπίδης ἄτο-
πος. εἰς ἀποτροπὴν κακίας τούτοις χρώμενος,

*obro, προσελθοῦσ᾽ ἡ Δέκη σε, μὴ τρέσῃς,

9) παίσει πρὸς ἧπαρ οὐδὲ τῶν ἄλλων βροτῶν
τὸν ἄδικον, ἀλλὰ σῖγα καὶ βραδεῖ ποδὶ
στείχουσα μάρψει τοὺς κακούς, ὅταν τύχῃ ἢ Β

οὐ γὰρ ἄλλα δήπου, ταῦτα δ᾽ αὐτὰ τοὺς κακοὺς
εἰκός ἐστιν ἑαυτοῖς διακελευομένους καὶ παρεγγυῶν-
»5 τας ἐπιχαίρειν τοῖς παρανομήμασιν. ὡς τῆς ἀδικίας
τὸν μὲν καρπὸν εὐθὺς ὡραῖον καὶ προῦπτον ἀπο-

ὃ Τάφρῳ Μ: κύπρῳ 19 Nauck. p. 676 21 σῖγα
(OM: σιγὰ
27*

M
420 DE SERA NUMINIS
διδούσης. τὴν δὲ τιμωρίαν ὀψὲ καὶ πολὺ τῆς ἀπο-
λαύσεως καϑυστεροῦσαν.ἢ
98. Ταῦτα τοῦ Πατροκλέου διελθόντος, ὑπολαβὼν
ὃ Ὀλύμπιχος ᾿ἐκεῖνο δ᾽ * εἶπεν “ὦ Πατροκλέα, πηλί-
xov αἱ περὶ ταῦτα τοῦ ϑείου διατριβαὶ καὶ μελλή-
ὅεις ἄτοπον ἔχουσιν, ὅτι τὴν πίστιν ἡ βραδυτὴς
ἀφαιρεῖται τῆς προνοίας, καὶ τὸ μὴ παρ᾽ ἕκαστον
Ο ἀδίκημα τοῖς πονηροῖς ἐπακολουϑοῦν κακὸν ἀλλ᾽
ὕστερον δἰς ἀτυχήματος χώραν τιϑέμενοι, καὶ συμ-
φορὰν οὐ τιμωρίαν ὀνομάξοντες. οὐδὲν ὠφελοῦνται,
τοῖς μὲν συμβαίνουσιν ἀχϑόμενοι τοῖς δὲ πεπραγμέ-
νοις μὴ μεταμελόμενοι; καϑάπερ γὰρ ἵππον ἡ παρα-
χρῆμα τὸ πταῖσμα καὶ τὴν ἁμαρτίαν διώκουσα πληγὴ
καὶ νύξις ἐπανορϑοῖ καὶ μετάγει πρὸς τὸ δέον, οἵ
δ᾽ ὕστερον καὶ μετὰ χρόνον σπαραγμοὶ καὶ ἀνα- τ
κρούσεις καὶ περιψοφήσεις ἑτέρου τινὸς ἕνεχα μᾶλ-
. λον δοκοῦσι γίγνεσθαι ἢ διδασκαλίας, διὸ τὸ λυποῦν
D ἄνευ τοῦ παιδεύειν ἔχουσιν" οὕτως ἡ xa0' ἕκαστον
ὧν πταίει καὶ προσπίπτει ῥαπιξομένη καὶ ἀνακρουο-
μένη τῷ κολάξεσϑαι κακία μάλιστ᾽ ἂν γένοιτο σύννους so
καὶ ταπεινὴ καὶ κατάφοβος πρὸς τὸν ϑεόν, ὡς ἐφε-
στῶτα τοῖς ἀνθρωπίνοις πράγμασι καὶ πάϑεσιν οὐχ
ὑπερήμερον δικαιωτήν" ἡ δ᾽ ἀτρέμα καί 'βραδεῖ ποδί;
xov Εὐριπίδην καὶ ὡς ἔτυχεν ἐπιπίπτουσα Ζίκη τοῖς
πονηροῖς ταὐτομάτῳ μᾶλλον ἢ τῷ κατὰ πρόνοιαν ss
ὅμοιον ἔχει τὸ πεπλανημένον καὶ ὑπερήμερον καὶ

[e]
e

12 ἵππον ἡ R: ἡ ποινὴ ἡ 16 μᾶλλον) post γίγνεσθαι
iransposuit Benselerus 20 μάλιστ᾽ W: μόλες 24 Εὐρι-
πίδη») Nauck. p. 676 — 26 ταὐτομάτῳ *: τῷ αὐτομάτῳ

VINDICTA. 421

ἄτακτον. ὥστ᾽ οὐχ ὁρῶ. τί χρήσιμον ἔνεστι τοῖς
ὀψὲ δὴ τούτοις ἀλεῖν λεγομένοις μύλοις τῶν ϑεῶν
καὶ ποιοῦσι τὴν δίκην ἀμαυρὰν καὶ τὸν φόβον ἐξί- E
τηλον τῆς κακίας."

δ 4. Ῥηϑέντων οὖν τούτων κἀμοῦ πρὸς αὑτὸν ὄν-
voc, ὁ Τίμων “πότερον᾽ εἶπεν "ἐπιϑῶ καὶ αὐτὸς ἤδη
τῷ λόγῳ τὸν κολοφῶνα τῆς ἀπορίας, ἢ πρὸς ταῦτ᾽
ἐάσω πρότερον αὐτὸν διαγωνίσασθαι; “τί γάρ᾽ ἔφην
ἐγώ “δεῖ τὸ τρίτον ἐπενεγκεῖν κῦμα καὶ προσκατα-

10 κλύσαι τὸν λόγον, εἰ τὰ πρῶτα μὴ δυνατὸς ἔσται
διώσασϑαι μηδ᾽ ἀποφυγεῖν ἐγκλήματα; πρῶτον οὖν
ὥσπερ ἀφ᾽ ἑστίας ἀρχόμενοι πατρῴας, τῆς πρὸς τὸ
ϑεῖον εὐλαβείας τῶν ἐν ᾿Ακαδημείᾳ φιλοσόφων, τὸ F
μὲν ὡς εἰδότες τι περὶ τούτων λέγειν ἀφοσιωσόμεϑα.

15 πλέον γάρ ἐστι τοῦ περὶ μουσικῶν ἀμούσους καὶ
πολεμικῶν ἀστρατεύτους διαλέγεσθαι τὸ τὰ ϑεῖα καὶ
τὰ δαιμόνια πράγματα διασκοπεῖν, ἀνθρώπους ὄντας,
olov: ἀτέχνους τεχνιτῶν διάνοιαν ἀπὸ δόξης καὶ ὑπο-
νοίας κατὰ τὸ εἰχὸς μετιόντας. οὐ γὰρ ἰατροῦ μὲν

“30 ἐδιώτην ὄντα συμβαλεῖν λογισμόν, ὡς πρότερον
οὐκ ἔτεμεν ἀλλ᾽ ὕστερον οὐδ᾽ ἐχϑὲς ἔλουσεν ἀλλὰ
σήμερον. ἔργον ἐστί᾽ περὶ ϑεῶν δὲ ϑνητὸν ῥάδιον
βέβαιον εἰπεῖν ἄλλο, πλὴν ὅτι τὸν καιρὸν εἰδὼς
ἄριστα τῆς περὶ τὴν κακίαν ἰατρείας ὡς φάρμακον 560

85 ἑκάστῳ προσφέρει τὴν κόλασιν, οὔτε μεγέθους μέ-

2 ὀψὲ — Θεῶν] in proverbium abiit ignoti poetae versus.
cf. Sext. Emp. adv. Gramm. 1 p. 279. Leutsch. 2 p. 199
11 οὖν] μὲν οὖν W 18 ᾿Δκαδημείᾳ *: ἀκαδημίᾳχ 18 ὑπο-

γοίας M: διανοίας: 21 οὐδ᾽ ἐχϑὲς *: οὐδὲ χϑὲὲλ 29 ῥά-
διον *: ῥάδιον ἢ

422 DE SERA NUMINIS

τρον κοινὸν οὔτε χρόνον ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν ἐπὶ πάν-
τῶν ἔχουσαν. ὅτι γὰρ ἡ περὶ τὴν ψυχὴν ἰατρεία,
δίκη δὲ καὶ δικαιοσύνη προσαγορευομένη, πασῶν ἐστι
τεχνῶν μεγίστη, πρὸς μυρίοις ἑτέροις καὶ Πίνδαρος
ἐμαρτύρησεν, “ἀριστοτέχναν᾽ ἀνακαλούμενος τὸν ἄρ- 5
χοντα καὶ κύριον ἁπάντων ϑεόν, ὡς δὴ δίκης ὄντα
δημιουργόν, T, προσήκει τὸ πότε καὶ πῶς παὶ μέχρι
πόσου κολαστέον ἕκαστον τῶν πονηρῶν ὁρίξειν. καὶ
ταύτης φησὶ τῆς τέχνης ὃ Πλάτων υἱὸν ὄντα τοῦ
B Ζιὸς γεγονέναι τὸν Μίνω μαϑητήν, ὡς οὐ δυνατὸν 1
ἐν τοῖς δικαίοις κατορϑοῦν οὐδ᾽ αἰσθάνεσθαι τοῦ
κατορϑοῦντος τὸν μὴ μαϑόντα μηδὲ κτησάμενον τὴν
ἐπιστήμην. οὐδὲ γὰρ οὗς ἄνϑρωποι νόμους τέϑενται
τὸ εὔλογον ἁπλῶς ἔχουσι καὶ πάντοτε φαινόμενον,
ἀλλ᾽ ἔνια καὶ δοκεῖ κομιδῇ γελοῖα τῶν προσταγμά- 15
vov' οἷον ἐν Δακεδαίμονι κηρύττουσιν οἵ ἔφοροι
παριόντες εὐθὺς εἰς τὴν ἀρχὴν μὴ τρέφειν μύστακα,
καὶ πείϑεσθϑαι τοῖς νόμοις ὡς μὴ χαλεποὶ ὦσιν αὐ-.
voig* Ῥωμαῖοι δέ, o0c ἂν εἰς ἐλευϑερίαν ἀφαιρῶνται,
κάρφος αὐτῶν λεπτὸν ἐπιβάλλουσι τοῖς σώμασιν᾽ 90
ὅταν δὲ διαϑήκας γράφωσιν, ἑτέρους μὲν ἀπολεί-
C πουσι κληρονόμους ἑτέροις δὲ πωλοῦσι τὰς οὐσίαρ"
ὃ δοκεῖ παράλογον εἶναι. παραλογώτατον δὲ τὸ τοῦ
Σόλωνος, ἄτιμον εἶναι τὸν ἐν στάσει πόλεως μηδε-
τέρᾳ μερέδι προσϑέμενον μηδὲ συστασιάσαντα. καὶ 25
ὅλως πολλὰς ἄν τις ἐξείποι νόμων ἀτοπίας μήτε τὸν
λόγον ἔχων τοῦ νομοϑέτου μήτε τὴν αἰτίαν συνιεὶς

4 Πίνδαρος} Bergk. 1 p.888 9 Πλάτων] Min. p. 819 ὁ 8ηα.
de Legg.p 624b 14 πάντοσε 22. ἑτέροις Amyotus: ἕτεροι

VINDICTA. 423

ἑκάστου τῶν γραφομένων. τί δὴ ϑαυμαστόν, εἰ, τῶν

ἀνθρωπίνων οὕτως ἡμῖν ὄντων δυσϑεωρήτων, οὐκ

εὔπορόν ἐστι τὸ περὶ τῶν ϑεῶν εἰπεῖν, ᾧτινι λόγῳ

τοὺς μὲν ὕστερον τοὺς δὲ πρότερον τῶν ἁμαρτανόν--
5 τῶν κολάξουσιν;"

ὅ. “Ταῦτα δ᾽ οὐκ ἀποδράσεως πρόφασίς ἐστιν
ἀλλὰ συγγνώμης αἴτησις, ὅπως ὃ λόγος, olov εἰς λι-
μένα καὶ καταφυγὴν ἀποβλέπων, εὐθαρσέστερον ἐξ-
αναφέρῃ τῷ πιϑανῷ πρὸς τὴν ἀπορίαν. ἀλλὰ σκοπεῖτε

10 πρῶτον, ὅτι κατὰ Πλάτωνα πάντων καλῶν ὁ ϑεὸς Ὁ
ἑαυτὸν ἐν μέσῳ παράδειγμα ϑέμενος, τὴν ἀνϑροω-
πίνην ἀρετήν, ἐξομοίωσιν οὖσαν ἁμωσγέπως πρὸς
αὑτόν, ἐνδίδωσι τοῖς ἔπεσϑαι ϑεῷ δυναμένοις. καὶ
γὰρ ἡ πάντων φύσις ἄτακτος οὖσα ταύτην ἔσχεν

15 ἀρχὴν τοῦ μεταβαλεῖν καὶ γενέσϑαι κόσμος, ὁμοιό-
τητι καὶ μεϑέξει τινὶ τῆς περὶ τὸ ϑεῖον ἰδέας καὶ
ἀρετῆς. καὶ τὴν ὄψιν αὐτὸς οὗτος ἁνὴρ ἀνάψαι φησὶ

. φὴν φύσιν ἐν ἡμῖν, ὅπως ὑπὸ ϑέας τῶν ἐν οὐρανῷ
φερομένων καὶ θαύματος ἀσπάξεσϑαι καὶ ἀγαπᾶν

30 ἐθιξομένη τὸ εὔσχημον ἡ ψυχὴ καὶ τεταγμένον ἀπε-
χϑάνηται τοῖς ἀναρμόστοις καὶ πλανητοῖς πάϑεσι καὶ E
φεύγῃ τὸ εἰκῆ καὶ ὡς ἔτυχεν, ὡς κακίας καὶ πλημ-
μελείας ἁπάσης γένεσιν. οὐ γὰρ ἔστιν ὅ τι μεῖξον
ἄνθρωπος ἀπολαύειν ϑεοῦ πέφυκεν ἢ τὸ μιμήσει καὶ

?5 διώξει τῶν ἐν ἐκείνῳ καλῶν καὶ ἀγαθῶν εἰς ἀρε-
τὴν καϑίστασϑαι. διὸ καὶ τοῖς πονηροῖς ἐν χρόνῳ
καὶ σχολαίως τὴν δίκην ἐπιτέϑησιν, οὐχ αὐτός τινα

10 Πλάτωνα] cf. de Legg. p. 716e 17 αὐτὸς] ὁ αὐτὸς
W Ἃἁἁνὴρ Duebnerus: ἀνὴρ. cf. Plat. Tim. Locr. p. 100 ὁ

424 DE SERA NUMINIS

τοῦ ταχὺ κολάξειν. ἁμαρτίαν δεδιὼς ἢ μετάνοιαν,
F ἀλλ᾽ ἡμῶν τὸ περὶ τὰς τιμωρίας ϑηριῶδες καὶ λά-
Boov ἀφαιρῶν καὶ διδάσκων μὴ σὺν ὀργῇ μηδ᾽ ὅτε
μάλιστα φλέγεται καὶ σφαδάξει
πηδῶν ὁ ϑυμὸς τῶν φρενῶν ἀνωτέρω. δ
καϑάπερ δίψαν ἢ πεῖναν ἀποπιμπλάντας ἐπιπηδᾶν
τοῖς λελυπηκόσιν, ἀλλὰ μιμουμένους τὴν ἐχείνου
πραότητα καὶ τὴν μέλλησιν, ἐν τάξει καὶ ἐμμελείᾳ
τὸν ἥκιστα μετανοίᾳ προσοισόμενον χρόνον ἔχοντας
σύμβουλον, ἄπτεσϑαι τῆς δίκης. ὕδατι γὰρ τεταρα- 10
γμένῳ προσπεσόντα χρῆσϑαι δι᾽ ἀκρασίαν ἧττόν ἐστι
861 κακόν, ὡς Σωκράτης ἔλεγεν, ἢ ϑολερὸν ὄντα καὶ
διάπλεων τὸν λογισμὸν ὀργῆς καὶ μανίας, πρὶν ἢ
καταστῆναι καὶ γενέσϑαι καθαρὸν ἐμφορεῖσθαι τιμω-
ρίας συγγενοῦς καὶ ὁμοφύλου σώματος. οὐ γάρ "ἐγ- 15
γυτάτω τὸ ἀμύνασθαι τῷ παϑεῖν᾽ ὡς Θουκυδίδης
ἔλεγεν, ἀλλὰ μᾶλλον ἀπωτάτω κείμενον ἀπολαμβάνει
τὸ προσῆκον. ὡς γὰρ ὃ ϑυμὸς κατὰ τὸν Μελάνϑιον
“τὰ δεινὰ πράσσει τὰς φρένας μετοικίσαςἢ
οὕτω καὶ ὃ λογισμὸς τὰ δίκαια πράττει καὶ μέτρια, so
τὴν ὀργὴν καὶ τὸν ϑυμὸν ἐκποδὼν θέμενος. ὅϑεν
ἡμεροῦνται καὶ τοῖς ἀνθρωπίνοις παραδείγμασιν,
B ἀκούοντες ὡς Πλάτων τε τὴν βακτηρίαν ἀνατεινά-
μενος τῷ παιδὶ πολὺν ἔστη χρόνον, ὡς αὐτὸς ἔφη,
τὸν ϑυμὸν κολάξων᾽ καὶ ᾿ἀρχύτας οἰκετῶν τινα πλημ- ss
μέλειαν ἐν ἀγρῷ καὶ ἀταξίαν καταμαϑών, εἶθ᾽ ἑαυτοῦ
συναισθϑανόμενος ἐμπαϑέστερον ἔχοντος xol τραχύ-

6 Nauck. p. 918 16 Θουκυδέδης] 3, 88 19 idem
p. 760 πράσσει p. 453 f.: πράττει

VINDICTA. 425

τερον πρὸς αὐτούς, οὐδὲν ἐποίησεν ἀλλ᾽ ἢ τοσοῦτον
ἀπιών “εὐτυχεῖτ᾽ ? εἶπεν “ὅτι ὀργίξομαι ὑμῖν. εἴπερ
οὖν ἀνδρῶν λόγοι μνημονευόμενοι καὶ πράξεις λεγό-
μεναι τὸ τραχὺ καὶ σφοδρὸν ἀπαρύτουσι τῆς ὀργῆς;
ὃ πολὺ μᾶλλον εἰκὸς ἡμᾶς τὸν ϑεὸν δρῶντας, ᾧ δέος
οὐδὲν οὐδὲ μετάνοια πράγματος οὐδενός. ὅμως ἐν
τῷ μέλλοντι τὴν τιμωρίαν κατατιϑέμενον καὶ περι-
μένοντα τὸν χρόνον, εὐλαβεῖς περὶ τὰ τοιαῦτα γίγνε- C
σϑαι καὶ θεῖον ἡγεῖσϑαι μόριον ἀρετῆς τὴν πραότητα
1 xxl τὴν μετριοπάϑειαν, ἣν ὁ ϑεὸς ἐνδείκνυται τῷ
μὲν κολάξειν ὀλίγους ἐπανορϑοῦσαν, τῷ δὲ βραδέως
πολλοὺς ὠφελοῦσαν καὶ νουϑετοῦσαν.ἢ
6. ᾿ΖΔεύτερον τοίνυν τοῦτο διανοηϑῶμεν, ὡς αἱ
μὲν διχαιώσεις αἴ παρ᾽ ἀνθρώπων μόνον ἔχουσαι
15 τὸ ἀντιλυπεῖν ἔργον ἐν τῷ κακῶς τὸν δεδρακότα
παϑεῖν ἵστανται. περαιτέρω δ᾽ οὐκ ἐξικνοῦνται" διὸ
τοῖς ἁμαρτήμασι κυνὸς δίκην ἐφυλακτοῦσαι κατακο-
λουϑοῦσι καὶ τὰς πράξεις ἐκ ποδὸς ἐπιδιώκουσι" τὸν
ϑεὸν δ᾽ εἰκός, ἧς ἂν ἐφάπτηται τῇ δίκῃ ψυχῆς νο-
:0 δούσης, τά τε πάϑη διορᾶν, εἴ πή τι καμπτόμενα
πρὸς μετάνοιαν ἐνδίδωσι, καὶ χρόνον διδόναι οἷς Ὁ
οὐκ ἄκρατος οὐδ᾽ ἄτρεπτος ἡ κακία πέφυχε προσι-
ξάνειν. ἅτε γὰρ εἰδώς, ὅσην μοῖραν ἀρετῆς ἀπ᾽
αὐτοῦ φερόμεναι πρὸς γένεσιν αἱ ψυχαὶ βαδίέξουσι,
35 καὶ τὸ γενναῖον ὡς ἰσχυρὸν αὐταῖς καὶ οὐκ ἐξίέτη-
λον ἐμπέφυκεν, ἐξανθεῖ δὲ τὴν κακίαν παρὰ φύσιν
ὑπὸ τροφῆς καὶ ὁμιλίας φαύλης φϑειρόμενον εἶτα

10 μετριοπάϑειαν Palizigius: μεγαλοπάϑειαν τῷ uiv]
τῷ μὲν ταχέως (malim ταχὺ vid. p. ὅδ0 6) Καὶ

426 DE SERA NUMINIS

E ϑεραπευϑὲν ἐνίοις καλῶς ἀπολαμβάνει τὴν προσήκου-
σαν ἕξιν, οὐ πᾶσι κατεπείγει τὴν τιμωρίαν ὁμοίως"
ἀλλὰ τὸ μὲν ἀνήκεστον εὐθὺς ἐξεῖλε τοῦ βίου καὶ
ἀπέκοψεν, ὡς ἑτέροις γε πάντως βλαβερὸν αὑτῷ τε
βλαβερώτατον ἀεὶ συνεῖναι μετὰ πονηρίας οἷς δ᾽
ὑπ᾽ ἀγνοίας τοῦ χαλοῦ μᾶλλον ἢ προαιρέδει τοῦ
αἰσχροῦ τὸ ἁμαρτητικὸν εἰκὸς ἐγγεγονέναι, δίδωσι
μεταβαλέσθαι χρόνον. ἐὰν δ᾽ ἐπιμένωσι. καὶ τού-
τοις ἀπέδωκε τὴν δίκην" οὐ γάρ που δέδιε, μὴ δια-
φύγωσι. σκόπει δ᾽ ὅσαι μεταβολαὶ γεγόνασιν εἰς 10
ἦθος ἀνδρῶν καὶ βίον" ἧ καὶ τρόπος ὠνομάσϑη τὸ

F μεταβάλλον αὐτοῦ καὶ ἦϑος, ὡς πλεῖστον αὐτοῦ ἐν-
δύεται τὸ ἔϑος καὶ κρατεῖ μάλιστα καϑαπτόμενον.
οἶμαι μὲν οὖν καὶ τὸν Κέκροπα διφυᾶ προσαγορεῦ-
ὅσαι τοὺς παλαιούς, οὐχ ὡς ἔνιοι λέγουσιν ἐκ χρη- 15
στοῦ βασιλέως ἄγριον καὶ δρακοντώδη γενόμενον
τύραννον, ἀλλὰ τοὐναντίον ἐν ἀρχῇ σκολιὸν ὄντα
καὶ φοβερόν, εἶϑ᾽ ὕστερον ἄρξαντα πράως καὶ φι-
λανϑρώπως. εἰ δὲ τοῦτ᾽ ἄδηλον, ἀλλὰ Γέλωνά γ᾽
ἴσμεν καὶ Ἰέρωνα τοὺς Σικελιώτας καὶ Πεισίστρατον so
τὸν ᾿Ιπποχράτους, ὅτι πονηρίᾳ κτησάμενοι τυραννί-

652 δας ἐχρήσαντο πρὸς ἀρετὴν αὐταῖς, καὶ παρανόμως
ἐπὶ τὸ ἄρχειν ἐλθόντες ἐγένοντο μέτριοι καὶ δημω-
φελεῖς ἄρχοντες, oí μὲν εὐνομίαν τε πολλὴν καὶ γῆς
ἐπιμέλειαν παρασχόντες αὐτούς τὸ σώφρονας τοὺς 25
πολίτας καὶ φιλεργοὺς ἐκ πολυτελῶν καὶ λάλων κατα-

σι

4 βλαβερὸν ὃν R. Nihil opus 19 ὡς πλεῖστον αὐτῷ]
scribendum vid. ᾧ πλεῖστον. cf. p. 326 b 26 πολυτελῶν
Cobetus: πολυγέλων

VINDICTA. 421

σχευάσαντες᾽ Γέλων δὲ xol προπολεμήσας ἄριστα καὶ
κρατήσας μάχῃ μεγάλῃ Καρχηδονίων οὐ πρότερον
εἰρήνην ἐποιήσατο πρὸς αὐτοὺς δεομένους ἢ καὶ
τοῦτο ταῖς συνθήκαις περιλαβεῖν, ὅτι παύσονται τὰ

5 τέχνα τῷ Κρόνῳ καταϑύοντες. ἐν δὲ Μεγαλοπόλει
“Δυδιάδας ἦν τύραννος, εἶτ᾽ ἐν αὐτῷ τῷ τυραννεῖν B
μεταβαλόμενος καὶ δυσχεράνας τὴν ἀδικίαν ἀπέδωκε
μὲν τοὺς νόμους τοῖς πολέταιρ, μαχόμενος δὲ πρὸς
τοὺς πολεμίους ὑπὲρ τῆς πατρίδος ἐπιφανῶς ἔπε-

10 dev. εἰ δέ τις ἢ τύραννον ἀπέχτεινε Μιλτιάδην ἐν
Χερρονήσῳ πρότερον. ἢ Κίμωνα συνόντα τῇ ἀδελφῇ
διώξας εἷλεν, ἢ Θεμιστοκλέους ἐφ᾽ οἷς ἀσελγαίνων
ἐκώμαξε καὶ ὕβριξε δι᾽ ἀγορᾶς ἀφείλετο τὴν πόλιν,
ὡς ὕστερον ᾿Αλκιβιάδου, γραψάμενος, ἀρ᾽ οὐκ ἂν

15 ἀπωλώλεσαν ἡμῖν οἵ ΜΜαραϑῶνες oí Εὐρυμέδοντες
τὸ καλὸν ᾿Αρτεμίσιον

ὅϑι παῖδες ᾿4ϑηναίων ἐβάλοντο φαεννὰν C
κρηπῖδ᾽ ἐλευϑερίας;ἢ

οὐδὲν yàg al μεγάλαι φύσεις μικρὸν ἐκῳφέρουσιν οὐδ᾽
0 ἀργεῖ δι’ ὀξύτητα τὸ σφοδρὸν ἐν αὐταῖς καὶ δρα-
στήριον, ἀλλ’ ἐν σάλῳ διαφέρονται, πρὶν εἰς τὸ
μόνιμον καὶ καϑεστηκὸς ἦϑος ἐλθεῖν. ὥσπερ οὖν
ὁ γεωργίας ἄπειρος οὐκ ἂν ἀσπάσαιτο χώραν ἰδὼν
λόχμης ἔμπλεων δασείας καὶ φυτῶν ἀγρίων καὶ ϑη-
25 ρία πολλὰ καὶ ῥεύματα καὶ πολὺν ἔχουσαν πηλόν,
ἀλλὰ τῷ μεμαϑηκότι διαισϑάνεσϑαι καὶ κρίνειν, αὐτὰ

16 ἀπωλώλεσαν *: ἀπωλόώλεισαν 17 Bergk. 1 p. 397
᾿Αϑαναίων Boeckhius

428 DE SERA NUMINIS

ταῦτα τὴν ἰσχὺν καὶ πάνϑ᾽ ὅσ᾽ ὑποδείκνυσι καὶ τὴν
μαλακότητα τῆς γῆς" οὕτως ἄτοπα πολλὰ καὶ φαῦλα
D προεξανϑοῦσιν αἵ μεγάλαι φύσεις, ὧν ἡμεῖς μὲν
εὐθὺς τὸ τραχὺ καὶ νύττον οὐ φέροντες ἀποκόπτειν
οἰόμεϑα δεῖν καὶ κολούειν᾽ ὃ δὲ βελτίων κριτὴς καὶ 5
ἀπὸ τούτων ἐνορῶν τὸ χρηστὸν καὶ γενναῖον, περι-
μένει λόγου καὶ ἀρετῆς συνεργὸν ἡλικίαν καὶ ὥραν,
$ τὸν οἰκεῖον ἡ φύσις καρπὸν ἀποδίδωσι."

1. 'Ταῦτα μὲν οὖν ταύτῃ" τὸν δ᾽ ἐν Αἰγύπτῳ
νόμον ἄρ᾽ οὐκ εἰκότως ὑμῖν ἀπογράψασθαι δοκοῦ- 10
σιν ἔνιοι τῶν Ἑλλήνων, ὃς κελεύει τὴν ἔγκυον, ἂν
ἁλῷ ϑανάτου, μέχρι τέκῃ, φυλάττειν, advo μὲν
οὖν᾽ ἔφασαν εἶπον οὖν ἐγώ “ἐὰν δὲ παιδία μὴ
E χύῃ τις, ἀλλὰ πρᾶξιν ἢ βουλὴν ἀπόρρητον εἰς φῶς
ἡλίου δυνατὸς ἦ προαγαγεῖν χρόνῳ καὶ ἀναδεῖξαι, τῦ
κακόν τι μηνύσας λανϑάνον ἢ σωτηρίου γνώμης γενό-
μενος σύμβουλος ἢ χρείας εὑρετὴς ἀναγκαίας, οὐκ
ἀμείνων ὁ περιμείνας τῆς τιμωρίας τὸ χρήσιμον
τοῦ προανελόντοςρ; ἐμοὶ μὲν yág? ἔφην δοκεῖ". xal
ἡμῖν᾽ δ Πατροκλέας εἶπεν. ᾿ὀρϑῶς᾽ ἔφην. “σκόπει 30
γάρ, εἰ Διονύσιος ἐν ἀρχῇ τῆς τυραννίδος ἔδωκε
δίκην, ὡς οὐδεὶς ἂν Ἑλλήνων ᾧκει Σικελίαν ἀνά-
ὅτατον ὑπὸ Καρχηδονίων γενομένην, ὥσπερ οὐδ᾽
᾿πολλωνέαν οὐδ᾽ ᾿Δνακτόριον οὐδὲ τὴν Δευχαδίων
F χερρόνησον ὥκουν Qv "EAAqveg, εἰ μὴ Περίανδρος 25
ἐκολάσϑη μετὰ πολὺν χρόνον. οἶμαι δὲ καὶ Κασάν-

1 τὴν ἰσχὺν xal πάνϑ᾽ ὅσα] καὶ πάνϑ᾽ ὅσα τὴν ἰσχὺν

Stegmannus 18 ἐὰν *: εἰ 18 περιμείνας] add. καὶ προ-
᾿ τιμήσας R

VINDICTA. 429

Ópo γενέσϑαι τῆς δίκης ἀναβολήν, ὕπως αἱ Θῆβαι
συνοικῶνται πάλιν. τῶν δὲ τουτὶ τὸ ἱερὸν συγκατα-
λαβόντων ξένων oí πολλοὶ Τιμολέοντι συνδιαβάντες
εἰς Σικελίαν, ὅτε Καρχηδονίους ἐνίκησαν καὶ κατέ-
5 λυσαν τὰς τυραννέδας, ἐξώλοντο καὶ αὐτοὶ κακοὶ
κακῶς ὕστερον. ἐνίοις. γὰρ ἀμέλει καὶ κολασταῖς
ἑτέρων πονηρῶν οἷον δημοκοίνοις ἀπεχρήσατο τὸ
δαιμόνιον, εἶτ᾽ ἐπέτριψε, καϑάπερ οἶμαι τοὺς πλεί-
στους τυράννους. ὥσπερ γὰρ ὑαίνης χολὴ καὶ φώ- 558
10 χης πυτία, ϑηρίων τἄλλα μιαρῶν, ἔχουσί τι πρὸς
τὰς νόσους χρήσιμον, οὕτως ἐνίοις δηγμοῦ δεομένοις
καὶ κολάσεως ἐμβαλὼν ὁ ϑεὸς πικρίαν τινὰ τυράννου
δυσμείλικτον καὶ τραχύτητα χαλεπὴν ἄρχοντος, οὐ
πρότερον ἐξεῖλε τὸ λυποῦν καὶ ταράττον ἢ τὸ νο-
15 δοῦν ἀπαλλάξαι καὶ καϑῆραι. τοιοῦτο καὶ Φάλαρις
ἦν ᾿Ακραγαντίνοις φάρμακον καὶ Ῥωμαίοις Μάριος.
Σικυωνίοις δὲ καὶ διαρρήδην ὃ ϑεὸς προεῖπε μαστι-
γονόμων δεῖσθαι τὴν πόλιν, ὅτι Τελητίαν παῖδα
στεφανούμενον ἐν Πυϑίοις ἀφαιρούμενοι Κλεωναίων,
20 ὡς ἴδιον πολίτην διέσπασαν. ἀλλὰ Σικυωνίοις μὲν B
Ὀρϑαγόρας γενόμενος τύραννος καὶ μετ᾽ ἐκεῖνον οἵ
περὶ Μύρωνα καὶ Κλεισϑένη τὴν ἀκολασίαν ἔπαυ-
σαν" Κλεωναῖοι δὲ τῆς αὐτῆς οὐ τυχόντες ἰατρείας
εἰς τὸ μηδὲν ἥκουσι. καὶ Ὁμήρου δέ που λέγοντος
35 ἀκούετε
“τοῦ γένετ᾽ ἐκ πατρὸς πολὺ χείρονος υἱὸς ἀμείνων
παντοίην ἀρετήν"

15 καϑῆραι *: καϑᾶραι 3260 Hom. O641 471 παντοίας
ἀρετὰς Homerus

430 DE SERA NUMINIS

καίτοι λαμπρὸν οὐδὲν οὐδ᾽ ἐκπρεπὲς ἔργον ἐκεῖνος
ὁ τοῦ Κοπρέως παρέσχεν" ἀλλὰ τὸ Σισύφου καὶ τὸ
«ἀὐτολύχου καὶ τὸ Φλεγύου γένος ἤνϑησεν ἐν δόξαις
καὶ ἀρεταῖς μεγάλων βασιλέων. γέγονε δὲ καὶ Περι-
κλῆς ᾿4ϑήνησιν ἐναγοῦς οἰκίας" καὶ Πομπήιος Μάγνος
C ἐν Ῥώμῃ Στράβωνος ἦν υἱἷός, οὗ τὸν νεχρὸν ὁ 'Po-
μαίων δῆμος ὑπὸ μίσους ἐξέβαλε καὶ κατεπάτησε.
τί οὖν ἄτοπον, εἰ, καϑάπερ γεωργὸς οὐκ ἐχκόπτει
τὴν ἄχανϑαν ἂν μὴ λάβῃ τὸν ἀσπάραγον οὐδ᾽ οἵ
Λίβυες τὸ φρύγανον ἐπικάουσι πρότερον ἢ τὸ λή-
δανον ἀπ᾽ αὐτοῦ συναγαγεῖν, οὕτως ὃ ϑεὸς ἐνδόξου
καὶ βασιλικοῦ γένους ῥίξαν πονηρὰν καὶ τραχεῖαν
οὐκ ἀναιρεῖ πρότερον ἢ φῦναι τὸν προσήκοντα καρ-
πὸν ἀπ᾽ αὐτῆς; μυρίας γὰρ ᾿Ιφίτου βοῦς καὶ ἵππους
ἀπολέσθαι κρεῖττον ἦν Φωκεῦσι καὶ πλείονα χρυσὸν
D ἐκ Δελφῶν οἴχεσϑαι καὶ ἄργυρον, ἢ μήτ᾽ Ὀδυσσέα
μήτ᾽ "AexAqmuv φῦναι μήτε τοὺς ἄλλους ἐκ κακῶν
καὶ πονηρῶν ἄνδρας ἀγαϑοὺς καὶ μεγαλωφελεῖς
γενομένους.

8. Τὸ δ᾽ ἐν καιρῷ καὶ τρόπῳ τῷ προσήκοντι
γενέσϑαι τὰς τιμωρίας οὐ βέλτιον εἶναι νομίξεις τοῦ
ταχὺ καὶ παραχρῆμα; οἷόν ἐστι τὸ κατὰ Κάλλιππον,
ᾧ ξιφιδίῳ φίλος εἶναι δοκῶν ἀπέκτεινε Ζέωνα, τούτῳ
πάλιν αὐτὸν ὑπὸ τῶν φίλων ἀποθανεῖν" καὶ τό,
Mívvog τοῦ ᾿Αργείου κατὰ στάσιν ἀναιρεϑέντος, &v-
δριάντα χαλκοῦν ἐν ἀγορᾷ ϑέας οὔσης ἐμπεσεῖν τῷ

1 ἐκπρεπὲς W: εὐπρεπὲς 16 Ὀδυσσέα] Ἡρακλέα W
21 νομίζεις *: νομίζειν. cf. p 557 f. 560 b. Simile vitium
p.585a 25 Mírtvog Aristoteles Poet. c. 9: μέτιος

V

οι

20

VINDICTA. 431

κτείναντι τὸν Μίτυν καὶ ἀνελεῖν. καὶ và περὶ τὸν
Βέσσον τὸν Παίονα καὶ ᾿Αρίστωνα τὸν Οἰταῖον ἕε-
ναγὸν οἶσϑα δήπουθεν, ὦ Πατροκλέα. “μὰ ACE
εἶπεν ᾿ἀλλὰ δέομαι μαϑεῖν.᾽ “ὃ μὲν ᾿Δρίστων᾽ ἔφην
6 τὸν ᾿Εριφύλης κόσμον ἐνταῦϑα κείμενον καϑελὼν
τῶν τυράννων διδόντων ἐκόμισε τῇ γυναικὶ δῶρον"
ὃ δ᾽ υἱὸς αὐτοῦ πρὸς τὴν μητέρα διοργισϑεὶς ἔκ
τινος αἰτίας ὑφῆψε τὴν οἰκίαν καὶ πάντας ἐν ταὐτῷ
κατέκαυσεν. ὃ δὲ Béocoo, ὡς ἔοικεν, ἀπεκτονὼς τὸν
10 πατέρα τὸν ἑαυτοῦ πολὺν χρόνον ἐλάνϑανεν, ὕστε-
ρον δὲ πρὸς ξένους ἐπὶ δεῖπνον ἐλθών, χελιδόνων
τινὰ νεοσσιὰν τῇ λόγχῃ νύξας κατέβαλε καὶ τοὺς νεοσ-
σοὺς διέφϑειρε. λεγόντων δ᾽ οἷον εἰκὸς τῶν παρόν- Ἐ
vOv ᾿ἄνϑρωπε, τί παθὼν ἔργον οὕτως ἀλλόκοτον.
16 ἔπραξας;᾽ “οὐ γάρ᾽ ἔφη μου πάλαι καταμαρτυροῦ-
σιν αὗται ψευδῶς καὶ καταβοῶσιν ὡς ἀπεκτονότος
τὸν πατέρα;᾽ ϑαυμάσαντες δ᾽ οἱ παρόντες τὸν λό-
γον ἐμήνυσαν τῷ βασιλεῖ, καὶ τοῦ πράγματος ἐξελεγ-
χϑέντος ἔτισεν ὁ Βέσσος τὴν δίκην.ἢ
8 9. “᾿4λλὰ ταῦτα μέν᾽ ἔφην ᾿ἡμεῖς λέγομεν, ὥσπερ
ἠξίωται. γίγνεσϑαί τινα τῆς τιμωρίας ἀναβολὴν ὑπο-
ϑέμενοι τοῖς πονηροῖς᾽ τὰ λοιπὰ δ᾽ Ἡσιόδου χρὴ
νομίξειν ἀκροᾶσθαι, λέγοντος οὐχ d Πλάτων 'àxó-
λουϑον εἶναι τιμωρίαν ἀδικίας πάϑην᾽ ἀλλ᾽ ἡλι- 654
“0 κιῶτιν ἐκ τῆς αὐτῆς ὁμόϑεν χώρας καὶ ῥίξης συν-
πυποφυομένην᾽ “ἡ γὰρ κακή᾽ φησί

1 Mítv» *: μίτιον 8. ταὐτῷ *: τῷ αὐτῷ 2428 Πλάτων]
de Legg. p. 128 ὁ

432 DE SERA NUMINIS

*Bovás τῷ βουλεύσαντι κακίστη ἢ
καί
“ὃς δ᾽ ἄλλῳ κακὰ τεύχει, ἑῷ κακὸν ἥπατι τεύχει.ἢ
ἡ μὲν γὰρ κανϑαρὶς ἐν αὑτῇ λέγεται τὸ βοηϑητικὸν
ἔκ τινος ἀντιπαϑείας ἔχειν συγκεκραμένον᾽ ἡ δὲ πο- 5
νηρία συγγεννῶσα τὸ λυποῦν ἑαυτῇ καὶ κολάξον,
οὐχ ὕστερον ἀλλ᾽ ἐν αὐτῇ τῇ ὕβρει τὴν δίκην τοῦ
ἀδικεῖν δίδωσι" καὶ τῷ μὲν σώματι τῶν κολαξομένων
B ἕκαστος κακούργων ἐκφέρει τὸν αὑτοῦ σταυρόν" ἡ
ὃὲ κακία τῶν κολαστηρίων ἐφ᾽ ἑαυτὴν ἕκαστον ἐξ τὸ
αὑτῆς τεκταίνεται, δεινοῦ τις οὖσα βίου δημιουργὸς
οἴκτους σὺν αἰσχύνῃ φόβους τε πολλοὺς καὶ πάϑη
χαλεπὰ καὶ μεταμελείας καὶ ταραχὰς ἀπαύστους ἔχον-
τος. ἀλλ᾽ οὐδὲν ἔνιοι διαφέρουσι παιδαρίων, ἃ τοὺς
κακούργους ἐν τοῖς θεάτροις θεώμενα πολλάκις ἕν 15
χιτῶσι διαχρύδσοις καὶ χλαμυδίοις ἁλουργοῖς ἐστε-
φανωμένους καὶ πυρριχίξοντας ἄγαται καὶ τέθηπεν
ὡς μακαρίους" ἄχρι οὗ κεντούμενοι καὶ μαστιγού-
μενοι καὶ πῦρ ἀνιέντες ἐκ τῆς ἀνϑινῆς ἐκείνης καὶ
C πολυτελοῦς ἐσθῆτος ὀφϑῶσιν. οἵ γὰρ πολλοὶ τῶν 2
πονηρῶν οἰκίας περιβεβλημένοι μεγάλας καὶ ἀρχὰς
καὶ δυνάμεις περιφανεῖς, λανθάνουσιν ὅτι xoAdtov-
ται πρὶν ἂν φϑάσωσιν ἀποσφαγέντες ἢ καταχρημνι-
σϑέντες᾽ ἅπερ ἄν τις οὐ τιμωρίαν εἴποι πέρας δὲ
τιμωρίας καὶ συντέλειαν. ὥσπερ γὰρ ᾿Ηρόδικον τὸν 25
Σηλυμβριανὸν εἰς φϑίσιν, ἀνήκεστον πάϑος, ἐμπε-
1. 8 Hes. OD 26ὅ. 266 8 ὃς — τεύχει] οὗ τ᾽ αὐτῷ

κακὰ τεύχει ἀνὴρ ἄλλῳ κακὰ τεύχων Hesiodus — 19 οἴκτουρ)
οἰκτροῦ καὶ 8

VINDICTA. 433

δόντα καὶ μίξαντα πρῶτον ἀνθρώπων γυμναστικὴν
ἰατρικῇ φησὶν ὁ Πλάτων μακρὸν ποιῆσαι τὸν ϑάνα-
τον αὑτῷ καὶ τοῖς ὁμοίως νοσοῦσιν" οὕτω καὶ τῶν
πονηρῶν ὅσοι τὴν παραυτίκα πληγὴν ἐκφυγεῖν ἔδο-
δξαν, οὐ μετὰ πλείονα χρόνον ἀλλ᾽ ἐν πλείονι χρόνῳ
τιμωρίαν μακροτέραν οὐ βραδυτέραν τίνουσιν᾽ οὐδὲ D
γηράσαντες ἐκολάσθησαν ἀλλ᾽ ἐγήρασαν κολαζόμενοι.
λέγω δὲ πρὸς ἡμᾶς τὸν πολὺν yoóvov: ἐπεὶ τοῖς ys
ϑεοῖς πᾶν ἀνθρωπίνου βίου διάστημα τὸ μηδέν ἐστι"
10 xul τὸ νῦν ἀλλὰ μὴ πρὸ ἐτῶν τριάκοντα τοιοῦτόν
ἐστιν, οἷον τὸ δείλης ἀλλὰ μὴ πρωὶ στρεβλοῦν ἢ
κρεμαννύναι τὸν πονηρόν, ἄλλως τε καὶ φρουρού-
μενον ἐν τῷ βίῳ καϑάπερ εἰρκτῇ μηδεμέαν μετανά-
ότασιν ἐχούσῃ μηδὲ διάφευξιν, εὐωχίας δὲ πολλὰς
ι6 διὰ μέσου καὶ πραγματείας καὶ δόδεις καὶ χάριτας
ἀμέλει καὶ παιδιάς, ὥσπερ ἐν δεσμωτηρίῳ κυβευόν-
τῶν 1| πεττευόντων, ὑπὲρ κεφαλῆς τοῦ σχοινίου
κρεμαμένου.
10. Καίτοι τέ κωλύει μηδὲ τοὺς ἐπὶ ϑανάτῳ κα-
230 ϑειργνυμένους φάναι κολάξεσϑαι, μέχρι οὗ τις ἀπο- E
κόψῃ τὸν τράχηλον, μηδὲ τὸν πεπωκότα τὸ κώνειον
εἶτα περιιόντα καὶ προσμένοντα βάρος ἐγγενέσϑαι
τοῖς σκέλεσιν αὑτοῦ πρὶν ἢ τὴν συνάπτουσαν ἀναι-
σϑησίᾳ σβέσιν καὶ πῆξιν καταλαβεῖν, εἰ τὸν ἔσχατον
85 τῆς τιμωρίας καιρὸν ἡγούμεϑα τιμωρίαν τὰ δ᾽ ἐν
μέσῳ πωϑήματα καὶ φόβους καὶ προσδοκίας καὶ μετα- F
μελείας, οἷς ἀδικήσας ἕκαστος ἐνέχεται τῶν πονηρῶν,

24 φησινῦ Πλάτων] Protag. p. 8166. Rep. p. 4068
15 δόσεις] διαδόσεις ἢ

Plutarchi Moralia. Vol. III. 98

484 DE SERA NUMINIS

παραλείπομεν" ὥσπερ ἰχϑὺν καταπεπωχότα τὸ ἄγκι-
στρον οὐ φάσκοντες ἑαλωκέναι πρὶν ὑπὸ τῶν μα-
γείρων ὀπτώμενον ἴδωμεν ἢ κατατεμνόμενον; ἔχεται
γὰρ ἕκαστος ἀδικήσας τῇ δίκῃ καὶ τὸ γλυκὺ τῆς
ἀδικίας ὥσπερ δέλεαρ εὐθὺς ἐξεδήδοκε, τὸ δὲ συν- 5
εὐδὸς ἐγκείμενον ἔχων καὶ ἀποτῖνον
ϑύννος βολαῖος πέλαγος ὡς διαστροβεῖ.ἢ
ἡ γὰρ ἱταμότης ἐκείνη καὶ τὸ ϑρασὺ τῆς κακίας ἄχρι
δῦῦ τῶν ἀδικημάτων ἰσχυρόν ἐστι καὶ πρόχειρον, εἶτα
τοῦ πάϑους ὥσπερ πνεύματος ὑπολείποντος, ἀσϑε- τὸ
νὲς καὶ ταπεινὸν ὑποπίπτει τοῖς φόβοις καὶ ταῖς
δεισιδαιμονίαις᾽ ὥστε πρὸς τὰ γιγνόμενα καὶ πρὸς
τὴν ἀλήϑειαν ἀποπλάττεσϑαι τὸ τῆς Κλυταιμνήστρας
ἐνύπνιον τὸν Σ;τησίχορον, οὑτωσί πῶς λέγοντα
ἱτᾷ δὲ δράκων ἐδόκησεν μολεῖν χάρα βεβροτω- τυ
[μένος ἄκρον.
ἐκ δ᾽ ἄρα τοῦ βασιλεὺς Πλεισϑενίδας ἐφάνη."
καὶ γὰρ ὄψεις ἐνυπνίων καὶ φάσματα μεϑημερινὰ
καὶ χρησμοὶ καὶ καταιβασίαι, καὶ ὅ τι δόξαν ἔσχεν
αἰτίᾳ ϑεοῦ περαίνεσθαι, χειμῶνας ἐπάγει καὶ φό- so
B βους τοῖς οὕτω διακειμένοις. οἷόν φασιν ᾿Α4πολλό-
δωρόν ποτε κατὰ τοὺς ὕπνους ὁρᾶν ἐχδερόμενον
ἑαυτὸν ὑπὸ Σκυϑῶν εἶτα καϑεψόμενον, τὴν δὲ καρ-
δέαν ἐκ τοῦ λέβητος ὑποφϑεγγομένην καὶ λέγουσαν
ἐγώ dou. τούτων αἰτία" ᾽ καὶ πάλιν τὰς ϑυγατέρας s

6 ἀποτῖνον] scribendum vid. παρατεῖνον; ἀπὸ cum παρὰ

saepe confunditur 717 Nauck. p.914 16 Bergk. 8 p. 223

x δὲ R: τάδε ἐδόκησεν Bergkius: ἐδόκησε 19 ὅ
τι : τι

VINDICTA. 435

διαπύρους καὶ φλεγομένας τοῖς σώμασι κύκλῳ περὶ
αὐτὸν περιτρεχούσας. Ἵππαρχον δὲ τὸν Πεισιστράτου,
μικρὸν ἔμπροσϑεν τῆς τελευτῆς αἷμα προσβαλοῦσαν
αὐτῷ τὴν ᾿Αἀφροδίτην ἔκ τινος φιάλης πρὸς τὸ πρόσ-
5 ὥπον᾽ oí δὲ Πτολεμαίου τοῦ Κεραυνοῦ φίλοι καλού-
μενον αὐτὸν ἑώρων ἐπὶ δίκην ὑπὸ Σελεύκου, γυπῶν C
καὶ λύκων δικαζόντων, καὶ κρέα πολλὰ τοῖς πολε-
μίοις διανέμοντα. Παυσανίας δὲ Κλεονίκην ἐν Βυ-
ξαντίῳ παρϑένον ἐλευϑέραν ὕβρει μεταπεμψάμενος
10 ὧς &&ov διὰ νυκτός, εἶτα προσιοῦσαν ἔκ τινος ταρα-
χῆς καὶ ὑποψίας ἀνελών, ἑώρα πολλάκις ἐν τοῖς
ὕπνοις λέγουσαν αὐτῷ
βαῖνε δίκης ἄσσον" μάλα τοι κακὸν ἀνδράσιν ὕβρις.

οὐ παυομένου δὲ τοῦ φάσματος. ὡς ἔοικε, πλεύσας

15 ἐπὶ τὸ ψυχοπομπεῖον εἰς ᾿Ηράκλειαν ἱλασμοῖς τισι
καὶ χοαῖς ἀνεκαλεῖτο τὴν ψυχὴν τῆς κόρης᾽ ἐλθοῦσα
δ᾽ εἰς ὄψιν εἶπεν, ὅτι παύσεται τῶν κακῶν, ὅταν
ἐν “ακεδαίμονι γένηται" γενόμενος δ᾽ εὐθὺς ἐτε-
λεύτηδεν.

8 1l. Ὥστ᾽, εἰ μηδὲν ἔστι τῇ ψυχῇ μετὰ τὴν τελευ- D
τὴν ἀλλὰ καὶ χάριτος πέρας ἁπάσης καὶ τιμωρίας
ὁ ϑάνατος, μᾶλλον ἄν τις εἴποι τοῖς ταχὺ κολαξο-
μένοις τῶν πονηρῶν καὶ ἀποθνήσκουσι μαλακῶς
καὶ ῥαθύμως χρῆσϑαι τὸ δαιμόνιον. καὶ γὰρ εἰ

.5 μηδὲν ἄλλο φαίη τις ἂν τῷ βίῳ καὶ τῷ χρόνῳ τῶν
πονηρῶν ὑπάρχειν κακόν, ἀλλ᾽ ἐξελεγχομένης που

8 προσβάλλουσαν Stegmannus 8 διανεμόντων ἢ 9 ἐφ᾽
ὥβρει idem 18 cf. Vit. Cim. c. 6 26 ὑπάρχειν Ruhn-
kenius: παρέχειν

28*

486 DE SERA NUMINIS

τῆς ἀδικίας. πράγματος ἀκάρπου καὶ ἀχαρίστου, καὶ
χρηστὸν οὐδὲν οὐδ᾽ ἄξιον σπουδῆς ἀναφέροντος ἐκ
πολλῶν καὶ μεγάλων ἀγώνων, ἡ αἴσϑησις αὐτῶν
ἀνατρέπει τὴν ψυχήν. οἷον ἱστοροῦσι δήπου Δυσί-
μαχον ὑπὸ δίψης ἐκβιασϑέντα καὶ παραδόντα τοῖς
E Γέταις τὸ σῶμα καὶ τὴν δύναμιν, ὡς ἔπιεν ozxo-
᾿ χδίριος γενόμενος, εἰπεῖν “φεῦ τῆς ἐμῆς κακίας, ὃς
δι’ ἡδονὴν οὕτω βραχεῖαν ἐστέρημαι βασιλείας τηλι-
καὐτης. καίτοι γε πρὸς φυσικὴν πάϑους ἀνάγκην
ἀντιβῆναι παγχάλεπόν ἐστιν ὅταν δ᾽ ἄνθρωπος ἢ ιτ0
χρημάτων ἕνεκα πλεονεξίας ἢ φϑόνῳ πολιτικῆς δόξης
καὶ δυνάμεως ἢ Óv ἡδονήν τινα συνουσίας ἄνομον
ἔργον ἐργασάμενος καὶ δεινόν, εἶτα τοῦ πάϑους
F ἀφιεὶς τὸ διψῶδες καὶ μανικὸν ἐν χρόνῳ καθορᾷ τὰ
αἰσχρὰ καὶ φοβερὰ τῆς ἀδικίας πάϑη παραμένοντα, 15
χρήσιμον δὲ μηδὲν μηδ᾽ ἀναγκαῖον μηδ᾽ ὀνησιφό-
gov, ἄρ᾽ οὐκ εἰκὸς ἐμπίπτειν αὐτῷ πολλάκις λογι-
σμόν, ὡς ὑπὸ κενῆς δόξης ἢ δι’ ἡδονὴν ἀνελεύϑερον
καὶ ἀχάριστον ἀνατρέψας τὰ κάλλιστα καὶ μέγιστα
τῶν ἐν ἀνθρώποις δικαίων ἐμπέπληκεν αἰσχύνης 30
καὶ ταραχῆς τὸν βίον; ὥσπερ γὰρ ὃ Σιμωνέδης ἔλεγε
παίξων τὴν τοῦ ἀργυρίου κιβωτὸν εὑρίσκειν ἀεὶ
πλήρη τὴν δὲ τῶν χαρίτων κενήν, οὕτως οἱ πονη-
gol τὴν κακίαν ἐν ἑαυτοῖς διορῶντες ἡδονῆς μὲν
εὐθὺς κενὴν χάριν ἐχούσης καὶ ἐλπίδος χρηστῆς 35
656 ἔρημον εὑρίσκουσι, φόβων δὲ καὶ λυπῶν καὶ μνήμης
ἀτερποῦς καὶ πρὸς τὸ μέλλον μὲν ὑποψίας ἀπιστίας
δὲ πρὸς τὸ παρὸν ἀεὶ γέμουσαν. ὥσπερ τῆς lvoUg
28 ὥσπερ] ὡς γὰρ R. malim ἅπερ γὰρ, sed cf. p. 468 ἀ

σοι

VINDICTA, 431

ἐν τοῖς ϑεάτροις λεγούσης ἀκούομεν, ἐφ᾽ οἷς ἔδρασε
μεταμελομένης
“φίλαι γυναῖκες, πῶς ἂν ἐξ ἀρχῆς δόμους
᾿ϑάμαντος οἰκήσαιμι τῶν πεπραγμένων
δ δράσαδσα μηδέν;
ταῦϑ'᾽ ἑκάστου τῶν πονηρῶν εἰκὸς τὴν ψυχὴν ἀνα-
πολεῖν ἐν αὑτῇ καὶ διαλογίξεσϑαι πῶς ἂν ἐκβᾶσα
τῆς μνήμης τῶν ἀδικημάτων καὶ τὸ συνειδὸς ἐξ éxv- B
τῆς ἐκβαλοῦσα καὶ καϑαρὰ γενομένη, βίον ἄλλον
19 ἐξ ἀρχῆς βιώσειεν. οὐ γάρ ἐστι ϑαρραλέον οὐδ᾽
ἄτυφον οὐδὲ μόνιμον καὶ βέβαιον ἐν οἷς προαιρεῖται
τὸ πονηρόν, εἰ μὴ νὴ 4ία σοφούς τινας εἶναι φή-
ὅομεν τοὺς ἀδικοῦντας" ἀλλ᾽ ὅπου φιλοπλουτία καὶ
φιληδονία περιμάχητος καὶ φϑόνος ἄκρατος ἐνοικί-
15 ferat. μετὰ δυσμενείας ἢ κακοηϑείας. ἐνταῦϑα καὶ
δεισιδαιμονίαν σκοπῶν ἀνευρήσεις ὑποχαϑημένην καὶ
μαλακίαν πρὸς πόνον καὶ δειλίαν πρὸς θάνατον καὶ
μετάπτωσιν ὀξεῖαν δρμῶν καὶ χαυνότητα πρὸς δόξαν
ὑπ᾽ ἀλαξονείαρ᾽" καὶ τοὺς ψέγοντας φοβοῦνται, καὶ C
:) τοὺς ἐπαινοῦντας δεδίασιν ὡς ἀδικουμένους τῇ
ἀπάτῃ, καὶ μάλιστα τοῖς κακοῖς πολεμοῦντας ὅτι
τοὺς δοχοῦντας ἀγαϑοὺς ἐπαινοῦσι προϑύμως. τὸ
γὰρ δκληρὸν ἐν κακίᾳ καϑάπερ ἐν φαύλῳ σιδήρῳ
σαϑρόν ἐστι καὶ τὸ ἀντίτυπον εὔϑραυστον. ὅϑεν ἐν
35 χρόνῳ πολλῷ μᾶλλον ὡς ἔχουσιν αὑτοὺς καταμαν-
ϑάνοντεβ ἄχϑονται καὶ δυσχολαίνουσι καὶ προβάλ-
3 Nauck. p. 488 6 εἰκὸς] omissum a codd. meis ante

ἑκάστου iransposuerim 14 περιμάχητος) περιμανὴς vel
ἀπαραμύϑητος Emperius

488 DE SERA NUMINIS

λονται τὸν ἑαυτῶν βίον. οὐ yàg δήπου παρακατα-
ϑήκην μὲν ἀποδοὺς καὶ γνώριμον ἐγγυησάμενος καὶ
πατρίδι μετὰ δόξης καὶ φιλοτιμίας ἐπιδοὺς καὶ συν-
D εἰσδενεγκὼν ὃδ φαῦλος, εὐθύς ἐστιν ἐν μεταμελείᾳ

καὶ τοῖς πεπραγμένοις ἀνιᾶται διὰ τὸ πάντῃ μετα- 5

πτωτὸν αὐτοῦ καὶ πλανώμενον τῆς γνώμης, καὶ κρο-
τούμενοί τινες ἐν τοῖς ϑεάτροις εὐθὺς στένουσιν,
ὑπονοστούσης τῆς φιλοδοξίας εἰς τὴν φιλαργυρίαν"
οἱ δὲ καταϑύοντες ἀνθρώπους ἐπὶ τυραννίσι καὶ συν-
ὡμοσίαις ὡς ᾿“πολλόδωρος, καὶ χρήματα φίλων ἀπο-
στεροῦντες ὡς Γλαῦκος ὃ ᾿Επικύδους. οὐ μετενόουν
οὐδ᾽ ἐμίσουν ἑαυτοὺς οὐδ᾽ ἠνιῶντο τοῖς γεγενημέ-
νοις. ἐγὼ μὲν γάρ, εἰ ϑέμις ἐστὶν εἰπεῖν, οὔτε
τινὸς ϑεῶν οὔτ᾽ ἀνθρώπων δεῖσϑαι κολαστοῦ νομίξω
E τοὺς ἀνοσιουργοῦντας, ἀλλὰ τὸν βίον αὐτῶν ἐξαρ-
κεῖν ὑπὸ τῆς κακίας διεφθαρμένον ὅλον καὶ συν-
τεταραγμένον. ἢ
12. ''4AAà σκοπεῖτε τὸν λόγον’ ἔφην 'u) τοῦ
καιροῦ πορρωτέρω πρόεισι. καὶ ὁ Τίμων “τυχόν

10

ἔφη 'πρὸς τὸ μέλλον καὶ τὸ λειπόμενον αὐτῷ μῆκος. so

ἤδη γὰρ ὥσπερ ἔφεδρον ἀνίστημι τὴν τελευταίαν
ἀπορίαν, ἐπεὶ ταῖς πρώταις διηγώνισται μετρίως. ἃ
γὰρ Εὐριπίδης ἐγκαλεῖ καὶ παρρησιάξεται πρὸς τοὺς
ϑεούρ,

“τὰ τῶν τεκόντων σφάλματ᾽ εἰς τοὺς ἐκγόνους

τρέποντας, αἰτιᾶσϑαι νόμιξε καὶ τοὺς διωπῶντας
F ἡμῶν. εἴτε γὰρ οἵ δράσαντες αὐτοὶ δίκην ἔδοσαν,

^ 6 καὶ κροτούμενοι --- τὉ Δ αογνοίαν del. Btegmannus
23 Εὐριπίδης] Nauck. p. 6

25

VINDICTA. ᾿ 439

οὐδὲν ἔτι δεῖ κολάξειν τοὺς μὴ ἀδικήσαντας, ὅπου
δὶς ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς οὐδὲ rovg δράσαντας δίκαιον"
εἴτε ῥαθϑυμίᾳ καταπροέμενοι τὴν τιμωρίαν ἐν τοῖς
πονηροῖς ὀψὲ παρὰ τῶν ἀναιτίων εἰσπράττουσιν, οὐκ
δ εὖ τὸ ἀδίκως τοῦ βραδέως ἀντιλαμβάνουσιν. οἷον
ἐνταῦϑα δήπουϑεν λέγεται ἐλθεῖν Αἴσωπον, ἔχοντα
παρὰ Κροίσου χρυσίον ὅπως ϑύσῃ τε τῷ ϑεῶ μεγαλο-
πρεπῶς καὶ “ελφῶν ἑκάστῳ διανείμῃ μνᾶς τέσσαρας"
ὀργῆς δέ τινος, ὡς ἔοικε, καὶ διαφορᾶς αὐτῷ γενο-
10 μένης πρὸς τοὺς αὐτόϑι, τὴν μὲν ϑυσίαν ἐποιήσατο,
τὰ δὲ χρήματ᾽ ἀνέπεμψεν εἰς Σάρδεις. ὡς οὐκ ἀξίων 957
ὄντων ὠφεληϑῆναι τῶν ἀνθρώπων᾽ ol δὲ συνϑέντες
αἰτίαν ἐπ᾽ αὐτὸν ἱεροσυλίας ἀπέχτειναν, ὥσαντες
ἀπὸ τῆς πέτρας ἐκείνης ἣν ᾿γάμπειαν καλοῦσιν. ἐκ
15 δὲ τούτου λέγεται μηνῖσαν τὸ ϑεῖον αὐτοῖς ἀφορίαν
τὲ γῆς ἐπαγαγεῖν καὶ νόσων ἀτόπων ἰδέαν πᾶσαν,
ὥστε περιιόντας ἐν ταῖς ᾿Ελληνικαῖς πανηγύρεσι κη-
ρύσσειν καὶ καλεῖν ἀεὶ τὸν βουλόμενον ὑπὲρ “ἰσώ-
που δίκην λαμβάνειν παρ᾽ αὐτῶν. τρίτῃ δὲ γενεᾷ
:0 Σάμιος ᾿Ιάδμων ἀφίκετο, γένει μὲν οὐδὲν Αἰσώπῳ
προσήχων ἀπόγονος δὲ τῶν “πριαμένων αὐτὸν ἐν
Σάμῳ γεγονώς" καὶ τούτῳ τινὰς δίκας δόντες οἵ Β
Ζελφοὶ τῶν κακῶν ἀπηλλάγησαν. ἐξ ἐκείνου δέ φασι
καὶ τὴν τιμωρίαν τῶν ἱεροσύλων ἐπὶ τὴν Ναυπλίαν
35 ἀπὸ τῆς ᾿Ὑαμπείας μετατεθῆναι. καὶ τὸν ᾿4λέξαν-
δρον οὐδ᾽ οἱ πάνυ φιλοῦντες, ὧν ἐσμεν καὶ ἡμεῖς,
6 λέγεται δήπουθεν Benselerus; malim λέγουσιν ri

θύσῃ ve *: ve θύσηται 15 μηνῖσαν R: μηνῖσαι — 20 "Idó-
μων. (cf. Arist. Fr. 487)constanter Herodotus: ἴδμων

440 DE SERA. NUMINIS

ἐπαινοῦσι, τὸ Βραγχιδῶν ἄστυ συγχέαντα καὶ δια-
φϑείραντα πᾶσαν ἡλικίαν διὰ τὴν γενομένην τοῦ
περὶ Μίλητον ἱεροῦ προδοσίαν ὑπὸ τῶν προπάππων
αὐτῶν. ᾿4γαϑοκλῆς δ᾽ ὁ Συρακοσίων τύραννος, καὶ
σὺν γέλωτι χλευάξων Κερκυραίους ἐρωτῶντας διὰ τί δ
πορϑοίη τὴν νῆσον αὐτῶν. “ὅτι vi) Z4 ἐΐἷπεν "οἵ
Ο πατέρες ὑμῶν ὑπεδέξαντο τὸν Ὀδυσσέα. καὶ τῶν
᾿Ιϑθακησίων ὁμοίως ἐγκαλούντων ὅτι πρόβατα λαμ-
βάνουσιν αὐτῶν οἷ στρατιῶται, “ὃ δ᾽ ὑμέτερος᾽ ἔφη
"βασιλεὺς ἐλϑὼν πρὸς ἡμᾶς καὶ τὸν ποιμένα προόδ- 10
εξετύφλωσεν. ἄρ᾽ οὖν οὐκ ἀτοπώτερος τούτων ὃ
᾿Δπόλλων,. εἰ Φενεάτας ἀπόλλυσι τοὺς νῦν, ἐμφράξας
τὸ βάραϑρον καὶ κατακλύσας τὴν χώραν ἅπασαν
αὐτῶν, ὅτι πρὸ χιλίων ἐτῶν, ὥς φασιν, ὃ Ηρακλῆς
ἀνασπάσας τὸν τρίποδα τὸν μαντικὸν εἰς Φενεὸν 15
ἀπήνεγκε: Συβαρίταις 05 φράξων ἀπόλυσιν τῶν
κακῶν, ὅταν τρισὶν ὀλέϑροις ἱλάσωνται τὸ μήνιμα
D τῆς Δευκαδίας Ἥρας: καὶ μὴν οὐ πολὺς χρόνος,
ἀφ᾽ οὗ “Δοκροὶ πέμποντες εἰς Τροίαν πέπαυνται τὰς
παρϑένους, 80
“αἵ καὶ ἀναμπέχονοι γυμνοῖς ποσὶν ἠύτε δοῦλαι
ἠοῖαι σαίρεσκον ᾿4ϑηναίης περὶ βωμόν,
νόσφι κρηδέμνοιο, καὶ εἰ βαρὺ γῆρας ἱκάνοι,;
διὰ τὴν 4ἴαντος ἀκολασίαν. ποῦ δὴ ταῦτα τὸ εὔλο-
yov ἴσχει καὶ δίκαιον; οὐδὲ γὰρ Θρᾷκας ἐπαινοῦμεν, 25
ὅτι στίξουσιν ἄχρι νῦν, τιμωροῦντες Ὀρφεῖ, τὰς
1 βραγχίδων vel βραχίδων codd. mei 4 καὶ σὺν] ma-

lim σὺν 21 tres versus ex Árctini Iliu perside sumtos esse
suspicatur Herwerdenus 22 ἠοῖαι X: ἢ οἷαι

VINDICTA. 441

αὑτῶν γυναῖκας" οὐδὲ τοὺς περὶ ᾿Ηριδανὸν βαρβά-
θους, μελανοφοροῦντας ἐπὶ πένθει τοῦ Φαέϑοντος,
ὥσπερ λέγουσιν. ἔτι δ᾽ ἂν οἶμαι γελοιότερον ἦν εἰ,
τῶν τότ᾽ ἀνθρώπων, ὅτε διεφϑάρη Φαέθϑων, παρα-
5 μελησάντων, οἱ πέντε γενεαῖς ἢ δέκα τοῦ πάϑους
ὕστερον γεγονότες ἤρξαντο τὴν ἐσθῆτα μεταβάλλειν
ἐπ᾿ αὐτῷ καὶ πενϑεῖν. καίτοι τοῦτ᾽ ἀβελτερίαν μὲν
ἔχει μόνον οὐδὲν δὲ δεινὸν οὐδ᾽ ἀνήκεστον" αἵ δὲ
τῶν ϑεῶν ὀργαὶ τίνι λόγῳ παραχρῆμα δυόμεναι καϑά-
10 περ ἔνιοι τῶν ποταμῶν, εἶθ᾽ ὕστερον ἐπ᾽ ἄλλους ἀνα-
φερόμεναι πρὸς ἐσχάτας συμφορὰς τελευτῶσιν ;ἢ
18. Ὡς 05 πρῶτον ἐπέσχε, δείσας ἐγὼ μὴ πάλιν
ἐξ ὑπαρχῆς ἐπαγάγῃ πλείονας καὶ μείξονας ἀτοπίας,
εὐθὺς ἠρόμην αὐτόν “εἶεν᾽ ἔφην, “ταῦτα γὰρ πάντα F
15 ἀληϑινὰ ἡγῇ; κἀκεῖνος ᾿εἰ δὲ μὴ πάντ᾽ εἶπεν "ἀλλ᾽
ἔνια, τὴν αὐτὴν ἀπορίαν ἔχειν οὐ νομίέξεις τὸν λό-
yov;' “ἴσως᾽ ἔφην ἐγώ "καὶ τοῖς σφόδρα πυρέττου-
σιν, ἐάν 0' ἕν ἱμάτιον ἐάν τε πολλὰ περιβεβλημένοι
τυχχάνωσι, ταὐτὸ καῦμα καὶ παραπλήσιον, ὕμως δ᾽
30 εἰς παραμυϑίαν ἀφελεῖν τὸ πλῆϑος᾽ εἰ δὲ μὴ βού-
λει. τοῦτο μὲν ἔασον᾽ καίτοι τὰ πλεῖστα μύϑοις
᾿ ξοικε καὶ πλάσμασιν' ἀναμνήσθητι δὲ τῶν ἔναγχος
ϑεοξενίων καὶ τῆς καλῆς ἐκείνης μερίδος, ἣν ἀφαι-
ροῦντες τοὺς Πινδάρου κηρύττουσι λαμβάνειν ἀπο- 568
25 γόνους, ὥς δοι τὸ πρᾶγμα σεμνὸν ἐφάνη καὶ ἡδύ.
τίς δ᾽ οὐχ ἄν᾽ εἶπεν ᾿ἡσϑείη τῇ χάριτι τῆς τιμῆς
οὕτως ᾿Ελληνικῶς καὶ ἀφελῶς ἀρχαϊξούδης, εἰ μὴ

--

19 δ᾽ eig] δέον εἰς an δ᾽ εἰκὸς elg? 93 ἐξαι-
ροῦντες W

442 DE SERA NUMINIS

μέλαιναν καρδίαν κεχάλκευται ψυχρᾷ φλογέ᾽ xac
αὐτὸν τὸν Πίνδαρον; “ἐῶ τοίνυν᾽ ἔφην “ὅμοιον ἐν
Σπάρτῃ κήρυγμα τούτῳ τὸ 'usvà “έσβιον ὠδόν᾽ ἐπὶ
τιμῇ καὶ μνήμῃ Τερπάνδρου τοῦ παλαιοῦ κηρυττό-
μενον᾽ ó γὰρ αὐτός ἐστι λόγος. ἀλλ᾽ ὑμεῖς ys δή- 5
που πλέον ἔχειν ἑτέρων ἔν τε Βοιωτοῖς Ὀφελτιάδαι

B γένος ὄντες ἀξιοῦτε καὶ παρὰ Φωκεῦσι διὰ Ζαΐφαν-
τον, ἐμοὶ δὲ καὶ παρῆτε καὶ συνελαμβάνεσϑε πρῶ-
τον, ὅτε Μυκόρμαις καὶ Σατιλαίοις τὴν πάτριον
"HoaxAsióÀv μετιοῦσι τιμὴν καὶ στεφανηφορίαν συν- 10
ανασῴξων ἔλεγον, ὅτι δεῖ μάλιστα τοῖς ἀφ᾽ "Hga-
κλέους γεγονόσι τὰς τιμὰς ὑπάρχειν βεβαίους καὶ τὰς
χάριτας, ὧν τοὺς “Ἕλληνας εὐεργετήσας οὐκ ἔτυχεν
αὐτὸς ἀξίας χάριτος οὐδ᾽ ἀμοιβῆς. “καλοῦ γ᾽ ᾽ εἶπεν
“ἡμᾶς ἀγῶνος καὶ φιλοσοφίᾳ μάλα πρέποντος ἀνέ- 15
μνησας.᾽ ᾿ ἄφες οὖν᾽ εἶπον ᾿ὦ τᾶν, τὸ σφοδρὸν τοῦτο.

C τῆς κατηγορίας, καὶ μὴ φέρε πικρῶς εἰ χολάξονταί
τινες ἐκ κακῶν γεγονότες ἢ πονηρῶν, ἢ μὴ χαῖρε
μηδ᾽ ἐπαίνει τιμωμένης εὐγενείας. δεῖ γάρ, εἰ τὴν
χάριν ἐν τῷ γένει τῆς ἀρετῆς ἀνασῴώξομεν, εὐλόγως 30
μηδὲ τὴν κόλασιν οἴεσθαι δεῖν ἀπαυδᾶν καὶ προαπο-
λείπειν ἐπὶ ταῖς ἀδικίαις ἀλλὰ συνεκτρέχειν ἐκείνῃ
τὸ xov ἀξίαν ἀντιστρόφως ἀποδιδούσῃ. ὃ δὲ τοὺς
ἀπὸ Κίμωνος ἡδέως δρῶν ᾿4ϑήνησι τιμωμένους, τῶν
ὃὲ “αχάρους ἢ ᾿“ρίστωνος ἐκγόνων ἐλαυνομένων 535
ἀχϑόμενος καὶ ἀγανακτῶν, ὑγρός ἐστι λίαν καὶ ῥᾷ-

3 Πίνδαρον) Bergk. 1p.421 8 «μδτὰ Λέσβιον ὠδόν]
Leutach. 2 p.522. 6 Ὀφελτιάδαι X: ὦ φιλτιάδαι 7 Δαῖ-
φάνην vocat Pausanias 8 πρῶτον] πρῴην R — 9 “Μυκόρ-
μαις Duebnerus: λυκόρμαι 26 ᾿Αἀριστέωνος R

VINDICTA. 443

ϑυμος μᾶλλον δὲ φιλαίτιος ὅλως καὶ δύσκολος πρὸς
τὸ ϑεῖον᾽ ἐγκαλῶν μέν, ἂν ἀνδρὸς ἀδίκου καὶ πονη-
ροῦ παῖδες ἐκ παίδων εὐτυχεῖν δοκῶσιν, ἐγκαλῶν
δὲ πάλιν, ἂν τὰ γένη κολούηται καὶ ἀφανίξηται τῶν D
δ φαύλων αἰτιώμενος δὲ τὸν ϑεὸν ὁμοίως μέν, ἂν
χρηστοῦ πατρὸς τέκνα πράττῃ κακῶς. ὁμοίως δέ, ἂν
πονηροῦ.᾽
14. “Καὶ ταῦτα μέν᾽ ἔφην ὥσπερ ἀντιφράγματά
6oL κείσϑω πρὸς τοὺς ἄγαν πικροὺς xol κατηγορι-
10 κοὺς ἐκείνους. ἀναλαβόντες δ᾽ αὖϑις ὥσπερ ἀρχὴν
κλωστῆρος ἐν σκοτεινῷ καὶ πολλοὺς ἑλιγμοὺς καὶ
πλάνας ἔχοντι τῷ περὶ τοῦ ϑεοῦ λόγῳ, καϑοδηγῶμεν
αὑτοὺς μετ᾽ εὐλαβείας ἀτρέμα πρὸς τὸ εἰκὸς καὶ
πιϑανόν, ὡς τό γε σαφὲς καὶ τὴν ἀλήϑειαν οὐδ᾽ ἐν
15 οἷς αὐτοὶ πράττομεν ἀσφαλῶς εἰπεῖν ἔχομεν" olov,
διὰ τί τῶν ὑπὸ φϑίσεως ἢ ὑδέρου διαφϑαρέντων
τοὺς παῖδας εἰς ὕδωρ τὼ πόδε βρέχοντας καϑίξεσϑαι E
κελεύομεν, ἕως ἂν ὃ νεκρὸς κατακαῇ; δοκεῖ γὰρ
οὕτω τὸ νόσημα μὴ μεϑίστασϑαι μηδὲ προσπελάξειν
230 αὐτοῖς. ἢ πάλιν, Óv ἣν αἰτίαν, αἰγὸς τὸν ἠρυγγί-
την λαβούσης εἰς τὸ στόμα, ὅλον ἐφίσταται τὸ αἰπό-
λιον, ἄχρι ἂν ἐξέλῃ προσελθὼν Ó αἰπόλος; ἄλλαι
τε δυνάμεις ἁφὰς ἔχουσαι καὶ διαδόσεις ἀπίστους
ὀξύτησι καὶ μήκεσι δι’ ἑτέρων εἰς ἕτερα περαίνου-
86 σιν. ἀλλ᾽ ἡμεῖς τὰ κατὰ τοὺς χρόνους διαλείμματα p
ϑαυμάξομεν οὐ τὰ κατὰ τοὺς τόπους. καίτοι ϑαυ-
μασιώτερον εἰ, πάϑους ἐν Αὐἰϑιοπίᾳ λαβόντος ἀρχήν,

40 τὸ ἠρύγγιον p. 700 d. 776 f. 28 ἀπίστοις X. 26
καίτοι τί θαυμασιώτερον R

444 DE SERA NUMINIS

ἀνεπλήσϑησαν αἵ ᾿4ϑῆναι καὶ Περικλῆς ἀπέϑανε καὶ
Θουκυδίδης ἐνόσησεν, ἢ εἰ, ΖΙελφῶν καὶ Συβαριτῶν
γενομένων πονηρῶν, ἡ δίκη φερομένη περιῆλϑεν εἰς
τοὺς παῖδας. ἔχουσι γάρ τινας αἱ δυνάμεις ἀναφο-
ρὰς ἀπὸ τῶν ἐσχάτων ἐπὶ τὰ πρῶτα καὶ συνάψεις" 5
ὧν ἡ αἰτία, κἂν ὑφ᾽ ἡμῶν ἀγνοῆται, σιωπῇ περαίνει
τὸ οἰὐκεῖον.᾽
15. “Οὐ μὴν ἀλλά ys τὰ δημόσια τῶν πόλεων
μηνίματα τὸν τοῦ δικαίου λόγον ἔχει πρόχειρον.
669 ὃν γάρ τι πρᾶγμα καὶ συνεχὲς ἡ πόλις ὥσπερ ξῷον 10
οὐκ ἐξιστάμενον αὑτοῦ ταῖς xo9' ἡλικίαν μεταβολαῖς
οὐδ᾽ ἕτερον ἐξ ἑτέρου τῷ χρόνῳ γιγνόμενον, ἀλλὰ
συμπαϑὲς ἀεὶ καὶ οἰκεῖον αὑτῷ, καὶ πᾶσαν ὧν πράττει
κατὰ τὸ κοινὸν ἢ ἔπραξεν αἰτίαν καὶ χάριν ἀναδε-
χόμενον, μέχρι ἂν ἡ ποιοῦσα καὶ συνδέουσα ταῖς 15
ἐπιπλοκαῖς κοινωνία τὴν ἑνότητα διαφυλάττῃ. τὸ δὲ
πολλὰς πόλεις διαιροῦντα τῷ χρόνῳ ποιεῖν μᾶλλον
δ᾽ ἀπείρους, ὅμοιόν ἐστι τῷ πολλοὺς τὸν ἕνα ποιεῖν
ἄνθρωπον, ὅτι νῦν πρεσβύτερός ἐστι πρότερον δὲ
B νεώτερος ἀνωτέρω δὲ μειράκιον ἦν. μᾶλλον δ᾽ ὅλως so
ταῦτά ys τοῖς Ἐπιχαρμείοις ἔοικεν, ἐξ ὧν ὃ αὐξόμενος
, &vépv τοῖς σοφισταῖς Aóyog* ὃ γὰρ λαβὼν πάλαι τὸ
χρέος, νῦν οὐκ ὀφείλει γεγονὼς ἕτερος ὁ δὲ κλη-
ϑεὶς ἐπὶ δεῖπνον ἐχϑὲς ἄκλητος ἥκει τήμερον᾽ ἄλλος
γάρ ἐστι. καίτοι μείξονάς γε παραλλαγὰς αἱ ἡλικέαι 25
περὶ ἕκαστον ἡμῶν ποιοῦσιν ἢ κοινῇ περὶ τὰς πόλεις"
γνοίη γὰρ ἄν τις ἰδὼν τὰς ᾿Αϑήνας ἔτει τριακοστῷ,

11 αὑτοῦ X: αὐτῆξ X 16 ἡ ἕνοποιοῦσα Ruhnkenius
21 ᾿Επιχαρμείοις} cf. Lorenz. p. 268 vs. 18 sqq.

VINDICTA. 445

καὶ τὰ νῦν ἤϑη καὶ κινήματα παιδιαί vs καὶ σπου-
δαὶ καὶ χάριτες καὶ ὀργαὶ τοῦ δήμου πάνυ ys τοῖς
παλαιοῖς ἐοίκασι" ἀνθρώπου δὲ μόλις ἄν τις οἰχεῖος
ἢ φίλος ἐντυχὼν διὰ χρόνου μορφὴν γνωρίδειεν" αἱ
5 δὲ τῶν ἠθῶν μεταβολαὶ παντὶ λόγῳ καὶ πόνῳ καὶ C
πάϑει καὶ νόμῳ ῥαδίως τρεπόμεναι καὶ πρὸς τὸν
ἀεὶ συνόντα τὴν ἀτοπίαν καὶ τὴν καινότητα ϑαυ-
μαστὴν ἔχουσιν. ἀλλ᾽ ἄνθρωπός τε λέγεται μέχρι
τέλους εἷς ἀπὸ γενέσεως, πόλιν τε τὴν αὐτὴν ὡσαύ-
τοτῶς διαμένουσαν ἐνέχεσϑαι τοῖς ὀνείδεσι τῶν προ-
γόνων ἀξιοῦμεν, d δικαίῳ μέτεστιν αὐτῇ δόξης ve
τῆς ἐκείνων καὶ δυνάμεως" ἢ λήσομεν εἰς τὸν Ηρα-
κλείτειον ἅπαντα πράγματα ποταμὸν ἐμβαλόντες, εἰς
ὃν οὔ φησι δὶς ἐμβῆναι τῷ πάντα κινεῖν καὶ ἕτέ-
15 ροιοῦν τὴν φύσιν μεταβάλλουσαν.
16. “Εἰ δ᾽ ἐστὶ πόλις 9v πρᾶγμα καὶ συνεχές,
ἔστι δήπου καὶ γένος ἐξηρτημένον ἀρχῆς μιᾶς καὶ Ὁ
δύναμίν τινα καὶ κοινωνίαν διαπεφυκυῖαν ἀναφε-
ρούσης" καὶ τὸ γεννηθὲν οὐχ ὥς τι δημιούργημα
20 πεποιημένον ἀπήλλακται τοῦ γεννήσαντος" ἐξ αὐτοῦ
γὰρ οὐχ ὑπ᾽ αὐτοῦ yéyovsev: ὥστ᾽ ἔχει τι καὶ φέ-
ρεται τῶν ἐκείνου μέρος ἐν ἑαυτῷ καὶ κολαζόμενον
προσηκόντως καὶ τιμώμενον. εἰ δὲ μὴ δόξαιμι παί-
ξειν, ἐγὼ φαίην ἂν ἀνδριάντα Κασάνδρου καταχαλ-
35 κευόμενον ὑπ᾽ ᾿4ϑηναίων πάσχειν ἀδικώτερα καὶ τὸ
Διιονυσίου δῶμα μετὰ τὴν τελευτὴν ἐξοριξόμενον

6 καὶ πρὸς] πρὸ αὦὶὀ 12 Ἡρακλείτειον] Bywater. p. 16
14 ólg] δὶς ἄν σ᾽ 16 ἔστι R: ἔστι τι καὶ ἐς δύναμιν R
924 καταχαλκευόμενον)] χαλκοῦν καταχωνευόμενον R

446 DE SERA NUMINIS

ὑπὸ Συρακοσίων ἢ τοὺς ἐκγόνους αὐτῶν δίκην vívov-
τας. τῷ μὲν γὰρ ἀνδριάντι τῆς Κασάνδρου φύσεως
οὐδὲν ἔνεστι, καὶ τὸν νεκρὸν ἡ Διονυσίου ψυχὴ
προλέλοιπε' Νυσαίῳ δὲ καὶ ᾿ἀπολλοχράτει καὶ 'άντι-
πάτρῳ καὶ Φιλίππῳ καὶ τοῖς ἄλλοις ὁμοίως παισὶ
τῶν πονηρῶν τὸ κυριώτατον ἐμπέφυκχε καὶ πάρεστι
μέρος, οὐχ ἡσυχαῖον οὐδ᾽ ἀργόν, ἀλλὰ ξῶσιν αὐτῷ
καὶ τρέφονται καὶ διοικοῦνται καὶ φρονοῦσι. καὶ
οὐδὲν δεινὸν οὐδ᾽ ἄτοπον, ἂν ἐκείνων ὄντες ἔχωσι
τὰ ἐκείνων" καϑόλου δ᾽ εἰπεῖν, ὥσπερ ἐν ἰατρικῇ
τὸ χρήσιμον καὶ δίκαιόν ἐστι, καὶ γελοῖος ὃ φάσκων
ἄδικον εἶναι τῶν ἰσχίον πονούντων κάειν τὸν ἀντί-
χειρα, καὶ τοῦ ἥπατος ὑπούλου γεγονότος ἀμύσσειν
τὸ ἐπιγάστριον, καὶ τῶν βοῶν, ἂν εἰς τὰς χηλὰς
μαλακιῶσι, προδαλείφειν τὰ ἄκρα τῶν κεράτων"
οὕτως ὃ περὶ τὰς κολάσεις ἄλλο τι δίκαιον ἢ τὸ
ϑεραπεῦον τὴν κακίαν ἡγούμενος, καὶ ἀγανακτῶν ἐάν
τις δι’ ἑτέρων ἐφ᾽ ἑτέρους ἀναφέρῃ τὴν ἰατρείαν,
ὥσπερ oí τὴν φλέβα διαιροῦντες ἵνα τὴν ὀφθαλμίαν
κουφίσωσιν, οὐδὲν ἔοικε περαιτέρω τῆς αἰσϑήσεως
ἐφορᾶν" οὐδὲ μνημονεύειν, ὅτι καὶ διδάσκαλος παί-

660 δων ἑνὸς καϑικόμενος ἑτέρους ἐνουϑέτησε, καὶ στρα-

τηγὸς ἐκ δεκάδος ἀνελὼν ἕνα, πάντας ἐνέτρεψε. καὶ
οὕτως οὐ μέρει διὰ μέρους ἑτέρου μόνον, ἀλλὰ καὶ
ψυχῇ διὰ ψυχῆς γίγνονταί τινες διαϑέσεις καὶ κακώ-
ὅεις καὶ ἐπανορϑώσεις μᾶλλον ἢ σώματι διὰ σώμα-

1 Συρακοσίων ": συρακουσίων 8 ἔνεστι R: ἐστι 16
malim μαλκέωσι 17 θεραπεῦον R: ϑεραπεύειν 21 μνημο-
νεύειν ER: μνημονεύει. 28 ἐνέτρεψε idem: ἀνέστρεψε 24
μέλει διὰ μέλους W

5

20

VINDICTA. 441

vOc* ἐχεῖ μὲν ydg, ὡς ἔοικε, ταὐτὸ δεῖ πάϑος éy-
γίγνεσθαι καὶ τὴν αὐτὴν μεταβολήν" ἐνταῦθα δ᾽
ἡ ψυχὴ ταῖς φαντασίαις ἀγομένη κατὰ τὸ ϑαρρεῖν
καὶ δεδιέναι χεῖρον ἢ βέλτιον διαγίγνεσϑαι πέφυκεν.
δ 11. Ἔτι δ᾽ ἐμοῦ λέγοντος, ὑπολαβὼν ὃ Ὀλύμ-
σίχος " ἔοικας᾽ ἔφη và λόγῳ μεγάλην ὑπόϑεσιν ὑπο-
τίϑεσϑαι, τὴν ἐπιμονὴν τῆς ψυχῆς. “καὶ ὑμῶν y'' B
εἶπον ἐγώ “διδόντων μᾶλλον δὲ δεδωκότων" ὡς γὰρ
τοῦ ϑεοῦ τὸ κατ᾽ ἀξίαν νέμοντος ἡμῖν, ὁ λόγος ἐξ
10. ἀρχῆς δεῦρο προελήλυϑε.᾽ κἀκεῖνος “εἶτα Ó'' ἔφη
“νομίξεις ἔπεσϑαι τῷ τοὺς ϑεοὺς ἐπιβλέπειν καὶ νέ-
Lev ἕκαστα τῶν xoO' ἡμᾶς τὸ τὰς ψυχὰς ὑπάρχειν"
ἢ πάμπαν ἀφϑάρτους 1] χρόνον τινὰ μετὰ τὴν τελευ-
τὴν ἐπιμενούσας;᾽ “οὔκ, ὦ ᾽γαϑέ᾽ εἶπον ᾿ἀλλὰ μικρὸς
15 οὕτω καὶ κενόσπουδος ὃ ϑεός ἐστιν, ὥστε μηδὲν
ἡμῶν ἐχόντων ϑεῖον ἐν αὑτοῖς μηδὲ προσόμοιον
ἁμωσγέπως ἐκείνῳ καὶ διαρκὲς καὶ βέβαιον, ἀλλὰ
φύλλοις. ὡς Ὅμηρος ἔφη, παραπλησίως ἀπομαραι- C
νομένων παντάπασι καὶ φϑινόντων ἐν ὀλίγῳ. ποι-
20 εἴσϑαι λόγον τοσοῦτον, ὥσπερ αἱ τοὺς ᾿Αδώνιδος
κήπους ἐπ᾽ ὀστράκοις τισὶ τιϑηνούμεναι καὶ ϑερα-
πεύουσαι γυναῖκες. ἐφημέρους ψυχὰς ἐν σαρκὶ τρυ-
φερᾷ καὶ βίου ῥδίξαν ἰσχυρὰν οὐ δεχομένῃ βλαστα-
νούσας, εἶτ᾽ ἀποσβεννυμένας εὐϑὺς ὑπὸ τῆς τυχούσης
25 προφάσεως, εἶ δὲ βούλει, τοὺς ἄλλους ϑεοὺς ἐάσας
σκόπει τουτονὶ τὸν ἐνταυϑοῖ τὸν ἡμέτερον, εἴ δοι
1 ταὐτὸ ": τὸ αὐτὸ ὅ δ᾽ ἐμοῦ *: δέ μου 14 ἀλλὰ]

ἅμα R. Nihil opus 18 Ὅμηρος] Z 146 92 ἐφημέρου
ψυχῆς --- βλαστανούσης, εἶτα ἀποσβεννυμένης R

448 DE SERA NUMINIS

δοκεῖ, τὰς ψυχὰς τῶν τελευτώντων ἀπολλυμένας ἐπι-
στάμενος εὐθύς, ὥσπερ ὁμίχλας 1] καπνοὺς ἀποπνεού-
D σας τῶν σωμάτων, ἱλασμούς τε πολλοὺς προσφέρειν
τῶν κατοιχομένων καὶ γέρα μεγάλα καὶ τιμὰς ἀπαι-
τεῖν τοῖς τεϑνηκόσιν, ἐξαπατῶν καὶ φενακίξων τοὺς 5
πιστεύοντας. ἐγὼ μὲν γὰρ οὐκ ἂν προείμην τῆς
ψυχῆς τὴν διαμονήν, εἰ μή τις, ὥσπερ Ó "Ἡρακλῆς,
ὑφελὼν τὸν τρίποδα τῆς Πυϑίας ἀναιρήδσει καὶ δια-
φϑερεῖ τὸ χρηστήριον. ἄχρι ὃὲ τοῦ πολλὰ τοιαῦτα
προϑεσπίξεσϑαι καὶ καϑ᾽ ἡμᾶς, οἷα καὶ Κόρακι τῷ 10
Ναξίῳ χρησϑῆναι λέγουσιν, οὐχ ὅσιόν ἐστι τῆς ψυχῆς
καταγνῶναι ϑάνατον.᾽ καὶ ὃ Πατροκλέας “τί δ᾽ ἦν᾽
E ἔφη 'τὸ χρησϑὲν ἢ τίρ ὃ Κόραξ οὗτος; ὡς ἐμοὶ καὶ
τὸ πρᾶγμα καὶ τοὔνομα ξένον. “οὐδαμῶς εἶπον,
"ἀλλ᾽ αἴτιος ἐγὼ παρωνύμῳ χρησάμενος ἀντὶ vo:
ὀνόματος. ὃ γὰρ ἀποκτείνας ἐν τῇ μάχῃ τὸν ᾿4ρχέ-
λοχον ἐκαλεῖτο Καλλώνδης, ὡς ἔοικεν, ἦν δ᾽ αὐτῷ
Κόραξ ἐπωνύμιον. ἐκβληϑεὶς δὲ τὸ πρῶτον ὑπὸ τῆς
Πυϑίας ὡς ἱερὸν ἄνδρα τῶν Μουσῶν ἀνῃρηκώς, εἶτα
χρησάμενος λιταῖς τισι καὶ προστροπαῖς μετὰ δικαιο- 30
λογίας ἐκελεύσθη πορευϑεὶς ἐπὶ τὴν τοῦ Τέττιγος
οἴκησιν ἰλάσασϑαι τὴν τοῦ «Αρχιλόχου ψυχήν. τοῦτο
δ᾽ ἦν ὃ Ταίναρος᾽ ἐκεῖ γάρ φασιν ἐλθόντα μετὰ
F στόλου Τέττιγα τὸν Κρῆτα πόλιν κτίσαι καὶ κατοι-
κῆσαι παρὰ τὸ ψυχοπομπεῖον. ὁδμοέως δὲ καὶ Σπαρ- 35
τιάταις χρησϑὲν ἰλάσασϑαι τὴν Παυσανίου ψυχήν,

, 8 προσφέρειν «£] cf. Symb. meas 9 δὲ M 14 τοὔνομα
scripsi cum X: τὸ ὀνομαζόμενον 20 προστροπαῖς Empe-
I1U8: προτροπαῖς

VINDICTA. 449

ἐξ Ἰταλίας μεταπεμφϑέντες οἵ wvyayoyol καὶ ϑύ-
σαντες ἀπεόσπάσαντο τοῦ ἱεροῦ τὸ εἴδωλον.
18. “Εἷς οὖν ἐστιν᾽ ἔφην 'Aóyog ὁ τοῦ ϑεοῦ τὴν
πρόνοιαν ἅμα καὶ τὴν διαμονὴν τῆς ἀνθρωπίνης
5 ψυχῆς βεβαιῶν, καὶ ϑάτερον οὐκ ἔστιν ἀπολιπεῖν
ἀναιροῦντα ϑάτερον. οὔσῃ δὲ τῇ ψυχῇ μετὰ τὴν
τελευτὴν μᾶλλον εἰκός ἐστι καὶ τιμὰς ἀποδίδοσϑαι
καὶ τιμωρίας" ἀγωνίξεται γὰρ ὥσπερ ἀϑλητὴς κατὰ 501
τὸν βίον" ὅταν δὲ διαγωνίσηται, τότε τυγχάνει τῶν
10 προσηκόντων. ἀλλ᾽ ἃς μὲν ἐκεῖ καϑ᾽ ἑαυτὴν οὖσα
κομίξεταε τῶν προβεβιωμένων χάριτας ἢ τινας xoAd-
ὅεις, οὐδέν εἰσι πρὸς ἡμᾶς τοὺς ξῶντας, ἀλλ᾽ ἀπι-
στοῦνται καὶ λανϑάνουσιν' αἱ δὲ διὰ τῶν. παίδων
ἰοῦσαι καὶ διὰ γένους, ἐμφανεῖς τοῖς δεῦρο γενό-
16 μεναι, πολλοὺς ἀποτρέπουσι καὶ συστέλλουσι τῶν
πονηρῶν. ὅτι δ᾽ οὐκ ἔστιν αἰσχίων καὶ λυποῦσα
μᾶλλον ἑτέρα κόλασις ἢ τοὺς ἐξ ἑαυτῶν κακὰ πά-
όχοντας δι᾽ αὑτοὺς ὁρᾶν, καὶ ὅτι ψυχὴν ἀνδρὸς ἀσε-
βοῦς καὶ παρανόμου μετὰ ϑάνατον ἐφορῶδσαν οὐκ B
30 ἀνδριάντας οὐδὲ τιμάς τινας ἀνατρεπομένας ἀλλὰ
παῖδας ἢ φίλους ἢ γένος οἰκεῖον αὑτῆς ἀτυχήμασι
χρωμένους μεγάλοις Óv αὑτὴν καὶ δίκην τίνοντας,
οὐδεὶς ἂν ἀναπείσειεν αὖϑις ἐπὶ ταῖς τοῦ Διὸς τιμαῖς
ἄδικον γενέσθαι καὶ ἀκόλαστον, ἔχω μέν τινα καὶ
85 λόγον εἰπεῖν ἔναγχος ἀκηκοώς, ὀκνῶ δὲ μὴ φανῇ
μὖῦϑος ὑμῖν" μόνῳ οὖν χρῶμαι τῷ εἰκότι. ᾿μηδα-

11 ἢ τιμὰς (malim ἢ τιμάς weg) καὶ κολάσεις W
91 ἢ οἰκείους R 238 ἀναπείσειεν Emperius: ἀγαπήσειεν
26 malim μόνον

Plutarchi Moralia. Vol III. 29

450 DE SERA NUMINIS

μῶς᾽ εἶπεν ὃ Ὀλύμπιχος ᾿ἀλλὰ δίελϑε κἀκεῖνον. τὰ
δ᾽ αὐτὰ καὶ τῶν ἄλλων δεομένων. ᾿ἑἐάσατ᾽ ᾽ εἶπον
ἀποδοῦναί μὲ τῷ λόγῳ τὸ tíxóg: ὕστερον δὲ τὸν
μῦϑον, ἐὰν δόξῃ, κινήδομεν, εἴ ys δὴ μῦϑός ἐστιν.

C 19. “Ὁ γὰρ Βίων τὸν ϑεὸν κολάξοντα τοὺς παῖ- 5
δας τῶν πονηρῶν γελοιότερον εἶναί φησιν ἰατροῦ,
διὰ νόσον πάππου καὶ πατρὸς ἔκγονον ἢ παῖδα φαρ-
μακεύοντος. ἔστι δὲ πῇ μὲν ἀνόμοια τὰ πράγματα
πῇ δ᾽ ἐοικότα καὶ ὅμοια. νόσου μὲν γὰρ ἄλλος
ἄλλον οὐ παύει ϑεραπευόμενος, οὐδὲ βέλτιόν τις 10
ἔσχε τῶν ὀφϑαλμιώντων ἢ πυρεττόντων ἰδὼν ἄλλον
ὑπαλειφόμενον ἢ καταπλαττόμενον᾽ αἷ δὲ τιμωρίαι
τῶν πονηρῶν διὰ τοῦτο δείκνυνται πᾶσιν. ὅτι δίκης

D κατὰ λόγον περαινομένης ἔργον ἐστὶν ἑτέρους δι᾽
ἑτέρων κολαξομένων ἐπισχεῖν. ἧ δὲ προσέοικε τῷ i5
ξητουμένῳ τὸ παραβαλλόμενον ὑπὸ τοῦ Βίωνος ἔλα
ϑὲν αὐτόν' ἤδη γὰρ ἀνδρὸς tig νόσημα μοχϑηρὸν
οὐ μὴν ἀνίατον ἐμπεσόντος, εἶτ᾽ ἀκρασίᾳ καὶ μαλα-
κίᾳ προεμένου τῷ πάϑει τὸ σῶμα καὶ διαφϑαρέντος,
υἱὸν οὐ δοκοῦντα vootiv, ἀλλὰ μόνον ἐπιτηδείως so
ἔχοντα πρὸς τὴν αὐτὴν νόδον ἱἑἰατρὸς ἢ οἰκεῖος ἢ
ἀλείπτης καταμαϑὼν ἢ δεσπότης χρηστός, ἐμβαλὼν
εἰς δίαιταν αὐστηρὰν καὶ ἀφελὼν ὄψα καὶ πέμματα
καὶ πότους καὶ γύναια, φαρμακείαις δὲ χρησάμενος

E ἐνδελεχέσι καὶ διαπονήσας τὸ σῶμα γυμνασίοις, ἐσκέ- »5
δαδσε καὶ ἀπέπεμψε, μεγάλου πάϑους σπέρμα μικρὸν
οὐκ ἑάσας εἰς μέγεθος προελθεῖν. ἦ γὰρ οὐχ οὕτω
παρακελευόμεϑα, προσέχειν ἀξιοῦντες ἑαυτοῖς καὶ

27 ἦ γὰρ *: ἣ γὰρ

VINDICTA. 451

παραφυλάττεσθαι καὶ μὴ παραμελεῖν ὅσοι γεγόνασιν
ἐκ πατέρων ἢ μητέρων νοσηματικῶν, ἀλλ᾽ εὐϑὺς
ἐξωϑεῖν τὴν ἐγκεκραμένην ἀρχὴν εὐκίνητον οὖσαν καὶ
ἀκροσφαλῇ προκαταλαμβάνοντας:᾽ 'πάνυ μὲν oo»
5 ἔφασαν. “οὐ τοίνυν ἄτοπον᾽ εἶπον ἀλλ᾽ ἀναγκαῖον,
οὐδὲ γελοῖον ἀλλ᾽ ὠφέλιμον πρᾶγμα ποιοῦμεν, ἐπι-
ληπτικῶν παισὶ καὶ μελαγχολικῶν καὶ ποδαγρικῶν F
γυμνάσια καὶ διαίτας καὶ φάρμακα προσάγοντες οὐ
νοσοῦσιν ἀλλ᾽ ἕνεκα τοῦ μὴ νοσῆσαι᾽ τὸ γὰρ ἐκ πονη-
10 ροῦ σώματος γιγνόμενον σῶμα τιμωρίας μὲν οὐδεμιᾶς
ἰατρείας δὲ καὶ φυλακῆς ἄξιόν ἐστιν᾽ ἣν εἴ τις, ὅτι
τὰς ἡδονὰς ἀφαιρεῖ καὶ δηγμὸν ἐπάγει καὶ πόνον, τι-
μωρίαν ὑπὸ δειλίας καὶ μαλακίας ἀποκαλεῖ, χαίρειν
ἐατέον. ἄρ᾽ οὖν σῶμα μὲν ἔκγονον φαύλου σώματος
15 ἄξιόν ἐστι ϑεραπεύειν καὶ φυλάττειν, κακίας δὲ
. ὁμοιότητα συγγενικὴν ἐν νέῳ βλαστάνουσαν ἤϑει καὶ 62
ἀναφυομένην ἐᾶν δεῖ καὶ περιμένειν καὶ μέλλειν,
ἄχρι ἂν ἐκχυϑεῖσα τοῖς πάϑεσιν ἐμφανὴς γένηται
᾿κακόφρονά τ᾽ ἀμφάνῃ πραπίδων
90 καρπόν᾽
ὥς φησι Πίνδαρος:
20. “Ἢ κατὰ τοῦτο μὲν ὁ ϑεὸς οὐδὲν τοῦ ᾿Ησιόδου
σοφώτερος διακελευομένου καὶ παρεγγυῶντος
“μηδ᾽ ἀπὸ δυστήνοιο τάφου ἀπονοστήδαντα
8 σπερμαίνειν γενεήν, ἀλλ᾽’ ἀϑανάτων ἀπὸ δαιτός,;

ε᾽

ὡς οὐ κακίαν μόνον οὐδ᾽ ἀρετὴν ἀλλὰ καὶ λύπην

19 τ᾽ ἀμφάνῃ Ruhnkenius: τὸ ἀμφανί 21 Πίνδαρος
Bergk. 1 p. 451 22 'Hoióóov] OD 735 24 δυστήνοιο
δυσφήμοιο Hesiodus

29*

452 DE SERA NUMINIS

καὶ χαρὰν καὶ πάνϑ᾽ ὅσ᾽ ἀναδεχομένης τῆς ysvé-
σεως, ἱλαροὺς καὶ ἡδεῖς καὶ διακεχυμένους ἄγειν
πρὸς τὴν τέχνωσιν; ἐχεῖνο δ᾽ οὐκ ἔστι x«9" ᾿Ησίοδον
Β οὐδ᾽ ἀνθρωπίνης ἔργον σοφίας ἀλλὰ ϑεοῦ, τὸ διο-
ρᾶν καὶ διαισθάνεσθαι τὰς ὁδμοιοπαϑείας καὶ τὰς ὁ
διαφοράς, πρὶν εἰς μεγάλα τοῖς πάϑεσιν ἐμπεσούσας
ἀδικήματα γενέσϑαι καταφανεῖς. ἄρκτων μὲν γὰρ
ἔτι νήπια καὶ λύκων τέκνα καὶ πιϑήκων εὐθὺς ἐμ-
φαίνει τὸ συγγενὲς ἦθος, ὑπὸ μηδενὸς ὑπαμπεχό-
uevov μηδὲ καταπλαττόμενον᾽" ἡ δ᾽ ἀνθρώπου φύσις 10
εἰς ἔϑη καὶ δόγματα καὶ νόμους ἑαυτὴν ἐμβαλοῦσα,
κρύπτει τὰ φαῦλα καὶ τὰ καλὰ μιμεῖται πολλάκις,
ὥστ᾽ ἢ παντάπασιν ἐξαλεῖψαι καὶ διαφυγεῖν ἐγγενῆ
κηλῖδα τῆς κακίαρ, ἢ διαλαϑεῖν πολὺν χρόνον, οἷον
ἔλυτρόν τι ἑαυτῇ τὴν πανουργίαν περιβαλοῦσα, δια- 15
λαϑεῖν δ᾽ ἡμᾶς τοὺς ὥσπερ ὑπὸ πληγῆς ἢ δήγματος
ἑκάστου τῶν ἀδικημάτων μόλις αἰσϑανομένους τῆς
κακίας, μᾶλλον δ᾽ ὅλως τότε γίγνεσϑαι νομέξοντας
ἀδίκους ὅτ᾽ ἀδικοῦσιν, ἀκολάστους 09' ὑβρίξουσιν
καὶ ἀνάνδρους ὅτε φεύγουσιν᾽ ὥσπερ εἴ τις οἴοιτο so
τοῖς δκορπίοις ἐμφύεσθϑαι τὸ κέντρον ὅτε τύπτουσι,
καὶ ταῖς ἐχίδναις τὸν ἰὸν ὅτε δάκνουσιν" εὐήϑως
οἰόμενος οὐ γὰρ ἅμα γίγνεται καὶ φαίνεται τῶν
πονηρῶν ἕκαστος, ἀλλ᾽ ἔχει μὲν ἐξ ἀρχῆς τὴν κα-
κίαν χρῆται δὲ καιροῦ καὶ δυνάμεως ἐπιλαβόμενος 56
D τῷ κλέπτειν ὃ κλέπτης καὶ τῷ παρανομεῖν ὃ τυραννι-
κόρ. ἀλλ᾽ ὁ ϑεὸς οὔτ᾽ ἀγνοεῖ δήπου τὴν ἑχάστου
διάϑεσιν καὶ φύσιν ἅτε δὴ ψυχῆς μᾶλλον ἢ σώμα-

ὁ ἐκπεσούσας RE 21 τοῖς] τότε τοῖς R

VINDICTA. 453

τος αἰσθάνεσθαι πεφυκώς, οὔτ᾽ ἀναμένει τὴν βίαν
ἐν χερσὶ γενομένην καὶ τὴν ἀναίδειαν ἐν φωνῇ καὶ
τὴν ἀκολασίαν ἐν αἰδοίοις κολάξειν' οὐ γὰρ ἀμύ-
νεται τὸν ἀδικήσαντα κακῶς παϑὼν οὐδ᾽ ὀργίξεται
ὅ τῷ ἁρπάσαντι βιασϑεὶς οὐδὲ μισεῖ τὸν μοιχὸν ὕβρι-
σϑείς. ἀλλ᾽ ἰατρείας ἕνεκα τὸν μοιχικὸν καὶ τὸν
πλεονεκτικὸν καὶ ἀδικητικὸν κολάξει πολλάκις, ὥσπερ
ἐπιληψίαν τὴν κακέαν πρὶν ἢ καταλαβεῖν ἀναιρῶν.
21. “Ἡμεῖς δ᾽ ἀρτίως μὲν ἠγανακτοῦμεν ὡς ὀψὲ
1» xul βραδέως τῶν πονηρῶν δίκην διδόντων᾽ νῦν δ᾽ E
ὅτι καὶ πρὶν ἀδικεῖν ἐνίους τὴν ξξιν αὐτῶν κολούει
καὶ τὴν διάθεσιν, ἐγχαλοῦμεν, ἀγνοοῦντες ὅτι τοῦ
γενομένου πολλάκις τὸ μέλλον καὶ τὸ λανθάνον τοῦ
προδήλου χεῖρόν ἐστι καὶ φοβερώτερον, οὐ δυνά-
15 μενοι δὲ συλλογίξεσϑαι τὰς αἰτίας, Óv ἃς ἐνίους,
μὲν καὶ ἀδικήσαντας ἐᾶν βέλτιόν ἐστιν ἐνίους δὲ
καὶ διανοουμένους προκαταλαμβάνειν" ὥσπερ ἀμέλει
καὶ φάρμακα ἐνίοις μὲν οὐχ ἁρμόξει νοσοῦσιν, ἐνίοις
ὃὲ λυσιτελεῖ καὶ μὴ νοσοῦσιν ἐπισφαλέστερον ἐκεί-
20 νῶν ἔχουσιν. ὅϑεν οὐδὲ πάντα F
trà τῶν τεκόντων σφάλματ᾽ εἰς τοὺς ἐκγόνους
οἱ ϑεοὶ τρέπουσιν .᾽
ἀλλ ἐὰν μὲν ἐκ φαύλου γένηται χρηστός, ὥσπερ
εὐεκτικὸς ἐκ νοσώδους. ἀφεῖται τῆς τοῦ γένους ποι-
25 νῆς, οἷον ἐκποίητος τῆς κακίας γενόμενος. νέῳ δ᾽
εἰς ὁμοιότητα μοχϑηροῦ γένους ἀναφερομένῳ προῦ-
ἥκει δήπουϑεν ὧς χρέα κληρονομίας διαδέχεσϑαι τῆς

21 τὰ τῶν τεκόντων «£] Nauck. p. 676 qui versus effecit
25 ἐκποίητος M: ἐκ ποιότητος

454 DE SERA NUMINIS

πονηρίας τὴν κόλασιν. οὐ γὰρ ᾿Αντίγονός ys διὰ
Ζημήτριον οὐδὲ τῶν ποϑ᾽ ἡρώων Φυλεὺς 0v “ὐγέαν
668000? Νέστωρ διὰ Νηλέα δίκας ἔδωκαν" ἐκ κακῶν
μὲν γὰρ ἀγαϑοὶ δ᾽ ἦσαν" ἀλλ᾽ ὅσων ἡ φύσις ἔστερξε
καὶ προσήκατο τὸ συγγενές, τούτων ἡ δίκη διώ-
κουδσα τὴν ὁμοιότητα τῆς κακίας ἐπεξῆλθεν. ὡς γὰρ
ἀκροχορδόνες καὶ μελάσματα καὶ φακοὶ πατέρων ἐν
παισὶν ἀφανισϑέντες ἀνέκυψαν ὕστερον ἐν υἱωνοῖς
καὶ ϑυγατριδοῖφς᾽ καὶ γυνή τις “Ἑλληνὶς τεκοῦσα
βοέφος μέλαν, εἶτα κρινομένη μοιχείας ἐξανεῦρεν
αὑτὴν ΔΑἰϑίοπος οὖσαν γενεὰν τετάρτην᾽ τῶν δὲ
Πύϑωνος τοῦ Νισίβεως παίδων, ὃς ἔναγχος τέϑνηκε,
λεγομένου τοῖς Σπαρτοῖς προσήκειν, εἷς ἐξανήνεγκε
λόγχης τύπον ἐν τῷ σώματι, διὰ χρόνων τοσούτων
B ἀνασχούσης καὶ ἀναδύδης ὥσπερ ἐκ βυϑοῦ τῆς πρὸς
τὸ γένος ὁμοιότητος᾽ οὕτω πολλάκις ἤϑη καὶ πάϑη
ψυχῆς αἱ πρῶται κρύπτουσι γενέσεις καὶ “καταδύου-
σιν ὕστερον δέ ποτε καὶ δι’ ἑτέρων ἐξήνϑησε καὶ
ἀπέδωκε τὸ οἰκεῖον εἰς κακίαν καὶ ἀρετὴν ἡ φύσις.ἢ

22. ᾿Επεὶ δὲ ταῦτ᾽ εἰπὼν ἐσιώπησα, διαμειδιά-
σας ὃ Ὀλύμπιχος “οὐκ ἐπαινοῦμέν σ᾽ εἷπεν ᾿ὕπως
μὴ δόξωμεν ἀφιέναι τὸν μῦϑον, ὡς τοῦ λόγου πρὸς
ἀπόδειξιν ἱκανῶς ἔχοντος, ἀλλὰ τότε δώσομεν τὴν
ἀπόφασιν, ὅταν κἀκεῖνον ἀκούσωμεν. οὕτως οὖν
ἔφην, ὅτι ὃ Σολεὺς Θεσπέσιος, ἀνὴρ ἐκείνου τοῦ
C γενομένου x«9' ἡμᾶς ἐνταῦϑα Πρωτογένους οἰκεῖος
2 ποϑ᾽ ἡρώων ": πονηρῶν 6 ἐπεξῆλθεν R: διεξῆλθεν

18 εἷς Stegmannus — 26 ὁ Σολεὺς M: σολεὺρ ὁ 26 xo" ΤῸτ-
nebus: μεϑ᾽

σι

20

VINDICTA. 455

καὶ φίλος. ἐν πολλῇ βιώσας ἀκολασίᾳ τὸν πρῶτον
χρόνον, εἶτα ταχὺ τὴν οὐσίαν ἀπολέσας, ἤδη χρό-
νον τινὰ καὶ διὰ τὴν ἀνάγκην ἐγένετο πονηρός, καὶ
τὸν πλοῦτον ἐκ μετανοίας διώκων ταὐτὸ τοῖς ἀκο-
5 λάστοις ἔπαδχε πάϑος, οἵ τὰς γυναῖκας ἔχοντες μὲν
οὐ φυλάττουσι, προέμενοι δὲ πειρῶσιν αὖϑις ἀδίκως
ἑτέροις συνούσας. οὐδενὸς οὖν ἀπεχόμενος αἰσχροῦ
φέροντος εἰς ἀπόλαυσιν ἢ κέρδος, οὐσίαν μὲν οὐ
πολλὴν δόξαν δὲ πονηρίας ἐν ὀλίγῳ πλείστην συν-
10 ἤγαγε. μάλιστα δ᾽ αὐτὸν διέβαλεν ἀνενεχϑεῖσά τις ἐξ D
᾿Αμφιλόχου μαντεία᾽ πέμψας γὰρ ὡς ἔοικεν ἠρώτα
τὸν ϑεόν, εἰ βέλτιον βιώδεται τὸν ἐπίλοιπον βίον"
ὁ δ᾽ ἀνεῖλεν, ὅτι πράξει βέλτιον, ὅταν ἀποϑάνῃ.
καὶ δὴ τρόπον τινὰ τοῦτο uev οὐ πολὺν χρόνον
15 αὐτῷ συνέπεσε. κατενεχϑεὶς γὰρ ἐξ ὕψους τινὸς εἰς
τράχηλον, οὐ γενομένου τραύματος ἀλλὰ πληγῆς
μόνον ἐξέϑανε, καὶ τριταῖος ἤδη περὶ τὰς ταφὰς
αὐτὰς ἀνήνεγκε. ταχὺ 0b ῥωσϑεὶς καὶ παρ᾽ αὑτῷ
γενόμενος, ἄπιστόν τινα τοῦ βίου τὴν μεταβολὴν
90 ἐποίησεν᾽ οὔτε γὰρ δικαιότερον περὶ τὰ συμβόλαια
γιψνώσκουσιν ἕτερον Κίλικες ἐν τοῖς τότε χρόνοις
γενόμενον, οὔτε πρὸς τὸ ϑεῖον δσιώτερον οὔτε λυπη- E
ρότερον ἐχϑροῖς ἢ βεβαιότερον φίλοις᾽ ὥστε καὶ πο-
ϑεῖν τοὺς ἐντυγχάνοντας αὐτῷ τὴν αἰτίαν ἀκοῦσαι
a5 τῆς διαφορᾶς, οὐκ ἀπὸ τοῦ τυχόντος οἰομένους γε-
γονέναι διακόσμησιν εἰς ἦϑος τοσαύτην, ὅπερ ἦν
6 φυλάττουσι) i. e. servant, tuentur; contrarium est

προΐεσθαι 1 συνούσας Cobetus: συνούσας διαφϑείρειν
20 διακόσμησιν lannotius: τῆς διαφορᾶς διακόσμησιν

456 DE SERA NUMINIS

ἀληϑές, ὡς αὐτὸς διηγεῖτο τῷ vs Πρωτογένει καὶ
τοῖς ὁμοέως ἐπιεικέσι τῶν φίλων. ἐπεὶ γὰρ ἐξέπεσε
τὸ φρονοῦν τοῦ σώματος, οἷον ἄν τις ἐκ πλοίου
κυβερνήτης εἰς βυϑὸν ἀπορριφϑεὶς πάϑοι τὸ πρῶτον,
οὕτως ὑπὸ τῆς μεταβολῆς ἔσχεν᾽ εἶτα μικρὸν ἐξαρ- δ
ϑεὶς ἔδοξεν ἀναπνεῖν ὅλος καὶ περιορᾶν πανταχόϑεν,
ὥσπερ évóg ὄμματος ἀνοιχϑείδσης τῆς ψυχῆς. ἑώρα
0b τῶν πρότερον οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ τὰ ἄστρα παμμεγέϑη
καὶ ἀπέχοντα πλῆϑος ἀλλήλων ἄπλετον, αὐγήν τε
τῇ χρόα ϑαυμαστὴν ἀφιέντα καὶ τόνον ἔχουσαν" 10
ὥστε τὴν ψυχὴν ἐποχουμένην λείως οἷον ὥσπερ ἐν
γαλήνῃ τῷ φωτὶ ῥᾳδίως πάντῃ καὶ ταχὺ διαφέρε-
6901. τὰ δὲ πλεῖστα τῶν ϑεαμάτων παραλιπὼν ἔφη
τὰς ψυχὰς τῶν τελευτώντων κάτωϑεν ἀνιούσας πομ-
564 φόλυγα φλογοειδῇ. ποιεῖν ἐξισταμένου τοῦ ἀέρος, εἶτα 15
ῥηγνυμένης ἀτρέμα τῆς πομφόλυγος ἐκβαίνειν τύπον
ἐχούσας ἀνθρωποειδῆ τὸν δ᾽ ὄγκον εὐσταλεῖς, κινου-
μένας δ᾽ οὐχ ὁμοίως, ἀλλὰ τὰς μὲν ἐκπηδᾶν ἐλα-
φρότητι ϑαυμαστῇ καὶ διάττειν ἐπ᾽ εὐθείας ἄνω, τὰς
δ᾽ ὥσπερ οἱ ἄτρακτοι περιστρεφομένας ἅμα κύκλῳ" 20
καὶ τοτὲ μὲν κάτω τοτὲ δ᾽ ἄνω ῥεπούσας μικτήν
τινα φέρεσϑαι καὶ τεταραγμένην κίνησιν καὶ πολλῷ
πάνυ χρόνῳ καὶ μόλις ἀποκαϑισταμένην. τὰς μὲν
οὖν πολλὰς ἠγνόει τίνες εἰσί δύο δ᾽ 4 τρεῖς ἰδὼν
γνωρίμους ἐπειρᾶτο προσμῖξαι καὶ προσειπεῖν αἱ δ᾽ 25

M2

B οὔτ᾽ ἤκουον οὔτ᾽ ἦσαν παρ᾽ ἑαυταῖς, ἀλλ᾽ ἔκφρονες

hj

χρόᾳ *: χροιᾷ — 11 olov ὥσπερ] pleonasmus posteri-
oribus usitátus, vid. Praefat. p. LX 2 τινα] fort. τινὰ
φορὰν deleto proximo κένησιν

VINDICTA. 451

καὶ διεπτοημέναι, πᾶσαν ὄψιν ἀποφεύγουσαι καὶ
ψαῦσιν, ἐρρέμβοντο πρῶτον αὐταὶ καϑ᾽ ἑαυτάς, εἶτα
πολλαῖς ὁμοίως διακειμέναις ἐντυγχάνουσαι καὶ περι-
πλεκόμεναι φοράς τε πάσας πρὸς οὐδὲν ἀκρίτως ἐφέ-
δροντο καὶ φωνὰς ἵεσαν ἀσήμους, οἷον ἀλαλαγμοὺς
ϑρήνῳ καὶ φόβῳ μεμιγμένας. ἄλλαι δ᾽ ἄνωθεν ἐν
ἄχρῳ τοῦ περιέχοντος ὀφθῆναί τε φαιδραὶ καὶ πρὸς
ἀλλήλας ὑπ᾽ εὐμενείας ϑαμὰ πελάξουσαι τὰς δὲ ϑορυ-
βώδεις ἐκείνας ἐκτρεπόμεναι, διεσήμαινον ὡς ἔοικε
10 συστολῇ μὲν εἰς ἑαυτὰς τὸ δυδχεραῖνον., ἐκπετάδσει C
δὲ καὶ διαχύσει τὸ χαῖρον καὶ προσιέμενον. ἐνταῦϑα
μίαν ἔφη συγγενοῦς τινος ἰδεῖν, οὐ μέντοι σαφῶς"
ἀποϑανεῖν γάρ, ἔτι παιδὸς ὄντορ᾽ ἀλλ᾽ ἐχείνην προσ-
αγαγοῦσαν ἐγγὺς εἰπεῖν ᾿ χαῖρε, Θεσπέσιε. ϑαυμά-
15 ὅαντος δ᾽ αὐτοῦ καὶ φήσαντος, ὡς οὐ Θεσπέσιος
ἀλλ᾽ ᾿4ριδαῖός ἐστι" 'πρότερόν ys? φάναι *vó δ᾽ ἀπὸ
τοῦδε Θεσπέσιος. οὐδὲ γάρ τοι τέθνηκας, ἀλλὰ μοίρᾳ
τινὶ ϑεῶν ἥκεις δεῦρο τῷ φρονοῦντι' τὴν δ᾽ ἄλλην
ψυχὴν ὥσπερ ἀγκύριον ἐν τῷ σώματι καταλέλοιπας᾽
20 σύμβολον δέ σοι καὶ νῦν καὶ αὖϑις ἔστω τὸ τὰς Ὁ
ψυχὰς τῶν τεϑνηκότων μήτε σκιὰν ποιεῖν μήτε σκαρ-
δαμύττειν.᾽ ταῦτ᾽ ἀκούσας ὃ Θεσπέσιος ἤδη τὲ μᾶλ-
λον ἑαυτὸν τῷ λογίξεσϑαι συνήγαγε, καὶ διαβλέψας
εἶδεν ἑαυτῷ μέν τινα συναιωρουμένην ἀμυδρὰν καὶ
95 σχιώδη γραμμήν, ἐκείνους δὲ περιλαμπομένους κύκλῳ
καὶ διαφανεῖς ὄντας, οὐ μὴν ὁμοίως ἅπανταρ᾽ ἀλλὰ
10 ἐκπετάσει] ἐπεκτάσει Turnebus, sed cf. p. ὅ90 ὁ

19 ἰδεῖν Iannotius 18 προσαγαγοῦσαν R: προσανάγουσαν
18 ἄλλην] ἄλογον 26 ὄντας W: ἐντός

458 DE SERA NUMINIS

τοὺς μέν, ὥσπερ ἡ καϑαρωτάτη πανσέληνος, ἕν χρῶμα
λεῖον καὶ συνεχὲς xal ὁμαλὲς ἱέντας᾽ ἑτέρων δὲ φο-
λίδας τινὰς διατρεχούσας ἢ μώλωπας ἀραιούς" ἄλλους
ὃὲ χομιδῇ ποικίλους καὶ ἀτόπους τὴν Ow, ὥσπερ

E οἱ ἔχεις μελάσμασι κατεστιγμένους᾽ ἄλλους δέ τινὰς 5

ἀμβλείας ἀμυχὰς ἔχοντας. ἔλεγεν οὖν ἕκαστα φρά-
tov ὃ τοῦ Θεσπεσίου συγγενὴς (οὐδὲν γὰρ οὕτω
κωλύει τὰς ψυχὰς ὀνόματι τῶν ἀνθρώπων προδαγο-
ρεύειν) ὡς ᾿Αδράστεια μέν, ᾿ἀνάγκης καὶ Διὸς ϑυ-
γάτηρ, ἐπὶ πᾶσι τιμωρὸς ἀνωτάτω τέτακται τοῖς ἀδι-
κήμασι" καὶ τῶν πονηρῶν οὔτε μέγας οὐδεὶς οὕτως
οὔτε μικρὸς γέγονεν, ὥστ᾽ ἢ λαϑὼν διαφυγεῖν ἢ
βιασάμενος. ἄλλῃ δ᾽ ἄλλη τιμωρία τριῶν οὐσῶν φύ-
λακι καὶ χειρουργῷ προσήκει" τοὺς μὲν γὰρ εὐθὺς
ἐν σώματι καὶ διὰ σωμάτων κολαξομένους μεταχει-
F ρίξεται Ποινὴ ταχεῖα, πράῳ τινὶ τρόπῳ καὶ παρα-
λείποντι πολλὰ τῶν καϑαρμοῦ δεομένων ὧν δὲ
μεῖξόν ἐστιν ἔργον ἡ περὶ τὴν κακίαν ἰατρεία, τού-
τους Ζίκῃ μετὰ τὴν τελευτὴν ὁ δαίμων παραδίδωσι"
τοὺς ὃὲ πάμπαν ἀνιάτους ἀπωσαμένης τῆς Ζ]έκης,
ἡ τρίτη καὶ ἀγριωτάτη τῶν ᾿Αδραστείας ὑπουργῶν
Ἐρινύς, μεταϑέουσα πλανωμένους καὶ περιφεύγοντας
ἄλλον ἄλλως, οἰκτρῶς τε καὶ χαλεπῶς ἅπαντας ἠφά-

666 νισε καὶ κατέδυδσεν εἰς τὸ ἄρρητον καὶ ἀόρατον.

“τῶν δ᾽ ἄλλων᾽ ἔφη ᾿δικαιώδεων ἡ μὲν ὑπὸ τῆς
Ποινῆς ἐν τῷ βίῳ ταῖς βαρβαρικαῖς ἔοικεν. ὡς γὰρ
ἐν Πέρσαις τῶν κολαξομένων τὰ ἱμάτια καὶ τὰς

11 οὕτως Duebnerus 240 ἡ μὲν -- βίῳ] ἡ μὲν μετὰ
τὴν ἐν τῷ βίῳ ποινὴν W

20

VINDICTA. 459

τιάρας ἀποτίλλουσι xal μαστιγοῦσιν, οἵ δὲ παύσα-
σϑαι δακρύοντες ἀντιβολοῦσιν" οὕτως αἱ διὰ χρη-
μάτων καὶ διὰ σωμάτων κολάσεις ἁφὴν οὐκ ἔχουσι
δριμεῖαν οὐδ᾽ αὐτῆς ἐπιλαμβάνονται τῆς κακίας,
ὁ ἀλλὰ πρὸς δόξαν αἱ πολλαὶ καὶ πρὸς αἴσϑησιν αὐτῶν
εἰσιν. ὃς δ᾽ ἂν ἐκεῖϑεν ἀκόλαστος ἐνταῦϑα καὶ ἀκά-
ϑαρτος ἐξίκηται, τοῦτον ἡ Δίκη διαλαβοῦσα τῇ ψυχῇ
καταφανῆ γυμνόν, εἰς οὐδὲν ἔχοντα καταδῦναι καὶ
ἀποκρύψασθαι καὶ περιστεῖλαι τὴν μοχϑηρίαν ἀλλὰ
10 πανταχόϑεν καὶ ὑπὸ πάντων καὶ πάντα καϑορώμε-
vov, ἔδειξε πρῶτον ἀγαϑοῖς γονεῦσιν, ἄνπερ ὦσιν,
ἢ προγόνοις αὐτοῦ πρόδπτυστον ὄντα καὶ ἀνάξιον"
ἐὰν δὲ φαῦλοι, κολαζομένους ἐπιδὼν ἐκείνους καὶ
ὀφϑεὶς δικαιοῦται πολὺν χρόνον ἐξαιρούμενος ἔκα-
15 στον τῶν παϑῶν ἀλγηδόσι καὶ πόνοις, ot τοσούτῳ
μεγέϑει καὶ σφοδρότητι τοὺς διὰ σαρκὸς ὑπερβάλ-
λουσιν, ὅσῳ τὸ ὕπαρ ἂν εἴη τοῦ ὀνείρατος ἐναρ-
γέστερον. οὐλαὶ δὲ καὶ μώλωπες ἐπὶ τῶν παϑῶν
ἑκάστου τοῖς μὲν μᾶλλον ἐμμένουσι τοῖς δ᾽ ἦσσον.
30 ὅρα δ᾽᾽ εἶπε τὰ ποικίλα ταῦτα καὶ παντοδαπὰ χρώ-
uera τῶν ψυχῶν᾽ τὸ μὲν ὕρφνιον καὶ ῥυπαρόν, ἀνε-
λευϑερίας ἀλοιφὴν καὶ πλεονεξίας, τὸ δ᾽ αἰματωπὸν
καὶ διάπυρον, ὠμότητος καὶ πικρίας ὅπου δὲ τὸ
γλαύκινόν ἐστιν, ἐντεῦϑεν ἀκρασία τις περὶ ἡδονὰς
36 ἐχτέτριπται μόλις κακόνοια δ᾽ ἐνοῦσα μετὰ φϑόνου
τουτὶ τὸ ἰῶδες καὶ ὕπουλον, ὥσπερ αἱ σηπίαι τὸ

ὅ αὐτῶν] ἃ πολλαὶ pendet. cf. p. 567b 8. καταφανῆ
καὶ W. malim καταφανεῖ 11 γονεῦσιν] del. Madvigius
12 7 Duebnerus 265 δ᾽ ἐνοῦσα R: δείνουσα

cJ

460 DE SERA NUMINIS

μέλαν, ἀφίησιν. ἐκεῖ μὲν yàg ἡ κακία τῆς ψυχῆς
τρεπομένης ὑπὸ τῶν παϑῶν καὶ τρεπούδης τὸ σῶμα
τὰς χρόας ἀναδίδωσιν. ἐνταῦϑα δὲ καϑαρμοῦ καὶ
κολάδεως πέρας ἐστί, τούτων ἐκλεανθέντων, παντά-

D πασι τὴν ψυχὴν αὐγοειδῆ καὶ σύγχρουν γενέσθαι. 5

μέχρι δ᾽ οὗ ταῦτ᾽ ἔνεστι, γίγνονταί τινες ὑποτροπαὶ
τῶν παϑῶν σφυγμοὺς ἔχουσαι καὶ πήδησιν, ἐνίαις
μὲν ἀμυδρὰν καὶ ταχὺ κατασβεννυμένην ἐνίαις δὲ
νεανικῶς ἐντείνουσαν. ὧν αἵ μὲν πάλιν καὶ πάλιν
κολασϑεῖσαι τὴν προσήκουσαν ἕξιν καὶ διάϑεσιν ἀνα-
λαμβάνουσι, τὰς δ᾽ αὖϑις εἰς σώματα ξῴων ἐξήνεγκε
βιαιότης ἀμαϑέας καὶ φιληδονίας ἦλος᾽ ἡ μὲν γὰρ
ἀσϑενείᾳ λόγου καὶ δι’ ἀργίαν τοῦ ϑεωρεῖν ἔρρεψε
E τῷ πρακτικῷ πρὸς γένεσιν" ἡ δ᾽ ὀργάνου τῷ ἀκο-
λάστῳ δεομένη ποϑεῖ τὰς ἐπιϑυμίας συρράψαι ταῖς
᾿ἀπολαύσεσι καὶ συνεπαίρεσϑαι διὰ σώματος᾽ ἐνταῦϑα
γὰρ οὐδὲν ἢ σκιά τις ἀτελὴς καὶ ὄναρ ἡδονῆς πλή-
ρῶσιν οὐκ ἐχούσης πάρεστι. ταῦτα δ᾽ εἰπὼν ἦγεν
αὐτὸν ταχὺ μέν, ἄπλετον δέ τινα τόπον ὡς ἐφαί-
vero διεξιόντα ῥαδίως καὶ ἀπλανῶς. οἷον ὑπὸ πτερῶν
τῶν τοῦ φωτὸς αὐγῶν ἀναφερόμενον᾽ μέχρι οὗ πρός
τι χάσμα μέγα καὶ κάτω διῆκον ἀφικόμενος ὑπὸ τῆς
ὀχούσης ἀπελείφϑη δυνάμεως" καὶ τὰς ἄλλας ψυχὰς
ἑώρα ταὐτὸ πασχούσας ἐκεῖ᾽ συστελλόμεναι γὰρ ὥσπερ
F αἵ ὄρνιϑες καὶ καταφερόμεναι κύκλῳ τὸ χάσμα περιή-
εσαν (ἄντικρυς δὲ περᾶν οὐκ ἐτόλμων), εἴσω μὲν

1 μὲν γὰρ ἡ *: γὰρ ῇ τε b γενέσϑαι *: γίνεσθαι
12 ἧλος *: εἶδος cf. p. 718 d: ἡδονῆς — ἧλος 14 τῷ ἀκο-
λάστῳ LÀ: τοῦ ἀκολάστου 16 συνεπαυρέσϑαι Madvigius

23 ὀχούσης idem: égoó$oqc 244 ταὐτὸ idem: τοῦτο

20

to
Qi

VINDICTA. 461

ὀφϑῆναι τοῖς βακχικοῖς ἄντροις ὁμοίως ὕλῃ καὶ yAc-
ρότητι καὶ χλόαις ἀνθέων ἁπάσαις διαπεποικιλμένον"
ἐξέπνει δὲ μαλακὴν καὶ πραεῖαν αὔραν ὀσμὰς ἀνα-
φέρουσαν ἡδονῆς τε ϑαυμασίας καὶ κρᾶσιν, οἵαν ὃ
5 οἶνος τοῖρ μεϑυσκομένοις, ἐμποιοῦσαν᾽ εὐωχούμεναι
γὰρ αἱ ψυχαὶ ταῖς εὐωδίαις διεχέοντό τε καὶ πρὸς
ἀλλήλας ἐφιλοφρονοῦντο᾽ καὶ τὸν τόπον ἐν κύκλῳ
κατεῖχε βακχεία καὶ γέλως καὶ πᾶσα μοῦσα παιξόν-
vov καὶ τερπομένων. ἔλεγε δὲ ταύτῃ τὸν Zióvvoov 666
10 ἀνελϑεῖν εἰς θεοὺς καὶ τὴν Σεμέλην ἀναγαγεῖν ὕστε-
gov: καλεῖσϑαι δὲ 4ήϑης τὸν τόπον. ὅϑεν οὐδὲ δια-
τρίβειν βουλόμενον εἴα τὸν Θεσπέσιον, ἀλλ᾽ ἀφεῖλκε
βίᾳ, διδάσκων ἅμα καὶ λέγων ὡς ἐκτήκεται καὶ ἀνυ-
γραίνεται τὸ φρονοῦν ὑπὸ τῆς ἡδονῆς. τὸ δ᾽ ἄλογον
15 καὶ σωματοειδὲς ἀρδόμενον καὶ σαρχούμενον ἐμποιεῖ
τοῦ σώματος μνήμην, ἐκ δὲ τῆς μνήμης ἵμερον καὶ
πόϑον ξλκοντα πρὸς γένεσιν, ἣν οὕτως ὠνομάσϑαι
νεῦσιν ἐπὶ γῆν οὖσαν, ὑγρότητι βαρυνομένης τῆς
ψυχῆς. ἄλλην οὖν τοσαύτην διελθὼν ὁδὸν ἔδοξεν B
30 ἀφορᾶν κρατῆρα μέγαν, εἰς δὲ τοῦτον ἐμβάλλοντα
ῥεύματα, τὸ μὲν ἀφροῦ ϑαλάσσης ἢ χιόνων λευκό-
τερον, τὸ δ᾽ ὁποῖον ἶρις ἐξανϑεῖ τὸ ἁλουργόν, ἄλλα
δ᾽ ἄλλαις βαφαῖς κεχρωσμένα πρόσωϑεν ἴδιον ἐχού-
δσαις qéyyoc* ὡς δὲ πλησίον ἦλθον, ὁ κρατὴρ ἐκεῖ-
25 Ψο6. ἀφανισϑέντος μᾶλλον τοῦ περιέχοντος τῶν τὲ
χρωμάτων ἀμαυρουμένων, τὸ ἀνθϑηρότερον ἀπέλιπε

4 ve] aut delendum aut iransponendum post ὀσμὰς
6 τὲ] deleverim 9 óà| om. codd. mei 10 ἀναγαγεῖν *:
ἀνάγειν 12 ἀφεῖλκε A: ἀφεῖλε — 16 ναρκούμενον X 18
ἐπὶ γῆν οὖσαν M: ἐπιτείνουαν 22. ἡ lou?

462 DE SERA NUMINIS

πλὴν τῆς λευκότητος. ἑώρα δὲ τρεῖς δαίμονας ὁμοῦ
καϑημένους ἐν ὄχήματι τριγώνου πρὸς ἀλλήλους τὰ
δεύματα μέτροις τισὶν ἀνακεραννύντας. ἔλεγεν οὖν
C ὁ τοῦ Θεσπεσίου ψυχοπομπὸς ἄχρι τούτου τὸν Ὀρφέα
προελθεῖν, ὅτε τὴν ψυχὴν τῆς γυναικὸς μξτῇει, καὶ 5
μὴ καλῶς διαμνημονεύσαντα λόγον εἰς ἀνθρώπους
κίβδηλον ἐξενεγκεῖν, ὡς κοινὸν εἴη μαντεῖον ἐν
Δελφοῖς ᾿“πόλλωνος καὶ Νυκτός" οὐδενὸς γὰρ ᾿4πόλ-
λωνι Νύκτα κοινωνεῖν" “ἀλλὰ τοῦτο μέν᾽ ἔφη ᾿ΝΝυκτός
ἐστι καὶ Σελήμης μαντεῖον κοινόν, οὐδαμοῦ τῆς γῆς 10
περαῖνον οὐδ᾽ ἔχον ἔδραν μίαν, ἀλλὰ πάντῃ πλανη-
τὸν ἐπὶ τοὺς ἀνθρώπους ἐνυπνίοις καὶ εἰδώλοις" ἐκ
τούτου γὰρ ol ὄνειροι μιγνύμενοι, ὡς δρᾶς, τῷ ἀπα-
τηλῷ καὶ ποικίλῳ τὸ ἁπλοῦν καὶ ἀληϑὲς παραλαμ-
D βάνοντες διασπείρουσι. τὸ δ᾽ ᾿Απόλλωνος οὐ κατεῖ- 15
δερ᾽ εἶπεν “οὐδὲ κατιδεῖν ἔσῃ δυνατός" ἀνωτέρω
γὰρ οὐκ ἐπιδίδωσιν οὐδὲ χαλᾷ τὸ τῆς ψυχῆς ἐπίγειον
ἀλλὰ κατατείνει τῷ σώματι προδηρτημένον. ἅμα δ᾽
ἐπειρᾶτο προσάγων ἐπιδεικνύειν αὐτῷ τὸ φῶς ἐκ
τοῦ τρίποδος, ὡς ἔλεγε, διὰ τῶν κόλπων τῆς Θέμιδος 20
ἀπερειδόμενον εἰς τὸν Παρνασσόν. καὶ προϑυμούμε-
νος ἰδεῖν οὐκ εἶδεν ὑπὸ λαμπρότητος, ἀλλ᾽ ἤκουε
παριὼν φωνὴν ὀξεῖαν γυναικὸς ἐν μέτρῳ φράξουσαν
ἄλλα τινὰ καὶ χρόνον, ὡς ἔοικε, τῆς ἐχείνου τελευ-
τῆς. ἔλεγε δ᾽ ὁ δαίμων τὴν φωνὴν εἶναι Σιβύλλης" 25
ἄδειν γὰρ αὐτὴν περὶ τῶν μελλόντων ἐν τῷ προσ-
E ὦπῳ τῆς σελήνης περιφερομένην. βουλόμενος οὖν

b προελϑεῖν W: προσελϑεῖν 14 συμπαραλαμβάνοντες
R 15 κατεῖδες Cobetus: καάτοιδας

VINDICTA. 463

ἀχροᾶσϑαι πλείονα, τῇ ῥύμῃ τῆς σελήνης εἰς. τοὐ-
ναντίον ὥδπερ ἐν ταῖς δίναις ἐξεώσϑη καὶ βραχέα
χατήκουσεν' ὧν ἦν καὶ τὸ περὶ τὸ Βέσβιον ὄρος
xul τὴν 4ικαιαρχείας ὑπὸ πυρὸς φϑορὰν γενηδο-
5 μένην, καί τι κομμάτιον περὶ τοῦ τότε ἡγεμόνος ὡς

ἐσθλὸς ἐὼν νούσῳ τυραννέδα λείψει.ἢ

μετὰ 03 ταῦτα πρὸς τὴν ϑέαν τῶν κολαξομένων ἐτρέ-
ποντο. καὶ τὰ μὲν πρῶτα δυσχερεῖς καὶ οἰκτρὰς
εἶχον ὄψεις μόνον" ἐπεὶ δὲ καὶ φίλοις καὶ οἰκείοις
10 x«i συνήϑεσιν ὃ Θεσπέδιος οὐκ ἂν προσδοκήσας
κολαξομένοις évevóyyavev, οἱ καὶ δεινὰ παϑήματα F
καὶ τιμωρίας ἀσχήμονας καὶ ἀλγεινὰς ὑπομένοντες
ὠκτίξοντο πρὸς ἐχεῖνον καὶ ἀνεκλαίοντο" τέλος δὲ
τὸν πατέρα τὸν ἑαυτοῦ κατεῖδεν ἔκ τινος βαράϑρου
15 στιγμάτων καὶ οὐλῶν μεστὸν ἀναδυόμενον, ὀρέγοντα
τὰς χεῖρας αὐτῷ καὶ σιωπᾶν οὐκ ἐώμενον, ἀλλ᾽ ὁμο-
λογεῖν ἀναγκαξόμενον ὑπὸ τῶν ἐφεστώτων ταῖς τιμω-
οέαις, ὅτι περὶ ξένους τινὰς μιαρὸς γενόμενος χρυσίον
ἔχοντας, φαρμάκοις διαφϑείρας καὶ ἐκεῖ διαλαϑὼν
20 ἅπαντας, ἐνταῦϑ᾽ ἐξελεγχϑείς, τὰ μὲν ἤδη πέπονϑε
τὰ δ᾽ ἄγεται πεισόμενος" ἱκετεύειν μὲν ἢ παραιτεῖ- ὅ67
ὅϑαι περὶ τοῦ πατρὸς οὐκ ἐτόλμα δι᾽ ἔκπληξιν καὶ
δέος" ὑποστρέψαι δὲ καὶ φυγεῖν βουλόμενος οὐκέτι
τὸν πρᾶον ἐκεῖνον ἑώρα καὶ οἰκεῖον ξεναγόν, ἀλλ᾽ ὑφ᾽
25 ὅτέρων τινῶν φοβερῶν τὴν ὄψιν εἰς τὸ πρόσϑεν ὠϑού-
μενος ὡς ἀνάγχην οὖσαν οὕτω διεξελθεῖν, ἐθεᾶτο

4 Ζικαιαρχείας E: δικαιαρχεί.ω͵ν φῳϑορὰν idem: φορᾷ
9 εἶχον] malim εἶδον ἐπεὶ δὲ xí] vid. Praefat. p. LVT

464 DE SERA NUMINIS

τῶν μὲν γνωρίμως πονηρῶν γενομένων καὶ xoAa-
σϑέντων αὐτόϑι τὴν σκιὰν οὐκέτ᾽ εἷναι χαλεπῶς οὐδ᾽
ὁμοίως τριβομένην. ἅτε δὴ περὶ τὸ ἄλογον καὶ παϑη-
τικὸν ἐπίπονον οὖσαν" ὅσοι δὲ πρόσχημα καὶ δόξαν
B ἀρετῆς περιβαλόμενοι διεβίωσαν κακίᾳ λανϑανούσῃ, 5
τούτους ἐπιπόνως καὶ ὀδυνηρῶς ἠνάγκαζον ἕτεροι
περιεστῶτες ἐχτρέπεσϑαι τὰ ἐντὸς ἔξω τῆς ψυχῆς,
ἰλυσπωμένους παρὰ φύσιν καὶ ἀνακαμπτομένους,
ὥσπερ αἵ ϑαλάττιαι σκολόπενδραι καταπιοῦσαι τὸ
ἄγκιστρον ἐκτρέπουσιν ἑαυτάς" ἐνίους δ᾽ ἀναδέροντες τὸ
αὐτῶν καὶ ἀναπτύσσοντες ἀπεδείκνυσαν ὑπούλους
καὶ ποικίλους, ἐν τῷ λογιστικῷ καὶ κυρίῳ τὴν μοχϑη-
ρίαν ἔχοντας. ἄλλας δ᾽ ἔφη ψυχὰς ἰδεῖν, ὥσπερ τὰς
ἐχίδνας περιπεπλεγμένας σύνδυο καὶ σύντρεις καὶ
πλείονας, ἀλλήλας ἐσθιούσας ὑπὸ μνησικακίας καὶ is
C κακοϑυμίας ὧν ἔπαϑον ἐν τῷ ξῆν ἢ ἔδρασαν. εἶναι
δὲ καὶ λίμνας παρ᾽ ἀλλήλας, τὴν μὲν χρυσοῦ περι-
ξέοντος τὴν δὲ μολίβδου ψυχροτάτην ἄλλην δὲ τρα-
χεῖαν σιδήρου" καί τινας ἐφεστάναι δαίμονας ὥσπερ
oí χαλκεῖς ὀργάνοις ἀναλαμβάνοντας καὶ καϑιέντας so
ἐν μέρει τὰς ψυχὰς τῶν δι’ ἀπληστίαν καὶ πλεονε-
ξίαν πονηρῶν. ἐν μὲν γὰρ τῷ χρυσῷ διαπύρους
καὶ διαφανεῖς ὑπὸ τοῦ φλέγεσϑαι γενομένας ἐνέβαλ-
λον εἰς τὴν τοῦ μολίβδου βάπτοντες" ἐκπαγείδσας δ᾽
αὐτόϑι καὶ γενομένας σκληρὰς ὥσπερ αἱ χάλαξαι. 25
1 γνωρίμως R: γνωρίμων καὶ R: ἢ 2 οὐκέτ᾽ ---
ὁμοίῳ] οὐκέτι λίαν χαλεπῶς οὐδ᾽ ὠμῶς Madvigius 8 ἅτε
δὴ] C. F. Hermannus: ἀτελῆ δ ἐπίπονον οὖσαν] ἐπιπονή-

σασαν 8 ἀνακαμπτομένους lunius: ἅμα καμπτομένους
17 περιζέουσαν R

*i

----- ----- ----- --

VINDICTA. 465

πάλιν εἰς τὴν τοῦ σιδήρου μεϑίστασαν᾽ ἐνταῦϑα δὲ Ὁ
μέλαιναί τε δεινῶς ἐγίγνοντο, καὶ περικλώμεναι διὰ
σκληρότητα καὶ συντριβόμεναι τὰ εἴδη μετέβαλλον"
εἶθ᾽ οὕτω πάλιν εἰς τὸν χρυσὸν ἐκομίξοντο, δεινάς,
5 ὡς ἔλεγεν, ἐν ταῖς μεταβολαῖς ἀλγηδόνας ὑπομένου-
σαι. πάντων δὲ πάσχειν ἔλεγεν οἰκτρότατα τὰς ἤδη
δοκούσας ἀφεῖσϑαι τῆς Δίκης. εἶτ᾽ αὖϑις συλλαμ-
βανομένας" αὗται δ᾽ ἦσαν, ὧν εἴς τινας ἐκγόνου;
ἢ παῖδας ἡ ποινὴ περιῆλθεν. ὁπότε γάρ τις ἐπεί-
10 vov ἀφίκοιτο καὶ περιτύχοι, προδέπιπτεν ὀργῇ καὶ
κατεβόα καὶ τὰ σημεῖα τῶν παϑῶν ἐδείκνυεν, ὀνει- E
δίξουσα καὶ διώκουσα φεύγειν καὶ ἀποκρύπτεσθαι
βουλομένην οὐ δυναμένην δέ. ταχὺ γὰρ μετέϑεον
oí κολασταὶ πρὸς τὴν Δίκην, καὶ ἐξ ἀρχῆς ἥπειγον
15 ὀλοφυρομένας τῷ προγιγνώδκειν τὴν τιμωρίαν. ἐνίαις
ὃὲ καὶ πολλὰς ἅμα τῶν ἐκγόνων ἔλεγε συνηρτῆσϑαι,
καϑάπερ μελίττας ἢ νυλχτερίδας ἀτεχνῶς ἐχομένας
καὶ τετριγυίας ὑπὸ μνήμης καὶ ὀργῆς ὧν ἔπαϑον
δι’ αὐτάς. ἔάχατα δ᾽ ὁρῶντος αὐτοῦ τὰς ἐπὶ δευ-
30 τέραν γένεσιν τρεπομένας ψυχὰς εἴς ve ξῷα παντο-
δαπὰ καμπτομένας βίᾳ καὶ μετασχηματιξομένας ὑπὸ Β΄
τῶν ταῦτα δημιουργούντων ὀργάνοις τισὶ καὶ πλη-
γαῖς, τῶν μὲν ὅλα τὰ μέρη συνελαυνόντων, τὰ δ᾽
ἀποστρεφόντων, ἔνια δ᾽ ἐκλεαινόντων καὶ ἀφανιξόν-
. $5 TOV παντάπασιν, ὕπως ἐφαρμόδειεν ἑτέροις ἤϑεσι
καὶ βίοις" ἐν ταύταις φανῆναι τὴν Νέρωνος ψυχὴν

12 διώκουσα Turnebus: δοκοῦσα 14 καὶ πρὸς τὴν ἐξ
ἀρχῆς δίκην &nfjyov W 116 ἐνίαις R: ἐνίας 11 ἀτεχνῶς]
add. ξαυτῶν αὶ 28 τὰ δ᾽] τῶν δ᾽ Turnebus

Plutarchi Moralia. Vol. III. 80

466 DE SERA NUMINIS VINDICTA.

τά v ἄλλα κακῶς ἔχουσαν ἤδη καὶ διαπεπαρμένην
ἥλοις διαπύροις. προκεχειρισμένων δὲ καὶ ταύτῃ
τῶν δημιουργῶν Πινδαρικῆς ἐχέδνης εἶδος, ἐν ᾧ
κυηϑεῖσαν καὶ διαφαγοῦσαν τὴν μητέρα βιώσεσθαι,
φῶς ἔφασκεν ἐξαίφνης διαλάμψαι μέγα, καὶ φωνὴν s
ἐκ τοῦ φωτὸς γενέσϑαι προστάττουσαν εἰς ἄλλο γένος
ἡμερώτερον μεταβαλεῖν, ὠδικόν v. μηχανησαμένους
περὶ ἔλη καὶ λίμνας ξῷον" ὧν μὲν γὰρ ἠδίκησε δε-
δωκέναι δίκας" ὀφείλεσθαι δέ τι καὶ χρηστὸν αὐτῷ
δ08 παρὰ ϑεῶν, ὅτι τῶν ὑπηκόων τὸ βέλτιστον καὶ τὸ
ϑεοφιλέστατον γένος ἠλευϑέρωσε, τὴν Ελλάδα. μέχρι
μὲν οὖν τούτων εἶναι ϑεατής᾽ ὡς δ᾽ ἀναστρέφειν
ἔμελλεν, ἐν παντὶ κακῷ γενέσϑαι διὰ φόβον. γυναῖκα
γάρ τινα λαβομένην αὐτοῦ ϑαυμαστὴν τὸ εἶδος καὶ.
τὸ μέγεθος, “δεῦρο δή᾽ εἰπεῖν “οὗτος, ὕπως ἕκαστα 15
μᾶλλον μνημονεύσῃς.᾽ καί τι ῥαβδίον, ὥσπερ οἷ ξω-
γράφοι, διάπυρον προσάγειν, ἑτέραν δὲ κωλύειν.
αὐτὸν δ᾽ ὥσπερ ὑπὸ σύριγγος ἐξαίφνης σπασϑέντα
'πνεύματι νεανικῷ σφόδρα καὶ βιαίῳ τῷ σώματι
προσπεσεῖν καὶ ἀναβλέψαι σχεδὸν ὑπ᾽ αὐτοῦ τοῦ 90

μνήματος.

1 ἤδη καὶ] καὶ δὴ καὶ W — 92 ταύτῃ (i. e. τῇ Νέρωνος
ψυχῇ) Β: ταύτην 8. δεδωκέναι idem: δέδωκε 18 διὰ φό-
Bo») additamentum putat W 18 ὑπὸ] διὰ E ῳ σύριγγος]
σμήριγγορῦ 20 ὑπ᾽] ἐπ’ R

* [IEPI EIMAPMENHZ2.
m V. 21
Τὰ περὶ τῆς εἱμαρμένης δοκοῦνϑ᾽ ἡμῖν, ὡς οἷόν
τε σαφῶς καὶ συντόμως πειράσομαι ἐπιστεῖλαί σοι, C
φίλτατε Πείσων, ἐπειδὴ σὺ τοῦτ᾽ ἠξίωσας οὐκ
ἀγνοῶν ἣν ἔχω πρὸς τὸ γράφειν εὐλάβειαν.

5 1. Πρῶτον τοίνυν ἴσϑι, ὅτι εἱμαρμένη διχῶς
καὶ λέγεται καὶ νοεῖται" ἡ μὲν γάρ ἐστιν ἐνέργεια
ἡ δ᾽ οὐσία. πρῶτον μὲν οὖν ἐνέργειαν τύπῳ ὑπέ-
γραψεν ὃ Πλάτων ἔν τε τῷ Φαίδρῳ λέγων “ϑεσμός
τε ᾿Δδραστείας ὅδε, ἥτις ἂν ψυχὴ ϑεῷ ξυνοπαδὸς

10 γενομένη ᾽ ἐν δὲ τῷ Τιμαίῳ “νόμους᾽ οὃς ἐπὶ τῇ
τοῦ παντὸς φύσει ὃ ϑεὸς εἶπε ταῖς ἀϑανάτοις ψυχαῖς"
ἐν δὲ τῇ Πολιτείᾳ “᾿Δνάγκης ϑυγατρὸς κόρης Aoyé- D
σεως λόγον᾽ φησὶν εἶναι τὴν εἱμαρμένην, οὐ τραγι-
κῶς ἀλλὰ ϑεολογικῶς τὸ ἀρέσκον αὑτῷ ἀποφαινό-

15 μένορ. εἰ δὲ κοινότερον ἐϑέλοι τις ταῦτα μεταλαβὼν
ὑπογράψαι, ὡς μὲν ἐν Φαίδρῳ λέγοιτ᾽ ἂν ἡ εἴμαρ-
μένη λόγος ϑεῖος ἀπαράβατος δι᾽ αἰτίαν ἀνεμπό-
διστον᾽ ὡς δ᾽ ἐν τῷ Τιμαίῳ νόμος ἀκόλουθος τῇ
τοῦ παντὸς φύσει. καϑ' ὃν διεξάγεται τὰ γιγνόμενα.

80 τοῦτο γὰρ ἐκεῖ ἡ “άχεσις ἐργάξεται, ἡ τῆς ᾿ἀνάγκης
ἀληϑῶς ϑυγάτηρ, ὡς καὶ πρότερον παρελάβομεν καὶ

8 Φαίδρῳ] p. 248c 10 Τιμαίῳ] p. 416 12 Πολιτείᾳ]

p.617d 20 ἐκεὶ *: ἔχει
. 808

408 DE FATO.

ὕστερον ἔτι μᾶλλον εἰσόμεϑ᾽ ἐν τοῖς κατὰ σχολὴν
λόγοις. ἥδε μὲν οὖν ἡ κατ᾽ ἐνέργειαν εἱμαρμένη.

E . 2.'H δὲ κατ᾽ οὐσίαν ἔοικεν εἶναι σύμπασ᾽ ἡ τοῦ
κόσμου ψυχὴ τριχῇ διανεμηϑεῖσα, εἴς τε τὴν ἀπλανῆ
μοῖραν καὶ εἰς τὴν πλανᾶσϑαι νομιξομένην. καὶ τρί-
τὴν τὴν ὑπουράνιον τὴν περὶ γῆν ὑπάρχουσαν"
ὧν ἡ μὲν ἀνωτάτω Κλωθὼ προσαγορεύεται, ἡ δὲ
μετ᾽ αὐτὴν "ἄτροπος, 7| κατωτάτω δ᾽ αὖ ΜΛάχεσις,
δεχομένη μὲν τὰς οὐρανίας τῶν ἀδελφῶν ἐνεργείας,
συμπλέκουσα δὲ καὶ διαδιδοῦδα ταύτας εἰς τὰ ἐπ᾽ 10
αὐτῆς τεταγμένα τὰ ἐπίγεια. δυνάμει μὲν οὖν εἴρη-

F ται, ὁποῖα χρὴ λέγεαϑαι περὶ τῆς κατ᾽ οὐσίαν εἴμαρ--
μένης᾽ καὶ γὰρ ἥτις ἐστὶ καὶ πόση τις καὶ ὁποία
καὶ ὅπως τέτακται καὶ ὕπως ἔχει αὐτή τε πρὸς ἕαυ-
τὴν καὶ δὴ καὶ πρὸς ἡμᾶς. ὡς ἐν ἐπιτομῇ εἴρηται" 15
τὰ δὲ xa9' ἕκαστα περὶ τούτων ὁ ἕτερος μῦϑος ὃ
ἐν τῇ Πολιτείᾳ μετρίως αἰνίττεται, καὶ ἡμεῖς εἰς
δύναμίν cou, ταῦτ᾽ ἐπειράϑημεν ἐξηγήσασϑαι.

9. Πάλιν γε μὴν τὴν κατ᾽ ἐνέργειαν εἱμαρμένην
ἀναλαβόντες λέγωμεν περὶ γὰρ ταῦτα τὰ πολλὰ ξητή-- 20
ματα φυσικά τε καὶ ἠθικὰ καὶ διαλεκτικὰ τυγχάνει

569 ὄντα. τίς μὲν οὖν ἐστιν, ἐπιεικῶς ἀφώρισται" ὁποέα
δ᾽ ἐστίν, ἑἕξῆς ῥητέον, εἰ καὶ πολλοῖς ἄτοπον gaí-
νεται. ἀπείρων γὰρ ἐξ ἀπείρου καὶ εἰς ἄπειρον
ὄντων τῶν γιγνομένων, τὰ πάντα περιβαλοῦσ᾽ ἐν 55
κύχλῳ ἡ εἱμαρμένη οὐκ ἄπειρος ἀλλὰ πεπερασμένη
ἐστίν οὔτε γὰρ νόμος οὔτε λόγος οὔτε τι ϑεῖον

οι

3 ἡ δὲ Anonymus: τῇ ὅ τρίτην Duebnerus: τρέτην εἰς
10 malim ἐπ᾿ αὐτῇῦ 20 Turnebus: λέγομεν 420 ὄντων W

DE FATO. 469

ἄπειρον ἂν εἴη. ἔτι δ᾽ ἂν μάϑοις τὸ λεγόμενον,
νοήσας τὴν ὅλην περίοδον καὶ τὸν σύμπαντα χρό-
vov, ὅταν τῶν ὀκτὼ περιόδων᾽ ὥς φησιν ὁ Τίμαιος
"cà πρὸς ἄλληλα συμπερανϑέντα τάχη σχῇ κεφαλήν,

5 τῷ τοῦ ταὐτοῦ καὶ ὁμοίως ἰόντος ἀναμετρηϑέντα κύ-

10

15

20

XÀQ. ἐν γὰρ τούτῳ τῷ λόγῳ ὡρισμένῳ τ᾽ ὄντι καὶ
ϑεωρουμένῳ πάνϑ᾽ ὅσα τε κατ᾽ οὐρανὸν ἅ τ᾽ ἐπὶ τὴν
γῆν ἐξ ἀνάγκης ἄνωϑεν συνίσταται, πάλιν μὲν εἰς B
ταὐτὸ καταστήσεται, πάλιν δ᾽ ἐξ ἀρχῆς ὅλα κατὰ
ταὐτὰ ὡσαύτως ἀποδοϑήδεται. μόνη γοῦν ἡ κατ᾽
οὐρανὸν σχέσις αὐτή τὲ πρὸς ἑαυτὴν κατὰ πάντα
τεταγμένη πρός τε τὴν γῆν καὶ πρὸς τὰ ἐπίγεια
πάντα διὰ μακρῶν περιόδων πάλιν ἐπανήξει ποτέ"
αἴ τε μετ᾽ αὐτὴν ἐφεξῆς καὶ ἐχόμεναι ἀλλήλαις ἐχο-
μένως παρέσονται, ἑκάστη τὰ αὑτῆς ἐξ ἀνάγκης φέ-
ρουδσαι. ἔστω δὲ πρὸς τὸ δαφὲο τῶν περὶ ἡμᾶς νῦν
ὄντων, ὅτι οὐ συμβαίνει ἀπὸ τῶν οὐρανίων, ὡς πάν-
τῶν αἰτιῶν ὄντων, καὶ τὸ ἐμὲ γράφειν νυνὶ τάδε καὶ C
ὡδὶ δέ τε πράττειν ἅπερ καὶ ὅπως τυγχάνεις πράτ-
vOv' πάλιν τοίνυν ἐπειδὰν ἡ αὐτὴ ἀφέκηται αἰτία,
ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως oí αὐτοὶ γενόμενοι πράξομεν. οὕτω
δὲ καὶ πάντες ἄνϑρωποι καὶ τά γ᾽ ἑξῆς κατὰ τὴν ἑξῆς
αἰτίαν γενήσεται καὶ πραχϑήσεται, καὶ πάνϑ᾽ ὅλα
καὶ κατὰ μίαν τὴν ὅλην περίοδον καὶ καϑ' ἑκάστην

1 ἔτι δ᾽ ἂν] ἔτι δ᾽ ἂν μᾶλλον — 3 Τίμαιος ": τιμαῖος
cf. p. 89d «4 τἴὰ Plato: προσάλληλα ὃ τοῦ idem | 7 &
τ᾽] ὅσα v W 9 λα κατὰ W: ὅσα κεῖται 9. ταὐτὸ *: τὸ"
αὐτὸ 10. 91 ταὐτὰ *": τὰ αὐτὰ 11 κατὰ Vulcobius: κεῖ-
ται 16 παρέσονται W: παρέχονται αὑτῆς *: αὐτῆς
23 ὅλα καὶ κατὰ W: ὅσα κεῖται

410 DE FATO. -

τῶν ὕλων ὡσαύτως ἀποδοθήσεται. φανερὸν τοίνυν
ἤδη ὅ τι ἔφαμεν, τὴν εἱμαρμένην ἄπειρον τρόπον
τινὰ οὖσαν μὴ ἄπειρον εἶναι, καὶ τό ys ῥηϑέν, ὅτι
κύκλος τίς ἐστι, μετρίως που κατῶπται" ὡς γὰρ καὶ
ἡ τοῦ κύκλου κίνησις Ó τε ταύτην παραμετρῶν χρό- 5
νος κύκλος τίς ἔστιν, οὕτω καὶ τῶν κατὰ κύκλον
γιγνομένων ὃ λόγος κύκλος ἂν νομισϑείη.

D 4. Σχεδὸν μὲν οὖν καὶ τοῦτο δηλοῖ, ὁποῖόν τι
τυγχάνει ἡ εἱμαρμένη, πλὴν οὐχ ἥ γε κατὰ μέρος
οὐδ᾽ ἡ καϑ᾿ ἕκαστα. ποία τις οὖν καὶ ἥδε κατ᾽ i0
αὖ τόδε τὸ εἶδος τοῦ λόγου; ἔστι τοίνυν, ὡς ἄν τις
εἰκάσαι, οἷος 6 πολιτικὸς νόμος" ὃς πρῶτον μὲν τὰ
πλεῖστα, εἰ καὶ μὴ πάντα, ἐξ ὑποθέσεως προστάττει"
ἔπειτα μὴν καϑόλου τὰ πόλει προσήκοντα εἰς δύνα-
μὲν περιλαμβάνει. πάλιν δὲ τούτων ἑκάτερον ὁποῖόν 15
τί ἐστι. δκεπτέον. ἀκολούϑως τοίνυν ὃ πολιτικὸς
νόμος περί τ᾽ ἀριστέως καὶ λιποτάκτου διαλέγεται
καὶ περὶ τῶν ἄλλων ὡσαύτως" ἀλλ᾽ οὐ περὶ τοῦδ᾽
ἢ τοῦδ᾽ ἧ νόμιμόν ἐστιν, ἀλλὰ τὰ μὲν καϑόλου

E προηγουμένως, τὰ δ᾽ ὑποπίπτοντα τούτων ἑἕπομέ- 30
vog. καὶ γὰρ τὸ τιμῆσαι τόνδε τινὰ ἠριστευχότα
καὶ τὸ κολάδαι τόνδε τινὰ λιποτακτήσαντα νόμιμον
ἂν φήσαιμεν, ὡς δυνάμει καὶ περὶ τούτων διατε-
ταγμένου τοῦ νόμου᾽ ὃν τρόπον ὃ ἰατρικὸς καὶ Ó
γυμναστικὸς ὡς εἰπεῖν νόμος δυνάμει τὰ καϑ᾽ ἕκαστα 15
τοῖς ὅλοις συμπεριλαμβάνει" οὕτω δὲ καὶ ὁ τῆς φύ-

5 χρόνος W: χρόνου 9 κατὰ Turnebus: κεῖται 10 κατ᾽
αὖ τόδε C. F. Hermannus: κατ᾽ αὐτὸ δὲὋῪὲ ῥ 12 0g W 16
ἀκολούϑως] καϑόλουι W | 19$ Ὗ

DE FATO. 411

6:0e νόμος τὰ μὲν καϑόλου προηγουμένως, τὰ δὲ
x«9' ἕκαστα ἑπομένως. ἔστι ϑ᾽ εἰμαρμένα τρόπον F
τινὰ καὶ ταῦτα, ὄντ᾽ ἐκείνοις συνειμαρμένα. τάχα
δ᾽ ἄν τις τῶν ἄγαν ἀκριβολογουμένων τὰ τοιαῦτα
5. καὶ τοὐναντίον φαίη προηγούμενα συντετάχϑαι τὰ
καϑ᾽ ἕκαστα, εἶναί τε τούτων ἕνεκα καὶ τὸ καϑόλου,
προηγεῖσϑαι δὲ τῶν ἕνεκά του τὸ οὗ ἕνεκα. ἀλλὰ
περὶ μὲν τούτων ἐν ἄλλοις σκεπτέον. ὅτι δ᾽ οὐ πάντα
καϑαρῶς οὐδὲ διαρρήδην ἡ εἰμαρμένη περιέχει ἀλλ᾽
10 ὅσα καϑόλου, τοῦτο δὴ ἐν τῷ παρόντι ῥηϑὲν πρός
τε τὸν ἑξῆς λόγον καὶ τὸν ὀλίγον ἔμπροσϑεν χώραν

ἔχει. τὸ μὲν γὰρ ὡρισμένον οἰκεῖον τῇ θείᾳ φρο- 570

νήδσει ἐν τῷ καϑόλου μᾶλλον θεωρεῖται" τοιοῦτος
καὶ ὃ ϑεῖος νόμος, ὁ μέντοι ye πολιτικός, τὸ δ᾽ -
15 ἄπειρον ἐν τῷ xo)' ἕκαστα. μετὰ δὴ ταῦτα, οἷον
μέν ἐστιν ἐξ ὑποϑέσεως᾽ ὅτι δὲ τοιοῦτον καὶ ἡ εἶμαρ-
μένη, οἰέσϑω. ἐξ ὑποθέσεως δὴ ἔφαμεν τὸ μὴ καϑ'
ἑαυτὸ τιϑέμενον, ἀλλά πως ἕτέρῳ τινὶ ὡς ἀληϑῶς
ὑποτεϑέν, ὁπόσα ἀκολουϑίαν σημαίνει. “ϑεσμός τε
30 ᾿δραστείας ὅδε" ἥτις ἂν ψυχὴ συνοπαδὸς γενομένη
κατίδῃ τι τῶν ἀληϑῶν, μέχρι τῆς ἑτέρας περιόδου
εἶναι ἀπήμονα" κἂν ἀεὶ δύνηται τοῦτο ποιεῖν, ἀεὶ
ἀβλαβῆ: εἶναι. τοιοῦτον μὲν δὴ τὸ ἐξ ὑποϑέσεως B
ἅμα καὶ καϑόλου. ὅτι δὲ καὶ ἡ εἷμαρμένη τοιοῦτον

8 ὄντα W: πάντα 6 εἶναί τε : £y τε 7 προη-
γεῖσϑαι W: προηγεῖται 18 τοιοῦτος μέντοι γε ὁ ϑεῖος
νόμος καὶ ὁ πολιτικὸς W ex vers. T Am. X 17 οἰέσθω]
νοείσθω W 18 πως W: πρὸς ἀληθῶς! ἀληϑὲρῦ, 19
ὁπόσα] corruptum 21 ἀληϑῶν W ex Platone: ἀληθῶς

τῆς] τε τῆς Plato 2422 ἀεὶ posterius idem

412 DE FATO.

τυγχάνει ὄν, ἔκ ve τῆς οὐσίας αὐτῆς καὶ ἐκ τῆς προσ-
ηγορίας δῆλον. εἱμαρμένη τε γὰρ προσαγορεύεται ὡς
ἂν εἰρομένη vig ϑεσμὸς δὲ καὶ νόμος ὑπάρχει τῷ τὰ
ἀκόλουϑα τοῖς γιγνομένοις πολιτικῶς διατετάχϑαι.
D. ᾿Εξῆς δὲ σχεπτέον καὶ τὰ κατὰ τὸ πρός τι,
πῶς μὲν πρὸς τὴν πρόνοιαν ἡ εἱμαρμένη ἔχει, πῶς
ὃὲ πρὸς τὴν τύχην καὶ τό γ᾽ ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ τὸ ἐνδε-
χόμενον καὶ ὅσα τοιαῦτα᾽ πρὸς δὲ τούτῳ διωρίσθω,
πῆ μὲν ἀληϑὲς πῆ δὲ ψεῦδος τό "ndvra καϑ' εἶμαρ-
C μένην. εἰ μὲν οὖν τὸ ἐν τῇ εἱμαρμένῃ πάντα περι- 10
ἔχεσϑαι δηλοῖ, συγχωρητέον εἶναι ἀληϑές" εἴϑ᾽ ὅσα
περὶ ἀνθρώπους εἴτε περὶ γῆν ἅπαντα εἴτε κατ᾽
οὐρανὸν γιγνόμενα, βούλεταί τις ἐν τῇ εἱμαρμένῃ
τίϑεσθαι, καὶ ταῦϑ᾽ ὡς πρὸς τὸ παρὸν συγκεχοω-
ρήσϑω. εἰ δ᾽, ὅπερ καὶ μᾶλλον ἐμφαίνει, τὸ xa9 15
εἰμαρμένην οὐχ ἅπαντα, ἀλλ᾽ αὐτὸ μόνον τὸ Émó-
μενον αὐτῷ σημαίνει, οὐ πάντα ῥητέον καϑ' εἶμαρ-
μένην. οὐδὲ γὰρ νόμιμα οὐδὲ κατὰ νόμον πάνϑ᾽
ὁπόδα περιείληφεν ὁ νόμος" καὶ γὰρ προδοσίαν καὶ
D λιποταξίαν καὶ μοιχείαν καὶ πολλὰ ἕτερα τοιαῦτα zo
περιλαμβάνει, ὧν οὐδὲν ἄν τις εἴποι νόμιμον ὁπότ᾽
οὐδὲ τὸ ἀριστεῦσαι ἢ τυραννοκτονῆσαι ij τι ἄλλο
κατορϑῶσαι φαέην ἂν ἔγωγε νόμιμον. τὸ μὲν γὰρ δὴ
νόμιμον πρόσταγμα νόμου ἐστί" τὸ δ᾽ εἴπερ ὃ νόμος
προστάττει, πῶς οὐκ ἂν ἀπειϑοῖεν καὶ παρανομοῖεν s5
οἵ γε μὴ ἀριστεύοντες xol τυραννοκτονοῦντες καὶ

Q

16 εἱμαρμένην W: εἴμαρμένην οὐδ᾽ εἰ «o9? εἱμαρμένην
πάντα 84 τὸ δ᾽ εἴπερ] τὸ δ᾽ ἀριστεύειν καὶ τυραννοκτο-
νεῖν εἴπερ W. malim τοῦτο δ᾽ εἴπερ

DE FATO. ὁ 413

ὅσοι τὰ τοιαῦτα μὴ κατορϑοῦσιν; ἢ πῶς, εἰ παρά-
νομοι οἵδε, οὐ δίκαιον κολάξειν τοὺς τοιούτους; εἴ
ys μὴν ταῦτα λόγον οὐκ ἔχει, μόνα ῥητέον νόμιμά
τε καὶ κατὰ νόμον τὰ ὑπὸ τοῦ νόμου ὁρισϑέντ᾽ ἐπὶ
5 τοῖς ὁπωδοῦν πραττομένοις᾽ μόνα δ᾽ εἰμαρμένα xclE
καϑ' εἰμαρμένην τὰ ἀκόλουθα τοῖς ἐν τῇ ϑείᾳ δια-
τάξει προηγησαμένοις. ὥστε πάντα μὲν τὰ γιγνό-
μεν᾽ ἡ εἱμαρμένη περιλαμβάνει, πολλὰ δὲ τῶν ἐν
αὐτῇ καὶ σχεδὸν ὅσα προηγεῖται οὐκ ὀρθὸν λέγειν
10 καϑ᾽ εἱμαρμένην.

6. Τούτων δ᾽ οὕτως ἐχόντων, ἑξῆς ῥητέον, ὡς
τό γ᾽ ἐφ᾽’ ἡμῖν καὶ ἡ τύχη τό τε δυνατὸν καὶ τὸ
ἐνδεχόμενον καὶ τὰ τούτων συγγενῆ ταχϑέντα ἐν τοῖς
προηγουμένοις αὐτά τε σῴξοιτ᾽ ἂν καὶ τὴν εἴμαρ-

15 μένην σῴξοι. ἧ μὲν γὰρ εἰμαρμένη πάντα περιέχει
καϑάπερ καὶ δοκεῖ" τὰ δ᾽ οὐκ ἐξ ἀνάγκης γενήσεται,
ἀλλ᾽ ἕκαστον αὐτῶν οἷον καὶ πέφυκεν εἶναι. πέφυκε F
ὃὲ τὸ δυνατὸν ὡς γένος προὐφεστάναι τοῦ ἐνδεχο-
μένου" τὸ δ᾽ ἐνδεχόμενον ὡς ὕλη τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν

20 προύὐποκεῖσϑαι᾽ τὸ δ᾽ ἐφ᾽ ἡμῖν ὡς κύριον χρῆσϑαι
τῷ ἐνδεχομένῳ" ἡ δὲ τύχη παρεμπίπτει τῷ ἐφ᾽ ἡμῖν
διὰ τὴν ἐφ᾽ ἑχάτερα ῥοπὴν τοῦ ἐνδεχομένου. μάϑοις
δ᾽ ἂν τὸ λεγόμενον σαφῶς ἐννοήσας, ὡς τὸ γιγνό-
μενον ἅπαν καὶ ἡ γένεσις αὐτὴ οὐ δίχα δυνάμεως,

86 ἡ δὲ δύναμις οὐκ ἄνευ οὐσίας. οἷον ἀνθρώπου εἴτε 571
γένεσις εἴτε γενητὸν οὐκ ἄνευ τῆς δυνάμεως, αὕτη

9 προηγεῖται προείρηται C. F. Hermannus ὀρϑὸν 1λέ-

γειν Anonymus: ὀρϑολογεῖν 14 αὐτά W: ταῦτα 24 ἀν-
ϑρώπου X: lacuna 16 htt. in V?

414 DE FATO.

ὃὲ περὶ ἄνθρωπον, οὐσία δ᾽ ὃ ἄνϑρωπος. ἀπὸ δὲ
τῆς δυνάμεως μεταξὺ οὔσης, ἡ μὲν οὐσία δυνάμε-
vov, ἡ δὲ γένεσις καὶ τὸ γιγνόμενον ἄμφω δυνατά.
τριῶν τοίνυν τούτων. δυνάμεως καὶ δυναμένου καὶ
δυνατοῦ, δυνάμεως μὲν ὦ. τὸ εἶναι προύπόκειται
τὸ δυνάμενον, δυνατοῦ δ᾽ ἡ δύναμις προύφίσταται.
σαφὲς μὲν οὖν καὶ οὕτω τὸ δυνατόν᾽ τύπῳ δ᾽ ἂν
ἀφορισϑείη κοινότερον μὲν τὸ κατὰ δύναμιν πεφυ-
xoc γίγνεσϑαι, κυριώτερον δὲ ταὐτὸ τοῦτο, ὁπόταν
B μηδὲν ἔξωϑεν ἔχῃ πρὸς τὸ γίγνεσϑαι ἐμποδών. τῶν 1
0à δυνατῶν τὰ μὲν οὐκ ἂν κωλυϑείη ποτέ, ὥσπερ
τὰ κατ᾽ οὐρανόν, ἀνατολαὶ καὶ δύσεις καὶ τὰ τού-
τοις παραπλήσια᾽ τὰ δ᾽ οἷά τε κωλυϑῆναί ἐστιν, ὡς
πολλὰ μὲν τῶν ἀνθρωπίνων πολλὰ δὲ καὶ τῶν με-
ταρσίων. τὰ μὲν οὖν πρότερ᾽ ὡς ἐξ ἀνάγκης γιγνό- 15
Lev! ἀναγκαῖα προσαγορεύεται. ἃ δέ πως τοὐναντίον
ἐπιδέχεται ἐνδεχόμενα. ἀφορίζοιτο δ᾽ ἂν καὶ ταῦτα"
τὸ μὲν ἀναγκαῖον δυνατὸν τὸ ἀντικείμενον ἀδυνάτῳ,
C τὸ δ᾽ ἐνδεχόμενον δυνατόν, οὗ καὶ τὸ ἀντικείμενον
δυνατόν. τὸ μὲν γὰρ καταδῦναι τὸν ἥλιον ἀναγ- 30
καῖόν 0' ἅμα καὶ δυνατόν, ἀντίκειται δ᾽ ἀδύνατον
τὸ μὴ καταδῦναι" τὸ δὲ καταδύντος ἡλίου ὄμβρον
γενέσϑαι καὶ μὴ γενέσθαι, ἀμφότερα δυνατὰ καὶ
ἐνδεχόμενα. πάλιν δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ ἐνδεχομένου, τὸ
μὲν ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, τὸ δ᾽ ὡς ἐπ᾽ ἔλαττον. τὸ δ᾽ 536
ὡς ἐπίσης καὶ ὁπότερον ἔτυχεν τοῦτο μὲν φανερὸν
ὡς αὐτὸ αὑτῷ ἀντιτέτακται, τὸ δὲ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ

σι

4 τούτων] τούτων ὄντων 16 à Duebnerus: τὰ δέ
zog *: δὲ zoQóg 21 δ᾽ "

DE FATO. 415

καὶ ἐπ᾽ ἔλαττον ἀλλήλοις καὶ ταῦτα μὲν ἐπὶ τῇ
φύσει τὸ πλεῖστον, ἐφ’ ἡμῖν τε τὸ ἐπίσης. τὸ μὲν
γὰρ ὑπὸ κύνα καῦμ' ἢ ψῦχος, ὧν τὸ μὲν ὡς ἐπὶ
τὸ πολὺ τὸ δ᾽ ὡς ἐπ᾽ ἔλαττον, τῇ φύσει ἄμφω ὑπο-
τέτακται" τὸ δὲ περιπατεῖν xol μὴ καὶ ὅσα τοιαῦτα, D
ὧν ἑκάτερον ἐπὶ τῇ ἀνθρωπίνῃ δομῇ ὑποτέτακται,
ὃ δὴ ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ κατὰ προαίρεσιν λέγεται. γενικώ-
τερον δὲ μᾶλλον τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν δύο γὰρ εἶναι εἴδη,
τό T ἐκ πάϑους καὶ ϑυμοῦ ἢ ἐπιϑυμίας, τό τ᾽ ἐξ
ἐπιλογισμοῦ ἢ διανοίας, ὅπερ ἤδη κατὰ προαίρεσιν
ἄν τις εἴποι. ἔχει δὲ λόγον μὴ τὸ δυνατὸν καὶ ἐνδε-
χόμενον τοῦτο, ὅπερ xo9' δρμὴν καὶ ἐφ᾽ ἡμῖν εἴρη-
vUL, μὴ ταὐτὸ κατ᾽ ἄλλο λέγεται. κατὰ μὲν γὰρ
τὸ μᾶλλον δυνατόν τε καὶ ἐνδεχόμενον, κατὰ δὲ τὸ
16 παρὸν ἐφ᾽ ἡμῖν τε καὶ x«9' δρμήν. ἀφορίξοιτο δ᾽ ἂν
ὧδε" τὸ μὲν ἐνδεχόμενον ὅπερ αὐτό τε καὶ τὸ ἀντι-
κείμενον, τὸ δ᾽ ép ἡμῖν ϑάτερον μέρος τοῦ ἐνδεχο-
μένου τὸ κατὰ τὴν ἡμετέραν δομὴν ἤδη γιγνόμενον. E
ὅτε μὲν οὖν τὸ δυνατὸν τοῦ ἐνδεχομένου πρότερον τῇ
30 φύσει τὸ δ᾽ ἐνδεχόμενον τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν προύὔφίσταται,
καὶ οἷον αὐτῶν τυγχάνει ὃν ἕκαστον καὶ πόϑεν ὀνο-
μάξεται καὶ τά ys παρακείμενα αὐτοῖς, σχεδὸν εἴρηται.
1. Περὶ δὲ τῆς τύχης καὶ τοῦ αὐτομάτου καὶ εἴ
τι παρὰ ταῦτα ϑεωρεῖται, νῦν ἡμῖν λεκτέον. αἴτιον
6 μὲν δή τι ἡ τύχη. τῶν δ᾽ αἰτίων τὰ μὲν καϑ' αὑτά,
τὰ δὲ κατὰ συμβεβηκός" οἷον οἰκίας ἢ νεὼς καϑ'

e

1

e

2 τε] malim óà. 8 à» τὸ uiv Leonicus 6 ὧν
ἑκάτερον ἐπὶ] τῶν ἑκατέρων ἐστὶ W 8 εἶναι) ἔχει 'W
11: ἂν" μὴ] ἡ W 18 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ

416 DE FATO.

αὑτὸ μὲν αἴτιον τὸ οἰκοδομικὸν καὶ τὸ ναυπηγικόν,
F κατὰ συμβεβηκὸς δὲ τὸ μουσικὸν ἢ γεωμετρικόν, καὶ
πᾶν ὅ τι ἂν τῷ οἰκοδομικῷ ἢ ναυπηγικῷ εἴδει συμ-
βεβήκῃ, εἴτε κατὰ σῶμα εἴτε κατὰ ψυχὴν εἴτε κατὰ
τὰ ἐκτός. ὅϑεν καὶ δῆλον, ὡς τὸ καϑ᾽’ αὑτὸ ὧρι-
σμένον καὶ ἕν, τὸ δὲ κατὰ συμβεβηκὸς οὐγ ἔν τε
672 καὶ ἀόριστον" πολλὰ γὰρ καὶ ἄπειρα τῷ ἑνὶ ὑπάρχει
παντάπασιν ἀλλήλων διαφέροντα. τὸ μέντοι κατὰ
συμβεβηκός, ὅταν μὴ μόνον ἐν τοῖς &vex& του γίγνη-
ται, ἀλλὰ καὶ ἐν οἷς ἡ προαίρεσις, τότε δὴ καὶ τὸ 1
ἀπὸ τύχης προσαγορεύεται" οἷον τὸ εὑρεῖν χρυσίον
σκάπτονθ᾽ ἵνα φυτεύσῃ; ἢ παϑεῖν τι ἢ δρᾶσαι τῶν
παρὰ τὸ ἔϑος φεύγοντ᾽ ἢ διώκοντ᾽ ἢ ἄλλως βαδί-
Covv' ἢ αὐτὸ μόνον ἐπιστραφέντ᾽ οὐ τούτου ἕνεκα,
ὅπερ συνέπεσεν, ἀλλ᾽ ἑτέρου τινὸς χάριν. διὸ καὶ is
ἀπρονόητον αἰτίαν καὶ ἄδηλον ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ
τὴν τύχην ἀπέδοσαν τῶν παλαιῶν ἔνιοι. κατὰ δὲ
Β τοὺς ἀπὸ Πλάτωνος ἔγγιον ἔτι προσιόντας αὐτῇ τῷ
λόγῳ, οὕτως ἀφώρισται ἡ τύχη, αἰτία κατὰ συμ-
βεβηκὸς τῶν ἕνεκά του ἐν τοῖς κατὰ προαίρεσιν" 30
ἔπειτ᾽ ἤδη καὶ τὸ ἀπρονόητον καὶ τὸ ἄδηλον ἀνθϑρω-
πίνῳ λογισμῷ προστιϑέασι" καίτοι ys κατὰ ταὐτὰ
καὶ τὸ σπάνιον καὶ παράλογον ἐμφαίνεται τῷ κατὰ
συμβεβηκός οἷον δ᾽ ἐστὶ τοῦτο, εἰ καὶ μὴ ἐκ τῶν
ἄρτι ῥηϑέντων, ἀλλ᾽ ἔκ γε τῶν ἐν τῷ Φαίδωνι ys- 15
γραμμένων, σαφέστατα προσπίπτει. γέγραπται δ᾽

e

8 sqq. cf. Aristot. p. 1065, 808qq. 18 αὐτῇ *: αὐτῆς
22 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ 26 ἄρτι ῥηϑέντων : ἀντιρρηϑέ-
γντῶν Φαίδωνι] p. 58 sqq.

DE FATO. 41|

ὧδε" “οὐδὲ τὰ περὶ τῆς δίκης ρα ἐπύϑοντο ὃν τρό-

πον ἐγένετο; Ναί" ταῦτα μὲν ἡμῖν ἤγγειλέ τις" καὶ

᾿ἐϑαυμάξομέν ys, ὅτι πάλαι γενομένης αὐτῆς ὥὕστε-

ρον φαίνεται ἀποθανών" τέ ἦν τοῦτο, ὦ Φαίδων;

5 Τύχη τις αὐτῷ, ὦ ᾿Εχέκρατες, συνέβη" ἔτυχε γὰρ τῇ

προτεραίᾳ τῆς δίκης ἡ πρύμνα ἐστεμμένη τοῦ πλοίου,
ὃ εἰς Ζῆλον ᾿4ϑηναῖοι πέμπουσιν. ἐν γὰρ τούτοις
τό ᾿συνέβη᾽ οὐκ ἀντὶ τοῦ * γέγονεν᾽ ἀκουστέον, ἀλλὰ

πολὺ μᾶλλον ἐκ συνδρομῆς τινος αἰτιῶν ἀπέβη,

10 ἄλλου πρὸς ἄλλο γεγονότος. ὁ μὲν γὰρ ἱερεὺς ἔστεφε

1

σι

. 90

τὸ πλοῖον ἄλλου χάριν ἀλλ᾽’ οὐ Σωκράτους" οἵ δὲ
δι’ ἕτερον κατεψηφίσαντ᾽ αὐτοῦ" αὐτὸ δὲ τὸ ἀποβὰν
παράλογον καὶ τοιοῦτον ἀπέβη. οἷον κἂν ἐκ προ-
νοίας ἐγεγόνει ἤτοι ἀνθρωπίνου τινὸς ἢ τῶν ἐτι
κρειττόνων. καὶ περὶ μὲν τῆς τύχης ταῦϑ᾽ ἱκανὰ **
ὡς συνυφίστασϑαι ἀνάγκη, τὸ μὲν ἀπ᾿ αὐτοῦ παρω-
νύμως καὶ τοῦ íp ἡμῖν προύποκεῖσθϑαι ἐλέχϑη. τὸ
δ᾽ αὐτόματον ἐπὶ πλεῖον τῆς τύχης᾽ εἰ γὰρ καὶ αὖ-
τὴν περιλαβὸν ἔχει καὶ πολλὰ τῶν ἄλλοτ᾽ ἄλλως
συμπίπτειν πεφυκότων. ἔστι δὲ κατ᾽ ὄνομα, ὅπερ
αὐτόματον λέγεται τὸ πεφυκὸς ἄλλου ἕνεκα, ὅταν
μὴ ἐκεῖνο παρ᾽ ** ἐπεφύκει" οἷον δοκεῖ τὸ ὑπὸ κύνα
ψῦχος. ποτὲ γὰρ ψῦχος οὐ μάτην, οὐδὲ ** τὸ δ᾽

1 ἐπύϑοντο] ἐπύϑεσθϑε Plato 8 γενομένης αὐτῆς idem:
αὐτῆς γενομένης 4 ἦν] οὖν ἦν Plato 18 τοιοῦτον *: τοι-

οὔτο 16 lacuna 14 fere litt. in V? 16 ὡς συνυφίστασϑαι —
ἐλέχϑη]) οἷς τε συνυφίστασϑαι αὐτὴν ἀνάγκη καὶ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν

. προῦποκεῖσθαι" τὸ δὲ ἀπ᾿ αὐτῆς παρωνύμως ἐλέχϑη supplet

18 εἰ] καὶϑ 22 180. 11 fere litt. V? 23 lac. 24 fere litt.
V?, utramque ex Aristot. Phys. 2, 6 supplet W hunc in
modum: ἔστι δὲ κατ᾽ ὄνομα ὅπερ αὐτὸ μάτην γένηται" ὅταν

C

D

418 DE FATO.

ὅλον, ὡς τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν μέρος τοῦ ἐνδεχομένου, οὕτως
ἡ τύχη τοῦ αὐτομάτου. ἔστι δ᾽ ἑκατέρου ἑκάτερον
σύμπτωμα, τὸ μὲν αὐτόματον τοῦ ἐνδεχομένου" ἡ δὲ
τύχη τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν, καὶ τούτου οὐχ ἅπαντος, ἀλλ᾽ ὅπερ
ἂν καὶ κατὰ προαίρεσιν TJ, ὡς προείρηται. διὸ καὶ τὸ 5
μὲν αὐτόματον κοινὸν ἐμψύχων τε καὶ ἀψύχων" ἡ
δὲ τύχη ἀνθρώπου ἴδιον ἤδη πράττειν δυναμένου.
τεκμήριον δέ, ὅτι τὸ εὐτυχεῖν καὶ εὐδαιμονεῖν ταὐτὰ
εἶναι δοξάξεται" ἡ δὲ εὐδαιμονία εὐπραξία τις ἡ δ᾽
εὐπραξία περὶ μόνον καὶ τέλειον ἄνϑρωπον. 10

8. Καὶ τὰ μὲν ἐντὸς τῆς εἱμαρμένης τοιαῦτα, τό

v ἐνδεχόμενον καὶ δυνατὸν, ἥ τε προαίρεσις καὶ τὸ

F ἐφ᾽’ ἡμῖν, fj τε τύχη καὶ τὸ αὐτόματον, τά τε παρα-
κείμεν᾽ αὐτοῖς ὧν καὶ τὸ τάχα καὶ τὸ ἴσως" ἃ δὴ
πάντα περιέχει μὲν ἡ εἱμαρμένη, οὐδὲν δ᾽ αὐτῶν 5
ἐστι xo9' εἱμαρμένην. λοιπὸν δ᾽ ἂν εἴη καὶ περὶ
προνοίας εἰπεῖν, ὡς αὐτή ys περιείληφε τὴν εἶμαρ-
μένην.

9. Ἔστιν οὖν πρόνοια ἡ μὲν ἀνωτάτω καὶ πρώτη
τοῦ πρώτου ϑεοῦ νόησις, εἴτε καὶ βούλησις οὖσα so
εὐεργέτις ἁπάντων, καϑ᾽ ἣν πρώτως ἕκαστα τῶν ϑείων
διὰ παντὸς ἄριστά τε καὶ κάλλιστα κεκόσμηται. ἡ
δὲ δευτέρα δευτέρων ϑεῶν τῶν κατ᾽ οὐρανὸν ἰόντων,

578 xo0' ἣν τά τε ϑνητὰ γίγνεται τεταγμένως καὶ ὅσα

τὸ πεφυκὸς ἄλλου ἕνεκα μὴ ἐκεῖνο περαίνῃ, οὗ ἕνεκα ἦν
καὶ ἐπεφύκει" οἷον δοκεὶ τὸ ὑπὸ κύνα ψῦχος" τότε γὰρ τὸ
ψῦχος μάτην οὐδὲ ὅτε πέφυκε γέγονεν. τὸ δὲ ὅλον cett. Malim
στι δὲ κατ᾽ ὄνομα, ὅταν αὐτὸ μάτην γένηται" ὅταν τὸ
πεφυκὸς ἄλλου ἕνεκα μὴ ἐκεῖνο περαίνῃ, οὗ ἕνεκα ἐπεφύκει
cetera ut W

DE FATO. 419

πρὸς διαμονὴν καὶ σωτηρίαν ἑκάστων τῶν γενῶν.
τρίτη δ᾽ ἂν εἰκότι ῥηϑείη πρόνοιά τε καὶ προμήϑεια
τῶν ὅσοι περὶ γῆν δαίμονες τεταγμένοι τῶν ἀνϑρω-
πίνων πράξεων φύλακές vs καὶ ἐπίσκοποί εἰσι. τριτ-
5 τῆς τοίνυν τῆς προνοίας ϑεωρουμένης, κυριώτατα
ὃὲ καὶ μάλιστα τῆς πρώτης λεγομένης, οὐκ ἂν ὀκνή-
δαιμεν εἰπεῖν. εἰ καὶ φιλοσόφοις ἀνδράσι τἀναντία
λέγειν δόξαιμεν, ὡς πάντα μὲν xa9' εἱμαρμένην καὶ
κατὰ πρόνοιαν οὐ μὴν καὶ κατὰ φύσιν' ἀλλ᾽ ἔνια B
10 μὲν χατὰ πρόνοιαν καὶ ἄλλα γε xav ἄλλην, ἔνια
ὃὲ x«9' εἱμαρμένην" καὶ ἡ μὲν εἷμαρμένη πάντως
κατὰ πρόνοιαν, ἡ δὲ πρόνοια οὐδαμῶς καϑ' εἴμαρ-
μένην. ἔστω δ᾽ ὁ λόγος τὰ νῦν περὶ τῆς πρώτης καὶ
ἀνωτάτω. τὸ μὲν κατά τι ὕστερον ἐκείνου, xaO" 6
15 τὸ ἂν καὶ λέγηται" οἷον τὸ κατὰ νόμον τοῦ νόμου,
καὶ τὸ κατὰ φύσιν τῆς φύσεως" οὕτω δὲ καὶ τὸ καϑ'᾽
εἱμαρμένην τῆς εἱμαρμένης νεώτερον ἂν εἴη. ἡ δ᾽
ἀνωτάτω πρόνοια πρεσβύτατον ἁπάντων, πλὴν οὗπέρ
ἐστιν εἴτε βούλησις εἴτε νόησις εἴτε καὶ ἑκάτερον.
80 ἔστι δ᾽ ὡς πρότερον εἴρηται τοῦ πάντων πατρός τὲ
καὶ δημιουργοῦ. “λέγωμεν γὰρ δή᾽ φησὶν ó Τίμαιος
δι’ ἥντινα αἰτίαν γένεσιν καὶ τὸ πᾶν τόδε ὁ ἕξυνι- C
στὰς ξυνέστησεν. ἀγαϑὸς ἦν᾽ ἀγαθῷ δὲ οὐδεὶς περὶ
οὐδενὸς οὐδέποτε ἐγγίγνεται φϑόνος᾽ τούτου δ᾽ ἐκτὸς
9 εἰκότως Turnebus 8. ὡς πάντα — — ἔνια δὲ «o9
εἱμαρμένην] restituit W ita: ὡς πάντα μὲν τὰ xo εἶμαρ-
μένην καὶ κατὰ πρόνοιαν" οὐ μὴν καὶ τὰ κατὰ φύσιν πάντα
καὶ καϑ᾽ εἱμαρμένην ἀλλὰ πάντα μὲν κατὰ πρόνοιαν, καὶ
ἄλλο ys κατ᾽ ἄλλην, ἔνια δὲ καϑ᾽ εἰμαρμένην 21 Τίμαιος

cf. p. 99d 28 περὶ οὐδενὸς οὐδέποτε Plato: οὐδέποτε περὶ
οὐδενὸς

480 DE FATO.

ὧν πάντα ὅτι μάλιστα ἐβουλήϑη γενέσϑαι παραπλή-
σια ἑαυτῷ. ταύτην δὴ γενέσεως καὶ κόσμου μάλιστ᾽
ἄν τις ἀρχὴν κυριωτάτην παρ᾽ ἀνδρῶν φρονίμων
ἀποδεχόμενος ὀρϑότατ᾽ ἀποδέχοιτ᾽ ἄν. βουληϑεὶς
γὰρ ὃ ϑεὸς ἀγαϑὰ μὲν πάντα, φαῦλον δὲ μηδὲν εἶναι 5
κατὰ δύναμιν, οὕτω δὴ πᾶν ὅσον ἦν δρατὸν παρα-
λαβών, οὐχ ἡσυχίαν ἄγον ἀλλὰ κινούμενον πλημμε-
λῶς καὶ ἀτάκτως, εἰς τάξιν αὐτὸ ἦγεν ἐκ τῆς ἀτα-
ξίας, ἡγησάμενος ἐκεῖνο τοῦδε πάντως ἄμεινον. ϑέμις
δὲ οὔτ᾽ ἦν οὔτ᾽ ἔστι τῷ ἀρίστῳ δρᾶν ἄλλο πλὴν 1ὸ
D τὸ κάλλιστον. ταῦτα μὲν οὖν καὶ τὰ τούτων ἐχό-
μενα μέχρι ψυχῶν ἀνθρωπίνων κατὰ πρόνοιαν νομι-
στέον τήν γε πρώτην συνεστηκέναι" τὰ δ᾽ ἐντεῦϑεν
οὕτω λεγόμενα ᾿ξυστήσας δὲ τὸ πᾶν ἰσαρίϑμους τοῖς
ἄστροις ἔταξε, δ διεῖλέ τε ψυχὰς ἑκάστην πρὸς Exa- 15
στον, καὶ ἐμβιβάσας ὡς εἰς ὄχημα τὴν τοῦ παντὸς
φύσιν ἔδειξε, νόμους τε τοὺς εἱμαρμένους εἶπεν
αὐταῖς" ᾽ ταῦτα τίς οὐκ ἂν διαρρήδην καὶ σαφέστατ᾽
οἰηθείη τὴν εἱμαρμένην δηλοῦν, ὥσπερ τινὰ βάσιν
καὶ πολιτικὴν νομοϑεσίαν ταῖς ἀνθρωπίναις ψυχαῖς 30
προσήκουσαν, ἧς δὴ καὶ τὴν αἰτίαν ἕξῆς ἐπιφέρει:
τὴν δὲ δευτέραν πρόνοιαν ὧδέ πως ἐπισημαίνεται
E λέγων 'διαϑεσμοθετήδας πάντα αὐτοῖς, ἵνα τοῖς ἔπειτα
1 γενέσθαι ἐβουλήϑη Plato 9 δὴ] óbidem 5 φλαῦ-
ρον idem 8 ἦγεν] ἤγαγεν idem 9. τοῦδε] τούτου idem
14 ἰσαρίϑμους — ἑκάστην} διεῖλε ψυχὰς ἰσαρίϑμους τοῖς
ἄστροις ἔνειμε O^ ἑκάστην Plato — 15 186. 12 litt. V! 16 eig]
ἐς Plato 17 εἶπεν αὐταὶς idem: lac. 15 2 18 ταῦτα ":
ταῦτα δὲ. Repetuntur τὰ --- λεγόμενα (lin 18. 28 λέγων]

Tim. p. 42d αὐτοῖς) add. ταῦτα Plato — voíg] τῆς Plato;
idem paulo post (F)

DE FATO. 481

εἴη κακέας ἑκάστων ἀναίτιος, ἔσπειρε τοὺς μὲν εἰς τὴν
γῆν, τοὺς δ᾽ εἰς τὴν σελήνην, τοὺς δ᾽ εἰς τἄλλα ὅσα
᾿ὄργανα χρόνου. τὸ δὲ μετὰ τὸν σπόρον τοῖς νέοις
παρέδωκε ϑεοῖς σώματα πλάττειν θνητά, τό τ᾽ ἐπίλοι-
5 πον, ὅσον ἐστὶ ψυχῆς ἀνθρωπίνης δέον προσγενέσϑαι,
τοῦτο καὶ πάνϑ᾽ ὅσα ἀκόλουθα ἐκείνοις ἀπεργασα-
μένους ἄρχειν καὶ κατὰ δύναμιν ὅτι κάλλιστα καὶ
ἄριστα τὸ ϑνητὸν διακυβερνᾶν ξῷον, ὅ τι μὴ κακῶν F
αὐτὸ αὑτῷ γίγνοιτο αἴτιον. ἐν γὰρ τούτοις τὸ μέν
10 “ἵνα τοῖς ἔπειτα εἴη κακίας ἀναίτιος ἑκάστῳ᾽ σαφεστά-
τὴν αἰτίαν σημαίνει τῆς εἱμαρμένης᾽ ἡ δὲ τῶν νέων
ϑεῶν τάξις καὶ δημιουργία τὴν δευτέραν πρόνοιαν
δηλοῖ" καί πως καὶ τρίτης παρεφάπτεσθϑαι ἔοικεν. εἴ
γε δὴ τούτου χάριν ἡ θεσμοϑεσία, “ἵνα τῆς ἔπειτα εἴη
15 κακέας ἑκάστῳ ἀναίτιορ᾽᾽ ϑεὸς δὲ κακίας ἄμοιρος οὔτε
νόμων οὔϑ᾽ εἱμαρμένης ἐπιδέοιτ᾽ ἄν, ἀλλὰ τῇ προ-
νοίᾳ τοῦ γεννήσαντος συνεπισπώμενος ἕχαστος αὐτῶν
πράττει τὰ αὑτοῦ" ταῦτα δ᾽ ἀληϑῆ" καὶ ἀρέσκοντα ὅ14
τῷ Πλάτωνι φανερά μοι δοκεῖ μαρτύρια sivo, τὰ
20 πρὸς τοῦ νομοϑέτου ἐν τοῖς Νόμοις οὕτω λεγόμενα"
"ἐπεὶ ταῦτα εἴ ποτέ τις ἀνθρώπων φύσει ἱκανός, ϑείᾳ
μοίρᾳ γεννηϑείς, παραλαβεῖν δυνατὸς εἴη, νόμων οὐ-
δὲν ἂν δέοιτο αὑτοῦ ἀρξόντων᾽ ἐπιστήμης γὰρ οὔτε
νόμος οὔτε τάξις οὐδεμία κρείττων. οὐδὲ ϑέμις ἐστὶ

1 ἑκάστων] ἑκάστῳ bis legitur paulo post εἰς γῆν,
τοὺς δ᾽ εἰς σελήνην Plato 2 τἄλλα ὅσα idem: τὰ ἄλλα
ὅ ἐστὶ] ἔτι ἦν idem 17 συνεπισπόμενο 18 ταῦτα δ᾽]
τα τα ὅτι δὲ ταῦτα 19 Πλάτωνι) add. εἶναι W deleto pro-
ximo εἷναι 21 ἐπεὶ ταῦτα εἴ ποτέ Plato de Legg. p. 875 c:
ἔπη τοῦ τί ποτε — 23 αὑτοῦ *: αὐτοῦ τῶν ἀρξόντων ἑαυτοῦ
Plato 34 νόμος idem: νόμων ἐστὶ νοῦν idem: ἐστὲν

Plutarchi Moralia. Vol IIL — 81

482 DE FATO.

νοῦν οὐδενὸς ὑπήκοον οὐδὲ δοῦλον ἀλλὰ πάντων
ἄρχοντα εἶναι, ἐάνπερ ἀληϑινὸς ἐλεύϑερός τε ὄντως.
ἡ κατὰ φύσιν.
10. ᾿Εγὼ μὲν οὖν τὰ πρὸς τοῦ Πλάτωνος ταύτῃ
B τῇ παροιμίᾳ. -λαμβάνω. τριττῆς γὰρ οὔσης τῆς προ- 5
νοίας, ἡ μὲν ἅτε γεννήσασα τὴν εἱμαρμένην τρόπον
τινὰ αὐτὴν περιλαμβάνει" ἡ δὲ συγγεννηϑεῖσα τῇ
εἷμαρμένῃ πάντως αὐτῇ συμπεριλαμβάνεται' ἡ δ᾽
ὡς ὕστερον τῆς εἱμαρμένης γενομένη κατὰ ταὐτὰ
δὴ ἐμπεριέχεται ὑπ᾽ αὐτῆς, καϑ᾽ ἃ καὶ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν τὸ
καὶ ἡ τύχη εἴρηται. “οἷς γὰρ ἂν συλλάβηται τῆς
συνουσίας ἡ τοῦ δαιμονίου δύναμις᾽ ὥς φησι Zo-
κράτης uovovovyl ϑεσμόν τινα καὶ τοιοῦτον ᾿4δρα-
στείας διεξιὼν πρὸς τὸν Θεάγην "οὗτοί εἰσιν, ὧν
καὶ σὺ ἤσϑησαι' ταχὺ γὰρ παραχρῆμα ἐπιδιδόασιν.ἢ 15
C οὐκοῦν ἐν τούτῳ τὸ μέν “συλλαμβάνειν τισὶ τὸ δαι-
μόνιον᾽ κατὰ τὴν τρίτην πρόνοιαν ἀναϑετέον, τὸ
δέ 'ταχὺ παραϊρῆμα ἐπιδιδόναι᾽ καϑ' εἱμαρμένην,
τὸ δ᾽ ὅλον οὐκ ἄδηλον, ὡς αὐτὸ τοῦϑ᾽ εἰμαρμένη
τίς ἐστιν. τάχα δ᾽ ἂν οὕτω πολὺ πιϑανώτερον δόξειξ so
καὶ τὴν δευτέραν πρόνοιαν ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης περι-
ἔχεσϑαι καὶ πάνθ᾽ ἁπλῶς τὰ γιγνόμενα εἴ ys καὶ
ἡ κατ᾽ οὐσίαν εἰμαρμένη ὀρϑῶς ἡμῖν sig τὰς τρεῖς
μοίρας διανενέμηται, καὶ ὁ τῆς ἁλύσεως λόγος τὰς
περὶ οὐρανὸν περιόδους τοῖς ἐξ ὑποθέσεως ἀποβαί- τό
1 πάντων Plato: πάντα — 4 τὰ τοῦ Πλάτωνος W ὅ παρ-
oue]. τριμερείᾳ ὃ οὗ, lin. 98 — 9 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ τῆς --
γενομένη Turnebus: τὴν εἱμαρμένην γειναμένη 11 τῆς συν-

ουσίας ἡ Plato Theag. z 129 e: ἡ τῆς οὐσίαρ 18 τοιοῦτον
τοῦτον 14 Θεάγην ϑεατήν 11 ϑετέον W: ἀναϑετέον

5

15

2

25

e

DE FATO. 488

νουδι συγκαταλέγει. ἀλλὰ περὶ μὲν τούτων οὐκ ἂν
ἔγωγ᾽ ἐπὶ πλέον διενεχϑείην πρότερον ἐξ ὑποθέσεως D
λεγόμενα, ἢ ὡς μᾶλλον σὺν εἴμαρμένῃ προκατάρ-
χοντος αὐτῆς τῆς εἱμαρμένης εἰμαρμένου.

11. Ὁ μὲν οὖν ἡμέτερος λόγος, ἐπὶ κεφαλαίων
εἰπεῖν, τοιοῦτός τις ἂν εἴη" ὁ δὲ τούτων ἐναντίος
οὐ μόνον ἐν εἱμαρμένῃ ἀλλὰ καὶ xa9' εἱμαρμένην
πάντα τίϑεται. πάντα δὲ ϑατέρῳ συνάδει᾽ τὰ δὲ τῷ
ἑτέρῳ συνῳδὰ δῆλον ὅτι καὶ ϑάτερον. κατὰ μὲν οὖν
τόνδε τὸν λόγον τὸ ἐνδεχόμενον εἴρηται καὶ τό γ᾽
ἐφ᾽ ἡμῖν δεύτερον᾽ καὶ τρίτον fj vs τύχη καὶ τὸ
αὐτόματον καὶ ὅσα κατ᾽ αὐτά᾽ ἔπαινος δὲ καὶ ψόγος
καὶ τὰ τούτων συγγενῆ τέταρτα᾽ πέμπτον δὲ καὶ
ἐπὶ πᾶσιν εὐχαὶ ϑεῶν καὶ ϑεραπεῖαι λεγέσϑω᾽" ἀργοὶ E
ὃὲ καὶ ϑερίξοντες λόγοι καὶ ὁ παρὰ τὴν εἱμαρμένην
ὀνομαξόμενος σοφίσμαϑ᾽ ὡς ἀληθῶς κατὰ τοῦτον
τὸν λόγον τυγχάνει ὄντα. κατὰ δὲ τὸν ἐναντίον μά-
λιστα μὲν καὶ πρῶτον ἂν εἶναι δόξειε, τὸ μηδὲν ἀναι-
τίως γίγνεσϑαι ἀλλὰ κατὰ προηγουμένας αἰτίαρ᾽ δεύ-
τερον δὲ τὸ φύσει διοικεῖσθαι τόνδε τὸν κόσμον
σύμπνουν καὶ συμπαϑῆ αὐτὸν αὑτῷ ὄντα τρίτον
δέ, ἃ πρὸς τούτοις μαρτύρια μᾶλλον ἔοικεν εἶναι,
μαντικὴ μὲν ἅπασιν ἀνθρώποις εὐδόκιμος ὡς ἀλη-
ϑῶς ϑεῶν ὑπάρχουσα' ἡ δὲ τῶν σοφῶν πρὸς τὰ Ε
συμβαίνοντα εὐαρέστησις, ὡς πάντα κατὰ μοῖραν

1 ἂν" 84. πρότερον — αὐτῆς] πότερον τὰ ἐξ ὑποϑέ-
σεως εἷμαρμένα ἢ μᾶλλον συνειμαρμένα ὡς προκατάρχοντος
αὐτῆ W | 18 à» * Ξ22 à W:«à 238 ἅπασιν) πρῶτον
(2 «^) πᾶσιν Patzigius 924 ϑεῶν W: ϑεῷ

813

484 . DE FATO.

γιγνόμενα δεύτερα. τρίτον δὲ τὸ πολυϑρύλητον
τοῦτο, ὅτι πᾶν ἀξίωμα ἢ ἀληϑές ἐστιν ἢ ψευδές.
τούτων γε μὴν ἐπὶ τοσοῦτον ἐμνήσθημεν, ἵνα ὡς
ἐπὶ βραχὺ τὰ τῆς εἰμαρμένης κεφάλαια δηλωϑείη"
ἃ χρὴ διερευνήσασϑαι κατὰ τὴν ἀκριβῆ βάσανον ὁ
ἑκατέρου τῶν λόγων, τὰ δὲ καϑ᾽ ἕκαστα τούτων
ἐσαῦϑις μέτιμεν.

1 δεύτερα) δευτέρα Paizigius ^ 4 βραχὺ] βραχύτατον

κεφάλαια δηλωϑείη W: lac. 1 V? 18 E. κεφάλαια mihi
superfluum videtur

ΠΕΡῚ ΤΟΥ Z9KPATOYX AAIMONIOT. $76 |
| , 41
ΠΡΟΣΩΠΑ TOT AIA4AOT OT. v

IIPSTÀA H AIHI'HTIK A.

ΚΑΦΕΙΣΙΑ͂Σ, TIMOG8EOZ, APXIAAMOZ, APXINOT
IIAIAEZ, ATXIGEIAHZ, 4440I ETAIPOI.

5 ΔΕΥΤΈΡΑ H A4PAMATIK A.

Θηβαέων φυγάδες καὶ φέλοι αὐτῶν.

ΚΑΦΕΙΣΙΑΣ, ΓΑΛΑΞΊΔΩΡΟΣ, ΣΙΜΜΊΑΣ, BAKXTAI-
4A4Z, ΘΕΑΝΩΡ, ΔΑΜΟΚΛΕΙΔΑΣ, ΔΙΟΤΟΝΟΣ, ΜΕΛΩ͂Ν,
ΕΥ̓ΜΟΛΠΙΔΑΣ, ΧΑΡΩΝ, ΦΥΛΛΑΙΔΑΣ, IIOATMNIEZ,

10 ΙΣΜΗΝΟΔΏΡΟΣ, IIIIOXGENEIAAX, ΠΕΔΟΠΙΔΑΣ,
ΚΗΦΙΣΟΔΏΡΟΣ, ΣΑΜΙΔΑΣ, ΓΟΡΓΊΔΑΣ, ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ,
ΦΕΙΖΔΌΛΑΟΣ, ἘΠΑΜΕΙΝΏΝΔΑΣ, ΜΈΛΙΣΣΟΣ, ΧΑΙΔΩΝ,
ΘΕΟΠΟΜΠΟΣ, ΑΥ̓ΣΙΘΕΟΣ, ΦΕΡΕΝΙΚΟΣ, ΑΜΦΙΘΕΟΣ.

Θηβαίων τύραννοι, Λακχωνισταί.

15 APXIAZ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ, AEONTIAHZ, ὙΠΑΤΗΣ, KABIPI-
XOZ, ATEANOPIAAE APMOZTHZ, EIPKTOOTAAK.

1. APXIAAMOX. Zoyoágov τινός, ὦ Καφεισία,
μέμνημαι περὶ τῶν ϑεωμένων τοὺς γεγραμμένους B
πίνακας λόγον οὐ φαῦλον ἀκούσας ἐν εἰκόνι λελεγμέ-

80 vov. ἔφη γὰρ ἐοικέναι τοὺς μὲν ἰδιώτας καὶ ἀτέ.
χνους ϑεατὰς ὄχλον ὁμοῦ πολὺν ἀσπαξομένοις, τοὺς

1 IIPOZO9IIA TOT 4I1AAOI'OT — — ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ
(lin. 17) om. codd. ΒΕ 18 μέμνημαι X: lac. 15 litt, in E,
9 in B

486 DE GENIO

δὲ κομψοὺς καὶ φιλοτέχνους x«9' ἕκαστον ἰδίᾳ τῶν
ἐντυγχανόντων προσαγορεύουσι. τοῖς μὲν γὰρ οὐκ
ἀκριβὴς ἀλλὰ τύπῳ τινὶ γίγνεται μόνον ἡ τῶν ἀπο-
τελεσμάτων σύνοψις, τοὺς δὲ τῇ κρίσει κατὰ μέρος τὸ
ἔργον διαλαμβάνοντας οὐδὲν ἀϑέατον οὐδ᾽ ἀπροσ-
φώνητον ἐχφεύγει τῶν καλῶς ἢ τοὐναντίον γεγο-
νότων. οἶμαι δὴ καὶ περὶ τὰς ἀληϑινὰς πράξεις

Ο ὁμοίως τῷ μὲν ἀργοτέρῳ τὴν διάνοιαν ἐξαρκεῖν
πρὸς ἱστορίαν, εἰ τὸ κεφάλαιον αὐτὸ καὶ τὸ πέρας
πύϑοιτο τοῦ πράγματος᾽ τὸν δὲ φιλότιμον καὶ φιλό- τὸ
καλον τῶν ὑπὲρ ἀρετῆς ὥσπερ τέχνης μεγάλης ἀπειρ-
γασμένων ϑεατὴν τὰ καϑ' ἕκαστα μᾶλλον εὐφραίνειν"
τῷ μὲν τοῦ τέλους πολλὰ κοινὰ πρὸς τὴν τύχην
ἔχοντος, τὸν δ᾽ ἐν ταῖς αἰτίαις καὶ τοῖς ἐπὶ μέρους
ἀγῶνας ἀρετῆς πρὸς τὰ συντυγχάνοντα καὶ τόλμας 15
ἔμφρονας παρὰ τὰ δεινὰ καϑορῶντα καιρῷ καὶ πά-
Oc. μεμιγμένου λογισμοῦ. τούτου δὴ τοῦ γένους

D τῶν ϑεατῶν καὶ ἡμᾶς ὑπολαμβάνων εἶναι δίελϑέ τε
τὴν πρᾶξιν ἡμῖν ἀπ᾿ ἀρχῆς ὡς ἐπράχϑη καὶ τοὺς
λόγους οὃς εἰκὸς γενέσϑαι σοῦ παρόντος, ὡς ἐμοῦ zo
μηδ᾽ ἂν εἰς Θήβας ἐπὶ τούτῳ κατοκνήσαντος ἐλθεῖν,
εἰ μὴ καὶ νῦν ᾿4ϑηναίοις πέρα τοῦ δέοντος ἐδόκουν
βοιωτιάξειν.

νι

8 τῷ μὲν ἀργοτέρῳ Duebnerus: τῶν μὲν ἀργοτέρων
10 τὸν δὲ φιλότιμον --- ἀπειργασμένων R: τῶν δὲ φιλοτίμων
καὶ φιλοκάλων τὸν ὑπὲρ — ἀπειργασμένον 18 τῷ μὲν (sc.
ἐξαρκεῖν) τοῦ *: τοῦ μὲν 14 τὸν δ᾽ ἐν *: τοῦ δὲ. intellege
εὐφραίνειν ἐπὶ *: lac. 18 E 19 B 16 ἀρετῆς *: ἀρετῇ
17 λογισμοῦ] pendet ἃ τόλμας 19 ἡμῖν Schaeferus: ἥτις

τοὺς λόγους οὺὃς εἰκὸς γενέσϑαι σοῦ W: τοῦ λόγου lac. 18 Εἰ
19 B γενέσθαι lac. 14 E 12 Β 23 βοιωτιάξειν *: βοιωτίξειν

5

10

15

20

SOCRATIS. 48'

KAOEIZIAZ. 44A" ἔδει μέν, ὦ Aoyíócus, σοῦ
δι’ εὔνοιαν οὕτω προϑύμως τὰ πεπραγμένα μαϑεῖν
σπουδάζοντος, ἐμέ “καὶ ἀσχολίας ὑπέρτερον ϑέσϑαι᾽
κατὰ Πίνδαρον τὸ δεῦρ᾽ ἐλθεῖν ἐπὶ τὴν διήγησιν"
τὸ δὲ πρεσβείας ἀφιγμένους ἕνεκα καὶ σχολὴν ἄγον-
τας, ἄχρι οὗ τὰς ἀποκρίδεις τοῦ δήμου λάβωμεν,
ἀντιτείνειν καὶ ἀγροικέξεσϑαι πρὸς εὐγνώμονα καὶ E
φιλέταιρον, δόξειεν ἂν ἐγείρειν τὸ κατὰ Βοιωτῶν
ἀρχαῖον εἰς μισολογίαν ὄνειδος ἤδη μαραινόμενον
παρὰ Σωκράτη τὸν ὑμέτερον" ἡμεῖς δὲ παρὰ docu
τὸν ἱερὸν σπουδάξοντες οὕτω διεφάνημεν. ἀλλ᾽ ὅρα
τοὺς παρόντας, εἰ πρὸς ἀκρόασιν ἅμα πράξεων καὶ
λόγων τοσούτων εὐκαίρως ἔχουσιν" οὐ γὰρ βραχὺ
μῆκός ἐστι τῆς διηγήσεως, ἐπεὶ σὺ καὶ τοὺς λόγους
προσπαραβαλέσϑαι κελεύειο.

APXIA. '"4yvosto, ὦ Καφεισία, τοὺς ἄνδρας.
ἦ μὴν ἄξιον εἰδέναι, πατέρων ὄνταρ ἀγαϑῶν καὶ πρὸς
ὑμᾶς οἰκείως ἐχόντων. ὁδὶ μέν ἐστιν ἀδελφιδοῦς
Θρασυβούλου͵ Μυσιϑείδης" ὁδὶ δὲ Τιμόϑεος, Κόνω-
vog víóg: οὗτοι δ᾽ ᾿ἀρχίνου παῖδες" οἱ δ᾽ ἄλλοι τῆς
ἑταιρείας τῆς ἡμετέρας πάντες ὥστε σοι ϑέατρον
εὔνουν καὶ οἰκεῖον ἔχειν τὴν διήγησιν.

4 Πίνδαρον) Isthm. 1,.2 8. φιλέταιρον ἀκροατὴν W
δόξειεν ἂν ἐγείρειν Holwerda: δοκεῖν ἀνεγείρειν 10 ἡμεῖς
δὲ] fort. ἡ (Sc. τῇ μισολογίᾳ) ἡμεῖς ys, ut Pythagoreorum
silentium intellegatur σΜῦσιν τὸν ἱερὸν scripsi cum C. F
Hermanno: δυσὶ τῶν ἱερῶν 11 otro] ὄντως W . 19 ἅμα
πράξεων Basileensis: ἀναπράξεων 15 προσπαραβαλέσϑαι
Holwerda: προσπεριβαλέσϑαι 21 ἑταιρείας *: ἑταιρίας

τῆς Duebnerus: lac. 11 E 7 Β 22 οἰκεῖον ἔχειν Mad-
vigius: οἰκείαν ἔχον

488 | DE GENIO

ΚΑΦ. Eb λέγεις, ἀλλὰ τίς ἂν ὑμῖν μέτριος ἀρχὴ
γένοιτο τῆς διηγήσεως πρὸς ἃς ἴστε πράξεις;

ΑΡΧΙΔ. Ἡμεῖς, ὦ Καφεισία, σχεδὸν ὡς εἶχον
αἱ Θῆβαι πρὸ τῆς καϑόδου τῶν φυγάδων ἐπιστά-
μεϑα. καὶ ydg, ὡς οἵ περὶ oyíav xal Δεοντέδην 5
Φοιβίδαν πείσαντες ἐν σπονδαῖς καταλαβεῖν τὴν

δ16 Καδμείαν τοὺς μὲν ἐξέβαλον τῶν πολιτῶν τοὺς δὲ
φόβῳ κατεῖργον ἄρχοντες αὐτοὶ παρανόμως καὶ
βιαίως, ἔγνωμεν ἐνταῦϑα τῶν περὶ Μέλωνα καὶ
Πελοπίδαν, ὡς οἶσϑα, ἰδιόξενοι γενόμενοι καὶ παρ᾽ 1
ὃν χρόνον ἔφευγον ἀεὶ συνδιατρίβοντες αὐτοῖς" καὶ
πάλιν ὡς Αακεδαιμόνιοι Φοιβίδαν μὲν ἐζημίωσαν
ἐπὶ τῷ τὴν Καδμείαν καταλαβεῖν καὶ τῆς εἰς Ὄλυν-
ϑον στρατηγίας ἀπέστησαν, “υσανορίδαν δὲ τρίτον
αὐτὸν ἀντ᾽ ἐκείνου πέμψαντες ἐγκρατέστερον ἐφρού-- 15
govv τὴν ἄκραν, ἠκούσαμεν᾽ ἔγνωμεν δὲ καὶ τὸν
Ἰσμηνίαν οὐ τοῦ βελτίστου ϑανάτου τυχόντ᾽ εὐθὺς
ἀπὸ τῆς δίκης τῆς περὶ αὐτοῦ γενομένης, Γοργέδου
πάντα τοῖς φυγάσι δεῦρο διὰ γραμμάτων ἐξαγγεί-

B λαντος᾽ ὥστε σοι λείπεται τὰ περὶ τὴν κάϑοδον so
αὐτὴν τῶν φίλων καὶ τὴν ἅλωσιν τῶν τυράννων
διηγεῖσθαι. -

2. ΚΑΦ, Καὶ μὴν ἐκείναις ys ταῖς ἡμέραις, ᾧ
᾿Αρχίδαμε, πάντες oí τῶν πραττομένων μετέχοντες
εἰώϑειμεν εἰς τὴν Σιμμίου συνιόντες οἰκίαν, ἔκ 25
τινος πληγῆς περί τὸ σκέλος ἀναλαμβάνοντος αὑτόν,
ἐντυγχάνειν μὲν ἀλλήλοις εἴ του δεήσειε, φανερῶς

18 Καδμίαν BE hic et infrà 21 αὐτὴν R: αὐτῶν ἄλοω-
σιν] ἀναίρεσιν Schaeferus — 26 Σιμίου Cobetus hic et infra

SOCRATIS. 489

δὲ διατρίβειν ἐπὶ λόγοις καὶ φιλοσοφίᾳ, πολλάκις
ἐφελκόμενοι τὸν ᾿Αρχίαν καὶ τὸν Δεοντίδην εἰς τὸ
ἀνύποπτον, οὐχ ὄντας ἀλλοτρίους παντάπασι τῆς
τοιαύτης διατριβῆς. καὶ γὰρ ὃ Σιμμίας πολὺν yoó- C
. 5 vov ἐπὶ τῆς ξένης γεγονὼς καὶ πεπλανημένος ἐν
ἀλλοδαποῖς ἀνθρώποις, ὀλίγῳ πρόσϑεν síg Θήβας
ἀφῖκτο μύϑων τε παντοδαπῶν καὶ λόγων βαρβαρι- '
κῶν ὑπόπλεως" ὧν, ὁπότε τυγχάνοι χολὴν ἄγων ὃ
᾿Αρχίας, ἡδέως ἠκροᾶτο συγκαϑεσϑεὶς μετὰ τῶν νέων
10 x«l βουλόμενος ἡμᾶς ἐν λόγοις διάγειν μᾶλλον ἢ
προσέχειν τὸν νοῦν οἷς ἔπραττον ἐκεῖνοι. τῆς δ᾽
ἡμέρας ἐκείνης, ἐν fj σκότους ἔδει γενομένου τοὺς
φυγάδας ἥκειν κρύφα πρὸς τὸ τεῖχος. ἀφικνεῖταί τις
ἐνθένδε, Φερενίκου πέμψαντος, ἄνθρωπος οὐδενὶ᾿
1 ἢ Χάρωνι τῶν παρ᾽ ἡμῖν γνώριμος᾽ ἐδήλου δὲ τῶν
φυγάδων ὄντας δώδεκα τοὺς νεωτάτους μετὰ κυνῶν
περὶ τὸν Κιϑαιρῶνα ϑηρεῦσαι ὡς πρὸς ἑσπέραν
ἀφιξομένους᾽ αὐτὸς δὲ πεμφϑῆναι ταῦτά vs προ- Ὁ
ἐρῶν, καὶ τὴν οἰκίαν, ἐν fj κρυβήσονται παρελϑόν-
80 τέο, ὃς παρέξει γνωσόμενος, ὡς ἂν εἰδότες εὐθὺς
ἐκεῖ βαδίξοιεν. ἀπορουμένων δ᾽ ἡμῶν καὶ σκοπούν-
vOv, αὐτὸς ὡμολόγησεν ὃ Χάρων παρέξειν. ὃ μὲν
οὖν ἄνθρωπος ἔγνω πάλιν ἀπελθεῖν σπουδῇ πρὸς
τοὺς φυγάδας.
3) - 8. Ἐμοῦ δ᾽ ὁ μάντις Θεόκριτος τὴν χεῖρα πιέ-
6ug σφόδρα καὶ πρὸς τὸν Χάρωνα βλέψας προερχό-
Ἴ τὲ] δὲ ΒῈ 9 .συγκαϑεσϑεὶς W: συγκαϑεὶὶὸ 14 οὐ-

δενὶ τῶν παρ᾽ ἡμῖν ἢ ΧάρωνιΨλ 18 ἀφιξομένους B: &g-
κομένους 26 malim προσερχόμενον

490 DE GENIO

μενον “οὗτος᾽ εἶπεν “ὦ Καφεισία, φιλόδοφος οὐχ
ἔστιν οὐδὲ μετείληφε παιδείαρ διαφόρου καὶ περιτ-
τῆς, ὥσπερ ᾿Επαμεινώνδας ὃ σὸς ἀδελφός" ἀλλ᾽ ὁρᾶς,

E ὅτι φύσει πρὸς τὸ καλὸν ὑπὸ τῶν νόμων ἀγόμενος
τὸν μέγιστον ὑποδύεται κίνδυνον ἑκουσίως ὑπὲρ τῆς 5 .
πατρέδος. ᾿Επαμεινώνδας δὲ Βοιωτῶν ἁπάντων τῷ
πεπαιδεῦσθαι πρὸς ἀρετὴν ἀξιῶν διαφέρειν, ἀμβλύς
ἐστι καὶ ἀπρόθϑυμος, ** τοῦτον fj τινα βελτίονα και-
ρὸν αὑτῷ πεφυκότι καὶ παρεσκευασμένῳ καλῶς οὕτω

F χρησόμενος. κἀγὼ πρὸς αὐτόν “ὦ προϑυμότατεὔ τὸ
εἶπον ᾿Θεόκριτε, τὰ δεδογμένα πράττομεν ἡμεῖς"
᾿Επαμεινώνδας δὲ μὴ πείθων, ὡς οἴεται βέλτιον
εἶναι, ταῦτα μὴ πράσσειν, εἰχότως ἀντιτείνει πρὸς
ἃ μὴ πέφυκε μηδὲ δοκιμάξει παρακαλούμενος. οὐδὲ
γὰρ ἰατρόν, ἄνευ σιδήρου καὶ πυρὸς ὑπισχνούμενον 15
τὸ νόσημα παύσειν, εὐγνωμονοίης ἄν, οἶμαι, τέμνειν
ἢ ἀποκάειν βιαξόμενος ** οὐκ οὖν καὶ οὗτος ** δή-
που μηδένα: τῶν πολιτῶν ** ἄκριτον, ἀλλὰ καὶ αἵμα-
τος ἐμφυλίου καὶ σφαγῆς τὴν πόλιν ἐλευθεροῦσι
συναγωνιεῖσθαι προθύμως. ἐπεὶ δ᾽ οὐ πείϑει τοὺς so
πολλούς, ἀλλὰ ταύτην ὡὥὡρμήχαμεν τὴν δδόν, ἐᾶν

4 ὑπὸ] οὐχ ὑπὸ Holwerda 8 lac. 58 E ὅ0 B. fort,
supplendum βοηϑεῖν τοῖς ὑπὲρ τῆς πόλεως κινδυνεύουσιν,
ὡς εἰ μὴ παρὰ τοῦτον παρὰ τίνα βελτίονα ceti. 9. αὑτῷ
Holwerda: αὐτῷ 17 ἐπικαίειν R. καίειν Holwerda. Neu-
trum probandum. cf.Cat.mai.c.16 lac. prima 86 E 27 B,
secunda 18 E 14 B, tertia 45 E 35 B. Fort. supplendum: τὸ
σῶμα. ἐκείνου δ᾽ ὁμολογήσαντος (vel εἶεν εἶπεν éusivog), oó-
κοῦν καὶ οὗτος, ἔφην ἐγώ, αὐτὸς μὲν δήπου μηδένα τῶν
πολιτῶν φησιν ἄνευ μεγάλης ἀνάγκης ἀποκτενεῖν ἄκριτον
cett. 18 μηδένα *: μηδὲ διὰ

SOCRATIS. 491

αὐτὸν κελεύει φόνου καϑαρὸν ὄντα καὶ ἀναίτιον ἐφε-

στάναι τοῖς καιροῖς, μετὰ τοῦ δικαίου καὶ τῷ συμ- 577

φέροντι προσδοισόμενον. οὐδὲ γὰρ ὅρον ἕξειν τὸ
ἔργον, ἀλλὰ Φερένικον μὲν ἴσως καὶ Πελοπίδαν
5 ἐπὶ τοὺς αἰτίους μάλιστα τρέψεσϑαι καὶ πονηρούς"
Εὐμολπίδαν δὲ καὶ Σαμίδαν, ἀνθρώπους διαπύρους
πρὸς ὀργὴν καὶ ϑυμοειδεῖς, ἐν νυχτὶ λαβόντας ἐξ-
ουσίαν οὐκ ἀποϑήσεσϑαι τὰ ξίφη, πρὶν ἐμπλῆσαι
τὴν πόλιν ὅλην φόνων καὶ διαφϑεῖραι πολλοὺς τῶν
10 ἐδίᾳ διαφόρων ὄντων.ἢ
4. Ταῦτά μου διαλεγομένου πρὸς τὸν Θεόκριτον,
διέκρουεν ὁ Γαλαξίδωρος, ἐγγὺς γὰρ ᾿Αρχίαν ἑώρα
καὶ “υσανορίδαν τὸν Σπαρτιάτην ἀπὸ τῆς Καδμείας
ὥσπερ εἰς ταὐτὸν ἡμῖν σπεύδοντας. ἡμεῖς μὲν οὖν Β
15 ἐπέσχομεν" ὁ δ᾽ ᾿Αρχίας καλέσας τὸν Θεόκριτον καὶ
τῷ “Δυσανορέδᾳ προσαγαγὼν ἰδίᾳ λαλεῖ πολὺν χρό-
vov ἐκνεύσας τῆς 0000 μικρὸν ὑπὸ τὸ "dugiov: ὥσϑ᾽
ἡμᾶς ἀγωνιᾶν, μή τις ὑπόνοια προσπέπτωκεν ἢ μή-
νυσις αὐτοῖς, περὶ ἧς ἀνακρίνονυσι τὸν Θεόκριτον.
40 ἐν τούτῳ δὲ Φυλλίδας, ὃν οἷσϑ᾽, ὦ ᾿Δρχίδαμε, τότε
τοῖς περὶ τὸν ᾿Δρχίαν πολεμαρχοῦσι γραμματεύων **
ἥξειν καὶ τῆς πράξεως μετέχων, λαβόμενός μου τῆς
χειρὸς ὥσπερ εἰώϑει φανερῶς ἔσκωπτεν εἰς τὰ γυμνά-
σια καὶ τὴν πάλην. εἶτα πόρρω τῶν ἄλλων ἀπα-

2 καὶ] del. 8 ἕξειν RH: ἕξει 6 Σαμίδαν BH: σα-
μιάδαεν 10 διαφόρων ὄντων Cobetus: διαφερόντων 12
'διέκρουεν ὁ Γαλαξίδωρος * διακούων ὁ ᾿ναξίδωρος ᾿Δρχίαν
ἑώρα *: lac. 14 E 18 B. 17 "4uguov] ᾿μφιόνειον ἢἡὰ 20
οἶσθα ER: olo9wg 21 lac. 931 E 17 B. fort. exciderint verba
προσδοκῶν τοὺς φυγάδας

499 DE GENIO

γαγὼν ἐπυνϑάνετο περὶ τῶν φυγάδων, εἰ τὴν ἡμέραν
C φυλάττουσιν. ἐμοῦ δὲ φήσαντος, ᾿οὐκοῦν᾽ εἶπεν "ὁρ-
ϑῶς ἐγὼ τὴν ὑποδοχὴν παρεσχεύακα σήμερον, ὡς
δεξόμενος "4ogíuv καὶ παρέξων ἐν olvo καὶ μέθῃ
τοῖς ἀνδράσιν εὐχείρωτον. “ἄριστα μὲν οὖν᾽ εἶπον
“ὦ Φυλλέδα, καὶ πειράϑητι πάντας ἢ ὅτι πλείστους
εἷς ταὐτὸ τῶν ἐχϑρῶν συναγαγεῖν. “ἀλλ᾽ οὐ ῥά-
διον᾽ ἔφη μᾶλλον δ᾽ ἀδύνατον᾽ ó γὰρ ᾿Αρχίας ἐλπί-
ξων τινὰ τῶν ἐν ἀξιώματι γυναικῶν ἀφίξεσθαι
τηνικαῦτα πρὸς αὐτόν, οὐ βούλεται παρεῖναι τὸν 10
“εοντίδην᾽ ὥσϑ᾽ ἡμῖν δίχα διαιρετέον αὐτοὺς ἐπὶ
D τὰρ οἰκίαφ᾽ ᾿Δρχέου γὰρ ἅμα καὶ Δεοντίδου προκατα-
ληφϑέντων, οἶμαι τοὺς ἄλλους ἐκποδὼν ἔσεσθαι φεύ-
γοντας ἢ μενεῖν us" ἡσυχίας ἀγαπῶντας ἄν τις διδῷ
τὴν ἀσφάλειαν. “οὕτως᾽ ἔφην ᾿ποιήδομεν. ἀλλὰ τί 15
πρᾶγμα τούτοις πρὸς Θεόκριτον ἔστιν, ὑπὲρ οὗ δια-
λέγονται: καὶ ὃ Φυλλίδας οὐ σαφῶς εἶπεν οὐδ᾽ ὡς
ἐπιστάμενος" ijxovov δὲ σημεῖα καὶ μαντεύματα δυ-
σχερῆ καὶ χαλεπὰ προστίϑεσϑαι τῇ Σπάρτῃ. ** Φει-
δόλαος ὃ ᾿Δλιάρτιος ἀπαντήσας “μικρὸν᾽ εἶπεν “ὑμᾶς s0
ἐνταῦϑα περιμεῖναι Σιμμίας. ἐντυγχάνει γὰρ ἐδίᾳ
E “εοντίδῃ περὶ ᾿Αμφυιθϑέου παραιτούμενος μεῖναι τὸ
διαπράξασϑαι φυγὴν ἀντὶ θανάτου τῷ ἀνθρώπῳ.

οι

6 ὅτι πλείστους *: πλείους 14 μένειν BE 17 οὐδ᾽

ἔχω εἰπεῖν οὐδ᾽ 'ὸἡ 19 προστέϑεσθαι] προτεθεσπίσϑαι Em-

erius lac. 85 fere E 72 B. suppleverim cum Ámyoto ita:

v τούτῳ δὲ vo) Θεοκρίτου πρὸς ἡμᾶς ἐπανελθόντος, Φει-

δόλαορ ceti. 20 Ἁλιάρτιος Amyotus: τῖος 21 περιμεῖναι

περιμείνασι BE 21 ἰδίᾳ Λεοντίδῃ R: διὰ Λεοντίδηνσχπἠ — 22
μεῖναι τὸ] εἶ δύναιτο Madvigius

SOCRATIS. 498

5. Καὶ ὁ Θεόκριτος “ εἰς καιρόν᾽ ἔφη ᾿ καὶ ὥσπερ
ἐπίτηδες καὶ γὰρ ἐβουλόμην πυϑέσθαι, τίν᾽ ἦν τὰ
εὑρεϑέντα καὶ τίς ὅλως ἡ ὄψις τοῦ ᾿λκμήνης τάφου
παρ᾽ ὑμῖν ἀνοιχϑέντος᾽" εἰ δὴ παρεγένου καὶ αὐτός,

5 ὅτε πέμψας ᾿4γησίλαος εἰς Σπάρτην τὰ λείψανα μετε-
κόμιξε.᾽ καὶ ὃ Φειδόλαος "οὐ γάρ᾽ ἔφη 'παρέτυχον,
καὶ πολλὰ δυσανασχετῶν καὶ ἀγανακτῶν πρὸς τοὺς
πολίτας ἐγκατελείφρϑην ὑπ᾽ αὐτῶν. εὑρέθη δ᾽ οὖν
ἘΦ σώματος, ψέλλιον δὲ χαλκοῦν οὐ μέγα καὶ δύ᾽

10 ἀμφορεῖς xsgeusoL γῆν ἔχοντες ἐντὸς ὑπὸ χρόνου
λελιϑωμένην ἤδη καὶ συμπεπηγυῖαν ** τοῦ μνήμα-
τος ** πίναξ χαλκοῦς ἔχων γράμματα πολλὰ ϑαυ-
μαστὰ ὡς παμπάλαια᾽ γνῶναι γὰρ ἐξ αὑτῶν οὐδὲν
παρεῖχε καίπερ ἐκφανέντα τοῦ χαλκοῦ καταπλυϑέν-

15 τοῦ, ἀλλ᾽ ἰδιός vig ὁ τύπος καὶ βαρβαρικὸς τῶν
χαρακτήρων ἐμφερέστατος Αἰγυπτίοις᾽ διὸ καὶ ᾿4γη-
σέλαος. ὡς ἔφασαν, ἐξέπεμψεν ἀντίγραφα τῷ βασιλεῖ
δεόμδνος δεῖξαι τοῖς ἱερεῦσιν, εἰ ξυνήσουσιν. ἀλλὰ
περὶ τούτων μὲν ἴσως ἂν ἔχοι τι καὶ Σιμμίας ἡμῖν 878

20 ἀπαγγεῖλαι, κατ᾽ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐν “ἰγύπτῳ
πολλὰ τοῖς ἱερεῦσι διὰ φιλοσοφίαν συγγενόμενος.
“Δλιάρτιοι δὲ τὴν μεγάλην ἀφορίαν καὶ τὴν ἐπίβασιν
τῆς λίμνης οὐκ ἀπὸ ταὐτομάτου γενέσϑαι νομίξου-

Hj

1 καιρόν] add. ἥκεις R 4 εἰ δὴ) ἤδη BE 9 lac.
83 E 81 B explet Amyotus ita: μετὰ τῶν ὀστῶν καὶ τῶν
λειψάνων - τοῦ σώματος ψέλλιον χαλκοῦν cett. 10 ἀμφορεῖς
κεραμεοῖ *: ἀμφορέες κεράμξιοε 11 lac. 18 E 12 12
lac. 8 E 9 B. fort. supplendum ἐπάνω δὲ τοῦ μνήματος
ἔκειτο πίναξ 19 χαλκοῦς *: χάλκεος ϑαυμαστὰ͵ scr.
vid. ϑαυμαστὸν 18 αὑτῶν Holwerda: αὐτῶν οὐδὲν Leo-
nicus: οὐδὲ 17 ἀντίγραφα R: ἀντειγραφὰς

494 DE GENIO

σιν, ἀλλὰ «μήνιμα τοῦ τάφου τοῦτο περιελθεῖν &va-
σχομένους ὀρυττόμενον. καὶ ὁ Θεόκριτος μικρὸν
διαλιπών 'GAÀA οὐδ᾽ αὐτοῖς᾽ ἔφη ““ακεδαιμονέοις
ἀμήνιτον ἔοικεν εἶναι τὸ δαιμόνιον, ὡς προδείκνυσι
τὰ σημεῖα περὶ ὧν ἄρτι Δυσανορίδας ἡμῖν ἔκοι-
γοῦτο᾽ καὶ νῦν μὲν ἄπεισιν εἰς “Δλίαρτον ἐπιχώσῶν

B αὖϑις τὸ σῆμα καὶ χοὰς ποιησόμενος ᾿Δλιμήνῃ καὶ
"Aio κατὰ δή τινα χρησμόν, ἀγνοῶν τὸν "4Asov
ὅστις dv: ἐπανελθὼν δ᾽ ἐκεῖθεν οἷός ἐστι τὸν Zf(g-
κης ἀναξητεῖν τάφον. ἄγνωστον ὄντα τοῖς Θηβαίοις 10
πλὴν τῶν ἱππαρχηκότων. ὃ γὰρ ἀπαλλαττόμενος
τὸν παραλαμβάνοντα τὴν ἀρχὴν μόνος ἄγων μόνον
ἔδειξε νύκτωρ, καί τινας ἐπ’ αὐτῷ δράσαντες ἀπύ-
ρους ἱερουργίας, ὧν τὰ σημεῖα συγχέουσι καὶ ἀφανέ-
ξουσιν, ὑπὸ σκότους ἀπέρχονται χωρισϑέντες. ἐγὼ 15
δέ v** μέν, ὦ Φειδόλαε, Ἐξ καλῶς ἐξευρήσειν αὐτοὺς
νομίξω. φεύγουσι γὰρ oí πλεῖστοι τῶν ἱππαρχηκό--

C vov νομίμως, μᾶλλον δὲ πάντες πλὴν Γοργέδον καὶ
Πλάτωνος, ὧν οὐδ᾽ ἂν ἐπιχειρήδσειαν ἐκπυνθάνεσϑαι
δεδιότες τοὺς ἄνδραρ᾽ oí δὲ νῦν ἄρχοντες ἐν τῇ so
Καδμείᾳ τὸ δόρυ καὶ τὴν σφραγῖδα παραλαμβάνου-

σιν οὔτ᾽ εἰδότες οὐδὲν οὔτε Ἐ ἢ
. 6. Ταῦτα τοῦ Θεοκχρίτου λέγοντος, ὃ AsovríÓnc

Qc

1 περιελθεῖν xí] cf. Symbolas meas p. 92 7 41κ-
μήνῃ καὶ ᾿Δλέῳ Duebnerus: ἀλκμήνης καὶ ἄλεον 8 τὸν
"Aisov] τὸ ἄλεον BE 18 vac] τινες BE ἀπεέρους iidem
16 σκότους *: σκότος. cf. Praefat. p. LXX 16 post δέ τ᾽
nulla lac. est in BE Fort. explendum δὲ τὸ μνῆμα μὲν.
lac. posterior 128 E 100 B 22 lac. 23 fere E 16 B. Sup-
plent δεικνύντες Amyotus, πυϑόμενοι R

SOCRATIS. 495

ἔξήει μετὰ τῶν φίλων" ἡμεῖς δ᾽ εἰσελϑόντες ἠσπα-
ξόμεϑα τὸν Σιμμίαν ἐπὶ τῆς κλίνης καϑεξόμενον,
οὐ κατατετευχότα τῆς δεήσεως; οἶμαι, μάλα σύννουν
καὶ διαλελυπημένον᾽ ἀποβλέψας δὲ πρὸς ἅπαντας
5 ἡμᾶς ᾿ὦ Ἡράκλεις εἶπεν “ἀγρίων καὶ βαρβάρων D
ἠθῶν" εἶτ᾽ οὐχ ὑπέρευ Θαλῆς ὃ παλαιὸς ἀπὸ ξένης
ἐλθὼν διὰ χρόνον, τῶν φίλων ἐρωτώντων Ó τι και-
νότατον ἵστορήκοι, ᾿τύραννον᾽ ἔφη “γέροντα. καὶ
γὰρ ᾧ μηδὲν ἰδίᾳ συμβέβηκεν ἀδικεῖσθαι, τὸ βάρος
10 αὐτὸ καὶ τὴν σκληρότητα τῆς ὁμιλίας δυσχεραίνων
ἐχϑρός ἐστι τῶν ἀνόμων xal ἀνυπευθϑύνων δυνα-
στειῶν. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἴσως ϑεῷ μελήσει" τὸν δὲ
ξένον ἴστε τὸν ἀφιγμένον, à Καφεισία, πρὸς ὑμᾶς
ὅστις ἐστίν; “οὐκ οἶδ᾽ ^ ἔφην ἐγώ “τίνα λέγεις". “καὶ
15 μήν᾽ ἔφη ᾿ Δεοντίδης φησὶν ἄνϑρωπον ὦφϑαι παρὰ
τὸ Μύσιδος μνημεῖον ἐκ νυκτῶν ἀνιστάμενον, ἀκο- E
λουϑίας πλήϑει καὶ κατασκευῇ σοβαρόν, αὐτόϑι
κατηυλισμένον ἐπὶ στιβάδων" φαίνεσθαι γὰρ ἄγνου
καὶ μυρίκης χαμεύνας ἔτι δ᾽ ἐμπύρων λείψανα καὶ
30 χοὰρ γάλακτος" ξωϑεν δὲ πυνθάνεσθαι τῶν ἀπαντών-
vOv, εἰ τοὺς Πολύμνιος παῖδας ἐνδημοῦντας εὑρή-
σει.᾿ “καὶ τίς ἄν" εἶπον “ὃ ξένος εἴη; περιττῷ γὰρ
ἀφ᾽ ὧν λέγεις τινὶ καὶ οὐκ ἰδιώτῃ προσέοικεν."
1. "Οὐ yàg οὖν᾽ εἶπεν ὁ Φειδόλαος" “ἀλλὰ τοῦ-
465 vov μέν, ὅταν ἥκῃ πρὸς ἡμᾶς, δεξόμεϑα᾽ νυνὶ δ᾽
ὑπὲρ ὧν ἀρτίως ἠποροῦμεν, ὦ Σιμμία, γραμμάτων,
εἴ τι γιγνώσκεις πλεῖον ἐξάγγειλον ἡμῖν λέγονται

4 διαλελυπημένον] fort. λίαν (vel νὴ 4έα) λελυπημένον
15 φησὶν Amyotus; sed malim λέγει Λεοντίδης 21 πλέον

494 DE GENIO

σιν, ἀλλὰ «μήνιμα τοῦ τάφου τοῦτο περιελθεῖν &va-
σχομένους ὀρυττόμενον.᾽ καὶ ὁ Θεόκριτος μικρὸν
διαλιπών ᾿ἀλλ᾽’ οὐδ᾽ αὐτοῖς" ἔφη ᾿“ακεδαιμονίοις
ἀμήνιτον ἔοικεν εἶναι τὸ δαιμόνιον, ὡς προδείκνυσι
τὰ σημεῖα περὶ ὧν ἄρτι “υσανορέδας ἡμῖν ἐἔκοι- δ
voüro: καὶ νῦν μὲν ἄπεισιν εἰς “Δλίαρτον ἐπιχώσῶν
B αὖϑις τὸ σῆμα καὶ χοὰς ποιησόμενος ᾿Δλκμήνῃ καὶ
"Aéo κατὰ δή τινα χρησμόν, ἀγνοῶν τὸν “4λεον
ὅστις qv: ἐπανελθὼν δ᾽ ἐκεῖθεν οἷός ἐστι τὸν Zíp-
κης ἀναξητεῖν τάφον. ἄγνωστον ὄντα τοῖς Θηβαίοις 10
πλὴν τῶν ἱππαρχηκότων. ὁ γὰρ ἀπαλλαττόμενος
τὸν παραλαμβάνοντα τὴν ἀρχὴν μόνος ἄγων μόνον
ἔδειξε νύκτωρ. καί τινας ἐπ᾽ αὐτῷ δράσαντες ἀπύ-
ρους ἱερουργίας. ὧν τὰ σημεῖα συγχέουσι καὶ ἀφανί-
ξουσιν, ὑπὸ σκότους ἀπέρχονται χωρισϑέντες. ἐγὼ is
δέ τ ἘΣ μέν, ὦ Φειδόλαε, ᾿ χαλῶς ἐξευρήσειν αὐτοὺς
νομίξω. φεύγουσι γὰρ οἱ πλεῖστοι τῶν ἱππαρχηκό-
C vov νομίμως, μᾶλλον δὲ πάντες πλὴν Γοργέδου καὶ
Πλάτωνος. ὧν οὐδ᾽ ἂν ἐπιχειρήσειαν ἐκπυνθάνεσϑαι
δεδιότες τοὺς ἄνδραφ᾽ oí δὲ νῦν ἄρχοντες ἐν τῇ 20
Καδμείᾳ τὸ δόρυ καὶ τὴν σφραγῖδα παραλαμβάνου--
σιν οὔτ᾽ εἰδότες οὐδὲν οὔτε *?
. 6. Ταῦτα τοῦ Θεοκρίτου Aéyovrog, ὁ Δεοντέδης

1 περιελθεῖν xí] cf. Symbolas meas p. 92 7 ᾿41κ-

jvm καὶ ᾿Δλέῳ Duebnerus: ἀλκμήνης καὶ ἄλεον 8 τὸν

"Alsov] τὸ ἅλεον BE 18 vac] τινες BE ἀπεέρους iidem

15 σκότους *: σκότος. cf. Praefat. p. LXX 16 post δέ τ᾽

nulla lac. est in BE Fort. explendum δὲ τὸ μνῆμα μὲν.

lac. posteiior 128 E 100 B 22 lac. 23 fere E 16 B. Sup-
plent δεικνύντες Ámyotus, πυϑόμενοι E

SOCRATIS. 495

ἐξήει μετὰ τῶν φίλων" ἡμεῖς δ᾽ εἰσελϑόντες ἠσπα-
ξόμεϑα τὸν Σιμμίαν ἐπὶ τῆς κλίνης καθεζόμενον,
οὐ κατατετευχότα τῆς δεήσεως, οἶμαι, μάλα σύννουν
καὶ διαλελυπημένον᾽ ἀποβλέψας δὲ πρὸς ἅπαντας
5 ἡμᾶς “ὦ 'HodxAsug εἶπεν “ἀγρίων καὶ βαρβάρων Ὁ
ἠθῶν" εἶτ᾽ οὐχ ὑπέρευ Θαλῆς ὃ παλαιὸς ἀπὸ ξένης
ἐλθὼν διὰ χρόνου, τῶν φίλων ἐρωτώντων ὅ τι και-
νότατον ἵστορήκοι., ᾿τύραννον᾽ ἔφη “γέροντα. καὶ
γὰρ ᾧ μηδὲν ἰδίᾳ συμβέβηκεν ἀδικεῖσθαι, τὸ βάρος
10 αὐτὸ καὶ τὴν σκληρότητα τῆς ὁμιλίας δυσχεραίνων
ἐχϑρός ἐστι τῶν ἀνόμων καὶ ἀνυπευϑύνων δυνα-
στειῶν. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἴσως ϑεῷ μελήσει τὸν δὲ
ξένον ἴστε τὸν ἀφιγμένον, ὦ Καφεισία, πρὸς ὑμᾶς
ὅστις ἐστίν; “οὐκ οἶδ᾽ ^ ἔφην ἐγώ “ τένα λέγειρ᾽. "καὶ
1:5 μήν᾽ ἔφη ᾿ Δεοντίδης φησὶν ἄνϑρωπον ὦφϑαι παρὰ
τὸ ΔΜύσιδος μνημεῖον ἐκ νυκτῶν ἀνιστάμενον, ἀκο- E
λουϑίας πλήϑει καὶ κατασκευῇ σοβαρόν, αὐτόϑι
κατηυλισμένον ἐπὶ στιβάδων φαίνεσθαι γὰρ ἄγνου
καὶ μυρίκης χαμεύνας ἔτι δ᾽ ἐμπύρων λείψανα καὶ
20 χοὰς γάλακτορ᾽ ξἕωϑεν δὲ πυνϑάνεσϑαι τῶν ἀπαντών-
τῶν, εἰ τοὺς Πολύμνιος παῖδας ἐνδημοῦντας εὑρή-
σει.᾽ “καὶ τίς üv? εἶπον “ὁ ξένος εἴη; περιττῷ γὰρ
ἀφ᾽ ὧν λέγεις τινὶ καὶ οὐκ ἰδιώτῃ προσέοικεν.
1. "Οὐ γὰρ οὖν᾽ εἶπεν ὃ Φειδόλαος" “ἀλλὰ τοῦ-
3; rov μέν, ὅταν ἥκῃ πρὸς ἡμᾶς, δεξόμεθα᾽ νυνὶ δ᾽
ὑπὲρ ὧν ἀρτίως ἠποροῦμεν, ὦ Σιμμία, γραμμάτων,
εἴ τι γιγνώσκεις πλεῖον ἐξάγγειλον ἡμῖν λέγονται

4 διαλελυπημένον] fort. λίαν (vel νὴ día) λελυπημένον
15 φησὶ» Amyotus; sed malim λέγει Λεοντίδης 21 πλέον

496 DE GENIO

F γὰρ oí κατ᾽ Αἴγυπτον ἱερεῖς và γράμματα συμβαλεῖν
τοῦ πένακοξ. ἃ παρ᾽ ἡμῶν ἔλαβεν ᾿4γησίλαος τὸν
᾿Δλκμήνης τάφον ἀνασκευασάμενος.᾽ “καὶ ó Σιμμίας
εὐθὺς ἀναμνησϑείς “οὐκ οἷδ᾽ ^ ἔφη ᾿ τὸν πίνακα τοῦ-
τον, ὦ Φειδόλαε' γράμματα δὲ πολλὰ παρ᾽ ᾿᾽4γη- δ
σιλάου κομίξων ᾿4γητορέδας ὃ Σπαρτιάτης ἧκεν εἰς
Μέμφιν ὡς Χόνουφιν τὸν προφήτην, ** ποτὲ συμ-
φιλοσοφοῦντες διετρίβομεν ἐγὼ xal Πλάτων καὶ
᾿Ελλοπέων ὃ Πεπαρήϑιος. ἧκε δέ, πέμψαντος βασι-
λέως καὶ κελεύσαντος τὸν Xóvovguw, εἴ τι συμβάλλοι 10
τῶν γεγραμμένων, ἑρμηνεύσαντα ταχέως ἀποστεῖλαι"
πρὸς ἑαυτὸν δὲ τρεῖς ἡμέρας ἀναλεξάμενος βιβλίων

679 τῶν παλαιῶν παντοδαποὺς χαρακτῆρας, ἀντέγραψε
τῷ βασιλεῖ καὶ πρὸς ἡμᾶς ἔφρασεν, ὡς Μούσαις
ἀγῶνα συντελεῖσθαι κελεύει τὰ γράμματα᾽ τοὺς δὲ i
τύπους εἶναι τῆς ἐπὶ Πρωτεῖ βασιλεύοντι γραμμα-
τικῆς, ἣν Ηρακλέα τὸν Augurgóovoo ἐκμαϑεῖν" ὑφη-
γεῖσθϑαι μέντοι καὶ παραινεῖν τοῖς "Ἕλλησι διὰ τῶν
γραμμάτων τὸν ϑεὸν ἄγειν σχολὴν καὶ εἰρήνην, διὰ
φιλοσοφίας ἀγωνιξομένους ἀεί, Μούσαις καὶ λόγῳ 20
διακρινομένους περὶ τῶν δικαίων, τὰ ὅπλα κατα-
ϑέντας. ἡμεῖς δὲ καὶ τότε λέγειν καλῶς ἡγούμεϑα
τὸν Χόνουφιν, καὶ μᾶλλον ὁπηνίκα κομιξομένοις

B ἡμῖν ἀπ᾽ “Αἰγύπτου περὶ Καρίαν Ζ“ηλίων τινὲς ἀπήν-
τηδσαν, δεόμενοι Πλάτωνος ὡς γεωμετρικοῦ λῦσαι 35
χρησμὸν αὐτοῖς ἄτοπον ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ προβεβλημένον.

1 ἱερεῖς "Turnebus: feoéeg 2. ὃ] ὃν αι ᾿ 4 οἶδα] εἶδον
AÁmyotus 7 lac. 8 litt. παρ᾽ à move? 18 τῶν] τινῶν
17 ἣν Cobetus

SOCRATIS. 491

ἦν δὲ χρησμός, 4ηλίοις καὶ τοῖς ἄλλοις “Ἔλλησι
παῦλαν τῶν παρόντων κακῶν ἔσεσϑαι διπλασιάσασι
τὸν ἐν Ζ4Ζήλῳ βωμόν. οὔτε δὲ τὴν διάνοιαν ἐκεῖνοι
συμβάλλειν δυνάμενοι καὶ περὶ τὴν τοῦ βωμοῦ κατα-
5 δκευὴν γελοῖα πάσχοντες (ἑκάστης γὰρ τῶν τεσσά-
ρῶν πλευρῶν διπλασιαξομένης. ἔλαϑον τῇ αὐξήσει
τόπον στερεὸν ὀχταπλάσιον ἀπεργασάμενοι,. δι’ ἀπει-
ρίαν ἀναλογίας ἣ τῷ μήκει διπλάσιον παρέχεται), C
Πλάτωνα τῆς ἀπορίας ἐπεκαλοῦντο βοηϑόν. ὁ δὲ
10. τοῦ Αἰγυπτίου μνησϑεὶς προσπαίξειν ἔφη τὸν ϑεὸν
“Ἕλλησιν ὀλιγωροῦσι παιδείας, οἷον ἐφυβρίξοντα τὴν
ἀμαϑίαν ἡμῶν καὶ κελεύοντα γεωμετρίας ἅπτεσϑαι
μὴ παρέργως" οὐ γάρ τοι φαύλης οὐδ᾽ ἀμβλὺ δια-
νοίας ὁρώσης ἄκρως δὲ τὰς γραμμὰς ἠσκημένης ἔργον
15 εἶναι δυεῖν μέσων ἀνάλογον λῆψιν" ἧ μόνῃ διπλα-
σιάξεται σχῆμα κυβικοῦ σώματος ἐκ πάσης ὁμοίως
αὐξόμενον διαστάσεως. τοῦτο μὲν οὖν Εὔδοξον αὐ-
τοῖς τὸν Κνίδιον ἢ τὸν Κυξικηνὸν ᾿Ελίκωνα συν-
τελέσειν᾽ μὴ τοῦτο δ᾽ οἴεσθαι χρῆναι ποϑεῖν τὸν
30 ϑεὸν ἀλλὰ προστάσσειν Ἕλλησι πᾶσι πολέμου καὶ Ὁ
κακῶν μεϑεμένους Μούσαις ὁμιλεῖν, καὶ διὰ λόγων
καὶ μαϑημάτων τὰ πάϑη καταπραὕὔνοντας ἀβλαβῶς
καὶ ὠφελίμως ἀλλήλοις συμφέρεσϑαι.᾽
8. Μεταξὺ δὲ τοῦ Σιμμίου λέγοντος, ὃ πατὴρ

1 δὲ] δὴ Turnebus 8 f) -- παρέχεται] 7j τὸ μήκει δὺ-
πλάσιον ὁκταπλάσιον παρέχεται κατὰ τὸ στερεὸν Holwerda
13 τοιῇ τι BE. 14 τὰς] περὶ τὰς Turnebus 16 εἶναι
W: εἶναι «al μέσων Leonicus: μέσον ἀνάλογον] ἀνὰ
λόγον Holwerda 18 ᾿Ἑλίκωνα p. 4680: ἐλικῶνα 19 δ᾽
οἴεσϑαι E: δεῖσθαι

Plutarchi Moralia. Vol. III. 82

498 DE GENIO

ἡμῶν Πολύμνις ἐπεισῆλϑε, xal καϑίδσας παρὰ τὸν
Σιμμίαν "᾿Επαμεινώνδας" ἔφη “καὶ σὲ καὶ τούτους
παρακαλεῖ πάντας, εἰ μή τις ἀσχολία μείζων, ἐνταῦϑα
περιμεῖναι" βουλόμενος ὑμῖν γνωρίδαι τὸν ξένον,
ἄνδρα γενναῖον μὲν αὐτὸν ὄντα μετὰ γενναίας δὲ
καὶ καλῆς ἀφιγμένον τῆς προαιρέσεως ** ἐξ Ἰταλίας
τῶν Πυϑαγορικῶν᾽ ἀφῖκται δὲν Μύσιδι τῷ γέροντι

Ἑ χοὰς χέασϑαι περὶ τὸν τάφον ἔκ τινων ἐνυπνίων
ὥς φησι καὶ φασμάτων ἐναργῶν. συχνὸν δὲ κομί-
ἕξων χρυσίον οἴεται δεῖν ᾿Επαμεινώνδα τὰς Δύσιδος 10
γηροτροφίας ἀποτένειν, καὶ προθυμότατός ἐστιν οὐ
δεομένων οὐδὲ βουλομένων ἡμῶν τῇ πενίᾳ βοηϑεῖν.᾽
καὶ ὁ Σιμμίας ἡσθείς πάνυ ϑαυμαστόν ys λέγεις
εἶπεν “ἄνδρα καὶ φιλοσοφίας ἄξιον: ἀλλὰ τίς ἡ
αἰτία, δι’ ἣν οὐκ εὐθὺς ἦχει πρὸς ἡμᾶς; "ἐκεῖνον 15

F ἔφη “νυχτερεύσαντα περὶ τὸν τάφον ἐμοὶ δοκεῖ τὸν
“ύσιδος ἦγεν ᾿Επαμεινώνδας πρὸς τὸν Ἰσμηνὸν ἀπο-
AovGóusvov, εἶτ᾽ ἀφίξονται δεῦρο πρὸς ἡμᾶς" πρὶν
δ᾽ ἐντυχεῖν ἡμῖν ἐνηυλίσατο τῷ τάφῳ, διανοούμενος
ἀνελέσθαι τὰ λείψανα τοῦ σώματος καὶ κομίξειν εἰς 50
Ἰταλίαν, εἰ μή τι νύκτωρ ὑπεναντιωθείη δαιμόνιον."
ὃ μὲν οὖν πατὴρ ταῦτ᾽ εἰπὼν ἐσιώπησεν.

9. Ὁ ὃὲ Γαλαξίδωρος ᾿ὦ Ἡράκλεις᾽ εἶπεν “ὡς
ἔργον ἐστὶν εὑρεῖν ἄνδρα καϑαρεύοντα τύφον καὶ
δεισιδαιμονίας. οἱ μὲν γὰρ ἄκοντες ὑπὸ τῶν παϑῶν s
τούτων ἁλέσκονται δι᾽ ἀπειρίαν ἢ δι’ ἀσθένειαν" οἵ

Q

6 ὄντα R: lac. 7 E 6—6 B. δὲ Χ 6 lac. 7 E 11 B.
ἔστι δέ vig supplet X. Malim πρὸς ἡμᾶς vel ἡμῖν 15 éxei-
vov] ἐκεῖ W 16 περὶ] malim παρὰ

SOCRATIS. 499

δέ, ὡς ϑεοφιλεῖς xal περιττοί τινες εἶναι δοκοῖεν,
ἐπιϑειάξουσι τὰς πράξειρ, ὀνείρατα καὶ φάσματα καὶ
τοιοῦτον ἄλλον ὄγχον προϊστάμενοι τῶν ἐπὶ νοῦν

ἐόντων. ὃ πολιτικοῖς μὲν ἀνδράσι καὶ πρὸς αὐϑάδη 080

5 καὶ ἀκόλαστον ὄχλον ἠναγκασμένοις ξῆν οὐκ ἄχρη-
στον ἴσως ἐστὶν ὥσπερ ἐκ χαλινοῦ τῆς δεισιδαιμο-
ψίας πρὸς τὸ συμφέρον ἀντισπάσαι καὶ μεταστῆσαι
τοὺς πολλούς" φιλοσοφίᾳ δ᾽ οὐ μόνον ἔοικεν ἀσχή-
μῶν ὃ τοιοῦτος εἶναι σχηματισμός, ἀλλὰ καὶ πρὸς

ιοτὴν ἐπαγγελίαν ἐναντίος, εἰ πᾶν ἐπαγγειλαμένη
λόγῳ τἀγαϑὸν καὶ τὸ συμφέρον διδάσχειν, εἰς ϑεοὺς
ἐπαναχωρεῖ τῆς τῶν πράξεων ἀρχῆς ὡς τοῦ λόγου
καταφρονοῦσα, καὶ τὴν ἀπόδειξιν 1) δοκεῖ διαφέρειν
ἀτιμάσασα πρὸς μαντεύματα τρέπεται καὶ ὀνειράτων

15 ὄψεις, ἐν οἷς ὃ φαυλότατος οὐχ ἧττον τῷ κατατυγ- B
χάνειν πολλάκις φέρεται τοῦ κρατίστου. διὸ καὶ Σω-
κράτης ὃ ὑμέτερος, ὦ Σιμμία, δοκεῖ uou φιλοσοφώ-
τερον χαρακτῆρα παιδείας καὶ λόγου περιβαλέσϑαι,
τὸ ἀφελὲς τοῦτο καὶ ἄπλαστον ὡς ἐλευϑέριον καὶ

30 μάλιστα φίλον ἀληϑείας ἑλόμενος τὸν δὲ τῦφον
ὥσπερ τινὰ καπνὸν φιλοσοφίας εἰς τοὺς σοφιστὰς
ἀποσκεδάσας. ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ Θεόκριτος "v6 ydg |
εἷπεν “ὦ Γαλαξίδωρε; καὶ σὲ Μέλητος πέπεικεν, ὅτι
Σωκράτης ὑπερεώρα và ϑεῖα; τοῦτο γὰρ αὐτοῦ καὶ

35 πρὸς ᾿4ϑηναίους κατηγόρησεν. “οὐδαμῶς᾽ ἔφη “τά Ο
ys ϑεῖα᾽ φασμάτων δὲ καὶ μύϑων καὶ δεισιδαιμο-

8 φιλοσοφέᾳ Β: φιλοσοφίας 10 εἶ X: ἢ 11 εἰς θεοὺς
ἑπαναφέρει τὰς τῶν πράξεων ἀρχὰς an corrigendum ὑπανα-
χωρεῖ 18 περιβαλέσθαι BR: περιβάλλεσθαι

| 82"

500 DE GENIO

víag ἀνάπλεων φιλοσοφίαν ἀπὸ Πυϑαγόρου ** 'Euzec-
δοκλέους δεξάμενος εὖ μάλα βεβακχευμένην εἴϑισεν
ὥσπερ πρὸς τὰ πράγματα πεπνῦσϑαι καὶ λόγῳ νή-
φοντι μετιέναι τὴν ἀλήϑειαν.᾽ἢ
10. “Εἶεν᾽ εἶπεν ὁ Θεόκριτος, “τὸ δὲ δαιμόνιον,
ὦ βέλτιστε, τὸ Σωκράτους ψεῦδος ἢ τί φαμεν; ἐμοὶ
γὰρ οὐδὲν οὕτω μέγα τῶν περὶ Πυϑαγόρου λεγο-
μένων εἰς μαντικὴν ἔδοξε καὶ ϑεῖον᾽ ἀτεχνῶς γὰρ
οἷον Ὅμηρος Ὀδυσσεῖ πεποίηκε τὴν ᾿Αϑηνᾶν "ἐν
πάντεσαι πόνοισι παρισταμένην,᾽ τοιαύτην ἔοικε Zio- 10
κράτει τοῦ βίου προποδηγὸν ἐξ ἀρχῆς τινα συνάψαι
Ὁ τὸ δαιμόνιον ὄψιν, “ἦ᾽ μόνη τοι πρόσϑεν ἰοῦσα
τίθει φάος᾽ ἐν πράγμασιν ἀδήλοις καὶ πρὸς ἀνθρω-
πίνην ἀσυλλογίστοις φρόνησιν, ἐν οἷς αὐτῷ συν-
᾿εφϑέγγετο πολλάκις τὸ δαιμόνιον ἐπυιϑειάξον ταῖς 15
αὐτοῦ προαιρέσεσι. τὰ μὲν οὖν πλείονα καὶ μείξονα
Σιμμίου χρὴ καὶ τῶν ἄλλων ἐκπυνϑθάνεσϑαι Σωκρά-
τους ἑταίρων" ἐμοῦ δὲ παρόντος, ὅτε πρὸς Εὐϑύ-
φρονα τὸν μάντιν ἧκον, ἔτυχε μέν, à Σιμμία,
μέμνησαι γάρ, ἄνω πρὸς τὸ Σύμβολον Σωκράτης καὶ 530
τὴν οἰκίαν τὴν ᾿ἀνδοκίδου βαδίξων ἅμα τι διερωτῶν
καὶ διασείων τὸν Εὐθύφρονα μετὰ παιδιᾶς. ἄφνω
EÓ' ἐπιστὰς καὶ συμπείσας προσέσχεν αὑτῷ συχνὸν
χρόνον᾽ εἶτ᾽ ἀναστρέψας ἐπορεύετο τὴν διὰ τῶν κι-

1 ἀνάπλεων R: ἀνάπλεω 80. 86 fere E, 260 B. Fort.
supplendum: ἀπὸ Πυϑαγόρου καὶ "AvaEoyógov, παρὰ δ᾽ 'Eu-
πεδοκλέους 8. ὥσπερ πρὸς τὰ] αὖ περὶ và W. ὥσπερ ἔρωτι
πρὸς và? | 4 μετιέναι Duebnerus: μετεῖναι 9. οἷον) οἵαν ὃ

cf. Hom. K 279. » 800 12 Hom. T 95 τοι] γ᾽ of?
14 ἐν A4 23 συμπείσας] σιωπήσας W. συμμύσαςρ᾽ αὑτῷ]
οὕτω

σι

SOCRATIS. 501

βωτοποιῶν, καὶ τοὺς προκεχωρηκότας ἤδη τῶν érat-
ρῶν ἀνεκαλεῖτο φάσκων αὑτῷ γεγονέναι τὸ δαιμό-
νιον. οἱ μὲν οὖν πολλοὶ συνανέστρεφον, ἐν οἷς κἀγὼ
τοῦ Εὐϑύφρονος ἐχόμενος νεανίσκοι δέ τινες τὴν
5 εὐθεῖαν βαδίζοντες ὡς δὴ τὸ Σωκράτους ἐλέγξον-
᾿ teg δαιμόνιον, ἐπεσπάσαντο Χάριλλον τὸν αὐλητὴν
ἥκοντα καὶ αὐτὸν μετ᾽ ἐμοῦ εἰς ᾿ϑήνας πρὸς Κέ-
βητα᾽ πορευομένοις δ᾽ αὐτοῖς διὰ τῶν ἑρμογλύφων
παρὰ τὰ δικαστήρια σύες ἀπαντῶσιν ἀϑρόαι βορβό-
10 ρου περίπλεοι καὶ xov ἀλλήλων ὠϑούμεναι διὰ
πλῆϑος" ἐκτροπῆς δὲ μὴ παρούσης, τοὺς μὲν ἀνέ-
τρεψαν ἐμβαλοῦδαι τοὺς δ᾽ ἀνεμόλυναν. ἧκεν οὖν
καὶ ó Χάριλλος οἴκαδε τά vs σκέλη καὶ τὰ ἱμάτια
βορβόρου μεστός, ὥστ᾽ ἀεὶ τοῦ Σωκράτους δαιμο-
15 νίου μεμνῆσϑαι μετὰ γέλωτος ** ϑαυμάξοντας. εἰ
μηδαμοῦ προλείπει τὸν ἄνδρα μηδ᾽ ἀμελεῖ τὸ ϑεῖον
αὐτοῦ.᾽ |
11. Καὶ ὃ Γ΄ αλαξίδωρος “οἴει ydo? ἔφη “Θεό-
κριτε, τὸ Σωκράτους δαιμόνιον ἰδίαν καὶ περιττὴν
20 ἐσχηκέναι δύναμιν; οὐχὶ τῆς κοινῆς μόριόν τι μαν-
τικῆς τὸν ἄνδρα πείρᾳ βεβαιωσάμενον, ἐν τοῖς ἀδή-
λοις καὶ ἀτεκμάρτοις τῷ λογισμῷ ῥοπὴν ἐπάγειν;
ὡς γὰρ ὁλκὴ μία καϑ' αὑτὴν οὐκ ἄγει τὸν ξυγόν,
ἰσορροποῦντι δὲ βάρει προστιϑεμένη κλίνει τὸ σύμ- 581
25 παν ἐφ᾽ ἑαυτήν" οὕτω πταρμὸς ἢ κληδὼν ἤ τι τοι-
2 ἀνεκαλεῖτο φάσκων αὑτῷ W cum Ámyoto: lac. 28 BE
8 ἑρμογλύφων R: ἑρμογλυφιῶν 9 ἀϑρόαι *: ἀϑρόοι — 15
lac. 8 E 7 B supplet verbis ἡμᾶς ἅμα καὶ W 50 οὐχὶ]

οὐχὶ δὲ R αντικῆς Holwerda: ἀνάγκης 925 οὕτω πταρμὸς
ἢ ": οὕτως ἐφαρμόσει

502 DE GENIO

obvov σύμβολον ** καὶ κοῦφον, ἐμβριϑῆ διάνοιαν
ἐπισπάσασϑαι πρὸς πρᾶξιν" δυεῖν δ᾽ ἐναντίων λο-
γισμῶν ϑατέρῳ προδελϑὸν ἔλυσε τὴν ἀπορίαν. τῆς
ἰσότητος ἀναιρεϑείσης, ὥστε κίνησιν γίγνεσϑαι καὶ
δρμήν. ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ πατήρ "ἀλλὰ μήν᾽ ἔφη καὶ ὁ
αὐτός, à Γαλαξίδωρε, Μεγαρικοῦ τινος ἤκουσα,
Τερψίωνος δὲ ἐκεῖνος, ὅτι τὸ Σωκράτους δαιμόνιον
πταρμὸς Tv, ὅ ve παρ᾽ αὐτοῦ καὶ ὁ παρ᾽ ἄλλων"
B ἑτέρου μὲν πταρόντος ἐκ δεξιᾶς εἴτ᾽ ὄπισϑεν εἴτ᾽
ἔμπροσθεν, ὁρμᾶν αὐτὸν ἐπὶ τὴν πρᾶξιν" εἰ δ᾽ ἐξ τὸ
ἀριστερᾶς, ἀποτρέπεσθαι' τῶν δ᾽ αὐτοῦ πταρμῶν
τὸν μὲν ἔτι μέλλοντος βεβαιοῦν τὸν δ᾽ ἤδη πράσ-
6ovtog ἐπέχειν καὶ κωλύειν τὴν δρμήν. ἀλλ᾽ ἐκεῖνό
μον δοκεῖ ϑαυμαστόν, εἰ πταρμῷ χρώμενος o0 τοῦτο
τοῖς ἑταίροις ἀλλὰ δαιμόνιον εἶναι τὸ κωλῦον ἢ ι5
κελεῦον ἔλεγε᾽ τύφου γὰρ ἂν ἦν τινος, ὦ φίλε, κε-
νοῦ καὶ κόμπου τὸ τοιοῦτον, οὐκ ἀληϑείας καὶ ἀπλό-
τητος οἷς τὸν ἄνδρα μέγαν ὡς ἀληϑῶς καὶ διαφέ-
ροντα τῶν πολλῶν γεγονέναι δοκοῦμεν, ὑπὸ φωνῆς
ἔξωϑεν ἢ πταρμοῦ τινος ὁπηνέκα τύχοι ϑορυβού- so
μενον ἐκ τῶν πράξεων ἀνατρέπεσϑαι καὶ προΐεσϑαι
C τὸ δεδογμένον. αἵ δὲ Σωκράτους αὖ δρμαὶ τὸ βέ-
βαιον ἔχουσαι καὶ σφοδρότητα φαίνονται πρὸς ἅπαν,
ὡς ἂν ἐξ ὀρϑῆς καὶ ἰσχυρᾶς ἀφειμέναι κρίσεως καὶ
ἀρχῆς. πενίᾳ γὰρ ἐμμεῖναι παρὰ πάντα τὸν fov ss
1 lac. 16 E 14 B. fori. exciderint verba μικρόν ἔστι
8 προσελθὸν Emperius: srooctAQÀv 4 malim γενέσθαι
14 τοῦτο] τοῦτον ἢ 16 ἂν ἦν idem: αὖ 91 προΐεσθαι Χ:

προσίεσϑαι 22. αὖ ὁρμαὶ idem: ἀφορμαὶ «tio» Tur-
nebus: lac. 18 E 16 B poene PP

SOCRATIS, 503

ἑκουσίως. σὺν ἡδονῇ καὶ χάριτι τῶν διδόντων ἔχειν
δυνάμενον, καὶ φιλοσοφέας μὴ ἐκστῆναι πρὸς τοσαῦτα
κωλύματα" καὶ τέλος εἰς σωτηρίαν καὶ φυγὴν αὐτῷ
σπουδῆς ἑταίρων καὶ παρασκευῆς εὐμηχάνον γενο-
5 μένης, μήτε καμφϑῆναι λιπαροῦσι μήϑ᾽ ὑποχωρῆσαι Ὁ
τῷ ϑανάτῳ πελάξοντι. χρῆσϑαι δ᾽ ἀτρέπτῳ τῷ λο-
γισμῷ πρὸς τὸ δεινόν, οὐκ ἔστιν ἀνδρὺς ἐκ κληδό-
νῶν ἢ πταρμῶν μεταβαλλομένην ὅτε τύχοι γνώμην
ἔχοντος ἀλλ᾽ ὑπὸ μείξονος ἐπιστασίας καὶ ἀρχῆς
10 ἀγομένου πρὸς τὸ καλόν. ἀκούω ὃὲ καὶ τὴν ἐν
Σικελίᾳ τῆς ᾿4ϑηναίων δυνάμεως φϑορὰν προειπεῖν
αὐτὸν ἐνίοις τῶν φίλων. καὶ πρότερον ἔτι τούτων
Πυριλάμπης ὃ ᾿Δντιφῶντος ἁλοὺς ἐν τῇ διώξει περὶ
Δήλιον ὑφ᾽ ἡμῶν δορατίῳ τετρωμένος, ὡς ἤκουσε
15 τῶν ἐπὶ τὰς σπονδὰς ἀφικομένων ᾿4ϑήνηϑεν, ὅτι
Σωκράτης μετ᾽ ᾿Δ4λκιβιάδου καὶ “άχητος ἐπὶ “Ῥηγί-
στης καταβὰς ἀπονενοστήκοι, πολλὰ μὲν τοῦτον E
ἀνεκαλέσατο, πολλὰ δὲ φίλους τινὰς καὶ λοχίτας οἷς
συνέβη μετ’ αὐτοῦ παρὰ τὴν Πάρνηϑα φεύγουσιν
40 ὑπὸ τῶν ἡμετέρων ἱππέων ἀποθανεῖν, ὡς τοῦ Σω-
κράτους δαιμονίου παρακούδαντας, ἑτέραν ὁδὸν οὐχ
ἣν ἐκεῖνος ἦγε τραπομένους ἀπὸ τῆς μάχης. ταῦτα
δ᾽ οἶμαι καὶ Σιμμίαν ἀκηκοέναι. ᾿πολλάκιρ᾽ ὁ Σιμ-
μίας ἔφη καὶ πολλῶν᾽ διεβοήϑη γὰρ οὐκ ἠρέμα τὸ
$5 Σωχράτους ᾿ἀϑήνησιν ἐκ τούτων δαιμόνιον.ἢ

6 πελάξοντι Emperius: παίξοντι 16 Μάχητος Turne-
bus: μάχητορ ἐπὶ "Prytevns| ἐπὶ ἹῬειτοὺς Huttenus coll.
Hesychio s. v. 19 πάρνητα BE 920 ἱππέων] ἵππων BE
229 τραπομένους *: τρεπομένους

δ04 DE GENIO

19. "Τί obv' ὁ Φειδόλαος εἶπεν "ὦ Σιμμία, Γα-
λαξίδωρον ἐάσωμεν παίζοντα καταβάλλειν τοσοῦτο
F μαντείας ἔργον εἰς πταρμοὺς καὶ κληδόνας, οἷς καὶ
οἱ πολλοὶ καὶ ἰδιῶται περὶ μικρὰ προσχρῶνται καὶ

παίξοντες" ὅταν δὲ κίνδυνοι βαρύτεροι καὶ μεέξονες 5

καταλάβωσι πράξεις, ἐκεῖνο γίγνεται τὸ Εὐριπίδειον
“οὐδεὶς σιδήρου ταῦτα μωραίνει πέλας;

καὶ ó Γαλαξίδωρος ᾿'Σιμμίου μέν᾽ ἔφη ᾿Φειδόλαε,
περὶ τούτων, εἴ τι Σωκράτους αὐτὸς λέγοντος ἤκου-
σεν, ἕτοιμος ἀκροᾶσϑαι καὶ πείϑεσθαι μεϑ’ ὑμῶν"
τὰ δ᾽ ὑπὸ σοῦ λελεγμένα καὶ Πολύμνιος οὐ χαλεπὸν
ἀνελεῖν. ὡς γὰρ ἐν ἰατρικῇ σφυγμὸς ἢ φλύκταινα
μικρὸν οὐ μικροῦ δὲ σημεῖόν ἐστι, καὶ κυβερνήτῃ
ὅ82 πελάγους φϑόγγος ὄρνιϑος ἢ διαδρομὴ κνηκίδος
ἀραιᾶς πνεῦμα σημαίνει καὶ κίνησιν τραχυτέραν
ϑαλάσσης" οὕτω μαντικῇ ψυχῇ πταρμὸς ἢ κληδὼν
οὐ μέγα καϑ᾽ αὑτὸ σύμβολον δὲ μεγάλου συμπτώ-
ματος οὐδεμιᾶς γὰρ τέχνης καταφρονεῖται τὸ μι-
“ροῖς μεγάλα καὶ δι᾿ ὀλίγων πολλὰ -προμηνύειν.
ἀλλ᾽ ὥσπερ εἴ τις ἄπειρος γραμμάτων δυνάμεως
ὁρῶν ὀλίγα πλήϑει καὶ φαῦλα τὴν μορφὴν ἀπιστοίη
ἄνδρα γραμματικὸν ἐκ τούτων ἀναλέγεσϑαι πολέμους
μεγάλους, ot τοῖς πάλαι Gvvérvyov, καὶ κτίσεις πό-
λεων πράξεις τὸ καὶ παϑήματα βασιλέων, εἶτα φαίη
1 Nauck. p. 441 (fr. 282, 32) 10 πείθεσθαι X: φεί-
δεσϑαι 14 πελάγους] πελαγίαρὶ 1Π σύμβολον δὲ μεγά-
λου *: lac. 37 E 26 Β 24 παϑήματα Leonicus: μαϑήματα
φαέη φωνὴν ἢ ὅμοιόν τι *: φανῆναι ὀμνύοντι. Coniectu-

ram confirmat id quod in eandem etiam P. Papageorgiu
incidit

5

»

SOCRATIS. 505

φωνὴν ἢ ὅμοιόν τι μηνύειν καὶ καταλέγειν éxeívo-B
τῶν ἱστορικῶν τούτων ἕκαστον, ἡδὺς ἄν, ὦ φίλε,
γέλως σοι τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἀπειρίας ἐπέλϑοι" οὕτω
σκόπει, μὴ καὶ ἡμεῖς τῶν μαντικῶν ἑκάστου τὴν
5 δύναμιν ἀγνοοῦντες, ἧ συμβάλλει πρὸς τὸ μέλλον,
εὐήϑως ἀγανακτῶμεν, εἰ νοῦν ἔχων ἄνθρωπος ἐκ
τούτων ἀποφαίνεταί τι περὶ τῶν ἀδήλων, καὶ ταῦτα
φάσκων αὐτὸς οὐ πταρμὸν οὐδὲ φωνὴν ἀλλὰ δαι-
μόνιον αὐτῷ τῶν πράξεων ὑφηγεῖσθαι. μέτειμι γὰρ
io ἤδη πρὸς σέ, ὦ Πολύμνι, ϑαυμάξοντα Σωκράτους
ἀνδρὸς ἀτυφίᾳ καὶ ἀφελείᾳ μάλιστα δὴ φιλοσοφίαν
ἐξανϑρωπίσαντος, εἰ μὴ πταρμὸν μηδὲ κληδόνα τὸ C
σημεῖον ἀλλὰ τραγικῶς πάνυ τὸ δαιμόνιον ὠνόμαξεν.
ἐγὼ γὰρ ἂν τοὐναντίον ἐθαύμαζον ἀνδρὸς ἄκρου
15 διαλέγεσθαι καὶ κρατεῖν ὀνομάτων, ὥσπερ Σωκρά-
της. εἰ μὴ τὸ δαιμόνιον ἀλλὰ τὸν πταρμὸν αὑτῷ
σημαίνειν ἔλεγεν" ὥσπερ εἴ τις ὑπὸ τοῦ βέλους φαίη
τετρῶσϑαι μὴ τῷ βέλεε ὑπὸ τοῦ βαλόντος, μεμε-
τρῆσϑαι δ᾽ αὖ τὸ βάρος ὑπὸ τοῦ ξυγοῦ μὴ τῷ ξυγῷ
20 ὑπὸ τοῦ ἵστάντος. οὐ γὰρ τοῦ ὀργάνου τὸ ἔργον,
ἀλλ᾽ οὗ καὶ τὸ ὄργανον ᾧ χρῆται πρὸς τὸ ἔργον"
ὄργανον δέ τι καὶ τὸ σημεῖον ᾧ χρῆται τὸ σημαῖ-
vov' ἀλλ᾽ ὅπερ εἶπον, εἴ τι Σιμμίας ἔχοι λέγειν,
ἀκουστέον, ὡς εἰδότος ἀκριβέστερον. ἢ
20 138. Καὶ ὃ Θεόκριτος 'πρότερόν y" ἔφη “τοὺς
εἰσιόντας οἵτινές εἰσιν ἀποδσκεψαμένοις, μᾶλλον δὲ D

2 τῶν ἵστορικῶν W: τῷ ἱστορικῶῦ φίλε] Φειδόλαε R
7 τούτων Duebnerus: τούτων ἂν 18 τὸ] del. Stegmannus,
recte ut vid. 16 εἰ μὴ τὸν πταρμὸν ἀλλὰ τὸ δαιμόνιον
αὐτῷ BE 206 οἵτινες] εἴ τινες BE

506 DE GENIO

τὸν ξένον ὃν ἔοικεν ἡμῖν ᾿Επαμεινώνδας ὁδὶ xouc-
few? ἀποβλέψαντες οὖν πρὸς τὰς θύρας, ἑωρῶμεν
ἡγούμενον μὲν τὸν ᾿Επαμεινώνδαν καὶ συνεστώτων
φίλων ᾿Ισμηνόδωρον καὶ Βακχυλίδαν καὶ Μέλισσον
τὸν αὐλητήν, ἑπόμενον δὲ τὸν ξένον, οὐκ ἀγεννῆ 5
τὸ εἶδος ἀλλὰ πραότητα καὶ φιλοφροσύνην τοῦ ἤϑους
ὑποφαίνοντα καὶ σεμνῶς ἀμπεχόμενον τὸ σῶμα.
καθίσαντος οὖν ἐχείνου μὲν αὐτοῦ παρὰ τὸν Σιμμέαν
τοῦ δ᾽ ἀδελφοῦ παρ᾽ ἐμὲ τῶν δ᾽ ἄλλων ὡς ἕκαστος
ἔτυχε καὶ γενομένης σιωπῆς. ὁ Σιμμίας τὸν ἀδελ- 10
φὸν ἡμῶν καλέσας "εἶεν᾽ εἶπεν 'à ᾿Επαμεινώνδα,
E τίνα χρὴ τὸν ξένον καὶ πῶς καὶ πόϑεν προσαγο-
ρεύειν; ἀρχὴ γάρ τις ἐντυχίας καὶ γνώσεως αὕτη
συνήϑης.᾽ καὶ ὁ ᾿Επαμεινώνδας ᾿Θεάνωρ᾽ εἶπεν "ὦ
Σιμμία, ὄνομα μὲν v&vógí, γένος δὲ Κροτωνιάτης 15
τῶν ἐκεῖ φιλοσόφων οὐ καταισχύνων τὸ μέγα Πυϑα-
γόρου κλέος᾽ ἀλλὰ καὶ νῦν ἥκει δεῦρο μακρὰν ὁδὸν
ἐξ Ἰταλίας ἔργοις καλοῖς καλὰ δόγματα βεβαιῶν.ἢ
ὑπολαβὼν δ᾽ 6 ξένος “οὐκοῦν᾽ ἔφη “σὺ κωλύειρ,
ὦ ᾿ΕἘπαμεινώνδα, τῶν ἔργων τὸ κάλλιστον. εἰ γὰρ so
F εὖ ποιεῖν φίλους καλόν, οὐκ αἰσχρὸν εὖ πάσχειν
ὑπὸ φίλων" 4 γὰρ χάρις οὐχ ἧττον δεομένη τοῦ
λαμβάνοντος ἢ τοῦ διδόντος ἐξ ἀμφοῖν τελειοῦται
πρὸς τὸ καλόν" ὁ δὲ μὴ δεξάμενος ὥσπερ σφαῖραν
εὖ φερομένην κατήσχυνεν ἀτελῇ πεσοῦσαν. ποίου 35
γὰρ οὕτω σκοποῦ βάλλοντα καὶ τυχεῖν ἡδὺ καὶ δια-
μαρτάνειν ἀνιαρὸν ὡς ἀνδρὸς εὖ παϑεῖν ἀξίου διὰ

1 ὃν * 8. συνεστώτων] σὺν αὐτῷ τῶν R. τῶν συνεστώ-
vov 1 τἀνδρί *: τῷ ἀνδρί

SOCRATIS. 501

χάριτος ἐφιέμενον; ἀλλ᾽ ἐκεῖ μὲν ὃ τοῦ σκοποῦ μέ-
γοντος ἀτυχήσας σφάλλεται δι’ αὑτόν, ἐνταυϑοῖ δ᾽
ὁ παραιτούμενος καὶ ὑποφεύγων ἀδικεῖ τὴν χάριν.
εἰς ὃ ἔσπευκε μὴ περαίνουσαν. σοὶ μὲν οὖν τὰς 088
5 αἰτίας ἤδη διῆλθον, ὑφ᾽ ὧν ἔπλευσα δεῦρο" βού-
λομαι δὲ καὶ τούτοις διελθὼν χρήσασϑαι πρός δὲ
δικασταῖς. ἐπεὶ γὰρ ἐξέπεσον αἱ κατὰ πόλεις ἕται-
poste, τῶν Πυϑαγορικῶν στάσει κρατηϑέντων, τοῖς
δ᾽ ἔτι συνεστῶσιν ἐν Μεταποντίῳ συνεδρεύουσιν ἐν
10 οὐκίᾳ πῦρ οἱ Κυλώνειοι περιένησαν καὶ διέφϑειραν
ἐν ταὐτῷ πάντας πλὴν Φιλολάου καὶ ΔΜύσιδος, νέων
ὄντων ἔτι ῥώμῃ καὶ κουφότητι διωσαμένων τὸ πῦρ,
Φιλόλαος μὲν εἰς Δευκανοὺς φυγὼν ἐκεῖθεν ἀνεσώϑη
πρὸς τοὺς ἄλλους φίλους ἤδη πάλιν ἀϑροιξομένους
15 καὶ κρατοῦντας τῶν Κυλωνείων᾽ 4ocu δ᾽ ὅπου γέ-
γονὲεν ἠγνοεῖτο πολὺν yoóvov: πλήν γε δὴ Γοργίας
ὃ Asovrivog ἐκ τῆς Ελλάδος ἀναπλέων εἰς Σικελίαν B
ἀπήγγελλε τοῖς περὶ 4oxscov βεβαίως “ύσιδι συγ-
γεγονέναι διατρίβοντι περὶ Θήβας. ὥρμησε δ᾽ ὁ
50 Δρκεσος πόϑῳ τἀνδρὸς αὐτὸς ὡς εἶχε πλεῦσαι,
κομιδῇ δὲ διὰ γῆρας καὶ ἀσϑένειαν ἐλλείπων ἐπέ-
ὅκηψε μάλιστα μὲν ξῶντα κομίσαι τὸν “ὕσιν εἰς
Ἰταλίαν ἢ τὰ λείψανα τεϑνηκότος. οἵ δ᾽ ἐν μέσῳ
πόλεμοι καὶ στάσεις καὶ τυραννίδες ἐκώλυσαν αὐτῷ
.5 ζῶντι συντελέσαι τοὺς φίλους τὸν ἄϑλον. ἐπεὶ δ᾽
ἡμῖν τὸ “ύσιδος δαιμόνιον ἤδη τεθνηκότος ἐναργῶς

6 τούτοις Turnebus: τούτους 7 ἕταιρεῖαι *: ἕταιρίαι
11 ταὐτῷ W: τούτῳ 153 ῥῴμῃ] καὶ ῥώμῃ Stegmannus.
Nihil opus 20 τἀνδρὸρ * hic et paulo post: τοῦ ἀνδρὸς

508 DE GENIO |

προὐπέφαινε τὴν τελευτήν, xol τὰς παρ᾽ ὑμῖν, ὦ
C Πολύμνι, ϑεραπείας καὶ διαίτας τἀνδρὸς ol σαφῶς
εἰδότες ἀπήγγελλον, ὅτι πλουσίας ἐν οἴκῳ πένητι
γηροκομίας τυχὼν καὶ πατὴρ τῶν σῶν υἱέων ἐπι-
γραφεὶς οἴχοιτο μακαριστός, ἀπεστάλην ἐγὼ νέος καὶ δ
εἷς ὑπὸ πολλῶν καὶ πρεσβυτέρων, ἐχόντων οὐκ ἔχουσι
χρήματα διδόντων, πολλὴν χάριν καὶ φιλίαν ἀντι-
λαμβανόντων. “ῦὕσις δὲ καὶ κεῖται καλῶς ὑφ᾽ ὑμῶν,
καὶ τάφου καλοῦ κρείττων αὐτῷ χάρις ἐκτινομένη
φίλοις ὑπὸ φίλων καὶ οἰκείων.ἢ 10
14. Ταῦτα τοῦ ξένου λέγοντος, ὃ μὲν πατὴρ ἐπε-
δάχρυσε τῇ μνήμῃ τοῦ “ύσιδος πολὺν χρόνον, ὁ δ᾽
D ἀδελφὸς ὑπομειδιῶν ὥσπερ εἰώϑει πρὸς ἐμέ “πῶς
ἔφη ποιοῦμεν, ὦ Καφεισία; προϊέμεϑα τὴν πενίαν
τοῖς χρήμασι καὶ σιωπῶμεν;᾽ “ἥκιστ᾽ ἔφην ἐγώ “τὴν i5
φίλην καί *&yat1v κουροτρόφον᾽" ἀλλ’ ἄμυνε" σὸς
γὰρ ὃ λόγος’ “καὶ μὴν ἐγώ᾽ εἶπεν * à πάτερ, ταύτῃ
μόνον τὴν οἰκίαν ἐδεδίειν ἁλώσιμον ὑπὸ χρημάτων
εἶναι, κατὰ τὸ Καφεισίου σῶμα, καλῆς μὲν ἐσθῆτος
δεόμενον ἵνα τοῖς ἐρασταῖς ἐγκαλλωπίσηται τοσού- 2
τοις οὖσιν, ἀφθόνου δὲ καὶ πολλῆς τροφῆς ἵν᾽ &v-
τέχῃ πρὸς τὰ γυμνάσια καὶ πρὸς τοὺς ἐν ταῖς πα-
λαίστραις ἀγῶνας" ὁπηνίκα δ᾽ οὗτος οὐ προδίδωσι
τὴν πενίαν οὐδ᾽ ὡς βαφὴν ἀνέησι τὴν πάτριον πενίαν,
E ἀλλὰ καίπερ ὧν μειράκιον, εὐτελείᾳ καλλωπίξεται 960
καὶ στέργει τὰ παρόντα, τίς ἂν ἡμῖν γένοιτο τῶν

1 προύφαινε Cobetus 7 πολλὴν] πολλὴν δὲ E 8 καὶ
κεῖται) κεκήδευται Cobetus 14 ποιῶμεν — προϊώμεϑα
Cobetus 16 Hom. ε 27 18 μόνον Holwerda: μόνῃ

SOCRATIS. 509

χρημάτων διάϑεσις xol χρῆσις; ἧπου καταχρυσώσο-
μὲν τὰ ὅπλα, καὶ τὴν ἀσπίδα πορφύρᾳ συμμεμιγμένῃ
πρὸς χρυσίον, ὥσπερ Νικίας ὁ ᾿4ϑηναῖος, διαποικι-
λοῦμεν; σοὶ δ᾽, ὦ πάτερ, Μιλησίαν χλανίδα τῇ δὲ
5 μητρὶ παραλουργὸν ὠνησόμεϑα χιτώνιον; οὐ γὰρ εἰς
γαστέρα δήπου καταχρησόμεϑα τὴν δωρεάν, εὐω-
χοῦντες αὑτοὺς πολυτελέστερον, ὥσπερ ξένον ὑπο-
δεδεγμένοι βαρύτερον τὸν. πλοῦτον. "“Ὡἄπαγ᾽᾽ εἶπεν
ὁ πατήρ “ὦ xot: μηδέποτε τοιαύτην ἐπίδοιμι μετα- F
10 κόσμησιν τοῦ βίου ἡμῶν. “καὶ μὴν οὐδ᾽ ἀργόν᾽
ἔφη ᾿καϑισόμεϑα φρουροῦντες οἴκοι τὸν πλοῦτον"
ἄχαρις γὰρ ἂν οὕτως ἡ χάρις καὶ ἄτιμος ἡ κτῆ-
σις εἴη’ “τί μήν; εἶπεν ὁ πατήρ. “οὐκχοῦν᾽ ἔφη ὁ
᾿Επαμεινώνδας “Ἰάσωνι μὲν τῷ Θετταλῶν ταγῷ πέμ-
15 ψαντι δεῦρο πολὺ χρυσίον ἔναγχος πρὸς ἡμᾶς καὶ
δεομένῳ λαβεῖν ἀγροικότερος ἐφάνην ἀποχρινόμενος
ἀδίκων χειρῶν αὐτὸν κατάρχειν, ὅτι μοναρχίας ὧν
ἐραστὴς ἄνδρα δημότην ἐλευθέρας καὶ αὐτονόμου
πόλεως ἐπείρα διὰ χρημάτων. σοῦ δ᾽, ὦ ξένε, τὴν 584
20 μὲν προϑυμίαν (καλὴ γὰρ καὶ φιλόσοφορ) δέχομαι
καὶ ἀγαπῶ διαφερόντως" ἥκεις δὲ φάρμακα φίλοις
μὴ νοσοῦσι κομίξων. ὥσπερ οὖν εἰ πολεμεῖσθαι πυ-
ϑόμενος ἡμᾶς ἔπλευσαξ ὅπλοις καὶ βέλεσιν ἡμᾶς
ὠφελήσων, εἶτα φιλίαν καὶ εἰρήνην εὗρες, οὐκ àv
45 Gov δεῖν ἐκεῖνα διδόναι καὶ ἀπολείπειν μὴ δεομέ-
voig* οὕτω σύμμαχος μὲν ἀφῖξαι πρὸς πενίαν ὡς
ἐνοχλουμένοις ὑπ’ αὐτῆς, ἡ δ᾽ ἐστὶ δάστη φέρειν

10 ἡμῶν] deleverim 18 εἴη. τί μήν; R: ἐπὶ τί μήν;

510 DE GENIO

ἡμῖν καὶ φίλη σύνοικος. οὕκουν δεῖ χρημάτων οὐδ᾽
Β ὅπλων ἐπ᾽ αὐτὴν μηδὲν ἀνιῶσαν' ἀλλ᾽ ἀπάγγελλε
τοῖς ἐκεῖ γνωρίμοις, ὅτι κάλλιστα μὲν αὐτοὶ πλούτῳ
χρῶνται καλῶς δὲ πενίᾳ χρωμένους αὐτόϑι φίλους
ἔχουσι, τὰς δὲ Μύσιδος ἡμῖν τροφὰς καὶ ταφὰς αὐτὸς 5
ὑπὲρ αὑτοῦ “ῦσις ἀπέδωκε. τά τ᾽ ἄλλα καὶ πενίαν
διδάξας μὴ δυσχεραίνειν.

15. Ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ Θεάνωρ “ἄρ᾽ οὖν᾽ ἔφη "τὸ
πενίαν δυσχεραίνειν ἀγεννές ἐστι τὸ δὲ πλοῦτον δε-
᾿διέναι καὶ φεύγειν οὐκ ἄτοπον; “ἄτοπον, εἰ μὴ λόγῳ 1
tig αὐτὸν ἀλλὰ σχηματιξόμενος ἢ δι᾽ ἀπειροκαλίαν
ἢ τῦφόν τινα διωϑεῖται. “καὶ τίς ἄν᾽ ἔφη “λόγος
ἀπείργοι τὴν ἐκ καλῶν καὶ δικαίων κτῆσιν, ὦ Ἐπα-
μεινώνδα; μᾶλλον δὲ (πραότερον γὰρ ἡμῖν ἢ τῷ
Θετταλῷ πρὸς τὰς ἀποκρίσεις ἐνδίδου σαυτὸν ὑπὲρ 15 ᾽
Ο τούτων) εἰπέ μοι, πότερον ἡγῇ δόσιν μὲν εἶναί
τινα χρημάτων ὀρϑὴν λῆψιν δὲ μηδεμίαν ἢ καὶ τοὺς
διδόντας ἁμαρτάνειν πάντως καὶ τοὺς λαμβάνοντας:
“οὐδαμῶς εἶπεν ὁ ᾿Επαμεινώνδας, "ἀλλ᾽ ὥσπερ ἄλλου
τινὸς ἐγὼ καὶ πλούτου χάριν τὸ καὶ κτῆσιν εἶναι s
νομίξω, τὴν μὲν αἰσχρὰν τὴν δ᾽ ἀστείαν.᾽ 'ág οὖν᾽
ἔφη ὁ Θεάνωρ “ὁ ἃ ὀφείλει διδοὺς ἑκουσίως καὶ προ-
ϑύμως οὐ καλῶς δίδωσιν; ὡμολόγησεν. *6 δ᾽ ἅ τις
καλῶς δίδωσι δεξάμενος οὐ καλῶς δἴληφεν; ἢ γένοιτ᾽
D ἂν δικαιοτέρα χρημάτων λῆψις τῆς παρὰ τοῦ δικαίως ss
διδόντος;᾽ “οὐκ ἄν᾽ ἔφη “γένοιτο. “δυεῖν ἄρα φί-

10 ἄτοπον posterius W. Fort. addendum etiam εἶπεν
᾿Επαμεινώνδας 18 ὦ Ἐπαμεινώνδα : ὡς ἐπαμεινώνδας
14 πραότερον idem: πρότερον 32 ἃ ὀφείλει *: ἃ ὀφείλων

SOCRATIS. 511

λων᾽ εἶπεν “ὦ 'Enouswóvóo, εἰ ϑατέρῳ δοτέον, 9a-
τέρῳ δήπου ληπτέον ἐν μὲν γὰρ ταῖς μάχαις τὸν
εὖ βάλλοντα τῶν πολεμίων ἐκκλιτέον, ἐν δὲ ταῖς
χάρισι τὸν καλῶς διδόντα τῶν φίλων οὔτε φεύγειν
5 οὔτ᾽ ἀπωϑεῖσϑαι δίκαιον" εἰ γὰρ ἡ πενία μὴ δυσχε-
ρὲς οὐδ᾽ αὖ πάλιν ὃ πλοῦτος οὕτως ἄτιμος καὶ ἀπο-
βλητος. “οὐ γὰρ ov? εἶπεν ὃ Ἐπαμεινώνδας “ἀλλ᾽
ἔστιν ὅτῳ μὴ λαβόντι τὸ καλῶς διδόμενον τιμιώ-
τερον ὑπάρχει καὶ κάλλιον" οὑτωσὶ δ᾽ ἐπίσκεψαι uso
10 ἡμῶν. εἰσὶ δήπουϑεν ἐπιθυμίαι πολλαὶ καὶ πολλῶν,
ἔνιαι μὲν ἔμφυτοι λεγόμεναι καὶ περὶ τὸ σῶμα βλα-

στάνουσαι, πρὸς τὰς ἀναγκαίας ἡδονάς αἱ δ᾽ ἐπή- E

λυδες, aV ἕνεκα κενῶν δοξῶν, ἰσχὺν δὲ καὶ βίαν
ὑπὸ χρόνου καὶ συνηϑείας ἐν τροφῇ μοχϑηρᾷ λα-
15 βοῦσαι, πολλάκις ἕλκουσι καὶ ταπεινοῦσι τὴν ψυ-
χὴν ἐρρωμενέστερον τῶν ἀναγκαίων" ἔϑει δὲ καὶ
μελέτῃ πολὺ μέν τις ἤδη καὶ τῶν ἐμφύτων ἀπα-
ρύσαι παϑῶν τῷ λόγῳ παρέσχε" τὸ δὲ πᾶν τῆς
ἀσκήσεως κράτος, ὦ φίλε, ταῖς ἐπεισοδίοις καὶ περιτ-
30 ταῖς προσαγαγόντας ἐπιϑυμίαις ἐκπονεῖν χρὴ καὶ
ἀποκόπτειν αὐτὰς ἀνείρξεσι καὶ κατοχὰϊῖς ὑπὸ τοῦ

λόγου κολαξομένας. εἰ γὰρ δίψαν ἐκβιάξεται καὶ

πεῖναν ἡ πρὸς τροφὴν καὶ ποτὸν ἀντίβασις τοῦ λο-
γισμοῦ., μακρῷ δήπου ῥᾷόν ἔστι φιλοπλουτίαν κο-
35 λοῦσαι καὶ φιλοδοξίαν ἀποχαῖς ὧν ἐφέενται καὶ
ἀνείρξεσιν εἰς τέλος καταλυϑείσας" ἢ οὐ δοκεῖ dou;
ὡμολόγησεν 6 ξένος. “ἄρ᾽ οὖν᾽ ἔφη διαφορὰν ὁρᾷς

1 θατέρῳ posterius Basileensis: ϑάτερον 8. λαβόντι
W: διδόντι 18 oj *: αἴ ἕνεκα *: ἕνεκεν

512 DE GENIOÓ

ἀσκήσεως καὶ τοῦ πρὸς ὃ ἡ ἄσκησις ἔργου, καὶ
καϑάπερ ἀϑλητικῆς ἔργαν μὲν ἂν εἴποις τὴν ὑπὲρ
τοῦ στεφάνου πρὸς τὸν ἀντίπαλον ἅμιλλαν, ἄσκησιν
ὃὲ τὴν ἐπὶ τοῦτο διὰ τῶν γυμνασίων παραδκευὴν
τοῦ σώματος" οὕτω καὶ ἀρετῆς ὁμολογεῖς τὸ "μὲν
ἔργον εἶναι τὸ δ᾽ ἄ

οι

ἄσκησιν;᾽ ὁμολογήσαντος ὃὲ τοῦ
ξένου, ᾿φέρε τοίνυν πρῶτον" εἶπε" τῆς ἐγκρατείας

686 τὸ τῶν αἰσχρῶν καὶ παρανόμων ἡδονῶν ἀπέχεσθαι
πότερον ἄσκησιν 1] μᾶλλον ἔργον καὶ ἀπόδειξιν ἀσκή-
σεως εἶναι νομίξεις;" “ἔργον᾽ εἶπεν “ἐγὼ καὶ ἀπό- 1
δειξιν ἄσκησιν δὲ καὶ μελέτην ἐγκρατείας, οὐχ
ἧπερ ἔτι νῦν ἐφείλκυσϑε πάντες ὑμεῖς, ὅταν γυμνα-
ξόμενοι καὶ κινήσαντες ὥσπερ ξῷα τὰς ὀρέξεις, ἐπι-
στῆτε λαμπραῖς τραπέξαις καὶ ποικίλοις ἐδέσμαόι
πολὺν χρόνον. εἶτα ταῦτα τοῖς οἰκέταις ὑμῶν εὐω- 15
χεῖσϑαι παραδόντες, αὐτοὶ τὰ λιτὰ καὶ ἁπλᾶ προῦ-
φέρησϑε κεκολασμέναις ἤδη ταῖς ἐπιϑυμίαις; 7) γὰρ
ἐν οἷς ἔξεστιν ἀποχὴ τῶν ἡδονῶν ἄσκησίς ἐστι τῇ
ψυχῇ πρὸς ἃ κεκώλυται. πάνυ μὲν oov? εἶπεν.
“ἔστιν οὖν τις, ᾧ φίλε, καὶ δικαιοσύνῃ πρὸς φιλο- 20

B πλουτίαν καὶ φιλαργυρίαν ἄσκησις, οὐ τὸ μὴ κλέπτειν
ἐπιόντα νύκτωρ và τῶν πέλας μηδὲ λωποδυτεῖν᾽ οὐδ᾽
εἰ μὴ προδίδωσί τις πατρίδα καὶ φίλους δι᾽ ἀργύ-
ριον, οὗτος ἀσκεῖ πρὸς φιλαργυρίαν (καὶ γὰρ ὁ νόμος
ἴσως ἐνταῦϑα καὶ ὃ φόβος ἀπείργει τὴν πλεονεξίαν 35
τοῦ ἀδικεῖν), ἀλλ᾽ ὃ τῶν δικαίων καὶ συγκεχωρημένων

(i εἶπε W: εἰπέ 10 νομίζειν BE 11 μελέτην R: με-
λέτην μετὰ 12 ἧπερ — ἐφείκυσϑε] ἧσπερ --- ἐφικνεῖσθεῦ
vid. Symb. γυμνασάμενοι R

SOCRATIS. —— 513

ὑπὸ τοῦ νόμου κερδῶν πολλάκις ἀφιστὰς ἑαυτὸν
ἑχουσίως., ἀσκεῖ καὶ προεϑίξεται μακρὰν εἶναι παν-
τὸς ἀδίκου καὶ παρανόμου λήμματος. οὔτε γὰρ ἐν
ἡδοναῖς μεγάλαις μὲν ἀτόποις δὲ καὶ βλαβεραῖς οἷόν

6 τε τὴν διάνοιαν ἠρεμεῖν μὴ πολλάκις ἐν ἐξουσίᾳ τοῦ C
ἀπολαύειν καταφρονήσασαν, οὔτε λήμματα μοχϑηρὰ
καὶ πλεονεξίας μεγάλας εἰς ἐφικτὸν ἡκούσας ὑπερ-
βῆναι ῥάδιον ᾧτινι μὴ πόρρωϑεν ἐνδέδεται καὶ κε-
κόλασταί τὸ φιλοκερδές, ἀλλ᾽ οἷς ἔξεστιν ἀνέδην
10 εἰς τὸ κερδαίνειν ἀνατεϑραμμένον σπαργᾷ πρὸς τὰς
ἀδικίας μάλα μόλις καὶ χαλεπῶς τοῦ πλεονεκτεῖν
ἀπεχόμενον. ἀνδρὶ δὲ μὴ φίλων προϊεμένῳ χάρισι
μὴ βασιλέων δωρεαῖς αὑτόν, ἀλλὰ καὶ τύχης κλῆρον
ἀπειπαμένῳ καὶ ϑησαυροῦ φανέντος ἐπιπηδῶσαν
18 ἀποστήδαντι τὴν φιλοπλουτίαν, οὐκ ἐπανίσταται πρὸς
τὰς ἀδικίας οὐδὲ ϑορυβεῖ τὴν διάνοιαν" ἀλλ᾽ εὐκό-

λῶς χρῆται πρὸς τὸ καλὸν αὑτῷ μέγα φρονῶν καὶ Ὁ
τὰ κάλλιστα τῇ ψυχῇ συνειδώς. τούτων ἐγὼ καὶ
Καφεισίας ἐρασταὶ τῶν ἀνθρώπων ὄντες. ὦ “ φίλε
20 Σιμμία, παραιτούμεϑα τὸν ξένον ἐᾶν ἡμᾶς ἱκανῶς
ἐγγυμνάσασϑαι τῇ πενίᾳ πρὸς τὴν ἀρετὴν ἐκείνην.
16. Ταῦτα τἀδελφοῦ διελθόντος, ὁ Σιμμίας δὶς
ἣ τρὶς ἐπινεύσας τῇ κεφαλῇ "ufyag? ἔφη “μέγας.
ἀνήρ ἐστιν ᾿Επαμεινώνδας" τούτου δ᾽ αἴτιος οὑτοσὶ

2 προεϑίξεται *: προσεϑίξεται 8. ἐνδέδεται R: ἐνδέ-
δοται 59. ἀλλ᾽ οἷς ἔξεστιν Emperius: ἄλλαις ἕξεσιν ἀνέ--
δην R: ἀναίδην 10 σπαργᾷ scripsi cum Holwerda: ὁ γὰρ
σπαργᾷ ubi ὁ γὰρ ex proxima syllaba ortum θδὺ σρὸς τὰς
ἀδικίας ": περὶ τὰς ἀδίκους 2421 ἐγγυμνάσασϑαι W: ἐγ-
γυμνᾶσϑαι 25 τἀδελφοῦ *: τοῦ ἀδελφοῦ ὁ R: ὅσον ὁ

Plutarchi Moralia. Vol 171. 88

514 DE GENIO ᾿

Πολύμνις, ἐξ ἀρχῆς τὴν ἀρίστην τροφὴν ἐν φιλο-
σοφίᾳ τοῖς παισὶ παρασκευασάμενος. ἀλλὰ περὶ μὲν
τούτων αὐτοὶ διαλύεσϑε πρὸς αὑτούς, ὦ ξένε" τὸν
E δὲ φῦσιν ἡμῖν, εἰ ϑέμις ἀκοῦσαι, πότερον ἄρα κινεῖς
ἐκ τοῦ τάφου καὶ μετοικίξεις εἰς ᾿Ιταλίαν ἢ κατα- ὁ
μένειν ἐνταῦϑα παρ᾽ ἡμῖν ἐάσεις εὐμενέσι καὶ φίέ-
λοις. ὅταν ἐκεῖ γενώμεϑα, συνοίκοις χρησόμενον ;᾽ἢ
καὶ ὁ Θεάνωρ ἐπιμειδιάσας " ξοικεν᾽ ἔφη “Αὔσιρς, ὦ
Σιμμία, φιλοχωρεῖν, οὐδενὸς τῶν καλῶν ἐνδεὴς γε-
γονὼς δι᾽ ᾿Επαμεινώνδαν. ἔστι γάρ τι γιγνόμενον 10
ἰδίᾳ περὶ τὰς ταφὰς τῶν Πυϑαγορικῶν ὅσιον, οὗ
μὴ τυχόντες οὐ δοκοῦμεν ἀπέχειν τὸ μακαριστὸν καὶ
οἰκεῖον τέλος. ὡς οὖν ἔγνωμεν ἐκ τῶν ὀνείρων τὴν
Αὐύσιδος τελευτὴν (διαγιγνώσκομεν δὲ σημείῳ τινὶ
F φαινομένῳ κατὰ τοὺς ὕπνους, δἴτε τεθνηκότος sis v
ξῶντος εἴδωλόν ἐστιν), ἔννοια πολλοῖς ἐπεισῆλϑεν,
ὡς ἐπὶ ξένης ὃ Abou ἄλλως κεκήδευται καὶ κινητέος
ἐστὶν ἡμῖν ὅπως ἐκεῖ μεταλάχῃ τῶν νομιξομένων.
τοιαύτῃ δὲ διανοίᾳ παραγενόμενος καὶ πρὸς τὸν
τάφον εὐθὺς ὑπὸ τῶν ἐγχωρίων δδηγηϑείς, ἑσπέρας 50
ἤδη χοὰς ἐχεόμην ἀνακαλούμενος τὴν Δύσιδος ψυχὴν
κατελθεῖν ἀποθϑεσπίσουσαν ὡς χρὴ ταῦτα πράσσειν.
προϊούσης δὲ τῆς νυκτός, εἶδον μὲν οὐδὲν ἀκοῦσαι
δὲ φωνῆς ἔδοξα τὰ ἀκίνητα μὴ κινεῖν. ὁσίως γὰρ
ὑπὸ τῶν φίλων κεκηδεῦσϑαι τὸ “ύσιδος σῶμα, τὴν 35
1 ἐξ ἀρχῆς] ante οὑτοσὶ BE 8 αὐτοὶ διαλύεσϑε HR:
αὐτὸς διαλύεσθαι αὑτούς idem: αὐτοὺς 10 γιγνόμενον
Scripsi cum Stegmanno: γενόμενον 18 ἐπεῖ] οἶκοι Hol.

werda 22 κατελθεῖν) κάτωθεν ἐλϑεῖν Herwerdenus 34
τἀκίνηταῦ

SOCRATIS. 515

0$ ψυχὴν ἤδη κεκριμένην ἀφεῖσϑαι πρὸς ἄλλην yé-
νεσιν, ἄλλῳ δαίμονι συλλαχοῦσαν. καὶ μέντοι καὶ ὅ86
συμβαλὼν ξἕωϑεν ᾿Επαμεινώνδᾳ καὶ τὸν τρόπον ἀκού-
σας ᾧ ϑάψεις Δῦσιν, ἐπέγνων ὅτι καλῶς ἄχρι τῶν
5 ἀπορρήτων πεπαιδευμένος ὑπ᾽ ἐκείνου τἀνδρὸς εἴη
καὶ χρῷτο ταὐτῷ δαίμονι πρὸς τὸν βίον, εἰ μὴ κακὸς
ἐγὼ τεκμήρασθαι τῷ πλῷ τὸν κυβερνήτην. εὐρεῖαι
μὲν γὰρ ἀτραποὶ βίων, ὀλίγαι δ᾽ ἃς δαίμονες ἀνϑρώ-
πους ἄγουσιν. ὁ μὲν οὖν Θεάνωρ ταῦτ᾽ εἰπὼν τῷ
10 Ἐπαμεινώνδᾳ προσέβλεψεν, οἷον ἐξ ὑπαρχῆς ἀνα-
ϑεώμενος αὐτοῦ τὴν φύσιν καὶ τὸ εἶδος.

11. Ἐν τούτῳ δ᾽ ὃ μὲν ἰατρὸς προσελθὼν περι-
ἕλυσε τοῦ Σιμμίου τὸν ἐπίδεσμον ὡς ϑεραπεύσων
τὸ σῶμα' Φυλλίδας δ᾽ ἐπεισελθὼν μεϑ᾽ ᾿[Ιπποσϑε- B
16 νείδου καὶ κελεύσας ἐμὲ καὶ Χάρωνα καὶ Θεόκριτον
ἐξαναστῆναι προσῆγεν εἴς τινα γωνίαν τοῦ περιστύ-
Aov, σφόδρα τεταραγμένος ὡς διεφαίνετο τῷ προῦ-
duo. κἀμοῦ “μή τι καινότερον, ὦ Φυλλίδα, προσ- .
πέπτωκεν᾽ εἰπόντος. "ἐμοὶ μὲν οὐδέν᾽ ἔφη “κακόν,
20 à Καφεισία" καὶ γὰρ προήδειν καὶ προύλεγον ὑμῖν
τὴν ἹΙπποσϑενείδου μαλακίαν, δεόμενος μὴ ἀνακοι-
νοῦσϑαι μηδὲ παραλαμβάνειν εἰς τὴν πρᾶξιν". ἐκπλα-
γέντων δὲ τὸν λόγον ἡμῶν, ὃ ᾿Ἱπποσϑενείδας “μὴ
λέγε πρὸς ϑεῶν᾽ ἔφη ᾿Φυλλίδα. ταῦτα' μηδὲ τὴν
35 προπέτειαν εὐτολμίαν οἰόμενος ἀνατρέψῃς καὶ ἡμᾶς
καὶ τὴν πόλιν" ἀλλ᾽ ἔασον ἀσφαλῶς, εἴπερ εἵμαρται,
κατελϑεῖν τοὺς ἄνδρας΄᾽. καὶ ὃ Φυλλίδας παροξυνό- C

8 ὀλίγαι] λιταί cf. p. 904c— 10 ἀναϑέμενος BE. 11

καὶ Leonicus 14 σῶμα] τραῦμα R
83"

516 DE GENIO

uevog “εἰπέ uov φησίν “ὦ ᾿Ἱπποσϑενείδα, πόσους
οἴει μετέχειν τῶν ἀπορρήτων εἰς τὴν πρᾶξιν ἡμῖν ἢ
“ἐγὼ μέν᾽ εἶπεν “οὐκ ἐλάσσους ἢ τριάκοντα γιγνώ-
σχω. “τί οὖν᾽ ἔφη 'vocoírov τὸ πλῆϑος ὄντων,
τὰ πᾶσι δόξαντα μόνος ἀνήρηκας καὶ διακεκώλυκας
ἐκπέμψας ἱππέα πρὸς τοὺς ἄνδρας ἤδη καϑ' ὁδὸν
ὄντας, ἀναστρέφειν κελεύσας καὶ μὴ κατατεῖναι σή-
μξρον, ὅτε τῶν πρὸς τὴν κάϑοδον αὐτοῖς τὰ πλεῖστα
καὶ ταὐτόματον συμπαρεσκχεύασεν.᾽ εἰπόντος δὲ ταῦτα
τοῦ Φυλλίδου, πάντες μὲν διεταράχϑημεν" ὃ δὲ τὸ
D Χάρων τῷ “Ϊπποσϑενείδα πάνυ σκληρῶς τὴν ὄψιν
ἐνερείσας “ὦ μοχϑηρέ᾽ εἶπεν "ἄνθρωπε, τί δέδρακας
ἡμᾶς;:᾽ “οὐδέν᾽ ἔφη ᾿δεινόν᾽ ὃ ᾿Ιπποσϑενείδας “ἐὰν
ἀνεὶς τὴν τραχύτητα τῆς φωνῆς, ἀνδρὸς ἡλικιώτου
καὶ πολιὰς παραπλησίως ἔχοντος λογισμῶν μετάσχῃς. 15
εἰ μὲν γὰρ εὐψυχίαν φιλοκίνδυνον ἀποδείξασθαι
τοῖς πολίταις καὶ ϑυμὸν ὀλιγωροῦντα τοῦ βίου προῃ-
ρήμεϑα, Φυλλίδα, πολὺ τὸ τῆς ἡμέρας μῆκος ἔτι" καὶ
viv ἑσπέραν μὴ περιμένωμεν ἀλλ᾽ ἤδη βαδίξωμεν
ἐπὶ τοὺς τυράννους τὰ ξίφη λαβόντες᾽ ἀποκτιννύω- so
μεν, ἀποϑνήσκωμεν, ἀφειδῶμεν ἑαυτῶν. εἰ δὲ ταῦτα
E μὲν οὔτε δρᾶσαι χαλεπὸν οὔτε παϑεῖν. ἐξελέσϑαι δὲ
τὰς Θήβας ὅπλων, τοσούτων πολεμίων περιεχόντων,
καὶ τὴν Σπαρτιατῶν φρουρὰν ἀπώσασϑαι δυσὶ νε-
κροῖς ἢ τρισὶν οὐ ῥάδιον (οὐδὲ γὰρ τοσοῦτον εἰρ 535
τὰ συμπόσια καὶ τὰς ὑποδοχὰς παρεσκεύακε Φυλλί-
δας ἄκρατον, ὥστε τοὺς χιλίους καὶ πεντακοσίους

σι

Ἷ κατιέναι W praeter necessitatem 9. καὶ] abesse
malim ταὐτόματον *: τὸ αὐτόματον

SOCRATIS. 517

"oxía μεϑυσϑῆναι δορυφόρους" ἀλλὰ κἂν ἐκεῖνον
ἀνέλωμεν, ἐφεδρεύειν τῇ νυκτὶ νήφων Ἡριππίδας
καὶ "4oxsóog), τί σπεύδομεν κατάγειν φίλους καὶ
οἰκείους ἄνδρας ἐπὶ προῦπτον ὄλεϑρον, καὶ τοῦτο
5 μηδ᾽ ἀγνοούντων τῶν ἐχϑρῶν παντάπασι τὴν κάϑο-
δον; διὰ τί γὰρ Θεσπιεῦσι μὲν παρήγγελται τρίτην
ἡμέραν ταύτην ἐν τοῖς ὅπλοις εἶναι καὶ προσέχειν, F
ὅταν oí Σπαρτιατῶν ἡγεμόνες καλῶσιν; ᾿ἀμφίϑεον
δὲ σήμερον, ὡς πυνϑάνομαι, μέλλουσιν ἀνακρίναν-
10 τες. ὅταν ᾿4ρχίας évavéAOn, διαφϑερεῖν. οὐ μεγάλα
ταῦτα σημεῖα τοῦ μὴ λανϑάνειν τὴν πρᾶξιν; οὐ κρά-
τιότον ἐπισχεῖν χρόνον οὐχὶ πολὺν ἀλλ᾽ ὅσον ἐξο-
σιώσασϑαι τὰ ϑεῖα; καὶ γὰρ οἱ μάντεις τῇ Ζήμητρι
τὸν βοῦν ϑύοντες πολὺν ϑόρυβον καὶ κίνδυνον λέ-
15 γουόσι δημόσιον ἀποσημαίνειν τὰ ἔμπυρα. καὶ τὸ σοὶ
πλείστης δεόμενον, ὦ Χάρων, εὐλαβείας, ἐχϑὲς ἐξ
ἀγροῦ μοι συνοδεύων ὙὝπατόδωρος ὃ ᾿Εριάνϑους"
χρηστὸς μὲν ἄλλως καὶ οἰκεῖος ἀνὴρ οὐδὲν δὲ τῶν
πρασσομένων συνειδώς, "ἔστι do φησίν ᾿ὦ Ἵππο- 581
20 σϑενείδα, Χάρων ἑταῖρος ἐμοὶ δ᾽ οὐ πάνυ συνήϑης"
ἐὰν οὖν δοκῇ σοι, φράσον αὐτῷ φυλάττεσϑαί τινα
κίνδυνον ἐξ ἐνυπνίου μάλα δυσχεροῦς καὶ ἀτόπου"
τῆς γὰρ ἄλλης νυχτὸς ὥμην αὐτοῦ τὴν οἰκίαν ὠδί-
νειν ὥσπερ κύουσαν" αὐτὸν δὲ καὶ τοὺς φίλους
36 συναγωνιῶντας εὔχεσϑαι καὶ κύκλῳ παρεῖναι" τὴν
δὲ μυχᾶσϑαι καὶ ἀφιέναι φωνάς τινας ἀνάρϑρους,

1 ᾿Δρχίᾳ an ᾿Δρχίου 2. τῇ νυκτὶ] πύκτης Herwerdenus
Ἡριππίδας R: κριππίδας. cf. Vit. Pelop. c. 18. 18 4ή-
pute. ": δημήτρᾳ — 19 πρασσομένων *: προεσομένων

518 ΡῈ GENIO

τέλος δὲ πῦρ λάμψαι πολὺ καὶ δεινὸν ἐξ αὐτῆς ἔν-
δοϑεν, ὧς τὰ πλεῖστα τῆς πόλεξως φλέγεσϑαι τὴν ὃὲ
Καδμείαν καπνῷ μόνῳ περιέχεσθαι τὸ δὲ πῦρ ἄνω

Β μὴ ἐπιπολάξειν.᾽ ἡ μὲν οὖν ὄψιρ, ὦ Χάρων, ἣν ὃ
ἄνϑρωπος διεξῆλθε, τοιαύτη τις Tv: ἐγὼ δὲ καὶ
παραχρῆμα κατέδεισα, καὶ πολὺ μᾶλλον ἀκούσας σή-
μερον ὡς εἰς τὴν σὴν οἰκίαν οἱ φυγάδες καταίρειν
μέλλουσιν, ἀγωνιῶ. μὴ μεγάλων κακῶν ἐμπλήσωμεν
ἡμᾶς αὐτούς, οὐδὲν ἀξιόλογον τοὺς πολεμίους δρά-
ὅαντες ἀλλ᾽ ὅσον διαταράξαντες. τὴν γὰρ πόλιν τὸ
πρὸς ἡμῶν τίθεμαι, τὴν δὲ Καδμείαν ὥσπερ ἔστι
πρὸς ἐκείνων.

18. “Ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ Θεόκριτος καὶ κατασχὼν τὸν
Χάρωνα βουλόμενον εἰπεῖν τι πρὸς τὸν Ἱπποσϑέ-
νείδαν, "ἀλλ᾽ ἔμοιγ᾽ ᾽ εἶπεν ᾿ἀπ᾽ οὐδενὸς οὕτως οὐδέ- 15

C ποτε ϑαρρῆσαι πρὸς τὴν πρᾶξιν, ὦ ᾿Ἱπποσϑενείδα,
παρέστη, καίπερ ἱεροῖς ἀεὶ χρησαμένῳ καλοῖς ὑπὲρ
τῶν φυγάδων, ὡς ἀπὸ τῆς ὄψεως ταύτης" εἴ γε φῶς
μὲν πολὺ καὶ λαμπρὸν ἐν τῇ πόλει λέγεις ἐξ οἰκίας
φίλης ἀνασχεῖν, καπνῷ δὲ συμμελανϑῆναι τὸ τῶν Ὁ
πολεμίων οἰκητήριον, οὐδὲν οὐδέποτε δακρύων καὶ
ταραχῆς φέροντι κρεῖττον" ἀσήμους δὲ φωνὰς ἐκφέ-
ρεῦϑαι παρ᾽ ἡμῶν, ὥστε κἂν εἴ τις ἐπιχειροίη κατη-
γορεῖν, περιφώνησιν ἀσαφῆ καὶ τυφλὴν ὑπόνοιαν ἡ
πρᾶξις λαβοῦσα μόνον ἅμα καὶ φανήσεται καὶ κρα- ss
τήσει. δυσιερεῖν δέ ys θύοντας sixóg: 7) γὰρ ἀρχὴ

4 ἐπιπολάξειν Turnebus: περιπολάξειν 98 ἐπιχειροίη *:

ἐπιχειρῇ 924 περιφώνησιν B: περὶ φωνῆς ἕν᾽ 86 χρατή.
ce, Emperius: κρατήσῃ

SOCRATIS, '519 .

καὶ τὸ ἱερεῖον οὐ δημόσιον ἀλλὰ τῶν κρατούντων
ἐστίν. ἔτι δὲ τοῦ Θεοκρίτου λέγοντος, λέγω πρὸς
τὸν ᾿Ιπποσϑενείδαν “τίνα πρὸς τοὺς ἄνδρας᾽ ἐξαπέ-
στειλας: EU γὰρ οὐ πολὺ προείληφας, διωξόμεϑα.᾽ D
5 καὶ ᾿Ιπποσϑενείδας “οὐκ οἶδ᾽ εἶπεν “ὦ Καφεισία
(δεῖ γὰρ ὑμῖν τἀληϑῆ λέγειν), εἰ καταλάβοις ἂν τὸν
ἄνθρωπον ἵππῳ χρώμενον τῶν ἐν Θήβαις κρατίστῳ"
γνώριμος δ᾽ ὑμῖν ὃ ἄνϑρωπός ἐστι, τῶν Μέλωνος
ἁρματηλατῶν ἐπιστάτης καὶ διὰ Μέλωνα τὴν πρᾶξιν
10 ἀπ’ ἀρχῆς συνειδώς. κἀγὼ κατιδὼν τὸν ἄνϑρωπον
'&pg οὐ Χλίδωνα λέγεις᾽ εἶπον “ὦ ᾿Ιπποσϑενείδα,
τὸν κέλητι τὰ Ηραῖα νικῶντα πέρυσιν; "ἐκεῖνον
μὲν οὖν αὐτόν" ἔφησε. “καὶ τίς οὗτος᾽ ἔφην "ἐστὶν
ὃ πρὸς ταῖς αὐλείοις ϑύραις ἐφεστὼς πάλαι καὶ
15 προσβλέπων ἡμῖν;᾽ ἐπιστρέψας οὖν ὃ ᾿Ιπποσϑενείδας E
᾿Χλίδων᾽ ἔφη “νὴ τὸν Ηρακλέα᾽ φεῦ, μή τι χαλε-
πώτερον συμβέβηκε; κἀκεῖνος, ὡς εἶδεν ἡμᾶς προσ-
ἔχοντας αὐτῷ. ἀπὸ τῆς ϑύρας ἡσυχῇ προσῆγε. τοῦ
δ᾽ ᾿Ιπποσϑενείδου νεύσαντος αὐτῷ καὶ λέγειν κελεύ-
40 σαντος εἰς ἅπαντας, Ὁ ἢ 'olà ^ ἔφη 'τοὺς ἄνδρας
- ἀκριβῶς, ᾿Ιπποσϑενείδα" καί σε μήτε κατ᾽ οἶκον εὑ-
ρὼν μήτ᾽ éx ἀγορᾶς δεῦρο πρὸς τούτους ἐἔτεκμαι-
ρόμην ἥκειν, καὶ συνέτεινον εὐϑύς, ἵνα μηδὲν ἀγνο- F
ἥτε τῶν γεγονότων. ὡς γὰρ ἐκέλευσας τάχει παντὶ
86 χρησάμενον ἐπὶ τοῦ ὄρους ἀπαντῆσαι τοῖς ἀνδράσιν,
εἰσῆλϑον οἴκαδε ληψόμενος τὸν ἵππον αἰτοῦντι δέ

8 ὁ ἄνθρωπος] del. Herwerdenus 11 οὐ] οὖν Β ᾿ ὦ
ἀντισϑενείδι BE — 920 lac. 86 E 27 B. supplet ὄντας κα-
λοὺς κἀγαϑούς Amyotus 21 εὗρον BE

520 DE GENIO

uo, τὸν χαλινὸν οὐκ εἶχεν ἡ γυνὴ δοῦναι, ἀλλὰ
διέτριβεν ἐν τῷ ταμιείῳ πολὺν ggóvov: ὡς δὲ ξη-
τοῦσα καὶ σκευωρουμένη τὰ ἔνδον, ἱκανῶς ἀπολαύ-
σασά μου, τέλος ὡμολόγησε κεχρηκέναι τῷ γείτονε
τὸν χαλινὸν ἑσπέρας, αἰτησαμένης αὐτοῦ τῆς γυναι- 5
κός᾽ ἀγανακτοῦντος ἐμοῦ καὶ κακῶς αὐτὴν λέγοντος,
588 τρέπεται πρὸς δυσφημίας ἀποτροπαίους, ἐπαρωμένη
κακὰς ὁδοὺς κακὰς δ᾽ ἐπανόδους" ἃ νὴ Za πάντα
τρέψειαν εἰς αὐτὴν ἐκείνην οἵ ϑεοί, τέλος δὲ μέχρι
πληγῶν προαχϑεὶς ὑπ’ ὀργῆς, εἶτ᾽ ὄχλου γειτόνων 1
καὶ γυναικῶν συνδραμόντος, αἴσχιστα ποιήσας καὶ
παϑὼν μόλις ἀφῖγμαι πρὸς ὑμᾶς, ὅπως ἄλλον ἐκχ-
πέμπητε πρὸς τοὺς ἄνδρας, ὡς ἐμοῦ παντάπασιν
ἐκατατικῶς ἐν τῷ παρόντι καὶ κακῶς ἔχοντος.ἢ
19. ᾿Ημᾶς δέ τις ἔσχεν ἄτοπος μεταβολὴ τοῦ 1:5
πάϑους. μικρὸν γὰρ ἔμπροσθεν τῷ κεκωλῦσϑαι
δυσχεραίνοντες. πάλιν διὰ τὴν ὀξύτητα τοῦ καιροῦ
καὶ τὸ τάχος, ὡς οὐκ οὔσης ἀναβολῆς, εἰς ἀγωνέαν
ὑπηγόμεϑα καὶ φόβον. οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἐγὼ προσαγο-
Β ρεύδσας τὸν ἹΙπποσϑενείδαν καὶ δεξιωσάμενος ἐθάρ- 30
ρουνον, ὡς καὶ τῶν ϑεῶν παρακαλούντων ἐπὶ τὴν
πρᾶξιν. ἐκ δὲ τούτου Φυλλίδας μὲν Gwsro τῆς ὑπο-
δοχῆς ἐπιμελησόμενος, καὶ τὸν ᾿ἀρχίαν εὐθὺς ἐν-
σείσδων εἰς τὸν πότον' Χάρων δὲ τῆς οἰχίας *'*.
ἐγὼ δὲ καὶ Θεόκριτος πάλιν πρὸς τὸν Σιμμέαν 25

2 διέτριβεν X: διέτριβον ταμιείῳ *: ταμείῳ. — 8 σκευο-
ρουμένη R: σκαιωρουμένῃ 06 ἐμοῦ *: δ᾽ ἐμοῦ 71 δυσϑυ-
μίας BE — 24 lac. 41 E 17 B supplenda vid. cum Amyoto
verbis ὡς δεξόμενος τοὺς φυγάδας

SOCRATIS. 521

ἐπανήλθομεν, ὅπως τῷ ᾿Επαμεινώνδα καιρὸν λαβόν-
τες ἐντύχοιμεν.
20. Οἱ δ᾽ ἦσαν πρόσω ξητήσεως οὐκ ἀγεννοῦς
νὴ Δί᾽ ἀλλ᾽ ἧς ὀλίγον ἔμπροσθεν οἱ περὶ Γαλα-
5 ξίδωρον καὶ Φειδόλαον ἥψαντο, διαποροῦντες τί-
νος οὐσίας καὶ δυνάμεως εἴη τὸ Σωκράτους λεγό-
μενον δαιμόνιον. ἃ μὲν οὖν πρὸς τὸν Γαλαξιδώρου
λόγον ἀντεῖπεν ó Σιμμίας οὐκ ἠκούσαμεν αὐτὸς δὲ
Σωκράτη μὲν ἔφη περὶ τούτων ἑἐρόμενός ποτε μὴ
10 τυχεῖν ἀποκρίσεως, διὸ μηδ᾽ αὖϑις ἐρέσθαι" πολλά-
xig δ᾽ αὐτῷ παραγενέσθαι τοὺς μὲν δι’ ὄψεως ἐν-
τυχεῖν ϑείῳ τινὶ λέγοντας ἀλαξόνας ἡγουμένῳ, τοῖς
δ᾽ ἀκοῦσαί τινος φωνῆς φάσκουσι προσέχοντι τὸν
νοῦν καὶ διαπυνθϑανομένῳ μετὰ σπουδῆς. ὅϑεν ἡμῖν
15 παρίστατο, δκοπουμένοις ἰδίᾳ πρὸς ἀλλήλους. ὑπο-
νοεῖν μήποτε τὸ Σωκράτους δαιμόνιον οὐκ ὄψις ἀλλὰ
φωνῆς τίνος αἴσϑησις ἢ λόγου νόησις εἴη, συνάπτον-
vog ἀτόπῳ τινὶ τρόπῳ πρὸς αὐτόν᾽ ὥσπερ καὶ καϑ'
ὕπνον οὐκ ἔστι φωνή, λόγων δέ τινων δόξας καὶ
30 νοήσεις λαμβάνοντες οἴονται φϑεγγομένων ἀκούειν͵
ἀλλὰ τοῖς μὲν ὡς ἀληϑῶς ὄναρ ἡ τοιαύτη σύνεσις
γέγνεται, δι’ ἡσυχίαν καὶ γαλήνην τοῦ σώματος,
ὅταν καϑεύδωσι ** μόλις ἐπήκοον ἔχουσι τὴν ψυχὴν
τῶν κρειττόνων᾽ καὶ πεπνιγμένοι γε ϑορύβῳ τῶν
88 παϑῶν καὶ περιαγωγῇ τῶν χρειῶν εἰσακοῦσαι καὶ

4 νὴ Δί᾽ R: ἤδη ὃ τίένος οὐσίας Turnebus: τίς οὐσία
12 ἡγούμενον BE 18 φασκούσης iidem 17 ἢ λόγου]
ἀλόγου iidem 28 lac. 19 E 16 B suppleo: ὅταν δ᾽ ἐγρηγο-
ρότες dou, 34 πεπνιγμένοι E: πεπνυμένοι

*

D

522 DE GENIO

παρασχεῖν viv διάνοιαν οὐ δύνανται τοῖς δηλουμέ-
vovs.N Σωκράτει δ᾽ ὃ νοῦς καϑαρὸς ὧν καὶ ἀπαϑής,
E τῷ σώματι μικρὰ τῶν ἀναγκαίων χάριν καταμιγνὺς
αὑτόν, εὐαφὴς ἦν καὶ λεπτὸς ὑπὸ τοῦ προσπεσόντος
ὀξέως μεταβαλεῖν᾽ τὸ δὲ προσπίπτον οὐ φϑόγγον 5
ἀλλὰ λόγον ἄν τις εἰκάσειΣ δαίμονος, ἄνευ φωνῆς
ἐφαπτόμενον αὐτῷ τῷ δηλουμένῳ τοῦ voobvrog.
πληγῇ γὰρ ἡ φωνὴ προσέοικε τῆς ψυχῆς, δι’ ὥτων
βίᾳ τὸν λόγον εἰσδεχομένης, ὅταν ἀλλήλοις ἐντυγχά-
νῶωμεν. ὁὃ δὲ τοῦ κρείττονος νοῦς ἄγει τὴν εὐφυᾶ τὸ
ψυχὴν ἐπυιθϑιγγάνων τῷ νοηϑέντι πληγῆς μὴ δεομέ-
vqv: ἡ δ᾽ ἐνδίδωσιν αὐτῷ χαλῶντι καὶ συντείνοντι
F τὰς ὁρμάς, οὐ βιαίους ὑπὸ παϑῶν ἀντιτεινόντων,
ἀλλ᾽ εὐστρόφους καὶ μαλακὰς ὥσπερ ἡνίας ἐνδού-
σας. οὐ δεῖ δὲ ϑαυμάξειν δρῶντας τοῦτο μὲν ὑπὸ ιὉ
μικροῖς οἴαξι μεγάλων περιαγωγὰς δλκάδων, τοῦτο
ὃὲ τροχῶν κεραμεικῶν δίνησιν ἄκρας παραψαύσει
χειρὸς ὁμαλῶς περιφερομένων᾽ ἄψυχα μὲν γὰρ ἀλλ᾽
ὅμως τροχαλὰ ταῖς κατασκευαῖς ὑπὸ λειότητος ἐνδί-
δωσι πρὸς τὸ κινοῦν ῥοπῆς γενομένης. ψυχὴ δ᾽ Ὁ
ἀνθρώπου μυρίαις ὁρμαῖς οἷον ὕσπληξιν ἐντεταμένη,
μακρῷ πάντων ὀργάνων εὐστροφώτατόν ἐστιν, ἄν
τις κατὰ λόγον ἅπτηται, ῥδοπὴν λαβοῦσα πρὸς τὸ
δ89 νοηϑὲν κινεῖσθαι" ἐνταῦϑα γὰρ εἰς τὸ νοοῦν al τῶν
παϑῶν χαὶ δρμῶν κατατείνουσιν ἀρχαί' τούτου ὃὲ 35
σεισϑέντος, ἑλκόμεναι σπῶσι καὶ συντείνουσι τὸν
ἄνθρωπον. ἧ καὶ μάλιστα τὸ νοηϑὲν ἡλίκην ἔχει
14 bydbóstig BE obéend?. μικρὰ ρα trorsioug Ru P non

SOCRATIS, . 598

ῥώμην καταμαϑεῖν δίδωσιν" ὀστᾶ γὰρ ἀναίσϑητα καὶ
νεῦρα καὶ σάρκες ὑγρῶν περέπλδαι, καὶ βαρὺς ὃ ἐκ
τούτων ὄγκος ἡσυχάξων καὶ κείμενος, ἅμα τῷ τὴν
ψυχὴν ἐν μνηστείᾳ βαλέσϑαι τι καὶ πρὸς αὐτὸ κινῆσαι
δτὴν δρμήν, ὅλος ἀναστὰς καὶ συνταϑείς, πᾶσι τοῖς
μέρεσιν οἷον ἐπτερωμένος φέρεται πρὸς τὴν πρᾶξιν.
εἰ δ᾽ ὃ τῆς κινήσεως καὶ συνεντάσεως καὶ παραστά-
6tc6 τρόπος χαλεπὸς ἢ παντελῶς ἄπορος συνοφϑῆναι,
καϑ' ὃν ἡ ψυχὴ νοήσασα ἐφέλκεται ταῖς δρμαῖς τὸν
10 ὄγκον, ἀλλ᾽ ἐν ὅσῳ μάλα δίχα φωνῆς ἐννοηϑ εὶς κινεῖ
λόγος ἀπραγμόνως, οὕτως οὐκ ἂν οἶμαι δυσπείστως
ἔχοιμεν ὑπὸ νοῦ κρείσσονος νοῦν καὶ ψυχῆς ϑειο-
τέρας ἂν ἄγεσϑαι ϑύραϑεν ἐφαπτομένης ἣν πέφυκεν
ἐπαφὴν λόγος ἴσχειν πρὸς λόγον ὥσπερ φῶς ἀνταύ-
15 γειαν. τῷ γὰρ ὄντι τὰς μὲν ἀλλήλων νοήσεις οἷον
ὑπὸ σκότῳ διὰ φωνῆς ψηλαφῶντες γνωρίζομεν αἵ
δὲ τῶν δαιμόνων φέγγος ἔχουσαι τοῖς δυναμένοις
ἐλλάμπονσιν, οὐ δεόμεναι ῥημάτων οὐδ᾽ ὀνομάτων,
οἷς χρώμενοι πρὸς ἀλλήλους ol ἄνϑρωποι συμβόλοις
80 εἴδωλα τῶν νοουμένων καὶ εἰκόνας ὁρῶσιν, αὐτὰ
δ᾽ οὐ γιγνώσκουσι πλὴν οἷς ἔνεστιν ἴδιόν τι καὶ
8 ἅμα] ἀλλ᾽ Gua? — 4 ἐν μνηστείᾳ (i. e. μνήμῃ) βαλέ-

σϑαι τι *: ἐν νηστείᾳ βαλέσθαι. contrarium legitur p. 489 c:
ἐν ἀμνηστίᾳ — τίθεσϑαι. Cf. Plat. Menex. p. 239 c: ἔτι τ᾽
ἐστὶν iv μνηστείᾳ (— μνήμῃ) 1 εἰ δ᾽ ὁ W: οὐδὲ ὃ. Apo-
dosis est οὕτως οὐκ ἂν οἶμαι κὲ συντάσεως καὶ παρασπά-
σεως αὶ 10 ἀλλ᾽ ἐν ὅσῳ μάλα] corr. vid. μᾶλλον δ᾽ j σῶμα
μάλα 11 οὕτως] iungendum cum δυσπείστως 12 ἔχοι-
μεν W: ἔχει μὲν 18 ἂν ἄγεσθαι Ὗ7 ἀγαγέσθαι ἣν R:

$ 14 φῶς] φῶς πρὸςὺ 17 δυναμένοις] δαιμονίοις Herwer-

denus. συνεῖναι δυναμένοις Stegmannus — 20 αὐτὰ] i. e. τὰ
ψοούμενα — 91 ἔνεστιν R: ἔπεστιν

B

524 DE GENIO

δαιμόνιον ὥσπερ εἴρηται φέγγος. καίτοι τὸ περὶ
τὴν φωνὴν γιγνόμενον ἔστιν ἧ παραμυϑεῖται τοὺς
ἀπιστοῦντας" ὁ γὰρ ᾿ἀὴρ φϑόγγοις ἐνάρϑροις τυπω-
ϑεὶς καὶ γενόμενος δι’ ὅλου λόγος καὶ φωνὴ πρὸς
τὴν ψυχὴν τοῦ ἀκροωμένον περαίνει τὴν νόησιν. ὁ
ὥστε ϑαυμάξειν οὐκ ἄξιον, εἰ καὶ κατὰ τοῦτο τὸ
νοηϑὲν ὑπὸ τῶν ἀμεινόνων ὁ ἀὴρ τρεπόμενος δι’
εὐπάϑειαν ἐνσημαίνεται τοῖς ϑείοις καὶ περιττοῖς
ἀνδράσι τὸν τοῦ νοήσαντος λόγον. ὥσπερ γὰρ cl
D πληγαὶ τῶν ** oyrov ἀσπίσι χαλκαῖς ἁλίσκονται διὰ 10
τὴν ἀντήχησιν, ὅταν ἐκ βάϑους ἀναφερόμεναι προ-
πέσωσι, τῶν δ᾽ ἄλλων ἀδήλως διεκϑέουσαι λανϑά-
vovO,v* οὕτως oí τῶν δαιμόνων λόγοι διὰ πάντων
φερόμενοι μόνοις ἐνηχοῦσι τοῖς ἀϑόρυβον ἦϑος καὶ
νήνεμον ἔχουσι τὴν ψυχὴν. ος δὴ καὶ ἱεροὺς καὶ 16
δαιμονίους ἀνθρώπους καλοῦμεν. οἷ δὲ πολλοὲ κατα-
δαρϑοῦσιν οἴονται τὸ δαιμόνιον ἀνθρώποις ἐπιϑειά-
ξειν" εἰ δ᾽ ἐγρηγορότας καὶ καϑεστῶτας ἐν τῷ φρονεῖν
ὁμοίως κινοῦσι, ϑαυμαστὸν ἡγοῦνται καὶ ἄπιστον᾽
ὥσπερ ἂν εἴ τις οἴοιτο, τὸν μουσικὸν ἀνειμένῃ τῇ 30
λύρᾳ χρώμενον, ὅταν συστῇ τοῖς τόνοις ἢ καϑαρ-
E μοσϑῇ, μὴ ἅπτεσθαι μηδὲ χρῆσϑαι. τὸ γὰρ αἴτιον
οὐ συνορῶσι, τὴν ἐν αὑτοῖς ἀναρμοστίαν καὶ ταρα-
χήν, ἧς ἀπήλλακτο Σωκράτης ὃ ἑταῖρος ἡμῶν" ὥσπερ
ὁ δοθεὶς ἔτι παιδὸς ὄντος αὐτοῦ τῷ πατρὶ χρησμὸς 55

6 οὐκ Amyotus 7 ἀμεινόνων Holwerda: &usv cum
lac. 5BE3B 10 lac. 6 E 8 B. supplent μεταλλευόντων R.
ὑπορυττόντων Herwerdenus 28 αὑτοῖς *: αὐτοῖς 24 ἀπήλ-
λακτο BR: ἀπήλλακται

SOCRATIS. 595

᾿ἀπεϑέσπισεν᾽ ἐᾶν yàg αὐτὸν ἐκέλευσεν ὅ τι ἂν ἐπὶ
νοῦν ἴῃ πράττειν, καὶ μὴ βιάξεσθϑαι μηδὲ παράγειν
ἀλλ᾽ ἐφιέναι τὴν ὁρμὴν τοῦ παιδός, εὐχόμενον ὑπὲρ
αὐτοῦ Διὶ ἀγοραίῳ καὶ Μούσαις, τὰ δ᾽ ἄλλα μὴ

5 πολυπραγμονεῖν περὶ Σωκράτους, ὡς κρείττονα δή- Ε
πουϑὲν ἔχοντος ἐν αὑτῷ μυρίων διδασκάλων καὶ

παιδαγωγῶν ἡγεμόνα πρὸς τὸν βίον.

21. “Ἡμῖν μέν, à Φειδόλαε, καὶ ξῶντος Σω-
κράτους καὶ τεθνηκότος, οὕτως ἐννοεῖν περὶ τοῦ
10 δαιμονέον παρίσταται, τῶν κληδόνας ἢ πταρμοὺς 1|
τι τοιοῦτον εἰρηκότων ἄλλο καταφρονοῦσιν' ἃ δὲ
Τιμάρχου τοῦ Χαιρωνέως ἠκούσαμεν ὑπὲρ τούτου
διεξιόντος. οὐκ οἶδα μὴ μύϑοις ὁμοιότερ᾽ ἢ λόγοις
ὄντα σιωπᾶν ἄμεινον. ᾿ μηδαμῶς εἶπεν ὃ Θεόκριτος
ι “ἀλλὰ δίελϑ᾽ αὐτά" καὶ γὰρ εἰ μὴ λίαν ἀκριβῶς,
᾿ς ἀλλ᾽ ἔστιν ὅπη ψαύει τῆς ἀληϑείας καὶ τὸ μυϑῶδες.

πρότερον δὲ τίς ἦν οὗτος ὁ Τίμαρχος φράσον᾽ οὐ ὅ90
γὰρ ἔγνων τὸν ἄνϑρωπον. *'sixóvog γ᾽" simsv ὃ
Σιμμίας ᾿ὦ Θεόκριτε' νέος γὰρ ὧν κομιδῇ ἐτελεύ-
30 τηόξ, καὶ τοῦ Σωκράτους δεηϑεὶς ταφῆναι παρὰ
“αμπροκλέα τὸν Σωκράτους υἱόν, ὀλίγαις πρότερον
ἡμέραις αὐτοῦ τεϑνηκότα, φίλον καὶ ἡλικιώτην γενό-
μενον. οὗτος οὖν ποϑῶν γνῶναι τὸ Σωκράτους δαι-
μόνιον ἣν ἔχει δύναμιν, ἅτε δὴ νέος οὐκ ἀγεννὴς
:5 ἄρτι γεγευμένος φιλοσοφίας, ἐμοὶ καὶ Κέβητι xowo-

8 μὲν] μὲν οὖν) 11 εἰρηκότων ἄλλο *: ἄλλο εἰρηκότων
nisi quod om. εἰρηκότων ΒΕ 18 μὴ] εἰ μὴ Herwerdenus
ὁμοιότερα 7] λόγοις ὄντα Herwerdenus: ** (21 E 28 B) λογί-
σονται — 19 malim τετελεύτηκε 21 ὁλίγαις Basileensis: αἷς

5296 DE GENIO

σάμενος μόνοις εἰς Τροφωνίου κατῆλθε, δράσας τὰ
Β νομιξόμενα περὶ τὸ μαντεῖον. ἐμμείνας δὲ δύο νύκτας
κάτω καὶ μίαν ἡμέραν, τῶν πολλῶν ἀπεγνωχότων
αὐτὸν ἤδη καὶ τῶν οἰκείων ὀδυρομένων, πρωὶ μάλα
φαιδρὸς ἀνῆλϑε' προσκυνήσας δὲ τὸν θεόν, ὡς πρῶ- ὁ
τον διέφυγε τὸν ὄχλον, διηγεῖτο ἡμῖν ϑαυμάσια
πολλὰ καὶ ἰδεῖν καὶ ἀκοῦσδαι.ἢ

22. “Ἔφη δὲ καταβὰς εἰς τὸ μαντεῖον περιτυχεῖν
σκότῳ πολλῷ τὸ πρῶτον, εἶτ᾽ ἐπευξάμενος κεῖσϑαι
πολὺν χρόνον, οὐ μάλα συμφρονῶν ἐναργῶς εἴτ᾽ i
ἐγρήγορεν. εἴτ᾽ ὠνειροπόλει" πλὴν δόξαι γε, τῆς κε-
φαλῆς ἅμα ψόφῳ προσπεσόντι πληγείδσης, τὰς ῥαφὰς
διαστάσας μεϑιέναι τὴν ψυχήν. ὡς δ᾽ ἀναχωροῦσα
κατεμίγνυτο πρὸς ἀέῤα διαυγῆ καὶ καϑαρὸν ἀσμένη,
Οπρῶτον μὲν ἀναπνεῦσαι τότε δοκεῖν διὰ χρόνου is
συχνοῦ στεινομένην τέως, καὶ πλείονα γίγνεσθαι
τῆς πρότερον ὥσπερ ἱστίον ἐκπεταννύμενον᾽" ἔπειτα
κατακούειν ἀμαυρῶς ῥοίζου τινὸς ὑπὲρ κεφαλῆς
περιδλαυνομένου φωνὴν ἡδεῖαν ἱέντος. ἀναβλέψας
δὲ τὴν μὲν γῆν οὐδαμοῦ καϑορᾶν. νήδους δὲ λαμ- 90
πομένας μαλακῷ πυρί, κατ᾽ ἀλλήλων ἐξαμειβούσας
ἄλλην ἄλλοτε χρόαν, ὥσπερ βαφὴν ἄγειν τῷ φωτὶ
ποικιλλομένῳ κατὰ τὰς μεταβολάς. φαίνεσϑαι δὲ
πλήϑει μὲν ἀναρέϑμους μεγέϑει δ᾽ ὑπερφυεῖς, οὐκ
ἴσας δὲ πάσας ἀλλ᾽’ ὁμοίως κυκλοτερεῖς᾽" οἴεσθαι δὲ ss

6 διέφυγε *: διέφευγε 11 ὀνειροπολεῖ Stegmannus;
ego malim ἐγρηγόρει vel ἐγρηγορὼς ἦν 11 ἐκπεταννύμενον
Basileensis: ἐκτεταννυμένον 22 ὥσπερ] ὥστε ὥσπερ Her-
werdenus προσάγειν R

SOCRATIS. 52'l

ταύταις τὸν αἰϑέρα κύκλῳ φερομέναις ὑπορροιξεῖν"
ἘΠῚ εἶναι γὰρ ὁμολογουμένην τῇ τῆς κινήσεως λειό-
Tut, τὴν πραότητα τῆς φωνῆς ἐκείνης ἐκ πασῶν Ὁ
συνηρμοσμένης. διὰ μέσου δ᾽ αὐτῶν ϑάλασσαν ἢ
5 λίμνην ὑποκεχύσϑαι τοῖς χρώμασι διαλάμπουσδαν διὰ
τῆς γλαυκότητος ἐπιμιγνυμένοιρφ᾽ καὶ τῶν νήσων ὀλί-
γας μὲν ἐκπλεῖν κατὰ πόρον καὶ διακομέξεσϑαι πέ-
ραν τοῦ ῥεύματος, ἄλλας δὲ πολλὰς ** ἐφέλκεσθαι
τῇ *'* σχεδὸν ὑποφερομένας. εἶναι δὲ τῆς ϑαλάσσης ᾿
10 πῆ μὲν πολὺ βάϑος κατὰ νότον, μάλιστα δ᾽ ἀραιὰ
τενάγη καὶ βραχέα, πολλαχῇ δὲ καὶ ὑπερχεῖσϑαι καὶ
ἀπολείπειν αὖϑις οὐ μεγάλας ἐχβολὰς λαμβάνουσαν,
καὶ τῆς χρόας τὸ μὲν ἄκρατον καὶ πελάγιον, τὸ δ᾽ E
οὐ καϑαρὸν ἀλλὰ συγκεχυμένον καὶ λιμνῶδες. τῶν
15 δὲ ῥοθίων τὰς νήσους ἅμα περαινομένας ἐπανάγειν
οὐδὲν εἰς ταὐτὸ τῇ ἀρχῇ συνάπτειν πέρας οὐδὲ ποιεῖν
xUxAov , ἀλλ᾽ ἡσυχῆ παραλλάσσειν τὰς ἐπιβολὰς ἕλικα
ποιούσας μίαν ἐν τῷ περιστρέφεσϑαι. τούτων δὲ
πρὸς τὸ μέσον μάλιστα τοῦ περιέχοντος καὶ μέγιστον
20 ἐγκεκλίσϑαι τὴν ϑάλασσαν ὀλίγῳ τῶν ὀχτὼ μερῶν
τοῦ παντὸς ἔλαττον, ὡς αὐτῷ κατεφαίνετο' δύο δ᾽

2]1ac. 6E8B ὁμολογοῦσαν ΒΨ 81ac. 8 E 9 B supplet
verbis ἀνίσως τὸ καὶ πλαγίως Amyotus; posteriorem 36 E
22 B verbo ῥύμη R 9. ὑποφερομένας BR: ὑποφερομένης
10 fori. corr. κατὰ νότον μάλιστα, πῇ δ᾽ ἀραιὰ (vel potius
εὐρέα) τενάγη cett. — 19 ἀπολείπειν *: ἀπολιπεῖν αὖθις]
εὐθὺς Holwerda 18 τῆς ": rig 1δὅ Guo] fort. ἅμα τῷ,
αὖ Bit: οὐδὲν δὲ τῶν ῥδοθίων ἅμα τῷ περαιουμένας (ita
pro περαινφομένας) τὰς v. ἐπανάγειν, συνάπτειν (αὐτὰς) εἰς
ταὐτὸ πέρας τῇ ἀρχῇ 19 τοῦ] om. BE 21 αὐτῷ Leoni-
cus: αὐτὸ

528 DE GENIO

αὐτὴν ἔχειν ἀναστομώσεις πυρὸς ἐμβάλλοντας ἐναν-
τίους ποταμοὺς δεχομένας, ὡς ἐπὶ πλεῖστον ἀνακο-
πτομένην κοχλάξειν καὶ ἀπολευκαίνεσϑαι τὴν γλαυ-
κότητα. ταῦτα μὲν οὖν δρᾶν τερπόμενος τῇ Oéc

κάτω δ᾽ ἀπιδόντι φαίνεσϑαι χάσμα μέγα στρογγύ- 5

λον οἷον ἐκχτετμημένης σφαίρας, φοβερὸν δὲ δεινῶς
καὶ βαϑύ, πολλοῦ σκότους πλῆρες οὐχ ἡσυχάξοντος
ἀλλ᾽ ἐκταραττομένου καὶ ἀνακλύξοντος πολλάκις"
ὅϑεν ἀκούεσϑαι μυρίας μὲν ὠρυγὰς καὶ στεναγμοὺς

ξῴων μυρίων δὲ κλαυϑμὸν βρεφῶν καὶ μεμιγμένους 1

ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν ὀδυρμούς, ψόφους δὲ παντο-
δαποὺς καὶ θορύβους ἐκ βάθους πόρρωϑεν ἀμυδροὺς
691 ἀναπεμπομένους οἷς οὐ μετρίως αὐτὸς ἐχπεπλῆχϑαι.
χρόνου δὲ προϊόντος, εἰπεῖν τινα πρὸς αὐτὸν οὐχ

δρώμενον “ὦ Τίμαρχε, τί ποϑεῖς πυϑέσϑαι;᾽ φράσαι 15

δ᾽ αὐτὸν ὅτι 'πάντα, τί γὰρ οὐ ϑαυμάσιον;᾽ "ἀλλ᾽
ἡμῖν᾽ φάναι 'τῶν ἄνω μέτεστι μικρόν" ἄλλων γὰρ
ϑεῶν ἐκεῖνα" τὴν δὲ Φερσεφόνης μοῖραν, ἣν ἡμεῖς
διέπομεν, τῶν τεττάρων μίαν οὖσαν ὧν ἡ Στὺξ

ὁρίξει, βουλομένῳ δοι δκοπεῖν πάρεστιν. ἐρομένου ὃ

δ᾽ αὐτοῦ τίς ἡ Σιτύξ ἐστιν; “ὁδὸς εἰς “Διδου᾽ φάναι
“καὶ πρόεισιν ἐξ ἐναντίας, αὐτῇ δσχίξουσα τῇ κορυφῇ
τὸ φῷς᾽ ἀνατείνουσα δ᾽, ὡς δρᾶς, ἐκ τοῦ “Διδου
B κάτωϑεν ἧ ψαύει περιφερομένη καὶ τοῦ φωτός, ἀφο-

ρίξει τὴν ἐσχάτην μερίδα τῶν ὅλων. τέσσαρες δ᾽ s

εἰσὶν ἀρχαὶ πάντων, ξωῆς μὲν ἡ πρώτη κινήσεως

1 ἐμβάλλοντας *: ἐμβαλόντος 3 ὡς] malim ὥστ᾽ 8 κογ-
λάξειν *: woldfew — 19 ὧν R: ὡς. 3228 ἐξ αὐτῇ R:
αὐτὴ 34 fort. κάτωϑεν ψαύει περιφερομένη τοῦ φωτός, καὶ
ἀφορίξει cett. — 26 πάντων] πάσης BE

SOCRATIS. 529

δ᾽ ἡ δευτέρα γενέσεως δ᾽ ἡ τρίτη φϑορᾶς δ᾽ ἡ τελευ-
ταία᾽ συνδεῖ δὲ τῇ μὲν δευτέρᾳ τὴν πρώτην Μονὰς
κατὰ τὸ ἀόρατον, τὴν δὲ δευτέραν τῇ τρίτῃ Νοῦς
xc0' ἥλιον, τὴν δὲ τρίτην πρὸς τετάρτην Φύσις
5 χατὰ σελήνην. τῶν δὲ συνδέσμων ἑκάστου Μοῖρα
κλειδοῦχος ἀνάγκης ϑυγάτηρ κάϑηται, τοῦ μὲν πρώ-
vov ἴἄτροπος τοῦ: δὲ δευτέρου Κλωϑώ, τοῦ δὲ πρὸς
σελήνην “άχεδις. περὶ ἣν ἡ καμπὴ τῆς γενέσεως.
αἱ μὲν γὰρ ἄλλαι νῆσοι ϑεοὺς ἔχουσι" σελήνη δὲ 0
10 δαιμόνων ἐπιχϑονίων οὖσα φεύγει τὴν Στύγα μι-
κρὸν ὑπερφέρουσα᾽ λαμβάνεται δ᾽ ἅπαξ ἐν μέτροις
δευτέροις ἑκατὸν ἑβδομήκοντα ἑπτά" καὶ τῆς Στυγὸς
ἐπιφερομένης al ψυχαὶ βοῶσι δειμαίνουδαι" πολλὰς
γὰρ ὁ “Αιϊιδης ἀφαρπάξει περιολισϑανούδας" ἄλλας δ᾽
15 ἀνακομίξεται κάτωθεν ἡ σελήνη προσνηχομένας, αἷς
εἰς καιρὸν τῆς γενέσεως ἡ τελευτὴ συνέπεσε, πλὴν
ὅσαι μιαραὶ καὶ ἀκάϑαρτοι' ταύτας δ᾽ ἀστράπτουσα
καὶ μυκωμένη φοβερὸν οὐκ ἐᾷ πελάξειν, ἀλλὰ ϑρη-
νοῦσαι τὸν ἑαυτῶν πότμον ἀποσφαλλόμεναι φέρονται
s» κάτω πάλιν ἐπ’ ἄλλην γένεσιν, ὡς ὁρᾷς. "ἀλλ᾽
οὐδὲν ὁρῶ᾽ τὸν Τίμαρχον εἰπεῖν “ἢ πολλοὺς ἀστέ-
ρας περὶ τὸ χάσμα παλλομένους., ἑτέρους δὲ κατα-
δυομένους εἰς αὐτό, τοὺς δ᾽ ἄττοντας αὖ κάτωϑεν.᾽
“αὐτοὺς ἄρα᾽ φάναι ἱτοὺς δαίμονας ὁρῶν ἀγνοεῖς.
δ ἔχει γὰρ ὧδε' ψυχὴ πᾶσα νοῦ μετέσχεν, ἄλογος δὲ
καὶ ἄνους οὐκ ἔστιν. ἀλλ᾽ ὅσον ἂν αὐτῆς σαρκὶ
μιχϑῇ καὶ πάϑεσιν, ἀλλοιούμενον τρέπεται xo9' 100-
16 τῆς γενέσεως ἡ Ei: ἡ τῆς γενέσεως συνέπεσε *: ἐνέ-

πεσε 21 οὐδὲν ἕτερονῦ 2428 ἄττοντας ER: ἀπόντας

Plutarchi Moralia. Vol. III. 84

530 DE GENIO

νὰς καὶ ἀλγηδόνας εἰς τὸ ἄλογον. μίγνυται δ᾽ οὐ
πᾶσα τὸν αὐτὸν τρόπον᾽ ἀλλ᾽ αἵ μὲν ὅλαι κατέδυσαν
εἰς σῶμα, καὶ δι’ ὅλων ἀναταραχϑεῖσαι τὸ σύμπαν
E ὑπὸ παϑῶν διαφέρονται κατὰ τὸν βίον" αἵ δὲ πῆ
μὲν ἀνεχράϑησαν, πῆ δ᾽ ἔλιπον ἔξω τὸ καϑαρώτα- 5
τον, οὐκ ἐπισπώμενον ἀλλ᾽ οἷον ἀκρόπλουν ἐπιψαῦον
ἐκ κεφαλῆς τοῦ ἀνθρώπου καθάπερ ἐν βυϑῷ δεδυ-
κότος ἄρτημα κορυφαῖον, ὀρϑουμένης περὶ αὐτὸ τῆς
ψυχῆς ἀνέχον ὅσον ὑπακούει καὶ οὐ κρατεῖται volo,
πάϑεσιν. τὸ μὲν οὖν ὑποβρύχιον ἐν τῷ σώματι i
φερόμενον ψυχὴ λέγεται" τὸ δὲ φϑορᾶς λειφϑὲν οἵ
πολλοὶ νοῦν καλοῦντες ἐντὸς εἶναι νομίξουσιν αὗ-
τῶν, ὥσπερ ἐν τοῖς ἐσόπτροις τὰ φαινόμενα κατ᾽
ἀνταύγειαν" οἵ δ᾽ ὀρϑῶς ὑπονοοῦντερ, ὡς ἐκτὸς ὄντα
Ζαίμονα προδαγορεύουσι. τοὺς μὲν οὖν ἀποσβέν- 5
νυσϑαι δοκοῦντας ἀστέρας, à Τίμαρχε᾽ φάναι “ τὰς
F εἰς σῶμα καταδυομένας ὅλας ψυχὰς ὁρᾶν νόμιξε,
τοὺς δ᾽ οἷον ἀναλάμποντας πάλιν καὶ ἀναφαινομέ-
νους κάτωϑεν, ἀχλύν τινὰ καὶ ξόφον ὥσπερ πηλὸν
ἀποσδειομένους, τὰς ἐκ τῶν σωμάτων ἐπαναπλεούδας Ὁ
μετὰ τὸν ϑάνατον᾽ oí δ᾽ ἄνω διαφερόμενοι δαίμονές
εἶσι τῶν νοῦν ἔχειν λεγομένων ἀνθρώπων. πειρά-
ϑητι δὲ κατιδεῖν ἑκάστου τὸν σύνδεσμον, ᾧ τῇ ψυχῇ
συμπέφυκε.᾽ ταῦτ᾽ ἀκούσας αὐτὸς ἀκριβέστερον προσ-
ἔχειν καὶ ϑεᾶσϑαι τῶν ἀστέρων ἀποσαλεύοντας τοὺς 35
ὅ99 μὲν ἧττον τοὺς δὲ μᾶλλον, ὥσπερ τοὺς τὰ δίκτυα
διασημαίνοντας ἐν τῇ ϑαλάσσῃ φελλοὺς δρῶμεν ἐπι-

9 ἀνακραϑεῖσαι 12 αὑτῶν W: αὐτῶν 248 ᾧ *: ἡ
24 αὐτὸς] add. ἔφη R

SOCRATIS. 531

φερομένους᾽ ἐνίους δὲ τοῖς xAcO0uédvoig ἀτράκτοις
ὁμοίως ἐγκατατεταραγμένην καὶ ἀνώμαλον ἕλκοντας,
οὐ δυναμένους καταστῆσαι τὴν κίνησιν ἐπ᾽ εὐϑείαρ.
λέγειν δὲ τὴν φωνὴν τοὺς μὲν εὐθεῖαν καὶ τεταγ-
5 μένην κίνησιν ἔχοντας εὐηνίοις ψυχαῖς χρῆσϑαι διὰ
τροφὴν καὶ παίδευσιν ἀστείαν, οὐκ ἄγαν σκληρὸν
καὶ ἄγριον παρεχομέναις τὸ ἄλογον" τοὺς δ᾽ ἄνω
καὶ κάτω πολλάκις ἀνωμάλως καὶ τεταραγμένως iy- B
κλίνοντας, οἷον ἐκ δεσμοῦ σπαραττομένους, δυόσπει-
i10 ϑέσι, καὶ ἀναγώγοις δι’ ἀπαιδευσίαν ξυγομαχεῖν
ἥϑεσι, πῆ μὲν κρατοῦντας καὶ περιάγοντας ἐπὶ δε-
ξιάν, πῆ δὲ καμπτομένους ὑπὸ τῶν παϑῶν καὶ συν-
εφελκομένους τοῖς ἁμαρτήμασιν. εἶτα πάλιν ἀντιτεί-
ψοντας καὶ βιαξομένους. τὸν μὲν γὰρ σύνδεσμον οἷα
16 χαλινὸν τῷ ἀλόγῳ τῆς ψυχῆς ἐμβεβλημένον, ὅταν
ἀντισπάδῃ, τὴν λεγομένην μεταμέλειαν ἐπάγειν ταῖς
ἁμαρτίαις καὶ τὴν ἐπὶ ταῖς ἡδοναῖς, ὅσαι παράνομοι
καὶ ἀκρατεῖς, αἰσχύνην, ἀλγηδόνα καὶ πληγὴν οὖσαν
ἐνθένδε τῆς ψυχῆς ὑπὸ τοῦ κρατοῦντος καὶ ἄρχον-
20 rog ἐπιστομιξομένης" μέχρι ἂν οὕτω κολαξομένη πεί- C
ϑήνιορ γένηται καὶ συνήϑης ὥσπερ ϑρέμμα πρᾶον
ἄνευ πληγῆς καὶ ἀλγηδόνος ὑπὸ συμβόλων ὀξέως
καὶ σημείων αἰσϑανομένη τοῦ δαέμονος. ᾿ αὗται μὲν
οὖν ὀψέ ποτε καὶ βραδέως ἄγονται καὶ καϑίστανται
35 πρὸς τὸ δέον. ἐκ δὲ τῶν εὐηνίων ἐκείνων καὶ κατη-

2 ὁμοίως ἔγκλισιν (ἄνω κάτω) τεταραγμένην καὶ ἀνώμ.
ἔχοντας cf. p. 564a 6 οὐκ ἄγαν Turnebus: οὐ κατὰ γαῖαν
10 ἀναγώγοις idem: ἀναλώτοις 19 ἐνθένδε] ἐνδόϑεν (1. ἔν-

' δοϑὲεν) Herwerdenus 2 καὶ Turnebus

845"

532 DE GENIO

κόων εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς καὶ γενέσεως τοῦ οἰκείου δαί-
uovog καὶ τὸ μαντικόν ἐστε καὶ ϑεοκλυτούμενον
γένος" ὧν τὴν Ἑρμοδώρου τοῦ Κλαξομενίου ψυχὴν
ἀκήκοας δήπουθεν, ὡς ἀπολείπουσα παντάπασι τὸ
σῶμα νύχτωρ καὶ us9' ἡμέραν ἐπλανᾶτο πολὺν τό- Ὁ
D πον, εἶτ᾽ αὖϑις ἐπανῇει, πολλοῖς τῶν μακρὰν λεγομέ-
νῶν καὶ πραττομένων ἐντυχοῦσα καὶ παραγενομένη"
μέχρι οὗ τὸ σῶμα, τῆς γυναικὸς προδούσης, λαβόν-
τὲς οἱ ἐχϑροὶ ψυχῆς ἔρημον οἴκοι κατέπρησαν. τοῦτο
μὲν οὖν οὐκ ἀληϑές ἐστιν" οὐ γὰρ ἐξέβαινεν ἡ ψυχὴ τ
τοῦ σώματος, ὑπείκουσα δ᾽ ἀεὶ καὶ χαλῶσα τῷ δαί-
μονι τὸν σύνδεσμον ἐδίδου περιδρομὴν καὶ περιφοί-
τηόιν, ὥστε πολλὰ συνορῶντα καὶ κατακούοντα τῶν
ἐκτὸς εἰσαγγέλλειν. οἵ δ᾽ ἀφανίσαντες τὸ σῶμα κοι-
E μωμένου μέχρι νῦν δίκην ἐν τῷ ταρτάρῳ τίνουσι. 15
ταῦτα δ᾽ εἴσῃ᾽ φάναι * σαφέστερον, ὦ νεανία, τρίτῳ
μηνί" νῦν δ᾽ ἄπιϑι. παυσαμένης δὲ τῆς φωνῆς,
βούλεσϑαι μὲν αὐτὸν ὃ Τίμαρχος ἔφη ϑεάσασϑαι
περιστρέφοντα, τίς ὃ φϑεγγόμενος εἴη" σφόδρα δὲ
τὴν κεφαλὴν αὖϑις ἀλγήσας, καϑάπερ βία συμπιεσϑεῖ- Ὁ
ὅαν, οὐδὲν ἔτι γιγνώσκειν οὐδ᾽ αἰσϑάνεσϑαι τῶν
καϑ'’ ἑαυτόν" εἶτα μέντοι μετὰ μικρὸν ἀνενεγκὼν
ὁρᾶν αὑτὸν ἐν Τροφωνίου παρὰ τὴν εἴσοδον, οὗπερ
F ἐξ ἀρχῆς κατεκλίϑη., κείμενον.
28. “Ὁ μὲν οὖν Τιμάρχου μῦϑος οὗτος. ἐπεὶ δ᾽ s
ἐλθὼν ᾿4ϑήναξε τρίτῳ μηνὶ μετὰ τὴν γενομένην
φωνὴν ἐτελεύτησεν. ἡμεῖς δὲ Σωκράτει ϑαυμάξοντες

. 8 Ἑρμοδώρου] Ἑρμότιμος vocatur ἃ Luciano 18 αὐτὸν]
1. e. 8e 26 μετὰ Herwerdenus: κατὰ

SOCRATIS. 533

ἀπηγγέλλομεν, ἐμέμψατο Σωκράτης ἡμᾶς, ὅτι μὴ
ξῶντος ἔτι τοῦ Τιμάρχου διήλθομεν᾽ αὐτοῦ γὰρ ἂν
ἡδέως ἐκείνου πυϑέσθϑαι καὶ προσανακρῖναν σαφέ-
ὅτερον. ἀπέχεις, ὦ Θεόκριτε, μετὰ τοῦ λόγου τὸν
5 μῦϑον᾽ ἀλλ᾽ ὅρα μὴ καὶ τὸν ξένον ἡμῖν παρακλη-
τέον ἐπὶ τὴν ξήτησιν᾽ οἰκεία γὰρ πάνυ καὶ προσή-
κουσα ϑείοις ἀνδράσι. “τί δ᾽ ? εἶπεν ᾿Επαμεινώνδας
οὐ συμβάλλεται γνώμην ἀπὸ τῶν αὐτῶν ἀναγόμενος
ἡμῖν; καὶ ὁ πατὴρ μειδιάσας ἱτοιοῦτον᾽ ἔφη τὸ ἦϑος,
10 ὦ ξένε, τὸ τούτου, σιωπηλὸν καὶ πρὸς τοὺς λόγους
εὐλαβές, ἄπληστον δὲ τοῦ μανϑάνειν καὶ ἀκροᾶσϑαι"
διὸ καὶ Σπίνϑαρος ὃ Ταραντῖνος οὐκ ὀλίγον αὐτῷ
συνδιατρίψας ἐνταῦϑα χρόνον ἀεὶ δήπου λέγει μη-
δενί πη τῶν καϑ' ἑαυτὸν ἀνθρώπων ἐντετυχηκέναι
16 μήτε πλείονα γιγνώσκοντι μήτ᾽ ἐλάσσονα φϑεγγο- ὅ98
μένῳ. σὺ οὖν ἃ φρονεῖς αὐτὸς δίδλθϑε περὶ τῶν
εἰρημένων.ἢ
24. “᾿Εγὼ τοίνυν᾽ ἔφη ᾿ τὸν μὲν Τιμάρχου λόγον
ὥσπερ ἱερὸν καὶ ἄσυλον ἀνακεῖσθϑαί φημι τῷ ϑεῷ
40 χρῆναι" ϑαυμάξω δ᾽ εἰ τοῖς ὑπὸ Σιμμίου λεγομέ-
νος περὶ αὐτοῦ δυσπιστήσουσί τινες, κύκνους μὲν
ἱεροὺς καὶ δράκοντας καὶ κύνας καὶ ἵππους ὀνομά-
ξοντες, ἀνθρώπους δὲ ϑείους εἶναι καὶ ϑεοφιλεῖς
ἀπιστοῦντες, καὶ ταῦτα τὸν ϑεὸν οὐ φίλορνιν ἀλλὰ
25 φιλάνϑρωπον ἡγούμενοι. καϑάπερ οὖν ἀνὴρ φίλιππος
οὐ πάντων ὁμοίως ἐπιμέλεται τῶν ὑπ᾽ αὐτὸ τὸ γέ- B
vog, ἀλλ᾽ ἀεί τιν᾽ ἄριστον ἐξαιρῶν καὶ ἀποκρίνων

21 περὶ R μὲν idem: μὲν γὰρ 26 ἐπιμέλεται Ἐ: ἐπι-
μελεῖται αὐτὸ τὸ] ταὐτὸν

534 DE GENIO

καϑ᾽ αὑτὸν ἀσκεῖ καὶ τρέφει καὶ ἀγαπᾷ διαφερόν-
vog' οὕτω καὶ ἡμῶν οἱ ὑπὲρ ἡμᾶς, τοὺς βελτίστους
οἷον ἐξ ἀγέλης χαράξαντες, ἰδίας τινὸς καὶ περιττῆς
παιδαγωγίας ἀξιοῦσι. οὐχ ὑφ᾽ ἡνίας οὐδὲ ῥυτήρων
ἀλλὰ λόγῳ διὰ συμβόλων εὐθύνοντες" ὧν οἷ πολλοὶ
καὶ ἀγελαῖοι παντάπασιν ἀπείρως ἔχουσιν. οὐδὲ γὰρ
οἱ πολλοὶ κύνες τῶν ϑηρατιχῶν σημείων οὐδ᾽ oí
πολλοὶ ἵπποι τῶν ἱππικῶν συνιᾶσιν᾽ ἀλλ᾽ οἵ μεμα-
ϑηκότες, εὐθὺς ἀπὸ σιγμοῦ τοῦ τυχόντος ἢ ποππυ-
σμοῦ τὸ προσταττόμενον αἰσθανόμενοι, ῥαδίως εἰς
ὃ δεῖ καϑίστανται. φαίνεται δὲ γιγνώσκων καὶ Ὅμη-
ρος ἣν λέγομεν διαφορὰν ἡμεῖς" τῶν γὰρ μάντεων
οἰωνοπόλους τινὰς καλεῖ καὶ ἱερεῖς, ἑτέρους δὲ τῶν
ϑεῶν αὐτῶν διαλεγομένων συνιέντας καὶ συμφρο-

ca

Q

νοῦντας ἀποσημαίνειν οἴεται τὸ μέλλον, ἐν οἷς λέγει 15

“τῶν δ᾽ Ἕλενος, Πριάμοιο φίλος παῖς, ξύνϑετο
| ϑυμῷ
βουλήν, fj ῥα θεοῖσιν ἐφήνδανε μητιόωδι"
καί |
“ὃς γὰρ ἐγὼν Üx ἄκουσα ϑεῶν αἰξιγενετάων.᾽
ὥσπερ γὰρ τῶν βασιλέων καὶ τῶν στρατηγῶν τὴν
διάνοιαν ol μὲν ἐκτὸς αἰσθάνονται καὶ γιγνώσκουσι
πυρσοῖς τισι καὶ κηρύγμασι καὶ ὑπὸ σαλπίγγων, τοῖς
D 0? πιστοῖς καὶ συνήϑεσιν αὐτοὶ godtovew: οὕτω τὸ

20

ϑεῖον ὀλίγοις ἐντυγχάνει δι’ αὑτοῦ καὶ σπανίως, s

2 οὕτω addidi cum Anonymo 8 .συνιᾶσιν Stegmannus:
συνίασιν 18 καὶ ἱερεῖς] del. Holwerda 16 σύνϑετο
. Homerus H 44 20 id. H 58 γενετάων BE

SOCRATIS. 595

τοῖς δὲ πολλοῖς σημεῖα δίδωσιν, ἐξ ὧν ἡ λεγομένη
μαντικὴ συνέστηκε. ϑεοὶ μὲν γὰρ οὖν ὀλίγων ἀν-
ϑρώπων κοσμοῦσι βίον, οὗς ἂν ἄκρως μακαρίους
τὸ καὶ ϑείους ὡς ἀληϑῶς ἀπεργάσασϑαι βουληϑῶ-
δ σιν" αἱ δ᾽ ἀπηλλαγμέναν γενέσεως ψυχαὶ καὶ σχο-
λάξουσαι τὸ λοιπὸν ἀπὸ σώματος, οἷον ἐλεύϑεραι
πάμπαν ἀφιέμεναι, δαίμονές εἰσιν ἀνθρώπων ἐπι-.
μελεῖς καϑ' Ἡσίοδον. ὡς γὰρ ἀϑλητὰς καταλύσαντας
ἄσκησιν ὑπὸ γήρως οὐ τελέως ἀπολείπει τὸ φιλότι-
10 μον καὶ φιλοσώματον, ἀλλ᾽ ἑτέρους ἀσκοῦντας δρῶν-
τες ἥδονται καὶ παρακαλοῦσι καὶ συμπαραϑέουσιν" Ἐ
οὕτως oí πεπαυμένοι τῶν περὶ τὸν βίον ἀγώνων
δι’ ἀρετὴν ψυχῆς γενόμενοι δαίμονες οὐ παντε-
λῶς ἀτιμάξουσι τἀνταῦϑα πράγματα καὶ λόγους καὶ
15 σπουδάς, ἀλλὰ τοῖς ἐπὶ ταὐτὸ γυμναξομένοις τέλος
εὐμενεῖς ὄντες καὶ συμφιλοτιμούμενοι πρὸς τὴν &os-
τήν, ἐγκελεύονται καὶ συνεξορμῶσιν, ὅταν ἐγγὺς
ἤδη τῆς ἐλπίδος ἁμιλλωμένους καὶ ψαύοντας δρῶσιν.
οὐ γὰρ οἷς ἔτυχε συμφέρεται τὸ δαιμόνιον' ἀλλ᾽ Ε
20 οἷον ἐπὶ τῶν νηχομένων ἐν ϑαλάττῃ τοὺς μὲν πελα-
y(ove ἔτι καὶ πρόσω τῆς γῆς φερομένους οἵ ἐπὶ γῆς
ἑστῶτες σιωπῇ ϑεῶνται μόνον, τοὺς δ᾽ ἐγγὺς ἤδη
παραϑέοντες καὶ παρεμβαίνοντες ἅμα καὶ χειρὶ καὶ
φωνῇ βοηϑοῦντες ἀνασῴξουσιν᾽ οὕτως, ὦ ** τοῦ δαι-
35 μονίου ὁ τρόπος ** ἡμᾶς βαπτιξομένους ὑπὸ τῶν
7 malim ἀφειμέναι 8 Ἡσίοδον] OD 1280 10 φιλο-
σώματον)] φιλάγωνον Emperius praeter πϑοθβϑιαίθη 14
τἀνταῦϑα": τὰ ἐνταῦϑα 2344 lac. 8 E 7 B supplet verbo

Σιμμέα Amyotus; posteriorem ὅ E 11 B ita: ἐᾷ μὲν γὰρ
ἡμᾶς; malim ἐᾷ γὰρ ἡμᾶς

536 DE GENIO

πραγμάτων, καὶ σώματα πολλὰ καϑάπερ ὀχήματα
μεταλαμβάνοντας, αὐτοὺς ἐξαμιλλᾶσϑαι καὶ μακροϑυ-
μεῖν, δι᾽ οἰκείας πειρωμένους ἀρετῆς σῴξεσϑαι καὶ
τυγχάνειν λιμένος. ἥτις δ᾽ ἂν ἤδη διὰ μυρίων γενέ-
σεῶν ἠγωνισμένη μακροὺς ἀγῶνας εὖ καὶ προϑύμως 5
ψυχή. τῆς περιόδου δσυμπεραινομένης κινδυνεύουσα
594 xol φιλοτιμουμένη περὶ τὴν ἔκβασιν ἰδρῶτι πολλῷ
ἄνω προσφέρηται, ταύτῃ τὸν οἰκεῖον οὐ νεμεσᾷ δαί-
μονα βοηϑεῖν ὁ ϑεὸς ἀλλ᾽ ἀφίησι τῷ προϑυμουμένῳ"
προϑυμεῖται δ᾽ ἄλλος ἄλλην ἀνασῴξειν ἐγκελευόμε- τὸ
νορ᾽ ἡ δὲ συνακούει διὰ τὸ πλησιάξειν καὶ σῴξεται"
μὴ πειϑομένη δέ, ἀπολιπόντος τοῦ δαίμονος. οὐκ
εὐτυχῶς ἀπαλλάσσει.ἢ
25. Τούτων εἰρημένων, ὃ ᾿Επαμεινώνδας ἀπο-
βλέψας εἰς ἐμέ 'σοὶ μέν᾽ εἶπεν “ὦ Καφεισία, σχεδὸν x5
ὥρα βαδίξειν εἰς τὸ γυμνάσιον ἤδη καὶ μὴ ἀπολεί-
Β πεῖν τοὺς συνήϑεις᾽ ἡμεῖς δὲ Θεάνορος ἐπιμελησό-
μεϑα, διαλύσαντες ὅταν δοκῇ τὴν συνουσίαν. κἀγὼ
“ταῦτ᾽ ἔφην 'πράττωμεν᾽ ἀλλὰ μικρὸν οἷμαί τι μετ᾽
ἐμοῦ καὶ Γαλαξιδώρου βούλεταί δοι διαλεχϑῆναι τ0
οὑτοσὶ Θεόκριτος. ᾿ἀγαϑῇ τύχῃ εἶπε ᾿διαλεγέσϑω"᾽"
καὶ προῆγεν ἀναστὰς εἰς τὸ ἐπικάμπειον τῆς στοᾶς.
καὶ ἡμεῖς περισχόντες αὐτὸν ἐπεχειροῦμεν παρακα-
λεῖν ἐπὶ τὴν πρᾶξιν. ὁ δὲ καὶ τὴν ἡμέραν ἔφη πάνυ
σαφῶς εἰδέναι τῆς καϑόδου τῶν φυγάδων, καὶ συν- τ
τετάχϑαι μετὰ Γ΄ ὁργίδου τοῖς φίλοις πρὸς τὸν και-

1 ὀχήματα) σχήματα F. Schmidtius 2 μακροθυμεῖ R
8 ἄνω προσφέρηται) πρὸς τἄνω φέρηται 21 οὑτοσὶ *:
o$rocl ὁ 246 τοῖς φίλοις R: τοὺς qíAovg

SOCRATIS. 53'

ρόν' ἀποκτενεῖν δὲ τῶν πολιτῶν ἄκριτον οὐδένα,
μὴ μεγάλης ἀνάγκης γενομένηφ᾽ ἄλλως δὲ καὶ πρὸς
τὸ πλῆϑος ἁρμόξειν τὸ Θηβαίων εἶναί τινας ἀναι- C
τίους καὶ καθαροὺς τῶν πεπραγμένων, οἵ μᾶλλον

δ ἕξουσιν ἀνυπόπτως πρὸς τὸν δῆμον ὡς ἀπὸ τοῦ
βελτίστου παραινοῦντες. ἐδόκει ταῦϑ᾽ ἡμῖν. κἀκεῖ-
νος μὲν ἀνεχώρησεν αὖϑις ὡς τοὺς περὶ Σιμμίαν"
ἡμεῖς δὲ καταβάντες εἰς τὸ γυμνάσιον ἐνετυγχάνομεν
τοῖς φίλοις. καὶ διαλαμβάνων ἄλλος ἄλλον ἐν τῷ

10 συμπαλαίειν τὰ μὲν ἐπυνθάνετο τὰ δ᾽ ἔφραζε καὶ
συνετάττετο πρὸς τὴν πρᾶξιν. ἑωρῶμεν δὲ καὶ τοὺς
περὶ ᾿ἀρχίαν καὶ Φίλιππον ἀληλιμμένους ἀπιόντας
ἐπὶ τὸ δεῖπνον. ὁ γὰρ Φυλλίδας, δεδιὼς μὴ τὸν Ὁ
᾿Αμφέϑεον προανέλωσιν, εὐθὺς ἀπὸ τῆς “υσανορίδου

15 προπομπῆς τὸν ᾿Αρχίαν δεξάμενος καὶ περὶ τῆς "* -
γυναικός, ἧς ἐπιϑυμῶν ἐτύγχανεν, εἰς ἐλπίδας ἐμ-
βαλών, ὡς ἀφιξομένης εἰς τὸν πότον, ἔπειδε πρὸς
ῥᾳϑυμίαν καὶ ἄνεσιν τραπέσϑαι μετὰ τῶν εἰωϑό-
τῶν αὐτῷ συνακολασταίνειν.

:0 26. Ow δ᾽ ἤδη τό τε ψῦχος ἐπέτεινε πνεύματος
γενομένου, καὶ διὰ τοῦτο τῶν πολλῶν τάχιον εἰς τὰς
οἰκίας ἀνακεχωρηκότων, ἡμεῖς μὲν τοὺς περὶ Ζίαμο-
κλείδαν καὶ Πελοπίδαν καὶ Θεόπομπον ἐντυχόντες
ἀνελαμβάνομεν, ἄλλοι δ᾽ ἄλλους" ἐσχίσϑησαν γὰρ

235 εὐθὺς ὑπερβαλόντες τὸν Κιϑαιρῶνα, καὶ παρέδχεν E

4 οἱ ὟΝ 6 πρὸς ἢ 16 δεξάμενος] δεξιωσάμενος
Herwerdenus Ι3δ0. 7 E. Fort. excidit: ὑπάνδρου. cf. Vit.
Pelop. c. 9 17 πότον Salmasius: τόπον 20 τό te R:

τότε. Sed malim τὸ — 286 ὑπερβαλόντες Herwerdenus: ὑπερ-
βάλλοντες

538 DE GENIO

αὐτοῖς ὁ χειμὼν τὰ πρόσωπα σδυγκεκαλυμμένοις
ἀδεῶς διελθεῖν τὴν πόλιν᾽ ἐνίοις δ᾽ ἐπήστραψε δεξιὸν
ἄνευ βροντῆς εἰσιοῦσι διὰ τῶν πυλῶν" καὶ τὸ ση-
μεῖον ἐδόκει καλὸν πρὸς ἀσφάλειαν καὶ δόξαν, ὡς
λαμπρῶν ἀκινδύνων δὲ τῶν πράξεων ἐσομένων. 5
91. Ὡς οὖν ἅπαντες ἔνδον ἦμεν, πεντήκοντα
δυεῖν δέοντες, ἤδη τοῦ Θεοκρίτου καϑ' ἑαυτὸν ἐν
οἰκίσκῳ τινὶ σφαγιαξομένον, πολὺς ἦν τῆς ϑύρας
ἀραγμός" καὶ μετὰ μικρὸν ἧκέ τις ἀγγέλλων ὑπηρέ-
τας τοῦ ᾿ἡρχίου δύο κόπτειν τὴν αὔλειον ἀπεσταλ- 1
F μένους σπουδῇ πρὸς Χάρωνα, καὶ κελεύειν ἀνοίγειν
καὶ ἀγανακτεῖν, βράδιον ὑπακουόντων. ϑορυβηϑεὶς
οὖν ὁ Χάρων, ἐκείνοις μὲν εὐθὺς ἀνοιγνύναι προσ-
ἕταξεν, αὐτὸς δ᾽ ἀπαντήσας ἔχων στέφανον ὡς τε-
ϑυχὼς καὶ πίνων, ἐπυνθάνετο τῶν ὑπηρετῶν ὅ τι 15
βούλοιντο. λέγει δ᾽ ἅτερος "Aoyíug καὶ Φίλιππος
ἔπεμψαν ἡμᾶς κελεύοντες ὡς τάχιστά σ᾽ ἥκειν πρὸς
αὐτούς. ἐρομένου δὲ τοῦ Χάρωνος, τίς ἡ σπουδὴ
τῆς τηνικαῦτα μεταπέμψεως αὐτοῦ καὶ μή τι καινό-
τερον, οὐδὲν ἴσμεν᾽ ὁ ὑπηρέτης ἔφη ᾿πλέον" ἀλλὰ ἢ
τί λέγωμεν αὐτοῖς; “ὅτι νὴ Z4? εἶπεν ὁ Χάρων
"Ocio τὸν στέφανον ἤδη καὶ λαβὼν τὸ ἱμάτιον ἔπο-
μαι" μεϑ'᾽ ὑμῶν γὰρ τηνικαῦτα βαδίξων διαταράξω
696 τινὰς ὡς ἀγόμενος. “οὕτως᾽ ἔφησαν ποίει" καὶ γὰρ
ἡμᾶς δεῖ τοῖς ὑπὸ πόλιν φρουροῖς κομίσαι τι πρόδ- 25
ταγμα παρὰ τῶν ἀρχόντων. ἐκεῖνοι μὲν οὖν ὥχοντο.
17 σε Duebnerus 21 εἶπεν) εἰπεῖν BE 234 ὡς ἀπα-

γόμενος Herwerdenus ἔφησαν] ἔφη BE 82 ὑπὸ πόλιν]
ὑπὸ τὴν ἀκρόπολιν. cf. p. 598e

SOCRATIS. 539

τοῦ δὲ Χάρωνος εἰσελθόντος πρὸς ἡμᾶς xol ταῦτα
φράσαντος, ἔχπληξις ἅπαντας ἔσχεν οἰομένους με-
μηνῦσϑαι" καὶ τὸν πποσϑενείδαν ὑπενόουν οἱ πλεῖ-
ὅτοι, κωλῦσαι μὲν ἐπιχειρήδαντα τὴν κάϑοδον διὰ
δτοῦ Χλίδωνος, ἐπεὶ δ᾽ ἀπέτυχε καὶ συνῆπται τῷ
καιρῷ τὸ δεινόν, ἐξενηνοχέναι πιϑανὸν ὄντα τὴν
πρᾶξιν ὑπὸ δέους" οὐ γὰρ ἀφίκετο μετὰ τῶν ἄλλων
εἰς τὴν οἰκίαν, ἀλλ᾽ ὅλως ἐδόκει πονηρὸς γεγονέναι
καὶ παλίμβολος. οὐ μὴν ἀλλὰ τόν ys Χάρωνα πάν-
10 τὲς ὠόμεϑα χρῆναι βαδίξειν καὶ ὑπακούειν τοῖς ἄρ-
χουσι καλούμενον. ὁ δὲ κελεύσας τὸν υἱὸν ἐλθεῖν B
κάλλιστον ὄντα Θηβαίων, ὦ ᾿Αρχίδαμε, παῖδα καὶ
φιλοπονώτατον περὶ τὰ γυμνάδια, πεντεκαιδεκέτη
μὲν σχεδὸν πολὺ δὲ ῥώμῃ καὶ μεγέϑει διαφέροντα
15 τῶν ὁμηλίκων, ᾿οὗτος᾽ εἶπεν “ὦ ἄνδρες, ἐμοὶ μόνος
ἐστὶ καὶ ἀγαπητός, ὥσπερ ἴστε᾽ τοῦτον ὑμῖν παρα-
δίδωμι πρὸς ϑεῶν ἅπαδι πρὸς δαιμόνων ἐπισκή-
'πτων" εἰ φανείην ἐγὼ πονηρὸς περὶ ὑμᾶς, ἀποκτεί-
νατε, μὴ φείσησϑ᾽ ἡμῶν" τὸ δὲ λοιπόν, ὦ ἄνδρες
20 ἀγαϑοί, πρὸς τὸ συμπεσὸν ἀντιτάξασϑε, μὴ πρόησϑε C
τὰ σώματα διαφϑεῖραι τοῖς αἰσχίστοις ἀνάνδρως καὶ
ἀκλεῶς, ἀλλ᾽ ἀμύνασϑε τὰς ψυχὰς ἀηττήτους τῇ
πατρίδι φυλάττοντες᾽ ταῦτα τοῦ Χάρωνος λέγοντος,
τὸ μὲν φρόνημα καὶ τὴν καλοκἀγαϑίαν ἐθαυμάξο-
a5 μὲν, πρὸς δὲ τὴν ὑποψίαν ἠγαναχτοῦμεν καὶ ἀπά-
γειν ἐκελεύομεν τὸν παῖδα. “τὸ δ᾽ ὅλον᾽ εἶπεν ὁ
Πελοπίδας “οὐδ᾽ εὖ βεβουλεῦσθαι δοκεῖς ἡμῖν, ὦ

19 ἀρχέδαμε BE hic οὐ infrá 17 πρὸς τε δαιμόνων R
20 συμπεσὸν idem: συμπόσιον 21 τοῖς ἐχθίστοις W

540 DE GENIO

Χάρων, μὴ μεταστησάμενος εἰς οἰκίαν ἑτέραν τὸν
víóv: τί γὰρ αὐτὸν δεῖ κινδυνεύειν μεϑ᾽ ἡμῶν ἐγ-
καταλαμβανόμενον; καὶ νῦν ἐκπεμπτέος. ἵν᾽ ἡμῖν,
ἐάν τι πάσχωμεν, εὐγενὴς ὑποτρέφηται τιμωρὸς ἐπὶ
τοὺς τυράννους. “οὐκ ἔστιν᾽ εἶπεν ὁ Χάρων “ἀλλ᾽ s
D αὐτοῦ παραμενεῖ καὶ κινδυνεύσει uso" ὑμῶν" οὐδὲ
yàg τούτῳ καλὸν ὑποχείριον γενέσϑαι τοῖς ἐχϑροῖς᾽
ἀλλὰ τόλμα παρ᾽ ἡλικίαν, ὦ παῖ, γευόμενος ἄϑλων
ἀναγκαίων, καὶ κινδύνευε μετὰ πολλῶν καὶ ἀγα-
ϑῶν πολιτῶν ὑπὲρ ἐλευϑερίας καὶ ἀρετῆς" πολλὴ 10
δ᾽ ἐλπὶς ἔτι λείπεται" καί πού τις ἐφορᾷ ϑεῶν ἡμᾶς
ἀγωνιξομένους περὶ τῶν δικαίων.

28. Δάκρυα πολλοῖς ἐπῆλϑεν ἡμῶν, ὦ ᾿Ζρχίδαμε,
πρὸς τοὺς λόγους τἀνδρός" αὐτὸς δ᾽ ἄδακρυς καὶ
ἄτεγκτος ἐγχειρίσας Πελοπίδᾳ τὸν υἱὸν ἐχώρει διὰ w
ϑυρῶν δεξιούμενος ἕκαστον ἡμῶν καὶ παραϑαρρύ-
vov. ἔτι δὲ μᾶλλον ἂν ἠγάσω τοῦ παιδὸς αὐτοῦ
τὴν φαιδρότητα καὶ τὸ ἀδεὲς πρὸς τὸν κίνδυνον,
ὥσπερ τοῦ Νεοπτολέμου, μήτ᾽ ὠχριάδαντος μήτ᾽ ἐκ-
πλαγέντος, ἀλλ᾽ ἕλκοντος τὸ ξίφος τοῦ Πελοπέδου s
καὶ καταμανθάνοντος. ἐν τούτῳ, Κηφισοδώρῳ 41ιό-
vovog, εἷς τῶν φίλων, παρῆν πρὸς ἡμᾶς ξίφος ἔχων
καὶ ϑώρακα σιδηροῦν ὑπενδεδυμένος᾽ καὶ πυϑόμενος
τὴν Χάρωνος ὑπ’ gy(ov μετάπεμψιν ἠτιᾶτο τὴν
μέλλησιν ἡμῶν, καὶ παρώξυνεν εὐθὺς ἐπὶ τὰς οἰκίας ss

14 αὐτὸς RH: οὗτος 18 ἀδεὲς Basileensis: &óeig 91
Διότονος εἷς τῶν Κηφισοδώρου φίλων Stegmannus. Possis
etiam fiv. εἷς τῶν φίλων Κηῳισοδώρου (vel Κηφισοδώρῳ
cf. p. ὅ9θ66) zióyovog R

|

SOCRATIS. 541

Baóítsuv* φϑήσεσθϑαι γὰρ ἐμπεσόντας αὐτοῖς" εἰ δὲ
μή, βέλτιον εἶναι προελθόντας ἐν ὑπαίϑρῳ συμ-
πλέχεσϑαι, πρὸς ἀλλήλους ἀσυντάκτους καὶ δπορά-

δας, ἢ μένειν ἐν οἰκίσκῳ καϑείρξαντας αὑτοὺς ὥσπερ F

5 ὁμῆνος ἐξαιρεϑηδομένους ὑπὸ τῶν πολεμίων. ἐνῆγε
ὃὲ καὶ ὃ μάντις Θεόκριτος, ὡς τῶν ἱερῶν σωτη-
οίων καὶ καλῶν καὶ πρὸς ἀσφάλειαν ἐχεγγύων αὐτῷ
γεγονότων.

29. Ὁπλιξομένων δ᾽ ἡμῶν καὶ συνταττομένων,

10 ἀὖϑις ἀφικνεῖται Χάρων ἱλαρῷ τῷ προσώπῳ" καὶ
μειδιῶν καὶ προσβλέπων εἰς ἡμᾶς ϑαρρεῖν ἐκέλευεν,
ὡς δεινοῦ μηδενὸς ὄντος ἀλλὰ τῆς πράξεως ὁδῷ
βαδιξούσης. “ὁ γὰρ ᾿Αρχίας, ἔφη, καὶ ὃ Φίλιππος ὡς

ἤκουσαν ἥκειν ἐμὲ κεκλημένον, ἤδη βαρεῖς ὑπὸ τῆς ὅ96

15 μέθης ὄντες καὶ συνεκλελυμένοι τοῖς σώμασι τὰς
ψυχάς, μόλις διαναστάντες ἔξω προῆλϑον ἐπὶ τὰς
ϑύρας. εἰπόντος δὲ τοῦ ᾿ἀρχίου φυγάδας, ὦ Χάρων,
ἀκούομεν ἐν τῇ πόλει κρύπτεσϑαι παρειδσελθόντας ἢ
οὐ μετρίως ἐγὼ διαταραχϑείς ποῦ δ᾽᾽ εἶπον “εἶναι

30 λέγονται καὶ τίνες; ᾿ἀγνοοῦμεν᾽ ὃ ᾿Αρχίας εἶπε"
“καί δε τούτου χάριν ἐλθεῖν ἐκελεύσαμεν, εἰ δή τι
τυγχάνοις σαφέστερον ἀκηκοώς. κἀγὼ μικρὸν ὥσπερ
ἐκ πληγῆς ἀναφέρων τὴν διάνοιαν ἐλογιξόμην λό-

γον εἶναι τὴν μήνυσιν οὐ βέβαιον, οὐδ᾽ ὑπὸ τῶν Β

36 συνειδότων ἐξενηνέχϑαι τὴν πρᾶξιν οὐδενόφ᾽ οὐ γὰρ
ἂν ἀγνοεῖν τὴν οἰκίαν αὐτούς, εἴ τις εἰδὼς ἀκρι-

8 πρὸς ἀλλήλους] πρὸς αὐτοὺς X ut cum συμπλέκεσθαι
iungatur. Ego aliter distinti 10 αὖϑις Turnebus: αὐτοῖς
28 ἐκ πληγῆς idem: ἐκπλαγεὶς 26 ἂν W

542 DE GENIO

βῶς ἐμήνυεν᾽ ἄλλως δ᾽ ὑποψίαν ἢ λόγον ἄσημον ἐν
τῇ πόλει περιφερόμενον ἥκειν εἰς ἐκείνους. εἶπον
οὖν πρὸς αὐτὸν ὅτι “ξῶντος μὲν ᾿ἀνδροκλείδου πολ-
λάκις ἐπίσταμαι φήμας τοιαύτας ῥυείδας διακενῆς
«καὶ λόγους ψευδεῖς ἐνοχλήσαντας ἡμῖν" νυνὶ δ᾽᾽ ὁ
ἔφην “οὐδὲν ἀκήκοα τοιοῦτον, ὦ '"Aoyía: δκέψομαι
0b τὸν λόγον, εἰ κελεύεις" κἂν πύϑωμαί τι φροντί-
δος ἄξιον, οὐ λήσεται ὑμᾶς. “πάνυ μὲν ovo»? ὃ
Φυλλίδας εἶπε 'μηδέν, à Χάρων, ἀδιερεύνητον
μηδ᾽ ἄπυστον ὑπὲρ τούτων ἀπολίπῃς" τί γὰρ κωλύει 1
μηδενὸς καταφρονεῖν ἀλλὰ πάντα φυλάττεσθαι καὶ

C προσέχειν; καλὸν γὰρ ἡ πρόνοια καὶ τὸ ἀσφαλές.
ἅμα δὲ τὸν ᾿ἀρχίαν ὑπολαβὼν ἀπῆγεν εἰς τὸν οἶκον,
ἐν ᾧ πίνοντες τυγχάνουσιν. ἀλλὰ μὴ μέλλωμεν,
ἄνδρες᾽ ἔφη, 'προσευξάμενοι δὲ τοῖς ϑεοῖς ἐξίωμεν.ὔἢ 1
ταῦτα τοῦ Χάρωνος εἰπόντος, εὐχόμεϑα τοῖς ϑεοῖς
καὶ παρεκαλοῦμεν ἀλλήλους.

30. “Ὥρα μὲν οὖν ἦν καϑ' ἣν ἄνϑρωποι μάλιστα
περὶ δεῖπνόν εἰσι, τὸ δὲ πνεῦμα μᾶλλον ἐπιτεῖνον
ἤδη νιφετὸν ὑπεκένει ψεκάδι λεπτῇ μεμιγμένον" Ὁ
ὥστε πολλὴν ἐρημίαν εἶναι διὰ τῶν στενωπῶν διε-
ξιοῦσιν. οἱ μὲν οὖν ἐπὶ τὸν “εοντέδην καὶ τὸν
Ὑπάτην ταχϑέντες ἐγγὺς ἀλλήλων οἰκοῦντας, ἐν
ἱματίοις ἐξήεσαν ἔχοντες οὐδὲν ἕτερον τῶν ὅπλων

Ὁ ἢ μάχαιραν ἕκαστος (ἐν δὲ τούτοις ἦν καὶ Πελο- 35

8 οὐχ ὑμᾶς λήσεται Benseler 19 τἀσφαλέςῦ 14 τυγχά-
γουσιν]) ἐτύγχανονῦὺ 16 εὐχόμεϑα] imperfectum. cf. p. 18d
28 Ὑπάτην X ex Vit. Pel. c 11: ὑπάττηυν οἰκοῦντας idem

,ex eadem: οἰκοῦντες — 256 ἐν δὲ τούτοις — Κηφισόδωρος]
paàrenthesi inclusit Stegmannus

SOCRATIS. 543

πίδας καὶ Ζαμοκλείδας καὶ Κηφισόδωρος) Χάρων
δὲ καὶ MéAov καὶ οἱ μετ᾽ αὐτῶν ἐπιτίϑεσϑαι τοῖς
περὶ ᾿Αρχίαν μέλλοντες, ἡμιϑωράκια ἐνδεδυμένοι καὶ
στεφάνους δασεῖς ἔχοντες, οἵ μὲν ἐλάτης οἱ δὲ πεύ-
δ κης ἔνιοι δὲ καὶ χιτώνια τῶν γυναικείων ἀμπεχό-
μενοι, μεϑύοντας ἀπομιμούμενοι κώμῳ χρωμένους
μετὰ γυναικῶν. ἡ δὲ χείρων, ὦ oyiüous, τύχη
καὶ τὰς τῶν πολεμίων μαλακίας καὶ ἀγνοίας ταῖς
ἡμετέραις ἐπανισοῦσα τόλμαις καὶ παρασκευαῖς, καὶ
10 καϑάπερ δρᾶμα τὴν πρᾶξιν ἡμῶν ἀπ᾽ ἀρχῆς δια-
ποικίλλουδα κινδυνώδεσιν ἐπεισοδίοις, εἰς αὐτὸ συν- E
ἔδραμε τὸ ἔργον, ὀξὺν ἐπιφέρουδα καὶ δεινὸν ἀν-
ελπίστου περιπετείας ἀγῶνα. τοῦ γὰρ Χάρωνος ὧς
ἀνέπεισε τοὺς περὶ Aoy(av καὶ Φίλιππον ἀναχωρή-
15 ὅαντος οἴκαδε καὶ διαδκευάξοντος ἡμᾶς ἐπὶ τὴν πρᾶ-
Ew, ἧκεν ἐνθένδε παρ᾽ ὑμῶν ἐπιστολὴ παρ᾽ ᾿Αρχίου
τοῦ ἱεροφάντου πρὸς ᾿Αρχίαν ἐκεῖνον, ὄντα φίλον
αὐτῷ καὶ ξένον, ὡς ἔοικεν, ἐξαγγέλλουσα τὴν κά-
ϑοδον xal τὴν ἐπιβουλὴν τῶν φυγάδων καὶ τὴν
20 οἰκίαν, εἰς ἣν παρεληλύϑεσαν, καὶ τοὺς συμπράττον-
τας αὐτοῖς. ἤδη δὲ xol τῇ μέϑῃ κατακεκλυσμένος
ὁ ᾿Δρχίας καὶ τῇ προσδοκίᾳ τῶν γυναικῶν ἀνεπτοη-
μένος, ἐδέξατο μὲν τὴν ἐπιστολήν, τοῦ δὲ γραμμα-
τοφόρου φήσαντος ὑπέρ τινων σπουδαίων αὐτῷ
25 γεγράφϑαι' “τὰ σπουδαῖα τοίνυν εἰς αὔριον᾽ ἔφη.

b γυναικείων Herwerdenus: γυναικῶν 7)ὴ) ὃ BE 14
ἀνέπεισε τοὺς E: ἐνέπεσε voig 20 παρεληλύϑεσαν *: παρε-
ληλύϑεισαν 21 κατακεκλυσμένος Cobetus: κατακεκλασμένος
22 καὶ Turnebus: «à» 234 τινῶν Herwerdenus: τῶν

544 DE GENIO

καὶ τὴν uiv ἐπιστολὴν ὑπέϑηκεν ὑπὸ τὸ προσκεφά-
A«tov, αἰτήσας δὲ ποτήριον ἐκέλευεν ἐγχεῖν, καὶ τὸν
Φυλλίδαν ἐξέπεμπε συνεχῶς ἐπὶ ϑύρας σχεψόμενον
εἰ τὰ γύναια πρόσεισι.
81. Τοιαύτης δὲ τὸν πότον ἐλπίδος διαπαιδα-
γωγησάσης, προσμίξαντες ἡμεῖς καὶ διὰ τῶν οἰκετῶν
597 εὐθὺς ὠσάμενοι πρὸς τὸν ἀνδρῶνα, μικρὸν ἐπὶ ταῖς
ϑύραις ἔστημεν ἐφορῶντες τῶν κατακειμένων ἕκα-
στον. ἡ μὲν οὖν τῶν στεφάνων καὶ τῆς ἐσθῆτος ὄψις
παραλογιξομένη τὴν ἐπιδημίαν ἡμῶν σιγὴν ἐποίη-
σεν ἐπεὶ δὲ πρῶτος ὁ Μέλων ὥρμησε διὰ μέσου
τὴν χεῖρα τῇ λαβῇ τοῦ ξίφους ἐπιβεβληκώς, Καβί-
οἰχος ὁ κυαμευτὸς ἄρχων τοῦ βραχίονος αὐτὸν παρα-
πορευόμενον ἀντισπάσας, ἀνεβόησεν “οὐ Μέλων οὗ-
vog, ὦ Φυλλίδα;᾽ τούτου μὲν οὖν ἐξέκρουσε τὴν
ἐπιβολὴν ἅμα τὸ ξίφος ἀνέλκων, διανιστάμενον δὲ
χαλεπῶς τὸν oxíav ἐπιδραμὼν οὐκ ἀνῆκε παίων
ἕως ἀπέκτεινε. τὸν δὲ Φίλιππον ἔτρωσε μὲν Χάρων
B παρὰ τὸν τράχηλον" ἀμυνόμενον δὲ τοῖς παρακειμέ-
voig ἐχπώμασιν, ὃ “υσίϑεος ἀπὸ τῆς κλίνης χαμαὶ
καταβαλὼν ἀνεῖλε. τὸν δὲ Καβίριχον ἡμεῖς κατε-
πραὔνομεν, ἀξιοῦντες μὴ τοῖς τυράννοις βοηϑεῖν

ἀλλὰ τὴν πατρίδα συνελευϑεροῦν, ἱερὸν ὄντα καὶ

τοῖς ϑεοῖρ καϑωσιωμένον ὑπὲρ αὐτῆς. ὡς δὲ καὶ
διὰ τὸν οἶνον οὐκ ἦν εὐπαρακόμιστος τῷ λογισμῷ
πρὸς τὸ συμφέρον ἀλλὰ μετέωρος καὶ τεταραγμένος
ἀνίστατο, καὶ τὸ δόρυ προεβάλλετο xav αἰχμήν,

18 κυαμευτὸς Dindorfius: κυαμιστὸὸῤ 16 ἐπιβολὴν R:
ἐπιβουλὴν 19 παρὰ] κατὰ Herwerdenus 2421 προυβάλλετοῦ

b

μι
e

μι
οι

20

25

SOCRATIS. 545

ὅπερ ἐξ ἔϑους ἀεὶ φοροῦσιν οἵ παρ᾽ ἡμῖν ἄρχοντερ᾽
ἐγὼ μὲν ἐκ μέσου διαλαβὼν τὸ δόρυ καὶ μετεωρί-
ὅσας ὑπὲρ κεφαλῆς, ἐβόων ἀφεῖναι καὶ σῴξειν ἕαυ-
τόν, εἰ δὲ μή, πεπλήξεσϑαι. Θεόπομπος δὲ παραστὰς.

5 ἐκ δεξιῶν καὶ τῷ ξίφει πατάξας αὐτόν, ᾿ἐνταῦϑ᾽ ᾽Ο
ἔφη ᾿κεῖσο μετὰ τούτων. οὃς ἐκολάκευες᾽" μὴ γὰρ
ἐν ἐλευϑέραις δτεφανώδαιο ταῖς Θήβαις μηδὲ ϑύ-
σειας ἔτι τοῖς ϑεοῖς, ἐφ’ ὧν κατηράσω πολλὰ τῇ
πατρίδι πολλάκις. ὑπὲρ τῶν πολεμίων εὐχόμενος.ἢ

10 πεσόντος δὲ τοῦ Καβιρίχου, τὸ μὲν ἱερὸν δόρυ
Θεόκριτος παρὼν ἀνήρπασεν ἐκ τοῦ φόνου, τῶν δὲ
ϑεραπόντων ὀλίγους τολμήσαντας ἀμύνασϑαι διε-
φϑείραμεν ἡμεῖς" τοὺς δ᾽ ἡσυχίαν ἄγοντας εἰς τὸν
ἀνδρῶνα κατεκλείσαμεν, οὐ βουλόμενοι διαπεδόντας

15 ἐξαγγεῖλαι τὰ πεπραγμένα, πρὶν εἰδέναι καὶ τὰ τῶν D
ἑταίρων sí καλῶς κεχώρηκεν.

32. ᾿Ἐπράχϑη δὲ κἀκεῖνα τοῦτον τὸν τρόπον"
ἔκοψαν oí περὶ Πελοπίδαν τοῦ “Δεοντίδου τὴν αὖὔ-
λειον ἡσυχῆ προσελθόντες, καὶ πρὸς τὸν ὑπακού-

:0 σαντα τῶν οἰκετῶν ἔφασαν ἥκειν ᾿ϑήνηϑεν γράμ-
ματὰ τῷ “Δεοντίδῃ παρὰ Καλλιστράτου κομίξοντες.
ὡς δ᾽ ἀπαγγείλας καὶ κελευσϑεὶς ἀνοῖξαι τὸν μοχλὸν
ἀφεῖλε καὶ μικρὸν ἐνέδωκε τὴν ϑύραν., ἐμπεσόντες
ἀϑρόοι καὶ ἀνατρέψαντες τὸν ἄνθρωπον ἵεντο δρόμῳ

85 διὰ τῆς αὐλῆς ἐπὶ τὸν ϑάλαμον. ὁ δ᾽ εὐϑὺς ἐπὶ
τὴν ἀλήϑειαν ἐξενεχϑεὶς τῇ ὑπονοίᾳ καὶ σπασάμενος
τὸ ἐγχειρίδιον ὥρμησε πρὸς ἄμυναν, ἄδικος μὲν E

4 Θεόπομπος Àmyotus: Θέοπος 16 ἑταίρων Leonicus:
δ,

ἑτέρων 26 καὶ] del. Herwerdenus
Plutarchi Moralia. Vol. III. 85

538 DE GENIO

αὐτοῖς ὁ χειμὼν τὰ πρόσωπα συγκεκαλυμμένοις

ἀδεῶς διελϑεῖν τὴν πόλιν" ἐνίοις δ᾽ ἐπήστραψε δεξιὸν
ἄνευ βροντῆς εἰσιοῦσι διὰ τῶν πυλῶν" καὶ τὸ ση-
μεῖον ἐδόκει καλὸν πρὸς ἀσφάλειαν καὶ δόξαν, ὡς
λαμπρῶν ἀκινδύνων δὲ τῶν πράξεων ἐσομένων.
217. Ὡς οὖν ἅπαντες ἔνδον ἦμεν, πεντήκοντα
δυεῖν δέοντες, ἤδη τοῦ Θεοχρίτου καϑ' ἑαυτὸν ἐν
οἰκίσκῳ τινὶ σφαγιαξομένον, πολὺς ἦν τῆς ϑύρας
ἀραγμός" καὶ μετὰ μικρὸν ἧκέ τις ἀγγέλλων ὑπηρέ-
τας τοῦ ᾿Αρχίου δύο κόπτειν τὴν αὔλειον ἀπεσταλ-
F μένους σπουδῇ πρὸς Χάρωνα,. καὶ κελεύειν ἀνοίγειν
καὶ ἀγανακτεῖν. βράδιον ὑπακουόντων. ϑορυβηϑεὶς
οὖν ὃ Χάρων, ἐκείνοις μὲν εὐθὺς ἀνοιγνύναι προῦσ-
ἕταξεν, αὐτὸς δ᾽ ἀπαντήσας ἔχων στέφανον ὡς τε-
ϑυκὼς καὶ πίνων, ἐπυνθάνετο τῶν ὑπηρετῶν ὅ τι
βούλοιντο. λέγει δ᾽ ἅτερος “᾿Δρχίας καὶ Φίλιππος
ἔπεμψαν ἡμᾶς κελεύοντες ὡς τάχιστά σ᾽ ἥκειν πρὸς
αὐτούς. ἐρομένου δὲ τοῦ Χάρωνος, tío ἡ σπουδὴ
τῆς τηνικαῦτα μεταπέμψεως αὐτοῦ καὶ μή τι καινό-

5

15

τερον, οὐδὲν ἴσμεν᾽ ὁ ὑπηρέτης ἔφη ᾿πλέον" ἀλλὰ 20

τί λέγωμεν αὐτοῖς;᾽ “ὅτι νὴ Z4? εἶπεν ὁ Χάρων
᾿ἱϑεὶς τὸν στέφανον ἤδη καὶ λαβὼν τὸ ἱμάτιον Exo-
μαι μεϑ’ ὑμῶν γὰρ τηνικαῦτα βαδίξων διαταράξω
595 τινὰς ὡς ἀγόμενος. ᾿οὕτως᾽ ἔφησαν ποίει" καὶ γὰρ

ἡμᾶς δεῖ τοῖς ὑπὸ πόλιν φρουροῖς κομίδαι τι πρόδ- s5

ταγμα παρὰ τῶν ἀρχόντων. ἐκεῖνοι μὲν οὖν ᾧχοντο.

17 σε Duebnerus 21 εἶπεν] εἰπεῖν BE 24 ὡς ἀπα-
γόμενος Herwerdenus ἔφησαν] ἔφη BE 20 ὑπὸ πόλιν
fori. ὑπὸ τὴν ἀκρόπολιν. cf. p. 698 6

SOCRATIS. 539

τοῦ δὲ Χάρωνος εἰσελθόντος πρὸς ἡμᾶς καὶ ταῦτα
φράσαντος, ἔχπληξις ἅπαντας ἔσχεν οἰομένους με-
μηνῦσϑαι" καὶ τὸν ᾿Ιπποσϑενείδαν ὑπενόουν οἵ πλεῖ-
ὅτοι, κωλῦσαι μὲν ἐπιχειρήδαντα τὴν κάϑοδον διὰ
δτοῦ Χλίδωνος, ἐπεὶ δ᾽ ἀπέτυχε καὶ συνῆπται τῷ
καιρῷ τὸ δεινόν, ἐξενηνοχέναι πιϑανὸν ὄντα τὴν
πρᾶξιν ὑπὸ δέουφς᾽ οὐ γὰρ ἀφίκετο μετὰ τῶν ἄλλων
εἰς τὴν οἰκίαν, ἀλλ᾽ ὅλως ἐδόκει πονηρὸς γεγονέναι
καὶ παλέμβολος. οὐ μὴν ἀλλὰ τόν γε Χάρωνα πάν-
10 τὲς ὠόμεϑα χρῆναι βαδέξειν καὶ ὑπακούειν τοῖς ἄρ-
χουσι καλούμενον. ὁ δὲ κελεύσας τὸν υἱὸν ἐλθεῖν B
κάλλιστον ὄντα Θηβαίων, ὦ 4oy(üous, παῖδα καὶ
φιλοπονώτατον περὶ τὰ γυμνάσια, πεντεκαιδεκέτη
μὲν σχεδὸν πολὺ δὲ ῥώμῃ καὶ μεγέϑει διαφέροντα
15 τῶν ὁμηλίκων, ᾿οὗτος᾽ εἶπεν “ὦ ἄνδρες, ἐμοὶ μόνος
ἐστὶ καὶ ἀγαπητός, ὥσπερ ἴστε τοῦτον ὑμῖν παρα-
δίδωμι πρὸς ϑεῶν ἅπασι πρὸς δαιμόνων ἐπισκή-
"ttov: εἰ φανείην ἐγὼ πονηρὸς περὶ ὑμᾶς, ἀποκτεί-
vare, μὴ φείδσησϑ᾽ ἡμῶν" τὸ δὲ λοιπόν, ὦ ἄνδρες
20 ἀγαϑοί, πρὸς τὸ συμπεσὸν ἀντιτάξασϑε, μὴ πρόησϑε C
τὰ σώματα διαφϑεῖραι τοῖς αἰσχίστοις ἀνάνδρως καὶ
ἀκλεῶς, ἀλλ’ ἀμύνασϑε τὰς ψυχὰς ἀηττήτους τῇ
πατρίδι φυλάττοντες᾽ ταῦτα τοῦ Χάρωνος λέγοντος,
τὸ μὲν φρόνημα καὶ τὴν καλοχἀγαϑίαν ἐθαυμάξο-
35 μὲν. πρὸς δὲ τὴν ὑποψέαν ἠγανακτοῦμεν καὶ ἀπά-
γεῖν ἐκελεύομεν τὸν παῖδα. “τὸ δ᾽ ὅλον᾽ εἶπεν ὁ
Πελοπίδας “οὐδ᾽ εὖ βεβουλεῦσϑαι δοκεῖς ἡμῖν, ὦ

12 ἀρχέδαμε BE hic ej infra 17 πρὸς τε δαιμόνων R
20 συμπεσὸν idem: συμπόσιον 21 τοῖς ἐχθίστοις W

540 DE GENIO

Χάρων. μὴ μεταστησάμενος εἰς οἰκίαν ἑτέραν τὸν
υἱόν" τί γὰρ αὐτὸν δεῖ κινδυνεύειν μεϑ᾽ ἡμῶν ἐγ-
καταλαμβανόμενον; καὶ νῦν ἐκπεμπτέος, iv! ἡμῖν,
ἐάν τι πάσχωμεν, εὐγενὴς ὑποτρέφηται τιμωρὸς ἐπὶ
τοὺς τυράννους. “οὐκ ἔστιν᾽ εἶπεν ὁ Χάρων “ἀλλ᾽ s

D αὐτοῦ παραμενεῖ καὶ κινδυνεύσει us9' ὑμῶν" οὐδὲ
yàg τούτῳ καλὸν ὑποχείριον γενέσϑαι τοῖς ἐχϑροῖς᾽
ἀλλὰ τόλμα παρ᾽ ἡλικίαν, ᾧ παῖ, γευόμενος ἄϑλων
ἀναγκαίων, καὶ κινδύνευξ μετὰ πολλῶν καὶ ἀγα-
ϑῶν πολιτῶν ὑπὲρ ἐλευϑερίας καὶ ἀρετῆς" πολλὴ τὸ
δ᾽ ἐλπὶς ἔτι λείπεται" καί πού τις ἐφορᾷ ϑεῶν ἡμᾶς
ἀγωνιξομένους περὶ τῶν δικαίων.

28. Δάκρυα πολλοῖς ἐπῆλϑεν ἡμῶν, ὦ ᾿Αρχέδαμε,
πρὸς τοὺς λόγους τἀνδρός" αὐτὸς δ᾽ ἄδακρυς καὶ
ἄτεγκτος ἐγχειρίσας Πελοπίδᾳ τὸν υἱὸν ἐχώρει διὰ v
ϑυρῶν δεξιούμενος ἕκαστον ἡμῶν καὶ παραϑαρρύ-
vov. ἔτι δὲ μᾶλλον ἂν ἠγάσω τοῦ παιδὸς αὐτοῦ

E τὴν φαιδρότητα καὶ τὸ ἀδεὲς πρὸς τὸν κίνδυνον,
ὥσπερ τοῦ Νεοπτολέμου, μήτ᾽ ὠχριάσαντος μήτ᾽ ἐκ-
πλαγέντος, ἀλλ᾽ ἕλκοντος τὸ ξέφος τοῦ Πελοπέδου 30
καὶ καταμανθϑάνοντος. ἐν τούτῳ, Κηφισοδώρῳ 41ιό-
Tovog, εἷς τῶν φίλων, παρῆν πρὸς ἡμᾶς ξίφος ἔχων
καὶ ϑώρακα σιδηροῦν ὑπενδεδυμένος" καὶ πυϑόμενος
τὴν Χάρωνος ὑπ᾽ ᾿Αρχίου μετάπεμψιν ἠτιᾶτο τὴν
μέλλησιν ἡμῶν, καὶ παρώξυνεν εὐθὺς ἐπὶ τὰς οἰκίας s

14 αὐτὸς Hh: οὗτος 18 ἀδεὲς Basileensis: &deig 91
Διότονος εἷς τῶν Κηφισοδώρου φίλων Stegmannus. Possis
eliam “ιότ. εἷς τῶν φίλων Κηφισοδώρου (vel Κηφισοδώρῳ
cf. p. 596 e) Μιόγονος R

SOCRATIS. 541

βαδίξειν' φϑήσεσϑαι γὰρ ἐμπεσόντας αὐτοῖς" εἰ δὲ
μή, βέλτιον εἷναι προελθόντας ἐν ὑπαίϑρῳ συμ-
πλέκεσϑαι, πρὸς ἀλλήλους ἀσυντάκτους καὶ σπορά-
δας, ἢ μένειν ἐν οἰχίσκῳ καϑείρξαντας αὑτοὺς ὥσπερ F
5 σμῆνος ἐξαιρεϑησομένους ὑπὸ τῶν πολεμίων. ἐνῆγε
ὃς καὶ ὃ μάντις Θεόκριτος, ὡς τῶν ἱερῶν σωτη-
φίων καὶ καλῶν καὶ πρὸς ἀσφάλειαν ἐχεγγύων αὐτῷ
γεγονότων.
29. Ὁπλιξομένων δ᾽ ἡμῶν καὶ συνταττομένων,
10 ἀὖϑις ἀφικνεῖται Χάρων ἱλαρῷ τῷ προσώπφ᾽ καὶ
μειδιῶν καὶ προσβλέπων εἰς ἡμᾶς θαρρεῖν ἐκέλευεν,
ὡς δεινοῦ μηδενὸς ὄντος ἀλλὰ τῆς πράξεως ὁδῷ
βαδιξούσης. *6 γὰρ ᾿Αρχίας, ἔφη, καὶ ὃ Φίλιππος ὡς
ἥκουσαν ἥκειν ἐμὲ κεκλημένον, ἤδη βαρεῖς ὑπὸ τῆς 596
15 μέϑης ὄντες καὶ συνεκλελυμένοι τοῖς σώμαδι τὰς
ψυχάς, μόλις διαναστάντες ἔξω προῆλϑον ἐπὶ τὰς
ϑύρας. εἰπόντος δὲ τοῦ Aoy(ov φυγάδας, ὦ Χάρων,
ἀκούομεν ἐν τῇ πόλει κρύπτεσϑαι παρεισελθόντας ἢ
οὐ μετρίως ἐγὼ διαταραχϑείς ᾿ποῦ δ᾽ εἶπον “εἶναι
20 λέγονται καὶ τίνες; ᾿ἀγνοοῦμεν᾽ ὃ yag εἶπε"
ἑκαί σε τούτου χάριν ἐλθεῖν ἐκελεύσαμεν, εἰ δή τι
τυγχάνοις σαφέστερον ἀκηκοώς. κἀγὼ μικρὸν ὥσπερ
ἐκ πληγῆς ἀναφέρων τὴν διάνοιαν ἐλογιξόμην λό-
γον εἶναι τὴν μήνυσιν οὐ βέβαιον, οὐδ᾽ ὑπὸ τῶν Β
25 συνειδότων ἐξενηνέχϑαι τὴν πρᾶξιν οὐδενός" οὐ γὰρ
ἂν ἀγνοεῖν τὴν οἰκίαν αὐτούς, εἴ τις εἰδὼς ἀκρι-

8 πρὸς ἀλλήλους] πρὸς αὐτοὺς X υὖ cum συμπλέκεσθαι
iungatur. Ego aliter distinxi 10 αὖϑις Turnebus: αὐτοῖς
28 ἐκ πληγῆς idem: éwmAeyclg 26 ἂν W

542 DE GENIO

βῶς ἐμήνυεν᾽ ἄλλως δ᾽ ὑποψίαν ἢ λόγον ἄσημον ἐν
τῇ πόλει περιφερόμενον ἥκειν εἰς ἐκείνους. εἶπον
οὖν πρὸς αὐτὸν ὅτι ᾿ξῶντος μὲν ᾿ἀνδροκλείδου πολ-
λάκις ἐπίσταμαι φήμας τοιαύτας ῥυείδας διακενῆς
«καὶ λόγους ψευδεῖς ἐνοχλήσαντας ἡμῖν" νυνὶ δ᾽ ὁ
ἔφην “οὐδὲν ἀκήκοα τοιοῦτον, ὦ ᾿Αρχία' σκέψομαι
δὲ τὸν λόγον, εἰ κελεύεις" κἂν πύϑωμαί τι φροντί-
δος ἄξιον, οὐ λήσεται ὑμᾶς. πάνυ μὲν οὖν᾽ ὃ
Φυλλίδας εἶπε μηδέν, ὦ Χάρων, ἀδιερεύνητον
μηδ᾽ ἄπυστον ὑπὲρ τούτων ἀπολίπῃς" τί γὰρ κωλύει 10
μηδενὸς καταφρονεῖν ἀλλὰ πάντα φυλάττεσϑαι καὶ

C προσέχειν; καλὸν γὰρ ἡ πρόνοια καὶ τὸ ἀσφαλές.
ἅμα δὲ τὸν Moyíav ὑπολαβὼν ἀπῆγεν εἰς τὸν οἶκον,
ἐν d πίνοντες τυγχάνουσιν. ἀλλὰ μὴ μέλλωμεν,
ἄνδρες᾽ ἔφη. ᾿προσευξάμενοι δὲ τοῖς ϑεοῖς ἐξίωμεν.᾽ 15
ταῦτα τοῦ Χάρωνος εἰπόντος, εὐχόμεϑα τοῖς ϑεοῖς
καὶ παρεκαλοῦμεν ἀλλήλους.

30. Ὥρα μὲν οὖν ἦν xa9" ἣν ἄνϑρωποι μάλιστα
περὶ δεῖπνόν εἰσι, τὸ δὲ πνεῦμα μᾶλλον ἐπιτεῖνον
ἤδη νιφετὸν ὑπεχέίνει ψεκάδι λεπτῇ μεμιγμένον" 2
ὥστε πολλὴν ἐρημίαν εἶναι διὰ τῶν στενωπῶν διε-
ξιοῦσιν. οἱ μὲν οὖν ἐπὶ τὸν “εοντέδην καὶ τὸν
Ῥπάτην ταχϑέντες ἐγγὺς ἀλλήλων οἰκοῦντας, ἐν
ἱματίοις ἐξήεσαν ἔχοντες οὐδὲν ἕτερον τῶν ὅπλων

Ὁ ἢ μάχαιραν ἕκαστος (ἐν δὲ τούτοις ἦν καὶ Πελο- 35

8 οὐχ ὑμᾶς λήσεται Benseler 12 τἀσφαλές) 14 τυγχά-
yovow) ἐτύγχανον 106 εὐχόμεϑα] imperfectum. cf. p. 18d
28 ὙὝπάτην X ex Vit. Pel. c 11: ὑπάττουν οἰκοῦντας idem

ex eadem: οἰκοῦντες — 26 ἐν δὲ τούτοις — Κηφισόδωρος]
paàrenthesi inclusit Stegmannus |

SOCRATIS. 543

πίδας καὶ Ζαμοκλείδας καὶ Κηφισόδωρος)" Χάρων
δὲ καὶ Μέλων καὶ oí μετ᾽ αὐτῶν ἐπιτίθεσθαι τοῖς
περὶ ᾿Αρχίαν μέλλοντες, ἡμιϑωράκια ἐνδεδυμένοι καὶ
στεφάνους δασεῖς ἔχοντες, o μὲν ἐλάτης οἱ δὲ πεύ-
δ κῆης ἔνιοι δὲ καὶ χιτώνια τῶν γυναικείων ἀμπεχό-
μενοι, μεϑύοντας ἀπομιμούμενον κώμῳ χρωμένους
μετὰ γυναικῶν, ἡ δὲ χείρων, ὦ ᾿Δρχίδαμε, τύχη
καὶ τὰς τῶν πολεμίων μαλακίας καὶ ἀγνοίας ταῖς
ἡμετέραις ἐπανισοῦδα τόλμαις καὶ παρασκευαῖς, καὶ
10 χαϑάπερ δρᾶμα τὴν πρᾶξιν ἡμῶν ἀπ’ ἀρχῆς δια-
ποικίλλουσα κινδυνώδεσιν ἐπεισοδίοις, εἰς αὐτὸ συν- E
ἔδραμε τὸ ἔργον, ὀξὺν ἐπιφέρουσα καὶ δεινὸν ἀν-
ελπίστου περιπετείας ἀγῶνα. τοῦ γὰρ Χάρωνος ὡς
ἀνέπεισε τοὺς περὶ ᾿Αρχίαν καὶ Φίλιππον ἀναχωρή-
16 ὅαντος οἴκαδε καὶ διασκευάξοντος ἡμᾶς ἐπὶ τὴν πρᾶ-
ἕξιν, ἧκεν ἐνθένδε παρ᾽ ὑμῶν ἐπιστολὴ παρ᾽ ᾿Αρχίου
τοῦ ἱεροφάντου πρὸς ᾿Αρχίαν ἐκεῖνον, ὄντα φίλον
αὐτῷ καὶ ξένον, ὡς ἔοικεν, ἐξαγγέλλουσα τὴν xd-
ϑοδον καὶ τὴν ἐπιβουλὴν τῶν φυγάδων καὶ τὴν
20 οἰκίαν, εἰς ἣν παρεληλύϑεσαν, καὶ τοὺς συμπράττον-
τας αὐτοῖς. ἤδη δὲ καὶ τῇ μέϑῃ κατακεκλυσμένος
ὁ ᾿ἀρχέας καὶ τῇ προσδοκίᾳ τῶν γυναικῶν ἀνεπτοη-
μένος, ἐδέξατο μὲν τὴν ἐπιστολήν, τοῦ δὲ γραμμα-
τοφόρου φήσαντος ὑπέρ τινων σπουδαίων αὐτῷ
25 γεγράφϑαι' “τὰ σπουδαῖα τοίνυν εἰς αὔριον᾽ ἔφη.

ὅ γυναικείων Herwerdenus: γυναικῶν | 75]0BE 14
ἀνέπεισε τοὺς R: ἐνέπεσε voig — 20 παρεληλύϑεσαν *: παρε-
ληλύϑεισαν 21 κατακεκλυσμένος Cobetus: κατακεκλασμένος
22 καὶ Turnebus: κἀν 34 τινων Herwerdenus: τῶν

544 DE GENIO

καὶ τὴν uiv ἐπιστολὴν ὑπέθηκεν ὑπὸ τὸ προσκεφά-
λαιον, αἰτήσας δὲ ποτήριον ἐκέλευεν ἐγχεῖν, καὶ τὸν
Φυλλίδαν ἐξέπεμπε συνεχῶς ἐπὶ ϑύρας σκεψόμενον
εἰ τὰ γύναια πρόδεισι.
81. Τοιαύτης δὲ τὸν πότον ἐλπίδος διαπαιδα- 5
γωγησάσης, προσμίξαντες ἡμεῖς καὶ διὰ τῶν οἰκετῶν
597 εὐθὺς ὠσάμενοι πρὸς τὸν ἀνδρῶνα, μικρὸν ἐπὶ ταῖς
ϑύραις ἔστημεν ἐφορῶντες τῶν κατακειμένων ἕκχα-
ὅτον. ἡ μὲν οὖν τῶν στεφάνων καὶ τῆς ἐσθῆτος ὄψις
παραλογιξομένη τὴν ἐπιδημίαν ἡμῶν σιγὴν ἐποίη- 1
6:v: ἐπεὶ δὲ πρῶτος ὃ Μέλων ὥρμησε διὰ μέσου
τὴν χεῖρα τῇ λαβῇ τοῦ ξίφους ἐπιβεβληκώς, Καβί-
o.yog ὁ κυαμευτὸς ἄρχων τοῦ βραχίονος αὐτὸν παρα-
πορευόμενον ἀντισπάσας, ἀνεβόησεν “οὐ Μέλων οὗ-
τος, ὦ Φυλλίδα;᾽ τούτου μὲν οὖν ἐξέκρουσε τὴν
ἐπιβολὴν ἅμα τὸ ξίφος ἀνέλκων, διανιστάμενον δὲ
χαλεπῶς τὸν ᾿ἀρχίαν ἐπιδραμὼν οὐκ ἀνῆκε παίων
ἕως ἀπέχτεινε. τὸν δὲ Φίλιππον ἔτρωσε μὲν Χάρων
B παρὰ τὸν τράχηλον" ἀμυνόμενον δὲ τοῖς παρακειμέ-
νοις ἐχπώμασιν, δ “Μυσίϑεος ἀπὸ τῆς κλίνης χαμαὶ so
καταβαλὼν ἀνεῖλε. τὸν δὲ Καβίριχον ἡμεῖς κατε-
πραὔνομεν, ἀξιοῦντες μὴ τοῖς τυράννοιρ βοηϑεῖν
ἀλλὰ τὴν πατρίδα συνελευϑεροῦν, ἱερὸν ὄντα καὶ
τοῖς ϑεοῖς καϑωσιωμένον ὑπὲρ αὐτῆς. ὡς δὲ καὶ
διὰ τὸν οἶνον οὐκ ἦν εὐπαρακόμιστος τῷ λογισμῷ 55
πρὸς τὸ συμφέρον ἀλλὰ μετέωρος καὶ τεταραγμένος
ἀνίστατο, καὶ τὸ δόρυ προεβάλλετο xav αἰχμήν,

[w1
ex

18 κυαμευτὸς Dindorfius: κυαμιστὸς 16 ἐπιβολὴν BR:
ἐπιβουλὴν 19 παρὰ] κατὰ Herwerdenus — 27 προυβάλλετον

SOCRATIS. | 545

ὅπερ ἐξ ἔϑους ἀεὶ φοροῦσιν oí παρ᾽ ἡμῖν ἄρχοντερ"
ἐγὼ μὲν ἐκ μέσου διαλαβὼν τὸ δόρυ καὶ μετεωρί-
ὅας ὑπὲρ κεφαλῆς, ἐβόων ἀφεῖναι καὶ σῴξειν ἕαυ-
τόν, εἰ δὲ μή, πεπλήξεσϑαι. Θεόπομπος δὲ παραστὰς

5 ἐκ δεξιῶν καὶ τῷ ξίφει πατάξας αὐτόν, “ἐνταῦϑ᾽ ᾽Ο
ἔφη ᾿ἱκεῖδο μετὰ τούτων, oUe éxoAdxsvseg: μὴ γὰρ
ἐν ἐλευϑέραις στεφανώσαιο ταῖς Θήβαις μηδὲ ϑύ-
σειας ἔτι τοῖς ϑεοῖς, ἐφ’ ὧν κατηράσω πολλὰ τῇ
πατρίδι πολλάκις ὑπὲρ τῶν πολεμίων εὐχόμενος.

10 πεσόντος δὲ τοῦ Καβιρίχου, τὸ μὲν ἱερὸν δόρυ
Θεόκριτος παρὼν ἀνήρπασδεν ἐκ τοῦ φόνου, τῶν δὲ
ϑεραπόντων ὀλίγους τολμήσαντας ἀμύνασϑαι διε-
φϑείραμεν Tusig" τοὺς δ᾽ ἡσυχίαν ἄγοντας εἰς τὸν
ἀνδρῶνα κατεκλείδσαμεν, οὐ βουλόμενοι διαπεδσόντας

16 ἐξαγγεῖλαι τὰ πεπραγμένα, πρὶν εἰδέναι καὶ τὰ τῶν D
ἑταίρων εἰ καλῶς κεχώρηκεν.

82. ᾿Επράχϑη δὲ κἀκεῖνα τοῦτον τὸν τρόπον᾽
ἔχοψαν oí περὶ Πελοπίδαν τοῦ Δεοντίδου τὴν αὖὔ-
λειον ἡσυχῆ προσελθόντες, καὶ πρὸς τὸν ὑπακού-

20 σαντα τῶν οἰκετῶν ἔφασαν ἥκειν ᾿4ϑήνηϑεν γράμ-
ματα τῷ “εοντίδῃ παρὰ Καλλιστράτου κομίξοντες.
ὡς δ᾽ ἀπαγγείλας καὶ κελευσϑεὶς ἀνοῖξαι τὸν μοχλὸν
ἀφεῖλε καὶ μικρὸν ἐνέδωκε τὴν ϑύραν., ἐμπεσόντες
ἀϑοόοι καὶ ἀνατρέψαντες τὸν ἄνϑρωπον ἵεντο δρόμῳ

25 διὰ τῆς αὐλῆς ἐπὶ τὸν ϑάλαμον. ὃ δ᾽ εὐθὺς ἐπὶ
τὴν ἀλήϑειαν ἐξενεχϑεὶς τῇ ὑπονοίᾳ καὶ σπασάμενος
τὸ ἐγχειρίδιον ὥρμησε πρὸς ἄμυναν, ἄδικος μὲν E

., 4 Θεόπομπος Amyotus: Θέοπος 16 ἑταίρων Leonicus:

ἑτέρων 26 καὶ] del. Herwerdenus
Plutarchi Moralia. Vol. III. | 85

546 DE GENIO

. ἀνὴρ xol τυραννικὸς δὕὔρωστος δὲ τῇ ψυχῇ καὶ κατὰ
χεῖρα ῥωμαλέος" οὐ μὴν ἔγνω γε τὸν λύχνον κατα-
βαλεῖν καὶ διὰ σκότους συμμῖξαι τοῖς ἐπιφερομέ-
νοις, ἀλλ᾽ ἐν φωτὶ καϑορώμενος ὑπὸ τούτων ἅμα
τῆς ϑύρας ἀνοιγομένης παίει τὸν Κηφισόδωρον εἰς 5
τὸν λαγόνα᾽ καὶ δευτέρῳ τῷ Πελοπίδᾳ συμπεσὼν
μέγα βοῶν ἀνεκαλεῖτο τοὺς ϑεράποντας. ἀλλ᾽ ἐκεί-
νους μὲν οἵ περὶ τὸν Σαμίδαν ἀνεῖργον, οὐ παρα-
κινδυνεύοντας εἰς χεῖρας ἐλθεῖν ἀνδράσιν ἐπιφανε-᾿
στάτοις τῶν πολιτῶν καὶ κατ᾽ ἀλκὴν διαφέρουσιν. 1

F ἀγὼν δ᾽ ἦν τῷ Πελοπίδᾳ πρὸς τὸν Δεοντίδην καὶ
διαξιφισμὸς ἐν ταῖς ϑύραις τοῦ ϑαλάμου στεναῖς
οὔσαις, καὶ τοῦ Κηφισοδώρου πεπτωκότος ἐν μέσαις
αὐταῖς καὶ ϑνήσκοντος,. ὥστε μὴ δύνασϑαι τοὺς
ἄλλους προσβοηϑεῖν. τέλος δ᾽ ὃ ἡμέτερος λαβὼν τυ
μὲν εἰς τὴν κεφαλὴν οὐ μέγα τραῦμα δοὺς δὲ πολλὰ
καὶ καταβαλὼν τὸν “εοντίδην, ἐπέσφαξε ϑερμῷ τῷ
Κηφισοδώρῳ. καὶ γὰρ εἶδε πίπτοντα τὸν ἐχϑρὸν ὃ
ἀνὴρ καὶ τῷ Πελοπίδᾳ τὴν δεξιὰν ἐνέβαλε" καὶ τοὺς
ἄλλους ἀσπασάμενος ἄμ᾽ ἵλεως ἐξέπνευσε. γενόμενοι »
δ᾽ ἀπὸ τούτων ἐπὶ τὸν “ὕπάτην τρέπονται, καὶ τῶν
ϑυρῶν ὁμοίως αὐτοῖς ἀνοιχϑεισῶν φεύγοντα τὸν
“Ῥπάτην ὑπὲρ τέγους τινὸς εἰς τοὺς γείτονας ἀπο-
σφάττουσιν.

ὅϑϑ 88. ᾿Εκεῖϑεν δὲ πρὸς ἡμᾶς ἠπείγοντο καὶ συμ- 2
βάλλουσιν ἡμῖν ἔξωϑεν παρὰ τὴν πολύστυλον. ἀσπα-
σάμενοι δ᾽ ἀλλήλους καὶ συλλαλήσαντες ἐχωροῦμεν

200,18 μέσαις αὐταῖς Holwerda: μέσοις αὐτοῖς 91. 93
Ὑπάτην X: ἱππάτην

SOCRATIS. 54

᾿ ἐπὶ τὸ δεσμωτήριον. ἐκκαλέσας δὲ τὸν ἐπὶ τῆς εἰρκτῆς
ὁ Φυλλίδας "I doxíag! ἔφη “καὶ Φίλιππος κελεύουσί
6s ταχέως ἄγειν ém αὐτοὺς ᾿Αμφίϑεον.᾽ ὃ δ᾽ ὁρῶν
καὶ τῆς ὥρας τὴν ἀτοπίαν καὶ τὸ μὴ καϑεστηκότα
5 λαλεῖν αὑτῷ τὸν Φυλλίδαν, ἀλλὰ ϑερμὸν ὄντα τῷ
ἀγῶνι καὶ μετέωρον, ὑπιδόμενος τὸ πλάσμα 'móv ^
ἔλεγεν “ὦ Φυλλίδα, τηνικαῦτα μετεπέμψαντο δεσμώ- B
την οἱ πολέμαρχοι; πότε δὲ διὰ σοῦ; τί δὲ κομίξεις
παράσημον;᾽ ἅμα δὲ τῷ λόγῳ ξυστὸν ἱππικὸν ἔχων
t0 διῆκε τῶν πλευρῶν καὶ κατέβαλε πονηρὸν ἄνϑρο-
zov, d καὶ μεϑ’ ἡμέραν ἐπενέβησαν καὶ προσέπτυ-
σαν οὐχ ὀλίγαι γυναῖκες. ἡμεῖς δὲ τὰς ϑύρας τῆς
εἱρκτῆς κατασχίσαντες ἐκαλοῦμεν ὀνομαστὶ πρῶτον
μὲν τὸν ᾿Αμφίϑεον, εἶτα τῶν ἄλλων πρὸς ὃν ἕκαστος
15 ἐπιτηδείως εἶχεν. οἵ δὲ τὴν φωνὴν γνωρίξοντες ἀν-
ἑπήδων ἐκ τῶν χαμευνῶν ἄσμενοι τὰς ἁλύσεις ἐφέλ-
xovtso* o[ ὃὲ τοὺς πόδας ἐν τῷ ξύλῳ δεδεμένοι τὰς
χεῖρας ὀρέγοντες ἐβόων δεόμενον μὴ ἀπολειφϑῆναι.
λυομένων δὲ τούτων, ἤδη πολλοὶ προσεφέροντο τῶν
0 ἐγγὺς οἰκούντων αἰσϑανόμενοι τὰ πραττόμενα καὶ Ο
χαίροντες. αἵ δὲ γυναῖχες, ὡς ἑκάστη περὶ τοῦ
προσήκοντος ἤκουσεν. οὐκ ἐμμένουσαι τοῖς Βοιωτῶν
ἔϑεσιν ἐξέτρεχον πρὸς ἀλλήλας καὶ διεπυνθάνοντο
παρὰ τῶν ἀπαντώντων" αἱ δ᾽ ἀνευροῦσαι πατέρας
.5.ἢ ἄνδρας αὑτῶν ἠκολούϑουν, οὐδεὶς. δ᾽ ἐκώλυε"

1 δὲ τὸν Exemplum Turnebi: lac. 6E 7 B 56 αὑτῷ
Holwerda: αὐτῷ 6 ὑπιδόμενος * ὑπειδόμενος 09. ἄμα δὲ]
ὁ δ᾽ ἄμανϑ 1ὅ ἀνεπήδων W: ἀπεπήδωο 28 ἔθεσιν W:
ἤθεσιν 20 αὑτῶν *: αὐτῶν

85*

548 | DE GENIO

ῥοπὴ γὰρ ἦν μεγάλη πρὸς τοὺς ἐντυγχάνοντας 6
παρ᾽ αὐτῶν ἔλεος καὶ δάκρνα καὶ δεήσεις σωφρό-
νῶν γυναικῶν. :

94. Ἐν δὲ τούτῳ τῶν πραγμάτων ὄντων, πυϑό-
μενος τὸν ᾿Επαμεινώνδαν ἐγὼ καὶ τὸν Γοργίδαν ἤδη 5
μετὰ τῶν φίλων συναϑροίξεσϑαι περὶ τὸ τῆς ᾿ϑηνᾶς.
(sgóv, ἐπορευόμην πρὸς αὐτούς" ἧκον δὲ πολλοὶ κἀ-
γαϑοὶ τῶν πολιτῶν ὁμοῦ καὶ συνέρρεον ἀεὶ πλείο-
veg. ὡς δ᾽ ἀπήγγειλα καϑ' ἕκαστον αὐτοῖς τὰ πε-
πραγμένα καὶ παρεκάλουν. βοηϑεῖν ἐλθόντας εἰς τὴν 10
ἀγοράν, ἅμα πάντες εὐθὺς ἐπὶ τὴν ἐλευϑερίαν ἐκή-
ρυττον τοὺς πολίτας. τοῖς δὲ τότ᾽ ὄχλοις τῶν συνι-
σταμένων ὅπλα παρεῖχον αἵ τε στοαὶ πλήρεις οὖσαι
παντοδαπῶν λαφύρων, καὶ τὰ τῶν ἐγγὺς οἰχούντων
ἐργαστήρια μαχαιροποιῶν. ἧκε δὲ καὶ ᾿Ἰπποσϑενεί-
δας μετὰ τῶν φίλων καὶ οἰκετῶν τοὺς ἐπιδεδημη-
κότας κατὰ τύχην πρὸς τὰ ᾿Ηράκλεια δαλπικτὰς
E παραλαμβάνων. εὐθέως δ᾽ οἱ μὲν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς
ἐσήμαινον oí δὲ κατ᾽ ἄλλους τόπους, πανταχόϑεν
ἐχταράττοντες τοὺς ὑπεναντίους. ὡς πάντων ἄφε- 30
στώτων, oí μὲν καὶ καπνίξοντες ** τὴν Καδμείαν
ἔφευγον ἐπισπασάμενοι καὶ τοὺς κρείττους λεγομέ-
νους, εἰωθότας δὲ περὶ τὴν ἄκραν κάτω νυκτε-
ρεύειν" οἱ δ᾽ ἄνω, τούτων μὲν ἀτάκτως καὶ τεϑο-
ρουβημένως ἐπιχεομένων, ἡμᾶς δὲ περὶ τὴν ἀγορὰν ss

5

μὰ

18 of τε στοαὶ Turnebus ex Vit. Pel. c. 19: of 9" ἕστίαι
16 οἰκετῶν) οἰκείων W 21 lac. 15 E 19 B. fort. καὶ of μὲν
Aewov(fovtsg ἐκ τῆς πόλεως ἐπὶ τὴν Καδμείν 248 κάτω
Turnebus: καὶ τῶ

SOCRATIS. 549

ἀφορῶντες, οὐδενὸς μέρους ἡσυχάξοντος, ἀλλὰ παντα-
χόϑεν ψόφων καὶ ϑορύβων ἀναφερομένων, καταβαί- F
νεῖν μὲν οὐ διενοοῦντο, καίπερ περὶ πεντακισχιλίους
τὸ πλῆϑος ὄντες" ἐχπεπληγμένοι δὲ τὸν κίνδυνον

5 ἄλλως προυφασίξοντο “υσανορίδαν. περιμένειν γὰρ
ἘΠῚ ἡ τῆς ἡμέρας ἐκείνης. διὸ καὶ τοῦτον μὲν ὕστε-

᾿ρον9 ὡς πυνϑανόμεϑα, χρήμασιν οὐκ ὀλίγοις ἐξη-
μίωσαν τῶν “ακεδαιμονίων οἵ γέροντες" "Ηριππίδαν
δὲ καὶ "4oxsGov ἀπέχτειναν εὐθὺς ἐν Κορίνϑῳ λα-

10 βόντες, τὴν δὲ Καδμείαν ὑπόσπονδον παραδόντες
ἡμῖν ἀπήλλαττον μετὰ τῶν στρατιωτῶν.

6 περιμένειν R: παραμένειν — 6 lac. 16 BE supplet γὰρ
αὐτὸν ὀφείλοντα παραγενέσϑαι τῆς ἡμέρας ἐκείνης ER. Fort,
γὰρ αὐτὸν ἀπόντα τῆς ἡμ. ἐκείνης veltale quid 8. Ἡριππί-
δαν *: ἑρμιππίδαεν 11 ἀπηλλάττοντο R

699 ' ΠΕΡῚ ΦΥΓΗΣ.

ς΄. ——

1. Τῶν λόγων ἀρίστους καὶ βεβαιοτάτους ὥσπερ
τῶν φίλων φασὶν εἶναι τοὺς ἐν ταῖς συμφοραῖς παρ-
ὄντας ὠφελίμως καὶ βοηϑοῦντας᾽ ἐπεὶ πάρεισί γε

Β πολλοὶ καὶ προσδιαλέγονται τοῖς ἐπταικόσιν, ἀλλ᾽
ἀχρήστως μᾶλλον δὲ βλαβερῶς, καϑάπερ ἀκόλυμβοι
πνιγομένοις ἐπιχειροῦντες βοηϑεῖν περιπλεκόμενοι
καὶ συγκαταδύνοντες" δεῖ δὲ τὸν παρὰ τῶν φίλων
καὶ τῶν βοηϑούντων λόγον παρηγορίαν εἶναι μὴ
συνηγορίαν τοῦ λυποῦντος. οὐ γὰρ συνδαχρυόντων
καὶ συνεπιϑρηνούντων ὥσπερ χορῶν τραγικῶν ἐν io
τοῖς ἀβουλήτοις χρείαν ἔχομεν. ἀλλὰ παρρησιαξομέ-
vov καὶ διδασκόντων ὅτι τὸ λυπεῖσϑαι καὶ τὸ τα-
πεινοῦν ἑαυτὸν ἐπὶ παντὶ μὲν ἄχρηστόν ἐστι καὶ

C γιγνόμενον κενῶς καὶ ἀνοήτως᾽ ὅπου δ᾽ αὐτὰ τὰ
πράγματα δίδωσιν ὑπὸ τοῦ λόγου ψηλαφηϑέντα καὶ 1s
ἀνακαλυφϑέντα πρὸς ἑαυτὸν εἰπεῖν

σι

οὐδὲν πέπονθας δεινόν, ἂν μὴ προσποιῇ"

κομιδῇ γελοῖόν ἐστι, μὴ τῆς σαρκὸς πυνϑάνεσθϑαι
τί πέπονθε, μηδὲ τῆς ψυχῆς εἰ διὰ τὸ σύμπτωμα
τοῦτο χείρων γέγονεν, ἀλλὰ τοῖς ἔξωϑεν συναχϑο- 30
μένοις καὶ συναγανακτοῦσι διδασκάλοις χρῆσϑαι τῆς
λύπης.
11 Kock. 8 p. 52

DE EXILIO. 551

2. Ὅϑεν αὐτοὶ xo9" αὑτοὺς γιγνόμενοι τῶν συμ-
πτωμάτων ὥσπερ φορτίων ἑκάστου τὸν σταϑμὸν ἐξε-
τάξωμεν. τὸ μὲν γὰρ σῶμα πιέξεται τῷ τοῦ βαρύ-
νοντος ἄχϑει, ἡ δὲ ψυχὴ τοῖς πράγμασι πολλάκιρ D

δτὸ βάρος ἐξ αὑτῆς προστίϑησιν. ὃ λίθος φύσει
ὅκληρός, ὃ χρύσταλλος φύσει ψυχρός ἐστιν, οὐκ
ἔξωϑεν εἰκῇ ταύτας τὰς ἀντιτυπίας ἐπιφέροντες καὶ
τὰς πήξεις᾽ φυγὰς δὲ καὶ ἀδοξίας καὶ τιμῶν ἀπο-
βολάς, ὥσπερ αὖ τἀναντία, στεφάνους καὶ ἀρχὰς
10 καὶ προεδρίας. οὐ τὴν αὑτῶν φύσιν ἀλλὰ τὴν ἧμε-
Φέραν κρίσιν μέτρον ἔχοντα τοῦ λυπεῖν xol εὐφραί-
νεῖν, ἕκαστος ἑαυτῷ κοῦφα καὶ βαρέα καὶ ῥάδια
| φέρειν ποιεῖ, καὶ τοὐναντίον. ἔξεστι δ᾽ ἀκούειν τοῦ
μὲν Πολυνείκους ἀποκρινομένου πρὸς τὸ ἐρώτημα
15 τοῦτο
“τί τὸ στέρεσθαι πατρίδος; 1j κακὸν μέγα; E
μέγιστον" ἔργῳ δ᾽ ἐστὶ μεῖξον ἢ λόγῳ"
τοῦ δ᾽ ᾿Δλχμᾶνος, ὡς ὃ γράψας τοὐπιγραμμάτιον
πεποίηκε,
8) 'Σάρδιες, ἀρχαῖος πατέρων νομός, εἰ μὲν ἐν ὑμῖν
évosgóuqv, κερνᾶς ἦν τις ἂν ἢ βακέλας
χρυσοφόρος, ῥήσσων καλὰ τύμπανα᾽ νῦν δέ μοι
[4λκμὰν

2 σταϑμὸν W: ϑυμὸ ἐξετάξωμεν W: ἐξετάξομεν
19 καὶ βαρέα] del. Stegmannus. καὶ βαρέα καὶ χαλεπὰ
Sauppius 15 τοῦτο] τουτί Doehnerus 16 Eur. Phoen. 389
18 τοὐπιγραμμάτιον *: τὸ ἐπιγραμμάτιον 50 vid. Anthol.
Palat. VII 709 ἀρχαῖαι Ànthologia — vouóg W: νόμος 21
κερνᾶς lacobsius: κέλσας (κέρνας Anthol.) ἦν τις àv ἢ

Duebnerus: ἤ τὰς ἀνὴρ (ηστισαν ἢ Anthol) βακέλας Ursi-
nus: μακέλας 22 καλὰ) λάλα Meinekius

552 DE EXILIO.

οὔνομα. καὶ Σπάρτας εἰμὶ πολυτρίποδος,
καὶ Μούσας ἐδάην Ελικωνίδας. αἵ us τυράννων
ϑῆκαν ΖΙασκύλεω κρείσσονα καὶ Γύγεω.

F τὸ γὰρ αὐτὸ πρᾶγμα τῷ μὲν εὔχρηστον ἡ δόξα κα-
ϑάπερ νόμισμα δόκιμον, τῷ δὲ δύσχρηστον καὶ βλα- s
βερὸν ἐποίηδεν.

8. Ἔστω δὲ δεινόν, ὥσπερ οἱ πολλοὶ λέγουσι
καὶ ἄδουσιν, ἡ φυγή. καὶ γὰρ τῶν βρωμάτων πικρὰ ,
πολλὰ καὶ δριμέα καὶ δάκνοντα τὴν αἴσθησίν ἐστιν"
ἀλλὰ μιγνύντες αὐτοῖς ἔνια τῶν γλυκέων καὶ προόδ- τὸ
ηνῶν τὴν ἀηδίαν ἀφαιροῦμεν. ἔστι δὲ καὶ χρώματξ
λυπηρὰ τῇ ὄψει, πρὸς. ἃ γίγνεται τὸ συγχεῖσϑαι
καὶ μαραυγεῖν διὰ σκληρότητα καὶ βίαν ἀνίατον.

600 εἰ τοίνυν ἴαμα τῆς δυσχρηστίας ἐκείνης ἐμίξαμεν
τὴν σκιὰν αὐτοῖς, ἢ τὴν ὄψιν ἀπεστρέψαμεν ἐπί τι 15
τῶν χλοερῶν καὶ προσηνῶν, τοῦτ᾽ ἔξεστι ποιεῖν καὶ ,
πρὸς τὰ συμπτώματα, κεραννύντας αὐτοῖς và χρήσιμα
καὶ φιλάνϑρωπα τῶν νυνί σοι παρόντων, εὐπορίαν
φέλους ἀπραγμοσύνην τὸ μηδὲν ἐνδεῖν τῶν ἀναγκαίων
πρὸς τὸν βίον. οὐ γὰρ οἶμαι πολλοὺς εἶναι Σαρ- 0
διανῶν, οὗ μὴ τὰ σὰ πράγματα καὶ μετὰ φυγῆς
μᾶλλον ἐθελήσουσιν αὑτοῖς ὑπάρχειν καὶ ἀγαπήσου-
σιν ἐπὶ ξένης οὕτω διάγοντες, dj, καϑάπερ οἵ κοχλίαι «

B τοῖς ὀστράκοις συμφυεῖς ὕντες ἄλλο δὲ μηδὲν &ya- |
ϑὸν ἔχοντες, τῶν οἴκοι μετέχειν ἀλύπως. $5

4. “Ὥσπερ οὖν ἐν κωμῳδίᾳ τις ἠτυχηκότα φίλον

1. πολυτρίποδος Anthologia: πολέτης 2 ᾿Ἑλικωνίδας

Anthologia: ἑλληνέδας 8 κρείσσονα] μείξονα Anthologia
18 ἀνίατον malim ἀνίκητον. vel ἄμαχον

'
|

DE EXILIO. 558

ϑαρρεῖν xal τὴν τύχην ἀμύνεσϑαι παρακαλῶν, égo-

μένου “τίνα τρόπον᾽, ἀποχρίνεται ᾿ φιλοσόφως"᾽ οὕτω

καὶ ἡμεῖς αὐτὴν ἀμυνώμεϑα φιλοσοφοῦντες ἀξίως"
τὸν Δία δὲ πῶς ὕοντα; τὸν βορέαν δὲ πῶς;

5 “πῦρ ξητοῦμεν βαλανεῖον ἱμάτιον στέγην" καὶ γὰρ
οὐχ ὑόμενοι καϑήμεϑ᾽ οὐδὲ κλαίομεν. καὶ σοὶ τοί-
νυν παρ᾽ ὁντινοῦν ἔστι τὸ κατεψυγμένον τοῦτο τοῦ
βίου μέρος ἀναξωπυρεῖν καὶ ἀναϑάλπειν, ἑτέρων
βοηϑημάτων μὴ δεόμενον ἀλλὰ χρώμενον εὐλογίστως

10 τοῖς παροῦσιν. αἱ μὲν γὰρ (avouxol σικύαι τὸ φαυ-
λότατον ἐκ τοῦ σώματος ἀναλαμβάνουδαι κουφίξουσι
καὶ σῴξουσι τὸ λοιπόν, οἱ δὲ φιλόλυποι καὶ φιλαί-
τιον τῷ τὰ χείριστα τῶν ἰδίων συνάγειν ἀεὶ καὶ
διαλογίξεσϑαι καὶ προστετηκέναι τοῖς ἀνιαροῖς ἄχρη-

15 ὅτα καὶ τὰ χρήσιμα ποιοῦσιν ἑαυτοῖς, ἐν ᾧ μάλιστα
καιρῷ βοηϑεῖν πέφυκε. τοὺς γὰρ δοιοὺς πέϑους,
ὦ φίλε, og Ὅμηρος ἔφη κηρῶν ἐμπλείους ἐν οὐρανῷ
κεῖσϑαι, τὸν μὲν ἀγαϑῶν τὸν δὲ φαύλων, οὐχ ὃ
Ζεὺς ταμιεύων κάϑηται, καὶ μεϑιεὶς τοῖς μὲν ἤπια

20 καὶ μεμιγμένα τοῖς δ᾽ ἄκρατα ῥεύματα τῶν xxv:
ἀλλ᾽ ἡμῶν αὐτῶν οἱ μὲν νοῦν ἔχοντες ἐκ τῶν ἀγα-
ϑῶν τοῖς κακοῖς ἐπαρυτόμενοι τὸν βίον ποιοῦσιν
ἡδίω καὶ ποτιμώτερον, τοῖς δὲ πολλοῖς ὥσπερ ἠϑμοῖς
ἐμμένει καὶ προσίδχεται τὰ φαυλότατα, τῶν βελτιό-

86 νῶν ὑπεκρεόντων.

ὅ. Διὸ κἂν ἀληϑῶς κακῷ τινι καὶ λυπηρῷ περι-
πέσωμεν, ἐπάγεσϑαι δεῖ τὸ ἱλαρὸν καὶ τὸ εὔϑυμον

4 Kock. 8 p. 480 17 Ὅμηρος] cf. 9, 525

D

554 . | DE EXILIO.

ἐκ τῶν ὑπαρχόντων καὶ ὑπολειπομένων ἀγαϑῶν, τῷ
οἰκείῳ τἀλλότριον ἐκλεαίνοντας᾽ ὧν δ᾽ ἡ φύσις
οὐδὲν ἔχει κακὸν ἀλλ᾽ ὅλον καὶ πᾶν τὸ λυποῦν ἐκ
E κενῆς δόξης ἀναπέπλασται, ταῦτα δεῖ, καϑάπερ τοῖς
δεδοικόσι τὰ προσωπεῖα παιδίοις ἐγγὺς καὶ ὑπὸ χεῖρα 5
ποιοῦντες καὶ ἀναστρέφοντες ἐϑίξομεν καταφρονεῖν,
οὕτως ἐγγὺς ἁπτομένους καὶ συνερείδοντας τὸν λο-
γισμὸν τὸ σαϑρὸν καὶ τὸ κενὸν καὶ τετραγῳδημένον
ἀποκαλύπτειν. οἷόν ἐστιν ἣ νῦν σοι παροῦσα μετά-
στασις ἐκ τῆς νομιξομένης πατρίδος. φύσει γὰρ οὐκ 10
ἔστι πατρίς, ὥσπερ οὐδ᾽ οἶκος οὐδ᾽ ἀγρὸς οὐδὲ χαλ-
κεῖον, ὡς ᾿Δρίστων ἔλεγεν, οὐδ᾽ ἰατρεῖον" ἀλλὰ γί-
F γνεται μᾶλλον δ᾽ ὀνομάξεται καὶ καλεῖται τούτων
ἕκαστον ἀεὶ πρὸς τὸν οἰκοῦντα καὶ χρώμενον. ὃ γὰρ
ἄνθρωπος, 1] φησιν ὃ Πλάτων, 'gvróv οὐκ ἔγγειον᾽ 15
οὐδ᾽ ἀκίνητον "ἀλλ᾽ οὐράνιόν᾽ ἐστιν, ὥσπερ ἐκ ῥίξης
τὸ σῶμα τῆς κεφαλῆς ὀρϑὸν ἱστάδσης, πρὸς τὸν οὐ-
ρανὸν ἀνεστραμμένον. ὅϑεν εὖ μὲν ὁ "Ηρακλῆς εἶπεν

"Aoystos ἢ Θηβαῖος" οὐ γὰρ εὔχομαι ᾿
μιᾶς ἅπας μοι πύργος “Ελλήνων πατρίς.ἢ 20

ὁ δὲ Σωκράτης βέλτιον, οὐκ ᾿άϑηναῖος οὐδ᾽ “Ἕλλην
ἀλλὰ κόσμιος εἷναι φήσας, ὡς ἄν τις Ῥύδιος εἶπεν

601 ἢ Κορίνϑιοςφ᾽ ὅτι μηδὲ Σουνίῳ, μηδὲ Ταινάρῳ μηδὲ
τοῖς Κεραυνίοις ἐνέκλεισεν ἕξαυτόν.

2 τἀλλότριον *: τὸ ἀλλότριον 9 μετάστασις X: κατάστα-
σις 16 Πλάτων] Tim. p. 908. 17 ἰστάσης *: ἱστώσης 18
εὖ μὲν ὃ Stobaeus 40, 8: ὁ μὲν 19 Nauck. p.914 22 ὡς
ἄν τις --- Κορίνϑιος] del. Stegmannus

"^v

DE EXILIO. 555

tógüg τὸν ὑψοῦ τόνδ᾽ ἄπειρον αἰϑέρα,

καὶ γῆν πέριξ ἔχονθ᾽ ὑγραῖς ἐν ἀγκάλαις;
οὗτοι τῆς πατρίδος ἡμῶν ὅροι εἰσί, καὶ οὐδεὶς οὔτε
φυγὰς ἐν τούτοις οὔτε ξένος οὔτ᾽ ἀλλοδαπός, ὅπου

5 ταὐτὸ πῦρ ὕδωρ ἀήρ, ἄρχοντες οἵ αὐτοὶ καὶ διοι-
κηταὶ καὶ πρυτάνεις, ἥλιος δελήνη φωσφόρος" oí
αὐτοὶ νόμοι πᾶσι, ὑφ᾽ ἑνὸς προστάγματος καὶ μιᾶς
ἡγεμονίας τροπαὶ βόρειοι τροπαὶ νότιον ἰσημερίαν
Πλειὰς ᾿Δρκτοῦρος, ὧραι σπόρων ὧραι φυτειῶν᾽ εἷς B

10 δὲ βασιλεὺς καὶ ἄρχων ᾿ϑεὸς ἀρχήν ve καὶ μέσα καὶ
τελευτὴν ἔχων τοῦ παντός, εὐθείᾳ περαίνει κατὰ
φύσιν περιπορευόμενος" τῷ δ᾽ ἕπεται Δίκη τῶν ἀπο-
λειπομένων τοῦ ϑείου νόμου τιμωρός᾽ , 1 χρώμεϑα
πάντες ἄνϑρωποι φύσει πρὸς πάντας ἀνθρώπους

15 ὥσπερ πολίτας.

6. Τὸ δέ δε μὴ κατοικεῖν Σάρδεις οὐδέν ἐστιν'
οὐδὲ γὰρ ᾿4ϑηναῖοι πάντες κατοικοῦσι Κολλυτὸν
οὐδὲ Κορίνϑιοι Κράνειον οὐδὲ Πιτάνην Μάκωνες.
ἄρ᾽ οὖν ξένοι καὶ ἀπόλιδές εἰσιν ᾿4ϑηναίων οἵ μετα-

80 στάντες ἐκ Μελίτης εἰς Διωμίδα. ὅπου καὶ μῆνα
Μεταγειτνιῶνα καὶ ϑυσίαν ἐπώνυμον ἄγουδι τοῦ
μετοικίσμοῦ τὰ Μεταγείτνια, τὴν πρὸς ἑτέρους γειτ- C
νίασιν εὐκόλως καὶ ἱλαρῶς ἐκδεχόμδνοι καὶ στέρ-
γοντες; οὐκ ἂν εἴποις. τί οὖν τῆς οἰκουμένης μέρος

25 ἢ τῆς γῆς ἁπάσης ἕτερον ἑτέρου μακράν ἐστιν, ἣν ἀπο-

1 Nauck. p.668 2 ἐν Iunius 8. εἰσί] del. Benselerus.
Malim εἰσιν ὅρους — 6 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 11 εὐϑεία περαίνει
κξ ex Plat. de Legg. p. 3162 17 Κολλυτὸν Duebnerus:
κολυττὸν .2ὅ ἀποδεικνύουσιν idem: ὑποδεικνύουσιν

556 DE EXILIO.

δεικνύουσιν oí μαϑηματικοὶ δημείου λόγον ἔχουσαν
ἀδιαστάτου πρὸς τὸν οὐρανόν; ἀλλ᾽ ἡμεῖς ὥσπερ
μύρμηκες ἢ μέλιτται μυρμηκιᾶς μιᾶς ἢ κυψέλης ἐκ-
πεσόντες ἀδημονοῦμεν καὶ ξενοπαϑοῦμεν, ovx εἰδό-
τες οὐδὲ μεμαϑηκότες οἰκεῖα τὰ πάντα ποιεῖσϑαι καὶ
νομέξειν ὥσπερ ἔστι. καίτοι γελῶμεν τὴν ἀβελτε-
ρίαν τοῦ φάσκοντος ἐν ᾿Αϑήναις βελτίονα δελήνην
εἷναι τῆς ἐν Κορίνϑῳ᾽ τρόπον τινὰ ταὐτὸ πάσχον-
τες, ὅταν ἀμφιγνοῶμεν ἐπὶ ξένης γενόμενοι τὴν γῆν
τὴν ϑάλατταν τὸν ἀέρα τὸν οὐρανόν, ὡς ἕτερα καὶ 10
D διαφέροντα τῶν συνήϑων. ἡ μὲν γὰρ φύσις ἐλευ-
ϑέρους ἡμᾶς καὶ λελυμένους ἀφίησιν, ἡμεῖς δ᾽ αὐτοὶ
συνδέομεν ἑαυτοὺς συστενοχωροῦμεν ἐγκατοικοδομοῦ-
Lev, εἰς μικρὰ καὶ γλίόσχρα συνελαύνομεν. εἶτα τῶν
μὲν Περσῶν βασιλέων καταγελῶμεν, εἴ γε δὴ ἀλη- 15
ϑὲς ὅτι τὸ τοῦ Χοάσπου μόνον ὕδωρ πίένοντες ἄνυ-
δρον αὑτοῖς τὴν ἄλλην ποιοῦσιν οἰκουμένην" ὅταν
δὲ μεταστῶμεν εἰς ἕτερα χωρία, τοῦ Κηφισοῦ γλι-
χόμενοι καὶ τὸν Εὐρώταν ἢ τὸν Ταὔγετον ἢ τὸν
Παρνασὸν ἐπιποϑοῦντες, ἄπολιν καὶ ἀοίκητον αὑτοῖς 90
τὴν οἰκουμένην ποιοῦμεν.
1. Αἰγυπτίων μὲν οὖν οἵ δι’ ὀργήν τινα καὶ
E χαλεπότητα τοῦ βασιλέως εἰς Αἰθιοπίαν μετοικιξό-
μενοι, πρὸς τοὺς δεομένους ἐπανελθεῖν ἐπὶ τέκνα
καὶ γυναῖκας ἐπιδεικνύντες τὰ αἰδοῖα κυνικώτε- 36
gov οὔτε γάμων ἔφασαν οὔτε παίδων ἀπορήσειν,

σι

ὅ οὐδὲ μεωαϑηπκότες] accessit ex Stobaeo τὰ ex eodem
8 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 18 στενοχγωροῦμεν Stobaeus [16 Ori]
om. mei codd. malim ὡς .

DE EXILIO. 551

ἄχρι οὗ ταῦτα μεϑ᾽ ἑαυτῶν ἔχωσιν" εὐπρεπέστερον
δ᾽ ἐστὶ καὶ σεμνότερον εἰπεῖν ὡς, ὅπου καὶ ὅτῳ
μετρίων πρὸς τὸν βίον εὐπορεῖν συμβέβηκεν, ἐνταῦϑ᾽
οὗτος οὔτ᾽ ἄπολις οὔτ᾽ ἀνέστιος οὔτε ξένος ἐστί"
5 μόνον ἔχειν δεῖ πρὸς τούτοις νοῦν καὶ λογισμὸν
ὥσπερ ἄγκυραν κυβερνήτην, ἵνα παντὶ χρῆσϑαι λι- F
μένι προδορμισϑεὶς δύνηται. πλοῦτον μὲν γὰρ ἀπο-
βαλόντα ῥαδίως οὐκ ἔστι καὶ ταχέως ἄλλον συναγα-
γεῖν᾽ πατρὶς δὲ γίγνεται πᾶσα πόλις εὐθὺς ἀνθρώπῳ
10 χρῆσϑαι μεμαϑηκότι καὶ ῥίξας ἔχοντι πανταχοῦ ξῆν
τε καὶ τρέφεσϑαι καὶ παντὶ τόπῳ προσφύεσϑαι δυ-
ναμένας" οἵας εἶχε Θεμιστοκλῆς οἵας Ζ)΄ημήτριος ὃ
Φαληρεύς. οὗτος μὲν γὰρ ἐν ᾿Α4λεξανδρείᾳ μετὰ
τὴν φυγὴν πρῶτος ὧν τῶν Πτολεμαίου φίλων, οὐ
15 μόνον αὐτὸς ἐν ἀφϑόνοις διῆγεν ἀλλὰ καὶ τοῖς
᾿Αϑηναίοις δωρεὰς ἔπεμπε. Θεμιστοκλῆς δὲ χορηγίᾳ 602
βασιλικῇ πρυτανευόμενος εἰπεῖν λέγεται πρὸς τὴν
γυναῖκα καὶ τοὺς παῖδας ᾿ἀπωλόμεϑ᾽ ἄν, εἰ μὴ ἀπω-
λόμεϑα.᾽ διὸ καὶ ΖΦΠιογένης ὃ κύων πρὸς τὸν εἰπόντα,
20 Σινωπεῖς ὅσον φυγὴν ἐκ Πόντου κατέγνωσαν" "ἐγὼ
δ᾽ εἶπεν “ἐκείνων ἐν Πόντῳ μονήν,

ἄκραις ἐπὶ ῥηγμῖσιν ἀξένου πόρου.

Στρατόνικος δὲ τὸν ἐν Σερίφῳ ξένον ἠρώτησεν, ἐφ᾽
ὅτῳ τῶν ἀδικημάτων φυγὴ τέτακται παρ᾽ αὐτοῖς ἐπι-

1 ἔχωσιν Duebnerus: ἔχουσιν 6 ἄγκυραν καὶ ἢ 8 óo-
δίως Stobaeus: ῥᾷον. Unde fort. ῥᾳδίως ἄλλον, omisso pro-
ximo ἄλλον quod accessit ex Stobaeo 22 ἀξένου Her-
cherus ex Eur. Iph. T. 268: εὐξείου σπόρου Salmasius ex
eodem: πόντου

558 DE EXILIO.

τίμιον" ἀκούσας δ᾽ ὅτι τοὺς ῥαδιουργοὺς φυγα-
δεύουσι, “τί οὖν᾽ εἶπεν “οὐκ ἐρραδιούργησας, ὕπως
ἐκ τῆς στενοχωρίας ταύτης μεταστῇς;᾽ ὅπου φησὶν

BÓ κωμικὸς τὰ σῦκα ταῖς σφενδόναις τρυγᾶσϑαι. καὶ

πάντ᾽ ἔχειν ὅσων δεῖ τὴν νῆσον.

8. "4v γὰρ σκοπῇς ἄνευ κενῆς δόξης τὴν ἀλή-
ϑειαν, ὁ μίαν πόλιν ἔχων ξένος ἐστὶ τῶν ἄλλων
ἁπασῶν καὶ ἀλλότριος. οὐ γὰρ δοκεῖ καλὸν οὐδὲ
δίκαιον εἶναι καταλιπόντα τὴν ἑαυτοῦ νέμειν ἑτέραν.

Σπάρταν ἔλαχες, ταύταν xóOusi,
κἂν ἄδοξος ἦ κἂν νοσώδης κἂν ταράττηται στάσεσιν ὑφ᾽
ἑαυτῆς καὶ πράγμασι μὴ ὑγιαίνουσιν. οὗ δ᾽ ἡ τύχη τὴν
ἰδίαν ἀφήρηται, τούτῳ δίδωσιν ἔχειν τὴν ἀρέσασαν.
Ο τὸ γὰρ καλὸν ἐκεῖνο παράγγελμα τῶν Πυϑαγορείων
ἑλοῦ βίον ἄριστον, ἡδὺν δ᾽ αὐτὸν ἡ συνήϑεια ποιή-
σει,᾽ κἀνταῦϑα σοφόν ἐστι καὶ χρήσιμον᾽ “ἑλοῦ πό-
Aw τὴν ἀρίστην καὶ ἡδίστην, πατρίδα δ᾽ αὐτὴν ὃ
χρόνος ποιήσει, καὶ πατρίδα μὴ περισπῶσαν μὴ évo-
χλοῦσαν μὴ προστάττουδαν᾽ εἰδσένεγκε, πρέσβευσον
εἰς Ῥώμην, ὑπόδεξαι τὸν ἡγεμόνα, λειτούργησον.
ἂν γὰρ τούτων τις μνημονεύῃ φρένας ἔχων καὶ μὴ
παντάπασι τετυφωμένος, αἱρήσεται καὶ νῆσον οἰκεῖν
φυγὰς γενόμενος, Γύαρον ἢ Κίναρον
“σκληρὰν ἄκαρπον καὶ φυτεύεσϑαι κακήν.

2 ἐρρᾳδιούργησαρ *: ἐρᾳδιούργησαρ ὃ μετέστης Co-
betus 4 xag] Kock. 8 p. 651. cf.1 p.79 καὶ) xo?
b πάντα] σπάνια Duebnerus δεῖ] οὐ δεῖ Cobetus 10
Nauck. p. 588 19 εἰσένεγκε Cobetus: εἰσένεγκαι. 934
Nauck. p. 914. Kock. 3 p. 618 κἀμφυτεύεσθαι Naberus

10

DE EXILIO. | 559

οὐκ ἀϑυμῶν οὐδ᾽ ὀδυρόμενος οὐδὲ λέγων ἐκεῖνα τὰ
τῶν παρὰ Σιμωνίδῃ γυναικῶν, |

ἴσχει δέ us πορφυρέας ἁλὸς ἀμφιταρασσομένας D
| | [ὀρυμαγδός"

5 ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τοῦ Φιλίππου λογιξόμενος᾽ πεσὼν
γὰρ ἐν παλαίστρᾳ καὶ μεταστραφείς, ὡς εἶδε τοῦ σώ-
ματος τὸν τύπον, 'À ᾿Ηράκλεις᾽ εἶπεν “ὡς μικροῦ
μέρους τῆς γῆς φύσει μετέχοντες, ὅλης ἐφιέμεϑα
τῆς οἰκουμένης.᾽

10 9. Οἷμαί δε τῆς Νάξου γεγονέναι ϑεατήν᾽ εἰ δὲ
μή, τῆς γ᾽ Ὑρίας ἐνταῦϑα πλησίον οὔσης" ἀλλ᾽
ἐκείνη μὲν ἐχώρει τὸν ᾿Εφιάλτην καὶ τὸν Ὦτον, αὕτη
δὲ τοῦ Ὡρίωνος ἦν οἰκητήριον. 6 δ᾽ MAxudov ἰλὺν.
νεοπαγῆ τοῦ ᾿'ἀχελῴου προσχωννύντος ἐπῴκησεν ὑπο-

15 φεύγων τὰς Εὐμενίδας, ὡς οἷ ποιηταὶ λέγουσι" ἐγὼ E
δὲ κἀκεῖνον εἰκάξω φεύγοντα πολιτικὰς ταραχὰς καὶ
στάσεις καὶ συκοφαντίας ἐρινυώδεις ἐλέσϑαν βραχὺ
χωρίον ἀπραγμόνως ἐν ἡσυχίᾳ κατοικεῖν. - Τιβέριος
ὃὲ Καῖσαρ ἐν Καπρέαις ἑπτὰ ἔτη διῃτήϑη μέχρι

20 τῆς τελευτῆς καὶ τὸ τῆς οἰκουμένης ἡγεμονικὸν
ἱερὸν ὥσπερ εἰς καρδίαν συνηγμένον οὐδαμοῦ μετ-
ἔστη τοσοῦτον χρόνον. ἀλλ᾽ ἐκείνῳ μὲν αἵ τῆς
ἡγεμονίας φροντίδες ἐπιχεόμεναι καὶ προσφερόμεναι
πανταχόϑεν, οὐ καϑαρὰν παρεῖχον οὐδ᾽ ἀκύμονα

25 τὴν νησιῶτιν ἡσυχίαν" d δ᾽ ἔξεστιν εἰς μικρὰν ἀπο- F

2 Σιμωνέδῃ] Bergk. 8 p.419 4 ὁὀρυμαγδός Duebnerus:

ὀρυγμαδός 11 γ᾽ ρίας idem: Θουρέας 13 ᾿Δλκμέων ὃ:

. ἀλχμαίων 14 ᾿Αἀχελῴου *: ἀχελῶόου 10 ταραχὰς Emperius:
ἀρχάς

560 DE EXILIO.

βάντι νῆδον οὐ μικρῶν ἀπηλλάχϑαι κακῶν, οὗτος
ἄϑλιός ἐστι μὴ προσλαλῶν ἑαυτῷ τὰ Πινδαρικὰ
μηδ᾽ ἐπάδων πολλάκις

“ἐλαφρὰν κυπάρισσον φιλέειν,

ἐᾶν δὲ νομὸν Κρήτας περιδαῖον᾽ 5
ἐμοὶ δ᾽ ὀλίγον μὲν γᾶς δέδοται, ὅϑεν ἄδρυς,
πενθέων δ᾽ οὐκ ἔλαχον οὐδὲ στασίων᾽

οὐδὲ προσταγμάτων ἡγεμονικῶν οὐδ᾽ ὑπουργιῶν ἐν
πολιτικαῖς χρείαις καὶ λειτουργιῶν δυσπαραιτήτων.
10. Ὅπου γὰρ οὐ φαύλως δοκεῖ λέγειν δ Καλλί- 1
μαχος τό |
“μὴ μετρεῖν σχοίνῳ Περσίδι τὴν σοφίην,
ἥπου τὴν εὐδαιμονίαν σχοίνοις καὶ παραδάγγαιρ
608 μετροῦντες, ἐὰν νῆσον οἰχῶμεν διακοσίων σταδίων,
ἀλλὰ μὴ τεσσάρων ἡμερῶν ὥσπερ ἡ Σικελία περί- 15
πλουν ἔχουσαν, ὀδυνᾶν ἑαυτοὺς καὶ ϑρηνεῖν ὀφεί-
λομὲν ὡς κακοδαιμονοῦντες; τί γὰρ ἡ πλατεῖα χώρα
πρὸς τὸν ἄλυπον βίον; οὐκ ἀκούεις τοῦ Ταντάλου
λέγοντος ἐν τῇ τραγῳδίᾳ
᾿σπείρω δ᾽ ἄρουραν δώδεχ᾽ ἡμερῶν ὁδόν, 20
Βερέκυντα χῶρον.
εἶτα μετ᾽ ὀλίγον λέγοντος
οὑμὸς δὲ πότμος οὐρανῷ κυρῶν ἄνω,

4 Bergk. 1 p. 484 b περιδαῖον Hermannus: περι-
δαίων 6 ὅϑεν)] τόϑεν Bergkius — 7 οὐδὲ] om. mei 10
Καλλίμαχος] fr. 481 ed. Schneiderus 12. μετρεῖν} om. mei
20 Nauck. p. 62 21 Βερέκυντα Strabo p. 580: βερέκυνϑα
28 οὑμὸς δὲ πότμος Porsonus: ϑυμὸς δέ ποϑ᾽ ἁμὸς

rd

7

DE EXILIO. 561

ἔραξε πίπτει, καί us προσφωνεῖ τάδε"
, γίγνωσκε τἀνθρώπεια μὴ σέβειν ἄγαν;
ὁ δὲ ΝΝαυσίϑοος τὴν εὐρύχωρον Ὑαπέρειαν καταλιπὼν
διὰ τὸ γειτνιᾶν τοὺς Κύκλωπας αὐτῇ, καὶ μεταστὰς
5 εἰς νῆσον

ἑκὰς ἀνδρῶν ἀλφηστάων᾽
καὶ κατοικῶν ἀνεπίμικτος ἀνθρώπων

᾿ἀπάνευϑε, πολυκλύστῳ ἐνὶ πόντῳ,

τὸν ἥδιστον παρεσκεύασε βίον τοῖς ἑαυτοῦ πολίταιο.
10 τὰς δὲ Κυκλάδας πρότερον μὲν οἵ Μίνω παῖδες,
ὕστερον δ᾽ οἱ Κόδρου καὶ Νείλεω κατῴκησαν, ἐν
αἷς τὰ νῦν οἵ ἀνόητοι φυγάδες οἴονται κολάξεσϑαι.
καίτοι ποία φυγαδικὴ νῆσος οὐκ ἔστι πλατυτέρα τῆς
᾿Σκιλλουντίας χώρας, ἐν f) Ξενοφῶν μετὰ τὴν στρα-
15 τείαν τὸ λιπαρὸν εἶδε γῆρας; ἡ δ᾽ ᾿ἡκαδήμεια, τρισ-
χιλίων δραχμῶν χωρέδιον ἐωνημένον, οἰκητήριον
ἦν Πλάτωνος καὶ Ξενοκράτους καὶ Πολέμωνος αὐ-
τόϑι σχολαξόντων καὶ καταβιούντων τὸν ἅπαντα
χρόνον, πλὴν μίαν ἡμέραν, ἐν fj Ξενοκράτης καϑ'
30 ἕκαστον ἔτος εἰς ἄστυ κατήει Ζιιονυσίων καινοῖς τρα-
γῳδοῖς ἐπικοσμῶν. ὡς ἔφασαν, τὴν ἑορτήν. ᾿άριστο-
τέλην δὲ καὶ λελοιδόρηκε Θεόκριτος ὃ Χῖος, ὅτι τὴν
παρὰ Φιλίππῳ καὶ ᾿4λεξάνδρῳ δίαιταν ἀγαπήσας

εἵλετο ναΐξυν

25 ἀντ᾽ ᾿ἀκαδημείας Booflópov ἐν προχοαῖς.᾽ἢ
ἔστι γὰρ ποταμὸς περὶ Πέλλην, ὃν Μακεδόνες Βόρ-
6 ἀνδρῶν Homerus £8: ἄλλων 81α. £204 18 ποία]

om. mei codd. . 16 ᾿ἀκαδήμεια *: ἀκαδημίκχ, 22 Θεόκρι-
vog] Mueller. 2 p. 86 |

Plutarchi Moralia. Vol. III. 96

562 DE EXILIO.

βορον καλοῦσι. τὰς δὲ νήσους ὥσπερ ἐπίτηδες ὑμνῶν
καὶ συνιστὰς ἡμῖν ὁ ποιητής,
᾿Δῆμνον δ᾽ εἰσαφέκανε, πόλιν ϑείοιο Θόαντος"

καί

ha
' SU

D ὅσσον “έσβος ἄνω, μακάρων ἔδος. ἐντὸς ἐέργει" 5 -.-

καί

“Σκῦρον ἑλὼν αἰπεῖαν, ᾿Ενυῆος πτολίεϑρον᾽" ἢ
καί

οὗ δ᾽ ἐκ Ζουλιχίοιο ᾿Εχινάων 9" ἱεράων

νήσων. aV ναίουσι πέρην ἁλός, Ἤλιδος ἄντα. 10 :

καὶ τῶν ἐπιφανῶν ἀνδρῶν νῆσον οἰχεῖν φησι τὸν
ϑεοφιλέστατον Αἴολον, τὸν σοφώτατον Ὀδυσσέα, τὸν
ἀνδρειότατον Αἴαντα, τὸν φιλοξενώτατον AàAxívovv.
11. Ὁ μὲν οὖν Ζήνων, πυϑόμενος ἣν ἔτι λοι-
πὴν εἶχε ναῦν μετὰ τῶν φορτίων καταπεπομένην 15
ὑπὸ τῆς ϑαλάσσης, "ey" εἶπεν "ὦ τύχη, ποιεῖς, εἰς
τρίβωνα καὶ βίον φιλόσοφον συνελαύνουσ᾽ ἡμᾶς.
Ἑ ἀνὴρ δὲ μὴ τετυφωμένος παντάπασι μηδ᾽ ὀχλομα-
νῶν οὐκ ἂν οἶμαι τὴν τύχην μέμψαιτο συνελαυνό-
μενος εἰς νῆσον, ἀλλ᾽ ἐπαινέσειεν ὅτι τὸν πολὺν so
ἄλυν καὶ δέμβον ἑαυτοῦ καὶ πλάνας ἐν ἀποδημίαις
καὶ κινδύνους ἐν ϑαλάσσῃ καὶ ϑορύβους ἐν ἀγορᾷ
περιελοῦσα, μόνιμον καὶ σχολαῖον καὶ ἀπερίσπαστον
καὶ ἴδιον βίον ὡς ἀληϑῶς δίδωσι, κέντρῳ καὶ δια-
στήματι περιγράψασα τὴν τῶν ἀναγκαίων χρείαν. 35
3 Hom. E 280 ὅ id. 2 644 μακάρων] Μάκαρος Ho-
merus "7 id. 1 608 9 id. B 626 2422 καὶ κινδύνους ἐν

$So4cíccg] om. mei codd. 24 ἴδιον] bene habere vid. 926
τῇ τῶν ἀν. χρείᾳ ER

l.

| DE EXILIO. 56 2x

ποία γὰρ νῆσος οἰχίαν οὐκ ἔχει περίτατον AovtQ m
ἰχϑῦς λαγωοὺς ἄγρᾳ καὶ παιδιᾷ χρῆσθαι foviogaaf —
νοις; τὸ μέγιστον, ἡσυχίας, ἧς διψῶσιν ἕτεροι, ee
πολλάκις τυχεῖν ἔνεστιν" ἀλλὰ πεττεύοντας καὶ -m.
δχρυπτομένους οἴκοι συχοφάνται καὶ πολυπράγμου,» me. EN
ἐξιχνεύοντες xal διώχοντες éx τῶν προαστείων p
τῶν κήπων εἰς ἀγορὰν καὶ εἰς αὐλὴν βία κατεζ- αν...
σιν εἰς δὲ νῆσον οὐκ ἐνοχλῶν τι: οὐχ αἰτῶνι T
δανειξόμενος οὐχ ἐγγυήσασθαι παρακαλῶν οὐ ex
h "i ἀρχαιρεσιάσαι, δε εὔνοιαν δὲ καὶ πόθον oi Em - Cwe--

-τῸαιὠ τσ,

τιστοι τῶν ἀναγκαέων καὶ οἰχείων πλέουιν-Ὺ - “---

"d

ἄλλος Bíog ἄσυλος xal ἱερὸς ἀνεῖταε τ D 2 . — — 77
καὶ μεμαϑηχότι σχολάξειν. ὃ δὲ τοὺ: περίτες EM x.

"

- -
, ἔξω καὶ τοῦ βίου ro πλεῖστον ἐν xericex o Á
ἢ πορϑμείοις ἀναλέσκοντα: εὐδαιμοτίξωον. Dal. 007 m.
τῷ τοὺς πλάνητα! οὐμένω τῶν Cxicro» 0, — —À4
πράττειν ἄμεινον πείτοι τῶν πεττῶν San. --- τοῦ,
μιᾷ σφαίρᾳ zc9czie ἐν vite xzponieln D. M 0007
τὴν τάξιν" "Ezíec ToQ €T TXE€eI«OL n LL
30 φησὶν ὁ Hoeks ti Cesar. iere £a. -—
ἐπέκουροε ἔξετ τοι. o PE

25

19. MAai- rr3-r με. ἃ €-- &- —

πρὸς ἐχεένος: 22: τωμμε 2ι'΄'΄σ.:Ὁ.. oU... -ο-
νῆσον é&xemxutsa-ru. τὐππίρπι m4 πὸ
tzór;ro2 42..:-. ἱ πι..:.-. τεσ ς -ς
— i-o
3 τὸ] τὸ 42 ix e “τ΄ - -.-.... -

ἕτερει Β΄ 13 meis" -e—-
χλειτος Βεναζες 3 -- €. ^m oc
ἄλλα 925 πονστας — ma 7 ee ΒΝ

D

562 DE EXILIO.

βορον καλοῦσι. τὰς δὲ νήσους ὥσπερ ἐπίτηδες ὑμνῶν
καὶ συνιστὰς ἡμῖν ὃ ποιητής,
"Aijuvov δ᾽ εἰσαφίκανε, πόλιν ϑείοιο Θόαντος"

καί

“ὅσσον “έσβος ἄνω, μακάρων ἔδος, ἐντὸς ἐέργει" 5
καί

Σκῦρον ἑλὼν αἰπεῖαν, ᾿Ενυῆος πτολίεϑρον" ἢ
καί

"ob δ᾽ ἐκ Δουλιχίοιο "Exwdáov 8᾽ ἱεράων

νήσων, ct ναίουσι πέρην ἁλός, Ἤλιδος ἄνταΚἡ 6 τὸ
καὶ τῶν ἐπιφανῶν ἀνδρῶν νῆσον οἰκεῖν φησι τὸν
ϑεοφιλέστατον Αἴολον, τὸν σοφώτατον Ὀδυσσέα, τὸν
ἀνδρειότατον Αἴαντα, τὸν φιλοξενώτατον ᾿Δλκέίνουν.

11. Ὁ μὲν οὖν Ζήνων, πυϑόμενος ἣν ἔτι λοι-

πὴν εἶχε ναῦν μετὰ τῶν φορτίων καταπεπομένην i5
ὑπὸ τῆς ϑαλάσσης, “εὖγ᾽᾽ εἶπεν "ὦ τύχη, ποιεῖς, εἰς
τοίβωνα καὶ βίον φιλόσοφον συνελαύνουσ᾽ ἡμᾶς.

E ἀνὴρ δὲ μὴ τετυφωμένος παντάπασι μηδ᾽ ὀχλομα-

νῶν οὐκ ἂν οἶμαι τὴν τύχην μέμψαιτο συνελαυνό-
μενος εἰς νῆσον. ἀλλ᾽ ἐπαινέσειεν ὅτι τὸν πολὺν 90
ἄλυν καὶ δέμβον ἑαυτοῦ καὶ πλάνας ἐν ἀποδημίαις
καὶ κινδύνους ἐν ϑαλάσσῃ καὶ ϑορύβους ἐν ἀγορᾷ
περιελοῦσα, μόνιμον καὶ σχολαῖον καὶ ἀπερίσπαστον
καὶ ἴδιον βίον ὡς ἀληϑῶς δίδωσι, κέντρῳ καὶ δια-
στήματι περιγράψασα τὴν τῶν ἀναγκαίων χρείαν. 36

3 Hom. & 280 ὅ id. $544 μακάρων] Μάκαρος Ηο-
merus 7:14, 1 668 9 id. B 696 952 καὶ κινδύνους iv
$Soiéccg] om. mei codd. 24 ἴδιον] bene habere vid. 925
τῇ τῶν ἀν. χρείᾳ R,

DE EXILIO. 563

ποία γὰρ νῆσος οἰκίαν οὐκ ἔχει περίπατον λουτρὸν
ἰχϑῦς λαγωοὺς ἄγρᾳ καὶ παιδιᾷ χρῆσϑαι βουλομέ-
^ ψοίρ; τὸ μέγιστον, ἡσυχίας, ἧς διψῶσιν ἕτεροι, σοὶ
πολλάκις τυχεῖν ἔνεστιν᾽ ἀλλὰ πεττεύοντας καὶ ἀπο- F
Wig κρυπτομένους οἴκοι συκοφάνται καὶ πολυπράγμονες
ἐξιχνεύοντες καὶ διώκοντες ἐκ τῶν προαστείων καὶ
τῶν κήπων εἰς ἀγορὰν καὶ εἰς αὐλὴν βίᾳ κατάγου-
σιν" εἰς δὲ νῆσον οὐκ ἐνοχλῶν τις οὐκ αἰτῶν οὐ
δανειξόμενος οὐκ ἐγγυήσασθαι παρακαλῶν οὐ συν-
' ,10 ἀρχαιρεσιάσαι, δι’ εὔνοιαν δὲ καὶ πόϑον οἵ βέλ- 604
ὁ τίστοι τῶν ἀναγκαίων καὶ οἰκείων πλέουσιν" ὁ δ᾽
ἡ ἄλλος βίος ἄσυλος καὶ ἱερὸς ἀνεῖται τῷ βουλομένῳ
καὶ μεμαϑηκότι σχολάξειν. ὁ δὲ τοὺς περιτρέχοντας
ἔξω καὶ τοῦ βίου τὸ πλεῖστον ἐν πανδοκείοις καὶ
.15 πορϑμείοις ἀναλέδσκοντας εὐδαιμονίξων, ὅμοιός ἐστι
᾿ τῷ τοὺς πλάνητας οἰομένῳ τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων
᾿ πράττειν ἄμεινον" καίτοι τῶν πλανήτων ἕκαστος ἐν
μιᾷ σφαίρᾳ καϑάπερ ἐν νήσῳ περιπολῶν διαφυλάττει
, τὴν τάξιν" “ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερβήσεται τὰ μέτρα᾽
, 20 φησὶν ὁ ᾿“Ηράκλειτος" “εἰ δὲ μή, ᾿Ερινύες μὲν Δίκης
.. ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν.᾽
12. ᾿Δ4λλὰ ταῦτα μέν, ὦ φίλε, καὶ τὰ τοιαῦτα B
' — πρὸς ἐκείνους λέγωμεν κἀκείνοις ἐπάδωμεν, οἷς εἰς
νῆσον ἀπφκισμένοις ἀνεπίμικτα ποιεῖ τἄλλα
25 ἱπόντος ἁλός, ὃ πολεῖς ἀέκοντας ἐρύκει"

. 3 τὸ] τὸ δὲ an καὶ và? 4 πολλάκις] transponit post
᾿ ἕτεροι ἢ 15 πορϑμείοιρ *: πορϑμίοις 19τὰ αὶ 20 Ἡρά-
! xAtvvog] Bywater. p. 1 ἐριννύες mei 84 τἄλλα *: «à

ἄλλλ — 95 πόντος --- πολεῖρ] ἁλὸς πολιῆς ὃ πολέας Hom. d 59

80"

564 DE EXILIO.

σοὶ δ᾽ οὐχ ἑνὸς δεδομένου μόνον, ἀλλ᾽ ἀπειρημένου

τόπου, πασῶν ἐστιν ἐξουσία πόλεων ἡ μιᾶς κώλυσις.

ἀλλὰ μὴν τῷ “οὐκ ἄρχομεν οὐδὲ βουλεύομεν οὐδ᾽

ἀγωνοθετοῦμεν᾽ ἀντίϑες τό “οὐ στασιάξομεν οὐδ᾽

ἀναλίδσκομεν οὐδὲ προσηρτήμεϑα ϑύραις ἡγεμόνος"

οὐδὲν οὖν μέλει ἡμῖν, ὅστις ὃ χκεκληρωμένος τὴν

ἐπαρχίαν ἐστίν, εἰ ἀκράχολος εἰ ἐπαχϑής.᾽ ἀλλ᾽ ἡμεῖς,

καϑάπερ ᾿Αρχίλοχος τῆς Θάσον τὰ καρποφόρα καὶ
C οἰνόπεδα παρορῶν, διὰ τὸ τραχὺ καὶ ἀνώμαλον διέ-

βαλε τὴν νῆσον εἰπών

ἥδε δ᾽ ὥστ᾽ ὄνου ῥάχις
ἕστηκεν ὕλης ἀγρίας ἐπιστεφής.᾽

οὕτω τῆς φυγῆς πρὸς ἕν μέρος τὸ. ἄδοξον ἐντεινό-
μενοι παρορῶμεν τὴν ἀπραγμοσύνην καὶ τὴν σχολὴν
καὶ τὴν ἐλευθερίαν. καίτοι τούς γε Περσῶν βασι-
λέας ἐμακάριξον ἐν Βαβυλῶνι τὸν χειμῶνα διάγον-
τας. ἐν δὲ Μηδίᾳ τὸ ϑέρος, ἐν δὲ Σούσοις τὸ ἥδι-
στον τοῦ ἔαρος. ἔξεστι δήπου καὶ τῷ μεϑεστῶτι
μυστηρίοις ἐν ᾿Ελευσῖνι διατρίβειν Ζιονυσίοις ἐν
᾿ϑήναις, Ὀλύμπι᾽ ἐν Πίσῃ Νέμε᾽ ἐν ᾿"ἅργει πανη-
γυρίξειν, Πυϑίων ἀγομένων εἰς Ζελφοὺς παρελϑεῖν,
D ᾿Ισϑμίων εἰς Κόρινϑον, ἄνπερ T) φιλοθϑέωρος" εἰ δὲ
μή, σχολὴ περίπατος ἀνάγνωσις ὕπνος ἀϑορύβητος᾽
τὸ τοῦ “]ιογένους “᾿Δριστοτέλης ἀριστᾷ, ὅταν δοχῇ
1 μόνον] μόνου Duebnerus. Deleverim 4 ἀντύίθερ scripsi
cum Emperio: ἂν ἀντυϑῇς οὐδ᾽ Stegmannus: οὐκ 6 οὐδὲν
οὖν R: οὐδὲ νῦν ἡμῖν μέλει Benselerus 7 ἀκράχολος *:
ἀκρόχολος ἀλλ᾽ Basileensis: ἀλλ᾽ ὡς, unde ἐπαχϑὴς ἄλλως,

ἀλλ R 11 Bergk.2 p.889 18 δέ zov R. malim δὲ δήπου
20 ᾿ϑήναις, Ὀλύμπι᾽ ἐν Πίσῃ, Νέμε᾽ ἐν ego addidi

οι

10

»

DE EXILIO. 565

Φιλίππῳ, Zioy£vgg, ὅταν 4ιογένει.,᾽ μήτε πραγμα-
τείας μήτ᾽ ἄρχοντος μήϑ'᾽ ἡγεμόνος τὴν συνήϑη δίαι-
ταν περιδσπῶντος.
18. Διὰ τοῦτο τῶν φρονιμωτάτων καὶ δοφωτά-
5 τῶν ὀλίγους ἂν εὕροις ἐν ταῖς ἑαυτῶν πατρίσι κεκη-
δευμένους, οἵ δὲ πλεῖστοι μηδενὸς ἀναγκάξοντος
αὐτοὶ τὸ ἀγκύριον ἀράμενοι μεϑωρμίσαντο τοὺς βίους
καὶ μετέστησαν οἷ μὲν εἰς ᾿ἀϑήνας οἱ δ᾽ ἐξ ᾿4ϑηνῶν.
τίς γὰρ εἴρηκε τῆς ἑαυτοῦ πατρίδος ἐγκώμιον του-
10 οὔὗτον, οἷον Εὐριπίδης;
“ἦἧ πρῶτα μὲν λεὼς οὐκ ἐπακτὸς ἄλλοϑεν,
αὐτόχϑονες δ᾽ ἔφυμεν" αἱ δ᾽ ἄλλαι πόλεις
πεσσῶν ὁμοίως διαφορηϑεῖσαι βολαῖς,
ἄλλαι παρ᾽ ἄλλων εἰσὶν εἰσαγώγιμοι.᾽
15 εἶ δὲ πάρεργον χρή τι κομπάσαι, γύναι,
οὐρανὸν ὑπὲρ γῆς ἔχομεν εὖ κεκραμένον᾽
ἵν᾽ οὔτ᾽ ἄγαν πῦρ οὔτε χεῖμα συμπίτνει.
ἃ δ᾽ ᾿Ελλὰς ᾿Ασία τ᾽ ἐκτρέφει κάλλιστα γῆς,
δέλεαρ ἔχοντες τήνδε συνθϑηρεύομεν"᾽
80 ἀλλ᾽ ὁ ταῦτα γράψας εἰς Μακεδονίαν ὥχετο καὶ
παρ᾽ ᾿Αρχελάῳ κατεβίωσεν. ἀκήκοας δὲ δήπου καὶ
τουτὶ τοὐπιγραμμάτιον
"Αἰσχύλον Εὐφορίωνος ᾿4ϑηναῖον τόδε κεύϑει
μνῆμα καταφϑίμενον πυροφόροιο Γέλας.
7 ἀγκύριον] ἀκάτιον Cobetus 10 Εὐριπίδης] Nauck.
p. 4061] 14 εἰσαγώγιμοι Lycurgus in Leocratea 8 100: ἀγώ-
jyipou — 16 Nauck. p. 617 εἰ δ᾽ ἐκ παρέργου idem γυ-
ναῖκες mei codd. — 16 κεκραμένον X: συγκεκχραμένον 17
συμπίτνει Nauckius: συμπιτνεῖ 18 v ἐκτρέφει Musgravius:
τε τρέφει γῆς, δέλεαρ *: τῆς δὲ ἔλεαρ 19 τήνδε Lobeckius
21 δὲ δήπου W: δι᾽ ἐπῶν 22 τὸ ἐπιγραμμάτιον codd,

566 DE EXILIO.

καὶ γὰρ καὶ οὗτος εἰς Σικελίαν ἀπῆρε καὶ Σιμω-
νίδης πρότερον. τὸ δ᾽ “᾿Ηροδότου ᾿“λικαρνησέος
ἱστορίης ἀπόδεξις ἤδε᾽ πολλοὶ μεταγράφουσιν *'Hoo-
δότου Θουρίου"᾽ μετῴκησε γὰρ εἰς Θουρίους καὶ

606 τῆς ἀποικίας ἐκείνης μετέσχε. τὸ δ᾽ ἱερὸν καὶ δαι-
μόνιον

Q

“ἐν Μούσαις πνεῦμα, Φρυγίας κοσμήτορα μάχας
Ὅμηρον, οὐ τοῦτο πεποίηκε πολλαῖς ἀμφισβητήσιμον
πόλεσιν, ὅτι μὴ μιᾶς ἐστιν ἐγκωμιαστής; καὶ ξενίου
Διὸς πολλαὶ τιμαὶ καὶ μεγάλαι. 10

14. Εἰ δὲ φήσει τις ὅτι δόξαν οὗτοι καὶ τιμὰς
ἐθήρευον, ἐπὶ τοὺς σοφοὺς ἐλϑὲ καὶ τὰς σοφὰς
᾿4ϑήνησι σχολὰς καὶ διατριβάς" ἀναπέμπασαι τὰς ἔν
“Δυκείῳ τὰς ἐν ᾿Ακαδημείᾳ, τὴν Στοὰν τὸ Παλλά-
διον τὸ Ὠδεῖον. εἰ τὴν Περιπατητικὴν ἀσπάξῃ μά-
λιστα καὶ τεϑαύμακας, ᾿Δριστοτέλης ἦν ἐκ Σταγεί-

B oov, Θεόφραστος ἐξ 'Egécov, Στράτων ἐκ “αμψάκου,
Γλύχων ἐκ Τρωάδος, ᾿Αρίστων ἐκ Κέω, Κριτόλαος
Φασηλίτης" εἰ τὴν Στωιχήν, Ζήνων Κιτιεύς, Κλεάν-
ϑης ἼἌσσιος, Χρύσιππος Σολεύς, Διογένης Βαβυ- s
λώνιος, ᾿Δἀντίπατρος Ταρσεύς" ὁ δ᾽ ᾿4ϑηναῖος ᾽4ρχέ-
δημος εἰς τὴν Πάρϑων μεταστὰς ἐν Βαβυλῶνι
Στωικὴν διαδοχὴν ἀπέλιπε. τίς οὖν τούτους ἐδίωξεν;
οὐδείς" ἀλλ᾽ αὐτοὶ διώκοντες ἡσυχίαν, ἧς οὐ πάνυ
μέτεστιν οἴκοι τοῖς ἡντινοῦν δόξαν ἢ δύναμιν ἔχουσι, 50

μὰ
Q

2 Bro *: ἁλικαρνασίως ὃ ἀπόδεξις *: &nó-
δειξις 3c] τόδε mei codd. 4 Θουρίους X: ϑούρους 14
Ἀκαδημείᾳ ᾿ἀκαδημᾳ 11 ᾿Ἐρέσον Basileensis: ἐφέσου
19 εἰ] εἰς mei codd. 20 "4eetog S: λύσιος

y

al

DE EXILIO. 561

τὰ μὲν ἄλλα λόγοις τοῦτο δ᾽ ἔργοις ἡμᾶς διδάσκουσι.
καὶ γὰρ νῦν οἵ δοκιμώτατοι καὶ κράτιστοι ξῶσιν
ἐπὶ ξένης, οὐ μετασταϑέντες ἀλλὰ μεταστάντες, οὐδὲ C
φυγαδευϑέντες ἀλλὰ φυγόντες αὐτοὶ πράγματα καὶ
ὅ περιόσπασμοὺς καὶ ἀσχολίας, ἃς el πατρίδες φέρουσι.
καὶ γὰρ τοῖς παλαιοῖς ὡς ἔοικεν αἴ Μοῦσαι τὰ κάλ-
λιότα τῶν συνταγμάτων καὶ δοκιμώτατα φυγὴν λα-
βοῦσαι συνεργὸν ἐπετέλεσαν. Θουκυδίδης ᾿4ϑηναῖος
συνέγραψε τὸν πόλεμον τῶν Πελοποννησίων καὶ 491-
10 ναίων ἐν Θράκῃ περὶ τὴν Σκαπτὴν ὕλην" Ξενοφῶν ἐν
Σκιλλοῦντι τῆς ᾿Ηλείας, Φίλιστος ἐν ᾿Ηπείρῳ, Τίμαιος
ὁ Ταυρομενίτης àv ᾿ἀϑήναις, ᾿ἀνδροτίων AOvaiog
ἐν Μεγάροις, Βακχυλίδης Ó ποιητὴς ἐν Πελοπον- Ὁ
νήσῳ. πάντες οὗτοι καὶ πλείονες ἄλλοι τῶν πατρί-
15 δὼν ἐκπεσόντες οὐκ ἀπέγνωσαν οὐδ᾽ ἔρριψαν ἕαυ-
τούς. ἀλλ᾽ ἐχρήσαντο ταῖς εὐφυΐαις ἐφόδιον παρὰ
τῆς τύχης τὴν φυγὴν λαβόντες, δι’ ἣν πανταχοῦ
καὶ τεϑνηκότες μνημονεύονται τῶν δ᾽ ἐκβαλόντων
καὶ καταστασιασάντων οὐδὲ εἷς λόγος οὐδενὸς ἀπο-
20 λέλειπται.

15. Διὸ καὶ γελοῖός ἐστιν ὃ νομίξων ἀδοξίαν
τῇ φυγῇ προσεῖναι. τί λέγεις; ἄδοξός ἐστι Ζιογένης
ὃν ἰδὼν ᾿4λέξανδρος ἐν ἡλίῳ καϑήμενον ἐπιστὰς
ἠρώτησεν, εἴ τινος δεῖται" τοῦ δὲ μηδὲν ἀλλ᾽ ἢ

25 σμικρὸν ἀποσκοτίδαι κελεύσαντος, ἐχπλαγεὶς τὸ φρό- E
νημὰα πρὸς τοὺς φίλους εἶπεν “εἰ μὴ ᾿4λέξανδρος
ἤμην, zhoyévge ἂν ἥμην;,᾽ ἠδόξει δὲ Κάμιλλος ἐκ

11 φίλιππορ meicodd. 18 ποιητὴς] ἸΙουλιήτης Cobetus
19 καταστασιασάντων Emperius: στασιασάντων

568 DE EXILIO.

τῆς Ῥώμης ἐλαυνόμενος, ἧς δεύτερος κτίστης νῦν
ἀναγορεδύεται; καὶ μὴν Θεμιστοκλῆς οὐ τὴν ἐν τοῖς
Ἕλλησι δόξαν φυγὼν ἀπέβαλεν ἀλλὰ τὴν ἐν τοῖς
βαρβάροις προσέλαβε᾽ καὶ οὐδείς ἐστιν οὕτως ἀφι-
λότιμος οὐδ᾽ ἀγεννής, ὃς μᾶλλον ἂν ἐβούλετο “εω- 5
βάτης ὃ γραψάμενος ἢ Θεμιστοκλῆς ὁ φυγαδευϑεὶς
εἶναι, καὶ Κλώδιος ὃ ἐκβαλὼν ἢ Κικέρων ὃ ἐκβλη-
ϑείς, καὶ ᾿Αριστοφῶν ὃ κατηγορήσας ἢ Τιμόϑεος ὃ
μεταστὰς ἐκ τῆς πατρίδος.

16. .4λλ᾽ ἐπεὶ πολλοὺς τὰ τοῦ Εὐριπίδου κινεῖ 1
δυνατῶς τῆς φυγῆς κατηγορεῖν δοκοῦντος, ἴδωμεν
ἃ λέγει xa9' ἕκαστον ἐρωτῶν καὶ ἀποχρινόμενος"

τί τὸ στέρεσθαι πατρίδος; ἦ κακὸν μέγα;
“μέγιστον᾽ ἔργῳ δ᾽ ἐστὶ μεῖξον ἢ λόγῳ.

“τίς ὃ τρόπος αὐτοῦ; τί φυγάσιν τὸ δυστυχές; ι15
'fv μὲν μέγιστον" οὐκ ἔχει παρρησίαν.

δούλου τόδ᾽ εἶπας, μὴ λέγειν ἅ τις φρονεῖ.

606 ἱτὴν τῶν κρατούντων ἀμαϑίαν φέρειν χρεών.ἢ
ταῦτα πρώτως οὐκ ὀρϑῶς οὐδ᾽ ἀληϑῶς ἀξιοῦται.
πρῶτον μὲν yàg οὐ δούλον τό ἱμὴ λέγειν & τις φρο- 30
vel, ἀλλὰ νοῦν ἔχοντος ἀνδρὸς ἐν καιροῖς καὶ πρά-
γμασιν ἐχεμυϑίας καὶ σιωπῆς δεομένοις, ὥσπερ αὐτὸς
ἀλλαχόϑι βέλτιον εἴρηκε

39 ec

“σιγᾶν 9" ὕπου δεῖ καὶ λέγειν ἵν᾽ ἀσφαλές.

ἔπειτα τὴν τῶν κρατούντων ἀμαϑίαν οὐχ ἧττον olxo ss

18 Eur. Phoen. 388 16 φυγάσιν idem: φυγάσι δυστυς
χές] δυσχερές Euripides 18 τὰς τῶν xo. ἀμαϑίας idem
πρώτως) ὁρᾷς ὡς Hh. Bene habet. cf. Thesaurus in v. Fort,
etiam respicitur ad p. 570 lin. 6 τὰ δ᾽ ἑξῆς 94 Nauck. p. 486

4

e

DE EXILIO. 569

μένοντας ἢ φεύγοντας ἀνάγκη φέρειν" ἀλλὰ καὶ μᾶλ-
λον πολλάκις οἱ μένοντες τῶν ἀπαλλαγέντων τοὺς
ἰσχύοντας ἐν πόλεσιν ἀδίκως τῷ συκοφαντεῖν ἢ βιά-
ξεσϑαι δεδίασι. τὸ δὲ μέγιστον καὶ ἀτοπώτατον, εἰ B
5 παρρησίαν τῶν φυγάδων ἀφαιρεῖται" ϑαυμαστὸν
γάρ, εἰ Θεόδωρος ἀπαρρησίαστος ἦν, ὅς, “υσιμάχου
τοῦ βασιλέως εἰπόντος πρὸς αὐτόν “ἡ πατρίς δὲ
τοιοῦτον ὄντ᾽ ἐξέβαλε," “ναί εἶπε “μὴ δυναμένη
φέρειν ὥσπερ ἡ Σεμέλη τὸν Διόνυσον. ἐπιδείξαντος
10 δ᾽ αὐτῷ ΤἸελεσφόρον iv γαλεάγρᾳ τοὺς ὀφθαλμοὺς
ἐξορωρυγμένον καὶ περικεκομμένον τὴν ῥῖνα καὶ τὰ
ὦτα καὶ τὴν γλῶτταν ἐχτετμημένον, καὶ εἰπόντος
“οὕτως ἐγὼ διατίϑημι τοὺς κακῶς us ποιοῦντας᾽᾽ “τί
δὲ Θεοδώρῳ μέλει, ἔφη, πότερον ὑπὲρ γῆς ἢ ὑπὸ
15 γῆς σήπεται;᾽ τί δέ; Ζιογένης οὐκ εἶχε παρρησίαν,
ὃς εἰς τὸ τοῦ Φιλίππου στρατόπεδον παρελθών,
ὁπηνίκα μαχούμενος ἐχώρει τοῖς “Ἔλλησι. καὶ πρὸς
αὐτὸν ἀναχϑεὶς ὡς κατάσκοπος, “ναί, κατάδκοποςρἢ
ἔφη 'vijo ἀπληστίας ἀφῖχϑαι αὐτοῦ καὶ τῆς ἀφρο-
20 σύνης, ἥκοντος ἐν βραχεῖ καιρῷ διακυβεῦσαι περὶ
τῆς ἡγεμονίας ἅμα καὶ τοῦ σώματος; τί δέ; ᾿ἀννίβας
ó Καρχηδόνιος οὐκ ἐχρῆτο παρρησίᾳ πρὸς Avríoyov
βασιλέα ὄντα φυγὰς Ov, ὁπηνίκα καιροῦ διδόντος
ἐκέλευεν αὐτὸν ἐπιχειρεῖν τοῖς πολεμίοις τοῦ δὲ
25 ϑυσαμένου καὶ τὰ σπλάγχνα κωλύειν φάδσκοντος,
ἐπετίμησεν εἰπών “σὺ τί κρέας λέγει σκοπεῖς, οὐ τί

6 ὃς] ὁ mei codd. 18 τί δὲ Θεοδώρῳ μέλει, ἔφη,
πότερον ὑπὲρ γῆς ἢ ὑπὸ γῆς σήπεται; supplevi ex p. 499 ἃ
28 ὄντα βασιλέαϑ 26 σκοπεῖς Madvigius: ποιεῖς

510 DE EXILIO.

νοῦν ἔχων ἄνϑρωπορ;᾽ ἀλλ᾽ οὐδὲ γεωμετρῶν φυγὴ
παρρησίαν οὐδὲ γραμμικῶν ἀφαιρεῖται, περὶ ὧν ἴσασι
καὶ μεμαϑήκασι διαλεγομένων' πόϑεν γε δὴ καλῶν
Ὁ κἀγαϑῶν ἀνθρώπων; ἀλλὰ τὸ ἀγεννὲς πανταχοῦ
τὴν φωνήν “ἐμφράττει, τὴν γλῶσσαν ἀποστρέφει,
ἄγχει, σιωπᾶν ποιεῖ. τὰ δ᾽ ἑξῆς τοῦ Εὐριπίδου
ποῖά τιν᾽ ἐστίν;
"αἱ δ᾽ ἐλπίδες βόσκουσι φυγάδας. ὡς λόγος.
“καλοῖς βλέπουσί γ᾽ ὄμμασιν, μέλλουσι δέ.
καὶ τοῦτο τῆς ἀβελτερίας ἔγκλημα μᾶλλον 1) τῆς φυ-
γῆς ἐστιν. οὐ γὰρ ol μαϑόντες οὐδ᾽ ἐπιστάμενοι
χρῆσϑαι τοῖς παροῦσιν, ἀλλ᾽ οἵ ἀεὶ τοῦ μέλλοντος
ἐκκρεμάμενοι καὶ γλιχόμενοι τῶν ἀπόντων ὡς ἐπὶ
E σχεδίας διαφέρονται τῆς ἐλπίδος. κἂν μηδέποτε τοῦ
τείχους ἐκτὸς προέλϑωσι.
“φίλοι δὲ πατρὸς καὶ ξένοι σ᾽ οὐκ ὠφέλουν;᾽
εὖ πρᾶσσε᾽ τὰ φίλων δ᾽ οὐδέν, ἥν τις δυστυχῇ.᾽
οὐδ᾽ ηὑγένειά σ᾽ ἦρεν εἰς ὕψος μέγα;
κακὸν τὸ μὴ ἔχειν" τὸ γένος οὐκ ἔβοσκέ us.
ταῦτ᾽ ἤδη καὶ ἀχάριστα τοῦ Πολυνείχους, ἀτιμίαν
μὲν εὐγενείας ἀφιλίαν δὲ τῆς φυγῆς κατηγοροῦντος,
ὃς διὰ τὴν εὐγένειαν ἠξιώϑη μὲν φυγὰς ὧν γάμων
βασιλικῶν, φίλων δὲ συμμαχίᾳ καὶ δυνάμει τοσαύτῃ
F πεφραγμένος ἐστράτευσεν, ὡς αὐτὸς μετὰ μιχρὸν
ὁμολογεῖ"
4 κἀγαϑῶν *: καὶ ἀγαϑῶν ὅ ex Demosth. 19, 208
8 Eur. Phoen. 396 9 βλέπουσαί γ᾽ Hermannus 10 ἀβελτε-

ρέας hic et infra Duebnerus: ἀβελτηρίας 16 Eur. Phoen. 402
17 ἤν τι δυστυχῇς Elmsleius 19 γένος Euripides: γένος δ᾽

σι

15

25

ΟΝ

DE EXILIO. 511

“πολλοὶ δὲ Δαναῶν καὶ Μυκηναίων ἄκροι
πάρεισι, λυπρὰν χάριν ἀναγκαίαν δ᾽ ἐμοὶ
διδόντες.
ὅμοια δὲ καὶ τὰ τῆς μητρὸς ὀλοφυρομένης"
5 “ἐγὼ δέ Go, οὔτε πῦρ ἀνῆψα
γόνιμον ἐν γάμοις,
ἀνυμέναια δ᾽ ᾿Ισμηνὸς ἐκηδεύϑη
λουτροφόρου χλιδᾶς.᾽
ταύτην ἔδει χαίρειν καὶ ἀγαπᾶν πυνϑανομένην ναί-
10 οντὰ βασίλεια τηλικαῦτα τὸν víóv: ἡ δὲ ϑρηνοῦσα
τὴν οὐκ ἀναφϑεῖσαν λαμπάδα καὶ τὸν οὐ παρασχόντα

λουτρὸν Ἰσμηνόν, ὡς ἐν Ἄργει μήϑ᾽ ὕδωρ τῶν θ07

γαμούντων μήτε πῦρ ἐχόντων, τὰ τοῦ τύφου κακὰ
καὶ τῆς ἀβελτερίας τῇ φυγῇ περιτίϑησιν.

15 171. ᾽4λλ᾽ ἐπονείδιστον ὁ φυγάς ἐστι; παρά γε
τοῖς ἄφροσιν, of καὶ τὸν πτωχὸν λοιδόρημα ποι-
οῦνται καὶ τὸν φαλακρὸν καὶ τὸν μικρόν. καὶ νὴ
Δία τὸν ξένον καὶ τὸν μέτοικον. ἀλλὰ μὴν οἱ μὴ
τούτοις ὑποφερόμενοι ϑαυμάξουσι τοὺς ἀγαϑούς, κἂν

20 πένητες ὦσι κἂν ξένοι κἂν φυγάδες. ἀλλ᾽ οὐχ δρῶ-
μεν, ὥσπερ τὸν Παρϑενῶνα καὶ τὸ ᾿Ελευσίνιον,
οὕτω καὶ τὸ Θηδεῖον ἅπαντας προσκυνοῦντας: καὶ
μὴν ἔφυγε Θησεὺς ἐξ ᾿ἀϑηνῶν, δι’ ὃν ἥκουσι νῦν
εἰς ᾿ἀϑήνας ἄνϑρωποι, καὶ πόλιν ἀπέβαλεν ἣν οὐκ

5 ἔσχεν ἀλλ᾽ αὐτὸς ἐποίησε. τῇ δ᾽ ᾿Ελευσῖνι τί λεί-

1 Eur. Phoen. 430 δὲ Euripides ὅ ib. 346 ἐγὼ
δ᾽ οὔτε σοι πυρὸς ἀνῆψα φῶς | νόμιμον àv γάμοις Euripides
23 ἤκουσι ": οἰκοῦσι. quam coniecturam nunc video ab
Emperio occupatam

512 DE EXILIO.

πεται καλόν, ἂν αἰσχυνώμεϑα τὸν Εὔμολπον, ὃς ἐκ
Θράκης μεταστὰς ἐμύησε καὶ μυεῖ τοὺς “Ἑλληνας;
Κόδρος δὲ τίνος ὧν ἐβασίλευσεν; οὐ Μελάνθου
φυγάδος ἐκ Μεσσήνης; τὸ δὲ τοῦ ᾿Αντισϑένους οὐκ
ἐπαινεῖς πρὸς τὸν εἰπόντα ὅτι ᾿Φρυγία σού ἐστιν δ
ἡ μήτηρ, "καὶ γὰρ ἡ τῶν ϑεῶν;᾽ τί οὖν οὐ καὶ σὺ
λοιδορούμενος φυγὰς ἀποκρίνῃ "καὶ γὰρ ὃ τοῦ ρα-
κλέους τοῦ καλλινίκου πατὴρ φυγὰς ἦν, καὶ ὃ τοῦ
Διονύδου πάππος, ὡς ἐξεπέμφϑη τὴν Εὐρώπην ἀνευ-
Qeiv, οὐδ᾽ αὐτὸς ἐπανῆλϑε 10

“Φοίνιξ πεφυκώς, ἐκ δ᾽ ὁρίζεται γένος.

C εἰς τὰς Θήβας παραγενόμενος, “εὔιον ὀρσιγύναικα
Διόνυσον μαινομέναις ἀνθϑέοντα τιμαῖς; καὶ περὶ
μὲν ὧν Αἰσχύλος ἠνίξατο καὶ ὑπεδήλωσεν εἰπών

“ἁγνόν τ᾽ ᾿ἡπόλλω φυγάδ᾽ ám οὐρανοῦ ϑεόν᾽ 16

εὔστομά μοι κείσϑω᾽ καϑ᾿ Ἡρόδοτον" ὁ δ᾽ "Euzsóo-
κλῆς ἐν ἀρχῇ τῆς φιλοσοφίας προαναφωνήσας

“ἔστιν ἀνάγκης χρῆμα, ϑεῶν ψήφισμα παλαιόν,
εὗτέ τις ἀμπλακίῃσι φόνῳ φίλα γυῖα ug,
δαίμονες οἵ v6 μακραίωνος λελόγχασι βέίοιο᾽ 20

11 ἐκ δ᾽ ὁρίξεται ex ἐκ δ᾽ ἀμείβεται (vid. Nauck. p. 627)
consulto effecit Plutarchus, ut ad γένος apposite subiun-
gerei: εὔιον ὀρσιγύναικα κέ. cf. Paus. 8, 24, ϑ 12 εὐή-
γορσι γυναῖκα — θύοντα mei codd. correxi ex p. 889 b
14 Αἰσχύλος] Suppl. 2314 — 15 ᾿ἡπόλλω M: ἀπόλλωνος 16
᾿Εμπεδοκλῆς] Mullach. 1 p. 1 18 ἔστιν R: ἔστι ί 19
μιήνῃ] p codd. mei — 20 δαίμονες κέ] δαίμων οὔτε βέοιο
λελόγχασι μαπραίωνος Mullachius μακραέωνος Karstenius:
μακραίωνες

αἱ

DE EXILIO. 513

τοίς μιν μυρίας ὥρας ἀπὸ μακάρων ἀλάλησϑαι.
τὴν καὶ ἐγὼ νῦν εἶμι φυγὰς θεόθεν καὶ ἀλήτης"᾽ Ὁ
οὐχ ἑαυτόν, ἀλλ᾽ ἀφ᾽’ ἑαυτοῦ πάντας ἀποδείκνυσι
μετανάστας ἐνταῦθα καὶ ξένους καὶ φυγάδας ἡμᾶς
5 ὄντας. οὐ γὰρ αἷμα, φησίν, ἡμῖν οὐδὲ πνεῦμα συγ-
κραϑέν, ὦ ἄνϑρωποι. ψυχῆς οὐσίαν καὶ ἀρχὴν παρ-
ἔσχεν, ἀλλ᾽ ἐκ τούτων τὸ σῶμα συμπέπλασται γη-
γενὲς καὶ ϑνητόν' τῆς ὃὲ ψυχῆς ἀλλαχόϑεν ἡκούσης
δεῦρο, τὴν γένεσιν ἀποδημίαν ὑποκορίξεται τῷ
10 πραοτάτῳ τῶν ὀνομάτων᾽ τὸ δ᾽ ἀληϑέστατον, φεύγει
καὶ πλανᾶται ϑείοις ἐλαυνομένη δόγμασι καὶ νόμοις"
&L0', ὥσπερ ἐν νήσῳ σάλον ἐχούσῃ πολύν, καϑάπερ
φησὶν ὁ Πλάτων͵ “ὀστρέου τρόπον᾽ ἐνδεδεμένη τῷ E
σώματι διὰ τὸ μὴ ἀναφέρειν μηδὲ μνημονεύειν
16 ἐξ οἵης τιμῆς τε καὶ 0660v μήκεος ὄλβου᾽
μεθέστηκεν, οὐ Σάρδεων ᾿ϑήνας οὐδὲ Κορίνϑου
ZAüuvov ἢ Σκῦρον ἀλλ᾽ οὐρανοῦ καὶ σελήνης γῆν
ἀμειψαμένη καὶ τὸν ἐπὶ γῆς βίον. ἐὰν μικρὸν ἐν-
ταῦϑα τόπον ἐκ τόπου παραλλάξῃ, δυσανᾳσχετεῖ καὶ
20 ξενοπαϑεῖ, καϑάπερ φυτὸν ἀγεννὲς ἀπομαραινομένη.
καίτοι φυτῷ μὲν ἔστι τις χώρα μᾶλλον ἑτέρας ἑτέρα
πρόσφορος. ἐν ἧ τρέφεται καὶ βλαστάνει βέλτιον"
ἀνθρώπου δ᾽ οὐδεὶς ἀφαιρεῖται τόπος εὐδαιμονίαν, p
ὥσπερ οὐδ᾽ ἀρετὴν οὐδὲ φρόνησιν. ἀλλ᾽ ᾿ἀναξαγόρας

2 τὴν] intellegit ὁδὸν Karstenius. ὡς dat Philoponus
elu, Philoponus: euh 13 Πλάτων] Phaedr.p.250c 14
μὴ ἀναφέρειν μηδὲ μνημονεύειν Stobaeus 40, 5: μὴ μνημο-
νεύειν μηδὲ ἀναφέρειν 1 vid. Mullach. 1. 1. ἔσσου Sto-
baeus: ὅσου 18 ἐὰν idem: ἕνα 20 ἀγεννὲς] εὐγενὲς R

δι4 DE EXILIO.

μὲν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ τὸν τοῦ κύκλου τετραγωνισμὸν
ἔγραφε, Σωκράτης δὲ φάρμακον πίνων ἐφιλοσόφει
καὶ παρεκάλει φιλοδοφεῖν τοὺς συνήϑεις, εὐδαιμονε-
ξόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν" τὸν δὲ Φαέϑοντα καὶ τὸν Τάν-
ταλον εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβάντας οἷ ποιηταὶ λέ- 5
γουσι ταῖς μεγίσταις συμφοραῖς περιπεσεῖν διὰ τὴν
ἀφροσύνην.

ΠΑΡΑΜΥΘΗΤΊΚΟΣ 608
EIZ ΤῊΝ LTTNAIKA ΤῊΝ ATTOT. .,.."

Πλούταρχος τῇ γυναικὶ εὖ πράττειν.

1. Ὃν ἔπεμψας ἀπαγγελοῦντα περὶ τῆς τοῦ παι- B
δέου τελευτῆς. ἔοικε διημαρτηκέναι καϑ' ὁδὸν εἰς
᾿ϑήνας πορευόμενος᾽ ἐγὼ δ᾽ εἰς Τάναγραν ἐλθὼν
ἐπυϑόμην παρὰ τῆς ϑυγατριδῆς. τὰ μὲν οὖν περὶ

5 τὴν ταφὴν ἤδη νομίξω γεγονέναι" γεγονότα δ᾽ ἐχέτω
ὥς σοι μέλλει καὶ νῦν ἀλυπότατα καὶ πρὸς τὸ. λοι-
πὸν ἕξειν. εἰ δέ τι βουλομένη μὴ πεποίηκας ἀλλὰ
μένεις τὴν ἐμὴν γνώμην. οἴει δὲ κουφότερον οἴσειν
γενομένου" καὶ τοῦτ᾽ ἔσται δίχα πάσης περιεργίας

10 καὶ δεισιδαιμονίας, ὧν ἥκιστά σοι μέτεστι.

2, Μόνον, ὦ γύναι, τήρει κἀμὲ τῷ πάϑει καὶ Ο
σεαυτὴν ἐπὶ τοῦ καϑεστῶτος. ἐγὼ γὰρ αὐτὸς μὲν
οἶδα καὶ óoífo τὸ συμβεβηκὸς ἡλίκον ἐστίν᾽ ἂν δέ
ὅε τῷ δυσφορεῖν ὑπερβάλλουσαν εὕρω, τοῦτό μοι

15 μᾶλλον ἐνοχλήσει τοῦ γεγονότος. καίτοι οὐδ᾽ αὐτὸς
“ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾽ ἀπὸ πέτρης᾽ ἐγενόμην" οἶσϑα δὲ καὶ
αὐτή, τοσούτων μοι παιδίων ἀνατροφῆς κοινωνήσασα,
πάντων ἐκτεϑραμμένων οἴκοι δι’ αὐτῶν ἡμῶν" τού-
του δέ, ὅτι καὶ σοὶ ποϑούσῃ ϑυγάτηρ μετὰ τέσσα-

11 καμὲ] κἄμ᾽ ἐνὴὺ 12 καϑεστῶτος] γεγονότος codex C

15 καίτοι y'? 16 cf. Hom. c 168 17 παιδίων *: παίδων.
cf. paulo post τὰ τηλικαῦτα 18 τούτου *: τούτοις

516 CONSOLATIO

ρας υἱοὺς ἐγεννήϑη κἀμοὶ τὸ σὸν ὄνομα ϑέσϑαι
ποϑούμενον ἐν αὐτῇ παρέσχεν, ἀγαπητοῦ διαφερόν-
τῶς μοι γενομένου. πρόσεστι δὲ καὶ δριμύτης ἰδία
τις τῷ πρὸς τὰ τηλικαῦτα φιλοστόργῳ, καὶ τὸ εὐ-
φραῖνον αὐτῶν καϑαρόν ἔστι καὶ πάσης ἀμιγὲς Óp-5

D γῆς καὶ μέμψεως. αὕτη δὲ καὶ φύσει ϑαυμαστὴν
ἔσχεν εὐκολίαν καὶ πραότητα, καὶ τὸ ἀντιφιλοῦν
καὶ χαριξόμενον αὐτῆς ἡδονὴν ἅμα καὶ κατανόησιν
τοῦ φιλανθρώπου παρεῖχεν" οὐ γὰρ μόνον βρέφεσιν
ἄλλοις ἀλλὰ καὶ σκεύεσιν, οἷς ἐτέρπετο, καὶ παιγνίοις 10
ἐκέλευε τὴν τίτϑην διδόναι καὶ προσφέρειν τὸν μα-
στὸν καὶ προσεκαλεῖτο καϑάπερ πρὸς τράπεξαν ἰδίαν
ὑπὸ φιλανθρωπίας. ὧνπερ ἐγίγνωσκε xol εἶχε τὰ
ἥδιστα κοινουμένη τοῖς εὐφραίνουσιν αὐτήν.

8. ᾽.4λλ᾽ οὐχ δρῶ. γύναι, διὰ τί ταῦτα καὶ τὰ is
τοιαῦτα ξώσης μὲν ἕτερπεν ἡμᾶς νυνὶ δ᾽ ἀνιάσει καὶ
συνταράξει, λαμβάνοντας ἐπίνοιαν αὐτῶν. ἀλλὰ καὶ
δέδια πάλιν, μὴ συνεκβάλωμεν τῷ λυποῦντι σὴν

E μνήμην, ὥσπερ ἡ Κλυμένη λέγουσα

“μισῶ δ᾽ εὐάγκαλον 30
τόξον κρανείας, γυμνάσια δ᾽ οἴχετ᾽ ᾽

ἀεὶ φεύγουσα καὶ τρέμουσα τὴν ὑπόμνησιν τοῦ παι-
δός, ὅτι συμπαροῦσαν λύπην εἶχεν" πᾶν γὰρ ἡ φύσις
φεύγει τὸ δυδσχεραινόμενον. δεῖ γάρ, ὥσπερ αὐτὴ

2 ποθούμενον *: ποιούμενον ἐν αὐτῇ] malim ἑαυτῇ
D αὐτῶν scripsi ex αὐτὸν, idem voluerat Stegmannus 6 αὕτη
idem: αὐτὸ 11 τίέτϑην *: τιιϑὴν 18 ὧνπερ *: ὥσπερ
20 Nauck. p. 612 μισῶ δ᾽ "5" ἀγκύλον ilem 21 δ᾽] τ᾽
Keilius οἰχοίατο Emperius 28 λύπην idem: αὐτὴν

AD UXOREM, 5T

πάντων ἥδιστον ἡμῖν ἄσπασμα καὶ ϑέαμα καὶ ἄκου-
ὅμα παρεῖχεν ἑαυτήν. οὕτω καὶ τὴν ἐπίνοιαν αὐτῆς
ἐνδιαιτᾶσϑαι καὶ συμβιοῦν ἡμῖν πλέον ἔχουσαν, μᾶλ- F
λον δὲ πολλαπλάσιον, τὸ εὐφραῖνον ἢ τὸ λυποῦν".
5 εἴπερ ἄρα τι τῶν λόγων, οὃς πολλάκις εἰρήκαμεν
πρὸς ἑτέρους, εἰκός ἐστι καὶ ἡμῖν ὄφελος ἐν καιρῷ
γενέσϑαι, καὶ μὴ καϑῆσϑαι μηδ᾽ ἐγκεκλεῖσϑαι πολλα-
πλασίας ταῖς ἡδοναῖς ἐκείναις λύπας ἀντιδιδόντας.
4. Καὶ τοῦτο λέγουσιν οἵ παραγενόμενοι καὶ
10 ϑαυμάξοντες,. ὡς οὐδ᾽ ἱμάτιον ἤλλαξας οὐδὲ σαυτῇ
τινα προδήγαγες ἢ ϑεραπαινίσιν ἀτημέλειαν" οὐδ᾽
ἦν παρασκευὴ πολυτελείας πανηγυρικῆς περὶ τὴν
ταφήν, ἀλλ᾽’ ἐπράττετο κοσμίως πάντα καὶ σιωπῇ
μετὰ τῶν ἀναγκαίων. ἐγὼ δὲ τοῦτο μὲν οὐκ ἐθϑαύ- 609
15 μαξον, εἰ μηδέποτε καλλωπισαμένη περὶ ϑέατρον ἢ
πομπὴν ἀλλὰ καὶ πρὸς ἡδονὰς ἄχρηστον ἡγησαμένη
τὴν πολυτέλειαν. ἐν τοῖς σκυϑρωποῖς διεφύλαξας
τὸ ἰφελὲς καὶ λιτόν. οὐ γάρ “ἐν βακχεύμασι᾽ δεῖ μό-
vov τὴν σώφρονα μένειν ἀδιάφϑορον, ἀλλὰ μηδὲν
20 οἴεσθαι ἧττον τὸν ἐν πένϑεσι σάλον καὶ τὸ κίνημα
τοῦ πάϑους ἐγκρατείας δεῖσϑαι διαμαχομένης οὐ
πρὸς τὸ φιλόστοργον, ὡς ol πολλοὶ νομέξουσιν, ἀλλὰ
πρὸς τὸ ἀκόλαστον τῆς ψυχῆς. τῷ μὲν γὰρ φιλο-
στόργῳ χαριξόμεϑα τὸ ποϑεῖν καὶ τὸ τιμᾶν καὶ τὸ Β
45 μεμνῆσϑαι τῶν ἀπογενομένων, ἡ δὲ ϑρήνων ἄπλη-
ὅτος ἐπιϑυμία καὶ πρὸς ὀλοφύρσεις ἐξάγουσα καὶ
κοπετοὺς αἰσχρὰ μὲν οὐχ ἧττον τῆς περὶ τὰς ἡδονὰς
11 ἀτημέλειαν": ἐτιμέλειών 18 ἀφελὲς R: ἀσφαλὲς βακ-
χεύμασι] Eur. Bacch. 817 20 ἧττον οἴεσθαι Benselerus
Plutarchi Moralia. Vo]. III. 91

58 CONSOLATIO

ἀκρασίαρ, λόγῳ δὲ συγγνώμης ἔτυχεν, ὅτι τὸ λυ-
πηρὸν αὐτῆς καὶ πικρὸν ἀντὶ τοῦ τερπνοῦ τῷ αἰσχρῷ
πρόσεστι. τί γὰρ ἀλογώτερον ἢ τὸ γέλωτος μὲν
ὑπερβολὰς xal περιχαρείας ἀφαιρεῖν, τοῖρ δὲ κλαυ-
ϑμῶν καὶ ὀδυρμῶν ῥεύμασιν éx μιᾶς πηγῆς φερο- 5
μένων εἰς ἅπαν ἐφιέναι; καὶ περὶ μύρου μὲν ἐνέους
καὶ πορφύρας διαμάχεσθαι ταῖς γυναιξί, κουρὰς δὲ
συγχωρεῖν πενθϑίμους καὶ βαφὰς ἐσϑῆτος μελαίνας
καὶ καϑίσεις ἀμόρφους καὶ κατακλίσεις “ἐπιπόνους:
καί, ὃ δὴ πάντων ἐστὶ χαλεπώτατον, ἂν οἰκέτας ἢ 10
ϑεραπαινίδας κολάξωσιν ἀμέτρως καὶ ἀδίκως, ἐνί-
ότασϑαι καὶ κωλύειν αὐτάς, ὑφ᾽ ἑξαυτῶν δ᾽ ὠμῶς
κολαξομένας καὶ πικρῶς περιορᾶν ἐν πάϑεσι καὶ
τύχαις ῥᾳστώνης καὶ φιλανθρωπίας δεομέναις: |
D. .4λλ᾽ ἡμῖν ys, γύναι, πρὸς ἀλλήλους οὔτ᾽ ἐκεί- 15
νης ἐδέησε τῆς μάχης οὔτε ταύτης οἶμαι δεήσειν.
εὐτελείᾳ μὲν γὰρ τῇ περὶ τὸ σῶμα καὶ ἀϑρυψίᾳα vij
περὶ δίαιταν οὐδείς ἐστι, τῶν φιλοσόφων, ὃν οὐχ
. ἐξέπληξας ἐν ὁμιλίᾳ καὶ συνηϑείᾳ γενόμενον ἡμῖν"
οὐδὲ τῶν πολιτῶν, ᾧ μὴ ϑέαμα παρέχεις ἐν ἱεροῖς s
καὶ ϑυσίαις καὶ ϑεάτροις τὴν σεαυτῆς ἀφέλειαν.
D ἤδη δὲ καὶ περὶ τὰ τοιαῦτα πολλὴν εὐστάϑειαν ἐπε-.
. δείξω, τὸ πρεσβύτατον τῶν τέκνων ἀποβαλοῦδα᾽"
καὶ πάλιν, ἐκείνου τοῦ καλοῦ Χαίρωνος ἡμᾶς προ-
λιπόντος. μέμνημαι γὰρ ἀπὸ ϑαλάσσης ξένους μοι s
συνοδεύσαντας, ἀπηγγελμένης τῆς τοῦ παιδίου τελευ-
τῆς. καὶ συνελθόντας ἅμα τοῖς ἄλλοις ἐς τὴν οἰκίαν"

e

1 λόγῳ] ἀλόγως ER — 8 μελαίνας R: μελαίνης 20 οὐδὲ
Stegmannus: ore παρέσχερῦ 34 Χαίρωνος X: χάρωνος

AD UXOREM. . 519

ἐπεὶ δὲ πολλὴν κατάστασιν ἑώρων καὶ ἡσυχίαν, ὡς
ὕστερον διηγοῦντο καὶ πρὸς ἑτέρους, ὥοντο μηδὲν
εἶναι δεινὸν ἀλλὰ κενὸν ἄλλως ἐξενηνέχϑαι λόγον"
οὕτω σωφρόνως κατεκόσμησας τὸν οἶκον ἐν καιρῷ E

5 πολλὴν ἀκοσμίας ἐξαυσέαν διδόντι. καίτοι τῷ σεαυ-
τῆς ἐκεῖνον μαστῷ ἐξέθρεψας καὶ τομῆς ἠνέσχου
τῆς ϑηλῆς περίϑλασιν λαβούδης᾽ γενναῖα γὰρ ταῦτα ".
καὶ φιλόστοργα.

6. Τὰς δὲ πολλὰς δρῶμεν μητέρας, ὅταν ὑπ᾽

19 ἄλλων τὰ παιδία καϑαρϑῇ καὶ γανωθϑῇ., καθάπερ
παίγνια λαμβανούσας εἰς χεῖρας, εἶτ᾽ ἀποϑανόντων
ἐκχεομένας εἰς κενὸν καὶ ἀχάριστον πένϑοςρ, οὐχ
ὑπ᾽ εὐνοίας (εὐλόγιστον γὰρ εὔνοια καὶ καλόν)" ἀλλὰ
μικρῷ τῷ φυσικῷ πάϑει πολὺ συγκχεραννύμενον τὸ

15 πρὸς κενὴν δόξαν ἄγρια ποιεῖ καὶ μανικὰ καὶ δυσ- F
εξίλαστα τὰ πένϑη. καὶ τοῦτο φαίνεται μὴ λαϑεῖν
“ἴσωπον' ἔφη γὰρ οὗτος ὅτι, τοῦ Ζιὸς τὰς τιμὰς
διανέμοντορ τοῖς ϑεοῖς. vet καὶ τὸ Πένθος. ἔδωκεν
οὖν αὐτῷ, παρὰ τοῖς αἱρουμένοις δὲ uóvoig καὶ 94-

20 λουσίιν. ἐν ἀρχῇ μὲν οὖν οὕτω τοῦτο γιγνόμενόν
ἐστιν αὐτὸς γὰρ ἕκαστος εἰσάγει τὸ πένϑος ἐφ᾽
ἑαυτόν. ὅταν δ᾽ ἰδρυϑῇ χρόνῳ καὶ γένηται σύντρο-
φον καὶ σύνοικον, οὐδὲ πάνυ βουλομένων ἀπαλλάτ-
τεται. διὸ δεῖ μάχεσθαι περὶ ϑύρας αὐτῷ καὶ μὴ

35 προσίεσϑαι φρουρὰν δι’ ἐσθῆτος ἢ κουρᾶς dj τινος
ἄλλου τῶν τοιούτων, ὃ καϑ' ἡμέραν ἀπαντῶντα 610

6 ἐξέθρεψας μασϑῷ Benselerus 18 ἀλλὰ] ἀλλ᾽
ὅτιρ — 16 τὰ αὶ 17 cf. p. 112a 22 ἱδρυθῇ Duebnerus:
ἴδουνϑῇ — 24 περὶ] malim παρὰ

81"

- 580 . CONSOLATIO

καὶ δυσωποῦντα μικρὰν καὶ στενὴν καὶ ἀνέξοδον καὶ
ἀμείλικτον καὶ ψοφοδεῆ ποιεῖ τὴν διάνοιαν, ὡς οὔτε
γέλωτος αὐτῇ μετὸν οὔτε φωτὸς οὔτε φιλανθρώπου
τραπέζης, τοιαῦτα περικειμένῃ καὶ μεταχειριξομένῃ
διὰ τὸ πένϑος. ἀμέλειαν δὲ σώματος ἕπονται τῷ 5
κακῷ τούτῳ καὶ διαβολαὶ πρὸς ἄλειμμα καὶ λουτρὸν
καὶ τὴν ἄλλην δίαιταν᾽ ὧν πᾶν τοὐναντίον ἔδει, τὴν
ψυχὴν πονοῦσαν αὐτὴν βοηϑεῖσϑαι διὰ τοῦ σώμα-
τος ἐρρωμένου. πολὺ γὰρ ἀμβλύνεται καὶ χαλᾶται
B τοῦ λυποῦντος, ὥσπερ ἐν εὐδίᾳ κῦμα, τῇ γαλήνῃ τὸ
τοῦ σώματος διαχεομένου. ἐὰν δ᾽ αὐχμὸς ἐγγένηται
καὶ τραχύτης ἐκ φαύλης διαίτης, καὶ μηδὲν εὐμενὲς
μηδὲ χρηστὸν ἀναπέμπῃ τὸ σῶμα τῇ ψυχῇ πλὴν ὀδύ-
νας καὶ λύπας, ὥσπερ τινὰς πικρὰς καὶ δυσχερεῖς
ἀναϑυμιάσεις, οὐδὲ βουλομένοις ἔτι ῥαδίως ἀναλα- 15
βεῖν ἔστι. τοιαῦτα λαμβάνει πάϑη τὴν ψυχὴν οὕτω
κακωϑεῖδαν. .

1. Καὶ μήν, 8 ys μέγιστον ἐν τούτῳ xol go-
βερώτατόν ἐστίν, οὐκ Qv φοβηϑείην ᾿κακῶν γυναι-
κῶν εἰσόδους᾽ καὶ φωνὰς καὶ συνεπιϑρηνήσεις, αἷὖ zo
ἐχτρίβουσι καὶ παραϑήγουσι τὴν λύπην, οὔϑ᾽ ὑπ᾽

C ἄλλων οὔτ᾽ αὐτὴν ἐφ᾽’ ἑἕξαυτῆς ἐῶσαι μαρανϑῆναι.
γιγνώσκω γὰρ ποίους ἔναγχος ἀγῶνας ἠγωνίσω, τῇ
Θέωνος ἀδελφῇ βοηϑοῦσα καὶ μαχομένη ταῖς μετ᾽
ὀλοφυρμῶν καὶ ἀλαλαγμῶν ἔξωϑεν ἐπιούσαις, ὥσπερ 56
ἀτεχνῶς πῦρ ἐπὶ πῦρ φερούσαις. τὰς μὲν γὰρ οἱ-
κίας τῶν φίλων ὅταν καομένας ἴδωσι σβεννύουσιν

2 ἀμείλικτον] ἄμικτον Doehnerus 19 κακῶν γυναικῶν
εἰσόδους] cf. Eur.: Andr. 980

e

—M—————

AD UXOREM. 581

ὡς ἔχει τάχους ἕκαστος ἢ δυνάμεως, ταῖς δὲ ψυχαῖς

φλεγομέναις αὐτοὶ προσφέρουσιν ὑπεκκαύματα, καὶ

τῷ μὲν ὀφϑαλμιῶντι τὰς χεῖρας οὐκ ἐῶσι προσάγειν
τὸν βουλόμενον οὐδ᾽ ἅπτονται τοῦ φλεγμαίνοντορ᾽"

ὁ δὲ πενθῶν κάϑηται παντὶ τῷ προστυχόντι παρ-

ἔχων ὥσπερ ῥεῦμα κινεῖν καὶ διαγριαίνειν τὸ má-

8oo, ἐκ μικροῦ τοῦ γαργαλίξοντος καὶ κινοῦντος sg -

πολλὴν καὶ δυσχερῆ κάκωσιν ἀναξαινόμενον. ταῦτα

μὲν οὖν οἶδ᾽ ὅτι φυλάξῃ.

19 — 8. Πειρῶ δὲ τῇ ἐπινοίᾳ μεταφέρουσα δεαυτὴν
ἀποκαϑιστάναι πολλάκις εἰς ἐκεῖνον τὸν χρόνον, ἐν
ὦ, μηδέπω τοῦ παιδίου τούτου γεγονότος, μηδὲν
ἔγκλημα πρὸς τὴν τύχην εἴχομεν" εἶτα τὸν νῦν και-
ρὸν τοῦτον ἐκείνῳ συνάπτειν, ὡς ὁμοίων πάλιν τῶν

15 περὶ ἡμᾶς γεγονότων. ἐπεὶ τὴν γένεσιν, ὦ γύναι,
τοῦ τέκνου δυσχεραίνειν δόξομεν, ἀμεμπτότερα ποι-
οὔντες αὑτοῖς τὰ πρὶν ἐκείνην γενέσθαι πράγματα.
τὴν δ᾽ ἐν μέσῳ διετίαν ἐξαιρεῖν μὲν οὐ δεῖ τῆς

Q

D

E

μνήμης, ὡς δὲ χάριν καὶ ἀπόλαυσιν παρασχοῦσαν
20 ἐν ἡδονῇ τίθεσθαι" καὶ μὴ τὸ μικρὸν ἀγαϑὸν μέγα ᾿

νομίξειν κακόν᾽ μηδ᾽ ὅτι τὸ ἐλπιξόμενον οὐ προσ-
ἔϑηκεν ἡ τύχη. καὶ περὶ τοῦ δοϑέντος ἀχαριστεῖν.
ἀεὶ μὲν γὰρ ἡ περὶ τὸ ϑεῖον εὐφημία καὶ τὸ πρὸς
τὴν τύχην ἵλεων καὶ ἀμεμφὲς καλὸν καὶ ἡδὺν ἀπο-
25 δίδωσι καρπόν" ἐν δὲ τοῖς τοιούτοις ὁ μάλιστα τῆς
μνήμης τῶν ἀγαθῶν ἀπαρυτόμενος καὶ τοῦ βίου

1 ταῖς δὲ ψυχαῖς φλεγομέναις αὐτοὶ R: τὰς δὲ ψυχὰς
φλεγομένας αὐτοῖς — 6 ῥεῦμα] τραῦμα Kaltwaeserus 8 ἀνα-
ξαινόμενον R: ἀναξηραινόμενον — 25 τῇ μνήμῃ ΚΒ

N

4
.

689 CONSOLATIO

^ πρὸς τὰ φωτεινὰ xol λαμπρὰ μεταστρέφων καὶ μετα-

|. ' φέρων ἐκ τῶν σκοτεινῶν καὶ ταραχτικῶν τὴν διό-

F νοιᾶαν, ἢ παντάπασιν. ἔσβεσε τὸ λυποῦν ἢ τῇ πρὸς
τοὐναντίον μίξει μικρὸν καὶ ἀμαυρὸν ἐποίηδεν.
ὥσπερ γὰρ τὸ μύρον ἀεὶ μὲν εὐφραίνει τὴν ὄσφρη- 5
σιν πρὸς δὲ τὰ δυσώδη φάρμακόν ἐστιν, οὕτως ἡ
ἐπίνοια τῶν ἀγαϑῶν ἐν τοῖς κακοῖρ καὶ βοηϑήματος
ἀναγκαίου παρέχεται χρείαν τοῖς μὴ φεύγουσι τὸ
μεμνῆσϑαι τῶν χρηστῶν μηδὲ πάντα καὶ πάντως
μεμφομένοις τὴν τύχην. ὅπερ ἡμῖν παϑεῖν οὐ z900- 10

611 ἤήκει συκοφαντοῦσι τὸν ἑαυτῶν βίον, εἰ μίαν ἔσχη-
κεν ὥσπερ βιβλίον ἀλοιφὴν ἐν πᾶσι καϑαροῖς καὶ
ἀκεραίοις τοῖς ἄλλοιρ.

9. Ὅτι μὲν γὰρ ἐξ ὀρϑῶν ἐπιλογισμῶν εἰς εὐ-
σταϑῆ διάϑεσιν τελευτώντων ἤρτηται τὸ μακάριον, 15
αἱ δ᾽ ἀπὸ τῆς τύχης τροπαὶ μεγάλας ἀποκλίσεις οὐ
ποιοῦσιν οὐδ᾽ ἐπιφέρουσι συγχυτικὰς ὀλισϑήδεις τοῦ
βίου, πολλάκις ἀκήκοας. εἰ δὲ δεῖ καὶ ἡμᾶς, καϑά-
περ οἱ πολλοί, τοῖς ἔξωϑεν κυβερνᾶσϑαι πράγμασι
καὶ τὰ παρὰ τῆς τύχης ἀπαριϑμεῖν καὶ κριταῖς χρῆ- so
σϑαι πρὸς εὐδαιμονίαν τοῖς ἐπιτυχοῦσιν ἀνθρώποις,
μὴ σκόπει τὰ νῦν δάκρνα καὶ τὰς ἐπιϑρηνήδεις τῶν

Β εἰσιόντων, ἔϑει τινὶ φαύλῳ περαινομένας πρὸς ἕκα-
στον, ἀλλ᾽ ἐννόει μᾶλλον ὡς ξηλουμένη διατελεῖς
ὑπὸ τούτων ἐπὶ τέκνοις καὶ οἴκῳ καὶ βίῳ. καὶ δει- 25
νόν ἐστιν ἑτέρους μὲν ἡδέως ἂν ἐλέσϑαι τὴν σὴν

. τύχην καὶ τούτου προσόντος ἐφ᾽ ᾧ νῦν ἀνιώμεϑα,

7 καὶ) del. αι 17 συγχυτικὰς R: συντυχικὰς

AD UXOREM. 583

σὲ δ᾽ ἐγκαλεῖν xol δυσφορεῖν παρούσης, καὶ μηδ᾽
ἀπ᾽ αὐτοῦ τοῦ δάκνοντος αἰσϑάνεσϑαι πηλίκας ἔχει
τὰ σῳξόμενα χάριτας ἡμῖν" ἀλλ᾽ ὥσπερ ol τοὺς ἀκε-
φάλους καὶ μειούρους Ὁμήρου στίχους ἐκλέγοντες
5 τὰ δὲ πολλὰ καὶ μεγάλα τῶν πεποιημένων ὑπέρευ
παρορῶντες, οὕτως ἐξακριβοῦν καὶ συκοφαντεῖν τοῦ
βίου τὰ φαῦλα, τοῖς δὲ χρηστοῖς ἀνάρϑρως καὶ συγ-
᾿ χεχυμένως ἐπιβάλλουσαν ὅμοιόν τι τοῖς ἀνελευϑέ- C
οοις καὶ φιλαργύροις πάσχειν. οὗ πολλὰ συνάγοντες
10 οὐ χρῶνται παροῦσιν ἀλλὰ ϑρηνοῦσι καὶ δυσφοροῦ-
. σιν ἀπολομένων. εἰ δ᾽ ἐκείνης ἔχεις οἶκτον ἀγάμου
καὶ ἄπαιδος οἰχομένης, αὖϑις ἔχεις ἐπ᾽ ἄλλοις ἡδίω
σεαυτὴν ποιεῖν. μηδενὸς τούτων ἀτελῆ μηδ᾽ ἅμοι-
ρον γενομένην οὐ γάρ ἐστι ταῦτα μεγάλα μὲν τοῖς
15 στερομένοις ἀγαϑὰ μικρὰ δὲ τοῖς ἔχουσιν. ἐχείνη δ᾽
εἰς τὸ ἄλυπον ἤκουσα λυπεῖν ἡμᾶς οὐ δεῖται" τί
γὰρ ἡμῖν ἀπ᾽ ἐκείνης κακόν, εἰ μηδὲν ἐκείνῃ νῦν
ἔστι λυπηρόν; καὶ γὰρ αἵ τῶν μεγάλων στερήσεις D
ἀποβάλλουσι τὸ λυποῦν εἰς τὸ μὴ δεῖσϑαι περιγενό-
80 μεναι. Τιμοξένα δ᾽ 4j σὴ μικρῶν μὲν ἐστέρηται, μι-
κρὰ γὰρ ἔγνω καὶ μικροῖς ἔχαιρε᾽ ὧν δ᾽ οὔτ᾽ αἴσϑη-
σιν ἔσχεν οὔτ᾽ ἔλαβεν ἐπίνοίαν, πῶς ἂν στέρεσϑαι
λέγοιτο;
10. Καὶ μὴν ἃ τῶν ἄλλων ἀκούεις, οἵ πείϑουσι
86 πολλοὺς λέγοντες ὧς οὐδὲν οὐδαμῇ τῷ διαλυϑέντι
κακὸν οὐδὲ λυπηρὸν ἔστιν, οἶδ᾽ ὅτι κωλύει σὲ πι-᾿

18 ἀτελοῦς μηδ᾽ ἁμοίρου γενομένης W 19 περιγενόμε-
ναι R: παραγενόμεναι. 22 οὔτ᾽ ἐλαβεν ἐπίνοιαν *: οὔτ᾽ εἰς
ἐπίνοιαν ἦλϑεν οὔτ᾽ ἔλαβεν ἐπίνοιαν. cf. p. 608 ἃ

584 CONSOLATIO

στεύειν Ó πάτριος λόγος καὶ τὰ μυστικὰ σύμβολα
τῶν περὶ τὸν Διόνυσον ὀργιασμῶν, ἃ σύνισμεν

.E ἀλλήλοις of κοινωνοῦντες. ὡς οὖν ἄφϑαρτον οὖσαν

τὴν ψυχὴν διανοοῦ ταὐτὸ ταῖς ἁλισκομέναις ὄρνισι
πάσχειν. ἂν μὲν γὰρ πολὺν ἐντραφῇ τῷ σώματι
χρόνον καὶ γένηται τῷ βίῳ τούτῳ τιϑασὸς ὑπὸ πρα-
γμάτων πολλῶν καὶ μακρᾶς συνηϑείας, αὖϑις καταί-
ρουσὰα πάλιν ἐνδύεται καὶ οὐκ ἀνίησιν οὐδὲ λήγει
τοῖς ἐνταῦϑα συμπλεκομένη πάϑεσι καὶ τύχαις διὰ
τῶν γενέσεων. μὴ γὰρ οἵου λοιδορεῖσθαι καὶ κακῶς
ἀκούειν τὸ γῆρας διὰ τὴν ῥυσότητα καὶ τὴν πολιὰν
καὶ τὴν ἀσϑένειαν τοῦ σώματος" ἀλλὰ τοῦτ᾽ αὐτοῦ
F τὸ χαλεπώτατόν ἐστιν, ὅτι τὴν ψυχὴν ξωλόν τε ποιεῖ
ταῖς μνήμαις τῶν ἐκεῖ καὶ λιπαρῇ περὶ ταῦτα καὶ
κάμπτει καὶ πιέξει, τὸν σχηματισμόν, ὃν ἔδχεν ὑπὸ
τοῦ σώματος ἐν τῷ πεπονϑέναι, διαφυλάττουσαν. ἡἣ δὲ
ληφϑεῖσα μὲν *'* ὑπὸ κρειττόνων ἔχεται, καϑάπερ ἐκ
καμπῆς ὑγρᾶς καὶ μαλϑακῆς ἀναχαιτίσασα πρὸς ὃ πέφυ-
κεν. ὥσπερ γὰρ τὸ πῦρ, ἄν τις ἀποσβέσας εὐθὺς ἐξάπτῃ;
πάλιν ἀναρριπίξεται καὶ ἀναλαμβάνει ταχέως **
ὅπως ὥκιστα πύλας 4íüco περῆσαι.

.. 16 πεπονϑέναι)] προσπεπονϑέναι Θὰ Ζδιαφυλάττουσαν
idem: διαφυλάττουσα 17 locum lacunosum (90 fere litt.
E) redintegravit W ita: ἡ δὲ ληφϑεῖσα uiv, μένουσα δὲ foa.
χὼν iv τῷ σώματι γρόνον ἐλευϑερωθεῖσα ὑπὸ κρειττόνων
ἔρχεται — πρὸς ὃ πέφυκεν 18 ἀναχαιτίσασα W: ἀναχαίτι-
σμα — 20 lac. 148 fere in E fort. supplenda hunc in modum:
καὶ ἀναλαμβάνει ταχέως᾽ κατασβεσϑὲν δὲ καὶ ὑποψυχϑὲν οὐκ
ἄν vig ἀναξωπυρήσειεν (vel πάλιν ἐξάψειεν cf. p. 787 a)
ἀπραγμόνως" οὕτω καὶ τῶν ψυχῶν ἄριστα πράττουσιν, αἷς
συμβέβηκε κατὰ τὸν ποιητήν ὅπως ὥκιστα᾽[Β'ὶ cett. 21 ὅπως
ὥκιστα) cf. Bergk. 2 p. 156

οι

[9

5

AD UXOREM. 585

πρὶν ἔρωτα πολὺν ἐγγενέσϑαι τῶν αὐτόϑι πραγμά-
τῶν καὶ μαλαχϑῆναι πρὸς τὸ σῶμα καὶ συντακῆναι
καϑάπερ ὑπὸ φαρμάκων.
11. Τοῖς δὲ πατρίοις καὶ παλαιοῖς ἔϑεσι καὶ 619
δ νόμοις ἐμφαίνεται μᾶλλον ἡ περὶ τούτων ἀλήϑεια.
τοῖς γὰρ αὐτῶν νηπίοις ἀποθανοῦσιν οὔτε χοὰς ἐπι-
φέρουσιν, οὔτ᾽ ἄλλα δρῶσι περὶ αὐτὰ οἷ᾽ εἰκὸς ὑπὲρ
ϑανόντων ποιεῖν τοὺς ἄλλους᾽ οὐ γὰρ μέτεστι γῆς
οὐδὲν οὐδὲ τῶν περὶ γῆν αὐτοῖς. οὐδ᾽ αὐτοῦ περὶ
10 ταφὰς καὶ μνήματα καὶ προϑέσδσεις νεκρῶν φιλοχω-
ροῦσι καὶ παρακάϑηνται τοῖς σώμασιν᾽ οὐ γὰρ
ἐῶσι θρηνεῖν οἵ νόμοι τοὺς τηλικούτους, ὡς οὐχ
ὅσιον εἰς βελτίονα καὶ ϑειοτέραν μοῖραν ἅμα καὶ
χώραν μεϑεστηκότας **. ἐπεὶ δὲ τὸ ἀπιστεῖν χαλε-
16 πώτερόν ἐστιν αὐτοῖς ἢ τὸ πιστεύειν, τὰ μὲν ἐκτὸς Β
οὕτως ὡς οἵ νόμοι προστάττουσιν ἔχωμεν, τὰ δ᾽
ἐντὸς ἔτι μᾶλλον ἀμέαντα καὶ καϑαρὰ καὶ σώφρονα.

1 πρὶν HR: πλὴν 1 εἰκὸς) ἔϑος Cobetus 8. ἄλλους]
ἀνθρώπους F. Schmidtius 9. οὐδὲ Stegmannus: οὔτε 12
ϑρηνεῖν addidi cum R14 lac. 52 fere in E supplet W ita:
καὶ οὐκ ἀγνοῶ μὲν ὅτι ταῦτα πολλὰς ἔχει ἀπορίας" ἐπεὶ δὲ
cett. 17 σώφρονα] intell. ἔχωμεν

ADDENDA ET CORRIGENDA

In Adnotatione ad p. 2, ὅ add. cf. p. 678b p. 27, 17
τοὔργον Simil p.548,12 . p 80,12 “Ἕρμωνος corr. Muhl
eoll. Paus. 10, 9, 7 p. 38,4 occupavit Cobetus. vid. 4óyiog
“Ἑρμῆς p. 504 p. 62, 4 et 150, 21 de emendatione nunc
dubito p. 79, 20 malim Πλαταιάς p. 95, 14 "Exixov-
ρεέων] Usener. p. 260 p. 175, 91 malim εἴ ye δυν. ἔστιν,
iy m. &oy. ὁ λόγος ἔσται καὶ ἀμβλ. p. 235, 19 ἰδρυϑέντα
dat codex E p. 247, 17 corr. vid. οὐδεὶς οὕτως cf. p. 415,
18.458,11 ». 867, 7 μαϑημάτων vt κάλλος] cf. Plat. Gorg.
p. 474e p. 484, 8 ἐνέχεταιν p. 440, 3 περὶ] παρὰϑ

p. 444, 26 ἡμῶν] ἡμῶν ἰδίαν p. 450, 21 del. adnot,
et in textu ser. jj p. 491, 11 ταῦτ᾽ ἐμοῦ p. 501, 10
περίπλεαι cf. p. 929, 2. p. 526, 16 στεινομένην Emperius:
τεινομένην p. 548, 7 *: καὶ ἀγαϑοὶ p. 563, 26 pro
πόντος Scr. ἁλὸέὀ ὀ Ρ. 565,283 cf. Bergk. 2 p. 9241 p. 570,2
γραμματικῶν Ὁ 672, 16 Ἡρόδοτον] 2, 171

*
"
6

- ——» -